Professional Documents
Culture Documents
NH
SO2
7. Thn sa l cht g ?
L khong vt thu ngn sunfua HgS, nguyn liu ch yu sn xut
thu ngn.
8. Cholesterol l cht g?
L mt sterol chnh c ph bin trong m ngi, ng vt v mt s
thc vt, di dng t do hay este vi axit bo mch di l cht cn thit cho
c th (thnh phn ca protein, huyt thanh, mng t bo, cht to homon gii
tnh, axit mt) nhng nu c nhiu cholesterol trong mu s to iu kin
cho cht bo giu axit bo no bm vo thnh trong ca ng mch n mc
c th ngn mu khng lu thng.
9. ADN l cht g ?
L nhng axit nucleic v c phn t khi ln ti hng chc triu vc (hay u).
ADN l thnh phn ch yu ca nhim sc th trong nhn t bo ca
phn ln sinh vt, c vai tr quyt nh nhng c trng di truyn bng cch
iu chnh s tng hp protein trong t bo.
10. Qu t v ht tiu cha cht cay l cht g ?
Chng c nhng loi ancaloit khc nhau. Ancaloit l loi hp cht hu
c c cha nit c tnh baz, thng c ngun gc thc vt, a s c cu trc
phc tp, thng l cc cht d vng.
Ancaloit trong t c tn l capsicain. Cht ny pha long 10 vn ln
vn cn rt cay.
Ancaloit trong ht tiu l hai cht c tn l chavixin v piperin. Cht
chavixin to ra v cay hc ca ht tiu.
11. Cn kh l cht g ?
cc nh hng thng dng loi cn kh t thay cho bp ga khi
n cc mn lu. chnh l cn c cho vo mt cht ht dch th, loi bt
ny hin c sn xut v nhiu mc ch khc nhau: cho vo t lt, cho vo
t chng trng thi hn hn ko di, cho vo cn th d cht norsocryl ca
OCH2COOH
Cl
Cl
Cl
Cl
2,4-D
Cl
2,4,5-T
11
Cl
Cl
Cl
Cl
ioxin
Trong cuc chin tranh Vit Nam , quc M ri xung Min Nam
nc ta hng vn tn cht c mu da cam trong cha 2,4-D , 2,4,5-T v
ioxin m hu qu ca n vn cn cho n ngy ngay.
28. en ailin l cht g ?
Trang phc mu en c nhiu ngi a chung.
Cht mu en nhum vi c nhiu loi, trong c en anilin.
en anilin c iu ch trc tip trong thng nhum vi hoc si, v n
khng tan trong nc. iu ch en anilin, ngi ta cho anilin tc dng
vi cht oxi ho mnh nh KClO 3, K2Cr2O7 vi cht xc tc l mui st hay
ng.
Nm 1834, F.F Runge xc nh cu to ca en anilin thuc loi
para - quinonimit:
N =
= N
CH3
CH2
CH3OCO
12
13
14
15
2CO O 2 2CO 2
36. V sao khng th dp tt m chy ca cc kim loi K, Na,
Mg,... bng kh CO2?
Do cc kim loi trn c tnh kh mnh nn vn chy c trong kh
quyn CO2
Th d: 2Mg + CO2 2MgO + C
37. V sao khng dng chai thu tinh m phi dng chai bng nha
(cht do) ng dung dch axit flohiric HF?
Do axit HF l axit yu nhng c tnh cht c bit l n mn thu tinh
v n tc dng c vi oxit silic c trong thnh phn ca thu tinh.
SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O
Ngi ta thng li dng tnh cht ny khc ch ln thu tinh.
16
as
clorophin
(C6H10O5)n + 6nO2
17
18
19
1
t gam bc trong 1 lt nc
5
cng dit cc vi khun. Khng cho vi khun pht trin nn gi cho thc n
khng b i thiu.
53. V sao dng dao (bng thp) ct l, to th b mt ch ct s b
en ?
