CNG THO LUN

Cu 1. Phn tch mi quan h bin chng gia vt cht v thc? ngha phng php
lun rt ra t vic nghin cu vn ny?
Tip thu t tng ca C. Mc v Ph. ngghen, trn c s khi qut nhng thnh tu mi nht ca
khoa hc t nhin cui th k XIX v u th k XX v mt trit hc, trn c s ph phn nhng quan
im duy tm v siu hnh v vt cht, V.I. Lnin a ra nh ngha v vt cht nh sau:
Vt cht l mt phm tr trit hc dng ch thc ti khch quan c em li cho con
ngi trong cm gic, c cm gic ca chng ta chp li, chp li, phn nh v tn ti khng l thuc
vo cm gic Vi nh ngha ny, vt cht c hiu nh sau:
Vt cht ch thc ti khch quan ngha l vt cht tn ti c lp vi thc ca con ngi v
loi ngi. Con ngi mun hay khng mun th vt cht vn tn ti t n v vn ng theo nhng quy
lut khch quan vn c ca n. Tn ti khch quan l thuc tnh c bn nht ca vt cht, phn bit gia
vt cht vi thc. y nh ngha gii quyt theo quan im ca ch ngha duy vt v mt th nht
ca vn c bn ca trit hc.
Vt cht c em li cho con ngi trong cm gic, c cm gic ca chng ta chp li, chp
li, phn nh... ngha l s vt, hin tng vt cht tc ng ln cc gic quan, nh con ngi nhn
bit v chng. Nh vy, con ngi c th nhn thc c vt cht. y mt th hai ca vn c bn
ca trit hc c gii quyt theo lp trng ca trit hc duy vt bin chng .
thc l mt hnh nh tinh thn ton vn v hin thc khch quan, c kt cu phc tp bao gm
nhiu thnh t c quan h vi nhau nh tri thc, tnh cm, ch ... trong tri thc c vai tr quan trng
nht. Tri thc l s hiu bit ca con ngi v th gii (kt qu ca qu trnh con ngi phn nh v th
gii). Tri thc c nhiu lnh vc khc nhau nh tri thc v t nhin, v x hi, v con ngiTnh cm
phn nh xc ng ca con ngi trc i tng ca hin thc. Gia tri thc v tnh cm c quan h
cht ch nhau, lm tin cho nhau v tr thnh mt trong nhng ng lc quan trng ca hot ng con
ngi. ch l nng lc xc nh mc tiu cho hnh ng v quyt tm thc hin mc tiu . ch
mnh m thng l trng thi lin kt cht ch gia tri thc v tnh cm.
Theo quan im duy vt bin chng, thc c ngun gc vt cht. l ngun gc t nhin v
ngun gc x hi
Ngun gc t nhin: th hin ch thc l thuc tnh phn nh ca b c ngi. No l t chc
vt cht pht trin cao nht trong sinh gii, l sn phm ca s tin ha lu di ca gii t nhin. Khoa
hc chng minh rng hot ng sinh l thn kinh ca no b l c s vt cht ca thc. No ngi
c thuc tnh phn nh. Phn nh l nng lc gi li, ti hin li ca h thng vt cht ny v nhng c
im ca h thng vt cht khc trong qa trnh tc ng qua li. Trong qu trnh tin ho ca t nhin,
t chc vt cht cng pht trin cao th nng lc phn nh cng cao. No ngi l t chc vt cht pht
trin cao nht ca sinh gii cho nn n c nng lc phn nh c bit, l s phn nh ca thc.
S tc ng ca th gii khch quan vo no ngi: No ngi nhn s tc ng t th gii
khch quan thng qua cc gic quan v h thng thn kinh cm gic. Th gii khch quan l i tng
ca cm gic. Cc thng tin do cm gic em li c b no x l v phn nh to ra thc. Nh vy,
b c ngi cng vi th gii khch quan tc ng vo b c l ngun gc t nhin ca thc.
Ngun gc x hi: Nng lc phn nh c bit ca thc cn c l gii bi ngun gc x hi
ca n, l lao ng v ngn ng.
Lao ng : l cc hot ng sng to ra cng c v s dng cng c trong sn xut to ra ca
ci cho x h v cho bn thn ngi lao ng .
Vai tr ca lao ng trong qu trnh hnh thnh thc : Lao ng hnh thnh nn con ngi v x
hi loi ngi. Ch trong x hi loi ngi vi cc quan h x hi, con ngi mi hnh thnh c
thc. (Con vt khng c quan h x hi nn n khng c thc).
Lao ng lm cho bn tay, khi c, t duy pht trin. thc xut hin khng phi do s tc ng
mt cch t nhin ca th gii khch quan vo u c con ngi. Nh c lao ng, con ngi tc ng

vo cc i tng hin thc, lm cho chng phi bc l nhng c tnh, nhng kt cu v nhng quy lut
vn ng ca chng thnh nhng hin tng nht nh. Nhng hin tng y tc ng vo no ngi, t
con ngi nhn thc c bn cht ca th gii hin thc. Do vy lao ng l phng thc hnh thnh
v pht trin thc .
Lao ng l ngun gc hnh thnh ngn ng. Sng trong x hi, con ngi c nhu cu lin kt
nhau, trao i thng tin vi nhau, cn thit phi ni vi nhau mt ci g . Kt qu l ngn ng ny
sinh v pht trin ngay trong qu trnh lao ng
Ngn ng n lt n tr thnh hin thc trc tip ca t duy, ngn ng cng phong ph th th
gii i tng cng c m rng. Ngn ng l cng c, phng tin khi qut ha v tru tng ha
hin thc, gip con ngi i su vo bn cht ca s vt, hin tng. Ngn ng cn l phng tin lin
kt t duy loi ngi qua cc th h lm cho thc mang tnh x hi su sc. Nh vy ngn ng l yu
t quan trng pht trin tm l, t duy ca con ngi v nhn loi
Ngun gc t nhin v ngun gc x hi quan h cht ch nhau, trong ngun gc trc tip v
quan trng nht quyt nh bn cht ca thc l ngun gc x hi.
thc l s phn nh sng to hin thc khch quan, l hnh nh ch quan ca th gii khch
quan Trn c s nhng ci c, thc c th to ra tri thc mi, c th tng tng, c th tin on
v d bo tng lai, c th lp ra nhng gi thuyt khoa hc Bn cht ca thc l bn cht x hi bi
v ngun gc ch yu ca thc l ngun gc x hi.
Mt khc con ngi phn nh v th gii l con ngi x hi, sng trong nhng quan h x hi
nht nh v trong nhng iu kin lch s nht nh. Cho nn thc rt khc nhau cc tng lp v cc
giai cp khc nhau. Tri thc ca con ngi cng pht trin cng vi s pht trin ca x hi .
Quan h bin chng gia vt cht v thc :
V l lun: Theo ch ngha duy vt bin chng, vt cht l tnh th nht cn thc l tnh th hai,
thc l s phn nh sng to th gii khch quan.
Trong thc tin:
Vt cht quyt nh thc th hin ch : vt cht l tin , ngun gc ca thc. iu kin
vt cht, phng tin vt cht quyt nh mc thnh bi ca hot ng thc tin. thc phn nh th
gii khch quan vo thc, thc ph thuc vo th gii khch quan nn vt cht pht trin n u th
thc pht trin n . Khi vt cht thay i th thc thay i theo. Mi hot ng ca con ngi c
ng c l li ch, trong c c li ch vt cht v li ch tinh thn nhng xt cho cng v v lu di th
li ch vt cht ng vai tr quyt nh .
Vt cht l iu kin hin thc ha thc: (Vd: Mun xd nh th phi c tin). Mun xd nh
nc XHCN th phi xd c s cng ngh. Khi ra chng trnh k hoch th phi da trn iu kin
v.cht khch quan, khng c ch quan.
thc c tnh c lp tng i, tc ng tr li vt cht: thc c th tc ng tr li i vi
vt cht v bn cht ca thc l s phn nh sng to hin thc khch quan. Nhng s tc ng tr li
ny phi thng qua thc tin. thc nu khng bin thnh hnh ng th khng c gi tr ci bin hin
thc.
thc c vai tr ch o thc tin. Tri thc gip con ngi vch ra mc tiu, phng hng, k
hoch, chng trnh, phng php ca hnh ng. Do vy kt qu ca thc tin c th din ra theo hai
hng ch yu. Hng th nht: nu thc ng n th cho php thc tin t hiu qu cao, lm cho
th gii pht trin. Hng th hai ngc li: nu thc sai lm th thc tin km hiu qu thm ch tht
bi, lm km hm s pht trin ca th gii .
Ngoi ra, tnh cm v ch ca con ngi cng nh hng mnh m n hiu qu ca thc tin.
- ngha phng php lun:
Hiu bit mi quan h gia vt cht v thc cho chng ta nguyn tc khoa hc nhn thc v
vn dng mi quan h ny trong thc tin.
khi xem xt, .gi s vt phi cn c vo chnh bn thn ca s vt, cn c vo nhng thuc tnh
khch quan vn c ca n. Mun vy phi trung thc, tn trng s tht khch quan, khng t hng hoc
bi en s vt. (Vd: .gi SV khng v yu ght m phi da v bi lm ca SV).

Phi lun lun xut pht t thc t khch quan, ly thc t khch quan lm cn c cho mi hnh
ng cch mng. V vt cht l iu kin hin thc ha thc. Khng da vo tnh cm xy dng
chnh sch, khng ly ch p t cho thc t (khi xd chnh sch phi da vo thc t ca c quan, .v).
Trong hot ng thc tin phi lun lun tn trng v hot ng theo quy lut khch quan, chng
ch quan duy ch, vi phm p.lut khch quan, v th gii vt cht tn ti khch quan v tn ti theo quy
lut ca n.
Phi pht huy tnh nng ng, sng to ca thc, pht huy vai tr nhn t con ngi, ngha l
phi tch cc hc tp nm vng quy lut khch quan ca th gii v vn dng tri thc vo ci bin th
gii . ng thi nn trao di tnh cm cch mng v ch vt kh trong mi hot ng. Trnh thi
li, th ng, ch thi.

Cu 2. Phn tch cc nguyn tc phng php lun rt ra t vic nghin cu hai

nguyn l c bn v ba quy lut c bn ca php bin chng duy vt?
Nguyn l v mi lin h ph bin
Mt s vt hin tng khng tn ti mt cch c lp m c mi quan h vi cc s vt hin
tng khc, c s tc ng qua li, s rng buc v chuyn ha ln nhau ca cc yu t trong mt s vt,
hin tng v gia cc s vt, hin tng trong th gii. V vy khi nh gi phi nh gi ton din, t
rt ra c ci trng tm, then cht pht trin s vt hin tng.
o Vd: i mi nh trng phi nh gi ton din nh trng (CSVC, GV, HSSV...), t
xem cn thay i ci no, khu no nng cht lng ca con ngi pht trin
nh trng. Mun vy phi quan tm n i ng, t i sng n chuyn mn.
Mi lin h gia cc SV,HT l khch quan v ph bin v n l mi lin h vn c tn ti ngay
trong bn thn mt s vt, hin tng, mt qu trnh; gia cc s vt, hin tng v cc qu trnh; c
trong t nhin, x hi v t duy. N bt ngun t tnh thng nht vt cht ca th gii. ng thi n
mang tnh a dng v nhiu v v n din ra trong khng gian v thi gian.
ngha phng php lun: Nguyn l v mi lin h ph bin i hi chng ta phi c quan
im ton din, quan im lch s - c th.
Quan im ton din:
Mt l, khi nghin cu s vt, hin tng phi t n trong mi lin h vi cc s vt, hin tng
khc .
Hai l, phi xem xt tt c cc mt, cc yu t ca s vt, hin tng; phi phn loi cc mi lin
h xc nh mt no l chnh, mt no l ph; trnh phin din, siu hnh. ng thi cng trnh trn
lan, dn u,do vy quan im ton din bao hm quan im lch s - c th. Nu khng c quan im
lch s - c th th cch nhn ton din s dn n s co bng, trn lan.
Quan im lch s - c th:
Mt l, trong nhn thc v hot ng thc tin, phi ch n iu kin lch s - c th ca s
vt, hin tng. Phi phn nh s vt, hin tng trong nhng thi im lch s c th khc nhau: trong
qu kh, hin ti v tng lai, trong quan h c th ca n vi s vt hin tng khc. Bi v s vt, hin
tng no cng tn ti trong khng gian v thi gian nht nh. Nu s nghin cu ca chng ta tch s
vt, hin tng ra khi khng gian v thi gian tn ti ca n th mi kt lun s sai lm.
Hai l, vn dng quan im lch s - c th vo xem xt v gii quyt cc vn do thc tin t
ra i hi chng ta phi ch ng mc n s ra i, tn ti v pht trin ca vn trong hon
cnh lch s - c th nh th no. Phi bit c th ha, c bit ha ci chung vo tng ci ring, trnh
gio iu, rp khun, my mc.
Nguyn l v s pht trin

