NH THC CON NGI PHI

THNG TRONG BN
Anthony Robbins
e-bookprc.blogspot.com
Kho Ebook Prc "Chun" nht

Mc Lc
LI NI U
PHN MT: GII PHNG NGUN TIM NNG CA
BN
Chng 1: NHNG C M CHO I MNH
Chng 2: NHNG QUYT NH TO SC MNH
Chng 3: NHNG SC MNH DT NN CUC
I
Chng 4: NHNG NIM TIN CA TA: SC
MNH XY DNG V SC MNH HY HOI
Chng 5: THAY I C TH XY RA TRONG
NHY MT KHNG?
Chng 6: THAY I MT THI QUEN: KHOA
IU KHIN BNG LIN TNG
Chng 7: LM TH NO T IU BN THC
S MONG MUN

Chng 8: HI TC L TR LI
Chng 9: GII VN DNG NGN T S EM
N THNH CNG
Chng 10: SC MNH CA NHNG N D
TRONG I SNG
Chng 11: MI CM XC TO SC MNH
Chng 12: AM M DIU K: XY DNG
TNG LAI THI THC
Chng 13: MI NGY TH THCH TM TR
PHN HAI: H THNG CH O GIP LM CH I
MNH
Chng 14: NH HNG TUYT VI: H THNG
CH O CA BN
Chng 15: CC GI TR CA CUC I: LA
BN NH HNG CHO BN
Chng 16: CC NGUYN TC: L DO BN
KHNG HNH PHC
Chng 17: NHNG BI HC CA KINH NGHIM:
SI CH DT NN CUC I
Chng 18: C TNH: B QUYT PHT TRIN
PHN BA: BY NGY NH HNG VN MNH

CA BN
Chng 19: VN MNH CM XC: THNH CNG
CH THC DUY NHT
Chng 20: VN MNH THN XC: NGC T
AU KH HAY CUNG IN HNH PHC
Chng 21: VN MNH CC MI QUAN H: NI
CHIA S V QUAN TM
Chng 22: S MNH TI CHNH: PHNG
PHP N GIN LM RA CA CI
Chng 23: SNG TRUNG THC: QUI LUT C
X CA BN
Chng 24: LM CH THI GI V I SNG
CA BN
Chng 25: NGH NGI V GII TR: NGAY C
THNG CNG NGHI MT NGY!
Chng 26: THCH TT NH: SC LC
CON NGI C TH I N U

LI NI U
Vi t cch l nh tm l chnh ca bnh vin
Bellevue, thnh ph New York, ti chng kin nhiu
mnh i kh au, khng ch ring nhng bnh nhn
tm thn, m c nhng nhn vin "bnh thng","kho
mnh" ang cha tr cho bnh nhn. Ti cn thy s bt
hnh c nhng ngi tng i thnh cng v c a
v cao n gp ti phng khm t. Rt thng, s au
n v s khn kh l iu khng mong mun v cui
cng cng qua i khi con ngi chu cho cc nim tin,
tnh cm v hnh ng ca h lm thay i qui trnh ca
i sng. Kh ni nhiu khi h khng lm th. H nn
n, ri c thay i kt qu xu hay thng ri vo s
lng l ch than trch cuc i khng khip ca h
hay bng cch no c mt ai "sp xp cho".
Nhng ngi c kh nng nhn ra rng h nh
ot kt qu ca cuc sng ring khng phi lc no
cng d. Thc t l, n thng l mt cng vic c tnh
cht p o. Do , ti lun tm kim mt phng php
v nhng k thut mi khi lm vic bnh vin v i
vi nhng bnh nhn ring ca ti. Nm nm v trc,
ln u tin ti nghe bit v tc phm ca Tony Robbins
v theo mt trong nhng kha tp hun ca anh new
York. Ti , ti thy l, Tony gp phn vo nim tin
ca ti khi cho rng bt k ai lnh mnh c bn u c

th lm ch v sng cuc i trn y, ngay sau , ti

theo kha hc hai tun c cp giy chng nhn ca
Tony, cng nh cng cc ng nghip v cc bnh nhn
theo tip cc kha khc. Ti gi l kha"Hun luyn
c Bn cho cuc sng". Ri ti gii thiu hng lot bng
ghi m v cun sch u tay ca anh, Nng Lc v tn.
Mc du mt s ng nghip ca ti kh chu v
ngc nhin khi ti gii thiu nhng tc phm ca mt
thanh nin chng c bng cp, m nhng ai c v
nghe Tony l i n ch tn thnh. Thm vo ti liu
ng n v d lnh hi, Tony c mt ti nng v mt
phong thi li cun lm cho iu vit ra ca anh d nm
bt.
Cui cng, v ti v ti tham d kha hc"By Ngy
Hnh thnh cuc Sng"cha ng nhng khi nim c
bn trong tc phm mi nht ca anh, nh Thc Con
Ngi Phi Thng Trong Bn. Ngy ngh cui tun
cho chng ti phng cch to nhng thay i ni
nhng gi tr, nguyn tc v nhng tiu chun so snh,
m trn hai nm qua, gip chng ti sng mt i
sng hu ch v trn y hn.
Ti nhn thy ni Tony mt ngi thy v i trong
cuc chi i sng. Ci nhn thu sut, s thng minh,
nim say m v s dn thn xc ng ca anh ta lun
hin din v truyn cm hng. c cun sch ny nh
th chng ta ngi i din vi Tony v ht tm tr vo

cuc tr chuyn th v vi anh. Cun sch ny cn tip

tc c chng ta tham kho nh mt loi s tay ca
ngi s dng cho bt k lc no cuc sng t ra
nhng th thch mi hay c nhng i hi ang din
bin. N cung cp mt kho phng tin cho s thay i
lu di, cng nh nhng bi hc lm phong ph cht
lng cuc sng. Tht vy, nu c nhiu ngi c cun
sch ny v thc tm p dng nhng iu ch dn ca
n, hn ti v nhiu ng nghip ca ti ht vic lm
mt.
FREDERICK L. COVAN, Tin s trit.

PHN MT: GII PHNG NGUN TIM NNG CA BN

Chng 1: NHNG C M CHO I MNH
"Ngi chn chn tin vo vn mnh,
ngi nng ni tin vo may ri".
-BENJAMIN DISRAELI
Chng ta ai ai cng c nhng c m...Ai ai cng
mun tin vng tn y lng rng mnh c mt nng
khiu ring. C kh nng thay i, c th gy nh hng
c bit trn ngi khc v c th bin i th gii ny
tr nn tt hn. C nhng lc trong cuc i, chng ta
ai ai cng c mt vin nh v cuc sng ti p hn
m chng ta ao c v ng c hng. Th nhng,
vi nhiu ngi trong chng ta, nhng c m b bao
ph dy c bi nhng tht vng v nhng nhng ci
tm thng ca cuc sng khin chng ta thm ch
khng cn ch c gng vn ln. vi qu nhiu
ngi, nhng nhng c m b tan v-v cng vi n,
mun lm nn vn mnh ca mnh cng tan v theo.
Nhiu ngi mt nim tin vng chc, l yu t sc
bn ca thnh cng. Cuc i ti l mt cuc tm kim
khng ngng phc hi c m v bin n thnh hin
thc, nhc nh chng ta nh li v s dng ngun nng
lng v bin cn ang ng yn trong mi ngi chng
ta.

Ti khng th no qun ci ngy ti b tc ng

mnh lit, ci ngy ti thc s sng vi c m ca
mnh. Hm y ti ang bay trn chuyn trc thng ring
t los Angeles n qun Cam c mt cuc thuyt
trnh. ang khi bay trn thnh ph Glendale, ti t
nhin nhn ra mt ta nh nguy nga bn di v ti cho
trc thng ca ti bay l l trn ngi nh . Nhn
xung, ti nhn ra y chnh l ngi nh m mi cch
y 12 nm, ti tng gi chn gc cng .
Hi y, lc no ti cng lo khng bit chic
Volkswagen 1960 ca ti c sc chy ht qung ng
30 pht a ti ti ch lm vic hay khng. Mi bn tm
trng yu ca i ti l lm sao tn ti; ti thy s
hi v c n. Nhng hm , khi ti bay ln trn
khng, ti thm ngh," mi ch mt thp nin m thay
i n th!". Hi trc, ti cng tng c nhng gic
m, nhng hnh nh chng chng bao gi tr thnh hin
thc. Nhng nay, ti tin rng mi tht bi v v vng
ti gp trong qu kh tht s t nn mng cho s
hiu bit gp phn to nn cuc sng mi m ti ang
c hng. ti tip tc bay dc theo b bin xung
pha nam v ti nhn thy nhng ch c heo ang chi
a vi nhng ngi lt vn trn nhng ngn sng
bin. l hnh nh m Becky, v ti cng vi ti tng
yu thch v coi nh mt mn qu c bit ca cuc i.
Cui cng ti ti Irvine. trng xung di, ti hi lo

lng khi thy bn ngoi hng ro ch ti sp thuyt

trnh, ng x kt cng xe c v ngi sut c vi cy
s. ti ngh thm,"tri, mong sao chuyn g ang xy ra
c th kt thc sm ngi ta kp n d bui thuyt
trnh ca ti".
Nhng khi ti h cnh xung sn bay, trc mt ti
l mt quang cnh mi:Hng ngn ngi ang c bo
v chn li ngay ti ch ti sp p xung. t nhin ti
bt u hiu ra s thc. Giao thng b kt l v ngi ta
n d bui thuyt trnh ca ti! Chng ti d kin
khong 2 ngn ngi tham d, th m by gi c n 7
ngn ngi trong mt hi trng ch kh nng cha
ti a 5 ngn! Khi ti t sn bay bc vo hi trng,
hng trm ngi vy kn ly ti v i c m hn ti
hay k cho ti nghe nhng g m cng vic ca ti
nh hng trn i sng ca h.
Nhng cu chuyn h k cho ti tht kh tin. mt b
m gii thiu cho ti a con trai b tng b nh gi
l"Hiu ng" v"Khuyt nng hc tp".bng cch p
dng nhng nguyn tc X L Trng Thi dy trong
sch ny, khng nhng b khng phi cho cu b ung
Ritalin na, m hai m con t do y di sang
California v y cu b c nh gi l thin ti!
Mt qu ng k cho ti nghe chuyn ng ta p dng
nhng k thut ca khoa iu khin S Thnh Cng v
b hn c thi s dng cocain. Mt cp v chng

tui 50 chia s cho ti nghe chuyn ca h ang chun

b ly hn th hc c bi hc v Qui Lut Bn Thn. Mt
thng gia k ti nghe, thu nhp hng thng ca ng ch
trong 6 thng tng t 2,000 la ln trn 12,000
la v mt nh doanh nghip k rng ng tng doanh
thu ca cng ty ln trn 3 triu la trong vng 18
thng nh p dng nhng nguyn tc v Nhng cu Hi
Cht Lng v X L Cm xc. Mt c gi tr p cho
ti xem nh ca c hi trc, nay c gim c trn
hai chc k l nh p dng nhng nguyn tc v n By
trong sch ny.
Ti xc ng v nghn ngo khng th ni ln li
lc ng trong phng. Khi ti nhn xung c ta vi
5,000 khun mt ti ci d thng, lc y ti thc
c ti ang sng gic m ca mnh! Tht l mt mt
cm gic k diu khi bit rng n sau nhng m my
nghi ng, ti li c c nhng thng tin, nhng chin
lc, trit l, k nng c th gip bit bao ngi ang
hin din y c th t to kh nng cho mnh bin
i cuc i mnh. C mt dng hnh nh v cm xc
tun tro trong ti. Ti bt u nh li mt kinh nghim
n vi ti mi ch cch y t nm. Khi ngi n c
trong cn h nh ca ti Venice, California v trong
tm trng c n bun ti ti ru mnh theo iu tr tnh
ca mt bn tnh ca Neil Diamond. Ti c cm tng
nh cuc i mnh chng l g c, mi s kin ca cuc

i hon ton lm ch con ngi ti. Th ri ti cng

nh li ci giy pht m cuc i ti bin i, giy pht
ti tht ln,"Thnh cng ri! Ti bit l mnh ng
gi hn tt c nhng g mnh hin ang c trong cuc
i, v tr c, tnh cm v th xc". Th l ti lm
mt quyt nh v chnh quyt nh ny thay i hn
cuc i ca mnh. Ti quyt nh s khng bao gi
hi lng vi nhng g di mc tim nng ca mnh.
Ai c th ng c quyt nh ny dn ti n pht giy
k diu nh th?
Ti c con ngi mnh tun tro ra trong bui
thuyt trnh ti hm y v khi ti ri ging ng, hng
ngn ngi ra tn sn bay tin ti. mt ti bng
tro l khi ti t n Thng ban cho ti giy pht
hnh phc ny. Ti ang sng thc hay trong m? Vn
l cng mt anh chng m mi cch y 8 nm lun
lun phi vt ln vi cuc i, tht vng, c n v
khng th iu hnh c cuc i mnh? Thn hnh th
bo ph, ti th khng mt ng xu, ti mang tm trng
khng bit c th sng cn hay khng. Lm sao mt anh
chng t tui nh ti vi trnh hc vn ch ht bc
trung hc, m c th to ra nhng thay i k diu
n th?
Cu tr li ca ti tht n gin: ti hc c
cch trang b cho mnh mt nguyn tc m by gi ti
gi l tp trung nng lng. Nhiu ngi khng bit g

v ci kh nng to ln m chng ta c th trc tip iu

khin khi chng ta tp trung mi ngun lc ca mnh
lm ch ch mt lnh vc duy nht ca i mnh. iu
khin tp trung ging nh mt tia lade c kh nng chc
thng bt c vt cn no ngn chn bn. Khi chng ta
kin tr tp trung vo vic ci thin mt lnh vc no,
chng ta pht trin c nhng cch thc phn bit c
o lm cho lnh vc tt hn. Mt l do khin t
ngi chng ta t c iu chng ta mong mun,
l v chng ta khng bao gi nh hng s tp trung
ca chng ta: chng ta khng bao gi tp trung nng
lng ca mnh. Ti tin rng mt trong nhng bi hc
quan trng ca cuc i l hiu c ng c no thi
thc chng ta trong hnh ng ca mnh. iu g hnh
thnh nhn cch ca mt ngi? Tr li cu hi ny s
cng hin chng ta nhng cha kha c bn hnh
thnh vn mnh ring ca mi ngi.
Sut cuc i, ti khng ngng b thu ht bi mt
tiu im duy nht v thc bch: Ci g lm nn nhng
khc bit v cht lng ca mi cuc i? Lm sao
chng ta thng gp khng t ngi xut thn t mi
trng ngho kh v v vng, vy m h thnh cng
trong cuc i v li nhng n tng su sc cho
chng ta? Ngc li, lm sao nhiu ngi c hon cnh
u i. Cc phng tin thnh cng c sn trong tm
tay, vy m h i n mt kt cuc thm hi, tht

vng v nhiu khi ri vo thi nghin ngp? iu g lm

cho mt s cuc i tr thnh mu mc v mt s khc
tr thnh li cnh bo? B quyt no to nn nhng cuc
i hnh phc, say m, sung mn, trong khi nhng cuc
i khc tr thnh v v, nhm chn?
Ni m nh k diu ca bn thn ti bt u bng
nhng cu hi n s:"Lm cch no ti kim sot
trc tip i mnh? Hm nay ti c th lm g bin
i i ti cng nh gip ti v ngi khc hnh thnh
vn mnh ca mnh? Lm cch no ti m rng, hc
hi, pht trin v chia s s hiu bit ca ti vi nhng
ngi khc mt cch th v v c ngha?"
T hi cn rt tr, ti pht trin mt nim tin l
tt c chng ta c mt trn i l cng hin mt ci
g c o, ti tin l tn trong thm tm chng ta ai ai
cng c ph bm mt thin khiu c bit. Ti thc
s tin rng trong mi ngi chng ta u tim n mt
nng lc siu phm. mi ngi chng ta u c mt ti
nng, mt thin khiu, mt cht thin ti no ang ch
chng ta m ra. C th l nng khiu ngh thut hay m
nhc. C th l kh nng giao tip k diu vi nhng
ngi chng ta thn thng. C th l mt nng khiu
kinh doanh hay sng to a chng ta vo ngnh
doanh nghip hay mt s nghip no. ti tin l To Ha
khng thin v ai. tt c chng ta c To Ha dng
nn mi ngi vi nt c o ca mnh, nhng tt c

u c ngi ph cho nhng c hi ng u trong i

sng c th sng hnh phc. Nhiu nm trc, ti
quyt sng cuc i mnh bng cch u t n hu ca
To Ha vo mt ci g cn lu li sau khi cuc i ti
qua i. Ti quyt l mt cch no ti phi cng
hin th no cho cuc i n cn tn ti mi sau khi
ti ra i.
Ti tha thit ku mi bn khng ch c gng c ht
cun sch ny, m cn tn dng tt c nhng g bn
hc c em p dng vo cuc sng n s hng
ngy. y l bc cn thit v ti quan trng bn
mang li kt qu cho cc c gng ca bn trong cuc
i.
LM TH NO TO C NHNG THAY I LU
BN
Nhng thay i ch c gi tr ch thc khi chng lu
bn v hp l. Chng ta ai cng tng c kinh nghim v
nhng thay i nht thi, ri li cm thy chn nn
v tht vng ngay sau . Thc ra nhiu ngi mun
thc hin nhng thay i, nhng km theo mun l
ni e ngi v lo lng khng bit nhng i thay ca mnh
c lu bn hay ch l tm b. Mt v d n s cho
chuyn ny l trng hp mt ngi mun bt u n
king, nhng cm thy chn ch, ch yu l v ni tim
thc h, h tin chc l nhng c gng h thc hin s
ch mang li cho h mt phn thng trong pht chc

m thi. C i ti, ti theo ui nhng nguyn tc t

chc c bn, l nguyn tc thay i lu bn v bn
s hc c cc nguyn tc ny v cch p dng chng
trong sch ny. Nhng by gi, ti mun chia s vi bn
3 nguyn tc thay i s ng m bn cng nh ti c
th p dng ngay thay i i mnh. Chng rt n
gin, nhng li v cng hiu qu nu ta bit p dng
kho lo.
Bc Th Nht
NNG CAO TIU CHUN
Mt ln bn mun thc hin mt s thay i, vic
u tin bn phi lm l nng cao cc tiu chun ca
bn. Khi ngi ta hi ti iu g thay i i ti tm
nm v trc, ti tr li rng dt khot iu quan trng
nht l thay i nhng g ti i hi ni chnh mnh. Ti
vit ra trn giy tt c nhng g m ti khng cn mun
chp nhn trong i mnh, tt c nhng g ti khng cn
chu ng na v tt c nhng g ti kht khao t ti.
Lch s cn li cho chng ta bit bao tm gng
danh nhn y gi hng nh Leonardo da vinci,
Abraham lincoln, Helen Keller, Mahatma Gandhi, Martin
Luther king, Rosa Parks, Albert Einstein, Cesar Chavez,
Soichiro Honda v bit bao ngi khc tng c
nhng bc k diu khi nng cao tiu chun ca h. Sc
mnh tng c ni h cng ang c ni bn, nu bn
c can m i hi n. Thay i con ngi bn chnh l

bc u n gin thay i mt t chc, mt cng

ty, mt t nc hay mt th gii.
Bc th hai
THAY I NIM TIN HN HP CA BN
Nu bn nng cao tiu chun nhng li khng tht s
tin l mnh c th t c chng, bn ang hy dit
chnh mnh . Bn thm ch cng khng mun th; bn
s thiu nim tin c th gip bn m ra c nhng
kh nng thm su hin din trong bn. Cc nim tin
ca chng ta ging nh nhng mnh lnh tuyt i, ni
cho chng ta bit s vic nh th no, ci g ta lm
c, ci g khng lm c. Th nn, thay i h thng
nim tin ca chng ta l iu trng yu thc hin bt
k s thay i chc chn v lu bn trong cuc i
mnh. Chng ta phi pht trin mt nim tin vng chc
l chng ta c th v s t c nhng tiu chun mi
trc khi chng ta thc s hnh ng.
nu khng c nhng h thng nim tin vng chc, th
d bn c nng cao tiu chun ca mnh n mc no,
bn cng s khng bao gi c c nim xc tn h
tr cho nhng tiu chun y. Bn th ngh Gandhi c th
thnh t c bao nhiu gi nh ng khng tin vo
sc mnh ca s phn khng bt bo ng? Nim tin
ca ng gip ng t n nhng ngun lc ni tm
ca mnh v gip ng i din c nhng thch
nng n m mt ngi c quyt tm t hn ng c th

phi u hng.
Bc th ba
THAY I CHIN LC CA BN
duy tr quyt tm, bn cn c nhng chin lc
tt nht t hiu qu. Mt trong nhng nim xc tn
c bn ca ti l nu bn nhm tiu chun cao v bn
c nim tin, th chc chn bn c th ngh ra nhng
chin lc. n gin l bn s tm ra ng li. Ni cho
cng, y chnh l ch ca c cun sch. N ch cho
bn nhng chin lc hon thnh nhim v v ti s
ni cho bn bit ngay l bt k trong trng hp no,
chin lc tt nht chnh l tm ra mt mu, mt ai
tng t nhng kt qu m bn mong mun v ri i
su vo nhng hiu bit ca h. hy hc cch lm ca
h, nim tin ca h v li suy ngh ca h. Khng nhng
bn s thy iu ny gip bn hiu qu hn, m n cn
tit kim cho bn bit bao thi gi v bn khng cn phi
my m lu tm ra ng i. Bn ch cn iu chnh,
un nn v c l lm n kh hn thi.
Sch ny s cung cp cho bn nhng thng tin v
ng lc thc y bn dn thn mnh vo c ba
nguyn tc ch yu thay i cht lng cuc i.
Trn i, c rt nhiu ngi bit phi lm g, nhng
t ngi thc s lm iu h bit. Bit thi khng .
Bn cn phi c hnh ng. v nu bn cho php, ti s
nhn lm hun luyn vin cho bn qua cun sch ny.

ti s cng hin bn cch phn bit nhng ngun sc

mnh to nn nhng thay i lu bn v cht lng
ca i sng bn. Cng nhau, chng ta s tp trung vo
5 lnh vc ca i sng m ti tin l nh hng n
chng ta nhiu nht. l:
1 Lm Ch cm xc
Nm vng bi hc ny s gip bn qun trit phn
ln phng php ca bn lnh vc cn li. Bn hy
n iu . Ti sao bn mun gim cn? Phi chng
ch v bn mun ngi mnh bt m thi ? Hay v bn
ngh nu gim cn, bn s cm thy c nhiu ngh lc
v do dai hn, bn tr nn hp dn hn trc mt
ngi khc v bn cm thy t tin nhiu hn khi trc
m ng? Hu nh tt c nhng g chng ta lm u l
thay i cch cm ngh ca chng ta nhng hu ht
chng ta t hay khng c hun luyn bit cch lm
iu ny nhanh chng v hiu qu. Tht k l chng ta
thng s dng tr thng minh ca mnh i vo
nhng tm trng cm xc v ch, ang khi qun i bit
bao nhiu nng khiu bm sinh m ai trong chng ta
u c sn. Qu nhiu ngi trong chng ta khng kim
sot c, trong khi qun mt vic chm lo cho nhng
cm xc ca mnh, l nhng yu t m mi ngi u
c th lm ch.
2 Lm ch thn th

Nu bn c tt c nhng iu bn m c, nhng li
khng c sc kho th l vui hng nhng th ,
th hi c ch g? Mi sng thc dy bn c cm thy
y sc sng, ngh lc v sn sng bc vo mt
ngy mi khng? Hay bn thc dy mt mi ging nh
ti hm trc, thn xc m v cm thy min cng
phi bt u mt ngy mi? Np sng thng nht ca
bn s lm bn thnh mt ngi thiu hat ng? C 2
ngi M th c 1 ngi cht v x va ng mch
vnh;ba ngi th mt ngi cht v ung th. Chng ta
ang "ly hm rng m o huyt cho chnh mnh", nh
cu ni ca bc s Thomas Moffett th k 17. Chng ta
ngn vo c th y cht bo, nhng thc phm khng
c cht dinh dng, chng ta u c lc ph ng tng
bng thuc l, ru v ma ty v chng ta ngi th
ng trc mn hnh tivi. Bi hc th hai ny s gip
bn kim sot sc kho th l ca bn bn khng ch
c dng kho mnh, m cm thy kho mnh thc s
v bit rng mnh ang lm ch i mnh, trong mt c
th trn y sinh lc v cho php bn thnh t.
3 Lm Ch Cc Mi Quan H
Ngoi vic lm ch cm xc v sc khe th xc ca
bn, khng c g quan trng hn l hc cch lm ch
cc mi quan h ca bn. Quan h yu ng, gia nh,
bun bn v x hi. Xt cho cng, khng ai mun hc
tp, pht trin, thnh t v hnh phc mt mnh v cho

ring mnh. Bi hc ch yu th 3 trong sch ny ch

cho bn nhng b quyt gip bn xy dng nhng mi
quan h cht lng trc tin vi bn thn, ri vi ngi
khc. Bn s bt u khm ph ra nhng g bn nh
gi cao nht, nhng nim mong i ca bn, nhng qui
lut trong tr chi cuc i v n c lin quan th no
vi tt c nhng ngi khc cng tham d cuc chi vi
bn. Ti khm ph ra rng, i vi ti, ngun lc to
ln nht chnh l mi quan h, v n m toang cnh ca
ra cho mi ngun lc khc m ti cn. Qun trit c
bi hc ny s cho bn nhng ngun lc v bin bn
tng trng v cng hin.
4 Lm Ch Tin Bc
Khi ti tui 65, hu ht chng ta hoc l khng
cn lm ra tin, hoc l cht! Th nhng khng ai
trong chng ta li mun ri vo vin cnh y khi ngh
n thi k hu tr vng son ca mnh. Nhng nu bn
khng xc tn rng mnh ng c hng mt s
thoi mi v ti chnh nh mt k hach hiu qu, lm
sao bn c th bin vin cnh ti chnh ny thnh hin
thc? Bi hc lm ch th 4 trong sch ny s dy bn
bit vt xa hn s sng cn n thun lc x bng
cuc i v ngay c by gi, t ti iu . Sng
trong x hi, mi ngi chng ta u c kh nng th
hin nhng c m ca mnh. Th nhng hu ht chng
ta cm nghim nhng p lc ti chnh mi ngy mt

nng hn v chng ta tng tng rng c nhiu tin

bc hn s gii thot chng ta khi p lc y. y l
mt o tng vn ha to ln ti dm c quyt vi bn l
cng c nhiu tin, bn cng cm thy chu nhiu p lc
hn. iu ch yu khng phi l kim c tht nhiu
tin, m l thay i nhng nim tin v thi ca bn
i vi tin bc, bn nhn n nh phng tin
cng hin, ch khng phi l mc ch ti hu v duy
nht ca hnh phc.
5 Lm Ch Thi Gi
Nhng kit tc i hi thi gi. Th nhng c bao
nhiu ngi trong chng ta bit dng n? Ti khng ni
n chuyn qun l thi gi; ti mun ni n chuyn
ginh ly thi gi v bin i n, s dng n n tr
thnh ng minh ch khng phi k th ca bn. trc
tin, bi hc lm ch th 5 ny s dy cho bn thy r
nhng nh gi ngn hn c th dn ti nhng au kh
di hn. Bn s hc cch lm mt quyt nh thc s v
kim ch nhng c mun hng th tc thi, gip
cc t tng, cc sng to ca bn v ngay c nhng
tim nng ca bn c thi gi mang li hoa tri sung
mn. Ri bn s hc cch phc ha nhng chin lc
cn thit thc hin tng bc quyt nh ca bn,
bin n thnh hin thc. Vi quyt tm hnh ng mnh
lit, kin nhn chu ng thi gian tr tr v s mm do
thay i phng php mi khi cn. Mt khi bn

lm ch c thi gi, bn s hiu ti sao rt nhiu

ngi nh gi qu cao nhng g h c th t c
trong mt nm v nh gi qu thp nhng g h c th
t c trong 1 thp nin.
Ti vit cun sch ny vi ch ch n tr thnh mt
hng dn hnh ng mt sch gio khoa gia tng
cht lng cuc i bn v gia tng ngun vui thch m
bn c th rt ta t . Ti linh cm rng cun sch
ny s mang n cho bn mt t s phn bit mi m v
c o v ngun sc mnh gip bn vn ti mt
mc sng cao hn.
Vi tt c s knh trng, ti bt u mi tng quan
ny vi bn khi chng ta cng bt u cuc hnh trnh
khm ph v bin nhng tim nng su xa v ch
thc ca chng ta tr thnh hin thc. Cuc i l mt
qu tng v n cng hin chng ta c n, c hi v
trch nhim chng ta cng hin li cho i mt iu
g, nh mt cuc sng cht lng hn.
No, chng ta cng bt u cuc hnh trnh thm
him ca chng ta....

Chng 2: NHNG QUYT NH TO SC MNH

"Con ngi c sinh ra sng,
Khng phi chun b sng".
-BORIS PASTERNAK
Chc hn bn cn nh ngy Si Gn hon ton gii
phng, kt thc cuc chin thm khc Vit Nam? l
ngy 30 thang 4 nm 1975, ch mi cch y hn hai
mi nm. v chc hn bn cn nh ngy nghe tin John
Lennon b m st? V ngy ngn ni Saint Helens phun
la, san bng c mt vng rng hn 3 trm kilo mt
vung? l nm 1980 ch cch y ngt hai mi
nm.
Bn hy suy ngh mt lt. Lc bn ang u?
Bn ang trong tnh trng no? Bn b ca bn l nhng
ai? Bn c nhng c m hay nim hy vng no?
Nu c ai hi bn,"Mi hay hai mi nm sau, bn
s ra sao?"bn tr li h th no? Hm nay bn c
trong tnh trng ging nh bn mong c lc
khng? Mt hay hai thp nin c th tri qua tht nhanh,
phi khng bn?
Nhng iu quan trng hn, c l chng ta phi t
hi mnh."Ti s phi sng mi nm sp ti ca i ti
th no? Hm nay ti phi sng th no xy dng
ngy mai nh ti mong mun?T nay tr i ti phi l
ngi th no? iu g l quan trng i vi ti ngay lc

ny v iu g s l quan trng i vi ti trong tng

lai? Hm nay ti phi c nhng hnh ng g hnh
thnh vn mnh ti hu ca ti?
Chc hn l mi nm na s n nhanh vi bn.
Cu hi l: u? Bn s l ngi nh th no? bn s
ng gp g? By gi l lc bn phc ha mi nm
sp n ca bn ch khng phi i n lc .
Chng ta phi nm ly thi c. Chng ta va kt thc
th k 20 v chng ta bc vo th k 21. Mt thin
nin k mi. Nm 2000 n vi chng ta ri v mi
nm na chng ta s nhn li n v nh li n nh
chng ta nh li nhng nm 1980 v 1975. Lc
bn s thy hi lng hay tht vng? Vui sng hay ray
rt?
Hi u thp nin 1980, ti l mt chng trai 19 tui.
Ti cm thy c n v chn nn. Ti hu nh khng c
cht ti sn no. Khng ngi hng dn, khng bn b
hay thy dy kinh nghim, khng mc tiu r rng. Ti
hon ton l v thn hnh bo ph. Th m ch trong
vng vi nm ngn ngi, ti khm ph ra mt sc
mnh nh ti bin i hu nh mi lnh vc ca
cuc i mnh. Sc mnh ny chnh l dng c ti dng
lm tng vt mc t tin ca mnh v kh nng
hnh ng cng nh to c kt qu ng k. Ti cng
dng n ly li quyn kim sot sc kho th xc v
hon ton loi b c gn 20 kg m. Nh sc mnh

ny, ti thu ht c ngi trong mng. Ci nng

lm v v to dng c mt gia nh m ti hng khao
kht. Ti dng sc mnh ny tng thu nhp ca ti
t mc ti thiu ln ti 1 triu la mi nm. Nh n,
ti b c cn h b nh(khng c nh bp, nn ti
phi ra chn trong bn tm) chuyn sang ngi nh
ca gia nh ti hm nay, Del Mar Castle. Sc mnh ny
chnh l im to khc bit duy nht khin ti thay
i t tnh trng cm thy hon ton c n v v ngha
sang tnh cm bit n i v cho ti c hi mi
cng hin cht g cho hng triu ngi trn khp th
gii. V y chnh l sc mnh ti lun s dng tng
ngy hnh thnh vn mnh bn thn ti.
Trong cun Unlimited Power, sc mnh v bin, ti
minh chng r rng rng cch thc mnh m nht
hnh thnh cuc i chng ta l dn mnh hnh ng.
Cc hnh ng ca ngi ta to ra nhng kt qu khc
nhau l do h hnh ng theo cch thc khc nhau
trong cng mt hon cnh. Hnh ng khc nhau to
kt qu khc nhau. Tai sao? V mi hnh ng u l
lm cho mt nguyn nhn chuyn ng v kt qu ca
n c xy dng trn nhng kt qu trong qu kh
a y chng ta tin ti mt hng nht nh. Mi
hng i u dn ti mt mc ch ti hu: Vn mnh
ca chng ta.
C bn, nu chng ta mun nh hng cuc i

mnh, chng ta phi kim sot cc hnh ng ca chng

ta cho nht qun. Khng phi nhng hnh ng chng
ta lm mt cch nht thi s nh hnh cuc i chng
ta, m l nhng hnh ng chng ta lm mt cch kin
tr v nht qun. Ci g i trc mi hnh ng ca
chng ta? ci g quyt nh nhng hnh ng chng ta
s lm v v th, quyt nh con ngi ca chng ta,
quyt nh cng ch ca cuc i chng ta? Ci g lm
pht sinh hnh ng?
Cu tr li tt nhin l: Sc mnh ca quyt nh.
Mi iu xy ra trong i bn u bt u vi nhng
quyt nh. Ti tin rng vn mnh ca bn c hnh
thnh chnh trong nhng lc bn quyt nh. Nhng
quyt nh bn ang lm ngay lc ny, hng ngy, s
hnh thnh cch thc cm ngh ca bn hm nay cng
nh hnh thnh con ngi ca bn trong tng lai.
Bn tng tri qua nhng cm xc bi thng v
chn nn, bt cng hay v vng trong thp nin qua ca
i bn? Ring ti th chc chn l c. nu th, bn
quyt nh hnh ng ra sao? Bn c mt mc thng
tin hay bn chu u hng? Nhng quyt nh y
hnh thnh np sng ca bn ra sao?
"Con ngi khng phi do hon cnh to nn;
Chnh con ngi to nn hon cnh".
- BENJAMIN DISRAELI
Ti tuyt i tin rng cc quyt nhca chng ta ch

khng phi hon cnhca cuc sng to nn vn mnh

ca chng ta. C bn cng nh ti u bit rng c
nhng ngi c sinh ra vi nhng thun li: thun li
v di truyn, mi trng, gia nh, hay cc mi quan h.
Nhng c bn cng nh ti cng bit chng ta thng
xuyn gp, c v nghe v nhng con ngi tng phn
u chng li nhng kh khn v hn ch ca hon
cnh h thc hin nhng quyt nh mi m cho
cuc i h. H l nhng mu gng sng ngi cho
chng ta noi theo v sc mnh v bin ca tinh thn con
ngi.
Nu c quyt tm, c bn v ti u c th bin cuc
i chng ta thnh nhng mu gng rng ngi nh
th. Cch no? Ch cn thc hin nhng quyt nh hm
nay cho i sng tng lai ca chnh ta. Nu bn khng
thc hin quyt nh s sng ra sao, tc l bn cng
thc hin quyt nh ri. Vy sao? l bn quyt nh
cho hon cnh a y bn thay v chnh bn nh
hnh cho vn mnh ca mnh. Cuc i ti thay i
ch trong mt ngy, ci ngy ti quyt nh khng ch v
nhng g ti mun c trong cuc i mnh hay ti mun
l g, nhng l khi ti quyt nh mnh quyt tm s l g
v s c g trong cuc i mnh. Mt s phn bit tuy
n gin, nhng l trng yu.
Bn hy suy ngh mt cht. C khc bit g gia thch
mt iu g v quyt tm c iu ? Chc chn l

c. Nhiu khi ngi ta ni nhng cu nh:"tri, ti thc

s mun kim c nhiu tin hn", hay"Ti mun gn
gi cc con ti hn", hay"Ti thc tnh mun lm cho
th gii ny thay i". Nhng nhng cu ni nh th
khng c cht quyt tm no c. Ch l mt s a thch
sung m thi. khng phi sc mnh! N l mt li
cu nguyn yu t khng c nim tin i km.
Khng nhng bn phi quyt tm t nhng kt qu
no, nhng bn cn phi quyt tm s tr thnh loi
ngi no na. Nu bn khng ra mt ln tanh tiu
chun cho nhng g bn s chp nhn trong i bn,
bn s cm thy d dng ri vo nhng cch c x, thi
, hay cht lng i sng di mc m bn ng
c rt nhiu. Bt k iu g xy n trong i bn,
bn vn c phi ra v sng theo nhng tiu chun
y. Cho d mi chuyn u hng c, cho d cuc biu
din gp tri ma, cho d th trng chng khon b b,
cho d ngi yu b bn, cho d khng ai gip bn lc
cn, bn vn c phi gi vng quyt tm l sng cuc
i mnh mc cao nht.
Tic thay, nhiu ngi khng bao gi lm iu ny v
h lun c sn c cha li. L do khin h khng t
c mc tiu hay khng sng i h nh h mong
mun l v cch i x ca cha m h, hay v thi tr h
khng c hng nhng hon cnh thun li, hay h
khng c hc hnh n ni n chn, hay v h qu

gi, hay qu tr. Tt c nhng kiu cha li ny ch l

nhng tin tng gi hiu! Chng hn ch, chng ph
hoi cuc i.
Ti thng hi nhng ngi hay than phin v cng
vic ca h."Th ti sao hm nay bn i lm?"Cu tr
li thng vn l,"Phi lm thi. Khng lm ly g m
sng?" Chng ta nn nh l trn t nc ny hu nh
khng c g chng ta phi lm. Khng phi lm y!
V chc chn l bn khng phi lm mt ni nht nh
no vo mt ngy nht nh no . Bn khng phi
lm nhng ci m bn lm trong mi nm qua. Bn
c th chn lm mt ci g khc, mt ci g mi hm
nay. Ngay by gi bn c th c mt quyt nh: tr li
nh trng, i hc ht hay khiu v, iu hnh ti chnh
ca bn, hc li xe hi, tp luyn th hnh, hc ni ting
Php, c chuyn cho con ci bn, i bch b trong
cng vin. Nu bn quyt nh tht s, bn c th lm
hu nh bt c vic g. Nh vy, nu bn khng thch
mi quan h hin c ca bn, Bn hy quyt nh thay
i ngay by gi. Nu bn khng thch cng vic ang
lm, hy i vic khc. nu bn khng thch cm gic
bn ang c v bn thn, hy thay i. Nu bn mun
c mt th hnh hay mt sc kho tt hn, bn c th
thay i n by gi. Trong chc lt bn c th c sc
mnh tng lm thay i lch s.
Ti vit cun sch ny nh thc sc mnh v

bin ca quyt nh v cng b quyn tn ti ca sc

mnh v bin, sc sng rng ngi v nim vui sng m
bn c. Bn c th lm mt quyt nh ngay lc ny
thay i lp tc cuc i mnh, quyt nh thay i mt
thi quen hay quyt nh tp mt nng khiu, cch ng
x vi tha nhn, hay gi in thoi cho mt ngi m
bn nhiu nm khng ni chuyn. Hy quyt nh
ngay by gi, n s a bn ti mt hng mi, tch cc
v mnh m gip bn ln ln v hnh phc.
"Khng g c th chng li ch con ngi
Khi n dm liu mnh v mt mc ch r rng"
-BENJAMIN DISRAELI
i bn thay i vo lc bn c mt quyt nh mi,
hp l v dt khat. C ai dm ngh rng s quyt tm
v xc tn ca mt con ngi thm trm, khim tn, mt
lut s v mt nh ha bnh, c sc mnh lt c
mt quc to ln? Th m Mahatma Gandhi c ci
quyt nh bt khut gii phng quyn thng tr ca
nc Anh trn n v quyt nh ny l mt thng
thuc n ko theo mt chui s kin mi mi lm
thay i cn cn quyn lc trn th gii. Ngi ta khng
thy c ng c th t mc tiu ca mnh nh th
no, nhng ng khng mnh theo mt chn la
no khc ngoi vic hnh ng theo lng tm ca
mnh. n gin l ng khng chp nhn bt c kh nng
no khc.

Quyt nh chnh l ngun sc mnh ca Martin

Luther King khi ng hng hn ging ln ting ni cho
nhng mi tht vng v kht khao ca mt dn tc
khng mun b t chi v ng bt buc th gi phi
n. Cc quyt nh ch thc l nhng cht xc tc
bin i cc c m ca chng ta thnh hin thc.
iu v cng phn khi l sc mnh ny c sn
ni bn. ng c bng n ca quyt nh khng phi ch
c ni mt thiu s giu tin lm ca hay nhng gia
nh c th lc. N c sn ni ngi dn bnh thng
cng nh ni vua cha. Bt c lc no bn cng c th
s dng c ci sc mnh ton nng hin ang tim
n ni bn v ch ch bn c can m i hi n.
Chng ta cn nh chuyn ca Rosa Parks, mt ph
n kiu hnh. Ngang tng, nhng y c tnh. Nm
1955, mt hm ch ang ngi trn xe but
Montgomery, Alabama, mt ngi da trng dng lut
php i ch nhng ch, ch cng quyt khng chu
nhng. Ch mt hnh ng thn nhin bt tun lut
php ca ch lm ni ln mt cn bo tranh lun
nng bng v tr thnh biu tng cho nhng th h
sau ny. Hnh ng cng quyt ca ch m u cho
phong tro nhn quyn, mt s thc tnh thc m cho
ti hm nay chng ta vn cn phi ti khi mun xc
nh li ngha ca bnh ng, cng l v c hi cho mi
ngi M bt k l thuc chng tc, tn ngng, hay gii

tnh no. Phi chng Rosa Parks ngh n tng lai

khi ch nht nh khng nhng ch trn chuyn xe but
? Phi chng ch c an bi mt s mnh thay i c
ch x hi? C l th. Nhng iu chc chn hn nhiu,
l ch c thc y hnh ng bi quyt nh ca
ch l i hi cho bng c mt phm gi cao hn. V
quyt nh ca ch dn n nhng hiu qu xa rng
bit bao!
C th bn s ngh,"Ti cng mun c nhng quyt
nh nh th, nhng ti tng khinh nghim nhng
thm kch tht s". Bn hy nh ti chuyn ca Ed
Roberts, mt ngi n ng"bnh thng" b gn cht
vi chic xe ln, nhng tr nn phi thng nh quyt
nh hnh ng vt qua nhng gii hn v th cht
ca mnh. Ngay t nm 14 tui, Ed mc chng lit
ton thn. Ngy cng nh m anh sng nh chic my
th, nhng anh vt qua nhng ni kh chu trin
min ngy ny qua ngy khc c mt cuc sng
rt "bnh thng". Phi chng tr chng bnh bi lit
sut cuc i, nhiu khi sut cht, l ra tnh trng ny c
th lm anh ch bit ngh n nhng au n ca mnh.
Nhng khng, anh chn mt quyt nh khc hn
thay i cuc i mnh v gip thay i cuc i ca bit
bao nhiu ngi khc.
Anh lm gi? Trong 15 nm cui i, anh chin
u chng li mt th gii m anh cm thy ch bit an

phn. Anh tm ra nhiu nim cm hng v khch l

nng cao phm cht i sng cho nhng ngi
khuyt tt. i din vi v s huyn thoi v tim nng
ca nhng ngi th cht yu km. Ed gio dc cho
cng ng v bt u mi c ng, t vic s dng xe
ln v ch u xe c bit n vic bm vo cc thanh
. Anh tr thnh ngi i xe ln u tin tt nghip i
Hc California, Berkeley v cui cng gi chc v
gim c S Phc Hi Sc Kho ca bang California v
tr thnh ngi i tin phong cho chc v ny i vi
nhng ngi khuyt tt.
Ed Roberts l bng chng hng hn cho thy iu
quan trng khng phi l hon cnh ca ta lc bt u,
m l nhng quyt nh ta lm i ti ch m ta nh
ti. Mi hnh ng ca anh t nn trn mt pht chc
quyt nh duy nht, quyt lit v dt khot. Bn c th
lm g cho i mnh nu bn thc s quyt nh v n?
Nhiu ngi li ni,"Thc tnh ti cng mun lm mt
quyt nh nh th, nhng ti khng bit s c th thay
i i sng ti nh th no?". Nhng ngi nh th b
t lit v s rng h khng bit c th phi lm th no
bin i cc c m ca mnh thnh hin thc. Kt
cc l h khng bao gi lm c nhng quyt nh
bin cuc sng ca h thnh nhng kit tc m h ng
c. y ti mun mch cho bn iu ny: Ci quan
trng khng phi l bit ngay t u phi lm cch no

 i n kt qu. Ci quan trng l bn quyt nh tm

cho bng c mt ng li, bt k l ng li no.
Bn c th thay i phng php cho ti khi t c
iu mnh mun. Mt khi bn quyt tm t bng c
mt iu g, tc khc bn s thy"cch phi lm nh th
no".
"C t gip mnh, ri tri s gip"
-NGN NG
Nu lm quyt nh l chuyn n gin v hiu qu
nh th, ti sao khng c my ngi p dng? Ti ngh
mt trong cc l do n gin nht l hu ht chng ta
khng nhn ra sc mnh bin i m mt quyt nh
hp l v dt khot c th to ra. Mt phn ca vn
l chng ta qu quen s dng t"quyt nh" theo
mt ngha qu lng lo khin n gn nh ng ngha vi
mt danh sch cc iu c. Thay v lm quyt nh,
chng ta lm nhng li ao c. Quyt nh ch thc th
khng ging nh ni,"Ti mun b ht thuc", m l loi
b mi kh nng khc. Lm mt quyt nh ch thc l
quyt tm t c mt kt qu v gt ra ngoi bt k
kh nng no khc.
Khi bn thc s quyt nh b ht thuc, l bn s
khng bao gi ht thuc na. Mi s xong ri. Bn
thm ch s khng bao gi ngh n vic c th ht. Mt
ngi nghin ru bit rng cho d mnh king ru
trong nhiu nm, nhng nu ngi y t la di mnh

 ch ung mt ln na thi, th mi s k nh l v
ch: li phi bt u li t u.
Lm th no quen c nhng quyt nh vng
vng? Hy thng xuyn lm cc quyt nh, cng nhiu
cng tt. Hy nh cu tc ng,"Trm hay khng bng
tay quen".
"Vn mnh ca bn c hnh thnh
Chnh lc bn lm nhng quyt nh"
ANTHONY ROBBINS
Ba quyt nh bn lm mi lc trong i sng s iu
khin vn mnh ca bn. Ba quyt nh ny xc nh
bn s lu tm n g, bn s cm ngh ra sao, bn s
lm iu g, bn s cng hin g v bn s tr thnh con
ngi no. Nu khng kim sot ba loi quyt nh ny,
bn s khng th no kim sot c i sng ca
mnh. Cn nu kim sot chng, bn s bt u tch ly
c kinh nghim sng.
Ba quyt nh iu khin vn mnh ca bn l:
1. Cc quyt nh v nhng g bn phi ch tm vo.
2. Cc quyt nh v ngha ca s vt i vi bn.
3. Cc quyt nh v nhng g bn phi lm t
nhng kt qu bn mong mun.
Bn thy , khng phi nhng g ang xy ra cho
bn lc ny hay xy ra cho bn trong qu kh hnh
thnh nn con ngi bn. ng hn, chnh l nhng
quyt nh ca bn v nhng g phi ch tm vo,

nhng g c ngha i vi bn v nhng g bn ang

d nh lm s xc nh vn mnh ti hu ca bn. Nn
nh rng nu c ai t thnh cng ln hn trong mt
lnh vc no, chnh l v h lm nhng quyt nh
khc hn vi bn trong mt mi trng hay hon cnh
no . R rng, Ed Roberts quyt nh tp trung ch
v mt iu khc hn phn ln nhng ngi cng
trong hon cnh nh anh ta. Anh tp trung vo cch
anh c th thay i i mnh. Nhng kh khn th cht
chnh l nhng"thch " cho anh. R rng iu anh
quyt nh lm, l bt c ci g c th lm cho cht
lng i sng ca nhng ngi c cng hon cnh nh
anh c tr nn d chu hn. Anh dt khot quyt
tm bin i mi trng sao cho phm cht i sng
ca mi ngi c khuyt tt c ci thin nhiu hn.
"Ti bit khng c s kin no phn khi hn l
S kin con ngi c kh nng tuyt i vn ln
trong cuc i bng mt n lc c thc".
-HENRI DAVID THOREAU
Qu nhiu ngi chng ta khng lm phn ln cc
quyt nh ca mnh mt cch thc, nht l 3 loi
quyt nh tuyt i quan trng trn y: v vy chng ta
phi tr gi t. Trong thc t, nhiu ngi sng theo
kiu m ti gi l"Hi chng thc Niagara". Ti tin cuc
i l nh dng sng v nhiu ngi ch nhy i vo
dng i m khng thc s quyt nh s i n u. H

 mnh b cun ht bi dng i: dng cc bin c, cc

ni s hi, cc thch . Khi h n ch dng sng chia
nhnh, h khng thc s quyt nh s i n u hay i
theo ng no. H ch n gin tri theo dng. H tr nn
thnh phn ca m ng b hon cnh chi phi thay v
c hng dn bi nhng gi tr ca bn thn h. Kt
qu l h cm thy mt quyn kim sot. H c sng
trong tnh trng v thc ny cho ti mt ngy h cht b
nh thc bi ting thc m m. Lc ny th qu
mun. H chi vi gia dng thc m khng c mt mi
cho iu khin. H ch cn ch cun tri xung vc
thm. C khi y l vc thm tm l. C khi l vc thm
th l. C khi l vc thm ti chnh. iu kh chc chn
l bn c th trnh c nhng thch hin ti trong
i mnh nu bn c nhng quyt nh li ngc
ging.
Lm cch no thay i hon cnh chung quanh khi
chng ta ang b cun vo sc mnh cung n ca dng
sng? Hoc l chng ta c th c hai mi cho xung
nc ri bt u cho nh nh in di v mt hng
khc, hay chng ta quyt nh c mt k hoch ngay t
u. Hy vch ra l trnh n ni chng ta thc s mun
n v c mt chng trnh hay bn bn c th c
nhng quyt nh tt trn ng i.
Mt iu k diu m t ngi chng ta ti, l
b no ca chng ta c sn mt cu trc ni ti

lm cc quyt nh. Cu trc ny hot ng nh mt

sc mnh v hnh, hng dn mi t tng, hnh ng,
cm ngh, tt cng nh xu, trong mi lc ca cuc i.
N chi phi cch chng ta nh gi mi s trong i v
phn ln n c iu khin bi tim thc ca chng ta.
iu ng bun l phn ln chng ta khng bao gi
nh thc h thng ny n hot ng. H thng ny
gm 5 yu t:
1. Cc nim tin c bn v cc quy lut thuc tim
thc ca bn.
2. Ci gi tr i sng ca bn.
3. Cc im qui chiu ca bn.
4. Cc cu hi thng xuyn bn t t ra cho mnh.
5. Cc tm trng bn cm nghim tng giy tng
pht.
Bng cch thay i bt c yu t no trong nm yu
t k trn, bn c th ngay lp tc to c s thay i
mnh lit v o lng c trong i sng ca bn.
iu ng mng l chng ta c th iu khin h thng
ny bng cch lm nhng quyt nh c thc vo bt
k lc no trong cuc i. Chng ta khng cn cho php
nhng ng li ca i sng qu kh iu khin i
sng hin tai v tng lai ca chng ta. Cun sch ny
s gip bn t sng to chnh mnh bng h thng ha
cc nim tin v gi tr ca bn chng li ko bn theo
hng k hoch i sng ca bn.

"Ti khng nn lng, v sau mi ln th b hng.

ti u tin thm c mt bc"
-THOMAS EDISON
Cn mt cn tr cui cng trong vic s dng sc
mnh quyt nh ca chng ta. l chng ta phi khc
phc nhng ni s l chng ta s c nhng quyt nh
sai. ng nhin, chng ta s c nhng quyt nh sai
trong cuc i. Nhng chng ta khng c tht vng.
ti tng c nhng quyt nh sai, nhiu na l ng
khc v khng chc l ti s lun lun c nhng quyt
nh ng trong tng lai. Nhng ti xc nh cho
mnh l bt k ti lm quyt nh g, ti cng s lun
lun linh ng, nhn vo hu qu, hc hi t v s
dng nhng bi hc ny cho cc quyt nh trong tng
lai c kh hn. Bn nn nh: Thnh cng ch thc l
kt qu ca phn on tt. Phn on tt l kt qu ca
kinh nghim, v kinh nghim thng li l kt qu ca
phn on d! Nhng kinh nghim c v xu v ng
bun i khi li l nhng kinh nghim quan trng nht.
Khi ngi ta thnh cng, h c khuynh hng n mng.
Khi h tht bi, h c khuynh hng m chiu suy ngh
v h bt u nhn ra nhng s khc bit gip h ci
thin phm cht cuc i h. Chng ta phi dn mnh
hc hi t nhng li lm, thay v t giy v mnh, bng
khng chng ta s li phm phi nhng sai lm nh th
trong tng lai.

