Thi Truong Lao Dong (He Dai Hoc)

Trêng §¹i häc Lao ®éng x· héi
Khoa Qu¶n lý lao ®éng

===o0o===
§Ò c¬ng gi¶ng d¹y

Häc phÇn: ThÞ trêng lao ®éng
HÖ: §¹i häc
Ngêi biªn so¹n: Ths. TrÇn Ph¬ng
Hµ néi, 2008
§Ò c¬ng chi tiÕt
Häc phÇn ThÞ trêng lao ®éng
Dïng cho sinh viªn hÖ D¹i häc
**********
1. Khèi lîng :03 §VHT, trong ®ã

- Giê lý thuyÕt :33 tiÕt
- Giê bµi tËp (thùc hµnh):00 tiÕt
- Giê sinh viªn tù häc :12 tiÕt
2. Häc phÇn tiªn quyÕt: Kinh tÕ chÝnh trÞ, Kinh tÕ vi m«, Kinh tÕ vÜ m«,
D©n sè vµ m«i trêng, Nguån nh©n lùc.
3. Häc phÇn häc tríc, song hµnh: ???
4. Tµi liÖu (gi¸o tr×nh) chÝnh: PGS. TS. NguyÔn TiÖp, ThÞ trêng lao
®éng, Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng X· héi, 2007.
5. Tµi liÖu tham kh¶o:
- TS. NguyÔn H÷u Dòng, ThÞ trêng lao ®éng vµ ®Þnh híng nghÒ
nghiÖp cho sinh viªn, Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng X· héi, 2005.
- PGS. TS. Ph¹m Quý Thä, ThÞ trêng lao ®éng ViÖt Nam, thùc tr¹ng vµ
çc gi¶i ph¸p ph¸t triÓn, Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng X· héi, 2003.
- Lª Xu©n B¸ - NguyÔn ThÞ Kim Dung - TrÇn H÷u H©n, Mét sè vÊn ®Ò
vÒ ph¸t triÓn thÞ trêng lao ®éng ë ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc
vµ Kü thuËt, 2003.
- ViÖn nghiªn cøu Qu¶n lý kinh tÕ Trung ¬ng, Kinh nghiÖm ph¸t triÓn
thÞ trêng lao ®éng t¹i Trung Quèc vµ ®Æc khu Hång C«ng, 2001.
- Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi, Sæ tay thèng kª th«ng tin thÞ trêng
lao ®éng ë ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, 1999
- Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi – Bé Lao ®éng Hoa Kú, CÈm Nang
dÞch vô viÖc lµm tËp I, II, III, Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng X· héi, 2004.
- Tµi liÖu híng dÉn viÕt tiÓu luËn do Bé m«n D©n sè – Nguån nh©n lùc
cung cÊp.
- http://www.molisa.gov.vn
- http://www.thitruonglaodong.gov.vn
1
- http://www.gso.gov.vn
- http://www.qppl.egov.gov.vn
- http://www.ilo.org
- http://www.worldbank.org
- http://www.worldbank.org.vn
- http://www.undp.org
- http://www.undp.org.vn
- http://www.adb.org
- http://www.adb.org.vn
6. Môc tiªu:
- Môc tiªu: Trang bÞ cho sinh viªn nh÷ng kiÕn thøc lý luËn vÒ thÞ trêng
lao ®éng nh cung, cÇu lao ®éng; t¬ng t¸c cung cÇu trªn thÞ trêng lao
®éng; çc kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh t¬ng t¸c cung cÇu lao ®éng; th«ng tin
vµ thèng kª th«ng tin thÞ trêng lao ®éng; çc dßng di chuyÓn cña lao
®éng trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ vµ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ ho¹t
®éng dÞch vô viÖc lµm trªn thÞ trêng lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, häc phÇn
còng trang bÞ cho sinh viªn mét sè th«ng tin c¬ b¶n vÒ thÞ trêng lao ®éng
cña ViÖt Nam.
- Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: Ph¬ng ph¸p chÝnh lµ thuyÕt tr×nh, bªn c¹nh ®ã
gi¶ng viªn cã thÓ kÕt hîp th¶o luËn nhãm.
- Yªu cÇu ®èi víi sinh viªn:
 N¾m ®îc çc néi dung lý luËn c¬ b¶n vÒ thÞ trêng lao ®éng.
 ChØ ra ®îc çc ®Æc ®iÓm vÒ thÞ trêng lao ®éng ë ViÖt Nam
 ViÕt ®îc çc bµi luËn ng¾n vÒ çc néi dung liªn quan ®Õn thÞ trêng
lao ®éng
7. NhiÖm vô cña sinh viªn:
- Tham dù çc buæi häc trªn líp theo quy chÕ 25.
- Nghiªn cøu tµi liÖu häc tËp, tµi liÖu tham kh¶o theo híng dÉn cña gi¶ng
viªn.
- Tham gia th¶o luËn trªn líp theo híng dÉn cña gi¶ng viªn.
- Hoµn thµnh çc bµi kiÓm tra qu¸ tr×nh.
- ViÕt tiÓu luËn kÕt thóc häc phÇn.
2
8. Çch ®¸nh gi¸ tiÕp thu häc phÇn cña sinh viªn:
- H×nh thøc kiÓm tra qu¸ tr×nh: KiÓm tra viÕt luËn hoÆc tr¾c nghiÖm
(Gi¶ng viªn tù quyÕt ®Þnh).
- H×nh thøc thi kÕt thóc häc phÇn: ViÕt tiªu luËn
9. Néi dung chi tiÕt häc phÇn:
Ch¬ng I: Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i thÞ trêng lao ®éng
I. Kh¸i niÖm
1. Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng
- Theo Adam Smith: “ThÞ trêng lµ kh«ng gian trao ®æi, trong ®ã ngêi
mua vµ ngêi b¸n gÆp nhau tho¶ thuËn trao ®æi hµng ho¸ hoÆc dÞch vô
nµo ®ã”.
- Theo David Begg : “ThÞ trêng lµ tËp hîp nh÷ng tho¶ thuËn, trong ®ã
ngêi mua vµ ngêi b¸n trao ®æi víi nhau lo¹i hµng ho¸, dÞch vô nµo ®ã”.
2. ThÞ trêng lao ®éng
- Theo Leo Maglen (ADB): “ThÞ trêng lao ®éng lµ mét hÖ thèng trao
®æi gi÷a nh÷ng ngêi cã viÖc lµm hoÆc ngêi ®ang t×m viÖc lµm (cung
lao ®éng) víi nh÷ng ngêi ®ang sö dông lao ®éng hoÆc ®ang t×m kiÕm
lao ®éng ®Ó sö dông (cÇu lao ®éng)”.
- Theo ILO: “ThÞ trêng lao ®éng lµ thÞ trêng trong ®ã çc dÞch vô lao
®éng ®îc mua b¸n th«ng qua mét qu¸ tr×nh tho¶ thuËn ®Ó x¸c ®Þnh
møc ®é cã viÖc lµm cña lao ®éng, còng nh møc ®é tiÒn c«ng”.
- Theo “§¹i Tõ ®iÓn kinh tÕ thÞ trêng” (1988): “ThÞ trêng lao ®éng lµ
n¬i mua b¸n søc lao ®éng diÔn ra gi÷a ngêi lao ®éng (cung lao ®éng)
vµ ngêi sö dông lao ®éng (cÇu lao ®éng)”.
- Tõ çc ®Þnh nghÜa trªn kÕt hîp víi thùc tiÔn ViÖt Nam cã thÓ nªu lªn
mét ®Þnh nghÜa kh¸i qu¸t vÒ thÞ trêng lao ®éng nh sau: “ThÞ trêng lao
®éng lµ n¬i mµ ngêi cã nhu cÇu t×m viÖc lµm vµ ngêi cã nhu cÇu sö
dông lao ®éng trao ®æi víi nhau, mua b¸n dÞch vô lao ®éng th«ng qua
çc h×nh thøc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ (tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng) vµ çc ®iÒu kiÖn
tho¶ thuËn kh¸c (thêi gian lµm viÖc, ®iÒu kiÖn lao ®éng, b¶o hiÓm x·
héi...) trªn c¬ së mét hîp ®ång lao ®éng b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng
miÖng, hoÆc th«ng qua çc d¹ng hîp ®ång hay tho¶ thuËn kh¸c”
II. çc §Æc ®iÓm cña thÞ trêng lao ®éng
3
1. Hµng ho¸ trªn thÞ trêng lao ®éng lµ lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt
- Hµng ho¸ søc lao ®éng g¾n chÆt víi ngêi cã søc lao ®éng (kh«ng thÓ
t¸ch rêi ngêi lao ®éng) c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng.
- Cã sù kh¸c biÖt gi÷a “hµng ho¸ ngêi lao ®éng” vµ “hµng ho¸ søc lao
®éng”.
- Hµng ho¸ søc lao ®éng dï nã ®· ®îc trao ®æi trªn thÞ trêng hay cha th×
nã vÉn ®ßi hái ph¶i ®îc thêng xuyªn cung cÊp nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ vËt
chÊt vµ tinh thÇn ®Ó tån t¹i vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn.
- ViÖc duy tr×, ph¸t triÓn çc mèi quan hÖ lao ®éng trong qu¸ tr×nh tiªu
dïng hµng hãa søc lao ®éng lµ rÊt cÇn thiÕt, nh»m n©ng cao n¨ng suÊt
vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh lao ®éng.
- Thíc ®o gi¸ trÞ hµng hãa søc lao ®éng vµ hµng hãa th«ng thêng cã sù
kh¸c nhau.
- §èi víi hµng ho¸ th«ng thêng, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông sÏ gi¶m dÇn trong
qu¸ tr×nh sö dông, th× ®èi víi hµng ho¸ søc lao ®éng gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö
dông ngµy cµng ®îc bæ sung, n©ng cao cïng víi qu¸ tr×nh sö dông.
- Hµng hãa søc lao ®éng khi ®îc sö dông sÏ t¹o ra gi¸ trÞ lín h¬n so víi gi¸
trÞ cña chÝnh b¶n th©n nã.
2. TÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña hµng ho¸ søc lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng
- Çc lo¹i hµng ho¸, dÞch vô ®Æc biÖt lµ hµng ho¸ c«ng nghiÖp thêng ®îc
chuÈn ho¸ cao, ®¶m b¶o tÝnh ®ång nhÊt vÒ mÉu m·, chÊt lîng.
- Hµng ho¸ søc lao ®éng kh«ng ®ång nhÊt. Mçi ngêi lao ®éng cã nh÷ng
®Æc trng riªng vÒ søc lao ®éng cña m×nh.
3. Gi¸ c¶ søc lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng do quan hÖ cung cÇu lao
®éng x¸c ®Þnh
Sù ho¹t ®éng cña qui luËt cung - cÇu lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng x¸c
®Þnh gi¸ c¶ søc lao ®éng. Nã ®îc biÓu hiÖn th«ng qua tr¹ng th¸i quan hÖ tho¶
thuËn gi÷a ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng.
Ngoµi ra, çc vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn quan hÖ lao ®éng còng ®îc tho¶
thuËn nh vÒ: viÖc lµm, thêi gian lµm viÖc, b¶o hiÓm x· héi, m«i trêng lao
®éng vµ çc ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh¸c.
4. Gi¸ c¶ kh«ng ph¶i lµ tÝn hiÖu duy nhÊt ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ
cung - cÇu lao ®éng
ChÝnh phñ ®iÒu tiÕt thÞ trêng lao ®éng b»ng
4
- TiÒn l¬ng tèi thiÓu chung toµn quèc, tiÒn l¬ng tèi thiÓu ngµnh, tiÒn l-
¬ng tèi thiÓu vïng.
- Çc tiªu chuÈn lao ®éng.
- Çc chuÈn mùc quan hÖ lao ®éng.
5. ThÞ trêng lao ®éng ho¹t ®éng ®a d¹ng víi nhiÒu ph©n líp kh¸c nhau
- C¨n cø vµo çc tiªu thøc, thÞ trêng lao ®éng ®îc chia thµnh çc bé phËn.
- Trªn thÞ trêng lao ®éng cã thÓ ë vïng nµy, vïng kh¸c hoÆc khu vùc nµy,
khu vùc kh¸c, møc ®é ho¹t ®éng cña qui luËt cung - cÇu lao ®éng cã thÓ
kh¸c nhau, s«i ®éng hoÆc kÐm s«i ®éng.
- Sù giíi h¹n vÒ ®Þa lý theo vïng, khu vùc cña thÞ trêng lao ®éng ®Æt ra
vÊn ®Ò ph¶i nghiªn cøu çc dßng di chuyÓn vµ mèi liªn kÕt cung - cÇu
lao ®éng çc vïng, khu vùc. Khi kh«ng cã liªn kÕt th× thÞ trêng lao ®éng
bÞ chia c¾t, t¹o ra sù ph©n m¶ng (ph©n ®o¹n) thÞ trêng lao ®éng.
6. VÞ thÕ yÕu h¬n cña ngêi lao ®éng trong ®µm ph¸n trªn thÞ trêng lao
®éng
- ë çc níc ®ang ph¸t triÓn, th«ng thêng sè lîng nh÷ng ngêi ®i t×m viÖc
lµm nhiÒu h¬n sè lîng c¬ héi viÖc lµm s½n cã.
- Ngêi lao ®éng ®i t×m viÖc kh«ng cã hoÆc kh«ng ®ñ t liÖu s¶n xuÊt,
trong khi ®ã ngêi sö dông lao ®éng cã nhiÒu kh¶ n¨ng chê ®îi vµ lùa
chän h¬n.
- §èi víi çc lo¹i lao ®éng khan hiÕm trªn thÞ trêng lao ®éng nh lao ®éng
lµnh nghÒ cao, lao ®éng ®ßi hái kh¶ n¨ng ®Æc biÖt... th× vÞ thÕ cña
ngêi lao ®éng ®¹t ®îc sù c©n b»ng h¬n víi ngêi sö dông lao ®éng.
7. Trong qu¸ tr×nh mua, b¸n søc lao ®éng cã thÓ x©y dùng mèi quan hÖ
lao ®éng tÝch cùc
- Trªn c¬ së çc qui ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng, çc doanh nghiÖp, c¬
quan x©y dùng, ban hµnh çc qui ®Þnh néi bé híng vµo duy tr×, ph¸t
triÓn çc mèi quan hÖ lao ®éng mang tÝnh th©n thiÖn, x©y dùng, cã t¸c
dông kÝch thÝch n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt -
kinh doanh.
- Çc quy ®Þnh quan träng lµ çc qui ®Þnh vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, thêi
gian lµm viÖc, chÕ ®é phóc lîi, b¶o hiÓm x· héi, m«i trêng lao ®éng,
tr¸ch nhiÖm x· héi cña doanh nghiÖp...
8. ThÞ trêng lao ®éng vµ ph¸p luËt nhµ níc
5
- ThÞ trêng lao ®éng dï hoµn h¶o hay kh«ng ®Òu chÞu t¸c ®éng cña ph¸p
luËt.
- Çc quy ®Þnh ph¸p luËt t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn thÞ trêng lao ®éng lµ
Bé luËt Lao ®éng, LuËt Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o; chÝnh s¸ch d©n sè, ®Çu t,
héi nhËp quèc tÕ...
III. Çc ®iÒu kiÖn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng lao ®éng
1. Cã nÒn kinh tÕ hµng ho¸
- Khi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®¹t tíi tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, trong ®ã cã c¶
hµng ho¸ søc lao ®éng. Quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ thóc ®Èy sù h×nh
thµnh thÞ trêng lao ®éng thèng nhÊt ë nhiÒu quèc gia vµ h×nh thµnh thÞ
trêng lao ®éng quèc tÕ.
- Møc ®é ph¸t triÓn cña hµng ho¸ søc lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng tïy
thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, x· héi cµng ph¸t triÓn th×
hµng ho¸ søc lao ®éng cµng hoµn thiÖn vÒ sè lîng vµ chÊt lîng.
2. Søc lao ®éng ph¶i lµ hµng ho¸
- B¶n th©n søc lao ®éng ph¶i cã gi¸ trÞ kinh tÕ nhÊt ®Þnh, cã kh¶ n¨ng t¹o
ra gi¸ trÞ gia t¨ng;
- Ngêi lao ®éng ®îc tù do vÒ th©n thÓ vµ ®éc lËp vÒ nh©n çch, lµ chñ
së h÷u søc lao ®éng cña m×nh, cã thÓ tù do sö dông lao ®éng cña m×nh
(nh ®· ®Ò cËp ë trªn);
- Ngêi lao ®éng kh«ng cã hoÆc kh«ng cã ®ñ t liÖu s¶n xuÊt, ph¶i b¸n søc
lao ®éng ®Ó sèng.
- Trªn thÞ trêng lao ®éng cã nhu cÇu vÒ søc lao ®éng (hiÖn t¹i hoÆc t¬ng
lai) mµ ngêi lao ®éng cã s½n vµ s½n sµng b¸n.
3. Ngêi sö dông lao ®éng ®îc tù do mua vµ ngêi lao ®éng ®îc tù do b¸n
søc lao ®éng
- Ngêi sö dông lao ®éng lµ ngêi thuª lao ®éng vµ tr¶ c«ng lao ®éng cho
ngêi lao ®éng. V× vËy, ngêi sö dông lao ®éng ph¶i cã quyÒn tù do mua
søc lao ®éng theo nhu cÇu, yªu cÇu vÒ sè lîng, chÊt lîng, c¬ cÊu lao
®éng ®Ó ®¶m b¶o cho çc chç lµm viÖc trong çc c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh cña m×nh.
- Ngêi lao ®éng ph¶i cã toµn quyÒn së h÷u søc lao ®éng cña m×nh.
QuyÒn b¸n hay kh«ng b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho ngêi sö dông lao
®éng ph¶i hoµn toµn do b¶n th©n ngêi lao ®éng tù quyÕt ®Þnh.
6
4. Cã m«i trêng ph¸p lý b×nh ®¼ng, thuËn lîi
- Nhµ níc cÇn ph¶i t¹o m«i trêng ph¸p lý b×nh ®¼ng gi÷a çc khu vùc kinh
tÕ th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt, çc chÝnh s¸ch, quy ®Þnh ph¸p luËt
liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng lao ®éng.
- Nhµ níc ph¶i ban hµnh vµ hoµn thiÖn çc thÓ chÕ, quy ®Þnh vÒ tr¸ch
nhiÖm, nghÜa vô, quyÒn lîi gi÷a hai chñ thÓ lµ ngêi sö dông lao ®éng
vµ ngêi lao ®éng, h×nh thµnh vµ ph¸t huy vai trß cña c¬ chÕ ba bªn gi÷a
nhµ níc, chñ sö dông lao ®éng, ®¹i diÖn ngêi lao ®éng.
5. Héi nhËp víi thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ
Héi nhËp víi thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ cã t¸c ®éng n©ng cao tÝnh linh
ho¹t, hiÖu qu¶ cña çc yÕu tè cung, cÇu lao ®éng vµ do ®ã thóc ®Èy ®îc sù
ph¸t triÓn cña thÞ trêng lao ®éng trong níc.
IV. Ph©n lo¹i thÞ trêng lao ®éng
1. ThÞ trêng lao ®éng xÐt tõ gãc ®é ph¸p lý
- ThÞ trêng lao ®éng hîp ph¸p .
- ThÞ trêng lao ®éng bÊt hîp ph¸p.
2. ThÞ trêng lao ®éng tõ gãc ®é qu¶n lý
- ThÞ trêng lao ®éng ®Æc thï
- ThÞ trêng lao ®éng tù do.
3. ThÞ trêng lao ®éng chÝnh thøc vµ phi chÝnh thøc
- ThÞ trêng lao ®éng chÝnh thøc.
- ThÞ trêng lao ®éng phi chÝnh thøc.
4. ThÞ trêng lao ®éng tõ gãc ®é ®Þa lý
- ThÞ trêng lao ®éng ®Þa ph¬ng.
- ThÞ trêng lao ®éng thµnh thÞ.
- ThÞ trêng lao ®éng n«ng th«n.
- ThÞ trêng lao ®éng quèc gia.
- ThÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
5. ThÞ trêng lao ®éng tõ gãc ®é kü n¨ng
- ThÞ trêng lao ®éng gi¶n ®¬n.
- ThÞ trêng lao ®éng chuyªn m«n - kü thuËt.
- ThÞ trêng lao ®éng chÊt x¸m.
7
6. ThÞ trêng lao ®éng theo møc ®é ph¸t triÓn
- ThÞ trêng lao ®éng c¹nh tranh hoµn h¶o
- ThÞ trêng lao ®éng ®éc quyÒn mua
- ThÞ trêng lao ®éng ®éc quyÒn b¸n
- ThÞ trêng lao ®éng song ph¬ng
V. Ph©n m¶ng thÞ trêng lao ®éng
1. Kh¸i niÖm vÒ ph©n m¶ng thÞ trêng lao ®éng
Theo nghiªn cøu cña çc nhµ kinh tÕ níc ngoµi (Piore, Victorisz, Harrison)
th×: “ph©n m¶ng thÞ trêng lao ®éng lµ viÖc thÞ trêng lao ®éng ®îc ph©n
thµnh çc m¶ng mµ trong ®ã gi¸ c¶ vµ sù ph©n bè lao ®éng ®îc ®iÒu tiÕt bëi
hµng lo¹t çc quy tr×nh, chÝnh s¸ch, thÓ chÕ vµ qu¶n lý hµnh chÝnh riªng”.
2. Nguyªn nh©n cña ph©n m¶ng thÞ trêng lao ®éng
2.1. C¬ chÕ x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng kh¸c nhau
- Trong çc ph©n m¶ng thÞ trêng lao ®éng, çc ç nh©n gièng nhau (xÐt
vÒ vèn con ngêi) nhng cã møc l¬ng kh¸c nhau.
- Sù kh¸c nhau ®ã lµ do c¬ chÕ, chÝnh s¸ch x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng kh¸c nhau
gi÷a çc m¶ng thÞ trêng lao ®éng, g©y ra tÝnh cøng nh¾c cña tiÒn l¬ng.
2.2. Kh¶ n¨ng di chuyÓn lao ®éng bÞ h¹n chÕ
- Kh¶ n¨ng di chuyÓn lao ®éng bÞ h¹n chÕ lµ do sù tiÕp cËn kh¸c nhau víi
çc nguån lùc, nh gi¸o dôc, ®µo t¹o, vèn.
- ViÖc tiÕp cËn kh«ng nh nhau ®èi víi çc nguån lùc kh«ng nhÊt thiÕt lµ
do thÊt b¹i cña khu vùc c«ng céng trong viÖc cung cÊp nguån lùc mµ lµ
do tr×nh ®é ph¸t triÓn, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ë n¬i lµm viÖc trong thÞ tr-
êng bÞ ph©n m¶ng.
2.3. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
- Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cho mét thÞ trêng lao ®éng ho¹t ®éng æn ®Þnh lµ
çc c¬ héi gi¸o dôc, ®µo t¹o nh nhau. Nhng cã thÓ viÖc tiÕp cËn víi çc
c¬ héi gi¸o dôc, ®µo t¹o l¹i cha thÓ nh nhau ®èi víi tÊt c¶ mäi ngêi.
- Nguyªn nh©n lµ do çc kh¶ n¨ng kh¸c nhau, ®iÒu kiÖn kinh tÕ, tiÕp cËn
th«ng tin, truyÒn thèng häc tËp... kh¸c nhau.
2.4. Çc nh©n tè x· héi
- Qu¸ tr×nh x· héi ho¸, më réng giao lu céng ®ång sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-
êi lao ®éng n¾m b¾t th«ng tin, t¨ng c¬ héi häc nghÒ, häc çc kü n¨ng lùa
8
chän viÖc lµm, nghÒ nghiÖp vµ do ®ã gi¶m ®îc nh÷ng h¹n chÕ vÒ kh¶
n¨ng di chuyÓn lao ®éng.
2.5. Çc nguyªn nh©n kh¸c
- Giíi tÝnh, chñng téc, t«n gi¸o còng t¸c ®éng ®Õn ph©n m¶ng lao ®éng.
NÕu quyÕt ®Þnh cña chñ sö dông lao ®éng khi thuª lao ®éng dùa trªn
çc tiªu chuÈn nµy th× nã ®îc xem lµ ph©n biÖt ®èi xö.
3. HËu qu¶ do ph©n m¶ng
- Lµm t¨ng møc ®é thÊt nghiÖp trong nÒn kinh tÕ.
- T¸c ®éng ®Õn sù bÊt b×nh ®¼ng vµ nghÌo ®ãi.
- T¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc.
ch¬ng II: çc yÕu tè cña thÞ trêng lao ®éng

