MY TIN CHO VIC GING DY VN HC

DI NH SNG CA L THUYT TN HIU THM M

T VN
- Ci gi l ngh thut ngn t phi c nhn nhn mt cch bin chng trong mi quan h qua li gia hnh thc biu t v ni dung biu t di tinh thn tip cn
theo hng lin ngnh ngn ng cc s kin vn hc. Cho n nay, vn ny khng c gii quyt mt cch tho ng t c hai pha: ngn ng hc v vn hc.
V th, vn ngn ng cc s kin vn hc- mt hng tip cn mang li nhiu gi m b ch v l th trong vic phn tch, bnh ging vn chng - c nghin cu
mt cch ton din hn.
- Trong ng ch nht l cch tip cn di nh sng ca l thuyt tn hiu thm m (THTM). c bit l i vi th v ca dao.

NI DUNG
1.V khi nim tn hiu thm m
THTM c xc nh l tn hiu nhn to; tn hiu s cp, cha chuyn m; tn hiu giao tip c chc nng thm m, chc nng bc l, biu cm, chc nng h thng; v l
tn hiu - biu trng ngh thut.
Mt s tn tui c nhc n nh: F.De Saussure,Charles Sanders Peirce, William Morris, R.Barthes v Louis Trolle Hjelmslev.
2. Mi quan h gia tn hiu thm m vi ngn ng vn hc
2.1. Khc vi THTM trong cc ngnh ngh thut iu khc, hi ha.., THTM trong tc phm vn hc mun tr thnh "phng tin" ca hnh tng ngh thut phi c biu
t bng ngn ng
2.2. Vic la chn mt hnh thc CB cho THTM khng phi din ra mt cch tu tin m tun theo nhng quy lut ca c tn hiu ngn ng ln THTM. Trong nhiu trng
hp, s
la chn hnh thc ngn ng - CB tu tin, th vng lm hng mt gi tr thm m ca cc THTM.
2.3. Trong mi quan h vi THTM, ngn ng- CB ca THTM cng chnh l cc bin th ca THTM, c kh nng biu t THTM trong tnh bin th, c th ca n; cn cc
bin th chnh l cc gi tr ngn ng - CB ca THTM. Trong trng hp ny, cc bin th c xem l ng cu vi ci tru tng - nhng THTM hng th, xut hin bt bin,
c nh.
VD: Tn hiu trng c th tng ng vi cc hnh thc miu t - c th ha nh: trng trn, trng khuyt, trng lnh, trng t, trng nghing. Mt tn hiu sng c th ng
vi nhiu t: sng, dng, b, lch, hi..,
C th hnh dung mi quan h hai mt gia CB v CB ca THTM trong tc phm vn chng nh sau:

THTM =

CB : m thanh
CB : Ngn ng -----------------------------CB : ngha ngn ng
-----------------------------------------------------CB : ngha thm m

(So snh vi THTM

trong cc loi hnh ngh thut khc)

3. Cc bnh din nghin cu THTM trong vn hc

3.1. Bnh di
n hnh thc: ci-biu-t ca tn hi
u thm m
a. Vn dng quan im v hng th, bin th v trng ngha trong ngn ng hc vo vic tm hiu hnh thc biu t bng ngn ng ca cc tn hiu thm m. Chng
hn, ngha thm m ca con thuyn chng chnh i mn, con thuyn ngc thuyn rng ... s khng ging vi con thuyn bnh thng
b) Nghin cu hnh thc biu t cc tn hiu biu trng trong vn hc phi xut pht t cu trc ngha c bn, ngha gc ca t trong h thng tn hiu ngn ng. Khi
Xun Diu vit Rng liu u hiu ng chu tang - tc bun bung l xung ngn hng th cng khai thc nt ngha c s: s yu mm, l lt ca liu.
3.2.Bnh di
n ci-
c-biu-t ca tn hi
u thm m
Ci-c-biu-t ca cc THTM khng phi l ngha biu vt, biu nim da trn nng lc nh danh, gi tn ca cc danh t trong h thng tn hiu ngn ng, m
l ngha biu trng thuc h thng tn hiu thm m, tn hiu biu trng.
Nh vy, ni dung ci c biu t ca tn hiu thm m phi c xt n tng ngha th hai ca qu trnh biu trng ho cc tn hiu ngn ng
3.3. Gi tr biu trng ca THTM trong vn h c
c lin tng ph thuc vo s lnh hi ca ch th tip nhn, gn lin vi nhng iu ki
n v vn ha, lch s,
phong tc tp qun ca mi dn tc.
S chi phi v iu kin lch s vn ho nh hng trc tip n qu trnh biu trng ho ca cc tn hiu thm m, n vic la chn hnh thc ci-biu-t cc
ngha biu trng.
Chng hn, biu trng cho lng qu Vit Nam phi tnh n cy a, bn nc, con , mi nh...
1) THTM l mt loi tn hiu vn chng c bit, c tnh cu trc, tnh hm sc a ngha v tnh biu trng ha cao.
2) L mt loi k hiu, do vy, ccTHTM phi c nghin cu trn cc bnh din to nn k hiu theo c ch ca k hiu hc. l bnh din CB v CBD. l mi
quan h t chiu su, c tnh hai chiu, khng th xem trng bnh din ny m h thp bnh din kia, v ngc li.
3) Hm biu trng ca THTM trong vn hc hnh thnh theo phng thc chuyn ngha. Qu trnh chuyn i ny theo hng cng hm sc cng a ngha. Vic tm
hiu gi tr biu trng ca THTM trong vn hc xt cho cng chnh l qu trnh tip cn, l gii nhng ngha cuc sng i vo ngn ng, vo ngn t ngh thut ri li tr
v cuc sng vi mt cht lng mi hn, u vit hn.

KT LUN
1) THTM l mt loi tn hiu vn chng c bit, c tnh cu trc, tnh hm sc a ngha v tnh biu trng ha cao.
2) L mt loi k hiu, do vy, ccTHTM phi c nghin cu trn cc bnh din to nn k hiu theo c ch ca k hiu hc. l bnh din CB v CBD. l mi
quan h t
chiu su, c tnh hai chiu, khng th xem trng bnh din ny m h thp bnh din kia, v ngc li.
3) Hm biu trng ca THTM trong vn hc hnh thnh theo phng thc chuyn ngha. Qu trnh chuyn i ny theo hng cng hm sc cng a ngha.
Vic tm hiu gi tr biu trng ca THTM trong vn hc xt cho cng chnh l qu trnh tip cn, l gii nhng ngha cuc sng i vo ngn ng, vo ngn t ngh
thut ri li tr v cuc sng vi mt cht lng mi hn, u vit hn.

TC GI: TS. TRN VN SNG KHOA NG VN TRNG I HC S PHM I HC NNG

Email: sangloandhpx@gmail.com