CU HI

Cu 1:Anh ch hy phn tch c s l lun v v nu ra cc yu cu phng

php lun ca nguyn tc khch quan ca ch ngha duy vt bin chng. ng
Cng sn Vit Nam v ang vn dng nguyn tc ny nh th no vo s
nghip xy dng v pht trin t nc ta hin nay ?
Cu 2: Phn tch c s l lun ca khng nh ca ng Cng sn Vit Nam: Mi
ng li, ch trng ca ng phi xut pht t thc t, tn trng quy lut khch
quan.
Cu3 :Bng l lun v thc tin, chng minh rng: thc con ngi khng ch
phn nh th gii m cn gp phn sng to ra th gii.
Cu 4:Phn tch c s l lun ca nguyn tc ton din. V sao trong hot ng
nhn thc v trong thc tin chng ta phi tn trng nguyn tc ton din? Vn
dng nguyn tc ny vo cng cuc i mi nc ta hin nay.
Gi
-

C s l lun ca nguyn tc ton din l nguyn l v mi lien h ph

bin.

Nguyn tc ton din l g cc yu cu ca nguyn tc ton din?

Trong hot ng nhn thc v thc tin nu tn trng nguyn tc ton
din s mang li kt qu g ? Ngc li nu khng tn trng nguyn tc
ton din s mang li hu qu g ?
Nguyn tc ton din gi m cho chng ta iu g cng cuc xy dng v
pht trin t nc ta hin nay ?

Cu 5: Phn tch c s l lun v yu cu phng php lun ca nguyn tc ton

din ca php bin chng duy vt. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c
nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin?
Cu 6: Phn tch c s l lun v yu cu phng php lun ca nguyn tc pht
trin ca php bin chng duy vt. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c
nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin?
Cu 7: Phn tch c s l lun ca nguyn tc pht trin. V sao trong hot ng
nhn thc v trong thc tin chng ta phi tn trng nguyn tc pht trin? Vn
dng nguyn tc ny vo cng cuc i mi nc ta hin nay.
Gi
-

C s l lun ca nguyn tc pht trin nguyn l v s pht trin.

Nguyn tc pht trinl g cc yu cu ca nguyn tcpht trin ?

Trong hot ng nhn thc v thc tin nu tn trng nguyn tc pht
trins mang li kt qu g ? Ngc li nu khng tn trng nguyn tc
pht trins mang li hu qu g ?
Nguyn tc pht tringi m cho chng ta iu g cng cuc xy dng v
pht trin t nc ta hin nay ?

Cu 8: Phn tch c s l lun v yu cu phng php lun ca nguyn tc lch s

- c th ca php bin chng duy vt. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc
c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin?
Cu 9: Phn tch ni dung nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin ca
trit hc Mc Lnin. Vn dng nguyn tc ny vo cng cuc i mi noc ta
hin nay.
Cu10: Phn tch nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin. Vic tun th
nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v
hot ng thc tin?
Cu11: Hnh thi kinh t x hi l g? ngha phng php lun ca hc thuyt
hnh thi kinh t x hi? Phn tch t tng ca Mc: S pht trin hnh thi
kinh t x hi l qu trnh lch s t nhin. ng CSVN vn dng hc
thuyt hnh thi KT-XH nh th no vo thc tin cch mng VN hin nay?
Cu12:Phn tch ni dung c bn ca quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh
pht trin ca lc lng sn xut. Ti sao ni quy lut ny l quy lut c bn v
ph bin nht ca x hi lai ngi. ng CSVN vn dng quy lut ny nh th
no vo qu trnh xy dng ch ngha x hi nc ta hin nay.
Cu13:Phn tch mi quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng
tng. ng CSVN vn dng mi quan h bin chng ny nh th no vo qu
trnh xy dng ch ngha x hi nc ta hin nay?
CU 14: Bng hiu bit ca mnh v ni dung ca ch ngha duy vt lch s, Anh
( ch) hy lm sng t lun im sau y ca Lnin:
Ch ngha duy vt lch s ca Mc l thnh tu v i nht ca t tng
khoa hc . Mt l lun ht sc hon chnh v cht ch thay cho s ln xn v
s ty tin, vn ng tr t trc n nay trong cc quan nim v lch s v chnh
tr
Gi

- Trc Mc cc quan nim v lch s mang tnh duy tm, phn khoa hc
- C. Mc & ngghen vn dng nhng nguyn l ca CNDVBC v PBCDV
vo vic phn tch x hi hnh thnh nn CNDVLS vi nhng quan nim duy vt
v khoa hc v lch s:
+ SXVC quyt nh s tn ti, pht trin ca x hi; PTSX quyt nh i sng
chnh tr v tinh thn ni chung.
+ S pht trin ca x hi loi ngi l mt qu trnh lch s - t nhin ( theo cc
quy lut khch quan)
+ Ngun gc, bn cht, chc nng ca nh nc
+ Tn ti x hi quyt nh thc x hi, thc x hi mang tnh c lp tng
i tc ng tr li tn ti x hi
+ Bn cht con ngi
+ Qun chng nhn dn l ch th sng to ra lch s

CU15: Hy gii thch v chng minh lun im sau y ca Lnin:

Ch c em quy nhng quan h x hi vo nhng quan h sn xut, v
em quy nhng quan h sn xut vo trnh ca nhng lc lng sn xut th
ngi ta mi c c mt c s vng chc quan nim s pht trin ca
nhng hnh thi kinh t - x hi l mt qu trnh lch s - t nhin
Gi
-

Gi thch: Lun im trn ch r s pht trin ca x hi l mt qu trnh

lch s - t nhin din ra theo cc quy lut khch quan m quy lut c
bn, quan trng nht l quy lut QHSX ph hp vi trnh pht trin
ca lc lng sn xut; iu c ngha, xt ti cng s pht trin ca x
hi l mt qu trnh lch s - t nhin c bt u t s pht trin ca
LLSX
Khi nim HTKT XH v cu trc ca HTKT XH
Chng minh s pht trin ca x hi loi ngi l mt qu trnh lch s t nhin theo quy lut QHSX ph hp vi trnh pht trin ca LLSX,
ngha l c bt u t s pht trin ca LLSX.

CU 16: Giai cp l g? Bng l lun v thc tin, chng minh rng: Trong mi
thi i, nhng t tng ca giai cp thng tr l nhng t tng thng tr. iu

c ngha l giai cp no l lc lng vt cht thng tr trong x hi th cng l lc

lng tinh thn thng tr trong x hi.
Gi
-

Giai cp l g?

Lun im trn ch r mi quan h bin chng gia c s h tng v kin

trc thng tng, trong c s h tng quyt nh kin trc thng tng
- V mt l lun:
C s h tng quyt nh kin trc thng tng
-

V mt thc tin
Dng thc t lch s chng minh

Cu 17: Anh ( ch) hyphn tch quan im ca trit hc Mc - Lnin v bn cht

con ngi v vn dng cc quan im ny vo vic pht huy ngun lc con ngi
Vit Nam hin nay.
Gi
- Quan nim v con ngi trong trit hc Mc:
+ Con ngi l mt thc th sinh vt x hi
+ Trong tnh hin thc ca n bn cht ca con ngi l tng ha cc quan
h x hi
+ Con ngi va l sn phm va l ch th ca lch s
-

Vn dng cc quan im v con ngi trong trit hc Mc vo vic pht

huy ngun lc con ngi Vit Nam hin nay:
+ Phi bit quan tm n con ngi bn nng
+ Phi bit quan tm n li ch vt cht ca con ngi
+ Phi bit quan tm n li ch c nhn,kt hp hi ha li ch c nhn v li
ch tp th
+ Phi bit k tha nhng gi tr tt p ca con ngi trong qu kh; ng
thi phi bit xy dng mu ngi ph hp vi tng giai on lch s
-

Dng thc t lch s chng minh

BI LM
Cu 1: Phn tch c s l lun, nu ra cc yu cu phng php ca
nguyn tc khch quan ca ch ngha duy vt bin chng. ng Cng sn Vit
Nam v ang vn dung nguyn tc ny nh th no vo s nghip cch mng
nc ta.
* C s l lun:
Nguyn tc khch quan trong xem xt c xy dng da trn ni dung ca
nguyn l v tnh thng nht vt cht ca th gii. Yu cu ca nguyn tc ny c
tm tt nh sau :khi nhn thc khch th (i tng), s vt, hin tng tn ti trong
hin thc ch th t duy phi nm bt, ti hin n trong chnh n m khng c
thm hay bt mt cch ty tin .
- Vt cht l ci c trc t duy. Vt cht tn ti vnh vin v mt giai an
pht trin nht nh ca mnh n mi sn sinh ra t duy. Do t duy phn nh th gii
vt cht, nn trong qu trnh nhn thc i tng ta khng c xut pht t t duy, t
kin ch quan ca chng ta v i tng.m phi xut pht t chnh bn thn i
tng, t bn cht ca n, khng c bt i tng tun theo t duy m phi bt
t duy tun theo i tng. Khng p i tng tha mn mt s ch quan hay
mt Lgc no , m phi rt ra nhng s t i tng, ti to trong t duy cc
hnh tng, t tng- ci lgc pht trin ca chnh i tng .
- Ton b ngh thut chinh phc bn cht ca s vt, hin tng c gi
ghm trong s tm kim, chn la, s dng nhng con ng, cch thc, phng tin
thm nhp hu hiu vo th gii bn trong ca s vt. ngh thut chinh phc nh
th khng mang n cho s vt, hin tng mt ci g xa l vi chnh n. iu ny
t ra cho ch th mt tnh th kh khn. Lm nh th no bit chc chn nhng
suy ngh ca chng ta v s vt l khch quan, l ph hp vi bn thn s vt?
Nguyn tc khch quan i hi c b sung thm yu cu pht huy tnh nng ng
sng to ca ch th v nguyn tc tnh ng .
- Khi nhn thc cc hin tng x hi chng ta phi ch trng n mc
quan tm v nng lc nhn thc ca cc lc lng x hi i vi vic gii quyt cc
vn x hi, i vi khuynh hng pht trin ca cc hin tng x hi, i vi vic
nh gi tnh hnh x hi nhng nh gi c gi tr hn, nhng cch gii quyt
ng hn thng l nhng nh gi, nhng cch gii quyt thuc v cc lc lng x
hi bit ng trn lp trng ca giai cp tin tin, ca nhng lc lng cch mng
ca thi i . V vy tnh khch quan trong xem xt cc hin tng x hi nht qun
vi nguyn tc tnh ng. Vic xem thng nguyn tc ny d dn n vi phm yu
cu ca nguyn tc khch quan trong xem xt, d bin n thnh ch ngha khch quan,
cn tr vic nhn thc ng n cc hin tng x hi phc tp.
* Nhng yu cu phng php lun ca nguyn tc khch quan trong xem xt:
Nguyn tc khch quan trong xem xt c mi lin h mt thit vi cc nguyn
tc khc ca lgc bin chng. N th hin yu cu c th sau:
+ Trong hot ng nhn thc, Ch th phi:
- Mt l: Xut pht t hin thc khch quan, ti hin li n nh n vn c m
khng c ty tin a ra nhng nhn nh ch quan.

- Hai l: Phi bit pht huy tnh nng ng, sng to ca ch th, a ra cc gi
thuyt khoa hc c gi tr v khch th, ng thi bit cch tin hnh kim chng cc
gi tuyt bng thc nghim.
+ Trong hot ng thc tin, Ch th phi :
- Mt l: Xut pht t hin thc khch quan, pht hin ra nhng quy lut chi phi
n.
- Hai l: Da trn cc quy lut khch quan , chng ta vch ra cc mc tiu,
k hach, tm kim cc bin php, phng thc t chc thc hin. Kp thi iu
chnh, un nng hat ng ca con ngi i theo li ch v mc ch t ra.
Pht huy tnh nng ng, sng to ca thc c ngha l pht huy vai tr tri
thc, tnh cm, ch, l tr tc l pht huy vai tr nhn t con ngi trong hat
ng nhn thc v hat ng thc tin ci to hin thc khch quan, vn ln lm ch
th gii.
* ng Cng sn Vit Nam vn dng nh th no vo s nghip cch
mng ca Vit Nam:
Phi tn trng hin thc khch quan, tn trng vai tr quyt nh ca vt cht.
C th l:
- Xut pht t hin thc khch quan ca t nc, ca thi i hach nh
cc ng li, chin lc, sch lc nhm xy dng v pht trin t nc.
- Bit tm kim, khai thc v s dng nhng lc lng vt cht hin thc
ha ng li, chin lc, sch lc nhm xy dng v pht trin t nc.
- Coi cch mng l s nghip ca qun chng, coi i an kt tan dn tc l
ng lc ch yu pht trin t nc. Bit kt hp hi ha cc li ch khc nhau
(li ch kinh t, li ch chnh tr, li ch vt cht, li ch tinh thn, li ch c nhn, li
ch tp th, li ch x hi...) thnh ng lc mnh m thc y cng cuc i mi.
- ng ta rt ra nhng bi hc kinh nghim t nhng sai lm, tht bi trc i
mi, ng ta kt lun: Mi ng li, ch trng ca ng phi xut pht t thc t,
tn trng quy lut khch quan.
Cu 2: Phn tch c s trit hc (l lun v phng php lun) trong
khng nh ca ng cng sn Vit Nam "Mi ng li, ch trng ca ng
phi xut pht t thc t, tn trng qui lut khch quan".
Ngay t khi ra i, ng cng sn Vit Nam ly ch ngha Mc Lnin lm
nn tng t tng v vn dng t tng l lun vo thc t cch mng nc ta
ra ng li, ch trng, chnh sch qua tng thi k. Mt trong nhng vn dng
c s l lun ca trit hc Mc Lnin vo cng cuc i mi t nc m ng
khi xng bt u t i hi ng ln th IV l nguyn tc khch quan, mt nguyn
tc c rt ra t mi quan h bin chng gia vt cht v thc. ng cng sn Vit
Nam "Mi ng li, ch trng ca ng phi xut pht t thc t, tn trng qui lut
khch quan". Vic tm hiu quy lut khch quan trn c s mi quan h gia vt cht
v thc vn dng ng n quy lut ny vo thc tin l vn ht sc cn thit
trong giai on hin nay.
Mi quan h gia vt cht v thc l vn c bn ca trit hc. Phm tr
vt cht v mi lin h gia vt cht v thc c cc nh trit hc trc Mc

quan tm vi nhiu quan im khc nhau v lun din ra cuc u tranh gia ch
ngha duy tm v ch ngha duy vt trong sut lch s ca trit hc .
Quan im Mcxit cho rng ch c mt th gii duy nht v thng nht l th
gii vt cht. Th gii vt cht tn ti khch quan c trc v c lp vi thc con
ngi. Lnin ngi bo v v pht trin trit hc Mc nu ra nh ngha vt
cht l mt phm tr trit hc dng ch thc ti khch quan c em li lm
cho con ngi trong cm gic, c cm gic ca chng ta chp li ,chp li ,phn
nh v tn ti khng l thuc vo cm gic.
Vt cht l mt phm tr trit hc: l mt phm tr rng v khi qut nht ,
khng th hiu theo ngha hp nh cc khi nim vt cht thng dng trong cc lnh
vc khoa hc c th hoc i sng hng ngy. Thuc tnh c bn nht ca vt cht l
thc ti khch quan , tn ti khng l thuc vo cm gic, cng chnh l tiu
chun phn bit ci g l vt cht v ci g khng phi l vt cht.
Vt cht quyt nh thc, vt cht quyt nh ni dung thc. C thc
thng thng v thc l lun u bt ngun t iu kin t nhin v x hi nht nh
. Phong tc, tp qun , thi quen ny ny sinh trn nhng iu kin vt cht nht nh
l thc tin x hi lch s. Ch ngha x hi khoa hc i cng da trn mnh t
hin thc l nhng tin v kinh t chnh tr x hi, v khoa hc t nhin v s k
tha tinh hoa t tng , vn ho nhn loi cng vi thin ti ca MC v ngghen .
Do thc ti khch quan lun lun bin ng vn ng nn nhn thc ca n
cng lun lun bin i theo, nhng xt n cng th vt cht bao gi cng quyt nh
thc . Nhng thc ra i th n c tc ng li vt cht . Vi tnh c lp tng
i ca mnh thc tc ng tr li vt cht thng qua hot ng thc tin ca con
ngi .
Qun trit quan h bin chng gia vt cht v thc ca trit hc Mc xit.
Trong nhn thc v thc tin , chng ta phi xut pht t thc t khch quan, ly thc
t khch quan lm cn c cho mi hot ng ca mnh . ng thi pht huy tnh nng
ng sng to ca thc, pht huy vai tr nhn t ca con ngi trong vic nhn thc,
tc ng ci to th gii. Quan im khch quan trn gip ta ngn nga v khc phc
bnh ch quan duy ch.
Bnh ch quan duy tr l xut pht t vic cng iu tnh sng to ca
thc, tuyt i ho vai tr nhn t ch quan ca ch, bt chp qui lut khch quan, xa
ri hin thc, ph nhn xem nh iu kin vt cht .
nc ta , trong thi k trc i mi. ng ta nhn nh rng chng ta mt
bnh ch quan duy ch trong vic xc nh mc tiu v bc i trong vic xy dng
vt cht k thut v ci to x hi ch ngha ; v b tr c cu kinh t; v vic s dng
cc thnh phn kinh t .Trong ci to x hi ch ngha ,s dng cc thnh phn kinh
t , c hin tng nng vi mun xo b ngay cc thnh phn kinh t phi x hi ch
ngha , nhanh chng bin kinh t t bn t nhn thnh quc doanh trong khi ng ra l
phi duy tr thc hin pht trin cc thnh phn kinh t theo tng bc i thch hp ,
ph hp vi thi k qu trong mt thi gian tng i di pht trin lc lng sn
xut.
Nguyn nhn ca cn bnh ch quan duy ch trn l do s lc hu, yu km v l
lun, do tm l ca ngi sn xut nh v do chng ta ko di ch quan liu bao cp.

