Yourbooks.

vn

Chuyn 1
===================

VECT V CC PHP TON TRN VECT

I. Tm Tt Kin Thc:
1. Vect

Vect l mt on thng c hng, ngha l ch r im mt no

l im u (gc), im mt no l im cui (ngn), c c
trng bi cc yu t:
(*)
Phng
(**)
Hng (chiu)
(***)
ln ( di)
A
B

Hng t im u ti im cui ca vect c gi l hng ca

vect.
uuur
K hiu: Vect c im u l A, im cui l B c k hiu l AB
*r Ngoi
ra,r vect
cn c k hiu bi cc ch in thng nh
r r r u
r r
a, b, c, x, y, u , v... i vi cc vect t do.

uuur

uuur

di ca vect AB l AB AB
Vect-khng l vect c im u trng vi im cui. Do di
ca vect-khng bng 0 v vect-khng
c hng ty .
r
Vect-khng c k hiu l 0 ch khng phi 0.
Gi ca vect l ng thng i qua im u v im cui ca
uuur
vect , v d gi ca vect AB l ng thng AB.
Hai vect c gi l cng phng nu gi ca chng l hai ng
uuur
uuur
thng song song hoc trng nhau. V d hai vect AB
v
CD l hai
uuur uuur
vect cng phng (v AB // CD) v c k hiu l AB // CD
A
B
D

Hai vect cng phng c th cng hng, c th ngc hng.

uuur
uuur
uuur uuur
AB CD
AB // CD uuur
uuur
AB CD

* Vect-khng cng hng vi mi vect.

Hai vect c gi l bng nhau nu chng cng hng v c cng
di:

uuu
r uuur
AB CD
uuur uuur
AB CD uuu
r
uuur
AB CD

Yourbooks.vn

Yourbooks.vn
2. Cc php ton trn vect
a. Php cng hai vect
r

Cho hai vect a v b . Tng ca hai vect ny c xc nh nh sau:

(1) Ly mt im Aubt
k.
uur r uuur r
(2) Dng
cc vect AB a , BC b .
uuur
r
r uuur uuur uuur r r
Vect AC c gi l tng ca hai vect a v b : AC AB BC a b
T , ta c cc quy tc sau y:
Quy tc ba im (Quy tc chn im)
uuuu
r uuur uuur
Vi ba im M, N, P bt k, ta c: uMN
MP PN
uuur uuuur uuuur
uuuuuur
M rng ra, ta c quy tc n im: A1 An A1 A2 A2 A3 ... An 1 An
Quy tc hnh bnh hnh:
uuur uuuu
r uuuu
r
Vi hnh bnh hnh MNPQ bt k, ta c: MP MN MQ
Cc tnh cht ca php cng vect:
r r

r r

(1) Tnh giao hon:

ab ba
r r r
r r r
a b c a b c
(2) Tnh kt hp:
r r r
(3) Cng vi vect-khng: a 0 a
Ta cng c mt bt ng thc kh quan trng sau y:
r r r r
r
r
ab a b
(Du = xy ra a b )
b. Php tr hai vect:

Vect i: Vect a c gi l vect i ca vect b khi a v b l

r
r
a b
r
r
hai vect ngc hng v c cng di: a b r r
a b
r
r
r
Hiu ca hai vect a v b l tng ca vect a vi vect i ca
r
r r r r
vect b : a b a b

Cc quy tc:
Quy tc ba im:
uuuu
r uuur uuuu
r
Vi ba im M, N, P bt k, ta c: MN PN PM
Quy tc chuyn v:
r r
r
r r r
r r r
Vi ba vect a, b v c ta c: a b c a c b
3. Php nhn mt vect vi mt s thc
r

Tch ca s thc k vi vect a l mt vect, k hiu l k a , c xc

nh nh sau:
r r
r r
Nu k 0 hoc a 0 th k a 0
Yourbooks.vn

Yourbooks.vn

r
r
r r
r
r
ka

k
a
k

0
Nu
v a 0 th k a a v
r
r
r r
r
r
k
a

k
a
k

0
Nu
v a 0 th k a a v

T ta c cc h qu sau y:
r r
k 0
ka 0 r r
a0
r
r
ka k a

Cc tnh
cht ca php nhn
mt vect vi mt s thc:
r r
r r
1a a
;
1a a
r
r
k ma km a
r
r
r
k m a k a ma
r r
r
r
k a b k a kb

iu kin ba im thng hng:

