Professional Documents
Culture Documents
vn
Cng vi s pht trin ca nhng ng dng trn my tnh cc phng php nng cao
4.
ch
2
Te
Trong lc a ra gii thiu nhng thit b u cui t xa, cc nh khoa hc trin khai
mt lot nhng thit b iu khin, nhng thit b u cui c bit cho php ngi s dng
nng cao c kh nng tng tc vi my tnh. Mt trong nhng sn phm quan trng l
h thng thit b u cui 3270 ca IBM. H thng bao gm cc mn hnh, cc h thng iu
khin, cc thit b truyn thng c lin kt vi cc trung tm tnh ton. H thng 3270 c
gii thiu vo nm 1971 v c s dng dng m rng kh nng tnh ton ca trung tm
my tnh ti cc vng xa. lm gim nhim v truyn thng ca my tnh trung tm v s
lng cc lin kt gia my tnh trung tm vi cc thit b u cui, IBM v cc cng ty my
tnh khc sn xut mt s cc thit b sau:
Thit b kim sot truyn thng: c nhim v nhn cc bit tn hiu t cc knh truyn
thng, gom chng li thnh cc byte d liu v chuyn nhm cc byte ti my tnh trung tm
x l, thit b ny cng thc hin cng vic ngc li chuyn tn hiu tr li ca my tnh
trung tm ti cc trm xa. Thit b trn cho php gim bt c thi gian x l trn my tnh
trung tm v xy dng cc thit b logic c trng.
vn
Thit b kim sot nhiu u cui: cho php cng mt lc kim sot nhiu thit b u
4.
ch
2
cc thit b u cui ang c gn vi thit b kim sot trn. iu ny c bit c ngha khi
thit b kim sot nm cch xa my tnh v ch cn s dng mt ng in thoi l c th
Te
thc hin vic nng cao kh nng tnh ton vi nhiu my tnh cc nh sn xut bt u xy
dng cc mng phc tp. Vo nhng nm 1980 cc h thng ng truyn tc cao
c thit lp Bc M v Chu u v t cng xut hin cc nh cung cp cc dnh v
truyn thng vi nhng ng truyn c tc cao hn nhiu ln so vi ng dy in thoi.
Vi nhng chi ph thu bao chp nhn c, ngi ta c th s dng c cc ng truyn
ny lin kt my tnh li vi nhau v bt u hnh thnh cc mng mt cch rng khp.
y cc nh cung cp dch v xy dng nhng ng truyn d liu lin kt gia cc thnh
ph v khu vc vi nhau v sau cung cp cc dch v truyn d liu cho nhng ngi xy
dng mng. Ngi xy dng mng lc ny s khng cn xy dng li ng truyn ca mnh
m ch cn s dng mt phn cc nng lc truyn thng ca cc nh cung cp.
Vo nm 1974 cng ty IBM gii thiu mt lot cc thit b u cui c ch to cho
lnh vc ngn hng v thng mi, thng qua cc dy cp mng cc thit b u cui c th
truy cp cng mt lc vo mt my tnh dng chung. Vi vic lin kt cc my tnh nm trong
mt khu vc nh nh mt ta nh hay l mt khu nh th tin chi ph cho cc thit b v phn
vn
4.
ch
2
Te
Arcnet cho php lin kt cc my tnh v cc trm u cui li bng dy cp mng, qua
tr thnh l h iu hnh mng cc b u tin.
T n nay c rt nhiu cng ty a ra cc sn phm ca mnh, c bit khi cc
my tnh c nhn c s dng mt cnh rng ri. Khi s lng my vi tnh trong mt vn
phng hay c quan c tng ln nhanh chng th vic kt ni chng tr nn v cng cn thit
v s mang li nhiu hiu qu cho ngi s dng.
Ngy nay vi mt lng ln v thng tin, nhu cu x l thng tin ngy cng cao. Mng
my tnh hin nay tr nn qu quen thuc i vi chng ta, trong mi lnh vc nh khoa hc,
qun s, quc phng, thng mi, dch v, gio dc... Hin nay nhiu ni mng tr thnh
mt nhu cu khng th thiu c. Ngi ta thy c vic kt ni cc my tnh thnh mng
cho chng ta nhng kh nng mi to ln nh:
S dng chung ti nguyn: Nhng ti nguyn ca mng (nh thit b, chng trnh, d
liu) khi c tr thnh cc ti nguyn chung th mi thnh vin ca mng u c th tip cn
c m khng quan tm ti nhng ti nguyn u.
vn
nhanh chng v ti u nht, trong khi vic x l thng tin trn mng qu nhiu i khi c th
4.
ch
2
Hin nay vic lm sao c c mt h thng mng chy tht tt, tht an ton vi li ch
kinh t cao ang rt c quan tm. Mt vn t ra c rt nhiu gii php v cng ngh,
Te
Chng 2
Nhng khi nim c bn ca mng my tnh
Vi s pht trin ca khoa hc v k thut, hin nay cc mng my tnh pht trin
mt cch nhanh chng v a dng c v quy m, h iu hnh v ng dng. Do vy vic
nghin cu chng ngy cng tr nn phc tp. Tuy nhin cc mng my tnh cng c cng cc
im chung thng qua chng ta c th nh gi v phn loi chng.
I. nh ngha mng my tnh
Mng my tnh l mt tp hp cc my tnh c ni vi nhau bi ng truyn theo
mt cu trc no v thng qua cc my tnh trao i thng tin qua li cho nhau.
ng truyn l h thng cc thit b truyn dn c dy hay khng dy dng chuyn
vn
4.
ch
2
ca mng my tnh.
Te
vn
4.
ch
2
Te
vn
mng.
4.
ch
2
Mng cc b v mng din rng c th c phn bit bi: a phng hot ng, tc
ng truyn v t l li trn ng truyn, ch qun ca mng, ng i ca thng tin trn
Te
vn
4.
ch
2
ng i ca thng tin trn mng: Trong mng cc b thng tin c i theo con
ng xc nh bi cu trc ca mng. Khi ngi ta xc nh cu trc ca mng th thng tin
Te
c quan chun quc gia a ra cc nhng chun v phn cng v cc quy nh v giao tip
nhm gip cho cc nh sn xut c th lm ra cc sn phm c th kt ni vi cc sn phm
do hng khc sn xut.
Chng 3
M hnh truyn thng
I. S cn thit phi c m hnh truyn thng
mt mng my tnh tr mt mi trng truyn d liu th n cn phi c nhng yu
vn
t sau:
4.
ch
2
Te
thc hin hon chnh. V d nh thc hin vic truyn mt file gia mt my tnh vi mt
my tnh khc cng c gn trn mt mng cc cng vic sau y phi c thc hin:
My tnh cn truyn cn bit a ch ca my nhn.
My tnh cn truyn phi xc nh c my tnh nhn sn sng nhn thng tin
Chng trnh gi file trn my truyn cn xc nh c rng chng trnh nhn file
trn my nhn sn sng tip nhn file.
Nu cu trc file trn hai my khng ging nhau th mt my phi lm nhim v chuyn
i file t dng ny sang dng kia.
Khi truyn file my tnh truyn cn thng bo cho mng bit a ch ca my nhn
cc thng tin c mng a ti ch.
iu trn cho thy gia hai my tnh c mt s phi hp hot ng mc
cao. By gi thay v chng ta xt c qu trnh trn nh l mt qu trnh chung th chng ta s
chia qu trnh trn ra thnh mt s cng on v mi cng on con hot ng mt cch c
lp vi nhau. y chng trnh truyn nhn file ca mi my tnh c chia thnh ba module
l: Module truyn v nhn File, Module truyn thng v Module tip cn mng. Hai module
tng ng s thc hin vic trao i vi nhau trong :
Module truyn v nhn file cn c thc hin tt c cc nhim v trong cc ng dng
truyn nhn file. V d: truyn nhn thng s v file, truyn nhn cc mu tin ca file, thc hin
chuyn i file sang cc dng khc nhau nu cn. Module truyn v nhn file khng cn thit
phi trc tip quan tm ti vic truyn d liu trn mng nh th no m nhim v c
giao cho Module truyn thng.
Module truyn thng quan tm ti vic cc my tnh ang hot ng v san sng trao
i thng tin vi nhau. N cn kim sot cc d liu sao cho nhng d liu ny c th trao i
mt cch chnh xc v an ton gia hai my tnh. iu c ngha l phi truyn file trn
nguyn tc m bo an ton cho d liu, tuy nhin y c th c mt vi mc an ton
khc nhau c dnh cho tng ng dng. y vic trao i d liu gia hai my tnh khng
ph thuc vo bn cht ca mng ang lin kt chng. Nhng yu cu lin quan n mng
c thc hin module th ba l module tip cn mng v nu mng thay i th ch c
vn
4.
Module tip cn mng c xy dng lin quan n cc quy cch giao tip vi mng v
ch
2
Te
10
h thng nhn, sau d liu c truyn ngc ln ln lt n tng cao nht ca h thng
nhn.
Ch c hai tng thp nht c lin kt vt l vi nhau cn cc tng trn cng th t ch c
cc lin kt logic vi nhau. Lin kt logic ca mt tng c thc hin thng qua cc tng di
Te
ch
2
4.
vn
v phi tun theo nhng quy nh cht ch, cc quy nh c gi giao thc ca tng.
11
my tnh nhn. Chng trnh truyn thng trn my nhn s tip nhn d liu, kim tra n
trc khi chuyn giao cho ng dng ang ch d liu.
Vi m hnh truyn thng n gin ngi ta chia chng trnh truyn thng thnh ba
tng khng ph thuc vo nhau l: tng ng dng, tng chuyn vn v tng tip cn mng.
Tng tip cn mng lin quan ti vic trao i d liu gia my tnh v mng m n
c ni vo. d liu n c ch my tnh gi cn phi chuyn a ch ca my tnh
nhn cho mng v qua mng s chuyn cc thng tin ti ch. Ngoi ra my gi c th s
dng mt s phc v khc nhau m mng cung cp nh gi u tin, tc cao. Trong tng
ny c th c nhiu phn mm khc nhau c s dng ph thuc vo cc loi ca mng v d
nh mng chuyn mch, mng chuyn mch gi, mng cc b.
Tng truyn d liu thc hin qu trnh truyn thng khng lin quan ti mng v nm
trn tng tip cn mng. Tng truyn d liu khng quan tm ti bn cht cc ng dng ang
trao i d liu m quan tm ti lm sao cho cc d liu c trao i mt cch an ton. Tng
truyn d liu m bo cc d liu n c ch v n theo ng th t m chng c x
vn
4.
ch
2
cho tt c cc ng dng.
khc nhau.
Te
dng. Vi cc loi ng dng khc nhau (nh l truyn file, truyn th mc) cn cc module
12
chng trnh truyn thng trn my ca mnh, ng thi ng dng kia cng s gi 1 module
tng ng dng trn my ca n. Hai module ng dng s lin kt vi nhau nhm thc hin cc
yu cu ca cc chng trnh ng dng.
Cc ng dng s trao i vi nhau thng qua mng, tuy nhin trong 1 thi im trn
mt my c th c nhiu ng dng cng hot ng v vic truyn thng c chnh xc th
cc ng dng trn mt my cn phi c mt a ch ring bit. R rng cn c hai lp a ch:
Mi my tnh trn mng cn c mt a ch mng ca mnh, hai my tnh trong cng mt
mng khng th c cng a ch, iu cho php mng c th truyn thng tin n tng my
tnh mt cch chnh xc.
Mi mt ng dng trn mt my tnh cn phi c a ch phn bit trong my tnh o. N
cho php tng truyn d liu giao d liu cho ng ng dng ang cn. a ch c gi l
im tip cn giao dch. iu cho thy mi mt ng dng s tip cn cc phc v ca tng
truyn d liu mt cch c lp.
Cc module cng mt tng trn hai my tnh khc nhau s trao i vi nhau mt cch
vn
4.
mt cch chi tit bi cc chc nng cn phi thc hin nh cc gi tr kim tra li, vic nh
Te
ch
2
dng cc d liu, cc quy trnh cn phi thc hin trao i thng tin.
13
vn
c b sung thm cc thng tin kim sot ca giao thc v c gi l phn u (Header)
4.
ch
2
Te
S th t ca gi tin, khi tng vn chuyn chia mt khi d liu ra thnh nhiu gi tin th
n cn phi nh s th t cc gi tin . Nu chng i n ch nu sai th t th tng vn
chuyn ca my nhn c th pht hin v chnh li th t. Ngoi ra nu c li trn ng
truyn th tng vn chuyn ca my nhn s pht hin ra v yu cu gi li mt cch chnh xc.
M sa li: m bo cc d liu c nhn mt cch chnh xc th trn c s cc
d liu ca gi tin tng vn chuyn s tnh ra mt gi tr theo mt cng thc c sn v gi n i
trong phn u ca gi tin. Tng vn chuyn ni nhn thng qua gi tr xc nh c gi tin
c b li trn ng truyn hay khng.
Bc tip theo tng vn chuyn my A s chuyn tng gi tin v a ch ca my tnh
ch ( y l B) xung tng tip cn mng vi yu cu chuyn chng i. thc hin c
yu cu ny tng tip cn mng cng to cc gi tin ca mnh trc khi truyn qua mng. Ti
y giao thc ca tng tip cn mng s thm cc thng tin iu khin vo phn u ca gi tin
mng.
14
vn
ch
2
4.
phng thc hot ng ca cc my tnh trn mng, c th xy dng v thay i cc giao thc
III. Cc nhu cu v chun ha i vi mng
Te
Trong phn trn chng ta xem xt mt m hnh truyn thng n gin, trong thc t
vic phn chia cc tng nh trong m hnh trn thc s cha . Trn th gii hin c mt s
c quan nh chun, h a ra hng lot chun v mng tuy cc chun c tnh cht khuyn
ngh ch khng bt buc nhng chng rt c cc c quan chun quc gia coi trng.
