Con Ngi V i = t Nc V i

Th T, ngy 10 thng 9 nm 2014 | comments

Ti sao c s khc bit qu ln gia ngi Vit Nam v ngi Nht Bn?
Mi khi ni v nhng t hi ca t nc VN hin nay a s chng ta thng hay ht trch
nhim cho ngi Cng Sn. Tht s CS khng phi l thnh phn duy nht chu trch nhim cho
nhng bi kch ca t nc hm nay, h ch l sn phm ng nhin ca mt nn vn ha thiu
lnh mnh.

Trc y do cng vic ti c dp i Nht nhiu ln cng nh i nhiu nc khc trn th gii.
Nc Nht khng phi l nc m ti thch n nht (c th v t qu) nhng l t nc
m ti n phc nht khng ch phc nhng thnh tu ca s vn minh, nhng cng trnh kin
trc tuyt m m cn yu t con ngi.
K t ti lun t m tm hiu thm v lch s v vn ha ca cc con chu Thi Dng Thn
N.
Cng bit thm v h ti cng phc h hn. l mt dn tc c nhiu im rt c bit. Mt dn
tc lun t ho v nhng gi tr truyn thng nhng khi cn cng sn sng dt b nhng g li
thi. Mt dn tc mang nim kiu hnh ln lao nhng ng thi cng lun bit hc hi ci hay ca
ngi khc. Mt dn tc tng nh bi cc quc Mng C, Trung Hoa v Nga S nhng
cng bit nut ci nhc bi trn vn ln thnh mt cng quc kinh t. Mt dn tc t khi n
o ln ting, v lun xem trng s ngn np sch s. Nhng c bit hn c l mt dn tc
cha bao gi bit u hng trc nghch cnh.

Ti nh trc y c c mt bi vit ca mt ngi Vit sng lu nm ti Nht, qun mt tn tc

gi, trong ng c nu ra mt chi tit phn bit gia ngi Nht bn a v ngi ngoi quc
sng Nht l nhn qua cch phi qun o. Ngi ngoi quc phi lung tung, cn ngi
Nht phi theo th t, qun theo qun, o theo o.
ng nh nh vn Haruki Murakami nhn nh: Ngi Nht l kho tng ca nc Nht. Ti
rt cm n t nc ny v chnh ngi Nht cho ti mt nim tin rng bt c mt t nc
no, d nh, d b bt li v a l, ti nguyn nhng nu dn tc c mt nhn sinh quan
ng n th vn c th tr thnh mt dn tc giu mnh.
***
Thin tai ng t v sng thn xy ra Nht cch y 2 thng, mc du nhng tin tc lin quan
n bin c ny khng cn c nhc n na, nhng i vi nhng ngi Vit Nam cn quan
tm n t nc th nhng d m ca n vn cn li nhiu vng vn suy t. Cng l hai
nc nh Chu nhng nh mnh no a y hai dn tc khc bit nhau qu xa. Mt dn
tc m mi khi nhc ti, t ng sang Ty, u phi ng m bi phc, cn dn tc kia th t khi
c nhc n, hay nu c th thng l nhng iu khng ly g lm vinh d cho lm.
Sau bin c ny c hng ngn kin xut hin trn cc din n Internet t cu hi: Ti sao
li c s khc bit qu ln gia ngi Vit v ngi Nht, phn ln nhng kin ny xut pht t
nhng ngi tr ang sng Vit Nam. l mt tn hiu ng mng cho thy c nhiu ngi
Vit Nam ang thao thc mun thay i s phn ca t nc mnh.
y l mt ti rt ln v i hi s suy ngh, nghin cu nghim tc ca nhiu ngi nht l
nhng nh tr thc. Bi vit ny chia s cu hi v ch nn xem nh nhng li gp rt
khim tn.
S chnh lch gia Vit Nam v Nht Bn khng phi ch xy ra by gi, t u th k 20 Nht
vt ta rt xa. Trong cun Nin Biu c Phan bi Chu k li kinh nghim ca mnh sau hai
ln n nc Nht tm ng cu nc (ln u tin vo nm 1905). Nhng iu tai nghe mt
thy ti y khin c rt phc tinh thn ca dn tc Nht Bn. Ngi phu xe, thuc giai cp lao
ng bnh dn, ch c i tm mt sinh vin ngi Trung Hoa, mt nhiu thi gian cng sc m
cui cng vn nhn ng 52 xu: Than i! trnh tr thc dn nc ta xem vi tn phu xe Nht
Bn chng dm cht thn lm sao!.
Nc Nht nm v tr u sng ngn gi, chu lin tc nhng thin tai trong sut chiu di lch s
v h chp nhn nh mnh vi lng can m. Thin tai va ri rt nh so vi trn ng t ti
Tokyo vo nm 1923 v hai qu bom nguyn t vo cui Nh Th Chin. Nh phng tin
truyn thng qu vn minh cho nn c th gii va ri c c hi nhn thy r hn tinh thn Nht
Bn trong cn nguy bin.
Trn ng t xy ra ti Tokyo ngy 1/9/1923 lm cho 130,000 ngi thit mng, Yokohama b
tn ph hon ton, phn na ca Tokyo b tiu hy. Trong quyn Thm nn Nht Bn (Le
dsastre Japonais) ca i s Php ti Nht thi thut li: Tng c nhn k gp cht go, k
em chic xung gip nhau nh mt i gia nhchng t l h c mt truyn thng tng
thn tng i lu i.

