You are on page 1of 58

2013

TXOSTENA

ELKARLANAREN
FRUITUA

Sarrera
06

07



08

1.1 Aurrekariak
1.2 Fundazio Publikoa
1.3 Xedea eta ikuspegia
1.4 Oinarrizko jarraibideak
1.5 Erronka nagusiak
1.6 Hazi proiektuaren oinarriak
1.7 Organigrama
1.8 Egoitzak, langileak eta aurrekontua

Gobernu eta kudeaketa organoak


12


13




2.1 Patronatua
2.2 Zuzendaritza batzordea
2.3 Zuzendaritza Hedatuko Taldea (ZHT)
2.4 Batzorde Iraunkorra
2.5 Profesionalen batzordeak
2.6 Mendinet
2.7 Lursail
2.8 Hazilur
2.9 Katilu

Azpimarratzeko lorpenak 2013an


16

17


18
19

3.1 Zuzendari berria eta barne-gogoeta


3.2 Mapa estrategiko berria
3.3 IHOBEren Bioaniztasuneko taldea Hazira itzuli da
3.4 Laborantza Ganbararekiko lankidetza
3.5 Eusko Label produktu berria: Baserriko txerria
3.6 Europako Parlamentuan neskatilei eta saregileei emandako onarpena
3.7 Euskara Batzordearen sorrera eta euskara plana
3.8 Behatoki
3.9 Nekazaritzako Elikagaigintzako Lehiakortasunaren Plan Estrategikoaren idazkaritza teknikoa

2013ko laburpena arloen arabera


22
34
41
52
54

4.1
4.2
4.3
4.4
4.5

Sektoreko Politika, Marketin eta Ziurtapenen Unitatea


Informazio eta Teknologia Unitatea
Ekintzailetza eta Landa-eremu eta Itsasertzaren Garapenerako Unitatea
Prospektiba, Europako Sareak eta Proiektuen Unitatea
Komunikazioa, Publizitatea eta Ekitaldien Arloa

HAZI

Txostena 2013

Bittor Oroz
Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako Sailburu ordea
Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako Sailburuordetzaren
lehentasuna da Euskadiko Lehenengo Sektorea berpiztea eta Landa-eremua eta Itsasertza biziberritzea. Funtsezkoa da Landa-eremu bizia edukitzea, gizarte-ereduaren oinarri
eta, aldi berean, lehen sektoreko pertsonek betetzen duten zeregina balioestea lehiakortasuna eta jasangarritasuna ardatz dituen jarduera izanik.
Finean, landa-eremuaren eta itsasertzaren garapen jasangarria sustatu behar dugu; nekazaritzak eta arrantzak Euskadiren garapen ekonomiko eta sozialari egiten dioten ekarpena aitortuta, baina bai eta beste zeregin guztiak aitortuta ere: ingurua kontserbatzea
eta natura zaintzea, lurraldearen ardatz eta oreka izatea, gure kultur ondareari, ondare
gastronomikoari eta arkitektonikoari eustea, etab.
Egunez egun, lehen sektore estrategiko, lehiakor eta bizia lortzeko ahalegin berezia egiten duten pertsonekiko konpromisoa da helburu horien oinarria. Eta erronka horri aurre
egitean, oinarrizko zutabe dira Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako Sailburuordetzaren jarduna, berrikuntza, ikerketa eta lankidetza; Euskadiko nekazaritzako elikagaien eta arrantza sektorearen etorkizunerako giltzarri direlako.
Horregatik guztiagatik da hain garrantzitsua Sailburuodetzaren mende dauden enpresen ataza, Hazi Fundazioarena kasu; bai sektoreari laguntzeko bai erakundeekin batera
jarduteko, helburu horiek erdieste aldera.

Asier Arrese
Hazi zuzendaria
2013 barne berrantolakuntzarako eta berregituraketarako urtea izan zen Hazin. Otsailean,
enpresaren zuzendaritzara iritsitakoan, lehenengo hilabeteak funtsezkoak izan ziren datozen urteetan gure jardunaren euskarri izango diren zimenduak eraikitzeko.
Lehenik eta behin, Eusko Jaurlaritzaren Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako
Sailburuordetzaren politika berrietara eta helburuetara egokitu eta lerrokatu behar izan
zuen erakundeak. Horrez gain, erakundearen benetako fusioa gauzatu behar izan genuen;
izan ere, fusioa 2012an izan zen arren, egunerokotasunean hainbat eta hainbat arlo zeuden konpontzeke erabateko eraginkortasuna lortzeko. Hortaz, kudeaketa plan eta kontu
bakarrean lan egin behar izan dugu, eta erakunde-kultura bakarra harmonizatzen ere bai.
Horrez guztiaz gain, ez dugu ahaztu behar 2013. urtea bereziki nahasia izan zela aurrekontuen jaitsieraren eraginez. Finean, barrura begira, ahalegin guztia egin dugu egoera
sozio-ekonomiko berriari eta erakundearen beharrizanei aurre egiteko.
Barne berregituraketa lan hori oso garrantzitsua izan da sektorearen erronkei aurre egiteko ere. Orain lehenengo sektorearen eta elikagaigintzaren lehiakortasuna eta bideragarritasuna sustatzen jarri behar dugu indar guztia, erakundeen ezinbesteko aliatu eta
sektorerako erreferente bilakatuz.

Elkarlanaren fruitua

Sarrera

06

07



08

1.1 Aurrekariak
1.2 Fundazio publikoa
1.3 Xedea eta ikuspegia
1.4 Oinarrizko jarraibideak
1.5 Erronka nagusiak
1.6 Hazi proiektuaren oinarriak
1.7 Organigrama
1.8 Egoitzak, langileak eta aurrekontua

HAZI

Txostena 2013 > Sarrera

1.1 Aurrekariak
Hazi, Itsasmendikoi, IKT enpresen eta Kalitatearen arteko aliantzaren emaitza da; horiek
guztiek indarrak bildu dituzte nekazaritzako eligakaien eta arrantzaren sektorearen mesederako tresna izateko, landa eta itsas inguruen bilakaera jasangarriari, langileen profesionaltasunari eta produktuen kalitateari babesa emateko. Horren bidez, gainera, Eusko
Jaurlaritzaren Nekazaritza, Arrantza eta Elikagaien Politikarako Sailburuordetzarekin bat
egin nahi du Hazik. Era berean, erakunde berriak saihestu egin nahi du enpresen jarduera publikoa estaltzea eta barreiatzea, eta kudeaketa gardenagoa izan dadin lortu nahi du,
Erantzukizun Sozial Korporatiboaren printzipioei atxikita.

1.2 Fundazio publikoa


Hazi fundazioa Euskal Autonomia Erkidegoko Sektore Publikoko Fundazioa da, Euskadiko Ogasun Nagusia antolatzeko Printzipioei buruzko legea aldarazten duen Euskadiko Ondareari buruzko azaroaren 17ko 5/2006 Legearen
7.4 b) artikuluak xedatzen duenari jarraikiz, eta haren eraketa-xedea honako hau da: Lehiakortasuna, jasangarritasuna eta berrikuntza sustatzea, bultzatzea eta garatzea,
haren jarduera-eremuaren baitan, hau da, SEKTOREA
(lehenengoa /nekazaritza, abeltzaintza, arrantza eta basozaintza), landa-eremuaren eta itsasertzaren eta elikagaien industria; eta hura balioesten eta haren ondare natural eta kulturalari eusten lagunduko du.
Xede hori lortzeko kalitateko zerbitzu osoa eskainiko du
Fundazioak haren jarduera-eremuaren baitan, eta bertan
inplikaturik dauden eragile edo erakundeekin lankidetzan.

Elkarlanaren fruitua

1.3 Xedea eta ikuspegia


Xedea
Lehen sektorearen eta elikadura-sektorearen lehiakortasuna eta bideragarritasuna eta landa-eremuaren eta itsasertzaren iraunkortasun jasangarria bultzatzea.

Ikuspegia
Erakundearen ezinbesteko aliatua eta SEKTOREko erreferentea izatea da.

1.4 Oinarrizko jarraibideak


Bezeroarenganako zerbitzua, konpromisoa
eta orientazioa
Lankidetza eta kooperazioa
Proaktibitatea eta jarrera berritzailea
Emaitzei, eraginkortasunari eta kudeaketaren zorroztasunari begirako orientazioa
Erakundeen laguntasuna: Eusko Jaurlaritza eta Aldundiak
Sektoreko eta landa-eremuko eragileekin topaketak
egiteko foroak eta organoak: lanbide-batzordeak, Lursail eta Mendinet

1.5 Erronka nagusiak


1. Merkaturako eta produktuen estrategia zehaztea.
Merkaturatzeko bideak
2. LGP berrien baitako sektore-politiken berrikuspen
kritikoa.
3. Erakunde-marken arkitekturaren gaineko
gogoeta nekazaritzako eta arrantzako produktuen
sustapenerako.
4. Landa-garapenerako eta ekintzailetasunerako
politiken definizioa eta fokalizazioa.
5. Ekintzailetasunerako tresnak birdiseinatzea
errealitate sozio-ekonomikoari egokitzeko
6. Zuraren plan estrategikoa gauzatzea.
7. EIPE berriaren segimendua eta inplementazioa,
industria horrek sektorean eduki dezakeen eragina
sustatzeko ahaleginean.
8. Aplikazio bakarra.

1.6 Hazi proiektuaren oinarriak

Gobernuarekiko lerrokatzea
Sektoreari eta eremuari laguntzea
Foru aldundien medio propioa
Sektorearen eta eremuaren biziraupena
Eraginkortasuna
Hierarkia / Zeharkakotasuna

Biodibertsitatearen Arloa

Lanerako Prestakuntza

Proiektuetarako Finantza-laguntza

Prospektiba eta Europako Sareen


eta Proiektuen Arloa

Ekintzailetza eta Lurralde Dinamizazioaren Arloa

Informazioeta
Teknologiaren Unitatea

LGPren Kudeaketa eta Lurralde Antolamendurako Arloa

Zuzendari nagusia

Informazio Geografikorako eta Lurralde eta Baso Plangintzarako Sistemen Arloa

Konponbide Instituzionalen Arloa

Sektoreko Konponbideen Arloa

Konponbide Teknologikoen Arloa

Sektoreko Politika, Marketin eta


Ziurtapenen Unitatea

Sistemak eta Informazioaren Segurtasunaren Arloa

Sektore Kudeaketaren Arloa

HAZI

Estatistika eta Sektore-analisiaren Arloa

Merkaturatze eta Sustapen Arloa

Ziurtapen eta Kontrol Arloa

8
Txostena 2013 > Sarrera

1.7 Organigrama

Komunikazio, Publizitate eta Ekitaldien Arloa

Administrazio eta
Baliabideen Arloa

Zerbitzu Orokorren
Unitatea
Antolamendu Garapen
eta Pertsonen Arloa

Ekintzailetza, Landa-eremuaren eta


Itsasertzaren Dinamizazioa

Elkarlanaren fruitua

1.8 Egoitzak, langileak eta aurrekontua

Langileak
193

Aurrekontua
18 milio euro

Hazik bi egoitza ditu; bat Arkautin eta bestea Abadion,


eta, orotara, 190 lagun baino gehiago plantillan.

Arkauti (Araba)

Abadio (Bizkaia)

Abadio

Arkauti

Gobernueta
eta kudeaketa
organoak
12


13




2.1 Patronatua
2.2 Zuzendaritza batzordea
2.3 Zuzendaritza Hedatuko Taldea (ZHT)
2.4 Batzorde Iraunkorra
2.5 Profesionalen batzordeak
2.6 Mendinet
2.7 Lursail
2.8 Hazilur
2.9 Katilu

12

HAZI

Txostena 2013 > Gobernu eta kudeaketa organoak

2.1 Patronatua

2.2 Zuzendaritza Batzordea

Patronatua da gobernu-organo gorena, eta berari dagokio


fundazioaren xedeak betetzen direla jagotea. Hamahiru
kide ditu; besteak beste, sektorearen eta eremuaren
ordezkaritza zabala, EUSKO JAURLARITZAko Nekazaritza,
Arrantza eta Elikagaien Sailburuordetzako ordezkariak,
hiru FORU ALDUNDIAK eta Hazi.

Hazi Fundazioaren politiken eta estrategien koordinazio-organoa da. Jarduteko estrategia eta kudeaketarako
ildo nagusiak planifikatzen ditu, eta haien aldizkako segimendua egiten du. Era berean, erabaki estrategikoak
hartzkeo, zuzendariari aholku ematen dion organoa da.

Patronatuko kideak:
EUSKO JAURLARITZA
Bittor Oroz, Leandro Azkue, Eduardo Aginako, Elena
Gutirrez eta Peli Manterola
ALDUNDIAK
Borja Monje, Jon Peli Urigen eta Irene Pardo
Hazi
Asier Arrese eta Begoa Isasti
PROFESIONALAK / SEKTOREA
Esteban Atxa (Euskaber), Jos Luis Fresno (Garlan),
Emeterio Urresti Andikoetxea (Armador), Romn Bengoa
(ENEEK), Jos Antonio Zabala Egurrola (Forestalista) eta
Ins Baigorri (ABRA)
2013an Patronatuaren hiru bilkura egin ziren, honako data
hauetan: 07/02/2013 / 26/06/2013 / 12/12/2013

Haziko zuzendari nagusiak eta Unitate Operatiboetako zuzendariek osatzen dute:Zerbitzu Orokorren Unitatea,Sektoreko
politika, Marketin eta Ziurtapenerako Unitatea, Informazio
eta Teknologia Unitatea, Ekintzailetasuna eta Landa-eremuaren eta itsasertzaren garapenerako Unitatea eta Europako Prospektiba, Sare eta Proiektuetako Unitate mistoa.

2.3 Zuzendaritza Hedatuko taldea


(ZHT)
Erakunde bakar gisa Haziren Eraikuntzan aurrera egiteko
xedez eta kultura komuna definitzea eta ezartzea ahalbidetzeko, Zuzendaritza Hedatuko Taldea sortu zen 2013an.
Organo hori Zuzendaritza Kontseiluko kideek eta Arloetako
Buruek osatzen dute, eta Haziren estrategia-gaiak
partekatzeko eta eztabaidatzeko foroa da; informazioa
partekatzeko norabide biko komunikazioa ahalbidetzeko
(feed-backa jaso) eta konfiantza eragiteko.

Elkarlanaren fruitua

13

2.4 Batzorde iraunkorra


Hazi Fundazioaren jarduera ildo eta jarraibideak
Patronatuari proposatzen dizkion organoa da Batzorde
iraunkorra, eta helburuen eta ekintzen segimendua egiten
du fundazioaren xedeak betetzen direla jagonez.

2.5 Profesionalen batzordeak


Profesionalen Batzordeak Sektoreko Politika, Marketin
eta Ziurtapenerako Unitatearen eta bertan inplikaturik
dauden sektoreen arteko koordinazio-organoak dira.
Batzordeetako kideen iritzien, ezagupenen eta jardueren
bidez, produktuek merkatuan duten bilakaeran laguntzeko
xedea dute, haiek sustatzen eta Hazik kudeatzen duen
marka edo/eta ezaugarri bakoitzaren erabiltzaileen
koordinazio komertziala gauzatzen; eta, era berean, haiek
sustatzeko eta bultzatzeko ekintzak sortzen.