Vn kin i Hi ton quc ln th 6 ca ng ta nu ln bi hc :ng ta

lun lun xut pht t thc t, tn trng v hnh ng theo qui lut khch quan". Chng
ta bit rng quan im khch quan i hi trong nhn thc v hot ng thc tin phi
xut pht t bn thn s vt hin tng, phi tha nhn v tn trng tnh khch quan
ca vt cht, ca cc qui lut t nhin v x hi, khng c xut pht t mun ch
quan.
Bi hc m ng ta nu ra , trc ht i hi ng nhn thc ng n v
hnh ng ph hp vi h thng qui lut khch quan. Tip tc i mi t duy l lun,
nht l t duy v ch ngha x hi v con ng i ln ch ngha x hi nc ta.
l xy dng CNXH b qua ch t bn ch ngha cho nn phi tri qua mt thi k
qu lu di nhiu chn ng, nhiu hnh thc t chc kinh t x hi c tnh cht
qu .
Mi ch trng chnh sch ca ng v nh nc phi xut pht t thc t
khch quan ca t nc v ph hp qui lut . Chng ta bit rng thc l s phn
nh hin thc khch quan trong qu trnh con ngi ci to th gii . Do cng nm
bt thng tin v thc t khch quan chnh xc , y trung thc v s l cc thng
tin y mt cch khoa hc th qu trnh ci to th gii cng hiu qu .ng thi cn
thy rng sc mnh ca thc l nng lc nhn thc v vn dng tri thc cng nh
cc qui lut ca th gii khch quan .
Xut pht t mi quan h bin chng gia vt cht v thc . ng ta xc nh
"Mi ng li, ch trng ca ng phi xut pht t thc t, tn trng qui lut
khch quan l xc nh vai tr quyt nh ca vt cht (th gii khch quan). Nh
vy , t ch ngha Mc-Lnin v mi quan h vt cht v thc, cng nh t nhng
kinh nghim thnh cng v tht bi trong qu trnh lnh o cch mng nc ta, ng
ta rt ra bi hc trn.
Bi hc y c ngha thi s nng hi trong qu trnh i mi t nc. Hin
nay, trong tnh hnh i mi ca cc din th gii v ca cch mng nc ta i hi
ng ta khng ngng pht huy s hiu qu lnh o ca mnh thng qua vic nhn thc
ng, tranh th c thi c do cch mng khoa hc cng ngh, do xu th hi nhp v
ton cu ho em li, ng thi xc nh r nhng thch thc m cch mng nc a
tri qua.
Cu 3: Bng l lun v thc tin chng minh rng " thc con ngi
khng ch phn nh th gii m cn gp phn sng to ra th gii ?
thc ca con ngi theo trit hc duy vt bin chng khng phi l mt hin
tng thn b, tch ri khi vt cht m l c tnh ca mt dng vt cht c t chc
c bit l b c ca con ngi, l s phn nh s vt, hin tng ca th gii bn
ngoi vo b c ca con ngi trn nn tng ca hot ng lao ng sng to v c
hin thc ha bng ngn ng. thc l hnh nh ch quan ca th gii khch quan.
thc con ngi c ngun gc t nhin v ngun gc x hi
Ngun gc t nhin: Trit hc DVBC ch ra rng, phn nh l thuc tnh chung
ca mi vn vt cht. l nng lc gi li, ti hin li ca 01 h thng vt cht ny
nhng c im ca ca mt h thng vt cht khc khi 02 h thng vt cht tc
ng ln nhau. Cng vi s pht trin ca th gii vt cht, thuc tnh phn nh ca
n cng pht trin t thp ln cao. Nh vy thc l thuc tnh ca 01 dng vt cht

c t chc cao l b no ngi. No ngi v s phn nh ca th gii khch quan

vao no ngi chnh l ngun gc t nhin ca thc
Ngun gc x hi: Trit hc DVBC ch ra rng, chnh lao ng v ngn ng
l 02 ngun gc x hi Quyt nh trc tip n s hnh thnh v pht trin ca thc
Chnh lao ng ng vai tr Quyt nh trong s chuyn bin t vn thnh ngi,
lm cho con ngi khc vi tt c ng vt khc. Lao ng gip con ngi ci to th
gii v hon thin chnh mnh. Thng qua lao ng no ngi cng ngy cng hon
thin, pht trin gip t duy tru tng pht trin. Chnh lao ng l c s hnh thnh,
pht trin ca ngn ng . S ra i ca ngn ng s gip con ngi phn nh s vt
khi qut hn. iu ny cng thc y t duy tru tng pht trin . y l 02 yu t
quan trng pht trin thc. Lao ng v ngn ng l hai sc kch thch ch yu
b no vn thnh b no ngi, phn nh tm l ng vt thnh phn nh thc.
V bn cht ca thc: Cc Mc ch ra rng thc chng qua ch l vt
cht c di chuyn vo trong b c ca con ngi v c ci bin i trong .
Nh vy bn cht ca thc l hnh nh ch quan ca th gii khch quan. C ngha
l ni dung ca thc l do th gii khch quan quy nh, nhng khi phn nh th n
mang du n ch quan ca con ngi.
- thc l s phn nh th gii khch quan vo c ngi nhng l phn nh
sng to. Tnh sng to ca thc c th hin ra rt phong ph. Trn c s nhng
ci c, thc c th to ra tri thc mi v s vt, c th tng tng ra ci khng
c trong thc t. thc c th tin on, d bo tng lai, c th to ra nhng huyn
thoi, nhng gi thuyt ...
- Phn nh ca thc l tch cc, ch ng: con ngi trn c s hot ng
thc tin, ch ng tc ng vo s vt hin tng lm cho chng bc l tnh cht,
thuc tnh, c im hiu bit vn dng tri thc nhn thc v ci to TGKQ.
- thc mang bn cht x hi
Khi tha nhn vt cht tn ti bn ngoi v c lp vi thc, quyt nh
thc th s nhn thc th gii khng th xut pht t thc con ngi, m phi xut
pht t th gii khch quan.Trong hot ng thc tin phi tn trng v hnh ng
theo cc quy lut khch quan. Lnin nhiu ln nhn mnh rng khng c ly
mun ch quan ca mnh lm chnh sch, ly ch p t cho thc t v nh vy s
mc phi bnh ch quan duy ch.Tuy nhin, ch ngha duy vt ng thi vch r s
tc ng tr li v cng to ln ca thc i vi vt cht thng qua hot ng thc
tin ca con ngi. Quan h gia vt cht v thc l quan h hai chiu. Khng thy
iu s ri vo quan nim duy vt tm thng v bnh bo th, tr tr trong nhn
thc v hnh ng.
Ni ti vai tr ca thc thc cht l ni ti vai tr ca con ngi, v thc t
n khng trc tip thay i c g trong hin thc c. Do , mun thc hin t
tng phi s dng lc lng thc tin. Ngha l con ngi mun thc hin quy lut
khch quan th phi nhn thc, vn dng ng n nhng quy lut , phi c ch v
phng php t chc hnh ng. Vai tr ca thc l ch ch o hot ng ca
con ngi, c th quyt nh lm cho con ngi hnh ng ng hay sai, thnh cng
hay tht bi trn c s nhng iu kin khch quan nht nh. Do , con ngi cng
phn nh y , chnh xc th gii khch quan th cng ci to th gii c hiu qu
" thc con ngi khng ch phn nh th gii m cn gp phn sng to ra th gii".

V vy, phi pht huy tnh nng ng, sng to ca thc, pht huy vai tr nhn t
con ngi tc ng, ci to th gii khch quan.
T quan im duy vt bin chng v mi quan h gia vt cht v thc ta
thy khng c xem nh quan im khch quan, tnh nng ng, sng to ca thc
m n cn i hi phi pht huy tnh nng ng sng to ca thc, ca nhn t ch
quan. Bi v qu trnh t ti tnh khch quan i hi ch th phi pht huy tnh nng
ng, sng to trong vic tm ra nhng bin php, nhng con ng tng bc
thm nhp su vo bn cht ca s vt, trn c s con ngi thc hin s bin i
t ci vt t n (tc thc ti khch quan) thnh ci phc v cho nhu cu ca con
ngi ng thi s dng hiu qu cc iu kin, sc mnh vt cht khch quan, sc
mnh ca quy lut phc v cho cc mc tiu, mc ch khc nhau ca con
ngi.
Nu trong nhn thc v hot ng thc tin, chng ta tuyt i ha, cng iu
ha vai tr ca nhn t ch quan th s nh hng khng nh n s pht trin ca x
hi v ri vo bnh bnh bo th tr tr. y l khuynh hng sai lm cc oan do
cng iu ha vai tr ca vt cht, sng bi sc mnh ca quy lut, h thp vai tr ca
nhn t ch quan. Khuynh hng bo th s dn n tnh trng li, chm i mi,
ngi thay i, da dm, ch i, thm ch cn tr ci mi, bng lng tha mn vi ci
c.
Lin h thc t: Bnh bo th tr tr l mt thc t tn ti trong thi k kh di
trc i mi (trc i hi ln VI thng 12-1986). Trong giai on ny, tnh trng
khng hong kinh t x hi ngy cng trm trng xut pht t bo th c tc hi rt
ln. Bnh bo th tr tr c biu hin qua vic chm i mi c ch qun l kinh t
li thi, trong cng tc t chc thi k ny khuyt im ln nht l s tr tr,
chm i mi cng tc cn b. Vic la chn, b tr cn b vo cc c quan lnh o
v qun l cc cp cn theo quan nim c k v tiu chun khng ng n, mang
nng tnh hnh thc.. ng ta duy tr qu lu c ch qun l kinh t tp trung
quan liu bao cp - mt c ch "gn lin vi t duy kinh t da trn nhng quan nim
gin n v ch ngha x hi, mang nng tnh cht ch quan, duy ch".
Bnh bo th tr tr c nguyn nhn t s yu km lc hu v t duy l lun, tr
thc l lun khng p ng c yu cu ca thc tin. S gin n yu km v l
lun th hin ch: hiu v vn dng cha ng nguyn l, quy lut, phm tr, cha
ch tip thu k tha nhng thnh tu, k thut cng ngh mi ca ch ngha t bn,
ca nhn loi, thm ch cn c nh kin ph nhn mt cch cc oan nhng thnh
tu , cha ch tng kt nhng ci mi t s vn ng, pht trin ca thc tin
theo Ch tch H Ch Minh th nguyn nhn ca bnh ch quan l km l lun, l lun
l l lun sung. Cn do ngun gc lch s, x hi, giai cp, tm l ca con ngi chi
phi.
Nh vn dng ng n cc quy lut thng qua cc ch trng chnh sch ca
ng v Nh nc ta, i sng vt cht tinh thn ca nhn dn tng bc c n
nh v nng cao, ch XHCN ngy cng cng c v t nc ra khi cuc
khng hong kinh t x hi v ang c nhng bc chuyn bin tch cc trong tt c
cc lnh vc i sng x hi.
Tm li, t nhng phn tch trn cho thng li ca cng cuc i mi c c
l da trn mt nn tng t tng ng, l ch ngha Mc-Lnin v t tng H

Ch Minh m trong s qun trit v vn dng ng quy lut, nguyn tc khch

quan l iu kin m bo s dn dt ng n ca ng.
Cu 4: Anh/Ch hy nu nhng yu cu phng php lun v phn tch c
s l lun ca nguyn tc ton din. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc
c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hat ng thc tin?
Tr li: (Tham kho thm sch TH - P2, trang 70).
a/ C s l lun ca nguyn tc ton din: l ni dung nguyn l v mi lin h ph
bin.
MLHPB l mi lin h gia cc mt (thuc tnh) i lp tn ti trong mi s vt,
trong mi lnh vc hin thc.
MLHPB mang tnh khch quan v ph bin. N chi phi tng qu s tn ti , vn
ng, pht trin ca mi s vt, qu trnh xy ra trong th gii; v l i tng nghin
cu ca php bin chng. N c nhn thc trong cc cp phm tr (mt i lpmt i lp; cht-lng; ci c-ci mi; ci ring-ci chung; nguyn nhn- kt qu;
ni dung-hnh thc; bn cht- hin tng; tt nhin- ngu nhin; kh nng- hin thc.
Ni dung nguyn l:
- Mi s vt, hin tng hay qu trnh (vn vt) trong th gii u tn ti trong
mun vn mi lin h rng buc ln nhau. Mi lin h tn ti khch quan, ph
bin v a dng.
- Trong mun vn mi lin h chi phi s tn ti ca chng c nhng mi lin h
ph bin. Mi lin h ph bin tn ti khch quan, ph bin; chng chi phi
mt cch tng qut qu trnh vn ng, pht trin ca mi s vt, hin tng
xy ra trong th gii.
b/ Nhng yu cu v Phng php lun:
- Trong hot ng nhn thc ch th phi:
o Tm hiu, pht hin cng nhiu mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh
cht, yu t) ang chi phi s tn ti ca bn thn s vt cng tt.
o Phn loi xc nh quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t) no l
bn trong, c bn, tt nhin, n nh; cn nhng mi lin h no l bn ngoi, ko c
bn, ngu nhin.
o Da trn cc MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t) bn trong
l gii cc MLH, quan h cn li. Qua , xy dng hnh nh v SV nh s thng
nht cc MLH; pht hin ra c im, tnh cht, quy lut (bn cht) ca n.
- Trong hot ng thc tin, ch th phi:
o nh gi ng vai tr ca tng MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht,
yu t) chi phi SV.
o Thng qua hot ng thc tin s dng nhiu bin php thch hp bin i
nhng MLH, c bit l nhng MLH bn trong, c bn, tt nhin, quan trng

o Nm vng s chuyn ha cc MLH, kp thi a ra cc bin php b sung

pht huy / hn ch s tc ng ca chng, li SV theo ng quy lut v hp li ch
chng ta.
c/ Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch trong hot ng
nhn thc v hot ng thc tin:
Qun trit v vn dng sng to nguyn tc ton din s khc phc c ch ngha
phin din, ch ngha chit trung, ch ngha ngy bin, ...trong hot ng thc tin v
nhn thc ca chnh mnh.
+ Ch ngha phin din: l cch xem xt ch thy mt mt, mt mi quan h, mt
tnh cht hay t mt phng din no m khng thy c nhiu mt, nhiu mi
lin h nhiu tnh cht ca s vt.
+ Ch ngha chit trung: l cch xem xt ch ch n nhiu mt, nhiu mi lin h
nhng ko rt ra c bn cht, mi lin h c bn ca s vt m coi chng nh nhau,
kt hp chng mt cch v nguyn tc, ty tin
+ Ch ngha ngy bin: Cch xem xt qua nh tro ci c bn vi ci khng c
bn, ci ch yu vi ci th yu hay ngc li nhm t c mc ch hay li ch
ca mnh mt cch tinh vi.
Trong i sng XH, nguyn tc ton din c vai tr cc k quan trng. N i hi
chng ta khng ch lin h nhn thc vi nhn thc m cn phi lin h nhn thc vi
thc tin cuc sng, phi ch n li ch ca cc ch th khc nhau trong x hi v
bit phn bit u l li ch c bn v li ch ko c bn.
Cu 5: Phn tch c s l lun v yu cu phng php lun ca nguyn
tc ton din ca php bin chng duy vt. Vic tun th nguyn tc ny s khc
phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin?
A/ C s l lun:
Mi lin h v MLH ph bin:
- Mi lin h l s tc ng rng buc, thm nhp ln nhau gia cc s vt,
hin tng hay qu trnh (vn vt) m trong s thay i ca ci ny m tt yu ko
theo s thay i ca cc kia. i lp vi mi lin h l s khc bit. S tch bit cng
l s tc ng qua li gia cc s vt, hin tng hay qu trnh nhng s thay i ca
ci ny s ko tt yu ko theo s thay i ca ci kia. Do vy m vn vt trong th
gii u lun tc ng ln nhau, nhng c mt s tc ng dn n s thay i, tc
cn nm trong trng thi n nh. Vn vt va tch bit va lin h, va l n va ko
l n. Th gii vt cht l mt h thng thng nht mi yu t, b phn ca n. Chnh
nh s thng nht vt cht m vn vt lun tc ng qua li ln nhau.
+ Mi lin h mang tnh khch quan, tnh ph bin.
+ Mi lin h mang tnh a dng. N c th c chia ra thnh: MLH bn trong
v MLH bn ngoi; MLH trong t nhin, MLH trong x hi v MLH trong t duy;

MLH ring, MLH chung v MLH ph bin; Vai tr cc MLH khc nhau l ko ging
nhau.
- MLH ph bin l MLH gia cc mt (thuc tnh) i lp tn ti trong mi s
vt, trong mi lnh vc hin thc.
+ MLH ph bin cng mang tnh khch quan v b bin. N chi phi tng qut s
tn ti, vn ng, pht trin ca mi s vt, qu trnh xy ra trong th gii; v l i
tng nghin cu ca php bin chng.
+ MLH ph bin c nhn thc trong cc (cp) phm tr bin chng nh MLH
gia: mt i lp - mt i lp; cht - lng; ci c ci mi; ci ring ci chung;
nguyn nhn - kt qu; ni dung hnh thc; bn cht - hin tng; tt nhin - ngu
nhin; kh nng - hin thc.
Ni dung nguyn l:
- Mi s vt, hin tng hay qu trnh (vn vt) trong th gii u tn ti trong
mun vn MLH rng buc ln nhau. MLH tn ti khch quan, ph bin v a dng.
- Trong mun vn MLH chi phi s tn ti ca chng c nhng MLH ph bi.
MLH ph bin tn ti khch quan, ph bin; chng chi phi mt cch tng qut qu
trnh vn ng, pht trin ca mi s vt, hin tng xy ra trong th gii.
B/ Yu cu phng php lun:
Trong hot ng nhn thc ch th phi:
- Tm hiu, pht hin cng nhiu MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht,
yu t, mt,) ang chi phi s tn ti ca bn thn s vt cng tt. Phi xem xt s
vt t khp gc , t nhiu phng din cng tt;
- Phn loi xc nh nhng MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht,
yu t, mt) no l bn trong, c bn, tt nhin, n nh; cn nhng MLH, quan
h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt) no l bn ngoi, khng c bn,
ngu nhin, khng n nh;
- Da trn nhng MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt)
bn trong, c bn, tt nhin, n nh l gii c nhng MLH, quan h (hay
nhng c im, tnh cht, yu t, mt) cn li. Qua xy dng mt hnh nh v
s vt nh s thng nht cc MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t,
mt); pht hin ra quy lut (bn cht) ca n.
Trong hot ng thc tin ch th phi:
- nh gi ng vai tr ca tng MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht,
yu t, mt) chi phi s vt.
- Thng qua hot ng thc tin, s dng ng b nhiu cng c, phng tin,
bin php thch hp (m trc ht l nhng cng c, phng tin, bin php vt cht)
bin i nhng MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt) ca
bn thn s vt, c bit l nhng MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu
t, mt) bn trong, c bn, tt nhin, quan trng. ca n.
- Nm vng s chuyn ha cc MLH, quan h (hay nhng c im, tnh cht,
yu t, mt) ca bn thn s vt, kp thi s dng cc cng c, phng tin, bin
php b sung pht huy hay hn ch s tc ng ca chng, nhm lo li s vt vn
ng, pht trin theo ng quy lut v hp li ch chng ta.

C/ Vic tun th v vn dng sng to nguyn tc ton din s gip ch th khc

phc c ch ngha phin din, ch ngha chit trung, ch ngha ngy bin, trong
hot ng thc tin v nhn thc ca mnh.
- Ch ngha phin din l cch xem xt ch thy mt mt, mt mi quan h, tnh
cht no m ko thy c nhiu mt, nhiu MQH, nhiu tnh cht ca s vt; ch
xem xt s vt mt gc hay t mt phng din no m thi.
- CN chit trung l cch xem xt ch ch n nhiu mt, nhiu MLH ca s vt
nhng ko rt ra c mt bn cht, ko thy c MLH c bn ca s vt; m coi chng
nh nhau, kt hp chng mt cch v nguyn tc, ty tin.
- CN ngy bin l cch xem xt qua nh tro ci c bn vi ci ko c bn,
ci ch yu vi ci th yu, hay ngc li nhm t c mc ch hay li ch ca
mnh mt cch tinh vi.
Cu 6: Phn tch c s l lun v yu cu phng php lun ca nguyn tc
pht trin ca php bin chng duy vt. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc
c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin?
1. C s l lun ca nguyn tc pht trin ca php bin chng duy vt:
Trc khi tm hiu nguyn tc pht trin ca php bin chng duy vt ta lm r
mt s khi nim lin quan n nguyn tc pht trin nh sau:
- Vn ng l g?. Vn ng l mt thuc tnh c hu, l phng thc tn ti ca
vt cht, vn ng c hiu nh s thay i ni chung. Vn ng hiu theo ngha
chung nht, tc c hiu l mt phng thc tn ti ca vt cht, l mt thuc tnh
c hu ca vt cht, th bao gm tt c mi s thay i v mi qu trnh din ra trong
v tr, k t s thay i v tr n gin cho n t duy.
- Pht trin l g?. L khuynh hng vn ng tin ln t thp n cao (thay i
v lng), t n gin n phc tp (thay i v cht), t km hon thin n hon
thin (thay i lng cht), do vic gii quyt mu thun trong bn cht s vt gy
ra, c thc hin thng qua bc nhy v cht v din ra theo xu hng ph nh ca
ph nh. kha cnh khc, pht trin cng c xem l mt khuynh hng vn ng
tng hp ca mt h thng s vt trong , s vn ng c thay i nhng quy nh
v cht (thay i kt cu t chc) ca h thng s vt theo xu hng tin b gi vai
tr ch o; cn s vn ng c thay i nhng quy nh v cht ca h thng s
vt theo xu hng thoi b v s vn ng ch c thay i nhng quy nh v lng
ca h thng s vt theo xu hng n nh gi vai tr ch o, cn thit cho xu
hng ch o trn. Theo cch hiu ny, trong qu trnh pht trin ca h thng s vt
vt cht xy ra trong th gii, khng ch l s thay i tin b m cn cha trong mnh
nhng s thay i thoi b tm thi, khng ch l s thay i m cn cha trong mnh
nhng s n nh tng i.
Pht trin l qu trnh t thn ca th gii vt cht, mang tnh khch quan, ph
bin v a dng. pht trin trong th gii t nhin v sinh, hu sinh, pht trin trong x
hi pht trin trong t duy, tinh thn. Pht trin xy ra khi c s thay i/ chuyn ho
gia cc mt i lp, gia lng v cht, gia ci c v ci mi, gia ci ring v ci
chung, gia nguyn nhn v kt qu, gia ni dung l hnh thc, gia bn cht v hin
tng, gia tt nhin v ngu nhin, gia kh nng v hin thc.

