Ngy 8 thng 4 nm 2014

ngha ngy gi t - chn thuyn

Ca dao tc ng
Lc bnh chung trc tam sn, i ta qu xung
n n mu t.
-- C a Dao --

Hi/p

Lch

Bi Trong Ngy

Tm Kim

Welcome
chn thuyn > VN HO VIT C > C C BI NGHIN C U V VN HO VIT C

ngha ngy gi t

Trang u
Ghi Danh
Hi/p

Login Form
K danh

K danh

Mt m

iu Chnh

Xp Bi

22-10-2005

Ghi Nh?
ng Nhp

Thin S

#1
ngha ngy gi t

Hi vin chn thuyn

Knh tha qu v quan tm

Nh ti tr

Hm nay lang thang trn mng Thanhnien online thy c bi " ngha ngy

Tham gia ngy: Jul 2005

Bi gi: 9.854
Thanks: 2
Thanked 244 Times in 126
Posts

gi T" ca tc gi Nguyn Thiu Dng (tc gi bi vit c d lun ch

l: "Kinh Dch - Di sn sng to ca ngi Vit". C ng li ti mc: Vn
hin Lc Vit. Chn thuyn.org). Thin S ti nhn thy bi vit c nhiu
ci nhn mi l. Xin a ln y qu v v anh em quan tm tham kho. Hy
vng rng trong thi gian ngn nht, ti s xin trnh by mt ci nhn khc
v: ngha ngy Gi t Hng Vng 10 /3.

ngha ngy gi T

16:29:18, 30/03/2005
Con ngi ai cng c thn xc, l c s vt cht s sng tn ti.
Thn xc khng th t ta m c, n c l do cha m di truyn, n
lt ta, ta li trao truyn s sng cho con, thnh ra s sng l mt dng
tn tc. Khi ta sng l cha m ta ang sng. Khi ta cht ta vn cn sng
ni con ta, chu ta.
Sinh huyt chy mi khng ngng t v thu n v chung. Trn trng
s sng, bo tn thn xc l bn phn, l nhim v ca con ngi v
thn xc khng phi ca ring ta. Thn xc l ca ngi trc,
thn xc l ca ngi sau. Thn xc cng tn ti vi cn khn,
bin dch cng v tr. Th nn sng l tri n. Sng l phi bit n cha
m, ng b, t tin cho ta s sng. o th cng t tin l o lm
ngi. Ngi Vit Nam may mn c chung mt o, o th cng ng
B. Ngi Vit Nam cn may mn hn na khi c chung mt T
hng v, c chung mt min t T nh, c chung mt n th T
tri n.
Ngy gi T Hng Vng l ngy hi chung ca ton dn, ngy m mi
tri tim du mun ni vn p chung mt nhp, mi cp mt u nhn
v cng mt hng: n Hng.
Cng c
Main
Trang portal
Din n
ng gp (donate)
Lin h
Ni quy din n
Tm kim
C c bi trong ngy
Tm kim theo t kha
C c cng c khc
Lp l s t vi
C huyn m vn bn

http://www.vietlyso.com/forums/showthread.php?t=2217

n Hng dng trn ni Hng

Sch i Nam nht thng ch, phn tnh Sn Ty vit: "Ni Hng Vng
x Hy Cng, cch huyn Sn Vi 12 dm v pha ng, cng gi l ni
Hy Cng, li gi l ni Bo Thu, hnh th trn trnh xanh tt l
thng, a d ch ca L i Cng chp rng: mch ni t ni Tam
o b xung, ko qua a phn huyn Lp Thch, xuyn qua sng L,
i qua a phn cc huyn Hng Quan v Ty Quan ko n, pha ty
ni non la lit, pha ng c nc sng ln quanh, li c cc ngn
nc t hi ng ba sng, tht l cc ln v phong thu" (1). V Vn
Trc cc t: "Ni Hng vn ra nh mt con rng, u hng v nam"
(2) tr 419).
Ni Hng cao 175m so vi mt bin. Ni cn nhiu tn gi khc nh
Ngha Lnh, Ngha Cng hay ni C. Ni C nhn xung lng C. i L,

1/5

Ngy 8 thng 4 nm 2014

Thng k
ti: 15,070
Bi gi: 153,365
Thnh vin: 4,740
S ngi ang xem: 193
Xin cng nhau cho n
Tiu Pht l thnh vin
mi nht.

