Professional Documents
Culture Documents
Néi dung
• Th«ng tin chung
• ¤ nhiÔm kh«ng khÝ & BÖnh tËt
• Níc s¹ch & VÖ sinh m«i trêng
• BÖnh dÞch liªn quan
• ¤ nhiÔm Arsenic trong nguån níc sinh ho¹t
• ChÊt th¶i vËt nu«i
HËu qu¶ g©y ¶nh hëng ®Õn sinh th¸i, hiÖu øng nhµ
kÝnh vµ søc khoÎ con ngêi – t¨ng tû lÖ c¸c bÖnh h«
hÊp, tim m¹ch, ung th, m¾t, da vµ dÞ øng.
ChØ sè Khu c«ng nghiÖp Th Nhµ m¸y xi Khu c«ng Tiªu chuÈn cña
(mg/m3) îng §×nh m¨ng nghiÖp B×nh D VN
(Hµ Néi) (H¶i Phßng) ¬ng
SS 0.285 0.445 0.3 0.2
CO 3.438 4.694 3.7 5
SO2 0.076 0.052 0.082 0.3
NO2 0.027 0.03 0.059 0.1
Sources: Technology and Management Solution applying for small Enterprises for improving
environment of Nhue-Day River Basin, INEST; Duong HT, VEPA, 2004
¤ nhiÔm kh«ng khÝ & bÖnh tËt
T¹i ViÖt Nam, bÖnh lý ®êng h« hÊp lµ bÖnh thêng gÆp nhÊt trong m« h×nh
bÖnh tËt, vµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do « nhiÔm kh«ng khÝ.
– C¸c bÖnh viªm phæi: 415,09/ 100.000
– Viªm häng vµ viªm amidan cÊp: 309,40 / 100.000
– Viªm phÕ qu¶n vµ tiÓu phÕ qu¶n cÊp: 305,51 / 100.000
Kh¶o s¸t cña ViÖn Y häc lao ®éng vµ VÖ sinh m«i trêng cho thÊy: Hà Néi vào
nh÷ng giê cao ®iÓm nång ®é bôi gÊp 4 lÇn TCCP, CO cao h¬n 2,5 – 4,4 lÇn, h¬i
x¨ng 12,1 – 2000 lÇn. TrÎ ë løa tuæi häc ®êng sèng quanh c¸c nót giao th«ng cã
biÓu hiÖn triÖu chøng râ tíi søc khoÎ nh kÝch thÝch c¸c hÖ c¬ quan m¾t, mòi,
häng, da vµ thÇn kinh thùc vËt.
Mét ®iÒu tra t¹i H¶i Phßng vÒ mèi liªn quan gi÷a tû lÖ nhËp viÖn cña trÎ em díi
5 tuæi vµ kÕt qu¶ quan tr¾c kh«ng khÝ, cho thÊy cã tû lÖ cao trÎ em m¾c bÖnh
h« hÊp cÊp liªn quan ®Õn thêi ®iÓm cã « nhiÔm cao.
Tuy nhiªn cho ®Õn nay cha cã nghiªn cøu, ®iÒu tra qui m« nµo ®îc tiÕn hµnh
®Ó t×m hiÓu m« h×nh bÖnh tËt liªn quan ®Õn « nhiÔm kh«ng khÝ ®îc thùc
hiÖn.
Sources: Niªn gi¸m th«ng skª y tÕ n¨m 2005. B¸o c¸o cña CYTDP, 2005.
¤ nhiÔm kh«ng khÝ & bÖnh tËt
So s¸nh tû lÖ m¾c bÖnh do « nhiÔm kh«ng khÝ cña d©n cc¹nh khu c«ng nghiÖp
Sources: Dù ¸n N©ng cao chÊt lîng kh«ng khÝ t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸, 2004
Níc s¹ch & vÖ sinh m«i trêng
80% c¸c bÖnh tËt cña con ngêi cã liªn quan ®Õn níc vµ
vÖ sinh m«i trêng, 50% sè bÖnh nh©n trªn thÕ giíi ph¶i
nhËp viÖn vµ 25.000 ngêi chÕt hµng ngµy do c¸c bÖnh
nµy (WHO).