Ba im A, B, C thng hng

uuu
r
uuur
uuur
uuur r
k 0 : AB k AC , : AB AC 0

4. H thc trung im - trng tm

a. H thc trung im:
Cho on thng AB, M l trung im ca on AB v O l mt im
bt k.
Ta c: M l trung uim
ca
AB
uuu
r
uuur
AM = MB v AM MB
uuuu
r uuur
AM MB
uuur
uuur
MA MB
uuur uuur r
MA MB 0
(1)
uuu
r uu
r

uuu
r uur

MI IA MI IB 0
uuur uu
r uur
2IM IA IB
uu
r uur
uuur IA IB
IM
2

(theo quy tc ba im)

(theo quy tc chuyn v)
(2)

T cc h thc (1) v (2) ta suy ra:

uuur uuur r
iu kin cn v M l trung im ca AB l MA MB 0
iu kin cn v M l trung im ca AB l tn ti mt im
uu
r uur
uuur IA IB
I sao cho IM
2

* Ch : Khi cho im I M, ta c h thc (2) h thc (1)

b. H thc trng tm:
Yourbooks.vn

Yourbooks.vn
Cho tam gic ABC. Gi G l trnguuurtmuuca
tam gic, ta c:
ur uuur r
G l trng tm tam gic ABC GA GB GC 0
(3)
(Chng minh: Bn c c th s dng quy tc hnh bnh hnh hoc h
thc (2)).
Vi im O bt k, ta c h thc (1) c bin i nh sau:
uuur uuu
r
uuur uuu
r
uuur uuur r
(3) GO OA GO OB GO OC 0
uuur uuu
r uuu
r uuur

3GO OA OB OC 0
uuu
r uuur uuur
uuur
OA OB OC 3OG
uuu
r uuur uuur
uuur OA OB OC
OG
3

(4)

T cc h thc (3) v (4) ta suy ra:

iu kin cn v G l trng tm tam gic ABC l

uuu
r uuur uuur r
GA GB GC 0

iu kin cn v G l trng tm tam gic ABC l tn ti mt

uuu
r uuur uuur
uuur OA OB OC
im O sao cho OG
3

* Ch : Khi cho im O G, ta c h thc (4) h thc (3)

II. CC DNG BI TP C BN
1. Dng 1: Chng minh hai vect bng nhau:
Phng php gii:
-

r
r
a b
r r

Dng nh ngha hai vect bng nhau: a b r r

a b

- S dng tnh cht ca hnh bnh hnh

V d 1. Cho t gic ABCD. Gi M, N, P, Q u
theo
th t l trung im ca cc
uuu
r uuur
on AB, AC, CD v BD. Chng minh rng: MN QP
Gii. Ta thy: MN // AC v MN = AC
(tnh cht ng trung bnh)
QP // AC v QP = AC
(tnh cht ng trung bnh)
uuuu
r uuu
r
uuuu
r
uuur
uuuu
r uuur
MN

QP
MN

QP
Do MN // QP v MN = QP
v
MN QP (ccm)
V d 2. Chouut
gic ABCD. Gi M, N, P utng
ng l trung im ca AD, BC
ur uuur
uur uuur
v AC. Bit MP PN . Chng minh rng: AD BC
uuur

1 uuur
2
uuur 1 uuu
r
PN // AB v PN = AB PN AB
2
uuur uuur
uuur uuur
Mt khc, theo gi thit MP PN AB DC

Gii. Ta thy: MP // DC v MP = DC MP DC

Yourbooks.vn

Yourbooks.vn uuur uuur

Suy ra ABCD l hnh bnh hnh. Vy AD BC (ccm)
2. Dng 2: Chng minh cc ng thc vect:
Phng php gii:
- Bin i v tri thnh v phi hoc bin i v phi thnh v tri.
- Bin i tng ng.
- S dng tnh cht bc cu.
V d 3. Cho t gic ABCD. Gi M, N l trung im ca AD v BC. O l
trung
im ca MN. Chng minh cc ng thc sau:
uuur uuur uuur uuur
a. AB DC AC DB
uuuu
r 1 uuur uuur 1 uuur uuur
AB DC AC BD
2
uuu
r uuur uuur uuur 2r
c. OA OB OC OD 0
uu
r uur uur uur
uur IA IB IC ID
d. IO
vi I l mt im bt k.
4