2.6 Mendinet
MENDINET Landa Garapenaren Aurrerapenerako Elkartea
Toki Ekintzako Talde gisa eratu da, helburu duela Europako Erkidegoaren LEADER+ ekimena 2000-2006 epean
kudeatzea, eta LEADER ikuspegia 2007-2013 epean kudeatzeko aukeratua izan da.

2.8 Hazilur
Hazilur arrisku-kapitaleko fondo bat da, elikagaien sektoreko eta landa inguruneko enpresa jardunak sustatzen dituena, Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza
eta Elikadura Politika Sailburuordetzak, Ipar Kutxak, eta
Nekazari Kooperatiben Federazioak bu ltzatzen dutena.
Zeregintzat du finantzazio beharrei erantzutea, jarduera
berriak martxan jartzeko (kapital Hazia) eta martxan dauden enpresak finkatzeko.

MENDINET Euskal Autonomia Erkidegoko landa-garapenerako elkarteek eta Hazi Fundazio publikoak osatzen dute.

2.9 Katilu

2.7 Lursail

Nekazaritza eta elikadura sektoreko eta landa zein itsasertzeko inguruneko pertsona eta erakundeen zerbitzurako
espazio eta dinamikak dira Katilu

Lursail Sozietate Mugatua 2007ko urriaren 31an sortu da.


5 Kudeaketa-Zentroek sortu dute: ABELUR, AGA, LORRA,
LURGINTZA eta SERGAL, Hazi Fundazioaren enpresarekin
batera.
Sozietatea osatzen duten kideek euskal nekazaritzaren
sektoreak dituen arazoei aurre egiteko elkar lanerako
borondatea erakutsi dute. Sozietatea sortu izanak ere
hori argi uzten du. Guztien artean osatzen duten enpresa
batetan parte hartzeak, kideen arteko koordinazio hobea
finkatzen du eta hainbat egitasmo eta zerbitzuetarako
sarbidea errazten du. Azken hauetara bakarka heltzea
ezinezkoa litzateke.

Garapen iraunkorraren ikuspegia oinarritzat hartuta, negozio-ereduei balio osagarria emateko aktibatu da Katilu:
Nekazaritza eta elikaduraren sektorean, eta landa
zein itsasertzeko ingurunean lankidetza-berrikuntza
sustatuz.
Erakundearen berrikuntza-gaitasuna sustatuz
Katiluko kide izan daiteke bere ezagutza, ekimen, eskarmentu, ardura, premia, proposamen, ideia edo proiektuen
bitartez ekarpenak egin nahi dituen edozein pertsona eta
erakunde, era horretan, lankidetzaren bitartez, sektorearen
lehiakortasuna areagotzeko.

Azpimarratzeko
lorpenak 2013an

16 3.1 Zuzendari berria eta barne-gogoeta



3.2 Mapa estrategiko berria
17 3.3 IHOBEren Bioaniztasuneko taldea Hazira itzuli da

3.4 Laborantza Ganbararekiko lankidetza

3.5 Eusko Label produktu berria: Baserriko txerria
18 3.6 Europako Parlamentuan neskatilei eta saregileei

emandako onarpena
19 3.7 Euskara Batzordearen sorrera eta euskara plana

3.8 Behatoki

3.9 Nekazaritzako Elikagaigintzako Lehiakortasunaren

Plan Estrategikoaren idazkaritza teknikoa

16

HAZI

Txostena 2013 > Azpimarratzeko lorpenak 2013an

3.1 Zuzendari berria



eta barne-gogoeta
Otsailaren 7an egindako Patronatuaren bileraren ostean,
Asier Arrese Zabala izendatu zuten Haziren zuzendari.
Izendapena Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen
eta Lehiakortasun Sailburuak, Arantza Tapiak, egin zuen,
eta patronatuaren batzordeak berretsi.

3.2 Mapa estrategiko berria


2013. urtearen amaieran gogoeta-prozesuari ekin zitzaion,
eta 2014an segida izanik, paradigma aldaketa du aztergai.
Orain arte, eta 30 urteotan, PRODUKTUAn oinarritu izan
dira Eusko Jaurlaritzatik bultzatutako laguntza-politika
guztiak, eta hemendik aurrera proposaten den aldaketan,
SEKTOREA da ardatza.

Admin. publikoa
Diru-laguntzak,
laguntzak

Sektorea

Garatu gabeko
ardatzak

Salmentarako laguntzak sustapenak

Kanalak
Produktuak
saltzeko
estrategia

Sektorea

Kontsumitzailea

Eragileak
LEHENENGO SEKTOREA

Proiektuari
laguntzeko

Gizartea
Ez kontsumitzaile
gisa soilik

SEKTOREA iraunarazi nahi dugun gizarte-eredurako


FUNTSEZKO eta LEHENTASUNEZKO elementu gisa
aurkezten da, eta balioa ematen zaio ekoizleari, lehen
sektoreari eta landa-eremu guztiari.

Elkarlanaren fruitua

3.3 IHOBEren Bioaniztasuneko



taldea Hazira itzuli da
2013ko uztailaren 15ean, IHOBE Ingurumen Kudeaketarako Sozietate Publikoko Zuzendaritzen eta Hazi Fundazioaren arteko akordio baten bidez, 2012aren amaieran
IHOBEri atxiki zitzaizkion Hazi-Kontsultoriako bioaniztasuneko taldeko 11 kideak Hazira itzuli ziren.

3.4 Laborantza Ganbararekiko


lankidetza
Alde bientzako interesgarriak diren proiektuetan lankidetzan jarduteko, gogoz lan egin da Hegoaldearen eta Iparraldearen arteko harremanak berreskuratzeko, eta bereziki indartu da Laborantza Ganbararekiko lankidetza.
Alde biek finkatutako lehentasunen artean, Hego Euskal
Herriko pirenaika arrazako adituek Iparraldeko nekazari
eta abeltzainekin egindako lana, merkaturatzeari dagozkion gaiei dagokienez.

3.5 Eusko Label produktu berria:



Baserriko txerria
Azaroaren 11n Eusko Labeldun baserriko txerria aurkeztu
zen; kalitatate eta sanitate bermedun produktua, Euskadin Hazi, hil eta zatitutako animalietatik lortua. Txerriak
aire zabalean hazten dira, animaliaren ongizatea errespetatuta. Produktua aurkezteko ekitaldia Bilboko Euskalduna Jauregian izan zen, eta bertan, besteak beste, honako
hauek izan ziren: Arantza Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Sailburua eta Bittor
Oroz, Nekazaritza, Arrantza eta Elikagaien Politikako Sailburuordea.
Hazik ezartzen ditu produktu batek Eusko Label bereizgarria lortzeko baldintzak eta prozesua. Xede nagusia
kontsumitzaileari kalitate maila bermatzea, jatorria eta
benetakotasuna identifikatzea, ekoizleen zeregina defenditzea eta kalitatearen kultura sustatzea da, etengabeko
hobekuntzarako sistemak aplikatuta.

17

18

HAZI

Txostena 2013 > Azpimarratzeko lorpenak 2013an

3.6 Europako Parlamentuan neskatilei eta saregileei



emandako onarpena
2013an, Europako Batasunak arrantzako lanbide osagarrietan diharduten euskal
emakumeen kasu bereziaren aldeko txostena egin zezan lan egin genuen. Azkenean,
agiria 2014ko urtarrilean argitaratu zen, eta izendapenaz gain -saregile, neskatila eta
paketatzaile-, egiten dituzten zereginen deskribapena ere jasotzen da bertan. Lanbide
horien existentzia eta langile diren aldetik dagozkien gizarte-eskubideak behar bezala
aitortzeko premia, eta Haziren lankidetza estua dutela jasotzen dira Arrantza Batzordeak
onartutako txostenean.

Elkarlanaren fruitua

3.7 Euskara Batzordearen sorrera



eta euskara plana
2013an Euskara Plana lantzen hasi ginen Hazin. 2013ko
ekain eta abendu artean euskarari buruzko diagnostikoa
egin zen, eta hurrengo lau urteetarako helburuak eta
ildoak onartu ziren.
Haziren Euskara Planak bi helburu nagusi ditu: Euskara
Plana sortzea/definitzea eta barneratzea / ezartzea.
Euskara Plana Hazin gauzatzeko, Euskara Batzorde baten
sorrera sustatu zen, honako pertsona hauek osatua: Jabier
Mugertza, Pantxi Altube, Angel Rocha, Itziar Agirre, Iratxe
Artaraz, eta Isabel Ruiz de Loizaga, EMUN enpresako
teknikari den Jose Ramn Rodriguezekin lankidetzan
diharduena.

3.8 Behatoki
Behatokia edo nekazaritzako eta arrantzako elikagaien
koiunturako buletina elikagai horiei buruzko informazio
egituratu, zehatz eta eguneratua modu sistematikoan
eskaintzen duen argitalpena da, eta gure lehenengo
sektoreari buruzko informazio eguneratuenaren ikuspegi
sintetiko eta objektiboa ematen du.
2013an diseinu edo formatu berria landu da, eta
atseginagoa da orain, teknologikoki aurreratuagoa eta
kalitateko produktuaren itxura handiagoarekin.
Era berean, azpimarragarria da Lehenengo Sektoreari
eta nekazaritzako elikagaigintzari buruz landu diren
hainbat monografiko, eta horrek bi behatokiak sektoreko
erreferentziako buletin bihurtu ditu.

19

3.9 Nekazaritzako Elikagaigintzako



Lehiakortasunaren Plan

Estrategikoaren idazkaritza
teknikoa
Hazi 2013ko urrian hasi zen plan estrategiko honetan lanean, eta diagnostikoa egiteko, ekoizleekin, eraldatzaileekin eta banatzaileekin bilerak egin genituen. Guztira, 50
enpresak eta 79 solaskidek hartu zuten parte. Ondoren
AMIA egin zen, planaren helburu nagusiekin, ildo estrategikoekin, ekintzekin eta adierazleekin.

2013ko laburpena
arloen arabera

22 4.1
34 4.2
41 4.3

52 4.4
54 4.5

Sektoreko Politika, Marketin eta Ziurtapenen Unitatea


Informazio eta Teknologia Unitatea
Ekintzailetza eta Landa-eremu eta Itsasertzaren
Garapenerako Unitatea
Prospektiba, Europako Sareak eta Proiektuen Unitatea
Komunikazioa, Publizitatea eta Ekitaldien Arloa

HAZI

22

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.1 Sektoreko Politika, Marketin



eta Ziurtapenen Unitatea

Euskadiko behi-okela

Lehenengo sektorearen eta elikagaigintzaren lehiakortasuna handitzeko estrategiak eta tresnak definitzea eta
abian jartzea.

Arloak

Merkaturatzea eta Sustapena


Kontrola eta Ziurtapena
Estatistika eta Sektoreko Azterketa
Sektoreko kudeaketa

2013
Erregistraturiko abeltzainak

1001

Pentsu-fabrikak

30

Pentsuak

114

Eusko Label kanalak


Eusko Label kg

10240
3.060.267

Deskalifikazio ehunekoa

6,2

Baimenduriko hiltegiak

Baimenduriko saltegiak

Zatiketarako gelak

Baimenduriko salmenta-puntuak

243

Zuzeneko salmentarako abeltzainak

12

BALORAZIOA:
Euskadiko behi-okelaren ekoizpenaren egoera oso larria da: ekoizpen gastuak beste eremu geografiko batzuetan baino altuagoak dira, eta gaur eguneko krisi
egoera honetan, ezinezkoa da prezio horiek salmentaprezioari atxikitzea. Abeltzainek ez dute marjinarik eta
apurka-apurka jarduera hori baztertzen hasi dira, batez ere pentsuaren prezioaren azkenaldiko igoeraren
ondorioz.
Euskal Okela eta Baserriko Haragian erregistraturiko
abeltzainen kopurua % 6,8 jaitsi da.
Euskadiko hiltegietako animalia-hilketak apur bat igo
dira (% 0,7) batez ere EAEtik kanpoko animalien kasuan, baina Eusko Label ziurtapena duten kanalen
kopurua % 7,3 jaitsi da.
Euskadin jaio eta hiltzen diren kanal guztien artean
Eusko Label kanalen ehunekoa % 36,2 da.
Argi ikusten da Eusko Label behi-okelaren ebaki orduko salmentarako joera.
Eusko Label behi-okelarekin egindako produktuen
ekoizpena sendotzeaz gain, produktu-aukera zabaltzen ari gara: Okela xehetuzko prestakina, Burger Meat,
haragi-bolak...

Elkarlanaren fruitua

Euskadiko
esne-bildotsa

Hegaluzea
eta Hegalaburra

2013
Erregistraturiko ekoizleak

23

216

2013
Portu kopurua

5
91

Eusko Label bildots-kanalak

8.429

Itsasontzi kopurua

Eusko Label kg (gordina)

59.003

Eusko Labeldun hegaluze kg

Kalifikaturiko kanalen %

75,8

1.367.178

BALORAZIOA:

BALORAZIOA:

2013an bolumen osoari eutsi zaio baina kanpotik gehiago sartu delako; izan ere, EAEtik datorrena % 10
jaitsi da, eta Eusko Labelduna % 18.
Artzainek arkumeak garraiatzen, hiltzen eta merkaturatzen ordaindu behar dutena ez da konpentsatzen
produktuaren salmenta-prezioarekin, eta hain zuzen
ere horixe da arrazoi bat urtez urte gero eta gehiago
izatea arkumeak etxean hiltzen dituztenak, debekatuta egon arren.
Gero eta erosle-talde gehiago daude antolatuta esnebildotsa Euskaditik kanpo hiltzera eramaten dutenak.
Hilketak nabarmen murriztu diren arren, Eusko Label
arkumeak hiltzen diren guztien % 16 dira.
Urterik urte ahalegina egiten dugu produktu hori nabarmenarazteko eta salmenta igotzeko; baina erosketa-ohiturek eta sukaldekoek ez diote mesede handirik
egiten produktu horri.

Baimenduriko portuetan ez zen Hegalaburrik porturatu.


Oro har, Hegaluzearen kanpaina txarra izan da. Harrapaketak urruti egin ziren; beraz, mareak luzeak izan dira
eta horrek kalte egin dio arrainaren kalitateari.
Porturatutako Hegaluze kiloak guztira % 44 jatsi dira
2012ko kopuruaren aldean.
Eusko Labeldun Hegaluze kiloak % 59 jaitsi dira 2012ko
kopuruaren aldean.

