Pangkat etniko sa Luzon[baguhin | baguhin ang batayan]

Matatagpuan ang mga Tinguian sa bulubundukin ng Ilocos

Sur at Ilocos Norte. Nagtatanim sila ng palay sa mga
kapatagan at sa mga bai-baitang na palayan. Mahilig
sila samusika, damit at personal na palamuti.
Naglalagay sila ng tatu at iniitiman ang ngipin upang
akitin ang napupusuan.
Naniniwala ang mga Tinguian sa pagkakaroon ng isang
asawa lamang. Itinuturing nilang krimen ang pagtataksil
sa asawa at pinapatawan ng malaking multa ang sinumang
muling nagtataksil. Walang multa kung kusa ang
paghihiwalay ng mag-asawa.
Mangyan[baguhin | baguhin ang batayan]
Naninirahan sa mga liblib na pook ng Mindoro ang
mga Mangyan. Mahiyain silang tribo. Kayumanggi ang
kanilang kulay, itim ang buhok, may maamong mata at
katamtaman ang tangkad.
May
ang
ang
mga

ibat ibang tribu ng Mangyan. Tinatawag na Hanunuo

isang grupo ng Mangyan na ang ibig sabihin, sila
tunay na Mangyan. Kumukuha sila ng ikinabubuhay sa
kagubatan, pangisdaan at kalakalan sa Mindoro.

Sa kasalukuyan, sinauna pang alpabeto ang gamit sa

pagsulat ng mga pagpapantig. Ang ambahan ang kanilang
natatanging panitikan na kanilang napanatili sa
pamamagitan ng pag-ukit nito sa mga kutsilyo, mga
kagamitan at sa mga lukas o lalagyan ng nganga.
Ang mga Alangan o Mangyan sa hilaga ang purong Mangyan.
Mayroon silang tipong Negrito. Sa mga kasukalan ng
Mindoro sila nananahanan at kamote ang kanilang
pangunahing pagkain.
Ifugao[baguhin | baguhin ang batayan]
Sa gitnang bahagi ng hilagang Luzon ang tirahan ng mga
Ifugao. Galing sa salitang ipugo na ang ibig sabihin ay
"mula sa mga burol" ang salitang Ifugao.

Ang tipikal na pamayanan ng mga Ifugao ay ang tumpok ng

mga kwadradong kubo na natutukuran ng poste. Tulad ng
ibang lipunan, mayroon ding mga ari-arian ang mga
Ifugao. Ang mga mayaman at mga may titulo ang nag-aari
ng maraming hinagdang palayan. Tuwing may pagdiriwang
ang mayayaman tulad ng kasal o libing, masagana ang
handaan.
Sila ang gumawa ng Rice Terraces na walang gamit na
makina, ginawa ito sa pamamagitan ng kanilang mga
kamay. Ang mga Igorot ay isang grupong etniko sa
Pilipinas. Matatagpuan sila sa Cordillera, sa isla ng
Luzon, sa hilaga ng bansa. Mayroong anim na lalawigan
sa Cordillera Administrative Region (CAR): ang Abra,
Apayao, Benguet, Ifugao, Kalinga, at Mountain Province.
Nag-iisang lungsod sa CAR ang lungsod ng Baguio. May
anim na etnolinggwistikong grupo sa parte ng mga pook
na tinitirhan ng mga Igorot: ang Bontoc, Ibaloi,
Ifugao, Isneg (o Apayao), Kalinga, at Kankanaey. Ang
mga Igorot ay kilala sa kanilang pagiging masipag,
matatag, at tapat sa kanilang pinagmulan. Mga ugaling
hindi basta basta hinahayaang makuha ng iba ang
kanilang mga namana o nakuhang mga kayamanan. Mahalaga
sa kanila ang lupa, sapagkat ito ang pangunahing
ikinabubuhay nila. Ang isang patunay nito ang Hagdanhagdang Palayan ng Banawe na matatagpuan sa isang tribu
sa Ifugao.
Kalinga[baguhin | baguhin ang batayan]
Matatagpuan ang mga Kalinga sa pinakahilagang bahagi ng
Luzon. Mahilig sila sa makukulay na pananamit at
pampaganda. Napakahalaga sa kanila ng mga pampalamuting
alahas sa buong katawan. Ang ibinibigay na dote para sa
ikakasal ay tinatawag na ballong o kalon. Maaaring
magkaroon ng higit sa isang asawa ang isang Kalinga.
Bilang mga mandirigma at mamumugot, ginagawa ng mga
Kalinga ang budong, isang kasunduang pangkapayapaan,
upang maiwasan nila ang pakikidigma sa isa't isa.