Níc s¹ch vµ vÖ sinh m«i trêng lµ yÕu tè ph¶i quan t©m hµng ®Çu trong
viÖc t¨ng cêng søc khoÎ céng ®ång. T«i lu«n cho r»ng biÖn ph¸p nµy nh
khÈu hiÖu “søc khoÎ 101”, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ khi chóng ta gi¶i quyÕt ®
îc vÊn ®Ò níc s¹ch, sù b×nh ®¼ng trong cuéc sèng, vµ vÖ sinh m«i trêng thi
chóng ta sÏ ch¾c th¾ng trong cuéc chiÕn chèng l¹i bÖnh tËt.
Dr LEE Jong-wook, Director-General, World Health
Organization
Sources: Water, sanitation and hygiene links to health. Facts and figures updated November 2004.
Níc s¹ch & VSMT
Toµn quèc cã 62% d©n sè ®îc sö dông níc s¹ch.
66
g
ån
H
« ng 61
S
§B Bé
u ng
c Tr 52
B¾ yªn
u
Ng
y 68
T©
Bé
m
Na 66
« ng
§ L
SC
§B 0 20 40 60 80
Sources: B¸o c¸o hiÖn tr¹ng m«i trêng cña Côc M«i Trêng, 2005
Níc s¹ch & VSMT
Nguån níc s¹ch: giÕng kh¬i (47,6%), giÕng khoan (24,9%), níc
mÆt (12,2), níc m¸y (9,7%), níc ma (5,6).
Tû lÖ ngu«n níc ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh Tû lÖ mÉu níc ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh
trªn toµn quèc. theo nguån níc
70
61.1 70 65.2
60 60
50 50
40 40
%
%
30 27.3
30 25.1
20 13.8 15.5
20 14.9 7.7
10 7.3
10
0
0
g
un
Ho¸ lý Vi sinh Chung
Ch
Sources: B¸o c¸o cña CYTDP, 1997; B¸o c¸o cña CYTDP, 2006; §iÒu tra VSMT n«ng th«n, 2006.
Níc s¹ch & VSMT
Tû lÖ nguån níc ®¹t vÖ sinh theo vïng sinh th¸i
§B ChØtiª u chung
ChØtiª u lý ho¸
TB ChØtiª u vi sinh
§ BSH
BTB
NTB
TNg
§ NB
§ BSCL
%
0 20 40 60 80 100
Sources: ChÊt lîng níc sinh ho¹t n«ng th«n VN theo vïng sinh th¸i. B¸o c¸o cña CYTDPVN, 2006.
Níc s¹ch & VSMT
C¸c yÕu tè nguy c¬ g©y « nhiÔm nguån níc thêng gÆp: nguån níc
c¸ch nhµ tiªu vµ khu vùc nhiÔm bÈn <10m, kh«ng cã r·nh tho¸t níc
g©y ø ®äng, kh«ng cã rµo ch¾n hîp lý, rß rØ do èng dÉn níc bÞ
háng, thuèc b¶o vÖ thùc vËt.
Chung
N í c mÆt
N í c m a
GiÕng kh¬i
TB
GiÕng khoan
0 0.5 1
Sources: ChÊt lîng níc sinh ho¹t n«ng th«n ViÖtnam theo c¸c vïng sinh th¸i. B¸o c¸o cña CYTDP, 2006.
Níc s¹ch & VSMT
Tû lÖ hé gia ®×nh n«ng th«n cã nhµ tiªu hîp vÖ sinh theo TC
08/Q§-BYT: 18%
Tû lÖ trêng häc, nhµ trÎ, mÉu gi¸o cã c«ng tr×nh vÖ sinh ®¹t
tiªu chuÈn: 11.7%
Tû lÖ tr¹m x¸ cã c«ng tr×nh vÖ sinh ®¹t tiªu chuÈn: 36,6%. Uû
ban x·: 21%.
Tû lÖ chî cã c«ng tr×nh vÖ sinh vµ cÊp níc ®¹t tiªu chuÈn: 23%.
VÉn tån t¹i tËp qu¸n sö dông ph©n ngêi, gia sóc ®Ó bãn ruéng
(30% sè hé n«ng th«n ViÖt Nam).