Hai trong s cc c quan chun quc t l:
ISO (The International Standards Organization) - L t chc tiu chun quc t hot
ng di s bo tr ca Lin hp Quc vi thnh vin l cc c quan chun quc gia vi s
lng khong hn 100 thnh vin vi mc ch h tr s pht trin cc chun trn phm vi
ton th gii. Mt trong nhng thnh tu ca ISO trong lnh vc truyn thng l m hnh h
thng m (Open Systems Interconnection - gi tt l OSI).
CCITT (Commit Consultatif International pour le Telegraphe et la Tlphone) - T chc
t vn quc t v in tn v in thoi lm vic di s bo tr ca Lin Hip Quc c tr s
chnh ti Geneva - Thy s. Cc thnh vin ch yu l cc c quan bu chnh vin thng cc
quc gia. T chc ny c vai tr pht trin cc khuyn ngh trong cc lnh vc vin thng.
15
4.
vn
ch
2
Tng ng dng (Application layer): tng ng dng quy nh giao din gia ngi s
dng v mi trng OSI, n cung cp cc phng tin cho ngi s dng truy cp v s dng
Te
Tng trnh by (Presentation layer): tng trnh by chuyn i cc thng tin t c php
ngi s dng sang c php truyn d liu, ngoi ra n c th nn d liu truyn v m ha
chng trc khi truyn bo mt.
Tng giao dch (Session layer): tng giao dch quy nh mt giao din ng dng cho
tng vn chuyn s dng. N xc lp nh xa gia cc tn t a ch, to ra cc tip xc ban
u gia cc my tnh khc nhau trn c s cc giao dch truyn thng. N t tn nht qun
cho mi thnh phn mun i thoi ring vi nhau.
Tng vn chuyn (Transport layer): tng vn chuyn xc nh a ch trn mng, cch
thc chuyn giao gi tin trn c s trc tip gia hai u mt (end-to-end). bo m c
16
vn
Thng 9/1973, Hng IBM gii thiu mt kin trc mng my tnh SNA (System Network
4.
ch
2
tng ln n 1250, ri c theo cho n nay c 20.000 trm SNA ang c hot ng.
Qua con s ny chng ta c th hnh dung c mc quan trng v tm nh hng ca
Te
Cn lu rng SNA khng l mt chun quc t chnh thc nh OSI nhng do vai tr to
ln ca hng IBM trn th trng CNTT nn SNA tr thnh mt loi chun thc t v kh ph
bin. SNA l mt c t gm rt nhiu ti liu m t kin trc ca mng x l d liu phn tn.
N nh ngha cc quy tc v cc giao thc cho s tng tc gia cc thnh phn (my tnh,
trm cui, phn mm) trong mng.
SNA c t chc xung quanh khi nim min (domain). Mt SNA domain l mt im
iu khin cc dch v h thng (Systems Services control point - SSCP) v n s iu khin tt
c cc ti nguyn , Cc ti nguyn y c th l cc n v vt l, cc n v logic, cc lin
kt d liu v cc thit b. C th v SSCP nh l "tri tim v khi c" ca SNA. N iu khin
SNA domain bng cch gi cc lnh ti mt n v vt l, n v vt l ny sau khi nhn c
lnh s qun l tt c cc ti nguyn trc tip vi n. n v vt l thc s l mt "i tc" ca
SSCP v cha mt tp con cc kh nng ca SSCP. Cc n v vt l m nhim vic qun l
ca mi nt SNA.
17
SNA phn bit gia cc nt min con (Subarea node) v cc nt ngoi vi (peripheral
node).
Mt nt min con c th dn ng cho d liu ca ngi s dng qua ton b mng.
N dng a ch mng v mt s hiu ng (router suember) xc nh ng truyn i ti
nt k tip trong mng.
Mt nt ngoi vi c tnh cc b hn. N khng dn ng gia cc nt min con. Cc
nt c ni v iu khin theo giao thc SDLC (Synchronous Data Link Control). Mi nt
ngoi vi ch lin lc c vi nt min con m n ni vo.
Mng SNA da trn c ch phn tng, trc y th 2 h thng ngang hng khng
c trao i trc tip. Sau ny pht trin thnh SNA m rng: Lc ny hai tng ngang hng
nhau c th trao i trc tip. Vi 6 tng c tn gi v chc nng tt nh sau:
Tng qun tr chc nng SNA (SNA Function Manegement) Tng ny tht ra c th chia
tng ny lm hai tng nh sau:
Tng dch v giao tc (Transaction) cung cp cc dch v ng dng n ngi dng mt
vn
mng SNA. Nhng dch v nh : DIA cung cp cc ti liu phn b gia cc h thng vn
4.
phng, SNA DS (vn phng dch v phn phi) cho vic truyn thng bt ng b gia cc ng
ch
2
dng phn tn v h thng vn phng. Tng dch v giao tc cng cung cp cc dch v v cu
hnh, cc dch v qun l iu khin cc hot ng mng.
Te
Tng dch v trnh din (Presentation Services): tng ny th lin quan vi s hin th
cc ng dng, ngi s dng u cui v cc d liu h thng. Tng ny cng nh ngha cc
giao thc cho vic truyn thng gia cc chng trnh v iu khin truyn thng mc hi
thoi.
Tng kim sot lung d liu (Data flow control) tng ny cung cp cc dch v iu
khinlung lu thng cho cc phin t logic ny n n v logic khc (LU - LU). N thc hin
iu ny bng cch gn cc s trnh t, cc yu cu v p ng, thc hin cc giao thc yu
cu v p ng giao dch v hp tc gia cc giao dch gi v nhn. Ni chung n ym tr
phng thc khai thc hai chiu ng thi (Full duplex).
Tng kim sot truyn (Transmission control): Tng ny cung cp cc iu khin c bn
ca cc phn ti nguyn truyn trong mng, bng cch xc nh s trnh t nhn c, v qun
l vic theo di mc phin. Tng ny cng h tr cho vic m ha d liu v cung cp h thng
h tr cho cc nt ngoi vi.
18
Te
ch
2
4.
vn
19
vn
4.
ch
2
Chng 4
Te
M hnh kt ni cc h thng m
Open Systems Interconection
Vic nghin cu v OSI c bt u ti ISO vo nm 1971 vi cc mc tiu nhm ni
kt cc sn phm ca cc hng sn xut khc. u im chnh ca OSI l ch n ha hn
gii php cho vn truyn thng gia cc my tnh khng ging nhau. Hai h thng, d c
khc nhau u c th truyn thng vi nhau mt cc hiu qu nu chng m bo nhng iu
kin chung sau y:
Chng ci t cng mt tp cc chc nng truyn thng.
Cc chc nng c t chc thnh cng mt tp cc tng. cc tng ng mc phi
cung cp cc chc nng nh nhau.
Cc tng ng mc khi trao i vi nhau s dng chung mt giao thc
M hnh OSI tch cc mt khc nhau ca mt mng my tnh thnh by tng theo m
hnh phn tng. M hnh OSI l mt khung m cc tiu chun lp mng khc nhau c th khp
vo. M hnh OSI nh r cc mt no ca hot ng ca mng c th nhm n bi cc tiu
20
chun mng khc nhau. V vy, theo mt ngha no , m hnh OSI l mt loi tiu chun ca
cc chun.
I. Nguyn tc s dng khi nh ngha cc tng h thng m:
Sau y l cc nguyn tc m ISO quy nh dng trong qu trnh xy dng m hnh OSI
Khng nh ngha qu nhiu tng vic xc nh v ghp ni cc tng khng qu phc
tp.
To cc ranh gii cc tng sao cho vic gii thch cc phc v v s cc tng tc qua
li hai tng l nh nht.
To cc tng ring bit cho cc chc nng khc bit nhau hon ton v k thut s
dng hoc qu trnh thc hin.
Cc chc nng ging nhau c t trong cng mt tng.
La chn ranh gii cc tng ti cc im m nhng th nghim trong qu kh thnh
cng.
vn
4.
To ranh gii cc tng m cn c nhng mc tru tng khc nhau trong vic
ch
2
s dng s liu.
Cho php thay i cc chc nng hoc giao thc trong tng khng nh hng n cc
Te
tng khc.
Trong m hnh OSI c hai loi giao thc chnh c p dng: giao thc c lin kt
(connection - oriented) v giao thc khng lin kt (connectionless).
Giao thc c lin kt: trc khi truyn d liu hai tng ng mc cn thit lp mt lin
kt logic v cc gi tin c trao i thng qua lin kt ny, vic c lin kt logic s nng cao
an ton trong truyn d liu.
Giao thc khng lin kt: trc khi truyn d liu khng thit lp lin kt logic v mi gi
tin c truyn c lp vi cc gi tin trc hoc sau n.
Nh vy vi giao thc c lin kt, qu trnh truyn thng phi gm 3 giai on phn bit:
Thit lp lin kt (logic): hai thc th ng mc hai h thng thng lng vi nhau
v tp cc tham s s s dng trong giai on sau (truyn d liu).
21
Te
ch
2
4.
vn
22
vn
4.
ch
2
Te
23
Te
ch
2
4.
vn
truyn vt l.
Hnh 4.2: Cc ng truyn kt n
i kiu "mt im - mt im" v "mt im - nhiu im".
24
vn
4.
thng m ti mt h thng m khc trn mng phi c chuyn qua mt chui cc nt. Mi
ch
2
Te
25
ch
2
4.
vn
Thng thng cc thng tin c o lng v s dng cho vic chn ng bao gm:
Te
26
Tng vn chuyn l tng cui cng chu trch nhim v mc an ton trong truyn d
liu nn giao thc tng vn chuyn ph thuc rt nhiu vo bn cht ca tng mng. Ngi ta
chia giao thc tng mng thnh cc loi sau:
Mng loi A: C t sut li v s c c bo hiu chp nhn c (tc l cht lng
chp nhn c). Cc gi tin c gi thit l khng b mt. Tng vn chuyn khng cn cung
cp cc dch v phc hi hoc sp xp th t li.
Mng loi B: C t sut li chp nhn c nhng t sut s c c bo hiu li khng
chp nhn c. Tng giao vn phi c kh nng phc hi li khi xy ra s c.
Mng loi C: C t sut li khng chp nhn c (khng tin cy) hay l giao thc
khng lin kt. Tng giao vn phi c kh nng phc hi li khi xy ra li v sp xp li th t
cc gi tin.
Trn c s loi giao thc tng mng chng ta c 5 lp giao thc tng vn chuyn l:
Giao thc lp 0 (Simple Class - lp n gin): cung cp cc kh nng rt n gin
thit lp lin kt, truyn d liu v hy b lin kt trn mng "c lin kt" loi A. N c kh nng
vn
4.
ch
2
Te
27
ch ca chng. Mt giao dch phi c thit lp trc khi d liu c truyn trn mng, tng
giao dch m bo cho cc giao dch c thit lp v duy tr theo ng qui nh.
Tng giao dch cn cung cp cho ngi s dng cc chc nng cn thit qun tr
cc giao dnh ng dng ca h, c th l:
iu phi vic trao i d liu gia cc ng dng bng cch thit lp v gii phng (mt
cch lgic) cc phin (hay cn gi l cc hi thoi - dialogues)
Cung cp cc im ng b kim sot vic trao i d liu.
p t cc qui tc cho cc tng tc gia cc ng dng ca ngi s dng.
Cung cp c ch "ly lt" (nm quyn) trong qu trnh trao i d liu.
Trong trng hp mng l hai chiu lun phin th ny sinh vn : hai ngi s dng
lun phin phi "ly lt" truyn d liu. Tng giao dch duy tr tng tc lun phin bng
cch bo cho mi ngi s dng khi n lt h c truyn d liu. Vn ng b ha
trong tng giao dch cng c thc hin nh c ch kim tra/phc hi, dch v ny cho php
ngi s dng xc nh cc im ng b ha trong dng d liu ang chuyn vn v khi cn
vn
4.
ch
2
nh ca tng giao dch, vic phn b cc quyn ny thng qua trao i th bi (token). V d:
Ai c c token s c quyn truyn d liu, v khi ngi gi token trao token cho ngi khc
Te
28
truyn thng v cho php chuyn i t dng biu din cc b sang biu din chung v
ngc li.
Tng trnh by cng c th c dng k thut m ha xo trn cc d liu trc khi
c truyn i v gii m u n bo mt. Ngoi ra tng biu din cng c th dng cc
k thut nn sao cho ch cn mt t byte d liu th hin thng tin khi n c truyn trn
mng, u nhn, tng trnh by bung tr li c d liu ban u.
Tng 7: ng dng (Application)
Tng ng dng (Application layer) l tng cao nht ca m hnh OSI, n xc nh giao
din gia ngi s dng v mi trng OSI v gii quyt cc k thut m cc chng trnh
ng dng dng giao tip vi mng.
cung cp phng tin truy nhp mi trng OSI cho cc tin trnh ng dng, Ngi
ta thit lp cc thc th ng dng (AE), cc thc th ng dng s gi n cc phn t dch v
ng dng (Application Service Element - vit tt l ASE) ca chng. Mi thc th ng dng c
th gm mt hoc nhiu cc phn t dch v ng dng. Cc phn t dch v ng dng c
vn
4.
tng lin kt n (Single Association Object - vit tt l SAO). SAO iu khin vic truyn
ch
2
thng trong sut vng i ca lin kt cho php tun t ha cc s kin n t cc ASE
Te
thnh t ca n.
Chng 5
Cc c tnh k thut ca mng cc b
Trn thc t mng cc b l mt h thng truyn d liu gia cc my tnh vi mt
khong cch tng i hp, iu cho php c nhng la chn a dng v thit b . Tuy
nhin nhng la chn a dng ny li b hn ch bi cc c tnh k thut ca mng cc b,
l tp hp cc quy tc chun c quy c m tt c cc thc th tham gia truyn thng
trn mng phi tun theo m bo cho mng hot ng tt. Cc c tnh chnh ca mng
cc b m chng ta ni ti sau y l:
Cu trc ca mng (hay topology ca mng m qua th hin cch ni cc mng my
tnh vi nhau ra sao).
29
Cc nghi thc truyn d liu trn mng (cc th tc hng dn trm lm vic lm th
no v lc no c th thm nhp vo ng dy cp gi cc gi thng tin ).
