Professional Documents
Culture Documents
1
Ti gp lo ln u tin Piraeus. Ti nh p
tu n Crete v ti xung bn cng. sp rng
ng v tri ang ma. Mt ngn gi xircc thi
mnh, tt bi sng vo n tn ci tim c ph nh,
ca knh ng cht. Tim c ph sc mi ru,
ngi ng, v hi ngi lm cc ca s m m t
v kh lnh bn ngoi. Nm su thy th qua m
y, mnh kn trong nhng chic o vt ci cho
bng da d thuc mu nu, ang ung c ph hoc
ru ngi ng, phng mt qua ca s m sng
nhn ra bin. C hong lon v nhng cn sng di
lng ln trn bit xung y su ch n khi no
mt bin bn trn tr li tnh lng. Dn chi t tp
y cc tim c ph cng ch cn phong ba chm
dt, by gi l c hon hn s ngoi ln mt nc
tm mi. C bn, c miu v c ui ang t cuc
tun du m tr v. Tri ang rng sng.
Cnh ca knh m v mt g phu bn cng ngi
chc nch, lm bt bn, mt du di phong sng,
u trn, chn t bc vo.
- Kostandi! Mt thy th gi vn o chong
mu xanh da tri gi to. Tnh hnh my ra sao?
Kostandi nh bt.
- Ch bc cho l th no? Anh ta bc dc p.
Sng ra - chu tim bar! Ti n - v ch tr! y, ti
ang sng cch y. Chng c vic g lm c.
Mt s bt ci, mt s khc lc u v chi th.
- Th gii ny l mt ci n chung thn. Mt
2
ci.
- , ti bnh tnh p.
- Ti sao? Ny, ta ni vi nhau nh th no
nh? Chng phi ta nht tr v im ny t bao
nm nay ri sao? Cc ch Nht Bn thn yu ca
cu ni sao nh? Fudoshin! Ataraxia! im m nh
thin thn, sc din nh mt ci mt n ti ci,
bt ng. Cn nh iu g din ra ng sau ci mt
n th l vic ca chng ta.
- , ti li p, c trnh ni cu di khi l ni
xc ng. Ti khng dm chc c th lm ch c
ging mnh.
Ting cng trn tu vang ln, xua cc khch i
tin ra khi cc ca-bin. Ma nh. Khng kh rn
nhng cu gi bit lm ly, nhng li ha hn,
nhng ci hn ko di v nhng li cn dn hn
hn, vi v. M chy b ti con, v lao vo vng tay
chng, bn m chm ly bn.
Nh th ri xa nhau mi mi. Nh th cuc chia
ly nh ny nhc n cuc chia khc - cuc chia ly
ln vnh vin.
V t nhin trong khng kh m t, ting cng
di mt vang m nh nh sut t cui li n u
mi nh hi chung nguyn hn ngi cht. Ti
rng mnh.
Bn ti ci xung.
- Ny, anh kh ni: cu c linh cm thy iu g
khng?
Ti li "" mt ln na.
7
14
Ht bu mui rang.
16
ng ta v tay gi:
- Mt chu ru cho tt c anh em.
Zorba dng i tai to tng chm ch nghe. Lo
quay li nhn m thy th, ri nhn ti.
- Ch ch no? Lo hi. Cha ni y k chuyn g
vy?
Nhng lo cht hiu ra v git mnh.
- Hoan h, anh bn! Lo ku ln thn phc. Ci
dn thu th ny nm c b quyt. C l v ngy
m, h ng u vi ci cht.
Lo vung nm m to ng ln khng.
- Phi! Lo ni. l vn khc. Ta hy quay li
chuyn ca ta. Ti li hay i theo ch? Quyt nh
i.
- Zorba, ti ni v ti phi rng t kim ch
khi m chm ly lo, ng ! Bc s cng i vi ti.
Ti c m than linht Crete. Bc c th lm gim
th cai qun th thuyn. Ti ti, chng ta s nm di
trn bi ct - ti chng c v con hoc ch mo g
trn i ny - chng ta s cng nhau n nhu. Ri
bc s chi santuri!
- Nu ti c hng, ch nghe r khng? Nu ti
thy hng th ch thch bao nhiu ti s lm vic
cho ch chng y. V mt y, ti l ngi lm ca
ch. Nhng v chuyn chi santuri, ci li khc.
N l mt loi d th, n cn c t do. Nu ti c
hng, ti s n.
Thm ch ti s ht na. V ti s nhy iu
21
22
24
cu dn , dn biu, ba lp ht.
Zorba b xa nhng s kin ng i ti mc
chng ch cn l nhng chuyn nhm nh li thi.
Chc chn i vi lo, in tn, tu thy v u my
xe la, o c v tn gio hin hnh, hn cng
tng t nh nhng cy sng trng han g. Tm
tr lo tin b nhanh hn th gii nhiu.
Nhng dy cho kn kt trn ct bum, nhng b
bin nh nhy ma v m ph n trn tu m
nht nht, mt vng vt hn v chanh. H bung
v kh: son phn, o lt, cp tc, lc. Mi ti i,
mng tay xanh lt. Nhng m mm loa mp gii
nh nhng con chim c l ri rng mt b lng
mn: ruy-bng, lng mi gi, nt rui gi, xu-ching
- v nom thy h sp sa nn e tht va tm va
rt ng thng.
Zorba cng mt xanh nanh vng. i mt long
lanh ca lo n i. Mi n chiu, mt lo mi
sng tr li. Lo ch hai con c heo nhy vt ln khi
mt nc, dc theo sn tu.
- C heo! Lo vui v reo ln.
Ln u tin ti nhn thy bn tay tri ca lo mt
gn na ngn tr. Ti git mnh v cm thy nn
nao.
- Ngn tay bc lm sao th, Zorba? Ti ku ln.
- Ch sao c, lo p, pht thy ti khng t ra
thch th hn vi i vi c heo.
- C phi b my nghin khng? Ti gng hi.
- My vi mc qui g! T ti cht n i y.
25
- T bc ? Ti sao th?
- Sp khng th hiu c u, sp ! Lo nhn
vai ni. Ti ni vi sp l ti lm mi ngh
m. C do ti lm th gm. Ti m ngh ny nh
in. Sp c hiu ni ngha ca vic ly mt cc
bn nn thnh bt k ci g mnh thch, l th no
khng? Ch, anh quay ci bn xoay v cc bn o
trn nh b ma lm trong khi anh ng ci mnh trn
n v ni: ta s lm mt ci bnh, ta s lm mt ci
a, ta s lm mt cy n v nhng g na c qu
bit! chnh l iu m ta c th gi l ci s lm
mt con ngi: t do.
Lo qun pht c bin, lo khng nhai chanh
na, mt lo tr li trong sng.
- Th ? Ti hi. Cn ngn tay bc th sao?
- , n lm vng ti trong khi s dng bn xoay.
N lun lun ngay un un gia lc ang lm vic
v lm o ln cc d nh ca ti. Cho nn mt
hm, ti v ly ci ru. . .
- Bc c au khng?
- Sp ni g vy? Ti u phi g , ti l mt
con ngi. C nhin l au ch. Nhng n lm ti
vng vu khi s dng bn xoay cho nn ti cht n
i.
Mt tri xung v bin lng dn, my tan, sao
hm lp lnh. Ti nhn bin, nhn tri v bt u suy
ngh...Say m n mc y, v ly ru m cht ngn
tay mnh, chu au... Nhng ti khng l cm xc
ca mnh.
26
th din.
Hai a tr chn t, en nh c sng, chy ti,
ly hnh l. Mt nhn vin thu quan to nh h
php ht mt ng iu trong tr s thu quan. i
mt xanh ca y kn o soi di chng ti, u oi lic
nhn cc bc hnh l v trong mt thong, y ng
nguy trn gh nh sp sa ng dy. Song, l
mt c gng qu ln i vi thn hnh y. Chm ri
gi ci ng iu ln v ni bng mt ging ngi ng:
"Xin cho!" Mt trong hai a tr i n bn ti. N
nhy i mt mu en -liu v ni, ging nho bng.
- Lo y khng phi dn Crete. Li nh qu y.
- Chng phi dn Crete cng li nhc sao?
- Phi... phi, h cng li nhc, thng b ngi
o Crete p, nhng li cch khc.
- Lng c xa khng?
- T y n , khong mt tm n. Kia ka,
ng sau nhng khu vn, trong khe y! Mt ngi
lng p, ng . C th, th g cng h - minh
quyt, u, thc la, du, ru. Cn bi ct ng
kia, no da chut v da hu, no c v c chua
u m hoa kt tri sm nht Crete. Chnh nh
gi t Phi Chu nn cy tri mi tt ti nh vy.
Ban m trong vn, c th nghe thy chng
chuyn mnh rng rc, ln ln.
Zorba tip tc i trc, u vn cn chong vng.
Lo nh bt.
- Ct cao u ln, Zorba! Ti gi vi. Chng ta
tai qua nn khi. Khng cn g m s na!
39
(1) i!
Zorba rt trong ti ra mt ci v da rch bm.
- y, lo ni, v mt n ci lm du cp mi cn
hn v chua cht.
Lo nhn quanh v ni vi ti:
- Xem ra vng ny, linh hn tht l r, sp . C
nm drachma mt linh hn!
L ch trong lng x v pha chng ti, cnh ph
n ci mnh trn g mi bng nhm chng ti, tr
con chy theo la ht, a ku ng ng, a bm
bom lm ci t, li c a chy ln trc, ngoi c
li nhn chng ti mt thao lo kinh ngc.
Chng ti ti bi rng gia lng. y, c hai
cy bch dng ln, xung quanh t nhng thn
cy o th s lm gh ngi. i din l tim c ph
c treo tm bin ln lt mu: Tim c ph v Hng
tht Khim Tn.
- Ti sao sp ci? Zorba hi.
Nhng ti khng kp tr li. T ca tim c ph
v hng tht, nm su g h php vn qun xanh
sm, tht lng , chy ra ku ln : "Cho cc bn!
Vo y lm mt ly rum va trong thng ra, cn
nng st".
Zorba chp li ni:
- Th no, sp? Lo quay li nhy ti. Ta lm mt
ly chng?
1
41
42
44
45
Vua Israel (973 - 933 trc CN), ni ting thng tu. Di thi Solomon,
Israel t n nh cao vn hin. c coi l tc gi ca Phng Ngn. Bi ca
Solomon, s thng tu ca Solomon... (ND).
53
ci then cng ngoi dn lng khi trng thy "Ci m mi r" nh m gi h. M chm mt iu
thuc l v ci mi hch xinh xinh c Php bt u
th ra nhng cun khi.
Vo nhng lc nh vy, mi cnh ca ni mt
ngi n b u m toang. Lnh canh li lng v
mt li m i cng y mnh lc nh vng hay tnh
yu. Cho nn ti chm tu thuc v ni li m i
:
- Maam Hortense, b lm ti nh n Sarah
Bernhardt... hi son tr. Ti tht khng ng li tm
thy gia ni hoang d ny mt s thanh lch,
duyn dng, lch s v kiu dim n th.
Shakespeare no a b n y gia m mi
r ny?
- Shakespeare? M hi, ging to i mt nh
xanh lt. Shakespeare no c?
Tm tr m vt bay tr v nhng rp ht m
tng lui ti Trong nhy mt m o mt vng qua
nhng caf-concerts (1) tu im, t Paris n
Beirut v t dc theo sut b bin Anatolia. t
nhin, m nh ra. l Alexandria, trong mt rp
ht ln vi nhng chm n treo, nhng hng gh
bc nhung, n ng v n b, nhng tm lng
trn, nc hoa ngo ngt, nhng b hoa. t nhin,
mn ko ln v mt ngi da en d s hin ra
1
58
the th.
- K tip i, giai nhn? K tip i, kho bu ca ti!
Zorba va ni va xch gh li gn m hn.
- Th, ti ni vi vin c - ch l ti thn vi
ng ta hn - ti nm ru ng ta m bo: "Canavaro
ca em (tn ng ta l th m) Canavaro yu qu
ca em , xin ng bm-bm! ng bm-bm!". Bit
bao ln, ngi n b trc mt cc ng y
cu sng dn Crete! Bit bao ln i bc np
n v ti nm ru vin c, khng ng ta
"bm bm"? Nhng ti c cm n nh th no
v ngha c ? Xem th ti c hun chng,
huy chng g...
Maam Hortense phn n vi s v n ca con
ngi, ging nm tay mm nhn nheo xung bn.
Zorba xe i bn tay lo luyn ln hai u gi dng
ra ca m, nm ly, v xc ng, ku ln:
- Bouboulina(1) ca ti! Hy thng tnh, ng
bm-bm!
- Bung tay ra? B ch ca chng ti va ni va
khc khch ci. ng coi ti l hng ngi no? V
m tng lo mt ci nhn li l.
- C Thng trn tri cao kia, lo gi phng
ng xo quyt ni. ng lo, Bouboulina ca ti. C
chng ti y, ngi thng i, ng s.
Ng n gi ngc cp mt xanh l ln tri, nhn
1
61
65
si tc l th cn st li, nn nt r ng ngi. B
ln nhn quanh s c ai trng thy. Nu c ai li
gn, b li rt vo, ra b oan trang, gi v ng g
ng gt. Nhng lm sao m b ng c? B ang
ch nghe chng ti ht ve. Tm mi tui cn th!
Sp thy n b kh hiu cha? By gi th iu
lm ti xc ng mun khc. Nhng hi , ti khinh
sut, ti khng hiu v chuyn ch lm ti bun
ci. Mt hm ti m bc vi b. B x v ti v
chuyn chy theo ve gi, cho nn ti ni tot tim en
ca b ra: "Ti sao th by no b cng ly l h
o trt ln mi v r u ngi? Chc b ngh bn
ti n ht ve b hn? Khng, bn ti chy theo
Krystallo kia. B ch l mt ci xc gi khm bc
mi thi!"
"Sp c tin c khng? Ngy hm , ln u
tin ti hiu th no l mt ngi n b. Hai git l
tro dng ln mt b ti. B cun mnh nh mt con
ch, cm b run ln. "Krystallo!" ti sp li gn ht
cho b nghe r hn. "Krystallo!". m tr l l c th
tn nhn, v nhn o, khng bit thng cm. B ti
gi hai cnh tay ch cn da bc xng ln tri. "Tao
nguyn ra my t y lng!" B la to. Ngay ngy
hm y, b bt u suy sp. B ho hon mn mi
v hai thng sau, ci cht gn k. Ri khi sp th
ht ra, b trng thy ti. B rt ln nh con rn v
vn nhng ngn tay qut queo nh tm ly ti.
"Chnh my kt liu i tao. Cu tri trng pht
my, Alexis, v bt my phi chu tt c nhng g
72
tao chu!".
Zorba tm tm ci.
- Ch, li nguyn ra ca m ph thy gi y qu
ng nghim! Lo va ni va vut ria. Nm nay,
u nh ti su mi lm, nhng d ti c sng
n trm tui, ti cng khng cha. Ti s vn lun
gi mnh gng con trong ti v vn chy theo ve
vn ging ci nh thng.
Lo li tm tm, vt mu thuc l qua ca s
bn nguyt, vn vai ni:
- Ti cn khi tt xu. Nhng y mi chnh l ci
thi tt s git ti. Lo bt ng dy khi ging.
- Thi, chuyn y ni vy ri. Khng huyn
thuyn na. Hm nay, ta phi lm vic.
Trong nhy mt, lo mc qun o, i giy xong
xui v bc ra ngoi.
u ci gc, ti ngm ngh v nhng li ca
Zorba v bng nhin nh n mt thnh ph xa xi
ph y tuyt. Ti ang trong mt phng trin lm
tc phm ca Rodin (1) v ti dng li ngm mt
bn tay ng kch s "Bn tay Thng ". Bn tay
y na khp na m v mang trong lng mt ngi
nam v mt ngi n ang ngy ngt m gh ly
nhau, vng vy.
Mt c gi tin ti v dng li bn cnh ti. C
cng ngm v xc ng trc hnh nh i nam n
1
73
78
80
82
- Sp , ti ni th ny mong sp ng chp, ti
ngh rng c sp cha thnh hnh. Nm nay, sp
bao nhiu tui ri?
- Ba mi lm.
- Th th c sp s khng bao gi thnh hnh u.
Ni ri, lo ph ln ci. Ti b chm chch nhi
n tn gan rut.