24

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

Euskal Baserriko
Arrautza

Euskadiko Esnea

2013
Erregistraturiko ekoizleak

260

2013
Ekoizle kopurua

12

Erregistraturiko ontziratzaileak

Oilo kopurua

72.000

Erregistraturiko industriak

Ekoitzitako arrautza kopurua

13.283.430

Ziurtatutako litro kopurua

1.282.428

Merkaturatutako arrautza kopurua

13.042.542

Esne oso litroak

951.252

Esne erdi-gaingabetu litroak

331.176

Denda tradizionala

2.531.300

2013an 103 abeltzainek jasotako diru-laguntzak

128.050

Saltegi handiak

7.055.004

Eusko Labelekin merkaturatutako arrautzak

Horeca

9.699.164

112.860

BALORAZIOA:
BALORAZIOA:
Ziurtatutako litro kopuru osoa jaitsi egin da.
2013an esneki eraldatuei ekiteko aukera aztertu dugu.
Ekoizpen Integratuko Sisteman izena ematen hasi dira
EAEko hainbat abeltzain talde.
Esne lorpenari buruzko Ziurtapena eskatuta.
Euskadiko 103 behi-esne ekoizlek 128.050 -ko dirulaguntza jaso dute Europatik esnearen eta esnekien kalitatea hobetzeko, ofizialki onartutako Kalitate-sistema
baten betekizunen arabera ekoizten dutelako.

Produktu honek harrera ona du kontsumitzaileen eta


banatzaileen artean, eta oso ondo posizionatuta dago.
Arrautzen ekoizpena handitu egin da nabarmen, hiru
urtean bikoiztu egin da.
2011n 4 ekoizpen-proiektu egin ziren; 2012an, bat gehiago eta 2013an bi gehiago. Ahalegin berezia egin da
eskaerak finkatzeko eta erregistraturiko ustiakuntzen
kopurua handitzeko. Krisialdiak arazoak eragin ditu, finantzabideak bilatzeko eragozpenak egon direlako eta,
zenbait kasutan, diru-laguntzak etenda egon direlako.
Eusko Labeldun arrautza kopurua gero eta handiagoa
da; baina ekoizten den guztiaren aldean etiketatzen den
ehunekoa jaitsi egin da.
Bi bidetatik merkaturatzen da (tradizionala eta modernoa), baina saltegi handietako ehunekoa handitu da.

Elkarlanaren fruitua

25

Euskadiko
Sagardo Naturala

Baserriko Oilaskoa

2013

2013

Erregistraturiko ekoizleak

44

Erregistraturiko ekoizleak

184

Ekoizpen unitateak

109

Sagardogile/etiketatzaile kopurua

27

Pentsu-fabrikak

Erregistraturiko azalera (Ha)

Pentsuak

Erregistraturiko zuhaitz kopurua

93.550

Hiltegiak

Aforatutako litro kopurua

702.870

Hildako oilaskoak

403.052

Eusko Label kalifikatuak

396.671

Eusko Labelera bideratuak

373.291

Eusko Labeldunak

360.583

BALORAZIOA:
Ekoizle eta tegi kopuruari eutsi zaio.
Urte honetan oso prezio altua izan du hegaztien pentsak.
Ekoizpena eta merkaturatzea egonkortzeko estrategiak
pentsatu dira.
Euskadin bertan eta Euskaditik kanpo merkaturatzen
den produktuaren % egonkorra da.
Denda tradizionaleko eta saltegi handietan merkaturatutako produktuaren ehunekoak bere horretan dirau.
Ekitaldi eta ikuskizun askotan jardun izan dugu produktu honekin.

309,77

BALORAZIOA:
Urtean zehar sagastiak ikuskatu dira ekoizpen integratu eta/edo ekologikoan aurrerapenak betetzen direla
egiaztatzeko.
Aforatutako litro kopurua handitu egin da (urtabezko
zikloak markatuak).
Eusko Labeleko 14 sagardogileko taldea osatu da
merkataritzako kooperazio eta konbergentziarako.
Kalifikaturiko litro kopuruari eutsi zaio.

26

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

Oliba-olio
Birjina Estra

Baserriko Txerria

2013

2013

Erregistraturiko ekoizleak

60

Erregistraturiko ekoizleak

32

Erauzketa zentro kopurua

Pentsu-fabrikak

Ontziratzeko zentro kopurua

Txerri-hazleak

11

Salmenta-puntuak

70

Erregistraturiko azalera eta azalera oleikoa (Ha)

210 (55)

Eusko Label kiloak

119.681

Erregistraturikoetatik erautzitako kg

65.456

Eusko Label kanalak

Etiketatzaile kopurua

Erregistratu eta kalifikatuetatik erautzitako litro kopurua

12.900 (12.400)

Arabako Errioxatik erautzitako litro kopurua

BALORAZIOA:
Ekoizle kopurua nabaren handitu da.
ADORA ekoizleen elkartearen ibilbidea amaitutzat ematen da, eta ekoizle bakoitzak bere ekoizpena lantzen du.
Erauzketaren kudeaketa kanpoko aholkularitzarekin
batera egiten da.
Erauzteko emandako kilo kopurua nabarmen handitu da.
Erautzi eta kalifikaturiko litro kopurua nabarmen handitu da.
Stockean zegoen aurreko kanpainako produktu guztia
merkaturatu da
Oliba-olio birjina estra

908

BALORAZIOA:
Eusko Labeldun produktu berria. Ibilbideari duela hamarkada bat ekin zion arren, baimenduriko harategietan 2013ko abenduaren 11z geroztik dago, eta gutxi
barru, Euskal Txerriarekin egindako produktuak dastatu
ahal izango ditugu, horrela aukera eta merkatu-nitxoa
zabalduz.

Elkarlanaren fruitua

27

Arabako Patata

Eztia

2013

2013
Erregistraturiko ekoizleak

27

Erregistraturiko ekoizleak

16

Erregistraturiko erakundeak

Ontziratzaile kopurua

Erregistraturiko erauzketa zentroak

Markarako bildutako kg kopurua

5.045.788*

Eusko Labeldun kg kopurua

2.834.662*

Erlauntz produktiboen kopurua


Ekoitzitako kg kopurua

4701
39.383

BALORAZIOA:
BALORAZIOA:
Ekoizle kopuruari eutsi zaio.
Faktore meteorologikoek ekoizpenean eragin dute; eta
ziurtatutako bolumenari egin dio kalte, % 50 jaitsi baita.
2013koa Eusko Labeldun eztiaren kanpainarik txarrenetakoa izan da.

Laborantzarako azalera % 30 handitu arren, ekoizpena


aurreko kanpainakoaren antzekoa izan da. Patataren
kalitatea hobexeagoa izan da, eta azkenean, Arabako
Patata gisa % 6 gehiago identifikatu da.

28

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

Euskal Babarrunak

ARABAKO BABARRUN PINTOA


Erregistraturiko ekoizleak
Erregistraturiko azalera (Ha)

Ibarrako Piparrak

2013
19
83,22

2013
Ematen duten ekoizle erregistratuak
Erregistraturiko azalera (Ha)

30
20,29

Elkarte kopurua

Ontziratzaile kopurua

Ontziratzaile kopurua

Eusko Labelerako ontziratzeko zentroan emandako kopurua (kg)

177.438*

40.349*

Eusko Label ontziak

306.124

TOLOSAKO BABARRUNA

2013

BALORAZIOA:

Erregistraturiko ekoizleak

40

Eusko Labeldun kg kopurua

Erregistraturiko azalera (Ha)


Elkarte kopurua
Ontziratzaile kopurua
Eusko Labeldun kg kopurua

22,99
1
2
12.501*

BALORAZIOA:
Arabako Babarrun pintoa: Laborantzarako azalera %
30 handitu arren, ekoizpena eta identifikazioa aurreko
kanpainakoaren antzekoa izan da.
Produktu honetarako eta Arabako bestelako lekaletarako instalazioak hobetzen ahalegin handia egin da; beraz, gutxi barru emaitza onak ematea espero da.
Tolosako Babarrunak: 2012ko kanpaina oso txarra izan
zenez produktu honetarako, 2013koak datuak hobetu
ditu kanpaina ona ez izan arren. Azalera % 15 handitu
da, eta ekoizpena, % 50. Ekoizle falta da produktu honetarako arazorik handiena.

Eguraldi txarrak eragin dio pipar freskoaren ekoizpenari


(zenbait ekoizlek 3 alditan ere erein behar izan zuten),
baina ozpinetako honen ekoizpena galgatzen duena
krisiaren eraginez salmentak jaitsi izana da, ontziratze
kopuruan eta identifikazioan eragiten baitu.

Elkarlanaren fruitua

29

Euskal Tomatea

Gernikako Piperra

2013

2013
Erregistraturiko ekoizleak

29

Erregistraturiko ekoizleak

62

Erregistraturiko ekoizleak /ontziratzaileak

Erregistraturiko ekoizleak /ontziratzaileak

40

Erregistraturiko azalera (Ha)


Eusko Label dozenak

8,86
201.786

Erregistraturiko azelera (Ha)


Eusko Label kiloak

44,51
2.044,638

BALORAZIOA:

BALORAZIOA:

Gernikako piperrarentzat ere urte txarra izan da eguraldiari dagokionez, baina ekoizle, azalera eta identifikazio kopuruaren jaitsiera merkatuaren eraginez izan
da batez ere. Kostu txikiagoarekin ekoizten diren beste
piper batzuekiko lehia Gernikako Piperra linealetatik
kanporatzen ari da, eta ondorioz, ekoizleak etsitu egiten dira (azkeneko urtean % 10 jaitsi dira, eta azkeneko
5 urteetan, % 30).

Eguraldiari dagokionez, udaberria konplikatu samarra


izan da: euritsua eta eguzki gutxirekin; beraz, errendimendu txikia utzi du, eta horrek eta krisiaren eraginez
prezio baxuak jarri behar izateak zaildu egin du Eusko
Labeldun Tomatearen egoera. Azkeneko 5 urteetan %
20 jaitsi da ekoizleen, azaleraren eta identifikaturiko
kiloen kopurua.

30

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

Euskal Letxuga

Euskal Baserri
KONTSERBAK POTO KOPURUA:

2013

Zerbak

1.079

Tomatea

11.344

Berakatz freskoak

2013
Erregistraturiko ekoizleak

15

Freskoan ontziratzen dutenen kopurua

Eusko Label unitateak

694.489

Laugarren gama / Letxuga prestatua (kg)

159.012

Erregistraturiko azalera (Ha)

6,16

BALORAZIOA:
Hostodun laborea denez, eguraldi txarrak ez dio eragin.
Eusko Label familiaren barruan nahiko produktu gaztea
da (2010ekoa), nahiko ondo ari da moldatzen.
Letxuga freskoaren ekoizleak eta azalera % 60 handitu
dira, eta merkaturatzea % 100.
4. gamako letxugak ere oso harrera ona du, eta iazko
kopuruen aldean % 50 Hazi dira salmentak.

11.236

Bertako piper berdea

345.888

Porrua

102.305

Dozenak guztira

459.429

Zerbak

161.199

Arabako Babarrun pintoa


Babarrun arrozkara
Babarrun zuria
Pedrosillano garbantzua

122
6.674
284
15.623

Ilarrak

922

Babak

6.857

Dilistak

7.957

Ahabia

344

Kalabazina

48.506

Kalabaza

48.876

Tipula

2.977

Ziazerba

1.686

Piparra

28.533

Kiwia

105.646

Sagarra

200

Patata

1.842.482

Pepinoa

251

Italiako piper berdea

568

Tomatea

268.298

Lekak

12.531

Kg guztira

2.560.536

Apioa

1.549

Greloak

1.375

Perrexila

6.105

Mahaiko erremolatxa

93

Azenarioa

12.125

BALORAZIOA:

Sortak guztira

21.247

Eguraldiak labore guztiei eragin die, baina lore gabekoei kalte gutxiago izan dute: zerba, letxuga, baratxuri
freskoa, porrua, etab.
Azkeneko urteotan, Euskal Baserriko letxuga, patata
eta lekaleen ekoizleek egindako apustuak harrera ona
izan du kontsumitzaileen aldetik.

Tipulina

85.832

Eskarola

1.385

Batavia letxuga

490.780

Haritz-hosto letxuga

36.376

Unitateak guztira

614.373

Elkarlanaren fruitua

31

4.1.2 Kontrola eta ziurtapena


Hazik, Eusko Labeleko, Euskal Baserriko, Euskadiko
Ekoizpen Integratuko, Arabako, Bizkaiko eta Getariko
Txakolina hiru jatorri deituretako produktuen kontrola
eta ziurtapena egiteaz gain, Idiazabal Gaztaren Jatorri
Deiturarako ikuskapen ziurtatuak egiten ditu.

TXAKOLIAREN KONTROLA ETA ZIURTAPENA


TXAKOLI

2013

Ikuskatutako Hektareak kopurua

90

Upategietako auditoriak

89

Jaso eta aztertutako lagin kopurua

86

Eusko Label produktuen


kontrola eta ziurtapena
Eusko Label bereizgarria duten produktuek araudietan
zehazten diren ezaugarriak betetzen dituztela bermatuta.
Azkeneko ekitaldian honako jarduera hauek egin dira.

Produktuari egindako
ikuskapenak

Ontzi. /Manip.
Ikuskapenak.

Ikuskapenak
salmenta puntuan

Azterketak orotara

Okela

559

372

692

1.198

Arkumea

23

43

44

Oilaskoa

12

142

41

Eztia

43

167

25

Esnea

25

93

32

Hegaluzea eta hegalaburra

26

73

56

Arrautzak

12

165

38

Txerrikia

21

15

71

Produktuari egindako
ikuskapenak

Ontzi. /Manip.
Ikuskapenak.

ANIMALIA-JATORRIKO DATUAK

15

2013

Ikuskapenak guztira

311

Abeltzaindegietan egindako ikuskapenak

107

Esnea jasotzeko ibilbideetan egindako ikuskapenak

10

Gaztandegi eta ontze-tokietan egindako ikuskapenak

139

Salmenta puntuetan egindako ikuskapenak

55

Jasotako lagin kopurua

415

ZIURTAPENA ETA EKOIZPEN INTEGRATUKO


IDAZKARITZA TEKNIKOA
Hazik Euskadiko Ekoizpen Integratuko Idazkaritza Teknikoko lanak ere egiten ditu. Idazkaritza Teknikoak honako
jarduera hauek egin ditu:
Ekoizpen Integratuaren normalizazioari buruzko aholkularitza eman diogu Sailari.
Produktuak arautzen dituzten araudi teknikoak egitea
eta eguneratzea.
Hainbat batzorde teknikoren koordinazioa eta idazkaritza teknikoa.

