Professional Documents
Culture Documents
S tit
12
04
08
04
04
04
08
04
12
04
04
08
08
08
04
04
04
04
03
04
04
04
04
04
04
08
(3)
6x
= 3x
2
Nu x = 1 th y = 3 v z = 2x = 2.1 = 2
=> Phng trnh dng cn bng nh sau: P2O5 + 3H2O -> 2H3PO4
V d: Cn bng phng trnh phn ng.
Al + HNO3 (long) ----> Al(NO3)3 + NO + H2O
Bc 1: t h s bng cc n s a, b, c, d trc cc cht tham gia v cht to thnh (Nu 2
cht m trng nhau th dng 1 n)
Ta c.
a Al + b HNO3 ----> a Al(NO3)3 + c NO + b/2 H2O.
Bc 2: Lp phng trnh ton hc vi tng loi nguyn t c s thay i v s nguyn t 2
v.
Ta nhn thy ch c N v O l c s thay i.
N:
b = 3a + c
(I)
O:
3b = 9a + c + b/2 (II)
Bc 3: Gii phng trnh ton hc tm h s
Thay (I) vo (II) ta c.
3(3a + c) = 9a + c + b/2
2c = b/2 ----> b = 4c ---> b = 4 v c = 1. Thay vo (I) ---> a = 1.
Bc 4: Thay h s va tm c vo phng trnh v hon thnh phng trnh.
Al + 4 HNO3 ----> Al(NO3)3 + NO + 2 H2O
Bc 5: Kim tra li phng trnh va hon thnh.
2/ Cn bng theo phng php electron.
V d:
Cu + HNO3 (c) -----> Cu(NO3)2 + NO2 + H2O
Bc 1: Vit PTP xc nh s thay i s oxi ho ca nguyn t.
Ban u: Cu0 ----> Cu+ 2 Trong cht sau phn ng Cu(NO3)2
Ban u: N+ 5 (HNO3) ----> N+ 4 Trong cht sau phn ng NO2
Bc 2: Xc nh s oxi ho ca cc nguyn t thay i.
Cu0 ----> Cu+ 2
N+ 5 ----> N+ 4
Bc 3: Vit cc qu trnh oxi ho v qu trnh kh.
Cu0 2e ----> Cu+ 2
N+ 5 + 1e ----> N+ 4
Bc 4: Tm bi chung cn bng s oxi ho.
1 Cu0 2e ----> Cu+ 2
2 N+ 5 + 1e ----> N+ 4
Bc 5: a h s vo phng trnh, kim tra, cn bng phn khng oxi ho - kh v hon
thnh PTHH.
Cu + 2HNO3 (c) -----> Cu(NO3)2 + 2NO2 + H2O
+ 2HNO3 (c) ----->
Cu + 4HNO3 (c) -----> Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
3/ Cn bng theo phng php bn phn ng ( Hay ion electron)
4
Mt s PTHH cn lu :
V d: Ho tan m( gam ) MxOy vo dung dch axit (HCl, H2SO4, HNO3)
Ta c PTHH cn bng nh sau: lu 2y/x l ho tr ca kim loi M
MxOy + 2yHCl xMCl2y/x + yH2O
2MxOy + 2yH2SO4 xM2(SO4)2y/x + 2yH2O
MxOy +
2yHNO3 xM(NO3)2y/x
+ yH2O
VD: Ho tan m( gam ) kim loi M vo dung dch a xit (HCl, H2SO4)
Ta c PTHH cn bng nh sau: lu x l ho tr ca kim loi M
2M + 2xHCl 2MClx
+ xH2
p dng:
Fe + 2HCl FeCl2
+ H2
2Al + 2*3 HCl 2AlCl3 + 3H2
6
2M + xH2SO4 M2(SO4)x +
xH2
p dng:
Fe
+ H2SO4 FeSO4
+
H2
2Al
+ 3H2SO4 Al2(SO4)3 +
3H2
Cc phn ng iu ch mt s kim loi:
i vi mt s kim loi nh Na, K, Ca, Mg th dng phng php in phn nng chy
cc mui Clorua.
2M(r ) + Cl2( k )
PTHH chung:
2MClx (r ) dpnc
(i vi cc kim loi ho tr II th nh n gin phn h s)
i vi nhm th dng phng php in phn nng chy Al2O3, khi c cht xc tc
4Al ( r ) + 3 O2 (k )
Criolit(3NaF.AlF3) , PTHH: 2Al2O3 (r ) dpnc
i vi cc kim loi nh Fe , Pb , Cu th c th dng cc phng php sau:
- Dng H2:
FexOy + yH2 t xFe
+ yH2O ( h )
t
- Dng C:
2FexOy
+ yC(r ) 2xFe
+ yCO2 ( k )
- Dng CO:
FexOy
+ yCO (k ) t xFe
+ yCO2 ( k )
t
- Dng Al( nhit nhm ): 3FexOy + 2yAl (r ) 3xFe + yAl2O3 ( k )
- PTP nhit phn st hir xit:
4xFe(OH)2y/x + (3x 2y) O2 t 2xFe2O3 + 4y H2O
0
0
0
a. Phng php t l.
im ch yu ca phng php ny l lp c t l thc v sau l p dng cch tnh
ton theo tnh cht ca t l thc tc l tnh cc trung t bng tch cc ngoi t.
Th d: Tnh khi lng ccbon ixit CO2 trong c 3 g cacbon.
Bi gii
CO2 12 (16.2) 44
44.3
11
12
16.64
6,4 g
160
Vy iu ch c 6,4g ng.
b. Phng php tnh theo t s hp thc.
Dng c bn ca php tnh ny tnh theo PTHH tc l tm khi lng ca mt trong
nhng cht tham gia hoc to thnh phn ng theo khi lng ca mt trong nhng cht khc
nhau. Phng php tm t s hp thc gia khi lng cc cht trong phn ng c pht biu
nh sau:
T s khi lng cc cht trong mi phn ng Ho hc th bng t s ca tch cc khi
lng mol cc cht vi cc h s trong phng trnh phn ng. C th biu th di dng
ton hc nh sau:
m1 m1 n1
m2 m2 n2
m FeCl 4
m KCl
162,5 162,5
74,5.3 223,5
162,5
f = 223,5 0,727
=> M FeCL 2,5. f 2,5.0,727 1,86
Vy, khi lng FeCl3 l 1,86g
3
2. Phng php i s
Trong cc phng php gii cc bi ton Ho hc phng php i s cng thng c
s dng. Phng php ny c u im tit kim c thi gian, khi gii cc bi ton tng hp,
tng i kh gii bng cc phng php khc. Phng php i s c dng gii cc bi
ton Ho hc sau:
a. Gii bi ton lp CTHH bng phng php i s.
Th d: t chy mt hn hp 300ml hirocacbon v amoniac trong oxi c d. Sau khi
chy hon ton, th tch kh thu c l 1250ml. Sau khi lm ngng t hi nc, th tch gim
10
y
y
) O2 -> xCO2 + H2O (2)
4
2
Theo d kin bi ton, sau khi t chy amoniac th to thnh 100ml nit. Theo PTHH
(1) sau khi t chy hon ton amoniac ta thu c th tch nit nh hn 2 ln th tch amoniac
trong hn hp ban u, vy th tch amonac khi cha c phn ng l 100. 2 = 200ml. Do th
tch hiro ccbon khi cha c phn ng l 300 - 200 = 100ml. Sau khi t chy hn hp to
thnh (550 - 250) = 300ml, cacbonnic v (1250 - 550 - 300) = 400ml hi nc.
T ta c s phn ng:
CxHy + (x +
y
y
) O2 -> xCO2 + H2O
4
2
100ml
300ml 400ml
Theo nh lut Avogaro, c th thay th t l th tch cc cht kh tham gia v to thnh trong
phn ng bng t l s phn t hay s mol ca chng.
CxHy + 5O2 -> 3CO2 + 4 H2O
=> x = 3; y = 8
Vy CTHH ca hydrocacbon l C3H8
b. Gii bi ton tm thnh phn ca hn hp bng phng php i s.
Th d: Ho tan trong nc 0,325g mt hn hp gm 2 mui Natriclorua v Kaliclorua.
Thm vo dung dch ny mt dung dch bc Nitrat ly d - Kt ta bc clorua thu c c khi
lng l 0,717g. Tnh thnh phn phn trm ca mi cht trong hn hp.
Bi gii
Gi MNaCl l x v mKcl l y ta c phng trnh i s:
x + y = 0,35 (1)
PTHH:
NaCl + AgNO3 -> AgCl + NaNO3
KCl + AgNO3 -> AgCl + KNO3
Da vo 2 PTHH ta tm c khi lng ca AgCl trong mi phn ng:
M AgCl
mAgCl = x .
mAgCl = y .
M NaCl
M AgCl
143
= x . 58,5 = x . 2,444
143
= y . 74,5 = y . 1,919
M kcl
=> mAgCl = 2,444x + 1,919y = 0,717
x y 0,325
2,444 x 1,919 y 0,717
11
(2)
11,2
0,672
0,03mol
22,4
Theo phng trnh phn ng 1 v 2 ta thy s mol CO2 bng s mol H2O.
n H 2O nCO2 0,03mol
8,96
0,4mol
22,4
FeSO4
t , kk
Fe(OH)2
1
Fe2O3
2
14
a
2
(mol)
CM CuSO 4 =
0,28125
= 0,5625 M
0,5
Bi 2: Nhng mt thanh st nng 8 gam vo 500 ml dung dch CuSO 4 2M. Sau mt thi gian
ly l st ra cn li thy nng 8,8 gam. Xem th tch dung dch khng thay i th nng
mol/lit ca CuSO4 trong dung dch sau phn ng l bao nhiu?
Hng dn gii:
S mol CuSO4 ban u l: 0,5 x 2 = 1 (mol)
PTHH
(1)
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
1 mol
1 mol
56g
64g lm thanh st tng thm 64 - 56 = 8 gam
M theo bi cho, ta thy khi lng thanh st tng l: 8,8 - 8 = 0,8 gam
Vy c
0,8
= 0,1 mol Fe tham gia phn ng, th cng c 0,1 mol CuSO4 tham gia phn ng.
8
Bi 3: Dn V lit CO2 (ktc) vo dung dch cha 3,7 gam Ca(OH) 2. Sau phn ng thu c 4
gam kt ta. Tnh V?
Hng dn gii:
Theo bi ra ta c:
3,7
= 0,05 mol
74
4
S mol ca CaCO3 =
= 0,04 mol
100
S mol ca Ca(OH)2 =
PTHH
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
- Nu CO2 khng d:
Ta c s mol CO2 = s mol CaCO3 = 0,04 mol
Vy V(ktc) = 0,04 * 22,4 = 0,896 lt
- Nu CO2 d:
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
0,05
0,05 mol 0,05
CO2 + CaCO3 + H2O Ca(HCO3)2
0,01
(0,05 - 0,04) mol
15
(1)
4,48
0,2mol
22,4
Theo (1) v (2) ta nhn thy c 1 mol CO 2 bay ra tc l c 1 mol mui cacbonnat chuyn
thnh mui Clorua v khi lng tng thm 11 gam (gc CO 3 l 60g chuyn thnh gc Cl2 c
khi lng 71 gam).
Vy c 0,2 mol kh bay ra th khi lng mui tng l:
0,2 . 11 = 2,2 gam
Vy tng khi lng mui Clorua khan thu c l:
M(Mui khan) = 20 + 2,2 = 22,2 (gam)
Bi 5: Ho tan 10gam hn hp 2 mui Cacbonnat kim loi ho tr 2 v 3 bng dung dch HCl
d thu c dung dch A v 0,672 lt kh (ktc).
Hi c cn dung dch A thu c bao nhiu gam mui khc nhau?
Bi gii
Mt bi ton ho hc thng l phi c phn ng ho hc xy ra m c phn ng ho hc
th phi vit phng trnh ho hc l iu khng th thiu.