- Bc khng tin con ngi ? Ti vc li.
- Thi ng ni nng, sp. Khng, ti khng tin
ci g ht. Nu ti tin con ngi, ti s phi tin Cha
v phi tin ma qu na. V ci l c mt vn .
Mi s ri s bi bt, sp , v s gy cho ti bit
bao rc ri phc tp.
Lo im lng, b m br ra, gi u nh in v
li git git b ria nh mun vt tri i. Lo nh ni
iu g nhng ri li km li. Lo lic mt v pha ti
li nhn thm ln na v quyt nh ni:
- Con ngi l sc sinh, lo ni, ly chic gy
p xung lp si. i sc sinh. iu , c ng
khng thc c. Dng nh mi s qu d
dng i vi c ng, nhng theo kin ti, con
ngi l sc sinh, xin tha vi c ng nh vy !
Nu ta tn bo vi n , n s knh trng v s ta.
Nu ta tt vi n, n s mc mt ta ra.
"Hy gi mt khong cch, sp . ng lm cho
th thuyn qu mnh dn, ng c ni vi h rng
chng ta bnh bng, chng ta c nhng quyn nh
nhau, ko h s thng thng giy xo ln nhng
quyn ca sp ; h s cp ot phn bnh m
84
thp nn l Ngi.
ng lm du thnh gi v bt u du dng k
chuyn, ging nh nh:
- Hi y, lng chng ti c mt m nh giu
ngi Th Nh K - cu tri y hn m xung a
ngc i i. Mt hm, m khn kip th thai v ri
n k m c. Ngi ta t m ln ging v m
c nm ku nh b rng sut ba ngy m m
khng c. Cho nn mt ngi bn ca m tri y c m ny na! - bn khuyn m nh sau:
"Tzafer Hamum, ch nn cu xin M Mary cu gip!"
Dn Th gi c B ng Trinh l th m. Ln thay
quyn nng ca Ngi? " lm g?" ci m im
Tzafer rng ln. "Cu xin b ta ? Ti th cht cn
hn!" Nhng cn au mi lc mt d di. Li mt
ngy mt m na tri qua. M vn rng ln v vn
khng c. Lm th no y! M khng sc
chu au lu hn na. Th l m ly ht sc go
ln: "M Mary? M Mary!" Nhng v ch, cn au
vn khng dt v ci thai vn khng chu ra. V m
bn thn bn bo: "C l Ngi khng hiu ting
Th!" Th l m im n li go: "Trinh N ca dn
Roumis! Trinh N ca dn Roumis!"(1). Roumis ci
m cha n? Cn au cng tng. "Ch khng gi
ng cch", m bn ni. "Ch khng gi ng cch,
v th nn Ngi khng n". Th l m im v
1
89
n Thnh Mu.
ng rt ru y cc ly.
- Xin c M cu tr chng ta di lu, ng nng
ly, ni.
- Chc sc khe ca bc, bc Anagnosti. Chc
bc sng lu trm tui nhn thy y n cht
cht cht!
ng gi nc mt hi cn ly ru nho v chi ria.
- Khng u, con , ng ni. Th l i hi qu
mc. Lo c nhn thy cc chu ni, ngoi.
Th l ri. Khng nn i hi qu mc. Lo
ht thi ri. Lo gi ri, cc bn , thn lo cn kit,
lo khng th - lc bt tng tm m - lo khng th
gieo ging ra cho i thm nhng t nhau na. Vy
th ta cn sng lm g?
ng li rt y cc ly, rt tht lng ra my qu
h o v v kh gi trong l nguyt qu, chia cho
chng ti. Tt c nhng g lo c, lo cho con
ci, ng ni.
Gia cnh lo tr nn ngho tng, phi, ngho
tng, nhng lo u c phn nn. Thng c
mi th cn thit!
- Thng c th c mi th cn thit, tha bc
Anagnosti, Zorba ht vo tai ng gi. Thng c
ch thng ta u c. Lo gi keo kit y chng cho
chng ta ci g st!
Nhng v b lng cau my.
- ng ni th! ng nghim khc chnh. ng
trch c Ngi! Ti nghip, Ngi cng trng cy
92
m.
Con ngi ny khng h cp sch n trng, ti
ngh thm, v u c lo khng b lm hng. Lo
tri mi chuyn i, vnh v; tm tr lo m
rng v tri tim lo ln ln m khng mt i my
may tnh to bo ban s. Tt c cc vn ta thy
l phc tp hoc khng th gii quyt c, lo x
tr nh xot nh lia mt nht gm, kiu i
Alexandre chm phng ci nt ca vua Gordius(1)
Tht kh m khin lo trt ch, bi l hai chn lo
tr vng vng trn mt t bng trng lng ca c
thn hnh. Nhng ngi mng mui chu Phi th
rn v ton thn n tip xc vi mt t v do ,
hn n bit tt c nhng b n ca tri t thng qua
bng, ui v u n. N lun lun tip xc hoc
ha lm mt vi M t. Zorba cng vy. Cn
chng ta, nhng ngi c hc vn, ch l nhng con
chim u c rng tuch bay trn khng.
Trn tri, sao mi lc mt ng bi ln, tt thy
u gay gt, hung d, khinh mn v tn nhn i
vi con ngi.
Chng ti khng ni g na, c hai cng kinh hi
nhn tri m m. Mi giy u thy nhng ngi
sao mi bt sng ng ng, m rng thm m
chy.
1
98
101
6
Khi ti thc gic, mt tri ln cao.
Nhng khp ngn tay phi ti cn cng v
cm bt qu lu, khng nm li c. Cn dng
Pht gio sp xung ti, ti mt ph v trng
rng.
Ti ci xung nht nhng trang bn tho vng
vi trn sn. Ti khng cn sc m cng chng
mun xem li. C nh th tt c cn cm hng o
t y ch l mt gic m m ti ht mun n b
cm t trong nhng li ch lm n thnh sm tc.
Ma nh, thm lng. Trc khi i, Zorba t l
v c bui sng, ti c cun mnh thu lu trc ng
la, h tay, khng n ung, khng ng ca, ch
lng nghe cn ma u ma m m ri .
Ti chng ngh ngi g. Cun trn nh con chut
chi trong t m, c ti ngi ngh. Ti nghe thy c
nhng thong chuyn ng nh, xo xc v l t
ca t, ting ma ri v ting mm ht n. Ti cm
thy tri v t giao hp nh trong thu ban s khi
m dng ph nhau ta n ng vi n b v sinh
con ci. Ti nghe thy sut dc b, trc mt ti,
bin gm go nh mt con th d v th li lim
cho du cn kht.
Ti sung sng v ti bit th. Trong khi hng
hnh phc, ta kh m thc c iu . Ch khi
102
hnh phc qua ri v ta nhn li, ta mi t nhin i khi ng ngng na - nhn ra rng ta hnh
phc bit bao nhiu. Nhng trn b bin o Crete
ny, ti ang hnh phc v bit mnh hnh phc.
Vng bin xanh thm, mnh mng kht vng ny
tri ti tn b Phi Chu. Mt ngn gi nam rt nng
gi l Livas lun thi t nhng min ct chy xa xi.
Bui sng, bin ta mt th hng thm nh mi
da hu; n tra th m sng v bnh lng vi
nhng gn sng nh ta b ngc non mi nh: v
chiu, li th di v chuyn sang cc mu ca hoa
hng, ca c tm, ca ru vang, v xanh thm.
Qu tra, ti tiu khin bng cch bc ct mn
vng v n chy chui nong nng, m m qua
cc k ngn tay. Bn tay - mt ci ng h ct qua
cuc i chng ta chy chui i v mt tiu. N
ang t mt tiu. Ti nhn bin, lng ting Zorba v
cm thy hai thi dng rn rt hnh phc nh
mun n tung.
Ti nh li mt hm ng trc nm mi, Alka,
a chu gi bn tui ca ti, trong lc hai ch chu
ang nhn vo mt ca hng chi, quay li ni
vi ti nhn xt k l ny: "Ch Ogre, chu sng
n ni mun mc sng ra!" Ti sng st. Cuc i
tht l k diu, v mi tm hn, khi m r su
xung, gp g nhau v ha lm mt, th sao m
ging nhau n th! V ti cht nh ngay n mt
hnh c Pht khc trn g mun m ti thy
mt vin bo tng xa xi. Su by nm au n
103
bc li nghe u.
- Mt ln khc... hi y, ti bn Nga... Phi, ti
c bn y na, cng li lm m, ln ny th l
m ng, gn Novo Rossisk... Ti hc c dm
su t Nga, va cho cng vic: khng, c, bnh
m, nc, anh yu em, li y, bao nhiu? Nhng ti
nh bn vi mt ngi Nga, mt tn Bnsvch
trit t u n chn. Ti no chng ti cng n
mt tim ru cng. Chng ti nh hng bao
nhiu chai vodka v do phn hng ln. bc
ln l mun tr chuyn. Hn mun k ti nghe mi
iu xy n vi hn trong Cch mng Nga v
ti th mun cho hn bit ti lm nhng tr v
g...Chng ti say sa vi nhau, sp hiu khng
v tr thnh anh em.
"Bng cch ra hiu, chng ti c ht sc i n
mt tha thun. Hn phi ni trc. H ti khng
nghe kp th phi ku: "Stop!" Th l hn ng ln
v nhy ma. Sp hiu ch? Hn nhy din t
nhng iu hn mun ni vi ti. V ti cng lm
th. Bt c iu g khng th ni bng ming, chng
ti u ni bng chn, bng tay, bng bng hoc
bng nhng ting la man di. Hy! Hy! Hp-la!
Hy-h?
"G ngi Nga bt u ni: No l hn cm sng
nh th no, chin tranh lan trn ra lm sao, no l
h ti Novo Rossisk th no. Khi ti khng theo di
kp na, ti lin ku: "Stop!" Lp tc, g ngi Nga
phc ln v nhy ma quay cung. Hn nhy nh
114
115
117
*
Ti nh nhng ng thip i lc no khng bit.
Hm sau, tri va rng, ti thy Zorba, ti ci
v khoan khoi sau gic ng, n ko chn ti.
- Dy i, sp, lo ni, ti trnh by k hoch
ca ti vi sp. Sp sn sng nghe ch?
- Ti nghe y.
Lo ngi xp bng trn mt t v bt u ct
ngha lo d nh ko mt ng dy cp t nh
ni xung b bin nh th no, bng cch y,
chng ti c th chuyn xung s g cn thit
lm cc chng l, cn li bao nhiu bn lm g
dng nh . Trc , chng ti quyt nh thu
mt rng thng thuc s hu ca tu vin, nhng
vic vn chuyn th t, m chng ti li khng kim
. Cho nn Zorba mi ngh ra vic lp tuyn
chuyn ch bng cp ln, ct thp v rng rc.
- ng ch? Lo hi ti sau khi trnh by xong.
Sp chp thun nh?
- Ti chp thun, Zorba. ng !
Lo nhm la, t m nc ln bp, pha c ph
cho ti, ph mt tm mn ln chn ti cho khi cm
lnh v hi lng i ra.
- Hm nay ta s m mt ng hm mi, lo ni.
Ti tm ra mt va than rt p! ch th kim
cng en!
Ti gi bn tho cun c Pht ra v ti cng tin
vo nhng ng hm ca mnh. Ti vit sut ngy
118
Ting : Cho bui sng! Cho bui chiu! An macaroia! nhng t giao
tip thng thng. (ND)
123
124
7
Chng ti c ngi im lng bn bp cho ti tn
khuya. Mt ln na, ti cm thy hnh phc l mt
iu xit bao n gin v thanh m: mt ly ru
vang, mt ht d nng, mt bp la nh ti tn,
ting bin m. Ngoi ra chng c g khc. V
cm thy hin ti l hnh phc, ch cn c mt tri
tim gin d v thanh m.
- Bc ly v my ln ri, Zorba? Ti hi.
C hai chng ti u ang trong tm trng vui v,
khng phi v ung kha kh, m chnh v nim
hnh phc khn t trong tm hn. Mi ng theo
cch ring, chng ti thc su sc rng chng ti
ch l hai con cn trng nh b ph du bm cht vo
v tri t, rng chng ti tm c mt gc tin
li bn b bin, ng sau my khm tre, dm vn
g v mi can xng rng khng t li vi nhau
, v cui cng, chng ti c sn n thc
ung cng mt s iu th v trc mt v s thanh
thn, an ton v tnh thng yu trong lng.
Zorba khng nghe thy ti hi. Ai bit c tm tr
lo ang phiu diu tn nhng vng i dng no
ngoi tm ging ti? Ti vi tay kh chm u ngn
vo lo.
- Bc ly v my ln ri, Zorba? Ti nhc li.
Lo git mnh. Ln ny th lo nghe thy. Khoa
125
Trong bn ting Anh ca C. Wildman: "for a good time and a bad girl"
(good time l th vui, bad girl l gi h). y c s chi ch, i nghch t
good (tt) vi t bad (xu). Chng ti tm dch nh trn, to i chi gia su v
vui. (ND) ngon".
126
Sophinka.
Lo nc cn ly ru vang, ri da vo vch v
ni:
- Thi c! By gi ti s k cho sp nghe v
Noussa. m nay, nc Nga chim lnh u c ti.
H c! Ta s vt cn cc hm tu!
Lo chi ria v chc than.
- Th, nh ti va ni, ti gp em ny mt lng
vng Kuban. Do y vo ma h. Da b v da
hu cht nh ni. Chc chc ti li nht mt qu m
chng ai ni g Ti b i v p mt vo. Mi th
nc Nga u h, th g cng hng ng. C xn
tay ln m la chn!
Khng ch ring da b v da hu, xin ni vi
sp l c, b v n b cng vy. Sp i ngang,
thy qu da hu, sp c ly. Vi n b cng ra.
Khng nh Hy Lp ta y sp ch cn cu mt t
to v da b l b li snh sch ra ta v va
ng n mt ph n l anh trai hay em trai lao
n v rt dao ra sn sng bm sp ra lm xc xch
ngay! Chao! Ma qu bt cc ngi i, l n my ci
hi! Th sang Nga m xem ngi ta c th sng
nh lnh cha th no!
"Th, ti i qua Kuban v ti trng thy mt nng
trong mt vn rau. Ti thy nng tht a nhn. Sp
, ti ni sp hay, ph n Xlav khng ging
nhng Hy Lp gy t, nh con, tham lam, bn
nh git i tnh v tm mi cch nh tro ln sng
n bt, cn iu la lc ta. Khng, sp , ph n
132
qun chng."
"Ni on, ng ng dy, n ngc, ni chic
dy lng v gi tay ra hiu cho mi ngi im
lng. ng cm ly ru y n ming v nhn thng
vo mt ti.
Ri ng bt u ni lin chi h ip; ng din
thuyt vi ti ng ni g, c tri bit! Ti ng mt
c ngi. V li lc y ti cng hi say. Ti ngi
xung v p u gi mnh vo u gi Noussa.
Nng ngi bn phi ti."
"ng gi vn khng chu ngng li, m hi chy
rng rng. Th l tt c x ti bao quanh, m gh ly
ng khin ng thi i. ng ngng ni. Noussa ra
hiu cho ti: "By gi, anh phi ni i".
"Th l n lt ti ng dy v lm mt bi tcua na Nga na Hy Lp. Ti ni g? Xin th c
l chnh ti cng khng bit. Ti ch nh l cui
cng, ti lao vo my bi ht o tc Klepht (1) .
Chng n nhp vo u ti bt u rng ln:
Bn o tc Klepht trn ni m xung
nh n trm nga!
Nga chng thc u
Li thy Noussa!
"Sp thy y, ti i li i cho hp vi hon
cnh.
Chng rt i, chng rt i
1
135
(M i, chng rt i ri.l)
i Noussa ca ti!
i Noussa ca ti!
i!
"V va rng ln: " i" ti va lao ti Noussa v
hn nng.
" chnh l iu mi ngi u mun. Nh th
ti ni ci hiu lnh m h ch i v thc t, h
ch ch c th - my g to con ru x ti tt ht
n m.
"Bn n b, con gi bt u tru tro, la ln rng
h s. Nhng gn nh ngay lp tc, trong bng ti,
h li rc rch: "H-h-h". H thch c c v h
ci vang.