Cc loi ng truyn v cc chun ca chng .
Cc phng thc tn hiu
I. Cu trc ca mng (Topology)
Hnh trng ca mng cc b th hin qua cu trc hay hnh dng hnh hc cu cc
ng dy cp mng dng lin kt cc my tnh thuc mng vi nhau. Cc mng cc b
thng hot ng da trn cu trc nh san lin kt cc my tnh v cc thit b c lin
quan.
Trc ht chng ta xem xt hai phng thc ni mng ch yu c s dng trong
vic lin kt cc my tnh l "mt im - mt im" v "mt im - nhiu im ".
Vi phng thc "mt im - mt im" cc ng truyn ring bit c thit lp
ni cc cp my tnh li vi nhau. Mi my tnh c th truyn v nhn trc tip d liu hoc c
th lm trung gian nh lu tr nhng d liu m n nhn c ri sau chuyn tip d liu i
vn
4.
Theo phng thc "mt im - nhiu im " tt c cc trm phn chia chung mt ng
ch
2
Te
xem d liu c phi dnh cho mnh khng nu ng th nhn cn nu khng th b qua.
30
vn
4.
thiu l 0,5m.
ch
2
vi khong cch 185m, s trm ti a trong 1 segment l 30, khong cch gia hai my ti
Te
Hin nay cc mng s dng hnh dng ng thng l mng Ethernet v G-net.
31
Hin nay cc mng s dng hnh dng vng trn l mng Tocken ring ca IBM.
3. Dng hnh sao (Star)
dng hnh sao, tt c cc trm c ni vo mt thit b trung tm c nhim v nhn
tn hiu t cc trm v chuyn tn hiu n trm ch vi phng thc kt ni l phng thc
"mt im - mt im ". Thit b trung tm hot ng ging nh mt tng i cho php thc
hin vic nhn v truyn d liu t trm ny ti cc trm khc. Ty theo yu cu truyn thng
trong mng , thit b trung tm c th l mt b chuyn mch (switch), mt b chn ng
(router) hoc n gin l mt b phn knh (Hub). C nhiu cng ra v mi cng ni vi mt
my. Theo chun IEEE 802.3 m hnh dng Star thng dng:
10BASE-T: dng cp UTP, tc 10 Mb/s, khong cch t thit b trung tm ti trm ti
a l 100m.
100BASE-T tng t nh 10BASE-T nhng tc cao hn 100 Mb/s.
u v khuyt im
u im: Vi dng kt ni ny c u im l khng ng hay ch tc trn ng
vn
truyn, lp t n gin, d dng cu hnh li (thm, bt trm). Nu c trc trc trn mt trm
4.
th cng khng gy nh hng n ton mng qua d dng kim sot v khc phc s c.
ch
2
NET ca Novell.
Te
Hin nay cc mng s dng hnh dng hnh sao l mng STARLAN ca AT&T v S-
32
Hnh sao
ng
dng
trm t hot ng vi tc
hp
4.
ch
2
phc
tp
liu
tn
khng u.
Te
vn
ng thng
phc tp . Cc trm c ni
vi thit b trung tm v ln
lt hot ng nh thit b
trung tm hoc ni c ti
cc dy dn truyn t xa
cn thit
Hiu
Rt tt di ti thp c th
sut
tng
s xung cp so vi cc mng
khc
Tng
ph
chnh v bn sm phm th
1 nt khng hot ng nu vn
b trung tm khng c
33
tin cy ca h thng ph
mng s c nguy c b tn hi
khi s c trn ng dy dn
ng ti thit b trung tm
Vn trn rt kh xc nh
c li rt d sa cha
rng rt kh
n ton b h thng .
Kh
nng
s cc thit b trung tm ch
chu ng ni 1 s nht nh
rng
lin kt. S hn ch v tc
truyn d liu v bng tn
cng a ch v d liu
thng c i hi mi
Te
ch
2
4.
vn
ngi s dng. Cc hn ch
ny gip cho cc chc nng x
l trung tm khng b qu ti
bi tc thu np ti ti cng
truyn v gi thnh mi cng
truyn ca thit b trung tm
thp .
Hnh 6.4 : Bng so snh tnh nng gia cc cu trc c a mng LAN
III. Phng thc truyn tn hiu
Thng thng c hai phng thc truyn tn hiu trong mng cc b l dng bng tn
c s (baseband) v bng tn rng (broadband). S khc nhau ch yu gia hai phng thc
truyn tn hiu ny l bng tng c s ch chp nhn mt knh d liu duy nht trong khi bng
rng c th chp nhn ng thi hai hoc nhiu knh truyn thng cng phn chia gii thng
ca ng truyn.
Hu ht cc mng cc b s dng phng thc bng tn c s. Vi phng thc
truyn tn hiu ny ny tn hiu c th c truyn i di c hai dng: tng t (analog) hoc
s (digital). Phng thc truyn bng tn rng chia gii thng (tn s) ca ng truyn thnh
nhiu gii tn con trong mi di tn con cung cp mt knh truyn d liu tch bit nh
34
vn
4.
bn, ngha l ang c giao lu gia cc trm khc, th vic thm nhp s b t chi.
ch
2
Te
Giao thc ng dy a truy cp cho php nhiu trm thm nhp cng mt lc vo
mng, giao thc ny thng dng trong s mng dng ng thng. Mi trm u c th
c truy nhp vo ng dy chung mt cch ngu nhin v do vy c th dn n xung t
(hai hoc nhiu trm ng thi cng truyn d liu). Cc trm phi kim tra ng truyn gi
d liu i qua c phi ca n hay khng. Khi mt trm mun truyn d liu n phi kim tra
ng truyn xem c rnh hay khng gi gi d liu ca, nu ng truyn ang bn trm
phi ch i ch c truyn khi thy ng truyn rnh. Nu cng mt lc c hai trm cng
s dng ng truyn th giao thc phi pht hin iu ny v cc trm phi ngng thm nhp,
ch i ln sau cc thi gian ngu nhin khc nhau.
Khi ng cp ang bn trm phi ch i theo mt trong ba phng thc sau:
Trm tm ch i mt thi gian ngu nhin no ri li bt u kim tra ng
truyn.
Trm tip tc kim tra ng truyn n khi ng truyn rnh th truyn d liu i.
Trm tip tc kim tra ng truynn khi ng truyn rnh th truyn d liu i vi
xc sut p xc nh trc (0 < p < 1).
35
Ti y phng thc 1 c hiu qu trong vic trnh xung t v hai trm cn truyn khi
thy ng truyn bn s cng rt lui v ch i trong cc thi gian ngu nhin khc nhau.
Ngc li phng thc 2 c gng gim thi gian trng ca ng truyn bng cc cho php
trm c th truyn ngay sau khi mt cuc truyn kt thc song nu lc c thm mt trm
khc ang i th kh nng xy ra xung t l rt cao. Phng thc 3 vi gi tr p phi la chn
hp l c th ti thiu ha c kh nng xung t ln thi gian trng ca ng truyn.
Khi lu lng cc gi d liu cn di chuyn trn mng qu cao, th vic ng c th
xy ra vi s lng ln c gy tc nghn ng truyn dn n lm chm tc truyn tin ca
h thng.
3. Giao thc dng th bi vng (Token ring)
y l giao thc truy nhp c iu khin ch yu dng k thut chuyn th bi (token)
cp pht quyn truy nhp ng truyn tc l quyn c truyn d liu i. Th bi ay
l mt n v d liu c bit, c kch thc v ni dung (gm cc thng tin iu khin) c
quy nh ring cho mi giao thc. Theo giao thc dng th bi vng trong ng cp lin tc c
vn
4.
biu din trng thi s dng ca n (bn hoc ri). Mt trm mun truyn d liu th phi i
ch
2
n khi nhn c mt th bi rnh. Khi trm s i bit trng thi ca th bi thnh bn, np
gi d liu c km theo a ch ni nhn vo th bi v truyn i theo chiu ca vng.
Te
36
Cng vi vic thit lp vng th giao thc phi lun lun theo di s thay i theo trng thi
thc t ca mng.
V. ng cp truyn mng
ng cp truyn mng l c s h tng ca mt h thng mng, nn n rt quan
trng v nh hng rt nhiu n kh nng hot ng ca mng. Hin nay ngi ta thng
dng 3 loi dy cp l cp xon cp, cp ng trc v cp quang.
1. Cp xon cp
y l loi cp gm hai ng dy dn ng c xon vo nhau nhm lm gim
nhiu in t gy ra bi mi trng xung quanh v gia chng vi nhau.
Hin nay c hai loi cp xon l cp c bc kim loi ( STP - Shield Twisted Pair) v cp
khng bc kim loi (UTP -Unshield Twisted Pair).
Cp c bc kim loi (STP): Lp bc bn ngoi c tc dng chng nhiu in t, c loi
c mt i giy xon vo nhau v c loi c nhiu i giy xon vi nhau.
Cp khng bc kim loi (UTP): Tnh tng t nh STP nhng km hn v kh nng
vn
4.
ch
2
Loi 1 & 2 (Cat 1 & Cat 2): Thng dng cho truyn thoi v nhng ng truyn tc
in thoi.
Te
Loi 3 (Cat 3): tc truyn d liu khong 16 Mb/s , n l chun cho hu ht cc mng
Loi 4 (Cat 4): Thch hp cho ng truyn 20Mb/s.
Loi 5 (Cat 5): Thch hp cho ng truyn 100Mb/s.
Loi 6 (Cat 6): Thch hp cho ng truyn 300Mb/s.
y l loi cp r, d ci t tuy nhin n d b nh hng ca mi trng.
2. Cp ng trc
Cp ng trc c hai ng dy dn v chng c cng mt trc chung, mt dy dn
trung tm (thng l dy ng cng) ng dy cn li to thnh ng ng bao xung quanh
dy dn trung tm (dy dn ny c th l dy bn kim loi v v n c chc nng chng nhiu
nn cn gi l lp bc kim). Gia hai dy dn trn c mt lp cch ly, v bn ngoi cng l lp
v plastic bo v cp.
37
Cc loi cp
Dy xon cp
Cp ng trc
Cp ng trc dy
Cp quang
Bng ng, c 4
v 25 cp dy
ng knh 5mm
knh 10mm
BNC
N-series
ST
100m
185m
500m
1000m
30
100
Khng
4.
mng
Khng
Chng nhiu
Tt
Tt
Rt tt
Hon ton
Bo mt
Trung bnh
Trung bnh
Trung bnh
Hon ton
tin cy
Tt
Trung bnh
Tt
Tt
Lp t
D dng
Trung bnh
Kh
Kh
Khc phc li
Tt
Tt
Qun l
D dng
Kh
Kh
Trung bnh
Chi ph cho 1
Rt thp
Thp
Trung bnh
Cao
ng backbone
ng backbone trong t
ng
mng
Chi tit
Thy tinh, 2 si
(loi 3, 4, 5)
Loi kt ni
Chiu di
on ti a
S u ni ti
Chy 10
vn
a trn 1 on
Mbit/s
Chy 100
Te
ch
2
Mbit/s
trm
ng dng tt
nht
Workgroup
thng
backbone
di
ta nh
38
trong ng knh cp ng trc mng l 0,25 inch, cp ng trc dy l 0,5 inch. C hai loi
cp u lm vic cng tc nhng cp ng trc mng c hao suy tn hiu ln hn
Hin nay c cp ng trc sau:
RG -58,50 ohm: dng cho mng Thin Ethernet
RG -59,75 ohm: dng cho truyn hnh cp
RG -62,93 ohm: dng cho mng ARCnet
Cc mng cc b thng s dng cp ng trc c di thng t 2,5 - 10 Mb/s, cp
ng trc c suy hao t hn so vi cc loi cp ng khc v n c lp v bc bn ngoi,
di thng thng ca mt on cp ni trong mng l 200m, thng s dng cho dng Bus.
3. Cp si quang (Fiber - Optic Cable)
Cp si quang bao gm mt dy dn trung tm (l mt hoc mt b si thy tinh c th
truyn dn tn hiu quang) c bc mt lp v bc c tc dng phn x cc tn hiu tr li
gim s mt mt tn hiu. Bn ngoi cng l lp v plastic bo v cp. Nh vy cp si
quang khng truyn dn cc tn hiu in m ch truyn cc tn hiu quang (cc tn hiu d liu
vn
4.
ch
2
Te
hi chi ph cao.
39
Tit kim v "linh hot" (flexible): h thng cp phi c thit k sao cho kinh t nht,
d dng trong vic di chuyn cc trm lm vic v c kh nng m rng sau ny.
Chng 6
Cc thit b lin kt mng
I. Repeater (B tip sc)
Repeater l loi thit b phn cng n gin nht trong cc thit b lin kt mng, n
c hot ng trong tng vt l ca m hnh h thng m OSI. Repeater dng ni 2 mng
ging nhau hoc cc phn mt mng cng c mt nghi thc v mt cu hnh. Khi Repeater
ch
2
4.
vn
Te
40
vn
dng ni hai mng c cng giao thc truyn thng (nh hai mng Ethernet hay hai mng
4.
Token ring) nhng khng th ni hai mng c giao thc truyn thng khc nhau (nh mt mng
ch
2
Ethernet v mt mng Token ring). Thm na Repeater khng lm thay i khi lng chuyn
vn trn mng nn vic s dng khng tnh ton n trn mng ln s hn ch hiu nng ca
vi tc ca mng.
II. Bridge (Cu ni)
Te
Bridge l mt thit b c x l dng ni hai mng ging nhau hoc khc nhau, n c
th c dng vi cc mng c cc giao thc khc nhau. Cu ni hot ng trn tng lin kt
d liu nn khng nh b tip sc phi pht li tt c nhng g n nhn c th cu ni c
c cc gi tin ca tng lin kt d liu trong m hnh OSI v x l chng trc khi quyt nh
c chuyn i hay khng.
