Professional Documents
Culture Documents
Mc lc
[n]
1 Cc linh kin in t c bn
o
1.2.1 T ho
1.2.2 T Tantali
1.2.4 T in bin i
1.2.5 T chn
1.3 Cun cm
2 Mt s cc phng php kim tra thng thng
3 Tm tt chng
4 Ti liu tham kho
4.1 Bn quyn
Cc linh kin in t c bn
Nh cp trong phn trc, cc linh kin in t c bn trong mt mch in t bao gm:in tr, t
in, cun cm. Do y l cc linh kin c bn nn vic u tin khi lm quen vi cc linh kin ny l cch
nhn bit cc loi linh kin khc nhau, ng thi c c gi tr cc loi linh kin khc nhau.
ca dng in. Ni mt cch khc th khi in tr cng ln th dng in i qua cng nh v ngc li khi in
tr nh th dng in d dng c truyn qua.Khi dng in cng I chy qua mt vt c in tr R, in
nng c chuyn thnh nhit nng vi cng sut theo phng trnh sau:
P = I2.R
trong :
P l cng sut, o theo W
I l cng dng in, o bng A
R l in tr, o theo
Chnh v l do ny, khi phn loi in tr, ngi ta thng da vo cng sut m phn loi in tr. V theo
cch phn loi da trn cng sut, th in tr thng c chia lm 3 loi:
- in tr cng sut nh
- in tr cng sut trung bnh
- in tr cng sut ln.
Tuy nhin, do ng dng thc t v do cu to ring ca cc vt cht to nn in tr nn thng thng, in
tr c chia thnh 2 loi:
- in tr: l cc loi in tr c cng sut trung bnh v nh hay l cc in tr ch cho php cc dng in
nh i qua.
- in tr cng sut: l cc in tr dng trong cc mch in t c dng in ln i qua hay ni cch khc,
cc in tr ny khi mch hot ng s to ra mt lng nhit nng kh ln. Chnh v th, chng c cu to
nn t cc vt liu chu nhit.
tin cho qu trnh theo di trong ti liu ny, cc khi nim in tr v in tr cng sut c s dng
theo cch phn loi trn.
Cch c gi tr cc in tr ny thng thng cng c phn lm 2 cch c, tu theo cc k hiu c trn
in tr. Di y l hnh v cch c in tr theo vch mu trn in tr.
T ho
T Tantali
T Tantali
T thng v k hiu
vng=6,3V
en= 10V
Xanh l cy= 16V
Xanh da tri= 20V
Xm= 25V
Trng= 30V
Hng= 35V
T khng phn cc
T thng
Cc loi t nh thng khng phn cc. Cc loi t ny thng chu c cc in p cao m thng thng
l khong 50V hay 250V. Cc loi t khng phn cc ny c rt nhiu loi v c rt nhiu cc h thng chun
c gi tr khc nhau.
Rt nhiu cc loi t c gi tr nh c ghi thng ra ngoi m khng cn c h s nhn no, nhng cng c
cc loi t c thm cc gi tr cho h s nhn. V d c cc t ghi 0.1 c ngha gi tr ca n l 0,1F=100nF
hay c cc t ghi l 4n7 th c ngha gi tr ca t chnh l 4,7nF
Cc loi t c dng m
T thng
T dng m mu
S dng ch yu trn cc t loi polyester trong rt nhiu nm. Hin nay cc loi t ny khng cn bn trn
th trng na nhng chng vn tn ti trong kh nhiu cc mch in t c. Mu c nh ngha cng
tng t nh i vi mu trn in tr. 3 mu trn cng ln lt ch gi tr t tnh theo pF, mu th 4 l ch
dung sai v mu th 5 ch ra gi tr in p.
V d t c mu nu/en/cam c ngha l 10000pF= 10nF= 0.01uF.
Ch rng ko c khong trng no gia cc mu nn thc t khi c 2 mu cnh nhau ging nhau th n to ra
mt mng mu rng. V d Di rng/vng= 220nF=0.22uF
T Polyester
Ngy nay, loi t ny cng him khi c s dng. Gi tr ca cc loi t ny thng c in ngay trn t theo
gi tr pF. T ny c mt nhc im l d b hng do nhit hn nng. Chnh v th khi hn cc loi t ny
ngi ta thng c cc k thut ring thc hin hn, trnh lm hng t.
T polyester
T in bin i
T in bin i thng c s dng trong cc mch iu chnh radio v chng thng c gi l t xoay.
Chng thng c cc gi tr rt nh, thng thng nm trong khong t 100pF n 500pF.
