Số 33 Tháng 03/2010

2010
Sống
trong
lạm
phát
Photo : flick.com - gLiTTeRb☺
i®

Web : www.tapchiphiatruoc.net - Blog : phiatruoc.wordpress.com - Email : contact.phiatruoc@gmail.com

Quý độc giả thân mến,

Lạm phát vốn là một vấn đề tất yếu của hệ thống kinh tế
thị trường, diễn ra theo chu kỳ trên phạm vi toàn cầu. Và,
ảnh hưởng của lạm phát đối với mỗi nền kinh tế và đối với
mỗi xã hội lại phụ thuộc rất nhiều vào những chính sách
kinh tế và chính trị của từng quốc gia. Chính vì vậy, nhiều
nước với những chính sách linh hoạt, phù hợp đã giúp nền
kinh tế của chính họ gượng dậy và khôi phục trở lại sau
hai, ba năm trải qua một trong những cơn suy trầm lớn
nhất trong lịch sử.
Nằm trong tình trạng chung, nhưng dường như những hậu
quả của cuộc khủng hoảng kinh tế ở Việt Nam vẫn còn TẠP CHÍ THANH NIÊN PHÍA TRƯỚC
ảnh hướng khá nặng. Điển hình là tình trạng lạm phát kéo
Web : phiatrruoc.info
dài liên tục mà nạn nhân chịu ảnh hưởng trực tiếp không
ai khác chính là những người dân lao động và nông thôn. Blog : phiatruoc.wordpress.com
Email : contact.phiatruoc@gmail.com
Tạp chí Thanh Niên PHÍA TRƯỚC số 33 với chủ đề “Sống
trong lạm phát” xin chuyển tải đến quý độc giả những BAN BIÊN TẬP
bài nghiên cứu về lạm phát từ phía các kinh tế gia, cũng
Võ Thụy Nhu-Khương Duy-
như những bài viết về chính người dân trong thời lạm Thanh Nguyên-Việt Quốc-Đông A
phát.
Song song đó, Tạp chí Thanh Niên PHÍA TRƯỚC số 33 THIẾT KẾ TRÌNH BÀY
cũng có bài giới thiệu đến độc giả tác phẩm “Con đường
Nhẫn Lam-Hậu Phú-
Việt Nam” vừa xuất bản, vốn đã được biết đến khá nhiều
Khương Duy-Tín Nghĩa-Chí Tâm
từ những vụ bắt bớ bốn nhà hoạt động dân chủ Lê Công
Định, Nguyễn Tiến, TrungTrần Huỳnh Duy Thức và Lê CỘNG TÁC VIÊN
Thăng Long trong năm qua. Những trang sách trong tác Hoàng Lan-Mai Minh-Phan Thủy
phẩm “Con đường Việt Nam” với lối viết đan xen văn hóa Đông A-Elbi-Ngọc Cầm
– sử – chính trị, sẽ đưa chúng ta hành trình qua các chặng
đường và cùng gặp nhau ở một hướng mở mới: thượng
QUẢNG CÁO-AUDIO
tôn pháp luật, tôn trọng sự thật, công bằng xã hội… Để
rộng đường dư luận, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu và Quốc Bình-Chinh Nhân-Tâm Kiên
nghiên cứu tác phẩm này để tự rút ra kết luận cho chính
mình về tội danh “chống phá chính quyền nhân dân”. WEBSITE
Kế Vũ

Châu Mỹ
Ban Biên Tập
Tap Chi Phia Truoc
Tạp chí Thanh Niên PHÍA TRƯỚC PO Box 462220 Escondido, CA
92046 USA
Tháng 4/2010

Châu Âu, Châu Á

Tap Chi Phia Truoc 10 rue Louis Rossel
35000 Rennes FRANCE

Ảnh bìa Photo : Google - Imagerie / TerreMetrics

 Mục lục
Bằng một “lỗi kĩ thuật”, Bộ GD vô tình
rũ bỏ tất cả!
-Tâm sự của một thần dân với quan giáo dục-
Chính trị 4

Suy Ngẫm Về Bài Học Thống Nhất

Ðất Nước
Xã hội 7

Lạm phát tại Việt Nam: Nguyên nhân

15
vì đâu?
Lạm phát luôn luôn chỉ là một 17
hiện tượng tiền tệ

Lạm phát kinh tế đẩy mạnh tệ nạn 19

tham nhũng

Văn nghệ sĩ trong thời lạm phát 21

Xóm Thuyền Trên Sông Hồng –

24
con cháu Sơn Tinh thế kỷ 21
Tiêu điểm
Các thiếu gia và những con số
27
kinh hoàng

10
Dệt Vải
nói nghĩa là gì? 12
Nền kinh tế phe cánh “tư bản đỏ” 29
Hàm Nghi: Một nhà ái quốc, Chuyên 31
một nghệ sĩ đa tài
Ảnh hưởng của Tết mục 32

Con Đường Việt Nam 37

Tin Việt Nam 38
Tin Quốc tế 41
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 33 - Tháng 04/2010

Bằng một “lỗi kĩ thuật”, Bộ Giáo dục vô tình rũ bỏ tất cả!

-Tâm sự của một thần dân với quan giáo dục-

Dự thảo thông tư mới về mở ngành trong trường đại kinh nghiêm xương máu gần đây, cơ quan an ninh
học vừa xuất hiện trên trang mạng của Bộ Giáo Dục của Đảng đã lần ra mối quan hệ giữa nghề luật sư
(Bộ GD) ngày 23/2 thì ngày 26/2 đã bị các đấng sinh với cái gọi là công lí, giữa nghề phóng viên với cái
thành đọc quyết định khai tử. Theo lời ông Thứ gọi là sự thật, giữa nghề dạy học với cái gọi là trách
trưởng Giáo dục, thì dự luật này chỉ là thứ quái thai nhiệm với quốc gia. Những giá trị này, thật tình cờ,
sinh ra do một "sơ suất kĩ thuật" rất vô tình, nó chưa bị bọn phản động lợi dụng để chống phá chế độ
bao giờ là con đẻ của Bộ ông, chẳng quan nào phải XHCN ta.
chịu trách nhiệm.Trách nhiệm đó là của kẻ nào khác,
Nhưng mà chế độ ta, trộm vía, rất là mẫn cảm với
cũng một cách vô tình được gắn theo…
các giá trị này. Thế là Đảng quyết định liệt nghề
Vụ từ con của Bộ GD đã diễn ra vô tình như thế nào, giáo, nghề báo và nghề luật vào hạng các nghề nhạy
và tới mức nào, thì các bạn phải đọc hết bài này mới cảm. Và Bộ Giáo dục, đúng với tên gọi, và đúng với
biết được. nhiệm vụ được Đảng giao phó, đã viết ngay một lệnh
cấm để quán triệt chính sách.
Niềm hi vọng của các quan qua dự thảo…
Đọc lệnh, có thể thấy Bộ cho rằng giải pháp hữu
Số là sau những cuộc vận động nhiều Không, các
nhà quản lí giáo dục đại tài lại vừa phát minh mới-
cấm các trường tư dạy ngành Luật, Sư phạm và Báo
chí. Lí do, theo lời ông Văn Đình Ưng (1), phó chánh
văn phòng Bộ GD, là Bộ sợ sinh viên sẽ chẳng may
đụng đến những nội dung "chưa phù hợp", nếu họ
học các nghề "được cho là nhạy cảm" ở trường tư.
Bộ lại còn lo các trường tư "không đảm bảo quan
điểm chính trị" trong "một số nội dung giảng dạy"
nào đó.
Phải hiểu thế nào về những cụm từ vừa giàu tính học
thuật, vừa mang tầm vóc vĩ mô, vừa tối nghĩa của
quan giáo dục Văn Đình Ưng?
Trước hết, hẳn là ông ấy - vào thời điểm tiếp chuyện
phóng viên - vẫn còn bị ám ảnh rằng hẵng còn ít
nhất 1 thầy giáo, những 3 luật sư, và chẳng rõ bao
nhiêu nhà báo tự do đang cống hiến tài năng trong
nhà ngục. Ấy thế mà khổ! Đã tiệt hết lũ phản loạn
thuộc 3 cái giống ấy đâu! Tên Phan Thanh Hải vẫn
phát ngôn ngoài vòng pháp luật thường xuyên. Tên Trường học có còn là nơi giáo dục đạo đức cho trẻ con khi bản
Cù Huy Hà Vũ mới thật bạo, cơ quan an ninh đập cái thân người lớn luôn vô trách nhiệm và nói dối ? Ảnh Flickr
hàng rào nhà hắn cũng không xong, và hắn vẫn xăm
hiệu nhất là cách li: cấm tất cả luật sư, nhà giáo và
xăm đòi ra tòa bênh các giáo sư Bô-xít. Tên Lê Thị
nhà báo tiềm năng tiếp xúc với các trường - dân -
Công Nhân thì vừa ngớt ăn roi Cách Mạng một cái đã
lập, thứ mà ông Ưng cho là rất độc hại về mặt tư
đòi đấu tranh đến cùng. Còn đến con nhỏ Nguyễn
tưởng. Nói cách khác, từ nay về sau, sẽ chỉ có những
Hoàng Lan đang bay sang Tây học Luật Hiến pháp
trường đại học mà ở đó chính quyền tùy ý nhào nặn
đấy! Học ngón ấy làm gì, ngoài mục đích để tiếp
khối óc của người học mới được đảm nhiệm ba chức
quản đất nước "của" các ông, “từ tay” các ông?
trách cao cả vừa nêu.
Ngoài đám luật sư “không đảm bảo quan điểm chính
Còn với câu hỏi “Tại sao "quan điểm chính trị đúng
trị” này, hai đối tượng còn lại thì ít tên tuổi hơn, ấy
đắn" và thái độ diễn đạt thẳng thắn hơn là lòng yêu
mà có khi nguy hiểm hơn với các quan. Ví như :
mến Đảng Cộng Sản chỉ gây dựng được trong một
chẳng đoán được lúc nào một anh phóng viên dại dột
môi trường giáo dục gần chính quyền và xa dân?”,
sẽ lại lần nữa lợi dụng quyền tự do dân chủ để lật
thì chưa thấy quan nào cho biết.
tẩy những việc tư túi của các vị công bộc, cũng như
chẳng biết được ở cái góc bảng nào, đám giáo học …theo “lỗi kĩ thuật” vô tình bay đi nơi khác…
hủ nho đang kể với bầy con nít tuốt tuồn tuột những
Nhưng dù thế nào thì lệnh cấm nói trên, nếu được
thương vụ cơ mật cỡ quốc gia, với mặt hàng cỡ quốc
đem thực thi, chắc chắn sẽ để lại cho nền giáo dục
gia.
vốn đã què quặt của nước nhà những hậu quả ghê
Chung quy, toàn những nghề đáng sợ. Hẳn là bằng gớm, thậm chí đối với các “phương diện không nhạy

Trang 4
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 33 - Tháng 04/2010

cảm”. Nó hiển nhiên làm các trường dân lập không can, lãnh đạo chính quyền vô can, và ĐCS thì tất
vui: ai mà vui nổi khi bị tước đoạt những quyền bình nhiên là vô can.
đẳng mà mình đáng được hưởng, ngay cả theo Hiến
Nhưng nếu thật thế thì xin hỏi: phải chăng trong quá
pháp hết sức bất bình đẳng hiện hành? Tuổi trẻ Việt
trình thai nghén dự thảo giáo dục của cả một quốc
Nam cũng không vui. Nếu tài cai trị của Đảng tiền
gia, thì mọi công chức lớn bé sẽ đem các góp ý trình
phong rốt cuộc đã sinh ra một ngân khố giáo dục
lên bộ phận soạn thảo văn bản, chứ không phải lên
rỗng tuếch, thì đến lượt mình, cái ngân khố ấy lại
lãnh đạo Vụ hay lãnh đạo Bộ? Còn các vị quan lớn
biến những kì thi đại học thành một cớ quen thuộc
này chỉ làm có mỗi việc là rà soát lại khi mọi chuyện
cho bệnh tâm thần và các vụ tự tử ở giới thanh niên.
Thanh niên Việt Nam hẳn không muốn cửa thoát
hiểm của mình,- các trường tư-, lại bị chính những
kẻ đã làm chuông báo cháy phải rung lên bít kín lại.
Cuối cùng, cả xã hội không vui. Chẳng phải chính
những tờ báo nhà nước đã phàn nàn hàng năm trời
về sự thiếu hụt nhà giáo và luật sư có chất lượng
hay sao?
Thật trớ trêu, sự phản đối đã đến tức khắc qua các
trang tin của phóng viên báo lề phải, và khởi đầu
bằng cuộc phỏng vấn các nhà giáo trường tư. Cuối
cùng, dư luận nhân dân đã dành cho dự thảo mới
những lời góp ý mà, nếu diễn đạt bằng ngôn ngữ
nhà quan, thì rất ít tính xây dựng.
Dự thảo này viết ra để giữ cho các nhà báo, nhà
giáo, luật sư tương lai yêu Đảng, nhưng nó làm
mếch lòng toàn dân. Thế Bộ GD nước ta đã chống đỡ
làm sao?
Cứ như lời phân trần của ông Thứ trưởng Phạm Vũ
Luận vào hôm 26/2 vửa rồi, thì chính quyền chẳng
có chủ trương cấm trường dân lập dạy Luật, Sư
phạm và Báo chí, mà Bộ của ông cũng chẳng viết
dòng lệnh nghịch nhĩ ấy ra. Thì tại... “lỗi kĩ thuật”
làm nó vô tình đi lạc vào bản dự thảo thôi.
Luật sư Cù Huy Hà Vũ
đã
Chiều cùng ngày, bà Vụ trưởng Giáo dục đại học quả
xong xuôi? Phải chăng "bản nháp" của dự thảo sạch
quyết rằng người soạn thảo văn bản đã đăng nhầm
sẽ gọn gàng tới mức giống hệt bản chính về cách
"bản nháp" của dự luật lên website Bộ, còn bà Vụ
trình bày, và đã hoàn thiện tới mức chỉ khác "bản
phó cho biết Bộ đã sai. Từ hôm 24/2, Bộ đăng lại
chính" có một dòng chữ về nội dung? Phải chăng
"bản chính" không có lệnh cấm rồi.
duyên số thích đùa tới nỗi đã sắp đặt đúng cái dòng
Có điều, theo một anh nhà báo tinh ý nào đấy của "nhầm lẫn" ấy, chứ không phải dòng nào khác,
Vietnamnet, thì người ta chỉ kiểm chứng được lời của thành thứ chọc giận người dân? Và cuối cùng, nếu
bà Vụ phó vào hôm 26/2. Trong suốt cả ngày 25/2, Bộ GD "chưa bao giờ có chủ trương như vậy" (phát
không ai truy cập được website Bộ GD. biểu của Thứ trưởng Luân ngày 26/2), thì lời giải
thích của Phó Chánh văn phòng Bộ GD Văn Đình Ưng
…để lại “con tốt thí”- nhân viên cấp dưới…
được đăng trên báo Pháp Luật TPHCM online - một tờ
Đến hôm 4/3, việc qui tội đã có thành tựu. Bà Vụ báo lề phải- vào hôm 27/2 (đã trích dẫn) cần được
trưởng, khi tái xuất dư luận, đã cho biết lệnh cấm chỉ hiểu như thế nào?
là lời góp ý cho dự thảo thông tư của "một số đơn
… Y như những kịch bản đã có sẵn…
vị" (mà bà không nói rõ là ai). Đáng lẽ bộ phận soạn
thảo văn bản phải xin ý kiến lãnh đạo Vụ và lãnh Tháng 10 năm ngoái, sau khi lập chiến tích tàn sát
đạo Bộ trước khi đăng "bản nháp" có lời góp ý lên nhiều nông dân sống ven sông Thị Vải bằng bệnh
mạng, thì họ quên béng mất cái bước hệ trọng này. ung thư, Vedan đã được những hai cơ quan công
Bà Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa cũng cam đoan quyền - Bộ Y tế và Bộ Khoa học Công nghệ - vinh
rằng hung thủ nói trên sẽ sớm bị kiểm điểm. danh bằng giải "Vì sức khoẻ cộng đồng". Sau nhiều
lần biện hộ ngô nghê, nhà nước công nông của
Vậy là nhà chức trách, bằng một cuộc điều tra rất
chúng mình bèn đổ hết trách nhiệm về "sự nhầm
kín trong nội bộ, đã kết luận rằng kẻ duy nhất phải
lẫn" lên đầu cô thư kí tên Vân. Cô Vân sau đó bị đuổi
chịu trách nhiệm về vụ rùm beng suýt nữa “mang
việc công khai, đàng hoàng, để dân ta thấy sự
tính lịch sử” ấy là các... nhân viên đánh máy - một
nghiêm minh của các sếp.
"chức vụ" không lớn lắm ở cơ quan công quyền.
Trong khi đó, lãnh đạo Vụ vô can, lãnh đạo Bộ vô Tháng 9, sau khi báo điện tử của ĐCSVN quang vinh

Trang 5
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 33 - Tháng 04/2010

đăng bài viết khẳng định chủ quyền biển Đông “hộ” lấy nền tảng tư tưởng làm kim chỉ Nam. Nên những
đồng chí Trung Quốc, ông Tổng biên tập của báo lúc dõi theo cái kim chỉ Bắc Đào Duy Quát của chúng
Đảng cũng kiểm điểm “hộ” "cậu đánh máy". Ông cho mình, tôi thật chẳng dám đoán Bộ Y tế, Bộ Khoa học
biết chú thợ lơ đãng này đã quên không chêm chữ Công nghệ, Bộ Giáo dục cùng phần còn lại của triều
"ngang ngược" vào trong bài viết (mà ông lấy nội đình nhà Sản, có được dẫn lối để tiến lên đỉnh cao
dung từ báo Trung Quốc một cách nguyên xi! ). mới nào của những trang sử Việt nữa hay không?!
Nhưng dư luận cho biết ông có chắp chữ ấy vào, thì Và đất nước mình đầy rẫy những sự vô tình của
bài viết cũng chẳng bớt tính phản quốc, mà chỉ làm Đảng thêm bao lâu nữa? Than ôi…
nó thành ra ngớ ngẩn thôi. (2)
Tự nhiên, tôi chợt nhớ đến câu chuyện mà bạn Hải
Ôn lại hai chuyện cũ nói trên, mới thấy chiêu lừa Di kể về một sự việc xảy ra tại một xứ tư bản thối
phỉnh dân chúng bằng mánh thí tốt vô tình chẳng nát, bóc lột người ở Bắc Âu. Rằng là, ngài Thị trưởng
phải là sản phẩm sáng tạo của Bộ GD. đã phải đứng lên xin lỗi nhân dân khi sự cố kĩ thuật
của cửa đập nước làm một con thiên nga chết chẹt.
…được viết nên bởi nhà tư tưởng lớn của Đảng
Vậy mà trên cái Tổ quốc được ca ngợi là “thiên đàng”
Vậy Bộ GD đã nhìn bài ai? của tôi và các bạn, kẻ cầm quyền có thể thoải mái
chẹt chết chủ quyền và quốc thể, chẹt chết nỗi oan
Ấy là người học hàm Phó Giáo sư Tiến sĩ, mà hơn
khuất của vong linh dân thường, chẹt chết Hiến
chục năm trước đã nức tiếng Hà thành, do bất thành
pháp, chẹt chết tương lai của nền giáo dục, sau đấy
trong cố gắng sàm sỡ một nữ nhà báo nhân dân. (3)
thì chỉ việc mời các ông Phó trang trọng ca vọng cổ
Ấy là người ngực áo mang Huân chương Độc lập "lỗi kĩ thuật" lên các trang báo là xong. Lãnh thổ,
hạng Nhì lúc liểng, mà trước cảnh hàng nghìn sinh công lí, và tương lai con em trên nước Việt Nam toàn
viên yêu nước biểu tình chống lũ cướp nước, đã xúc trị, tất cả những thứ ấy đều rẻ hơn mạng của một
động thốt lên: con thiên nga xứ tự do Bắc Âu ư?!
“Các thế lực thù địch là nó chống phá ta gớm, gớm
lắm các đồng chí ạ. Tôi có tổ chức đối thoại với các
Phan Thủy
sinh viên tham gia cái cuộc, cái cuộc kích động do
các thế lực thù địch tổ chức tháng 12 năm 2007. Tôi
có hỏi: Làm cái gì? Để làm cái gì? Tôi hỏi các anh các
chị. Các anh các chị làm như thế, biểu tình Trường
Sa Hoàng Sa là của Việt Nam như thế là lợi hay là Chú thích
hại? Lợi hay hại???
(1) Không cho trường tư dạy luật, báo chí vì ngại?,
Cho nên là, các đồng chí ạ, cái quán triệt cái tư Tố Như, http://phapluattp.vn/ ngày 27/2/2010
tưởng là phải rất sâu sắc. Quán triệt các quan điểm
(2) Muốn ngang ngược cũng chả được, đăng ngày
chỉ đạo của Trung ương là phải rất sâu sắc…” (4)
30/9/2009 trên blog Quechoa http://
Đồng chí Đào Duy Quát, ông Tổng biên tập rất xứng quechoablog.wordpress.com/
tầm của báo điện tử ĐCSVN là vậy đấy. Ông đã tăm
(3) Bác Đào Duy Quát là ai?, đăng lại từ x-
tiếng, và đã biết ngoan ngoãn vâng lệnh "Trung
cafevn.org, ngày 16/11/2009 trên http://
ương" từ lâu, lâu lắm rồi, chẳng phải đợi đến cái vụ
nhanquyenchovn.blogspot.com/
"ngang ngược" gần đây đâu. Đáng chú ý hơn nữa,
con người huyền thoại này nguyên là Phó trưởng (4) Phát biểu của ông Đào Duy Quát trong buổi họp
ban, và phụ thân của ông nguyên là Trưởng ban Tư báo do ông chủ trì về cuộc thi “Tìm hiểu Biển, Đảo
tưởng Văn hoá Trung ương. Bố con ông là những nhà Việt Nam” cuối tháng 3/2009 tại Hà Nội. Nhà báo
tư tưởng to nhất nước. Đoan Trang ghi lại và post lên blog của mình (http://
trangridiculous.blogspot.com/) vào ngày 1/4/2009
Chẳng phải chúng ta cứ ngỡ những nhà tư tưởng của
với entry “Phim hành động: Nhiệt liệt hưởng ứng
Đảng chỉ chuyên chú học tập những điều đúng đắn
cuộc thi toàn quốc viết về biển, đảo VN”
trong một chủ nghĩa đã bị chính cha đẻ của mình từ
bỏ (5), đã thất bại bi đát trên chính quê hương của (5) Chủ nghĩa cộng sản đến Việt Nam như thế nào?,
mình, đã sụp đổ trên chính thành trì khét tiếng của Nguyễn Gia Kiểng, http://www.thongluan.org/vn/,
mình; và tìm tòi những nét thơ mộng trong một ý ngày 21/02/2005
thức hệ giết người vô tội nhiều hơn cả Thế chiến hay
sao? Nhưng hãy nhìn ông Quát - nhà tư tưởng gia
truyền mà xem, ông đã nảy ra biết bao nhiêu mẹo
loè dân có tính ứng dụng cao. Mà trong giai đoạn
này của Cách Mạng, Đảng còn cần gì hơn những
mánh thiết thực ấy?
Tôi nghe tất tần tật các đời Tổng Bí thư giao giảng
về tầm quan trọng sinh tử của công tác tư tưởng. Tôi
cũng được dạy rằng một tổ chức chính trị xịn phải

Trang 6
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 33 - Tháng 04/2010

Suy Ngẫm Về Bài Học Thống Nhất Ðất Nước:

Vua Gia Long Năm 1802 &

Đảng Cộng Sản Việt Nam Năm 1975
Tiếp theo Kỳ I về những
bài học từ triều đại thời
Vua Gia Long và những
sai lầm lập lại ở thời
Đảng Cộng sản thống
nhất đất nước, chúng ta
hãy nhìn lại lịch sử để
cùng đánh giá cuộc chiến
tranh “chống Mỹ cứu
nước” của Đảng Cộng sản
và tìm một hướng mới
cho Việt Nam.

LS Nguyễn Xuân Phước
Đánh giá lại cuộc chiến tranh “chống
Mỹ cứu nước” của Đảng Cộng sản
Cuộc chiến vô nghĩa
Sự phá sản của chủ nghĩa Mác Lê trên thế giới, sự quay về
với mô hình phát triển của Việt Nam Cộng hoà, sự phục
sinh của văn hóa miền Nam trên đất nước hiện nay đòi hỏi
chúng ta phải đánh giá lại toàn bộ ý nghĩa cuộc chiến
tranh "chống Mỹ cứu cước" của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Kỳ II
phát động chiến tranh "giải phóng" thì chính họ đã âm
thầm chọn lựa con đường chính trị không chiến tranh,
không đổ máu để giải quyết vấn đề Đài Loan va Hồng
Kông. Họ đã dùng xương máu của dân Việt Nam và các
nước nhược tiểu làm con bài để thương lượng với Hoa Kỳ
và Tây phương trên mặt trận chính trị. Trong khi đó,
những người cộng sản Việt Nam nghe những lời của đàn
anh Trung Quốc, mang dân tộc Việt Nam vào biển máu
của chiến tranh nồi da xáo thịt, biến dân tộc Việt Nam
thành những con thiêu thân cho chủ nghĩa Mác Lê.

Tại sao dân tộc Việt Nam phải mất đi 3 triệu nhân mạng,
với 10 triệu thương vong và phải bỏ ra 20 năm vô cùng
quí báu để hai miền Nam-Bắc đánh nhau nhằm giải quyết
vấn đề chia cắt đất nước? Liệu có một giải pháp không đổ
máu để giải quyết vấn đề trên? Tại sao khi thống nhất đất
nước những người cộng sản phải thực hiện nền kinh tế
Mác Lê bằng cách xóa đi xã hội miền Nam thịnh vượng,
xua đuổi người dân ra biển, chiếm đoạt tài sản nhân dân
và làm cho đất nước nghèo đói; để rồi 30 năm sau, họ
phải trở lại đi theo mô hình phát triển của xã hội đó?
Thay vì chọn con đường thẳng tiến đến nền kinh tế thị
trường để phát triển như Nam Hàn, Ðài Loan, Hồng Kông,
Singapore, Đảng Cộng sản Việt Nam đã chọn con đường
Mác xít, Leninít, Stalinít và Maoít nghèo đói, đầy máu
xương và nước mắt. Con đường Mác Lê này cũng ngoằn
nghèo lắm gian truân. Lúc theo Tàu, lúc theo Nga, lúc thì
theo Mỹ. Điều này cho thấy ý thức hệ Mác Lê không thể
giúp cho những người cộng sản có cái nhìn chính xác về
con người, đất nước và thế giới để đưa đất nước lên ngang
tầm thời đại.

