1

P N 30 CU TRIT PHN 2
Cu 1: Phn tch ni dung v bn cht ca Ch ngha duy vt bin chng (CNDVBC) vi tnh cch l ht nhn l lun ca
Th gi quan khoa hc (TGQKH).
Tr li:
1. Ni dung: C 2 nhm quan im:
Quan im duy vt v th gii:
Tn ti ca th gii l tin thng nht th gii: Trc khi th gii c th l mt th thng nht th trc ht th gii phi
tn ti. Tnh thng nht tht s ca th gii l tnh vt cht ca n, tnh vt cht ny c chng minh bng mt s pht trin lu
di v kh khn ca trit hc v khoa hc t nhin.
Nguyn l v tnh thng nht vt cht ca th gii, c ni dung nh sau:
Th gii vt cht tn ti khch quan, vnh vin, v hn, v tn.
Trong th gii vt cht ch tn ti cc qu trnh vt cht c th, c mc t chc nht nh; ang bin i chuyn ha ln
nhau l ngun gc, nguyn nhn ca nhau; cng chu s chi phi bi cc quy lut khch quan ca TGVC.
thc, t duy con ngi ch l sn phm ca mt dng vt cht c t chc cao; th gii thng nht v duy nht.
Phm tr vt cht: vt cht l mt phm tr trit hc dng ch thc ti khch quan c em li cho con ngi trong cm
gic, c cm gic ca chng ta chp li, chp li, phn nh v tn ti khng ph thuc vo cm gic.
Phm tr thc, quan h gia thc v vt cht: thc ca con ngi tn ti trc ht trong b c con ngi, sau thng
qua thc tin lao ng n tn ti trong cc vt phm do con ngi sng to ra. thc gm nhiu yu t: tri thc, tnh cm, nim tin,
ch trong tri thc v tnh cm c vai tr rt quan trng. Thng qua hot ng thc tin, thc con ngi xm nhp vo hin
thc vt cht to nn sc mnh tinh thn tc ng ln th gii gp phn bin i th gii.
Quan im duy vt v x hi:
X hi l mt b phn c th ca t nhin, n l kt qu pht trin lu di ca t nhin, c quy lut vn ng, pht trin
ring, s vn ng, pht trin ca x hi phi thng qua hot ng thc tin.
Sn xut vt cht l c s i sng x hi: Nn sn xut vt cht trong tng giai on lch s gn lin vi mt phng tin
sn xut nht nh, s thay i PTSX s lm thay i mi mt ca i sng x hi.
S pht trin ca x hi l qu trnh lch s t nhin, l lch s pht trin cc hnh thi kinh t x hi mt cch a dng nhng
thng nht t thp n cao, m thc cht l lch s pht trin ca x hi.
LLSX QHSX PTSX (CSHT + KTTT) HTKTXH
Qun chng nhn dn (QCND) l ch th chn chnh sng to ra lch s: QCND l lc lng trc tip sn xut ra ca ci vt
cht, sng to ra mi gi tr tinh thn, quyt nh thnh bi ca mi cuc cch mng. Vai tr ch th QCND biu hin khc nhau
nhng iu kin lch s khc nhau v ngy cng ln dn; sc mnh ca h ch c pht huy khi h c hng dn, t chc, lnh
o.
2. Bn cht ca CNDVBC:
CNDVBC gii quyt vn c bn ca trit hc t quan im thc tin:
CNDV c thiu quan im thc tin, my mc khng thy c tnh nng ng ca thc; ring CNDVBC khng nh vt cht
c trc v quyt nh thc; trong hot ng thc tin thc tc ng tch cc lm bin i hin thc vt cht theo nhu cu ca
con ngi.
CNDVBC thng nht TGQDV vi php bin chng: CNDV c mang nng tnh siu hnh, PBC c nghin cu trong h
thng trit hc duy tm Mc ci to CNDV c, gii thot PBC ra khi tnh thn b, t bin xy dng nn CNDVBC; thng nht
gia TGQDV vi PBC.
CNDVBC l CNDV trit ; n khng ch duy vt trong lnh vc t nhin m cn trong lnh vc x hi. CNDVLS l cng
hin v i ca C.Mc cho kho tng t tng ca loi ngi: CNDV c khng trit ; CNDV lch s ra i l kt qu vn dng
CNDV vo nghin cu lnh vc x hi, tng kt lch s, k tha c ph phn ton b t tng x hi trn c s khi qut thc tin
mi ca giai cp v sn. Vi CNDVLS nhn loi tin b c c mt cng c v i trong nhn thc, ci to th gii.
CNDVBC mang tnh thc tin - cch mng, n hng dn con ngi trong hot ng thc tin ci to th gii:
CNDVBC l v kh l lun ca giai cp v sn: Li ch giai cp v sn ph hp li ch nhn loi tin b, c lun chng
bng nhng c s l lun khoa hc CNDVBC tr thnh h t tng ca giai cp v sn c s thng nht tnh khoa hc v tnh
cch mng.
CNDVBC khng ch gii thch th gii m cn gp phn ci to th gii.
CNDVBC khng nh s tt thng ca ci mi: n xa b ci c li thi, xy dng ci mi tin b.
CNDVBC l mt h thng m, l kim ch nam cho mi hnh ng.
Cu 2: Anh ( ch) hy phn tch c s l lun, nu ra cc yu cu phng php lun ca nguyn tc khch quan ca ch
ngha duy vt bin chng. ng Cng Sn Vit Nam vn dng nh th no vo s nghip cch mng hin nay nc ta?
+ C s l lun :

Nguyn tc khch quan trong xem xt c xy dng da trn ni dung ca nguyn l v tnh thng nht vt cht ca th
gii. Yu cu ca nguyn tc ny c tm tt nh sau :khi nhn thc khch th ( i tng ), s vt,hin tng tn ti trong hin
thc ch th t duy phi nm bt, ti hin n trong chnh n m khng c thm hay bt mt cch ty tin .
- Vt cht l ci c trc t duy. Vt cht tn ti vnh vin v mt giai an pht trin nht nh ca mnh n mi sn sinh ra t
duy. Do t duy phn nh th gii vt cht, nn trong qu trnh nhn thc i tng ta khng c xut pht t t duy, t kin ch
quan ca chng ta v i tng.m phi xut pht t chnh bn thn i tng, t bn cht ca n, khng c bt i tng tun
theo t duy m phi bt t duy tun theo i tng. Khng p i tng tha mn mt s ch quan hay mt Lgc no ,
m phi rt ra nhng s t i tng, ti to trong t duy cc hnh tng, t tng- ci lgc pht trin ca chnh i tng .
- Ton b ngh thut chinh phc bn cht ca s vt, hin tng c gi ghm trong s tm kim, chn la, s dng nhng con
ng, cch thc, phng tin thm nhp hu hiu vo th gii bn trong ca s vt. ngh thut chinh phc nh th khng
mang n cho s vt, hin tng mt ci g xa l vi chnh n. iu ny t ra cho ch th mt tnh th kh khn. Lm nh th
no bit chc chn nhng suy ngh ca chng ta v s vt l khch quan, l ph hp vi bn thn s vt? Nguyn tc khch quan
i hi c b sung thm yu cu pht huy tnh nng ng sng to ca ch th v nguyn tc tnh ng .
- Gii t nhin v x hi khng bao gi t phi by tan b bn cht ca mnh ra thnh cc hin tng in hnh. Con ngi khng
phi ch nhn thc nhng ci g bc l ra trc ch th. Do phn nh khch th nh mt chnh th, ch th t duy khng th
khng b sung nhng yu t ch quan nh xut cc gi thuyt, a ra cc d an khoa hc .Thiu nhng iu ny t duy s
khng mang tnh bin chng, s khng th hin bn tnh sng to thng qua tr tng tng ca chnh mnh. Yu cu pht huy tnh
nng ng sng to ca ch th i hi ch th t duy phi bin i, thm ch ci to i tng tm ra bn cht ca n. Nhng
bin i, ci to l ch quan nhng khng phi ty tin, m l nhng bin i v ci to i tng ph hp quy lut ca hin
thc thuc lnh vc nghin cu .
- Yu cu khch quan trong xem xt c ngha rt quan trng trong nhn thc cc hin tng thuc i sng x hi. i tng
nghin cu bao gm ci vt cht v ci tinh thn cha y nhng ci ch quan, nhng ci l tng v lun chu s tc ng ca cc
lc lng t pht ca t nhin ln lc lng t gic ( ch,li ch, mc ch, nhn cch, c tnh khc nhau ) ca con ngi. y
i tng, khch th t duy quyn cht vo ch th t duy bng h thng nhng mi lin h chng cht. Do cn phi c th ha
nguyn tc khch quan trong xem xt cc hin tng x hi, tc l phi kt hp n vi cc yu cu pht huy tnh nng ng, sng
to ca ch th v nguyn tc tnh ng. iu ny c ngha l nguyn tc khch quan trong xem xt khng ch bao hm yu cu xut
pht t chnh i tng, t nhng quy lut vn ng v pht trin ca n, khng c thm bt ty tin ch quan, m n cn phi
bit phn bit nhng quan h vt cht vi nhng quan h t tng, cc nhn t khch quan vi cc nhn t ch quan, tha nhn cc
quan h vt cht khch quan tn ti x hi l nhn t quyt nh.cn nhng hin tng tinh thn, t tng c quy nh bi i
sng vt cht ca con ngi v cc quan h kinh t ca hnhng chng c nh hng ngc li tn ti x hi. Phi coi x hi l mt
l mt c th sng tn ti v pht trin khng ngng ch khng phi l ci g kt thnh mt cch my mc. Phn tch mt cch
khch quan nhng quan h sn xut cu thnh mt hnh thi kinh t x hi nht nh v cn phi nghin cu nhng quy lut vn
hnh v pht trin ca hnh thi x hi .
- Khi nhn thc cc hin tng x hi chng ta phi ch trng n mc quan tm v nng lc nhn thc ca cc lc lng x hi
i vi vic gii quyt cc vn x hi, i vi khuynh hng pht trin ca cc hin tng x hi, i vi vic nh gi tnh hnh
x hi .nhng nh gi c gi tr hn, nhng cch gii quyt ng hn thng l nhng nh gi, nhng cch gii quyt thuc v
cc lc lng x hi bit ng trn lp trng ca giai cp tin tin, ca nhng lc lng cch mng ca thi i . V vy tnh
khch quan trong xem xt cc hin tng x hi nht qun vi nguyn tc tnh ng. Vic xem thng nguyn tc ny d dn n vi
phm yu cu ca nguyn tc khch quan trong xem xt, d bin n thnh ch ngha khch quan, cn tr vic nhn thc ng n
cc hin tng x hi phc tp.
+ Nhng yu cu phng php lun ca nguyn tc khch quan trong xem xt :
Nguyn tc khch quan trong xem xt c mi lin h mt thit vi cc nguyn tc khc ca lgc bin chng. N th hin
yu cu c th sau :
Trong hot ng nhn thc :
Ch th phi :
Mt l : Xut pht t hin thc khch quan, ti hin li n nh n vn c m khng c ty tin a ra nhng nhn
nh ch quan .
Hai l : Phi bit pht huy tnh nng ng, sng to ca ch th, a ra cc gi thuyt khoa hc c gi tr v khch th,
ng thi bit cch tin hnh kim chng cc gi tuyt bng thc nghim
Trong hot ng thc tin :
Ch th phi :
Mt l : Xut pht t hin thc khch quan, pht hin ra nhng quy lut chi phi n.
3