S pht trin l qu trnh ci c mt i ci mi ra i, l s vn ng theo hng tin ln t thp

n cao t n gin n phc tp, t km hon thin n hon thin hn. Khuynh hng ca s pht
trin l tin ln v tn bi v ci c c thay th bng ci mi tin b hn trn c s k tha v nng
cao nhng yu t tch cc ca ci trc . S pht trin din ra theo con ng xoy c. i hi khi
xem xt cn phi xem khuynh hng pht trin trong tng lai, ra phng hng chin lc ci
to s vt.
o Vd: Ngi lnh o phi nhn c s pht trin trong tng lai ca nh trng
phi c quy hoch, chng trnh mang tnh chin lc p ng s pht trin ca nh
trng, trnh lng tng, b ng, trnh lng ph trong u t m phi ch ng
p.trin.
o Trng pht trin thnh H , ngay t by gi phi c chin lc pht trin v mi mt
p ng s p.trin v tiu chun ca trng trong tng lai.
S pht trin c tnh khch quan v ph bin. Ngha l mi s vt v hin tng t t nhin n
x hi v t duy u tn ti trong qu trnh khng ngng chuyn ho t dng ny sang dng khc. Tu
theo s vt, hin tng khc nhau m s vn ng ca vt cht biu hin di nhng hnh thc khc
nhau. Nhng xt trong ton b s vn ng ca th gii vt cht th xu hng tt yu l vn ng tin ln
t thp n cao v ngy cng hon thin.
ngha phng php lun: Xem xt, phn tch s vt, hin tng trong s vn ng, bin i qua
tng giai on lch s c th. Trong nhn thc v hnh ng phi c quan im pht trin. V vy quan
im pht trin bao hm quan im lch s - c th. Quan im pht trin yu cu:
Nghin cu nguyn l v s pht trin gip chng ta rt ra c phng php lun khoa hc
nhn thc v ci to th gii, Phi lc quan cch mng, tin tng vo ci mi.
Gii t nhin, x hi v t duy u trong qu trnh vn ng v pht trin khng ngng. Bn cht
khch quan ca cc qu trnh hin thc i hi chng ta mun phn nh ng hin thc khch quan, cn
phi c quan im pht trin.
Quan im pht trin yu cu khi xem xt cc s vt, hin tng phi t n trong s vn ng,
trong s pht trin, phi pht hin ra cc xu hng bin i, chuyn ha ca chng.
Quan im pht trin i lp vi t tng bo th tr tr. Tuyt i ha tri thc l kt qu ca s
nhn thc v s vt trong mt hon cnh c th v xem n nh l tri thc ng cho c qu trnh pht trin
ca s vt.
Quan im pht trin i hi phi nhn thc s vt, hin tng trong thc t l qu trnh bin
chng y mu thun. Do hot ng thc tin l qu trnh tm ra mu thun, phn tch mu thun v
tm ra gii php gii quyt mu thun. Ch bng cch , chng ta mi gp phn tch cc vo s pht
trin. V.I. Lnin cho rng, c tri thc ng v s vt, ...bn thn s vt phi c xem xt trong
nhng quan h ca n v trong s pht trin ca n1
Trong php bin chng duy vt, nguyn l v moi lin h ph bin gn lin vi nguyn l v
s pht trin. Hai nguyn l ny thng nht hu c vi nhau v lin h l ngun gc ca vn ng, khng
c s vn ng s khng c s pht trin. Do vy trong nhn thc v hnh ng, chng ta phi qun trit
quan im ton din, quan im lch s - c th v quan im pht trin.
Quy lut thng nht v u tranh ca cc mt i lp. (Quy lut thng nht v u tranh
ca cc mt i lp phn nh ngun gc, ng lc ca s pht trin.)
Mu thun l hin tng khch quan v ph bin: Php bin chng duy vt tha nhn rng mu
thun l khch quan v ph bin ngha l mi s vt hin tng c trong t nhin, x hi v t duy u
cha ng nhng mt, nhng yu t c khuynh hng pht trin tri ngc nhau, ng thi va rng
buc tc ng qua li va gt b nhau. Mu thun tn ti mi lc trong sut qu trnh pht trin ca s
vt, khng c mu thun ny cng c mu thun khc. Nh vy, mu thun c hiu l hai mt i lp
nhng c mi lin h rng buc, tc ng qua li ln nhau trong mt chnh th. Ni mt cch khc thc
cht ca mu thun l s thng nht v u tranh ca cc mt i lp.
S thng nht ca cc mt i lp l s rng buc, quy nh ln nhau v lm tin cho nhau ca
cc mt i lp.

S u tranh ca cc mt i lp l s tc ng qua li theo xu hng bi tr v ph nh ln

nhau ca cc mt .
S u tranh ca cc mt i lp din ra trong th gii c th hin di nhiu hnh thc
khc nhau. ng thi n l mt qu trnh phc tp din ra qua nhiu giai on khc nhau .
Mu thun l ngun gc v ng lc ca s vn ng v pht trin:Cc mt i lp va thng
nht va u tranh vi nhau trong mt chnh th.Trong qu trnh tc ng qua li ny, thng nht ca cc
mt i lp l tng i, tm thi v n ch tn ti trong mt thi gian nht nh, chnh l trng thi
ng im tng i ca s vt. Cn u tranh ca cc mt i lp l tuyt i v n din ra lin tc
trong sut qu trnh tn ti n nh cng nh trong lc nhy vt v cht ca s vt. Ngay trong
s thng nht y th s u tranh vn din ra to nn ng lc bn trong dn n s chuyn ho cc mt
i lp, ci c mt i, ci mi ra i. Ngha l mi ln gii quyt c mu thun ni ti th s vt pht
trin. Do mu thun l ngun gc, ng lc ca s pht trin.
Th gii v cng a dng nn mu thun cng rt a dngMu thun bn trong v mu thun bn
ngoi, Mu thun c bn v mu thun khng c bn (da vo vai tr ca mu thun trong sut qu trnh
tn ti v pht trin ca s vt), Mu thun ch yu v mu thun th yu, Ring trong x hi c mu
thun i khng v mu thun khng i khng (cn c vo tnh cht cn bn hay khng cn bn ca cc
li ch i lp to thnh mu thun gia cc lc lng x hi).
T nhng phn tch trn, ni dung quy lut c th c khi qut nh sau: Mi s vt hin
tng u cha ng nhng mt, nhng khuynh hng i lp to thnh nhng mu thun trong bn
thn n; s thng nht v u tranh ca cc mt i lp to thnh ng lc bn trong ca s vn ng v
pht trin, dn ti s mt i ca ci c v s ra i ca ci mi.
ngha phng php lun:
Mu thun l khch quan v ph bin cho nn trong nhn thc v hot ng thc tin thi tch
cc ca chng ta l khng c n trnh mu thun m phi tha nhn mu thun. Thc cht ca mi
thnh t trong cuc sng con ngi l khng ngng nhn thc v u tranh gii quyt ng nhng mu
thun do cuc sng t ra.
Mun gii quyt ng mu thun phi phn tch ng tng mu thun c th v c cch gii
quyt c th ph hp vi tng loi mu thun. Gii quyt mu thun khng th da ch yu vo s thng
nht ca cc mt i lp (v s thng nht ca cc mt i lp ch l tm thi) m phi da trn nguyn
tc ch o l u tranh ca cc mt i lp.
Quy lut lng cht: Quy lut ny vch ra cch thc ca s vn ng v pht trin.
Cht l phm tr trit hc dng ch tnh quy nh khch quan vn c ca s vt v hin tng,
l s thng nht hu c cc thuc tnh lm cho n l n m khng phi l ci khc.
Cht l cht ca mi s vt, hin tng tn ti khch quan, ci lm nn s vt, phn bit n
vi v vn cc s vt, hin tng khc cng tn ti trong th gii. Quan h gia cht v thuc tnh,
thuc tnh l c trng (kha cnh) ca cht c bc l ra trong cc mi quan h vi s vt khc. Mi s
vt c niu thuc tnh, mi thuc tnh li l s tng hp ca nhng c trng v tr thnh mt cht. iu
c ngha s vt c th c nhiu cht. Ph. ngghen: Nhng cht lng khng tn ti, m nhng s vt
c cht lng, hn na, nhng s vt c v vn cht lng mi tn ti. Cht ca s vt khng ch c
xc nh bi cht ca cc yu t cu thnh s vt m cn c xc nh bi trt t sp xp, phng thc
lin kt gia cc yu t.
Lng l phm tr trit hc ch tnh quy nh vn c ca s vt biu th s lng, quy m,
trnh , nhp iu ca s vn ng v pht trin ca s vt cng nh cc thuc tnh ca n.
Lng v cht thng nht vi nhau trong mi s vt tn ti khch quan, do lng cng mang
tnh khch quan, phong ph nh cht.
Trong thc t, lng c th c xc nh bng nhng n v, cc i lng v c nhn thc
thng qua cc n v v i lng ..., c nhng lng khng c xc nh bng n v, i lng,
nhng chng ta vn nhn thc c nh kh nng tru tng ha.
S phn bit gia cht v lng ch l tng i.
Mi quan h bin chng gia cht v lng

- Lng i dn n cht i: Bt k s vt, hin tng no cng u l mt th thng nht gia

cht v lng. Trong qu trnh tn ti v pht trin ca s vt, cht v lng cng khng ngng bin i.
S thay i ca lng v cht khng din ra c lp vi nhau, m chng c quan h cht ch vi nhau.
Khi s vt cn tn ti trong mt cht xc nh, ngha l s vt cn tn ti trong khun kh ca
mt . l phm tr trit hc dng ch s thng nht gia lng v cht, l gii hn m trong ,
s thay i v lng cha lm thay i cn bn v cht ca s vt. biu hin khun kh n nh
tng i ca s vt, ca s vt c th thay i khi iu kin thay i. Trong khun kh ca , lng
bin i t t, tim tin tng dn hoc gim dn, khi lng bin i t ti gii hn, cht ca s vt s
thay i, gii hn gi l im nt.
im nt l gii hn m ti s thay i v lng s lm thay i v cht ca s vt. Bt k
no cng c gii hn bi hai im nt. V d: Trng thi nc lng (cht), 00c v 1000c l nhng
im nt.
S thay i v lng khi t ti im nt s dn n s ra i ca cht mi, s chuyn ha t
cht c sang cht mi gi l bc nhy.
Bc nhy l phm tr trit hc dng ch s chuyn ha v cht ca cc s vt do s thay i
v lng trc gy ra.
Cc hnh thc ca bc nhy din ra rt a dng: c bc nhy ton b, bc nhy cc b; bc
nhy t bin, bc nhy dn dn.
Nh vy, qu trnh pht trin bao gm s tim tin v lng v thng qua nhng bc nhy vt,
to ra s chuyn ha t cht c sang cht mi. Bc nhy l s kt thc mt giai on pht trin ca s
vt v l im khi u ca mt giai on pht trin mi. N l s gin on trong qu trnh vn ng v
pht trin lin tc ca s vt.
- S nh hng ca cht mi n lng mi S thay i v cht l kt qu ca s thay i v
lng khi t ti im nt.
Khi cht mi ra i, cht mi tc ng tr li lng, quy nh lng mi to ra ph hp gia
cht v lng mi. Cht mi c th lm thay i quy m tn ti ca s vt, lm thay i nhp iu ca s
vn ng v pht trin ca s vt.
T nhng phn tch trn y c th rt ra ni dung quy lut nh sau: Bt k s vt no cng l s
thng nht gia cht v lng, s thay i dn dn v lng vt qu gii hn ca s dn ti s thay
i cn bn v cht ca s vt thng qua bc nhy; cht mi ra i s tc ng tr li ti s thay i
ca lng. C nh vy, s pht trin din ra khng ngng. Nu thiu s tch ly v lng s khng c
bc nhy v cht. Nu ch quan, nng vi s tht bi. Nu tch ly v s lng m khng thc hin
thay i v cht s b l c hi.
ngha phng php lun

Nhn thc ng mi quan h bin chng gia s thay i v lng v s thay i v cht s rt
ra c ngha phng php lun quan trng cho hot ng nhn thc v hot ng thc tin.
c tri thc ng v s vt, th phi nhn thc c mt lng v mt cht ca n, v c bit v
s thng nht gia cht v lng ca s vt .
S thay i v lng v s thay i v cht c mi
quan h vi nhau, do vy trong hot ng thc tin phi hiu ng v tr, vai tr v ngha ca mi loi
thay i v lng v cht, c bit trong s pht trin x hi; phi kp thi chuyn t s thay i v
lng thnh nhng thay i v cht, t nhng thay i mang tnh tin ha sang thay i mang tnh cch
mng.
Xem xt tin ha v cch mng trong quan h bin chng l mt trong nhng nguyn tc phng
php lun trong vic xy dng chin lc v sch lc cch mng. Hiu ng mi quan h l c s
chng li ch ngha ci lng, ch ngha xt li hu khuynh, cng nh ch ngha t khuynh.
Cht ca s vt cn ph thuc vo trt t sp xp, phng thc lin kt cc yu t ca s vt.
Trong hot ng thc tin phi bit vn dng to ra s pht trin a dng v cht ca cc s vt v qu
trnh t nhin. Trong hot ng x hi cng phi to ra s pht trin a dng v cht ca cc t chc kinh
t, t chc x hi.
Ph nh ca ph nh: quy lut ny phn nh khuynh hng, con ng ca s pht trin.

Quy lut Ph nh bin chng v nhng c trng ca n.

Nghin cu su vo qu trnh pht trin ca th gii, php bin chng duy vt cho rng s chuyn
ha t nhng thay i v lng thnh nhng thay i v cht, s u tranh ca cc mt i lp dn ti
mu thun c gii quyt, s vt c mt i v s vt mi ra i. Mi s thay th y lm thnh mt mt
khu trong si dy chuyn pht trin ca hin thc v t duy. S ra i ca ci mi l kt qu ca s ph
nh ci c, ci li thi. Qu trnh gi l ph nh bin chng.
Ph nh bin chng l qu trnh t thn ph nh, t thn pht trin, l mt khu trn con ng
dn ti s ra i ca ci mi, tin b hn so vi ci b ph nh.
Ni dung ca quy lut ph nh ca ph nh
Ph nh bin chng c hai c trng c bn.
- Tnh khch quan, ph nh bin chng l s t thn ph nh, l kt qu gii quyt mu thun
bn trong ca s vt tn ti khch quan.
- Tnh k tha, ph nh bin chng l qu trnh ci mi ra i ph nh ci c, nhng ci mi ch
ph nh mt lc hu li thi ca ci c, ng thi k tha nhng gi tr ca ci c. Do ph nh bin
chng l s ph nh nhng ng thi cng l s khng nh.
Ph nh ca ph nh. Hnh thc xoy c ca s pht trin.