Ni dung ca nguyn l pht trin l: Mi s vt hin tng trong th gii u

khng ngng vn ng v pht trin. Pht trin mang tnh khch quan - ph bin, l
khuynh hng vn ng tng hp tin ln t thp n cao, t n gin n phc tp,
t km hon thin n hon thin ca mt h thng vt cht, do vic gii quyt mu
thun, thc hin bc nhy v cht gy ra theo xu th ph nh ca ph nh.
2. Nhng yu cu ca nguyn tc pht trin:
a) Trong hot ng nhn thc, ch th phi:
- Pht hin nhng xu hng, kh nng bin i, chuyn ho gia nhng giai
on tn ti ca bn thn s vt trong s t vn ng v pht trin ca chnh n.
- Xy dng c hnh nh v s vt nh s thng nht cc xu hng, nhng
giai on thay i ca n, t , pht hin ra quy lut vn ng v pht trin (bn
cht) ca s vt hin tng.
b) Trong hot ng thc tin, ch th phi:
- Ch trng n mi iu kin, kh nng,.. tn ti ca s vt nhn nh ng
cc xu hng, nhng giai on thay i c th xy ra vi n.
- Thng qua thc tin, s dng nhiu cng c, phng tin thch hp (m trc
ht l nhng cng c, phng tin, bin php vt cht) bin i nhng iu kin,
pht huy hay hn ch nhng kh nng tn ti ca s vt nhm lo li s vt vn ng,
pht trin theo hng hp quy lut v c li cho ta.
3. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g trong hot
ng nhn thc v hot ng thc tin:
Qun trit v vn dng sng to nguyn tc pht trin s gip ch th khc phc
c quan im (t duy) siu hnh, li xem xt cng nhc, u c bo th, gio iu,
trong hot ng thc tin v nhn thc ca chnh mnh.
Nguyn tc pht trin i hi ch th phi s dng cc nguyn tc km theo
mi lm sng t bn tnh vn ng v pht trin t thm ca s vt nh nguyn tc
(phn tch) mu thun, nguyn tc phn tch lng cht, nguyn tc ph nh bin
chng./.
Cu 7: Phn tch c s l lun ca nguyn tc pht trin. V sao trong hot
ng nhn thc v trong thc tin chng ta phi tn trng nguyn tc pht
trin? Vn dng nguyn tc ny vo cng cuc i mi nc ta hin nay.
Tr li:
I. Phn tch c s l lun ca nguyn tc pht trin
I.1. C s l lun ca nguyn tc pht trin nguyn l v s pht trin
Nguyn tc pht trin cng l mt trong nhng nguyn tc phng php lun
c bn, quan trng ca hot ng nhn thc thc tin. C s l lun ca nguyn tc
pht trin l nguyn l v s pht trin ca php bin chng duy vt.

Theo , s pht trin l vn ng tin ln t thp n cao, t n gin n

phc tp, t km hon thin n hon thin hn. Pht trin l trng hp c bit ca
s vn ng v trong s pht trin s ny sinh nhng tnh quy nh quy nh mi, cao
hn v cht, nh , lm cho c cu t chc, phng thc tn ti v vn ng ca s
vic, hin tng cng chc nng ca n ngy cng hon thin hn. Do vy, nhn
thc c s t vn ng, pht trin ca s vt, hin tng chng ta phi thy c s
thng nht gia s bin i v lng vi s bin i v cht trong qu trnh pht trin,
phi ch ra c ngun gc v ng lc bn trong, ngha l tm ra v bit cch gii
quyt mu thun, phi xc nh xu hng pht trin ca s vt, hin tng do s ph
nh bin chng quy nh; coi ph nh l tin cho s ra i ca s vt hin tng
mi.
Yu cu ca nguyn tc pht trin
- Nguyn tc pht trin yu cu, khi xem xt s vt, hin tng phi t n
trong trng thi vn ng, bin i chuyn ho khng ch nhn thc s vt,
hin tng trong trng thi hin ti m cn thy c khuynh hng pht trin
ca n trong tng lai, ngha l phi phn tch lm r nhng bin i ca s
vt, hin tng.
- Nguyn tc pht trin yu cu, phi nhn thc s pht trin l qu trnh tri
qua nhiu giai on t thp n cao, t n gin n phc tp, t km hon
thin n hon thin hn. Mi giai on pht trin li c nhng c im, tnh
cht, hnh thc khc nhau.
- Nguyn tc pht trin i hi trong hot ng nhn thc v hot ng thc
tin phi nhy cm vi ci mi, sm pht hin ra ci mi, ng h ci mi hp
quy lut, to iu kin cho ci mi pht trin thay th ci c, phi chng li
quan im bo th, tr tr ...S thay th ci c bng ci mi din ra rt phc
tp bi ci mi phi u tranh chng li ci c, chin thng ci c.
Trong hot ng nhn thc v thc tin nu tn trng nguyn tc pht trin s
mang li kt qu g
Tun theo nhng i hi ca quan im pht trin s gp phn khc phc bnh bo
th tr tr v bnh gio iu trong t duy cng nh trong hnh ng thc tin. Bnh

bo th tr tr l tnh trng li, chm i mi, ngi thay i, da dm, ch i, thm

ch cn tr ci mi, bng lng tha mn vi ci c. i khi bnh bo th biu hin
qua nhng nh kin. Bnh bo th tr tr cng gn lin vi bnh gio iu, l
khuynh hng tuyt i ha l lun, coi thng kinh nghim thc tin, coi l lun l
bt di bt dch, vic nm l lun ch dng li nhng nguyn l chung tru tng,
khng ch n nhng hon chnh lch s c th ca s vn dng l lun. Bnh gio
iu c 2 dng : gio iu l lun v gio iu kinh nghim. Bnh gio iu l lun l
vic thuc lng l lun, cho rng p dng l lun p dng vo u cng c khng
xem xt iu kin c th ca mnh. V d nh theo Mc th phi xa b t hu dn
n vic ta tin hnh ci to XHCN xa tt c cc thnh phn kinh t nhm mc ch
ch cn 2 thnh phn kinh t quc doanh v tp th m khng thy c rng "Nn
kinh t nhiu thnh phn l mt c trng ca thi k qu ", s c mt ca nhiu
thnh phn kinh t vi cc mi quan h tc ng qua li ca n s to ng lc cho s
pht trin kinh t trong giai on ny. Bnh gio iu kinh nghim l vic p dng
nguyn si rp khun m hnh ca nc khc, ca a phng khc vo a phng
mnh m khng sng to, chn la V d nh trc y ta bt chc rp khun m
hnh CNXH Lin X trong vic thnh lp cc b ngnh ca b my nh nc (
Lin X c bao nhiu B, Ngnh ta cng c by nhiu B ngnh), hoc v cng
nghip ha cng vy, ta ch ch tp trung pht trin cng nghip nng m khng ch
pht trin cng nghip nh Bnh bo th tr tr v bnh gio iu cng vi bnh
ch quan duy ch l nhng cn bnh chung ca cc nc XHCN v n gy ra hu
qu tt yu l lm cn tr, thm ch ko li s pht trin ca kinh t - x hi, a
chng ta n sai lm nghim trng.
Ngc li nu ko tn trng nguyn tc pht trin s mang li hu qu g
Nu chng ta tuyt i ho nhn thc, nht l nhn thc khoa hc v s vt hay hin
tng no th cc khoa hc t nhin, khoa hc x hi v nhn vn s khng th
pht trin v thc tin s dm chn ti ch. Chnh v th, chng ta cn phi tng cng
pht huy n lc ca bn thn trong vic hin thc ho quan im pht trin vo nhn
thc v ci to s vt nhm phc v nhu cu, li ch ca chng ta v ca ton x hi.
Nguyn tc pht trin gi m cho chng ta iu g trong cng cuc xy dng v
pht trin t nc ta hin nay
Ngy nay mc d CNXH ang th thoi tro, song nhng c s vt cht v XH ca
thi i mi ngy cng chn mui. T nhng thnh cng v cha thnh cng ca qu
trnh ci t, i mi, ng cng sn cc nc v ang rt ra nhng bi hc cn
thit, a qu trnh ci t i mi din ra ng hng ph hp quy lut pht trin ca
XH v ang t nhng chuyn bin tch cc. in hnh nh Trung Quc, t sau Hi
ngh Trung ng 3 kha XIII (12-1978) ng cng sn Trung Quc m u cng
cuc ci cch, m ca ton din, su sc theo nh hng XHCN v t n nay,

tri qua mt phn t th k, Trung quc pht trin khng ngng v ang ng vo
hng ng cc cng quc trn th gii. i vi nc ta, nhng thnh tu to ln v
rt quan trng ca 15 nm i mi lm cho th v lc ca nc ta ln mnh ln
nhiu(VK H ng ln IX, trang 66). iu ny cho thy rng thi i qu t
CNTB ln CNXH trn phm vi ton th gii khng din ra trong mt thi gian ngn
v theo mt con ng thng tp. Cng nh mi thi i khc trong lch s, n c
tin, c thoi, quanh co khc khuu, nhng cui cng nh Cng lnh xy dng t
nc trong thi k qu ln CNXH ca CS VN nhn nh CNXH hin thc ang
ng trc nhiu kh khn, th thch. Lch s th gii ang tri qua nhng bc
quanh co, song loi ngi cui cng nht nh s tin ti CNXH v l quy lut tin
ha ca lch s.

Cu 8: Phn tch c s l lun v yu cu phng php lun ca

nguyn tc lch s-c th ca php bin chng duy vt. Vic tun th cc
nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn
thc v hot ng thc tin?
Tr li:
Quan im lch s c th l quan im khi xem xt s vt phi nghin cu
n trong iu kin thi gian v khng gian nht nh. Phi nghin cu qu trnh
vn ng ca n trong qu kh hin ti v d kin tng lai.
- C s l lun ca quan im trn l xut pht t nguyn l v mi lin h ph
bin ca cc s vt, hin tng trong th gii.
Phi c quan im lch s c th v s vt no cng c qu trnh hnh thnh
tn ti, bin i v pht trin. Mi giai on pht trin ca s vt li c nhng mi
lin h ring c trng cho n. Cho nn xem xt s vt va phi xem qu trnh pht
trin ca s vt , va phi xem xt trong tng iu kin qu trnh c th.
+ C xem xt ton din v lch s c th s vt th ta mi hiu c bn cht ca
s vt t mi ci to c s vt.
V vy, nguyn tc lch s - c th c coi l linh hn phng php lun
ca trit hc Mc Lnin v n tng hp nhng nguyn tc, quan im, yu cu
mang tnh phng php lun ca trit hc Mc Lnin, do , hiu theo ngha
rng, n cng chnh l phng php bin chng.
Nhng yu cu c bn ca nguyn tc lch s - c th:
1. Trong hot ng nhn thc, ch th phi tm hiu qu trnh hnh thnh,
tn ti v pht trin c th ca nhng s vt c th trong nhng iu kin, hon
cnh c th. Ngha l:
- Phi bit s vt ra i v tn ti nh th no, trong nhng iu kin,
hon cnh no, b chi phi bi nhng quy lut no;
- Hin gi s vt ang tn ti nh th no trong nhng iu kin, hon cnh
ra sao, do nhng quy lut no chi phi;
- Trn c s , phi nm bt c s vt c th s phi tn ti nh th no
(trn nhng nt c bn) trong tng lai ..

2. Trong hot ng thc tin, ch th phi xy dng c nhng i sch c

th, p dng cho nhng s vt c th, ang tn ti trong nhng iu kin, hon
cnh, quan h c th m khng nn p dng nhng khun mu chung chung cho
bt c s vt no, trong bt k iu kin, hon cnh, quan h no.
3. Nguyn tc LS-CT c V.I. Lnin c ng trong nhn nh: Xem xt
mi vn theo quan im sau y: mt hin tng nht nh xut hin trong
lch s nh th no, nhng hin tng tri qua nhng giai on pht trin
ch yu no, v ng trn quan im ca s pht trin xem xt hin nay n
tr thnh th no.
iu ny c ngha l nguyn tc LS-CT i hi phi phn tch s vt c th
trong nhng tnh hnh c th thy c:
- S vt ang ( hay s) tn ti thng qua nhng cht, lng no; th hin
qua nhng no; ang ( hay s) thc hin nhng bc nhy no to nn
nhng cht, lng mi no?...
- S vt ang ( hay s) b tc ng bi nhng mu thun no; nhng mu
thun ang nm giai on no, c vai tr nh th no n s vn ng, pht
trin ca s vt?...
- S vt ang ( hay s) tri qua nhng ln ph nh bin chng no; ci c
no ang ( hay s) phi mt i, ci mi no ang ( hay s) xut hin?..
- Trong mi quan h vi nhng s vt khc, nhng iu g c coi l
nhng ci ring hay ci n nht, iu g l ci chung hay ci c th / ci ph
bin; chng quy nh nhau, chuyn ha ln nhau nh th no?
- Bn cht ca s vt l g, n c th hin qua nhng hin tng no; hin
tng no ch l gi tng, hin tng no l in hnh
- Ni dung ca s vt l g, n ang ( hay s) tn ti thng qua nhng
hnh thc no; hnh thc no ph hp vi ni dung ca s vt, hnh thc no khng
ph hp vi ni dung, ci g lm cho ni dung ca s vt bin i?..
- Trong bn thn s vt, hin thc l g; hin thc ang ( hay s) ny
sinh ra nhng kh nng no; mi kh nng , trong nhng iu kin c th no c
tt yu hin thc ha ra sao?...
4. Nguyn tc LS-CT i hi chng ta phi bao c cc s kin xy ra
trong nghin cu khoa hc hay cc bin c xy ra trong cc tin trnh lch s nhn
loi.
Tuy nhin, n khng cho php chng ta kt hp cc s kin khoa hc nh
nhng ci ngu nhin thun ty ca t nhin hay m t cc bin c lch s nh
nhng ci vn vt n l ca x hi, m n i hi chng ta phi ti hin chng,
m t chng trn c s vch ra c ci tt yu l gch, ci chung (quy lut, bn
cht) ca chng, ch ra c nhng trt t nhn qu quy nh chng.
Nguyn tc ny i hi chng ta phi xy dng c bc tranh khoa hc v
th gii, qua chng ta nhn thc c tnh mun v ca t nhin, tnh phong
ph ca lch s trong s thng nht.
5. Nguyn tc LS-CT c cc lnh t ca giai cp v sn vn dng:
Xut pht t tnh hnh c th ca CNTB giai on tin c quyn, t do cnh
tranh m C. Mc cho rng, cch mng XHCN ch c th thng li tt c cc nc
TBCN tin tin.

Sang th k 20, CNTB chuyn sang giai on c quyn, quc ch

ngha. Khi vn dng nguyn tc ny vo xem xt tnh hnh th gii lc ny c
nhng thay i ln m V.I. Lnin i n kt lun ng n l: cch mng
XHCN ch c th thng li vi nc, khu yu nht ca CNTB.
ng CS Vit Nam, ng CS Trung Quc cng ang qun trit v vn dng
sng to nguyn tc ny vo thc tin cch mng mi nc xy dng cho quc
gia mnh mt con ng ring i ln CNXH.
Vn dng nguyn tc LS-CT, t nm 1930, ng ta la chn con ng
CNXH. Ngy nay, xy dng thnh cng CNXH, ng ra ng li xy dng
nn kinh t th trng, y mnh cng nghip ha, hin i ha; u tin pht trin
lc lng sn xut, ng thi xy dng quan h sn xut ph hp theo nh hng
XHCN; pht huy cao ni lc ng thi tranh th ngun lc bn ngoi v ch
ng hi nhp kinh t quc t pht trin nhanh, c hiu qu v bn vng; thc
hin tng trng kinh t i lin vi pht trin vn ha, tng bc ci thin i sng
vt cht v tinh thn ca nhn dn, thc hin tin b v cng bng x hi, bo v
v ci thin mi trng; kt hp pht trin kinh t - x hi vi tng cng an ninh,
quc phng; bo v v xy dng h thng chnh tr vng mnh.
Vic tun th cc nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g
trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin?
Qun trit v vn dng sng to nguyn tc lch s c th s gip ch
th khc phc c quan im (t duy) siu hnh trong hot ng thc tin v nhn
thc ca chnh mnh.
Cu 9: Quan im Mc xt v s thng nht gia l lun v thc tin t
rt ra quan im thc tin v vn dng quan im phn tch ph phn
bnh kinh nghim, bnh gio iu v phn tch cc lun im sau y ca
ng ta v H Ch Minh ch c tng cng tng kt thc tin tng kt l lun
th cng cuc i mi tr thnh hnh ng t gic ch ng v sng to".
Thc tin l phm tr TH ch ton b hot ng vt cht c tnh cht lch s XH
ca con ngi lm bin i t nhin v XH
- Bn cht ca hot ng thc tin l s tc ng qua li ca ch th v khch
th
- Hot ng thc tin a dng, song c th chia lm 3 hnh thc c bn: hot
ng SX vt cht, hot ng bin i CT XH, hot ng thc nghim KH, trong
hot ng SX vt cht l hot ng c ngha quyt nh cc hnh thc khc hot
ng bin i CT-XH hnh thc cao nht v hot ng thc nghim KH l hnh thc
c bit nhm thu nhn nhng tri thc v hin thc khch quan.
L lun vi ngha chung nht l s khi qut nhng kinh nghim thc tin l
tng hp cc tri thc v t nhin, XH c tch ly trong qu trnh lch s ca con
ngi.
- Nh vy l lun l sn phm cao ca nhn thc, l nhng tri thc v bn cht,
quy lut ca hin thc.

- L sn phm ca qu trnh nhn thc nn bn cht ca l lun l hnh nh ch

quan ca th gii khch quan
* Mi quan h bin chng gia thc tin v l lun
Trong quan h vi l lun thc tin c vai tr quyt nh, v thc tin l hot
ng vt cht, cn l lun l sn phm ca hot ng tinh thn. Vai tr quyt nh ca
thc tin i vi l lun th hin ch :
- Thc tin l c s, ng lc, mc ch ca nhn thc (l lun). Thc tin cn l
tiu chun ca l lun .
- Thng qua hot ng thc tin, l lun mi c vt cht ho, hin thc ho,
mi c sc mnh ci to hin thc.
Thc tin c vai tr quyt nh i vi l lun song theo CNDV bin chng, l
lun c s tc ng tr li i vi thc tin.
- L lun c vai tr trong vic xc nh mc tiu, khuynh hng cho hot ng
thc tin, v th, c th ni, l lun l kim ch nam cho hot ng thc tin.
- L lun c vai tr iu chnh hot ng thc tin l cho hot ng thc tin c
hiu qu hn.
- L lun CM c vai tr to ln trong thc tin CM. Lnin vit : Khng c l
lun CM th khng th c phong tro CM.
Gia l lun v thc tin c s lin h, tc ng qua li to iu kin cho nhau
cng pht trin. Bi vy, s thng nht gia l lun v thc tin l nguyn l cao nht
ca TH Mc-Lnin.
* Quan im thc tin
- Quan im thc tin i hi khi xem xt s vt hin tng phi gn vi thc
tin, phi theo xt s pht trin ca thc tin iu chnh nhn thc cho s ph hp
vi s pht trin ca thc tin, phi ly thc tin, hiu qu ca thc tin kim tra
nhng kt lun ca nhn thc, kim tra nhng lun im ca l lun.
- Quan im thc tin cn i hi nhng khi nim ca chng ta v s vt phi
c hnh thnh , b sung v pht trin bng con ng thc tin, trn c s thc tin
ch klhng phi bng con ng suy din thun ty, khng phi bng con ng t
bin.
Do nhn thc phi xut pht t thc tin v phi tng kt kinh nghim thc
tin , phi b sung pht trin l lun (do thc tin lun vn ng v pht trin nn
phi thng xuyn tng kt xem n tha thiu nhm b sung pht trin n cho ph
hp). Nm vng quan im ny c ngha trong vic gp phn hn ch bnh gio
iu v bnh ch quan duy ch (trong t duy v trong hot ng thc tin).