Trong l, to v nhiu loi tri cy c cha tanin. Tanin cn gi l axit
tanic, n tc dng vi st to thnh st (III) tanat c mu en. Tanin c v
cht, qu hng c v cht do rt nhiu tanin.
Tanin tinh khit l cht bt mu vng, d tan trong nc.
C khi khng dng dao bng st ct l, to, hng m sau mt lc,
ch ct vn b thm en l do kt qu ca nhiu bin i ho hc. Trong
phn t tanin c cha nhiu gc phenol, cc gc ny rt mn cm vi nh
sng v rt d b oxi ho bi oxi ca khng kh bin thnh cc oxit c mu
en. V vy tanin thng c bo qun trong cc bnh thu tinh sm mu.
Trong cng nghip tanin dng thuc da v ch mc mu en.
54. V sao h con dao t ln ngn la, con dao s c mu xanh ?
l do nhit cao st tc dng vi nc to nn oxit st t Fe 3O4
lp lnh mu lam. Lp o mu lam ny l tm mng bo v st, lm cho st
khng b g v khng b n mn.
cc nh my ngi ta em cc ch phm bng thp cho vo dung
dch natri nitrat hoc hn hp natri nitrat v natri hidroxit nhit t 140 ->
1500C. Sau mt thi gian nht nh trn b mt s sinh ra mt lp mng mu
lam, sau ly ra v nhanh chng cho vo nc lnh, ri li em x l bng
20
22
23
24
25
26
cht
Ca5(PO4)3OH
5Ca2 3PO34 OH
to
Ca5(PO4)3OH
thnh
bng
phn
ng
(1)
27
Hb O2
(Hemoglobin)
HbO2
(Oxi hemoglobin)
HbO 2
Hb O2
28
29
30
31
sc kho thai nhi. Nhu cu hng ngy v vitamin C ca ngi kho mnh dao
ng t 0,05 n 0,1 gam. Trong trng hp b cm lnh, c th ch nn tng
liu n 1 gam thi.
81. n th no bo v tim mch ?
Theo cc bc s t th k XX trc y cho n th k XXI ny, bnh
tim mch vn l nguyn nhn t vong s 1 ca loi ngi. Theo T chc Y t
Th gii, c 4 giy trn mt t li c mt nhi mu c tim, v c 5 giy mt
tai bin mch no ! cc nc ang pht trin nh Vit Nam, s ngi cht
do bnh tim mch ang tng nhanh chng.
Nhng bnh cht ngi ny, d l bnh tim nh nhi mu c tim hay
bnh mch nh tai bin mch no, u c chung mt nguyn nhn l va x
ng mch. Phi ngn chn c va x ng mch, mi c th gim bt
c t vong v bnh tt ! n ung hp l chnh l mt bin php quan trng
ngn chn va x ng mch, tc l phng nhi mu c tim v tai bin
mch no. Cho nn khng ring g nhng bnh nhn tim mch nn theo, m
c nhng ngi kho mnh bnh thng cng cn ch .
Cc nghin cu gn y nm 2000 a ra nhiu li khuyn v n ung
nh sau:
1.Hn ch cc thc n c nhiu acid bo bo ho, v chng l cc
nguyn liu c th tng hp ra cholesterol xu(LDL-C). C th l nn bt
n cc m ng vt, c bit l m b, m cu (90% cht bo l acid bo bo
ho); ri n b sa. M ln, m g, m chim t acid bo bo ho hn nn
cng khng cn king k lm. c bit m c tuy l m ng vt, nhng li
c t acid bo bo ho, v nhiu acid bo khng bo ho, nn n nhiu bo
v tim mch. Nn ch rng cc du thc vt ni chung cha t acid bo bo
ho, nhng c 2 ngoi l: du da v du c (palm oil) cha acid bo bo ho
nhiu khng km cc m ng vt 45%! Cc nh chuyn khoa tim mch
32
33
khc phc s thiu iot, ngi ta phi cho thm hp cht ca iot vo
thc phm nh : mui n, sa, ko
Vic dng mui n lm phng tin chuyn ti iot vo c th ngi
c nhiu nc p dng.