Khi nhn c cc gi tin Bridge chn lc v ch chuyn nhng gi tin m n thy cn
thit. iu ny lm cho Bridge tr nn c ch khi ni mt vi mng vi nhau v cho php n
hot ng mt cch mm do.
thc hin c iu ny trong Bridge mi u kt ni c mt bng cc a ch cc
trm c kt ni vo pha , khi hot ng cu ni xem xt mi gi tin n nhn c bng
cch c a ch ca ni gi v nhn v da trn bng a ch pha nhn c gi tin n quyt
nh gi gi tin hay khng v b xung bng a ch.
41
vn
4.
ch
2
Te
Khi c a ch ni nhn Bridge kim tra xem trong bng a ch ca phn mng nhn
c gi tin c a ch hay khng, nu c th Bridge s cho rng l gi tin ni b thuc
phn mng m gi tin n nn khng chuyn gi tin i, nu ngc li th Bridge mi chuyn
sang pha bn kia. y chng ta thy mt trm khng cn thit chuyn thng tin trn ton
mng m ch trn phn mng c trm nhn m thi.
42
vn
thc hin nh mt nt token ring trn mng Token ring v mt nt Enthernet trn mng
4.
Ethernet. Cu ni c th chuyn mt gi tin theo chun ang s dng trn mng Enthernet
ch
2
Te
43
Te
ch
2
4.
vn
44
vn
4.
ch
2
Te
Hnh 6.7: Hot ng c a Router.
Khc vi Bridge hot ng trn tng lin kt d liu nn Bridge phi x l mi gi tin
trn ng truyn th Router c a ch ring bit v n ch tip nhn v x l cc gi tin gi n
n m thi. Khi mt trm mun gi gi tin qua Router th n phi gi gi tin vi a ch trc tip
ca Router (Trong gi tin phi cha cc thng tin khc v ch n) v khi gi tin n Router
th Router mi x l v gi tip.
Khi x l mt gi tin Router phi tm c ng i ca gi tin qua mng. lm c
iu Router phi tm c ng i tt nht trong mng da trn cc thng tin n c v
mng, thng thng trn mi Router c mt bng ch ng (Router table). Da trn d liu v
Router gn v cc mng trong lin mng, Router tnh c bng ch ng (Router table)
ti u da trn mt thut ton xc nh trc.
45
Ngi ta phn chia Router thnh hai loi l Router c ph thuc giao thc (The protocol
dependent routers) v Router khng ph thuc vo giao thc (The protocol independent router)
da vo phng thc x l cc gi tin khi qua Router.
Router c ph thuc giao thc: Ch thc hin vic tm ng v truyn gi tin t mng
ny sang mng khc ch khng chuyn i phng cch ng gi ca gi tin cho nn c hai
mng phi dng chung mt giao thc truyn thng.
Router khng ph thuc vo giao thc: c th lin kt cc mng dng giao thc truyn
thng khc nhau v c th chuyn i gi tin ca giao thc ny sang gi tin ca giao thc kia,
Router cng chp nhn kch thc cc gi tin khc nhau (Router c th chia nh mt gi tin
Te
ch
2
4.
vn
46
Te
c tc nghn.
ch
2
4.
vn
47
vn
LAN vo my tnh ln. Gateway c cc giao thc xc nh trc thng l nhiu giao thc, mt
Te
ch
2
4.
48
vn
ng.
4.
Hub thng minh (Intelligent Hub): cng l Hub ch ng nhng c thm cc chc nng
ch
2
Te
49
Chng 7
Giao thc TCP/IP
Giao thc TCP/IP c pht trin t mng ARPANET v Internet v c dng nh
vn
giao thc mng v vn chuyn trn mng Internet. TCP (Transmission Control Protocol) l giao
4.
thc thuc tng vn chuyn v IP (Internet Protocol) l giao thc thuc tng mng ca m hnh
tnh v cc mng.
ch
2
OSI. H giao thc TCP/IP hin nay l giao thc c s dng rng ri nht lin kt cc my
Hin nay cc my tnh ca hu ht cc mng c th s dng giao thc TCP/IP lin
Te
kt vi nhau thng qua nhiu h thng mng vi k thut khc nhau. Giao thc TCP/IP thc
cht l mt h giao thc cho php cc h thng mng cng lm vic vi nhau thng qua vic
cung cp phng tin truyn thng lin mng.
I. Giao thc IP
1. Tng qut
Nhim v chnh ca giao thc IP l cung cp kh nng kt ni cc mng con thnh lin
kt mng truyn d liu, vai tr ca IP l vai tr ca giao thc tng mng trong m hnh OSI.
Giao thc IP l mt giao thc kiu khng lin kt (connectionlees) c ngha l khng cn c giai
on thit lp lin kt trc khi truyn d liu.
S a ch ha nh danh cc trm (host) trong lin mng c gi l a ch IP 32
bits (32 bit IP address). Mi giao din trong 1 my c h tr giao thc IP u phi c gn 1
a ch IP (mt my tnh c th gn vi nhiu mng do vy c th c nhiu a ch IP). a ch IP
gm 2 phn: a ch mng (netid) v a ch my (hostid). Mi a ch IP c di 32 bits c
tch thnh 4 vng (mi vng 1 byte), c th biu th di dng thp phn, bt phn, thp lc
phn hay nh phn. Cch vit ph bin nht l dng k php thp phn c du chm (dotted
50
4.
vn
ch
2
Te
51
vn
Te
ch
2
4.
52
vn
4.
Total Length (16 bits): ch di ton b gi tin, k c phn u tnh theo n v byte
ch
2
vi chiu di ti a l 65535 bytes. Hin nay gii hn trn l rt ln nhng trong tng lai vi
nhng mng Gigabit th cc gi tin c kch thc ln l cn thit.
Te
Identification (16 bits): cng vi cc tham s khc (nh Source Address v Destination
Address) tham s ny dng nh danh duy nht cho mt datagram trong khong thi gian n
vn cn trn lin mng.
53
vn
4.
ch
2
Te
54
vn
4.
ch
2
Te
55
Te
ch
2
4.
vn
56
Cc thc th ca tng trn s dng giao thc TCP thng qua cc hm gi (function
calls) trong c cc hm yu cu yu cu, tr li. Trong mi hm cn c cc tham s
dnh cho vic trao i d liu.
Cc bc thc hin thit lp mt lin kt TCP/IP: Thit lp mt lin kt mi c th
c m theo mt trong 2 phng thc: ch ng (active) hoc b ng (passive).
Phng thc b ng, ngi s dng yu cu TCP ch i mt yu cu lin kt gi n
t xa thng qua mt u ni TCP/IP (ti ch). Ngi s dng dng hm passive Open c khai
bo cng TCP v cc thng s khc (mc u tin, mc an ton)
Vi phng thc ch ng, ngi s dng yu cu TCP m mt lin kt vi mt mt
u ni TCP/IP xa. Lin kt s c xc lp nu c mt hm Passive Open tng ng
c thc hin ti u ni TCP/IP xa .
Bng lit k mt vi cng TCP ph bin.
S hiu cng
M t
Reserved
Echo
Discard
Te
11
ch
2
4.
vn
Systat
13
Daytime
15
Nestat
17
20
ftp-data
21
ftp (control)
23
Telnet
25
SMTP
37
Time
53
Name Server
102
ISO - TSAP
103
X.400
104
X.400 Sending
57
111
Sun RPC
139
160 - 223
Reserved
vn
Cc bc thc hin khi truyn v nhn d liu: Sau khi xc lp c lin kt ngi s
4.
dng gi v nhn d liu. Vic gi v nhn d liu thng qua cc hm Send v receive.
Hm Send: D liu c gi xung TCP theo cc khi (block). Khi nhn c mt khi
ch
2
Te
58
Te
ch
2
4.
vn
vi ngha nh sau:
59
Data offset (4 bit): s lng bi ca 32 bit (32 bit words) trong TCP header (tham s ny
ch ra v tr bt u ca ngun d liu).
Reserved (6 bit): dnh dng trong tng lai
Control bit (cc bit iu khin):
URG: Vng con tr khn (Ucgent Poiter) c hiu lc.
ACK: Vng bo nhn (ACK number) c hiu lc.
PSH: Chc nng PUSH.
RST: Khi ng li (reset) lin kt.
SYN: ng b ha s hiu tun t (sequence number).
FIN: Khng cn d liu t trm ngun.
Window (16 bit): cp pht credit kim sot ngun d liu (c ch ca s). y chnh
l s lng cc byte d liu, bt u t byte c ch ra trong vng ACK number, m trm
ngun san sng nhn.
Checksum (16 bit): m kim sot li cho ton b segment (header + data)
vn
Urgemt Poiter (16 bit): con tr ny tr ti s hiu tun t ca byte i theo sau d liu
4.
ch
2
Te
Paddinh ( di thay i): phn chn thm vo header m bo phn header lun
kt thc mt mc 32 bit. Phn thm ny gm ton s 0.
TCP data ( di thay i): cha d liu ca tng trn, c di ti a ngm nh l 536
byte. Gi tr ny c th iu chnh bng cch khai bo trong vng options.
III. Giao thc UDP (User Datagram Protocol)
UDP (User Datagram Protocol) l giao thc theo phng thc khng lin kt c s
dng thay th cho TCP trn IP theo yu cu ca tng ng dng. Khc vi TCP, UDP khng
c cc chc nng thit lp v kt thc lin kt. Tng t nh IP, n cng khng cung cp c
ch bo nhn (acknowledgment), khng sp xp tun t cc gi tin (datagram) n v c th
dn n tnh trng mt hoc trng d liu m khng c c ch thng bo li cho ngi gi.
Qua ta thy UDP cung cp cc dch v vn chuyn khng tin cy nh trong TCP.
Khun dng UDP datagram c m t vi cc vng tham s n gin hn nhiu so
vi TCP segment.
60
Te
ch
2
4.
vn
61
vn
4.
ch
2
Te
Hnh 7.8: M hnh quan h h giao thc TCP/IP
62
Chng 8
Cc dch v ca mng din rng (WAN)
Hin nay trn th gii c nhiu dch v dnh cho vic chuyn thng tin t khu vc ny
sang khu vc khc nhm lin kt cc mng LAN ca cc khu vc khc nhau li. c c
nhng lin kt nh vy ngi ta thng s dng cc dch v ca cc mng din rng. Hin nay
trong khi giao thc truyn thng c bn ca LAN l Ethernet, Token Ring th giao thc dng
tng ni cc LAN thng thng da trn chun TCP/IP. Ngy nay khi cc dng kt ni c xu
hng ngy cng a dng v phn tn cho nn cc mng WAN ang thin v truyn theo n
v tp tin thay v truyn mt ln x l.
C nhiu cch phn loi mng din rng, y nu phn loi theo phng php truyn
thng tin th c th chia thnh 3 loi mng nh sau:
Mng chuyn mch (Circuit Swiching Network)
Mng thu bao (Leased lines Network)
vn
4.
Te
chuyn mch.
ch
2
im nt kia c thit lp trong mng th hin di dng cuc gi thng qua cc thit b
63
4.
vn
ch
2
Loi
Te
hiu cc tnh nng mi nh nn tn hiu cho php nng tc truyn d liu ln rt cao.
Tc (bps)
Loi nn
Tc thc t (bps)
2400 - 3600
Bell 212A
1200
CCITT V22
1200
2400
MNP Class 5
CCITT V32
9600
14400
Cc k thut nn thng dng l MNP Class 5 v V42 bis, MNP Class 5 cho php nn
vi t l 1.5:1 v V42 bis nn vi t l 2:1. Tuy nhin trn thc t t l nn c th thay i da
vo dng d liu c truyn.
64
Mng chuyn mch s cho php ngi s dng nng cao tc truyn ( y do khc
bit gia k thut truyn s v k thut truyn tng t nn hiu nng ca truyn mch s cao
hn nhiu so vi truyn tng t cho d cng tc ), an ton.
vn
Vo nm 1991 AT&T gii thiu mng chuyn mch s c tc 384 Kbps. Ngi ta c
4.
ch
2
truyn d phng.
II. Mng thu bao (Leased line Network)
Te
65
vn
nt cui v ti y n c tch ra thnh knh ring bit truyn ti ngi nhn. Theo cc
4.
chun ca CCITT c cc phng thc ghp knh cho php ghp 12, 60, 300 knh n.
ch
2
Te
66
Te
ch
2
4.
vn
67
vn
4.
ch
2
1. Mng X25
Te
X25 cung cp quy trnh kim sot lung gia cc u cui em li cht lng ng
truyn cao cho d cht lng ng dy truyn khng cao.
X25 c thit k cho c truyn thng chuyn mch ln truyn thng kiu im ni
im.
c quan tm v tham gia nhanh chng trn ton cu.
Trong X25 c chc nng dn knh (multiplexing) i vi lin kt logic (virtual circuits) ch
lm nhim v kim sot li cho cc frame i qua. iu ny lm tng phc tp trong vic phi
hp cc th tc gia hai tng k nhau, dn n thng lng b hn ch do tng ph x l mi
gi tin tng ln. X25 kim tra li ti mi nt trc khi truyn tip, iu ny lm cho ng truyn
ch cht lng rt cao gn nh phi li. Tuy nhin do vy khi lng tch ton ti mi nt kh
ln, i vi nhng ng truyn ca nhng nm 1970 th iu l cn thit nhng hin nay
khi k thut truyn dn t c nhng tin b rt cao th vic tr nn lng ph
2. Mng Frame Relay
68
vn
c th cho php thng lng hng trm Mbps. n v d liu dng trong ATM c gi l t
4.
ch
2
cha thng tin iu khin (cell header) v 48 bytes cha d liu ca tng trn.
Trong k thut ATM, cc t bo cha cc kiu d liu khc nhau c ghp knh ti
Te
ATM kt hp nhng c tnh tt nht ca dng chuyn mch lin tc v dng chuyn
mch gi, n c th kt hp di thng linh hot v kh nng chuyn tip cao tc v c kh nng
qun l ng thi d liu s, ting ni, hnh nh v multimedia tng tc.