b. MN

Gii.
uuur uuur uuur uuu
r uuur uuur uuur uuu
r uuur uuur
a. AB DC AC CB DC AC DC CB AC DB
b. Ta c:

uuur uuur uuuu

r uuuu
r uuur
uuuur uuuu
r uuur
AB DC AM MN NB DM MN NC
uuuu
r uuuu
r uuuur
uuur uuur
uuuu
r r r
uuuu
r
= 2 MN AM DM NB NC 2MN 0 0 2MN

uuuu
r 1 uuur uuur 1 uuur uuur
MN AB DC AC DB
2
2

c. Ta thy:

uuu
r uuu
r uuur uuur uuu
r uuur
uuu
r uuur
OA OB OC OD OA OD OB OC
uuuu
r uuur
uuuu
r uuur r
= 2OM 2ON 2 OM ON 0

d.
T kt qu cu c. ta c:
uuu
r uuur uuur uuur r

OA OB OC OD 0
uur uu
r
uur uur
uur uur
uur uur r
OI IA OI IB OI IC OI ID 0
uur uu
r uur uur uur
4 IO IA IB IC ID

* Ch :
im O nh trn c gi l trng tm ca t gic ABCD. Trng
tm ny l duy nht v lun tha mn cc h thc phn c. v d.
Ta c th chng minh ba ng thng MN, PQ, EF ng quy ti O l
trung im mi ng, trong M, N, P, Q, E, F ln lt l trung im ca
cc on AD, BC, AB, CD, AC v BD.
O lun nm trn on thng ni mt nh ca t gic vi trng tm
ca tam gic to bi ba nh cn li.

V ud
4. Cho 6 im
A, B, C, D, E, F btuuk
trn mtr phng.
Chng
minh:
uur uuur uuur uuu
r
ur uuur uuu
uuur uuu
r
a. uAB
b. AB r CD EA ED CB
CD AD CB
uur uuu
r uuur uuur uuur uuur uuur uuur uuu
c. AD BE CF AE BF CD AF BD CE
Yourbooks.vn

Yourbooks.vn

uuur uuur uuur uuu

r uuu
r uuur uuur
d. AB CD EF GA CB ED GF

Gii.
uuur uuur uuur uuu
r
uuu
r uuur uuu
r uuur
uuur uuur
a. AB
CD AD CB AB AD CB CD DB DB (ng)
uuur uuur uuu
r uuur uuu
r
uuu
r uuur uuur uuur uuu
r r
uuu
r r
b. uAB
CD EA ED CB AB BC CD DE EA 0 AA 0 (ng)
uur uuu
r uuur uuur uuur uuur
uuur uuur uuu
r uuur uuur uuur r
c. AD uuBE
CF AE BF CD AD AE BE BF CF CD 0
ur uuu
r uuur r
uuu
r r
ED FE DF 0 EE 0 (ng)
uuur uuur uuur uuu
r uuu
r uuur uuur
d. AB uuCD
EF GA CB ED GF
ur uuur uuur uuur uuur uuur uuu
r r
uuu
r r
(ng)
AB BC CD DE EF FG GA 0 AA 0
V d 5. Cho tam gic ABC, AM, BN, CP l cc trung tuyn. D, E, F l trung
uuu
r uuur uuur
uuur uuur uuur
im ca AM, BN v CP. Chng t rng: 3 OA OB OC 4 OD OE OF
vi O l mt im bt k.
uuu
r uuur uuur

uuu
r

uuuu
r

uuu
r uuuu
r

uuur

uuur

Gii. Ta c: 2OA OB OC 2OA 2OM 2 OA OM 2.2OD 4OD

uuu
r uuur uuur
uuur
uuu
r uuur uuur
uuur
Tng t: OA 2OB OC 4OE v OA OB 2OC 4OF
Cng v cc bt ng thc trn, ta thu c ccm.
3. Dng 3: Chng minh ba im thng hng
Phng php gii:
uuu
r
uuur
uuur
uuur r
Ba im A, B, C thng hng k 0 : AB k AC , : AB AC 0
V d 6. Cho tam gic ABC. O, G, H th t l tm ng trn ngoi tip, trng
tmuuuv
trc tm cauuu
tam
gic. Chng minh:
r uuur uuur
r
a. HA
HB HC 2 HO
uuu
r uuu
r uuur uuur
b. OA OB OC OH
c. O, G, H thng hng
Gii.
a. Gi M l trung im ca BC.
Ta thy: AH // MO (cng vung gc vi BC)
AH AG