Vy ta gi hai kim loi c ho tr 2 v 3 ln lt l X v Y, ta c phn ng:
XCO3 + 2HCl -> XCl2 + CO2 + H2O
(1)
Y2(CO3)3 + 6HCl -> 2YCl3 + 3CO2 + 3H2O (2).
S mol cht kh to ra chng trnh (1) v (2) l:
n CO2
0,672
= 0,03 mol
22,4
Theo phn ng (1, 2) ta thy c 1 mol CO 2 bay ra tc l c 1 mol mui Cacbonnat chuyn
thnh mui clorua v khi lng tng 71 - 60 = 11 (gam) ( m CO 60 g ; mCl 71g ).
3
S mol kh CO2 bay ra l 0,03 mol do khi lng mui khan tng ln:
11 . 0,03 = 0,33 (gam).
Vy khi lng mui khan thu c sau khi c cn dung dch.
16
(1)
4,48
0,2mol
22,4
Theo (1) v (2) ta nhn thy c 1 mol CO 2 bay ra tc l c 1 mol mui cacbonnat chuyn
thnh mui Clorua v khi lng tng thm 11 gam (gc CO 3 l 60g chuyn thnh gc Cl2 c
khi lng 71 gam).
Vy c 0,2 mol kh bay ra th khi lng mui tng l:
0,2 . 11 = 2,2 gam
Vy tng khi lng mui Clorua khan thu c l:
M(Mui khan) = 20 + 2,2 = 22,2 (gam)
Bi 1: Nhng mt thanh kim loi M ho tr II vo 0,5 lit dd CuSO4 0,2M. Sau mt thi gian
phn ng, khi lng thanh M tng ln 0,40g trong khi nng CuSO4 cn li l 0,1M.
a/ Xc nh kim loi M.
b/ Ly m(g) kim loi M cho vo 1 lit dd cha AgNO3 v Cu(NO3)2 , nng mi mui l 0,1M.
Sau phn ng ta thu c cht rn A khi lng 15,28g v dd B. Tnh m(g)?
Hng dn gii:
a/ theo bi ra ta c PTHH .
M
+
CuSO4
MSO4
+
Cu
(1)
S mol CuSO4 tham gia phn ng (1) l: 0,5 ( 0,2 0,1 ) = 0,05 mol
tng khi lng ca M l:
mtng = mkl gp - mkl tan = 0,05 (64 M) = 0,40
gii ra: M = 56 , vy M l Fe
b/ ta ch bit s mol ca AgNO3 v s mol ca Cu(NO3)2. Nhng khng bit s mol ca Fe
(cht kh
Fe
Cu2+
Ag+ (cht oxh mnh)
0,1
0,1
( mol )
2+
Ag C Tnh oxi ho mnh hn Cu nn mui AgNO3 tham gia phn ng vi Fe trc.
PTHH:
Fe
+
2AgNO3 Fe(NO3)2
+
2Ag
(1)
Fe(NO3)2
Fe
+
Cu(NO3)2
+
Cu
(2)
Ta c 2 mc so snh:
- Nu va xong phn ng (1): Ag kt ta ht, Fe tan ht, Cu(NO3)2 cha phn ng.
+
17
(1)
4,48
0,2mol
22,4
(5)
(I)
(II).
Ta c: xP + y Q = 5 (1)
x(P + 35,5n) + y(Q + 35,5m) = 5,71 (2)
Ly phng trnh (2) tr phng trnh (1) ta c:
x(P + 35,5n) + y(Q + 35,5m)- xP - yQ = 0,71
=> 35,5 (nx + my) = 0,71
1
2
=> th tch: V = nx + my =
0,71
.22,4 0,224 (lt)
355.2
(I)
8,5
M = 0,3 = 28,33
0,2
= 0,4 M
0,5
Rn B l M CO3 d:
M CO3 M O + CO2 (2)
0,5
0,5
0,5
Theo phn ng (1): t 1 mol M CO3 to ra 1 mol M SO4 khi lng tng 36 gam.
p dng nh lut bo ton khi lng ta c:
115,3 = mB + mmui tan - 7,2
Vy mB = 110,5 g
Theo phn ng (2): t B chuyn thnh B1, khi lng gim l:
mCO 2 = 0,5 * 44 = 22 g.
Vy mB 1 = mB - mCO 2 = 110,5 - 22 = 88,5 g
Tng s mol M CO3 l: 0,2 + 0,5 = 0,7 mol
115,3
24 * 1 R * 2,5
R = 137
3,5
Vy R l Ba.
Bi 3: ho tan hon ton 28,4 gam hn hp 2 mui cacbonat ca 2 kim loi thuc phn
nhm chnh nhm II cn dng 300ml dung dch HCl aM v to ra 6,72 lit kh (ktc). Sau phn
ng, c cn dung dch thu c m(g) mui khan. Tnh gi tr a, m v xc nh 2 kim loi trn.
Hng dn gii:
6,72
CM HCl = 0,3 = 2M
20
Nn M + 60 = 0,3 = 94,67
M = 34,67
Gi A, B l KHHH ca 2 kim loi thuc phn nhm chnh nhm II, MA < MB
ta c:
MA < M = 34,67 < MB tho mn ta thy 24 < M = 34,67 < 40.
Vy hai kim loi thuc phn nhm chnh nhm II l: Mg v Ca.
Khi lng mui khan thu c sau khi c cn l: m = (34,67 + 71)* 0,3 = 31,7 gam.
7/ Phng php da theo s mol gii ton ho hc.
a/ Nguyn tc p dng:
Trong mi qu trnh bin i ho hc: S mol mi nguyn t trong cc cht c bo ton.
b/ V d: Cho 10,4g hn hp bt Fe v Mg (c t l s mol 1:2) ho tan va ht trong 600ml
dung dch HNO3 x(M), thu c 3,36 lit hn hp 2 kh N2O v NO. Bit hn hp kh c t khi
d = 1,195. Xc nh tr s x?
Hng dn gii:
Theo bi ra ta c:
nFe : nMg = 1 : 2 (I) v 56nFe + 24nMg = 10,4 (II)
Gii phng trnh ta c: nFe = 0,1 v nMg = 0,2
S phn ng.
Fe, Mg
+ HNO3 ------> Fe(NO3)3 , Mg(NO3)2 + N2O, NO + H2O
0,1 v 0,2
x
0,1
0,2
a v b
(mol)
Ta c:
3,36
44a 30b
0,9
.1000 = 1,5M
600
32n
d= M =
= 4 ---> m = 2n.
4m
B
iu kin tho mn: 0 < n, m < 4, u nguyn v m phi l s chn.
Vy m ch c th l 2 hay 4.
Nu m = 2 th Y = 6 (loi, khng c nguyn t no tho)
Nu m = 4 th Y = 12 (l cacbon) ---> B l CH4
v n = 2 th X = 32 (l lu hunh) ---> A l SO2
9/ Phng php da vo cc i lng c gii hn tm gii hn ca mt i lng
khc.
a/ Nguyn tc p dng:
Da vo cc i lng c gii hn, chng hn:
KLPTTB ( M ), ho tr trung bnh, s nguyn t trung bnh, ....
Hiu sut: 0(%) < H < 100(%)
S mol cht tham gia: 0 < n(mol) < S mol cht ban u,...
suy ra quan h vi i lng cn tm. Bng cch:
- Tm s thay i gi tr min v max ca 1 i lng no dn n gii hn cn tm.
- Gi s thnh phn hn hp (X,Y) ch cha X hay Y suy ra gi tr min v max ca i
lng cn tm.
b/ V d:
Bi 1: Cho 6,2g hn hp 2 kim loi kim thuc 2 chu k lin tip trong bng tun hon phn
ng vi H2O d, thu c 2,24 lit kh (ktc) v dung dch A.
a/ Tnh thnh phn % v khi lng tng kim loi trong hn hp ban u.
Hng dn:
a/ t R l KHHH chung cho 2 kim loi kim cho
MR l khi lng trung bnh ca 2 kim loi kim A v B, gi s MA < MB
---.> MA < MR < MB .
22
28,1
= 0,3345 (mol)
84
28,1
= 0,143 (mol)
197
0C
mct
cht
= m . 100
dm
mct
C% = m . 100%
dd
mdd = mdm + mct Hoc mdd = Vdd (ml) . D(g/ml)
* Mi lin h gia tan ca mt cht v nng phn trm dung dch bo ho ca cht
mt nhit xc nh.
C 100g dm ho tan c Sg cht tan to thnh (100+S)g dung dch bo ho.
Vy: x(g)
//
y(g)
//
100g
//
100 S
100.C %
Hoc S =
100 S
100 C %
n(mol )
1000.n(mol )
CM = V (lit ) =
V (ml )
C M .M
10 D
Hoc CM =
10 D.C %
M
Loi 1: Bi ton lin quan gia tan ca mt cht v nng phn trm dung dch bo
ho ca cht .
Bi 1: 400C, tan ca K2SO4 l 15. Hy tnh nng phn trm ca dung dch K 2SO4 bo
ho nhit ny?
p s: C% = 13,04%
Bi 2: Tnh tan ca Na2SO4 100C v nng phn trm ca dung dch bo ho Na 2SO4
nhit ny. Bit rng 100C khi ho tan 7,2g Na2SO4 vo 80g H2O th c dung dch bo
ho Na2SO4.
p s: S = 9g v C% = 8,257%
Loi 2: Bi ton tnh lng tinh th ngm nc cn cho thm vo dung dch cho sn.
24
560.16
2240
=
= 89,6(g)
100
25
t mCuSO4.5H2O = x(g)
1mol(hay 250g) CuSO4.5H2O cha 160g CuSO4
Vy
x(g)
//
cha
160x
16x
=
(g)
250
25
Ta c phng trnh:
(560 x).8
(560 x).2
=
(g)
100
25
(560 x).2
16x
+
= 89,6
25
25
160
.100% = 64%.
250
Loi 3: bi ton tnh lng cht tan tch ra hay thm vo khi thay i nhit mt dung
dch bo ho cho sn.
Cch lm:
- Bc 1: Tnh khi lng cht tan v khi lng dung mi c trong dung dch bo
ho t1(0c)
- Bc 2: t a(g) l khi lng cht tan A cn thm hay tch ra khi dung dch
ban u, sau khi thay i nhit t t1(0c) sang t2(0c) vi t1(0c) khc t2(0c).
25
26
C2(%)
H2O
= m
H 2O
O(%)
C1(%) C2(%)
100 - C2(%)
mdd .dau
C2(%)
Cht tan (A)
= m
ctA
100(%)
C1(%) C2(%)
Lu : T l hiu s nng nhn c ng bng s phn khi lng dung dch u( hay
H2O, hoc cht tan A nguyn cht) cn ly t cng hng ngang.
Bi ton p dng:
Bi 1: Phi thm bao nhiu gam H 2O vo 200g dung dch KOH 20% c dung dch KOH
16%.
p s: mH2O(cn thm) = 50g
27
Vddm = D
ddm
+ Nu khng bit khi lng ring dung dch mi: Phi gi s s hao ht th tch do
s pha trn dung dch l khng ng k, c.
Vddm = Tng th tch cc cht lng ban u em trn
+ Nu pha trn cc dung dch cng loi cht tan, cng loi nng , c th gii bng
quy tc ng cho.
m1(g) dd C1(%)
C2 C3
C3(%)
m2(g) dd C2(%)
C3 C1
( Gi s: C1< C3 < C2 ) v s hao ht th tch do s pha trn cc dd l khng ng k.
m1
m2
C 2 C3
C 3 C1
C2 C3
C3(M)
V2(g) dd C2(M)
( Gi s: C1< C3 < C2 )
V1
V2
C3 C1
C 2 C3
C 3 C1
30
D2 D3
D3(g/ml)
V2(l) dd D2(g/ml)
D3 D1
(Gi s: D1< D3 < D2) v s hao ht th tch do s pha trn cc dd l khng ng k.