Bài học phân chia đất nước của Nam-Bắc Triều Tiên,
Trung Quốc và Đài Loan, của Đông Đức và Tây Đức, Trung
Quốc và Hồng Kông, cho thấy chiến tranh không phải là
giải pháp duy nhất để giải quyết vấn để thống nhất.
Ở đây chúng ta không thể không xem lại bài học của
Trung Quốc đối với Đài Loan và Hồng Kông. Trong khi
Trung Quốc hô hào chiến tranh giải phóng "chống đế quốc
Mỹ xâm lược", tích cực viện trợ bom đạn cho Việt Nam,
các nước Nam Mỹ và các nước Phi Châu để các nước này
Hãy nhìn lại những quốc gia Á Châu trước đây như Malay-
sia, Thái Lan, Đài Loan, và Nam Triều Tiên. Trong thời
gian chiến tranh, các quốc gia này còn nghèo nàn lạc hậu
hơn miền Nam Việt Nam trước năm 1975. Những quốc gia
này đã chọn Hoa Kỳ và các nước Tây Phương làm bạn.
Malaysia, Nam Triều Tiên, Đài Loan ngày nay trở thành
những con rồng kinh tế bay cao với chủ quyền lãnh thổ
không sứt mẻ. Ngày nay họ là những ông chủ của những
công ty tư bản to lớn đang đầu tư vào Việt Nam để sử
dụng lực lượng nhân công nghèo đói và rẻ mạt do chế độ

Trang 7
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
Đường đến Tự Do – Photo wikimedia
XHCN sản xuất. Hàng năm, hàng trăm ngàn thanh niên
thiếu nữ Việt Nam "được" nhà nước xuất khẩu để làm lao
động cho các quốc gia bị người cộng sản gọi là "chó săn
của đế quốc Mỹ xâm lược." Trong khi đó, con rồng Việt
Nam vẫn quằn quại không vươn lên nổi vì đầu rồng bị nhồi
nhét những tư tưởng Mác Lê quá nặng nề và lạc hậu.
Nỗ lực hiện nay của Nhà nước và Đảng là gia tăng hợp tác
kinh tế và quân sự với Hoa Kỳ để tồn tại, cũng như áp dụng
chính sách của Việt Nam Cộng hòa vào việc phát triển kinh
tế đã chứng minh được rằng “chiến tranh chống đế quốc Mỹ
xâm lược” là công việc không cần thiết và gây quá nhiều
thiệt hại cho đất nước.
Không cần thiết vì sự hiện diện của Hoa Kỳ trong thời chiến
tranh tại Thái Lan, Malaysia, Nam Triều Tiên và sự độc lập
lãnh thổ của các nước này hiện nay minh chứng rằng Hoa
Kỳ không có nhu cầu xâm lăng Việt Nam hay các nước
trên. Hoa Kỳ và Tây Phương cũng như các nước phát triển ở
Á Châu không còn là mối đe doạ lãnh thổ cho Việt Nam.
Điều dễ hiểu là sau thế chiến thứ hai, sau khi chế độ thực
dân cáo chung và sự hình thành của Liên hiệp quốc, ý niệm
xâm lược lãnh thổ các nước khác đã lỗi thời đối với các
quốc gia văn minh tiến bộ Tây Phương và Hoa Kỳ.
Nếu cuộc chiến tranh (1954-1975) vừa qua không còn
mang ý nghĩa của một cuộc chiến chống xâm lăng như
quan điểm của Đảng Cộng sản, thì cuộc chiến ấy có giá trị
như là cuộc chiến ý thức hệ đã giúp cho việc ngăn chận làn
sóng cộng sản tràn xuống Đông Nam Á, Nam Á và tràn lên
Bắc Á, theo quan điểm của miền Nam và Tây Phương.
Số 33 - Tháng 04/2010
Thực tế về nền kinh tế nghèo đói và chính trị bạo tàn của
Bắc Hàn, Liên Xô, Cuba, Trung Quốc, Khmer Đỏ, và các
nước Đông Âu cho thấy chế độ cộng sản là hiểm họa lớn
nhất của loài người từ trước đến nay. Cuộc chiến Việt Nam
đã làm chậm, nếu không nói là ngăn ngừa được, sự phát
triển của hiểm hoạ cộng sản vào Thái Lan, Mã Lai, Philip-
pines, Nam Dương và Ấn Độ. Cái bất hạnh của dân tộc Việt
Nam là cái may mắn cho các nước khác trong vùng. Khi
dân tộc Việt Nam đấu giết lẫn nhau để làm mũi xung kích
của khối xã hội chủ nghĩa và tiền đồn chống cộng của thế
giới tự do, thì Singapore, Mã Lai, Thái Lan, Nam Dương,
Nam Triều Tiên, Đài Loan được hòa bình để phát triển kinh
tế. Các quốc gia này còn được giàu lên vì chiến tranh Việt
Nam! Khi Đảng Cộng sản Việt Nam đẩy dân tộc vào lò thí
nghiệm XHCN để đất nước tan hoang điêu tàn thì các quốc
gia trong vùng đã xây dựng được một xã hội dân sự ổn
định và văn minh, bảo đảm cho nền kinh tế phát triển để
bắt kịp một thế giới toàn cầu hóa đang ra đời.
Cuộc chiến ý thức hệ đó hoàn toàn không mang lại một lợi
lộc gì cho dân tộc Việt Nam. Ngược lại cuộc chiến đã tiêu
phí quá nhiều xương máu và tài nguyên quốc gia. Đặc biệt
trong giai đoạn thế giới phát triển với vận tốc nhanh chóng,
việc đẩy đất nước vào một chiến tranh vô bổ là phí phạm
thời giờ của lịch sử.
Ngày nay, mối đe dọa xâm lược không đến từ các nước Hoa
Kỳ hay Tây Phương. Chỉ có những quốc gia to lớn nhưng
chậm tiến lạc hậu như Trung Hoa Cộng Sản mới còn mang
giấc mộng bành trướng lãnh thổ. Nguy cơ mất đất mất biển
ngày nay đến từ chính truyền thống xâm lược hàng ngàn
năm của dân tộc Hán. Lá thư của thủ tướng Phạm Văn
Đồng năm 1958 gởi cho thủ tướng Chu Ân Lai mau mắn
công nhận chủ quyền lãnh hải của Trung Quốc trong phần
biển Việt Nam, cũng như cuộc tấn công xâm lược Hoàng Sa
và Trường Sa của hải quân Trung Quốc năm 1974, chiến
tranh biên giới 1979. Gần đây nhất là hiệp ước biên giới
trên đất liền năm 1999 và hiệp ước phân định Vịnh Bắc Bộ
năm 2000, là bằng chứng hùng hồn về nguy cơ này.
Không chiến đấu bởi dân tộc và vì dân tộc
Trong suốt thời kỳ chiến tranh chống quân Trung Quốc xâm
lăng Hoàng Sa và Trường Sa của nhân dân Việt Nam (1974
-1975), Đảng Cộng sản đã không đứng về phía dân tộc để
bảo vệ tổ quốc một cách chính đáng. Những sự kiện lịch sử
này xác định một lần nữa Đảng Cộng sản không chiến đấu
bởi dân tộc và vì dân tộc. Họ chiến đấu vì Quốc tế Cộng sản
bởi những ý thức hệ ngoại bang. Khi quyền lợi của dân tộc
và của Đảng Cộng sản Quốc tế trùng hợp–như thời kỳ đấu
tranh chống Pháp– họ giành lấy ngọn cờ dân tộc để tiêu
diệt những người yêu nước không đồng chính kiến. Nhưng
khi quyền lợi của dân tộc và của Đảng Cộng sản Quốc tế
mâu thuẫn–như trong trận chiến Hoàng Sa, trong vấn đề
tranh chấp biên giới và vịnh Bắc Bộ gần đây, hay việc áp
đặt nền kinh tế Mác Lê lên xã hội Việt Nam– họ nhanh
chóng đứng về phía ngoại đảng, bất kể sự khốn cùng và
đau khổ của nhân dân. Họ cũng sẳn sàng lấy bạo tàn của
chuyên chính vô sản để đàn áp những tiếng nói phản đối
trung thực của những người yêu nước.
Ngoài ra trong suốt lịch sử của Đảng, quan điểm đấu tranh
giai cấp và chuyên chính vô sản làm cho họ hoàn toàn
không có khả năng làm hoà với những người yêu nước
nhưng khác chính kiến. Dù rằng tất cả đều cùng dòng máu
Việt, cùng bọc trăm trứng của cha Rồng mẹ Tiên. Những
cuộc đấu tố địa chủ, trí thức, đánh tư sản, ám sát đàn áp
phe đối lập một cách tàn nhẫn là những chứng cớ rõ ràng
về đặc điểm này. Ngược lại, họ luôn luôn có khả năng làm
hòa với quân ngoại thù. Khi cần thiết, họ có thể chia sẻ
giang sơn của tổ tiên với ngoại bang để được bảo hộ về
Trang 8
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
quyền lực.
Đối với đất nước Việt Nam, hiện trạng tụt hậu về kinh tế,
hà khắc về chính trị, suy sụp về văn hoá cùng với những
mật ước nhượng đất nhượng biển cho Trung Quốc đã
chứng minh rằng: chủ nghĩa Mác Lê từ ngày thống nhất
đến nay, hoàn toàn bất lực giúp Việt Nam xây dựng một
thể chế dân chủ để bảo toàn lãnh thổ, phát triển kinh tế và
phục hưng văn hoá dân tộc. Chủ nghĩa xa lạ đó không có
khả năng giúp Việt Nam thành một quốc gia cường thịnh.
Ngày nay–ở thế kỷ thứ 21, giáo điều Mác Lê lạc hậu tiếp
tục bịt tai những người cộng sản trước yêu cầu phục hưng
dân tộc của lịch sử. Họ không nghe được những tiếng kêu
gọi đòi canh tân của những Nguyễn Trường Tộ thời đại. Đó
là những tiếng nói của những người đã đáp lại tiếng kêu
gọi của hồn sử, hòa nhịp với những thao thức từ Nguyễn
Trường Tộ đến Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Nguyễn
Thái Học, Nguyễn An Ninh, Lý Đông A, Trương Tử Anh,
Huỳnh Phú Sổ. Đó là những rung động và lãng mạn lịch sử
nhất quán xuyên suốt qua bao thế hệ để gìn giữ chất
nguyên trinh và chính thống của hồn Việt. Đó là tiếng nói
của những người cộng sản phản tỉnh như Trần Độ, Nguyễn
Thanh Giang, Hà Sĩ Phu, Hoàng Minh Chính, Trần Khuê,
Trần Dũng Tiến, Vũ Cao Quận; của những người không
cộng sản như Nguyễn Đình Huy, Đoàn Viết Hoạt, Nguyễn
Đan Quế; hay của thế hệ trẻ như Lê Chí Quang, Nguyễn
Vũ Bình, Phạm Hồng Sơn, Trần Huỳnh Duy Thức, Lê Công
Đính, Nguyễn Tiến Trung và của nhân dân Việt Nam trong
và ngoài nước.
Giấc mơ phục hưng dân tộc và phát triển kinh tế của
Nguyễn Trường Tộ ngày xưa, cũng như giấc mơ của bao
thế hệ trí tuệ Việt Nam từ đó đến nay vẫn không bao giờ
thay đổi. Nhưng khác với Nguyễn Trường Tộ ngày xưa bị
chết trong quên lãng, đau xót nhìn đất nước rơi vào tay
của quân xâm lưọc, những Nguyễn Trường Tộ thời đại sẽ
không ngồi yên để "người vượn do lao động thành
người" tại Việt Nam tiếp tục dẫn đưa đất nước đến chỗ tụt
hậu và vong thân.
Chìa khóa cho tương lai: tính chính
thống chính trị của nhà cầm quyền
Số 33 - Tháng 04/2010
sợ hãi trước lá phiếu. Ngược lại, một chính quyền luôn luôn
nơm nớp lo sợ lá phiếu tự do của nhân dân, không được
toàn dân bầu ra trong một cuộc bầu cử tự do đa nguyên,
là chính quyền không có năng lực đạo đức chính trị và tính
chính thống để lãnh đạo đất nước.
Do đó, tái lập tính chính thống, hợp pháp của nhà cầm
quyền là điều kiện tiên quyết và là nhu cầu cấp bách để
xây dựng một nền chính trị dân bản bền vững. Và nền
chính trị dân bản bền vững là nền tảng để mở ra thời đại
phục hưng dân tộc, làm bệ phóng cho giai đoạn cất cánh
về kinh tế toàn dân và để bảo đảm sự toàn vẹn lãnh thổ.
„Giấc mơ Việt Nam‟
Nhìn lại giai đoạn lịch sử thống nhất đất nước ở thời kỳ hậu
Gia Long để thấy rằng cái vòng oan nghiệt của quyền lực
tuyệt đối đi đôi với tầm nhìn thiển cận của những đầu óc
ngu muội luôn luôn đưa đất nước vào thời kỳ suy vong. Từ
hai trăm năm trước đến nay, cái vòng kim cô nghiệt ngã
đó vẫn tròng lên giòng sinh mệnh của dân tộc.
Ngày nay, chủ nghĩa Mác Lê vẫn là trở ngại lớn nhất trong
việc phục hưng dân tộc. Để tháo gở những trở ngại to lớn
này trên đường sống của dân tộc, thế hệ mới của Việt Nam
trong ngoài nước phải vận dụng trí tuệ để có một tầm nhìn
rộng lớn, khai phóng, nhân bản và chính xác về con người,
dân tộc và nhân loại. Do đó, khởi điểm của của vận động
phục hưng dân tộc là thực hiện một cuộc vận động, tập
hợp thời đại nhằm xây dựng một xã hội dân bản và nhân
bản cho tất cả mọi người. Đó là yêu cầu cấp bách của lịch
sử.
Chúng ta cần suy nghĩ về những thất bại lịch sử và để mơ
đến “Giấc Mơ Việt Nam”. Để từ những nơi xa xôi trên trái
đất đến những trung tâm vận động phục hưng dân tộc
ngay tại trong nước, mọi người Việt đều phải cùng nhau
chia sẻ một viễn tượng về sinh mệnh dân tộc và hướng đi
tới của đất nước. Từ đống tro tàn của lịch sử, những con
phượng hoàng sẽ cùng nhau cất cánh. Từ đó, mọi người
Việt sẽ cùng nhau tái tạo một nước Đại Việt mới, một tổ
quốc Đại Việt của thời đại 2000 với không gian Việt trãi dài
khắp nơi trên thế giới, một tổ quốc của mọi người mang
dòng máu và văn hoá Việt không phân biệt chính kiến, tôn
giáo hay bất cứ một quá khứ chính trị nào.

Hiến pháp dân chủ và bầu cử tự do

Ngày nay, chìa khóa để mở ra thời đại phát triển kinh tế, Luật sư Nguyễn Xuân Phước
phục hưng văn hoá dân tộc và để bảo toàn lãnh thổ nằm
trong tính chính thống chính trị của nhà cầm quyền.
Về phương diện chính trị, ý niệm chuyên chính vô sản và
đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa Mác Lê là một trở ngại
cho việc thiết lập một nền dân chủ chính thống. Lấy khả
năng “cướp chính quyền” để xác định tính chính thống lãnh
đạo đất nước là quan điểm chính trị của phường thảo khấu
dưới thời kỳ phong kiến và của băng nhóm-bè phái thời kỳ
hiện đại. Quan điểm chính trị này hoàn toàn đối nghịch với
ý niệm dân chủ mà nhân loại đang hướng đến. Trong thời
đại dân chủ, một chính quyền có năng lực pháp lý phải
được xây dựng trên một Hiến pháp hợp pháp1 và dân chủ2.
Hiến pháp dân chủ đó phải xác định được tính độc lập của
ba ngành hành pháp, lập pháp và toà án. Và Hiến pháp đó
phải được toàn dân chấp thuận qua một cuộc trưng cầu
dân ý độc lập và vô tư. Giải thích của biên tập viên:

Lá phiếu tự do độc lập và trong sáng của người dân xác
định tính chất chính thống, hợp pháp của nhà cầm quyền.
Đó là biểu tượng quyền làm chủ của nhân dân. Vì vậy, một
chính quyền bởi dân, do dân và vì dân không bao giờ phải
Hiến pháp được thông qua theo một chu trình đồng thuận
trước đó.
Hiến pháp được thông qua theo quy tắc dân chủ và để bảo
vệ tự do, dân chủ.

Trang 9
 VĂN HÓA Số 33 - Tháng 04/2010

Nét văn hóa

đặc sắc của
người phụ
nữ Thái
Mường So

Dệt
Vải
Photo: http://www.simplevietnam.com

Cần cù, đảm đang là một đức tính “ t r ời sinh ” c ho người Việt Nam cùng với “ T h ăng

Tiểu Phong Long bách nghệ ” , đặ c biệt là phụ nữ. Nhiều nơi trên khắp Tổ quốc thân yêu đều có
n h ữ n g l à n g n g h ề v ớ i n h ữ n g s ả n p h ẩ m m a n g t í n h đ ặ c h ữ u v ù n g m i ề n , đ ặ c t r ư n g d ân
tộc. Bài viết dưới đây giới thiệu về nghề dệt vải của người Thái Trắng ở xã Mường So,
huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.

“Đàn bà dệt vải, đàn ông đan chài” thế hệ.

C
âu tục ngữ này nói lên sự phân công lao động tự
nhiên trong cộng đồng cư dân Thái nói chung,
người Thái ở Mường So nói riêng bao đời nay.
Con gái Thái thường phải biết làm vải, thậm chí
sản phẩm vải phải đạt tới trình độ khuốm mư pên lai, hai mư
pên bók (sấp tay nên hoa, ngửa tay thành lá).
Nét độc đáo trước tiên là ở các đặc điểm của vải. Khổ vải phổ
biến của người Thái Trắng Mường So thường khoảng 40 cm,
rộng cũng không quá 50 cm. Cách đo vải truyền thống được
tính bằng đốt ngón tay, nắm tay, khuỷ tay nhưng phổ biến là
sải (sải tay). Cứ 4 sải được tính bằng một đơn vị đo gọi là
chầu, 10 chầu là một đơn vị gọi là ton.

Trong nhiều công trình nghiên cứu đã công bố, các nhà
nghiên cứu đều khẳng định nghề dệt của người Thái xuất hiện
từ rất sớm. Đó là kết quả của một quá trình nhận thức và lao
động sáng tạo phức tạp, lâu dài của người phụ nữ. Từ bông,
kén…trở thành vải là một quy trình kỹ thuật sản xuất khép
kín. Người Thái Mường So gọi đó là đua hú (giấc dệt). Một
giấc dệt gắn với bàn tay, khối óc của người phụ nữ Thái gần
100 ngày nếu dệt vải thô trắng hoặc 180 ngày đến 365 ngày
nếu dệt vải ga hay vải thổ cẩm với nhiều loại hoa văn khác
nhau. Những nét đặc sắc trong loại hình thủ công truyền
thống này cũng từ đó mà hình thành và được bảo lưu qua các
Về chủng loại, vải của người Thái Mường So có bốn loại là
vải trắng (phải đỏn), vải đen (phải đăm), vải ga (phải bởng)
và vải thổ cẩm mà đồng bào ở Mường So thường gọi vải túi
(phải thung).Vải trắng là loại vải thô, mộc; vải đen là vải
trắng được nhuộm chàm. Hai loại này được dệt nhiều và sử
dụng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Vải ga và vải thổ
cẩm được làm cầu kỳ không chỉ ở công đoạn dệt mà còn cả ở
các công đoạn nhuộm màu và tạo các kiểu mẫu hoa văn. Đó
mới chính là thước đo của sự khéo léo, giỏi giang của người
phụ nữ. Những người phụ nữ thành thạo làm vải túi, vải thổ
cẩm được mọi người gọi là “me pa pét liêm” (đàn bà tám cạnh
sắc nét).
Trang 10
 VĂN HÓA Số 33 - Tháng 04/2010

Khéo léo và sáng tạo được nhuộm bằng thuốc nhuộm công nghiệp mua của người
Kinh hoặc người Hoa.
Tiếp theo phải kể đến
quy trình kỹ thuật tạo Giữ gìn nền văn hóa đẹp
ra vải và tính thẩm mĩ
trong các hoa văn, Nét độc đáo của nghề dệt vải trong đời sống văn hoá của
gam màu trên nền vải. người Thái Trắng Mường So còn ở việc truyền dạy. Ngay từ
Vào khoảng tháng 4, lúc mới được một tháng tuổi, các bé gái đã được tiếp xúc với
tháng 5 theo lịch Thái tục làm nghi thức xác định nghề nghiệp để rồi gắn với công
(tức tháng 10-11 việc đó suốt đời. Hôm đó, người bà mang một đọt bông cuốn
Các loại vải khác nhau (ảnh minh họa)
dương lịch), phụ nữ vào tay đứa bé rồi lấy một ống bương rỗ xuống sàn nhà và
Thái rủ nhau đi hái xướng to: “Tứn! Tứn nháư, tứn sung/ Tứn pay hay hom a/
bông vui như trẩy hội khi các quả bông nở rộ trên nương. Tứn pay na đom ải/ Tứn kếp phải đom êm/Tứn nháư, tứn
Nguồn nguyên liệu thô ấy qua đôi bàn tay khéo léo, bằng một sung văn dơ!” (Dậy! Dậy lớn, dậy khôn/ Dậy đi nương theo
quy trình công nghệ dân gian đã trở thành những sản phẩm cô/ Dậy đi ruộng theo cha/ Dậy nhặt bông theo mẹ/ Dậy lớn,
tuyệt mĩ. dậy khôn nhé!). Người mẹ thay mặt con gái đáp lời bà: “Ờ!
cọ chí nháư, chí sung, xắc mắn phải húk lỏ” (Vâng! chắc
Việc chế biến bông thành sợi phải trải qua hàng loại quy cháu sẽ lớn khôn và chăm chỉ vải vóc rồi).
trình từ đơn giản đến phức tạp. Đầu tiên, bông phải được
phơi nắng cho nở hết cỡ (ták phải) rồi đưa vào máy cán quay Khi được khoảng 8 - 9 tuổi, bé gái đã bắt đầu đi nhặt bông
tay để tách hạt (ỉu phải). Tiếp đó là bật bông (tháp phải); trên nương, biết kéo sợi thành thạo, có xa riêng. Từ đó trở đi,
cuốn bông thành từng đọt ngắn (lọ phải) để kéo thành sợi hàng ngày, những thành viên nữ lớn tuổi trong gia đình sẽ
trên guồng xa quay tay (pắn phải). Khi bông đã thành sợi, truyền thụ những kỹ thuật dệt, nghệ thuật tạo hình hoa văn
người phụ nữ Thái đưa sợi bông vào guồng cuốn thành từng trên vải cho bé. Bà dạy cháu, mẹ dạy con, chị dạy em… Từ
con (pia phải) để đem hồ bằng cháo gạo tẻ loãng (khá phải) dệt trơn đến dệt hoa văn, từ dệt hoa văn đơn giản đến dệt các
rồi đem giăng trên sàn phơi cho sợi khô (ták phải). Tiếp đó, loại hoa văn phức tạp. Theo thời gian cùng sự cần cù, chịu
sợi được cuốn vào suốt (phiến phải), giăng sợi, lắp go (khên thương, chịu khó, kiến thức về nghề dệt và những đặc trưng
húk, xáư khau, phưm) và đưa vào khung cửi để dệt (tắm húk). trong quan niệm về thẩm mĩ của đồng bào được tiếp nối, bảo
Sợi phải được chải chuốt bằng bàn chải lông lợn nòi rất công lưu từ thế hệ này sang thế hệ khác.
phu trước khi được giăng lên khung và cuốn vào suốt lớn để
dệt. Bởi lẽ đó nên khung cửi của người Thái Trắng Mường Bước vào những tuổi thập niên, người con gái đã có thể tự
So mới được gọi là húk vi (Vi trong tiếng Thái có nghĩa là dệt ra tấm vải và cắt may váy, sửa cỏm cho hợp với thân hình
chải). để ngày càng tăng thêm vẻ đẹp hồn nhiên. Hàng ngày, khi
màn đêm nhẹ nhàng buông xuống, trong không gian tĩnh
Motip hoa văn thổ cẩm mặt chăn của người Thái Mường So mịch lại vang lên tiếng nhạc quay xa kéo sợi của các thiếu nữ
có nền màu trắng và hoa văn màu đen tạo thành những ô hoà hợp với không gian yên tĩnh của núi rừng.
vuông đều đặn (careau). Để có được mẫu này, sợi để làm
thành hoa văn phải được nhuộm đen. Sợi ấy đầu tiên được Việc làm ra vải là một
nhuộm chàm (cặn nin), sau đó tắm vào nước củ nâu (lang thước đo, một sự đánh
bau) và nhúng xuống bùn (nếch nam). Vì chỉ nhuộm nước giá khả năng lao động
ngâm cây chàm thì sợi sẽ không có màu đen mà chỉ có màu của thành viên nữ
xanh lam (xeng nin) rất dễ phai màu. trong cuộc sống của
người Thái Trắng
Thổ cẩm thường được làm bằng tơ tằm (lải). Tấm thổ cẩm là Mường So. Như con
một dải hoa văn với các mẫu thể hiện thực vật (hoa, lá, ong chăm chỉ làm
cành…), động vật (khỉ, thuồng luồng, rái cá, hươu, nai…) mật, tuy vất vả nhưng
hay các hình các vì tinh tú (mặt trời, mặt trăng, ngôi sao…) cũng rất đỗi tự hào.
trên mặt túi (thung), mặt chăn (bởng), mặt gối (mon)... Các Những người phụ nữ
mẫu hoa văn ấy được người phụ nữ Thái thể hiện trên nền Thái Trắng Mường So
các gam màu nóng như đỏ lửa, vàng chanh, xanh nõn chuối, qua việc dệt vải, nội
tím hoa cà… Xưa kia, tất cả các sắc màu ấy đều được nhuộm trợ… đã đóng góp
bằng các loại thuốc nhuộm được chế biến từ các loại thực vật công sức to lớn vào
sẵn có và dễ kiếm tại địa phương. Để nhuộm màu đỏ, đồng cuộc sống hạnh phúc
bào dùng cánh kiến (chăng) nấu pha với một loại cây rừng có gia đình và xã hội.
tên là phang. Màu vàng chanh được nhuộm bằng nghệ hoặc
một loại cây thuộc họ dây leo có tên là hem, màu xanh lam
thì nhuộm bằng chàm, màu tím hoa cà thì nhuộm bằng quả T.P. Phụ nữ Thái trong trang phục truyền
có tên là nho… Ngày nay, do giao thương phát triển, hầu hết thống. Ảnh - Phía Trước
các sắc màu thổ cẩm của người Thái Trắng Mường So đều

Trang 11
 VĂN HÓA Số 33 - Tháng 04/2010

Trong số 32, Lê Văn Siêu đã thuyết phục chúng ta qua các lời giải
thích và dẫn dụ của từ NÓI. Nhưng NÓI không những ảm chỉ lời nói,
tác giả còn diễn nghĩa thêm về Nói Tiếng và Nói Điêu, rất thú! PHÍA
TRƯỚC tiếp tục gửi đến quý bạn đọc phần II trong bài Nói nghĩa là gì?,
kèm theo lời thách đố của tác giả dành cho bạn đọc dịch bài này sang
tiếng ngoại quốc. PHÍA TRƯỚC sẽ có quà tặng đặc biệt cho độc giả gửi
bản dịch về contact.phiatruoc@gmail.com trước ngày 31 tháng 5,
2010.

nói nghĩa là gì ?
Lê Văn Siêu
B – NÓI TIẾNG Đ ấy. Nói lóng là nói
những tiếng chỉ riêng
Qua mục nói tiếng để hiểu về cho một giơi nào hiểu.
hình thức, ta thấy cũng man Nói nhỏ là nói cho vừa
mác nhiều nghĩa lắm. tai người lắng nghe. Nói
nhỏ nhẻ hay thỏ thẻ lại
Nói tiếng là nói phát ra một là cố ý làm cho lời nói
âm thanh, chưa cần có bao êm ái dịu dàng dễ
hàm một tình ý gì cả. thương: Nó nói nhỏ nhẻ
(hay thỏ thẻ) như con
Tiếng nói là cái âm thanh
gái ấy. Còn gọi là nói ỏn
ấy.
ẻn. Nói thầm là ghé
Chim khôn tiếng kêu miệng vào tai mà nói
rảnh rang cho lời nói không thành
người khôn tiếng nói dịu ra tiếng khiến người
dàng dễ nghe khác không nghe được.
*
Nói xôn xao là nhiều
Photo : Dbl90

Người thanh tiếng nói người cùng nói một lúc

cũng thanh
Chuông kêu sẽ đánh
bên thành cũng kêu
* Trong nhà người nói
Chơi thì chơi chốn thập
thành
Lời ăn tiếng nói nhẹ mình như tên
Nói năng là biểu lộ một âm thanh.
Hòn đất mà biết nói năng
Thì thày địa lý hàm răng chẳng còn
Ăn nói cũng là phát biểu ý mình qua âm thanh
ấy; con bé này, ăn nói mới hay chứ!
Nói tiếng ta, tiếng Tây, tiếng Tầu là dùng tiếng
nói của ta hay của người ngoại quốc: Cô ta nói
tiếng Mỹ như gió. Còn nói tiếng Tây giả cầy là
nói pha lẫn cả tiếng ta. Bây giờ lại có thêm một
tiếng lóng nữa: Nói tiếng Đức, ấy là nói mà văng
tục có những tiếng gì viết bắt đầu bằng chữ
khiến người nghe không
phân biệt nổi là nói
những gì:
xôn xao
Nào con nào mẹ ồn
ào gọi nhau
Nói léo xéo hay léo nhéo là nói không thành
câu chuyện gì từ ở đàng xa: Tôi cũng thấy họ nói
léo xéo cái gì mất cắp mất trộm đấy. Nói to, nói
lớn là phát ra những tiếng lớn. Còn nói lớn lối lại
là không có mà nói thêm lên cho ra vẻ hống hách,
cũng như phách lối vậy. Nói nặng là nói giọng
trầm nghe thấy vẻ vất vả: Nói nặng như dân làng
Bịa (không phải nói nặng lời là sỉ vả) “Giợi đật
ơi, tội như đêm dây như đật thệ này, thì đi đâu
được”. Nói ngọng là vì bộ máy phát âm hư hỏng
nên nói không đúng tiếng người ta thường phải
nói. Nói sõi là nói rõ ràng từng tiếng một: thằng
bé nói sõi đáo để. Nói lơ lớ là nói gần gần giống

Trang 12
 VĂN HÓA Số 33 - Tháng 04/2010

giọng: Anh ta nói lơ lớ giọng Tầu. Nói pha tiếng là bắt chước một
Nói bập bẹ là nói được một vài câu Nói dàn cung cách vụng dại tiếng nói của người
gần giống tiếng người bản xứ : anh ta, để cho thành trò cười: Chửi cha
ta dạo này đã nói bập bẹ được ít mây là nói lung không bằng pha tiếng. Nói nhại là
tiếng cám ơn ông ! nói lắp là nói líu tung cả, cho bắt chước đúng giọng và tiếng nói
ríu mãi mới bật ra một tiếng. Nói của người. Nói trại là nói chệch
lắp bắp hay nói lắp ba lắp bắp là
người ta gọi là tiếng đi vì vô tình hay cố ý. Nói
mấp máy môi cho tiếng nói cứ ấp cái máy nói. trọ trẹ là nói giọng người địa
úng trong miệng không phát ra được phương xứ Nghệ, uốn lưỡi nhiều và
rõ. Nói lẩm bà lẩm bẩm cũng vậy. nặng. Môn là cựa, cựa ra cựa vô,
Nói bí ba bí bô là trỏ những con trẻ mới học nói. không phại là cựa ga cựa vịt. Nói ra miệng là
Nói nhiều, nói lắm là nói luôn miệng. bộc lộ một mưu định.
Cách bức chẳng được nói luôn Còn nói đi không phải vừa nói vừa đi, mà là giục
Những người bên ấy có buồn cùng chăng nhau phát biểu ý kiến, và đi nói theo miền Nam
Nói chậm nói nhanh là quen tính cho nhịp điệu lại là đi hỏi vợ.
của tiếng nói phát ra chậm hay nhanh.
Học nói là tập phát âm: Trẻ lên ba, cả nhà học
Nói như pháo ran là nói lép bép, nhiều, và nói. Nhưng học nói cũng còn là học cách nói năng
nhanh như pháo nổ. cho khéo léo nữa: học ăn học nói cho tầy người
ta.
Nói dàn cung mây là nói lung tung cả, cho
người ta gọi là cái máy nói. Nói như khướu
bách thanh là nịnh nọt như khướu hót bên tai.
Còn một tiếng mới nữa vừa thịnh hành, ấy là nói C – NÓI ĐIỀU
như vẹm nghĩa là nói dối cứ xoen xoét mà vẫn
Đến cái mục khác là mục nói điều, thì nói
ra vẻ có lý đáo để.
điều là kể về cái khía cạnh hay dở xấu tốt nào
Nói xoen xoét hay lem lém là nói trôi như nước đó.
để chối cãi một điều gì. Nói dấm dẳn là nói Ở ăn thì nết cũng hay
không trôi chẩy, tiếng nói có vẻ gì như dúm dó Nói điều ràng buộc thì tay cũng già
từng quãng nói dấm dẳn như váy ba bức, hay
Nó cũng có nghĩa là nói đến cái gì hay hay dở:
dấm dẳn như chó cắn ma. Nói trơn là nói không
Chúng tôi nói điều gì không phải, xin các ngài
vấp váp tức là nói giảo hoạt: nói trơn như nước
đánh chữ đại xá đi cho!
chẩy.
Đất xấu trồng cây khẳng khiu
Nói lè nhè là dài môi nói giọng người say rượu. Những người thô tục nói điều phàm phu
Nói nhịu là nói lẫn tiếng sang những tiếng tục: Có khi cái điều ấy là một câu chuyện:
gái đẻ không nên nói chuyện với người ở cách Khôn ngoan chẳng lọ là nhiều
phòng, kẻo về già sinh ra nói nhịu. Người khôn mới nói nửa điều đã khôn
Nói đớt là nói có vẻ gì ngường ngượng ở miệng, Bởi vậy Nguyễn-Du mới có quyền viết:
không hẳn là nói ngọng nhưng cũng không hẳn là Trải qua một cuộc bể dâu
nói đúng. Nói thơn thớt là nói trơn tru tử tế Những điều trông thấy mà đau đớn lòng
ngoài môi.
Nói người là kể xấu người:
Bề ngoài thơn thớt nói cười
Nói người chẳng ngẫm đến ta
mà trong nham hiểm giết người không gươm
Thử sờ lên gáy xem xa hay gần
Nói thẽo thợt là nói buông lỏng những tiếng ra
Người ta nói là thiên hạ sầm sì bàn tán: Người
khiến sai cả âm và không thành câu cú gì cả.
ta nói đã rác cả tai ra đấy. Nghe nói là hình như
Nói ú ớ là nói ấp úng trong miệng, tiếng nói có ai nói thế: nghe nói bây giờ cô ấy lấy Mỹ.
không thành ra được : người gần chết thì nói ú ớ.
Nói chuyện là kể lể và có sự ứng đáp nhau về
Nói khàn khàn như vịt đực là nói cho tiếng một sự việc đã xẩy ra. Còn kể truyện là chỉ một
phát ra nhiều bằng cổ họng. người biết truyện và kể lại bằng văn xuôi hay văn
vần.