2 (nh l Ta-lt) AH = 2MO

MO MG uuur
uuuu
r
T suy ra HA 2MO
(1)

Mt
khc, vuuM
l trung im ca BC nn theo h thc trung im ta c:
uuur uuur
uur
(2)
HB HC 2 HM
uuur uuur uuur
uuuu
r uuuur
uuur
Cng v u(1)
v
(2)
ta
suy
ra
HA HB HC 2 MO 2 HM 2 HO
uu
r uuur uuur uuu
r uuuu
r uuu
r uuur uuur
b. Ta c OA OB OC OA 2OM OAuuurAHuuur OH
uuur
uuur
c. G l u
trng
tm
tam
gic
ABC
nn
OA OB OC 3OG
uur
uuur
Do OH 3OG . Vy O, G, H thng hng.
V d 7. Cho t gic ABCD. Cc im M, N theo th t thay i trn cc cnh
AD, BC sao cho

AM CN

. Cc im E, F ln lt l trung im ca AC v
AD CB

BD. Chng minh I lun chuyn ng trn on EF.

Yourbooks.vn

Yourbooks.vn
AM CN

k
Gii. t
AD CB

0 k 1

V E l trung im ca AC, I l trung im ca MN nn theo V d 3. ta c

uur 1 uuuu
r uuur 1 uuur uuu
r 1 uuur uuu
r
EI AM CN k AD kCB k AD CB
2
2
2

(1)

Mt khc do E v F l trung im ca AC v BD
uuur

r
1 uuur uuu
AD CB
2
uur
uuur
T (1) v (2) suy ra EI k EF . Ta c ccm.

Nn EF

(2)

4. Dng 4: Chng minh hai im trng nhau

Phng php gii:
uuur r
- A trng B AB 0
uuur uuur
- A trng B M : MA MB
uuur uuu
r uuur

V d 8. Chng minh rng AD BE CF 0 l iu kin cn v hai tam

gic ABC v DEF c cng trng tm.
Gii. Gi G v G th t l trng
tm ca cc tam gic ABC v DEF.
uuuur uuuur uuuur r
V G l trng tm nn ta c: G ' D G ' E G ' F 0
uuuur uuu
r uuur uuuur uuur uuu
r uuuur uuur uuur r
G ' G GA AD G ' G GB BE G ' G GC CF 0
uuuur uuu
r uuu
r uuur
uuur uuu
r uuur r
3G ' G GA GB GC AD BE CF 0
uuuur uuur uuu
r uuur r
3G ' G AD BE CF 0

uuuur

Do hai tam gic ABC v DEF c cng trng tm G ' G 0

uuur uuu
r uuur r
AD BE CF 0
V d 9. Cho M, N, P, Q. R, S ln lt l trung im ca cc cnh AB, BC,
CD, DE, EF, FA ca lc gic ABCDEF. Chng minh rng cc tam gic MPR
v NQS c cng trng tm.
uuuu
r uuur uuu
r 1 uuur 1 uuu
r 1 uuu
r
2
2
2
r uuu
r r
1 uuur uuu
AC CE EA 0
2

Gii. Xt MN PQ RS AC CE EA

Mt khc, theo V d 8. ta c ccm.

5. Dng 5: Tm tp hp cc im tha mn mt ng thc vect cho trc
Phng php gii:
-

uuuu
r r
r
OM a vi O c nh v a khng i th tp hp im M l ng trn
r
tm O bn knh a
uuur uuur
MA MB vi A, B c nh th tp hp im M l ng trung trc ca

on thng AB
Yourbooks.vn

Yourbooks.vn

uuuu
r
r
r
OM ka vi O c nh, a khng i v k R th tp hp im M l
r
ng thng i qua O v c cng phng vi a
uuuu
r
r
OM ka vi O, A c nh v k R th tp hp im M l ng thng OA

