Professional Documents
Culture Documents
b
a
x0 n; y0 n , n
d
d
2009
3
g
y
toan999.wordpress.com
V Tin Trnh
V x, y x 3, y 2 do ta c:
x 3 1 x 3 1 x 3 5 x 3 5
y 2 5 y 2 5 y 2 1 y 2 1
x 4 x 2
x 8 x 2
y 7 y 3 y 3 y 1
V nghim nguyn dng nn phng trnh c nghim l 4; 7 , 8;3
2x 1
5
2
(v x 3 0 )
x3
x 3
x 3 5 x 8 y 3
x 3 5 x 2
V y x 3 | 5
x 3 1 x 4 y 7
x 3 1 x 2 y 3
Vy nghim nguyn dng ca phng trnh l: 4; 7 , 8;3
+Hoc xy 2 x 3 y 1 0 y x 3 2 x 1 y
I.1.Bi tp:
1.1) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh
x 2 y 2 2009
Gii
2
x y x y x y 2009
V x, y x y , x y do ta c:
x y 2009 x y 2009 x y 1
x y 1
x y 1
x y 1
x y 2009 x y 2009
x 1005
x 1005 x 1005 x 1005
y 1004 y 1004
y 1004 y 1004
Vy nghim nguyn dng ca phng trnh l 1005,1004
1.2) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh.
1 1 1
( p l s nguyn t)
x y p
Gii
Nhn xt rng nu x; y l nghim th y; x cng l nghim
1 1 1
xy p x y x y p p y p p 2 x p y p p 2
x y p
V x, y x p, y p do :
toan999.wordpress.com
V Tin Trnh
x p p2 x p p2 x p p x p p
y p 1
y p 1 y p p y p p
x p2 p x p p2 x 2 p x 0
y 2 p y 0
y p 1
y p 1
Vy nghim nguyn dng ca phng trnh l p 2 p; p 1 , p 1; p 2 p , 2 p; 2 p
2 y 2 x 1 2 y 2 x 1 3
2 y 2 x 1 3 y 1
V 2 y 2 x 1 2 y 2 x 1 v 2 y 2 x 1 0 nn
2 y 2 x 1 1
x 0
Vy nghim nguyn khng m ca phng trnh l 0;1
1.5) Tm nghim nguyn ca phng trnh
x 2 x y 2 3 y 0
Gii
2
x x y 2 3 y 0 y 1 x x 2 2 x 3
Ta thy x 1 khng l nghim ca phng trnh, do ta c:
x2 2 x 3
2
y
x 1
x 1
x 1
V y x 1 | 2 x 1 1; 2;1; 2
x 1 1 x 2 y 3
x 1 2 x 3 y 3
x 1 1 x 0 y 3
x 1 2 x 1 y 3
toan999.wordpress.com
V Tin Trnh
x y 21xy 6 x y 3 xy x y
x y
21xy 6 3xy
x y 7 x y 49
x y7
349
x y7
V 3 xy x y 7 | 349 x y 7 1; 349;1;349
+ x y 7 1 x y 8 3xy 518 (loi v 518 3 )
+ x y 7 349 x y 356 3xy 129278 (lai v 129278 3 )
+ x y 7 1 x y 6 3 xy 222 xy 74
x y 6
H v nghim.
xy 74
+ x y 7 349 x y 342 3 xy 114618 xy 38206
x y 342
H v nghim
xy 38206
Vy phng trnh v nghim nguyn
toan999.wordpress.com
V Tin Trnh
II.1 Bi tp:
2.1) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh:
x y z xyz 1
Gii
Do vai tr ca x, y, z l bnh ng nn ta c th gi s 1 x y z .