Azterketak orotara

Patata

IDIAZABAL

Ikuskapenak
salmenta puntuan

LANDARE-JATORRIKO DATUAK

IDIAZABAL GAZTAREN JATORRI


DEITURARAKO IKUSKAPENAK

Tomatea, piperra, zerba, letxuga

53

Kiwia

110

43

Mahastia

33
4

IKUSKAPENAK

2013

Piperrak

12

43

67

13

Patata

Tomatea

43

145

154

47

Sagardoa

10

Babarrunak

39

13

180

22

Piparrak

15

18

211

41

Esnea

15

Euskal Baserri

117

136

156

34

18

126

Sagardoa

163

192

136

130

Euskadiko Kantauriko hegaluzea

Olioa

53

93

Euskadiko Kantauriko antxoa

Euskadiko letxuga

KONTSERBAK

2013

32

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.1.3 Estatistika eta sektoreko analisia


2013ko helburu nagusiak:
Sailari eta nekazaritzako elikagaigintzako gainerako
administrazioei eskaintzen zaion laguntza sendotzea,
administrazio kudeaketari eta politiken garapenari
dagokienez.
Euskal Administrazioetarako erreferentziazkoak diren
aholkulariak finkatuz.
Elikagaigintza eta Landa eta Itsas inguruarekiko topagune izaera indartzea, sektoreko gure know-how eta
aztertzeko eta ikerlanak egiteko gaitasuna haien eskura jarriz.
Aztertzeko eta hedatzeko gaien aukera zabaltzea.

2013ko zeregin nagusiak


Estatistikako Euskal Planari dagozkion estatistikaoperazioak eta Ministerioarekiko lankidetza.
Estatistiken jarraipena eta hobekuntza, eta Sektoreko
Konponbideen Arloarekiko koordinazioaren segimendua (administrazio-datuen transmisioa, abeltzaintzako azpisektorean kalitate bereko baina eraginkortasun
handiagoko estatistikak lortzeko), eta INTEK unitatearen Koponbide Instituzionalak. Komunikazio Arloarekiko koordinazio handiagoa (Behatokiaren diseinu berria),
IGS Arloa eta basozaintza (basozaintzako estatistiketarako laguntza), Ekintzailetza, Landa-eremuaren eta
Itsasertzen Unitatea, eta azkenik, Sektore Kudeaketa
eta Unitatearen Marketina. Etengabeko lankidetzarako
hautemandako sinergiak.

NEKAZARITZAKO USTIATEGIETAKO EGITUREI


BURUZKO INKESTA. Hiru urtean behin egiten den estatistika, Nekazaritza-erroldak errolda egiten ez den
urte horietan sektorearen segimendua egitea ahalbidetzen du.
Arloak galdetegi bat prestatu eta Eustat-i bidali dio,
Euskal Autonomia Erkidegorako berezia. Informazioa
jasotzeko elkarrizketak egingo dituztenen metodologia-eskuliburua ere egin da. Azkenik, ikastaro bat
eman zaie.
RICAV. 2013. urtearen amaieran hasi ziren autonomia
erkidegoak Europako Nekazaritzako Kontabilitate Informazioaren Sarearen (RICA) Erkidegoko Batzordean
ordezkaritza edukitzen, Ministerioaren ordezkariarekin batera. Kargu hori 2015era arte izango da.
Garrantzi berezia izan dute honako zeregin hauek:
SAILBURUORDETZAK ESKATUTAKO AZPISEKTOREKO
TXOSTENAK, LGJPrako LAGUNGARRIAK IZAN DIRENAK.
Okelatarako Behi-aziendaren sektorearen lehenengo
txostena
Hainbat urtetako adierazleen informazioa duten fitxa
teknikoak, azpisektoreko datu nabarmenekin, alderdi
garrantzitsuenekin, nitxo potentzialak, aukerak, faktore exogeno eta endogeno funtsezkoak, lehiakideen
egituraren analisia, eta balio-katea, puntu garrantzitsu gisa: Laborantza intentsiboak, patata, esnetarako ardiak, esnetarako behiak, erremolatxa, ardoa eta
txakolina.

Garrantzi berezia izan dute estatistikekin loturiko zereginek:


LANDA-EREMUKO EMAKUMEAK 2012. 1998an finkatutako lan-ildoari jarraikiz, 2013an honako lan hauek
egin dira: landa-lana, Landa-eremuko emakumeak
lau-urteko estatistikaren ad hoc galdetegian jasotako
datuen balioztapena, ustiaketa eta azterketa, eta azkenik, txostena.
NEKAZARITZA-ERROLDA. 2009/1999/1989 aldagaiak
homogenizatzeko lan garrantzitsua; horri esker, hiru
urte horietako Nekazaritza-erroldako (hamar urterako
estatistika) lanetan emandako informazioa konpara
daiteke.

LGJPrako NEKAZARITZAKO ELIKAGAIGINTZARI ETA


NEKAZARITZARI BURUZKO DIAGNOSTIKOA
Nekazaritzako elikagaigintza sektoreari buruzko txostena, oro har, eta azpi-sektoreen araberakoa. Sektorearen argazkia islatzen duen eboluzio-txostena.
Adierazleen berri eman zen, eta EHUk azaldutako zalantzak argitu ziren: Emaitzen justifikazioa.

Elkarlanaren fruitua

4.1.4 Merkaturatzea eta sustapena


Azoken antolakuntza eta haietan parte-hartzea
Nazioartekoak:
SIRHA: urtarrilaren 26-30. Lyon
PROWEIN: martxoaren 24-26. Dsseldorf
SEAFOOD: apirilaren 23-25. Bruselas
ANUGA: urriaren 5-9. Kolonia 2013
Estatukoak:
GOURMETS: apirilaren 8-11. Madril
FENAVIN: maiatzaren 7-9. Ciudad Real
Hainbat produkturi buruzko azokak azalera handietan:
EROSKI: 20 ekintza.
CARREFOUR: 8 ekintza.
EL CORTE INGLES: 3 ekintza.
EKINTZAK GUZTIRA: 31
Azoka horiek baliatuta, hainbat dastaketa eta sustapen
egin ziren, guztira: 174 ekintza.
Nazioarteko agendak:
AEB: maiatzaren 11-17
MEXIKO: maiatzaren 20-23
BRASIL: urriaren 21-23
Gainera: Madrilgo El Pinarreko Carrefour-en Euskadiko
kalitateko produktuen multzokako salmenta egin zen, eta
Arabako Errioxako ardoaren, Txakoliaren eta Idiazabalgo
gaztaren dastaketak ere egin ziren.

33

HAZI

34

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.2 Informazio eta teknologia unitatea


Nekazaritzako elikagagintzako euskal administrazioei
laguntzea konponbide teknologikoak garatzen eta ezartzen. Nekazaritzako elikagaigintzako euskal administrazioen aliatu izatea, sektorea beraren bilakaera teknologikoa bermatuko dioten informazio-sistema eraginkorrez
hornitzeko.
ARLOAK

Informazio-sistemak eta segurtasuna


Konponbide teknologikoak
Sektoreko konponbideak
Konponbide instituzionalak

Azpiegiturak
LinkProof egitura.
Argitalpenetarako nahiz nabigaziorako,
Internetekiko komunikazio-loturetarako
erabilgarritasun handia.
Juniper egitura.
Lanposturako sare pribatu birtualeko
zerbitzuak.
Citrix ordezkapena benetako kostua
F5 Networks egitura
Zerbitzuen argitalpen-zamaren balantza,
erabilgarritasuna hobetuz.

4.2.1 Informazio-sistemak
eta segurtasuna
Plataformak
Sektoreko posta-plataforma berria.
Posta korporatibo eta sektorialerako plataforma.
Edukitzeko kostua murriztea eta bezeroentzako
prezioa murriztea, zerbitzuaren eta
eskuragarritasunaren bermeari eutsiz.
Citrix plataformatik migratzea
Interneteko web formatura egokitu gabeko
aplikazioak argitaratzea, nabigatzaile bat
eta interneterako konexioa duen edozein
erabiltzailerentzat eskuragarriak izan daitezen.
Edukitzeko kostua murriztea, zerbitzuaren eta
eskuragarritasunaren bermeari eutsiz.
Sektoreko Dropbox (Own Cloud)
Lainoan biltegiratzeko sistema
Pribatua (konfidentzialtasuna)
Sektorerako Hazin kokatutako Drobpox sistema
baten prototipo pilotua

4.2.2 Konponbide teknologikoak


Arlo honen zeregina merkatuan nabarmentzen diren
berrikuntza teknologikoen azterketa, balorazioa eta,
kasu bada, ordenamendua da; eta horrekin batera,
sektoreko administrazio eta erakundeen aholkularitza
eta berringeniaritza azterketak.
Aldi horretan egin diren jardueretako batzuk dira honako
hauek:
.Net aplikazioen plataformaren erabilera hedatzea
Eraikitako software konponbideen ikusgarritasuna
eta erabilgarritasuna hobetzea
Web nabigatzailearen independentzia
Hard euskarriaren independentzia (Pc, tableta,
smartphonak...)
Zerbitzuaren kokapenaren independentzia (Cloud
computing)
Sektoreko Sarearen komunikazioen loturetarako teknologia berrien hedapenaren balorazioa
Gure administrazio/bezeroen e-administrazio plataforman txertatzea
Enpresa-kudeaketarako tresnetan txertatzea (ERP, BI,
sektoreko konponbide bertikalak, ...)
Lurreko zein itsasoko geoerreferentziako eta kokapeneko informazio-sistemekiko elkarreraginkortasuna.
Kanpoko segurtasun-konponbideak (e-NAN...) Haziren plataformetan txertatzea
Aldi honetan landu diren ekimen, jarduera, lan-ildo eta
proiektu azpimarragarrienak dira honako hauek:

Elkarlanaren fruitua

35

Interneten landa-garapenerako plataformak


Proposatutako hiru proiektuak honako hauek dira:
Euskadiko landa-eremuaren eta itsasertzen plataforma
PERYL, Tokiko produktuaren Negozio Elektronikoa-NELP eta
On-line Erreserbetarako Zentrala -CRRL

Biomasaren gestioaren lankidetza-kudeaketarako plataforma


LGP 2020rako onlineko hedapenerako eta eztabaidarako plataforma
Ingurumen Sailaren Green I+G+b eta PRT plataformak.

Mugikortasun-sistemak.
Lan-ildorik garrantzitsuenak .NET metodologiaren sakelako
telefonoetarako egokitzapenean islatu dira. Eta Android
gailuetarako berezko moduan lan egiteko framework baten
diseinuan eta eraikuntzan.
Ildo honetako proiektu nagusiak honako hauek izan dira:
Arrantza-ontzien ibilbideen bisualizagailua eta haien
kokapenaren monitorizazioa.
Abereak kalifikatzeko on-off lineko kudeaketa tresna,
Android tabletetarako.

Tracking sistemak. Ontziak eta abereak


PERYL plataforma oinarria izan zen hautatutako edukien kudeatzailean diseinua ezartzeko kontrataziorako. Atariaren % 80 eginda dago, eta edukiak txertatzen
hasiak dira. Txertatutako edukiak Dastatu gure produktuak eta Nor gara menuari dagozkie.
NEPL sistemarako on-lineko ekoizleen katalogoa sortzea pentsatu zen, salmenta modu guztien inbentarioa
jasota. Katalogo honek bi alderdi ditu: batetik, informazioaren kudeaketa, eta bestetik, informazioaren hedapena, eta aurreko proiektuan txertatzea erabaki da.
Erreserbak egiteko zentralari beste ikuspegi bat eman
zaio, eta landa-eremuetako alderdi guztiak hartuko dituzten esperientzien bilduma egin da: turismoa, aisia,
gastronomia, produktua... Lau fitxa-eredu egin ditugu
esperientzien publizitatea egiteko, eta esperientziak
identifikatzeko eta sisteman txertatzeko Landa Garapenerako Elkarteak lotu nahi dira.

Lankidetzarako plataformak
Interneten garatu eta barnerako nahiz kanporako abian
jarri diren ekimenetatik, honako hauek azpimarratu nahi
ditugu:
Sustrai Online aldizkariaren kontratazioa eta hedapena
Neiker-en oharretarako harpidetzarako WEB plataforma.

Elementu mugikorren kokapena monitorizatzeko gailu eta


sistemen diseinua, integraturiko GPS gailuetako kokapena
telefono eta satelite bidezko komunikazio-sistemekin
erabiliz. Ibilbideak eta kokapenak erregistratzeko,
segimendua egiteko eta ikusteko sistemen eraikuntza.

Bi proiektuen oinarria abere helduen segimendua eta


arrantza-jardueraren monitorizazioa dira.

36

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.2.3 Sektoreko konponbideak


Mendiko Nekazaritzako guneetan kalte-ordain
osagarriak, nekazaritza eta ingurumenerako
diru-laguntzak eta Kondizionaltasunerako
programa informatikoa.
Euskadiko Landa Garapenerako Programan, eta ondorioz,
FEADERekin batera finantzatuak dauden laguntza-ildo bi
horien kudeaketa eta kontrolerako sistema informatikoak
garatu dira 2007-2013 aldirako.

Guardiako laborategi enologikoa


Guardiako laborategi enologikoaren barruan, laginak,
analitikak, etab. kudeatzean egiten diren zereginen euskarri
den Informazio Sistema garatu da. 2013an funtzionaltasun
berriak gehitu dira, eta Erregistro, Eskaera, entseguak
egiteko makinen automatizazio eta kalitate moduluak

Konponbide berri honen ezaugarria da aukera jasangarria


izatea, erabiltzaileari gutxieneko inbertsioa eskatuko diona;
izan ere, Internet bidezko sarbidea du, eta haren euskarri
diren azpiegituren eta informazio-sistemen euskarrirako,
mantentzeko, bermerako eta segurtasunerako zerbitzu
zentralizatuak ditu.
Aldi horretan upategien erregistro berriak lortu dira
(erregistro kopurua 50etik gorakoa da), eta aplikazioa
erabiltzen irakasteaz gain, pertsonalizatzen eta behar
bezala erabiltzen lagundu diete.

Zereginen egunerokoa (Ustiaketa-koadernoa)


Aldi honetan landutako funtzionaltasun berriei dagokienez, unean uneko hobekuntza operatibo ugariez gain,
aipatu beharrekoa da aplikazioak orain aukera ematen
duela baimenduriko produktu fitosanitarioen erregistro
ofizialean dagoen informazioa kudeatzeko eta erabiltzeko.
Aurrerakuntza nabarmenak egin dira GIS interfazea txertatzean ere, partzelen eta laborantza-unitateen azaleraren definizio geoerreferentziaturako; eta horrela, lanerako
benetako azalera zehatz daiteke. Azkenik, ekipo informatikoaren (PC) erabileraren bestelako aukerak landu dira,
egindako zereginei buruzko informazioa erregistratzeko.
Horren ildotik, formulario sinplifikatuak diseinatu dira
zereginak boligrafo elektronikoarekin idazteko, eta gero
aplikazioak hautematen ditu.

Laguntza horrek borondatezko 40 erabiltzaile


baino gehiago bildu ditu tresna erabiltzeko

optimizatuz eta jarduera-eremua zabalduz, Laborategiko


langileentzat sistema eraginkorra lortzeko, dagokion
eremuan erreferentziako laborategi izateari utzi gabe.

Upategi liburu elektronikoa (ARDO LIBURUA)


Eusko Jarularitzako Elikagaien Kalitateko Zuzendaritzarekin batera (EKZ), EAEko upategien sektorearen eskura
jarri dugun informatikako tresna berria garatu dugu. Informatikako tresna berri horrek aukera homologatua proposatzen du formato elektronikoan, eta bertan, erabiltzen
dituzten produktuen sarreren, irteeren, manipulazioen
eta inbentarioen derrigorrezko kontabilizazioa egin ahal
izango dute, orain arteko erregistro liburu tradizionaletan
jaso beharrean.

