M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

MC LC

LI M U............................................................................................................................1
I.

L THUYT TNG QUAN V SP NHP V MUA LI (M&A)...........................2

1.

Khi nim sp nhp v mua li (M&A)...................................................................2

1.1.

Sp nhp (Merger)................................................................................................2

1.2.

Mua li (Acquisition)............................................................................................2

1.3.

Phn bit sp nhp v mua li..............................................................................3

2.

ng c ca mt thng v M&A...........................................................................4

3.

Cc hnh thc M&A.................................................................................................5

3.1.

Phn loi theo mc lin kt.............................................................................5

3.2.

Phn loi theo phm vi lnh th:..........................................................................6

3.3.

Phn loi theo c cu ti chnh............................................................................6

3.4.

Phn loi theo phng thc ra quyt nh qun l..............................................6

4.

Cc phng thc ca hot ng M&A ca NHTM..................................................6

4.1.

Cho thu (tender offer).......................................................................................6

4.2.

Li ko c ng bt mn (proxy fights)................................................................7

4.3.

Thng lng t nguyn.......................................................................................7

4.4.

Thu gom c phiu trn th trng chng khon:..................................................7

4.5.

Mua li ti sn......................................................................................................8

5.

Quy trnh mt giao dch M&A.................................................................................8

5.1.

Qu trnh bn v con ng a ra quyt nh bn............................................8

5.2.

Qu trnh mua v con ng a ra quyt nh mua.........................................10

5.3.

Quy trnh thm nh u t trong mt thng v M&A.....................................11

5.4.

nh gi cng ty trong hot ng M&A.............................................................12

5.5.

Huy ng ti chnh cho thng v M&A............................................................13

5.6.

Phn chia quyn lc, ti c cu b my iu hnh sau M&A............................14

II. TNG QUAN HOT NG M&A TRN TH GII V THC TRNG HOT
NG M&A CA NHTM TI VIT NAM.................................................................15
1.

Tng quan hot ng M&A trn th gii Bi hc kinh nghim...................15

1.1.

Tng quan hot ng M&A trn th gii............................................................15

Nhm 14 Ngn Hng Ngy2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

1.2.

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Thng v M&A ca ngn hng th gii in hnh Ngn hng ABN AMRO

(H Lan 2007)............................................................................................................20
1.3.
2.

Bi hc kinh nghim............................................................................................21
Thc trng M&A ngn hng thng mi ti Vit Nam:.........................................22

2.1.

Thc trng hot ng M&A ngn hng ti Vit Nam.........................................22

2.1.1.

Giai on 1990 2005:..........................................................................................22

2.1.2.

Giai on 2005 n nay:.....................................................................................24

2.1.3.

Nhng nhn t thc y hot ng M&A ngnh ngn hng ti Vit Nam thi gian

ti:

...............................................................................................................................32

III. GII PHP PHT TRIN HOT NG M&A CA NHTM TI VIT NAM....35
1.

Gii php v pha Nh nc v Ngn hng Nh nc:..........................................35

1.1.

nh hng hot ng i vi cc TCTD ti Vit Nam n nm 2015 to nhu

cu pht trin hot ng M&A trong ngn hng:........................................................35

1.2.

Hon thin khung php l thc y hot ng M&A ngnh ngn hng v kim

sot, hn ch cc tc ng tiu cc..............................................................................35

1.3.

Ngn hng Nh nc Vit Nam cn ch trng, tng cng nh gi xp loi,

gim st ngn hng theo tiu ch CAMEL v quy nh ch ti gp phn c cu li h

thng ngn hng thng mi Vit Nam:.......................................................................37
1.4.

Tng cng hot ng truyn thng v M&A ngnh ngn hng thng qua hi

tho, din n:..............................................................................................................37

2.

i vi cc NHTM Vit Nam:..............................................................................37

2.1.

Ngn hng thng mi Vit Nam cn thay i t duy, nhn thc v hot ng

mua bn, sp nhp, hp nht........................................................................................37

2.2.

Ngn hng thng mi cn xy dng mc tiu v chin lc, quy trnh c th

cho hot ng M&A......................................................................................................38

2.3.

nh gi v la chn phng php nh gi ngn hng ph hp......................38

2.4.

Ngn hng cn la chn thi im giao dch M&A v minh bch thng tin.....38

2.5.

Ngn hng cn xc nh, la chn i tc trong mua bn, sp nhp, hp nht 39

2.6.

Ngn hng cn ch trng yu t ngun nhn lc cho qu trnh sp nhp.........39

2.7.

Ngn hng thng mi cn c s phi kt hp vi Lut s, cc Cng ty t vn

trong hot ng M&A...................................................................................................40

KT LUN..............................................................................................................................41

Nhm 14 Ngn Hng Ngy2 K22

ii

M&A ca NHTM ti Vit Nam

Nhm 14 Ngn Hng Ngy2 K22

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

iii

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

LI M U

M&A l t vit tt ca thut ng Merger and Acquisition. i vi nhiu ngi Vit

Nam, c l y l mt thut ng v cng mi m v xa l. Nhng trn th gii, hot ng
M&A din ra rt si ni v mnh m t nhng nm cui th k th 19. Ni xut hin hot
ng ny u tin l M, v hin nay, hot ng ny vn din ra mnh m nht M.
Nhng n khng cn nm gn trong phm vi mt quc gia m tri qua nhiu ln sng, hot
ng nhiu lnh vc v xuyn qua nhiu quc gia, nhiu lnh th.
Vit Nam, hot ng ny cn rt s khai v t i. Cc thng v M&A xut hin u
tin l sau cuc v tn dng nm 1989 1990, vi mc ch nhm cu vn tnh hnh hot
ng ca cc t chc tn dng hin thi ch vn cha c mt khun php l no r rng
nh ngha cc hot ng ny. Sau khi Lut cnh tranh 2004, v Lut Doanh nghip 2005 ra
i, hot ng ny c mt hng i mi v ngy cng pht trin Vit Nam. Tuy nhin,
cho n thi im hin ti, cc thng v M&A din ra Vit Nam u l cc hot ng mua
bn c phiu ca cc nh (t chc) u t nc ngoi i vi cc t chc Vit Nam ch vn
t c cc trng hp cc t chc Vit Nam sp nhp hay mua l, c bit l trong lnh vc ti
chnh ngn hng.
V mun tm hiu su hn, r hn v cc hot ng M&A trong h thng NHTM
Vit Nam hin nay, nhm chng em chn ti ny nghin cu. Mong rng nhng ni
dung trong bi c th l mt ngun ti liu tt cho mi ngi.
Ni dung bi c chia l ba phn:
Phn I L thuyt tng quan v sp nhp v mua li (M&A)
Phn II Tng quan hot ng M&A trn th gii v thc trng hot ng M&A ca NHTM
ti Vit Nam
Phn III Gii php pht trin hot ng M&A ca NHTM ti Vit Nam

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

I.

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

L THUYT TNG QUAN V SP NHP V MUA LI (M&A)

1. Khi nim sp nhp v mua li (M&A)

Sp nhp v mua li l ngha ca cm t thng dng Merger and Acquisition (M&A).

y l hot ng ginh quyn kim sot mt doanh nghip, mt b phn doanh nghip thng
qua vic s hu mt phn hoc ton b doanh nghip .
1.1.

Sp nhp (Merger)

Theo Lut Doanh nghip Vit Nam nm 2005, sp nhp doanh nghip l vic mt hay
mt s doanh nghip cng loi (gi l cng ty b sp nhp) c th sp nhp vo mt cng ty
khc (gi l cng ty nhn sp nhp) bng cch chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v li
ch hp php sang cng ty nhn sp nhp, ng thi chm dt s tn ti ca cng ty b sp
nhp.
Bn cnh , Lut Doanh nghip cng nh ngha v Hp nht doanh nghip, y l
vic hai hoc mt s cng ty cng loi (gi l cng ty b hp nht) c th hp nht thnh mt
cng ty mi (gi l cng ty hp nht) bng cch chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v
li ch hp php sang cng ty hp nht, ng thi chm dt s tn ti ca cc cng ty b hp
nht.
Khi nim hai cng ty cng loi c th c hiu theo ngha l cc cng ty cng loi
hnh doanh nghip theo quy nh ca php lut. Nh vy, iu kin tin quyt c mt v
sp nhp hay hp nht l hai doanh nghip phi cng loi hnh v c s chm dt hot ng
ca mt hoc hai bn tham gia.
Cn theo nh ngha ca David L.Scott, vit trong cun Wall Street Words: An A to Z
Guide to Investment Terms for Todays Investor th sp nhp l s kt hp ca hai hay nhiu
cng ty, trong c ti sn v trch nhim php l ca (nhng) cng c cng ty khc tip
nhn. Mc d hng mua li c th lm mt t chc khc i rt nhiu sau qu trnh mua li,
nhng n vn l thc th ban u hay c ngha l khng c thc th mi c to ra sau v
sp nhp.
1.2.

Mua li (Acquisition)

i vi thut ng mua li, Lut Doanh nghip 2005 khng cp n m n c

nhc n trong Lut Cnh tranh 2004, vic mua li doanh nghip c nh ngha nh sau:
Mua li doanh nghip l vic doanh nghip mua ton b hoc mt phn ti sn ca doanh
nghip khc kim sot, chi phi ton b hoc mt ngnh ngh ca doanh nghip b mua
li.
Hay mua li l hnh ng mt doanh nghip mua li ton b hoc mt phn c phiu
hoc ti sn mt doanh nghip khc tr thnh ch s hu ca doanh nghip , y l nh
ngha ca David L.Scott, vit trong cun Wall Street Words: An A to Z Guide to Investment
Terms for Todays Investor.
Ngoi ra, cn c mt thut ng lin quan n mua li na l thu tm, theo nh ngha
trn investorwords.com, thu tm l vic mua li quyn kim sot ca doanh nghip, c gi

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

l doanh nghip mc tiu, bng vic thu mua hoc chuyn i chng. c chia ra lm hai
dng l thu tm than thin v thu tm th ch.
1.3.

Phn bit sp nhp v mua li

Mc d c nhiu im tng ng nhng hai thut ng Merger v Acquisition c

nhng im khc nhau c th phn bit c:
-

Khi mt cng ty tip qun mt cng ty khc v tr thnh ch s hu mi th thng v

gi l mt acquisition mua li, cng ty b mua s chm dt tn ti, trong khi c
phiu ca cng ty mua vn tip tc giao dch bnh thng.

Theo l thuyt, mt merger hp nht, sp nhp xy ra khi hai cng ty, thng l
cng kch c ng tin ti tr thnh mt cng ty duy nht thay v l hai cng ty
c lp. Loi hnh ny gi l Merger of equals hp nht, sp nhp bnh ng. C
phiu ca hai cng ty s c thay th bng c phiu ca mt cng ty mi. Nh vy,
loi hnh ny chnh l hnh thc hp nht, sp nhp hon i c phiu Stock swap
hay theo nh ngha ca Lut Doanh nghip Vit Nam th y l mt thng v hp
nht.

Trong thc t loi hnh hp nht Merger of equals khng din ra mt cch thng
xuyn. Thng thng mt cng ty s mua li mt cng ty khc, sau c hai cng ty
s ng cng b rng y l mt v hp nht, mt merger of equals, thm ch nu
tht s l mt thng v mua li acquisition.

Nu lin h vi nh ngha ca Lut Doanh nghip nh phn trn th hnh thc Merger
loi ny ging vi hnh thc sp nhp. V bn cht hnh thc sp nhp Merger v
mua li Acquisition l ging nhau, trong c hai hnh thc cng ty i mua u tm
cch thu tm cng ty mc tiu v gi tr ca thng v s c thanh ton bng tin
mt, tuy nhin nu thng v c cng b l mt v sp nhp th tn cng ty b mua
vn cn tn ti nh l mt phn ca tn cng ty mi, mc d c ng ca cng ty mc
tiu khng cn l c ng ca cng ty mi nh trng hp Hp nht Merger of
equals. Vic cng b mt thng v l mt Merger sp nhp hn l mua li
Acquisition i khi cn nhm mt mc ch chnh tr hay marketing no .
Sp nhp Hp nht
(Merger Consolidation)

Mua li Thu tm
(Acquisition Takeover)

Hai hoc nhiu cng ty kt hp theo

nguyn tc bnh ng tng i

Mt cng ty mua li mt cng ty khc v

chm dt a v php l ca cng ty b
mua li

Ngng pht hnh c phiu ca tng

cng ty sp nhp, pht hnh c phiu
mi ca cng ty mi hnh thnh

Cng ty mua li c th kim sot c phn,

a s hoc ton b ti sn ca cng ty b
mua li

Hai cng ty thng c cng quy m

Hai cng ty khng ngang bng

Hai bn hon i c phn

Kt hp gia tin mt v cc khon n

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Tuy nhin, trong thc t s phn bit gia Merger v Acquisition ch c ngha quan
trng i vi cc nh lm lut, cc chuyn vin thu, cc k ton vin nhng n li t quan
trng i vi cc nh kinh t ni ring v cho c nn kinh t ni chung, bi l ngi ta quan
trng ci bn cht ca n, do h khng dng cm t Merger hay Acquisition mt cch tch
bit m thay vo l mt cm t quen thuc l M&A.
2. ng c ca mt thng v M&A
Cng hng l ng c quan trng v k diu nht gii thch cho mi thng v mua
bn v sp nhp. Cng hng s cho php nng cao hiu qu v gi tr ca doanh nghip mi.
Li ch m cc doanh nghip k vng sau mi thng v M&A bao gm:
-

Gim nhn vin: thng thng khi hai hay nhiu doanh nghip sp nhp li u c nhu
cu gim vic lm, nht l cc cng vic gin tip nh: cng vic vn phng, ti chnh
k ton hay marketing Vic gim thiu v tr cng vic cng ng thi vi i hi
tng nng sut lao ng. y cng l dp tt cc doanh nghip sa thi nhng v tr
lm vic km hiu qu.

t c hiu qu da vo quy m: mt doanh nghip ln s c u th hn khi tin

hnh giao dch hoc m phn vi cc i tc. Mc khc, quy m ln cng gip doanh
nghip gim thiu c cc chi ph pht sinh khng cn thit.

