Ñeà oân 10:

CAÙC Baøi taäp traéc nghieäm

oân thi ñai hoïc - 2007

NGUYEÃN TAÁN TRUNG

( TTLT CLC VÓNH VIEÃN)
Phaàn 1:
‰ Caùc loaïi chöùc:

• Röôïu; EÂte;
e Phenol
• Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
• Axit; Este
• Gluxit
: (-OH) ‰ CH3-OH
: (-O-) ‰ CH3-O-CH3
: Nhaân benzen, nhoùm (-OH)
‰ C6H5-OH
‰ Caùc loaïi chöùc:

• Röôïu; EÂte;
e Phenol
• Andehyt
Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
• Axit; Este
• Gluxit
-C-H
O ‰ CH3 - CHO

-C-
O ‰ CH3-CO -CH3
‰ Caùc loaïi chöùc:

• Röôïu; EÂte;
e Phenol
• Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
Axit; Este
• Axit
• Gluxit
- C -OH
O ‰ CH3 - COOH
- C-O-
O ‰ CH3-COO -CH3
‰ Caùc loaïi chöùc:

• Röôïu; EÂte; Phenol

• Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
• Axit; Este
• Gluxit

•Monosacarit
(Gucuzô,Fructozô)
Cn(H2O)m • Ñisaccarit
(Saccaroâzô, Mantozô)
• Polisaccarit
(Tinhboät, Xenlulozô)
‰ Ví duï 1:
Moät soá hôïp chaát höõu cô chöùa C, H, O
coù M = 74 ñvC
1. CTPT cuûa caùc hôïp chaát höõu cô treân
2. Caùc CTCT coù theå coù:
ƒ Böôùc 1: Ñaët CTTQ
ƒ Böôùc 2: Laäp phöông trình ñaïi soá (*)
ƒ Böôùc 3: Giaûi phöông trình (*)
™Gôïi yù: -Neáu phöông trình (*) coù 3 aån daïng:
ax + by + cz = d.
B1: Cho cz < d
⇒ Mieàn giaù trò cuûa z.
B2: Xeùt töøng z ñeå
⇒ x,y ⇒ CTPT
 ‰ Giaûi yù 1:
- Ñaët CTTQ (A): CxHyOz
- Theo ñeà coù: MA = 74 ñ.v.
⇔ 12x + y + 16z = 74 ( *)
⇒ 16z < 74
⇒ z < 4,625
⇒ z = 1; 2; 3; 4.
™Vôùi z = 1:
(*) ⇔ 12x + y = 58
 ‰ Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOz Coù 12x + y + 16z = 74 ( *)
‰ z = 1; 2; 3; 4.
™Vôùi z = 1:
(*) ⇔ 12x + y = 58
⇒ y = 58 – 12x
x
y

Ñieàu kieän:
‰ Ñieàu kieän hoaù trò:

Vôùi: CxHyOzNtXu; X: Cl ; Br
ƒ 0 < y ≤ 2.x + 2 + t – u
ÑK:
ƒ y + t + u = soá chaün.

Vôùi: CxHyOz
ƒ 0 < y ≤ 2.x + 2
ÑK:
ƒ y = soá chaün.
 ‰ Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOz Coù 12x + y + 16z = 74 ( *)
‰ z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 1:
™Vôù C4H10O
(*) ⇔ 12x + y = 58
⇒ y = 58 – 12x
x 1 2 3 4 5
y 46 34 22 10 aâm