EAEko Nekazaritzako Ustiakuntzetarako Kudeaketa tekniko-ekonomikoaren ezarpena web plataformapean argitaratutako ingurune txertatuan
WEB ingurunean diseinaturiko Kudeaketa Tekniko-ekonomikorako aplikazio informazioari esker, elkarte eta kudeaketa zentroek ustiategiei buruzko datu ekonomiko eta
teknikoen bilketa, prozesaketa eta analisia egin dezakete,
eta funtsezko erreminta da nekazaritza eta abeltzaintzaren sektorea osatzen duten 1.000tik gora ustiategien kudeaketarako aholkularitzan.

Elkarlanaren fruitua

Behi-aziendaren kalifikazio morfologikoak


erregistratzeko tresna tablet eta
smartphonetarako
Limusin arrazako behi-aziendaren Espainiako Liburu Genealogikoa kudeatzeko sistemaren ezarpenaren barruan
(okelatarako behiaren kudeaketa teknikoaren profila),
tresna informatiko berria garatu da, eta horri esker, aipatutako arrazako animaliak kalifikatu ahala parametro
desberdinak erregistra daitezke.
Sistemak mezu elektroniko baten bidez ohartarazten dio
abeltzainari, eta kalifikaturiko animalien fitxak helarazten
dizkio zuzenean.

Sektoreko Sareko erakundeen arteko


komunikazio-loturen optimizazioa
Proba pilotu bat diseinatu eta abiarazi da Nekazaritzako
Sektoreko Sareari loturik dauden erakunde batzuek erabiltzen dituzten zenbait lotura ordezteko aukera baloratzeko.
Probek emaitza onak eman dituztenez, konponbidea hedatzea aurreikusten ari gara.

Ehizarako gaitasun-azterketarako
eskabideen tramitazio elektronikoa
Sistema horri esker, interesatuek azterketa egiteko eskaria egin dezakete, tasak ordain ditzakete (txartel elektronikoaren bidez edo banku-erakundean aurkezteko ordain
-gutuna lortuta).

37

Arrantza sektoreari laguntzen


Aldi horretan hainbat lan egin dira arrantza-sektoreari
(lehenengo salmentarako puntu baimendua, arrantzaleen kofradiak, armadoreak, eta eskumendun administrazioa...) tresna erabilgarri eta koordinatuagoak ahalbidetzeko. Horri esker, arrantza munduaren ikuspegi globala
eskaini ahal izan da eta horrekin zerikusia duten prozesuen kontrol handiagoa.
Beste proiektu nabarmengarri bat izan da, elikagaien
trazagarritasun eta etiketatze eskakizunak kontuan hartuta, EAEko deskarga-portu garrantzitsuenetan dauden
enkante eta lehenengo salmentarako sistemen berrikuntzari ekin diona. Proiektua 2012an hasi zen, eta 2013an
zehar enkante, salmenta, dokumentazio eta etiketatzeko
sistemaren informatizazioa eta automatizazioa izan ditu
xede, eta horrez gain, eskumendun agintariei eta EAEko
portuetan deskargaturiko harrapaketei buruzko komunikazioak. Proiektua Bermeo, Getaria, Mutriku eta Lekeitioko portuetan jarri da martxan, eta apurka-apurka, interesa duten gainerako kofradietan ezarriko da.

38

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.2.4 Konponbide instituzionalak


Konponbide multzo horrek honako eremu hauek hartzen ditu:

Gipuzkoako Foru Aldundia


KUDEAKETA INTEGRALEKO SISTEMA
IDAZKARITZA TEKNIKOA

MENDIAK ETA INGURU NATURALA

Salaketa-espedienteak
Tasen ordainketarako aplikazioa

SIGE datuen trukaketa


Foru Aginduak
e-administrazioa

ABELTZAINTZA ZERBITZUA

LANDA-GARAPENERAKO ZERBITZUA

Uxaldiei buruzko infor. Ehiza-parteak


(Cazaweb)

Mendiko nekazaritza
Lehentasunezko ustiakuntzak
M112 Nekazari gazteen instalazioak
M113 Aldez aurreko jubilazioa
M121 Ustiategien modernizazioa

Saneamenduaren kanpainak

Ehiza Federazioa
Lur komunen kudeaketa
Mozketen kudeaketa
Mendi pribatuen kudeaketa
Laguntzak (M-122, M-125, M-221,
M-225, M-226, M-227)

Ikuskapenak

SIRENTRA

Gertakarien kudeaketarako aplikazioa. Emisora

SITRAN-REMO-RIIA

WEB (Cp-ov-bov-eq-multiesp)

GIS lanak

REGA
Laguntzak (Minimis. Ferrari)
FRAISORO LABORATEGIA

ESKAERA BAKARRA + ICM +

Ustiategien erregistroa

NEKAZARITZA/INGURUMENA

Mahastien erregistroa Txakolina


Errepositorioa LGJP -2007-2013

GIS (Open Layer)


Mahastien bihurketa -FEAGA
GILUR (Lurren bankua)

Behi ume-hazlearen akoplazioa


68. art.
Kondizionaltasuna(ikuskapenak)
221 ICM neurria (mendialdea)
221 ICM neurria (Zumaia)
214 Neurria (Nekazaritza / ingurumena)

Arabako Foru Aldundia


APLIKAZIO INFORMATIKOAK

FEADER LAGUNTZAK

Nekazaritza/ingurumenerako laguntza
ICDZ
Kondeizionaltasun ikuskapenak
ABELTZAINTZA

BESTE BATZUK

Ardoaren Etxea (Guardia)


FEAGA Mahastien bihurketa

Ikuskapenak: ongizatea, Higienea, I+R

Elkarlanaren fruitua

39

Eusko Jaurlaritza

Barneko kudeaketarako tresnak

Animalien trazabilitate-sistema (SITRAN)


Upategiko liburu elektronikoa
Esnekien kudeaketa (Kuotak, tasa,
ekoizpen-aitorpenak...)
Erregistro ofizialak (Industriak, operadoreak,
elkarteak, makinaria, garraioak...)
Eusko Jaurlaritzak kudeatutako laguntzak
Espediente, zehapen, eta abarren gestioak
Ehizarako azterketak
Bekak
Arrantzari buruzko informazio-sistema, arrantzako
erregistro ofizialak, lizentziak

Ekul: barneko kudeaketarako tresnak


ERP- Administrazio tramiteak - Expertis
Operadoreek jarduerararen kontrol eta trazabilitatearen ziurtapenerako sistemak (SG)
2013ko ekitaldian, garrantziagatik azpimarragarriak diren
proiektuez gain, honako memoria honetan honako hauek
nabarmendu nahi ditugu:
NPK 2014-2020 Aplikazio Bakarrerako informazio
-sistema integratu eta globala
EAEko eskumendun administrazio guztiak barnean hartuta, Hazi aitzindaria da Europako laguntzak kudeatzeko
sistema berriaren eraikuntzan, EAEko eskumendun kudeatzaile guztientzat komuna izanik, eta diru-laguntzen
araudi-eremu berriari euskarri emateko xedez.

Nekazaritzako Elikagaien Sektoreko Erakundeak


Kudeaketa zentroak, AGA, UAGA, Neiker
Abeltzainen elkarteak eta federazioak
Nekazarientzako euskarria (zereginen egunerokoa)
Hiltegiak eta sanitate-ikuskaritza
ENEEK, ELIKA, Idiazabal, CCRR Txakolina
OVO12, Aberekin
Kofradiak, ontziak
Nekazaritza-eskolak, Abra, Biolan.
Hobetuz, CRL

Proiektu horren helburua da NPKren (Nekazaritzako


Politika Komuna) 1. zutabe diren zuzeneko laguntzen
kudeaketarako kudeaketa-sistema integratu komuna
garatzea, administrazioek (foru aldundiek eta Eusko
Jaurlaritzak) aplikazio informatiko bera erabil dezaten,
hau da, EAEko administrazio publikoek tresna berberak
erabil ditzaten FEAGA laguntzak tramitatzeko, administrazio eta kudeaketa-prozesuak harmonizatzeko eta
kostu txikiagoarekin, gardentasun eta uniformetasun
handiagoa emanez.
2013an sistema berriaren definizio eta diseinu lanei ekin
genien (euskal administrazio publikoen lerrokatzea, beste eskualde batzuekiko koordinazioa...), eta erabilgarri
egon beharko luke 2015erako.
Saileko Laguntzak tramitatzeko laguntza
Laguntza horiek Berrikuntza eta Elikagaien Industriak,
Landa-eremu eta Itsasertzen Garapena eta Arrantza eta
Akuikulturak kudeatzen dituzte. Honako hauek dira programa nabarmengarrienak (Erein, Leader, Bikain, Lehiatu,
I+D+b, Elkarteak, FEP, etab.)
Aldi horretan tramitazio elektronikoari euskarria emango dioten osagaiei eman zaie garrantzia, (IKUS) eta beste
erregistro ofizial edo informazio sistema batzuekin txertatzeari (Censo Flota, RIA, Organismo Pagador...)
Egindako tramitazioen emaitzen justifikazioak jakinarazten diren zirkuituen automatizazioan sakondu da
(bereziki intentsua baita Landa Garapenerako Planaren
eremuan).
Beste eremu batean, Lehiatu programa aukeratu zen

40

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

tramitazio elektronikoaren ezarpenean sakontzeko.


Hartara, laguntza-programa erabiltzen dutenek euren
eskaera eta gainerako dokumentazioa digitalki sinatuta
aurkeztea lortu da, Internet bidez atari ofizialera iritsi eta
Eusko Jaurlaritzak onartzen dituen ziurtagiri digitaletako edozeinen bidez identifikatuta. Gainera, tramitazioan
une bereziak direnen notifikazio-oharretarako sistema
txertatu da, SMS bidez bidaltzen dira eta berrikuntzak
komunikatzen dira: herritarren atariaren bidez sartuta,
haiei buruzko dokumentazioa ikus daiteke. Ebazpenak
bide horretatik jakinarazten dira, eta gerora ere egin
beharreko ordainketak eskatzeko ziurtapenen justifikazioa ahalbidetzen du.

EAEko erakunde ordaintzailaren zerbitzu teknikoa

Abeltzainen erroldaren urteko derrigorrezko


aitorpena (GFA)
Besteak beste, sanitate-programa ofizialak lantzeko (479/2004 Errege Dekretua, martxoaren 26koa) eta
abeltzaintzarako laguntzen banaketan duten inplikazioagatik, abeltzaintzako ustiategien erroldaren datuen
eraginkortasuna eta kalitatea bermatzeko, abeltzainek
aitorpen hori modu telematikoan egiteko aukera garatu
da, beti ere, ustiategiaren titularrak edo ordezkariak baimendurik sinadura eta eragiketa hori egiteko baliabide
teknologikoak baditu.

Espezie anitzeko gidak (animalien garraioa) (GFA)


Gipuzkoako abere-ustiategietatik datozen animalien garraioa eta zirkulazioa, edozein mediotatik dela ere, indarreko araudiak ezartzen duen sanitate-dokumentazioarekin egingo da.
Arau horiek edozein abere espezietarako balio dute. Horretarako, aplikazio informatiko bat garatu dugu animaliak banaka identifikatzen ez diren espezie txikien kasuan (hegaztiak, untxiak...) egiten diren mugimenduak
erregistratzeko.
Abeltzaintzako Ikuskapenen kudeaketarako
euskarria (AFA)
Arabako Foru Aldundian abeltzaintzako ikuskapenen kudeaketa integraturako web garapena.

Zuzeneko laguntzak eta ordainketa eskubideen eta


esne-kuoten kudeaketa
Hazi Fundazioak, Eusko Jaurlaritzaren Garapen Ekonomiko eta Lehiakortasun Sailaren gestio-enkarguaren
bidez, zuzeneko ordainketako laguntza-eskabideei buruzko informazioa integratzea, prozesatzea, txekeatzea,
kontrolatzea eta kalkulatzea ditu zeregin, eta beharrezko kontrol guztiak egiten dira laguntza bakoitzaren
zehaztasuna, koherentzia, egiazkotasuna eta araudiak
betetzen dituen egiaztatzeko, bai eta iruzurra eta irregulartasunak saihesteko egin beharrekoak ere, Erakunde
Ordaintzailearen kontabilitatean onuradunen ordainketa
-proposamenak sartu eta, ondorioz, ordainketa-agindua
eman aurreko ezinbesteko baldintza gisa.
2013an 10.719 espediente landu ziren guztira, 2012ko
Eskaera Bakarraren barruan, eta laguntza kopuru handi
bat banan-banan kudeatzera bideratu dira.
Eginbehar garrantzitsu gisa, hainbat auditoria eta ikuskapen egiteko laguntza teknikoa eman dugu. 2013an, banarmena da Europako AA/2013/005 Batzordearen Ikerketan parte hartu izana azaleraren araberako laguntzen
inguruan, honako araudi hauei atxikita (EB) 73/2009,
(EB) 73/2009, (EB) 1122/2009 eta (EB) 1120/2009.

Elkarlanaren fruitua

41

4.3 Ekintzailetza eta Landa-eremu eta Itsasertzaren Garapenerako Unitatea


Administrazioak edo bestelako erakunde pribatu batzuek eskatutako proiektu eta
zereginak betetzea. Jarduera ekonomikoak eragitea eta mantentzea sustatzea, bai
nekazaritzako elikagaigintzarekin lotuak bai landa eta itsas inguruetan ezartzeko
bestelako jarduerak ere.
ARLOAK

Informazio Geografikorako eta Lurralde eta Basogintza Plangintzarako Sistemak


LGPren Kudeaketa eta Lurralde Antolamendua
Ekintzailetza eta Lurralde Dinamizazioa
Proiektuetarako Finantza-laguntza
Lanerako Prestakuntza
Bioaniztasuna

4.3.1 Informazio Geografikorako eta Lurralde eta Baso-plangintzarako Sistemak


Informazio geografikorako sistemak
Informazio geoerreferentziatua erabiltzen duten eta Eusko Jaurlaritzaren Saileratarako eta Foru Aldundietarako
proiektuak egin dituzten Haziren proiektuei babesa ematen die.

SIGPAC
SIGPAC Nekazaritzako Partzelen Identifikazio Geografikorako Sistema da, eta horren bitartez, nekazari eta abeltzainek erkidegoko diru-laguntza eskaerak azalerari lotuta egin behar dituzte. Nekazaritzako partzelak identifikatzeko sistema honek erkidegoak kide diren estatu guztiei
jartzen dizkien betekizunei erantzuten die.
Sigpac proiektuak urtean hainbat jarduera egitea dakar,
eta, hain zuzen, honakoak izan ziren 2013an:
Alegazioen ebazpena, 2013an 664 espediente
ebatzi dira, 245 Arabari, 197 Bizkaiari eta 222
Gipuzkoari dagozkie.
2. Erabileren eguneratzea. EAEko aitortutako
eremu guztien ikuskapen osoa (223.350 ggb),
2012ko ortofotoaren gainean. Era berean, aitortu gabeko gainerako eremuen azaleko ikuskapena ere egin da (751.500 ggb), arreta berezia
eginez hiri-gune berriei eta obrek edo azpiegiturek ukitutako eremuei. Gainera, 2013an EAE
osoko Lur Galdagarri eta Bazkalekuen erabileren ikuskapenari eman zitzaion garrantzia, hau
da, 23.800 eremu gutxi gora-behera.