Itawes[baguhin | baguhin ang batayan]

Matatagpuan ang mga Itawis sa timog-kanlurang bahagi ng
Cagayan. Ang Itawes ay nagmula sa mga salitang I at
tawid na nangangahulugang "mga tao sa kabila ng ilog".
Kilala rin sila sa tawag na Itawit, Tawish, Itawi at
Itaves. Karaniwang naninirahan ang mga Itawis sa isang
pamayanan kasama ang mga Ibanag at may sarili din
silang wika na ang tawag din ay Itawis.
Pangunahing ikinabubuhay ng mga Itawes ang pag-aalaga
ng hayop, pangangaso, pangingisda, paggawa ng alak,
bulak paghahabi at pagsasaka.
Kankana-ey[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang mga Kankana-ey ang pangatlo sa pinakamalaking
pangkat sa bulubunduking lalawigan ng hilagang Luzon.
May maraming pangkat ang mga Kankana-ey, ang ilan sa
kanila ay matatagpuan sa iba't ibang bahagi
ng Benguet at maging sa iba't ibang bahagi ng La Union
at malalapit na probinsiya, samantalang ang iba naman
ay matatagpuan sa iba't ibang bahagi ng Mountain
Province at mga lalawigang malapit dito. Halos walang
ipinagkaiba ang dalawang pangkat na ito ng Kankana-ey
sa anyo at porma ngunit marami ang pinagka-iba sa
kanilang kultura at paniniwala.
Pagsasaka ang pangunahing hanap-buhay ng mga Kankanaey. Nagsasaka sila sa pamamagitan ng kaingin.
Pangunahing pinagkukunan ng kanilang kabuhayan ang
pangangaso at pangingisda. Hinuhuli nila ang usa at
baboy damo sa pamamagitan ng aso at lambat.
Kadalasan ang kadangyan o baknang na tradisyunal na
aristokrasya at ang mga matatanda ang may malaking
impluwensiya sa lipunan. Naniniwala sila sa pagkakaroon
ng iisang asawa. Ang pamilya ang pangunahing yunit ng
lipunan. Ang ama ang puno rito. Siya ang inaasahang
magbibigay ng lahat ng kabuhayan ng pamilya.
Ilonggo[baguhin | baguhin ang batayan]

Nangangahulugan na "mula sa gubat" ang

pangalang Ilongot, ang pangkat na matatagpuan sa
kagubatan ng Isabela at Nueva Vizcaya. Kung minsan,
tinatawag din silang Ilongotes o Ibilao. Mahilig silang
gumamit ng pana na kanilang natutuhan sa mga Negrito.
Nagsasaka ng palay, tabako, saging, kamote at gulay ang
mga Ilonggo Nanghuhuli rin sila ng baboy-ramo, usa
at ibon sa gubat. Kanilang ipinagpapalit ng tela,
kutsilyo at asin ang mga produktong ito sa mga nasa
kapatagan.
Sumasamba sa maraming diyos ang mga Ilongot. Bukod
dito, sinasamba rin nila ang araw, kaluluwa ng mga
namatay at iba pang kaluluwa kalikasan.Ang mga
katangian ng isang ilonggo ay malumanay at malambing
Ibaloy[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang mga Ibaloy ay matatagpuan sa mga munisipalidad
ng Kabayan, Bokod, Sablan, Tublay, La Trinidad, Itogon,
Benguet at Tuba sa timog-silangan ng Benguet. Kasama sa
wika ng mga Ibaloy ang ilang salitang Ilokano at
Pangasinense.
Ang mga Ibaloy ay kayumanggi, mababa at may matipunong
pangangatawan. Nakatira ang mga Ibaloy sa mga mabundok
at mabatong lugar. Gawa sa kogon o nipa ang karaniwang
bahay ng mga Ibaloy. May pintuan itong nakaharap sa
hilaga o silangan at walang bintana. Marami silang
kasanayan para sa pag-aangkop sa kapaligiran tulad ng
hagdang-hagdang taniman sa gilid ng bundok at
pagpapatubig sa mga ito sa tulong ng mga tubong
kawayan.
Masisipag na magsasaka ang mga Ibaloy. Nagtatanim sila
ng lahat ng uri ng gulay, strawberry at mga prutas. Mga
lalaki ang naghahabi ng basket.
Dati, ang tungtong o konseho na binubuo ng baknang o
mayayamang pangkat at matatalino ang nagpapasya sa
pamayanan. May mga batas sila na sumasakop sa mga
kaugalian sa kasal, diborsiyo, pagmamana at mga krimen.