Chia hai v ca 1 cho xyz ta c:
1 1 1
1
yz zx xy
1 1 1
3
2 x3 3 x 1
Do ta c: 1
yz zx xy x
x 1, y z 1 yz z 1 y 1 2 *
Gii * vi iu kin 1 y z ta c: z 3, y 2
Vy nghim nguyn dng ca phng trnh l: 1; 2;3 v cc hon v
2.2) Mt tam gic c s d di ba ng cao l cc s nguyn dng v bn knh
ng trn ni tip bng 1. Chng minh tam gic l tam gic u.
Gii
Gi tam gic ABC . t a BC , b CA, c AB . Gi x, y, z tng ng l ng cao qua
cc nh A, B, C ca tam gic.
V bn knh ng trn ni tip bng 1 nn: x 2, y 2, z 2 . Gi s x y z 2 .
1
1
1
Din tch tam gic ABC l: S ABC ax by cz 1
2
2
2
1
Mt khc ta c: S ABC S BCI SCAI S ABI a b c 2 vi I l tm ng trn ni
2
tip.
T 1 v 2 ta c:
a b c
abc
1 1 1
1
1 1 1 1 1 1
x y z
x y z x y z
1 1 1 3
1 1 1
Do : 1 z 3 z 3 . Thay z 3 vo 1 ta c:
x y z z
x y x
1 1 2
3 x y 2 xy 2 x 3 2 y 3 9
x y 3
ax by cx a b c a b c
toan999.wordpress.com
V Tin Trnh
2 x 3 9
2 x 3 3 x 3
(loi)
2 y 3 1
2 y 3 3 y 3
Vy x y z 3 khi a b c . Vy tam gic ABC u.
2.3) Tm nghim t nhin ca phng trnh: x y 1 xyz 1
Gii
Do x, y c vai tr nh nhau nn ta c th gi s x y .
x 1
Nu x y ta c: 2 x 1 x 2 z x xz 2 1
xz 2 1
x y 1, z 3
Nu x y t 1 ta c: 2 x 1 xyz x y 1 x xyz 2 x yz 2
+ yx 1 y z 1, 1 x 2 x !
y 2, z 1 x 3
+ yz 2
y 1, z 2 x 2
Vy nghim t nhin ca h l: 1;1;3 , 3; 2;1 , 2;3;1 , 2;1; 2 , 1; 2; 2
2.4) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh: x 2 y 2 xy 19 1
Gii
Do vai tr ca x, y l nh nhau nn ta c th gi s 1 x y
T 1 ta c: 19 x 2 y 2 xy 2 x 2 x 2 3x 2
hay 3 x 2 19 x 2 6 x 2
+ x 1, y 2 y 18 0 (khng c nghim nguyn dng)
+ x 2, y 2 2 y 15 0 y 3 y 5 (loi)
Vy nghim nguyn dng ca phng trnh l 2;3 , 3; 2
2.5) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh: x 2 y 2 z 2 xyz 20 1
Gii
Do vai tr ca x, y, z l bnh ng nn ta c th gi s 1 x y z
Ta c: 20 x 2 y 2 z 2 xyz 3 x 2 x 2 4 x 2 hay x 2 5 x 2
+ x 1, y 2 z 2 yz 19 3 y 2 19 y 2 6 y 2
Nu y 1, z 2 z 18 0 (khng c nghim nguyn dng)
Nu y 2, z 2 2 z 15 0 z 3 , c nghim 1; 2;3