1.

3. Bazkalekuen onarpena. Foru Aldundien, Eusko


Jaurlaritzaren eta Haziren arteko lana, Erabilera
Publikoko Mendietan bazkalekuak baimentzeko
koefizienteak Sigpac-en txertatzeko eta eguneratzeko metodologia finkatzeko.
4. Katastroaren eguneratzea, aldundiek emandako bertsio berriekin. 2013an, guztira, 29 udalerri
eguneratu dira, katastroan desfasatuen zeudenak, hain zuzen.
5. Landa eta Teledetekziorako Kontrolak txertatzea: Sigpac-i atxiki zaizkio hiru foru aldundiek
igorritako landa-kontrol guztiak. Gainera, Araban, 2013_ANDA teledetekzio bidezko kontrol
-kanpainan lortutako emaitzak txertatu dira.

42

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

6. Europak Euskadin egin beharreko auditoriaren prestaketa: 2013ko bigarren seihilekoan lan
garrantzitsua egin zen Europako batzordeak irailean egin zuen Euskadiko Auditoriarako datuak,
aurkezpenak eta erantzunak prestatzen.
7. Sigpac-eko neurrien plana: Sigpaceko Urteko
Neurrien Planean eskatzen diren datuen azterketa eta estatistika prestaketa.
8. Kanpainako katxeak eta bisoreak prestatzea
Uraren Euskal Agerntziako (URA) ikuskatzaileentzako
landako aplikazioa Landako Lanerako mugikortasuna
eta IGS tresnak.
2013an erabakiak hartzen laguntzeko informazio integratu
eta eskuragarria edukitzeko euskarria eta egokitzapena
gauzatu dira.

Euskadiko GNSS sarea


Euskadiko GNSS Sarea sarrera libre eta doakoa duen
zerbitzu publikoa da, GPS/GNSS ekipoak erabiltzen dituzten eta landan zuzenean zehaztapen handia (2 / 3 cm)
behar duten profesionalentzat. Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saileko Lurralde Antolamendurako Zuzendaritzaren
mende dagoen Kartografia Zerbitzuak eskaintzen du,
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundiekin eta
EHU-UPVrekin batera.
RTK (Real Time Kinetic edo denbora errealeko zinematikoa) moduko teknika ezagunak erabiltzea ahalbidetzen
du sarea osatzen duten EAEko lurralde historikoek banatutako GNSS estazioetako zuzenketak zabalduz. Zuzenketa horiek berehala hedatzen dira Internet bidez (denbora errealeko ere deitzen zaie), urteko 365 egunetan eta
eguneko 24 orduetan, etenik gabe.

Teknika horiek hainbat jardueratan aplika daitezke: nabigazioan, kartografia eta IGSen, hornikuntza zerbitzu eta
sareetan, ingurumenean, geodesign, topografia eta ingeniaritzan eta nekazaritzako jardueratan, besteak beste.
Hazik oso osorik kudeatzen du sarea:
Arkauteko serbidoreetan instalaturik dagoen softwarearen bidez eskainitako datuen monitorizazioa eta sareko
zuzenketak egiten ditu.
Haren webgunea kudeatzen du (www.gps2.euskadi.net)
Intzidentzien kudeaketa egiten du.
2013aren amaieran 430 erabiltzaile zeuden, eta 2013an
zehar 22146.04 zuzenketa-ordu hedatu ziren.

Elkarlanaren fruitua

LIDAR, kartografia eratorria eta goraguneen


eredua
Airetiko LIDAR izeneko teknikak honela dihardu: aerotransportaturiko laser sentsore batek argi-pultsuen sorta bat bidaltzen du, eta azalera batera iristean, pultsu-erreflexioa eragiten du eta sentsoreak jasotzen du; horren
ondorioz, prozesu horri esker XYZ koordenatudun puntuen hodei tinko eta zehatza lor daiteke.
EAEn, 0.5 puntu/m2ko LIDAR 2012 hegaldia Eusko Jaurlaritzako Lurralde Antolamendu eta Hirigintzako Zuzendaritzako Kartografia Zerbitzuak kontratatu zuen, eta
Airetiko Ortofotografiako Plan Nazionalaren (PNOA) parte
da, eta PNOAren zehaztapen teknikoen arabera egin zen.
2013an Hazik egindako lanen oinarria, batez ere, LIDAR
2012ko datuen ustiaketa eta analisia izan da eta, egindako zeregin eta azterketen artean, honako hauek nabarmentzen dira:

43

WMS zerbitzuak egiteko laguntza teknikoa, BTA webean argitaratzeko eta hedatzeko.
BTA orokortzea, honako eskala hauetako sail kartografikoak egiteko: 100.000, 200.000, 400.000 eta 1.000.000

Hegaldi fotogrametrikoa eta ortofotoaren


kotrola 2013
2013ko uztailaren 30aren eta urte bereko irailaren 4a
bitartean Euskal Autonomia Erkidegoko hegaldi fotogrametrikoa egin zen, eta hortik etorri zen 2013ko EAEren 25
cm-ko ortofotoa.
Hazik hegaldiaren fotogramen eta ortofotoaren kontrolak
egin zituen, eta egindako lana PNOAk (Airetiko Ortofotografia Plan Nazionala) emandako zehaztapenei eta pleguaren
baldintza teknikoei doitzen zitzaiela egiaztatu zuen.

EAEko landarediaren altueraren raster kartografia, 1


metroko gelaxkako neurrikoa, LIDAR 2012ko datuekin.
Kartografia bektoriala eta rasterra sortzea, aldapei,
orientazioei eta altimetriari buruz, LIDAR 2012ko goraguneen ereduak abiapuntu hartuta.
Landarediaren azterketa lurraren landare-estaldura
zehazteko eta bertan gertatu diren aldaketak hautemateko (ebaketak eta landaketak), eta baso-analisiak
biomasa balioak zehazteko.
Lurraren Eredu Digitala (MDT) 2008 eguneratzea lurzoruaren 2012ko datuekin.

Eusko Jaurlaritzaren BTA


(Oinarri Topografiko Harmonizatua)
BTAk tradizionalki oinarrizko kartofrafia deitu izan dena
ordezten du. BTA ordenagailuz lagunduriko marrazketa
sistemetan (CAD) oinarrituriko kartografia topografikoa
Informazio Geografikoko Sistemetara (IGS) bilakatu zenean eta administrazioek (EAO, autonomia erkidegoak,
foru aldundiak eta tokiko erakundeak) egiten zituzten
oinarri topografikoak harmonizatu behar zirela ikusi
zenean sortu zen, informazio geografikoa digitalki trukatzerik, integratzerik eta elkarrekin operatzerik egon
dadin.
Hazik 2013an egin dituen zereginetako batzuk dira honako
hauek:
Honako fenomeno hauen eguneratzea: bide-sarea, sare
hidrologikoa eta eraikinak eta eraikuntzak.
Toponimia Hizkuntza Politikako Euskadiko Izendegiaren arabera eguneratzea.

SIOSE
2005. urtean, Espainiako Lurzoruaren Okupazioari buruzko Informazio Sistema (SIOSE) izenekoa jarri zen martxan,
autonomia erkidegoek (AE) eta Estatuko Administrazio
Nagusiak (EAN) eskura zuten informazioa txertatuta, eta
Espainia osorako lurzoruaren okupazioari buruzko datu-basea sortuz, 1:25.00 eskalan eta 2005eko erreferentziako irudiekin (SIOSE2005).
Hazik egindako lanak izan dira SIOSEren datu-basea eta
geometria eguneratzea 2009ko erreferentziarekin, 20102011 aldian; horrela, datu-basearen aldi baterako ebazpena hobetuta, eta hori funtsezkoa da ingurumenaren
kudeaketara, klima-aldaketa edo lurraldearen hiri-aldaketak hobetzeko.

44

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

Sektoreko nekazaritzako eta basozaintzako


lurraldeko plana
Hazik idazkaritza teknikoaren lana egin du Sektoreko Nekazaritzako eta Basozaintzako Lurraldeko Plana eta haren ingurumen-ebaluazioa egiteko.

Baso-sistemak
2013an, Haziren basozaintza Sailak bestelako lan batzuei ekin
zien, gai horretan erakundeei etengabeko laguntza ematen jarraitzeaz batera.

Euskadiko Basoen inbentarioa


Hazik Basoen Inbentarioan parte hartu du; Garapen Ekonomiko
eta Lehiakortasuneko Sailaren Estatistika Organoaren erantzukizuna den estatistika ofiziala, zeinak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru aldundien finantza eta operaziorako laguntza duen.
Egindako lanak:
Landako datuak eta emaitzak Basoen Inbentarioko webgunean argitaratzea
Emaitzen liburukia paperean argitaratzea: edukien berrikuspena, edizioa eta hedapena
Pinudi zaharrek hartzen duten azaleraren kalkulua
Azken emaitzen egunerapena / zenbatespena, eta telefonoz
edo web bidez iritsitako zalantzei arreta egitea.
Gainera, basoen antolamenduan ere lan egin da, Espainiako basoei buruzko seigarren kongresuaren antolakuntzan (Gasteiz),
Woodtech proiektuan (zuraren enpresa txiki eta ertainen berrikuntza), Forrisk proiektuan (baso-masa atlantiarretako berezko
arriskuak) eta Reinforce proiektuan (baso atlantiarrak aldaketa
klimatikoan).

Proiektu berriak
2013. urtea Haziren beste arlo batzuekiko lankidetzarekin hasi
da, Euskadiko nekazaritza eta basozaintza sektoreari laguntzeko:
Hazi-EEE hitzarmena, baso-biomasaren erabilerarako. Hasieratik jardun dugu lankidetzan aldizkako bileretan, hedapen
saioetan eta txostenak eta kartografia prestatzen baso-biomasa erabiltzeko interesa duten tokiko erakundeentzat.
Zuraren Plan Estrategikoa (ZPE). 2013. urtea trantsizio urtea izan
da sektoreko eragileen berrantolakuntzan; eta horrek funtzionatzeko beste eremu bat ahalbidetuko du, bai eta Zuraren Plan Estrategikoa berrabiaraztea ere 2014an, zeinak Hazik kudeatuko duen.

Elkarlanaren fruitua

45

4.3.2 LGPren kudeaketa eta lurralde antolamendua

LGP kudeaketa zereginak


2013an zehar, EAEko LGPren kudeaketarako Agintaritzarako laguntza teknikoko lanak egin ziren modu jarraituan
(Laguntza Teknikoa, Programaren Aldaketak, Batzordearen Auditoriak, Segimendu Batzordea, Programaren eta
neurrien prozedura-eskuliburuak, Burutzapenari buruzko Urteko Txostena eta kontrolen Plan Autonomikoa),
EAEko Erakunde Ordaintzailearen laguntzaren baitan,
foru aldundiek, LGP 2007-2013 landa-garapenerako neurrien 107 espedienteren kudeaketaren egiaztapena eta
kontrola.

LGP 2014-2020:
Haziko hainbat arlorekiko lankidetzan, Euskadiko LGP
2014-2020ren diseinu eta hedapen prozesuaren parte-hartze aktiboa garatu da, eta hainbat zeregin hartu
dira: azpi-lantaldeen aitzindaritza (jasangarritasuna eta
lehiakortasuna), taldeen koordinazioa, araudien azterketa eta interpretazioa, eta dokumentazio teknikoa eta lanerakoa lantzea.
Era berean, AMIA analisia ere egin da, LGP 2014-2020ren
estrategia eta programaziotik landu beharreko premiak
zehazteko. Eremu sozioekonomikoan, sektoreak eta ingurumenean eskatzen diren testuinguruko adierazle komunak ere aztertu eta zehaztu ziren.

Elika-katearen Kontrol Ofizialeko Programei


buruzko auditoriaren sistema autonomikoa
garatzea eta gauzatzea
Erkidegoko araudiari erantzunez (Batzordearen Araudia
eta Ebazpena), 2006an, Eusko Jaurlaritzak eskatuta, kudeaketa-auditoriak egin dituzte eskumendun agintariek
(Eusko Jaurlaritzak eta foru aldundiek) Elikakatearen
Kontrolerako Plan Nazionalean txertatuta dauden kontrol ofizialeko programen gainean (animalien elikadura,
I+R, animalien ongizatea, Lehen mailako ekoizpenaren
higienea, Erauzketako arrantza, Merkataritzako kalitatea,
ekoizpen ekologikoa...), aipatutako kudeaketak Europako
araudiak betetzen dituela egiaztatzeko.
2013ko ekitaldian laguntza teknikoko hainbat jarduera egin ziren. Planaren kudeaketarekin zerikusia duten
jarduerak egin ziren (FVO Auditoriak, Herrialde Soslaia
Txostena, Ministerioaren txosteneko atal zehatzen lanketa, PNCOCA webgune autonomikoaren berrikuspena),
auditoriaren egitura autonomikoa bera (auditoriaren sistema autonomikoaren koordinazioa eta kudeaketa), EAEko ikuskatzaileentzako prestakuntza-ekintzak, beste
autonomia erkidego batzuetako taldeekin koordinatzeko
ekintzak (Katalunia, Galizia eta Aragoi), etab.
Gainera, GFAn esne gordinaren ekoizpenean baldintza higieniko eta sanitarioak aztertzeko kontrol ofizialeko programaren auditoria egin zuten. AFA eta Nekazaritzako Zuzendaritzaren kasuan, esne gordinaren eta animalien elikagaien ekoizpeneko higiene eta sanitate baldintzei buruzkoa.
Akuikulturaren oinarrizko ekoizpeneko higienearen kontrol ofizialerako programari buruzko auditoria ere egin
zen, Eusko Jaurlaritzaren Arrantza eta Akuikultura Zuzendaritzen eskumen-eremuaren barruan.

46

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

ELAB 2013 txostenak

GFA 2013 kontrolen plan integratua

Guztira, 14 espediente berrikusi eta aztertu ziren Euskadiko Lurralde Antolamendurako Batzordearen osoko
bilkuran horren berri emateko; espedienteok Izurtzako,
Meakako, Azpeitiko, Loiuko, Ajangizeko, Urkabustaizeko,
Berantevillako, Lezamako, Munitibarko eta Zaratamoko
Hiri Antolamendurako Plan Nagusiei, Tolosaldeko Lurraldeko Plan Partzialari, EAEko Ibai eta Erreka bazterren
Sektoreko Lurralde Planari eta Urkiola Parke Naturaleko
Baliabide Naturalen Antolamendurako Planari buruzkoak ziren.