Trang b cng ngh mi: duy tr li th cnh tranh, bn thn cc doanh nghip lun
cn s u t v k thut v cng ngh vt qua cc i th khc. Thng qua
M&A, cc doanh nghip c th chuyn giao k thut v cng ngh cho nhau, t ,
doanh nghip mi c th tn dng cng ngh c chuyn giao nhm to li th cnh
tranh.

Tng cng th phn v danh ting trong ngnh: mt trong nhng mc tiu ca M&A
l nhm m rng th trng mi, tng trng doanh thu v thu nhp. Sp nhp cho
php m rng cc knh marketing v h thng phn phi. Bn cnh , v th ca
cng ty mi sp nhp s tng ln trong mt cng ng u t: cng ty ln hn, c li
th hn v c kh nng tng vn d dng hn mt cng ty nh.

Bn hng cho: cc doanh nghip sau khi sp nhp, c th trao i th trng hng ha
ca mi bn nng cao th phn cng nh doanh thu v li nhun ca doanh nghip
sau khi sp nhp.

Thu: khi mt cng ty c li nhun mua li mt cng ty ang b thua l, h c li th

l gim c ngha v thu, hoc cc trng hp sp nhp v mua li ca cc tp on
a quc gia, h s chuyn giao chi phi cho nhng quc gia nh thu cao v gim
gnh nng thu, tng li nhun nhng quc gia nh thu thp, trng hp ny
ngi ta hay bit n vi thut ng chuyn gi.

Trn thc t s cng hng khng t n nu khng c hot ng M&A. Tuy nhin,
trong mt vi trng hp, khi hai cng ty tin hnh sp nhp li c hiu ng ngc li. l
trng hp, mt cng mt li nh hn hai. Do , vic phn tch chnh xc mc cng
hng trc khi tin hnh nhng thng v M&A l rt quan trng. Kh nhiu nh qun l
Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

doanh nghip c tnh v ra bc tranh cng hng tin hnh cc v M&A nhm trc li
t vic nh gi doanh nghip.
3. Cc hnh thc M&A
3.1. Phn loi theo mc lin kt
-

M&A theo chiu dc (vertical merger): L s sp nhp hoc mua li ca hai hay nhiu
cng ty ca hai hay nhiu cng ty nm trn cng mt chui gi tr, dn ti s m rng
v pha trc hoc pha sau hoc c v hai pha ca cng ty sp nhp trn chui gi tr
. M&A theo chiu dc c phn lm hai loi:
Sp nhp tin (forward): xy ra khi mt cng ty mua li cng ty khch hng ca
mnh, nh trng hp cc cng ty sn xut mua li cc chui ca hng bn l.
Sp nhp li (backward): khi mt cng ty mua li nh cung cp, cung ng sn
phm, nguyn liu u vo ca mnh, in hnh l trng hp cng ty sa mua li
cng ty bao b, ng chai hoc cng ty chuyn nui b sa.

M&A theo chiu ngang (horizontal merger): cn c gi l sp nhp cng ngnh, l

hnh thc sp nhp gia cc cng ty cng cnh tranh trc tip v chia s cng dng sn
phm v th trng.

M&A hnh thnh tp on (conglomerate merger): xy ra khi hai hay nhiu cng ty
khng c cng lnh vc kinh doanh nhng mun a dng ha hot ng kinh doanh
ca mnh m rng kinh doanh sang nhng lnh vc khc khng lin quan tin hnh
sp nhp li vi nhau.
3.2. Phn loi theo phm vi lnh th:

M&A trong nc: l cc thng v xy ra trong phm vi mt lnh th, mt quc gia.

M&A xuyn bin gii: l cc thng v xy ra gia cc quc gia vi nhau.

3.3. Phn loi theo c cu ti chnh

Sp nhp mua: nh chnh ci tn ny th hin, loi hnh sp nhp ny xy ra khi mt

cng ty mua li mt cng ty khc. Vic mua cng ty c tin hnh bng tin mt
hoc thng qua mt s cng c ti chnh.

Sp nhp hp nht: vi hnh thc sp nhp ny, mt thng hiu cng ty mi c

hnh thnh v c hai cng ty c hp nht di mt php nhn mi. Ti chnh trong
hai cng ty s c hp nht trong cng ty mi.
3.4. Phn loi theo phng thc ra quyt nh qun l

M&A ng thun: l trng hp cc c ng ng v vic sp nhp hoc mua li vi

a s phiu thun.

M&A khng ng thun: l trng hp cc c ng khng ng vic sp nhp hoc

hp nht vi a s phiu chng.
4. Cc phng thc ca hot ng M&A ca NHTM

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

C v s cch thc hin mt giao dch M&A, ty thuc vo trng tm ca giao

dch, c im qun tr, mc ch, u th ca cc bn C th tng hp mt s cch thc ph
bin thng c s dng nh sau:
4.1. Cho thu (tender offer)
Cng ty hoc c nhn hoc mt nhm nh u t c nh mua t (buyout) ton b
cng ty mc tiu ngh c ng hin hu ca cng ty bn li c phn ca h vi mt
mc gi cao hn th trng rt nhiu (premium price). Gi cho thu phi hp dn a s
c ng tn thnh vic t b quyn s hu cng nh qun l cng ty ca mnh. Hnh thc
cho thu ny thng c p dng trong cc v thu tm mang tnh th ch i th cnh
tranh.
4.2. Li ko c ng bt mn (proxy fights)
Cch thc ny thng c s dng trong cc v thu tm mang tnh th ch. Khi
lm vo tnh trng kinh doanh yu km v thua l, lun c mt b phn khng nh c ng
bt mn v mun thay i ban quan tr v iu hnh cng ty mnh. Cng ty cnh tranh c th
li dng tnh cnh ny li ko b phn c ng .
Trc tin, thng qua th trng, h s mua mt s lng c phn tng i ln
(nhng cha chi phi) c phiu trn th trng tr thnh c ng ca cng ty mc
tiu. Sau khi nhn c s ng h, h v cc c ng bt mn s triu tp hp i hi
ng c ng, hi s lng c phiu chi phi loi ban qun tr c v bu i din ca
cng ty thn tnh vo Hi ng qun tr mi.
4.3. Thng lng t nguyn
Thng lng t nguyn vi ban qun tr v iu hnh l hnh thc ph bin trong cc
v sp nhp thn thin (friendly mergers). Nu c hai cng ty u nhn thy li ch chung
tim tng trong mt v sp nhp v nhng im tng ng gia hai cng ty (v vn ha t
chc, hoc th phn, sn phm), ngi iu hnh s xc tin ban qun tr ca hai cng ty
ngi li v thng tho cho mt hp ng sp nhp. C khng t trng hp, ch s hu cc
cng ty nh, thua l hoc yu th trong cuc cnh tranh tm cch rt lui bng cch bn li,
hoc t tm n cc cng ty ln hn ngh c sp nhp, hng lt ngc tnh th ca
cng ty mnh trn th trng.
Ngoi cc phng n chuyn nhng c phiu hay ti sn bng tin mt hoc kt hp
tin mt v n, cc cng ty thc hin sp nhp thn thin cn c th chn phng thc hon
i c phiu (stock swap) bin c ng ca cng ty ny tr thnh c ng ca cng ty v
ngc li.
Mt hnh thc kh ph bin trong thi gian gn y l trao i c phn, nm gi
cho s hu cng ty ca nhau. Thc cht hnh thc ny mang tnh lin minh hn l sp nhp.
4.4. Thu gom c phiu trn th trng chng khon:
Cng ty c nh thu tm s gii ngn gom dn c phiu ca cng ty mc tiu
thng qua giao dch trn th trng chng khon, hoc mua li ca cc c ng chin lc
hin hu. Phng n ny i hi thi gian, ng thi nu l thn tnh, gi ca c
Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

phiu c th tng vt trn th trng. Ngc li, cch thu tm ny nu c thc hin dn
dn v tri chy, cng ty thu tm c th c mc ch cui cng ca mnh mt cch m
thm, khng gy xo ng ln cho cng ty mc tiu, trong khi ch cn tr mt mc gi r hn
so vi hnh thc cho thu rt nhiu.
4.5. Mua li ti sn
Phng thc ny gn ging phng thc cho thu. Cng ty sp nhp c th n
phng hoc cng cng ty mc tiu nh gi li ti sn ca cng ty , sau cc bn tin
hnh thng tho a ra mc gi ph hp. Phng thc thanh ton c th bng tin mt v
n.
im hn ch ca phng thc ny l cc ti sn v hnh nh thng hiu, th phn
bn hng, nhn s, vn ha t chc rt kh c nh gi v c cc bn thng nht. Do ,
phng thc ny ch p dng tip qun li cc cng ty nh m thc cht l nhm n cc
c s sn xut, nh xng my mc, dy chuyn cng ngh, h thng ca hng, i l ang
thuc s hu ca cng ty .
5. Quy trnh mt giao dch M&A
5.1. Qu trnh bn v con ng a ra quyt nh bn
-

a ra quyt nh bn:
Phi hiu c ng lc v mc tiu ca mnh, cn nhc tht k v c hi, ri ro,
v c v mt khi tin hnh M&A, xem xt nh hng ca n trn nhiu kha
cnh i n quyt nh c li nht.
Xy dng nn tng cho gi tr: bt c mt ngi bn no cng mong mun gi tr
t c t thng v l cao nht. Mt vi cng ty c rao bn sau nhiu nm ln
k hoch v c chun b mt nn tng n nh, u c th em li gi tr ti a.
Mt s khc c rao bn trong tnh trng khng hong v ti chnh, chin lc
hoc nhn s, nn c th lm gi c mua bn thp hn gi tr thc.
Xem xt, cn nhc cc yu t v thi gian v th trng: mt nguyn tc quan trng
trong cc thng v M&A: thi gian l vng bc, vic qu vi vng hay qu
chm chp, k c vic cng b quyt nh vic M&A khng ng lc s to ra
nhng hiu qu tiu cc, nh hng xu n kt qu ca thng v.

T chc li cng vic:

Kim ton php l v qun l cng vic ni b: thng qua vic tng hp kin ca
cc c vn chun b nhng vic ni b trong cng ty, tng kt cc kha cnh
chnh trong hot ng, sn phm, dch v, nhn s, tnh hnh ti chnh, nh gi li
ti sn ca cng ty, ng lc th trng, mc tiu tim nng, gi tr, gi c, cu trc,
quy trnh v tnh php l ca giao dch.
Thit lp gi tr s b: da trn cc phn tch ti chnh, th trng v k vng ca
ngi bn m cc c vn ti chnh s thit lp mt mt bng gi s b, mc gi ny

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

s c thay i linh hot trong qu trnh m phn gia bn bn v bn mua, tha

mn c yu cu v mc ch ca hai bn.
Chun b v a ra ti liu cho bn: nhng ti liu ny gip ngi mua tim nng
v c vn ca h c ci nhn tng quan nht v cng ty, thng thng s bao gm
cc thng tin sau: bn tm lc, c hi th trng, lch s hnh thnh v pht trin,
tng quan v doanh nghip, sn phm dch v v gi, sn xut v phn phi, chin
lc kinh doanh, marketing v tng trng, i ng qun l, tng quan v c cu t
chc, nhn s, thng tin ti chnh, cc k hoch kinh doanh ti chnh trong tng
lai, cc ti liu b sung
-

Chin lc marketing:
Hng n nhng ngi mua t tiu chun: lp danh sch nhng ngi mua tim
nng, xp hng cc cng ty theo mc quan tm, quy m v tim lc ti chnh,
kinh nghim trong M&A s gip ngi bn gim thiu c cc chi ph
marketing, tit kim c thi gian, cng sc v nng cao tnh kh thi ca v giao
dch.
Thu hp s lng ng vin: ch tp trung vo nhng i tng ch cht, t c
chin lc tip cn, marketing hp l thu ht ngi mua tim nng.
S dng bn th ba lm trung gian: nhm iu tit v cn bng quyn li gia cc
bn, gip qu trnh M&A din ra nhanh chng v hp l.