Mui iot l mui n c trn thm mt lng nh hp cht ca iot
(thng l KI hoc KIO3 ). Th d: Trn 25 kg KI vo mt tn mui n.
Ngi ta cng cho thm hp cht iot vo bt canh, nc mm
Vic dng mui iot tht d dng v n gin. V mi v, mu sc, mui
iot khng khc g mui n thng. Tuy nhin hp cht iot c th b phn hu
nhit cao. V vy phi thm mui iot sau khi thc phm c nu
chn.
83. Cc hp cht v c cha kim loi c tc dng cha bnh nh
th no ?
Cc loi dc phm tuy hu ht l cc hp cht hu c nhng ngi ta
cng nghin cu nhiu hp cht v c dng vo vic cha bnh.
Bng cc phng php nghin cu c trng vt l ca cc nguyn t
kim loi nh tnh phng x, tnh thun tngi ta c th phn tch c ch
tc dng ca cc loi thuc, c bit l vai tr ca cc nguyn t kim loi.
iu ny khng nhng cho php hiu c tnh nng, tc dng ca chng m
cn cho php tm ti c nh hng cc loi thuc mi.
84. C phi hp cht cha platin cha ung th ?
T nhng nm 1965 ngi ta nhn thy hot tnh c ch s pht
trin ca cc vi khun ca cht cisplatin v th dng cht ny cha bnh
ung th ngi.
Ngy nay cc ch phm cha platin thuc nhng thuc hiu qu nht
v c s dng cha ung th cp. Cch thuc cha platin c dng
cha ung th nh: ung th bung trng, ung th rut, ung th phi
34
35
36
37
38
Trong 1 kg nc
27,2
3,8
1,7
1,2
0,9
0,1
0,1
39
T l %
77,8
10,9
47,0
3,6
2,5
0,3
0,2
Tng s
35,0
100
40
41
(Cao lanh)
Do vy nc mt dn tnh axit.
Nc trn mt t cn c th b nhim bi vi sinh vt na.
Nc bin:
Nng cc ion tan trong nc bin ln hn nhiu so vi nc trn
mt t v nc ngm:
Cc nguyn nhn l:
- Nc bin bay hi lin tc, tr li di dng ma v mang theo cht
tan
- Nc i cng xa mi n bin s cng ho tan nhiu mui.
- Nhng lng ln qung c a t b mt qu t ti cc i dng
di dng macma.
42
S tn/km3
23
12
12
12
12
4
3
3
3
3
2
2
2
1
0,5
0,5
0,5
0,5
0,2
Nguyn t
Bc
Lantan
Kripton
Neon
Caimi
Vonfram
Xenon
Gemani
Crom
Thori
Scani
Ch
Thu ngn
Gali
Bitmut
Niobi
Tali
Heli
Vng
S tn/km3
0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,05
0,05
0,05
0,02
0,02
0,02
0,02
0,01
0,01
0,01
0,005
43
44
45
46
ngi. Hin nay, Vit Nam ch yu dng xng A90 hoc A92 l loi xng
c ch s octan cao - nhng loi xng ny khng cn phi thm cc ph gia
nn c hi v t gy nhim mi trng.
104. Bnh cha chy hot ng nh th no?
Kh CO2 khng chy v khng duy tr s chy ca nhiu cht, nn
ngi ta dng nhng bnh to kh CO2 dp tt cc m chy. Tuy nhin,
mt s kim loi c tnh kh mnh, th d Mg, Al,... khi t nng chy c
trong kh CO2:
4
CO 2 2Mg C 2MgO
105. t n c s dng trong nhng ngnh kinh t quc dn no ?
t n l mt ho cht c rt nhiu cng dng. N c s dng trong
nhiu ngnh kinh t quc dn nh giao thng vn ti, cng nghip, nng
nghip, sn sut hng tiu dng v nht l lm nguyn liu trong cng nghip
ho cht.