Vo cui Nh Th Chin hai qu bom nguyn t b xung Hiroshima v Nagasaki, ngay lp tc

lm thit mng khong 150,000 ngi. Nhng thnh ph k ngh ca Nht cng b tn ph nng
n v nhng trn ma bom ca phi c ng Minh. Ln u tin trong lch s ngi Nht phi chp
nhn u hng v l ni nhc qu ln i vi h nh li ca Nht Hong Hirorito: Chng ta phi
chu ng nhng iu khng th chu ng ni.
Khng c hnh nh no th thm nh nc Nht lc , kinh t gn nh b kit qu hon ton. Tuy
nhin ng Minh c th tiu dit nc Nht nhng khng th tiu dit c tinh thn ca ngi
Nht, h bin ci nhc thua trn thnh sc mnh vn ln t ng tro tn.
n nm 1970, ch c 25 nm, mt nc bi trn hoang tn nt tr thnh mt cng quc kinh
t ng th nh trn th gii, ch thua c Hoa K. Danh t Php l kinh t pht xut t hin
tng ny.
Trong 7 nm t 1945 cho n 1952, tng MacArthur, thay mt Hoa K qun tr nc Nht vi t
cch l Ch Huy Ti Cao ca Lc Lng ng Minh (Supreme Commander of the Allied Powers)
v n phc v qu mn ngi Nht cho nn v tng ny mun bin nc Nht tr thnh mt
Nc M l tng hay nc Thy S Chu. Tuy cui cng kt qu khng c trn vn nh
mun ca ng v ngi Nht khng th mt hn tnh dn tc. Nhng nc Nht c nh
ngy nay c cng ng gp rt ln ca tng MacArthur.
Tr li chuyn thin tai va ri, ngay sau c c ngn bi vit ca ngi tinh thn ca ngi Nht.
Nhiu t bo ln ca Ty Phng i tt trang mt: Ngi Nht: Mt Dn Tc V i. Nht bo
ln nht ca M, New York Times, s ra ngy 20 thng 3 ng bi Nhng iu ngi Nht c th
dy chng ta ca k gi Nicholas Kriftoff.