V1
V2
D2 D3
D3 D1
TH2: Khi trn c xy ra phn ng ho hc cng gii qua 3 bc tng t bi ton loi 2
(Ho tan mt cht vo mt dung dch cho sn). Tuy nhin, cn lu .
- bc 1: Phi xc nh cng thc cht tan mi, s lng cht tan mi. Cn ch
kh nng c cht d(do cht tan ban u khng tc dng ht) khi tnh ton.
- bc 3: Khi xc nh lng dung dch mi (mddm hay Vddm)
Tac: mddm = Tng khi lng cc cht em trng khi lng cht kt ta hoc cht
kh xut hin trong phn ng.
- Th tch dung dch mi tnh nh trng hp 1 loi bi ton ny.
Th d: p dng phng php ng cho.
Mt bi ton thng c nhiu cch gii nhng nu bi ton no c th s dng c
phng php ng cho gii th s lm bi ton n gin hn rt nhiu.
Bi ton 1: Cn bao nhiu gam tinh th CuSO4 . 5H2O ho vo bao nhiu gam dung dch
CuSO4 4% iu ch c 500 gam dung dch CuSO4 8%.
Bi gii: Gii Bng phng php thng thng:
Khi lng CuSO4 c trong 500g dung dch bng:
mCuO4
500.8
40 gam
100
(1)
Gi x l khi lng tinh th CuSO 4 . 5 H2O cn ly th: (500 - x) l khi lng dung dch
CuSO4 4% cn ly:
Khi lng CuSO4 c trong tinh th CuSO4 . 5H2O bng:
m CuSO4
x.160
250
(2)
(500 x).4
(3)
100
40
250
100
31
x
500 x
4-8
64 - 8
=>
x
4
1
500 x 56 14
C%
=>
:
300 C 3
C% - 3%
300 10
:
Gii ra ta c: C = 5,625%
Vy dung dch thu c c nng 5,625%.
Bi ton 3: Cn trn 2 dung dch NaOH 3% v dung dch NaOH 10% theo t l khi
lng bao nhiu thu c dung dch NaOH 8%.
Bi gii:
Gi m1; m2 ln lt l khi lng ca cc dung dch cn ly. Ta c s ng cho sau:
m1
m2
10
10 - 8
8-3
Vy t l khi lng cn ly l:
10 8
1
=> m 8 3
2
m1 2
m2 5
Bi ton p dng:
32
0,15
0,25
+ y = 2 (II)
x
33
1
. 2x = x hay 3y - x = 1 (2)
2
3y x 1
H2SO4(trong dd C) =
70x
30 y
+
= 29 (I)
100
100
29(50.1,27)
C %.mdd
=
= 0,1879 mol
100.98
100M
%A
M A .x
%A = M
.100%
-->
= M .y
%B
AxBy
B
- Cng thc tnh khi lng ca nguyn t trong hp cht.
CTTQ AxBy
AxBy
mA = nA
.MA.x
mA
M A .x
mB = M B . y
-->
Lu :
- xc nh nguyn t kim loi hoc phi kim trong hp cht c th phi lp bng
xt ho tr ng vi nguyn t khi ca kim loi hoc phi kim .
- Ho tr ca kim loi (n): 1 n 4, vi n nguyn. Ring kim loi Fe phi xt thm
ho tr 8/3.
- Ho tr ca phi kim (n): 1 n 7, vi n nguyn.
- Trong oxit ca phi kim th s nguyn t phi kim trong oxit khng qu 2 nguyn t.
Bi tp p dng:
Bi 1: Mt oxit nit(A) c cng thc NOx v c %N = 30,43%. Tm cng thc ca (A).
p s: NO2
Bi 2: Mt oxit st c %Fe = 72,41%. Tm cng thc ca oxit.
p s: Fe3O4
Bi 3: Mt oxit ca kim loi M c %M = 63,218. Tm cng thc oxit.
p s: MnO2
Bi 4: Mt qung st c cha 46,67% Fe, cn li l S.
a) Tm cng thc qung.
b) T qung trn hy iu ch 2 kh c tnh kh.
p s:
a) FeS2
36
H2S v SO2.
Cch gii:
- Bc 1: t CTTQ
- Bc 2: Vit PTHH.
- Bc 3: Lp phng trnh ton hc da vo cc n s theo cch t.
- Bc 4: Gii phng trnh ton hc.
Mt s gi :
- Vi cc bi ton c mt phn ng, khi lp phng trnh ta nn p dng nh lut t
l.
- Tng qut:
C PTHH: aA + bB -------> qC + pD
(1)
Chun b:
a
b.MB
q.22,4
cho:
nA p
nB p
VC (l ) ktc
Theo(1) ta c:
a
n A. pu
b.M B
m B. pu
q.22,4
VC
Bi tp p dng:
Bi 1: t chy hon ton 1gam nguyn t R. Cn 0,7 lit oxi(ktc), thu c hp cht X. Tm
cng thc R, X.
p s: R l S v X l SO2
Bi 2: Kh ht 3,48 gam mt oxit ca kim loi R cn 1,344 lit H2 (ktc). Tm cng thc oxit.
- y l phn ng nhit luyn.
37
2n m
O2(k)
2
Max 2,94
=28.Vy M = 28n ---> Ch c
nax 0,0525
0,0525
39
t T =
NaOH
CO2
Nu T 1 th ch c phn ng ( 2 ) v c th d CO2.
Nu T 2 th ch c phn ng ( 1 ) v c th d NaOH.
Nu 1 < T < 2 th c c 2 phn ng ( 1 ) v ( 2 ) trn hoc c th vit nh sau:
CO2 + NaOH NaHCO3 ( 1 ) /
tnh theo s mol ca CO2.
V sau : NaOH d + NaHCO3 Na2CO3 + H2O ( 2 ) /
Hoc da vo s mol CO2 v s mol NaOH hoc s mol Na2CO3 v NaHCO3 to thnh sau
phn ng lp cc phng trnh ton hc v gii.
t n x,y ln lt l s mol ca Na2CO3 v NaHCO3 to thnh sau phn ng.
-
Bi tp p dng:
1/ Cho 1,68 lit CO2 (ktc) sc vo bnh ng dd KOH d. Tnh nng mol/lit ca mui thu
c sau phn ng. Bit rng th tch dd l 250 ml.
2/ Cho 11,2 lit CO2 vo 500ml dd NaOH 25% (d = 1,3g/ml). Tnh nng mol/lit ca dd mui
to thnh.
3/ Dn 448 ml CO2 (ktc) sc vo bnh cha 100ml dd KOH 0,25M. Tnh khi lng mui to
thnh.
Bi tp 2: Cho t t kh CO2 (SO2) vo dung dch Ca(OH)2 (hoc Ba(OH)2) th c cc phn
ng xy ra:
Phn ng u tin to ra mui trung ho trc.
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O ( 1 )
Sau khi s mol CO2 = 2 ln s mol ca Ca(OH)2 th c phn ng
2CO2 + Ca(OH)2 Ca(HCO3)2 ( 2 )
Hng gii : xt t l s mol vit PTHH xy ra:
n
t T =
CO2
Ca (OH ) 2
Nu T 1 th ch c phn ng ( 1 ) v c th d Ca(OH)2.
Nu T 2 th ch c phn ng ( 2 ) v c th d CO2.
Nu 1 < T < 2 th c c 2 phn ng (1) v (2) trn hoc c th vit nh sau:
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O ( 1 )
tnh theo s mol ca Ca(OH)2 .
CO2 d + H2O + CaCO3 Ca(HCO3)2 ( 2 ) !
Hoc da vo s mol CO2 v s mol Ca(OH)2 hoc s mol CaCO3 to thnh sau phn ng
lp cc phng trnh ton hc v gii.
t n x, y ln lt l s mol ca CaCO3 v Ca(HCO3)2 to thnh sau phn ng.
-
Bi tp p dng:
Bi 1: Ho tan 2,8g CaO vo nc ta c dung dch A.
42
MTB =
M 1V M 21V2
22 , 4V
MTB =
MTB =
Hoc: MTB =
Hoc:
M 1n1 M 2 ( n n1 )
n
M 1V1 M 2V2
V
M 1 x1 M 2 (1 x1 )
1
44
(x1l % ca kh th nht)
Tnh cht 2:
MTB ca hh lun nm trong khong khi lng mol phn t ca cc cht thnh phn nh nht
v ln nht.
<
mB
MB
nhh
<
mA
MA
nA =
mhh
MA
> nhh =
mhh
M hh
Nh vy nu X, Y tc dng vi A m cn d, th X, Y s c d tc dng ht vi hn hp A,
B
Vi MA < MB, nu hn hp ch cha B th:
-
nB =
mhh
MB
< nhh =
mhh
M hh
(*)
Trong :
- mhh l tng s gam ca hn hp.
- nhh l tng s mol ca hn hp.
- M1, M2, ..., Mi l khi lng mol ca cc cht trong hn hp.
- n1, n2, ..., ni l s mol tng ng ca cc cht.
Tnh cht: Mmin < M < Mmax
i vi cht kh v th tch t l vi s mol nn (*) c vit li nh sau:
M =
(**)
(***)
Trong : x1, x2, ..., xi l thnh phn phn trm (%) s mol hoc th tch (nu hn hp kh)
tng ng ca cc cht v c ly theo s thp phn, ngha l: 100% ng vi x = 1.
50% ng vi x = 0,5.
Ch : Nu hn hp ch gm c hai cht c khi lng mol tng ng M1 v M2 th cc cng
thc (*), (**) v (***) c vit di dng:
M .n M 2 .(n n1 )
(*) M = 1 1
n
M 1 .V1 M 2 .(V V1 )
(**) M =
V
(*)/
(**)/
(***)/
Trong : n1, V1, x l s mol, th tch, thnh phn % v s mol hoc th tch (hn hp kh) ca
cht th nht M1. n gin trong tnh ton thng thng ngi ta chn M1 > M2.
Nhn xt: Nu s mol (hoc th tch) hai cht bng nhau th M =
M1 M 2
v ngc li.
2
Bi tp p dng:
Bi 1: Ho tan 4,88g hn hp A gm MgO v FeO trong 200ml dung dch H 2SO4 0,45M(long)
th phn ng va , thu c dung dch B.
a/ Tnh khi lng mi oxit c trong hn hp A.
b/ tc dng va vi 2 mui trong dung dch B cn dng V(lit) dung dch NaOH 0,2M,
thu c kt ta gm 2 hirxit kim loi. Lc ly kt ta, em nung trong khng kh n khi
lng khng i thu c m gam cht rn khan(phn ng hon ton). Tnh V v m.
p s:
a/ mMgO = 2g v mFeO = 2,88g
b/ Vdd NaOH 0,2M = 0,9 lit v mrn = 5,2g.
Bi 2: ho tan 9,6g mt hn hp ng mol (cng s mol) ca 2 oxit kim loi c ho tr II
cn 14,6g axit HCl. Xc nh cng thc ca 2 oxit trn. Bit kim loi ho tr II c th l Be, Mg,
Ca, Fe, Zn, Ba.
p s: MgO v CaO
Bi 3: Kh 9,6g mt hn hp gm Fe2O3 v FeO bng H2 nhit cao, ngi ta thu c Fe
v 2,88g H2O.
a/ Vit cc PTHH xy ra.
b/ Xc nh thnh phn % ca 2 oxit trong hn hp.
c/ Tnh th tch H2(ktc) cn dng kh ht lng oxit trn.
p s:
b/ % Fe2O3 = 57,14% v % FeO = 42,86%
c/ VH 2 = 3,584 lit
Bi 4: Cho X v Y l 2 oxit ca cng mt kim loi M. Bit khi ho tan cng mt lng oxit X
nh nhau n hon ton trong HNO3 v HCl ri c cn dung dch th thu c nhng lng
mui nitrat v clorua ca kim loi M c cng ho tr. Ngoi ra, khi lng mui nitrat khan ln
hn khi lng mui clorua khan mt lng bng 99,38% khi lng oxit em ho tan trong
mi axit. Phn t khi ca oxit Y bng 45% phn t khi ca oxit X. Xc nh cc oxit X, Y.
