Dy Gio L Hiu Qu Hn

LI GII THIU
Cc bn Gio L Vin thn mn,
c lm Gio L Vin l mt hng n Cha Thnh Thn ban cho chng ta c
gp phn mnh mt cch tch cc hn trong vic xy dng nc Cha.
Tuy nhin khi bt tay vo vic, hn cc bn khng khi bn khon vi cc vn
c t ra Phi dy Gio L nh th no ?, Lm sao cho t chc gi Gio
L cho tt ?, Bng cch no dy Gio L cho hiu qu nht ?, Lm sao gi trt
t cc em trong lp ?, Lm sao cho cc em thch th hc tp ?... v cn v s
nhng cu hi lm sao v nh th no ny sinh trong qu trnh dy Gio L ca
chng ta.
Chng ti xin gii thiu bn quyn sch bn cm trong tay c ta How to
be a better catechist m chng ti tm dch l dy Gio L hu hiu hn. y l
tng hp mt s cu tr li v hng gii quyt nhng kh khn, bc xc m d bt
c hon cnh hay mi trng ging dy no, ngi Gio L Vin cng c th gp
phi.
Chng ti c gng bin dch cun sch ny nh l chia s, ng cm v
khch l cc bn trong cng tc dy Gio L ca mnh. y l mt cng trnh c kt
t kinh nghim ca nhiu Linh Mc, Tu S, v cc Gio L Vin lo luyn. Hy vng
n s l ngi bn tt, lun ng hnh v sn sng gip cc bn khc phc c phn
no nhng kh khn bn gp phi khi dy Gio L cng nh m ra cho cc bn nhng
cch thc dy Gio L sinh ng v hu hiu.
Nhiu iu c gi trong sch ny c th xem ra cn xa l, hoc ngoi iu
kin v kh nng ca mt s bn, nht l nhng ngi vng su, vng xa. Xin cc
bn ng cho l vin vng, khng thc t m hy xem l ng hng cc nc
tin tin trn th gii ang p dng v c l mt ngy khng xa, chng ta cng s phi
p dng n cho cc hc sinh ca mnh. V c bit trc nhng din tin nh th,
chng ta s bit vn dng khi hon cnh cho php nhng phng tin ca th gii
hin i p dng n trong vic dy Gio L cho c hiu qu. T bn s thy
c tip cn vi mt s phng thc mi gip cc em sng c Tin trong mi
hon cnh sng. Ri chnh bn s v cng thch th khi thy vic dy Gio L gip
bn trau di bn thn v lm cho i mnh c phong ph hn.

Mn chc bn vi n tr lc ca Cha Thnh Thn ngy cng tin su hn

na trong n gi Gio L Vin... Mi bn sang trang...
Nhm Hun gio ABC

LI M U
T hn ba mi nm qua, chng ti gp hng ngn thy c dy kinh
bn, thy c dy o v Gio L Vin. Chng ti cng c may mn c hc
hi v lm vic vi nhng chuyn vin Gio L thuc nhiu th h v nhiu quc
gia.
Chng ti cng cn tip tc hc c rt nhiu t ni hng trm tr em m
chng ti dy vi t cch Gio L Vin tnh nguyn ti Gio X ca mnh cng
nh ti cc Gio X ln cn, v chng ti cng hc c nhiu t ni cha m cc
em na. Sut thi gian trn, cc Gio L Vin thng nu cho chng ti nhiu cu
hi, v chnh chng ti cng t hi nhau v hi ngi khc nhng cu hi tng t.
Mt s cu hi ny nm no cng thy c t ra.
T nm 1987, chng ti tr li mt s cu hi thng gp hn trong mc
Nhng thc mc ca Gio L Vin, mt mc thng xuyn v rt c a thch
trn nguyt san Giao lu Gio L Vin.
Nhiu cu hi v tr li trong tp sch ny c ng trong mc . Tt c
c in li trong tp ny nh mt c kt v c sp xp theo mt th t hp
l hn, tin cho vic c trc tip cng nh cho cc chng trnh o to Gio
L Vin.
Chng ti hy vng tp sch dy Gio L hu hiu hn s gip ch cho
tng Gio L Vin khi gp phi nhng tnh hung mi v nhng cu hi mi. Cc
bn c th c cc chng trong tp ny trc hay sau ty v ty nhu cu ca cc
bn. Chng ti c gng trnh by ht sc thc tin cc bn c th c. Tp sch
ny c vit ra cng t lng tri n ti bit bao ngi chia s c tin v kin
thc cho chng ti. Chng ti mun chuyn giao li cho cc bn Gio L Vin
nhng g m bit bao ngi khc u i chia s cho chng ti, cng thm mt s
kinh nghim ring chng ti hc c qua nhng thnh cng v tht bi ca chnh
chng ti.
Cch ring, chng ti mun ghi n b Jean-Maria Herberger, ch bt nguyt
san Giao lu gio vin v chng b l ng Robert Heyer, tng bin tp ca t
sch Sheet & Ward Books. Cm n hai v khch l chng ti vit mc Nhng
thc mc ca ngi Gio L Vin trn nguyt san cng nh quyn sch ny,
dy Gio L hu hiu hn.

BI 1: TH NO MI THC S L DY GIO L ?
Ti dy kinh sch cho cc em t nhiu nm v ngh rng mnh nm vng
cng vic ca mnh. Th nhng va qua, khi mi v nhn chc, cha x gp
chng ti v bo khng nn dng li vai tr nhng ng b qun l dy kinh bn,
m phi l nhng Gio L Vin. Ngi nhn mnh rng vic chng ti ang lm
khng phi l gio dc tn gio nhng l dy Gio L. Vy th no mi l dy
Gio L ?
Nhiu ngi vn ln ln gia vic gio dc tn gio v dy Gio L. V
mt l thuyt, chng ti khng dm qua mt cha x mi ca bn trong vic xc
nh vai tr v cng vic ca bn ang lm. Tuy nhin Ngi c gng nu bt mt
im rt ct yu v quan trng.
My ting gio dc tn gio gi ln mt khung cnh nh trng nhm
dy d ngi ta ngy cng hiu bit c Tin ca ngi Cng Gio. Khung cnh
ny lm ta ngh ngay n h thng trng lp, phng c, sch gio khoa, cc thy
c gio, phng tin nghe nhn, bi thi, bi lm. l cch thc gio dc c tin
thng thng xa nay cho tr em, thanh nin v ngi ln.
Cn dy Gio L mun ni n mt khung cnh nh th nhm gip cho
gio dn sng trng thnh c Tin. T sau Cng ng Va-ti-can II, cng vic
ny c nhn mnh trong cc kha hun luyn Gio L cc cp cng nh trong
cc lp Gio L ca cc Gio X.
1. DY GIO L NH MT TC V:
Sau Cng ng Va-ti-can II, sch Ch nam Gio L tng qut m t vic
dy Gio L nh l mt hot ng ca Gio Hi nhm dn a cng on tn hu
v tng c nhn t ti i sng trng thnh c tin ( s 21 ). Nh vy, dy Gio
L l mt hot ng mc v hn l gio dc, mt tc v ngh nghip hay cng
vic. Bi cnh ca vic dy Gio L l Gio X hoc cng on c Tin, ch
khng phi l trng lp hoc chng trnh tn gio hng tun.
iu c ngha l g ? Ngha l Gio L Vin chng ta tip tc s v ca
Cha Gi-su. Mi quan tm hng u ca Cha Gi-su l lm cho Nc Cha c
tr n ngha l Ngi mun em sc mnh tnh yu ca Thin Cha bin i tri
tim v cuc sng ca con ngi. Nc Cha c tr n, Cha Gi-su cu
nguyn, dy d, cha bnh, quy t quanh Ngi mt nhm mn . S v ca Ngi
c xem nh s v ca t t, ngn s, v vn phc v.

Ngy nay, Gio Hi vn tin tng Cha Ki-t Phc Sinh ang tip tc cng
vic ca Ngi ni cc mn qua ba tc v chnh ca Gio Hi: Phng v, Li
Cha, v Phc v.
Dy Gio L thuc v tc v th hai: tc v Li Cha, cng vi vic Phc
m ha ( dn a ngi khng tin v vi nim tin ), ging dy ( ging Li Cha
khi c hnh Phng V ), Thn hc ( trnh by v suy t Li Cha mt cch h
thng v khoa hc ).
V thuc v tc v Li Cha, vic dy Gio L cng b v ging gii Li
Cha tn hu tng trng i sng c Tin ca mnh. Khi cm nhn v hiu
c iu , bn s thy vic dy Gio L va phong ph hn va mang nhiu
thch hn vic dy kinh bn.
2. DY GIO L THUC V TC V LI CHA:
Vi tc v Li Cha trong cng on Gio Hi, vic dy Gio L c lin
kt mt thit vi tc v Phng V v Phc V ( trong bao gm tc v xy dng
cng on ).
Nh vy Gio L Vin c bn nhim v cn bn:
- Loan bo s ip ca Cha Ki-t
- Tham gia pht trin cng on
- Hng dn ngi ta th phng v cu nguyn
- Thc y tinh thn phc v nhau
Bn nhim v ny khng th thiu trong i sng cng on tn hu trong
Gio X. Chng bao gm vic lin kt vic dy Gio L vi vic phc v, vi vic
xy dng cng on, v vi vic phc v hoc hot ng x hi ca Gio X.
L nhng Gio L Vin, chng ta cn ghi nh bn nhim v sau y:
3. BN NHIM V CA GIO L VIN:
Loan bo: l cng vic hin nhin nht trong bn nhim v. Chng ta c
trch nhim loan bo Li Cha, nhp th trong c Gi-su Ki-t, v ging dy
nhng nim tin cn bn cng nh truyn thng ca Gio Hi.
Pht trin cng on: cng vic ny ngy nay tr nn quan trng hn trong
Gio X. Nhim v ny i hi mi ngi chng ta phi lin kt nhng ngi

chng ta dy d vo mt cng on bit quan tm v tin tng nhau ng thi

hng ti nhng cng on Gio Hi v th gii rng ln hn.
Phng v: Nhim v th ba ny thc y chng ta gip cc em bit cu
nguyn trong gi Gio L, v c i sng cu nguyn nht l khi tham d Phng
V.
Phc v: cng vic ny l thch ln nht, i hi chng ta khch l v
hng dn cc em bit gp g, cm thng vi nhng ngi ang au kh v tch
cc hn trong vic xy dng ha bnh v cng bng x hi.
Chng ti hy vng lm sng t phn no ngha vic dy Gio L v
hy vng cc bn s o su ngha khi thy r mc tiu Gio L v cm thy vinh
d v c chia s tc v ca Cha Ki-t vi tnh cch Gio L Vin.
BI 2: PHN V CA NGI GIO L VIN
Trc y v cha bao dy Gio L, nn ti cm thy lng tng v khng
bit phi bt u th no. Ti hi han cc bn khc, nhng h tr li khng
ging nhau. Ti phi lm g lm tt cng vic ca ngi Gio L Vin ?
Mun l Gio L Vin gii ng nhin phi c gng, nhng khng n ni
phi qu sc u. Rt nhiu ngi ging nh bn, dn d c c kinh
nghim v coi nh phn thng qu bu nht trong cuc i mnh.
Cu hi ca bn i vo trng tm vn Gio L. Nhng ti liu ca
Cng ng Vatican II vo u thp nin 1960 ra mt s mc tiu c bn cho
vai tr ca Gio L Vin. l:
Gio L Vin c mi gi gip cho nhng ngi khc sng trng
thnh c Tin. Nhng ngi khc y c th l cc em thiu nhi, thiu nin,
thanh nin, gii trng thnh t c nhn n cng on.
c Tin y phi hiu l li p tr trn vn ca con ngi i vi Thin
Cha v Li ca Ngi bng c tr khn, tnh cm, c linh hn v thn xc. V c
tin bao gm ton th nhn cch con ngi v c biu l trong hnh ng v li
sng nn chng ta c th xc nh phn v ca ngi Gio L Vin l: Chng ta
c mi gi gip ngi khc sng i sng Ki-t hu.
y cng l c vng ca cc bc cha m khi cho con ci i hc Gio L v
cng chnh l k vng ca h i vi nhng chng trnh gio dc tn gio dnh
cho gii trng thnh.

BN CHIU KCH CN BN
Chng ta tm chia vn ny thnh bn chiu kch ch yu c rt ra t
ngha phong ph ca c Tin trong Kinh Thnh v trong truyn thng Gio Hi.
1. CHIA S TRUYN THNG CNG GIO
c Tin v i sng Cng Gio c hnh thnh qua kinh nghim ca 40
th k Do Thi Ki-t Gio. Vic lu tr v din t gia sn c Tin phong ph ny
c tm thy trong Kinh Thnh, Phng t, Gio Lut, gio hun chnh thc v
ngay c trong i thng ca ngi tn hu. Truyn thng c Tin m r su
trong cm nghim con ngi v tip tuc pht trin khi cm nghim lan rng. Cc
em hc Gio L c quyn hc hi nhng yu t ca truyn thng ny ty theo
la tui, chng hn: mt s s kin Kinh Thnh, nhng cu chuyn, nhng li
nguyn, nhng nghi l, nhng gio hun lun l, tn l v c nhng mu gng
sng c Tin tuyt vi c tuyn chn.
Trong thc t, bn s tm thy nhng truyn thng trn trong cc ti liu
Gio L, hoc nhng sch bo Cng Gio. Cng bit nhiu ti liu phong ph v
hon chnh, bn cng thy r iu mnh dy v c th lp nhng dn bi chi tit
hu hiu cho vic ging dy. Ngy nay, nhng th bn Gio L tng i hon
chnh s gip bn nm vng nhng iu chnh yu phi ging dy v cung cp cho
bn nhng dn bi chi tit.
2. KHM PH NGHA
Ni dung truyn thng bn ging s soi sng cho cc em bit cch nhn thc,
i chiu v p dng vo cuc sng hng ngy. Truyn thng Cng Gio mang
li cho cc em mt i sng c ngha.
Cc sch Gio L ngy nay c son tho quy chiu nhng cu chuyn
Kinh Thnh, l nghi Phng T, bi dng c Tin, Hnh cc Thnh vo i sng
cc em v soi dn vo sch Gio L lm nn tng cho cc phng php hot ng
ca bn.
Lun nh rng ngha khng phi l cng thc tru tng nhng l mt
s cm nhn c nhn. L Gio L Vin, cch tt nht gip cc em khm ph ra
ngha su xa ca cuc sng chnh l chia s cm nghim bn thn ca bn cc
thy Kinh Thnh, gio hun hay s cu nguyn gip bn tm thy ngha cuc
i bn nh th no.
3. KHM PH MT LI SNG

Ngy nay, mt trong nhng thch ln nht i vi ngi tr cng nh

ngi gi, l lm sao tm c mt li sng trong mt th gii phc tp, y
kch ng, hn n v lun b e da.
Cc sch Gio L s cung cp chi tit cho bn nhng cch lin kt truyn
thng Ki-t Gio vi li sng hin ti. Tuy nhin, vn phi thnh tht nhn rng,
mt li sng sng to, hnh phc, y tin tng c hc hi t ni con ngi hn
l t sch v. Khi thy bn c mt li x th ging c Ki-t v thy bn c nhiu
kinh nghim sng, cc em s b thu ht n mt li sng Cng Gio tuyt ho nht.
4. I SU VO MI TNG QUAN
Cui cng, vic khm ph ra ngha su xa ca cuc sng v tm ra mt li
sng c Tin trn vn phi da vo mi tng quan gia chng ta vi Thin Cha,
ng m chng ta gp trong c Ki-t. V th, trch nhim c bn nht ca Gio
L Vin l gip cc em nhn bit v yu mn c Gi-su Ki-t.
c Tin ch yu l tn thc, dng hin, dn thn v yu mn. Chnh mi
tng quan vi Thin Cha trong c Gi-su Ki-t mc khi cho chng ta i sng
phi nh th no v chng ta phi sng lm sao cho c ngha.
Vi trch nhim ca Gio L Vin, bn phi chia s vi cc em v tnh yu
mn Cha Ki-t ca bn, chnh cc em bit v yu mn Ngi hn. Bn phi chia
s vi cc em v mt ng va l Bn v cng l Cha ca bn.
Tm kt: theo th t 4 u tin, 4 chiu kch c Tin trn c o ngc
thnh: tng quan, tm mt li sng, khm ph ngha v gn lin vi truyn
thng. Sau cng xin chc bn: Lun l mt Ki-t th hai cho cc em.
BI 3: NI DUNG GIO L
Ti vn ngh rng mnh ang dy nhng iu Gio L c bn, nhng ph
huynh v ngay c mt s Gio L Vin nhc nh rng ti ch c ni n yu
thng, bc i... Nh th c ngha l ti dy chng c ni dung g c. Vy ti phi
dy nhng g ?
Vn ca bn cng l vn chung ca cc Gio L Vin. Trc y
ngi ta thng tr li n gin: mun dy gia l hy dy nhng g c trong sch
Gio L nh Kinh Tin Knh, mi iu rn, by B Tch, cc kinh c. Nhng ngy
nay, cu tr li d c vn tt cng phc tp hn nhiu, bi v ni dung Gio L th
phong ph hn nhiu so vi cc vn bn Gio L
1. PHN LOI NI DUNG:

Trong Gio L c nhiu loi ni dung. Chng hn c ni dung tim tin ( vd:
cu nguyn t pht ) v ni dung nn tng ( vd: cc kinh truyn thng ca Gio Hi
). Th n c ni dung tm tnh ( vd: tm tnh tin tng v ph thc ), v ni dung
nhn thc ( vd: cu chuyn nim tin ca p-ra-ham, lng thng xt ca Cha
Gi-su ). V cng cn c ni dung khng li ( vd: cm nhn tnh yu thng ), v
ni dung bng li ( vd: din t Thin Cha tnh yu ).
Tt c nhng loi ni dung ny u lin quan n nhng iu chng ta ging
dy. Chng ta dy cho cc em hc cu nguyn bng cch tp cho chng cu
nguyn, chng kin chng ta cu nguyn cng nh gip chng thuc lng nhng
kinh ca Gio Hi. Cc em hc bit Thin Cha l Tnh Yu nh tnh yu chn
thnh ca ta i vi chng cng nh nhng li Kinh Thnh ni v Tnh Yu m
chng ta trch dn.
2. NI DUNG L LI CHA:
Vi ci nhn phong ph nh th, chng ta c th thy r hn ni dung Gio
L. Gio Hi nhn mnh: Ngun mch Gio L v ni dung Gio L l mt: l
Li Cha, c mc khi trn vn ni c Gi-su Ki-t. Nh vy, iu chng ta
dy chnh l Li Cha, m Li Cha th phong ph hn t ng.
ging dy Li Cha i buc chng ta phi m rng tm hn n nhn
Li Cha. Ch c nh th, chng ta mi lm Li Cha c vang ln. Vy chng ta
nghe Li Cha u ? V Li Cha ni vi chng ta u ?
3. NHNG DU CH LI CHA:
T nhng nm 1950, cc nh chuyn mn nhn mnh rng: Li Cha n
vi chng ta qua cc du ch. Nhng du ch ny nh mt th ngn ng gip ta
nghe c Li Cha.
Qua nhiu nm, h nhn c ra bn loi du ch ca Li Cha: du ch
thin nhin, Kinh Thnh, Phng V v Gio Hi. Bn loi ny to nn ni dung
phong ph ca Gio L.
a. Du ch thin nhin:
Nhng du ch thin nhin ca Li Cha lun c chung quanh chng ta v
Thin Cha lun vi chng ta mi ni v mi lc v Cha Ki-t Phc Sinh lm
phong ph mi sinh hot ca con ngi. Chng hn nh mt ba n gia nh, mt
s k diu ca thin nhin nh: con bm, trn ng t, mt bin c chnh tr, mt
li ni hay mt c ch thn thin, mt bnh m hay mt ly ru, mt thnh qu
khoa hc k thut nh my vi tnh, mt bc tranh tuyt p, mt bi ht hay... tt

c cc iu trn u c th l nhng du ch Thin Cha ng li vi chng ta. Tt

c cuc sng l b tch, mi bi gai c th l bi gai ang bng chy. l l do
m sch Gio L ngy nay ni n tt c kinh nghim sng ca con ngi.
b. Du ch Kinh Thnh:
Kinh Thnh l mt du ch rt c bit ca Li Cha. Qua Kinh Thnh, iu
m Thin Cha ng li vi dn Ngi trong qu kh cng chnh l iu Thin Cha
ni vi chng ta hm nay. Nh Kinh Thnh chng ta bit c nhng hnh thc
tuyt diu Thin Cha ni vi nhn loi. V qua bao th k, chng ta c th hc
bit c nhng ti ch yu ca Li Cha. Kinh Thnh mc khi mun trng
cu ca Thin Cha cho con ngi. Vy, Gio L Vin cn phi hp th ni dung
Kinh Thnh di do.
c. Du ch Phng V:
Nh vic cu nguyn c nhn v phng t cng on, chng ta i su vo s
hip thng vi Thin Cha. Chng ta lng nghe Li Cha c cng b v din
gii. Chng ta ni, ht, hnh ng, p li Li Cha. Cc b tch c hnh Li Cha
cch sng ng trong cng on Phng V v trong ton b i sng. V vy ni
dung Gio L bao gm Phng V, cc B Tch, cc Kinh Nguyn truyn thng,
ma Phng V, cc i L v cc B Tch.
d. Du ch Gio Hi:
Danh t Gio Hi gc t ting Hy Lp v La-tinh c ngha l mt cuc tp
hp. Ngoi Kinh Thnh v Phng V, Thin Cha cng cn ng li qua nhng kha
cnh khc ca i sng Gio Hi.
Nhng du ch ca Gio Hi quan trng nht l:
- Kinh Tin Knh v o l
- Nhng nhn chng v mu gng Ki-t hu trung thnh
Thin Cha ng li qua gio hun chnh thc ca Gio Hi nh Kinh Tin
Knh ca cc Tng , gio hun ca cc Cng ng. Ngi cng ng li qua i
sng ca cc tn hu cng nh cc Thnh.
V th ni dung Gio L cng bao gm nhng Gio Hun ca Gio Hi v
i sng gng mu ca cc Thnh v cc chng nhn Ki-t hu.
Trch nhim ca Gio L Vin, l dy d 4 du ch trn: Thin nhin, Kinh
Thnh, Phng V, Gio Hi. Tuy nhin khng phi dy cng mt lc v ch bng
li ni.

Ti y chng ta ng chm n trng tm ca vn . Nhng ni cho

cng tt c cng ch xoay quanh vn Tnh Yu thi bn !