Trang 13
 VĂN HÓA Số 33 - Tháng 04/2010

Nói vậy là thành ngữ để kết luận mà chiều hướng
lại khác với dự tưởng của người ta: Nói vậy, chớ
tao mặt nào làm như thế! Nó đồng nghĩa với tiếng
Tuy nhiên hay giản dị hơn và nôm na hơn, là nói
thì nói chớ đời nào tao làm thế.
Lời chú của người sao lục:
Tác giả cũng thách bạn nào giỏi ngoại ngữ, tìm nổi những
chữ tương đương để dịch cho người ngoại quốc hiểu bài này.
Tác giả sẽ có một món quà văn nghệ để đền công người
dịch.

Nói vậy không thể lầm với tiếng vậy không thôi, Tại hàng cuối, LVS viết: hết nước nói rồi, dịch tiếng Tây giả
là tiếng để kết luận theo chiều hướng lý luận đã cầy là “phi-ní lô đia” chính là từ các chữ: fini (hết ) l’eau
( nước ) dire (nói ). Tỉ như ngày nay “Không sao đâu là “NO
dẫn. STAR WHERE!”, hay miễn bàn là “no table” vậy mà.

Vậy, xin các bạn đọc ghi nhận cho: tiếng nói của Nguồn: Thư Quán Bản Thảo số 41 tháng 2-2010
một nước mà nhiều nghĩa đến như thế, thì đủ rõ
đời sống tinh thần của nước ấy phong phú thế
nào.

Và bạn đọc khi công nhận điều ấy là phải, thì sẽ

trả lời: thôi, còn phải nói! nghĩa là: thôi, điều ấy
thì còn cần gì phải nói nữa, điều ấy thì khỏi phải
nói, hay hết nước nói rồi, để người ta dịch ra
tiếng Tây giả cầy là “phi-ní lô đia” vậy.

L.V.S.

(Nguồn: Đặc san Văn ,tập 1, năm 1967)

Ảnh: baovietnam

Trang 14
 TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

Theo dự báo của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế

IMF, lạm phát tại Việt Nam năm 2010
có thể ở mức hai con số. Vào năm
2008, tỷ lệ lạm phát trung bình của
năm là 22,97%, mức lạm phát ở thực
phẩm đã lên đến 40%. Việc Việt Nam
chỉ nhắm vào các con số tăng trưởng
kinh tế, thâm hụt mậu dịch cao và cơ
cấu quản lý yếu kém chính lã những
nguyên nhân chính dẫn đến lạm phát
tăng vọt trong năm những năm gần
đây.

Nguyễn Hội

Lạm phát tại Việt Nam: Nguyên nhân vì đâu?

Chạy theo chỉ thị dụng “xấu“ thậm chí lên tới 20%, được điều chỉnh nếu hiệu quả
nếu ước tính được áp dụng chuẩn đầu tư cao. Để đo lường hiệu quả
Do được mệnh danh là “nền kinh
mực kế toán quốc tế. đầu tư của một quốc gia, các
tế thị trường theo định hướng
chuyên gia thường dùng hệ số
XHCN“ nên nền kinh tế Việt Nam Vì chạy đua với con số tăng
ICOR (Incremental Capital
vẫn phụ thuộc vào kế hoạch và trưởng nên nền kinh tế Việt Nam
Output Ratio) được tính bằng:
chính sách của Đảng Cộng sản trong những năm qua tăng
tổng số vốn đầu tư chia cho tổng
Việt Nam. Qua chỉ thị của Đảng, trưởng nhờ đầu tư nước ngoài,
số tăng trưởng GDP. Do cách tính
trọng tâm của nền kinh tế là các không phải vì tiêu thụ. Tổng số
này, tăng trưởng GDP càng cao
con số tăng trưởng hàng năm. đầu tư trong năm 2009 tương
thì hệ số ICOR càng nhỏ. Năm
Để đạt chỉ tiêu đã đề ra, nhà đương 40% tổng sản lượng quốc
2007, Việt Nam có hệ số ICOR là
nước khuyến khích đầu tư và các gia. Vì nhu cầu vốn đầu tư cao
5,2, năm 2008 là 6,66 và năm
doanh nghiệp quốc doanh được hơn tổng số tiền tiết kiệm trong
2009 là 8. Những con số vừa nêu
tạo điều kiện mượn nợ ngân nước nên chủ nợ đòi hỏi lãi xuất
là minh chứng hiệu quả đầu tư
hàng dễ dàng cho các dự án đầu cao, nhiều thông tin cho biết đã
tại Việt Nam càng ngày càng xấu
tư. Ngoài lĩnh vực kinh doanh có những khế ước vay với lãi suất
đi.
chính, các doanh nghiệp còn đầu lên đến 20%/năm trong những
tư vào các lĩnh vực thiếu chuyên tháng đầu năm 2010. Mặt khác, Thâm hụt mậu dịch
môn, đặc biệt vào các lĩnh vực để có được vốn đầu tư đòi hỏi
bất động sản hoặc có nhiều rủi ro phải nhập dòng vốn từ nước Năm 2009, Việt Nam xuất cảng
như cổ phiếu, v.v… Theo báo cáo ngoài. 56,6 tỷ USD, 12% thấp hơn năm
của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các 2008. Việt Nam chủ yếu xuất
doanh nghiệp quốc doanh dùng So với các nước láng giềng như cảng quần áo (9 tỉ USD), dầu thô
60% tiền mượn đầu tư vào các Indonesia và Philippines, Việt (6,2 tỉ USD), giầy dép (4,2 tỉ
lĩnh vực chuyên môn và 40% đầu Nam phải trả lãi xuất cao hơn 1% USD), sản phẩm nông, lâm
tư vào các lĩnh vực mà họ không do cấu trúc kinh tế vĩ mô và hệ nghiệp và hải sản.
hiểu biết. Do thiếu trình độ thống tài chánh mang nhiều rủi Nhập cảng vào Việt Nam trong
chuyên môn nên các khoảng đầu ro. Trường hợp trên đã dẫn đến năm 2009 tổng cộng là 68,8 tỷ
tư này thường thua lỗ, dẫn đến lạm phát do lãi xuất tăng cao và USD, 18% thấp hơn năm 2008.
việc doanh nghiệp không thể doanh nghiệp phải trả tiền lãi cao Nguyên nhân chính cho sự sụt
hoặc không có khả năng trả được hơn làm tăng giá sản phẩm. Bên
giảm làm do nhà máy lọc dầu
nợ ngân hàng. Theo Ngân hàng cạnh đó, Việt Nam vây mượn tiền Dung Quắt đầu tiên tại Việt Nam
Nhà nước, tỷ lệ của tổng số tín vốn nước ngoài đã thúc đẩy nhu bắt đầu hoạt động nên Việt Nam
dụng “xấu“ hiện nay khoảng 3- cầu tiền nước ngoài cao hơn tiền chỉ nhập 6,2 tỷ USD xăng dầu
4%. Nhưng theo Ngân hàng Thế nội địa đưa đến áp lực giảm giá
thay vì 10,8 tỷ USD vào năm
giới và Quỹ tiền tệ quốc tế ước trị đồng tiền trong nước và làm 2008. Những mặt hàng nhập vào
đoán thì con số này lên đến tăng trưởng lạm phát. Việt Nam nhiều nhất là máy móc
khoảng 15%. Các chuyên gia và đồ phụ tùng chiếm 12,4 tỉ
quốc tế khác lại cho rằng tỷ lệ tín Những rủi ro nêu trên có thể

Trang 15
 TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

USD, sắt và thép 5,3 tỉ, qua.

tơ sợi 4,2 tỉ, hàng điện tử
và computer 3,9 tỉ, Ô-tô Tổng kết
2,9 tỉ. Cơn khủng hoảng vào
năm 2008 tại Việt Nam
Nhập cảng nhảy vọt đưa
không phải do ảnh
đến người giàu có lợi
hưởng toàn cầu mà do
dụng cơ hội Việt Nam
quản lý kém và kế hoạch
vào WTO đặt mua hàng
sai. Quản lý kém vì Việt
hóa xa sỉ như máy bay,
Nam không có một cơ
xe hơi đắt tiền v.v…,
cấu quản lý, hạn chế
thêm vào đó sự yêu
dòng vốn nhập và xuất.
chuộng hàng hoá nước
Luồng vốn nhập vào Việt
ngoài của dân chúng
Nam quá cao, làm “hâm
xuất phát từ ý thức vọng Thâm hụt thương mại ngày càng lớn khi cung nội địa dâng cao
nóng“ nền kinh tế do
ngoại, không tin tưởng (Nguồn: CEIC, TT Nghiên cứu Kinh tế Goldman Sachs) không có công cụ quản
vào hàng hoá nội địa.
lý, hạn chế xuất và nhập
Sau 24 năm “đổi mới“ Việt Nam đối không nghiêm trọng, vì tiền
luồng vốn từ nước ngoài. Kế
vẫn không thoát ra khỏi nền kinh lưu truyền trong nội địa của một
hoạch sai vì mục đích của nền
tế gia công và nông nghiệp. Việt nền kinh tế. Trường hợp Việt
kinh tế Việt Nam hiện nay chỉ
Nam vẫn lệ thuộc vào xuất khẩu Nam, nhu cầu vốn cao hơn tổng
nhắm vào con số tăng trưởng
và phải nhập khẩu hàng hoá, số tiền tiết kiệm của người dân
kinh tế, bỏ mặt việc xây dựng
máy móc để cho dân chúng tiêu trong nước nên thâm hụt ngân
nền kinh tế bền vững và lâu dài.
dùng. sách làm nhu cầu vốn càng cao
Đầu tư tại Việt Nam qua hệ số
Năm 2009, con số thâm hụt mậu hơn và qua đó nhu cầu muợn vốn
từ nước ngoài cũng tăng lên. ICOR cho thấy kinh tế Việt Nam
dịch là 12,2 tỉ USD. Để có thể chi
không những không đạt hiệu quả
phí cho thâm hụt mậu dịch, nền Tiền lãi và tiền mượn nợ được trả
mà ngày càng ảm đạm hơn. Giá
kinh tế trong nước đòi hỏi nhu bằng tiền thuế thu từ nhân dân
sản phẩm cao làm tăng lạm phát
cầu về ngoại tệ và vốn nhập từ trong nước. Do số tiền thu thuế
và số nợ quốc gia, đặc biệt nợ
nước ngoài, qua đó gây áp lực có giới hạn, nếu không tăng thuế
nước ngoài để chi phí cho đầu tư
giảm giá trị đồng tiền nội địa đưa thì những hoạt động của nhà
không thể trả được hay không trả
đến việc tăng lãi xuất và lạm nước buộc phải thu hẹp (không
được sớm hơn đã gây áp lực
phát. gian chi tiêu). Nếu tiền lãi không giảm giá trị đồng tiền nội địa,
Thâm hụt ngân sách quốc gia được trả cho chủ nợ hàng năm giảm tín dụng quốc gia, tăng lãi
thì tiền nợ mỗi ngày mỗi cao xuất và tăng lạm phát. Những rủi
Các khoản thu chính của nhà hơn. Thêm vào đó, tiền nợ trong ro trên đã và sẽ tiếp tục ảnh
nước Việt Nam là từ thuế và lệ quá khứ và tiền nợ trong tương hưởng trực tiếp đến nguồn vốn
phí, bán dầu thô, viện trợ và vay lai chồng chất mỗi ngày mỗi cao đầu tư tại Việt Nam. Các nhà đầu
nước ngoài. Cuộc khủng hoảng đã đẩy quốc gia rơi vào vòng tư sẽ ồ ạt rút vốn ra khỏi Việt
kinh tế làm nhà nước giảm các luẩn quẩn khó thoát khỏi cơn nợ Nam nếu giá trị tiền nội địa có xu
khoản thu từ thuế và bán dầu như hiện nay. hướng giảm nhiều hoặc lâu dài.
thô, đồng thời nhà nước phải chi Trong trường hợp này, một cuộc
phí để kích cầu nên thâm hụt Theo dự đoán của chuyên gia khủng hoảng tương tự như ở Thái
ngân sách quốc gia tăng trưởng kinh tế quốc tế, năm 2009 Việt Lan vào năm 1998 sẽ xảy ra tại
từ 1,7% vào năm 2007 lên 4,9% Nam mang nợ tổng cộng 47,5% Việt Nam.
trong năm 2008. Theo ngân hàng tổng sản lượng quốc gia, trong
phát triển Á Châu, trong năm đó có 25,7 tỉ USD là nợ nước Mặt khác, thâm hụt mậu dịch và
2009 Việt Nam thâm hụt ngân ngoài. Những rủi ro xảy ra trong thâm hụt ngân sách cũng là
sách 10,3%. Quỹ tiền tệ thế giới trường hợp thâm hụt ngân sách nguyên nhân để làm giảm giá trị
IMF đề nghị Việt Nam có phải và nợ nước ngoài cao là do áp lực đồng tiền Việt Nam và làm tăng
phương án tiết kiệm để hạn chế giảm giá trị đồng tiền nội địa dẫn lạm phát. Nguyên nhân đưa đến
chỉ còn 6% trong năm 2010. đến tăng lãi xuất và tăng lạm những thâm hụt này vì nền kinh
phát. Ngoài ra, gây áp lực giảm tế Việt Nam chỉ được chắp vá chứ
Để chi phí cho thâm hụt ngân khả năng tín dụng của quốc gia chưa được thực sự xây dựng
sách quốc gia, nhà nước buộc (rating code) đã làm tăng lãi xuất chuẩn mực và nghiêm túc.
phải mượn thêm nợ. Nếu nhà tín dụng. Các nguyên nhân trên
nước mượn được nợ của người đã làm tăng giá sản phẩm và lạm
dân trong nước thì vấn đề tương phát tăng vụt trong những tháng N.H.

Trang 16
 TIÊU ĐIỂM
Lạm phát luôn luôn chỉ là một hiện tượng tiền tệ
Friedman từng kết luận rằng lạm phát mọi nơi và mọi lúc chỉ là một hiện tượng tiền tệ. «Inflation is always and eve-
rywhere a monetary phenomenon». Nhưng đằng sau cái vỏ hiện tượng tiền tệ ấy là cả một tránh nhiệm khổng lồ mà
nhà nước cần phải gánh vác để đảm bảo ổn định kinh tế. Những hậu quả xã hội, chính trị mà lạm phát có thể phát
sinh, nhất là khi chính phủ không đủ năng lực quản lý khối lượng tiền lưu thông cũng như kiểm soát các tác nhân
kinh tế tham gia vào cung tiền có thể làm cho người dân túng quẫn và nền kinh tế trở nên kiệt quệ .
Bạn hãy tưởng tượng một thế giới mà
để đo đạc, mỗi tập thể người lại sử
dụng một chiếc thước đo khác nhau,
mà độ dài mỗi chiếc thước lại luôn
biến động tương đối so những chiếc
khác. Tệ hơn nữa, độ dài của mỗi
chiếc thước còn có thể biến động ngay
cả khi so với vật thể đem đo. Bạn nói:
làm gì có cái thế giới nào điên đảo như
thế! Tại sao lại không thống nhất với
nhau một chiếc thước chuẩn để tiến
hành đo đạc? Chỉ cần cố định một
chiếc thước là chúng ta có thể đi đến
thống nhất kết quả tất cả mọi người.
Câu trả lời như sau: cái thế giới điên
đảo ấy lại chính là thế giới mà chúng
ta đang sống. Và không có cách nào
để có thể thống nhất một đơn vị đo
duy nhất. Các thước đo chính là đồng
tiền các quốc gia khác nhau. Và lạm
phát là một nguyên nhân chủ chốt dẫn
đến việc «độ dài» của mỗi chiếc thước
luôn biến động ngoài sự mong muốn
của tất cả nhân loại.
Lạm phát là một hiện tượng
tiền tệ
Lạm phát nói chung có thể được hiểu
là việc giá cả các hàng hóa tăng lên so
với mức hiện tại. Cần phải hiểu việc
tăng giá ở đây là tăng nói chung, chứ
không phải tăng giá một hàng hóa cá
biệt. Nếu giá xăng dầu, hay giá gạo
tăng một cách đơn lẻ thì không có
nghĩa là do lạm phát, mà đơn giản có
thể chỉ là một bất cân đối tạm thời
giữa cung và cầu trong ngắn hạn. Lạm
phát chỉ được coi là tồn tại khi có sự
tăng giá của nhiều mặt hàng cùng lúc,
đẩy mặt bằng giá lên một nấc mới.
Trên thực tế, lạm phát được tính trên
việc so sánh chỉ số giá tiêu dùng
(Consumption Price Index - CPI) xây
dựng trên một rổ hàng hóa cố định
cho trước. Lạm phát nói cách khác là
sự tăng chỉ số giá CPI, khi ta giữ
nguyên tỷ trọng và số lượng các hàng
hóa cấu thành. Nhìn từ mặt này, lạm
phát hoàn toàn chỉ là vấn đề thước đo
bị biến dạng. Nếu trước đây cần 1
triệu đồng để mua một rổ hàng hóa
thiết yếu, bây giờ cần 2 triệu, thì có
nghĩa là thước đo đã bị co lại một nửa.
***
Mỗi đồng Việt Nam thật ra đã bị mất lượng tiền thấp đưa vào lưu thông. Và
giá 50% dẫn đến việc phải cần lượng ngược lại, nếu nền kinh tế thiếu năng
tiền gấp đôi để mua cùng một lượng
hàng hóa.
M.V = P.Q
Irving Fisher, cha đẻ của học thuyết
khối lượng tiền tệ, đã mô tả hiện
tượng này qua phương trình sau:
Irving Fisher
Trong đó,
M là khối lượng tiền tệ trong lưu thông
V là tốc độ (vận tốc) lưu thông của
tiền
P là chỉ số giá
Q là khối lượng hàng hóa lưu thông
trong nền kinh tế
Phương trình này có thể được diễn giải
như sau: Giá trị của tổng số lượng
hàng hóa trong một nền kinh tế (tính
bằng cách nhân số lượng mỗi hàng
hóa với giá của chúng) tương đương
với tổng số tiền cần thiết để vận hành
nền kinh tế ấy (tính bằng khối lượng
tiền tệ nhân với tốc độ lưu thông).
Điều này có nghĩa nếu tốc độ lưu
thông của tiền lớn, thì sẽ cần một khối
Số 33 - Tháng 04/2010
động, tiền lưu thông chậm thì cần phải
tăng khối lượng tiền để đảm bảo cân
đối kinh tế. Nếu không như thế các
hiện tượng lạm phát hoặc giảm phát
sẽ diễn ra. Cũng theo phương trình,
lạm phát là nguyên nhân của việc có
thừa tiền trong lưu thông: tích số M.V
lớn hơn mức cần thiết. Kết quả là với
số lượng hàng hóa không đổi (Q cố
định), giá (P) sẽ phải tăng một cách
tất yếu.
Milton Friedman đưa ra một ví dụ rất
dễ hiểu. Hãy tưởng tượng một hòn đảo
cô lập nơi các hoạt động kinh tế chỉ
diễn ra giữa một cộng đồng người rất
nhỏ, không có sự can thiệp của công
nghệ trong hoạt động sản xuất. Khối
lượng hàng hóa mà cộng đồng này
làm ra do đó là không đổi. Cộng đồng
sử dụng đồng đôla Mỹ (USD) làm công
cụ trao đổi. Bây giờ hãy tưởng tượng
một chiếc trực thằng bay từ nơi khác
đến, và thả xuống hòn đảo đó một
khối lượng đô la tương đương với tổng
số đôla mà người dân trên đảo sở hữu.
Giả sử rằng trên đảo đã có 1 triệu đôla
tiền giấy, chiếc trực thăng đem tới một
triệu đôla nữa; vậy là người dân sẽ có
2 triệu đôla. Thế nhưng liệu có phải vì
thế mà họ sẽ giàu lên gấp hai lần hay
không ?
Câu trả lời là không. Người dân sẽ có
nhiều tiền hơn nhưng khối lượng hàng
hóa họ sản xuất và tiêu thụ là không
thay đổi và vận tốc lưu thông của
đồng tiền cũng cố định. Kết quả là
người dân có nhiều tiền hơn trên bình
diện số học nhưng họ chẳng giàu có
hơn chút nào. Khối lượng tiền dư thừa
sẽ bị hấp thu hết do tăng giá. Trước
đây uống một cốc cà phê hết 2 đôla,
giờ có 4 đôla nhưng giá cà phê cũng
tăng từ 2 đến 4, vậy là chẳng được
thêm chút lợi ích nào. Friedman kết
luận lạm phát mọi nơi và mọi lúc chỉ là
một hiện tượng tiền tệ: «Inflation is
always and everywhere a monetary
phenomenon». Nó diễn ra khi chính
phủ không quản lý được khối lượng
tiền, dẫn đến việc MV bị dư thừa, và
phần dư thừa này sẽ bị đẩy vào giá.
Trang 17
 TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

Đằng sau cái vỏ tiền tệ, là

tránh nhiệm to lớn của
chính phủ đối với nền kinh
tế quốc gia

Nhìn chung, các nhà kinh tế đều cho

rằng lạm phát chỉ có tác dụng tích cực
khi xuất hiện ở mức thấp, và nằm
trong vòng kiểm soát. Lạm phát ở mức
2 con số khó lòng có thể được coi là
dấu hiệu tốt cho một nền kinh tế.