2013an, landa-ikuskapenen plangintza, koordinazio eta


burutzapena garatu genuen, Gipuzkoako NPB laguntzen
erregimenari atxikiriko 351 espedienteren gainean, honela
banatuta:

ECIA 2013 txostenak


Guztira 55 espediente berrikusi eta aztertu ziren, tokiko edo
sektoreko administrazioek egindako ingurumen-ebaluazioari, audientzia-tramiteei eta informazio-eskaerei buruz.

Arrantza-trazagarritasun politiko komunerako


kontrol programa
Arrantzako produktuen trazagarritasuna kontrolatzeko programaren eta operadoreei (Lonjak, Handizkakoak, Garraioa,
Txikizkakoak...) aplikatzeko ikuskapen-prozeduren diseinua
eta garapena, Eusko Jaurlaritzako Arrantza eta Akuikultura
Zuzendaritzaren Arrantza Ikuskaritza-zerbitzurako.

220 espediente ordainketa bakarreko erregimenari


buruzkoak.
50 espediente kondizionaltasunekoak.
40 espediente, mendiko diru-laguntza osagarriei
buruzkoak.
41 espediente nekazaritza eta ingurumenari buruzko
neurrien gainekoak.
Europako AA-2013-05 Batzordearen xedea garatzeko laguntza ere eman genuen: dokumentazioa aztertu (galdetegiak, auditoria irizpideak...), erantzunak prestatu (planteamendu teknikoen deskribapena, kudeaketari buruzkoa..) eta auditoreentzako laguntza zuzena.

Ardoaren sustapena beste herrialde batzuetan


2013-2014 aldian, beste herrialde batzuetako merkatuan
ardoa sustatzeko laguntza-prozedurarako eskuliburua
garatzea eta eguneratzea, Elikagaien Industrien Zuzendaritzarako.

SIGC atxikirik ez dauden neurrien gfaren


kontrol-plana
LGP 2007-2013ko landa-garapeneko neurriekin loturiko
espedienteen kontrola, Nekazaritza-ustiategien modernizazioa eta Nekazari gazteen instalazioa.

GFAren larre-azaleren kontrola


Nekazaritza eta Landa Garapeneko Zuzendaritza Nagusirako laguntza teknikoa 12 ustiategien gainean tokian
tokiko kontrolen atzeraeragina eta burutzapenerako irizpideak aplikatzeko baldintzak aztertzeko, eta mantentze
-lanen baldintzekin zerikusia duten gertakariak konpondu direla egiaztatzeko.

Elkarlanaren fruitua

47

4.3.3 Ekintzailetza eta lurralde dinamizazioa


LIG politiken eta ereduen plangintza egiteko
eta garatzeko laguntza
Itsasertzen garapenaren plangintza egiteko parte-hartze
aktiboa, bai eta Arrantza Ekintzarako Taldea sortzen ere,
2014-2020 aldirako.

ADRekin koordinazioa indartzea


18 eskualdeetako baten LGJPei atxikiriko kudeaketa-planen eta memorien definizio-prozesuen koordinazioa eta
hiru lurralde-mahaiak berrabiarazi dira.

Lehenengo sektoreko jardueraren eta


landa-eremu eta itsasertzaren gaineko
sentsibilizazio-proiektuen garapena
In Agrosalute Proiektuaren azken aldia, eskola-erkidegoari eta gizarte osoari zuzenduriko hainbat ekintzarekin.
Eskola-eremuan azpimarratzekoak dira, alde batetik, 15
nekazari arabarrekin hasitako lana, haien errealitatea
lehen hezkuntzako bigarren zikloko ikasleei hurbiltzeko
(nekazariak irakasle), eta bestetik, Arabako ustiategietara bisitak antolatzea. 53 tailer egin dira 30 ikastegitan,
eta horietan, 2.200 ikaslek hartu dute parte (2013-2014
ikasturteari dagozkion datuak). Eta EAEn, irakasleentzako eskola-baratzak egiteko prestakuntza.
Arrantza sektoreari loturiko 6 azokatan (Arrantza Azokak)
parte hartu edo antzolatzen lagundu dugu (Mutrikuko
Berdel Eguna, Getariko Antxua Eguna, Ondarroako Antxoa Egune, Ondarroako Legatz Eguna, Lekeitioko Hegaluze Eguna, Orioko Bisigu Festa).

EUROPE DIRECTekin lankidetzan, EHUko udako ikastaron barruan, Arrantza erkidegoa aldaketarantz ontziratua izeneko ikastaroa antolatu da. Bi egun horietan
Arrantza Politika Komun berriaren alderdien eta horrek
gure autonomia erkidegoan izan ditzakeen eraginen berri
jaso ahal izan zen. Foro hori baliatu zen Arrantza Udalerrien Lurralde Garapenerako Estrategia aurkezteko eta
adosteko, 2014-2020 aldirako.

Sektoreko eta lurraldeetako erakunde eta


eragileen dinamizazioa
Dinamizazioaren eremu horretan egindako ekintza nagusiak honako hauek izan dira:
Euskadiko Emakume nekazarien Batzordearen idazkaritza teknikoa eta urriaren 15erako (emakume nekazarien nazioarteko eguna) laguntza teknikoa.

Landa eremuko emakumeak,


etorkizuna eraikitzen
Mujeres rurales, construyendo futuro

2013

Landa eremuko
emakumeen
nazioarteko eguna

Urriaren 15ean, asteartea


Arratzua-Ubarrundia (Durana-Araba)
Da internacional de
las mujeres rurales

15 de octubre, martes
Arratzua-Ubarrundia (Durana-lava)

ARRATZUAUBARRUNDIAKO UDALA
AYUNTAMIENTO
DE ARRATZUAUBARRUNDIAKO

48

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

Arrantza sektoreko emakumeen elkarteen idazkaritza teknikoa eta sailarena ere, arrantza eta emakume arloetan.
Etorkizunari begira: ekintzailetza eta aitzindaritza
Arrantza Sektoreko Emakumeen Espainiako Sarearen III. Biltzarrean parte hartzea, Euskadiko emakumeen hiru elkarteetako ordezkariekin batera.
Euskadiko arrantza sektoreko emakumeen ordezkaritza batek Bruselaseko Europako Parlamentuak
antolatutako jendaurreko entzunaldian parte hartu
zuen, Europar Batasunean, arrantzaren sektorean
emakumeak duen zereginari buruz eztabaidatzeko.
2013an zehar, Ministerioko Arrantza Idazkaritza Nagusiak sustatutako lan-taldean parte hartu dugu
(AENORekin batera), arrantzako aparailuak artisau
eran konpontzeko eta osatzeko lana ziurtatzeko
Araua definitzeko eta finkatzeko.
2013an, Euskadiko 36 neskatila eta arrantza paketatzailek Arraindegia eta Arrantzako eta Akuikulturako produktuen elaborazioa arloan Profesional
Ziurtapena lortzeko trebakuntza-jarduerak egin zituzten, haien laneko esperientziaren bidez eta bestelako trebakuntza-bide ez arautuen bidez lortutako gaitasun profesionalak neurtzeko eta ziurtatzeko.
Gaitasunak ziurtatzeko prozesu hau 2014ko apirila
aldean amaituko da.
Arabako Mendialdean ekoitzia ekimenera joan ginen,
eskualdea, bertako ekoizleak, produktuak eta zerbitzuak balioesteko.
BERPIZTU Programa, landa-eremuen animazio eta
dinamizaziorako: Iruraiz-Gaunan beste programa bat
abiarazi dugu, eta duela bi urte Azkoitiko auzuneetan
jarri zenarekin jarraitu genuen.

otsailera), eta 2013an garatutako zereginek honako ardatz hauek izan dituzte: tokiko produktuaren definizioa
edo identifikazioa, Durangoko Azokan, kultura, tradizioa
eta tokiko produktua uztartuz; ikasleentzat ustiategietarako bisitak antolatzeko ekoizleak dinamizatzea, eta nekazaritzako produktuaren inguruan (tokikoa eta hurbilekoa) diharduten erakundeen bisitaldi teknikoak.
Sasoikako lanaren Erakundearteko III. Planaren kudeaketan parte hartu dugu (kontratazioa jatorrian eta informazio-bulegoak).
Arrantza zuzendaritzarekin batera, Euskadiko arrantza-portuen dinamizazioan lan egin dugu; bereziki, Donostiako lonjaren gaur eguneko egoerari eta Ondarroako
arrantza-lonja berriaren egitura-planteamentuari dagokionez.

Ekintzailetza eta intra-ekintzailetza


dinamizatzea
Hazik eskaintzen dituen ekintzaileentzako programak
eta laguntza-tresnak berrikusi ditugu (Gaztenek eta Geroa programak), eta ekintzailetza-plan berria egin da eremu horretako lan-eremu berri gisa. Horrek barnean hartzen ditu intra-ekintzailetza sustatzeko eta dagoeneko
badiren landa-eremuko enpresak sendotzeko ekintzak.

Hainbat udal, eragile eta erakunderekin lankidetza hitzarmenak sinatu dira honako proiektu edo ekimenak
abiarazteko:
Abaltzisketako Udala: udalerriko garapen ekonomikorako aukeren identifikazioa eta dinamizazioa.
Molinillako Administrazio Batzordea: udalerrian biztanleak eta nekazaritza-jarduera berreskuratzeko proiektua bultzatzeko.
Idiazabaleko Udala, artzaintza balioesteko.
Geoparkearen eremu geografikoan integraturiko landa-eremuen garapenarekin sinergiak eragiteko 2012an
Gerorapenekin sinatutako hitzarmena luzatu egin da.
Anatole proiektuaren bigarren partea gauzatu da, Espazio Atlantikoko INTERREG IV B Europako Programa, zeinak xedetzat duen tokiko ekonomia berria sortzea kontsumitzaileen beharrizanei erantzuteko dagoeneko badiren sistemak ordeztu gabe. ANTOLE proiektuaren hedapenak 6 hileko jarduera-aldia du (2013ko irailetik 2014ko

GAZTENEK programari dagokionez, 2013an zehar, Hazik,


guztira, 74 proiekturen monitorizazioan lagundu du: 38
Araban eta 36 Gipuzkoan. 27 Bizkaian, Lorratik.
GEROA programaren ekintzaileentzako laguntzari dagokionez, banan-banan 6 proiektu monitorizatu dira.
Gainera, ekintzailetza dinamizatzeko taldekako ekintzak
egin dira, eta guztira 15 lagunek hartu dute parte.

Elkarlanaren fruitua

49

Azpimarratzekoa da SASKIA proiektuan Hazik egindako


idazkaritza teknikoko lana, programaren xedea izanik sareko lana eta landa-eremuko emakume enpresaburuen
arteko sinergiak sortzea (Bizkaian abiarazitako proiektu
pilotua), eta horretan, aktiboki hartu dute parte 15 emakume enpresaburuk.

4.3.4 Proiektuetarako finantza-laguntza


Proiektu horien bitartez bizi-kalitatearen hobekuntza eta
jarduera ekonomiko eta sozialen dibertsifikazioaren sustapena lortu nahi dira, landa-eremuan ekimenak piztu
daitezen eragiteko.
EREIN eta LEADER programen babesean diru-laguntza deialdiak egin ziren, eta honako laguntza hauek proposatu ziren:
Enplegua sortzeko laguntzak
Mikroenpresak sortzeko eta garatzeko laguntzak
Hazi harremanetan jarri da Europako Batzordearekin, diru-laguntzak ez bestelako finantza-tresnen bidez lehenengo sektoreko, nekazaritzako elikagagintzako eta
landa-eremuan garatutako proiektuen aldeko funts bat
kudeatzeko formula bat abiarazteko; finantzaketa LGP
2014-2020an sartuta dago, EAEko eta FEADER funtsek
finantzatuta. Era berean, Hazi harremanetan jarri da
abian dituzten beste herrialde batzuetako erakundeekin,
arrakasta izan duten esperientziak aztertzeko.

50

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.3.5 Enplegurako prestakuntza


Nekazaritza eskolekiko lankidetza
LANDA-INGURUAN GIZA KAPITALA GARATZEKO
TRESNA GISA NEKAZARITZA ETA LANDA ALORREKO
PRESTAKUNTZA SUSTATZEA ETA HOBETZEA
Enplegurako prestakuntza (Nekazaritza-Landa-eremua),
hainbat prestakuntza-jarduera eskaini dira nekazaritza
sektoreko profesionalentzat, nekazaritzako elikagaigitzako enpresentzat eta landa eta itsas inguruetako biztanleentzat. Guztira, 295 ikastaro eman dira, eta 6.022
lagunek hartu dute parte (% 28 emakumeak eta % 72 gizonak). Guztira, 8.778 eskola-ordu eman dira.
2013 ENPLEGURAKO PRESTAKUNTZA
295 ikastaro

6 euskaraz

6.022 lagun

28% emakumeak / 72% gizonak

8.778 ordu

Honako gai hauekin zerikusia duten jarduerak eskaini


dira: kudeaketa tekniko/ekonomikoa, nekazaritzako produktuen merkaturatzea, nekazaritzako jarduera gauzatzeko exijigarri diren norberaren trebetasunak eta prestakuntza-jarduerak.
6 ikastaro eman dira euskara hutsean.
Prestakuntza tinkoari dagokionez, 10 prestakuntza-ekintza egin dira honako azpisektore hauetan: esnetako ardiak, barazkiak eta frutak, ardogintza eta enologia,
abeltzaintza eta lorazaintza; bai sektoreko gaiei buruz
bai landa-eremuko enpresa-jarduerak dinamizatzeko.
Guztira, 3.145 ordu ema dira, eta 145 lagunek hartu dute
parte (% 27 emakumeak eta % 73 gizonak).
Nekazaritza eta bertako elikagaien eremuko enpresetarako prestakuntza-ekintzei dagokionez, 42 ikastaro ema
dira, 747 ordu inguru, eta 650 lagunen parte-hartze aktiboarekin.
E-learning formatuan 10 ikastaro eman dira, bai sektoreko gaiei buruz (produktu fitosanitarioen manipulatzailea,
Enpresa-plana, etab.), bai Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologia berriei buruz (IKTB).
Landa-eremuko biztanleen alfabetatze digitala xede
duen LANDATICs programari segida eman zaio. 2013 ekitaldian, prestakuntza hori, Bilar, Eskuernaga, Labarka eta
Arrasaten eman da, eta 47 lagunek hartu dute parte.

Elkarlanaren fruitua

51

4.3.6 Bioaniztasuna
2013an, honako hau izan da arlo honen ardatza:
1.

Ekintzailetza, Landa eta Itsas Inguruaren Garapena


eta Prestakuntza Unitatean eta Hazi Fundazioaren
kudeaketa prozedura eta sistemetan txertatzea.

2.

Beste eragile eta eskaera-zorroekiko aliantzak berreskuratzea eta sendotzea, besteak beste, Ingurumen Sailburuordetzaren eskaria, zeinari esker honako hau egin ahal izan baita: bioaniztasunari loturiko
diktamenak egiteko proiektuak, ingurumeneko plan
eta proiektuak, ingurumen-politiken arlo publiko eta
pribatuaren lankidetza ahalbidetuko duten ingurumen-neurrien bideragarritasunaren azterketa eta
Urdaibai Erreserbaren Bulego Teknikorako laguntza,
nekazaritzako eta basogintzako lekurik interesgarrienak identifikatzeko.