La chn i tc:
Chn i tc hp l nht v c tnh hip tr cao nht
m phn s b vi i tc cc bn nm c yu cu, nguyn vng cng nh
cc ngh, mong mun ca nhau.
Lp hp ng bo mt: ngn chn vic r r bt hp php nhng thng tin n k
hoch kinh doanh, d liu ti chnh, khch hng, hot ng, sn phm, dch v ca
mi bn.
Thm tra s b: nh gi thm nh kh nng ti chnh, kh nng p ng mt hay
nhiu iu kin ca bn mua trc khi k hp ng, mt k hoch kinh doanh sau
M&A c tnh kh thi

Thc hin giao dch:

Lp nh th hoc ti liu cho bn chi tit hn
m phn m rng hoc c nhng iu chnh chin lc
Hnh thnh cu trc giao dch: quyt nh thng v s l Merger hay Acquisition,
mua ti sn hay mua c phiu, giao dch chu thu hay khng chu thu, thanh ton
bng tin mt, cc khon thanh ton ph vn khc hay thng qua trao i c
phiu
Dn xp vi nhm lm vic ca ngi mua v thm nh php l v chin lc

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Thm nh ngi mua

-

Kt thc giao dch:

Chun b v m phn v nhng vn bn php l cui cng
p ng nhng iu kin thc hin giao dch
C c s ng ca bn th ba.

Nhng vn cn gii quyt sau khi thc hin giao dch:

Gim st vic n b/ thu nhp t kt qu kinh doanh sau khi thc hin
H tr k hoch kt hp sau khi thc hin
Gii quyt nhng thch thc khc sau khi thc hin
5.2. Qu trnh mua v con ng a ra quyt nh mua

Xc nh mc tiu khi mua li

Phn tch nhng li ch ti chnh v kinh t nh mua li

Xy dng mt nhm lm vic (bao gm cc nh qun l, lut s, k ton, mi gii u

t) v bt u tm kim ng c vin, cc cng ty mc tiu nhm:
nh hng cho chin dch mua li
Lin h, tm kim, thm nh ngi bn tim nng
nh gi, m phn, tha thun, xy dng cc hp ng, vn bn php l
Ha trn sn phm, dch v, phn phi, nhn s, quan h khch hng sau M&A

Thc hin iu tra v phn tch cc ng c vin chnh: thng c thc hin thng
qua ngi mi gii, nhng ngi c nhiu kinh nghim v mi quan h, gip ngi
mua tit kim c thi gian, chi ph, thc y giao dch c tin hnh nhanh chng
v tha mn li ch ca c ngi mua ln ngi bn.

Thc hin m phn bc u v nh gi s b mc tiu la chn

La chn cu trc giao dch

Xc nh ngun ti chnh cho giao dch: giao dch M&A thng c ti tr bi cc

ngun vn sau:
Vay n ngn hng da trn ti sn
S dng vn c phn: ngoi vn c phn ca ch s hu, ngi bn c th huy
ng thm t cc khc nh: vn c phn ca cc cng ty t nhn, ca cc nh u
t mo him, nh u t chin lc, cc qu u t

Tin hnh b thu v m phn chi tit

Ly s ng thun ca c ng v ca bn th ba

Lp vn bn php l

Chun b giao dch

Thc hin giao dch

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

m nhn nhng nhim v v trch nhim sau khi giao dch

Thc hin hp nht hai t chc

5.3. Quy trnh thm nh u t trong mt thng v M&A

Thm nh k lng ngi bn l mt iu kin ti quan trng trong mt thng v

M&A, n gip ngi mua nh gi tng i chnh xc v tt c cc mt ca cng ty mc
tiu, t a ra quyt nh tip tc hay hy b vic mua li sp nhp. Thm nh u t
thng c phn lm hai mng chnh: thm nh kinh doanh chin lc, v thm nh
php l.
-

Thm nh php l: tp trung vo nhng vn php l hin hnh v tim n, cc vn

c th cn tr giao dch v cch thc t chc, qun l, son tho cc chng t, bin
bn, hp ng lin quan n thng v. C th nh:
Nhng vn v t chc nh s sch, hp ng
Nhng vn v ti chnh
Nhng vn v qun l v nhn s
Nhng vn v ti sn hu hnh v ti sn v hnh ca ngi bn
Cc hp ng v giao kt ca ngi bn
Nhng vn v kin tng, khiu ni v cc vn khc.

Thm nh kinh doanh chin lc: tp trung vo phn tch, nh gi nhng vn

hot ng kinh doanh, u t, ti chnh, nhn s, chin lc ca doanh nghip trong
qu kh, phn tch v tm cch kt hp nhn lc v ngun ti chnh ca hai cng ty,
cn nhc tnh ton hiu qu ca s hip tr v mt sn xut, phn phi v hiu qu
kinh t c th t c sau giao dch, thu thp cc thng tin cn thit cho vic ti tr
ti chnh cho giao dch M&A. l:
Thm nh v i ng qun l ca ngi bn
Thm nh v tnh hnh hot ng ca ngi bn
Thm nh v chin lc bn hng v marketing ca ngi bn
Thm nh v ti chnh ca ngi bn

Thm nh u t l mt qu trnh phc tp, i hi s hp tc v kin nhn gia

nhm lm vic ca ngi mua v ngi bn. Tt c nhng n lc nhm che giu hay ngy to
cc d liu quan trng cui cng cng dn n nhng rc ri, kin tng, mu thun v sau,
lm tn hao chi ph v ko di thi gian giao dch ca c hai bn. Mt yu t ti quan trng,
trong qu trnh thm nh d n u t chnh l yu t con ngi: nu cc nhm lm vic ca
ngi bn v ngi mua u c to iu kin thun li nht trong vic tip cn, thu thp,
phn tch thng tin s lm cho giao dch M&A din ra trn tru v nhanh chng, tit kim c
thi gian, tin bc v c hi ca c hai bn.
5.4. nh gi cng ty trong hot ng M&A

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

10

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

nh gi gi tr doanh nghip l mt cng vic rt quan trng v c tc ng rt mnh

n kt qu ca thng v M&A. Kt qu nh gi doanh nghip s lm c s cho vic tha
thun giao dch M&A.
C nhiu phng php nh gi khc nhau:
-

Phng php gi tr ti sn thun

Phng php h s gi/thu nhp v nh gi da trn gi tr th trng

Phng php chit khu dng tin (vn ha thu nhp)

Phng php chit khu dng c tc.

Mi phng php nh gi u c u v nhc im ring. Khng c phng php

no l ti u, vic la chn cc phng php ph thuc vo loi hnh doanh nghip, mc ch
ca ngi bn ngi mua, trnh v kinh nghim ca chuyn gia thm nh mc ch
cui cng l ngi bn v ngi mua xc nh gn chnh xc gi tr thc t ca doanh
nghip, hn ch ri ro c hu ca tng phng php nh gi, v sau da trn mc gi s
b ny tin hnh nhng vng m phn tip theo.
5.5. Huy ng ti chnh cho thng v M&A
C rt nhiu la chn gy dng vn cho mt giao dch t vn c phn (thng thy
trong mt giao dch c quy m nh) cho n cc giao dch c quy m ln phi huy ng t
nhiu ngun khc ngoi ngun vn c phn. V tnh cht ca mi thng v khc nhau nn
vic hnh thnh nn cu trc vn cho giao dch cng rt a dng v phong ph vi nhng th
thch ring v iu kin khch quan t th trng ti chnh ti thi im giao dch
Mt vi nhn t chnh nh hng n cu trc vn ca giao dch:
-

Quy m v s phc tp ca giao dch

V th v th trng cho chng khon ca ngi mua

Cc iu khon, rng buc, cam kt, gi mua

Nhng iu kin khch quan ca th trng ti chnh v m

Cc ngun hnh thnh nn cu trc vn ca mt thng v M&A:

Vn hnh thnh t hot ng i vay

Vn c phn: huy ng vn thng qua pht hnh c phn ra th trng

Vn huy ng t Qu u t mo him

Vn huy ng t nhiu bn (ngi mua khng nht thit l ch mt c nhn, mt cng

ty m c th l s kt hp ca mt lin minh nhiu c nhn, cng ty, tp on, t chc
ti chnh vi quy m vn gp, mc ch v k vng khc nhau)
5.6. Phn chia quyn lc, ti c cu b my iu hnh sau M&A

Trong mt thng v M&A, vic hon tt cng tc mua li sp nhp khng c ngha
l mi vic hon tt m trn thc t, cng vic quan trng kh khn nht i vi ngi
mua l s kt hp ca hai cng ty. S kt hp ny din ra trn nhiu kha cnh nh:
-

Phn b, sp xp, ti c cu ngun nhn lc

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

11

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Kt hp, dung ha vn ha ca hai cng ty

iu chnh h thng, c ch hot ng v qun l thng tin

Hp nht, sp nhp b my k ton v ti chnh ca hai cng ty

Duy tr v m rng mi quan h vi cc khch hng, ngi cung ng, nh phn phi
ca cng ty sau khi tin hnh M&A

Tn tui, thng hiu ca t chc mi sau kh tin hnh M&A

Cc vn php l cn gii quyt i n kt thc thng v

Xy dng nhm chuyn mn x l nhng vn tn ng hoc pht sinh sau giao

dch. S tn ti ca nhm ny ko di cho n khi hot ng sn xut kinh doanh,
nhn s, chin lc, vn ha ca hai cng ty c gii quyt trit .

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

12

M&A ca NHTM ti Vit Nam

II.

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

TNG QUAN HOT NG M&A TRN TH GII V THC TRNG HOT

NG M&A CA NHTM TI VIT NAM
1. Tng quan hot ng M&A trn th gii Bi hc kinh nghim
1.1.

Tng quan hot ng M&A trn th gii

Trn th gii, hot ng M&A tri qua nhiu thng trm. M l ni din ra cc
cuc i sp nhp u tin ca Th gii, bt u t nhng nm 1895 n 1904.. Tng gi tr
cc cng ty sp nhp nm 1900 bng 20% GDP ca M ti cng thi im, trong khi t l ny
trong nm 1990 l 3% v t nm 1998-2000 vo khong 10%-11% GDP. Tip sau , M cn
chng kin bn chu k nh cao ca hot ng sp nhp: l cc nm 1919-1929, 19651970, 1981-1989 v 1992-2000. Theo sau M, th trng Anh cng xut hin hot ng M&A
t thp nin 60 th k XX. Th trng cc nc Chu u cn li cng c th trng M&A
t nhng nm 1980. K t khi c ba th trng ny u c hot ng M&A th dng nh
nhng t sng ca hot ng ny din ra th trng M tt yu s ko theo nhng t
sng mnh th trng Chu u v Anh do s ton cu ha ca nn kinh t, cng nh s lin
quan ca nhng th trng ny vi nhau trong qu trnh pht trin. Sau s tri dy ca ln
sng M&A ca cc doanh nghip trn th gii din ra vo nm 2000 th hot ng ny tm
thi lng xung. Nhng n nm 2003, ln sng M&A li xut hin v lin tc pht trin
mnh cho n hin nay.
Nh vy, t u thp k 20, hot ng M&A trn th gii tri qua su t sng,
mi t sng u i din cho nhng c trng v kt qu cho tng giai on pht trin khc
nhau.
-

Ln sng u tin (1895 1904): Giai on sp nhp cho mc ch c quyn

Hnh thc sp nhp ch yu trong giai on ny l sp nhp theo chiu ngang. Trong
thi gian ny, cc cng ty nh sp nhp vi nhau v to ra nhng cng ty quy m ln hn
thng tr th trng. c im l cc cng ty ny l cng cnh tranh cng mt dng sn phm,
cng th trng vi mc ch to nn s c quyn trong ngnh, kt qu l c n hn 1.800
cng ty bin mt.
Hot ng M&A ch yu din ra cc ngnh sn xut cng nghip c bn, du ha,
vin thng. Mt s cc cng ty sau khi sp nhp tr thnh nhng cng ty thng lnh th
trng nh U.S Steel chim 75% th trng thp; DuPont Inc, General Electric, Standard Oil
chim 85% th phn; Eastman Kodad, American Tobacco Inc chim 90% th phn.
Cui cng, vi vic thc thi lut chng c quyn vo nm 1902, th vic sp nhp
gia cc i th cnh tranh c gim bt v dn bin mt ln sng sp nhp ny.
Mt trong nhng nhn t ngn hn lm cht xc tc cho cuc i sp nhp ny l s
tng trng nn kinh t sau cuc i suy thoi kinh t nghim trng ca Hoa K nm 1893.
Cuc suy thoi ny c nh du bng s sp ca vic qu ti ng st v ti chnh
ngnh ng st lung lay t ra mt lot cc tht bi ca ngn hng. Kt hp gia s qu
ti v bong bng trong th trng ng st.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