Hậu quả nặng nề nhất của lạm phát là

ở việc nó làm xói mòn giá trị. Khi có
cung tiền thừa mứa, như trong ví dụ
chiếc trực thăng thả tiền xuống hòn
đảo ở trên, lạm phát không đến ngay
lập tức mà cần một thời gian để nền
kinh tế hấp thụ số dư đó. Vào thời
điểm ban đầu, việc có dư cung tiền tạo
ra một cảm giác về sự giàu có. Một số
người sẽ nhận ra rằng họ giàu hơn Milton Friedman (phải) và tổng thống Mỹ G.Bush
(một cách tương đối) so với những
người khác vì nhặt được nhiều tiền Điều này hoàn toàn là tất yếu, vì cơ chính thức trở thành các ông chủ, họ
hơn. Ảo giác này vẫn tồn tại sau khi cấu tiêu dùng của quốc gia không thể sẽ nhả miếng mồi, để cho đồng tiền
nền kinh tế có điều chỉnh bằng giá. thay đổi trong ngắn hạn. Chưa kể đến quốc gia trượt giá một cách không
Kết quả là người ta sẽ thèm khát đi một số sản phẩm là thiết yếu với cuộc thương tiếc, như cách mà Trần Đông
tìm tiền, thay vì quan tâm đến sự giàu sống, không phải vì giá tăng mà chúng Chấn đã dự báo trong bài viết đầy tâm
có đích thực, chỉ đến từ việc sản xuất ta có thể nhịn không tiêu dùng. Những huyết của anh cách đây 3 năm. Người
và tiêu dùng. Nói như Friedman, lạm người mà thu nhập chính là tiền lương dân sẽ được sở hữu một lượng lớn tiền
phát đối với một quốc gia giống như sẽ nghèo đi một cách nhanh chóng. nhưng không còn giá trị. Đó chỉ còn là
một thứ thuốc làm người nghiện có Tiền lương luôn bị điều chỉnh rất chậm những tờ giấy có in những con số
cảm giác đê mê. Mỗi khi hết thuốc, chạp so với giá cả. Trong khi đó, lạm khổng lồ. Và một người dân thường sẽ
anh ta lại tìm mọi cách để có nó trở phát sẽ tiếp tục vòng xoáy không có biến thành người «ở trọ» ngay trên
lại. Trong khi đó cơ thể anh ta suy sụpđiểm dừng. Cơn khát tiền sẽ làm cho mảnh đất của mình, nếu tài sản ấy đã
một cách nghiêm trọng vì không được người ta lao vào kiếm tiền nhiều hơn bị sang tên cho các tập đoàn tư bản
chăm sóc đúng đắn. nữa, thay vì lao động đích thực. Lao ngoại quốc, đặc biệt là cho người «anh
động chân chính sẽ bị quên lãng, bởi em» Trung Quốc.
Khi chính phủ bơm tiền vào nền kinh vì nó chỉ được trả bằng lương, mà như
tế (để phục vụ cho việc thâm hụt ngân đã nói lạm phát biến tiền lương thành Lạm phát ở mọi lúc và mọi nơi đều chỉ
sách chẳng hạn), người dân sẽ có cảm một thứ thu nhập mong manh. là một hiện tượng tiền tệ. Một chính
giác hạnh phúc vì mình kiếm được sách kinh tế chấp nhận lạm phát vì
nhiều tiền hơn. Các chỉ số kinh tế như Có một rủi ro lớn hơn nữa khi chính mục đính tăng trưởng phải chăng chỉ
GDP, GDP/đầu người, tiêu dùng, đầu phủ muốn quản lý khối lượng tiền tệ để che dấu các yếu kém hệ thống liên
tư sản xuất…vv…sẽ đi lên. Cuộc sống MV nhưng lại không có đủ năng lực và quan đến nguồn cung tiền? Hay là để
dường như sẽ sáng lạn hơn và toàn các chế tài cần thiết để quản lý các tác tiếp tục cho một số cá nhân & tập
màu hồng. Tuy nhiên, căn bệnh lạm nhân kinh tế tham gia vào nguồn cung đoàn tiếp tục sở hữu nốt những nguồn
phát sẽ ập đến 2, 3 năm sau đó và tiền. Đó chính là nguy cơ mất quyền tài nguyên còn lại của đất nước xã hội
hủy diệt viễn cảnh tươi sáng này. sở hữu tài nguyên, đất đai, sở hữu chủ nghĩa? Hay vì các nhà lãnh đạo
Ngoài việc giá cả sẽ tăng một cách công cụ sản xuất và biến thành người thật sự thiếu những cá nhân năng lực
ngẫu nhiên, các nhà sản xuất sẽ còn «ở trọ» ngay trên đất nước của mình. để thực hiện chính sách này? Trong
tiếp tục tăng giá bởi vì họ thèm tiền, mọi trường hợp, không chấp nhận
và bởi vì họ thấy rằng tăng giá vẫn Ngày hôm nay các tổ chức tư bản tài người dân được lên tiếng về các vấn
tiếp tục bán được hàng mà lại có lợi. chính có thể hoạt động trên phạm vi nạn của chính phủ là một sai lầm to
toàn cầu. Việc không quản lý chặt chẽ lớn. Sai lầm to lớn ấy sẽ lại càng
các tác nhân này sẽ dẫn đến việc họ không thể tha thứ nếu như rốt cục các
thao túng khối lượng tiền bằng các tài nguyên và công cụ sản xuất của
hoạt động đầu cơ, và góp phần gây ra đất nước lại lần lượt bị đem thuê và
lạm phát. «Bầy thú điện tử sừng nhượng cho các thế lực ngoại quốc.
mềm» bơm tiền vào nền kinh tế, và Chính sách kinh tế tồi có thể đẩy
gây ra ảo giác của sự giàu có. Trong người dân thường đến những kết quả
khi người dân mải mê đi kiếm tiền, họ tai hại, và thậm chí có thể biến những
lần lượt mua lại tài nguyên, đất đai, thế hệ sau thành khách ngay trên
nhà xưởng và trở thành chủ sở hữu mảnh đất mà cha ông chúng ta đã và
các công cụ sản xuất, nguồn gốc đích đang làm chủ.
thực của sự thịnh vượng. Sau khi đã Đông A

Trang 18
 TIÊU ĐIỂM
Lạm phát kinh tế
đẩy mạnh tệ nạn
tham nhũng
Nền kinh tế lạm phát khiến đời sống
xã hội khó khăn với mức giá cả cao
ngất trời. Đặc biệt ở một nước có
nền kinh tế non kém như Việt Nam,
nhà nước không thể ngăn nổi tốc độ
tăng giá vùn vụt của các mặt hàng
nhu yếu. Các công chức nhà nước
cũng không thoát khỏi sự đe dọa của
cơn khủng hoảng kinh tế.
Cơ quan nhà nước có còn là
nơi trú ẩn an toàn?
Đã từ lâu tại Việt Nam, vị trí ở cơ
quan nhà nước là lựa chọn số một
cho bất kỳ ai có điều kiện học
hành. Làm cán bộ ở một cơ quan
nhà nước cho họ rất nhiều lợi thế.
Thứ nhất: họ có thể “oai” với mọi
người xung quanh.. Thứ hai: họ có
một khoản lương cố định hàng
tháng. Thứ ba: Cuối đời họ có một
khoản lương hưu khi hết tuổi lao
động. Và đặc biệt hơn cả, đó là cơ
hội để họ thăng tiến, tạo dựng thế
lực và kiếm những nguồn lợi khác.
Nhiều người phải mất hàng trăm
triệu để xin vào làm nhân viên quèn
cho một cơ quan, kể cả công việc
ấy chẳng liên quan gì đến ngành
nghề họ bỏ công mài sức trên
giảng đường.
Anh N.T.Phong, nhân viên thuế kể
về mình rằng: “Tôi có một bằng
thạc sĩ kinh tế và một bằng thạc sĩ
xây dựng, thế nhưng chẳng được
làm nghề mình muốn mà phải xin
vào Cục thuế do có ông chú là sếp
lớn ở đó. Nhờ vậy, giờ tôi mới có
đủ điều kiện mà lấy vợ đẻ con. Để
xin vào đây, nhà tôi phải thu xếp số
tiền là 10.000 USD đấy”. Trường
hợp như anh Phong ở Việt Nam
không phải là hiếm. Đương nhiên,
vẫn có những trường hợp được
nhận vào bằng thực lực. Anh
N.H.H,kiến trúc sư, hiện đang làm ở
công ty xây dựng Lũng Lô, thuộc
Bộ xây dựng than thở: “Tôi may
mắn có được công việc ở đây bằng
năng lực của mình nhưng đồng lư-
ơng không đủ sống, khó khăn lắm!
Giá cả cái gì cũng tăng vùn vụt
trong khi lương thì cứ nhích từng
bước một.”
Làm công nhân viên chức của các
cơ quan nhà nước với mức lương cố
định, nếu không lên chức thì bậc
lương của họ sẽ chẳng bao giờ
nhúc nhích cho tới khi về hưu. Tiền
thưởng ở các cơ quan này thường
thì rất ít ỏi so với các công ty tư
nhân. Anh N.V.Hùng, 25 tuổi, mới
về làm ở nhà xuất bản Giáo dục
cho biết: “Tiền lương cố định của
tôi là 1,7 triệu một tháng. Cộng cả
thưởng nữa là tròn 2 triệu. Trong
khi tiền thuê nhà đã 700 ngàn
đồng, chưa kể tiền điện nước, xăng
dầu. Thường thì chỉ đến hết tuần
thứ 3 là tôi cháy túi rồi!” Tất cả các
mặt hàng hiện nay đều tăng giá,
đặc biệt phải kể đến giá xăng tăng
chóng mặt. Mới tháng 4 năm ngoái
giá xăng chỉ có 13.000/lit thì bây
giờ đã tăng lên 17.000/lít, cao điểm
có khi lên tới 19.000đ/lít. Kéo theo
đó là tiền điện, tiền nước, lương
thực, thực phẩm… cũng đua nhau
lên giá. Khoản chi ra của những
công chức này có thể tính được
rằng còn nhiều hơn thu nhập của
Số 33 - Tháng 04/2010
Ảnh: http://hoangquang.files.wordpress.com
họ. Như vậy, lạm phát đã ảnh
hưởng sâu vào đời sống của từng
cá nhân chứ không chỉ ở nền kinh
tế chung toàn quốc.
Do vậy, lựa chọn vào cơ quan nhà
nước gần như trở thành phương án
cuối cùng với những bạn trẻ có
chuyên môn tốt. Bởi từ khi nền
kinh tế mở cửa với sự phát triển
của các công ty tư nhân, đặc biệt là
sự “xâm lược thị trường” của các
tập đoàn nước ngoài, họ đã có
nhiều lựa chọn tốt hơn cho sự
nghiệp của mình với các tiêu chuẩn
được đặt ra: mức lương phù hợp
với năng lực, môi trường làm việc
chuyên nghiệp, … và không phải
đút lót, nịnh bợ “sếp” như ở các cơ
quan nhà nước. Chị N.T.Thủy đã
từng có thời gian làm ở Công ty
thiết bị Bộ thương mại một năm,
hiện đang làm cho ngân hàng
Đông Á, kể lại: “Những ngày làm
cho cái công ty ấy thật kinh khủng.
Một người làm, mười người hưởng.
Tôi cứ lăn lưng ra làm cho cái lũ
“con ông cháu cha” hưởng, còn
mình thì nhận khoản lương chết
đói. Bực nhất là tôi cứ phải tuân
lệnh cấp trên làm những việc
không chính đáng để kiếm chác”.
Tình trạng phổ biến hiện nay, cơ
quan nhà nước đã trở thành nơi
“gửi trẻ” cho các ông to bà lớn có
con cái kém tài. Những công chức
nào chẳng may sa chân vào đó thì
Trang 19
 TIÊU ĐIỂM
kiêm luôn nhiệm vụ “cô nuôi dạy
trẻ”. Công sức lao động bỏ ra tỉ lệ
nghịch với thu nhập đã đẩy họ vào
tình thế phải chọn lựa giữa hai con
đường: một là bỏ ra làm ngoài, hai
là bòn rút theo kiểu “xé mắm mút
tay” để đảm bảo cuộc sống.
“Có thực mới vực được đạo”
Hiện nay, từ các buổi họp Quốc hội
đến các buổi bình luận trên phương
tiện thông tin đại chúng, các quan
chức nhà nước ra rả kêu gọi chống
tệ nạn tham nhũng. Ai cũng nhận
thấy rằng tham nhũng ở Việt Nam
đã trở thành căn bệnh có tính hệ
thống, từ cấp cao nhất cho đến
những cấp nhỏ nhất. Cái cảnh
người dân đến cửa quyền làm giấy
tờ hoặc đến bệnh viện khám chữa
bệnh, đưa con cái đén trường học…
v…v… phải dấm dúi phong bì vào
tay cán bộ giờ đã trở thành “việc
thường ngày ở huyện”, chẳng có gì
lạ cả. Các nhà phê bình xã hội cho
rằng nguyên nhân chủ yếu là do
đạo đức xã hội xuống cấp trầm
trọng. Nhưng một câu hỏi đặt ra
rằng, nguyên nhân do đâu mà
người dân Việt Nam lại bị thoái
hóa nhân cách như vậy trong
khi từ bé đã được hưởng một
nền giáo dục “thép” đề cao tập
thể lên trên lợi ích cá nhân?
Việc xét đoán nền giáo dục ấy đúng
hay sai, người viết xin nhường lại
cho các nhà giáo dục. Ở đây, tôi chỉ
đề cập tới một trong rất nhiều
nguyên nhân, mà tôi cho rằng đó là
nguyên nhân trực tiếp: “miếng cơm
manh áo”.
Khi xã hội trong thời kỳ bao cấp,
Số 33 - Tháng 04/2010
mức thu nhập lên án, nhưng sống trong xã hội
như tôi đề người người tham nhũng, nhà nhà
cập ở trên tham nhũng mà muốn giữ mình
cũng còn tạm trong sạch thì thật khó. Hơn nữa,
đủ. Nhưng nhiều người có hoàn cảnh khó khăn
với tình hình thật sự. Như anh N.H.H, kiến trúc
lạm phát như sư của công ty xây dựng Lũng Lô,
hiện nay, nhà trước phải nuôi mẹ bị liệt và cô em
nước không gái bị thiểu năng trí tuệ, giờ lại
kìm cương thêm hai đứa con còn nhỏ dại. Nếu
nổi con ngựa không “bớt chỗ nọ, xén chỗ kia” thì
bất kham là anh không thể kiếm đủ tiền để
giá cả thị trang trải nuôi gia đình.
trường, thì các công nhân viên chức
phải tìm đủ mọi cách để tăng thêm LỜI KẾT
thu nhập. Ngoài nhận tiền hối lộ ra,
Các cụ xưa có câu “Có thực mới
họ còn có “trăm phương ngàn kế”
vực được đạo”. Nếu ăn còn chẳng
để kiếm sống. Tôi xin phép được kể
đủ thì mong gì đến những lý tưởng
một hình thức thường thấy ở các cơ
cao đẹp! Đại đa số quần chúng là
quan nhà nước. Câu chuyện này
như vậy! Mục đích sống của những
xảy ra, tôi tin rằng, ở tất cả các
người dân thường rất đơn giản: họ
phòng Kế toán-Tài vụ. Họ là những
chỉ cần đủ ăn, đủ mặc, đủ vật chất
người giữ tiền lương của anh em
để nuôi gia đình, người thân. Một
đồng nghiệp. Đứng trước một
khi lao động cật lực mà vẫn không
khoản tiền lớn nằm im trong két sắt
đủ, họ sẽ bất chấp tất cả để có đủ
hàng tháng trời mà không sinh ra
và việc thoái hóa nhân cách là điều
đồng lãi nào thêm thì thật là lãng
đương nhiên. “Bần cùng sinh đạo
phí. Vậy là những nhân viên canh
tặc” mà!
giữ tiền này bí mật mang chúng đi
cho vay nặng lãi ở bên ngoài. Đến Nước nào trên thế giới cũng gặp
ngày phát lương, họ lại thu về cả phải, thế nhưng chỉ dừng ở các
vốn lẫn lãi. Vốn thì phát cho anh quan chức cấp cao. Còn nạn tham
em đồng nghiệp, lãi thì chia chác nhũng lây lan tới cả tầng lớp dân
đút hầu bao riêng. Đây có lẽ là hình chúng một cách nghiêm trọng như
thức tham những an toàn nhất vì vậy thì chỉ có ở Việt Nam. Để giải
suy cho cùng thì chẳng mất mát xu quyết vấn đề tham nhũng hiện nay,
nào của nhà nước cả. Cái hại duy chỉ có thể bắt đầu từ việc trả lương
nhất chỉ là anh em công nhân viên xứng đáng cho người lao động. Nói
chức thường phải nhận lương muộn ra thì dễ! Nhưng vì ngân quỹ bị
hơn quy định, có khi lên đến nửa thâm hụt lâu năm, tình hình kinh tế
tháng, chỉ vì thêm một ngày là số không ổn định, đồng tiền mất giá…
tiền ấy lại sinh thêm nhiều lợi tất cả nguyên nhân ấy khiến lời giải
nhuận. Câu cho bài toán đơn giản này khó mà
chuyện này thực hiện được. Muốn chống tham
quá đỗi quen nhũng thì phải trọng dụng nhân tài,
thuộc, đến muốn trọng dụng nhân tài thì lại
mức “ai cũng phải chống tham nhũng. Đến bao
biết nó là cái giờ Việt Nam mới thoát khỏi
gì đấy” cơn khủng hoảng không chỉ
nhưng chẳng kinh tế mà còn cả đạo đức xã
ai phanh phui hội kéo dài hơn 20 năm vừa
được vì qua để có thể tiến vào thế kỷ
không có 21 bằng con đường dân chủ?
bằng chứng.
Mặc dù tham
nhũng đáng Thái Sơn
Trang 20
 TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

Văn nghệ sĩ
trong thời
lạm phát

Photo :Plumerio Pipichas

Câu thơ than thân trách phận của chàng thi sĩ nghèo
„...Cảnh đời cơ cực Xuân Diệu từ những năm 30-45 của thế kỷ trước, giờ lại
đang dương vuốt đang ứng nghiệm với số phận của những người “ôm chân
thần Vệ Nữ” (chữ dung của nhà thơ Chu Hoạch) của thế
Cơm áo không đùa với kỷ 21. Sau thời kỳ mở cửa, đời sống của văn nghệ sĩ đã
khách thơ...‟ được cải thiện rất nhiều so với những năm giữa và cuối
thế kỷ 20, thế nhưng, trong tình hình kinh tế hiện nay,
Xuân Diệu họ phải đối mặt với những khó khăn “cơm áo gạo tiền”
theo một hình thức khác.

“Lấy ngắn nuôi dài” – Kinh nghiệm Sự kiện này đã đẩy hàng trăm văn nghệ sĩ đương
thời (thậm chí cả những người không dính líu đến
từ thời “Nhân Văn – Giai Phẩm”
“Nhân Văn – Giai Phẩm” mà chỉ vì có kết giao bạn
“Nhân Văn – Giai Phẩm” có thể được xem là vụ án bè với đương sự) vào cảnh sống nghèo đói, bị cô
Văn tự ngục duy nhất trong lịch sử Việt Nam. lập, không dám nói, không dám viết.
Phong trào “Nhân Văn – Giai Phẩm” do các trí
Có thể kể đến những số phận bi thương như nhà
thức, văn nghệ sĩ lớn thời bấy giờ như Trần Đức
thơ Hữu Loan phải làm nghề chở đá, nhà văn Xuân
Thảo, Đào Duy Anh, Phan Khôi, Trần Dần, Phùng
Khánh làm nghề thợ cạo, nhà thơ Chu Hoạch đi
Quán, Phùng Cung…v…v… đã bị vùi dập và bắt bớ.
móc cống… chỉ để kiếm miếng ăn qua ngày.
Không chỉ vậy, sau đó, chính quyền thắt chặt quản
Cho đến ngày nay, tuy cuộc sống đã khá giả hơn,
lý văn hóa để “tránh bị kẻ thù lợi dụng tự do ngôn
nhưng cái nghề văn chương nghệ thuật vẫn không
luận tuyên truyền chống phá nhà nước Xã hội Chủ
thể được gọi là một nghề, bởi nó không đủ nuôi
nghĩa”.

Trang 21
 TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

sống nghệ sĩ. Nhiều nghệ sĩ phải vừa làm nghề, chính quả thật cũng chẳng nhiều hơn một nhân
vừa kiếm sống bằng một công việc lao động nào viên vệ sinh hay người bán hàng nước chè ở vỉa hè
khác. Chắc trên thế giới, không có một diễn viên là bao. Họ chấp nhận sống chết với nghề một phần
nổi tiếng nào phải đi bán bánh trôi tàu - lục tàu xá cũng bởi họ chờ đợi một cơ hội được làm nghệ
như nghệ sĩ Phạm Bằng. thuật đích thực. “Lấy ngắn nuôi dài” đã trở
thành bốn chữ “vàng” cho mỗi nghệ sĩ ở Việt Nam.
Trong khi một ca sĩ nhạc thị trường, trình độ âm
Bươn chải kiếm sống trong thời lạm phát này, họ
nhạc hạn chế, có thể được trả những cái giá “trời
càng vất vả hơn trước.
ơi”, lên đến bảy tám chục triệu một sô diễn thì một
ca sĩ có chất giọng quý hiếm, được đào tạo cơ bản Giá trị nghệ thuật đích thực nằm
trong Nhạc viện chỉ được trả hai ba trăm ngàn cho ở đâu?
một buổi tối ở Nhà hát Lớn.
Đến đây, quý vị độc giả chắc sẽ thắc mắc rằng tại
Ở Việt Nam, nhạc công, ca sĩ của các nhà hát sao vẫn có nhiều nghệ sĩ nhà lầu xe hơi, sống cuộc
mang tầm cỡ quốc gia và chơi nhạc “sang” như của sống xa hoa. Nhưng nếu quý vị nhìn kỹ xem thứ
Nhà hát Giao hưởng Việt Nam, Nhà hát Opera Bal- nghệ thuật họ làm là thứ nghệ thuật như thế nào?
let Việt Nam lại nhận một mức lương chết đói,
thậm chí không đủ mức để đóng thuế thu nhập cá Xét riêng về ngành âm nhạc, các ca sĩ nhạc thị
nhân. Với mức lương 2 – 3 triệu đồng/tháng, cát- trường với trình độ âm nhạc là con số 0 lại có cát-
xê 3-500 ngàn đồng/đêm diễn hiếm hoi, 12 ngàn xê lên tới hàng chục triệu. Nếu không, muốn nổi
đồng/buổi tập; những nghệ sĩ mang tầm quốc gia tiếng, được xuất hiện nhiều trên TV bằng dòng âm
muốn làm nghệ thuật chân chính bắt buộc phải có nhạc chính thống, một ca sĩ phải hát nhạc Cách
một nguồn tài chính vững vàng từ gia đình. mạng. Hiếm hoi các ca sĩ hát nhạc trữ tình với
giọng ca đặc sắc và trình độ thẩm mỹ tốt đến được
Anh Đ.H.Q, ca sĩ opera của Nhà hát với công chúng. Những trường hợp
Opera Ballet, đã từng là thủ khoa này đều nhờ vào một “hậu phương”
thanh nhạc của Nhạc viện, sau 10 Bằng cái nhìn một chiều, vững chắc từ gia đình.
năm làm ca sĩ Opera, đành phải thiên kiến dựa trên nền tảng
ngậm ngùi bỏ nghề vì đời sống quá triết học Marx-Lenin đã lỗi Còn về văn học, các bạn sẽ thấy
khó khăn và không có cơ hội được nhan nhản trong các hiệu sách là các
thời, các nhà quản lý văn hóa
làm những tác phẩm Opera một cách tiểu thuyết thuộc dòng “sến” như
nghiêm túc. Còn các nhạc công chơi đã cản trở bước tiến của nghệ “Phải lấy người như anh”, “Cocktail
piano, violon, cello… ngoài những thuật nước nhà. cho tình yêu”, “1981”, “Công ty”…
đêm diễn ở Nhà hát Lớn, họ phải đi cũng được các nhà phê bình và báo
đánh thuê cho các quán cà phê, nhà chí xếp vào hàng “văn học” đứng
hàng, thậm chí góp vui cho các đám cưới phô ngang hàng với các tác phẩm lớn.
trương với khoản tiền chỉ 200 ngàn đồng cho 2
Tôi không hiểu một nhà văn trẻ, được các bậc lão
tiếng đối với những người có “thương hiệu”. Không
làng đánh giá là "bứt ra khỏi dòng 8X chung chung
đến nỗi phải đi móc cống hay thồ đá như các nghệ
bằng sự khai phá bản thể và những nỗ lực về hình
sĩ thế hệ trước, để được làm nghề, họ đôi khi phải
thức văn bản" lại có những câu viết ngô nghê theo
tự “đẽo gọt” mình.
kiểu “con cóc nhảy ra, con cóc nhảy vào” như thế
Anh Q.T, một guitarist có tiếng ở Hà Nội, chuyên này: "Ngày cô bước sang tuổi 12. Sinh nhật cô.
chơi tại các phòng trà và quán cà phê than thở: Ừ. Ngày sinh nhật. Thì cứ cho rằng đó là ngày
“Đánh café, nhiều khi mình không được theo ý sinh nhật. Thì có sao". (“Nhiều cách sống” –
mình. Khán giả ít ai muốn nghe guitar cổ điển Quỳnh Trang).
mà chỉ thích những bản hòa tấu được chế lại
Là người Việt Nam, ai cũng có lần xem phim Việt.
từ các ca khúc nổi tiếng thập niên 70, 80. Đấy
Dù là truyền hình hay điện ảnh (đặc biệt là điện
là những khan giả còn có gu, nhiều người còn
ảnh), phim Việt chẳng còn lời nhận xét nào hơn là
yêu cầu cả nhạc sến, nhạc trẻ thậm chí cả
“trình độ kém”.
nhạc Cách mạng. Lâu dần tay nghề mòn đi,
chẳng thể nào đánh hay được như thời trẻ Anh M.H, đạo diễn trẻ, đã từng được đào tạo tai
nữa.” Hollywood, nhưng khi về nước vẫn chỉ đi làm tổ
chức sản xuất cho các dự án phim thị trường, nhận
Nhà thơ P.H, nay đã trở thành Tổng biên tập của
xét: “Điện ảnh – Truyền hình nước ta vẫn nằm
một tờ báo chuyên quảng cáo các sản phẩm của
trong chế độ bao cấp. Chỉ khi nào nhà nước
một siêu thị lớn tại Sài Gòn. Lâu lắm rồi anh chẳng
không còn giữ độc quyền làm phim thì những
còn làm thơ nữa. “Làm sao mà kiếm sống được
đạo diễn, biên kịch, quay phim có tài năng
bằng thơ chứ! Bây giờ các nhà thơ, người thì
thật sự mà không nằm trong cơ chế mới có cơ
mở quán rượu, người thì đi làm báo, người thì
hội được làm việc và cống hiến. Tại các hãng
đi buôn. Nàng thơ thấy vậy chắc chán, chẳng
phim nhà nước, chỉ đấu đá nhau giành vị trí và
còn đếm xỉa đến chúng tôi nữa.”
bòn rút tiền làm phim cũng đủ hết ngày rồi”.
Thu nhập của các nghệ sĩ Việt nam từ nghề nghiệp
Dù đã được xã hội hóa, nhưng nhà nước vẫn nắm
Trang 22
 TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

quyền quản lý, bất cứ một bộ phim nào muốn được được đến với công chúng bằng chính chân dung
sản xuất và công chiếu đều phải được cơ quan thật của mình. Có lẽ phải đến một ngày xã hội Việt
quản lý văn hóa ký duyệt. Tình trạng tương tự như Nam thật sự “Công bằng – Dân chủ – Văn
vậy với các tác phẩm văn học, sân khấu, các buổi minh”, chúng ta mới có thể có được một nền văn
triển lãm hội họa… hóa – nghệ thuật sánh ngang tầm với các quốc gia
văn minh trên thế giới như Hoa Kỳ, Anh, Pháp,
Bằng cái nhìn một chiều, thiên kiến dựa trên nền
Đức, Trung Hoa… Xin được mượn mấy câu thơ tự
tảng triết học Marx-Lenin đã lỗi thời, các nhà quản
vịnh thân mình của nhà thơ Hữu Loan, trân trọng
lý văn hóa đã cản trở bước tiến của nghệ thuật
gửi tặng những nghệ sĩ ngày đêm miệt mài lao
nước nhà. Tình trạng kinh tế thị trường phát triển
động, không nề hà gian khổ, như những hiệp sĩ
vô lối cùng sự quản lý yếu kém đã khiến các giá trị
chiến đấu bảo vệ Cái Đẹp:
nghệ thuật bị đảo lộn.
“Tôi, cây gỗ vuông chành chạnh suốt đời
Những nghệ sĩ chân chính phải kiếm sống chật vật
trong khi những kẻ “giá áo túi cơm”, cơ hội, kém Ðã làm thất bại âm mưu
cỏi lại được tôn vinh. Nếu coi tác phẩm nghệ thuật đẽo tròn
như một mặt hàng thì rõ ràng các nhà đầu tư đã để muốn tùy tiện
vứt những khoản tiền vốn khổng lồ vào những sản lăn long lóc
phẩm không thu lại lợi nhuận và vô giá trị. thế nào
thì lăn lóc.
Lời kết Chân lý đấy
Mặc cho xã hội đảo điên như nhà thơ Phùng Cung hỡi
đã từng viết: rìu
“Trắm chép đi đâu để ao lặng ngắt
bào
phó mộc.”
Lộng trời xanh con rắn nước vẽ bùa”,
vẫn không ít những nghệ sĩ âm thầm cống hiến đời Khuê Đăng
mình cho nghệ thuật chân chính và chờ đợi ngày

Nghệ sĩ biểu diễn tại Gia Lâm. Ảnh: Tony Trần Flickr

Trang 23
 TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

Xóm Thuyền Trên Sông Hồng – con cháu

Sơn Tinh thế kỷ 21
Dòng sông Hồng cắt đôi thành phố Hà Nội, một bên là khu Trung Tâm, một bên
là Gia Lâm. Hai bên bờ được nối liền bởi cây cầu Long Biên lịch sử, giờ đây đều là
những khu đô thị sầm uất, nhà cửa san sát, biết bao tòa cao ốc cứ đua nhau mọc
lên. Vậy mà ngay giữa đoạn sông nằm lọt thỏm giữa chốn phồn hoa ấy, có một
doi đất hoang mà người dân Thủ Đô vẫn quen gọi là Bãi Giữa. Dân nơi đây có thể
nói là những người nghèo nhất Hà Nội, còn dân xóm thuyền lại là những người
nghèo nhất Bãi Giữa.
Ảnh: Phía Trước
Cuộc chiến với … Thủy Tinh đúng buổi trưa ngày thường nên chẳng gặp được mấy
người. Mọi người đi kiếm sống hết, chỉ còn vài người
Bước chân ra khỏi Ô Quan Chưởng, sự văn minh của già bị mất sức lao động hoặc một số ghé qua nhà nghỉ
cuộc sống hiện đại cứ xa dần. Từ những quán cóc bê trưa… đã giúp tôi tìm hiểu về đời sống nơi đây.
tha trước cửa ô, băng ngang qua đường Yên Phụ sang
đến khu chợ đầu mối Long Biên với những bãi nước Cả xóm nằm trong một vũng nước, mỗi nhà đều có
thải đen ngòm, tôi lái xe lên cầu Long Biên. Trái ngược một chiếc cầu nhỏ bằng gỗ bắc lên bờ. Chắc bạn đọc
hẳn cây cầu Chương Dương rầm rập những xe ô tô, xe sẽ thắc mắc những ngôi nhà ấy nổi trên nước bằng
máy phân khối lớn, được lát nhựa phẳng lì, vững chãi, cách nào? Đơn giản lắm, nhà của họ đều được làm
cầu Long Biên cũ kỹ hơn 100 tuổi và nằm sát khu ổ bằng các chất liệu dễ nổi như: gỗ rẻ tiền, phên nứa,
chuột nghèo nàn mà nhìn vào người ta đã thấy đầy xốp nhựa… Và yếu tố mang tính chất “nền móng” của
rẫy sự ô nhiễm và tội ác. Kìa chợ ma túy, kìa khu nhà tất cả các căn nhà này chính là những chiếc thùng phi
trọ 5000, kìa những đứa trẻ mồ côi nằm bờ ngủ bụi… được kết với nhau thành bè và được neo chắc dưới đáy
kìa những cảnh đời nếu rời tội lỗi ra sẽ không còn cơ sông để giữ. Tất cả mọi sinh hoạt gia đình: ăn, ngủ,
hội sống sót! Nhưng, tôi sẽ đành một dịp khác để kể làm việc, học hành… đều diễn ra trên mấy cái thùng
cho các bạn nghe về họ. Kia rồi, từ trên cao, chúng ta phi ấy.
có thể nhìn thấy một dãy nhà nằm chơi vơi trong vũng Đến đây, hẳn các bạn sẽ tò mò về nghề nghiệp của
nước tù đọng mà sông Hồng để sót lại trên đất bãi. những công dân này. Ông Nguyễn Văn Trọng, tổ
Bằng một cách nào đó, người dân nơi đây đã xây nhà trưởng của khu dân cư, cung cấp cho tôi biết rằng dân
trên nước chứ không phải sống trên những con thuyền ở đây đa số đều sống bằng nghề thu gom rác thải. Tôi
như chúng ta vẫn xem trong bộ phim “Mùa hoa cải hỏi ông tại sao đất bãi rộng và màu mỡ như vậy mà
ven sông” của đạo diễn Khải Hưng. không canh tác, ông trả lời rằng: “Đất bãi là đất của
Tôi gửi xe ở một chị bán ngô trên cầu Long Biên rồi đi người ta, mình đâu có được trồng trọt gì trên đó! Với
bộ men theo cái cầu thang dẫn xuống Bãi Giữa. Phải cả dù có đất canh tác nhưng đời sống của họ cũng
đi bộ quãng đường gần 2 cây số, trên con đường mòn chẳng khá hơn chúng tôi là bao đâu… còn chưa kể đến
chỉ đủ cho một người đi, len lỏi giữa những ruộng rau, mùa nước lũ, nước sông dâng lên, bao nhiêu công sức
ruộng ngô của dân bãi, tôi mới thấy lấp ló mấy nóc trồng trọt coi như đi tong. Mất hết!”
nhà tạm bợ ở một góc hẻo lánh nhất. Tôi đến đây vào Tôi lại hỏi tiếp: “Thế lúc nước dâng lên thế thì xóm