BI 4: TIN TRNH DY GIO L

Nm nay c nhiu sch Gio L mi rt hay v n gin. Nhng dng
nh cc em li khng tip thu c nhng hng sch ra. C l ti cng
khng hiu c mc tiu ca cc sch chng ? Ti phi lm g by gi ?
Cc sch Gio L mi ra hp dn tht. Li trnh by n gin theo tin trnh
Gio L nh th c mc ch gip bn tin s dng trong lp hc. Nhng n gin
khng c ngha l d dng. Nu bn c gng theo st tin trnh , lp bn s khng
b trch hng u.
1. TIN TRNH N GIN CA GIO L
Tin trnh n gin ca Gio L l lin kt kinh nghim sng ca cc em vi
truyn thng c Tin Cng Gio. V th theo li ni du ch Gio L ( trnh by
trong bi trc ), chnh l ni kt gia du ch thing nhin ( kinh nghim sng )
vi du ch Kinh Thnh, Phng V v Gio Hi ( c ba c coi l truyn thng
c Tin Cng Gio ). Chng hn: bi hc v Thin Cha sng to s gip cc em
lin kt kinh nghim nhng sng kin ca mnh vi nhng cu chuyn Thin Cha
sng to trong Kinh Thnh.
Tin trnh din t c Tin Cng Gio mun ni ln rng Thin Cha lun
vi chng ta trong nhng kinh nghim sng hng ngy cng nh trong Gio Hi
qua nhng gio hun v l nghi. Kinh nghim cuc sng gip chng ta hiu bit
su xa v trn trng hn nhng l nghi v gio hun ca Gio Hi. Ngc li cc
gio hun v l nghi lm sng t hn ngha su xa ca cc kinh nghim ny.
Sch Gio L trnh by nhng b cc bi hc gip bn trin khai tin
trnh n gin nu trn. Bn vn s cung cp cho bn nhng thnh phn chnh yu:
chng hn bn mun dy mt kinh nghim sng ( vd: t do ) lin quan n cc em,
th mt cu chuyn Kinh Thnh ( vd: cu chuyn Xut Hnh ), mt nghi thc
Phng V ( vd: B Tch Ra Ti ), mt gio hun Tn L ( vd: n Cu ), hoc
mt gng mu sng thnh thin ( vd: Thnh a Minh ), tt c u lin quan n
kinh nghim i sng .
2. GIP CC EM NG NO

V phn bn, l Gio L Vin, bn phi lm sao tin trnh tc ng

n cc em ? Chng ti ngh 4 phng thc hc tp gip bn d dng hng
dn cc em i vo chiu su hn l ch hi ht bn ngoi.
a. Suy ngh:
Mi gi v thc y cc em suy ngh, o su, khm ph, nhn nh, mt
cch nghim tc v c hai mt: kinh nghim cuc sng v truyn thng Cng Gio
lin quan n kinh nghim . ng lm vic cch hi ht thong qua. Bn phi c
gng pht trin nhng k nng ca cc em bng cch t cu hi. Hy la chn v
xc nh cng vic no mang tnh cch t duy, bn lun hn. Hy khuyn khch cc
em sng to. V hy t nng vo s suy ngh sng to ca cc em hn l vic cc
em tr li thuc lng nh con vt.
Tip l nhng k nng nh v, sng tc hot cnh, kch, th vn, truyn,
tranh, nh, nhc phim, ca ma... l nhng tim nng phong ph gip cc bn v
cc em suy ngh ng n v nhng kinh nghim thng thng trong v ngoi nh
th.
b. i thoi:
Suy ngh c nhn c th thi thc bn v cc em chia s hoc i thoi vi
nhau. Ngc li i thoi c th lm cho s suy ngh ca bn thm phong ph. Hy
tm cch khuyn khch vic chia s chn thnh gia cc em cng nh gia bn b
cc em. Nhng hiu bit c nhn c th lm phong ph cho tp th, v nhng cu
hi ca ngi ny khai m vn nn v tr li ca nhng ngi khc. Tuy nhin, s
chia s chn thnh ch c th c c nu nh bn kh cng to c bu kh
cm thng v tin tng ln nhau trong lp bn.
to c bu kh , cn khuyn khch chia s chn thnh qua loi sinh
hot tng t chng ti gi trn. Chng hn mt bc hnh p hoc mt tc
phm ngh thut Thnh, c th lm ny sinh nhng suy ngh v tnh cm khc ni
mi thnh phn trong lp v to thnh mt cuc i thoi si ni.
c. Cu nguyn:
Trch nhim ca Gio L Vin khng ch l gip cc em hiu bit nhiu v
cuc sng v v Thin Cha, nhng cn l gip cc em nhn bit Thin Cha v
pht trin mi tng quan c nhn vi Cha Ki-t.
Phi c mt hnh thc cu nguyn no trong mi lp hc. Li cu nguyn
l tng nht c rt ra t kinh nghim cuc sng da trn truyn thng kinh
nghim phong ph ca Gio Hi.

Cu nguyn c th l im lng hay pht ra thnh ting, l ring t hay tp th.

Cng c th l cu nguyn t pht hay theo kinh nguyn truyn thng ca Gio
Hi. ng thi, h tr cho vic cu nguyn, chng ta c th gip cc em cu
nguyn vi hnh nh, ngh thut thnh, bng vic vit nhng li kinh hoc bi
thnh thi, thnh ca hay bng nhng c iu, nhng v khc v bng c nhng cuc
rc na. Cc Thnh vnh cng l ngun mch phong ph ca li cu nguyn.
d. Hnh ng:
Gio L phi thc s tc ng ln cch sng ca chng ta. Thin Cha mi
gi con ngi p tr, dn thn khng ngng hon ci. V th chng ta khng dy
mt trit l v cuc sng nhng l dy mt con ng sng. Hnh ng c lin
quan n kinh nghim sng c trnh by trong bi hc, ch c lm sng t khi
lin kt vi truyn thng c Tin Cng Gio.
Nhiu hot ng c th gip cc em t c nhng thnh tu tt p cho
cuc i, chng hn: vit bo, v qung co, sng to ngh thut, dn thn vo
nhng chng trnh phc v hoc nhng hot ng v cng l v ha bnh.
Mi quyt nh v mi hnh ng nh th phi c thc hin cch t do
ch khng do b p lc bn ngoi no v cng khng c i n ch thi qu.
KT LUN:
Nu nh bn tin tng vo cc b sch Gio L Cng Gio v hng dn
cc em i theo 4 tin trnh trn, hy vng lp ca bn ngy cng sinh ng v th
hin r nt nhng iu c trnh by trong cc sch Gio L. Cc em s tip thu
thit thc hn.

BI 5: XY DNG BU KH CNG ON
c lm Gio L Vin qu l iu sung sng. Ti thit ngh mnh ang
lm mt cng vic tt, nhng vn c mt iu g cha n tha. Cc hc sinh ti
kh gii, nhng dng nh chng li khng th cng tc vi nhau c. Chng
thiu on kt v lun cnh tranh vi nhau. Ti c th lm cch no lin kt
chng hc tp chung vi nhau ?
Chng ta phi thng xuyn ng u vi vn ny v cc lp hc ngy
nay c khuynh hng theo tro lu vn ha hin ti cao thnh qu c nhn trong
bu kh ganh ua trit .
1. DY GIO L V CNG ON:
Mt trong nhng thch ln nht ca Gio L Vin l lm sao to c s
qun bnh gia cc thnh t ca c nhn khi thi ua hc tp vi hnh thc hp tc
hc tp chung vi nhau.
y chng ta cn nhc li 1 trong 4 trch nhim chnh yu ca Gio L
Vin l pht trin cng on.
Theo Thnh Phao-l, iu quan trng ca vic dy Gio L l xy dng pht
trin cng on. Ngi vit rng: Chng ta nhng ngi theo Cha Gi-su th hp
thnh mt thn th trong cc chi th c chia s cc n hu khc nhau trong
cng mt Thnh Thn ( 1 Cr, 12 ). Cc phn t lnh nhn n hu l xy dng
nhim th ca c Ki-t.(Ep 4, 12 )
Thin Cha ni v Thnh Thn hot ng trong mi chi th ca Gio Hi v
trong tng ngi hc Gio L.
Qua kinh nghim hc tp v dy d, chng ta cn to cho c lp tinh thn
tch cc, bit chia s kin thc v nhng kinh nghim vi nhau, nh chng ta
mi c th thu hiu nhng sc thi quan trng ca Li Cha ng vi tt c chng
ta.
2. XY DNG CNG ON:
lng nghe c ting Cha v cho Thnh Thn hot ng, chng ta
phi n lc hn trong vic nui dng thc cng on trong lp. Sau y l mt
vi ng li xy dng cng on.
a. thc cng on:
iu quan trng nht chnh l thi ca chng ta. Chng ta cn c gng t
ti im c th ny: d l ngi dy, ta cng cn phi hc t ni ngi khc. Mi

ngi phi dy d hc hi ln nhau. Chng ta cn c thi trn trng i vi tim

nng ca nhng ngi dy d v hc hi khi h lm vic chung vi nhau.
b. Lm quen:
Trc ht nn dnh thi gian u nin hc bit tn cc em, v gip cc
em lm quen vi nhau. Khi u l hc thuc tn tui nhau v k cho nhau nhng
s thch, nhng ngi thn quen, nhng vt, nhng tr chi, chng trnh TV,
m nhc... m cc em thch.
Tip theo l cng vi cc em chia s nhng th vui gii tr. C th l cng
lng nghe v bn bc vi nhau v mt bn nhc m mi ngi a thch hoc to ra
mt cng vic no cng lm vi nhau nhm to nn s hiu bit thng cm,
tin tng quan tm vi nhau, gp phn xy dng cng on.
Trong nm hc, chng ta nn dnh t pht tr chuyn thn mt vi cc em v
kinh nghim hc tp v nhng bin c ang xy ra.
c. T chc l lc v to bu kh vui ti:
Bu kh vui ti l yu t xy dng cng on. Chng ta c gng to dp
mng sinh nht, quan thy, v cc thnh qu ca cc em. Chng ta vui v tu to
ht mnh. Chng ta em vo lp nhng iu cc em vui thch chng hn mt tnh
tit ngc nhin, cu chuyn khi hi, nhng mn qu bt ng, bi ht hay tr chi
c a chung. Quan tm n cng on l iu quan trng ca chng trnh
Gio L y.
3. PHT TRIN CNG ON HC TP:
Mi lin h gia ngi vi ngi l b quyt pht trin mt nhm c th
hc hi v dy d ln nhau cng l mt cng on cng hc v cng dy nhau.
Sau y l mt vi ng li khuyn khch hc tp chung:
a. Chia s nhng thnh qu cng vic c nhn:
n gin nht va cng quan trng nht l lm sao cho tng c nhn chia
s cng vic ca mnh vi ton nhm. Trc tin l nhn mnh iu cc em phi
lng nghe nhau. Ri cho cc em dn dn nhn ra ti nng ca nhau. V sau gip
cc em cng bn lun v hp tc vi nhau.
b. S dng phng tin truyn thng:
Phng tin truyn thng gip cho vic hc tp ca cng on chng hn
trnh by mt bc tranh cho cc em cng xem xt hc hi. Gip cc em tp trung
v ri ln lc tng em a ra quan im mi da trn cm nghim bn thn mnh.

Chng ta thy ci nhn ca tp th th bao gi cng phong ph hn bt c quan

im c nhn no. Mt khi cc c nhn trong nhm tht s cng hc hi nhau th
to nn mt nng lc sng to rt k diu.
c. Bn tho nhng k hoch chung:
Hy gii thiu nhng k hoch hoc nhng hot ng m lp c th lm
theo t hay c lp. Chng hn yu cu lp thc hin mt t bo v ti Cha chu
t nn. C tng hai em hay nhiu hn lm vic vi nhau nh l nhng ch bt, ch
bin, phng vin, ha s... Tt c cng gp phn lm nn t bo.
Nhng k hoch hp tc tng t nh cng son mt v kch, trnh din mt
bui vn ngh, chiu video, lm bo tng, bch chng... ng sch, son bn
nhc, nn tng, i du kho, hoc vit mt bi tng thut...
C th phn chia cc em thnh nhng nhm ln chng trnh, nhm thc
hin, nhm lng gi... v lm nhng d n nh ving thm vin m ci, vin
dng lo, quyn gp gip nhng ngi ngho, hoc tho lun nhng vn
lin quan n cng l ha bnh.
Chng ta thy nhng cng vic m cc em c th thc hin mt mnh th
cng c th lm theo nhm.
KT LUN:
Nh vy cha kha pht trin cng on cng hc, cng dy khng g hn l
mt xc tn vo sc mnh c bit cng on gm nhng c nhn c nng khiu
cng dy, cng hc, cng lm vic vi nhau.

Bi 6: NHNG KINH NGHIM TRONG GIO L

Ti khng thch nhng sch Gio L mi ra hin nay v c rt mt th gi.
Theo ti, vi mt s kinh nghim sng, ti c th rt ra nhng bi hc thc t hn
nhng ti cm thy hi y ny. Vy c nn chng ?
Bn khon ca bn cng l ca nhiu bn Gio L Vin khc. Chng ta bit
rng hu ht cc sch v Gio L dnh cho tr em, thanh thiu nin, gii trng
thnh mt cch no o su nhng kinh nghim quan trng ca con ngi
khi h nghin cu Kinh Thnh, gio hun Gio Hi, hay vic Phng V.
1. TI SAO LI NI N KINH NGHIM HNG NGY ?

Bi v Thin Cha vn ni vi chng ta qua i sng hng ngy cng nh

qua Gio Hi. c Gio-an XXIII nhn mnh n nhu cu phi c nhng du ch
thi i nhn thc iu Thin Cha ni vi chng ta. Ngi dng tng
du ch thi i rt t trong Tin Mng ( Mt 16, 3 )
trin khai tng ca c Gio Hong Gio-an XXIII, Cng ng
Vatican II dy dn Cha bit nhn thc du ch chnh xc v s hin din v
nh cua Thin Cha trong cc bin c, nhng nhu cu v nhng kht vng m con
ngi cm nghim khp ni. Cc kinh nghim c nhn, hin tng thin nhin,
bin c x hi, chnh tr, nhng vn nn mun th, nhng gi tr nn tng, cc vn
thi i l tt c nhng iu m sch Gio L gi l du ch thin nhin ca
Li Cha. V v th n cng thuc v ni dung Gio L nh Kinh Thnh, Phng
v, Gio Hi l nhng du ch ca Li Cha. Khi loi b hay lt qua phn kinh
nghim trong Gio L l chng ta ct xn tin trnh Gio L ni tip truyn thng
Gio L vi i sng hng ngy.
2. CHNG TA NG DNG KINH NGHIM I SNG NH TH NO ?
Xt v tm quan trng ca nhng kinh nghim sng con ngi trong Gio
L, chng ta cn tm kim nhng ng hng c hiu qu gip cc em bit
khm ph nhng g ang xy ra trong i sng ca chng ta v i sng ca mi
ngi trn th gii. Sau y l nhng bc m chng ti thy l hu ch:
a. Suy t da trn kinh nghim ring ca bn
Bc thc hnh quan trng nht l xc tn ca bn vo truyn thng gio
hun Gio hi hng dn chng ta nhn bit Thin Cha ang hin din v ng li
vi chng ta trong nhng kinh nghim ca i sng hng ngy.
V ri bn hy suy tu xem ni v cch no gip bn gp Cha tt nht, thi
gian no nh hng nht n mi tng giao ca bn vi Thin Cha. Con ngi,
cng vic, c hi, ti nn, sc khe tt, xu gip bn nhn thy Thin Cha ang
tc ng ni i sng ca mnh nh th no.
b. Xy dng mt bu kh tin tng
mi ngi c th chia s mt cch chn tnh nhng kinh nghim ca
mnh, cn gip h cm thy h c knh trng, c tin cy v c yu thng.
gip cc em chia s cm nghim ca chng, cng cn to bu kh cm thng v
tin tng nhau. Bn hy lm tt c nhng g c th xy dng tnh thn mt gia
bn vi cc em v gia cc em vi nhau.

c. Gip cc em t suy t
Khuynh hng t nhin ca chng ta l ni thao thao bt tn no l ging,
no l gii thch, no l khuyn nh. Nhng chng ta li khng bit rng cn c
nhng hnh thc khc thch hp hn cho ni dung c th ca Gio L. Trong s
c nhng cch c bit sau:
Cch t vn . t vn kho lo l cha kha c th gip cc em chia
s, suy ngh, phn on c hiu qu hn. Trong bi 22 chng ta s bn k hn v
cch thc ny.
Cch lng nghe. Bit lng nghe chm ch, bit nhy cm bng con tim
cng nh i tai, bn s cm thy nhng nng lc bin i l thng. Ai chn
thnh lng nghe th lm cho ngi khc bit thc v bit chia s nhng kinh
nghim phong ph ca h. Bit lng nghe th s n nhn nhng tnh cm, ngha
v c nhng li ni m i khi ngay c ngi ni khng cm nhn c. Chng ta
c th lng nghe c t nhiu iu cc em vit, v v nhng sinh hot sng to
khc ca cc em nh nhng li em ni ra. Ch cn mt t k nng cn bn, chng ta
s tr thnh mt Gio L Vin hu hiu.
d. Khi dy nhng kinh nghim ca cc em
Nhng kinh nghim khm ph quan trng nht trong lp hc chnh l nhng
kinh nghim ca cc em.
Bn c th gip cc em khi dy nhng kinh nghim ring t bng nhiu
loi sinh hot, chng hn nh trnh by n gin v mt kinh nghim, vit, v, ri
th hin, hoc din t chng bng nhng hnh thc ngh thut khc nhau.
e. Vn dng kinh nghim ca ngi khc
gip cc em o su v m rng kinh nghim ring cng nh bit suy t
cch su xa v nghim tc, bn hy chia s cho cc em nhng kinh nghim tng
t ca nhng ngi khc.
Bn hy chia s cho cc em nhng kinh nghim ring ca bn. y khng
phi ch l m mang vn kin thc ca cc em nhng cn l to mi thng cm su
xa gia bn vi cc em.
Th v truyn l nhng ngun tuyt vi bn c th lm sng t v cng
c kinh nghim ca cc em.

Nhng tm nh, nhng bc tranh v nhng hnh thc ngh thut khc, phim
nh, video, m nhc... tt c u l nhng phng tin lm phong ph kinh nghim
bn thn.
Cc phng tin truyn thng hin i cng th. Nht bo, tp ch... s cung
cp cho bn nhng thng tin, nhng cu chuyn, nhng ch , nhng bim ha,
hnh nh, qung co. Chng khng ch m mang vn hiu bit v nhng bin c
xy ra trn th gii, nhng cn gip o su nhng kinh nghim chung ca con
ngi cc em chia s theo ty trnh .
Trn y l mt vi gi gip cc bn chu ton trch nhim ca mnh
trong vic dy Gio L.

BI 7 THNG HIU KINH THNH

Ngoi nhng lc dy Gio L, ti cn dnh nhiu thi gi c Kinh Thnh
nhng li khng hiu lm. Ti s khng tr li c cu hi ca cc em hoc gii
thch Kinh Thnh sai lm. Ti ang cn c hng dn v Kinh Thnh.
Nhiu bn trong chng ta ln ln vi mt kin thc gii hn v Kinh Thnh.
Bn y ny nh th l iu d hiu bi v by gi Kinh Thnh l trng tm ca vic
dy Gio L. Tng hun dy Gio L ch th: Vic dy Gio L bao gi cng
ly ni dung ngun mch sng ng l li Cha, thng truyn trong Kinh Thnh
v Thnh truyn v ca hai hp thnh mt kho tng thnh thin duy nht cha ng
Li Cha. ( s 27 ) L nhng du ch ca Li Cha, Kinh Thnh l mt phn quan
trng ca ni dung Gio L.
Rt may, hin nay c nhiu ng hng v v s ngun mch h tr chng
ta hc hi Kinh Thnh. Chng ti s gii thiu cho bn mt phng php c th v
mt vi ti liu. iu quan trng l bn phi bit s dng Kinh Thnh. Chng ti
ngh bn hy khi u t nhng cu chuyn Kinh Thnh thc t v nhng trch dn
bn s dy. iu ny bn c th tm thy trong sch gio khoa ( nn s dng cc bi
c ca ngy Cha Nht ). Khi c sch gio khoa hoc bi hc th mi bn chn
mt on Kinh Thnh v theo cch thc sau y.
1. c truyn hay on trch dn trong sch: Lm quen vi vn bn m bn
sp dng n. Ghi nhn nhng tm tnh xem bn cm thy th no trc cu truyn
hay on trch dn ? on vn ni g vi bn ? Ghi li nhng vn thc mc v
bn vn v cch p dng n vo bi hc.

2. Tm li on vn trong Kinh Thnh: Bn nn c qua 3 ln.

a. Ln th nht: Bn cm thy g khi c vn bn gc ? on ni g vi
bn ? C im g khc vi on vn trong sch gio khoa khng ? Nu c th khc
th no ? Ti sao ?
b. Ln th hai, c chm vi cy bt ch hoc bt mu. Gch di nhng t
lm bn ch , ghi li nhng thc mc, hiu bit v tm tnh bn c. T m nhng
cu tc ng lm bn thch th, mun lm vn ring sau ny.
c. Ri bn c ht chng bao gm cu truyn hoc nhng trch dn bn
rt ra. iu ny rt quan trng gip bn thy c ton b b cc Kinh Thnh.
N s gip bn hiu r thm ngha ca on vn bn trch v tr li nhng vn
nn ca bn hoc nu ln nhng vn mi.
V bn dch Kinh Thnh hin nay, chng ti ngh vi bn nn dng bn
ca nhm phin dch cc gi Kinh Phng V, ca cha Nguyn Th Thun, hoc
ca cha An Sn V.
3. c nhng li gii thiu v nhng phn tiu dn v nhng ch thch
trong cc sch Kinh Thnh. u hay cui sch Kinh Thnh thng c nhng
phn ch dn nh cch thc c Kinh Thnh, ci nhn s lc v lch s, Ph
lc ch thch, t in, bn , v trc mi cun u c nhng tiu dn v tc gi
v ngun gc.
Di mi trang u c thm phn ch thch. Nhng cu kh hiu thng c
nhng k hiu gip bn tm nhng ch thch cui trang, chng hn k hiu mu t
in nghing v nh u cu pha trn, hoc trn mt t cn ch thch. ng thi
l cnh bn vn c nhng k hiu gip bn nhn ra nhng on vn, hoc cu khc
lin quan. Nhng tham kho ny soi sng thm cho on vn v gip bn hiu c
nhng lin h trong Kinh Thnh nh th no.
4. Suy nim v cu nguyn theo cu truyn hoc on Kinh Thnh bn trch
dn. iu cn l bn hiu nhng iu bn va c v th hin ngay trong chnh
cuc sng mnh. iu mi tht s hu ch cho bn cng nh cho vic dy Gio
L.
Bn nn dnh thi gian c Kinh Thnh Li Cha c th bn r su trong
bn. Sau y l mt vi cch thc thc hin iu :
a. Hy hnh dung iu g ang xy ra trong cu chuyn hon cnh, ni
chn, nhn vt, xem h cm g, ni g, lm g. Bn c cm thy Thin Cha ang
ni g vi bn qua on vn khng ?Thin Cha mun mi gi bn lm iu g ?

b. Ri bn hy tha chuyn vi Cha Cha, Cha Gi-su, vi M Maria v

iu bn ngh v cm thy khi nghe Li Cha.
c. Hc thuc lng mt cu ngn hay mt on nh m bn thy quan trng
hoc iu no ang tc ng c bit ni bn.
d. Quyt tm sng iu bn cm thy Li Cha mi gi bn lm.
p dng tng bc n gin ny cho mi on Li Cha m bn s dy,
ngha l bn hy c, hc, suy t, cu nguyn v quyt tm sng theo. Nh th bn
s tng thm kin thc Kinh Thnh v bn cm thy t tin khi hng dn Li Cha
cho cc em. V ri bn s cm thy nhu cu phi hc Kinh Thnh su xa hn na.
Hy vng nhng gi trn gip bn thu hiu Li Cha.

