T VN

Mi gio vin ng trn bc ging lun bn khon, trn tr lm th no hc sinh c

th lnh hi kin thc hiu qu nht. Ti cng vy, ti lun c gng t hon thin mnh bng
cch t bi dng chuyn mn, tm kim, suy ngh, th nghim cc phng php ging dy
mi, hiu qu. Vit cc chuyn chuyn mn l mt trong nhng hot ng gip ti nng
cao cht lng ging dy ca mnh v cht lng hc tp ca hc sinh.
Chng i cng v kim loi l mt chng c nhiu kin thc kh, c lin quan
cht ch vi cc phn kin thc c hc trc c lp 10 v lp 11. c bit v v tr
ca phn kin thc ny trong chng trnh, chng bt u cho phn Ha hc V c lp 12
ngay sau khi kt thc phn Ha hc Hu c ko di gn mt nm. V th, khi ging dy
chng ny gio vin khng nhng phi truyn t cho hc sinh kin thc mi m cn cn
gip hc sinh n tp li cc kin thc c, cc phng php gii bi tp thng dng trong ha
V c. Bi tp ca chng chim t l kh cao trong cc thi i hc, Cao ng nhng nm
gn y. y cng l mt chng m ti v cng yu thch. V vy, ti chn chuyn Bi
ton i cng v kim loi n thi i hc, Cao ng
Chuyn gm hai ni dung chnh: L thuyt i cng v kim loi v Bi tp ton.
Phn l thuyt ch nu li nhng ni dung c p dng trong bi tp ton v nhng lu khi
gii ton i vi tng tnh cht c th. Phn bi tp c chia lm bn dng c bn: Bi ton
hn hp, bi ton v dy in ha, bi ton xc nh kim loi v bi ton in phn. Mi dng
c chia lm ba phn: phn hng dn lm bi nu ln cc im c trng ca bi ton v
phng php gii; phn bi tp minh ha gm cc bi tp c trng vi li gii chi tit v lu
khi p dng; phn bi tp t gii dnh cho hc sinh t lm di s quan st, hng dn ca
gio vin.
Chuyn c thc hin lng ghp trong gi dy chnh kha trn lp v trong 16 tit
dy n thi i hc cho khi 12 ca trng THPT Ng Gia T.
Chuyn Bi ton i cng v kim loi n thi i hc, Cao ng c ti
nung nu t kh lu v c p dng thnh cng trong nm hc 2010 2011. Ti hi vng
y l mt ti liu tham kho c gi tr dnh cho cc ng nghip v cc em hc sinh.
Khi vit chuyn ny, ti c gng ht sc nhng khng th trnh c c s thiu
st. Knh mong nhn c s gp tn tnh ca cc bn ng nghip gip cho chuyn
hon thin hn. Ti xin chn thnh cm n!

CHUYN
BI TON I CNG V KIM LOI N THI I HC,CAO NG
A. L THUYT I CNG V KIM LOI
I. TNH CHT HA HC CA KIM LOI
Tnh cht ha hc c bn ca kim loi l tnh cht kh
M M n+ + ne

(n = 1, 2, 3 l ha tr ca kim loi)

1. Tc dng vi phi kim

Ty thuc vo mnh ca kim loi v ca phi kim m phn ng xy ra iu kin khc
nhau. a phn cc phn ng xy ra khi t nng.
- Tc dng vi O2: Tt c cc kim loi u phn ng (tr Ag, Au, Pt).
- Tc dng vi Cl2: Tt c cc kim loi u phn ng v b oxi ha ln s oxi ha cao.
- Tc dng vi S: To mui sunfua kim loi.
VD:
o

t
Fe + S
Fe +2S
+

to

8
3

3Fe+2O 2
Fe3 O4 (phn ng c th to ra hn hp oxit st)
o

t
2Fe+3Cl 2
2Fe +3Cl 3

Trong phn ng, nguyn t kim loi kh nguyn t phi kim thnh ion m, ng thi b
oxi ha thnh ion dng.
2. Tc dng vi dung dch axit
a. Vi dung dch HCl, H2SO4 long
Fe + 2HCl FeCl2 + H2

VD 1:
Phng trnh ion thu gn:

Fe + 2H+

Fe2+ + H2

3Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2

VD 2:
Phng trnh ion thu gn:

3Al + 6H+

2Al3+ + 3H2

phng trnh phn ng tng qut:

M + nH+ Mn+ +

n
H2 (Vi n = 1, 2, 3 l ha tr ca kim loi)
2

Bn cht cht oxi ha trong dung dch axit l ion H+, do :

+ Ch kim loi ng trc H2 trong dy in ha mi tham gia phn ng.
+ Kim loi c nhiu trng thi oxi ha (nh Fe, Cr,) ch b oxi ha ln s oxi ha
thp.
Mt s dng ton thng gp v lu khi gii ton :
- Kim loi tc dng c vi nc iu kin thng khi tc dng vi dung dch axit
s c phn ng trc tip vi axit, nu d kim loi mi tc dng vi nc.

- D kim loi tc dng vi nc, vi dung dch kim hay dung dch axit lun c t l

n
H2 . Do vy vi 1 kim loi cho vi lng nht nh d tc dng vi loi dung
2
dch no cng gii phng cng s mol H2.
- Vit di dng phng trnh ion khi gp bi ton hn hp kim loi tc dng vi
dung dch hn hp axit.
- Vi bi ton tm khi lng hn hp mui thu c hay xoay quanh vn ny
thng p dng nh lut bo ton khi lng
mhn hp mui = mhn hp kl + m gc axit to mui.
M

trong

n Cl- =2n H 2

n SO2- =n H2
4

C th thy t l trn khng ph thuc vo kim loi l g, c ha tr no v c bao nhiu kim

loi tham gia phn ng.
2H + +2e H 2

- Qu trnh kh :

khi p dng bo ton electron ta lun

c n e =2n H 2

b. Vi dung dch HNO3, H2SO4 c

- Vi dung dch HNO3:
o

VD:

t
Fe + 6HNO3(d)
Fe(NO3 )3 + 3NO 2 + 3H 2 O
o

t
(Fe + 6H + + 3NO3-
Fe3+ + 3NO 2 + 3H 2 O)

Bn cht cht oxi ha l ion NO-3 trong mi trng H+. Do , sn phm kh l hp cht
+4

+2

+1

cha N s oxi ha thp ( N O 2 , N O, N 2 O, N 20 , N H 4 NO3 ) , trong , thng HNO3 c to

NO2, HNO3 long to NO vi kim loi c tnh kh trung bnh v yu; to NO, N2O, N2,
NH4NO3 vi kim loi c tnh kh mnh. Nhiu bi tp to hn hp sn phm kh phi xc

nh sn phm kh (nu cn) v tnh s mol hoc t l mol cc sn phm kh trc.

- Vi H2SO4 c:
VD:

t
Cu + 2H2SO4(c)
CuSO4 + SO2 + 2H2O.

Bn cht cht oxi ha l c phn t H2SO4 (S+6 trong phn t H2SO4) Sn phm kh l
SO2 (ch yu), S hoc H2S (ch c to ra trong trng hp kim loi mnh nh Mg, Zn tc
dng vi dung dch H2SO4 c ngui).
c im kim loi tham gia phn ng:
+ Kim loi ng sau H2 (tr Au, Pt) cng c phn ng.
+ Kim loi c nhiu s oxi ha (Fe) b oxi ha ln s oxi ha cao nht (Fe3+).
+ Al, Fe, Cr b th ng ha trong HNO3 v H2SO4 c ngui.
Lu khi gii ton
- Bi ton c phn ng ny thng p dng cc phng php bo ton electron, bo
ton s nguyn t, bo ton khi lng, phng trnh ion v phng trnh ion - electron.

- Axit tham gia phn ng c 2 vai tr: b kh v to mui. Trong s mol axit b kh
tnh theo sn phm kh, s mol axit to mui tnh theo s mol electron trao i

ne
) ( y ch xt mui ca kim loi, trong trng hp phn ng to
2
ra NH4NO3 c tnh ring).
- Nhng bi ton khng ni r ch to sn phm kh kh cn ht sc lu c th to ra
NH4NO3, c bit khi tng minh s mol kim loi v sn phm kh kh (hay khi lng
mui thu c).
(n NO- taomuoi =n e ;nSO2- taomuoi =
3

3. Kim loi tc dng vi nc

- Ch kim loi ng trc Mg tc dng c vi nc nhit thng to dung dch kim
v gii phng kh H2.
VD:

Na + H2O NaOH +

1
H2
2

Ca + H2O Ca(OH)2 + H2
Tng qut

M + nH2O M(OH)n +

n
H2
2

(n l ha tr ca kim loi, n = 1, 2)

Bn cht: l qu trnh kim loi kh H+ trong nc:

2H2O + 2e 2OH- + H2

Lu t l: n e =n OH - =2n H2
Thng p dng:

Tnh khi lng baz thu c: m hhbazo =m hhkl +m OH Trung ha dung dch thu c bng dung dch axit:
Tnh th tch (nng ) ca dung dch axit: n H+ =n OH- =2n H 2
Tnh khi lng mui thu c sau trung ha: mmui = mkl + mgc axit.

n
H 2 (n = 1,2)
2
- Kim loi c oxit v hiroxit lng tnh (Be, Al, Zn, Cr) khi tc dng vi dung dch kim,
trc tin c phn ng:
Xc nh kim loi: M

Al + 3H2O Al(OH)3 +

3
H2
2

Zn + 2H2O Zn(OH)2 + H2
Hiroxit sinh ra tan c trong dung dch kim
Al(OH)3 + OH- AlO 2 + 2H2O.
Zn(OH)2 + 2OH- ZnO 22 + 2H2O.
khng cn tc dng bo v kim loi na nn phn ng kim loi kh nc c tip din. T
hp 2 phn ng li s c phng trnh phn ng tng qut:
Al + OH- + H2O AlO 2 +

3
H2
2

Zn + 2OH- ZnO 22 + H2

Mt s lu khi gii ton

- Mt hn hp hai kim loi tan ht trong nc c th xy ra 2 kh nng: hoc c 2 kim
loi u tc dng vi nc iu kin thng, hoc ch c mt kim loi tc dng vi nc
to dung dch kim, kim loi cn li tc dng vi dung dch kim mi sinh ra.
- Kim loi ng trc Mg khi tc dng vi dung dch axit s phn ng vi axit trc,
nu d kim loi mi c phn ng vi nc.
4. Kim loi tc dng vi dung dch mui
- Kim loi tc dng c vi nc khi tc dng vi dung dch mui trc tin s xy ra phn
ng kh nc to dung dch kim ri kim sinh ra mi tc dng vi mui (nu c).
VD:
Na + dung dch AlCl3.

1
H2
2
3NaOH + AlCl3 Al(OH)3 + 3NaCl
Nu d NaOH c phn ng
Na + H2O NaOH +

Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O.

- Kim loi khng tc dng vi nc nhit thng khi tc dng vi dung dch mui tun
theo quy lut: Kim loi ng trc y c kim loi ng sau ra khi dung dch mui.
Quy lut ny ph hp vi nguyn tc ca phn ng oxi ha kh: Cht oxi ha mnh
tc dng vi cht kh mnh to cht oxi ha yu v cht kh yu.
Khi c nhiu kim loi trong hn hp phn ng, kim loi ng trc phn ng trc
khi ht mi ti kim loi ng sau, ln lt nh vy n khi phn ng kt thc. Cn khi c
dung dch nhiu mui tham gia phn ng, mui ca kim loi ng sau s phn ng trc cng
ln lt theo th t nh trn. Sau phn ng, nhng kim loi cn li l nhng kim loi c
tnh kh yu nht v nhng mui cn li l nhng mui ca ion kim loi c tnh oxi ha yu
nht.
VD: Hn hp Mg, Al tc dng vi dung dch hn hp CuSO4 v FeSO4.
Ban u c phn ng:
Mg + CuSO4 MgSO4 + Cu.
Nu (1) d Mg, c phn ng:
Mg + FeSO4 MgSO4 + Fe.
Nu (2) d Mg hay va , phn ng dng li.
Nu (2) d FeSO4 xy ra phn ng
2Al + 3FeSO4 Al2(SO4)3 + 3Fe.

(1)
(2)

(3)

Nu (1) d CuSO4: 2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu.

- Nu CuSO4 d hay va , phn ng dng li.
- nu Al d, c phn ng (3)
Nu (1) va , xy ra ngay phn ng (3).

 Trong trng hp ny, nu s mol kim loi v mui khng tng minh s rt phc tp, ta
ch xc nh c phn ng u, khng xc nh c cc phn ng trung gian, do thng
phi s dng phng php bo ton electron, bo ton s nguyn t.
Mi quan h gia kim loi cn li sau phn ng vi mui cn li trong dung dch trong v
d trn (ch xt khi phn ng xy ra hon ton)
Kim loi cn sau
phn ng

Cu

Cu, Fe

Cu, Fe, Al

Cu, Fe, Al, Mg

Mui cn sau
phn ng

Mg2+, Al3+, Fe2+

v c th c

Mg2+, Al3+ v c
th c Fe2+

Mg2+ v c th
c Al3+

Mg2+

Mg2+

Mg2+, Al3+

Mg2+, Al3+, Fe2+

Mg2+, Al3+, Fe2+,

Cu2+

Cu, Fe, Al v c
th c Mg

Cu, Fe v c th
c Al

Cu v c th c
Fe

Cu

Cu2+
Mui cn sau
phn ng
Kim loi cn sau
phn ng

Lu :
- Khi vit phng trnh phn ng di dng phng trnh ion phi ch cn bng in tch
ca cc ion.
VD: Cho phn ng:
Al + Cu2+ Al3+ + Cu
Phn ng ny cn bng v s nguyn t nhng cha cn bng in tch, v phng trnh
ng phi l
2Al + 3Cu2+ 2Al3+ + 3Cu.
- Kim loi sinh ra sau phn ng s bm vo thanh kim loi ban u lm khi lng thanh bin
i. Khi lng thanh kim loi sau phn ng tng so vi ban u nu khi lng kim loi
phn ng nh hn khi lng kim loi sinh ra v ngc li, gim so vi ban u nu khi
lng kim loi phn ng ln hn khi lng kim loi sinh ra.
Phng php rt hay c dng cho loi phn ng ny l phng php tng gim khi
lng. Phng php kh d p dng nu t l mol cc cht l 1:1, nhng hc sinh hay lng
tng nu c t l mol khc.
VD: Vi phn ng Fe + CuSO 4 FeSO 4 + Cu
ta c t l
1 mol Fe (56g) + 1 mol CuSO4 (160g) 1 mol FeSO4 (152g) + 1 mol Cu (64g)
khi lng kim loi tng 64-56 = 8g.

n Fepu = n CuSO4 pu = n FeSO4 = n Cu =

m Fe =

m tg .56

; m CuSO4 =

160m tg

m tg
8

(mol)

; m FeSO4 =

152m tg

; m Cu =

64m tg

8
8
8
8
Nh vy ty thuc vo i lng cn tnh c t l tng ng (Lu : cc i lng cng
mt ct phi c cng n v).

Nhng vi phn ng:

2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu.

hay

2Al + 3Cu2+ 2Al3+ + 3Cu.

Ta c th xt 3 t l sau:
(1) 2 mol Al (2.27g) phn ng to 3 mol Cu (3.64g) lm khi lng cht rn tng 3.64 -2.27
(g) = 138 (g)
(2) 1 mol Al (27g) phn ng to

3
3
3
mol Cu ( .64g) lm khi lng cht rn tng .64-27 (g)
2
2
2

= 69 (g)

2
2
2
mol Al ( .27 g) phn ng to 1 mol Cu (64g) lm khi lng cht rn tng 64 - .27
3
3
3
(g) = 46 (g)
(3)
Gi s, cho khi lng thanh nhm sau phn ng tng a (g) so vi ban u ta c th tnh

(3)

n Alpu =2

n Cu =3.

a
a
2
a
a
=
= .
=
tnh theo t l (2) l n gin nht.
3
2
3.64-2.27
.64-27 3 64- .27 69
2
3

a
3
a
a
a
= .
=
=
3
2
3.64-2.27 2 .64-27 64- .27 46
2
3

tnh theo t l (3) l n gin hn c.

Nu ta c phn ng tng qut: mA + nBm+ mAn+ + nB

Ta s tnh

m bt
(mol)
m
B- A
n
trong mbt l khi lng thanh kim loi bin thin sau phn ng.
m bt
nA =
(mol)
n
B-A
m
nB=

Lu : khi lng cht rn tng (gim) = khi lng dung dch gim (tng)
Ngoi phng php tng gim khi lng c th p dng phng php bo ton khi lng.
II. DY IN HA CA KIM LOI
1. Khi nim v cp oxi ha kh ca kim loi
- Khi nim: Cp oxi ha kh ca kim loi l cp cht oxi ha v cht kh ca cng mt
nguyn t kim loi.
- K hiu: dng oxi ha/dng kh (thng l Mn+/M)
- Kim loi c ha tr khng i ch to mt cp oxi ha kh, kim loi c ha tr thay i c
th to nhiu cp oxi ha kh.
VD: Fe2+/Fe; Fe3+/Fe2+; Mg2+/Mg;...
2. So snh cc cp oxi ha kh
- So snh cc cp oxi ha kh ca kim loi l so snh tnh oxi ha ca cc dng oxi ha v so
snh tnh kh ca cc dng kh.

- VD: Xt phn ng
2Al + 3Cu2+ 2Al3+ + 3Cu.
Nhn thy Al c tnh kh mnh hn Cu v Al3+ c tnh oxi ha yu hn Cu2+.
Xt phn ng:
Zn + Fe2+ Zn2+ + Fe
Nhn thy, Zn c tnh kh mnh hn Fe v Zn2+ c tnh oxi ha yu hn Fe2+.
Trong mt cp oxi ha - kh, dng kh c tnh kh cng mnh th dng oxi ha c tnh oxi
ha cng yu v ngc li.
3. Dy in ha ca kim loi
- Khi nim: L dy cc cp oxi ha - kh ca kim loi c xp theo chiu tng dn tnh oxi
ha ca ion kim loi, ng thi l chiu gim dn tnh kh ca kim loi.
Chiu tng dn tnh oxi ha ca ion kim loi
K+ Ca2+ Na+ Mg2+ Al3+ Zn2+ Fe2+ Sn2+

Pb2+

H+

Cu2+ Hg2+ Fe3+ Ag+ Pt2+ Au3+

Pb

H2

Cu

Ca

Na

Mg

Al

Zn

Fe

Sn

Hg

Fe2+

Ag

Pt

Au

Chiu gim dn tnh kh ca kim loi

4. ngha dy in ha ca kim loi
a. So snh cc cp oxi ha kh.
- Kim loi ng trc c tnh kh mnh hn kim loi ng sau trong dy in ha.
- Ion kim loi ng trc c tnh oxi ha yu hn ion kim loi ng sau trong dy in ha.
b. Xc nh chiu ca phn ng gia cc cp oxi ha kh.
- Mt phn ng oxi ha kh c coi l phn ng gia 2 cp oxi ha kh.
- Quy lut: Phn ng xy ra theo chiu cht oxi ha mnh tc dng vi cht kh mnh to
cht oxi ha yu v cht kh yu (hay quy tc ).
Fe2+
Cu 2+
- VD:
Fe

Phn ng xy ra theo chiu

Fe3+
Fe2 +

Phn ng xy ra theo chiu

Cu

Fe + Cu2+ Fe2+ + Cu
Ag +
Ag
2+

Fe + 2Ag+ Fe3+ + 2Ag

10

- C th tng kt mt s phn ng ha hc ca kim loi v hp cht theo dy in ha nh

sau

III. IN PHN
- Khi nim: phn ng in phn l phn ng oxi ha kh xy ra ti b mt cc in cc trong
dung dch cht in li hay cht in li nng chy di tc dng ca dng in mt chiu.
- Vic nm vng l thuyt vit ng cc phng trnh in phn v cc phn ng in cc
l v cng quan trng. c bit l trnh t cc phn ng in cc:
+ Catot (K Cc m xy ra s kh): c mt cc ion dng v nc.
* Cation kim loi ng trc Zn2+ khng b in phn (xy ra s in phn nc)
* Cation kim loi t Zn2+ v sau in phn trc nc theo phng trnh:
Mn+ + n e M
Kim loi M sinh ra bm vo K lm khi lng K tng ln.
* Nu c mt nhiu cation kim loi, cation kim loi ng sau (c tnh oxi ha mnh
hn) s b in phn trc.
* H2O b in phn K theo phng trnh: 2H2O + 2 e H2 + 2 OH-.
* Khi bt u c s thot kh K l lc cc cation kim loi (c th b in phn)

in phn ht v bt u c s in phn nc. Qu trnh in phn nc lm tng pH ca

dung dch in phn.
+ Anot (A Cc dng xy ra s oxi ha): c mt anion gc axit v nc.
* Anion gc axit khng cha oxi in phn trc nc theo trnh t:

S2- >I - >Br - >Cl- >H 2O

VD:

2Cl- Cl2 + 2 e.
2H2O O2 + 4 e + 4H+.