S pht trin bin chng thng qua nhng ln ph nh bin chng, l s thng nht gia loi b,
gi li (k tha) v pht trin. Mi ln ph nh bin chng c thc hin s mang li nhng nhn t
mi. Do s pht trin thng qua nhng ln ph nh bin chng s to ra xu hng tin ln khng
ngng.
Ph nh bin chng l s t thn ph nh, biu hin s pht trin do mu thun bn trong ca
s vt. Mi ln ph nh l kt qu u tranh v chuyn ha ca cc mt i lp trong bn thn s vt gia mt khng nh v mt ph nh.
Ph nh bin chng c hon thnh trong mt chu k pht trin. S vt im xut pht ban
u qua ln ph nh th nht, tr thnh ci i lp vi mnhbc trung gian ca s pht trin; ln ph
nh th hai, ti lp ci ban u nhng trn c s mi cao hn. Ln ph nh th hai c gi l ph nh
ca ph nh. V d: Ht thc - Cy la- Bng la (Nhng ht thc)
Ph nh ca ph nh lm xut hin ci mi l kt qu tng hp tt c nhng yu t tch cc
c pht trin t trong ci khng nh ban u v c trong nhng ln ph nh tip theo. Do vy, ci
mi vi t cch l kt qu ph nh ca ph nh c ni dung ton din v phong ph hn ci khng nh
ban u v ci kt qu ca ln ph nh th nht.
S ph nh ca ph nh l giai on kt thc ca mt chu k pht trin, s pht trin
dng nh quay tr li ci c, nhng trn c s cao hn, y l c im quan trng nht ca s pht
trin bin chng. im kt thc ca mt chu k pht trin li ng thi l im xut pht ca mt chu k
pht trin tip theo.
Ph nh ca ph nh c hon thnh trong chu k pht trin, thng thng mi chu k tri qua
hai ln ph nh, tuy nhin, th gii tn ti rt a dng, do , s ln ph nh trong mt chu k c th
nhiu hn. Nhng trong s rt nhiu ln ph nh ca mt chu k vn c th khi qut li hai ln: ph
nh ln th nht chuyn ci xut pht thnh ci i lp vi mnh, ph nh ln th hai chuyn ci
trung gian thnh ci i lp vi n, s vt dng nh lp li ci xut pht, nhng trn c s mi cao hn.
Quy lut ph nh ca ph nh khi qut tnh cht tin ln ca s pht trin.
S pht trin khng phi din ra theo ng thng, m theo ng xoy trn c. V.I. Lnin vit: S
pht trin dng nh din li nhng giai on qua, nhng di mt hnh thc khc,
mt trnh cao hn (ph nh ca ph nh); s pht trin c th ni l theo ng trn
c ch khng theo ng thng1.

Din t quy lut ph nh ca ph nh bng ng xoy trn c chnh l hnh thc cho php
biu t c r rng nht cc c trng ca qu trnh pht trin bin chng: tnh k tha, tnh lp li
nhng khng quay tr li v tnh tin ln ca s pht trin. Mi vng mi ca ng xoy trn c th
hin mt trnh cao hn ca s pht trin, ng thi dng nh quay tr li ci qua, dng nh lp
li vng trc. S ni tip nhau ca cc vng th hin tnh v tn ca s pht trin, tnh v tn ca s
tin ln t thp n cao

 ngha phng php lun

Nghin cu quy lut ph nh c th rt ra ngha phng php lun sau:

Trong hot ng l lun cng nh trong hot ng thc tin phi nhn thc ng ci mi, ci mi
nht nh s chin thng ci c, ci tin b nht nh chin thng ci lc hu.
Phi bit pht hin ci mi, qu trng ci mi, tin tng vo tng lai pht trin ca ci mi, d
cho qu trnh din ra y quanh co, phc tp.
Ci mi ra i ph nh ci c, nhng ch ph nh ci lc hu, ng thi k tha nhng gi tr,
tinh hoa ca ci c. Do , phi chng thi h v ch ngha, ph nh sch trn qu kh, nhng cng
phi khc phc thi bo th, bm gi ci li thi cn tr s pht trin ca lch s.

Cu 3. Phn tch mi quan h gia l lun v thc tin? ngha phng php lun
rt ra t vic nghin cu vn ny?
-

Ch ngha duy vt bin chng cho thc tin l hot ng vt cht cm tnh, mang tnh lch s,
c mc ch ca con ngi nhm ci to t nhin v x hi. Thc tin c hiu l nhng hot
ng m con ngi phi s dng cng c vt cht, lc lng vt cht tc ng vo cc i
tng vt cht lm thay i chng, vd: xy nh, p , cy rung... Thc tin cn l nhng
hot ng c tnh lch s- x hi, ngha l hot ng thc tin l hot ng ca con ngi, din
ra trong XH vi s tham gia ca ng o ngi, v tri qua nhng giai on LS pht trin nht
nh. Thc tin cng l h.ng c tnh mc ch nhm trc tip ci to t nhin v x hi phc
v con ngi tin b. c trng ny ni ln tnh mc ch, tnh t gic ca h. ng thc tin.
C 3 hnh thc thc tin c bn, l:
o Sn xut vt cht: l nhng hot ng sn xut ra ca ci vt cht tha mn nhu
cu tiu dng v trao i ca con ngi.
o Nhng hot ng chnh tr x hi, hot ng ci to cc quan h chnh tr x hi
nh u tranh giai cp, biu tnh...
o Hot ng thc nghim khoa hc: con ngi ch ng to ra nhng iu kin
nhn to vn ng thnh tu khoa hc cng ngh v nhn thc v ci to TG.
Ba hnh thc ny tc ng qua li v nh hng ln nhau, trong SX vt cht ng vai tr
quyt nh.
L lun l h thng cc tri thc c khi qut t kinh nghim thc tin, phn nh nhng mi
lin h bn cht, tt nhin, mang tnh quy lut ca cc SV, HT trong TG v c biu t bng
h thng nguyn l, quy lut, phm tr.
L lun c tnh h thng, tnh khi qut cao, tnh logic chc ch. C s ca l lun l nhng tri
thc kinh nghim thc tin, khng c tri thc kinh nghim thc tin th khng c c s khi
qut ha thnh l lun. L lun xt v bn cht c th phn nh c bn cht Sv,HT.
Thc tin v l lun c mi quan h bin chng cho nhau.

Thc tin l c s ngun gc, l ng lc ca nhn thc, l lun:thng qua v bng nhng hot
ng thc tin con ngi tc ng bo s vt lm cho s vt bc l thuc tnh, tnh cht, quy
lut. Trn c s con ngi c nhng hiu bit v chng. Khng c thc tin th khng th c
nhn thc. Thc t lch s cho thy, con ngi quan h vi th gii bt u khng phi bng l
lun m bng thc tin. Trong qu trnh ny, con ngi s dng cc cng c, phng tin tc
ng vo cc s vt, hin tng, buc chng phi bc l nhng thuc tnh v tnh qui lut, nh
m con ngi c c nhng hiu bit v th gii khch quan. Vd: o c rung t trong
ch chim hu n l Hy Lp La M c i l c s cho nh l Talet, Pitago ra i...
Thc tin lun t ra nhu cu, nhim v i hi nhn thc phi tr li, trn c s thc y
nhn thc pht trin. Vd: dch cm g H5N1 xy ra t ra cho nhn loi nghin cu vac xin
phng nga. Thc tin cn l ni rn luyn gic quan ca con ngi, to c s cho ch th nhn

thc hin thc hiu qu, ng n hn. Thc tin cn l c s ch to cng c, my mc h tr

con ngi nhn thc hiu qu hn (VD: con ngi pht minh ra knh thin vn, knh vin vng
nghin cu v tr), nh con ngi nhn thc s vt chnh xc hn, ng n hn,lm c
s thc y nhn thc pht trin.
Thc tin l mc ch ca nhn thc, l lun: nhn thc ca con ngi b chi phi bi nhu cu
sng, nhu cu tn ti/. Ngay t thi mng mui, con ngi mun sng c phi tm hiu TG,
hiu chng, nhn thc chng. Nhng tri thc, kt qu nhn thc ch c ngha khi c vn
dng vo thc tin phc v con ngi. Ni khc i, chnh thc tin l tiu chun nh gi gi tr
ca tri thc kt qu ca nhn thc. Khng c thc tin th l lun khng th em li li ch
cao hn, tha mn nhu cu ngy cng tng ca con ngi v qua thc tin gip cho l lun
hon thnh c mc ch ca mnh. L lun hng dn ch o thc tin lm cho thc tin
ngy cng hiu qu hn.
Thc tin l tiu chun kim tra s ng sai ca nhn thc, l lun: Thc tin l tiu chun
khch quan ca chn l. Ch c thng qua thc tin, con ngi mi vt cht ha c tri thc,
hin thc ha c t tng. Thng qua con ngi c th khng nh chn l, bc b sai
lm. L lun ch c coi l chn l khi n ph hp vi thc tin khch quan m n phn nh,
v ng thi n c thc tin kim nghim. Thng qua thc tin nhng l lun t n chn l
s c b sung vo kho tng tri thc nhn loi, nhng kt lun cha ph hp thc tin s tip
tc iu chnh , b sung hoc nhn thc li
Tha nhn thc tin l chn l, cn ch nhng vn :
Thc tin l chn l ca l lun khi thc tin t n tnh ton vn ca n.
Thc tin c nhiu giai on pht trin khc nhau.
Ngoi tiu chun thc tin, cn c nhng tiu chun khc: logic, tiu chun gi
trnhng nhng tiu chun ny vn trn nn tng thc tin.
Cn hiu thc tin l tiu chun chn l ca l lun mt cch bin chng,
tiu chun ny va c tnh tuyt i (v thc tin l tiu chun khch quan
kim nghim l lun) va c tnh tng i (v thc tin khng ng nguyn mt
ch, m bin i v pht trin).
Vi vic phn tch vai tr ca thc tin vi l lun, i hi chng ta phi qun trit quan im
thc tin: xy dng l lun phi xut pht t thc tin, da trn c s thc tin, nu xa ri thc
tin s dn ti l lun sung.
L lun ng vai tr soi ng, dn dt, ch o thc tin: Hot ng thc tin ca con ngi
mun c hiu qu nht thit phi c l lun soi ng. Chnh nh c l lun soi ng, hot
ng thc tin ca con ngi mi tr thnh t gic, t c mc ch mong mum. Khi l
lun t n chn l th l lun c kh nng nh hng mc tiu, xc nh lc lng, phng
php, bin php thc hin. L lun cn d bo c kh nng pht trin ca cc mi quan h
thc tin, d bo c nhng ri ro c th xy ra. L lun cn l c s khc phc nhng hn
ch hiu bit ca con ngoi, tng nng lc hot ng, c vai tr gic ng mc tiu l tng ca
con ngi, lin kt cc c nhn thnh cng ng
Vn dng l lun vo thc tin cn phn tch r tng tnh hnh c th, trnh vn dng l lun
my mc, gio iu kinh vin. Nh vy chng nhng hiu sai gi tr ca l lun m cn lm
phng hi n thc tin, lm sai lch s thng nht tt yu gia l lun v thc tin. L lun
phi c vn dng vo thc tin, tip tc b sung v pht trin trong thc tin. Thc tin phi
c ch o bi l lun.
T l lun xy dng m hnh thc tin pht huy nhng nhn t tch cc, hn ch nhng yu t
tiu cc nhm t kt qu cao.
Bm st din bin ca thc tin kp thi b sung nhng khuyt im ca l lun hoc c th
thay i l lun cho ph hp vi thc tin
ngha phng php lun:

o Quan im thc tin yu cu nhn thc xd ng li ch trng chnh sch phi xut pht
t tnh hnh c th v yu cu ca thc tin t nc ra mc ch, yu cu cho hot
ng l lun. L lun phi lun lun bm st thc tin, phn nh yu cu ca thc tin. L
lun phi ph hp vi thc tin.
o Thng xuyn bm st thc tin, theo di kp thi nhng bin i ca thc tin xd v
iu chnh cc ch trng ng li chnh sch cho ph hp.
o T chc thc tin c kt qu, tng cng tng kt thc tin, khi qut ln thnh l lun.
o Hot ng thc tin phi c ch o bng l lun khoa hc v cch mng.
o Thc hin nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin, chng bnh kinh nghim, gio
iu.
Bnh gio iu (khuynh hng cng iu l lun, coi thng thc tin,
tch ri l lun khi thc tin). Mun khc phc phi qun trit nguyn tc
thng nht gia l lun v thc tin, ngha l l lun phi gn lin vi thc
tin, khi qut t thc tin, kim tra thng xuyn trong thc tin v khng
ngng pht trin cng thc tin.
Bnh kinh nghim (khuynh hng tuyt i ha kinh nghim, coi thng
l lun khoa hc). Ngi mc bnh thng tha mn vi vn kinh ngim
bn thn, khng chu nng cao trnh l lun, coi thng tr thc, thiu
nhn xa trng rng, d bo th tr tr. Mun khc phc bnh kinh nghim
c hiu qu cn: Qun trit su sc nguyn tc thng nht gia l lun v
thc tin, tng cng hc tp nng cao trnh l lun, b sung, vn dng
l lun ph hp vi thc tin; Hon thin c ch th trng nh hng
XHCN. V kinh t th trng lun vn ng bin i . i hi mi thnh
phn kinh t, phi nng ng sng to, phi thng xuyn bm st th
trng ng ph ch ng v quyt sch kinh doanh ph hp
Lin h thc tin:
o Mua ti liu trn nhu cu ca ngi c phi kho st nhu cu v cn c kinh ph c
cp la chn u tin cc ti liu p ng.
o ng ta ly ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng t tng v kim
ch nam cho hnh ng ca ng v ca cch mng Vit Nam. Vn dng tri thc khoa hc
ca nhn loi. ng dng khoa hc v cng ngh tin tin trn th gii y mnh cng
nghip ha, hin i ha t nc. Nghin cu tng kt kinh nghim thc tin ca Vit
Nam v quc t tip tc hon thin l lun v CNXH v con ng i ln CNXH
nc ta. Pht trin, i mi gio dc v o to. Kt hp l lun vi thc tin, nh trng
v x hi, hc i i vi hnh.
o Ngy nay, cng cuc i mi x hi theo nh hng x hi ch ngha nc ta ang t
ra nhiu vn mi m v phc tp, i hi l lun phi i su nghin cu p ng
nhng yu cu . Chng hn, l nhng vn l lun v CNXH v con ng i ln
nc ta, v kinh t th trng, v hon chnh h thng quan im i mi, v.v.. Qua vic
lm sng t nhng vn trn, chc chn l lun s gp phn c lc vo s nghip i
mi t nc. Vai tr ca thc tin i vi nhn thc, l lun cn th hin ch thc tin
l tiu chun ca chn l. C. Mc vit: Vn tm hiu xem t duy ca con ngi c th
t ti chn l khch quan khng, hon ton khng phi l mt vn l lun m l mt
vn thc tin. Chnh trong thc tin m con ngi phi chng minh chn l. Ch c
ly thc tin kim nghim mi xc nhn c tri thc t c l ng hay sai, l chn l
hay sai lm. Thc tin s nghim khc chng minh chn l, bc b sai lm. Tuy nhin, cn
phi hiu tiu chun thc tin mt cch bin chng: tiu chun ny va c tnh tuyt i
va c tnh tng i. Tnh tuyt i l ch thc tin l tiu chun khch quan duy nht
kim nghim chn l, thc tin mi gia on lch s c th xc nhn c chn l.