"iu g xy ra ch c Tri mi bit. Nhng ti
ngh ngay c Tri cng cha chc bit, bi v
nu Ngi bit, hn Ngi ging cho mt ting
st t chy tt c ri. y y, h ln nho tt c,
n ng n b, ln lc trn sn. Ti bt u i tm
Noussa, nhng bit tm u ra nng? Ti tm thy
mt mng khc v hnh s vi .
"Rng sng, ti dy ra i vi c nng ca
ti.Tri hy cn ti, ti nhn khng r. Ti nm mt
bn chn, ti ko i. Khng, khng phi chn
Noussa. Ti nm mt bn chn khc. Khng phi!
Ti li ko mt bn chn th ba cng khng phi!
Ti tm bn chn th t, th nm, v cui cng, sau
khng bit bao nhiu ln xn, ti tm ra chn
Noussa, ko mnh v g nng ra khi hai ba tn
136
139
8
Hm sau, li ma. Tri, t ha quyn vo nhau
v cng u ym. Ti nh n mt bc ph iu
Hinu trn mu xm m. Ngi n ng qung
tay m ngi n b v gn vi nng mt cch du
dng v cam chu n ni ta c cm gic - do ma
nng, sng gi tc ng v gn nh n rung
vo i thn th - nh thy hai con cn trng lo
nhau trn cn ma bi bt u ri v lm t
cnh chng. Qun qut cht ch vi nhau nh vy,
chng b mt tr vo ci ming phm n ca t.
Ti ngi ca lu nhn mt t en sm li v
bin anh nh mt mu xanh ln quang. T u
ghnh n cui bi, khng thy mt bng ngi,
mt dng bum, mt cnh chim. Ch c mi t ph
vo qua ca s.
Ti ng dy v a tay ra hng ma nh mt k
n xin. t nhin, ti thy mun khc. Mt ni bun
au no , khng phi ca ring ti m su sc
hn, u ti hn, ang dng ln t t m: ci ni kinh
hong xm chim mt con vt ang bnh yn gm
c, bt cht, ngng u ln, khng trng thy g,
nhng nh hi trong khng kh bao quanh, bit
rng mnh ang mc by, khng ng thot.
Ti mun ku ln mt ting, bit rng nh vy s
nh bt ni nim, nhng ti ngng khng dm.
140
hm v chui vo . Lm th ct chc tc cu
. Bng cch o v to nhng hnh lang trong
lng t, con mt sch tr thnh con chut chi.
Mnh hy vng cu tn thnh cuc chuyn ha ny.
"Nhng nim vui ca mnh y tht ln lao v
chng rt n gin v xut pht t nhng yu t
vnh cu: khng kh trong lnh, nh nng, bin c v
bnh m.
Ti n, mt tay Sinbad nh Hng Hi tuyt diu
ngi xp bng trc mt mnh v ni chuyn. H lo
ct ting ni l th gii to rng ra. Thi thong khi
ngn t khng din t, lo chm dy v nhy
ma. V khi nhy ma cng khng na, lo t
cv santuri ln lng v bt u chi.
"C lc lo chi mt iu man r th l ta cm
thy tc th v cht nhn ra i mnh tht v v,
khn kh, khng xng ng vi k nam nhi. C lc
lo chi mt iu au n v ta cm thy i mnh
mau qua nh ct chui qua k ngn tay, khng b
cu chuc.
"Tim mnh c chao qua chao li trong lng ngc
nh con thoi ca ngi dt ci. N dt nn my
thng mnh ang sng Crete y v, ly Cha,
mnh tin rng mnh hnh phc.
"c Khng T ni: nhiu k tm kim hnh phc
cao hn con ngi, k khc nhm thp hn. Nhng
hnh phc l cng tm cao vi cho ngi. " ng l
th. Cho nn phi c th hnh phc hp vi tm vc
ca mi ngi. l hnh phc ca mnh hm nay,
142
o to c mt hc tr vt ln mnh .
"Cn v phn mnh, mnh thng hay qun, mnh
t gim pha, mnh lc li, lng tin ca mnh l mt
m bt tn cp ln vo nhau. i khi mnh cm thy
mun lm mt cuc i chc, i c cuc i ly
mt pht sng ngn ngi. Nhng cu th lun nm
chc tay li. Cu khng bao gi qun, c trong
nhng gi pht ngt ngo nht ca kip nhn sinh
ny. Cu cng khng bao gi lng mt ci ch cu
nhm vn vi.
"Cu cn nh ci ngy chng mnh xuyn qua
Italia trn ng v Hy Lp khng? Hai chng mnh
quyt nh i v vng Pontus by gi ang lm
nguy. Chng mnh vi v xung tu mt th x nh
- chng mnh ch c mt gi p chuyn tu
khc. Chng mnh i vo mt khu vn ln rm rp
gn ga . Ti c nhng cy l to bn, chui mi
trng, tre mu kim kh thm, tng by ong s n
mt cnh n r hoa, nhng bng hoa run ry n
chng ht nhy mnh .
"Chng mnh do bc, ngy ngt lng r nh
trong mt gic m. Bng nhin, mt gc quanh
ca con ng hoa, hin ra hai c gi va i va
c sch.
Mnh khng cn nh l cc c p hay xu. Mnh
ch nh mt c tc vng, c kia tc en v c hai
u vn xim ma xun.
"Vi s mnh bo thng c trong m, chng
mnh sn li v cu ni: "Bt k cc c ang c
145
150
151
s sinh n.
Ti nhn Mimiko. Mt g m to, ngy ngt v hi
lc.
- Ngy ngy, ch lm g, Mimiko?
- ng cho l th no? ti sng nh lnh cha!
Bui sng, ti thc dy, ti n mt mu bnh m
kh. Ri ti lm linh tinh gip mi ngi bt k
u, bt k vic g, ti chy vic vt, xe phn bn,
nh ng phn nga, ngoi ra, ti cn c ci cn
cu. Ti vi b c, m Lanio, chuyn ngh khc
mn. Cc thy th tt phi bit b, ai cng bit b.
Thm ch, ngi ta cn chp nh b na. Chiu
n, ti v nh, n mt bt xp, v ung mt cht
ru, nu c. Nu khng, ti ung y nc ca
Cha Tri cho bng cng nh ci trng, ri ng mt
mch!
- Vy ch khng ly v ch, Mimiko?
- Sao, ti y ? Ti u c in! ng bn i hi
ti ci g vy? Rng ti phi mang n vo thn sao?
n b th cn phi c giy dp. Ti kim u ra?
Nhn xem, ti i chn t y ny!
- Ch khng c ng ?
- ng bn coi ti l g vy? D nhin l ti c ch!
Nm ngoi, c mt ngi cht, b c Lenio lt ng
ca hn cho ti. Ngy l Phc Sinh, ti din ng i
n nh th, nhn thng vo thy t t. on ti ci
ra, eo ln c v v nh.
- Ch thch ci g nht, Mimiko?
- Trc ht l bnh m. i, sao m ti thch ci
157
161
162
163
9
Ngy ngn dn, tri mau ti v mi ngy v cui
chiu, lng ngi tr nn bt rt khng yn. Mt ni
kinh hong ban s chp ly chng ti - ni kinh
hong ca t tin ta khi thy mt tri mi ngy tt
mt sm hn trong nhng thng ma ng. "Ngy
mai, n s tt vnh vin", hn cc c t ta tuyt
vng ngh th v sut m run ry hi hng trn ni
thm i hoang.
Zorba cm thy ni lo u y su sc hn v
hoang s hn ti. trn trnh n, lo thng ch
ri khi hm m khi sao lp lnh trn bu tri.
Lo bt gp mt va than bn rt tt, t tro,
khng m lm v giu nhit lng. Lo hi lng v
lo hnh dung nhng li nhun ca chng ti
bin thnh bao iu tuyt iu: nhng chuyn i,
n b v nhng cuc phiu lu mi. Lo nn nng
ch ci ngy lo kim c mt gia ti v i cnh
ca lo ln - lo gi tin l "cnh" - bay i. Do
, lo thc trn nhiu m h hoy th nghim cc
h thng cp chuyn ch mini, khng ngng tm
dc chnh xc cho cc thn cy tri xung tht chm
- tht m, tht m nh do tay thin thn chuyn vn,
lo ni.
Mt hm, lo ly mt t giy ln cng my cy
bt ch mu v v ni, rng, tuyn chuyn ch,
164
- Vy th sao ti li phi i?
- Zorba phi lm g, l mt chuyn, lo bc bi
p, nhng ngi khc phi lm g, li l chuyn
khc! Nhng nu sp cm thy b i l ng xu h
th sp ng i. Hy li y. l vic ring ca
sp!
Lo cm ly mt chic ba nng v king chn
ng my ci inh vo nhng x trn. Ti nhc
cy n t mt ci ct v i ti i lui trong bn,
nhn vo va than en lp lnh. Hn l hng triu
nm trc y, nhng khu rng mnh mng b
nut chng y.
Tri t tiu ha v bin i con ci ca n. Cy
bin thnh linhit, linhit thnh than, Zorba n...
Ti treo tr li cy n ci inh v quan st
Zorba lm vic: Lo hon ton b cun ht vo
nhim v, khng ngh n bt c iu g khc, lo
ha lm mt vi t, vi cy cuc v vi than. Lo
lin kt vi cy ba v inh trong cuc u tranh vi
g. Lo au n vi ci trn hm vng xung. Lo
u vi sn ni ly than ca n bng mu tr
v sc mnh. Zorba c th d bt trng mch than
vi mt bn nng chc chn khng th lm ln, v
lo khn kho ging n vo nhng ch n yu nht
v c th b chinh phc. V nh ci b ngoi ca lo
by gi, mnh trt y bn t, ch thy hai lng
trng con ngi long lanh, ti thy lo nh ngy
trang bng than, bin thnh than c th tip cn
k ch bt ng v thm nhp vo tuyn phng th
172
bn trong ca n.
- Hoan h, Zorba! Tin cng i! Ti ku ln, say
m trong mt nim thn phc hn nhin.
Nhng thm ch lo cng khng ngoi li nhn.
Lm sao lc lo c th ni chuyn vi mt con
mt sch ch bit cm trong tay mt mu bt ch
khn kh, thay v quai ba? Lo ang bn, lo
khng mun ni. "ng c ni vi ti khi ti ang
lm vic", mt bui ti, lo bo vy, "ti c th gt
tong ln y!" - "Gt , Zorba? Ti sao?" "y, sp
li "ti sao" vi "th no" ri! C nh tr con y!
Lm sao ti c th gii thch c? Ti thng
hon ton b cng vic chon ht mnh, cng thng
t u n chn v gn cht vo , hay vo than,
hay vo cy n santuri. Nu sp thnh lnh chm
vo ti hay ni vi ti v ti c quay li, ti c th
cu gt. , sp hiu cha?"
Ti nhn ng h. Mi gi.
- n gi ngh n tra, cc bn! Ti mi.
Cc bn lm vic qu gi ri.
m th lp tc nm dng c vo mt gc, lau
m hi trn mt v chun b ra khi hm. Hon ton
cun ht vo cng vic, Zorba khng nghe thy g.
Ngay c nu c nghe thy, lo cng khng nhc
nhch khi .
Mt ln na, lo li lo u lng nghe.
- Khoan mt lt, ti bo m th, ht iu thuc
.
Ti lc ti trong khi anh em ng xung quanh.
173
10
"Vy th ai to ra ci m cung y ca phn vn
do d, ci in th y ca kiu sa, ci bnh cha ti
li y, ci cnh ng vi mun ngn ht ging lc
la, ci cng vo a Ngc, ci lng qu y trn
xo quyt, ci th thuc c ngt nh mt ong, ci
dy xch ct cht chng sinh vo ci trn ai ny: n
b?"
Ti ngi trn mt t cnh l than, chm ri v
lng l chp bi ca Pht gio y. ti th ht cch
ph php ny n cch ph php khc, c xua ui
khi tm tr hnh nh mt tm thn n b m
176
lm php l ch!
Ti bc mnh ng dy.
- ri, Zorba, ti ni. Mi ngi i theo khuynh
hng ring ca mnh. Con ngi ging nh mt
ci cy. C bao gi bc ci ln vi cy v v n
khng ra qu anh o khng? Vy th chm dt
nh! Sp na m ri, ta hy n nh th chnh
mt xem Cha ra i.
Zorba ko chic m dy ma ng ln u.
- Thi c, lo ni, v kh s. No th i! Nhng
ti mun sp nn bit rng Cha Tri s hi lng
hn nhiu nu sp n nh m ga m nay nh
thng ng thin thn Gabriel. Nu trc kia Cha
Tri cng i theo con ng nh sp th Ngi t
chng bao gi ti c nh c M Mary v Cha
Kit t chng bao gi ging sinh. Nu sp hi ti
c Cha Tri theo con ng no, ti xin tha:
con ng dn n nh Mary.
Mary chnh l nng ga .
Lo lng l v hoi cng ch ti tr li. Lo y
ca bc ra ngoi. Lo gin d p u chic can
xung si.
- Phi, lo khng khng nhc li, Mary chnh l
nng ga.
- No ta i! Ti ni. ng c ln ting.
Chng ti si bc nhanh trong m ng. Tri
trong vt, sao l lng trn khng trung, thp v to
nh nhng qu cu la. Trong khi chng ti i dc
theo b bin, m ging nh mt con th ln en s
180
nm di bn m nc.
"T m nay", ti t nh "nh sng m ma ng
y li s bt u chin thng. Nh th n sinh
ra m nay cng vi Cha Hi ng".
Tt c dn lng chen chc trong lng nh th m
p v thm ngt. n ng ng ng trc v n
b chp tay ng ng sau. Thy t t Stephanos
cao ln ang trong mt tnh trng bc tc sau tun
chay bn mi ngy. Vn chic o l nng bng
vng, ng si cng chy lng xng y , vung vy
chic bnh hng, ht ht c ging v ch mong cho
chng n lc Cha ra i v nh chn mn xp
m c, xc xch thm ngon v tht sy. Nu Kinh
Thnh vit: "Hm nay, nh sng ra i" tri tim con
ngi t chng rn rng xc ng. Ci y t
chng tr thnh mt huyn thoi v chinh phc th
gii. N ch m t mt hin tng vt l bnh thng
v t chng kch thch tr tng tng ca chng
ta - ti mun ni linh hn chng ta. Nhng ci nh
sng ra i gia ma ng li tr thnh mt hi nhi
v hi nhi li tr thnh Cha tri, v hai mi
th k nay, linh hn chng ta nui nng n . . .
Nghi thc thn b chm dt sau na m mt
cht.
Cha Kh ging sinh. Dn lng, sung sng
nhng i mm, chy v nh n tic v cm thy
tn y rut ci huyn b trong s hin thn ca
Cha. Ci bng l nn mng vng chc; bnh m,
ru, tht l nhng th thit yu u tin; ch bng
181
Bi ht nm mi,
187
Chc cc o hu C c mt nm mi hnh
phc!
Gia ch, cu cho nh ngi y la, du -liu v
ru vang;
Cu sao phu nhn thnh cy ct tr bng cm
thch chng mi nh; Cu cho lnh n ly
chng, sinh chn trai mt gi;
Cu sao n trai y gii phng Constantinople,
kinh thnh ca cc vua ta!
Zorba lng nghe, m say. Lo v ly ci trng ca
l tr, nh nh in.
Ti lng lng nhn v nghe, khng ni g. Ti cm
thy mt chic l na rt khi tim ti; li mt nm
tri qua: Ti tin thm mt bc na v pha ci
vc en ngm.
- Sp lm sao th? Zorba hi trong qung ngng
gia lc nn trng v ht ht c ging cng l tr.
Lm sao th, ng bn? Nom sp gi i n my
tui, mt th xm ngot. Gia lc ti li tr thnh
mt thng b con, ti li sinh ra ln na nh Cha
Kit. Chng phi mi nm Ngi li sinh ra mt ln
sao? Ti cng th!
Ti nm vo ging, nhm mt li. m nay, lng
ti ang trong mt trng thi cung di; ti khng
mun ni.
Ti khng ng c. Ti cm thy ti phi minh
gii mi hnh ng ca mnh ngay m nay. Ti
duyt li ton b i ti, thy n nht nho, khng
188
191
11
Ti ng ln, sung sng nh va nhn c
qu nm mi. Gi lnh, tri trong sng, bin lp
lnh.
Ti theo con ng vo lng. Lc ny, chc l Mi
sa xong. trong khi dn bc, ti bn khon t hi
vi mt xc ng phi l: ai s l ngi u tin may mn hay xi quy - mnh sp gp trong ngy
u nm ny?
