Gia công siêu chính xác

Những phương pháp gia công đạt độ chính xác cao đã được sử dụng trong khoảng 3 thập kỉ
qua. Trong những năm 70 nó đã được ứng dụng đạt hiệu quả cao trong sản xuất đĩa từ dùng
cho ổ cứng máy vi tính, các thiết bị thu nhận hình ảnh của máy photocopy và máy in. Những
chi tiết này đều có yêu cầu kỹ thuật khá cao về chất lượng bề mặt và độ chính xác hình dáng
hình học. Để đạt được tiêu chuẩn, người ta đã sử dụng công nghệ tiện kim cương đơn, khác so
với quy trình gia công truyền thống có nhiều nguyên công từ gia công thô cho đến tinh kết hợp
với mài và đánh bóng.
Ngày nay kỹ thuật gia công siêu chính xác đã được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp và có
tính thương mại cao. Những sản phẩm tiêu dùng có ứng dụng nhiều của kỹ thuật quang học
như: tivi, camera, kính áp tròng, ống nhòm, máy tính, hay các thiết bị trong hệ thống an ninh,…
đều là các sản phẩm được chế tạo bằng công nghệ này.
Chỉ trong những năm gần đây, lĩnh vực gia công có độ chính xác cao đạt được những tiến
bộ quan trọng trong công nghệ chế tạo máy, năng suất và chất lượng các thiết bị trong cơ khí
chính xác cũng được nâng cao rõ rệt. Giai đoạn này, kỹ thuật gia công siêu chính xác được ứng
dụng trong gia công những chi tiết máy cực nhỏ và chế tạo nhanh các khuôn đúc chính xác có
các phần tử vi mô. Những kỹ thuật phổ biến hơn cả là vi EDM, gia công cao tốc và vi gia công

Vi EDM (micro Electro Discharge Machining)

Khi đề cập đến việc nâng cao khả năng công nghệ của hệ thống máy móc, thiết bị trong lĩnh
vực khuôn đúc, đúc vi khuôn là lĩnh vực yêu cầu một mức độ rất cao về tính phức tạp và độ
chính xác. Trong đúc vi khuôn, những chi tiêt có khối lượng không lớn hơn 1 phần ngàn gram và
độ dày chỉ một vài micromet đang được sản xuất thương mại bởi những công ty áp dụng công
nghệ vi EDM.

Công nghệ đúc vi khuôn đòi hỏi những kỹ thuật tiên tiến trong thiết kế và chế tạo dụng cụ.
Nhiều quy ước được thiết lập trong sản xuất khuôn đã không còn áp dụng được khi những kích
thước gia công ở cấp độ micromet. Những kỹ thuật gia công chuyên dụng đã và đang được phát
triển, bao gồm cả vi EDM và thường kết hợp với kỹ thuật gia công tiên tiến khác như phay cao
tốc với những lưỡi cắt cực nhỏ trên những thiết bị đệm granit polime cực kì ổn định, cho phép
chế tạo những phần tử vô cùng nhỏ theo khuôn.

1/4
Gia công siêu chính xác

Trong vi EDM, điện cực dây có kích thước nhỏ hơn từ 4 – 5 lần so với sợi tóc người. Phổ biến
hơn, cần phải giữ những bộ phận khó có thể nhìn thấy bằng mắt thường, và sản xuất những lỗ
nhỏ có đường kính chính xác đến 0.0005 inch.

Cả điện cực dây và điện cực xung EDM đều được dùng trong vi EDM. Quá trình EDM vi mô là
quá trình đòi hỏi việc sử dụng những trang thiết bị đặc biệt. Việc gia công những lỗ có đường
kính nhỏ hơn 0.004 inch thường không dễ dàng thực hiện được. Đối với những công việc tinh vi
như vậy, trang bị công nghệ cần đặc biệt chú ý là đồ gá, điện cực dụng cụ, nguồn điện và phần
mền mô phỏng.

Dây điện cực nhỏ nhất dùng trong vi EDM có đường kính từ khoảng 0.0008 inch, thông thường
sử dụng dây có đường kính khoảng từ 0.001 – 0.002 inch. Những dây này thường được làm
bằng vonfram do đồng thau không đạt được độ bền theo yêu cầu đối với những đường kính nhỏ
như vậy.

Khởi tạo lỗ xỏ dây

Khi sử dụng những dây rất nhỏ như vậy, trở ngại chính nảy sinh từ việc tạo ra các lỗ xỏ dây. Một
vài trường hợp, có thể cắt bên ngoài phôi gia công, sau đó đến biên dạng bên trong để loại bỏ
việc xỏ dây qua phôi, hoặc tạo lỗ xỏ dây lớn phía ngoài của những chi tiết được gia công.