Hai l : Da trn cc quy lut khch quan , chng ta vch ra cc mc tiu, k hach, tm kim cc bin php, phng
thc t chc thc hin. Kp thi iu chnh, un nng hat ng ca con ngi i theo li ch v mc ch t ra .
Pht huy tnh nng ng, sng to ca thc c ngha l pht huy vai tr tri thc, tnh cm, ch, l tr .tc l pht huy vai
tr nhn t con ngi trong hat ng nhn thc v hat ng thc tin ci to hin thc khch quan, vn ln lm ch th gii .
+ ng Cng Sn Vit Nam vn dng nh th no vo s nghip cch mng ca Vit Nam :
Phi tn trng hin thc khch quan, tn trng vai tr quyt nh ca vt cht. C th l :
- Xut pht t hin thc khch quan ca t nc, ca thi i hach nh cc ng li, chin lc, sch lc nhm xy
dng v pht trin t nc .
- Bit tm kim, khai thc v s dng nhng lc lng vt cht hin thc ha ng li, chin lc, sch lc nhm xy
dng v pht trin t nc .
- Coi cch mng l s nghip ca qun chng, coi i an kt tan dn tc l ng lc ch yu pht trin t nc. Bit
kt hp hi ha cc li ch khc nhau ( li ch kinh t, li ch chnh tr, li ch vt cht, li ch tinh thn, li ch c nhn, li ch tp
th, li ch x hi .) thnh ng lc mnh m thc y cng cuc i mi .
- ng ta rt ra nhng bi hc kinh nghim t nhng sai lm, tht bi trc i mi, ng ta kt lun : mi ng li, ch
trng ca ng phi xut pht t thc t, tn trng quy lut khch quan.
Bit pht huy tnh nng ng, sng to ca thc, pht huy vai tr ca cc yu t ch quan ( tri thc, tnh cm ..) tc pht
huy vai tr nhn t con ngi trong hat ng nhn thc v thc tin :
- Coi s thng nht gia tnh c( nhit tnh cch mng, lng yu nc, ch qut cng .) v tri thc ( kinh nghim dng
nc v gi nc, hiu bit khoa hc ) l ng lc tinh thn thc y cng cuc i mi. Chng li thi li, tr tr, ch bit lm
theo cch c m khng bit dng cm lm theo ci mi, bit khi dy lng yu nc, ch qut cngphi ph bin tri thc
khoa hc, cng ngh hin i cho ng o cn b, ng vin v nhn dn, bit nng cao dn tr, o to v bi dng nhn ti.
- Coi trng cng tc t tng, y mnh gio dc t tng. c bit l gio dc ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch
Minh cho ng o ngi Vit Nam chng ta. Phi nng cao v i mi t duy l lun m trc ht l ch ngha x hi v con
ng i ln ch ngha x hi Vit Nam.
- Kin quyt khc phc v ngn nga ti din bnh ch quan , duy ch,li suy ngha v hnh ng gin n, nng vi theo
nguyn vng ch quan o tng m bt chp quy lut khch quan, coi thng tnh hnh thc t.
Cu 3: ng ta khng nh: mi ng li, ch trng ca ng phi xut pht t thc t, tn trng quy lut khch
quan. Anh ch hy ch ra v phn tch c s trit hc ca khng nh ?
Tr li:
Vit Nam, do bnh ch quan, duy ch, li suy ngh & hnh ng gin n, nng vi chy theo nguyn vng ch quan o
tng xut hin trc i mi c nguyn nhn v gy ra tc hi ln.
Xut pht t hin thc khch quan ca nc ta yu km v nng lc t duy, lc hu v l lun, t kinh nghim trong xy
dng v qun l t nc; ng thi do sai lm u tr t khuynh, xy ra trong mt iu kin lch s rt c bit ca dn tc ta
(Bit pht huy ti a sc mnh tinh thn, khao kht thot ra khi cuc sng lm than, n l...) nhng li khng xut pht t hin
thc, bt chp quy blut, coi thng tri thc KH, Nn to ra nhng chnh sch sai lm, gy ra nhng hu qu v nhiu mt (kinh
t, x hi) rt nghim trng & ko di.
c th khc phc trit ch ngha ch quan phi qun trit thc hin nguyn tc khch quan. V nguyn tc khch quan
l nguyn tc u tin ca t duy bin chng, Vn dng nguyn tc khch quan kt hp vi ch quan trong hot ng nhn thc s
trnh c nhng sai lm trong chnh sch pht trin t nc.
Trn c s quy lut khch quan , ng ta khng nh Mi ng li ch trng ca ng phi xut pht t thc t, tn
trng quy lut khch quan. lm c iu Phi tn trng hin thc kh.quan, tn trng vai tr quyt nh ca VC, tc:
Xut pht ca hin thc kh.quan ca t nc, ca thi i hoch nh chin lc, sch lc pht trin t nc;
Bit tm kim, khai thc, t chc nhng lc lng vt cht (c nhn cng ng, kinh t qun s, trong nc ngoi nc,
qu kh tng lai,) hin thc ha chng.
Coi cch mng l s nghip ca qun chng; Coi i on kt ton dn tc l ng lc ch yu pht trin t nc. Bit kt
hp hi ha cc dng li ch khc nhau (kinh t, chnh tr, tinh thn,...; c nhn, tp th, x hi) thnh ng lc thc y
cng cuc i mi

ng thi phi pht huy tnh nng ng, sng to ca YT, ph.huy vai tr ca cc yu t ch quan (t.thc, t.cm, ch, l
tr,...), tc ph.huy vai tr nhn t CN trong h.ng nhn thc & thc tin ci to t nc. C th:
Coi s thng nht nhit tnh CM & tri thc KH l ng lc tinh thn thc y cng cuc i mi; Chng li thi th ng,
li, bo th tr tr; Bi dng nhit tnh, phm cht cch mng; Khi dy lng yu nc, ch qut cng, ti tr ngi
Vit Nam,
Coi trng cng tc t tng, y mnh gio dc t tng (ch ngha McLnin, t tng HCM); Nng cao v i mi t
duy l lun (v CNXH & con ng i ln CNXH);
Ph bin tri thc KH cho cn b, ng vin, nhn dn.
Kin quyt khc phc & ngn nga ti din bnh ch quan, duy ch, li suy ngh, hnh ng gin n, nng vi chy theo
nguyn vng ch quan o tng; bt chp quy lut khch quan.
Cu 7: L lun? Phng php? Anh ( ch) hy nu nhng yu cu phng php lun v phn tch c s l lun ca nguyn
tc ton din. Vic tun th nguyn tc ton din s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v trong
hot ng thc tin.
7.1 Anh ( ch) hy nu nhng yu cu phng php lun v phn tch c s l lun ca nguyn tc ton din
nh ngha phng php lun: L hc thuyt (l lun) v phng php; n vch ra cch thc xy dng v ngh thut vn dng
phng php. Phng php lun cn c coi nh mt h thng cc quan im, nguyn tc xut pht, nhng cch thc chung
thc hin hot ng nhn thc v hot ng thc tin ca con ngi.
C s l lun ca nguyn tc ton din l ni dung nguyn l v mi lin h ph bin.
Mi lin h ph bin l mi lin h gia cc mt (thuc tnh) i lp tn ti trong mi s vt, trong mi lnh vc hin thc.
Mi lin h mang tnh khch quan v ph bin. N chi phi tng qut s vn ng, pht trin ca mi s vt, qu trnh xy ra trong
th gii; v l i tng nghin cu ca php bin chng.
Mi lin h ph bin c nhn thc trong cc phm tr bin chng nh mi lin h gia: mt i lp- mt i lp; cht lng,
ci c ci mi; ci ring- ci chung; nguyn nhn- kt qu; ni dung hnh thc; bn cht- hin tng; tt nhin- ngu nhin; kh
nng hin thc.
Ni dung nguyn l:
Mi s vt, hin tng trong th gii u tn ti trong mun vn mi lin h rng buc ln nhau.
Trong mun vn mi lin h chi phi s tn ti ca chng c nhng mi lin h ph bin
Mi lin h ph bin tn ti khch quan, ph bin; chng chi phi mt cch tng qut qu trnh vn ng, pht trin ca mi
s vt hin tng xy ra trong th gii.
Nhng yu cu c bn ca nguyn tc ton din:
Trong hot ng nhn thc ch th phi:
- Tm hiu, pht hin cng nhiu mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) ang chi phi s tn ti
ca bn thn s vt cng tt
- Phn loi xc nh nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) no l bn trong, c bn, tt
nhin, n nh...; cn nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) no l bn ngoi, khng
c bn, ngu nhin, khng n nh;

- Da trn nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) bn trong c bn, tt nhin, n nh.
l gii c nhng mi lin h, quan h ((hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) cn li. Qua xy dng mt
hnh nh v s vt nh s thng nht cc mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,); pht hin ra
quy lut (bn cht) ca n.
Trong hot ng thc tin ch th phi:
- nh gi ng vai tr ca tng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) chi phi s vt.
- Thng qua hot ng thc tin, s dng ng b nhiu cng c, phng tin, bin php thch hp (m trc ht l nhng cng
c, phng tin, bin php vt cht) bin i nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,)
bin i nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) ca bn thn s vt, c bit l
nhng mi lin h, quan h () bn trong, c bn, tt nhin, quan trng. ca n.
- Nm vng s chuyn ha cc mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,)ca bn thn s vt; kp thi
s dng cc cng c, phng tin, bin php b sung pht huy hay hn ch hay hn ch s tc ng ca chng, nhm lo
li s vt vn ng, pht trin theo ng quy lut v hp li ch ca chng ta.
- Qun trit v vn dng sng to nguyn tc ton din s gip ch th khc phc c ch ngha phin din, ch ngha chit
trung, ch ngha ngy bin, trong hot ng thc tin v nhn thc ca chnh mnh.
+ Ch ngha phin din l cch xem xt ch thy mt mt, mt mi quan h, tnh cht no m khng thy c nhiu
mt, nhiu mi quan h, nhiu tnh cht ca s vt.
+ Ch ngha chit trung l cch xem xt ch ch n nhiu mt, nhiu mi lin h ca s vt ch khng rt ra c mt
bn cht, khng thy c mi lin h c bn ca s vt, m coi chng nh nhau, kt hp chng mt cch v nguyn tc,
ty tin.
+ Ch ngha ngy bin l cch xem xt qua nh tro ci c bn vi ci khng c bn, ci ch yu vi ci th yu, hay
ngc li nhm t c mc ch hay li ch ca mnh mt cch tinh vi.
- Trong x hi nguyn tc ton din i hi chng ta khng ch lin h nhn thc vi nhn thc m cn lin h nhn thc vi
cuc sng; phi ch n li ch ca cc ch th (cc c nhn hay giai tng) khc nhau trong x hi v bit phn bit u l
li ch c bn (sng cn) v li ch khng c bn (sng cn) v li ch khng c bn; phi bit pht huy (hay hn ch) mi
tim nng hay ngun lc t khp cc lnh vc hot ng x hi (kinh t, chnh tr, vn ha,..) t cc thnh phn kinh t
khc, t cc t chc, chnh tr x hi c thi , bin php, i sch hnh ng thch hp m khng sa vo ch ngha
bnh qun, quan im dn iu, tc khng thy c trng tm ct li trong cuc sng v cng phc tp.
7.2 Vic tun th nguyn tc ton din s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v trong hot ng
thc tin.
Vic qun trit v vn dng sng to nguyn tc ton din s gip chng ta khc phc c ch ngha phin din, ch ngha
chit trung, ch ngha ngy bin trong hot ng thc tin v nhn thc ca chnh mnh.
6

Ch ngha phin din l cch xem xt ch thy mt mt, mt mi quan h, tnh cht no m khng thy c nhiu mt,
nhiu mi quan h, nhiu tnh cht ca s vt. thng xem xt dn tri, lit k nhng tnh quy nh khc nhau ca s vt hay hin
tng m khng lm ni bt ci c bn, ci quan trng nht ca s vt hay hin tng .
Ch ngha chit trung l cch xem xt ch ch n nhiu mt, nhiu mi lin h ca s vt nhng khng rt ra c mt
bn cht, khng thy c mi lin h c bn ca s vt m coi chng nh nhau, kt hp chng mt cch v nguyn tc, ty tin.
Do hon ton bt lc khi cn phi c quyt sch ng n.
Ch ngha ngy bin l cch xem xt qua nh tro ci c bn vi ci khng c bn, ci ch yu vi ci th yu hay
ngc li nhm t c mc ch hay li ch ca mnh mt cch tinh vi.
Trong i sng x hi, nguyn tc ton din c vai tr cc k quan trng. N i hi chng ta khng ch lin h nhn thc
vi nhn thc m cn phi lin h nhn thc vi thc tin cuc sng, phi ch n li ch ca cc ch th (cc c nhn hay cc
giai tng) khc nhau trong x hi v bit phn bit u l li ch c bn (sng cn) v li ch khng c bn, phi bit pht huy hay
hn ch mi tim nng hay ngun lc t khp cc lnh vc hot ng x hi (kinh t, chnh tr, vn ha) t cc thnh phn kinh
t, t cc t chc chnh tr - x hi c thi , bin php, i sch hnh ng thch hp m khng sa vo ch ngha bnh qun,
quan im dn u, tc khng thy c trng tm, trng im, iu ct li trong cuc sng v cng phc tp.
Cu 8: Nguyn l? Nguyn tc? Mi quan h gia chng. Anh/Ch hy nu nhng yu cu phng php lun v phn tch
c s l lun ca nguyn tc pht trin. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng
nhn thc v hot ng thc tin.
8.1. Nguyn l l g?
- Nguyn l l nhng lun im xut pht (t tng ch o) ca mt hc thuyt (l lun) m tnh chn l ca n l hin nhin, tc
khng th hay khng cn phi chng minh nhng khng mu thun vi thc tin v nhn thc v lnh vc m hc thuyt phn
nh.
- Nguyn l c khi qut t kt qu hot ng thc tin nhn thc lu di ca con ngi. N va l c s l lun ca hc
thuyt, va l cng c tinh thn nhn thc (l gii tin on) v ci to th gii.
- C hai loi nguyn l: nguyn l ca khoa hc (cng l, tin , quy lut nn tng) v nguyn l ca trit hc. Php bin chng
duy vt c hai nguyn l c bn. l nguyn l v mi lin h ph bin v nguyn l v s pht trin.
8.2. Nguyn tc l g?
- Nguyn tc l nhng yu cu nn tng i hi ch th phi tun th ng trnh t nhm t mc ch ra mt cch ti u.
8.3. Mi lin h gia nguyn l v nguyn tc
- ngha phng php lun ca nguyn l th hin qua cc nguyn tc tng ng. Ngha l c s l lun ca cc nguyn tc l cc
nguyn l: c s l lun ca nguyn tc ton din v ni dung nguyn l v mi lin h ph bin, c s l lun ca nguyn tc pht
trin l ni dung nguyn l v s pht trin
8.4. Nhng yu cu phng php lun ca nguyn tc pht trin
Trong hot ng nhn thc yu cu ch th phi:
- Pht hin nhng xu hng bin i, chuyn ha, nhng giai on tn ti ca bn thn s vt trong s t vn ng v pht
trin ca chnh n;
- Xy dng c hnh nh chnh th v s vt nh s thng nht cc xu hng, nhng giai on thay i ca n; t pht
hin ra quy lut vn ng, pht trin (bn cht) ca s vt.
Trong hot ng thc tin yu cu ch th phi:
- Ch trng n mi iu kin, kh nngtn ti ca s vt nhn nh ng cc xu hng, nhng giai on thay i c
th xy ra i vi n;