Kinikilala rin nila ang kapangyarihan ng

pambansang pamahalaan.
Sa kasalukuyang panahon, nananatili pa rin ang kasal ng
mga Ibaloy sa simbahang Katoliko ngunit sinusunod pa
rin nila ang kasunduan ng anak na ipakakasal. Sa
handaan, tradisyong Ibaloy pa rin ang nasusunod.
Isneg[baguhin | baguhin ang batayan]
Kilala rin sa tawag na Apayao o Ina-gang mga Isneg na
matatagpuan sa Kalinga at Apayao. Karaniwan na sa
matatarik na dalisdis at mabababang burol na malapit sa
mga ilog nagtatatag ng pamayanan ang mga Isneg.
Bigas ang pangunahing pagkain ng mga Isneg. Maliban sa
palay, nagtatanim sila ng mais, kamote, taro at tubo
para sa paggawa ng basi. Ginagawa nila ang pagtatanim
matapos ang ilang ritwal o seremonya ayon na rin sa
kanilang paniniwala na kaugnay
ng lupa, gubat at ilog ang buhay. Ayon sa kanilang
batas, ang pag-aari ng lupa ay batay sa pagiging una sa
paggamit nito, aktwal na paggamit at pagtira rito at
kung ito ay namamana.
Naiiba ang anyo ng bahay ng mga Isneg sa mga bahay ng
iba pang pangkat-etniko sa Cordillera. Hugis-bangka ang
bahay ng mga Isneg na kanilang tinatawag na binuron.
Maraming pamilya ang maaaring tumira sa binuron na may
isang silid lamang.
Ivatan[baguhin | baguhin ang batayan]
Mga mamamayan ng Batanes ang mga Ivatan. Relihiyoso,
masisipag, matitiyaga, magagalang at mapagkakatiwalaan
ang mga Ivatan.[kailangan ng sanggunian] Karaniwan sa kanila ang
pagsusuot ng bakol, isang uri ng sombrero na gawa sa
hinabing dahon ng palmera.
Madalas na dinaraanan ng bagyo ang Batanes kaya
mababang hugis-kahon ang mga bahay ng mga Ivatan. Gawa
ito sa bato, kogon at apog. Mayroon itong maliliit na
bintana.