Nhng tiu chun thc tin c tnh tng i v thc tin khng ng im mt ch m bin
i v pht trin; thc tin l

Cu 4. Trnh by ni dung v ngha ca quy lut v s ph hp ca quan h sn

xut vi trnh pht trin ca lc lng sn xut? Lin h s vn dng quy lut
ny trn t nc ta?
-

Phng thc sn xut l cch thc m con ngi dng thc hin qu trnh sn xut vt cht cho
x hi trong mt giai on lch s nht nh. Mi giai on LS, mt hnh thi KTXH nht nh
c PTSX ring. PTSX bao gm 2 mt c quan h mt thit vi nhau l LLSX v QHSX.
Trong qu trnh thc hin SX vt cht, con ngi tc ng vo gii t nhin, chinh phc t
nhin bng tng hp cc sc mnh hin thc ca mnh, c khi qut trong khi nim LLSX.
LLSX l s thng nht hu c gia lao ng vi t liu SX, trc ht l cng c lao ng. trong
"lc lng sn xut hng u ca ton th nhn loi l cng nhn, l ngi lao ng".
Chnh ngi lao ng l ch th ca qu trnh lao ng sn xut, vi sc mnh v k nng lao
ng ca mnh, s dng t liu lao ng, trc ht l cng c lao ng, tc ng vo i tng
lao ng sn xut ra ca ci vt cht.
Cng vi ngi lao ng, cng c lao ng cng l mt yu t c bn ca lc lng sn xut,
ng vai tr quyt nh trong t liu sn xut. Cng c lao ng do con ngi sng to ra, l
"sc mnh ca tri thc c vt th ha", n "nhn" sc mnh ca con ngi trong qu trnh
lao ng sn xut. Cng c lao ng l yu t ng nht ca lc lng sn xut. Cng vi qu
trnh tch lu kinh nghim, vi nhng pht minh v sng ch k thut, cng c lao ng khng
ngng c ci tin v hon thin. Chnh s ci tin v hon thin khng ngng cng c lao
ng lm bin i ton b t liu sn xut. Xt n cng, l nguyn nhn su xa ca mi
bin i x hi.
LLSX l kt qu ca nng lc thc tin ca con ngi, nhng nng lc thc tin ny bj quyt
nh bi nhng iu kin khch quan trong con ngi sinh sng, bi nhng LLSX t
c do th h trc to ra. Trnh ca LLSX dng ch nng lc, mc , hiu qu chinh
phc gii t nhin thng qua vic s dng cng c lao ng tc ng vo gii t nhin to ra
sn phm tha mn nhu cu ca con ngi.
Quan h sn xut l quan h gia ngi vi ngi trong sn xut bao gm: 1. Quan h v s
hu i vi TLSX; 2. Quan h trong vic t chc v qun l sn xut; 3. Quan h trong phn
phi sn phm lao ng. Ba mt ny ca QHSX quan h cht ch vi nhau, trong quan h s
hu v TLSX c ngha quyt nh i vi cc mt quan h khc.QHSX c hnh thnh trn
c s mt trnh pht trin ca LLSX.
Lc lng sn xut v quan h sn xut l hai mt ca phng thc sn xut, chng tn ti
khng tch ri nhau, tc ng qua li ln nhau mt cch bin chng, to thnh quy lut s ph
hp ca quan h sn xut vi trnh pht trin ca lc lng sn xut - quy lut c bn nht
ca s vn ng, pht trin x hi. Mi quan h bin chng gia LLSX v QHSX chu s tc
ng ca nhiu quy lut x hi, trong quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh pht
trin ca lc lng sn xut l quy lut ph bin chung nht.
Trnh ca lc lng sn xut quyt nh s hnh thnh, bin i v pht trin ca QHSX :
o Trnh ca LLSX th hin trnh pht trin ca cng c lao ng; trnh
chuyn mn, nghip v, k nng, k xo ca ngi lao ng; trnh phn cng lao
ng x hi; trnh ng dng khoa hc vo sn xut ; nng sut lao ng. Trnh d
ca LLSX quyt nh tnh cht ca LLSX, trnh ca LLSX cng cao th tnh cht
x hi ca LLSX cng cao.
o Trnh LLSX quyt nh QHSX tng ng. LLSX bin i i hi QHSX pht
trin theo cho ph hp.
o Khuynh hng ca sn xut x hi l khng ngng tin b. S tin b xt cho

cng bt u t s pht trin ca LLSX. nng cao hiu qu trong sn xut v

gim bt lao ng nng nhc, con ngi khng ngng ci tin, hon thin v ch to
ra nhng cng c sn xut mi. ng thi vi s tin b ca cng c, tri thc khoa
hc, trnh chuyn mn k thut v mi k nng ca ngi lao ng cng ngy
cng pht trin. Do vy LLSX l yu t thng xuyn bin i, n quyt nh s
hnh thnh, pht trin v bin i ca QHSX. Mac ni: "Do c c nhng LLSX
mi, loi ngi thay i quan h sn xut ca mnh v do thay i cch lm n ca
mnh, loi ngi thay i tt c cc quan h sn xut ca mnh".
o S ph hp gia quan h sn xut vi trnh pht trin ca lc lng sn xut l s
kt hp ng n gia cc mt ca quan h sn xut vi lc lng sn xut em li
phng thc lin kt gia ngi lao ng vi t liu sn xut t hiu qu cao nht
c sn xut v ti sn xut m rng. Tuy nhin, s ph hp ca quan h sn xut
vi trnh ca lc lng sn xut l s ph hp bao hm mu thun. Ngha l lc
lng sn xut bin i n mc nht nh th mu thun gay gt vi quan h sn
xut hin c v i hi tt yu khch quan ca s pht trin x hi l quan h sn
xut c nht thit phi b xa i thay bng quan h sn xut mi ph hp hn vi
trnh pht trin ca lc lng sn xut mi. Trong lch s, vic xa b quan h sn
xut c thay bng quan h sn xut mi c thc hin bng cch mng x hi.
o Cc- Mac vit: "Ti mt giai on pht trin no , cc lc lng sn xut vt cht
ca x hi s mu thun vi quan h sn xut hin c ... m trong t trc n nay
cc lc lng sn xut vn pht trin. T ch l hnh thc pht trin ca lc lng
sn xut, nhng quan h sn xut y tr thnh xing xch ca cc lc lng sn xut.
Khi bt u thi i ca mt cuc CMXH"
o Lch s chng minh rng do s pht trin ca lc lng sn xut, loi ngi 4 ln
thay i quan h sn xut gn lin vi 4 cuc cch mng x hi, dn n s ra i
ni tip nhau ca cc hnh thi kinh t x hi. (*1)
Quan h sn xut tc ng tr li lc lng sn xut.
o Quan h sn xut khng hon ton ph thuc vo lc lng sn xut mt cch th
ng m quan h sn xut tc ng tr li i vi lc lng sn xut . Khi quan h
sn xut ph hp vi trnh ca lc lng sn xut th n thc y lc lng sn
xut pht trin; ngc li n km hm s pht trin ca lc lng sn xut.
o Quan h sn xut c th tc ng mnh m tr li i vi lc lng sn xut v n
quy nh mc ch ca sn xut, quy nh h thng t chc qun l sn xut v qun
l x hi, quy nh phng thc phn phi v phn ca ci t hay nhiu m ngi lao
ng c hng. Do quan h sn xut tc ng trc tip n li ch v thi
ca qung i ca qun chng lao ng ( lc lng sn xut ch yu ca x hi ).
Khi quan h sn xut ph hp vi trnh ca lc lng sn xut th n kch thch
vic ci tin cng c lao ng, p dng nhng thnh tu khoa hc v k thut vo
sn xut, hp tc v phn cng lao ng.v.v. to ra nng sut lao ng cao. Cn
ngc li, lm cho nng sut lao ng thp, sn xut b nh n, nng lc sng to
ca ngi lao ng b mai mt.
Tc ng ca quy lut :Quy lut quan h sn xut ph hp vi tnh cht v trnh ca lc
lng sn xut l quy lut chung nht ca s pht trin x hi, n tc ng trong ton b lch s
x hi loi ngi. S thay th, pht trin ca x hi loi ngi t x hi cng x nguyn thy
ln chim hu n l, phong kin, t bn ch ngha v n x hi cng sn tng lai l do s tc
ng ca h thng cc quy lut x hi, trong quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh
pht trin ca lc lng sn xut l cn bn nht.
ngha phng php lun
o y l quy lut c bn chi phi ton b qu trnh pht trin ca lch s x hi.
Nghin cu quy lut ny l c s l lun khoa hc gii thch ngun gc, c lc
bn trong ca nn sn xut vt cht ca x hi. Nhng nguyn nhn khch quan dn

n s thay th cc phng thc sn xut k tip nhau t thp n cao.

o y cng l c s l lun khoa hc ng ta hoch nh ng li pht trin kinh
t t nc:
V nguyn tc: Mun lm cho sn xut pht trin phi quan tm pht trin
ng b c LLSX v QHSX, trong u tin cho LLSX v LLSX l then
cht, ng thi phi thng xuyn pht hin v gii quyt mu thun gia
LLSX v QHSX, iu chnh cc QHSX sao cho ph hp vi trnh pht
trin ca LLSX.
Vic xd cc QHSX nc ta hin nay ntn? Khng c ch quanm duy ch
m phi cn c v trnh pht trin ca LLSX.
S vn dng quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn
xut ca nc ta hin nay.
o Thc tin cho chng ta thy rng lc lng sn xut ch c th pht trin khi n c
mt quan h sn xut ph hp vi n. Quan h sn xut lc hu hn, hoc "tin tin"
hn mt cch gi to so vi trnh pht trin ca lc lng sn xut u km hm
s pht trin ca lc lng sn xut.
o Trong giai on hin nay, ng ta ch trng: "y mnh cng nghip ho, hin i
ho, xy dng nn kinh t c lp, t ch, a nc ta thnh mt nc cng nghip;
u tin pht trin lc lng sn xut, ng thi xy dng quan h sn xut ph hp
theo nh hng x hi ch ngha".
1.Trc i mi

Trc y, nc ta l mt nc nng nghip, ngho nn, lc hu, lc lng sn xut thp km,
trnh qun l thp vi nn sn xut nh t cung, t cp, t tc. Hn na, nc ta l mt nc
thuc a na phong kin tri qua hai cuc u tranh, nhiu ln b quc M bao vy nn kinh
t v vy lc lng sn xut cha c iu kin pht trin.
Sau khi ginh c chnh quyn,nc ta vn l mt nc nng nghip, lc lng sn xut cha
pht trin, ch yu vi t liu lao ng th x, lc lng lao ng cn thp km, tt hu, khng
ng u trc yu cu xy dng ch ngha x hi, nc ta vt b ht cc yu t t bn
ch ngha vi quan nim t bn ch ngha l xu,khng p dng n ch cho tn ti nhng quan h
ch ngha x hi,nc ta xa b nhanh ch t hu chuyn sang ch cng hu vi hai hnh
thc ton dn v tp th lc c coi l iu kin ch yu, quyt nh, tnh cht, trnh x
hi ho sn xut cng nh s thng li ca ch ngha x hi nc ta. Song trong thc t cch
lm ny khng mang li kt qu nh mong mun, v n tri quy lut quan h sn xut phi
ph hp vi tnh cht v trnh ca lc lng sn xut, trong khi lc lng sn xut cn yu
km th quan h sn xut li qu pht trin,pht trin vi mc cao, li hu qu l:kinh
t kit qu,nguy c ngho i tng cao,vic tin hnh tp th nhanh chng t liu sn xut di
hnh thc c nhn b tp trung di hnh thc s hu cng cng, ngi lao ng b tch khi t
liu sn xut, khng lm ch c qa trnh sn xut, ph thuc vo lnh o hp tc x, h
cng khng phi l ch th s hu thc s dn n t liu sn xut tr thnh v ch, gy thit
hi cho tp th, kinh t quc doanh thit lp trn lan trong tt c cc ngnh. V php l t liu
sn xut cng thuc s hu ton dn, ngi lao ng l ch s hu c quyn s hu chi phi,
nh ot t liu sn xut v sn phm lm ra nhng thc t th ngi lao ng ch l ngi lm
cng n lng, ch lng li khng hp l khng phn nh ng s lng v cht lng lao
ng ca tng c nhn ng gpdn ti tnh trng n v kinh t mt dn tnh ch ng,
sng to, mt ng lc li ch, sn xut kinh doanh km hiu qu nhng li khng ai chu trch
nhim, khng c c ch ging buc trch nhim, nn ngi lao ng th vi kt qu hot
ng ca mnh, sinh ra tiu cc trong phn phi, ch c mt s ngi c quyn nh ot phn
phi vt t, vt phm, c quyn c li.