13

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Ngoi ra vi mong mun gi chi ph thp, t bit l gim chi ph vn chuyn, cng
nh pht trin cng ngh, thit b my mc dy chuyn sn xut l nguyn nhn su xa ca
cuc i sp nhp ny.
-

Ln sng th 2 (1919 1929): Giai on sp nhp vi mc ch c quyn nhm

bn
Ln sng ny xut hin sau khi kt thc chin tranh th gii th nht v sau cuc suy
thoi kinh t 1923, m u cho s pht trin ca ngnh cng ngh truyn thng cng vi s
bng n gi c v khi lng ca th trng chng khon kch thch s pht trin ca ln
sng ny.
c im ch yu ca ln sng ny l s kt hp theo chiu dc, l s kt hp cc
cng ty nm trn cng mt chui gi tr. Cc cng ty tin hnh sp nhp tin v li, kt hp t
khu sn xut n khu cung ng, phn phi sn phm ra n th trng. iu ny lm cho
cc cng ty t cung cp bng cch gim s ph thuc vo cc nh cung cp v cc nh phn
phi bn ngoi.
Cui cng, v s sp ca th trng chng khon 1929 nh du s kt thc ca
ln sng ny.
- Ln sng th 3 (1965 1970): Giai on sp nhp t hp (sp nhp thnh tp
on)
Vic thc thi vic phng chng c quyn sau khi thng qua o lut Celler-Kefauver
vo nm 1950 ngn cn nhng v sp nhp ngang. Cc cng ty nhm a dng ha hot
ng v tin n k nguyn ca nhng v sp nhp tp on. Nhiu cng ty M bt u t
ra nc ngoi do chnh sch khuyn khch v thu, gim bt cc ro cn thng mi, gim chi
ph vn chuyn.
Nn kinh t pht trin mnh m v th trng tng trng trong nhng nm 1960
h tr cho M&A trong giai on ny.
Mt kha cnh rt c o trong ln sng ny l cc cng ty tng i nh hn li
nhm vo cc cng ty ln hn thu mua, n c s i lp i vi hai ln sng trc . Kt
qu ca ln sng ny l nhng tp on nh IT&T (Harold Geneen), LTV (Jimmy Ling),
Teledyne (Henry Singleton) v Litton (Tex Thornton) c to ra. Nhng ng Geneen,
Ling, Singleton, Thornton c xem nh l nhng ngi tin phong cho hnh thc sp nhp
ny.
Nhng nhn t chnh gy ra s sp ca ln sng ny l s yu km ca cc tp
on trong giai on ny. Nhng ngi qun l ca nhng tp on ny, l nhng ngi c
chuyn mn cao trong lnh vc ca h, bt ng khi phi i mt vi nhng kh khn trong
nhng hot ng a dng. V ln song ny chnh thc chm dt vo u nhng nm 1970 khi
ch s chng khon Dow Jones gim, ng thi cuc khng hong nng lng th gii n ra.
- Ln sng th 4 (1981 1989): Giai on s dng n by ti chnh thc hin
M&A c bit l M&A xuyn quc gia
y l giai on ca nhng thng v M&A theo hnh thc thu tm v s dng n
by ti chnh din ra kh mnh m. Vic tng cng cc hot ng kinh t tc ng n tt
c cc lnh vc ca ngnh cng nghip v c bit b chi phi bi cc doanh nghip va v
nh.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

14

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Nhng cuc tn cng ca cc cng ty tr thnh nhng hot ng u c rt c li

nhun thc y cc cng ty v cc t chc ti chnh hnh thnh quan h i tc u c.
Cha tng c s gia tng kch thc ca M&A trong ln sng ny nhng li c s gia tng gi
tr giao dch. S gia tng v ti chnh v nhng ngi tham gia quc t trong giai on M&A
ny, cho n khi b chi phi bi cc nh cng nghip thng thng, l mt trong nhng im
ni bt trong ln sng ny. Th trng vn trong giai on ny c thng qua mt cch
hon ton nhng cng c sng to v tinh vi hn. Li sut gim v gi c phiu tng cao cng
thc y hot ng M&A trong giai on ny pht trin. Cc cuc suy thoi trong nm 1990
v s sp ca th trng tri phiu u c (cung cp ti chnh cho rt nhiu cc LBO l
hnh thc M&A bng ngun ti chnh i vay), cc ngn hng M gp kh khn vi cc
khon n, tnh thanh khon v vn thp dn n s kt thc ca ln sng ny.
- Ln sng th 5 (1992 2000): Giai on cu trc li chin lc
Sau cuc suy thoi 1990 1991, th trng M&A li no nhit mt ln na v thng
tin mt s giao dch ln nhn mnh s thay i m hnh trong M&A. Mt c im ni bt
trong ln sng ny l s ra i ca nhng ngi mua chin lc (tim nng) mua li cc cng
ty mc tiu trong cng loi doanh nghip to ra gi tr sc mnh tng hp do lm gim
nh hng ca chuyn gia LBO (chuyn gia ca cc thng v M&A bng i vay n). Bi b
quy nh trong ngnh cng nghip ngn hng, s suy gim trong chi tiu quc phng, m hnh
ci cch thanh ton doanh nghip bo him v nhng ci tin trong cng ngh kch hot
tng i cao hot ng M&A trong nhng lnh vc ny.
S bng n bong bng internet nm 2000 dn n s suy gim ca nn kinh t M v
tm dng nhng hot ng M&A trong ln sng ny. iu ny cng c bit n nh l cc
ln sng sp nhp quc t k t nm 1998, gi tr ca cc giao dch Chu u cng ln nh
M. Ti Chu , ngoi tr Nht Bn, mt vi quc gia xut hin M&A vi mt s ni lng
ca nn kinh t kim sot cht ch ca nhng quc gia ny. Ngay c Trung v Nam M cng
bt u giao dch nhng thng v M&A u tin. Tt c iu ny l do hiu ng gn sng
ang c din ra trong nn kinh t th gii.
- Ln sng th 6 (2003 nay): Giai on ton cu ha
T nm 2003 n nay, ln sng M&A pht trin trn phm vi ton th gii hay cn gi
l ln sng ton cu ha.
i vo chi tit nhng nm gn y, hot ng M&A trn th gii t c k lc mi,
theo s liu thng k ca Bloomberg cho thy tng gi tr cc v M&A trong nm 2007 t
4.400 t USD, tng 21% so vi nm 2006 (3.600 t USD), trong v ln nht c th c
k n l vic ngn hng H Lan ABN Amro c thu mua bi lin minh 3 ngn hng (RFS)
gm: Royal Bank of Scotland RBS ca Anh, Fortis ca H Lan v Santander ca Ty Ban
Nha, vi gi thu c i din cho 86% c phn ca ABN AMRO chp nhn l 70 t Euro
vo thng 04/2007.
Hot ng M&A ti Chu u ln u tin vt qua M t nm 2002, trong c cc
v tiu biu nh: HeidelbergCement AG mua li Cng ty Hanson Plc vi gi 7,85 t bng
Anh (15,5 t USD), tp on Thomson Corp thu tm Reuters Group Plc vi gi 8,7 t bng
Anh.
Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

15

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Nm 2008 nh du cuc khng hong ti chnh M vi nhng v sp nhp bt c

d. M mn l hai nh cho vay cm c khng l ca M l Freddie Mac v Fannie Mae buc
phi chnh ph tip qun trnh khi nguy c ph sn. Sau Merill Lynch cng b thu
tm bi Bank of America vi tr gi 44 t USD v Lloyds TSBs thu tm HBOs vi gi tr
29,3 t USD. Chnh ph M buc phi bm 85 t USD vo AIG, tp on bo him ln nht
th gii. Cng chnh v l do khng hong nn tnh hnh M&A ti cc nc pht trin nh M
gim v cc ng c tin hnh M&A khng t c cho cc bn. Tuy nhin, chnh cuc
khng hong li l thi c cho nhiu doanh nghip mun thu tm bnh trng. Trong
vng ba nm t 2008 n 2010, M ch din ra 308 ngn hng mua bn, sp nhp.
Tuy nhin, th trng Chu u v Chu M vn l th trng lun din ra cc hot
ng M&A si ni nht th gii. D rng, t c thnh tu nh nhng iu lm nm
2007 cn l mt thch thc rt ln.
Nh chng ta thy, cui nm 2010, cc khu vc bt u khi ng li cc hot ng
giao dch ca mnh, theo d bo ca Bloomberg, th trng Chu Thi Bnh Dng s l th
trng tng trng nhanh nht. Nhng kt qu nm 2011 cng theo thng k ca Bloomberg,
khu vc Bc M vn l khu vc dn du vi tng gi tr giao dch cc thng v M&A t
43% trn ton th gii, tip n l khu vc ng u l 24% v Chu Thi Bnh Dng l
22%.

Hnh 1 Gi tr cc thng v M&A t nm 2000 2010 trn th gii

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

16

M&A ca NHTM ti Vit Nam

Hnh 2 Khi lng M&A theo khu vc 2011

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Hnh 3 Khi lng M&A theo ngnh 2011

Theo s liu thng k t Bloomberg, ngnh ti chnh l ngnh t c tng gi tr

giao dch ln nht t nm 2000 n 2010. Nhng n cui 2010, cc thng v M&A
ngnh ti chnh gim xung gn bng ngnh nng lng. iu ny cng l kt qu ca cuc
khng hong ti chnh, h thng cc ngn hng trn ton th gii u c nhng bc suy gim
trm trng.
Qua nm 2011, vi nhng c gng trong vic iu hnh nn kinh t, cc nc dn ly
li nhp tng trng, kt qu cho thy, cc thng v trong ngnh ti chnh ngn hng chim
18% trong tng nhng thng v giao dch, gi tr trung bnh l 185 triu USD ln hn ngnh
nng lng ch c 3% (ngnh nng lng chim tng gi tr giao dch l 15% trn ton th
gii) nhng cng th hin c s phc hi tng bc ca nn kinh t th gii.
Qua su ln sng M&A trn ton th gii, chng ta u thy s pht trin trong hot
ng M&A lun gn vi s pht trin ca nn kinh t, c bit l ca th trng chng khon.
Cho nn chng ta c th ngh n nm 2012, mt nm y ha hn ca s pht trin ca nn
kinh t, ca th trng chng khon v c bit l ca hot ng M&A.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

17

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Hnh 4 Gi tr giao dch M&A trn th gii theo lnh vc t 2000 - 2010

Hnh 5 Top nhng ngnh c khi lng giao dch ln nht nm 2011
1.2.

Thng v M&A ca ngn hng th gii in hnh Ngn hng ABN

AMRO (H Lan 2007)

Vo nm 1991, Algemene Bank Nederland (ABN) v Amsterdam and Rotterdam

Bank (AMRO) ng hp nht vi nhau to nn ngn hng ABN AMRO. Nm 2007,
ABN AMRO l ngn hng ln th hai H Lan v ngn hng ln th tm Chu u xt v
ti sn. Vo thi gian ny, tp ch The Banker v Fortune Grobal 500 xp ngn hng ny
v tr th 15 trong bng xp hng nhng ngn hng ln nht th gii, n hot ng 63 quc
gia v trn 110.000 nhn vin.
Nm 2007, s kin thu mua ABN AMRO tr thnh v thu tm ngn hng ln nht
trong lch s. ABN AMRO c thu mua bi tp on ngn hng gm: Royal Bank of
Scotland RBS (Anh), Fortis v Banco Santander (RFS), vi gi thu c i din cho 86%
c phn ca ABN AMRO chp nhn l 70 t Euro.
Tuy nhin, sau n gp phi hai rc ri nghim trng ln u tin xut hin trong
cc thng v M&A ca ngn hng. l mt lng ln cc khon n c to ra lm
vn thu tm thng v ny v lm cn kit d tr ca h thng ngn hng AFB. ng thi,
theo sau l s sp ca Fortis, chnh ph H Lan phi tip nhn v quc hu ha mt
phn hot ng ca tp on nhm ngn chn s suy gim ny vi tn gi ca ngn hng l
Fortis Bank Netheland. Chnh ph Anh th nm quyn kim sot nhng phn trc thuc ca
RBS do ti chnh ca n c bo lnh bi ngn hng Scoland. Nhng phn cn li ca
ABN AMRO, c bit l cc doanh nghip nc ngoi, th c sp nhp vi RBS,
Santander hoc l b bn hoc ng ca. Chnh ph H Lan b nhim cu B trng B ti
chnh H Lan Gerrit Zalm lm gim c iu hnh nhm ti c cu v n nh li hot ng
ca ngn hng. Trong thng 02 nm 2010, ngn hng ny c chia thnh hai t chc ring
bit, mt thuc s hu ca Chnh ph H Lan c gi l ngn hng ABN AMRO N.V. v
mt thuc Royal Bank of Scotland Group vi tn gi l The Royal Bank of Scotland N.V.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

18

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Vo nm 2010, tp on ABM AMRO Group c thnh lp vi s kt hp ca

ABN AMRO Bank, ABN AMRO Nederland, ABN AMRO Private Banking vi Fortis Bank
Nederland. V bt u ngy 01/07/2010, tp on hot ng di tn chung l ABN AMRO
v Fortis Bank chnh thc chm dt.
1.3.