Mga halamang-ugat ang kanilang itinatanim at ito rin

ang kanilang pangunahing ikinabubuhay.
Sa kasalukuyan, marami na ring mga Ivatan ang nakatapos
ng kursong tulad ng inhinyeriya, medisina, edukasyon at
iba pa.
Matatagpuan ang mga Isinay sa Aritao, Bayombong at
Dupax sa Nueva Vizcaya. Katulad ng mga Ivatan, hawig
ang kanilang anyo sa mga Ainu ng bansang Hapon at
nahahawig ang kanilang wika sa Pangasinense. Nabibilang
ito sa mga diyalekto ng Ilokano.
Kristiyano ang malaking bahagi ng populasyon ng mga
Isinay. Bukod sa pagsasaka, isa pa rin sa kanilang
pangunahing ikinabubuhay ang paghabi ng tela.
Pangkat etniko sa Mindanao[baguhin | baguhin ang
batayan]
Iranun[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang Iranun ay isang etniko group na native sa
Mindanao , sa Pilipinas, at ang kanlurang baybayin ng
Sabah , Malaysia ( kung saan sila ay matatagpuan sa 25
mga nayon sa paligid ng Kota Belud at Lahad Datu
distrito ; din sa Kudat at Likas , Kota Kinabalu ).
Para sa mga siglo , ang mga Iranun ay orihinal na mula
sa Kasultanan ng Maguindanao , sa timog Mindanao , ang
Iranun colonies ay kumalat sa buong Mindanao , ang Sulu
Archipelago at sa hilaga at silangang baybayin ng
Borneo . Karamihan sa Iranun ay mga Muslim . Ang
kanilang wika ay bahagi ng Austronesian pamilya , at
pinaka malapit na nauugnay sa Maranao.
Iranun ay isa sa mga pinakalumang umiiral na tribung
muslim sa Pilipinas. Iranuns ang mga unang tao na
pumasok sa isang kasal pagkakahawig sa Shariff Aulia at
Shariff Kabunsuan . Bai Sa Pandan ( Princess Pagunguwan
, anak na babae ng Raha Urangguwan ) at Bai Angintabu
ayon sa pagkakabanggit. Ang kanilang matrimonyo kung
saan si Sultan Kudarat isang Iranun ay direktang nakuha

ang kanyang linya sa kanila. Iranun ay isang lahi ng

bansa sa pagitan ng Karibang - Karingke Linya ng
paglapag at huling mga Malay migrante. Ang unang pinuno
ay si Raha Urangguwan . Ang pangalan ng kanilang lugar
( estado) ay Uranen
Ang mga Iranun ay naninirahan sa Parang, Sultan
Kudarat, Matanog, Buldon, Barira, Sultan Mastura,
Alamada at sa syudad ng Cotabato at Pagadian.
Maranao[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang mga Maranao ay nakatira sa paligid ng Lawa ng
Lanao Lanao del Sur, Lanao del Norte, Lungsod ng
Marawi at Lungsod ng Iligan. "Lawa" ang kahulugan ng
salitang "ranao" kung saan hinango ang kanilang
pangalan.
Ang Marawi ang tinaguriang lungsod ng mga dugong bughaw
na Maranao. Sa malalaking bahay sila nakatira na may
malalawak na pasilyo ngunit walang silid. Tanging ang
mga dugong bughaw lamang ang pinapayagang manumit ng
kulay ginto. Kadalasang makikita ang mga karaniwang
Maranao na may dalang nakatiklop na banig pandanus.
Kanila itong ginagamit sa sahig ng tahanan at sa
mga moske.
Buo pa rin at hindi naiimpluwensiyahan ang kulturang
Maranao. Nananatili pa rin ang kanilang tunay na
naiibang disenyo at kulay sa kanilang mga gawang ukit,
damit at banig at sa kanilang mga kagamitang gawa
sa tanso.
T'boli[baguhin | baguhin ang batayan]
Sa Cotabato matatagpuan ang mga T'boli. Nangangaso
sila, nangingisda at nangunguha ng mga prutas sa
kagubatan na kanilang ikinabubuhay. Kaingin ang sistema
ng kanilang pagsasaka. Gumagawa sila ng tela para sa
damit mula sa t'nalak na hinabi mula sa hibla ng abaka.
Walang "pari" ang mga T'boli na gumaganap ng mga
sagradong ritwal o nagsisilbing tagapamagitan sa tao at