ng nh li ca nh bo Ng Nhn Dng vit: Mt dn tc, v mi con ngi, khi b th

thch trong cn hon nn, l lc chng t mnh ln hay nh, c ng knh trng hay khng.
Mt t nc m trong cn khn kh, khng li cho nhau, t quan n dn, trm ngi
nh mt, trn di mt lng lo tm cch i ph, th t nc xng ng l mt t
nc v i.
Dng t v i i vi nc Nht khng cng iu cht no, h v i tht. Gia cnh cht chc,
nh ca tan nt, i lnh, tuyt vng vy m h vn khng mt nhn cch, mi ngi ni
ui nhau ch i hng gi lnh thc n, tuyt i khng on trch tri, khng trch chnh
quyn, khng ln ting, khng n o, kin nhn ch i n phin mnh.
Mt t nc m trong cn khn kh, khng li cho nhau, t quan n dn, trm ngi nh
mt, trn di mt lng lo tm cch i ph, th t nc xng ng l mt t nc v i.
Ton b ni cc Nht lm vic gn nh 24/24. Cc hiu trng ng li trng cho n khi hc
sinh cui cng c di chuyn i. Cc siu th hon ton khng li dng tnh cnh ny tng
gi. Tin ri ngoi ng t nhng cn nh nt khng ai mng ti th ng ni chi n chuyn

hi ca. ng Gregory Pflugfelder, gio s chuyn nghin cu vn ha Nht Bn ti i Hc

Columbia (M) nhn xt v ngi Nht sau thin tai ny nh sau: Hi ca n gin l khng
xy ra Nht Bn. Ti thm ch cn khng chn rng trong ngn ng Nht Bn c t ng ny.
Ngi Nht l mt dn tc c tinh thn c lp, t trng v lng yu nc rt cao, khng ch i
ai m lng thng hi, sau nhng hoang tn nt, mi ngi cng nhau bt tay xy dng li.
Mc du chnh ph Hoa K ngh n gip dp tt l nguyn t Fukushima nhng h t chi.
Xa l ti thnh ph Naka, thuc tnh Ibaraki b h hi nng do ng t. Ch mt tun sau, ngy
17/3 cc cng nhn cu ng Nht bt u sa cha, ch 6 ngy sau xa l ny hon tt, ngay
c Hoa K c l cng khng th t c k lc ny.
T Nht Hong Akihito, Th Tng Naoto, cho n cc thng dn u t tin rng: Chng ti s
phc hi nh h tng lm trong qu kh. Cho n hm nay (18/5) theo nhng tin m chng ta
c c trn Internet th nhng ni b tn ph ang c phc hi nhanh chng. C th ch 2, 3
nm sau nu c dp n y chng ta s thy cnh vt hon ton thay i.
iu ng ch nht trong thin tai ny i vi ngi vit chnh l thi ca tr em. n x
no, ch cn nhn qua tui tr l c th on c tng lai ca x , bi v tui tr l hy vng, l
tng lai ca t nc. Khng phi ch c em hc sinh 9 tui mt cha mt m, ang i kht
nhng vn t chi s u tin hn ngi khc c c th gii bit n, m cn c c ngn em
hc sinh Nht khc trong hon cnh tng t vn lun lun gi tinh thn k lut v l php.
Nhng em nh, c em cn c bng trn tay, c em ngi bn cnh m trong cc ni tm c,
mc du i kht t my ngy qua nhng nt mt ca cc em vm bnh thn ch i thc n
mang n. Nhng em b ny c dy d t nh tinh thn k lut, t trng, danh d v khc k
khng phi ch hc trng hay qua sch v m cn qua nhng tm gng ca ngi ln trong
nhng hon cnh thc t v c truyn t th h ny sang th h khc.
Mai y nu c mt cun sch gii thiu nhng nt p nht, cao thng nht ca con ngi
sng trn hnh tinh ny th cun sch khng th thiu c nhng hnh nh ca ngi Nht
trong thin tai va qua.
Trng ngi li ngh n ta!
Trong bi Gc nh chiu t nc Nht, nhc s Tun Khanh ( VN) vit mt cu tht thm
tha:
i khi gia nhng hoang tn ca nc Nht, ngi ta bng sng hy vng v i khi sng
gia nhng iu c gi tn l bnh yn ca t nc mnh, mt ngi Vit Nam vn c th cm
nhn c nhng nh chiu sc cnh ca s hoang tn.
Mt s ngi t cu hi: Nu tai ha nh nc Nht xy ra ti VN th chuyn g s xy ra? B

Mc Vit Hng din t bc tranh nh th ny:

- ng t c khi cht 200 nhng gim p ln nhau m chy, cht thm nghn na.
- Cc ban ngnh s hp bn cch cu h t ngy ny qua ngy kia.
- Cp git hi ca s ph bin, hoa ngi ta cn cp git ni chi ti n hay tin bc vo lc
hn quan hn qun nh vy. Ngi i hi ca s nhiu hn ngi i cu tr.
- Nu c pht khu phn n s chng c hng li g, b gi tr nh s b chen cho bp rut, ai thc
mc hay nhn u my k chen ln, th b cho my my chng.
- S xut hin loi c: C mua, c bn, c di tn, c cu tr, c bnh vin tha h cht chm
ng bo.
- Tin v hng cu tr s vo tay dn th t, ca quan th nhiu.
- Ai mun ngi nh mnh ang kt trong ng nt c o bi, tm kim trc th hy chi
p cho i cu h.
- Khu no c quan chc th c u tin cu h trc, khu no dn en sinh sng th cu sau.
- Ca hng s thi nhau tng gi, bt cht nhng ngi khn kh.
- T chc no, tn gio no mun cu tr th phi c s ng ca Mt trn T quc v cc
cp chnh quyn ko cc th lc th ch li dng.
v.v.
Ti khng ngh l b Mc Vit Hng ni qu ng. Chng ta cng khng cn phi c kinh nghim
thc t, ch cn c qua bo trong nc sau mi ln c thin tai cng bit l nhng ghi nhn
trn ca tc gi khng sai cht no. Ni chung nn nhn nu mun sng st phi lm theo bn
nng mnh c yu thua hay khn nh di chu, cn quan chc chnh quyn th coi nh
thi c kim tin.
Ngay ti hi ngoi, nu thin tai xy ra ti nhng ni tp trung ng c ngi Vit, phn ng ca
ngi dn c th khng t nh trong nc nhng chc chn bc tranh cng s khng c
p cho lm.
C th c nhng qu v ngh rng: khng nn qu cao ngi khc v r rng thn phn ca
mnh v phi gi li nim t ho dn tc. Ring ti th khng ng vi nhng quan im nh
th.
C hnh din g khi ni ra nhng iu khng hay v chnh dn tc mnh, ngi vit cng l ngi

Vit, cng c tt c nhng thi h tt xu ca ngi VN. Nhng thit ngh, mun thot khi s
thua km, trc ht phi dm can m bit nhn li chnh mnh, phi bit mnh tt ch no, xu
ch no, ang ng ti u v cn phi lm nhng g. Cng ging nh mt ngi sinh ra trong
mt gia nh ngho kh bt hnh, phi bit chp nhn s phn , nhng chp nhn tm cch
vn ln ch khng phi chp nhn u hng hon cnh.
Gn mt trm nm nc y, L Tn t b ngh y chuyn sang vit vn mong nh thc c
dn tc Trung Hoa ra khi cn bnh bc nhc bng nhng toa thuc cc ng nh AQ chnh
truyn, gn y nh vn B Dng tip ni tinh thn vi Ngi Trung Quc xu x cng
c nhiu ng bo ca ng cho l mt ng gp ng k. Cuc cch mnh Duy Tn ca
Minh Tr Thin Hong vo gia th k 19 chc chn s khng thnh cng c nh vy nu
nhng nh t tng ca Nht lc khng vch ra cho ng bo ca h thy c nhng nhng
ci yu km trong vn ha truyn thng cn phi b i hc hi nhng ci hay ca Ty Phng,
nh vn Miyake Setsurei, dnh ring mt cun sch cng phu Ngi Nht xu xa xut bn nm
1891 nh thc ngi Nht ra khi cn bnh lc hu.
Chng ta ch c th yu nc nu chng ta c nim t ho dn tc. Nhng t ho vo nhng iu
khng c cn c hay khng c tht s c tc dng ngc nh nhng liu thuc an thn.
Nhng t ho gi to ny c khi v thiu hiu bit, c khi v mu chnh tr ca k cm quyn
nh nhng g m ngi CS lm i vi dn VN trong hn na th k qua, v tc hi ca n th
ngy nay chng ta thy r.
Ngi Vit c nhng mu thun k l. Chng ta mang t i dn tc rt cao nhng ng thi
chng ta cng mang mt tinh thn vng ngoi m qung. Chng ta th ght s hin din ca
ngoi bang trn t nc chng ta bt k s hin din c chnh ng n u, nhng ng
thi gia chng ta cng khng tin ln nhau, xa nay mi gii php quan trng ca t nc chng
ta u trng ch vo ngi ngoi quc, ch khng t quyt nh s phn ca mnh.
Mi khi ni v nhng t hi ca t nc VN hin nay a s chng ta thng hay ht trch
nhim cho ngi Cng Sn. Tht s CS khng phi l thnh phn duy nht chu trch nhim cho
nhng bi kch ca t nc hm nay, h ch l sn phm ng nhin ca mt nn vn ha thiu
lnh mnh.
Nu CS l nguyn nhn ca mi s xu xa th thnh phn ngi Vit ang sng ti nhng quc
gia vn minh v giu c nht th gii nh Hoa K, Canada, c phi l nhng ngi th hin
np sng vn ha cao xng ng vi x hi vn minh m h tha hng. Nhng khng, nhng
ngi Vit , tuy kh hn ngi trong nc nhng vn thua km nhiu sc dn khc, vn mang
tt c nhng khuyt tt m c Phan Bi Chu, Phan Chu Trinh nu ra gn mt trm nm trc.
Vn chia r, vn t him nhau, vn xu x ln nhau, c khi ch v bt ng quan im, c khi ch v
mt quyn li tht nh, thm ch c khi ch v mt h danh.
Khng phi l mt tnh c ca lch s m ch ngha CS dnh c nhng thng li trong cuc
cch mng ma thu nm 1945, v lun lun gi th thng phong trn t nc VN t n