BI 8: GIO L VI PHNG V
C mt iu lm ti tht vng l khi tham d Thnh L Cha Nht, l ci,
hoc rc l ln u, ti thy mt s cc em c v khng quan tm g c. Ti ngh
rng Phng V l mt thc ti linh thnh, cc em phi tham d sng ng, st sng,
nhng chng li khng cm thy hng th g. Ti c th lm g gip chng tm
ra c ngha ca Thnh L v cc B Tch ?
iu suy ngh ca bn cng l mi quan tm chung ca cc Gio L Vin.
Tng quan gia Gio L v Phng V rt sng ng nhng thng trong thc t
ta khng thy r iu . Bn nn lu n du ch Phng V l phn quan trng
trong ni dung Gio L. C hiu r cc du ch ny ngi ta mi d hng n
vic th phng v cu nguyn.
Ngay t u Gio Hi nhn thy Phng V v Gio L b tc cho nhau.
Gio L chun b ngi ta tham d Phng V cch tch cc v sng ng ( qua
vic gip h hiu bit v bn cht, l nghi v du ch ca n ) ng thi cng bt
ngun t Phng V, mt khi cm nghim n th no l cng on th phng,
Gio L s ni kt h vi i sng hng ngy v lm tng trng c Tin ni h.
Do , trch nhim ca Gio L Vin l phi quan tm hng dn cc em
trc v sau khi tham d Phng V. Bn c th lm nhiu vic trong lp hc
gip cc em hiu hn v Phng V v khuyn khch cc em tham d Phng V mt
cch tch cc hn.

GIO L, PHNG V, I SNG HNG NGY

Kinh nghim cho thy rng trng tm ca Gio L Phng V lin kt vi
nhau trong 4 lnh vc:
1. Thi ca ngi Ki-t hu
Cc Gio L Vin nn khuyn khch v gip cc em bit cu xin, cm n,
sm hi, ph thc v ci m tm hn vi nhng ngi khc trong i sng hng
ngy. Nhng tm tnh chnh l hn sng ca Phng V. Chng hn, nu khng
c thi t n th B Tch Thnh Th s thiu i ci hn ca n. Nu khng c
lng sm hi tht s th s khng c B Tch Ha Gii.
V th, i vi Phng V, Gio L Vin nht thit cn nui dng nhng
thi ny ni cc em. Chng ta thc hin iu ny bng gng sng ca chnh
mnh hn l ch bng vic c v bn ngoi.
2. Nhy cm vi cc du ch
Gip cc em hiu th gii ca cc du ch l iu rt quan trng. Phng V
c th hin qua cc hnh ng v cc s vt mang tnh biu tng nh b bnh,
xc du thnh, trao nhn cho nhau.
Hc sinh chng ta sng trong mt th gii nh trng thng ch quan tm
n khoa hc, ton hc, in ton l nhng iu c th th nghim, ong m, mua
bn hn l nhng t duy, th ph, ngh thut, vn chng, l nghi v cc du ch.
V th Gio L Vin cn rn luyn cho cc em c kinh nghim sng to, suy t, th
ph, kch ngh. Nu khng c cm thc v ngn ng biu tng ca Phng V th
cc em khng th hiu g v Phng V c. Thc vy, theo James Dunning, Gio L
y dy biu tng v truyn tch, iu k diu v vic cu nguyn, im lng v
huyn nhim, tng tng v cm kch. Phng V l th y.
3. Nn tng Kinh Thnh
Biu tng Phng V c tm thy trong cc cu truyn Kinh Thnh v
hnh nh cng nh biu tng t nhin. Chng hn vic nc trong B Tch
Thnh Ty mang biu tng t nhin ca nc l lm sch, lm ti mt, lm cho
sng v lm ti sinh. Nhng nc ra ti ni ln ngha phong ph hn rt ra t
nhng cu truyn Kinh Thnh v nc, chng hn: cu chuyn sng to, lt hng
thy, vt qua bin , bng qua sng Jordan tin v t ha.

Vic bit nhng cu truyn Kinh Thnh v ngha ca n rt cn thit

thu hiu nhng l nghi Phng V. Gio L Vin c trch nhim hng dn cc em
v s phong ph ca cc cu truyn Kinh Thnh.
4. Ni kt Phng V vi Gio L
Bng mi n lc bn phi ni kt lp hc ca bn vi tm tnh Phng V.
Mt s Gio L Vin phi hp c hai v xy dng ton b Gio L xung
quanh cc bi c trong Thnh L. Cc bi c trong Phng V dng cho vic dy
Gio L l nt c trng dnh cho D Tng ngi ln cng nh tr em...
Mt s Gio L Vin khc p dng trong lp hc nhng yu t Phng V
nh:
a. Ma Phng V: Bi dng kin thc Phng V trong cc bi hc, khng
nhng ch cp n m thi nhng cn p dng n. Chng hn trong Ma Vng
c mu sc Ma Vng, ngh thut, nhng cu chuyn Kinh Thnh Ma Vng,
nhng bi ht dn gian, hoc nhng tm hnh ni ln s mong mi ch i.
b. Li nguyn Phng V: p dng ngay trong lp nhng li nguyn thch
hp ly t Thnh L hay Cc Gi Kinh Phng V. Nhiu li nguyn rt thch hp
cho Gio L c th tr thnh ti cho mt bui hc.
c. Thnh Vnh v Thnh Ca: Chng ta nn cho cc em ht nhng Thnh
Vnh Cha Nht to cu ni gia cc lp hc v Nh Th. Nn dng sch Thnh
Vnh m Gio X ang dng.
d. Biu tng v l nghi Phng V: Mt vi c ch iu b, phong cch, v
nhng vt dng c dng lm biu tng trong Phng V c th lm cho bi hc
sng ng hn.
Vic ni kt cc yu t Phng V v Gio L khng kh lm mt khi bn
cm nhn c gi tr ca n. Chc bn c nhiu c gng gip cc em ngy cng
hiu bit hn v Phng V ca Gio Hi.

BI 9: NN TNG GIO L
Cha x v mt s ph huynh lu chng ti rng khi dy Gio L phi
nhn mnh n nhng o l nn tng, hay tn l v lun l Cng Gio. Ti sao
h li quan tm v o l th ? Ring bn thn ti cng khng vng lm nhng
iu Hi Thnh dy. Vy u l nhng nn tng Gio L ?

Ai cng thy rng trong thi i ny mi th u thay i nhanh chng. Do

cc tn hu u mong tm thy ni Gio Hi nhng chn l r rng v vng chc
h c th nm bt c.
o l mang chiu kch thit yu trong Gio L v l mt trong nhng du
ch Li Cha. o l l li gii thch chnh thc ca Gio Hi, nn Gio L Vin
cn quan tm nhiu n vic ny.
Vic quan tm n o l pht sinh rt sm trong lch s Gio Hi. Cc
Ki-t hu do nhng cuc tr li o ng o, sm thnh hnh nhng biu thc
c tin nn tng ca Ki-t Gio. Chng ta bit c bn tm lc o l cn bn
ny qua Kinh Tin Knh ca cc Tng v Kinh Tin Knh ca Cng ng
Nicea ( c c trong cc Thnh L Cha Nht )
y l hai Kinh Tin Knh truyn thng cn gi li nhng biu thc ngn
nht v o l Cng Gio. Nhng bnh thng, ngi ta mun gii thch v c
nhng chi tit r rng hn. Gn y chng ta c sch GIO L CA HI
THNH CNG GIO do c Gio-an Phao-l II ban hnh ngy 10.11.1992.

GIO L NN TNG
Di y l s lc nhng Gio L nn tng ca o Cng Gio trong sch
Gio L trn.
I. TUYN XNG C TIN: gm 2 chng
- c Tin l g ?
- Tin nhng iu g ?
II. C HNH C TIN: gm 2 chng
- K hoch B Tch
- By B Tch Gio Hi
III. SNG C TIN: gm 2 chng
- n gi ca con ngi: i sng trong Thn Kh
- Mi iu rn
IV. CU NGUYN TRONG I SNG C TIN: gm 2 chng
- Cu nguyn l g ?
- Cu nguyn nh th no ?

Chng ti ch ghi li nhng nt chnh yu, bn nn tm c trong chnh sch

Gio L cn bn .

DY NHNG O L NN TNG TH NO ?
Cn phi phn bit rng nhng o l c bn l mt chuyn, cn dy o l
c bn trong gi Gio L l chuyn khc. Tng Hun Dy Gio L lu chng
ta n tm quan trng ca vic dy Gio L Cng Gio, v ai coi thng nhng
hng dn ny c th hiu lch lc nhng o l cn bn.
1. Gio L v Cha Ba Ngi v quy Ki-t. Cn phi nhn mnh mu nhim
Mt Cha Ba Ngi, Cha Cha, Cha Con, Cha Thnh Thn v trung tm im l
Cha Ki-t. Chng ta cn phi ch trng nhng iu g thc s l trung tm im
ca gio hun v ng bin nhng g ph thuc thnh o l chnh yu.
2. Cn gii thiu s ip Cha Ki-t nh mt tng th hu c, nh vy
tng quan gia cc yu t khc s r rng hn. iu ny trnh khi ni nhiu n
mt yu t, trong khi li b l yu t khc.
3. Cn nhn ra mt bc thang chn l trong c nhng gio hun quan
trng hn, bi v khng phi tt c mi o l u quan trng nh nhau. Gio L
Vin cn phi hiu r th t v tm mc quan trng ca tng iu.
4. Khi ging dy chn l nn tng, cn lin kt vi cc hnh thc quan trng
khc trong i sng ca Gio Hi ( x hi, gio dc, Phng V, thn hc, ngh
thut, sinh hot ), cng cn ging dy v n nhn o l trong tng quan vi
Kinh Thnh v truyn thng ca Gio Hi.
5. Lun phi lin kt chn l cn bn vi nhng thc ti cuc sng con
ngi. Cng cn phi hiu bit v vn ha, ngn ng v hon cnh ca cc em.
Nh th chng ta mi bo m c o l khng tch ri cuc sng con ngi, v
ngn ng din t o l lun ph hp vi cc em.
6. Gio L phi tn trng c tnh lch s ca Li Cha cu . Cn ghi nh
nhng k nim ca qu kh, nhn thc hin ti v hy vng vo i sng tng lai.
iu gip chng ta hiu rng o l khng phi l ci g th ng v khp kn,
nhng lun sinh ng v pht trin.
7. Gio L phi c tin hnh di s hng dn ca Gio Hi, nh th ta
s trnh c nhng khuynh hng thin lch ca c nhn.

8. Phi bit p dng nhng phng php s phm hin i torng vic trnh
by o l. Nhng li gii thch, ct ngha, bt hc sinh phi hc thuc lng hay lp
li nhng t ng chnh thng khng cn ph hp na.
Chng ti hy vong nhng hng dn ny gip cc bn hiu c tm quan
trng ca o l v dy o l cch xc tn hn.

BI 10: BI HC V CC THNH
Khi mi ln, ti c hc nhiu v cc Thnh nhng ngy nay ti khng
cn nghe ni v cc ngi na. Nh vy ti c nn ni nhiu v cc thnh trong lp
khng ? Ti c th tm hiu v cc ngi u c th k cho cc em ?
i vi ngi Cng Gio, lng m mn i vi cc Thnh, ngay c i vi
c M thay i kh nhiu trong nhng nm qua. Nhiu ngi cng cng tm
trng nh bn.
C nhiu l do khc nhau khin ngi ta t m mn cc Thnh hn trc,
chng hn Cng ng Vatican II nhn mnh n vai tr ca Cha Ki-t l trung
tm im trong i sng phng t ca ngi Ki-t hu. Hin nay cc tn hu
quay v vi Kinh Thnh v Phng V hn trc. Thm mt l do na l ngi ta
nhn thy nhng sai lch v thiu bng chng lch s trong mt s truyn cc
Thnh.
Nhng nm gn y, Gio Hi c khuynh hng quan tm n i sng ca
nhng Ki-t hu gng mu v nng ln thnh in hnh cho chng ta cng nh
cho thiu nhi. Gio Hi coi i sng ca Ki-t hu dn thn nh du ch ca Gio
Hi gia th gii v l thnh phn sng ng ca ni dung Gio L. i sng anh
dng ca cc tn hu, ca cc Thnh, xa cng nh nay cho chng ta thy rng con
ngi c bin i bit chng no khi h nhn bit c Gi-su Ki-t trong Cha
Thnh Thn.
Ngy nay, trong hu ht cc sch Gio L mi, truyn cc Thnh c
phc hi li gi tr v v tr c bit cn thit ca n.
1. NU GNG CC THNH V CC CHNG NHN ANH HNG:
tr li vn nn th nht: bn c th trnh by v cc Thnh v cc bc anh
hng cn sng hay qua i cho lp Gio L. Bi v cc ngi cung cp cho chng

ta v cc em nhng tm gng thc s sng ng, gip ta bit sng th no nh

nhng ngi theo Cha Ki-t v nh nhng ngi ng biu dng.
2. NHNG PHNG PHP GING V CC THNH:
i vi vn nn th hai, bn c th p dng nhng cch thc sau:
- Tm hiu tn Thnh ca cc em. Mi ngi Cng Gio u c tn Thnh
quan thy. Bn c th to iu kin cho cc em tm hiu thm v v thnh quan thy
ca mnh. Vo nhng dp nh th, bn nn dnh t thi gi chc mng v ni v
i sng ca v Thnh trong lp hc.
Bn nn khuyn khch cc em tm hiu r v quan thy ca ngh nghip, v
cng vic m nhng ngi trong gia nh ang lm. Chng hn Thnh Martin de
Porres quan thy ca ngi ht tc, un tc.
- Theo di lch Phng V. Thng Gio Hi tn knh mt hay nhiu v thnh
vo mt ngy no trong nm. Bn nn dng mt cun lch Phng V theo di
v dnh t pht trong lp nhc nh, cu nguyn vi v Thnh trong ngy
Ngoi ra cn c mt s sch cp n tn tui ca nhng v anh hng nam
n m i sng ca h c ngha c bit khi phi vt thng nhng thch
ng thi. Chng ta c th tm c v dy d khi cn thit. Sch lch s cc Thnh
th c nhiu nhng gng ca cc tn hu dn thn th t c, bn c th nghe i
Chn l chu v i Vatican.
- Pht huy i sng ca cc Thnh. Vi sng kin v tng bc, bn c th
a i sng cc Thnh nh hng vo i sng cc em, v d nh: cu nguyn,
din th vn, ngh thut, gii p thc mc, din kch, bn , phim nh, video...
- S dng phng tin thng tin i chng. Bo ch hng ngy, tin tc trn
tivi, radio, tp ch cc loi thnh thong c nhng truyn k v i sng dn thn
gng mu.
Bn hy chia s vi cc em v nhng cu chuyn thi s v ri yu cu cc
em tm trong nhng g lin quan ti i sng ring mnh. Bn c th vit sn
nhiu cu hi c chn la trn giy hoc bn yu cu cc em vit v nhng
iu lm cho cc em cm ng nht.
- Su tm mu gng danh nhn da vo nhng ngun tai liu c sn. Bn
khuyn khch cc em lm cun s nh ghi ch v minh ha tiu s cc Thnh v
cc danh nhn sau mt nm hc. Cng nn gi cc em ghi li nhng mu gng

ng khm phc ca ngi trong gia nh, thn nhn, hng xm, bn b v trong x
hi.

BI 11: QUAN TM N CC VN X HI
Ti thng nghe Gio Hi rt quan tm n cng l v ha bnh. iu ny
khi cn ang hc Gio L, ti khng bao gi ly lm quan trng. Nay l Gio L
Vin, ti cm thy mnh phi gio dc cc em quan tm n x hi nhiu hn.
Nhng thc ti khng bit phi lm g ? Xin bn cho kin. Trong nhng nm
gn y, cng nh bn, chng ti c gng th hin mt phn quan trng ca Gio
L l gio dc v cng l v ha bnh. Nh ni bi mt, vic phc v ca
ngi Ki-t hu l mt trong bn ni dung ca vic Gio L v l mt trong bn
nhim v ca Gio L Vin. Nhng lm cch no thc hin nhim v ?

GIO DC V CNG L V HA BNH

C l iu u tin Gio L Vin phi lm l hiu bit v dm dn thn.
Chng ta hoch nh cho chnh mnh chng trnh m chng ta s hng dn cc
em.
1. Nui dng thi cn thit:
Chng ta n lc gio dc v cng l v ha bnh khi u t nhng thi
nhn bn ngay trong lp ca mnh. Chng ta cn to bu kh cng bng v ha bnh
trong lp qua cc em cm nhn c gi tr v s tn trng, lng trc n,
cng bng v bc i. Mu gng ca chng ta l cha kha cn bn.
a. Nui dng lng t trng:
Hc thuyt x hi Cng Gio t trng tm trn phm gi con ngi c
to dng ging hnh nh Thin Cha. Chng ta c th gip cc em cm nhn gi
tr v hng n ca chnh cc em qua vic nui dng lng t trng bng nhiu
cch, nh chp nhn s hin din v kh nng ca mnh, lng nghe v i x vi
cc em trong s tn trng.
b. Nui dng lng tn trng ngi khc:

Mi ngi u c nhng quyn li v phm gi nh nhau. Chng ta cn gip

cc em pht trin lng tn trng ngi khc bng cch chng ta i x bnh ng
vi tng em v mong chng i x li vi chng ta nh th. Chng ta gip cc em
bit lng nghe ngi khc v n k lut lp hc mi ngi c th cng
hc, v khng chp nhn v lc.
c. Nui dng lng trc n v s quan tm:
Trng tm ca vic gio dc cng l v ha bnh l gip cc em bit cm
thng v chia s vi ngi khc, c th l vi nhng ngi kh au v tng thiu.
Chng ta c th khi u nui dng lng trc n ngay trong lp mnh. C bao
nhiu em ang phi l nn nhn bi cha m li d, c n, mt ngi thn yu.
d. Nui dng tinh thn hp tc:
Ngy nay i sng v gio dc nui dng s cnh tranh. Theo mc no
, th tnh cnh tranh c li, nhng cn c dung ha vi ngha hp tc thit
thc. Chng ta c th tin hnh trong lp ca mnh nhng chng trnh hot ng
i hi phi lm vic vi nhau.
2. Hng dn, phn tch x hi theo tinh thn Ki-t gio:
Song song vi vic gio dc v cng l v ha bnh, chng ta c th hng
dn cc em phn tch x hi theo tinh thn Ki-t gio. Vic phn tch ny cn phi
hp vi la tui cc em v ph hp vi bi hc.
i vi bt c vn no, chng hn: ngho kh, i rch, v gia c, phn
bit chng tc... chng ta phn tch lm bn bc:
a. Quan st:
Khi u l quan st thc t, qua vic tip cn thng xuyn vi nn nhn
ang chu bt cng. C th l bng kinh nghim trc tip c nhn nh i thm
ving h hoc tip cn qua nhng tin tc trung gian, hnh nh, phim truyn, th
ph... Bc ny gip cc em c mt tm long bit cm thng, trc n...
b. Phn tch:
Tip theo chng ta hng dn cc em thc mc ti sao ? Ti sao c qu
nhiu ngi au kh ? Ti sao c nhiu ngi ngho kh trong mt quc gia giu
c ? Ti sao lng ca ph n li thp hn n ng ? y l thi gian gom gp
d kin, suy ngh, bnh lun, hc hi ni nhng ngi chuyn mn. Lun lun hi
ti sao ? Nguyn nhn no ? Ai ang au kh ? Ai ang c hng li ?
c. Phn on:

p dng s ip Tin Mng v hc thuyt x hi Ki-t Gio vo nhng thc

t nhn ra c hai bc trn. Ngun mch hc thuyt x hi Ki-t Gio bao
gm: nhng cu chuyn hoc nhng trch dn trong Kinh Thnh, truyn cc Thnh,
li nguyn phng v, nhng on trch t nhng thng ip hoc mc v v x hi.
Trong bc ny cc em s khm ph ra rng nhng thc ti bt cng m cc
em ang quan st v phn tch l tri vi Thnh Thin Cha. Cc em phi nhn
ra li mi gi ca c Ki-t u tranh cho s bt cng .
d. Hnh ng:
Tin trnh a ti quyt nh v hnh ng gip nn nhn v thay i
nhng c cu bt cng gy ra au kh cho h. Hnh ng nn khi u vi li cu
nguyn ngay trong lp. Hot ng x hi bao gm lng trc n gip nhng
ngi b thng tn, nh quyn tin, quyn gp thc phm, qun o, thm ving
nh thng, v sn sng l trung gian ha gii, xa tan nhng bt cng.
Bng nhng phng th ny chng ta c th gip cc em dn thn hn cho
cng bng x hi nh ng Pter Henriot nh ngha: Cng bng x hi l yu
thng tha nhn n chng ta lm vic thay i nhng c ch ch p con
ngi.
BI 12: CHUN B XA BC KHI U THNH CNG
Ti khng phi l ngi c c t chc. Nhng nm trc y, ti mi dy
c na nm l thy mnh cn ht vn. Nhiu ln, sau khi kt thc gi hc, ti
mi c th ngh c mt cu truyn hoc mt cun phim hay ng l phi ni
trong gi hc . Ti c cm tng khng bit mnh s i ti u. Xin bn gip ti
mt li khuyn.
Nh mt s Gio L Vin khc, chng ta u c nhng kinh nghim nh th
c. T nhng kinh nghim t gi tri qua, chng ti xin c kt mt vi li
khuyn hu ch cho vic ln chng trnh u nm.
1. Xem trc thi kha biu:
Trc ht, bn hy xem k lch sinh hot thng ngy trong nm xem mnh
phi dy vo thi im no.
Ghi du ngy gi ln lp vi bt mu
Tnh chnh xc xem bn phi dy bao nhiu bui
Ghi du vi mu khc nhng ngy l ngh, Tt, hoc nhng ngy quan trng khc
gn vi nhng bui dy chnh thc ca bn.

