You are on page 1of 36
Bai giang s67 BAT SANG THU VA GIA TRI LON NHAT, NHO NHAT CUA HAM SO ___ Bat dang thire va gia trj lon nhat, nhd nhat cia ham sé luén 1d mot chi dé hap din trong chuong trinh ging day va hoc tip ciia b§ mén Todn & nha trudng pho théng, Trong céc dé thi mén Todn cia céc ki thi tuyén sinh vao Dai hoc, Cao dang, cdc bai toan thuge dang nay luén cd mat, dic biét trong nhiing nam gin day nd déu thuge vao nhiing bai toan khe (thong xuat hign 6 céu 5). Bai ging nay dé cp dén nhimg phuong phap co ban va thng dung nhat dé ching minh bat ding thie hode tim gia tri kin nhat va nhé nhat eda ham so. §1. SU DUNG BAT DANG THUC COSI CHUNG MINH BAT DANG THUC VA TIM GIA TRI LON NHAT, NHO NHAT CUA HAM SO 1, Cae kién thize co bin . Bat dang thite Cési cho hai hode ba sé a/ Néua, b la céc sé khong dm, khi dé ta c6: ath. fab (1) Dau bing trong (1) xay ra > a=b. b/Néu a, b, la cdc s6 khong am, khi dé ta cd: ATDTES Yabe (2) Dau bing trong (2) xay ra > a=b ‘M6t dang théng dung cita bat ding tite Cési a/ Néua, b la cdc sé duong, thi (+n(t+t}o4 hay 4+ Dau bang trong (3) xay ra <> a=b. b/Néua, b, cla cde 6 duong, thi: ee 2 @) see (arvro(tetet}za nay Letets 2 abc a bc a+b+e (4) Diu bing trong (4) xay ra. a= 2. Ce dang ton co bin Logi I: Cac bai ton sis dung tryc tiép bat ding thire Cési Dic diém cia nhing bai todn nay la cé thé sir dung truc tiép ngay bat din thie Cési dé ching minh bat ding thie trong dé, mi khéng qua céc phép bién d ns. trung gian phife tap. Vai nhimg bai toan nay cac s6 a, b (hoe a, b, c) trong céc bat ding thie Cési cho hai s6 (hoe ba s6) cé thé Iva chon duge ngay tir dau bai. Thi dy 1 (Dé thi tuyén sink Bui hye khdi B- 2005) Ching minh ring v6i mgix € &. tacé: 12) (15)* (zy my gk a sk 2) ofS] [2] eatearase. = (3) (2) GB * Khi nao bat ding thire xay ra? (3) (2) =) ‘Dau bing trong (1) xay ra: 8) -(3)+ Lap Juin hoan toan tuong ty ta 66: ny (2) . (8) (2) 2) +{2)} 224 @ [2] +{2] 2256 (2) a m (a) e@ Diu bang trong (2) eiing nhur trong (3) xay ra <> x=0 . Tir (1) (2) (3) suy ra (sau khi cOng timg ve voi vé ciia ba bat ding thie) (8) 2) By ee ees) (I2Y (1SY* (20) oan ax gx (2) (8) (2) area ass a) Diu bing trong (4) xay ra khi va chi khi dng thoi c6 daw bing xay ra trong (1) 2) G) tite Ta khi va chi Khi x =0. Nhiin xét | Dang tng quét cia bai todn trén ta: Néu a, b, ¢ > 0 thi atb+c2vab + Vbe + Vea Thi dy 2: (Dé thi tuyén sinh Dai hoc khdi D- 2005) Cho cde s6 dutong x, y,z théa man xyz = 1. Chimng minh ring: te Khi nao dau bat ding thite xay ra? ‘Theo bat ding thire Cési ta c6: Textsyeatinty® 116 Tir dé suy ra: liawey> dlextey? i a meas =y'eo x=y. Dau bing trong (1) xay ra <> | Lap luan hoan toan twang ty ta 06: 3a h+y+z? 3 h+2°s Ve? By Woes Eg eas =a Diu bing rong (2) xiy ra <> yz va du bing trong (3) xiy ra <> 2% Céng timg vé (1) (2) (3) va 6: exis sieved i (go-go ny ye wy Vy ves Dau bang trong (4) xay ra khi va chi khi déng thé e6 dau bing trong (1) (2) (3), the fi Kh va chi khi x (chi ¥ do xyz = 1). Lai theo bit ding thite Cosi, ta e6: Be eine? (do xyz = 1), Dau bing trong (5) xy ra. o> x= y ‘Tir (4) (5) suy ra: Viestey? Vieyiee viet en? xy ye 2x Dau bing trong (6) xy ra <> déng thai c6 diu bang trong (4) va (5) eox=y=z= 1. D6 la dpem. Nhin xét ___ Thi dy 2 la dién hinh cho phurong phap sir dung tryc 4 chimg minh bat ding that. Thi du 3 (Dé thi tuyén sinh Dai hoc khoi D- 2008) Cho x, y la cde sé thye khong Am. Tim gia tri lén nhét va nhé nhat cia biéu thie sau: 3V3 (6) y)(I=x9) Pe ea) (lay) Do x, y > 0, nén hién nhién ta e¢ I W-ay] s+ xy] =(e+ (L499) Vithé: e=y)0-w) . ro)» ay (oxy [Cryo ‘Theo bat dang thire Cési ta c6: (x + y)(1+xy)22/(x+y)(1+ xy) (2) 7 thie: P 18 1 1 Tir (1) (2) : [PISz =>-—

-7 4 Két hop vai khi x= 1, y= 0, thi Pel khix=0,y =I, thi P io 4 Tom lai, P dat gid trj kin nhat i va dat gid tri ho nhat khi P= Thi du 4: (D8 thi tuyén sink Dai hoe Sai Gon khéi A - B 2007) Cho a, b, ¢ fi ba sé dong théa man a°+t i tri nho nhat cia biéw bbe ca cab Do a>0, b>0, c>0 nén P>0 va ab? bc? p= 2(a? +b? +e") «) Ap dung bit ding thie Cési ta co: 2 pet 252 atbt wet aye, 2b Gt ¢ Tir dé suy ra: P> 3(a + b* +c") Doa’+b'+e"= 1 => P23 Vi P>O nén ta cd: P2 V3 Diu bing xiy ra. @ ‘Vay P nh§n gid tri nhd nhdt = V3 khi va chi khia=b Thi dy 5: (B8 thi tuyén sink Cao: ding ‘Sur plam Quang Binh ~ 2006) Cho a>0, 6 >0. Chimg minh 3a°+ 7b” > Sab’. ‘Theo bat ding thire Cési ta c6 3a? +7b? =3a? +3b? + 4b? > 3936a°b® = 3b? Y36 (1) Do ab? 20, con 936 >3, én tr (1) suy ra 3a’ + 4b? > 9ab? (2) Du bing trong (2) xay ra <> ab? = 0. Tite a trong hai s6 a, b e6 it hat mgt s6 bing 0. Thi dy 6 (Bé thi tuyén sinh Cao ding Co kh luygn kim -2006) Cho a, b, c>0. Chiing minh ae bc aus boc a 3 b+ be tea. we eno tong dong véi bit ding thie sau: 2 e 2 (Sse (Box [Fee 22(ab+be+ca) (1) Theo bat ding thire Cési ta c6: 3 (a? © sab=a) 9+ b|> 0.20 = 20° (2) b be Dau bang xay ra <> 5 abesa=b b 3 Tuong ty ta cb: — + be 2 2b? (3) preazze (4) e Dau bang trong (3), trong (4) xay ra tuong «mg khi va chi khi b =e: ¢ =a Céng timg vé véi vé iia (2) (3) (4) ta c6: VT (1)2 2(a + b+ €°), (5) Du bang trong (5) xay ra <> déng thai cé dau bing trong (2) (3) (4) oa Lai theo bat ding thire Cési ta 6: 2(a? +b? +62) =(a? +b?) +(b? +0?)+(c? +a?) 22(ab-+ be-+ea). (6) Diu bing trong (6) xay ra <> =e, Tir(5) va (6) suy ra VT (1)> VP (1) => dpom. Diu bang xay ra <> ddng thoi o6 dau biing trong (5) (6). ea=b=c. =e Thi di Cho h h duong x, y thay ddi va théa man diéu kién x + y > 4. Tim gia tr hit cia bi ‘hire: a) @) 4x bing trong (2) xay ra khi va chi khis xl Le x=2. 4x ng Lai theo bat ding thire Cési ta c6: 3 G) Dau bing trong (3) say ra. Laicé: x+y 24 (gia (4) Diu bang trong (4) xiy ra ox + y= 4 see Tir(2)(3) (4) ta o6: A> 142.3 42=2. (2G) A) 206: AZ 2.5 = 5 vayaz? © Dau bang trong (5) xay ra ¢> dong thoi c6 dau bang trong (2) (3) (4) ° Nhu thé min A= 2 e x= Thi du 8 Cho x> 0, y>0vax+y= 1. Chimg minh: Tacos ty =I 23 (xtyy'= 1 ap ry! + Jay(n ty) = Leo’ +y" + day Sy Beye oa viyp= Sty eday try? say vey ay vay xy y Theo bat ding thire Casi ta cd: 2 jy Y 223 = dpem wry xty Diu bang xy ra <> | xy Thi dy 9: Lo Cho x>0, y>0 va x+y? = 1, Ching minh 1) 1), S=(l+x)[1+—]+ (It y (it )vee dea(tet}sten(e4} Giai Tacé se(entet}e(e(tet) tere teSereboyed ey x yyoox x =(xet)efyet}s [Sex] eables) G9) Theo bat ding thite Cési ta c6: 120 1 1 x+s2V2 (2); yt @) x 2y Diu bing trong (2) va (3) xdy ra €> x= Lai theo bat ding thire Cési, ta c6: 1 +%22 (4: 2 () x y Dau bing trong (4) va (5) xdy ra <> x= ‘Thay (2). (3), (4), (5) vio (1) ta 66: S23V2+4. 