T xoay
Rt nhiu cc t xoay c vng xoay ngn nn chng khng ph hp cho cc di bin i rng nh l in tr
hoc cc chuyn mch xoay. Chnh v th trong nhiu ng dng, c bit l trong cc mch nh thi hay cc
mch iu chnh thi gian th ngi ta thng thay cc t xoay bng cc in tr xoay v kt hp vi 1 gi tr
t in xc nh.
T chn
T chn l cc t xoay c gi tr rt nh. Chng thng c gn trc tip ln bn mch in t v iu chnh
sau khi mch c ch to xong. Tng t cc bin tr hin ny th khi iu chnh cc t chn ny ngi
ta cng dng cc tuc n vt loi nh iu chnh. Tuy nhin do gi tr cc t ny kh nh nn khi iu chnh,
ngi ta thng phi rt cn thn v kin tr v trong qu trnh iu chnh c s nh hng ca tay v tuc n
vt ti gi tr t.
T chn
Cun cm
Tng t nh i vi in tr, trn th gii c mt s loi cun cm c cu trc tng t nh in tr. Quy
nh mu v cch c mu u tng t nh i vi cc in tr.
Tm tt chng
Trong chng ny, cc linh kin in t c bn c trnh by mt cch tng i c th. Yu cu duy
nht i vi ngi c l sau khi c chng ny c th nm bt c v nhn bit c cc linh kin
in t c bn trc khi tm hiu v i su hn vo lnh vc in t. Yu cu nm vng ca phn chng ny
l phn bit c cc linh kin c bn nh in tr, t in, cc phng php c in tr v cao hn na
chnh l kh nng c c gi tr ca in tr, t in,...m khng cn phi tra cu. t c iu ny,
yu cu i vi ngi c l phi thc hnh so snh v c gi tr cc linh kin thng xuyn.
trn chn C cua Q3 se gim xung, n keo mc p trn chn B cua Q2 xung v
nh v y se khng cho mc p trn ti tng ln.
Khi Bn chinh chit p R5, Bn a lm thay i mc volt trn chn B cua Q3, nh
v y se lm thay i mc volt trn chn C cua Q3 hay thay i mc volt trn chn
B cua Q2, v iu ny se lm thay i mc p trn chn E cua Q1, v a lm thay
i mc p DC trn ng ra. Trong v n hnh, khng transistor Q1 qu nng, Bn
nn gn Q1 trn ming nhm lm ngui.
* Xung ra ly trn chn s 3. Khi chn 3 mc p thp, 0V, thi Led xanh D1 sng
v khi chn 3 mc p cao gn bng 12V thi Led o D2 sng. i n tr R3, R4
dung hn dong lm vi c cua cc Led, Bn nh khng dong qua Led qu ln
d lm h Led. Xung ra trn chn 3 l dng xung vung vi b ln v b xung rt
thng, dung dng xung ny kich thich cc mch s l rt tt.
* Xung ly ra trn chn 2 v 6 c dng rng ca, khi chn 7 luc h masse, thi t
C1 hay t C2 se np i n ngun, dong np qua RV1, R1, R2, mc p trn chn 2, 6
tng dn ln, khi mc p ny bng 2/3 mc ngun thi chn 7 se cho ni masse, luc
ny t C1, hay C2 se cho x i n, dong x qua R2. V y cng dng cua R2 l hn
ch khng dong x qu ln se lm h ic 555, v khi mc p trn chn 2, 6
xung bng 1/3 mc p ngun thi chn 7 li h masse, t li chuyn qua thi ky
Ghi chu: Khi ly xung rng ca trn chn 2, 6 lm tin hi u th mch, Bn phi
chu y n nh hng cua mch ngoi ln mch inh tn vi RV1, R1, R2 v cc t
C1, C2, n i tr cua mch ngoi se lm thay i tn s cua tin hi u, cch hay nht
l Bn dung thm tng khuch i m cch ly tr khng cua mch th vi
mch inh tn cua ic 555.
IC UM66 l m t ic pht tin hi u nhc dng xung iu bin r ng, hinh dng cua
n ging nh transistor 2SC1815, kiu chn TO92. N c 3 chn, chn 3 cho ni
masse, chn 2 ni vo ngun khong 3V v chn 1 cho ra tin hi u xung nhc.