Lin kt website
Vn ha lac vit
T vi l s
Trushstar
Phong thy

ngha ngy gi t - chn thuyn

c dn x Hy Cng c ban lm con C, hng nm gi nhim v
hng khi th phng vua Hng. Sch Ngc ph Hng Vng do Trc
Hc S Nguyn C son nm 1470 c on vit: "Phng ban hng
Trung Ngha (C Tch) lm dn trng to l, cp 500 mu rung ti x
Hy Cng, li cho thu thu rung ca mt vng, trn t Tuyn Quang,
Hng Ho, di n Vit Tr lm hng ho phng th". Hng nm con
trng ch c ngha v i lnh, cn c min thu kho, tin thu v
rung ch n nhang cng l n Hng" (2) tr 380).
L gi T Hng Vng c hnh vo ngy mng mi thng ba:
D ai i ngc v xui
Nh ngy gi T mng mi thng ba
C nc hng v vng t T, ngi ngi try hi n Hng, 41 lng
x thuc tnh Vnh Ph tham gia rc kiu l dng T. Trn cc c kiu c
by l vt, i km c phng bt m tu nhc, c qut, bt bu, lng
che cng ching trng. Nhng lng xa thng phi rc 2-3 ngy mi
ti" (2) tr 382).
Nguyn Th Hnh cho bit: "Xa kia, vic cng T (c hnh) vo ngy 12
thng 3 (m lch) hng nm. Thng khi con chu xa v lm gi trc
mt ngy, vo ngy 11 thng 3 (m lch)... n thi nh Nguyn nh l
5 nm m hi ln mt ln (vo cc nm th 5 v 10 ca cc thp k), c
quan triu nh v cng t cng quan hng tnh v ngi ch t a
phng cng vo ngy 10 thng 3 (m lch). Do ngy gi T sau ny
mi l ngy 10 thng 3 (m lch ) hng nm. (2) tr 381).
Nh th ngy chnh t phi l ngy 12 thng 3, ngy 10 thng 3 ch l
ngy quc t, ngy chnh quyn Nh nc ng ra cng t. V ngy 12
thng 3 mi l ngy mang ngha ca mt thng ip m ngi xa
mun gi li cho mun i sau.
Ti sao 18 i Hng Vng ch c mt ngy l. ng y c th l hp
k nhng ti sao li l ngy 12 thng 3 m khng phi l ngy khc?
y chc khng phi l ngy chn la mt cch tnh c m c dng .
Mun gii m c thng ip ca T tin; khng th ch da vo mt
s kin, v nh vy ngi khc c th cho l suy din, nhng nu vn
c gii p trong mt h thng chng ta khng th khng quan tm.