6) Thi dy 10: Cho x, y2>0 va Tex Tir gid thiét, ta c6: lee (“be aiez) eines Do dé theo bat dng thite Cési, ta c6: ) y 2 Diu bing trong (I) iy a € = eoy=z +y Lap ‘an tuong tyr, ta co es ie? = Vien) Dau bing trong (2) (3) xiy ra e> x= zvaN=y. Nhan vé voi ve (1) (2) (3) ta c6: Q) (Tess (ey (res a (E39 C30 (EE) yest => dpem. Dau bing xay ra > x= y= i Sir dung bit ding thie Cési két hop v6i bién di dai sé cae ip dang nay khéng thé ap dung tryc tiép bat ding thire Cési dé ching minh nhu cc bai tap thude dang 1. DE cé thé sir dung duge bat ing thire Cési, truée hét ta cén thye hanh céc phép bién ddi dai s6, ma chi yéu la phép dat n phy. Sau qua trinh bién ddi ta dira bat ding thire cn chimg minh ve dang ma c6 thé sir dung tryc tigp duyc bat ding thire Cési Thi die 1 (D8 thi tuyén sinh Dai hoc khdi A-2007) _ Cho x, y, 2>0 va xyz=1. Tim gié tri nhé nhit cua bigu thire sau: pe v+2) , ¥@+x) | 2(cry) “yy +2aJz zVe+2xVx az +2yVy | Ap dung bat dang thire Cési tac y+22 2 yz = x?(y +2) 2 2xyx?yz = 2xVx (do xyz=1) Vay ta c6: x2(y+z)22xvx (I), y?(2+x)22yVy (2); 2? (x +y)222Vz.(3) axve 2yJy Tir(1) (2) (3) ted: P= —=** _ 5 NY tr (1) (2) G) acd: Seal wes fa=yyy +22vz 4a+b-2c Dat {b=2V2 +2xVz wy=S = (5) eaxdk +2yy 4b+e~2a aye=Sbtene > 2(4e+a-20) | 2(4a+b~20) | 2(40+e~2a) 9b 96 9a 2f,fe,a,b) (a bic soP2ii4 e242 |e(2424 26]. 6) cls ageys) ice a © heo bat ding thire Cési ta 6: 2,bosfeab_s Tir (4) (5) suy ra: Do a>0, b>0, ¢>0, nén Iai Vay min P=2 <> x= 122 4 dy 2: (Bé thi tuyén sinh Dai hoc khdi A - 2009) ho x>0, y>0, z>0 va théa man diéu kign x(x+y+z) =3xyz. hing (x+y) + (x+y) +3(x+y)(x+2)(y+2)55(y +2). Data=x+y;b=x+z;c=y; khi do tacéa>0,b>0,c>0vi atb 2 xoxtytz)=3yz, ta 06: arb-c arbre 2 Tir gid thi 2 (a+b) (ab +ac—a? +-be+c*-ac~b? ~be-+ab). 0, nén tir (4) ta cé: Dau biing trong (5) xdy ra <> a=t Taco: 2) €9 (a+b)(a? ~ab +b?) + 3abe < Se? 49 (a+b)e? +3abe < Sc? (theo (1)) <2 (a+b)c+3ab< 5c? (6). (do c>0) Theo bit ding thire Cési va theo (4) ta ¢6: ab s3(a+b)? <3, o ® Tit (1) va do ©>0 suy ra: (a+ b)es2c? Tir(7) (8) suy ra(5) ding => dpem. 123 Nhiin xét ‘Trong bai tip trén ta sir dung bat dang thite Cési 6 dang don gian nhat. atb> 2vab <> (a+b)° 2>4ab. ‘Tuy nhign, phép bién ddi dai sé & day déng vai tr6 rdt quan trom Thi du 3: : Chimg minh rng trong mgi tam giée ABC. ta ¢6: abc>(b+a-c)(a+e-b)(b+e-a), 6 day a, b.