ƒ 0 < y ≤ 2.x + 2
ÑK:
ƒ y = soá chaün.
 ‰ Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOz Coù 12x + y + 16z = 74 ( *)
‰ z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 2:
™Vôù C3H6O2
(*) ⇔ 12x + y = 42
⇒ y = 42 – 12x
0 < y ≤ 2.x + 2
⇒0 < 42 - 12x ≤ 2.x + 2
⇒ 2,8 ≤ x < 3,5
⇒ x=3 ⇒ y=6
ƒ 0 < y ≤ 2.x + 2
ÑK:
ƒ y = soá chaün.
 ‰ Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOz Coù 12x + y + 16z = 74 ( *)
‰ z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 3:
™Vôù C2H2O3
(*) ⇔ 12x + y = 26
26 = 12. 2 + 2
x=?
y= ?
R P
⇒ R=P.Q + K
dö k Q
‰ Toùm laïi:
•C4H10O
(Röôïu, EÂte)
M(c,h,o) =74 • C3H6O2
( Axit, Este, . . .)
•C H O
2 2 3
( Axit - Andehyt)
COÂng thöùc toånG quaùt (CTTQ)
‰ CTPTTQ:
CTPTTQ a*=?
m =? CTTQ
CnH2n+2–2a*Om cuûa ñeà
ƒa*: Σlkπ trong phaân töû.
‰ CTCTTQ: a =?
m =? CTTQ
CnH2n+2–2a - m(Chöùc )m cuûa
ñeà
ƒa: Σlkπ trong
goác hydrocacbon
 ‰ Ví duï 2: Coâng thöùc toång quaùt cuûa
Andehit no, 2 chöùc laø:

A. CnH2n+1(CHO)2 C
C. CnH2n(CHO)2
B. CnH2n-1(CHO)2 D. CnH2n-2(CHO)2
CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Andehit no, 2 chöùc
°a=0
⇒ ⇒ CnH2n(CHO)2
° m =2
‰ Ví duï 3: Coâng thöùc toång quaùt cuûa
röôïu no, 2 chöùc laø:
A. CnH2n+1(OH)2 C
C. CnH2n(OH)2
B. CnH2n-1(OH)2 D. CnH2n-2(OH)2
CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Röôïu no, 2 chöùc
°a=0
⇒ ⇒ CnH2n(OH)2
° m =2
‰ Ví duï 4: Ñoàng ñaúng cuûa andehyt
CH2= CH-CHO laø:
A. (C2H3-CHO)n C. CnH2n+1CHO
B. CnH2n-3CHO D
D. CnH2n-1CHO
CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Adehyt ñeà cho laø chöa no coù
1lk C=C, 1 chöùc
⇒ ° a = 1
° m =1
⇒ CnH2n-1CHO
™ Ví duï 5:
Vieát CTTQ cuûa :
a. R öôïu ññôn
Röôï ôn chöùc, no.
chöù
b. Röôïu no.
c. Röôïu 3 chöùc, no.

CnH2n+2–2a*Om
a*=? = 0
m =? = 1
CTTQ: CnH2n+2O
™ Ví duï 5:
Vieát CTTQ cuûa :
a. Röôïu ñôn chöùc, no: CnH2n+2O
b. Röôï
Röôïu no.
c. Röôïu 3 chöùc, no.

CnH2n+2–2a*Om
a*=? = 0
m =? = khoâng xaùc ñònh
CTTQ: CnH2n+2Om
™ Ví duï 6:
A laø rröôï
öôïu ññôn
ôn co
coùù mo
moäät lieân ke
keáát C=C
coù KLPT khoâng quaùquaù 60 ñvC.ñvC Tìm A

PP tìm CTPT CnH2n+2–2a-m (OH)m

Döïa treân BTÑS
‰ Ñaë
Ñaët CTTQ
‰ Laäp pt (töø M)
‰ Giaûi pt treân.
™ Ví duï 6:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù 60 ñvC. Tìm A

CnH2n+2-2a-m(OH)m
Ñeà: A laø röôïu chöa no coù
1lk C=C, 1 chöùc

™a=1
⇒ ⇒ CnH2n-1OH
™ m =1
™ Ví duï 6:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù
quaù 60 ñvC.
ñvC Tìm A
‰ Giaûi:
A: CnH2n-1OH