46
47
(II)
49
t T =
NaOH
H 2 SO4
51
Bi tp: Cho t t dung dch HCl vo Na2CO3 (hoc K2CO3) th c cc PTHH sau:
Giai on 1 Ch c phn ng.
Na2CO3 + HCl NaHCO3 + NaCl ( 1 )
x (mol)
x mol
x mol
Giai on 2 Ch c phn ng
NaHCO3 + HCl d NaCl
+ H2O + CO2 ( 2 )
x
x
x mol
Hoc ch c mt phn ng khi s mol HCl = 2 ln s mol Na2CO3.
Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + H2O +
CO2 ( 3 )
i vi K2CO3 cng tng t.
Hng gii: xt t l s mol vit PTHH xy ra
n
t T =
HCl
Na 2 CO3
Th d: Cho t t dung dch cha x(mol) HCl vo y (mol) Na 2CO3 (hoc K2CO3). Hy bin
lun v cho bit cc trng hp c th xy ra vit PTHH , cho bit cht to thnh, cht cn d
sau phn ng:
55
H2 O +
CO2
(3)
(x + y) mol
+
H2 O +
CO2 ( 4 )
z mol
Bi tp: Cho t t dung dch HCl vo dung dch NaAlO2 th c cc PTHH sau.
NaAlO2 + HCl + H2O Al(OH)3 + NaCl ( 1 )
Al(OH)3
+ 3HCl d AlCl3
+
3H2O ( 2 )
NaAlO2 +
4HCl AlCl3
+ NaCl
+ 2H2O ( 3 )
Bi tp p dng:
Bi 1: Ho tan Na2CO3 vo V(ml) hn hp dung dch axit HCl 0,5M v H2SO4 1,5M th thu
c mt dung dch A v 7,84 lit kh B (ktc). C cn dung dch A thu c 48,45g mui khan.
a/ Tnh V(ml) hn hp dung dch axit dng?
b/ Tnh khi lng Na2CO3 b ho tan.
Hng dn:
Gi s phi dng V(lit) dung dch gm HCl 0,5M v H2SO4 1,5M.
Na2CO3 + 2HCl ---> 2NaCl + H2O + CO2
0,25V
0,5V
0,5V
0,25V (mol)
Na2CO3 + H2SO4 ---> Na2SO4 + H2O + CO2
1,5V
1,5V
1,5V
1,5V (mol)
Theo bi ra ta c:
S mol CO2 = 0,25V + 1,5V = 7,84 : 22,4 = 0,35 (mol) (I)
Khi lng mui thu c: 58,5.0,5V + 142.1,5V = 48,45 (g) (II)
V = 0,2 (l) = 200ml.
S mol Na2CO3 = s mol CO2 = 0,35 mol
Vy khi lng Na2CO3 b ho tan:
m
Na2CO3 = 0,35 . 106 = 37,1g.
Bi 2:
a/ Cho 13,8 gam (A) l mui cacbonat ca kim loi kim vo 110ml dung dch HCl 2M. Sau
phn ng thy cn axit trong dung dch thu c v th tch kh thot ra V1 vt qu 2016ml.
Vit phng trnh phn ng, tm (A) v tnh V1 (ktc).
b/ Ho tan 13,8g (A) trn vo nc. Va khuy va thm tng git dung dch HCl 1M cho ti
180ml dung dch axit, thu c V2 lit kh. Vit phng trnh phn ng xy ra v tnh V2
(ktc).
Hng dn:
a/ M2CO3 + 2HCl ---> 2MCl + H2O + CO2
Theo PTHH ta c:
S mol M2CO3 = s mol CO2 > 2,016 : 22,4 = 0,09 mol
---> Khi lng mol M2CO3 < 13,8 : 0,09 = 153,33 (I)
Mt khc: S mol M2CO3 phn ng = 1/2 s mol HCl < 1/2. 0,11.2 = 0,11 mol
---> Khi lng mol M2CO3 = 13,8 : 0,11 = 125,45 (II)
T (I, II) --> 125,45 < M2CO3 < 153,33 ---> 32,5 < M < 46,5 v M l kim loi kim
---> M l Kali (K)
57
44a 46b
= 45
ab
b = 0,01
PTHH:
R2(CO3)n + (4m 2n)HNO3 ---> 2R(NO3)m + (2m 2n)NO2 + nCO2 + (2m
n)H2O.
2MR + 60n
1,16g
2m 2n
0,01 mol
2m 2n
2 M R 60n
= 0,01 ----> MR = 116m 146n
1,16
Lp bng: iu kin 1 n m 4
Theo PTHH ta c:
n
1
2
2
3
m
3
2
3
3
MR
56
Ch c cp nghim n = 2, m = 3 --> MR = 56 l ph hp. Vy R l Fe
CTHH: FeCO3
3
4
Bi 6: Cho 5,25g mui cacbonat ca kim loi M tc dng ht vi HNO3, thu c 0,336 lit kh
NO v V lit CO2. Xc nh cng thc mui v tnh V. (bit th tch cc kh c o ktc)
p s: Gii tng t bi 3 ---> CTHH l FeCO3
58
500.3
= 1,5 (mol)
1000
174
106 126
= 116 (g/mol).
2
% n 2 3 n 2 3 = 50%.
Na CO = Na SO
23 X
108 X
=
---> X = 83,13
31,84
57,34
Kim loi ng trc H tc dng vi dung dch axit HCl, H2SO4 long to mui v gii
phng H2.
Kim loi + Axit ----> Mui + H2
Lu : Kim loi trong mui c ho tr thp (i vi kim loi a ho tr)
K t Mg tr i kim loi ng trc y c kim loi ng sau ra khi mui ca chng.
theo quy tc:
Cht kh mnh + cht oxi ha mnh cht oxi ho yu + cht kh yu.
Lu : nhng kim loi u dy (kim loi tc dng c vi nc) th khng tun theo quy tc
trn m n xy ra theo cc bc sau:
Kim loi kim (hoc kim th) + H2O Dung dch baz + H2
Sau : Dung dch baz + dung dch mui Mui mi + Baz mi (*)
iu kin(*): Cht to thnh phi c t nht 1 cht kt ta (khng tan).
VD: cho Ba vo dung dch CuSO4.
-
Trc tin:
Ba + 2H2O Ba(OH)2 +
Ba(OH)2 + CuSO4 Cu(OH)2
H2
+
BaSO4
MTB =
M 1V M 21V2
22 , 4V
MTB =
65
M 1V1 M 2V2
V
MTB =
MTB =
M 1n1 M 2 ( n n1 )
n
M 1 x1 M 2 (1 x1 )
1
(x1l % ca kh th nht)
<
mB
MB
nhh
<
mA
MA
nA =
mhh
MA
> nhh =
mhh
M hh
Nh vy nu X, Y tc dng vi A m cn d, th X, Y s c d tc dng ht vi hn hp A,
B
Vi MA < MB, nu hn hp ch cha B th:
-
nB =
mhh
MB
< nhh =
mhh
M hh
M +
22,2
M
n HCl
M Cl n +
22,2
M
66
n
H2
2
22,2 n
.
M 2
Theo bi ra:
35,5.2,4
22,2
( M + 35,5. n ) = 22,2 + 44,4 .22,2 = 64,8 gam.
M
0,5.23
.100 = 37,1% v % K = (100 - 37,1)% = 62,9%.
31
Nhn xt: S dng cc i lng trung bnh s cho php chng ta gii quyt nhanh cc
bi tp ho hc.
A- hn hp Kim loi tc dng vi axit
Bi 1: Cho 10g hn hp gm Zn v Cu tc dng vi dung dch axit H 2SO4 long th thu c
2,24 lit H2 (ktc). Tnh thnh phn % v khi lng ca mi kim loi trong hn hp ban u.
p s:
Bi 2: Ho tan 5,2g hn hp gm Mg v Fe bng dung dch axit HCl 1M, th thu dc 3,36 lit
H2 (ktc).
a/ Tnh thnh phn % theo khi lng mi kim loi trong hn hp.
b/ Tnh th tch dung dch axit HCl dng.
67
b/
-
Bi 2: Ho tan hon ton 3,1g hn hp 2 kim loi kim trong nc thu c dung dch A.
trung ho dung dch A phi dng 50ml dung dch HCl 2M, sau phn ng thu c dung dch B.
a/ Nu c cn dung dch B th s thu c bao nhiu gam hn hp mui khan?
b/ Xc nh 2 kim loi kim trn, bit rng t l s mol ca chng trong hn hp l 1 : 1.
p s:
a/ mMui = 6,65g
b/ 2 kim loi l: Na v K.
Bi 3: Cho 6,2g hn hp 2 kim loi kim thuc 2 chu k lin tip trong bng tun hon phn
ng vi H2O d, thu c 2,24 lit kh (ktc) v dung dch A.
a/ Tnh thnh phn % v khi lng tng kim loi trong hn hp ban u.
b/ Sc CO2 vo dung dch A thu c dung dch B. Cho B phn ng vi BaCl2 d thu c
19,7g kt ta. Tnh th tch kh CO2 b hp th.
Hng dn:
a/ t R l KHHH chung cho 2 kim loi kim cho
MR l khi lng trung bnh ca 2 kim loi kim A v B, gi s MA < MB
---.> MA < MR < MB .
Vit PTHH xy ra:
Theo phng trnh phn ng:
nR = 2nH 2 = 0,2 mol. ----> MR = 6,2 : 0,2 = 31
Theo ra: 2 kim loi ny thuc 2 chu k lin tip, nn 2 kim loi l:
A l Na(23) v B l K(39)
b/ Ta c: nROH = nR = 0,2 mol
PTHH xy ra:
CO2 + 2ROH ----> R2CO3 + H2O
CO2 + ROH ---> RHCO3
Theo bi ra khi cho BaCl2 vo dung dch B th c kt ta. Nh vy trong B phi c R2CO3 v
trong 2 loi mui trn th BaCl2 ch phn ng vi R2CO3 m khng phn ng vi RHCO3.
BaCl2 + R2CO3 ----> BaCO3 + RCl
---> nCO 2 = nR 2 CO 3 = nBaCO 3 = 19,7 : 197 = 0,1 mol ----> VCO 2 = 2,24 lt.
Bi 4: Hai kim loi kim A v B c khi lng bng nhau. Cho 17,94g hn hp A v B tan hon
ton trong 500g H2O thu c 500ml dung dch C(d = 1,03464g/ml). Tm A v B.
Bi 5: Mt hn hp X gm 2 kim loi A, B thuc 2 chu k lin tip trong bng tun hon, c
khi lng l 8,5g. Cho X phn ng ht vi nc cho ra 3,36 lit kh H2(ktc)
a/ Xc nh 2 kim loi v tnh khi lng mi kim loi trong hn hp u.
72
Trng hp ngoi l:
Fe ( r ) + 2FeCl3 ( dd ) 3FeCl2 ( dd )
Cu ( r ) + 2FeCl3 ( dd ) 2FeCl2 ( dd ) + CuCl2 ( dd )
Bi ton 2: Cho hn hp (hoc hp kim) gm Mg v Fe vo hn hp dung dch mui ca 2 kim
loi yu hn. (cc kim loi tham gia phn ng phi t Mg tr i)
Bi 1: Cho hp kim gm Fe v Mg vo hn hp dung dch gm AgNO3 v Cu(NO3)2 thu c
dung dch A v cht rn B.
a/ C th xy ra nhng phn ng no?
b/ Dung dch A c th c nhng mui no v cht rn B c nhng kim loi no? Hy bin lun
v vit cc phn ng xy ra.
Hng dn
cu a.
Do Mg hot ng ho hc mnh hn Fe nn Mg s tham gia phn ng trc.