¢ li ba canh cia tam gide. Ditx=b+e-aysate-biz=a+b~—c: Khidd x,y, 20 yee, Sty) xty vatacé: a= 22. Tirdé: abe > (b+ ¢~ayfa+e~byfa+b—c). ; 3 (y +28 + ay +N) > baye. (1) Theo bit ding thite Cosi, ta 6: yore ty xv222xz = Tit dd suy ra: (y + 2)(s* yXy + 2)2 Bayz. Vay (1) ding => dpe Diu bang xiy ra > x o> a=b=c > ABC la tam gide du. Nagin xét: 6 dy ta sir dung bit ding thire Cési dang don giin nhit: a+ 22Vab véi a, b>0. Tuy nhién, phuong phip bién déi dai sb dé dura bai toan vé dang c6 thé ap dung dirge bat ding thire Cési méi quan trong, Thi du 4: (Dé thi tuyén sinh Dai hoe khdi A - 2006) Cho hai so thyre x #0, y # 0 thay doi va thoa man dieu kién (St yay aN’ ty aay. Tim gi tri 16n nhat ciia bieu thire: Khi d6 tir gia thidt: (xt yay =x’ + ¥*~ ay, ta cd vn yd es at baat b abil) ab ob? 124 Tacd: +b)(a? -ab+b?) =(a+b)? (do(1)). Theo bat ding thire Cési ta co: (a +b) 4ab => ab Do 46: tir (1) (2) ta cd . atb bi ab=(a+by’— 3ab> (a+ by 4 22 (a+b)'-4(a+b)<0 >0 a+ b= 4 vda=b > x= l o Tom Iai min A = 16 © x Thi du S : Cho x > 0, y > 0. 2.> 0 va xyz-= 1. Tim gid tri lon nhat ctia U +3 Pe 2n? +3) ‘thise: Ap dung bat dang thire Cési, ta e6: x+y? y +122 Tir dé suy ra: x"+ Bry >To S42 + Lép tuan omg tr 66 ass “ems ‘ 2yz4ze1) pole 43) 2(xe+N=l) Dau bing trong (1) (2) (3) say ra khi va chi khi x= y tua (1) (2) (3) va 66 ees) w 2laytysl' yerzel zeNel) Diu bing trong (4) xy ra bhi va chi khi x Vi xyz = 1 nén viet lai (1) duéi dang: ot gy ly 2laytysl sytztayetay yetayty ©) Thi du 6: x z =o Qxty+x 2ytz+x Qzexty 4° DM A=2xty+z; =x42y +z C=2+y+2zKhidd y 3A-(B+C),_3B-(C+A),__ 3C-(A+B) Vay p=3A=(B+O) , 38 C+Ay (A+B) => dpem Dau bang xay ra > A=B=C <> x= Logi 3: Sir dung bat dang thite co ban 1 tat (een[otfaasazsal Lot et os Rat nhiéu bai toan chimg minh bat ding thire hogc tim gid trj lon nhét va nhé hat cia ham s6 quy vé hai bit ding thirc co bin néi trén. Vi thé o6 thé xem nhir vige sir dung hai bat ding thire nay ld m@t trong nhiing cach sir dung bat ding thire Cési trong céc bai todn oy thé. Thi dy 1: (Dé thi tuyén sinh Bai hoe khéi A - 2005) rout Cho x, y, 220 vi =4. Ching mink xy 2 ne ts Dxtytz xt2y+2 xvyh2e Ap dung bat dng thire fete 4 (1s day 20, 000 a bo azb Y (bat diing thire nay suy true tiép tir hai bat dng thire Cosi a+b> 2vab va ee ; +y xey Dau bang ciia (1) xay ra <> y =z. Lai ép dung (1) ta cd: Q) 126 Dau bing trong (3) xay ra <> x Tir(2)G)tacd: 244 x Diu bing trong (4) xiy ra €> ; 1 Lép lug tuong tytaeé: = += 442 Cong timg vé (4) (5) (6) suy ra: Tiegia it +4 Diu bing xdy ra <> x= Chox > 0.y>0,2>0vax+y+z=1 Tim gid tri lon nhat cua bidu thite: $= +. Viét Igi S dudi dang: ‘Ap dung bat ding thite Cési ta c&: [(xs Da (ye te (z ft (doxty+2=1) 3 Tir(1 s<= WD suy ra S27 Dau bing trong (2) xy ra <> x. Vay maxS = 2 ox tye Cho a, b, ¢>0. Ching minh a + @) } 4) @) (6) () 2). 