106. t n c sn xut t khi no?
Cui th k 19, t n (c trong thnh phn chnh l CaC 2) mi ch
c sn xut 12 nc trn th gii. Thi gian ny, t n ch yu dng
thp sng. Da vo cc phn ng sau:
CaC2 2H2O Ca(OH)2 C2H2
5
C2H2 O2 2CO2 H2O
2
Cho n nm 1911 vn cn ti 965 thnh ph s dng t thp sng
ng ph vo ban m.
Trong nhiu nm trc y, nc ta, t n c s dng thp
sng trong cc hm l khai thc v vn chuyn than. Ng dn mt s vng
ven bin dng t n vo vic thp sng nh bt c, tm do dng ca
47
Xc tc
CH2 = CH - Cl
Xc tc
- CH2 - CH -
t0
Cl
48
49
CaO
vi sng
3C
CaC2 + CO
than cc
50
Mu tm (bi K+)
51
52
h c : 1600 2400 A0
Do phn ng:
53
54
OH
HOOC
CH2
CH2
COOH
COOH
55
56
57
58
59
133. Lm phomat nh th no ?
Bin sa thnh phomat l mt phng php c truyn bo qun sa.
Trong sut qu trnh ny sa c lm cho hi chua. Mt loi enzim c bit
gi l rennet c thm vo v cht ny kt cht m trong sa c li thnh
sa ng c. Sn phm lng, gi l nc sa, c loi b cn li phomat
c khun chn ti. Cc loi phomat c lm chn v thm hng v
bng nhiu cch khc nhau.
60
lactic
to
61
62
63
64
66
67
68
(teri)
(Heli)
69
44
1,51).
29
70
71
72
thuc so vi ngi khng ht thuc th nguy c ung th phi l t 1000 2000 ln nhiu hn.
Php, hng nm c ti 60.000 ngi cht v cc bnh c lin quan
n vic ht thuc l v ht phi khi thuc l. M, hng nm c ti 12.000
ngi cht v ung th phi do ht phi khi thuc bi sng chung vi ngi
nghin thuc l.
Nn nhn u tin l tr em. Ngi m ht thuc sinh ra nhng a con
nh cn hn nhng a con ca ngi khng ht thuc ti 200g. Nhng b
nh cn ny c nguy c b ung th, chm pht trin v tr tu v thng c
tng ngi thp b. Nhng a tr sinh ra t cc b m ht thuc c nguy c
b cc bnh hen, eczma, my ay tng gp 4 ln. Cc b m ht thuc hay b
sy thai.
Nhiu vic iu tra cho thy 42% tr c b (hoc m) ht thuc v 51%
tr c c b ln m u ht thuc b au amian hoc si vm hng trong khi
t l y cc tr m b m khng ht thuc ch l 28%.
Rt nguy him cho tr 3 - 4 tui thng xuyn chu nh hng ca
khi thuc v lc y phi ca tr ang thi k pht trin mnh nn d b hen
suyn, sng phi.
Nhn thc c s nguy him khi ht phi khi thuc l, nhiu nc
cm ht thuc nhng ni cng cng nh bn tu, bn xe, trn tu, xe v
nhng ni lm vic, hi hp...
165. Nhng nguyn t vi lng no cn cho c th?
C th con ngi c cha ti 18 nguyn t ho hc. C 4 nguyn t a
lng l cacbon, oxi, hiro, nit. Chng to thnh nc, protein, xng, c v
chim ti 96% trng lng c th. S cn li ch chim 4% nn gi l cc
nguyn t vi lng (NTVL).
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
vt liu mi: cht do. Nha pliacrilic pha 30% ch c dng vo vic ny.
Tm bo v c u im rt ln l trong sut, nhng cng mang theo nhng u
v nhc im c hu ca cht do nh dai va p cao, n gin khi gia
cng, nhng li d bt chy v b bin dng do nhit . iu quan trng l
sau khi chiu lu di bc x gamma (vi cng 10 5 Rad), trong sut
ca tm chn bo v bng cht do khng b thay i. Mt tm nha acrilic
dy 33,4 mm c tnh nng bo v ngang vi tm ch dy 1,6 mm.