Kinh nghim c nhn qu l quan trng, nhng kinh

nghim ca ngi khc cng v cng qu bu. bn hy
hc hi mu mc ca nhng ngi tng vt thc
trc bn v c nhng bi hc ng gi cho bn noi
theo. Bn c th c nhng mu gng cho vic iu
hnh ti chnh, cc mi quan h, sc kho, ngh
nghip, hay cho bt k lnh vc no ca i sng m
bn ang mun nm vng. H c th gip bn trnh
c nhiu nm tri au kh v gip bn vt qua
nhng ghnh thc.
C nhng lc bn i trn dng i mt mnh v phi
t mnh c nhng quyt nh ring cho mnh. iu ng
mng l nu bn mun hc hi kinh nghim ca bn
thn, th c nhng khi bn cm thy c th l rt kh
khn cng s tr thnh tuyt vi v chng cng hin bn
nhiu thng tin qu bu, nhng s phn bit c bn, m
bn c th s dng lm nhng quyt nh tt hn
trong tng lai. Tht vy, bt c con ngi thnh t
siu vi no m bn gp cng c th ni cho bn bit
rng l do s thnh cng ca h chnh l h lm
nhiu quyt nh d hn bn tng lm. Nhng ngi
d cc bui thuyt trnh ca ti thng hi,"ng ngh ti
phi mt bao lu mi thnh tho c k nng c bit
ny?" Ti thng tr li ngay cho h,"Bn mun thi
gian bao lu?" nu bn hnh ng 10 ln 1 ngy hc
kinh nghim trong khi ngi khc ch hnh ng mi

thng 1 ln, chc chn bn s c 10 thng kinh nghim

trong 1 ngy, bn s sm nm vng k nng v nc
ci thay, bn c th c ngi ta coi bn l"ngi c
ti v may mn".
Ti tr thnh mt ngi din thuyt xut sc l v,
thay v tp ni mi tun 1 ln, ti quyt tm ni 3 ln
1 ngy cho bt c ai mun nghe ti ni. Trong khi cc
nhn vin khc trong cng ty ca ti c 48 cuc thuyt
trnh hng nm, th ti cng c cng s lng nhng
ch trong hai tun. Trong mt thng, ti c th c kinh
nghim ca hai nm. V trong mt nm, ti c th t
s tin b ca mi nm. Cc ng nghip ca ti
thng bo rng ti"may phc"c ti n ni bm sinh
nh th. Ti c gng gii thch cho h iu m ti
ang mun ni vi bn lc ny: S thnh tho cn
lng thi gian ty theo bn mun. V li, cc bi thuyt
trnh ca ti u tuyt vi c sao? Cn lu. Nhng ti
lun t i hi mnh phi hc t mi kinh nghim v ti
tm cch ci thin ri chn dp gn nht sn sng
bc vo ni trong bt k loi phng hi no v vi cc
c ta thuc hu nh mi lnh vc ca i sng.
Ti c th on chc vi bn iu ny: Cho d bn
c chun b chu o n u, th trn dng i, th no
bn cng gp phi t nhiu trc tr. Th nhng iu ny
khng c g l tiu cc, m ch l thc t ca i sng.
iu ch yu l khi gp trc tr, bn ng nn giy v

mnh v s"tht bi". Hy nh rng khng h c tht bi

trong cuc i. Ch c nhng kt qu. Nu bn khng
t c nhng kt qu mong i, hy hc t kinh
nghim bn c th rt ta nhng bi hc gip bn
lm nhng quyt nh tt hn trong tng lai.
" Chng ta s tm thy mt con ng,
hoc chng ta s to ra n."
-HANNIBAL
Mt trong nhng quyt nh quan trng nht bn c
th lm bo m hnh phc lu di ca mnh l
quyt nh tn dng mi ci m cuc i cng hin cho
bn trong giy pht hin ti. Chn l y l khng c
g m bn khng th hon thnh nu:
1. Bn quyt nh r mnh s quyt tm tuyt i t
cho bng c iu g.
2. Bn quyt tm hnh ng ton tm ton lc.
3. Bn nhn ra iu g c tc dng hay khng.
4. Bn tip tc thay i phng php cho ti khi t
c mc ch mong mun v tn dng mi iu m
cuc i cng hin cho bn.
Tt c nhng ngi thnh cng vang di u s
dng 4 bc ni trn. Mt trong nhng cu chuyn
thnh t ti a thch l v ng Soichiro Honda, ngi
sng lp cng ty mang tn ng. Ging nh mi cng ty
ln nh no khc, cng ty Honda bt u bng mt
quyt nh v mi nim say m sn xut ra mt kt

qu.
Nm 1938, khi cn ang i hc, Honda bn tt c
nhng g ng c v u t vo mt xng ch to nho
nh v y ng bt u khai trin tng ca mnh v
bc ca Pit-tng. ng mun bn cng trnh ca mnh
cho cng ty Toyota, v th ng vi u lm vic ngy
m, ng ngay trong xng ch to v lun tin chc
mnh s thnh cng. ng thm ch cn em bn
trang sc ca v tip tc ngh nghip. Nhng khi ng
ch to xong chic bc pit-tng v em gii thiu cho
Toyota, hng ny tr li l nhng chic bc ng ch to
khng p ng tiu chun ca h. ng quay v nh
trng trong hai nm, y ng phi hng chu nhng
li nho ci ca cc ging vin v bn hc v h cho
rng nhng thit k ca ng qu v l.
Nhng thay v tm n kinh nghim au n ny,
ng quyt nh tip tc nhm ti mc tiu ca mnh. Rt
cuc, hai nm sau , Toyota chp nhn k hp ng
vi Honda. Nim say m v tin tng ca ng c
tng thng, v ng bit iu mnh mun, hnh ng,
nhn ra iu g c tc dng v lin tc thay i phng
php cho ti khi t c mc tiu mong mun. Th ri
mt vn mi li pht sinh.
Chnh ph Nht ang lm chin v h t chi cung
cp cho ng vt liu xy dng nh my. ng b cuc
? Khng. ng bng suy ngh v s bt cng ? ng

thy gic m ca ng cht ri ? Hon ton khng.

Mt ln na, ng quyt nh rt ta kinh nghim v khai
trin mt chin lc mi. Ln ny ng cng ng nghip
sng ch ra qui trnh ch to vt liu ca mnh
xy dng nh my. Trong thi k chin tranh, nh my
2 ln b trng bom, khin phn ln c s ch to b ph
hy. Phn ng ca Honda? ng lp tc tp hp li cc
bn, h cng nhau i thu nht cc thng xng m my
bay M b. ng gi chng l" Qu tng ca Tng
thng Truma" v chng cung cp nguyn vt liu cho qui
trnh ch to ca ng. Cui cng sau khi thot c
tt c nhng rc ri , mt trn ng t san bng
nh my. Honda quyt nh bn qui trnh ch to pittng cho Toyota.
Sau chin tranh, nc Nht b thiu nhin liu trm
trng v Honda thm ch khng c xng chy xe hi
ca mnh i mua thc n cho gia nh. B qu, ng nh
gn mt m-t nh vo chic xe p. Th l ngay sau
, nhng ngi hng xm chy n xin ng cng lm
nhng chic"xe p gn my" ch h. ng gn ht chic
m-t ny n chic m-t khc, cho n khi ht sch
s m-t ng c. th l ng quyt nh xy dng mt
nh my ch to loi m-t cho sng ch mi ca
ng, nhng tic thay ng khng c vn.
Ging nh trc kia, ng quyt nh phi kim cch!
Gii php ca ng l vit th cho tng ngi trong

18,000 ch hiu xe p khp nc Nht v ku gi h

gip vn. ng ni h c th gp phn trong vic khi
phc li nc Nht nh pht minh linh ng ca ng v
thuyt phc c 5,000 ch hiu ng trc s vn ng
cn. Th nhng , b my ca ng gn vo xe p
cn qu to v cng knh. V vy ng iu chnh li kch
c v lm ra mt ng c nh v gn hn cho chic xe
gn my. ng t tn cho n l "Super Cup" v th xe
mi ny thnh cng trong nhy mt. ng c trao
gii thng ca Nht hong. V sau, ng bt u xut
khu xe gn my ca ng sang Chu u v Hoa K v
tip theo l n thp nin 70, ng xut khu xe hi ca
ng v chng cng tr nn ni ting.
Ngy nay, Cng ty Honda s dng hn 100,000 nhn
vin c M v Nht v c coi l mt trong nhng
hng ch to xe hi ln nht Nht, bn chy nht
M, ch thua Toyota. S thnh cng ny l nh mt
con ngi thu hiu c sc mnh ca mt quyt
nh dt khot i n hnh ng, bt chp mi hon
cnh.
thnh cng, bn phi c mc tiu di hn. Hu
ht cc thch chng ta gp trong cuc i l do
chng ta ch n mc tiu trc mt. Thnh cng
hay tht bi khng phi l nhng kinh nghim c c
mt sm mt chiu. Chng ta tht bi tng quyt nh
nho nh trn ng i gp li. Tht bi v khng i n

cng. Tht bi v khng hnh ng. Tht bi v c chp.

Tht bi trong vic x l cc tnh hung tm linh v cm
xc. Tht bi trong vic kim sot cc mc tiu. Ngc
li, thnh cng l kt qu ca nhng quyt nh nho
nh: quyt nh nhm mt chun mc cao hn, quyt
nh cng hin, quyt nh nui dng tm tr thay v
cho mi trng chi phi, nhng quyt nh nho nh ny
lm nn kinh nghim cuc i m chng ta gi l thnh
cng. Khng mt c nhn hay mt tp th no thnh
cng m do nhng mc tiu ngn hn c.
C th bn nghe ni v mt chng thanh nin b
hc v anh ta quyt nh khng th ch i lu hn
thc hin gic m tr thnh mt nhc s ni ting.
Nhng gic m ny khng tr thnh hin thc nhanh
nh anh tng. Thc vy, khi tui 22, anh s rng
mnh lm mt quyt nh sai v khng ai s cn bao
gi yu nhc ca anh na. Anh chi trong nhng
qun ca nhc v anh tht bi th thm, phi ng
trong nhng nh git bi v anh khng cn nh .
Anh ch cn gi c mt iu duy nht vi mnh, l
c bn gi th mng. Nhng ri nng cng b anh v
th l anh ng trn b vc thm. Th l anh ch ngh l
trn i ny anh khng th no cn tm c mt ngi
ph n xinh p nh c bn gi c. Tuyt vng, anh
quyt nh t tm n ci cht. May mn thay, trc khi
t t, anh suy xt li nhng chn la ca mnh v

quyt nh i kim tra sc kho ti mt bnh vin tm

thn. Trong thi gian ti bnh vin, anh c dp
phn tch u l nhng vn thc s ca mnh. V
anh tht ln,", mnh s khng bao gi xung tinh thn
n th na". Ngy nay, anh tuyn b," l mt trong
nhng hnh ng tt nht ti lm, v t ti khng
bao gi cm thy chn nn d cho iu g xy n vi
mnh. Ti thy chng c vn g l ng k nu snh
vi nhng g m ti thy bit bao ngi khc phi gnh
chu". Nh i mi quyt tm v theo ui gic m di
hn ca mnh, rt cuc anh c mi th anh mun.
Anh c hng triu ngi hm m v anh ci
siu ngi mu Christie Brinkley. Tn anh l Billy Joel.
B quyt chng ta tm thy y chnh l: iu trc
mt xem ra khng thc hin ni tr thnh mt hin
tng c trng v thnh cng v hnh phc trong mc
tiu di hn. Billy Joel c th t g mnh ra khi tnh
trng tht vng bng cch i theo 3 quyt nh m
chng ta kim sot mi lc trong cuc sng: iu chng
ta nhm ti, s vt c ngha th no v phi lm g
cho d cc thch c v nh hn ch chng ta. Anh
nng cao tiu chun ca mnh, cng c chng bng
nhng nim tin mi v thc hin nhng chin lc m
anh bit mnh bt buc phi lm.
Trang B bng sc mnh ca quyt nh
Ti xin tm lc y 6 bc thc hin nhanh

gip bn trang b sc mnh quyt nh cho mnh. Sc

mnh ny s hnh thnh kinh nghim sng vo mi giy
pht bn sng cuc i mnh:
1. Nh n sc mnh ch thc ca quyt nh.
y l cng c bn c th dng bt c lc no
thay i cuc i ca mnh. Lc bn c mt quyt nh
mi, bn khi ng mt nguyn nhn, mt hu qu, mt
hng i, v mt ch im mi cho i mnh. Hy nh
rng, quyt nh thc s l quyt nh c o lng
bi vic bn c mt hnh ng mi. Nu khng c hnh
ng, thc ra bn chng quyt nh g c.
2. thc r rng bc kh nht thnh t mt
iu g l c mt quyt tm thc s ,mt quyt nh
thc s. Nhiu khi vic thc hin mt quyt tm th d
hn l lm mt quyt nh, v th bn hy quyt nh
mt cch thng minh, nhng phi quyt nh nhanh.
ng chn ch n o xem mnh s phi lm th no
hay c th lm th no. Cc nghin cu cho thy nhng
ngi thnh t nht l nhng ngi c nhng quyt
nh nhanh v h rt sng t v nhng gi tr v mc
tiu ch thc ca i h. Nu phi thay i quyt nh,
h thay i kh chm. Ngc li, nhng ngi tht bi
thng quyt nh chm chp v thay i quyt nh rt
nhanh, lp trng ca h lin tc chao o. Hy quyt
nh dt khot!
Bn nn nh rng quyt nh ch thc l quyt nh

c hnh ng theo sau. ng bao gi quyt nh ri

, nhng hy c ngay mt hnh ng tiu biu th
hin quyt nh .
3. Thng xuyn lm quyt nh. Bn cng thng
xuyn lm quyt nh, bn cng c nhng quyt nh tt
hn. Cng vn ng nhiu, c bp ca chng ta cng
kho. Vi c bp quyt nh ca chng ta cng th. Bn
c th gii phng ngay by gi ngun sc mnh vn b
bn b qun, bn s thy i sng bn trn tr nng
lng v s thch th nh th no.
4. Rt ta kinh nghim t cc quyt nh ca bn.
Khng c cch no c nh c. i khi cng vic bn lm
hng ht, cho d bn lm vic g. V khi iu khng th
trnh xy n, ng t trch mnh, nhng hy c hc
ly iu g . Hy t hi,"C iu g tt y khng?
Ti c th hc c g y?" s"tht bi" ny c th
che y mt mn qu v gi nu bn bit s dng n
c nhng quyt nh tt hn trong tng lai.
5. Hy trung thnh vi quyt nh ca bn, nhng
bit mm do trong cc phng php. Mt khi bn
quyt nh mnh mun tr thnh ngi nh th no,
ng tp trung mt cch cng nhc vo cc phng
tin. iu bn theo ui l mc ch ch khng phi
phng tin. Bn hy c gng chn nhng phng th
tt nht t mc ch, nhng cng cn bit linh ng
thay i cc phng php nu cn. Hy vun trng ngh

thut linh ng.

6. Cm thy thch th khi lm quyt nh. Bn nn
bit rng, mt quyt nh bn lm bt c lc no cng
c th thay i dng i bn mi mi: ngi ng ngay
st pha trc hng ca bn hay ngi ngi k bn bn
trn my bay, c in thoi gn nht bn gi hay nhn,
cun phim bn sp i xem, cun sch bn sp c, hay
trang giy bn sp lt qua, tt c u c th l mt sc
mnh m tung cch ca cuc i bn, hay l nhng
iu bn trng ch c n nh.
Nu bn mun i sng bn trn ngp nim say m,
bn cn sng vi thi ch i ny. Nhiu nm trc
ti lm mt iu tng chng ch l mt quyt nh
nh, th m n mnh lit thay i i ti. Ti quyt
nh lm mt cuc thuyt trnh Denver, Colorado.
quyt nh cho ti gp mt ph n tn Becky. tn
nng gi y l Robbins v nng dt khot l mt
mn qu tuyt vi nht cho i ti. Cng trong chuyn i
, ti quyt nh vit cun sch u tin v nay
cun sch y c xut bn bng 11 th ting trn
khp th gii.
C ln ti cng quyt nh chn mt i tc kinh
doanh. Ci d trong quyt nh ny ca ti l ti
khng iu tra k l lch ca ngi i tc ny, Ch trong
mt nm, anh ta bin th 250 ngn la v
cng ty ca ti n n 758,000 la, trong khi ti ang

mi mit i thuyt trnh khp ni. May thay, ti hc

c bi hc t quyt nh km ci ny ca mnh v
thay v theo li khuyn ca cc chuyn vin l tuyn b
ph sn, ti quyt nh tm cch lt ngc th c v
t c mt trong nhng thnh cng to ln trong i
ti. Ti thnh cng nng cng ty ca mnh ln mt
bc hon ton mi v rt ta c kinh nghim
to cho cng ty mt s thnh cng lu di.
"Cuc i hoc l mt cuc phiu lu
can trng, hoc chng l g ht."
-HELLEN KELLER
iu ct yu duy nht trong chng ny l g?
Bn hy nh, ci xc nh s phn ca bn khng
phi l hon cnh, m l nhng quyt nh ca bn.
Trc khi hc phng php thay i t duy v cm
ngh ca bn trong i sng mi ngy, ti mun bn nh
rng tt c nhng g bn c trong cun sch ny u
V gi tr,... mi cun sch khc bn c hay bng
casset bn nghe hay nhng cuc thuyt trnh bn d
u v gi tr... nu bn khng quyt nh s dng n.
Bn hy nh l mt quyt nh vi quyt tm thc hin
l mt sc mnh lm thay i i bn. N l sc mnh
lun c sn ni bn bt c lc no bn quyt nh dng
n n.

Chng 3: NHNG SC MNH DT NN CUC I

"i ngi gm nhng khonh khc ca l tr,
xen ln nhng khonh khc ca khi hi v am m".
-SIR THOMAS BROWNE
C y va i tn b c chng na gi th tai ha
p ti. Bt ng khong mt chc thanh thiu nin chy
xn x v pha c. Cha kp hiu c chuyn g, c
thy ti tr nhy b vo c, li xc c vo bi rm gn
y ri dng ng st p vo ngi c. Mt a lin tip
p vo mt c cho ti khi mu chy xi x. Ri chng
thay nhau hm hip v b c li y na sng na cht.
Cu chuyn gh tm v man r ny xy ra Central
Park cch y my nm. Lc ti ang New York.
Ti kinh s v cuc tn cng man r nh, nhng
nht l v nhng k tn cng cn ang la tui v
thnh nin. Tt c ch t 14 n 17 tui. Khng nh bnh
thng, chng khng phi nhng con nh ngho kh
hay c gia nh rc ri, nhng l nhng hc sinh trung
hc v l thnh vin ca cu lc b kn ng Little
League. Chng khng nghin ma ty, cng khng c
nhng ng c phn bit chng tc. Chng tn cng
v mt l do c nht: tr a, chng cn cho vic chi
a ny mt ci tn:"hung bo".
Cch xa th khng y 300 km, mt chic phn
lc n khi va ct cnh sn bay Quc gia trong mt

cn bo tuyt. My bay m vo cu Potomac ng vo

gi cao im. Giao thng b tc nghn, trong khi vic
cu cp nn nhn c tin hnh cp tc v quang cnh
khu vc cu l c mt cn c mng. Nhn vin cha
chy v cu thng phi ht sc vt v cu cc nn
nhn.
C mt ngi n ng lin tc chuyn bnh kh oxy
cho nhng ngi khc. Anh cu c nhiu ngi,
ch tr mng sng ca anh. Rt cuc khi my bay trc
thng cu nn p xung ch anh ta, anh trt hn
xung bn di lp tuyt lnh cng. Anh hy sinh
mng sng mnh cu sng nhng ngi hon ton xa
l vi anh. iu g thc y anh coi trng sinh mng
ca nhng con ngi m anh ta khng h quen bit th?
V anh ta hy sinh tnh mng mnh v nhng ngi y?
iu g lm cho mt ngi xut thn t nhng hon
cnh tt p li hnh ng mt cch man r m khng
h hi hn, ang khi mt ngi khc li dm hi sinh tnh
mng mnh v nhng ngi hon ton xa l? iu g to
nn mt anh hng, mt tn tin, mt ti phm, hay
mt con ngi cng hin? iu g to khc bit gia cc
hnh ng ca con ngi? Sut i ti khng ngng i
tm cu tr li cho nhng cu hi ny. Ti thy r mt
iu ny: Con ngi khng phi nhng to vt ngu
nhin; mi vic chng ta lm, chng ta u lm v mt
l do no . C th chng ta khng thc v l do ,

nhng chc chn lun lun c ng c no thc y

hnh ng ca chng ta. Sc mnh ny nh hng n
mi lnh vc ca i sng chng ta t nhng mi quan
h cho ti lnh vc ti chnh, th cht v tr khn ca
chng ta. Sc mnh no ang chi phi i sng ca bn
lc ny v cn tip tc chi phi i sng ca bn trong
sut cuc i? SNG v KH! Tt c nhng g chng ta
lm, chng ta lm vi mc ch trnh xa au kh v t
nim vui sng.
Hiu v s dng c nhng sc mnh ca kh au
v vui sng s cho php bn mi mi to c nhng
thay i vng bn v nhng s tt p m bn ao c,
cho bn v nhng ngi bn thn thng. Khng hiu
iu ny s dn a bn ti mt np sng phn ng,
hoang d nh cm th hay my mc. iu ny nghe ra
c v qu n gin, nhng bn hy ngh n n. Sao
bn khng lm nhng iu m bn bit mnh phi lm?
L do l tnh dng dng khng dt khot ca bn.
Bn bit bn phi lm mt vic g , nhng bn vn
chn ch khng lm. Ti sao? L v mt mc no
, bn ngh rng hnh ng vo lc ny s gy cho bn
nhiu au kh hn l ch . Th nhng, bn c
bao gi kinh nghim rng mt vic bn c tr hon ht
ngy ny sang ngy khc, bng dng bn cm thy p
buc phi lm, phi lm xong khng? Chuyn g xy
ra? Lc bn thay i cch nh gi ca bn v ci

kh v ci sng. Bng dng bn thy rng khng hnh

ng li cn au kh hn l tr hon hnh ng.
"Ai chu au kh khi cha cn phi chu,
ngi y chu au kh qu mc cn thit."
-SENECA
iu g ngn cn bn n gp ngi n ng hay
ngi n b m bn m tng? iu g ngn cn bn
bt u mt cuc kinh doanh m bn c nh trong
u nhiu nm? Ti sao bn khng bt u n king?
Ti sao bn khng lm xong lun n ca bn? Ti sao
bn khng kim sot d n u t ca bn? iu g
ngn cn bn lm nhng g phi lm thnh t trong
i sng theo nh bn mong c?
Mc d bn bit r tt c nhng hnh ng ny c li
cho bn, nhng bn khng lm ch v vo lc bn
ngh lm nhng vic s gy cho bn nhiu au kh
hn l b l mt c hi. Xt cho cng, nu ti n gp
ngi v h t chi ti th sao? Nu ti n king, chu
i, ri rt cuc vn ln cn th sao? Nu ti b tin
ra u t ri mt sch vn ling th sao? Vy th th
lm g?
Vi nhiu ngi, ni s nhng mt mt th mnh hn
nim ao c c li. iu g thc y bn mnh hn:
trnh khi b ai cp mt ca bn 100,000 la bn
ang c trong tay, hay kh nng bn c th kim c
100,000 la khc trong nm ti? S tht l nhiu

ngi ra sc gi chc c nhng g h ang c hn l

chu liu c c nhng g h thc s mun c cho
i h.
"B quyt thnh cng l hc bit cch s dng nim
vui hay ni au
thay v nim vui hay ni au s dng mnh.
Nu bn lm nh th, bn s lm ch cuc i bn.
Khng lm th, bn s cuc i lm ch bn."
-ANTHONY ROBBINS
Mt cu hi th v thng c nu ln trong cc
cuc tho lun v sng hay kh: Ti sao c ngi c
chu kh m khng th thay i? H cha cm nghim
au kh cho ; h cha i ti ngng cm xc. Nu
bn tng b mt cuc tan v gia nh v cui cng i
n quyt nh s dng mi nng lc ca bn hnh
ng v thay i cuc i, c th l v bn chm
ti mc au kh m bn khng cn mun chu ng
na. Chng ta ai cng tng cm nghim nhng lc
trong cuc i lm chng ta phi tht ln, "Ti phi thay
i ngay". y chnh l giy pht k diu m au kh tr
thnh ngi bn ca chng ta. N thc y chng ta bt
tay hnh ng v lm ra nhng kt qu mi. Chng ta
cn c thc y hnh ng mnh lit hn nu cng
trong lc , chng ta d kin trc c rng s thay
i s lm cho i sng chng ta sung sng hn nhiu.
iu ny xy ra trong nhiu lnh vc khc nhau ca

i sng. c th bn cm thy chm ti ngng ca

ca tnh trng th l ca mnh: bn mp qu ri, khng
cn ngi thoi mi trong xe taxi, khng mc va b
qun o mi may cch y my thng, i ln xung cn
thang vt v. Cui cng bn tht ln, "th l qu ri!"
v bn c quyt nh. ng c ca quyt nh l g?
L c mun loi b au kh trong cuc sng ca mnh
v lp li nim vui sng: vui sng v hnh din, vui
sng v thoi mi d chu, vui sng v t tin, vui sng
v c sng theo ng nh ca mnh.
Cuc i l bi hc quan trng nht
C Donald Trump ln m Teresa u c thc y
bi cng mt ng lc. C th bn s ni,"Anh c in
khng, Tony? Hai ngi khc nhau nh ngy v m
vy!" R rng nhng gi tr ca h nm hai cc i lp
nhau, nhng c hai cng c thc y bi ci sng v
ci kh. i sng ca h hnh thnh t nhng g h
bit l em li nim vui v nhng g h bit l em li
au kh. Bi hc quan trng nht chng ta hc c ni
i sng l ci g em li nim vui v ci g em n ni
au. Bi hc ny ni mi ngi mi khc v v th li
ng x ca chng ta cng khc nhau.
Vi Donald Trump, sut cuc i ng hc bit
cch t ti nim vui sng bng cch c nhng chic
du thuyn ln nht v mc tin nht, tu c nhng
ta nh nguy nga xa x nht v c nhng thng v xut

sc nht. Tm li, tch ly nhng mn chi ln nht

v mc nht. ng coi iu g gy au kh nht cho
mnh? Trong cc cuc phng vn, ng tit l l ni au
kh ln nht trong i l phi chu xp hng th 2 trong
bt c ci g, ng coi l tht bi. Nhiu i th ca
ng v cng vui mng khi thy ng chu au kh v
phn ln ti sn ca ng b tiu tn, Nu v d ny
khng phi phn on ng, nhng l chng ta
hiu c ng c no thc y ng v thng
cm phn no ni au kh r rng ca ng.
M Teresa th ngc li. y l mt ph n c mi
quan tm su sc n con ngi, khin mi khi nhn
thy ai au kh, m cng cm thy au kh. M b tn
thng trc s bt cng ca h thng ng cp x hi.
M khm ph ra rng mi khi m hnh ng cu
gip nhng ngi ny, s au kh ca h tan bin v s
au kh ca m cng ta bin theo. Vi M Teresa,
ngha ti hu ca cuc i c th tm thy ni nhng khu
ph ngho kh nht Calcutta, Thnh ph ca Nim
vui, vi hng triu con ngi i n, bnh tt. Vi M,
nim vui l ch i ro qua cc ng ngch ti tm v
tanh hi trong thnh ph n nhng tp lu ti tn
v phc v nhng tr em thiu n, vi nhng thn xc b
tn ph bi dch t v kit l. M c thc y mnh lit
vi cm gic rng khi gip c nhng ngi khc thot
khi cnh cng cc l m vi nh c ni kh ni mnh

v gip h cm nghim c nim vui ca cuc sng l

Chnh m cm nghim c nim vui. M hc bit c
rng hin mnh lm vic cho tha nhn chnh l iu thin
tt nh; n cho m cm nghim rng i m c mt
ngha ch thc.
nh mnh ca ta hnh thnh
theo cch ta quan nim
th no l sng v th no l kh,
Mt quyt nh thay i trit cht lng i
sng ca ti, l t nh ti bt u coi kin thc l
nim vui sng v b. Ti nhn ra rng nu khm
ph ra c nhng tng v chin lc hnh thnh
cch ng x v cm xc ca mnh, th mnh s c hu
nh tt c nhng g mnh mun c trn i. N c th
gii phng ti khi au kh v em n cho ti nim vui.
Bit cch m tung nhng b n ng sau cc hnh ng
ca chng ta c th gip ti c sc kho tt hn, quan
h tt hn vi nhng ngi ti thn thng. Kin thc
gip ti c ci g cng hin, c hi ti c th thc
s cng hin cho mi ngi quanh ti.
u l nhng kinh nghim v au kh hay sung
sng hnh thnh i bn? Chng hn, nu bn coi
ma ty em li nim vui hay s au kh, th n u nh
hng ti nh mnh ca bn. Nhng quan nim v
thuc l, ru, cc mi quan h v ngay c quan nim
v s cng hin v tin tng cng em li nhng hiu

qu nh th cho nh mnh ca bn.

Nu bn l bc s, hn bn thy r l quyt nh hc
lm bc s trc y ca bn c thc y bi nim
tin ca bn rng n s em li nim vui cho bn. Hu
ht cc bc s ti c dp ni chuyn u th nhn h
cm thy hnh phc to ln khi gip ngi khc: lm
gim au, cha bnh v cu sng. Nhiu khi nim vinh
d c trng n trong x hi cng l mt ng c.
Bn hy ngh n nhng quan nim hn ch v au
kh v hnh phc ca John Belushi, Freddie Prinze, Jimi
Hendrix, Elvis Presley, Janis Joplin v Jim Morrison. H
coi ma ty nh mt li thot, mt gii php nhanh, mt
con ng gii phng h khi au kh v em hnh
phc n vi h, rt cuc thi ny hy dit h. H
phi tr ci gi cui cng v khng iu khin ng tr
khn v cm xc ca h. Bn th ngh n gng mu
h nu ra cho hng triu ngi hm m h. Ti cha
bao gi th ru hay thuc phin. Khng phi v ti
khn, m v ti tht may mn. Mt l do khin ti khng
bao gi ung ru, l v hi nh, trong gia nh ti c
hai ngi mi khi say ru u gy ra ton nhng
chuyn t hi, khin cho ti gn lin vic ung ru vi
s au kh tt bc. c bit ti cn nh nh in trong c
hnh nh ngi m ca mt bn thn nht ca ti. B
bo ph, nng gn 150 kg v b ung ru lin tc. Mi
khi ung ru, b thng thch m ly ti trong lng b.

Cho ti tn hm nay, ti lun lun bun nn mi khi

ngi thy mi ru trong hi th ca ngi ta.
V ung bia th li c mt chuyn khc. Hi ti
khong 11, 12 tui, ti khng h coi l mt th ru.
Thc ra, cha ti cng ung bia v khng h gy ra
chuyn t hi no c. Ngc li, ung vi ly bia vo
thng lm cha ti vui v hn i cht. Hn na, ti coi
ung bia to ra nim vui, v ti mun tr nn ging cha
ti. Thc ra ung bia c lm ti nn ging cha ti
khng? Khng u, Nhng chng ta thng c nhng
lin tng sai lc trong h thn kinh nh khi chng ta
quan nim th no l sng, kh trong cuc i.
Mt hm ti xin m ti cho ung "th t bia". M gii
thch l ung bia khng tt cho ti. Nhng nhng li gii
thch ca m ch l v ch khi ti quyt v nht l
khi ti nhn thy r l cha ti u c lm g nh m ti
ni. Li ni lung lay, gng by li cun. Th l ti nht
nh tin rng cc nhn nh ca ti th chnh xc hn
nhng li gii thch ca m v ngy hm ti tin chc
rng ung bia i vi ti l du hiu ca s trng
thnh. Cn m ti th ngh nu khng cho ti ung bia
ti nh, chc chn ti s i ung th mt ni no
khc. Rt cuc m ti bo,"OK, con mun ung bia
ging nh cha con ? Th th con phi ung hon ton
theo kiu cha con ung". Ti hi, "Th l sao h m?"
B tr li, "Con phi ung ht su lon". Ti ni, "Khng

c vn ".
M ti ni, "Con phi ngi ung ngay ti y". Khi ti
nhm nhi ngm bia u tin, ti thy mi v d qu,
khng nh ti tng trc . Th nhng t i ca
ti khng cho php ti tha nhn iu ny. V ti ung
thm my hp na. Khi ung ht mt lon, ti ni vi m,
"Con ri, M". M ni, "Khng, cn lon na y" v
b m ngay ra. Sau khi ung n lon th ba hay th t
g , ti thy d dy lng ln c ln. V bn cng c
th bit iu g xy ra sau . Ti nn thc nn tho
mi s ra ngi v y bn n. Tht l khng khip v
li cn phi lau chi sch c bn n na. T c ngh
n mi bia l ti bun nn v c nhng cm gic gh
tm. Th l ti khng cn lin tng bng tr c gia
ung bia v ngha ca n na, m ti bt u lin
tng bng cm xc ni h thn kinh ca ti, l s
lin tng thn kinh h. T tr i, ti khng bao gi
nm d ch mt ngm bia.
Ti cng khng bao gi s dng ma ty v ti cng c
mt kinh nghim tng t: Khi ti ang hc lp tm hay
chn, mt i ca s cnh st n trng ti v chiu
cho chng ti xem nhng phim v hu qu ca ma ty.
Ti thy nhng cnh bn git, cht chc, au n v t
vn. L mt thiu nin, ti lin kt ma ty vi nhng s
xu xa v cht chc, v th bn thn ti khng bao gi
th. Ti thc may mn l c cnh st gip hnh

thnh mi lin tng thn kinh h v s au n ngay

c khi ch cn ngh ti ma ty. V th ti khng bao
gi ngh n chuyn th dng ma ty.
Chng ta hc c iu g qua nhng th d trn
y? n gin l iu ny:Nu chng ta lin kt s au
n to ln vi bt k mu ng x hay cm xc ny,
chng ta s trnh chiu theo n bng bt c gi no.
Chng ta c th dng s hiu bit ny trang b cho
mnh ngun sc mnh ca au kh v sung sng
thay i hu nh mi ci trong i mnh, t thi lng
khng cho ti vic s dng ma ty. V d, nu chng ta
mun ngn nga con ci sa vo ma ty, chng ta phi
dy chng trc khi chng th nghim v trc khi c ai
dy chng lin kt ma ty vi nim vui sng.
"Nu bn b au kh v mt iu g bn ngoi, bn
kh khng phi bi chnh iu , m bi cch bn nh
gi n; nhng bn lun lun c kh nng thay i cch
nh gi ca bn bt c lc no".
-MARCUS AURELIUS
Loi ngi l loi duy nht trn tri t c kh nng
i sng tm linh, gip chng ta khng b l thuc hon
cnh, m ngc li, chnh chng ta to cho hon cnh
ngha ca n v chng ta t xc nh cho mnh cm ngh
v mnh cng nh l li ng x ca mnh trong tng
lai. Mt trong nhng kh nng khin chng ta l mt to
vt c bit, l kh nng thch ng, bin i, s dng

s vt hay tng to ra nhng ci hu ch hay thch

th hn cho chng ta. Ch c lai ngi c kh nng
bin i nhng lin tng ca mnh, bin au kh
thnh nim vui hay ngc li.
Ta hy ngh n ngi tuyt thc nh cng v
phi ngi t. Tuyt thc v mt chnh ngha, anh vn
sng sut ba mi ngy khng n. S au n th xc
ca anh rt ln, nhng n c b p bng nim vui
v gi tr v thu ht c s ch ca d lun qun
chng i vi chnh ngha ca anh.
Th nn, nh sc mnh ca ch, chng ta c th
chn la s au kh th xc do vic nhn n vi s au
kh tm linh do vic bung xui l tng ca mnh.
Chng ta c th to ra nhng ngha cao c hn.
Nhng nu chng ta khng iu khin nhng lin tng
ca mnh v au kh hay vui sng, th cuc i ca
chng ta khng hn g loi vt hay my mc, lun lun
b chi phi ca hon cnh, mc cho s vt tc ng
trn chng ta v xc nh cht lng i sng ca chng
ta. Chng ta tr nn ging mt chic my tnh cng
cng, mc cho loi lp trnh vin nghip d ai
mun truy cp cng c.
"Ngi ta, nam cng nh n, thng nghe theo
ting gi ca con tim hn l ca l tr".
-LORD CHESTERFIELD
Tuy chng ta khng mun nhn nhn iu ny, nhng

s tht vn l chng ta hnh ng do s phn ng ca

bn nng i vi au kh v vui sng, hn l do nhng
tnh ton ca l tr. Tuy chng ta lun mun tin rng
mnh hnh ng l do l tr, nhng trong phn ln tnh
hung, chng ta cho cc cm xc thc y chng ta
hnh ng.
Thc ra chng ta c th hc cch iu khin tm tr,
th xc v cm xc ca mnh lin kt s sng kh
vi bt k iu g chng ta la chn. Khi Thay i cch
chng ta quan nim v sng v kh, chng ta s lp
tc thay i thi ng x ca mnh. Th d bn mun
b ht thuc l. iu n gin bn phi lm l lin kt
au kh vi vic ht thuc v nim vui vi vic b ht.
Bn c kh nng lm chuyn ny ngay by gi, nhng
s d bn khng s dng kh nng ny l v bn quen
lin kt s vui sng ca th xc vi vic ht thuc, hay
v bn s rng b ht s gy ra cho bn s au kh.
Th nhng, nu bn gp mt ngi b ht thuc,
bn s thy rng c mt ngy h thay i thi y:
Ngy h thc s thay i ngha ca vic ht thuc i
vi h.
Nu bn khng c mt k hach cho i mnh, th
mt ngi khc s lm iu .
Cc nh qung co hiu rt r rng iu thc y
chng ta khng phi l tr c m l nhng cm gic ca
chng ta i vi cc sn phm ca h. Kt qu l h

tr thnh nhng chuyn gia trong vic s dng nhng

m nhc kch ng hay m du, nhng hnh nh gy n
tng hay thanh lch, nhng mu sc chi chang hay du
mt v nhng yu t khc a chng ta vo
nhng trng thi cm xc no ; sau , khi cm xc
ca chng ta ln ti tt nh, khi nhng cm gic ca
chng ta t ti mc mnh lit nht, h cho vt lo ln
lin tc mt hnh nh v sn phm ca h cho ti khi
chng ta lin kt no vi nhng cm gic tha mn nht
ca mnh.
Pepsi s dng chin lc ny mt cch xut sc
chia th phn sn phm nc gii kht y li nhun
ca h cng ty cnh tranh l Coca-cola. Pepsi quan st
hin tng thnh cng ca Michael Jackson, mt thanh
nin dnh c i mnh nghin cu cch khi dy
cm xc mnh m ca qun chng bng cch anh vn
dng ging ht, c th, nt mt v iu b ca mnh.
Michael ht v ma hiu qu n ni anh kch thch
c hng triu khn gi say m v cm thy hi lng,
thm ch h b tin ra mua nhng albums ca anh
ti to li cm gic. Pepsi t hi, chng ta c cch no
chuyn nhng cm gic y sang sn phm ca chng ta
khng? H l lun rng nu ngi ta lin kt nhng cm
gic vui sng vi Pepsi cng ging nh vi Michael
Jackson, chc chn h s mua Pepsi cng ging nh h
mua cc albums ca anh.

C th bn tng nghe ni nh khoa hc Nga Iva

Pavlov, ngi thc hin vo cui th k 19 nhng th
nghim v phn x c iu kin. Th nghim ni ting
nht ca ng l th nghim lc chung mi khi cho ch
n, nh kch thch nc bt ca con ch v lin kt
nhng cm gic ca con ch vi ting chung. Sau khi
lp i lp li s ln th nghim phn x c iu kin,
Pavlov nhn thy rng ch cn lc chung l con ch s
chy nc bt, c khi khng em thc n cho con ch.
Th nghim Pavlov c lin quan g n Pepsi? Trc
ht, Pepsi dng Michael Jackson a chng ta ln
nhng cm xc tt nh. Th ri vo ng lc , h
chiu lo ln sn phm ca h. C lp i lp li lin tc
nh th to ra mt s lin kt cm xc i vi hng
triu ngi hm m Jackson. Thc ra Michael Jackson
chng h ung Pepsi. Anh thm ch chng h cm mt
lon Pepsi rng trc ng knh camera! Bn ngc nhin
? "Hng Pepsi ny in chc? H b ra 15 triu la
thu anh chng ny gii thiu sn phm ca h m
khng h ng n sn phm y, li cn bo mi ngi
l anh ta khng ng vo! Ngi i din g m l lng
vy? tng in khng tht!". Trong thc t, y l
mt tng tuyt vi. Doanh s ln vt ti mc L.A
Gear thu Michael vi gi 20 triu la gii thiu
sn phm cho h. V ngy nay, v anh ta c kh nng
thay i li cm ngh ca dm chng, anh v hng

Sony/CBS va k mt hp ng 10 nm tr gi trn 1 t
la. Kh nng thay i tm trng ca qun chng
bin anh thnh v gi.
S tht chng ta phi nhn ra l tt c iu ny u
da trn cch lin kt cm gic sung sng vi nhng
thi no . tng l nu chng ta s dng sn
phm, chng ta s t c c m ca mnh. Cc nh
qung co dy tt c chng ta l nu bn li mt
chic BMW, bn s l con ngi tuyt vi v snh iu.
Nu bn li Hyundai, bn l ngi thng minh v bnh d.
Nu bn li chic Pontiac, bn s hng nhng pha gy
cn. Nu bn li chic Toyota, bn s c mt cm gic
khng t ni! V nu bn dng nc hoa Obsession, bn
s l trung tm cun ht ca cc bui d tic. Vn vn
v vn vn.
Ci sc mnh chi phi cng lun ca th gii v thi
quen mua sm ca ngi tiu th cng chnh l ci sc
mnh dt nn tt c hnh ng ca chng ta. Phn cn
li l ty bn v ti, chng ta kim sot sc mnh ny
v quyt nh hnh ng mt cch c thc, bi v nu
chng ta khng iu khin t tng ca mnh, chng ta
s ri vo nh hng ca nhng ngi mun lo li
chng ta hnh ng theo mun ca h.
"Ti quan nim l phi trnh s tha mn nu n
em n nhng au kh ln hn v phi khao kht au
kh nu n mang li s tha mn ln hn."

-MICHEL DE MONTAIGNE
Vn l ch a s chng ta khi quyt nh lm
hay khng lm vic g u cn nhc xem vic em li
au kh hay tha mn trc mt thay v lu di. Th
nhng, thnh cng, chng ta phi bit vt qua ci
li trc mt nhm ti ci hu qu v lu v di. Bn
phi bit gt sang mt bn nhng giy pht kinh hong
v th thch nht thi, tp trung vo nhng g quan
trng nht v lu v di: nhng gi tr v nhng tiu
chun bn thn ca bn. Bn cng nn nh: khng phi
ci au kh nht thi kch ng chng ta, m l ni s
rng mt iu g s dn ti au kh. Cng vy, khng
phi s tha mn nht thi kch ng chng ta, m l
nim tin ca chng ta, cm gic chc chn ca chng
ta, rng lm mt hnh ng no s dn ti tha
mn. Khng phi chnh thc ti thc y chng ta, m l
nhn thc ca chng ta v thc ti.
Nhiu ngi ch tm cch trnh au kh v tm tha
mn tc thi v v th to au kh lu di cho bn thn
mnh. Chng ta hy ly mt v d: mt ngi no
mun gim vi kg. Mt mt, ngi ny tm ht l do ny
n l do khc m h coi l tt nht gim cn: h s
khe mnh hn v do dai hn; qun o h mc s va
vn hn; h s cm thy t tin hn trc mt nhng
ngi khc phi. Nhng mt khc, cng c nhng l
do trnh gim cn: h phi king n ung; h s

lun cm thy i; h s phi king n c nhiu cht

bo; hn na, sao khng i n sau k ngh hy tnh
ti chuyn ny?
C suy i tnh li nh th, rt cuc h s chiu theo
khuynh hng tr hon quyt nh, s tha mn c c
mt thn hnh cn i khng mnh bng ci kh trc
mt l phi nhn n.
au kh v tha mn cng l ci hu trng ca
nhng thm kch ton cu. Nhiu nm chng ta phi
sng gia s leo thang trong cuc chy ua v kh gia
cc cng quc. Cc quc gia ny khng ngng ch to
thm v kh lm dng c e da:"Nu anh tn cng
ti, ti s tr a v s thit hi ca anh s ti t hn
nhiu". Cuc chy ua v kh ny buc nc M phi
chi ra mi giy 15,000 la cho vic ch to kh gii.
Chng ta phi thay i ngay by gi
Trc ht, bn hy vit ra bn hnh ng m bn
cn thc hin nhng bn tr hon trc y. Chng
hn cn gim cn. hay cn b ht thuc. hay cn ni li
quan h vi ngi no m bn l l, hay lin lc
li vi mt ngi m bn thy l quan trng i vi bn.
Th hai, bn cnh mi hnh ng ny, bn hy vit
ra cu tr li cho nhng cu hi sau: Ti sao ti
khng hnh ng? Trc y, ti ngh nhng hnh
ng ny km theo nhng au kh no? Tr li cho
nhng cu hi ny s gip bn tm ra l do ti sao bn

 tr hon khng hnh ng trc y.

Th ba, hy vit ra tt c nhng s tha mn bn
nhn c trc y khi bn tr hon khng hnh ng.
V d, nu bn ngh phi gim cn, ti sao bn vn tip
tc n nhiu cht ngt v cht bo? Bn trnh c au
kh v khng phi nhn an v ng thi bn hng c
s vui khoi trong lc . Nhng bn cng phi chu
nhng hu qu au n v sau. Khi xc nh r nhng
tha mn bn nhn c, bn s nhn ra u l mc
tiu thc s ca mnh.
Th t, hy vit ra nhng g bn phi tr gi nu bn
khng thay i ngay by gi. Chuyn g s xy ra nu
bn khng ngng n nhiu cht ngt v cht bo? Nu
bn khng b ht thuc? Nu bn khng gi in thoi
cho ngi m bn mun gi? Nu bn khng bt u lao
ng mt cch trung thc mi ngy? Bn phi tr gi
th no trong hai, ba, bn, hay nm nm na? Bn phi
tr gi g cho i sng th cht v tnh cm, ti chnh
v cho nim t tin ca bn?
Sau cng, hy vit ra tt c nhng nim tha mn
bn s nhn c nu bn bt tay hnh ng ngay lc
ny. Bn hy lit k mt danh sch tht di nhng nim
tha mn s kch ng cm xc ca bn: "Ti s cm
thy mnh lm ch i sng mnh. Ti s thm t tin.
Ti s kho mnh v y ngh lc. Ti s tng cng
cc mi quan h. Ti s tng thm sc mnh ch

s dng trong mi lnh vc ca i mnh. Cuc i ti

s tt p hn, trong vng hai, ba, bn, hay nm nm
na. hnh ng ngay lc ny, ti s lm cho gic m
ca i mnh thnh hin thc."
Chng ny ch cho bn hiu r rng, quan nim
ca bn v sng v kh chnh l ci dt nn mi kha
cnh ca i bn v bn c kh nng thay i nhng
quan nim v nh vy, thay i cc hnh ng v
nh mnh ca bn. Nhng lm iu ny, chng ta
phi hiu...

Chng 4: NHNG NIM TIN CA TA: SC MNH

XY DNG V SC MNH HY HOI
"Suy ngh ca chng ta nh th bc mn che ca
tinh thn,
n cha ng tt c nim tin m chng ta din t
trong cuc sng".
-ANTONIO MACHADO
Anh ta cay ng v tn bo, mt tay nghin ru v
ma ty, my ln t t nhng khng cht. Hm nay
anh ta lnh ci n t chung thn v ti c st mt nhn
vin thu ngn ca hng ru v dm "cn ng"
anh ta. Anh ta c hai a con trai. Ch cch nhau mi
mt thng. Mt a ln ln ging ht cha n: mt con
nghin ma ty ch bit sng bng cp git v trm cp
cho ti khi chnh n cng phi vo t v ti mu st.
Nhng a kia th khc hn: n ln ln v tr thnh cha
ca ba a nh, gia nh m m, hnh phc. Nay anh
lm gim c ca mt cng ty ln cp quc gia v anh
vui thch vi cng vic y thch nhng cng em li
s tha mn cho anh. Thn hnh cn i, khng nghin
ru hay ma ty. Lm sao hai ngi thanh nin sinh ra
v ln ln trong cng mt mi trng li c th khc
bit nhau n th? Ngi ta hi ring tng ngi,
"Ti sao i anh tr nn nh th?" l thay, c hai a ra
cng mt cu tr li:"Ti c th no tr nn khc hn
c khi ti c ln ln vi mt ngi cha nh th?".

Chng ta thng b cm d cho rng cc hon cnh

iu khin cuc sng chng ta v mi trng dt nn
con ngi chng ta hm nay. Khng c g sai lc bng.
Khng phi hon cnh dt nn i sng chng ta, m
chnh nhng nim tin ca chng ta to ngha cho hon
cnh.
Hai Ph n va mng th 70, nhng mi ngi nhn
bin c ny mt cch khc. Mt b"bit" rng i mnh
x bng. i vi b, 70 nm sng lm tn t c
th b v b nn ngh ti ci cht. B kia th li tin rng
con ngi lm c g l ty nim tin ca mnh v v
th b ra mt l tng cao hn cho mnh. B tin
rng leo ni l mt loi th thao thch hp tui ca b.
Sut 25 nm sau b dn mnh vo cuc mo him
mi ny v chinh phc c mt s nh ni cao nht
th gii v cho ti nay, khi tui 90, Hulda Crooks
tr thnh ngi ph n gi nht th gii leo ti nh ni
Ph S.
Bn thy y, ci dt nn cuc i chng ta hm nay
v ngy mai khng phi l hon cnh, m l ngha m
chng ta gn cho cc hon cnh mnh sng. Nim tin l
ci to s khc bit gia mt cuc i vui ti cng hin
v mt cuc i khn kh hy dit. Nim tin bin mt s
ngi thnh anh hng, ang khi mt s khc thnh
nhng con ngi cam phn.
"Thuc khng phi lun lun cn thit,

nhng nim tin chc khi bnh l iu lun lun

cn."
-NORMAN COUSINS
Ti may mn c quen bit Norman Cousins t gn
7 nm nay v ti cng may mn thu bng c cuc
phng vn vi ng mt thng trc khi ng qua i.
Trong cuc phng vn, ng chia s vi ti mt cu
chuyn chng t nim tin ca chng ta nh hng mnh
m trn thn xc chng ta nh th no. Ti mt trn
u banh Monterey Park, ngoi Los Angeles, nhiu
ngi c nhng triu chng b ng c thc n. Bc s
khm nghim kt lun nguyn nhn l ti loi nc gii
kht my bn nc t ng, v tt c nhng ngi b
ng c u mua nc gii kht . Mt thng bo
c phng thanh trn loa cnh co khng mua nc
my bn nc t ng v c ngi b ng c v m
t cc triu chng ng c. Th l mt bu khng kh
ht hong trn ngp cc khn i v hng lot ngi
ngt xu khi nghe tin ny. Thm ch c nhng ngi
cha tng ng gn chic my bn nc cng b bnh!
Cc xe cu thng ti tp chy n a cc ngi b
bnh i bnh vin. n khi ngi ta khm ph ra li
khng phi chic my bn nc gii kht, lp tc
nhng ngi b bnh cm thy c khi bnh mt
cch l lng.
Chng ta cn hiu rng nim tin ca chng ta c kh

nng lm chng ta b bnh hay lm chng ta kho mnh

ngay tc th. Ngi ta chng minh rng nim tin nh
hng n h min nhim ca chng ta. Quan trng
hn c, nim tin c th cho chng s dt khat hnh
ng, hay c th lm suy yu v hy dit ng lc ca
chng ta.
Th nn, nu mun iu khin i mnh, chng ta
phi thc kim sot cc nim tin ca mnh. V lm
iu ny, trc ht chng ta phi hiu r nim tin l g
v n c hnh thnh nh th no.
Nim Tin l G?
Nhiu ngi coi nim tin nh mt s vt, nhng tht
ra n l mt cm gic chc chn v mt iu g . Nu
bn ni rng bn thng minh, c ngha l bn ni,"Ti
cm thy chc chn ti thng minh". Cm gic chc
chn ny cho php bn khai thng nhng ngun nng
lc gip bn to c nhng kt qu thng minh. Tt c
chng ta u c sn ni mnh cu tr li cho hu ht
mi chuyn hay t ra chng ta c th tm nhng cu tr
li cn thit nh nhng ngi khc. Nhng chng ta
thng thiu nim tin, thiu s chc chn, khin chng
ta khng s dng c kh nng c sn ni mnh.
V d n s gip bn d hiu nim tin l g. Bn hy
ngh ra mt tng. Bn c th ngh ra v s tng,
nhng bn khng thc s tin. Chng hn bn c tng
bn l mt c gi hp dn. Bn hy ngng li giy lt v

ni trong lng, "Ti l mt c gi hp dn". Cu ni ny

l mt tng hay l mt nim tin cn ty mc
bn cm thy chc chn bao nhiu khi ni ln cu .
Nu bn ngh, "Thc ra ti khng hp dn", th iu bn
thc s mun ni s l, "Ti khng cm thy chc chn
mnh hp dn hay khng".
Lm th no i mt tng thnh nim tin? Ti xin
cng hin bn mt n d cho d hiu. Gi s bn c th
ngh n mt ci mt bn khng c chn. N gip bn
hiu ti sao mt s tng khng chc chn bng mt
nim tin. Khng c chn, mt bn khng th ng c.
Ngc li, nim tin th c chn. Nu bn tht s tin
rng, "Ti hp dn", lm th no bn bit l bn hp
dn? Chc chn l bn c nhng chng c bnh vc
cho tng ca bn, nhng kinh nghim trong cuc
sng h tr tng . Nhng kinh nghim l
nhng ci chn lm cho mt bn ca bn ng vng,
lm cho nim tin ca bn chc chn.
Mt khi bn hiu c nim tin l g, bn c th bt
u tm hiu xem nim tin ca bn hnh thnh nh th
no, cng nh bn c th thay i n ra sao.
Trc ht chng ta c th pht trin nim tin ca
mnh v bt k iu g, ch cn chng ta tm ra nhng
chn, nhng kinh nghim minh chng xy dng nim
tin y. Gi s bn c kh nhiu kinh nghim trong i
sng, hay bn quen bit nhng ngi gp chua xt

trong quan h vi ngi khc, bn c th hnh thnh

nim tin rng con ngi l xu xa v nu c dp, ngi
ta s li dng bn. Hay ngc li, nu bn c nhng
kinh nghim trong i chng minh cho tng rng
nu bn thc s quan tm ti ngi khc v c x tt
vi mi ngi, th bn s c nim tin ny: Con ngi vn
c tnh tt v sn sng gip bn.
Tt c nhng ngi thnh t xut sc m ti c dp
phng vn u c kh nng lm cho mnh cm thy
chc chn s thnh cng, cho d trc h cha c ai
lm c. H c kh nng t to ra kinh nghim qui
chiu cho mnh m nhng kinh nghim ny trc
cha tng c hoc c coi l khng th thc hin.
Bt c ai s dng my tnh c nhn u bit n ci
tn "Microsoft". Nhng iu t ngi bit n Bill Gates,
ngi ng sng lp cng ty ny, khng ch l mt thin
ti gp may, m l mt con ngi bit t to ra kinh
nghim h tr nim tin ca mnh. Khi bit rng cng
ty Albuquerque ang khai trin mt th gi l "my tnh
c nhn" cn n phn mm BASIC, Bill Gates n gp
h v ha bn cho h phn mm, mc d vo lc
ng cha h c th phn mm ny. ha, ng phi
kim cch thc hin. Thin ti ch thc ca ng l
kh nng t to ra nim tin chc chn. C rt nhiu
ngi cng thng minh nh ng, nhng ng bit s
dng nim tin khai thng ngun nng lc ca mnh

v ch trong t tun l, ng cng mt i tc vit ra

mt ngn ng bin my tnh c nhn thnh hin
thc. Bng vic quyt tm v tm ra li i, Bill Gates
khi ng ngy hm mt chui nhng s kin s lm
thay i ton din l li kinh doanh ca ngi ta v
tr thnh t ph khi mi 30 tui. Nim tin mang li sc
mnh!
Bn c bit cu chuyn chy mt dm trong 4 pht
khng? T trc ti nay, ngi ta vn tin l khng ai c
th chy mt dm m ch mt 4 pht thi. Th m vo
nm 1954, Roger Bannister ph v s tin tng vng
chc y. Anh quyt tm thc hin bng c "iu
khng th" y, khng nhng bng vic luyn tp th
dc, m cn bng vic khng ngng lp li trong tr
mnh rng mnh c th lm c vic ny, khin h thn
kinh ca anh hnh thnh mt mnh lnh bt buc anh
t cho bng c kt qu. Tuy nhin, nhiu ngi
khng nhn ra kha cnh v i nht ca thnh cng ny
li chnh l nhng g anh t c cho ngi khc. Hu
nh khng ai dm ngh l c th t k lc chy 4 pht
mt dm, th m ch trong vng mt nm sau khi Roger
ph k lc, 37 vn ng vin khc cng ph k lc
ny. Kinh nghim ca anh cng hin cho h mu
gng vng vng to nn ni h nim tin chc
chn rng chnh h cng c kh nng lm"iu khng
th". V mt nm sau na, 300 vn ng vin khc

 t cng mt thnh tch nh th!