2. i chiu lch sinh hot ca Gio X:

Nu c th bn nn mn ni anh on trng, hoc ngi ph trch Gio
L Gio X lch trnh sinh hot tng qut ca Gio X vi nhng chi tit v ngy
l hoc nhng t chc quan trng ca Gio X nh ngy xng ti Rc L Ln
u, ngy c Cha thm ving Mc V v Thm Sc, ngy cc em Bao ng
tuyn ha, nhng ngy hi tho, nhng hoch nh v cng tc x hi, t thin ca
Gio X... Bn hy ghi nhng nhng ngy sinh hot trn vo quyn s tay sp
xp chng trnh ring ca bn cho ph hp.
3. Xem trc th bn:
Bn xem k mc lc ni dung th bn Gio L v nghin cu xem:
C bao nhiu chng hoc bao nhiu bi hc ri i chiu vi nhng tit
bn ln lp.
C bao nhiu bi trng lp vi nhng dp l bn ghi trong s tay trn; nh du
nhng sinh hot cng vi ngy thng ngay bn cnh ta ca bn trong mc
lc.
Ghi du nhng bi khng quan trng c th b i ( trong trng hp bi cn dy
nhiu hn thi gian cho php ), nhng bi quan trng cn c o su v thm gi
v cui cng l c th thm hoc thay th nhng bi no khng c trong chng
trnh Gio L.
4. Son mt thi kha biu:
Da vo nhng chun b trn, bn c th phc ha mt thi kha biu phn
chia bi hc ph hp vi nhng dp l ca Gio X hay Ma Phng V.
V d: Khi dy bi v Cha Thnh Thn hay B Tch Thm Sc bn thay i
th t trong bn mc lc chuyn ti dp Gio X t chc l Thm Sc hoc l
Cha Thnh Thn hin xung cho ph hp v c ngha hn.
Nh vy bn ang c mt chng trnh kh hp l v nhng g phi dy v
dy lc no trong sut mt nm sp ti.
5. Nm vng ni dung bn thn:
Sch Gio L va l ngi hng dn va l ngi bn ng hnh vi bn
trong sut nm. Bn nn lm quen vi sch th bn cng sm cng tt v dnh mt
thi gian rnh ri :
Coi li bn mc lc
c phn gii thiu ( phn u hoc cui sch ) nm c ngha b cc

cng nh l do sp xp tin trnh nh th.

Ghi nhn nhng nt c bit ca bi gip cho tin trnh ging dy trong nm.
Chng hn, nhng li cu nguyn, bn , phim nh, sch thiu nhi.
c cn thn mt bi bn thch th nht. Trc ht, bn nn c trong sch dnh
cho cc em, ri n th bn dnh cho Gio L Vin, tip n bn tm n nhng d
liu lin quan n bi hc nh bn , phim nh, sch dnh cho ph huynh.
6. Lp th mc c nhn:
Khi lm quen vi sch th bn v c sn mt thi kha biu lm vic, bn
c th lm cho bi ging ca mnh thm phong ph bng cch to mt th mc
nhng ti liu cn thit lin quan n bi ging. Bn lm mt ngn ko gm nhiu
hc nh dnh cho tng chng hoc tng bi bn s dy.
Dn dn khi bn c nhng bi bo hoc mu truyn trong cc tp ch,
nhng bc tranh, tm hnh chp, nhng bi qung co, tranh bim ha v nhng
ta bo, bn s ghi nhn c nhiu iu ph hp vi bi hc. Tng t bn c
th rt ra c nhng d kin hu ch t trong chnh kinh nghim ring t ca bn,
trong th vin, trn truyn hnh, hoc nhng bui ni chuyn, hi tho, chia s. Sau
bn ch vic xp loi cho vo th mc. Nh vy khi chun b mt bi no ,
bn c sn trong tay mt lot nhng bc tranh, nhng mu chuyn, nhng kinh
nghim i thng tuyt hay lm cho lp hc thm sinh ng v hp dn.
Nu bn khng bit thu thp nhng ti liu, nhng th bn tm kim hoc
tnh c bt c, nu bn khng nhn ra nhng d liu phong ph ang xy ra
chung quanh, lc vo vic, bn s lng tng v qu tr. ( nh minh ha: Nh cu
nguyn cng on Taiz )
Tt c cng vic ln chng trnh ny ch tn hai n ba gi. ng thi
vi s c gng lc ban u, dn dn bn thy rng cng vic rt gin d m li rt
phong ph. Cng vic t chc v sp xp c khoa hc ca bn ngy cng gip bn
thm kinh nghim v lm phong ph bi ging dy hn. C nh th, th trong sut
mt nm, bn s tit kim c mt s thi gian, bt i nhng mi bn khon, lo
lng v bn s cm thy t tin ng thi cc em hng th, thu lm c nhiu kt
qu sau nhng bui hc y sng to v hp dn do bn chun b k.

BI 13: TO BU KH HC TP

Ti tng dy Gio L trong phng lp. Nhng thy rng cc em khng

cn thch th trong na. Ti phi x tr th no y ?
y l ln u tin ti phi dy nh ring, ti khng bit phi dng phng
no cho hp ?
Ti cm thy nn lng v nm nay c th phi dy Gio L trong th vin
hay trong phng sinh hot ? C th dy Gio L nhng ni c khng ?
Chng ta cng nhau gip gii p 3 vn nn trn, v c ba c lin quan n
a im v bu kh tt nht cho vic hc Gio L.
Bnh thng th a im, ni chn dy Gio L l iu ph thuc. Gio L
h ti mi tng quan gia ngi vi ngi hn l s sp xp ni chn. Mt Gio
L vin ng ngha l ngi c th dy Gio L bt c ni no. Tuy nhin a
im c th gip ch nhiu hoc cn tr cho vic ging dy v hc tp ca cc em.
Cch y my nm, chng ti tnh c c c kinh nghim ny. Chng ti
c mi dy thay mt bn v ti cu nguyn. Cn phng li l mt qun gii
kht ca trng. Khi vo lp, ti thy cc em ang ngi dc theo nhng bn ung
nc xem ra khng thun li t no cho vic dy d. V khng th nhn thy cc em
ngi cng pha vi mnh v phi c gng lm mi nghe c chng ni. Ti thy
khng th no tip tc tnh trng nh th ny v chng c em no chia s, cng
chng ai cu nguyn.
Do chng ti quyt nh thay i bu kh. Chng ti tm c mt s gh
v xp thnh vng trn. Th l cc em bt u chia s phi cu nguyn nh th no.
Chng ti hc c nhiu iu ni cc em. V ri chng ti cu nguyn ring
v chung vi nhau.
Tt c s thay i l ni chn, vic sp xp, bu kh.

MT BU KH C S QUAN TM
D ch no i na, iu quan trng l chng ta to cho cc em mt bu kh
bit quan tm v knh trng nhau, nhn ra s hin din ca nhau v hip thng vi
nhau. Mt vi ngi gi bu kh ny l bu kh n sng.
iu ny c ngha l khi bn v cc em hp nhau hoc cc ph huynh v
khch n tham quan u cm nhn s quan tm v knh trng ca bn i vi

cc em, t nhng iu ny v nhng dng c lp dng, t khung cnh v vic sp

xp cn phng m bn chun b.
Nhn thc c tm mc quan trng , bn phi tht s quan tm n ni
dy Gio L. i khi chnh bn phi n quan st ni , i do chung quanh, ngi
ti ch, nhn chung quanh v lng nghe.
Bn s t t cu hi: Nu ti l mt hc sinh, ti cm thy th no ? Bu
kh m cng hay t nht ? C mun b v khng ? Phng nng hay lnh ? C tin
nghi khng ? C cm thy hng hi hc tp khng ?
C gng khm ph xem bn phi lm g cho ni y ph hp vi vic dy
d ca bn v phi lm th no khuyn khch nhng tnh cm tch cc v gim
thiu nhng tnh cm tiu cc. Nhng u im khng gian no gip cho vic dy
d ca bn. Nhng kha cnh no ca a im lm cho vic hc chung vi nhau
kh thc hin ?
Tip theo, bn bt u ghi nhn nhng chi tit c lin quan n bn, n cc
em, v n qu trnh dy d v hc tp. Bn nn lu n nhng chi tit ngoi
cnh khin cc em nhn ra bn knh trng v quan tm n chng m khng cn
phi biu l qua li ni v c nhng iu bn ang hc cng vi chng. Chng hn:
Kch thc cn phng c thch hp vi s s v la tui cc em khng ? Nu
qu ln, bn c th tch ra to mt khu vc thch ng cho lp hc. i vi u nhi,
bn cn nhiu ch hn cho tng em v chng co nhu cu hot ng nhiu hn.
Trong bt c lp hc no, bn nn tm ch cho nhng hot ng khc nhau. Nu
khng th lm g hn vi cn phng qu cht chi, bn hy di mt s sinh hot
ngoi lp hc.
c c thch hp khng ? Thng cc bn c nh khng thch hp bng
nhng loi bn c th di chuyn. Nhng gh bnh v gh qu tin nghi lm cho
vic hc km sinh ng. Nu c th di chuyn bn gh, bn hy xp t sao cho
ph hp vi nhng hot ng khc nhau. Cn nu khng th di chuyn c, bn
tm cch no chnh cc em c th di chuyn ch ca mnh. Bn c th dng thm
chiu hay mt s gi tri trn sn nh cho cc em ngi hc.
Mi ngi c th thy v nghe nhau d dng khng ? Chc chn s xp t
kho lo s gip truyn t cho nhau d dng hn. Tm cch gii hn ting n t
bn ngoi. Ngi theo vng trn thng hu hiu hn theo hng dc.

C nn s dng nhng phng tin khc nh phim nh, video khng ? nh

sng c th gim bt phng ti hn khng ? C th t nhng trang thit b cn
thit u ?
Lm sao to c mt khng gian li cun, thu ht v p hn ? Lm sao
cho nh sng trong lp bn c ph hp khng chi qu cng khng ti
qu. Nn m nhc vo nhng lc thch hp v n gip cho bu kh suy t, cu
nguyn v sng to. Ri bn xem ch no treo nhng hnh nh lin quan n bi
hc v ch no trnh by nhng tc phm sng to ca cc em hoc bn thng tin
hp dn.
Bn hy lm tt c nhng g cho phng hc tr nn hp dn, ng nhin l
lp hc phi sch s v ngn np.
a im bn dy d c th mang tnh cch b tch biu l v lm cho n
sng Thin Cha hin din ni cc em, ng thi cho cc em thy mi quan tm
ca chng ta. Lp hc, vn phng, phng hc ni gia nh, c th tr nn mt bu
kh hc tp sng to, mt bu kh n sng.

Bi 14: LM CHO CC EM THCH TH TRONG HC TP

Bn c cch no to cho cc em bu kh hng th hc Gio L khng ?
Mc du ti c gng ht sc, nhng cc em khng thch th lng nghe lm ti
nn v cng. Bn c cch g gip ti khng ?
Vn ca bn l mt trong nhng iu ti thng nghe cc Gio L vin
than phin. Ti cng c nghe nhiu ph huynh phn nh vic con em h cm
thy chn hc Gio L.
tm ra phng th gip cc em hng th khi hc Gio L, chng ta cng
th suy ngh v cch hc ca chnh mnh. Bn th tr li cu hi ny: Khi nghe
ging, iu no lm bn d hiu, d nh nht ?
Bn s nhn thy rng bn s thch th v d dng tip thu, d hiu, d nh
nhg iu no thy gio ging lin quan n vn bn ang quan tm, thc mc,
hoc nhng vn lin quan n kinh nghim sng ca bn.
Thng qua kinh nghim, quan st, chia s vi ngi khc, qua cc cu
chuyn, tranh nh, nhng v d c th, nhng iu bn ang lm, nhng li lm

mc phi s gip bn phng th hc tt hn. Bn s nghim thy rng li ngi

xa l ng:
iu ti nghe, ti hay qun.
iu ti thy, ti d nh.
iu ti lm, ti mau hiu.
Nu bn c dy cc em nh thi quen xa nay l c thao thao th chng s
rt mau chn v kh nng ca chng khng th tp trung v nh nhng iu bn ni
cho d nhng li thc ngha v c chun b k lng. B quyt gip
bn to nn s hng th cho cc em l bit thch nghi vic ging dy ca bn vi
vic hc tp ca chng. Sau y l vi im bn cn lu :
1. Ch nn ni va cc em c th ng gp vo . Hu ht cc ngi
dy dnh tt c thi gian lp ni. ang khi ging, bn cn bit ngt ng lc
cc em c ng gp, bng cch a ra nhng cu hi hoc cho cc em thc
mc, gp . Nh th mi l bc u gip cc em hng th hc hi.
2. Cc em cng tham gia ng gp nhiu th bn cng dy d chng nhiu
hn. iu ny dng nh l mt nghch l, nhng li c hiu qu khi bn cao
trch nhim hc hi ni cc em. Nhim v ca bn l lm sao li cun cc em vo
nhng hot ng .
Qu tht iu ny kh khn l son tho v trnh by mt bi ging. D nhin
l bn cng s phi ni, trnh by, gii thch, tr li vn , nhng quan trng hn
c l t vn .
Khi son bi, bn hy t hi: trnh cc em tip thu th no y, mnh phi
dng phng tin no li cun chng c mt, mi, tai v tay chn ( chng hn
dng tranh nh, bn , bo ch, sch v, phim nh, v, vit, ma ht, ri, tr chi,
m nhc)
3. Tip cn vi kinh nghim sng ca cc em. i vi bn vic cm nhn
mt s kin hay mt chn l tn gio no l mt chuyn d dng. Nhng i tr
em th khc. Chng khng d ra nhn iu v khng lin quan n cuc sng ca
chng. Hu ht, cc bi ging Gio L hin nay u bt u mt s kinh nghim rt
ra t cuc sng ca cc em. iu ny khng nhng ph hp vi s phm m cn
ng vi thn hc na.
Thng thng chng ta khng ch hc hi nhng g lin quan n cuc sng
mnh, m cn khm ph c s Hin din v Li ca Thin Cha qua nhng kinh

nghim ca chng ta cng nh qua nhng ngun mch mang tnh truyn thng
trong Kinh Thnh, Phng V, Gio L v ni Hnh cc Thnh.
C gng hiu bit cc em v th gii sng ca chng l iu rt cn thit. i
vi lp hc mi tun ch c mt bui, iu ny tht l kh khn. Tuy vy, nh
nhng vic lm sng to ca cc em m chng ta bit c iu chng thch, iu
chng quan tm, nhng cu hi v nhng vn ca chng. Bn cng ni t v
cng cc em ch ng, bn cng hiu bit cc em v th gii ca chng hn.
4. C gng dy ng ti, khng lc . Cc sinh hot c th dn n ln
xn v gy sao lng nu nh bn khng xc nh r mc tiu ca mi bi hc ngay
lc u. Bn v cc em cn nhn thc rng ai lm vic g cng phi nhm n mc
tiu no v nhng din tin tun t nht nh. y l mt trong nhng bc
quan trng trong vic t chc lp hc. T chc sao cho tht n gin vi mt ti
chnh, v d c nhiu sinh hot khc nhau nhng vn dn n mt mc tiu duy
nht mt cch hp l. Vn khng phi l c nhiu hot ng nhng l nhng
hot ng c ngha v c chn lc k lng.
5. Lm cho mi vic tr nn sng ng. Tt c chng ta v c bit gii tr
ngy nay s thch th hc tp hn khi cm thy nhng g mang tnh sng ng. Nn
nh rng, kh nng tp trung ca cc em rt t. V vy cn phi thay i nhp v
nhng nhp iu sao cho ph hp vi trnh nhn thc v pht trin ca cc em.
Tm li, c gng cho cc em ch ng hn trong lp hc. Nh vy bn c
th to cho cc em hng th hn khi hc tp.

BI 15: TRT T TRONG LP HC

Ti c mt vn l dng nh phi mt nhiu thi gian gi trt t
trong lp. V khng c o to chnh quy, ti e mnh cn thiu st yu t no .
Xin cho ti mt vi kin ci thin k lut trong lp.
Chng ti c nhiu nm kinh nghim ng lp, nhng phi nhn nhn
rng vic gi k lut trong lp hc qu l mt thch di di, nht l trong cc
lp Gio L hc mt tun mt ln.
Trc ht bn cn xc nh im ny: vn k lut trt t trong lp hc
qu l quan trng, nhng n khng phi l mc tiu cui cng. Mc ch ca k
lut l lm sao bn v cc em gip nhau hc tp tt. Kt qu cui cng ca k lut

l gip cc em tip thu y bi hc. Do , k lut c th thay i ty theo lp

hc, ty theo ngi hng dn.
Theo tiu chun trn, xin ngh vi bn Mi li khuyn sau y:
1. Hy t trng. Bn l mt thy gio, mt nh s phm, mt Gio L Vin:
Cho d c o to chnh quy hay khng chnh quy th iu quan trng l t cch
ca mnh. Lun nh rng vic cc em knh trng bn ty thuc vo thi t trng
ca bn.
L Gio L Vin, du hiu biu l s t trng c th l: cch phc sc ca
bn khi n lp, cung cch bn i cc em phi c khi trnh by, tha gi vi bn
mt iu g , s quan tm chu o ca bn trong vic son bi ging v to bu
kh chn thnh trong lp.
2. Tn trng cc em. K lut l mt hnh thc biu l s knh trng hn l
chc nng ca quyn hnh. Kt qu ca bt k hnh thc k lut no cui cng
chnh l s t kim ch xut pht t lng tn trng cc quyn li v nhu cu ca
ngi khc. Mt iu tht quan trng l nhng nh gio chng ta phi bit lm
gng trong vic tn trng ngi khc, iu m chng ta ang i hi cc em thi
hnh.
Bn tn trng cc em bng cch c gng tm hiu chng, ch lng nghe v
ghi nhn nhng iu chng ni, c gng thch nghi phong cch hc hi khc nhau
ca chng ( thay v p t cch ca mnh ), chun b bi v chu o, nhn xt v
p ng nhng hot ng sng to ca chng.
3. Tin tng cc em. Cui cng, du hiu biu l vic bn tn trng cc em
l tin tng vo chng.
Nu thiu tin tng vo mt c nhn hoc mt lp hc th bn s nh mt
nhng ng lc gip cc em hc hi v hnh ng c trch nhim. Cc em s nhn
ra ngay lng tin tng ca bn khi bn mong mun cc em hc hi. Hy cc em
t lnh trch nhim i vi vic hc hnh ca mnh, v ngh nhng ng
hng cc em la chn v sng to.
4. Chun b chu o trc khi ging dy. Bi ging c chun b k lng
t nhin s lm cho vic gi k lut tr nn d dng
Khi ging bi, nu thy cc em chn nn, th ng, khng ch , khng tp
trung lng nghe, chc cc bn cng c th on bit l vn k lut ca lp th
no ri. Ngc li, nu bn hng dn cc em nhanh nhn, tch cc tham gia vo
bi hc, nhng rc ri trong vn k lut, chc chn s gim i rt nhiu.

Vic chun b k lng trong lp hc v bi dy, qun trit ni dung v

phng php s phm, nm vng mc ch, khng ngng n lc nng cao k nng
ging dy, l nhng yu t cn thit.
5. Tn thng. Vic tuyn dng v khen thng, khch l cc em rt nhiu.
Li khen tng pht sinh v nui dng lng t trng khin cc em t gic k
lut. Cng c dp khen thng cc em cng tt, nhng phi lun trung thc, ng
vi n lc v thnh qu cc em t c, nhng trn ht l nhm vo bn thn cc
em. Bn c th khen thng cc em vi nhng li chn thnh, hay vi thi tin
tng, trao trch nhim hoc mt phn thng hay mt vng tay thn i.
6. Ln n nhng hnh vi sai tri, nhng khng ln n ngi phm li. Ngc
li, phi tht thn trng trong vic phn bit gia nhng hnh vi sai tri vi ngi
gy ra n. Kt n nhng li lm ch khng phi nhng con ngi phm li. Mt
cch th hin iu ny l lun s dng ting ti. Th d, thay v ni: Cc em
ang lm ti gin in ln y ! ta nn c gng ni Ti ang bc mnh v ting
ni chuyn lo xo ca cc em. iu ny lm cho cc em nhn thy rng bn
khng chp nhn hnh vi sai tri ca cc em ch khng ch trch cc em.
7. Trnh e da, nhc m. Nhng c x cng rn nh rn e, da nt, nhc
m, ch giu, trng pht thng ch c th dn n s phc tng, khm nm bn
ngoi, nhng li lm gim thiu lng tn trng bn trong vn ch c c nh hnh
thc k lut ng n. Chng hn ngng im lng mt cht thng c kt qu hu
hiu hn l la mng.
8. Dy nhng c tnh nhn bn cn thit. Cc em thng cha c kinh
nghim giao tip x hi, nhng nght thut giao tip Dng nh cc em t c
hng dn cch lng nghe, cch lm vic chung, cch im lng, cch gin xp
nhng bt ha, s l , vic sp xp v tn trng thi gian quy nh Bn hy
gip cc em hc hi nhng k nng ht sc cn thit .
9. Quy nh mt s iu l n gin, r rng. Hu ht cc nhm, k c ngi
ln u cn c mt s iu l m bo trt t v i n mc ch. K lut trong
lp hc cng t cng tt min sao bo m c vic hc tp tt. Thng thng
chng ta nn mi cc em ngh nhng lut l m cc em thy quan trng, cn
thit mi ngi c th tp trung hc hi. Mt s lut l cn bn c th l cn
thit, nhng hiu qu hn c mi k lut l tng quan gia bn v cc em.
10. Trau di kh nng hi hc, kin nhn chu ng v linh ng uyn
chuyn. Cho d bn dy d tt mc no v cc em tip thu tt ti mc no i

na, chc chn vn cn c nhng tnh trng thiu k lut m cch gii quyt tt
nht l bng n ci v bng s hiu bit, cm thng cho s yu ui v nhng
vic khng lng trc c ca con ngi.