Chng ta c th i chng ngy gi T Hng Vng vi ngy gi T Ph
Lc Long Qun v ngy gi T Mu u C. Ba ngy gi ny c lin h
mt thit vi nhau, thng nht ngha trong cng mt h thng, t r
c bn tay xp t ch khng phi l ngu nhin trng hp.
Trong sch Hng Vng v l hi n Hng B.D.S cho chng ta bit
thm mt chi tit kh quan trng:
''Mi gn y chng ta mi bit Lc Long Qun c th ti nh Ni,
lng Bnh , huyn Thanh Oai, H Ty. Bnh c hai ngi nh p:
nh Ni (cn gi l nh Trong), nh Ngoi (cn gi l nh Ngoi)...
Dn lng Bnh t chc l hi t ngy 1 n ngy 6 thng 3 m lch.
Ngy 6 thng 3 l ngy chnh hi, tng truyn l ngy sinh ca c
Lc Long Qun (2) tr 371-373).
Theo Kinh Dch, tnh theo s Tin-Thin, qu Khm hay cn gi l qu
Thu ng v tr s 6, qu Ly hay cn gi l qu Ho ng v tr s 3.
V vy ly ngy 6 thng 3 tng nim c Lc Long Qun l da vo
tnh cht ca qu Khm (s 6) v qu Ly (s 3). Hai qu ny hp li l
qu Thu-Ho-K-T, qu th 63 trong tng s 64 qu Dch.
Lc Long Qun tng ni vi u C: "Ta l ni rng, ng u thu tc,
nng l ging tin, sng trn t, tuy kh m dng hp li m sinh
con, nhng thu ho tng khc, dng ging bt ng, kh lu vi
nhau c, nay phi chia ly. Ta em nm mi con v thu ph, chia tr
cc x, nm mi con theo nng v trn t, chia nc m tr. Ln ni
xung b, hu s th bo cho nhau bit" (Lnh Nam Chch Qui).
Lc Long Qun tnh thu tng ng vi qu Khm, loi qu dng. u
C tnh ho tng ng vi qu Ly, loi qu m. Hai qu ny m dng
tng hp, to thnh qu K-T. Ho cu ng qu K-T l ho dng,
biu tng cho vua, ho lc nh qu K-T l ho m, biu tng cho u
C, hai ho ny l hai ho chnh ng vi nhau.
Kinh Dch ch c 8 qu n, t qu Cn s 1 n qu Khn s 8, qu n
khng vt qu s 8. Ngy gi T Hng Vng l ngy 12 thng 3, s 12
vt qu gii hn qu n, tuy nhin ta bit rng 12 l bi s ca 6.
Dch l lun bin ho, do s 12 vn hm cha s 6 nn ngy 12
thng 3 v ni hm vn l ho thn ca 6 thng 3. Ngy gi T Hng
Vng v ngy gi T Lc Long Qun cng c chung mt ngha.