- Thng qua hot ng thc tin, s dng nhiu cng c, phng tin, bin php thch hp (m trc ht l cng c, phng
tin, bin php vt cht) bin i nhng iu kin, pht huy hay hn ch nhng kh nngtn ti ca s vt nhm lo li s vt
vn ng, pht trin theo hng hp quy lut v c li cho chng ta.
8.5. C s l lun ca nguyn tc pht trin
C s l lun ca nguyn tc pht trin l ni dung nguyn l v s pht trin.
S vn ng v s pht trin
- Vn ng l thuc tnh c hu, l phng thc tn ti ca vt cht; vn ng c hiu nh s thay i ni chung. Vn
ng hiu theo ngha chung nht, tc c hiu l mt phng thc tn ti ca vt cht, l mt thuc tnh c hu ca vt cht, th
bao gm tt c mi s thay i v mi qu trnh din ra trong v tr, k t s thay i v tr n gin cho n t duy.
- Pht trin l khuynh hng vn ng tin ln t thp n cao, t n gin n phc tp, t km hon thin n hon thin
hn, do mu thun trong bn thn s vt gy ra. Pht trin l mt khuynh hng vn ng tng hp ca h thng s vt, trong ,
s vn ng c thay i nhng quy nh v cht (thay i kt cu t chc) ca h thng s vt theo khuynh hng tin b gi vai
tr ch o; cn s vn ng c thay i nhng quy nh v cht ca s vt theo xu hng thoi b v s vn ng ch c thay i
nhng quy nh v lng ca s vt theo xu hng n nh gi vai tr ph o, cn thit cho xu hng ch o trn.
+ Hai quan im c bnv s pht trin (s tin ha): s pht trin coi nh l gim i v tng ln, nh lp li; v s pht
trin coi nh s thng nht ca cc mt i lp. Quan im th nht th cht cng, ngho nn, kh khan. Quan im th hai l sinh
ng. Ch c quan im th 2 mi cho ta cha kha ca s vn ng, ca tt thy mi ci ang tn ti; ch c n mi cho ta cha
kha ca nhng bc nhy vt, ca s gin on ca tnh tim tin, ca s chuyn ha thnh mt i lp, ca s tiu dit ci
c v s ny sinh ra ci mi.
- Pht trin nh s chuyn ha: gia cc mt i lp; gia cht v lng; gia ci c v ci mi; gia ci ring v ci chung;
gia nguyn nhn v kt qu; gia ni dung v hnh thc; gia bn cht v hin tng; gia tt nhin v ngu nhin; gia kh nng
v hin thc.
- Pht trin l qu trnh t thn ca th gii vt cht, mang tnh khch quan, ph bin v a dng: pht trin trong gii t
nhin v sinh; pht trin trong gii t nhin hu sinh; pht trin trong x hi; pht trin trong t duy, tinh thn.
Ni dung nguyn l
- Mi s vt, hin tng trong th gii u khng ngng vn ng v pht trin.
- Pht trin mang tnh khch quan ph bin, l khuynh hng vn ng tng hp tin ln t thp n cao, t n gin n
phc tp, t km hon thin n hon thin hn ca mt h thng vt cht, do vic gii quyt mu thun, thc hin bc nhy v
cht gy ra v hng theo xu th ph nh ca ph nh.
8.6. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin.
- Qun trit v vn dng sng to nguyn tc pht trin s gip ch th khc phc c quan im (t duy) siu hnh trong hot
ng thc tin v nhn thc ca chnh mnh.
Cu 10: Phn tch ni dung quy lut nhng thay i v lng dn n nhng thay i v cht v ngc li, v vch ra
ngha phng php lun ca n.
Quy luat chuyen hoa t thay oi ve lng dan en thay oi ve chat & ngc lai:
Chat, lng, o, iem nut, bc nhay:
Chat - tnh quy nh von co cua s vat, ac trng cho s vat la no, giup phan biet
no vi s vat khac.
Lng - tnh quy nh von co cua s vat, bieu th quy mo, toc o van ong, phat
trien cua s vat cung nh cua cac thuoc tnh (chat) cua no.
o - gii han ma trong o s thay oi ve Lng cha lam Chat thay oi can ban.
iem nut - moc (gii han) ma s thay oi ve Lng vt qua no se lam Chat thay
oi can ban.
Bc nhay - s chuyen hoa ve Chat do nhng thay oi ve Lng trc o gay ra;
Bc nhay la giai oan c ban trong tien trnh phat trien cua s vat, no ton tai
khach quan, pho bien, a dang (Bc nhay toan bo/Bc nhay cuc bo; Bc nhay
ot bien/Bc nhay dan dan; Bc nhay t nhien/Bc nhay xa hoi/Bc nhay
t duy).
Noi dung quy luat:

Moi s vat eu c ac trng bang s thong nhat gia Chat va Lng.

S vat bat au van ong, phat trien bang s thay oi ve Lng (lien tuc, tiem tien);
neu Lng thay oi trong o, cha vt qua iem nut th Chat khong thay oi can
ban; khi Lng thay oi vt qua o, qua iem nut th Chat se thay oi can ban,
bc nhay xay ra.
Bc nhay lam cho Chat thay oi (gian oan, ot bien) Chat (S vat ) cu mat i,
Chat (S vat) mi ra i; Chat mi gay ra s thay oi ve Lng (lam thay oi quy mo
ton tai, toc o, nhp ieu van ong, phat trien cua s vat ).
S thay oi ve Lng gay ra s thay oi ve Chat; s thay oi ve Chat gay ra s thay
oi ve Lng la phng thc van ong, phat trien cua moi s vat trong the gii;
phat trien va mang tnh lien tuc va mang tnh gian oan.
Phan tch:
Trong qua trnh van ong va phat trien, Chat va Lng cua s vat cung bien oi. S thay oi
cua Lng va cua Chat khong dien ra oc lap vi nhau, ma chung co quan he chat che vi
nhau. Nhng khong phai bat ky s thay oi nao cua Lng cung ngay lap tc lam thay oi
can ban Chat cua s vat. Lng cua s vat co the thay oi trong mot gii han nhat nh
ma khong lam thay oi can ban Chat cua s vat o. Khi vt qua gii han o se lam cho s
vat khong con la no, chat cu mat i, chat mi ra i (bc nhay xay ra).
Vd: Khi xet cac trang thai ton tai khac nhau cua nc vi t cach la nhng chat khac
nhau (chat trang thai), ng vi chat trang thai o, Lng ay la nhiet o, th du
Lng co thay oi trong mot pham vi kha ln (0 o C< t<100 o C), nc van trang thai
long (tc la cha thay oi ve chat trang thai). Khi nhiet o cua nc giam en 0 o C
nc se chuyen sang trang thai ran va khi at en 100 o C nc se chuyen sang trang
thai hi (bc nhay xay ra). ay, 0 o C va 100 o c goi la iem nut.
S thay oi ve chat la ket qua cua s thay oi ve lng khi at en iem nut. Sau khi ra
i, chat mi co tac ong tr lai s thay oi cua lng. Chat mi co the lam thay oi
quy mo ton tai cua s vat, lam thay oi nhp ieu cua s van ong va phat trien cua
s vat o.
Yngha phng phap luan:
Trong hoat ong nhan thc chu the phai:
Phat hien chnh xac cac quy nh ve chat va lng cua s vat; thay c s thong
nhat gia chung e xac nh ung o, iem nut cua s vat;
Phan tch ket cau va ieu kien ton tai cua s vat e xac nh ung tnh chat, quy
mo, tien o cua bc nhay co the xay ra;
Hieu rang, chat ch thay oi khi lng thay oi vt qua o, qua iem nut; con neu
lng cha thay oi qua o, cha qua iem nut th bc cha the xay ra, chat cha thay
oi can ban c;
Xac nh c chat mi (sau khi s vat thc hien bc nhay), qua o xac nh lng
o, iem nut va bc nhay, tc nh hnh c s vat mi phai ra i thay the s
vat cu nh the nao.
Trong hoat ong thc tien chu the phai:
Hieu rophng thc van ong va phat trien cua s vat; t o xay dng cac oi
sach thch hp;
Thong qua hoat ong thc tien, s dung linh hoat cac cong cu, phng tien vat chat can
thiep ung luc, ung cho, ung mc o vao tien trnh van ong va phat triencua
s vat, leo lai no theo ung quy luat va hp li ch cua chung ta. Cu the:
Muon co s thay oi ve chat phai kien tr tch luy thay oi ve lng;
Muon duy tr s on nh cua chat phai gi s thay oi ve lng trong pham vi gii
han o;
Khi lng thay oi at ti gii han ophai kien quyet thc hien bc nhay.
Cu 12: Bng l lunv thc tin. Anh ch hy chng minh rng cuc u tranh gia ci c v ci mi lun l qa trnh kh
khn, lu di, phc tp, ci mi c th tht bi tm thi nhng cui cng n s chin thng ci c.
* V mt l lun:

+ Quy lut ph nh ca ph nh ca php t duy bin chng ch ra rng: Bt c s vt hin tng no trong th gii u tri qua
qu trnh sinh ra, tn ti, pht trin v dit vong. S vt c mt i c thay bng s vt mi. S thay th l tt yu ca qu trnh
vn ng v pht trin ca s vt.
9

+ S vt l mt tp hp cc yu t tng tc vi nhau, trong s tng tc ny sinhvi yu t (bin i) tri ngc nhau, to nn

c s cc mt i lp trong s vt. Cc mt i lp ny khng tch ri nhau, cha nhng yu t ging nhau cng tn ti trong s
vt, tc ng qua li ln nhau. D vy, cc mt i lp lun u tranh vi nhau, tc ng qua li theo xu hng loi b ln nhau.
+ S thng nht ca cc mt i lp nay ch mang tnh tng i nhng s u tranh mang tnh tuyt i. S u tranh ny gn lin
vi s vn ng v thay i ca s vt. Mu thun bin chng pht trin tng ng vi qu trnh thng nht gia cc mt i lp
cn s u tranh gia cc mt i lp th chuyn dn tng bc t bnh lng ti quyt lit, lm xut hin kh nng chuyn ho ca
cc mt i lp.
+ Mu thun bin chng l ngun gc ca mi s pht trin, chng u tri qua cc giai on: t s xut hin ca cc mt i lp,
s thng nht v u tranh gia cc mt i lp, ri chuyn ho cc mt i lp. Khi mu thun c gi quyt , ci c mt i ci
mi ra i tin b, u vit hn ci c v t n cng cha ng nhng mu thun mi, hay thay i nhng vai tr tc ng cu cc
mu thun c.
* V mt thc tin:
+ Thc t chng minh vn cuc u tranh gia ci c v ci mi lun l qa trnh kh khn, lu di, phc tp, ci mi c th tht
bi tm thi nhng cui cng n s chin thng ci c. iu c minh chng r rng trong cuc u tranh gia giai cp phong
kin v giai cp cng nhn trong x hi ta a t nc i ln t ch phong kin b qua t bn ch ngha i ln ch ngha x hi.
+ Cng l hai giai cp tn ti tong cng mt ch x hi nhng gia cc giai cp ny lun cha ng nhng mu thun, ph nh
ln nhau, mu thun ln n cao tro chnh l cuc u tranh ca giai cp cng nhn lao ng lt giai cp phong kin. Qu trnh
u tranh y din ra lu di v quyt lit, mc d c gp phi nhng kh khn chng c ca ch c nhng ri lc lng lao ng
mi tin b hn vn chin thng. Thay th ch phong kin lc hu, l ch x hi ch ngha vi nhng tin b mi, tuy nhin
trong n vn cha ng nhng mu thun cha th xo b gia tng lp nhn dn lao ng vi tn d ca ch phong kin, vi
giai cp t sn ang hnh thnh trong nn kinh t.
Cu hi 14: C s no khng nh nguyn tc lch s - c th (LS-CT) l linh hn phng php lun ca trit hc Mc
Lnin? Nu nhng yu cu c bn ca nguyn tc LSCT.
a/ - C s khng nh nguyn tc lch s - c th (LS-CT) l linh hn phng php lun ca trit hc Mc Lnin
- Trit hc Mc-Lnin k tha v pht trin nhng thnh tu quan trng nht ca t duy trit hc trong lch s nhn lai.
- Trit hc Mc-Lnin xem xt lch s xut pht t con ngi v cho rng con ngi l sn phm ca lch s.
b/- Nhng yu cu c bn ca nguyn tc LS-CT
1. Trong hot ng nhn thc, ch th phi tm hiu qu trnh hnh thnh, tn ti v pht trin c th ca nhng s vt c th
trong nhng iu kin, hon cnh c th. Ngha l:
- Phi bit s vt ra i v tn ti nh th no, trong nhng iu kin, hon cnh no, b chi phi bi nhng quy lut
no;
- Hin gi s vt ang tn ti nh th no trong nhng iu kin, hon cnh ra sao, do nhng quy lut no chi phi;
- Trn c s , phi nm bt c s vt c th s phi tn ti nh th no (trn nhng nt c bn) trong tng lai ..
2. Trong hot ng thc tin, ch th phi xy dng c nhng i sch c th, p dng cho nhng s vt c th, ang tn
ti trong nhng iu kin, hon cnh, quan h c th m khng nn p dng nhng khun mu chung chung cho bt c s vt no,
trong bt k iu kin, hon cnh, quan h no.
3. Nguyn tc LS-CT c V.I. Lnin c ng trong nhn nh: Xem xt mi vn theo quan im sau y: mt hin
tng nht nh xut hin trong lch s nh th no, nhng hin tng tri qua nhng giai on pht trin ch yu no,
v ng trn quan im ca s pht trin xem xt hin nay n tr thnh th no.
iu ny c ngha l nguyn tc LS-CT i hi phi phn tch s vt c th trong nhng tnh hnh c th thy c:

10

- S vt ang ( hay s) tn ti thng qua nhng cht, lng no; th hin qua nhng no; ang ( hay s) thc hin
nhng bc nhy no to nn nhng cht, lng mi no?...
- S vt ang ( hay s) b tc ng bi nhng mu thun no; nhng mu thun ang nm giai on no, c vai tr
nh th no n s vn ng, pht trin ca s vt?...
- S vt ang ( hay s) tri qua nhng ln ph nh bin chng no; ci c no ang ( hay s) phi mt i, ci mi no
ang ( hay s) xut hin?..
- Trong mi quan h vi nhng s vt khc, nhng iu g c coi l nhng ci ring hay ci n nht, iu g l ci chung
hay ci c th / ci ph bin; chng quy nh nhau, chuyn ha ln nhau nh th no?
- Bn cht ca s vt l g, n c th hin qua nhng hin tng no; hin tng no ch l gi tng, hin tng no l
in hnh
- Ni dung ca s vt l g, n ang ( hay s) tn ti thng qua nhng hnh thc no; hnh thc no ph hp vi ni dung
ca s vt, hnh thc no khng ph hp vi ni dung, ci g lm cho ni dung ca s vt bin i?..
- Trong bn thn s vt, hin thc l g; hin thc ang ( hay s) ny sinh ra nhng kh nng no; mi kh nng ,
trong nhng iu kin c th no c tt yu hin thc ha ra sao?...
4. Nguyn tc LS-CT i hi chng ta phi bao c cc s kin xy ra trong nghin cu khoa hc hay cc bin c xy ra
trong cc tin trnh lch s nhn loi.
Tuy nhin, n khng cho php chng ta kt hp cc s kin khoa hc nh nhng ci ngu nhin thun ty ca t nhin hay
m t cc bin c lch s nh nhng ci vn vt n l ca x hi, m n i hi chng ta phi ti hin chng, m t chng trn
c s vch ra c ci tt yu l gch, ci chung (quy lut, bn cht) ca chng, ch ra c nhng trt t nhn qu quy nh
chng.
Nguyn tc ny i hi chng ta phi xy dng c bc tranh khoa hc v th gii, qua chng ta nhn thc c
tnh mun v ca t nhin, tnh phong ph ca lch s trong s thng nht.
5. Nguyn tc LS-CT c cc lnh t ca giai cp v sn vn dng: Xut pht t tnh hnh c th ca CNTB giai on
tin c quyn, t do cnh tranh m C. Mc cho rng, cch mng XHCN ch c th thng li tt c cc nc TBCN tin tin.
Sang th k 20, CNTB chuyn sang giai on c quyn, quc ch ngha. Khi vn dng nguyn tc ny vo xem xt
tnh hnh th gii lc ny c nhng thay i ln m V.I. Lnin i n kt lun ng n l: cch mng XHCN ch c th thng
li vi nc, khu yu nht ca CNTB.
ng CS Vit Nam, ng CS Trung Quc cng ang qun trit v vn dng sng to nguyn tc ny vo thc tin cch
mng mi nc xy dng cho quc gia mnh mt con ng ring i ln CNXH.
Vn dng nguyn tc LS-CT, t nm 1930, ng ta la chn con ng CNXH. Ngy nay, xy dng thnh cng
CNXH, ng ra ng li xy dng nn kinh t th trng, y mnh cng nghip ha, hin i ha; u tin pht trin lc
lng sn xut, ng thi xy dng quan h sn xut ph hp theo nh hng XHCN; pht huy cao ni lc ng thi tranh
th ngun lc bn ngoi v ch ng hi nhp kinh t quc t pht trin nhanh, c hiu qu v bn vng; thc hin tng trng
kinh t i lin vi pht trin vn ha, tng bc ci thin i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn, thc hin tin b v cng
bng x hi, bo v v ci thin mi trng; kt hp pht trin kinh t - x hi vi tng cng an ninh, quc phng; bo v v xy
dng h thng chnh tr vng mnh.
Cu 16: L lun? thc tin? Anh / ch hy phn tch nhng yu cu c bn ca
nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin.
1. Phm tr thc tin
11

Thc tin l hot ng vt cht cm tnh, c mc ch, c tnh lch s x hi, nhm ci to t nhin v x hi. Phm tr thc
tin l mt trong nhng phm tr nn tng, c bn ca trit hc Mc- L nin ni chung v l lun nhn thc mcxt ni ring.
1.1. Thc tin l mt hot ng vt cht
Trong hot ng vt cht, con ngi s dng cc phng tin, cng c, sc mnh vt cht ca mnh tc ng vo t nhin, x hi
nhm ci ti, bin i chng ph hp vi nhu cu ca mnh. y l mt qu trnh tng tc gia ch th v khch th. Trong ,
ch th hng vo vic ci to khch th. Cho nn thc tin tr thnh khu trung gian ni lin thc con ngi vi th gii bn
ngoi.
1.2. Hot ng thc tin c mc ch
1.2.1 Hot ng thc tin l bn cht ca con ngi.
1.2.2 ng vt ch hot ng theo bn nng ph hp vi th gii bn ngoi mt cch th ng. Con ngi ch ng thch nghi
vi th gii bn ngoi bng cch ci to th gii tho mn theo nhu cu ca mnh.
1.2.3 Khi hot ng thc tin, t hiu qu cao, con ngi to ra nhng vt phm khng c sn trong t nhin, chnh l nhng
cng c, v s dng chng.
1.3. Thc tin c tnh cht lch s x hi
1.3.1 Trnh v hnh thc hot ng thc tin thay i qua cc giai on khc nhau ca x hi.
1.3.2 Hot ng thc tin khng th c tin hnh khng ch mt vi c nhn m l tan x hi
1.4. Cc dng c bn v khng c bn ca thc tin
1.4.1. Dng c bn:
Hot ng sn xut vt cht l mt dng hat ng nguyn thy v c bn v n quyt nh s tn ti v pht trin
ca x hi loi ngi.
Hot ng chnh tr x hi nhm ci to, bin i x hi, pht trin cc quan h x hi, ch x hi.
Hot ng thc nghim khoa hc do nhu cu pht trin ca cuc cch mng khoa hc k thut hin i.
1.4.2. Dng khng c bn: l nhng hat ng c hnh thnh v pht trin t nhng dng c bn, chng l dng thc tin phi
sinh. V d: hat ng trong mt s lnh vc nh o c, ngh thut, gio dc, tn gio
2. Phm tr l lun
2.1. L lun l h thng nhng tri thc c khi qut t thc tin, phn nh nhng mi lin h bn cht bn cht, nhng quy lut
ca cc s vt hin tng.
2.2. L lun l trnh cao hn v cht so vi kinh nghim. Trn c s tng kt kinh nghim l lun c hnh thnh, khng t pht
v cng khng bt buc mi l lun u xut pht t kinh nghim. Mun hnh thnh l lun, con ngi phi thng qua qu
trnh nhn thc kinh nghim. Trong qu trnh nhn thc, con ngi i t nhn thc kinh nghim thng thng n nhn
thc kinh nghim khoa hc.
2.3. Chc nng c bn ca l lun l phn nh hin thc khch quan v chc nng phng php lun ch o hot ng thc tin v
hot ng nhn thc ca con ngi
2.4. L lun c hai cp khc nhau, cp l lun ngnh v cp l lun trit hc ( ty vo phm vi phn nh ca n v vai tr
ca phng php lun).
12

3. Nhng yu cu c bn ca nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin

3.1. Thc tin v l lun c mi quan h bin chng cho nhau. Thc tin l c s, l ng lc, l mc ch v l tiu chun ca l
lun. L lun hnh thnh, pht trin phi xut pht t thc tin, p ng c yu cu thc tin.
3.1.1 Nh trn ta ni, thc tin l c s ca l lun. Con ngi nhn thc gii t nhin u tin bng hot ng thc tin . S
tc ng ca con ngi buc gii t nhin bc l nhng thuc tnh, quy lut t con ngi c kinh nghim. Qu trnh
phn tch, tng hp, khi qut kinh nghim thnh mt mn khoa hc l lun. Thc tin ra nhng vn m l lun phi
tr li.
3.1.2 Thc tin l ng lc ca l lun. Qua hot thc tin lun ny sinh nhng vn i hi l lun phi hon thin chnh mnh
bao qut v gii quyt tt cc vn do thc tin t ra. iu ny cng lm cho l lun ngy cng y , phong ph v
su sc hn.
3.1.3 Thc tin l mc ch ca l lun. Khng c thc tin th l lun khng th em li li ch cao hn, tha mn nhu cu ngy
cng tng ca con ngi v qua thc tin gip cho l lun hon thnh c mc ch ca mnh. L lun hng dn ch
o thc tin lm cho thc tin ngy cng hiu qu hn.
3.1.4 Thc tin l tiu chun chn l ca l lun: L lun ch c coi l chn l khi n ph hp vi thc tin khch quan m n
phn nh, v ng thi n c thc tin kim nghim. Thng qua thc tin nhng l lun t n chn l s c b sung
vo kho tang tri thc nhn loi.
3.2. L lun phi c vn dng vo thc tin, tip tc b sung v pht trin trong thc tin. Thc tin phi c ch o bi l lun
lm cho thc tin c hiu qu nht.
3.2.1. Hot ng thc tin ca con ngi mun c hiu qu nht thit phi c l lun soi ng. Khi l lun t n chn l th l
lun c kh nng nh hng mc tiu, xc nh lc lng, phng php, bin php thc hin. L lun cn d bo c kh
nng pht trin ca cc mi quan h thc tin.
3.2.2. Vn dng l lun vo thc tin cn phn tch r tng tnh hnh c th, trnh vn dng l lun my mc, gio iu kinh vin .
Nh vy chng nhng hiu sai gi tr ca l lun m cn lm phng hi n thc tin, lm sai lch s thng nht tt yu
gia l lun v thc tin
3.2.3. T l lun xy dng m hnh thc tin pht huy nhng nhn t tch cc, hn ch nhng yu t tiu cc nhm t kt qu cao.
3.2.4. Bm st din bin ca thc tin kp thi b sung nhng khuyt im ca l lun hoc c th thay i l lun cho ph hp
vi thc tin.
13

Cu 18: Anh/Ch hy nu ra nhng nguyn nhn c bn ca bnh kinh nghim v bnh gio iu. khc phc trit
bnh kinh nghim v bnh gio iu, chng ta cn phi qun trit nguyn tc no trong trit hc Mc Lnin? Phn tch
cc yu cu c bn ca nguyn tc .
1/. Nhng nguyn nhn c bn ca bnh kinh nghim:
- Bnh kinh nghim l khuynh hng t tng tuyt ti ha kinh nghim, coi thng l lun khoa hc, khuch i vai tr
thc tin h thp vai tr l lun.
- Kinh nghim l rt qu, gp phn thnh cng trong iu kin, hon cnh nht nh v l c s khi qut l lun. Tuy
nhin, nu tuyt i ha kinh nghim mt ni, mt lc no , xem thng l lun s ri vo bnh kinh nghim v s tht bi trong
thc tin khi iu kin, hon cnh thay i. Nguyn nhn ca bnh kinh nghim l do yu km v l lun, c th:
+ nguyn nhn ch quan: d tha mn vi vn kinh nghim bn thn, ngi hc l lun, khng chu nng cao trnh l
lun, coi thng khoa hc k thut, coi thng gii tr thc, thiu nhn xa trng rng, d bo th tr tr.
+ nguyn nhn khch quan: s tn ti ph bin nn sn xut nh, trnh dn tr thp, khoa hc k thut cha pht trin,
Nho gio phong kin cn nh hng nng n.
2/. Nhng nguyn nhn c bn ca bnh gio iu:
- Bnh gio iu l khuynh hng t tng cng iu vai tr l lun, coi nh thc tin, tch ri l lun khi thc tin,
thiu quan im lch s - c th, p dng kinh nghim mt cch rp khun, my mc.
- Biu hin ca bnh gio iu l bnh sch v, nm l lun ch dng cu ch theo kiu tm chng trch c; hiu l
lun mt cch phin din, hi ht, bin l lun thnh tn iu v p dng l lun mt cch my mc; vn dng sai l lun vo thc
tin, khng b sung, iu chnh l lun. Nguyn nhn ca bnh gio iu l do yu km v l lun, c th:
+ hiu l lun bng kinh nghim, hiu l lun mt cch n gin, phin din, ct xn, s lc
+ xuyn tc, bp mo l lun
3/. Khc phc bnh kinh nghim v bnh gio iu c hiu qu:
Hon cnh giai cp v sn ca nc ta trong bui u cch mng va ginh c lp t do lm mnh t mu m cho cc bnh ny
pht trin nhanh, tuy nhin chng ta chng tn ti qu di. khc phc trit bnh kinh nghim v bnh gio iu, chng
ta cn phi qun trit nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin trong trit hc Mc Lnin. C th:
- Bm st thc tin, l lun phi gn lin vi thc tin, thng xuyn kim tra trong thc tin v khng ngng pht trin
cng thc tin, tng cng hc tp nng cao trnh l lun, b sung, vn dng l lun ph hp vi thc tin;
- Phi coi trng l lun v cng tc l lun; nng cao dn tr, y mnh s nghip gio dc v o to, ph bin rng ri tri
thc khoa hc cng ngh;
- Phi i mi cng tc l lun ca ng da trn nn tng ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh. Qun trit
nhim v, hng nghin cu ch yu v phng chm ln ch o hot ng l lun ca ng;
- Hon thin c ch th trng nh hng x hi ch ngha. V kinh t th trng lun vn ng v bin i, i hi mi
thnh phn, mi ch th kinh t phi nng ng, sng to, phi thng xuyn bm st th trng ng ph cho ph hp
- Phi i mi t duy l lun, khc phc s lc hu ca l lun, thu hp khong cch gia l lun v thc tin bng cch:
+ t b li nghin cu kinh vin, t bin;