I. Cung lao ®éng
1. Kh¸i niÖm vÒ cung lao ®éng
1.1. Kh¸i niÖm chung
- Cung lao ®éng lµ tæng sè lîng lao ®éng ®ang tham gia vµ s½n sµng
tham gia vµo thÞ trêng lao ®éng ë nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh (thêi ®iÓm
xem xÐt).
1.2. Cung thùc tÕ vÒ lao ®éng
- Cung thùc tÕ vÒ lao ®éng bao gåm nh÷ng ngêi lao ®éng ®ang lµm viÖc
céng víi nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp.
1.3. Cung tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng
- Cung tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng chØ nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng vÒ nguån
nh©n lùc cña mét thÞ trêng lao ®éng vµ bao gåm çc thµnh phÇn sau:
 Cung thùc tÕ vÒ lao ®éng.
 Nh÷ng ngêi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng nhng ®ang
®i häc.
 Nh÷ng ngêi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng nhng ®ang
lµm c«ng viÖc néi trî trong gia ®×nh m×nh.
 Nh÷ng ngêi trong ®é tuæi lao ®éng ®ang ®i nghÜa vô qu©n sù.
 Nh÷ng ngêi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng n»m trong
çc t×nh tr¹ng kh¸c.
9
2. Çc yÕu tè t¸c ®éng ®Õn cung lao ®éng
2.1. Qui m« nguån nh©n lùc
- Qui m« nguån nh©n lùc cµng lín th× tæng cung lao ®éng cµng lín.
- Cung lao ®éng chÞu sù ¶nh hëng cña tèc ®é t¨ng, gi¶m d©n sè, viÖc t¨ng
gi¶m nµy sÏ ¶nh hëng ®Õn cung thùc tÕ vµ cung tiÒm n¨ng trong t¬ng
lai cña thÞ trêng lao ®éng.
- D©n sè cã c¬ cÊu trÎ sÏ cung cÊp nguån lao ®éng lín, t¨ng cung tiÒm
n¨ng trong t¬ng lai cho thÞ trêng lao ®éng vµ ngîc l¹i.
2.2. Quy m« tham gia lùc lîng lao ®éng cña d©n sè trong tuæi lao ®éng
- Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng
cµng cao th× cung thùc tÕ cµng lín.
2.3. Qui ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng vÒ ®é tuæi lao ®éng
- Qui ®Þnh víi kho¶ng tuæi lao ®éng réng th× cung lao ®éng ph×nh ra vµ
qui ®Þnh víi kho¶ng hÑp th× cung lao ®éng co hÑp l¹i.
2.4. Ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
- NÕu trong nguån nh©n lùc cã nhiÒu ngêi ®ang tham gia häc tËp, ®µo
t¹o th× cung thùc tÕ cã thÓ gi¶m xuèng.
- ViÖc ®i häc cña ngêi lao ®éng lµm cho cung tiÒm n¨ng t¨ng lªn, ®Æc
biÖt lµ t¨ng cung lao ®éng chuyªn m«n, kü thuËt trong t¬ng lai.
2.5. Di chuyÓn lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng
- ViÖc di chuyÓn lao ®éng tõ vïng, ®Þa ph¬ng, khu vùc, ngµnh nghÒ nµy
sang vïng, ®Þa ph¬ng, ngµnh nghÒ kh¸c... díi t¸c ®éng cña qui luËt cung
- cÇu lao ®éng vµ çc chÝnh s¸ch lao ®éng - viÖc lµm cña Nhµ níc sÏ t¸c
®éng ®Õn cung lao ®éng ë çc thÞ trêng lao ®éng giíi h¹n trong çc
ph¹m vi nãi trªn.
2.6. Ph¸t triÓn cña çc ngµnh kinh tÕ
- Cung thùc tÕ bÞ t¸c ®éng bëi kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng cña tõng ngµnh,
®Æc biÖt lµ çc ngµnh míi xuÊt hiÖn, ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn cao,
ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng chuyªn m«n - kü thuËt, ngµnh cã thu nhËp
hÊp dÉn h¬n çc ngµnh truyÒn thèng.
2.7. XuÊt, nhËp khÈu lao ®éng
- XuÊt, nhËp khÈu lao ®éng t¸c ®éng ®Õn cung lao ®éng thùc tÕ vµ
cung lao ®éng tiÒm n¨ng cña mét níc.
10
- §èi víi thÞ trêng lao ®éng trong níc th× ngoµi cung tiÒm n¨ng trong níc
cßn cã cung tiÒm n¨ng tõ níc ngoµi (do sè lao ®éng nµy lµm viÖc ë níc
ngoµi cã thêi h¹n, sÏ trë vÒ tham gia thÞ trêng lao ®éng sau khi hÕt hîp
®ång lao ®éng lµm viÖc ë níc ngoµi).
- §èi víi çc níc nhËp khÈu lao ®éng th× cung thùc tÕ trªn thÞ trêng lao
®éng t¨ng lªn.
2.8. T¸c ®éng cña tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng)
- ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng thèng nhÊt, b×nh ®¼ng ®èi víi ngêi lao ®éng, çc
khu vùc kinh tÕ sÏ khuyÕn khÝch nhiÒu ngêi lao ®éng tham gia vµo thÞ
trêng lao ®éng.
- Møc cung lao ®éng th«ng thêng sÏ t¨ng lªn khi gi¸ cña nã t¨ng lªn
- Trªn thùc tÕ cung lao ®éng kh«ng chØ phô thuéc vµo gi¸ c¶ søc lao ®éng
mµ cßn chÞu sù t¸c ®éng cña ph¸p luËt lao ®éng.
- Mçi ®êng cung vÒ lao ®éng ®îc vÏ trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ vµ tiÒn l¬ng
trong çc ngµnh kh¸c gi÷ cho kh«ng ®æi. NÕu mét trong nh÷ng gi¸ c¶
hoÆc tiÒn l¬ng nµy thay ®æi th× sÏ g©y ra sù dÞch chuyÓn cña ®êng
cung nµy.
2.9. T¸c ®éng cña sù lùa chän gi÷a lµm viÖc vµ nghØ ng¬i ®èi víi cung lao
®éng
- Trong mét ngµy ngêi ta cã thÓ lµm viÖc hoÆc nghØ ng¬i. Thêi gian lµm
viÖc cµng t¨ng th× cung lao ®éng cµng lín.
2.10. Sù co d·n cña cung lao ®éng
Sè phÇn tr¨m thay ®æi vÒ sè lîng lao ®éng cung
Sù co d·n cña cung vÒ lao ®éng = øng
Sè phÇn tr¨m thay ®æi vÒ møc l¬ng
2.11. C«ng ®oµn t¸c ®éng ®Õn cung lao ®éng
- HÇu hÕt çc c«ng ®oµn ho¹t ®éng theo çc tho¶ thuËn tËp thÓ víi ngêi
sö dông lao ®éng - cßn ®îc gäi lµ çc hîp ®ång hay tho¶ thuËn mÆc c¶
tËp thÓ (tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ). Çc tho¶ thuËn nµy cho phÐp ngêi
chñ tù do trong lùa chän ngêi lao ®éng.
- NhiÒu trong sè nh÷ng tho¶ thuËn mÆc c¶ tËp thÓ cã hiÖu lùc lµ trong
toµn ngµnh (tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ ngµnh) . Nh÷ng tho¶ thuËn nµy
¶nh hëng ®Õn çc ®êng cung cña çc thÞ trêng lao ®éng cã liªn quan lµm
cho chóng trë thµnh n»m ngang.
11
- Mét sè C«ng ®oµn t¸c ®éng tíi thÞ trêng lao ®éng lµ trùc tiÕp h¹n chÕ
cung. Mét sè çc c«ng ®oµn ho¹t ®éng theo tho¶ thuËn theo çch çc ngêi
chñ thuª tÊt c¶ lao ®éng tõ c«ng ®oµn vµ c«ng ®oµn kiÓm so¸t viÖc
nh÷ng c«ng nh©n nµo vµ bao nhiªu c«ng nh©n ®îc ®a ra.
2.12. Çc yÕu kh¸c t¸c ®éng ®Õn cung lao ®éng
- Khi ngêi lao ®éng muèn t¨ng møc tiªu dïng, n©ng cao møc sèng th× cÇn
ph¶i cã thu nhËp. §Ó cã chi tiªu tÊt c¶ mäi ngêi ®Òu c¶m thÊy sù cÇn
thiÕt ph¶i cã viÖc lµm, thËm chÝ sö dông c¶ thêi gian nghØ ng¬i.
- TruyÒn thèng x· héi, b×nh ®¼ng lao ®éng trong mét x· héi
- Lao ®éng ®îc ngêi ta coi lµ mét h×nh thøc cña sù t«n kÝnh. Çc khÝa
c¹nh x· héi cña lao ®éng ®· gi¶i thÝch t¹i sao phÇn lín ngêi lao ®éng yªu
thÝch c«ng viÖc cña hä vµ cã nhiÒu trêng hîp lµm viÖc t×nh nguyÖn
ngay c¶ khi thu nhËp thÊp hoÆc kh«ng cã thu nhËp.
II. cÇu lao ®éng
1. Kh¸i niÖm vÒ cÇu lao ®éng
1.1. Kh¸i niÖm chung
- CÇu vÒ lao ®éng lµ nhu cÇu vÒ søc lao ®éng cña mét nªn kinh tÕ
(hoÆc cña mét ngµnh, ®Þa ph¬ng, doanh nghiÖp…) ë mét thêi kú nhÊt
®Þnh, bao gåm c¶ mÆt sè lîng, chÊt lîng, c¬ cÊu vµ thêng ®îc x¸c ®Þnh
th«ng qua chØ tiªu viÖc lµm.
1.2. CÇu thùc tÕ vÒ lao ®éng
- CÇu thùc tÕ vÒ lao ®éng lµ nhu cÇu thùc tÕ lao ®éng cÇn sö dông t¹i
mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.
- Chç lµm viÖc trèng: Lµ chç lµm viÖc ®· tõng sö dông lao ®éng, nay
kh«ng cã lao ®éng lµm viÖc vµ ®ang cã nhu cÇu sö dông lao ®éng.
- Chç lµm viÖc míi: Lµ chç lµm viÖc míi xuÊt hiÖn (míi t¹o ra) vµ ®ang
cã nhu cÇu sö dông lao ®éng.
1.3. CÇu tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng
- CÇu tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng lµ nhu cÇu lao ®éng cho tæng sè chç lµm
viÖc cã thÓ cã ®îc, trªn c¬ së nhu cÇu lao ®éng hiÖn t¹i vµ cã tÝnh ®Õn
çc yÕu tè t¹o viÖc lµm trong t¬ng lai nh: vèn, ®Êt ®ai, t liÖu s¶n xuÊt,
c«ng nghÖ vµ c¶ çc ®iÒu kiÖn kh¸c (chÝnh trÞ, x· héi…).
2. Çc yÕu tè t¸c ®éng ®Õn cÇu lao ®éng
12
2.1. Tµi nguyªn thiªn nhiªn
- Møc ®é phong phó, ®a d¹ng, thuËn lîi cña tµi nguyªn thiªn nhiªn thóc
®Èy nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt ph¸t triÓn, kÕt qu¶ lµ cÇu lao ®éng t¨ng lªn
trong çc ngµnh nµy.
- Trong m«i trêng toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, cêng ®é di chuyÓn vèn, nguyªn,
nhiªn, vËt liÖu mang tÝnh toµn cÇu, ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ diÔn
ra m¹nh mÏ vµ ph¸t hiÖn nhiÒu nguyªn vËt liÖu nh©n t¹o míi... th× çc
yÕu tè vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn cña quèc gia cã t¸c ®éng thÊp h¬n ®èi
víi cÇu lao ®éng.
- §èi víi çc níc ®ang ph¸t triÓn, çc ngµnh s¶n xuÊt truyÒn thèng cßn cã
vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ, do ®ã yÕu tè tµi nguyªn thiªn
nhiªn vÉn cã t¸c ®éng lín ®èi víi t¨ng cÇu lao ®éng.
2.2. T¨ng trëng kinh tÕ
- Trong ®iÒu kiÖn çc yÕu tè ®Çu vµo kh¸c kh«ng ®æi, th× t¸c ®éng cña
t¨ng trëng kinh tÕ sÏ lµm t¨ng møc cÇu lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng.
- Trong ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ c¶i thiÖn th× cÇu lao ®éng chuyªn m«n, kü
thuËt sÏ t¨ng lªn vµ gi¶m cÇu lao ®éng gi¶n ®¬n.
2.3. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ
- Qu¸ tr×nh nµy t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ kÐo theo
chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo híng t¨ng cÇu lao ®éng (®Æc biÖt
lµ t¨ng cÇu chuyªn m«n, kü thuËt) trong çc ngµnh c«ng nghiÖp, x©y
dùng, dÞch vô vµ gi¶m cÇu lao ®éng trong ngµnh n«ng, l©m, ng
nghiÖp, thuû s¶n.
2.4. Khuynh híng tiªu dïng cña d©n c vµ c¬ chÕ ph©n phèi thu nhËp
- NÕu tiªu dïng cña d©n c cã xu híng t¨ng nhanh th× sÏ dÉn ®Õn t¨ng cÇu
vÒ lao ®éng.
- NÕu d©n c t¨ng thu nhËp nhng l¹i cã khuynh híng tiÕt kiÖm tiªu dïng cao
th× sÏ dÉn ®Õn gi¶m cÇu lao ®éng.
- NÕu c¬ chÕ ph©n phèi b×nh ®¼ng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng an sinh x·
héi th× t¨ng trëng kinh tÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi nghÌo n©ng cao thu
nhËp, t¨ng møc tiªu dïng, do ®ã mµ t¸c ®éng ®Õn t¨ng qui m« s¶n lîng,
dÉn ®Õn t¨ng cÇu vÒ lao ®éng.
2.5. Sù thay ®æi møc l¬ng
- Sè lîng lao ®éng ®îc thuª phô thuéc vµo møc l¬ng mµ ngêi sö dông lao
13
®éng tr¶ cho hä.
- Møc tiÒn l¬ng tèi thiÓu quy ®Þnh cao h¬n sÏ cã xu híng gi¶m cÇu
vÒ lao ®éng.
2.6. ¶nh hëng cña thuÕ ®¸nh vµo quü l¬ng vµ cña trî cÊp l¬ng
a. T¸c ®éng cña thuÕ ®¸nh vµo quü l¬ng
- ThuÕ ®¸nh vµo quü l¬ng lµ kho¶n thuÕ ®¸nh vµo tæng møc chi phÝ
cho viÖc tr¶ l¬ng cña ngêi chñ.
- Mét møc thuÕ míi cao h¬n sÏ lµm t¨ng chi phÝ thuª lao ®éng vµ do vËy
sÏ gi¶m cÇu lao ®éng.
b, T¸c ®éng cña trî cÊp l¬ng vµ nh lµ mét ph¬ng s¸ch gióp ®ì ngêi nghÌo
- Trî cÊp l¬ng cho ngêi chñ díi nhiÒu h×nh thøc: cã thÓ lµ mét kho¶n tr¶
b»ng tiÒn mÆt nh thÝ dô nªu trªn, cã thÓ lµ mét kho¶n tÝn dông thuÕ
- Mét møc trî cÊp l¬ng míi cao h¬n sÏ lµm gi¶m chi phÝ thuª lao ®éng vµ
do vËy sÏ t¨ng cÇu lao ®éng.
