Professional Documents
Culture Documents
com
a
c
ax by c
b
b
y x
Ta c:
b
b
ax by c
ax b a x c c
ax by c
b
b
T ta tm c nghim ca h phng trnh.
Ch : Phng trnh ax b 1
+) Nu a 0 th phng trnh 1 c dng 0x b .
-
b
.
a
B. CC V D MU
V d 1: Gii cc h phng trnh:
3a 3b 8
b) a
2 b 4
2 x y 7
a)
4 x 3 y 4
Gii
y 7 2 x
2 x y 7
y 7 2x
y 7 2x
x 2,5
a)
4 x 3 7 2 x 4
4 x 3 y 4
10 x 25
x 2, 5
y 2
Vy nghim ca h phng trnh l: 2,5; 2 .
a
a
a
40
b 4
a
b 4
b 4
3a 3b 8
3
2
2
b) a
3a 3 4 a 8
2 b 4
3 a 20
a 40
b 32
2
3
3
40 32
Vy nghim ca h phng trnh l: ; .
3
3
http://baigiangtoanhoc.com
(m 1) x 4my 2 (1)
V d 2: Cho h phng trnh
x (m 1) y m 2 (2)
a) Gii h phng trnh vi m 2 .
b) Gii v bin lun h phng trnh.
c) Tm m h c nghim duy nht tha mn x 0, y 0.
d) Tm m h phng trnh c nghim x, y .
Gii:
a) Thay m 2 vo h phng trnh ta c:
2 1 2 2 2 1 y 4 2 y 2
2 1 x 4 2 y 2
3 6 2 y 2 2
x 2 1 y 2 2
x 2 2 2 1 y
x 2 2 2 1 y
2 2
2 2
y
36 2
3 6 2
x 2 2 2 1 y
x 18 14 2
3 6 2
18 14 2 2 2
Vy nghim ca h phng trnh l:
;
.
3
6
2
3
6
2
b) 2 x m 2 m 1 y . Th vo 1 ta c:
m 1 m 2 m 1 y 4my 2 m 1 y m 2 m 3
Vi m 1 th 3 c dng 0. y 0 ng y . H phng trnh c v s nghim tho mn
2 m 1 2m 1 2 2m 1
x
2
m 1
m
m 1 m 1
m 1
x 2 2m 1 0
m 1
m 1
c) m 1
2
m 1
m
y
0
m 1
m 0
m 1
m 0
x 2 y 1.
http://baigiangtoanhoc.com
2
4m 2
x
m 1
m 1
m 1:
m 1 (1),(2)
y m 1 1
m 1
m 1
m 1 1
m 2
x, y nguyn
m 11
m 0
Vy h phng trnh c nghim nguyn m 2, 1, 0 .
(m 1) x 2 y 1 (1)
V d 3: Cho h phng trnh
(2)
3 x my 1
a) Chng t vi mi gi tr ca m h phng trnh lun c nghim.
b) Tm m nghim ca h tho mn x y ln nht.
c) Tm m h phng trnh c nghim x 0, y 0.
Gii:
m 1 x 1 . Th vo 2 : 3x m. m 1 x 1 1 (3) m2 m 6 x m 2
a) 1 y
2
2
m2
x 2
2
1 23
m m6
4
2
4
m2 m 6
6
6 24
24
1
b) x y 2
nn x y nh nht
khi m
m m 6 23 23
23
2
4
m2
x m2 m 6 0
c)
2 m 4 (V m 2 m 6 0 m )
y m 4 0
m 2 m 6
mx y 2
V d 4: Cho h phng trnh:
. Gii v bin lun h theo m .
2 x y 1
Gii:
mx y 2
2 m x 3 1
2
2 x y 1
2 x y 1
+) Xt phng trnh 1 : 2 m x 3
Nu 2 m 0 m 2 th phng trnh 1 c dng 0.x 3 (v nghim). Do h v nghim.
Nu 2 m 0 m 2 th phng trnh 1 c nghim duy nht x
Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com
Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang
3
2m
http://baigiangtoanhoc.com
3
6
4m
vo phng trnh 2 ta c: y 2 x 1
1
2m
2m
2m
3
x 2 m
Vy vi m 2 th h c nghim duy nht
.