2. T nm 1986 n nay
-

i vi t nc ca chng ta, i ln ch ngha x hi l con ng hp vi xu th ca thi i

v iu kin c th ca nc ta. Tuy nhin, chng ta tin ln ch ngha x hi t mt nn kinh t
ph bin l sn xut nh, b qua ch t bn ch ngha, nn phi tri qua thi k qu .
i ln ch ngha x hi, nc ta thc hin chnh sch tng bc i mi t nc,a t nc
pht trin tin ln mc tiu ra. Ti i hi ln th VI (nm 1986), ng ta ra ng
li i mi ton din t nc, trong ly i mi kinh t lm trng tm vi ni dung c bn
l pht trin nn kinh t nhiu thnh phn theo nh hng x hi ch ngha. T n nay, t
nc ta c nhng bc pht trin vt bc, thot khi cuc khng hong kinh t - x hi v
lun t mc tng trng cao. Nhng thnh tu khng nh tnh ng n ca ng li i
mi ni chung v ch trng pht trin nn kinh t nhiu thnh phn ni ring. im ni ln l
kinh t ca chng ta cn qu ngho nn, lc hu v vy khu trng yu m chng ta phi xy
dng l pht trin lc ng sn xut, y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc, xy
dng c s vt cht cho ch ngha x hi.Tuy nhin cng khng phi t c kt qu ngay tc
th,mc d lc lng sn xut ca nc ta khng ngng pht trin, trnh ca ngi lao ng
khng ngng c nng ln cng tc gio dc v o to c ch trng nhng cha ng
yu cu ca thi k i mi, khng c tnh cnh tranh.T liu sn xut tuy pht trin song vn
cn thp km, lc hu, khng u,s hu t liu sn xut dn n tnh trng phn ha giu
ngho.Nhng ng v Nh nc nhy bn trc thi cuc khc phc tnh hnh,vi vic a ra
quan h sn ut bng con ng ng n vi c ch tn ti nhiu thnh phn kinh t do tn
ti cng mt lc nhiu quan h sn xut khc nhau tng ng vi trnh pht trin cao, thp
khc nhau, vi lc lng sn xut thp km khng ng u nc ta s dng quan h sn xut
khng ng u, khc phc tnh trng lc lng sn xut thp km li s dng quy lut quanh
sn xut qu cao hoc khng ph hp diu ny hp quy lut bc u vn dng ng quy lut.
Hin nay, ng ta ang lnh o t nc thc hin cng cuc cng nghip ha - hin i ha,
xy dng nn kinh t c lp, t ch. Mun lm tt trng trch ny, th phi to iu kin cho
bn thn nn kinh t, trong thnh phn kinh t t nhn l mt thnh phn rt nng ng, hiu
qu. Trong sut qu trnh i mi 25 nm qua, ng ta khng ngng tm ti, pht trin nhn
thc v mi quan h gia lc lng sn xut v quan h sn xut trn tng th v i vi tng
yu t cu thnh ca quan h sn xut. l mt qu trnh vn ng, pht trin lin tc v nhn
thc thng qua lnh o, ch o thc tinCng cuc cng nghip ha, hin i ha nc ta
trong thi gian qua t c nhng thnh tu to ln:
1986-1990: GDP tng 4,4%/nm. y l giai on chuyn i c bn c ch qun l c sang c
ch qun l mi, thc hin mt bc qu trnh i mi i sng KTXH v gii phng sc sn
xut
Giai on 2005-2010: Tc tng trng kinh t bnh qun 5 nm t 7%. Mc d khng
hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu, nhng thu ht vn u t nc ngoi vo nc ta
t cao. Trong 5 nm, tng vn FDI thc hin t gn 45 t USD, vt 77% so vi k hoch
ra. Tng s vn ng k mi v tng thm c t 150 t USD, gp hn 2,7 ln k hoch ra
v gp hn 7 ln so vi giai on 2001-2005. Tng vn ODA cam kt t trn 31 t USD, gp
hn 1,5 ln so vi mc tiu ra; gii ngn c t khong 13,8 t USD, vt 16%. GDP bnh
qun u ngi t 1.168 USD, ch s HDI lin tc tng cao.n nay Vit Nam c quan
h thng mi vi hn 200 nc v vng lnh th, k hn 90 hip nh thng mi song
phng vi cc nc, to ra mt bc pht trin mi rt quan trng v kinh t i ngoi.H
thng kt cu h tng c bc pht trin kh, p ng yu cu trc mt v ta c nhng
nng lc gi u cho thi k sau. C s vt cht ca cc ngnh gio dc v o to, khoa hc v
cng ngh , y t, vn ha, th duc th thaou c tang ln ng k.
S nghip gio dc v o to c bc pht trin mi c v quy m, cht lng hnh thc v c
s vt cht, cht lng gio dc o to tng bc chuyn bin pht trin. Vn vic lm v
i sng ca nhn dn c gii quyt c nhiu hiu qu cng tc xa i gim ngho c

trin khai mnh m, rng khp nht l cc vng cao, x ngho, t c kt qu tt.i sng
nhn dn ca ngi vng cao c ci thin r rtCc cng tc x hi ngy cng nhiu, c
m rng v t c nhng kt qu tt
Qua 25 nm i mi, h thng php lut, chnh sch v c ch vn hnh ca nn kinh t th
trng nh hng x hi ch ngha c xy dng tng i ng b. Hot ng ca cc loi
hnh doanh nghip trong nn kinh t nhiu thnh phn v b my qun l ca Nh nc c
i mi mt bc quan trng.
t c nhng thnh tu nh trn l do ng v Nh nc ta vn dng ng quy lut quan h
sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut nc ta em li. Vi nhng
thnh tu m nc ta t c ta thy hiu qu ca vic ng v Nh nc ta nhy bn
vi thi cuc, xem xt, nm bt tnh hnh nc ta mt cch chnh xc a ra cc chnh sch
ph hp, v khng th ph nhn hiu qu ca vic vn dng quy lut quan h sn xut ph hp
vi trnh ca lc lng sn xut ca nc ta trong cng cuc i mi t nc.

Cu 5. Phn tch mi quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng
tng? ngha phng php lun rt ra t vic nghin cu vn ny?
-

C s h tng l ton b cc quan h sn xut ca mt x hi hp thnh c cu kinh t ca x

hi .
o Ton b nhng quan h sn xut ca mt x hi l tng hp nhng quan h sn xut
cng ng thi tn ti bao gm quan h sn xut thng tr, quan h sn xut l tn d
ca x hi trc v mm mng ca quan h sn xut mi. Trong QHSX thng tr
gi vai tr ch o, n quy nh v tc ng trc tip n xu hng chung ca ton
b nn kinh t.
o Trong x hi c i khng giai cp, c s h tng cng c tnh i khng v li ch v
a v kinh t ca cc giai cp l khc nhau thm ch i lp nhau.
o CSHT VN hin nay l cc mqh to nn cc thnh phn kinh t, trong kinh t
nahf nc l ch o, v VN l nh nc XHCN, m bo sc mnh vt cht cho nh
nc pht trin theo ng nh hng XHCN.
Cu trc ca c s h tng, c s h tng ca mt x hi c th bao gm: Quan h sn xut
thng tr (quan h sn xut ng thi); Quan h sn xut tn d (quan h sn xut ca x hi
c); Quan h sn xut mm mng (quan h sn xut ca x hi tng lai). Trong , quan h
sn xut thng tr bao gi cng gi vai tr ch o, chi phi cc quan h sn xut khc, n quy
nh xu hng chung ca i sng kinh t - x hi.
Kin trc thng tng l mt phm tr trit hc dng ch ton b h t tng v cc thit ch
tng ng ca mt x hi nht nh. Kin trc thng tng l ton b nhng quan im chnh
tr, php quyn, trit hc, o c, tn gio, ngh thut, v.v. cng vi nhng thit ch x hi
tng ng nh nh nc, ng phi, gio hi, cc on th x hi, v.v. c hnh thnh trn c
s h tng nht nh. Mi yu t ca kin trc thng tng c c im ring, c quy lut vn
ng pht trin ring, nhng chng lin h vi nhau, tc ng qua li ln nhau v u hnh
thnh trn c s h tng; Trong x hi c giai cp, kin trc thng tng mang tnh giai cp.
Quan h gia c s h tng v kin trc thng tng :
C s h tng quyt nh kin trc thng tng.
o Xt cho cng c s h tng no th kin trc thng tng y. Quan h kinh t, quan
h sn xut l quan h vt cht, l quan h c bn nht quyt nh mi quan h t
tng v cc quan h x hi khc. Nhng mu thun c bn trong KTTT xt cho
cng l do nhng mu thun c bn trong c s h tng.
o Trong x hi c giai cp i khng, c s h tng tn ti nhng quan h i khng th
kin trc thng tng cng mang tnh cht i khng (biu hin s xung t v

quan im t tng ca cc giai cp i khng). Giai cp no thng tr v mt kinh t

v nm vng chnh quyn nh nc th h t tng cng nhng th ch ca giai cp
y cng gi a v thng tr. S thng tr v kinh t tc ng trc tip v quy nh xu
hng ca ton b i sng tinh thn, quyt nh tnh cht v c trng c bn ca
kin trc thng tng ca x hi.
o Nhng bin i cn bn trong c s h tng sm mun s dn n s bin i trong
kin trc thng tng. S bin i ny din ra trong tng hnh thi kinh t - x hi,
v din ra khi chuyn t hnh thi kinh t - x hi ny sang hnh thi kinh t - x hi
khc. S bin i ca c s h tng dn n bin i trong kin trc thng tng l
qu trnh din ra rt phc tp. Trong x hi c i khng giai cp, qu trnh ny din
ra thng qua cuc u tranh giai cp v cch mng x hi.
S tc ng tr li ca kin trc thng tng i vi c s h tng.
o Kin trc thng tng cng c, bo v, duy tr v pht trin c s h tng sinh ra n;
kin trc thng tng u tranh xa b c s h tng v kin trc thng tng c.
o Trong x hi c giai cp i khng, giai cp no nm quyn thng tr v chnh tr th
mi gi c quyn thng tr trong kinh t. Nu giai cp thng tr khng xc lp
c s thng tr v chnh tr v t tng th c s kinh t ca n khng th ng
vng c. Trong cc b phn ca kin trc thng tng, nh nc gi vai tr c
bit quan trng c tc dng to ln i vi c s h tng. Nh nc khng ch da
trn h t tng m cn da trn nhng hnh thc nht nh ca vic kim sot x
hi, s dng bo lc, bao gm nhng yu t vt cht : qun i, cnh st, ta n, nh
t .v.v.. tng cng sc mnh kinh t ca giai cp thng tr, cng c vng chc a
v ca quan h sn xut thng tr. Anghen vit: "Bo lc (quyn lc nh nc) cng
l mt lc lng kinh t". Cc b phn khc ca kin trc thng tng nh trit hc,
o c, tn gio, ngh thut cng u tc ng mnh m n c s h tng bng
nhng hnh thc khc nhau, nhng trong x hi c giai cp th s tc ng ny phi
thng qua nh nc, php lut v cc th ch tng ng khc mi pht huy c
hiu lc i vi c s h tng, cng nh i vi ton x hi.
o S tc ng tr li ca kin trc thng tng i vi c s h tng c hiu qu to ln
khi KTTT l KTTT tin b, ngha l khi n tc ng cng chiu vi qui lut vn
ng khch quan ca c s h tng, tri li s cn tr s pht trin ca c s h tng.
C s h tng v kin trc thng tng trong thi k qu ln CNXH Vit Nam.
C s h tng ca Vit Nam trong thi k qu ln ch ngha x hi bao gm cc thnh phn
kinh t cng tn ti trong mt c cu kinh t quc dn thng nht. l nn kinh t nhiu thnh
phn theo nh hng XHCN.
Kin trc thng tng gm cc t tng x hi v cc th ch tng ng, trong ch ngha
Mac Lnin v t tng H Ch Minh ng vai tr ch o vi th ch chnh tr bao gm h
thng ng lnh o, nh nc qun l, nhn dn lm ch. Mc ch chung ca h thng chnh
tr l nhm phc v con ngi, thc hin li ch v quyn lc ca nhn dn lao ng.
Vn dng l lun v quan h bin chng gia c s h tng v kin trc thng tng vo thc
tin i mi, chng ta i mi c v kinh t v chnh tr, trong i mi kinh t l nn tng.
- ngha phng php lun:
o CSHT quyt nh KTTT v vy mun a t nc pht trin, khi vch ra cc ng
li chnh sch trc ht phi xut pht t cc quan h kinh t.
o y mnh pht trin c s h tng, nghi l phi t mnh cc quan h sn xut pht
trin. Quan h sn xut c, quan h sn xut thng tr, quan h sn xut tng lai.
o T i hi VI ca ng chng ta chuyn kinh t t nc t ch tp trung, bao
cp sang nn kinh t hng ha nhiu thnh phn nh hng x hi ch ngha.
o KTTT tc ng tr li vi CSHT thng qua vai tr lnh o ca nh nc v vy

trong hot ng thc tin khi trin khai cc ng li, chnh sch phi ph hp, khoa
hc, phi coi trng vai tr ca chnh tr, tnh nng ng sng to ca chnh tr trong
vic vn dng vao cc quy lut kinh t khch quan. Tuyt i ho mt mt no
cung dn ti sai lm.

Cu 6. u tranh giai cp l g? Nguyn nhn ca u tranh giai cp ? Vai tr ca

u tranh giai cp i vi s pht trin ca x hi c giai cp ?
-

C. Mc tng xc nhn, tnh trng phn chia x hi thnh cc giai cp khng phi do ng pht
hin m do nhiu nh s hc t sn nh Chie, Ghid, Minh; pht hin ra. Hai pht minh ca C.
Mc: Ch ngha duy vt lch s v hc thuyt v gi tr thng d l c s l lun khoa hc, lm
sng t bn cht ca quan h giai cp.
Nm 1919, trong tc phm sng kin v i, V.I. Lnin
a ra nh ngha v giai cp: Ngi ta gi giai cp, nhng tp on to ln gm nhng
ngi khc nhau v a v ca h trong mt h thng sn xut x hi nht nh trong lch
s,khc nhau v quan h ca h (thng thng th nhng quan h ny c php lut quy nh
v tha nhn), i vi nhng t liu sn xut, v vai tr ca h trong t chc lao ng x hi, v
nh vy l khc nhau v cch thc hng th v v phn ca ci x hi t hoc nhiu m h
c hng. Giai cp l nhng tp on ngi, m tp on ny c th chim ot lao ng ca
tp on khc, do ch cc tp on c a v khc nhau trong mt ch kinh t x hi nht
nh.1
T nh ngha giai cp ca V.I. Lnin c th rt ra nhng c trng c bn v
quan h giai cp:
Giai cp l nhng tp on ngi c a v khc nhau trong mt h thng sn xut x hi nht
nh
Cc giai cp c quan h khc nhau v quan h i vi t liu sn xut: y l s khc nhau c
bn nht v cng l c trng c bn nht.
Cc giai cp khc nhau v vai tr trong t chc lao ng x hi, t chc qun l sn xut:
Cc giai cp khc nhau v phng thc thu nhp ca ci x hi
Trong cc ch x hi c giai cp i khng ngoi hai giai cp c bn- i khng cn c
nhng giai cp, tng lp x hi trung gian.
Trong c cu giai cp- x hi nc ta hin nay, ngoi cc giai cp cng nhn, nng dn, tng
lp tr thc v cc tng lp nhn dn lao ng cn c tng lp t sn; tng lp ny c iu kin
pht trin trong nn kinh t th trng. V kinh t t bn t nhn l mt b phn khng th thiu
trong nn kinh t nhiu thnh phn, tng lp t sn c vai tr tch cc vo s nghip cng
nghip ho, hin i ho t nc. ng nhin c mu thun v li ch gia nhng ngi lao
ng lm thu vi tng lp t sn... Trong iu kin ca thi k qu nc ta hin nay, cc
loi mu thun trn c coi l mu thun trong ni b nhn dn.
* ngha khoa hc ca nh ngha giai cp ca Lnin :

Gip giai cp cng nhn v nhn dn lao ng hiu ng v bn cht giai cp, nh ngha ny l
v kh sc bn chng li mi quan nim sai lm v giai cp. Mun hiu mt giai cp c th, phi
t n trong mt phng thc sn xut c th v phi xem xt n trong quan h vi giai cp
khc trong cng mt h thng sn xut vt cht.
Vch cho giai cp cng nhn v nhn dn lao ng con ng u tranh t gii phng khi
ch p bc bc lt, xy dng x hi khng c giai cp
Hiu c kt cu giai cp trong x hi c giai cp v xc nh ng lc lng cch mng trong
x hi.
u tranh giai cp l g? u tranh giai cp bao gi cng l u tranh ca nhng tp on ngi
c li ch kinh t cn bn i lp nhau.
u tranh giai cp thc cht l u tranh ca qun chng lao ng b p bc bc lt, chng cc
giai cp p bc bc lt. l cuc u tranh ca lao ng chng bc lt gii phng lao ng

lm cho sn xut ngy cng pht trin.