"Nim tin no tr thnh chn l cho ti...
l nim tin cho php ti s dng ht sc lc ca
mnh,
dn ht nng lc ca mnh vo hnh ng"
-ANDRE GIDE
Nhng ngi tng gp nhng tht bi trong qu kh
thng d tin rng h s khng th thnh cng trong
tng lai. V th, do s tht bi, h bt u lin tc suy
ngh sao cho tht "thc t". Nhiu ngi khi pht biu,
"chng ta phi t ra thc t", thc ra l h ang s hi,
s li tht bi ln na. V s, h c nhng nim tin lm
cho h do d, khng dm dn thn v v th h ch t
nhng kt qu hn ch.
Cc lnh t v i thng t khi "thc t". H thng
minh v h chnh xc, nhng h khng thc t theo tiu
chun ca ngi thng. Gandhi tin rng ng c th
ginh c lp cho n m khng cn dng bo lc
i chi vi nc Anh, mt chuyn cha tng xy ra
trc . ng khng thc t, nhng ng chng t ng
chnh xc. Cng th, mt ngi tin rng mnh c th to
nim vui cho dn chng bng vic xy dng mt cng
vin gii tr gia mt khu rng cam v ai mun vo ca
cng phi mua v. Hi , cha h c loi cng vin no
nh th trn th gii. Th m Walt Disney c mt
nim tin chc m t ngi c c v nim tin lc quan

ca ng bin i hon cnh.

"Ch trong tr tng tng ca con ngi,
chn l mi tm c s tn ti hiu qu v chc
chn.
Tr tng tng, ch khng phi s pht minh,
mi l ng ch tuyt i ca ngh thut v ca i
sng"
-JOSEPH CONRAD
Mt thch ln nht trong i sng mi ngi l
quan nim th no v "tht bi". Cch chng ta i ph
vi nhng tht bi ca i sng v cch chng ta xc
nh nguyn nhn ca tht bi s hnh thnh nh mnh
ca chng ta. i khi chng ta gp qu nhiu tht bi
au n khin chng ta bt u tim nhim xc tn rng
chng ta chng c th lm g ci thin tnh th c.
Chng ta cm thy mi c gng ca chng ta ch l
ung cng v chng ta ri vo tnh trng v vng.
Nguyn nhn ca tnh trng v vng ny l do chng
ta ngh s tht bi ca chng ta l ci g vnh vin, ton
din v c nhn.
Nhiu danh nhn trn th gii thnh t vang di
mc d h cng gp v s nhng vn v tr ngi to
ln. H khc vi nhng ngi d u hng ch h
khng coi nhng kh khn hay tht bi ca h l vnh
vin. Tm nm v trc, Khi ti ri xung tn cng
ca cuc i mnh v hon ton tht vng vi mi

chuyn, ti tin chc vn ca ti l vnh vin khng

th cu vn. C th coi nh i sng cm xc ca ti
cht. Th nhng ti tnh ng. Ti thy rng nim tin
y ca ti gy ra bit bao au kh, th l ti quyt
nh hy dit nim tin y v khng bao gi cn chiu
theo n na. Bt k iu g xy n cho cuc i bn,
bn phi c kh nng tin rng, "chuyn g cng s qua
i thi".
Yu t th hai to khc bit gia ngi thnh t v
ngi tht bi, l ngi thnh t th lc quan, cn
ngi tht bi th bi quan v tin rng vn ca mnh l
ton din. Ngi thnh t khng bao gi coi mt vn
l ton din, khng cho rng vn chi phi ton
din cuc sng h. H lun lun coi n nh ch l "mt
cht thay i trong np sng m thi". V th d c gp
vn g i na, h vn tin chc rng mnh c th lm
ch i sng mnh.
Loi tin tng th ba thuc v c tnh. Nu chng ta
khng coi nhng tht bi nh mt n by thay i
phng php ca mnh, m coi n nh mt vn c
nhn, mt khuyt im thuc c tnh ca mnh, th
chng ta s b nn lng ngay.
Nhng loi tin tng tiu cc c th l nhng liu
thuc c git cht cuc sng bn t t. V th bn phi
trnh vi bt c gi no.
Thay i nim tin th no?

Mi s ph v b tc ni con ngi u bt u vi
mt s thay i nim tin. Vy chng ta thay i th no?
Phng php hiu qu nht l lm cho tm tr bn coi
nim tin c nh l nguyn nhn ca nhng au kh ln.
Bn phi lm sao tin chc rng nim tin khng ch
gy au kh cho bn trong qu kh, m c trong hin
ti v c th trong tng lai na. Ri bn phi lm cho
tm tr bn cm thy vui sng vi ngh c mt nim
tin mi mnh lit. Nn nh rng chng ta lm bt c
iu g cng nhm trnh au kh hay t nim vui
sng, v th, nu chng ta tin l iu g gy au kh
kh ln, chng ta s thay i c.
K n, hy to s hoi nghi. Nu bn thnh tht vi
chnh mnh, bn c ngh l c nhng nim tin trc kia
bn dng t bin h sut nhiu nm qua, nhng nay
bn phi bi ri khi nhn nhn n? iu g xy ra vy?
C g lm bn nghi ng: C th l mt kinh nghim
mi, c th l mt khun mu i lp vi nim tin c
ca bn. Chng ta c nhng kinh nghim mi v nhng
kinh nghim ny khin chng ta t cu hi, ct t
nhng khun mu nim tin c v bt u lm chng
lung lay.
Kinh nghim mi t n khng to nn thay i. Kinh
nghim mi ch kch thch s thay i nu n lm chng
ta cht vn cc nim tin ca mnh. Hy nh rng, khi
chng ta tin iu g, chng ta hon ton khng cht

vn n na. Nn nu chng ta thnh tht cht vn nim

tin ca mnh l chng ta khng cn cm thy tuyt i
chc chn v n na. Nu chng ta xem xt k, chng ta
c th pht hin ra rng iu m chng ta nhiu nm
tin tng mt cch v thc, chng ta da trn nhng
gi nh sai lm.
Nu bn cht vn mt iu g mc, rt cuc bn
s bt u nghi ng iu y, Nhiu nm trc, ti c
c hi him hoi vi qun lc M v nhng thnh cng to
ln ca ti a ti ti lm vic vi c quan CIA.
Trong khi lm vic, ti c c hi hc hi t mt vin
chc cp cao CIA. Phi tha nhn rng nhng k nng
m ng v nhiu ngi khc nh ng s dng lm
lay chuyn nhng nim tin xc tn ca ngi khc v
thay i cc nim tin ca h qu l v cng k diu. H
to mt bu khng kh khin cho ngi ta nghi ng
nhng g mnh vn tin tng t trc n gi, ri h
cung cp cho ngi ta nhng tng v kinh nghim
mi cng c vic n nhn cc nim tin mi. Ti
em p dng nhng k nng ny vo chnh mnh loi
b nhng nim tin v ch v thay th bng nhng nim
tin mnh m.
Cch tin b trong i sng l hc hi gng mu
i sng ca nhng ngi thnh t. l nhng
ng lc mnh, thch th v nhng con ngi ny lun
c quanh ta. Hy hi h nhng cu nh sau:" Nim tin

no khin bn thnh cng? Nim tin no khin

bn vt tri hn nhng ngi khc?"
Nhng ci thin nho nh th d tin, nn c th t
c.
Pat Riley l hun luyn vin bng r thnh cng nht
trong lc s ca NBA. C ngi cho rng ng may mn v
c nhng cu th siu sao. Thc tnh ng c trong tay
nhng cu th siu sao, nhng nhiu ngi khc cng
c nhng ngun lc mnh thnh cng m khng
c nh Pat. Pat c kh nng lm vic ny l da trn
nim tin v s quyt tm. ng k l vo ma bng u
nm 1986 ng gp mt thch nng n. Nhiu cu th
ca ng c gng ht sc trong nm ngoi nhng
thua i Boston Celtics. tm ra mt k hach c th
tin tng c nhm kch thch cc cu th tin ln, ng
ch trng nhm vo ch "Nhng ci thin nh".
ng thuyt phc cc cu th mnh tin rng mi ngi
ch cn tng thm 1 phn trm cht lng ca mnh s
lm cho cht lng ca trn u thay i hn. Nghe ra
th c v qu nh nhoi v ngha, nhng nu bn ngh
n 12 cu th mi ngi tng thm 1 phn trm kh
nng ca mnh trong 5 lnh vc, th n lc phi hp ca
h s to ra mt i bng vi hu qu tng ln 60 phn
trm. vy m ch cn tng 10 phn trm chin
thng. Tuy nhin, gi tr ca trit l ny l mi ngi
u tin rng iu c th t c. Mi ngi cm

thy chc chn mnh c th ci thin t nht l 1 phn

trm kh nng ti a ca mnh trong nm lnh vc ln
ca tr chi v nim tin chc theo ui mc tiu
khin h t ti nhng tim lc cn cao hn th na.
Kt qu ra sao? Hu ht cc cu th tng t 5 phn
trm nng lc tr ln, nhiu ngi tng n 50 phn
trm. Theo Pat Riley, ma bng 1987 tr thnh ma
chin thng d dng nht. Nim tin c tc dng nu bn
quyt tm gn b vo n.
Chng ta khm ph ra c nhiu iu v nim
tin, nhng thc s lm ch i mnh, chng ta phi
bit chng ta dng nhng nim tin no hng dn
cuc i mnh.
Vy th ngay by gi, bn hy ngng mi cng vic
bn ang lm v dnh cho tm tr bn chng 10 pht
sng khoi. Bn hy ngh n tt c nhng nim tin bn
ang c, nhng nim tin hiu qu cng nh nhng nim
tin v ch: Nhng nim tin nho nh tng chng v
ngha l v nhng nim tin to ln c v to nn khc bit
quan trng.
Bn hy vit ra giy tt c nhng nim tin y, ri tm
cch cng c nhng nim tin hiu qu v loi b nhng
nim tin v ch hay tiu cc.
Ti lnh o v sc mnh ca nim tin
Cc ngi lnh o l nhng con ngi sng bng
nim tin mnh v dy cho ngi khc khai m nhng

tim nng di do ca h bng cch thay i nhng

nim tin tng bp nght h. Mt lnh o v i tng
gy n tng cho ti l mt gio vin, tn b l Marva
Collins. Ba mi nm trc y, Marva s dng nng
lc ca mnh v quyt nh lm nn tng lai bng cch
thay i cuc sng ca nhng tr em. B gp ngay mt
thch ln: Khi va bt tay vo cng vic dy hc ln
u tin Chicago, m hc sinh hng hai ca b
quyt nh l chng khng mun hc g ht. Nhng s
mnh ca Marva l un nn cuc i ca chng. B
khng ch c nim tin l c th nh hng i vi chng,
m b cn c mt s xc tn su sc v y say m l
s nh hng n sut cuc i chng. B khng chu
mt gii hn no t ra cho mnh. ng trc nhng
hc sinh b nh gi l mc nhng khuyt tt v c ch
v th ri lon nhn cch khc, b quan nim
rng vn khng phi l cc tr em, m l cch
thc ngi ta dy d chng. Cha c ai thch thc kh
nng chng v v th chng khng c nim t tin. Chng
khng c kinh nghim no o lng ng thc lc
ca mnh. Theo b, con ngi p ng li thch v
nhng tr em ny cn c thch hn bt c iu g
khc.
V vy b loi b tt c nhng sch son ring cho
hng tr em hc chm v thay vo , b dy cc em
nhng tc phm ca Shakespeare, Sophocles v

Tolstoy. Tt c cc gio vin khc iu lc u, "B ta

in chc! L tr lm sao hiu ni nhng sch y?" V
nhiu ng nghip ch trch c nhn b, cho rng b
ang lm hi cuc i nhng a tr. Nhng nhng hc
sinh ca Marva khng nhng hiu c nhng tc phm
m cn ham thch na. Ti sao? V b tin mnh lit
vo phm cht c o ca tm tr mi a tr, cng
nh kh nng hc tp ca mi a. B truyn t vi
chng bng tt c s hp l v tnh thng khin b to
c cho chng nim t tin mt s em cm nghim iu
ny ln u tin trong i. Nhng kt qu b to ra
c trong nhiu thp nin qu l k diu.
Ln u tin ti gp Marva v phng vn b
Westside Preparatory School, mt trng t b lp
bn ngoi h thng hc ng ca thnh ph Chicago.
Sau khi gp g vi b, ti yu cu phng vn mt vi
hc sinh ca b. Hc sinh u tin ti gp l mt cu b
bn tui, vi mt n ci lm bn say m. Ti bt tay
cu b.
"Cho, ch l Tony Robbins".
"Cho ch Robbins, tn chu l Talmadge E. Griffin.
Chu bn tui, ch mun hi g chu?"
"Tt lm, Talmadge. Chu ni cho ch bit my hm
nay chu ang hc ci g?"
"Chu hc nhiu th lm!"
"c, vy chu c nhng sch g?"

"Chu va c xong cun Mo v Ngi, ca John

steinbeck".
R rng l ti b n tng trc cu tr li ny. Ti
hi cu b cun sch ni g v ti ngh bng thng b s
ni tm pho bt k iu g.
N k, "Vng, vai chnh ca cu chuyn l..."
Lc ny th ti khng cn nghi ng g na. Ri ti hi
em hc c bi hc g t cun sch.
"Tha ch Robbins, chu khng ch hc cun sch.
Cun sch thm vo tm hn chu".
Ti ci ln ting v hi, "Chu ni "thm" ngha l
sao?"
"L trn vo khp ngi" v n cho ti mt nh
ngha y hn l ti c th m t cho bn.
"Ci g lm chu cm ng nhiu n th trong cun
sch ny, h Talmadge?"
"Ch Robbins, trong cu chuyn chu nhn thy tr
con khng bao gi nh gi ngi khc bng mu da
ca h. Ch c ngi ln lm th. iu chu hc c
cun sch ny l d sau ny c tr thnh ngi ln,
chu cng s khng bao gi qun nhng bi hc thi th
u".
Ti bt u mun khc v thy rng Marva Collins
ang cung cp cho cu b ny v bit bao a tr khc
nhng nim tin mnh lit tip tc hnh thnh nhng
quyt nh ca cc em khng ch hm nay m cho sut

cuc i. Marva nng cao phm cht i sng cc hc

sinh ca b bng vic s dng ba nguyn tc t chc ti
ni n u cun sch: b to c cho cc em
kh nng ra cho mnh nhng tiu chun cao hn, b
gip cc em c nhng nim tin mi v hiu qu
gip cc em vt qua nhng nim tin tiu cc c v b
h tr tt c iu ny bng nhng k nng c bit v
nhng chin lc cn thit thnh cng trong sut
cuc i. Kt qu ? Nhng hc sinh ca b khng ch
tr nn t tin hn, m cn giu kh nng. Nhng kt
qu trc mt v hc hnh ca cc em tht l k diu
v nhng kt qu v lu di cho cuc sng cc em tht
l su xa.
Cui cng, ti hi Tamadge, "B Collins dy chu
iu g l quan trng nht?"
"iu quan trng nht b Collins dy chu l x hi
c th d bo, nhng ch c c nhn chu s xc nh
s phn cho mnh!"
C l tt c chng ta cn nh nhng bi hc ca mt
a tr. Vi nhng nim tin m Tamadge din t
p nh th, ti bo m em cng nh nhiu a tr
khc trong lp s c nhng c hi tip tc din t
i sng ca mnh bng cch xy dng tng lai nh
chng mong c, hn l ci tng lai m nhiu ngi lo
s.
Chng ta tm lc nhng iu chng ta va mi hc

c. Chng ta thy r ni con ngi mnh c mt sc

mnh cn c chng ta nh thc. Sc mnh y bt
u bng kh nng lm nhng quyt nh c thc
dt nn cuc i chng ta. Nhng c mt nim tin c
bn m chng ta phi khai thc v gii quyt v nim tin
ny c th tm thy khi bn tr li cho cu hi chng
tip theo sau y...

Chng 5: THAY I C TH XY RA TRONG NHY

MT KHNG?
"y, ti ch cho anh em mt iu b nhim:
Tt c chng ta s khng cht,
nhng chng ta s c bin i,
trong chc lt, trong nhy mt..."
-CORINTHIANS 15:51
Ti cn nh rt r mnh lun m c c kh nng
gip ngi khc thay i hu nh mi s trong i h.
Ngay t nh, bn nng mch bo ti rng, mun
gip ngi khc thay i, chnh mnh phi c kh nng
thay i trc . Ngay t hi hc cp 2 trung hc, ti
bt u truy tm kin thc trong sch v v bng t
hc nhng iu c bn v cch thay i cm xc v
ng x ca con ngi.
Hin nhin ti mun ci thin mt s lnh vc trong
i sng ca chnh mnh: c ng lc r rt; kin tr v
hnh ng, hc ngh thut vui sng v hc cch giao
tip v gn b vi ngi khc. Ti khng hiu ti sao,
nhng mt cch no ti cm thy mnh s hnh phc
nu c kin thc v chia s nhng g c th lm nng
cao phm cht i sng ngi ta v gip h qu mn v
yu thng ti. V vy m ngay t hi hc trung hc, ti
c mnh danh l "Anh chng gii php". Nu bn
gp mt vn g l ti c mt v ti thy rt hnh din
c cc bn gi nh th.

Cng hc ti cng say m hc thm nhiu hn na.

Hiu c cch no nh hng trn cm xc v ng x
ca con ngi tr thnh mi am m ca ti. Ti
theo hc mt kha hc c sch nhanh v ti ngu
nghin gn 700 cun sch ch trong vng my nm, hu
ht l sch nhn vn, tm l, nh hng v pht trin
sinh l hc. Ti mun bit mi iu v cch tng phm
cht i sng con ngi v ti c gng em p dng
ngay nhng iu hc c vo chnh bn thn cng nh
chia s cho ngi khc.
Ngay sau khi ti trn 21 tui, ti gp c mt s k
thut hin i c kh nng to nhng thay i ni i
sng con ngi vi tc gn nh ca nh sng: Cc k
thut n s nh Gestalt tr liu php v cc cng c
gy nh hng nh thut thi min ca Erickson v lp
trnh ha Thn Kinh-Ngn ng.
Ti khng bao gi qun tun l u tin ti hc Lp
trnh ha Thn Kinh Ngn ng. Chng ti hc nhng
ni dung nh cch loi b mt mi m nh c i ch
trong khng y mt gi l iu m trc y theo cch
cha tr truyn thng phi mt t 5 nm tr ln. Hc
c n ngy th nm, ti bng quay sang cc nh
tm l v tm bnh trong lp v ni: "Ny, cc bn,
chng mnh kim ly my ngi mc chng m nh ri
cha th coi!". Mi ngi nhn ti v ngh ti in. H
cn ni r ti khng trnh v chng ti phi i

su thng mn kha, c chng nhn tt nghip, qua

mt cuc st hch v nu thnh cng, lc chng ti
mi c s dng nhng cht liu ny.
Ti khng mun ch i. Th l ti bt u s
nghip bng cch xut hin trn cc chng trnh truyn
thanh v truyn hnh khp nc Canada v sau
nc M. Trong cc chng trnh ny, ti ni chuyn vi
mi ngi v k thut to nn thay i trong i sng v
khng nh r l nu chng ta mun thay i i sng,
d l mt thi quen xu hay mt ni m nh tng
gy khn n chng ta nhiu nm, chng ta c th thay
i chng ch trong t pht, d trc ngi ta c gng
thay i nhiu nm khng kt qu.
Mt bc s tm thn gi ti l lang bm v bp bm
v t co ti c nhng tuyn b sai lm. Ti thch
bc s ny ng b i thi bi quan v cho ti c hi
iu tr mt bnh nhn ca ng m ng iu tr nhiu
nm khng thnh cng. K cng to bo tht v ban u
ng khng chp nhn ngh ca ti. Nhng sau cng
ng cng ng . ng cho mt bnh nhn ca ng t
mnh n phng iu tr ca ti v ti bt u iu tr
cho c ta. Sau 15 pht, ti qut sch mi ni m nh
v rn m ngi ph n ny mc phi v bc s tm
thn kia iu tr cho c ta sut 7 nm khng thnh
cng. ng bc s ht sc kinh ngc. V cng nh ti
ni ting, ti i khp mi min trn t nc chng

minh cho mi ngi thy rng h c th thc hin

nhng thay i mau chng n th no. u cng
vy, lc u ngi ta cn bn tin bn nghi. Nhng khi
thy nhng kt qu r rng trc mt, h khng ch ch
v quan tm m cn sn lng n nhn nhng iu ti
ni vi h v p dng vo i sng ca chnh h.
"S vt khng thay i; chnh chng ta thay i"
-HENRY DAVID THOREAU
Hai s thay i m mi ngi u mun c trong
cuc i l g? Phi chng tt c chng ta u mun
thay i hoc:
1) Cch chng ta cm nhn s vt
Hay
2) Hnh vi c x ca chng ta?
Nu mt ngi tri qua mt thm kch-b lm dng
hi cn b, b hm hip, b mt ngi thn, thiu lng t
tin-r rng ngi ny s tip tc chu au kh cho ti khi
nhng cm gic m h gng lin vi nhng s kin bi
thng kia thay i. Cng vy, nu mt ngi n ung
qu nhiu, nghin ru, hay nghin ma ty, h c mt
chui nhng hnh vi c x cn phi thay i. Cch duy
nht thc hin s thay i ny l lin kt s au kh
vi li ng x c v nim vui vi mt li ng x mi.
iu ny nghe n gin, nhng thc hin s thay
i ch thc v lu bn, chng ta cn c phng php.
chng 1 ti ni mt trong nhng yu t c bn

 to s thay i lu bn l thay i nim tin. Nim tin

th nht chng ta phi c thay i nhanh, l chng ta
phi thay i ngay by gi. Chng ta phi c nim tin l
chng ta c th thc hin s thay i ch trong giy lt.
Thc vy, nu bn c th to ra vn ch trong giy
lt, bn cng c th to ra gii php ch trong giy lt!
Bn hy lm cho giy lt hin din ngay by gi.
Nim tin th hai chng ta phi c nu mun s thay
i lu di l chng ta phi chu trch nhim v s thay
i ca mnh. Nim tin ny c thc hin theo 3 bc
sau y:
1) Th nht, chng ta phi tin, "Phi thay i iu g
".
Khng phi l nn thay i, c th thay i, hay cn
thay i, m l phi tuyt i thay i.
2) Th hai, khng nhng chng ta phi tin l iu g
phi thay i, m chng ta phi tin, "Ti phi thay
i iu ".
Chng ta phi coi mnh l ngun gc ca s thay i.
Nu khng chng ta s lun
trng ch vo mt ai khc thay i cho chng ta
v chng ta s trch c ngi khi s thay i khng
kt qu.
3) Th ba, chng ta phi tin, "Ti c th thay i".
Nu khng tin mnh c kh nng thay i, chng ta
s khng c c hi i n tn

cng quyt nh ca mnh.

Sc mnh ca khi c
Chng ta c To Ha ph bm mt mn qu k
diu bit bao! Chng ta bit rng b no ca chng ta
c th gip chng ta th hin hu nh mi iu chng ta
mun. Kh nng ca b no thc l v hn. Hu ht
chng ta bit rt t v cch m no hot ng, nn
chng ta s tm lc tp trung v ngun nng lc v
song ny v xem chng ta c th iu khin n nh th
no to ra nhng kt qu mong mun cho cuc i
chng ta.
Bn hy nh l no lun tnh trng ch mi mnh
lnh ca bn v sn sng thi hnh mi iu bn yu cu
n. Ch cn mt cht nhin liu: Oxy trong mu ca bn
v mt t Glucose. V tnh cht phc tp v sc mnh
ca no, n vt xa mi k thut vi tnh hin i nht
ca chng ta. N c kh nng x l ti 30 t bit d liu
thng tin mi giy v c sc cha tng ng vi
6,000 dm dy cp v dy in. Trung bnh h thn kinh
ca con ngi gm 28 t nron (T bo thn kinh vi
chc nng dn truyn kch thch). Khng c nron, h
thn kinh ca chng ta khng gii m nhng thng tin
chng ta nhn c t cc gic quan, khng th truyn
nhng thng tin ny n no v khng th a nhng
ch dn t no bit phi lm g. Mi nron l mt
my vi tnh nh xu v t lp c kh nng x l khong

mt triu bit thng tin.

Nhng nron ny hot ng c lp vi nhau, nhng
chng cng lin lc vi nhau qua mt mng li k diu
gm 100,000 dm nhng si thn kinh. Kh nng x l
thng tin ca no lm chng ta chong vng, nu chng
ta bit rng mt my tnh-d l my tnh nhanh nht-ch
c th x l tng thng tin mt m thi. Ngc li, mt
phn x trong mt nron c th truyn i thnh hng
trm ngn phn x khc trong khong thi gian di 20
phn ngn giy. d hnh dung, l tc nhanh
gp mi ln ci nhy mt ca bn.
Vy th, vi c mt sc mnh v b ny trong tay, ti
sao chng ta khng th lm cho mnh lun lun cm
thy hnh phc? Ti sao chng ta khng th thay i
mt thi quen nh ung ru, ht thuc, n qu nhiu,
hay tnh chn ch? Ti sao chng ta khng gi b ngay
tm trng chn nn, tht vng, cm thy sung sng
mi ngy trong i sng? Chng ta c th ch! iu cn
l chng ta bit s dng b no ca chng ta.
"C tr thng minh m thi khng ;
iu cn l bit dng tr thng minh ca mnh".
-RENE DESCARTES
Khoa iu khin lin tng no b cho chng ta su
bc thc hin thay i li c x ca mnh bng cch
ph v nhng khun mu v hiu ha chng ta. Nhng
trc ht chng ta phi hiu hot ng lin tng ca

no b . Mi khi chng ta cm nghim mt lng ln

s au kh hay sung sng, no ca chng ta lp tc
truy tm nguyn nhn ca cm nghim ny. N s dng
ba tiu chun sau:
1. No tm xem c hin din iu g khc thng
khng
thu hp li s lng nhng nguyn nhn c th
c, no c gng phn bit ra nhng g l thng trong
hon cnh. iu xem ra hp l l nu bn ang c
nhng cm gic l thng, chc chn phi c mt
nguyn nhn l thng.
2. No tm xem c g hin din cng mt lc khng
iu xy ra cng mt lc vi tnh trng au kh hay
vui sng su m rt c th l nguyn nhn ca cm
gic y.
3. No tm kim s thun nht
Nu bn ang cm thy au kh hay sung sng,
no ca bn bt u nhn ra ngay nhng g l khc
thng v xy ra ng thi. Nu iu li xy ra lun
lun ging nhau mi khi bn cm thy au kh hay sung
sng, th bn c th chc chn l no ca bn s xc
nh l nguyn nhn ca cm gic.
V ba tiu chun lin tng ny rt thiu chnh xc,
nn rt d ct ngha sai v c nhng lin tng sai lc.
V vy chng ta phi nh gi nhng lin tng trc
khi bt u tin trnh lm quyt nh trong tim thc.

Chng ta rt thng hay li cho nhng nguyn nhn

sai v v th chng ta khng c nhng gii php thch
hp.
Ti bit mt ph n rt thnh cng trong ngh thut,
ch ct t quan h sut 12 nm vi mt ngi n
ng m ch yu say m. Ch l mt con ngi rt am
m trong tt c nhng g ch lm; iu ny khin ch
tr thnh mt ngh s ti ba. Th nhng sau khi ch ct
t mi tnh ca mnh, ch lun lun cm thy au n
su sc v tr c ch ngay lp tc tm kim nguyn nhn
ca s au n ny-n c tm xem c g khc thng
trong mi quan h ny.
Tr c ca ch nhn ra rng mi tnh ca ch l mt
mi tnh c bit say m. Thay v coi l mt yu t
tuyt vi ca mi quan h, ch bt u ngh rng l l
do khin cho mi tnh kt thc. tr c ch cng i tm
xem c g hin din ng thi vi s au n ca ch
khng; v n cng nhn ra rng ch c mt s m
say tt ngay trc khi mi tnh kt thc. Khi ch tm
xem c g lun lun thun nht, th s say m bao gm
3 yu t, nn tr c ca ch kt lun rng n phi
l nguyn nhn ca mi tnh tan v trong au kh.
V qui gn nguyn nhn ca mi tnh tan v cho
s say m, nn ch quyt nh s khng bao gi
cm nghim mc say m nh th trong cc mi
quan h na. y l mt trng hp tiu biu v s lin

tng sai. Ch lin tng ti mt nguyn nhn sai lc

v nguyn nhn ny gi y tr thnh ngi dn ng
cho ch trong cc c x ca mnh v do n lm
thui cht mi tim nng ca ch c mt mi quan h
tt p hn trong tng lai. Nguyn nhn thc s ca
s tan v quan h chnh l ch v ngi yu c nhng
gi tr v nguyn tc khc hn nhau. Nhng ch qui li
cho s say m ca mnh, nn ch trnh n bng bt
k gi no, khng ch trong cc mi quan h, m c
trong ngh thut ca ch. Th l cht lng i sng ca
ch cng ngy cng xung dc. y l mt v d in
hnh v nhng cch thc k l m i khi chng ta b
vng mc vo; chng ta phi hiu r cch thc m b
c ca chng ta thc hin cc lin tng v phi cht
vn nhng mi lin tng m chng ta va chp nhn v
chng c th lm hi i sng chng ta. Nu khng,
chng ta s ri vo tnh trng tht vng v khng cm
thy hi lng trong i sng bn thn cng nh trong
ngh nghip.
Mt ngun gc ca s t hy hoi
Cc lin tng ln ln cn nguy him v tai hi hn
nhiu, chng c coi l ngun gc ca s t hy hoi.
Nu bn cm thy mnh sp bt u hon thnh mt
vic g, nhng ri li hy b n, bn c th quy li cho
cc lin tng ln ln. C th cng vic kinh doanh ca
bn bt u tt p, ang tin trin kh quan, nhng ri

li suy sp ngay sau , bn c th tm ra nguyn nhn

l chnh s lin tng ln ln gia au kh v sung
sng trong cng mt hon cnh.
Mt v d m nhiu ngi chng ta c th gp l v
tin bc. Trong nn vn ha ca chng ta, ngi ta c
nhng lin tng v cng ln ln v ca ci. Khng th
chi ci l ngi ta ai ai cng thch tin. Tin c th cho
ngi ta t do hn, an ton hn, c hi cng hin, i
y , hc hi, pht trin v to s thay i. Nhng
ng thi, nhiu ngi khng bao gi vt qu gii hn
ca s giu sang "thi qu" l ngun gc ca nhiu iu
tiu cc. H coi giu sang thi qu lm cho ngi ta
tham lam, b ch trch, b stress, tr thnh thiu o
c hay thiu i sng tm linh.
Mt trong nhng bi luyn tp u tin ti yu cu
trong cc cuc hi tho v i sng ti chnh l ng
no ngh ra nhng lin tng tch cc cng nh
nhng lin tng tiu cc ngi ta c v ca ci. Pha
tch cc, ngi ta s vit nhng th nh: t do, snh
iu, cng hin, hnh phc, an ton, i y , c hi
v to khc bit. Pha tiu cc (thng nhiu hn) ngi
ta s vit: V chng ci v, stress, cm gic ti li, mt
ng, cng thng, tham lam, nng cn, t mn, b ch
trch v ng thu. Bn c tm ra s khc bit v mc
gia hai danh sch lin tng ny khng? Bn ngh
pha no nh hng mnh hn trong cuc i bn?

Khi bn ang quyt nh lm mt iu g, nu no

ca bn khng cho bn thy r ci g gy au kh, ci g
to sung sng, th n s b hn n v hoang mang.
Hu qu l bn mt ng lc v sc mnh quyt nh
nhng hnh ng mang li cho bn iu bn mun. Khi
bn cung cp cho no mnh nhng lin tng ln ln,
bn s nhn c nhng kt qu ln ln. Bn nn nh
rng iu quan trng khng phi s lng bn no
nhiu bn no t, m l sc nng vt tri ca bn no.
C th bn c nhiu lin tng sung sng hn au kh
v tin bc, nhng ch cn mt lin tng tiu cc rt
mnh cng c th lm bn mt kh nng thnh cng v
mt ti chnh.
Ro cn au kh-au kh
iu g xy ra khi bn ri vo tnh trng d lm bt
c g bn cng gp au kh? Ti gi tnh trng ny l
ro cn au kh-au kh. Thng khi gp hon cnh
ny, chng ta tr nn hon ton t lit-khng bit mnh
phi lm g. Thng thng chng ta chn lm iu g
m chng ta tin l t au kh hn. Nhng cng c ngi
hon ton chu khut phc au kh v ri vo tnh trng
v vng.
Dng phng php iu khin lin tng theo su
bc s gip bn khc phc nhng khun mu tiu cc
ny. Bn s xy dng c nhng li i thc s ti
v trang cho mnh cm thy v hnh ng nht qun

vi nhng chn la mi ca mnh. nu khng thay i

c nhng lin tng v au kh v vui sng trong h
thn kinh ca bn, th khng c s thay i no lu bn
c.
Gi y, ngay lc ny, bn hy chn ly mt iu g
m bn mun thay i trong cuc i bn. Hy c hnh
ng v tun theo y tng bc m bn s hc, ri
bn s to c nhng thay i nh bn mong mun.

Chng 6: THAY I MT THI QUEN: KHOA IU

KHIN BNG LIN TNG
"Mt thi quen bt u ging nh mt si ch v
hnh, nhng mi ln chng ta lp li hnh ng l chng
ta lm cho si ch dy ln, thm mt si vo trc, ri
thnh mt cun dy thng ct cht t tng v hnh
ng ca chng ta m khng th no tho g".
-ORISON SWETT MARDEN
Nu chng ta mun thay i mt thi quen, ch c
mt cch duy nht em li hiu qu: chng ta phi lin
tng ti nhng au n tt v trc tip m thi
quen c gy ra cho chng ta v nhng cm gic vui
sng khn t m mt thi quen mi c th mang li.
Ta hy suy ngh th ny: nh kinh nghim, tt c chng
ta hc c mt s l li suy ngh v c x trnh au
kh v c nim vui. Chng ta c nhng cm gic nh
nhm chn, tht vng, tc gin, hay nng n v chng
ta tm cch chm dt nhng cm gic ny. Mt s
ngi i mua sm; mt s th i nhu nht, s khc chi
bi; s khc s dng ma ty; s khc ry la con ci.
thc hay khng, h bit rng nhng hnh ng ny s
lm du cn au kh v cho h mt mc tha mn
tc thi no .
D chn cch no, nu chng ta mun thay i n,
chng ta vn phi i qua 6 bc n gin nhng mang
li mt kt qu trc tip v lu bn gii thot ta khi

au kh v mang li nim vui mt cch hiu qu v

thanh tao hn. l 6 bc sau y:
Bc th nht
QUYT NH XEM BN THC S MUN G V IU
G NGN CN BN T C N
C th bn s ngc nhin khi c nhiu ngi ti xin
ti iu tr v khi ti hi h mun g, h phi mt hai
mi pht k cho ti nghe nhng g h khng mun
hay nhng g h khng cn mun chu ng na. Chng
ta nn nh rng mnh ch tm vo iu g th s t
c n trong i. Nu chng ta ch tm vo nhng g
chng ta khng mun, chng ta s li cng c thm n.
Bc th nht to s thay i l quyt nh xem bn
thc s mun g bn nhm vo n m tin ti.
Chng ta cng phi tm xem iu g ngn cn chng
ta t c iu mnh mun. Thng l do chng ta s
nhng au kh do s thay i gy ra. Chng ta thng
suy ngh "Nu ti thay i, ti s phi chu kh", hay
chng ta c mt ni s m h m s thay i c th gy
ra cho chng ta.
Bc th hai
TM NG LC: LIN KT AU KH LN VI VIC
KHNG THAY I BY GI V NIM VUI LN VI VIC
THAY I BY GI
Nhiu ngi bit h thc s mun thay i, th m
h khng th bt u hnh ng! Khng phi v h

khng c kh nng, m v h khng c ng lc. Nu c

ai g sng vo u chng ta v ni, "My phi b tnh
trng r ny v bt u cm thy vui v ngay by gi",
chc hn khng ai l khng tm ht cch thay i tm
trng ca mnh lc .
Nhng vn l ch chng ta khng tin chc s
thay i l phi lm, m ch l nn lm. Hoc cng c
th l phi lm, nhng ti "ngy no " thi. Cch duy
nht chng ta thc hin thay i ngay by gi l
chng ta to ra mt s khn trng tt khin chng
ta buc phi lm n cng.
Mt trong nhng iu thc y hu nh mi ngi
phi thay i chnh l tnh trng mt ngi chm ti
ngng au kh. Ngha l cm nghim au kh su m
ti mc bn thy mnh phi thay i ngay by gi.
"Cho ti mt n by di v mt im ta
mnh, ti c th mt tay nng ni tri t".
-ARCHIMEDES
n by mnh nht bn c th lm cho chnh mnh l
s au kh n t trong con ngi bn, khng phi t
bn ngoi. Mi au kh su xa nht l bn bit rng
mnh khng sng xng ng vi nhng tiu chun i
sng ca chnh mnh.
Vy ti sao c ngi khng chu thay i mc d h
cm thy v bit rng h cn thay i. L v h coi vic
thay i s em n au kh nhiu hn l khng thay

i. thay i mt ai v thay i chnh mnh, chng ta

phi o ngc quan im ny, tin rng khng thay
i s em li au kh to ln v thay i mang li kt
qu y hp dn v thch th.
c n by mnh, bn hy nu cho mnh nhng
cu hi nhm vo au kh: "Ti s phi tr gi th no
nu khng thay i?". Phn ln chng ta cn nhc qu
nhiu v ci gi phi tr cho vic thay i, m t cn
nhc nhng ci gi phi tr nu khng thay i. Bn hy
lm sao cho mnh cm nhn tht su sc s au n
nu khng thay i, khin cho bn khng th no do d
hnh ng.
K n bn hy nu nhng cu hi nhm vo s tha
mn gip bn lin kt nhng cm gic vui sng vi
vic thay i: "Nu ti thay i, ti s cm nhn th no
v bn thn? Ti c th to c ng lc ln th no
nu ti thay i trong cuc i? Gia nh v bn b s
cm thy th no? By gi ti s hnh phc hn bao
nhiu?.
Ch yu l bn hy tm ra tht nhiu l do, nhng l
do mnh thc y bn hnh ng ngay lp tc,
ch khng phi i mt ngy no trong tng lai.
Nu bn khng cm thy c thc y thc hin s
thay i ngay by gi, c ngha l bn thc s khng c
ng lc lm n by.
Bc th ba

ON TUYT THI QUEN TIU CC

mnh cm thy lun trong trng thi n nh,
chng ta pht trin nhng thi quen suy ngh, tp trung
vo cng nhng hnh nh v tng, t t ra cho mnh
cng nhng cu hi. Vn l ch a s chng ta
mun c mt kt qu mi, nhng li lun hnh ng
theo kiu c. C ln ti c nghe mt cu ni rng
nh ngha ca s in khng l "C lm i lm li cng
mt vic m li mong t kt qu mi".
Xin bn ng hiu lm ti. Bn khng c g sai c;
Bn khng phi con ngi "c nh". Ngun lc ca bn
c sn trong bn ngay lc ny ri. Ch c iu l bn
cng c nhng lin tng c nh thng ngn cn bn
s dng kh nng y m thi. iu bn cn lm l t
chc li h lin tng ca mnh n n nh hng
dn bn theo hng nhng c mun ca bn ch
khng phi theo hng nhng ni tht vng v s hi
ca bn.
Chc bn tng nhn thy mt con rui b nht trong
mt cn phng ch? N lp tc tm ch c nh sng, v
th n lao v pha ca s, p mnh vo ca knh, c khi
hng gi lin. Chc bn cng tng nhn thy c ngi
lm y nh vy ch? H rt mun thay i; h c n
by mnh. Nhng n by d mnh n u cng khng
th gip bn thot ra c mt cnh ca ng cht. Bn
phi thay i phng php. Con rui ch c c hi thot

ra khi phng nu n bay ngc li v tm xem c li ra

no khc khng?
Nu bn v ti c theo cng n np c, th chng ta
s ch t c nhng kt qu c m thi. Mi y, ti
c to ra mt phng php kh th v ct t l thi
c, trong mt t hi tho 3 ngy ti t chc chicago.
Mt ngi ni rng anh ta thc s mun b thi quen
n qu nhiu chocolate, nhng ti thy r l anh ta cm
thy rt sung sng khi nhn mnh l mt "tay ghin
chocolate". Thc vy, anh ta cn mc mt chic o thun
mang hng ch "Ti mun c th gii, nhng ti s
nhn nhng chocolate". iu ny cho thy r ngi
n ng ny tuy c th mun b n chocolate, nhng
vn cm thy c "ci li no " trong vic duy tr thi
quen ny. Chnh v th, anh ta khng th b c n.
Anh ta ch c th c lc by nu bit gn cho nhng lin
tng au kh cho vic n chocolate. Lc , anh ta s
tm ht cch g mnh khi nhng au kh v tm
nim vui sng khc cho mnh. v ti gip anh ta lm
c iu ny bng cch to nhng lin tng au kh
trong vic n chocolate v gip anh to nn nhng thi
quen mi mang li cho anh nim vui sng.
Mt trong nhng b quyt hiu qu ct t thi
quen xu l bn phi thc hin vo ng lc thi quen
ny ti din. Bn hy nh rng, nu chng ta mun c
s thay i mi, ta phi quyt tm ct t thi quen c.

Phi ty sch mi du vt ca thi quen c v tm ra

mt thi quen mi, ri tp i tp li thi quen ny cho
n khi nhun nhuyn.
Lm th no ct t
nhng thi quen tiu cc
v cm gic v hnh ng
Qu ng l nu chng ta dnh thi gian ct
t mt thi quen, chng ta s c s i mi. Mt cch
n gin ct t mt thi quen l gt b nhng cm
gic gn lin vi thi quen trong tm tr chng ta. L
do duy nht khin chng ta bun phin l v chng ta
din li s vic mt cch no trong tm tr mnh. V
d, nu gim c ca bn la ry bn v bn c ngh i
ngh li chuyn y sut c ngy, lin tc ngh n vic
bn b chi mng, th bn s cng cm thy t hi hn
mi. Sao bn khng gt phng ci cm gic i ngay
t u? Sao bn khng xa sch cm gic i mt ln
cho xong?
Bn hy lm th th nghim ny. Hy ngh ra mt tnh
hung lm bn cm thy bun, tht vng, hay tc bc.
By gi, bn hy thc hin hai bc u tin chng ta
hc trn kia. Nu bn ang cm thy bun v tnh
trng ca bn by gi, bn mun mnh s cm thy nh
th no? Ti sao bn mun cm thy nh th? iu g
ang ngn cn bn khng cm thy nh bn mun? Nu
bn c th cm thy khc i, iu s tuyt vi bit

bao? By gi, bn hy tm mt n by. Nu bn khng

thay i cm gic hin c, bn s tip tc cm thy th
no? Chc chn l ti t lm! Bn c mun phi tr ci
gi v tip tc mang nhng cm gic tiu cc ny
n ngi khc hay tnh hung khc khng? Nu bn c
th thay i by gi, bn s cm thy khoan khoi hn
ch.
Bc th t
TO MT S CHN LA MI TCH CC
Bc th t ny c tnh quyt nh tuyt i cho vic
thit lp mt s thay i lu bn. Thc vy, nhiu ngi
tht bi trong vic tm ra mt con ng ra khi tnh
trng au kh v bc sang tnh trng sung sng, l do
ln l v ngi ta ch nhm thay i nht thi. Nhiu
ngi t ti cc im ca au kh buc h phi c
thay i v h thm ch cng ct t c thi quen
tiu cc c. Nhng sau , h khng c g mi thay
th cho kiu mu c.
Nu bn khng chc chn c th tm ra cch g mnh
khi au kh v tm ra nim vui cho vic b ht thuc,
ung ru, hay cc cm xc v thi khc, bn c th
tm ra cu tr li bng cch noi gng nhng ngi
thnh cng trong vic thay i ca h lin quan n cc
loi tp qun . Hy tm ra nhng mu gng t
c nhng thay i lu di; ti cam oan l nhng
ngi ny c nhng la chn thay th cho nhng

li ng x c.
Ti xin k cho bn mt v d lin quan n mt bn
ca ti. Tn anh l Fran Tarkenton. Khi Fran v ti cng
cng tc vi nhau trong chng trnh sc mnh bn
thn trn tivi, anh ta c mt thi quen lm ti ngc
nhin tht s. Anh ta lun lun nhai thuc l. C khi
chng ti ang ngi trong mt cuc hi ngh, Fran cng
thng quay ra pha sau v nh nc ming. Hnh ng
ny to mt hnh nh khng p v mt con ngi c
sc mnh v thanh lch. Th m anh ta mc thi
quen sut 20 nm.
Sau ny Fran cho ti bit l anh cm thy nhai thuc
l l mt th vui ln nht trong i anh. N l ngi bn
thn nht ca anh.
Nhng iu g khin anh b c thi quen ?
Anh tm ra n by mnh cho mnh. Mt hm, nh
mt cht gip ca mt ngi bn, anh ta bt u
nhn ra vic nhai thuc l hon ton khng ph hp vi
phm cht con ngi anh. N cho thy anh khng lm
ch c i mnh v v i vi Fran, lm ch cuc i
l iu c gi tr cao nht v l tiu chun tuyt i m
anh khng th hy b. Tht v cng au n cho anh
khi ang trong tnh hung ny. Anh bt u lm cho tr
c ca mnh tp trung vo kh nng c th b ung th
ming. V anh gi ra nhng hnh nh tng tng tht
sinh ng khin chng bao lu anh thnh cng loi

b tng nhai thuc l. Mi v ca thuc bt u lm

anh bun nn. Nhng hnh nh ny to cho anh mt n
by mnh gip anh ct t c s lin tng gia
thuc l v nim vui.
B quyt quan trng nht tip theo l Fran tm ra
nhng phng php mi t nhng nim vui cn
hiu qu hn l thuc l. Anh mit mi trong cng vic
lm n ca mnh vi tt c sc lc v bt u t nhng
kt qu ln khin cho cng ty Knowledge ware ca anh
tr thnh mt trong nhng cng ty phn mm vi tnh
thnh cng nht Wall street.
Thng thng, nu chng ta ct t c nhng thi
quen c i, tr c ca chng ta s t ng tm nhng
thi quen mi thay vo nhm cung cp cho chng ta
nhng cm gic chng ta mong c. Th nn nhng
ngi b ht thuc thng ln cn: tr c h tm ra cch
thc mi to nim nhng cm gic thch th v gi
y h n c nhiu hn ln cn. V vy, b quyt
y chnh l chng ta cn thc chn la nhng thi
hay cm gic mi a vo thay th cho nhng cm
gic c.
Bc th nm
IU KHIN THI QUEN MI CHO TI KHI N NH
iu khin l cch bo m rng mt s thay i m
bn to ra s tr nn n nh v lu di. Cch n s
nht iu khin mt iu g l lp i lp li n cho ti

khi tr thnh mt thi quen. Nu bn tm thy mt chn

la no tch cc, hy luyn tp cho ti khi n gip bn
thot khi s au kh v t c s tha mn mau
chng. Tr c ca bn s bt u lin tng n iu
ny nh mt phng th t mt kt qu n nh.
Nu khng lm c iu ny, bn s li ri vo thi
quen c.
Nu bn lp i lp li s chn la tch cc mi m
ny vi mt mc cm xc mnh lit, bn s to c
mt con ng mi v n s tip tc tr thnh mt i
l a bn ti kt qu ri tr thnh mt phn ca li
ng x thng xuyn ca bn. Hy nh rng, tr c ca
bn khng th phn bit c iu g bn tng tng
mnh lit vi iu bn thc s cm nghim. Vic iu
khin bo m rng bn s t ng i trn con ng
mi ny, khin cho thi quen c ca bn b vt qua v
n thc kh m quay tr li. V tht d hiu sc mnh
cng c thi quen mi ny s lm cho tin trnh iu
khin n t c mt cch nhanh chng.
"Khng c g m vic luyn tp khng th lm.
Khng c g vt qu tm vi ca n.
N c th bin i thi xu thnh tt.
N c th tiu dit nhng nguyn tc xu
v ti to nhng nguyn tc mi;
N c th nng con ngi ln bc thin thn".
-MARK TWAIN

Nguyn tc t chc u tin ca mi vic "iu khin

thnh cng" l sc mnh cng c. n nh trong vic
to c mt thi hay cm xc n nh, chng ta
phi to c mt thi quen iu khin. Mt thi quen
iu khin l kt qu ca vic cng c, cch ring, b
quyt ca vic to nn s n nh trong cm xc v thi
ca chng ta l s iu khin chng.
Quy lut cng c
Mi khun mu cm xc hay ng x m c cng
c lin tc s tr thnh mt phn ng t ng v c
iu khin. Mi khun mu m chng ta khng cng c
c u s bin mt.
Chng ta c th cng c thi ca chng ta hay
ca ngi khc bng vic cng c tch cc, ngha l mi
khi chng ta to ra c mt thi mong mun, chng
ta c tng thng c th l mt li khen ngi, mt
mn qu, mt s t do mi.v.v...Hoc chng ta c th
dng s cng c tiu cc. N c th l mt s kh chu,
mt s m , thm ch c th l mt hnh pht th xc.
iu quan trng l chng ta phi hiu rng s cng c
ny khng ng ngha vi hnh pht hay phn thng.
Cng c l p ng mt thi ngay sau khi n xy ra,
trong khi phn thng hay hnh pht c th xy ra rt
lu sau .
Tuyt i phi nh thi im
nh thi im thch hp l iu s quyt nh tuyt

i tnh hiu qu ca vic iu khin. Nu mt hun

luyn vin la to "Tuyt vi!" ngay khi i bng ca ng
va c mt c banh p, li khen ngi ny c nh
hng ln hn rt nhiu so vi vic ng ch cho xong
trn u mi khen ngi. Ti sao? V chng ta lun lun
mun lin kt cm gic ca vic cng c vi mu hnh
ng ang xy ra.
Mt vn m nn t php ca chng ta mc phi l
khi ngi ta phm mt trng ti no, h thng khng
b pht ngay lp tc. Tr c h c th bit r l do ca
hnh pht, nhng mu hnh ng xu ny khng h hn
g-n khng b ngn chn, cng khng c s au kh
gn lin vi n ngay lc y. Chng ta phi luyn tp tr
c mnh hnh ng hiu qu, khng phi bng l lun
m bng cm xc. Kh khn l ch hu ht chng ta
khng nhn ra rng chng ta khng ngng iu khin
ln nhau v un nn thi ca nhau. Thng chng ta
iu khin ngi khc mt cch tiu cc ch khng tch
cc.
Cu chuyn sau y xy ra vi mt bn trai c ca
con gi ti, Jolie. Jolie ang rt bn bu vi vic hc
hnh, khiu v v mt v kch n sp din. Bn trai ca
n mun n gi in cho cu ta hng ngy v nu hai
ba ngy n khng gi, cu ta lm cho n chu kh s
gh gm. Hin nhin, cu ta mun n gi in thng
xuyn hn, nhng cch hnh ng ca cu ta lm con

b b phin toi v bun bc mi khi gi in.

Bn c bao gi cm thy c li v chuyn ny khng?
Nu bn mun bn gi, bn trai, chng, v, hay mt
ngi no thn thit vi bn gi in thng xuyn cho
bn, bn th ngh bn ny p h gi in cho bn c
hiu qu khng? V khi h gi, bn c cho h vi li l
nh sau ", th l cui cng em gi. S c tip tc
nh th ch? Ti sao c lun lun l anh phi gi cho
em?"
Hnh ng ca bn ang thc s dn dn lm cho
ngi kia khng gi cho bn! Bn ang to cho ngi y
au kh ngay sau khi ngi y c lm mi cch va
lng bn. Kt qu l ngi y s coi vic gi in cho
bn khng phi l iu hng th na, m l mt cc
hnh. V nh bn c th on c, kiu cng c tiu
cc nh th s thm vo mi kha cnh ca mi quan
h v c th dn ti ch kt thc quan h.
Nu bn thc s mun ai gi cho bn, th mi khi
h hi ti, bn phi p li vi s thch th hn hoan.
Nu bn ni vi h, bn nh h bit bao, bn yu h
bit bao, bn bit n h v c ni chuyn vi h, chc
chn h s sn sng gi li cho bn. Bn hy nh lin
kt s thch th vi thi no m bn mun ngi
khc lp li.
Hy nh thi biu cho vic cng c
s i mi c th lu di

Khi bn ang bt u thit lp mt mu ng x mi

hay cm xc mi, iu ti quan trng l bn phi cng
c chnh bn hay ngi c lin quan. Ban u, mi ln
bn mun thc hin mu ng x mong mun (v d, y
mt ci khay cn y thc n trn ), bn cn phi c
thc v vic cng c s tha mn gn lin vi hnh
ng . Tuy nhin, nu t tr i, mi ln bn hnh
ng, bn u cng c n, th hnh ng s khng
cn hiu qu nh trc.
V ti t ha vi mnh s lun lun gip nhng
ngi thiu thn, nn mi khi ti i qua cc sn bay, ti
u cho tin nhng ngi n xin. Ti s khng bao gi
qun c mt ngi n ng kia lun ng n xin
mt ch c nh ti mt sn bay m ti thng i. Ln
no i qua ch , ti u cho anh ta tin. C mt bui
sng, ti rt vi v khng c sn tin trong ti. Khi i
qua mt anh ta, ti mm ci ni: "Cho anh! rt tic
hm nay ti khng c ng no trong ti!". Anh ta ni
gin v ti khng cn cho anh ta tin nh ti tng cho
anh v anh tng cm thy rt vui sng mi khi ti
cho.
Chng ta cn nh rng yu t bt ng thch th l
mt cm nghim rt sung sng m con ngi c th
c. N quan trng hn chng ta ngh rt nhiu. Chnh v
th m, nu bn mun c mt li ng x lu di, bn
cn hiu v s dng phng php gi l nh thi biu

cho vic cng c mt thi quen.