V Ion Ag + c tnh oxi ho mnh hn ion Cu 2+ nn mui AgNO3 s tham gia phn ng trc.
Tun theo quy lut:
Nn c cc phn ng.
Mg + 2AgNO3 Mg(NO3)2 + 2Ag (1)
Mg + Cu(NO3)2 Cu(NO3)2 + Cu (2)
Fe + 2AgNO3 Fe(NO3)2 + 2Ag (3)
Fe + Cu(NO3)2 Fe(NO3)2 + Cu (4)
Cu b
75
Fe
Cu2+
0,15
0,1
0,2
( mol )
2+
Ag C Tnh o xi ho mnh hn Cu nn mui AgNO3 tham gia phn ng vi Fe trc.
PTHH :
Fe
+
2AgNO3 Fe(NO3)2
+
2Ag
(1)
+
76
Bi tp p dng:
Bi 1: Nhng mt thanh kim loi M ho tr II vo 0,5 lit dd CuSO4 0,2M. Sau mt thi gian
phn ng, khi lng thanh M tng ln 0,40 g trong khi nng CuSO4 cn li l 0,1M.
a/ Xc nh kim loi M.
b/ Ly m(g) kim loi M cho vo 1 lit dd cha AgNO3 v Cu(NO3)2 , nng mi mui l 0,1M.
Sau phn ng ta thu c cht rn A khi lng 15,28g v dd B. Tnh m(g)?
Hng dn gii:
a/ theo bi ra ta c PTHH .
Fe
+
CuSO4
FeSO4
+
Cu
(1)
S mol Cu(NO3)2 tham gia phn ng (1) l: 0,5 (0,2 0,1) = 0,05 mol
tng khi lng ca M l:
mtng = mkl gp - mkl tan = 0,05 (64 M) = 0,40
gii ra: M = 56, vy M l Fe
b/ ta ch bit s mol ca AgNO3 v s mol ca Cu(NO3)2. Nhng khng bit s mol ca Fe
(cht kh
Fe
Cu2+
Ag+ (cht oxh mnh)
0,1
0,1
( mol )
2+
Ag C Tnh oxi ho mnh hn Cu nn mui AgNO3 tham gia phn ng vi Fe trc.
PTHH:
Fe
+
2AgNO3 Fe(NO3)2
+
2Ag
(1)
Fe
+
CuSO4
FeSO4
+
Cu
(2)
Ta c 2 mc so snh:
- Nu va xong phn ng (1): Ag kt ta ht, Fe tan ht, Cu(NO3)2 cha phn ng.
Cht rn A l Ag th ta c: mA = 0,1 x 108 = 10,8 g
- Nu va xong c phn ng (1) v (2) th khi cht rn A gm: 0,1 mol Ag v 0,1 mol Cu
mA = 0,1 ( 108 + 64 ) = 17,2 g
theo cho mA = 15,28 g ta c: 10,8 < 15,28 < 17,2
vy AgNO3 phn ng ht, Cu(NO3)2 phn ng mt phn v Fe tan ht.
mCu to ra = mA mAg = 15,28 10,80 = 4,48 g. Vy s mol ca Cu = 0,07 mol.
Tng s mol Fe tham gia c 2 phn ng l: 0,05 ( p 1 ) + 0,07 ( p 2 ) = 0,12 mol
Khi lng Fe ban u l: 6,72g
+
= 31,2 g
MTB =
M 1V M 21V2
22 , 4V
MTB =
Hoc:
Hoc:
MTB =
MTB =
M 1V1 M 2V2
V
M 1n1 M 2 ( n n1 )
n
M 1 x1 M 2 (1 x1 )
1
(x1l % ca kh th nht)
<
nhh
<
mA
MA
nA =
mhh
MA
> nhh =
mhh
M hh
Nh vy nu X, Y tc dng vi A m cn d, th X, Y s c d tc dng ht vi hn hp A,
B
Vi MA < MB, nu hn hp ch cha B th:
-
nB =
mhh
MB
< nhh =
mhh
M hh
n
Nh vy: HCO3 x y (mol ) ; Theo PT (1) th n NaHCO3 = n Na2CO3 = x (mol)
Gi a, b l s mol ca HCO3 tham gia phn ng vi dung dch HCl v dung dch Ba(OH)2
Giai on 2: HCO3 + HCl Cl + H2O + CO2 ( 2 )
Mol:
a
a
a
a
n
Theo bi ra: HCl = 0,1.1,5 = 0,15 ( mol )
1,008
80
BaCO3 = b =
29,55
= 0,15 ( mol )
197
28,1
= 0,3345 (mol)
84
28,1
= 0,143 (mol)
197
81
82
yz
2
mol
Ta c h PT.
mmui ban u = 42x + 58,5y + 103z = 4,82 (I)
mmui khan = 42x + 58,5(y + z) = 3,93
(II)
S mol AgCl =
yz
= 4,305 : 143,5 = 0,03 (III)
2
na
mb
+
= 1,792 : 22,4 = 0,08 mol ----> na + mb = 0,16 (I)
2
2
Phn 2:
Tc dng vi NaOH d ch c 1 kim loi tan, gi s A tan.
A + (4 n)NaOH + (n 2)H2O ---> Na4 nAO2 + n/2 H2
a (mol)
na/2 (mol)
S mol H2 = na/2 = 1,344 : 22,4 ---> na = 0,12 (II)
Thay vo (I) --> mb = 0,04.
Mt khc khi lng B trong mi phn:
mB = 4/13.m1/3 hh
Phn 3:
Vit PTHH:
mhh oxit = (2MA + 16n).a/2 + (2MB + 16m).b/2 = 2,84
= MA + MB + 8(na + mb) = 2,84 ---> MA + MB = 1,56 (g)
(*)
mB = 4/13. 1,56 = 0,48 (g) ----> mA = 1,08 (g)
---> MA = 1,08n : 0,12 = 9n --> n = 3 v MA = 27 l ph hp. Vy A l Al
88
89
( M 96) x
2000 x ( M 16) x
98 x.100
2000 x
4,9
2000x + (M + 16)x
.100 7,69
m = 2000 (g)
(x=1)
Do x c nhiu gi tr nn c rt nhiu gi tr khi lng dung dch H2SO4 tng ng.
2,
a . Khi s mol CO2 s mol Ca(OH)2
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
S mol CaCO3 =
40
= 0,4 mol
100
0,9
0,9
40
0,4 t 0,5
100
M nCO2 = nmui.
: 0,28 < nCO2 < 0,35.
0, 5 nNaOH
0, 5
2
0,35 nCO2
0, 28
21.9 x100
= 300g.
7,3
2,24
=0,1mol
22,4
56x +Ay =4
(a)
x +y =0,1
Ay - 56y = - 1,6
1,6
56 - A
1,6
0,1 M A 40
0<
56 - A
y
(1)
2A
O2
0,7
2AO (*)
mol
n O2 = 22,4 =0,03125
1,2 0,03125
<
(do oxi d)
2A
1
x y 0,1
y 0,05
2,8
.100% =70%
4
t0
MgO + CO2(k)
(1)
(B)
96
t0
Ca0 + CO2(k)
(2)
(B)
BaCO3
BaO + CO2;k)
(3)
(B)
CO2(k) + Ca (OH)2(dd) ----> CaCO3(r) + H2O(l) (4)
(B)
2CO2(k) + Ca(OH)2(dd) ----> Ca(HCO3)2(dd)
(5)
(B)
(C)
0
Ca(HCO3)2 t
CaCO3(r) + CO2(k) + H2O(l) (6)
(C)
Theo phng trnh phn ng (4) v (6) ta c:
nCaCO3 = 0,1 + 0,06 = 0,16 (mol) ----> n cO2 = 0,1 + 0,06 x 2 = 0,22 (mol)
theo phng trnh phn ng (1) , (2) , (3), (4 ), (5) ta c:
Tng s mol mui: n mui = n CO2 = 0,22 (mol)
Gi x, y, z ln lt l s mol ca mui: MgCO3, CaCO3, BaCO3 c trong 100 gam hn hp v
tng s mol ca cc mui s l: x + y + z = 1,1 mol
V ban u l 20 gam hn hp ta quy v 100 gam hn hp nn nmui = 1,1 (mol)
Ta c: 84x + 100y + 197z = 100 ---> 100y + 197z = 100 84x
V
x +
y +
z = 1,1 --->
y +z
= 1,1 x
100 y 197 z 100 84 x
nCaO =
11,2
= 0,2 mol
56
Ca(OH)2 (1)
0,2
mol
(2)
nCO2 = nCaCO3 =
2,5
= 0,025 mol
100
mMgCO3 =
nMgCO3 =
0,281a
84
= 0,2.
84
197
28,1
= 0,143 mol.
197
Ta c:
nCO2 < nCa(OH)2.
Theo (3): nCaCO3 = nCO2 = 0,143 mol.
m CaCO3 = 0,143 . 100 = 14,3g.
Khi a = 100% ngha l hn hp ch ton mui MgCO3 khi :
nCO2 =
28,1
= 0,334 > nCa(OH)2 = 0,2 mol.
84
(5)
2b x
mol
Ta c:
Khi lng ca axit H2SO4 trong dd 90% l:
m = 15,3 . 0,9 = 13,77 (g)
Khi lng ca axit H2SO4 trong dd 85% vn l 13,77(g). V khi pha long bng H2O th khi
lng cht tan c bo ton.
Khi lng dd H2SO4 85% l: (15,3 + 18c)
13,77
3,2
= 64. Vy R l Cu.
0,05
2b x
) = 6,08
2
(IV)
+Y
(P ti to)
XY
Tch bng
phng php
vt l
(A)
(B)
Lu : Phn ng c chn tch phi tho mn 3 yu cu:
-
Bi tp p dng:
Bi 1: Tch ring tng cht ra khi hn hp rn gm: Al2O3 ; CuO ; Fe2O3
Bi 2: Tch cc kim loi sau y ra khi hn hp bt gm: Cu, Fe, Al, Ag.
Bi 3: Bng phng php ho hc hy tch 3 mui KCl, AlCl3 v FeCl3 ra khi nhau trong mt
dung dch.
Bi 4: Tch ring tng cht nguyn cht t hn hp cc oxit gm: MgO, CuO, BaO.
Bi 5: Trnh by cch tinh ch: Cl2 c ln CO2 v SO2.
Bi 6: Tch ring tng cht ra khi hn hp kh: H2S, CO2, N2 v hi nc.
Bi 7: Tch ring N2, CO2 dng tinh khit ra khi hn hp: N2, CO, CO2, O2 v hi H2O.
Mt s lu :
Phng php thu
p ngc ng thu
Nga ng thu
y nc
+B
CO2
+D
+E
+A
CaCO3
+C
Na2CO3
2/ Xc nh cc cht A, B, C, D, E, F, M v hon thnh cc phng trnh ho hc theo s
sau:
A NaOH
C
+HCl (d d )
+ F,kk,t0
( dd )
+ Fe,t0
D H ,t M
2
+ Cl2 ,t0
E t D CO ,t M.
0
+ Cl2 ,t0
+ NaOH( dd )
B
t0
pnc
M.
+Y+Z
C
Fe
(4)
(9)
( 11 )
( 10 )
Fe2O3
(5)
FeCl3
Fe(NO3)3
( 6)
Fe(OH)3
(7)
(8)
+ H2O
(1)
(3)+E
+G
(6)
+ H2SO4
(4)
H
(5) +F
D
105
(7)
(8)
(4)
(9)
Fe
(10)
(5)
Fe2(SO4)3
(6)
Fe(OH)3
Fe3O4
7/ Hon thnh cc phng trnh phn ng theo s bin ho sau( ghi r iu kin nu c )
BaCO3
(2)
Ba
(1)
(3)
(8)
Ba(OH)2
(9)
(6)
BaCl2
BaCO3
(7)
BaO
(4)
(5)
Ba(HCO3)2
8/ Hon thnh cc phng trnh phn ng theo s bin ho sau( ghi r iu kin nu c )
CaCO3
(2)
Ca
(1)
(3)
(8)
Ca(OH)2
(9)
(6)
CaCl2
CaCO3
(7)
CaO
(4)
(5)
Ca(HCO3)2
Hoc cho s sau: Bit rng C l thnh phn chnh ca phn.