Bi hc kinh nghim

Hot ng M&A l mt xu th pht trin mang tnh tt yu khch quan nh l mt

trong nhng gii php gp phn nng cao nng lc cnh tranh.

Qua su ln sng M&A trn ton th gii, chng ta u thy s pht trin trong hot
ng M&A lun gn vi s pht trin ca nn kinh t, c bit l ca th trng chng
khon.

Mt thng v M&A thnh cng khng th thiu mt mc ch r rng v mt chin

lc c th.

Nng lc qun l ca b my lnh o l yu t quan trng nht mt thng v

M&A i n thnh cng.

2. Thc trng M&A ngn hng thng mi ti Vit Nam:

Hot ng M&A trong lnh vc ti chnh ngn hng trn th gii xut hin t lu
nhng ti Vit Nam, hot ng ny ch mi xut hin t cui th k 20.
2.1.

Thc trng hot ng M&A ngn hng ti Vit Nam

2.1.1. Giai on 1990 2005:

im li lch s cc cuc sp nhp u tin ca h thng ngn hng Vit Nam bt

ngun t cuc khng hong ti chnh tin t khu vc nm 1997. Cuc khng hong ny buc
nhiu ngn hng ng trc nguy c ph sn do nhng khon cho vay tr gp, cho vay kinh
doanh bt ng sn, nh bt c xa b khng thu hi c vn, cng vi cc v n chim ot
vn ngn hng nh v Epco- Minh Phng, Tamexco, Trn Xun Hoa, nc hoa Thanh
Hng lm cho h thng ngn hng cng thm suy yu, c bit ngn hng TMCP nng
thn c nguy c mt vn do hot ng kinh doanh ch yu l cho vay, m cho vay sn xut
nng nghip li chim 70-80%, nhiu trng hp cho vay vng su, vng xa km hiu qu do
mt ma, l lt
Trc tnh hnh ngy 23/05/1990, Php lnh Ngn hng Nh nc Vit Nam ra i,
cho php h thng ngn hng hai cp c hnh thnh Vit Nam, ngy 15/7/1998 Ngn
hng Nh nc ra Quyt nh s 241/1998/Q-NHNN5 v quy ch sp nhp, hp nht, mua
li t chc tn dng c phn Vit Nam, v ngy 14/08/2000, Thng c NHNN ra quyt nh
s 20/2000/Q-NHNN5 ph duyt phng n chn chnh, sp xp li cc t chc tn dng c
phn v ch trng ca nh nc l cc NHTM no ri vo tnh trng kim sot c bit th
c th la chn phng n sp nhp hay b mua li bi mt t chc tn dng khc. Mt s v
sp nhp din ra theo chiu hng ny c th k ra nh:

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

19

M&A ca NHTM ti Vit Nam

Thi gian

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Ngn hng thu mua

Ngn hng mc tiu

1997

NH TMCP Phng Nam

Ngn hng ng Thp

1999

NH TMCP Phng Nam

Ngn hng i Nam

2000

NH TMCP Phng Nam

2001

NH TMCP Phng Nam

2001

NH TMCP ng

NH TMCP T Gic Long Xuyn

2001

NH TMCP Nh H Ni

NH Nng thn Qung Ninh

2002

NH TMCP Si Gn Thng Tn

NH TMCP Thnh Thng Cn Th

2003

NH TMCP Nng

2003

NH TMCP Phng Nam

NH TMCP Nng thn Ci sn

2003

NH TMCP Phng ng

NH TMCP Phng ng

2003

Ngn hng u t v Pht trin VN

NH Nam

2004

Ngn hng ng

Ngn hng Nng thn Tn Hip

Qu Tn dng nhn dn nh Cng

Thanh Tr H Ni
Ngn hng nng thn Chu Ph
Ngn hng Nng thn Ci Sn (Cn Th)

Cng ty Ti chnh Si Gn SFC

thnh lp NH TMCP Vit

c im hot ng ca giai on ny:

-

Hot ng M&A ngn hng giai on ny din ra rt t v ch yu mang tnh cht bt

buc hn l t nguyn.

L do ch yu ca hot ng M&A l khc phc nhng hu qu trong hot ng ca

ngn hng thng mi trc , cng vi s b tn dng 1989 1990.
Thnh cng ca hot ng M&A trong giai on ny

Trnh c s b ca h thng ngn hng

Hot ng ca h thng ngn hng tng i hiu qu hn so vi trc.

Hn ch ca hot ng M&A trong giai on ny:

Khung php l ca hot ng M&A cn s khai, cha c nhng quy nh c th, r

rang.

Hot ng M&A cha t c gi tr cng hng ln.

2.1.2. Giai on 2005 n nay:

Sau khi lut u t nc ngoi nm 2005, lut doanh nghip 2005, lut chng khon
2006 c hiu lc, hot ng M&A mi din ra si ni hn. c bit, xu hng sp nhp, mua
li trong ngnh ti chnh ngn hng lun chim t l cao. a s cc ngn hng u mong
mun hnh thnh cc tp on ti chnh ngn hng a ngnh, a ngh (u t theo chiu rng)
hay u t cho di hnh thc c ng chin lc nhm mc ch cc bn cng c li, t

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

20

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

tng cng nng lc cnh tranh ca ngn hng. Chnh iu ny lm cho hot ng M&A din
ra nhanh v thun li hn. Cc v sp nhp, mua li giai on t nm 2005 n nay c
trng hp ngn hng Vit Nam bn c phn cho cc tp on ti chnh ngn hng nc
ngoi hoc sp nhp, mua li cc ngn hng trong nc, nhng cha c trng hp ngn hng
Vit Nam mua li ngn hng nc ngoi. l do cc ngn hng nc ngoi vi tim lc ti
chnh mnh c kh nng thc hin cc hp ng sp nhp, mua li c gi tr ln m ngn
hng trong nc khng th, trong khi cc ngn hng trong nc mun lin kt vi nc
ngoi khai thc thng hiu, kinh nghim qun l v M&A chnh l con ng ngn
nht xm nhp th trng ca cc ngn hng nc ngoi.
Nhn chung, hot ng M&A ca Vit Nam tng trng kh cao v s lng v gi tr,
tuy quy m vn cn kh khim tn so vi cc nc trong khu vc v th gii.
Chng ta nghin cu tng hot ng c th sau:
-

i vi hot ng u t, gp vn, mua c phn tr thnh c ng chin lc

i vi nh u t chin lc trong nc: Nh nc cng ban hnh cc vn bn

iu chnh hot ng gp vn, mua c phn cho nh u t trong nc u t vo th trng
Vit Nam ni chung, th trng ngn hng ni ring nh Lut Doanh nghip nm 2005, Lut
Chng khon nm 2006 v cc vn bn hng dn thi hnh. Cc quy nh ti Quyt nh s
1122/2001/Q-NHNN ngy 04/9/2001, Quyt nh s 797/2002/Q-NHNN ngy 29/7/2002
v Quyt nh s 20/2008/Q-NHNN ngy 04/7/2008 sa i, b sung Quyt nh s 1122
v c ng, c phn, c phiu v vn iu l ca NHTM trc y c hng dn c th
chung cho hot ng mua c phn ti cc ngn hng, theo cc t chc, c nhn trong nc
phi tun th cc quy nh v iu kin, t l, trnh t, th tc tng vn iu l ca ngn hng.
Theo thng t s 13/2010/TT-NHNN ngy quy nh v cc t l bo m an ton c
th:
-

Mc vn gp, mua c phn ca Ngn hng Thng mi trong mt doanh nghip, qu

u t, d n u t, t chc tn dng khc (Doanh nghip gp vn, mua c phn)
khng c vt qu 11% Vn iu l ca Doanh nghip gp vn, mua c phn

Tng mc gp vn, mua c phn ca Doanh nghip gp vn, mua c phn khng
c vt qu 11% Vn iu l ca Doanh nghip gp vn, mua c phn

Tng mc gp vn, mua c phn ca Ngn hng Thng mi: (i) ti tt c cc cng ty
trc thuc ti a khng qu 25% Vn iu l v Qu d tr ca Ngn hng v (ii)
trong tt c cc doanh nghip, qu u t, d n u t, Ngn hng Thng mi khc
v gp vn, mua c phn ca Cng ty trc thuc khng c vt qu 40% Vn iu
l v Qu D tr ca Ngn hng, trong tng mc gp vn, mua c phn ca Ngn
hng vo cc Cng ty trc thuc khng c vt qu 25%.
Mt s thng v in hnh:
Ngn hng thu mua

NH TMCP Ngoi thng Vit Nam

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

Ngn hng mc tiu

NH TMCP Gia nh

21

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Lin doanh Qun l u t CK Vietcombank

NH TMCP Si Gn Thng Tn
NH TMCP Chu
NH u t v pht trin Vit Nam
NH TMCP Si Gn Thng Tn
NH TMCP Ngoi thng Vit Nam
NH TMCP Si Gn Thng Tn

NH TMCP Pht trin Nh TPHCM

NH TMCP Phng ng

NH TMCP Chu
CTCP u t CK Bn Vit
Cng ty ti chnh Du kh

NH TMCP Xut Nhp khu Vit Nam

Qu u t chng khon Vit Nam

CT CP u t ti chnh Si Gn - u
NH TMCP Chu
Saigon Tourist
PetroVietnam

NH TMCP Kin Long

Oceanbank

i vi nh u t chin lc nc ngoi: theo cam kt Vit Nam gia nhp WTO,

th vic cc t chc nc ngoi c php gp vn, mua c phn ca cc doanh nghip ni
chung, NHTM ca Vit Nam ni ring cng c quy nh kh c th nh Ngh nh s
69/2007/N-CP ngy 20/4/2007, Thng t s 07/2007/TT-NHNN ngy 29/11/2007 hng
dn thi hnh mt s iu ca Ngh nh s 69/2007/N-CP, Theo cc quy nh ny th tng
mc s hu c phn ca cc nh u t nc ngoi (bao gm c c ng nc ngoi
hin hu) v ngi c lin quan ca cc nh u t nc ngoi khng vt qu 30%
vn iu l ca mt NHVN. ng thi vi mi loi hnh nh u t khc nhau th c
quyn s hu t l c phn khc nhau v iu kin cho mi nh u t cng l khc nhau.
Mc s hu c phn ca mt nh u t nc ngoi khng phi l t chc tn dng nc
ngoi v ngi c lin quan ca nh u t nc ngoi khng vt qu 5% vn iu l ca
mt NHVN. Mc s hu c phn ca mt t chc tn dng nc ngoi v ngi c lin quan
ca t chc tn dng nc ngoi khng vt qu 10% vn iu l ca mt NHVN. Mc s
hu c phn ca nh u t chin lc nc ngoi v ngi c lin quan ca nh u t chin
lc nc ngoi khng vt qu 15% vn iu l, trng hp vt qu 15% th phi xin
php Th tng Chnh ph nhng ti a khng qu 20% vn iu l ca NHVN.
Din bin hot ng mua bn c phn ca NHTM cho cc t chc nc ngoi t
2005 n nay:

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

22

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Ngn hng mc tiu (Vit Nam)

T l
nm gi
c phn

OCBC-Oversea Chinese Banking

Corporation

VPBank

14,88%

Ngn hng HSBC

Techcombank

20%

Deutsche Bank

Habubank

20%

UOB Group

Southern Bank

10%

Ngn hng thu mua

Ngn hng ANZ

Dragon Capital

9,78%
Saccombank

6,66%

REE

3,66%

Connaught Investors Ltd

7,30%

Dragon Financial Holdings Limited

Standard Chartered APR Ltd

ACB

International Finance Corporation (IFC)

6,84%
8,56%
7,30%

Ngn hng Sumitomo Mitsui

15%

Vinacapital v Qu Mirae Assets (Hn

Quc)

Eximbank

International Finance Corporation (IFC)

Vietinbank

10%

Ngn hng Nova Scotia (Canada)

Vietinbank

10%

Ngn hng BNP Paribas (Php)

Oricombank

12,52%

Ngn hng Societ General (Php)

Seabank

20%

Ngn hng Maybank (Malaisia)

ABBank

15%

Ngn hng Mizuho (Nht Bn)

Vietcombank

15%

10%

i vi hot ng mua bn, sp nhp, hp nht ngn hng:

Ngy 11/2/2010 Thng c Ngn hng Nh nc k ban hnh Thng t s

04/2010/TT-NHNN cho php cc ngn hng, cng ty ti chnh, cng ty cho thu ti chnh, v
t chc tn dng hp tc c sp nhp, hp nht, v mua li t chc tn dng v ban hnh
mt quy ch php l r rng, cht ch hn i vi hot ng ht sc nhy cm ny. Thng t
s 04 : k tha v loi b nhng hn ch ca Quy ch v sp nhp, hp nht, mua li t
chc tn dng c phn Vit Nam c ban hnh theo Quyt nh s 241/1998/Q-NHNN5
ngy 15/07/1998 ca Ngn hng Nh nc, theo phm vi cc i tng c/thuc din
sp nhp, hp nht c m rng. k tha tinh thn ca Lut Doanh nghip 2005 v hp nht,
sp nhp, Lut Cnh tranh 2004 v tp trung kinh t, ng thi m bo tun th cc cam kt
ca Vit Nam i vi WTO trong lnh vc Ti chnh - Ngn hng.
V hot ng sp nhp, hp nht ch din ra mt s trng hp c bit ch nh:
Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

23

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

V sp nhp 3 ngn hng Nht, Vit Nam Tn Ngha v thng mi c phn Si Gn

Nguyn nhn sp nhp:
Trc khi sp nhp 3 ngn hng ny gp kh khn v thanh khon ch yu do dng
nhiu vn ngn hn cho vay trung di hn. Khi ngun vn ngn hn khng cn, khch hng
rt tin vi khi lng ln khin cc ngn hng trn c nhng lc mt thanh khon tm thi.
Khi cc quy nh v gii hn vay vn lin ngn hng trn tng huy ng ra i th 3
ngn hng ny s kh khn hn, thm ch c giai on Ngn hng Nh nc phi ti cp vn
h tr. Tuy nhin phng n h tr ny khng tht s hiu qu, v th NHNN quyt
nh chuyn ton b vn h tr thnh vn gp v gi mt t l c phn nht nh ca ngn
hng mi c hp nht t 3 ngn hng trn.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

24

M&A ca NHTM ti Vit Nam

Ch tiu

SaigonBank

FicomBank

TinnghiaBank

- Tin thn l l Ngn

hng TMCP Qu
c thnh lp nm
1992
- Hi s: 242 Cng
Qunh, Phng Phm
Ng Lo, Qun 1, TP
H Ch Minh

- Tin thn l Ngn

hng TMCP Tn Vit
c thnh lp vo
nm 1992.
- Tr s: cao c 927
Trn Hng o, Qun
5, Tp.HCM.

- c thnh lp vo
nm 1999, tnh n
30/09/2011
- Hi s: 50-52 Phm
Hng Thi, Phng
Bn Thnh, Qun 1
Tp H Ch Minh

(vt: t ng)

Lch s hot ng

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Vn iu l

4,185

3,000

3,399

Tng ti sn

77,985

7,649

58,940

35,030

N Chnh ph v
NHNN

2,157

Tin gi khch hng

40,930

8,800

D n cho vay

42,171

2,749

Li nhun trc thu

529

219

Li nhun sau thu

401

T l n xu 2010

12.46%

580
432

2.20%

Mc ch sp nhp:
Ba ngn hng ny hp v i n quyt nh t nguyn hp nht. Ngy 27/12/2011,
Ngn hng Nh nc chinh thc cp giy php thnh lp v hot ng cho Ngn hng
TMCP Si Gn (SCB), ngn hng c hp nht t 3 ngn hng Nht, Vit Nam Tn
Ngha v thng mi c phn Si Gn. Ngn hng mi chnh thc vn hnh t 1/1/2012.
Ngn hng TMCP Si Gn c k tha ton b mng li hot ng ca 3 ngn hng tham
gia hp nht bao gm: s giao dch, chi nhnh, phng giao dch, qu tit kim, im giao
dch, ATM, cng ty con vi cc tn gi tng ng.
Vic hp nht 3 ngn hng trn mang li li ch nh:
Th nht, n nh ha thanh khon: theo thng tin, NHNN c gii php khc
phc tnh trng mt kh nng thanh ton tm thi ca 3 ngn hng bng cch ti cp vn
cho 3 ngn hng ny. Ba ngn hng trn c hp nht nhng c thm s h tr ca Ngn
hng u t v Pht trin VN (BIDV) m bo s tng vn v duy tr kh nng thanh ton
ca ngn hng mi thi im.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

25

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Th hai, vi vn iu l 10.583,8 t ng v tng ti sn hn 153.000 t ng, SCB

mi s l ngn hng c quy m hng u v nm trong Top 5 cc ngn hng thng mi c
phn (khng tnh cc ngn hng quc doanh) xt v vn, quy m ti sn v ngun vn. Theo
, SCB mi cng c k vng c th nng cao kh nng cnh tranh trong hot ng cho
ngn hng. Ngn hng hp nht cng c mng li hot ng kh rng vi 230 im. Cc v
tr giao dch u c t trong cc trung tm thnh ph, th trn, khu vc dn c ng c v
c mt bng thun li.
Th ba, tng cng qun tr, ngay lp tc: Ba ngn hng trn c hp nht nhng
c thm s h tr ca BIDV (mt ngn hng hng u VN hin nay) m bo s tng vn, i
i vi ci thin gim st, tng qun l. BIDV s i din phn vn ca nh nc ti ngn
hng mi, m bo ngn hng sau sp nhp khng b ph sn, quyn li ca ngi gi tin
khng b nh hng.
Th t, l ci thin nng lc an ton ca h thng. Vi ng thi hp nht ny, sc
mnh ti chnh ca cc ngn hng s c gia c ng k v gp phn lm lnh mnh ha tnh
an ton ca h thng ngn hng.
V thu tm Sacombank ca Eximbank
Nguyn nhn thu tm:
Sacombank l ngn hng c thng hiu khng ch trong nc m vn ra nc
ngoi, l mt trong nhng ngn hng c quy m tng ti sn v mng li ln nht hin nay,
tnh n thng 12/2011 vn iu l trn 10.000 t ng, 10.000 nhn vin, 400 chi nhnh, c
mt lng ln bt ng sn v tr p c gi tr tim nng.
Tuy nhin thi gian gn y, Sacombank b nh gi l hot ng u t cha t
c hiu qu nh tim nng vn c. Sacombank l ngn hng c tng ti sn tng ng
vi ngn hng ACB, th nm 2009, t sut li nhun trn vn ch s hu (ROE) ca ACB l
21,78%, Sacombank 15,8%; nm 2010, ACB c 20,5%, Sacombank 16,74%; nm 2011,
ROE ca ACB vn cao hn Sacombank. Li nhun trc thu (lm trn s) nm 2009 ca
Sacombank l 2.175 t ng, 2010 l 2.560 t ng, nm 2011 l 2.728 t. Con s ln lt ti
ACB 2.838 t ng, 3.102 t ng, nm 2011 d kin l 4.100 t ng.
ng lu l c cu s dng vn ca Sacombank. Trong khi tin cho vay ra ca
Sacombank khng tng trong bn qu lin tip gn nht, th tnh n ngy 30.9.2011
Sacombank c khong 25.000 t ng u t c phiu, chim 16% tng ti sn. Cng ty
con, chng khon Sacombank, m Sacombank va thoi vn, cng l lu k chn thng gn
258 t ng. Hot ng ca cng ty a c Sacomreal cng lao ao theo th trng, lu k t
u nm n ht qu 3 nm ngoi, li nhun Sacomreal gim hn 83% so cng k nm trc
.
Cch thc thu tm Sacombank ca Eximbank:
Tnh n HC Sacombank nm 2011, nhng c ng ln ca Sacombank nm gi
vi t l REE l 3,66%, Dragon Capital c 6,66%, ANZ khong 9,78% v Ban iu hnh ca
ngn hng ny nm 9%.
Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

26

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Cng vi hiu qu hot ng thp, t thng 4/2010 n thng 6/2011, gi c phiu

STB ca Sacombank c giao dch quanh mc di gi tr s sch l 14.000 ng. Vi tnh
hnh kinh doanh nh vy, cng vi s i xung chung ca c phiu ngn hng, c ng ln
ca Sacombank bt u thoi vn. Thng 8/2011, Dragon Capital chnh thc bn ton b
6,66% vn ti Sacombank, bn ra gn 61 triu c phiu STB sau 10 nm nm gi. Thng
1/2012, hai c ng ln khc ca STB l REE, ANZ thoi sch vn khi Sacombank. Thay
vo , Ngn hng Xut Nhp khu Eximbank (EIB) tr thnh c ng ln vi lng nm
gi l 9,73%, trong phn ln l c chuyn nhng t ANZ.
Danh sch cc c ng c d on ang nm gi STB tnh n 28/03/2012:
-

Ngn hng Eximbank

Cng ty chng khon ACB

Cng ty Vng bc qu Phng Nam

Cng ty chng khon Phng Nam

Ngn hng Phng Nam (Trm B)

Ngn hng Kin Long (Bu Kin)

Va qua EIB vi t cch l mt c ng ln (s hu 9,73% vn iu l ca

Sacombank), ng thi EIB cng c y quyn bng vn bn i din cho nhm c ng a
s (trn 51% tng s c phn c quyn biu quyt) ca Sacombank gi vn bn ln ban
iu hnh Sacombank vi ngh bu li ton b HQT, Ban kim sot ca Sacombank; iu
chnh ch tiu k hoch nm 2012 t t nht 4.025 t ng, tng thm t nht 15% so vi k
hoch d kin ca Sacombank.
Vic EIB chnh thc cng khai vic thu tm Sacombank khin th trng khng
khi ng ngng v mt tin l mi trong mua bn, sp nhp ngnh ngn hng Vit Nam.
khng phi l tha thun hp nht m thu tm t t bng cch gom c phiu v vn ng c
ng ln. y l mt cch thc hin thu tm ca Eximbank v nhm cc nh u t nhm
vt qua cc ro cn v php l do Lut Cc t chc tn dng hin nay khng cho php mt t
chc c nm qu 15% vn iu l ca mt ngn hng bt k. C th tht, khi gi c phiu
ngnh ngn hng r nh hin nay th vic ch ng thu tm mt ngn hng d gian nan
nhng vn c th thc hin.
Mua bn sp nhp Ngn hng nm 2014 nng v ni room
GPBank c th m hng ma M&A khi bn 100% vn cho ngn hng ngoi UOB.
Tip n c th l HDBank...
Ngy 31/12/2013, hng tin Reuters d bo "vi ngy ti" Chnh ph c quyt nh ni
t l s hu c phn (room) cho khi ngoi. Thc t l Ngh nh 01 v t l s hu c phn
ca nh u t ngoi ti ngn hng c ban hnh ng vi ngy sau . Tng t l s hu
c phn ca khi ngoi ti nh bng ni vn gi 30%. Ring vi trng hp ngn hng yu
km, trong din phi ti c cu c th bn c phn vi t l ln hn 30%, ty theo s chp
thun ca Th tng.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

27

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Trc thng tin ny, gii ngn hng cng tin tng y s l cnh ca "php l" cho
php Ngn hng Du kh Ton cu (GPBank) l ci tn "m hng" cho ma mua bn sp nhp
(M&A) nm nay.
GPBank l n v cn li cui cng trong 9 ngn hng yu km buc phi ti c cu.
Thng c Nguyn Vn Bnh mi y cng khng nh c "x l xong" c 9 trng hp
ny. Nh bng ny ang xc tin bn 100% vn cho i tc ngoi s hu - Ngn hng United
Overseas Bank ca Singapore. Ngun tin thn cn vi thng v cho bit hai bn tin hnh
nhng tha thun v gi cng nh cc iu khon. Ngh nh 01 v room cho cc nh u t
ti ngn hng c hiu lc t ngy 20/2 v nu hai bn ng ng v gi c, sau ngy ny thng
v hon ton c th din ra hp l.
Trn thc t, thng v GPBank v UOB c gii ti chnh ngn hng k vng
khng ch l mt cuc x l trng hp yu km cui cng. b Nguyn Thy Dng - Ph
tng gim c ph trch khi Dch v Ti chnh Ngn hng ca Ernst & Young Vit Nam cho rng: "Nu thnh cng th s l mt tin l cho php vic s hu c phn chi phi ca
cc ngn hng nc ngoi i vi cc nh bng trong nc, to tin thc y cc thng
v M&A ngn hng si ng hn trong thi gian ti".
Theo Ngn hng Nh nc, ring vi cc ngn hng yu km nm trong din cn ti
cu trc, t l s hu c th vt 30% - ty theo quyt nh ca Th tng. Tuy nhin, ng L
Xun Ngha - Vin trng Nghin cu Pht trin kinh doanh (BDI) nhn nh: "Cc nh ch
ti chnh ln hin khng quan tm n cc ngn hng nh m ch thch nhng nh bng ln
thi. Trong khi , room vo hu ht nhng ngn hng ln ca VN hin kh thp v khng
cn". Hin t l s hu ti a cho nh u t nc ngoi mt nh bng ni a vn l 30%
v mi t chc khng c nm qu 20% vn. Trong khi , khng t nh bng kch room.
Sau GPBank, HDBank c th l trng hp M&A th hai khi cui nm ngoi, ngn
hng ny h l ang xem xt, chn la bn 30% c phn cho i tc chin lc nc
ngoi. D cha tit l ci tn c th nhng theo Ch tch L Th Bng Tm, 3 nh u t Nht
Bn ang l ng vin sng gi nht.
Theo l trnh ca Ngn hng Nh nc, thng 6/2014, cc ngn hng s phi phn loi
n theo chun mi ca Thng t 02 v hng lot cc quy nh mi v t l an ton vn. Do
, khng loi tr kh nng, y s l ng lc cc ngn hng ni a rc rch tm i tc
chin lc chng trc p lc tng vn.