* Qu trnh in phn nc anot lm gim pH ca dung dch in phn.

* Anion gc axit cha oxi khng b in phn.

11

+ Ghp cc na phn ng 2 in cc li vi nhau ta c phng trnh in phn hon

chnh. Phi ghp 2 na phn ng theo ng trnh t in phn theo nguyn tc s e nhng
K phi bng s e nhn A v phn ng in phn thc cht l mt phn ng oxi ha kh
xy ra ring r (ng thi) b mt hai in cc.

IV. IU CH KIM LOI

1. Nguyn tc iu ch kim loi
- Kh ion kim loi trong hp cht thnh nguyn t nh cht kh hoc dng in.
- Phng trnh tng qut:

Mn+ + ne M

2. Phng php iu ch kim loi

a. Phng php thy luyn
Trc tin cn ha tan qung bng dung mi thch hp, sau kh ion kim loi trong dung
dch bng kim loi hot ng hn (phi l kim loi khng tc dng vi nc nhit
thng).
p dng trong bi tp ton nh vi phn ng kim loi + dung dch mui.
b. Phng php nhit luyn
Dng cc cht kh mnh nh C, CO, H2, Al, kim loi kim hoc kim loi kim th kh nhng
ion kim loi trong cc hp cht oxit nhit cao.
Cht kh CO, H2 c th kh oxit cc kim loi t Fe v sau.
C c th kh c ZnO.
Al c th kh c nhiu oxit kim loi thnh kim loi t do (c gi l phn ng
nhit nhm). Thc t dng Al kh nhng oxit kim loi c nhit nng chy cao nh
Cr2O3.
Lu khi gii ton
Trong phn ng CO, H2 + oxit kim loi c mt s t l cn ch
mc.rn gim = mkh tng = mO/oxit mt i
nCO p = n CO2 = nO/oxit mt i. (p dng tng t vi H2).
Bi ton c phn ng ny thng hay p dng tng gim khi lng, bo ton khi lng,
bo ton s nguyn t hoc bo ton electron.

c. Phng php in phn

- Phng php in phn nng chy: iu ch kim loi c tnh kh mnh (ng trc Zn).
+ iu ch kim loi kim: in phn mui clorua hay hidroxit nng chy.
+ iu ch kim loi kim th: in phn mui clorua nng chy.
+ iu ch Al: in phn oxit nng chy.
- Phng php in phn dung dch: iu ch cc kim loi c tnh kh trung bnh v yu.

12

B. BI TP TON THEO CH
CH 1: BI TON HN HP
I. Hng dn cch lm:
- c im:
+ Bi ton hn hp l dng ton yu cu phi tnh ton mt p s c th c th biu din
bng mt con s. V d nh xc nh khi lng, thnh phn hn hp (% th tch hoc khi
lng), tnh nng dung dch, tnh t khi cht kh, tnh th tch,
+ Trong ch ny ch gii hn bi tp vi phn ng ca kim loi v hp cht vi nc, dung
dch axit, dung dch kim v phn ng chuyn ha cc hp cht ca kim loi.
- Mt s lu :
+ Nm vng l thuyt vit ng, cc phng trnh ha hc hoc qu trnh th nghim.
c bit phi ch n cc phn ng c trng ca mi kim loi v hp cht ca chng.
VD:
* Kim loi kim, kim loi kim th v hp cht ca chng: tan v tc dng vi nc.
* Nhm v hp cht ca nhm tc dng vi dung dch kim.
* St, crom v hp cht ca chng: c s thay i s oxi ha ty cc cht phn ng.
* Cc kim loi khc: Kh nng phn ng khc nhau nn ty tng trng hp m c phn ng
hay khng.
+ c k bi, ch trong tng phn ng cht no ht, cht no d v tnh theo cht phn
ng ht.
- Phng php gii: dng ton ny thng c lm theo hai cch: cch thng thng v p
dng cc phng php gii nhanh.
+ Phng php 1: p dng cho cc bi tp n gin, cc qu trnh ha hc tng minh.
p dng phng php ny ta thng vit phng trnh ha hc, t n s v gii h phng
trnh nu cn thit. Tt nhin cng c th s dng cc phng php gii nhanh.
+ Phng php 2: i vi cc bi tp phc tp m qu trnh ha hc, lng cht phn ng
cha tng minh hay c nhiu bc chuyn ha ha hc. Dng ny c th p dng cc
phng php gii nhanh nh: cc phng php bo ton (khi lng, electron, in tch, s
nguyn t), phng trnh ion, phng php t chn lng cht, phng php trung bnh v s
ng cho.
II. Bi tp minh ha:
Cu 1: Ha tan hn hp Ba, Na (vi t l mol 1:1) vo nc c dung dch A v 0,672 lt
kh H2 (ktc).
a. Th tch dung dch HCl 0,1M cn trung ha dung dch A l
A. 300 ml.
B. 30 ml.
C. 600 ml.
D. 60 ml.
b. Khi lng mui thu c sau phn ng trung ha l
A. 5,39 gam.
B. 5,37 gam.
C. 5,35 gam.
D. 5,33 gam.

13

c. Cho 560 ml CO2 (ktc) hp th ht vo dung dch A. Khi lng kt ta thu c l

A. 4,925g.

B. 3,940g.

C. 2,955g.

D. 0,985g.

HD:
a. Vit phng trnh phn ng di dng phng trnh ion electron v phng trnh ion ta
c
2H2O + 2e 2OH- + H2
0,06 0,03 (mol)
H

+ OH H2O.

0,06 0,06 (mol)

n HCl = n H+ = 0,06mol VddHCl =600ml p n C

b. t n Na = n Ba = x(mol)(x>0)
T t l :

Na

1
H2
2
x/2 (mol)

Ba

H2

x (mol)

n H 2 = x + x/2 = 0,03 x = 0,02(mol)

Mt khc, s mol Cl- to mui: n Cl- = n H+ = 0,06(mol)

khi lng mui: m m =m Na +m Ba +m Cl- =0,02.23+0.02.137+0.06.35,5=5,33g
p n D

1
c. Nhn thy n CO2 = 0,025mol < n OH- = 0,03mol ch xy ra phn ng:
2

CO 2 + 2OH - CO32- + H 2 O
0,025 (mol)

0,025
23

CO + Ba
0,025

2+

BaCO3

0,02 0,02 (mol)

Vy khi lng kt ta thu c l m BaCO3 = 0,02.197 = 3,94 (g). p n B

Cu 2: Ha tan 13,1 gam hn hp X gm Li, Na, K vo nc thu c V lt kh H2 (ktc) v

dung dch Y. Trung ha dung dch Y bng dung dch HCl thu c dung dch cha 30,85 gam
mui. Gi tr ca V l
A. 5,60.
B. 8,96.
C. 13,44.
D. 6,72.
HD:
m Cl- = m hhm - m hhkl = 30,85 13,1 = 17,75 gam. n OH- = n H + = n Cl- = 0,5mol
2H2O + 2e 2OH- + H2
0,5 0,25 (mol)
V = 0,25.22,4 = 5,6 lt p n A

14

Cu 3: Cho 8,5 gam hn hp Na v K tc dng ht vi nc thu c 3,36 lt kh H2 (ktc)

v dung dch X. Cho X tc dng va vi dung dch Fe2(SO4)3 thu c m gam kt ta. Gi
tr ca m l
A. 5,35.

B. 16,05.

C. 10,70.

D. 21,40.

HD:
Trong bi tp ny, hc sinh rt hay tm p s bng cch gii h phng trnh tm s mol ca
tng kim loi. Nhng nu ta k hiu chung cho 2 kim loi l M v gp chung cc phng trnh
phn ng th s khng cn s dng ht d kin ca bi ton.

1
H2
2
0,3 0,15 (mol)

M + H2O MOH +

6MOH + Fe2(SO4)3 3M2SO4 + 2Fe(OH)3

0,1 (mol)

0,3

m = 10,7 gam p n C
Cu 4: Ha tan hon ton mt hn hp gm Na v K vo nc thu c 4,48 lt kh (ktc) v

dung dch X. Cho 5,2 gam hn hp Mg, Fe tc dng va vi dung dch HCl thu c dung
dch Y v 3,36 lt (ktc) kh. Cho X tc dng ht vi Y thu c m gam kt ta. Gi tr ca m
l
A. 12,000.
B. 10,300.
C. 14,875.
D. 22,235.
HD: p dng phng php bo ton in tch
2H2O + 2M 2MOH + H2
0,4 0,2 (mol)
2HCl + M H2 + MCl2
0,3

0,15 0,15(mol)

Dung dch X + dung dch Y

MCl2 + 2MOH- M(OH)2 + 2MCl

0,15 0,3 (mol)

m = m kl + m OH - = 5,2 + 0,3.17 = 10,3 gam p n B

Cu 5: Cho hn hp A gm Al v Na tc dng vi nc d thu c 8,96 lt kh H2 (ktc) v

cn li mt lng cht rn khng tan. Khi lng ca Na trong A l
A. 2,3 gam.
B. 4,6 gam.
C. 6,9 gam.
D. 9,2 gam.
HD:
Cc phn ng ha hc xy ra:
Na + H 2 O NaOH +

1
H2
2

3
H2
2
Do sau phn ng cn d cht rn khng tan nn Al cn d. Nu t s mol Na trong hn hp
Al + NaOH + H 2 O NaAlO 2 +

l x ta c
x 3x
n H 2 = + =2x=0,4 mol x=0,2 mol mNa = 0,2.23 = 4,6 gam p n B
2 2

15

Trong trng hp hn hp gm Al v kim loi kim tc dng vi nc m Al d c th vit

phng trnh phn ng

Na + Al + H2O NaAlO2 + 2H2

thy t l

nAlp = nNa =

nH 2

2
Cu 6: Ha tan 7,8 gam hn hp Al v Mg bng dung dch HCl d. Sau phn ng khi lng
dung dch axit tng 7 gam. Khi lng Al v Mg trong hn hp u l
A. 5,4 v 2,4.
B. 2,7 v 3,6.
C. 2,7 v 2,4.
D. 5,4 v 3,6.
HD:
p dng nh lut bo ton khi lng c

mdd tng = mkl - m H 2 = 7 (g) m H 2 = 7,8 - 7 = 0,8 (g) n H 2 = 0,4 (mol)

Gi x, y ln lt l s mol Al, Mg.
Theo nh lut bo ton electron ta c:
3x + 2y = 0,4.2 = 0,8
Theo : 27x + 24y = 7,8

(*)
(**)

x = 0, 2
Gii h (*) v (**) ta c
mAl = 5,4 (g); mMg = 2,4 (g) p n A
y = 0,1
Cu 7: Cho 3,78 gam hn hp X gm Mg v Al vo 250 ml dung dch Y gm HCl 1M v
H2SO4 0,5M thu c dung dch Z v 4,368 lt H2 (ktc). Phn trm khi lng Mg v Al
trong X tng ng l
A. 37,21% Mg v 62,79% Al.
B. 62,79% Mg v 37,21% Al.
C. 45,24% Mg v 54,76% Al.
D. 28,57% Mg v 71,43% Al.
HD:

n H+ = 0,25(1 + 2.0,5) = 0,5 (mol)

1
n + = 0,25 nn phn ng trn d axit.
2 H
Gi x, y ln lt l s mol Mg, Al, ta c h phng trnh:

n H 2 = 0,195 <

24x+27y=3,78 x=0,045 %Mg=28,57%

p n D

2x+3y=0,39
y=0,1
%Al=71,43%
Cu 8: Ha tan hon ton 15,8 gam hn hp Mg, Fe, Al trong dung dch H2SO4 long, d thu
c 13,44 lt kh H2 (ktc) v dung dch X. Cho X tc dng vi dung dch NaOH thu c
lng kt ta ln nht l m gam. Gi tr ca m l
A. 20,6.
B. 26,0.
C. 32,6.
D. 36,2.
HD:
Ta c s phn ng:

MgSO 4
Mg(OH)2
Mg

+H 2SO 4
+NaOH
Hn hp Fe
Fe(OH)2
FeSO4
-H 2
Al
Al (SO )
Al(OH)

2
4 3

3
n OH - =2n SO2- =2n H 2 = 1,2 mol m max = 1,2.17 + 15,8 = 36,2 gam p n D.
4

16

Cu 9: Cho 5,35 gam hn hp X gm Mg, Fe, Al vo 250 ml dung dch Y gm H2SO4 0,5M
v HCl 1M, thu c 3,92 lt kh (ktc) v dung dch Y. C cn dung dch Y trong iu kin
khng c khng kh thu c m gam cht rn khan. Gi tr ca m l
A. 20,9.

B. 26,225.

C. 26,375.

D. 28,6.

HD:

n H + = 0,25(2.0,5 + 1) = 0,5 (mol)

n H 2 = 0,175 <

1
n + = 0,25 d axit
2 H

n SO2- = 0,25.0,5 = 0,125 < 0,175

4

Do khi c cn dung dch thu c hn hp mui sunfat v mui clorua

C 2 quan im xt bi ton ny
Quan im 1: Do HCl d bay hi nn khi c cn dung dch HCl bay hi ht s mol gc
SO 24 to mui l ti a.
mmui = 5,35 + 96.0,125 + (0,175 - 0,125).2.35,5 = 20,9 (gam)
Quan im 2: Coi 2 axit l nh nhau v kh nng cn li trong dung dch ch tnh c
gii hn khi lng mui.

0,35 0, 25
.96 = 19,025 gam mmui 20,9 gam
2
Nh vy d xt theo quan im no cng ch thu c mt p n duy nht p n A
Cu 10: Ha tan hon ton 10,4 gam hn hp X gm Fe v Mg bng mt lng va dung
dch HCl 20%, thu c dung dch D. Nng FeCl2 trong dung dch D l 15,757%.
a. Nng phn trm ca MgCl2 trong dung dch D l
A. 11,787%.
B. 84,243%.
C. 88,213%.
D. 15,757%.
b. Phn trm khi lng ca Fe trong hn hp X l
A. 30%.
B. 70%.
C. 20%.
D. 80%.
5,35 + 0,25.35,5 +

HD:
a. Gi s mol Fe, Mg ln lt l x, y
Ta c: 56x + 24y = 10,4

(*)

36,5.2(x+y).100
=355(x+y) (g)
20
Theo LBTKL : mdd sau p = 10,4 + 355(x+y) - 2(x+y) = 10,4 + 353(x + y)

S mol H2 = x + y nHCl = 2(x + y) mddHCl =

Theo : C%(FeCl2) =

127x
15,757
=
10,4+353(x+y)
100

(**)

x=0,128
Gii h phng trnh (*) v (**) ta c
% MgCl2 = 11,787% p n A
y=0,134
b. %Fe = 70% p n B.
Cu 11: Hn hp Y gm 3 kim loi Na, Al, Fe c nghin nh trn u v chia thnh 3 phn
bng nhau. Ho tan phn 1 trong 0,5 lt dung dch HCl 1,2M c 5,04 lt kh v dung dch A.

17

Phn 2 cho tc dng vi dung dch NaOH d thu c 3,92 lt kh. Phn 3 cho tc dng vi
nc d thu c 2,24 lt kh. Bit th tch cc kh o ktc v th tch dung dch khng i.
a. Khi lng ca Na, Al trong Y ln lt l
A. 3,45g; 8,10g.
B. 1,15g; 2,70g.
C. 8,10g; 3,45g.
b. Nng mol/lt ca HCl trong dung dch A l
A. 0,1M.
B. 0,2M.
C. 0,3M.
c. Khi lng cht tan trong dung dch A l
A. 35,925g.
HD:

B. 25,425g.

C. 41,400g.

D. 2,70g; 1,15g.
D. 0,4M.
D. 28,100g.

2Na + 2HCl 2NaCl + H2

Phn 1:

Fe + 2HCl FeCl2 + H2
2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2
2Na + 2H2O 2NaOH + H2

Phn 2:

2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2

2Na + 2H2O 2NaOH + H2

Phn 3:

2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2

n H 2 (3) = 0,1 mol < n H 2 (2) = 0,175 mol phn 3 cn d Al n Na =

n H 2 (3)
2

= 0,05 mol

(0,175-0,1).2
=0,1(mol) n Fe =n H 2 (1) -n H 2 (2) = 0,05 mol
3
a. mNa = 3.0,05.23 = 3,45 gam; mAl = 3.0,1.27 = 8,1 gam p n A.
n Al =0,05+

b. CM/HCl(A) =

0,5.1,2-0,225.2
=0,3M p n C.
0,5

c. mctan = mkl + mHCl - m H 2 (1) = 28,1 (gam) p n D.

Cu 12: Cho 20,1 gam hn hp A cha Al, Mg, Al2O3 tc dng vi dung dch NaOH d thu
c 6,72 lt H2(ktc). Mt khc, nu ho tan ht 20,1 gam A vo V lt dung dch HCl 1M thu
c 15,68 lt H2(ktc) v dung dch B. Cn phi dng ht 300 ml dung dch KOH 1M mi
trung ha ht lng axit cn d trong B. Khi lng (gam) ca Al2O3 trong A v gi tr ca V
ln lt l
A. 5,1 v 1,7.
B. 10,2 v 2,0.
C. 10,2 v 1,7.
D. 5,1 v 2,0 .
HD:

3
Hn hp A + dung dch NaOH n Al = n H2 = 0,2 mol.
2
Hn hp A + dung dch HCl nMg = 0,7 0,3 = 0,4 mol m Al2O3 = 5,1 gam
n HCl =2n H 2 +n KOH +6n Al2O3 = 2 mol VddHCl = 2 lt p n D.
Cu 13: Ho tan hon ton 24,3g Al vo dung dch HNO3 long, d thu c V lt hn hp
kh NO v N2O (ktc) c t khi hi so vi H2 l 20,25 (phn ng khng to NH4NO3). Gi tr
ca V l
A. 6,72.
B. 8,96.
C. 11,20.
D. 13,44.

