2.1.1.
SONG CHẮN RÁC VÀ LƯỚI CHẮN RÁC
CHƯƠNG 2:
XỬ LÝ NƯỚC THẢI
BẰNG BIỆN PHÁP CƠ HỌC
GIẢNG VIÊN: NGUYỄN ĐỨC ĐẠT ĐỨC
2.1.1. SONG CHẮN RÁC VÀ LƯỚI CHẮN RÁC
• Phân loại
– Theo chiều rộng khe hở giữa các thanh song
chắn thì có 3 loại: thô (30-200 mm), thường
(5-25 mm), song chắn rác tinh (lưới lược rác).
– Theo đặc điểm cấu tạo: loại cố định, loại di
động, loại hợp nhất với máy nghiền rác
– Theo phương pháp lấy rác thì có 2 loại: thủ
công khi lượng rác < 0,1 m3/ ng. đ, cơ giới khi
lượng rác > 0,1 m3/ ng. đ
• Mục đích:
– Song chắn rác được sử dụng nhằm mục đích
tách các loại rác rưởi và tạp chất không tan
có kích thước lớn ra khỏi nước thải như
nhánh cây, gỗ, lá cây, giấy, cao su, mảnh
xương, nilông, vải…
– Song chắn rác giúp bảo vệ các thiết bị như
bơm, ống dẫn… ở các công đoạn xử lý tiếp
theo
2.1.1. SONG CHẮN RÁC VÀ LƯỚI CHẮN RÁC
• Đặc tính kỹ thuật:
• SCR, LCR đặt đứng, vuông góc với dòng chảy
hoặc nghiêng một góc 45-600 so với phương
thẳng đứng,
• gồm khung cố định và các thanh song chắn
được làm bằng thép không gỉ
• Tiết diện của các thanh song chắn có thể là hình
tròn, chữ nhật hay bầu dục
• LCR thường đặt khe rộng của mắc lưới thường
10-20 mm
1
2.1.1. SONG CHẮN RÁC VÀ LƯỚI CHẮN RÁC 2.1.1. SONG CHẮN RÁC VÀ LƯỚI CHẮN RÁC

10 10 10 10 10 10

10

1,67 1,035 0,92 0,76 1,79

β = 2,42 1,83

2.1.1. SONG CHẮN RÁC VÀ LƯỚI CHẮN RÁC

2
 Một số kiểu SCR
2.1.1. SONG CHẮN RÁC VÀ LƯỚI CHẮN RÁC

• Một số lưu ý (tt)

– Vận tốc dòng chảy qua SCR (m/s): 0.6-1
– Vận tốc tối ưu dòng chảy qua SCR: 0.6
– Vận tốc cực đại: 0.75-1
– Vận tốc cực tiểu: 0.4
• Tổn thất áp lực qua SCR cần đạt:
– HTXLNC: HL: 0.05-0.15
– HTXLNT: HL: 0.1-0.4

3
 Máy nghiền rác
• Mục đích:
– Nghiền chất thải rắn có kích thước lớn không
cần loại khỏi dòng nước thải;
– Tạo kích thước đồng đều

Vị Trí Đặt Máy Nghiền Rác Bể lắng cát

• Song song với song chắn rác;
• Song chắn rác à máy nghiền rác (nhằm
loại những thành phần có nổi, có kích
thước lớn cần tách khỏi dòng nước thải);
• Chỉ sử dụng máy nghiền rác (không có
song chắn rác) và luôn luôn đặt ở mương
dẫn nước vào.

4
 Bể lắng cát Bể lắng cát
• Thời gian lưu nước: 30-60s • Phân loại
• Thu cát ở đầu bể – Bể lắng cát ngang
• Nếu lượng cát ít hơn 0.5m3/ngày thì dùng – Bể lắng cát chuyển động vòng
biện pháp thủ công – Bể lắng cát thổi khí
– Bể lắng cát đứng

