Professional Documents
Culture Documents
Cc HIU NG IN T TRONG HA HU C
Mc tiu
1. Nu c cc loi hiu ng cm ng, hiu ng lin hp, hiu ng siu lin
hp v tnh cht ca chng.
2. Bit c mt s ng dng ca cc hiu ng trn.
Ni dung
Mt in t trong lin kt cng ha tr thng c phn b khng ng
u gia 2 nguyn t ca lin kt, khi y phn t cht hu c b phn cc. S
phn cc c th xy ra ngay trng thi tnh hoc cng c th ch xut hin
nht thi trng thi ng (khi phn t b tc ng bi cc yu t ca mi
trng). Bn cht ca s phn cc khc nhau cn tu thuc vo cu to phn t
(phn t c h thng lin kt nh th no). Nh vy cu to phn t c nh
hng n s phn b mt in t. nh hng gi l hiu ng in t
trong phn t.
C cc loi hiu ng:
Hiu ng cm ng I
Hiu ng lin hp C, M
Hiu ng siu lin hp H
1. Hiu ng cm ng (Inductive effect): K hiu l I
Kho st phn t n -propan C3H8 v phn t n-propylclorid C3H7Cl
H
H
C3 C 2 C1 H
H
n-propan
n-propan
H H
+3 +2 1+
H C C C Cl
3
2
1
H
n-propylclorur
n-propyclorid
+I
H
I=0
-I
1.1. Hiu ng cm ng + I
Thng thy cc nhm alkyl (R-) v cc nhm mang in tch m.
Trong dy cc nhm alkyl, hiu ng cm ng +I tng theo phn nhnh
hay l bc ca nhm .
+I
CH3
CH2 CH3
CH CH3
CH3
CH3
C CH3
CH3
23
CH3
C
O
..
H_NH2
CH3 N:
..
CH3 NH2
CH3
pKa (H2O.25o)
CH3CH2COOH
3,75
4,76
4,87
CH3CH2CH2COOH
4,82
HCOOH
CH3COOH
(CH3)2CHCOOH
4,86
9,10
10,62
10,63
10.77
9,8*
Hiu ng - I tng, lc acid tng. Khi thay th hydro ca CH3 trong acid
acetic bng cc halogen c m in khc nhau th tnh acid thay i. Nguyn
t halogen c hiu ng -I ht in t nh hng n s phn ly ca nhm O _H.
F CH2 C O H
O
pKa 2,58
24
Cl CH2C O H
O
2,85
Br CH2C O H
O
2,9
I CH2 C O H
O
3,16
H CH2 C O H
O
4,76
CH3CH2CHClCOOH
CH3CHClCH2COOH
2,86
4,05
CH2ClCH2CH2COOH
4,42
( - )
C=C-C=C-C=O-
(- ).
..
..
-C=C-O-R
( p- )
-C=C-Cl
H thng lin hp -
H thng lin hp khng vng
CH2=C_CH=CH2
CH3
CH2=CH_CH=CH2
1,3-Butadien
CH2 = CH CH = O
Aldehyd acrylic
2-methyl-1,3-butadien (izopren)
CH2 = CH C N
CH2 = CH C = O
Acrylonitril
Acid acrylic OH
H thng vng
..
O
H thng lin hp p -
H thng lin kt lin hp do tng tc gia in t p t do vi lin kt .
..
..
CH2=CH_Cl
CH2=CH_OCH3
Vinylclorid
Methylvinyl ether
:OH
:NH2
Phenol
Anilin
CH2=CH_CH2_CH=CH2 ;
CH2=CH_CH=CH_CH3 ;
CH=CH_CH2_OCH3
Lin hp
Khng lin hp
Khng lin hp
Benzen
Butadien
phenol
Phn t lin hp bao gi cng c nng lng thp hn nng lng ca nhng
phn t khng lin hp tng ng. V mt in t gn nh gii ta ng u
trn cc nguyn t to h thng lin hp v to thnh mt orbital phn t gii
ta trn ton b phn t.
C
Hiu ng lin hp - C
Nu thay th nguyn t hydro trong nhm CH2 ca butadien bng nhm
CH = O, nhm ny tham gia lin hp vi orbital phn t ca butadien. Nh c
c tnh phn cc ca nhm CH =O nn ton b orbital mi hnh thnh ca
phn t b dch chuyn mt phn v pha nguyn t oxy.
CH2
CH CH
CH
CH
26
..
C ..
O
: Cl
:
..
..
C O
..
H
..
C O
..
CH3
..
C O
..
: OR
..
..
..
C O
..
C O
..
:OH
..
: NH
.. 2
..
C O
..
: O.. -
..
..
CH2=CH_OCH3
CH2=CH_Cl
.. :
Cc nhm c hiu ng + C :
CH
CH
CH2
CH2
+
CH
CH
CH2
+
CH2
CH
CH
CH2
CH3
+
CH
CH
CH O
Aldehyd crotonic:
CH3 CH CH
Phenol
+
CH3 CH CH CH
CH O
:OH
+OH
+OH
+OH
OH
-
: CH3 CH CH CH
aldehid
crotonic
Aldehyd
crotonic
: CH2
CH
CH
CH
CH
CH
CH CH
CH
NH2
CH
CH
+
NH2
CH
O-
+
NH 2 + H+
C CH CH
+
NH 2
OH
OH
OH
OH
CH3
CH3
CH3
I
pKa
9.98
NO2
II
7,16
NO2
III
7,21
CH3
NO2
IV
8,24
CH3
..
..
HO
HO
N O
N O
II
IV
O
CH3
C C C
CH3
C C C
H
22lin
ktket
lien
H
3
lin
3 lienkt
ket
H H
H H
H H
CH3
C C C
CH3
C
H
CH3
11lien
lin kt
ket
33lin
ktket
lien
H C CH CH
CH2
CH3 + HBr
H C CHBr CH2
CH2
CH3
Hiu ng siu lin hp nh hng n tnh cht linh ng ca lin kt C H trong gc alkyl.
V d: Nguyn t hydro trong nhm CH3 ca aldehyd acetic d dng b ct
t trong mi trng kim to carbanion.
H
H C CH
H
HO -
H
H C CH
O + H2 O
Carbanion
H
H C CH
H
..
C C
H O
OC2H5
+ OH -
C C OC2H5 + H2O
O H O
Carbanion
CH3 C
C C
OC2H5
O
.. : H O
Carbanion
CH3 C
:O
.. :
C
H
OC2H5
CH2=CH_CH2
Bi tp
1. Pht biu nh ngha v hiu ng cm ng, hiu ng lin hp v siu lin hp.
2. So snh hiu ng cm ng v hiu ng lin hp v bn cht, c tnh v quy lut.
3. Cn c vo hiu ng in t c th c so snh v gii thch tnh acid ca cc
cht trong cc dy sau:
a- n-C4H8ClCOOH, nguyn t clo cc v tr khc nhau .
b- m-ClC6H4(CH2)nCOOHn = 0,1,2 .
c- m-ClC6H4(CH2)nCOOHn = 0,1,2
4. Vit cng thc gii hn ca sn phm to thnh khi:
a-
NH2 C NH2
NH
+ H+
Guanidin
b-
30
C CH2 C CH2
O
O
+ HO -