Lnin vit: u tranh giai cp l u tranh ca mt b phn nhn dn ny chng mt b phn
khc, u tranh ca qun chng cng kh b p bc v lao ng, chng bn c quyn c li,
bn p bc v bn n bm, u tranh ca nhng ngi cng nhn lm thu hay nhng ngi v
sn chng nhng ngi hu sn hay giai cp t sn.
Nguyn nhn ca u tranh giai cp: S pht trin ca x hi loi ngi l kt qu ca s tc
ng bin chng gia lc lng t liu sn xut v quan h sn xut, trong lc lng sn
xut mi gt b quan h sn xut li thi ang km hm n. Trong x hi c giai cp i khng,
mu thun gia lc lng sn xut v quan h sn xut biu hin v mt x hi thnh mu thun
gia giai cp thng tr phn ng vi giai cp b tr. Giai cp thng tr ra sc bo v quan h sn
xut c bng bo lc, cho nn quan h sn xut c ch c th b xo b bng u tranh giai cp
v cch mng x hi . V vy u tranh giai cp l tt yu trong x hi c giai cp.
u tranh giai cp l mt trong nhng ng lc pht trin ca x hi c giai cp:
Thng qua u tranh giai cp v thc hin cch mng x hi th mi gii quyt c mu thun
gia lc lng sn xut tin tin v quan h sn xut c li thi, to ra quan h sn xut mi m
ng cho lc lng sn xut pht trin, lm thay i ton b hnh thi kinh t - x hi c, xc
lp hnh thi kinh t - x hi mi. C.Mac vit : Trong gn 40 nm, chng ti nhn mnh vo
u tranh giai cp, coi l ng lc trc tip ca lch s, c bit l nhn mnh vo cuc u
tranh giai cp ca giai cp v sn, coi l n by v i ca cch mng hin i, v vy chng
ti khng th cng tc vi nhng ngi mun loi cuc u tranh giai cp ra khi phong
tro
u tranh giai cp trong thi k cha n ra cch mng x hi c tc dng dn n nhng ci
cch x hi.
u tranh giai cp cn c tc dng ci to bn thn giai cp cch mng c trong thi k cch
mng x hi cha n ra. C.Mc ch ra rng khi u tranh chnh tr pht trin thnh cch mng x
hi th x hi s pht trin nhanh chng mt ngy bng 20 nm.
u tranh giai cp khng phi l ng lc duy nht ca s pht trin x hi. Ngoi u tranh
giai cp trong x hi cn c nhng ng lc khc.
Ph phn nhng quan im sai lm :
CN duy tm cho rng ng lc pht trin x hi l bn ngoi x hi (do nim tuyt i, do
thng ).
CN duy vt trc Mc cho rng ng lc pht trin ca x hi l tn gio, tn gio tnh yu
(Feuerbach), gio dc
Quan im ca giai cp t sn hin i : ph nhn vai tr ca u tranh giai cp trong x hi c
giai cp. H ch trng khng cn u tranh giai cp th x hi t bn ch ngha cng s pht
trin thnh x hi tt p. H nu hc thuyt v x hi cng nghip, hc thuyt hi t.
Vn giai cp v u tranh giai cp trong thi k qu ln ch ngha x hi
nc ta.

Trong thi k qu i ln ch ngha x hi nc ta, x hi vn tn ti lu di cc giai cp,

cc mu thun giai cp. u tranh giai cp l thc t khch quan khng th trnh khi.
thc hin mc tiu cch mng l dn giu, nc mnh, x hi cng bng vn minh, iu c
bn l phi pht trin mnh m n kinh t nhiu thnh phn vn ng theo c ch th trng c
s qun l ca nh nc, m bo c nh hng x hi ch ngha; thc hin cng nghip
ho, hin i ho t nc. Xy dng ch ngha x hi phi i i vi bo v t quc, bo v
chnh quyn nhn dn v ch x hi x hi ch ngha. Ton b s nghip trn l li ch cn bn
ca dn tc v nhn dn lao ng. Tuyt i a s trong cng ng dn tc Vit Nam bao gm
giai cp cng nhn, giai cp nng dn, tng lp tri thc, cc tng lp lao ng khc, tng lp t

sn dn tc, cc nhn s yu nc u tn thnh mc tiu trn.

Tuy nhin, mt b phn nh trong x hi v quyn li ch k, v hn th giai cp, v ang lin
kt vi cc th lc phn ng quc t chng li s nghip cch mng ca nhn dn ta. V vy
u tranh giai cp trong thi k qu nc ta trc ht l cuc u tranh di nhiu hnh
thc. Gia mt bn l qun chng nhn dn lao ng, cc lc lng x hi i theo con ng
dn n mc tiu dn giu nc mnh, x hi cng bng vn minh on kt trong mt trn
thng nht dn tc do ng lnh o, vi mt bn l cc th lc, cc t chc, cc phn t chng
c lp dn tc v ch ngha x hi, chng ng, Nh nc v php lut, ph hoi trt t x hi
v an ninh quc gia.
Cc th lc phn ng trong nc v quc t chng c lp dn tc v ch ngha x hi ch yu
thng qua din bin ho bnh nhm th tiu s lnh o ca ng cng sn, lm tan r v h
t tng, tin ti lt chnh quyn nhn dn bng hnh thc ny hay hnh thc khc.
Cuc u tranh gia hai con ng: con ng x hi ch ngha v con ng t bn ch ngha
cng l biu hin ca u trang giai cp trong thi k qu nc ta. y l cuc u tranh
gia cc nhn t thc y t nc pht trin theo nh hng x hi ch ngha vi cc nhn t
thc y t nc dch chuyn theo hng t bn ch ngha.
Cc nhn t t pht t bn ch ngha ny c nhng th lc chng c lp dn tc v ch
ngha x hi li dng phc v mc tiu ca chng. Cuc u tranh gia hai lnh vc trn din ra
hng ngy, hng gi trn tt c cc lnh vc, trc ht l lnh vc kinh t, t tng, trt t x
hi.
Trong c cu giai cp x hi nc ta hin nay, ngoi cng nhn, nng dn, tr thc v cc
tng lp nhn nhn lao ng khc, cn c tng lp t sn. Tng lp ny c iu kin pht trin
trong nn kinh t th trng v c mu thun v li ch gia nhng ngi lao ng lm thu vi
tng lp t sn v c mu thun gia s pht trin theo con ng ch ngha x hi vi khuynh
hng t pht theo thnh phn kinh t t bn t nhn.
Mu thun trong quan h gia giai cp cng nghip, nhn dn lao ng vi tng lp t sn. Tuy
mang tnh cht gia lao ng vi bc lt lao ng, song trong iu kin thi k qu nc ta
th li l mu thun trong ni b nhn dn. Kinh t t bn t nhn l mt b phn khng th
thiu trong nn kinh t nhiu thnh phn v tng lp t sn c vai tr tch cc trong s nghip
pht trin kinh t, c kh nng tham gia tch cc vo qu trnh cng nghip ho v hin i ho
tnc. Trong x hi ta hin nay, li ch hp php cu cc nh t sn cn bn thng nht vi
li ch chung ca cng ng.
Quan h gia t sn vi cng nhn v nhn dn lao ng l quan h va hp tc, va u tranh.
u tranh vi nhng khuynh hng tiu cc ca tng lp t sn cng thc hin hp tc,
on kt, xy dng x hi dn giu, nc mnh, x hi cng bng, vn minh.
Trong xy dng ch ngha x hi v bo v t quc x hi ch ngha phi nm vng quan im
giai cp ca ch ngha Mc Lnin. l quan im cch mng v khoa hc trnh gy tn hi
cho s nghip xy dng x hi ch ngha.
Vit Nam, u tranh giai cp trong giai on qu hin nay cng l mt tt yu. Ni dung
ch yu ca u tranh giai cp trong giai on hin na nc ta l thc hin thng li s nghip
cng nghip ha, hin i ha theo nh hng x hi ch ngha, khc phc tnh trng nc
ngho, km pht trin, thc hin cng bng x hi, chng p bc, bt cng, u tranh ngn
chn, khc phc nhng t tng v hnh ng tiu cc, sai tri, u tranh lm tht bi mi m
mu v hnh ng chng ph ca cc th lc th ch; bo v c lp dn tc, xy dng nc ta
thnh mt nc x hi ch ngha phn vinh, nhn dn hnh phc. ng thi ng ta cng
khng nh: ng lc ch yu pht trin t nc l i on kt ton dn trn c s lin
minh gia cng nhn vi nng dn v tr thc do ng lnh o, kt hp hi ho cc li ch c
nhn, tp th v x hi, pht huy mi tim nng v ngun lc ca cc thnh phn kinh t, ca
ton x hi.

Cu 7. Trnh by ngun gc, bn cht, chc nng ca nh nc? Cc kiu v hnh

thc nh nc trong lch s.
-

Trong nhiu tc phm, tp trung nht l cc tc phm Ngun gc ca gia nh, ca ch t

hu v ca Nh nc, Nh nc v cch mng, ch ngha Mc v vn Nh nc... cc
nh kinh in chng minh rng khng phi khi no x hi cng c nh nc.
Trong x hi cng sn nguyn thy khng c nh nc. Ph hp vi lc lng sn xut thp
km l ch s hu cng ng nguyn thy v t liu sn xut. Quyn lc ca ngi ng
u th tc, b lc da vo sc mnh o c v uy tn. Quyn hnh v chc nng ca c quan
lnh o trong thi k cha mang tnh chnh tr. Th ch x hi trong thi k cng sn
nguyn thy l th ch t qun nhn dn.
Do lc lng sn xut pht trin, s ra i ca ch t hu v phn chia x hi thnh giai cp,
x hi cng sn nguyn thy tan r, x hi chim hu n l ra i trong x hi phn chia thnh
nhng giai cp i lp nhau: giai cp ch n v giai cp n l.
Cuc u tranh gia hai giai cp i khng ln u tin xut hin trong lch s l ch n v n
l, dn ti nguy c tiu dit c hai giai cp v tiu dit c x hi. thm ha khng din ra,
mt c quan quyn lc c bit ra i. l nh nc.
Nh vy, nh nc ra i l do mu thun giai cp ngy cng su sc, khng th iu ha c,
giai cp bc lt khng th duy tr a v bc lt, nu khng da vo b my bo lc m b phn
ch yu ca n l nhng i v trang c bit dng trn p giai cp b bc lt.
Khi cp n nguyn nhn xut hin nh nc, V.I. Lnin nhn nh: Nh nc l sn phm
biu hin ca nhng mu thun giai cp khng th iu ha c. Bt c u, h lc no v
chng no m, v mt khch quan, nhng mu thun giai cp khng th iu ha c, th nh
nc xut hin. V ngc li: s tn ti ca nh nc chng t rng nhng mu thun giai cp
l khng th iu ha c.
Nh nc ra i l t mu thun giai cp khng iu ha c; nh nc n l, nh nc phong
kin, nh nc t bn. Trong tng lai, x hi cng sn ch ngha, khng cn giai cp, khng
cn mu thun giai cp, nh nc s khng tn ti.
nhng nc, sau khi cuc cch mng v sn thnh cng, nh nc v sn ra i, n l cng
c giai cp v sn v nhn dn lao ng tin hnh ci to x hi c, xy dng x hi mi; to
ra nhng iu kin chn mui bc vo x hi cng sn ch ngha khng cn giai cp, nh
nc s t tiu vong.
* Bn cht ca nh nc
Nh nc, mt t chc bo lc chuyn dng trn p giai cp b bc lt, nu khng c nh
nc giai cp thng tr khng th duy tr c ch p bc, bc lt ca mnh i vi giai cp b
tr.
S ra i ca nh nc l mt tt yu khch quan lm du s xung t giai cp; lm cho
s xung t din ra trong vng trt t nhm duy tr ch kinh t, trong giai cp ny bc
lt giai cp khc.
Nh nc ra i trn c s tnh tt yu khch quan ca x hi, nhng lc lng lp ra v s
dng b my nh nc phi l giai cp c th lc nht- giai cp thng tr v mt kinh t. Ni
cch khc, nh nc l t chc chnh tr ca giai cp thng tr v kinh t nhm bo v trt t
hin hnh v n p s phn khng ca giai cp khc.
Nh c nh nc, giai cp thng tr v kinh t tr thnh giai cp thng tr v chnh tr v do ,
c thm nhng phng tin mi (phng tin kp) n p v bc lt giai cp b p bc. Nh
nc chng qua ch l mt b my ca mt giai cp ny dng trn p mt giai cp khc.
Lun im trn ca Ph. ngghen lm ni bt bn cht ca nh nc.
Nh nc ch l cng c chuyn chnh ca mt giai cp, do , khng c vkhng th c nh
nc ng trn cc giai cp, hoc nh nc chung cho nhiu giai cp.
Thc t lch s mang li nhiu bng chng ni ln rng, d c che giu di hnh thc tinh vi
nh th no, d c b khc x qua nhng lng knh ht sc phc tp, nh nc trong mi x hi

c giai cp i khng cng ch l cng c bo v li ch c bn ca giai cp thng tr, nh Ph.