5
 Bể điều hoà
• chức năng điều hoà lưu lượng và/hoặc
nồng độ các chất bẩn trong nước thải
• Khi hệ số không điều hòa K≥ 1, 4 thì xây
dựng bể điều hòa để các công trình xử lý
làm việc với lưu lượng đều trong ngày sẽ
kinh tế hơn
• Để xác định chính xác dung tích của bể
điều hòa, ta cần có các số liệu về độ biến
thiên lưu lượng nước thải theo từng
khoảng thời gian trong ngày, lưu lượng
trung bình của ngày, đặc tính thải nước
của đối tượng . xác định được những
thông số này, ta có thể tiết kiệm được mặt
bằng diện tích , chi phí xây dụng, tránh
được các vấn đề trong vận hành
Phân loại Bể điều hoà
• Bể điều hòa lưu lượng và chất lượng nằm
trực tiếp trên đường chuyển động của
dòng chảy.
• Bể điều hòa lưu lượng là chủ yếu, có thể
nằm trực tiếp trên đường vận chuyển của
dòng chảy hoặc nằm ngoài đường đi của
dòng chảy.
Quá trình khuấy trộn bể điều hoà
• bể điều hoà làm việc theo nguyên tắc xáo trộn chia ra
làm 2 loại: xáo trộn cưỡng bức (máy khuấy, khí
nén…) và xáo trộn tự nhiên (gió hoặc khếch tán do
chênh lệch nồng độ, nhiệt độ, tỷ trọng).
• việc khuấy trộn trong bể điều hoà còn giúp tránh lắng
cặn, tham gia làm thoáng sơ bộ, tăng hiệu suất lắng ở
bể lắng đợt I, oxi hoá một phần các chất hữu cơ và
pha loãng các chất độc hại nếu có tạo điều kiện thuận
lợi cho giai đoạn xử lý sinh học sau đó. Ngoài ra trong
bể điều hoà có thể bố trí thêm các thiết bị thu gom và
xả bọt, váng nổi.
6
 Yêu cầu khuấy trộn
• Khuấy trộn để ngăn sự lắng cặn, tránh
phân hủy chất hữu cơ;
• Khi SS = 200 mg/L, năng lượng khuấy THEÙP
OÁNG

trộn = 0,004 – 0,008 kW/m3 nước thải;

• Thổi khí để tránh tạo điều kiện kỵ khí và OÁNG DAÃN NÖÔÙC
THAÛI VAØO
OÁNG DAÃN
NÖÔÙC RA

giảm mùi hôi

• Tốc độ cấp khí 0,01 – 0,015 m3/m3.phút
OÁNG NHÖÏA PVC
KHOAN LOÃ

0.000 CHI TIEÁT TRUÏ 0.000

ÑÔÕ

Cấu trúc bể điều hoà

OÁNG NHÖÏA PVC

KHOAN LOÃ

7
 Cụm bể điều hoà, bể tách dầu

Bể lắng đợt 1 Các vùng trong bể lắng

• Mục đích: • Vùng nước đầu vào
– Lắng cặn kích thước lớn: vải, chỉ, mảnh • Vùng nước đầu ra
xương, vỏ cây…
• Vùng lắng
– Lắng bôn bùn keo tụ
• Vùng chứa cặn
• Phân loại
– Bể lắng ngang
– Bể lắng đứng
– Bể lắng ly tâm

8
Các vùng lắng trong bể lắng ngang Thành phần của bể lắng
• Thành bể
• Hệ thống phân phối nước vào
Vách ngăn châm lỗ • Hệ thống thu nước ra
Máng tràn

• Hệ thống thu cặn

Q

Vùng lắng

Vùng phân phối nước vào Vùng thu nước ra

Vùng chứa bùn

Độ dốc 1%

Bể lắng ly tâm Bể lắng ngang

Bộ phận gạt bùn Thanh gạt váng

Đầu vào Đầu ra

ống hút bùn

9
 Thành phần bể lắng ngang Bể lăng đứng
• Hệ thống phân phối nước vào: đường ống
dẫn nước, ngăn chứa nước vào, tấm đục
lỗ
ống trung tâm
Máng thu nước
• Hệ thống thu nước ra: tấm ngăn váng nổi,
máng thu nước răng cưa, ống thu nước ra
Đầu vào
• Hệ thống thu cặn: giàn cào cặn (thu cặn Đầu ra
cơ khí) thu cặn tự nhiên (vách nghiêng
bể), ngăn chứa cặn, bơm cặn
Oáng thu bùn

Thanh gạt bùn

Thành phần bể lắng đứng

• Các khác biệt với bể lắng ngang:
– Hệ thống thu và phân phối nước vào (sử
dụng ống trung tâm

10
 Các yếu tố ảnh hưởng quá trình
lắng
• - Hàm lượng ban đầu của các hạt lơ lững (hàm
lượng càng cao thì hiệu suất lắng càng cao).
• - Lực cản của các hạt lơ lững và dịch thể
(nước): phụ thuộc vào tốc độ lắng của hạt và độ
nhớt của dịch thể.
• - Nhiệt độ: nhiệt độ cao có thể xuất hiện các
dòng nước đối lưu nhiệt làm xáo trộn vùng lắng
• - Khí tạo ra do kết quả phân giải các chất hữu
cơ bốc lên cuốn theo các cặn đã lắng lên làm
giảm hiệu suất lắng
Thiết kế bể lắng
Các yếu tố ảnh hưởng QT lắng
• - Thời gian lắng quá lâu hoặc quá nhanh đều
không tốt. Lắng quá lâu thì diện tích công trình
lớn, dễ phát sinh phân huỷ kỵ khí cặn. Lắng quá
nhanh thì sẽ có nhiều hạt cặn không lắng được
giảm hiệu suất lắng.
• - Tỷ lệ giữa những kích thước hình học của bể
lắng: chiều sâu với đường kính bể, chiều sâu
với chiều dài bể
• - Tải trọng thủy lực trên bề mặt thoáng của bể
Thiết kế bể lắng
11
12