Những lỗ khởi động không chỉ phải nhỏ vừa đủ để ngăn chập mạch mà còn phải được định vị
chính xác. CNC của EDM còn quan trọng trong việc đo bộ hãm, một hệ thống nhằm điều chỉnh
độ căng dây.Trong cắt dây vi EDM, độ căng dây thường từ 50 – 100 gm so với cắt dây thông
thường, có thể hoạt động với lực căng dây khoảng 1 hoặc 2kg.

Khi đề cập đến việc mắc dây tự động trong EDM, phương pháp được sử dụng để cắt dây phải
để các đầu dây không bị rìa. Điều này giải thích tại sao một vài hệ thống căng dây và tách rời
nó bằng một quy trình cấp nhiệt dùng vuốt thon các đầu để dễ mắc dây. Nhằm hỗ trợ thêm, các
hệ thống mắc dây có thể lắp đặt bộ phận hút vào phần đầu thấp của máy để đưa dây xuyên
qua những lỗ xỏ dây của phôi gia công và vào trong những ống dẫn thấp hơn.

Một điều quan trọng nữa là vi EDM phải kèm theo chương trình con giúp dây hoạt động trong
những tình huống chập mạch trong lỗ xỏ dây, khi lỗ xỏ bị  cong. Vì thế, ngay cả khi dây chạm
vào mặt của lỗ xỏ dây, thiết bị sẽ cắt những bản xoắn ốc nhỏ, ví dụ như gỡ nó ra cả ở đỉnh lẫn
ở đáy của lỗ.

Vi EDM cũng nên kèm theo một máy phát điện dùng trong vi gia công. Những máy phát điện
như vậy cần có khả năng giảm năng lượng phóng tia lửa điện cho những đường kính dây nhỏ,
nhưng đồng thời cung cấp đủ năng lượng cho việc bóc tách nhanh vật liệu gia công. Sở dĩ có
yêu cầu này là bởi những ứng dụng vi EDM thường đòi hỏi chất lượng bề mặt sau gia rất cao, và
vì việc đánh bóng nguội những phần cực nhỏ để đạt cấp độ nhám theo yêu cầu trong thực tế là
không thể, nên bắt buộc quá trình gia công vi EDM phải tạo ra cấp nhám rất cao để đạt yêu cầu
kỹ thuật ngay sau gia công.

Bên cạnh đó vi EDM dạng gia công xung với điện cực bằng đồng đóng vai trò quan trọng trong

2/4
Gia công siêu chính xác

gia công các phân tử vi mô có trong các kết cấu vi khuôn.

Hiện tại, những dụng cụ phay có đường kính 0.2mm được sử dụng để gia công những điện cực
bằng đồng với kích thước 1 x 1mm. Công đoạn gia công cơ được thực hiện với các chế độ công
nghệ tương đối cao và phần nào khác biệt so với gia công thông thường, nhằm tăng năng suất
và độ bền dụng cụ nhưng vẫn bảo đảm độ chính xác ngay cả cấp độ vi mô.

Phoi gia công có kích thước cỡ micromet, hình dáng được duy trì giống với gia công thông
thường và cũng phụ thuộc nhiều vào dụng cụ. Ngoài ra, khi tăng chiều sâu cắt sẽ tăng tuổi thọ
cho dụng cụ, đây là một điểm đáng lưu ý và cũng là điểm khác biệt so với gia công thông
thường.

Một vấn đề cần lưu ý là gia công vi EDM luôn cần có chương trình mô phỏng đi kèm. Do tính
chất vi mô, những phần tử gia công thậm trí mắt thường khó mà quan sát, cho nên chương trình
mô phỏng gia công sẽ giúp quan sát rõ ràng các quá trình làm việc của cả hệ thống, từ đó
không chỉ giảm thiểu đáng kể sai sót khi lập trình gia công mà còn giúp tối ưu hóa ở mức độ
cao nhất quá trình công nghệ để đạt hiệu quả tốt nhất.

Gia công tốc độ cao

Gia công cao tốc là một vấn đề đang đề cập nhiều hiện nay. Đây là biện pháp gia công cải thiện
đáng kể hiệu quả của các chế độ công nghệ, trong đó thay thế tốc độ chạy dao chậm, chiều
sâu cắt lớn bằng chế độ gia công gồm vận tố c cắt cao, lượng chạy dao lớn và chiều sâu cắt
nông. Khi đó phoi gia công được tạo ra nhỏ hơn và rời nhanh khỏi phôi. Chiều sâu cắt nhỏ làm
nhiệt cắt sinh ra ít, là điều kiện để tăng lên đáng kể số vòng quay của trục chính máy trong 1
phút. Khi đó lực của phoi tác động lên lưỡi cắt giảm và vì vậy lượng chạy dao có thể được đẩy
lên mức đáng kể nhằm tương thích với tốc độ quay nhanh của máy.