310. Tinh bt kt bn vi cht do c u im g?
Mt cng trnh nghin cu c h thng gn y xc nhn: c th
ghp ln i phn t tinh bt nhng mnme khc nhau v thu c cht do
c tnh cht tt. Chng hn ghp ln tinh b stiren v mtilmtacrilat, thu
c cplime gin v cng, nhng ch thm mt lng butilacrilat th
plime li rt n hi, c tnh bn c hc cao, ging nh da. Mt iu ng
lu l cc cht do trn c s tinh bt li c th phn hu vi sinh vt, gim
c kh khn trong chng nhim mi trng do cht thi rn.
311. Cht do dng lm v tu c u im g?
Trong nhiu nm, ngi ta tm kim nhng vt liu tt nht ch to
v tu ngm, vi nhiu yu cu rt khe kht, v ch mi gn y mi i n
kt lun: vt liu tt nht l cht do. Cng ty Anh "Vikers" sn xut hng
lot tu ngm c v bng cht do. Nhng chic tu mi va nh, bn, va
hon ton khng cn bo v chng hin tng n mn ca nc bin.
312. Ai dng nhm thay th bc trng gng?
Cc nh ho hc Rumani a vo sn xut phng php trng
gng mi, trong thay bc bng nhm. Nhng tm gng trng nhm r ra
c cht lng cao hn gng trng bc, nhng u im c bn l nhm r
hn bc rt nhiu. Nu nh trc y, 1m 2 knh cn 5,7 g bc th nay ch cn
3 g nhm. Qu trnh trng nhm ln gng thc hin trong chn khng.
122
123
124
125
126
127
T 200kg bn, ngi ta thu hi c 1kg khi c c giu prtin vitamin ny.
329. Acquy chi caimi c u im g?
Vin Acquy v Pin Poznan (Balan) a ra sn xut mt loi cquy
mi vi in cc l chi - cadimi. Ngoi c tnh l dung lng rt cao, loi
cquy ny rt bn vi va chm v lm vic c trong mt khong nhit
rt rng t - 400C n + 500C. Dung lng ca chng ln ti 10 nghn
ampe/gi.
Trn th gii, ngoi Balan, ch c mt vi nc sn xut cquy loi ny
l M, c v Php.
330. Tm vi khun n cht do lm g?
Sau khi pht hin c cc loi vi khun sng bng cc sn phm du
m, ngi ta tin hnh tm kim cc loi vi khun n cht do v t
c kt qu bc u. Hin nay, loi vi khun qu gi ny ang c th
nghim th tiu cc loi nha tng hp v cht do c trong ngun nc
thi.
331. To mng chng lng cn bng cht g?
c, ngi ta bt u p dng mt phng php mi chng hin
tng to cn trn thnh ni hi, thit b c dc v chng ct. Bn cht ca
phng php rt n gin: ch vic thm vo nc mt lng rt nh axit
plyacrylic (khong 5 phn triu trong nc). Hp cht ny to ra trn thnh
thit b mt lp mng plime rt mng. Cn bm vo mng t hn nhiu so
vi bm trn kim loi. V khi cn bm n mt dy no , mng s t
bong ra, ri xung y v ly ra d dng.
332. Chng nc rn bng cht g?
Ngi ta pht hin ra rng cht c ch cho phn ng gc t do t ra c
tc dng kh c c nc rn (trong , nhiu cht ph hu qu trnh sinh
tng hp albumin v axit nuclic). Chng hn, mt cht c ch c hiu qu
128
129
130
131
345. S c tr nh nh th no?
T lu, ngi ta ni n mt vi kim loi (nh niken, titan) c th
"nh" li hnh dng ban u ca mnh nhiu ln thay i hnh dng. Ngy nay,
ngi ta pht hin ra ngay c s cng c tr nh nh vy. Cc nh khoa hc
132
133
134
135
136
137
138
139
374. Mt loi ng ho hc mi c tn l g?
Hng Tetead Lyle (Anh) ang nghin cu sn xut mt loi ng ho
hc mi gi l Talin. Loi ng ny l dch tinh ch ca hp cht Taumatin,
ly t qu ca mt loi cy tng t nh cy cao su Thaumatococcus danielli
mc vng Ty Phi. ngt ca ng ho hc mi ny gp 4000 ln
ng ma, ngha l ngt hn saccarin.