4
m
y
2 m
+) Thay x
(1)
(m 1) x 2my 2
V d 5: Cho h phng trnh
2mx (m 1) y m 1 (2)
a) Gii v bin lun h phng trnh.
b) Trong trng hp h c nghim duy nht, tm h thc gia x, y khng ph thuc m.
c) Tm cc gi tr m sao cho x, y .
Gii:
x 2
x 2
a) Nu m 0 h phng trnh:
y 1
y 1
2 m 1 x
Nu m 0 : (1) y
. Th vo 2 3m 1 m 1 x 2 m 2 1 3
2m
1
16
Vi m th 3 tr thnh: 0.x
(V nghim) H v nghim.
3
9
Vi m 1 th h c nghim x y 1
m
Vi
3 th h c nghim duy nht:
m 1
2 m 1
x
3m 1
y m 1
3m 1
2
4
x 3 3 3m 1
1
m
b) Vi
x y khng ph thuc vo m.
3 th
4
4
m 1
y 1
3 3 3m 1
4
3 x 2 3m 1
c)
3 y 1 4
3m 1
Nu x, y 3 x, 3 y 3m 1 (4). C 3 gi tr m tho mn:
m 1 x 1, y 0
m 0 x 2, y 1
m 1 x 0, y 1
http://baigiangtoanhoc.com
m 2 x 2 y 5 1
V d 6: Cho h phng trnh:
. Tm m h c nghim nguyn.
mx
1
2
Gii:
T 2 ta c: y mx 1 . Thay vo 1 ta c:
m 2 x 2 mx 1 5
3mx 2 x 7
3m 2 x 7
x
m
3
7
3m 2
Thay vo y mx 1 y
7
4m 2
.m 1 y
.
3m 2
3m 2
7
3m 2 7 7; 7;1; 1
3m 2
3m 2 7 m 3
5
3m 2 7 m (loi)
3
1
3m 2 1 m (loi)
3
3m 2 1 m 1
x
+)
+)
+)
+)
Thay m 3 vo y
4m 2
y 2 (tha mn).
3m 2
Thay m 1 vo y
4m 2
y 6 (tha mn).
3m 2
mx y m 2
V d 7: Cho h phng trnh:
2
2 x my m 2m 2
1
2
http://baigiangtoanhoc.com
3 . Th vo 2
ta c: 2 x m mx m 2 m 2 2m 2
2 x m 2 x m3 m 2 2m 2 2 x m 2 x m3 m 2 2m 2 x 2 m 2 m3 2m m 2 2
x 2 m 2 m 1 m 2 2
do m
2 0 x m 1
Thay vo 3 y m m 1 m2 m . Thay x m 1 v y m vo
min x 2 3 y 4
5
5
khi m ta c:
4
2
2
m 1
5 5
5
3m 4 m 2 5m 5 m
2 4
4
Vy min x 2 3 y 4
do
5
5
khi m
4
2
2mx 3 y 5
V d 8: Cho h phng trnh:
x 3my 4
a) Chng minh rng h lun c nghim duy nht.
b) Tm h thc lin h gia x, y khng ph thuc m .
Gii:
a) h c nghim duy nht ta xt hiu: 2m.3m 3. 1 6m 2 3 0 m
Vy 6m 2 3 0 m . Hay h lun c nghim duy nht.
5 3y
5 3y
b) Rt m t 1 ta c: m
thay vo 2 ta c: x 3.
4 2 x 2 8 x 15 y 9 y 2 0
2x
2x
y chnh l h thc lin h gia x, y khng ph thuc m .
C. BI TP T LUYN
Bi 1: Gii cc h phng trnh bng phng php th:
3 x 2 y 4
1.
2 x y 5
4 x 2 y 3
2.
6 x 3 y 5
2 x 3 y 5
3.
4 x 6 y 10
S: 2;1
S: V nghim
S: V s nghim
http://baigiangtoanhoc.com
3 x 4 y 2 0
4.
5 x 2 y 14
2 x 5 y 3
5.
3 x 2 y 14
4 x 6 y 9
6.