Chng ta xem mt v d v vic hun luyn c heo.
Ban u, tp cho c heo nhy, ngi ta ch cho c
heo t ng nhy ln. H quan st mt hnh ng ng
ca con vt v thng cho n mt con c. V c mi ln
con c heo t nhy ln, n u c thng mt con
c, dn dn n hiu l nu n nhy ln, n s c mt
con c.
Tuy nhin, v sau ngi hun luyn ch thng cho
c heo nu n nhy cao hn. Bng cch nng tiu chun
ln, ngi hun luyn c th hnh thnh thi ca con
c heo. Trng tm l ch ny: Nu ln no con c heo
nhy ln, n u c thng, n s qu quen v s
khng t hiu qu 100 phn trm. V th trong tng
lai, con c heo c khi nhy ln ln u th c thng,
c khi phi ti ln th hai, c khi ti ln th nm. N s
khng chc c nhy no c thng. iu ny khin n
lc no cng phi c gng ht sc. Phn thng khng
bao gi c coi l ng nhin.
Tnh trng ny cng tng t vi nhng ngi nh
bc. Mt ln h nh bc c s lm h vui sng v
lin kt s vui sng ny vi s thng bc ca h v n
kch thch h lun lun nh bc vi mong i c
c s vui sng y. V phn thng lun lun nh
ming mi nh h tip tc mi. Ngc li, mt ngi
chi bc m khng bao gi c tin, dn dn h s b

chi.
iu ny cng ging phn ng ca cc nhn vin khi
nhn tin lng u n mi thng. Nu thng no h
cng nhn c cng mt s tin lng c nh, h s
c gng ti thiu ch nhn tin lng m khng c
iu g bt ng. Ngc li nu ngoi tin lng, thnh
thong h cn c hng cc iu bt ng khc, nh
tin thng, li khen, thng bc, th h s dn sc lc
ti a cho cng vic c th c hng nhng iu
bt ng thch th . iu quan trng l nhng dp bt
ng ny phi l bt ng tht, khng th on trc, nu
khng n s li tr nn quen thuc v v hiu.
Bc th su
HY TRC NGHIM
Chng ta hc nm bc hnh thnh v iu khin
thi quen mi. Ch cn mt bc th su l trc nghim
xem n c tc dng trong tng lai hay khng. Sau
y l mt bng trc nghim n gin gip bn bo
m rng kiu mu hnh ng mi ca bn hiu qu,
thch hp v s tn ti lu di trong tng lai.
*TRC NGHIM V HIU QU*
1. Bo m hon ton lin kt s au kh vi khun
mu c.
Khi bn ngh n thi hay nhng cm xc c ca
bn, bn c hnh dung ra v cm thy by gi chng
ang gy au kh cho bn thay v sung sng khng?

2. Bo m hon ton lin kt s tha mn vi khun

mu mi.
Khi bn ngh n thi hay nhng cm xc mi,
bn c hnh dung ra v cm thy l nhng iu by
gi ang em li s sung sng thay v au kh khng?
3. i chiu vi cc gi tr, nim tin v qui lut ca
bn.
Thi hay nhng cm xc mi c ph hp vi
nhng gi tr, nim tin v qui lut ca bn bn trong i
sng khng? (Chng ta s bn ti vn ny trong mt
chng sau).
4. Bo m duy tr c nhng li ch ca thi c.
Thi hay nhng cm xc mi c cn cho php bn
hng nhng li ch v cm gic sung sng m bn
tng c trong khun mu c khng?
5. S tin b trong tng lai. Hy hnh dung bn
ang th hin thi mi trong tng lai.
Hy hnh dung ra iu c th thc y bn chp nhn
khun mu c. Hy cm thy chc chn rng bn c th
dng khun mu mi thay v khun mu c.
Su bc thc hin vic iu khin lin tng c th
dng cho bt c iu g: nhng thch trong cc mi
quan h, cc vn trong kinh doanh, d cu gin v la
mng con ci.v.v...V d, bn qu lo u v nhng
chuyn m bn khng kim sot ni. Bn c th s dng
su bc iu khin trn y thay i khun mu

tiu cc ny nh th no?
1) Hy t hi "Ti mun lm g thay v lo lng?"
2) Tm cho bn n by v nhn ra nhng g m s
lo lng ph hoi trong cuc i bn.
3) Ct t khun mu tiu cc ! Mi khi bn lo
lng, hy ct t khun mu y ngay.
4) Tm ra mt chn la tch cc. bn s lm g thay
v lo lng? hy m nht k ca bn v vit ra k hach
bn s thc hin ngay lp tc.
5) iu khin khun mu mi. Tng tng mt
cch sinh ng v tp luyn khun mu mi ny vi s
cm xc mnh lit cho ti khi t tng, thi v cm
xc mi ny tr thnh t ng. Cng c thi quen ny
bng cch thc hin bc th nht: Kim tra thy
bn lin tc thnh cng.
6) Trc nghim xem n c tc dng lu di khng.
Hy ngh n tnh hung tng lm bn lo lng v tm
cch gt b s lo lng trong tnh hung y.

Chng 7: LM TH NO T IU BN THC S
MONG MUN
"Cm xc no tp hp ton th con ngi bn
v nng cao bn ln l cm xc tinh tuyn;
Cm xc no ch xm chim mt phn con ngi bn
v bp mo bn l cm xc th thin".
-RAINER MARIA RILKE
"Ly cho ti c ph u tin". Elvis Presley lun lun
ra lnh nh th ngi ta em n cho mnh liu
thuc u tin a mnh vo gic ng, sau mi bui ti
trnh din vi tt c sc lc. Ngi tr l ca Elvis s m
gi th nht v cho anh ung "Liu thng ngy": cc
vin thuc an thn mu cu vng (Amytal, Carbrital,
Nembutal hay Seconal) cc vin Quaaludes, Valium v
Placidyl, ri ba mi chch Demerol ngay pha di vai.
Trc khi anh i ng, ban hu cn ca anh gm
nhng ngi ng trc ngy m bt tay vo cng vic.
Thc l mt cuc chy ua xem ng Vua c th tiu
th c bao nhiu thc n trc khi thip ng. Bnh
thng anh n ht ba bnh m kp ph mt v tht v
su hay by tri chui trc khi thip ng. Nhiu khi cc
ngi gip vic phi moi thc n t c hng anh ra
anh khi cht ngt. Th l Elvis bt u ng khong 4
gi.
Anh ta i ng chnh chong n ni ngi ta phi
khnh xc v phng tm v y l lc anh ku c ph

th hai ca mnh bng cch yu t nu ly o ngi tr

l. Elvis khng th t mnh ung thuc, v th ngi gip
vic phi b thuc v ming anh ta, ri t t nc
vo cho vin thuc tri xung.
t khi Elvis cn sc gi c ph th ba. Nhng
theo l thng, ngi tr l s cho anh ta ung liu
v anh ng tip cho ti tra, l lc ng Vua bng
dy v c th i dng thm dexedrine v tm cocain
vo u bng gn ri ht trc khi ln sn din tr li.
Vo ngy anh ta cht, Elvis vn cn tnh to v
dnh ba liu thng dng kt liu i mnh. Lm
sao mt con ngi ni ting n th, c hng triu
con ngi ngng m v gn nh c mi th trn
i, li truyn min lm dng thn th mnh v t kt
liu i mnh mt cch gh s n th? Theo David
Stanley, ngi anh em cng m khc cha vi Elvis, l do
l anh ta thch ghin thuc v sng trong m mng hn
l thc v cm thy kh s.
Tic thay, cng khng him nhng nhn vt ni
ting-nhng danh nhn trong s nghip ngh thut v
kinh doanh- cng t hy hoi i mnh, trc tip hay
gin tip. Chng ta c th k cc vn s nh Ernest
Hemingway v Sylvia Plath, cc din vin nh William
Holden v Freddie prinze, cc ca s nh Mama cass
Elliot v Janis Joplin. H c im g chung? Trc ht,
h khng cn tn ti v tt c chng ta mt h. Th

hai, h mua c mt ha n vit rng, "Ngy no

, ai , cch no , ci g ...v ri ti s hnh
phc". Nhng khi h thnh t, khi h t ti nh cao
danh vng v chm c ti Thin ng ca Mng
Tng, h khm ph ra rng hnh phc vn cn xa. V
th h tip tc theo ui, ko di s au kh ca cuc
sng bng ru, thuc l, ma ty, nhu nht, cho ti khi
rt cuc h chm vo s qun lng m h khao kht. H
khng bao gi khm ph ra ngun hnh phc ch thc.
Ngc li, ta hy i chiu nhng cu chuyn trn
y vi mt l th m ti mi nhn c t mt ngi
ph n s dng nhng bi hc ti cng hin thay
i hon ton phm cht i sng ca ch. L th vit
nh sau:
ng Tony thn mn,
Ti tng b hnh h nng n trong i, t tui u
th cho n khi ngi chng th hai ca ti qua i. Hu
qu ca s hnh h v ca nhng chn thng trm
trng l ti mc bnh tm thn c gi l ri lon a
nhn cch (MPD). Ni ti c 49 nhn cch khc nhau,
khng nhn cch no bit n nhn cch khc hay
nhng g xy ra cho nhn cch khc.
iu thoi mi duy nht ti c c l trong sut 49
nm trong tnh trng a nhn cch l thi t hy hoi
ca mnh. Nghe c v k quc, nhng s t hy hoi
thng em li cho mnh s thoi mi. Ti th t st

nhiu ln khng thnh cng v sau mt ln tht bi, ti

c a vo bnh vin v c mt bc s sn sc.
thng nht cc nhn cch, ti phi i ngc tr v chn
thng u tin to nn mi nhn cch. Ti phi nh
li, sng v cm nghim li chn thng . Mi nhn
cch khc nhau ca ti u x l mt chc nng c
bit, mt kh nng gi nh ring v mt iu cm xc
duy nht. Ti lm vic vi mt chuyn gia trong lnh
vc MPD v ng ny gip ti thng nht tt c 49
nhn cch trong ti thnh mt. ng c khin ti kin tr
i theo sut nhng tin trnh khc nhau ny l cm gic
rng tt c nhng con ngi c trong ti u rt bt
hnh v cuc i ti tr nn v cng hn n (nhn
cch ny khng h bit nhng nhn cch khc ang lm
g v chng ti thy mnh ri vo cc tnh hung v
a im khc nhau m khi kt thc ti khng cn nh
li c iu g.) Chng ti tng l khi thng nht
thnh mt con ngi chng ti c th hnh phc-mc
tiu ti hu ca mnh.
chnh l quan nim sai lc ca ti. Ti chang
vng! Ti sng mt nm nh trong a ngc. Ti thy
mnh v cng bt hnh v au bun v tng nhn cch
ca mnh. Ti thng nh tng ngi v mong mun h
tr li trong ti nh trc kia. iu ny qu kh v nm
y nhiu ln ti t st, ri ti li c a vo bnh
vin.

Nm ngoi, tnh c ti xem chng trnh ca ng trn

tivi v ti t mua lot bng ghi m 30 ngy luyn
tp Sc Mnh bn thn. Ti nghe i nghe li, p dng
tt c nhng iu ti hc c trong bng. Ti thot ra
c th b khi ti bt u nghe chng trnh i thoi
hng thng ca ng mang ta I THOI V SC
MNH. Ti hc c nhng iu ng hng dn trong
tnh trng mt nhn cch duy nht ang khi trc y
ti lun lun sng trong tnh trng a nhn cch. Ln
u tin trong sut 50 nm cuc i ti hc bit rng
hnh phc xut pht t ni tm. Ti tr thnh mt
con ngi duy nht v by gi ti c th nh li nhng
iu kinh khng m mi nhn cch trong 49 nhn cch
ca ti trc y tng tri qua. Khi nhng k c ny
xut hin, ti c th nhn thy chng v nu chng tr
nn khng th chu ng ni, by gi ti c th thay i
mc tiu ch ca mnh mt cch thng nht ch khng
ri rc nh trc. Ti khng cn phi a mnh vo tnh
trng hn m mt tr nh v nhy sang mt nhn cch
khc na.
Ti ang ngy cng hc c nhiu iu hn v bn
thn mnh v ti ang hc c cch sng i sng ca
mt con ngi thng nht. Ti bit mnh cn nhiu iu
lm v nhiu iu khm ph. Ti ang ra cho
mnh nhng mc tiu v d tr k hach t c
chng. Hin nay ti bt u gim cn v nhm ti

mc cn l tng ca mnh vo dp l Cha Ging Sinh

(mt mn qu qu bu i vi ti). Ti cng bit rng
mnh mong mun c mt mi quan h lnh mnh,
khng lm dng vi mt ngi n ng. Trc thi gian
ti nm vin, ti lm vic trn gi cho IBM v ti tng
c 4 doanh nghip. Ngy nay, ti ang iu hnh mt
doanh nghip mi v ang hng c nhng kt qu
tt p v vic tng doanh s m ti thc hin c
k t khi ti ri bnh vin. Ti ang dn dn bit cc
con, cc chu ca mnh, nhng quan trng hn c, ti
ang bit chnh mnh.
Knh th,
Elizabeth Pietrzak
Bn mong mun g?
Bn hy t hi mnh tht s mun g trong i. Bn
mun mt cuc hn nhn hnh phc, mun c con
ci knh trng? Bn mun c tht nhiu tin, xe hi i
mi, lm n pht t, mt ngi nh nguy nga? Bn
mun i du lch khp th gii, ving thm nhng cng xa
l, nhng di tch lch s qu bu? Bn mun c hng
triu ngi ngng m bn nh mt nhc s rock hay
mt danh nhn vi ngi sao ca bn trn i l
Hollywood? Bn mun ting li cho hu th nh mt
nh pht minh ra my i tr ngc li thi gian? Bn
mun lm vic vi m Teresa cu vt th gii, hay
ng mt vai tr ch ng trong vic thng tin mi

trng sng ca con ngi?

D bn mun hay khao kht iu g, c l bn phi t
hi mnh, "Ti sao ti mun nhng iu y?" Rt cuc
bn s i n kt lun rng s d bn mun nhng iu
y hay nhng kt qu y l v bn coi chng nh nhng
cm gic no , nhng cm xc hay nhng tm trng
m bn mong mun.
Mi cm xc ca chng ta khng l g khc hn mt
chui nhng cn bo sinh hc trong b no ca chng
ta v chng ta c th n bc pht bt c lc no.
Nhng trc tin chng ta phi hc cch km ch chng
mt cch c thc thay v ch sng bng phn x. Hu
ht phn x cm xc ca chng ta l nhng phn x i
vi mi trng m chng ta hc c. Chng ta hnh
thnh mt s bng thc ca mnh, s khc n vi
chng ta mt cch v thc.
Ch cn thc r nhng yu t ny cng cho chng
ta c s hiu r sc mnh ca trng thi. Hin nhin
chng ta lm bt c iu g cng l trnh au kh v
t s tha mn, nhng chng ta c th tc khc thay
i nhng g chng ta tin l s dn n sng hay kh
bng cch nh hng li tiu im ch ca mnh v
thay i cc trng thi tm sinh l ca mnh.
Hnh ng xu hay tt khc nhau khng phi v kh
nng ca chng ta m v trng thi tm hn hay th l
ca chng ta vo mt lc no . thay i kh nng

ca bn, hy thay i trng thi. khi m ngun tim

nng di do trong bn, hy a mnh vo mt trng
thi bn nhy v mong ch v iu k diu s xy ra!
Vy chng ta c th thay i cc trng thi cm xc
ca mnh nh th no? Bn hy coi cc trng thi ca
mnh hot ng ging nh chic my TV. c mu
sc rc r, sng ng vi m thanh tuyt vi, bn cn
cm dy in v bt cng tc. Bt cng tc chc nng
sinh l ca bn th cng ging nh cung cp in cho
my TV hot ng. Bn cn phi khi ng chc nng
sinh l ca bn, ngha l c c th bn, a n vo
hot ng. Bn c khi no thc dy ri i th thn
quanh nh khng bit lm g, khng th suy ngh c
iu g cho ti khi bn vn ng c th cho mu lu
thng u khp ngi bn khng? Sau khi ri khi
tnh trng " l", my c bt ln, th l cc tng
lp tc n vi bn. Nu bn trong tnh trng xu, bn
s khng nhn c iu g, d bn c nhng tng
hay.
C v s cm gic, v s cch nhn v hu nh mi
kha cnh trong cuc i. Bn lun c sn mi cm gic
m bn mong mun v bn ch cn tm ng chng. V
c hai cch n gin tm chng v thay i tm
trng ca bn: thay i cch bn vn dng chc nng
sinh l ca mnh, hay thay i tiu im ca mnh.
Sinh L:

SC MNH VN NG
Mt trong nhng s phn bit c tc dng mnh l:
cm xc l do s vn ng to nn. Mi cm gic ca
chng ta u l kt qu ca cch chng ta vn dng
thn th. Ngay c nhng thay i nh nht biu hin ni
khun mt hay iu b ca chng ta cng lm thay i
cm xc ca mnh vo lc v v th cng thay i
cch nh gi i sng chng ta-cch chng ta suy ngh
v hnh ng.
Mi cm xc chng ta c u gn lin vi mt c
im sinh l chuyn bit: iu b, nhp th, mi c
ng, v mt. Nu bn bit cch s dng c th khi
trong nhng trng thi cm xc no , bn c th tr
li nhng trng thi , hy trnh n, bng cch n
gin l thay i c ng c th ca bn. iu rc ri l
hu ht chng ta ch gii hn mnh vo mt s mu tp
qun sinh l t i no thi. Chng ta chp nhn nhng
mu ny m khng nhn thc c tm quan trng to
ln ca chng trong vic hnh thnh cung cch ng x
ca chng ta tng lc.
Nu bn thng s dng c th bn mt cch yu t,
nu bn quen lng bn khm xung, nu bn i
ng nh th bn ang mt mi, bn s cm thy mt
mi tht. Khng th khc hn c, v c th ca bn
hng dn cm xc ca bn. Tnh trng cm xc bn
ang c li nh hng ngc li trn c th bn v th

l bt u mt ci vng lp v tn.
Bn c th lm g thay i ngay lp tc trng thi
ca bn v nh thay i cm gic v cung cch hnh
ng ca ban? Bn hy ht mt hi di qua mi ri th
mnh qua ming. Hy nhe rng ht c hai bn hm ca
bn ri ci to vi v hay con ci bn. Nu bn thc s
mun thay i i sng mnh, bn hy dnh 7 ngy tip
theo luyn tp trc mt tm gng, mi ngy nm ln,
mi ln mt pht, nh ci banh hm ra n tn mang
tai. Bn s cm thy rt ng ngn, nhng chnh c ng
ny ca c th bn s kch ng no ca bn khin
s lin tng ti nim vui tr thnh tp qun ni bn.
Bn hy lm i v hng nim vui ca n!
C mt tiu im:
SC MNH TP TRUNG
Nu bn mun, bn c th lm cho mnh ri vo tnh
trng bun su vo mt thi im no khng? Chc
chn l c, ch cn bn tp trung nh li mt s vic
g tht au bun trong qu kh. Tt c chng ta u
phi tri qua mt s kinh nghim kh bun trong qu
kh. Nu bn tp trung vo n, hnh dung ra n v suy
ngh v n trong chc lt, bn s mau chng bt u
cm nghim n.
Nu bn mun cm thy mnh ang ngt ngy vui
sng ngay lc ny, bn c th lm c khng? Rt
d. Bn ch cn tp trung nh li mt giy pht no

trong qu kh bn tng sung sng ngt ngy v mt

iu g . Hoc bn c th tp trung ngh v nhng
iu bn ang ngy ngt say m trong i ngay by gi,
nhng g bn cm thy l tuyt vi trong cuc i. Hn
na, bn cn c th tp trung suy ngh v nhng chuyn
cha tng xy ra, m bn vn c th cm thy ngt
ngy.
Sc mnh tp trung vo mt tiu im l th! Chng
ta tp trung vo bt c tiu im no, th tiu im y
s tr thnh tng thc ti ca chng ta.
Mun thay i i sng,
hy thay i trng thi ca mnh
Gi y bn c th thay i trng thi ca mnh
bng nhiu cch v tt c u ht sc n gin. Bn c
th thay i c ng c th ca mnh ngay tc khc
bng cch ch cn thay i nhp th. Bn c th thay i
tiu im tp trung ca mnh bng cch chn la nhng
g phi tp trung vo, hay th t nhng iu phi tp
trung, hay cch lm nhng iu y. Bn c th thay i
cc khun mu ca mnh. Nu bn tng quen tp trung
vo nhng iu xu nht c th xy ra, bn hy chm
dt tnh trng ny. Ngay by gi, bn hy bt u tp
trung vo nhng iu tt nht.
iu c bn trong i sng l c v s ng li
khc nhau hng dn i sng mnh, khin cho i
sng tr thnh mt ngh thut. Tic thay, nhiu ngi

ch p dng rt t ng li thay i trng thi ca

mnh: H n ung qu nhiu, ung ru qu ng, ng
qu nhiu, mua sm qu nhiu, ht thuc, hay s dng
ma ty- chng iu no ch li cho chng ta, nhng
chng li c th mang n nhng tai ha khc hi. Vn
trm trng nht l nhiu hu qu tai hi ny chng
cht ln nhau, khin chng ta khng nhn ra chng v
khi nhn ra th qu mun. l iu xy ra cho
Presley v tic thay, cng xy ra hng ngy cho
nhiu ngi khc.
Nu bn thy c nhng iu bn cn phi lm nhng
bn khng c ng lc lm, bn nn bit l mnh
ang khng trong tnh trng thch hp. Bn phi coi
l mt mnh lnh, mnh lnh bt buc bn lm bt c
iu g thay i tnh trng ca bn, bng cch thay
i vn ng sinh l hay thay i tiu im tp trung ca
mnh. Bn phi c mt trng thi quyt tm th mi
thnh cng c.
"Mi giy pht v i v quyt nh trong lch s th
gii
u l chin thng ca mt nhit tnh no "
-RALPH WALDO EMERSON
Bn c bit cch lm cho mnh cm thy d chu
khng?
Trong mt chuyn i cng tc Toronto, ti cm
thy c th kh chu v b au lng rt nng. Khi my

bay va h cnh, ti bt u ngh mnh cn phi lm

g khi n khch sn. Lc 10:30 ti, m ti li phi
dy sm sng hm sau iu hnh cuc hi tho. Ti
c th n ci g -c ngy ti nhn i-nhng
khuya qu ri. Ti c th son li giy t v xem tin tc.
Lc ti nhn ra rng tt c nhng hnh ng ny ch
l nhng chin thut ti trnh cn au lng v c
mt trng thi d chu no . Th nhng tt c nhng
hnh ng u khng c v thc bch ti. V th ti
phi ngh ra tht nhiu cch khc na c th cm
thy d chu, bt k l v thi gi hay ni chn.
Bn c bit cch no lm cho mnh cm thy d chu
khng? Mt cu hi nghe c v ngc nghch phi
khng? Th nhng, thc s bn c mt danh sch
nhng phng cch mnh v c bit lm cho bn
cm thy d chu vo mt lc no khng? Bn c th
t c iu ny m khng cn thc n, ru, thuc
l, ma ty, hay cc ngun gy nghin khc khng? Chc
chn bn c mt s phng sch ri, nhng chng ta
nn m rng phng sch . Ngay by gi, bn hy
ngi xung v vit ra mt danh sch nhng iu bn
vn quen lm thay i trng thi cm gic ca bn.
ang khi vit, bn hy thm vo danh sch nhng iu
bn cha h lm nhng c th c tc dng tch cc
thay i trng thi ca mnh.
Bn ch ngng bt khi bn cha vit ra c t nht

l 15 cch khc nhau gip bn cm thy khoan khoi.

Bi luyn tp ny bn c th lm i lm li mi cho ti
khi bn c c mt danh sch di gm c trm phng
cch khc nhau.
Khi ti vit danh sch cho mnh, ti nhn ra vic
chi nhc l mt trong nhng cch mnh nht gip ti
thay i trng thi ca mnh. c sch cng l mt cch
ti cm thy khoan khoi v n thay i tiu im ca
ti v ti thch hc hi- nht l c nhng sch mang li
kin thc v thng tin v c nhng iu ti c th em
p dng vo i sng mnh. Thay i t th vn ng
thn th cng l mt cch ti p dng ct t mt
trng thi tiu cc v i vo mt trng thi phong ph.
Nu bn khng c k hach cho nim vui,
bn s c ch cho s au kh
Tt c b quyt y l to ra mt danh sch v tn
nhng cch thc chng ta c th lm gip mnh cm
thy d chu v nh khng ri vo nhng cch thc
khc c tc dng tiu cc. Hy lm cho danh sch ny
tr thnh mt thc ti, khai trin mt k hach cho nim
vui tng ngy v mi ngy. ng ch nim vui tnh c
n vi bn; hy n nh cho nim vui n: hy dn ch
cho n!
Tt c nhng iu chng ta ang ni l v vic iu
khin h thn kinh, thn th v tiu im tm tr ca
bn n lin tc tm kim cch no m mi iu trn

i ny mang li li ch cho bn. Bn nn nh rng nu

bn cn ang c nhng khun mu cm xc tiu cc,
l v bn ang s dng thn th bn theo thi quen c,
hay bn vn ang tip tc tp trung vo mt tiu im
tiu cc no . Nu bn cn thay i tiu im, th c
mt cng c hiu qu tuyt vi gip bn thay i n
ngay tc khc. Bn cn bit rng, "hi tc l tr li", l
ta s c khai trin trong chng tip theo.

Chng 8: HI TC L TR LI
"Ai hi th ngi y tr li".
-TC NG CAMEROON
Bn chng chng cn l do g c. Chng n nh anh
ta ch v anh l ngi gc Do Thi. Qun c quc x
xng vo nh, li anh v c gia nh anh i. Ngay sau
, chng la h nh by gia sc v tng h ln xe la
ri ch thng ti tri tp trung Krakow. Nhng cn c
mng khng khip nht cng khng th lm anh ta quen
c vi ci cnh c gia nh mnh b bn ngay trc
mt mnh. Lm sao anh c th sng ni trc cnh
tng hi hng phi nhn thy con mnh ni b qun o
ca mt a tr khc v gi y con anh cht sau
mt cn "ma n"?
Th nhng anh vn c phi sng. Mt hm anh nhn
cn c mng chung quanh mnh v phi i din vi mt
s tht hin nhin: nu anh cn li y thm mt
ngy, chc chn anh s cht. Anh c mt quyt nh
l trn thot ngay lp tc! Anh khng bit cch no, anh
ch bit mnh phi trn. Hng tun lin anh hi cc bn
t, "Lm sao chng ta c th that c ni kinh hong
ny?" Anh hu nh lun lun nhn c cng cu tr
li, "ng di dt", h tr li, " khng th no thot ni!
Hi nh th chi dn vt tm tr anh m thi. C chu kh
lm vic v cu nguyn cho mnh c sng st". Nhng

anh khng chp nhn iu ny- anh nht nh s khng

chp nhn nh th. Anh b m nh v chuyn trn that
v cho d nhng cu tr li ca anh khng c ngha g,
anh vn lun hi i hi li, "Lm sao ti c th trn
that? Phi c cch no . Lm th no ti c th thot
khi ni ny m vn kho, vn sng, ngay hm nay?
C li ni rng, bn c xin th s c. V khng
hiu sao hm y anh nhn c cu tr li. C th v
anh hi ht sc mnh lit, c th l anh thc r
"by gi chnh l thi im". Cng c th ch l v anh
lin tc tp trung vo mt tiu im l cu tr li cho
cu hi nng bng ca mnh. Bt lun l do g, sc
mnh v i ca tm tr v tinh thn con ngi thc
tnh ni ngi n ng ny. Cu tr li n vi anh t
mt ngun gc l thng: mi lm ging ca xc ngi
thi ra. , ch vi bc cch ch anh lao ng, anh
thy mt ng xc ngi b xc ln thng xe ti- n
ng, n b, tr em, tt c b ht kh ngt. Nhng
chic rng vng ca h b g ra, mi trang sc
qu bu h c, thm ch qun o h mang trn ngi,
u b lt sch. Lc thay v hi, "Lm sao qun c
quc x c th gh tm, mt nhn tnh n th? Lm
sao Thng c th lm ra mt iu tn c n th?
Ti sao Thng chuyn ny xy n vi ti?
Stanislavsky Lech hi mt cu hi hon ton khc.
Anh hi, "Lm cch no ti c th s dng iu ny

trn thot? V ngay lp tc anh c cu tr li.

Hong hn ang sa son kt thc mt ngy lao
ng, Lech chy li np sau chic xe ti. Ch trong nhy
mt, anh lt b ht qun o v ln mnh trn trung
vo ng xc cht m khng ai . Anh gi b nh
cht, khng mt cht c ng ca quy d c lc anh
gn ngp th v mt s xc cht khc tip tc c xc
ln ngi anh.
Mi thi ca tht ngi b ra, nhng ci xc cht
cng bao bc anh t pha. Anh ch i, hi vng
khng ai n mt ngi vn cn sng gia m xc
cht ny v hi vng sm mun ri chic xe ti cng s
chy i.
Cui cng, anh nghe ting ng c xe ti n. Anh
cm thy chic xe rung ln. V ng lc y anh cm
nghim c mi hy vng ca mnh ang khi nm im
gia ng xc cht. Rt cuc anh thy xe dng li v ri
n trt ton b nhng thy ma xung mt chic h rng
mnh mng bn ngoi tri. Lech c yn hng gi
cho ti khi mn m bung xung. Sau cng, khi anh
cm thy chc chn khng c ai , anh rc ra khi
ni thy ngi v chy trn trung sut 25 dm cho ti
khi tm c t do.
Gia Stanislavsky Lech v bit bao nhiu ngi phi
b mng tri tp trung, khc bit l ch no? Tt
nhin c nhiu yu t, nhng mt s khc bit quyt

nh chnh l anh t mt cu hi khc vi nhng

ngi kia. Anh hi mt cch dai dng, hi v mong
ch c cu tr li v trong tm tr anh ny sinh mt
gii php cu sng anh. Nhng cu hi anh t t ra
cho mnh ngy hm y Krakow khin anh lm
nhng quyt nh chp nhong nh hng trc tip ti
s phn ca anh. Nhng trc khi anh nhn c cu
tr li, trc khi lm quyt nh v trc khi c nhng
hnh ng y, anh phi hi mnh nhng cu hi
ng.
Sut cun sch ny bn bit c rng cc nim
tin ca chng ta nh hng th no i vi cc quyt
nh, hnh ng, nh hng cuc i v v th nh
hng ti s phn ca chng ta. Nhng tt c nhng
nh hng ny l mt sn phm ca suy t-cch thc
m tr c ca chng ta nh gi v to ra ngha trong
sut cuc i ca chng ta. V th t ti nn tng
ca cch chng ta to ra thc ti i sng mnh tng
ngy, chng ta cn tr li cho cu hi, "n gin l
chng ta suy ngh th no?"
Cc cu hi ca chng ta xc nh cch suy ngh ca
chng ta
Mt hm ti ang suy ngh v nhng s kin quan
trng trong i sng mnh v i sng ca nhng ngi
ti gp trong i. Ti tng gp bit bao nhiu
ngi, may mn v khng may mn, thnh cng v

khng thnh cng; ti thc s mun bit ci g cho

php nhng ngi thnh cng t c nhng thnh
tch v i, ang khi nhng ngi khc c hon cnh
tng t hay kh hn li b tiu dit. Ti t hi, "iu
g thc s to khc bit ln nht trong cuc i ti, ni
con ngi ti, ni nhn cch ca ti v ni tng lai ca
ti?" Ti c cu tr li m ti tng chia s vi bn.
"Khng phi nhng bin c dt nn cuc i xc nh
cch cm ngh v hnh ng ca ti, m ng hn,
chnh l cch ti ct ngha v nh gi cc kinh nghim
cuc i ca ti". ngha m ti gn cho mt bin c s
xc nh nhng quyt nh ti c, nhng hnh ng ti
lm v v th xc nh s phn ti hu ca ti.
Nhng ti lm cng vic nh gi th no? Ti nhn
ra rng nh gi khng phi cng vic g khc hn l
nu ln nhng cu hi. V ti cng bt u nhn ra
rng vic suy ngh t n cng khng l g khc hn l
tin trnh hi v tr li nhng cu hi. Nhng cu hi s
gip nh hng tiu im ch ca chng ta v v th
xc nh cch chng ta cm ngh.
Sc mnh ca nhng cu hi
"Mt s ngi nhn nhng s vt hin c v hi, 'Ti
sao?'
Cn ti m mng nhng s vt khng bao gi c v
hi, 'Ti sao khng?' "
-GEORGE BERNARD SHAW

a s chng ta khi thy ai c kh nng k diu hay ai

c th i ph vi thch ca cuc i mt cch phi
thng, u ngh nh sau, "H tht may mn! H tht
ti ba! H c tri ph cho nh th!" Nhng trong thc
t, tr c con ngi c kh nng cng hin cu tr li
nhanh hn chic my vi tnh "thng minh nht" hin nay,
d l loi my c kh nng tnh ton mt phn t giy.
Phi c hai ta nh c nh Trung Tm Thng Mi Th
Gii mi bng sc cha ca b no chng ta! Th m
khi cht xm nng khong mt k ri ny c th cho
bn nng lng tc khc tm ra nhng gii php cho
cc thch v to nhng cm xc mnh lit hn bt k
th g trong kho cng ngh hin i ca con ngi.
Sc mnh ca khi c con ngi k diu nh th,
nhng n ch c tc dng nu bn bit s dng n,
ngha l bn bit t nhng cu hi.
Ti mun ni cho bn bit iu ny, ngi ta khc
nhau l s khc bit trong nhng cu hi m ngi ta
nu ln mt cch nht qun. C nhng ngi sng trong
tnh trng chn nn thng xuyn. Ti sao? Mt phn
ca vn l nhng trng thi tiu cc ca h. H
sng cuc sng ca mnh vi nhng hot ng hn ch
v c th yu nhc, nhng nht l h tp trung ch
vo nhng iu h cm thy nng n v ngt ngt. Con
ngi ny c th thay i cch cm ngh ca mnh vo
mt lc no khng? Chc chn l c- ch cn h

thay i tiu im ca tm tr h.
Vy u l cch thay i tiu im? n gin thi,
ch cn hi mt cu hi mi. Khi ngi ta chn nn, l
do thng l v h c lp i lp li cng nhng cu hi
tiu cc nh, "C ch g? C gng lm g, rt cuc cng
chng thay i c g. Tri, sao li l ti c ch?" Bn
hy nh li cu ni, c xin th s c. Nu bn hi mt
cu hi khng khip, bn s nhn c cu tr li khng
khip. B c ca bn lun sn sng phc v bn, nn
bt k bn a ra cu hi no, n chc chn s c mt
cu tr li. V th nu bn hi, "Ti sao ti khng bao
gi thnh cng?" n s cho bn cu tr li i khi nh
sau, "V bn ngc nghch lm", hay "V bn khng ng
lm iu g n ni n chn".
Ti cho bn mt v d v nhng cu hi thng minh.
l cu chuyn v anh bn W. Mitchell yu qu ca ti.
Bn ngh lm sao anh ta c th sng ni vi hai phn ba
c th ca mnh b chy v vn cn cm thy yu i?
Lm sao anh ta c th chu ng ni mt tai nn my
bay t nm sau , khng cn s dng c i chn v
phi dng xe ln - th m anh vn tm ra cch cng
hin cho ngi khc? Anh hc bit cch kim sot
tiu im ca mnh bng vic t ra nhng cu hi
ng.
Khi anh phi nm bnh vin vi thn th phng nng
khng cn nhn ra hnh th v quanh anh l nhng bnh

nhn khc lun than vn cho s phn ca mnh vi cc

cu hi, "Ti sao li l ti? Sao Cha bt ti phi chu
cnh ny? Sao cuc i li bt cng nh th? Sng qu
ct th c ch g?" th ngc li, Mitchell chn cho mnh
nhng cu hi ny, "Ti c th li dng hon cnh ny
nh th no? B cnh ny, ti s c th c cch no
cng hin cho ngi khc khng?" Nhng cu hi trn
y l im to khc bit gia cc s phn con ngi.
"Ti sao li l ti?" thng him to nn nhng kt qu
tch cc, trong khi "Ti c th li dng hon cnh ny
nh th no?" thng dn a chng ta i theo hng
bin i nhng kh khn ca chng ta thnh nhng
ng lc lm chng ta v th gii tr nn tt hn.
Mitchell hiu rng b tn thng, tc gin v tht
vng s khng thay i c cuc i mnh, v th thay
v n nhng g anh khng c, anh t ni vi
mnh, "Ti cn c nhng g? Ti thc s l ai? Ti thc
s ch l thn xc ti, hay ti cn c g hn na? Ti c
th lm g by gi, thm ch cn tt hn trc na?"
Sau v tai nn my bay, khi nm trong bnh vin v
lit t lng tr xung, anh gp mt ph n tht hp
dn, mt y t tn l Annie. Mt anh chy en hon
ton, thn th lit t hng tr xung, th m anh c
can m hi: "Ti c cch no lm quen vi c y
khng?" Cc bn ca anh tr li, "My in ri, my
ang t la di mnh". Nhng mt nm ri sau, anh v

Annie quen thn nhau v nay hai ngi tr thnh

v chng. l kt qu p ca nhng cu hi mnh
lit: chng em n cho chng ta mt ngun nng lc
khng g c th thay th: nhng cu tr li v nhng
gii php.
"iu quan trng l ng bao gi ngng t cu hi.
S t m c l do hin hu ca n. Ta khng th no
khng kinh ngc khi chim ngm nhng b nhim ca
vnh cu, ca s sng, ca c cu l lng ca thc ti.
Ch cn ngi ta th lnh hi mt cht b nhim mi
ngy thi . ng bao gi mt s t m lnh
thnh".
-ALBERT EINSTEIN
Bn c n tng g khi nghe ni n t "thin ti"?
Vi ti, ti ngh ngay n hnh nh ca Albert Einstein.
Nhng lm sao Einstein, mt hc sinh khng hc ht
trung hc, li tr thnh mt nh t tng thc s v
i ca th gii? Chc chn l v ng hi nhng cu
hi c hnh thnh mt cch tuyt vi.
Khi Einstein ln u tin khai thc tng v tnh
tng i ca thi gian v khng gian, ng hi, "C th
no nhng s vt xem ra l ng thi li thc s khng
phi vy khng?" Chng hn, nu bn cch xa mt v
n mt t dm, bn c nghe thy ting n vo ng lc
v n xy ra khng? Einstein cho rng khng, iu bn
nghe thy nh ang xy ra lc thc ra khng xy ra

lc , m xy ra mt lc trc . V ng l lun trong

cuc sng hng ngy, thi gian th tng i ty theo
cch suy ngh ca bn.
Einstein c ln ni, "Khi mt chng thanh nin ngi
cnh mt c gi p mt gi ng h, anh ta tng
chng nh l mt pht. Nhng nu anh ta ngi trn
ci bp l nng bng ch mt pht thi, anh ta s thy
n lu hn c mt gi. l tnh tng i".
Nhng s phn bit v cng mnh lit m Einstein
lm l kt qu ca mt chui nhng cu hi ng nu
ln. Chng n s ? ng th. Chng mnh m khng?
Tuyt i. Bn c th c c nhng cu hi no va
n s va mnh m nh th khng?
K nng to sc mnh
Hc cch hi nhng cu hi mnh trong nhng thi
im nguy kch l mt k nng quyt nh ko ti ra
khi nhng gi pht khc nghit nht trong i mnh.
Mt trong nhng phng php ti khm ph ra
nng cao cht lng cuc i mnh l m phng nhng
cu hi quen thuc ca nhng ngi m ti ngng m.
Nu bn gp mt ai v cng sung sng, ti dm on
chc vi bn l c mt l do no . L do l ngi ny
tp trung mt cch nht qun vo nhng iu lm cho
h sung sng, ngha l h bit hi nhng cu hi v
th no l hnh phc. Bn hy tm ra nhng cu hi ca
h v bn s bt u cm nghim ging nh h tng

cm nghim.
C nhng cu hi chng ta s khng cn xt n. Ly
v d ca Walt Disney. ng khng bao gi n
nhng cu hi xem cc t chc ca ng c th thnh
cng hay tht bi. Khng c ngha l ng-nh sng to
Vng Quc Thn K khng c nhng cu hi hiu qu.
ng ni ti, Charles Shows tng l ngi vit kch bn
cho Walt Disney trc khi c chuyn sang lm vic cho
Hanna-Barbera lm cc phim hot hnh vi cc nhn
vt nh Yogi v Huckleberry Hound. C k li cho ti
rng mi khi h lm mt chng trnh mi hay mt kch
bn mi, Disney c mt cch c o yu cu nng
sut. ng v trn c mt bc tng ln k hach, kch
bn, hay tng, ri mi ngi trong cng ty s n
xem v vit vo nhng cu tr li cho cu hi:
"Chng ta c th ci thin iu ny ra sao?" Mi ngi
s vit ra gii php ca mnh, vit y nhng gi ca
h trn bc tng. Ri Disney duyt qua tng cu tr li
cho cu hi ca ng. Bng cch ny, Walt Disney s
dng c ngun ti nng ca tng ngi trong cng ty,
sn xut ra nhng kt qu ng vi cht lng m
cng sc ng b ra.
Bn hy t t ra nhng cu hi hiu qu cho mnh
ngay by gi. Bn thc s hnh phc v iu g trong
cuc sng ca bn ngay lc ny? iu g thc s tuyt
vi trong i sng ca bn hm nay? bn thc s phi

bit n v iu g? Hy dnh t pht suy ngh n cu tr

li v xem bn thch th th no khi bit rng mnh c
nhng l do chnh ng cm thy tuyt vi lc ny.
Sc mnh ca gi thuyt
Nhng cu hi c sc nh hng n nhng iu
chng ta tin tng v v th nh hng n nhng g
chng ta ngh l c th hay khng th. l sc mnh
ca gi thuyt, l iu bn phi ht sc lu .
Cc gi thuyt chun b cho chng ta chp nhn
nhng s kin c th ng hay khng v c th c
ngi khc p dng cho chng ta, hay chnh chng ta p
dng cho mnh trong tim thc.
Mt v d xy ra trong cuc bu c Tng thng M
nm 1988, ngay sau khi George Bush cng b Dan
Quayle ng chung trong danh sch tranh c chc Ph
tng thng. Mt chng trnh tin truyn hnh t chc
mt cuc thm d cp quc gia v xin dn chng tr li
cho cu hi, "Bn c t nng vn Dan Quayle s
dng nh hng gia nh mnh gia nhp i V Binh
Quc Gia v nh trnh phc v trong qun i Vit
Nam khng?" Tt nhin gi thuyt hm n trong cu hi
ny l qu thc Dan Quayle s dng nh hng gia
nh mnh c mt li th khng chnh ng nhng y l chuyn cha h c chng minh. Th
nhng dn chng tr li nh th l mi chuyn c
chng minh ri. H khng h cht vn n, m ch t

ng chp nhn n.
T hn na, nhiu ngi cn tr li l h v cng tc
gin v s kin ny. Khng h c bng c no trc
c! Tic thay, tin trnh ny li xy ra qu thng xuyn;
chng ta p dng n cho mnh v cho ngi khc qu d
di. ng mnh b ri vo ci by lm ta chp nhn
nhng gi thuyt tiu cc ca ngi khc hay ca chnh
mnh.
Cc cu hi lm thay i cc ngun lc c sn ni
chng ta. Trong lnh vc kinh doanh, cc cu hi m ra
nhng th gii mi v cho chng ta tip cn nhng
ngun lc m trc y chng ta khng bit l mnh c.
cng ty Ford Motor, Ch tch ngh hu Donald
Petersen ni ting v nhng cu hi lp i lp li: "Anh
ngh g? Cng vic ca anh c th ci thin ra sao?" Mt
ln, Petersen hi mt cu hi lm tng vt li nhun
ca cng ty v dn a cng ty n ch thnh cng ln.
ng hi chuyn gia quc t Jack Telnack, "Anh c
thch nhng chic xe anh ang thit k khng?" Telnack
p, "Khng, thc tnh ti khng thch". Ri Petersen hi
li anh ta mt cu hi quyt nh, "Vy ti sao anh
khng pht l ban qun l i v thit k mt chic xe
ng anh?"
Nh thit k thc hin ng tng li ni ca ng ch
tch v thit k ra chic Ford Thunderbird 1983, l
tin thn cho nhng kiu xe Taurus v Sable sau ny.

Vo nm 1987, di s lnh o ca nh v ch t
cu hi Petersen, Ford qua mt General Motor v
mc li nhun v ngy nay Taurus l mt trong nhng
mu xe tuyt vi nht c ch to.
Donald Petersen l mt v d tuyt vi v ngi
bit s dng thc s kh nng t cu hi khng th tin
c. Ch vi mt cu hi n s, ng hon ton thay
i s phn ca Ford Motor Company. Bn v ti u c
cng sc mnh y ni mnh bt c lc no, cc cu hi
chng ta t ra cho mnh c th hnh thnh quan nim
ca chng ta v bn thn mnh, v kh nng ca mnh
v v nhng g chng ta mun lm t c c m
ca mnh.
Mt iu chng ta cn nh l cc nim tin ca chng
ta nh hng ti nhng cu hi m chng ta c th t
ra. Nhiu ngi c th khng bao gi nu cu hi, "Bng
cch no ti c th o ngc th c?" Ch v mi ngi
chung quanh h u bo h rng y l chuyn khng
th. H s cm thy lm chuyn ny s ch l cng d
trng m thi. Bn hy t trnh nhng cu hi tiu
cc, v bn s nhn c nhng cu tr li tiu cc. Ch
c mt iu hn ch cc cu hi ca bn, l nim tin
ca bn v iu g l c th. Ti c mt nim tin c bn
gip ti hnh thnh nh mnh nhn bn v ngh
nghip ca mnh, l nu ti c tip tc nu nhng
cu hi, ti s nhn c cu tr li. iu cn l to ra

mt cu hi tt, chng ta s nhn c mt cu tr li

tt.
Nhng cu hi gip gii quyt vn
iu ch yu l khai trin mt mu nhng cu hi
nht qun mang li hiu qu cho bn. Bn v ti bit
qu r rng, d chng ta sng th no, chc chn cng
c nhng lc m chng ta phi i mt vi nhng iu
m chng ta gi l "Vn ": nhng cn vt trn bc
ng thng tin nhn bn v ngh nghip ca chng
ta. Mi ngi, bt k l giai on thnh t no ca
cuc i, u phi i ph vi nhng "mn qu" c bit
ny.
Cu hi khng phi l bn c hay khng c nhng
vn , m bn s gii quyt chng th no khi bn gp
chng. Tt c chng ta cn c mt phng php h
thng x l nhng thch trong cuc i. V th,
khi nhn ra rng kh nng t cu hi gip thay i
trng thi ca mnh v cho ngun sc mnh v gii
php, ti tm n phng vn mt s ngi v hi xem
h gii quyt cc vn h gp bng cch no. Ti
khm ph ra c mt s cu hi c v rt nht qun. Sau
y l mt danh sch nm cu hi m ti s dng cho
mi loi vn xy n v ti c th ni vi bn rng
chng hon ton thay i phm cht i sng ti.
Nu bn quyt nh chn nhng cu hi ny, chng cng
s c tc dng i vi bn nh vy.

Danh sch nhng cu hi gip gii quyt vn

1. Vn ny c g l quan trng khng?
2. iu g cn cha hon ho?
3. Ti ang mun lm g t kt qu mnh mong
mun?
4. Ti ang mun khng lm g t kt qu mnh
mong mun?
5. Ti c th cm thy thch th ra sao khi ti lm
iu cn thit t kt qu mnh mong mun?
"Ai khng bit hi th khng bit sng"
-NGN NG
Mi sng khi thc dy, chng ta t ra cho mnh
nhng cu hi. Khi tt chung ng h bo thc, bn
hi mnh cu hi g? C phi l, "Ti sao mnh phi dy
ngay by gi?" "Sao khng c nhiu gi hn trong mt
ngy?" "Hay l mnh nm nn li thm ch mt gi na
thi?" V khi bn i nh rng ra mt, bn hi cu hi
g? "Ti sao hm nay ti phi i lm?" "Hm nay giao
thng c b kt lm khng?" Nhng bn s thai mi hn
nu mi sng thc dy bn u thc bt u hi mt
mu cu hi nht qun gip bn cm thy hnh phc,
phn khi v bit n cuc i. Hin nhin nhng cu hi
nh th s lm cho bn cm thy phn khi vi bt k
iu g xy ra trong ngy.
Ti son ra cho mnh mt danh sch cu hi
t hi mnh mi bui sng khi thc dy. iu k diu

y l bn c th thc hin n ang lc bn i tm, ra

mt, co ru, chi u, v.v...Ti nhn thy chng ta cn
vung trng mt s cm xc gip chng ta sng thoi
mi v sung sng. Nu khng, bn c th thnh cng
m vn cm thy nh mnh tht bi. Vy bn hy dnh
thi gi xem li nhng cu hi sau y v b ra t pht
cm nghim su sc nhng cm xc m mi cu hi
gi ra cho bn.
Nhng cu hi to ngh lc ban sng
1. Ti vui sng v iu g trong i mnh by gi?
2. Ti phn khi v iu g trong i mnh by gi?
3. Ti hnh din v iu g trong i mnh by gi?
4. Ti bit n v iu g trong i mnh by gi?
5. Ti thch th v iu g nht trong i mnh ngay
by gi?
6. Ti nhit tnh v iu g trong i mnh ngay by
gi?
7. Ti yu thng ai? Ai yu thng ti?
Nhng cu hi to ngh lc ban ti
1. Ti cng hin iu g hm nay?
2. Ti hc c iu g hm nay?
3. Ngy hm nay thm g cho phm cht cuc i
ti hay ti c th s dng ngy hm nay th no u
t vo tng lai ca mnh?
V bn c th lp li nhng cu hi ban sng.
Mt cu hi v vn mnh

Mt trong s nhng ngi ti ngng m - cng l

mt con ngi am m nht m ti tng gp - L Leo
Buscaglia, tc gi ca Tnh Yu v nhiu sch ni ting
trong lnh vc quan h nhn bn. Mt iu v i ni
con ngi ny l ng lin tc hi mnh mt cu hi m
cha ng tim nhim vo u c ng t hi nin thiu.
Mi ngy khi ba n ti, cha ng lun hi ng, "Leo,
hm nay con hc c g?" Leo phi tr li v phi c
cu tr li cht lng. nu ng cha hc c iu g
thc s trng ngy hm , ng phi chy vo th
vin ly sch bch khoa v hc mt iu g ri k li cho
cha ng. ng ni rng cho ti ngy hm nay, khng bao
gi ng ln ging ng trc khi hc c mt iu g
mi m c gi tr thc s trong ngy hm . kt qu l
u c ng lun linh hot v phn ln nim say m v
ham hc ca ng bt ngun t cu hi ny, c hi
lin tc, t nhiu thp nin trc.
Mt s nhng cu hi quan trng nht chng ta s
hi mnh trong i sng l, "Cuc i ti tht s l
lm g?" "Ti thc s dn thn lm g?" "Ti sao ti
y?" v "Ti l ai?" Nhng cu hi ny c sc mnh
khn lng, nhng nu bn i cu tr li hon ho,
bn s gp rc ri ln y. Thng thng, bn nn tin
tng v hnh ng theo cu tr li do cm xc u tin
ca bn em n. y l im cui cng ti mun nhc
nh bn y. Ti mt lc no bn phi ngng t

cu hi tin ti.
Nu bn c hi mi, bn s i n ch hoang mang,
th m ch c nhng hnh ng chc chn mi mang li
kt qu. Ti mt lc no bn phi ngng nh gi
bt u hnh ng. Nh th no? Bn s quyt nh
iu g l quan trng nht i vi bn, t ra l trong lc
v dng nng lc bn thn ca bn i cho n
cng v thay i phm cht i bn.
Vy bn hy ti hi bn mt cu hi. Nu c mt
hnh ng m bn c th lm ngay thay i phm
cht nhng cm xc v tnh cm ca bn mi ngy
trong cuc sng, liu bn c mun bit v hnh ng
khng? Th th chng ta s bn n n ngay chng
k tip y...