375. Cc cht ho hc trong ti c tc dng cha bnh nh th
no?
Hnh v ti l nhng gia v cho nhiu mn n nhng t lu cng
c bit n nh l nhng v thuc. Ti tng dng lm thuc cha chng
pht ban, vim bch cu, vim phi v ri lon ng rut trc khi c nhng
bit dc c hiu.
Ngy nay ngi ta hiu bit kh chi tit v thnh phn ho hc trong
hnh, ti. Hng trm hp cht c phn lp v phn tch cu trc cng
nh nghin cu v dc l. Nhng hp cht quan trng nht ly t hnh, ti
thng cha t mt hoc nhiu nguyn t lu hunh (S) trong cu trc. l
cc hp cht thiosunfua, polisunfua. Chng c mi v hot tnh sinh hc cao.
Tuy vy, cho n gn y nhng b him v c ch tc dng sinh hc ca
nhiu hot cht mi c tm ra. Chng hn nh pht hin ra cht etyletan
disunfinat c tc dng ngn nga bnh ung th. Y hc khng nh hm
lng nitrit cao trong d dy l mt c t lin quan n s xut hin ung th
d dy. Th m xt nghim cho thy ngi c thi qun n ti sng, sau
khi n xong, hm lng nitrit trong d dy gim hn. Ngi ta cng chng
minh c tc dng c ch pht trin ung th ca cc hp cht polisunfua
khng no. Chng hn nh cht ajoen l mt hp cht cha 3 nhn chit tch
t ti c tc dng dit t bo ung th lympho. Cht diallyl diunfua cn c kh
nng lm gia tng sinh trng cc enzym kh c.
140
141
377. Plasma l g?
Plasma thng c gi l trng thi th t ca vt cht v n khng
phi l cht rn, khng phi l cht lng v cng khng phi l mt cht kh
bnh thng. Plasma l mt kh ion ho, t mt tng th nguyn t c bin
thnh cc ion mang in tch dng hoc m. Tuy khng thng gp trn tri
t, nhng trong v tr n chim ti 99%. Mt tri l mt qu cu la plasma.
Do c thnh phn phc tp nn plasma rt kh ch ng, plasma c
phn ra lm plasma "nng" hnh thnh nhit cao v plasma "lnh" to ra
bi cc in trng. Ngi ta d bo plasma "lnh" s tr thnh mt trong
nhng k thut ch cht trong th k 21.
Plasma c dng ty sch b mt c cha vt du, m, sp hoc
cc tp cht khc. Plasma cn dng ty cc l nhm v bnh l bng cht
do dng ng thc phm trong cng nghip ch bin, kh trng cc
dng c gii phu hoc cy trng trong y hc, sinh hc...
Ty ra sch bng plasma d cho t bo sng bm dnh v pht trin,
gip d dng cy cc t bo.
378. Cc nguyn t ho hc hnh thnh trong v tr nh th no?
khong khng gian gia cc v sao t hng t nm trc c cc my
kh hiro v bi. Mt lng ln vt cht ny to nn mt trng hp dn
khng l, khi b nn thnh mt khi. Ti tm ca khi ny nhit ln ti
hng triu . Trong iu kin ny xy ra cc phn ng tng hp ht nhn,
dn n s hnh thnh cc nguyn t ho hc khc nhau. Th d nh cc phn
ng sau:
221H
342 He
12
6
C 42 He
4
2
He
12
6
C
16
8
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158