Trang 24
 TIÊU ĐIỂM
mình làm thế nào
ạ?” Ông già cười phá
lên cho rằng câu hỏi
của tôi là một điều
ngớ ngẩn: “Nước lên
đến đâu thì nhà lên
đến đấy chứ sao
nữa!” Họ làm tôi nhớ
đến câu chuyện
“Sơn Tinh – Thủy
Tinh”. Hàng năm,
Thủy Tinh cứ dâng
nước đánh Sơn Tinh
nhưng nước dâng
đến đâu thì Sơn Tinh
hóa phép cho đất
cao đến đó để bảo
vệ đời sống của dân
chúng. Xem ra, dân
Ông Nguyễn Văn Trọng, tổ trưởng
xóm thuyền Bãi khu dân cư - Ảnh: Phía Trước
Giữa xứng đáng là
“thế hệ con cháu xuất sắc của Sơn Tinh”. Người xưa có
câu “Nhất thủy, nhì hỏa”, thế nhưng với con cháu Sơn
Tinh thế kỷ 21 này, sông nước không phải là chướng
ngại lớn nữa, mà chính là đời sống xã hội mà họ buộc
phải thích nghi.
Sinh tồn trong thời đô thị hóa
Chị Trần Thị Hoa, hiện làm nghề bán nước ở cầu Long
Biên và làm nhân viên vệ sinh cho một công ty, là
người có thu nhập cao nhất trong xóm với mức bình
quân 20.000 VND một ngày tâm sự: “Dân ở đây hầu
như toàn làm nghề bới rác, có người một ngày chỉ
kiếm được ba bốn ngàn đồng. Thu nhập như nhà tôi
nhờ vào quán nước còn khá, có ngày nhiều thì kiếm
được hơn ba chục ngàn nhưng cũng có ngày chẳng
kiếm được đồng nào. Từ hồi làm lao công thì cuộc sống
cũng ổn định hơn.”
Khi đang nói chuyện với chị Hoa thì anh Hùng Cá,
chuyên làm nghề đánh cá ven sông, bơi thuyền qua
phàn nàn: “Chán quá! Hai ngày hôm nay chẳng kiếm
được con cá nào!” Được hỏi về công việc kiếm sống
của mình, anh kể lể: “Đánh cá bây giờ khó lắm… Cá nó
cứ như là đi di tản hết rồi ấy! Ở đây cũng bắt được cá
chép, cá diếc đem bán nhưng chẳng ăn thua. Con cá
chép may ra cũng chỉ bán được hai chục ngàn một
cân”. Trong khi ấy, theo giá thị trường hiện nay tại các
chợ Hà Nội, một cân cá chép có giá là 45 ngàn đồng,
như vậy anh Hùng Cá thu được chẳng bằng một nửa
của dân buôn. Với thu nhập như vậy, để kiếm một chỗ
ở trên đất liền thật là nan giải! Ngay cả khu nhà trọ
mạt hạng với giá 5000 VNĐ/người/đêm ở ngay dưới
chân cầu Long Biên, họ cũng không đủ tiền để ở.
Giữa chốn thành thị mà lại sống trên sông nước,
những người dân này cực khổ hơn dân quê nhiều.
Những người dân chài ở vùng nông thôn, vùng núi…
nếu kiếm kế sinh nhai khó khăn còn có thể đánh cá
dưới nước, bắt thú hoang hoặc đào củ khoai, củ sắn
trong rừng… Còn dân xóm thuyền Bãi Giữa, có đánh
được con cá cũng chẳng dám ăn vì phải đem ra chợ
bán đổi thành tiền, mua những thức ăn rẻ hơn cho cả
gia đình đông con qua bữa. Thịt cá là thứ xa xỉ coi như
Số 33 - Tháng 04/2010
Cơ ngơi của những người dân Bãi Giữa có đất, đối
lập với công trình to lớn nhìn từ xa - Ảnh: Phía Trước
không kể đến, song, từng ngọn rau, từng củ khoai ở
Hà Nội, muốn ăn cũng phải có tiền chứ chẳng thể kiếm
được như ở nông thôn, miền núi.
Nếu ở trên phố, người ta than thở về chuyện dây điện
chằng chịt làm mất mĩ quan đô thị thì khi đến Bãi Giữa
sẽ thấy vô cùng quang đãng vì ở đây chẳng có lấy một
cái cột điện. Người ta không thể nối đường dây điện
đến một nơi mà trên bản đồ hành chính thành phố là
đất hoang không có người ở. Dân ở đây quanh năm
sống bằng điện ắc-quy. Ban ngày chẳng ai dám dùng
đến điện mà tận dụng ánh sáng mặt trời. Buổi tối cũng
chỉ dám dùng một bóng đèn compaq leo lét để ăn tối
và cho trẻ con học bài. Nhà ông Trọng tổ trưởng là nhà
khá giả nhất, có cái TV 10 inch cũ mèm, chạy bằng
ăng ten râu, mỗi lần bật lên nhiễu gần như không rõ
hình, chỉ thấy tiếng, cũng chỉ cho cả nhà xem vào lúc
20h đến 21h để xem phim chiếu giờ Vàng ở VTV1
(kênh nét nhất).
Trẻ con xóm này không có tiền đóng học phí. Ông
Trọng cho biết : “Tiền ăn còn chẳng đủ, lấy đâu ra tiền
cho con cái đi học. Cũng may mà còn có mấy lớp tình
thương học vào buổi tối nên chúng cũng có may mắn
hơn bố mẹ là biết đọc biết viết.” Thế nhưng chuyện
học hành của đám trẻ cũng đầy rẫy khó khăn. Chúng
phải học vào buổi tối vì ban ngày phải đi kiếm sống và
cũng không có lớp học ban ngày. Chương trình học Bộ
Giáo dục quy định 1 năm học 2 kỳ, nhưng với các lớp
học tình thương, 1 học kỳ kéo dài tận 1 năm. Đặc biệt,
các cô giáo chỉ dạy có 2 môn cơ bản Văn – Toán.
Những môn học khác phần vì không có giáo viên tình
nguyện dạy, phần vì không có thời gian và sách vở của
học sinh cũng thiếu thốn chẳng kém gì tình trạng ở các
vùng sâu vùng xa. Buổi sáng sớm, một đoàn học sinh
gần hai chục đứa nối đuôi nhau đi trên con đường mòn
gần 1 cây số, rồi trèo lên cầu Long Biên đi bộ lên phố
nhặt rác. Chúng lang thang khắp thành phố cả ngày,
đến chiều tối mới về trường Nguyễn Văn Tố để học chữ
ở các lớp tình thương. Với đời sống thiếu thốn đủ
đường như vậy, cổng trường đại học chẳng khác nào
như một giấc mơ quá đỗi xa vời mà chẳng một đứa bé
nào trong xóm dám mơ tới…
Trang 25
TIÊU ĐIỂM Số 33 - Tháng 04/2010

Đối mặt với sự khắc nghiệt của thiên nhiên, những con giấy chứng sinh, đương nhiên sẽ không có khai sinh,
người này luôn có cách chống chọi, nhưng khả năng tương lai của nó sẽ không được đi học, không có
kiếm kế sinh nhai để tồn tại ở xã hội thế kỷ 21 thì họ Chứng minh thư nhân dân và khó có thể có được công
hoàn toàn phụ thuộc vào sự may rủi. Hiện nay Hà Nội ăn việc làm một cách chính danh. Tuy nhiên, dù nhà
đang áp dụng các phương pháp xử lý rác thải mới tiên nước có thừa nhận hay không thì trên đời này vẫn tồn
tiến, công việc nhặt rác của họ sẽ kéo dài được bao tại một đứa trẻ hoàn toàn không “vô hình”.
lâu?
Những người dân xóm thuyền dường như bị cô lập
Lưu lạc trên chính mảnh đất quê hương giữa cuộc sống đô thị hiện đại. Họ dù làm ăn lương
thiện và chăm chỉ, không tệ nạn
Ông Nguyễn Văn Trọng cho xã hội (vì có muốn cũng chẳng
biết ông về đây đã được hơn có điều kiện để nghiện ngập, cờ
20 năm rồi. Ông là cựu chiến bạc, lô đề), xã hội vẫn không thể
binh tham gia quân đội của cho họ một chỗ đứng an toàn
chính quyền Cộng sản ở chiến trên mặt đất. Họ bị cái đói
trường Quảng Ngãi, nhưng vì nghèo, bệnh tật hành hạ quanh
mất hết giấy tờ và khi xuất năm. Cũng nhiều tổ chức từ thiện
ngũ chẳng còn đất đai ở quê để mắt tới đây nhưng chẳng
nên đành lưu lạc giữa Thủ Đô mang lại gì cho họ ngoài sự bực
kiếm sống. Ông là một trong mình. Bà con trong xóm phàn
những người đầu tiên lập nàn rất nhiều về các hoạt động
xóm ở đây, sau này, dân cư từ thiện, đặc biệt là các lớp học
đông đúc hơn, đã có tới hơn tình nguyện của sinh viên và
hai chục hộ gia đình với gần những buổi khám chữa bệnh
200 nhân khẩu. Xóm dân ngụ miễn phí. Sinh viên dạy lớp học
cư nghèo nàn này đương Nhà vệ sinh lộ thiên chung của cả xóm
tình nguyện đều tham gia phong
nhiên là “cái gai” đối với Ảnh: Phía Trước
trào “Sinh viên tình nguyện” và
chính quyền địa phương vì họ chiến dịch “Mùa hè xanh” do
không sống trên mặt đất, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ
không có hộ khẩu và đương Chí Minh tổ chức. Nhưng những
nhiên là không thể quản lý cô cậu sinh viên này thực ra
được. Chính quyền không ít không hề “tình nguyện” mà chủ
lần cho người tới dẹp xóm yếu tham gia để lấy vài dòng ghi
thuyền. Chị Nguyễn Thị Phúc thành tích trong học bạ, nên họ
than thở: “Có lần gia đình tôi làm việc thiếu trách nhiệm, thậm
vay ngược vay xuôi được 2 chí còn tán tỉnh, yêu đương trong
triệu để làm lại cái nhà. Vừa khi làm việc, gây ảnh hưởng xấu
làm xong thì mấy ông trên tới học sinh. Còn dịch vụ khám
phường đến phá hết!” Nhưng miễn phí thì không những chỉ
nếu đuổi những người này ra khám qua loa tai mũi họng, mà
khỏi khu vực Bãi Giữa thì họ còn “đến muộn về sớm”. Nhiều
biết sống ở đâu? Ông Trọng người vì phải đi quãng đường xa
hồn nhiên cho biết thêm: vào trung tâm thành phố để
Nhà kiểu mẫu trong xóm - Ảnh: Phía Trước
“Chúng tôi cũng từng bị đuổi, khám, vào đến nơi hết giờ làm
nhưng đuổi chỗ này lại chạy việc, lại đi bộ về… Những tổ chức
ra chỗ khác, ra chỗ khác lại bị đuổi, quanh quanh lại từ thiện như vậy nhiều lắm, may ra thỉnh thoảng có
quay về đây. Cuối cùng thì chính quyền cũng phải cho vài nhà hảo tâm giúp cho được chút tiền, chút vật
chúng tôi ở đây thôi!” dụng… không đáng kể, chỉ đủ an ủi về mặt tinh thần.
Cho đến nay, họ vẫn ở vũng nước trũng ấy và sinh con Xã hội Việt Nam không thiếu những xóm nghèo đồng
đẻ cái. Nhiều đứa trẻ sinh ra và lớn lên chẳng có một cảnh ngộ, và cách đối xử với người nghèo của chính
giấy tờ nào chứng nhận cho sự tồn tại của chúng. Trên quyền cũng như các tổ chức xã hội đều như vậy.
sổ hộ tịch của thành phố Hà Nội chúng chưa từng có Chính sách “Xóa đói giảm nghèo” của chính phủ Việt
trên cõi đời này và có thể gọi là “người vô hình”. Như Nam kéo dài biết bao nhiêu năm vậy mà ngay giữa
trường hợp đứa bé con gia đình chị Trần Thị Hoa là Thủ đô thanh lịch – thành phố vì hòa bình lại có biết
một ví dụ điển hình. Nhà chị bị mất hết giấy tờ sau bao cảnh đời khốn khó. Người ta có thể bỏ ra hàng tỉ
trận lũ lịch sử ở Hà Nội năm 2008, lúc ấy con trai của bạc tiền Việt để vẽ bức tranh gốm sứ ven đê sông
chị mới được vài tuần tuổi, chưa kịp làm giấy khai Hồng… nhưng chỉ cần bước ra khỏi bờ đê ấy thôi, có
sinh. Khi lên Uỷ ban, người ta đòi giấy chứng sinh của khi nào họ thấy động lòng nghĩ tới đồng bào mình còn
bệnh viện và hộ khẩu nhưng chị làm gì có. Chị phải đang chịu kiếp sống “vô sản” thực sự… ?
quay lại bệnh viện Phụ Sản Trung Ương để làm giấy
chứng sinh thì bệnh viện yêu cầu chị phải cung cấp
tên bác sĩ đỡ đẻ, chị Hoa không thể biết được ai là
người đỡ đẻ cho con mình, vậy là đứa trẻ không có Ngọc Cầm – Thái Sơn thực hiện

Trang 26
 TIÊU ĐIỂM
Các thiếu gia và những con số kinh hoàng
Đây là hai chân dung thiếu gia bằng
xương bằng thit – một của Sài Gòn,
một của Hà Nội – chắc cũng chẳng
kém phần “VIP” so với Cao Thanh
Lâm trong phim truyền hình.
Câu chuyện đất phương Nam
Cái tên Nguyễn Quốc Cường (còn
gọi là Cường đô la) chẳng mấy xa lạ
gì với giới ăn chơi từ Nam chí Bắc với
cuộc sống xa hoa chẳng kém các ông
hoàng bà chúa.
Sinh năm 1982, nghề nghiệp chính
của Cường chỉ là mua xe và đua xe
“phi chính phủ, phi lợi nhuận”. Cường
là con trai cưng của cặp vợ chồng đại
gia Loan Méng và bầu Đức, chủ sở
hữu hàng ngàn hecta rừng ở Tây
Nguyên cùng sản nghiệp cao su và
các khoản tiều thu được từ làm “cái”
cá độ bóng đá. Với gia cảnh như vậy,
cậu quí tử này được chiều hết mực.
Mặc dù sống trên đất Việt nhưng mọi
khoản tiền Cường chi tiêu đều được
quy đổi ra USD cho “đỡ lẻ”.
Từ năm 15 tuổi, Cường “đô la” đã bắt
đầu rong ruổi những thú vui chết
người trên "yên xe". Được sự nuông
chiều của bà Loan, 16 tuổi Cường “đô
la” đã sở hữu một chiếc mô tô Ya-
maha đắt tiền. Nhắc đến Cường dol-
lar trong những cuộc đua xe ở Phố
núi, A.V, một trong những bạn bè
cùng trang lứa Cường “đô la”, cho
biết: "Trong một lần đua xe, đối thủ
của Cường xin rút lui vì hết tiền,
ngay lúc đó Cường móc bóp rút ngay
1 tờ 100USD đưa cho đối thủ mượn
không cần trả để cuộc chơi có thể
tiếp tục".
Chỉ bằng hành động như vậy, Cường
“đô la” đã thể hiện sự ham mê tốc độ
và khả năng "tiền bạc vô bờ bến" của
mình. Khi được gia đình "chạy" để
vào cập 3, Cường “đô la” cũng vào
được lớp chuyên Toán của Trường
PTTH chuyên Hùng Vương Gia Lai,
tuy nhiên vị công tử này luôn là một
học sinh kém nhất lớp. Học ở trường
tuy không bằng ai nhưng ra đường,
Cường “đô la” vẫn là một tay chơi
khó ai theo kịp ở phố núi...
Bắt đầu từ năm 17 tuổi sau khi cha
anh qua đời, sự nghiệp “chơi bời” của
anh ngày càng phát triển. Cậu sang
Australia du học sau khi tốt nghiệp
cấp 3 dưới sự chu cấp tuyệt đối của
mẹ, và du nhập lối sống Tây Phương
cùng với máu mê tốc độ, Cường “đô
la” đã trở nên một tay chơi có hạng
giữa Sài Gòn hoa lệ.
Cùng với những chiếc xe hơi đắt tiền,
những cuộc vui "trưởng giả", xa hoa,
Cường “đô la” đã gieo mình vào
nhiều ''chuyến đua định mệnh" và đã
nhiều lần bị công an giữ xe, bắt
giam...
Chiếc Mercedes SLK đời 99-00 trị giá
80.000 USD bị công an giữ tháng
05/2003 đã mở đầu một kỷ nguyên
của tay chơi xe đua "danh tiếng" -
Cường “đô la”. Những năm tháng sau
đó, cùng với "chiến hữu" và những
chiếc xe ngày một "khủng" của mình,
Cường “đô la” nổi tiếng như một tay
Số 33 - Tháng 04/2010
Chùm phim Cảnh sát
hình sự “Chạy án” chiếu
trên VTV1 và VTV4 đã
khắc họa chân dung của
thiếu gia Cao Thanh Lâm.
Từ một cậu công tử đẹp
trai, học giỏi, con nhà
giàu đến một con bạc,
con nghiện khét tiếng và
kết cục là một tên tội
phạm công nghệ cao bị
trừng trị theo pháp luật.
Việt Nam không thiếu
những “Cao Thanh Lâm”
trải qua nhiều thế hệ
quan chức, và đẳng cấp
ăn chơi trác tang của họ
cũng không ngừng khiến
người đời phải “mắt tròn
mắt dẹt” mà khiếp sợ.
đua khét tiếng và tay chơi xe số một
Sài Thành...
Nhắc đến Cường “đô la”, đám công
an Thành phố dù can đảm đến mấy
cũng phải lắc đầu lè lưỡi... Nói về số
lượng xe của Cường “đô la’ thì ngay
cả Cường cũng không nhớ hết và
cũng chưa ai đếm thử, chỉ biết rằng
đối với dòng xe thể thao ưa thích là
Lamborghini và Ferrari, trong đó có
Lamborghini Gallardo SE, Lambor-
ghini Gallardo, Ferrari 360 Spider,
Ferrari F430, Ferrari F430 Spider...
đều đã qua tay Cường “đô la’... Có
thể nói những thương hiệu xa xỉ nhất
thế giới (Rolls Royce, Ferrari, Lam-
borghini...) đều hiện diện trong các
biệt thự của Cường “đô la”...
Với tài sản kếch sù và bản tính “chịu
chơi”, Cường “đô la” cặp kè với các
diễn viên, người mẫu, ca sĩ… là
chuyện dễ hiều. Thế nhưng hai mối
tình sâu đậm nhất phải kể đến hai
người đẹp khét tiếng: diễn viên –
người mẫu Tăng Thanh Hà và ca sĩ Hồ
Ngọc Hà. Biểu hiện cho tình yêu nồng
cháy của chàng thiếu gia tiêu đô la
này chính là những căn biệt thự xa
hoa, với kiến trúc hiện đại, sang trọng
ở trung tâm Sài Gòn dành tặng hai đại
mĩ nhân.
Ăn chơi kiểu Hà thành
Trong giới ăn chơi Hà thành, Đ.T. L là
kẻ “có số, có má”, nhẵn mặt hầu hết
các vũ trường quán bar “đẳng cấp”.
Mỗi lần L đến, từ bảo kê cho đến tiếp
viên vũ trường đều niềm nở cúi chào.
Trang 27
 TIÊU ĐIỂM
Không niềm nở mới lạ bởi mỗi một
cuộc chơi, L đều “đốt” chục triệu
đồng. Dĩ nhiên, bố L là một đại gia,
rất có tài trong chuyện kiếm tiền,
nhưng lại quá thiếu thời gian. “Gánh
nặng” đó “đè” lên vai cậu con trai độc
nhất, trong khi mẹ L chiều con đến
mức...mù quáng.
L bảo: “Chơi đêm phải đến quán bar
mới sành điệu, nhưng “giá” của sành
điệu khá đắt. Vào bar mà uống bia thì
ngay cả bọn phục vụ bàn cũng phân
biệt đối xử, phải xài rượu ngoại.
Rượu tùy loại nhưng nói chung có ba
dòng chính theo giá tiền Whisky Jeam
Beam, Tequilla, Balentins 12, Black
Label khoảng 700–800.000 đồng/
chai; Cognac VSOP, Whisky Gold La-
bel, Chivas 12 khoảng 1–1,2 triệu
đồng chai, Cognac XO, Whisky Blue
Label, Chivas sứ loanh quanh mạn 2,2
–2,5 triệu/chai.
Giá rượu ở Apocalyspe và Hale đắt
hơn một chút và Escape, 25J rẻ hơn
một chút... L là khách thường xuyên
của các bar hạng nhất tại Hà Nội như
New Century (đã bị đóng cửa), Es-
cape, Hale Club, Seventeen Club….
Ở các bar này, các “thượng đế” “khó
lòng” ra khỏi với hóa đơn dưới 200
nghìn, dù chỉ uống có một chai Heine-
ken. L đã “đi” hết một chai Gold Label,
mặt vẫn tỉnh bơ như không... Sau 12
giờ đêm, L rời khỏi bar, móc điện
thoại gọi cho mấy thằng bạn… Hóa ra
vừa rồi mới chỉ là “Khúc dạo đầu”
Một nam nhân viên lễ phép: “các anh
có cần “hàng” không, để em gọi”. L
gắt: “Còn phải hỏi, cả hai loại “hàng”.
Gã nhân viên rút điện thoại di động ra
ngoài. Lúc sau, một thanh niên trông
như nghiện lách cửa vào, nhận ra
khách quen, gã bảo: “Hôm nay chỉ có
X.O thôi, dạo này công an làm dữ
lắm”. L tỏ vẻ tiếc rẻ: “Thôi cho 4 viên
đại bàng xanh”. Nhạc được tăng vol-
ume cực độ, dàn loa đập mạnh đến
mức tôi cảm giác như được nhấc bổng
lên. Bốn gái nhảy lách vào, ăn mặc rất
hở hang, mỗi cô đi một đôi bốt da dài.
Gã nhân viên ghé tai bảo L: “Hàng họ”
đâu ra đấy, đại ca sẽ “điên” lên cho
mà xem”. Gã nhân viên khoát tay, 4
gái bước lên “sàn nhảy” là một chiếc
bàn dài rộng cỡ gần 3 mét. Bốn cô
“đào” bắt đầu nhảy thoát y. Quần áo
cứ từ từ rơi xuống sàn, cả 4 “đào”
hoàn toàn khỏa thân.
Trong tiếng nhạc điên loạn, 4 “đào”
chia làm 2 cặp thực hiện những động
tác cực kỳ dung tục, khiêu dâm dưới
ánh đèn màu. Hai “đào” cầm mỗi
người một chai Heineken dốc bia đổ
lên người 2 “đào” còn lại. Bia bọt chảy
tràn trên những làn da nâu. Mắt nhắm
nghiền lại, vẻ đang “phê”. L và hai
thằng bạn bật nắp Heineken, cắn hơn
nửa viên thuốc lắc kèm theo mấy
ngụm bia.
Tôi nhìn viên “lắc”, không sao “cắn”
được. L bảo: “Thử cho biết. Trước đây
tao chỉ “cắn” nửa 1/3 viên là đủ “lên
thuốc”, còn bây giờ “đô” tăng, phải
“cắn cả con”, đêm nào không “cắn” là
không chịu nổi”. Được một lúc, cả ba
thằng đứng dậy, lắc loạn xạ, quay
cuồng. Hai thằng bạn L còn yêu cầu
bột “khe” một loại ma tuý tinh chất
hút vào sẽ điên loạn hơn trong ảo
giác.
Kết cục nào cho các thiếu gia?
Trường hợp như Đ.T.L và Cường “đô
la” không phải là hiếm hoi ở Việt Nam.
100% những chàng thiếu gia này đều
là con cái của quan chức hoặc các ma-
fia cỡ bự trong nước.
Tùy vào đẳng cấp của các bậc phụ
huynh mà các thiếu gia cũng phân
chia địa vị trong giới. Dưới những đại
thiếu gia như Đ.T.L và Cường “đô la”
còn có các nhân vật nổi tiếng khác
Số 33 - Tháng 04/2010
Điện thoại GoldVish với
các viên kim cương trên
bàn phím.
như Việt Dart (nổi tiếng vì vụ Scandal
Vàng Anh Hoàng Thùy Linh), Khải Anh
(con trai Khải Hưng, nguyên Giasm
đốc Hãng phim truyền hình Việt Nam)
… Một format chung cho tất cả các
chàng trai này là: “Con nhà đại gia, cờ
bạc đẳng cấp cao, xe sang, máy xịn,
quần áo hàng hiệu và cặp với mỹ
nhân nổi tiếng”.
Cuộc sống thừa mứa, vương giả của
họ đối lập hoàn toàn với số đông quần
chúng đang vật lộn từng ngày để kiếm
sống. Một câu hỏi không biết đã có
bao nhiêu người hỏi là: Họ lấy đâu ra
tiền để mà tiêu lắm thế trong khi nền
kinh tế Việt Nam đứng vào hạng bét
trên thế giới? Câu trả lời chỉ có thể
là vì bố mẹ họ không tham nhũng
thì làm ăn bất chính.
“Đời cha ăn mặn, đời con khát
nước”, những chàng thiếu gia này
khó có thể làm nên trò trống gì. Khi
tuổi thanh xuân đã qua đi, gia đình
thất thế, lâm vào cảnh túng quẫn,
nhưng đã là “con nghiện” của lối sống
thác loạn, xa hoa, phù phiếm, họ sẽ
trở thành những tên tội phạm như
nhân vật Cao Thanh Lâm và là gánh
nặng kéo tụt lùi bước tiến của xã hội.
Khuê Đăng

Ecstasy - Thuốc lắc

Thuốc lắc tạo ra cho người dùng những cảm giác đặc biệt. Khi thuốc có tác
dụng cảm nhận đầu tiên là thấy các đầu ngón tay tê buồn. Các cảm giác
và xúc giác trở nên "Ảo cảm" Hưng phấn cao độ, các động tác uyển
chuyển nhẹ nhàng, chân tay mềm dẻo. Đặc biệt cảm thấy thích thú với
loại nhạc mix, nhạc trance và techno. Khi tác dụng của thuốc đã đạt đến
cao trào thì người toát mồ hôi, sợ ánh sáng,tinh thần cởi mở, sảng khoái,
thích yêu đương, dễ cảm thông với người chung quanh, nâng cao cảm giác
trong cơ thể, và tự tin... Vì những tác dụng này mà thuốc lắc rất phổ biến
tại các vũ trường. Dân xài thuốc có cảm tưởng mình gần giống như ... siêu
nhân,đang được bay lên cao có thể nhảy nhót nhiều và lâu hơn không thấy
mệt mỏi, ăn nói hoạt bát hơn, thích thú hơn và nhạc nghe có vẻ hay hơn.
Những người hay mắc cở, thiếu tự tin khi xài thuốc sẽ có cảm tưởng mình
được đổi thành người tự tin, hoạt bát hơn.

