You are on page 1of 55

BÀI GIẢNG

LUẬT HỢP TÁC XÃ

thanhthaodhl@gmail.com
0936135274

TU THANH THAO
HỢP TÁC XÃ: từ hoài niệm….
 Phong trào HTX ở VN được khởi đầu từ 1948 phục
vụ kháng chiến…

 1958-1960: hình thành một phong trào toàn quốc


trên mọi lĩnh vực của nền kinh tế.

 HTX tiểu thủ công nghiệp Việt Nam: HTX TTDC


1948 ở ATK (Thái Nguyên)

 HTX mua bán: Khởi xướng 1955, tan rã từ 1989? Vì


sao?
TU THANH THAO
…đến hiện tại: giai đoạn khởi sắc

Hệ thống siêu thị Coop Mart của


LHHTX thương mại TP.HCM là một
điển hình

và nhiều HTX hiệu quả khác…

TU THANH THAO
Hàng lang pháp lý
- HP1992: kinh tế tập thể do công dân góp vốn, góp sức
hợp tác sản xuất, kinh doanh được tổ chức dưới nhiều
hình thức trên nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, cùng có
lợi.

- Nhà nước tạo điều kiện để củng cố và mở rộng


các HTX hoạt động có hiệu quả;

- Luật HTX 1996

- Luật HTX 2003 (hiện hành)


TU THANH THAO
1.1. Hợp tác xã là gì?
 Liên minh HTX quốc tế: “HTX là một hiệp hội tự chủ do
các cá nhân tự nguyện liên kết với nhau nhằm thỏa mãn
những nhu cầu và nguyện vọng chung về kinh tế, xã hội
và văn hóa thông qua một số tổ chức kinh tế cùng làm chủ
chung và kiểm tra dân chủ”.

 Tổ chức Lao động quốc tế (ILO): “HTX là một tổ chức tự


chủ của những người tình nguyện liên kết lại với nhau
nhằm thỏa mãn các nhu cầu và mong muốn về kinh tế,
văn hóa và xã hội thông qua việc thành lập một doanh
nghiệp SHTT, góp vốn bình đẳng, chấp nhận cùng chia sẽ
lợi ích và rủi ro, với sự tham gia tích cực của các thành
viên trong việc điều hành và quản lý dân chủ”.

“HAI ĐỊNH NGĨA = MỘT CÁCH NHÌN”


TU THANH THAO
TU THANH THAO
Đặc trưng của HTX quốc tế
 Là một “hiệp hội” tự chủ: Tổ chức KT, DN sở hữu tập thể

 Gia nhập “tự nguyện” từ nhu cầu và lợi ích chung

 Quản lý dân chủ, thành viên có quyền ngang nhau

 Mục đích: phục vụ, tương trợ, cộng đồng

TU THANH THAO
Điều 1 Luật HTX năm 2003
 HTX là tổ chức kinh tế tập thể do các CN, HGD, PN
có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp
sức lập ra để phát huy sức mạnh tập thể của từng
XV, cùng giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt
động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đời sống, vật
chất, tinh thần, góp phần phát triển kinh tế - xã hội
của đất nước.

 HTX hoạt động như một loại hình DN, có tư cách


pháp nhân, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các nghĩa
vụ tài chính trong phạm vi VĐL, vốn tích lũy và các
nguồn vốn khác
TU THANH THAO
1.2. Đặc điểm của HTX:
 HTX là một tổ chức kinh tế.

- được thành lập để tiến hành các hoạt động sản xuất,
kinh doanh và dịch vụ

- có Điều lệ tổ chức và hoạt động riêng, có tên gọi, biểu


tượng riêng (nếu có)

- tự chủ và tự chịu trách nhiệm về kế quả hoạt động


sản xuất, kinh doanh

TU THANH THAO
HTX mang tính hợp tác, tính tương trợ và tính xã hội cao.

HTX ra đời trước hết:


- hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất, kinh

doanh, tăng thêm lợi ích cho thành viên;

- coi trọng lợi ích của XV

- vai trò phục vụ của hợp tác xã…

- XV được bình đẳng, dân chủ trong việc quản lý


HTX…
TU THANH THAO
Sở hữu trong HTX là sở hữu tập thể.
- Sở hữu tập thể:? là SH của các hình thức kinh tế
tập thể ổn định ...mục đích chung được quy định
trong điều lệ, theo nguyên tắc tự nguyện, bình
đẳng, dân chủ, cùng quản lý và cùng hưởng lợi.

- Tài sản của hợp tác xã thuộc sở hữu tập thể:


- nguồn vốn góp của xã viên,
- thu nhập từ họat động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ,
- được hỗ trợ từ từ các nguồn khác

- So sánh trong công ty: Sở hữu chung theo


phần?
TU THANH THAO
HTX hoạt động như một DN
 HTX: ko tối đa hóa lợi nhuận như DN? Tính
tương trợ và tính cộng đồng…

 Hình thức SHTT?

 Lý luận truyền thống về HTX: ở Anh, những


HTX đầu tiên ở VN…
TU THANH THAO
 Chi nhánh, VPĐD ở trong nước và nước ngoài.