C
(2)
+G
+ H
(3)
(9)
(1)
+H2 O
(8)
B
+ G
E
+H
106
(6)
(7)
(5)
D
9/ Hon thnh cc phng trnh phn ng theo s bin ho sau( ghi r iu kin nu c )
K2CO3
(2)
(1)
(3)
(8)
KOH
(9)
(6)
KCl
KNO3
(7)
KNO2
(4)
(5)
KHCO3
(1)
10/ Al
Al2O3
(2)
(3)
AlCl3
(4)
Al(NO3)3
Al(OH)3
(5)
Al2O3
11/ Xc nh cc cht X1, X2 v hon thnh s bin ho sau
X1
(1)
(2)
4Fe(OH)2 + O2 t 2Fe2O3 + 4H2O
0
FeCl2
(5)
Fe2O3
(3)
X2
(4)
4FeCl2 + 8KOH + 2H2O + O2 4Fe(OH)3 + 8KCl
B + Br2 + D
Y+Z
+Fe,t0
C +Y hoc Z A + G
Bit A l cht kh c mi xc c trng v khi sc A vo dung dch CuCl2 c cht kt ta to
thnh.
13/ Hon thnh cc phng trnh phn ng sau:
KClO3
t0
A+ B
A + MnO2 + H2SO4
C+D+E+F
A pnc
G+C
G + H2O
L+M
0
C+L t
KClO3 + A + F
14/ Hon thnh cc phng trnh phn ng sau:
KClO3
t0
A+ B
107
C + ...
F
E
M+C
G
I
Fe
H
K
F
L
H + BaSO4
J
M+D
M
G
H
16/ Hon thnh cc phng trnh ho hc theo s phn ng sau.
Fe(OH)3 + A
FeCl2 + B + C
FeCl2 + D + E
FeCl3
FeCl2 + F
Fe2(CO3)3
Fe(OH)3 + G ( k )
NaOH
NaCl
Cl2
CaCl2
CaCO3
Na2CO3
CaCO3
Na2SO4
NaCl
HCl
NaCl
BaCl2
Bi tp tng hp: Vit PTHH theo s chui phn ng, gii thch th nghim, nhn
bit phn bit tch cht v c
1/ Cho s sau:
B
A
C
G
108
0
2C + O2 t 2CO
(1)
0
2CO + O2t 2CO2
(2)
Hn hp kh A1 gm CO v CO2
- Cho A1 tc dng vi CuO
PTHH :
CO + CuO t Cu + CO2
0
(3)
Kh A2 l CO2
Hn hp A3 l Cu v c th c CuO d.
- Cho A2 tc dng vi dd Ca(OH)2
CO2 + Ca(OH)2 Ca CO3 + H2O
(4)
(5)
Kt ta A4 l CaCO3
dung dch A5 l Ca(HCO3)2
- Cho A5 tc dng vi Ca(OH)2 thu c A4
109
(7)
0
CuO + H2SO4.t CuSO4 + H2O
(8)
(9)
- Kt ta B3 l Cu(OH)2
- Nung B3 n khi lng khng i c B4.
0
Cu(OH)2 t CuO + H2O
(10)
B4 l CuO
Theo phn ng 1 10 ta c :
A1 : CO; CO2
B1 : SO2
A2 : CO2
B2 : CuSO4
B3 : Cu(OH)2
A4 : CaCO3
B4 : CuO
A5 : Ca(HCO3)2
3/
+
+
A10
A11 +
A5
A8
A6 +
A7
A10
A9
t A11 + A8
A4
t A1 + A8
0
D
Cu
E
111
B- CuCl2
(1)
Cu(OH)2
(2)
D- CuO
(3)
CuCl2
(5)
CuCl2
C - Cu(NO3)2
(4)
Cu(NO3)2
(6)
CuO
(7)
Cu(NO3)2
E - CuSO4
Cu(OH)2
(8)
Cu
CuSO4
2AgCl + Cu(NO3)2
t0
(3)
2Cu(NO3)2
2CuO + 4 NO2 + O2
t0
(4) CuO + H2
Cu + H2O
2AgCl + Cu(NO3)2
Cu(OH)2 + 2 NaNO3
CuSO4 + 2H2O
Phn B. Ho hu c
Cc phng php gii ton ho hc c bn.
1/ Phng php p dng nh lut bo ton nguyn t.
Trong mi qu trnh bin i vt cht th cc nguyn t (ngoi tr cc phn ng bin i ht
nhn nguyn t), tng s khi lng v in tch ca cc thnh phn tham gia bin i lun
lun c bo ton.
2/ Phng php p dng nh lut v thnh phn khng i
Vi mi hp cht cho trc th:
T l khi lng ca mi nguyn t i vi khi lng hp cht l mt s khng i.
T l khi lng gia cc nguyn t l mt s khng i.
3/ Phng php p dng cc nh lut vt l v cht kh.
nh lut Avgar: cng mt iu kin v nhit v p sut, bt k cht kh no nu
c cng s phn t bng nhau th chim th tch nh nhau.
H qu: 1 mol phn t cht kh no cng c mt s phn t l N = 6,02.1023 phn t. Do
1 mol phn t kh no cng chim mt th tch nh nhau khi xt cng iu kin v nhit
v p sut.
Phng trnh Mendeleev Clapeyron:
PV = nRT
Trong :
+ n: s mol
+ p: p sut (atm) = p/760 (mmHg)
V: th tch (lit)
T = t0c + 273 (nhit tuyt i: K)
R = 22,4/273 atm.lit/mol.K (hng s Rydberg)
4/ Phng php chuyn bi ton hn hp thnh bi ton mt cht tng ng
(phng php trung bnh)
Khi hn hp gm nhiu cht cng tc dng vi mt cht khc m phn ng xy ra cng mt
loi (oxi ho - kh, trung ho, axit baz,...) v hiu sut cc phn ng bng nhau th ta c th
thay th c hn hp bng mt cht gi l cht tng ng c s mol, khi lng, hay th tch
bng s mol, khi lng hay th tch ca c hn hp m cc kt qu phn ng ca cht tng
ng y ht nh kt qu cc phn ng ca ton hn hp.
Cng thc ca cht tng ng gi l cng thc tng ng hay cng thc trung bnh.
Khi lng mol phn t, khi lng mol nguyn t, s nguyn t ca cc nguyn t ca cht
tng ng l cc gi tr trung bnh M , A , x , y , z ,...
Gi a1, a2, a3, ...< 1 ln lt l thnh phn % theo s mol ca cc cht 1, 2, 3, ...trong hn hp.
Ta c:
M =
mhh
Khoiluonghonhop
=
Tongsomol
n hh
113
chuyn 17: Vit ctct, vit PTHH theo chui phn ng - iu ch, nhn bit phn bit
tch cc cht hu c.
Bi 1: Vit cc cng thc cu to c th c ng vi cng thc phn t C5H10:
114
| CH - CH3
CH3 - C=
CH3
CH2
CH2
CH2 = CH - CH
| - CH3
CH3
CH2
CH2
CH2
CH - CH2 - CH3
CH2
CH2
CH2
CH3
CH2
CH2
CH2
CH
CH
CH3
CH2
CH3
CH2
CH
CH2
CH3
Bi 2:
1. A, B, D, F, G, H, I l cc cht hu c tho mn cc s phn ng sau:
A t B + C ; B + C t , xt D ; D + E t , xt F ;
F + O2 t , xt G + E ; F + G t , xt H + E ;
H + NaOH t I + F
G+L
I+C
Xc nh A, B, D, F, G, H, I, L. Vit phng trnh ho hc biu din s phn ng trn.
2. Vit cng thc cu to cc ng phn ca A ng vi cng thc phn t C5H12. Xc nh
cng thc cu to ng ca A bit rng khi A tc dng vi clo( askt ) theo t l 1 : 1 v s mol
to ra mt sn phm duy nht.
3. T nguyn liu chnh l vi, than , cc cht v c v iu kin cn thit. Vit s
phn ng iu ch cc ru CH3OH; C2H5OH; CH3 CH2 CH2OH v cc axit tng ng.
0
Bi 3:
1/ Vit cng thc cu to c th c ng vi cng thc phn t : C5H12 , C3H6O2 , C3H7O
2/ C cc cht ng ring bit trong cc l mt nhn gm: Ru etylic, axit axtic, benzen,
dung dch NaOH, dung dch H2SO4, dung dch Ba(OH)2. Bng phng php ho hc hy phn
bit cc cht ng trong mi l trn.
Bi 4: Hon thnh s bin ho sau (ghi r iu kin nu c)
B (3) C ( 4) Cao su buna
(2)
CaC2
(1)
A
(5)
115
C2H2 1 CH3CHO
CH3COOC2H5 5
C2H5OH
C2H5OH
3/ T than , vi, cc cht v c v cc iu kin cn thit. Vit cc PTP
(Ghi r iu kin) iu ch Vinyl clorua, Poly etilen, Cao su buna.
Bi 6:
a. Xc nh cc cht A , B , C , D , E , F v vit cc PTHH minh ho.
C2H6 Cl , AS A NaOH
B O , xt C Ca (OH
) D Na CO
E NaOH
, xtCaO
,t F
b. Vit tt c cc ng phn c th c ng vi cng thc phn t : C3H6O2
2
Bi 7:
1. C cc cht: H2O, ru etylic, axit axtic v axit cacbonic. Sp xp theo th t gim dn
v tnh axit, t dn ra cc phng trnh phn ng minh ho cho trt t sp xp .
2. T kh thin nhin, cc cht v c v iu kin cn thit vit cc phng trnh phn ng
iu ch axtilen, ru etylic, axit axtic, poli vinyl clorua (PVC), cao su buna.
Bi 8: Hy nhn bit cc l mt nhn ng cc cht lng: CH3COOH, HCl, C2H5OH, NaOH v
C6H6 bng phng php ho hc.
Bi 9: Xc nh cng thc cu to ca A, B, C, D, E, F, G v hon thnh cc phng trnh ho
hc th hin theo s bin ho sau(ghi r cc iu kin nu c).
C
+Y
C ( TH:t0,p,xt) G
+ X, (t0,xt) (xt)
(t0,xt)
A 1500
E
C , LLN
B
0
+Y, (t ,xt)
+X
(t0,xt)
0
D ( t0,xt )
F ( T ; H 2 SO 4 c )
CH3 COOC2H5
Bit A l thnh phn chnh ca kh bn ao, D ch c 1 nhm chc l: CHO, G l PE
Bi 10: Vit cc phng trnh ho hc th hin theo s chuyn ho sau.
CaCO3 (1) CaO ( 2) CaC2 (3) C2H2 ( 4) C2H4 (5) C2H5OH ( 6) CH3COOH
( 7 ) CH3COONa (8) CH4 ( 9) CO2 ( 10 ) Ba(HCO3)2.
0
Bi 11:
1/ Hon thnh cc phng trnh ho hc theo dy bin ho sau .
a/ CaC2 CH = CH CH2 = CH2 CH3 CH2 OH
CH3 COOH CH3 COONa
116
CH4
CH3Cl
CH3 COOC2H5
CH3 CH2 OH
Xt : CaO, T
+O2
CO2
A B
ASKT ,Clorofin
CH4
Lenmen
+H2 O
XT
XT, T 0
Crcking,T 0
C4H6
H 2 , Ni ,t C4H10
0
CH4
1500 0 c
CaC2
(1)
A
(5)
(3)
(2)
(4)
117
+ Cl2 , askt
G
(8)
H
(5)
(7)
0
+ H2 , xt Ni, t
E
(6)
F
Bit: E l nguyn liu chnh sn xut cao su buna.