18

HD:
t s mol NO v N2O ln lt l x v y (mol).
p dng s ng cho, ta c

x 44-40,5 1
=
= y = 3x
y 40,5-30 3
p dng phng php bo ton electron ta c ne = 3nAl = 2,7 = 3x + 8y = 3x + 8.3x
x = 0,1 (mol) y = 0,3 (mol) V = 8,96 lt p n B.
Cu 14: Ho tan 23,4 gam G gm Al, Fe, Cu bng mt lng va dung dch H2SO4 c,
nng, thu c 15,12 lt kh SO2 (ktc) v dung dch cha m gam mui. Gi tr ca m l
A. 153,0.
B. 95,8.
C. 88,2.
D. 75,8.
HD:
n SO2- to mui = n SO2 = 0,675 (mol) mmui = 23,4 + 0,675.96 = 88,2 (gam) p n C.
4

Cu 15: Cho 18,2 gam hn hp A gm Al, Cu vo 100 ml dung dch B cha HNO3 2M v
H2SO4 12M, un nng thu c dung dch C v 8,96 lt hn hp kh D (ktc) gm NO v SO2,
t khi ca D so vi H2 l 23,5.
a. Khi lng ca Al trong 18,2 gam A l
A. 2,7g.
B. 5,4g.
C. 8,1g.
D. 10,8g.
b. Tng khi lng cht tan trong C l
A. 66,2 g.
B. 129,6g.
C. 96,8g.
D. 115,2g.
HD:
a. nD = 0,4 mol
64-47
n D = 0,2 mol = n SO2
47-30
t s mol Al, Cu trong 18,2 gam A ln lt l x, y (mol) 27x + 64y = 18,2 (*)
ne = 3x + 2y = 0,2.3 + 0,2.2 = 1
(**)

nNO =

x=0,2
Gii h phng trnh (*) v (**) c
mAl = 5,4 gam p n B.
y=0,2
b. Theo s bo ton s nguyn t O ta c n H 2Osp =2n NO +2n SO2 = 0,8 mol
mc.tan/C = mkl + maxit mD mnc = 18,2 + 0,2.63 + 1,2.98 0,4.47 - 0,8.18 = 115,2 (gam)
p n D.
Cu 16: Ho tan 3 gam hn hp A gm kim loi R ho tr 1 v kim loi M ho tr 2 va
vo dung dch cha HNO3 v H2SO4 v un nng, thu c 2,94 gam hn hp kh B gm NO2
v SO2. Th tch ca B l 1,344 lt (ktc). Khi lng mui khan thu c l
A. 6,36g.
B. 5,06g.
C. 10,56g.
D. 12,26g.
HD:
Gi s mol NO2 v SO2 ln lt l x v y 46x + 64y = 2,94
x + y = 0,06 (**)
x=0,05

nNO to mui + 2 n SO2- to mui = ne = 0,07

3
4
y=0,01

19

(*)

Trng hp ny chit nh c gii hn khi lng mui nu coi ch c gc NO 3 hay gc SO 24

to mui.
Khi lng hn hp mui s ln nht khi ch c mui nitrat v nh nht khi ch c mui
sunfat 3 + 0,035.96 = 6,36 mhn hp mui 3 + 0,07.62 = 7,34 p n A.
Cu 17: Cho 11,28 gam hn hp A gm Cu, Ag tc dng va vi 200ml dung dch B gm
HNO3 1M v H2SO4 0,2M thu c kh NO duy nht v dung dch C cha m gam cht tan. Gi
tr ca m l
A. 19,34.
B. 15,12.
C. 23,18.
D. 27,52.
HD:
Xt na phn ng

4H+ + NO 3 + 3e NO + 2H2O

0,28 0,07
V phn ng va nn ngc axit to mui = ngc axit ban u - ngc axit b kh.
mctan = mkl + mgc axit = 11,28 + 0,04.96 + (0,2 0,07).62 = 23,18 gam p n C.
Cu 18: Hn hp X gm Mg v MgO c chia thnh 2 phn bng nhau. Cho phn 1 tc
dng ht vi dung dch HCl thu c 3,136 lt kh (ktc); c cn dung dch v lm kh th thu
c 14,25g cht rn khan A. Cho phn 2 tc dng ht vi dung dch HNO3 th thu c 0,448
lt kh Y (ktc), c cn dung dch v lm kh th thu c 23 gam cht rn khan B.
a. Phn trm khi lng ca Mg trong hn hp X l
A. 10,64%.
B. 89,36%.
C. 44,68%.
D. 55,32%.
b. Cng thc phn t ca Y l
A. NO2.
B. NO.
C. N2O.
D. N2.
HD:
a. nMg = 0,14 mol, n MgCl2 = 0,15 mol nMgO = 0,01 mol. %mMg = 89,36% p n B.
b. n Mg(NO3 )2 = 0,15 mol m Mg(NO3 )2 = 22,2 gam < 23 c NH4NO3 c to thnh
n NH 4 NO3 = 0,01 mol
N+5 + n e X
0,2 0,02 (mol)
n = 10 X l N2 p n D.
Cu 19: Ho tan hon ton 19,33 gam hn hp X gm Fe, Cu v Pb trong dung dch HNO3 d
thu c 5,376 lt kh NO (ktc) v dung dch Y. C cn Y ri nung cht rn n khi lng
khng i thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l
A. 63,97.
B. 25,09.
C. 30,85.
D. 40,02.
HD:

Fe

+HNO3

Hn hp X Cu
-NO
Pb

nO =

Fe(NO3 )3
Fe 2O3

to
CuO
Cu(NO3 )2
Pb(NO )
PbO

3 2

3
nNO = 0,36 mol m = 19,33 + 0,36.16 = 25,09 gam p n B.
2

20

Cu 20: Ha tan hon ton 14,0 gam Fe trong 400ml dung dch HNO3 2M thu c dung dch
X cha m gam mui v kh NO (l sn phm kh duy nht). Gi tr ca m l
A. 48,4.
B. 60,5.
C. 51,2.
D. 54,0.
HD:
Do Fe d tc dng vi mui st (III) Fe tan ht
Xt na phn ng

4H+ + NO 3 + 3e NO + 2H2O

0,8 0,2 (mol)

mmui = 14 + 0,6.62 = 51,2 (gam) p n C.
Cu 21: Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80ml dung dch HNO3 1M thot ra V1 lt kh NO.
Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80ml dung dch HNO3 1M v H2SO4 0,5M thot ra V2 lt kh
NO. Bit NO l sn phm kh duy nht v cc th tch kh o cng iu kin. Quan h gia
V1 v V2 l
A. V2 = V1.
B. V2 = 2,5V1.
C. V2 = 2V1.
D. V2 = 1,5V1.
HD:
Xt phng trnh ion
3Cu + 8H+ + 2NO 3 3Cu2+ + 2NO + 4H2O
0,02 (mol)
0,04 (mol)

TN1:
0,06
0,08 0,08
TN2:
0,06
0,16 0,08
V2 = 2V1 p n C.

Cu 22: Dn t t V lt hn hp kh X (ktc) gm CO v H2 qua ng s cha 16,8 gam hn

hp CuO, Fe3O4 v Al2O3 nung nng n khi X phn ng ht, thu c hn hp kh v hi
nng hn khi lng ca X l 0,32 gam.
a. Gi tr ca V l
A. 0,112.
B. 0,224.
C. 0,448.
D. 0,896.
b. S gam cht rn cn li trong ng s l
A.12,12.
B. 16,48.
C. 17,12.
D. 20,48.
HD:
a. p dng s bo ton s nguyn t O c nhh = nO = 0,02 V = 0,448 lt p n C.
b. mc.rn cn = mhn hp oxit mO = 16,48 (gam) p n B.
Cu 23: Hn hp A gm Fe2O3; Fe3O4; FeO vi s mol bng nhau. Ly x gam A cho vo mt
ng s, nung nng ri cho 1 lung kh CO i qua, ton b kh CO2 sinh ra c hp th ht
vo dung dch Ba(OH)2 d thu c y gam kt ta. Cht rn cn li trong ng s c khi lng
19,200 gam gm Fe, FeO v Fe3O4, Fe2O3. Cho hn hp ny tc dng ht vi dung dch HNO3
thu c 2,24 lt kh NO l sn phm kh duy nht (ktc).
a. Gi tr ca x v y tng ng l
A. 20,880 v 20,685. B. 20,880 v 1,970. C. 18,826 v 1,970. D. 18,826 v 20,685.
b. S mol HNO3 tham gia phn ng l
A. 1,05.
B. 0,91.
C. 0,63.
D. 1,26.
HD:
a. Coi hn hp A ch c Fe3O4, ta c phn ng xy ra theo s

21

 Fe
FeO

+CO
+HNO3
Fe3O4

Fe(NO3 )3

-CO2
-NO
Fe
O
3 4
Fe 2O3
Ta xt s gi tng sau

Fe
FeO

+O 2
+HNO3
Fe3O4
Fe

Fe(NO3 )3
-NO
Fe 3O4
Fe 2O3
p dng phng php bo ton electron kt hp vi bo ton khi lng ta c
nFe = 0,27 mol n Fe3O4 = 0,09 x = 20,88 gam
n CO2 = nO = 0,105 y = 20,685 gam p n A.
b. n HNO3 =3n Fe(NO3 )3 +n NO = 0,91 mol p n B.
Cu 24: Ha tan hon ton 13,0 gam Zn trong dung dch HNO3 long, d thu c dung dch
X v 0,448 lt kh N2 (ktc). Khi lng mui trong dung dch X l
A. 18,9 gam.
B. 37,8 gam.
C. 28,35 gam.
D. 39,8 gam.
HD:
nZn = 0,2 mol ne cho = 0,4 mol
n N 2 = 0,02 mol ne = 0,2 mol < 0,4 phn ng to NH4NO3

0,4-0,2
= 0,025 mol
8
dung dch X cha 2 mui Zn(NO3)2 v NH4NO3 mmui = 39,8 gam p n D.
Cu 25: Cho 1,82 gam hn hp bt X gm Cu v Ag (t l s mol tng ng l 4:1) vo 30 ml
dung dch gm H2SO4 0,5M v HNO3 2M, sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c a
mol kh NO (sn phm kh duy nht ca N+5). Trn a mol NO trn vi 0,1 mol O2 thu c
hn hp kh Y. Cho ton b Y tc dng vi H2O, thu c 150 ml dung dch c pH = z. Gi tr
ca Z l
A. 1.
B. 4.
C. 3.
D. 2.
HD:
t nAg = x (mol) nCu = 4x (mol) mhh = 108x + 64.4x = 1,82 x = 0,005 (mol)
n NH 4 NO3 =

n HNO3 = 0,06 mol, n H 2SO4 = 0,015 mol n H + = 0,09 mol, n NO- = 0,06 mol.
3

Do cc phn ng xy ra hon ton Cu phn ng trc

3Cu + 8H+ + 2NO 3 3Cu2+ + 2NO + 4H2O
0,02

0,16
0,04

3
3

3Ag + 4H+
0,005

0,04
3

(mol)

+ NO 3 3Ag+ + NO + 2H2O

0,02
0,005

3
3

22

0,005
3

(mol)

H+ v NO 3 cn d sau phn ng nNO = 0,015 mol.

2NO
0,015
4NO2
0,015

+ O2 2NO2
0,0075 0,015 (mol)
+ O2 + 2H2O 4HNO3
0,00375
0,015

(mol)

Nu O2 d c th xt s bo ton s nguyn t N c n HNO3 =n N =n NO

dung dch thu c c C M/H + = 0,1M pH = 1 p n A.
III. Bi tp t gii
Cu 1: Ho tan 13,1 gam hn hp X gm Li, Na, K v o n c thu c V lt kh H2 (ktc)
v dung dch Y. Trung ho Y bng dung dch HCl thu c dung dch cha 30,85 gam
mui. Gi tr ca V l
A. 5,60.
B. 8,96.
C. 13,44.
D. 6,72.
Cu 2: Cho hn hp A gm Al v Na tc dng vi H2O d thu c 8,96 lt kh H2 (ktc)
v cn li mt l ng cht rn khng tan. Khi l ng ca Na trong A l
A. 2,3 gam.
B. 4,6 gam.
C. 6,9 gam.
D. 9,2 gam.
Cu 3: Ho tan 13,8 gam hn hp X gm Li, Na, K v o n c thu c V lt kh H2 (ktc)
v dung dch Y. Sc CO2 d v o dung dch Y thu c 50,4 gam mui. Gi tr ca V l
A. 5,60.
B. 8,96.
C. 13,44.
D. 6,72.
Cu 4: Ho tan ho n to n 13,200 gam hn hp Na v K v o n c thu c dung dch X
v 4,48 lt kh H2 (ktc). Cho 5,200 gam hn hp gm Mg v Fe tc dng ht vi dung dch
HCl thu c dung dch Y cha m gam mui v 3,36 lt kh H2 (ktc). Cho X tc dng vi Y
n khi phn ng ho n to n thu c x gam kt ta.
a. Gi tr ca m l
A. 10,525.
B. 9,580.
C. 15,850.
D. 25,167.
b. Gi tr ca x l
A. 12,000.
B. 10,300.
C. 14,875.
D. 22,235.
Cu 5: Ho tan ho n to n hn hp 2 kim loi kim v o n c thu c 0,448 lt kh H2
(ktc) v 400 ml dung dch X. Gi tr pH ca dung dch X l
A. 1.
B. 2.
C. 12.
D. 13.
Cu 6: Hn hp X gm Na v Al. Cho m gam X v o mt l ng n c d th thot ra V lt
kh. Nu cng cho m gam X v o dung dch NaOH d th thu c 1,75V lt kh. Bit cc kh
o cng iu kin nhit , p sut. Thnh phn phn trm khi l ng ca Na trong X l
A. 39,87%.
B. 29,87%.
C. 49,87%.
D. 77,31%.
Cu 7: Cho hn hp Na, K v Ba tc dng ht vi n c, thu c dung dch X v 6,72 lt
kh H2 (ktc). Nu cho X tc dng ht vi dung dch Al(NO3)3 th s gam kt ta ln nht thu
c l
A. 7,8 gam.
B. 15,6 gam.
C. 46,8 gam.
D. 3,9 gam.

23

Cu 8: Cho m gam hn hp A gm K v Al tc dng vi n c d , thu c 4,48 lt kh H2

(ktc). Nu cho m gam A tc dng vi dung dch NaOH d , th thu c 7,84 lt H2 (ktc).
Phn trm khi l ng ca K trong A l
A. 83,87%.
B. 16,13%.
C. 41,94%.
D. 58,06%.
Cu 9: Cho 18,6 gam hn hp A gm K v Al tc dng ht vi dung dch NaOH th thu
c 15,68 lt kh H2 (ktc). Nu cho 18,6 gam A tc dng ht vi dung dch HCl th s gam
mui thu c l
A. 68,30.
B. 63,80.
C. 43,45.
D. 44,35.
Cu 10: Ho tan hon ton hn hp X gm 5,6 gam Fe v 32,0 gam Fe2O3 trong dung dch
HCl d thu c dung dch Y cha m gam mui. Gi tr ca m l
A. 77,7.
B. 70,6.
C. 63,5.
D. 45,2.
Cu 11: Chia 16,9 gam hn hp Mg, Fe, Zn thnh 2 phn bng nhau. Phn 1 tc dng va
vi V1 lt dung dch HCl 2M thu c x gam mui v 4,48 lt kh H2 (ktc). Phn 2 tc dng
va vi V2 lt dung dch H2SO4 0,1M thu c y gam mui.
a. Gi tr ca x l
A. 22,65.
B. 24,00.
C. 28,00.
D. 31,10.
b. Gi tr ca y l
A. 17,86.
B. 18,05.
C. 26,50.
D. 27,65.
c. Gi tr ca V1 v V2 ln l t l
A. 0,2 v 0,1.
B. 0,4 v 0,2.
C. 0,2 v 2.
D. 0,4 v 2.
Cu 12: Chia 2,290 gam hn hp Mg, Al, Zn thnh 2 phn bng nhau. Phn 1 ho tan hon
ton trong dung dch HCl va thu c 1,456 lt H2 (ktc) v to ra x gam mui. Phn 2
cho tc dng vi O2 d , thu c y gam 3 oxit.
a. Gi tr ca x l
A. 6,905.
B. 6,890.
C. 5,890.
D. 5,760.
b. Gi tr ca y l
A. 2,185.
B. 3,225.
C. 4,213.
D. 5,672.
Cu 13: Chia m gam hn hp 2 kim loi X v Y c ho tr khng i thnh 2 phn bng
nhau. Phn 1 ho tan ht trong dung dch H2SO4 long thu c 1,792 kt kh H2 (ktc). Phn
2 nung trong oxi n khi l ng khng i thu c 2,84 gam hn hp oxit. Gi tr ca m l
A. 1,56.
B. 2,20.
C. 3,12.
D. 4,40.
Cu 14: Ho tan hon ton 1,78 gam hn hp 3 kim loi trong dung dch H2SO4 long thu
c 0,896 lt kh H2 (ktc) v dung dch cha m gam mui. Gi tr ca m l
A. 5,62.
B. 3,70.
C. 5,70.
D. 6,52.
Cu 15: Cho 11,0 gam hn hp Al v Fe tc dng ht vi dung dch HCl thu c 8,96 lt H2
(ktc). Phn trm khi l ng ca Fe trong hn hp l
A. 49,09%.
B. 50,91%.
C. 40,91%.
D. 59,09%.
Cu 16: Ho tan hon ton 24,3g Al vo dung dch HNO3 long d thu c V lt hn
hp kh NO v N2O (ktc) c tkhi hi so vi H2 l 20,25. Gi tr ca V l
A. 6,72.
B. 8,96.
C. 11,20.
D. 13,44.