HiÓu biÕt vÒ nhµ tiªu hîp vÖ sinh cã liªn quan râ rÖt ®Õn
tr×nh ®é häc vÊn, thu nhËp gia ®×nh vµ nhãm d©n téc (25,2%
kh«ng biÕt lo¹i nhµ tiªu nµo lµ hîp VS).
Sources: B¸o c¸o cña Côc Y TÕ Dù Phßng VN n¨m 2005; §iÒu tra vÖ sinh m«i trêng n«ng th«n VN, 2006.
chÊt th¶i con ngêi
T×nh tr¹ng nhiÔm giun rÊt phæ biÕn, chiÕm kho¶ng 80% d©n
sè. Tû lÖ nhiÔm giun tãc dao ®éng tõ 28,5-87% tuú theo ®Þa ph
¬ng, giun mãc tõ 6-70%.
C¸c bÖnh cã vÐc t¬ truyÒn bÖnh liªn quan ®Õn m«i trêng ®Êt
vµ níc gÆp nhiÒu nhÊt lµ sèt rÐt vµ sèt xuÊt huyÕt, vµ nh÷ng
n¨m gÇn ®©y bïng ph¸t nhiÒu vô dÞch t¹i khu vùc ®ång g»ng
s«ng Cöu Long.
BÖnh dÞch
liªn quan ®Õn níc s¹ch & VSMT
Sè ca m¾c tiªu chÈy theo n¨m Sè ca m¾c t¶ theo n¨m
400
1100000 Sè ca m¾c 350
1050000 300
1000000 250
200 S è ca
950000
m¾c
150
900000
100
850000
50
800000 0
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
50000
45000
5000
0
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
« nhiÔm arsenic trong nguån níc
Mét sè ®iÒu tra gÇn ®©y cho thÊy hµm lîng Asen trong nguån níc ngÇm vît qu¸
tiªu chuÈn cho phÐp cã n¬i cao gÊp hµng chôc lÇn.
§iÒu tra gÇn ®©y cña ViÖn YHL§ & VSMT t¹i mét x· cña Hµ Nam cho kÕt qu¶:
1819/1928 (94,3%) giÕng khoan ®ang ®îc sö dông cã hµm lîng Asen (60,2% tõ
100 – 500 ppb) cao h¬n tiªu chuÈn cña ViÖt Nam vµ Quèc tÕ (>10 ppb).
Mét kh¶o s¸t kh¸c t¹i Hµ Néi cho thÊy 68,92% mÉu níc ë tÇng trªn vµ 48% mÉu n
íc ë tÇng díi cã nång ®é Asen cao trªn møc cho phÐp cña ViÖt Nam vµ quèc tÕ.
TiÕp xóc víi Asen víi hµm lîng >50 ppb trong thêi gian dµi, hay 500 ppb trong
thêi gian ng¾n g©y t×nh tr¹ng nhiÔm ®éc Asen. BÖnh lý do nhiÔm Asen: ung th
da, ung th néi t¹ng, vµ mét sè bÖnh tim m¹ch. Cã thÓ tö vong nÕu nhiÔm hµm l
îng cao trong thßi gian ng¾n.
Tuy nhiªn, ë ViÖt nam vÉn cha cã ch¬ng tr×nh kh¶o s¸t Asen vµ t¸c h¹i cña nã ®èi
víi søc khoÎ céng ®ång trªn diÖn réng vµ qui m«.
Sources: B¸o c¸o cña ViÖn Y Häc Lao §éng & VÖ sinh m«i trêng, 2003.
ChÊt th¶i vËt nu«i
Môc tiªu ch¨n nu«i cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 ®¹t 35 triÖu con lîn,
tr©u bß h¬n 10 triÖu con vµ gia cÇm ®¹t 380 triÖu - íc tÝnh hµng
ngµy cã trªn 150 triÖu tÊn ph©n th¶i tõ ch¨n nu«i, trong ®ã ngêi
n«ng d©n chØ sö dông kho¶ng 5-20%.
ChÊt th¶i vËt nu«i g©y « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ, nguån níc
mÆt, níc ngÇm, « nhiÔm ®Êt do chøa nhiÒu mÇm g©y bÖnh nguy
h¹i cho søc khoÎ con ngêi: e.coli, salmonella, th¬ng hµn, vi rót, cóm, …
Nghiªn cøu cho thÊy c¸c s¶n phÈm vËt nu«i cã thÓ ®e do¹ trùc tiÕp
®Õn søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng con ngêi nhdÞch SARS, cóm gia cÇm.