Phn tch ph phn bnh kinh nghim, bnh gio iu v lun im ca

ng
Kinh nghim thc tin c vai tr rt quan trng i vi l lun, kinh nghim
chnh l c s tng kt, khi qut thnh l lun. Kinh nghim l cn c chng ta
khng ngng xem xt li, b sung, sa i, pht trin l lun. Tri thc l lun hnh
thnh tng kt khi qut kinh nghim nhng li phi thng qua t duy tr tng ca
c nhn nh l lun cho nn n cng cha ng kh nng khng chnh xc xa ri thc
tin. V vy tri thc l lun phi c th nghim trong thc tin khng nh, b
sung sa i hon thin. Mt khc l lun mt khi c hnh thnh n khng phi
th ng m c vai tr c lp tng i ca n. L lun tc ng tr li i vi thc
tin hng d6n ch o hot ng thc tin, d bo d n tnh hnh v phng
hng hot ng thc tin trong tng lai
Chng ta coi trng nhng kinh nghim thc tin v khng ngng tch ly vn
kinh nghim qu bu . Nh nu ch dng li trnh kinh nghim, ch da vo
nhng hiu bit trnh kinh nghim, tho mn vi vn kinh nghim ca bn thn
coi kinh nghim l tt c, tuyt i ho kinh nghim ng thi coi nh l lun, ngi
hc tp, nghin cu l lun, t am hiu l lun vn ln nm l lun, khng quan
tm tng kt kinh nghim xut l lun.th rt d mc bnh kinh nghim ch
ngha.
Mt khc, tha thc s coi trng l lun i hi phi ngn nga bnh gio
iu ch ngha. Nu tuyt i ho l lun ng thi coi thng kinh nghim thc tin,
coi l lun l bt di bt dch, vic nm l lun ch dng li nhng nguyn l chung
tru tng, khng ch n nhng hon cnh lch s c th ca s vn dng l lun
th d mc bnh gio iu.
Thc cht ca nhng sai lm ca bnh kinh nghim v bnh gio iu l vi phm
s thng nht gia l lun v thc tin. Cho nn trong cng tc l lun cn t b li
nghin c mt cch kinh vin thun ty ch bit gii thch khi nim bng khi nim
chng minh l lun bng l lun tc l hon ton quanh qun trong vng quc t duy
thun ty, cn chng i li t duy bt chc sao chp rp khun, thot ly thc t bt
chp nhng c im truyn thng v iu kin c th ca t nc,ca dn tc.
trong qu trnh i mi pphi quan tm d bo tnh hnh, kp thi pht hin v gii
quyt ng ng nhng vn mi ny sinh trn tinh thn kin nh thc hin ng
li i mi; tng cng tng kt thc tin v khng ngng hon chnh l lun v con
ng xy dng CNXH nc ta. Mi ch trng chnh sch bin php KTXH d l
ng n nht th trong qu trnh thc hin bn cnh mt tch cc l ch yu cng
thng c nhng h qu tiu cc nht nh, nhng vn mi ny sinh, cn phi d
kin trc v theo di ch ng ngn nga, gii quyt. trnh suy ngh gin n mt
chiu n khi thy c vn mi ny sinh, c mt tiu cc mi xut hin th hoang
mang ht hong. Khng v gp kh khn m dao ng v quay li nhng cch l sai

lm c. Cng cuc i mi cng i vo chiu su th cng xut hin nhng vn mi

lin quan n nhn thc v CNXH v con ng xy dng CNXH. Do tng kt
thc tin l phng php cn bn trong hot ng l lun, l mt phng php cn
bn khc phc bnh gio iu, bnh kinh nghim, thc hin s thng nht gia
l lun v thc tin. L lun xt cho cng l t thc tin c kt , khi qut ln ,
khng c thc tin v kinh nghim thc tin th khng c l lun. Nhn mnh tng kt
thc tin khng c ngha l xem nh nghin cu c bn, l lun c bn cng tip cn
vi nhng vn c th bao nhiu cng phi c nhng quan im chung c bn by
nhiu.
V th H 7 CS VN khng nh : ch c tng cng tng kt thc tin, pht
trin l lun th cng cuc i mi mi tr thnh hot ng t gic, ch ng v sng
to, bt c nhng sai lm v nhng bc i quanh co, phc tp.Hn lc no ht
mun lnh o cng cuc i mi i n thng li ng ta phi nng cao trnh hiu
bit v nng lc t chc thc tin t vic pht hin v nng vng quy lut vn ng
ca i sng XH ta, ca bn thn ng cho n hiu bit v th gii v thi i.Tng
kt thc tin tng kt nhng ci mi, ang hng ngy hng gi ny sinh trogn i
sng t nc v c th gii tip thu nhng thnh qu tr tu ca loi ngi. Ch trn
c s y ng mi c th a ra c ng li ch trng ng ng trnh c
nhng sai lm, khuyt im v lm cho ng li ch trng c thc hin thng
li./.
Cu 10: Phn tch c s l lun v yu cu phng php lun ca nguyn
tc thng nht gia l lun v thc tin. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc
c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin?
Nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin l mt trong nhng ni dung c
bn ca ch ngha Mc-L nin ni chung v l lun nhn thc ni ring. Vic nm
vng ch ngha Mc L nin ni chng v nguyn tc thng nht gia l lun v thc
tin c ngha ht sc quan trng trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin
ca con ngi. c bit l i vi cn b, ng vin trong cng cuc xy dng t
nc hin nay.
Theo quan im ca Mc xt, Thc tin l ton b hot ng vt cht c mc ch,
mang tnh lch s x hi ca con ngi nhm ci to t nhin, x hi v bn thn con
ngi.
L lun l h thng nhng tri thc c khi qut t thc tin, phn nh nhng
mi lin h bn cht, nhng quy lut ca cc s vt, hin tng.
1. Ngun gc ca l lun: L lun c hnh thnh t kinh nghim, trn c s
tng kt, khi qut nhng tri thc kinh nghim, nhng l lun khng hnh thnh mt
cch t pht t kinh nghim v khng phi mi l lun u trc tip xut pht t kinh
nghim. Do tnh c lp tng i ca n, l lun c th i trc nhng d liu kinh
nghim. Mun hnh thnh l lun, con ngi phi thng qua qu trnh nhn thc kinh

nghim, l qu trnh quan st s lp i lp li din bin ca cc s vt, hin tng.

Kt qu ca nhn thc kinh nghim l tri thc kinh nghim.
Chc nng c bn ca l lun: c hai chc nng l chc nng phn nh hin thc
khch quan, gip con ngi hiu r nhng lnh vc hin tng ca th gii xung
quanh v chc nng phng php lun, gip con ngi vch ra cc phng php
hng dn, ch o hot ng thc tin v hot ng nhn thc ca chnh mnh.
2. yu cu phng php lun ca nguyn tc thng nht gia l lun v thc
tin
a. Thc tin l c s, l ng lc, l mc ch v l tiu chun ca l lun; l
lun hnh thnh, pht trin phi xut pht t thc tin, p ng yu cu thc tin.
- Thc tin l c s ca l lun: i vi ch ngha Mc, thc tin trc ht l s
hot ng sn xut vt cht, n l c s sinh sng ca con ngi , n quyt nh s
sinh tn ca x hi. L lun xut hin trn c s ca thc tin, n l kt qu tng kt
kinh nghim thc tin ca con ngi. Khng c thc tin th khng c l lun khoa
hc. Thc tin ra nhng vn m l lun cn phi lm sng t, cn phi gii p.
Ch c l lun no gn vi thc tin, phc v cho nhu cu thc tin v c thc tin
kim tra th mi c l do tn ti lu di.
- Thc tin l ng lc ca l lun: Hot ng thc tin gp phn lm hon thin
cc mi quan h ca con ngi vi t nhin, vi x hi. Thc tin m trc ht l thc
tin sn xut vt cht thc y cc ngnh khoa hc ra i, cc l lun pht trin.
Thc tin l mc ch ca l lun: Mc ch ch yu ca l lun l nng cao
nng lc hot ng ca con ngi trong th gii hin thc khch quan em li cho
con ngi ngy cng nhiu li ch nhm tha mn nhu cu ngy cng cao v a dng,
p ng nhu cu phi thng qua hot ng thc tin, hot ng thc tin s bin
i t nhin v x hi theo mc ch ca con ngi. L lun quay v xm nhp vo
thc tin, hng dn, ch o thc tin, lm cho thc tin ngy cng hiu qu hn.
Thc tin l tiu chun chn l ca l lun: L lun ch c coi l chn l khi
n ph hp vi hin thc khch quan m n phn nh, v n c thc tin kim
nghim. C. Mc ni: Vn tm hiu xem t duy ca con ngi c th t n chn
l khch quan hay khng hon ton khng phi l vn l lun m l mt vn
thc tin. Chnh trong thc tin m con ngi phi chng minh chn l. Tha nhn
thc tin l tiu chun chn l ca l lun, cn ch nhng vn sau:
- Thc tin ch l tiu chun chn l ca l lun khi thc tin t n tnh ton
vn ca n.

- Thc tin c nhiu giai on pht trin khc nhau. Nu l lun ch khi qut
mt giai on no ca thc tin th l lun c th xa ri thc tin.
Ngoi tiu chun thc tin cn c th c nhng tiu chun khc nh: tiu chun
logic, tiu chun gi tr
Qua , yu cu xy dng l lun phi xut pht t thc t, da trn c s thc
tin, i su vo thc tin. Nu xa ri thc tin s dn n cc sai lm ca bnh ch
quan, duy ch, gio iu, quan liu,tc l lun sung.
b. L lun phi c vn dng vo thc tin, tip tc b sung v pht trin trong
lch s; Thc tin phi c ch o bi l lun
Hot ng ca con ngi mun c hiu qu nht thit phi c l lun soi ng:
Chnh nh c l lun soi ng, hot ng thc tin ca con ngi mi c hiu qu v
t c mc ch mong mun. Thc tin phi c ch o bi l lun v l lun c
kh nng nh hng mc tiu, xc nh lc lng, vch ra cc phng php, bin
php thc hin. L lun cn d bo c kh nng pht trin cc mi quan h thc
tin, d bo c nhng ri ro c th xy ra, nhng hn ch, tht bi c th c trong
qu trnh hot ng. Chnh v vy, C.Mc ni: V kh ca s ph phn c nhin
khng th thay th c s ph phn ca v kh, lc lng vt cht ch c th b nh
bng lc lng vt cht, nhng l lun s tr thnh lc lng vt cht, mt khi n
xm nhp vo qun chng. Khi vn dng l lun vo thc tin cn lu :
- Phn tch mt cch c th mi tnh hnh. Nu vn dng l lun mt cch my
mc, gio iu, kinh vin th chng nhng hiu sai gi tr ca l lun m cn lm
phng hi n thc tin, lm sai lch thng nht tt yu gia l lun v thc tin.
- T l lun chng ta cn xy dng cc m hnh dnh cho hot ng thc tin
hng theo nhng mc khc nhau. Cn a ra nhng d bo v cc din bin, cc mi
quan h, lc lng tin hnh v nhng pht sinh ca n trong qu trnh pht trin
pht huy cc nhn t tch cc, hn ch nhng yu t tiu cc nhm t kt qu cao.
- Phi bm st din bin ca thc tin kp thi iu chnh, b sung nhng
khim khuyt ca l lun, hoc thay i l lun cho ph hp vi thc tin.
- L lun c th mang li hiu qu, hoc khng mang li hiu qu, hoc kt qu
cha r rng. Khi , gi tr ca l lun do thc tin quy nh. V.I.L nin nhn xt
rng: thc tin cao hn nhn thc, v n c u im khng nhng ca tnh ph bin,
m c tnh hin thc trc tip.
3. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g trong
hot ng nhn thc v hot ng thc tin:

Nu chng ta tun th nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin, tc l

nhn thc phi xut pht t thc tin v phi tng kt kinh nghim thc tin, phi b
sung pht trin l lun (do thc tin lun vn ng v pht trin nn phi thng
xuyn tng kt xem n xem n tha thiu nhm b sung pht trin n cho ph hp).
Nm vng quan im ny c ngha trong vic gp phn hn ch trong vic mc phi
sai lm ca bnh gio iu v bnh kinh nghim trong hot ng nhn thc v hot
ng thc tin.
Bnh kinh nghim l khuynh hng t tng tuyt i ha kinh nghim, coi
thng l lun khoa hc, khuch i vai tr thc tin, h thp vai tr l lun. Ngi
mc bnh kinh nghim thng tha mn vi vn kinh nghim bn thn, khng chu
hc nng cao trnh l lun, coi thng khoa hc k thut, thiu nhn xa trng
rng, d bo th tr tr v s b tht bi trong thc tin khi iu kin, hon cnh thay
i. H ch minh ni: c kinh nghim m khng c l lun, cng nh mt mt
sng mt mt m.
Bnh gio iu l khuynh hng t tng cng iu vai tr l lun, coi nh
thc tin, tch ri l lun khi thc tin, thiu quan im lch s c th, p dng kinh
nghim mt cch rp khun, my mc. Bnh gio iu biu hin rt a dng nh:
- Bnh sch v, hiu l lun mt cch tr tng, nng v din gii nhng g c
trong sch v m khng i chiu vi cuc sng. ra nhng ch trng v chnh sch
khng xut pht t iu kin lch s c th ca thc tin t nc m xut pht t sch
v.
- Vn dng sai l lun vo thc tin, ch bit trch dn, khng quan tm n thc
tin, khng b sung, iu chnh l lun.
- Tip nhn nhng nguyn l ca CNXH khoa hc mt cch n gin, phin din
mang tnh cht cm tnh, t bin chng thnh nhng tn iu v p dng rp khun
ch ngha x hi ca nc ngoi vo xy dng ch ngha x hi trong nc. p dng
rp khun, my mc kinh nghim xy dng ch ngha x hi ca nc khc; p dng
chnh sch kinh t thi chin vo thi bnh.
Ch tch HCM yu cu phi hc tp tinh thn CN Mc L nin, hc tp lp
trng quan im v phng php ca CN Mc L nin p dng gii quyt cho tt
nhng vn thc t trong cng tc cch mng ca chng ta. Ngi cn khng nh:
Thng nht gia l lun v thc tin l nguyn tc cn bn ca CN. Mc L nin,
thc tin khng c l lun hng dn th thnh l lun m qung, l lun m khng c
thc tin l l lun sung. HCM lun nhc nh cn b, ng vin phi lun lun hiu
r v thm nhun phng chm l lun cch mng khng phi l gio iu m l kim
ch nam cho hnh ng cch mng, l lun khng phi l mt ci g cng nhc m y
tnh sng to l lun lun cn c b sung bng nhng kt lun mi rt ra t thc

tin ca cuc sng. Vi cch nhn tuy cao l lun, nhng ngi khng xem
thng kinh nghim. Ngi rt coi trng tng kt kinh nghim coi l mt bin
php thng nht l lun v thc tin, va nng cao trnh l lun va nng cao
kh nng hot ng thc tin.
Tm li, coi trng tng kt l mt phng php cn bn trong hot ng l lun.
cng l phng php c bn khc phc bnh kinh nghim v bnh gio iu,
thc hin s thng nht gia l lun v thc tin. Qua tng kt thc tin m sa i,
pht trin l lun c, b sung hon chnh ng li, chnh sch, hnh thnh l lun
mi, quan im mi ch o s nghip i mi x hi.
Cu 11: Hnh thi kinh t x hi l g? Vch ra ngha ca hc thuyt hnh
thi kinh t - x hi? phn tch t tng ca Mac s pht trin hnh thi kinh t
- x hi l qu trnh lch s - t nhin ng cng sn Vit Nam vn dng hc
thuyt hnh thai KT-XH nh th no vo thc tin cch mng Vit Nam hin nay.
Hc thuyt Mc xt v hnh thi kinh t x hi l ni dung c bn ca CNDVLS
ca trit hc Mc Lnin; n chng nhng ch r kt cu ca cc x hi c th, m
cn vch r nhng quy lut ni ti, c bn chi phi s vn ng pht trin ca i
sng x hi ni chung, cng nh x hi trong nhng giai on lch s c th. Nh vy
hc thuyt Mc xt v HTKT-XH l c s l lun v phng php lun ca cc khoa
hc x hi, l hn tng cho mi nghin cu v x hi, v do l 1 trong nhng
nn tng l lun ca CNXH khoa hc. Vy, hnh thi kinh t x hi l g ?
Hnh thi kinh t - x hi l mt phm tr ca Ch ngha duy vt lch s, dng
ch x hi tng giai on lch s nht nh vi mt kiu Quan h sn xut c
trng cho x hi ph hp vi trnh nht nh ca lc lng sn xut (LLSX) v
vi mt kin trc thng tng (KTTT) tng ng c xy dng trn nhng quan h
sn xut (QHSX) y.
Cu trc ca Hnh thi KT - XH bao gm ba yu t c bn l: lc lng sn
xut, QHSX v KTTT. Ba yu t c bn ny c quan h bin chng vi nhau v tr
thnh tiu chun khch quan phn bit cc x hi c th. y l cn c khoa hc
xem xt bn cht ca mt ch x hi v phn bit n vi mt ch x hi khc.
ngha ca hc thuyt Mc v hnh thi kinh t - x hi :
Hc thuyt Mc v hnh thi kinh t - x hi ra i l mt cuc Cch mng trong
ton b quan nim v lch s x hi. N ch ra rng ng lc ca lch s chnh l hot
ng thc tin ca con ngi di tc ng ca quy lut khch quan. Hc thuyt Mc
cng nhn mnh vai tr quyt nh xt n cng ca nhn t c s h tng ca kinh t,
song khng gi coi nhn t kinh t l nhn t duy nht quyt nh trong lch s.
Trong cc quy lut khch quan, hc thuyt Mc khng nh quy lut v s ph
hp ca quan h sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut l quy
lut ph bin tc ng trong mi x hi, lm cho x hi loi ngi pht trin t thp
n cao.
Hc thuyt Mc cng ch ra rng qu trnh lch s t nhin ca s pht trin x
hi chng nhng din ra bng con ng pht trin tun t m cn bao hm c trng