Mc tiu ca k thut ATM l nhm cung cp mt mng dn knh, v chuyn mch tc
cao, tr nh dp ng cho cc dng truyn thng a phng tin (multimecdia)
Chuyn mch cell cn thit cho vic cung cp cc kt ni i hi bng thng cao, tnh
trng tt nghn thp, h tr cho lp dch v tch hp lu thng d liu m thanh hnh nh. c
tnh tc cao l c tnh ni bt nht ca ATM.
ATM s dng c cu chuyn mch c bit: ma trn nh phn cc thnh t chuyn
mch (a matrix of binary switching elements) vn hnh lu thng. Kh nng v hng
(scalability) l mt c tnh ca c cu chuyn mch ATM. c tnh ny tng phn trc tip
vi nhng g din ra khi cc trm cui c thm vo mt thit b lin mng nh router. Cc
69
router c nng sut tng c nh c chia cho cc trm cui c kt ni vi chng. Khi s
lng trm cui gia tng, nng sut ca router tng thch cho trm cui thu nh li. Khi c
cu ATM m rng, mi thit b thu trm cui, bng con ng ca chnh n i qua b chuyn
mch bng cch cho mi trm cui bng thng ch nh. Bng thng rng c ch nh ca
ATM vi c tnh c th xc nhn khin n tr thnh mt k thut tuyt ho dng cho bt k ni
no trong mng cc b ca doanh nghip.
Nh tn gi ca n ch r, k thut ATM s dng phng php truyn khng ng b
(asynchronouns) cc t bo t ngun ti ch ca chng. Trong khi , tng vt l ngi ta
c th s dng cc k thut truyn thng ng b nh SDH (hoc SONET).
Nhn thc c v tr cha th thay th c (t nht cho n nhng nm u ca th
k 21) ca k thut ATM, hu ht cc hng khng l v my tnh v truyn thng nh IBM, ATT,
Digital, Hewlett - Packard, Cisco Systems, Cabletron, Bay Network,... u ang quan tm c
bit n dng sn phm hng n ATM ca mnh tung ra th trng. C th k ra y mt
s sn phm nh DEC 900 Multiwitch, IBM 8250 hub, Cisco 7000 rounter, Cablectron, ATM
vn
4.
ch
2
tng lai.
Te
mng tin hc u c thit k vi h tng chp nhn c vi cng ngh ATM trong
70
Chng 9
V d mt s mng LAN v WAN
Hin nay trn th gii c rt nhiu mng my tnh, chng c s dng phc v cho
nhiu lnh vc khc nhau nh nghin cu khoa hc, truyn d liu, kinh doanh. V vy nn cc
mng ny cng rt a dng v chng loi. Trong phn ny ta xem xt mt s mng LAN v
WAN thng dng.
vn
4.
ch
2
Te
hnh mng ang c dng ph bin nht hin nay. H iu hnh mng Novell NetWare c
thit k nh mt h thng mng client-server trong cc my tnh c chia thnh hai loi:
Nhng my tnh cung cp ti nguyn cho mng gi l server hay cn gi l my ch
mng.
My s dng ti nguyn mng gi l clients hay cn gi l trm lm vic.
Cc server (File server) ca Netware khng chy DOS m bn thn Netware l mt h
iu hnh cho server iu gii phng Netware ra khi nhng hn ch ca DOS. Server
ca Netware dng mt cu trc hiu qu hn DOS t chc cc tp tin v th mc, vi
Netware, chng ta c th chia mi a thnh mt hoc nhiu tp a (volumes), tng t nh
cc a logic ca DOS. Cc tp a ca Novell c tn ch khng phi l ch ci. Tuy nhin,
truy cp mt tp a ca Netware t mt trm lm vic chy DOS, mt ch ci c gn
cho tp a.
Vi cc h iu hnh Netware 3.x v 4.x cc server phi c dnh ring, trong
chng ta khng th dng mt file server lm thm vic ca Workstation, tuy iu tn km
hn v phi mua mt my tnh lm server nhng n c hiu qu hn v my tnh server c
71
vn
4.
ch
2
Te
Cc tin ch trn mng: dnh cho ngi s dng v ngi qun tr mng.
Novell NetWare h tr cc giao thc c bn sau:
Giao thc truy xut (Access Protocol) (Ethernet, Token Ring, ARCnet, ProNET-10,
FDDI)
Giao thc trao i gi tin trn mng (Internet Packet Exchange -IPX)
Giao thc thng tin tm ng (Routing Information Protocol - RIP)
Giao thc thng bo dch v (Sevice Advertising Protocol - SAP)
Giao thc nhn NetWare (NetWare Core Protocol - NCP) cho php ngi dng truy
xut vo file server
Do nhu cu cn thch nghi vi nhiu kiu mng v d dng nng cp v qun l,
Novell NetWare cng c chia thnh nhiu tng giao thc tng t cu trc 7 tng cu h
thng m OSI.
72
vn
4.
ch
2
Te
Hnh 9.1: Cu trc c a H iu hnh Novell NetWare
II. Mng Windows NT
Mng dng h iu hnh Windows NT c a ra bi hng Microsoft vi phin bn
mi nht hin nay l Windows NT 5.0, cm t windows NT c hiu l cng ngh mng trong
mi trng Windows (Windows Network Technology). Hin mng Windows NT ang c
nh gi cao v c ua vo s dng ngy mt nhiu. Windows NT l mt h iu hnh a
nhim, a x l vi a ch 32 bit b nh. Ngoi vic ym tr cc ng dng DOS, Windows 3.x,
Win32 GUI v cc ng dng da trn k t, Windows NT cn bao gm cc thnh phn mng,
c ch an ton, cc cng c qun tr c kh nng mng din rng, cc phn mm truy cp t
xa. Windows NT cho php kt ni vi my tnh ln, mini v my Mac.
73
Te
ch
2
4.
vn
74
pht trin trn Apple Talk. Ngy nay c nhiu sn phm thng mi trn nn Apple Talk nh
ca Novell, Microsoft.
Ban u AppleTalk ch ci t trn h thng cp ring ca hng l LocalTalk v c
phm vi ng dng rt hn ch. Phin bn u ca Apple Talk c thit k cho nhm ngi
dng cc b hay c gi l Apple Talk phase 1. Sau khi tung ra th trng 5 nm, s ngi
dng vt qu 1,5 triu ngi ci t, Apple nhn thy nhng nhm ngi dng ln
vt qu gii hn ca Apple Talk phase 1, nn h nng cp giao thc. Giao thc c
ci tin c bit di ci tn Apple Talk phase 2, ci tin kh nng tm ng ca Apple Talk
Te
ch
2
4.
vn
75
(FDDI), v Local Talk. Trn Apple Talk, Apple xem Ethernet nh ethertalk, Token Ring nh
tokentalk, v FDDI nh fdditalk.
Cc giao thc chnh ca mng AppleTalk:
LLAP (Local Talk Link Access) l giao thc do Apple pht trin hot ng vi cp
ring ca hng (cng c gi l LocalTalk) d trn cp xon i bc kim (STP), thch hp
vi cc mng nh, hiu nng thp. Tc ti a l 230,4 Kb/s v khong cch cc an cp c
di gii hn l 300m, s lng trm ti a l 32.
ELAP (Ethertalk Link Access) v TLAP (tokentalk Link Access) l cc giao thc cho
php s dng cc mng vt l tng ng l Ethernet v Token Ring.
AARP (AppleTalk Addresss Resolution Protocol) l cc giao thc cho php nh x gia
cc a ch vt l ca Ethernet v Token Ring, l giao din gia cc tng cao ca AppleTalk vi
cc tng vt l ca Ethernet v Token Ring.
DDP (Datagram Delivery Protocol) l giao thc tng Mng cung cp dch v theo
phng thc khng lin kt gia 2 sockets ( ch 1 a ch dch v; mt t hp ca a ch thit
vn
b, a ch mng v socket s nh danh 1 cch duy nht cho mi tin trnh). DDP thc hin
4.
chc nng chn ng (routing) da trn cc bng chn ng cho RTMP bo tr.
ch
2
RTMP (Routing Table Maintenance protocol) cung cp cho DDP thng tin chn ng
trn phng php vector khong cch tng t nh RIP (Routing Information Protocol) dng
Te
NBP (Naming Binding Protocol): cho php nh danh cc thit b bi cc tn lgic (ngoi
i ch ca chng). Cc tn ny n du i ch tng thp i vi ngi s dng v i vi cc
tng cao hn.
ATP (AppleTalk Transaction Protocol) l giao thc thc tng vn chuyn hot ng vi
phng thc khng lin kt. Dich v vn chuyn ny c cung cp thng qua mt h thng
cc thng bo nhn v truyn li. tin cy ca ATP d trn cc thao tc (transaction) (mt
thao tc bao gm mt cp cc thao tc hi-p).
ASP (AppleTalk Section Protocol) l giao thc tng giao dch ca AppleTalk, cho php
thit lp, duy tr v hy b cc phin lin lc gia ngi yu cu dch v v ngi cung cp
dch v.
ADSP (AppleTalk Data Stream Protocol) l mt giao thc ph c tng vn chuyn v
tng giao dch, c th thay cho nhm giao thc dng vi ATP.
76
ZIP (Zone Information Protocol) l giao thc c chc nng t chc cc thit b thnh cc
vng (zone) lm gim phc tp ca 1 mng bng cch gii hn s tng tc ca ngi
s dng vo ng cc thit b m anh ta cn.
PAP (Printer Access protocol) cng l 1 giao thc ca tng giao dch tng t nh
ASP. N khng ch cung cp cc dch v in nh tn gi m cn ym tr cc kiu lin kt gia
ngi yu cu v ngi cung cp dch v.
AFP (AppleTalk Filling Protocol) l giao thc cung cp dch v File v m nhn vic
chuyn i c php d liu, bo v an ton d liu (tng t tng trnh by trong m hnh OSI).
IV. Mng Arpanet
y l mng c thit lp ti M vo gia nhng nm 60 khi b quc phng M mun
c mt mng dng ra lnh v kim sot m c kh nng sng cn cao trong trng hp c
chin tranh ht nhn. Nhng mng s dng ng in thoi thng thng vo lc t ra
khng an ton khi m mt ng dy hay mt tng i b ph hy cng c th dn n mi
cuc ni chuyn hay lin lc thng qua n b gin on, vic cn i khi dn n ct ri lin
vn
lc.
4.
ch
2
Te
77
mm ti cc IMP u cui v cc IMP trung gian, cc giao thc lin kt IMP vi kh nng m
bo an ton cao.
Phn mm ti nt bao gm phn mm danh cho vic lin kt gia nt vi IMP, cc giao
Te
ch
2
4.
vn
78
nguyn v mt trm c th lin kt vi nhiu IMP nhm trnh vic IMP h hng lm gin on
lin lc.
Cng vi vic pht trin cc nt ARPA cng dnh ngn khon cho pht trin cc mng
truyn d liu dng k thut v tinh v dng k thut radio. iu cho php thit lp cc nt
ti nhng im cc khong cch rt xa. V cc giao thc truyn thng th sau khi thy rng cc
giao thc ca mnh khng chy c trn nhiu lin kt mng vo nm 1974 ARPA u t
nghin cu h giao thc TCP/IP v da trn hp ng gia BBN v Trng i hc tng hp
Berkeley - California cc nh nghin cu ca trng i hc vit rt nhiu phn mm,
chng trnh qun tr trn c h iu hnh UNIX. Da trn cc phn mm mi v truyn
thng trn c s TCP/IP cho php d dnh lin kt cc mng LAN vo mng ARPANET.
Vo nm 1983 khi mng hot ng n ng th phn quc phng ca mng (gm khong
160 IMP vi 110 IMP ti nc M v 50 IMP nc ngoi, hng trm nt) c tch ra thnh
mng MILNETv phn cn li vn tip tc hot ng nh l mt mng nghin cu.
Trong nhng nm 1980 khi c nhiu mng LAN c ni vo ARPANET gim vic
vn
4.
ch
2
DNS (Domain Naming System) trong c chc mi thng tin lin quan n tn cc trm.
Vo nm 1990 vi s pht trin ca nhiu mng khc m ARPANET l khi xng th
nay.
V. Mng NFSNET
Te
ARPANET kt thc hot ng ca mnh, tuy nhin MILNET vn hot ng cho n ngy
Vo cui nhng nm 1970 khi Qu khoa hc quc gia Hoa k (NFS - The U.S. National
Science Foundation) thy c s thu ht ca ARPANET trong nghin cu khoa hc m qua
cc nh khoa hc c th chia s thng tin hay cng nhau nghin cu cc n. Tuy nhin
vic s dng ARPANET cn thng qua b quc phng M vi nhiu hn ch v nhiu c s
nghin cu khoa hc khng c kh nng . iu khin NFS thit lp mt mng o c tn l
CSNET trong s dng cc my tnh ti cng ty BBN cho php cc nh nghin cu c th kt
ni vo tip tc ni vi mng ARPANET hay gi th in t cho nhau. Vo nm 1984 NFS
bt u nghin cu ti vic thit lp mt mng tc cao dnh cho cc nhm nghin cu khoa
hc nhm thay th mng ARPANET, bc u NFS quyt nh xy dng c ng trc
truyn s liu ni 6 my tnh ln (Supercomputer) ti 6 trung tm my tnh. Ti mi trung tm
my tnh ln ti y c ni vi mt my mini loi LSI-11 v cc my mini c ni vi nhau
bng ng thu bao 56 Kbps tng t nh k thut s dng mng ARPANET. ng
79
thi NFS cng cung cp ngn khon cho khong 20 mng vng lin kt vi cc my tnh ln
trn v qua ti cc my tnh ln khc. Ton b mng bao gm mng trc v cc mng vng
c gi l NFSNET, mng NFS c c kt ni vi mng ARPANET.
Mng NFS c pht trin rt nhanh, sau mt thi gian hot ng ng trc chnh
c thay th bng ng cp quang 448 Kbps v cc my IBM RS6000 c s dng lm
cng vic kt ni. n nm 1990 ng trc c nng ln n 1.5 Mbps.
