Professional Documents
Culture Documents
S cnh tranh khc lit trong hot ng sn xut kinh doanh lun i hi
cc nh qun l doanh nghip phi thng xuyn la chn phng n a ra
cc quyt nh nhanh chng, chnh xc v kp thi vi nhng rng buc v hn
ch v cc iu kin lin quan ti tim nng ca doanh nghip, iu kin th
trng, hon cnh t nhin v x hi. Vic la chn phng n no l ti u
theo mc tiu nh trc l ht sc quan trng. Nu tt c cc yu t (bin s)
lin quan n kh nng, mc ch v quyt nh la chn u c mi quan h
tuyn tnh th chng ta hon ton c th s dng m hnh quy hoch tuyn tnh
(QHTT) m t, phn tch v tm li gii cho vn la chn ti u trong
qun l kinh t. Trong mn hc Ton kinh t vic gii bi ton QHTT thc hin
bng thut ton n hnh . Trong phn mm Excel s dng mt cng c ci
thm l Solver c th gii bi ton ti u nhanh chng.
2.1 NHC LI BI TON QUY HOCH TUYN TNH
a
j =1
ij
x j = bi , (i I1 ) (2.2)
a
j =1
ij
x j bi , (i I 2 ) (2.3)
ij
x j bi , (i I 3 ) (2.4)
a
j =1
x j 0 hoc x j 0 (2.5)
trong :
I1, I2, I3 l tp cc ch s (I1, I2, I3 khng giao nhau), k hiu
I = I1 I 2 I 3
aij, bi, cj vi i I , j = 1 n l cc hng s (c th l tham s), n l s
bin s
xj vi j = 1 n l cc bin s (n s) ca bi ton, (2.5) c gi l cc
rng buc v du
* Mt s khi nim v nh ngha
(1) Mt nhm rng buc c h vc t tng ng c lp tuyn tnh c
gi l cc rng buc c lp tuyn tnh. Cc rng buc du lun l c lp tuyn
tnh.
(2) Phng n: Mt vc t x = (x1,x2,,xn) tho mn h rng buc ca
bi ton gi l mt phng n ca bi ton.
phn bit tnh cht ca cc rng buc (c rng buc du) i vi mt
phng n c th, ta c cc khi nim rng buc: cht v lng.
+ nu i vi phng n x m rng buc i tho mn vi du ng thc
(2.2) hoc xi = 0 (nu l rng buc du) th ta ni phng n x tho mn cht
rng buc i hay rng buc i l cht i vi phng n x.
+ nu i vi phng n x m rng buc i tho mn vi du bt ng thc
(2.3), (2.4) hoc xi > 0, xi < 0 (tu thuc rng buc loi g) th ta ni phng n
x tho mn lng rng buc i hay rng buc i l lng i vi phng n x.
( )
( )
f x 1 ( ) f x 2 .
Nu c cc du bt ng thc thc s th gi l tt hn thc s.
Mt bi ton c tn ti phng n ti u gi l bi ton gii c v
ngc li nu khng c phng n ti u gi l bi ton khng gii c. Bi
ton khng gii c l do mt trong hai nguyn nhn sau:
+ Bi ton khng c phng n
+ Bi ton c phng n, nhng hm mc tiu khng b chn di nu
f(x) min hoc khng b chn trn nu f(x) max trn tp phng n.
(5) Phng n cc bin (PACB): Mt phng n tho mn cht n rng
buc c lp tuyn tnh c gi l phng n cc bin.
Mt bi ton c s rng buc (k c rng buc du nu c) t hn n th
chc chn s khng c phng n cc bin d n c phng n.
Phng n cc bin tho mn cht ng n rng buc gi l phng n cc
bin khng suy bin, tho mn cht hn n rng buc gi l phng n cc bin
suy bin. Nu tt c cc phng n cc bin ca bi ton u khng suy bin th
gi l bi ton khng suy bin, ngc li l bi ton suy bin.
thun tin cho vic trnh by cc kt qu l thuyt cng nh thut ton
gii QHTT, ngi ta thng s dng hai dng c bit ca bi ton QHTT l bi
ton dng chnh tc v bi ton dng chun.
2.1.2 Bi ton QHTT dng chnh tc
vi cc rng buc:
a x
j =1
ij
= bi , i = 1 m (2.6)
x j 0, j = 1 n (2.7)
Nh vy, bi ton QHTT dng chnh tc gm c 2 nhm: nhm cc rng
buc dng phng trnh (2.6), nhm rng buc dng bt phng trnh ch bao
gm cc rng buc v du (2.7).
2.1.3 Bi ton QHTT dng chun
Bi ton QHTT dng chun c dng nh sau:
n
vi cc rng buc:
a x
j =1
ij
bi , i = 1 m (2.8)
x j 0, j = 1 n (2.7)
Bi ton QHTT dng chun ch gm 1 nhm cc rng buc dng bt
phng trnh bao gm cc rng buc v du l (2.8) v (2.7).