2.7. Chi phÝ lao ®éng b¸n cè ®Þnh vµ ¶nh hëng cña nã
a, Çc chi phÝ ®µo t¹o vµ thuª mín
- Nh÷ng chi phÝ biÓu hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ trong viÖc thuª çc ®µo
t¹o viªn vµ çc chi phÝ vËt chÊt sö dông trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o.
- Çc chi phÝ Èn, hay chi phÝ c¬ héi do sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ vµ
nh÷ng c«ng nh©n cã kinh nghiÖm khi lµm mÉu cho nh÷ng ngêi lao
®éng míi ph¶i ch¹y víi tèc ®é díi møc b×nh thêng.
- Nh÷ng chi phÝ Èn hay chi phÝ c¬ héi vÒ thêi gian cña nh÷ng ngêi ®îc
®µo t¹o.
b, Çc phóc lîi cña nh÷ng ngêi lao ®éng
- Nh÷ng phóc lîi cña ngêi lao ®éng ®îc hëng bao gåm nh÷ng kho¶n tiÒn
tr¶ b¶o hiÓm theo luËt vµ nh÷ng phóc lîi ç nh©n kh¸c. VÝ dô vÒ çc
kho¶n tiÒn phóc lîi mµ ngêi chñ ph¶i tr¶ theo luËt vµ dùa trªn c¬ së quü l-
¬ng lµ chi phÝ vÒ thÊt nghiÖp tai n¹n lao ®éng, vÒ hu trÝ. Nh÷ng phóc
lîi ç nh©n nh: tiÒn ngµy nghØ, çc kú nghØ hÌ, lÔ tÕt, nghØ èm, mua
b¶o hiÓm søc khoÎ, y tÕ, nh©n thä ...
c, B¶n chÊt b¸n cè ®Þnh cña nhiÒu chi phÝ kh«ng l¬ng
- Nh÷ng chi phÝ kh«ng l¬ng kh«ng biÕn ®æi ë møc biªn cña sè giê lµm
viÖc cña mét ngêi lao ®éng gäi lµ chi phÝ b¸n cè ®Þnh.
14
- Nh÷ng chi phÝ ®µo t¹o vµ thuª mín râ rµng lµ nh÷ng chi phÝ b¸n cè
®Þnh, chóng ®i kÌm víi mçi ngêi lao ®éng ®îc thuª mín. NhiÒu chi phÝ
phóc lîi còng lµ chi phÝ b¸n cè ®Þnh. HÇu hÕt ch¬ng tr×nh l¬ng hu khu
vùc t nh©n cho phÐp tÝnh phóc lîi theo sè n¨m c«ng t¸c h¬n lµ theo sè giê
lµm viÖc.
3. Co d·n cña cÇu lao ®éng
3.1. Co d·n theo l¬ng
- Co d·n theo l¬ng cña cÇu vÒ mét lo¹i lao ®éng nµo ®ã ®îc x¸c ®Þnh nh
lµ phÇn tr¨m thay ®æi trong møc viÖc lµm cña nã (E) do viÖc t¨ng 1%
trong møc l¬ng cña lo¹i lao ®éng ®ã (W):
ii = %Ei / %Wi
- NÕu ®é co d·n lín h¬n 1 ®êng cÇu ®îc gäi lµ co d·n. Ngîc l¹i, nÕu ®é
co d·n nhá h¬n 1, th× ®êng cÇu lµ kh«ng co d·n. NÕu ®é co d·n b»ng 1,
khi ®ã ®êng cÇu ®îc coi lµ co d·n mét ®¬n vÞ.
- Víi mét ®êng cÇu cho tríc sÏ cã nh÷ng ®o¹n co d·n vµ nh÷ng ®o¹n kh«ng
co d·n.
3.2. Co d·n theo l¬ng chÐo cña cÇu lao ®éng
- §é co d·n cña cÇu lo¹i ®Çu vµo j theo gi¸ cña ®Çu vµo k lµ phÇn tr¨m
thay ®æi trong cÇu ®Çu vµo j g©y ra bëi 1% thay ®æi trong gi¸ ®Çu
vµo k. NÕu c¶ hai ®Çu vµo ®Òu lµ hai lo¹i lao ®éng, co d·n chÐo theo
l¬ng cña cÇu lao ®éng ®îc cho bëi:
j k = %Ej / %Wk
- NÕu ®é co d·n chÐo lµ d¬ng, hai lo¹i ®Çu vµo nµy ®îc gäi lµ thay thÕ
gép. NÕu ®é co d·n chÐo nµy lµ ©m, hai lo¹i nµy ®îc gäi lµ bæ sung
gép.
- Lao ®éng vµ n¨ng lîng lµ thay thÕ nhau trong s¶n xuÊt, mÆc dï møc ®é
thay thÕ cña chóng cho nhau lµ nhá.
- Lao ®éng vµ nguyªn vËt liÖu lµ thay thÕ nhau trong s¶n xuÊt víi møc
®é cña sù thay thÕ lµ nhá.
- Kh«ng ch¾c ch¾n lµ lao ®éng phæ th«ng hay lao ®éng cã kü thuËt lµ
thay thÕ hay bæ sung cho dÞch vô vèn trong s¶n xuÊt.
- Lao ®éng cã kü thuËt lµ bæ sung gép cho dÞch vô vèn h¬n lµ lao
®éng phæ th«ng.
- NÕu tiÒn l¬ng cña lao ®éng cã kü thuËt vµ lao ®éng phæ th«ng t¨ng
15
cïng mét phÇn tr¨m th× møc gi¶m trong lîng cÇu lao ®éng cña hiÖu øng
thay thÕ (khi dÞch vô vèn lµ thay thÕ cho lao ®éng) sÏ lín h¬n ®èi víi
lao ®éng phæ th«ng. V× vËy chóng ta dù b¸o r»ng trong çc ®iÒu kiÖn
kh¸c kh«ng thay ®æi, co d·n theo l¬ng cña cÇu lao ®éng phæ th«ng lín
h¬n cÇu lao ®éng kü thuËt.
- Møc ®é bæ sung hay thay thÕ cña lao ®éng nhËp c vµ lao ®éng b¶n xø,
hoÆc gi÷a nhãm lao ®éng nhËp c cò vµ nhãm nhËp c míi lµ rÊt nhá.
3.3. Co d·n cña cÇu lao ®éng vµ vÊn ®Ò thay ®æi kü thuËt
- Thay ®æi kü thuËt bao gåm viÖc ®a ra nh÷ng s¶n phÈm míi vµ kü thuËt
míi còng nh nh÷ng thay ®æi trong c«ng nghÖ khiÕn cho cã thÓ gi¶m chi
phÝ vÒ vèn.
- Thay ®æi kü thuËt ¶nh hëng ®Õn cÇu lao ®éng th«ng qua viÖc lµm
thay ®æi cÇu s¶n phÈm.
 ViÖc dÞch chuyÓn vµ thay ®æi ®é co d·n cña cÇu s¶n phÈm theo gi¸
cã khuynh híng lµm thay ®æi cÇu lao ®éng theo cïng híng.
 NÕu viÖc ra ®êi s¶n phÈm míi khiÕn cho viÖc thay thÕ s¶n phÈm cò
vµ lµm dÞch chuyÓn cÇu vÒ s¶n phÈm cò vµ kÐo theo viÖc dÞch
chuyÓn cÇu lao ®éng sang tr¸i. §iÒu nµy lµm gi¶m møc viÖc lµm
trong khu vùc cò.
 NÕu kh¶ n¨ng thay thÕ s¶n phÈm lín h¬n do ¸p dông ph¸t minh vÒ
s¶n phÈm míi th× rÊt cã thÓ lµ viÖc ph¸t minh ra s¶n phÈm míi nµy
sÏ lµm t¨ng ®é co d·n cña cÇu s¶n phÈm vµ ®é co d·n cña cÇu lao
®éng.
- Thay ®æi kü thuËt thêng ®i kÌm víi tù ®éng ho¸ hoÆc thay thÕ lao
®éng b»ng dÞch vô vèn.
 T¸c ®éng cña viÖc gi¶m gi¸ dÞch vô vèn lµ t¸c ®éng tíi co d·n chÐo
cña cÇu lao ®éng. T¸c ®éng nµy ®Õn cÇu mét lo¹i lao ®éng nµo ®ã
tuú thuéc vµo chóng lµ bæ sung gép hay thay thÕ gép.
 NÕu hiÖu øng quy m« cña viÖc gi¶m gi¸ dÞch vô vèn mµ yÕu th×
chóng lµ thay thÕ gép vµ do vËy tù ®éng ho¸ lµm gi¶m cÇu lao ®éng
lo¹i nµy. Ngîc l¹i mét lo¹i lao ®éng nµo ®ã còng cã thÓ lµ bæ sung
gép cña tù ®éng ho¸.
 HiÖu øng thay thÕ gi÷a dÞch vô vèn vµ lao ®éng thêng m¹nh h¬n khi
hai lo¹i nµy lµ thay thÕ trong s¶n xuÊt. MÆt kh¸c hiÖu øng quy m« sÏ
t¬ng ®èi yÕu khi cÇu s¶n phÈm kÐm co d·n hoÆc chi phÝ dÞch vô
16
vèn vÉn tiÕp tôc chiÕm tØ lÖ nhá trong ngµnh ®ang tiÕn hµnh tù
®éng ho¸.
 Lao ®éng phæ th«ng vµ dÞch vô vèn thêng lµ thay thÕ cho nhau trong
s¶n xuÊt h¬n lµ lao ®éng cã kü thuËt vµ dÞch vô vèn.
 Nh÷ng lu ý:
 Çc nh©n tè lµ thay thÕ gép cã thÓ l¹i lµ bæ sung gép nÕu hiÖu
øng quy m« lµ ®ñ lín.
 Sù thay thÕ cña dÞch vô vèn cho lao ®éng cã thÓ lo¹i bá mét sè
c«ng viÖc thñ c«ng nµo ®ã song ®i kÌm hiÖu øng quy m« l¹i t¹o ra
nh÷ng c«ng viÖc kh¸c, ®«i khi trong cïng mét ngµnh.
 Dï tØ lÖ cña lao ®éng phæ th«ng ngµy cµng gi¶m nhng chóng ta
còng kh«ng thÓ coi ®ã lµ biÓu hiÖn cña sù thay thÕ nhau gi÷a lao
®éng phæ th«ng vµ dÞch vô vèn.
- Thay ®æi kü thuËt cho phÐp x· héi cã kh¶ n¨ng tiªu dïng lín h¬n vµ ®a
d¹ng h¬n vµ dÉn ®Õn t¸c ®éng vÒ quy m« vµ c¬ cÊu s¶n lîng. Khi c¬
cÊu s¶n xuÊt thay ®æi th× mét sè doanh nghiÖp, nghÒ, ngµnh cã thÓ bÞ suy
tho¸i hay bÞ lo¹i bá song nã l¹i t¹o ra sù më réng vµ ph¸t triÓn cña mét sè
ngµnh kh¸c.
Ch¬ng III: Ph©n tÝch thÞ trêng lao ®éng
i. Quan hÖ cung - cÇu lao ®éng
1. Quan hÖ cung cÇu vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ søc lao ®éng (tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng)
- Khi cung vµ cÇu lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng ®¹t møc c©n b»ng th×
gi¸ c¶ cã xu híng dõng l¹i ë møc W0 (møc tiÒn c«ng W0 gäi lµ møc gi¸
c©n b»ng víi lîng cÇu lao ®éng L0).
- NÕu gi¸ c¶ hµng ho¸ søc lao ®éng dõng l¹i ë møc W 1 cao h¬n W0 th×
møc cung lao ®éng sÏ t¨ng ®Õn S1 nhng lóc ®ã cÇu lao ®éng sÏ gi¶m ®i
chØ cßn ë møc L1. Kho¶ng D1S1 chÝnh lµ kho¶ng chªnh lÖch gi÷a cung
vµ cÇu trªn thÞ trêng lao ®éng, tøc lµ víi gi¸ trÞ W1 th× cung ®· lín h¬n
cÇu.
- NÕu gi¸ c¶ søc lao ®éng ë møc thÊp W2, th× cÇu lao ®éng sÏ t¨ng lªn ë
møc L2 vµ cung chØ ë møc S2. Kho¶ng çch D2S2 lµ sù chªnh lÖch gi÷a
cung vµ cÇu lao ®éng, trêng hîp nµy cÇu lín h¬n cung.
- Theo qui luËt cña thÞ trêng th× gi¸ c¶ søc lao ®éng lu«n cã xu híng trë
vÒ W0 ®Ó cung vµ cÇu lao ®éng cã thÓ c©n b»ng.
17
H×nh III.1: Quan hÖ cung - cÇu L§ vµ t¸c ®éng cña tiÒn l¬ng (tiÒn
c«ng)
W (gi¸ c¶)
D S
W1 D1 S1
E
W0
W2
S2 D2
L1 L0 L2 L (lao ®éng)
2. DÞch chuyÓn ®iÓm c©n b»ng cung cÇu lao ®éng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸
søc lao ®éng
a. DÞch chuyÓn ®iÓm c©n b»ng:
- DÞch chuyÓn c©n b»ng thÞ trêng cã thÓ x¶y ra do dÞch chuyÓn ®êng
cung hoÆc ®êng cÇu. Trªn ®å thÞ h×nh III.3 cho thÊy ®êng cung dÞch
chuyÓn sang ph¶i vµ cho thÊy ë mäi møc tiÒn l¬ng sè c«ng nh©n thuéc
cung lao ®éng ®Òu t¨ng lªn.
H×nh III.3: C©n b»ng trªn thÞ trêng lao ®éng sau khi cung dÞch ph¶i
W §êng cung cò
§êng cung míi
Wo
W1
CÇu thÞ trêng
Sè lao ®éng
0
- Møc l¬ng c©n b»ng cò W0 kh«ng cßn lµ møc l¬ng c©n b»ng cung vµ
cÇu n÷a. NÕu møc l¬ng W0 tån t¹i th× sÏ cã mét sù d thõa lao ®éng do d
18
cung. Sù d thõa cung nµy khiÕn cho nh÷ng ngêi chñ gi¶m møc l¬ng ®a ra.
Cuèi cïng møc l¬ng cña ngêi lao ®éng sÏ tiÕn tíi W1 (h×nh III.3).
H×nh III.4: C©n b»ng trªn thÞ trêng lao ®éng sau khi cung dÞch tr¸i
(W)
§êng cung míi
§êng cung cò
W1
Wo
CÇu thÞ trêng
0 Sè lao ®éng
- Mét sù dÞch chuyÓn cña cung lao ®éng sang tr¸i, t¹o ra mét sù khan
hiÕm lao ®éng ë møc l¬ng c©n b»ng cò W0, nh÷ng ngêi chñ tranh giµnh
nhau trong viÖc kiÕm ngêi cho chç lµm cßn trèng ngêi cña m×nh. TiÒn
l¬ng thÞ trêng bÞ ®Èy lªn tíi W1. Trong trêng hîp nµy, dÞch chuyÓn sang
tr¸i cña ®êng cung lµm t¨ng l¬ng c©n b»ng ®i kÌm víi mét sù gi¶m sót
trong møc viÖc lµm.
- NÕu sù dÞch chuyÓn sang tr¸i cña cung ®i kÌm víi dÞch chuyÓn sang
ph¶i cña cÇu, tiÒn l¬ng thÞ trêng cã thÓ t¨ng lªn mét çch kÞch ph¸t.
H×nh III.5: C©n b»ng míi cña thÞ trêng sau khi c¶ cung vµ cÇu dÞch chuyÓn
(a) L¬ng thÞ trêng gi¶m (b) L¬ng thÞ trêng t¨ng
W W
S2 S1 S2
S1
W1-1 W2-2
W2-2 W1-1
D2 D1 D2 D1
0 0
- Trong h×nh III.5 minh ho¹ mét sù dÞch chuyÓn sang tr¸i cña cÇu ®i kÌm
víi mét sù dÞch chuyÓn sang tr¸i cña cung, nhng trong ®å thÞ (a) tiÒn l-
¬ng thÞ trêng gi¶m so víi møc ban ®Çu W1-1 cña nã, trong khi ®ã trong
®å thÞ (b) tiÒn l¬ng thÞ trêng t¨ng so víi møc ban ®Çu W1-1.
19
b. MÊt c©n b»ng tiÒn l¬ng vµ nh÷ng ¶nh hëng phi thÞ trêng:
- Mét sè çc rµo c¶n (barier) cho nh÷ng sù ®iÒu chØnh tiÒn l¬ng lµ çc
lùc lîng kinh tÕ. VÝ dô viÖc thay ®æi nghÒ thêng ®ßi hái mét ngêi thî
ph¶i ®Çu t vµo nh÷ng kü n¨ng míi hoÆc ph¶i chÞu nh÷ng chi phÝ di
chuyÓn. VÒ phÝa ngêi chñ viÖc thuª c«ng nh©n cã thÓ ph¶i ®i kÌm víi
nh÷ng chi phÝ ®Çu t ban ®Çu cho viÖc t×m kiÕm vµ ®µo t¹o, trong khi
viÖc sa th¶i hä hoÆc c¾t gi¶m tiÒn l¬ng cña hä th× cã thÓ ®îc coi lµ sù
kh«ng thiÖn chÝ vµ kÐo theo hËu qu¶ lµ ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt cña
nh÷ng ngêi cßn l¹i.
- Nh÷ng rµo c¶n kh¸c cho sù ®iÒu chØnh th× l¹i b¾t nguån tõ çc lùc lîng
phi thÞ trêng nh: luËt ph¸p, tËp qu¸n, hoÆc çc ®Þnh chÕ cìng Ðp sù lùa
chän cña çc ç nh©n hoÆc doanh nghiÖp.
- ThÞ trêng lao ®éng ®îc ®iÒu chØnh nhanh h¬n khi çc lùc lîng lµm t¨ng
møc l¬ng thÞ trêng h¬n lµ khi çc lùc lîng lµm gi¶m l¬ng thÞ trêng.
c. T¸c ®éng cña møc l¬ng trªn vµ díi c©n b»ng ®Õn cung cÇu lao ®éng
- Mét møc l¬ng cao h¬n møc c©n b»ng sÏ lµm cho gi¸ hµng tiªu dïng cao