Vi vic pht trin rt nhanh v NFS thy rng chnh quyn khng c kh nng tip tc
ti tr nhng do cc cng ty kinh doanh khng th s dng mng NFSNET (do bin cm theo
lut) nn NFS ym tr cc cng ty MERIT, MCI, IBM thnh lp mt cng ty khng sinh li
(nonprofit corporation) c tn l ANS (Advanced Networks and Services) nhm pht trin vic
kinh doanh ha mng. ASN tip nhn mng NFSNET v bt u nng cp ng trc ln t
1.5 Mbps ln 45 Mbps thnh lp mng ANSNET.
Vo nm 1995 khi cc cng ty cung cp dch v lin kt pht trin khp ni th mng
trc ANSNET khng cn cn thit na v ANSNET c bn cho cng ty America Online. Hin
vn
nay cc mng vng ca NFS mua cc dch v truyn d liu lin kt vi nhau, mng NFS
4.
ang s dng dch v ca 4 mng truyn d liu l PacBell, Ameritech, MFS, Sprint m qua
ch
2
Te
Cng vi s pht trin ca NFSNET v ARPANET nht l khi giao thc TCP/IP tr
thnh giao thc chnh thc duy nht trn cc mng trn th s lng cc mng, nt mun
tham gia kt ni vo hai mng trn tng ln rt nhanh. Rt nhiu cc mng vng c kt
ni vi nhau v cn lin kt vi cc mng Canada, chu Au.
Vo khong gia nhng nm 1980 ngi ta bt u thy c s hnh thnh ca mt
h thng lin mng ln m sau ny c gi l Internet. S pht trin ca Internet c tnh
theo cp s nhn, nu nh nm 1990 c khong 200.000 my tnh vi 3.000 mng con th nm
1992 c khong 1.000.000 my tnh c kt ni, n nm 1995 c hng trm mng cp
vng, chc ngn mng con v nhiu triu my tnh. Rt nhiu mng ln ang hot ng cng
c kt ni vo Internet nh cc mng SPAN, NASA network, HEPNET, BITNET, IBM
network, EARN. Vic lin kt cc mng c thc hin thng qua rt nhiu ng ni c tc
rt cao.
Hin nay mt my tnh c gi l thnh vin ca Internet nu my tnh c giao thc
truyn d liu TCP/IP, c mt a ch IP trn mng v n c th gi cc gi tin IP n tt c cc
my tnh khc trn mng Internet.
80
Tuy nhin trong nhiu trng hp thng qua mt nh cung cp dch v Internet ngi
s dng kt ni my ca mnh vi my ch ca nh phc v v c cung cp mt a ch tm
thi trc khi khai thc cc ti nguyn ca Internet. My tnh ca ngi c th gi cc gi
tin cho cc my khc bng a ch tm thi v a ch s tr li cho nh cung cp khi kt
thc lin lc. V my tnh ca ngi s dng trong thi gian lin kt vi Internet cng c mt
a ch IP nn ngi ta vn coi my tnh l thnh vin ca Internet.
Vo nm 1992 cng ng Internet ra i nhm thc y s pht trin ca Internet v
iu hnh n. Hin nay Internet c 5 dch v chnh:
Th in t (Email): y l dch v c t khi mng ARPANET mi c thit lp, n
cho php gi v nhn th in t cho mi thnh vin khc trong mng.
Thng tin mi (News): Cc vn thi s c chuyn thnh cc din n cho php
mi ngi quan tm c th trao i cc thng tin cho nhau, hin nay hin nay c hng nghn
di n v mi mt trn Internet.
ng nhp t xa (Remote Login): Bng cc chng trnh nh Telnet, Rlogin ngi s
vn
4.
ch
2
Chuyn file (File transfer): Bng chng trnh FTP ngi s dng c th chp cc file
t mt my tnh trn mng Internet ti mt my tnh khc. Ngi ta c th chp nhiu phn
Te
81
Dch v WWW (World Wide Web): WWW l mt dch v c bit cung cp thng tin t
xa trn mng Internet. Cc tp tin siu vn bn c lu tr trn my ch s cung cp cc
thng tin v dn ng trn mng cho php ngi s dng d dng Truy cp cc tp tin vn
Te
ch
2
4.
vn
Hnh 9.5: V d mt trang Web cho php d dng khai thc cc trang Web khc
Ngi s dng nhn c thng tin di dng cc trang vn bn, mt trang l mt n
th nm trong my chu. y l dch v ang mang li sc thu ht to ln cho mng Internet,
chng ta c th xy dng cc trang Web bng ngn ng HTML (Hypertext Markup Language)
vi nhiu dng phong ph nh vn bn, hnh v, video, ting ni v c th c cc kt ni vi
cc trang Web khc. Khi cc trang c t trn cc my ch Web th thng qua Internet
ngi ta c th xem c s th hin ca cc trang Web trn v c th xem cc trang web
khc m n ch n.
82
Te
ch
2
4.
vn
Novell.
Chng 10 :
83
vn
4.
cho mng, v d: LANtastic ca Artisoft, NetWare lite ca Novell, Windows (for Workgroup, 95,
ch
2
NT Client) ca Microsoft.
Te
84
shell ca Windows NT ging shell ca Windows 3.1) kt hp c giao din quen thuc, d
s dng ca Windows 95 v s mnh m, an ton, bo mt cao ca Windows NT.
Windows NT c hai bn m n i i vi hai cch tip cn mng khc nhau. Hai bn
ny gi l Windows NT Workstation v Windows NT server. Vi h iu hnh chun ca NT ta
c th xy dng mng ngang hng, my ch mng v mi cng c qun tr cn thit cho mt
my ch mng ngoi ra cn c th c nhiu gii php v xy dng mng din rng. C hai bn
Windows NT station v Windows NT server cng c xy dng trn c s nhn NT chung v
cc giao din v c hai cng c nhng c trng an ton theo tiu chun C2. Windows NT
Wordstation c s dng kt ni nhng nhm ngi s dng nh, thng cng lm vic
trong mt vn phng. Tuy nhin vi Windows NT server ta c c mt kh nng chng hng
hc cao, nhng kh nng cung cp dch v mng ln v nhng la chon kt ni khc nhau,
Windows NT Server khng hn ch v s ngi c th thm nhp vo mng.
Vi Windows NT ta cng c nhng cng c qun tr t xa vo mng m c th thc
hin c vic qun tr t nhng my tnh xa. N thch hp vi tt c cc s mng BUS,
vn
4.
ch
2
Te
85
Cho php dng cc dch v truy cp t xa (Remote access service - RAS), c kh nng
php v n 64 cng truy nhp t xa (trong Lan manager 16 cng).
p ng cho c cc my trm Macintosh ni vi Windows NT server.
Windows NT ym tr mi nghi thc mng chun nh NetBUEI, IPX/SPX, TCP/IP v cc
nghi thc khc. Windows NT cng tng thch vi nhng mng thng dng hin nay nh
Novell NetWare, Banyan VINES, v Microsoft LAN Manager. i vi mng ln v kh nng
thm nhp t xa sn phm Windows NT Server cng cng cp cc chc nng b xung nhu kh
nng kt ni vi my tnh ln v my MAC.
III. Cu trc ca h iu hnh Windows NT
Windows NT c thit k s dng cch tip cn theo n th (modular). Cc n th
khc nhau (cn c gi l cc b phn, thnh phn) ca Windows NT c trnh by trong
hnh 1 Cc b phn ca Windows NT c th chy di hai ch : User (ngi s dng) v
Kernel (ct li ca h iu hnh). Khi mt thnh phn ca h iu hnh chy di ct li ca h
vn
4.
ch
2
iu hnh.
Te
DOS/Win 16.0S/2 v h thng con POSIX chy di ch user. Bng cch t cc h thng
con ny trong ch user, cc nh thit k Windows NT c th hiu chnh chng d dng hn
m khng cn thay i cc thnh phn c thit k chy di ch Kernel.
86
vn
4.
ch
2
Te
87
vn
phng thc ging nhau nh: to i tng, bo v i tng, gim st vic s dng i
4.
ch
2
Te
88
php hay khng. SRM lm vic vi h thng con bo mt trong ch user. H thng con ny
c s dng xc nhn user login vo h thng Windows NT.
kim sot vic truy cp, mi i tng Windows NT c mt danh sch an ton
(Access Control List - ACL). Danh sch an ton ca mi i tng gm nhng phn t ring
bit gi l Access Control Entry (ACE). Mi ACE cha mt SecurityID (SID: s hiu an ton)
ca ngi s dng hoc nhm. Mt SID l mt s bn trong s dng vi my tnh Windows NT
m t mt ngi s dng hoc mt nhm duy nht gia cc my tnh Windows NT.
Ngoi SID, ACE cha mt danh sch cc hnh ng (action) c cho php hoc b t
chi ca mt user hoc mt nhm. Khi ngi s dng ng nhp vo mng Windows NT, sau
khi vic nhn dng thnh cng, mt Security Access Token (SAT) c to cho ngi dng .
SAT cha SID ca ngi dng v SID ca tt c cc nhm ngi dng thuc mng Windows
NT. Sau SAT hot ng nh mt "passcard" (th chuyn) cho phin lm vic ca ngi
dng v c s dng kim tra tt c hot ng ca ngi dng.
Khi ngi dng tham gia mng truy cp mt i tng, Security Reference Monitor kim
vn
Te
ch
2
4.
khng. Nu ph hp, cc quyn v an ninh c lit trong ACE p dng cho ngi dng .
89
vn
ch
2
Chng cp in bt thng.
4.
php sau:
Te
90
vn
Disk Duplexing: Bin php dng a kp (Disk Duplexing) tng t nh disk mirroring
4.
ch khc l chng dng 2 disk controler. Diu ny cho thn h nng bo v khi controler ca
ch
2
mt a c s c. Trong khi bin php Mirror khng th khc phc c tnh hung ny.
Mirror Set: Cc partition hoc a trong ch Mirror c to ra bng cch lp sao li
Te
91
vn
4.
Te
ch
2
92
Chng 11
H thng qun l ca mng Windows NT
Cc mng my tnh hin nay c thit k rt a dng v ang thc hin nhng ng
dng trn nhiu lnh vc ca i sng x hi. iu c ngha l cc thng tin lu tr trn
mng v cc thng tin truyn giao trn mng ngy cng mang nhiu gi tr c ngha sng cn.
Do vy nhng ngi qun tr mng ngy cng phi quan tm n vic bo v cc ti nguyn
ca mnh.
Vic bo v an ton l qu trnh bo v mng khi b xm nhp hoc mt mt, khi thit
vn
k cc h iu hnh mng ngi ta phi xy dng mt h thng qun l nhiu tng v linh hot
4.
gip cho ngi qun tr mng c th thc hin nhng phng n v qun l t n gin mc
thp cho n phc tp mc cao trong nhng mng c nhiu ngi tham gia. Thng qua
ch
2
Te
93
vn
Vic t chc nh vy khng cn nhng dch v qun l ti nguyn phc tp. Tuy nhin
4.
ch
2
gi ring bng danh sch cc ngi s dng v ti nguyn ca mnh. Khi mi ngi s
dng phi to lp v bo tr ti khon ca mnh hai my ch khc nhau mi c th ng nhp
Te
94
vn
4.
ny hot ng n gin: sau khi logon vo, ngi s dng c th duyt (browse) tm cc ti
ch
2
Te
95
vn
4.
ch
2
Te
Vic nhm nhng ngi s dng mng v ti nguyn trn mng thnh domain c li ch
sau:
M s ca ngi s dng c qun l tp trung mt ni trong mt c s d liu ca
my ch, do vy qun l cht ch hn.
Cc ngun ti nguyn cc b c nhm vo trong mt domain nn d khai thc hn.
Qun l theo Workgroup v domain l hai m hnh m Windows NT la chn. S khc nhau
cn bn gia Workgroup v domain l trong mt domain phi c t nht mt my ch (my ch)
v ti nguyn ngi s dng phi c qun l bi my ch .
II. H thng qun l trn H iu hnh mng Windows NT Server
Windows NT cung cp nhng chc nng tun theo chun C2 (chun v an ton quc
t) trong Windows NT m bo trnh c nhng ngi khng c php vo trong h
thng hoc thm nhp vo cc file v chng trnh trn a cng. Ngi ta khng th thm
nhp vo c nu khng c mt khu ng. v qua bo v c cc file. Windows NT
96
cung cp cng c xy dng cc lp quyn dnh cho nhiu nhim v khc nhau nhm xy
dng h thng an ton mt cch mm do.
Nhiu ngi s dng c th c quyn vo mt my ch Windows NT. Mt ti khon ca
ngi s dng trn my bao gm tn, mt khu v nhiu tnh cht c cho bi ngi qun tr
mng. Ngi s dng c th che cc th mc hay file ca mnh t nhng ngi khc v ci
t cc thng s ca File manager, Programe Manager, Control Panel mt cch ph hp.
Khi ngi dng thm nhp vo h thng th t ng khi ng mi thng s c
lu tr t trc. Nu ngi s dng c quyn cao hn th h c th chia s hoc ngng cc ti
nguyn ang dng chung trn mng nh my in hay file hoc h c th thay i quyn ca
nhng ngi dng mng khc khi thm nhp vo mng.
1. M hnh Workgroup (nhm) ca mng Windows NT
Mi ngi truy cp vo mng Windows NT t chc theo m hnh Workgroup cn phi
ng k:
Tn vo mng
vn
Mt khu vo mng
4.
ch
2
Te
dng m bo an ton v ti nguyn trn mng. Ngi vo mng mun truy nhp vo ti
nguyn phi qua s kim duyt ca h thng qun tr ti nguyn. Trong m hnh Workgroup
mi my trm c mt ngun ti nguyn tng ng vi mt h thng qun tr ti nguyn bo v
n.
Ch : Mi ngi khai thc mng phi nh nhiu m s, v ng vi mi my trm c
mt h thng qun tr ti nguyn ring ca n.
2. M hnh vng (Domain)
Domain l mt khi nim rt c bn trong Windows NT server, n l ht nhn t
chc cc mng c quy m ln.