G l thnh phn chnh ca kh bn ao.
2/ Cho mt ru no X, t chy hon ton mt mol X cn 3 mol oxi. Xc nh cng thc
phn t, vit cng thc cu to v gi tn X.
3/ Bng phng php ho hc hy tch ring CO2 v C2H6 ra khi hn hp kh CO2, C2H2, C2H4
v C2H6.
4/ C 4 l mt nhn cha ring bit cc kh CO2 ,CH4 ,C2H4 v C2H2.Bng phng php ho hc
hy nhn bit cc nm trong mi l. Vit phng trnh ho hc minh ho (nu c).
Bi 15:
1/ Vit cng thc cu to cc ng phn ng vi cng thc phn t: C3H6O2, C3H8O, C3H6,
C5H10
2/ Cht A c cng thc phn t C2H6 .Xc nh cng thc cu to ca cc cht B, C, D, E, F v
hon thnh cc phng trnh ho hc theo s phn ng sau:
C O , XT D Ca (OH ) E Na CO
B NaOH
F
C2H6 Cl , ASKT
CH4
3/ t chy 1 lt hn hp gm 2 Hir cacbon th kh thu c 1,6 lt kh CO2 v 1,4 lt hi
nc. Cc th tch o cng iu kin nhit v p sut. Xc nh 2 cht v thnh phn % v
s mol ca mi cht trong hn hp.
4/ Bng phng php ho hc hy nu cch phn bit 4 cht kh sau: CH4, C2H2, SO2v CO2.
2
NaOH , Xt:CaO , t 0
C2H5OH (5)
H2SO4
CH3COOC2H5 + H2O (6)
118
+ 2
C n H2 n ;
>1
>2
C n H2 n
- 2
>2
C n H2 n
- 6
>6
1/ Phn ng cng:
Hirocacbon c ni , Xiclopropan, xiclobutan mi c phn ng cng.
Cng H2: vi cht xc tc l Ni hoc Pt nung nng.
CnH2n + 2 2k + kH2 ----> CnH2n + 2
C n H2 n + 2 - 2 k + k H2 ----> C n H2 n + 2
k mol
1mol
1mol
H qu:
gim s mol ca hn hp lun lun bng s mol H2 tham gia phn ng.
Tng s mol hirocacbon sn phm v s mol hirocacbon nguyn liu (d) lun lun
bng s mol hirocacbon nguyn liu ban u.
2/ Phn ng cng Br2:
C n H2 n + 2 - 2 k + k Br2 ----> C n H2 n
H qu:
-
+ 2- 2k
Br2 k
3/ Phn ng chy:
CxHy +(x +
y
4
)O2 ---->
CO2 +
y
2
H2O
119
1
k
s mol Br2.
+ 2- 2k
+ (3 n + 1 -
)/2 O2 ---->
CO2 + ( n + 1 -
) H2O.
H qu:
*) k = 0, ta c:
C n H2 n + 2 + (3 n + 1)/2 O2 ----> n CO2 + ( n + 1) H2O
n x mol
x mol
( n + 1)x mol
----> x = ( n + 1)x - n x
= s mol H2O s mol CO2
Vy ta c: C n H2 n + 2 chy <---> s mol H2O > s mol CO2
v s mol C n H2 n + 2 = s mol H2O - s mol CO2
*) k = 1, ta c:
C n H2 n + 3 n /2 O2 ----> n CO2 + n H2O
C n H2 n chy <--> s mol H2O = s mol CO2
*) k = 2, ta c:
C n H2 n - 2 + (3 n - 1)/2 O2 ----> n CO2 + ( n - 1) H2O
n x mol
x mol
( n - 1)x mol
----> x = n x - ( n + 1)x
= s mol CO2 - s mol H2O
Vy ta c: C n H2 n - 2 chy <---> s mol H2O < s mol CO2
v s mol C n H2 n - 2 = s mol CO2 - s mol H2O
*) Ch :
- Hn hp hirocacbon th kh th: n 4 v n 4
- Ch c nhng Ankyn 1 (c ni 3 u mch) mi c phn ng th AgNO3/NH4OH.
- Ngoi tr CH CH, cc ankyn cn li khi b hyrat ho cho sn phm chnh l xtn.
- Nu hircacbon b hyrat ho m to ra ru n chc no th hirocacbon ny chnh l
anken (hay olefin)
Bi tp p dng:
Bi 1:
1. Hn hp A gm mtan, axtylen theo t l th tch l 1:1
a/ Tinh ch CH4 t hn hp
b/ Tinh ch C2H2 t hn hp
2. Hn hp A gm axtylen v hidro c t khi so vi hidro bng 4.
a/ Tnh % v th tch ca mi kh trong hn hp A,
b/ t nng hn hp trong bnh kn c t bt Ni lm xc tc thu c hn hp kh B.
- Cho 1/2 khi lng B i qua dung dch AgNO3 trong NH3 thy to thnh 0,12g kt ta mu
vng. Tnh khi lng ca C2H2 trong hn hp B.
- Cho 1/2 lng kh B qua dung dch nc Brm thy bnh nng thm 0,041(g). Tnh khi
lng ca tylen c trong hn hp B.
Hng dn:
1.
a/ Cho hn hp i qua nc Br 2 d:
120
26 x 2(1 x)
2
=4
-> x = 0, 25
Ta c: C2H2 chim 25%; v H2Chim 75%
b. t nng hn hp
Ni
> C2H4
to
Ni
C2H2 + 3H2 0 > C2H6
t
C2H2 + H2
nC2H2 = nC2Ag2 =
0,12
240
= 0,0005 (mol)
0,026
).
2
2 = 0,056 (g)
1,4.160
8
= 28 (g)
(x +
y
4
y
4
) O2
xCO2 +
y
2
)V0
121
H2O
x+
y
4
VCxHy
V0
x, y phi tho mn iu kin :
x, y l nhng s nguyn dng
2x-2 y 2x+2
Ch c nghim x=y=2 tho mn . Vy B l C2H2
C, Ta c : CnH2n + (n+
n
2
)O2
nCO2 + nH2O
Nu ly VCnH2n =1 th Vu = 1+ n + 2
Vcui =Vu
2,8
22,4
= 0, 125 mol
20
=
100
0, 125
t chy 5,6 lt hn hp
CH4 + 2O2 -> CO2 + 2h2O
2x
2x
C2H4 + 3O2-> 2CO2 + 2H2O
2y
4y
2C2H2 + O2 -> 4 CO2 + 2 H2O
2z
4z
Ta c: n CO2 = 2x + 4y + 4z = 0,375 + y
n NaOH = 0,876 mol
CO2 + 2NaOH -> Na2CO3 + H2O
1mol
2mol
n NaOH phn ng = 2n CO2 = 0,75 + 2y
n NaOH d = 0, 876 - 0,75 - 2y = 0,126 - 2y
122
x y z 0,125
40.(0,126 2 y )
.100 1,57
(0,375 y ).44 175,2
Gii h ta c: y = 0,025
x = z = 0, 05
% CH4 = 40%
% C2H4 = 20%
% C2H2 = 40%
Bi 4: Hn hp A gm CH4, C2H2 v mt hirocacbon X c cng thc
CnH2n +2. Cho 0,896 lt hn hp A i qua dung dch Brom d phn ng xy ry ra hon
ton, thy thot ra 0,448 lt hn hp hai kh .
Bit rng t l s mol CH4 v CnH2n+ 2 trong hn hp l 1:1, khi t chy 0,896 lit A thu
c 3,08gam CO2 ( KTC).
a- Xc nh cng thc phn t ca Hirocacbon X
b- Tnh thnh phn % theo th tch ca mi kh trong hn hp A.
Hng dn:
a- Khi cho hn hp A qua dung dch brom d, c phn ng:
C2H2 + 2Br2
C2H2Br4
V phn ng xy ra hon ton v c hai kh thot ra khi dung dch brom, nn hai kh l
CH4 v CnH2n+ 2
Theo bi, VC2H2 tham gia phn ng l: 0,896 - 0,448 = 0,448 (lt)
Vy s mol C2H2 l:
0,448 = 0,02 (mol)
22,4
Gi s mol ca CH4 l x. Theo bi => s mol ca CnH2n + 2 cng l x.
Vy ta c: x + x = 0,448 = 0,02 => x = 0,01.
22,4
Phng trnh ho hc ca phn ng t chy hn hp:
2C2H2 + 5O2
4CO2 + 2H2O
0,02 mol
0,04 mol
CH4 + 2O2
CO2 + 2H2O
0,01 mol
0,01mol
2CnH2n + 2 + (3n + 1) O2
2nCO2 + 2 (n +1)H2O
0,01 mol
0,01,n mol
Vy ta c: nCO2 = 0,04 + 0,01 +0,01n = 3,08
=> n = 2
44
Vy cng thc phn t ca hirocacbon X l C2H6
b- Tnh % th tch cc kh:
% VC2H2 = 0,448: 0,896 x 100% = 50%
% VCH4 = % VC2H6 = (100% - 50%) : 2 = 25%
Bi 5: Ngi ta t chy mt hidrcacbon no bng O2 d ri dn sn phm chy i ln lt qua
H2SO4 c ri n 350ml dung dch NaOH 2M thu c dung dch A. Khi thm BaCl2 d vo
123
39,4
0,2(mol)
197
nBaCO =
V:
10,8
0,6(mol)
Trong khi: nH O =
2
nCO
18
0,2
CnH2n+2 +
Do ;
3n 1
O2
2
n CO2 + (n + 1)H2O
n
0,5
n 5
n 1 0,6
124
5,376
22,4
2,688
22,4
= 0,12 mol
= 0,24 mol
7,2
0,24
= 30
2/ Cc PTHH c th xy ra gm:
CH4 + 2O2 -> CO2 + 2H2O
CxHyOz + (x +
y
2
z
2
(1)
y
2
H2O
(2)
(3)
(4)
lng CO2 do CH4 to ra theo PT (1) = nCH = 0,12 mol. Do lng CO2 do X to ra
4
X=
0,24
0,24
= 0,36 -
=1
d
nCO do X to ra = 0,6 - 0,12 = 0,48 mol
2
0,48
0,24
=2
ta c
12 . 2 + y + 16z = 30
<=> 24 + y + 16z = 30
<=> y + 16z = 6
Cp nghim duy nht z = 0 ; y = 6
H H
CTPT l C2H6
CTCT l
H-C-C-H
H H
Bi 7: t chy hon ton 1 hn hp kh gm 2 hidrocacbon c cng thc tng qut CnH2n v C
mH2m + 2. (4 m 1); (4 n 2) cn dng 35,2g kh O2.
Sau phn ng thu c 14,4g H 2O v lng kh CO2 c th tch bng
hp kh ban u.
125
7
3
th tch ca hn
n O2 =
n
3n
O2
2
3na
2
CmH2m + 2 +
(
3na
2
H 2O =
na
na
(3m + 1)O 2
m CO2 + (m +1)H2O
2
b
n O2 =
n CO2 + n H2O
3m 1)
2)
). b
(3m 1)
2
mb
b = 1,1
na + (m+1)b = 0,8
n CO2 = na + mb =
7
3
(m+1)b
(a+b)
(1)
(2)
(3)
Gii h PT ta c a = 0,2
b = 0,1
% CnH2n =0,2/0,3 x 100% 66,7%
a. % CmH2m + 2 = 100% - 66,7% = 33,3 %
b. na + mb =
7
3
( a +b)
0,2n + 0,1m =
7
3
x 0,3
2n + m = 7
n
2
3
m
3
1
Cc hirocacbon c CT: C2H4 v C3H8
C3H6 v CH4
Bi 8: Cho hn hp A gm C2H4 v C2H2. Ly 2,96g hn hp A em t chy hon ton thu
c m1g CO2 v m2g H2O. Ly 0,616 lt A(ktc) cho phn ng vi lng d nc Brm thy
c 6,8g Br2 tham gia phn ng (phn ng xy ra hon ton).
a, Vit PTP.
b, Tnh % theo khi lng v theo th tch ca mi hirocacbon trong A.
c, Tnh m1 v m2.
a) (1 im) C2H4 + O2 2CO2 + 2H2O
(1)
C2H2 +
5
O
2 2
2CO2 + H2O
(2)
(3)
126
nhn hp
(4)
0,616
6,8
=0,0275
mol v nBr2 =
=0,0425
mol
22,4
160
m C2H 4 trong
0,0275
0,05
.100% =45,45%
0,11
0,05.28
.100% =47,3%
2,96
CnH2n + 2 +
Br2
Khng phn ng
Y:
CmH2m
Br2
CmH2mBr2
Gi s mol X, Y trong hn hp ln lt l a v b ta c:
a + b =
3,36
22,4
= 0,15 (mol)
127
8
160
a = 0,1 mol
= 0,05 (mol
13 .