127 Tacé: a b c 3 ol, ° rrr 2farbrey ++! }e9 \b+e cra atb fit 1 1 Deer) ete eo a oll +9) & ) (a "ere cra a) o Theo bat ding thire Cési co ban thi (1) ding => dpem. Dau bing xy ra > a=b=c. Thidud ‘Chimg minh rang trong moi tam gide ABC, ta c6: ay theft p-a p-b p-c \a bc & day a,b, ¢ lab canh, cmp ta nia chu vi tam gide ‘Theo bat ding thire Cési eo ban, ta 66: too 4 4 +,1,—*__.! a p-a p-b (p-a)+(p-b) Dau bing trong (1) xay ra > p-a=p-b <> a=b. Tuong ty ta 66: = @ p-a 1 —_ @) p-b p Dau bang trong (2) (3) xay ra tuong ting, (3) suy ra dpem. Diu bing xiy ra <> a=b=c <> ABC la tam gide déu. Thi du S Cho x > 0, y>0 va x+y <1. Tim gid tr nhé nhét eta biéu thie: khi a = b; b =e. Céng timg vé (1) (2) Taco thé ay Theo bat ding thire Cési co ban ta cd: 128 Tu(1)@)suy ea P> 3 8) xey Dau bing trong (3) xay ra <> I-x=2x ViyninP 2S 204 Thi dy 6 Cho x, y, 2, > 0. Tim P (xt) (tev 1) (yz) (2-x 0) Taos: p(t) SX (2 21}-(eu)-4 tay) hye la te Lxty tz sey tz try yt2 Z+x xat rio ieee ntooacoe th oteen( ech ato Theo bat dng thire Cési cor ban, ta c6: Li 4 1 154 tex ZEN Nty eet yoz Net NbYHZHE yrz xtt Thay vio (1106: P2422). 5, p20 xoy+aet Vay P20. Mat khac ching han khi x = y Do dé Pre = 0. | Logi 4: Sir dung phép thém bet khi str dung sir dung bit ding thite Cési: _ C6 hai cach thém bot chinh: thém bot hang s6 va thém bot biéu thire chita bign. Xét cde thi dy minh hoa sau diy. * Thi dy 1: (Dé thi tayén sink Cao ding khdi A, B - 2005) Cho x > 2, y> 3,224, Tim gia tri lon nhat cia bigu thite: 1thi P=0. pa MVen ft yevn 2 ten y3 2 . ¢ Mads yede=3 + xfyW3 a o 129 bot hing sé va sir dung ba (edd Ves faa s O22 ing thire Cési, 1a we. wrei( $3) ° rong (2) xdy ra <> x=4,y=6,2= 8; ad 7 Chang minh ring fx+3y + yy 432+ UZt3x <3 Ovaxtytz ich thém bot hing s6 va theo bat ding théc Cési ta c6 avy ray st Bee? Yyrie= UG Bey s EAE YEH? ey VWs3x =Yes3x) 1s2t3etteh 24342 gy igtimg vé (1) (2) (3) vado x+y +2 3 suy ra dpem. x+3y= bing xty ra o> 1y+32 z+3x hides Cho x, y, 2 14 ba sé durong. Chimg minh Gia 30 +123. 8) ‘Céng ting vé vai vé cit (1) (2) (3) ta cd a3 2 yp 2 FI 55 }oe(S-4-4] @ aa yor se Dau bang trong (4) xay ra ¢> ding thai cé dau bing trong (1) (2) 3) <> x= Lai theo bat ding thire Cési ta 06 ) Dau biing trong (5) xay ra <> x= Tir 4) (5) suy ra: Diu bing trong (6) xdy ra<> x= Tht du 4: Cho x, y, 2>0.va x+y +2= 1. Chimg minh s=x+ fy fazed. Viét Iai S dudi dang: Sex4d Ray + Laeay.t6z. a xe dy x4 4y+16x Theo bit ding thire Cosi, ta cé: S \ 2 x=4y=162 yale | x+y+2=1 21 1 Thi dy 5: Cho -1 sx <1. Chimg minh Theo bat ding thire Cosi, ta co: Yi-x? = Mix Mex sUtkewcs 131 tet! ix =Yirx set! * 3) ‘COng ting vé (1) (2) (3), taco ssitvinx+viFx (4) Dau bing trong (4) xay ra <> dong thoi c6 dau bang trong (1) (2) (3) 2 x=0. Laicé: Vi-x = jersey nal Tide: Vi-x + ViFx <2.(5) Diu bing trong (5) xiy ra <> x= 0 Tir (4)(5) di dén S <3 (6) = dpem Dau bing trong (6) xay ra <> x = 0. Thi dy 6: Cho x, y,z>0 va ayz=1. Chimg minh ring, x y 2 3 yy" hay: 2ox.() mos 384 Lap lugn tuong ty, ta c6: atann ee Céng timg vé (1) (2) (3), ta 6: pede l(nry+a) (a) Lai theo bat ding thite Cosi, ta c6: x+y +22 39fsyz = (do xyz= 1) (5) Tir (4) (5) suy ra: P2 2 = dpem. Diu bing xiy ra eo x 1 c 132 Tht dy 7: Cho x, y, 20 va xy + fyz + Vax =1. Ching minh ring: ae 2! xty yez ztx 2 Gis Ap dung bat ding thire Cési, ta c6: 2—~+**¥>x (1) x+y’ 4 - +z Yt yor 4 2 2 tx zx Céng tig vé (1) (2) (3) va e6: $2 a 4) Lai ap dung bit ding thie Cési, ta e6: x+y 2ysyiy +22 2yyeiz+ x2 2VEx Vay: x+y +22 yny + yz + Vax =1.