Mi ngi tham gia trong Domain cn phi ng k thng tin sau:
Tn Domain
Tn ngi s dng
Mt khu
Cc thng tin ny c lu my ch di dng mt m s, gi l ti khon ngi s
dng (user account) v cc m s ca ngi s dng trong mt domain c t chc thnh
97
mt c s d liu trn my ch. Khi ngi s dng mun truy nhp vo mt Domain ngi
phi chn tn Domain trong hp thoi trn my trm. My trm s chuyn cc thng tin v h
thng qun tr ti nguyn (SAM - Security Account Manager database) ca Domain kim tra.
Khi h thng qun tr ti nguyn trn my ch s kim tra cc thng tin ny, nu kt qu
kim tra l ng, ngi khai thc mi c quyn truy nhp vo ti nguyn ca Domain.
Mt my Windows NT m khng tham gia vo mt Domain c nhc im sau:
My trm ch c th cung cp cc m s c to ra trn n. Nu my ny b h hng
th nhng ngi khai thc mng khng th truy nhp bng m s ca h. Nu my ny nm
trong mt Domain no th cc m s ny cn c lu trong SAM ca mt Domain trn my
My ch.
Qua my trm khng tham gia vo Domain, ngi khai thc mng khng th truy nhp
vo ti nguyn ca Domain, mc d m s ca ca ngi ny c trong SAM ca Domain
Trong mt Domain thng c cc loi my thc hin nhng cng vic sau:
Primary domain Controller (PDC), bao gi cng phi c qun tr h thng cc ngi
vn
4.
ch
2
Te
BDC c th dng thay th cho my PDC trong trng hp cn thit, chng hn my PDC b h
Ngi qun tr Domain ch cn to ti khon ngi s dng (user account) ch mt ln trn my
Primary Domain Controller, thng tin c t dng copy n cc my Backup Domain
Controller.
3. M hnh quan h gia cc Domain trong mng Windows NT
Trong mt mng c th c nhiu Domain nhng mt my tnh Windows NT l thnh vin
ca ch mt domain ti mi thi im. Tuy nhin, c mt vi trng hp i khi chng ta cn
truy cp ti nguyn trong nhng domain khc, l c iu ny h iu hnh Windows NT
server cho php gia cc Domain c th tn ti mt quan h gi l quan h tin cy (trust
relationship). Chng ta c th s dng quan h tin cy gia cc Domain cho php ngi dng
trn mt Domain truy cp ti nguyn trong Domain khc.
Hai Domain A, B gi l quan h tin cy (trust relationship) m trong Domain A tin cy
Domain B nu gia chng c mt mi lin kt sao cho ngi khai thc mng ca Domain B c
th truy nhp vo Domain A t mt my trm trong Domain B.
98
vn
4.
ch
2
y chng ta ch :
Te
Thng qua vic thit lp mi quan h tin tng, chng ta c th s dng mt ti khon
truy xut n nhiu ti nguyn ca nhiu Domain. C th qun tr nhiu Domain t mt v tr
tp trung.
99
vn
ngi c phm vi gii hn trong my tnh m h c xc nh. Thnh vin ca nhm ton cc
4.
c php chuyn ra ngoi (export) mt Domain khc. Phm vi ca nhm ton cc l ton b
ch
2
Te
100
vn
4.
Nhm cc b trm lm vic hin din trn Windows NT Workstation trn chng c
ch
2
to ra. Chng c cha trong d liu SAM lu tr trn Windows NT Workstation. Mt ngi
dng cc b c to ra bng cng c User Manager ca Windows NT Workstation (khc vi
Te
cng c User Manager for Domains trn Windows NT Server) c th c quan h thnh vin ch
trong nhm cc b ca trm lm vic . Mt nhm cc b trong mt trm lm vic ch c th
c dng trn my tnh trn nhm c to ra, v khng th lm vic rn bt k my
Windows NT no khc.
Nhm cc b trm lm vic c th cha:
Cc ti khon ngi dng cc b t trm lm vic trn n c xc nh.
Cc ti khon ngi dng cp vng (domain user account) v cc nhm ton cc t
vng trong h c xc nh.
Cc ti khon ngi dng cp vng (domain user account) v cc nhm ton cc t cc
vng c y quyn.
b. Nhm cc b vng (Domain local group):
Nhm cc b vng hot ng trn Windows NT Server mc vng, v c to ra
bng User Manager for Domains (trn Windows NT Server). Cc nhm cc b vng ch c th
hin hu trn my Windows NT Server to ra n. Do , cc nhm cc b vng c th dng
truy cp ngun ti nguyn trn my tnh Windows NT Server trong vng , m khng dng
101
truy cp ngun ti nguyn trn my tnh Windows NT Workstation trong vng ny. Nhm cc b
vng khng th c gn quyn trn b iu khin khng c cp vng, thm ch c cc my
ch.
III. Cc m hnh Domain trong mng Windows NT
Windows NT my ch cung cp 4 kiu t chc domain gi tt l cc m hnh domain
(domain models). Di y l 4 m hnh t chc ca n:
1. M hnh Domain n (single domain)
M hnh domain n l m hnh trong mng ch c mt domain. M hnh ny thch hp
cho mng t ngi khai thc, cn qun l tp trung. M hnh n ni chung tng t nh m
hnh workgroup, trong m hnh ny ngi s dng c th xem xt, khai thc ti nguyn theo c
m hnh workgroup v m hnh domain.
Loi m hnh ny khng c cc quan h y quyn v ch c mt domain duy nht,
domain ny cng cha CSDL SAM cho ton b mng v vic qun tr mng c th thc hin t
mt v tr trung tm.
vn
Cc ti khon ngi dng trong vng (domain user account) v ti khon nhm trong
4.
ch
2
cch tt hn so vi Workgroup.
Te
102
vn
4.
ch
2
M hnh Domain chnh l m hnh qun l tp trung v vy chin lc pht trin mng
cn da vo cc nhm cc b v cc nhm ton cc.
Te
103
4.
vn
ch
2
Te
104
vn
4.
hai chiu. Nu khng cn thn trong vic gn cc quan h y quyn v khng c k hoch
hn ch ca m hnh i km.
ch
2
Te
105
vn
4.
ch
2
Chng 12
Te
Yu cu
cng
106
Processor
Intel 486, Pentium, Pentium Pro, nhng h thng chy trn RISC (Ex: MIPS
R4x00, DEC s Alpha AXP). Windows NT h tr ln n 4 CPU Mode
Symmetriccal Multi-Processing
Display device
Hard disk
Floppy disk
CD-ROM
Network
Mt hay nhiu card mng, card mng khng c cng c nhng chc
adapter
Memory
vn
4.
mt im g. Sau y l tm tt cc bc ci t chnh :
ch
2
1) Boot my bng ia Windows NT setup hay dng lnh WINNT /B t th mc I386 trn
a CD-ROM. Nu ci UPGRATE dng lnh WINNT32
Te
107
13) Quyt nh kiu kt ni my tnh vo mng (kt ni bng ng dy mng hay bng
remote access)
14) Chn Install Microsoft Internet Information Server
15) Quyt nh phng php d tm card mng (autodetect hay manual). Mt s crad
mng nh Xircom Credit Card v Xircom Pocket Ethernet ch c th dng phng php manual
16) La chn phng thc truyn trn mng network protocol (TCP/IP Protocol, Nwlink
IPX/SPX Compatible Transport v Netbeui Protocol)
17) Chn l cc dnh v trn mng. Cc dch v nh l Microsoft Internet Information
server, RPC Configuration, Netbios Interface, Workstation, Server.
18) Nhp vo c thng s ca card mng nh IRQ, a ch IO port, DMA.
19) Nu chn Nwlink IPX/SPX hay TCP/IP Tranposrt Protocol th phi nh cu hnh cho
chng
20) Nu chn Primary Domain Controller th phi nhp tn Computer v tn ca Domain
m PDC s qun l.
vn
4.
ch
2
Te
108
Backup Domain Controller: trong trng hp mng s dng qun tr theo vng, ngoi
my ch kiu Primary Domain Controller c th c mt vi my ch la chn kiu ny v trn
s lu d tr c s d liu qun tr vng (SAM) v c s dng khi my ch Primary
Domain Controller c tr trc.
Stand - Alone Server: trong trng hp mng s dng qun tr theo nhm th my ch
phi la chn kiu ny, ngoi ra trong trng hp mng s dng qun tr theo vng my ch
c th la chon ny khi trong mng c my ch Primary Domain Controller. Trong trng
Te
ch
2
4.
vn
FAT
NTFS
64
Khng gii hn
File Size
232 bytes
2 64 byte
Partition
2 32 bytes
2 64 byte
Directory
Khng c sp xp
Attribute
C mt vi bit c
109
n gin
Te
ch
2
4.
vn
Server setup
110
Te
ch
2
4.
vn
Menu
ngha
Administrative
Wizards
111
Backup
Disk
Administrator
Event Viewer
License
Cng c ny cho php ta kim tra license trn cc trm v trn cc server.
Manager
Network Client Network Client Administraor: S dng Network Client Administraor ci
Administrator
Performance
Monitor
4.
Admin
vn
Remote Access Dng cng c ny kim tra qu trnh nhp t xa vp server, xem xt
Manager
Domain.
System Policy
Editor
Te
ch
2
Server
for Domains
Windows NT
Diagnostics
112
vn
4.
ch
2
Te
113
vn
4.
ch
2
Te
114
vn
7) gii hn trm lm vic i vi ngi s dng chn nt Logon To. Mn hnh Logon
4.
ch
2
Te
115
User right (quyn ngi dng): tc l quyn ca ngi s dng trn mng,
quyn ny khc vi quyn ca ngi s dng trn th mc hay file. Cc ngi s dng ny c
th khng h c bt c mt quyn hn no trn th mc hay file m ch c nhng quyn v d
nh tt (shutting down) h thng, back up v hi phc d liu. Nh vy cc ngi s dng ny
s thuc v mt trong nhng Domain Local Group (v d: nu ngi s dng c quyn
Backup data th ngi s dng ny s thuc v nhm Backup Operators )
Bilt-in capabilities (kh nng thit lp): tc l kh nng c san ca ngi s dng,
kh nng khng th thay i c.
Trong mng Windows NT c cc quyn ngi dng (User right) sau:
Log on locally: ngi s dng c th c truy nhp t my ch.
Shutdown the system: ngi s dng c th shutdows h thng trc tip t my ch.
Access this computer from network: cho php truy nhp no ti nguyn ca ngi
s dng ang phn quyn t my khc trn mng (c th truy nhp t my Client vo ngi s
dng ny).
vn
4.
ch
2
Te
t xa.
Load and unload device drivers: cho php np hay khng chng trnh iu khin
a.
Manager auditting and security log: quyn truy xut m s (accound) v s an ton
khi truy nhp mng.
Take ownership of files or other obiects: dnh cho cc quan h ring ca cc file v
cc i tng khc (them cc thnh phn, i tng khc).
Ngi iu hnh c th s dng cng c User Manager for Domains thay i, b
xung, la chn nhng quyn trn cho ngi s dng.
Ngoi ra trong mng Windows NT c cc kh nng thit lp (Bilt-in capabilities) sau:
Create and manage users: to v qun l ti khon ngi dng.
Create and manage global group: To v qun l nhm ton cc
Create and manage local groups: To v qun l nhm cc b.
Assign user rights: cho php gn quyn cho ngi dng.
116
Te
ch
2
4.
vn
2) Khi ng User Manager for Domain. Mn hnh User Manager for Domain s hin ln
3) to nhm mi chn User, New Global Group. Mn hnh New Global Group xut hin
117
ch
2
4.
vn
Te
118
vn
4.
ch
2
Te
6) Sau khi thm cc thnh vin vo ri chn nt OK th mn hnh New Local Group s lit
119
thc hin vic back up v hi phc d liu ngay khi h khng c quyn read/ write trn th mc
hoc file cn back up. Ngai ra nhm ny c c th shutdown h thng.
Account Operator: Nhng thnh vin nm trong nhm ny c th to, xa, v qun l
hu ht cc users v nhm trn mng nhng h khng c kh nng gn quyn cho users.
Guest: Nhng users nm trong nhm ny b gii hn quyn h ch c quyn truy xut
vo mng thi ngoi ra khng cn quyn g khc
Print operator: Nhng thnh vin trong nhm ny c th qun l my in mng nh to
print server, share (a mt ti nguyn no ln mng cho mi ngi thy s dng) my
in, stop share my in .
Server operator: Nhng thnh vin nm trong nhm ny c nhiu quyn ging nh
nhng users nm trong nhm Admintrator nhng h khng th qun l vic bo mt trn
server. H c th share, stop share ma in, th mc v file, format i cng, h cng c th
back up v restore d liu, shutdown h thng. Nhng h khng th start hay stop cc dch v
trong mmg
vn
4.
ch
2
Te
120
Adminis
Server
Account
Backup
Every
Rights
-trator
Operator
Operator
Operator
Operator
one
Log on Localy
Network access to
Users
Guest
this computer
Manage Auditing
system time
X
Back up files nd
Directory
Restore files and
Te
system
ch
2
4.
system
Force the system
vn
directory
Load and Unload
device drivers
Add workstation to
domain
121
Adminis
Server
Account
Backup
Every
-trator
Operator
Opertor
Operator
Operator
one
Users
Guest
users
Create and manage
global group
Create and manage
4.
vn
local groups
drive
Create common
Te
Lock Server
ch
2
system events
program group
X
directories
Share and stop share
printer
122
vn
4.
ch
2
Te
123
Chng 13 :
Qun l v khai thc File, th mc trong mng Windows NT
Trong s cc ti nguyn ca mng chia s cho ngi s dng thng tin lu tr trn a
cng ca cc my ch l ti nguyn quan trng nht. Khng phi ngu nhin m ci tn "File
server" tr nn rt quen thuc vi nhng ngi dng mng ging nh "Network server". Tuy
nhin lm sao c th s dng, qun l cc ti nguyn mt cch tt nht Windows NT
cung cp cho chng ta mt c ch qun l v phng thc khai thc. Thng thng chng ta
vn
phi khai bo cc ti nguyn trc khi chng c ngi s dng khai thc. Ngoi ra ngi s
4.
ch
2
Qu trnh truy cp tp tin (File ho%c th mc) trong Windows NT: Khi mt ngi s
dng mun truy cp mt tp tin th tt c cc thng tin v phng thc phc hi giao dch v
Te
phc hi giao dch khi b li s c ng k bi Log File Server. Nu giao dch thnh cng, tp
tin s truy xut c, ngc li giao dch sc phc hi. Nu c li trong qu trnh giao
dch, tin trnh giao dch s kt thc.