ng ghen nhn xt, iu , trong ch cng ha dn ch cng hon ton ging nh trong ch
qun ch.
Nh nc qun l dn c trn mt vng lnh th nht nh, Nh nc l b my quyn lc
chnh tr c bit, c b my bo lc bao gm qun i, cnh st, nh t, cc c quan hnh
chnh cai tr v thc hin quyn lc ca mnh ch yu da trn bo lc, c chc nng cng
cng v tn ti bn trn x hi (khng ho nhp vo x hi). Nh nc c mt h thng php
lut iu hnh ton b hot ng trong x hi. Nh nc cng nm ly h thng thng tin
hng x hi vo vic thc hin mc tiu m giai cp thng tr vch ra. Nh nc c mt h
thng thu kho nhm xc nh ngn sch quc gia trc ht nui b my nh nc.
* Chc nng c bn ca nh nc: Khi xem xt nh nc t gc tnh cht ca quyn
lc chnh tr, nh nc c chc nng thng tr v chnh tr v chc nng x hi . Khi xem xt
phm vi tc ng ca quyn lc nh nc tm v m, nh nc c chc nng i ni v chc
nng i ngoi.
Chc nng thng tr v chnh tr v chc nng x hi :
o Chc nng thng tr v chnh tr ca giai cp ni ln rng bt k Nh nc no cng
l cng c chuyn chnh ca giai cp thng tr, n sn sng s dng mi cng c, mi
bin php trn p cc giai cp khc nhm bo v s thng tr ca giai cp thng
tr.
o Chc nng x hi ca Nh nc : Bt k nh nc no cng phi thc hin vic qun
l nhng hot ng chung v s tn ti ca x hi, phi lo ti mt s cng vic chung
ca ton x hi, phi tho mn mt s nhu cu chung ca cng ng dn c thuc
quyn qun l ca nh nc.
Hai chc nng c quan h cht ch vi nhau, trong chc nng thng tr v chnh

tr quy nh chc nng x hi.

o Trong cc x hi c giai cp i khng, gi nh nc trong tay giai cp mnh, giai

cp thng tr no cng buc phi nhn danh x hi qun l nhng cng vic
chung. Vic qun l c hiu qu nhng vn chung ca x hi s to ra iu kin
duy tr x hi trong vng trt t theo quan im v li ch ca giai cp cm quyn.
Ni cch khc, vic thc hin chc nng x hi theo quan im v gii hn ca giai
cp cm quyn l phng thc, iu kin nh nc thc hin c vai tr giai
cp thng tr ca mnh. iu c Ph .ngghen gii thch r rng: nh nc l i
biu chnh thc ca ton x hi ch trong chng mc n l nh nc ca giai cp i
din cho ton x hi trong thi i tng ng.
Nh vy, chc nng thng tr giai cp gi mt v tr chi phi phng thc v mc
thc hin chc nng x hi ca nh nc. Ph. Angghen vit : khp ni, chc nng x
hi l c s ca s thng tr chnh tr, v s thng tr chnh tr cng ch ko di chng no
n cn thc hin chc nng x hi ca n. Khi x hi khng cn giai cp th nhng
ni dung thuc chc nng x hi s do x hi t m nhim; khi , ch t qun ca
nhn dn c xc lp.
-

Chc nng i ni v chc nng i ngoi.

o S thng tr v s thc hin chc nng x hi ca nh nc th hin trong lnh vc
i ni cng nh i ngoi.
o Nh nc thc hin chc nng i ni nhm duy tr trt t kinh t, x hi, chnh tr
v nhng trt t khc hin c trong x hi theo li ch ca giai cp cm quyn - d
li ch c lut ho hay cha. Ni v bn cht giai cp ca nh nc, C.Mc
ch ra php lut chng qua ch l ch ca giai cp thng tr c a ln thnh lut
v c thc hin nh s cng bc ca nh nc. Ngoi ra, cng c a v thng

tr ca giai cp thng tr, nh nc cn s dng nhiu phng tin khc (c quan

thng tin tuyn truyn, vn ho, gio dc) xc lp cng c t tng, ch ca
giai cp thng tr, lm cho chng tr thnh t tng chnh thng trong x hi.
o Nh nc thc hin chc nng i ngoi nhm bo v lnh th quc gia, trong mt
s trng hp nhm m mang lnh th v quan h vi cc nc khc v li ch ca
giai cp thng tr cng nh ca quc gia khi li ch quc gia khng mu thun vi li
ch ca giai cp thng tr.
o Chc nng i ni cng nh i ngoi ca nh nc u xut pht t li ch ca giai
cp thng tr. Nu quyn li ca mnh b trc tip e da bi phong tro u tranh
ca qun chng nhn dn th giai cp bc lt sn sng tho hip, thm ch u hng
bn xm lc bn ngoi i ph vi cuc ni dy ca nhn dn trong nc.
o Chc nng i ni v i ngoi ca nh nc l hai mt ca mt th thng nht.
Chc nng i ni l ch yu, bi v nh nc ra i v tn ti do c cu giai cp
bn trong ca mi quc gia quyt nh. S thng tr ca mi giai cp c thc hin
trc ht trn a bn quc gia dn tc. Li ch ca giai cp thng tr trc ht v ch
yu l duy tr a v cai tr nhn dn trong nc. Tnh cht ca chc nng i ni
quyt nh tnh cht ca chc nng i ngoi, ngc li tnh cht v nhng nhu cu
ca chc nng i ngoi c tc ng mnh m tr li chc nng i ni ca nh
nc.
o Mi quan h nu trn cng tr nn mt thit trong x hi hin i. Ngy nay, khi qu
trnh quc t ho i sng kinh t - x hi ngy cng tng ln, vic m rng chc
nng i ngoi ca nh nc ngy c v tr quan trng. Sc mnh ca mt quc gia,
nhng iu kin v tin gii quyt nhng vn ni ti ca t nc mt phn
ng k c hnh thnh trong quan h vi cc quc gia khc.
* Cc kiu v hnh thc nh nc trong lch s.
Kiu nh nc l khi nim dng ch b my thng tr thuc v giai cp no, tn ti trn
c s kinh t no, tng ng vi hnh thi kinh t x hi no. Trong lch s tn ti ba kiu
nh nc tng ng vi ba giai cp bc lt: nh nc chim hu n l, nh nc phong kin,
nh nc t bn ch ngha.
Mi kiu nh nc c th hin di nhiu hnh thc khc nhau. Cc hnh thc t chc quyn
lc nh nc b quy nh bi bn cht giai cp ca nh nc, bi tng quan lc lng gia cc
giai cp, bi c cu giai cp- x hi, bi c im truyn thng chnh tr ca t nc.
Hnh thc nh nc l khi nim dng ch cch thc t chc v phng thc thc hin quyn
lc nh nc:
o Kiu nh nc chim hu n l, l nh nc ca giai cp ch n tn ti di hai hnh
thc co bn l chnh th qun ch v chnh th cng ha
o Kiu nh nc phong kin, l b my thng tr ca giai cp a ch phong kin. Nh
nc phong kin c t chc di hai hnh thc c bn: nh nc phong kin phn
quyn, nh nc phong kin tp quyn.
o Kiu nh nc t sn: L b my thng tr ca giai cp t sn, trn c s chim hu
t liu sn xut ca giai cp t sn.
Hnh thc in hnh ca nh nc t sn l ch cng ha i ngh. mt
s nc nh nc li c t chc di hnh thc qun ch lp hin. Trong
nh nc vua l ngi ng u quc gia trn danh ngha, khng c thc
quyn. Quyn lc nm trong tay quc hi v ni cc.
Hnh thc ca nh nc t sn l ht sc a dng, ngy nay cc c quan tuyn
truyn t sn ra sc tuyn truyn lm cho ngi ta tin rng ch cng ha
dn ch t sn l hnh thc nh nc dn ch t do, l nh nc l
tng. Cho d c th hin di bt k hnh thc no hon ton khng lm
thay i bn cht ca nh nc t sn - l nn chuyn chnh t sn.
Lch s din ra trong th k XX chng minh rng, trong nhng trng hp

nht nh, khi li ch t sn i hi, giai cp t sn sn sng thu hp quyn t

do dn ch, thm ch sn sng t b hnh thc chnh tr tt nht ca ch ngha
t bn- tc l v dn ch, l nguyn hnh l mt nn chuyn chnh, cng
khai di hnh thc c ti pht xt- mt hnh thc biu hin ca chuyn chnh
t sn.
o Kiu nh nc v sn. Trong tc phn cng lnh Gta Mc khng nh v s qu
chnh tr gia x hi t bn v x hi cng sn ch ngha v thch ng vi thi k
qu l nh nc v sn.
Lnin khng nh chuyn chnh v sn khng nhng cho giai cp v sn sau
khi lt giai cp t sn, m cn cho sut c thi k lch s t ch t
bn ch ngha n x hi khng c giai cp n ch cng sn ch ngha.
S ra i ca nh nc v sn cng l tt yu lch s chng li s phn
khng ca giai cp bc lt. Hn na trong thi k qu cn tn ti cc giai
cp i lp nhau v tng lp trung gian, do chuyn chnh v sn l cn thit
a x hi i theo con ng x hi ch ngha.
Nh nc v sn c hai chc nng: bo lc trn p v t chc xy dng, trong
t chc xy dng l thuc tnh c bn nht ca chuyn chnh v sn.
thc hin s mnh lch s ca mnh, giai cp cng nhn cn phi c s h
tr, cng tc, lin minh vng chc vi nhng ngi lao ng khc. Do ,
chuyn chnh v sn l mt loi lin minh c bit gia giai cp cng nhn vi
nhn dn lao ng. Nh nc v sn l chnh quyn ca nhn dn; l nh nc
ca dn, do dn v v dn. V vy, ch dn ch v sn l ch dn ch
theo ngha y nht.
V.I. Lnin khng nh ch ngha x hi khng th tn ti v pht trin c
nu thiu dn ch.
Nh nc chuyn chnh v sn l t chc thng qua , ng ca giai cp
cng nhn thc hin vai tr lnh o ca mnh i vi ton x hi.
Nh
nc v sn tn ti di nhiu hnh thc khc nhau: Cng x Pari 1871 sn
sinh ra nh nc chuyn chnh v sn kiu cng x; nh nc XVit, nh
nc dn ch nhn dn...
T s phn tch trn y, ch ngha Mc- Lnin cho rng nh nc v sn, l
mt nh nc c bit nh nc khng cn nguyn ngha, l nh nc Na
nh nc , Nh nc T tiu vong. Sau khi c s kinh t, x hi ca s
xut hin v tn ti nh nc mt i th nh nc khng cn. S mt i ca
nh nc v sn khng phi bng con ng th tiu, xa b m bng
con ng t tiu vong. S tiu vong ca nh nc v sn l mt qu trnh
rt lu di.
o Nh nc v sn (Nh nc XHCN): y l nh nc ca giai cp cng nhn v
nhn dn lao ng, tn ti vi hnh thc chnh th cng ha dn ch.
Tnh tt yu ca s tn ti ca nh nc x hi ch ngha: Nh nc x hi
ch ngha tn ti trong thi k qu ln x hi khng c giai cp l tt yu
khch quan bo v v xy dng ch ngha x hi.
Bn cht: Nh nc x hi ch ngha l nh nc ca dn, do dn, v dn.
Nh nc x hi ch ngha cng l mt b my thng tr ca giai cp. Nhng
khc v cht vi cc nh nc ca giai cp thng tr khc trong lch s v li
ch ca giai cp v sn v li ch ca nhn dn lao ng c bn nht tr vi
nhau. Nhn dn lao ng sng lp nh nc x hi ch ngha v nh nc x
hi ch ngha ch c th chng minh s tn ti hp l ca mnh bng cch
ly s nghip phc v li ch ca nhn dn lao ng l mc ch ti cao v
duy nht.

 Chc nng ca nh nc x hi ch ngha :

i ni : Nhim v c bn hng u ca nh nc XHCN l kin to
x hi mi, qun l sn xut, xy dng nn vn ho mi, pht trin gio
dc, bo m nng cao i sng vt cht v tinh thn cho ngi lao
ng. Chc nng bo lc, trn p ch l th yu.
i ngoi : tng cng phng th, bo v t nc, quan h hu ngh
hp tc vi tt c cc nc khng phn bit ch chnh tr, trn c s
tn trng c lp ch quyn v cng c li.
Bn cht Nh nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam (Theo Hin Php
1992, Nc CHXHCN Vit Nam)
Nh nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam l nh nc ca nhn
dn, do nhn dn, v nhn dn. Tt c quyn lc nh nc thuc v
nhn dn m nn tng l lin minh giai cp cng nhn vi nng dn v
tng lp tr thc ( iu 2 ).
Nh nc bo m khng ngng pht huy quyn lm ch v mi mt
ca nhn dn, nghim tr mi hnh ng xm phm li ch ca T quc
v ca nhn dn; xy dng t nc giu mnh, thc hin cng bng x
hi, mi ngi c cuc sng m no, t do hnh phc, c iu kin pht
trin ton din (iu 3).
Nh nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam c vai tr quan trng
trong h thng chnh tr : ng lnh o, nh nc t chc qun l,
nhn dn lm ch (iu 3).
Trong thc tin :
i mi h thng chnh tr c nhng ni dung c bn: xy dng v
han thin h thng lut php; phn nh r chc nng gia ng v
nh nc. i mi h thng chnh tr phi khc phc tnh trng hnh
chnh ho cc t chc ng, cc t chc chnh tr vi mc tiu dn ch
ho mi mt i sng x hi.
i mi h thng chnh tr nc ta vng chc khi da trn s i mi
kinh t.
i mi phng thc hot ng ca nh nc ngha l nh nc qun
l x hi bng php lut, thc hin tt chc nng nh nc php quyn
ca dn.