Gi gp c mt chu b tay m y chi
nm mi, ti thm c, hay mt ng gi nng n
mc smi trng ng tay thu, mn nguyn v t ho
v can m hon thnh bn phn trn ci trn.
Cng tin thm v cng gn ti lng, ti cng thy
xao xuyn.
Thnh lnh, u gi ti bn rn. Di hng cy liu, nhn nhy bc i trn ng lng, hin ra ci
dng thon th, kiu dim ca sng ph trong y
phc mu vi chic khn en cht trn u.
Dng i uyn chuyn ca nng ng l dng i
ca mt con bo en v ti c cm gic nh mt
mi thm hng hc ca x hng ang nh ta
trong khng kh. Gi ti c th trn u c! Ti
cm thy con th ny lc ni gin s ht sc tn
bo v iu duy nht nn lm l cao chy xa bay.
Nhng bng cch no? Nng ga ang u bc
192
Ti i su vo hm ni xanh, cm thy tm hn
nng tru nh va phm mt trng ti. Ti lang
thang i lui i ti. Tri rt v ti run ly by. Ti hoi
cng xua ui khi ngh i mng ong a, n
ci, nh mt v b ngc nng ga, chng vn tr
li lm ti ngt th.
Cy ci cha ra l, nhng nhng lc non y
nha, cng phng n mun nt ra. Ngi ta c
th cm thy mi lc non s hin din tp trung
ca nhng mm mi, hoa tri tng lai ang ch
i v sn sng bng n ra nh sng. Gia ma
ng, ngy v m, php l v i ca ma xun
ang c lng l v b mt chun b di lp v
cy kh.
t nhin, ti bt ln mt ting reo vui. Trc mt
ti, mt ch trng kn gi, mt cy hnh o to
bo n r hoa ngay gia ma ng, tin phong
dn ng cho tt c nhng cy khc v bo hiu
sp sang xun.
Ci cm gic ngt th ca ti bin mt. Ti ht
tht su mi hng hi cay cay ca n. Ti ti
ng ci, n ngi di nhng cnh n hoa ca
n.
Ti ngi li hi lu, khng ngh g ht, thanh
thot v sung sng. y l ci vnh hng v ti
ang ngi di mt gc cy ni Thin ng.
Cht mt ging oang oang th l ht ti tr v
thc ti.
- Sp lm ci g m ru r trong , sp? Ti i
194
u tnh ra y...
Chng ti khng dng li qun c ph m ro
bc tip.
N ch nhn tt bng ca chng ti quay mt
con ln sa trong l tht khch v ang ch
chng ti trn bc ca.
Mt ln na, m li qun mt di bng mu
hong yn quanh c v c trng thy m nh vy trt b phn, mi p dy cp mt lp son cht cng lm mt tinh thn bt k ai. Phi chng m
thc s l mt hnh chm mi tu? Va thy hai
chng ti, ton b khi tht ni m dng nh phn
ph rung rinh ln, cp mt nh nhp nhy ranh
mnh v dn cht vo b ria vnh ln ca Zorba.
Ca ngoi va ng li, Zorba lin m ly eo m.
- Chc mng nm mi, Bouboulina ca ti! Lo
ni. Nhn xem ti mang n cho em ci g ny!
V lo hn ci c mp nhn nheo ca m.
Ng n gi cm thy nhn nht mt lt nhng
vn tnh to. Mt m dn vo gi qu. M chp ly
tho si dy vng, nhn vo trong v reo ln mt
ting vui thch.
Ti ci v pha trc xem l ci g: trn mt
ming cc tng dy, lo Zorba ranh ma v bng
bn mu , vng, xm, en bn chic thuyn ln
ging c lt trn mt mt bin mu xanh chm.
Pha trc nhng chin thuyn dp nh trn sng,
l mt nng tin c hon ton kha thn, trng
ngn, tc bay bay, ngc phi ra, vi mt ci ui c
197
Basil hay Basilisu. thng gi l i Thnh Basil (330? " 379) sinh
Caesasera. c coi l ngi sng lp ra thit ch tu vin. (ND)
200
202
203
209
12
Ti ng thip i v khi thc gic, Zorba i
khi. Tri rt v ti khng mun dy t no . Ti vi
ln my ci gi sch trn u v ly xung mt cun
ti mang theo v rt m: th Mallarm. Ti c
chm ri, v on no c on y.
Ti gp sch ri li m v cui cng nm xung.
Ln u tin trong i, ti thy c tp th ny nh
thiu mu, v v hon ton khng c cht ngi.
Nhng ch xanh xao nht nht, rng tuch trong
mt khong chn khng.
Mt th nc ct trong veo khng c cht vi
khun, nhng cng chng c cht dinh dng no.
Khng c s sng .
Trong nhng tn gio mt i tia la sng to,
cc thnh thn rt cc tr nn chng hn g nhng
m-tp th hoc trang tr im t cho s c n
ca con ngi v cho nhng bc tng. Mt ci g
tng t xy n vi loi th ny. Nhng hoi
bo chy bng ca con tim, mang nng tnh t v
ht ging, tr thnh mt tr chi tr tu hon ho,
mt kin trc thng minh, lng lng v rm ri. Ti
li gi cun sch v li c ln na. Ti sao nhng
bi th ny chinh phc ti trong ngn y nm?
Th thun ty! Cuc sng bin thnh mt tr
chi trong sut, sng ngi, thm ch khng vn mt
210
git mu.
T cht ngi vn th l, cc mch, vn c - n
c to nn bi tnh yu, nhc dc v mt ting
ku khn kh. Hy n thng hoa thnh mt
tng tru tng v trong l la ca tm linh, qua
nhng qu trnh khc nhau ca thut gi kim, hy
cho n long i v bc thnh hi .
Tt c nhng ci , trc kia tng m hoc ti,
sng nay t ra ch l tr nho ln tr tu v ngn bp
tinh ch m thi! Mt nn vn minh, n lc tn
li, bao gi cng th! V ni kh no ca con ngi
thng kt thc nh th - bng nhng ngn o
thut bc thy: th thun ty, m nhc thun ty, t
tng thun ty. Con ngi cui cng - k t
gii thot khi mi tn ngng, mi o tng v
khng cn ch i hoc s hi g - thy ci t cht
c dng ln ra mnh b quy gin thnh tinh
thn v ci tinh thn chng cn t cm r v
ht nha.
Con ngi cui cng t trt rng mnh: chng
cn mm ht, chng cn phn b, chng cn mu.
Sau khi bin mi th thnh ngn t, mi cm t
thnh tr tung hng m nhc, con ngi cui cng
cn i xa hn na: ngi trn tt nh c n, hn
phn tch m nhc thnh nhng phng trnh
ton hc cm lng.
Ti cht git mnh. "c Pht chnh l con ngi
cui cng !" ti ku ln. l ngha b n v gh
gm ca Ngi. c Pht l ci linh hn "thun ty"
211
221
"Cho s ph v tn mi!
"Mnh c mt cng vic to ln v kh khn y,
i n "Thng " - mnh phi nht ci t nguy
him ny trong ngoc kp (nh nht mt con th d
vo ci st) cu khi phn khi ngay khi m th
ca mnh ra.
Phi, mt cng vic rt kh khn, i n "Thng
"!
Na triu ngi Hy Lp ang lm nguy min
nam nc Nga v vng Caucasus. Nhiu ngi
trong s ch ni c ting Th hoc ting Nga,
nhng tri tim h ni ting Hy Lp rt nhit thnh.
H thuc ni ging ta. Ch cn nhn h, ci cch mt
h nh ln hau hu, soi mi, ci v ranh ma v nhc
dc ca cp mi khi h mm ci, nhng ngn xoay
x ca h tr thnh cc ng ch v khin c
bn mujich lm vic cho h trn lnh th mnh
mng ny ca nc Nga - th cng thuyt
phc ta rng - h l con chu Odysseus yu du
ca ta. Th l ta i n ch yu thng h v khng
th cho h b tiu dit.
"Bi v h ang c nguy c b tiu dit. H mt
tt c nhng g h c, h i rch, trn trung. H b
hnh c hai pha - mt ng l bn Blsvch, ng
kia l bn Kurd. T mi ng, dn t nn l lt v
nh c tnh ny tnh n thuc Gruzia hoc
Acmni. Lng thc, qun o, thuc men u
khng c. H t tp cc cng, khc khoi nhn v
pha chn tri. H mong c nhng con tu Hy Lp
222
n ch h v t m Hy Lp. Mt b phn ca ni
ging chng ta - c ngha l mt phn linh hn
chng ta - ang trong cn kinh hong.
"Nu chng ta b mc h vi s phn, h s b
tiu dit. Chng ta cn c rt nhiu tnh yu thng,
thng cm, nhit tm v u c thc tin (nhng
c tnh m cu rt mun thy lin kt li) nu
chng ta mun cu h, mang h tr v mnh t t
do ca chng ta, ni h s c dng nht, ngha l
trn bin gii Macedonia v, xa hn na, trn bin
gii Thrace. l cch duy nht chng ta cu
hng chc vn ngi Hy Lp, ng thi t cu
chng ta cng vi h. Bi v ngay sau khi ti y,
mnh lin v mt vng trn theo cch cu dy
mnh v gi vng trn l "bn phn ca mnh ".
Mnh ni :
"Nu ta cu c ton b vng trn ny ta s
c cu ri. bng khng ta s ri i". Vy m
bn trong vng trn , l nm mi vn ngi Hy
Lp!
Mnh i v cc tnh, cc lng, tp hp tc c
nhng ngi Hy Lp, vit nhng bn tng trnh,
gi in tn, c vn ng cc quan chc ca chng
ta Athens gi tu thuyn, lng thc, qun o,
thuc men v chuyn nhng con ngi khn kh y
v Hy Lp. Nu nh hng hi v ngoan cng tranh
u l hnh phc, th mnh ang hnh phc. Chng
hiu l mnh c may ct hnh phc theo vc ngi
ca mnh khng - ni theo ngn t ca cu. Cu tri
223
224
225
mc.
"Sp Thn mn, ng T Bn!
" Ti cm bt hi thm sp c c mnh gii
khng. V phn chng ti i n Cha, cng rt
khe!
"t lu nay ti nhn chn rng mnh ra i
khng phi lm con tru hay con nga. Ch c
ging vt mi sng m n. trnh khi li kt
ti trn, ngy m ti by v ra vic cho chnh mnh.
Ti liu ming n hng ngy v mt tng, ti o
ngc cu phng ngn v ni: "Th lm con g
nc gy bi li trn h cn hn lm con s bo b
nht trong lng."
"i ngi thnh nh i quc m chng tn km g.
Ti khng phi l nh i quc v s khng bao gi
l th, bt k phi tr gi th no. i ngi tin
Thin ng v gi mt con la ct sn . Ti
chng c la no c, ti t do! Ti khng s a
ngc, y con la ca ti hn s tch. Ti cng
chng ao c Thin ng, ni la ca ti hn s
nhi nht y c ba l. Ti l mt thng dt c cn
mai, ti chng bit cch din t ra lm sao, nhng
chc sp cng hiu ti, sp nh.
"i k s ci ho huyn ca s i! Cn ti
vt qua ci . i ngi lao tm kh t ngh suy.
Ti ch cn suy ngh. Ti khng hn h vi ci tt
m cng chng tuyt vng v ci xu. Nu ti nghe
tin ngi Hy Lp chim Constantinople th vi ti,
228
232
c xa v sp - ni th ny sp b qua cho... sp
tr nn hi c l cho nn ti mun thnh vn sp.
"Phi, ti ngh ngi no cng c hi hm ring
ca mnh . Ta t thy n , v cc th mi ln ln
c vo nhau v ta khng th khng nh mi no l
ca anh, mi no l ca ti, thc th. Ta ch bit l
c mt mi hi v ci ta gi l "nhn loi"... ti
mun ni "mi hi ngi" . C nhng k ht ly ht
ci nh th l hng hoa nhi vy. Cn ti
th n lm ti ln ma. D sao, ta cng cho qua,
l chuyn khc.
" Ti mun ni - ti li sp th phanh y - rng
n b, cc m cc y thnh mi nh ch. H
nh hi ra ngay thng n ng no thm mun h
v thng no khng. Chnh v th m mi thnh ph
ti t chn ti, ngay c by gi khi ti gi nua
xu x nh kh t li chng c qun o din, bao
gi ti cng c mt hai m n b chy theo. H
nh hi ra ti, ! Cu Cha ban phc cho h!
"D sao mc lng, hm u tin ti ti Candia an
ton, tri sm ti. Ti cp tp n ngay cc hiu
bun, nhng tt c u ng ca . Ti vo mt
qun tr , cho l n, ti cng n ung v tm ra
sch s. Ri ti chm mt iu thuc l v i do
mt vng thm d. Ti chng quen bit ai trong
thnh ph v cng chng ma no bit ti, ti hon
ton t do. Ti c th hut so vang trn ng
ph, ci, ni mt mnh. Ti mua t ht bu rang
mui, nhm nhp, nh v v lang thang tha thch.
234
ng ph ln n, n ng ung ru khai v.
n b tr v nh, khng kh ngo ngt mi son
phn, x phng thm, ru hi v souvlakia (1). Ti
t bo: "Ny Zorba, liu my hy vng cn c
sng bao lu na vi hai cnh mi php phng ny?
M ch cn my n m ht khng kh na u. Dn
tip i, ban gi hi, c ht cho tht su ht mc vo!"
"y, ti ang t nh th trong khi i ngang i dc
ci qung trng ln m sp bit . Bng nhin i n Cha! - ti nghe thy ting h reo, ting khiu
v, ting trng chi my ca khc ng phng. Ti
dng tai ln v chy n ch pht ra nhng m
thanh rn r . l mt tim c ph ca ma nhc.
ng l ci ti ang cn.
Ti bc vo. Ti ngi vo mt bn nh ngay
hng u. Ti sao ti li phi rt r nh? Nh ti
ni, chng ai bit ti, ti hon ton t do.
"Mc ph n lng ngng, to ng ang nhy trn
b c, vy vn cao, nhng ti khng bun ch n
. Ti gi mt chai bia, ri mt c nng nho nh, d
thng da ngm ngm, n ngi vo bn ti. Mt
b phn nh th trt bng tay th n.
- "ng ni khng phn i ch? va hi va
ci khanh khch.
"Nghe vy mu bc ln u ti. Con nh hn
xc! Ti cm thy mt thi thc gh gm mun
vn c . Nhng ti nn gin, ti i ngi cho ging
1
Ch tht xin.
235
238
l iu thc y ti ni ht mi chuyn vi sp
nh vy. Cho nn sp hy nghe nh!
"u c ti ang ln tng by v ti sp sa hon
ton mt tr. Xin sp hy vui lng cm bt vit cho
ti ngay sau khi nhn c th ny. T gi n lc
nhn c th tr li ca sp, ti s nh ngi trn
ng la. Ti ngh l t bao nm nay tn ti b
gch trong s ca Thng ! V c trong s ca
Xa tng na. Duy nht ch c s ca sp l cn ghi
tn ti. Ti ngh vy cho nn ti ch cn ai ngoi sp
ti ch tn ch knh hng v; cho nn xin lng
nghe iu ti cn bc bch . u ui l th ny:
" Hm qua, mt lng gn Candia, c m hi ma qu bt ti i nu ti bit l hi mng ng
Thnh no! Lola... , ng l ti qun cha gii
thiu vi sp tn nng l Lola - phi, nng bo ti:
" ng Ni ! Nng li gi ti l ng ni, nhng
by gi, l mt ci tn u ym, sp . "ng Ni",
nng ni, " em mun i hi."
" -Vy th B Ni c i i, ti bo nng.
" -Nhng em mun i vi anh c.
" -Anh khng i. Anh khng thch cc v Thnh.
Em i mt mnh vy " Thi c, em cng ch i
na .
"Ti trng trng nhn nng.
" - Em khng i ? Ti sao? Em khng mun i
sao?
" - Nu anh cng i th em mun. Nu khng th
em ch thit.
240
246
14
Chiu th by, mng mt thng Ba. Ti da vo
mt tng quay ra bin vit. Hm y, ti trng
thy con n u xun v ti sung sng. Nhng li
ph ch nhm xa b nh hng ca c Pht
tun ra khng cht vng vp trn mt giy v cuc
u tranh ca ti vi Ngi du i, ti khng cn
cung qut tuyt vng na v ti tin chc mnh s
c gii thot.
t nhin, ti nghe thy ting chn bc trn si.