2.1.3. Nhng nhn t thc y hot ng M&A ngnh ngn hng ti Vit
Nam thi gian ti:
Ngn hng Vit Nam hin nay tuy pht trin v s lng nhng quy m v vn, ti sn
cn thp so vi ngn hng trong khu vc. n cui nm 2010, h thng ngn hng Vit Nam
bao gm 1 ngn hng pht trin, 1 ngn hng chnh sch x hi, 5 ngn hng thng mi nh
nc v ngn hng thng mi c c phn chi phi ca Nh nc, 37 ngn hng thng mi
c phn, 50 chi nhnh ngn hng nc ngoi, 5 ngn hng 100% vn nc ngoi, 5 ngn hng
lin doanh, 18 cng ty ti chnh, 12 cng ty cho thu ti chnh, 1 Qu Tn dng nhn dn
Trung ng, hn 1.000 qu tn dng nhn dn c s v 1 t chc ti chnh vi m. Tnh n
thng 5/2010, trong s 39 Ngn hng TMCP c khong 25 ngn hng c vn iu l di
3.000 t ng. c bit c n 11 ngn hng trong s ny ch c mc vn iu l quanh mc
1.000 t ng.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

28

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Cc ngn hng quy m hot ng nh v vn thp s b p lc tng vn theo quy nh

ca Ngn hng Nh nc. Theo Ngh nh s 141/2006/N-CP ca Chnh ph v Danh mc
vn php nh ca cc t chc tn dng, theo , n ngy 31/12/2008, vn iu l ti thiu
ca cc NHTM c phn phi l 1.000 t ng, ngy 31/12/2010 phi l 3.000 t ng. Thi
gian qua, mc d gp p lc trong vic tng vn iu l theo quy nh nhng vn cha c t
chc tn dng no b ph sn hoc phi sp nhp, hp nht l do gii php pht hnh c phiu
thnh cng trong nhng nm 2007, 2008 gip cc ngn hng vt qua c yu cu tng
vn cui nm. Tuy nhin nh hng ca khng hong kinh t th gii trong thi gian qua lm
cho knh tng vn qua pht hnh c phiu s khng cn thun li v l trnh tng vn t
NHNN s l mt yu t lm y mnh hot ng M&A ngn hng ti Vit Nam trong thi
gian ti.
iu kin thnh lp ngn hng mi kht khe hn v mt php l do Ngn hng Nh
nc mun hn ch s lng ngn hng mi, tp trung cng c, chn chnh hot ng ca h
thng cc ngn hng hin c, ngn chn tnh trng cc ngn hng nh, thng xuyn b ri
vo tnh trng thiu thanh khon (do trc y chp nhn ri ro qu mc nh cho vay bt
ng sn qu mc...) th thng em bi v ra i Chnh ph phi bm vn cu vt
nh cc ngn hng M, do Chnh ph s khuyn khch sp nhp, hp nht cc ngn hng
yu km gip tng vn, tng mc an ton v nng lc qun tr ca cc ngn hng ny.
Chnh ph v Ngn hng nh nc c nhng quan tm v quy nh c th hn v
hot ng M&A ngnh ngn hng Vit Nam, h thng vn bn php lut lin quan n hot
ng sp nhp, hp nht doanh nghip hin nay tng i ng b, hon chnh nh Lut
Doanh nghip, Lut u t, Lut Cnh tranh, Lut Chng khon. Lnh vc ngn hng cn c
Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam, Lut Cc t chc tn dng.
Tham gia hot ng ngn hng v M&A ti Vit Nam l mt trong nhng chin lc
ca cc tp on ti chnh nc ngoi.
Xu hng hnh thnh Tp on Ti chnh Ngn hng Vit Nam nng cao nng lc
cnh tranh v pht trin.
Cc t chc t vn v h tr hot ng M&A ti Vit Nam.
Xu hng pht trin hot ng M&A cc Ngn hng TM trong thi gian ti:
-

Cc ngn hng nh bt tay vi ngn hng nh.

Cc ngn hng ln thc hin M&A cc ngn hng nh

Cc ngn hng c cng quy m v cng chin lc sp nhp vi nhau

Sp nhp xuyn bin gii gia cc t chc ti chnh.

Sp nhp hnh thnh nn cc Tp on ti chnh ngn hng.

Mt s kinh nghim v sp nhp, mua li lin quan n ngnh Ngn hng

-

Hot ng M&A l mt xu th pht trin mang tnh tt yu khch quan nh l mt

trong nhng gii php gp phn nng cao nng lc cnh tranh.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

29

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Cc c quan chc nng cn tip cn su rng hn lut ca cc quc gia c b dy v

hot ng M&A xy dng mt nn tng php l c bn thng nht iu chnh hot
ng ca tp on kinh t ni chung v tp on ti chnh- ngn hng ni ring, hot
ng M&A c th i vi ngnh ngn hng.

Trong iu kin Vit Nam hin nay, cc tp on ti chnh- ngn hng khng nn m
rng hot ng vo qu nhiu lnh vc, ch nn tp trung vo mt s chuyn ngnh c
kh nng pht trin nht, sau khi n nh s tng bc m rng sang cc lnh vc
khc.

Cc t chc t vn cn c to iu kin c y thng tin c h thng cnh bo

sm i vi cc thng v M&A v h thng ny nu hot ng c hiu qu s a
n thnh cng ca cc v M&A trong NH v nhiu lnh vc.

Nhng thnh cng trong hot ng M&A ngn hng thi gian qua:
-

Bc u xy dng c hnh lang php l v hot ng M&A NHTM

Lm lnh mnh ha h thng ngn hng Vit Nam, nng cao hiu qu hot ng cho
mt s ngn hng, gp phn nng cao h s an ton vn ngn hng,

Nng cao kh nng qun l, ng dng cng ngh thng qua hp tc vi nc ngoi,

Nhng hn ch hin nay trong hot ng M&A NHTM hin nay:

-

Khung php l cha hon chnh,

Cch thc v tc nghip cn s khai,

nh gi doanh nghip cha chnh xc,

Thiu kin thc v M&A,

Cha gii quyt hiu qu vn hu sp nhp.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

30

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

III. GII PHP PHT TRIN HOT NG M&A CA NHTM TI VIT NAM
1. Gii php v pha Nh nc v Ngn hng Nh nc:
1.1. nh hng hot ng i vi cc TCTD ti Vit Nam n nm 2015 to nhu
cu pht trin hot ng M&A trong ngn hng:
Th tng Chnh ph va ban hnh Quyt nh 254/Q-TTg ngy 01/03/2012 ph
duyt n C cu li h thng cc t chc tn dng (TCTD) giai on 2011 2015. Theo
, mc tiu n nm 2015, tp trung lnh mnh ha tnh trng ti chnh v cng c nng lc
hot ng, ci thin mc an ton v hiu qu hot ng ca cc TCTD; nng cao trt t, k
cng v nguyn tc th trng trong hot ng ngn hng; phn u n cui nm 2015,
hnh thnh c t nht mt n hai ngn hng thng mi c trnh tng ng vi cc
ngn hng trong khu vc.
Chnh ph khuyn khch vic sp nhp, hp nht, mua li cc TCTD theo nguyn tc
t nguyn, bo m quyn li ca ngi gi tin v cc quyn, ngha v kinh t ca cc bn
c lin quan theo quy nh ca php lut; khng xy ra v v mt an ton hot ng
ngn hng ngoi tm kim sot ca Nh nc.
Ngn hng Nh nc cho rng, sp nhp, hp nht ngn hng l xu hng tt yu
khch quan hin nay nng cao kh nng cnh tranh. Sp nhp, hp nht ngn hng em li
gi tr gia tng ln hn so vi khi cc ngn hng ng ring r nh t c li ch kinh t
theo quy m ln hn, tng uy tn, thng hiu, gim chi ph, khai thc ti a li th kinh
doanh ca cc bn tham gia, pht trin c s khch hng, mng li phn phi
Do , xu hng sp nhp, hp nht ngn hng c th xy gia cc ngn hng ln vi
nhau, gia ngn hng ln v ngn hng nh, gia cc ngn hng nh vi nhau.
Nh vy, nh hng khung php l v ang m ra cho mt khuynh hng pht
trin tch cc.
1.2. Hon thin khung php l thc y hot ng M&A ngnh ngn hng v
kim sot, hn ch cc tc ng tiu cc
Ti Vit Nam, vn M&A khng phi l mi, 10 nm v trc, NHNN c hn
mt Quy ch v sp nhp, hp nht, mua li t chc tn dng c phn ban hnh km theo
Quyt nh s 241/1998/Q-NHNN5 ngy 15/07/1998 ca Thng c NHNN lm tin
php l quan trng cho nhng cuc M&A ngn hng din ra vo cc nm 1997, 1998, 1999,
2001, 2003 vi vic nhiu NHTM c phn nng thn vi quy m vn nh c M&A nh
NHTM c phn Phng Nam M&A hng lot cc NHTM khc nh NHTM c phn nng
thn ng Thp, Chu Ph, i Nam, Ci Sn; NHTM c phn ng M&A NHTM c
phn t gic Long Xuyn; Sacombank M&A Ngn hng Thnh Thng; NHTM c phn
Phng ng M&A vi Ngn hng nng thn Ty ...
Va qua, NHNN Vit Nam cng ban hnh Thng t s 04/2010/TT-NHNN hng
dn vic sp nhp, hp nht v mua li cc t chc tn dng thay th cho Quyt nh s
241/1998/Q-NHNN5 ngy 15/07/1998 (Thng t s 04). Thng t s 04 : (i) k tha v
loi b nhng hn ch ca Quy ch v sp nhp, hp nht, mua li t chc tn dng c phn

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

31

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Vit Nam c ban hnh theo Quyt nh s 241/1998/Q-NHNN5 ngy 15/07/1998 ca

Ngn hng Nh nc, theo phm vi cc i tng c/thuc din sp nhp, hp nht
c m rng. (ii) k tha tinh thn ca Lut Doanh nghip 2005 v hp nht, sp nhp, Lut
Cnh tranh 2004 v tp trung kinh t, ng thi m bo tun th cc cam kt ca Vit Nam
i vi WTO trong lnh vc Ti chnh - Ngn hng.
Ngoi vic tun th cc quy nh ca php lut chuyn ngnh trong qu trnh M&A
ngn hng, cc bn trong quan h M&A phi tun th cc quy nh ca php lut khc nh
php lut v doanh nghip, php lut v u t, php lut v cnh tranh... Php lut v cnh
tranh quy nh khi sp nhp, hp nht dn n tp trung kinh t dn n mt ngn hng c
mc "tp trung kinh t" ln hn 50% th trng lin quan. Php lut v chng khon cng
iu chnh hot ng pht hnh ra cng chng ca t chc tn dng, c th ti Thng t s
07/2007/TT-BTC ca B Ti chnh xc nh c th ngha v xin php pht hnh ca t chc
tn dng. Ngoi ra, php lut chng khon cn iu chnh cc t l s hu ca ngn hng
nc ngoi, t chc nc ngoi i vi c phn ti cc ngn hng nim yt trn s giao dch
chng khon. Php lut v ti chnh iu tit vic xy dng Phng n chuyn giao ti sn, ti
chnh, thu khi cc ngn hng M&A. Php lut v dn s, thng mi lin quan n cc quy
nh iu chnh hp ng M&A. Php lut v s hu tr tu i vi vic chuyn nhng, mua
li nhn hiu, thng hiu ca ngn hng; php lut v lao ng i vi vic xy dng
phng n s dng lao ng khi sp nhp, hp nht ngn hng... Bn cnh h thng cc quy
nh php lut Vit Nam, hot ng M&A ngn hng phi tun theo cc tho thun, hip c
song phng v a phng nh cc cam kt ca Vit Nam gia nhp WTO, cc quy nh trong
Hip nh thng mi Vit Nam - Hoa K, cc Hip nh ASEAN...
Do , h thng vn bn php lut cn hon thin hn na t thng thong, ph
hp vi thng l quc t v thng nht vi nhau.
-

Xy dng tp trung v c h thng i vi quy nh ca php lut v M&A ngn hng

vi (i) hot ng mua li, sp nhp v hp nht v (ii) u t mua c phn tr thnh
c ng chin lc trong Lut Cc t chc tn dng vi t cch l o lut iu chnh
chuyn ngnh, theo cn c cc nh ngha, khi nim, hnh thc, iu kin, quy
trnh v hp ng M&A ngn hng c th.

ng thi, vi t cch l mt hnh thc tp trung kinh t b iu chnh bi cc quy

nh ca php lut cnh tranh, cc quy nh v M&A ngn hng cn phi ph hp, p
ng cc iu kin v kim sot cnh tranh khng lnh mnh, v th phn, th trng
lin quan... trnh vic c quyn, hn ch cnh tranh lnh mnh trn th trng
ngn hng. Hin nay, cc o lut v u t, cc cam kt ca Vit Nam v u t cng
xc nhn M&A l mt hnh thc u t, tuy nhin quy nh ny mi ch xc nh
n vi t cch l mt hnh thc u t trc tip (FDI) v cn rt s si v yu cu,
iu kin, trnh t, th tc u t ny trong lnh vc ngn hng, trong khi Lut
Chng khon coi hot ng gp vn, mua c phn ca nh u t i vi cc ngn
hng trn th trng chng khon l mt hnh thc u t gin tip (FII)...