Bi 16: KHC PHC S TR TR

Thng th sau mt thi gian di sinh hot, ti cng nh cc em cm thy
chn nn. D ti c c gng n u, th nhng hng khi ban u vn b gim st.
Chng ta cc cch no tnh trng tr tr ng xy ra khng ? Ti phi bt u
li nh th no lp hc ca ti ly c kh th ban u ?
Chng ti cng c cng tm trng nh bn vo cc dp thng ging mi nm
ngha l t nhin c mt s xung dc cao im ca L Ging Sinh. nhiu ni,
thi tit l yu tt gim st lng hng say hc tp. Gio L Vin v cc em cn bit
trc nhng tnh hung ngay t by gi tm cch khc phc.
Bn c th dng mt vi hnh thc sau y khch l mnh v thc y cc
em hng say hc tp.
1. Xin dng mt Thnh L cu nguyn cho nhm. Cch y my nm, mt
ch Gio L Vin k li c lm cch no c v cc bn Gio L Vin ly li
c tinh thn mi trong tnh trng tr tr gia nm. H ln k hoch ri thc hin
mt bui chiu cu nguyn v d tic vi nhau mt cch vui v, thn mt.
Vic c hnh Thnh L ny bt u vi Phng V Thnh Th kh c bit.
Cc Gio L Vin chn bi c, bi ht, nhng li cu nguyn v nhng du ch
phn nh cuc sng. Tt c u tham d Thnh L cch sng ng.
Sau Thnh L, h c cuc hp mt thn thin hiu nhau hn v chia s
nhng kin, nhng kinh nghim v vic dy Gio L. Bu khng kh c nh nn
sng m p gip chia s thoi mi hn. H tranh tr cc bc tng kh hi hc, li
c thm nc ngt, bnh tri, tr v c-ph trong bui hp mt.
Nhiu Gio X cng t chc tng t. y l nui dng cng on
Gio L Vin v gip thot khi tnh trng tr tr.
2. Bi dng cho chnh mnh: ngay c khi Gio X khng to c hi cho
Gio L Vin c hun c tinh thn, chnh bn c th t lm iu . Mt s
Gio L Vin dnh thi gian i tham d hi tho Gio L, s khc mun tinh thn

hng say hn bng cch c sch, xem video, hay nghe bng cassette v cch dy
Gio L. Mt s khc tm ni tnh tm ph hp vi nhu cu ring mnh.
iu quan trng l bn phi c nhng bc c th gia tng s hiu bit,
pht trin k nng v ti to s nhit tm. Ri bn s c trang b tt hn gip
cc em thot khi s chn nn.
3. Thay i chng trnh sn c: Mi tng quan u c nguy c tr thnh
thi quen. i lc bn v cc em cn c mt cht thay i khc l, ph b khun
mu quen thuc. Sau y, chng ti ngh mt vi cch thay i.
- Tham quan mi trng. Ln mt chng trnh du kho cn thn thot
khi mi trng lp hc hng tun, c th lm pht sinh nhng mi tng quan
khc. Cuc du kho nh th phi lin kt r rng vi iu bn ang dy.
Th d: dn cc em u nhi i thm Nh Th Gio X ln cn rt c li cho
cc em khi hc hi v Gio Hi hay B Tch. Ln tui hn c th i n Nh Th
Chnh Ta hay ti mt trung tm hnh hng. l mt cch thc gip cc em
hiu ngha Gim Mc l ai, Gio Phn l g, hay gng mu mt v Thnh. Hoc
chng ta a cc em thm ving mt phng trin lm hay bo tng vin gip thm
nh nhng cu truyn thnh kinh, i sng v gio hun ca Cha Gi-su. Nhng
thanh thiu nin c th c hng dn thm ving Nh Th Tin Lnh, Cha
Chin, Thnh Tht hay mt ni th phng khc. y l dp gip cc em o su
v cn tnh Cng Gio trong khi vn tn trng nim tin ca ngi khc.
- Mi mt ngi khc n ni chuyn: Mt khun mt mi vo lc ny s
gip cho cc em ch hn. Bn c th tm thy trong Gio X, khu vc, hay thnh
ph mt ngi c ti v mi h n chia s vi lp hc ca bn.
Mt trong nhng thnh cng ca chng ti l khi dy ti i sng an
vin cho lp Bao ng l chng ti mi mt Tu S tr Dng Bin c chia s vi
cc em v ngha i tu. Nm trc chng ti mi mt gio dn l gio s kch
ngh, n lm vic vi lp Thm Sc ca chng ti din xut mt cu chuyn cho
thiu nhi.
Mi Gio X u c nhng ngi c nng khiu v kinh nghim trong nhiu
lnh vc khc nhau. Nhng chia s ca h mang li cho lp hc mt cch sng thc
t cng nh khi ln mt sc sng mi trong thi k tr tr.
- Thnh L cho lp hc: Chng ti c mt vi kinh nghim qu bu, l
Thnh L c bit cho cc em v ph huynh. Cc em thch th hc hi cch ln
chng trnh v chun b cho Thnh L. Kinh nghim cho thy phng v tht s s

ni kt cc thnh phn vi nhau trong khi cng biu l nim tin: Linh Mc, cha m,
Gio L Vin, v cc em. Bui tic tr gii lao sau Thnh L l c hi ci m d
quen bit vi ph huynh hn. Thng khi quan st a tr bn cnh cha hay m n,
ta s hiu r em hn.
C nhiu cch lm gim s chn nn gia nm nh: phim nh, video
cassette, din kch, thi ua bch boTuy nhin hai mi nhn chnh gip bn vt
qua thi k xung dc: bi dng tinh thn, v thay i chng trnh dy ca bn.
Chc bn thnh cng.

BI 17: CHIA S TRCH NHIM VI CNG TC VIN

Ti thch lm Gio L vin nhng thng b cm d xin thi v ch c
coi l ngi d b, ngi c pht v thu bi v cc em, dy km nhng em c
bit, ng thi chun b phng c sao cho nghim trang hc tp. Vi nhng
cng vic , ti cm thy mnh kh c th tr thnh mt Gio L vin kh.Ti
thy mnh khng tin b.
Cm nghim ca bn l chung ca nhiu ngi. Chng ti cng cm thy
nh vy ! Thng vi cc cng vic nh vy, cc bn d nn lng. Nhng chng ta
c gng tm hiu v nhng cng vic ny. Cng vic ca bn c th l mt trong
hai cch sau:
a. Gio L vin cng dy chung
b. Gio L vin ph ging
Chng ta khi u bng cch th hai trc.

1. GIO VIN PH GING

Gio L vin ph ging lm nhng cng vic chun b gip gio vin ch
nhim hon thnh trch nhim dy Gio L ca mnh.
Trch nhim ca gio vin tr ging c th bao gm nh sau:
Trc gi hc. Gio L vin ph ging xem ca phng m cha, phng
c nh sng v sch s khng, ri nhng dng c cn thit, nhng vt dng, v
vt khc c trong v tr ca n khng. V ri chun b nhng g cn dng hm
nay.

Trong khi hc Gio L vin ph ging n nh lp hc, Gio L vin ch

nhim rnh ri c th n li chng trnh bi hc ca mnh v c th cu nguyn
xin cha hng dn. Gio L vin ch nhim c th tip n cc em v ph huynh
khi h va n lp, ng thi to bu kh thn thng, on kt quan tm n
ngi khc hn.
i khi, trong thi gian vn vi trc v sau gi hc, cc em nht nht d
n gp gio vin ch nhim vi nhng cu hi ring t m chng khng dm ni
trc m ng.
Trong gi hc. Mt khi bt u, Gio L vin ph ging c trch nhm
iu khin cc dng c thnh th, phn phi cc ti liu, sau im danh. Gio L
vin ph ging cng c th n vi tng em, khch l v gip chng.
Nh vy, trong khi ging dy, Gio L vin ch nhim bn tm v c th
dn ht mi n lc cho cc em, v khng cn b phn tm v nhng cng vic lt
vt khng lin quan n vic dy Gio L. Chng ta s hi lng hn khi thy cc
em hc tp v nim tin v pht trin nim tin ca mnh v c th c th gin
nghe v hc hi t nhng em m mnh dy.
Sau gi hc. Khi lp hc kt thc, Gio L vin ph ging lo dn dp v sp
xp li phng c nh lc ban u. Gio L vin ph ging em ct nhng dng c,
nhng ti liu sch v, ng ca v lm bt c iu g cn thit.
Nh vy, Gio L vin ch nhim c thi gian chuyn tr vi cc em, v vi
ph huynh n n chng, ng thi c gi ghi li nhng nhn nh v bi hc
hm nay v nhng g lin quan n bi hc ln sau cng nh dnh ra t pht cm t
Thin Cha hng dn mnh v cc em.
Mt s nhn nh. Gio L vin ph ging khng ch ng vai tr h tr
Gio L vin ch nhim, nhng h cn nhn ra c nhng kinh nghim nh gi
v nhng thch . Dn d nhng Gio L vin ph ging ny c th tr thnh
Gio L vin thc th.
Gio L vin ch nhim c gng gip Gio L vin ph ging bit tm quan
trng cng vic h lm. H c mt vai tr y ngha trong tc v Gio L: H
khng nhng ch gip gio vin ch nhm rnh rang tp chung vo cc em v
vo vic ln lp, nhng cn chia s vo cng vic na. nhiu khi Gio L vin
ph ging gn gi cc em hn Gio L vin ch nhim v c th gip cc em
hu hiu hn.
2. GIO L VIN CNG DY CHUNG

Bn cnh Gio L vin ph ging, cn c Gio L vin cn dy chung vi

ta. c th em li hiu qu hn cho cc em, cc Gio L vin ny c th chia s
vic ging dy theo hai cch khc nhau.
- Cch th nht chng ta hay p dng lun phin ng lp. Tun ny mt
ngi dy, cn ngi kia theo di v tham d. Tun tip i ngc li.
Cc Gio L vin ny c th dn bi chung vi nhau hoc mi ngi chu
trch nhim mt ln.
- Cch th hai l phn chia cng vic. Mi ngi u c s trng v mt s
k nng ging dy: ging dy hoc gii thch, thu ht cc em vo nhng sinh hat
sng to, hng dn cc em cu nguyn, s dng phim nh, gi trt t. Gio L
vin hp tc phn chia nhau nhng cng vic da trn s trng ca mnh. V th
cc em nhn c nhng g hay nht ca mi gio vin.
Nhn nh. hai Gio L vin c th hp tc c lc vi nhau, cn c s
ng tm v nht tr vi nhau, trnh tnh ghen tung v chi ni. Chng ti tng
gp tng i v chng khi cng dy Gio L chung vi nhau mang li cho cc
em mt chng t hng hn v vic Gio L vin cng dy chung.
Khi cng dy chung, Gio L vin c th hc hi ln nhau rt nhiu. H c
th gip nhau v kin thc, chn thnh gp , gip nhau thng tin v cu nguyn
cho nhau.
L mt Gio L vin tt l mt thch nhng cng l mt phn v ng
lm. Khi c cc ph ging v ngi dy Gio L chung chia s bt gnh nng,
Gio L vin s thy cng vic ca mnh va mn nguyn li va phong ph.

BI 18: LIN LC VI PH HUYNH

Nhng tit ln lp ca ti din tin tng i tt. Ti v cc em rt thch
ni dung chng trnh hc v rt chm ch. Th nhng mt vn lm ti thy bn
tm l lm sao tht cht thm mi quan h i vi ph huynh hc sinh trong lp
Gio L ?
y chnh l mt vn ht sc quan trng m chng ti suy ngh rt
nhiu trong nhiu nm qua. Theo l thng v ngy c gio hun ca gio hi cng
xc nh r rng cc bc ph huynh l nhng ngi u tin c bn phn dy Gio

L cho con ci. Tuy nhin t khi chng ta c gng lin kt Gio X hay nh trng
vi gia nh.
Di y xin c ngh hai tng then cht rt ra t kinh nghim thc
t vn ny.
1. Chia s trch nhim. cc ph huynh t nguyn trao cho Gio L vin
chng ta mt phn trch nhm trong vic gip con ci h trng thnh c Tin.
Trong qu trnh , h khng c phi tay khi trch nhim chnh yu ny. V
chng ta. Nhng Gio L vin, cng khng hon ton gnh tt c trch nhim .
V vy , chng ta tin tng rng cc bc ph huynh c quyn v phi c trch
nhim tch cc thamgia vo chng trnh dy Gio L trn mi phng din.
2. Mi lin lc song phng. VIc tham gia c trch nhim ca cc ph
huynh vo trong chng trnh dy Gio L bao gm s lin quan gia gia nh v
cc Gio L vin. Tuy nhin h khng ch mun bit bn lm g, dy g trong lp
m cn mun tham gia ng gp phn mnh v chng trnh hc tp.
NHNG CCH LIN LC V LM VIC VI CC PH HUYNH
Di y l 9 ng li thc hnh, bn c th thch ng cho ph hp vi
hon cnh c th.
1. T chc nhng bui hp mt:
Duy tr mi lin lc thng xuyn gia bn v ph huynh l mt iu rt
quan trng. Trong mt nm, cn mt hai ln hp mt gia bn v ton th ph
huynh. Trc ht l lm quen v tho lun mc ch, ni dung, sch v, thi
kha biu sinh hat v mt s kha cnh khc ca chng trnh nin hc. Cng
cn c nhng cuc gp g c bit vi ph huynh ca mt em no bn v
nhng rc ri hac nhng tin b ca chng. Cui nm hc cng cn c mt bui l
b ging v cng l bui nh gi chung kt qu nm hc ca tng em.
Ngoi ra bn c nhiu dp gp g vi ph huynh cc em nh khi h a n
con em, hoc tnh c gp h trong nh th, ngoi ch hay cng s. Nhng dp nh
th rt qu gip chng ta hiu bit thm v cc ph huynh v tnh hnh sinh hot
gia nh cc em.
Trong tt c nhng dp gp g nu trn, bn nn lng nghe kin v tm tnh
ca ph huynh, ng thi cng nn thng tin cho h bit v tnh hnh, mc ch,
chng trnh ca bn. Nh h s quan tm v c trch nhim hn vi cng vic
Gio L ca cc con em h

2. in thoi
Thnh thong bn cng nn in thoi cho cc ph huynh ( nu c ) duy
tr mi tng quan vi bn v ph huynh v cho h thy bn lun quan tm n con
em h v cng l mt c hi bn thm hi v mi gi h gp .
3. Gi th
Mt trong nhng vic chng ti thc hin v thy c hiu qu l vit mt l
th ngn hng tun n ph huynh. Chng ta chia s vi h nhng g t c tun
qua, thng tin cho h nhng tham kho chng ta nghin cu oc qua sch v hay
trn phng tin truyn thng bng mt bn tm tt. ng thi ngh mt hai
cch thc h c th khuyn khch con em h hc bi ti nh. iu ny cng i hi
cht th gi v n lc, nhng l cch gip tt nht chng ta c th lm cho
cc ph huynh
4. Th bn Gio L
Sch th bn l cy cu sng ng gia chngta vi ph huynh. i khi
trong chng trnh, Gio L vin gi li cc sch ti lp v cc tr em c khuynh
hng hay qun. Trong trng hp ny, Gio L vin thnh thong nn tm cch
cho ph huynh kim tra sch con ci h.
5. Lm bi tp
Thng cc ph huynh rt quan tm n cc bi lm ca con ci h. Bi tp
nh l mt cch thc gip h thy v tham gia hng dn thm nhng iu con
ci h ang hc. Thc ra vic cho bi lm nh hng tun khng thc t. Tt hn
ht chng ta chng ta cho cc em lm bi tp lp hc v ph huynh kim tra bi
v . Chng ta c th mi h cng tc trong mt vi tit hc lm bi.
6. Thnh L gia nh
Hng nm chng ta nn thc hin mt Thnh L t n dnh ring cho cc em
v ph huynh. Cc em sp xp phn phc v v ch ng chng trnh. Trong bu
kh vui ti sau Thnh L bn c th trao i thn mt vi ph huynh.
7. Mi dy hc
Bn c th mi mt vi ph huynh c trnh , c kh nng chuyn mn n
lp dy thay cho bn mt bi no c trao i chun b trc, hay cng dy
vi bn.
8. Hi ph huynh

Chng ta mi cc ph huynh tham gia mt phn no ca chng trnh. V

d nh lo qu bnh, thng tin cho cc ph huynh khc, ym tr cc cuc tham quan
v nhiu cng vic khc nh th .
9. Mi tham quan lp
i lc bn nn mi ph huynh c thi gi rnh ri n tham quan lp. Chc
l t c ai ti, nhng iu ni ln s quan tmca chng ta n quyn li v
trch nhim ca h.
Chng ti hy vng bn s tm c nhiu gp hay hn. Vic bn quan tm
n ,i tng quan cht ch vi ph huynh nh vy tht l hp l.

BI 19: NGUN H TR
Chng ti ang s dng ni dung cc sch gio khoa c sn, nhng thy
ni dung ca chng ti khng linh ng. Chng ti mun tm cch i xa hn dn
bi c sn trong sch nhng li khng bit ly t nhng ngun ti liu no. Xin
hng dn cho vi kin.
Chng ti ng cm ngh vi bn l mun sao c th tin xa hn v lm
c nhiu hn. Ngay c nhng cun sch hay nht dng nh vn cha lm tha
mn bn. Vy chng ta c th tm thm ngun h tr u ?
Quan im ca chng ti v ngun h tr cho vn hc tp v dy d
nht l vn Gio L Phn nh xc tn gio dc ca chng ti. Chng ti tin
rng nhng ngi hc cng l nhng ngi dy v ngc li nhng ngi dy cng
l nhng ngi hc. Chng ti tin rng c ngi hc ln ngi dy u c nhiu
sng kin hn h tng. V chng ti cng tin nhu cu Gio L phi i st vi i
sng thng ngy. Vy chng ti xin ngh ngun h tr sau y:
1. Cha Thnh Thn
Chng ti tin rng Cha Thnh Thn tc ng trong c qu trnh hc tp v
dy d. Thnh Thn ca Cha Gi-su l ngun mch quan trng nht. Chnh Ngi
m lng tr gip thu hiu mu nhim s sng ca Cha Ki-t. V vy, cn phi cu
xin Cha Thnh Thn soi sng v m tr chng ta trong sut qu trnh hc tp v
dy d
2. Hc vin

Cc em l ngun h tr th hai trong vic dy Gio L. Li cha c nhn

bit qua kinh nghim v nhng cng vic sng to ca cc em.
Tuy nhin c th lng nghe li cha trong cuc sng v trong sng kin
ca cc em, bn phi to bu khng kh knh trng v tin tng ln nhau. y l
mt trong nhng ngun h tr Gio L quan trng. Nhng hot ng sng to nh
biu l hiu bit, tnh cm, kinh nghim ca cc em u gp phn vo ngun h tr
thit yu ny. Nhng hot ng nh th hon ton n gin v khng tn km g
nh v, t, vit, kch, nhc, tho lun, v cu nguyn.
3. Gio L vin
Tip theo hai ngun h tr trn, chnh bn l ngun h tr sng to quan
trng. Hu ht chng ta nh gi thp v cha s dng ht kh nng ca mnh.
Chc rng Thin Cha ni vi bn v cc em qua kinh nghm. Hiu bit v tnh
cm ca bn. V th ng che du nhng kh nng ca bn bng ngn ng thn hc
khng lin quan n i sng. Gio L l chia s nim tin cng vi nhau c khng
phi l mt s truyn b gio thuyt ca Gio Hi v nhng s kin Kinh Thnh.
Vy hy lun suy t v cuc sng, nim tin, v vic hc hi ca bn. Hy s
dng cc ngun ni tm ca mnh. Chia s kinh nghim vi cc em. nn nh chnh
bn cng l nghim Gio L qu gi cho cc em. Trong bn, cc em tm gp c
c Gi-su.
4. Tha nhn
Trong Gio X v ngoi Gio X bn. Ni gia nh v nhng ngi thn
quen thuc mi thnh phn l nhng ngun h tr thc y mi thnh phn
l nhng ngun h tr thc y bn trong lnh vc Gio L. c bit mt s ngi
trong mt vi lnh vc c th l nhng tm gng can m thng vt nhng kh
khn. H c nhiu kinh nghim lin quan n bi bn dy, hay l nhng mu
gng c sc li cun v s cm thng, cng l v ha bnh. H hnh din khi
c mi n chia s kh nng ca h.
5. Nhng vt dng khc
C v s nhng vt dng c sn trong nh hay trng hc l nhng ngun
h tr sn sng gip bn. Bo ch thng c nhng cu chuyn rt thc t, b ch,
nhng tranh nh, ha, truyn tranh hat ha, hi kch, vui v.v.. v rt nhiu
th lin quan n ni dung bi, k c chng trnh Tivi.
C l bn cng thu thp nhng vt dng khc gip bn thm phn sng
to nh giy, bng con, dy thng, bao nha, ti sch, bt, cy cc, lu, ru v.v

Mt khi bn c kinh nghim v vic s dng c hng ngy ny bn c th dng

n cho vic dy Gio L.
6. Cc loi ti liu
Sch v, phim nh, hnh tranh, my radio-cassette-video, tr chi vi tnh
v.v.. l nhng phng tin hu dng cho Gio L ca chng ta. V cng ng nh
gi thp nhng phng tin trong tm tay hay nhng th m bn cng nh cc em
c th sng to c.
Chng ti hy vng nhng suy ngh ny tr gip cho sch gio khoa ca bn
mt s nhng cch thc sng to phong ph hn.

BI 20: MA H HU CH
Lp Gio L ca chng ti hai tun na s kt thc. Th tht ti cm thy
vui vui v mt nin kha tri qua tht tuyt mc du kh thm mt. K ngh h sp
n. t thm tm ti vn mun mnh tip tc dy Gio L vin tt hn sau ny ?
Cu hi ca bn tht tuyt vi. Sau mt nm vt v v chng ta sp c c hi
ngh ngi. Nhng cht Gio L Vin vn trong mu ca chng ta. Tt nhin trong
nin hc ti chng ta s tip tc l Gio L Vin. Sau y chng ti c mt vi
ngh gip cho ma h ca bn c hu ch.
1. Dng thi gian nhn nh. Mc du bn ang no nc ngh ngi sau
mt nin kha ging dy di. Nhng bn c th tm c nhng thng h hu ch
nu bn dnh ra mt thi gian nhn li mt nm qua. Bn hy lm bng lng
gi, hoc vi Gio L Vin cng lm vi bn. Trong bn lng nh cui nm ny
bn cng nn nh n s ng gp ca cc em.
Bn lng nh phi n gin: vic g lm tt nht ? iu g kin bn v cc
em thch th v c kt qu nht ? iu g khng thc hin c ? Lnh vc no cn
phi trau di thm na ?
Nu phi dy lp khc hoc phi dng gio n mi cho nm ti, bn nn
xem trc c th nhn ra ti chnh yu m bn s phi dy v a ra nhng
hng tng qut m bn phi p dng.
Khoanh vng nhng im chnh yu m bn mun nh p dng sau ny.

Ri bn hy gc li mi ghi ch v nhng sch v tn hng ma h.