Ti ngc mt ln v thy ng n gi ca chng
ti lc l i dc theo b bin, trang sc y ngi.
M nng ngt, th hn hn v c v lo lng iu g.
- C th khng? M bi hi hi.
- C! Ti ci p v ng dy n m. Bc
y gi li cho b rt thm thit, ni l ngy m
ngh n b, hu nh khng n khng ung c
v thy kh lng chu ni s xa cch ny.
- Anh y ch ni th thi ? Ngi n b kh s
hi, th khng ra hi. Ti i ngi cho m. Ti mc
ti ly th v c ba. Ng n gi h ci ming mm
mm, cp mt nh chp chp v nn th nghe.
Ti v c nhng v hi lng tng, ti lm nh
phi cht vt mi c ra ch lo:
"Hm qua, ti vo n qun n r tin, sp . Ti
247
i Ri ti thy mt c gi p cc k bc vo,
mt n thn thc s... Li cha! Nng ging ht
Bouboulina ca ti! V lp tc nc mt ti tun ra
nh sui, c hng ti nghn li. . . Ti khng nut
c na ! Ti ng dy tr tin v b i. V ti
y, mt k xun thu nh k mi ngh n thn
thnh, sp , ti xc ng su sc n ni ti chy
n nh th Thnh Minas v thp mt cu nn dng
Ngi. Ti cu nguyn: " Thnh Minas, xin cho con
nhn c tin lnh ca thin thn con yu. Cho
chng con sm c lin cnh bay sng i!" .
- Ha! Ha! Maam Hortense ci, mt ngi ln vui
sng.
- B ci g vy? Ti hi, ngng li ly hi v
ngh thm vi cu ni di na. B ci g? Chuyn
ny lm ti mun khc th ng hn.
- Gi ng bit... gi ng bit... m khc khch ri
ci ph ln.
- Bit ci g?
- Cnh... Anh ta gi chn l th. Ci anh nm y.
Khi c mt mnh hai chng ti vi nhau, anh y vn
gi chn l cnh. Cu cho chng ta cnh lin cnh,
anh y ni vy H! H!
- Vy b nghe tip on sau nh. B s thc s
sng s cho m xem. . . Ti gi qua trang v li gi
v c:
" V hm nay khi ti i ngang qua mt hiu ct
248
256
258
mt ngy y su au!"
Ti trm ngm bc trn con ng nh. Ti
khm phc nhng con ngi y, h nhit thnh gn
cht mnh vo nhng ni au nhn th: maam
Hortense, Zorba, nng ga, v g Pavli xanh xao
dng cm lao xung bin dm ni kh no ca
mnh, v Deli-katerina ln ting i ct c sng
ph nh mt con cu v Mavrandoni khng chu
khc hoc thm ch ct li trc mt nhng ngi
khc. Ch ring mnh ti l bt lc v duy l, mu ti
khng si ln, ti khng yu cng chng ght mt
cch cung nhit. Ti vn cn mun un nn mi s
cho chnh, bng cch hn nht tt c cho nh
mnh.
Trong nh tranh ti tranh sng, ti cn nhn ra
c bc Anagnosti vn ngi , trn mt phin ,
cm t trn cy gy di v mt m m nhn ra
bin.
Ti gi nhng ng lo khng nghe thy. Ti bn i
ti. Trng thy ti, ng lc u.
- Nhn loi tht ng thng! ng lm bm. Ph
mt i trai tr. Thng b ti nghip khng mang ni
ni au kh nn m u xung bin, cht ui. By
gi n c cu ri.
- Cu ri?
- Cu ri, phi, con , n c cu ri. Th
hi n c th lm g i n? Nu n ly ga th
chng bao lu s xy ra ci ln, thm ch c th l
danh na kia. ta ht nh mt con nga ci ging,
259
ch ga gi biu. . . Mt gi cam. Ch bo y l
nhng tri cam cui cng trong vn ch . . .
- Ca ch ga ? Ti git mnh hi. Ti sao ch ta
li gi biu ti?
- V ng ni nhng li tt p bnh vc ch
trc dn lng chiu nay, ch bo th.
- Nhng li tt p no?
- Lm sao ti bit c? Ti ch nhc li vi ng
nhng iu ch y ni, c th thi...
G trt nhng tri cam ln ging. C lu bng
thm phc.
Cu ni gim ti cm n ch ta cho qu v ti
khuyn ch ta nn cn thn nh. Ch ta cn
phng, ng xut hin trong lng v bt c l do
g, nghe r ch? Ch ta nn trong nh mt thi
gian, cho n khi ngi ta qun cu chuyn bt
hnh ny i. Cu c hiu khng Mimiko?
- C th thi , ng ch?
- Th thi. Cu c th i c ri y.
Mimiko nhy mt vi ti:
- C th thi ?
- i i!
G i. Ti bc mt qu cam, n nhiu nc v
ngt nh mt ong. Ti nm xung, ng thip i v
sut m y, ti tha thn trong nhng vn cam.
Mt ngn gi m thi, ti phanh ngc n gi v git
mt cng hng qu mang tai. Ti l mt g nng
dn hai mi tui v ti lang thang trong vn cam,
va hut so va i ch. Ch ai? Ti cng chng
262
15
Hm y, c mt lung gi nam d di nng bng,
thi t nhng sa mc chu Phi qua a Trung Hi
ti nhng m ct mn xoy ln v quay cung trn
khng, thc vo cung hng v phi. Rng xo xo,
mt cay x, ca ra vo v ca s u phi ng
cht nu mun bo m khng phi n mt ming
bnh m rc y ct.
Khng kh ngt ngt. Trong nhng ngy kh th
ny, thi k cy dng nha, bn thn ti cng chm
ngp trong ni ro rc ca bui xun v. Mt thong
mt mi, mt cm gic nga ran nh kin b khp
ngi, mt cng thng v cm xc trong lng ngc,
mt c mun - hay mt hi c - v mt hnh phc
n gin v ln lao. Ti i bn con ng ni y
si. Mt cn hng t ngt thc ti i thm khu
th Mino mi chi ln khi mt t sau ba, bn ngn
nm b vi lp v mt ln na li ang si m di
mt tri o Crete thn yu. Ti ngh c l sau khi
cuc b ba, bn ting ng h, s mt mi s lm
du ni bi hi do ma xun mang li. Nhng phin
xm tr tri, mt v trn trung rc sng, tri ni
x x v hoang vng m ti yu. Mt con c, mt
trn vng hoe b chi sng, u trn mt mm ,
nhn trn trn, trang nghim, p v y b n. Ti
bc nh nhng, nhng tai n rt thnh, n ht
263
264
265
lng.
- Tha ng, nh n sng Cha, ng i u vy?
ng n n tu vin?
Ti quay li. Mt ng gi b b chc nch trng
kin vi mt chic khn tay cht quanh mi tc bc,
ang vy tay v mm ci vi ti. Mt b gi i sau
ng v sau b l c con gi h, mt thiu n da
ngm ngm, cp mt d tn, u cht mt chic
khn trng.
- n n tu vin? ng gi hi li ln th hai. V
t nhin, ti thc ra rng mnh quyt i v
hng y. T my thng nay, ti mun n ci
tu vin nh dnh cho cc n tu s xy bn b bin,
nhng cha ln no i c. Chiu nay, thn th ti
bt cht quyt nh cho ti.
- Vng, ti p. Ti n n tu vin nghe ht
mng c M ng Trinh.
- Cu c M ban phc cho ng.
ng ro bc theo kp ti.
- C phi h gi ng l Cng ty than khng?
- ng th.
- , th th cu c M ng Trinh ban cho ng
nhiu lc! ng lm bao iu ch li cho lng,
em li k sinh nhai cho bao ngi b ngho phi
nui c gia nh. Cu Cha ban phc lnh cho
ng!
V mt vi pht sau, ng gi tinh qui, hn bit
chng ti ang gp kh khn, ni thm my li an i
sau y:
270
- Ti sao ni li ci?
- Th cha lm con ci sao? Chnh ngy
hm y, trong l hi, c qu ci trang thnh mt ph
n ng ngay trc mt lo. l m!
Khng quay u, ng ht ngc ngn tay ci ch
b gi ng sau ng ang lng l i theo chng ti. By gi th m khng b nhn, ng ni; mi ngh n
chuyn ng vo ngi m tm ri. Nhng hi
m qu l ngon lnh, gi tnh, vi sc sng quy
ng nh mt con c. Ngi ta thng gi m l
"Ngi p mi di" v m xng ng vi ci tn y,
con m lng l! Nhng by gi th... ly Cha
hn ti, u ri nhng hng mi di y! Bin i vi
qu ri! Chng cn ly si no ?
Gia lc y, ngay sau lng chng ti, b gi g
mt ting nght li nh mt con ch cu knh b
xch. Nhng b khng ni g.
- Tu vin kia ri, ng gi ni.
St b bin, kp gia hai khi ln, l nh tu
kn trng lp lnh. gia, vm mi gio ng va
mi qut vi trng, nh v trn nh mt bu v n
b. Quanh gio ng, khong nm, su phng nh
ca mu xanh l, ba cy bch ln trong sn v dc
theo tng, my cy l gai lc lng ang m
hoa.
Chng ti bc nhanh hn. Ting ht du dng
vng xung t khung ca m ca thnh ng,
khng kh nng mn ngt mi cnh kin trng. Ca
chnh gia khung vm m rng, dn vo mnh sn
273
278
16
Va trng thy bi than bn, ti dng pht li:
trong lu c nh sng. "Chc Zorba v!" Ti sung
sng ngh thm.
Ti cm thy mun chy nhanh ti, nhng t
kim ch li. Mnh phi giu ni vui mng, ti ngh
thm. Mnh phi lm ra v bc tc v mng ph u
lo. Mnh phi lo n lo cng chuyn khn cp,
m lo vung ph ht tin, bao mt lm thu tu
im no v by gi tr v, tr mt mi hai
ngy. Mnh phi lm nh ang li nh thnh n . . .
Mnh phi th !
Ti bc chm li c th gi hm nng mu
ln. Ti rng ht sc t ra gin d, cau my, nm
tay li, lm mi iu mt ngi ni khng thng
lm - nhng v hiu. Tri li, cng n gn, ti cng
thy vui sng. Ti len ln ti bn lu v nhn qua
khung ca s nh c nh la. Zorba qu gi bn ci
bp l nh xu lo va nhm, v ang pha c ph.
Tim se li, ti ku ln: "Zorba!"
Thot ci, cnh ca m tung v Zorba, chn
khng, lao ra. Lo vn c c nhn vo bng ti;
thy ti, lo dang tay ra nh m, song li dng v
bung thng xung hai bn sn.
- Ti ly lm mng c gp li sp, lo ngp
ngng ni, ng sng i din ti, mt chy di ra.
279
Ti c ly ging gin d.
- Ti ly lm mng thy bc ct cng tr li, ti
ma. ng c li gn - bc sc mi x phng thm.
- i, gi sp bit ti k c nh th no, lo ni.
Ti tm ra sch s! Trc khi v gp sp, ti
co mit lp da cht tit ca ti n rch toc tng
mng y, sp ! Ti ly k k sut c ting
ng h. Nhng ci mi qui qu y... D sao i
na, c sao u? Sm mun ri n cng bay ht
thi. y u phi ln th nht th tt n phi ht
thi.
- Ta vo trong i, ti ni, sut ci ph ln.
Chng ti vo lu sc mi nc hoa, phn, x
phng v n b.
- Ly Cha, nhng ca n g kia? Ti hi, tay ch
vo mt ci hm y nhng ti xch, x phng
thm, bt-tt, mt ci d nh mu v hai l nc
hoa nh xu.
- Qu... Zorba l nh, u ci gm.
- Qu ? Ti ni, c ly ging gin d. Qu h?
- Sp , qu tng Bouboulina thn mn. Xin ng
cu sp. Sp n l Phc Sinh, sp bit y, m
cng l ngi . . .
Mt ln na, ti li nn ci c.
- Bc khng mang v cho b ta ci quan trng
nht, ti ni.
- Ci g?
- Vng hoa tn hn ch cn g na.
- Ci g? Sp nh ni g? Ti khng hiu.
280
281
Ti s ht sp nghe mt bi ti hc c t Candia;
n lm thay i i ti.
Lo ngm ngi mt lc.
Khng, thc ra n khng lm thay i g, lo ni,
c iu l by gi ti bit l mnh ng.
Lo t nhng ngn tay chui mn ln cy n v
vn c ra. Lo ta ht bng mt ging man di, th
nhp v au n :
Khi ch quyt hy tin ln, ng nao nng, tt
li sau no c ch g.
Hy sc xun t do ng tr, tui tr khng tr
li, hy to bo v ng hi tic chi
Nhng lo u ca chng ti b xua tan, nhng
phin mun vt vnh bin mt, tm hn vn ti
tm cao tt nh. Lola, than bn, ng dy cp,
"vnh cu", nhng bn khon ln, nh, tt c u
bin thnh ln khi xanh nht nha i trong khng
trung v ch cn li mt con chim thp l tm hn
con ngi ca ht.
- Ti tng cho bc tt c, Zorba! Ti ku ln khi
bi ca y t ho kt thc. Tt c nhng g bc
lm - ngi n b n, mi tc nhum, s tin bc
tiu si - tt c nhng ci l ca bc. Bc c
ht tip i!
Lo li vn c c:
Can m ln! D th no cng hy c gan!
Nu khng bi th tt l phi thng!
Mt s cng nhn ng gn m nghe thy ting
ht, h tr dy, len ln m xung v ngi xm
285
D thc vi tin!
- Ta khng th nhn n mt bui ti sao, sp? Ti
c mt ng ch i tu, nhng ngy thng ng y ch
dng mui v nc l, ch nht v ngy l, ng
thm vo cht cm. ng sng n mt trm hai
mi tui.
- ng sng ti mt trm hai mi tui v ng
c c tin, Zorba . ng tm c Thng
ca mnh v r sch lo phin. Cn chng ta th
chng c Thng no nui dng chng ta,
Zorba , cho nn xin bc hy nhm la ln, ta lm
my con c ny. Nu mt mn xp c nng st,
tht nhiu hnh v ht tiu, ci mn chng ta vn
thch y! Ri ta s liu sau.
- Liu ci g? Zorba in tit hi. y bng mt ci
l lp m qun tit nhng iu lun!
- ng th! chnh l tc dng thc s ca
n, Zorba . Vy by gi bc hy i nu mt ni xp
c tht ngon cho u chng ta khi n tung ra!
Nhng Zorba khng nhc nhch. Lo vn ng
nguyn ch c, nhn ti.
- Sp ny, ti mun ni vi sp mt iu. Ti bit
sp nh lm g ri. Va ri, khi sp ni, ti cht ng
ng, ti thy iu le ln trong mt nh chp.
- Ti nh lm g, Zorba? Ti thc mc hi.
- Sp nh xy mt tu vin ch cn g na! Thay
v cc tu s sp s nht vo mt s ngi co giy
nh bn thn sp tn knh v h s vit ngy vit
m. Ri th ging nh cc v thnh trong tranh c,
292
17
Tinh m sng hm sau, ging Zorba nh thc
ti y.
- Mi bnh mt ra, con ong no t bc vy?
Lm g m la vng ln th?
- Chng ta phi nm tnh hnh cho nghim chnh,
sp , lo va p va nht y thc n vo ti dt.
Ti mang v hai con la, sp dy i, chng ta n
tu vin dt im vic k kt giy t tha thun
lm ng dy cp vn chuyn. Ch c mt th lm
s t s: l rn. L rn s ht kit mu chng ta,
sp .
- Ti sao li gi Bouboulina ti nghip l con rn?
Ti ci hi.
Nhng Zorba v nh khng nghe thy.
- i thi, lo ni, trc khi mt tri ln qu cao.
Ti rt vui thch c ln ni v ngi mi thng.
Chng ti nhy ln mnh la, bt u leo. Chng ti
dng li m mt lc Zorba dn d cng nhn
cuc than ng hm "M Nht", o rnh tho
nc ng hm "i T T" v dn sch ng
hm "Canavaro". Ngy rc r nh mt vin kim
cng nc sng nht.
Cng ln cao, tinh thn chng ti cng nh c
thanh lc, cng ho hng. Mt ln na, ti li cm
thy nh hng ca khng kh trong lnh, d th v
295
296
l c Cha Ba Ngi ca h.