24

Cu 17: Cho 9,9 gam hn hp gm mt kim loi M ha tr 2 v mt kim loi R ha tr 3 tc

dng vi dung dch HNO3 va thu c dung dch A v 11,2 lt hn hp kh B gm NO2
v NO c t khi so vi H2 l 19,8. Khi l ng mui trong dung dch A l
A. 65,7g.
B. 40,9g.
C. 96,7g.
D. 70,8g.
Cu 18: Ho tan hn hp gm Mg, Al, Zn trong V lt dung dch HNO3 2M va thu c
1,68lit hn hp kh X (ktc) gm N2O v N2. T khi ca X so vi H2 l 17,2. Gi tr ca V
l
A. 0,42.
B. 0,84.
C. 0,48.
D. 0,24.
Cu 19: Ho tan hon ton 13,68 gam hn hp X gm Al, Cu, Fe bng dung dch HNO3
loNng, d thu c 1,568 lt kh N2O (ktc) v dung dch cha m gam mui. Gi tr ca m
l
A. 48,40.
B. 31,04.
C. 57,08.
D. 62,70.
Cu 20: Chia 14,8 gam hn hp gm Mg, Ni, Zn thnh 2 phn bng nhau. Phn 1 ho tan
hon ton trong dung dch H2SO4 c nng d thu c 3,36 lt kh SO2(ktc). Phn 2 nung
trong oxi d n khi l ng khng i thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l
A. 17,2.
B. 16,0.
C. 9,8.
D. 8,6.
Cu 21: Cho 3,76 gam hn hp X gm Mg, Fe, Cu tc dng vi dung dch HNO3 d thu
c 1,344 lt kh NO (ktc) v dung dch Y. Cho Y tc dng vi dung dch NaOH d thu
c m gam kt ta. Gi tr ca m l
A. 7,84.
B. 4,78.
C. 5,80.
D. 6,82.
Cu 22: Ho tan hon ton m gam hn X gm Al, Fe, Cu vo dung dch HNO3 c nng
d , thu c dung dch Y cha 39,99 gam mui v 7,168 lt kh NO2 (ktc). Gi tr ca m l
A. 20,15.
B. 30,07.
C. 32,28.
D. 19,84.
Cu 23: Ho tan 1,19 gam hn hp A gm Al, Zn bng dung dch HCl va thu c dung
dch X v V lt kh Y (ktc). C cn dung dch X c 4,03 gam mui khan. Gi tr ca V l
A. 0,224.
B. 0,448.
C. 0,896.
D. 1,792.
Cu 24: Nung m gam Fe trong khng kh, thu c 104,8 gam hn hp X gm Fe, Fe2O3,
FeO, Fe3O4. Ha tan hon ton X trong dung dch HNO3 d, thu c dung dch Y v 12,096
lt hn hp kh Z gm NO v NO2 (ktc) c t khi so vi He l 10,167. Gi tr ca m l
A.78,4.
B. 84,0.
C. 72,8.
D. 89,6.
Cu 25: t chy 5,6 gam bt Fe nung trong bnh O2, thu c 7,36 gam hn hp X gm
Fe2O3, Fe3O4, FeO v Fe. Ho tan hon ton hn hp X bng dung dch HNO3, thu c V lt
hn hp kh Y (ktc) gm NO2 v NO c t khi so vi H2 l 19. Gi tr ca V l
A. 0,672.
B. 0,224.
C. 0,896.
D. 1,120.
Cu 26: Nung m gam bt st trong oxi, thu c 3 gam hn hp cht rn X. Ho tan ht hn
hp X trong dung dch HNO3 d, thu c 0,56 lt (ktc) kh NO l sn phm kh duy nht.
Gi tr ca m l
A. 2,62.
B. 2,32.
C. 2,52.
D. 2,22.
Cu 27: Cho m gam hn hp gm Mg, Al vo dung dch HNO3 va , thu c dung dch X
v hn hp kh Y gm 0,2 mol NO; 0,15 mol N2O v 0,05 mol N2 (phn ng khng to

25

NH4NO3). Nu cho dung dch NH3 d vo X th thu c c 62,2 gam kt ta. Gi tr ca m

l
A. 23,1.
B. 21,3.
C. 32,1.
D. 31,2.
Cu 28: Cho 25,9 gam hn hp X gm Mg, Al, Fe2O3 tc dng ht vi dung dch HNO3
long, d, thu c 6,72 lt kh NO (ktc). Nu cho 25,9 gam X tc dng ht vi O2 th thu
c m gam cht rn. Gi tr ca m l
A. 28,3.
B. 40,3.
C. 29,5.
D. 33,1.
Cu 29: Cho 9,6 gam Cu vo 300 ml dung dch cha NaNO3 0,5M v HCl 1M, thu c sn
phm kh duy nht l V lt kh NO (ktc). Gi tr ca V l
A. 1,68.
B. 3,36.
C. 2,24.
D. 1,12.
Cu 30: Cho 13,44 gam Fe vo dung dch cha 0,8 mol HNO3 n khi phn ng hon ton,
thu c dung dch X v kh NO l sn phm kh duy nht. Cho X tc dng vi dung dch
NaOH d, thu c m gam kt ta. Gi tr ca m l
A. 21,40.
B. 25,68.
C. 23,64.
D. 21,60.
Cu 31: Dn mt lung kh CO qua ng s ng m gam hn hp CuO, Fe2O3, Fe3O4 v Al2O3
ri cho kh thot ra hp th ht v o dung dch n c vi trong d thu c 15 gam kt ta.
Cht rn cn li trong ng s c khi l ng 215,0 gam. Gi tr ca m l
A. 217,4.
B. 219,8.
C. 230,0.
D. 249,0.
Cu 32: Cho hn hp A gm 0,1 mol Fe v 0,2 mol Fe2O3 vo trong mt bnh kn dung tch
khng i 11,2 lt cha CO (ktc). Nung nng bnh 1 thi gian, sau lm lnh ti 0 oC. Hn
hp kh trong bnh lc ny c t khi so vi H2 l 15,6.
a. So vi tr c th nghim th sau th nghim p sut trong bnh
A. tng.
B. gim
C. khng i.
D. mi u gim, sau tng.
b. S gam cht rn cn li trong bnh sau khi nung l
A. 20,4.
B. 35,5.
C. 28,0.
D. 36,0.
c. Nu phn ng xy ra vi hiu sut 100% th s gam cht rn sau khi nung l
A. 28,0.
B. 29,6.
C. 36,0.
D. 34,8.
Cu 33: Cho kh CO qua ng cha 15,2g hn hp gm CuO v FeO nung nng. Sau mt thi
gian thu c hn hp kh B v 13,6 gam cht rn C. Cho B tc dng vi dung dch Ca(OH)2
d thu c m gam kt ta. Gi tr ca m l
A. 15,0.
B. 10,0.
C. 20,0.
D. 25,0.
Cu 34: Kh hon ton 32,20 gam hn hp gm CuO, Fe2O3 v ZnO bng CO nhit
cao thu c 25,00 gam hn hp X gm 3 kim loi. Cho X tc dng va vi dung dch
HNO3 th thu c V lt kh NO duy nht (ktc) v dung dch cha m gam mui (khng cha
NH4NO3).
a. Gi tr ca m l
A. 52,90.
B. 38,95.
C. 42,42.
D. 80.80.
b. Gi tr ca V l
A. 20,16.
B. 60,48.
C. 6,72.
D. 4,48.

26

Cu 35: Cho H2 d qua 8,14 gam hn hp A gm CuO, Al2O3 v FexOy nung nng. Sau khi
phn ng xong, thu c 1,44 gam H2O v a gam cht rn. Gi tr ca a l
A. 6,70.
B. 6,86.
C. 6,78.
D. 6,80.
Cu 36: Cho 44,56 gam hn hp A gm FeO, Fe2O3 v Fe3O4 tc dng hon ton vi CO
d (nung nng) thu c a gam cht rn. Dn kh thot ra v o dung dch n c vi trong d
thu c 72,00 gam kt ta. Nu cng cho l ng A nh trn tc dng va vi Al (nung
nng chy) th thu c m gam cht rn. Bit cc phn ng kh st oxit ch to th nh kim
loi.
a. Gi tr ca a l
A. 21,52.
B. 33,04.
C. 32,48.
D. 34,16.
b. Gi tr ca m l
A. 73,72.
B. 57,52.
C. 51,01.
D. 71,56.
Cu 37: Kh hon ton 69,6 gam hn hp A gm FeO, Fe2O3, Fe3O4 v CuO nhit cao
th nh kim loi cn 24,64 lt kh CO (ktc) v thu c x gam cht rn. Cng cho 69,6 gam
A tc dng vi dung dch HCl va thu c dung dch B cha y gam mui. Cho B tc dng
vi dung dch NaOH d thy to th nh z gam kt ta.
a. Gi tr ca x l
A. 52,0.
B. 34,4.
C. 42,0.
D. 28,8.
b. Gi tr ca y l
A. 147,7.
B. 130,1.
C. 112,5.
D. 208,2.
c. Gi tr ca z l
A. 70,7.
B. 89,4.
C. 88,3.
D. 87,2.
Cu 38: Ho tan hon ton 20,0 gam mt oxit kim loi bng dung dch H2SO4 long thu
c 50,0 gam mui. Kh ho n to n l ng oxit th nh kim loi nhit cao cn V lt
kh CO (ktc). Gi tr ca V l
A. 2,80.
B. 5,60.
C. 6,72.
D. 8,40.
Cu 39: Ha tan hon ton 2,17 gam hn hp 3 kim loi A, B, C (u ng trc H2 trong
dy in ha) trong dung dch HCl d thu c 2,24 lt kh H2 (ktc) v m gam mui. Gi tr
ca m l
A. 9,27.
B. 5,72.
C. 6,58.
D. 6,48.
Cu 40: Cho m gam hn hp Mg v Al vo 250 ml dung dch hn hp HCl 1M v H2SO4
0,5M n phn ng hon ton thu c 5,32 lt kh H2 (ktc) v dung dch Y. Coi th tch ca
dung dch l khng i, pH ca dung dch Y l
A. 1.
B. 6.
C. 2.
D. 7.
Cu 41: Dung dch A cha a mol HCl v b mol HNO3. Cho A tc dng vi mt l ng va
m gam Al thu c dung dch B v 7,84 lt hn hp kh C (ktc) gm NO, N2O v H2 c t
khi so vi H2 l 8,5. Trn C vi mt l ng O2 va v un nng cho phn ng hon
to n, ri dn kh thu c qua dung dch NaOH d thy cn li 0,56 lt kh (ktc) thot ra .
a. Gi tr ca a v b t ng ng l
A. 0,1 v 2.
B. 2 v 0,1.
C. 1 v 0,2.
D. 0,2 v 1.
b. Gi tr ca m l

27

A. 2,7.
B. 5,4.
C. 18,0.
D. 9,0.
Cu 42: Cho 7,68 gam Cu vo 200 ml dung dch gm HNO3 0,6M v H2SO4 0,5M. Sau khi
cc phn ng xy ra hon ton (sn phm kh duy nht l NO), c cn cn thn ton b dung
dch sau phn ng th khi lng mui khan thu c l
A. 19,76 gam.
B. 22,56 gam.
C. 20,16 gam.
D. 19,20 gam.
Cu 43: Cho 0,87 gam hn hp gm Fe, Cu v Al vo bnh ng 300 ml dung dch H2SO4
0,1M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c 0,32 gam cht rn v c 448 ml kh
(ktc) thot ra. Thm tip vo bnh 0,425 gam NaNO3, khi cc phn ng kt thc th th tch
kh NO (ktc, sn phm kh duy nht) to thnh v khi lng mui trong dung dch l
A. 0,224 lt v 3,750 gam.
B. 0,112 lt v 3,750 gam.
C. 0,224 lt v 3,865 gam.
D. 0,112 lt v 3,865 gam.
Cu 44: Ha tan hon ton hn hp X gm Na v K vo dung dch HCl d thu c dung
dch Y. C cn dung dch Y thu c (m + 31,95) gam hn hp cht rn khan. Ha tan hon
ton 2m gam hn hp X vo nc thu c dung dch Z. Cho t t n ht dung dch Z vo
0,5 lt dung dch CrCl3 1M thu c kt ta c khi lng l
A. 54,0 gam.
B. 20,6 gam.
C. 30,9 gam.
D. 51,5 gam.
Cu 45: Cho m gam hn hp X gam Zn, Fe v Mg vo dung dch HCl d thu c dung
dch Y. Thm tip KNO3 d vo dung dch Y th thu c 0,672 lt kh NO duy nht (ktc).
Khi lng St c trong m gam hn hp X l
A. 1,68 gam.
B. 3,36 gam.
C. 5,04 gam.
D. 6,72 gam.
Cu 46: Chia hn hp X gm Na, Mg v Al thnh 2 phn bng nhau. Phn 1 ho tan hon
ton trong dung dch HNO3 thu c 2,24 lt kh N2 (ktc). Phn 2 cho tc dng vi dung
dch H2SO4 long thu c V lt kh H2 (ktc). Gi tr ca V l
A. 4,48.
B. 5,6.
C. 13,44.
D. 11,2.
Cu 47: Dn mt lung kh CO d qua ng s ng Fe3O4 v CuO nung nng n khi phn
ng hon ton thu c 2,32 gam hn hp kim loi. Kh thot ra khi bnh c dn qua
dung dch n c vi trong d thu c 5 gam kt ta. Tng s gam 2 oxit ban u l
A. 6,24.
B. 5,32.
C. 4,56.
D. 3,12.
Cu 48: Chia 48,2 gam hn hp gm CuO, Fe2O3 v ZnO thnh 2 phn bng nhau. Phn 1
cho tc dng vi dung dch H2SO4 long, d ri ly dung dch thu c cho tc dng vi
dung dch NaOH th thu c l ng kt ta ln nht l 30,4 gam. Phn 2 nung nng ri dn
kh CO i qua n kh phn ng ho n to n thu c m gam hn hp 3 kim loi.
a. Gi tr ca m l
A. 18,5.
B. 12,9.
C. 42,6.
D. 24,8.
b. S lt kh CO (ktc) tham gia phn ng l
A. 15,68.
B. 3,92.
C. 6,72.
D. 7,84.
Cu 49: Ha tan hon ton 17,88 gam hn hp X gm hai kim loi kim A,B v kim loi
kim th M vo nc thu c dung dch C v 0,24 mol kh bay ra. Dung dch D gm H2SO4
v HCl trong s mol HCl gp 4 ln s mol H2SO4.Cho bit M d tan trong nc, MSO4
khng tan.

28

a. trung ha 1/2 dung dch C cn ht V lit dung dch D. Khi lng mui to thnh trong
phn ng trung ha l
A. 29,304 gam.
B. 18,46 gam.
C. 33,08 gam.
D. 22,74 gam.
b. Ha tan hon ton m gam Al vo 1/2 dung dch C thu c dung dch E v mt lng H2
bng 3/4 lng H2 thu c trn (khi ha tan X vo nc). m c gi tr l
A. 3,24 gam.
B. 4,86 gam.
C. 4,32 gam.
D. 1,62 gam.
c. Nu cho V lit dung dch D tc dng vi dung dch E th lng kt ta thu c nhiu hn
lng kt ta to ra phn a. l
A. 6,24 gam.
B. 3,12 gam.

C. 9,36 gam.

D. 7,8 gam.

Cu 50: un nng m gam hn hp Cu v Fe c t l khi lng tng ng 7 : 3 vi mt

lng dung dch HNO3. Khi cc phn ng kt thc, thu c 0,75m gam cht rn, dung dch
X v 5,6 lt hn hp kh (ktc) gm NO v NO2 (khng c sn phm kh khc ca N+5). Bit
lng HNO3 phn ng l 44,1 gam. Gi tr ca m l
A. 50,4.
B. 40,5.
C. 44,8.
D. 33,6.
P N
Cu 1

4.a

4.b

10

11.a

11.c

12.a

12.b

13

14

15

16

17

18

19

20

Cu 21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32.a

32.c

33

34.a

34.b

35

36.a

36.b

37.a

37.b

37.c

38

Cu 39

40

41.a

41.b

42

43

44

45

46

47

48.a

48.b

49.b

49.c

50

Cu 11.b
A
A

Cu 32.b
A
A

Cu 49.a
A

29

CH 2: BI TON V DY IN HA
I. Hng dn cch lm
- Nhn nh dng bi: L cc bi ton cho mt kim loi hoc hn hp kim loi tc dng vi
dung dch mui hoc axit (c th cha 1 hoc nhiu mui hoc dung dch axit hoc dung dch
hn hp mui v axit).
- Kin thc l thuyt cn nm vng:
+ Bit th t cc cp oxi ha kh trong dy in ha t bit c kim loi no c
tnh kh mnh, kim loi no c tnh kh yu, cation kim loi no c tnh oxi ha mnh, cation
kim loi no c tnh oxi ha yu.
+ Trong cc bi tp dng ny th cc phn ng ha hc xy ra theo th t:
* Phn ng th nht l kim loi c tnh kh mnh nht vi cation kim loi c tnh oxi
ha mnh nht. Hoc phn ng ca kim loi mnh nht vi axit.
* Phn ng tip theo ty thuc vo d kin bi ton.
- C nhiu kiu bi:
Kiu 1: Bi ton cho bit trc thnh phn nh lng ca kim loi, ca mui hay axit, ta ch
cn da vo phng trnh ha hc bit cht no cn d t xc nh phn ng tip theo,
sau da vo s mol cc cht ca phn ng tip theo lm tip,...
Kiu 2: Sau khi cc kim loi v mui (hoc axit) phn ng vi nhau xong, sn phm thu c
bit thnh phn c th nh dung dch thu c cha my mui, cht rn sau phn ng cha
bao nhiu kim loi,... Vi kiu bi ny, da vo thnh phn ca cc cht ban u xc nh
cc phn ng xy ra.
Kiu 3: Sau khi cc kim loi v mui (hoc axit) phn ng vi nhau xong, sn phm thu c
cha bit thnh phn c th. Vi kiu ny ta khng bit trong phn ng cht no ht, cht no
d nn ngay t phn ng th nht ta phi chia cc trng hp , t xc nh thnh phn sn
phm v phn ng xy ra tip theo.
- Cc phng php gii thng dng:
+ phng php tng gim khi lng
+ p dng cc nh lut bo ton (khi lng, s nguyn t, electron, in tch)
+ Lp s chuyn ha
II. Bi tp minh ha
Cu 1: Nhng mt thanh st vo dung dch Cu(NO3)2 mt thi gian thy khi l ng thanh
st tng 0,8 gam. Khi l ng st tham gia phn ng l
A. 11,2 gam.
B. 5,6 gam.
C. 0,7 gam.
D. 6,4 gam.

30

HD:
Phng trnh phn ng:

Fe + Cu(NO3)2 Fe(NO3)2 + Cu

p dng phng php tng gim khi lng c m Fepu =

0,8
.56=5,6gam p n B.
8

Cu 2: Cho hn hp X gm 0,1 mol Fe v 0,1 mol Al tc dng vi dung dch cha 0,2 mol
CuSO4 n khi phn ng ho n to n thy khi l ng cht rn tng m gam. Gi tr ca m l
A. 7,3.
HD:

B. 4,5.

C. 12,8.

D. 7,7.

Bi tp ny c thnh phn nh lng cc cht u tng minh. Ta vit cc phn ng theo

th t v t s mol tnh.
2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu
0,1 0,15
0,15 (mol)
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
0,05 0,05
0,05 (mol)
khi lng cht rn tng mtng = mCu mAl - mFe p = 0,2.64 0,1.27 0,05.56 = 7,3
gam
p n A
Cu 3: Nhng 1 thanh Fe vo dung dch D cha CuSO4 v HCl mt thi gian thu c 4,48
lt kh H2 (ktc) th nhc thanh Fe ra, thy khi l ng thanh Fe gim i 6,4 gam so vi ban
u. Khi l ng Fe tham gia phn ng l
A. 11,2 gam.
B. 16,8 gam.
C. 44,8 gam.
D. 50,4 gam.
HD:
Cc phn ng xy ra theo th t
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
(1)
(2)
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
Do phn ng gii phng H2 nn phn ng (1) xy ra hon ton.
n Fe(2) =n H 2 =0,2mol . Gi s mol Fe tham gia phn ng (1) l x (mol), ta c

mgim = mFe p mCu = 56x + 56.0,2 64x = 6,4 x = 0,6 (mol)

mFe p = 0,8.56 = 44,8 gam p n C.
Cu 4: Cho a gam hn hp Fe v Cu (Fe chim 30% v khi l ng) tc dng vi dung dch
cha 0,69 mol HNO3 ti khi phn ng ho n to n, thu c 0,75a gam cht rn A, dung dch
B v 6,048 lt hn hp kh X (ktc) gm NO2 v NO.
a. Khi l ng mui trong dung dch B l
A. 50,82g.
B. 37,80g.
C. 40,04g.
D. 62,50g.
b. Gi tr ca a l
A. 47,04.
B. 39,20.
C. 30,28.
D. 42,03.
HD:
mFe = 0,3a (g) ; mCu = 0,7a (g)
mcr = 0,75a (g) c st v ng u d.