h¬n vµ mét møc s¶n lîng thÊp h¬n møc mµ lÏ ra cã thÓ ®¹t ®îc vµ t¹o ra
t×nh h×nh gi¶m cÇu lao ®éng. Do tiÒn l¬ng ë trªn møc c©n b»ng nªn
nh÷ng c«ng nh©n hiÖn ®ang lµm viÖc sÏ do dù khi bá viÖc v× hä biÕt
r»ng hä khã cã c¬ héi kiÕm ®îc viÖc lµm h¬n. Gièng nh vËy, sè øng viªn
chê viÖc sÏ nhiÒu h¬n thêng lÖ.
20
H×nh III.6: T¸c ®éng cña mét møc tiÒn l¬ng trªn c©n b»ng ®Õn cung
cÇu lao ®éng W
Cung
W1
Wo
CÇu
Sè c«ng nh©n
0 V X Y
H×nh III.7: T¸c ®éng cña mét møc tiÒn l¬ng díi c©n b»ng ®Õn cung
cÇu lao ®éng W
Cung
W2
W1
CÇu
Sè c«ng nh©n
0 V X Y
- Khi tiÒn l¬ng ë díi møc c©n b»ng th× nh÷ng ngêi chñ khã kiÕm ®îc thî
®Ó ®¸p øng çc yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ lóc nµy tån t¹i t×nh tr¹ng
khan hiÕm lao ®éng. Hä còng khã kh¨n khi gi÷ nh÷ng c«ng nh©n hä ®·
t×m ®îc. NÕu tiÒn l¬ng t¨ng lªn s¶n lîng sÏ t¨ng vµ nhiÒu c«ng nh©n
h¬n sÏ bíc vµo thÞ trêng.
ii. Çc kÕt qu¶ cña thÞ trêng lao ®éng
1. ViÖc lµm
1.1. Kh¸i niÖm
- Theo Bé luËt Lao ®éng (®iÒu 13): “Mäi ho¹t ®éng lao ®éng t¹o ra
nguån thu nhËp kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm ®Òu ®îc thõa nhËn lµ
viÖc lµm”.
21
1.2. Çc h×nh thøc viÖc lµm
- Nh÷ng ho¹t ®éng viÖc lµm biÓu hiÖn díi çc h×nh thøc:
 Lµm nh÷ng c«ng viÖc ®îc tr¶ c«ng lao ®éng díi d¹ng b»ng tiÒn hoÆc
hiÖn vËt hoÆc ®æi c«ng.
 Çc c«ng viÖc tù lµm (tù s¶n xuÊt, kinh doanh) ®Ó thu lîi nhuËn.
 Lµm çc c«ng viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh cho gia ®×nh m×nh kh«ng
nhËn tiÒn c«ng hay lîi nhuËn.
- Ngoµi ra, çc h×nh thøc viÖc lµm cßn thêng ®îc xem xÐt theo çc gãc
®é sau ®©y:
 TÝnh chÊt ®Þa lý cña viÖc lµm: ViÖc lµm khu vùc n«ng th«n, thµnh
thÞ, vïng kinh tÕ
 TÝnh chÊt kü thuËt cña viÖc lµm: Tõ tÝnh chÊt ®Æc thï vÒ kü
thuËt vµ c«ng nghÖ cña viÖc lµm cã thÓ ph©n biÖt viÖc lµm theo
ngµnh, nghÒ kh¸c nhau.
 TÝnh chÊt thµnh th¹o cña viÖc lµm: ViÖc lµm gi¶n ®¬n, viÖc lµm
cã chuyªn m«n, kü thuËt, viÖc lµm tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt
cao.
 TÝnh chÊt kinh tÕ cña viÖc lµm: VÞ trÝ cña viÖc lµm trong hÖ
thèng qu¶n lý lao ®éng nh: viÖc lµm qu¶n lý, c«ng nh©n, nh©n
viªn…
 §iÒu kiÖn lao ®éng cña viÖc lµm: ViÖc lµm ®¶m b¶o an toµn - vÖ
sinh lao ®éng, viÖc lµm kh«ng ®¶m b¶o an toµn - vÖ sinh lao ®éng.
 TÝnh chÊt di ®éng cña viÖc lµm: ViÖc lµm cã tÝnh di ®éng cao.
 TÝnh chÊt ®µng hoµng cña viÖc lµm: ViÖc lµm ®µng hoµng vµ
viÖc lµm kh«ng ®µng hoµng. ViÖc lµm ®µng hoµng lµ viÖc lµm
trong ®ã ngêi lao ®éng ®îc ®¶m b¶o çc ®iÒu kiÖn:
+ §îc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp nhËn nh÷ng tiÕn bé kü thuËt c«ng nghÖ;
+ Tho¶ m·n víi m«i trêng lµm viÖc;
+ §îc nhËn phÇn thï lao t¬ng xøng víi lao ®éng bá ra;
+ Cã tiÕng nãi t¹i n¬i lµm viÖc vµ céng ®ång;
+ C©n b»ng ®îc c«ng viÖc víi ®êi sèng gia ®×nh;
+ Cã ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o häc hµnh cho con çi;
22
+ Cã ®iÒu kiÖn c¹nh tranh lµnh m¹nh trªn thÞ trêng lao ®éng.
1.3. ViÖc lµm theo t×nh tr¹ng viÖc lµm
- Ngêi cã viÖc lµm: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ngêi thuéc lùc lîng lao ®éng
®ang lµm mét hoÆc mét sè c«ng viÖc trong 3 h×nh thøc nªu ë môc a, b,
c.
- Ngêi ®ñ viÖc lµm: lµ nh÷ng ngêi ®ñ 15 tuæi trë lªn cã viÖc lµm víi thêi
gian lµm viÖc kh«ng Ýt h¬n møc giê chuÈn quy ®Þnh cho ngêi ®ñ viÖc
lµm trong tuÇn lÔ, th¸ng hoÆc n¨m tham kh¶o.
- Ngêi thiÕu viÖc lµm: lµ ngêi trong ®é tuæi lao ®éng ®ang cã viÖc lµm,
nhng thêi gian lµm viÖc Ýt h¬n møc chuÈn quy ®Þnh cho ngêi ®ñ viÖc
lµm tÝnh cho tuÇn lÔ, th¸ng, n¨m tham kh¶o.
2. Gi¸ c¶ søc lao ®éng (tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng)
- Trªn thÞ trêng lao ®éng, gi¸ c¶ søc lao ®éng ®îc biÓu hiÖn díi d¹ng tiÒn
l¬ng (tiÒn c«ng).
- TiÒn l¬ng trªn thÞ trêng lao ®éng chÞu sù t¸c ®éng cña cung vµ cÇu lao
®éng còng nh çc yÕu tè phi thÞ trêng tån t¹i trong mét nÒn kinh tÕ.
- Møc tiÒn l¬ng lµ mét tÝn hiÖu quan träng cña thÞ trêng lao ®éng vµ cã
mèi quan hÖ mËt thiÕt víi tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
- Trªn thÞ trêng lao ®éng, tiÒn l¬ng vËn ®éng theo çc quy luËt cña nÒn
kinh tÕ thÞ trêng (quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu lao ®éng, quy luËt
c¹nh tranh...), ®ång thêi cßn chÞu t¸c ®éng tõ çc quy ®Þnh cña ChÝnh
phñ vÒ qu¶n lý tiÒn l¬ng vµ çc yÕu tè phi thÞ trêng hiÖn h÷u.
3. ThÊt nghiÖp
3.1. Kh¸i niÖm
- Theo ILO th×: “ThÊt nghiÖp lµ t×nh tr¹ng tån t¹i khi mét sè ngêi trong
lùc lîng lao ®éng muèn lµm viÖc, nhng kh«ng thÓ t×m ®îc viÖc lµm ë
møc tiÒn c«ng ®ang thÞnh hµnh”.
- Ngêi thÊt nghiÖp cã 3 ®Æc trng c¬ b¶n: (1) Cã kh¶ n¨ng lao ®éng, (2)
Kh«ng cã viÖc lµm vµ (3) §ang t×m viÖc lµm.
3.2. Çc h×nh thøc thÊt nghiÖp
- ThÊt nghiÖp do tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ: Lµ lo¹i thÊt nghiÖp khi cã mét
tû lÖ nhÊt ®Þnh ngêi lao ®éng trong lùc lîng lao ®éng kh«ng kiÕm ®îc
viÖc lµm… do sù tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ. Nã ®îc xuÊt hiÖn díi d¹ng
cÊp tÝnh vµ theo chu kú dµi, ng¾n tuú theo møc suy tho¸i cña nÒn kinh
23
tÕ.
- ThÊt nghiÖp c¬ cÊu: Lµ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp x¶y ra do sù mÊt c©n
®èi gi÷a cung - cÇu lao ®éng trong mét nÒn kinh tÕ, mét ngµnh hoÆc
mét ®Þa ph¬ng nµo ®ã.
- ThÊt nghiÖp t¹m thêi: Lµ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ph¸t sinh do sù di
chuyÓn cña ngêi lao ®éng gi÷a çc vïng, çc ®Þa ph¬ng, gi÷a çc lo¹i
c«ng viÖc hoÆc gi÷a çc giai ®o¹n kh¸c nhau cña cuéc sèng.
- ThÊt nghiÖp tù nguyÖn: Lµ t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng kh«ng muèn ®i
lµm víi møc l¬ng cô thÓ trªn thÞ trêng lao ®éng (do møc l¬ng kh«ng ®îc
nh mong muèn cña ngêi lao ®éng) nhng ë møc l¬ng cao h¬n hä s½n sµng
®i lµm, thÊt nghiÖp nµy thêng g¾n víi thÊt nghiÖp t¹m thêi.
- ThÊt nghiÖp kh«ng tù nguyÖn: Lµ t×nh tr¹ng ë møc tiÒn l¬ng nµo ®ã
ngêi lao ®éng chÊp nhËn nhng vÉn kh«ng ®îc lµm viÖc do suy tho¸i
kinh tÕ, cung lao ®éng lín h¬n cÇu lao ®éng.
- ThÊt nghiÖp tr¸ h×nh: Lµ t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng ®îc sö dông (lµm
viÖc) ë díi møc kh¶ n¨ng b×nh thêng cña hä. HiÖn tîng nµy x¶y ra khi
n¨ng suÊt lao ®éng cña mét ngµnh nµo ®ã thÊp do çc nguyªn nh©n vÒ
tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng, qu¶n lý lao ®éng... thÊt nghiÖp lo¹i
nµy thêng g¾n víi viÖc sö dông kh«ng hÕt thêi gian lao ®éng.
3.3. T¸c ®éng cña thÊt nghiÖp
a. T¸c ®éng cña thÊt nghiÖp ®èi víi kinh tÕ
- Tû lÖ thÊt nghiÖp cao lµ biÓu hiÖn cña GDP thùc tÕ thÊp h¬n møc
tiÒm n¨ng, hay nãi çch kh¸c ®ã còng lµ biÓu hiÖn cña gi¶m s¶n lîng
nÒn kinh tÕ vµ cã nhiÒu ngµnh, doanh nghiÖp c¾t gi¶m s¶n lîng.
- Quy luËt Okun: Khi GDP gi¶m 2% so víi GDP tiÒm n¨ng th× møc thÊt
nghiÖp t¨ng 1%. Nh vËy lµ nÕu GDP ban ®Çu lµ 100% tiÒm n¨ng vµ
gi¶m xuèng cßn 98% tiÒm n¨ng ®ã, th× møc thÊt nghiÖp sÏ t¨ng tõ 6%
lªn 7%.
- Tû lÖ thÊt nghiÖp cao thêng ®i ®«i víi c¾t gi¶m s¶n xuÊt cña nhiÒu
doanh nghiÖp, nhiÒu ngµnh, do ®ã s¶n lîng, doanh thu, thu nhËp gi¶m
sót. XÐt ë ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, thÊt nghiÖp lµm cho t¨ng trëng
kinh tÕ thÊp hoÆc kh«ng cã t¨ng trëng, ®«i khi gi¶m sót nghiªm träng,
¶nh hëng ®Õn møc sèng ngêi lao ®éng vµ nh©n d©n.
b. T¸c ®éng x· héi cña thÊt nghiÖp
24
- ThÊt nghiÖp lµm ph¸t sinh tÖ n¹n x· héi, mét bé phËn ngêi thÊt nghiÖp
sa vµo ho¹t ®éng bu«n b¸n, nghiÖn ngËp ma tuý, ho¹t ®éng m¹i d©m, cê
b¹c...
- T©m tr¹ng ch¸n n¶n, buån ch¸n phæ biÕn ë nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp do
gi¶m sót hoÆc mÊt thu nhËp, mÊt mèi quan hÖ x· héi vÒ lao ®éng kÐo
dµi...
- BÇu kh«ng khÝ khuyÕn khÝch tham gia lao ®éng trong x· héi bÞ l¾ng
xuèng trong t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp phæ biÕn vµ thÊt nghiÖp dµi h¹n.
3.4. TÝnh to¸n thÊt nghiÖp
TØ lÖ thÊt nghiÖp lµ sè phÇn tr¨m lao ®éng thÊt nghiÖp trong toµn bé
lùc lîng lao ®éng vµ tÝnh theo c«ng thøc sau ®©y:
U
Tû lÖ thÊt nghiÖp (Ru) = x 100 (%)
L
iii. ChÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng
1. ChÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng chñ ®éng
- ChÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng do ChÝnh phñ ban hµnh nh»m vµo çc
môc tiªu chÝnh nh: t¹o më viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp, ®iÒu chØnh cÇu
vÒ lao ®éng, n©ng cao c«ng b»ng x· héi (hç trî nhãm lao ®éng yÕu
thÕ).
- ChÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng chñ ®éng bao gåm çc lo¹i sau:
 ChÝnh s¸ch kÕ ho¹ch ho¸ d©n sè.
 ChÝnh s¸ch hç trî t×m kiÕm viÖc lµm.
 ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch dÞch chuyÓn lao ®éng.
 ChÝnh s¸ch ®µo t¹o, båi dìng vµ ®µo t¹o l¹i.
 ChÝnh s¸ch hç trî khëi sù doanh nghiÖp.
 ChÝnh s¸ch gi÷ g×n chç lµm viÖc.
 ChÝnh s¸ch t¹o chç lµm viÖc míi.
 ChÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng ®Þnh híng vµo nhãm vÊn ®Ò.
2. ChÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng thô ®éng
- ChÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng thô ®éng lµ çc chÝnh s¸ch hç trî thu
nhËp cho lao ®éng bÞ thÊt nghiÖp.
- Çc chÝnh s¸ch nµy bao gåm:
25
 ChÝnh s¸ch båi thêng thÊt nghiÖp.
 ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp.
 Çc chÝnh s¸ch kh¸c: cho vÒ hu sím, rót ng¾n thêi gian lµm viÖc…
iv. Çc c¬ quan giao dÞch vµ h×nh thøc giao dÞch trªn thÞ trêng lao ®éng
1. Giao dÞch trùc tiÕp
- Lµ h×nh thøc ngêi lao ®éng trùc tiÕp gÆp ngêi sö dông lao ®éng (doanh
nghiÖp, c¬ quan…) ®Ó tho¶ thuËn vÒ hîp ®ång lao ®éng.
- Khi thÞ trêng lao ®éng ph¸t triÓn cha cao th× h×nh thøc nµy cßn kh¸
phæ biÕn.
2. Giao dÞch gi¸n tiÕp
- Giao dÞch gi¸n tiÕp lµ h×nh thøc ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao
®éng tho¶ thuËn vÒ hîp ®ång lao ®éng th«ng qua çc tæ chøc trung gian.
- Çc tæ chøc trung gian bao gåm:
 Trung t©m (V¨n phßng) giíi thiÖu viÖc lµm.
 Doanh nghiÖp cung øng nh©n lùc.
 Héi chî viÖc lµm.
 Giao dÞch viÖc lµm qua viÖc lµm ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng,
Internet...
 Giao dÞch viÖc lµm qua çc c¬ quan lao ®éng ®Þa ph¬ng.
Ch¬ng IV: Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng

I. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
1. Kh¸i niÖm th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng lµ hÖ thèng çc chØ tiªu ph¶n ¸nh tr¹ng th¸i
çc thµnh tè cña thÞ trêng lao ®éng nh: cung lao ®éng, cÇu lao ®éng, çc
®iÒu kiÖn lµm viÖc (tiÒn l¬ng, trî cÊp...) vµ çc trung gian thÞ trêng lao
®éng (çc tæ chøc vµ c¬ chÕ hç trî viÖc kÕt nèi ngêi t×m viÖc (søc lao
®éng) vµ chç lµm viÖc trèng (ngêi sö dông lao ®éng).
- Ngoµi çc th«ng tin ®Þnh lîng, th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ®îc thu thËp
cã thÓ lµ th«ng tin ®Þnh tÝnh, thÝ dô çc v¨n b¶n ph¸p luËt, quy ®Þnh,
b¸o ço, b¶n ghi d÷ liÖu vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc, nhu cÇu ®µo t¹o, lç
hæng kü n¨ng, ®µo t¹o nghÒ vµ ®Çu ra.
26
2. Vai trß cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Çc nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cÇn cã th«ng tin thÞ trêng lao ®éng vÒ
çc xu híng viÖc lµm, thÊt nghiÖp vµ thiÕu viÖc lµm ®Ó ph©n tÝch
cung vµ cÇu lao ®éng, thiÕt kÕ vµ triÓn khai çc chÝnh s¸ch thÞ trêng
lao ®éng.
- §èi víi çc Trung t©m DÞch vô viÖc lµm, th«ng tin thÞ trêng lao ®éng lµ
lo¹i th«ng tin mµ Gi¸m ®èc vµ çn bé Trung t©m, ngêi sö dông lao ®éng,
ngêi t×m viÖc cã thÓ sö dông ®Ó so s¸nh çc c¬ héi hiÖn cã.
- Gióp cho ChÝnh phñ vµ céng ®ång x· héi trong ®¸nh gi¸ nh÷ng trî cÊp
vµ chi phÝ cña hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi cho ngêi lao ®éng víi çc néi
dung nh trî cÊp thÊt nghiÖp, ®Õn bï mÊt viÖc lµm, ®µo t¹o t¸i hoµ
nhËp thÞ trêng lao ®éng, hu trÝ...
- Gióp cho çc nhµ ®Çu t trong quyÕt ®Þnh çc vÊn ®Ò tuyÓn dông, ®µo
t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc doanh nghiÖp theo sè lîng, chÊt lîng lao
®éng, kü n¨ng nghÒ nghiÖp, tiÒn l¬ng vµ ph¸p luËt lao ®éng.
- Gióp cho nh÷ng ngêi d¹y nghÒ thiÕt kÕ, thùc hiÖn çc ch¬ng tr×nh ®µo
t¹o theo tÝn hiÖu, yªu cÇu kü n¨ng nghÒ nghiÖp, ngµnh nghÒ cña cÇu
lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng.
II. Çc yªu cÇu ®èi víi th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
1. Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng
- HÖ thèng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i ®îc triÓn khai ë tÊt c¶ çc
®Çu mèi qu¶n lý çc cÊp cña ngµnh Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi
vµ çc c¬ quan, tæ chøc liªn quan, qua ®ã t¹o dùng m«i trêng ®ång nhÊt
®Ó cung øng, trao ®æi th«ng tin, tra cøu th«ng tin, xö lý th«ng tin.
2. Møc ®é chÝnh x¸c cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o ®é tin cËy th× hiÖu qu¶ cña
th«ng tin míi ®i vµo ®îc cuéc sèng, míi ®¸p øng ®îc cho viÖc ra çc
quyÕt ®Þnh mét çch ®óng ®¾n.
3. TÝnh sö dông cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- HÖ thèng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i bao gåm çc th«ng tin thiÕt
thùc, phôc vô trùc tiÕp c«ng t¸c qu¶n lý, nghiªn cøu, giíi thiÖu viÖc lµm,
tuyÓn dông, ®µo t¹o lao ®éng kü n¨ng vµ ®iÒu chØnh çc khuyÕt tËt
cña thÞ trêng lao ®éng...
4. TÝnh cËp nhËt vµ liªn quan ®Õn yÕu tè thêi gian cña th«ng tin thÞ
27
trêng lao ®éng
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i ®îc cËp nhËt mét çch thêng xuyªn
th«ng qua kÕt qu¶ çc cuéc ®iÒu tra vµ sè liÖu thèng kª, b¸o ço.
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i cã yÕu tè thêi gian.
5. TÝnh dÔ hiÓu cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ®ùoc sö dông mét çch ®¹i chóng nªn çc
chØ tiªu ph¶i râ rµng, dÔ hiÓu. NÕu th«ng tin khã hiÓu th× nhiÒu ®èi t-
îng (®Æc biÖt lµ ngêi lao ®éng) sÏ khã kh¨n trong tiÕp cËn.
6. TÝnh b¶o mËt an toµn cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- HÖ thèng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i ®îc nèi m¹ng vµ m¹ng th«ng tin
ph¶i ®îc thiÕt kÕ sao cho nã cã kh¶ n¨ng chèng th©m nhËp m¹ng tr¸i phÐp.
7. TÝnh hiÖu qu¶ cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i cã tÝnh hiÖu qu¶ cao trªn çc mÆt:
®Çy ®ñ, chÊt lîng vµ tÝnh nhanh nh¹y.
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ph¶i ®îc çc c¬ quan, tæ chøc sö dông mét
çch réng r·i, ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ t¸c ®éng tÝch cùc thóc ®Èy sù ph¸t
triÓn thÞ trêng lao ®éng, thóc ®Èy t¹o viÖc lµm, thu nhËp vµ ®µo t¹o
ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
8. TÝnh khoa häc cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Ph¶i lùa chän çc ch¬ng tr×nh phÇn mÒm, hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu vµ
çc ph¬ng tiÖn xö lý th«ng tin phï hîp, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc hiÖn ®¹i,
t¬ng thÝch víi çc c¬ së d÷ liÖu cña çc c¬ quan liªn quan trong vµ ngoµi
níc, võa cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc tríc m¾t võa cã kh¶ n¨ng thÝch hîp
trong thêi gian tíi.
III. §èi tîng sö dông th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
1. Çc c¬ quan nhµ níc chøc n¨ng
- Çc c¬ quan nhµ níc chøc n¨ng sö dông th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ®Ó
hç trî ph¸t triÓn çc chÝnh s¸ch míi vµ söa ®æi çc chÝnh s¸ch hiÖn
hµnh.
- Çc c¬ quan thùc thi chÝnh s¸ch (çc c¬ quan ®Þa ph¬ng) cã thÓ sö dông
th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ®Ó thay ®æi çc ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña
thÞ trêng lao ®éng ®Þa ph¬ng vµ ®¸nh gi¸ th¸i ®é ®¸p øng ®èi víi çc
ch¬ng tr×nh míi.
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng sö dông trong ho¹ch ®Þnh çc chÝnh s¸ch
28
thÞ trêng lao ®éng cã thÓ ph¸t triÓn trªn c¬ së çc vÊn ®Ò kh¸c nhau, nh-
ng nh×n chung bao qu¸t çc lÜnh vùc vÒ trî gióp gi¶i quyÕt viÖc lµm
cho ngêi lao ®éng, t¨ng cêng çc c¬ héi t×m viÖc, t¹o viÖc lµm cã n¨ng
suÊt vµ tù do lùa chän, ®¶m b¶o ®èi tho¹i x· héi vµ ph¸t triÓn b¶o trî x·
héi.
2. Ngêi sö dông lao ®éng
- TuyÓn dông lao ®éng cho çc chç lµm viÖc trèng vµ lËp kÕ ho¹ch, ch-
¬ng tr×nh tuyÓn dông lao ®éng cho çc chç lµm viÖc míi trong t¬ng lai;
- Sö dông th«ng tin thÞ trêng lao ®éng hç trî ra quyÕt ®Þnh ®Çu t.
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng hç trî ngêi sö dông lao ®éng trong viÖc
quyÕt ®Þnh nªn ¸p dông ph¬ng thøc ho¹t ®éng nµo? Cã hiÖu qu¶ h¬n
kh«ng khi ¸p dông ph¬ng thøc sö dông nhiÒu lao ®éng hoÆc sö dông
nhiÒu vèn?
3. Ngêi lao ®éng
- Hç trî t×m viÖc lµm phï hîp.
- Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng hç trî ngêi lao ®éng t×m kiÕm çc c¬ héi
®µo t¹o.
4. Trung t©m dÞch vô viÖc lµm
- §¸nh gi¸, gi¸m s¸t n¨ng lùc ho¹t ®éng vµ chó träng çc ®iÓm cÇn c¶i
thiÖn
- Hç trî trong thiÕt kÕ çc ho¹t ®éng vµ dù ¸n míi nh»m phôc vô kh¸ch
hµng t×m kiÕm viÖc lµm hiÖu qu¶ h¬n trªn thÞ trêng lao ®éng;
- Hç trî viÖc lËp b¸o ço tr×nh cÊp trªn.
5. Çc c¬ së ®µo t¹o nghÒ
- Çc c¬ së ®µo t¹o nghÒ c¨n cø vµo th«ng tin vÒ nhu cÇu ®µo t¹o cña thÞ
trêng lao ®éng, chuyÓn ®æi nhu cÇu ®µo t¹o cña thÞ trêng thµnh nhu
cÇu vÒ çc kü n¨ng nghÒ nghiÖp cô thÓ, tõ ®ã t×m ra çc tiªu chuÈn
chÊt lîng ®Æc trng cña tõng kü n¨ng còng nh çc yÕu tè t¸c ®éng ®Õn
nhu cÇu ®µo t¹o vµ chÊt lîng ®µo t¹o ®èi víi çc kü n¨ng t¬ng øng.
6. Çc tæ chøc vµ ç nh©n kh¸c
- Çc tæ chøc quèc tÕ, tæ chøc phi chÝnh phñ, çc tæ chøc céng ®ång vµ
tæ chøc phóc lîi. Hä cÇn th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ®Ó. Hç trî viÖc ra
quyÕt ®Þnh çc lo¹i ch¬ng tr×nh vµ h×nh thøc hç trî.
- Çc ®èi tîng kh¸c, ®ã lµ:
29
 Çc nhµ qu¶n lý nh©n lùc;
 Çc nhµ cung cÊp dÞch vô ®µo t¹o;
 Çc ViÖn nghiªn cøu;
 Häc sinh, sinh viªn …
IV. Çc chØ tiªu c¬ b¶n cña th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
1. Çc chØ tiªu thÞ trêng lao ®éng cña ILO
- Lùc lîng lao ®éng vµ viÖc lµm (7 chØ tiªu)
 Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng.
 Tû lÖ d©n sè ë ®é tuæi lao ®éng cã viÖc lµm cña mét nÒn kinh tÕ.
 T×nh tr¹ng viÖc lµm.
 ViÖc lµm chia theo çc lÜnh vùc kinh tÕ.
 Lao ®éng lµm viÖc víi thêi gian Ýt h¬n quy ®Þnh.
 Sè giê lµm viÖc.
 ViÖc lµm trong khu vùc phi kÕt cÊu.
- Çc chØ tiªu thÞ trêng lao ®éng vÒ thÊt nghiÖp vµ thiÕu viÖc lµm (6 chØ
tiªu)
 ThÊt nghiÖp: sè ngêi thÊt nghiÖp vµ tû lÖ thÊt nghiÖp
 ThÊt nghiÖp thanh niªn (15-24 tuæi.
 ThÊt nghiÖp dµi h¹n.
 ThÊt nghiÖp chia theo tr×nh ®é häc vÊn
 ThiÕu viÖc lµm díi gãc ®é thêi gian
 Tû lÖ d©n sè kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ
- Tr×nh ®é häc vÊn (1 chØ tiªu)
 Tr×nh ®é häc vÊn vµ mï ch÷
- L¬ng vµ chi phÝ l¬ng (3 chØ tiªu)
 Xu híng tiÒn l¬ng trong s¶n xuÊt
 ChØ sè l¬ng vµ thu nhËp theo nghÒ
 Chi phÝ thï lao theo giê
- N¨ng suÊt lao ®éng vµ çc hÖ sè co gi·n lao ®éng (3 chØ tiªu)
 N¨ng suÊt lao ®éng vµ chi phÝ lao ®éng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
30
 HÖ sè co gi·n lao ®éng
 Ph©n bæ thu nhËp vµ ®ãi nghÌo
2. Çc chØ tiªu th«ng tin thÞ trêng lao ®éng theo çc yÕu tè cÊu thµnh
thÞ trêng lao ®éng
2.1. Çc chØ tiªu vÒ cung lao ®éng
- Quy m« (sè lîng) lùc lîng lao ®éng
- Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng
- Lùc lîng lao ®éng theo ®é tuæi
- Lùc lîng lao ®éng theo thµnh thÞ vµ n«ng th«n
- Lùc lîng lao ®éng theo giíi tÝnh
- Lùc lîng lao ®éng theo vïng kinh tÕ
- Lùc lîng lao ®éng theo tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng
- Lùc lîng lao ®éng theo tr×nh ®é chuyªn m«n - kü thuËt
- Lùc lîng lao ®éng theo t×nh tr¹ng viÖc lµm
- Nh÷ng ngêi kh«ng thuéc lùc lîng lao ®éng
 Nh÷ng ngêi kh«ng thuéc lùc lîng lao ®éng.
 Nh÷ng ngêi kh«ng thuéc lùc lîng lao ®éng trong ®é tuæi lao ®éng.
 Nh÷ng ngêi kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ v× çc lý do:
+ §ang ®i häc;
+ §ang lµm c«ng viÖc néi trî cho gia ®×nh m×nh;
+ Nh÷ng ngêi tµn tËt, kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng;
+ Nh÷ng ngêi giµ c¶, èm ®au kÐo dµi;
+ Nh÷ng ngêi kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ v× nh÷ng lý do kh¸c.
2.2. Çc chØ tiªu vÒ cÇu lao ®éng
- Sè ngêi cã viÖc lµm
 Tæng sè ngêi cã viÖc lµm.
 Tæng sè ngêi cã viÖc lµm theo giíi (nam, n÷).
 Sè ngêi cã viÖc lµm theo nhãm tuæi.
 Sè ngêi cã viÖc lµm theo khu vùc thµnh thÞ vµ khu vùc n«ng th«n.
 Sè ngêi cã viÖc lµm theo vïng kinh tÕ.
31
 Sè ngêi cã viÖc lµm theo cÊp tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng:
 Sè ngêi cã viÖc lµm theo cÊp tr×nh ®é tr×nh ®é chuyªn m«n, kü
thuËt:
 Sè ngêi cã viÖc lµm theo ngµnh nghÒ.
 Sè ngêi lµm viÖc theo khu vùc kinh tÕ.
 Sè ngêi cã viÖc lµm theo nghÒ.
- Tæng sè chç lµm viÖc míi (viÖc lµm t¨ng thªm)
- Sè chç lµm viÖc trèng
- Sè lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë níc ngoµi (xuÊt khÈu lao ®éng)
Çc th«ng tin vÒ lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë níc ngoµi theo:
 Giíi tÝnh.
 Nhãm tuæi.
 Tr×nh ®é häc vÊn.
 Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt.
 Nhãm ngµnh ho¹t ®éng chÝnh:
 Nhãm nghÒ c«ng viÖc ®ang lµm ë níc ngoµi:
 Níc tiÕp nhËn.
 §Þa ph¬ng xuÊt c.
- Sè lao ®éng vµ chuyªn gia níc ngoµi ®ang lµm viÖc t¹i ViÖt Nam
- Lao ®éng lµm c«ng ¨n l¬ng
Çc chØ tiªu cô thÓ vÒ lao ®éng lµm c«ng ¨n l¬ng ph©n tæ theo:
 Giíi tÝnh.
 Thµnh thÞ, n«ng th«n.
 Vïng l·nh thæ vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm.
 Khu vùc kinh tÕ.
 Nhãm tuæi.
 Tr×nh ®é häc vÊn.
 Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt.
 Nhãm ngµnh.
 Theo danh môc nghÒ cÊp I, II... do tæng Côc Thèng kª ban hµnh.
32
 T×nh tr¹ng viÖc lµm cña lao ®éng lµm c«ng ¨n l¬ng.
2.3. Çc chØ tiªu vÒ tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) trªn thÞ trêng lao ®éng
- TiÒn l¬ng thÊp nhÊt.
- TiÒn l¬ng b×nh qu©n.
- TiÒn l¬ng cao nhÊt.
- TiÒn l¬ng khu vùc thÞ trêng lao ®éng thµnh thÞ.
- TiÒn l¬ng khu vùc thÞ trêng lao ®éng n«ng th«n.
- TiÒn l¬ng theo vïng l·nh thæ vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm.
- TiÒn l¬ng theo khu vùc kinh tÕ.
- TiÒn l¬ng theo giíi tÝnh.
- TiÒn l¬ng theo nhãm tuæi.
- TiÒn l¬ng theo tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt.
- TiÒn l¬ng theo 3 nhãm ngµnh.
- TiÒn l¬ng theo nghÒ.
2.4. Çc chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng
- N¨ng suÊt lao ®éng chung trªn thÞ trêng lao ®éng.
- N¨ng suÊt lao ®éng theo vïng l·nh thæ vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm.
- N¨ng suÊt lao ®éng theo khu vùc kinh tÕ.
- N¨ng suÊt lao ®éng theo ngµnh.
- N¨ng suÊt lao ®éng theo nghÒ.
2.5. Çc chØ tiªu kh¸c vÒ th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- §iÒu kiÖn lµm viÖc.
- An toµn lao ®éng, tai n¹n nghÒ nghiÖp, th¬ng tËt vµ èm ®au.
- Nh÷ng vi ph¹m luËt lao ®éng.
- Quan hÖ lao ®éng, bao gåm tranh chÊp lao ®éng, thµnh viªn c«ng ®oµn
vµ cung cÊp tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ.
- §µo t¹o nghÒ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
- Th«ng tin vÒ çc chÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng.
V. Çc bªn cung cÊp th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Çc c¬ quan chÝnh phñ: C¬ quan Thèng kª, Lao ®éng TBXH, KÕ ho¹ch
vµ §Çu t, Gi¸o dôc vµ §µo t¹o...
33
- Trung t©m dÞch vô viÖc lµm
- Doanh nghiÖp thuéc tÊt c¶ çc ngµnh vµ çc h×nh thøc së h÷u
- C«ng ®oµn
- Tæ chøc phi chÝnh phñ
- Çc tæ chøc quèc tÕ
- Giíi truyÒn th«ng gåm: b¸o, ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh, Internet.
VI. nguån d÷ liÖu ®Ó h×nh thµnh th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- D÷ liÖu tõ çc cuéc ®iÒu tra
 §iÒu tra hé gia ®×nh
 §iÒu tra doanh nghiÖp
 §iÒu tra lÇn theo dÊu vÕt häc sinh, sinh viªn tèt nghiÖp
 §iÒu tra Lao ®éng - ViÖc lµm
 §iÒu tra c¬ së ®µo t¹o
 D÷ liÖu tõ çc cuéc ®iÒu tra kh¸c
- D÷ liÖu tõ çc nghiªn cøu chi phÝ ®µo t¹o
- Çc d÷ liÖu tõ th«ng tin, qu¶ng ço vÒ nhu cÇu t×m viÖc vµ chç viÖc
lµm cßn trèng
- D÷ liÖu tõ héi chî viÖc lµm
- D÷ liÖu tõ çc b¸o ço thèng kª hµnh chÝnh
- D÷ liÖu tõ çc nguån kh¸c
VII. m¹ng th«ng tin quèc gia vÒ thÞ trêng lao ®éng
1. Kh¸i niÖm
- M¹ng th«ng tin quèc gia vÒ thÞ trêng lao ®éng lµ tËp hîp cÊu tróc çc
th«ng tin vÒ çc thµnh tè cña thÞ trêng lao ®éng ®îc kÕt nèi víi nhau
trong mét m«i trêng nhÊt ®Þnh ®Ó lu gi÷, chia sÎ vµ phæ biÕn th«ng tin
mét çch hÖ thèng vµ thêng xuyªn trong ph¹m vi c¶ níc.
- M¹ng th«ng tin ®îc thiÕt lËp trªn mét nÒn t¶ng:
 PhÇn cøng gåm cã çc m¸y chñ, m¸y tr¹m, thiÕt bÞ m¹ng, çp m¹ng vµ
çc thiÕt bÞ kh¸c.
 HÖ ®iÒu hµnh (OS) ®îc lùa chän ®Ó cµi ®Æt cho toµn bé hÖ thèng.
34
 Çc phÇn mÒm øng dông chÝnh lµ phÇn quan träng gióp cho m¹ng
th«ng tin ho¹t ®éng mét çch hiÖu qu¶.
 YÕu tè con ngêi.
2. M« h×nh tæ chøc m¹ng th«ng tin
- M¹ng th«ng tin quèc gia vÒ thÞ trêng lao ®éng cÇn cã mét tr¹m trung
t©m th«ng tin vÒ thÞ trêng lao ®éng. Tr¹m trung t©m th«ng tin vÒ thÞ
trêng lao ®éng lµ mét trung t©m xö lý gåm nhiÒu m¸y tÝnh ®îc liªn kÕt
víi nhau theo m« h×nh m¹ng côc bé LAN (Local area network) t¹i mét
®Þa ®iÓm (®¬n vÞ) ®îc lùa chän. Tr¹m trung t©m th«ng tin lµ n¬i cung
cÊp, tiÕp nhËn vµ xö lý toµn bé çc th«ng tin vÒ thÞ trêng lao ®éng.
- Tr¹m trung t©m th«ng tin vÖ tinh lµ çc ®iÓm tiÕp nhËn vµ xö lý th«ng
tin t¹i çc ®¬n vÞ cÊp díi. Tr¹m trung t©m th«ng tin vÖ tinh gióp ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh tiÕp nhËn vµ xö lý th«ng tin, lµ ®Çu mèi th«ng tin vÒ
lao ®éng viÖc lµm t¹i çc vïng, ®Þa ph¬ng.
- Çc Tr¹m trung t©m th«ng tin vÒ thÞ trêng lao ®éng t¹i cÊp QuËn,
HuyÖn, ThÞ x·.
Ch¬ng VI: ThÞ trêng lao ®éng quèc tÕ vµ xuÊt khÈu lao ®éng
I. thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ
1. Kh¸i niÖm
- ThÞ trêng lao ®éng quèc tÕ bao gåm tÊt c¶ çc thÞ trêng lao ®éng cña
çc níc trªn thÕ giíi xÐt vÒ mÆt l·nh thæ còng nh cung cÇu lao ®éng.
- Trong thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ còng cã thÓ ph©n m¶ng ra çc thÞ tr-
êng lao ®éng kh¸c nhau nh:
 ThÞ trêng lao ®éng çc níc ph¸t triÓn vµ thÞ trêng lao ®éng çc níc
®ang ph¸t triÓn.
 ThÞ trêng lao ®éng khu vùc.
 ThÞ trêng lao ®éng theo HiÖp héi, Liªn minh...
2. Di chuyÓn lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ
2.1. Di c lao ®éng quèc tÕ
- Lîi suÊt ç nh©n ®èi víi di c quèc tÕ