sa mga bathala. Kadalasang iniuukol ng mga kababaihan

ang kanilang panahon sa pagpapaganda sa sarili.
Nagpapahid sila ng pulot-pukyutan sa mukha, nagsusuot
ng maraming hikaw, kwintas, maliliit na kampanilya at
binurdahang damit.
Nagpapalagay ng tatu o hakang ang mga babae. Maaaring
mag-asawa nang marami ang lalaking T'boli.
Tausug[baguhin | baguhin ang batayan]
Kinikilala sa katapangan at kahusayan sa pakikidigma
ang mga Tausug. Hindi sila kailanman umuurong sa
anumang labanan sapagkat para sa kanila, ang karuwagan
ay batik sa karangalan ng pamilya. Likas na mapagbigay
at palakaibigan ang mga Tausug. Nalinang ang ugaling
ito sa kanilang pakikipag-ugnayan at pakikipagkalakalan
sa mga tao saTimog-silangang Asya.
May pagkakaiba ang mga Tausug na nasa mga burol na
tinawag na tao giniba at nasa mga dalampasigan na
tinawag na tao higad. Mangingisda ang mga nakatira sa
malapit sa dagat at magsasaka naman ang mga nasa
loobang bahagi. Naninisid ng perlas ang nasa may
dalampasigan na kanilang ipinagpapalit ng seda, tanso
at bakal sa mga taga-Borneo at Sabah. Kanila ring
ipinagpapalit ang mga ito ng pagkain sa mga magsasaka.
Ang kalakalang ito ang nagdala ng Islam sa Sulu.
Badjao[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang pangkat na Badjao ay naninirahan sa Sulu, sa mga
bayan ng Maubu, Bus-bus, Tanjung, Pata, Tapul, Lugus,
Bangas, Parang, Maimbung, Karungdung at Talipaw.
Tinatawag din silang Luaan, Lutaos, Bajau, Orang Laut,
Samal Pal'u at Pala'u. Samal ang kanilang wika.
Kahawig ng mga Samal ang kanilang kultura. May hakahakang sila at ang mga Samal ay isang pangkat na
nagmula sa Johore sa dakong timog ng pinensulang
Malaya.

Nakatira sila sa mga bangkang-bahay. Isang pamilya na

may myembrong 213 miyembro ang maaaring tumira sa
bangkang-bahay.
Pangingisda ang pangunahin nilang hanapbuhay. Gumagawa
rin sila ng mga vinta at mga gamit sa pangingisda tulad
ng lambat at bitag. Ang mga kababaihan ay naghahabi ng
mga banig na may iba't-ibang uri ng makukulay na
disenyo. Magaling din silang sumisid ng perlas.
Dahil malapit sa Tausug, karamihan sa kanila ay Muslim.
Gayunpaman, naniniwala pa rin sila sa umboh o kaluluwa
ng kanilang mga ninuno.
Subanen[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang mga Subanen ay matatagpuan sa mga kabundukan
ng Zamboanga del Norte at Zamboanga del Sur. Kayumanggi
sila at may makapal at maitim na buhok. Naniniwala sila
sa iisang ninuno lamang sila nagmula.
Cuyunon[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang mga Cuyunon ay naninirahan sa mga pulo ng Busuanga.
Agutaya at Cuyo sa gitna ng Dagat Sulu sa silangan
ng Palawan at timog-kanluran ng Panay. Ayon kay Padre
Luis de Jesus, isa sa mga Espanyol na nakarating sa
Cuyo at Busuanga, ang mga Cuyunon ay may dugong Tsino
kaya masisipag sila at matatalino sa kalakalan.
Pagkakaingin ang kanilang paraan ng pagsasaka.
Nagtatanim sila ng palay, mais, kamote, at ube.
Pangalawang pinagkukunan ng kanilang ikinabubuhay ang
pangingisda.
Pangkat-pangkat ang mga Cuyunon kung magsaka, mangisda
at kahit sa maliliit na gawaing tulad ng paglilinis ng
bahay. Madalas na nag-uugnayan ang magkakapitbahay at
nag-iinuman ang mga kalalakihan matapos ang kanilang
gawain. Sa kanila ng pagiging Kristiyano ng mga
Cuyunon, laganap pa rin ang kanilang pagsamba sa
kaluluwa ng mga yumao at mga ritwal ng mga babaylan.
Ang ritwal na kanilang tinatawag na palasag ay
ginaganap bago mahinog ang mga palay. Para naman sa