31

Do ban u Fe v Cu tc dng vi HNO3 to mui st (III) v mui ng (II), sau kim loi
d kh Fe(III) thnh Fe(II), st d kh Cu(II) thnh Cu, sau phn ng vn d Fe, do trong
phn ng ta coi ch c st phn ng vi HNO3 to mui st(II).
t s mol NO2 v NO ln lt l x v y (mol) x + y = 0,27 (1)
p dng phng php bo ton electron ta xt cc na phn ng:

2H + +NO3- +1e NO 2 +H 2O
2x

x x (mol)

4H + +NO3- +3e NO+2H 2O

4y

3y y (mol)

T phng trnh ta c n H + = 2x + 4y = 0,69 (2)

Gii h phng trnh (1) v (2) ta c x = 0,195 mol; y = 0,075 mol.
ne = x + 3y = 0,195 + 0,075.3 = 0,42 mol
Fe Fe2+ + 2e
0,21 0,21 0,42 (mol)
a. Dung dch B ch cha Fe(NO3)2 khi lng mui trong dung dch B l
m Fe(NO3 )2 = 0,21.180 = 37,8 (g) p n B.

b. khi lng Fe phn ng

mFe p = a 0,75a = 0,25a = 0,21.56 a = 47,04 (g)

p n A.

Cu 6: Cho m gam hn hp bt Zn v Fe v o l ng d dung dch CuSO4. Sau khi kt thc

cc phn ng, lc b phn dung dch thu c m gam bt rn. Th nh phn phn trm theo
khi l ng ca Zn trong hn hp bt ban u l
A. 12,67%.
B. 85,30%.
C. 90,28%.
D. 82,20%.
HD:
t s mol Zn, Fe trong m gam hn hp ln lt l x v y (mol)
Khi cho hn hp bt Zn, Fe tc dng vi dung dch mui CuSO4 c cc phn ng xy ra theo
trnh t sau
Zn + CuSO4 ZnSO4 + Cu
(1)
x
x (mol)
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
(2)
y
y (mol)
Phn ng (1) lm khi lng cht rn gim, phn ng (2) lm khi lng cht rn tng.
phn ng (1) lm khi lng cht rn gim 65x - 64x = x (gam)
Phn ng (2) lm khi lng cht rn tng 64y 56 y = 8y (gam)
Do khi lng cht rn sau phn ng l khng i x = 8y
Vy %mZn =

65x
65.8y
= 90,28%. p n C.
=
65x+56y 65.8y+56y

Cu 7: Cho 24,2 gam hn hp gm Zn v Fe (vi t l mol 1:1) tc dng vi CuSO4 mt thi

gian thy khi l ng cht rn tng 0,6 gam so vi khi l ng ban u. Khi l ng ca Fe
tham gia phn ng l
A. 11,2 gam.
B. 5,6 gam.
C. 8,4 gam.
D. 4,2 gam.

32

HD:
24,2
=0,2(mol)
56+65
Khi cho hn hp bt Zn, Fe tc dng vi dung dch mui CuSO4 c cc phn ng xy ra theo
trnh t sau
Zn + CuSO4 ZnSO4 + Cu
(1)
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
(2)
Phn ng (1) lm khi lng cht rn gim, phn ng (2) lm khi lng cht rn tng.
Do khi lng cht rn sau phn ng tng so vi lng ban u nn xy ra phn ng (2)
phn ng (1) lm khi lng cht rn gim 0,2.65 0,2.64 = 0,2 (gam) phn ng (2)
lm khi lng cht rn tng 0,2 + 0,6 = 0,8 (gam).
p dng phng php tng gim khi lng ta c

Theo bi ra ta c n Fe =n Zn =

0,8
.56 = 5,6 (gam) p n B.
64 56
Cu 8: Cho 1,58 gam hn hp A gm Mg v Fe tc dng vi 125ml dung dch CuCl2 n khi

mFe p =

kt thc phn ng thu c dung dch X v 1,92g cht rn Y. Cho X tc dng vi NaOH d
thu c kt ta Z. Nung Z trong khng kh n khi l ng khng i thu c 0,7g cht
rn T gm 2 oxit kim loi.
a. Phn trm khi l ng Mg trong A l
A. 88,61%.
B.11,39%.
C. 24,56%.
D. 75,44%
b. Nng mol ca dung dch CuCl2 ban u l
A. 0,1M.
B. 0,5M.
C. 1,25M.
D. 0,75M.
HD:
Hn hp Mg, Fe tc dng vi dung dch CuCl2
Mg + CuCl2 MgCl2 + Cu
(1)
Sau phn ng (1) nu cn d CuCl2, c phn ng:
Fe + CuCl2 FeCl2 + Cu
(2)
Dung dch X thu c c 3 kh nng: ch c MgCl2 nu (1) ht CuCl2; c hn hp MgCl2 v
FeCl2 nu (2) ht CuCl2; c hn hp MgCl2, FeCl2 v CuCl2 nu (2) d CuCl2.
o

+ NaOHdu
t
Dung dch X
Z
T (c 2 oxit) Z c 2 hidroxit X c 2 mui
Vy phn ng (1) Mg ht CuCl2 d, CuCl2 ht trong phn ng (2), Fe c th ht c th cn d.
t s mol Mg trong hn hp u l x mol, s mol Fe tham gia phn ng (2) l y (mol).
p dng phng php tng gim khi lng tc dng c
mY mhn hp b = 1,92 -1,58 = 0,34 = (64 24)x + (64 56)y = 40x + 8y
(*)
dung dch X c MgCl2 (x mol) v FeCl2 (y mol)
Dung dch X tc dng dung dch NaOH d c cc phn ng

MgCl2 + 2NaOH 2NaCl + Mg(OH)2

x
x (mol)

FeCl2 + 2NaOH 2NaCl + Fe(OH)2

y

y (mol)
Phn ng nung kt ta Z trong khng kh

33

t
Mg(OH)2
MgO + H2O
x
x (mol)

1
to
O2
Fe2O3 + 2H2O
2
y
y/2

(**)
mT = 40x + 160y/2 = 0,7
Gii h phng trnh (*) v (**) c x = 0,0075 mol; y = 0,005 mol.
2Fe(OH)2 +

a. %mMg =

0,0075.24
.100% = 11,39% p n B.
1,58

b. nCuCl2 = x + y = 0,0075 + 0,005 = 0,0125 mol CM / CuCl2 =

0,0125
= 0,1 M p n A.
0,125

Cu 9: Cho 23,0 gam hn hp A gm Al, Cu, Fe tc dng vi 400 ml dung dch CuSO4 1M
n khi phn ng ho n to n thu c dung dch X v m gam hn hp Y gm 2 kim loi.
Cho NaOH tc dng vi dung dch X th thu c l ng kt ta ln nht l 24,6 gam.
a. Cc cht phn ng ht trong th nghim 1 l
C. Al v CuSO4.
D. Al v Fe.
A. Al.
B. CuSO4.
b. Gi tr ca m l
A. 37,6.
B. 27,7.
C. 19,8.
D. 42,1.
c. Nu coi th tch dung dch khng i th tng nng mui trong X l
A. 0,1M.
B. 0,25M.
C. 0,3M.
D. 0,5M.
d. S mol NaOH dng l
A. 0,8.
B. 0,4.
C. 0,6.
D. 0,3.
HD:
a. Cho hn hp Al, Cu, Fe tc dng vi dung dch CuSO4 c cc phn ng theo th t sau
2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu
(1)
+ Cu
(2)
Fe + CuSO4 FeSO4
Hn hp Y thu c c 2 kim loi l Cu v Fe Trong phn ng (1) Al ht, CuSO4 cn
d, trong phn ng (2) CuSO4 ht, Fe cn d p n C.
b. t s mol Al trong hn hp A l x (mol), s mol Fe tham gia phn ng (2) l y (mol)
3x
+y=0,4.1=0,4(mol) (*)
2
( lp phng trnh (*) c th p dng nhanh bo ton e khi khng vit phng trnh phn
ng)
Dung dch X c Al2(SO4)3 v FeSO4. X tc dng vi NaOH thu c kt ta ln nht c
cc phn ng
n CuSO4 =

Al2(SO4)3 + 6NaOH 2Al(OH)3 + 3Na2SO4

x/2
3x
x (mol)
FeSO4
y

2NaOH
2y

m = 78x + 90y = 24,6 (g)

Fe(OH)2
y (mol)

(**)

34

+ Na2SO4

Gii h phng trnh (*) v (**) c

x = 0,2 (mol); y = 0,1 (mol)

p dng phng php tng gim khi lng c

3
mY = mA + ( .64 27).0,2 + (64 56).0,1 = 23 + 14,6 = 37,6 (gam) p n A.
2
c. Tng s mol mui trong X
nhn hp mui = x/2 + y = 0,2 (mol)
CM/hn hp mui = 0,2/0,4 = 0,5 (M) p n D.

d. Tng mol NaOH dng

nNaOH = 3x + 2y = 0,8 (mol) p n A.

Cu 10: Cho hn hp A gm 2,8 gam Fe v 0,81 gam Al vo 500 ml dung dch B cha
AgNO3 v Cu(NO3)2 n khi phn ng kt thc thu c dung dch X v 8,12 g cht rn Y
gm 3 kim loi. Cho Y tc dng vi dung dch HCl d thu 0,672 lt kh H2(ktc) v dung
dch cha m gam mui.
a. Cc cht phn ng ht khi A tc dng vi B l
A. Fe, Al v AgNO3.
B. Al, Cu(NO3)2 v AgNO3.
D. Fe, Cu(NO3)2 v AgNO3.
C. Al, Fe v Cu(NO3)2.
b. Nng mol ca Cu(NO3)2 v AgNO3 trong dung dch B t ng ng l
A. 0,1 v 0,06.
B. 0,2 v 0,3.
C. 0,2 v 0,02.
D. 0,1 v 0,03.
c. Gi tr ca m l
A. 10,25.
B. 3,28.
C. 3,81.
D. 2,83.
HD:
a. Cht rn Y thu c gm 3 kim loi l Ag, Cu v Fe.
Do Fe cn d AgNO3 v Cu(NO3)2 phn ng ht.
Do sau phn ng khng cn Al Al phn ng ht
p n B.
b. Khi cho hn hp Al, Fe tc dng vi dung dch hn hp AgNO3 v Cu(NO3)2 ta ch xc
nh c phn ng u
Al + 3AgNO3 Al(NO3)3 + 3Ag
Cc phn ng tip theo khng xc nh c nn nu lm bi bng cch vit phng trnh
phn ng s phi chia trng hp rt di. V vy lm bi tp ny ta p dng phng
php bo ton electron.
Trong A c nFe = 0,05 mol; nAl = 0,03 mol.
Y + dung dch HCl d ch c Fe phn ng
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
0,03
0,03 0,03 (mol)
nFe p = 0,02 mol.
Trong dung dch B, t s mol AgNO3 v Cu(NO3)2 ln lt l x v y mol.
p dng phng php bo ton electron ta c cc phng trnh
Al Al3+ + 3e
0,03
0,09 (mol)
2+
Fe Fe + 2e
0,02
0,04 (mol)
+
Ag + 1e Ag

35

x
x x (mol)
2+
Cu + 2e Cu
y 2y y (mol)
(*)
ne = x + 2y = 0,13 (mol)
Ta li c
mY = 108x + 64y + 0,03.56 = 8,12 (g) 108x + 64y = 6,44
Gii h phng trnh (*) v (**) ta c
x = 0,03 (mol); y = 0,05 (mol)
Nng cc mui trong dung dch B

(**)

0,03
=0,06(M)
0,5
0,05
C M/Cu(NO3 )2 =
=0,1(M)
0,5
C M/AgNO3 =

p n A.

c. Mui thu c ch c FeCl2 m = 0,03.127 = 3,81 (g) p n C.

Cu 11: Cho 3,58 gam hn hp A gm Al, Fe, Cu vo 200ml dung dch Cu(NO3)2 0,5M n
khi phn ng kt thc thu c dung dch X v 5,12 gam cht rn Y. Cho X tc dng vi
dung dch NH3 d thu c 3,36 gam kt ta.
a. Cc cht phn ng ht trong th nghim ca A vi dung dch Cu(NO3)2 l
A. Cu(NO3)2 v Al. B. Al v Fe.
D. Cu(NO3)2 v Fe. D. Cu(NO3)2, Al v Fe.
b. Phn trm khi l ng ca Al trong A l
A. 15,08%.
B. 31,28%.
C. 53,64%.
D. 22,63%.
HD:
a. n Cu(NO3 )2 = 0,2.0,5 = 0,1 mol.
Khi cho hn hp A vo dung dch Cu(NO3)2 c cc phn ng theo th t
2Al + 3Cu(NO3)2 2Al(NO3)3 + 3Cu
(1)
Fe + Cu(NO3)2 Fe(NO3)2 + Cu
(2)
dung dch X c 3 kh nng: Ch c Al(NO3)3; c Al(NO3)3 v Fe(NO3)2; c c 3 mui.
Dung dch X + NH3 d c cc phn ng
Al(NO3)3 + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4Cl
Fe(NO3)2 + 2NH3 + 2H2O Fe(OH)2 + 2NH4Cl
Cu(NO3)2 + 2NH3 + 2H2O Cu(OH)2 + 2NH4Cl
Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2
* Nu X ch c Al(NO3)3 kt ta l Al(OH)3 ta c
n Al p = 0,2/3
n Al(OH)3 = 3,36/78 = 0,043 loi
* Nu X c 2 mui hoc 3 mui kt ta gm Al(OH)3 v Fe(OH)2.
t s mol Al, Fe phn ng ln lt l x, y
p dng phng php tng gim khi lng ta c
(3.64/2 27)x + (64 56)y = 5,12 3,58 69x + 8y = 1,54

(*)

m = 78x + 90y = 3,36

(**)

Gii h phng trnh (*) v (**) ta c x = y = 0,02 (mol)

36

 n Cu(NO3 )2 p = 1,3x + y = 0,05 < 0,1 Cu(NO3)2 d Al, Fe phn ng ht p n B.

b. %mAl = 0,02.27.100%/3,58 = 15,08% p n A.

Cu 12: Cho 7,2 gam Mg vo 500ml dung dch B cha AgNO3 v Cu(NO3)2 n khi phn
ng kt thc thu c dung dch X v 30,4 gam cht rn Y. Cho X tc dung vi dung dch
NH3 d thu c 11,6 gam kt ta.
a. Cht rn Y cha
A. Cu v Ag.
B. Ag v Mg.
C. Mg v Cu.
D. Cu, Ag v Mg.
b. Nng mol ca AgNO3 v Cu(NO3)2 trong B ln l t l
A. 0,4 v 0,2.
B. 0,2 v 0,4.
C. 0,6 v 0,3.
D. 0,3 v 0,6.
HD:
a. Cc phn ng
Mg + 2AgNO3 Mg(NO3)2 + 2Ag
Mg + Cu(NO3)2 Mg(NO3)2 + Cu
dung dch X cha Mg(NO3)2, c th c Cu(NO3)2 v c th c thm AgNO3.
Dung dch X + NH3 d kt ta l Mg(OH)2.
11,6
7, 2
= 0,2 mol < n Mg b =
= 0,3 mol Mg d
58
24
Vy cht rn Y cha 3 kim loi Ag, Cu, Mg p n D.
n Mg p = n Mg(OH)2 =

b. t s mol AgNO3 v Cu(NO3)2 trong 500 ml dung dch B ln lt l x v y mol.

p dng phng php tng gim khi lng c
mc.rn tng = (108 24/2)x + (64 24)y = 96x + 40y = 30,4 7,2 = 23,2 (*)

n Mg p = x/2 + y = 0,2

(**)

Gii h (*) v (**) ta c x = 0,2 (mol); y = 0,1 (mol)

0,2
0,1
C M/AgNO3 =
=0,4M;C M/Cu(NO3 )2 =
=0,2M p n A.
0,5
0,5
Cu 13: Cho 18,5 gam hn hp A gm Fe, Fe3O4 tc dng vi 200ml dung dch HNO3 a
(mol/lt). Sau khi phn ng xy ra ho n to n thu c 2,24 lt kh NO l sn phm kh duy
nht (ktc), dung dch B v 1,46 gam kim loi.
a. Khi l ng mui trong B l
A. 65,34g.
B. 48,60g.
C. 54,92g.
D. 38,50g.
b. Gi tr ca a l
A. 3,2.
B. 1,6.
C. 2,4.
D. 1,2.
HD:
a. Phng trnh phn ng
Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
3Fe3O4 + 28HNO3 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O
Do sau phn ng cn d 1,46 gam kim loi Fe3O4 v HNO3 ht Fe d phn ng vi
Fe(NO3)3 theo phng trnh
Fe + 2Fe(NO3)3 3Fe(NO3)2
dung dch B ch cha Fe(NO3)2.

37

C th t s mol Fe, Fe3O4 phn ng vi HNO3 v vit phng trnh phn ng gii bi
tp, tuy nhin c th gii theo phng php bo ton electron do ta ch quan tm n trng
thi u v trng thi cui ca hn hp.
t s mol Fe phn ng l x mol, s mol Fe3O4 l y mol. Ta c cc na phn ng oxi ha
kh sau
Fe Fe2+ + 2e
x x 2x (mol)
+

Fe 3 3O 4 + 2e 3Fe3+
y
2y 3y (mol)
+5
N + 3e N+2
0,1 0,3 0,1 (mol)
ne = 2x = 2y + 0,3
(*)
mhhb = 56x + 232y + 1,46 = 18,5 (g)
(**)
Gii h phng trnh (*) v (**) c x = 0,18 (mol); y = 0,03 (mol)
n Fe(NO3 )2 = x + 3y = 0,27 mol m Fe(NO3 )2 = 48,6 gam p n B.

b. n HNO3 = n NO- = n NO- b kh + n NO- to mui = nNO + 2 n Fe(NO3 )2 = 0,64 (mol)

3

C M/HNO3 = a =

0,64
= 3,2 M p n A.
0, 2

Cu 14: Cho m gam bt Cu vo 400 ml dung dch AgNO3 0,2M, sau mt thi gian phn ng
thu c 7,76 gam hn hp cht rn X v dung dch Y. Lc tch X, ri thm 5,85 gam bt Zn
vo Y, sau khi phn ng xy ra hon ton thu c 10,53 gam cht rn Z. Gi tr ca m l
A. 5,12.
B. 5,76.
C. 3,84.
D. 6,4.
HD:
t s mol Cu phn ng l x mol ta c
Cu + 2Ag+ Cu2+ + 2Ag
x 2x
x
2x (mol)
t s mol Ag+ d l y ta c n Ag+ b= 2x + y = 0,08 mol

(*)

Dung dch Y c y mol Ag+ v x mol Cu2+ tc dng vi Zn

nZn = 0,09 mol > 0,08 Zn cn d
Zn + 2Ag+ Zn2+ + 2Ag
Zn + Cu2+ Zn2+ + Cu
mZ mZn = (108 65/2)y (65 64)x = 10,53 5,85
(**)
75,5y x = 4,68
Gii h phng trnh (*) v (**) ta c x =

17
59
mol; y =
mol.
1900
950

17
= 6,4 (gam) p n D.
1900
Cu 15: Cho 2,7 gam hn hp bt X gm Fe v Zn tc dng vi dung dch CuSO4. Sau mt
thi gian, thu c dung dch Y v 2,84 gam cht rn Z. Cho ton b Z vo dung dch H2SO4
m = 7,76 (108.2 64).