Cu 8. Cch mng x hi l g ? Nguyn nhn ca cch mng x hi ? Phn tch

iu kin khch quan v nhn t ch quan ca mt cuc cch mng x hi ?
-

Theo ngha rng, cch mng x hi l s bin i c tnh bc ngot v cn bn v cht trong
ton b cc lnh vc ca i sng x hi, l phng thc chuyn t mt hnh thi kinh t - x
hi li thi ln mt hnh thi kinh t - x hi cao hn.
Theo ngha hp, cch mng x hi l vic lt mt ch chnh tr li thi; thit lp mt
ch chnh tr tin b hn.
D theo ngha rng hay hp th ginh ly chnh quyn vn l vn c bn ca cch mng x
hi. Bi v ch nh , giai cp cch mng mi xc lp c nn chuyn chnh ca mnh, tin
ti bo m c quyn lc ca mnh trn mi lnh vc ca i sng x hi.
Nguyn nhn su xa ca cch mng x hi l mu thun gia lc lng sn xut mi vi quan
h sn xut c, quan h sn xut li thi tr thnh lc cn i vi s pht trin ca lc lng
sn xut.
Trong x hi c giai cp : Nhn t c bn cu thnh lc lng sn xut l ngi lao ng. Trong
x hi c giai cp, lc lng x hi i din cho quan h sn xut thng tr l giai cp thng tr.

Do , mu thun gia lc lng sn xut mi vi quan h sn xut c biu hin v mt x hi

thnh mu thun gia giai cp thng tr vi ngi lao ng. Giai cp thng tr khi li thi
lun s dng mi cng c bo lc ca nh nc n p cuc u tranh ca giai cp b bc lt
nhm duy tr quan h sn xut c. Quy lut khch quan ca lch s yu cu phi xo quan h sn
xut c gii phng lc lng sn xut. Do vy, u tranh giai cp phi pht trin n nh
cao thnh cch mng x hi, lt nh nc ca giai cp thng tr li thi, ginh chnh quyn
v tay giai cp cch mng
Cc cuc cch mng x hi c vai tr to ln trong i sng x hi. Ch c cch mng x hi mi
thay th c quan h sn xut c bng quan h sn xut mi, tin b, thc y lc lng sn
xut pht trin; mi thay th c hnh thi kinh t - x hi c bng hnh thi kinh t - x hi
mi cao hn. Cch mng x hi l bc chuyn bin v i trong i sng x hi v kinh t chnh tr - vn ha - t tng. Trong cc thi k cch mng x hi, nng lc sng to ca qun
chng nhn dn c pht huy mt cch cao , nh C.Mc ni: cch mng x hi l u tu
ca lch s.
* Quan h gia iu kin khch quan v nhn t ch quan trong cch mng x hi
iu kin khch quan ca cch mng x hi l nhng hon cnh nht nh xut hin
v ang tn ti c lp vi thc ca bt k mt lc lng x hi no.
o Trong x hi c giai cp, nhng iu kin khch quan cn thit cho cch mng x hi
chn mui to thnh tnh th cch mng.
o Tnh th cch mng l s chn mui ca mu thun gia lc lng sn xut v quan
h sn xut, s pht trin n nh cao ca mu thun giai cp dn ti nhng o ln
su sc trong nn tng kinh t - x hi ca nh nc ng thi, khin cho vic lt
th ch chnh tr c thay bng th ch chnh tr mi tin b hn tr thnh mt tt
yu khng th o ngc. Vi ngha nh vy, tnh th cch mng l mt trng thi
c bit ca iu kin khch quan cho php n ra cch mng x hi.
S chn mui ca nhn t ch quan trong cch mng x hi: biu hin trnh cao ca
tnh t chc, mc quyt tm ti nh im ca giai cp cch mng trong vic sn sng
ng ln tin hnh nhng hot ng cch mng mnh m nht, kin quyt nht lt chnh
quyn ng thi, xc lp chnh quyn cch mng.
Bin chng ca iu kin khch quan v nhn t ch quan:
o Cch mng x hi ch n ra khi hi c hai nhn t khch quan v ch quan. Nu
cha c nhng iu kin khch quan cho mt cuc cch mng th khng c mt n
lc ch quan no ca ngi cch mng c th a n nhng cuc ci bin cn bn
x hi ng thi. Nhng mt khi iu kin khch quan cho cuc cch mng chn
mui th vn mnh ca mt cuc cch mng li hon ton (hoc gn nh hon ton)
tu thuc vo nhn t ch quan .
o Song, iu kin khch quan ca mt cuc cch mng khng phi bao gi cng c
hnh thnh mt cch t pht, i a s trng hp chng l kt qu n lc ca nhn
t ch quan. Do vy ch trng ch vo tnh t pht, khng ch n vic tp hp lc
lng cch mng, khng chu chun b v tp hp lc lng chin u c ngha l
git cht cch mng.
o V.I. Lnin ch r : Ngi Macxt chn chnh phi bit kt hp tnh sng sut khoa
hc hon ton trong vic phn tch tnh hnh khch quan vi vic tha nhn mt cch
ht sc dt khot tc dng ca ngh lc cch mng, tnh sng to cch mng v tnh
ch ng cch mng ca qun chng v d nhin l c ca nhng c nhn, nhng tp
on, nhng t chc v nhng chnh ng bit pht hin ra v thc hin c s lin
h vi nhng giai cp ny hoc giai cp khc.

Cu 9. thc x hi l g ?? ngha phng php lun rt ra t vic nghin cu

vn ny ?
-

thc x hi l mt tinh thn ca i sng x hi, bao gm nhng quan im, t tng, nhng
tnh cm, tm trng, truyn thng ca x hi ..., ny sinh t tn ti x hi v phn nh tn ti x
hi trong nhng giai on pht trin nht nh.
Tnh c lp tng i ca thc x hi trong qu trnh pht trin. thc x hi phn nh tn
ti x hi nhng khng c ngha l thc x hi phn nh mt cch th ng tn ti x hi m
thc x hi c tnh c lp tng i trong qu trnh pht trin ca n.
Biu hin tnh tng i ca thc x hi:
o thc x hi thng lc hu so vi tn ti x hi: Tn ti x hi bin i
ri, sau thc x hi bin i, thi gian sau c th ngn, c th rt lu di.
Nguyn nhn ca s lc hu: Do thc x hi l ci phn nh, c sau ci c
phn nh, Do sc mnh ca thi quen (c bit trong tm l x hi),Cc lc
lng x hi bo th tm cch duy tr t tng c, ngn chn t tng mi.
o Tnh vt trc ca t tng KH tin tin: khng nh hng hot ng
thc tin: T tng khoa hc thng c tnh vt trc. Tnh vt trc ca
thc x hi th hin ch thc x hi phn nh ng n qui lut khch quan,
trn c s nu ln nhng d on khoa hc v s pht trin ca tn ti x hi
v vch ra nhng phng hng ln cho hot ng thc tin. T tng vt
trc khng c ngha l t tng l s sng to ring ca nhng u c thin
ti m vn l n phn nh bn cht ca tn ti x hi, vch ra quy lut vn
ng pht trin ca tn ti x hi t mi c th d kin ng tng lai.
o thc x hi c tnh k tha: thc x hi cn c k tha thc t tng
ca th h trc, ca cc giai on trc. Thc t lch s cho thy mt s nc
c trnh pht trin kinh t cn thp nhng v thc x hi trnh cao nh
bit k tha nhng tinh hoa ca t tng x hi trc. [L gii v tnh k tha
ca thc x hi : k tha l qui lut pht trin khch quan ca lch s, k tha
l ni dung c bn ca ph nh bin chng . thc x hi cng ni tip ci c,
pht trin ci mi.]
S k tha ca thc t tng c th din ra theo cc phng thc khc
nhau. C th din ra mt cch t pht khng la chn trong i sng
hng ngy, c th k tha c mt tch cc v tiu cc. S k tha c th
din ra mt cch t gic c la chn theo li ch giai cp hay lc lng
x hi nht nh. Trong trng hp , giai cp hay lc lng tin b,
cch mng s k tha mc tch cc, tin b. Ngc li giai cp hay lc
lng x hi lc hu s k tha mt tiu cc, lc hu.
Lin h thc tin : Xy dng vn ha XHCN phi k tha nhng gi tr
vn ha tt p trc , nn vn ha nhn loi t c ch kim trn c s
th gii quan Macxit.
o S tc ng qua li gia cc hnh thi thc x hi: Mi hnh thi thc x
hi c c im ring nhng xt cho cng chng u phn nh tn ti x hi.
ng thi cc hnh thi thc x hi c tc ng qua li nhau, xm nhp ln
nhau . Lch s pht trin ca thc x hi cho thy thng thng mi thi i,
ty theo nhng giai on lch s c th c nhng hnh thi thc x hi no
ni ln hng u v tc ng mnh m n cc hnh thi khc.
Trong x hi c giai cp, hnh thi thc chnh tr thng ng vai tr
quyt nh cc hnh thi thc x hi khc. (T tng chnh tr chi phi
o c: ngha v o c ca ngi dn l trung thnh vi t quc ca
mnh. Nhng t tng chnh tr bao gi cng l t tng chnh tr ca
mt giai cp nht nh cho nn o c cng c tnh giai cp. o c

ca giai cp v sn l yu nc gn lin vi yu ch ngha x hi.)

Trong thi k Trung c, tn gio thng tr i sng tinh thn ca x hi.
Trit hc nh hng n mi hnh thi khc v n l ht nhn ca th gii
quan
o thc x hi tc ng tr li tn ti x hi: Nhng t tng i lp vi
CNML thng xuyn tc rng CNML ch bit c mt nhn t duy nht l kinh t
v ph nhn vai tr ca thc x hi. S tht l CNML ni chung hay trit hc
Mac-Lnin ni ring khng xem nh vai tr ca thc x hi. Trit hc MacLnin tha nhn thc x hi c vai tr to ln, n tc ng tr li i vi s
pht trin ca tn ti x hi.
S tc ng ny th hin ch thc x hi chi phi hot ng thc tin
ca con ngi v thng qua hot ng thc x hi tc ng n tn
ti x hi.
Hiu qu ca s tc ng ca t tng x hi ph thuc vo nhng iu
kin sau : Th 1- Trnh ph hp ca t tng vi hin thc. Nhng
t tng tin b c tc dng thc y x hi pht trin, ngc li nhng
t tng lc hu, sai lm, phn ng lm km hm s pht trin ca x
hi. Th 2- Mc truyn b t tng trong qun chng.
CMac, nghen vit: L lun s tr thnh sc mnh vt cht khi n c
xm nhp vo qun chng.
V.I.Lnin: Khng c ch ngha Mac, phong tro cch mng ca giai cp
cng nhn khng th tr thnh mt cuc u tranh t gic c.
Ngy nay, h t tng x hi ca giai cp phong kin, t sn v cn bn
lc hu, phi b b qua. H t tng ca giai cp cng nhn, phn nh
xu th khch quan ca lch s mt cch ng n nn n c vai tr tch
cc trong pht trin x hi. V.ILnin: "khng c l lun cch mng th
khng th c phong tro cch mng".
ngha phng php lun:
o thc x hi thng lc hu so vi tn ti x hi, v vy nhng thc t tng,
tiu cc, lc hu k mt i mt cch d dng. Mun xa b ci c, xd ci mi
trong i sng tinh thn x hi i hi phi c mt qu trnh. (Vd: Khu hiu
thng ATGT khng th 1 sm 1 chiu m c th thc hin c), cn c nhng
bc i c th xa b ci c. Trong s nghip xd XH mi nc ta hin nay
cn thng xuyn tng cng cng tc t tng, kin tr u tranh xa b tn d
thc t tng lc hu v kin quyt u tranh chng li nhng m mu v
hnh ng ph hoi ca cc th lc th ch v mt t tng
o Tnh vt trc ca t tng KH tin tin: khng nh hng hot ng thc
tin
Thy c vai tr, ngha, tm quan trng ca cc t tng khoa hc
tin tin, cc d bo khoa hc trong vic nh hng trong hot ng
thc tin ca con ngi. D bo cng ng th hot ng ca con ngi
hiu qu (nh nc chi hng ngn t cho hot ng NCKH d bo tnh
hnh p.trin trong tng lai).
ng thi cng cn nhn thc c rng l d bo th khng th y
, chnh xc hon ton trn mi chi tit m ch c th ng trn nhng
nh hng c bn m thi. Hiu nh vy khng ri vo my mc,
gio iu. (vd: d bo thi tit khng chnh xc Nn nh nc phi
hng dn nhn dn phng trnh bo).
o thc c tnh k tha:
Khi xem xt 1 hin tng thc x hi no , cn ch khng ch cc
iu kin KT-XH sinh ra n m cn ch n mi lin h gia n vi

 thc t tng ca cc thi i trc .

Nm vng tnh k tha ca thc x hi, xy dng c ch k tha c
chn lc c ngha rt quan trng i vi vic nn vn ha tin tin, m
bn sc dn tc nc ta hi n nay. Trnh ph nh sch trn hay k
tha m qung, thiu ph phn, thiu chn lc (gii tr ph nh cc
truyn thng v cho rng c k, li thi nhng tip thu thiu chn lc cc
gi tr vn ha phng Ty thiu chn lc, lm o ln cc gi tr vn
ha. GV v gid nh phi nh hng cho con em cn k tha, tip thu g
ph hp )
o S tc ng qua li gia cc hnh thi thc x hi:
Khi xem xt mt hnh thi thc XH no phi ch n mi lin h
gia n vi cc hnh thi thc XH khc. ( thc tn gio tc ng n
thc chnh tr XH, php lut nn ph n cc nc Hi gio lun b xem
nh).
i vi nc ta hin nay, cc hot ng tinh thn nh Trit hc, VHXH,
bo ch... phi t di s lnh o ca ng. Nu xa ri ng li lnh
o ng n ca ng, nhng hot ng ny c th ri vo sai lm, lch
lc tc ng tiu cc n s nghip cch mng ca nhn dn ta (T do
ngn lun ca nh bo tuyn truyn, thng tin sai nh hng n i
sng ca ngi dn).
o thc XH tc ng tr li tn ti XH, ngha:
Thy c vai tr v cng quan trng ca thc XH trong s tc ng
tr li tn ti XH.
Trong nhn thc cng nh trong hot ng thc tin cn ch phn bit
nhng t tng khoa hc tin b khch mng vi nhng t tng phn
khch mng, li thi, phn ng. ...ch trng i sng vt cht v tinh
thn ng ta xc nh trong qu trnh pht trin phi pht trin kinh
t song song vn ha tinh thn, hng n xd thc x hi mi, XH
XHCN lnh mnh, tt p.