- Tay ny ng y, Zorba khoi tr th thm.
Lo quay sang ngi kia.
- Tn o hu l g? Lo hi tu s. V o hu t
u ti?
- Ti tn l Zaharia. Ti sn sng khn gi ra
i! Ngay lp tc. Ti khng chu c na! Xin
ngi ng bo vui lng cho ti bit qu danh.
- Canavaro.
- Ti khng th chu ng thm ngy no na,
ngi anh em Canavaro . Sut m, Cha Kit rn
r, lm ti khng ng c. V ti cng rn vi Ngi
lun. Th ri, sng sm nay, tu vin trng - cu
sao lo b thiu trong la a ngc i i - cho gi
ti ln. "Ny, Zaharia", lo ni "Vy l thy khng
cc o hu ng ? Ti s tng c thy"
- "Ti khng cho h ng y ?, ti ni. "Ti hay
Cha Kit? Chnh Cha c rn r hoi y ch". Th
l lo gi cy thnh gi ln, ci tn phn Cha y
v... ngi anh em xem y!
ng ta trt ci m thy tu ra, l mt nm mu
ng trn tc.
- Cho nn ti r o ra i.
- Hy quay li tu vin vi chng ti, Zorba ni. Ti
s thuyt phc tu vin trng. No, cha c th i
cng vi chng ti v dn ng cho chng ti. Qu
l tri phi cha n gip chng ti.
Tu s ngh mt lt. Mt ng ta long lanh.
- Cc ng thu ti ci g?
299
- Cha mun g?
- Hai "pao" c thu mui v mt chai brandi.
Zorba ci ngi v pha trc nhn ng ta.
- Phi chng cha cng i lc c mt th ma qu
trong ngi, cha Zaharia?
Tu s git mnh.
- Lm sao ng on c? ng ta ngc nhin hi.
- Ti cng gc gc ni Athos nn cng bit s
s v iu , Zorba p.
Thy tu ci u. Phi c gng lm chng ti mi
nghe r cu tr li ca ng ta:
- Phi, trong ti c mt con qu.
- V n thch c thu mui cng ru brandi, phi
khng ?
- Phi, n ng nm vo ha ngc ba ln!
- Thi c! Xong! N cng ht thuc l na
ch? Zorba nm cho thy tu mt iu thuc v ng
ta ho hc v ly.
- N c ht, phi, n c ht, n dch bt n! ng ta
ni v ly trong ti ra mt hn la cng mt ci
bc, chm thuc v rt mt hi di.
- Nhn danh Cha Jesu! ng ta ni.
ng ta nhc chic gy st ln, quay ng sau v
ct bc.
- Con qu ca thy tn g nh? Zorba va hi va
nhy mt vi ti.
- Joseph! Zaharia tr li, khng quay u li. Ti
chng thch i cng vi lo thy tu na in na di
ny cht no. Mt u c bnh hon cng nh mt
300
305
306
310
v Gomorrah(1)
Hai tu s khc ng ra, nhy mt vi nhau v ci
r.
- Mt l hn hc! Zorba lu bu. Ch si cng
khng cn x nhau, th m th nhn bn thy tu ny
xem! Sp bao gi thy n b chi c nhau
nh th ny cha?
- H l n ng c, ti ci ni.
- Th y cng ch c g khc lm, sp , xin ni
vi sp vy! Tt c bn h l ging la la ht. Sp
c th gi h l Gavrilis hay Gavrila, Demetrios hay
Demetria, ty theo cm xc. No sp, ta chun thi.
K giy t tht mau ri i cho sm ch. Nu cn
li y, chng my chc, chng ta s hon ton gh
tm c n ng ln n b. Lo h thp ging.
- Vi li ti c mt m mu...
- Li mt in r na, ti cn l g. Bc khng
ngh l mt i bc lm ngn y tr ngu xun l
ri sao, h d gi? No, ni ti nghe th m mu
ca bc nh th no.
Zorba nhn vai.
- Lm sao ti c th ct ngha cho sp nghe mt
iu nh vy? Ni li php sp, sp l mt thng
cha t t, ht lng v mi ngi, bt k h nh th
no. Ma ng, gi sp thy mt con b cht bn
1
311
bt c ci g, ko ri hng bt ht y. C y
cho ti, ti c . Lo ci xung ni nh vo tai
ti.
- Chng ta s ly c cnh rng y vi na gi .
. . ng c ni g y.
V lo khoc tay ngi tu s, hi h bc i.
313
18
Ti bc qua bc ca gio ng, i su vo
bn trong m ti, mt du v thm ngo ngt.
Nh th vng ngt. Nhng i nn bng ng
hun ta mt nh sng yu t. Mt bc vch ngn
chm tr tinh vi hnh thnh vi mt gin nho vng
ng tru qu chim c khoang u ng kia gio
ng. Bn b tng, t trn xung di, ph y
bch ha hu nh b xa nha: hnh nh hi hng
ca nhng thy tu kh hnh, gy nh b xng,
cc c Cha ca Gio Hi, nhng Kh Hnh ko di
ca Cha Kit, nhng thin thn to ln d tn, tc
buc bng nhng di bng rng bn xanh xanh,
hng hng phai mu v m thp.
Tt trn vm cao l c M ng Trinh, hai tay
dang ra, cu khn. Mt ngn n bc ln t pha
trc ta quanh Ngi, mt ln sng du chp chn
ve vut khun mt thon di au n. Ti s khng
bao gi qun c i mt y kh au, ci ming
chum chm cau li v ci cm mnh m kin ngh
ca Ngi. y l Ngi M hon ton sung sng
v mn nguyn, ti ngh, ngay c trong ni au qun
qui nht, v Ngi cm thy t chn kh vong ca
lng mnh, mt ci g bt t ra i. Khi ti ra khi
ca nh th th mt tri ang ln. Ti ngi xung
di cy cam trong mt tm thi hoan lc. Vm mi
trn ca gio ng ng sang mu hng nh vo
314
315
320
326
ca lo lp lnh mt nh ma qui.
- i ? Ti ni, nh hn ngi. Gii quyt xong
xui c ri ch?
- Xong tt! Zorba ni, tay v v vo phn trn o
ngoi. Cnh rng y ri. Ti hy vng n s mang
li may mn cho chng ta! V y l khon by
nghn tn ph vi Lola.
Lo mc ti trong ly ra mt cun giy bc.
- Sp cm ly! Lo ni. Ti xin tr n, ti c th
nhn thng vo mt sp m khng xu h na. C
nhng bt tt, ti xch tay, nc hoa v d cho
maam Bouboulina cng bao gm trong lun!
Thm ch c ht d cho con vt na! V c halva ti
mang v tho sp!
- Bc c gi ly, Zorba; l qu ti tng bc, ti
ni. Hy thp mt cy nn t ti vi c M ng
Trinh m bc xc phm.
Zorba quay li. Linh mc Zaharia ang tin v
pha chng ti trong chic o thng nhp nha
ng sang mu lc, chn i i giy vt gt, tay dt
hai con la ca chng ti.
Zorba gi cho y tp giy bc.
- Chng mnh chia i, cha Joseph, lo ni. Cha
c th mua hai t c thu mui v nhi nht n au
qun bng. n khi no cha i ht ra v mi mi,
mi mi t gii thot khi cn thm c thu. No,
cha tay ra!
Tu s cm ly m giy bc bn v giu bin i.
- Ti s mua mt t du parafin! Lo ni.
332
333
19
m y, khi t trn lng la nhy xung bi bin,
ngi u tin chng ti gp l Bouboulina ang
ngi thu lu trc lu. Khi thp n ln v nhn thy
mt m, ti m hong.
- C chuyn g khng n vy, maam Hortense?
B m ?
T lc nim hy vng ln - thnh hn vi Zorba le
li trong tm tr, ng n gi ca chng ti mt ht
mi nt duyn m h v ng ng ca mnh. M c
xa sch qu kh v vt b b mt le lot m m
t trang im cho mnh nh nhng bng lc do cc
tng trn, tng c Th Nh K v cc thy s
c cung phng. M khng c khao kht no ln
hn l tr thnh mt ngi dn thng nghim tc
v kh knh, mt ph n n hu, c hnh. M thi
khng phn sp cng chng mang trang sc
na, tri sinh th no t ph by th y: mt k ti
nghip mun c tm chng.
Zorba khng m ming. Lo c bn chn xon b
ria mi nhum. Lo ci xung, nhm bp l v un
t nc pha c ph.
- Anh tht c c? M ca s gi t ngt ni, ging
khn i .
Zorba ngng u ln nhn m. Mt lo du i. Lo
khng bao gi c th nghe mt ngi n b ni vi
mnh bng mt ging au n m khng b chinh
334
341
tha mn.
Cui cng, m cp bn cng khao kht by lu
nay. C i, m ma ht, chi bi tung ty,
nho bng nhng ph n oan trang... nhng
tim m tan nt. Khi m mc qun o le lot, sc
s, mt trt b son phn, ngi xc y nc hoa,
i qua cc ph ca Alexandria, Beirut,
Constantinople v trng thy nhng ngi m cha
v cho con b, ngc m cng rm rt v cng ln,
nm v dng ng, cng thm c mt ci ming
tr th nh xinh ngm vo. "Ly mt ngi chng,
ly mt tm chng, c mt mn con...!", iu l
m c sut c mt cuc i di ng ng ca
m.
Nhng m khng bao gi bc l nhng khao kht
day dt y vi ai. Gi y, i n Cha, mun mt
cht cn hn khng bao gi, m cp bn c
m, mc d bao phen b sng gi dp vi ti t.
Thnh thong m li ngc mt ng sang ci lo
to ln lng ngng ang si bc i bn m. Anh ta
khng phi l mt pasa giu c i m fez c ng
tua vng", m ngh thm. "Anh cng chng phi con
trai tun t ca mt thng c Th Nh K, nhng
i n Cha, th cn hn khng c g! Anh ta s l
chng mnh! Chng mnh mi mi, t n Cha!"
Zorba cm thy m nng trn cnh tay, lo
dn ko m cho mau ti lng thot khi m. V
m n b ti nghip c vp hoi vo nhng hn
trn ng, mng chn gn nh bt ra, nhng vt
342
y ph n, s nh y, tm b y c y v tn tht d
vo. ng c ngn ngm; ti s chi ht. Hy ng
vi m ta. Ni vi m ta nhng iu p n ng
thng ni vi n b; ti nghip m cha bao gi
c nghe nhng li nh vy. Hy th l s ci
m. Hy ban cho m khn kh t cht lc th, th
lc th m loi lc sc v ngay c con su ci kin
cng u c hng". V nu c mt con d ci
gi no thuc loi Bouboulina ca chng ta - cu
Cha ban phc cho m! - m khng ai chu n an
i, bt k tr cng bao nhiu, th... thi c, ti s
lm du thnh gi v ti, gim c hng hn nhn,
s ch thn lm vic ! By gi, sp s nghe thy
c l ngu xun trong vng ni:
"Xem ka! R l mt lo gi phng ng! Lo
khng c mt nhn, cng chng c mi ngi
sao?" - "C ch, m la, t c mt ch? C ch,
bn ngi l i mch tim rn nh , t c mi ch?
Th nhng t cn c mt tri tim bit i ngi cho
nhng ngi n b xu s! V nu c mt tri
tim th tt c nhng mt mi trn th gian ny u
v dng, n lc no , chng chng ng k g
ht!"... Ri khi no ti tr nn hon ton bt lc v
chi bi trc tng v v chu tri, Thnh Pie - gc
ca - Thin ng s m cng cho ti m rng: "Vo
i, Zorba ti nghip, vo i, Zorba k tun o. Vo
m nm cnh chin hu Zeus ca ngi. Hy ngh
ngi, anh bn, ngi ng gp phn mnh di
trn gian! Ta ban phc lnh cho ngi!"
347
348
20
Va v ti ni, chng ti i nm ngay. Zorba xoa
tay tha mn.
- Hm nay l mt ngy i ct, sp . Chc sp
s hi ti ni "i ct" vi ngha g? Ti mun ni l:
trn vn. Sp ngh m xem: sng nay, chng ta cn
tu vin, cch y hng bao dm, chng ta cho lo
tu vin trng vo xic - chc lo nguyn ra chng
ta? Sau , chng ta v n lu, gp maam
Bouboulina v ti vi m nh hn. ny, sp nhn
ci nhn xem. Vng mi y... M bo m cn hai
ng xvren vng ca Anh, lo c Anh cho m
vo hi cui th k trc. M ni m dnh lm
ma mnh, nhng by gi - cu sao gi khc tr
cho m an lnh - m em n thu th kim hon
nh thnh nhn. Con ngi tht l b n k qui!
- Ng i Zorba! Ti ni. Bnh tnh li no! Mt
ngy chng y chuyn l ri. Ngy mai, chng ta
phi c hnh mt nghi l long trng: dng cy ct
u tin cho h thng dy cp. Ti mi cha
Stephanos n.
- Sp lm th l phi, sp ; khng n ni
d. C lo linh mc ru d y n v tt c k
mc trong lng na; thm ch ta s phn pht
nhng cy nn nh cho h thp ln. l cch gy
n tng; iu s c li cho cng vic ca ta.
349
350
353
364
21
Hm nay l ngy l Phc Sinh. Zorba din
bnh bao. Lo i mt i tt len dyj mu ta sm
m lo bo l do mt trong nhng m b
Macedonia an cho. Lo bn chn chy ln chy
xung mt g ct nh gn bi bin ca chng ti.
Khum khum bn tay bn trn hng lng my rm,
che cho khi chi mt, lo theo di con ng lng.
- Ci m ny n mun mt ri, hi cu gi, ci
m ny n mun mt ri, im, sao m m
chm tr th, ci l c c k t ti.
Mt con bm va ra khi kn bay ln v nh
u ln b ria Zorba, nhng n lm lo nht v lo
kht mi; con bm thn nhin bay i v bin vo
trong nng la.
Hm y, chng ti ch maam Hortense n
mng l Phc Sinh. Chng ti quay mt con cu
t, tri mt tm khn ln ct v t mu my qu
trng. Na a na tht, chng ti quyt nh
chun b mt i tic chiu i m. Trn bi bin
qunh hiu ny, nng tin c ln mp, xc nc hoa
v hi ra y bao gi cng hp dn chng ti mt
cch k l. Khi m khng c mt, chng ti thy
thiu mt ci g , mt mi thm nh "- Clnh", mt dng i lch bch nh vt bu, mt
ging hi khn khn v mt i mt xanh nh nh.
365
366
m!
Lo nm mt ci nhn cui cng v pha ng
lng ri n ngi di bng cy minh quyt. gn
tra, tri nng gt. ng xa, vng ting chung vui
v, no nc ca hi l Phc Sinh. Thnh thong gi
mang ti ting n "lia" o Crete (1). C lng rn r
sc sng nh mt t ong lc xun v.
Zorba lc u:
- Th l ht. Mi dp l Phc Sinh, ti thng cm
thy hn ti li bay ln ng thi vi Cha Jsu,
nhng tt c chm dt ri! Lo ni. By gi, ch c
thn th ti ti sinh - bi v vn c k bao ta nh
chn, ri mt ngi th hai, th ba na, v h c
mi: "n thm mt ming v thm mt cht xu ny
na thi...". th ta c nhi y t thm hng m
thc n ngon lnh m khng phi tt c u bin
thnh phn. C mt ci g vn lu tn, mt ci g st
li v bin thnh tm trng vui v, thnh ma ht,
thm ch thnh u - ci y, ti gi l Phc Sinh.
Lo ng dy, nhn v pha chn tri v cau my.
- C mt thng nh ang chy v pha ny, lo
ni v vi v ra n a b.
Thng b king chn ln, ni thm iu g vo tai
Zorba lm lo git mnh li li, gin d.
- m ? Lo qut ln, m ? Ct ngay ko tao
nn cho mt trn by gi!
1
367
ra lim mi.
- ng ch! Nng ni, ging du dng hn.
Nng li tin ln, ci mnh nh ly chm ti
v mi.
- C phi ng ch khng? Nng hi, ging khn
i.
- Phi.
- ng vo i.
*
Rng sng. Zorba v v ang ngi trn bi ct
trc lu ht thuc, mt nhn ra bin. C v lo
ang i ti.