 Nh÷ng ngêi di c vÒ c¬ b¶n cã thu nhËp kÐm h¬n ngêi b¶n xø khi hä
míi ®Õn.
35
 TiÒn l¬ng cña ngêi nhËp c t¨ng nhanh h¬n so víi ngêi b¶n xø.
 Nh÷ng ngêi nhËp c nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã møc tØ lÖ tiÒn l¬ng so
víi ngêi b¶n xø vµo thêi ®iÓm míi ®Õn lµ thÊp h¬n.
- Cã ¶nh hëng hay kh«ng cña nhËp c lao ®éng quèc tÕ ®Õn viÖc lµm cña
lao ®éng b¶n xø?
 Quan ®iÓm thø nhÊt phæ biÕn trong ChÝnh phñ çc níc cho r»ng,
ngêi nhËp c bÊt hîp ph¸p cã t¸c ®éng ng¨n c¶n nh÷ng ngêi nhËp c hîp
ph¸p vµ ngêi d©n níc së t¹i cã ®îc c«ng viÖc.
 Quan ®iÓm thø hai cho r»ng, nh÷ng c«ng viÖc mµ ngêi nhËp c lµm
thêng lµ nh÷ng c«ng viÖc mµ ngêi d©n b¶n ®Þa kh«ng lµm v× vËy
nÕu kh«ng cã nh÷ng ngêi nhËp c bÊt hîp ph¸p th× ®Êt níc sÏ kh«ng
thÓ kiÕm ®©u ra ngêi lµm nh÷ng c«ng viÖc ®ã.
 ThÞ trêng lao ®éng cho c«ng viÖc nÆng nhäc, kÐm hÊp dÉn.
 ThÞ trêng lao ®éng cho c«ng viÖc nÆng nhäc, kÐm hÊp dÉn khi cã
luËt l¬ng tèi thiÓu.
- Di c lao ®éng quèc tÕ - nh÷ng ngêi ®îc lîi vµ nh÷ng ngêi bÞ thiÖt
 ViÖc nhËp c cña nh÷ng “lao ®éng rÎ” sÏ lµm lîi cho nh÷ng ngêi tiªu
dïng sö dông s¶n lîng t¹o ra bëi nh÷ng lao ®éng nµy.
 Nh÷ng ngêi chñ cña nh÷ng lao ®éng nÆng nhäc vµ kÐm hÊp dÉn
nµy còng cã lîi.
 Nh÷ng ngêi nhËp c sö dông tiÒn tÖ trong ®Êt níc nµy vµ ®iÒu nµy
lµm bæ sung cÇu vµ t¹o c¬ héi viÖc lµm cho nh÷ng ngêi kh¸c.
2.2. XuÊt vµ nhËp khÈu lao ®éng
- XuÊt, nhËp khÈu lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ lµ h×nh thøc
di chuyÓn lao ®éng tõ thÞ trêng lao ®éng níc nµy (hoÆc vïng l·nh thæ
nµy) sang mét thÞ trêng lao ®éng níc kh¸c (hoÆc vïng l·nh thæ kh¸c),
®Ó cung cÊp dÞch vô lao ®éng cho níc nhËp khÈu vµ gi¶i quyÕt c«ng
¨n viÖc lµm cho lao ®éng cña níc xuÊt khÈu.
- Çc dßng xuÊt khÈu lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ
 Luång lao ®éng tõ çc níc c«ng nghiÖp sang çc níc ®ang ph¸t triÓn
 Luång lao ®éng cã kü n¨ng tõ çc níc ®ang ph¸t triÓn di chuyÓn sang
çc níc c«ng nghiÖp
36
 Luång lao ®éng kh«ng cã kü n¨ng tõ çc níc ®ang ph¸t triÓn sang çc
níc c«ng nghiÖp
II. XuÊt khÈu lao ®éng ë ViÖt Nam
1. Çc kh¸i niÖm
1.1. Hîp t¸c quèc tÕ vÒ lao ®éng
- §©y lµ thuËt ng÷ ®îc sö dông trong mét sè níc x· héi chñ nghÜa tríc
®©y. ThuËt ng÷ nµy kh«ng nªu ®îc b¶n chÊt cña xuÊt khÈu lao ®éng v×
viÖc xuÊt khÈu lao ®éng díi h×nh thøc kh«ng ngang gi¸ søc lao ®éng,
kh«ng ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®Æc biÖt.
1.2. §a ngêi lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi
- §a ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi lµ mét híng gi¶i
quyÕt viÖc lµm, t¹o thu nhËp cho ngêi lao ®éng vµ t¨ng nguån thu ngo¹i
tÖ cho ®Êt níc, gãp phÇn t¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ v¨n ho¸ khoa
häc kü thuËt gi÷a ViÖt Nam víi nh÷ng níc sö dông lao ®éng theo nguyªn
t¾c b×nh ®¼ng, hai bªn cïng cã lîi, t«n träng ph¸p luËt vµ v¨n ho¸ d©n
téc cña nhau.
1.3. XuÊt khÈu lao ®éng
- NghÞ ®Þnh sè 152/ N§ - CP : “XuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia lµ mét
ho¹t ®éng kinh tÕ- x· héi gãp phÇn ph¸t triÓn nguån lùc, gi¶i quyÕt viÖc
lµm, t¹o thu nhËp vµ n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ngêi lao ®éng,
t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc...cïng víi gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt viÖc
lµm trong níc lµ chÝnh, xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia lµ mét chiÕn
lîc quan träng, l©u dµi, gãp phÇn x©y dùng ®éi ngò lao ®éng cho c«ng
cuéc x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸...”.
1.4. Ngêi lao ®éng xuÊt khÈu
- Lµ nh÷ng ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi theo çc hîp
®ång ký kÕt gi÷a ngêi lao ®éng víi çc c«ng ty, tæ chøc níc ngoµi vµ
nh÷ng ngêi ®i lµm viÖc ë níc ngoµi theo çc h×nh thøc kh¸c.
1.5. Qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng
- Qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng lµ sù t¸c ®éng cña Nhµ níc th«ng qua çc
chÝnh s¸ch ®Ó ®iÒu chØnh c«ng t¸c tuyÓn mé, tuyÓn chän, ®µo t¹o vµ
gi¸o dôc ®Þnh híng, quan hÖ lao ®éng, thanh lý hîp ®ång trong ho¹t
®éng xuÊt khÈu lao ®éng, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nµy.
- Mét sè kh¸i niÖm liªn quan ®Õn qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng lµ:
37
 KÕ ho¹ch xuÊt khÈu lao ®éng: Lµ b¶n néi dung c«ng viÖc do çc c¬
quan chøc n¨ng x©y dùng chøa ®ùng sè lîng, c¬ cÊu ngêi xuÊt khÈu
lao ®éng theo lo¹i lao ®éng (kü n¨ng, phi kü n¨ng...), ngµnh nghÒ, thÞ
trêng xuÊt khÈu... ¸p dông cho thêi gian tíi (n¨m tíi...) dùa trªn nh÷ng
c¬ së thùc tÕ vµ dù b¸o vÒ çc yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan.
 TuyÓn chän lao ®éng xuÊt khÈu: Lµ viÖc quyÕt ®Þnh xem trong sè
nh÷ng ngêi nép ®¬n xin viÖc ai lµ ngêi héi ®ñ çc tiªu chuÈn ®Ó lµm
c«ng viÖc theo yªu cÇu cña bªn nhËp khÈu lao ®éng.
 §µo t¹o lao ®éng xuÊt khÈu: Lµ qu¸ tr×nh ®µo t¹o cho ngêi lao ®éng
vÒ kü n¨ng, tay nghÒ ®Ó hä cã thÓ thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng, nhiÖm
vô cã hiÖu qu¶ h¬n ®èi víi c«ng viÖc hä sÏ ®¶m nhËn khi ®i lµm
viÖc ë níc ngoµi.
 Gi¸o dôc ®Þnh híng: Lµ ho¹t ®éng nh»m trang bÞ nh÷ng hiÓu biÕt
c¬ b¶n vÒ phong tôc tËp qu¸n, v¨n ho¸... cña níc s¾p ®Õn gióp hä cã
thÓ hoµ nhËp víi cuéc sèng ë níc ngoµi.
 Quan hÖ hîp ®ång lao ®éng trong xuÊt khÈu lao ®éng: Lµ quan hÖ
gi÷a ngêi lao ®éng víi chñ sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng víi doanh
nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng, doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng víi
chñ sö dông lao ®éng phÝa níc ngoµi.
 HiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu lao ®éng: Lµ kÕt qu¶ cña so s¸nh gi÷a kÕt
qu¶ xuÊt khÈu lao ®éng ®em l¹i víi chi phÝ bá ra ®Ó xuÊt khÈu lao
®éng.
 KÕt qu¶ xuÊt khÈu lao ®éng lµ toµn bé nh÷ng g× thu ®îc do xuÊt
khÈu lao ®éng ®em l¹i cha trõ chi phÝ ®Çu t, cßn hiÖu qu¶ xuÊt
khÈu lao ®éng ph¶n ¸nh phÇn lîi nhuËn thu vÒ ®îc sau khi ®· trõ chi
phÝ.
2. Vai trß cña xuÊt khÈu lao ®éng
2.1. XuÊt khÈu lao ®éng lµ yÕu tè quan träng ®Ó thóc ®Èy héi nhËp thÞ tr-
êng lao ®éng níc ta víi thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ:
- Tû lÖ thÊt nghiÖp cña níc ta kh¸ cao vµ tèc ®é t¨ng viÖc lµm cña nÒn
kinh tÕ cßn thÊp h¬n so víi tèc ®é t¨ng nguån lao ®éng, do ®ã viÖc gi¶i
quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng lµ vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay.
- ThÞ trêng lao ®éng ngµy cµng më réng, t¹i nhiÒu thÞ trêng çc khu vùc
trªn thÕ giíi, cÇu lao ®éng thiÕu hôt nghiªm träng. Trong bèi c¶nh nh
38
vËy, xuÊt khÈu lao ®éng lµ biÖn ph¸p ®Ó héi nhËp tÝch cùc thÞ trêng
lao ®éng níc ta víi thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
2.2. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng vµ
nguån thu cho ng©n s¸ch quèc gia
- Ngêi lao ®éng xuÊt khÈu cã møc thu nhËp cao h¬n nhiÒu so víi lµm
viÖc trong níc. Sau khi vÒ níc sè vèn ®ã tiÕp tôc t¹o thu nhËp cao cho
ngêi lao ®éng qua çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt mµ tríc ®ã do thiÕu vèn hä
kh«ng lµm ®îc.
- Çc doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng thu phÝ dÞch vô hµng th¸ng, nhµ
níc thu ®îc thuÕ tõ çc ho¹t ®éng nµy.
2.3. XuÊt khÈu lao ®éng gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
- Tríc khi ra níc ngoµi lµm viÖc, ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu ®îc ®µo t¹o
thªm, häc ngo¹i ng÷, t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp...
- Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ë níc ngoµi, ngêi lao ®éng tiÕp cËn víi c«ng
nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, kû luËt lao ®éng c«ng nghiÖp... v×
vËy sau khi vÒ níc dÔ dµng thÝch øng víi çc d©y chuyÒn c«ng nghÖ
s¶n xuÊt t¹i çc nhµ m¸y hiÖn ®¹i trong níc.
- Ngêi lao ®éng nghÌo ®i xuÊt khÈu lao ®éng khi cã thu nhËp cßn cã
®iÒu kiÖn ®Çu t cho häc tËp, ®µo t¹o cña con çi, do ®ã t¸c ®éng ®Õn
viÖc c¶i thiÖn chÊt lîng nguån lao ®éng cña thÕ hÖ sau.
2.4. XuÊt khÈu lao ®éng cã vai trß t¨ng cêng hîp t¸c h÷u nghÞ víi b¹n bÌ
quèc tÕ
- §èi víi çc c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, th«ng qua xuÊt khÈu lao ®éng cã
thÓ t×m kiÕm b¹n hµng, më réng thÞ trêng cho çc lÜnh vùc s¶n xuÊt
kinh doanh kh¸c, t¨ng cêng th«ng tin vµ trao ®æi hµng ho¸ víi ®èi t¸c.
- §èi víi hai chÝnh phñ ph¶i ký kÕt hiÖp ®Þnh khung vµ cïng nhau hiÖp
t¸c gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, th«ng
qua ®ã çc níc nhËp khÈu lao ®éng hiÓu h¬n vÒ ®êng lèi, chÝnh s¸ch
ph¸t triÓn cña níc ta. Do ®ã, çc lÜnh vùc hîp t¸c kh«ng cßn bã hÑp trong
xuÊt khÈu lao ®éng mµ më ra çc mèi quan hÖ ngo¹i giao, kinh tÕ...
2.5. Çc vai trß kh¸c cña xuÊt khÈu lao ®éng
- Gi¶m çc hiÖn tîng tiªu cùc trong x· héi.
- Gãp phÇn gi¶m t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo.
- N©ng cao møc sèng vµ gi÷ g×n h¹nh phóc gia ®×nh cña nh÷ng ngêi ®i
39
xuÊt khÈu lao ®éng.
3. Xu híng xuÊt khÈu lao ®éng ë níc ta
3.1. XuÊt khÈu lao ®éng theo c¬ chÕ hîp t¸c sö dông lao ®éng
- Trong nh÷ng n¨m 80, lao ®éng ViÖt Nam chñ yÕu ®îc ®a ®i lµm viÖc
t¹i çc níc Liªn X« (cò), Céng hoµ d©n chñ §øc (cò), TiÖp Kh¾c (cò) vµ
Bungari. Mét bé phËn kh¸c cña lao ®éng ViÖt Nam ®îc ®a sang lµm
viÖc t¹i Irak, Libya vµ ch©u Phi, chñ yÕu lµ çc chuyªn gia trong lÜnh
vùc y tÕ, gi¸o dôc vµ n«ng nghiÖp.
- ViÖc ®a lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi ®îc thùc hiÖn th«ng qua çc
HiÖp ®Þnh ChÝnh Phñ, ®©y thùc chÊt lµ m« h×nh cña c¬ chÕ hîp t¸c
sö dông lao ®éng mang tÝnh chÊt Nhµ níc - Nhµ níc.
- Çc doanh nghiÖp thùc sù kh«ng thÓ hiÖn vai trß tù chñ trong c«ng t¸c
t×m kiÕm vµ më réng thÞ trêng bëi sè lîng lao ®éng, ngµnh nghÒ nµo,
thÞ trêng... ®Òu ®· ®îc quyÕt ®Þnh trong khu«n khæ cña çc HiÖp
®Þnh ChÝnh phñ.
40
3.2. XuÊt khÈu lao ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng
- §Çu nh÷ng n¨m 90, Çc níc nµy kh«ng cßn nhu cÇu nhËn lao ®éng vµ
chuyªn gia ViÖt Nam, hoÆc nÕu cã nhu cÇu th× còng kh«ng nhËn lao
®éng theo HiÖp ®Þnh ChÝnh phñ n÷a.
- C¬ chÕ kinh tÕ míi ®· ®æi míi c¬ chÕ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn
gia ®Ó phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn míi cña thÞ trêng. C¬ chÕ xuÊt
khÈu lao ®éng ®îc thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ trêng, phï hîp víi c¬ chÕ
xuÊt, nhËp khÈu lao ®éng chung cña çc níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
- Mét sè kÕt qu¶ chÝnh ®¹t ®îc cña xuÊt khÈu lao ®éng cña níc ta trong
çc n¨m gÇn ®©y theo c¬ chÕ thÞ trêng:
 N¨m 2001 ®a ®i ®îc 36,2 ngh×n ngêi, t¨ng 14,9% so víi n¨m 2000.
 N¨m 2002 ®a ®i ®îc 46,1 ngh×n ngêi, t¨ng 27% so víi n¨m 2001.
 N¨m 2003 ®a ®i ®îc 75 ngh×n ngêi, t¨ng 63% so víi n¨m 2002.
 N¨m 2004, 2005 do cã khã kh¨n t¹i mét sè thÞ trêng Malaysia vµ §µi
Loan sè lîng lao ®éng xuÊt khÈu cã gi¶m nhng n¨m 2004 vÉn ®¹t 67
ngh×n ngêi vµ 10 th¸ng ®Çu n¨m 2005 lµ 57,5 ngh×n ngêi.
- Trong thêi kú tõ 1991 ®Õn nay, thÞ trêng chÝnh cña chóng ta lµ çc níc
Ch©u ¸ nh: NhËt B¶n, §µi Loan, Malaysia, Hµn Quèc. Híng ph¸t triÓn
thÞ trêng trong thêi gian tíi sÏ sang çc níc T©y ¢u vµ B¾c Mü víi lao
®éng chñ yÕu lµ chuyªn gia kü thuËt cao.
3.3. Mét sè tån t¹i cña xuÊt khÈu lao ®éng
- XuÊt khÈu lao ®éng cha t¬ng xøng víi kh¶ n¨ng vÒ nguån lao ®éng
trong níc, ®¸p øng cha cao yªu cÇu cña thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
- Nghiªn cøu thÞ trêng, më thÞ trêng cßn h¹n chÕ.
- Qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia cßn cã bÊt cËp, g©y ra t×nh
tr¹ng ngêi lao ®éng ph¶i chÞu çc chi phÝ cao kh«ng hîp lý.
- ChÊt lîng nguån lao ®éng xuÊt khÈu cña ta kh«ng cao.
- Çc doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cßn thiÕu th«ng tin vÒ
luËt ph¸p çc níc, vÒ nhu cÇu thÞ trêng, yÕu vÒ tµi chÝnh vµ cha ®ñ
çn bé cã ®ñ n¨ng lùc ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn xuÊt khÈu lao ®éng.
- XuÊt khÈu lao ®éng vÉn ë mét sè thÞ trêng träng ®iÓm nh §µi Loan,
Hµn Quèc, NhËt B¶n vµ Malaysia. ThÞ trêng míi cã kh¶ n¨ng nhËn
nhiÒu lao ®éng cha ®îc tËp trung t×m kiÕm vµ khai th¸c.
41
- XuÊt khÈu lao ®éng cã tay nghÒ hoÆc ®· qua ®µo t¹o cßn thÊp.
- Sè lîng doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng kh¸ lín nhng sè lîng lao ®éng
®a ®i h¹n chÕ.
- Cha x©y dùng ®îc ®éi ngò doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng m¹nh,
lµm ®Çu tµu ®ñ søc c¹nh tranh trªn trêng quèc tÕ, th©m nhËp vµ khai
th¸c çc thÞ trêng míi.
- T×nh tr¹ng lao ®éng ph¸ hîp ®ång, vi ph¹m ph¸p luËt níc së t¹i cha cã
biÖn ph¸p gi¶i quyÕt h÷u hiÖu.
4. Môc tiªu chiÕn lîc vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu lao ®éng
4.1. Môc tiªu chiÕn lîc xuÊt khÈu lao ®éng ®Õn 2010.
- æn ®Þnh vµ më réng çc thÞ trêng hiÖn cã, ®Æc biÖt lµ çc thÞ trêng
träng ®iÓm, phÊn ®Êu ®Õn 2010 ®a ®îc 1 triÖu ngêi vµ sau 2010 trªn
1 triÖu ngêi ®i lµm viÖc ë níc ngoµi.
- Çc thÞ trêng träng ®iÓm lµ thÞ trêng khu vùc §«ng B¾c ¸ (NhËt B¶n,
Hµn Quèc, §µi Loan) vµ §«ng Nam ¸, tËp trung u tiªn ®Çu t cho thÞ tr-
êng Malaysia.
- Khai th«ng mét sè thÞ trêng trong khu vùc §«ng Nam ¸ nh: Singapore vµ
Brunei...
- TÝch cùc t×m kiÕm c¬ héi ph¸t triÓn çc thÞ trêng truyÒn thèng (Liªn
bang Nga, Ba Lan, Bungari…).
- Më thÞ trêng míi mét çch cã chän läc t¹i Trung §«ng vµ B¾c Phi, trong
®ã tËp trung xuÊt khÈu lao ®éng vµo Iraq, Libya, UAE vµ A rËp Xªut;
t¨ng quy m« ®a chuyªn gia n«ng nghiÖp sang çc níc ch©u Phi, t¨ng quy
m« cung øng thuyÒn viªn.
- TiÕp cËn vµ më thÞ trêng Ch©u ¢u, B¾c Mü, Hoa Kú, ®a lao ®éng vµo
thÞ trêng nµy th«ng qua çc hîp ®ång ®· ®îc thÈm ®Þnh.
- T¨ng tû lÖ lao ®éng cã nghÒ trong sè lao ®éng xuÊt khÈu lªn kho¶ng
65% vµo n¨m 2010.
- TËp trung x©y dùng mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng m¹nh.
4.2. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu lao ®éng
- Gi¶i ph¸p vÜ m«
 Hoµn thiÖn khung ph¸p lý t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c
qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng.
42
 ChÝnh s¸ch ®Çu t, hç trî tµi chÝnh tõ Nhµ níc cho c«ng t¸c thu thËp,
nghiªn cøu vµ ph©n tÝch th«ng tin thÞ trêng lao ®éng ngoµi níc.
 H×nh thµnh vµ ®a quü hç trî xuÊt khÈu lao ®éng vµo ho¹t ®éng.
 T¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra cña çc ngµnh, çc cÊp theo h-
íng ph©n cÊp vµ phèi hîp gi÷a Thanh tra Lao ®éng víi c¬ quan thanh
tra çc Bé, ngµnh vµ ®Þa ph¬ng.
 N©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ ngêi lao
®éng viÖt Nam ë níc ngoµi, ë nh÷ng n¬i cã nhiÒu lao ®éng ViÖt
Nam lµm viÖc cÇn ph¶i cã bé m¸y çn bé qu¶n lý cã n¨ng lùc thuéc c¬
quan ®¹i diÖn ViÖt Nam.
 §Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn vÒ xuÊt khÈu lao ®éng
®Õn tËn ngêi d©n víi nhiÒu h×nh thøc phï hîp.
- Çc gi¶i ph¸p vi m«
 KhuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp tËp trung ®Çu t c¬ së vËt chÊt
phôc vô cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng.
 N©ng cao chÊt lîng çn bé qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng trong çc
doanh nghiÖp.
 §Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing cña çc doanh nghiÖp nh»m ph¸t triÓn
thÞ trêng míi, gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ trêng truyÒn thèng.
 §Èy m¹nh triÓn khai m« h×nh liªn kÕt c«ng ty vµ ®Þa ph¬ng, thµnh
nguån nh©n lùc chuyªn m«n kü thuËt vµ chuyªn gia phong phó ®Ó cã
nguån lao ®éng ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng nhËp khÈu.
 N©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®Þnh híng lao ®éng xuÊt
khÈu, cÇn thiÕt ph¶i h×nh thµnh çc ch¬ng tr×nh khung ®µo t¹o cho
lao ®éng phï hîp víi yªu cÇu cña tõng thÞ trêng.
 T¨ng cêng g¾n kÕt tr¸ch nhiÖm cña çc doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao
®éng víi ®Þa ph¬ng, ®¬n vÞ qu¶n lý lao ®éng vµ gia ®×nh ngêi lao
®éng trong viÖc tuyÓn chän, qu¶n lý vµ gi¸o dôc ®éng viªn ngêi lao
®éng xuÊt khÈu.
PhÇn hai: dÞch vô viÖc lµm