nay. Dn tc VN chn H Ch Minh thay v Phan Bi Chu, Phan Chu Trinh, Phm Qunh, Trn
Trng Kim hon ton khng phi v H Ch Minh gii hn, yu nc hn, nhit tnh hn nhng
ngi kia, nhng ch v H Ch Minh p ng ng tm l ca ngi Vit l tm l tn th
bo lc.
Chc chn khng c nc no trn th gii ny m bi Quc Ca c cu st mu nh th ny:
Th phanh thy ung mu qun th, m qun th bt cn l ngoi bang hay ng bo rut
tht, nghe m rn ngi. Khu hiu ca phong tro X-vit Ngh Tnh vo nhng nm 1930, 31 do
ng CS lnh o l: Tr, ph, a, ho o tn gc trc tn r.
i vi ngi VN bo lc c sc quyn r hn l nhu cu khai sng tr tu gii quyt
vn mt cch n ha. H Ch Minh chn ch ngha CS da trn bo lc cch mng v u
tranh giai cp. Gii php bo lc ny i hi phi lun tn ti mt k th lm i tng. Ht k th
thc dn phi tm ra mt k th khc c l do hnh ng, chnh v th cho nn mu v nc
mt vn tip tc ri trn t nc VN trong sut hn na th k qua.
Hon ton tri ngc vi H Ch Minh, Phan Chu Trinh chn gii php Khai Dn tr, Chn Dn
Kh, Hu Dn sinh. Theo ng, mun thot khi ch h ca ngoi bang v s ngho kh lc
hu, trc ht phi nng cao dn tr, m mang tr tu. Dn tr cao ngi dn s thc c
quyn lm ngi, quyn dn tc, ri t s tranh u bng gii php chnh tr ginh c lp.
Dn tr thp km cho d c dnh c c lp th vn tip tc l mt dn tc n l mt hnh
thc khc.
C th ni trong lch s hin i ca VN, ng l mt trong nhng ngi Vit him hoi nhn ra
nguyn nhn mt nc, nguy c dn tc, khng phi u khc m l trong vn ha, t vn ha
m ra.
Sau Nh Th Chin c gn 30 nc dnh c c lp, phn ln khng mt git mu, ch
c vi nc chn ch ngha CS trong c VN, phi tr bng mu v nc mt ca hng triu
sinh mng cui cng tr thnh mt trong nhng nc ngho kh v lc hu nht th gii.Chn
la ny l chn la ca dn tc, ca VN ch khng phi do sc p ca ngoi bang hay mt l do
g khc. Ngi Cng sn bin dn tc VN tr thnh mt lc lng tin phong trong cuc tranh
chp gia hai khi CS v T Do v lun lun hnh din vi th gii v mt dn tc bc ra khi
ca l thy anh hng.
H S Phu c nhn xt rt ng l gia H Ch Minh v Phan Chu Trinh, dn tc VN chn
H Ch Minh v nhng bi kch ca t nc hm nay l ci gi phi tr cho s chn la .
Tht cay ng cho nhng ngi ht lng v nc v dn nh Phan Chu Trinh, mc du nhn xa
thy rng, t tng nhn bn, kin thc uyn bc, lng yu nc v nhit tnh c tha, nhng
cui cng Phong Tro Duy Tn ca c tht bi ch v khng c s ng h rng ri ca qun
chng, ngay c c Phan Bi Chu mt ng ch thn thit vi c trong nhiu nm cng khng
ng h quan im ca c.
L mt ngi yu nc chn tht ng khng t la di mnh v la di dn tc ca mnh bng