Va thy ti xut hin, lo lin ngng u ln nhn
ti trn trn. Hai cnh mi lo php phng nh mi
ch sn. Lo vn c, ht mt hi di... lo nh hi
ti.
Thot ci, mt lo sng ln nh mng r; lo
ngi thy hi nng ga.
Lo chm ri ng dy, mm ci ht mnh v
dang rng hai cnh tay n ti.
- Ti xin ban phc cho sp! Lo ni.
Ti ln ging, nhm mt li. Ti nghe ting bin
th trm tnh, nhp nhng v ti cm thy mnh rp
rn trn sng nh nh mt con hi u. C chao
chao m i nh vy, ti chm vo gic ng, vo ci
mng: ti trng thy mt ngi n b da en lom
khom trn mt t v c cm tng nh nng l
374
vo nch.
- Hy tm ng bc s, chuyn li cho ca ti v
bo ng nhy ln con nga gi ca ng phng n
y ngay, th no cng n nh. Ni l b Hortense
m nng. Ti nghip, b y b cm lnh, b y st
v ang hp hi. Ni vi ng ta th, ng c qun.
Thi, i i!
- Xin i ngay tp l!
G nh vo hai bn tay, h hi v vo nhau,
nhng vn ng yn. G nhn ti, mt lp lnh vui
ti.
- i i ch, ti bo m?
G vn khng nhc nhch. G nhy mt vi ti v
mm ci ranh mnh.
- Tha ng, g ni, ti mang n ch ng mt
chai nc cam lm qu.
G dng li mt giy, ch ti hi xem ai nh g
mang ti, song ti l i.
- ng khng mun bit ai gi cho ng ? G ci
khc khc. Ch ta bo l ng xc tc cho thm.
- i i! Nhanh ln! V ngm ming li!
G ci to, mt ln na li nh vo tay.
- Xin i ngay tp l! G li ku. Cha ti sinh.
V g bin mt.
22
Di nhng cy bch dng, cuc khiu v
mng l Phc Sinh ang n cao tro.
381
ng nng.
- n i, n i, Fanurio! G la ln. n cho n
khi Thn Cht cng cht lun!
Tng giy tng pht, Thn Cht cht ri li ti
sinh, ht nh i sng. T bao ngn nm, gi trai
nhy ma n xun v di vm l non ca cy
ci - bch dng, v si, ng ng v c mnh mai
- v h s cn tip tc nhy ma hng ngn nm
na, khun mt chy ngi dc vng. Nhng khun
mt thay i, nt vn, tr v ct bi, nhng nhng
khun mt khc li tri ln thay th. Trc sau ch
c c mt ngi nhy m thi nhng anh ta c c
ngn mt n. Bao gi anh ta cng tui 20. Anh ta
bt t.
G thanh nin a tay ln vut ria mc du chng
c
- n i! G li la. n i, Fanurio, ko ti n tung
ln y ny! Ngi chi n lia vung tay, cy n
hng ng, chm lc lc lanh tanh nhp nhng v
g thanh nin nhy vt ln cao bng u ngi p
chn vo nhau ba ln trn khng dng ng git
chic khn trng cht quanh u ngi bn cnh,
trng tun Manolakas.
- Hoan h Sifakas! Mi ngi ku ln, cc c gi
run ry cp mt xung.
Nhng g thanh nin khng ni g, cng chng
nhn ai. Man di m vn t khp mnh vo k lut,
g t mu bn tay tri ln cp i thon khe trong khi
nhy, mt rt r nhn xung t. Cuc nhy chm
383
Lo qut ln :
- Cc ngi khng bit xu h ? p mt n
ng nh? C lng xm li git mt ngi n b
n c! Coi chng ko cc ngi bi nh thanh
danh c o Crete y.
- Khng vic g n ngi, Zorba! ng th mi
vo vic ca chng ta! Mavrandoni gm ln.
Ri quay sang g chu trai:
- Manolakas! Lo ni. Nhn danh Cha Jesus v
c M ng Trinh, xung dao i!
Manolakas chm ti. Hn tm ly qu ph, qut
nng xung t, t u gi ln bng nng v gi dao
ln.
Nhng nhanh nh chp, Zorba nm ly cnh tay
hn v bng chic mi soa ln qun quanh bn tay,
rng sc ging con dao ra.
Qu ph nhm dy qu gi, nhn quanh tm
ng tho chn, nhng dn lng chn mi li.
H vy quanh sn nh th v ng trn cc gh
bng, trng thy nng nh tm li thot, h bc ln
khp cht vng vy.
Trong khi , Zorba, nhanh thon thot, kin
quyt v bnh tnh, ang lng l chin u. T ch
ng gn ca nh th, ti lo lng theo di.
Manolakas mt ta tai, tc in ln. Sifakas v
mt g h php na xng li, nh gip sc hn.
Nhng Manolakas phn n trng mt.
- X ra! X tt. Khng c ai li gn! Hn qut.
Hn li hung hn tn cng Zorba, ly u hc nh
387
mt con b tt.
Zorba cn mi, khng ni mt ting. Lo chp
cnh tay phi g trng tun, chc nh mt ci km,
n tri n phi trnh nhng c hc u ca hn.
in cung, Manolakas lao ti, ngom ly tai Zorba,
ra sc cn x.
Mu te ra.
- Zorba! Ti khip hi ku ln v xng ln nh
cu lo.
- Trnh ra, sp! Lo ht. ng dy vo!
Lo nm cht tay, thoi mt qu khng khip vo
bng di Manolakas. Con d th lp tc bung ra.
Rng hn nh ci tai gn rch toc. B mt ta
ca hn trng bch ra d s. Zorba gii hn xung
t, ging ly con dao nm qua tng nh th.
Lo ly mi soa hm mu chy xi x t tai, ri
lau b mt rng rng m hi, v mt lo tr nn b
bt nhng mu l mu. Lo rn thng ngi ln,
a mt nhn quanh. Mt lo sng hp v ngu.
Lo qut nng ga.
- ng dy! i theo ti!
V lo bc v pha ca sn nh th.
Qu ph ng dy, thu ht sc lc nho ti
trc. Nhng khng kp. Nh mt con diu hu, lo
gi Mavrandoni b ti, qut nng ng nga, qun
m tc en di ca nng ba vng quanh cnh tay
lo v bng mt nht dao, ct phng u nng.
- Ti chu trch nhim v ti li ny! Lo ht ln
v qung u nn nhn ln bc ca nh th. on
388
lo lm du thnh gi.
Zorba quay li trng thy cnh tng khng khip
y. Lo kinh hong tm ly ria mnh, rt ra mt nm.
Ti ti bn, nm ly cnh tay lo. Lo ci ngi v
pha trc, nhn ti. Hai git nc mt to tng
rng rng trn mi lo .
- Ta i thi, sp, lo ni, ging tc nghn.
Ti hm y, Zorba khng chu n ung g c.
"Hng ti tc khng ci g lt xung c u", lo
ni. Lo ra tai bng nc lnh, ly mt ming bng
nhng vo ln raki v bng li. Lo ngi trm
ngm trn nm, hai tay m u. Ti cng chng
khuu tay nm bt di t dc bn vch v ti cm
thy nhng git nc mt nng hi t t ln trn g
m. u c ti khng lm vic, ti khng ngh ngi
g ht. Ti khc nh mt a b di sc nng qu
ln ca su ti.
t nhin, Zorba ngng u ln v trt ht ni
nim. Theo ui nhng ngh man di, lo bt u
la ln:
- Ti xin ni vi sp, mi s xy ra trn th gian
ny u bt cng, bt cng, bt cng! Ti s khng
tham gia vo ci g ht! Ti, Zorba ny, mt con b,
mt con su! Ti sao lp tr li phi cht v bn gi
tn ph th vn c tip tc sng? Ti sao tr th
phi cht? Trc kia, ti c mt a con trai - n
tn l Dimitri - v ti mt n khi n mi ln ba .
H. . . Ti khng bao gi, khng bao gi tha th
cho Thng iu , sp nghe r ch? Ti xin
389
C ca Crete. (ND)
392
400
411
Loi ko thm Th Nh K.
414
420
24
Chng ti lng l i qua nhng ng lng nh
hp. Cc nh khng n la bng sm en trong
m. u y, mt con ch sa hoang v mt con
b th di. T ng xa, vng theo gi n chng ti
ting lanh tanh vui nhn ca nhng ci lc lc n
lia, nhn nhy nhng tia nc nghch ngm ca vi
phun.
- Zorba, ti ni ph v im lng nng n, c
phi gi nam khng nh?
Nhng Zorba vn bc tip ng trc, khng
tr li, tay xch lng vt nh cy n lng. n bi
bin, lo quay li hi:
- Sp c i khng?
- Khng, Zorba .
- Sp c bun ng khng?
- Khng.
- Ti cng th. Ta ngi trn bi si mt lt chng?
Ti c iu mun hi sp.
C hai chng ti u mt nhng khng ai mun
ng. Chng ti khng nh lng mt ni chua xt
ca nhng gi qua v ng lc ny, i vi chng ti
ta nh chy trn trong gi pht him ngho. Cho
nn chng ti xu h khng dm i nm.
Chng ti ngi bn b bin. Zorba t lng vt
gia hai u gi v im lng mt lc. Mt chm sao
d s t sau tri ni l ra trn bu tri, mt con qui
421
Chng ta nn ln n v n ku nh mt vt sng.
Mt s - nhng ngi dng cm nht - ra ti tn
mp l. T im y, chng ta vn mnh ra, nhn
chm chm vo cnh hn mang. Chng ta run s.
Chng ta on c mt vc thm hi hng nm m
di chng ta. Xa xa, vng ti chng ta ting lao
xao nhng chic l khc ca ci cy v i, chng ta
cm thy nha t r dng ln ti chic l ca chng
ta v tim chng ta n nang ln. Ci mnh nh vy
trn ci vc thm khng khip vi tt c th xc v
tm hn, chng ta run ln kinh hong. T lc
khi u...
Ti dng li. Ti nh ni: T lc , khi u thi
ca, song chc Zorba khng hiu. Ti dng bt.
- Khi u ci g? Zorba hi, ging lo u. Ti sao,
sp dng li?
- Khi u nguy c ln, Zorba . Ngi chong
vng, m sng, k hong s, h c tm mt li gii
p trn an lng mnh v tht ln: Thng .
Li c nhng k khc, t mp l, bnh tnh v dng
cm nhn xung vc m rng: Ti thch th.
Zorba suy ngh hi lu. Lo cng c c hiu cho
ra.
- Sp bit y, cui cng lo ni, ti lun ngh n
ci cht tng giy tng pht. Ti nhn thng vo n
m khng h s hi. Nhng khng bao gi, khng
bao gi ti ni ti thch n. Khng, ti khng thch
n t no c. Ti khng ng.
Lo im lng, nhng ch mt thong li bng ln.
424
th gii ny l g? Ti t hi. Mc ch ca n l g
v bng cch no chng ta c th gp phn t ti
mc ch trong cuc i ph du ca chng ta?
Mc ch ca con ngi v vt cht l to ra nim
vui, theo Zorba - nhng ngi khc th bo l: to ra
tinh thn, song chung quy vn l th, trn mt bnh
din khc. Nhng ti sao? Nhm mc tiu no? V
khi th xc tiu tan th ci ta thng gi l linh hn
c cn li cht g khng? Hay chng st li g? V
phi chng kht vng khn ngui ca chng ta
hng ti bt t bt ngun khng phi t s vic l
chng ta bt t, m t thc t l trong cuc i
ngn ty gang ca chng ta, chng ta phc v cho
mt ci g bt t.
Mt hm, ti tr dy, tm ra v dng nh t
cng va mi dy v ty trn. N rc r ta h mi
c to sinh. Ti i vo lng. Bn tri ti, bin mu
xanh chm lng t, bn phi xa xa, lp lnh nhng
cnh ng la m nh mt o qun vung hng
ngn li gio ng vng. Ti i ngang Cy V Tnh
Nng ph y l xanh rn v nhng qu v b
xu, hi h vt qua khu vn nh nng ga tht
nhanh, thm ch khng quay u li v vo lng. L
qun nh gi y vng ngt, hoang ph. Ca ra vo
v ca s mt tiu, ch tha h ra vo sn thoi mi,
cc bung trng khng. Trong phng lm chung ca
ngi qu c, ging, hm, bn gh b cp sch,
cn st c mt chic giy muyn rch t, vt gt vi
mt bp tua , nm gc phng. N vn mt mc
427
C tip tc i.
Lt sau, lo ni tip:
- Khi Bouboulina cn sng, sp bit y, khng
mt th Canavaro no em li cho m nhiu khoi
lc bng ti, lo Zorba bn gi rch ny. Sp c
mun bit ti sao khng? V tt c cc Canavaro
trn th gii, trong khi hn ht m, vn ngh n hm
i ca h, n c vua, n o Crete, n qun
hm cng hun chng, hoc n v con h.
Nhng ti thng qun ht mi th khc v m bit
th. V ti xin ni vi sp, ngi bn uyn bc ca
ti, i vi mt ngi n b, khng c g sung
sng hn th. Mt ngi n b ch thc - sp
nghe k nh, ti hy vng iu ny s gip ch cho
sp - sung sng v lc th mnh ban pht hn l v
lc th nng nhn c t ngi n ng.
Lo ci xung b thm ci vo bp v im lng.
Ti nhn lo lng rt sung sng. Ti cm thy
nhng giy pht trn b bin hoang vng ny tht
gin d nhng giu gi tr nhn bn su sc. V ba
n mi bui ti ca chng ti ging nh ci mn
ninh m cnh thy th thng lm khi tt vo mt
bi bin vng no - gm c, s huyt, hnh v rt
nhiu ht tiu, n ngon hn bt c mn no v b
dng tinh thn con ngi khng g snh kp. Ti
y, ni cui t cng tri ny, chng ti ging nh
hai k b nn m tu.
- Ngy kia, ng dy ca chng ta bt u hot
ng, Zorba ni, theo ui dng suy ngh. Ti khng
429
tu s ti ang mc.
"m ti en nh mc. Trng cha ln. Tu vin
ti mt, mt mng nh a ngc. Ti vo trong sn,
leo cc bc thm vo n khu ca tu vin trng.
Ti ti du ln ca ra vo, cc ca s v tng.
Ti chy n phng Demetrios. y, ti ti du
ln khp cc phng v dc theo ci hnh lang g
rng ln - ng nh ng dn ti.
Ri ti vo trong gio ng thp mt cy nn t
cy n trc tng Cha Cu Th v bt u khai
ha."
Lc ny, tu s hn hn th khng ra hi v dng
li.
Mt ng ta rc ln mt nh la bn trong.
- T n Cha. ng ta go ln, tay lm du thnh
gi. T n Cha. Trong pht chc, c tu vin chy
ng ng. La a ngc. Ti ht ht c ging ri
cm u cm c chy. Ti chy hoi chy hy v
nghe thy chung rung cng l tu s la tht. . . v ti
chy mit, chy mit. . . Sng ra, ti trn trong rng.
Ti run cm cp. Mt tri ln v ti nghe thy bn tu
s xc xo khp rng tm ti. Nhng Thng
ging xung mt mn sng che cho ti nn
chng khng nhn thy ti. Vo khong chp ti, ti
nghe thy mt ting ni: "Hy xung m bin. i i."
- "Xin thng ng thin s hy dt dn con, xin
hy dt dn con". Ti ku ln v ct bc i. Ti
chng bit mnh i li no nhng c thng ng
thin s dn ng, lc bng mt nh chp, khi
433
.?
- D nhin, ti p. Ci t tu vin m nh
ng ta. By gi t ri, ng ta thy ngui du. Ci
y n mun n tht, ung ru, chn mui v chuyn
qua hnh ng. Cn ng Zaharia kia th khng c
nhu cu ru tht, ng ta trng thnh bng chay
tnh.
Zorba xoay i xoay li nhn xt trong u.
- , ti ngh sp c l y, sp . Ti ngh ti c
n nm, su con qu trong ngi cng nn.
- Tt c chng ta, ai cng c mt vi con qu
trong bn thn. Zorba , bc ng bn khon. V
cng c nhiu cng tt. iu ch yu l sao cho
chng u nhm cng mt mc ch, ngay c nu
chng i theo nhng con ng khc nhau t
ti .
V nh nhng li lm Zorba xc ng su sc.
Lo gc ci u to tng gia hai u gi, ngm
ngi.