Theo wikipedia

Trang 28
 KINH TẾ Số 33 - Tháng 04/2010

Nền kinh tế phe cánh “tư bản đỏ”

ảanh: tuanvietnam
ảnh: sga.vn

Tạp chí Thanh Niên PHÍA TRƯỚC giới thiệu đến quý độc giả ấn phẩm Con Đường Việt Nam do nhà
xuất bản Thời Đại Mới vừa phát hành vào tháng 3, 2010. „Những trang sách trong tác phẩm “Con đường
Việt Nam” với lối viết đan xen văn hóa – sử – chính trị, sẽ đưa chúng ta hành trình qua các chặng
đường và cùng gặp nhau ở một hướng mở mới: thượng tôn pháp luật, tôn trọng sự thật, công bằng xã
hội…‟ Trong chủ đề “Sống trong lạm phát”, PHÍA TRƯỚC xin trích lại “Nền kinh tế phe cánh “tư bản
đỏ” , nêu lên mặt trái của nền kinh tế thị trường theo “định hướng xã hội chủ nghĩa”.
Xem thêm trang 37
con đi học ở các thành phố lớn hay du học và không

Ở
thời kỳ cổ phần hóa doanh nghiệp, nhiều
đảng viên chiếm đoạt các nguồn của cải từ
lợi ích tập thể, trở thành “tư bản đỏ”. Bước
vào hội nhập sâu rộng, Đảng chủ trương
hình thành đội ngũ doanh nhân mà trước đây gọi là
tư sản dân tộc. Để phân tán chỉ trích về đảng viên
có chức quyền giàu lên với số lượng ngày càng
nhiều, cần hình thành một tầng lớp xã hội gồm các
doanh nhân cùng giàu lên. Trong số doanh nhân
thành đạt đó, một phần lại chính là đảng viên hoặc
quan hệ chặt chẽ với đảng viên! Các công ty, doanh
nghiệp tư nhân này cũng lại là những cơ sở vệ tinh
để các quan chức liên hệ làm ăn, vận động tiền của
chia nhau qua các lễ hội, cùng nhiều quan hệ tay đôi
tư lợi “đi với ma thì mặc áo giấy”. Những đảng viên
chức quyền làm giàu bất chính càng có các quan hệ
và môi trường hoạt động rộng lớn!
Gói kích cầu 17 nghìn tỉ Việt Nam đồng năm 2009
được cho là giúp các doanh nghiệp tư nhân có vốn
vay vực dậy sản xuất trong nước, đủ sức cạnh tranh
với hàng hóa nước ngoài trong cuộc vận động người
Việt dùng hàng Việt… là chủ trương không ai phản
đối. Nhưng mặt trái của vấn đề là: không phải do-
anh nghiệp nào cũng được hưởng lợi từ gói kích cầu,
còn người làm công cho các doanh nghiệp được gì
khi các chế độ quyền lợi người lao động vẫn bị vi
phạm trầm trọng! Các chủ doanh nghiệp có vốn mở
rộng sản xuất, còn người làm công nghèo vẫn
nghèo. Khoảng cách phân biệt giữa giàu và nghèo,
giữa tiêu xài xa xỉ và thắt lưng buộc bụng, giữa cho
tìm đủ tiền đóng học phí… là những nghịch cảnh ăn
sâu, lan rộng.
Đó là chưa kể bất công giữa khu vực sản xuất tư
nhân luôn bị ràng buộc đa chiều, trong khi chín tập
đoàn kinh tế Nhà nước được toàn quyền khai thác
tài nguyên quốc gia, ưu tiên vốn đầu tư lớn, lại độc
quyền giá sản phẩm… Trong khi đó, không ít đơn vị
báo cáo thua lỗ và lợi nhuận âm. Nhiều khoản nợ
quá hạn, như Tập đoàn Vinashin nợ gần 4.000 tỷ
đồng, chiếm 91,4% tổng nợ quá hạn trong chín tập
đoàn kinh tế Nhà nước, hiện không có khả năng trả.
Các đại biểu Quốc hội từng đặt câu hỏi trách nhiệm
người đứng đầu các đơn vị gây nợ và cảnh báo thất
thoát sẽ không được làm rõ thu hồi nếu kéo dài và
đổ tại khách quan cho đến khi giải thể và người
đứng đầu gây ra thôi giữ chức vụ.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng nợ nước ngoài
cuối năm 2008 khoảng 22 tỉ USD, bằng 29,8% GDP.
Trong đó, Chính phủ vay trực tiếp 19 tỉ USD và bảo
lãnh 3 tỉ USD. Nguồn vốn O.D.A do được ưu đãi lãi
suất bằng 0% hoặc không đáng kể nên trong năm
2009 Nhà nước Việt Nam vay đến 200 nghìn tỉ yên.
Nợ gốc còn phải trả, trong khi đã có tư tưởng sử
dụng vốn này như “tiền chùa”, đầu tư không đúng
dự án và đối tượng thụ hưởng. Việc vay nợ thường
không công khai minh bạch vay vào việc gì và hiệu
quả ra sao, kế hoạch hoàn trả bằng nguồn nào, cuối
nhiệm kỳ ai chưa xong trách nhiệm và bàn giao tiếp
cho ai trả. Cho nên không những bị tụt hậu, Việt

Trang 29
 KINH TẾ
Nam còn trở thành “con nợ” mà tài nguyên đất
nước, tiền đóng thuế và lao động trẻ các thế hệ sau
phải gánh trả. Trước hiện trạng ấy, Đảng và Nhà
nước không thể không tự nhận vai trò lãnh đạo điều
hành xã hội quá yếu kém của mình!
Hiện tượng phe cánh khuynh loát các chủ trương
kinh tế để tư lợi vốn đã có từ thời bao cấp, biến
tướng qua nhiều giai đoạn, đến nay càng hoành
hành dữ dội. Nhưng hầu như mấy chục năm nay,
báo chí trong nước chưa từng chỉ đích danh bản chất
và tên gọi đúng về nó. Gần đây, một nhóm nghiên
cứu người nước ngoài đã nêu khái niệm “Nền kinh tế
phe cánh” tại Việt Nam. Nó xuất phát từ tư duy tiểu
nông làng xã, tư tưởng phường hội, chủ nghĩa gia
tộc kiểu “một người làm quan cả họ được nhờ”, cộng
với dạng não trạng phe nhóm hình thành những bè
phái thế lực ngầm chia nhau lãnh địa ẩn trong bóng
tối. Trong đó, các đảng viên Đảng Cộng sản có chức
quyền chia nhau chiếm những chiếc ghế quyết định
quyền và tiền. Mặt khác, phe cánh hiện nay còn biểu
hiện qua việc đảng viên có chức quyền cấu kết với
giới chủ đầu tư ở ba mặt: cùng hùn hạp góp vốn
kinh doanh và dựa vào nhau; cùng che chắn, tiếp
tay và hợp thức hóa cho những phi vụ; kết hợp đưa
người vào các cơ quan đơn vị kinh tế nhằm lũng
đoạn và tranh thủ thâu tóm các quyền lợi.
Tạp chí Forbes thông tin cho thấy thực trạng “đỉnh
cao - vực thẳm” của quá trình Đảng Cộng sản Việt
Nam áp dụng mô hình quản lý đất nước từ Trung
Quốc. Số lượng 5 triệu “tư bản đỏ” Trung Quốc chỉ
chiếm tỉ lệ 0,6% tổng số 1,3 tỷ dân, nhưng lại nắm
giữ đến 70% tài sản quốc gia. “Tư bản đỏ” Việt Nam
khoảng 650.000 người cũng ngự trị trên sự thiếu
thốn, nghèo đói, bệnh tật của khoảng 85 triệu đồng
bào, nắm giữ toàn bộ việc khai thác tài nguyên và
mọi nguồn thu. Cho nên, không khó hiểu khi các
viên chức Chính phủ chủ trương tư nhân hóa 100%
doanh nghiệp Nhà nước. Chủ trương này tiếp nối cổ
phần hóa thời đổi mới, tạo ra môi trường lẫn lộn tối
sáng tư công, tranh chiếm đoạt mà phần thắng
thường thuộc về những cá nhân có địa vị quyền thế,
chỉ cốt hình thành thêm những “nhà tư bản đỏ” với
mức độ liên kết càng rộng lớn hơn. Còn tạp chí For-
eign Policy thì có bài viết của Bill Hayton với nhận
định: “Ban lãnh đạo Đảng Cộng sản đang biến CNTB
ở Việt Nam thành doanh nghiệp gia đình”.
Số 33 - Tháng 04/2010
vững mà biểu hiện cụ thể là tỷ giá hối đoái và lạm
phát, chi tiêu công gia tăng, nhập siêu tăng theo giá
nguyên liệu thị trường cung ứng toàn cầu, môi
trường bị phá hoại nghiêm trọng… Ông nhận định
tăng trưởng bằng cách đó thì “càng tăng trưởng, có
thể chúng ta sẽ càng nghèo đi”. Hay nói khác hơn
chủ trương “đi tắt đón đầu” đã và đang trở thành
“dục tốc bất đạt”.
Bản phúc trình về phát triển con người của LHQ năm
2007 tập trung vào ba yếu tố chính là tuổi thọ trung
bình, học vấn và mức sống, thì Việt Nam xếp thứ
132/138 quốc gia, chỉ trên Lào (133), Campuchia
(137) và Miến Điện (138). Một phúc trình về chất
lượng sinh sống của LHQ cũng cho thấy Việt Nam
đứng thứ 116/182 quốc gia. Hãy so sánh Việt Nam
và các nước xung quanh về thu nhập bình quân đầu
người năm 2009: Việt Nam 836 USD, Indonesia
1.918 USD, Thái Lan 3.850 USD và Singapore
35.163 USD. Về chỉ số năng lực cạnh tranh ở Việt
Nam từ 2007 đến 2009 lần lượt là: 104 - 91 -
92/178 quốc gia, thuộc nhóm thứ hạng thấp. Mặc dù
có một số thành quả trong xóa đói giảm nghèo và
nhìn chung cuộc sống có tốt hơn, nhưng người giàu
bỏ người nghèo về phía sau, cơ hội kinh tế và an
sinh cuộc sống không được phân phối công bằng,
các nước giàu bỏ lại Việt Nam tụt hậu. Đó chính là
hậu quả từ nền kinh tế phe cánh.
Trích: Con Đường Việt Nam
Website: www.cdvn.wordpress.com
Facebook: www.facebook.com/pages/Con-Dung-Vit
-Nam/370445588795
Scribd: http://www.scribd.com/doc/28524720/Con-%
C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng-Vi%E1%BB%87t-Nam

Nhìn vào nền kinh tế đất nước ở tầm vĩ mô, thành

quả hoàn toàn không phản ánh mặt trái, do đó càng
không thể hiện rõ khả năng và chính sách tác động
tích cực từ lãnh đạo đất nước. Cuối năm 2009, Tổng
cục Thống kê họp báo công bố tốc độ tăng trưởng
kinh tế đã vượt mục tiêu, tăng 5,32% so với kế
hoạch đề ra. Nhưng ông Trần Xuân Giá, nguyên Bộ
trưởng Bộ Kế Hoạch và Đầu tư, trong một trả lời
phỏng vấn báo chí lại cho biết “tư duy và mô hình
tăng trưởng hiện nay đã không còn phù hợp”, do
tăng trưởng “theo lượng, khuếch đại, sùng bái con
số và che đậy các khuyết điểm của nền kinh tế”. Cụ
thể, tăng trưởng diễn ra không đồng đều, thiếu bền

Trang 30
 KINH TẾ Số 33 - Tháng 04/2010

ẢNH HƯỞNG CỦA TẾT

Những quan ngại về một nền kinh tế quá nóng trở lại
Mùng 4 tháng 3 năm 2010. Dịch từ báo Economist

Trong suốt dịp Tết

âm lịch, ở Việt nam
tràn ngập tiền. Tiền
mừng tuổi cho trẻ
con, tiền rót vào các
chiếu bạc ven đường,
tiền mua quà tặng và
tổ chức tiệc tùng,
tiền về quê thăm
biếu. Hệ lụy chính của dư tiền là sự bùng nổ lạm phát. Năm
nay, chỉ số giá tiêu dùng tăng đỉnh điểm vào tháng 2 ở mức
2%. Con số này dường như vẫn là chấp nhận được nhờ vào
mức tăng trưởng kinh tế nhanh hiện tại. GDP cả năm tăng
5,3% so với năm ngoái. Tuy nhiên nó vẫn để lại nhưng dấu
hiệu rất đáng quan ngại.

Vào ngày 10 tháng 2 trước Tết, ngân hàng trung ương đã hạ

giá tiền đồng Việt nam 3,4 % ngay sau một đợt phá giá
5,4% vào tháng 11 trước đó. Mục đích chính là để kích thích
những người đang giữ đôla bán ra để mua Đồng Việt nam.
Đôla khan hiếm đã trói cẳng những nhà xuất khẩu Việt nam
rất nhiều, vì họ cần nhập khẩu nhiều máy móc và nguyên
vật liệu bằng ngoại tệ.
Chính phủ đổ lỗi việc khan hiếm đôla do nhiều người găm
giữ đồng tiền này trong nhà (hoarding), tuy nhiên nguyên
nhân chủ yếu chính là do những khoản chi kích thích kinh tế
của chính phủ. Tỷ lệ tăng trưởng kinh tế « ngọt ngào » đang
phải trả giá. Người ta cho rằng chính phủ đã bỏ ra 1 tỷ đôla
(khoảng 1% GDP) vào năm 2009 để vực dậy nền kinh tế.
Khoản chi này chủ yếu là để trợ vốn các ngân hàng nhằm
cấp tín dụng cho doanh nghiệp. Kết quả là cung tín dụng
tăng 37%, kéo theo việc tăng giá đôla ngoài chợ đen.
Trong khi đó, tỷ giá hối đoái USD/VND bị duy trì cao một
cách giả tạo, kết quả là cán cân thương mại bị thâm hụt
nghiêm trọng. Dự trữ ngoại hối quốc gia sụt giảm mạnh.
Chính phủ đã buộc phải tăng giá một số hàng hóa được các
doanh nghiệp nhà nước kiểm soát: giá xăng dầu, giá điện,
giá than. Tất cả những nhà quan sát đều nghi ngờ rằng làm
phát sẽ lại quay trở lại như vào đầu năm 2008.
Giải thích cơ chế (Phía Trước biên soạn)
Các gói kích thích kinh tế của chính phủ thường làm
thâm hụt ngân sách nằng nề và buộc chính phủ phải
« in tiền » để làm phục vụ chi phí, góp phần làm tăng
cung tiền. Phần dư cung tiền làm gia tăng lạm phát, và
kết quả là giá đôla càng tăng cao trên những thị
trường không chính thức. Việc tăng giá này không phải
là do nhu cầu thật gây ra, mà là do tiền đồng Việt nam
bị thừa mứa. Kết quả là khi các doanh nghiệp xuất
khẩu, họ thu về đồng việt nam có mệnh giá thấp. Khi
nhập khẩu, doanh nghiệp phải trả bằng đồng đôla có
mệnh giá cao. Cán cân thương mại sẽ bị thâm hụt và
dự trữ ngoại tệ của quốc giá sẽ bị đe dọa nếu tình
trạng này kéo dài và chính sách tiền tệ không được
kiểm soát đúng mức.
Tăng trưởng GDP tạm đảm bảo, nhưng mệnh giá đồng
Một số nhà phân tích cho rằng làm phát là không tránh khỏi.
Vào tháng 4 năm ngoái, Jonathan Pincus, một nhà kinh tế
theo dõi Việt nam từ lâu năm đã đăng một một bài báo chỉ
ra rằng lựa chọn của Việt nam để đối mặt với cuộc khủng
hoảng tài chính toàn cầu chứa rất nhiều hạn chế. Với một
nền kinh tế quy mô nhỏ lại mở cửa, người ta không thể duy
trì tỷ giá hối đoái USD/VND cao bất hợp lý và đâm đầu vào
kích thích kinh tế, mà không thấy rằng điều đó sẽ dẫn đến
những nguồn tiền rò rỉ làm thâm thủng cán cân thương mại.
Vào lúc đó, ông Pincus lập luận rằng chính phủ sẽ phải phá
giá đồng Việt nam để thúc đẩy xuất khẩu, và tập trung đầu
tư cho các doanh nghiệp nhỏ sử dụng nhiều lao động thay vì
đầu tư cho các doanh nghiệp nhà nước hoạt động không
hiệu quả. Chính phủ lại làm một việc hoàn toàn ngược lại.
Chương trình hỗ trợ tín dụng hầu như chỉ dành cho các
doanh nghiệp nhà nước có quan hệ tốt, và đồng Việt nam bị
giữ cao một cách giả tạo.
Những nhà tư vấn kinh tế độc lập của Việt nam cũng đã phê
phán thời điểm mà chính phủ chọn để phá giá tiền đồng và
tăng giá hàng hóa. Nếu các nhà đầu tư dự đoán việc phá giá
theo chu kỳ 3 tháng, họ nói, họ sẽ chỉ việc mua đôla và chờ
đến đợt phá giá tiếp theo để kiếm lời. Trong khi đó, các
doanh nghiệp nước ngoài lo lắng không biết chính phủ sẽ
can thiệp kinh tế như thế nào khi lạm phát bùng nổ mà
không được khắc phục. Vừa rồi, Bộ Tài Chính đã cho ban bố
một nghị định dự thảo, cho phép chính phủ can thiệp lên
việc định giá một số mặt hàng thiết yếu. Phòng thương mại
và công nghiệp châu Âu lo ngại rằng giải pháp này sẽ chẳng
có tác dụng gì, ngoài việc tiếp tục tạo ra khan hiếm và găm
giữ đôla trong nhà. Khi số liệu về lạm phát tháng 3 sắp sửa
được công bố, chúng ta hãy cùng xem liệu tình hình tháng 2
vừa rồi chỉ là do một hiện tượng đơn điệu (ảnh hường của
Tết), hay sẽ báo trước những hiểm họa đang đến.
Đông A biên dịch

Trang 31
LỊCH SỬ Số 33 - Tháng 04/2010

Hàm Nghi : Một nhà ái quốc, một nghệ sĩ đa tài

Vào cuối thập niên 1970, tác giả có dịp làm việc tại một số quốc gia Bắc Phi và trong những ngày lưu lại
Alger – thủ đô nước Algérie, tình cờ có được nghe một số người Algériens lớn tuổi nói về một người Việt
Nam rất nổi tiếng tại đây vào hồi cuối thế kỷ thứ 19 - đầu thế kỷ thứ 20. Họ nói với một niềm ưu ái và
kính phục. Đó là người mà họ gọi là Le Prince d’Annam hay “Hoàng Tử Xứ Annam.”

Le Prince d’Annam chính là

Vua Hàm Nghi.

Đối với người Việt Nam, Vua Hàm

Nghi và Vua Duy Tân là hai vị vua trẻ
tuổi anh hùng nhất vào cuối thế kỷ 19
và đầu thế kỷ 20. Hai vị đã dám đứng
lên chống lại thưc dân Pháp, để rồi cả
hai đều bị thực dân đưa đi đày sang tận
Phi Châu: Vua Duy Tân bị đày sang
đảo Réunion và Vua Hàm Nghi bị đày
sang nước Algérie.

Riêng Vua Duy Tân đã được nhiều

người nhắc đến sau khi Ngài bị tử nạn
phi cơ vào tháng 12 năm 1945 tại
Trung Phi. Tuy nhiên, sau khi Vua
Hàm Nghi bị đày sang Algérie từ năm
1889 và cho đến năm 1975, người Việt
Nam gần như không được biết gì về
cuộc đời của Ngài.

Trong những ngày giờ rảnh rỗi, người

viết không bỏ lỡ dịp may đi tìm hiểu
thêm về cuộc sống lưu đày của vị anh
hung bị lưu đày tại nước Algérie trong
suốt 55 năm ròng. Nhà vua có thể
được xem như là «Người Việt Nam bị
Lưu Đày Đầu Tiên» tại Phi Châu. Ngài
đã khuất phục được những hàng rào
như chủng tộc, ngôn ngữ, văn hóa và
triết học để tạo được một cuộc sống
sống đầy tiết tháo và tư cách của một

vị quân vương, với những năm tháng danh dự của một đấng quân vương, khí ông là bà Marcelle Laloë – một người
lưu đày tương đối thoải mái, lành tiết của một người Việt Nam, vẫn cố đàn bà thuộc giai cấp thượng lưu
mạnh và hạnh phúc nơi xứ người. gắng học hỏi để thích ứng với một nền người Pháp.
văn hoá hoàn toàn ngoại lai của cuộc
Dưạ vào một số tài liệu mới nhất về sống nơi xứ người. Ngài đã trở thành Từ năm 1955 tại Việt Nam, Chính phủ
cuộc đời trưởng thành của Vua Hàm một người nghệ sĩ đa tài, đã chinh Việt Nam Cộng hoà có thành lập
Nghi, người viết hy vọng bài viết sau phục được sự yêu mến và kính trọng trường trung học gần Trường Quốc Tử
đây sẽ giúp cho những người trẻ có không những của người dân Algériens Giám cũ thời nhà Nguyễn trong Thành
một khái niệm về cuộc sống lưu đày mà còn cả kẻ thù. Đó là những người nội Huế mang tên Trường Trung học
của một vị cựu hoàng. Tuy đã bị mất Pháp, có cả người vợ trong 40 năm của Hàm Nghi để tưởng niệm và vinh danh
nước, lưu đày nhưng Ngài vẫn giữ tròn một vị hoàng đế ái quốc. Tuy nhiên,

Trang 32
LỊCH SỬ Số 33 - Tháng 04/2010

Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra lệnh giam vào nhà tối, không cho ăn uống Sau khi Vua Kiến Phúc băng hà, lẽ ra
đóng cửa ngôi trường này ngay sau khi để chết đói, đổ tội cho là thông mưu người con nuôi 22 tuổi thứ hai của
chiếm được thành phố Huế vào cuối với giặc...”1 Vua Tự Đức là Chánh Mông tức
tháng 3 năm 1975. Nguyễn Phúc Ưng Kỷ phải được đưa
Lúc bấy giờ ở kinh đô Huế dân gian có lên làm vua. Nhưng vì Tôn Thất
Những ngai vàng chốp nhoáng! câu vè như sau: Thuyết và Nguyễn Văn Tường e ngại
Sau khi Vua Tự Đức băng hà vào ngày “Nước Nam có bốn gian hùng: vị hoàng tử này đã trưởng thành sẽ khó
17 tháng 7 năm 1883, thọ 55 tuổi, triều Tường gian, Viêm dối, Khiêm khùng, lòng mà khuynh loát được triều đình
đình và hoàng gia chọn người con nuôi Thuyết ngu!” như trước. Do đó, vào ngày 2 tháng 8
trưởng của nhà vua là Ưng Chân lên năm 1884, họ âm mưu đưa người em
làm vua lấy hiệu là Dục Đức. Dù rằng Sau khi Vua Dục Đức bị phế, Nguyễn của Ưng Kỷ là Nguyễn Phúc Ưng
Văn Tường, Tôn Thất Thuyết và bà Lịch, không phải là con nuôi của Vua
trong di chiếu, Vua Tự Đức nói rằng
trong ba người con nuôi của ông thì Học Phi đưa người em thứ 29 (em út) Tự Đức, 14 tuổi lên làm Vua lấy niên
Dục Đức có tính ăn chơi không xứng của Vua Tự Đức là Nguyễn Phúc hiệu là Hàm Nghi, xưng danh là Đại
với ngôi vị thiên tử. Tuy nhiên Thái Hồng Dật lên ngôi ngày 30 tháng 7 Nam Hoàng Đế và lấy quốc hiệu là
hậu Từ Dũ, hai bà Trang Y và Học Phi năm 1883, lấy niên hiệu là Hiệp Hoà. Đại Nam.2
làm áp lực với ba vị đại thần là Tôn Nhưng chỉ bốn tháng sau thì hai phụ
chánh Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Trong cuốn “Vua Hàm Nghi”, nhà văn
Thất Thuyết, Nguyễn Văn Tường và Phan Trần Chúc có kể lại một giai
Trần Tiễn Thành đưa Dục Đức lên làm Văn Tường lại nghi ngờ Vua Hiệp
thoại ở Huế nói rằng sau khi ba ông
Hoà, ông buộc phải uống thuốc độc
vua. Nhưng khi lên ngôi được ba ngày vua liên tiếp nhau bị chết, khi triều
thì Vua Dục Đức bị hãm hại sau khi mà chết vào tháng 11 năm 1883, thọ
36 tuổi. đình cho xa giá đến đón Ưng Lịch vào
khám phá việc Quan Phụ chánh Đại đại nội để lên làm vua thì lúc đó mới
thần Nguyễn Văn Tường thông gian Đến tháng 12 năm 1883, Tôn Thất 14 tuổi, đang đánh “căng” tức là đánh
với bà Học Phi, một phi tần sủng ái Thuyết và Nguyễn Văn Tường đưa khăng với bạn bè ở ngoài cửa Đông
của Vua Tự Đức. Ba. Bà mẹ của ông nghe nói con được
Bà Học Phi là người làng Vân Trình lên làm vua thì quá sợ hãi vì ngại rằng
tên là Yến, nhân vì trời mưa nên chạy con của bà cũng sẽ chết nên đã lăn xả
vào núp dưới một lủy tre bên bờ Phá vào đoàn thị vệ khóc lóc thảm thiết
Tam Giang. Vua Tự Đức ngự thuyền không cho họ bắt Ưng Lịch vào đại
qua và ghé vào tránh mưa, tình cờ thấy nội. Bà mẹ của Vua Hàm Nghi kể ra
cô thôn nữ mỹ miều làng Vân Trình. cũng là người có tiên kiến vì không
Vua lấy làm ưng ý bèn tuyển vào cung đầy một năm sau thì bà không hề được
và phong làm tài nhân, về sau phong gặp lại người con trai: nhà vua bị Pháp
lên làm Tam Giai Phi, do đó có tên là bắt sau ba năm kháng chiến rồi bị đày
bà Học Phi. Thời đó, người dân xứ đi Algérie, không hề được gặp lại khi
Huế có câu vè như sau: bà từ trần vào năm 1889.