I. Çc kh¸i niÖm
1. DÞch vô viÖc lµm
43
DÞch vô viÖc lµm lµ çc ho¹t ®éng:
- Ch¾p nèi ngêi t×m viÖc vµ chç lµm viÖc trèng.
- T¹o lËp vµ cung øng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng.
- §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®Ó ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü
thuËt phï hîp víi viÖc lµm.
- T vÊn vµ híng dÉn nghÒ ®Ó trî gióp ngêi lao ®éng lùa chän ngµnh
nghÒ phï hîp.
- Xóc tiÕn tù t¹o viÖc lµm.
- Qu¶n lý ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm thÊt nghiÖp vµ chi tr¶ trî cÊp thÊt
nghiÖp.
2. M¹ng líi dÞch vô viÖc lµm
- M¹ng líi dÞch vô viÖc lµm lµ mét hÖ thèng bao gåm çc c¬ së dÞch vô
viÖc lµm, Trung t©m ®iÒu phèi viÖc lµm. Mèi quan hÖ gi÷a chóng ®îc
h×nh thµnh nh»m hç trî cho ngêi lao ®éng trong t×m kiÕm viÖc lµm vµ
hç trî cho ngêi sö dông lao ®éng, ngêi ®µo t¹o nghÒ tho¶ m·n nhu cÇu
vÒ lao ®éng, ®µo t¹o trong mét vïng l·nh thæ nµo ®ã hoÆc liªn vïng.
3. Ho¹t ®éng ®iÒu phèi viÖc lµm
- Ho¹t ®éng ®iÒu phèi viÖc lµm lµ ho¹t ®éng ch¾p nèi th«ng tin cung -
cÇu vÒ lao ®éng gi÷a çc c¬ së (tæ chøc) dÞch vô viÖc lµm, çc ®Þa ph-
¬ng hoÆc çc vïng l·nh thæ nh»m gi¶i quyÕt sù mÊt c©n ®èi cung - cÇu
lao ®éng.
- Ho¹t ®éng ®iÒu phèi viÖc lµm thêng ®îc thùc hiÖn bëi çc Trung t©m
®iÒu phèi viÖc lµm th«ng qua m¹ng líi th«ng tin néi bé, hoÆc çc c¬ së
dÞch vô viÖc lµm tù thùc hiÖn çc chøc n¨ng nµy th«ng qua m¹ng líi nãi
trªn.
- M¹ng líi th«ng tin néi bé lµ m¹ng líi ®îc cµi ®Æt ë çc c¬ së dÞch vô
viÖc lµm díi d¹ng m¹ng Internet. Nã cã chøc n¨ng chuyÓn t¶i th«ng tin
néi bé gi÷a çc c¬ së dÞch vô viÖc lµm vµ ®îc thùc hiÖn b»ng çc kü
thuËt c«ng nghÖ th«ng tin thuéc hÖ thèng viÔn th«ng - tin häc.
4. Trung t©m ®iÒu phèi viÖc lµm
- Trung t©m ®iÒu phèi viÖc lµm lµ çc Trung t©m thùc hiÖn çc ho¹t
®éng ®iÒu phèi viÖc lµm.
- Trung t©m ®iÒu phèi viÖc lµm cã nhiÖm vô tæng hîp, ph©n tÝch vµ xö
lý çc nguån th«ng tin cung - cÇu vÒ lao ®éng do çc c¬ së dÞch vô viÖc
44
lµm cung cÊp hoÆc tõ çc nguån kh¸c. Trªn c¬ së nhu cÇu vÒ viÖc lµm
vµ nhu cÇu cÇn tuyÓn lao ®éng ë çc ®Þa ph¬ng, Trung t©m ®iÒu phèi
viÖc lµm cã thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian nh»m tuyÓn lao ®éng ë
®Þa ph¬ng thõa lao ®éng cung øng cho ®Þa ph¬ng thiÕu lao ®éng, gãp
phÇn lµm gi¶m sù mÊt c©n ®èi cung cÇu lao ®éng gi÷a çc vïng l·nh
thæ.
- Trªn thùc tÕ, sù tån t¹i cña çc Trung t©m ®iÒu phèi viÖc lµm chØ
thuÇn tuý thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu phèi viÖc lµm lµ kh«ng phæ biÕn.
Th«ng thêng, çc c¬ së dÞch vô viÖc lµm thùc hiÖn lu«n chøc n¨ng nµy.
5. C¬ së (tæ chøc) dÞch vô viÖc lµm
Tæ chøc dÞch vô viÖc lµm cã thÓ ®îc xem lµ çc tæ chøc mµ Nhµ níc cho
phÐp thµnh lËp nh»m:
- Cung cÊp çc dÞch vô hç trî ngêi thÊt nghiÖp vµ gióp ®ì ngêi t×m viÖc
tham gia hoÆc t¸i tham gia vµo thÞ trêng lao ®éng.
- Tæ chøc thÞ trêng viÖc lµm nh»m ®¶m b¶o çc chç lµm viÖc trèng ®îc
lÊp b»ng nh÷ng øng viªn tháa m·n tèt nhÊt çc yªu cÇu cña c«ng viÖc
®ßi hái trong thêi gian sím nhÊt; ®¶m b¶o cung lao ®éng phï hîp cho nhu
cÇu lao ®éng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai.
- §Ò xuÊt vµ thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p nh»m t¹o viÖc lµm míi.
6. M«i giíi viÖc lµm
- M«i giíi viÖc lµm chÝnh lµ viÖc ®øng gi÷a lµm trung gian cho hai bªn,
mét bªn lµ ngêi t×m viÖc vµ mét bªn lµ ngêi sö dông lao ®éng cã nhu
cÇu tuyÓn ngêi vµo chç lµm viÖc trèng, ®Ó hä tiÕp xóc, t×m hiÓu lÉn
nhau nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých cña mçi bªn.
- Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng m«i giíi viÖc lµm lµ ë chç c¶ ngêi sö dông
lao ®éng vµ ngêi lao ®éng t×m viÖc ®Òu kh«ng cã ®Çy ®ñ th«ng tin
vÒ çc chç lµm viÖc trèng vµ çc øng viªn t×m viÖc, do vËy, cÇn cã mét
lo¹i dÞch vô gióp ch¾p nèi hai bªn víi nhau.
7. Giíi thiÖu viÖc lµm
- Nh vËy, giíi thiÖu viÖc lµm lµ c¬ së dÞch vô viÖc lµm cã nh÷ng th«ng
tin vÒ chç lµm viÖc trèng vµ giíi thiÖu cho ngêi t×m viÖc ®Õn ®Þa
chØ cña ngêi sö dông lao ®éng ®Ó t×m hiÓu vµ cã thÓ ®i ®Õn tháa
thuËn vÒ viÖc lµm; hoÆc c¬ së dÞch vô viÖc lµm cã th«ng tin vÒ ngêi
t×m viÖc vµ giíi thiÖu cho ngêi sö dông lao ®éng tiÕp xóc vµ cã thÓ ®i
®Õn nh÷ng tháa thuËn tuyÓn dông.
45
8. Cung øng lao ®éng
- Cung øng lao ®éng lµ viÖc c¬ së dÞch vô viÖc lµm vµ ngêi sö dông lao
®éng ký kÕt hîp ®ång cung øng lao ®éng trong ®ã c¬ së dÞch vô viÖc
lµm chÞu tr¸ch nhiÖm tuyÓn chän vµ cung cÊp ®ñ sè lîng lao ®éng ®¸p
øng çc yªu cÇu vÒ ngµnh nghÒ, kü n¨ng, tay nghÒ vµ çc yªu cÇu kh¸c
cho ngêi sö dông lao ®éng.
- Cung øng lao ®éng thêng x¶y ra khi nhµ tuyÓn dông kh«ng cã th«ng tin
vµ thêi gian t×m kiÕm ngêi lao ®éng phï hîp vµ tin ch¾c r»ng c¬ së
dÞch vô viÖc lµm cã ®ñ n¨ng lùc gióp hä lµm viÖc ®ã. Cung øng lao
®éng còng thêng x¶y ra khi nhµ tuyÓn dông muèn cã mét sè lîng lín lao
®éng, kh«ng ®ßi hái chÊt lîng vµ viÖc nhê c¬ së dÞch vô viÖc lµm
tuyÓn gióp sÏ tiÕt kiÖm chi phÝ h¬n lµ tù hä ®øng ra tuyÓn.
9. Kh¸ch hµng cña dÞch vô viÖc lµm
- DÞch vô viÖc lµm vÒ b¶n chÊt lµ çc ho¹t ®éng can thiÖp vµo thÞ trêng
lao ®éng, ®em l¹i lîi Ých cho ngêi t×m viÖc vµ ngêi sö dông lao ®éng.
Sù can thiÖp nµy cã thÓ lµ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp:
 Can thiÖp trùc tiÕp cã nghÜa lµ t¹o ra sù gÆp gì gi÷a c¬ së dÞch vô
viÖc lµm, ngêi t×m viÖc vµ ngêi sö dông lao ®éng mµ kÕt qu¶ lµ
gi¶i quyÕt ®îc viÖc lµm th«ng qua viÖc m«i giíi, ch¾p nèi.
 Can thiÖp gi¸n tiÕp nghÜa lµ th«ng qua viÖc cung cÊp th«ng tin vµ t
vÊn gióp cho ngêi t×m viÖc tù t×m ®îc viÖc lµm hoÆc ngêi sö dông
lao ®éng t×m ®îc lao ®éng phï hîp mµ kh«ng cÇn sù trî gióp nµo
thªm tõ phÝa c¬ së dÞch vô viÖc lµm.
- Kh¸ch hµng cña c¬ së dÞch vô viÖc lµm chÝnh lµ ®èi tîng phôc vô cña
c¬ së dÞch vô viÖc lµm. Çc kh¸ch hµng chñ yÕu cña c¬ së dÞch vô viÖc
lµm bao gåm:
 Sinh viªn çc trêng cßn ®ang cã nhu cÇu t×m viÖc lµm sö dông mét
phÇn thêi gian.
 Häc sinh rêi ghÕ nhµ trêng vµ muèn tham gia thÞ trêng lao ®éng.
 Häc sinh tèt nghiÖp çc trêng vµ tham gia thÞ trêng lao ®éng.
 Ngêi thÊt nghiÖp ®· cã kinh nghiÖm lµm viÖc vµ mong muèn quay
trë l¹i lµm viÖc.
 Ngêi ®ang cã viÖc lµm nhng muèn chuyÓn sang mét viÖc lµm tèt h¬n.
46
 Çc nhãm ®Æc biÖt nh ngêi tµn tËt, bé ®éi xuÊt ngò, lao ®éng tõ níc
ngoµi trë vÒ cã nhu cÇu t×m viÖc lµm.
 Çc doanh nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, çc tæ chøc, ç nh©n
cã nhu cÇu tuyÓn dông lao ®éng.
 Nh÷ng ngêi muèn t vÊn ®Ó tù gi¶i quyÕt viÖc lµm.
II. Ph©n lo¹i c¬ së dÞch vô viÖc lµm
1. C¬ së dÞch vô viÖc lµm c«ng
- C¬ së dÞch vô viÖc lµm c«ng lµ c¬ së dÞch vô viÖc lµm do Nhµ níc
hoÆc Nhµ níc phèi hîp víi çc tæ chøc x· héi thµnh lËp vµ qu¶n lý ho¹t
®éng.
- Tríc nh÷ng n¨m 1990, trªn thÕ giíi hÇu nh chØ cã çc tæ chøc dÞch vô
viÖc lµm c«ng (Public Employment Service).
- Chi phÝ cho ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm cña çc tæ chøc dÞch vô viÖc
lµm c«ng ®îc Ng©n s¸ch Nhµ níc ®µi thä. Çc tæ chøc dÞch vô viÖc
lµm c«ng kh«ng thu phÝ cña ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng.
Khi çc níc triÓn khai chÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp th× chi phÝ
ho¹t ®éng cña hÖ thèng dÞch vô viÖc lµm c«ng do quü b¶o hiÓm viÖc
lµm chÞu.
- Nh÷ng biÕn ®éng nhanh chãng cña thÞ trêng lao ®éng trong bèi c¶nh míi
®· lµm dÞch vô viÖc lµm c«ng ë hÇu hÕt çc níc ®ang ph¸t triÓn ®Òu
ph¶i ®èi mÆt víi çc søc Ðp bëi:
 Sù h¹n chÕ vÒ nguån nh©n lùc (çn bé) vµ tµi chÝnh cho ho¹t ®éng.
 Sù gia t¨ng cña sè ngêi thÊt nghiÖp, sè míi bíc vµo thÞ trêng lao ®éng.
 Sù gia t¨ng cña sè ngêi thuéc nhãm yÕu thÕ.
 ThÞ trêng lao ®éng ngµy cµng ®a d¹ng vµ linh ho¹t.
2. C¬ së dÞch vô viÖc lµm t nh©n
- C¬ së dÞch vô viÖc lµm t nh©n lµ çc c¬ së do çc tæ chøc, ç nh©n
kh«ng thuéc Nhµ níc tiÕn hµnh ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm nh»m môc
tiªu thu lîi nhuËn.
- HiÖn nay, ILO thõa nhËn çc tæ chøc dÞch vô viÖc lµm t nh©n cã vai trß
hîp ph¸p trong ho¹t ®éng cña thÞ trêng lao ®éng vµ nhËn diÖn çc tæ
chøc nµy díi ba lo¹i h×nh chÝnh:
47
 Lµ tæ chøc trung gian lµm nhiÖm vô ®a ngêi t×m viÖc vµo çc chç
lµm viÖc trèng vµ phôc vô nh lµ ®èi t¸c cña ngêi t×m viÖc vµ ngêi sö
dông lao ®éng.
 Lµ tæ chøc cung cÊp kü n¨ng, cung cÊp nh©n lùc, trong ®ã tæ chøc
dÞch vô viÖc lµm lµ ngêi sö dông lao ®éng, cho doanh nghiÖp thuª
lao ®éng cña m×nh trªn c¬ së møc phÝ thuª lao ®éng do tæ chøc dÞch
vô viÖc lµm vµ doanh nghiÖp tháa thuËn.
 Lµ tæ chøc cung cÊp çc dÞch vô trùc tiÕp, trong ®ã tæ chøc dÞch vô
viÖc lµm kh«ng t×m çch bè trÝ viÖc lµm trùc tiÕp mµ cung cÊp çc
dÞch vô cho ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng nh cung cÊp
th«ng tin, cung cÊp dÞch vô t vÊn, ®¸nh gi¸ n¨ng lùc øng viªn, kiÓm
tra t©m sinh lý, søc kháe vµ tay nghÒ cho doanh nghiÖp.
III. Vai trß cña dÞch vô viÖc lµm
1. T¸c ®éng cña dÞch vô viÖc lµm ®Õn viÖc hoµn thiÖn thÞ trêng lao
®éng
- DÞch vô viÖc lµm cã t¸c ®éng n©ng cao chÊt lîng “cung vÒ lao ®éng”.
Nã cung cÊp cho ngêi lao ®éng nh÷ng th«ng tin vÒ yªu cÇu cña ngêi sö
dông lao ®éng, vÒ lÜnh vùc cÇn tuyÓn dông lao ®éng, nh÷ng ®ßi hái
vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n - kü thuËt, còng nh møc tiÒn c«ng cã thÓ nhËn
®îc. Víi mong muèn cã viÖc lµm thÝch hîp vµ cã thu nhËp cao, ngêi lao
®éng sÏ ph¶i cè g¾ng ®Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu ®ßi hái ®ã. H¬n
n÷a, çc Trung t©m DÞch vô viÖc lµm cßn tham gia ®µo t¹o nghÒ ®Ó
t¹o viÖc lµm.
- DÞch vô viÖc lµm víi chøc n¨ng trung gian gióp cho ngêi lao ®éng cã
viÖc lµm, gióp cho ngêi sö dông lao ®éng thuª ®îc nh©n c«ng theo yªu
cÇu ®· ®Æt ra. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ dÞch vô viÖc lµm dÉn d¾t, ch¾p
nèi th«ng tin cung - cÇu vÒ lao ®éng nhanh h¬n, dÔ dµng h¬n, gãp phÇn
lµm cho thÞ trêng lao ®éng vËn hµnh tèt h¬n.
- DÞch vô viÖc lµm gióp cho viÖc n¾m b¾t vµ xö lý th«ng tin cung - cÇu
lao ®éng nhanh chãng, kÞp thêi ë tõng vïng, liªn vïng vµ trong toµn quèc,
còng nh ë thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ, gãp phÇn hoµn thiÖn thÞ trêng lao
®éng chung cña quèc gia.
2. T¸c ®éng cña dÞch vô viÖc lµm ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi
- DÞch vô viÖc lµm gióp ngêi lao ®éng nhanh chãng t×m ®îc viÖc lµm vµ
®îc lµm viÖc ®óng ngµnh nghÒ, chuyªn m«n, ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng, së
48
trêng; gióp ngêi sö dông lao ®éng nhanh chãng tho¶ m·n nhu cÇu vÒ lao
®éng. Th«ng qua ®ã t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn lµm
t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, n©ng cao møc sèng d©n c.
- DÞch vô viÖc lµm gãp phÇn lµm gi¶m nhu cÇu bøc b¸ch cña x· héi vÒ
viÖc lµm, lµm gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, th«ng qua ®ã cã t¸c ®éng lµm
cho x· héi lµnh m¹nh h¬n.
- DÞch vô viÖc lµm cã hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng n¨ng ®éng h¬n, lµm t¨ng GDP, GNP, th«ng qua ®ã lµm t¨ng vÞ thÕ
cña ®Êt níc trong khu vùc vµ thÕ giíi.
- DÞch vô viÖc lµm cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho çc ch¬ng tr×nh
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc ®îc thùc hiÖn tèt h¬n.
- §èi víi ChÝnh Phñ: Nã cã vai trß sö dông nh c«ng cô ®Ó ®iÒu tiÕt cung
cÇu lao ®éng, kh¾c phôc çc khiÕm khuyÕt cña thÞ trêng lao ®éng vµ
n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ trêng lao ®éng.
- §èi víi ngêi sö dông lao ®éng: nã lµ ph¬ng tiÖn ®Ó thu hót ®Çu vµo lao
®éng ®îc ®¹t hiÖu qu¶.
- §èi víi ngêi lao ®éng: nã lµ m«i trêng hç trî cho t×m viÖc, n©ng cao kh¶
n¨ng thÝch øng cña hä víi thÞ trêng lao ®éng.
IV. Néi dung ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm
1. Çc néi dung tæng qu¸t cña ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm
- Theo Robert Heron - mét chuyªn gia cña V¨n phßng Tæ chøc Lao ®éng
Quèc tÕ khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng, çc chøc n¨ng truyÒn thèng
cña dÞch vô viÖc lµm bao gåm 7 chøc n¨ng sau:
 Ch¾p nèi viÖc lµm.
 T¹o lËp vµ phæ biÕn th«ng tin thÞ trêng lao ®éng.
 Cung cÊp th«ng tin vµ t vÊn nghÒ nghiÖp.
 Qu¶n lý çc ch¬ng tr×nh lµm viÖc chñ ®éng.
 Qu¶n lý çc ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm thÊt nghiÖp vµ chi tr¶ b¶o hiÓm
thÊt nghiÖp.
 Trî gióp dÞch chuyÓn lao ®éng
 Qu¶n lý viÖc lµm cña ngêi lao ®éng níc ngoµi.
- ë nhiÒu níc, ChÝnh phñ giao cho dÞch vô viÖc lµm c«ng thùc hiÖn thªm
çc chøc n¨ng bæ sung, bao gåm 9 chøc n¨ng:
49
 Qu¶n lý tæ chøc dÞch vô viÖc lµm t nh©n.
 Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho çc nhãm lao ®éng ®Æc thï.
 Gióp ngêi lao ®éng tù t×m viÖc lµm.
 Tæ chøc ®µo t¹o nghÒ theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
 Trî gióp ngêi t×m viÖc trong chuÈn bÞ hå s¬ vµ ®µo t¹o ®Þnh híng
®Ó lµm quen víi m«i trêng lµm viÖc.
 DÞch vô t vÊn.