(5) Tir (4) (5) suy ra: $> ; = dpem Dau bing xdy ra. > x=y=z hain xét Trong cdc thi du 6, 7, 8 ta da sir dung phép thém bét biéu thite chita bién khi sir dung bat ding thie Cési. Thi du 8 Cho x, y. z la ba sé duong va 43% +3 4 al bc? _latbte brea era 4 3 _atbte Brae Paate 4 2 (a+b+e) sb, __z__ (a BF 9) (ay (d0 (1), © (av bylave) (brey(ba) (erayferby 4 133, Theo bat dang thire Cési, ta 06: 3 a a+b joerg sacs bee & @) os (craj(e+b)' 8 Céng timg vé (2) (3) (4) => 2 ding => dpem. Dau bing xay ra <> a=b=c=3 2. Giai Dya vio bat ding thite hign nhién (x+y)? 2 4xy , nén tir (xty)' + Any 2 => (xty)' + (xty)?2 (ty) + 4xy 22 => (xty)! + (xtyP-22 0 > [Ge+y)-1][ (x+y) +(x+y)+2]200 2 Do (w+99 o(a+y)+2-[Oe-4] + Leo aw suyra sty? Vay néu c&p (x, y) théa man yéu cdu dau bai thi x+y2 1 (2) Ta bién 46i A nhy sau: A=3(xt+y* +x?y?)-2(x? +y?) +1 134 Ti) suy a A> 2 Mat kc ta thdy khi x= y= 4 thi A= 2 9 ete faye Tém Ini min A=: (v.66 thé thiy didu 46 xiy a @> x= y= 3) Thi du 2 (Bé thi tuyén sinh Bagi hoc khdi D - 2009) Cho x, y20vaxty=1 gia tri lon nhat va nhé nhat cua S=(4x? + 3y)(4y? + 3x) + 25ny a thse: Tacé: S=(4x? +3y)(4y? 43x) + 25xy = 16x7y? +12(x3 +) +3dny =16(x? +32) +12(x+9) 2 ay +y4) +349 =16xy? +12[(x+y)? ~3ay|+34xy (do xty = 1) 6xy? — 2xy +12 (1) (cling dox+y=1). ta.c6: (do x20; y2 0) Dat xy 135 sostst 4 ‘Vi thé xét ham 86 f(t) = 16° 2t + 12 voi ostet Tacd: £%()=32t-2. 7 a 8 6 4 o + a 7 eee jel vivian =¢( 5) = 16 is ax F(x) = max the 9,25 _ 25 max f(x) = ma {roxe(2) max 2,25} ; fod} U Gia tr] nho nhat cia $ dat duge 1 fetyet ste 13 wig [yet y 243 xt Gia tr Lon nhat cba $ dat duge <> tof 1 @xey eee 4 Thi du 3 (Bé thi tuyén sinh Cao ding khdi A, B - 2009) Cho 0 Ina—Inb Giai Tacé: a” inb-b? Ina > Ina—Inb ¢ Inb(a? +1)>Ina(1+b?) Ina, nb 1 DL Xét ham $6 0 = PE void 0 => P20 VO dpom. Thi dy 4: (Dé thi tuyén sinh Cao ding khdi A, B - 2008) Cho x, y la cdc sé thye va théa min x’ + y= 2. su thi Git 3y +3. gt +6t+3.@) 2 Roringiacé: xt +y? 2229 (xy)? <4 = -2sts2. Ar +6043 voi -2 StS 2= P(t) =-3e-3r6. Tir dd xét ham 86 (0) Ta cé bing bién thign sau: t 2 1 2 ro} Jo + o -E i ae 13 Vay maxf()=f(1)=2, ay anit) (1) a a 9 = min {f(~2);f(2)} = min {-7;1} = 20] Lev3 1-N3 137 138 Thi dy 5: (Bé thi tuyén sink Dai hoc khdi B- 2007) ‘Cho x, y, 2>0. Tim gid tri nhé nhat cia biéu thire: paxfX4t sy(Z+h) ed ee 2° yz 2% 2° xy. ay Tacé: P + 272 Ap dung bat ding thite Cési, ta cé: x? +y? +2" 2 xy +zy + 2x. Tir d6 theo (1) thi =P2| 2 Dau biing trong (2) xay rd > x=y=z, 2 Xe him sé t= 5+ vein Tacé: f'()= t 0 1 £40 - 0 + mg Vay minf(t)= (1) =2 tir dé suy ra: (0:40) 2 Tar (2) (3) suy ra: P22. Dau bing trong (4) xdy ra. > x=y=z= 1. Do 45 min P= 2 @ xeysz=1 Thi dy 6 (Bé thi tuyén sink Dai hoc khdi D- 2007) . Choa > b> 0. Ching minh ring: (2+ z ) <(?