hp b qua mt hnh thi kinh t - x hi nht nh trong nhng hon cnh lch s c
th nht nh.
Tm li, hc thuyt Mc v hnh thi kinh t - x hi cng c l lun
gip chng ta nhn thc c nhng quy lut ph bin ang tc ng v chi phi s
vn ng ca x hi, l phng php khoa hc nghin cu x hi v l c s l
lun cho vic hoch nh con ng i ln CNXH nc ta.
S vn ng, pht trin v thay th nhau ca cc Hnh thi kinh t- x hi trong
lch s c qui nh bi mi quan h bin chng gia chnh cc yu t cu thnh
Hnh thi kinh t x hi, hnh thnh nu nhng quy lut ph bin ca x hi l:
quy lut v s ph hp ca QHSX vi trnh pht trin ca LLSX; quy lut v mi
quan h bin chng gia C s h tng v KTTT; nhng quy lut tc ng trong x
hi c i khng giai cp, c bit l quy lut u tranh giai cp.
Trc ht hc thuyt hnh thi kinh t x hi, ch r rng : sn xut vt cht l c
s ca s tn ti v pht pht trin ca x hi; x hi mun tn ti v pht trin th
phi c qu trnh sn xut v ti sn xut, cng nh vai tr ca sn xut vt cht trong
i sng x hi.
S pht trin ca cc hnh thi kinh t x hi l qu trnh lch s t nhin .
Thc t cho chng ta thy, lch s x hi loi ngi vn ng pht trin lin tc
khng ngng t thp n cao v s tri qua 5 hnh thi KT - XH k tip nhau. l
cc hnh thi KT - XH: Cng sn nguyn thu; Chim hu n l; Phong kin; T bn
ch ngha; cng sn ch ngha m giai on u l CNXH. Qu trnh ny khng ph
thuc vo thc yu t ch quan ca bt c c nhn hay lc lng sn xut no, m
n tun theo cc quy lut kinh t khch quan vn c ca i sng x hi, m trc ht
v c bn l quy lut QHSX ph hp vi trnh pht trin ca LLSX. Tuy nhin,
trong nhng iu kin c bit khi c iu kin khch quan, ch quan thi i cho
php, th mt quc gia no c th din ra s pht trin c th. Tc l b qua mt
giai on no trong tin trnh lch s bc vo mt giai on cao hn m khng
nht thit phi tng t qua nm hnh thi KT - XH, nhng vn m bo t thp n
cao tun theo cc quy lut c th ca x hi.
Lch s nhn loi chng minh, hng lot quc gia trn th do nhng iu kin
thun li nht nh, b qua mt vi hnh thi KT - XH no vt ln mt hnh
thi KT - XH cao hn. Mc gi y l kh nng rt ngn, l qu trnh lch s c
th. Quy lut k tha ca lch s loi ngi lun cho php cng ng no , trong
nhng iu kin nht nh, do tc ng ca nhn t bn trong v bn ngoi c th b
qua giai on pht trin nht nh vn ti trnh tin tin ca nhn loi. Lch s
chng minh , s giao lu, hp tc vi cc trung tm pht trin cao v sn xut vt
cht k thut, vn ho, chnh tr. . . cho php mt s nc km pht trin hn i tt
Tuy nhin, nu rt ngn mt cch nng vi, bt chp quy lut khch quan s ri vo
bnh ch quan, duy ch.
Hc thuyt hnh thi KT XH l c s l lun chng ta nghin cu m hnh
xy dng CNXH Vit Nam. Nhn thc v vn dng ng nguyn tc ny gip ta
tng cng h thng chuyn chnh v sn, pht huy quyn lm ch ca nhn dn,
cng c v hon thin Nh nc kiu mi thch ng vi s pht trin a dng cc
thnh phn kinh t nh hng i ln XHCN, to iu kin gii phng sc lao ng,
y nhanh s pht trin ca LLSX, sn xut kt hp vi tng cng dn ch nhn dn

di s lnh o ca ng. M hnh m chng ta xy dng kt hp ng thi kin

trc thng tng ln c s h tng mi, ph hp vi c im ring c v nhng iu
kin c th ca Vit Nam. Hin nay, nc ta ang qu ln CNXH trong hon
cnh quc t c nhiu bin i su sc, cuc cch mng khoa hc cng ngh ang
din ra mnh m, vn quc t ha, ton cu ha c nh hng khng nh n cng
cuc xy dng, pht trin kinh t v hi nhp quc t ca nc ta. Tuy l mt quc gia
cha qua giai on pht trin TBCN, song vi nhng iu kin lch s trong nc v
quc t hin ti vic qu ln CNXH b qua giai on pht trin TBCN hon ton
c th thc hin c. iu , hon ton ph hp vi quy lut lch s - t nhin ca
hc thuyt Mc v s vn ng pht trin ca cc hnh thi KT XH.
Nu quay ngc li dng thi gian chng ta s nhn thy s sp ca h thng
cc nc XHCN ng Au v Lin X trc y, ch yu l do trong cng cuc ci
to v xy dng t nc mc phi mt s sai lm v ch quan, khng vn dng
ng cc quy lut khch quan v hnh thi KT - XH c th l : tuyt i ho trong
nhn thc, vn dng v iu chnh c ch khng ph hp vi s vn ng v bin i
ca th gii. Trong lnh vc kinh t, duy tr qu lu tnh trng sn xut nh, xy dng
QHSX mi khng ph hp vi trnh ca LLSX dn n km hm s pht trin kinh
t, gy khng hong kinh t...dn n h thng XHCN trn th gii phi lm vo tnh
trng thoi tro. l ci gi t m nhng ngi cng sn phi tr, v cng l bi
hc xng mu m ng cng sn Vit Nam rt ra tin hnh hoch nh v thc
hin ng li i mi t i hi ln ng th VI n nay.
Con ng i ln ch ngha x hi ca nc ta tri qua nhiu giai on thng
trm, y kh khn thm ch ri vo giai on khng hong trm trng v kinh t
do vic vn dng cha ng cc quy lut khch quan, nht l v phm tr hnh thi
KT - XH.
Tht vy, trc thi k i mi quan im con ng i ln CNXH ca nc ta
l qu thng trc tip t sn xut nh ln CNXH, b qua giai on pht trin
TBCN. Tc l khng c trung gian, khng chp nhn kinh t hng ho, ph nhn kinh
t th trng, b qua kinh t nhiu thnh phn, ph nhn nhng bc i m CNTB khi
chin thng ch phong kin tng thc hin, trong khi LLSX chng ta cn yu
km, lc hu Kt qu trong thi gian di t nc lm vo tnh trng khng hong
kinh t, x hi trm trng. Bi hc kinh nghim xng mu y c ng ta nh
gi trong i hi VII mt trong nhng sai lm l bnh ch quan duy ch, vi phm
quy lut khch quan v phn tch nhng biu hin c th ca cn bnh trong mt s
lnh vc : Nng vi trong ci to XHCN, xo b ngay nn kinh t nhiu thnh phn ;
c lc y mnh qu mc vic xy dng cng nghip nng; duy tr qu lu c ch
qun l tp trung quan liu, bao cp; c nhiu ch trng sai trong vic ci cch gi c
tin lng; cng tc t tng v t chc cn b phm nhiu khuyt im nghim
trng.
Nguyn nhn c bn m ng ta ch ra l v mt nhn thc, s yu km
lc hu v t duy l lun dn n vic nhn thc v vn dng cc quy lut ang hot
ng trong thi k qu , t cho ra i nhng ch trng chnh sch thiu cn c
khoa hc, xa ri vi thc t. Sai lm v ch quan duy ch.
Nhng sai phm nu trn a XH Vit Nam ri vo khng hong. Thc t,
ngi lao ng khng cn ng lc trc tip v li ch phn u, khng pht huy,

to mi trng thun li khai thc ht tim nng, th mnh ca cc thnh phn kinh
t nn sc sn xut vt cht b nh tr, km hm lm cho i sng nhn dn cc k
kh khn, x hi ri ren, phc tp, ngi dn mt nim tin ni nh nc. Nhn nhn
vn trn, c th kt lun ch yu do kh nng yu km trong nhn thc thc tin,
yu km trong nghin cu CN Mc Lnin nn m hnh XD CNXH b chch
hng so vi m hnh c Lnin v Ch tch H Ch Minh xy dng.
T i hi ng ln th VI n nay ng ta thc hin ng li i mi t
nc, con ng i ln ch ngha x hi cng c i mi v xc nh ngy cng r
nt v ng n ph vi qu trnh lch s-t nhin c th ca nc ta. i hi VIII
ca ng ta ch ra rng Con ng i ln CNXH nc ta ngy cng xc nh r
hn n i hi ng ln th IX ca ng th cho rng Chng ta nhn thc ngy
cng r hn v con ng i ln CNXH nc ta, v khng nh con ng i ln
ca nc ta l s pht trin qu ln CNXH b qua ch t bn ch ngha, tc l
b qua vic xc lp v tr thng tr ca quan h sn xut v kin trc thng tng t
bn ch ngha. Nh vy, chng ta khng b qua nhng thnh tu v khoa hc cng
ngh v c s vt cht, tip tc chn lc k tha v iu chnh pht trin thnh qu
ngy cng tt hn; khng c b qua kinh t hng ho th trng, khng c b
qua nhng thnh tu kinh nghim m ch ngha t bn t c; c bit khng
mt vai tr lnh o ca ng cng sn v vai tr qun l iu hnh ca nh nc v
sn. i hi IX ca ng cn nu r nhng ni dung, nhim v c th m con ng
i ln CNXH nc ta phi thc hin l :Phi tri qua mt thi k qu lu di
vi nhiu chn ng, tip tc y mnh CNH-HH; Pht trin nn kinh t th trng
nh hng XHCN; Tip tc thc hin ng li kinh t i ngoi m ca. Gn cht
vic xy dng nn kinh t c lp t ch vi ch ng hi nhp kinh t quc t; thc
hin thng li ni dung, nhim v u tranh giai cp trong iu kin kinh t th trng
nh hng XHCN; m bo tuyt i s lnh o ca ng cng sn, xem l nhn
t quyt nh gi vng nh hng XHCN; pht trin lc lng sn xut, phi gn vi
vic ng thi xy dng v hon thin c quan h sn xut v kin trc thng tng
theo nh hng XHCN; Tng trng kinh t phi gn lin vi m bo tin b v
cng bng x hi, pht trin vn ho gio dc, o to con ngi, xy dng v pht
trin ngun nhn lc, xy dng nn vn ho Vit Nam tin tin m bn sc dn
tc; Kt hp pht trin KT - XH vi quc phng an ninh v phi m bo cho c
kinh t nh nc gi vai tr ch o, cng vi kinh t tp th tr thnh nn tng kinh
t quc dn
C nh vy chng ta mi c th to ra s bin i v cht ca XH, trn tt c cc
lnh vc d bit rng l mt s nghip rt kh khn phc tp tri qua mt thi k
qu lu di vi nhiu chn ng thc hin bng c mc tiu cui cng l
c nguyn ca c dn tc : xy dng thnh cng CNXH theo m hnh c xc
nh trong Cng lnh ng ln th VII. l mt x hi Do nhn dn dn lao ng
lm ch; C mt nn kinh t pht trin cao, da trn lc lng sn xut hin i v
ch cng hu v cc TLSX ch yu; C nn vn ho tin tin, m bn sc dn
tc; Con ngi c gii phng khi p bc bc lt, bt cng, lm theo nng lc,
hng theo lao ng. C cuc sng m no, t do, hnh phc; c iu kin pht trin
ton din c nhn. Cc dn tc trong nc bnh ng, on kt v gip nhau cng
tin b; c quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii.
Cng lnh y i hi IX ng xc nh mc tiu chung c th trc mt cn t ti

ca thi k qu l c lp dn tc gn lin vi CNXH, dn giu, nc mnh, x

hi cng bng, dn ch, vn minhmt nc XHCN phn vinh, nhn dn hnh phc
v ch r n nm 2020 c bn a nc ta tr thnh mt nc cng nghip theo
hng hin i.
Qua tng kt thc tin phong ph vi khng t nhng thnh cng rc r v
nhng mt cn hn ch trong nhng nm qua. i hi i biu ton quc ln th IX
ca ng ta ra ch trng : XD CNXH b qua ch TBN to ra s bin i
v cht ca XH, trn tt c cc lnh vc l s nghip rt kh khn phc tp, cho nn
phi tri qua mt thi k qu lu di vi nhiu chng ng, nhiu hnh thc t
chc kinh t XH c tnh cht qu (VKIX-T85) l hon ton ng vi quy lut
khch quan v theo ng li chng ta hon ton c kh nng thc hin thnh
cng CNXH bi v:
Thi i ngy nay vn l thi i qu ln ch ngha x hi trn phm vi ton
th gii v theo quy lut tin ho ca lch s : loi ngi nht nh s tin ti ch
ngha x hi.
Th k 21 l th k khoa hc v cng ngh c bc pht trin nhy vt, kinh t
tr thc ngy cng c vai tr ni bt trong s nh hng n qu trnh pht trin ca
lc lng sn xut ca cc quc gia; ton cu ho kinh t ang l mt xu th khch
quan li cun ngy cng nhiu cc nc tham gia, trong c nc ta; c s vt cht
k thut nc ta ngy cng c tng cng, kt cu h tng kinh t, x hi pht trin
nhanh, tch lu ni b kinh t tng trng qua tng nm v c cu kinh t nc ta c
bc chuyn bin tch cc theo hng hin i, vn lng thc c bn c gii
quyt v c xut khu cao, nhiu nm lin chng ta l nc xut khu go hng u
th gii; t nc cn nhiu tim nng to ln v ti nguyn v lao ng.
Tnh hnh chnh tr- x hi n nh, quc phng an ninh c tng cng;
c bit gi vng c s lnh o ca ng, ng lun th hin chnh tr vng vng
v c ng li lnh o ng n; Nh nc c nhiu c gng ln trong vic iu
hnh qun l; quan h i ngoi lun c m rng hi nhp kinh t quc t c ch
ng v t hiu qu tt. Nh vy chng ta tranh th c ngoi lc, ngun vn cng
ngh, kinh nghim qun l , m rng th trng phc v s nghip cng nghip
ho hin i ho.
Mt khc nhn dn ta c phm cht tt. Ton dn, ton qun ta tin tng tuyt
i vo s lnh o ca ng; pht huy c lng yu nc v tinh thn dng cm,
on kt nht tr, cn c nng ng sng to, tip tc thc hin i mi, ra sc xy
dng v bo v t quc Vit Nam xa hi ch ngha.
Vi kt qu t c qua gn 20 nm i mi v nhng tin khch
quan ch quan nh trn, di s lnh o ti tnh ca ng cng sn Vit Nam, con
ng i ln ch ngha x hi nc ta nht nh s thnh cng nh mong i./.
Cu 12: Phn tch ni dung c bn ca quy lut quan h sn xut ph hp
vi trnh pht trin ca lc lng sn xut. Ti sao ni quy lut ny l quy
lut c bn v ph bin nht ca x hi loi ngi. ng cng sn Vit nam
vn dng quy lut ny nh th no vo qu trnh xy dng ch ngha x hi
nc ta hin nay.

Phn tch ni dung c bn ca quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh

pht trin ca LLSX:
S tn ti ca mt phng thc sn xut c quy nh bi s thng nht bin
chng gia LLSX trnh pht trin nht nh vi quan h sn xut tng ng. S
vn ng pht trin ca phng thc sn xut b quy nh bi s tc ng bin chng
gia LLSX v QHSX. Nh vy qua s tc ng bin chng gia QHSX v LLSX ph
hp s hnh thnh mt phng thc sn xut mi. Phng thc sn xut chnh l cch
thc con ngi tin hnh sn xut vt cht tng giai on lch s nht nh ca x
hi loi ngi.
LLSX: Chnh l nng lc thc tin ca con ngi trong qu trnh sn xut ra
ca ci vt cht (biu hin quan h gia con ngi vi qu trnh chinh phc gii t
nhin). LLSX l ton b cc lc lng c con ngi s dng trong qu trnh sn
xut vt cht. LLSX bao gm cc yu t c bn thng nht vi nhau l ngi lao ng
vi sc mnh v th lc v tr lc, k nng lao ng c th v t liu sn xut m
trc ht l cng c lao ng v sau l phng tin lao ng.
+ Trong cc yu t ca LLSX th nhn t ngi lao ng c vai tr quan trng
v quyt nh nht, l ch th ca qu trnh hot ng thc tin, khng ch l ngi
ch to ra m cn l ngi s dng v pht huy phm cht ca TLSX, t to ra ca
ci vt cht ngy cng nhiu, qua ngi lao ng cn pht trin v th lc v tr lc
ln k nng lao ng. Ngy nay trong thi i cch mng khoa hc cng ngh, vai tr
ca lao ng tr tu ngy cng ng vai tr quyt nh trong sn xut.
+ Bn cnh yu t cng c lao ng cng c vai tr rt quan trng trong
LLSX, CCL khng ngng c ci tin, bin i v hon thin trong qu trnh sn
xut nhm p ng nhu cu tng nng sut lao ng. S thay i ca CCL lm bin
i ton b TLSX, qua bin i ton b LLSX. Trnh ca CCL chnh l thc
o trnh chinh phc t nhin ca con ngi, l tiu chun phn bit cc thi i
kinh t trong lch s nhn loi.
+ Ngoi ra ngy nay vai tr ca khoa hc i vi s pht trin ca sn xut v
ca x hi ngy cng tr nn quan trng. KHCN thm nhp su vo qa trnh sn
xut v tr thnh LLSX trc tip.
Nh vy: LLSX bao gm trnh (trnh ca CCL; trnh ca ngi lao
ng) v tnh cht (tnh c nhn v tnh x hi). S thay i trnh v tnh cht ca
LLSX trong tin trnh pht trin ca x hi). Kt hp gia ngi lao ng (sc L)
vi t liu SX. Th ngi L gi vai tr quyt nh. LLSX chnh l ni dung kinh t
k thut ca qu trnh sn xut x hi.
QHSX: l quan h gia con ngi vi con ngi trong qu trnh sn xut vt
cht. Quan h sn xut bao gm ba mt l quan h s hu v TLSX, quan h trong t
chc v qun l qu trnh sn xut, quan h trong phn phi sn phm lao ng lm
ra. Ba quan h ny thng nht bin chng vi nhau, trong : quan h s hu v
TLSX gi vai tr quyt nh i vi quan h t chc qun l SX v quan h phn phi
sn phm. QHSX l hnh thc kinh t x hi ca qu trnh sn xut x hi.
QHSX ph hp vi trnh pht trin ca LLSX: Trong PTSX th LLSX v
QHSX tn ti gn lin vi nhau, thng nht bin chng vi nhau, trong LLSX l
ni dung cn QHSX l hnh thc. LLSX th thng xuyn bin i, QHSX th n nh
tng i. Chnh s tc ng bin chng gia LLSX v QHSX trong mt PTSX nht

nh to nn quy lut c bn, ph bin ca s vn ng pht trin ca x hi: Quy

lut v s ph hp ca QHSX vi trnh pht trin ca LLSX. C th nh sau:
+ LLSX quyt nh QHSX: Khi phng thc sn xut mi ra i, QHSX c
xy dng ph hp vi trnh pht trin hin c ca LLSX, tuy nhin do LLSX
khng ngng pht trin n trnh nht nh, khi QHSX khng cn ph hp vi
LLSX. QHSX gi y tr thnh Xing xch km hm, ngn cn s pht trin ca
LLSX. Do nhu cu khch quan ca s pht trin tt yu dn ti s thay th QHSX c
bng QHSX mi ph hp vi trnh pht trin mi ca LLSX. S thay th QHSX
ny cng ng ngha vi vic thay th phng thc sn xut c bng mt phng thc
sn xut mi. (S tng quan gia LlSX v QHSX thay i: t ch ph hp dn n
bt ph hp, dn n mu thun, dn n gii quyt mu thun)
Ngy nay, cuc cch mng kinh t xy ra xa b quan h sn xut c, xy dng
QHSX mi ph hp vi trnh pht trin mi ca LLSX. Do ngi lao ng th
khng ngng lao ng sn xut, cuc cch mng khoa hc k thut din ra, yu cu
trnh pht trin ca LLSX phi cao hn, khi QHSX c khng cn ph hp (mu
thun), gii quyt mu thun ny phi thng qua cuc cch mng kinh t, dn ti
mu thun giai cp, cch mng x hi xy ra (lng i, cht i). LLSX quyt nh
QHSX.
+ QHSX tc ng n LLSX: Do QHSX c tnh c lp tng i v tc ng
tr li LLSX, hn na QHSX quy nh mc ch ca sn xut, chi phi trc tip n
hot ng v li ch ca ngi tham gia sn xut, n thi ca ngi lao ng, n
t chc v phn cng lao ng x hi,nn n c th tc ng n s pht trin ca
LLSX. Khi QHSX ph hp vi trnh pht trin (tnh cht) ca LLSX th n thc
y LLSX pht trin, ngc li th n s km hm s pht trin ca LLSX. Tuy nhin
s k hm ch mang tnh tm thi, v vai tr quyt nh thuc v LLSX, v vy s
km hm cng s b xa b bng cch thay th bi QHSX mi ph hpvi trnh
pht trin ca LLSX. Tuy nhin qu trnh thay th ny khng din ra mt cch n
gin, t gic m n ph thuc vo nng lc t gic ca con ngi. Trong x hi c
giai cp qu trnh ny din ra thng qua u tranh giai cp v cch mng x hi.
Ti sao ni quy lut ny l quy lut ph bin nht ca x hi loi ngi. Ph
bin c thng qua 3 quy lut c bn ca x hi loi ngi:
- Quy lut s ph hp gia QHSX v LLSX ( trnh by pha trn)
- C s h tng quyt nh kin trc thng tng:
+ CSHT no th KTTT ny: tt c yu t ca kin trc thng tng u trc
tip, gin tip ph thuc vo CSHT v do CSHT quy nh; trt t kinh t xt n cng
quy nh trt t chnh tr; giai cp no thng tr trong kinh t th giai cp s thng
tr trong chnh tr v v vy thng tr trong ton b kin trc thng tng.
+ CSHT thay i th KTTT cng thay i theo: Bin ng, mu thun trong
kinh t, sm mun cng gy ra nhng bin ng, mu thun trong chnh tr.
+ CSHT c mt i, CSHT mi ra i th KTTT c cng s mt i KTTT mi
ra i. Tuy nhin y l mt qu trnh kh khn, lu di, phc tp (u tranh gia ci
mi v ci c,..)
- Tn ti x hi quyt nh thc x hi:

+ Tn ti x hi quyt nh ni dung, bn cht (YTXH ch l s phn nh ca

TTXH v lun ph thuc vo TTXH) ngun gc, nguyn nhn (mi khi TTXH
(PTSX,) bin i th YTXH sm mun s bin i theo (cc thi k lch s khc
nhau c nhng l lun, quan im, t tng x hi khc nhau), hnh thc th hin ca
YTXH (YTXH tn ti trong TTXH v thng qua TTXH, v vy khng c TTXH th
khng c YTXH).
- TTXH quyt nh vai tr, tc dng ca YTXH
YTXH ch c vai tr v tc dng trong i sng x hi khi v ch khi n thm
nhp c vo TTXH v tc ng thng qua TTXH (thng qua v nh vo hot ng
thc tin c thc ca con ngi).
Khng n gin trc tip, phi thng qua cc khu trung gian, khng phi bt
c t tng (YTXH) no cng phn nh r rng, trc tip cc quan h kinh t ca thi
i, m ch khi no xt n cng th chng ta mi thy r cc mi quan h kinh t
c phn nh bng cch ny hay cch khc trong cc t tng y. YTXH c tnh c
lp tng i, TTXH thay i ri nhng t tng tnh cm vn cn tn ti day dng,
v YTXH phn nh nn thay i sau.
Quy lut ny l quy lut c bn nht:
V n tc ng n s thay i ca PTSX, tc l thay i kinh t, m kinh t
thay i s lm chnh tr thay i, x hi thay i, i sng vt cht thay i, ko theo
i sng tinh thn cng thay i. Cc thi i khc nhau l khc nhau phng thc
sn xut, mun c thi i mi tt p hn, cao c hn phi c phng thc sn xut
cao hn, mang li nng sut cao hn.
Quy lut ph bin nht:
V n tc ng t khi loi ngi xut hin n nay v mi v sau. Ph bin v
n tc ng n mi hnh thi kinh t x hi, bt c x hi no, quy lut ny u tc
ng n nn gi l ph bin, ph bin v lc no cng c v n chi phi nhng ci
khc.
ng ta vn dng quy lut ny nh th no vo qu trnh xy dng CNXH
nc ta:
Nc ta l nc c nn kinh t km pht trin, LLSX a dng khc nhau, do
vy ta phi xy mt QHSX a dng ph hp LLSX a dng nh: Xy dng nn
kinh t nhiu thnh phn, mi thnh phn kinh t ng vi mt quan h s hu, mt
kiu t chc, qun l,nh th no cho ph hp vi s a dng ca LLSX.
LLSX nc ta a dng, thp km, nn mun c mt x hi mi phi to ra
LLSX mi, do vy phi thc hin CNH, HH pht trin LLSX trnh nht
nh. Ch trng ca ng ta, ly gio dc o to, pht trin cng ngh l quc sch
hng u pht trin LLSX v khng ngng iu chnh QHSX ph hp vi LLSX
kch thch cho s pht trin LLSX nc ta (c qua mi k i hi ng ta u
iu chnh li QHSX sao cho ph hp vi LLSX trong tnh hnh thc tin. Va qua,
Ngh quyt Trung ng 8 (kha XI) cng xc nh iu .
Cu 13: Phn tch mi quan h bin chng gia c s h tng v kin trc
thng tng. ng CSVN vn dng mi quan h bin chng ny nh th no
vo qu trnh xy dng ch ngha x hi nc ta hin nay?

Mi x hi trong lch s c mt kiu nhng quan h vt cht c bn nht ng vi

nhng lc lng sn xut (LLSX) l nhng Quan h sn xut (QHSX). Ph hp
vi kiu QHSX l mt h thng nhng quan h v chnh tr, php quyn, o c,
ngh thut...Nhng quan h chnh tr, tinh thn ny c th hin thng qua nhng
thit ch x hi tng ng nh : Nh nc, ng phi, ta n, gio hi v cc t chc
x hi khc...S lin h v tc ng ln nhau gia nhng quan h kinh t ca x hi v
cc quan h kinh t c ch ngha duy vt lch s phn nh trong cc phm tr C
s h tng (CSHT) v Kin trc thng tng (KTTT), trong nguyn l v quan h bin
chng gia CSHT v KTTT
C s h tng l tng hp nhng quan h sn xut to thnh c cu kinh t ca
mt x hi nht nh. Mt x hi ang trong thi k qu th c s h tng ca n
mang tnh qu , tc l c s an xen gia quan h sn xut tn d tn ti cng vi
mm mng quan h sn xut mi.
Kin trc thng tng l ton b nhng quan im chnh tr php quyn, trit
hc, o c, tn gio, ngh thut cng vi nhng thit ch x hi tng ng ca
chng nh Nh nc, chnh ng, gio hi, cc on th chnh tr - x hi hnh thnh
nn mt c s h tng nht nh. Mi b phn ca kin trc thng tng c quan h
cht ch, tc ng ln nhau v tc ng n c s kinh t (c bit l vai tr ca Nh
nc chnh ng v h t tng chnh tr). Kin trc thng tng cng mang tnh giai
cp r rt.
* Mi quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng tng
Quan im duy vt Mc xt khng nh rng s vn ng v pht trin hnh thi
KT-XH cn b chi phi bi quy lut v mi quan h bin chng gia c s h tng v
kin trc thng tng. Quy lut ny khng nh rng c s h tng (kinh t) l quan h
c bn quyt nh kin trc thng tng v kin trc thng tng sinh ra t c s h
tng nhng n c vai tr to ln tc ng mnh m tr li c s h tng.
C s h tng vi tnh cch l c cu kinh t hin thc sn sinh ra mt kin trc
thng tng tng ng qui nh tnh cht, c cu v mc ch hot ng ca kin trc
thng tng. Khi c s h tng thay i th kin trc thng tng phi thay i theo
nhng s thay i ca kin trc thng tng din ra kh lu di, mt cch bin chng.
S tc ng tr li ca kin trc thng tng i vi c s h tng th hin qua
vai tr nh hng chnh tr cho hot ng kinh t theo yu cu mc ch ca giai cp
thng tr, m trong Nh nc l thit ch quan trng nht khi tc ng tr li kinh
t. Kin trc thng tng cng c nhim v bo v v pht trin c s kinh t sinh
ra n. S tc ng ca kin trc thng tng n c s h tng c th din ra 2 kh
nng sau y : mt l ph hp vi tnh tt yu kinh t, vi yu cu pht trin ca lc
lng sn xut th c tc dng thc y kinh t pht trin; hai l do yu km v sai
lm ca kin trc thng tng tc ng khng ph hp vi quy lut kinh t th s km
hm s pht trin ca i sng kinh t. Trong nhng trng hp c bit, kin trc
thng tng c th tc ng lm o ln nhanh chng c s h tng nhng suy n
cng th kin trc thng tng vn b kinh t quyt nh
ng CSVN vn dng mi quan h bin chng ny nh th no vo qu
trnh xy dng ch ngha x hi nc ta hin nay

Lch s x hi loi ngi tri qua 4 hnh thi KTXH, l : ch cng sn

nguyn thy, ch chim hu n l, ch phong kin, ch t bn ch ngha v
ang tri qua thi k qu ca CNXH, giai on u tin ca CNCS. Mc cho rng
khng phi quc gia, dn tc no cng nht thit phi tri qua tt c cc hnh thi kinh
t - x hi c trong lch s. Do nhng iu kin khch quan v ch quan nht nh,
mt quc gia, dn tc no c th b qua mt hnh thi kinh t - x hi nht nh
no tin ln mt hnh thi kinh t - x hi tin b hn. cng l qu trnh lch
s t nhin nhng mang tnh c th, rt ngn lch s. Tuy nhin, pht trin rt ngn
i hi phi c nhng iu kin khch quan v ch quan mi c th thc hin c.
L-nin cng ni con ng qu ln ch ngha x hi c th c nhng hnh thc
khc nhau; iu tu thuc vo trnh pht trin ca lc lng sn xut. Theo
ngi, hnh thc qu trc tip l con ng pht trin tun t t CNTB ln CNXH;
cn hnh thc qu gin tip l con ng pht trin rt ngn, b qua ch t bn
ch ngha i ln CNXH. Mi s pht trin rt ngn u phi nhm mc ch cui
cng l to ra s pht trin vt bc, thm ch l nhy vt ca lc lng sn xut v
do vy, v thc cht, pht trin rt ngn ch c th l rt ngn cc giai on hay bc
i trong tin trnh pht trin lin tc ca lc lng sn xut
Da vo hc thuyt ca Mc Lnin v hnh thi kinh t - x hi, ng ta vn
dng nhng l lun ny vo thc tin cch mng Vit Nam, chn la con ng pht
trin rt ngn - tc l i ln CNXH khng tri qua giai on pht trin t bn ch
ngha. S chn la da trn nhng yu t khch quan v ch quan nh sau :
V khch quan, thi i ngy nay vn l thi i qu t CNTB ln CNXH trn
phm vi ton th gii v theo quy lut tin ha ca lch s, loi ngi nht nh s tin
ti CNXH. Vn kin i hi IX ch r mc d trc mt CNTB vn cn tip tc
pht trin nhng n khng gii quyt c mu thun c bn gia quan h sn xut
lc hu vi lc lng sn xut pht trin mnh, t lm cho lc lng sn xut cha
pht trin ng vi tim nng ca n, dn n nhng suy thoi kinh t tt yu xy ra
v cng vi n l s khng hong v chnh tr. Bi l, phng thc sn xut TBCN
lm cho quy m ca cc cng ty t bn s ngy cng ln do h qu ca cc cuc
khng hong kinh nin v mang tnh tn ph ca nn kinh t t bn. Cng vi ch
bc lt t bn ch ngha, s phn cc x hi l v cng su sc, s phn ha giu
ngho c y ti nh im. y ca ci ngy cng tp trung vo mt s nh cc
c nhn l nhng triu ph v t ph; cc i lp l nhng ngi sng di mc
ngho kh cc nc t bn pht trin v ng o nhng ngi cng kh, i rt
cc nc t bn ang pht trin. Mt khc, ni dung vt cht ca ch bc lt t bn
ch ngha l gi tr thng d mang hnh thc gi tr trao i (tc l vng bc hay tin
t), lm cho lng thm kht tng lao ng thng d v kht vng lm giu trn c s
c y ti cc . H qu ca thc t chc chn s ng nh s tin on ca
C. Mc: "cng vi s pht trin ca i cng nghip, chnh ci nn tng trn giai
cp t sn sn xut v chim hu sn phm ca n, b ph sp di chn giai
cp t sn. Trc ht, giai cp t sn sinh ra nhng ngi o huyt chn chnh n.
S sp ca giai cp t sn v thng li ca giai cp v sn u tt yu nh nhau".
Mt khc, th k XXI l th k khoa hc v cng ngh c nhng bc nhy vt,
kinh t tr thc ngy cng c vai tr ni bt trong s nh hng n qu trnh lc
lng sn xut ca cc quc gia. Bn cnh , ton cu ha v hi nhp kinh t quc
t i vi mi nc, nht l cc nc ang pht trin, va l thi c va l thch thc.

i vi nc ta, thi c ln hn thch thc. Chng ta chng nhng c kh nng tip

cn nhng tin b KHKT, tranh th nm bt v vn dng nhng thnh tu khoa hc
v cng ngh sn xut, trnh sn xut, k nng lao ng, trnh t chc v qun
l sn xut ca con ngi nhanh chng xy dng lc lng sn xut hin i m
cn c kh nng to ra thi c nu ta c ng li ng, c bn lnh thc hin
ng li .
Trong thi gian qua nn kinh t Vit Nam t c nhng kt qu quan trng
nh: tng trng GDP nhp cao, c cu kinh t tip tc chuyn dch theo hng
tng t trng ca cng nghip, dch v, gim dn t trng nng nghip. C cu ca
tng ngnh cng c s chuyn dch dn theo hng pht huy li th cnh tranh hn
i vi th trng trong v ngoi nc. T l huy ng vn cho u t pht trin c xu
hng tng , cc ngun lc trong x hi c huy ng tt hn, c bit trong khu
vc kinh t t nhn, u t cho c s h tng c tin b, nng lc sn xut ca nhiu
ngnh tng ln.
V ch quan, Qua hn 20 nm thc hin nhng ni dung i mi , nn kinh t
nc ta c nhng bc chuyn tch cc trong vic xy dng nn tng c s vt cht
cho CNXH. Tng trng kinh t nhanh, c s vt cht k thut c tng cng, m
rng quan h quc t. T l i ngho gim vi khong 25 triu ngi thot khi i
ngho. Song song vi s thnh tu v kinh t l s i mi v kin trc thng tng
bt u t vic i mi v chnh tr. ng cng sn Vit Nam chng t mt bn
lnh chnh tr vng vng v ng li lnh o ng n. Nh nc c nhiu c
gng trong vic iu hnh v qun l t nc. Chng ta c bi hc ca ba mi
nm lnh o xy dng kinh t trong ha bnh vi t cch ca mt ng cm quyn
duy nht ca mt nc c gn 90 triu dn vn cn c, thng minh v giu ngh lc
sng to. l nhng yu t ch yu m bo s thnh cng cho s nghip xy dng
CNXH
Qua nghin cu, tng kt thc tin vi t duy quan im mi ng ta nhn
nhn vn b qua giai on hay thi k n thun l rt ngn thi gian trn c
s c c nhng iu kin, thi c v tin vt cht quan trng nht l s pht
trin ca LLSX v s trng thnh ca giai cp v sn. C th ho ni dung b qua,
i hi BTQ ln IX ca ng nu r :B qua ch TBCN, tc l b qua vic
xc lp v tr thng tr ca QHSX v KTTT TBCN, nhng tip thu, k tha nhng
thnh tu m nhn loi t c di ch TBCN, c bit v khoa hc v cng
ngh, pht trin nhanh LLSX, xy dng nn KT hin i. Ngha l chng ta tha
nhn s tn nn KT nhiu thnh phn theo nh hng XCHN. C tip nhn, ci to
cc quan h sn xut c v to mi iu kin thun li pht huy mi thnh phn
kinh t, nng sc sn xut ca XH, to ra tht nhiu sn phm phong ph c sc cnh
tranh trn th trng. ng thi thng qua s nghip CNH-HH y l ni dung
mang tnh quyt nh v t ph nhm nng tm v cht ca LLSX v xy dng
LLSX cn thit cho ch mi. S nghip CNH phi i i vi HH ngha l trong
xu th tt yu ca ton cu ho kinh t v trong iu kin ca cuc cch mng khoa
hc cng ngh ngy nay chng ta tip tc ng li kinh t i ngoi rng m, ho
nhp i trc n u, m ca hin i ho ra bn ngoi tip thu nhng thnh tu
khoa hc hin i ca nhn loi, ch trng pht trin kinh t theo chiu su l xy
dng LLSX pht trin vi thit b hin i, cng ngh hng u, c bit l o to lc

lng lao ng c trnh chuyn mn ho cao l iu kin cn thit nn KT pht

trin nhanh, bn vng v hiu qu.
Tm li XD CNXH b qua ch TBCN to ra s bin i v cht ca XH, trn
tt c cc lnh vc l s nghip rt kh khn phc tp, cho nn phi tri qua mt thi
k qu lu di vi nhiu chn ng, nhiu hnh thc t chc kinh t XH c tnh
cht qu l quan im ng n ca ng ta trong vic vn dng mt cch hiu
qu mi quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng tng, ph hp vi
tnh hnh t nc. Ph hp vi tin trnh lch s t nhin ca s pht trin x hi.
Cu 14: Ch ngha duy vt lch s l g? Gii thch lun im ca V.I.L
nin: Ch ngha duy vt lch s ca Mac l thnh tu v i nht ca t tng
khoa hc. Mt l lun ht sc hon chnh v cht ch thay i cho s ln xn
v s ty tin, vn ng tr t trc n nay trong cc quan nim v lch s v
chnh tr.
Ch ngha duy vt lch s l h thng quan im duy vt bin chng v x
hi ca trit hc Mc-Lnin, l kt qu ca s vn dng phng php lun ca ch
ngha duy vt bin chng v php bin chng duy vt vo vic nghin cu i sng x
hi v lch s nhn loi. Ch ngha duy vt lch s l mt trong ba b phn hp thnh
ca trit hc macxit, khoa hc v nhng quy lut chung nht ca x hi, l hai pht
kin khoa hc ca Mc t c s khoa hc cho s tn ti, pht trin hc thuyt ca
mnh.
Theo V.I.Lnin: Ch ngha duy vt lch s ca Mc l thnh tu v i nht
ca t tng khoa hc. Mt l lun ht sc hon chnh v cht ch thay i cho s
ln xn v s ty tin, vn ng tr t trc n nay trong cc quan nim v lch s v
chnh tr.
Bi v:
Ch ngha duy vt trong lch s trit hc trc Mc ni chung ch th hin
trong quan nim v t nhin, khi chuyn sang lnh vc x hi th cc nh duy vt
thng ri vo cc quan im duy tm. Ch ngha duy vt v php bin chng tch ri
nhau, cha c s thng nht gia ch ngha duy vt v php bin chng. Cha c s
thng nht gia l lun v thc tin, cha thy ht vi tr thc tin l c s, ng lc,
mc ch ca nhn thc v tiu chun ca chn l, cha nhn thc ht ngha thc
tin cao nht ca trit hc l hng n pht trin x hi v gii phng con ngi.
Xem trit hc l khoa hc ca mi khoa hc, cha xc nh ng mi quan h gia
trit hc vi cc khoa hc c th.
Nhng n khi quan nim ca Mc v ch ngha duy vt lch s ch ra quy
lut vn ng ca lch s x hi loi ngi, s thay th ca cc hnh thi kinh t - x
hi, quy lut bin chng gi lc lng sn xut v quan h sn xut c vai tr quyt
nh. Cc quan h v kinh t, c s h tng quyt quyt nh cc quan h v chnh tr,
kin trc thng tng.
Trit hc duy vt lch s cng pht hin ra vai tr x mnh lch s ca giai
cp cng nhn, giai cp cng nhn phi hp vi cc giai cp khc trong x hi thc
hin cuc cch mng x hi ch ngha v hng mc tiu cui cng l gii phng con
ngi ra khi mi p bc, bt cng, xy dng mt x hi cng bng, bnh ng, vn