14

+ thng xuyn i chiu l lun vi cuc sng, vn dng l lun vo hon cnh thc t ca nc ta;
- Coi trng v thng xuyn tng kt thc tin, qua sa i, pht trin l lun c, b sung hon chnh ng li, chnh sch,
hnh thnh l lun mi, quan im mi ch o s nghim i mi x hi.
Cu 19: Anh/ch hy phn tch nhng tin xut pht m Cc Mc da vo xy dng l lun hnh thi kinh t, x hi?
Tr li:
Cc nh trit hc duy tm trc Mc tip cn cc vn x hi t gc nhn t tinh thn nh: o c, nim tin tn
gio, chnh tr, ly s thng tr ca tn gio lm tin . V dn d, ngi ta tuyn b mi quan h thng tr l mt quan h
tn gio v ngi ta bin quan h thnh s sng bi: sng bi php lut, sng bi nh nc. T vic ph phn quan im duy
tm , C Mc a ra mt hng tip cn mi khoa hc v thuyt phc nhm l gii cc vn ca i sng x hi v lm tin
, xut pht im cho hc thuyt ca mnh.
Trc ht, Mc nghin cu x hi t vic xem xt yu t con ngi c th, hin ang sng i sng thc trong tng x hi c
th. S tn ti ca con ngi l mt s tn ti hin nhin v ph bin trong i sng x hi, quy nh s tn ti ca ton th x hi.
Mc cho rng tin u tin ca tt c mi s tn ti ca ngi, v do , cng l tin ca mi qu trnh lch s, l:
ngi ta phi c kh nng sng ri mi c th lm ra lch s. Nhng mun sng c th trc ht cn phi c thc n, thc
ung, nh , qun o v mt vi th khc na. Nh vy, hnh vi lch s u tin l vic sn xut ra nhng t liu tho mn nhng
nhu cu y, vic sn xut ra bn thn i sng vt cht.
Nhu cu v li ch ca con ngi quy nh hnh vi lch s u tin v l ng lc thc y con ngi hot ng, pht trin.
Khi nhu cu ny c tho mn th ngay lp tc xut hin nhu cu mi. C nh vy, nhu cu ca con ngi l ng lc thc y s
pht trin ca chnh con ngi v qua l ng lc pht trin ca c x hi.
tho mn nhu cu, p ng li ch cho mnh, con ngi phi lin kt trong cc cng ng, tc h thng cc mi lin h
gia c nhn con ngi c th, t to thnh x hi.
Khi cp ti hot ng sn xut vt cht vi tnh cch l hnh vi lch s u tin ca con ngi, Mc cng ng thi ch ra
cc hot ng sn xut khc ca con ngi nh hot ng sn xut tinh thn v hot ng sn xut ra bn thn con ngi, cng nh
cc quan h x hi khc. Trong hot ng , hot ng sn xut vt cht ng vai tr l nn tng, l c s cho ton b i sng x
hi v l im nh du s khc bit c bn gia con ngi v con vt. Mc vit: Bn thn con ngi bt u bng t phn bit
vi sc vt ngay khi con ngi bt u sn xut ra nhng t liu sinh hot ca mnh. Chnh thng qua sn xut vt cht duy tr
tn ti v pht trin ca mnh, con ngi ng thi sng to ra ton b i sng vt cht v tinh thn phong ph ca x hi. Do ,
vic xut pht t con ngi hin thc nghin cu i sng x hi i hi phi bt u t sn xut vt cht ca h, qua i n
vic xem xt cc mt khc ca x hi nhm tm ra cc quy lut vn ng v pht trin khch quan ca x hi.
T vic nghin cu qu trnh sn xut vt cht, Mc pht hin ra 2 mt khng tch ri nhau l lc lng sn xut (quan h
gia con ngi vi t nhin ) v quan h sn xut (quan h gia con ngi vi con ngi). Hai mt ny ca sn xut vt cht tn ti
thng nht vi nhau, to thnh phng thc sn xut. S tc ng qua li gia chng trong mt phng thc sn xut to nn
quy lut: quan h sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut.
Trn c s nghin cu hot ng sn xut, Mc i ti vic nghin cu cc mt ca i sng x hi nh chnh tr, php quyn,
o c, tn gioc lin h rng buc vi nhau. y, Mc pht hin ra cc quy lut: c s h tng quyt nh kin trc
thng tng; tn ti x hi quyt nh thc x hi; phng thc sn xut quyt nh mi mt ca i sng x hi. T kt qu ny,
trong t duy Mc hnh thnh quan nim cho rng x hi l mt h thng, trong cc mt lin h, tc ng ln nhau lm cho x hi
vn ng v pht trin theo cc quy lut khch quan; tuy nhin cc quy lut khng tc ng bn ngoi hot ng sng c thc
ca con ngi c th. X hi l s thng nht mt khch quan v mt ch quan.
Tm li, xut pht t vai tr quyt nh ca sn xut vt cht, Mc phn tch mt cch khoa hc mi quan h ca tt c cc
lnh vc, cc mt ca i sng x hi; cng nh pht hin ra cc quy lut c bn chi phi s vn ng v pht trin ca x hi. Trn
c s , ng i ti s khi qut khoa hc v l lun hnh thi kinh t x hi.
15

Cu 20: Phn tch ni dung c bn ca quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut.
Tr li:
I Bin chng gia lc lng sn xut (PTSX) v quan h sn xut (QHSX)
1.1 khi nim phng thc sn xut, lc lng sn xut, quan h sn xut.
1.1PTSX : l cch thc con ngi tin hnh sn xut vt cht tng giai on lch s nht nh ca x hi loi ngi.
Mi x hi c c tng bng mt PTSX nht nh.
PTSX ng vai tr quyt nh i vi tt c cc mt ca i sng x hi : Kinh t, chnh tr, vn ha v x hi.
S thay th k tip nhau ca cc PTSX trong lch s quyt nh s pht trin ca x hi loi ngi t thp n cao.
Trong sn xut, con ngi c quan h : Mt mt l quan h gia ngi vi t nhin, tc l LLSX, mt khc l quan h gia ngi
vi ngi, tc l quan h sn xut. PTSX chnh l s thng nht gia LLSX mt trnh nht nh vi QHSX tng ng.
1.2 LLSX : l ton b cc lc lng oc con ngi s dng trong qu trnh sn xut vt cht. LLSX biu hin quan h gia
ngi vi ngi vi gii t nhin. Ngha l trong qu trnh sn xut, con ngi phi chinh phc gii t nhin bng cc sc mnh
hin thc ca mnh.
LLSX bao gm : Con ngi (CN) v t liu sn xut (TLSX)
* TLSX : bao gm :
+i tng lao ng : mt b phn ca gii t nhin c a vo sn xut.
+ T liu lao ng : Cng c lao ng v kho tng bn bi, giao thng vn ti.
Trong TLL, cng c lao ng khng ngng oc ci tin, cho nn n l yu t ng nht, cch mng nht. Chnh s ci tin v
han thin khng ngng cng c lao ng lm bin i ton b t liu sn xut. Xt n cng, l nguyn nhn su xa ca mi
bin i x hi.
*Con ngi: l yu t c vai tr quan trng nht, quyt nh nht. T liu lao ng ch tr thnh lc lngj tch cc ci bin i
tng lao ng, khi chng c kt hp vi lao ng sng, chnh l con ngi, vi nhng k nng, k xo, vi tr tu v kinh
nghim ca mnh. Hm lng tr tu trong iu kin ca khoa hc cng ngh hin nay lm cho con ngi tr thnh ngun lc
c bit ca sn xut, l ngun lc c bn, ngun lc v tn.
1.3 QHSX: l mi quan h gia ngi vi ngi trong qu trnh sn xut vt cht. Th hin qua 3 mt : Quan h gia ngi
vi ngi i vi vic s hu v TLSX, quan h gia ngi vi ngi i vi vic t chc qun l, quan h gia ngi vi ngi
i vi vic phn phi sn phm.
Ba mt ni trn c quan h hu c vi nhau, trong quan h th nht c ngha quyt nh i vi tt c nhng quan h khc.
Bn cht ca bt k quan h sn xut no cng u ph thuc vo vn nhng TLSX ch yu trong x hi c gii quyt nh th
no.
C 2 hnh thc s hu c bn v t liu sn xut: S hu t nhn v s hu x hi.
II. Quy lut v s ph hp ca QHSX vi trnh ca LLSX:
LLSX v QHSX l hai m?t c?a PTSX, c mi lin h bin chng ln nhau hnh thnh nn quy lut v s ph hp gia
QHSX vi tnh cht v trnh ca LLSX. Quy lut nu vch r tnh cht ph thuc khch quan ca QHSX vo s pht trin ca
LLSX. n lt mnh, QHSX tc ng tr li i vi LLSX. Khuynh hng chung ca SX l khng nhng pht trin. S pht trin
xt n cng l bt ngun t s bin i v pht trin ca LLSX, trc ht l CCL.
Trnh ca LLSX l trnh pht trin ca CCL, ca k thut, trnh kinh nghim, k nng ca ngi lao ng, quy m sn
xut, trnh phn cng lao ng Trnh ca LLSX gn vi tnh cht ca LLSX. Tnh cht ca LLSX : Khi SX cn trnh
thp km th LLSX c tnh cht c nhn, khi SX t ti trnh c kh hin i, phn cng lao ng x hi pht trin th LLSX c
tnh x hi ha. Trong qu trnh sn xut, lao ng bt nng nhc v t hiu qu cao hn, con ngi lun lun tm cch ci
thin, hon thin cng c lao ng v ch to ra nhng cng c lao ng mi, tinh xo hn, ng thi kinh nghim sn xut, thi
quen lao ng, k nng sn xut, kin thc khoa hc ca con ngi cng tin b theo.
Nh vy, s thay i ca x hi bao gi cng bt u bng s thay i LLSX. Cng vi s pht trin ca LLSX, QHSX cng hnh
thnh v bin i cho ph hp vi tnh cht v trnh ca LLSX. S ph hp l ng lc lm cho LLSX pht tren mnh m.
QHSX phi to c iu kin s dng v kt hp ti u gia TLSX v ngi lao ng. M ra iu kin thch hp cho vic kch
thch vt cht, tinh thn i vi ngi lao ng. Nhng LLSX lun lun pht trin cn QHSX c xu hng tng i n nh. Khi
LLSX pht trin ln mt trnh mi, QHSX khng cn ph hp na, tr thnh chng ngi i vi s pht trin ca n s ny
sinh mu thun gay gt gia hai mt ca PTSX. S pht trin khch tt yu dn n vic xa b QHSX c, thay th bng mt
QHSX mi ph hp vi tnh cht v trnh mi ca LLSX, m ng cho LLSX pht trin. Vic xa b QHSX c, thay th bng
QHSX mi cng c ngha l s dit vong ca mt PTSX li thi v s ra i ca PTSX mi. Trong x hi c giai cp i khng,
mu thun gia LLSX mi v QHSX li thi l c s khch quan ca cuc u tranh giai cp, ng thi l tin tt yu ca cc
cuc cch mng x hi. y l quy lut ph bin tc ng trong ton
16

b tin trnh lch s nhn loi Quy lut QHSX ph hp vi trnh PT ca LLSX. QHSX ph hp vi trnh ca LLSX li tr
thnh ng lc c bn thc y m ng cho LLSX pht trin. QHSX khng ph hp vi trnh ca LLSX s km hm s pht
trin ca LLSX. Song tc ng km hm cng ch c tnh cht tm thi, theo tnh tt yu khch quan, cui cng QH cng se phi
thay i cho ph hp vi tnh cht v trnh ca LLSX. S d QHSX c tc ng tr li mnh m vi LLSX l v n qui nh:
Mc ch ca SX, h thng qun l ca SX v qun l x hi, Phng thc phn phi v phn ca ci t hay nhiu m ngi lao
ng c hng. T , n s to ra nhng iu kin kch thch vic ci tin lao ng v k thut sn xut, thc y LLSX pht
trin. Thc tin cho thy LLSX ch c th pht trin khi c mt QHSX hp l, ng b, ph hp vi n. QHSX lc hu hoc tin
tin hn mt cch gi to cnhg s km hm s pht trin ca LLSX. Quy lut v s ph hp ca QHSX vi tnh cht v trnh
ca LLSX l quy lut chung nht ca s pht trin XH. S tc ng cu quy lut ny a x hi loi ngi tri qua cc PTSX
khc nhau. Tuy nhin khng phi bt c nc no cng nht thit phi tun t tri qua cc PTSX, mt s nc c th b qua hc
mt s cc PTSX tin ln PTSX mi cao hn.
CU 21: Anh/ Ch hy phn tch mi quan h bin chng gia c s h tng (CSHT) v kin trin thng tng (KTTT).
ng ta vn dng mi quan h bin chng ny nh th no vo vo qu trnh xy dng CNXH nc ta hin nay.
Tr li:
* CSHT l ton b nhng quan h sn xut hp thnh c cu kinh t ca mt x hi nht nh.
* KTTT l ton b cc quan im v chnh tr, php quyn, trit hc, o c, tn gio...,cc th ch x hi tng ng nh Nh
nc, ng phi, gio hi c hnh thnh trn mt CSHT nht nh.
* Mi quan h bin chng gia CSHT v KTTT
- CSHT quyt nh KTTT (CSHT no th KTT ny):
+ Trt t kinh t xt n cng quy nh trt t chnh tr, mu thun trong kinh t gy ra mu thun trong chnh tr. Giai cp no
thng tr trong kinh t th giai cp thng tr trong chnh tr.
+ Tt c cc yu t ca KTTT du trc tip hay gin tip ph thuc vo CSHT v do CSHT quy nh.
+ CSHT thay i hay mt i th sm hay mun KTTT cng phi thay i hay mt i cho mt KTTT mi ra i, tuy nhin
y l mt qu trnh phc tp.
- S tc ng ca KTTT n CSHT: Do KTTT v mi yu t ca n c tnh c lp tng i v vai tr khc nhau nn chng
tc ng n CSHT theo nhng cch nhng xu hng khc nhau.
+ Chc nng chnh ca KTTT l xy dng, cng c, bo v CSHT sinh ra n, chng li mi nguy c lm suy yu hay ph
hoi ch kinh t hin hnh.
+ KTTT tc ng mnh m n kinh t - x hi, nhng n khng th lm thay i xu hng pht trin khch quan ca i sng
kinh t - x hi. S tc ng ca n ch yu din ra theo 2 hng:
. Nu ph hp vi CSHT, vi cc quy lut kinh t th KTTT thc y s tng trng, m bo s pht trin bn vng cho
CSHT.
. Nu khng ph hp vi CSHT, vi cc quy lut kinh t th KTTT km hm s tng trng, gy bt n cho i sng x hi
* ng ta vn dng mi quan h bin chng ny trong qu trnh xy dng CHXH nc ta hin nay.
Nc ta tri qua cc hnh thi kinh t - x hi khc nhau: t x hi cng sn nguyn thy tin ln x hi chim hu n l, n
x hi phong kin ri tin ha ln CNXH b qua ch t bn ch ngha v nh cao nht trong qu trnh tin ha ny l ch
ngha cng sn. Nc ta ang trong giai on xy dng CNXH theo hng xy dng v pht trin nn kinh t th trng nh
hng XHCN. Do mi quan h bin chng gia CSHT v KTTT l 1 qu trnh u tranh lu di gia ci mi v ci c.
CNXH ang trong qu trnh xy dng nn l ci mi cn rt non yu, mun xa b ht tng d ca x hi c - i din cho ci
c rt kh bi n tn ti lu di. Tuy nhin con ng i ln CNXH nc ta din ra theo cc quy lut khch quan ca thi
i ch khng phi do mun ch quan ca con ngi quyt nh nn n l ci mi nhng hp quy lut nn ngy cng pht
trin v ngc li ci c khng hp quy lut s ngy cng yu i.
ng ta ra sc xy dng CNXH trong pht trin lc lng sn xut hin i gn lin vi xy dng quan h sn xut mi
ph hp trn c 3 mt: s hu, qun l v phn phi. Qu trnh xy dng ny i hi chng ta phi xy dng cc quan im v
chnh tr, php quyn, trit hc, o c, tn gio...,cc th ch x hi tng ng nh Nh nc, ng phi, gio hi cho ph
hp vi s pht trin ca phng thc sn xut m ng ra gp phn xy dng mt nc Vit Nam dn giu, nc
mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
Cu 22: Anh (ch) hy phn tch t tng ca Mac: s pht trin hnh thi kinh t - x hi l qu trnh lch s - t nhin
17