Trong nhiều thập kỉ tiếp theo, những vi hệ thống được kì vọng sẽ đóng vai trò chủ yếu trong
cuộc cách mạng kĩ thuật toàn cầu ở những lĩnh vực khác nhau như sinh học, y học, công nghệ
thông tin và nhiều lĩnh vực khác chưa được con người nghĩ tới hiện nay. Ví dụ, những tiến bộ
trong kỹ thuật đang hướng đến việc cung cấp cho các nhà khoa học khả năng điều khiển những
đơn thể rất cơ bản cho sự sống ở một mức độ chưa từng có trước đây.

Chế tạo dụng cụ siêu nhỏ

Một trong những mục đích chính trong cuộc cách mạng này sẽ là khả năng sản xuất những
dụng cụ tí hon. Nhiều kĩ thuật vi gia công khác nhau sẵn có có thể được sử dụng nhằm nhắm
đến những nhu cầu của cuộc cách mạng đang xảy đến trước mắt. Kĩ thuật vi gia công trên lớp
nền silicon đặc biệt được tạo ra trong công nghiệp vi điện tử, và tạo đòn bẩy cho tất cả các lợi
thế của việc chế tạo khối xử lý được thiết lập trong hệ vi mạch.

Khi một hệ thống vi mô trở thành hệ thống hoàn chỉnh, không chỉ là một thiết bị mà là sự tích
hợp lại nhiều thành phần như phần tử cơ khí, phần tử quang học, các khối chức năng, các linh
kiện điện tử…trong một bộ phận hoàn chỉnh, thích hợp cho ứng dụng riêng biệt. Trọng tâm của
tất cả những vấn đề này là kỹ thuật chế tạo.
Vi gia công có vai trò quan trọng trong chế tạo các hệ vi-cơ-điện (MEMS). Bằng cách tích hợp

3/4
Gia công siêu chính xác

các phần tử cơ khí, cảm biến, khuếch đại và điện tử trên lớp nền Silocon. Thiết bị MEMS rất
nhỏ, kích thước từ dưới miromet đến milimet.
Sự gia công vi mô cũng quan trọng trong việc chế tạo hệ vi điện cơ (MEMS). MEMS nhỏ, được
tích hợp với những thiết bị và hệ thống liên kết những thành phần cơ và điện. Chúng sắp xếp
theo kích thước từ mức dưới micromet đến mức milimet.
Những hệ thống này có thể được dùng cho bộ cảm biến, bộ điều khiển, hoặc thậm chí công
nghệ dẫn động với tỉ lệ cực nhỏ, và thực hiện chức năng một cách riêng lẻ hay trong nhiều
chuỗi để sinh ra những hiệu ứng điều phối trên tỉ lệ vĩ mô, cung cấp nền tảng cho kĩ thuật chế
tạo những vi dụng cụ nhằm thực hiện những chức năng phức tạp.

Sự gia công vi khối, một trong những kĩ thuật MEMS, là phương pháp thiết yếu để chế tạo
những cấu trúc có tỉ lệ nano hay micro trên các thiết bị bán dẫn bằng silic nguyên chất. Quy
trình khắc ướt trực tiếp đã được hiểu đầy đủ ở mức độ cấu trúc tinh thể và được sử dụng trong
việc sản xuất những chi tiết cơ khí trong thời gian mới đây. Bởi khả năng chạm trổ chính xác với
cấu trúc 3D, sự gia công vi khối đã trở thành một trong những công nghệ quan trọng bậc nhất
trong những lĩnh vực sản xuất cấu trúc nano.

Một vài ngành công nghiệp đang khảo sát quy trình gia công 3D với sự sử dụng dung dịch trơn
nguội tối thiểu. Trong gia công, dung dịch này, một chất độc hại cho sức khỏe và khó loại bỏ,
được dùng để làm tiên tán lượng nhiệt tạo ra trong suốt quá trình cắt. Trong những năm gần
đây, việc nghiên cứu được tập trung vào tìm hiểu ảnh hưởng của những lượng dung dịch trơn
nguội tối thiểu (MQL) trong gia công. Ở nghiên cứu này, tỉ lệ tiêu thụ dung dịch này được giới
hạn đến mức tối đa là 0.0085 l/h, ngược với mốc chuẩn của lưu lượng 309.6 l/h như thông
thường.

Theo Cẩm nang gia công kim loại Việt Nam

Hiệu đính nội dung và soát lỗi kỹ thuật: Hoàng Huy - MES Lab.

4/4