“Trời xui có trận mưa giông Phụ chính đại thần Tôn Thất Thuyết Thực dân Pháp tuy đồng ý việc đưa
Khiến con chim yến vào trong đền người con nuôi thứ ba của Vua Tự vua Hàm Nghi lên ngôi nhưng lại
vàng.” Dức là Nguyễn Phúc Ưng Đăng mới không đồng ý với danh hiệu Đại Nam
Vua Dục Đức làm vua được ba ngày, được 14 tuổi lên nối ngôi, lấy hiệu là Hoàng Đế. Họ buộc Vua Hàm Nghi
từ 20 cho đến ngày 23 tháng 7 năm Kiến Phước. Vua Kiến Phước làm vua phải đổi là “Hoàng Đế An-
1883. Sau đó bị Phụ Chánh Nguyễn chỉ được 8 tháng thì lâm trọng bệnh và Nam” (Empereur d’Annam), tức chỉ
Văn Tường ra lệnh giam vào lãnh băng hà vào ngày 31 tháng 7 năm làm vua xứ An-Nam hay là Trung Kỳ
cung cho đến khi bị chết đói vào ngày 1884, thọ 14 tuổi. Chỉ trong vòng từ chứ không phải vua của Đại Nam gồm
6 tháng 10 năm 1883, thọ 31 tuổi. tháng 7 đến tháng 12 năm 1883, nước cả hai xứ Nam Kỳ (Cochinchine) và
Việt Nam lại có đến ba ông vua nên Bắc Kỳ (Tonkin).
Sử gia Trần Trọng Kim cho biết: “...Ở trong dân gian đã có câu vè như sau:
Huế thì Nguyễn Văn Tường và Tôn Chưa đầy một năm sau, Tướng Pháp
Thất Thuyết chuyên chế đủ mọi “Tứ nguyệt tam vương triệu bất De Courcy đến Huế và nhất định đòi
đường. Tháng 9 năm Giáp Thân tường!” đi cùng 500 lính Pháp
(1885,) hai ông ấy đem ông Dục Đức

Trang 33
LỊCH SỬ Số 33 - Tháng 04/2010

De Courcy đến Huế và nhất định đòi có tài liệu nào nói rõ nhưng cho mãi Huế bị quân Pháp chiếm đóng. Căn cứ
đi cùng 500 lính Pháp vào cửa Ngọ đến giữa thế kỷ thứ 20, hàng năm cứ Tân Sở mỗi bề rộng chừng 780 mét,
Môn để yết kiến Vua Hàm Nghi. Triều đến ngày 23 tháng 5 âm lịch người dân được bao quanh bởi hai lớp trường
đình Huế phản đối, yêu cầu chỉ một Huế đều có làm lễ cúng giỗ cho linh thành, lớp ngoài cao 4 mét, dày từ 20
mình De Courcy được đi qua cửa Ngọ hồn những nạn nhân của cuộc binh đến 25 centimét, lớp trong là một hàng
Môn theo đúng triều nghi, tất cả sĩ biến này, được gọi là Ngày Thất Thủ 4 lũy tre cách nhau bởi một cái hào sâu
quan và binh lính phải đi qua cửa bên Kinh Đô. Qua đây, con số thiệt hại về rộng khoảng 10 mét bảo vệ cho dinh
hông. De Courcy nhất quyết đòi phải nhân mạng của thường dân vô tội cũng thự của nhà vua, của các quan trong
cho tất cả phái đoàn hộ tống y cũng phải rất cao. thành nội cùng các đơn vị binh lính
được đi qua cửa Ngọ Môn. Thái độ của triều đình ở vòng ngoài. Trước khi
hống hách này của De Courcy khiến Lãnh Đạo Phong Trào Cần Vương kinh đô Huế thất thủ vào năm 1885,
cho cả triều đình phẫn nộ, nhất là Phụ Chống Pháp thường có khoảng từ một cho đến một
Chánh Tôn Thất Thuyết. Tôn Thất Thuyết mang Vua Hàm Nghi ngàn rưởi dân công, có khi lên đến
cùng với Tam Cung tức Bà Từ Dụ mười ngàn người, trong các khu vực
Đêm rạng sáng ngày 6 tháng 7 năm lân cận bị trưng dụng để xây dựng căn
1885, tức là 23 tháng 5 năm Ất Dậu, Hoàng Thái Hậu, mẹ của Vua Tự Đức,
bà Hoàng Thái Hậu là vợ của Vua Tự cứ này. Tác giả De Pirey cho biết triều
Tôn Thất Thuyết đem quân tấn công đình có ý định biến sơn phòng Tân Sở
vào quân Pháp tại đồn Mang Cá và tòa Đức, mẹ nuôi của Vua Dục Đức và bà
Hoàng Thái Phi là vợ thứ của Vua Tự như là một kinh đô tạm thời nếu kinh
Khâm Sứ Huế. Quân Pháp chỉ chống đô Huế thất thủ, do đó người ta đã cho
đỡ nhưng đến sáng ngày hôm đó thì Đức và mẹ nuôi của Vua Kiến Phúc
chạy ra Quảng Trị. Ngày 27 tháng 5 khơi sâu lòng con kinh từ Của Việt để
phản công lại bằng mọi loại vũ khí tối thuyền bè lớn có thể chèo đến tận căn
tân và quân ta thua chạy. Tuy nhiên, (âm lịch), Vua Hàm Nghi vào lạy chào
ba bà Thái hậu rồi theo Tôn Thất cứ Tân Sở và lên tận biên giới Ai Lao.
tài liệu không thấy nhắc đến thiệt hại
Thuyết lên đường đi Sơn Phòng Tân Trong hai ngày 3 và 4 tháng 7 năm
của quân Pháp.3 Theo tài liệu của 1885, Tôn Thất Thuyết đã ra lệnh cho
người Pháp thì De Courcy đến Huế Sở, thuộc huyện Cam Lộ, tỉnh Qủang
Trị để mưu đồ công cuộc kháng chiến di chuyển một phần kho tàng của triều
ngày 2 tháng 7 năm 1885 mang theo đình ra Tân Sở để chưẩn bị cho cuộc
19 sĩ quan và 1024 lính Pháp. Theo chống lại thực dân Pháp.
tấn công quân Pháp vào ngày 6 tháng
Việt Nam Sử Lược thì: “Trận đánh Theo tác giả De Pirey, Tân Sở là một 7.
nhau ở Huế, quân Pháp mất 16 người, căn cứ cách huyện Cam Lộ khoảng từ
80 người bị thương. Sách Tây chép 10 đến 15 cây số về hướng tây-nam do De Pirey cũng cho biết Vua Hàm Nghi
rằng quân ta chết đến vài nghìn người,
Vua Tự Đức thành lập vào năm 1883. xuất cung theo cửa Chương Đức rồi ra
còn bao nhiêu khí giới, lương thực vàCăn cứ này được sử dụng với mục đích Cửa Hữu đi về bến đò Kẻ Vạn rồi đến
hơn một triệu tiền của đều mất cả.” làm nơi trú ẩn cho nhà vua, hoàng gia làng La Chữ. Nhà vua ngồi kiệu do
binh lính khiêng, tuy nhiên đường rất
Tuy thiệt hại về phiá Việt Nam không và triều đình trong trường hợp kinh đô khó đi và nhiều khi quân lính không
giữ được thăng và sau cùng nhà vua
phải xuống kiệu đi bộ. Ngày 6 tháng 7,
nhà vua và đoàn tùy tùng đến Quảng
Trị và sáng ngày hôm sau lên đường đi
Tân Sở. Kể từ hôm đó Tân Sở được
xem như là kinh đô mới của triều đình
Huế.4

Ngày 2 tháng 6 năm Ất Dậu tức ngày

13 tháng 7 năm 1885, tại Tân Sở, Vua
Hàm Nghi năm đó vừa 14 tuổi, đã ban
chiếu gọi là “Lệnh Dụ Thiên Hạ Cần
Vương” hay là Dụ Cần Vương kêu gọi
toàn dân Việt Nam từ Bắc chí Nam
cùng đứng lên tiêu diệt bọn thực dân
Pháp để dành lại quyền độc lập và tự
do cho đất nước. Trong Dụ Cần Vương
Toàn văn Chiếu Cần Vương (Nguồn: Khánh Hòa Xưa và Nay)

Trang 34
LỊCH SỬ Số 33 - Tháng 04/2010
này có đoạn như sau: Bình Thuận trở ra, chỗ nào cũng có Nghi và các cận thần của Ngài như
người nổi lên đánh phá để toan bề khôi Phan Đình Phùng, Trần Xuân Soạn,
“Chỉ vì sức yếu nên ta phải chịu nhục phục. Nguyễn Phạm Tuân, Lê Trực, Tôn
ký hoà ước (1884) với giặc Pháp đã Thất Thiệp, Tôn Thất Đạm v.v… ra
bao nhiêu năm và bao nhiêu lần. Với Tại Quảng Nam thì bọn thân hào lập
đầu thú nhưng vô hiệu. Viên Đại úy
chính sách “tàm thực,” thoạt tiên ra Nghĩa Hội, có quan Sơn Phòng Sứ Monteaux cho người chiêu dụ ông Lê
chúng cướp ba tỉnh Nam Kỳ, còn ba là Trần Văn Dự làm chủ rồi những Trực về hàng thì vị anh hùng này trả
tỉnh nữa sau hai năm chúng cũng cướp tỉnh Phú Yên, Bình Định, Bình Thuận lời như sau: “Tôi vì vua, vì nước, chết
nốt. Nhưng túi tham của quân cướp đều noi theo mà nổi lên. Tại Quảng sống cũng một lòng làm cho hết việc
nước không bao giờ đầy. Thế rồi Trị, có các ông Trương Đình Hội, bổn phận, chứ không dám tham sự
chúng dùng thiên phương bách kế, Nguyễn Tự Như, ở Quảng Bình có sống mà quên việc nghĩa.” Được vài
khiêu khích, gây hấn khắp Trung Kỳ và quan nguyên tri phủ Nguyễn Phạm chục ngày thì Đồng Khánh bị bệnh,
Bắc Kỳ... Tuân, ở Hà Tĩnh có cậu ấm Lê Ninh, ở phải dùng tàu thủy để trở về Huế và
Nghệ An có ông Nghè Nguyễn Xuân
Hỡi các trung thần nghĩa sĩ toàn quốc Ôn và quan Sơn Phòng sứ Lê Doãn cuộc xuất chinh này kể ra chẳng đạt
được kết quả mấy. Vua Hàm Nghi tuy
Hỡi các nghĩa dân hảo hán bốn Nhạ, ở Thanh Hoá có Hà Văn Mao là em ruột của Đồng Khánh nhưng vẫn
phương! v.v… Những người ấy đều xướng lên nhất quyết chống lại người Pháp. Vua
việc Cần Vương, đem quân đi hoặc Đồng Khánh chỉ làm vua được ba năm
Trước giờ Tổ Quốc lâm nguy, xã tắc chiếm giữ tỉnh thành, hoặc đánh lấy
rồi lâm bệnh mà chết vào ngày 28
nghiêng đổ, ai là dân, ai là thần, lẽ các phủ huyện và đốt phá những làng
tháng 1 năm 1889, thọ 25 tuổi.
nào chịu khoanh tay ngồi chờ chết? có đạo. Tại ngoài Bắc thì các quan
cựu thần là quan Đề Đốc Tạ Hiện, Sau đó, thực dân Pháp đã cho lập một
Hãy mau mau cùng nhau đứng dậy,
quan Tán Tương Nguyễn Thiện Thuật số đồn bót trong tỉnh Quảng Bình
phất cờ khởi nghĩa đánh giặc cứu
tụ họp ở Bãi Sậy rồi đi đánh phá mạn nhằm quyết tâm trừ diệt Vua Hàm
nước...!”5
trung châu, còn ở mạn thượng du thì Nghi và nhóm Cần Vương. Một trong
Lời kêu gọi của Vua Hàm Nghi, sau chỗ nào cũng có quân giặc Tàu quấy những đồn nổi tiếng là Đồn Minh Cầm
còn được gọi là Hịch Cần Vương, đã nhiễu. Bởi vậy quân Pháp phải chia dưới quyền chỉ huy của Đại úy Mon-
được các giới sĩ phu ủng hộ nhiệt liệt binh ra chống giữ các nơi...” teaux.
tại miền Bắc và khắp các tỉnh miền
Như vậy, Phong trào Cần Vương do Cuộc khởi nghiã Cần Vương của Vua
Trung, từ Bình Thuận ở phiá nam cho
Vua Hàm Nghi, lúc đó mới 15 tuổi Hàm Nghi tuy được toàn dân ủng hộ
đến Thanh Hoá ở phía bắc khiến cho
lãnh đạo, đã làm cho quân Pháp khốn nhưng lại chỉ là những đoàn quân ô
quân Pháp gặp rất nhiều khó khăn để
đốn từ miền Bắc cho đến cực nam hợp, thiếu tổ chức, thiếu huấn luyện và
đối phó. Thêm vào đó, chính phủ Pháp
Trung Kỳ. Vì Vua Hàm Nghi xuất bôn, yểm trợ về vũ khí cũng như lương thực
ở Paris đánh điện sang không cho
thực dân Pháp và triều đình Huế đã do đó khó cự địch lại với lực lượng
phép De Courcy dùng đại binh. Cùng
đưa người anh của Vua Hàm Nghi là hùng mạnh của thực dân Pháp. Vì lý
lúc tại địa phương xảy ra nạn dịch tả
Nguyễn Phúc Ưng Kỷ, con nuôi thứ hai do này nên được vài năm thì nhà vua
khiến cho quân Pháp bị chết khoảng
của Vua Tự Đức lên làm vua vào ngày và một số cận thần phải rút về trú đóng
ba, bốn ngàn người. Do đó Phong trào
19 tháng 9 năm 1985, lấy niên hiệu là tại một vài nơi ở vùng thượng du tỉnh
Cần Vương có cơ hội phát triển, nhất
Đồng Khánh. Vua Đồng Khánh là anh Quảng Bình. Cuộc kháng chiến kéo dài
là tại vùng Hà Tĩnh và Quảng Bình,
của vua Kiến Phước và vua Hàm Nghi, được ba năm thì vào tháng Chín năm
nơi mà Vua Hàm Nghi được hai người
cả ba người đều là con của Kiên Thái Mậu Tý (1888), một suất đội hầu cận
con của Tôn Thất Thuyết là Tôn Thất
Vương Hồng Cai, cho nên tại Huế có nhà vua tên Nguyễn Đình Tinh ra đầu
Đạm và Tôn Thất Thiệp phò tá.
câu vè sau đây: hàng quân Pháp và khai rõ tình cảnh
Trong Việt Nam Sử Lược, sử gia Trần cũng như chỗ nhà vua đang đóng quân.
“Một nhà sanh đặng ba vua, Quân Pháp liền sai tên Tinh về dụ
Trọng Kim cho biết:
Vua còn (Đồng Khánh), vua mất (Kiến Trương Quang Ngọc, một người
“Nhưng vua Hàm Nghi còn ở mạn Phước), vua thua chạy dài (Hàm Mường địa phương vốn là một tên khí
Quảng Bình, kéo cờ khởi nghĩa để Nghi).” độ tiểu nhân nhưng được Vua Hàm
chống nhau với quân Pháp, truyền
Qua năm sau, ngày 16 tháng 5 năm Nghi cho làm người hầu cận để cả hai
hịch Cần Vương để mong đường khôi
Bính Tuất (1886), Vua Đồng Khánh xa tên này âm mưu bắt nhà vua cho người
phục. Lúc bấy giờ, lòng người còn
giá ra Quảng Bình để dụ Vua Hàm Pháp.
tưởng nhớ chúa cũ, cho nên từ tỉnh

Trang 35
LỊCH SỬ Số 33 - Tháng 04/2010

Monteaux tìm cách mua chuộc những chuyện, ngay cả nói đến tên của mình,
Biên Hòa sang Phi châu và đến Alger
kỳ mục trong vùng để chúng liên lạc với những người Pháp bắt ông ta. Nhà
ngày 13 tháng 1 năm 1899. Người
và giúp đỡ cho Trương Quang Ngọc vua cũng không thèm gặp cả thân nhân
Pháp chọn ba người để đi theo chàng
trong việc mưu bắt nhà vua. Tuy vì họ đã trở về với triều đình Huế và
thanh niên Hàm Nghi mới 18 tuổi đầu
nhiên, Tôn Thất Thiệp lo việc bảo vệ sống những ngày còn lại của đời ông
sống cuộc đời lưu đày: ông Trần Bình
cho vua thề sẽ sống chết với vua và sẽ trong sự lưu đày tại Algérie, thuộc địa
Thanh, thông ngôn tiếng Pháp, một
chặt đầu những người nào có ý định về của Pháp tại Phi Châu.”6 người hầu và một người đầu bếp. Họ
đầu thú với Pháp, do đó Trương Quang cũng bắt triều đình Huế trợ cấp cho
Ngọc vẫn chưa làm gì được. Đến ngày nhà vua mỗi năm 25,000 đồng quan,
26 tháng 9 năm 1888, Trương Quang tương đương với 4,981 đồng bạc, để
Ngọc và Nguyễn Đình Tinh mang mấy sinh sống nơi xứ người. Theo sử gia
chục người kéo lên vây làng Trà Bảo Fourniau thì đó là một số tiền rất lớn
là nơi Vua Hàm Nghi đang đóng quân. đối với người Việt Nam thời đó nếu so
Đến nửa đêm, Tôn Thất Thiệp đã bị với một người ở tước quận công chỉ
đâm chết trong lúc đang ngủ. Vua được lãnh có khoảng 200 đồng và 200
Hàm Nghi thấy tên Ngọc làm phản bèn Vua Hàm Nghi bị quân Pháp bắt tại phương gạo.
cầm thanh gươm đưa cho hắn và bảo Quảng Bình. Tranh vẽ - Nguồn: bellin-
rằng: “Mày giết tao đi còn hơn đưa tao dochine
về nộp cho Tây!” Ngài chưa nói dứt
lời thì một tên phản nghịch phía sau Vua Hàm Nghi bị quân Pháp bắt tại Trần Đông Phong
lén giật thanh gươm và bắt Ngài đưa Qủang Bình. Tranh vẽ-Nguồn: bellin- Mùa Đông 2008
lên võng mang xuống bè về nạp cho dochine
Pháp ở Đồn Thanh Lang. Sau đó quân Người Pháp đưa Vua Hàm Nghi về
Pháp đưa Ngài về đồn Thuận Bài ở tả Huế. Tuy nhiên khi họ cho phép nhà Mời quý độc giả tiếp tục đón đọc Hàm
ngạn Sông Gianh, tỉnh Quảng Bình. vua vào hoàng thành để viếng thăm Nghi: Một Nhà Ái Quốc, Một Nghệ
Tôn Thất Đạm nghe tin nhà vua bị giặc các vị mẫu hậu và người mẹ đang đau Sĩ Đa Tài trong Kỳ II - Cuộc Đời
bắt bèn tự vẫn mà chết. nặng một lần cuối cùng thì Ngài từ Lưu Đày và Thượng Khách Của Giới
Quý Tộc Ở Alger.
Sau khi bị bắt, nhà vua nói với bọn chối: “Tôi thân đã tù tội, nước đã mất,
phản thần và thực dân Pháp: còn dám nghĩ chi đến cha mẹ, anh chị
em nữa?”
“Thôi ta đành theo mệnh trời, chúng
bay muốn làm chi ta thì làm. Ăn thịt ta Chiều ngày 25 tháng 11 năm 1888,
cũng được!” người Pháp đưa nhà vua xuống tàu La
Comète vào Sài Gòn rồi sau đó ngày
Quân Pháp lấy vương lễ đối xử với nhà 12 tháng 12 năm 1888, đưa lên tàu
vua, tuy nhiên ngay từ khi bị bắt, nhà
vua không hề mở miệng nói một lời Tham khảo:
nào với người Pháp, cũng như không
hề thừa nhận ngài là Hàm Nghi. Người 1. Trần Trọng Kim: “Việt Nam Sử Lược”
Pháp không rõ nghe theo kế của ai bèn 2. Những chi tiết vêà các vị vua này được trích trong “Nguyễn Phước Tộc
cho mời ông Nguyễn Nhuận vốn là Giản Yếu” của Nguyễn Phước Tộc Sài Gòn, 1992.
thầy học của Vua Hàm Nghi hồi trước
đến gặp nhà vua. Khi thấy thầy cũ, vua 3. H. de Pirey: “Une Capitale Éphémère: Tan So”, Bulletin des Amis du Vieux
Hàm Nghi đứng dậy cúi đầu vái chào Hue, số 3, tháng 7-9 năm 1914.
theo lễ nghĩa thầy trò, do đó người
4. H. de Pirey: bài báo đã dẫn.
Pháp mới biết rõ đó chính là Vua Hàm
Nghi. 5. Tùng: “Bút Chiến đấu,” Hội Khổng Học Việt Nam xuất bản, Sài Gòn 1957:
“Chiếu Cần Vương của Vua Hàm Nghi ban hành ngày 11 tháng 8 năm Hàm
Một tài liệu về lịch sử bằng Anh ngữ
Nghi thứ nhất,” trang 12-13. Trích dẫn lại trong “Văn Chương Nam Bộ” của
viết về chuyện này như sau:
Giáo sư Nguyễn Văn Sâm, Xuân Thu California 1988, trang 64.
“Hàm Nghi, vị vua mới 16 tuổi, đã ứng
6. Vets With A Mission-Early History of Vietnam, Internet
xử đầy tư cách, từ chối không nói

Trang 36
 Giới Thiệu Sách Số 33 - Tháng 04/2010

Mỗi dân tộc đều chọn riêng con đường xây dựng và phát triển đất nước.
Mấy nghìn năm văn hiến, các thế hệ cha ông đã trải qua nhiều thử thách và
hy sinh để nối liền đất nước Việt Nam từ Ải Nam Quan đến Mũi Cà Mau. Mỗi
thăng trầm đều sáng ngời tinh thần tự chủ và độc lập dân tộc.

Thế nhưng xã hội Việt Nam ngày nay đang phải chịu nhiều gánh nặng, bất
công tràn lan, thậm chí còn đứng trước lâm nguy! Bắt đầu từ áp dụng lý
luận và mô hình đến hình thành định hướng và chủ trương, đời sống xã hội
đã và đang có nhiều biểu hiện chệch hướng.

Những trang sách trong tác phẩm “Con đường Việt Nam” với lối viết đan xen
văn hóa – sử – chính trị, sẽ đưa chúng ta hành trình qua các chặng đường
và cùng gặp nhau ở một hướng mở mới: thượng tôn pháp luật, tôn trọng sự
thật, công bằng xã hội…

Con đường đã rõ ngay trước mặt. Từ nhận thức đó, hãy cùng nhau xây
dựng một Nhà nước Việt Nam pháp trị, hội nhập và nhân bản.

NXB Thời Đại Mới

Ngày 16 tháng 3, 2010
Lởi nói đầu
Dân tộc Việt Nam đã trải qua mấy nghìn năm lịch sử. Việc
phản ánh đầy đủ, khách quan quá trình dựng nước, giữ
nước qua các thời kỳ cũng như hoàn cảnh ngày nay có ý
nghĩa quan trọng. Đó là cơ hội để mỗi người dân nhìn thấy
được con đường xuyên suốt của dân tộc, định hướng cho
thế hệ trẻ tự tin, tiếp bước vào tương lai trong thế kỷ hội
nhập và toàn cầu hóa.
Cha ông đã có công để lại cho chúng ta một dải non sông
gấm vóc thống nhất từ Bắc vào Nam. Việt Nam lại nằm ở
giao điểm các hệ tư tưởng và nhiều giá trị của các nền văn
hóa văn minh lớn. Từ đó, sức mạnh Việt Nam hình thành.
Lật lại những trang sử truyền thống, ở mỗi người dân Việt,
dù là trong hay ngoài nước, luôn được khơi dậy tình yêu tổ
quốc và niềm tự hào dân tộc. Đó là thời nghìn năm Bắc
thuộc với tinh thần cha ông chống Hán hóa, quyết không
chịu khuất phục. Đó là những anh hùng đã đứng lên khởi
nghĩa, không những bảo vệ non sông mà còn đoàn kết và
mở rộng bờ cõi, không những giữ gìn mà còn làm phong
phú, trường tồn thêm bản sắc Việt Nam. Đó là thời kỳ độc
lập tự chủ với bao chiến công hiển hách chống giặc phương
Bắc xâm lược. Đó là những anh hùng Lê Hoàn, Lý Thường
Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Nguyễn Huệ… Đó còn là đời
sống văn hóa tinh thần, lễ hội, tâm linh… mang tính cộng
đồng, nhân nghĩa, nhân văn Việt Nam.
Từ khi Việt Nam bước vào thời kỳ cận đại, đất nước bắt đầu
gánh chịu hậu quả những cuộc chiến tranh khốc liệt. Dân
tộc phải trả bằng biết bao hy sinh, đất nước chia ba kỳ từ
năm 1858, chia hai miền năm 1954, thống nhất năm 1975,
cuộc chiến hai đầu đất nước… Nhìn lại hệ tư tưởng cộng sản
từ khi xuất hiện ở Việt Nam, bước đầu là gắn với đấu tranh
giải phóng dân tộc, cả nước đã đóng góp nhiều sức người
sức của, đưa cuộc chiến đến thắng lợi. Nhưng ở giai đoạn
hòa bình, chặng đường xây dựng chủ nghĩa xã hội tiếp tục
với bao đói nghèo, động lực phát triển xã hội gần như bị
triệt tiêu. Rồi thời kỳ đổi mới không toàn diện lại tạo ra
nhiều nguy hiểm, tác hại trực tiếp đã được đánh giá có,
tiềm tàng hệ quả không dễ sửa sai cũng có. Một câu hỏi mà
nhiều người đang quan tâm là: liệu ở chặng đường hội nhập
và toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng sắp đến, Việt Nam sẽ
tiếp tục gánh chịu tình trạng đói nghèo, bất công và tụt hậu
ở mức nào? Một thời gian dài, các văn kiện, cương lĩnh,
đường lối, kể cả Hiến pháp và pháp luật đã biểu hiện bất ổn
và rối ren, xã hội không thể cứ tiếp tục chịu đựng và hy
sinh mãi.
Theo quan điểm của Đảng Cộng sản, lịch sử dân tộc từ khi
có Đảng là lịch sử Đảng, cho nên phản ánh trở nên thiếu
tôn trọng sự thật. Nhiều lối rẽ đau thương cùng đường bị
che giấu. Nhiều góc khuất trong lịch sử chưa sáng tỏ, còn bị
phủ lên đó những giải thích chủ quan. Với ngọn cờ chủ
nghĩa xã hội trong một giai đoạn dài, dân tộc Việt Nam
bước đầu là tin vào lời kêu gọi của Đảng, sau đó nhận ra
những sai lầm mà lớn nhất là lợi ích của đấu tranh giai cấp
đã đặt lên trên lợi ích dân tộc, thậm chí không ít thời điểm
và sự kiện lợi ích dân tộc phải chịu hy sinh vì nhiệm vụ của
Quốc tế cộng sản. Ngày nay, Đảng Cộng sản Việt Nam và
Trung Quốc liên minh với nhau, cũng bất chấp quyền lợi
nhân dân. Thế hệ trẻ phải bước tiếp như thế nào trên con
đường đã nhiều hy sinh và nhiều đau thương ấy?
Vấn đề trước hết là phải nhìn lại lịch sử với những chặng
đường đã qua để có đánh giá xác thực, thấy sai lầm mà
tránh lặp lại, để hình thành những tư tưởng và lực lượng
tiên phong có thể tham mưu cho đất nước những định
hướng tích cực. Mặt khác, chúng ta cũng cần có tầm nhìn
rộng để thấy xu hướng thời đại, xác định đất nước có thể
trở thành điểm son trên bản đồ thế giới ngày nay hay
không…
Với tinh thần ấy, “Con đường Việt Nam” sẽ cố gắng tái
hiện lại những chặng đường dân tộc đã đi qua và đề nghị
một triển hướng cho tương lai. Thực hiện cuốn sách này
cũng nhằm tưởng nhớ người anh cả Hoàng Minh Chính, cố
Tổng Thư ký Đảng Dân chủ Việt Nam, nguyên Viện trưởng
Viện Triết học Mác-Lênin tại Việt Nam. Xin kính tặng cuốn
sách này cho tất cả đồng bào, anh chị em mọi tầng lớp
đang mong muốn cho Việt Nam một Nhà nước pháp quyền,
hội nhập và nhân bản.
Nguyễn Sĩ Bình
Mùa Xuân 2010
Xem sách: www.cdvn.wordpess.com
Scribd: http://www.scribd.com/doc/28524720/Con-%C4%
90%C6%B0%E1%BB%9Dng-Vi%E1%BB%87t-Nam
Faceebook: http://www.facebook.com/pages/Con-Dung-
Vit-Nam/370445588795
Trang 37
 GIẢI TRÍ
Kinh Tế
Lãi suất
Mức lãi suất 8% một năm vẫn được
áp dụng cho tháng 4, theo quyết
định Ngân hàng Nhà nước ban
hành chiều 25/3. Đây là tháng thứ
năm liên tiếp lãi suất cơ bản bằng
đồng Việt Nam được duy trì ổn
định, sau khi tăng từ mức 7% lên
8% vào ngày 1/12/2009.
Quyết định giữ nguyên lãi suất
được đưa ra sau một ngày Tổng
cục Thống kê công bố chỉ số giá
tiêu dùng tháng 3 tăng 0,75%,
giảm đáng kể so với tốc độ 1,96%
của tháng 2, tuy nhiên vẫn cao hơn
nhiều cùng kỳ năm ngoái.
Với lãi suất cơ bản 8% một năm,
các ngân hàng phải cho vay không
quá 12% đối với các khoản ngắn
hạn phục vụ sản xuất kinh doanh,
chiếm tỷ trọng lớn trong tín dụng
toàn hệ thống. Các khoản vay tiêu
dùng, cho vay đầu tư sản xuất kinh
doanh trung và dài hạn, ngân hàng
được quyền thỏa thuận lãi suất.
Hiện lãi suất cho vay thỏa thuận
dao động 15-17%, cá biệt có nơi
tới 18-20% với các khoản tín dụng
trung dài hạn. Vay tiêu dùng hiện
phổ biến trên 20% một năm.
GDP
Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa cho
biết, GDP quý 1/2010 đã tăng
5,83% so với cùng kỳ năm 2009.
Kết quả này tương đối khả quan
nếu so với cùng kỳ năm 2009, một
lãnh đạo Vụ Hệ thống tài khoản
Quốc gia (Tổng cục Thống kê), nơi
tham gia tính toán con số này nhận
định.
Cơ sở cho nhận định này là GDP
quý 1/2010 tăng cao hơn nhiều so
với tốc độ tăng GDP của cùng kỳ
năm 2009, tới 2,73 điểm %, và
cũng cao hơn GDP quý 2/2009 tới
1,37 điểm %. Tuy nhiên, con số
này thấp hơn tăng trưởng GDP hai
quý trước đó (GDP quý 4/2009
Số 33 - Tháng 04/2010
Tin tức
Việt Nam
3/2010
Tốc độ tăng so với quý I Đóng góp của các
Quý I năm 2009 và Quý năm trước khu vực vào tăng
trưởng quý I/2010
I năm 2010 (%)
Quý I/2010
Quý I/2009
3,14 5,83 5,83
Tổng số
1,84 3,45 0,42
Nông, lâm nghiệp thuỷ sản
1,70 5,65 2,44
Công nghiệp và xây dựng
Dịch vụ 4,95 6,64 2,97
tăng 6,9%; quý 3/2009 tăng mặt bằng giá tiêu dùng thường bị
6,04%). Nhiều năm qua, quý đầu đẩy lên cao. Mặt khác do tác động
năm thường có tốc độ tăng GDP của việc tăng giá xăng dầu ( tăng
thấp hơn so với cuối năm.
3,6%), than bán cho điện ( tăng
đến 47%) , điện ( tăng 6,8%),
CPI – Lạm phát
nước (tại TPHCM tầm khoảng
Tổng Cục Thống Kê cho biết, CPI
tháng 3 của cả nước là 0,75%. Đây 50%), và các mặt hàng như gas,
là lần thứ 2 trong vòng 5 năm trở thép, xi măng đều tăng giá trong
lại đây, CPI tháng 3 tăng so với thời điểm vừa qua.
tháng 2.
Chỉ số giá vàng tháng 3 tăng
Trong đó nhóm nhà ở và vật liệu 1,21%; chỉ số giá USD tăng 1,28%
xây dựng tăng cao nhất với 1,38%; so với tháng 2.
nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống
Với việc CPI có thể còn tăng trong
tăng 1,03% (lương thực giảm
các tháng tới, chỉ số vĩ mô này sẽ
0,9%; thực phẩm tăng 1,5%; ăn
ảnh hưởng đến chính sách lãi suất
uống ngoài gia đình tăng 1,75%).
cơ bản, lãi suất thỏa thuận, tỷ giá
Giá các nhóm hàng hoá và dịch vụ
VND/USD, cũng như thị trường
khác tăng nhẹ gồm: May mặc, mũ
chứng khoán và các kênh đầu tư
nón, giày dép tăng 0,15%; đồ uống
khác.
và thuốc lá tăng 0,16%; giáo dục
tăng 0,18%; thuốc và dịch vụ y tế Đầu Tư
tăng 0,34%; thiết bị và đồ dùng
gia đình tăng 0,39%; văn hoá, giải Theo Tổng cục thống kê, vốn đầu
trí và du lịch tăng 0,5%; giao tư toàn xã hội thực hiện quý I/2010
thông tăng 0,92%; riêng nhóm bưu theo giá thực tế ước tính đạt 146,8
chính viễn thông giảm 0,2%. nghìn tỷ đồng, tăng 26,2% so với
cùng kỳ năm trước, bao gồm: vốn
Như vậy, mức tăng CPI tháng 3 sát khu vực Nhà nước đạt 70,8 nghìn
với dự báo tăng 0,7-0,9% của VnE- tỷ đồng, chiếm 48,2% tổng số vốn
conomy đưa ra ngày 15/3. Đến thực hiện và tăng 23,5%; vốn khu
ngày 19/3, trong phiên chất vấn vực ngoài Nhà nước 28,3 nghìn tỷ
của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng, chiếm 19,3% và tăng
Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn 48,4%; vốn đầu tư trực tiếp nước
Ninh đã dự báo CPI tháng này có ngoài 47,7 nghìn tỷ đồng, chiếm
thể tăng 0,5%. 32,5% và tăng 19,6%.
Nguyên nhân của việc CPI tháng 3 Thu hút đầu tư trực tiếp của nước
tăng cao một mặt là do dư âm tết, ngoài (FDI) từ đầu năm đến
Trang 38
 TIN VIỆT NAM Số 33- Tháng 04/2010

và nội tệ của Việt Nam bao gồm:

- Sự giảm sút lòng tin vào đồng nội

tệ trong thời gian gần đây.