Chng 9: GII VN DNG NGN T S EM N

THNH CNG
"Mt t dng ng c tc dng mnh lit. Mi khi
chng ta gp mt t ng v mnh...n mang li hiu
qu nhanh nh chp, v vt cht v tinh thn".
-MARK TWAIN
Cc t c ni ra...Chng lm chng ta ci v lm
chng ta khc. Chng c th gy chn thng hay cha
lnh. Chng cho ta hy vng hay lm ta tuyt vng. Vi
nhng t, chng ta c th din t nhng nh thanh
tao nht v c mun thm kn nht ca mnh.
Trong sut lch s loi ngi, cc bc lnh t v cc
nh t tng ln s dng sc mnh ca ngn t
thay i nhng cm xc ca chng ta, li ko chng ta
i theo ng li ca h v hnh thnh dng nh mnh.
Ngn t khng ch to nn nhng cm xc m cn to
nn hnh ng. V t nhng hnh ng, chng ta c
nhng kt qu trong cuc i. Khi Patrick Henry ng
trc cc ng nghip v tuyn b, "Ti khng bit
nhng ngi khc chn con ng no; nhng ring ti,
hy cho ti t do, hay cho ti ci cht!" Nhng li ca
ng thi bng ln ngn la u tranh bng bng ni
nhng ngi cng dn M xa kia thiu hy nn c
ti tng p bc h qu lu.
Trong th chin II, khi s sng cn ca nc Anh
gp nguy him, nhng li ni ca mt ngi ng

vin ch ca c dn tc Anh. Ngi ta ni rng Winston

Churchill c ci thin ti a ngn ng Anh vo chin
trn. Li ku gi lng danh ca ng ti mi cng dn
Anh lm cho gi pht tr thnh "gi pht thing
ling nht" ca h nung nu ch dng cm v b ca
h v lm tiu tan o tng ca Hitler v b my
chin tranh bt kh chin bi ca ng ta.
Hu ht cc nim tin ca chng ta c hnh thnh
bng cc t ng v cng c th c thay i bi t
ng. Chng ta khng th no qun c li ku gi cm
ng ca Martin Luther King khi ng chia s vin nh
ca ng v mt t nc khng cn k th chng tc:
"Ti c mt c m l mt ngy no t nc ny s
vng ln v sng ngha ch thc ca nim tin ca
mnh..."
Nhiu ngi chng ta thc rt r v sc mnh ca
nhng li ni nh hng n dng chy ca lch s
nh th no. Sc mnh m nhng nh hng bin v i
dng kch thch chng ta, nhng t ngi thc
rng mnh cng c th dng sc mnh li ni ca chnh
mnh lay ng nhng cm xc ca mnh, thch
, kin cng tinh thn ca mnh, tr nn gan d,
tin thng ti hnh ng v tm kim s phong ph m
i sng mang li cho chng ta.
Bit chn la hiu qu cc t din t kinh nghim
sng ca mnh c th thng hoa nhng cm xc tch cc

ca mnh. Chn la km cc t c th lm suy yu v

hy dit chng ta. Ngay lc ny, bn hy thc r v
sc mnh ca nhng t m bn dng, ch cn bn bit
chn la chng mt cch khn ngoan. Ch cn thay i
vn t vng quen thuc ca bn din t cm xc ca
mnh, bn c th lp tc thay i cch bn suy ngh,
cm nhn v sng.
"Cc t lm nn si ch chng ta rng buc cc
kinh nghim sng ca mnh"
-ALDOUS HUXLEY
Khi ti tm hiu sc mnh ca t ng, ti vn cn
nghi ng lm sao mt chuyn n gin nh thay i t
ng li c th to mt s khc bit c bn trong kinh
nghim sng ca mnh. Nhng khi ti o su v ngn
ng, ti gp nhng s kin bt ng t ti bt
u xc tn rng qu thc cc t thm vo v bin i
kinh nghim ca chng ta. Theo T in Bch Khoa
Compton, ting Anh c t nht l 500,000 t v c
nhng ti liu khc li cho rng ting Anh c th c n
750,000 t! Chc chn ting Anh c s lng t nhiu
nht trn th gii, k n l ting c, vi con s xp x
mt na ca ting Anh.
iu l l ang khi s t c sn nhiu bao la nh
th, m s t chng ta thng s dng li v cng gii
hn. Nhiu nh ngn ng hc cho ti bit vn t vng
m mt ngi trung bnh s dng l khong 2,000 n

10,000 t. Tnh theo t l, s ngi ta s dng trong

thc t ch bng 0.5% n 2% s t c trong ngn ng!
Trc y kh lu, ti c c v mt cuc nghin
cu thc hin trong mt nh t. Theo nghin cu ny,
khi cc phm nhn cm thy au kh, h c rt t cch
din t au kh ngoi nhng hnh ng c th Vn t vng qu ngho nn ca h hn ch tm mc
cm xc ca h, khin khi ch c nhng kh chu nho
nh, h cng c th bc l bng nhng hnh vi gin d
tt . Nu chng ta mun thay i i sng v iu
khin nh mnh ca mnh, chng ta cn thc chn la
nhng t m chng ta s dng v cn lin tc c gng
m rng mc chn la t ca chng ta.
Nhng t bn thng xuyn chn la
s hnh thnh nh mnh ca bn
Trn kia ti ni, chng ta hnh dung s vt trong
tm tr chng ta th no, th chng ta s cm nghim n
trong i sng nh vy. Tng t, nu bn khng c
cch hnh dung iu g, bn cng khng th cm nghim
c n. Tuy rng chng ta c th hnh dung s vt m
khng cn ngn ng no c, nhng chc chn l nu
chng ta c th dng ngn t din t iu g, chng
ta s tng thm cho n cht liu v chiu kch, nh
chng ta c cm gic v thc ti. Ngn t l nhng
dng c c bn biu trng s vt v nu khng c
ngn t, chng ta khng th no ngh v kinh nghim. V

d, mt s ngn ng th dn M khng c t "ni di" h khng h c khi nim g v ni di trong ngn ng

ca h cng nh trong suy ngh v cung cch ng x
ca h. Khng c t din t th cng khng c khi
nim. Cng vy, ngi ta k rng b lc Tasaday
Philippin khng c nhng t nh "ght" hay "chin
tranh".
Ti y, bn c th bo, "Ton l chuyn ch ngha
thi, c g khc bit u no?" Ti xin tha vi bn rng,
nu ch thay i ngn t sung thi, th kinh nghim
chng thay i g c. Nhng nu vic thay i ngn t
lm bn ct t kiu mu cm xc thng thng ca
bn, th mi s thay i y.
Mt v d cho thy hiu qu to ln ca vic thay i
ngn t. Chuyn xy ra lu PIE, mt cng ty dch
v vn ti cp quc gia. Ban gim c pht hin ra rng
60 phn trm cc hp ng vn chuyn ca h c sai
lm, dn ti s thit hi xp x 300,000 la mi nm.
H thu tin s W. Edwards Deming tm hiu nguyn
nhn. ng nghin cu su rng vn v khm ph
thy 56 phn trm nhng sai st l do chnh cc nhn
cng ca hng nh sai ni dung ca cc conteno hng.
Nghe li khuyn ca tin s Deming, ban gim c PIE
quyt nh phi tm ra cch thay i thi ca cng
ty v mt cht lng v cch tt nht l thay i quan
nim ca cc cng nhn v bn thn h. Thay v coi

mnh l nhng cng nhn hay nhn vin vn ti, h bt

u coi mnh l nhng th chuyn nghip.
Lc u ai cng cho l k quc: thay i danh xng
th c thay i c ci g? Qu thc, h chng thay i
g c. Th nhng chng bao lu sau, do quen s dng
tn gi mi. Cc cng nhn bt u cm thy mnh l
nhng "th chuyn nghip" v ch khng y mt thng
sau, PIE ct gim s ln vn chuyn sai lm ca
mnh t 56 phn trm xung cn di 10 phn trm, tit
kim c cho cng ty mi nm 250,000 la.
Cu chuyn trn y cho thy r mt s tht c bn:
Cc t m chng ta s dng trong tp th v c nhn c
mt hiu qu su m i vi kinh nghim thc ti ca
chng ta.
Dng ngn t nh nhng trong giao tip
Ngn t chng ta s dng trong giao tip vi ngi
khc c mt tc dng v cng to ln. Chng ta cn bit
s dng nhng t xoa du v nhng t nh ng
din t c mt cch chnh xc ti a nhng cm ngh
ca chng ta trong giao tip, d l giao tip tnh cm, x
hi, hay giao dch kinh doanh.
Trc y kh lu, mi khi ti gp trc trc g trong
vic lm n, ti thng gi ngi c trch nhim n v
ni: "Ti thc s kh chu", hay "Ti lo lng v chuyn
ny". Bn c bit kt qu th no khng? Ngn t ca
ti t ng gy phn ng ni ngi nghe, d ti khng

c . Thng th nhng ngi ny tm cch cha li,

chng ch v v th c hai pha khng c c hi tm
ra gii php tho g.
T ti rt ra c kinh nghim trong li ni
ca mnh. C khi b kch ng mnh, ti cng ch ni,
"Ti lo ngi i cht v chuyn ny. Anh c th gip ti
c khng?" Trc ht, ni vy s lm du bt cm xc
cng thng ca mnh. iu ny ch li cho c ti ln
ngi nghe. K n, thm t "i cht" vo lm cho cu
ni du hn i. Nh vy, ti lm cho ngi nghe mnh
dn v ci m i thoi vi mnh.
iu c bn trong mi tnh hung l chng ta phi c
kh nng ct t khun mu tiu cc ca mnh, nu
khng, chng ta c th ni ra nhng li m sau ny
chng ta phi hi hn. Nhiu mi quan h b tan v cng
ch v chuyn ny. Trong mt lc bc tc, chng ta c
th ni nhng li lm tn thng tnh cm ca ngi
khc v thc y h tm cch tr a, hoc khin h v
qu b tn thng m khng cn mun ci m vi chng
ta na. Th nn chng ta phi nhn ra sc mnh ca li
ni: n c th xy dng, n cng c th ph hoi.
"Dn tc c khng phi mt dn tc hiu chin. H
l mt dn tc dng cm, ngha l h khng mun chin
tranh, nhng cng khng s chin tranh. H yu chung
ha bnh nhng h cng yu chung t do v danh d"
-ADOLF HITLER

Ngn t b nhng con ngi m dn ca mi thi

i s dng tn st v bt ngi ta chu khut phc,
nh Hitler bin i nhng ni tht vng ca mt quc
gia thnh mi hn th i vi mt thiu s v lng tham
chinh phc t ai thuyt phc dn c gy chin.
mc nh hn, chng ta c th thy trong lch s
hin i y dy nhng v d v vic s dng ngn t
mt cch tinh vi thay i b mt tht ca kinh
nghim. Trong cuc chin Vng Vnh, cc bit ng qun
s th phc tp khng th tng tng ni, nhng chng
c dng lm du hnh nh ca s tn ph gh gm
m cuc chin gy nn. Trong thi chnh ph Reagan,
tn la MX c i tn l "Ngi Bo V Ha Bnh".
Chnh quyn Eisenhower th lun lun gi cuc chin
tranh Triu Tin l "Hnh ng gim st".
Chng ta cn ht sc xc ng trong cc ngn t
chng ta s dng. v chng khng ch c ngha i vi
chng ta m cn i vi ngi khc na. Hy bit chn
la ngn t mt cch cn thn v n nh hng su
m ti i sng chng ta.
Bn hy coi chng nhng ci nhn lm cho kinh
nghim ca bn b hn ch. Nh ti k chng
mt, ti c dp lm vic vi mt cu b c mt thi b
nh gi l "b khuyt nng hc tp", nhng v sau c
pht hin l mt thin ti! bn c th tng tng ni
mt s thay i v t ng lm thay i tn cn quan

nim ca cu b v bn thn mnh nh th no v cu

b ngy hm nay khi ngun ti nng ca mnh n
mc no khng?
Chng ta phi rt thn trng vic chp nhn ci nhn
dn trn ngi khc, bi khi chng ta dn nhn vo
mt ci g, chng ta s to ra mt cm xc tng ng.
iu ny thy r nht l trong lnh vc bnh l hc. Tt
c nhng nghin cu ca ti trong khoa tm thn min
nhim hc cng c ci tng l ngn t m chng ta
s dng to ra nhng hiu qu sinh ha rt mnh.
Trong mt cuc phng vn vi Norman Cousins, ng k
cho ti v cng vic ng thc hin trong 12 nm qua
vi trn 2,000 bnh nhn. Ln ny qua ln khc, ng
u nhn thy rng ngay lc mt bnh nhn c chun
on - ngha l lc h c dn nhn cho cc triu
chng ca h - th bnh ca h lp tc tr nn t hn.
cc nhn nh "ung th", "x va ng mch", "au tim"
c th lm bnh nhn hong hn dn ti tht vng v
suy sp tinh thn v do tc hi n kh nng ca h
min nhim ca c th.
Ngc li, cc nghin cu cng chng minh rng nu
bnh nhn c gii thot khi s suy sp tinh thn
bng nhng nhn no , th t ng h min nhim
ca h bt u hot ng. "Ngn t c th gy bnh;
ngn t c th git cht ngi ta". Cousins bo ti th.
"V vy cc bc s khn ngoan thng rt thn trng khi

thng bo tnh trng bnh l cho ngi bnh".

Mi y, ti mt kha hc Hn h nh mnh, chng
ti chng kin mt trng hp hin nhin cho thy
sc mnh ca ngn t lm thay i tc khc trng thi
ca mt con ngi. Mt ph n tham d kha hc va
n ti v, nt mt rng r. ch k cho chng ti rng,
ngay trc lc n ti, ch c mt tm trng bun n
mun khc v ch ra khi phng trong tm trng .
Ch ni: "Lc y tm tr ti ngn ngang chuyn. Ti
ngh rng ti sp sa khc a. Ti ngh ti sp b suy
sp. Nhng ri ti t nh, khng u, khng u, mnh
ang pht ln y ch! Cu ni ny lm ti ph ci. ri
ti ngh bng, "khng - mnh ang t ph m!" Ch thay
i mt t, nhng thc c ngha ca n, ch
thay i c tm trng ca mnh v thay i c cm
ngh ca mnh v kinh nghim .
By gi n phin bn. hy th vn may ca bn.
Hy nhng t bn thng dng, ri thay th bng
nhng t c kh nng to sc mnh cho bn, nng cao
hay h thp cng cm xc ca bn ty theo th no
l thch hp. Bn hy bt u ngay hm nay. Hy khi
ng hiu qu ny. Hy vit ra nhng t ca bn, quyt
tm v kin tr cho ti cng, ri bn s thy sc mnh
ca dng c n s ny!

Chng 10: SC MNH CA NHNG N D TRONG

I SNG
"n d c l l mt trong nhng tim nng hiu qu
nht ca con ngi. Hiu qu ca n gn nh l thn k,
v hnh nh n l mt dng c sng to m Thng
st li trong mt to vt ca Ngi".
-JOSE ORTEGA Y GASSET
chng trc, chng ta ni cc t c sc mnh
hnh thnh i sng v dn dt nh mnh ca chng ta.
Gi y, chng ta hy xem mt s t cn c kh nng
chuyn t nhiu ngha hn v c cng cm xc
mnh lit hn, l cc n d. hiu th no l n
d, trc ht chng ta phi hiu th no l cc k hiu
hay biu tng. iu g to cho bn n tng trc tip
hn: : "Ngi c o" hay hnh nh cy thp t? Hn l
cy thp t c sc mnh to nhng cm xc tch cc
hn. Thc cht ch l mt ch thp, th nhng n c
sc mnh chuyn t mt chun mc v mt o l
sng cho hng triu ngi trn tri t ny. By gi bn
ly ch thp , b gy bn u thnh ch thp vn, ri
em i chiu n vi ch "c quc x". Ch no gy
n tng tiu cc hn cho bn? Hn l ch thp vn d
gy cm xc mnh v trc tip hn l t "c quc x".
Trong sut lch s loi ngi, cc biu tng lun c
s dng khi dy phn ng cm xc v hnh thnh
thi ca con ngi. Nhiu th c th c dng lm

biu tng: hnh nh, m thanh, vt, hnh ng v

tt nhin, ngn t. Nu ngn t l nhng biu tng, th
n d l nhng biu tng cao .
Vy biu tng l g? Mi khi chng ta mun ct
ngha hay truyn t mt khi nim bng cch bo rng
n ging vi mt ci g khc, l chng ta ang dng biu
tng. Trong thc t hai iu c th ch ging nhau cht
t, th nhng nu chng ta quen thuc vi mt iu
th chng ta s d hiu iu kia. n d l nhng biu
tng v v th chng c th to thnh cng ca
cm xc nhanh v y hn nhiu so vi nhng t
chng ta quen dng. n d c th bin i chng ta
ngay tc khc.
L ngi, chng ta thng xuyn suy ngh v ni
bng n d. Khi chng ta ni, "ti m c trong bng",
ngi ta hiu ngay chng ta ang c iu g rt phn
khi. "Ti i guc trong bng anh", "tm thng c tc
ch khng bt anh trc u", "th cp v rng", "con
chim x lng",v.v...l mt t trong v s nhng n d
chng ta gp hng ngy v nghe n l chng ta hiu
ngay ng phong ph v trc tip ca n.
n d c th to sc mnh chng ta m rng v
lm giu kinh nghim ca mnh. Nhng nu chng ta
khng t, khi chp nhn mt n d, c th chng ta
cng s mc phi nhng nim tin tng hn hp i theo
n d . Sut nhiu nm cc nh vt l hc s dng

n d v h mt tri m t tng quan ca cc in

t vi cc proton v neutron trong nhn ca mt nguyn
t. n d ny c li im g? N trc tip gip sinh vin
hiu mi tng quan gia nguyn t v mt iu m h
hiu trc ri. Cc sinh vin c th ngay lp tc hnh
dung nhn ca nguyn t nh l mt tri v cc in t
nh l cc hnh tinh xoay quanh n. Vn y l khi
s dng n d ny, cc nh vt l v tnh chp nhn
gi nh l cc in t lun lun trn nhng qu o
cch u nhn, ging nh cc hnh tinh lun lun trn
cc qu o cch u mt tri. Nhng y l mt gi
nh khng chnh xc v hn ch. Thc ra, quan nim
ny lm t lit cc nh vt l sut nhiu nm v n
khng gip gii quyt c nhiu vn lin quan ti
nguyn t, v h chp nhn mt lot nhng gi nh
khng chnh xc do n d ny to ra. Ngy nay chng ta
bit rng cc in t khng gi mt qu o cch u
nhn; qu o ca chng thay i v khong cch vi
nhn. S hiu bit mi ny ch c chp nhn sau khi
ngi ta loi b n d v h mt tri. Kt qu l chng
ta c mt bc t ph trong vic hiu bit v nng
lng nguyn t.
Cuc i l mt tr chi
Ngi ta ai ny c nhng n d khc nhau. Chng
hn, khi c li nhng bi phng vn Donald Trump, ti
nhn ra ng thng gi cuc i l mt "th thch".

Hoc l thng hay thua, khng c lng chng. V ng

hiu cuc i nh th, bn c th tng tng i sng
ca ng cng thng nh th no khng? Nu cuc i l
mt th thch, c th n s khc nghit; c th bn nn
phng; c th bn phi tro tr. Vi mt s ngi,
i l mt cuc thi u. N c th rt hp dn, nhng
cng c th c nhng ngi khc bn phi nh bi v
trong thi u th ch c mt ngi chin thng.
Vi mt s ngi, i l mt tr chi. Bn hnh dung
ra n vi nhng mu sc g? i c th l s vui chi -
tng hay y! i c th l mt cuc cnh tranh. N c
th l c hi bn chi v hng th nhiu hn. Mt
s ngi ni, "nu i l mt tr chi, th s c ngi
thua". Ngi khc hi, "C cn phi c nhiu ti khng?"
Tt c cn ty thuc vo nhng nim tin m bn gn
cho t "tr chi". Nhng vi n d ny, bn c mt s
nhng yu t nh hng ti li suy ngh v cm nhn
ca bn.
n d cuc i i vi m Teresa l s linh thing.
Nu bn bn coi cuc i l linh thing, bn s knh
trng cuc i nhiu hn - hoc bn s ngh mnh khng
c php c nhiu s vui chi. Nu bn coi i l mt
qu tng th sao? Lp tc bn s cm nghim s ngc
nhin, s vui thch, s c bit.
Trong nhng n d k trn, n d no thch hp cho
cuc i? Chc hn tt c nhng n d y u ch li

vo nhng thi im khc nhau ca cuc i, v n gip

bn hiu r nhng kha cnh khc nhau ca cuc i
c nhng thay i. Nhng hy nh, mi n d u c
nhng li ch trong mt s hon cnh v nhng gii hn
trong mt s hon cnh khc.
Mt n d c th cu sng bn
Martin v Janet Sheen l hai ngi bn c bit ca
v chng ti. H ci nhau c gn 30 nm v iu
ti cm phc nht ni h l tnh m bc ln nhau, lo
lng cho gia nh v quan tm ti nhng ngi tng
thiu. Ai cng bit l v chng Sheen rt rng ri,
nhng ngi ta khng th tng tng c Martin v
v ng mi ngy cho i nhiu n nh th no. n d
ca h v nhn loi l "t hi giai huynh " v v th h
quan tm v cm thng vi ht mi ngi, ngay c
nhng ngi hon ton xa l.
Ti nh li cu chuyn cm ng m Martin k,
cho thy cuc i ng thay i t nhiu nm trc
trong khi ng ang lm b phim Apocalypse Now. Trc
thi gian , ng coi cuc i l mt ci g ng s. By
gi ng coi n l mt thch y b n. n d mi ca
ng l: cuc i l mt mu nhim. ng yu mu nhim
c lm ngi, s k diu v kh nng rng m cho
kinh nghim ca ng tng ngy.
iu g lm thay i n d ca Martin? S au
n tt . B phim Apocalypse c thc hin su

trong mt khu rng gi Philippin. Thi biu lm vic

bnh thng ca h l t th hai ti th su mi tun v
thng thng mi chiu th su Martin v Janet u li
xe khong 2 ting ri ng h v ngh cui tun
Manila. Nhng mt dp cui tun, Martin phi li thm
ngy th by quay phim. Janet th tnh nguyn v
thnh ph trc mua cp king cho mt ngi trong
on qu ngho khng tin mua. n hm y,
Martin ch cn li mt mnh, nm trn trc khng ng
c, m hi t m c ngi v ng cm thy au
khp c ngi. n sng, ng bt u b mt cn au
tim nng. Mt phn thn th khng c ng g c.
ng t nhoi xung t v ng phi dng ht ch ca
mnh b ra ca lu ku ngi ti cu. Nm xoi di
t, ng cm thy mnh sp cht. Bng dng, ng cm
thy mi s yn tnh v m m. ng thy mnh ang i
qua mt ci h y nc trc mt. Lc y ng t
ngh ", cht l nh th ny y" v cng chnh lc
ng nhn ra l mnh khng s cht, nhng m mnh
s sng! Ngay lc , ng hiu rng i l mt thch
thc s. Lp tc ng quyt nh phi sng. ng thu gom
ht sc lc cn li ca mnh, vi tay ra tm ly vi ngn
c. Hon ton ch tm, ng t t ko ngn c ln mi.
Hu nh ng khng cm thy g c. n lc ng ngi
thy mi c, cm gic au tr li vi ng v ng bit
mnh cn sng. ng tip tc phn u.

Khi nhng ngi trong on lm phim tm ra ng, h

ngh ng chc chn s cht. Nt mt v nhng cu trao
i ca h cho Martin thy rng ng kh sng. Sc lc
ng bt u suy sp. Thy rng khng cn thi gi na,
phi cng trng on Apocalypse liu mng li chic
trc thng bay gp n bnh vin trong thnh ph. Ti
ni, ng c t nm trn cng v y vo phng cp
cu, vi rt t hy vng sng st. Cng lc Martin cng
tr nn yu dn. Th ri Janet n. ch ch nghe bit l
chng ch b cn au tim. Nhng cc bc s bo cho ch
bit tnh trng ca chng ch rt nguy kch. Ch khng
chu chp nhn - ch bit rng Martin cn sc mnh; ch
cng bit ch phi ph v ni s ca anh cng nh ca
ch. ch hnh ng tc khc v th hin bng mt cu
ni. Khi Martin m mt, ch mm ci tht ti v ni,
", ch l mt cun phim thi, anh . Ch l mt cun
phim thi!" Martin k li rng lc y anh ta bit mnh
sp sa lm cun phim v bt u khi bnh. Mt n
d tuyt vi! Ngay tc khc, ng thy vn khng n
ni trm trng - ch l mt trong bit bao vn ng c
kh nng i ph. "Mt cun phim th khng ng
cho mnh b cn au tim h gc" l thng ip ca n
d v theo ti hiu, n cn c ngha su xa hn nhiu.
Du sao, s au n bn tri qua trong lc lm mt
cun phim khng ko di mi. N khng c thc v ti
mt lc no , nh o din s ra lnh, "Ct!" Janet

thng minh s dng n d ny ct t kiu suy ngh

c ca Martin v gip ng ly li c ngun sc lc
ca mnh. Cho ti nay, ng lun tin rng n d y
cu sng ng.
Mt ngi bn ca ti khng c con ci, nn thng
gi nhng a tr l "qu con". V v anh ta c quan
nim nh th v bn tr, bn d hiu phn ng ca
chng i vi anh ta. Th nhng, mi y, chng ti p
anh ta lm ng gi Noel mt ca hng bch ha v
anh phi cho hng trm "qu con" n ngi vo lng
anh ta. Th m, chnh ci kinh nghim thay i
hon ton ci nhn ca anh ta v tr con v thay i n
d ca anh ta mi mi. Gi y anh gi chng t "ch
con" v rt thch vui a vi chng. Khi bn bo nhng
a tr ca bn l " hn", chc chn bn khng mun
chm lo cho chng nhiu u. Bn hy c gng c
nhng n d thch hp nng bn trong vic chm
sc con ci - chng nghe v hc ni bn y!
Cc n d c th thay i ngha bn gn cho bt c
iu g, thay i quan nim ca bn v ci sng v ci
kh, v bin i cuc i bn hiu qu nh n bin i
ngn ng ca bn. Bn hy chn la chng cho k,
thng minh, chng o su v lm giu kinh nghim
sng ca bn v ca nhng ngi m bn thng mn.

Chng 11: MI CM XC TO SC MNH

"Thiu cm xc th khng th bin i bng ti thnh
nh sng v bt ng thnh chuyn ng"
-CARL JUNG
Ti mun gii thiu vi bn mt anh chng tn Walt.
Anh l mt con ngi t t, chng mc, lun c gng
lm nhng g hp l. Anh sng mt i sng nghim
tc; khoa hc: mi th u c ch ca n v theo trt
t ca n. Ngy no anh cng thc dy ng 6 gi 30,
tm ra v co ru, ung c ph, n sng, ri ra khi
ca lc 7 gi 10 i mt qung ng 45 pht ti ch
lm vic. Anh n vn phng lc 8 gi ri ngi lm cng
mt cng vic m anh lm t sut hai chc nm nay.
5 gi chiu anh v nh, rt mt ly ru ri bt TV.
Mt gi sau v anh v v h n nhng thc n cn tha
ca ba trc hay b my ci bnh Pizza vo trong l
n ti. Sau ba n, anh ngi xem tin tc trong khi v
anh tm ra cho a con v cho n i ng. Mun lm l
9 gi 30 l anh ln ging ri. Nhng ngy cui tun
anh trng nom vn tc, sa xe v ng. Walt v ngi
v mi ca anh ci nhau c 3 nm v tuy cuc
hn nhn ca h khng th gi l "say m", nhng
cng thoi mi - tuy rng do gn y cng c du hiu
li ri vo vt ln ca cuc hn nhn th nht ca anh.
Bn c quen bit ngi no ging nh Walt khng?

C th l mt ngi m bn quen rt thn - mt ngi

khng h ri vo tn cng ca au kh hay tht vng
nhng cng khng h cm nghim mt mi am m hay
nim vui no c.
C qu nhiu ngi au kh v o tng rng h
hon ton khng kim sot c nhng cm xc ca
mnh, chng bt ng xy n nh phn ng li
nhng s kin trong cuc i chng ta. Nhiu khi chng
ta s nhng cm xc nh th nhng con siu vi tuy
trong lc ny cha c nh hng g trn chng ta nhng
s tn cng chng ta khi c th chng ta yu nht. i
khi chng ta coi cm xc ca mnh nh nhng ngi em
h thp v so vi tr khn ca chng ta v khng coi
chng c gi tr g. Hoc chng ta coi cm xc l phn
ng ny sinh ni chng ta khi c ai lm g hay ni g vi
chng ta. C im g chung trong tt c nhng tin tng
ny ca chng ta? l quan nim sai lc rng chng
ta khng kim sot c nhng cm xc ca mnh m
chng ta coi l nhng iu b nhim.
Ti ngh c 4 thi c bn khc nhau ca ngi ta
i vi cm xc. bn c thi no?
1. Trn trnh
Tt c chng ta u mun trn trnh nhng cm xc
au n. Hu qu l nhiu ngi c trnh bt k hon
cnh no c th dn n nhng cm xc m h s - t
hn na, nhiu ngi khng mun c bt k cm xc

no! V d, nu h s b t chi, h c trnh mi hon

cnh c th dn ti ch b t chi. H trnh mi quan h
tip xc. H khng xin nhng vic lm c nhiu thch
. i ph vi cm xc theo kiu ny l mt cm by,
v tuy vic trn trnh nhng hon cnh tiu cc c th
bo v bn trc mt, nhng n ngn bn khng cm
nhn c tnh yu, s thn mt v s quan h m bn
khao kht nht. Rt cuc bn cng khng th no trnh
cm xc. Phng php tt hn c i vi bn l c gng
tm ra nhng ngha kn n nhng tch cc trong nhng
g m trc kia bn tng l nhng cm xc tiu cc.
2. Ph nhn
Mt cch th hai i ph vi cm xc l chin
lc ph nhn. Ngi ta thng c gng gt i nhng
cm xc bng cch ni, "Hon cnh mnh khng n ni
t nh th". Trong khi y, tn trong y lng h vn
nung nu tng l s vic qu gh s, l ngi khc
li dng h, hay h lm mi ci u ng m sao s
vic c lun lun i ngc li mun ca h. C mt
cm xc m pht l i nh th khng c n th ch to
thm au kh m thi. Tm cch ph nhn cm xc ca
bn th khng phi l gii php. Chng ny s gip bn
cch tm hiu cm xc v s dng n.
3. Ganh ua
Nhiu ngi b cuc u tranh vi nhng cm xc
au n v quyt nh hon ton chu vy. Thay v hc

c bi hc m cm xc ang c cng hin cho h,

h li lm cho cm xc y mnh hn ln v lm cho n
ti t hn. N tr thnh "huy hiu ca lng can m" v
h ly ganh ua vi ngi khc: "Anh ngh hon
cnh ca anh nh th l t lm sao? Xem ny, ti cn
gp hon cnh khn n hn nhiu!" V h hnh din v
mnh gp kh khn hn bit bao ngi khc. y chc
chn l thi nguy him nht v bn phi trnh n vi
bt c gi no. N c th tr thnh thi t mn c
hu ca bn. Tt nht l bn nn tm hiu nhng
ngha tch cc m cm xc mun mang n cho bn.
4. Hc hi v s dng cm xc
Nu bn mun i sng ca bn hot ng thc s,
bn phi lm sao cho cc cm xc ca bn hot ng
cho bn. Bn khng th trn trnh n; khng th gt b
n; khng th coi thng n hay o tng v ngha
ca n. Bn cng khng th c mc n chi phi i
sng bn. Cc cm xc, d l nhng cm xc nht thi
xem ra l au n. Cng thc s l chic la bn ni tm
hng dn cc hnh ng ca bn ti mc tiu. Nu
khng bit cch s dng la bn ny, bn s sut i
nm trong cn lc ni tm xoay vn bn.
Su bc dn ti lm ch cm xc
Mi khi c mt cm xc au n, chng ta c th
theo su bc sau y ph v kiu mu tiu cc, tm
ra nhng li ch ca cm xc v gip chng ta hc

c bi hc loi b c s au n nhanh chng.

Chng ta tm tc su bc nh sau:
Bc 1
XC NH R BN ANG THC S CM THY G
Ngi ta thng cm thy qu nng n n h
khng bit mnh ang cm thy g. H ch bit mnh
ang b tn cng bi nhng cm xc v cm gic tiu
cc.
Thay v cm thy nng n, bn hy dng li giy lt
v t hi mnh, "Thc s mnh ang cm thy g ngay
trong lc ny?" Nu bn ngh ngay lp tc, "Mnh ang
cm thy tc gin", bn hy tip tc hi mnh, "Mnh
ang tc gin thc s ch? Hay l c chuyn g khc?
C th iu mnh ang thc s cm thy l b tn
thng. Hay mnh cm thy mnh mt mt ci g".
Bn nn hiu rng cm gic b tn thng hay mt mt
th khng mnh lit bng cm gic tc gin. Ngay khi
bn dng li trong giy lt xc nh cm xc thc s
ca mnh v bt u cht vn cm xc y, bn c th
lm du cng cm xc v nh i ph vi hon
cnh nhanh hn v d dng hn.
Bc hai
NHN NHN V COI TRNG CM XC CA BN BIT
RNG CHNG C CH CHO BN
Bn khng bao gi mun coi nhng cm xc ca
mnh l xu. Ch cn ngh rng cm xc mnh ang c l

"xu" cng ph hoi mi s i thoi chn thc

vi bn thn cng nh vi ngi khc. Hy nhn nhn v
coi trng cm xc ca bn. Nu bn mun tin tng cc
cm xc ca mnh v bit rng mc d trong lc ny
bn khng hiu n, th mi kinh nghim ca bn s u
gip bn lm mt s thay i tch cc v bn s lp tc
ct t cuc chin ang dy v ni tm bn. Thay vo
, bn s cm thy mnh ang tin ti nhng gii php
n s. Bn hy luyn tp thi coi trng mi cm xc
v cng ging nh mt a tr cn s quan tm, bn s
thy cc cm xc ca mnh "lng du" hu nh ngay tc
khc.
Bc 3
TM HIU THNG IP M CM XC NY MUN GI
N CHO BN
Bn cn nh sc mnh thay i trng thi cm xc
ch? Nu bn t mnh vo trng thi c cm gic t
m thc s mun hc hi iu g, th y l mt phng
php trc tip ct t khun mu c ca mi cm
xc v gip bn hc hi c nhiu v bn thn mnh.
Tnh t m tm hiu s gip bn lm ch cm xc, gii
quyt kh khn v ngn nga mt vn tng t xy
ra trong tng lai.
y l bn cu hi gip bn i vo cm gic t
m mun bit v cm xc ca mnh:
* Ti thc s mun cm thy g?

* Ti phi tin tng nhng g cm thy theo cch

m ti ang cm thy?
* Ti mun lm g c mt gii php v x l tnh
hung ngay lc ny?
* Ti hc c g iu ny?
Khi bn t m tm hiu v cm xc ca mnh, bn s
hc c nhng s phn bit quan trng v chng.
Khng ch cho hm nay, m c cho tng lai na.
Bc 4
HY T TIN
Hy tin tng rng bn c th i ph vi cm xc
ny ngay. Phng php nhanh nht, n gin nht v
mnh nht i ph vi mi cm xc l nh li c ln
trc kia ta tng c mt cm xc tng t v bit
rng ta x l thnh cng cm xc y. V bn x l
n trc kia, nay bn chc chn c th x l n li mt
ln na.
V d, nu bn ang cm thy chn chng v trc
y bn i ph c cm xc ny, th bn hy hi
mnh, "Ti lm g khi ?" Bn c mt hnh ng
mi nh i b hay gi my c in thoi? Nu bn nh
lm g trc kia, bn hy lm ging nh th by gi
v bn s c nhng kt qu tng t.
Bc 5
HY TIN CHC BN C TH X L CM XC Y
KHNG CH HM NAY, M C TRONG TNG LAI NA

Bn mun cm thy chc chn rng mnh c th x

l cm xc ny mt cch d dng trong tng lai bng
cch c mt k hoch ln lm chuyn ny. Mt cch
lm n gin l nh li nhng phng php bn s
dng trong qu kh v tp lm i lm li cho nhng tnh
hung c th xy n trong tng lai. Vic lp i lp li
ny s to ra ni bn mt nim tin chc rng mnh c
kh nng x l d dng nhng thch nh th trong
tng lai.
Bc 6
HY PHN KHI V HNH NG
Bc cui cng l hin nhin: Phn khi ln v hnh
ng! Hy phn khi v bn c th x l d dng cm
xc ny v c ngay mt hnh ng chng t bn
x l c n. ng mnh b mc kt trong nhng
cm xc tiu cc m bn gp.
Hy th hin kh nng ca mnh bng cch tp luyn
li trong tm tr to nhng thay i trong tng hay
hnh ng ca bn. Hy nh rng nhng g bn lm
c hm nay s thay i cch cm ngh ca bn khng
ch hm nay m c trong tng lai na.
Bn hy nh rng thi im tt nht x l mt
cm xc l ngay khi bn bt u cm thy n. Khi n
pht trin ri th kh ct t hn nhiu. Trit l ca ti
l, "Git cht con qui vt ngay t trong trng nc".
Mi du hiu hnh ng

Ch cn dng su bc k trn, bn c th x l
hu ht cc cm xc. Nhng bn cng khng cn dng
n su bc y, nu bn thu trit c nhng thng
ip m mi cm xc quan trng mun chuyn n cho
bn. l nhng hiu lnh hnh ng, l mi cm xc
s ng m ngi ta thng c trnh nhng bn c th
dng lm ng lc cho bn hnh ng. Mi cm
xc y l:
1. KH CHU
Nhng cm xc kh chu khng c cng mnh
lit, nhng chng gy phin toi cho chng ta v to
cm gic b quy ry trin min l s vic khng n.
Ngha:
Bun chn, st rut, kh , chn chng, hay bi ri
l ngha bo cho bn bit c g khng n i vi bn
Gii php: X l nhng cm xc ny th n gin:
1. Dng nhng k nng bn hc trong sch ny
thay i trng thi ca bn.
2. Xc nh r bn mun g.
3. La chn hnh ng thch hp. Th mt phng
thc hi khc xem bn c thay i ngay c cch
thc bn ang cm thy v tnh hung hay khng.
2. S HI
Cc cm gic s hi gm nhng mc khc nhau
t quan tm ti y ny sang ti lo lng, xao xuyn, s
st v khip s.

 ngha:
S hi ch l du hiu bo trc c iu g sp xy
n m ta phi chun b i ph.
Gii Php:
Xt li xem bn ang s hi v iu g v d kin
iu bn phi lm chun b tinh thn. Hy tng
tng xem bn phi c hnh ng g x l tnh hung
mt cch tt nht. y l lc bn phi s dng phng
thuc ha gii s hi: Bn phi quyt nh c nim tin,
bit rng mnh lm y mi s chun b cho
bt k iu g xy n.
3. TN THNG
Cm gic b tn thng l mt cm xc c l nng n
nht trong quan h con ngi, c v phng din c
nhn cng nh ngh nghip. Cm gic b tn thng
thng pht sinh do cm gic b mt mt. Khi ngi ta
b tn thng, ngi ta thng quay sang ch trch ngi
khc.
Ngha:
Du hiu ca s b tn thng l chng ta c mt
mong i no m khng c p ng. Nhiu khi chng
ta trng ch ai gi li ha m ri h khng gi. Lc
chng ta c cm gic b mt s tin tng hay tnh
thn mt vi ngi .
Gii Php:
1. Hy nhn ra rng c th y ch l mt s mt

mt tng tng ch khng c thc.

2. Hy t hi mnh, "C mt mt thc s no khng?
Hay l mnh ang nh gi tnh hung ny qu sm, hay
qu vi v".
3. Nh nhng v ci m trao i vn vi ngi c
lin quan ti vic to ra cm xc b tn thng ca bn.
4. TC GIN
C th gm nhiu mc t hi bc tc ti gin d,
th hn, hay phn n.
Ngha:
Du hiu ca tc gin l ai hoc chnh bn vi
phm mt nguyn tc hay mt tiu chun m bn coi l
quan trng.
Gii Php:
1. Nhn ra l bn hiu sai tnh hung v s tc
gin ca bn c th l bn ct ngha sai thi ca
ngi khc.
2. Nhn ra rng cho d ngi khc c vi phm mt
nguyn tc ca bn, th nguyn tc y khng nht thit
l nguyn tc "ng", cho d bn ngh l ng.
3. T hi mnh mt cu hi tch cc hn, "Xt v lu
di, c thc s ngi y quan tm n bn khng?" Hy
ct t cn tc gin bng cch t hi mnh, "Ti c th
hc c bi hc g? Ti c cch no thng truyn cho
ngi kia tm quan trng ca nguyn tc m ti chn
cho mnh khng?"

5. KHNG HI LNG
Tm trng khng hi lng c th c nhiu nguyn
nhn. Mi khi chng ta gp tr ngi trn ng i, khi
chng ta c gng ht sc m khng c kt qu g,
chng ta d cm thy khng hi lng.
ngha:
Du hiu ca tm trng khng hi lng l s kch
ng. N c ngha l tr c bn tin l bn c th lm tt
hn l tnh trng hin ti ca bn. Khng hi lng th rt
khc vi tht vng. Tht vng l bn c nhng mong
c trong cuc i m bn khng bao gi t c. Cn
khng hi lng li l mt du hiu rt tch cc. N c
ngha l gii php cho vn ca bn ang trong tm
tay bn, nhng iu bn ang lm th khng c tc
dng, v th bn cn thay i phng php.
Gii Php:
1. Nhn ra s khng hi lng l ngi bn ca bn
v ng no tm ra cch t kt qu.
2. Tm ra ng lc i ph vi tnh hung. Tm
mt gng mu no , mt ai tng tm ra gii php
t kt qu nh bn mong mun.
3. Phn khi v nhng g bn c th hc c bi n
s c ch cho bn c trong tng lai.
6.THT VNG
Tht vng c th l mt cm xc rt tai hi nu ta
khng gii quyt n tht nhanh. Tht vng l cm xc

tai hi v n lm bn cm thy "bung xui" hay s vnh

vin mt mt iu g.
Ngha:
Bn c mt nim mong i no - mt mc ch
bn ang thc s theo ui - th m mc ch y khng
thnh s, v th y l lc phi thay i nim mong i
ca bn cho ph hp hn vi hon cnh v c hnh
ng t ngay mc tiu mi.
Gii Php:
1. Lp tc hnh dung ra mt iu g bn ang c th
hc hi c t tnh hung ny lm bi hc cho
tng lai.
2. ra mt mc tiu mi, mt iu g c th gy
phn khi hn v l iu bn c th t c tin b
ngay.
3. Xt xem c phi bn phn on qu vi vng
khng. Nhiu khi nhng chuyn bn tng l tht bi ch
l nhng thch nht thi thi.
4. Nhn ra rng tnh hung c th chc kt thc. V
th bn cn thm kin nhn.
5. Liu thuc ha gii hiu qu nht l xy dng mt
thi mong ch tch cc v mt iu c th xy ra
trong tng lai, bt lun nhng g xy ra trong qu
kh.
7.TI LI
Cm gic ti li, nui tic v hi hn l nhng cm

gic ngi ta tm mi cch trnh trong cuc i v

y l iu ng qu. Chng l nhng cm xc lm
chng ta au n, nhng chng cng c tc dng tch
cc.
Ngha:
Cm gic ti li ni cho bn bit bn vi phm mt
trong nhng qui lut cao nht ca mnh v bn phi
ngay lp tc lm mt iu g bo m s khng ti
phm trong tng lai. Cm gic ti li l n by cui
cng nhiu ngi thay i thi . Tuy nhin cng c
nhiu ngi ph nhn cm gic ny hay tm cch loi b
n. Mt thi cc khc l chu u hng v nut cm gic
ny, ngha l chp nhn s au n v cm nghim tnh
trng bt lc ca mnh. y l thi tiu cc, khng
p ng mc ch ca cm gic ti li. Ngc li, n c
th l ng lc a chng ta ti thay i.
Gii Php:
1. Nhn nhn l bn thc s vi phm mt qui lut
quan trng bn t ra cho i sng mnh.
2. Quyt tm tuyt i s khng thi ny xy
ra trong tng lai.
8. BT CP
Cm gic mnh khng lm c iu m l ra mnh
phi lm c. vn y l nhiu khi chng ta nh
gi khng ng mc iu mnh c th lm hay khng.
ngha:

 ngha y l hin ti bn khng mc nng lc

thit thc hin nhim v hin c. N bo bn rng
bn cn tm thm thng tin, hiu bit, chin lc, dng
c, hay lng t tin.
Gii Php:
1. Hy t hi mnh: "y c l cm gic ng ti cm
thy trong tnh hung ny khng? thc s ti bt cp,
hay ti phi thay i cch nhn s vic ca mnh?"
2. Mi khi cm thy bt cp, hy tm nhng mi khch
l ci thin tnh hnh.
3. Tm ly mt mu gng - mt ai c hiu qu
trong lnh vc m bn cm thy bt cp v xin ngi y
dn dt bn.
9. BT LC
Tm trng u su, chn nn v bt cp ch l nhng
biu hin ca cm gic bt lc. Ngi ri vo tnh trng
ny cm thy b nhn chm v thng bt u cm thy
khng g c th thay i tnh hnh, vn qu ln, vnh
vin, ton din v ch ring mnh ri vo tnh trng ny.
ngha:
ngha ca tm trng bt lc l bn cn nh gi li
iu g l quan trng nht i vi bn trong tnh hung
ny. L do l bn ang c tm cch i ph vi qu
nhiu chuyn cng mt lc, bn mun thay i mi s
ngay tc th.
Gii Php:

1. Trong tt c nhng chuyn bn ang i ph

trong i, bn hy chn ly mt chuyn tuyt i v
quan trng nht bn tp trung vo.
2. Vit ra tt c nhng g bn thy l quan trng nht
thc hin v xp chng theo th t u tin.
3. X l trc tin vic quan trng nht trong danh
sch v tip tc c hnh ng cho ti khi bn thnh
tho.
10.C N
Tt c nhng g lm chng ta cm thy c c, c
lp hay b tch ri khi ngi khc u nm trong tm
trng ny. Bn c khi no cm thy thc s c n
cha? Ti ngh khng mt con ngi no m khng c
lc ri vo tm trng ny.
Ngha:
ngha ca tm trng c n l bn cn mt mi
tng quan vi ngi khc. Tng quan nh th no?
Nhiu khi ngi ta tng l phi c vic i n, hay tnh
thn mt. Nhng ri h cng cm thy v mng, v c
khi c s thn mt, h vn cm thy c n.
Gii Php:
1. Nhn ra rng bn c th n vi ngi khc v
thit lp tng quan tc khc v chm dt tnh trng c
n. Lun lun c nhng ngi quan tm n bn
khp ni.
2. Xc nh bn cn thit lp loi tng quan no.

3. Bn hy nhc nh mnh v mt iu tuyt vi ca

tm trng c n l n c mun ni, "Ti thc s
quan tm n ngi khc v ti thch sng vi ngi
khc. Ti cn tm ra ti cn c loi tng quan no vi
ngi khc ngay lc ny, ri c hnh ng ngay bin
n thnh hin thc.
4. C ngay hnh ng n vi ngi khc v thit
lp tng quan vi h.
Mi cm xc to sc mnh
1.YU THNG
Biu hin thng xuyn ca tnh yu hnh nh c th
lm tan bin mi tiu cc m tnh yu chm ti. Nu ai
tc gin vi bn, bn c th tip tc yu thng h
bng vic chp nhn mt nim tin sau y: mi s giao
tip u l mt li p tr yu thng hay mt ting ku
cu gip. nu ai n vi bn trong tm trng b tn
thng hay tc gin v bn lun lun n tip h vi
tnh yu m m, rt cuc h s thay i tm trng v
cn tc gin hay tn thng s tan i.
"Ch cn bn bit yu cho ,
bn c th l ngi mnh nht th gii"
-EMMET FOX
2. LNG TRN TRNG V BIT N
Ti tin rng cc cm xc mnh nht l nhng cch
din t khc nhau v lng yu thng. Theo ti, lng
trn trng v bit n l hai cm xc thing ling nht,

chng din t tch cc qua t tng v hnh ng lng

trn trng v yu mn ca ti i vi nhng qu tng
m cuc i, con ngi v kinh nghim trao tng ti.
Sng trong tm trng cm xc ny s khch l i sng
bn hn bt c iu g khc.
3. S T M
Nu bn thc s mun tng trng trong i sng,
bn hy tp tnh t m nh tr con. tr con bit ngc
nhin - chnh v vy m chng rt d thng. nu bn
mun cha tm trng bun chn, hy bit t m. Nu
bit t m, khng c g l nhm chn i vi bn.
4. S PHN KHI V AM M
S phn khi v am m c th tng hng v cho
bt c iu g. S am m c th chuyn mi thch
thc thnh mt c hi to ln. am m l mt sc mnh
khng th cng ni a y i sng chng ta tin
ln vi mt tc cao hn bao gi ht. Ta c th mn
li ca Benjamin Disraeli, con ngi ch thc s l v i
khi hnh ng do nim am m thc y. lm sao ta c
c am m? Cng ging nh cch thc chng ta c
c tnh yu, s m m, lng qu chung, bit n v
s t m - chng ta quyt nh cm nghim n! bn hy
s dng thn th bn: ni nhanh hn, tng tng hnh
nh nhanh hn, chuyn ng thn th bn hng bn
mun i ti. ng ngi l mt ch m suy ngh. Bn
khng th c am m nu bn t cm ln bn, ht th t

t v ni nng chm chp.

5. S QUYT TM
Tt c nhng cm xc trn l v gi, nhng cn mt
cm xc bn phi c nu bn mun to nn gi tr lu
di trn th gii ny. N s ch cho bn cch x l cc
tnh hung kh chu v thch , cc tht vng v o
tng. Quyt tm c ngha l khng mnh b b tc
nhng lm cho mnh c nh ng bi sc mnh
chp nhong ca mt quyt nh dt khot. Hnh ng
vi quyt tm c ngha l lm mt quyt nh thch hp
v anh thp trong khi gt ra ngoi mi kh nng khc.
6. S LINH NG
Kh nng thay i phng php ca bn l mt ht
ging quyt nh bo m thnh cng. Chn s linh
ng chnh l chn hnh phc. Trong cuc i, c
nhng lc m s vic khng nm trong kh nng kim
sot ca bn, nhng lc kh nng ca bn bit linh
ng trong nguyn tc, trong ngha bn gn cho s
vt v trong hnh ng ca bn, s nh ot vic thnh
cng hay tht bi ca bn, y l cha k nim vui v
thoi mi bn s c hng.
7. LNG T TIN
Lng t tin khng lay chuyn l cm gic chc chn
m chng ta ai cng mun c. Cch duy nht cm
nghim lng t tin l qua nim tin. Hy tng tng ra
v cm thy chc chn v nhng cm xc bn ang

c hng by gi, thay v i chng bt ng xut

hin mt ngy no trong tng lai. Khi bn t tin,
bn mun th nghim, mun lao mnh vo cng vic.
Mt cch pht trin nim tin v lng t tin l tp s
dng n. Nu ti hi bn c bit ci nt o ca mnh
khng, ti cam oan bn hon ton t tin m tr li
rng bn bit. Ti sao? V bn lm u hng ngn
ln ri! dn mnh vo mt cng vic g, bt buc bn
phi luyn tp lng t tin thay v s s hi. Kh nng
hnh ng da vo lng tin chnh l yu t thc y
nhn loi tin b.
8. S VUI TI
C mt khc bit ln gia vic cm thy hnh phc
bn trong v bc l s vui ti bn ngoi. S vui ti
kch thch lng t tin ca bn, lm i sng vui hn v
cng lm nhng ngi xung quanh bn cm thy hnh
phc. S vui ti c sc mnh loi b nhng cm gic
s hi, tn thng, tc gin, khng hi lng, tht vng,
chn chng, ti li v bt cp trong i bn. Bn c s
vui ti khi bn nhn ra rng d iu g xy ra cho bn,
ch c vui ti mi lm cho s vic tr nn tt hn.
9. SC KHO
X l lnh vc ny l iu ti quan trng. Nu bn
khng chm sc sc kho th l ca bn, bn rt kh
cm nghim nhng cm xc ni trn. Bn hy bo m
c sc kho th l. Hy nh rng mi cm xc u n

vi bn qua thn th bn. Mt trong cc iu c bn

c sc kho tt l vic ht th. Khi ngi ta cng thng,
ngi ta ngng th, lm cn sinh lc ca mnh. Hc ht
th ng cch l con ng quan trng nht bn c
sc kho tt. Mt yu t ti quan trng khc na cho
sc kho th xc l bo m bn c di do nng lng
thn kinh.
Lm th no c nng lng thn kinh? Bn bit
rng mi ngy chng ta tiu hao nng lng thn kinh
qua cc hnh ng v v th ta cn b p li bng vic
ngh ngi. Bn ng mi ngy bao nhiu? Nu bn b ra
8 n 10 gi trn ging mi ngy th bn ng qu
nhiu y. Su ti by gi ng mi ngy c coi l tt
nht cho hu ht chng ta. Khng nh ngi ta vn
tng, ngi yn mt ch khng bo ton nng lng
u. S tht l khi bn ngi yn l lc bn cm thy mt
mi nht. H thn kinh ca con ngi cn vn ng
c nng lng.
10. S CNG HIN
Nhiu nm trc, ti cn nh vo lc ti gp b tc
nht trong i, ti ang li xe dc xa l ban m. Ti
lun lun t hi, "mnh phi lm g thay i i
mnh?" Bt ng mt trc gic n vi ti, km theo mt
cm xc tht su sc khin ti dng xe li bn ng v
lp tc vit ln cun nht k ca ti cu: "B quyt ca
i sng l cng hin".