38

(long, d), sau khi cc phn ng kt thc th khi lng cht rn gim 0,28 gam v dung
dch thu c ch cha mt mui duy nht. Phn trm khi lng ca Fe trong X l
A. 48,15%.
B. 51,85%.
C. 58,52%.
D. 41,48%.

HD:
Cht rn Z c 3 kh nng: Ch cha Cu, cha Cu, Fe hoc cha Cu, Fe, Zn.
Z + dung dch H2SO4 long, d dung dch ch cha mt mui duy nht Z cha Cu v
Fe (mui duy nht l FeSO4) mFe/Z = 0,28 gam.
X + dung dch CuSO4: Do phn ng ca Zn lm khi lng kim loi gim, theo bi ra khi
lng kim loi tng ln Fe tham gia phn ng.
t s mol Zn l x (mol), s mol Fe phn ng l y (mol).

65x+56y+0,28=2,7
x=0,02
Ta c h phng trnh:

8y-x=2,84-2,7
y=0,02
%mFe/X =

0,02.56 + 0, 28
.100% = 51,85% p n B.
2,7

Cu 16: Ha tan hn hp gm m gam Cu v 4,64 gam Fe3O4 vo dung dch H2SO4 (long, rt
d), sau khi cc phn ng kt thc ch thu c dung dch X. Dung dch X lm mt mu va
100 ml dung dch KMnO4 0,1M. Gi tr ca m l
A. 0,96.
B. 1,24.
C. 3,2.
D. 0,64.
HD:
n Fe3O4 = 0,02 (mol)
Fe3O4 + 8H+ Fe2+ + 2Fe3+ + 4H2O.

0,02 0,04

0,02
3+

Cu + 2Fe

Cu

2+

+ 2Fe

(mol)

2+

Do sau phn ng ch thu c dung dch X Cu phn ng ht.

n Fe2+ /X =5n KMnO4 =0,05mol nCu = (0,05 0,02)/2 = 0,015 mol.

m = 0,015.64 = 0,96 (gam) p n A.
III. Bi tp t gii
Cu 1: Cho 1,35 gam bt Al vo 100 ml dung dch B cha AgNO3 0,3M v Pb(NO3)2 0,3M
n khi phn ng xong c dung dch X v m gam cht rn Y. Cho Y v o dung dch
Cu(NO3)2 n khi phn ng xong c 8,51 gam cht rn Z.
a. Cc cht phn ng ht khi cho Al tc dng vi dung dch B l
B. Al v AgNO3.
A. AgNO3 v Pb(NO3)2.
C. Pb(NO3)2 v Al.
D. Al, Pb(NO3)2 v AgNO3.
b. Gi tr ca m l
A. 9,99.
B. 9,45.
C. 6,66.
D. 6,45.
c. Tng khi l ng kim loi trong Y tham gia phn ng vi Cu(NO3)2 l
A. 1,48g.
B. 6,75g.
C. 5,28g.
D. 4,68g.

39

Cu 2: Cho 15,28 gam hn hp A gm Cu v Fe vo 1 lt dung dch Fe2(SO4)3 0,22M. Phn

ng kt thc thu c dung dch X v 1,92g cht rn Y. Cho Y v o dung dch H2SO4 long
khng thy c kh thot ra.
a. Phn trm khi l ng ca Cu trong hn hp A l
A. 67,016%.
B. 32,984%.
C. 37,696%.
D. 62,304%.
b. Nu coi th tch dung dch khng i th tng nng mol ca mui trong X l
A. 0,22M.
B. 0,44M.
C. 0,88M.
D. 0,66M.
Cu 3: Cho 4,15 gam hn hp A gm Al v Fe tc dng vi 200ml dung dch CuSO4
0,525M n khi phn ng xy ra ho n to n thu c 7,84gam cht rn Y gm 2 kim loi.
Phn trm khi l ng ca Al trong A l
A. 32,53%.
B. 67,47%.
C. 59,52%.
D. 40,48%.
Cu 4: Ngm mt thanh Cu c khi l ng 20 gam trong 100 gam dung dch AgNO3 4%, sau
mt thi gian thy khi l ng AgNO3 trong dung dch gim 17%. Khi l ng thanh Cu sau
phn ng l
A. 20,304 gam.
B. 21,52 gam.
C. 11,56 gam.
D. 20,68 gam.
Cu 5: Ho tan ho n to n mt l ng Zn trong dung dch AgNO3 long d thy khi l ng
cht rn tng 3,02 gam so vi khi l ng km ban u. Cng ly l ng Zn nh trn cho tc
dng ht vi oxi th thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l
A. 1,1325.
B. 1,6200.
C. 0,8100.
D. 0,7185.
Cu 6: Cho 11,6 gam hn hp X gm Mg, Al v Zn tc dng hon ton vi dung dch
AgNO3 thy khi l ng cht rn tng 64 gam. Nu cho 11,6 gam X tc dng ht vi oxi th
thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l
A. 17,20.
B. 14,40.
C. 22,80.
D. 16,34.
Cu 7: Cho 10,7 gam hn hp X gm Mg, Al v Fe tc dng hon ton vi dung dch HCl
thu c 7,84 lt kh H2 (ktc). Nu cho 10,7 gam X tc dng ht vi dung dch CuSO4 th
thy khi l ng cht rn tng m gam. Gi tr ca m l
A. 22,4.
B. 34,1.
C. 11,2.
D. 11,7.
Cu 8: Chia 14,8 gam hn hp gm Mg, Ni, Zn thnh 2 phn bng nhau. Phn 1 ho tan
hon ton trong dung dch H2SO4 c nng d thu c 21,8 gam mui. Phn 2 cho tc
dng ht vi dung dch AgNO3 thy khi l ng cht rn tng m gam. Gi tr ca m l
A. 25,0.
B. 17,6.
C. 8,8.
D. 1,4.
Cu 9: Ho tan hon ton 15,8 gam hn hp X gm Mg, Fe, Al trong dung dch H2SO4
long d thu c 13,44 lt kh H2 (ktc). Nu cho 15,8 gam X tc dng ht vi dung dch
CuCl2 th thy khi l ng cht rn tng m gam. Gi tr ca m l
A. 38,4.
B. 22,6.
C. 3,4.
D. 61,0.
Cu 10: Ho tan hon ton 23,4 gam G gm Al, Ni, Cu bng dung dch H2SO4 c, nng,
thu c 15,12 lt kh SO2 (ktc). Nu cho 23,4 gam G tc dng hon ton vi dung dch
AgNO3 th thy khi l ng cht rn thu c tng m % so vi khi l ng ca G. Gi tr ca
m l
A. 623,08.
B. 311,54.
C. 523,08.
D. 411,54.

40

Cu 11: Nhng mt thanh st vo dung dch CuSO4 n khi dung dch ht mu xanh thy
khi l ng thanh st tng 0,4 gam. Nu ly dung dch thu c cho tc dng vi dung dch
NaOH d th thy c m gam kt ta to th nh. Gi tr ca m l
A. 5,35.
B. 9,00.
C. 10,70.
D. 4,50.
Cu 12: Chia 3,78 gam hn hp A gm Mg v Al. thnh 3 phn bng nhau. Phn 1 ho tan
bng H2SO4 long d , thu c 1,344 lt kh H2(ktc) v m gam mui. Phn 2 tc dng ht
vi dung dch HNO3 thu c V lt kh NO duy nht (ktc). Phn 3 cho vo dung dch CuSO4
long d n khi phn ng ho n to n thy khi l ng cht rn tng x gam.
a. Gi tr ca m l
A. 7,02.
B. 9,54.
C. 4,14.
D. 6,66.
b. Gi tr ca V l
A. 0,896.
B. 0,448.
C. 0,672.
D. 0,224.
c. Gi tr ca x l
A. 2,58.
B. 0,06.
C. 7,74.
D. 0,18.
Cu 13: Cho 1,57gam hn hp A gm Zn v Al vo 100 ml dung dch B gm Cu(NO3)2
0,3M v AgNO3 0,1M n khi phn ng xy ra ho n to n thu c m gam cht rn Y v
dung dch X ch cha 2 mui. Ngm Y trong H2SO4 long khng thy c kh thot ra.
a. S l ng cht phn ng ht khi A + B l
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
b. Gi tr ca m l
A. 1,00.
B. 2,00.
C. 3,00.
D. 4,00.
c. Nu coi th tch dung dch khng i th tng nng cc ion trong X l
A. 0,3M.
B. 0,8M.
C. 1,0M.
D. 1,1M.
Cu 14: Nhng mt thanh km c khi l ng 20 gam v o dung dch Cu(NO3)2 mt thi gian
thy khi l ng thanh km gim 1% so vi khi l ng ban u. Khi l ng km tham gia
phn ng l
A. 13,0 gam.
B. 6,5 gam.
C. 0,2 gam.
D. 0,1 gam.
Cu 15: Ho tan hon ton 32 gam hn hp X gm Fe2O3 v CuO vo 1,1 lt dung dch
HCl 1M thu c dung dch A. Cho x gam Al v o dung dch A n khi phn ng ho n to n
thu c 1,12 lt kh (ktc); dung dch B v y gam hn hp cht rn C. Cho B tc dng vi
NaOH d thu c 9 gam kt ta.
a. Khi l ng Fe2O3 trong X l
A. 4 gam.
B. 8 gam.
C. 16 gam.
D. 24 gam.
b. Gi tr ca x l
A. 5,4.
B. 8,1.
C. 10,8.
D. 13,5.
c. Gi tr ca y l
A. 12,8.
B. 16,4.
C. 18,4.
D. 18,2.
Cu 16: Cho hn hp gm 1,2 mol Mg v x mol Zn vo dung dch cha 2 mol Cu2+ v 1 mol
Ag+ n khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c mt dung dch cha 3 ion kim loi.
Trong cc gi tr sau y, gi tr no ca x tha mn trng hp trn?
A. 1,5
B. 1,8
C. 2,0
D. 1,2

41

Cu 17: Cho m gam bt Fe vo 800 ml dung dch hn hp gm Cu(NO3)2 0,2M v H2SO4

0,25M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c 0,6m gam hn hp bt kim loi v V
lt kh NO (sn phm kh duy nht, ktc). Gi tr ca m v V ln lt l
A. 17,8 v 4,48.
B. 17,8 v 2,24.
C. 10,8 v 4,48.
D. 10,8 v 2,24.
Cu 18: Cho 61,2 gam hn hp X gm Cu v Fe3O4 tc dng vi dung dch HNO3 long, un
nng v khuy u. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c 3,36 lt kh NO (sn
phm kh duy nht, ktc), dung dch Y v cn li 2,4 gam kim loi. C cn dung dch Y, thu

c m gam mui khan. Gi tr ca m l

A. 151,5.
B. 97,5.

C. 137,1.

D. 108,9.

Cu 19: Cho 2,24 gam bt st vo 200 ml dung dch cha hn hp gm AgNO3 0,1M v
Cu(NO3)2 0,5M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c dung dch X v m gam cht
rn Y. Gi tr ca m l
A. 2,80.
B. 4,08.

C. 2,16.

D. 0,64.

Cu 20: Nhng mt thanh st nng 100 gam vo 100 ml dung dch hn hp gm Cu(NO3)2
0,2M v AgNO3 0,2M. Sau mt thi gian ly thanh kim loi ra, ra sch lm kh cn c
101,72 gam (gi thit cc kim loi to thnh u bm ht vo thanh st). Khi lng st
phn ng l
A. 2,16 gam
B. 0,84 gam
C. 1,72 gam
D. 1,40 gam
Cu 21: Cho m1 gam Al vo 100 ml dung dch gm Cu(NO3)2 0,3M v AgNO3 0,3M. Sau khi
cc phn ng xy ra hon ton th thu c m2 gam cht rn X. Nu cho m2 gam X tc dng
vi lng d dung dch HCl th thu c 0,336 lt kh ( ktc). Gi tr ca m1 v m2 ln lt
l
A. 8,10 v 5,43
B. 1,08 v 5,16
C. 0,54 v 5,16
D. 1,08 v 5,43
Cu 22: Cho 14 gam bt st tc dng vi 1 lt dung dch FeCl3 0,1M v CuCl2 0,15M. Kt
thc phn ng thu c cht rn A c khi lng
A. 9,6g.
B. 6,4g.
C. 12,4g.
D. 11,2g.
Cu 23: Cho bt st tc dng vi dung dch cha 0,02 mol AgNO3 v 0,01 mol Cu(NO3)2.
phn ng kt thc thu c cht rn X c khi lng 3 gam. Trong X c
A. Ag, Fe.
B. Ag, Cu.
C. Ag, Cu, Fe.
D. Cu, Fe.
Cu 24: Cho m gam bt Zn vo 500 ml dung dch Fe2(SO4)3 0,24M. Sau khi cc phn ng xy
ra hon ton, khi lng dung dch tng thm 9,6 gam so vi khi lng dung dch ban u.
Gi tr ca m l
A. 29,25.
B. 48,75.
C. 32,5 .
D. 20,8.
Cu 25: Cho 0,96 gam bt Mg vo 100 ml dung dch hn hp gm AgNO3 0,2M v
Cu(NO3)2 1M. Khuy u n phn ng hon ton thu c cht rn A v dung dch B. Sc
kh NH3 d vo B, lc ly kt ta em nung nhit cao n khi lng khng i th thu
c cht rn c khi lng l
A. 2,4g.
B. 1,52g.
C. 1,6g.
D. 1,2g.

42

Cu 26: Nhng mt thanh st nng 100 gam vo 500 ml dung dch hn hp CuSO4 0,08M v
Ag2SO4 0,004M. Gi s tt c Cu, Ag sinh ra u bm vo thanh st. Sau mt thi gian ly
thanh st ra cn li c 100,48g. Khi lng cht rn bm vo thanh st l
A. 1, 28g.
B. 0,432g.
C. 1,712g.
D. 2,144g.
Cu 27: Cho 12g Mg vo dung dch cha hai mui FeCl2 v CuCl2 c cng nng 2M, th
tch dung dch l 100ml. Sau ly dung dch sau phn ng cho tc dng vi dung dch KOH
d. Khi lng kt ta thu c l
A. 23,2g.

B. 22,3 g.

C. 24,6 g.

D. 19,8 g.

Cu 28: Ly m g Fe cho vo 1 lt dung dch Y cha AgNO3 0,1M v Cu(NO3)2 0,1M. Sau
phn ng hon ton ta thu c 15,28g cht rn D v dung dch B. Gi tr ca m l
A. 6,72gam.
B. 7,26 gam.
C. 6,89 gam.
D. 5,86 gam.

Cu 29: Cho hn hp bt gm 0,48 gam Mg v 1,68 gam Fe vo dung dch CuCl2, ri khuy
u n phn ng hon ton thu c 3,12 gam phn khng tan X. S mol CuCl2 tham gia
phn ng l
A. 0,03.
B. 0,05.
C. 0,06.
D. 0,04.
Cu 30: Cho 17,8 gam hn hp X gm Fe v Cu vo 1 lt dung dch Fe2(SO4)3 0,25M. Phn
ng kt thc thu c dung dch Y v 3,2 gam cht rn Z. Cho Z vo H2SO4 long khng thy
kh bay ra. Khi lng Cu trong hn hp X l
A. 3,2g.
B. 9,6g.
C. 6,4g.
D. 8g.
Cu 31: Cho 2,144 gam hn hp A gm Fe v Cu tc dng vi 0,2 lt dung dch AgNO3, sau
khi cc phn ng xy ra hon ton thu c dung dch B v 7,168 gam cht rn C. Cho B tc
dng vi dung dch NaOH d, lc kt ta em nung trong khng kh n khi lng khng
i thu c 2,56 gam cht rn. Nng dung dch AgNO3 l
A. 0,32M
B. 0,2M.
C. 0,16M.
D. 0,42M.
Cu 32: Mt hn hp X gm Al v Fe c khi lng 8,3g. Cho X vo 1 lt dung dch A cha
AgNO3 0,1M v Cu(NO3)2 0,2M. Sau khi phn ng kt thc c rn B v dung dch C mt mu
hon ton. B hon ton khng tan trong dung dch HCl.
a. Khi lng ca B l:
A. 10,8 g.
B. 12,8 g.
C. 23,6 g.
D. 28,0 g.
b. %Al v %Fe trong hn hp l
A. 32,53%.
B. 48,8%.
C. 67,47%.
D. 51,2%.
c. Ly 8,3g hn hp X cho vo 1 lt dung dch Y cha AgNO3 v Cu(NO3)2 thu c cht rn D c
khi lng l 23,6g v dung dch E (mu xanh nht). Thm NaOH d vo dung dch E c kt
ta. em kt ta nung trong khng kh n khi lng khng i c 24g cht rn F. Cc phn
ng u xy ra hon ton. Nng mol ca AgNO3 v Cu(NO3)2 trong dung dch Y l
A. 0,1M; 0,2M
B. 0,1M; 0,3M
C. 0,2M; 0,1M
D. 0,3M; 0,1M
Cu 33: Cho hn hp Mg v Cu tc dng vi 200ml dung dch cha hn hp hai mui AgNO3
0,3M v Cu(NO3)2 0,25M. Sau khi phn ng xong, c dung dch A v cht rn B. Cho A tc dng
vi dung dch NaOH d, lc ly kt ta em nung n khi lng khng i c 3,6 gam hn hp
hai oxit. Ho tan hon ton B trong H2SO4 c, nng c 2,016 lt kh SO2 ( ktc). Khi lng Mg
v Cu trong hn hp ban u ln lt l

43

A. 0.64g v 0.84g.
B. 1.28g v 1.68g.
C. 0.84g v 0.64g.
D. 1.68g v 1.28g.
Cu 34: Cho 2.78 gam hn hp A gm Al v Fe theo t l mol 1:2 tc dng vi 100 ml dung
dch B cha hn hp AgNO3 v Cu(NO3)3 thu c dung dch E v 5,84 gam cht rn D gm 3
kim loi. Cho D tc dng vi dung dch HCl d thu c 0.448 lt H2 (ktc). Bit cc phn ng
xy ra hon ton. Nng mol cc mui trong B theo th t trn l
A. 0.2M v 0.4M.
B. 0.3M v 0.4M.
C. 0.3M v 0.2M.
D. 2M v 4M.

P N
Cu 1.a

1.b

1.c

2.a

2.b

Cu 10

11

12.a

12.b

12.c

13.a

13.b

13.c

14

15.a

15.b

15.c

Cu 16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

Cu 28

29

30

31

32.a

32.b

32.c

33

34

A
A
A
A

44

CH 3: BI TON XC NH KIM LOI

I. Hng dn cch lm
- Nu kim loi cn tm bit ha tr: Ta cn xc nh khi lng mol nguyn t da vo d
kin ra.
- Nu kim loi cn tm cha bit ha tr: Ta cn xc nh biu thc lin h gia M v ha tr
ca kim loi n
M = A.n (n = 1,2,3)
- Nu bi ton cho khng d kin, ta c th bin lun theo cc cch sau:
+ Tm khong xc nh ca khi lng mol nguyn t
a < M < b Kim loi.
+ Da vo khi lng mol nguyn t trung bnh ca 2 kim loi A, B v d kin cho

Kim loi.
- Nu 2 kim loi cng mt nhm A v 2 chu k k tip nhau: Ta xc nh khi lng mol
nguyn t trung bnh ca 2 kim loi v da vo d kin cho Hai kim loi.