- Dự trữ ngoại hối ở mức thấp và

mức độ minh bạch trong việc công
bố thông tin về dự trữ ngoại hối.

- Áp lực lạm phát tăng cao.

- Thâm hụt thương mại đang trong

chiều hướng tăng cao.

- Sai số rất lớn trong cán cân thanh

22/3/2010 đạt 2,1 tỷ USD, bằng
29% so với cùng kỳ năm 2009, bao
gồm: Vốn đăng ký của 139 dự án
được cấp phép mới là 1,9 tỷ USD
(giảm 40,9% về số dự án và giảm
40,5% về số vốn so với cùng kỳ
năm trước); vốn đăng ký bổ sung
của 41 lượt dự án được cấp phép từ
các năm trước là 215 triệu USD.
Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài
thực hiện quý I/2010 ước tính đạt
2,5 tỷ USD, tăng 13,6% so với
cùng kỳ năm 2009.
toán cho thấy hiện tượng chảy máu
dòng vốn ngoại tệ ra nước ngoài
USD, tăng 28,2% so với tháng trong khu vực dân cư.
trước và tăng 27,5% so với cùng kỳ
- Không thành công trong các cuộc
năm trước. Tính chung kim ngạch
chào bán trái phiếu chính phủ và
nhập khẩu hàng hóa quý I/2010
tình hình lãi suất trái phiếu đang
ước tính đạt 17,5 tỷ USD, tăng
tăng cao.
37,6% so với cùng kỳ năm trước,
bao gồm khu vực kinh tế trong Ngoài ra, mặc dù Việt Nam đã phá
nước đạt 10,4 tỷ USD, tăng 28,7%; giá tiền đồng hai lần trong tháng
khu vực có vốn đầu tư nước ngoài 11 năm ngoái và tháng 2 vừa qua,
đạt 7,1 tỷ USD, tăng 53,1%. Nếu Fitch ghi nhận là vẫn còn sự cách
loại trừ yếu tố tăng giá thì kim biệt lớn giữa tỷ giá chính thức
ngạch nhập khẩu quý I/2010 tăng đồng / đôla và tỷ giá trên chợ đen.
16,6% so với cùng kỳ năm 2009.

Trong số các quốc gia và vùng Dự trữ ngoại tệ Chính trị

lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam quý
Lượng dự trữ ngoại tệ của Việt Nam Chủ quyền
I/2010, Hoa Kỳ là nhà đầu tư lớn
nhất với 919,2 triệu USD, chiếm đã giảm 35% xuống còn 15 tỷ đôla
Trong tháng 3, có một sự kiện được
47,8% tổng vốn đăng ký cấp mới; tính đến cuối năm ngoái so với mức
23 tỷ đôla vào cuối năm 2008. cả nước quan tâm và thu hút dư
tiếp đến là Hàn Quốc 506,5 triệu USD,
chiếm 26,3%; Singapore 136,9 triệu USD, Nguồn cung dự trữ ngoại tệ của luận rộng rãi và đồng thuận lớn là
chiếm 7,1%; Slovakia 100 triệu USD, chiếm Việt Nam trong năm ngoái đã sút sự phản đối hội Địa Lý Mỹ (NGS)
5,2%; Quần đảo Virgin thuộc Anh 94,4 triệu giảm do tình trạng thâm hụt ghi chú thích sai về quần đảo
USD, chiếm 4,9%; Đài Loan 69,6 triệu USD, thương mại cũng như cam kết đầu Hoàng Sa trên bản đồ của họ.
chiếm 3,6%; Trung Quốc 27,6 triệu USD, tư nước ngoài thấp hơn so với năm
chiếm 1,4%... trước đó. Và với sự kiện này, người Việt khắp
nước và khắp nơi trên thế giới,
Cân đối thương mại Theo số liệu của Bloomberg, mức bằng hành động và chữ ký, đã “đáp
thâm hụt thương mại của Việt Nam lời sông núi” một cách rất nhanh
Nhập siêu quý 1/2010 ước đạt 3,6 trong năm ngoái là 12,25 tỷ đôla
tỷ USD và chiếm tới 25,6% kim chóng và nhiệt thành. Ngày 10/3,
trong khi cam kết đầu tư nước các vị Nguyễn Hùng, Ngô Khoa Bá,
ngạch xuất khẩu. Con số này cao ngoài giảm 64% xuống còn 21,5 tỷ
hơn khoảng 1 tỷ USD so với dự báo Lê Quang Long đã viết thư phản đối
đôla. gửi Ban biên tập của Hội này.
của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
VinaSecurities ước tính mức dự trữ
Ngày 13/3, Bộ Ngoại Giao Việt Nam
Cụ thể, xuất khẩu quý 1 ước đạt ngoại tệ này của Việt Nam chỉ đủ
14,1 tỷ USD, giảm 1,6% so với đã lên tiếng phản đối chính thức
để đảm bảo cho 3 tháng nhập
trước việc bản đồ thế giới do Na-
cùng kỳ (có nguyên nhân quý khẩu.
1/2009, Việt Nam tái xuất một tional Geographic Society (Hội Địa
lượng vàng lớn lên đến trên 1 tỷ Trong một động thái khác, ngày lý quốc gia Hoa Kỳ) phát hành có
USD). Trong khi đó, kim ngạch 12/3, cơ quan xếp hạng tín nhiệm ghi chú “China” vào khu vực quần
nhập khẩu cả nước 3 tháng đầu Fitch Ratings đã hạ xuống một bậc đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
năm ước đạt 17,6 tỷ USD, tăng mức tín nhiệm về nợ dài hạn bằng Trên một phương diện khác của
38,4% so với cùng kỳ năm 2009. ngoại tệ và nội tệ của Việt Nam, cụ việc tranh chấp lãnh hải, hiện ngư
thể là xuống mức BB-. Các nguyên
Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa nhân chính cho quyết định dự trù dân đang bị thu hẹp diện tích ngư
tháng 3/2010 ước tính đạt 6,5 tỷ hạ mức tín nhiệm tín dụng ngoại tệ trường đánh bắt do bị “tàu lạ” liên

Trang 39
 TIN VIỆT NAM Số 33- Tháng 04/2010

tục va chạm và bị hải chính trị - xã hội; đơn vị

quân nước ngoài bắt giữ. sự nghiệp của Nhà nước,
Theo báo cáo của Bộ đơn vị sự nghiệp ngoài
NNPTNT (tại hội nghị về công lập; công ty được
vấn đề tàu cá VN bị nước thành lập, tổ chức quản
ngoài bắt giữ tổ chức lý và hoạt động theo Luật
ngày 30.3 ở TPHCM), từ Doanh nghiệp nhà nước
năm 2006 tới nay có (DNNN) và công ty TNHH
7.045 ngư dân của 1.186 một thành viên do Nhà
tàu cá Việt Nam đã bị nước sở hữu 100% vốn
nước ngoài bắt giữ, xử điều lệ được tổ chức quản
phạt. lý và hoạt động theo Luật
Doanh nghiệp.
Có một nghịch lý là: Tàu
cá ta ra ngoài lãnh hải thì Tiến sĩ Lê Đăng Doanh,
bị xử nặng, trong khi "tàu chuyên gia kinh tế cho
lạ" đánh bắt trái phép biết: "Tăng lương cơ bản
trên biển Việt Nam chỉ bị là việc làm cần thiết vì
nhẹ nhàng xua đuổi! thực tế giá tiêu dùng đã
Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân tăng, giá lương thực đã tăng. Tuy
Số tàu và ngư dân Việt Nam bị bắt nhiên, tăng lương cũng là yếu tố
kiêm nhiệm chức Bộ trưởng Bộ GD-
giữ xử lý tăng vọt hằng năm. Nếu đầu vào, chi phí đầu vào của doanh
ĐT để tập trung cho nhiệm vụ phó
như năm 2006 chỉ trên 1.000 người nghiệp, do đó họ sẽ tính vào chi phí
Thủ tướng. Từ ngày 1/4, Thứ
bị bắt, 2007 gần 1.600 người, 2008 giá thành của sản phẩm, khiến cho
trưởng thường trực Phạm Vũ Luận
hơn 1.700 người thì năm 2009 số giá tiêu dùng tăng thêm, nhưng tỷ
phụ trách Bộ GD-ĐT.
ngư dân bị bắt lên 2.472 người của trọng không nhiều. Do đó, việc
304 tàu cá. Năm 2010, chỉ từ tháng Chuyển dời trung tâm hành tăng lương kéo theo tăng giá sẽ
1 tới tháng 3, số ngư dân bị bắt đã chính ảnh hưởng đến lạm phát nhưng
trên 200 người với 30 tàu. Và hiện không lớn. Nguyên nhân là tỷ trọng
nay, còn 751 ngư dân vẫn đang bị Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn tiền lương trong giá các sản phẩm
giam giữ. Đình Toàn cho biết, theo đồ án quy như điện, xăng... không lớn.
hoạch chung Hà Nội, Trung tâm
Một thông tin đáng chú ý được phát hành chính quốc gia sẽ được Theo tôi, vấn đề cần lưu ý là không
ra từ cơ quan truyền thông nhà chuyển về chân núi Ba Vì, gần Hòa để xảy ra việc té nước theo mưa,
nước ngày 16/3 là Thủ tướng vừa Lạc sau năm 2030. Một số ý kiến không để tăng giá dịch vụ, nếu
phê duyệt Quy hoạch hệ thống khắc khe cho rằng, đây sẽ là cuộc không sẽ không bù lại được việc
cảng cá, bến cá đến năm 2020, “dời đô” lần hai! tăng lương cơ bản. Các cơ quan
định hướng đến năm 2030 với mục chức năng cần quản lý yếu tố tăng
tiêu đáp ứng nhu cầu neo đậu, trú Ngày 27/3, Hội Môi trường xây giá, che chắn cho người nghèo, như
bão và cũng nhằm đề đảm bảo an dựng Việt Nam vừa kiến nghị Quốc sinh viên, công nhân..."
toàn cho ngư dân. Theo đó, đến hội và Chính phủ chưa nên thông
năm 2030, Việt Nam sẽ xây xong
cảng cá đảo Hoàng Sa (huyện
qua đồ án quy hoạch chung xây
dựng thủ đô Hà Nội, đồng thời cho
Giáo dục
Hoàng Sa, TP Đà Nẵng) với 70 lượt rằng việc chuyển trung tâm hành Chiều ngày 25/3, Bộ GD&ĐT đã
tàu thuyền ra vào một ngày, và chính quốc gia lên Hòa Lạc, Ba Vì là công bố, ngoài 3 môn bắt buộc
5.000 tấn thủy sản qua cảng mỗi sự “dời đô” lần thứ hai. Toán-Văn-Ngoại ngữ, thí sinh lớp
năm, có thể cho phép tàu có công 12 THPT sẽ thi môn Hóa, Sử và
suất 1.000 cv cập cảng. Cảng cá Xã hội Địa. Môn Ngoại ngữ và Hóa khối
đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa) THPT năm nay sẽ thi trắc nghiệm.
cũng sẽ được xây ngay tại cảng, Lương cơ bản Với môn Ngoại ngữ, thí sinh phải
xong trước năm 2020 với 90 lượt thi một trong các thứ tiếng Anh,
tàu thuyền qua lại mỗi ngày và Ngày 26/3, Chính phủ CHXHCN Việt
Nga, Pháp, Trung Quốc, Nhật và
công suất dự kiến sẽ có 10.000 tấnNam đã ban hành Nghị định số
Đức. Riêng thí sinh không theo học
thủy sản qua cảng mỗi năm. 28/2010/NĐ-CP, theo đó sẽ thực
hết chương trình THPT hiện hành
hiện tăng lương tối thiểu từ
Như vậy, theo tinh thần này, thì 650.000 đồng/tháng như hiện nay hoặc có khó khăn về điều kiện dạy,
đến 2030, hi vọng Việt Nam sẽ đòi lên 730.000 đồng/tháng (tăng học thì được thi thay thế bằng môn
lại được Hoàng Sa? Vật lý (trắc nghiệm).
80.000 đồng), từ ngày 1.5.2010.

Nhân Sự chính phủ CHXHCN Mức lương mới này được áp dụng
Việt Nam cho 4 loại hình cơ quan, đơn vị, tổ Elbi tổng họp
chức: cơ quan nhà nước, lực lượng
Ngày 31/3 là ngày cuối cùng Phó vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức

Trang 40
 TIN QUỐC TẾ Số 33 - Tháng 04/2010

TIN QUỐC TẾ 3/2010

Hai Vụ Nổ Chấn Động Tại Thủ Đô tế đã được Tổng thống Barack Obama
Mạc Tư Khoa ký ban hành và trở thành luật chính
thức. Nhưng cuộc chiến chưa dừng lại ở
Nhiều vụ nổ liên tiếp xảy ra tại hai nhà đây, vì Thượng viện còn phải thông qua
ga của thủ đô Mạc Tư Khoa vào sáng các sửa đổi.
nay đúng vào giờ cao điểm khi mọi
người đi làm vào ngày 29 tháng 3 vừa Trên nguyên tắc thì đây chỉ là vấn đề
qua. Vụ nổ đầu tiên được ghi nhận tại thủ tục, vì việc thông qua chỉ cần đa số
trạm Lubyanka ở trung tâm thủ đô quá bán là đủ. Nhưng phe đối lập Cộng
Moscow, với tin ít nhất là 20 người chết Hòa đã quyết định chống lại tiến trình
và 11 người bị thương theo văn phòng và đưa ra hàng loạt các điều khoản sửa
bộ Khẩn Cấp của quốc gia này. đổi để ít nhất cũng có thể làm chậm lại
quy trình trên.
Tổng hành dinh của cơ quan tình báo đồng thời cũng muốn cho ông Abhisit
FSB là hậu thân của cơ quan KGB thời nhận thức được việc ông đang làm là Ngoài ra nhiều tiểu bang còn đe dọa
Sô-Viết cũng đặt ngay tại trạm xe điện một hành động độc tài. Vào tuần trước, kiện chính phủ Liên bang, cho rằng
này. Phát ngôn viên của bộ Khẩn cấp là những người xuống đường cũng đã hiến công cuộc cải cách đã lấn lướt quyền
Irina Andrianova nói vụ nổ đã phá hủy 10 centimet khối máu để đổ tại văn hạn của tiểu bang và vi phạm Hiến
một toa thứ nhì của toa xe điện ngừng phòng và tư thất của ông Abhisit. pháp Hoa Kỳ. Theo giới quan sát thì
tại trạm Lubyanka vào lúc 07 giờ 56 đây là một cuộc cải cách mang tính lịch
phút sáng, tức 3 giờ 56 phút giờ quốc Chính quyền đã điều động hàng ngàn sử. Ông Obama tuyên bố vào lúc mùa
tế. Những nạn nhân chết và tử thương binh sĩ và cảnh sát đến khắp Thủ đô để xuân tới, chúng ta chào mừng một kỷ
là những người trong toa xe này và truy trì an ninh và trật tự, mặc dù cho nguyên mới tại Hoa Kỳ.
những người đang đứng đợi xe ở ngoài đến nay những người biểu tình vẫn chủ
trạm. trương phi bạo động. Họ tiếp tục kêu Ngày Thế Giới Chống Kiểm Soát
gọi một cuộc biểu tình được biết là “lịch Internet
Ngay sau vụ nổ đầu tiên, vụ nổ thứ nhì sử” vào những ngày sắp tới nhằm làm
xảy ra tại trạm ga Park Kultury vào lúc Ngày 12 tháng 3, 2010 là ngày được
tê liệt thủ đô Bangkok và buộc chính
8 giờ 38 phút sáng. Tổng cộng hai vụ Reporters Sans Frontieres (RSF), tức
quyền tổ chức một cuộc bầu cử sớm.
nổ đã làm 39 người thiệt mạng. Ngoại Tổ chức Phóng viên Không Biên giới có
trưởng Nga Sergei Lavrov không đề cập Ông Tổng Thư Ký Ban Ki-moom trụ sở tại Paris chọn là Ngày Thế Giới
tới Al Qaeda nhưng tuyên bố những kẻ Đang Viếng Thăm Tây Ngạn Chống Kiểm Soát Internet.
đánh bom có thể liên quan tới lực lượng
chiến binh ở biên giới Afghanistan và Ngày 20 tháng 3, Tổng Thư ký Liên Theo RSF, internet là phương tiện
Pakistan, nơi chiến binh Al Qaeda và hiệp quốc Ban Ki-Moon đã gặp Thủ thông tin tự do, nhanh chóng và hữu
Taliban tại hai nước này đang hiện tướng Salam Fayyad, đi quan sát thành ích, một kho tàng trí thức quý báu của
diện. phố Ramallah ở Tây Ngạn. Ông kêu gọi nhân loại, nhưng lại bị các chế độ độc
Do Thái và Palestine quay trở lại bàn tài hạn chế, ngăn cấm và kiểm soát
Phe Áo Đỏ Tiếp Tục Biểu Tình Tại đàm phán. Ông Tổng thư ký Ban Ki- bằng mọi cách vì xét thấy bất lợi cho
Thái Lan Moon đã tới Tây Ngạn sau phiên họp ở chính sách cầm quyền độc đoán của
Moscow của Liên hiệp quốc, Liên Âu, họ.
Hàng chục ngàn người biểu tình áo đỏ Hoa Kỳ và Nga, thường được gọi là bộ
đã tụ tập tại các địa điểm trong trung tứ đặc trách hoà bình Trung Đông. Nhân dịp Tổ chức Phóng viên Không
tâm thành phố Bangkok và hăm dọa sẽ Biên giới phát động Ngày Thế Giới
phá những hàng rào kẽm gai, đòi giải Ông Ban cũng kêu gọi Do Thái phải Chống Kiểm Soát Internet, Trưởng Văn
tán quốc hội để thực hiện một cuộc bầu chấm dứt việc xây cất các khu định cư phòng Internet của RSF là bà Lucie
cử mới. Những người áo đỏ đã mang của Do Thái và thành phố Jerusalem sẽ Morillon, cho biết mọi người cần phải có
theo biểu ngữ đòi hòa bình và giải tán là thủ đô chung của Do Thái và Pales- phản ứng chung đối với những biện
quốc hội. Thủ lãnh của những biểu tình tine. Người Palestine đang mong muốn pháp độc đoán đó và phương cách hay
nói họ xuống tóc để cho toàn thế giới được thành lập quốc gia trên các vùng nhất lúc này, là hãy bày tỏ thái độ rõ
biết tại sao lại có nhiều người cạo đầu, đất bị chiếm đóng gồm Tây Ngạn, dải rệt, hãy sát cánh với nhau hầu tìm cách
Gaza và lấy Đông Jerusalem làm thủ hoá giải, phá vỡ sự gia tăng kiểm soát
đô. Ông Ban nói Liên hiệp quốc, Liên trên mạng.
Âu, Hoa Kỳ và Nga xác định mọi sự xây
Hãy cùng đóng góp ý kiến, quan điểm,
cất trên các vùng đất chiếm đóng đều
biện pháp kỹ thuật, song song với việc
bất hợp pháp, cần phải chấm dứt. Jeru-
đẩy mạnh vận động yêu cầu các chánh
salem sẽ được dàn xếp để trở thành
phủ phi dân chủ, trả tự do cho các
thủ đô của cả Do Thái và Palestine.
phóng viên, nhà báo, bloggers bị cầm
Tổng Thống Obama Ký Ban Hành tù vì đã nói lên nguyện vọng yêu
Luật Bảo Hiểm Y Tế chuộng dân chủ, công lý và lẽ phải trên
mạng Internet. Năm 2010 danh sách
Dự luật cải cách hệ thống bảo hiểm y này gồm Saudi Arabia, Miến Điện,

Trang 41
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
Trung Quốc, tiếp theo là Iran, Ai cập,
Bắc Hàn, Cuba, Uzebekistan, Syria,
Tunisia, Turmenistan và Việt Nam, là
các quốc gia không chấp nhận việc tự
do sử dụng Internet. Hai nước mới có
tên trong danh sách hạn chế Internet là
Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
8 Nước Apec Đàm Phán Tự Do Mậu
Dịch Xuyên Thái Bình Dương
Vòng đàm phán đầu tiên về một hiệp
định Đối Tác Kinh Tế Xuyên Thái Bình
Dương (Trans-Pacific Partnership) đã
được kết thúc ngày 19 tháng 3 tại
thành phố Melbourne của Úc, giữa 8
nước Tân Tây Lan, Singapore, Chile,
Brunei, Úc, Peru, Mỹ và Việt Nam.
Số 33 - Tháng 04/2010
kỷ niệm 7 năm ngày chính quyền đàn làm thủ tướng Iraq từ năm 2004 đến
áp đối lập. Những phụ nữ này đã bắt năm 2005 và ông ta đã từng mạnh mẽ
đầu biểu tình kể từ ngày 18 tháng 3 chỉ trích Iran can thiệp vào nội bộ Iraq.
nhằm phản đối chính quyền bắt giam Hoa Kỳ đã lên tiếng khen ngợi kết quả
75 người đối lập. cuộc bầu cử. Không có quan sát viên
quốc tế nào cho rằng cuộc bầu cử bị
Việc chính quyền Cuba sử dụng chiến gian lận.
lược thô bạo trong đợt đàn áp mới nhất
nhắm vào những người chống đối đã Trung Quốc Tuyên Bố Không Có
gây nên sự phản đối của cộng đồng Chủ Ý Đối Với Khuyết Điểm Tài
quốc tế. Chính quyền Cuba cũng bị lên Chánh
án về cái chết của ông Orlando Zapata
Tamayo vào ngày 23 tháng 2, sau 85 Thủ tướng Ôn Gia Bảo của Trung Quốc
ngày ông tuyệt thực để phản đối tình tuyên bố những vấn đề và các khe hở
trạng tồi tệ trong khám đường giam giữ trong hệ thống tài chánh của Trung
những tù nhân chính trị. Quốc không phải do cố ý gây ra. Ông
nói mục tiêu của Trung Quốc vẫn là xây
Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hoa dựng một hệ thống tài chánh lành
Kỳ tuyên bố là Hoa Thịnh Đốn lo ngại mạnh, nhiều người không hiểu cho rằng
về an nguy của những phụ nữ áo trắng khuyết điểm của hệ thống tài chánh
đang thực hiện cuộc biểu tình ôn hòa hiện nay là do chủ ý, một số đã liên hệ
nhưng bị chính quyền cản trở. Các những khuyết điểm này với chế độ xã
nhóm tranh đấu cho nhân quyền và Ân hội chủ nghĩa.
Xá Quốc Tế đã kêu gọi Cuba chấm dứt
đàn áp những người chống đối hợp Vào năm 2009, Trung Quốc đã phải áp
pháp, và ngưng sách nhiễu những dụng một chế độ tiền tệ lỏng lẻo nhằm
người đang đòi công lý. Những người xây dựng một hệ thống tiền tệ lành
mặc quần áo trắng này là vợ và mẹ của mạnh hơn, nhưng mục tiêu này đã
75 người đối lập, đa số đang bị chính không dễ dàng đạt được.
quyền giam giữ.
Bộ trưởng Tài chánh Trần Đức Minh đã
lên án Hoa Kỳ chính trị hóa vấn đề khi
Bộ tài chánh Hoa Kỳ cho rằng Trung
Quốc cố dìm giá hối đoái đối với đồng
yuan để dễ dàng cạnh tranh trên thị
thường quốc tế. Ông Trần Đức Minh đe
doạ sẽ trả đũa nếu Hoa Kỳ tuyên bố
Trung Quốc là nước thao túng tiền tệ
và áp dụng cấm vận thương mại đối với
Trung Quốc.

Khu vực xuyên Thái Bình Dương dựa
trên nền tảng một nhóm tự do mậu
dịch rất nhỏ từng được hình thành
trong khuôn khổ Diễn Đàn Kinh Tế
Châu Á Thái Bình Dương APEC. Vào
năm 2005, bốn quốc gia Brunei, Chile,
New Zealand và Singapore đã ký kết
thỏa thuận mang tên Hiệp Định Đối Tác
Hoa Kỳ đang áp lực Trung Quốc đối với
tình trạng thặng dư mậu dịch quá lớn
hiện nay, khi cho rằng tình trạng này
Iraq Kêu Gọi Thành Lập Chính Phủ có ảnh hưởng tiêu cực đối với nỗ lực
Mới chống khủng hoảng tài chánh trên toàn
thế giới.
Người dẫn đầu kết quả cuộc bầu cử
Iraq là ông Iyad Allawi tuyên bố ông ta
Photo : www.freakingnews.com

Kinh Tế, và một năm sau tức là vào muốn liên minh với tất cả các khối
năm 2006, nhóm tự do mậu dịch này chính trị và muốn nhanh chóng thành
chính thức hình thành. lập chính phủ để xây dựng mối liên hệ
vững chắc với các nước lân bang. Liên
Mục tiêu được Tổng thống Mỹ Obama minh thế tục Iraqiya đã dẫn dầu kết
vạch ra là tham gia để mở rộng và quả bầu cử chiếm được 91 ghế dân
nâng cao tầm quan trọng của khối này biểu trong quốc hội.
trên trường quốc tế. Quyết tâm tham
gia của cường quốc kinh tế hàng đầu Đảng Quốc gia Pháp luật của Thủ tướng
thế giới đã lập tức thổi một luồng sinh Maliki về nhì với 89 ghế. Ông Allawi đã
khí mới vào nhóm, và cuộc họp ở Mel- tuyên bố trong cuộc họp báo rằng liên
bourne là bước cụ thể đầu tiên hướng minh của ông ta muốn chia xẻ quyền
tới khu vực tự do mậu dịch Xuyên Thái hành với thủ tướng Maliki, Liên minh
Bình Dương. Quốc gia Iraq, liên minh Kurdistan và
tất cả các khối chính trị trong nước, vì
Tiếp Tục Biểu Tình Tại Cuba Phản Iraq không phải là của riêng của đảng
Đối Chính Quyền Đàn Áp Đối Lập phái nào hay nhóm nào mà là của tất Tổng hợp
cả người dân.
Ngày 21 tháng 3 vừa qua, những phụ
nữ mặc đồ trắng tiếp tục biểu tình để Ông Allawi là một người Shiite, từng

Trang 42
 Đón xem Phía Trước
số 34 phát hành
tháng 5/2010 chủ đề

Các
Đảng
chính trị
tại

Việt Nam
trong
thế kỷ
20 & 21
Ph
ot
o
:
Vi
ệt
Q
uố
c