* Khi nim hnh thi kinh t - x hi: HTKT-XH l mt phm tr ca CNDVLS dng ch x hi tng giai on lch s
nht nh, vi mt kiu qhsx c trng cho x hi , ph hp vi mt trnh nht nh ca llsx, v vi mt kttt tng ng c
xy dng trn nhng qhsx y.
HTKT-XH l mt h thng hon chnh v c cu trc phc tp, trong c cc mt c bn l llsx, qhsx, kttt. Mi mt ca htktxh c vai tr, v tr ring, tc ng qua li ln nhau, thng nht vi nhau.
+ LLSX: l nn tng vt cht k thut ca mi htkt-xh. S hnh thnh v pht trin ca mi htkt-xh xt n cng do llsx
quyt nh. Llsx pht trin qua cc htkt-xh ni tip nhau t thp n cao.
+ QHSX: l quan h gia ngi vi ngi trong qu trnh sn xut, l nhng quan h c bn ban u v quyt nh tt c mi
quan h x hi khc. Mi htkt-xh li c mt kiu qhsx ca n tng ng vi trnh nht nh ca llsx. Qhsx l tiu chun khch
quan phn bit x hi c th ny vi x hi c th khc, ng thi tiu biu cho mt giai on pht trin nht nh ca lch s
+ KTTT: c hnh thnh v pht trin ph hp vi CSHT, nhng n li l cng c bo v, duy tr v pht trin CSHT
sinh ra n.
Ngoi cc mt c bn nu trn, cc htkt-xh cn c quan h v gia nh, dn tc, v cc quan h x hi khc. Cc quan h
u gn b cht ch vi qhsx, bin i cng vi s bin i ca qhsx.
* S pht trin ca cc htkt-xh l mt qu trnh lch s t nhin:
Lch s pht trin ca x hi loi ngi tri qua nhiu giai on ni tip nhau t thp n cao, tng ng vi mi giai on l
mt htkt-xh. S vn ng thay th nhau ca cc htkt-xh trong lch s u do tc ng ca cc quy lut khch quan, l qu trnh
lch s t nhin ca x hi. Trn c s pht hin ra cc quy lut pht trin khch quan ca x hi, Mac i n kt lun: s pht
trin ca nhng hnh thi kinh t- x hi l mt qu trnh lch s- t nhin.
Cc mt c bn hp thnh mt htkt-xh khng tch ri nhau m lin h bin chng vi nhau hnh thnh nn nhng qui lut ph
bin ca x hi. l quy lut v s ph hp ca qhsx vi tnh cht v trnh pht trin ca llsx; quy lut csht quyt nh kttt v
cc quy lut x hi khc. Chnh tc ng ca cc quy lut khch quan m cc htkt-xh vn ng pht trin thay th nhau t thp
n cao trong lch s nh mt qu trnh lch s t nhin, khng ph thuc vo ch, nguyn vng ch quan ca con ngi.
Qu trnh pht trin lch s t nhin ca x hi c ngun gc su xa t s pht trin ca llsx. Chnh tnh cht v trnh pht
trin ca llsx quy nh mt cch khch quan tnh cht v trnh ca qhsx. Do xt n cng llsx quyt nh qu trnh vn
ng v pht trin ca htkt-xh nh qu trnh lch s t nhin
Trong cc quy lut khch quan chi phi s vn ng v pht trin ca cc htkt-xh th quy lut v s ph hp ca qhsx vi tnh
cht v trnh pht trin ca llsx c vai tr quyt nh nht. Llsx bo m tnh k tha trong s pht trin tin ln ca x hi, quy
nh khuynh hng pht trin t thp n cao. Qhsx l mt th hai ca ptsx biu hin tnh gin on trong s pht trin ca lch s.
Nhng qhsx li thi c xa b v c thay th bng nhng kiu qhsx mi cao hn. n lt n, s thay i qhsx s ko theo s
thay i v kttt, v do m htkt-xh c c thay th bng htkt-xh mi cao hn, tin b hn. Qu trnh din ra theo quy lut
khch quan ch khng phi theo mun ch quan ca con ngi.
S thay th mt htkt-xh ny bng mt htkt-xh mi cao hn thng c thc hin thng qua cch mng x hi. Nguyn nhn
su sa ca cch mng x hi l mu thun gia llsx v qhsx, khi qhsx tr thnh xing xch ca llsx. Trong thi k cch mng x hi
khi c s kinh t thay i th sm hay mun ton b kttt s cng thay i theo
Qu trnh k tha ca lch s loi ngi lun lun cho php cng ng no , trong iu kin nht nh do tc ng ca cc
nhn t, cc mu thun bn trong v bn ngoi, c th b qua cc giai on pht trin nht nh vn ti trnh tin tin ca
nhn loi. Trong thi i ngy nay ch chng rt ngn i ln CNXH mt s quc gia tin t bn ch ngha chng nhng
khng mu thun vi tinh thn ca s pht trin mang tnh lch s- t nhin m cn l biu hin sinh ng ca qu trnh lch s- t
nhin y. Ch khi ta rt ngn mt cch duy ch, bp chp quy lut th lc s pht trin rt ngn mi tr nn i lp vi qu
trnh lch s- t nhin.
Nh vy, qu trnh lch s- t nhin ca s pht trin x hi chng nhng din ra bng con ng tun t m cn bao hm c
s b qua trong nhng iu kin lch s nht nh, mt hoc mt vi htkt-xh nht nh. S khc nhau v trt t pht trin vn l qu
trnh lch s- t nhin.
Cu 24: Phn tch Con ng i ln CNXH Vit Nam.
a. Qu ln CNXH b qua ch TBCN Vit Nam
Trong qu trnh qu ln CNXH chng ta cn phi bit tip thu v vn dng sng to t tng ca cc nh kinh in MCLenin, nht l t tng ca L nin v nhng khu trung gian, nhng bc qu tt yu a mt x hi tiu nng, lc hu ln
CNXH; li va bit tng kt lch s ca t nc v ca th gii vi nhng bin i to ln ca n. iu quan trng l qu trnh i
ln CNXH, chng ta cn phi tun th nghim ngt nhng yu cu khch quan ca s pht trin, tun theo nhng qui lut khch
quan ca s pht trin t x hi nng nghip lc hu ln CNXH. Tuyt i khng c nhng
18

hnh ng ch quan, duy ch, tri vi qui lut khch quan. Phi hiu rng qu gin tip ln CNXH , b qua ch TBCN
l con ng ph hp vi iu kin t nc v thi i ngy nay.
Xy dng CNXH b qua ch TBCN, to ra bin i v cht ca XH trn tt c cc lnh vc l s nghip rt kh khn, phc
tp, cho nn phi phi tri qua mt thi k qu lu di vi nhiu chng ng, nhiu hnh thc t chc kinh t, x hi c tnh qu
. Trong cc lnh vc ca i sng XH din ra s an xen v u tranh ca ci c v ci mi.
b. Cng nghip ha, hin i ha l nhim v trung tm ca thi k qu tin ln CNXH Vit Nam:
- L lun hnh thi kinh t - XH ch ra, mi hnh thi KT-XH c mt lc lng sn xut ca n, hay ni cch khc, c mt c
s vt cht-k thut ca n. c CNXH phi c mt c s vt cht k thut hin i do cuc CM khoa hc v cng ngh mang li.
Song, nc ta tin ln CNXH t mt nn kinh t ph bin l sn xut nh, lao ng th cng l ch yu, ci thiu thn ca chng ta
l cha c mt nn i cng nghip. V vy, chng ta phi tin hnh cng nghip ha, hin i ha. Thc cht ca cng nghip ha
hin i ha chnh l xy dng c s vt cht k thut ca CNXH. Cng nghip ha hin i ha nc ta nhm xy dng c s
vt cht k thut cho CNXH nc ta trn c s pht huy nng lc ni sinh ca t nc cng nh xu th quc t ha kinh t th
gii. l nhim v trung tm trong sut thi k qu tin ln CNXH.
- Trong cng nghip ha hin i ha t nc, chng ta cn pht trin mnh m mt nn khoa hc v cng ngh tin tin,
hin i. Phi coi pht trin khoa hc v cng ngh l quc sch hng u. iu ny hon ton ph hp vi xu th ca th gii ngy
nay trong xu th hp tc, cnh tranh ngy cng khc lit. Chnh v vy, i hi i biu ton quc ln th IX cu ng ta ra:
con ng cng nghip ha hin i ha nc ta cn v c th rt ngn thi gian, va c bc tun t, va c bc nhy vt.
Pht huy nhng li th ca t nc, tn dng mi kh nng t c nhng trnh cng ngh tin tin, c bit l cng ngh
thng tin, cng ngh sinh hc, tranh th ng dng ngy cng nhiu hn, mc cao hn v ph bin hn nhng thnh tu mi v
khoa hc cng ngh, tng bc pht trin kinh t tri thc. Pht huy ngun lc tr tu v sc mnh tinh thn ca ngi Vit Nam: coi
pht trin gio dc v o to, khoa hc cng ngh l nn tng v ng lc ca s nghip cng nghip h hin i ha.
Thc hin thng li s nghip CNH-HH l mt trong nhng nhn t c ngha quyt nh thng li s nghip xy dng
CNXH nc ta.
c. Kt hp gia LLSX vi xy dng QHSX trong thi k qu tin ln CNXH Vit Nam.
- Trong khi khng nh vai tr ca LLSX, l lun hnh thi kt-xh cn ch ra, s pht trin ca LLSX phi gn lin vi vic
thit lp quan h sn xut ph hp. Trong s nghip xy dng CNXH nc ta, ng ta khng nh Pht trin LLSX gn lin vi
QHSX mi ph hp trn c 3 mt s hu, qun l v phn phi.
- Ph hp vi s pht trin ca LLSX nc ta, ng ta ch trng s dng nhiu hnh thc s ha v TLSX, nhiu thnh
phn kinh t. ng thi thc hin nht qun lu di chnh sch pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn vn ng theo c
ch th trng, c s qun l ca Nh nc theo nh hng XHCN, chnh l nn kinh t th trng nh hng XHCN.
- Kinh t th trng l thnh tu chung ca vn minh nhn loi. N l kt qu ca s pht trin LLSX n mt trnh nht
nh, kt qu ca qu trnh phn cng lao ng x hi v a dng ha cc hnh thc s hu. n lt n, kinh t th trng l mt
ng lc mnh m thc y LLSX pht trin. Xy dng v pht trin kinh t th trng nh hng XHCN va ph hp vi xu
hng pht trin ca thi i, va ph hp vi yu cu pht trin ca LLSX nc ta, vi yu cu xy dng nn kinh t c lp, t
ch kt hp vi ch ng hi nhp kinh t quc t. ng ta khng nh: Mc ch ca nn kinh t th trng nh hng XHCN l
pht trin LLSX, pht trin kinh t xy dng c s vt cht-k thut ca CNXH nng cao i sng ca nhn dn.
d. Kt hp gia kinh t vi chnh tr v cc mt khc ca i sng XH trong thi k qu tin ln CNXH Vit Nam.
Xut pht t mi quan h gia kinh t vi chnh tr v cc mt khc ca i sng XH m l lun hnh thi kt-xh ch ra,
trong qu trnh xy dng CNXH nc ta, gn lin vi pht trin kinh t, xy dng nn kinh t th trng nh hng XHCN, phi
khng ngng i mi h thng chnh tr, nng cao vi tr lnh o v sc chin u ca ng, xy dng nh nc php quyn x
hi ch ngha ca dn, do dn, v dn; nng cao vai tr ca cc t chc qun chng trong s nghip xy dng v bo v TQ.
19