Trn i, ti khng thy cm xc no phong ph hn

l cm gic bn l mt con ngi m nhng g bn ni
v lm khng ch thm vo cho ring i sng bn, m
cn kch thch kinh nghim ca nhng ngi bn quan
tm v ngay c ngi m bn khng h bit n. Nhng
cu chuyn lm ti cm ng nht l nhng cu chuyn
v nhng ngi nghe theo ting gi cao c nht ca
cm xc quan tm mt cch v iu kin v hnh
ng cho li ch ca ngi khc. Khi ti coi v Les
Miserables, ti cm kch su xa v nhn vt Jean
Valjean, v ng l mt con ngi tt lnh mun cng
hin tht nhiu cho ngi khc. Mi ngy chng ta phi
luyn tp thc cng hin bng cch khng ch n
bn thn mnh, m cn phi n nhng ngi khc
na.
Cm gic cho i lm cho i sng ng sng. Hy
hnh dung th gii ny s tt p hn bit bao nu mi
ngi chng ta u vun trng thc cng hin cho
ngi khc.
MI DU HIU HNH NG
1. Kh chu
2. S hi
3. B tn thng
4. Tc gin
5. Khng hi lng
6. Tht vng

7. Ti li
8. Bt cp
9. Bt lc
10. C n
MI CM XC TO SC MNH
1. Yu thng m m
2. Trn trng v bit n
3. T m
4. Phn khi v am m
5. Quyt tm
6. Linh ng
7. T tin
8. Vui ti
9. Sc kho
10. Cng hin

Chng 12: AM M DIU K: XY DNG TNG

LAI THI THC
"Mi s bt u bng mt c m"
-CARL SANDBURG
By gi chng ta vui mt cht nh. Bn c mun tr
li tui th v cho tr tng tng ca bn bay bng
khng? Bn c mun quyt tm nm ly i sng mnh
v vt ra tt c sc mnh, nim am m v mt ngt
ca i sng m bn bit s thuc v bn khng?
Cho ti gi chng ta c gng ht sc t ti
kh nng lm nhng quyt nh mi, nhng quyt nh
c th bin i i sng t mt c m thnh hnh
ng.
Nhiu ngi trong cuc i bit mnh phi lm g,
nhng h khng bao gi lm. L do l v thiu ng lc,
mt iu ch c c do mt tng lai ti thc cng hin
cho. Chng ny l c hi bn cho tr tng tng
ca bn bay bng khp mi min c th m mng
n nhng kh nng huyn hoc nht, nh bn c
th khm ph ra mt iu g thc s y bn vn ti
mc cao hn. N s gip bn to ra nng lng v
ngu lc.
Mc tiu v i to ng lc v i
Rt nhiu ln ngi ta ni vi ti, "Tony, anh ly u
ra nng lng? Vi tt c ngh lc ca anh, khng l g
anh thnh cng n th. Ti khng c ng lc nh

anh; ti khng cm thy nhit tnh. Ti kh li". Cu

tr li ca ti thng l, "Bn khng li u! ch v bn
c nhng mc tiu v hiu qu!"
Ti thng gii thch nim phn khi v ng c ti
c c l nh cc mc tiu ca mnh. Mi sng thc
dy, cho d ti thy u oi v thiu ng, ti vn tm ra
c ng lc cn thit v cc mc tiu ca ti lm ti
phn khi. Chng lm ti dy sm, thc khuya v gi
hng cho ti khai m ngun nng lc ca mnh v s
dng mi ci ti c th gp trong nh hng ca mnh
i n kt qu. Bn cng c sn tt c nhng nng
lng ging nh ti trong lc ny. Nhng nhng mc
tiu yu t ca bn khng bao gi nh thc chng
c. Th nn bc u tin l phi khai trin nhng
mc tiu to ln hn, hp dn hn v nhiu thch hn.
Ngi ta thng ni vi ti, "Vn ca ti l thc
s ti chng bao gi c mc tiu no c". Thi ny
chng t h khng hiu r cc mc tiu tc ng thc
s nh th no. Tr c con ngi lun lun theo ui
mt iu g , t ra l n tm cch gim bt hay loi b
au kh, hay trnh nhng g gy ra au kh. Tr c
chng ta cng thch hng dn chng ta theo ui
nhng g c th lm chng ta sung sng. Tt c chng
ta u c nhng mc tiu. Vn l ch chng ta u
khng thc s dng nhng nng lng ny.
Tt c chng ta phi khm ph

hay to ra mt am M Diu K.
Cc mc tiu dn bn vt qua gii hn ca mnh
n mt th gii ca sc mnh v bin
Lc u chng ta ra nhng mc tiu to ln, chng
ta ngh khng th t c chng. Nhng iu quan
trng ct yu khi xc nh mc tiu l tm ra mt mc
tiu to ln li cun bn, mt ci g c kh nng
lm bn gii phng nng lng ca mnh. Chng ta chc
chn mnh chn mc tiu ng khi n c v qu to tt
kh thc hin ni nhng ng thi n cho chng ta cm
gic l mnh s t c chng. tm ra s gi hng
y v t c nhng mc tiu tng nh khng th,
chng ta phi tm gc qua mt bn s tin tng ca
chng ta v nhng g chng ta c th t c.
Ti khng bao gi qun cu chuyn c thc v mt
cu b xut thn ngho kh trong mt khu ngoi San
Francisco v c nhng mc tiu m ai cng cho l
khng th thc hin, ch tr bn thn cu. Cu b l
mt ngi hm m ngi sao huyn thoi bng bu dc
Jim Brown. Lc ang chi cho i Cleveland Browns.
mc d chn cu b b qu v bnh ci xng do suy
dinh dng v hi 6 tui hai chn cu b cong mn
tnh v bp chn teo li khin cu c ci tn l "Chn
bt ch", cu ra cho mnh mc tiu theo ui l
phi tr thnh mt ngi sao bng bu dc ging nh
thn tng ca cu. Khng c tin d cc trn u

banh, nn cu thng phi ch n gi ngh gia trn

ln vo sn banh coi nt trn u ca i Cleveland
Browns.
Cui cng, hi 13 tui, cu b c mt cuc gp g
m cu tng m c sut cuc i. Vo gi ngh gia
trn u ca i Browns, cu chy li ch i ang ung
nc v cu thy ai ang ng trc mt mnh? Chnh
l thn tng ca cu. Cu nhn ngi sao bng bu dc
v ni, "Ch Brown, chu l ngi hm m ch nht
!" Brown lch s cm n cu b. Cu vn ni tip,
"Ch Brown, ch bit sao khng?" Brown quay li pha
cu v hi, "G vy, chu?" Cu b ni, "Chu thuc tt
c nhng k lc ch lp c, tt c nhng thnh
tch ca ch ". Jim Brown mm ci v ni, "Th th
tuyt" v li tip tc ni chuyn vi cc bn. Cu b vn
khng chu bung tha v ni, "Ch Brown! Ch Brown!"
Jim Brown li quay nhn cu. Ln ny cu b nhn su
trong mt Brown vi mt nim am m mnh lit khin
Brown c th cm thy c v cu ni, "Ch Brown,
mt ngy no chu s ph mi k lc ca ch cho
m coi!"
Ngi sao huyn thoi mm ci v ni, "Tuyt y, b
con! Tn b l g?" Cu b ci banh ti mang tai v
ni, "Tha ch, chu tn l Orenthal. Orenthal James
Simpson...Cc bn gi chu l O.J".
V qu thc O.J. Simpson lin tc ph ht k lc

ny n k lc khc ca Jim Brown v lp mt s k lc

mi ca mnh. Lm th no m nhng mc tiu to
c sc mnh khng th tng tng ni hnh
thnh nh mnh? Lm sao chng c th ly mt cu b
b ci xng bin thnh mt huyn thoi? Xc nh
mc tiu l bc u tin bin ci v hnh thnh ci
hu hnh - l nn tng cho mi thnh cng trong cuc
i.
Bin ci v hnh thnh ci hu hnh
Hy nhn chung quanh bn ngay lc ny. bn thy g?
C phi bn ang ngi trn gh salon trong phng
khch, vi nhng bc tranh m thut treo trn tng,
hay ang nhn chic TV mn hnh ln s dng a laser
cng ngh hin i nht? Hay bn ang ngi bn giy
vi mt my in thoi, my vi tnh v my Fax? Tt c
nhng th ny trc kia ch l nhng tng trong u
c ca ai . Nu 100 nm trc y ti ni trong khng
gian c v s nhng ln sng v hnh m chng ta c
th ko xung a vo trong mt ci hp v to ra hnh
nh v m thanh, hn bn phi bo l ti in mt ri.
Nhng ngy nay th hu nh nh no cng c TV, c
nh c n hai hoc ba ci! Phi c ngi sng ch ra
chng v lm c iu ny, phi c ngi hnh
dung ra chng mt cch r nt.
iu ny ch ng vi nhng vt cht thi sao?
Khng u, n cng p dng cho mi loi hot ng v

qui trnh: l do mt chic xe t chy c l v c

nhng con ngi tho vt hnh dung ra cch to nn qui
trnh t chy trong my. Cu tr li cho nhng thch
ca th gii hm nay v vn nng lng nm tr
tng tng v ngun lc ca cc nh vt l v k s
hm nay. V gii php cho nhng khng hong x hi,
nh nn k th chng tc, tnh trng ngho i, v gia
c, ch c th c nu c c sng kin v nim say m
ca nhng con ngi nhit tnh nh bn v ti.
Ti sao t ngi c mc tiu?
Bn c th ngh bng, "Nghe th tht hay, nhng ch
ra mc tiu th chng chng dn n kt qu g". Ti
y ti khng ng vi bn c. Mi ln ra mc
tiu, chng ta u phi khai trin km theo mt k
hach v c nhng hnh ng mnh lit v nht qun.
Bn c sn sc mnh hnh ng ni bn. Nu bn
cha khi dy c n, ch l v bn cha ra c
nhng mc tiu li cun bn.
iu g ang ngn tr bn? Chc chn bn mun
ra nhng mc tiu ngay c trc khi c cun sch
ny. Nhng bn c lit k ra mt danh sch nhng mc
tiu xc nh m bn mun c nhng kt qu chc chn
s t c trong i sng tm linh, cm xc, th cht,
tri thc v ti chnh khng? iu g ngn tr bn?
i vi nhiu ngi, l mi s tht vng, d ch trong
v thc. Mt s ngi trc kia tng ra nhng mc

tiu nhng khng t c chng nn v tht vng v

s s tht bi trong tng lai ging nh trong qu kh,
h thi khng cn ra mc tiu no na. H khng
mun c mong i no h c th phng ti. Mt s
khc ra nhng mc tiu nhng li c o tng khin
h gn lin nim hnh phc ca mnh vi vic t c
nhng mc tiu y m nhiu khi vt qu s kim sot
ca h. Hoc h thiu s linh ng nhn ra rng
trong khi mnh ang theo ui nhng mc tiu ra,
th c nhng mc tiu khc tt hn, ng theo ui hn.
B quyt t mc tiu
Khng ai t mt mc tiu l v quan tm ti vic
t c n. iu ngi ta cn trc tin l s quyt
tm lm. Thc vy, trong khi nghin cu ngun gc s
thnh cng ca ngi ta, ti khm ph ra rng s kin
tr c gi tr hn c ti nng v l ngun hiu qu nht
to ra v nng cao cht lng i sng.
Ti tin rng i sng lun lun th thch mc quyt
tm ca chng ta v phn thng to ln nht ca i
sng s dnh cho nhng ai chng t mt s quyt tm
khng ngi ngh hnh ng cho n khi t c mc
tiu.
Rt lm khi ngi ta khng dm bt u theo ui
mt mc tiu v s tht bi. T hn na, ngi ta bt
u theo ui mc tiu, nhng ri b na chng. H c
th ang trn ng i ti mc tiu, nhng h thiu s

kin tr i n cng. V khng nhn c nhng kt

qu nht thi, h d dng b cuc. Ti tng gp
nhng nh v ch - nhng ngi thnh t nhng mc
tiu cao vi nht - h c mt sc kin tr khng tng
tng ni. H c th thay i phng php nu cn,
nhng h khng bao gi b mc tiu cui cng.
Hy thc hin bc th nht ca bn ngay by gi
Chng ta s thc hin bc th nht trong vic bin
ci v hnh thnh ci hu hnh, bin gic m ca bn
thnh hin thc. Khi lm xong bc ny, chng ta s to
ra cho mnh mt tng lai y hp dn m chng ta c
th linh cm trc c.
Chng ta s thc hin trong 4 lnh vc:
1. Nhng mc tiu ca vic pht trin bn thn.
2. Nhng mc tiu ngh nghip/kinh doanh/ kinh t.
3. Nhng mc tiu gii tr/ mo him.
4. Nhng mc tiu cng hin
Vi mi lnh vc trn y, bn s c mt khong thi
gian vn ng tr c bn. Hy vit tht nhanh - cho
ngi bt ca bn t do tun tro, c vit. Lun lun t
hi mnh, ti mun iu g cho i ti nu ti bit ti c
th c n theo nh ti mun? Ti s c sc lm g nu
ti bit mnh khng th tht bi? Cha cn phi ngh n
cch phi thc hin th no. Ch cn khm ph ra bn
thc s mun iu g. Hy lm vic ny mt cch t tin,
ng nghi ng cht no kh nng ca bn.

Th nht
NHNG MC TIU PHT TRIN BN THN
* BC 1:
Trn mt t giy trng, bn hy vit ra tt c nhng
g bn mun ci thin trong i sng mnh c lin quan
n s pht trin bn thn ca bn. Bn mun ci thin
thn th bn th no? Mc tiu ca bn cho i sng tr
thc v x hi l g? Bn c thch hc mt ngoi ng
khng? Tr thnh mt ngi c sch nhanh? Bn thy
c gi tr g khi c ht ton b tc phm ca
Shakespeare? V cm xc, bn thch cm nghim g,
thnh t g, hay thnh tho iu g trong i bn? Bn
c nhng mc tiu tinh thn no? Bn c mun c mi
lin kt linh thing vi ng To Ha? Hay c nhng
cm xc ci m v cm thng vi ngi ng loi?
Bn hy c suy ngh t nht l 5 pht. Vit lin khng
ngh bt c lc no. C th c nhng tng ng ngn,
in r, ngng cung - khng sao, nhiu khi chng dn
ti nhng kt qu rt tch cc cho i sng bn.
* BC 2:
Gi y c mt danh sch cc mc tiu pht trin
bn thn bn phn khi, hy dnh cho mi mc mt
pht suy ngh. giai on ny, cha cn ti vic
bn phi thc hin bng cch no. Ch cn bn ra
cho mi mc tiu mt thi im thc hin. Bn nn nh
rng cc mc tiu l nhng gic mng i hi mt hn

cht. Ch cn quyt nh thi im hon thnh nhng

mc tiu khi dy tt c sc lc bn c bin
quyt nh ca bn thnh thc ti.
* BC 3:
By gi bn hy chn ly mt mc tiu quan trng
nht ca mt nm trong loi ny - mc tiu ny nu bn
thc hin c trong nm ny, s l s kch thch gh
gm bn cm thy rng nm nay c bn u t
hiu qu. Dnh 2 pht vit mt on xc nh ti sao
bn quyt tm tuyt i thc hin mc tiu ny trong
vng mt nm.
Th hai
NHNG MC TIU NGH NGHIP/ KINH DOANH/ KINH
T
Giai on tip theo l ra nhng mc tiu ngh
nghip /kinh doanh/ kinh t.
* BC 1:
Vit ra tt c nhng g bn mun cho i sng, ngh
nghip, kinh doanh, hay ti chnh ca bn. Bn mun
t mc ti chnh no? Bn mun ln cao ti v tr
no? Dnh 5 pht vit mt danh sch c th c gi tr
hng triu bc cho bn.
* BC 2:
Dnh mt pht suy ngh v mi mc tiu bn vit
ra trn danh sch. Nu bn quyt tm t mc tiu
trong vng 1 nm, vit s 1 bn cnh mc tiu . Nu

bn quyt tm t n trong vng 5 nm, vit s 5 bn

cnh . Hy nh rng iu quan trng nht khng phi
bn s t mc tiu bng cch no, m l bn c tuyt
i quyt tm t mc tiu hay khng.
* BC 3:
K n, chn mc tiu quan trng nht bn thc hin
trong vng mt nm trong lnh vc kinh doanh v ti
chnh v dnh hai pht vit mt on v mc tiu ny,
ct ngha ti sao bn tuyt i quyt tm t n trong
vng mt nm.
Th ba:
GII TR / MO HIM
Nu bn khng b gii hn v ti chnh, bn mun c
nhng g? Bn mun lm nhng vic g? Nu c mt b
tin xut hin trc mt bn v sn sng cho ngay iu
bn c, bn s c nhng g nhiu nht trn i?
* BC 1:
Dnh 5 pht vit ra tt c nhng g bn mun, c,
lm, hay kinh nghim trong i. y l mt s cu hi
gi :
Bn mun lm, sng ch, hay mua mt:
Xe hi?
Vila?
Cn nh trng ra bin?
Du thuyn?
B su tp ngh thut?

Khch sn?
Bn c mun d:
Mt cuc trao gii Cannes?
Mt trn chung kt World Cup?
Mt chuyn du lch chu?
...
* BC 2 & 3:
Ging nh trn, bn hy dnh thi gi xt li tng
mc mt, chn mc tiu mt nm quan trng nht trong
loi ny v dnh 2 pht vit ra mt on nu r l do ti
sao bn tuyt i quyt tm thc hin mc tiu ny
trong vng mt nm.
Th t
NHNG MC TIU TRONG LNH VC CNG HIN
Nhng mc tiu loi ny c th l hp dn nht, v
y l c hi bn li du vt ca mnh cho i,
li mt di sn gip thay i i sng ca con ngi. N
c th n gin nh vic ng gp vo cc cng vic
chung trong lng xm, khu ph, hay ln hn nh lp
mt qu cng hin c hi cho nhng ngi km may
mn.
* BC 1:
Dnh 5 pht suy ngh v tt c nhng kh nng bn
c th cng hin.
* BC 2 & 3:
Ging nh trn kia, suy ngh v tng mc tiu, chn

m tiu mt nm quan trng nht v dnh 2 pht vit ra

mt on gii thch l do ti sao bn tuyt i quyt tm
y mc tiu ny trong vng mt nm.
Giai on quan trng nht
Trong nhiu nm ti tng ra nhng mc tiu
nhng ti khng i ti cng. Lc ban u ti rt phn
khi, hng say bt tay vo vic, nhng ba bn tun sau
ti nhn ra l mnh khng thc hin y nhng g ti
vit ra.
iu quan trng nht bn c th lm t mc tiu
ca mnh l bo m rng, ngay sau khi ra mc tiu,
bn lp tc bt u to mt ngu lc, mt trn
bn c th m tin ti. l mt khi ra mc tiu
ri, bn phi lp tc c nhng hnh ng tch cc
t mc tiu .
Nh chng ta nhn mnh chng 2, mt quyt
nh thc s l mt quyt nh m bn c ngay hnh
ng theo sau. Mt khi c hnh ng, th mt vic d
nh nh gi in thoi, chu ton mt nhim v, phc
tho mt k hoch, cng s lm bn tin ti. Ri bn
hy tho ra mt danh sch nhng vic n s bn c
th lm mi ngy trong sut mi ngy k tip. Mi
ngy vi nhng hnh vi nho nh theo hng mc tiu
ca bn s gip to mt chui nhng thi quen bo
m bn s thnh cng lu di.
Bi hc cui cng

Bi hc quan trng nht trong chng ny l: mt

tng lai thi thc s to cho bn mt cm gic nng
ng v s pht trin ca bn. Khng c n, chng ta
ch sng c mt na. Mt tng lai thi thc khng phi
mt ci g ph thuc, m l mt nhu cu. N khng
nhng cho php chng ta thnh t, m cn cho chng
ta cm nghim nim vui, s cng hin v s tng
trng to ngha cho chnh i sng.
D bn mi mi tm hay tm mi, bn lun
cn c ci g thc y bn tin ti. ng lc y
lun c sn trong bn, ch i thi c xut hin. N l
mt ci g thi thc chng ta.
Vua h George Burns hiu c tm quan trng v
sc mnh ca mt tng lai thi thc nh th. Khi ngi
ta xin ng tm lc trit l sng ca mnh, ng tr li,
"Bn phi c mt ci g ko bn ra khi ging. Thc
ra nm trn ging ti khng lm c ci g ht. iu
quan trng nht l phi c mt im, mt hng bn
i ti". Nay tui 90, ng vn cn rt sng sut v
sc bn, vn cn thc hin nhng n phim nh v
truyn hnh v ti mi nghe ni ng ng k vo
chng trnh London Palladium vo nm 2000, lc y
ng s 104 tui - tng lai thi thc lm cho con ngi
nng ng n th y!
Hy s dng sc mnh ca mnh. Gi y bn bit
phi lm g khi dy cm hng cho mnh. bn hy

bt tay lm i.

Chng 13: MI NGY TH THCH TM TR

"Thi quen c th l ngi y t tt nht,
hoc l ngi ch t nht".
-NATHANIEL EMMONS
Tnh kin nh... l iu mi ngi chng ta u
theo ui. Chng ta khng mun to ra nhng kt qu
nht thi. Chng ta khng mun cm thy vui v trong
chc lt. Chng ta khng mun ch hng hi tng lc.
Du hiu ca mt nh v ch l tnh kin nh v kin
nh ng ngha l kt qu ca nhng thi quen ca
chng ta.
Ti tin chc gi y bn hiu ti vit cun sch
ny v c i ti, l vi mc ch nng cao cht lng
i sng chng ta mt cch ng k.
iu ny ch c th t c nh c hnh ng quyt
lit theo mt phng thc mi. Nh ti tng nhn
mnh nhiu ln, ch bit phi lm g m thi khng :
bn cn phi lm iu bn bit. Chng ny c vit
ra nhm gip bn thit lp nhng thi quen tuyt ho nhng tiu im kiu mu gip bn ti u ha nh
hng ca bn trn chnh mnh v trn ngi khc.
Tuy nhin, nng i sng chng ta ln mt mc
cao hn, chng ta phi hiu rng, cng mt mu suy
ngh tng dn chng ta n thnh cng hin ti s
khng ng nhin dn chng ta n ni chng ta mun

n. Cn y suy ngh ca chng ta ln mt mc mi

c th kim nghim c mc thnh cng mi trong
lnh vc pht trin bn thn v ngh nghip.
lm iu ny, chng ta phi dt khot ph v
nhng ro cn s hi ginh quyn kim sot tm tr
mnh. Nhng thi quen c lm cho tm tr chng ta b
chi phi bi nhng vn nht thi phi c dt khot
ph v. Trc tin, chng ta phi thit lp mt quyt
tm trn i tp trung nhm vo cc gii php v vui
thch cm nhn s tin trin. Trong sch ny, bn c
bit n nhng dng c v chin thut hiu qu lm
i sng bn phong ph hn, sung mn, vui th v phn
khi hn. Nhng nu bn ch c m khng s dng, th
chng khc g bn mua v mt my vi tnh mi cc
mnh nhng khng bao gi ly n ra khi thng, hay
mua mt chic Ferrari i mi nht ri b n trong gara
mc cho bi bm ph y.
V th bn hy ti gip bn mt chng trnh n
gin ct t nhng thi quen c trong suy ngh, cm
nhn v ng x, mt con ng c th gip bn iu
khin nhng chn la mi hiu qu v lm cho n hon
ton nht qun.
Nhiu nm trc y, ti gp mt tnh trng d tht
vng v tc gin. Hnh nh i u hay lm g ti cng c
vn . Lc , ti khng c thi quen tm gii php
bng cch suy ngh tch cc. Du sao ti t cho mnh l

"thng minh" v ngi thng minh th khng coi iu g

l tch cc khi n khng thc s tch cc! V quanh ti
cng c rt nhiu ngi ng h quan im ca ti
(v h cng tht vng trong i h ging nh ti).
Thc ra lc ti rt tiu cc v nhn s vt ch no
cng ti t hn trong thc t. Ti dng tm trng bi
quan ca mnh lm l chn. Ti lun lun tm cch t v
trnh phi kh. Ti c lm mi cch khng cm
thy tht vng na. Nhng khi i theo kiu mu ny, tuy
ti c trnh c au kh th cng khng cm nhn
c nim vui. Thi ny ngn cn ti tm ra
nhng gii php v giam gi ti trong nhng gii hn
ca mnh vi lp trng l "phi sng thc t".
Thc ra, cuc i i s qun bnh. Nu chng ta
mnh tr thnh loi ngi khng mun chp nhn c c
di ang m r trong vn cy ca mnh, chng ta s
b hy dit v nhng o tng ca mnh. Ngc li, thi
s hi ca nhng ngi lun tng tng rng vn
cy ca mnh mc um tm v y c di khng th no
dit c, cng l mt thi t hy hoi. Con ng
ng l thi qun bnh. Ngi c thi ny lun
mm ci khi thy c di mc ln, v h bit rng khi
pht hin ra c c di, h c th hnh ng ngay lp
tc dit chng.
Chng ta khng c bi quan khi nhn thy c di.
Chng l mt phn ca cuc i chng ta. Chng ta phi

nhn chng, tha nhn chng, tp trung tm gii php v

lp tc c hnh ng loi tr nh hng ca chng
trong i sng chng ta.
Chng ta cn luyn tp cng vic dit c trong khu
vn tm tr chng ta. Chng ta phi c kh nng nhn
ra lc no chng ta bt u c mt thi quen tiu cc khng dn vt mnh, cng khng l trong thi quen
- nhng ch cn n gin ph v thi quen ngay khi
pht hin ra n v thay th n bng nhng ht ging
mi em li thnh cng cho tm tr, tnh cm, thn xc,
tinh thn v ngh nghip. Ph v nhng thi quen tiu
cc ny th no?
1. Bn cn xc nh r bn mun g. Nu thc s bn
mun c cm gic am m, vui sng v lm ch i
sng bn, th bn phi bit bn mun g.
2. Bn phi tm ra n by ni mnh. Hy cho c
mun xa trnh au kh v t vui sng tr thnh ng
lc thc y bn lm nhng s thay i a cuc
sng bn ln bc cao hn.
3. Bn phi ct t thi quen tiu cc. Cch tt nht
l theo "ch n king tinh thn". Ch n king tinh
thn l c hi bn loi b nhng thi quen tiu cc
tai hi trong cch suy ngh v cm nhn do cuc sng
theo phn x ca cm xc v theo np sng tm tr v
k lut.
Ti ngh vi bn ch n king tinh thn sau

y:
Trong mi ngy, bt u ngay t hm nay, bn hy
quyt tm kim sot mi kh nng tr c v cm xc ca
bn bng cch quyt nh ngay lp tc khng chiu theo
bt k t tng hay cm xc tiu cc no trong sut
mi ngy lin tip.
Nghe c v n gin phi khng bn? V qu thc n
rt n gin. Nhng nhng ngi tng bt u p
dng ch n king tinh thn ny u phi ngc nhin
khi khm ph ra rng tm tr h rt thng hay i vo
nhng suy ngh v ch, s hi, lo lng, hay tai hi.
Ti sao chng ta li d mnh chiu theo nhng
suy ngh tiu cc dn n nhng cng thng v au kh
trong cuc i nh th? Cu tr li n gin l: v chng
ta ngh rng n c ch tht. Nhiu ngi lun sng trong
trng thi u lo. H thng tp trung vo kha cnh xu
nht ca tnh hung v nh th n gy ra cho h s s
hi v tht vng.
Ngc li, nu chng ta s dng nhng dng c n
gin trong sch ny, chng ta c th thay i trng thi
lo u ca mnh ngay bng cch tp trung vo mt gii
php. Bn c th t hi mnh, "ti cn lm g ngay by
gi thay i tnh hnh?"
Bn hy nh, mc tiu ca chng ta khng phi l
ph nhn nhng vn ca cuc i, nhng l a
mnh vo nhng trng thi tm tr v cm xc tt hn

c th tm ra nhng gii php v hnh ng thc

hin nhng gii php .
Nu bn quyt nh thc hin 10 ngy th thch tm
tr nh ti ngh, th trong 10 ngy lin tip, bn s c
gng ch tm 100 phn trm thi gi ca mnh vo
nhng gii php v khng cht thi gi no vo
nhng vn !
C 4 qui lut n s nhng quan trng cho 10 ngy
th thch. Bn hy nh cc qui lut sau:
QUI LUT 1.
Trong 10 ngy lin tip, bn hy t chi khng tr
c suy ngh n nhng tng hay cm xc tiu cc.
T chi chiu theo nhng vn tiu cc hay nhng
ngn t hoc n d tc hi.
QUI LUT 2.
Khi bn thy mnh bt u tp trung vo mt tng
tiu cc no, hy lp tc dng nhng k thut bn
hc nh hng li ch ca bn sang mt tnh trng
cm xc tch cc hn. Bn hy t cu hi, "c g cn
cha hon ho?" Hi nh th l bn gi thit s vic
s t ti ch hon ho.
QUI LUT 3.
Trong 10 ngy lin tip, bn hy bo m mnh tp
trung sut i vo cc gii php ch khng vo cc vn
. Khi va chm thy mt vn , bn hy ngh ti mt
gii php ngay.

QUI LUT 4
Nu bn thy mnh tr tr - ngha l thy mnh chiu
theo mt t tng hay tnh cm tiu cc - ng dn vt
mnh! S khng c vn g nu bn thay i ngay tnh
trng ny. Mc tiu ca chng trnh ny l gi Mi
ngy lin tip khng chiu theo hay c mt t tng tiu
cc.
Bn nn nh l ch c bn mi l ngi c th lm
cho chng trnh 10 ngy th thch tm tr tc dng cho
mnh. Ch c bn c th lm mt quyt tm thc hin
cho n cng.
Sau cng, mt trong nhng cng c qu gi nht
to s thay i l khng ch ct t thi quen c ca
mnh, m phi thay i bng mt iu g mi. V mt
trong nhng phng php hiu qu lm iu ny l:
c sch nhiu.
Cc lnh o l nhng ngi c sch nhiu
Lu lm ri, mt trong cc ng thy ca ti l Jim
Rohn dy ti rng vic c nhng g cht lng, b
ch, gi tr, th cn quan trng hn c vic n ung. Thy
ghi khc vo u c ti tng l phi c sch mi
ngy t nht l 30 pht. Thy thng ni, "C th b mt
ba n, nhng ng b c sch". Ti nhn ra y l
mt nhn t qu gi gip to s khc bit trong i
mnh. V th, trong khi bn ang thanh lc u c mnh
khi nhng thi quen c, bn cn tng cng n bng

vic khng ngng c ly nhng iu mi. V nhng

chin luc qu bu bn s dng trong 10 ngy th
thch tm tr ny.
Chng ny ngh vi bn mt cuc th thch
tm tr. N l mt c hi v li mi gi bn i hi
bn thn mnh nhiu hn l ngi khc mong i bn
v bn n nhn c nhng phn thng do quyt
tm ca bn mang li. y l lc em ra thc hnh
nhng iu bn hc. Chng tip theo s bn v H
thng ch o iu khin mi quyt nh ca bn
trong sut cuc i.

PHN HAI: H THNG CH O GIP LM CH I

MNH
Chng 14: NH HNG TUYT VI: H THNG CH
O CA BN
Mt trong nhng iu lm ti thch th nht trong i
sng, l c c hi khm ph nhng b n v thi
ca con ngi v nh cng hin nhng gii php
thc s bin i cht lng ca i sng. Ti cm thy
hng khi khi tm hiu nhng l do tim n ng sau
nhng thi ca ngi ta, khm ph ra nhng nim
tin ch yu, nhng cu hi, n d, tiu chun v gi tr.
V im mnh ca ti l c th to ra ngay nhng kt
qu, nn do nhu cu ti hc c cch xc nh
nhng im n by to iu kin cho nhng thay
i xy ra. Hng ngy ti ng vai Sherlock Holmes, tm
ti nhng chi tit nh b nht kt thnh bi ton
trong kinh nghim c o ca mi ngi - ti ng l
mt thm t t chuyn nghip y! C nhng cha kha
k diu trong nhng thi ca con ngi!
i khi nhng cha kha ny kh nhn ra, cn phi
tm hiu su khm ph ra chng. Tuy nhin, thi
ng x ca con ngi v cng a dng y, nhng ti
tm ra mt iu cho php ti thnh cng, l mi
s rt cuc cng qui v mt s khun mu chung do

nhng yu t ch cht lm thnh. Nu bn v ti nm

c nhng nguyn tc t chc ny, chng ta s c kh
nng khng nhng to nh hng ni ngi khc
gip h thay i mt cch tch cc, m cn hiu c ti
sao h hnh ng nh th.
Hiu c H thng ch o iu khin mi thi
con ngi l mt khoa hc ch thc c chi phi bi
nhng nh lut v nhng hnh ng v phn ng c
th on trc c.
Chng ta b vy bc trin min bi v s nhng s
vic xy ra trong i sng hng ngy khin hu ht
chng ta khng nhn ra mnh c mt trit l ring, cng
khng nhn ra c sc mnh m trit l ny hng
dn cch chng ta nh gi ngha ca s vic chung
quanh chng ta. Phn hai trong sch ny gip bn iu
khin h thng ch o ca bn trong vic nh gi sc mnh iu khin cch bn cm nhn v vic bn
lm trong mi giy pht ca i sng.
Hiu c H thng ch o ca ngi khc s cho
php bn hiu trc tip bn cht ca mt ngi, d
ngi l v, chng, con ci, ngi ch hay ngi i
tc kinh doanh ca bn, ngay c nhng ngi bn gp
hng ngy. Bn s thy tht may phc cho bn khi c
th bit c ng c no ang thc y tt c nhng
con ngi rt c ngha i vi bn ny - k c chnh
bn. Nh , khng cn phn on ai, bn c th trc

tip nhn ra h thc s l ngi th no.

Vi tr em, chng ta thng nh li rng tnh ng
nh, kh bo l do nhu cu c chiu chung hn l
mt tm trng bng bnh hay h n. Trong i sng
hn nhn, mt iu c bit quan trng l chng ta bit
nhn ra nhng cng thng ca cuc sng hng ngy
c th nng ln nhau v vun trng si dy hn nhn
rng buc hai ngi vi nhau. Nu ngi bn i ca
bn cm thy b p lc cng vic nng v bt pht
nhng cn tc gin hay tht vng, th khng c ngha l
cuc hn nhn ca bn khng cn g na, nhng l mt
du hu bn thy mnh phi quan tm hn v tp
trung nng ngi bn i m bn yu thng. Cng
th, chng ta khng th xt on mt ngi ch bng
mt hai s kin ring l. Con ngi khng phi l nhng
thi c x ca h.
B quyt hiu con ngi l tm hiu H thng ch
o ca h bn c th trn trng cch suy ngh h
thng v c nhn ca h. Mi ngi chng ta u c
mt h thng hay phng php m chng ta s dng
xc nh iu g c ngha i vi chng ta v chng ta
phi c thi no i vi n trong mi tnh hung ca
cuc i. Chng ta phi nh rng mi chuyn u c
tm quan trng khc nhau i vi mi ngi v mi
ngi nh gi s vic xy ra mi khc ty theo hon
cnh v vin tng ca h. Chng ta cn hc cch nh

gi s vic c nhng phn on tch cc v c nhng

hnh ng tch cc i km.
Nhng phn on tuyt vi
to nhng cuc sng tuyt vi
Khi tm hiu i sng ca nhng ngi thnh t, ti
lun lun nhn ra mt mu s chung ny: h c nhng
phn on tuyt vi. Bn c th ngh n bt k mt
ngi thnh t trong mt lnh vc no nh kinh doanh,
chnh tr, php lut, ngh thut, tnh cm, sc kho, tn
gio. iu g a h ln v tr tt nh? iu g
lm cho lut s Gerry Spence thng trong hu nh mi
v n m ng bnh vc trong sut 15 nm qua? Ti
sao Bill Cosby lun lun lm khn gi say m mi khi
anh bc ln sn khu? iu g lm cho nhc ca
Andrew Lloyd hon ho n m hn nh vy?
Tt c u qui v mt l do l h c nhng nh gi
tuyt vi trong nhng lnh vc chuyn mn ca h.
Spence thu trit c nhng nh hng i vi cm
xc v quyt nh ca ngi ta. Cosby b ra nhiu
nm pht trin nhng tiu chun ch o, nhng nim
tin v nhng qui lut v cch dng mi s vt chung
quanh lm ngi ta ci. S thnh tho ca Webber
trong lnh vc nhc iu, phi kh, ha m v cc yu t
khc gip anh vit ra nhng bn nhc lm rung cm
lng ngi.
Mt trong nhng nh qun l u t hng u trn

th gii l Sir John Templeton, ch tch u t th gii,

gi mc k lc sut 50 nm nay khng c i th.
Mt s tin u t 10,000 -la vo Qu pht trin
Templeton lc ban u l nm 1954 th ngy nay c th
tr gi 2 t 2 -la! Nu bn mun ng ch thn lm
vic cho d n u t ca bn, bn phi u t ti thiu
10 triu -la tin mt; khch hng ln nht ca ng
giao cho ng u t trn 1 t -la. iu g gip
Templeton tr thnh mt trong s nhng nh t vn
u t v i nht trong lch s? Khi ti nu cu hi ny
vi ng, ng khng do d tr li, "kh nng ti nh gi
ng gi tr ca mt v u t".
Gii nh gi s mang li nhiu ca ci
Chng ta hy tm lc 5 yu t nh gi v m t
vn tt tng yu t mt.
1. Yu t th nht chi phi mi vic nh gi l trng
thi tri thc v cm xc ca bn trong lc bn nh gi.
Trong i sng, c nhng lc mt ai ni iu g vi
bn v lm bn khc, trong khi cng mt li ni ni
vi bn vo mt lc khc li lm bn ci. Ti sao c s
khc bit y? C th ch n gin l do tm trng ca
bn lc . khi bn ang trong tm trng s hi, d tn
thng, th nhng ting bc chn khe kh ngoi ca s
ca bn ban m s lm bn cm thy hon ton khc
vi lc bn ang vui ti phn khi. V vy, mt trong
nhng yu t chnh bn c nhng nh gi tt l bn

lm vic nh gi ny khi mnh ang trong tm trng

phn khi, tch cc thay v trong tm trng e d s hi.
2. Yu t th hai l cc cu hi chng ta nu ln. Cc
cu hi to nn hnh thc khi im cho vic nh gi
ca chng ta. Bn nn nh rng, khi phn ng li bt c
iu g xy ra trong cuc i, tr c ca chng ta nh
gi s vic bng cu hi, "iu g ang xy ra?
ngha ca tnh hung ny l g? N c ngha l au kh
hay sung sng? Ti c th lm g trnh au kh,
hay t s vui sng?" Trong tin trnh t cu hi
ny, cc cu hi quen thuc ca bn c mt vai tr quan
trng.
3. Yu t th ba l bc thang gi tr ca bn. Trong
cuc sng, mi ngi chng ta u bit nh gi mt s
cm xc nhiu hn nhng cm xc khc. Mi ngi
chng ta u mun cm thy hnh phc, ngha l s
tha mn v u mun trnh au kh. Nhng kinh
nghim cuc i dy mi ngi chng ta mt h thng
nh gi ring cho mnh trong vic coi ci g l au kh,
ci g l hnh phc. chnh l nh s hng dn do
bc thang cc gi tr ca chng ta. V d, mt s ngi
coi hnh phc l cm gic n nh, an ton, trong khi
ngi khc li coi s an ton, n nh l au kh v iu
ny lm cho h khng bao gi cm nghim c s t
do.
4. Yu t th t l cc nim tin ca chng ta. Cc

nim tin tng qut ca chng ta cho chng ta cm gic

chc chn v cch thc chng ta cm nghim v v
nhng g chng ta c th mong i ni bn thn mnh,
ni i sng v ni ngi khc. V d, mt s ngi tin
rng, "Nu bn thng ti, th bn ng bao gi nng li
vi ti". Nim tin ny khin cho ngi ny nh gi mt
li ni nng nh l mt biu hin ca vic khng c tnh
thng trong mi quan h.
5. Yu t th nm ca H thng ch o l kho kinh
nghim i chiu bn c sn trong tr c ca bn m
bn c th em ra s dng. Trong tr c bn, bn
lu tr mi kinh nghim bn c trong cuc i, cng
nh mi kinh nghim m bn tng tng ra. Nhng
kinh nghim i chiu ny l nguyn vt liu m chng
ta s dng xy dng cc nim tin v cc quyt nh
ca mnh. xc nh mt vic c ngha th no vi
chng ta, chng ta phi i chiu n vi mt ci khc. V
d, hon cnh ny tt hay xu? Tt hay xu so snh vi
ci g? N c tt nu em so snh vi trng hp ca
ngi khc khng? N c xu khi so snh vi mt hon
cnh xu nht m bn kinh nghim khng? Bn c v
s nhng kinh nghim i chiu trong khi lm bt c
quyt nh no.
Mt ngy, bn v ti u c c hi c nhng kinh
nghim i chiu nh chng ta c th kin cng cc
nim tin ca mnh, hon thin ha cc gi tr, hi nhng

cu hi mi, i vo nhng trng thi thc y chng ta

tin ti nhng hng m chng ta mun n v thc s
hnh thnh nhng nh mnh tt p hn cho chng ta.
"Ngi ta khn ngoan nhiu hay t
khng phi nh kinh nghim ca h,
m nh kh nng bit n nhn kinh nghim".
-GEORGE BERNARD SHAW
Trc nghim nhng iu bn hc
kch thch suy ngh ca bn v cch bn lm cho
H thng ch o ca bn hot ng hiu qu, bn hy
tr li nhng cu hi sau y:
1. Bn thch nht k nim no trong i mnh?
2. Nu bn c th chm dt nn ngho i ca th
gii hm nay bng vic git mt ngi v ti, liu bn c
lm khng? Ti sao c hay ti sao khng?
3. Nu mt hnh khch b qun mt ti xch trn xe
taxi ca bn, liu bn c i tm ch ca n tr li
khng? Ti sao c hay ti sao khng?
4. Nu bn n ht 100 con gin th s c thng
1000 -la, liu bn c n khng? ti sao c hay ti sao
khng?
Cc cu tr li ca chng ta s phn nh H thng
ch o ca mnh. V mi ngi, ty theo h thng ch
o v ty theo cch nh gi tnh hung khc nhau, s
cho nhng cu tr li rt khc nhau. Th v y ch,
phi khng bn?

Ti mt lc no ...
Chng ta hc nm yu t trn y ca H thng
ch o, nhng cn mt ti chng ta phi ch :
chc chn chng ta c th nh gi qu ng. Con
ngi thng thch phn tch s vt ti k cng. Th
nhng, ti mt lc no , chng ta phi chm dt vic
nh gi bc sang hnh ng. V d, c ngi khi
lm mt quyt nh cc nh cng phi nh gi i nh
gi li nhiu ln trc khi hnh ng. S qu ng ny
lm h tr nn do d, e d v rt cuc khng t n
kt qu no trong cuc i. Nhiu khi qu n o trong
cc chi tit nh mn c th lm chng ta cm thy ngt
ngt v bt lc.
Ti s hng dn bn nhn ra h thng nh gi bn
ang p dng l h thng no, gip bn thit lp mt h
thng ch o mi hiu qu v nht qun hn. Bn
bit sc mnh ca trng thi v ca cc cu hi, gi y
chng ta bc sang lnh vc th ba ca vic nh gi:
l cc gi tr ca i sng, la bn ring ca bn, l
ti ca chng tip theo.

Chng 15: CC GI TR CA CUC I: LA BN

NH HNG CHO BN
"Ch nhng ai dm tin rng
ni tm ca h vt trn mi hon cnh,
mi t c nhng thnh qu tuyt vi"
-BRUCE BARTON
Dng cm, qu quyt, kin tr, hi sinh...Trong khi
Ross Perot trnh by k hoch gii cu con tin trong mt
bu khng kh ht sc cng thng, ng nhn thy
nhng c tnh ny hin r trn khun mt nhng ngi
ng t tay tuyn la cho mt s mng gii cu con
tin k diu. Vo nhng ngy u nm 1979, ti Iran
ang dy ln mt ln sng bt n trong nc v phong
tro chng M v mi ch vi ngy trc, hai gim c
trong cng ty ca Perot Teheran b bt m khng c l
do. Tin chuc c treo l 13 triu -la.
Khi nhng cuc thng lng ngoi giao cp cao
tht bi, Perot quyt nh ch c mt con ng duy
nht gii thot ngi ca mnh: ch thn ng phi ra
tay. Sau khi nh c chuyn gia huyn thoi l thiu t
qun i Arthur "Bull" Simons ng ra ch huy cuc t
kch gan l ny, ng mau chng tp hp n v xut sc
ca cc tng gim c ca mnh thc hin k hoch
ph nh t. H c chn v h l nhng ngi tng
sng Teheran v c kinh nghim qun s. ng gi h
l nhng "Con i Bng" ng h l "nhng ngi giu

tham vng bit vn dng sng kin, thc hin nhim v,

t kt qu v khng th c s xut.
Nu thnh cng h s c thng ln, nhng nhng
ri ro cn ln hn gp bi: s mng hon ton khng
chnh thc, h c th tht bi, nhng nht l h c th
b git. iu g thc y Ross Perot tp trung mi
ngun lc ca mnh, chp nhn ri ro v coi thng mi
trc tr? R rng ng l ngi sng cc gi tr ca mnh.
Dng cm, trung thnh, yu thng, dn thn v qu
quyt l nhng gi tr cng hin cho ng mt kh
nng siu vi thc hin nhim v v mt sc mnh
ca ch c coi nh l huyn thoi. Cng chnh nhng
gi tr ny l sc mnh cho ng xy dng cng ty
EDS ca mnh, t mt vn u t nguyn thy l 1 ngn
-la. ng vn ln hng u nh kh nng nh gi
v chn la ng ngi. ng chn h theo mt tiu
chun kht khe cc gi tr v ng bit rng khi ng c
ng nhng con ngi cn thit, nhng con ngi c
nhng tiu chun gi tr cao, th ng ch vic giao nhim
v cho h v h t hon thnh.
Gi y ng s trc nghim ln cui cc ngi m
ng chn v ng ku gi h vn dng ht mi nng
lc cao nht ca h v gii cu nhng thnh vin trong
"gia nh"cng ty. Cu chuyn v s mng ca h v
nhng th thch h gp c k li trong cun Trn
cnh ng i bng. Chng ta ch cn bit l vt qua

nhng tr ngi khng th tng tng ni, s mng ho

hng gii cu con tin ca Perot thnh cng v a
tr v nh ngun vn qu bu nht ca ng: nhng
ngi ca ng.
Cc gi tr hng dn mi quyt nh ca chng ta v
v th hng dn nh mnh ca chng ta. Nhng ai
hiu nhng gi tr ca mnh v trung thnh sng theo
nhng gi tr u tr thnh nhng con ngi lnh
o ca x hi chng ta.
Khi bn bit iu g l quan trng nht i vi bn,
th vic lm quyt nh tr thnh kh n gin. Th
nhng nhiu ngi khng bit r iu g l quan trng
nht trong i mnh v v th lm quyt nh tr thnh
mt s dn vt ni tm. Ngc li, i vi nhng ngi
xc nh r u l nhng nguyn tc cao nht ca
i mnh, h quyt nh rt d dng. Ross Perot bit
ngay mnh phi lm g. Cc gi tr ca ng ch ch v
cho ng. Chng ging nh chic la bn ring nh
hng cho ng trong mt tnh hung cc k nguy him.
Chng ta lun knh trng nhng con ngi bit r cc
gi tr ca mnh, sng nhng gi tr v c lp trng
dt khot da theo nim tin ca h, cho d chng ta
khng ng vi nhng tng ca h v ci g l ng
hay sai.
Gi tr l g?
Coi mt iu g c gi tr c ngha l gn cho n mt

tm quan trng; bn qu iu g th iu c th c
gi l "gi tr". Trong chng ny, chng ta hiu cch
ring v nhng gi tr ca i sng, nhng iu quan
trng nht i vi chng ta trong cuc i. i vi loi
gi tr ny, cn phn bit hai loi: mc ch v phng
tin. Nu ti hi bn, "Bn coi iu g l qu nht?" bn
c th tr li, "Tnh yu, gia nh, tin bc..."trong
nhng th ny, tnh yu l gi tr mc ch m bn ang
theo ui; ni cch khc, n l trng thi cm xc m
bn khao kht. Ngc li, gia nh v tin bc ch l
nhng gi tr phng tin. Chng l nhng phng th
gip bn t trng thi cm xc m bn thc s
khao kht.
Nu ti hi bn, "Gia nh cho bn iu g?" bn c
th tr li, "Tnh yu, yn n, hnh phc". Mc ch bn
theo ui chnh l tnh yu, yn n v hnh phc, l
nhng gi tr. Cng th, ti c th hi bn, "Tin bc
thc s c ngha g i vi bn? N cho bn iu g?"
Bn c th tr li, "T do, nh hng, kh nng cng
hin, cm gic an ton". y cng th, tin bc ch l
mt phng tin bn t c nhng gi tr su xa
hn, nhng cm xc m bn c ao cm nghim trong
cuc i.
Mt thch trong cuc i l nhiu ngi khng
phn bit r c gi tr no l phng tin, gi tr no
l mc ch v v th h gp nhiu au kh. Rt thng

xuyn ngi ta qu mi m theo ui nhng gi tr

phng tin khin h khng t c nim khao kht
ch thc ca h: nhng gi tr mc ch. Nhng gi tr
mc ch lm cho bn sung mn, lm cho i sng bn
phong ph v tha mn.
Chng ta ly mt v d, Gi s nhng gi tr cao c
nht ca mt ngi ph n l chm sc gia nh v
cng hin v b quyt nh tr thnh lut s v b c
ln gp mt lut s thc s gy n tng cho b qua
vic ngi ny c mt i sng cao c v gip ngi
khc. Th ri theo thi gian, b b cun ht vo cn lc
ca hot ng trong ngh lut v b khao kht tr thnh
mt i tc trong cng ty ca b. Khi b theo ui a v
ny, cng vic ca b mang mt tiu im hon ton
khc. B bt u lm ch v iu hnh cng ty v tr
thnh mt ngi ph n ht sc thnh cng, nhng
ng thi b cm thy khng c hnh phc v b
khng cn tip xc g vi cc khch hng. a v ca b
to ra mt mi tng quan khc vi ng nghip v
b dnh ht thi gi cho vic hi hp v l nghi. B
t mc tiu ca mnh, nhng mt nim kht
vng ca i sng mnh. Bn bao gi ri vo cm by
ging nh th, theo ui cc phng tin m tng l
mnh ang theo ui mc ch khng? c hnh
phc thc s, chng ta phi bit phn bit v bo m
theo ui chnh mc ch.

Khm ph nhng gi tr bn ang theo ui

Gi y bn hy bt u lit k ra mt danh sch cc
gi tr ring m bn ang theo ui. tm ra nhng
gi tr ny, bn ch cn tr li cu hi. "iu g quan
trng nht i vi ti trong cuc i?" Bn hy nn c
suy ngh ra nhng cu tr li. Tm hn thanh thn? nh
Hng? Tnh yu?
Bn hy xp cc gi tr ca bn theo th t, t gi tr
quan trng nht xung gi tr t quan trng nht. Hy
suy ngh giy lt ri lm ngay.
Khi ti ln u tin son danh sch cc gi tr ca
mnh, ti thy nhng gi tr sau y, theo th t n
xut hin trong tr ti:
DANH SCH C CA TI V CC GI TR TRONG
I TI:
* Say m
* Tnh yu
* T do
* Cng hin
* C kh nng
* Pht trin
* Thnh t
* Hnh Phc
* Vui chi
* Sc kho
* Sng to

Nhn vo danh sch, ti hiu ra ngay ti sao ti ang

lm iu mnh lm. Ti l mt con ngi am m; ti c
phong cch hnh ng si ni. Ti nhn ta l s say
m ca mnh. Tnh yu ca ti i vi gia nh v bn b
l iu hin nhin. Ti khao kht t do v ti mng
tng ra rng nu ti c th lm cho ngi khc t do
v cng hin cho h, ti s cm thy mnh c kh nng
lm c bt c iu g. Ti s pht trin v thnh t
v cui cng c th vui chi, kho mnh v sng to.
Bit c danh sch cc gi tr ca mnh gip ti i ng
ng v sng ph hp vi nhng g ti coi l quan
trng nht trong i. Trong nhiu nm, ti cm thy i
sng ca mnh rt nht qun.
Nhng ri ti c mt s phn bit khc v n
thay i cht lng cuc i ti cho n nay.
Thay i gi tr s lm bn thay i i mnh
Mt hm ti t ngh, "Nhng gi tr mnh ang c qu
thc gip mnh nhiu lm", nhng ri ti li ngh, "Mnh
c cn thm gi tr no khc khng?" Ngay lp tc ti
nhn ra trong danh sch ca ti thiu c thng minh.
Chc hn ti thng minh, nhng ti khng coi thng
minh c gi tr u tin nh l am m. Thc ra trong s
am m ca mnh, ti c mt s chn la rt ngu
ngc.
Ti bt u hiu rng nu ti khng dnh cho tr
thng minh mt v tr u tin, ti s thng xuyn mc

phi nhng sai lm dn ti tht bi. V ti cng tm ra

mt s nhng gi tr khc a vo trong danh sch
ca mnh.
Ri ti t hi mt cu hi hon ton mi, "Ti
phi loi khi danh sch nhng gi tr no c th t
c nh mnh ti hu ca mnh?" Ti bt u nhn ra
rng v mnh lun lun lm sao c c t do,
nn ti nh mt s t do ti c. Ti nhn ra
rng ti khng th no c t do hn l ti ang c
trong lc ny. C th ti s c mt cm gic khc khi
sng mt nc khc m ti khng phi chn la
nhiu, nhng ti thy l ti khng c cch no t do
hn tnh trng ca ti hm nay. Th l ti quyt nh
gch b t do trong danh sch ca mnh v khng t
nng vn na. L lng thay, ti cm thy t do chnh
lc ti gch b t do khi danh sch!
Cui cng ti t hi, "Ti phi xp cc gi tr ca
mnh theo th t u tin no t c nh mnh
ca mnh? Ti khng hi, "iu no quan trng i vi
ti? m l, "Cc gi tr ca ti cn phi nh th no?"
V ti khai trin c mt danh sch mi nh sau:
DANH SCH MI CA TI V CC GI TR
* Sc kho/ Sinh lc
* Tnh Yu
* Thng minh
* Vui ti

* Thnh tht
* Say m
* Bit n
* Vui chi/ Hnh phc
* To thay i
* Kin thc/Pht trin
* Thnh t
* L ngi xut sc
* u t
* Cng hin
* Sng To
Khi danh sch ca ti hon tt, ti cm thy mt tm
trng cha tng c trc y: tm trng bnh an th
thi. Ti c cm gic chc chn m ti cha tng c, v
gi y ti bit ton c th con ngi ti cng tp trung
hng v cc c m ca mnh. Ti khng cn phi
ging co vi bn thn mnh na. V khng cn phi lin
tc tm kim t do, ti c th cm nghim s thn mt
v tnh yu nhiu hn na - ti c th cm nghim t do
nhiu hn. Ti s thnh t trong hnh phc, ti s
kho mnh, trn tr sinh lc v thng minh. Bng quyt
nh thay i nhng u tin trong cuc i mnh, ti c
th cm thy ngay nhng thay i ni thn th mnh.
" Xin cho ti v p ca tm hn; xin cho
con ngi bn ngoi v bn trong c hp nht".
-SOCRATES

Lm th no bn c th kim sot yu t th ba
ny ca H thng ch o ca bn l cc gi tr? bn
hy thc hin hai bc n gin sau:
* BC 1.
Tm ra u l nhng gi tr bn ang c v xp
chng theo th t quan trng. Vic ny s cho bn thy
r iu bn cn cm nghim nht v iu g bn cn
trnh nht trong cuc i.
* BC 2.
Hy t hi mnh, "Cc gi tr ca ti phi nh th no
t c nh mnh m ti ao c v ng c?" Hy
suy ngh vit ra mt danh sch cc gi tr. Xp chng
theo th t. Xem bn cn loi b hay thm vo nhng
gi tr no trong danh sch ca bn to cht lng
cho i sng m bn thc s mong mun.
Danh sch nhng gi tr ca bn c th ch l mt t
giy v ngha nu bn khng kch thch mnh s dng
n lm chic la bn nh hng cuc i bn. Ngc li,
nu bn bit s dng n, n s tr thnh c s vng
chc bn lm mi quyt nh trong cuc i. Bn hy
nh n sc mnh n by. Vy bn hy dng n by
ny kin cng quyt tm sng cc gi tr mi ca
bn. Nu c khi no bn ln ting la ry con ci, c th
mt ngi no yu thng bn i ngang qua s nhc
nh bn, "ng khng nh vit lng cm thng l s
mt trong danh sch ca ng ?

C th c nhng gi tr nhng li khng cm thy

mnh sng nhng gi tr y khng? Bn c th c nhng
h thng gi tr rt ln hng dn cuc i bn
nhng vn cm thy khng hnh phc. L do ti sao,
chng sau y s cho bn thy r.

Chng 16: CC NGUYN TC: L DO BN KHNG

HNH PHC
"Bn hy buc mnh nhm ti nhng chun mc
cao hn l ngi ta mong i bn".
-HENRY WARD BEECHER
Khi vit nhng dng ch ny, ti ang ngi trong
phng mnh khu du lch Hyatt Regency Waikoloa trn
o ln ca H Uy Di, trng ra bin Thi Bnh Dng
bao la. Ti va c chng kin mt s kin s khng
xy ra na cho ti nm 2017: hin tng nht thc ton
phn. Sng nay, v ti v ti thc dy t 5 gi 30
c th cng hng ngn du khch khc t khp ni n
y chng kin hin tng thin vn him hoi ny.
Trong khi m ng ko n mi lc mt ng
nhn xem quang cnh ny, ti bt u gii tr bng cch
quan st m ngi thuc mi thnh phn ang ko n
y: t nhng nh doanh nghip hng u ti nhng gia
nh i ngh mt, t nhng nh khoa hc ko lnh knh
hng chc ng knh vin vng ti nhng du khch ba l
cm lu qua m gn ming ni la v nhng tr em
vi tm trng phn khch v b m chng ni cho chng
bit sp c s l xy ra. S ngi n y ng v
k, h t khp ni trn th gii ko n, b ra hng
chc ngn la ch c nhn thy mt s kin s
din ra trong vng 4 pht! Chng ti lm g y?
Chng ti mun ng di mt bng mt! Ch c th !