HiÖn nay ë ViÖt Nam cha cã nghiªn cøu hoÆc ®iÒu tra tæng thÓ
vÒ nguy c¬ søc khoÎ m«i trêng liªn quan ®Õn chÊt th¶i vËt nu«i. Sù
hç trî cña ChÝnh phñ trong qu¶n lý chÊt th¶i vËt nu«i cßn h¹n chÕ.
ChÊt th¶i r¾n & chÊt th¶i bÖnh viÖn
TËp trung chñ yÕu ë nh÷ng ®« thÞ lín
– 7 triÖu tÊn chÊt th¶i mçi n¨m, trong ®ã 2,6 triÖu do c«ng nghiÖp.
– íc tÝnh cã 0,5-0,7 kg chÊt th¶i r¾n/ ®Çu ngêi/ ngµy t¹i c¸c ®« thÞ lín
0,3-0,4 kg/ ®Çu ngêi ngµy ë khu vùc thµnh thÞ nhá vµ n«ng th«n.
Tû lÖthu gom chÊt th¶i r¾n ë mét sè ®« thÞlí n
(b¸ o c¸ o hiÖn tr¹ ng m«i tr êng VN, 1999)
Kho¶ng 1500 lµng nghÒ, tËp trung chñ yÕu ë khu vùc phÝa B¾c, mçi
75
n¨m th¶i ra 774.000
80 tÊn chÊt th¶i r¾n. 66
70
70 65 64
60
60 50
ChØ cã 53,4% 50 c¸c hé gia ®×nh ®îc thu gom c¸c chÊt th¶i r¾n, trong
®ã trung b×nh
%40 t¸i chÕ kho¶ng 13-15%. 30
30
20
Ph¬ng ph¸p thu
10 gom, vËn chuyÓn vµ xö lý chÊt th¶i r¾n hiÖn t¹i
kh«ng thÓ ®¸p 0 øng ®îc nhu cÇu thùc tÕ, ®Æc biÖt ë c¸c thµnh phè
lín. NhËn thøc cña ngêi d© vÒ viÖc thu gom vµ xö lý cßn h¹n chÕ.
Sources: B¸o c¸o cña Côc YTDP, 2005; B¶o vÖ m«i trêng trong c¸c c¬ së y tÕ, 2004
ChÊt th¶i r¾n & chÊt th¶i bÖnh viÖn
ChÊt liÖu r¸c Thµnh phÇn r¸c %
T¹i ViÖt Nam: chÊt th¶i bÖnh viÖn kho¶ng 21.000 tÊn/ 1 n¨m, víi tû lÖ
0,75 kg/bÖnh nh©n/ngµy.B×nh
GiÊy qu©n sè lîng r¸c
S¸ch,th¶i
b¸o, sinh ho¹t
t¹p chÝ, b×a trong
vµ c¸c mét 3,1
bÖnh viÖn kho¶ng 1.192 kg/1th¸ng, trong ®ã vËt r¸cliÖu giÊy
y tÕ 307kh¸ckg/th¸ng/giêng
bÖnh. Thuû tinh Thuû tinh
Kim lo¹i Lon s¾t, lon nh«m, hîp kim c¸c 0,7
ChÊt th¶i y tÕ chøa nhiÒu mÇm g©y bÖnh lo¹i träng nhvi khuÈn
quan nh
salmonella, giun s¸n, vi khuÈn
Nhùa lao, virus viªm Chai
gan,nhùa,
herpes. Kho¶ng
bao nilong, 12-
c¸c lo¹i 5,5
25% lµ chÊt th¶i cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt nguy kh¸c
hiÓm gäi lµ chÊt th¶i
r¾n l©m sµng, cÇn ph¶i cã biÖn
ChÊt ph¸p qu¶n lýThøc
h÷u c¬ vµ ¨nxöthõa,
lý ®Æc
rau, hoabiÖt h¬n. 60,4
qu¶, c¸c
chÊt h÷u c¬ kh¸c
NhËn thøc cña ngêi d©n vµ ngêi lao ®éng vÒ vÊn ®Ò « nhiÔm cña c¸c
chÊt ®éc h¹i vµ phãng x¹ cßn rÊt h¹n chÕ. KÕt qu¶ ®iÒu tra trªn 272
CBCNV cã tiÕp xóc trùc tiÕp víi m«i trêng s¶n xuÊt Titan t¹i khu vùc
miÒn Trung cho thÊy chØ 25% cã c«ng thøc m¸u hoµn toµn b×nh thêng
cßn 75% cã biÕn ®æi bÊt thêng c¸c dßng tÕ bµo m¸u – trong ®ã cã
6,4% bÞ nhiÔm x¹ nghÒ nghiÖp (b¹ch cÇu díi 4000/mm3).