pagpapagaling sa mgamaysakit, ginaganap ang tagablac upang paalisin sa katawan ng maysakit ang masamang
ispiritu. Ang patulod-sarot naman ang ritwal para
mapigilan ang paglaganap ng epidemya. Hindi sila
naniniwala sa mga ibang tao
Bagobo[baguhin | baguhin ang batayan]
Matatagpuan ang mga Bagobo sa mga baybayin ng golpo
ng Davao. Maputi sila, may matipunong pangangatawan at
malapad na mukha. Kulay-mais ang kanilang buhok na may
natural na kulot. Itim ang kanilang mga mata na may
bahagyang pagkasingkit. Sadyang inahit nang halos guhit
na lamang ang kilay ng mga Bagobo. Makapal ang kanilang
labi at bilugan ang baba.
Ang mga Bagobo ang unang pangkat na nadatnan ng mga
Espanyol sa Mindanao. Noong panahong iyon,
nagkakalakalan na ang iba't ibang tribu ng Bagobo.
Pangunahing ikinabubuhay nila ang pagsasaka dahil na
rin malapit ang kanilang panahanan sa pinagkukunan ng
tubig. Pinagsasalit-salit nilang itanim ang palay at
mais. Walang malinaw na pagkakaiba ang mga gawain ng
babae at lalaking Bagobo. Kapwa naghihimay ng hibla ng
abaka ang babae at lalaki gayundin ang paghabi ng
basket.
Napapangkat sa tatlo ang tradisyunal na lipunan ng mga
Bagobo. Ang bayani ang mandirigma at ang datu ang
pinuno ng mga ito. Minamana ang pagiging datu.
Pangunahing tungkulin ng datu ang tumayong huwes, magayos ng mga gulo at ipagtanggol ang tribu. Ang mga
nabalian o paring babae ang pangalawang uri sa lipunan.
Sila ang matatandang babaing mahuhusay sa paghahabi.
Yakan[baguhin | baguhin ang batayan]
Nagtatanim sila ng palay, niyog, kamoteng kahoy,
lansones at mais. May sistema ng pagpapalitan sa
pagsasaka ng Yakan. Nagagawa sa maikling panahon ang
pag-aararo dahil pinagtutulung-tulungan ng mga
magkakamag-anak at magkakaibigan ito. Punong- puno ng

mga tradisyunal na paniniwala at kaugalian ang kanilang

mga gawain sa pagsasaka. May paniniwala silang ang
palay ay may sultan at mga pinuno kaya kinakausap nila
ang Paring palay upang mamuno sa iba pang mga binhing
palay sa pagkakaroon ng masaganang ani. Kailangang ding
tahimik sila habang nag-aani ng palay sa pangambang
makatawag n gang iangay at maaaring liparin palayo ang
palay.
Patriarka ang uri ng lupaing Yakan kung saan ang amana
o ama ang pinakapuno ng pamilya. Napakalapit ng ugnayan
ng magkakamag-anak kaya lapit-lapit ang kanilang mga
bahay at handang tumulong ang bawat isa sa sinuman sa
kanila na magkaroon ng kasawian o kaya kapag may
kasayahan.
Maraming ipinagbabawal sa buhay ng mga Yakan.
Ipinagbabawal sa kanila ang pagpapakasal sa magpinsang
makalawa ngunit maaaring magpakasal ang magpinsang buo
manatili ang yaman ng angkan. Maaaring magpakasal nang
higit sa apat ang lalaking Yakan kung kaya niyang
bigyan ang mga ito ng sapat na kabuhayan. Pinapayagan
din sa kanila ang diborsiyo kung pumapayag dito ang
lalaki.
Ang mga Yakan lamang ang tanging pangkat na kapwa
nagsususot ng malong ang lalaki at babae. Isinusuot ng
lalaking Yakan ang malong sa kanyang ulo samantalang
ipinupulupot naman ito ng mga babae sa kanilang
baywang.