http://www.vietlyso.com/forums/showthread.php?t=2217

2/5

Ngy 8 thng 4 nm 2014

ngha ngy gi t - chn thuyn

Qu K-T l qu duy nht trong s 64 qu Dch t n l tng
hon chnh. Dch quy nh nhng ho v tr s l 1, 3, 5 phi l ho
dng mi c k l chnh v, nu l ho m th gi l tht v (khng
ng v tr). Ngc li nhng ho v tr s chn 2, 4, 6 phi l ho m
mi c k l chnh v, khng ng quy nh gi l tht v. S th t
ca ho qu c tnh t di ln. Ring ho 5 (ho cu ng) cn c
gi l ho trung chnh v l ho dng m li l ho gia qu ngoi.
Cng th, ho 2 (lc nh) cn c gi l trung chnh v l ho m v l
ho gia qu ni. Qu K-T,ho dng ng v tr dng, ho m
ng v tr m c xem l qu chun, chun cho Dch, chun cho ngi,
chun c cho tri t v t n trung chnh, ngha l t c
o. Tri t trung chnh th ma thun gi ho, x hi trung chnh th
cuc sng yn n, thi bnh. Cho nn ton b Kinh Dch, c th ni nh
Nguyn Hin L: "Lit k ra th cc phin toi m tng hp li th rt n
gin ch gm hai ch trung chnh nh Trng K Qun ni: "o l
trong thin h (theo Dch) ch l khin cho vic khng trung tr v ch
trung, vic khng chnh tr v ch chnh" (3) tr161). Nguyn Vn Siu
nhn mnh trung khng phi l lng chng, khng phi l trung bnh
cng m trung l t n ch ch thin.
Phi chng qua ngy gi 6/3 v 12/3 T tin mun li cho con chu
mun i li di hun v php tr nc an dn ct sao t n ch trung
chnh.
o tr nc tt cng l o gi nc, chnh l thng ip ca ngy
gi T Hng Vng, gi T Lc Long Qun.
K-T l thnh, xong, nhng Vng-Bt trong Chu Dch ch ni
rng: " qua sng (k t) ng qun lc cha qua sng (v t)'' (4)
tr870). Vua ng Thi Tng tng hi cc cn thn: "V s nghip ca
vng, vic sng lp v gi gn thnh qu ci no kh hn". Ngu
Trng p: " vng dy nghip, tt tha c lc i suy lon, lt
bn tn c hn m, trm h u ng lng ng h, bn bin u theo
v, l lc tri trao cho mnh, do vy vic khng phi l kh.
Nhng sau khi c thin h, ch thng kiu ngo phng dt, trm
h mun c yn vui, nhng su thu nng n, mun dn kh s iu
tn, m phi phc dch cho vic n chi xa x khng ngt. t nc suy
vong u t m ra. Cho nn ni gi vng thnh qu l kh hn
nhiu" (4) tr 867). ca T tin mun nhc nh ngi i sau qua qu
K-T: ai ai cng nn lm trn bn phn, nhim v v chc nng ca
mnh, gi ng k cng vua ra vua, cha ra cha, con ra con th gia nh
s yn n, x hi c an c lc nghip phn vinh, pht trin.
Li di hun ny khng ch c nhc nh hng nm thng qua ngy hi
gi m cn c khc ghi trn trng ng ng Sn, trng thing ca
dn tc, gi gm trong biu tng mt tri nm rng r gia trng
ng. Mt tri trn trng ng c nhiu tia, c trng 8 tia c trng 10,
12 hoc 14, 16 tia, nhng u l tia khc ni, l tia dng ng vi
ho dng. Ngoi ra nhng tia ni ny cn to ra nhng tia chm, l
tia m, ng vi ho m. C mi ho dng ho m nh th ni nhau s
to ra nhng qu K-T chy thnh vng trn mt tri gia trng ng.
ngha ca mt tri trn trng ng v nhng con s n trong ngy gi
T l nht qun.
Ngy gi Lc Long Qun, ngy gi Hng Vng c chung mt ngha,
gn b nhau trong mt h thng, th cn ngy gi ca u C c chuyn
ti ngha no khng?
Gi cha c ngha, gi con c ngha, l no gi m li khng?
Sch Non Nc Vit Nam ca Tng cc Du lch Vit Nam gii thiu: "n
th M u C nm gia cnh ng la ca x Hin Lng (huyn H
Ho, tnh Ph Th), di tn l ca cy a xum xu to bng mt. Trong
n th tng m u C t v tr cao nht. Bc tng l mt ngi
m hin t, p nh tin, thng minh v phc hu. Ti y cn th
phng con trai th hai ca M, mt v tng ti ba, trung hiu, c tn
l ''Thng ng Thn".
L hi n u C t chc hng nm vo ngy 7 thng ging m lch"
(tr291).
Theo s Tin Thin, 7 l s th t ca qu Cn cn gi l qu Sn, c
tng l ni. Thng ging s 1 l s th t ca qu Cn cng gi qu
Thin, c tng l tri.
M u C l m tin, ngi ni "M u C dn 50 con ln ni". Da
theo Dch ly ngy 7, qu Cn, tng nh m l tin nhn, cng nh