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

32

M&A ca NHTM ti Vit Nam

-

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

Ngoi ra, cc vn php l khc cng rt ng c quan tm nh nh gi ti sn,

thng hiu, thu, gii quyt lao ng sau M&A... cng cn phi c lm r trong
qu trnh hon thin cc chnh sch, c ch cho hot ng M&A ngn hng.

1.3. Ngn hng Nh nc Vit Nam cn ch trng, tng cng nh gi xp

loi, gim st ngn hng theo tiu ch CAMEL v quy nh ch ti gp phn
c cu li h thng ngn hng thng mi Vit Nam:
Trong thc t thc hin cc quy nh trn vn cha c quan tm kim sot, nh gi
ng mc v tnh ch ti cha cao v vy c th c c s phn loi ngn hng gp phn ti
cu trc h thng ngn hng Vit Nam tht vng mnh i hi nh nc, Ngn hng nh nc
cn tng cng nh gi, xp loi, gim st xp loi ngn hng theo Quyt nh 06/2008 c
nhng nh gi ton din v ngn hng, cn thit c nhng ch ti bt buc i vi nhng
ngn hng khng tiu chun phi b sp nhp, hp nht, mua li m bo an ton h
thng ngn hng Vit Nam v kt hp gia ngn hng mnh vi ngn hng yu thng qua
hot ng M&A nng cao nng lc cnh tranh ca h thng ngn hng Vit Nam.
1.4. Tng cng hot ng truyn thng v M&A ngnh ngn hng thng qua hi
tho, din n:
Vi vai tr l ngi qun l trc tip v nh hng cho h thng ngn hng thng
mi ni chung v cc ngn hng thng mi c phn ni ring, Ngn hng Nh nc cn tch
cc hn na trong vic ph bin rng ri cc kin thc v mua bn, sp nhp, thng xuyn
t chc cc bui ta m, hi tho chuyn vi s tham gia ca cc lnh o cc ngn hng
chia s cc kin thc, kinh nghim v mua bn sp nhp din ra trn th gii, ng thi
ph bin nhng kinh nghim ca nhng v mua bn c phn din ra ti Vit Nam trong
thi gian qua.
2. i vi cc NHTM Vit Nam:
2.1. Ngn hng thng mi Vit Nam cn thay i t duy, nhn thc v hot ng
mua bn, sp nhp, hp nht
Cc ngn hng thng mi Vit Nam cn thay i t duy v hot ng mua bn, sp
nhp, hp nht. Mua bn, sp nhp, hp nht doanh nghip ni chung v mua bn, sp nhp,
hp nht trong lnh vc ngn hng ni ring ang l xu th tt yu din ra trn th gii, v
Vit Nam chc chn cng khng nm ngoi xu th . Do , cc ngn hng thng mi
khng nn e ngi hoc trnh n, khng nn xem sp nhp l xu, l khng tt, v khng phi
c hot ng yu km th mi phi sp nhp. Khng k n nhng thng v mua bn, sp
nhp mang tnh thu tm, mua bn, sp nhp nu c s ch ng, chun b k lng v s
ph hp gia hai bn i tc s d dng to ra hiu qu cng hng rt ln.
2.2. Ngn hng thng mi cn xy dng mc tiu v chin lc, quy trnh c th
cho hot ng M&A
Cc ngn hng tham gia M&A cn nghin cu 4 chin lc thng hiu c bn sau
y, mi chin lc u tn dng c nhng thun li vn c ca ngn hng.
-

Chin lc L en, Vi chin lc L en, s c mt thng hiu c s dng,

thng l thng hiu ca ngn hng ng ra sp nhp v mt thng hiu nhanh

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

33

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

chng mt i, ging nh bin vo mt ci l en. Nu l ngn hng nh kh nng thc

hin chin lc ny trong M&A l iu c th xy ra.
-

Chin lc Thu hoch, trong chin lc ny, ti sn ca mt thng hiu s c rt

dn theo thi gian cho n khi n ch cn l mt chic v rng. S pht trin thnh tp
on ti chnh ngn hng c th thc hin Chin lc ny trong hot ng M&A.

Chin lc Kt hp, trong chin lc ny, vic kt hp hai thng hiu ng ngha
vi vic tm kim nhng im khc bit thch hp v ngha trong tm tr khch hng
ca c hai thng hiu. Hot ng M&A gia ngn hng vi cc TCTD phi ngn hng
c th p dng chin lc ny.

Chin lc Khi u mi, Trong chin lc ny, c hai thng hiu ca hai ngn hng
c sp nhp u khng mang li ti sn to ln no, v th h xy dng nn thng
hiu mi. Chin lc ny thng thch hp vi nhng ngn hng nh, cha c mt
nhn thc hay ti sn thng hiu ln ca ring h. Khi c hn 2 ngn hng nh sp
nhp, chin lc ny l gii php hiu qu xy dng nn ti sn thng hiu.

la chn chin lc no l ph hp nht cn c mt cuc nghin cu nh tnh

gm nhng nhm c ng chnh c phn ra ring r bao gm: khch hng hin ti, lnh o
ngn hng, c ng v pha bn ngn hng i tc. Cc ngn hng cn ch cc vn trong
qu trnh thc hin trc trong v sau M&A.
2.3. nh gi v la chn phng php nh gi ngn hng ph hp
Cc ngn hng c th tham kho mt s phng php nh gi xut hin t lu trn
th gii nh Phng php chit khu theo dng tin, Phng php h s nhn doanh thu/ li
nhun.
Bn cnh , cc ngn hng cn phi c gng to thm gi tr cho mnh v gi tr ca
bt c doanh nghip no cng c quyt nh bi hai yu t: mt l, ngn hng ny to nn
c gi tr g qua cc sn phm hoc dch v ca h m x hi ang cn v chp nhn mua;
hai l ngn hng ny lm g c x hi d dng nhn din c h, c cm tnh v tin
tng quyt nh chn mua sn phm/dch v ca doanh nghip ny thay v chn mt
doanh nghip khc.
2.4. Ngn hng cn la chn thi im giao dch M&A v minh bch thng tin
Mua bn sp nhp doanh nghip, ngn hng hin ang l xu th chung trn th gii
trong tt c cc lnh vc, cng si ng vi khu vc c tnh chi phi cao nh khu vc ti
chnh. Cc ngn hng thng mi Vit Nam cn c thi tch cc v ch ng tham gia vo
xu hng ny, cn c quan im tch cc, xem sp nhp v mua li gia cc ngn hng vi
cc ngn hng v cc doanh nghip phi ngn hng trong v ngoi nc l mt tt yu, khch
quan, nn c nghin cu, s dng ph hp vi chin lc pht trin v kinh doanh ca tng
ngn hng;
V vy, khi vic minh bch ha thng tin c thc hin tt, cc nh u t, cc ngn
hng khc s d dng tip cn v cng ngn hng bn tho k hoch sp nhp cho mt s lin
kt ln hn v c hiu qu hn.
Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

34

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

2.5. Ngn hng cn xc nh, la chn i tc trong mua bn, sp nhp, hp nht
Ngn hng cn xc nh mnh ang tm kim ci g, c th l mt ngn hng khc nh
hn m rng th phn, tng vn iu l hay mt cng ty bo him, cng ty chng khon
nhm a dng ho sn phmsau ngn hng tin hnh tm kim v lit k danh sch ng
vin mc tiu. Ngn hng nn a ra cc tiu ch c th la chn nh: quy m, thi gian
hot ng, lnh vc kinh doanh, th phn, vng hot ng, nhm khch hng, danh ting, mi
quan h, vn ho cng ty. Danh sch cc tiu ch ny cng nhiu cng tt c th lc bt
nhng ngn hng cha p ng, lm cho vic la chn d dng hn.
2.6. Ngn hng cn ch trng yu t ngun nhn lc cho qu trnh sp nhp
Trong iu kin hi nhp hin nay, hot ng mua bn, sp nhp cn phi c xem
nh mt hot ng u t mi, l hot ng m cc ngn hng c th tch cc ch ng tham
gia v li ch ca mnh ch khng phi theo yu cu t pha Ngn hng Nh nc. Cc c
ng ca ngn hng nn xem y l mt c hi lm tng gi tr c phn ca mnh ti ngn
hng. Thm vo , cc nh qun tr ngn hng cn tch cc nghin cu, trau di cc k nng
qun l cng nh nng cao hiu bit v hot ng mua bn, sp nhp c th qun l, iu
hnh tt ngn hng sau qu trnh sp nhp.
i vi cc nhn vin trong ngn hng, c c s ng h ca h, trc khi qu
trnh sp nhp din ra, ban lnh o cn thng tin ton th nhn vin c bit v hy
nhn vin cng tham gia vo qu trnh ny, ch gii thch mi khc mc ca nhn vin. c
bit phi gip nhn vin hiu c nhng li ch m qu trnh sp nhp em li v to iu
kin cho h tr thnh mt b phn trong thc th thng nht mi. Nhng iu ny s gip
nhn vin ng tnh, ng h v c nim tin vo chnh sch sp nhp ny. Mt khi c c s
ng lng v h tr t pha cc nhn vin th qu trnh sp nhp s din ra nhanh chng v
thnh cng.
Bn cnh , khng nn to s phn bit, phi c chnh sch i ng v trng dng
cng bng, hp l gia nhn vin mi vi nhn vin c sau qu trnh sp nhp, trnh tnh
trng bt mn, chn nn, khng cn nhit huyt cng hin sc lao ng ca h. Nhng vn
v lng thng, ph cp, ch ngh hu phi tha ng vi s ng gp ca tt c nhn
vin.
2.7. Ngn hng thng mi cn c s phi kt hp vi Lut s, cc Cng ty t
vn trong hot ng M&A
Vai tr ca cc Cng ty t vn l rt quan trng gp phn h tr, t vn cho ngn hng
cc vn trn, l nhng nh cung cp cc dch v M&A t A ti Z vi cc khu (i) d
bo, tm kim, thm d i tc, (ii) thm nh y cc ni dung v php l/ti chnh
(Legal/Financial Due Diligence); (iii) thit lp hp ng M&A trong tng trng hp, tng
yu cu c th; (iv) cc th tc vi c quan nh nc c thm quyn sau M&A; (v) cc vn
cn gii quyt sau M&A. V cung cp cc dch v M&A, nht l M&A ngn hng i hi
cc cng ty t vn, chuyn gia t vn M&A phi l nhng cng ty, chuyn gia hng u v ti
chnh, ngn hng v php lut, c kinh nghim thc t.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

35

M&A ca NHTM ti Vit Nam

GV: PGS.TS. Trm Th Xun Hng

KT LUN

Qua ni dung trnh by trn, chng ta c nhng hiu bit ng k v hot ng

sp nhp v mua li ca h thng NHTM ti Vit Nam trong nhng nm qua. c im, mc
ch, phng thc ca cc thng v sp nhp v thu tm, cng nh nhng thun li, kh
khan v hn ch trong hot ng ny i vi h thng NHTM ti Vit Nam.
Kt li, mt thng v M&A trong NHTM Vit Nam hin nay cn ch nhng vn
sau:
-

Trc khi thc hin thng v, cn phi xc nh c mc tiu, mc ch trong

thng v v xy dng k hoch thc hin mt cch k cng.

Cn xc nh ng thi im thc hin hot ng M&A ny.

Mt thng v c th i n thnh cng m mn th cn phi c mt ngi ng u

bn lnh v ti nng, c th dn dt thng v i n kt cc tt p.

Chun b v xy dng k hoch s dng ngun lc ti chnh thc hin thng v

Cn xy dng k hoch thc hin trong qu trnh hu sp nhp. Nhng vn ny

sinh trong qu trnh hu sp nhp l nhng nguyn nhn chnh dn n s tht b ca
hot ng ny.

Trn y l nhng ni dung trong bi nghin cu ca nhm chng em. Trong qu trnh
lm bi i khi s c nhng sai st. Nhm chng em mong nhn c nhng li ng gp
ca thy v ca cc bn c th hon thin nhng kin thc nhm vn dng tt hn
trong cng vic cng nh trong cuc sng.

Nhm 14 Ngn hng Ngy 2 K22

36