You are on page 1of 6
Gop them tai li¢u cho viéc doan dinh thoi ditm chia tach cia hai ngon ng Viet va Muong NGUYEN VAN TAT Mirang va tiéng Viet von cing mot ngudn géc, cing chia tach tir mot ngon chung: tiéng Viet — Mirong 03 (1). Van d@ dé hau nhw khong gay ra » ci ding ké nio (2). Bi8u thiéu nbAt tri hon c& 1a thoi diém chia tich y. Che y kién xoay quanh hai quan diém chinh. Dai bidu cho quan h@ thir nhat la y kién aH, Maspéro phat hitu: trong cong trinh «Khao citu v8 ngit Am hoe lich sir Ung Viet». Tuy H. Maspéro khong dy di n-cu thé thai diém chia tach cia liéng Viel, tiéng Mudng, nhung qua mot kién rai rc ta cing c6 thé thiy duge quan digm eta Ong H. Maspéro chia lich sit tiéng Vigt ra nim thoi ky:1) ¢Ti’n Vidtstruge khi hinh thanh tiéng Tan — Viet », tire la « ngOn ngit chung cho ngiréi Viel va ngudi Mudng trirge khi hai liéng nay tach ni So:suca Uinh héa cita liéng Han — Viet (vio thé ky thir X) 953) « ky «Hoa di dich ngit » (thé kj thir XV); 4) @ Viel trung»:thei ky cin @ Ti dign Viet — Bd —Latinh» eiia A. Do ROt; 5) «Viet hidn dai» : tte thé kj XVI, H. Maspéro da chitng minh ring :« ting Han — Viet nay sinh tir tiéng Han thé ky thir IX va thir X», va & nhidu chd, Ong da sit dung nhidu cir ligu tiéng Muang d& phic hoa ra bo mat cita he thong ngit Am tiéng Viet (hé thdng phu Am dau) thé ky thir X, Nhw vay, theo nhing digu trinh (1) ‘Tite la @Tign Vigt—-Murdng? (Proto Viet mong), nhu-céch goi clia mot s6 tic (2) Tuy nhien, cing ed tie git, khong thita nh§n e6 hai de ngwdi Muon, (Vigt, Muang chi li moD, nur ¥ kién cia Nguytn Luong Bich (Trong lich sik, ngudi ngwéi Miriing ta hai dan tbe hay mot dan (6 p chi Dan tc hoc», 64, 1974, tr. D3 hay cho liéng Muramg chi 1 mot phirong ngan eb cia tiéng Viel, nhur ¥ kign ciia J. Cuisinier. Ba viét: CNL ve mot ngdn ngit Muéng thi cfing hot qua, vi thyc té ngwoi ta thiy sy cé inft efia mot tinh trong tiéng Vigt cB hon; c6 nhidu tir thidng ding 6 Mudng thi d8 bién adi trong Liéng Viel khfin ngit ngay nay, nhung Iai gidng hdi thé ky XVIL nhu ngwdi ta c6 ditn Viét—Bd—Latinh cfia c6 Do ROL? (J. Cuisinier, Pridres accompagnant Ies riles agraires chez les Mirong de Man Pitc, BEFEO, tr. 2. Ching t6i hanh quan digm cia hai the gid (rén, nhung van d8 46 khong thude phem vi Tap chi dan iGe hot 38 3-1978 23 ay ctia IH. Maspéro, chitng ta c6 thé chip ndiy kién tin mac eta ong trong cic phin thinh quan didm vé thor didm chia tach ligng Viet va tiéng Murong nie sau «Giai dogn léng Viet nguyen tity (tire « tidn Viet », thoi ky thir nbat oc liéng Viel. theo cach chia & trén — N.V.T.) chim ditt va Géng Viel cd hin thanh » la evo thé ky thir X, hie ma tiéng Han — Vist cho phép ta cé mot khai nigm ve trang thai ngit Am ci: ngon ngit » (1). Trin Quée Vugng va Nguyén Dirong Binh, trong mot cong trinh nghién cttu chung, cong bé nim 1971, tan thinh quan digm cia HI. Maspéro. Hai tic git dung (ai ligu lich sit d& mot Kin nita khing dinh them y kien