3,36
6,72
= 6,5
Rt gn: 2n + m = 9
V cn tho mn iu kin 2 n; m 4. ( m, n nguyn dng)
Ch hp l khi n = m = 3
Vy cng thc phn thc phn t X l C3H8; Y l C3H6.
Bi 10: Mt hn hp gm kh Metan, Etilen c th tch 5 lt c trn ln vi 5 lt kh Hiro ri
nung n 2500C c bt kn xc tc cho n khi phn ng kt thc. Sau khi tr li nhng iu
kin lc u. V nhit v p sut th tch tng cng ch cn li 8 lt c dn qua dung dch
nc Brom. Hi
1) Dung dch Brom c b mt mu khng ?
2) Tnh thnh phn % theo th tch ca CH4 v C2H4 trong hn hp lc u
3) Nu thay C2H4 bng cng th tch ca C2H2 th sau phn ng th tch tng cng bng
bao nhiu ?
Hng dn:
a) Khi trn hn hp kh CH4; C2H4 vi kh H2 n khi phn ng kt thc c ngha phn
ng xy ra hon ton v ch c C2H4 phn ng vi H2.
PTHH : C2H4+ H2
Ni C2H6
t0
2
.100% 40%
5
t0
128
Bi 11: Hp cht hu c A ch cha hai nguyn t X v Y. t chy hon ton m gam A thu
c ng m gam H2O. A c phn t khi trong khong 150 < M < 170.
a. X v Y l nguyn t g?
b. Xc nh cng thc n gin nht (cng thc trong t l s nguyn t ca cc nguyn
t l ti gin) v cng thc phn t ca A.
Hng dn:
- Nu c v A l hp cht hu c nn trong X v Y phi c mt nguyn t l C.
Mt khc khi t A thu c H2O. Vy X v Y l C v H
- Vit c phng trnh tng qut:
y
y
2
H2O
y
2
m
a
v MH 2 O =
m
y
a
2
.a
y
2
.a(mol) H2O
CnH2n + 2 +
Br2
Khng phn ng
Y:
CmH2m
Br2
CmH2mBr2
Gi s mol X, Y trong hn hp ln lt l a v b ta c:
a + b =
3,36
22,4
nY = nBrom = b =
= 0,15 (mol)
8
160
a = 0,1 mol
= 0,05 (mol
3,36
6,72
= 6,5
Rt gn: 2n + m = 9
V cn tho mn iu kin: 1 n 4 v 2 m 4 ( m, n nguyn dng)
Ch hp l khi n = m = 3
Vy cng thc phn thc phn t X l C3H8; Y l C3H6.
2/ Ta c cc PTHH xy ra:
C3H8 + 5O2 ----> 3CO2 + 4H2O
0,1
0,3 mol
2C3H6 + 9O2 -----> 6CO2 + 6H2O
0,05
0,15 mol
CO2 + 2NaOH -----> Na2CO3 + H2O
0,45
0,9
0,45 mol
BaCl2 + Na2CO3 ----> BaCO3 + 2NaCl
0,45
0,45 -----> 0,45 mol
mrn = 0,45 . 197 = 88,65g
Chuyn 19: Ru
Cng thc phn t tng qut v cng thc phn t ca cht tng ng vi hn hp
ru.
Cng thc mt cht
Ru no: CnH2n + 2Ox
x n ; n, x N*
Ru no n chc: CnH2n + 2O
Ru cha no no, mch h, c k ni
v n chc.
Bi tp p dng:
Bi 1: t chy 3,075 gam hn hp 2 ru no n chc k tip nhau trong dy ng ng. Sn
phm thu c ln lt cho qua bnh 1 ng H2SO4 c v bnh 2 ng KOH rn. Tnh khi
lng cc bnh ny tng ln, bit rng nu cho lng ru trn tc dng vi Na thy thot ra
0,672 lt H2 (ktc). Lp cng thc phn t ca 2 ru.
Bi gii
Gi n l s nguyn t cacbon trung bnh ca 2 ru. Ta c CTPT tng ng ca 2 ru l C
n H2 n + 1OH.
Phn ng t chy:
C n H2 n + 1OH +
3n
2
O2
t n
CO2 + ( n + 1) H2O
(1)
Khi cho sn phm thu c qua bnh 1 ng H2SO4 th H2O b hp th v qua bnh 2 ng
KOH th CO2 b gi li theo phng trnh.
(2)
CO2 + 2KOH K2CO3 + H2O
Phn ng ru tc dng vi Na
2C n H2 n + 1OH + 2Na 2C n H2 n + 1ONa + H2 (3)
Theo (3) s mol hn hp 2 ru l.
0,672
22,4 = 0,06 (mol)
3,075
n +
0,06 = 51,25 = 14
nhh = 2.nH 2 = 2
M hh
18
nH
3,92
t0
3x 2
CxH2xO2 + 2 O2 xCO2 + xH2O
(5)
147,75
133
CnH2n(OH)2 + 2 Na
CnH2n(ONa)2 + H2
(2)
to
C2H5OH + 3 O2
2 CO2 + 3 H2O
(3)
CnH2n(OH)2 +
3n 1
2
O2
to
(4)
0,1
2,2
+2 =
0,1
2
.2+
2,8
22,4
0,2
2
.n =
8,96
22,4
= 0,4 (mol). n = 3.
0,1
2
.3 +
0,2
2
. 4 = 0,55 (mol).
OH
OH
OH
OH
Bi 4 : t chy hon ton 23g mt ru no n chc A, thu c 44g CO2 v 27g H2O.
a/ Xc nh CTPT, CTCT ca A
b/ Hn hp X gm A v B l ng ng ca nhau. Cho 18,8g hn hp X tc dng vi Na d, thu c
5,6 lit H2 (ktc). Xc nh CTPT, CTCT ca A, B v tnh thnh phn % theo khi lng ca A, B trong
X.
c/ t chy hon ton hn hp X ri cho ton b sn phm i qua bnh ng dung dch Ca(OH)2 d, thu
c 35g kt ta. Tnh khi lng hn hp X em t chy.
Hng dn :
134
Bi 5:
1 - Trong bnh kn 150 0C cha hn hp kh gm 1 th tch axetilen v 2 th tch oxi. t chy
axetilen bng chnh kh oxi trong bnh. Sau khi phn ng kt thc a bnh v nhit ban u
th p sut trong bnh thay i nh th no?
2 - Trn 12,4 g hn hp hai ru CH3OH v C2H5OH vi 3 g axit CxHyCOOH ri em t th
thu c 13,44 l kh CO2 (KTC). Nu em 3 g oxit trn trung ho bi dung dch KOH 0,5 M
th cn 100 ml DD KOH.
a. Tm CTHH ca axit trn.
b. Tnh % khi lng hn hp ru ban u.
c. Vit PTHH cc phn ng Este ho gia cc cht trn.
Hng dn:
1 - 1500C nc th hi.
Gi V l th tch ca C2H2
2
th VO
= 2V
Th tch hn hp C2H2 v O2 trong bnh bng 3V
PTHH:
2C2H2(k) + 5O2(k) 4CO2(k) + 2H2O(h)
2 mol
5 mol
4 mol
2 mol
Vl
2,5 V l
2Vl
Vl
xl
2 Vl
yl
zl
135
4
V
5
VC 2 H
8
V
5
y=
z =
cn d = V -
4
V
5
4
V
5
8
( 5V
1
V
5
4
V
5
+ 5V ) =
13
V
5
nd
Vd
100.
13
5
= 86,7 (%)
MC x H y COOH = 0,05 = 60
12 x + y + 45 = 60
12x + y = 15
x = 1 v y = 3
----> CTHH ca axit l: CH3COOH.
b. Tnh phn khi lng ca hn hp ru ban u:
13,44
0,1.32
12,4
. 100% 25,8 %
MOH ---->
RCOOM + H2O
RCOOM + R/OH
O
Este c phn ng thu phn trong mi trng axit H2SO4 to ra ru v axit.
Phn ng chy ca axit v este n chc no u to ra CO2 v H2O c s mol bng nhau.
Tng qut, mt cht c cng thc phn t l CnH2nOx v mch h th CnH2nOx c mt ni
trong cng thc cu to v khi chy to ra CO2 v H2O c s mol bng nhau.
Bi ton p dng:
Bi 1: t chy 3(g) mt hp cht hu A c trong khng kh thu c 4,4g CO2 v 1,8g H2O.
a. Xc nh CTPT ca hp cht hu c A. Bit rng t khi ca A so vi H2 l 30. Vit CTCT
c th c ca A.
b. Nu em ton b lng kh CO2 trn tc dng vi 100 ml dd NaOH 1,5M th thu c
mui g? Tnh khi lng ca mi mui.
Hng dn;
a.V t chy hp cht hu c A thu c CO2 v H2O nn chc chn trong A phi cha hai
nguyn t l C v H c th c O.
S mol sn phm.
4,4
0,1mol
nC nCO2 0,1mol
mC 0,1.12 1,2 g
44
=>
=>
1,8
n H 2O
0,1mol n H 2n H 2O 0,2mol m H 0,2.1 0,2 g
18
Ta c: mC m H 2,4 0,2 2,6( g ) m A 6 g
nCO2
137
Cng thc n gin nht ca A l CH2O. t cng thc tng qut ca A l ( CH2O)n c mA =30n
Theo cng thc dA/ H = 30.2 = 60 =>30n = 60 => n = 2.
Vy cng thc phn t ca A l C2H4O2.
b. n NaOH 0,1.1,5 0,15mol .
Phng trnh phn ng: CO2 + NaOH NaHCO3
Trc phn ng:
0,1
0,15
Phn ng:
0,1
0,1
Sau phn ng :
0
0,05
0,1
Tip tc c phn ng: NaHCO3 + NaOH Na2CO3 + H2O
Trc phn ng: 0,1
0,05
0,05
0,05
Sau phn ng
0,05
0
0,05
Ta thu c 2 mui: NaHCO3 v Na2CO3 c khi lng l:
2
(0.05mol)
Tnh nY=
(x+ 4 - 2 )O2
t 0
0.25mol
4.4
0.5mol
88
nCO2=0.05x
xCO2+
y
2
0.05 2
5.6
0.25( mol )
22.4
y
nH2O=0.05 2
nO2=
nO2=(x+ 4 -
2
z
2
)0.05=0.25
(1)
y
0.05x
;
H2O.
(3)
4
2
= 2 nguyn t C
2,24
0,1mol
22,4
nH O
1,8
0,1mol mH 0,2g
18
mC = 1,2g
12y
y
162 60
Gii ra ta c: x = 2, y = 4, z = 2
CTTQ ca A l: C2H4O2
A C cc CTCT: CH3COOH v HCOOC2H5
V A phn ng c vi NaOH nn A c th l CH 3COOH v HCOOC2H5 (axit
axetic)
* CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O
* HCOOCH3 + NaOH HCOONa + CH3OH
139