II. Bi tp minh ha
Cu 1: Cho 10 gam mt kim loi kim th tc dng ht vi nc thu c 6,11 lt kh H2 (
25oC v 1 atm). Kim loi kim th dng l
A. Mg.
B. Ca.
C. Sr.
D. Ba.
HD:

n M =n H 2 =0,025mol M = 40 p n B.
Cu 2: Cho 10,5 gam hn hp hai kim loi gm Al v mt kim loi kim M vo nc. Sau
phn ng thu c dung dch B v 5,6 lit kh (ktc). Cho t t 200 ml dung dch HCl vo
dung dch B thu c lng kt ta ln nht. Lc v cn kt ta c 7,8 gam.
a. Kim loi kim v s mol ca n trong hn hp ban u l
A. K; 0,2 mol.
B. K; 0,1 mol.
C. Na; 0,2 mol.
D. Na; 0,1 mol.
b. Nng dung dch HCl dng l:
A. 0,5 M.
B. 1M.
C. 0,15M.
D.
HD:
a. Sau phn ng ch thu c dung dch nn Al tan ht, ta c cc phn ng:

1
Na+H 2O NaOH+ H 2
2
3
Al+NaOH+H 2O NaAlO 2 + H 2
2
Nu t s mol Al v M trong 10,5 gam hn hp ln lt l x v y mol (x, y > 0) th
3x y
+ = 0,25 (mol).
2 2
Dung dch B gm NaAlO2 v c th c NaOH d.
n H2 =

45

Dung dch B + dung dch HCl kt ta ln nht xy ra cc phn ng.

NaOH + HCl NaCl + H2O.
NaAlO2 + HCl + H2O NaCl + Al(OH)3
T phng trnh phn ng thy kt ta thu c l Al(OH)3 n Al =x=n Al(OH)3 =0,1mol y =
0,2 mol.

m M =m kl -m Al =10,5-2,7=7,8gam M=

7,8
=39(K) p n A
0,2

b. dung dch B c NaAlO2 (0,1 mol) v NaOH (0,2 0,1 = 0,1 mol) n HCl = 0,2 mol
CM/HCl = 1,0M

p n B

Cu 3: Hn hp A gm CuO v MO theo t l mol t ng ng l 1: 2 (M l kim loi ha tr

khng i). Cho 1 lung H2 d i qua 2,4 gam A nung nng thu c hn hp cht rn B.
ho tan ht B cn 40 ml dung dch HNO3 2,5M v thu c V lt kh NO l sn phm kh
duy nht (ktc). Hiu sut cc phn ng t 100%.
a. Kim loi M l
A. Ca.
B. Mg.
C. Zn.
D. Pb.
b. Gi tr ca V l
A. 0,336.
B. 0,448.
C. 0,224.
D. 0,672.
HD:
a. Trong 2,4 gam hn hp A, t s mol CuO l x (mol) s mol MO l 2x (mol).
n HNO3 =0,04.2,5=0,1mol

Ta xt 2 kh nng:
TH1: MO b kh ht Cht rn B l hn hp Cu v M, ta k hiu chung cho 2 kim loi l X.
3X + 8HNO3 3X(NO3)2 + 2NO + 4H2O
nX = 3x = 0,0375 x = 0,0125 mol mA = 0,0125.80 + 2.0,0125 (M + 16) = 2,4
M = 40 M l Ca nhng CaO khng b kh bi H2 loi
TH2: MO khng b kh bi H2. Cht rn B c Cu, MO.

8
n HNO3 = x+2.2x=0,1 x = 0,015 (mol) mA = 0,015.80 + 0,03(M + 16) = 2,4
3
M = 24 M l Mg p n B.
b. nNO = 0,015.2/3 = 0,01 mol V = 2,24 lt p n C.
Cu 5: Ha tan hon ton mt khi lng kim loi M ha tr II vo dung dch HCl 14,6%
c dung dch mui c nng 18,19%. M l
A. Mg.
B. Ca.
C. Zn.
D. Ba.
HD:
Do nng phn trm ch ph thuc vo t l lng cht tan so vi lng dung dch ta p
dng phng php t chn lng cht.
Chn nM = 1 mol nHCl = 2 mol mddHCl = 500 gam

n H 2 =n M =1mol mdd mui = 500 + M -2 = 498 + M (g)

46

M+71
.100=18,19 M = 24 M l Mg p n A.
498+M
Cu 6: Cho 16,2 gam kim loi M c ha tr n tc dng vi 0,15 mol O2. Cht rn thu c sau
phn ng em ha tan vo dung dch HCl d thy thot ra 13,44 lt H2 (ktc). Kim loi M l
A. Fe.
B. Al.
C. Ca.
D. Mg.
HD:
C%(MCl2 ) =

Do kim loi M d trong phn ng vi O2 m ta khng bit lng d ny p dng phng

php bo ton electron
n e =2n H 2 +4n O2 = 1,8 mol n M =

n=3
1,8
M = 9n
M l Al p n B.
n
M=27

Cu 9: Ho tan hon ton 10,4 gam hn hp A gm Fe v kim loi R (c ha tr khng

i) bng dung dch HCl thu c 6,72 lt H2 (ktc). Mt khc, nu cho 10,4 gam A tc dng
hon ton vi dung dch HNO3 long d th thu c 1,96 lt N2O duy nht (ktc) v
khng to ra NH4NO3. Kim loi R l
A. Al.
B. Mg.
C. Zn.
D. Ca.
HD:
Ta p dng phng php bo ton electron
t s mol Fe l x (mol), s mol R l y (mol) trong 10,4 gam A.
A + dung dch HCl

2H + +2e H 2

n+
R R +ne ne(1) = 2x + ny = 0,6
Fe Fe 2+ +2e

A + dung dch HNO3

2N +5 +8e N +1
2 O

3+
ne(2) = 3x + ny = 0,7
Fe Fe +3e
R R n+ +ne

(*)

(**)

T (*) v (**) c x = 0,1 mol.

Trong cc bi tp tng t, ta lun tnh c nFe = ne(2) ne(1) m khng cn t n s v
lp phng trnh na.
Fe H2
0,1 0,1 (mol)
M

n
H2
2

0,4
0,2 (mol)
n

n=2
mM = 10,4 0,1.56 = 4,8 (g) M = 12n
M l Mg p n B.
M=24
Cu 7: Kh hon ton 18,0 gam mt oxit kim loi M cn 5,04 lt kh CO (ktc). Cng thc
ca oxit l
A. Fe2O3.
B. FeO.
C. ZnO.
D. CuO.

47

HD:
p n ch gm cc oxit vi cng thc hp thc t cng thc oxit l M2On.
nO = nCO = 0,225 mol nM =

2
0, 45
nO =
mol.
n
n

n=2
mM = 18 0,225.16 = 14,4 (g) M = 32n
p n D.
M=64(Cu)
Cu 8: Cho 29 gam hn hp gm mt kim loi kim th v oxit ca n vi s mol bng nhau
tc dng vi dung dch HCl d thu c 41,6 gam mui khan. Kim loi kim th l
A. Ba.
B. Mg.
C. Ca.
D. Sr.
HD:
M
hn hp
+ HCl d MCl2.
MO
p dng phng php tng gim khi lng v phng php trung bnh
Nu coi hn hp ch c M n hh =

41,6-29 12,6
=
(mol)
71
71

Nu coi hn hp ch c MO n hh =
Do hn hp c c M v MO

41,6-29 12,6
=
(mol)
71-16
55

12,6
12,6
<n hh <
126,6 < M hh < 163,4
71
55

Mt khc M < M hh < M + 16 126,6 -16 = 110,6 < M < 163,6

M l kim loi kim th M = 137 (Ba) p n A.
Cu 9: Cho 6,2 gam hn hp X gm Na v mt kim loi kim tc dng vi 104 gam nc thu
c 110 gam dung dch. Bit hiu s hai khi lng nguyn t nh hn 20. Kim loi kim
dng l
A. Li.

B. K.

C. Rb.

D. Cs.

HD:
Hn hp kim loi + H2O dung dch sn phm + H2
K hiu chung cho 2 kim loi l M, ta c phng trnh phn ng tng qut:
1
H2
2
p dng nh lut bo ton khi lng cho h phn ng c
M + H2O MOH +

m H 2 =m kl +m H 2O -mdd = 6,2 + 104 110 = 0,2 gam. n X =2n H 2 =0,2mol M X =

6,2
=31 >23
0,2

kim loi kim dng c M > 31.

Mt khc, hiu khi lng nguyn t ca 2 kim loi nh hn 20 M < 23 + 20 = 43

M = 39 (K)

p n B

Cu 10: Cho 3,6 gam hn hp gm K v mt kim loi kim A tc dng va ht vi nc cho

2,24 lt kh H2 ( 0,5 atm v 0oC). Bit s mol kim loi A trong hn hp ln hn 10% tng s
mol hai kim loi, vy A l nguyn t no sau y?
A. Li.
B. Na.
C. K.
D. Rb.

48

HD:

n hh =2n H2 =0,1(mol) M hh = 36 < 39 MA < 36.

Mt khc nA > 0,01 (mol) nK < 0,09 mol mA > 3,6 39.0,09 = 0,09 (gam)
MA > 9 9 < MA < 36 MA = 23 (Na) p n B.
Cu 11: Ha tan 23 gam hn hp gm Ba v hai kim loi kim A, B thuc hai chu k lin
tip vo nc c dung dch D v 5,6 lit kh H2 (ktc). Nu thm 180 ml dung dch Na2SO4
0,5M vo dung dch D th sau phn ng vn cn ion Ba2+. Nu thm 210 ml dung dch
Na2SO2 0,5M vo dung dch D th sau phn ng cn d ion SO42-. Hai kim loi kim dng
l
A.Li v Na.
B. K v Rb.
C. Rb v Cs.
D. Na v K.
HD:
K hiu chung cho 2 kim loi kim A, B l M, t s mol Ba v M trong 23 gam hn hp ln
lt l x v y mol (x, y > 0). Ta c cc phng trnh phn ng:
Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2
M + H2O

MOH + H2

y
n H2 =x+ =0,25mol
2
Dung dch D c n Ba 2+ =x(mol)
Dung dch D + dung dch Na2SO4 c phn ng: Ba 2+ +SO42- BaSO 4
Nu n SO2- =0,18.0,5=0,09mol th cn d ion Ba2+ x > 0,09 mol y < 0,32 (mol)
4

Nu n SO2- =0,21.0,5=0,105mol th cn d ion SO 2-4 x < 0,105 mol y > 0,29 (mol)
4

T mhh = 23 gam 23 0,105.137 = 8,615 < mM < 23 0,09.137 = 10,67

8,615
10,67
=29,7<M A,B <
=33,3
0,29
0,32

A, B l 2 kim loi kim 2 chu k k tip A, B l Na v K p n D.

Cu 12: t chy hon ton 7,2 gam kim loi M (c ho tr hai khng i trong hp cht)
trong hn hp kh Cl2 v O2. Sau phn ng thu c 23,0 gam cht rn v th tch hn hp
kh phn ng l 5,6 lt ( ktc). Kim loi M l
A. Be.
B. Cu.
C. Ca.

D. Mg.

HD:
t s mol Cl2 v O2 phn ng ln lt l x, y (mol)
mhh = 71x + 32y = 23 7,2 = 15,8 gam.

x=0,2
Nhh = x + y = 0,25 mol
y=0,05
p dng phng php bo ton electron, ta c ne = 0,2.2 + 0,05.4 = 0,6 mol
nM = 0,3 mol M = 24 (Mg) p n D.
Cu 13: Nhng thanh kim loi R ha tr II vo dung dch CuSO4. Sau mt thi gian ly thanh
kim loi ra thy khi lng gim 0,05%. Mt khc nhng thanh kim loi ny vo dung dch

49

Pb(NO3)2, sau mt thi gian thy khi lng thanh tng 7.1%. Bit rng s mol R tham gia
hai phn ng l nh nhau. R l
A. Cd.
B. Zn.

C. Fe.

D. Sn.

HD:
R + dung dch CuSO4 mgim = 0,05%mRb.
R + dung dch Pb(NO3)2 mtng = 7,1%mRb.

7,1 207-M
=
M = 65 (Zn) p n B.
0,05 M-64

III. Bi tp t gii
Cu 1: Kh hon ton mt oxit ca kim loi M cn dng 1,344 lt H2(ktc). To n b l ng
kim loi M sinh ra cho tc dng vi dung dch HCl d thu c 1,008 lt H2 (ktc). Cng
thc oxit l
A. Fe3O4.
B. Fe2O3.
C. FeO.
D. ZnO
Cu 2: Hn hp A gm 3 kim loi X, Y, Z c t l mol t ng ng l 1: 2: 3 v t l khi
l ng nguyn t t ng ng l 10: 11: 23. Cho 24,582 gam A tc dng vi 500ml dung dch
NaOH 1M thu c dung dch B v hn hp cht rn C. Mt khc, khi cho l ng kim loi X
bng l ng X c trong A tc dng vi dung dch HCl d thu c 2,24 lt H2 (ktc). Cho t
t V lt dung dch HCl 1M v o B n khi thu c dung dch trong sut tr li.
a. Kim loi Z l
A. Mg.
B. Al.
C. Zn.
D. Fe.
b. Gi tr ti thiu ca V l
A. 0,8.
B. 0,9.
C. 1,1.
D. 1,2.
Cu 3: Cho 1 gam kim loi ha tr I tc dng vi lng nc, ngi ta thu c 487 cm3
H2 (ktc).
a. Khi lng nguyn t ca kim loi trn l
A. 7.
B. 39.
C. 23.
D. 133.
b. Th tch dung dch HCl 2M cn trung ha dung dch va thu c l
A. 0,02 lt .
B. 0,043 lt.
C. 0,03 lt.
D. 0,0217 lt.
Cu 4: Cho 10,1 gam hn hp kim loi kim A v K tc dng ht vi nc. trung ha
dung dch thu c ngi ta cn dng ht 500 ml dung dch H2SO4 0,3M. Bit t l khi
lng nguyn t A v K trong hn hp ln hn 1:4. A l kim loi kim no trong s cc kim
loi kim sau y ?
A. Na.
B. Li .
C. Rb.
D. Cs.
Cu 5: Ha tan 4 gam mt kim loi M vo 96,2 gam nc c dung dch baz c nng
7,4%. M l
A. Na.
B. Ca.
C. K.
D. Ba.
Cu 6: Cho 6,45 gam hn hp hai kim loi A v B (u c ha tr II) tc dng vi dung dch
H2SO4 long, d, sau khi phn ng xong thu c 1,12 lt kh (ktc) v 3,2 gam cht rn.
lng cht rn ny tc dng va vi 200 ml dung dch AgNO3 0,5M. Hai kim loi A, B l
A. Mg, Cu.
B. Cu, Zn.
C. Fe, Cu.
D. Mg, Fe.

50

Cu 7: Cho 2,23 gam hn hp kim loi A, B tc dng vi dung dch HCl d, gii phng 0,56
lt (ktc) H2. Phn cht rn cn li c khi lng 1,08 gam cho tc dng vi dung dch HNO3
c nng thu c 0,224 lt (ktc) kh duy nht. Hai kim loi A v B l
A. Na, Cu.
B. Mg, Cu.
C. Na, Ag.
D. Ca, Ag.
Cu 8: kh hon ton 23,2 gam oxit ca mt kim loi, cn dng 8,96 lt (ktc) H2. Kim
loi l
A. Mg.
B. Cu.
C. Fe.
D. Pb.
Cu 9: Kh hon ton 8 gam oxit ca mt kim loi dng ht 3,36 lt H2 (ktc). Kim loi thu
c cho tc dng vi dung dch HCl d thot ra 2,24 lt H2 (ktc). Cng thc ca oxit l
A. FeO.
B. Fe2O3.
C. Fe3O4.
D. Al2O3.
Cu 10: Cho 1,52 gam hn hp A gm Fe v mt kim loi X nhm IIA tc dng vi HCl
d thu c 672 ml (ktc) kh H2. Mt khc, 0,95 gam X tc dng vi dung dch cha 0,05
mol HCl th sau phn ng cn d axit. Vy X l
A. Ca.
B. Mg.
C. Ba.
D. Be.
Cu 11: Ha tan oxit ca mt kim loi ha tr II bng mt lng va dung dch H2SO4
10% thu c dung dch mui c nng 11,8%. Kim loi l
A. Zn.
B. Mg.
C. Fe.
D. Pb.
Cu 12: Ha tan hon ton 19,2 gam kim loi M trong dung dch HNO3 d thu c 8,96 lt
(ktc) hn hp kh gm NO2 v NO c t l th tch 3:1. Kim loi M l
A. Fe.
B. Cu.
C. Al.
D. Zn.
Cu 13: t chy ht 3,6 gam mt kim loi ha tr II trong kh clo thu c 14,25 gam mui
khan ca kim loi . Kim loi mang t l
A. Zn.
B. Cu.
C. Mg.
D. Ni.
Cu 14: Nhng thanh kim loi M ha tr II vo 1120 ml dung dch CuSO4 0,2M. Sau khi
phn ng kt thc, khi lng thanh kim loi tng 1,344 gam v nng CuSO4 cn li l
0,05M. Cho rng Cu kim loi gii phng ra bm ht vo thanh kim loi. Kim loi M l
A. Mg.
B. Al.
C. Fe.
D. Zn.
Cu 15: Khi ha tan cng mt lng kim loi R trong dung dch HNO3 c nng v trong
dung dch H2SO4 long th th tch ca kh NO2 thu c gp 3 ln th tch ca kh H2 trong
cng iu kin. Khi lng mui sunfat thu c bng 62,81% khi lng mui nitrat thu
c. Kim loi R l
A. Al.
B. Ca.
C. Fe.
D. Sn.
Cu 16: X l kim loi thuc phn nhm chnh nhm II (hay nhm IIA). Cho 1,7 gam hn hp
gm kim loi X v Zn tc dng vi lng d dung dch HCl, sinh ra 0,672 lt kh H2 ( ktc).
Mt khc, khi cho 1,9 gam X tc dng vi lng d dung dch H2SO4 long, th th tch kh
hiro sinh ra cha n 1,12 lt ( ktc). Kim loi X l
A. Ba.
B. Ca.
C. Sr.
D. Mg.