⇔ 14n + 16 ≤ 60
⇔ n ≤ 3,14 ⇒ n ≤ 3,14
Ñieàu kieän toàn taïi röôïu
‰ Moãi C chæ gaén toái ña 1 nhoùm(-OH)
‰ Nhoùm (-OH) chæ gaén treân C no
Soá nhoùm OH ≤ Soá C no
( Moái lieân heä soá C, soá O )
™ Ví duï 6:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù 60 ñvC. Tìm A
‰ Giaûi:
A: CnH2n-1OH
⇔ 14n + 16 ≤ 60
⇔ n ≤ 3,14 ⇒ n ≤ 3,14
Maø: n≥ 3

A: CH2=CH- CH2-OH
™ Ví duï 7:
A laø rröôï
öôïu ññôn
ôn co
coùù mo
moäät lieân ke
keáát C=C
coù KLPT khoâng quaùquaù 60 ñvC.ñvC Tìm A

PP tìm CTPT CnH2n+2–2a-m (OH)m

Döïa treân BTÑS
‰ Ñaë
Ñaët CTTQ
‰ Laäp pt (töø M)
‰ Giaûi pt treân.
™ Ví duï 7:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù 60 ñvC. Tìm A

CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Ñeà: A laø röôïu chöa no coù
1 lk C=C

™a=1
⇒ ⇒ CnH2n-m(OH)m
™ m =m
™ Ví duï 7:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù
quaù 60 ñvC.
ñvC Tìm A
‰ Giaûi:
A: CnH2n-m(OH)m ⇔ CnH2nOm

⇔ 14n + 16 m ≤ 60
⇔ n ≤ 3,14 ⇒ n ≤ 3,14
™Ví duï 8:
A laø röôïu ññôn
ôn chöùc, co
chöù coùù 1 lieân ke
keáát C=C
C=C,
maïch hôû vaø coù %O= 27,58
Tìm CTPT cuûa A.

PP tìm CTPT Ñaùp aùn:

Döïa treân BTÑS
‰ Ñaët CTTQ
‰ Laäp pt (töø %) CH2=CH-CH2-OH
‰ Giaûi pt treân.
Phaàn 2:
Ñònh nghóa (Röôïu laø gì?):

‰ Röôïu laø hchc coù chöùa nhoùm(-OH)

gaén treân Cno cuûa goác hydrocacbon.
‰ Ví duï: CH3-OH ; CH3 –CH2-OH
CH2= CH-CH2-OH
CH2-OH
COÂng thöùc toånG quaùt (CTTQ)
‰ CTPTTQ:
CTPTTQ a*=?
m =? CTTQ
CnH2n+2–2a*Om cuûa ñeà
ƒa*: Σlkπ trong phaân töû.
‰ CTCTTQ: a =?
m =? CTTQ
CnH2n+2–2a -m(OH)m cuûa ñeà
ƒa: Σlkπ trong
goác hydrocacbon
Ñieàu kieän toàn taïi röôïu
‰ Moãi C chæ gaén toái ña 1 nhoùm(-OH)
‰ Nhoùm (-OH) chæ gaén treân C no
Soá nhoùm OH ≤ Soá C no
( Moái lieân heä soá C, soá O )
™ Ví duï 8:
Ñem oxi hoaù hoaøn toaøn 1 mol röôïu no (A)
Caàn 2,5 mol oxi . Tìm CTPT-CTCT (A)?
 Caùc baøi toaùn tìm CTPT höõu cô
Tìm CTPTDöïa treân phaûn öùng chaùy
¾ Caùch giaûi:
‰ B1. Ñaët CTTQ
‰ B2. Vieát phaûn öùng chaùy
‰ B3. Laäp phöông trình
‰ B4. Giaûi phöông trình
™ Ví duï 8:
Ñem oxi hoaù hoaøn` toaøn 1 mol röôïu no
(A) Caàn 2,5 mol oxi . Tìm CTPT-CTCT (A)?
‰ Toùm taét: CO2
(Ñoát)
(A):Röôïu no
2,5 mol O2 H2O
1 mol
(A)? PP 4 böôùc
9B1. Ñaët CTTQ
9B2. Vieát pöù chaùy
9B3. Laäp phöông trình
9B4. Giaûi phöông trình
 ‰ Toùm taét : CO2
(Ñoát)
(A):Röôïu no
2,5 mol O2 H2O
1 mol
(A)? Ñaët CTTQ A: CnH2n+2Om