2.2 CC BC GII BI TON QUY HOCH TUYN TNH TRONG EXCEL
3x1-x2+x3+10x4=5
x1+2x2+x3+5x4 9
2x1+10x2+2x3-5x4 26
x j 0, j = 1 4
Sau khi np xong d liu vo bng tnh ta tin hnh gii bi ton.
2.2.3 Tin hnh gii bi ton
(1) Chn F8 v chn Tools\ Solver. Bng hp thoi Solver Parameters
xut hin v gm cc thng s sau:
Trong :
2.3.1 Cc la chn
thit lp cc thuc tnh cho Solver th trong bng Solver Parameters
ta nhp chut vo Options hp thoi Solver Options cho ta cc la chn sau:
11
2.3.2 Hn ch khi gii bi ton quy hoch tuyn tnh trong Excel
Hn ch ca bi trnh ci thm Solver l ch gii c cc bi ton c ti da
l 16 bin s. Mt khc s ln lp ti a gii bi ton l 32767, thi gian ti a
gii bi ton l 32767nn bn cnh n cn tn ti mt s mt hn ch
nht nh v quy m ca bi ton v kh khn trong vic tm min ti u.
i vi nhng bi ton ti u c quy m ln ta c th s dng phn mm
Lindo y l mt phn mm tin hc rt mnh trong lnh vc ny.
2.4 M RNG BI TON
S2
Sj
Sn
D tr
NVL1
a11
a12
a1j
a1n
b1
NVL2
a21
a22
a2j
a2n
b2
13
NVLi
ai1
ai2
aij
ain
bi
NVLm
am1
am2
amj
amn
bm
Li nhun n v
c1
c2
cj
cn
a
j =1
qu d tr bi:
a
j =1
ij
ij
x j s khng vt
x j bi
n
c x
j =1
Cc rng buc:
a
j =1
ij
x j bi , i = 1, m
x j 0, j = 1, n
Vic gii bi ton nguyn vt liu trong Excel cng bao gm 2 bc:
B1: Xy dng bi ton (lp bi ton v t chc d liu trn bng tnh).
B2: Tin hnh gii bi ton bng cch chy Solver theo trnh t nh trn.
Ta xt mt v d c th sau:
V d 2.2
14
S2
S3
S4
S5
D tr
NVL1
1200
NVL2
800
NVL3
2000
NVL4
1865
Li nhun n v
300
250
500
150
320
15
- Nhn Solver thc hin vic chy Solvers. Trong bng hp thoi kt
16
C m kho hng cng cha mt loi hng ho, lng hng c kho i l ai
(i = 1, m).
17
D2
Dj
Dn
D tr
K1
c11
c12
c1j
c1n
a1
K2
c21
c22
c2j
c2n
a2
Ki
ci1
ci2
cij
cin
ai
Km
cm1
cm2
cmj
cmn
am
Nhu cu tiu th
b1
b2
bj
bn
c
i =1 j =1
ij
xij
n
x
j =1
ij
x
i =1
ij
Hm mc tiu: f(x) =
c
i =1 j =1
Cc rng buc:
x
j =1
ij
ij
xij min
ai
18
x
i =1
ij
= bj
xij 0, i = 1, m, j = 1, n
i =1
j =1
ai = b j
Cng ging nh bi ton nguyn vt liu tin hnh gii bi ton trong
Excel ta cn phi tri qua 2 bc l: xy dng bi ton v tin hnh chy
Solver. Xt v d c th sau:
V d 2.3
19
20
Vy phng n vn chuyn l:
x = (0,0,0,4,0,0,4,0,0,2,7,3,0,0,0,0,0,7,3,0)
V tng lng xng d tr cc kho bng tng nhu cu xng cc trm
(30) nn phng n tm c l phng n ti u.
Ch 1: Nu mun c bng kt qu chi tit phn tch th trong bng
Solver Results ta chn thm mc Reports\ Answer (hoc\v Sensitivity hoc\v
Limits) tu thuc vo mc chi tit yu cu ca bi.
Ch 2: i vi nhng bi ton cha tm c li gii mong mun ta c
21
(*)
22
Sau khi in y thng tin ta nhp Solve. Trong bng hp thoi Solver
Results ta kim vo Keep Solver Solution lu kt qu trn bng tnh.
23
A=
X=
B = b1 b2 bn
Vy h (*) c vit li l: A * X = B (**) nn X = A-1 *B (***)
24
Hm MMULT
Ch : - Nhn t hp phm Ctrl + Shift + Enter sau khi nhp xong cng
thc.
- Ch khi l ma trn vung nu khng khi s dng hm ny s bo
li #VALUE!.
- Nu c phn t no trong ma trn l rng hoc l ch th bo li
#VALUE!.
2.5.2.2 Gii h phng trnh
Qu trnh gii h phng trnh bng phng php ma trn s dng hai
hm MINVERSE v MMULT c tin hnh theo 3 bc sau:
25
c th hn ta xt v d 2.4 trn.
Gii h phng trnh:
kt qu.
26