51

Cu 17: Cho 1,67 gam hn hp gm hai kim loi 2 chu k lin tip thuc nhm IIA (phn
nhm chnh nhm II) tc dng ht vi dung dch HCl (d), thot ra 0,672 lt kh H2 ( ktc).
Hai kim loi l
A. Be v Mg.
B. Mg v Ca.
C. Sr v Ba.
D. Ca v Sr.
Cu 18: Nhng mt l kim loi M (ch c ho tr hai trong hp cht) c khi lng 50 gam
vo 200 ml dung dch AgNO3 1M cho n khi phn ng xy ra hon ton,. Lc dung dch,
em c cn thu c 18,8 gam mui khan. Kim loi M l
A. Mg
B. Zn
C. Cu
D. Fe
Cu 19: Mt thanh kim loi M( ho tr II) c nhng vo 1 lt dd FeSO4 sau phn ng thy
khi lng thanh tng ln 16 gam. Nu nhng cng thanh kim loi y vo 1 lt dd CuSO4 th
khi lng thanh tng ln 20 gam. Bit rng cc phn ng trn u xy ra hon ton v sau
phn ng cn iu ch kim loi M, 2 dd FeSO4 v CuSO4 c cng nng CM. Kim loi M l
A. Mg.
B. Zn.
C. Pb.
D. Ni.
Cu 20: Ly 2 thanh kim loi M c ha tr 2 c khi lng bng nhau. Thanh 1 nhng vo
dung dch Cu(NO3)2, thanh 2 nhng vo dung dch Pb(NO3)2 sau 1 thi gian khi lng thanh
1 gim 0,2%, thanh 2 tng 28,4% khi lng so vi ban u. S mol Cu(NO3)2 v Pb(NO3)2
u gim nh nhau. Kim loi M l
A. Fe.
B. Zn.
C. Mg.
D. Ni.
Cu 21: Mt thanh kim loi R ha tr II nhng vo dung dch CuSO4 th khi lng thanh
gim 1% so vi ban u . Cng thanh R nhng vo dung dch Hg(NO3)2 th khi lng tng
67,5% so vi ban u. Bit gim s mol ca Cu2+ bng 2 ln s mol ca Hg2+. R l
A. Zn.
B. Mg.
C. Fe.
D. Pb.
Cu 22: Nhng mt thanh Graphit c ph mt lp kim lai ho tr II vo dung dch CuSO4
d. Sau phn ng khi lng ca thanh Graphit gim i 0,24g. Cng thanh graphit trn nu
c nhng vo dung dch AgNO3 th khi phn ng xong khi lng thanh graphit tng ln
0,52g. Kim lai ho tr II l
A.Pb.
B. Cd.
C. Al.
D. Sn.
Cu 23: C 5,56 gam hn hp A gm Fe v mt kim loi M (c ha tr khng i). Chia A lm hai
phn bng nhau. Phn I ha tan ht trong dung dch HCl c 1,568 lt hiro. Ha tan ht phn II
trong dung dch HNO3 long thu c 1,344 lt kh NO duy nht v khng to ra NH4NO3.
Kim loi M v thnh phn phn trm khi lng Fe trong A l
A. Al, 80.58%.
B. Al, 19.42%
C. Mg, 71,76%.
D. Mg, 28,24%.
Cu 24: Ho tan hon ton 9,6 gam mt kim loi M trong dung dch H2SO4 c nng d
thu c 3,36 lt kh SO2 (ktc). Kim loi M l
A. Mg.
B. Al.
C. Fe.
D. Cu.
Cu 25: Ho tan 32 gam kim loi M trong dd HNO3 d thu c 8,96 lt (ktc) hn hp kh
gm NO, NO2 c t khi so vi H2 l 17. Kim loi M l
A. Mg.
B. Al.
C. Fe.
D. Cu.
Cu 26: Hn hp E1 gm Fe v kim loi R c ha tr khng i. Trn u v chia 22,59 gam
hn hp E1 thnh 3 phn bng nhau. Ho tan ht phn 1 bng dung dch HCl thu c 3,696
lt H2 (ktc). Phn 2 tc dng hon ton vi dung dch HNO3 long thu c 3,36 lt NO l

52

sn phm kh duy nht (ktc). Cho phn 3 vo 100 ml dung dch Cu(NO3)2, lc k
Cu(NO3)2 phn ng ht thu c cht rn E2 c khi l ng 9,76 gam.
a. Kim loi R l
A. Mg.
B. Al.
C. Zn.
b. Phn trm khi l ng ca Fe trong E1 l

D. Na.

A. 89,24%.
B. 77,69%.
C. 22,31%.
D. 10,76%.
c. Nng ca dung dch Cu(NO3)2 dng l
A. 0,3.
B. 0,45.
C. 0,65.
D. 0,9.
Cu 27: Cho 3,024 gam mt kim loi M tan ht trong dung dch HNO3 long, thu c 940,8
ml kh NxOy (sn phm kh duy nht, ktc) c t khi i vi H2 bng 22. Kh NxOy v kim
loi M l
A. NO v Mg.
B. N2O v Al.
C. N2O v Fe.
D. NO2 v Al.
Cu 28: ha tan hon ton 6,4 gam hn hp gm kim loi R (ch c ha tr II) v oxit ca
n cn va 400 ml dung dch HCl 1M. Kim loi R l
A. Ba.
B. Be.
C. Mg.
D. Ca.
P N
Cu 1

2.a

2.b

3.a

3.b

10

Cu 11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

Cu 23

24

25

26.a

26.b

26.c

27

28

A
A
A

53

CH 4: BI TON IN PHN
I. Hng dn lm bi
- iu u tin lm c loi bi ton ny l phi nm vng l thuyt s in phn.

AIt
(*)
nF
Trong : m: l khi lng n cht X thu c in cc. (gam)
A: khi lng mol nguyn t X (hoc khi lng mol phn t nu X l phn t)
n: S electron m cation hoc anion trao i.
I: Cng dng in. (A)

- Nm vng v hiu c bn cht nh lut Faraday: m=

t: thi gian in phn (giy) F = 96500; (t tnh bng gi F = 26.8).

Pht biu ca nh lut Faraday: Khi in lng ti qua mch l 96500 C th c 1 mol
electron chuyn di trong mch do catot phng ra kh cation (Mn+, H+) hay nc v do
anot thu vo oxi ha cc anion (gc axit, OH-) hay nc hoc kim loi lm anot.
Biu thc lin h: ne(ti qua in cc) =

q It
=
(**) trong q l in lng ti qua in
F F

cc.
It
(***)
nF
Ch : tnh nhanh kt qu nn dng (**) khi p dng bo ton electron v (***)
khi p dng tnh s mol cht in phn. Khi gii bi tp nn vit cc phn ng in cc m
khng nn vit phn ng in phn v n ch nhm minh ha hin tng in phn.
nX =

- khi lng catot tng = khi lng kim loi bm vo.

- mddsau =

ddbd

-m -m

- Khi in phn dung dch mui th lc catot bt u thot kh ngha l lc bt u c

s in phn nc catot (cation kim loi b in phn ht).
- Cht rn thot ra l kim loi hoc hp cht khng tan ca kim loi hoc c hai.
- Cht kh thot ra sau in phn gm c kh thot ra catot v anot (tr kh gy ra
phn ng ph, to sn phm tan trong dung dch). Nu yu cu tnh lng kh thot ra th
phi xc nh r kh.
- Cc bnh in phn mc ni tip c c cng dng in v thi gian in phn
nh nhau nn c s mol electron trao i cc in cc ca cc bnh l nh nhau.
- Cng dng in mch chnh bng tng cng dng in cc mch r (trong
trng hp cc bnh in phn mc song song) S mol electron trao i mch chnh
bng tng s mol electron trao i cc mch r.
II. Bi tp minh ha
Cu 1: in phn n ht 0,1 mol Cu(NO3)2 trong dung dch vi in cc tr, th sau in
phn khi lng dung dch gim
A. 1,6g.
B. 6,4g.
C. 8,0g.
D. 18,8g.

54

HD:
Phng trnh in phn:
2Cu(NO3)2 + 2H2O 2Cu + O2 + 4HNO3
0,1

0,1

0,05

(mol)

Khi lng dung dch gim mgim = m Cu +m O2 = 0,1.64 + 0,05.32 = 8,0 gam p n C.
Cu 2: Khi in phn ht 0,1 mol NaCl trong dung dch vi in cc tr, mng ngn xp.
Th tch kh ( ktc) thu c l
A. 0,024 lt.

B. 1,120 lt.

C. 2,240 lt.

D. 4,498 lt.

HD:
Phng trnh in phn
2NaCl + 2H2O 2NaOH + H2 + Cl2

0,05 0,05 (mol)

0,1

Vkh = 2,240 lt p n C.
Cu 3: in phn dung dch CuCl2 vi in cc tr, sau mt thi gian thu c 0,32 gam Cu
catot v mt lng kh X Anot. Hp th hon ton lng kh X vo 200 ml dung dch
NaOH nhit thng. Sau phn ng, nng NaOH cn li l 0,05M (gi thit th tch
dung dch NaOH khng thay i). Nng ban u ca dung dch NaOH l
A. 0,15M.

B. 0,20M.

C. 0,1M.

D. 0,05M.

HD:
Phng trnh in phn
CuCl2 Cu + Cl2
Kh X thot ra anot l kh Cl2 n Cl2 =n Cu = 0,005 mol.
Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O
0,005 0,01 (mol)

CM/NaOH b =

0,01
+ 0,05 = 0,1M p n C.
0, 2

Cu 4: in phn mui clorua kim loi kim nng chy th thu c 0,896 lt kh (ktc)
anot v 3,12 gam kim loi catot. Cng thc mui clorua l
A. KCl.
B. NaCl.
C. LiCl.
D. RbCl.
HD:
Phng trnh in phn
2MCl

pnc

2M + Cl2

n M =2n Cl2 = 0,08 mol M = 39 p n A.

Cu 5: Tin hnh in phn (c mng ngn, in cc tr) 500 ml dung dch hn hp HCl
0,02M v NaCl 0,2M. Sau khi Anot bay ra 0,448 lt kh (ktc) th ngng in phn.
trung ha dung dch thu c sau in phn cn th tch dung dch HNO3 0,1M l
A. 200 ml.
B. 300 ml.
C. 250 ml.
D. 400 ml.
HD:
nHCl = 0,01 mol; nNaCl = 0,1 mol.

55

Phng trnh in phn

2HCl

H2 + Cl2

0,005 (mol)

0,01
Kh thot ra anot l Cl2.

2NaCl + 2H2O pdd

n HNO3 =n NaOH

2NaOH + H2 + Cl2

0,03
0,015 (mol)
pdd
= 0,03 mol Vdd HNO3 = 0,3 lt = 300 ml p n B.

Cu 6: Ha tan 1,28g CuSO4 vo nc ri em in phn ti hon ton, thu c 800 ml

dung dch c pH = 2. Hiu sut ca phn ng in phn l
A. 62,5%.

B. 50%.

C. 75%.

D. 80%.

HD:
Phng trnh in phn
2CuSO4 + 2H2O 2Cu + O2 + 2H2SO4
nCuSO4 p = nH 2 SO4 =

0, 01.0,8
= 0,004 mol
2

Hiu sut phn ng in phn H =

0,004.160.100%
= 50% p n B.
1, 28

Cu 7: in phn 2 lt dung dch CuSO4 (vi in cc tr) n khi kh thot ra c 2 in

cc u l 0,02 mol th dng li. Coi th tch dung dch khng i. Gi tr pH ca dung dch
sau in phn l
A. 2,0.
B. 1,7.
C. 1,4.
D. 1,2.
HD:
catot c kh thot ra CuSO4 in phn ht v xy ra s in phn nc c 2
in cc.
Phng trnh in phn
2CuSO4 + 2H2O 2Cu + O2 + 2H2SO4 (1)
2H2O 2H2 + O2

(2)

Kh thot ra anot l O2, catot l H2 n O2 (1) =0,02-

0,02
=0,01(mol)
2

n H + = 0,04 mol C M/H + = 0,02 M pH = 1,7 p n B.

Cu 8: in phn dung dch CuSO4 vi in cc tr bng dng in mt chiu 9,65 A. Khi

th tch kh thot ra c 2 in cc u l 1,12 lt th ngng in phn. Khi lng kim loi
sinh ra catot v thi gian in phn l
A. 3,2g v 2000s.
B. 3,2g v 1000s.
C. 6,4g v 2000s. D. 6,4g v 1000s.
HD:
Kh thot ra anot l O2 n O2 = 0,05 mol ne = 0,2 mol t =
nCu =

0, 2 0, 05.2
= 0,05 mol mCu = 3,2 gam p n A.
2

56

n e .F
= 2000s.
I

Cu 9: Ha tan a mol Fe3O4 bng dung dch H2SO4 long va , thu c dung dch X.
in phn dung dch X vi 2 in cc tr bng dng in cng 9,65 A. Sau 1000s th kt
thc in phn v khi trn catot bt u thot ra bt kh. Tr s ca a l
A. 0,0125.

B. 0,050.

C. 0,025.

D. 0,075.

HD:

I.t
= 0,1 mol.
F
Trn catot bt u thot ra bt kh H2O bt u in phn catot qu trnh

S mol electron trao i in cc ne =

3 Fe

8
3

+ 8e 3Fe0

0,1
= 0,0125 mol = a p n A.
8
Cu 10: in phn dung dch B gm 0.04 mol CuSO4 v 0.08 mol AgNO3 trong thi gian 38
pht 36 giy vi in cc tr, cng dng in 5A. Khi lng kim loi thot ra trn catot
l
A. 9.92g.
B. 8.64g.
C. 11.2g.
D. 10.56g.
n Fe3O4 =

HD:
t = 38.60 + 36 = 2316 s.
I.t
= 0,12 mol.
F
Qu trnh in cc catot
ne =

Ag+ + 1e Ag
0,08 0,08 0,08
Cu

2+

(mol)

+ 2e Cu

0,02 0,04 0,02 (mol)

mkl = 0,08.108 + 0,02.64 = 9,92 gam p n A.

III. Bi tp t gii
Cu 1: Khi in phn 25,98g iotua ca 1 kim loi X nng chy th thu c 12,69 g I2. Cng
thc mui iotua l
A. KI.
B. CaI2.
C. NaI.
D. CsI.
Cu 2: in phn nng chy mui clorua ca kim loi M, catot thu c 2,8g kim loi.
Anot thu c 1,568l kh (ktc). Kim loi M l
A. Mg.
B. Na.
C. K.
D. Ca.
Cu 3: Ha tan 5 gam mui ngm nc CuSO4.nH2O ri em in phn (in cc tr) hon
ton thu c dung dch A. trung ha dung dch A cn dung dch cha 1,6g NaOH. Gi tr
ca n l
A. 4.
B. 5.
C. 6.
D.8.
Cu 4: in phn dung dch X cha 0,4 mol M(NO3)2 v NaNO3 (vi in cc tr) thu c
11,52 gam kim loi M catot v 2,016 lt kh (ktc) anot. Kim loi M l:

57

A. Fe.

B. Zn.

C. Ni.

D. Cu.

Cu 5: in phn 100 ml dung dch A cha ng thi HCl 0,1M v NaCl 0,2M vi in cc
tr c mng ngn xp ti khi anot thot ra 0,224 lt kh (ktc) th ngng in phn. Dung
dch sau khi in phn c pH (coi th tch dung dch thay i khng ng k) l
A 6.
B. 7.
C. 12.
D. 13.
Cu 6: in phn dung dch AgNO3 (vi in cc tr). Nu dung dch sau khi in phn c
pH = 1, hiu sut in phn l 80%, th tch ca dung dch c coi nh khng i (100 ml)
th nng ca AgNO3 trong dung dch ban u l
A. 0.08M.

B. 0.10M.

C. 0.325M.

D. 0.125M.

Cu 7: Tin hnh in phn hon ton dung dch X cha AgNO3 v Cu(NO3)2 thu c 56
gam hn hp kim loi catot v 4.48 lt kh (ktc) anot. S mol AgNO3 v Cu(NO3)2 trong
X ln lt l
A. 0.2 v 0.3.

B. 0.3 v 0.4.

C. 0.2 v 0.4.

D. 0.4 v 0.2.

Cu 8: in phn 300 ml dung dch CuSO4 0.2M vi cng dng in l 3.86A. khi
lng kim loi thot ra catot sau khi in phn 20 pht l
A. 1.28g.
B. 1.536g.
C. 1.92g.
D. 3.84g.
Cu 9: C 200 ml dung dch hn hp Cu(NO3)2 v AgNO3. in phn ht ion kim loi c
trong dung dch cn dng dng in 0.402A, thi gian 4 gi, trn catot thot ra 3.44g kim
loi. Nng ca Cu(NO3)2 v AgNO3 trong dung dch ln lt l
A. 0.1M v 0.2M.
B. 0.01M v 0.1M. C. 0.1M v 0.01M. D. 0.1 v 0.1M.
Cu 10: Cho dng in mt chiu c cng 2 A i qua dung dch NiSO4 mt thi gian,
thy khi lng catot tng 2.4g, hiu sut in phn l 80%. Thi gian in phn l
A. 1h 22.
B. 224.
C. 2h.
D. 1h45.
Cu 11: in phn dung dch CuSO4 bng in cc tr vi dng in mt chiu c cng
I = 0.5 A trong thi gian 1930s th khi lng Cu v th tch kh O2 sinh ra l
A. 0.64g v 0.112l. B. 0.32g v 0.056l. C. 0.96g v 0.268l. D. 1.28g v 0.224l.
Cu 12: in phn nng chy hon ton 10.8 tn oxit nhm, in cc anot (than ch) tiu hao
l (bit than ch b chy to ra 80%CO2 v 20% CO)
A. 2.5 tn.
B. 3 tn.
C. 2.1 tn.
D. 1.5 tn.
Cu 13: Mc ni tip 2 bnh in phn AgNO3 v Cu(NO3)2. Sau mt thi gian thu c 10.8
g Ag ti catot ca bnh in phn AgNO3. khi lng Cu sinh ra l
A. 0.16g.
B. 0.32g.
C. 0.64g.
D. 3.2g.
Cu 14: Tin hnh in phn (in cc tr, mng ngn xp) mt dung dch cha m gam hn
hp CuSO4 v NaCl cho ti khi nc bt u in phn c 2 in cc th dng li, thu c
0.448 lt kh (ktc). Dung dch sau in phn c mi trng axit v c th ha tan ti a 0.68g
Al2O3. Gi tr ca m l
A. 4.955g.
B. 5.385g.
C. 4.370g.
D. 5.970g.

58

Cu 15: Tin hnh in phn (c mng ngn xp) dung dch X cha hn hp gm 0.02 mol
HCl v 0.05 mol NaCl vi cng dng l 1.93 A trong thi gian 3000s, thu c dung
dch Y. Nu cho qu tm vo X v Y th thy
A. X lm , Y l xanh qu tm.
B. X, Y u lm qu tm.
C. X lm , Y khng lm qu i mu.
C. X khng lm i mu, Y lm xanh qu tm.

Cu 16: in phn 100 ml dung dch AgNO3 1M vi in cc tr, hiu sut in phn 100%
vi cng dng in l 9.65 A n khi catot bt u thot kh th thi gian in phn l
A. 1000s.
B. 1500s.
C. 2000s.
D. 2500s.
Cu 17: in phn 500 ml mt dung dch CuSO4 1M trong 0.2h vi cc in cc tr, cng

dng in 1.34 A. Khi lng Cu to ra l

A. 0.23g.
B. 0.40g.
C. 0.32g.

D. 1.6g.

Cu 18: Tin hnh in phn 200 ml dung dch gm HCl 0.6M v CuSO4 1M vi cng
dng in 1.34 A trong thi gian 4h. Bit hiu sut in phn l 100%. Tnh th tch (ktc)
kh thot ra trn anot
A. 1.344l.
B. 1.568l.
C. 1.792l.
D. 2.016l.
Cu 19: in phn 200 ml dung dch cha Cu(NO3)2 0.2M v AgNO3 0.1M vi anot bng
Cu, cng dng in 5 A, sau mt thi gian thy khi lng anot gim 1.28g. khi lng
kim loi thot ra trn catot v thi gian in phn l
A. 2.8g v 772s.
B. 4.72g v 772s.
C. 2.16g v 386s. D. 3.44g v 386s.
Cu 20: in phn 200 ml dung dch Y gm KCl 0.1M v Cu(NO3)2 1M vi cng dng
in 5 A trong thi gian 1158s, in cc tr, mng ngn xp. Gi s nc bay hi khng ng
k. gim khi lng ca dung dch sau khi in phn l
A. 3.59g.
B. 2.31g.
C. 1.67g.
D. 2.95g.
P N
Cu 1

10

11

12

13

14

15

Cu 16

17

18

19

20

A
A

59