+ x 2, y 2 z 2 2 yz 16 4 y 2 16 y 2 4 y 2
Nu y 1, z 2 2 z 15 0 z 3 ,c nghim 2,1, 3
Nu y 2, z 2 4 z 12 0 z 2 , c nghim 2; 2; 2
toan999.wordpress.com
V Tin Trnh
1 x 4 y 2 x4 x 2 5 x4 6 x 2 9 x 2 3
2
Do ta c: y 2 x 2 1 y 2 x 2 2
2
+ y 2 x 2 1 x 2 1 x 4 x 2 5 x 2 4 y 2 25
2
+ y 2 x 2 2 x 2 2 x 4 x2 5 x2
toan999.wordpress.com
1
(loi)
3
V Tin Trnh
III.1. Bi tp:
3.1) Tm nghim nguyn ca phng trnh y 2 1 x x 2 x 3 x 4 1
Gii
Nu x 0 y 1
Xt x 0 , t 1 ta c:
4 y 2 4 4 x 4 x 2 4 x3 4 x4 4 x4 4 x3 x2 3x2 4 x 4
2
2 x 2 x 3x 2 4 x 4 2 x 2 x
4 y 2 4 4 x 4 x 2 4 x3 4 x4 4 x4 x 2 4 4 x3 4 x 8x 2 5 x2
2
2 x2 x 2 5x2 2 x2 x 2
2
Do ta c: 2 x 2 x 4 y 2 2 x 2 x 2 4 y 2 2 x 2 x 1
Vy ta c phng trnh:
x 1
4 1 x x 2 x 3 x 4 2 x 2 x 1 x 2 2 x 3 0
x 3
+ x 1 y 2 1
+ x 3 y 2 112
Vy nghim nguyn ca phng trnh l: 0;1 , 0; 1 , 1;1 , 1; 1 , 3;11 , 3; 11
3.2)
y 1
Nu x 0 y 2 8 y 16 9
y 7
Xt x 0
2
Ta c: y 4 x 4 2 x 3 3 x 2 6 x 9 x 4 2 x 3 x 2 2 x 2 6 x 9
2
x 2 x 2 x2 6 x 9 x 2 x
y 4
x 4 2 x3 3x2 6 x 9 x 4 x 2 9 2 x3 6 x2 6 x 4 x 2
2
x 2 x 3 4 x 2 x 2 x 3
toan999.wordpress.com
V Tin Trnh
Do ta c: x x y 4
2
y 4 2 x 2 x 1 2
x x 3
2
2
2
y 4 x x 2
2
+ y 4 x 2 x 1 x 2 x 1 x 4 2 x 3 3 x 2 6 x 9 x 2
y 1
2
y 4 9
y 7
2
+ y 4 x 2 x 2 x 2 x 2 x 4 2 x3 3 x 2 6 x 9
x 4 x 2 y y 1 x 4 7 x 2 12
x 2 x 2 1 y y 1 x 2 3 x 2 4
Do ta c: y y 1 x 2 1 x 2 2 hoc y y 1 x 2 2 x 2 3
+ y y 1 x 2 1 x 2 2 , ta c: x 2 1 x 2 2 x 4 x 2 10 x 2 4
y 6
y y 1 30
y 5
2
2
2
2
+ y y 1 x 2 x 3 , ta c: x 2 x 3 x 4 x 2 10 x 2 1
y 4
y y 1 12
y 3
Vy nghim nguyn ca phng trnh l:
2; 6 , 2; 5 , 2; 6 , 2; 5 , 1; 4 , 1; 3 , 1; 4 , 1; 3
IV. Dng 4. Dng phng php cc hn.
V d 4. Chng minh phng trnh sau khng c nghim nguyn dng
3 x2 y 2 z 2 t 2
toan999.wordpress.com
1
9
V Tin Trnh
Gii.
Gi s phng trnh cho c nghim nguyn dng, gi x0 ; y0 ; z0 ; t0 l nghim
nguyn dng b nht trong tp cc nghm nguyn dng ca phng trnh. Khi ta c
Ta li c: x1 y1 3 z1 t1
x0 ; y0 ; z0 ; t0 .
Vy phng trnh cho v nghim.