Sù xuÊt hiÖn cña mét sè “lµng ung th” gÇn c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng
nghiÖp.
HiÖn nay cha cã ch¬ng tr×nh ®iÒu tra tæng thÓ tÇm quèc gia vÒ m«
h×nh, c¬ cÊu bÖnh tËt cña ngêi d©n t¹i c¸c ®Þa ®iÓm cã ®iÓm nãng «
nhiÔm.
Sources:
B¸o c¸o cña Bé Tµi Nguyªn M«i Trêng, 2006. B¸o c¸o cña viÖn Pasteur Nha Trang 2006.
C¸c gi¶i ph¸p
C¸c văn bản chỉ đạo
Các văn bản liên quan đến lĩnh vực Sức khoẻ môi trường:
Luật bảo vệ môi trường; Luật bảo vệ sức khoẻ nhân dân; Bộ
luật lao động; Luật doanh nghiệp
LuËt tµi nguyªn níc.
Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2001-2010; Chiến lược
chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân giai đoạn 2001-2010
Pháp lệnh vệ sinh an toàn thực phẩm; Pháp lệnh thú y, Pháp
lệnh về an toàn lao động.
C¸c gi¶i ph¸p
Nghị định của Chính phủ về thi hành Luật bảo vệ môi
trường; ban hành Pháp lệnh tình trạng khẩn cấp trong
trường hợp có thảm hoạ lớn, dịch bệnh nguy hiểm…
Chị thị về các biện pháp quản lý chất thải, tăng cường công
tác đảm bảo chất lượng VSATTP.
Quyết định ban hành ®ịnh hướng chiến lược phát triển bền
vững ở Việt Nam; các chiến lược quản lý chất thải; Chương
trình mục tiêu quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường
nông thôn; Chiến lược quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh
nông thôn đến năm 2020; Quản lý hoá chất và chế phẩm
diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y
tế.
C¸c gi¶i ph¸p
Tr¹m Quan tr¾c vµ Ph©n tÝch m«i trêng hiÖn nay ®Æt t¹i ViÖn
Y häc lao ®éng vµ VÖ sinh m«i trêng, viÖn Pasteur Nha Trang.
Chøc n¨ng nhiÖm vô: gi¸m s¸t « nhiÔm m«i trêng vµ c¸c bÖnh
nghÒ nghiÖp; cung cÊp th«ng tin, nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt c¸c ph
¬ng ¸n xö lý « nhiÔm t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp; gi¸m s¸t vÖ sinh m«i
trêng ë c¸c khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n, ®µo t¹o c¸n bé.
ViÖc ®· lµm tõ n¨m 1997-2006: thùc hiÖn quan tr¾c vµ ph©n tÝch
m«i trêng t¹i 10 khu c«ng nghiÖp, nhiÒu bÖnh viÖn lín trong c¶ n
íc.
C¸c gi¶i ph¸p
Tiến hành các hoạt động xây dựng các cơ sở lành mạnh
như “Chợ lành mạnh”, ”Trường học lành mạnh”, ” Đảo
lành mạnh” và ”Nơi làm việc nâng cao sức khoẻ”
Triển khai rộng rãi phong trào Làng văn hoá sức khoẻ tới
mọi thôn bản theo Nghị quyết 46 – NQ/TW của Bộ Chính
trị ngày 23/2/2005.
C¸c gi¶i ph¸p
Phối hợp chặt chẽ và đồng bộ của tất cả các Bộ, ngành liên
quan.