Tim thc bn s m thm lm vic trong nhng k ngh ny v gip bn c c
nhng kinh nghim bt ng lm phong ph cho vic dy ca bn nm ti.
2. Nim vui ma h. C l vic chun b tt nht cho vic dy nin kha ti
l hy tn hng thi gian ngh h ca bn. y l thi gian bn cn x hi cho tm
tr c thnh thi v tnh cm c hi ha. Vui chi, thng thc ngh thut,
Ngh ngi v ha mnh vi thin nhin v Thin Cha bao nhiu, th vic dy Gio
L ca chng ta cng tt by nhiu.
3. i tnh tm. Nhiu Gio L Vin dnh cui tun hoc sut tun tnh
tm trong mi dp h. y l lc nhn li v nhn su hn vo i sng c Ki-t
gio.
Cch thc hin vic tnh tm rt a dng v ni chn, v phng thc, v chi
ph v v li ch. Mt s lm vi tnh cch c nhn, s khc theo nhm hoc theo
tnh cch gia nh. Nu khng c c hi, bn c th ngh mt cch thc tnh tm
ring. Chng hn bn c th dng Kinh Thnh, sch thing ling hoc sch lin
quan n vic ging dy Gio L ca bn suy t.
T , vic dy Gio L cho cc em chnh l chia s nim tin c thm
nhun trong i sng ngn ng ca bn.
4. Giao lu v b tc nghip v. Trong k ngh h, Gio L Vin nn nn
tm tham d nhng lp bi dng nghip v Gio L c Gio Phn, Gio Ht,
Gio X t chc v cc mn nh S Phm Gio L, Thn Hc, Kinh Thnh, phc
v, tu c, tm l v.v lm giu kinh nghim cho mnh.
5. Hc thm iu mi cng vic Gio L ca bn k c nhn cch v i
sng s phong ph hn nu bn tip tc pht trin v thng tin mi, khng nhng
v i sng tn gio m cn v i sng x hi na. Trong dp h bn c th pht
trin thm v kin thc v k nng cn thit, chng hn hc bit v ca ma, nhc
kch, n ht, nu nng, chp hnh, v ha, sa xe, hc sinh ng, cu c, trng
rau, cm bng v.v Nhng vic ny s m ra cho bn nhng phng tri tuyt
diu v nim vui cuc sng.
BI 21: KH NNG SNG TO
Ti mun l mt Gio L Vin c nhiu kh nng sng to. Nhiu Gio L
Vin khc trong Gio X ti lun to c s sinh ng hp dn trong lp. Cn lp
ca ti li lun bun t v nhm chn. D ti c gng rt nhiu nhng cha bao

gi ny sinh c nhng tng mi l. Ti c iu g nhm ln trong cch ging

dy chng ?
Chc bn chng c iu g lm ln u. Chng ti hi i hi li cc Gio
L Vin trong cc kha hi tho v kh nng sng to mi tm thy 3 ngi c
kh nng ny. C l trong hng trm ngi mi c ngi c gi l c kh nng
sng to.
Cch y my nm, mt cng ty ln mun c nhng sn phm mi p ng
nhu cu hin i, lm mt cuc kho st cc cng nhn nhm tm ra nhng
ngi c nng lc sng to nht. Kt qu cuc kho st ny tht ng quan tm:
Nhng ngi ngh mnh c kh nng sng to th bit sng to cng vic. H sng
to c v h tin rng mnh c kh nng.
Gn y na, ng Bill Moyers thc hin mt lot nhng chng trnh
tuyt vi trn Tivi vi ti v kh nng sng to. Sau khi phng vn nhng ngi
c kh nng nhiu lnh vc v sau khi nghin cu tm ti ng a ra hai kt lun:
1. Mi ngi u c kh nng sng to.
2. C th pht trin kh nng sng to.
Xt cho cng, chng ta c to dng theo hnh nh ging nh ng Sng
To.
I. KH NNG SNG TO L G ?
Kh nng sng to l kh nng c to ra nhng iu mi l t nhng ci
c sn ca bn. Chng hn nh mt t tng mi, mt s hiu bit sng sut
mi m, mt sn phm mi, mt phng cch mi gii quyt cng vic, mt
cch ging bi mi. Kh nng sng to bit ni kt vi nhng iu xem ra chng n
nhp g vi nhau.
Hu nh mi thiu nhi u c mt kh nng sng to phong ph. Th nhng
bun thay, sau tui u th ngi ta ngy cng mt dn kh nng sng to .
II. TI SAO CHNG TA THIU KH NNG SNG TO ?
Nhng nh chuyn mn cho thy mt vi yu t lm gim hoc mt i kh
nng t nhin m Thin Cha ban cho. Bn c th nhn ra iu ny da trn kinh
nghim bn thn.
S tht bi nn khng c gng lm iu g mi.
S ph bnh ch trch ca ngi khc hay ca chnh mnh. iu ny thng
lm chng ta hoi nghi chnh mnh, lm s cng kh nng sng to.

 Nhng thi quen c hu lm ngn cn pht huy nhng phng cch mi.
Thi gian cng thng v hn ch cng c th dp tt nhng sng kin c
le ln trong ta, khin ta c cm tng mnh b ng khung hay thiu nng lc.
Ngi gii tr, c l v ch trng lm vic nghim tc ngn chn lin
tng cc tng.
Tnh th hoc tnh n li cng u cn tr nhng d phng mang tnh
sng to.
III. LM TH NO TR NN NGI C KH NNG SNG TO
?
Chng ta c th pht huy kh nng sng to ring bng cch lm vic c
thc chng li nhng yu t bp nght kh nng sng to ni trn. Chng ta c th
thc hn nhng bc c th v tch cc tr nn ngi c c sng to hn. Di
y l nhng bc nhm gip Gio L Vin c kh nng sng to nhiu hn.
Bnh thng kh nng sng to i theo mt nhp hoc mt khun mu
gm 5 bc hoc 5 giai on. Chng ta hy xem xt khun mu ny chun b
mt bi hc c tnh sng to hn.
1. Chun b:
Nhng tng sng to khng ny sinh mi ni mi ch. tr thnh mt
Gio Lvin c c sng to v dn c nhng bi dy mi m i hi phi c s
chun b lin tc bng vic n lc tm kim trong cuc sng, bng cch tip tc
pht huy kh nng chuyn mn qua cc kha Gio L, vic c sch v kinh
nghim sng.
2. Tp trung:
Sau mi bui ln lp, nn bt u chun b ln chng trnh ngay cho bui
k tip. Tp lm dn bi. Lu n bt c cu hi hay vn no c trong bi.
Xem xt nhng ngun ti liu khc ri c thm.
Nu c th, nn dn chung dy mt bi hc vi mt hay nhiu Gio L Vin
khc. C gng ngh ra cng nhiu tng cng tt. C ghi li nhng t tng n
trong u m khng vi ph phn. Sau xem xt li ton b nhng tng c
ghi li ri chn ra nhng iu cn thit nht a vo bi dy.
Cch chun b chng trnh nh th gip bn tp trung cho bui ng lp
ng thi cng gia tng kh nng sng to ca bn. Nh nhng chun b xa v
rng, bn c mt dn bi phong ph cho tng bi hc.

3. Thm Sc:
Tip theo hy i lm cc cng vic khc ca bn. Tim thc ca bn s tip
tc hot ng theo dn bi ca bn trong khi bn lm vic khc. Thi v hot
ng nui dng kh nng sng to trong sut thi k tim thc cng nh trong
c cuc sng ca bn, bao gm:
- Khng nh kh nng sng to ca bn: Bng cch ni vi chnh mnh rng
Ti l ngi c khnng sng to, v vui mng trc bt c cng vic sng to
no m bn lm c, cho d nh mn n u i na.
- M rng tm nhn ca bn bng cch c nhiu hn, ni chuyn vi nhng
ngi c ti, c kh nng, thm ving vin bo tng, i du lch.
- Hy ghi nh nhng hnh nh mi, nhng t tng mi.
- Tp lng nghe nhng cm xc ni tm cng nh nhng iu xy ra bn
ngoi.
- Th gin v gii tr: Hy tm nhng gi rnh gii tr, c th i mua sm,
chi hoc xem th thao, cu c, v tranh, i b. Lm bt c iu g bn thc s
c gii tr v th gin.
4. Soi sng:
Khi bn c mt t tng mi trong u, hy chp bt ly v ghi ngay vo s,
n s gip bn sau ny.
5. Thnh qu:
Cui cng, bn sp xp tt c li vi nhau. Vi sch trong tay, vi nhng
tng mi, bn cn thn phc ha mt dn bi c kt ca bn.
Theo phng php ny: Lm vic, th gin gii tr, ri li lm vic. Bn
c th ngc nhin khi thy mnh l mt ngi c kh nng sng to nh th no.
BI 22: T CU HI SAO CHO THC T ?
Nhiu lp Gio L thng chng i su vo bi hc. Cc em thch nghe k
truyn, c bit l truyn Kinh Thnh. Nhng dng nh cc em ch dng li b
mt m khng i su vo ngha cc cu truyn . Cc em hiu vn rt nng
cn. kin ca bn th no ?
Cm nghim trn ca bn rt l bnh thng. Thc s bn ang gp phi
cng vic kh khn nht ca cc Gio L Vin. Bnh hnh thc bp nght sc
sng Gio L v lm cn tr vic pht trin c Tin.

Theo kinh nghim, chng ti thy rng mt trong nhng phng thc gip
cc em hiu c ni dung Gio L su xa l bit cch t cu hi.
Nh thn hc Karl Rahner, Linh Mc Dng Tn, xc quyt rng nhng cu
hi tt l du hiu v s hin din sng ng ca Thin Cha trong i sng chng
ta, c Tin ln ln c l nh vi t vn thm d v tm hiu.
A. NHNG THI CN BN:
Ba thi cn c t ra nhng cu hi c gi tr:
1. L Gio L Vin, ngha l ngi thy, bn phi c mt tinh thn ci m,
dm t vn , t mnh tm hiu su xa v mu nhim i sng v c Tin Cng
Gio.
2. Cn tn trng ti nng v c mun ca cc em, lun tin rng cc em c
kh nng v mun hc hi.
3. Phi tin rng mnh c th hc vi cc em cng nh dy chng. Bn c th
hc vi v t nhng ngi bn dy.
B. NHNG LOI CU HI:
Di y l 4 loi cu hi Gio L lin quan n nhng kinh nghim con
ngi cng nh truyn thng c Tin ca Cng Gio.
1. Nhng cu hi v s kin:
y l nhng cu hi bo m kin thc chnh xc v nhng s kin quan
trng. Th d: C bao nhiu B Tch ?, B Tch l g ?, nhng cu hi ny t ra
khi chng ta mun cc em nm vng nhng iu Gio L c bn v cc l nghi,
cu nguyn, s kin lch s. Nhng cu hi loi ny tuy rt quan trng nhng c
th d b dng li mc hi ht.
2. Cu hi v ngha:
T mt cu truyn, hay mt nh ngha Gio L, chng ta t cu hi iu
ny c ngha g ? Cu hi n gin mau chng cho thy s hiu bit khc
nhau ca tng em v cng mt cu nh ngha. Nhng cu hi v ngha mi gi
cc em i su vo s kin c Tin v i sng hn nhng kin thc hi ht.
3. Cu hi v gi tr:
Cn t nhng cu hi gi ln nhng suy ngh c nhn su xa v c th. Th
d: Cc B Tch c nh hng i vi bn ? Bn c thng xuyn lnh nhn cc B
Tch khng ? Cc B Tch gip ch g cho bn ?

V nhng cu hi ny mang tnh c nhn, nn bn cn hi vi s tn trng v

ty theo s nhy bn ca tng em. ng bao gi p cc em phi tr li nhng cu
hi loi ny. Tt hn nn to ra mt bu kh tin tng ln nhau, cc em t do
trnh by kinh nghim sng thc s ca chng trong vic p dng gio hun ca
Gio Hi.
4. Nhng cu hi v cng ch cuc i:
Nhng cu hi ngha nht l nhng cu hi lin quan n i sng v ng
chm n nhng huyn nhim ca s sng. Th d: Khi dy v B Tch, sau nhng
cu hi c tnh cc s kin, ngha v gi tr, cc bn c th hi: B Tch cho thy
g v s sng v s cht ? v iu thin v iu c? V hnh phc ch thc v th
gii v tm hn con ngi ? v Thin Cha ?
y l nhng cu hi ng n chiu su kinh nghim con ngi v nim tin
Cng Gio. C th cc em tr li khng c gn gng v tri chy lm. Nhng
cu tr li tt nht chnh l do s suy t trm lng, nim tin ph thc, v s cu
nguyn khim tn. Truyn k, biu tng, s thinh lng, nghi l l nhng phng
tin u tin tr li cho nhng cu hi ti hu th v s sng. N chnh l mn
qu toln gip cc em dn dn m rng tm hn mnh ti nhng vn nn ny. Mi
cu tr li li a ti mt cu hi su xa hn. Khi t ti chiu su ca n, kinh
nghim s a con ngi n mu nhim khn t ca Thin Cha.
C. HNH THC T NHNG CU HI
C nhiu cch t ra 4 loi cu hi trn gip cc em nng cao mc suy
ngh v tho lun.
1. Trnh nu nhng cu hi m cu tr li ch l c hay khng.
2. Bnh thng nn t cu hi cho c lp, trc khi hi ring c nhn mt
em. iu ny nhm mi gi c lp cng c gng tr li vn .
3. C th t cu hi theo nhiu hnh thc khc nhau. Th d: t cu hi vi
chnh ngi hi hoc vi c lp, hoc dng th vn, tranh nh, truyn k, bi ht
dn ca, chiu bng, v nhng phng tin khc cng cc hot ng sng to.
4. ng bng lng vi nhng cu tr li hi ht ca cc em m nn i hi
chng phi suy ngh su xa hn.
Bit t ra nhng cu hi v ngha l mt trong nhng k nng quan trng
nht, bn nn duy tr. iu ny gip bn trnh nhng kiu hc hi ht. Mt khi cc

em cm thy t do hi nhng cu hi thc s ca chng th bn s thy rng vic

dy ca bn c chiu su.
BI 23: NHNG IU NN HC THUC LNG
Hi cn nh, khi hc Gio L, ti phi hc thuc lng v s nhng cu hi
tha. Nhng ngy nay con ci ca ti n trng dng nh khng phi hc thuc
lng cu Gio L no c. By gi ti l mt gio l vin, ti mun bit c nn bt
cc em hc thuc lng iu g khng ? C nn nhn mnh n vic hc thuc lng
khng ?
Cu hi ca bn c Gio L Vin v ph huynh chia s. Chng ta thng
ri vo mt trong hai thi cc: hoc l hc thuc lng mi th, hoc khng hc
thuc lng iu g c. C hai u l thiu st. ng ra cng c nhng phn quan
trng hc thuc lng
TI SAO PHI HC THUC LNG ?
Hc thuc lng l mt iu quan trng bi nhng l do sau:
Lm giu cho mnh. Hc thuc lng iu mnh khm ph v nghin cu
thng gip ta tng trin chnh mnh hn. Qu trnh hc thuc lng gip ta thc
r hn mnh l ai. N tr thnh mt phn con ngi ca ta,gip ta nhn r vai tr
Ki-t huca mnh. Chng hn, kinh Ly Cha m bn cu nguyn ngay t thu nh,
c th ng ha bn tr thnh mn c Gi-su.
Kho tng kin thc. Nhng iu bn hc thuc lng hm nay cng c th
hu ch cho cucsng tng lai. Nhng cng thc v s khn ngoan Ki-t gio,
hoc cc kinh nguyn mt khi c hcthuc c th tr thnh ngun sui trong i
sng c rt ra khi bn cn n. Chng hn, nhng cu thnh vnh hc thuc lng
khi xa c th khi dy li cu nguyn chn thnh trong nhng giy pht vui hoc
bun, thnh cng hay tht bi.
Tnh lin i. Nhng cng thc c tin c th to ra mt s ng cm mnh
lit vi nhng ngi khc c cng mt truyn thng nim tin. Ngay nhng a tr
cng c th cm nhn c s ha nhp vi cng on gio x khi tt c cng c
kinh Ly Cha vo ngy Cha nht. Hc thuc lngnhng cng thc c tin Ki-t
gio cng c th nui dng vic lin i hoc ni kt nhng ngi ca th h
qua v tng lai c cng truyn thng Ki-t gio.
Trn y l mt s l do ti sao ta cn hc thuc lng chng. C gi tr s
phm chng nhng trong vic dy gio l, m cn trong nhiu lnh vc khc.

CN HC THUC LNG NHNG G ?

Nn cn nh cn thn iu no cn hc thuc lng.
Ngy nay, cc sch gio l thng ghi ch r nhng iu cc em cn hc
thuc lng:
Nhng kinh cn bn: nh du thnh gi, kinh lyCha, Kinh Mng, kinh Sng
Danh.
Nhng cu Kinh thnh cn bn: nhng ch v con ngi cng nh v tnh
yu v s quan phng ca Thin Cha.
Nhng phn cn bn trong Phng v: nhng phn ca thnh l, ca cc b
tch, nhng ma Phng v, nhng l ln.
Tn l cn bn: Kinh tin knh ca cc Tng .
Nn tng lun l v tu c: nh 10 iu rn, mi phc, 7 n Cha Thnh
Thn, nhng cng vic t thin bc i (td: truyn Tobia,nhi Samaritan nhn
hu)
HC THUC LNG TH NO ?
Mi ngi c mi cch khc nhau gip cc em nh bi. V th bn nn
vn dng kinh nghim ca chnh mnh. Chng ti xin chia smt vi cch hc.
Ch hc thuc lng nhng g c ngha. Chng c li g khi bt cc em hc
thuc nh vt nhng cng thc gio l m cc em khng th hiu ht.thng
thng ch cho hc thuc lng sau khi cc em nm bt v hiu.
Chia nh ra. ng bt cc em nh nhng bi i mt lc. Nn gip cc em
chia bi di thnh nhng bi ngn d hc v d nh, th d cc phn ca Kin Tin
knh gm : Cha Cha, Cha Con, Cha Thnh thn, Hi thnh v s sng i sau.
To s phn khi. ng lm chovic hc thuc lng ra bun chn v nng
n, nn bin n thnh tr chi, m nhc, thnh vui, thnh cng tc i,vv.nh
vy s phn khi hn v c nh hng hu hiu hn.
Lp li mt cch sng to. cho tr nh pht trin mt cch u n, vic
lp li lun cn thit. Nhng vic lp li qu thng xuyn c th tr thnh nhm
ch, bun t. Do cn i mi v sng to. Chng hn, tr chi in ch, vui,
vit ni tip v.v
Chng ti hy vng nhng tng ngn ny, c th gip bn tm ra s qun
bnh gia vic hc thuc lng qu nhiu v qu t.

BI 24: PHNG PHP CU NGUYN

"Ti lun lun khi s v kt thc gi hc Gio L bng li cu nguyn,
nhng cc em khng c nghim tc lm. Ti khng bit phi lm g khc hn,
bi v ti cha bao gi c hng dn cu nguyn. Ti rt vui mng nu c
bn gip cho mt hnh thc cu nguyn".
Cng nh bn, chng ti khi u v kt thc bui hc bng li cu nguyn.
V chng ti cng cm thy li cu nguyn khng c st sng. Chng ti
c hc hi nhiu. V chng ti thy rng "Mi gi Gio L u hng n vic
cu nguyn v phng t". Nh chng ti tm ra c nhng cch thc tt p
hn gip cc em cu nguyn.
Sau y l mt vi cch thc chng ti khm ph:
1. Chnh bn hy cu nguyn
C l li khuyn quan trng nht dnh cho bn l hy tr nn mt ngi
lun cu nguyn. Trc tin l bn hy hc bit cu nguyn c th cu nguyn
nhiu hn trong sut cuc sng ca mnh. Chng ti xin ngh vi bn mt vi
cch thc sau.
2. Nui dng nhng tm tnh cu nguyn
Trong khi cu nguyn, chng ta din t nim tin vo Cha, lng bit n, lng
knh s trc s cao c v tt lnh ca Cha, lng thng hi v lm tn thng
n mi tng quan vi Cha, li cu xin n Cha tr gip. Nu li cu nguyn
ca bn chn thc th n phi xut pht t tm tnh cm phc, li t n, lng tn
knh, thng hi, nim tin cy mn.
Chng ta c th gii ngha cho cc em nhng iu k diu trong vic to
dng l iu khin cc em cm kch, thn phc. Chng ta tin tng cc em, cc
em hc bit tn thc. Chng ta c th din t lng bit n i vi cc em ng thi
hng dn cc em hc bit cm n. Chng ta c th xin li v lm cho cc em bun
v hy tha th cho cc em v li lm ca chng. Vi nhng cch thc ny, chng ta
nui dng nhng tm tnh cu nguyn ca cc em.
3. Li cu nguyn phi c ngha
Li cu nguyn trong lp phi xut pht t mt iu ang xy ra trong lp.
Mi li nguyn u cn c khi dy t kinh nghim cuc sng. Kinh nghim
ny c soi sng v thm phong ph nh nhng truyn thng cu nguyn trong

o c din t trong bi hc. Vic cu nguyn nn thc hin vo nhng lc thch

hp nht trong gi hc.
iu ny i hi phi c chun b k lng. Sch Gio L s gip bn
cch thc hin chng trnh ny. Kinh nghim s gip bn nhy bn hn bit
khi no cu nguyn l thch hp nht.
4. M rng hng cu nguyn. Truyn thng Cng Gio chng ta c rt
nhiu hnh thc cu nguyn. Cc sch Gio L hin nay cng cung cp cho chng
ta nhiu hnh thc cu nguyn em li nhiu ch li thing ling.
Di y l vi hnh thc cu nguyn c th s dng trong lp:
- Nhng li cu nguyn truyn thng:
Ai trong chng ta cng u bit v thuc nhng kinh truyn thng m sch
Gio L no cng c hng dn nh du Thnh Gi, Kinh Ly Cha, Kinh Knh
Mng, Kinh Sng Danh, Kinh Tin Knh, ba Kinh Tin Cy Mn, Kinh n nn ti,
v.v... Chng ta cn c nhng kinh khc na, chng hn nh Kinh Ha Bnh ca
Thnh Phanxic, chui Mn Ci.
Chng ta gip cc em cu nguyn theo nhng kinh ny vi mt vi thay i
nh: c chm ri tng li kinh c thi gi cm nm, hoc suy gm, hoc c
th ko di ra nh mt bi suy nim.
Bn cng c th vit bi suy nim da trn tng li kinh hoc tm hnh v,
hnh chp ph hp t di mi li kinh nhm din t ngha cho thm phn sng
ng.
- Cu nguyn bng Kinh Thnh v Phng V:
Kinh Thnh v Phng V cha y nhng li cu nguyn. Bn c th p
dng vo vic dy Gio L cng nh vo vic cu nguyn ring ca bn. Cc
Thnh Vnh c l l nhng kinh nghim c yu mn nht trong Kinh Thnh v
Phng V. Bn nn s dng thng xuyn ton bi Thnh Vnh hoc ch mt vi
cu cng c, khi chng ph hp vi cc ch Gio L.
- Nguyn gm. Nguyn gm l mt hnh thc suy nim hng ngy, da trn
mt trnh thut Kinh Thnh, mt bi c, bi ging hoc i sng mt v thnh. N
nh mt th men ang , mt kiu suy ngh trong tm tr. C nhng phng php
suy gm khc nhau. c tng tng cng c th gip ch rt nhiu. Hy c gng
tng tng xem nhng iu ang xy ra, hy lng nghe bt c nhng li c ni,
hy cm nghim tm tnh ca bt c ai.