http://www.vietlyso.com/forums/showthread.php?t=2217

3/5

Ngy 8 thng 4 nm 2014

ngha ngy gi t - chn thuyn

Lc Long Qun l cha rng, ngi nc, nn ly qu Khm s 6 lm
ngy tng nim.
Qu Cn v qu Cn hp li l qu Sn-Thin-i-Sc: 7/1
Qu trn l ni, qu di l tri, y khng phi l chuyn thc m ch
l hnh nh biu tng: tri cha trong ni, tng trng cho s cha
ng, tch gp ln lao. Hnh tng ny dnh cho bc thnh nhn, nhng
ngi c th lm nn nhng cng trng v i nh M u C. i tng
truyn a ra mt rt thch hp vi ni dung cu chuyn chng ta
ang cp y: "i-Sc, qun t d a ch tin ngn vng hnh, d
sc k c". Vic sc t ln lao, ngi qun t nhn phi ghi nh
nhiu ngn lun v s tch ca cc v thnh hin xa, ly sc t
m c cho mnh (4) tr536). Tuy ch l kin suy tng ca ngi Trung
Hoa nhng t ny cng gip cho ta hnh dung c s phi hp k l
gia hai qu K-T v i-Sc, mt bn l li di hun ca cha, mt bn
l li khuyn ca m, phi nh li cha dn.
i-Sc c ngha l sc t, sc dng v sc ch.
Sc t l s tp hp v i, ngi lnh o phi bit on kt rng khp
cc hng dn "Nhiu iu ph ly gi gng, Ngi trong mt nc phi
thng nhau cng". Tp hp thnh mt khi kin cng trong tnh yu
thng rng m. Lm c cng cuc sc t, th phi bit sc dng,
nui dng nhn ti vt lc pht trin, nhng trong mi hnh ng
phi bit dng li ch ch thin, phi bit ch c, sc ch. Nu khng
bit kim ch s dn n vng ng hn lon.
Ngi xa khi thit k nhng ngy hi l c nhng ch ch nht
nh. Phn hi lm sng li qu kh, phn l t n, nhng hi l
khng ch dng li . Thng qua ngy gi T, thng qua nhng con
s, thng qua qu Dch T tin ta cn c hoi bo mun nhc nh hu
th nhng k sch gi nc an dn. l ni lo mun thu, l tm lng
bao dung, tha thit, rng m ca Ch T cn vang vng mi khp ni
sng: "Hy chn ta trn ni C, ng trn ni cao ta cn trng nom
b ci cho con chu".
Sch tham kho: - (1) Vin S Hc: i Nam Nht Thng ch - T 4, NXB
Khoa hc X Hi 1971
- (2) Ng Vn Ph: Hng Vng v L Hi n Hng, NXB Hi Nh Vn
1996
- (3) Nguyn Hin L: Kinh Dch-o ngi qun t, NXB Vn Hc 1992

- (4) Trng Thin Vn: T in Chu Dch, NXB Khoa hc X Hi 1997

Nguyn Thiu Dng

23-10-2005

Thin S

Hi vin chn thuyn

http://www.vietlyso.com/forums/showthread.php?t=2217

#2

Knh tha qu v quan tm.

Thin S ti vit bi Gii m ngy Gi T Hng Vng cng trong mc
Vn Hin Lc Vit. Hai bi vit; ca ti v ca ng Nguyn Thiu Dng hon
ton khc nhau. Nhng chn l ch c mt. Hy vng qu vi am hiu Dch hc
s chn c mt ni dung hp l.
Cm n s quan tm ca qu v.
Thin S

4/5

Ngy 8 thng 4 nm 2014

ngha ngy gi t - chn thuyn

Tham gia ngy: Jul 2005

Bi gi: 9.854
Thanks: 2
Thanked 244 Times in 126
Posts

Ti Trc | Ti K

ang c: 1 (0 thnh vin v 1 khch)

Quyn S Dng Din n

Bn
Bn
Bn
Bn

khng
khng
khng
khng

c
c
c
c

vB code ang M
Smilies ang M
[IMG] ang M
HTML ang Tt

-- vls_jportal

http://www.vietlyso.com/forums/showthread.php?t=2217

quyn
quyn
quyn
quyn

gi bi
gi tr li
gi km file
sa bi

Chuyn n
C C BI NGHIN C U V VN HO VIT C

Tip Tc

Lin Lc - Lu Tr - Tr Ln Trn

5/5