Loi ngi chng ta qu l mt loi l lng, phi khng?

Ti 6 gi 28 pht, tn kch bt u din ra. Bu kh
cha y u lo, khng phi ch l s ho hc nhn xem
s kin, m cn l ni s tht vng. V trong bui sng
c mt khng hai ny, my en bt u ko n v
tri tr nn m u. Tht th v khi quan st cnh
ngi ta ang lo s nim mong i ca mnh s tan
thnh my khi. H n y khng phi c xem
mt thong mt trng che mt tri, m xem mt v
nht thc ton phn ko di trong 4 pht, khi bng ca
mt trng s hon ton che khut mt tri v bao ph
chng ta trong bng m. Ngi ta cn cho n mt ci
tn: Nht thc ton phn!
n 7 gi 10, my cng nhiu v mi pht cng lan
rng. t ngt, mt tri lo ln qua mt l nh trong
m my v tt c chng ti c th nhn thy cnh nht
thc tng phn. Ngi xem reo h mng r, nhng
ngay lp tc my li che kn, mi lc mt dy hn v
hon ton che khut tm nhn ca chng ti. Gn ti lc
nht thc ton phn, chng ti nhn ra l khng th
xem c cnh mt trng i ngang qua mt tri.
Thnh lnh, hng ngn ngi x v pha chic mn
hnh TV ln m on chuyn gia TV t gn .
Th l chng ti ngi c trc mn hnh TV xem
cnh nht thc qua mn hnh, chng hn g nhng
ngi cc ni khc. Lc ti may mn c quan st

 mi loi cm xc trn khun mt ca nhng ngi

. Mi ngi phn ng ty theo nguyn tc ca mnh;
h tin chuyn g xy ra s em li cm gic tha mn
cho h trong kinh nghim ny.
Mt ngi n ng ngi sau ti chi th: "Th l mt
toi 4 ngn la v mt cng i ti y ch xem 4
pht trn v tuyn! Mt b ngi cch ti my bc tht
ln, "Ti khng th ng l chng ta b l vic ny!"
nhng b gi ca b th phn khi ni vi m n,
"Nhng m i, sp c ri". Mt b khc ngi pha bn
phi ti ni: "Tht tuyt khng c ch! Ti cm thy
may mn c mt y!"
Cng mt s kin xy ra, cng mt a im, cng
mt thi gi, nhng mi ngi li c mt n tng, mt
phn ng khc nhau. Ngy hm y, ti nhn thy c
mt s tng phn r rt gia cc nim tin v cc
nguyn tc ca ngi ta.
Chng ta phn ng khng phi theo thc ti m theo
cch chng ta ct ngha v thc ti, theo sc mnh ca
cc nim tin v cc nguyn tc ca chng ta. Nhng
nguyn tc ny ra cho chng ta rng thc ti phi
nh th no mi lm chng ta tha mn. Khng hiu
c sc mnh ny c th khin chng ta mi mi mt
kh nng n nhn hnh phc; ngc li, hiu v s
dng y sc mnh ny c th bin i i sng
chng ta v lm chng ta cm thy hnh phc.

Chnh n v Ban Hi Thm

Tt c chng ta u c nhng nguyn tc v chun
mc khc nhau; chng khng ch chi phi cch chng ta
cm nghim nhng s vic xy ra trong i mnh, m c
cch chng ta ng x trc mt tnh hung c th. Tm
li, chng ta lm g v tr nn ngi nh th no u
ty thuc hng i m cc gi tr hng dn chng ta.
Cng th, ci s xc nh cc cm xc v cung cch ng
x ca chng ta ty thuc vic chng ta coi iu g l tt
v iu g l xu, iu g chng ta nn lm v iu g
chng ta phi lm. Nhng chun mc ny c gi l
nhng nguyn tc.
Nguyn tc l s kch thch cm gic au kh hay vui
sng chng ta cm nhn trong h thn kinh ca mnh
mi lc. N ging nh chng ta c mt h thng t php
c thit lp trong b no ca chng ta. Cc nguyn
tc c nhn l v chnh n v ban hi thm cui cng
ca chng ta. Chng s xc nh ta c p ng c
mt gi tr nht nh no khng, ta c cm thy tha
mn hay au kh khng. V d, nu ti hi bn, "Bn c
mt thn hnh tuyt vi khng?" bn s tr li th no?
Cu tr li cn ty thuc suy ngh ca bn v mt s
tiu chun xc nh th no l mt thn hnh tuyt vi.
im chnh yu y kh n gin: cc nguyn tc
ca chng ta chi phi cc phn ng ca mnh vo mi
giy pht mnh sng.

Cc nguyn tc hng dn i bn c cn thch hp

vi trng thi con ngi hin ti ca bn khng? Hay
bn gn lin vi nhng nguyn tc tng c ch i vi
bn trong qu kh, nhng ngy nay li gy cho bn au
kh? Bn c bm vo nhng nguyn tc khng thch hp
no t thu th u ca bn khng?
Cc nguyn tc ca bn
gip ch hay lm hi bn?
Chng ta ai ny u mun c nhng nguyn tc dn
a chng ta ti hnh ng, gip chng ta cm thy
nim vui, thc y chng ta kin tr n cng, ch khng
mun nhng nguyn tc cn tr chng ta. Ti tng gp
kh nhiu ngi, nam cng nh n, ra nhng nguyn
tc cho cc mi tng quan giao tip ca mnh hon
ton khng th gip h thnh cng trong lnh vc giao
tip. V d, mt s ngi theo nguyn tc ny, "Nu anh
yu ti, ti c th trch c, chi mng hay nhng nho,
anh vn c phi chp nhn". Nhng nguyn tc loi ny
c thch hp khng? Kh lm! Chng s l nhng nguyn
tc bt cng i vi nhng ai mun quan h vi bn.
Bn phi tm hiu nh hng ca nhng nguyn tc
ca bn i vi lng t tin, hnh phc, t ch, cht
lng hnh ng v i sng ca bn.
Ni ra nhng nguyn tc ca bn
Nu bn mun lm ch i sng mnh, thnh cng
trong vic lm n, tr thnh mt nh thng lng gii,

c nh hng i vi con ci, thn thit vi v hay

chng ca mnh, th bn phi tm hiu nhng nguyn tc
ca nhng ngi , ng thi phi thng truyn cho h
bit nhng nguyn tc ca chnh bn. Bn khng th
mong i ngi khc chp nhn nhng nguyn tc sng
ca bn nu bn khng ni r ra nhng nguyn tc y.
V bn khng th mong i ngi khc chp nhn
nhng nguyn tc ca bn nu bn khng bit linh ng
trong nhng nguyn tc ca mnh v chia s nhng
nguyn tc ca h.
Ti xin k mt v d. Mt ln kia ti ni chuyn vi
mt ngi bn kh ni ting v anh tm s vi ti l
anh ta khng c nhiu bn. Ti ni, "Anh c chc mnh
khng c nhiu bn khng? Ti thy c rt nhiu ngi
quan tm n anh m. Hay l anh c nhng nguyn tc
ring khin nhiu ngi mun lm bn vi anh cng
khng th?" Anh ta ni, "Ti ch cm thy h khng phi
l bn ti". Ti ni, "Ci g lm anh cm thy h khng
phi l bn anh?" Anh tr li, "Th tht ti cng chng
r nhng nguyn tc ca mnh l g na".
Suy ngh mt lt, anh ta xc nh c mt nguyn
tc c bn ca anh l: ai mun lm bn ca anh ta th
phi ni chuyn vi anh ta t l hai hay ba ln mi tun.
Ti ngh thm, "Nguyn tc ca anh l y. Bn thn ti
c nhiu bn trn khp th gii, nhng ngi ti thc s
yu thng. Th nhng ngay c vi nhng bn thn

nht, nhiu khi c thng hay lu hn chng ti khng c

dp gp nhau, ch v ai cng bn bu vi cng vic ca
mnh. Nhiu ngy ti nhn n c trm c in thoi ca
h, m ti khng th no ni chuyn vi h c. Th
nhng h bit h vn l bn ca ti."
Sau ti hi anh ta, "Th anh c ngh ti l bn ca
anh khng? Anh ni, "V l m ni th anh l bn ti,
nhng nhiu khi ti khng cm thy th v chng ta c
qu t dp ni chuyn vi nhau". Ti ni, "Tri, ti khng
h bit chuyn ! Ti khng h ngh n li quan trng
i vi anh n th, v anh c ni cho ti bao gi u?
Ti bo m vi anh l c v s bn c th sn sng
p ng nhng nguyn tc ca anh v tnh bn nu anh
cho h bit nhng nguyn tc y.
Bn hy thng truyn nhng nguyn tc ca bn cho
ngi khc v mi hon cnh ca i sng, d l tnh
yu, tnh bn, hay cng vic lm n. ng bao gi hiu
ngm l h bit. Hy thng truyn.
Xp t cc nguyn tc
Ngay by gi, bn hy kim sot nhng nguyn tc
ca bn bng cch vit ra nhng cu tr li cho nhng
cu hi sau y. Hy tr li y ti a.
1. Cn c iu g bn cm thy mnh thnh cng?
2. Cn c iu g bn cm thy mnh c yu
mn - bi con ci, v hay chng, cha m, hay bt c
ngi no quan trng i vi bn?

3. Cn c iu g bn cm thy t tin?
4. Cn c iu g bn cm thy mnh xut sc
trong bt c lnh vc no ca i sng bn?
Tip n, bn hy nhn vo cc nguyn tc ca mnh
v hi, "Chng c lm ti kh cm thy tha mn v d
cm thy au kh khng?"
Nu ng l nh th, bn hy thay i tiu chun ca
mnh v tm ra nhng tiu chun c ch cho mnh. Cc
nguyn tc ca bn phi th no n gip bn hnh
phc v thnh cng? y l cch c bn: hy c nhng
nguyn tc m bn c th kim sot c, nh th bn
s khng b hon cnh bn ngoi chi phi nhng cm
gic au kh hay hnh phc ca mnh. Hy lp nhng
tiu chun c th gip bn rt d cm thy hi lng v
rt kh cm thy au kh.
Gi y, bn hy tm hiu nhng nguyn tc ca
nhng ngi sng quanh bn. V d, bn hy tm hiu
xem con ci bn c nhng nguyn tc no chng
cm thy chng gn b vi gia nh, thnh cng trong
vic hc hnh, hay thoi mi trong vui chi. Hy tm hiu
nhng nguyn tc ca v hay chng bn; hy hi cha
m bn; hy hi ngi ch hay nhn vin ca bn.
Chc chn mt iu: nu bn khng bit cc nguyn
tc ca ngi khc, bn s tht bi v sm mun bn s
vi phm chng. Nhng nu bn bit r chng, bn c
th on trc thi ca ngi khc; bn c th p

ng cc yu cu ca h v nh lm cho mi quan h
ca bn phong ph.
Tm li, bn hy thng truyn cc nguyn tc ca
bn v hy tm hiu cc nguyn tc ca nhng ngi
sng quanh bn. Mt iu quan trng bn cn nh:
nguyn tc mnh nht l hy vui v cho d c xy ra
iu g.

Chng 17: NHNG BI HC CA KINH NGHIM:

SI CH DT NN CUC I
"Tr c con ngi mt khi m rng cho mt
tng mi
s khng bao gi thu hp tr li tm vc c ca n".
-OLIVER WENDELL HOLMES
Nhng bi hc ca kinh nghim
Nhng bi hc ca kinh nghim l g? l mi kinh
nghim trong i sng ca bn - tt c nhng ci anh
thy, nghe, s, nm v ngi thy. Chng c ghi
nhn trong h thn kinh v ct gi trong no ca bn.
Mt s kinh nghim c bn ly ra bng thc, s
khc bng v thc. Mt s l kinh nghim bn thn ca
bn, s khc l nhng kinh nghim ca ngi khc m
bn nghe hay c thy.
Nhiu trong s nhng kinh nghim ny c t chc
h tr cc nim tin ca bn, lm bn chc chn
v ngha ca mt iu g . V d, nu bn ngh l
bn thng minh, l v bn c mt s kinh nghim
chng t cm ngh .
Chng ta c kh nhiu kinh nghim kin cng
nhng ngh ca mnh: chng ta t tin hay nht nht,
chng ta v tha hay ch k. iu quan trng l chng ta
bit m rng kho kinh nghim trong cuc i mnh. C
gng tm kim nhng kinh nghim lm pht trin thc
ca mnh v tnh cch bn thn, v kh nng v t chc

cc kinh nghim chng tr nn hiu qu.

c sch nui dng tr c
Vn kinh nghim ca bn khng ch l nhng kinh
nghim bn thn ca bn. Bn c th vay mn nhng
kinh nghim ca ngi khc. Hi cn tr, ti quen ch
ti nhng con ngi giu kinh nghim, nhng con ngi
thnh t, c nhiu cng hin v c nh hng n i
sng ca nhng ngi khc. hc hi kinh nghim, ti
c nhng tiu s ca cc con ngi thnh t v
hc c rng, d h thuc bi cnh hay iu kin sinh
sng no, h lun lun thnh cng khi h nm vng xc
tn, t tin v kin tr cng hin. Ti dng cc kinh
nghim ca h nh l ca mnh v hnh thnh nhng
nim tin c hu lm nn nh mnh i mnh.
Bn hy khai thc kho kinh nghim v tn trong vn
chng, tiu thuyt, cc truyn thn thoi, thi ca v m
nhc. Hy c sch, xem phim, coi kch, nghe bng,
tham d hi tho, ni chuyn vi ngi khc v c
nhng tng mi. Mi kinh nghim u c sc mnh
v bn khng bao gi bit trc c kinh nghim no
s c th thay i ton din cuc i mnh.
Dng nhng kinh nghim tng phn
to phi cnh cho i bn
Trong khi mt s kinh nghim nng cao phm cht
i bn v m rng vin nh ca bn, th cng c nhng
kinh nghim cho bn thy mt mt khc ca cuc i

m bn khng mun cm nghim. Nhng y cng l

nhng loi kinh nghim bn c th dng lm cho cuc
i ca mnh gi c qun bnh. Chng to mt mc
tng phn mi. D c lc bn cm thy s vic qu
ti t i vi mnh, bn cng nn nh rng c nhng
ngi khc cn tri qua nhng kinh nghim au thng
hn bn.
Chng ta cng c th dng nhng kinh nghim mi
to ng lc cho i mnh, mi khi chng ta bt u
cm thy t mn. D bn c nhng kinh nghim
thnh cng n u, th bn cng phi nh rng c
nhng ngi khc cn thnh cng gp my bn. Khi bn
thy mnh c nhng ti nng t ti mc cao nht,
bn cng thy c nhng ngi c ti nng cn cao hn
nhiu. V y chnh l mt v p ca cuc i: n thc
y chng ta khng ngng tin ti v pht trin.
Ti khng bao gi qun c n tng ln u tin
ti gp kin trc s v trm khch sn Christ
Hemmeter. V chng ti c hn hnh l nhng ngi
u tin c mi d l tn gia vi gia nh ng
Hawaii - mt dinh th tr gi 70 triu la m khng li
no c th m t. Ch ring dn ca trc tr gi 1
triu la. Bn c th ni, "Thc l qu sc phung ph!"
nhng n cng l mt kinh nghim phong ph nu
chng ta nhn n trn phng din pht trin kinh doanh
hay kinh t. Th l ti em ta lu i tr gi 4 triu

la ca mnh so snh vi dinh th ny. N ch bng dn

ca trc v nhng bc thang bng hoa cng ca
dinh th. Nh th trong i mnh, ti vn cn c kh
nng suy ngh xa hn, tin cao hn v tng tng
phong ph hn. im p nht ca cuc gp g vi v
chng Christ l ti khm ph ra h l nhng con ngi
ht sc thn tnh v h dng ca ci ca mnh to
mt bu khng kh m p tnh ngi gip h sng to.
" Con ngi ch c th ng bng qu tim;
Con mt khng th nhn thy iu ct yu".
- ANTOINE DE SAINT-EXUPERY
Bn hy ngh n mt kinh nghim t nht bn
tri qua. By gi khi nhn li n, bn c th ngh n mt
cch no m n c th c mt nh hng tch cc cho
i bn khng? V d bn b ui vic, b trn lt, b mt
tai nn xe, nhng t s c bn rt ta mt bi hc
qu bu, bn c mt quyt nh mi, mt thc mi
gip bn trin n c tnh v tng thm kh nng cng
hin ca bn.
Bn hy nh rng, s mt mt l mt iu ca tr
tng tng. Khng c g mt i trong v tr ny; chng
ch bin hnh i dng. Nu bn cn ang cm thy au
n v chuyn g, l do l v ngha bn gn cho chuyn
m thi. Trong lc , bn hy tin tng chp nhn,
ri mt ngy no bn s hiu r ngha y hn.
Kinh nghim gii hn to nn i sng gii hn. Nu

bn mun i sng bn rng m, bn hy m rng kinh

nghim ca mnh bng cch tm ti v to ra nhng
tng cng nh nhng kinh nghim mi. Bn phi ch
ng tm kim chng.
M rng kinh nghim v m rng i bn
Chng ta lun lun c th s dng nhng kinh
nghim m cuc i cng hin cho chng ta, nhng
chng ta phi lm vic ny mt cch ch ng. Nhng
chn la ti c trong i mnh xut pht t mt kho kinh
nghim phong ph m ti c i tm kim khng
ngng. Mi ngy ti tm cch m rng. Ch trong 39
nm ca i ngi, ti c mt vn kinh nghim ca
hng trm nm. Ti sao ti dm qu quyt nh th?
Mt trong nhng cch quan trng nht ti bt u
lm vic ny t nm 17 tui, l hc nhng kinh
nghim phong ph trong sch v. T nh ti xc tn,
cc lnh o l nhng ngi c sch gii. Sch c th
dn ti ti nhng min t khc ti gp c nhng
nhn vt c o nh Abraham Lincoln hay Ralph Waldo
Emerson, ti nhn h lm thy dy mnh. Ti cng
xc tn rng qua nhng trang sch ti c th tm ra
nhng gii php cho hu nh mi cu hi ca mnh.
Cch hiu qu nht hiu bit su xa v cuc i
v con ngi l cung cp cho mnh nhng mc chn
la rng ri nht, l tip cn c ti a nhng loi kinh
nghim khc nhau. Bn hy nh, mi gii hn trong

cuc i bn c l ch l nhng gii hn trong kinh

nghim ca bn. V th, bn hy m rng kinh nghim
ca bn v bn s m rng c cuc i bn ngay lp
tc.
"Cch duy nht khm ph ra gii hn
ca mt iu g l vt qua n tin ti v hn"
-ARTHUR C. CLARKE
Gi y chng ta k ra mt s kinh nghim mnh m
nht hnh thnh cuc i chng ta. Bn hy dnh t
pht by gi v vit ra nm kinh nghim mnh nht
hnh thnh con ngi ca bn nh hm nay. Khng ch
k ra kinh nghim, nhng bn cn phi ni n nh
hng th no i vi bn. Nu bn vit ra mt kinh
nghim thot u c v nh hng tiu cc i vi bn,
bn hy ngh ra mt gii thch khc v kinh nghim y.
Bn hy nh, mi chuyn xy ra trn i u c mt l
do v mt mc ch v n u c ch cho chng ta. C
khi chng ta phi mt nhiu nm khm ph ra gi tr
ca n. Nhng mi kinh nghim nhn loi u c mt
gi tr.
Khi bn xt li nhng kinh nghim c nh hng
tch cc i vi cuc i mnh, bn cng ng qun ngh
ti mt vi kinh nghim mi m no c th rt c gi
tr v ng bn theo ui. Bn cn c kinh nghim
mi no? Mt cu hi rt hu ch ti ngh cho bn:
" thnh cng thc s mc cao nht, t c

iu ti thc s mong mun cho i mnh, ti cn

nhng kinh nghim no?".
Mt trong s nhng kinh nghim ti chia s vi
gia nh ti l i phn pht nhng ba ti ngy l T n
cho nhng ngi ngho kh v v gia c. Ti khng bao
gi qun c phn ng ca a con trai t ca ti, lc
n mi 4 tui. Hm y l ln u tin Jairek tham d
v gia nh chng ti n mt cng vin Oceanside,
California. Chng ti gp mt ng gi ng trn sn mt
phng tm khng c ca, trn mnh p nhng qun o
c ng nht c cc thng rc. Con trai ti l lng v
b ru di ca ng v cm thy hi hong s.
Ti a thng thc n cho chu v bo, "Con li trao
nhng thc n ny cho ng gi v chc ng l T n vui
v i". Jairek thn trng tin li gn ng gi. N kh n
bng chic thng to ng thc n vo phng tm ch
ng gi ng ri t nh xung nn nh. ng gi c v
nh ang say ru hay ngi ng. Jairek chm vo ngi
ng v ni, "Chc ng l T n vui v". Thnh lnh ng
gi nhm ngay dy v nm ly tay con trai ti. Tim ti
p thnh thch nh mun tung ra khi lng ngc v ti
ang nh chy li th ng gi cm ly bn tay con trai
ti v hn lia la. ng th tho, "cm n chu bit lo cho
ng". Mt kinh nghim qu bu cho a b 4 tui!
Bn hy nh, tng giy pht ca cuc i lm nn
con ngi chng ta. Chng ta phi bit tn dng n,

theo ui v to ra nhng giy pht gip nng cao ch

khng gii hn i sng mnh.

Chng 18: C TNH: B QUYT PHT TRIN

"Khng c g v i c thc hin
nu khng c nhng con ngi v i;
v con ngi v i nu h quyt tm tr nn v i."
-CHARLES DE GAULE
Khng thy du vt g trn thn th anh ta. Ngi
Nht giam gi anh ta trong mt cn phng cht hp
sut 24 gi, nhng h khng h nh p hay tra tn
anh. Thm ch h cn cho anh mt, hai iu thuc...v
sau mt cuc i thoi lch s, anh lnh M ny t tay
vit 1 bn t th v v s nhng s bt cng v tnh ph
hoi ca i sng theo kiu M v ca ngi tnh u vit v
nhn o ca ch pht xt Nht. Sau bn t th ny,
anh cn cung cp cho qun i Nht nhng thng tin
qun s, t gic cc bn t ca mnh v hng hi t co
chnh t quc ca mnh.
iu g lm cho con ngi ny hon ton o
ngc th gii ca mnh v t b tt c nhng nim tin
m anh c hun c t b n gi? iu g
khin anh ph nhn nhng gi tr c bn m anh m
p by lu v by gi chy sang cng tc vi qun ch?
Mt s thay i duy nht no to nn mt chuyn
bin ton din trong t tng, cm xc v hnh ng
ca con ngi ny?
Cu tr li l ch hiu c con ng a anh

ti ch thay i c tnh ca mnh. Gi y anh ch n

gin hnh ng hp vi ci nhn mi ca anh v bn
thn mnh.
Trong sut cun sch ny, bn cng ti khai thc
tm nh hng ca nhng nim tin, mt trong nhng
yu t ca H thng ch o hng dn mi phn on
ca chng ta. Cc nim tin hng dn ta ti cc kt lun
v v th chng dy ta cch cm nhn v hnh ng.
Tuy nhin, c nhiu mc nim tin khc nhau vi
nhng tm mc nh hng khc nhau i vi cht lng
i sng chng ta. V d, nhng nim tin ca bn v
mt ngi bn thn no ca bn s n nh cch bn
suy ngh v cm nhn v thi ca ngi bn y v v
ngha m bn gn cho cc hnh ng ca anh ta. Nu
bn "bit" anh ta l ngi d mn, th d anh ta c v
tc gin mt lc no , bn vn khng h thc mc v
thin ca anh ta. Nim tin ny s hng dn mi hnh
vi giao tip ca bn vi con ngi ny. Nhng n s
khng nht thit nh hng ti cch i x ca bn vi
mt ngi xa l. Nhng nim tin ny ch nh hng n
bn trong mt lnh vc c bit ca i bn: cc giao
tip ng x vi ngi bn ny.
Tuy nhin, mt s nim tin c tm nh hng rng
ln n cuc i bn, l nhng nim tin tng qut.
Nhng nim tin ny c nhng hu qu su rng v xa
hn. V d nhng nim tin ca bn v loi ngi ni

chung s khng ch nh hng n cch bn i x vi

ngi bn ca bn, m vi bt k ai bn gp. Nhng
nim tin ny s tc ng mnh trn ngh nghip ca
bn, mc d tin cy ca bn, i sng gia nh ca
bn,.v.v...
V d, nhng nim tin tng qut ca bn v s thiu
thn v s d tha s n nh mc lo lng ca bn
v s lng ca bn v phng din thi gi, tin
bc, sc lc v tinh thn. Nu bn tin rng chng ta
ang sng trong mt th gii ngho v ngun lc trong th gii ny ch c tin bc, thi gi, tnh yu l d
dt - bn s lun lun sng trong s s hi l mnh
khng bao gi c . S lo lng ny s nh hng cch
bn suy ngh v nhng ngi chung quanh, cc ng
nghip, kh nng kinh t ca bn v cc c hi ni
chung.
Th nhng, mnh hn tt c nhng nim tin ni trn,
c mt nim tin c bn soi sng v gn lc mi nhn
thc ca chng ta. Nim tin c bn ny iu khin trc
tip s nht qun ca chng ta trong cc quyt nh ca
i sng mnh. l nhng nim tin v c tnh ca bn.
Vy c tnh l g? n gin l nhng nim tin
chng ta dng xc nh tnh cch ring ca mnh, ci
lm chng ta tr thnh duy nht - tt, xu, hay trung lp
- khc hn mi c nhn khc. V cm gic chc chn
ca chng ta v bn thn mnh to thnh nhng ranh

gii cho cuc sng chng ta.

"Chng ta cm nhn c nh hng
cao qu nht ca nhng con ngi xut sc
sau khi chng ta mt i s hin din ca h".
- RALPH WALDO EMERSON
Tt c chng ta u hnh ng nht qun vi ci
nhn ca chng ta v con ngi thc s ca mnh, cho
d ci nhn c chnh xc hay khng. L do l v trong
chng ta c mt sc mnh v song, l nhu cu nht
qun. Trong sut cuc i, chng ta quen lin kt s
au kh vi tnh bt nht v s tha mn vi tnh nht
qun. Bn hy ngh v iu . Chng ta s nh gi
mt ngi th no khi ngi y ni mt ng lm mt
no, mun coi mnh l th ny nhng li x s th khc.
Chng ta gi h l hng o c gi, tiu nhn, bt
nht, hay thay i, khng th tin cy. Tt nhin bn
khng mun mnh thuc hng ngi y.
Ngc li, khi chng ta x s nht qun theo c tnh
ca mnh, chng ta cm nhn c nhng nim sung
sng to tt. Vi nhng ngi x s nht qun vi c
tnh ca h, chng ta gi h l nhng ngi trung thc,
tin cy c, thng minh, n nh, hp l, kin nh. Tt
nhin bn mun mnh thuc loi ngi ny.
C tnh chng ta hnh thnh nh th no?
Trong chin tranh Triu Tin, rt nhiu t binh M
t gic cc bn t ca mnh. L do ch yu l v ngi

cng sn Trung Quc hiu rt r sc mnh ca c tnh

trong vic thay i tc thi khng ch cc nim tin v gi
tr m p lu, m c cc hnh ng ca mt ngi.
H khng cn hnh h hay tra tn th xc, m h khn
kho p dng hnh thc chin tranh tm l ring ca h,
khng ch n thun nhm thu thp thng tin hay bt
phc tng, m l ci ha nhng chin binh M i theo
trit l chnh tr ca h. H bit rng nu h c th a
ngi chin binh ny vo h thng nhng nim tin v
gi tr mi, anh ta s t nhn thy vai tr ca t nc
anh ta trong chin tranh l v ch v ph hoi v v th
anh ta s sn sng h tr h trong bt k iu g h yu
cu. V h thnh cng. Hiu c nhng g h
lm c th gip bn hiu c bn t n c tnh
ang c ca bn nh th no v bn c th pht trin
n cch no. V pht trin c c tnh, bn c th pht
trin c i sng ca mnh ch trong mt thi gian ngn.
Bn hy t hi mnh, bn chn c tnh cho mnh
mt cch thc, hay c tnh ca bn l do ngi khc
xp t cho bn, do nhng bin c quan trng trong i
bn to ra v do nhng yu t khc xy ra m bn
khng thc hay khng chp nhn? Bn chn nhng
cung cch ng x nht qun no gi y chng gip
hnh thnh nn tng cho c tnh ca bn?
Liu bn c sn sng chu au n cng cc cu
gip mt ngi l khng? a s u c cu tr li u

tin l, "Dt khot khng". Th nhng trong mt cuc

nghin cu vo nm 1970, cc nh nghin cu khm
ph ra rng nu mt ngi t ti ch tin tng rng s
nht qun ca c tnh h da trn iu , th h chc
chn s c mt hnh vi x thn nh th.
Cuc nghin cu chng minh rng nu ngi ta
c yu cu c nhng quyt nh nho nh lc u, ri
thc hin tip theo hai hnh ng cho thy nu khng t
nguyn x thn s l con ngi "v c tnh", th nhiu
ngi s bt u pht trin mt c tnh mi. H s nhn
ra mnh l nhng ngi "hin thn", nhng ngi t
nguyn mt cch v v li bng s hi sinh ca mnh
cu gip nhng ngi cn n h. Lc h s cm
thy b thc bch bi sc mnh ca c tnh mi ca h
h hnh ng m khng cn n o v thi gi, tin
bc hay nhng hi sinh h phi chu. Ci nhn ca h v
bn thn mnh nh nhng con ngi "hin thn" tr
thnh tm gng phn chiu chnh bn thn h. Khng
c lc by no mnh hn l c tnh trong vic hnh
thnh thi con ngi.
Pht trin c tnh
Nu bn thy rng c tnh ca bn khng c nh
bn mong mun, bn hy thc hin 4 bc sau y
pht trin c tnh ca mnh:
1. Bn hy vit ngay ra danh sch tt c cc yu t
bn mun c trong c tnh ca mnh. trong khi vit, bn

hy tin tng rng ch cn bn quyt tm l bn c th

thay i. Ai c nhng c tnh m bn mun c? H c
th lm mu mc cho bn khng? Bn hy tng tng
bn s ht th th no? i ng th no? Suy ngh th
no? Cm nhn th no?
2. Nu bn thc s mun pht trin c tnh v i
sng ca mnh, th ngay lc ny, bn hy c thc
quyt nh mnh s l con ngi nh th no. Hy h hi
nh mt a b v m t con ngi m bn mun tr
thnh hm nay. Hy vit ra danh sch pht trin ca
bn.
3. By gi bn hy khai trin mt chng trnh hnh
ng m bn c th thc hin thc y bn thc
rng bn ang sng trung thc v nht qun vi c tnh
mi ca mnh. Trong khi khai trin chng trnh ny,
bn hy ti nhng bn b m bn thch giao tip.
H c gip tng cng hay ph hoi c tnh m bn
ang xy dng?
4. Bc cui cng l gn b vi c tnh mi ny ca
bn bng cch lm lan ta n ra chung quanh bn. Tuy
nhin cch lan ta quan trng nht li l cng b cho
chnh bn thn bn. Hy dng nhn hiu mi ca mnh
m t bn thn mnh mi ngy, ri n s tr thnh
tp qun ca bn.
"Nu tt c chng ta u lm nhng g mnh c kh
nng lm,

chng ta s khin chnh mnh phi thc s kinh ngc"

-THOMAS EDISON
Tng lai c tnh ca bn
Chng ta sng trong mt th gii pht trin khng
ngng, v v th c tnh ca chng ta cng phi lin tc
trin n cm th c tt c cht lng cao p nht
ca cuc sng. Bn cn thc v nhng iu c th nh
hng n c tnh ca bn, nhn ra nhng tc ng tch
cc v tiu cc v kim sot ton din tin trnh ny.
Bng khng, bn s tr thnh t nhn ca qu kh
mnh. Bn hy t hi mnh, "Ti lc ny c phi vn l
cng mt ngi nh lc ti bt u cm c cun sch
ny khng?"
Bn thn ti lun lun t trau gii mnh pht trin
v ngi ta thng ngc nhin khi thy ti c mt mc
t tin tht cao khi lao mnh vo nhng cuc phiu lu
mi. Ngi ta thng hi ti, "Lm sao anh lm c
qu nhiu chuyn trn i?" Ti ngh phn ln l do ti
c ci nhn khc vi phn ln ngi ta: trong khi a s
cn phi c thc lc th mi dm t tin, th ngc li, ti
quyt nh phi cm thy t tin trc, nh ti c
nim tin chc kin tr cho ti lc ti c c thc lc.
Chnh v th m c tnh ca ti khng b gii hn bi
nhng kinh nghim ca qu kh.
Bn v ti cn pht trin ci nhn v bn thn mnh:
chng ta l ai? Chng ta cn chc chn rng nhng ci

nhn chng ta t dn cho mnh khng c gii hn

mnh, nhng phi kch thch mnh tin ti, chng ta
lun lun lm cho nhng g tt ni ta c mi mi
tr nn tt hn. y l sc mnh ca nim tin.
Bn hy phn khi, hy thoi mi. Hy vui a nh
tr th. Hy khm ph nhng cuc phiu lu n vi
bn tng ngy tng gi v pht trin thc chc chn
rng mi ngy bn qua i bn u tr thnh tt hn,
mnh hn v tha mn hn.
By gi chng ta gii tr mt cht vi 7 ngy th
thch. Mi ngy ti s cung cp cho bn mt bi luyn
tp ngn bn p dng nhng g bn hc v cng
hin bn c hi bt u gt hi nhng hoa qu ca
mt s chin lc v phng php bn c trnh
by. No chng ta bt u By ngy hnh thnh nh
mnh ca bn.

PHN BA: BY NGY NH HNG VN MNH CA

BN
Chng 19: VN MNH CM XC: THNH CNG
CH THC DUY NHT
Ngy mt
* Mc tiu ca bn.
Kim sot cc cm xc thng xuyn ca bn
v bt u un nn mt cch thc v quyt tm
cc kinh nghim sng hng ngy ca bn.
Khng c thnh cng no thc s l thnh cng m
thiu thnh cng ca cm xc. Tuy nhin, trong s ba
ngn cm xc m chng ta c t ng din t, th mt
ngi bnh thng ch cm nghim khong mt chc
cm xc khc nhau trong mt tun l. iu ny khng
c ngha l kh nng cm xc ca chng ta ch c th,
nhng n cho thy chng ta b gii hn trong vic tp
trung vo cm xc v trong chc nng sinh l ca chng
ta.
T u sch n gi, chng ta khng ngng tm
hiu v vic lm ch cc cm xc v bn khai trin
mt tm mc kh rng nhng cng c thay i mt
cch nhanh chng v mnh m bt k cm xc no bn
mong mun. By gi bn hiu r rng vic thay i cch
cm nhn ca chnh bn l ng lc n ng sau hu

ht cc thi c x ca bn. Th nn y l lc
bn khai trin mt chng trnh nng ng cho vic x
l cc mu cm xc tiu cc m bn thng cm
nghim. Mt vic cng quan trng khng km l bn to
cho mnh kh nng pht trin v lng v cht s thi
gian m bn tri qua trong cc trng thi cm xc gm:
* Chc nng sinh l
* Tiu im
* Cc cu hi
* Cc khun mu ph
* S dng t ng chuyn i
* Cc n d
* Khoa iu khin bng lin tng
* Cc nim tin
* Tng lai thi thc
* Cc gi tr
* Cc nguyn tc
* Cc kinh nghim i chiu
* C tnh
Mc ch ca bi luyn tp hm nay n gin thi:
lm cho bn thc v cc mu cm xc hin c ca bn
v gip bn s dng ti a cc k nng trn y khi cn
bo m hnh thnh nh mnh cm xc ca bn mi
ngy.

Chng 20: VN MNH THN XC: NGC T AU

KH HAY CUNG IN HNH PHC
Ngy Hai
* Mc tiu ca bn:
Cng nh bn hc cch luyn tp h thn kinh
ca bn to ra nhng thi mang li cho bn
nhng kt qu mong mun, vn mnh ca th xc m
kinh nghim ca bn da vo cng ty thuc cch bn
luyn tp vic chuyn ha v vn ng c bp tao ra
nng lng v sc do dai nh bn mong c.
Mc tiu ca anh ta l ph mt k lc th gii. Trong
sut 11 ngy luyn tp cng thng, anh lin tc chy 21
gi mi ngy v ch ng 3 gi mi ti. Th thch tinh
thn cng khc nghit khng km th thch th cht:
anh phi di chuyn t th gii quen thuc hng ngy m
anh sng t nh bc sang mt th gii m mc
tiu hng u ca anh l bc tin k tip. Anh b nhiu
nm khng ch luyn tp th xc m c tinh thn ca
mnh. Mc tiu anh nhm ti l g? Chng minh ngun
tim nng th cht v tn m mi ngi u ct gi ni
mnh. Bng vic ph v k lc c v chy trn 1,000
dm trong 11 ngy 19 gi, trung bnh 84 dm mt ngy,
Stu Mittleman chng minh rng nu bit cch iu
khin tinh thn v th xc ca mnh, ngi ta c th to
nhng kt qu vt xa nhng g m x hi coi l con
ngi c kh nng lm c. Bng tm gng ca mnh

anh chng minh rng kh nng ca con ngi vt

qu sc tng tng v chng ta c th thch ng vi
bt c iu g nu chng ta ra cho mnh nhng i
hi hp l mi ngy mt gia tng. Mc ch ca chng
ny l chia s vi bn nhng b quyt c bn to sc
mnh cho Stu Mittleman rn luyn mnh hon thnh
nhim v tuyt vi ny.
Ti nhiu nm tm hiu nhng con ngi m ti
coi l nhng bc thy trong lnh vc chuyn mn ca
h, v lnh vc sc kho th cht v s do dai l mt
tiu im quan trng i vi cuc i ca ti trong sut
mt thp nin. Khi ti bt u cuc nghin cu trong
lnh vc ny, Ti b hoang mang v s ri lon ca cc
quan im i nghch nhau do nhng chuyn gia c
coi l c trnh ngang nhau pht biu ra. dung ha
cc kin tri ngc nhau , ti ly kt qu lm tiu
chun s 1. Nhng ai thng xuyn t nhng kt qu
c cht lng l nhng ngi ti theo ui v hc
hi. th nn, mt bc s chuyn gia t vn v sc kho
cho cc bnh nhn m chnh ng ch cn nng 30 kg th
kh lm ti tin; cng vy, ti phi nghi vn v trnh
ca mt chuyn vin th dc th hnh m thn hnh ca
chnh c ta coi cn ci v mi khi tp luyn th y
nhng thng tch ni ngi.
Ln u tin khi ti nghe k v Stu Mittleman v
nhng thnh tch ca anh, ti thc s b cun ht, nht

l khi ti nghe k thm l tt c nhng ngi chng kin

thnh tch ca anh u ni rng lc anh ta t mc
1,000 dm th trng anh ta cn kho hn lc anh ta mi
xut pht! Anh ta khng h b chn thng no - mt
vt da b gip cng khng! iu g gip anh t ti
mc tt cng ca thn th anh m vn cn c th gia
tng ti a tim nng ca mnh m khng lm n b
thng tn?
Chc hn l Stu chun b k lng cho cuc chy
ca mnh. Anh c cc bng thc s v tm l hc th
dc, x hi v tm l x hi hc v ang chun b lun
n tin s v sinh l hc th dc i hc Columbia.
Nhng kin thc qu bu nht i vi anh l bit phn
bit r sc kho v s do dai khng phi l mt. y l
mt kin thc m Jim Fixx khng c: ng l tc gi ni
ting ca cc sch v mn chy in kinh, ng l ngi
do dai, nhng li khng c sc kho.
Chnh xc ti mun ni g khi phn bit gia sc kho
v s do dai? Do dai l "kh nng th cht thc
hin cc hot ng th dc". Ngc li, sc kho l "tnh
trng mi b phn trong c th u hot dng mt cch
ti u: thn kinh, c bp, xng ct, tun hon, tiu
ha, bch huyt..." Nhiu ngi ngh rng sc do dai
i phi c sc kho, nhng thc tnh chng khng nht
thit i i. C c sc kho ln s do dai l iu l
tng, nhng nu bn t sc kho ln hng s mt,

bn s lun hng th c nhng iu tt p to ln

trn i. Nu bn nhm t sc do dai m hi sinh sc
kho, e rng bn khng th vui hng thn hnh
tuyt m ca mnh.
Bn c th t c th qun bnh ti u gia sc
kho v s do dai nh vic luyn tp hot ng chuyn
ha ca bn. Chng ta c th luyn tp tm tr v c
bp th no, th chng ta cng c th luyn tp hot
ng chuyn ha ca mnh nh vy.
S khc bit ln nht gia sc kho v s do dai l
ch hiu c s khc bit gia vic luyn tp thn
kh (aerobic) v vic luyn tp k kh (anaerobic), gia
s chu ng (endurance) v sc mnh (power). Thn
kh c ngha l "c oxygen" v ni n vic luyn tp vi
cng va phi nhng ko di trong mt thi gian.
H thng thn kh ca bn l h thng to sc chu
ng, gm c tim, mch mu, phi v cc c bp thn
kh. Nu bn kch hot h thn kh ca bn bng ch
n ung v luyn tp ng mc, bn t chy cht bo
lm nhin liu.
Ngc li, k kh c ngha l "Khng c oxygen" v
ni n vic luyn tp to ra nhng t sc mnh ngn
ngi. Luyn tp k kh t chy Glycogen lm nhin liu,
ng thi lm cho c th d tr cht bo. h di truyn
ng mt tr trong kh nng t cht bo ca c th v
trong thc t, nhiu ngi bm sinh c mt h thn

kh hon chnh. l nhng ngi m chng ta phi

ganh t v hnh nh h c th n bt c th g m vn
khng b bo ph.
Hu ht cc loi tp luyn th dc c th l thn kh
hay k kh, ty theo cng ca vic luyn tp. i b,
chy b, p xe p, bi, nhy,.v.v...c th mang li
mt trong hai hiu qu l thn kh hay k kh. Nu nhp
tim p chm l thn kh, nhp tim p nhanh th l k
kh. Thng thng, cc mn th thao nh qun vt,
bng r, bng v cc mn th thao tng t l k
kh.
Chng ta ang sng trong mt x hi k kh qu
nhiu v thn kh qu t, nh hng tiu cc n cht
lng sc kho ca chng ta. trong x hi cng nghip
v hin i, ngi ta tr nn t hot ng. Mi ch my
thp nin trc, ngi ta cn lm hu ht cng vic
trong nh bng tay chn. Nhng nay chng ta s dng
my mc nhiu v v th t vn ng thn th. Cho nn
chng ta c nhu cu luyn tp th dc b p vo
ch thiu hot ng do trng thi t hot ng. Tic
thay, nhiu ngi tuy c nhng hng tt, k c cc
vn ng vin in kinh, ang ngy cng tr nn km
sc kho hn qua vic luyn tp. L do l v qu nng
rut mun t nhng hiu qu cao nht trong thi gian
ngn nht, chng ta to nn mt th qun bnh khng
hp l gia sc kho v s do dai v phi gnh chu

hu qu.
Tuy nhin, gii php cho tnh trng ny cng n
gin. B quyt ca Stu Mittleman l anh hiu rng sc
kho v s do dai phi i i vi nhau. Theo tin s
Maffettone, chng ta c th t c iu ny nu hiu
c rng:
...mi chng trnh luyn tp i hi ta phi bt u
bng vic xy dng mt c s thn kh - mt thi k m
chng trnh luyn tp ca chng ta phi da hon ton
trn hot ng thn kh v hon ton khng c loi
luyn tp k kh. Thi k c bn ny c th ko di t ti
thiu 2 n ti a 8 thng v trong thi k ny ta phi
luyn tp thn kh ti mc pht trin ti u. Tip theo l
thi k luyn tp k kh khong mt, hai hay ba ln mi
tun... Pht trin ng mc h thn kh khng nhng s
lm bn thnh vn ng vin gii hn, m n cn gip
t chy cht bo d tha hai bn hng ca bn, ci
thin h min nhim, cho bn thm nng lng v gip
bn tng i kh b chn thng. Ni tm li, n gip
xy dng ton din sc kho v sc do dai ca bn
nh vic iu khin hot ng chuyn ha ca bn bng
vic luyn tp thn kh v k kh ng mc.
Stu Mittleman qu quyt vi chng ta rng chng ta
c th duy tr v ci thin c sc kho ca mnh cho
ti tui gi. iu quan trng trong lnh vc ny khng
phi l thi gian m l quyt tm ca chng ta trong

vic to mt np sng pht trin sc kho. Tuy ch c

mt s ngi c may mn bm sinh t chy cht bo
hay c tri cho nng khiu tc hay th lc, nhng
bt k ai cng c th t c sc kho v s do dai
nu thc v quyt tm iu khin h sinh ha ca c
th mnh.
"Chng ta khng b gii hn v tui gi;
chng ta c tui gi gii phng".
-STU MITTLEMAN
Ngun sui ca tui tr
Mt bu vt khng th ph nhn ca nn vn minh
ca chng ta l tui tr v sinh lc. Bit bao ngi mi
mit tm mi cch hu nh c th ko di "tui thanh
xun" ca mnh, trong khi ngun mch ca tui tr
c sn trong mi con ngi. Ngun mch ny c gi
l hormon tng trng hay kch thch t tng trng ca
con ngi (HGH). HGH kch thch s tng trng ca cc
m, tng s do dai ca c bp, kch thch tnh n hi,
lm c bp ny n, kch thch s tng trng ca xng
v cc c quan v gip gi cc m kho mnh. T lc
bn cho i cho ti khong 30 tui, HGH c phng
thch t nhin vo trong mch mu khong 1 gi ri
sau khi bn i ng v cng mt ln trc khi bn thc
dy vo bui sng. lng phng thch HGH s gim i
theo thi gian. n 60 tui, khong 30% n ng tit ra
t hay khng cn tit ra cht ny.

Ngi ta suy on rng n b tui gi vn cn tit

ra kch t tng trng ny v do l mt l do khin
h sng th hn.
Chng ta cng nhn c nhng t tit ra cht kch
t tng trng sau nhng cuc luyn tp nng hay sau
mt chn thng trm trng v HGH l mt cht cha
lnh. Ngy nay HGH c tng hp trong cc phng th
nghim v c dng cho cc tr b ci v ln kch
thch sc tng trng ca chng. Nhng bn lm cch
no lm gia tng kh nng t nhin phng thch HGH
vo trong c th ca bn? Mt cch kch thch hiu qu
l luyn tp mnh mt cch chp nhong v lin tc.
Ngha l bn thc hin lin tc mt vn ng ch ko di
khong 35-45 giy thi, nh tp c t chng hn. Cc
th nghim Miami, Florida cho nhng kt qu kinh
ngc. Nhng ngi tui 60 m 10 n 15 nm trc
khng c vn ng c bp c c t v h to c
nhng lng c bp tng ng vi lng c bp ca
nhng thanh nin 21 tui, vi nhng mc nng lng
thch hp.
iu ny chng t bn d tui 70 hay 80 vn c
th kho bng hi bn 20 tui hay 30 tui! Khng nhng
bn c th tip tc to sc chu ng bng luyn tp
thn kh nh chng ta ni trn, m bn cn c th
tng sc mnh ca bn bng nhng t luyn tp k kh
ngn. Ch cn nh mt iu: hy cho c th bn cht b

dng cn thit. ng lm hi c th bn bng vic s

dng qu ng nhng cht nh ng, cht bo, mui,
hay tht. Nu chng ta kim sot c thn xc ca
mnh by gi, chng ta s l nhng phn t mnh m
v y sinh lc c nhng cng hin qu bu cho x
hi v vui hng ti a i sng ca mnh.
"Thn th con ngi l hnh nh
p nht ca linh hn con ngi".
-LUDWIG WITTGENSTEIN

Chng 21: VN MNH CC MI QUAN H: NI

CHIA S V QUAN TM
Ngy Ba
* Mc tiu ca bn:
Gia tng mnh cht lng cc mi quan h c nhn
ca bn v o su mi tng quan cm xc vi nhng
ngi bn thng mn nht bng cch xem li su
nguyn tc c bn ca s thnh cng trong cc mi
quan h.
S thnh cng ca chng ta ch l v ngha nu
khng c ai chia s. Thc vy, mi cm xc nhn
bn m chng ta mong c nht l c gn b vi
nhng tm hn khc. Sut trong cun sch ny, chng
ta ni v nh hng ca cc mi quan h trong vic
nh hng c tnh, gi tr, nim tin v cht lng ca
cuc sng chng ta. c bit, bi tp luyn hm nay c
mc ch n gin l nhc bn nh li su im c bn
c gi tr i vi mi mi quan h. Chng ta hy tm tt
su im y hm nay:
1. Nu bn khng bit r nhng gi tr v qui tc ca
nhng ngi m bn chia s quan h, chc chn bn s
gp au kh.
Ngi ta c th yu nhau, nhng nu v l do no
m h lin tc vi phm cc qui tc ca ngi m mnh
thng, th s c bun bc v dn vt trong mi quan
h ny. Bn hy nh rng, mi mi bun bc bn c vi

ngi khc u l bun bc v s vi phm qui tc v khi

ngi ta c quan h mt thit vi nhau, th s ng
chm gia cc qui tc ca nhau l iu khng th trnh.
Nu bn bit r nhng qui tc ca mt ngi, bn c
th phng nga trc c nhng ng chm nh th.
2. Mt rc ri ln trong cc mi quan h l do s
kin a s ngi ta c quan h c mt iu g :
H mun tm kim ngi no c th lm cho h hi
lng. Trong thc t, c mt cch bo m cho mi
quan h ca bn vng bn, l coi mi quan h ca
bn l ni bn cho i, ch khng phi ni bn
nhn vo.
3. Ging nh mi iu khc trn i, nui dng
mt mi quan h, cn phi tm kim mt s iu - v
phi tm kim.
C mt du hiu cnh gic trong mi quan h
nhc nh bn phi gii quyt cp thi mt vn trc
khi n vut khi tm tay. Trong cun Lm Th No
Lun Lun Yu, tin s Barbara DeAngelis nu ra 4 giai
on tai hi c th git cht mt mi quan h. Nu xc
nh c chng, bn c th can thip kp thi v loi b
c cc vn trc khi chng tr thnh nhng thi
quen nguy hi e da chnh mi quan h.
GIAI ON 1: CHNG I
Giai on th nht th thch mi quan h l khi bn
cm thy c s chng i. Hu nh bt c ai c mi

quan h u gp nhng lc mnh cm thy chng i

iu ngi kia ni hay lm. S chng i xy ra khi bn
cm thy kh chu hay hi xa cch ngi kia. C th
mt bui tic ngi kia ni a mt cu lm bn kh
chu v bn ngh l ra h khng nn ni. Ci rc ri l
ch hu ht chng ta khng th l vi ngi kia tnh cm
chng i ca mnh v v th n c ln ln mi cho ti
khi n tr thnh...
GIAI ON 2: NGHI K
Nu s chng i khng c x l, n s tr thnh
nghi k. Gi y bn khng ch kh chu, m bn tc
gin vi ngi kia. Bn bt u xa trnh ngi kia v
dng ln mt bc tng cm xc. S nghi k ph hy
tnh thn mt v y l mt quan h tai hi v nu
khng ngn chn, n s mnh ln rt nhanh tr
thnh...
GIAI ON 3: T CHI
y l im bn cm thy s nghi k tch t nhiu
n ni bn cm thy mnh tm ht cch li cho
ngi kia, kch ngi kia bng li hay khng bng li.
Trong giai on ny, bn bt u cm thy tt c nhng
g ngi kia lm u chc tc bn, quy nhiu bn.
y khng ch xy ra s xa cch v th cht na. Nu s
t chi tip tc v bt au kh, chng ta chuyn
sang...
GIAI ON 4: DN NN

Khi qu mt v phi i ph vi s tc gin giai

on t chi, chng ta c lm gim bt ni au ca
mnh bng cch lm t cng cm xc. Nh th trnh
c cm gic au kh, nhng ng thi cng nh mt
cm gic sung sng, tha mn. y l giai on nguy
him nht ca mi quan h v y l im m nhng
ngi yu nhau tr thnh "bng mt m khng bng
lng". Khng ai thy hai ngi ny c vn g, v h
khng bao gi ci v hay nh nhau, nhng khng cn
mi quan h g c.
Phng php ch yu ngn nga 4 du hiu ny
l g? Cu tr li n gin: hy ni thng vi nhau. Bn
hy cho ngi khc bit cc nguyn tc ca mnh.
trnh gy to chuyn, hy dng cc ngn t thch hp.
Hy ni n kha cnh tch cc, v d, thay v ni "Anh
khng th chu ni hnh ng ca em", bn hy ni,
"Anh thch em lm th ny hn". Bn hy tp ct t
nhng thi quen c trnh nhng tranh lun khi m
bn thm ch khng cn nh l chuyn g na, m ch
bit rng bn cn thng bng mi gi.
4. Hy lm cho mi quan h ca bn tr thnh mt
u tin cao nht trong cuc i bn;
Bng khng, n s phi nhng ch cho nhng
chuyn khc cp bch hn xy ra trong ngy. Dn d,
cm xc su xa v s say m s tan bin.
5. Mt trong nhng thi quen quan trng nht gip

bo v lu di cc mi quan h ca chng ta l tp
trung mi ngy lm cho n kh hn ln.
Thay v tp trung n nhng g c th xy ra
nu mi quan h ny chm dt. Chng ta cn nh, khi
chng ta tp trung vo iu g, chng ta s cm nghim
iu y. Nu chng ta lun lun tp trung vo chuyn s
mi quan h ca chng ta v, chng ta s bt u
mt cch v thc lm nhng iu gy hi cho mi quan
h nhm rt lui khi mi quan h trc khi chng ta
gp rc ri v au kh thc s.
6. Mi ngy, hy lin tng n nhng iu bn cm
thy yu thch ni con ngi m bn c quan h. Hy
tng cng cm gic gn b ca bn vi ngi y v
si m tnh cm thn mt v s hp dn ca ngi y.
Hy cm thy hnh din v c chia s cuc i vi
ngi y. Hy tm v to ra nhng giy pht c bit
lm cho mi quan h ca bn tr thnh mt mu mc mt huyn thoi!
"Con tim trn y c ch cho mi th,
Con tim trng rng khng c ch cho mt th g."
-ANTONIO PORCHIA

Chng 22: S MNH TI CHNH: PHNG PHP

N GIN LM RA CA CI
Ngy Bn
* Mc tiu ca bn:
Kim sot tng lai ti chnh ca bn bng cch hc
nhng yu t c bn ca vic thit lp ca ci.
Tin! l mt trong nhng vn gy cm xc
nhiu nht trong i ngi ta. Nhiu ngi sn sng t
b nhiu iu qu gi gp bi c c thm nhiu
tin. H c gng qu mc kh nng trc kia ca mnh,
ly i thi gian dnh cho gia nh v bn b, hoc thm
ch ph hoi sc kho ca mnh. Tin l mt ngun gc
mnh lit to ra au kh cng nh vui sng trong x
hi chng ta. Lm khi tin c dng lm thuc o
phm cht i sng con ngi, m rng h ngn cch
gia nhng ngi c ca v nhng ngi khng c.
Mt s ngi c gng i ph vi vn tin bc
bng cch coi n khng quan trng, nhng sc p ti
chnh l iu nh hng ti mi ngi chng ta hng
ngy. c bit i vi nhng ngi ln tui, thiu tin
thng c coi nh thiu nhng ngun lc ch yu
quan trng. Vi mt s ngi, tin bc l ci g b
nhim. Vi mt s khc, tin l ngun gc ca dc vng,
kiu ngo, ganh t v thm ch s khinh b. Thc ra tin
l g vy? Phi chng n l ngi lm cho cc gic m
ca con ngi thnh hin thc, hay n l ngun gc ca

mi ti c? N l dng c hay v kh? L ngun ca t

do, quyn lc, an ton? Hay n ch l mt phng tin
cho mt mc ch?
Trn l thuyt, c bn v ti u hiu tin bc nh
mt phng tin trao i. N cho php chng ta n
gin ha qui trnh sng to, chuyn i v chia s gi tr
trong x hi. N l mt tin nghi m chng ta cng
nhau to ra gip chng ta c s t do chuyn ha
trong cng vic m khng cn lo ngi vic ngi khc c
coi cng vic ca chng ta c gi tr trao i hay khng.
Chng ta quen gn lin nhng au kh trong i
sng chng ta vo vic thiu tin: lo u, tht vng, s
hi, thiu n nh, tc gin, nhc nh, cng thng v
nhiu th au kh khc. Bn c th ngh n i sng
ca mt quc gia no, t chc no, hay c nhn no m
khng gp nhng cng thng v tin bc khng?
Nhiu ngi lm tng rng mi kh khn trong i
h s tan bin nu h c tin. Khng g sai lc bng.
t n vic kim ra tht nhiu tin t khi lm cho ngi ta
t do. Nhng ng thi cng l iu ng ngn nu bn
cho rng c nhiu tin v lm ch nn ti chnh ca
mnh khng em li cho bn nhiu c hi pht trin,
chia s v sng to nhng gi tr cho mnh v cho ngi
khc.
Vy ti sao nhiu ngi khng t c s sung tc
v ti chnh trong x hi hm nay? Trn th gii hm

nay, c nhng ngi ch cn c mt tng nh b v

chic my tnh h lm th trong nh xe ca h m
lm giu n hng trn triu la! Cng c nhng
ngi c nhng kh nng khng th tin ni bit cch
lm ra v s ca ci v duy tr c n. Vy th ci g
cn tr chng ta khng lm ra c ca ci?
Khi ti i tm nhng b quyt lm ra ca ci bn
vng, ti thy r mt iu; lm ra ca ci l chuyn n
gin. Th nhng nhiu ngi khng bao gi lm ra ca
ci bi v h c nhng l hng trong nn mng ti chnh
ca h. l nhng xung t v gi tr v nim tin,
cng nh nhng k hoch km ci khin hu nh lun
lun bo m s tht bi v ti chnh. Chng ny s
khng cung cp cho bn tt c nhng g bn cn bit
lm ch ton th i sng ti chnh ca bn. Mt
chng sch khng ti no ni ht c! Nhng chng
ny mun cng hin cho bn mt t yu t cn bn m
bn c th s dng kim sot ngay lnh vc ht sc
quan trng ny trong i sng.
Chng ta bt u bng cch nh n sc mnh m
nim tin ca chng ta phi c kim sot hnh vi ca
mnh. L do ph bin nht ct ngha ti sao nhiu ngi
khng thnh cng v ti chnh, l h c nhng lin
tng ln ln v vic cn phi lm g c nhiu tin,
cng nh v ngha ca vic c tin bc d tha, ngha
l tin bc vt qu nhu cu cuc sng hng ngy ca

h. Nh bn hc chng 5, tr c chng ta ch bit

phi lm g khi n c tng r rt cn phi trnh g v
cn phi i n u. i vi tin bc, chng ta c nhng
kt qu ln ln. Chng ta t nh rng tin s cho chng
ta t do, c c hi cng hin cho nhng ngi chng ta
yu, c hi lm tt c nhng g chng ta m c, c hi
c thi gian th th. Nhng ng thi chng ta li c th
tin rng tch ly c nhiu tin, chng ta phi lm
vic vt v hn nhiu, phi dnh qu nhiu thi gi n
ni c th chng ta qu gi c th hng th.
Hoc chng ta c th tin rng nu chng ta c tin bc
tha thi, chng ta s khng l con ngi o c,
chng ta s b ch trch, hoc c th b ngi khc
lng gt cp mt. Vy th c gng lm ra nhiu
tin lm g?
Nhng lin tng tiu cc ny khng ch gii hn ni
chng ta. Mt s ngi cm thy k i vi nhng ai
thnh cng v ti chnh v thng ngh rng nu ai lm
ra qu nhiu tin, chc hn h phi lm mt iu g
ginh git vi nhng ngi khc. Th l h c lin
tng i khi rng, " C qu nhiu tin l iu xu".
Lin tng ny c th lm bn i n kt lun rng lm
giu s lm bn thnh ngi xu. Bng cch k s
giu sang ca ngi khc, chng ta d kch ng mnh
xa trnh chnh s y v ca ci m mnh cn v
ao c cho i sng.