nhng chiu bi m dn, nhng iu t ho khng c tht. ng l ngi nhn thy c vn ,

v c gng i tm mt phng thuc cu cha.
Nhng ti nhng ni m li gm c tc dng mnh hn ngi bt th nhng ting ni nhn bn
nh ng tr thnh nhng ting ku gia sa mc hoang vng v ng tr nn lc lng trong mt x
hi m np suy ngh h lu bm r qu lu v qu cht, tr thnh mt cn bnh trm kha hy
hoi t nc v lm cho dn tc sa vo vng n l.
Nhn qua t nc Nht Bn, mt dn tc c chiu di lch s gn ging nh chng ta, c din
tch gn bng, dn s khng chnh lnh my (127 triu so vi 87 triu), cng chu nh hng vn
ha Trung Hoa v Khng Gio, khng khi lm cho chng ta au lng khi thy c s khc bit
qu ln gia hai t nc. S khc bit v kinh t, s giu c tin nghi khng phi l iu quan
trng, ch yu l s khc bit v cch suy ngh (mentality) gia hai dn tc.
Vo thi im 1858, khi ngi Php bt u xm lng VN th dn ta vn cn u m bm vo nhng
gi tr li thi, ngi Nht tc thi b nhng truyn thng h lu, hc hi nhng ci hay ca
Ty Phng bt kp h. n thi im sau Nh Th Chin, VN mun tr thnh biu tng
ca mt dn tc anh hng, ngi Nht bit nut nhc ca k thua trn chu s h ca M, tn
dng lng m thng ca k chin thng, dn mi sinh lc dn tc vn ln thnh mt cng
quc kinh t.
Ti sao li c s khc bit nh vy? Nhng nghin cu cng phu v nghim chnh ca cc c
quan quc t gn y nh C quan Pht Trin Lin Hip Quc (United Nations Development
Program UNDP) chng minh mt cch thuyt phc rng s chnh lnh giu ngho gia cc
quc gia ch yu khng phi do yu t a l, ti nguyn thin nhin, tn gio, chng tc m ch
yu l do yu t vn ha.
Vn ha quyt nh tt c. Vn ha to ra np suy ngh (mentality) ca mi dn tc, v chnh np
suy ngh ny lm cho mi dn tc c ng x khc nhau khi ng u vi cng mt th thch. Ti
sao c nhng dn tc m quan chc chnh ph tham nhng c hng triu la nh cc nc
Phi Chu hay VN ngy nay m mi ngi vn xem l chuyn bnh thng, trong lc ti mt
nc khc mt b trng ch v nhm ln nhn 600 cho qu tranh c phi xin li quc dn
ri t chc (1)? ti sao mt quc gia nh b nh Do Thi cha ti 3 triu dn (2) c th chin
thng c khi Rp trong cuc chin nm 1967 v tn ti vng mnh cho n ngy hm nay?
Trong lc c nhng nn vn minh tng mt thi ng tr th gii m ngy nay bin mt v
cn c ngn th d khc chng minh rng chnh yu t vn ha quyt nh s tn vong v s
ln b ca mi dn tc.
Nhng dn tc nh c, Nht, Do Thi, Thy S, Ha Lan, Hoa K cho d b thin tai tn ph
n u, cho d sng bt c hon cnh no cng vn c th vn tr thnh nhng nc giu
mnh, tri li nhng x nh Iraq, Nigeria, Venezuela, Angola, Libya mc du trn ngp du ha
nhng vn l nhng nc ngho.
Bc ngot quan trng nht lm thay i khong cch gia ta v Nht chnh l cuc cch