Trong mch chung ta dung 2 Led o to ra mc p khong 4V, dung mc p ny
ghim c inh mc p chn B cua transistor Q1, nh v y trn chn E cua Q1, chung
ta c khong 3.4V v dung thm t ha C1 tng mc n p ng ngun, mc
p ny cp cho chn 2 cua ic UM66. Tin hi u nhc ra trn chn 1 cua UM66 cho
qua mch khuch i tng bin vi Q2, chung ta ly tin hi u trn chn C cua Q2
dung lm tin hi u th mch. Khi a tin hi u ny vo cc mch i n th mch,
Bn nn dung t lin lc, tri i n dung khong 1uF, dung t lin lc nhm trnh tc
dng cua cc mc p phn cc DC se c th lm sai l ch trng thi phn cc vn
Chung ta bit, ngi ta chia tin hi u ra lm 2 dng: Dng Sin v dng phi Sin.
* Khi dung ngun tin hi u dng sin, cc mc p trn cc mch i n kho st se chi
tinh theo trc tn s f. V y vai tro cua cc t i n C c xem l dung khng XC v
vai tro cua cc cu n cm L c xem l cm khng XL . y chung ta chi g p
cc bi ton s cp dung tinh bin v gc pha cua tin hi u, do cng vi c thit
k mch n gin hn rt nhiu.
Ngi ta thng dung tin hi u dng Sin kim tra v tinh ton iu ki n hot
ng cua cc mch i n m thanh.
Transistor l linh ki n thu c nhm tich cc, n c tinh khuch i,khi ni n tinh
khuch i phi hiu l tinh lm cho cng sut ng ra cua m t tin hi uphi ln
hn cng sut ng vo. Chung ta bit, cng sut cua tin hi u tinh theo cng thc: P
= V x I.
Mch khuch i se lun phi cho: Pout >> Pin . y chung ta thy c 3 trng
hp:
Trng hp 1: Pout >> Pin l do: Vout >> Vin v Iout >> Iin . y l kiu khuch
i va cho li i n p va cho li dong i n. Vi transistor, kiu mch
khuch i m tin hi u cho vo chn B ly ra trn chn C se thu c trng hp ny.
Trng hp 2: Pout >> Pin l do: Vout >> Vin v Iout gn bng Iin . y l kiu
khuch i c li i n p, khng c li v dong i n. Vi transistor, kiu
mch khuch i m tin hi u cho vo chn E v ly tin hi u ra trn chn C thu c
trng hp ny.
Trng hp 3: Pout >> Pin l do: Vout gn bng Vin , trong khi Iout >> Iin . y l
kiu khuch i c li v dong khng c li v i n p. Vi transistor, kiu
mch khuch i m tin hi u cho vo chn B v ly tin hi u ra trn chn E thu c
trng hp ny.
Kiu khuch i C chung, con quen gi l tng m, cho li cng sut tt. N
c li dong i n, khng c li i n p. Tin hi u ng vo v ng ra cung
pha. Tr khng ng vo rt ln nn it gy n ng ti ln cc ngun tin hi u, tr
khng ng ra nho nn c kh nng mang ti ln. Quan h ng vo ng ra khng c
tinh cch ly.
Kiu khuch i B chung, cho li cng sut tt. N cho lii n p, khng
c li dong i n. Tin hi u ng vo v ng ra cung pha. Tr khng ng vo rt
nho v tr khng ng ra ln. Kiu khuch i ny c tn s lm vi c rt cao, n
thng dung lm mch dao n g, vi ng hi tip thu n , cho ly tin hi u trn
chn C qua t i n tr v chn E.
Ghi chu: Do tr khng ng vo trn chn E rt nho, nn tri cua t lin lc trn chn
ny, t C5, Bn phi ly ln trnh lm mt cc tin hi u vung tn s thp.
Khi nghe nhc hay khi nghe li thoi, c ngi thich nghe m trm, li c ngi
thich nghe m bng, mi ngi mi y, do v y ngi ta rp mch khuch i c
chc nng iu chinh bin cua cc tin hi u m thanh theo tn s. Mch ph
bin nht l dung mch lc Baxandal dung iu chinh bin tin hi u m
thanh vung tn s thp, gi l nut chinh Bass v iu chinh tin hi u vung tn s
cao, gi l nut chinh Treble. S mch i n nh hinh sau:
Trong mch: Q1 l tng khuch i tng bin, rp theo kiu chn E chung, Q1
c phn cc vi i n tr R2 dung inh mc p cho chn C, i n tr R1 cp
mc p phn cc cho chn B v i n tr inh donh R3, con dung ly tin hi u trn
chn E to tc dng hi tip nghich nhm n inh mch khuch i. Tin hi u a
vo chn B qua t lin lc C1 v cho ly ra trn chn C qua t C2 vo mch lc, ti
y ngi ta t mch lc tn Baxandal. Mch lc gm 2 nhnh:
Sau khi ra khoi 2 nhnh lc tn, m t cho tn s cao v m t cho tn s thp, thnh
phn tin hi u m trm v m bng c cho "c ng li" v cho qua t lin lc C8
a vo chn B cua tng khuch i vi Q2. Transistor Q2 c phn cc vi i n
tr R5 inh mc p trn chn C, i n tr R4 cp p phn cc cho chn B, v i n
tr R6 to tc ng hi tip nghich trn chn E. Sau cung tin hi u ly ra trn chn
C cua Q2 cho qua t lin lc C3 n ti, hay i tip vo cc tng khuch i
khc.