Vic truy xut tp tin (File hoc th mc) c qun l thng qua cc quyn truy cp
(right), quyn s quyt nh ai c th truy xut v truy xut n tp tin vi mc gii
hn no. Nhng Quyn l Read, Execute, Delete, Write, Set Permission, Take Ownership.
Trong :
Read (R): c c d liu, cc thuc tnh, ch quyn ca tp tin.
Execute (X): c chy tp tin.
Write (W): c php ghi hay thay i thuc tnh.
Delete (D): c php xa tp tin.
Set Permission (P): c php thay i quyn hn ca tp tin.
Take Ownership (O): c t quyn ch s hu ca tp tin.
Bng tm tt cc mc cho php
124
Permission
Read
Change
Full Control
Special Access
No Access
vn
Khi mt ngi qun tr mng nh dng mt partition trong Windows NT, h thng s
4.
ch
2
Te
nhm Everyone trong danh sch cc quyn hn sau khi nh dng hay hn ch nhm Everyone
vi quyn Read. Nu s hn ch ny l cn thit, ngi qun tr nn cp quyn hn Full
Control cho nhm Administrators ti partition gc.
y quyn truy cp c gn cho ngi s dng v nhm ngi s dng do vy
quyn truy cp ca mt ngi s dng c tnh bi quyn hn ngi v cc nhm m
ngi l thnh vin. Khi ngi dng truy xut ti nguyn, cc quyn hn ca ngi dng
c tnh theo li sau:
Nhng quyn hn ca ng dng v cc nhm trng nhau.
Nu mt trong nhng quyn l No Access th quyn hn chung l No Access.
Nu nhng quyn hn yu cu c lit k khng r rng trong danh sch cc
quyn hn, yu cu truy xut ny l khng chp nhn.
Mt ngi s dng thuc hai nhm, nu mt nhm quyn hn ca ngi dng l No
Access, n lun c lit k u tin trong danh sch Access Control List.
125
vn
4.
ch
2
Te
126
4.
vn
ch
2
Te
127
vn
4.
ch
2
y c mt vi ch :
Te
128
Thng qua vic chia s mt th mc cho mt user hay mt nhm cng gp phn vo
vic bo m an ton cho mt th mc khng cho user khc hay nhm khc truy xut th mc
.
V. S dng cc th mc mng
Mun s dng cc th mc mng th trc ht th mc c cho php chia s,
chng ta phi lin kt th mc mng vi tn mt ch ci tng ng nh mt tn a mng
(E,F ,G ,H I,...). Sau khi th mc c chia s kt ni vi k t i mng ngi dng c
th truy cp th mc c chia s, cc th mc v file con ca n nh l n ang trn my
tnh ca mnh .
C th dng Network Neighborhood thc hin cng vic trn nh sau :
Click p trn Network Neighborhood m trnh duyt mng.
Duyt qua Network Neighborhood tm ni mun lin kt.
Click phi vo th mc c chia s m chng ta mun truy cp v chn Map Network
vn
4.
Trong trng Drive ca hp thoi Map Network Drive, chn i mng chng mun lin
ch
2
kt vi th mc chia s.
Nu thy cn, chn Path v g vo tn theo tng qut UNC (Universal Naming
Te
129
Chng ta c th xem ai dng cc file dng chung khi ta ang xem trng thi ca mt file
dng chung, File Manager s cung cp cho ta cc thng tin bng dng chn Properties trong
thc n File
mc
Ni dung
Total Opens
Total Locks
Open By
For
Locks
File ID
vn
4.
Chng 14 :
ch
2
Te
dng. Tuy cc my in ang ngy cng r i nhng vi nhu cu v cht lng ang ngy mt
cao th vic chia s cc my in t tin trn mng vn ang cn thit. Windows NT l mt h
iu hnh mng m bt k my tnh Windows NT no cng c th cung cp cc dch v in n
cho ngi s dng trong mng.
Khi chia s mt my in trn mng (cho nhiu ngi c th cng s dng) chng ta cn
phi gii quyt nhng vn sau :
My in khng lm c 2 vic mt lc, nu phi nhn cng mt lc th s c va chm,
do vy mng phi c c ch sp xp cng vic sao cho my in c th thc hin mt cch ln
lt cc cng vic in.
Cc cng vic in c thc hin bi nhng ngi s dng khc nhau c th cn nhng
mc u tin khc nhau v h thng quan l in cn c kh nng thc hin iu ny.
I. C ch in trong mng Windows NT
Thng thng my in mng c qun l thng qua mt my ch m trn thc hin
nhim v qun l cc cng vic in, my ch thng c gi l my ch in (Print server) v
chy chng trnh qun l in. Windows NT cho php ci t my in ti bt c u trn mng,
130
vn
4.
gii quyt vn ny sinh vi my in trong mng Windows NT tin hnh phn bit
ch
2
Te
Cng vic in c gi i u.
Cng vic in n gi i khi no.
Th t u tin ca cc tc v in.
131
vn
4.
ch
2
Default.
Te
sau: nhp p vo tn Server c ni vi my in, khung Shared Printers s hin ra danh sch
cc my in ci trn Server, chng ta chn tn my in cn ni ri bm OK.
Quay tr li khung mn hnh Print Manager chng ta nhn thy thng bo my in ny c
php s dng. Thot ra khi Print Manager v chng ta c th in qua my in mng trn bt c
mt phn mm no trn Windows nh Winword, Excel, v.v...
Bt k my tnh Windows NT c th c cu hnh nh l mt print server. Tuy nhin ch c
nhng ngi l thnh vin ca nhng nhm sau y mi c quyn to ra cc my in:
Administrator (NT Worstation and Server).
Server Operator (NT Server).
Print Operator (NT Server).
Power Users (NT Worstation).
II. Bo mt ca my in
Windows NT c cc mc bo mt trong in n nh sau:
Quyn s hu my in (Ownership) : ngi s dng to ra mt my in chnh l ngi
ch s hu my in v c ton quyn trn tt c cc thuc tnh ca my in logic. Ngi ch
132
s hu my in c th gn quyn cho nhng ngi dng khc qun l ti liu hay ton quyn
iu khin vic in n. Mt ngi s dng c ton quyn th h ton quyn s hu my in logic
.
Qun l thuc tnh my in (Permissions): quyn qun l my in bao gm 4 quyn
sau:
No access: khng c php truy cp.
Print: in
Manage document: qun l vn bn, c kh nng thc hin cc thao tc: iu khin
khi t ti liu, Ngng, phc hi, khi ng li,v xa cc ti liu.
Full control: ton quyn iu khin, thc hin cc quyn qun l ti liu v cc quyn
sau y:
Thay i trt t in n ti liu.
Ngng, tng hp li,che du cc my in logic.
Thay i thuc tnh ca my in logic.
4.
vn
Hy cc my in logic.
ch
2
C th xem ti liu my in logic v qun l chng theo nhiu cch. Ngi s dng
lun qun l c tt c cc ti liu m h to ra. qun l c cc ti liu ca cc ngi
Administrator.
Server Operator
Te
Print operator.
Bt k mt my in no cng c th lm vic trong mi trng mng nhng iu quan
trng l xem xt chu k lm vic (duty cycle) ca my in. Ngha l phi xem xt s lng
trang in ti a m my in c th in ra trong mt khong thi gian nht nh.
Cc my in c thit k cho mng thng c chu k lm vic (duty cycle) cao. Cc
my in c th gn vo bt c ni u trn mng. Cng vic in khng ph thuc vo cc thit b
phn cng hay cc thit b kt ni m do c qun l bi mt print server v d liu c
chuyn vn trn mng.
133
vn
4.
ch
2
Chng 15 :
Te
134
Internet Information Server l mt ng dng chy trn Windows NT, tch hp cht vi
Windows NT, khi ci t IIS, IIS c a thm vo tin ch mn hnh kim sot (Performance
monitor) mt s mc nh thng k s lng truy cp, s trang truy cp. Vic kim tra ngi
dng truy cp cng da trn c ch qun l ngi s dng ca Windows NT. Sau khi ci t
IIS, trong th mc InetSrv s c cc th mc gc tng ng cho tng dch v chn ci t.
IIS bao gm 3 dch v: World Wide Web (WWW), chuyn file (FTP - File Transfer Protocol) v
Gopher. C 3 dch v ny u s dng kt ni theo giao thc TCP/IP.
1. Ci t dch v Internet Information Server
Khi ci t h iu hnh Windows NT n phn mng Windows NT s hi chng ta xem
c ci t dch v Internet Information Server hay khng vi hp hi thoi
thc hin vic ci t chng ta Click vo phm Next v H thng s bt u ci t
cc dch v Internet Information Server.
2. Cc dch v trong IIS
a. WWW (World Wide Web) :
vn
L mt trong nhng dch v chnh trn Internet cho php ngi s dng xem thng tin
ch
2
4.
mt cch d dng, sinh ng. D liu chuyn gia Web Server v Web Client thng qua nghi
Ngi qun tr c th xem cc thng tin nh cc ngi dng truy cp, cc trang
Te
S dng giao thc TCP chuyn file gia 2 my v cng hot ng theo m hnh
Client/Server, khi nhn c yu cu t client, u tin FTP Server s kim tra tnh hp l ca
ngi dng thng qua tn v mt m. Nu hp l, FTP Server s kim tra quyn ngi dng
trn tp tin hay th mc c xc nh trn FTP Server. Nu hp l v h thng file l NTFS th
s c thm kim tra mc th mc, tp tin theo NTFS. Sau khi tt c hp l, ngi dng s
c quyn tng ng trn tp tin, th mc .
s dng FTP c nhiu cch:
S dng Web Browser.
S dng Command line.
S dng t <Run> command trong Windows.
c. Gopher
135
L mt dch v s dng giao din menu Gopher Client tm v chuyn bt k thng tin
no m Gopher Server c cu hnh. Gopher cng s dng kt ni theo giao thc TCP/IP.
II. Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP) :
Trong mt mng my tnh, vic cp cc a ch IP tnh c nh cho cc host s dn n
tnh trng lng ph a ch IP, v trong cng mt lc khng phi cc host hot ng ng thi vi
nhau, do vy s c mt s a ch IP b tha. khc phc tnh trng , dch v DHCP a ra
cp pht cc a ch IP ng trong mng.
Trong mng my tnh NT khi mt my pht ra yu cu v cc thng tin ca TCPIP th
gi l DHCP client, cn cc my cung cp thng tin ca TCPIP gi l DHCP server. Cc my
DHCP server bt buc phi l Windows NT server.
Cch cp pht a ch IP trong DHCP: Mt user khi log on vo mng, n cn xin cp 1 a ch
IP, theo 4 bc sau :
Gi thng bo n tt c cc DHCP server yu cu c cp a ch.
Tt c cc DHCP server gi tr li a ch s cp n cho user .
vn
4.
ch
2
Gn th cng.
Gn t ng.
Gn ng .
Te
136
s dng subnet l lp C. iu ny cho php trn mng c 253 nodes trn mng. Bi v mi
computer ni kt vo mng s dng TCP/IP cn c mt a ch IP duy nht do tt c 300
computer khng th ng thi ni kt vo mng. V vy nu ta s dng phng php ny ta c
th s dng li nhng IP m c gii phng t cc DHCP client khc.
Ci t DHCP ch c th ci trn Windows NT server m khng th ci trn Client. Cc
bc thc hin nh sau:
Login vo Server vi tn Administrator .
Click hai ln vo icon Network . Ta s thy hp hi thoi Network dialog box
Chn tab service v click vo nt Add .
Ta s thy mt lot cc service ca Windows NT server nm trong hp hi thoi Select
Network Service. Chn Microsoft DHCP server t danh sch cc service c lit k pha
di v nhn OK v thc hin cc yu cu tip theo ca Windows NT.
cp nht v khai thc DHCP server chng ta chn mc DHCP manager trong
Netwrok Administrator Tools.
vn
4.
Hin nay trong mng Internet s lng cc nt (host) ln ti hng triu nn chng ta
ch
2
Te
DNS server s tr v a ch IP hay 1 s thng tin ca host . iu ny cho php ngi qun
l mng d dng trong vic chn tn cho host ca mnh
DNS server c dng trong cc trng hp sau :
Chng ta mun c 1 tn domain ring trn Interner c th to, tch ri cc domain
con bn trong n.
Chng ta cn 1 dch v DNS iu khin cc b nhm tng tnh linh hot cho domain
cc b ca bn.
Chng ta cn mt bc tng la bo v khng cho ngi ngoi thm nhp vo h
thng mng ni b ca mnh
C th qun l trc tip bng cc trnh son tho text to v sa i cc file hoc
dng DNS manager to v qun l cc i tng ca DNS nh: Servers, Zone, Cc mu tin,
cc Domains, Tch hp vi Win, .
Ci t DNS ch c th ci trn Windows NT server m khng th ci trn Client. Cc
bc thc hin nh sau:
Login vo Server vi tn Administrator.
137
Click hai ln vo icon Network. Ta s thy hp hi thoi Network dialog box tng t
nh trn v la chn Microsoft DNS Server.
cp nht v khai thc DNS server chng ta chn mc DNS manager trong Netwrok
Administrator Tools. Hp hi thoi sau y s hin ra
Mi mt tp hp thng tin cha trong DNS database c coi nh l Resourse
record. Nhng Resourse record cn thit s c lit k di y:
Tn Record
M t
A (Address)
MX ()
NS (name server)
PTR (Pointer)
vn
CNAME ()
4.
ch
2
Te
138
Te
ch
2
4.
vn
vng chc trong vic cung cp cc gii php mng trn th gii.
139