V d 10. Cho t gic ABCD uuur uuur uuur

a. Xc nh im O sao cho OB 4OC 2OD
uuur uuuu
r uuuu
r
uuur
b. Tm tp hp cc im M tha mn h thc MB 4MC 2MD 3MA
Gii.
a.
Ta c:
uuur uuur

uuur
uuu
r
uuur uuur uuu
r
OB 4OC 2OD 3OB 2OD 4OC 2OB
uuur
uuur uuur
uuur uuu
r
3OB 2 OD CO 2 CO OB
uuur
uuur uuu
r
3OB 2 CD CB
uuur uuu
r
uur
Gi I l trung im ca BD. Khi CD CB 2CI
uuur 4 uur
uuu
r
uur
Vy 3OB 4CI hay OB CI
3

T suy ra v tr ca im O
uuur uuuu
r uuuu
r
uuur
b. MB 4MC 2MD 3MA

uuuu
r uuu
r uuuu
r uuur
uuuu
r uuuu
r
uuur
MO OB 2MO 4OC 2 MO MD 3MA
uuuu
r uuur uuur uuur
uuur
3MO OB 4OC 2 DO 3MA
uuur uuur
uuur
uuur uuur uuur r
M theo cu a. th OB 4OC 2OD OB 4OC 2 DO 0
uuuu
r
uuur
Do 3MO 3MA MO = MA

Vy tp hp im M l ng trung trc ca OA
III. BI TP T LUYN

1. Cho tam gic u ABC ni tip ng trn (O).

a. Xc
nhr cc
im M, rN, uPuurtha
mn cc h
thc sau:
uuuu
r uuu
uuu
r uuur uuu
uuur uuur uuu
r
OM OA OB , ON OB OC , OP OC OA
uuuu
r uuur uuur r
b. Chng minh: OM ON OP 0

2. Cho tam gic ABC. Gi A l im i xng vi B qua A, B l im i

xng vi C qua
B, C l im i xng
vi
A qua C. O l mt im bt k.
uuu
r uuur uuur uuur uuuu
r uuuu
r
Chng minh OA OB OC OA ' OB ' OC '

3. Cho tam gic ABC u tm O, M l mt im nm trong tam gic. Chng

uuuur uuuu
r uuur

r
3 uuuu
2

minh MH MK ML MO vi H, K, L th t l hnh chiu ca M trn AB,

BC v CA.

Yourbooks.vn

4.

Yourbooks.vn
Cho tam gic ABC, BC = a, AC = b, AB = c. I l tm ng trn ni tip
uu
r uur uur r
tam gic. Chng minh aIA bIB cIC 0

5. Gi

uur

1 uuur

G l trng tm tam gic ABC. Cc im I, J tha mn BI 4 BC ,

uur
r
uur uu
r
uuur
uuu
r
2 uuu
JA JC . Phn tch cc vect IG , IJ theo cc vect BA v BC . T
3

suy ra ba im I, J, G thng hng.

6. Cho ng thng d v tam gic ABC. Tm im M thuc ng thng d

sao cho:
uuur uuur uuuu
r
a. MA MB MC nh nht
b.

uuur uuur uuuu

r
MA MB 2 MC nh nht

7. Cho tam gic ABC.

uu
r

uur uur

a. Xc nh im I sao cho 3IA 2 IB IC 0

b. Chng
minh rng ng
thng ni hai im M, N xc nh bi h thc
uuuu
r
uuur uuur uuuu
r
MN 2 MA 2MB MC lun i qua mt im c nh
uuur uuur uuur uuur uuur
c. Tm tp hp cc im H sao cho 3HA 2 HB HC HA HB
uuu
r uuur uuur

uuur uuur

d. Tm tp hp cc im K sao cho 2 KA KB KC 3 KB KC

8. Cho im M nm trn cnh BC ca tam gic ABC. Chng minh rng:

uuuu
r MC uuur MB uuur
AM
AB
AC
BC
BC

tam gic ABC v ba s , , tha mn iu kin 0 .

uuur
uuur
uuuu
r r
Chng minh rng tn ti duy nht im M sao cho MA MB MC 0

9. Cho

Yourbooks.vn

Yourbooks.vn

Yourbooks.vn

Download ti
liu min ph

Gio trnh, ti
liu
tham
kho t lp 5 n i Hc, Sau i Hc
Tm ti liu theo file : word / pdf / ppt

HN HNH C PHC V QU C GI

Yourbooks.vn