S dng cc phng tin d dng suy gm mt bc nh gy n tng,

mt tc phm ngh thut, v hoc vit nhng ngh hoc nhng cm nghim, c
th m nhc thnh ca lm nn v chnh m nhc v li ca s h tr cho bi nguyn
gm. T th ca thn th thoi mi cng gip cho vic suy nim c d dng:
Ngi th gin nhng nghim trang, i bch b hoc qu gi.
- Li nguyn tm tnh:
Nguyn gm thng dn n tm tnh ngi khen Thin Cha, by t lng
bit n, tin cy v yu mn. Chng ta v cc em u c th cu nguyn bng nhng
li nguyn y cm xc cch m thm hoc ln ting, bng cch vit hoc ht mt
bi, bng c iu hoc bng nhng hnh thc ngh thut khc.
- Nhng li nguyn tt:
Mt hnh thc h tr cho vic cu nguyn trong lp Gio L l lp i lp li
tn "Gisu" cch chm ri v m thm hoc l mt cu ngn gn nh "Ly Cha,
ly Thin Cha ca con". Hy c gng lin tc lp i lp li nhng li nguyn tt
mt cch chm ri.
- Cc kinh cu:
Thnh thong c th s dng cc kinh cu chnh thc cho ph hp nh "Kinh
cu cc thnh". Cc em c th lm ra kinh cu ring lin quan n iu hc trong
bi.
- Nhng li nguyn t pht:
Trong gi hc, bn c th mi gi cc em cu nguyn t pht vo lc thun
tin.
Trn y l vi hnh thc c th thc hin gip bn v cc em cu nguyn
cho c ngha hn. tin xa hn, bn nn c thm nhng ti liu ni v cu
nguyn.
BI 25: CCH DNG TRANH NH
"Ngy nay, u u cng c hnh nh qung co. Trn ng, trong nh, mi
thng tin u c tranh nh, thm ch trong cc bui hp cng c minh th bng
hnh nh. L do l v ngy nay hu ht iu ta c hc l do nhn hn l nghe.
Nu thc s nh vy, chng ta nn dng nhiu hnh nh trong cc gi Gio L.
Nhng ti cha bit thc hin th no ?"

Mt s nghin cu cho bit: 83% nhng iu chng ta hc c l nh con

mt. Cch y my th k c Khng T ni: "Trm nghe khng bng mt
thy".
Hnh nh v ngh thut, nht l ngh thut tn gio, rt quan trng i vi
vic dy Gio L. Dy v Lch S Gio Hi, Gio L Vin cn n nhiu hnh nh
di tch lch s v cc hm m ( catacombe ), Nh Th, v cc sch Gio L. Hnh
nh v ngh thut ging nh nhng cnh ca dn vo mu nhim S Sng v
truyn thng c Tin Gio Hi.
C rt nhiu cch hu hiu dng hnh nh v ngh thut trong vic dy
Gio L. y ch a ra mt vi nguyn tc cn bn v mt vi k thut c
th nghim.
1. Nhng nguyn tc cn bn:
- Chn la cn thn: Dng nhng hnh nh chp v tranh nh tht p,
nhng tc phm hp dn ngi xem, kch thch tnh cm v lm cho ngi xem
phi suy ngh su hn v S Sng v Nim Tin.
Tm nhng tranh nh sng ng trong cc tp ch, su tp cc mc qung
co, tm nhng bc tranh o hp dn trong cc sch tranh hoc ni cc bo tng
vin.
Thu thp nhng bc hnh v tranh p lin quan n ti bn ang ging
dy.
- Nghin cu hnh nh trc khi s dng: Ngm bc tranh tht k, v n
tc ng trn bn. Ghi nhn phn ng ca bn. Xem xt cc chi tit. Suy ngh
nhng vn chng gi ra. Hy tng tng ra cch dng chng.
- T cu tr li, phn nh tng qut n phn tch chi tit: Hy cc em im
lng ngm tranh trong t pht. Ri mi cc em chia s hay din t nhng n tng
v bc tranh. Th d: cc em thch g ni bc tranh ? N ni g vi chng ta ?
iu g ang xy ra trong bc tranh ?
K , hng dn cc em ghi nhn nhng chi tit v ngha ca chng th
d: mu sc, ng nt, ton cnh, tng ngi v tng vt.
- T tranh nh ti con ngi: Khi t tranh nh v phn ng ca cc em v
bc tranh, chng ta dn dn hng dn cc em nhn vo cuc sng thc t ca mnh
nh vo lng knh ca bc tranh. t vn nhng lun tn trng tnh cm v
kin ring t ca cc em.

Th d: C khi no em cm thy iu khng ? Em hnh ng ging

nh th cha ? Em hy vit li cu chuyn xy ra cho em tng t nh vy ? Bc
tranh ni g v thi v gi tr ca nhng ngi cng tui em ?
- T nhng tr li, phn nh c nhn ti chia s nhm: Mt bc hnh hay
mt bc tranh c nh hng ln trn tnh cm hay trn ngh ca cc em. Vic
chia s c th lm cho cc em phong ph hn, bt i s khc bit, gip cc em bit
tn trng kin ngi khc v nui dng thc cng on. Cc em s chia s
trung thc hn nu chng vit nhng suy ngh trn giy.
- T tranh nh ti vic cu nguyn v hnh ng: Suy t v chia s v tranh
nh s gip nhn thc su xa hn v Li Cha trong cuc sng hng ngy hay
trong truyn thng c Tin Cng Gio ca chng ta. Vic p tr Li Cha c
th hin qua vic cu nguyn v hnh ng. Hnh v nh c th gip chng ta nhiu
hnh thc cu nguyn v nht l suy nim. Qua nhng ngha ca hnh nh, chng
cng c th thc y bn v cc em i n hnh ng.
2. p dng vo thc t:
Sau y l mt vi cc dng tranh trong gi Gio L:
- Trnh by: Treo tranh nh ln li ko s ch ca cc em vo ti bi
hc. N c th to s t m, duy tr s ch , v l im tp trung bi hc.
- Ch , tiu : cc em vit nhng ch hay tiu cho nhng tranh
khng li. Tm mt cu Kinh Thnh ph hp vi ch , hay a ra mt cu Tin
Mng nh l mt ch ri tm mt bc hnh no ph hp vi ch .
- Tm kim: a mt s tp ch cho cc em, cc em tm trong nhng
hnh nh no hp vi ch ca bi ang hc.
- Xp cnh nhau: hai hnh nh cnh nhau, xem n c ging nhau hai tri
ngc nhau v ngha. Tm nhng bc hnh c ngha lin quan v xp cnh nhau
thnh mt cu truyn Tin Mng.
- K chuyn: a ra mt bc hnh hay mt tc phm ngh thut. Yu cu
cc em k bng li, vit, hay din kch.
- Ngh thut ct dn: Cho cc em ct ly nhng bc hnh hay tranh v dn
chng trn mt tm pa-n trnh by mt ch c bit hay mt s ip.
- To mt bi thun hnh nh hay mt phong cnh: a cho cc em mt b
su tp ln vi nhng hnh nh hoc phng cnh. Nu l nhng tranh nh, ngh
cc em dng mt cu chuyn bng hnh nh v c ch thch bn cnh. Nu l

phng cnh, cc em s dng mt chng trnh hot cnh c th din t bng li, c
m nhc cng hay.
- Tng nh: vo l sinh nht hay cc ngy l khc, tng mi em tm hnh o
c sn cc tim bn tranh nh o.
Cn nhiu hnh thc khc dng hnh nh trong Gio L, tuy nhin vi
mt vi gi trn mong gip c bn hon thnh tt nhim v ca mnh.
BI 26: P DNG HNH THC BI VIT
"Cc sch Gio L ca ti dng nh i qu gii hn m cc bi vit i hi.
Mt s qu cu k phc tp. Khi gp cc bi vit kh, ti mt nhiu thi gian
nh vn tng ch cho cc em. Nh vy c cn thit cho vic dy Gio L khng
?"
L nhng ngi vit sch tn gio, chng ti hi d dt v vn ny.
Nhng chng ti li khng nghi ng g v gi tr cc bi vit trong vic gio dc
tn gio. Chng ti cng khng phi l khng nhn ra nhng k nng vit cn gii
hn ca cc em.
1. Ti sao li lm bi Gio L ?
Chng ta thng dng bi lm trong cc lp Gio L. Theo kinh nghim ca
chng ti, khng c hot ng no c by t hoc c nh gi y nh cc
bi vit.
Ti sao ? Chng ti thy rng vit lch c th p dng cho mi ngi nam
ph lo u l mt phng tin c bit gip tip cn vi huyn nhim v con
ngi cng nh th gii.
Vic vit lch mang tnh sng to v c mc ch cho php mi ngi i
thoi vi chnh h v vi th gii h ang sng. Hnh thc i thoi ni tm l
trng tm ca vic pht trin c Tin .
Nhng hot ng vit lch c tnh sng to hn v mt Gio L gip cc em
o su kinh nghim v truyn thng Cng Gio ca mnh, ng thi gip pht
trin cc hnh thi din t cc mu nhim c n cha trong .
2. Mt s nguyn tc vit bi gip trng thnh nim tin:
Chng ta c mt vi nguyn tc gip trng thnh Nim Tin qua vic vit
lch:
- Dy Gio L khng phi l lp rn luyn k nng vit. Quan tm ca
chng ta l ch trng n ngha v cm nhn ca cc em qua bi vit. Chng ta c

th gip cc em i cht v chnh t, nhng nhim v ca chng ta khng phi l

dy vn phong, vn phm, cch chm cu, nh vn v nhng k nng tng t.
- Mi em u c th vit. Ngoi tr nhng ngi khng bit ch, cn,bt k
ai cng u c th vit nhng g h mun ni. Nhiu ngi s vit v thy n kh
v phi tun theo qu nhiu lut l. Chng ta gip cc em trnh s e ngi bng cch
khuyn khch chng vit nhng suy ngh, cm nhn, v bng cch khch l chng
vit nhng g xut pht t con tim v khi c ca chng cch t do, sng to v
giu tng tng.
- Vit trc v sau khi ni. Vit v mt kinh nghim hoc nim tin trc khi
tho lun v hc hi trong lp, nh vy cc em s phn nh trung thc hn v to
dp cho mi ngi c c hi chia s tm t ca mnh. Nu khng, vic hc ch l
mt cuc tranh lun m thi. Sau khi hc nhm, vic vit lch gip cho c nhn hp
th, tiu ha nhng g hc.
- Khuyn khch vit nhiu. Nn khuyn khch cc em vit y hn l ch
vit mt vi cu ri b. Nhiu ngi c th ni v vit nhiu v mi vn hn l
h ngh. D nhin c nhng bi vit ch i hi mt vi dng m thi.
3. Vit g v vit th no ?
Khng c gii hn v ni dung, cng nh cch vit. Sau y l mt vi mu
c th.
- Vit nhng cu chuyn thuc kinh nghim v nim tin th d bc l v din
t hn l nhng nh ngha tru tng. Nn yu cu cc em vit nhng cu chuyn
"c thc" hoc l "gin dng" khuyn khch chng tp din t suy ngh ca
chng. Thnh thong cng nn cho cc em vit chuyn theo bi cnh ca mt bc
hnh.
Nhng cu truyn n s nh truyn Kinh Thnh, nhng on vn c vit
theo li vn hin i, hoc phc tp hn nh tp truyn hot hnh, hoc mt b su
tm hnh.
- Lm th em li hiu qu hn i vi vic tm ti v din t nhng kinh
nghim v nim tin. C th dng th th t do, nhng trc mt nn s dng nhng
th loi c nh nh th lc bt hoc cu 4 ch, cu 5 ch v.v... c c mt cu
trc r rng.
- Vit li nguyn gip cc em bit cu nguyn vi tm tnh ca mnh.

- Vit cc nh ngha c th bc l nhng tng su sc hay nhng hiu

lm. C th yu cu cc em vit nhng g chng hiu v "n thnh", "ti li", "Gio
Hi", "cu nguyn" hoc "hnh phc", "tnh bn", "t do", "tnh yu" da trn ch
bi hc.
- Vit cc tiu cho mt bc hnh hoc l mt bc tranh thng le ln
nhng t tng mi, khm ph ra nhng cm nhn khng th ng c, lm ni
ln nhng vn v duy tr nhng cuc i thoi.
- M t s kin nh: "K chuyn Gio X ca bn" hoc "cch thc c hnh
B Tch Ha Gii" s gip cc em nhn nh chnh xc v c th to ra nhng ngc
nhin hoc nghi vn v a im v nghi thc.
- Vit biu ng v qung co l cch th v thm d v biu l nim tin v
xc tn.
- Vit th hoc ghi ch c th gip cc em cm nhn nhng g c hc
v mong mun c chia s. cng l mt cch vn ln vi lng bit n v
yu thng tha nhn, ng thi c v cho Cng L v Ha Bnh.
- Vit bo cng li ko cc em vo hnh thc vit lch c tnh sng to.
- Vit nht k to cho cc em kh nng vit, suy t chc chn hn, v cng
ni ln mt mc trng thnh ni cc em.
- Vit bi phn hi v mt bi ging, mt bi thuyt trnh hoc nhng cu
chuyn. y cng l xu hng t by nim xc tn thc s ca cc em trong tng
quan vi i sng thc ti.
Vi mt vi cch vit sng to nh th, bn c th khuyn khch cc em dn
dn trng thnh trong Nim Tin.
Bi 27: HNH THC K CHUYN V NGM TH
"Nm ngoi ngi bn tng ti quyn sch ta "Ngh thut k chuyn".
V chng ti em p dng ngay cho con ci v chng rt thch. Ti cht ngh,
khng bit c nn em p dng cch c truyn nh th vo vic dy Gio L
khng ?"
Chng ti vui mng bit bn tm c nim vui khi c truyn cho con ci
nh. Chng ti cng cm n ngi bn tng bn quyn sch trn. l mt
trong nhng quyn sch chng ti a thch.
Chng ti khuyn khch bn nn tip tc theo ui tng k chuyn trong
cc lp hc. Chng ta c th c mt truyn ngn trong cc lp Gio L u nhi,

thiu nhi thm ch c nhng lp Gio L dnh cho thanh thiu nin v ngi ln.
Chng ta cng nn s dng nhiu bi th cho mi la tui k c ngi ln.
Tht ra, khi lm iu ny chng ta ch theo mu gng ca Cha Gi-su.
Ngi thng k chuyn v s dng vn th trong hu ht cc li gio hun.
1. Ti sao li k chuyn trong gi Gio L ?
Ngoi gng ca Cha Gi-su, chng ta cn s dng truyn k v nhng l
do sau y:
- Ai cng thch nghe k chuyn. Mt trong nhng l do hin nhin m bn
thy ni con ci bn l chng rt khoi nghe k chuyn v c th.
- Cc cu chuyn lm cho i sng phong ph hn. Cc cu chuyn ging
nh nhng mng ca i sng gip cho thng thc v m rng hiu bit. T
chng ta v cc em khm ph c nhiu iu hn l ci ang din ra hng ngy.
- Cu chuyn gip chng ta bit c mnh l ai. Cc cu chuyn gip ngi
ta bit c con ngi ca mnh. Mt cu chuyn hoc mt bi th hay gip ta gp
g nhng kinh nghim ring t ca mnh thng qua nhn vt ca cu chuyn. Nh
vic ng ha vi cc nhn vt, chng hn nh cng vui vi nhng iu tt lnh
hay phi u tranh vi nhng thch ca i sng, chng ta tm ra c con
ng thch hp cho mnh.
- Cc cu chuyn gy nim hng khi v c v. Khi nghe k nhng cu
chuyn dn gian thin thng c, s can m, tnh trung thc, lng trc n, t nhin
trong ni tm chng ta mun hnh ng theo nhng nhn vt trong truyn.
2. Nguyn tc s dng truyn v th trong Gio L:
Qua kinh nghim bn s tm thy nhiu cch thc s dng truyn k trong
lp Gio L. Sau y l 3 nguyn tc quan trng:
- Ln chng trnh cn thn: Cu chuyn hay bi th phi n khp vi ch
v mc tiu ca mi bi hc, cng nh phi thch hp vi hot ng v nhp
iu tin trin ca lp.
- Chn la truyn cn thn: Cn c trc truyn hay bi th bn mun s
dng trong lp hc. Nu bn khng hng th v cm thy truyn hoc bi th
khng su sc th cc em trong lp ca bn cng khng thy iu g hn.
- ng "ln lp": Hy k truyn nh l truyn, ng vi nhn mnh nhng
im chnh hoc tnh cch lun l ca cu chuyn. Tt hn hy cc em ni cho
bn bit bi th hay cu chuyn ni g v cuc sng v v chng.

3. Hnh thc k truyn trong Gio L

Di y l vi cch k truyn v ngm th trong lp Gio L:
- c truyn ln ting. Vic u tin l lm ging nh bn lm cho con ci:
c ln ting cho cc em nghe, th b sch xung, nhn lp bn v c. Lm nh
th cc em mi thng thc nhng iu bn minh ha. C thc hnh dn bn s
thy cng vic ny khng kh nh bn tng.
- K chuyn: Nhiu cu chuyn xem ra cn k hn l c. K mt cu
chuyn hay ngm mt vn th thuc lng d din t nhng cm nghim c nhn
hn m sch khng c. Hy tp k chuyn khi bn cm thy thun tin k.
- Mi cc em c. i lc chng ta nn mi cc em c nhng cu chuyn
hoc vn th trong sch. C th l mt em c trn cu chuyn, hoc l trong mt
nhm mi ngi c tng on. Cng c lc chng ta cc em t c trong thinh
lng.
- Chiu phim: C nhng truyn lm thnh phim. Bn c th hi ni
nhng nh chuyn mn.
- ng kch: C th cho cc em ng chung mt v kch no .
- Minh ha cu chuyn: To iu kin cho cc em minh ha cu chuyn m
bn c hoc k. Minh ha bng cch v, t mu hoc tm nhng hnh nh thch
hp.
- K chuyn kt lng: Dng cu chuyn m khng k phn kt thc, ri mi
cc em suy on phn kt ca cu chuyn. Sau cng bn c th c kt cu chuyn.
BI 28: M NHC V BI HT
"Nhiu ngi khuyn ti nn p dng m nhc vo trong bi hc. Thc l
mt kin tuyt vi m ai cng ng tr nhng ngi khng c tai nghe nhc v
khng ht ni mt nt nhc nh ti m thi. Nhng cc bn tr ngy nay li thch
nhc Rock l loi ti khng th no chu ni v n chng c tnh cch tn gio cht
no. Xin bn kin ?"
Chng ti thng c v Gio L Vin s dng m nhc, bi ht, v Thnh
Ca. Tuy nhin chng ti hiu s do d ca bn. Chng ti xin gp mt vi kin
vi bn.
1. m nhc v Gio L
Vi kinh nghim, chng ti thy rng t trc ti nay m nhc v bi ht rt
cn thit cho vic gio dc v lm cho bu kh lp hc c sinh ng. Mt s bi

thnh ca Gio L truyn thng c lu truyn qua bao th k u l nhng li

Kinh Thnh y ngha v lm cho cuc sng phong ph. Cc Gio L Vin
chuyn nghip v nhng nh truyn gio nh gi cao s thu ht v tc ng
mnh m ca m nhc.
m nhc c th lm rung ng ton th con ngi, t th xc, n tnh cm,
tr khn, v tri tim. m nhc v bi ht mang li cho chng ta mt thng ip trn
y ngha phong ph bi m vang cm xc thm su. V th cc nh qung co
hin nay thng dng m nhc li cun khch hng. m nhc tc ng n mi
ngi chng ta..
m nhc, c bit l nhc Rock, tr thnh mt ngn ng chung ca gii
tr, l bu kh chung ca thi i chng ta. Theo kinh nghim mi y, chng ti
thy l nn ng dng n trong lp Gio L.
2. S dng bi ht v m nhc
y l mt vi cch p dng m nhc trong lp Gio L.
a. Chn th loi: dng nhc h tr nhng tm tnh ca bi hc: bnh an,
vui bun, suy t, gin d. Th d: m nhc vui trong khi cc em ang n, hay
ang lm vic trong im lng.
b. Tm hiu ngha: nn dng bi ht dn ca c lin quan n ch cuc
sng, nhng vn , hay cu hi trong bi ca bn. Nhiu bi ht hin nay k c
nhc Rock din t nhng tm trng ca tui tr. Hy h lng nghe, ri hng
dn h suy ngh v bn tho nhng cm xc lin quan n i sng ca h.
c. K mt cu chuyn: chn mt bi ht Tin Mng, mt iu ballade c,
hoc bi ht sinh hot ph hp vi bi hc ca bn. Nhc lm tng thm tnh cm
v li ko s quan tm, ng thi gip cho d nh cu truyn hn.
d. Loan truyn s ip: ( cng vi cc em ) bn tm kim hay sng tc mt
bi ht c th tm tt c s ip trong bi hc ca bn. Thnh Phan-xi-c Xa-vi khi truyn gio n thc hin iu ny. Thnh Roberto Bellamin ly
nhng bi tnh ca dn gian v i li ca chng din t s ip Gio L. Vit
nhng cm xc mi cho cc bi ht m cc em bit, c th y l sng kin gip
cc em lnh hi c ngha ca bi hc. C th chn nhng bn ht i, k c
nhc Rock nu chng gy c nim tin v c nhng gi tr cn bn.
e. Cu nguyn: dng nhng bi thnh ca din t tng v tnh cm ca
s ip trong bi hc. Nu c, hy dng nhng bi thnh ca m cc em ht trong

Gio X, gip chng ni kt Gio L vi phng v ngy Cha Nht. Hoc

ngh cc em vit nhng cm xc cu nguyn cho iu nhc m cc em thch.
3. Nhng phng tin h tr
Hu ht chng ta cn s h tr khi s dng m nhc trong lp hc. Du
chng ta khng bit ht hay tp ht, hoc khng bit nhiu bi ht chn la
nhng chng ta c sn mt s phng tin s dng:
a. My thu v pht thanh: Hu ht cc Gio X, gia nh v ngay c cc em
cng u c phng tin ny. Chng ta tm cc bng a nhc ghi cc bi ht ph
thng v d ht ri m cho cc em nghe v mi cc em ht theo. Chng ta cng c
th cho cc em nghe nhc nh khi lm vic trong im lng.
b. Mi ngi cng tc: C th nh n ti nng ca cc em hay nhng ngi
khc c khiu nhc. Nhiu ngi tr ngy nay bit s dng nhc c. C th nh n
cc Gio L Vin khc, cha m, nhng ngi thn ca cc em, ngi trong Gio
X, bn b. Ngi ta thng hnh din khi c mi cng hin ti nng gip
ch ngi khc.
c. Nhng ngun h tr khc: y l mt s tr gip khc m chng ti thy
c ch li. Chng ta nh cc em thnh tho gip tm kim nhng bi ht thng dng
ang thnh hnh dng trong lp hc. Tm nhng bn nhc hay bi ht c
ngh trong sch Gio L. i lc bn cng tm nhng bi ht m cc em quen ht.
Mt vi t bo hay tp ch o c nhng mc c bit v nhc hay nhng bi ht
sng tc.
Bi 29: P DNG NGH THUT HI HA
"Mt trong nhng iu cc hc tr ca ti thch th l v tranh. Cc em c
th b ra na gi hc v tranh. Ti thc s khng mun a mn v tranh vo
trong lp Gio L, nhng sch gio khoa li khuyn khch nh th. Bn ngh g v
iu ?"
Chng ta thy rng thiu nhi, gii tr v ngi ln hm nay dng nh thch
v hn l trc kia. iu c th ng bi v nn vn ha ca chng ta chuyn
hng v th gic v mu sc.
Qua kinh nghim hng ngy, chng ta phi nhn rng tranh v c gi tr rt
ln trong lp hc Gio L. i vi mt s cc em giu tr tng tng th vic v
tranh li cng cn thit hn.
1.Ti sao li phi v ?