+5 (doa, b>0) @) Xét ham sé f(x) 4° na’ -(4* +1) in(4¥ +1) xe(4* 1) ‘Vay f(x) la ham nghich bién khi x>0. Do a >b>0 nén ta cd: fa) dpem, Dau bing xdy ra <> a=b. Thi dy 1: Ta cd: f(x) = 0 vx>0. Cho x > 0, y > 0, z> 0 va théa man digu kign x + y +z Tim gi tri nhd at ia hat cia bigu thie: P=x+y+2+—+ xy a Gi Theo bit ding thie Cési, ta c6: eeyen(tetetleootete xyz) xy 9 x+y+z Poxtytz+ -() xtyez Dau bang trong (1) xdy ra <> x=y=z Dat t= xty+z, khi dd 0 139 npa lS Vay min P= 2 ay mi a I Thi dy 7: (B8 thi tayén sink Dai hoc khdi B— 2004) 2 Tim gia trj lon nhat va nhé nhdt ca ham sé: y Snag doan [1:¢°]. x Tacé: y' Tir dé c6 bang bién thién sau: x 1 e é Inx. 0 + | + 2Hnx, + oO - y Once y mye ‘Miny=min ry inf ia(©)}=minf, Thi dy 8: (Dé thi tuyén sinh Dai hoc khdi D - 2003) +t Tim gia tri lon nhdt va nhé nhdt cia ham 36 y= S21. trén doan [-1:2). Ve +1 Tir dé ta cé bang bién th 7 xpd 1 2 y a (1) = v2; ming =miny(-.y(2)}= min y Véy maxy = [-13] 140 Thi dy 9: (Bé thi tuyén sink Dai hoc khdi B- 2003) Tim gia trj {on nhat va nhé nhat cia ham sé: y=xty4—x? voi Khi-2.0 Khi 0 vay’ 0 khi 0S x <2V2 x 2 0 v2 2 y oo = y a —~ Vay max y= y(V2)=2V2 + Min y = min {y(—2);y(2)} = min {2:2} Nhdn xét; Ta cé thé gidi nhur sau: Do-2 x4 V4—-x? 2-2 miny =2 . ‘im gia trj lon nhat ta sé sir dung bat dang thirc Bunhiacopski. y2) Binh lun: V6i cdc thi du 5, 7, 8, 9 vige sur dung tryc tiép phuong phap chiéu thign ttim s6 48 gidi bai todn la rd rang va qué don Trong cdc thi dy 4, 3, 2, 1 va 10 ta thutng sir dung dat bién phy dé cé ham sé ‘tuong img. Khi dit an phy, diéu ltru y la cdm tim mién xac dinh cho bién méi 46. Thi dy 10: (Bé thi tuyén sinh Cao diing Giao thong Van tai - 2005) Cho x, y. 20 va x+y=I. Tim gid tri kin nhat va nhé nbét eta biéu thie: P=3"+3> i Tacdy= Inn tir dd Pasa aa Voi0Sx0, Wt €[R,nén (2) <2 20? +12t = me? +2mt+3m => (m-2)1? +2(m—6)t+3m=0. (3) ‘Néu m = 2 thi rd ring (3) c6 nghigm. Néu m #2, khi d6 (3) c6 nghigm khi va chi Khi 4'=(m-6)' ~3(m—2)m20 o> m?+3m— 18 <0e-60 Vx, nén (1) & 2sinx +cosx+1= m(sinx +2cosx +3) > (2-m)sinx+ (142m)cosx = 3m-I (2) Theo ly thuyét phuong trinh lugng giéc (phuong trinh béc nhat 46i véi sinx va cosx thi (2) 66 nghiém: 9 (2—m)? +(14+.2m)? 2(3m=1)° > 2m?-3m-2 <0 et m =1 (theo (2)) +k2n,k eZ Ban doc tur xét khi nao dau bing bén phai xay ra! 4. Phucong phip sit dung bdt ding thite Bunhiacopski Bat ding thite Bunhiacopski 1a mét bat dang thite cing rat thong dung chi sau bat ding thie Cési. Mac dil né chi xué n mot lan trong cac dé thi, nhung khong vi thé ma ta xem he céc dang bai t§p thugc logi nay. Thi dy I (Dé thi tuyén sinh Dai hoc khdi B- 2003) Tim gia tr] 16n nhat va nho nhat ca ham s6: £(x)=x+V4—x2 trén mién-2—2 nén hidn nhién ta 66: f(x) > -2 voi Vx IR. Mat khac f(-2) = -2 => min fx) = -2 Ta sé sir dung bit ding thite Bunhiacopski 48 tim gia tri lon nhat ca ham s6, Ap dung Bunhiacopski véi hai day: xiV4—x? va Ij] tad: [eH{ee yee pail oeafeexy ol Vay max, (x) =202 exe Chi ¥: : 1 Hy so sinh v6i Iai gidi sir dung phuong phép chiéu bién thign ham sé. 144 2/ Cac ban hay gidi’thich vi sao khéng sir dung duge bat ding thie Bunhiacopski dé tim gid tr} bé nhat? (Vi theo bat ding thite Bunhiacopski thi f(x) > 2V2 nhung khdng t8n tai xo ‘ma f(%o) = ~2V2 ! Tai sao?) Thi dy 2: Cho x, y, 2, cae $6 thoa man didu kign xy + yz-+ 2x = 4. Chimg mink: 16 xteyteate * 3 ‘iat ing thite Bunhiacopski cho hai day sé x,y?,2? val, 11 Tad: (xf ey e24)(P +P +P)2(P+y? ez) Ap dung bat ai(xt sy! eztJa(xtayteey 2 2 roared Lai ap dyng bat ding thire Bunhiacopski cho hai day s6: x, y, z va y, z, x tac: (Py? +2?)