CnH2n+2Om+ 3n+1-m O2 n CO2+ (n+1)H2O

2
1 3n+1-m
2
1 mol 2,5 mol
 A CnH2n+2Om
Ñaët CTTQ A:
CnH2n+2Om+ 3n+1-m O2 n CO2+ (n+1)H2O
2
1 3n+1-m
2
1 mol 2,5 mol
Theo treân ta coù:
1 3n+1-m
= 2
1 2,5
⇒ 3n+1-m = 5
 A CnH2n+2Om
Ñaët CTTQ A: ;n m
Ta coù: 3n+1-m = 5
Choïn: m = 2 ⇒ n = 2
4+m m
⇒n= Vaäy: A laø C2H6O2
3
⇒m 2
CH2 CH2
m 1 2 OH OH
n 5/3 2

Vôùi: n,m ∈ Ζ+
™ Ví duï 9:
Ñem oxi hoaù hoaøn toaøn 1 mol röôïu no (A)
Caàn 3,5 mol oxi . Vaäy (A) coù theå laø:
A. C3H7OH B. C2H5OH
C. CH2 CH2 D CH2 CH CH
2
OH OH OH OH OH
Ñoát 1mol röôïu no
Caàn x,5 mol O2
⇒ SoáC = SoáO = x
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
‰TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
Nguyeân taéc: Töï taùch nöôùc bieán thaønh
saûn phaåm môùi
™ Hai nhoùm (-OH) gaén treân Cno baäc 1:

R- CH OH R- C H + H2O
O H O
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
‰TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
Nguyeân taéc: Töï taùch nöôùc bieán thaønh
saûn phaåm môùi
™ Hai nhoùm (-OH) gaén treân Cno baäc 2:
R’
R- C OH R- C R’ + H2O
O H O
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
‰TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
Nguyeân taéc: Töï taùch nöôùc bieán thaønh
saûn phaåm môùi
™ Ba nhoùm (-OH) gaén treân Cno baäc 1:
OH
R- C OH R- C OH + H2O
O H O
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
‰TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
‰TH2: Nhoùm (-OH) gaén treân 1 C khoâng no
Nguyeân taéc: Coù söï chuyeån vò H linh ñoäng
vaø lieân keát π bieán thaønh saûn phaåm môùi
™ Nhoùm (-OH) gaén treân C khoâng no baäc 1:
R CH CH R-CH2- C H
OH O
™ Nhoùm (-OH) gaén treân C khoâng no baäc 2:

R C CH2 R- C CH3
OH O
™ Ví duï 10:
Vieát caùc phaûn öùng sau :
a. CH2 CH2 H2SO4, ñaëc
OH OH 170 oC

b. CH3-COO-CH=CH2 + NaOH to

H2SO4, ñaëc
X 170oC Y
°Laø pöù taùch nöôùc
taïo lK C=C
°X : Coù nhoùm OH
vaø Soá C ≥ 2
™ Ví duï 10:
Vieát caùc phaûn öùng sau :
a. CH2 CH2 H2SO4, ñaëc CH CHO + H O
170 oC 3 2
OH OH to
b. CH3-COO-CH=CH2 + NaOH