10 x 15 y 18
S: 2; 2
S: 4; 1
S: V nghim
2
x ay a a 1
Bi 2: Cho h phng trnh:
. Tm a h phng trnh c nghim x 0, y 0 .
2
ax 3 y a 4a
S: 1 a 0
x 2 y 5
Bi 3: Cho h phng trnh:
. Tm m h c nghim x 0, y 0 .
mx y 3
S: m
2
3mx n 3 y 6
28 3
S: ;
5 10
nx y 2n
Bi 5: Cho h phng trnh:
. Gii v bin lun h theo n .
nx ny n
S: +) n 1 : V nghim
1 2n n
+) n 1 : Nghim l
;
1 n 1 n
Bi 6: Gii cc h phng trnh sau
12 x y 10
a)
1
4 x 3 y 4
S: V nghim
x 2 y 6
b) 1
2 x y 2 3 2
S: V s nghim
S: 8 3 3;5 3 3
http://baigiangtoanhoc.com
2
(a 1) x a y a
b)
( a l tham s)
2
ax (a 1) y 1
S: a;1
d3 : mx ny 1 , d 4 : nx my 13 .
S: m
m 1 x my 3m 1
Bi 9: Cho h phng trnh:
2 x y m 5
a) Gii v bin lun h theo m .
61
47
;n
9
9
S: +) m 1 : V s nghim: y 2 x 4
+) m 1 : Nghim l m 1; m 3
1
S: 1;
2
b) Tm cc s nguyn m h c nghim duy nht x; y m x 0 v y 0 .
a) Gii h phng trnh trn khi m 2 .
S: m 3; 2; 1; 0
c) Tm cc s nguyn m h c nghim duy nht x; y m x, y l cc s nguyn.
S: m
d) Tm m h c nghim duy nht x; y m S x y t gi tr ln nht.
S: S max
5
m0
2
m 3 x y 2
Bi 11: Cho h phng trnh:
. Tm m h phng trnh c nghim nguyn.
mx 2 y 8
S: m 5; 7; 4;8; 2;10
http://baigiangtoanhoc.com
2
3mx y 3m 2m 1
Bi 12: Cho h phng trnh:
. Tm h thc lin h gia x, y khng ph thuc
2
x my 2m
vo m .
m 1 x y 3
3x 2 y 2
3x 2 y 2
S: x
y 2
6x 3 y 4
6x 3 y 4
S: 1;
2
3
S: m
2
m 1 x y m
Bi 14: Cho h phng trnh:
. Tm h thc lin h gia x, y khng ph thuc vo m .
x m 1 y 2
S: x 2 3 x y y 2 2 0
5 x ay a 2 12a
Bi 15: Cho h phng trnh:
. Tm h thc lin h gia x, y khng ph thuc vo
2
3ax y 6a a 2
30 x y 2 30 x y 2
S: 5 x y 12
3x 6 y 73 3 x 6 y 73
a.
mx 2my m 1
Bi 16: Cho h phng trnh:
x m 1 y 2
a) Chng minh nu h c nghim x; y th im M x; y lun thuc mt ng thng c nh khi m
thay i.
S: y x 1
b) Tm m im M thuc gc phn t th nht.
S: m 1
c) Xc nh m im M thuc ng trn c tm l gc ta v bn knh bng 5 .
1
S: m 1; m
2
3 x 2 y 8
Bi 17: Cho h phng trnh:
. Tm m h c nghim x; y tha mn:
2
mx 3 x 1 y m 1
4 x 2 y 6 .
S: m 1 7
x my 3
Bi 18: Cho h phng trnh:
. Tm m h c nghim duy nht tha mn
2
x
3
my
1
m2 1 x 10my 4m 5 .
S: m
2
http://baigiangtoanhoc.com
m 2 x y 3
Bi 19: Cho h phng trnh:
mx 3 y 7
a) Gii h phng trnh vi m 1 .
b) Tm m x 0, y 0 .
1 5
S: ;
2 2
S: m 3
mx my m
Bi 20: Cho h phng trnh:
. Tm m nghim ca h tha mn iu kin x 0, y 0 .
mx y 2m
1
S: 0 m
2