 Qu¶n lý çc ch¬ng tr×nh viÖc lµm ®Æc biÖt.
 Qu¶n lý Quü xóc tiÕn viÖc lµm.
 Tæ chøc s¶n xuÊt nhá.
- Theo Sergio Ricca, mét chuyªn gia cña V¨n phßng tæ chøc Lao ®éng
Quèc tÕ Geneva, th× çc chøc n¨ng truyÒn thèng cña dÞch vô viÖc lµm
c«ng lµ (5 chøc n¨ng):
 Qu¶n lý b¶o hiÓm thÊt nghiÖp.
 Cung cÊp th«ng tin vµ t vÊn nghÒ nghiÖp.
 Qu¶n lý lao ®éng lµ ngêi níc ngoµi vµ dÞch vô viÖc lµm ngoµi níc
 Tæ chøc thu thËp vµ phæ biÕn th«ng tin thÞ trêng lao ®éng.
- Çc chøc n¨ng míi ®îc bæ sung (9 chøc n¨ng) lµ:
 Çc h×nh thøc bè trÝ viÖc lµm ®Æc biÖt cho ngêi lao ®éng bÞ lo¹i
khái d©y chuyÒn s¶n xuÊt do kh«ng phï hîp, cho nh©n viªn qu¶n lý
vµ cho lao ®éng mïa vô, t¹m thêi.
 T vÊn tù t¹o viÖc lµm
 Çc hç trî trùc tiÕp, cô thÓ cho ngêi t×m viÖc nh chuÈn bÞ hå s¬,
®µo t¹o kü n¨ng tr¶ lêi pháng vÊn ...
 T vÊn nghÒ nghiÖp
 §µo t¹o nghÒ hoÆc t vÊn lùa chän n¬i ®µo t¹o
 Tæ chøc ®µo t¹o chuyÓn nghÒ cho ngêi lao ®éng
 T vÊn cho doanh nghiÖp vÒ chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p bè trÝ lao ®éng
 Qu¶n lý vµ triÓn khai çc ch¬ng tr×nh xóc tiÕn viÖc lµm ®Æc biÖt
50
 Qu¶n lý quü xóc tiÕn viÖc lµm.
- Theo Phan Thuy, Ellen Hansen vµ David Price th× dÞch vô viÖc lµm tËp
trung vµo çc chøc n¨ng sau:
 Tæ chøc thu thËp vµ phæ biÕn th«ng tin thÞ trêng lao ®éng.
 Qu¶n lý çc ch¬ng tr×nh xóc tiÕn viÖc lµm, bè trÝ viÖc lµm cho lao
®éng do ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt, thay ®æi c¬ cÊu vµ c«ng
nghÖ
 Qu¶n lý quü b¶o hiÓm thÊt nghiÖp
 T vÊn ph¸p luËt chÝnh s¸ch, t vÊn viÖc lµm vµ t vÊn ®µo t¹o.
2. Çc néi dung cô thÓ cña ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm
2.1. Ho¹t ®éng ch¾p nèi viÖc lµm
- Môc ®Ých cña ch¾p nèi viÖc lµm
 Gióp mäi ngêi t×m ®îc viÖc lµm lÇn ®Çu.
 Gióp ngêi sö dông lao ®éng t×m ®îc lao ®éng thÝch hîp.
 Gióp ngêi ®· cã viÖc lµm muèn thay ®æi c«ng viÖc.
 Gióp ngêi thÊt nghiÖp t×m ®îc viÖc lµm míi.
- Çc nguyªn t¾c c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ch¾p nèi viÖc lµm cña c¬ së dÞch
vô viÖc lµm
 TiÕn hµnh trªn c¬ së tù nguyÖn vµ tù do lùa chän cña ngêi lao ®éng
vµ ngêi sö dông lao ®éng.
 Nªn ®a d¹ng h×nh thøc víi dÞch vô viÖc lµm c«ng vµ dÞch vô viÖc
lµm t nh©n, trong ®ã dÞch vô viÖc lµm c«ng ®ãng vai trß quan träng
nh»m ®¶m b¶o mäi ngêi t×m viÖc cã thÓ tiÕp cËn vµ sö dông dÞch
vô nµy kh«ng phô thuéc vµo hoµn c¶nh kinh tÕ cña hä.
 §¶m b¶o tÝnh b¶o mËt vµ riªng t vÒ th«ng tin cña ngêi t×m viÖc.
 V« t, c«ng b»ng, tr¸nh ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi ngêi lao ®éng vµ ng-
êi sö dông lao ®éng.
 Trung lËp trong tranh chÊp gi÷a ngêi L§ vµ ngêi sö dông L§.
- Nh÷ng ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh ch¾p nèi viÖc lµm
51
 Pháng vÊn ngêi t×m viÖc vµ ghi nhËn nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt do
hä cung cÊp.
 TiÕp nhËn th«ng tin vÒ çc chç lµm viÖc trèng tõ phÝa ngêi sö dông
lao ®éng.
 §¨ng ký chç lµm viÖc trèng, th«ng b¸o çc chç lµm viÖc trèng.
 Rµ so¸t, so s¸nh chç lµm viÖc trèng vµ øng viªn t×m viÖc ®Ó chän
øng viªn phï hîp cho tõng chç lµm viÖc trèng cô thÓ.
 Tæ chøc cho ngêi sö dông lao ®éng tiÕp xóc víi ngêi t×m viÖc.
 Cung cÊp vµ hç trî cho nh÷ng ngêi t×m viÖc cã nhu cÇu trî gióp ®Ó
c¹nh tranh thµnh c«ng trªn thÞ trêng lao ®éng.
2.2. Thu thËp vµ phæ biÕn th«ng tin thÞ trêng lao ®éng
- Çc h×nh thøc thu thËp th«ng tin thÞ trêng lao ®éng cña c¬ së dÞch vô
viÖc lµm
 §iÒu tra hé gia ®×nh.
 §iÒu tra doanh nghiÖp.
 §iÒu tra chuyªn s©u kh¸c.
- Víi t çch lµ nhµ cung cÊp, dÞch vô viÖc lµm ®ãng gãp vµo c¬ së d÷
liÖu ®Þa ph¬ng vµ quèc gia vÒ cung, cÇu lao ®éng th«ng qua:
 Cung cÊp th«ng tin vÒ chç lµm viÖc trèng do ngêi sö dông lao ®éng
th«ng b¸o, chia theo khu vùc, ngµnh nghÒ, tr×nh ®é...
 Cung cÊp çc th«ng tin vÒ ngêi t×m viÖc: giíi, tuæi, tr×nh ®é häc
vÊn, kü n¨ng, kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp, n¬i c tró...
 Cung cÊp çc th«ng tin vÒ ngêi tù t¹o viÖc lµm.
 Cung cÊp çc th«ng tin ®a d¹ng vÒ diÔn biÕn cña thÞ trêng lao ®éng
hiÖn t¹i vµ nh÷ng n¨m tíi, nh÷ng khiÕm khuyÕt cña thÞ trêng lao
®éng hiÖn t¹i, çc c©n ®èi vÒ cung cÇu lao ®éng…
- Víi t çch lµ ngêi sö dông, dÞch vô viÖc lµm dïng th«ng tin thÞ trêng lao
®éng ®Ó:
 T vÊn vÒ nhu cÇu ®µo t¹o vµ gióp c¬ së ®µo t¹o ho¹ch ®Þnh kÕ
ho¹ch çc kho¸, çc ch¬ng tr×nh ®µo t¹o nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña
thÞ trêng lao ®éng.
52
 T vÊn cho ngêi t×m viÖc nªn chän çc kho¸ ®µo t¹o nh»m bæ tóc kü
n¨ng, n©ng cÊp kü n¨ng ®Ó cã thÓ cã ®îc viÖc lµm.
 Cung cÊp çc th«ng tin vµ tæ chøc trî gióp ngêi t×m viÖc dÞch
chuyÓn tõ vïng thõa lao ®éng sang vïng thiÕu lao ®éng, gãp phÇn
c©n ®èi cung - cÇu lao ®éng.
 T vÊn vÒ triÓn väng nghÒ nghiÖp, c¬ héi tù t¹o viÖc lµm cho
ngêi t×m viÖc.
2.3. Qu¶n lý ch¬ng tr×nh viÖc lµm chñ ®éng nh»m môc tiªu ®iÒu chØnh
thÞ trêng lao ®éng
- Vai trß vµ môc tiªu cña ch¬ng tr×nh viÖc lµm chñ ®éng
 Lµ c«ng cô can thiÖp cña chÝnh phñ vµo thÞ trêng lao ®éng ®Ó xö
lý çc vÊn ®Ò n¶y sinh do ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ vµ thay ®æi
c«ng nghÖ, do ®ã xuÊt hiÖn lao ®éng d«i d, c¾t gi¶m biªn chÕ trªn
diÖn réng mµ ®iÒu ®ã cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng bÊt æn vÒ mÆt x·
héi.
 Lµ ch¬ng tr×nh réng lín h¬n çc ho¹t ®éng ch¾p nèi viÖc lµm hoÆc
chi tr¶ trî cÊp thÊt nghiÖp, çc ho¹t ®éng nµy gióp ®îc Ýt cho lo¹i trõ
çc mÊt c©n ®èi trªn thÞ trêng lao ®éng v× çc nguyªn nh©n trªn.
- Chøc n¨ng cña dÞch vô viÖc lµm trong qu¶n lý çc ch¬ng tr×nh viÖc
lµm chñ ®éng
 Çc ch¬ng tr×nh viÖc lµm x©y dùng c«ng Ých: DÞch vô viÖc lµm cã
thÓ trî gióp ngêi thÊt nghiÖp th«ng qua:
+ §a ngêi t×m viÖc ®Õn çc viÖc lµm hiÖn cã.
+ Bè trÝ ®µo t¹o ngêi t×m viÖc ®Ó gióp hä tham gia vµo çc dù ¸n nãi
trªn.
+ T vÊn cho ngêi muèn tù t¹o viÖc lµm vÒ çc c¬ héi viÖc lµm cã liªn
quan ®Õn dù ¸n.
+ Cung cÊp th«ng tin vµ t vÊn vÒ c¬ héi viÖc lµm sau khi dù ¸n kÕt thóc.
 Çc ch¬ng tr×nh t¸i ph¸t triÓn viÖc lµm: DÞch vô viÖc lµm cã thÓ trî
gióp th«ng qua:
+ T vÊn cho doanh nghiÖp vÒ ph¬ng ¸n gi¶m lao ®éng ®Ó tr¸nh sa th¶i
hµng lo¹t.
+ §¨ng ký lao ®éng d«i d ngay t¹i doanh nghiÖp, nÕu cã thÓ ®îc.
53
+ ChuÈn bÞ ®a ngêi lao ®éng mÊt viÖc quay trë l¹i lµm viÖc
2.4. Ho¹t ®éng qu¶n lý chÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp
- Cung cÊp dÞch vô hç trî t×m viÖc lµm hoÆc dÞch vô t¸i lµm viÖc ®èi
víi ngêi thÊt nghiÖp
 §¨ng ký mÊt viÖc lµm vµ ®¨ng ký t×m viÖc t¹i çc c¬ së dÞch vô
viÖc lµm c«ng.
 Tham dù çc cuéc pháng vÊn, kiÓm tra ®Þnh kú do c¬ së dÞch vô
viÖc lµm c«ng tæ chøc nh»m kiÓm tra tÝnh tÝch cùc trong t×m viÖc
lµm.
 X©y dùng kÕ ho¹ch ç nh©n ®Ó t×m viÖc lµm hoÆc tù t¹o viÖc
lµm.
 ChÊp nhËn viÖc lµm trong çc ch¬ng tr×nh viÖc lµm chñ ®éng do c¬
së dÞch vô viÖc lµm c«ng bè trÝ.
- X¸c nhËn ®ñ t çch tiÕp tôc ®îc trî cÊp thÊt nghiÖp vµ ®ang tÝch cùc
t×m viÖc lµm cña ngêi ®ang hëng
- Qu¶n lý ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm thÊt nghiÖp
2.5. Ho¹t ®éng t vÊn chÝnh s¸ch viÖc lµm, t vÊn nghÒ vµ t vÊn ®µo t¹o
- T vÊn vÒ chÝnh s¸ch viÖc lµm
- T vÊn vÒ nghÒ vµ t vÊn vÒ ®µo t¹o
- T vÊn vÒ tù t¹o viÖc lµm
 Cung cÊp çc th«ng tin vÒ çc c¬ héi tù t¹o viÖc lµm, ®Æc biÖt ë
ngay ®Þa ph¬ng n¬i ngêi t×m viÖc c tró.
 §µo t¹o kü n¨ng cho nh÷ng ngêi muèn tù t¹o viÖc lµm hoÆc cung cÊp
th«ng tin vÒ çc c¬ së ®µo t¹o çc kü n¨ng nµy.
 §µo t¹o vÒ kinh doanh, khëi sù doanh nghiÖp hoÆc cung cÊp th«ng
tin vÒ çc c¬ së ®µo t¹o çc kü n¨ng nµy.
 Cung cÊp th«ng tin vµ t vÊn vay vèn tõ çc nguån tÝn dông ®Ó tù t¹o
viÖc lµm.
 T vÊn vÒ çch tiÕp cËn çc tæ chøc, çc c¬ quan kh¸c cã thÓ trî gióp
xóc tiÕn tù t¹o viÖc lµm.
2.6. Çc chøc n¨ng kh¸c cña dÞch vô viÖc lµm
- Tæ chøc ®µo t¹o
54
- Tæ chøc s¶n xuÊt nhá
- Ho¹t ®éng dÞch vô ®Æc thï trî gióp çc ®èi tîng ®Æc biÖt
V. §iÒu kiÖn ®Ó çc c¬ së dÞch vô viÖc lµm ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶
1. TÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm
HiÖu qu¶ dÞch vô viÖc lµm cã thÓ nh×n nhËn díi tiªu chuÈn sau:
- DÞch vô viÖc lµm gãp phÇn lµm minh b¹ch thÞ trêng lao ®éng, ®iÒu
tiÕt thÞ trêng lao ®éng, kh«ng g©y ra t¸c ®éng bÊt æn trªn thÞ trêng lao
®éng.
- DÞch vô viÖc lµm gãp phÇn thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, nhÊt lµ chÝnh
s¸ch lao ®éng, viÖc lµm, chÝnh s¸ch x· héi (trî gióp çc ®èi tîng yÕu
thÕ).
- Ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm kh«ng g©y ra nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn
viÖc thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch lao ®éng, viÖc lµm vµ chÝnh s¸ch x· héi.
- DÞch vô viÖc lµm ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña ngêi t×m viÖc vµ ngêi sö
dông lao ®éng. Rót ng¾n ®îc thêi gian t×m viÖc vµ thêi gian tuyÓn lao
®éng.
- KÕt qu¶ ho¹t ®éng cã sù t¬ng xøng víi nguån lùc ®Çu t.
2. Çc ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm cã hiÖu qu¶
2.1. Ph¶i cã khung ph¸p lý râ rµng cho ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm
- ThiÕu mét khung ph¸p lý râ rµng ®èi víi ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm sÏ
rÊt khã kh¨n cho qu¶n lý ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm. Çc c¬ së dÞch vô
viÖc lµm kh«ng ho¹ch ®Þnh ®îc ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch, chiÕn lîc ho¹t
®éng nh»m ph¸t triÓn c¬ së; kh«ng biÕt luËt ph¸p cho phÐp c¬ së ho¹t
®éng trong ph¹m vi nµo, ®©u lµ trong khu«n khæ ph¸p luËt, ®©u lµ vît
ra ngoµi khu«n khæ ph¸p luËt.
2.2. C¬ së dÞch vô viÖc lµm ph¶i cã trô së lµm viÖc ®¹t yªu cÇu
- Trô së ph¶i cã ®Þa ®iÓm thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng tiÕp cËn. Trô së
cÇn ®îc cè ®Þnh, hoÆc cã thay ®æi ph¶i ®îc th«ng b¸o kÞp thêi, râ rµng
cho kh¸ch hµng, cho c¬ quan qu¶n lý biÕt.
2.3. Cã ®éi ngò çn bé ®¸p øng ®îc ho¹t ®éng cña c¬ së dÞch vô viÖc lµm
- Çn bé dÞch vô viÖc lµm ph¶i ®îc ®µo t¹o chÝnh quy, chuyªn m«n
nghiÖp vô cao, ph¶i ®ñ ®Ó ®¸p øng khèi lîng c«ng viÖc, ho¹t ®éng theo
phong çch chuyªn nghiÖp, thêng xuyªn ®µo t¹o l¹i ®Ó ®¸p øng tèt nhÊt
nhu cÇu kh¸ch hµng.
55
2.4. Cã nguån lùc tµi chÝnh ®ñ ®Ó triÓn khai ho¹t ®éng
- §èi víi c¬ së dÞch vô viÖc lµm c«ng, cÇn x¸c ®Þnh râ ®©y lµ c¬ së ho¹t
®éng v× môc tiªu x· héi hay môc tiªu kinh doanh. NÕu v× môc tiªu x· héi
th× ng©n s¸ch nhµ níc cÇn ®¶m b¶o ®¸p øng mét phÇn tµi chÝnh ho¹t
®éng ®Ó ®¶m b¶o ®¹t ®îc çc môc tiªu x· héi; cßn nÕu ®Ó kinh doanh
th× çc c¬ së nµy kinh doanh nh çc doanh nghiÖp.
- §èi víi dÞch vô viÖc lµm t nh©n còng cÇn cã çc qui ®Þnh vµ c¬ chÕ
qu¶n lý, kiÓm so¸t tµi chÝnh phï hîp ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tiªu cùc x¶y ra
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng.
2.5. Cã trang thiÕt bÞ ®Ó thuËn tiÖn ho¸ ho¹t ®éng dÞch vô viÖc lµm
- Trong bèi c¶nh søc Ðp viÖc lµm lín, ngêi t×m viÖc ®«ng, nÕu hÖ thèng
qu¶n lý vµ s¾p xÕp, m«i giíi viÖc lµm thùc hiÖn thñ c«ng th× chÊt lîng
vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc kh«ng cao. Do ®ã, cÇn ®a çc thiÕt bÞ vµ c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó thuËn tiÖn ho¸ c«ng viÖc vµ n©ng cao chÊt lîng,
hiÖu qu¶ dÞch vô viÖc lµm.
2.6. Liªn kÕt gi÷a çc c¬ së dÞch vô viÖc lµm c«ng vµ gi÷a dÞch vô viÖc lµm
c«ng vµ dÞch vô viÖc lµm t nh©n
- Liªn kÕt gi÷a çc c¬ së dÞch vô viÖc lµm kh«ng chØ gióp ®¸p øng nhanh
chãng nhu cÇu cña kh¸ch hµng mµ cßn tr¸nh nh÷ng l·ng phÝ kh«ng cÇn
thiÕt nh nhiÒu c¬ së ph¶i t×m viÖc cho mét ngêi, khi t×m ®îc viÖc th×
kh«ng cßn øng viªn, hoÆc nhiÒu øng viªn cho mét vÞ trÝ c«ng viÖc tËp
trung vµo mét c¬ së trong khi cã thÓ bè trÝ ®îc viÖc lµm t¬ng tù ë mét
c¬ së kh¸c.
- §Ó t¹o liªn kÕt gi÷a çc c¬ së dÞch vô viÖc lµm, cÇn tæ chøc hîp lý hÖ
thèng dÞch vô viÖc lµm c«ng vµ x©y dùng m¹ng m¸y tÝnh liªn kÕt çc
trung t©m, kho d÷ liÖu viÖc lµm, d÷ liÖu øng viªn.
56

Thi Truong Lao Dong (He Dai Hoc)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thi Truong Lao Dong (He Dai Hoc)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trêng §¹i häc Lao ®éng x· héi

Khoa Qu¶n lý lao ®éng

§Ò c¬ng gi¶ng d¹y

Ngêi biªn so¹n: Ths. TrÇn Ph¬ng

1. Khèi lîng :03 §VHT, trong ®ã

ch¬ng II: c¸c yÕu tè cña thÞ trêng lao ®éng

CÇu thÞ trêng

Ch¬ng IV: Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng

PhÇn hai: dÞch vô viÖc lµm

You might also like

Thi Truong Lao Dong (He Dai Hoc)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thi Truong Lao Dong (He Dai Hoc)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trêng §¹i häc Lao ®éng x· héi

Khoa Qu¶n lý lao ®éng

§Ò c¬ng gi¶ng d¹y

Ngêi biªn so¹n: Ths. TrÇn Ph¬ng

1. Khèi lîng :03 §VHT, trong ®ã

ch¬ng II: c¸c yÕu tè cña thÞ trêng lao ®éng

CÇu thÞ tr­êng

Ch¬ng IV: Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng

PhÇn hai: dÞch vô viÖc lµm

You might also like

CÇu thÞ trêng