R–COO–R’ + NaOH to
R–COONa + R’–OH
™Ví duï 11:
Vieát caùc phaûn öùng sau:
a. CH2Cl-COO-CHCl2 + NaOH to

b. HCOO-CHCl2-CH2Cl + NaOH
to

°R–COO–R’ + NaOH to
R–COONa + R’–OH
°RCln + nNaOH t o

R-(OH)n + nNaCl
° Caùc phaûn öùng
cuûa röôïu etylic

° Caùc sô doà phaûn

öùng cuûa röôïu
etylic
 Phaûn öùng
ng ñieàu cheá röôïu etylic

C2H5 X CH3 CHO

+NaOH +H2 +HCl C2H5 ONa

+H2O +NaOH
CH2=CH2 C2H5OH Este cuûa etylic

Men röôïu
C6H12O6
(Glucoâzô)
 Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C2H5 X C2H5 ONa
(1)
C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic
CH3COOH
CH2=CH-CH=CH2

C6H12O6
(Glucoâzô)
 ‰ Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(1): Phaûn öùng taùch nöôùc taïo olefin
H2SO4, ñaëc
CnH2n+1OH CnH2n +H2O
170oC
H2SO4, ñaëc
C2H5OH C2H4 +H2O
170oC
 Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C2H5 X (2) C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

CH3COOH
CH2=CH-CH=CH2

C6H12O6
(Glucoâzô)
‰ Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(2): Phaûn öùng taïo este voâ cô

R(OH)n + n HX RXn + nH2O

C2H5OH + HCl C2H5Cl + H2O

 Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C2H5 X (3) C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

CH3COOH
CH2=CH-CH=CH2

C6H12O6
(Glucoâzô)
 ‰ Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(3): Phaûn öùng taïo Andehit

R(CH2OH)n+nCuO to R(CHO) +nCu+nH O

n 2

C2H5OH + CuO to
CH3CHO + Cu +H2O
 Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C2H5 X (4) C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

CH3COOH
CH2=CH-CH=CH2

C6H12O6
(Glucoâzô)
‰ Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(4): Phaûn öùng cuûa röôïu vôùi Na, K.

R(OH)n + nNa R(ONa)n+ n/2 H2↑

C2H5OH + Na C2H5ONa +1/2 H2 ↑

 Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C2H5 X C2H5 ONa
(5)
C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic
CH3COOH
CH2=CH-CH=CH2

C6H12O6
(Glucoâzô)
 ‰ Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(5): Phaûn öùng taïo este höõu cô (ñôn chöùc)
H2SO4ñaëc,tO
R C OH + HO R’ R C OR’ + H2O
O O

H2SO4ñaëc,tO
CH3 C OH + C2H5OH
O
CH3 C O C2H5 + H2O
O
 Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C2H5 X C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

(6) CH3COOH
CH2=CH-CH=CH2

C6H12O6
(Glucoâzô)
‰ Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(6): Phaûn öùng leân men giaám.
men giaám
C2H5OH+ O2 CH3COOH + H2 O
 Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C2H5 X C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

(7) CH3COOH
CH2=CH-CH=CH2

C6H12O6
(Glucoâzô)
 ‰ Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(7): Phaûn öùng taùch nöôùc vaø taùch H2.
Al2O3
2 C2H5OH CH2=CH−CH=CH2 +
400 – 500OC
+ 2 H2 O + H2↑
™ Aùp duïng
ng 1:
(CÑ KT- TAØI CHÍNH THAÙI NGHUYEÂN - 2004)
Vieát caùc phaûn öùng theo sô ñoà:
(1) (2)
Xenluloâzô Glucoâzô Röôïu etylic
(3)
Ñietyl eâte
(4)

Butadien-1,3
 ™ ví duï 11:
(CÑ KT- TAØI CHÍNH THAÙI NGHUYEÂN - 2004)
Sô ñoà ñöôïc vieát laïi:
(2) C2 H 5 OH
Xenluloâzô (1) Glucoâzô Röôïu etylic
(C6H10O5)n C6H12O6

(3)
Ñietyl eâte
C2H5 − O− C2H5 (4)

Butadien-1,3
CH2=CH−CH=CH2
™ ví duï 12: (ÑH,CÑ – khoái B- 2003)
Vieát caùc phaûn öùng theo sô ñoà:
+X C +Y F G
A to B E
+Y D +X C H
Bieát:
-E laø röôïu etylic.
-G, H laø polime