- Mc ch g? Cui cng lo ni, ngc mt ln
nhn ti.
- Lm sao ti bit c Zorba? Bc ch hi nhng
cu hc ba. Lm sao ti ct ngha c iu ?
- Sp c ni tht n gin cho ti hiu. Cho n
nay, bao gi ti cng nhng con qu ca ti tha
h mun lm g th lm, mun i ng no th i v chnh v th m ngi gi ti l bt lng, k cho
ti l lng thin, mt s ngh ti in, s khc li
ni ti khn ngoan nh Solomon. Ti c tt c ngn
436
ny th v cn hn na - mt mn nm h ln
chnh cng. Cho nn, hy gip ti lm sng t thm
i, sp... mc ch g?
- Ti ngh, Zorba - nhng c th l ti sai - ti
cho rng c ba loi ngi: nhng k ly vic sng
cuc i mnh, n ung, lm tnh, tr nn giu v
ni danh lm mc ch, nh h ni ra mm; ri n
nhng k khng sng cuc i ca chnh mnh m
ly vic quan tm n cuc i nhng ngi khc
lm mc ch - h cm thy tt c mi ngi l mt
v h c gng khai sng ng loi, ht lng thng
yu ng loi v mang li li ch cho ng loi, cui
cng, c nhng k nhm sng cuc sng ca ton
th v tr - tt thy con ngi, th vt, cy ci tinh
t, chng ta u l mt, chng ta u l mt t cht
tham gia vo cuc u tranh chung gh gm. Cuc
u tranh g?... Bin vt cht thnh tinh thn.
Zorba gi u:
- Ci s ti n c st, sp , ti khng d g m
nm c nhng iu ny... i, gi m sp c th
nhy ma din t tt c nhng iu va ni, th
th ti hiu c.
Ti cn mi, sng st. Gi ti c th nhy ma
din t tt c nhng ngh tuyt vng . Nhng
ti khng c kh nng y, i ti l ri.
- Hoc nu sp c th ni tt c nhng iu
trong mt cu chuyn, sp . Nh Hussein Aga
lm. l mt lo gi Th Nh K, hng xm ca
chng ti. Gi l kh, ngho rt mng ti, khng v
437
nc mt ? Mt ming bt bin t b xu t
ng sau cc thnh tng, th l cc v thnh s tha
h m khc. Thch sm st ng ng? Ti s
mt ci my di bn th cho n chy rm rm n
ic tai. Thch ma? Cho hai tu s tin cn nht chong
"dra" trng ban m ln l trn mi tu vin. V mi
nm, ti tp hp mt m m la, qu ct v bn
thn bt toi nhn ngy hi c M v lo liu sao
cho chng li nhn thy nh mt tri, hoc ng
thng dy c, nhy ma ngi ca sng danh
M! C g ng ci h sp? Ti c ng ch, mt
hm thy mt con la gi sp cht. Ngi ta em b
cho n cht trong ni. Ch ti em n v nh. Sng
sng ch ti dt n ra bi chn v ti li dn n v.
Ny Haralavnbos! Dn lng thng gi ln khi thy
ng i qua. "ng cho rng ng c th lm g vi ci
con la gi y?" - "N l nh my sn xut phn bn
ca ti." Ch ti tr li. Vy , sp , trong tay ti,
tu vin s l mt nh my lm ra php l.
442
25
Chng no cn sng, ti s khng bao gi qun
hm trc ngy mng mt thng Nm.
ng dy cp vn chuyn xong, cc ct tr,
dy cp v rng rc lp lnh trong nng sm mai.
Nhng thn cy thng kch s cht ng trn
nh ni v cng nhn ang tc trc i hiu lnh
ct chng vo dy cp th xui xung b bin.
Mt l c Hy Lp ln phn pht trn nh ct
im xut pht trn sn ni v mt l tng t
pha di bn b bin. Trc lu chng ti, Zorba
t mt thng ru vang. Cnh , mt cng
nhn ang dng xin quay mt con cu bo. Sau l
ban phc v khnh thnh, cc quan khch s
dng ru v chc chng ti thnh cng.
Zorba cng ly ci lng vt ra, t trn mt
tng cao gn ct tr u tin.
- Nh th l ti c th nhn thy ch n vy, lo
th thm, u ym nhn con chim. Lo mc trong ti
mt nm lc cho n n.
Zorba mc b och nht ca mnh: s mi trng
khng ci khuy, o vt xanh l cy, qun xm v
giy cao su loi tt. Ngoi ra, lo cn ly sp
nh bng b ria bt u phai mu.
Nh mt nh i qu tc nghnh tip quan khch
ngang hng vi mnh, lo sm sn cho n cc v
443
x y nc nho ti m chy. i n c M,
n sng sm, la tt. Cc cha ti miu ng, qu
xung trc thnh tng nhim mu ca c M,
ku ln: Ly c M ng Trinh Bo On. Xin M
cm gio ging xung th phm. Ri cc cha tp
hp trong sn v nhn thy vng mt Zaharia, tn
Judas phn cha. Hn l k chm la t chng ta.
Chc chn l hn, khng sai.
Cc cha ku ln v b nho ui theo hn. Cc
cha lng sc sut ngy m khng thy g, ri sut
m, vn thng thy. Nhng rng sng hm nay,
mt ln na, cc cha n miu ng v cc o
hu c bit cc cha thy g khng? Mt php l gh
gm! Zaharia nm cht ngay di chn thnh
tng thing ling v mi gio ca c M ng
Trinh c mt vt mu ln."
- Kyrie eleison ! Kyrie eleison! Dn lng khip hi
r rm.
- Cha ht, tu s va ni thm va nut nc bt.
Khi cc cha ci xung nhc tn Zaharia ng
nguyn ra ln, cc cha sng ra, tht kinh: c m
ng Trinh co sch tc tai, ru ria hn - nh
mt linh mc Thin Cha gio.
Vt v lm mi nhn c ci , ti quay sang
Zorba.
- x l! Ti ni kh.
Nhng lo ang nhn tu s, trn trn mt kinh
ngc v khng ngng lm du vi v xc ng su
sc chng t s sng st tt ca mnh.
446
thm tr li g. Chng ti ai cm bu ru ca
ngi ny v ni: "Chc sc khe sp. a no
mun bn trng cnh ta th phi l thin x!" Chng
ti ung ht t ny n t khc, on ti li con
cu ra khi h. "i, sp, tht cu chi m tuyt". By
gi ngh n, ti cn chy nc ming. N tan trong
ming nh ko loukoum y. Tt c bn ti ngu
nghin tp l. "C i mnh cha bao gi c n
th tht no ngon hn th ny." Sp ca bn ti ni,
"Ly Cha cu vt chng con". V mc du trc
cha bao gi ung ru, g tp mt hi ht ly
vang. "Anh em ht mt ca khc Klepht i!" g ra
lnh. "Ci bn ng kia h nh ch si, chng ta
hy ht nh nhng con ngi. Ta hy bt u bng
bi Lo Dimos." Bn ti ung tht nhanh, rt thm
v li ung na. Ri bn ti bt u ht, mi lc mt
to hn, ting ca vang vang, d m vng li qua cc
khe sui... Ta l o tc Klepht bn mui nm. . .
Chng ti ht vang ln, say sa. "y, Thng
ph tr chng ta!" i y ni. "Phn chn tinh thn!
Ny, Alexis, nhn th lng con cu xem... C thy
bo hiu g khng?" Ti ci trn bp la v ly dao
bt u co lng con vt. "Ti chng thy c nm
m no, tha i y, ti ku ln. "Cng chng thy
ai cht. Chng ta s li thot him mt ln na, anh
em ." - "Cu sao Thng nghe thy li cu!".
Sp ca chng ti ni, g mi ly v cha c
bao lu. "Mong Ngi cho ti c c mt a
con trai! Sau mun ra sao th ra!"
453
Nhn k nh!
Lo a mt chn ra, u ngn kh chm mt
t, ri gi nt chn kia, cc bc quyn ln vo
nhau, mnh m, vui v, mt t rn ln nh trng
thc.
Lo lc vai ti.
- No, ch mnh, lo ni. C hai ta cng nhy.
Chng ti lao vo iu v. Zorba ch bo un nn
cho ti nghim trang , kin nhn v ht sc du dng
. Ti mnh bo ln v cm thy tim mnh tung cnh
nh chim tri.
- Hoan h! Ch mnh tht tuyt vi! Zorba ku ln,
v tay gi nhp. Hoan h bn tr! Vt giy, mc i!
Tung h hng ha v li li i! Cho qu bt hm m,
th thuyn v tu vin i! V by gi khi m ch mnh
cng bit nhy v hc c ngn ng ca ti,
cn c g m chng ta khng ni c vi nhau!
Lo gim i chn trn trn si v v tay.
- Sp , lo ni, ti c hng chc iu cn ni vi
sp. Trc y, ti cha h yu ai nh yu sp. Ti
c hng trm iu cn ni, nhng li ti bt lc.
Cho nn ti s nhy ma din t. Ny y!
Lo nhy phc ln khng, tay chn nh mc
cnh.
Khi vt thng ln khng trn nn bin v tri, nom
lo ging nh mt thng ng thin s gi ni
lon. V iu nhy ca Zorba y thch thc v
ngang ngnh.
Dng nh lo ang qut ln vi bu tri:
456
ra v di hn b khp ngi.
Ti khip hi lc u. i khi tri t tr nn trong
sut v chng ta trng thy k thng tr ti hu ca
mnh, con di, lm vic ngy m trong nhng
xng ngm di t ca n. Nhng ta vi vng
quay mt i, bi l con ngi c th chu ng
c mi th tr ci hnh nh ca con su nh mu
trng y.
Vo n lng, ti gp bc a th ang sp sa
thi hiu kn trompette ca mnh.
- ng ch c th, bc ta va ni va gi mt
chic phong b mu xanh.
Ti mng qunh khi nhn ra nt ch thanh thanh.
Ti phng phng bng qua vm l ra khi rng
cy -liu v nn nng bc th. Th ngn v vit vi:
Ti c thng mt mch.
"Chng mnh ti bin gii Georgia, thot
khi bn Kurd v mi s u n. Cui cng mnh
hiu th no l hnh phc tht s. V mi n by
gi mnh mi tht s nghim sinh cu phng ngn
c: "Hnh phc l lm trn bn phn v bn phn
cng kh khn, hnh phc cng ln".
"Trong vng my ngy na, nhng con ngi b
sn ui d sng d cht ny s ti Batum v mnh
va nhn c mt bc in tn nh sau: Nhng
con tu u tin xut hin.
"My nghn ngi Hy Lp cn c, thng minh ny
cng vi nhng c v mng to v nhng a con
mt chy rc ca h chng bao lu s c ch ti
461
465
468
26
Mi s kt thc. Zorba thu thp dy cp, dng
c vn ti, st vn v g, cht thnh mt ng ch
thuyn n ch i.
- Ti biu bc nhng th y , Zorba, ti ni, tt
c l ca bc. Chc may mn.
Zorba nut nh c nh c nn mt ting nc.
- Chng ta chia tay nhau ? Lo th thm. Sp i
u?
- Ti ra nc ngoi, Zorba . Ci con d gi trong
ti cn phi nhai hng l giy na.
- Sp cha hc c iu g hay ho hn sao?
- C ch, Zorba, nh bc y. Nhng ti s p
dng ci h thng ca bc, ti s ng dng vi sch
v ca ti ci iu bc lm vi mn anh o. Ti
s n tht nhiu giy cho n khi no n khin ti
bun nn. Ti s e ht ra v by gi s rt b
c n mi mi.
- Khng c bu bn vi sp na, ti s ra sao,
sp?
- ng bn khon, Zorba, chng ta s gp li
nhau v bit u, sc mnh con ngi l kinh
khng, mt ngy kia, chng ta s thc hin k
hoch v i, chng ta s xy dng tu vin ring ca
chng ta. Khng c Thng cng chng c ma
qu, m ch ton nhng con ngi t do, v bc s
469
na.
"Tm hn con ngi l ra phi bng ng, bng
thp thay v ch thun l h v". - Ti la thm trong
lng.
Zorba vn ang ung , ci u to s rn thng ,
khng ng y, dng nh lo ang lng nghe
nhng bc chn tin li gn trong m hay rt su
vo thm cng bn th lo.
- Bc ngh g vy, Zorba?
- Ti ngh g y , sp? Chng ngh g, chng ngh
g st, tht y. Ti chng ngh ngi iu chi.
Sau mt lt, rt thm ly na, lo ni:
- Chc sc khe sp.
Chng ti cng ly. C hai chng ti u bit rng
mt cm gic su no xt xa nh th ny khng th
ko di thm nhiu na. Chng ti t phi a khc,
hoc ung cho say mm hoc bt u nhy nh
nhng thng in.
- n i, Zorba. Ti ngh.
- Ti chng ni vi sp ri sao? Mun chi
n santuri, cn c mt tm trng hoan lc. Mt
thng na, c khi l hai thng na, ti s chi v lc
ti s ht v chuyn hai ngi chia xa mi mi.
- Mi mi! Ti ku ln, hong ht. Ti ni vi
lng mnh ci t khn b cu vn y, song khng
ng li phi nghe n c tht ln thnh ting.
- Mi mi! Zorba nhc li, nut nc bt mt cch
kh khn. C ngha l... mi mi. Nhng iu sp
va ni, no l s gp li, no l xy dng tu vin
471
472
476
*
Ti khng bao gi gp li Zorba na. Ngi gi
la n trc khi g gy sng. Ti ln yn v ra i.
C th ti lm, nhng ti ng rng Zorba ang np
mt ch no quanh y nhn ti ra i mc du
lo khng chy n ni nhng li t bit thng
thng cng bun b rng rng nc mt, bt
tay, vy khn v trao i nhng li nguyn c.
Cuc chia ly ca chng ti gn nh mt nht
gm.
Candia, ngi ta a cho ti mt bc in tn.
Ti run run ly n nhn mt lc trc khi m ra.
Ti bit trong ni g. Ti c th thy vi mt s
xc thc d s s t, thm s ch ci cha ng
trong bc in.
Ti bng mun x n thnh tng mnh m khng
cn m ra c. Vic g phi c khi m ti bit
ni dung? Nhng than i, chng ta khng cn tin
tm linh mnh na ri. L tr, tn ch tim tp ha
mun i, ci nho tm linh, cng nh chnh
chng ta ci nho nhng ph thy v nhng m
gi lm ba ym. Hoc ci nhng b lo lm cm.
Cho nn ti m bc in. N c gi t Tbilissi.
Trong mt lc, cc ch ci nhy ma trc mt ti.
Ti khng nhn ra mt t no. Nhng ri chng
ng yn v ti c thy.
CHIU QUA STAVRIDAKI CHT V SNG PHI.
477
Mt th cho ng ca Rumani .
479
" Li y, ng hng s, ng ta ni - Ti c mt
ngi bn Hy Lp. Khi no ti cht xin ng vit h
cho ng y rng cho n pht cui cng, ti vn
hon ton tnh to v ngh n ng y. V ni vi
ng y rng, bt k ti lm g, ti vn khng hi
tic. Bo ng y rng ti mong ng y khe mnh
v n lc ng y phi t ra khn ngoan mt
cht. Nghe thm mt pht na thi.
Nu c tay linh mc no n bo ti xng ti
v lm php b tch cho ti th bo hn cun xo cho
mau v ra nguyn ti th mi hp l. Ti lm v
s, v s vic trong i m vn thy cha .
Nhng ngi nh ti l ra phi sng ngn nm.
Chc ng ng ngon.
" l nhng li cui cng ca ng ta. Ni ri, ng
ta ngi pht dy trn ging tung ht chn mn v
c ng ln. Chng ti chy n ngn ng ta Lyuba v ng ta v ti cng vi my ngi hng
xm lc lng. Nhng ng ta th bo gt tt c bn
ti sang bn, nhy khi ging v ra ch ca s.
, ng ta nm chc ly khung ca, nhn ra tn dy
ni xa, ging to mt v ct ting ci, on h vang
nh nga, ng cht trong t th ng nh vy,
mng tay cm ngp vo thnh ca s.
"B v Lyuba ca ng ta nh ti vit th cho ng
v gi ng li cho knh trng. Ngi qu c thng
ni chuyn v ng lun, b ta ni. V dn li rng
sau khi ng ta cht phi dnh tng ng mt cy n
santuri nhc ng nh n ng ta. V vy, b qu
490
491