minh, l ch ngha cng sn. Vi bn cht duy vt trit , trit hc Mc tr thnh

cng c v i nhn thc v ci to th gii, to ra bc pht trin mi v cht, mt
s nhy vt so vi cc h thng trit hc khc trong lch s.
Trit hc Mc thng nht trong th gii quan duy vt vi phng php
lun bin chng. K tha ch ngha duy vt v php bin chng trong trit hc c in
c, Mc xy dng nn ch ngha duy vt bin chng, hnh thc pht trin cao
trong nht ca ch ngha duy vt v php bin chng duy vt, hnh thc pht trin cao
nht ca php bin chng trong lch s trit hc, vi tnh cch l khoa hc v s pht
trin ca th gii t nhin, lch s x hi loi ngi v t duy.
Ch ra c s thng nht gia l lun v thc tin. Trit hc Mc khng ch
l l lun khoa hc phn nh bn cht, quy lut ca s vn ng v pht trin ca th
gii, m quan trng hn, l hc thuyt nhm mc ch ci to th gii. V vy s
thng nht bin chng gia l lun v thc tin l mt nguyn tc c bn ca trit hc
Mc.
Trit hc Mc ch r vai tr thc tin v s thng nht gia l lun v thc
tin mi thc s c xem l mt nguyn tc cn bn, chi phi mi hot ng con
ngi. S ra i ca trit hc Mc xc nh ng mi quan h gia trit hc vi
cc khoa hc c th, on tuyt vi quan nim coi trit hc l khoa hc ca mi khoa
hc, nhng ng thi cng khng cho php ch ngha thc chng c lp, tch trit hc
ra khi khoa hc c th. Khi xc nh ng i tng ca trit hc l nghin cu
nhng quy lut chung nht ca t nhin, x hi v t duy, trit hc Mc khng nhng
khng tch ri, m tri li, n i hi phi thc hin mi lin h mt thit, ng ng
gia trit hc vi cc khoa hc chuyn ngnh.
Thng nht gia tnh khoa hc vi tnh cch mng. Bn cht khoa hc ca
trit hc Mc bao hm trong minh bn tnh cch mng ca n v bn cht cch
mng ca trit hc Mc cng th hin trong bn tnh hc ca n. Tnh khoa hc
cng su sc, tc phn nh cng ng cc quy lut khch quan chi phi s pht trin
th gii, th khi qu trnh vn dng n vo hin thc ci to th gii cng din ra
hiu qu, tc tnh cch mng c th hin cng cao, cng trit .
Thng qua hot ng ci to th gii, qua vai tr v s mnh lch s ca giai
cp v sn, trit hc Mc chng minh s thay th ch ngha t bn bng ch x
hi ch ngha l mt tt yu lch s. Ch c ch ngha duy vt, trit hc ca Mc l
ch cho giai cp v sn con ng phi theo thot khi ch n l v tinh thn,
trong tt c cc giai cp b p bc sng lay lt t trc ti nay. Trit hc Mc l
v kh tinh thn ca giai cp v sn, cn giai cp v sn l v kh ca trit hc Mc
trong cuc u tranh v x hi tng lai. ng thi, thng qua hot ng ci to th
gii trit hc Mc khng ngng c iu chnh, b sung phn nh ng th gii
khc quan.
Bn cht khoa hc v cch mng trong trit hc Mc biu hin bn cht
khoa hc v cch mng ca php bin chng, Mc cho rng: Di dng hp l ca
n, php bin chng ch em li s gin d v kinh hong cho giai cp t sn v bn
t tng gia gio iu ca chng m thi, v trong quan bin tch cc v ci hin ang
tn ti, php bin chng ng thi cng bao hm c quan nim v s ph nh ci
hin ang tn ti , v s dit vong tt yu ca n; v mi hnh thi hnh thnh u
c php bin chng xt trong s vn ng, tc l xt c mt nht thi ca hnh

thi ; v php bin chng khng khut phc trc mt ci g c, v v thc cht th
n c tnh ph phn v cch mng.
S pht trin ca cc lnh vc khoa hc khc nhau trong vic nghin cu th
gii t nhin v x hi t c s cho nhng khi qut mng tnh ph bin ca trit
hc. Mt khc, nhng kt lun ca trit hc tr thnh c s ca th gii quan khoa hc
v phng php lut chung nht cho s pht trin ca cc lnh vc khoa hc. thc tin
khoa hc chng minh, nhng thnh tu nghin cu ca cc khoa hc v t nhin v
x hi l tin , c s khoa hc cho h thng phm tr, quy lut trit hc ng thi,
ngc li h thng phm tr, quy lut trit hc nh hng cho s pht trin hp quy
lut ca cc lnh vc khoa hc khc nhau.
Khng c trit hc duy vt bin chng khoa hc hin im khng th c
nhng bc tin di v vng chc. S pht trin ca khoa hc hin i ngy nay cng
chng minh cho mi lin h thng nht gia khoa hc vi trit hc Mc trn con
ng nhn thc v ci to th gii.
Tm li, nghin cu ch ngha duy vt lch s l nghin cu ton b x hi
vi tt c cc mt, cc quan h x hi, cc qu trnh c lin h ni ti v tc ng ln
nhau ca x hi, nhng quy lut chung nht ph bin nht ca s pht trin x hi. V
Mc vit: cc nh trit hc ch gii thch th gii bng nhiu cch khc nhau, song
vn l ci to th gii. l biu hin ca tnh hin thc, tnh thc tin v cng
su sc trong trit hc Mc L nin.
Cu 15: Hy gii thch v chng minh lun im sau y ca Lnin:
Ch c em quy nhng quan h xh vo nhng quan h sn xut, v em quy
nhng quan h SX vo trnh ca nhng LLSX th ngi ta mi c c mt c s
vng chc quan nim s pht trin ca nhng hnh thi kinh t - x hi l mt qu
trnh lch s - t nhin
I. Khi nim:
X hi B phn c th ca t nhin:
S tc ng qua li gia x hi v t nhin:
* T nhin: Theo ngha rng t nhin l ton b th gii vt cht v cng, v
tn.
Qu trnh tin ha ca t nhin t v c
hu c
s sng. T n bo
a bao. T ng vt bc thp
ng vt bc cao
con ngi xut
hin.
- Con ngi xut hin:
+ L kt qu ca cc cc quy lut sinh hc. l qu trnh bin d, di truyn
t bin trn v u tranh sinh tn ( thch nghi vi mi trng sng v c th
sinh hc ngy cng hon chnh)
+ L kt qu ca qu trnh lao ng, bi: khi con ngi tc ng vo t nhin,
c th con ngi ngy cng pht trin hon chnh hn
b no pht trin. khi tc

ng vo t nhin, con ngi phi c quan h vi nhau ( theo mt phng thc nht
nh).
Do , xut hin nhu cu trao i vi nhau
ngn ng xut hin. cho nn,
chnh l l tc nhaanquan trng hng u thc y qu trnh chuyn bin t ng vt
thnh con ngi. chnh l qu trnh chuyn bin t cng ng mang tnh by n,
hnh ng theo bn nng thnh cng ng x hi.
X hi: x hi l hnh thi vn ng cao nht ca th gii vt cht, l biu hin
tng s nhng mi lin h v nhng quan h ca nhng c nhn, hnh thi vn ng
ny ly con ngi v s tc ng ln nhau gia con ngi vi con ngi lm nn
tng.
X hi l mt b phn c th ca t nhin. H thng t nhin x hi l mt chnh
th, trong yu t t nhin v yu t x hi tc ng qua li vi nhau, quy nh s
tn ti v pht trin ca nhau.
* Vai tr ca cc yu t t nhin:
- T nhin l ngun gc ca x hi.
- T nhin l mi trng tn ti v pht trin ca x hi.
* Khi nim mi trng: L ton b nhng iu kin t nhin v nhn to m
trong con ngi sinhy sng. Mi trng bao gm: mi trng t nhin v mi
trng x hi.
* Vai tr ca yu t x hi:
- Thng qua lao ng con ngi ci bin t nhin nhm tha mn nhu cu ca
mnh
- Thng qua hot ng ci bin t nhin, con ngi t hon thin mnh.
- T nhin cung cp cc ngun vt cht con ngi tn ti v pht trin.
Ngc li chnh trong qu trnh s dng cc ngun vt cht , con ngi bin i
t nhin.
- Trong qu trnh trao i cht ny, nu con ngi khng kim tra, iu tit vic
ssuwr dng, khai thc, bo qun qun cc ngun vt cht ca t nhin th s khng
hong sinh thi, s ph v s cn bng ca h thng t nhin x hi, s sng ca con
ngi v loi ngi s b e da.
Chnh v vy, con ngi phi nm chc cc quy lut t nhin, kim tra, iu tit
hp l vic bo qun, khai thc s dng v ti to cc ngun vt cht ca t nhin,
m bo s cn bng ca h thng t nhin x hi. Ngc li, nu bt chp quy lut
th s ph v cn bng h thng t nhin, x hi con ngi s b t nhin tr th, s
xy ra khng hong mi trng sinh thi.
Vai tr ca dn s trong s pht trin ca x hi

+ Khi nim dn s: L lng ngi sinh sng trong mt vng, lnh th nht
nh.
+ Khi nim ny bao hm nhiu mt nh: s lng dn c, cht lng dn c, mt
dn c.
* Vai tr cc mt ny trong s pht trin x hi biu hin vai tr ca dn s trong
s pht trin x hi.
* Vai tr ca s lng dn c: S lng dn c l s lng ngi ca dn s phn
nh kh nng cung cp lc lng lao ng ca x hi. iu ny c th hin qua ch
s v th lc tnh theo lao ng c bp.
* Vai tr ca cht lng dn c: cht lng dn c l cht lng ngi ca dn s,
th hin sc mnh, tr lc ca con ngi nh: thng minh, k nng, k xo
Ngoi ra mt dn cng nh hng trc tip ti ngun lao ng, phn cng lao
ng v s gia tng dn s cng nh hng trc tip n s lng dn c, cht
lng dn c. Dn s tng chm
kh khn v lng thc, nh , y t, gio dc
Lc lng sn xut: L biu hin mi quan h gia con ngi vi t nhin trong
qu trnh sn xut:
LLSX th hin nng lc thc tin ca con ngi trong qu trnh sn xut ra ca
ci vt cht.
Kt cu ca LLSX bao gm;
+ Ngi lao ng ( yu t quan trng nht)
+ T liu sn xut: T liu lao ng ( cng c lao ng v phng tin lao
ng); i tng lao ng ( c sn trong t nhin hoc qua ch bin)
Tt c cc yu t ny c quan h cht ch, gn b vi nhau trong qu trnh sn
xut, trong cng c lao ng l yu t ng, cch mng v quan trng, l thc o
trnh chinh phc t nhin ca con ngi, l tiu chun phn bit cc thi i kinh
t.
Trong s pht trin ca LLSX, khoa hc ngy cng ng vai tr to ln v quan
trng trong sn xut. Ngy nay khoa hc pht trin n mc tr thnh nguyn nhn
trc tip ca nhiu bin i to ln trong sn xut v trong i sng x hi.
Chnh Mc a ra d kin khoa hc tr thnh LLSX trc tip v n nay d
kin cng sng t.
Nhng pht minh khoa hc tr thnh im xut pht cho ra i nhng ngnh sn
xut mi, my mc thit b v cng ngh mi, nguyn vt liu mi v ngun nng
lng mi.

Khoa hc thm vo mi yu t trong qu trnh sn xut, trong kt cu ca LLSX.

Vi cuc cch mng khoa hc cng ngh, lao ng tr tu ngy cng ng vai tr
chnh chnh l c trng ca LLSX hin i.
Ti i hi VIII, ng ta vch ra mc tiu i vi s pht trin sn xut ni
chung, ca khoa hc cng ngh nc ta ni ring nh sau: T nay n 2020 ra sc
phn u a nc ta c bn tr thnh nc cng nghip.
Quan h sn xut:
KN: l quan h gia ngi vi ngi trong qu trnh sn xut. Quan h sn xut
gm ba mt; quan h v s hu i vi t liu sn xut, quan h trong t chc v qun
l sn xut, quan h trong phn phi sn phm sn xut ra.
Quan h sx do con ngi to ra, nhng n hnh thnh mt cch khch quan trong
qu trnh sn xut khng ph thuc vo mun ch quan ca con ngi.
Ba mt ca QH sn xut thng nht vi nhau to thnh mt h thng mang tnh n
nh tng i so vi s vn ng pht trin khng ngng ca LLSX.
Quan h s hu v t liu sn xut quyt nh 2 quan h cn li
Quan h t ch v qun l sn xut trc tip tc ng n qu trnh sn xut
Quan h v phn phi sn phm sn xut ra kch thch trc tip n li ch ca con
ngi nn n tc ng n thi ca con ngi trong lao ng sx, c th thc y
hoc km hm sn xut pht trin.
Hnh thi kinh t - x hi:
KN: l mt phm tr ca ch ngha duy vt lch s dng ch x hi tng giai
on lch s nht nh, vi mt kiu QHSX c trng cho x hi , ph hp vi mt
trnh nht nh ca LLSX v vi mt kin trc thng tng tng ng c xy
dng trn nhng QHSX y.
Phi em quy cc quan h sn xut vo trnh ca lc lng sn xut:
QHSX ph hp vi trnh pht trin ca LLSX. Gia quan h sn xut vi
trnh pht trin ca LLSX c mi quan h bin chng. Chng u l hai mt ca
phng thc sn xut chng tn ti khng th tch ri nhau, tc ng qua li vi nhau
to thnh quy lut v s ph hp. QHSX phi ph hp vi s pht trin ca LLSX v
trnh ca LLSX.
Trnh l:
Trnh cng c lao ng: trong tng giai on lch s, th hin trnh chinh
phc t nhin.
Trnh t chc v phn phi lao ng.
Trnh kinh nghim v k nng lao ng ca con ngi.

S vn ng, pht trin ca LLSX quyt nh v lm thay i QHSX cho ph

hp vi n. Khi mt phng thc s xut mi ra i, khi QHSX xut ph hp mt
cch ti u gia ngi lao ng vi t liu SX v do lc lng sn xut c c s
pht trin ht kh nng ca n.
LLSX quyt nh n QHSX, nhng QHSX cng c tnh c lp tng i v
tc ng tr li s pht trin ca LLSX. QHSX quy inh mc ch ca sn xut, tc
ng n thi ca con ngi trong lao ng sn xut, n t chc phn cng lao
ng x hi, n pht trin v ng dng ca khoa hc v cng ngh do tc ng
n s pht trin ca LLSX. Nu QHSX ph hp th n s thc y s pht trin ca
LLSX, v ngc li n s km hm s pht trin ca LLSX.
Trong 2 mt ca phng thc sn xut. Sn xut l yu t ng, bin i v
pht trin theo chiu tin ln ca nn sn xut x hi, cn mt QHSX th tng i n
nh. Khi LLSX pht trin n mt trnh mi mc cao hn th s xut hin
mu thun gia LLSX v QHSX, s ph hp gia QHSX vi LLSX s chuyn thnh
khng ph hp, khi QHSX li thi s km hm LLSX pht trin mu thun tr nn
gay gt tt yu s dn n vic x hi phi xa b quan h sn xut c, thay th vo
l quan h sn xut mi ph hp, khi QHSX li thi s dn n vic x hi phi
xa b qun QHSX ca LLSX. Khi LLSX s quyt nh s hnh thnh v pht
trin mi QH chung. Khong sm hay mun QHSX cng bin i cho ph hp vi s
pht trin ca LLSX. V th nn ta em quy cc QHSX vo trnh ca LLSX. Tuy
vy QHSX cng c tnh cht c lp tng i v tc ng tr li s pht trin ca
LLSX. QHSX quyt inh mc ch ca SX, tc ng n con ngi trong lao ng
sn xut, bit t chc v phn cng lao ng x hi n ng dng khoa hc cng
ngh. Do n tc ng n s pht trin ca LLSX.
Tuy nhin vic gii quyt mu thun gia QHSX v LLSX khng phi n
gin n phi thng qua nhn thc v hot ng ci to x hi ca con ngi trong x
hi c giai cp phi thng qua u tranh giai cp.
Quy lut quan h sn xut phi ph hp vi trnh ca LLSX l quy lut ph
bin tc ng n ton b tin trnh ls ca nhn loi. Phng thc sn xut c c
thay th bng phng thc sn xut mi l vic xh c c thay th bng xh mi tin
b hn ph hp hn vi quy lut.
Hnh thi kinh t - xh li l mt qu trnh lch s t nhin:
Phm tr hnh thi kinh t - xh:
Hnh thi kt-xh l mt phm tr ca ch ngha duy vt ls dng ch xh tng
giai on ls nht nh ca LLSX v vi mt kin trc thng tng tng ng c
xy dng trn nhng QHSX y.
Hnh thi kt-xh l mt h thng hon chnh, c cu trc phc tp, trong c
cc mt c bn l LLSX, QHSX v KTTT. Mi mt ca hnh thi kt-xh c v tr ring
v tc ng qua li ln nhau, thng nht vi nhau.

LLSX l nn tng vt cht k thut ca mi hnh thi kt-xh. Hnh thi kt-xh
khc nhau c LLSX khc nhau. Suy n cng, s pht trin ca LLSX quyt nh s
hnh thnh, pht trin v thay th ln nhau ca cc hnh thi kt-xh.
QHSX l quan h c bn, ban u v quyt nh tt c mi QHXH khc.
QHSX ph hp vi trnh pht trin ca LLSX v tc ng tch cc tr li LLSX.
Cc quan im v chnh tr, php quyn, o c, trit hc v.v cc thit ch
tng ng c hnh thnh, pht trin trn c s cc QHSX to thnh KTTT ca xh.
KTTT c hnh thnh v pht trieern ph hp vi c s h tng.
S pht trin ca cc hnh thi kt-xh l qu trnh lch s - t nhin.
Xh loi ngi pht trin tri qua nhiu hnh thi kt-xh ni tip nhau. Trn c
s pht hin ra cc quy lut vn ng pht trin khch quan ca xh, C.Mc i n
kt lun: S pht trin ca nhng hnh thi kt-xh l mt qu trnh ls t nhin.
Hnh thi kt-xh l mt h thng, trong , cc mt khng ngng tc ng quan
li ln nhau to thnh cc quy lut vn ng, pht trin khch quan ca xh.
Ngun gc su xa ca s vn ng pht trin ca xh l s pht trin ca
LLSX. Chnh s pht trin ca LLSX quyt nh, lm thay i qhsx. n lt
mnh, QHSX thay i s lm cho kin trc thng tng thay i theo, v do m
hnh thi kinh t - x hi c c thay th bng hnh thi kinh t - x hi mi cao hn,
tin b hn.
Gi tr khoa hc ca hc thuyt hnh thi kinh t - xh.
Trc Mc, ch ngha duy tm gi vai tr thng tr trong khoa hc x hi. S
ra i hc thuyt hnh thi kinh t - x hi a li cho khoa hc xh mt phng
php nghin cu th s khoa hc.
Cu 16: Giai cp l g? Bng l lun v thc tin, chng minh rng: Trong
mi thi i, nhng t tng ca giai cp thng tr l nhng t tng thng tr.
iu c ngha l giai cp no l lc lng vt cht thng tr trong x hi th cng
l lc lng tinh thn thng tr trong x hi.
1- Giai cp l g: Cc nh kinh in ca ch ngha Mc khng nhng ch ra ngun
gc c bn ca giai cp l t c s kinh t, m cn ch ra c trng c bn ca giai cp
cng l c trng kinh t. Trong tc phm Sng kin v i, V.I.Lnin a ra nh
ngha v giai cp nh sau:
Ngi ta gi giai cp, nhng tp on to ln, nhng tp on ny khc nhau v
a v ca h trong mt h thng sn xut x hi nht nh trong lc s, khc nhau v quan
h ca h (thng th nhng quan h ny c php lut quy nh v tha nhn) i vi
nhng t liu sn xut, v vai tr ca h trong t chc lao ng x hi v nh vy l khc
nhau v cch thc hng th v phn ca ci t hoc nhiu m h c hng. Giai cp
l nhng tp on ngi, m tp on ny c th chim ot lao ng ca tp on khc,
do ch cc tp on c a v khc nhau trong mt ch kinh t - x hi nht nh.
2- Bng l lun v thc tin chng minh :

Nhng lun im c bn: Trc ht ta tm hiu v ngun gc v kt cu giai cp:

- Ngun gc giai cp: Trong x hi c nhiu nhm ngi, tp on ngi c
phn bit bng nhng c trng khc nhau: tui tc, gii tnh, dn tc, chng tc, quc
gia, ngh nghip Trong nhng s khc nhau , c mt s l do nguyn nhn t nhin,
mt s khc l do nguyn nhn x hi. Nhng s khc bit t n khng sn sinh ra s
i lp v x hi. Ch trong nhng iu kin x hi nht nh mi dn n s phn chia
x hi thnh nhng giai cp khc nhau.
Ch ngha duy vt lch s khng nh s phn chia x hi thnh giai cp l do
nguyn nhn kinh t. Sn xut x hi dn dn pht trin, vic s dng cng c bng kim
loi lm cho nng sut lao ng tng ln dn ti s phn cng li lao ng trong x
hi: chn nui tch khi trng trt, sn xut th cng cng dn dn tr thnh mt ngnh
tng i c lp vi nng nghip, lao ng tr c tch khi lao ng chn tay. Vi lc
lng sn xut mi, ch lm chung, n chung nguyn thy khng cn thch hp na,
sn xut gia nh c th tr thnh hnh thc sn xut c hiu qu hn. T liu sn xut v
sn phm lm ra tr thnh ti sn ring ca tng gia nh. S hu t nhn v t liu sn
xut xut hin v dn dn thay th s hu cng ng nguyn thy. Ch t hu ra i
dn n ti s bt bnh ng v ti sn trong ni b cng x. X hi phn ha thnh
nhng giai cp khc nhau, giai cp bc lt thng tr v giai cp b bc lt, b thng tr.
Nh vy, s phn chia x hi thnh giai cp l kt qu tt nhin ca ch kinh t da
trn s chim hu t nhn v t liu sn xut. S hnh thnh giai cp din ra theo hai con
ng:
- Th nht, s phn ha bn trong ni b cng x thnh k bc lt v ngi b
bc lt.
- Th hai, nhng t binh b bt trong chin tranh gia cc b lc khng b git nh
trc m b bin thnh n l.
Ch c giai cp u tin trong lch s x hi loi ngi l ch chim hu n
l, tip theo l ch phong kin, ch t bn ch ngha l bc pht trin cui cng v
cao nht ca x hi c giai cp.
Kt cu giai cp: Mi kiu x hi c giai cp i khng u tn ti mt kt cu
giai cp ring ca n. Trong kt cu giai cp ca x hi bao gi cng bao gm cc giai
cp c bn i lp nhau, cc giai cp khng c bn v tng lp trung gian.
Cc giai cp c bn i lp nhau l cc giai cp do phng thc sn xut ca x hi
sinh ra. l cc giai cp: ch n v n l (trong phng thc sn xut chim hu n l),
a ch v nng n (trong phng thc sn xut phong kin), t sn v v sn (trong
phng thc sn xut t bn ch ngha). Quan h gia cc giai cp ny l quan h bc lt
v b bc lt, thng tr v b tr. Trong cc x hi ny khng th c s bnh ng v a v
v quyn li cho cc giai cp. Cuc u tranh gia cc giai cp c bn quyt nh xu
hng, tnh cht ca s vn ng x hi.
Cc giai cp khng c bn l cc giai cp tn d ca phng thc sn xut c d li
nh: ch n v n l (trong giai on u ca phng thc sn xut phong kin), a ch
v nng n trong giai on u ca phng thc sn xut t bn) ; hay cc giai cp
mm mng ca phng thc sn xut tng lai nh giai c t sn v giai cp cng nhn
(trong giai on cui ca phng thc sn xut phong kin thi k cng trng th
cng).