mng Duy Tn ti Nht bt u t nm 1868. Trong lc ngi Nht tc thi thay i th cc vua
cha VN vn cn ng m bn trong cc bc tng cung in Hu. H khng thy c th gii
thay i, vn tip tc tn sng v thn tng Trung Quc trong lc nc ny b thua th
thm trc sc mnh ca Ty Phng.
Vo thng 7 nm 1853 khi triu nh Tokugawa t chi khng cho Thuyn trng ngi M
Mathew Perry ln b trao bc th ca Tng Thng Fillmore, ng ra lnh bn vo thnh ph
Edo (Tokyo ngy nay). Nhng qu i bc ny lm cho ngi Nht thc tnh ngay. Lng i
quc v nim t ho dn tc lm cho h on kt li tm cch gip t nc thot khi nguy
c n l. Chnh s thc tnh ny m u cuc cch mng Minh Tr Duy Tn ko di 44 nm.
l mt cuc cch mnh ng ngha, mt cuc cch mng trit , h lm n ni n
chn, k i M, ngi i u Chu, k i chnh thc ngi i lu bng cch trn xung tu
bun Ty Phng nh trng hp ca thn ng Yoshida Shin, tt c u cng mt mc
ch l tm n tn ngun ci ca nn vn minh hc hi nhng ci tinh ty mang v thay
i t nc. H t b mt cch dt khot tt c nhng ci c khng cn hp nhng khng
mt tinh thn c lp. H khng phi ch c mt ng vua Minh Tr ht lng yu nc m c trm
ngn nhng tm lng nh th quyt tm a nc Nht ln v tr ngang hng vi cc nc Ty
Phng.
Khi ni n cuc Duy Tn Minh Tr nhiu ngi vn lm tng l cuc cch mng k ngh, m
ca giao thng v hc hi k thut ca Phng Ty. Tht s khng phi nh th, hc hi k
thut ch l mt ni, ch yu l ngi Nht hc hi nhng tinh ty v t tng ca ngi Ty
Phng khai sng tr tu cho dn tc ca h.
Ch c vi qu bom ca Thuyn Trng Mathew Perry lm cho ngi Nht thc tnh, trong lc
nhn li t nc chng ta, k t thi im 1853 cho n hm nay c hng trm ngn qu
bom ri xung t nc Vit Nam, khng nhng ch tn ph hnh hi t nc m cn lm tan
nt tm hn dn tc vi bao s ngm ngi, nhc nh ng cay ca mt dn tc nhc tiu.
Nhng tt c nhng ni au vn cha lm cho ngi Vit thc tnh, thy cn phi c
mt nhu cu thay i cn thit nh ngi Nht lm t gia th k th k 19.
Vo thng 8 nm 1858 ngi Php bt u cuc chin xm lng t nc VN, trc vo ma
thu nm 1847 phn i chnh sch cm o ca vua Thiu Tr, Trung tng Rigault de
Genouilly bn chm 5 chic thuyn ca Vit Nam, nm 1842 Trung Quc bi trn th thm
trc sc mnh ca Ty Phng trong cuc chin Nha Phin. Nhng tic thay tt c nhng du
hiu cnh co vn cha lm cho triu nh nh Nguyn thc tnh. n lc h vn
khng nhn ra rng t nc ang ng trc khc quanh ca lch s. T thi im nm 1842
hay 1847 cho n 1858, l mt khong thi gian rt di (14 nm), nu cc vua nh Nguyn
thc thi, khn kho nh cc vua cha Nht Bn th t nc chng ta u phi chu 80 nm
h ca ngi Php v u phi chu tai ha Cng Sn ko di n hm nay.
Phm Hoi Nam

Ngun: vietluanonline