ng thi, phi gn pht trin kinh t vi pht trin vn ha, xy dng nn vn ha tin tin m bn sc dn tc, nhm
khng ngng nng cao dn tr, o to nhn lc v bi dng nhn ti, theo quan im ca ng ta, l quc sch hng u, gii
quyt cc vn XH, thc hin cng bng v dn ch trong i sng XH.
Trong qu trnh pht trin vn ha, cn phi c bit quan tm n pht trin gio dc v o to. Phi coi gio dc v o to
cng l quc sch hng u. iu ny va ph hp vi xu th pht trin hin i, li va l i hi cp bch ca s pht trin t
nc.
Tm li: l lun hnh thi kt-xh l mt l lun khoa hc. n cho chng ta mt quan nim ng n v mi quan h ln nhau
gia cc mt trong i sng kt-xh, v s vn ng v pht trin ca XH. Vi s pht trin ca khoa hc v thc tin hin nay, l
lun vn gi nguyn gi tr. N em li mt phng php lun thc s khoa hc phn tch cc hin tng trong i sng XH,
t vch ra phng hng v gii php ng n cho hot ng thc tin.
Cu 25: Anh/Chi hay phan tich nhung cong hien to lon cua C.Mac, Ph.Angghen va V.I.Lenin vao su phat trien ly luan ve giai
cap va dau tranh giai cap?
Ngun gc giai cp: C.Mc v Ph.angghen u khng nh giai cp khng phi l hin tng bm sinh ca x hi, khng xt
hin cng vi s xut hin ca x hi. Trong x hi nguyn thy khi lc lng sn xut cn thp km, con ngi lm ra sn phm
ch tn ti, cha c sn phm d tha, cha c iu kin khch quan ngi ny chim ot sn phm ca ngi khc, x hi
cha xut hin ch ngi bc lt ngi v do cha th c giai cp. Cui x hi nguyn thy, cng c sn xut bng kim loi
xut hin, c s phn cng lao ng lm cho lc lng sn xut pht trin mang li nng sut lao ng cao hn, t dn n ca
ci d lm ca ring, ch t hu ra i. Ch t hu lm c s cho s phn ho x hi thnh cc gia cp c li ch i khng
nhau.
Giai cp : l nhng tp on ngi to ln, khc nhau v a v trong mt h thng sn xut x hi nht nh trong lch s,
khc nhau v quan h ca h i vi nhng t liu sn xut, v vai tr ca h trong t chc lao ng x hi v nh vy l khc nhau
v cch thc hng th v v phn ca ci x hi t hoc nhiu m h c hng. Ni n giai cp l ni n mt h thng cc tp
on ngi trong mt ch kinh t x hi nht nh, do ch y sn sinh ra; mi giai cp trong lch s u c c im ring,
tuy nhin theo LNin cho php ta nm c du hiu c trng chung nht, c bn nht, nhng du hiu ph bin v n nh nht
ca giai cp.
Giai cp l phm tr kinh t x hi c tnh lch s; giai cp khng phi l sn phm ca sn xut ni chung m l sn phm
ca h thng sn xut x hi nht nh trong lch s; mt h thng giai cp tng ng vi mt h thng sn xut x hi, do
khng th hiu c trng ca tng giai cp c th nu khng t n trong mi quan h vi cc giai cp i lp khc
Ni n giai cp l ni n s khc nhau gia cc tp on ngi v a v trong mt h thng kinh t x hi nht nh, trong
tp on ngi ny l thng tr, cn tp on ngi kia l b tr; s khc nhau y th hin ch:
Cc giai cp c quan h khc nhau v t liu sn xut; y l s khc nhau c bn nht, quy nh s khc nhau v a v ca
cc giai cp trong x hi (v d).
Cc giai cp c vai tr khc nhau trong t chc lao ng x hi, trong t chc qun l sn xut; tp on no chim hu t
liu sn xut ng nhin gi vai tr lnh o, ch huy hot ng sn xut v lu thng hng ha ti tng n v kinh t v trn quy
m ton x hi.
Cc giai cp c phng thc v qui m thu nhn ca ci x hi khc nhau cc giai cp thng tr chim ot gi tr thng d
ca cc giai cp b tr; ch phn phi trong x hi c giai cp i khng l ch phn phi bt cng v phn ln ca ci nm
trong tay giai cp thng tr, phn t i cn li thuc v lc lng ng o trong x hi l nhng ngi lao ng. Tm li, giai
cp no nm c quyn s hu i vi t liu sn xut th giai cp s nm quyn qun l, t chc sn xut v quyn chi phi
sn phm, giai cp s c a v trong x hi.
u tranh giai cp: Gia cp thng tr v giai cp b tr c li ch cn bn i lp nhau khng th u ho u ho c. l
i khng v quyn li gia nhng giai tng p bc bc lt v nhng giai tng b bc lt, c p bc th c u tranh chng p.
V.I.Lnin cho rng u tranh giai cp trong lch s v trong thi i ngy nay khng phi l cuc bo lon, khng b, lt ch c
nga ph hoi tiu cc , m thc cht l cuc u tranh ca qun chng b tc heat quyn, b p bc v lao ng, chng bn c
quyn, c li, bn p bc v bn n bm, cuc u tranh ca nhng ngi cng nhn lm thu hay nhng ngi v sn chng
nhng ngi hu sn hay giai cp t sn.
20

Thng qua cuc u tranh giai cp, s xung t gia lc lng sn xut mi v quan h sn xut lc hu c gii quyt, thc
hin bc qu t mt ch x hi l li sang ch mi cao hn.
u tranh giai cp l ng lc pht trin ca x hi c giai cp khng ch th hin trong thi k cch mng x hi, m cn
trong thi ha bnh
u tranh giai cp l quy lut chung ca x hi c giai cp, song quy lut y c nhng biu hin c th trong tng x hi c
th.
V kt cu giai cp trong x hi c giai cp, mi hnh thi kinh t x hi c mt kt cu giai cp nht nh; khi hnh thi kinh
t x hi ny thay th hnh thi kinh t x hi khc th kt cu giai cp cng thay i.
Mi kt cu giai cp trong x hi c giai cp u c cc giai cp c bn, giai cp khng c bn v tng lp trung gian; nhng
giai cp c bn l nhng giai cp gn lin vi s xut hin v tn ti ca phng thc sn xut thng tr trong x hi; s i khng
v cuc u tranh ca cc giai cp biu hin mu thun c bn ca phng thc sn xut sinh ra chng; nhng giai cp khng
c bn l nhng ngi nng dn t do c t rung t trong ch chim hu n l, l giai cp n l, ch n vi t cch l tn
d ca ch c, giai cp t sn vi t cch l mm mng ca x hi mi trong x hi phong kin.; tng lp trung gian l sn
phm ca chnh phng thc sn xut ang thng tr, l kt qu ca qu trnh phn ha x hi din ra khng ngng trong x hi,
l tng lp bnh dn trong x hi n l, l tng lp tr thc, tiu t sn trong x hi t bn
Cng vi s pht trin ca sn xut, mi giai cp trong mt kt cu giai cp cng c nhng bin i nht nh, nhng bin i
y dn n nhng thay i a v ca cc giai cp trong h thng sn xut x hi.
L lun v giai cp ca ch ngha Mc Lnin l c s ng n nhn nh giai cp, phn tch cc quan h giai cp trong
u tranh giai cp v lien minh giai cp, bc b mi quan im sai lm trong vic phn chia giai cp trong x hi.
L lun v giai cp v u tranh giai cp ca ch ngha Mc - Ph.Angghen , Lnin vch ra tnh tc yu ca cuc u tranh
gia giai cp v sn v giai cp t sn. Sau khi giai cp v sn ginh chnh quyn, nhng c s vt cht ny sinh giai cp bc lt
v s phn chia giai cp ni chung vn tn ti, v vy giai cp cng nhn phi tin hnh t chc xy dng mt h thng quan h x
hi mi theo yu cu pht trin ca lc lng sn xut hin i. Ngoi ra , giai cp v sn cn phi tng bc khc phc nhng t
tng tm l tp qun, vn ha lc hu ca x hi c cn in su vo i sng tinh thn ca x hi.
CU 26: Anh/ch hy trnh by quan im mcxt v u tranh giai cp v vai tr ca n i vi s pht trin ca x hi c
giai cp i khng. S vn dng ca ng Cng sn Vit Nam v u tranh giai cp trong thi k qu i ln ch ngha x
hi nc ta hin nay nh th no?
1. Quan im Mcxt v u tranh giai cp:
- u tranh giai cp l qu trnh tt yu khch quan ca x hi c p bc bc lt. l cuc u tranh gia giai cp thng tr v giai
cp b tr i khng v quyn li khng th dung ho c.
-V.I.Lnin cho rng u tranh giai cp trong lch s v ngy nay khng phi l nhng cuc bo lon, khng b, ph hoi m n thc
cht l cuc u tranh ca qun chng b tc ht quyn, b p bc v lao ng, chng bn p bc, n bm, u tranh ca nhng
ngi cng nhn lm thu hay nhng ngi v sn chng giai cp t sn.
*Nguyn nhn u tranh giai cp:
-Do mu thun gay gt gia lc lng sn xut mi tin b v quan h sn xut li thi, lc hu.
- V mt x hi y l mu thun biu hin gia giai cp cch mng tin b i din cho lc lng sn xut mi v giai cp thng tr
bc lt i din cho quan h sn xut li thi, lc hu.
*Hnh thc u tranh:
Tu thuc hon cnh lch s, giai cp tham gia u tranh, giai on pht trin u tranh m u tranh giai cp din ra di nhiu
hnh thc. Ngy nay cch mng x hi ch ngha ang thi k thoi tro giai cp cng nhn cc nc t bn u tranh bng nhng
hnh thc mi chng li nhng th on ca giai cp thng tr bo v li ch giai cp trc mt v lu di ca cng nhn v nhn
dn lao ng.
2. Vai tr ca u tranh giai cp i vi s pht trin x hi c giai cp i khng.
-u tranh giai cp l mt trong nhng ng lc pht trin quan trng ca x hi c giai cp. V u tranh giai cp gip thay i
phng thc sn xut c, li thi, lc hu bng phng thc mi cao hn, ng thi xy dng lc lng sn xut mi ph hp quan
h sn xut to c s pht trin mi mt i sng x hi.
-u tranh giai cp gip ci to cc giai cp cch mng v qun chng lao ng thng qua vic xo b tp qun xu do giai cp
thng tr sn sinh ra.
21

-u tranh giai cp l n by pht trin lch s cch mng, l ng lc pht trin cc mt i sng x hi trong thi k pht trin
bnh thng. u tranh l ng lc giai cp t sn i mi phng thc qun l, s dng k thut mi to nn nhng thnh
tu mi.
-Vai tr u tranh giai cp th hin nhng cuc u tranh mang tnh qun chng rng ln, do lc lng tin b x hi lnh o,
c t chc khoa hc nhm nh giai cp thng tr cn tr pht trin x hi.
3. S vn dng ca ng Cng sn Vit Nam v u tranh giai cp trong thi k qu i ln ch ngha x hi nc ta hin nay:
-Thi k qu i ln CNXH nc ta tn ti nhiu giai cp v mu thun giai cp. Tuy nhin trong iu kin pht trin kinh t th
trng qu ln CNXH, mu thun ny bc l l mu thun trong ni b nhn dn. Nhn chung li ch giai cp t sn thng nht
li ch cng ng, u tranh l hp tc, on kt xy dng x hi dn giu, nc mnh, cng bng, vn minh.
-Thc cht u tranh giai cp nc ta trong thi k qu l u tranh gia khuynh hng t gic theo nh hng XHCN v
khuynh hng pht trin t pht ln TBCN. Trong qu trnh , nht thit chng ta phi pht trin kinh t hng ho nhiu thnh
phn trong c thnh phn kinh t t bn t nhn.
-u tranh giai cp nc ta din ra hng ngy trn cc lnh vc chnh tr, kinh t, x hi. V vy ng ta lun xc nh r cn phi:
+u tranh chng khuynh hng v biu hin tiu cc ca tng lp t sn
+u tranh chng khuynh hng t pht TBCN ca sn xut nh.
+u tranh chng cc th lc th ch, m mu din bin ho bnh, ph hoi c lp dn tc v ch ngha x hi nc ta
+Xy dng ch ngha x hi i i vi bo v t quc, bo v quyn lm ch nhn dn.
+Xy dng nn kinh t th trng, thc hin CNH, HH nh hng XHCN, gi gn v pht huy bn sc dn tc, tip thu tinh hoa
nhn loi lm cho i sng vt cht v tinh thn nhn dn khng ngng nng cao.
- t c cc mc tiu trn i hi s dng nhiu hnh thc u tranh khc nhau, va mm do, va cng quyt.
*Tm li, giai on hin nay i hi ng ta phi nm vng bin php duy vt, nm vng quan im giai cp ca CN Mc-Lnin
phn tch c tnh cht tnh hnh gay go, phc tp ca u tranh giai cp trong thi k qu trnh ri vo thi cc sai lm:
qu cng iu u tranh giai cp i n rt r, khng dm i mi, m h, mt cnh gic i n ph nhn u tranh giai cp.
Cu 27: Anh ch hy ch ra nhng im ging v khc nhau gia nh nc php quyn XHCN m chng ta ang xy dng
vi nh nc php quyn t sn?
Tr li:
Nh nc php quyn l mt hnh thc t chc nh nc c bit m c s ng tr cao nht ca php lut, vi ni dung thc
hin quyn lc ca nhn dn.
Nh nc php quyn XHCN m chng ta ang xy dng vi nh nc php quyn t sn c nhng im ging v khc nhau
nh sau:
Ging nhau:
Php lut c cao v l cng c ch yu qun l mi hot ng ca x hi v cng dn. Ngay c hot ng ca cc c
quan thuc h thng t chc nh nc cng phi tun theo php lut, mc d chnh n l nhng c quan cng b, ban hnh, thc thi
v kim tra vic thc hin php lut.
Khc nhau:
im khc bit cn bn gia nh nc php quyn XHCN m chng ta ang xy dng vi nh nc php quyn t sn
ch, nu nh trong nh nc php quyn t sn quyn lc ca nh nc c phn cho ba c quan khc nhau hon ton c lp vi
nhau m nhim, th mt trong nhng nguyn tc quan trng ca nh nc php quyn XHCN l quyn lc nh nc thng nht, c
s phn cng v phi hp gia cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php v t php.
22