cia 1, Maspéro. Sau khi din ra céc sit ligu ghi chép trong thu tich con leu duge dén uny, hai the gid két luan: «cing chinh trong thoi Bite thage bude dau xiy m hing sy khac nhau gia tiéng Viet 6 dong bing va & mi8n mii. TAC nhién sir digu bién da dua toi sy khac mhau (di da hign thay gitta phirong ngon «mdi» nba cha tiéng Viel va phuong ngon «cd» nhit eta liéng Mudng 1A mot qua trinh rat lan dai (co the dung lai bang cai mée do mot s6 phurong ngon hign dai lam thank). Tay vay, theo nhitng tdi ligu eta I. Maspéro, qué trinh dé — qua trinh liéng Vi¢t bit dau e6 sy lién hoa riéng bigl — da dién ra som hon thé ky X » (2). ‘ Cae Lae gid tren, k8 c& IL. Maspéro, cha cho ta nbirng chirng ctr xc thure ve mgt ngon ngit hoc va cdc mat cé lién quan khéc dé chirng minh cho quan digm eda minh. Quan dém thet har la quan diam cia mot 8 Lic gid dan [de hoe. Quan digm Ay chi d8cép dén thoi diém chia tach ctia hai lOc Viel va Mudng, nlucng cac lac gid cting da c6 ging gin sy chia lich v@ mit dan toc’ voi sy chin tach ngon ngit, ni ding hon, cae tae gik dua vo ngdn ngtt, doan dinh thoi didm chia lich ngon ngit, rdi tir dé dodn dinh théi digm chia tach to ngiroi. Quan diém niy cho rng Ung Mudng va litng Vigt chia tach vio khong thé ky thir XV. Dé la ¥ kuén cia Mae Durdng va Mac Nguyén Chung (3). bidu chinh thir, nhung qua nhiing cudc trao ddi hoe (hugl, mgt vai nha nghién eitu dan tc hoc mudn diy thoi di’m chia Viet — Muong dén gin thoi dai ching ta hon: Uhé kj thir XVIL Vay, thoi didm dé vathé kj thir X, XV hay XVI? Gain day, tuy chua ph () IF, Maspéro, Eluces sur la phonéttique historique de ta langue annamite—Les Hiales, BEFEO, t. XM, N°, 1912, ef Ur. 14, 24, 22, 27, BL, 35, 112... V2 van dé so sinh Viel — Murong, chiing (61 c6 mot nb§n xét la: H. Maspéro df vd tinh nhant Tin Uiéng Muroéng cong thoi voi ong Ceudi thé ky XIX, du XX) voi Viet thé kj thie X. Cting c6 thé do cach trinh bay cia Hs Maspéro khién ngtedi hoc hidu sai lam nhit voy. (2) Tran Quée Virgng~Nguyén Duong Binh, Mét vai nhdn aél va. mdi quan he Muréng— Viél vd qua trink phin hda guita We Micdng va tbe Viel €ThOng bio khoa hoe » (Str hoc), (Ap V, Trdg dai hoe tng hop Mi Noi, 1971, Ur. 232. Nguyén Dirong Binh, trong mot dé thi twong ty phat bidu sau dé hai nim, v8 van dB nay, ¥ kién khong c6 gi moi hon (xem: Nauyén Duong Binh, Gép phit tim hia mBi quan he Vigl—Muring trong lich sit « Thong bio dan te hye» s6 1, 1973, tr 39). (3) Xin xem: Mae Dudng, Céc dan I6o thitu 56 & mi%a nii Bde Trang B6, Wa Noi 1961; —Mae Nquyan Chung, «Tap chi diin toc ¥, s6 39, 1963, tr. 40; — Ging eo Uh ke them ¥ kién cia Nguydn Kit ‘Thin trong bai ©Tiéng Viel, mot ngdn ngit théng nbAt » (bio Nhdn din, nghy *-12-1975) cho ring: iéng Murdng va ling Viet phan héa cach day vao khoing dim trim nitm do nbang digu kign Ich sit riéng®, nhung tic gid chi ie doan nhwr vay chit khong chting minh gi them. 24 Tap chi dan tse hoc 36 3+

You might also like