L do ph bin th hai khin nhiu ngi khng bao

gi lm ch c tin bc l v h ngh vic ny qu
phc tp. H cn c mt "chuyn gia" gip x l vn
ny cho h. Tuy s hng dn ca chuyn gia trong vn
ny l iu qu bu, nhng tt c chng ta phi hc
tp hiu r nhng hu qu ca cc quyt nh ti
chnh ca mnh. Nu bn ch bit nh v vo mt ai
khc, th d h c ti gii n u, bn cng s lun
lun li cho h v bt c iu g xy ra. Nhng nu
bn t gnh ly trch nhim hiu bit nn ti chnh ca
mnh, bn c th bt u iu khin s mnh ca mnh.
L do ln th ba khin nhiu ngi khng thnh cng
v ti chnh l quan nim v s khan him. Nhiu ngi
tin rng chng ta sng trong mt th gii m ci g cng
gii hn; thc ra l cn bit bao nhiu t trng, bit
bao nhiu du la, bit bao cn nh cht lng, bit
bao c hi, bit bao thi gian. Vi no trng tin s
khan him, th nu bn mun thng, mt ai khc phi
thua. l tr chi c tng s zero.
Thc t cho thy quan nim khan him ca ci l
mt quan nim ngn cn vic lm ra ca ci. Mt ngi
bn thn ca ti, nh kinh t hc Paul Pilzer, a ra mt
l thuyt kinh t rt ni ting gi l l thuyt ha kim.
Theo anh, ca ci thc s l do kh nng p dng l
thuyt "ha kinh kinh t", l kh nng tn dng mt
iu g rt t gi tr v bin i thnh mt iu g c gi

tr to ln hn nhiu. Thi trung c, nhng ngi thc

hnh thut ha kim c gng ha ch thnh vng. H
tht bi. Nhng nh c gng ny ca h, h t
nn mng cho khoa ha hc ngy nay. Nhng ngi
giu c ngy nay thc s l nhng ngi ha kim hin
i. H hc cch bin i nhng g tm thng thnh
nhng g qu gi v t c nhng phn thng
kinh t nh s bin i ny. Mi ca ci u bt u t
khi c!
Thut ha kim hin i l ngun gc ca nhng
thnh cng kinh t cho nhng ngi giu nht th gii
hin nay, nh Bill Gates, Ross Pero, Sam Walton hay
Steven Jobs. Tt c nhng ngi ny u tm cch
li dng nhng vt c gi tr tim n- tng, thng
tin, h thng -v t chc chng sao cho nhiu ngi hn
c th s dng chng. V khi h tng thm gi tr ny,
h bt u to dng nhng vng quc kinh t khng
l.
Chng ta lc qua 5 bi hc c bn to dng ca
ci lu di. Sau chng ta s hnh ng ngay bt
u kim sot s mnh ti chnh ca mnh.
1. CHA KHA TH NHT L KH NNG LUN KIM
C THU NHP NHIU HN TRC, KH NNG TO
RA CA CI.
Ti xin t cho bn mt cu hi n gin. Bn c th
kim c gp i s tin bn ang kim c by gi

vi cng mt lng thi gian khng? Bn c th kim

c gp ba khng? Gp 10? gp mt trm? Dt khot
l c- nu bn bit cch lm cho mnh c gi tr
hn 100 ln cho cng ty ca bn hay cho ngi thn ca
bn.
B quyt ca s giu sang l tng thm gi tr ca
mnh. Nu bn c nhiu ti hn, nhiu nng khiu hn,
nhiu thng minh hn, nhiu kin thc hn, kh nng
lm nhng ci m t ngi bit lm, bn c th kim
c nhiu tin hn l bn ngh.
Mt cch quan trng nht v hiu qu nht tng
thu nhp ca bn, l tm ra phng php lun
lun tng thm gi tr thc cho i sng con ngi. Ti
sao nhng nh doanh nghip thnh cng ln trn th
gii t c nhiu ca ci nh th trong x hi chng
ta? Chnh l v h tng thm nhiu gi tr hn hu ht
nhng ngi khc quanh h. C hai ch li ln m cc
nh doanh nghip ny to ra. Th nht, h tng thm
gi tr cho khch hng bng cch tng cht lng i
sng ca khch hng qua vic s dng sn phm ca
h. Mc ch thc s ca mt cng ty khng phi ch l
thm li nhun, m l to ra nhng sn phm v dch
v gip gia tng cht lng i sng ca mi khch
hng m h phc v.
Li ch th hai m nhng nh doanh nghip mang li
l, trong khi to ra sn phm, h to ra vic lm. V c

vic lm, cc con ci ca cng nhn c th c i hc

y , hc ln cao tr thnh nhng bc s, lut s,
gio s, nhng nh hot ng x hi v tng thm gi
tr cho ton x hi. Khi Ross perot c hi v b quyt
lm giu ca mnh, ng ni, "iu ti lm c cho t
nc ny l to ra cng n vic lm. Ti kh gii v vic
ny v Cha bit rng chng ta cn n chng". Ta
cng cng hin c nhiu gi tr, ta cng kim c
nhiu tin hn nu ta ch tm lm vic .
Ln sng phn phi ca tng lai
Mt trong nhng cch mnh nht tng gi tr
trong thp nin 90 tr i l hiu rng trong x hi hm
nay, ca ci c to ra nh vic phn phi. Cc sn
phm v dch v thay i lin tc, nhng nhng ai bit
tm ra cch lm ra gi tr to ln v cung cp cho s
lng ln khch hng s pht t. y l b quyt
thnh cng ca ngi giu nht nc M, Sam Walton.
ng tr nn giu c nh sng to ra mt h thng
phn phi. Ross Perot cng lm chuyn vi ngnh
thng tin EDS. nu bn bit ngh ra cch s dng
nhng g c sn gi tr ln v phn phi cho dn chng,
hay phn phi vi gi thp, l bn tm ra mt cch
na tng thm gi tr. Tng gi tr khng ch l to ra
sn phm, m l tm ra mt cch bo m ngi ta
gia tng cht lng ca i sng.
ng nhin xt k ra, bn v ti u hiu ti sao

ngi ta khng thnh cng v ti chnh. L do l h c

nhng nim tin hn hp. Nhng quan trng hn na,
hu ht ngi ta c nim tin c hu l mun n nhn
m khng phi b ra ci g. V d, nhiu ngi mun
tng thu nhp mi nm mt nhiu hn, bt k l h c
tng phn ng gp cho cng ty ca mnh hay khng.
Vic tng thu nhp phi gn lin vi tng gi tr v
chng ta c th d dng tng gi tr ca mnh nu chng
ta chu kh hc hi v gia tng kh nng ca mnh.
Vi cc cng ty cng th. Paul Pilzer ni, lao ng l
vn. Nu mt ngi c thu nhp hng nm l 50 ngn
la v c th to ra 500 ngn la gi tr, th ti sao
khng nhn ngi ny v u t gia tng ti nng,
hiu bit, thi v trnh ca h, h c th tng
thm 1 triu la khng phi l mt ti sn qu bu lm
sao? Khng c s u t no tt hn l s u t ca
cng ty cho vic o to v pht trin nhn vin ca
chnh cng ty.
"Ca ci l sn phm cakh nng t duy ca con
ngi"
-ANY RAND
2.CHA KHA TH HAI L DUY TR CA CI
Sau khi bn c mt chin lc hiu qu tch ly
tin ca, kim c mt lng tin ln, bn s duy
tr n th no? tri vi suy ngh ca nhiu ngi, bn
khng th khng duy tr ca ci bng cch ch vic tip

tc kim tin. Chng ta tng nghe ni v nhng ngi

ni ting tch ly c mt ti sn khng l ri b
mt trng tay trong chc lt, v d nhng ngi sao in
kinh nh ti nng to c mt ti sn ln nhng
to ra mt np sng lm tiu tn ti sn y khi thu nhp
ca h thay i. Khi thu nhp sa st, h thng c
nhng i hi to ln m h khng p ng ni, th l h
mt trng tay.
Ch c mt cch duy tr ti sn ca mnh, mt
cch n gin thi: tiu t hn s tin bn kim c v
em phn thng d vo u t. R rng nguyn tc ny
khng hp dn my, nhng n l cch duy nht bo
m duy tr lu di ti sn ca bn. Tuy nhin, iu
chng ta lun ly lm l l ngi ta d kim c nhiu
tin bao nhiu i na, h hnh nh lun tm cch tiu
s tin . Ngay c nhng ngi thuc loi kim ra tin
nhiu nht cng thng ri vo cnh "ph sn". Ti
sao? V h lm mi quyt nh kinh t ca mnh da trn
tiu chun ngn hn ch khng di hn. H khng c
mt k hoch chi tiu r rt, cng khng c mt k
hoch u t. H i vo con ng tuc dc.
Cch duy nht to dng ca ci l rt ra mt t l
phn trm s thu nhp ca mnh v em u t trc
cho mi nm. Tht ra nhiu ngi bit iu ny, nhng
t ngi p dng v v th c t ngi tr nn giu.
Phng php tt nht bo v bn duy tr c ca

ci ca mnh l dnh ring 10% s tin mnh kim c

u t ngay c trc khi bn nhn c s tin y.
duy tr ca ci, bn phi kim sot vic chi tiu ca
mnh. Nhng ng khai trin mt ngn sch; hy khai
trin mt k hoch chi tiu. Hy t ra thng minh: chi
tiu t hn l s tin bn kim c v bn s duy tr
c ca ci ca mnh.
3. CHA KHA TH BA L TNG THM CA CI
Lm th no? Bn hy thm mt yu t n s
nhng hiu qu na vo phng trnh m ti va ct
ngha: Bn phi chi tiu t hn bn kim c, u t s
thng d v ti u t s tin li pht sinh.
Nhiu ngi nghe ni v s gia tng ly tin ca tin
li, nhng rt t ngi hiu n. Tin li pht sinh gip
bn s dng s tin sinh li tip theo thay cho
bn. Nhng ngi thnh cng v ti chnh l nhng
ngi dnh ra mt t l phn trm s tin ca h, u
t n v tip tc ti u t s tin li cho ti khi n to
ra mt ngun thu nhp kh ln cung cp nhng nhu
cu ca h m h khng lm li.
Nhng phi u t th no v vo ci g? Khng c
cu tr li n s cho cu hi ny. Trc tin bn phi
quyt nh mc tiu ti chnh ca bn l g. Bn mun
t ti iu g v trong thi gian no? u l nhng ri
ro c th chp nhn, s ri ro khng gy nhiu rc ri
cho bn? Nu khng hiu r bn mun g, cn g v

nhng mi quan tm ca bn v nhng iu c th xy

ra, th bn s khng r c phi u t vo ci g. iu
quan trng nht trong i sng ti chnh ca bn l
quyt nh hiu r nhng loi u t khc nhau v
nhng ri ro cng nh li tc c th c ca nhng loi
u t . Cc nh t vn kinh t s gip bn hiu r
nhng loi u t khc nhau cng vi nhng li tc v
ri ro c th c. Bn cng c th c cc sch ca cc
tc gi chuyn mn v vn ny. Nhng iu quan
trng l bn hiu r v quyt nh chu trch nhim v
nhng k hoch ti chnh ca chnh mnh.
4. CHA KHA TH T L BO V CA CI CA BN
Nhiu ngi khi c nhiu ca ci li vn cm thy
bt n nh nh trc v thm ch hn trc khi h c
ca ci. Ngi ta thng cm thy t an ton hn khi h
ngh h s c nhiu ca ci hn mt. Ti sao? V h
bit l bt c lc no cng c th c ngi kin tng h
mt cch v c hay v l v hu qu l bn b mt ca
ci.
V d, mt chuyn xy ra c bo the Wall
Street Journal thut li. Mt ngi n ng li xe trong
lc say ru, cm vo khu sng gh bn cnh
v v khu sng b cp c git cht ng ta. V
ng, thay v nhn nhn li ca chng mnh l trong tnh
trng say ru, kin hng ch to khu sng l
khng c b phn an ton cho ngi say ru, b i

hng bi thng 4 triu la v b thng kin!

Mt s ng nhn ph bin l mun bo v ti sn,
ngi ta phi kn o v di tr. Thc ra thnh tht vn
l chnh sch tt nht. Bn khng cn che giu ti sn,
m ch cn bo v n. Nu hm nay bn cha thy nhu
cu ny bao nhiu, th mt ngy kia bn s thy khi bn
tch ly c nhiu ca ci.
5. CHA KHA TH NM L HNG CA CI MNH
LM RA
Nhiu ngi c tht nhiu ca ci nhng vn khng
cm thy hnh phc; h cm thy trng rng. L do l
h cha hiu c rng tin bc khng phi l mc ch
m ch l phng tin. Bn v ti phi bo m mnh
tm ra cch chia s vi ngi khc nhng li ch m
tin ca mang li cho chng ta, bng khng, tin bc
chng c gi tr g. Khi bn khm ph ra cch cng
hin cn xng vi thu nhp ca bn, bn s cm nhn
c nhng nim vui to ln ca cuc i.
Bn hy nh ti sc mnh v gi tr ca vic b th.
Ti c th k cho bn v bc ngot trong quan nim
ti chnh ca ti vo ngy ti cho mt ngi hn 20
la trong lc ti tht s khng c 20 la cho.
Hm y, ti thy thoi mi v cng v nguyn ch nhng
cm gic y gip ti lm vic tt hn v kim c
nhiu tin hn. Nhiu ngi s ni, "i bao gi c tin
ti s b th". Nhng bn th ngh coi, cho mi xu khi

bn c 1 la th kh hn, hay cho 100 ngn la khi

bn c 1 triu th kh hn? Cu tr li r rng, phi
khng bn? Ti khng ng bn phi dnh 10 % cho
ngi khc, nhng bn cn c quyt tm lun lun dnh
ra mt phn t l s tin bn kim c v cho i mt
phn bn kim c, n s to ra cho u c ca bn
tng l bn lun lun c ri. Bn s khng cm thy
tng thiu v cch tin tng ny s thay i i bn.
Ti xin kt thc chng ny bng cu ni n gin
vi bn: thay i cc li tin tng ca bn v lm ch ti
chnh ca bn c th l mt kinh nghim lm hi lng
bn trong vic pht trin con ngi mnh. Bn hy quyt
tm bc vo con ng ny ngay by gi.

Chng 23: SNG TRUNG THC: QUI LUT C X

CA BN
Ngy nm
* Mc tiu ca bn:
Ta c th c nhng gi tr ln, nhng qui lut ln
bnh vc nhng gi tr y, bit t ng nhng cu hi
cho mnh, nhng li khng sng nhng gi tr ca mnh
trong thc t khng? Nu bn thnh tht vi chnh mnh,
bn bit cu tr li l c. Mi ngi chng ta lc ny hay
lc khc vn cho cc hon cnh chi phi mnh, thay v
chng ta phi kim sot cc trng thi v quyt nh ca
mnh v ngha ca cc hon cnh. Chng ta cn c
mt cch r nt m bo mnh trung thc sng cc
gi tr mnh chn v cn c cch nh gi xem
chng ta c thc s t nhng gi tr trong cuc
sng hng ngy khng.
Ngi thanh nin y thnh t mt cch xut sc
khi mi 27 tui i. Anh rt thng minh, c nhiu v
cm thy mnh c th lay chuyn c th gii. Nhng
mt hm anh nhn ra iu ny: anh khng c hnh
phc bao nhiu! Nhiu ngi ght anh ta v v knh kiu
v hng hch ca anh ta. Anh cm thy mnh khng cn
lm ch ca i mnh, cng khng lm ch c s
phn ca mnh.
Anh quyt nh s lm ch i mnh bng cch ra
nhng chun mc cao hn cho mnh, khai trin mt

chin lc t nhng chun mc v to ra mt h

thng o lng nhng kt qu anh t c mi
ngy. Anh bt u chn ra 12 "c tnh" - 12 trng thi
m anh mun cm nghim hng ngy - lm cho i
sng mnh i ng hng mnh mun. Ri anh ly cun
nht k vit ra 12 trng thi , bn cnh danh sch
anh v nhng vung dnh cho mi ngy trong thng.
"Mi ln ti vi phm mt c tnh no, ti s t mt
chm en vo vung bn cnh c tnh . Mc tiu
ti nhm ti l s khng c mt chm en no trn
danh sch. Lc ti s bit l mnh thc s sng vi
cc c tnh y."
Anh rt t ho v tng ny v anh em ra
khoe vi mt anh bn. Bn anh ni, "Tuyt vi! Ch c
iu ti ngh anh nn thm c tnh khim tn vo danh
sch cc c tnh ca anh". V Benjamin Franklin ci
ln ri thm c tnh th 13 vo danh sch ca mnh.
Ti nh c c cu chuyn ny trong cun tiu
s Ben Franklin trong lc ti ang bn bu vi cng vic
ti mt phng khch sn Milwaukee. Mi trc , ti
c tng v cc gi tr v bc thang ca chng v
ti lm ra mt dah sch m ti ngh l gi tr ln cho
chnh mnh v ti ngh ti s tha mn khi sng nhng
gi tr y. Nhng khi ti suy ngh v danh sch cc c
tnh ca Ben Franklin, ti t hi, "c ri, my ly
tnh yu lm mt gi tr, nhng ngay by gi my c yu

thng khng? Cng hin l mt gi tr ln ca my,

nhng ngay lc ny my c cng hin khng?" V cu
tr li l khng.
Ti c gi tr ln, nhng ti khng o lng xem
mnh c thc s sng nhng gi tr y tng giy tng
pht khng. ti bit mnh c lng thng ngi, nhng
khi nhn li, ti nhn ra c nhiu lc ti khng bit
thng ngi!
Ti ngi xung v t hi, "Ti s c trng thi no
nu ti tha mn nht? Ti mun c trng thi no mi
ngy, bt k iu g xy ra?" Bt k mi trng no, bt
k kh khn no chung quanh ti, ti s gi nhng trng
thi ny t nht l mt ln mi ngy!" Nhng trng thi
ti quyt tm gi l thn thin, vui v, yu thng, ci
m, mnh m, phn khch, say m v khi hi. Mt s
nhng trng thi ny c trong nhng gi tr ca ti, mt
s khng c. Nhng ti bit rng nu thc s sng
nhng trng thi ny mi ngy, ti s lin tc sng cc
gi tr ca mnh. V bn c th tng tng ra y l
mt cng vic kh hp dn.
Ti quyt nh sng theo nhng trng thi m
ti gi l Qui lut Sng ca mnh. Ti cng c cm gic
tha mn v bit rng khi sng nhng trng thi ny sng trung thc vi chnh mnh - ti thc hin ng cc
gi tr ca mnh trong lc .
"Hy em tn ch ca bn vo hnh ng".

-RALPH WALDO EMRSON

C rt nhiu Qui Lut Sng bn noi theo. Bn ngh
g v qui lut sng ca Mi Gii Rn? Hay li th ca
Hng o Sinh? Hay Tn Ch ca Hi Nhng Ngi Lc
Quan?
Bn c th son ra Qui Lut Sng ca ring mnh
bng cch da theo nhng Qui Lut c sn...
Khi Jonh Wooden, hun luyn vin bng r ni ting
ca UCLA, tt nghip tiu hc nm 12 tui, cha ca cu
cho cu mt tn ch by im. Jonh ni rng tn ch ny
gy mt trong nhng nh hng ln nht cho c
cuc i v s nghip ca ng. Tn ch ny ng vn
nm gi tng ngy trong cuc sng:
TN CH BY IM CA JONH WOODEN: "TH HIN
BN THN CCH TT NHT"
1. Hy trung thc vi chnh mnh.
2. Hy bin mi ngy thnh kit tc ca mnh.
3. Hy gip ngi khc.
4. hy say m c sch tt.
5. Hy lm cho tnh bn tr thnh mt ngh thut.
6. Hy d phng cho nhng ngy kh khn.
7. hy cu xin n soi dn v t n v nhng phc
lnh con nhn c mi ngy.
TN CH CA HI NHNG NGI LC QUAN
Ti xin ha...
* Sng mnh m khng mt iu g c th lm

xo ng bnh an ca tm hn.
* Ni v sc kho, hnh phc, sung tc vi mi
ngi ti gp.
* Lm cho mi bn b ti cm thy h c nhng gi
tr.
* Nhn kha cnh tt p ca s vt v lm cho nim
lc quan ca ti thnh hin thc.
* Ch ngh n iu tt nht, hnh ng cho iu tt
nht v mong i iu tt nht.
* Vui v s thnh cng ca ngi khc nh ca chnh
mnh.
* Qun i nhng li lm ca qu kh v ch tm ti
nhng thnh qu ca tng lai.
* Gi dng v ti ci v bit mm ci khi gp bt
c ai.
* Dnh tht nhiu thi gi tu dng bn thn, nh
th bn s khng cn thi gi ph bnh ngi khc. *
Ht sc lng khng y ny, ht sc thanh cao
khng gin d, ht sc mnh m khng s hi v ht
sc vui v khng cm thy bi ri.

Chng 24: LM CH THI GI V I SNG CA

BN
Ngy Su
* Mc tiu ca bn:
Hc cch dng thi gi cho ch li thay v cho thi
gi iu khin mc tha mn v cng thng ca bn.
Nu c khi no bn cm thy cng thng - ai m li
khng? - l do rt c th l ch v bn cm thy khng c
thi gi lm nhng iu bn mun mc cht
lng bn i hi ni mnh. V d bn c th cm thy
s tht vng ny v bn ch tp trung vo nhng i hi
ca lc : nhng yu cu hin ti, nhng thch thc
hin ti, nhng bin c hin ti. Trong tnh trng cng
thng v qu ti ny, hiu nng ca bn b gim st rt
nhanh. Gii php cho vn ny n gin thi: kim
sot khung thi gian bn ang tp trung vo. Nu lc
hin ti bn ang cng thng, bn hy tp trung vo
tng lai v vo vic hon thnh hay gii quyt thnh
cng nhim v trc mt bn. Tiu im tp trung mi
ny s lp tc thay i tm trng ca bn v cho bn
nhng ngun lc cn thit bn gii quyt nhng kh
khn ca hin ti.
Tnh trng cng thng thng l cm gic b "b tc"
trong mt khung thi gian nht nh no . V d nh
trng hp mt ngi lun lun ngh n tng lai ca
mnh theo nhng cch bi quan. Bn c th gip ngi

ny hng tiu im tp trung ca h sang nhng g h

c th kim sot trong hin ti. Hoc c nhng ngi khi
phi m nhn mt thch no, thng ch tp trung
suy ngh v nhng tht bi trong qu kh ca h. V h
sng trong qu kh, nn mi cng thng ca h gia
tng. Nu bit chuyn i sang hin ti, hoc d kin
trc tng lai, h c th thay i tnh trng cm xc
ca h ngay. V vy, cc cm xc ca chng ta chu nh
hng mnh bi khung thi gian m chng ta ang hot
ng trong hin ti.
Chng ta thng hay qun rng thi gian l mt sn
phm ca tr khn, n hon ton c tnh tng i v
kinh nghim ca chng ta v thi gian hu nh hon
ton l kt qu ca s tp trung tm tr ca chng ta. V
d, lm sao bit thi gian l di hay ngn? N hon ton
ty thuc hon cnh, phi khng? ng xp hng hn
10 pht c th coi nh di ng ng c th k, ang
khi ngi ni chuyn tm tnh vi ngi yu mt gi sao
m qua mau th! Mt ngy trong t di hn c ngn
nm t do ngoi.
Cc nim tin ca chng ta cng phn nh quan nim
ca mnh v thi gian. Vi mt s ngi, bt k trong
hon cnh no, 20 pht c coi lu nh c i. Vi
nhng ngi khc, mt th k mi c gi l thi gian
di. Chnh v th nhng loi ngi ny i ng khc
nhau, ni nng khc nhau, nhn cc mc tiu khc nhau

v nu h phi dng chung mt khung thi gian nh

nhau, bn th tng tng h s b cng thng n th
no!
Trong bi luyn tp hm nay, chng ta s tm tt v
p dng ba li khuyn" tit kim thi gi".
Bc th nht
KH NNG O NGC THI GI
Sau khi lm ch c kh nng thay i khung
thi gian bng cch thay i im tp trung, bn sn
sng chuyn sang kh nng ln th hai trong vic
lm ch thi gi, l kh nng o ngc thi gi
mt pht tng nh mt gi, hay mt gi tng nh
mt pht. Bn c nhn ra rng khi u c bn qu chm
ngp trong iu g, bn qun mt thi gian khng? Ti
Sao? V bn khng cn tp trung vo thi gian na. Bn
khng m thi gian na. Bn ang tp trung vo mt
iu g th v v v th thi gian tri qua rt nhanh. Bn
hy nh mnh phi nm quyn iu khin. Hy iu
khin tiu im ca bn v thc chn cch o thi
gian ca mnh. Nu bn thng xuyn kim tra ng h,
thi gian xem nh b chm nh sn. y cng th, kinh
nghim thi gian ca bn c iu khin bi tiu im
ch ca bn. Bn nh ngha cch dng thi gian ca
mnh th no? Bn ang s dng thi gi, phung ph thi
gi, hay git thi gi? Ngi ta thng ni rng"git thi
gi khng phi l git m l t st".

Bc th hai
LM IU QUAN TRNG
Mt s phn bit c l quan trng nht, l phn
bit r s cp bch v s quan trng ca vic kim sot
cc quyt nh ca bn lin quan ti vic bn s dng
thi gi v v th lin quan ti mc tha mn ca
bn. Ti mun ni g? Ti xin hi bn cu ny: C khi
no bn lm vic tri cht, hon thnh y nhng
"vic phi lm" trong danh sch, nhng vo cui ngy
bn vn cm thy khng tha mn khng? L do l bn
lm tt c nhng g cp bch v i hi bn ch
trong lc , nhng bn qun lm nhng g quan trng,
nhng g s c nh hng ln v lu v di. Ngc li
bn c bao gi gp nhng ngy m bn ch lm xong
mt t vic thi nhng n cui ngy li cm thy ngy
hm c gi tr khng? l nhng ngy m bn
tp trug vo nhng iu quan trng thay v vo nhng g
cp bch i hi bn ch .
S cp bch hnh nh iu khin cuc sng chng ta.
Chung in thoi reo trong lc chng ta ang bn mt
vic quan trng, th nhng chng ta "phi" nhc in
thoi ln. L ra chng ta mt dp may th sao? y l
mt v d in hnh v vic b ci quan trng lm ci
cp bch. Hoc chng ta mua mt cun sch m chng
ta ngh s c nh hng rt ln cho cuc i chng ta,
nhng chng ta chn ch cha c v cn phi dnh thi

gi c th, hay chy ngoi ng, hay xem tin tc

trn TV. Cch duy nht lm ch thc s thi gi ca
bn l t chc thi biu hng ngy ca bn th no
c th s dng phn ln thi gi vo vic lm cc iu
quan trng hn l cc vic cp bch.
Bc th ba
TIT KIM THI GI
Cch hiu qu nht tit kim thi gi l hc hi
kinh nghim ca ngi khc. Chng ta s khng bao gi
thc s lm ch c thi gi nu chin lc ch yu
ca chng ta v hc hi v iu khin th gii ch da
trn phng php m mm th v sai. Hc kinh nghim
ca nhng ngi thnh cng s c th gip chng ta
tit kim c bit bao nm tri vt v. Chnh v th m
ti c sch mt cch ngu nghin, thng xuyn d
cc kha hc v nghe cc bng t. Ti lun lun coi cc
kinh nghim ny l mt nhu cu, ch khng phi nhng
th ph thuc v chng cng hin cho ti kinh
nghim ca nhiu nm cng nh s thnh cng t .
Ti khuyn bn nn hc hi kinh nghim ca ngi khc
thng xuyn ti a v s dng nhng g bn hc.
"Chng ta lun c thi gi;
Ch cn chng ta s dng thi gi cho ng".
-JOHANN WOLFGANG VON GOETHE

Chng 25: NGH NGI V GII TR: NGAY C

MT NGY!
THNG CNG NGHI
Ngy by
* Mc tiu ca bn:
t mc qun bnh.
Bn lm vic vt v v bn hot ng ht sc.
Hy dnh mt ngy gii tr! Hy thoi mi, hy si
ni, hy lm iu g gip bn ra khi chnh mnh. iu g
c th to s phn khch nht cho bn?
"Thnh nhn qun t l ngi khng nh mt tm
hn tr th ca mnh".
-MNH T
PHN BN: BI HC V VN MNH

Chng 26: THCH TT NH: SC LC CON

NGI C TH I N U
"Mt tia la nh lm bng ln mt ngn la gh
gm".
-DANTE
Qu nhiu ngi cm thy mnh bt lc v v ngha
trc cc vn x hi v cc bin c xy ra trn th
gii, v h ngh rng cho d h c lm mi iu chnh
ng trong cuc sng c nhn ca h, th s an ton
ca h vn l thuc hnh ng ca nhng ngi khc.
H cm thy s hi trc s trn lan ca nhng bng
nhm hiu chin v ti phm bo lc, hoang mang v s
bt lc hon ton ca chnh quyn, au bun v nn v
gia c v m ch v lo lng v tnh trng nng ln ca
tri t cng nh v nguy c nhiu loi b tuyt chng
trn hnh tinh chng ta. l nhng con ngi mang
tm trng bi quan. "Cho d ti c sng i sng c nhn
v gia nh ca ti t t, th cng c ch g? Ch cn mt
k nm quyn in r n mt chic nt thi th c th
gii ny s b tiu tan!".
Loi h thng nim tin ny to nn cm gic bt lc
khng th kim sot v to thay i bt k mc
ng k no v tt nhin dn ti tnh trng v vng tiu
biu qua cu ni, "Vy th c gng m lm gi?".
Khng c g lm qu qut kh nng hnh ng ca
con ngi hn tnh trng v vng ny. l tr ngi

hng u ngn cn chng ta thay i i sng hay c

hnh ng gip ngi khc thay i i sng. T u
sch n gi, chng ta khng ngng khng nh
thng ip ny: Chng ta ngay lc ny c sc mnh
iu khin cch suy ngh, cch cm nhn v vic lm
ca chng ta. Chnh nhng quyt nh v hnh ng
hng ngy ca tng ngi chng ta s thc s to nn
nhng thay i, nu mi c nhn chng ta lnh ly trch
nhim ca mnh. c th to nn nhng thay i ton
din v su rng trong i sng c nhn chng ta cng
nh trong vn mnh chung ca th gii, chng ta cn
quyt tm khng ngng ci thin cuc sng ca c nhn
cng nh ca th gii.
Gii php cao nht
Theo bn ngh, trn bnh din quc gia v th gii,
u l yu t chung trong tt c cc vn m chng ta
phi i din hm nay? T con s mi ngy mt tng
nhanh nhng ngi khng c nh cho ti t l ti phm
ln cao, nhng thm thng ngn sch trm trng v tnh
trng suy thai ca h sinh thi, cu tr li l chnh thi
ca con ngi l nguyn nhn khi dy mi vn
v tng vn . V th, gii php cho mi vn l phi
thay i thi ca chng ta. iu ny i hi chng ta
thay i cch nh gi hay lm cc quyt nh ca mnh.
Mt v d c mc ton cu v nhng h qu di
hn ca cc quyt nh, l nn i v thiu lng

thc hin ang cp mt sinh mng hng triu con

ngi trn khp th gii. T chc Y T Th Gii
chng minh rng tri t c kh nng nui sng mi
ngi, th nhng mi ngy vn c 40,000 tr em cht
i. Ti sao? R rng chng ta c ti nguyn, nhng
c mt iu g b sai khng khip, khng ch qua cch
thc phn phi lng thc ca chng ta, m cn qua
cch thc chng ta s dng cc ti nguyn ca mnh.
Chng ta rt ra c kt lun no v iu ny? iu
ng mng l mt khi chng ta nhn ra c ci r ca
mi vn l thi ca con ngi v nhng quyt
nh ca con ngi, th chng ta bit rng chnh chng
ta l ngi c th thay i hin trng . Chng ta bit
rng, iu duy nht chng ta tuyt i lm ch c,
l th gii ni tm ca mnh- chnh chng ta quyt nh
ngha cho s vt. Bng hnh ng ca mnh, chng ta
truyn t nhng gi tr v nim tin su xa nht ca
mnh v qua nh hng rng khp ca cc phng tin
i chng, ngay c nhng hnh ng n s nht ca
chng ta cng c sc nh hng v lay chuyn mi
ngi ca mi quc gia.
Bn c th hi, "Mt ngi c th lm g thc s
bin i th gii?" Hu nh mi s! Ch duy mt iu c
th hn ch nh hng ca bn m thi, l tr tng
tng v quyt tm ca bn. Lch s th gii l mt
bng chng v nhng g xy ra do hnh ng ca

mt s nh nhng ngi bnh thng nhng c nhng

quyt tm cao bin i th gii. l nhng c nhn
lm nhng chuyn nh b nhng lm mt cch phi
thng. H quyt nh rng cn phi thay i iu g
, rng chnh h phi l ngi lm chuyn ny v h c
th lm c. Th l h tp trung ht sc lc thc hin
v kin tr cho ti khi h tm ra cch cng vic ca h
hon thnh. Nhng con ngi ny chng ta gi l nhng
anh hng.
Mi ngi chng ta bm sinh c kh nng tr
thnh anh hng, lm nhng hnh vi to bo, dng
cm v nhng c ch cao thng hu lm cho cuc sng
tt p hn cho ngi khc, cho d trc mt n i hi
s hi sinh au kh ca bn thn mnh. Kh nng lm
nhng hnh vi ng n, dm c mt lp trng v dm
thay i hin ang c sn ni bn. Cu hi t ra l: Khi
thi c n, liu bn c nh mnh l mt anh hng v
p ng mt cch v v li nng nhng ai cn n
bn khng?
Nhiu ngi ngng m m Tresa v tng rng b
sinh ra l anh hng ri. H cho rng b l mt ngi
n b tm linh siu vit v l con ngi bn cht phi
thng trong cc quyt tm v s cng hin v tha cho
ngi ngho. R rng b l ngi ph n c lng dng
cm v cm thng su sc, nhng m Teresa cng c
nhng lc nguy kch xc nh vai tr ca b nh mt

trong nhng v nhn c nhng cng hin to tt nht

trong thi i chng ta. M Tresa khng bt u
cuc i ca mnh vi cng vic cu gip ngi ngho.
Thc vy, b tri qua sut 20 nm dy d cc tr em
ca nhng gia nh giu c nht Calcutta, n .
Hng ngy b vn i qua nhng khu chut chung
quanh vng dn c kh gi ca thnh ph m b lm
vic, nhng b khng bao gi ngh n chuyn vt ra
khi tm nh hng nh b hin c ca mnh.
Mt m, khi b ang i trn ph, b nghe ting ku
cu ca mt ph n. Chnh giy pht ngi ph n ny
hp hi trong cnh tay b l lc mi mi thay i
cuc i ca M Tresa.
Nhn thy tnh trng nguy kch ca ngi n b ku
cu, M a vi ch ta n bnh vin. Nhn vin bnh
vin bo m ngi i. M bit rng ngi ph n ny s
cht nu khng c cp cu, nn M phi a ch ta
n mt bnh vin khc. y cng th, ngi ta bo
M i; ng cp x hi thp ca ngi ph n khin
ngi ta coi ch khng quan trng bng nhng bnh
nhn khc. Cui cng, m Tresa tht vng a ch v
nh mnh. Ngay m hm , ch cht an bnh trong
vng tay yu thng ca M Tresa.
"Thi im quyt nh" cuc i M Tresa im:
l giy pht m quyt nh vi mnh rng, trong kh
nng ca m s khng cn cnh ny din ra cho mt

ngi no khc na. T giy pht tr i, m

quyt nh hin trn i mnh xoa du ni kh au
quanh m v d h sng hay cht, h s sng hay cht
xng vi phm gi con ngi. M s ch thn lm mi
iu c th cho nhng ngi ny c i x t t
hn trc kia, vi tnh thng v s knh trng m mi
ngi u c quyn c hng.
Thch ca cnh v gia c
Chng ta thc rng ni mi con ngi chng ta u
c sn tia la ca c tnh anh hng ang i c qut
ln bng chy, vy chng ta phi lm cch no
i ph vi mt vn x hi khng l nh cnh v gia
c ang din ra trn khp th gii? Cha kha th nht
thay i tnh trng ny l chnh chng ta phi vn
ti mt tiu chun cao hn. Chng ta phi quyt nh
rng mnh khng th chp nhn cho c qu nhiu
ngi, n ng cng nh n b, tr con cng nh
ngi gi, b vt ra ngoi ng ph nh nhng cn b
ca x hi.
M l mt quc gia thuc hng giu nht th gii, th
m t l dn s v gia c khng phi l nh. Cc cuc
iu tra dn s khng th cho con s chnh xc c bao
nhiu ngi v gia c, v thc ra, bn cht ca cnh v
gia c l nhng con ngi lin h khng c mt a ch.
Ngi ta c tnh rng M c t l 3 triu ngi v gia
c, hay khong 1% ngi khng c nh ca phi sng

ngoi ng hay trong nhng tp lu lp sp.

Cha kha th hai i ph vi vn ny l thay
i nhng nim tin ca chng ta. Chng ta phi b thi
tin rng y l nhng vn rc ri mun thu m
cc c nhn d c mun cng chng th lm g c.
Thi lc bt tng tm ny phi c ph v bng
cch chp nhn nim tin rng mi c nhn chng ta c
th to s thay i v trong thc t, mi phong tro i
mi ln u c thc hin bi nhng c nhn c ch
dn thn.
Mt nim tin na chng ta phi thay i, l nim
tin rng s d nhng ngi v gia c sng trong hon
cnh nh th l v tt c h b "ri lon tm thn". Cc
s liu thng k cho thy ch c khong t 16 ti 22
phn trm ngi v gia c l mc mt hnh thc tm
bnh no .
Vy th u l nguyn nhn chnh ca cnh v gia
c? Ngoi nguyn do tm thn ni trn, cc l do
thng c k gm vic gi nh tng trong khi thu
nhp gim, chng nghin ru hay ma ty v i sng
gia nh tan v. Tt c nhng l do nu trn u chnh
ng. Nhng ng sau tt c nhng l do l cc h
nim tin. D sao, cng c v s ngi tri qua nhng
s tn ph ca ru v ma ty, mt ht nh ca hay
khng lm ra tin tr tin thu nh v khng bao
gi c hng mt i sng gia nh n nh- th

nhng h khng bao gi tr thnh v gia c.

S khc bit ch no? Tt c u l nhng nim
tin, nhng gi tr c bn v tnh cch ca mi ngi.
Nhiu ngi sng ngoi ng ph c th t coi mnh l
"v gia c", nhng nhng ngi khc li thy mnh ch
"tm thi khng c nh ca". V th h c tm gii php
v s tm ra c li thot tr v vi np sng truyn
thng.
to ra s bin i lu di cho c nhn ngi v
gia c, cn phi c s thay i tnh cch ca ngi .
y l con ng duy nht to s thay i lu bn
ni thi ca h.
Thch ca t nn bng nhm bo lc
Tuy rng tnh trng phm php ngi ln l mt
vn bc bch, nhng chng ta cng cn i din vn
ti phm ca thanh thiu nin. Chng ta ngh th no
v nhng v git ngi v l din ra hng ngy trong
cc thnh ph do nhng bng nhm thanh thiu nin?
Tnh cht d tn l lm ca hai bng nhm c ngun gc
t Los Angeles ri lan trn khp nc M - bng Crisps
v bng Bloods - cp i bit bao sinh mng ngi
trong thnh ph khin hu ht chng ta phi rng rn v
ht hong khng bit phi i din vi vn ny ra
sao. tuy nhin, ti ngh mt trong cc vic u tin
chng ta phi lm l tc ng cho nhng bng nhm
ny suy ngh li v nhng nguyn tc hnh ng ca h.

Cn nh rng, mi hnh ng ca chng ta u bt

ngun t nhng nim tin ct yu v nhng g chng ta
phi lm v khng c lm.
Mi y ti c c mt on trch ca mt cun
sch vit v i sng hng ngy ca nh84ng bng ti
phm. y l mt on v mt lp hc ci to. Khi
nhng hc vin (thnh vin ca bng ti phm) c hi
ti sao chng c th git mt ngi, chng c ra vanh
vch mt trng 37 l do, trong c nhng l do sau
y lm ti git mnh: Nu c ai nhn ti ra v gin chi,
nu c ai hi ti u, xin ti mt ng, nu c ai i
ng bun ci, nu c ai ng vo ming bnh ti
ang cm, nu c ai ct tc ti xu.
Vi nhng nguyn tc sai lc nh th - nhng
nguyn tc m hu nh khng mt ai khc trong x hi
chp nhn- khng l g nhng thanh thiu nin ny l
nhng con ngi nh d. H c nhiu l do git
ngi hn bt k ai khc v v th h hnh ng theo
cc nguyn tc ca h. Tuy nhin, iu lm ti phn
khi, l nhn vin qun gio hiu r sc mnh
ca nhng cu hi lm suy yu c nhng nim tin
mnh m nht. ng hi, "Trong s nhng l do ny, bn
mun cht v l do no?" Ni cch khc, nu bn bit
rng v git mt ngi do v ht tc xu m bn cng
cht, liu bn c vn git ngi khng?
Dng cu hi ny, ng lm cho h nh gi li

nhng nguyn tc ca h v nghin ngm li tm quan

trng ca chuyn m trc h coi l ng git
ngi. Khi ng xong tin trnh nu nhng cu hi
ny, nhng phm nhn tr thay i hn nhng
nguyn tc c bn ca h.
Qua phng php hi v tr li cu hi, "Lp hc"
ny thuyt phc c rt nhiu tr phm php h
thay i li sng. N lm suy yu nhng nim tin tai hi
trc kia ca h cho ti khi h khng cn chc chn v
chng na. Chng ta nn nh rng, mi thi c th
c thay i nh thay i cc nim tin, gi tr, nguyn
tc v tnh cch.
Thch i vi mi trng ca chng ta
Vn mi trng ngy nay tr thnh mi quan
tm ca mi quc gia v ca chung nhn loi. Sau bn
nm lin tip c thi tit nng nht t trc ti nay,
ngi ta tr nn ht sc lo lng v tnh trng nng
dn ln ca tri t- hin tng gy nn bi lng kh
carbon dioxid d tha b hp th bi tng zon, gy nn
s gia tng nhit . Nhng nguyn nhn chnh l g?
Mt nguyn nhn l nhng cht Flurocarbon c trong
cc my iu ha khng kh v cc bnh xt. Mt ngun
gc khc na ca tnh trng tri t nng ln l nn ph
rng. Rng chim mt t l ng kinh ngc l 80% cy
xanh ca tri t v thit yu i vi h sinh thi ca
chng ta.

Cy ci hp thu nhng kh c ca lng carbon

dioxid d tha m chng ta thi vo trong kh quyn, ri
bin i n thnh kh oxygen cho chng ta ht th. Cy
ci lm hi xun tri t: khng c cy ci, i sng
trn tri t khng th tn ti nh chng ta thy hm
nay. Cc cy rng cng cung cp mt mi trng cho v
s chng loi ng vt v cn trng trn th gii. Khi t
rng, khng nhng chng ta ph hoi cy ci to oxy v
mi trng sinh sng ca cc loi ng vt v thc vt,
m chng ta cn thi vo trong khng kh mt lng
khng l carbon dioxid v lm tng nhanh hiu qu nguy
him ca vic tri t nng ln.
Bn c mun ngn chn nn ph rng khng? Bn c
mun gip cn bng li h sinh thi ca chng ta
khng? Ngoi vic ng gp ti chnh cho cc t chc
mi trng nh Greenpeace, iu c tc dng mnh
nht bn c th lm l nhn thc rng thi s dng
ba bi hnh tinh ca chng ta s lm chng ta au
kh. Vic ty chay s dng tht c ng c tc dng
hiu qu trong cng nghip, n cng c tc dng trong
lnh vc mi trng. y khng phi chuyn tin bc.
Chnh tri t ang c nguy c b hy dit.
Mt vn ln na chng ta lo lng l nn i trn
th gii. Vi 60 triu ngi cht i mi nm trn th
gii, r rng n lc chng ta phi xt li cch thc
chng ta s dng ti nguyn ca chng ta. Hy nh rng

mi quyt nh u ko theo hu qu v nu chng ta

khng hiu bit nh hng di hn i vi hnh tinh ca
chng ta, chng ta s lm nhng quyt nh sai lm.
Mi ngy c 40 ngn tr em cht i, nhng r rng
chng ta c th nui chng nu chng ta bit s dng
ti nguyn hiu qu hn. Hin nhin chng ta vn cn
phi ng u vi nhng thch chnh tr v vic
phn phi, nhng chc chn lng thc th khng thiu.
Sau cng, mt trong nhng ngun ti nguyn chng ta
ang ph hoi l lp t mu trn mt t. Thin nhin
cn 500 nm to ra 3 centimet t mu, th m hin
nay c 16 nm chng ta lm mt i 3 centimet. Khng
c t mu, lng sn xut lng thc s mt v i
sng chng ta cng s bit mt.
Nu bn c mt lp trng, khng nhng bn s
ngng tham gia vo vic hy hoi mi trng, m bn
cn to nh hng i vi l li ca nhng ngnh kinh
doanh gy thit hi n mi trng.
Hy gio dc con chu bn, hng dn bng gng
sng
Ging nh vi nhng thch khc, nhng vn
mi trng ca chng ta i hi s gio dc v hnh
ng to thay i. Tic thay nhiu ngi ngh rng
gio dc l vic ca nh trng v khi tt nghip xong thm ch trc khi tt nghip - h khi cn hc g na!
Vy chng ta c th lm g to s thay i?

Chng ta c th gi mt vai tr tch cc trong vic

xc nh cht lng gio dc con em chng ta. Nhng
quan trng hn ht, chng ta phi gio dc con em
chng ta v nhng hu qu ca hnh ng ca chng.
Chng ta phi lm chng thc v nh hng ca
chng trn bnh din c nhn v tp th. ng bao gi
chng ri vo no trng cho rng cc hnh ng ca
chng chng c h qu g. Ngc li, nh chng ta
hc trong cun sch ny, mi quyt nh v hnh ng
ca chng ta, cho d l nh b, vn dn ti nhng hu
qu su rng. V bn hy chng minh cho chng thy
iu bng gng sng ca bn.
S cng hin
Nhiu nm trc, ti quyt nh coi vic cng hin
khng phi mt s b buc, m l mt c hi cho li
iu chng ta nhn. Hi ti 11 tui, nm y gia nh
ti khng tin t chc ba tic mng L T n v
c mt t chc t thin em n cho chng ti ba
n . K t do y, vic gip nhng ngi ngho
i v v gia c tr thnh mt s mnh m ti dng
hin c i mnh thc hin. K t nm 18 tui, hng
nm c n L t n l ti chun b nhng gi thc n
em i tng nhng gia nh tng thiu. Cng t nm ,
ln u tin ti gia nhp t chc h tr nh t Chino.
Qua vic phc v cng ng, ti tr thnh mt nh t
thin, mt ngi thc s mun to nn s thay i, mt

ngi y nhit tnh cng hin. iu ny lm ti thm

hnh din, lm c tnh ti phong ph v cng gip ti
thm kh nng cho ngi khc nhiu hn. N cng
gip ti khuyn khch nhng ngi khc cng lm nh
mnh.
"Ch nhng ai hc c sc mnh ca vic
cng hin chn thnh v v v li mi cm nghim
c nim vui su xa nht: S sung mn i mnh".
-ANTHONY ROBBINS
Nu mt ngi n tu n s nh m Tresa
Calcutta, n s, ngho nn khng c ca ci g ngoi
c tin v lng tn ty ca b, c th em li ch n
cho bit bao nhiu ngi ngho kh, th chc chn bn
cng nh ti u c th i din vi nhng thch
chng ta gp hng ngy. Nu Ed Roberts c th chng
c c vi nhng au n ca cn bnh bi lit v phi
th bng my ca mnh thc dy ti tnh mi bui
sng v ngh ra cch thay i thi ca c nc i
vi nhng ngi tn tt - v ng thnh cng - th bn
v ti cng c th l nhng anh hng nh th. Nhiu khi
chng ta khng bit s vic ri s dn chng ta n
u, nhng chng ta hy c tin vo trc gic ca mnh
v trao ban tt c tm lng ca mnh: chng ta s v
cng ngc nhin v nhng s k diu s xy ra.
Nu bn quyt tm dnh ra mt hay hai gi ng h
mi thng cng hin cho ngi khc, n s lm

phong ph tnh cch ca bn v bn chc chn s tr

nn "loi ngi" bit thc s quan tm, bit hnh ng
to s bin i. Bn s khng cn gp vn rc ri
no trong cng vic ca mnh na, v bn thy nhng
vn ch thc l g ri. Nhng bun bc bn ngh l
s cm thy v b thua l trong cng vic lm n ca bn
hm nay s tan bin khi bn a tay du mt ngi qu
ct ln ging, hay khi bn m p mt a tr b AIDS
trong cnh tay ca bn.
"Mt ngy no , sau khi chng ta lm ch
c bo tp, sng bin, thy triu v trng lc,
chng ta s trang b cho To Ha nhng nng lng
ca tnh yu. Lc y, ln th hai trong lch s th
gii,
con ngi li khm ph ra la".
-TELHARD DE CHARDIN
HT