V tranh v hnh gip cho ngi tr cng nh gi bc l v din t kinh

nghim, tm t v cm xc ca h mt cch y th v.
V phn nh suy t. Thng qua nt v, hnh dng, mu sc, ngi ta c th
i n ch hiu bit, din t r rng iu mnh tin tng hn l bng li. Nhng
bc ha ging nh nhng khung ca s dn vo tm hn ca mi ngi. Bc ha
hon chnh l phng tin tuyt vi gip ta t do chia s tm t v cm xc ca
mnh. Khi ni v cc bc ha ca nhau, chng ta khng ch lm giu cho tm thc
ring ca mnh m cn to ra nhng cm thc mang tnh cng ng.
Nhng bc ha hon chnh cng c th c dng cho vic cu nguyn,
ging nh ngi ta c th dng mt biu tng, hoc mt kit tc ngh thut
khuyn khch vic cu nguyn. Chng cng c th c s dng kch thch hnh
ng, nh tranh nh qung co thc y ngi ta hnh ng.
Bng ng li ny, hi ha tr nn phng tin truyn thng mnh m gip
cho s trng thnh c tin ( xem bi 4 ).
2.S dng hi ha trong lp Gio L
Trong nhiu nm qua, chng ti bit c mt vi phng php thc tin,
chng ti hn hnh c chia s cng qu bn.
- K thut l th yu. V tranh trong lp hc Gio L c khc so vi lp hc
ngh thut. Mi quan tm ct yu ca chng ta khng phi l k thut v, nhng l
ngha v cm xc c din t.
- Khuyn khch din t t nhin. Ri thay, nhiu bn tr v ngi ln
c hun luyn "ch v theo ng nt", hoc ch v ngi hay vt theo nhng
hnh dng v mu sc thc ( c khng bao gi mang mu tm m phi l mu xanh
).
Thng thng cc em thiu nhi v nhng bc tranh kch thc bng na t
giy vit. Nhiu em khc cng cm thy cn phi v phc bng bt ch ri mi t
mu. Chng ta hy gip chng thot khi nhng cn tr ny, v ch trng hn n
nhng bc v giu tng tng, sc s, rng ln, hoc gin d.
- Khuyn khch v chung. i khi vic v tranh c th l mt cng vic tuyt
vi cn phi c s hp tc vi nhau. Chng ta to iu kin cho cc em lm vic
vi nhau theo tng cp. C khi chng ta tng nhm ln hoc c lp cng v mt
cnh trn bng hoc trn nhng tm giy di. Chng ta cng cho cc nhm sng
to mt bui trnh din mini vi nhng bc tranh c thc hin.

- Tn thnh nhng n lc ca cc em. Nhng li khen chn thnh, tp trung

vo nhng nt p ca tc phm, gip cc em thc hin kh nng din t ca
chng.
- Trng by v ng dng. Vic trng by cc tc phm ca cc em l cch
thc tn thnh cng vic ca chng v gip chng chia s v nh gi cao nhng
ci nhn ca nhau. Chng ta c gng s dng mt vi bc v trong cc gi hc k
tip khi n ph hp vi ch ca bi hc.
3.Ni dung v trong lp hc Gio L
Khng c gii hn c th no v mt ni dung cc em v mt cch hiu
qu trong lp Gio L. Sau y l mt vi loi hnh chng ti thng gii thiu cho
hc sinh ca chng ti.
- Kinh nghim. Nhng kinh nghim c nhn l mt phng tin phong ph
gip cc em ( cng nh chnh chng ti ) thy c nhng g ang din ra trong
cuc sng ca mnh. Chng hn khi yu cu v v "th gii ca bn", cc em lp ba
nhng nm trc y thng v nhng bc tranh th hin mt th gii hon ton
khng c nhng ngi ln. Thm cht hi hc, chng ti thng ngh cc em
v theo kinh nghim v cuc du hnh vui nhn hoc l theo phim hot hnh.
- Mt cu chuyn Kinh Thnh. Nhng bc ha theo cu chuyn Kinh Thnh
c th a n nhng hiu bit mi v cu chuyn. Mt trong nhng bc v ca
cc hc sinh lp by gn y v L Hin Xung cho thy mt s mn tp
trung trong ni lo s ch i Cha Thnh Thn n vi h. Chng ti cha bao gi
ngh ra iu .
- Mt biu tng hoc nghi thc Phng V. Gn y chng ti yu cu cc
hc sinh lp bn v bc tranh v B Tch Thnh Th c ngha vi chng nh th
no. Nhng bc v ca cc em tht l sc tch mt cun Kinh Thnh, mt chn
l, mt tm bnh, mt thp gi, mt chim b cu ( Cha Thnh Thn ), mt Nh
Th, mt cy nn ang chy, mt qu a cu. Nhng bc tranh ca chng din
t phong ph v B Tch Thnh Th.
- Mt cm xc hoc nim xc tn. Chng ta yu cu cc em v nhng cm
ngh ca mnh. Chng hn nh b c n, c yu, b b ri. Mt bc ha ca hc
sinh lp hai v mt b trai b bao vy bi mt t giy en nght lm cho chng ta
phi kinh hong. i khi chng ta thch chng v mt cm xc m ch dng
ng nt v mu sc, m khng c ngi hay vt th no c nhn din c.

- Mt bch ha. Chng ta thy rng nhng bc v c tnh qung co l mt

cch li cun cc em i su v din t xc tn nh "cho th c phc hn l nhn"
hoc "cc Ki-t hu c ku gi xy dng ha bnh".
Chng ti hy vng rng nhng kin ny khi ln ni bn mt ci nhn
mi m v vic s dng tranh v trong lp hc Gio L.
Bi 30: C IU V SINH HOT
Lp ca ti rt nng ng. Dng nh cc em kh ngi yn c. Mt s
a li qu nng ng. Ti lng tng khi mun vn dng tnh nng ng ca
chng. Bn c php mu no xin ch gio cho ?
Chng ti chng c php thut no c, nhng ch c mt vi kinh nghim v
cc thiu nhi v cc bn tr thuc mi la tui. Sau y l nhng iu chng ti
hc c trong my nm qua.
1.nh gi nng lc th l
im gi u tin l c gng vn dng ti a nng lc ca cc em ch
ng chng trong th th ng. D l do no i na, nu cc em cn hot ng,
chng ta phi tm nhng cch bin lp hc tr nn nng ng hn. Nhiu em thch
th hc tp qua vic vn ng c th v chng tip thu c nhiu nht khi c th
chng hng v nhng sinh hot nng ng.
2.Vn dng ton th con ngi
Trong gi hc, bn c th p dng nhiu hnh thc vn ng vo lp hc m
khng gy n o, xo trn. Nhng lm iu , bn phi cn thn ln chng
trnh, n sc chu ng, ni sinh hot v mc ch. Mt s sinh hot kh thi
nh sau:
Thay i a im dy. Trc ht nn thay i v tr trong phng bn dy.
Chng hn c v vit bi trong mt ni ( gc hc tp ), cu nguyn mt ni
khc, sinh hot li mt ch khc na. Chng ta c th xen k nhng bi tp th
dc gia bi hc ny v phn hc khc.
Di chuyn ra ngoi phng hc. Thay i khng gian dy cng l mt iu
hay v hu ch. Chng hn, nu thi tit cho php, cho cc em ra ngoi hay vo mt
phng khc sinh hot, vo nh nguyn cu nguyn.
T chc nhng hot ng lnh mnh. Xin a ra my th d:
Chi tr chi: Mt hnh thc vui ti gm c vn ng th l n c iu l
chi tr chi on iu b. Mi em din t qua c iu thn th mt kinh nghim

no , mt cu chuyn, mt nghi l hay mt chn l ri tt c suy on nhng c

ch mun din t iu g ? Bn cng c th lm nhiu tr chi suy on, rt ra t
nhng hon cnh i thng, hay nhng hon cnh x hi phc tp.
Hot cnh: Mt cch khc gip cc em khm ph kinh nghim nh vn ng
l hot cnh. Tng c nhn hay tng nhm nh din t kinh nghim sng c
ngha trong i, hoc i sng ca ngi khc. Chng hn, chng ta c nhng em
nh din t nhng phn ng ca mt a hoa ang ang ho gp c nc hay
nh sng mt tri. Mt lp lc dnh cho bn ln tui hn din hot cnh b cm d
i n trm. Hot cnh cng gip cc em khm ph nhng xung t gia con ngi
vi nhau, nh ghen tng, ci cha m. Cng bng x hi cng c th dng lm hot
cnh, th d Gip mt ngi n xin ngoi ph.
Din kch. Din kch Kinh Thnh, nghi l phng v, i sng cc thnh hay
mt cu chuyn thiu nhi l nhng cch thc gip cho vic sinh hot Gio L c
ngha. Bn c th a ct truyn cho cc em v chng t bin t din. Ty theo
cu chuyn v thi gian phn cng, cc em c th dn dng nhn vt, son tho li
i thoi v ha trang.
Lm th cng. C c mt l nhng vic th cng sng to m bn c th
ngh cc em lm. Khi cc em lm nhng vt, chng ta nn gip chng i su vo
s ip ca bi hc. Ch xin nu vi th d trong mun vn hnh thc: lm biu ng,
v trn , th nh du, ct dn, nn tng bng t st, bng bt, th treo tng.
Nn t st. Cho cc em chi tr nn tng vi nhau. Chng hn nn tng
din t v Gio Hi. Mt em ng vai tng Gio Hi. Em khc un nn din t
sao cho c ngha cho n khi pho tng v Gio Hi c hon chnh.
Cu nguyn vi c iu: Nhng li cu nguyn vi c iu c th thm
ngha. Chng ta thng cu nguyn kinh Ly Cha bng c iu. Mt vi li cu
hoc c thnh thi nh c iu m thm phong ph. Bn v cc em c th din t
cc c iu thch hp.
Rc kiu: Vic rc kiu i khi cng gip p ng tnh nng ng ca cc
em. Chng hn rc Kinh Thnh t ca vo i chung quanh phng v t ln cao.
Ca ma: Thnh thong vo nhng trng hp t bit, bn th vn ng c
th trong gi Gio L bng hnh thc ca ma. Ch cho cc em th hin ca ma n
gin vi cc bi ht hay thnh vnh.
l mt vi cch thc chng ti bit c v gip cc em hc Gio L nh
nhng c iu v sinh hot. Bn th p dng xem kt qu th no.

Bi 31: CHNG TRNH PHC V DN THN

Ti c mt chng trnh i phc v tng l mang mt ngha tt p
nhng khng ng li l mt tai ha. S l ti dn cc em hc sinh lp 6 n thm
mt bnh vin nh nhng mt s em quy ph khin cho mt s c gi cm
thy b xc phm. l mt kinh nghim rt au cho ti. Ti c phm iu g sai
lm chng ?
Chng ti cng c nhng kinh nghim tng t v hiu c tm trng bi
ri ca bn. Chng ti s chia s nhng iu chng ti hc c t nhng li lm
ca mnh. C l bn s tm c trong mt vi kin b ch cho bn.
1. Gi tr ca nhng chng trnh phc v
Mc du phi trnh nhng kinh nghim tiu cc, nhng vn quan trng l
khng c b nhng chng trnh tt p nh bn va k. Gio Hi ngy nay
nhn mnh rng: phc v l mt trong nhng cng vic chnh yu ca Gio L (
xem bi 1 ). Nhng chng trnh phc v nh vy khng phi l chuyn ty h
hoc mt phn ph thuc. Chng l mt n lc trong vic dy Gio L nhm
hng dn cc em noi gng bt chc Cha Ki-t. Lng trc n v cng bng
rt st vi gng sng ca Cha Gi-su. Nhng a tr ca chng ta cn c
hng dn trc khi a chng tip xc vi nhng ngi ang cn c gip v
ang b au kh.
2. Nhng hng dn trong thc t
y l mt s kinh nghim ca chng ti v ca mt s ngi khc. Nhng
chng trnh phc v thnh cng i hi phi ln chng trnh k lng, thc hin
cch t nh, v trin khai chn chn.
a. Trc khi thc hin: phc ha k lng chng trnh
Bn v cc em buc phi ln chng trnh k lng cho bt c chng trnh
phc v no, nhng c bit hn lin quan n nhng ngi cn c s t nh khi
tip xc v vi nhng ngi m tr t c c hi gp g trc y.
- ng lc: Cn c thi gian ngi li vi nhau suy ngh v chng trnh
c ngh di nh sng Tin Mng v c lin quan n ni dung bi hc nm
. Tr cn nhn thy chng trn nh l kt qu ca nim tin Ki-t Gio.
- Xp t chng trnh. Hy lm vic cn thn trc vi nhng ngi c
trch nhim ti c s m bn d nh thm ving, th d: bnh vin, ni pht chn,
phng an sinh x hi, vn phng cng l ha bnh, nh m ci. Tm hiu ni quy

iu hnh, lng nghe nhng li ngh v thm hi cc nhu cu cn thit ca h.

Nu c ng nghip quen bit hy nh h gip ln chng trnh.
- Gy thc. Cn c thi gian kho st chng trnh sp thc hin vi
cc em. Ph bin cho cc em r ni quy, lch sinh hot, hay s mong i ca c
quan lin h. Tm bit tnh cm, v nhng thc mc ca cc em i vi s vic sp
n. Chun b cho cc em bit ng x khi c nhng phn ng bt ng nh nhng
ngi gi c c mun m, cm tay chng, hay c th chng t ra xc ng cht
no.
ng thi, gip cc em thc c rng: chng c th hc v nhn c
nhiu iu t ni nhng ngi m chng ang gip . Nhng ngi thiu thn s
chia s nhiu iu vi chng ta khi chng ta phc v h v gip h.
- Cu nguyn vi nhau. Nn cu nguyn nh sau: xin Cha Thnh Thn ca
Cha Gi-su vi cc em chng trnh ca cc em c th sinh ch li cho nhng
ngi m cc em ang c gng gip v cng gip chnh cc em c ln ln
trong li sng ca Cha Gi-su.
b. Khi thc hin: phi tht t nh
Mt khi cc em nhp cuc, bn cn phi c mt nh mt ngi quan st.
Hy chng lm vic, nhng hy nhy bn vi iu chng lm, c bit l cch
chng c x. Nn c mt chuyn vin phc v x hi hay mt nhn vin c hun
luyn ca c s m ang lm vic gip bn.
Trong lc ny, iu bn quan tm l nng , khuyn khch, ng tnh, v
hng dn xem u thch hp v cn thit.
c. Sau khi thc hin: rt kinh nghim
Rt kinh nghim thng b b qun nhng li cc k quan trng. N l mt
c hi cho bn v cc em suy ngh v kinh nghim. Rt cn mt c hi cho chng
ta chia s cch nhn v tnh cm cng nh nhng thc mc m chng trnh gy ra
cho chng. Ngay sau khi phc v, hy tm thi gian cho vic hp rt kinh nghim.
y l mt vi vn suy ngh chung vi nhau.
- Nhng phn ng chung ca cc em i vi cng vic l g ?
- Cc em hc c g khi thc hin chng trnh ?
- Cc em c nhng tnh cm no khi vi nhng ngi m cc em n phc
v ?
- Cc em gip h nh th no ? H gip cc em ra sao ?

- Nu lm li ln na, cc em s lm iu g khc ?
- Chng trnh gy ra nhng thc mc g cho cc em ?
- iu cc em lm, phn nh i sng ca Cha Gi-su v Gio Hi th
no ?
Hy chia s hiu bit, tnh cm, v thc mc ca bn vi cc em khi cc em
ang chia s vi bn. Hy cc em ni kt chng trnh phc v ca mnh vi s
ip Tin Mng v gio hun ca Gio Hi.
Kt thc bng li cu nguyn, cm n Cha gip cc em thc hin
chng trnh ny v xin Thin Cha tip tc chc lnh cho nhng ngi chng
ang phc v.
TM TT
Ln chng trnh k lng, thc hin mt cch t nh, rt kinh nghim, s
gip bn v cc em thc hin chng trnh phc v thnh cng v ngha nht.
Bi 32: TNG QUT CHNG TRNH GIO L
Sau y l nhng tm kt. Chng ti hy vng chng s hu ch cho bn.
1. Nguyn tc c bn
Gio hun c Tin Cng Gio theo truyn thng, phng php cu
nguyn, lng o c, cc iu lut lun l tt c mi ngi Cng Gio u c
quyn c bit di sn ny.
Ku gi kh nng tr tu, khuyn khch h suy t ph phn v t vn ,
ng thi gip cho h hiu c vn .
Gip cho h hc thuc lng nhng im mu cht ca c Tin Cng Gio
nim tin, cu nguyn, cc cu chuyn v s kin trong Kinh Thnh, nhng nhn
vt v bin c quan trng.
Tp trung vo c Gi-su Ki-t nh l ni dung ct li ca Gio L gip
cho tha nhn hiu bit, yu mn v bc theo Ngi.
Nhm n vic khi dy tm thc con ngi ni m ni dung ct li ca
Gio l cn c qun trit, v d nh: lng tn thc, tnh bc i, s dn thn, nim
vui v s an bnh.
Chia s nhng im ni bt v s can thip cu ca Thin Cha trong
lch s, t ta c th khm ph ra tnh yu bn vng ca Thin Cha i vi nhn
loi v th gii.

 Thng xuyn trch dn Kinh Thnh, phng v, gng cc Thnh v ca

cc tn hu nhit thnh cng nh Gio L Cng Gio.
Hy lm cho mi quan tm v cch c x ca bn tr thnh mt chng
nhn cho tnh yu Thin Cha i vi nhng ngi bn hng dn.
Thao thc lng nghe nhng kinh nghim v nhng bn khon ca bn
cng nh ca cc em cho li Cha c vang vng vo trong cuc sng thng
ngy.
cao gi tr ca kinh nghim nhn bn nh l phn ct li ca ni dung
bi hc song song vi Kinh Thnh, Phng V, gio hun, v cc chng nhn Ki-t
hu.
2. Tin trnh
Son gio n cch cn thn ni kt kinh nghim ca cc em vi kha
cnh ca c Tin Cng Gio no c lin quan gn gi nht vi kinh nghim .
i sng c Tin c n nhn d dng cn c dn bi tht n gin,
tp trung vo ch chnh. Mi phn phi c trnh by cch r rng da trn
nhng iu trc v ni kt vi nhng iu sau.
Lun hng cc em vo tin trnh hc hi nh suy t, i thoi, cu
nguyn v hnh ng ni kt vi cuc sng truyn thng.
Hy nh rng: tin trnh Gio L phi lun ni kt i sng con ngi vi
truyn thng Gio Hi Cng Gio mt cch c thc xin nhc li th quan
trng hn bt k vn ring r no.
3. Ni dung
Hy lm tt c nhng g c th gip nui dng kinh nghim ca cng
on trong lp Gio L.
C gng ku gi cc bc ph huynh, cc gia nh tham gia vo vic gio
dc c Tin.
Ni kt cc bi ging ca bn vi cc s kin trong Gio X, Gio Phn
cng nh cc trong quc gia v Gio Hi ton cu.
Tp trung s ch vo cc s kin din ra chm xm, lng x, thnh th,
t nc v cc quc gia trn th gii to ra tm tnh hip thng trong cng ng
th gii.

 Gip cho cc em thc c trch nhim ca chng i vi cc cng on

ln hn, c bit l i vi ngi ngho, ngi km may mn, khng n, khng
nh ca, gi nua, nhng nn nhn ca chin tranh v bt cng.
Hng dn cc em i vo nhng hnh ng c th ca lng trc n i vi
nhng c nhn au kh v nhng hot ng cng l nhm lm thay i cc nh
ch v cc t chc bt cng.
4. Phng php
Ln k hoch k lng chung vi cc em v ni dung cho ph hp da
trn nhng kinh nghim, nhu cu, kh nng, phong cch hc tp, thi , vn nn
v kin thc ph thng.
To ra mi trng hc tp thc y s quan tm ch hn.
Duy tr bu kh hc hi nghim tc nhng cng cn c vui chi gii tr.
ng dng cc cu chuyn nh truyn Kinh Thnh, truyn thiu nhi hay
nhng cu chuyn gp nht t cc phng tin truyn thng i chng.
S dng m nhc, nhng bi ht quen thuc v tn gio cng nh cc bi
ht ph thng.
S dng cc th loi th, cc tc phm ca vn nhn ni ting cng nh
cc tc phm ca chnh bn v ca nhng ngi bn hng dn.
S dng cc bc tranh, hnh, phim nh, video, ngh thut i v ngh thut
thnh.
Tp trung vo ngn ng ca bn, gt da n tr nn gin d, c th, thc
tin v c tnh th vn.
Lin i cc em vi nhau trong hot ng lm ny sinh tr tng tng,
cm xc ca thn th cng nh ca tr tu hi ha, vit lch, tho lun, ng kch,
khiu v chng c th thc hnh nhiu hn l ch lng nghe bn.
Tn dng hu ht cc ngun t liu c sn nh con ngi, tp ch, nht
bo, truyn hnh, nhng vt thng dng cng nh sch gio khoa ca bn.
l mt s nhng iu gi tr m chng ti hc c trong sut na th k
pht trin Gio L. Chng ti rt bit n cc Gio L vin trung thnh, y sng
to, mong rng tt c chng ta s tip tc khm ph ra nhng chn tri mi trong
vic dy Gio L trong mt th gii v Gio Hi y nhng thay i.

CARL
J.
PFEIFER

Nguyn tc How to be a better catechist

JANAAN

MANTERNACH