Nh nc php quyn Vit Nam l nh nc php quyn XHCN ca dn, do dn, v dn nn h thng php lut th hin tp
trung ch, li ch v nguyn vng ca nhn dn. Tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn m nn tng l lin minh gia giai
cp cng nhn v i ng tr thc. Trong khi nh nc php quyn t sn l ca giai cp t sn nhm thc hin nn chuyn chnh t
sn i vi giai cp v sn v nhn dn lao ng.
Nh nc php quyn Vit Nam c t di s lnh o ca CS VN, thc hin qun l x hi bng php lut, theo php
lut. Nh nc php quyn t sn c t chc di nhiu hnh thc khc nhau nhng nhn chung c 2 hnh thc c bn l qun
ch lp hin v cc hnh thc cng ha, chung quy li u l nn chuyn chnh t sn.
Cu 28: Phn tch vai tr ca Nh Nc i vi qu trnh pht trin kinh t nc ta trong giai on hin nay.
Vai tr tc ng ca Nh Nc i vi kinh t thuc phm vi mi quan h bin chng gia kin trc thng tng v c s h tng:
Nu chnh sch, php lut ca Nh Nc ph hp vi nhu cu khch quan ca nn kinh t, th n s c tc ng thc y kinh t
pht trin; v ngc li, s km hm hoc ph hoi s pht trin kinh t.
Nn kinh t VN hin nay l nn kinh t th trng theo nh hng XHCN, trong , Nh Nc gi vai tr rt quan trng .
1 Vai tr ca Nh Nc trong vic n nh kinh t v m:
Nn kinh t th trng lun din ra nhng bin ng khn lng v tim n nhng nguy c khng hong kinh t trm trng. Do ,
xut hin nhu cu cn s can thip ca Nh Nc nhm iu chnh cc quan h kinh t sao cho t c kh nng xy ra khng hong
nht thng qua chnh sch ti chnh tin t.
Chnh sch ti chnh bao gm cc chnh sch thu v chi tiu ngn sch ca Nh nc nhm iu tit chu k kinh t, m bo cng
n vic lm, n nh gi c v tng trng lin tc ca nn kinh t. Trong nhng thi k kinh t suy gim, chnh sch ti chnh c
tc dng kch cu v sn xut bng cch Chnh ph tng mua, gim thu, do to ra c mt thu nhp quc dn kh dng ln
hn a vo lung tiu ng. Cn trong nhng thi k kinh t "qu nng", chnh ph lm ngc li. Khi tng chi tiu vo thi
im tht nghip cao v lm pht thp, Nh nc tng cung ng tin, dn ti gim li sut (tc gim gi ng tin), nh ngn
hng mi c nhiu iu kin cho vay v chi tiu cho tiu dng c tng ln. iu c ngha l kch cu v tiu dng l b phn
cu thnh ln nht v n nh nht ca tng cu. Li sut thp, ng thi khuyn khch u t, cc ch doanh nghip c th m rng
sn xut, thu thm cng nhn. Trong thi k lm pht cao v tht nghip thp th ngc li, Nh nc lm ngui" nn kinh t
bng cch tng li sut, gim cung ng tin. Cng vi vic gim tin v tng li sut, c ch tiu ln gi c u c xu hng gim
hoc t nht, nu c tng th cng rt chm, v kt qu l thu hp li sn lng v vic lm.
2 Vai tr ca Nh Nc trong vic cung cp hng ha cng cng
Trong nn kinh t th trng, c thnh phn kinh t t nhn. Thnh phn kinh t ny ch yu hot ng v mc ch li nhun nn
ch tp trung u t, pht trin nhng lnh vc c th thu c nhiu li nhun. Cn nhng lnh vc cung cp hng ha cng cng,
nh xy dng c s h tng (giao thng, in, nc, ) th t nhn khng mun hoc khng th u t v vn ln, chm thu hi
vn. M mt nn kinh t mun pht trin th khng th khng c c s h tng. Do vy, n nh v pht trin kinh t, Nh Nc
phi m nhn lnh vc hng ha cng cng.
3 Vai tr ca Nh Nc trong vic chng nhim mi trng
Cc thnh phn kinh t t nhn trong qu trnh hot ng kinh doanh gy ra nhim mi trng, lm cn kit ngun ti nguyn.
Do , cn s can thip, iu tit ca Nh Nc hn ch v khc phc nhng vn ny.
4 Vai tr ca Nh Nc trong vic to lp hnh lang php l vng chc
S pht trin ca nn kinh t thng i hi phi c mt mi trng chnh tr - x hi n nh cn thit. Mt khc, xu th pht trin
ca kinh t th trng l theo hng hi nhp kinh t quc t, do cng cn ti vai tr ca Nh Nc bng cc chnh sch i
ngoi, to mi trng php l vng chc cho qu trnh ny.
23

Cu 29. Anh/Ch hy phn tch quan im ca trit hc Mac-Lnin v bn cht con ngi v v vn gii phng con
ngi.
1/ Quan im ca trit hc Mac-Lnin v bn cht con ngi
a. Con ngi l mt thc th sinh vt x hi
- Khoa hc v thc tin chng t rng, tin u tin ca s tn ti ngi l s sng ca th xc
Th xc sng ca con ngi chnh l sn phm tin ha lu di ca t nhin, l s tip tc pht trin ca t nhin. Ph.Angghen vit
: Bn thn chng ta vi c xng tht, mu m v u c chng ta l thuc v gii t nhin. Do vy, trc ht n b chi phi bi
cc quy lut t nhin sinh hc nh : quy lut trao i cht gia c th vi mi trng, quy lut bin d v di truyn, quy lut tin ha

- S tn ti ca con ngi cn gn lin trc tip vi s tn ti ca x hi

tha mn cc nhu cu ca mnh, con ngi phi tin hnh lao ng sn xut, qua to thnh cc mi quan h x hi v x hi;
trong x hi sn sinh ra con ngi vi tnh cch l con ngi nh th no th con ngi cng sn sinh ra x hi nh th. S
tn ti x hi ca con ngi gn lin vi s tn ti ca thc.
- Con ngi l mt thc th sinh vt x hi, trong c s tc ng an xen ca ba h thng nhu cu (nhu cu sinh hc, nhu cu
x hi, nhu cu tinh thn) v ba h thng quy lut (quy lut sinh hc, quy lut x hi, quy lut tinh thn)
Mi h thng nhu cu v quy lut ny u c v tr, vai tr v tc dng ca mnh trong s tn ti v pht trin ca con ngi ng
thi chng tham gia vo vic quy nh bn cht ca n; trong h thng nhu cu v quy lut x hi lun gi v tr trung tm v c
vai tr quyt nh.
Cc nhu cu ca con ngi, d l nhu cu vt cht hay tinh thn, mang tnh t nhin v x hi, u c quy nh bi lch s, nhng
con ngi hon ton c th t iu chnh, t kim tra cc nhu cu v hot ng ca mnh.
Con ngi tn ti trong th gii khng phi nh cc sinh vt khc, m tn ti vi t cch l ch th ca qu trnh nhn thc v hnh
ng ci to th gii, ci to x hi v ci to chnh bn thn con ngi.
b. Con ngi l ch th ca lch s
- Trit hc Mac-Lnin cho rng, con ngi l sn phm ca lch s (sn phm ca iu kin t nhin v iu kin x hi) ng thi
chnh l ch th sng to ra qu trnh lch s y-lch s ca con ngi. l qu trnh hot ng c thc ca con ngi nhm mc
ch ci to t nhin, ci to x hi v ci to chnh bn thn con ngi.
- Trn c s vn dng php bin chng duy vt, C.Mc kho st bn cht con ngi bt u t hot ng thc tin, t trong hon
cnh x hi lch s c th.
- Bn cht con ngi l tng ho nhng quan h x hi, lun im ny cho thy, con ngi l mt thc th c tnh loi. c tnh
loi ca con ngi hin thc tc l tnh ngi. Tnh ngi bao gm ton b cc thuc tnh vn c ca con ngi, trong c ba
thuc tnh c bn nht l : thuc tnh t nhin, thuc tnh x hi v thuc tnh t duy.
- Bn cht con ngi l tng ho nhng quan h x hi, quan h x hi y c hiu l tng th cc quan h m con ngi
c, ang c v trong chng mc no cn bao hm c nhng quan h trong tng lai.
- Bn cht con ngi l tng ha cc quan h x hi, nhng con ngi bao gi cng l con ngi ring bit, con ngi c th, ng
vi nhng thi i, nhng giai on lch s nht nh, vi tng tp on ngi, ng thi n cng mang bn cht chung ca nhn
loi, pht trin trong ton b lch s loi ngi.
2/ Quan im ca trit hc Mac-Lnin v gii phng con ngi
- Trit hc Mac-Lnin l trit hc v con ngi. Trong Tuyn ngn ca ng Cng sn, C.Mac v Ph.Angghen vit : vnh
vin gii phng ton th x hi khi ch bc lt, ch p bc song x hi khng th no gii phng cho mnh c, nu khng gii
phng cho mi c nhn ring bit. Nh vy, t tng gii phng con ngi, gii phng nhn loi l t tng xuyn sut, l ci ct
li ca Trit hc Mac- Lnin.
- Trit hc Mac-Lnin khng phi l trit hc u tin cp n vn gii phng con ngi. Vn gii phng con ngi
c nhiu hc thuyt trit hc cp n, nhng do hn ch bi lch s , do cha hiu ng v con ngi, v bn cht con ngi,
cho nn khi xc nh gii phng con ngi l gii phng i tng no, bng cc no, gii phng nh th no cc hc thuyt trit
hc trong lch s a ra nhiu quan im khc nhau nhng cha c c cu tr li thch ng.
- Trit hc Mac-Lnin, trn c s gii thch ng n v khoa hc v con ngi, v bn cht con ngi, xc nh bt k s gii
phng no cng bao hm ch l n tr th gii con ngi, nhng quan h ca con ngi v vi bn thn con ngi, l gii
phng ngi lao ng thot khoi lao ng b tha ha. C th ni rng , vn tha ha con ngi v gii phng con ngi chim
v tr trung tm trong quan nim ca C.Mc v i sng x hi. Tha ha l bin thnh ci bn cht khc vi bn cht ban u.
Tha ha con ngi, theo C.Mc l con ngi khng cn l chnh mnh m tr thnh tn ti khc, ci i lp vi mnh. V nguyn
nhn ca s tha ha con ngi l do ch t hu v t liu sn xut v s n dch nhiu mt i vi con ngi gy ra.
- Theo trit hc Mac-Lnin, s tha ha con ngi l do hot ng ca chnh con ngi to ra, v th, con ngi bng hot ng
tch cc ca mnh, c th xo b c s tha ha cho mnh.
24

+ Cn phi xa b ch s hu t sn th s hu vn ng trong s i lp gia hai cc t bn v lao ng n chnh l

ngun gc sinh ra mi n dch con ngi trong x hi t bn.
+ S nghip xa b tha ha, gii phng cho con ngi l s nghip ca qun chng nhn dn lao ng, trong , giai cp v sn
l lc lng nng ct v quyt nh. Bi v ch c giai cp v sn mi c kh nng em li t do v bnh ng thc s cho mi
ngi.
+ S nghip gii phng con ngi, gii phng nhn loi l mt qu trnh lu di. N ph thuc ch yu vo trnh pht trin ca
lc lng sn xut, vo cc iu kin vt cht tt yu cho s nghip gii phng y.
Cu 30: Anh ch hy trnh by mc tiu, nhim v v ni dung c bn ca vic xy dng con ngi Vit Nam p ng giai
on cch mng hin nay?
Theo ch ngha Mc- Lnin: con ngi l sn phm ca lch s cng l ch th sng to lch s.
Con ngi Vit Nam do iu kin t nhin, a l, vn ho hnh thnh nn con ngi Vit Nam mc mc, cht phc c
truyn thng u tranh kin cng bt khut gi nc v phn u khng ngng v s nghip dng nc.
Con ngi Vit Nam hin nay ang ng trc nhng th thch mi cn phi vt qua l:
- u tranh chng li nhng mt tiu cc v hn ch ca c ch th trng mang li c tc ng xu n t tng, tm l con
ngi VN
- Cng vi cuc CM KHKT nh v bo con ngi VN cn pht huy v k tha nhng tinh hoa vn ho ca nhn loi v gi gn
bn sc vn ho ca mnh.
Xy dng con ngi VN p ng giai on CM hin nay:
- Xy dng con ngi VN c nhng c tnh c bn nh: tinh thn yu nc, c ch a t nc khi i ngho, on kt v
s nghip tin b x hi
- C thc tp th, phn u v li ch chung
- Li sng lnh mnh, cn kim, bo v mi trng sinh thi
- Lao ng chm ch vi lng tm ngh nghip, c k lut, k thut v sng to
- Thng xuyn hc tp, hiu bit v nng cao nghip v.
Tm li, con ngi VN c th p ng c nhng yu cu ca giai on cch mng hin nay, mt mt cn tch cc pht huy
v rn luyn nhng u im ng thi khc phc v hn ch nhng nhc im sm a VN thot khi tnh trng i ngho,
lc hu v snh vai cng vi cc cng quc nm chu.