IV. Bi tp.
t2
**Mt s thi:
1) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh:
1
1 1 1
2 2 2 11
2
x
y
z t
Gii
x, y , z , t nguyn dng, t 1 ta c:
1
x2
x 2 1,
x 2,
x 2 4,
1
1
1
1, 2 1, 2 1
2
y
z
t
2
2
2
y 1, z 1, t 1
y 2, z 2, t 2
y 2 4, z 2 4, t 2 4
1,
toan999.wordpress.com
10
V Tin Trnh
1
1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 1
2
x
y
z t
4 4 4 4
Du " " xy ra nn x y z t 2
Vy nghim nguyn dng ca phng trnh l: 2; 2; 2; 2
Do ta c:
x 2 17 102 y 2 2 xy 3 x y 6
Nhn thy rng v phi c dng 17t 6 trong khi x 2 khng c dng 17t 6 do
phng trnh v nghim nguyn
4) C tn tai hay khng cc s nguyn x, y sao cho: 2 x 2 y 2 2007
Gii
Gi s tn ti x, y nguyn tha mn 2 x 2 y 2 2007
Suy ra y 2 l y l nn y 2 y1 1 y1
2
toan999.wordpress.com
11
V Tin Trnh
x 2006 1 y 6 3
x 2007 y 9
x 2006 3 y 6 1 x 2009 y 7
Vy nghim nguyn ca phng trnh l:
2005; 3 , 2003; 5 , 2007; 9 , 2009; 7
6) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh:
1 1 1
x y 2
4
y 1
y x 1 x 2
y 4 4 y3 6 y 2 4 y 1 y 4 x 2 2 x 1 x2
2 y4 4 y3 6 y2 4 y 1 2x2 2x 1
2 y 4 2 y 3 y 2 2 y 2 2 y 1 1 2 x 2 x 1 1
2
y 2 y 1 x 2 x 1
x 2 x 1 l s chnh phng.
2
Vy x 2 x 1 x 1 x 0
2
Vi x 0 ta c: y 2 y 1 1 y 2 y 1 1 y 0 y 1 (loi)
Vy nghim nguyn khng m ca phng trnh l: 0; 0
8) Tm nghim nguyn ca phng trnh: 8 x 2 y 2 x 2 y 2 10 xy
Gii
8 x 2 y 2 x 2 y 2 10 xy 8 x 2 y 2 8 xy x 2 y 2 2 xy 0
2
8 xy xy 1 x y 0
Nu x, y l nghim nguyn ca phng trnh th xy xy 1 0 0 xy 1 . Do x, y
nguyn nn ch c hai kh nng sau:
toan999.wordpress.com
12
V Tin Trnh
+ Nu xy 0 th t 1 ta c x y 0
+ Nu xy 1 th t 1 ta c x y 1
Vy nghim nguyn ca phng trnh l : 0; 0 , 1;1 , 1; 1
9) Tm nghim nguyn dng ca phng trnh: 2x 2 y 2 z 1184 vi x y z
2 2 2 1184 2 1 2
x
y x
Gii
2 z x 25.37
Do 1 2 y x 2 z x l s l ln hn 1, 2 x l ly tha ca 2.
2 x 25
x 5
Ta c:
y 5
z 5
y x
z x
1 2 2 37
2 2 36
Xt 2 y 5 2 z 5 36 2 y 5 1 2 x 5 y 5 22.32
Do 1 2 x 5 y 5 l s l, 2 y 5 l ly tha ca 2
y 5 2
y 7
y 7
Ta c: z y
z 7
3
z 10
2 8
2 2
Vy nghim nguyn dng ca phng trnh l: 5;7;10
10) Tm cc s nguyn dng phn bit tha: x 3 7 y y 3 7 x
Gii
x 7 y y 7 x x y 7 x y x y x 2 xy y 2 7 x y
3
x 2 xy y 2 7 ( v x y )
2
7 3xy x y 7 3 xy 0 xy
7
3
x 1 x 2
M do x, y nguyn dng v x y nn xy 2 xy 2
y 2 y 1
Th li ta c nghim nguyn dng phn bit ca phng trnh l: 1; 2 , 2;1
11) Mt bi ton c:
Mt trm con tru n mt trm b c
Tru ng n nm, tru nm n ba,
Tru gi l kh, ba con mt b
Hi c bao nhiu tru mi loi.
toan999.wordpress.com
13
V Tin Trnh