trnh "nh hng qua li gia cc tng do cung dung chung ng ngun", trn
ng ngun DC chung ta t mch lc ngun vi i n tr R7 v t C9. Mch lc
Trn phng di n thc dng, khi cn c cc mch tng m cng sut ln, ngy nay
ngi ta it dung transistor v cc linh ki n phn l p rp mch. Vi sao? Vi trn
* Dung t tri nho hi tip bu pha hay hi tip nghich gi cho mch khng t pht
sinh dao ng t kich.
* Dung mch lc zobel n inh tr khng cua loa trnh hi n tng meo cng
sut do tr khng cua loa thay i theo tn s.
Trong mch:
* Tin hi u ra trn chn 1 cho knh 1 v chn 3 cho knh 2, ti y tin hi u cho qua
t ra loa C4 cp dong i n keo y lm rung mn loa. T C5 v i n tr R3 dung
lm mch lc zobel n inh tr khng cua loa nhm trnh hi n tng sai cng
sut. Mc p phn cc trn cc chn ng ra phi bng 1/2 mc p ngun nui Vcc.
Trong mch: Chit p R1 dung lm nut chinh Volume, C1 l t lin lc ng vo, tin
hi u a vo IC qua chn s 1. Tin hi u cho ra trn chn s 4 qua t ha ln C3
cp dong i n keo y lm rung mn loa. Ngang loa dung mch lc zobel trnh
hi n tng meo cng sut do tr khng cua loa thay i theo tn s. Dung cu chia
volt R2, R3 ly m t phn tin hi u ngra qua t lin lc C2 cho hi tip nghich v
chn s 2 ci thi n cht lng cua m thanh. IC lm vi c vi chn s 3 cho ni
masse v chn s 5 ni vo ng ngun Vcc. IC c th lm vi c vi mc ngun
thay i t 6V n 18V, chung ta bit cp mc ngun nui cng cao cng sut ly
ra cng ln.
Chu y: Khi kim tra mch, o mc p phn cc trn chn s 4 cua IC phi c
mc p trung im, nghia l bng na mc p cua ngun nui. Tri cua i n tr R3
dung inh mc hi tip nghich, ly tri R3 cng nho, mc hi tip nghich cng
it, li se ln, cng sut ra ln nhng cht lng m thanh kem hn, khi ly
tri R3 ln, ngc li cng sut ra yu hn nhng cht lng m thanh se nghe hay
hn.
Trong mch: Tin hi u m thanh c ly ra trn nut chinh mc m lng cho qua
t lin lc C10 a vo chn s 3, y gn t nho C11 lc bo nhiu tn s cao.
Trn ng vo o cho gn t lc C1 ly li ln. Tin hi u knh 1 cho ra trn
chn s 15, trong IC c ng cp tin hi u cho knh 2 v tin hi u cho ra cua knh
2 trn chn s 8. Chung ta gn loa ly tin hi u ra dng BTL trn chn s 15 v
chn 8. T C5 v C6 l cc t hi tip t c dung cn bng bin keo y ng
ra, n ly tin hi u ng ra cho hi tip v chn 14 v chn 10. ng ra cung t
cc mch lc zobel vi t C7, R1 v t C8, R2, cng dng cua mch lc zobel l
n inh tr khng cua loa, trnh hi n tng meo cng sut do tr khng cua loa
thay i theo tn s.
Tin hi u qua chit p chinh bin cho qua t lin lc C1 v i n tr gim bin R1
sa meo ting a vo chn s 3. i n tr R2 dung n inh tr khng ng vo v
t nho C2 dung lc bo tin hi u nhiu tn s cao. Tin hi u ly ra trn chn s 14
cho cp thng vo loa, chung ta bit khi dung kiu mch tng m chy ngun nui
i xng thi trn ng ra khng cn dung t ha lm t xut m. y t C6 dung
ly tin hi u hi tip t c lm cn bng bin tin hi u keo y ng ra.i n tr
R3, R4 v t C3 dung ly m t phn tin hi u ng ra cho ng hi tip nghich
sa meo ting v ci thi n cht lng m thanh. IC ny c chn s 10 dung tm
lm cm loa v chn s 9 cho IC vo trng thi tt ch.