Ngoi ra, bt k x hi c giai cp no cng c mt s tng lp trung gian l sn

phm ca chnh phng thc sn xut ang thng tr, l kt qu ca qu trnh phn ha x
hi khng ngng din ra. l tng lp bnh dn (trong phng thc sn xut chim hu
n l), tiu t sn (trong phng thc sn xut t bn ch ngha), tng lp tr thc tn ti
trong bt k x hi c giai cp no. Tng lp tr thc c vai tr rt quan trng trong cc
hot ng kinh t, x hi, chnh tr, vn ha
Quan im v vai tr ca quan h gia ngi v ngi v vt cht i vi
quan h gia ngi v ngi v tinh thn. V iu ny, C.Mc v Ph.ngghen vit:
Trong mi thi i, nhng t tng ca giai cp thng tr l nhng t tng thng tr.
iu c ngha l giai cp no l lc lng vt cht thng tr trong x hi th cng l
lc lng tinh thn thng tr trong x hi. Giai cp no chi phi nhng t liu sn xut
vt cht th cng chi phi lun c nhng t liu sn xut, thnh th ni chung nhng
t tng ca nhng ngi khng c t liu sn xut tinh thn cng ng thi b giai
cp thng tr chi phi. Nhng t tng thng tr khng phi l ci g khc m ch l
s biu hin tinh thn ca nhng quan h vt cht thng tr, chng l nhng quan h
vt cht thng tr c biu hin di hnh thc t tng; do l s biu hin ca
chnh ngay ca nhng quan h lm cho mt giai cp tr thnh giai cp thng tr; do
, l nhng t tng ca s thng tr ca giai cp y
Quan h gia con ngi vi con ngi c hai loi l quan h vt cht v quan h
tinh thn; trong , theo C.Mc v Ph.ngghen, quan h vt cht quyt nh quan h
tinh thn. Quan im ng n ny ca C.Mc v Ph.ngghen v x hi l c s
phng php lun khoa hc v cng quan trng chng ta xem xt v phn tch
chnh xc cc vn quan trng v phc tp ca trit hc x hi, nh bn cht ca
chin tranh, bn cht ca nh nc v php lut, bn cht ca chnh tr, o c v tn
gio
Trong lch s, t xa xa cho n nay, vn thng xuyn xy ra nhng cuc
chin tranh tn khc m thot nhn, chng ta d lm tng l nhng cuc chin
tranh thun ty v nhng t tng no (thun ty v tn gio, v c lp dn tc, v
t do, v nhn ngha...). Thc ra th khng phi nh vy. Nguyn nhn xu sa ca mi
cuc chin tranh gia ngi v ngi l s tranh ginh cc t liu sinh hot (thc n,
thc ung, nh , qun o...). Tranh ginh v t tng no nu c th ch l nguyn
nhn phi sinh ch khng phi l nguyn nhn su xa ca cc cuc chin tranh. Thng
thng, gy ra mt cuc chin tranh th ngi gy chin phi tm mt l do t
tng no , tc l phi coi cuc chin chin tranh y l hp l, c gi tr ph
bin. iu ny cng ng i vi cc hnh vi bo lc ca nh nc dng trn p
s phn khng ca nhng ngi khng chp hnh php lut ca nh nc. Tht ra,
mi giai cp mi thay th cho giai cp thng tr trc mnh, mun thc hin c mc
ch ca mnh, u nht thit phi biu hin li ch ca bn thn mnh thnh li ch
chung ca mi thnh vin trong x hi hay ni mt cch tru tng: phi gn cho
nhng t tng ca bn thn mnh mt hnh thc ph bin, phi biu hin nhng t
tng thnh nhng t tng duy nht hp l, duy nht c gi tr ph bin. Nh

nc t sn chng phi l ci g khc m ch l hnh thc t chc m nhng ngi t

sn buc phi dng n bo m ln cho nhau s hu v li ch ca h, ngoi
nc cng nh trong nc, nh nc l hnh thc m cc c nhn thuc mt giai
cp thng tr dng thc hin li ch chung ca h v l hnh thc di ton b
x hi cng dn ca mt thi i c biu hin mt cch tp trung.
Quan im trn y, v thc cht, chnh l quan im v mi quan h gia c
s h tng v kin trc thng tng.
Quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng tng
Mi hnh thi kinh t - x hi c c s h tng v kin trc thng tng ca n,
gia chng c mi quan h bin chng vi nhau, trong c s h tng quyt nh
kin trc thng tng v kin trc thng tng tc ng tr li c s h tng.
C s h tng quyt nh kin trc thng tng
C s h tng sinh ra kin trc thng tng. C s h tng ca mt x hi nht
nh nh th no, tnh cht ca n ra sao, giai cp i din cho n th no th h thng
t tng chnh tr, php quyn, o c, trit hc, v.v. v cc quan h; cc th ch
tng ng vi nhng t tng y cng nh vy.
C s h tng quyt nh s bin i ca kin trc thng tng. S bin i
xy ra trong mi hnh thi kinh t - x hi, cng nh t hnh thi kinh t - x hi ny
sang hnh thi kinh t - x hi khc.Trong x hi c i khng giai cp, s bin i
din ra thng qua cuc u tranh giai cp gay go, phc tp.
C s h tng quyt nh kin trc thng tng l quy lut ph bin ca mi
hnh thi kinh t - x hi.
S tc ng tr li ca kin trc thng tng i vi c s h tng
S tc ng tch cc ca kin trc thng tng i vi c s h tng th hin
trc ht chc nng chnh tr - x hi ca kin trc thng tng nhm bo v, duy
tr, cng c v pht trin c s h tng sinh ra n; u tranh xo b c s h tng v
kin trc thng tng c.
Cc b phn khc nhau ca kin trc thng tng u tc ng n c s h
tng bng nhiu hnh thc khc nhau, trong nh nc gi vai tr c bit quan
trng c tc ng to ln nht v trc tip i vi c s h tng.
Trong mi hnh thi kinh t - x hi, kin trc thng tng c nhng qu trnh
bin i nht nh. Qu trnh cng ph hp vi c s h tng th s tc ng ca n
i vi c s h tng cng c hiu qu; ngc li, qu trnh khng theo cng chiu
vi quy lut vn ng ca c s h tng th n s cn tr s pht trin ca c s h
tng.
Trong thi i ngy nay, vai tr ca kin trc thng tng tng ln r rt, cng
th hin vi t cch l mt yu t tc ng mnh m n tin trnh lch s. Song nu
qu nhn mnh hoc thi phng vai tr ca kin trc thng tng n mc ph nh
tnh tt yu kinh t ca x hi, th s ri vo ch ngha duy tm ch quan, duy y ch.
C s h tng v kin trc thng tng trong thi k qu nc ta
C s h tng trong thi k qu nc ta bao gm cc kiu quan h sn
xut gn lin vi cc hnh thc s hu tng ng vi cc thnh phn kinh t khc
nhau, thm ch i lp nhau, cng tn ti trong mt c cu kinh t thng nht theo
nh hng x hi ch ngha.

V xy dng kin trc thng tng x hi ch ngha nc ta,ng ta

khng nh: ly ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng t
tng cho mi hot ng tinh thn ca x hi. Xy dng h thng chnh tr x hi x
hi ch ngha mang tnh cht giai cp cng nhn, do i tin phong ca n l ng
Cng sn Vit Nam lnh o, bo m cho nhn dn thc s l ngi ch ca x hi.
Cc t chc, b my to thnh h thng chnh tr - x hi khng tn ti nh mt mc
ch t thn m v phc v con ngi, thc hin cho c li ch v quyn lc thuc
v nhn dn lao ng.
Mi bc pht trin ca c s h tng hoc kin trc thng tng l mt bc
gii quyt mu thun gia chng. Vic pht trin v cng c c s h tng, iu chnh
v cng c cc b phn ca kin trc thng tng l mt qu trnh din ra trong sut
thi k qu .
S nh hng x hi ch ngha nn kinh t hng ho nhiu thnh phn th hot
ng nh hng ca kin trc thng tng chnh tr khng ch b hp trong kinh t
quc doanh m phi hot ng bao qut c trong nhng thnh phn kinh t ngoi quc
doanh nhm tng bc x hi ho nn sn xut vi nhng hnh thc v bc i thch
hp theo hng: kinh t quc doanh c
Cng c v pht trin nhng v tr ch o, kinh t tp th di hnh thc thu
ht phn ln nhng ngi sn xut nh trong cc ngnh ngh, cc hnh thc x nghip,
cng ty c phn pht trin mnh,kinh t t nhn v gia nh pht huy c mi tim
nng, cc tp on kinh doanh ln c sc chi phi trong nn kinh t c hnh thnh.
ng ta vn dng mi quan h bin chng ny vo qu trnh xy dng
ch ngha x hi nc ta hin nay:
Nh nc vi t cch l mt yu t c bn ca kin trc thng tng, lun c
tc ng ton din ti mi lnh vc ca i sng kinh t x hi; khng ngng i moi
h thng chnh tr, nng cao vai tr lnh o v sc chin u ca ng, xy dng nh
nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn v v dn, nng cao vai tr ca t
chc qun chng trong s nghip xy dng v bo v t quc; pht trin vn ha, xy
dng vn ha m bn sc dn tc nhm khng ngng nng cao i sng tinh thn
ca nhn dn.
Trong qu trnh pht trin nn kinh t nhiu thnh phn theo nh hng x hi
ch ngha nc ta, cn vn dng v qun trit quan h bin chng gia c s h tng
v kin trc thng tng. C s h tng l kt cu kinh t a thnh phn trong c
thnh phn kinh t quc doanh, tp th v nhiu thnh phn kinh t quc doanh, tp th
v nhiu thnh phn kinh t khc nhau. Tnh cht an xen qu v kt cu ca c s
kinh t va lm cho nn kinh t si ng, phong ph, va mang tnh cht phc tp trong
qu trnh thc hin nh hng x hi ch ngha. y l mt kt cu kinh t nng ng,
phong ph, c phn chiu ln kin trc thng tng v t ra i hi khch quan l
nn kin trc thng tng cng phi c i mi p ng i hi ca c s kinh t.
Nh vy kin trc thng tng mi c sc mnh p ng kp thi i hi ca c s h
tng.
Tuy nhin, vic i mi c s h tng v kin trc thng tng l vic rt phc
tp. iu quan trng trc ht l cn sm hnh thnh v thng nht nhng quan im x
l thit yu: Th nht, cn mt phng php tip cn vn mt cch c th khng lm
theo cch chy u cha y t tm ra nguyn nhn ch yu ca vn a ra
nhng lun chng c tnh kh thi; Th hai, cn theo di cht ch, khai thc sng lc v

x l cc loi tn hiu ca nn kinh t mt cch kp thi trn c s ch chng chnh

sch thch hp khuyn khch cc hot ng kinh t lnh mnh ng thi phi xy dng
mt c ch iu hnh kinh t cho php thu lm nh gi, x l kp thi mi tn hiu
kinh t trong phm vi c nc; Th ba, hon thin cc th tc ti chnh, tng cng k
cng php lut trong iu hnh ti chnh quc gia t trung ng n tng ngi sn
xut.
Cu 17 : Anh/Ch hy phn tch quan im ca trit hc Mac-Lnin v bn
cht con ngi v v vn gii phng con ngi.
1/ Quan im ca trit hc Mac-Lnin v bn cht con ngi
a. Con ngi l mt thc th sinh vt x hi
- Khoa hc v thc tin chng t rng, tin u tin ca s tn ti ngi l s
sng ca th xc
Th xc sng ca con ngi chnh l sn phm tin ha lu di ca t nhin, l s tip
tc pht trin ca t nhin. Ph.Angghen vit : Bn thn chng ta vi c xng tht,
mu m v u c chng ta l thuc v gii t nhin. Do vy, trc ht n b chi phi
bi cc quy lut t nhin sinh hc nh : quy lut trao i cht gia c th vi mi
trng, quy lut bin d v di truyn, quy lut tin ha
- S tn ti ca con ngi cn gn lin trc tip vi s tn ti ca x hi
tha mn cc nhu cu ca mnh, con ngi phi tin hnh lao ng sn xut, qua
to thnh cc mi quan h x hi v x hi; trong x hi sn sinh ra con ngi
vi tnh cch l con ngi nh th no th con ngi cng sn sinh ra x hi nh th.
S tn ti x hi ca con ngi gn lin vi s tn ti ca thc.
- Con ngi l mt thc th sinh vt x hi, trong c s tc ng an xen ca ba
h thng nhu cu (nhu cu sinh hc, nhu cu x hi, nhu cu tinh thn) v ba h thng
quy lut (quy lut sinh hc, quy lut x hi, quy lut tinh thn)
Mi h thng nhu cu v quy lut ny u c v tr, vai tr v tc dng ca mnh trong
s tn ti v pht trin ca con ngi ng thi chng tham gia vo vic quy nh bn
cht ca n; trong h thng nhu cu v quy lut x hi lun gi v tr trung tm v
c vai tr quyt nh.
Cc nhu cu ca con ngi, d l nhu cu vt cht hay tinh thn, mang tnh t nhin
v x hi, u c quy nh bi lch s, nhng con ngi hon ton c th t iu
chnh, t kim tra cc nhu cu v hot ng ca mnh.

Con ngi tn ti trong th gii khng phi nh cc sinh vt khc, m tn ti vi t

cch l ch th ca qu trnh nhn thc v hnh ng ci to th gii, ci to x hi v
ci to chnh bn thn con ngi.
b. Con ngi l ch th ca lch s
- Trit hc Mac-Lnin cho rng, con ngi l sn phm ca lch s (sn phm ca iu
kin t nhin v iu kin x hi) ng thi chnh l ch th sng to ra qu trnh lch
s y-lch s ca con ngi. l qu trnh hot ng c thc ca con ngi nhm
mc ch ci to t nhin, ci to x hi v ci to chnh bn thn con ngi.
- Trn c s vn dng php bin chng duy vt, C.Mc kho st bn cht con ngi
bt u t hot ng thc tin, t trong hon cnh x hi lch s c th.
- Bn cht con ngi l tng ho nhng quan h x hi, lun im ny cho thy, con
ngi l mt thc th c tnh loi. c tnh loi ca con ngi hin thc tc l tnh
ngi. Tnh ngi bao gm ton b cc thuc tnh vn c ca con ngi, trong c
ba thuc tnh c bn nht l : thuc tnh t nhin, thuc tnh x hi v thuc tnh t
duy.
- Bn cht con ngi l tng ho nhng quan h x hi, quan h x hi y c
hiu l tng th cc quan h m con ngi c, ang c v trong chng mc no
cn bao hm c nhng quan h trong tng lai.
- Bn cht con ngi l tng ha cc quan h x hi, nhng con ngi bao gi cng l
con ngi ring bit, con ngi c th, ng vi nhng thi i, nhng giai on lch
s nht nh, vi tng tp on ngi, ng thi n cng mang bn cht chung ca
nhn loi, pht trin trong ton b lch s loi ngi.
2/ Quan im ca trit hc Mac-Lnin v gii phng con ngi
- Trit hc Mac-Lnin l trit hc v con ngi. Trong Tuyn ngn ca ng Cng
sn, C.Mac v Ph.Angghen vit : vnh vin gii phng ton th x hi khi ch
bc lt, ch p bc song x hi khng th no gii phng cho mnh c, nu khng
gii phng cho mi c nhn ring bit. Nh vy, t tng gii phng con ngi, gii
phng nhn loi l t tng xuyn sut, l ci ct li ca Trit hc Mac- Lnin.
- Trit hc Mac-Lnin khng phi l trit hc u tin cp n vn gii phng
con ngi. Vn gii phng con ngi c nhiu hc thuyt trit hc cp
n, nhng do hn ch bi lch s , do cha hiu ng v con ngi, v bn cht con
ngi, cho nn khi xc nh gii phng con ngi l gii phng i tng no, bng
cc no, gii phng nh th no cc hc thuyt trit hc trong lch s a ra
nhiu quan im khc nhau nhng cha c c cu tr li thch ng.

- Trit hc Mac-Lnin, trn c s gii thch ng n v khoa hc v con ngi, v

bn cht con ngi, xc nh bt k s gii phng no cng bao hm ch l n
tr th gii con ngi, nhng quan h ca con ngi v vi bn thn con ngi, l
gii phng ngi lao ng thot khoi lao ng b tha ha. C th ni rng , vn
tha ha con ngi v gii phng con ngi chim v tr trung tm trong quan nim
ca C.Mc v i sng x hi. Tha ha l bin thnh ci bn cht khc vi bn cht
ban u. Tha ha con ngi, theo C.Mc l con ngi khng cn l chnh mnh m
tr thnh tn ti khc, ci i lp vi mnh. V nguyn nhn ca s tha ha con
ngi l do ch t hu v t liu sn xut v s n dch nhiu mt i vi con
ngi gy ra.
- Theo trit hc Mac-Lnin, s tha ha con ngi l do hot ng ca chnh con
ngi to ra, v th, con ngi bng hot ng tch cc ca mnh, c th xo b c
s tha ha cho mnh.

+ Cn phi xa b ch s hu t sn th s hu vn ng trong s i lp gia

hai cc t bn v lao ng n chnh l ngun gc sinh ra mi n dch con ngi
trong x hi t bn.
+ S nghip xa b tha ha, gii phng cho con ngi l s nghip ca qun chng
nhn dn lao ng, trong , giai cp v sn l lc lng nng ct v quyt nh. Bi
v ch c giai cp v sn mi c kh nng em li t do v bnh ng thc s cho mi
ngi.
+ S nghip gii phng con ngi, gii phng nhn loi l mt qu trnh lu di. N
ph thuc ch yu vo trnh pht trin ca lc lng sn xut, vo cc iu kin
vt cht tt yu cho s nghip gii phng y./.

-HT-