(y? 42? 4x2) 2 (ny tye tex)? 6 (2) Dau bang trong (1) xay ra <> eoxray? a(x? +yt +2")! 2 (yt yet an)? (do Ny +ye424=4) xy? yor ‘Dau bing trong (2) xy ra <> Tuchasuyes stay ate! = dem Para Du bing xay ra fe Thi du 3 Cho x, y, 220. Chimg minh: Giai Ap dung bat ding thire Bunhiacopski cho hai day va Jx(y+2z),fy(z+2x), f(x +2y), a a y+22'Vz+2x"Vx+ tacé: 145 oy xr 20 ele 2a) abu 292 (x+y+z) 2 y 2 (x+y+2) (5 ods) ae ® Déu bing trong (1) xy ra 2 A942) ay @ydonteye 22 nyt yet on 3(xy + yz 2x) Dau bing trong (2) xdy ra <> x. Tir (1),(2) suy ra dpem. Dau bang xay ra <> ¢. Phung phép sit dung lugng gide Tacé VP (1) thute hode tim gia tri lon nhat, nhé nhat dé dang hon. Hai phép di bién thong dung, va hay ding la: Dat x = sin t (hoe x = cos t); x= tan t (hoge cot t) Thi dy 1 (Bé thi tuyén sinh Dgi hge khéi B- 2003) Tim gid tr) lon nhat va nhé nhat cia ham s6: £(x)=x+V4—x? trén dogn [-2; 2] Gi Do-2 x2 tin cb: a x= sint(—Zer<2) tir d6 ta c6: max f(x) = max F(); min f(x)= min F(), 6 day Bexs2 Bast 2 5 F(O =2sint+ Ja-sin® cvinni(~ => [eos t|= cost. Do 46 Fe) ronal -4) a ss3) thi cost 20 2 2 acho Bat Khi ala 4 > ea ae 146 Tir (1) (2) suy ra max F(t)=2V2, min_F(t)= hast fast Vay min f@)=-221 max f(x)=2V2 <9 t-2=0e4 See 4 Chi: Hay so sdnh véi loi gidi cia thi dy trén bing céch: ~ Ding bat ding thie Bunhiacopski. = Ding phuong phép chiéu bién thign ham sd. Thi du 2 (Dé thi tuyén sinh Dai hoc khéi B- 2008) > . 2(x? + 6xy) Cho x°+ y?= 1. Ching minh ring: -6 < —> x? + Day +3y’ Do x?+ y*= 1, nén dat x = sint, y= cost. Khi dé: 2s6xy) _2(sin®t « 6sintcost) + 2sin teost + 2c0s” + 2xy + 2y? én diy sir dung phuong phap mign gid tri ham s6 (giéng nbur thi dy 2, myc a) sé suy ra: -6

dpem, BAI TAP TY GIA Bail: Cho x, y, 2> 0. Chimng minh x 2 z Dxty+2 x+2y4z xty+2z Bai 2: Cho x, y, z> 0 va xyz = xy + yz + 2x.. Ching minh 1 1 1 3 . = + tt es. N¥2y432. 2x¢3y+z Ix+yt22 16 Bai 3: Cho x, y,z> 0 vax’+y?+z°= 1. Chimg minh yew Bai 4: Cho x > 0, y > Ova x+y =I. Chimg minh: Bais: Cho a, b, > 0 va a+b! + c' = 48. Chimg minh ab? + be? + ca” < 24. Bai 6: Cho x, y. 7 1a ba sé duong vi x+y +2= 1. Ching minh Vinx + Vimy +Vimzs v6 2 2 Cho x. y.2>0 va xyz= 1, Chimg minh: %—+¥ 42 >3, Try Tee Tex 2 Bai Bai 8: Cho x, y, z la ba sé duong théa man x + y + z= 0. Chimg minh Va+4* +244 +244 23V3. 148 Bald: ‘Cho x, y, z la ba sé duong va x + y +z >3 ching minh Ly vy ve Dimg phwrong phap chiéu bién thién ham sé giai cdc bai tod sau: Bai 10: Cho 0y > 0. Chimg minh Bai 13: ; Tim gia tri Gn nbat va nho nhat cua ham s6: Dap sé: max P= 2% 5 min p= 1983 16 3 Bai 15: ; : : Tim gid tri lon nhat va nhé nat cua him s6 £(x)=V34x + VO=x V8 3x—x? voi-3ex <6 Dip sé: max f(x) = 3; min fy -2B Bai 16: Cho f(x) = x° + 4(1 -x°)’ voi -1

You might also like