3. Interes naturaleko espazioen kontserbazio aktiborako proiektuen kudeaketa. Proiektu horiei aurretik ekin zitzaien arren, 2013an guztiz garatu dira
GURATRANS, LIFE Ordunte Sostenible eta LIFE Tremedal proiektuak.
a. LIFE Ordunte Sostenible: Bizkaiko Foru Aldundiarekin lankidetzan jarri da martxan poriektu hori; ia
5 urteko iraupena eta 2,5 milioi euroko inbertsioa
izan ditu, eta haren xedea Ordunteko Erkidegorako Leku Garrantzitsuaen (ELG) kudeaketa jasangarria da, bertako espazioa kontserbatu eta hango
baliabideak aprobetxatzeko. Hartara, Zalamako
zohikaztegia zaharberritzeko jarduerak, Ordunteko soilguneetako abeltzaintzaren antolamendua,
oihanberritzeko guneetan pagadiak birlandatzea
eta amezti eta haltzadien birlandaketa jarduerak
abiarazi dira, herritarrei Ordunteren balioen berri
eta Natura 2000 sarearen berri emateko komunikazio-ekintzekin batera.
b. LIFE Tremedal: Prioiektu honen xedea Kantauriko erlaizeko hainbat hezegune berreskuratzea
da, eta Galiziako, Asturiaseko, Euskadiko eta
Nafarroako hainbat bazkide biltzen ditu. 2,8 milioi eurotik gorako aurrekontua du, eta horietatik
1.070.000 euro baino gehiago Caicedo Yusoko aintziran, Usobelartzan eta Jaizkibelen inbertituko
dira. EAEko jarduerak Europako Batzordeak finantzatzen ditu Gipuzkoako eta Arabako foru aldundiekin eta URArekin batera.
c. Interreg POCTEFA Guratrans: Nafarroako Ingurumeneko Baliabideen Zentro Fundazioarekin

(CRANA), Agglomration Sud Pays Basquerekin, Nafarroako Gobernuarekin, Gipuzkoako Foru


Aldundiarekin eta URArekin lankidetzan, Hazi
proiektu horren aitzindari izan da. Proiektuaren
gaia Pirinioetako mendebaldeko mugaz bestaldeko ibaien kudeaketa integral eta parte-hartzailea da, eta helburu zehatzen artean du nazioz
gaindiko eta eskualdez gaindiko ibaien lankidetza
eremua hobetzea, kudeatzaile eta arduradun publikoen gaitzea, eta sentsibilizazioaren, kudeaketaren eta uraren kalitate-eskaeraren eta ibai-eremuaren kudeaketaren inguruko esperientziak garatzea. Proiektua 2014an amaituko da, 1,7 milioi
eurotik gorako inbertsioa izango du, eta horietatik
490.000 euro Hazik kudeatuko ditu.

52

HAZI

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.4 Prospektiba, europako sareak eta proiektuen Unitatea


Innovation Brokers sare batean parte hartzeak Katilu
prozesuari honako hau ahalbidetuko dio Berrikuntzarako Plan Biziaren barruan:
H2020 testuinguruan Europan mailan ezaguna den
irudi baten inguruan sendotzea
Beste herrialde batzuetako antzeko erakundeekin
eta beste sare batzuekin lankidetzan jardutea
Europako proiektuetan parte hartzeko aukera gehiago izatea
Gai zehatzetan, Euskadiko Berrikuntzako Talde Operatiboak sortzen laguntzea
finantzaketan parte hartzea
KBko talde-lana abiapuntu hartuta, eta sareetan abiarazitako dinamikaren bidez (Euromontana, ERIAFF, ERRIN,
AREPO...) honetara bideratutako ekintzak egin dira:
Euromontanaren Presidentzia gauzatzea:
H2020ren inguruko prozesuaren nondik-norakoari
dagokionez, Bruselasetik lortutako informazioarekin
Euskadiko barne-gogoeta piztea
ERRIN edo ERIAFFen moduko Berrikuntza sare espezifikoen lanean parte hartzea
Hazi/Katilu Knowledge Centre for Agriculture (Aarhus
Denmark) eta Alemania, Frantzia, Herbehereak, Belgika, Irlanda, Italia eta Finlandiako beste hamahiru
erakunde aitzindari dituen Prestakuntza Partzuergoan sartzea; H2020ren 13/12/11ko Deialdiaren barruan IB Sarerako hautagaitza aurkezteko.
Nekazaritza, Arrantza eta Elikagaien Politiken Sailak, eta
Hazik eta hari loturiko beste erakunde batzuek, kanpoko
lankidetzako hainbat eta hainbat saretan parte hartzen
dute, edo laguntzen dute.
Europako eta nazioarteko testuinguru batean, lankidetzak gero eta garrantzi txikiagoa duelarik (informazio-fluxuei, komuneko proiektuei, posizioak trukatzeko bideei,
erabakimena duten instantzietarako sarbideari, eta abarri dagokionez), beharrezkoa dirudi sare multzo horretako
gure zuzeneko nahiz zeharkako parte-hartzeari nolabaiteko ordena jartzen laguntzea.

Euromontanako Sailaren presentzia indarzea, gure


bekadunak Euromontana bidalita, antolakuntza-dinamikan parte har dezaten eta Berrikuntzarako
Europako Marko berriari buruzko dinamikak guretzat
azter ditzaten.
2014an Bilbon izango den Mendiari buruzko Konbentzioa prestatzea
Auritzen abenduaren 9an ekitaldi bat antolatzea,
Nafarroako mendialdean. Egindako informazio-jardunaldien ondoren, eta Nafarroako Parlamentuaren
aho bateko iritziarekin, Lurradea Euromontanari atxikitzeko aukeraren inguruan.
2013-20 Programazio Berriari buruz ekainean Erroman izango den mintegian antolakuntza kide jardutea, LGko Italiako Sarearekin batera
Azaroan BN antolatzea Bruselan, Ekintzailetza Mendialdean gaiari buruzko mintegi bati lotuta, Bruselako
Euskadiko Ordezkaritzareki eta Europako Batzorde
Ekonomiko eta Sozialarekin batera.
Sarearen animazioa: bazkideak bilatzea (Nafarroan,
Katalunian eta Aragoiko Pirinioetan badira kontaktuak, bai eta Europako erdialdeko eta ekialdekoGreen
Mountainekin ere), harreman estua dugu kideekin...

Elkarlanaren fruitua

Hazi, S.A.k EUROPE DIRECT Europako Informazio Sareko


kide izaten jarraitzen du. 2013an Sareak antolaturiko topaguneetan parte hartu du Valladoliden, Bartzelonan eta
Sofian, bai eta Galeseko Europe Direct Llangollen aitzindari duen Christmas Tree Exchange programan ere.
Aipaturiko EUROPE DIRECT zerbitzuaren bidez, Europako Batasuneko Politiken eta Programen berri ematen jarraitu dugu landa inguruko eragileei, eta erabiltzen dugun
tresnetako bat Europako berriei buruzko hilabetekaria da.
Estatuko Europe Direct beste zentro batzuekiko lankidetzaren baitan (URDIMBRED elkartea), Hazik Europako
Herritarrei buruzko blog batean parte hartu du, izen bereko Europako urtea ospatzeko prestatua.
Era berean, eta aurreko edizioetan bezala, Europaren
Eguna ospatu zen Errezilgo (Gipuzkoa) San Martin ikastetxe publikoan, eta Bidaniko Txinkorta eskolako lehen
hezkuntzako zikloko ikasleak ere bertaratu ziren.
Beste sare batzuei dagokienez:
Erakundeetako presentziari dagokionez euskal erakunden bilbean sinergiak bilatzea, batez ere Lehendakaritzan eta Bxl-eko euskal ordezkaritzan.
ERRIN eta ERIAFFekiko (berrikuntza alorreko eskualde-sareak) eta AREPOrekiko (JD dituzten eskualdeen
sarea) lankidetza estua.
Gainera, besteak beste, Europako honako proiektu hauetan ere partaide izan gara: APERSUE, EHKO, TRASMOCHOS,
TREMEDAL, APERSUE eta TRASMOCHOS

53

HAZI

54

Txostena 2013 > 2013ko laburpena arloen arabera

4.5 Komunikazioa, Publizitatea eta Ekintzen Arloa


Itzuli Jatorrira

Eusko Labela duen Hegaluzea

Goza ezazu berriro Eusko Labela duen Hegaluzearen zaporeaz


eta kalitateaz, gure arrantzaleen lanari eta erabilitako
arrantza-aparailu tradizional eta begirunetsuei esker.

Banan-banan betiko eran harrapatutakoak


Portuan deskargatu orduko aukeratu eta kontrolatutakoak
Freskotasun maila aparta eta A
Segurtasunerako eta kontrolerako zigilua
Freskoak eta kalitate handikoak
Itsas baliabideak errespetatuta arrantzatuak

IRABAZI
IPAD MINI
BAT ETA
NABIGATU
URTEBETEZ
DOAN

Haziren komunikazio osorako estrategia diseinatzea


eta gauzatzea. Haziren Unitate eta Arlo guztien
komunikazio-beharrizanei
erantzutea:
barne
komunikazioa, prentsaurrekoak, prentsa-oharrak,
elkarrizketen eta erreportajeen kudeaketa, webguneen
kudeaketa, sare sozialak, dibulgaziozko eta erakundeko
materiala, protokoloa, ekitaldien antolakuntza, produktuen
dastaketak, publizitate-kanpainak, komunikabideekiko
akordioak eta diseinua.
2013an hainbat prentsa-ohar eta prentsaurreko egin
ditugu Haziren proietuen berri emateko; azpimarratu nahi
ditugu publizitate-kanpainak, dastaketak eta Kalitatea
Topera programa.

www.bananbananharrapatuak.com

2013ko uztailaren 12etik irailaren 15era arteko promozioa.

Udaberriko publizitate-kanpaina

Itzuli
Itzul zaitez
gozatzera,

Jatorrira

zaporeaz eta kalitateaz


gure ekoizleen lanari esker

Vuelve a disfrutar del

sabor y la calidad,

gracias al trabajo de nuestros

benetakoazgozatu.com

Udaberrian, urtero bezala, Eusko Label produktuen


kontsumitzaile guztiei zuzenduriko sustapeneko
publizitate-kanpaina abiarazi genuen.

productores

saborealoautentico.com

www.

www.

Kanpainaren leloa Itzuli jatorrira izan zen, eta Eusko Label


produktu guztiek parte hartu zuten. Kanpainaren xedea,
bestalde, kontsumitzaileak gure ekoizleen lanaren balioaz
sentsibilizatzea izan zen, goi-mailako kalitateko elikagaiak
eskaintzen dizkigutelako eta gure paisaia ezagutzen dugun
bezalaxe iraunarazten laguntzen dutelako.

Zapore handiko OPARIAK


Consigue REGALOS sabrosos

15

Mycook
Taurus

50

Euskal Okela sustapen-kanpaina

bono

200

EKONOMIAREN GARAPEN
ETA LEHIAKORTASUN SAILA

Vuelve al

DEPARTAMENTO DE DESARROLLO
ECONMICO Y COMPETITIVIDAD

Origen

Saborea la Navidad y consigue una autntica

cesta de productos de calidad

saborealoautentico.com

www.

Participa con Euskal Okela!


1
2

Realiza una o varias compras de Euskal Okela por un valor de 15 o ms.


Introduce la/s etiqueta/s de compra de Euskal Okela en el sobre/folleto de participacin, rellnalo
con tus datos personales imprescindibles (nombre, direccin y telfono) junto al nombre y municipio
de esta carnicera, y depostalo en el buzn Eusko Label que encontrars aqu.
En caso de agotarse los sobre/folletos podrs utilizar cualquier otro sobre, incluyendo todos los
datos imprescindibles y la/s etiqueta/s de compra.
Cada sobre es una participacin. As que cuantas ms veces participes, ms posibilidades tendrs de ganar.

A partir del 20 de diciembre podrs ver los nombres de las personas ganadoras en este cartel y en la
web www.saborealoautentico.com.
Promocin vlida del 2 de noviembre al 14 de diciembre de 2013.
El sorteo se celebrar el 18 de diciembre de 2013.

Ganador/a

Sustapen kanpaina bat da, Eusko Label behi-okela saltzeko


baimena duten harategietan gauzatu zena. Harategi
bakoitzean egin zen sustapena, kalitateko produktuz
beteriko Gabonetako otzara baten zozketaren bidez.

Eusko Labeldun Hegaluzea sustatzeko


publizitate-kanpaina
Itzuli jatorrira lelopean egin zen Hegaluzearen kanpaina.
Kanpainaren bidez kontsumitzailea animatu nahi izan
genuen, gure arrantzaleen lanak eta arrantza-aparailu
tradizional eta errespetuzkoek berdin gabeko bihurtzen
duten produktu honen zaporeaz eta kalitateaz goza
dezan. Kanpoko publizitatea egin zen markesinetan
eta publizitate-objektu argiztatuetan, eta, aldi berean,
sustapen-kanpainak ere egin ziren.

Elkarlanaren fruitua

Kalitatea Topera
Egitarau honek Euskadiko jatorria duten eta kalitate-ziurtagiriak dituzten nekazaritzako elikagaien produkzioari
eta elaborazioari buruzko ezagupena kontsumitzaileen,
etxeko erosketen arduradunen, teknikarien eta preskriptoreen artean sustatzea du helburu. Hainbat ibilbidetako
bisitak egitean datza, askotariko gaietakoak: jatorri-deiturak, teknologia, ingurune naturala, kontrola eta ziurtapena... Ibilbideak begiraleekin batera egiten dira eta egun
bete irauten dute. Horietan, bisitak antolatzen dira nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategietara eta produktuak ikertzeko, hautatzeko, ontziratzeko eta eraldatzeko
zentroetara, nekazaritzako elikagaien katearen arlo guztiak ezagutarazteko.
2013an: 29 ibilaldi, 1.247 kontsumitzailerekin

82 ibilaldi 1.900dik gora ikaslerekin

Dastaketak

HEGALUZEA DASTATZEKO EKITALDIAK


32 parrillada hegaluze (21 dastaketa TKE ligarekin bat)

Eusko Labeleko produktuen sustapenerako jarduera


garrantzitsuenetakoak izaten jarraitzen dute.
Dastaketa horien artean nabarmentzekoak dira,
batez ere, behi-okelarenak, baserriko oilaskoarenak
eta hegaluzearenak.

EUSKAL OKELA DASTATZEKO EKITALDIAK


56 (batez ere, txahal-errekiak)

EKITALDIAK BESTE PRODUKTU BATZUEKIN (Arabako


Patata, Ibarrako Piparrak, Babarrunak...) 8 dastaketa

BASERRIKO OILASKOA DASTATZEKO EKITALDIAK


25 parrillada oilasko

EUSKO LABELEKO HAINBAT PRODUKTU DASTATZEKO


EKITALDIAK 20 dastaketa

55

You might also like