 Thành lập công ty trực thuộc:


+ Cty TNHH 1TV theo luật DN
+ HTX là chủ sở hữu công ty

TU THANH THAO
* HTX được thành lập dựa trên cơ sở hoàn toàn tự
nguyện: cốt lõi của HTX?

* HTX có tư cách pháp nhân, có chế độ TNHH


- HTX có đầy đủ các dấu hiệu Đ84 BLDS

- HTX: vốn điều lệ, vốn tích lũy và các nguồn vốn khác

- Xã viên: trong phạm vi vốn góp của mình.

TU THANH THAO
2. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX
4 NGUYÊN TẮC:
 Tự nguyện;

 Dân chủ, bình đẳng và công khai;

 Tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cùng có lợi;

 Hợp tác và phát triển cộng đồng.

TU THANH THAO
2.1. Nguyên tắc tự nguyện
 Gia nhập HTX: hoàn toàn tự nguyện

 Đủ điều kiện + tán thành + dự định gia nhập đều có quyền


gia nhập

 XV tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra, đáp ứng lợi ích chung

 XV có quyền ra khỏi HTX nếu thấy HTX không mang lại lợi
ích cho mình.

 Yếu tố tự nguyện quyết định mọi sự thành công…của HTX

TU THANH THAO
2.2. Dân chủ, bình đẳng và công khai.
* Dân chủ:

+ Mọi XVcó quyền tham gia qlý, kiểm tra, giám sát…

+ Dự ĐHXV…

+ Ứng cử, bầu cử vào Ban QT, Trưởng BQT, BKS…

+ Đề bạt ý kiến với BQT, CN, BKS…yêu cầu trả


lời, nếu ko đưa ra ĐHXV…
TU THANH THAO
Bình đẵng:
 1 XV = 1 Phiếu? (ko phụ thuộc vốn góp…Khác
cty TNHH, CP)

 Bình đẵng là bằng nhau? (note: “tự nguyện”)

 Mọi XV đều có nghĩa vụ như nhau trong việc


chấp hành Điều lệ, Nội quy HTX, Nghị quyết
ĐHXV và được hưởng các quyền lợi như nhau…

TU THANH THAO
Công khai?
HTX công khai tới XV:
+ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh;
+ việc trích lập các quỹ;
+ chia lãi
+ các quyền lợi, nghĩa vụ của từng xã viên…

trừ những vấn đề thuộc về bí mật kinh doanh, bí


quyết công nghệ sản xuất do ĐHXV quy định.

TU THANH THAO
2.3.Nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cùng có
lợi.
Hợp tác xã tự quyết định:
+ lựa chọn phương án sản xuất, kinh doanh;
+ phân phối kết quả sản xuất, kinh doanh;
+ lập và mức trích lập các quỹ;
+ huy động vốn;
+ chủ động sử dụng vốn và tài sản của mình;
+ chủ động tìm kiếm thị trường…
+ tổ chức thực hiện hợp đồng và chịu trách nhiệm theo
pháp luật về hợp đồng đã ký kết;…
+ tự quyết định về bộ máy tổ chức quản lý…
TU THANH THAO
Chịu trách nhiệm…

- tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản


xuất, kinh doanh,

- tự chịu trách nhiệm về những rủi ro trong kd

- XV cùng chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp

TU THANH THAO
Cùng có lợi:…
Các XV hợp tác xã cùng hưởng lợi:
- ưu tiên làm việc + trả công lao động

- Hưởng lãi…

- được HTX tổ chức đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao trình độ nghiệp
vụ;

- Hưởng các phúc lợi của hợp tác xã;

- được HTX thực hiện các cam kết kinh tế;

- Được khen thưởng khi có nhiều đóng góp trong việc xây dựng và
phát triển HTX;
TU THANH THAO
2.4. Nguyên tắc hợp tác và phát triển cộng đồng

 XV phải có ý thức phát huy tinh thần xây dựng


tập thể và hợp tác với nhau trong HTX, trong
cộng đồng xã hội;

 hợp tác giữa các HTX trong nước và ngoài


nước theo quy định của pháp luật

TU THANH THAO
3. Thành lập, đăng ký kinh doanh HTX
3.1. Khởi xướng việc thành lập HTX:
a. Người khởi xướng: Sáng lập viên là những cá nhân, hộ
gia đình hoặc pháp nhân

a. Nhiệm vụ của sáng lập viên:


- Báo cáo với UBND xã (ko xin phép)
- Tuyên truyền, vận động… tham gia HTX
- Xây dựng kế hoạch hoạt động của HTX
- Dự thảo điều lệ, Nội quy, quy chế của HTX
- Triệu tập Hội nghị thành lập HTX
TU THANH THAO
Hội nghị thành lập hợp tác xã
 Thành phần: sáng lập viên, cá nhân, CBCC, hộ gia đình,
pháp nhân khác có nguyện vọng trở thành XV

 Nội dung Hội nghị:


- phương hướng sản xụất, kinh doanh

- dự thảo Điều lệ, tên, biểu tượng, lập danh sách xã viên.

- thông qua bộ máy tổ chức, quản lý, nội qui, qui


chế hoạt động…

- Xác định người đại diện theo pháp luật…


TU THANH THAO
3.2. Đăng ký kinh doanh
a. Lập Hồ sơ đăng ký kinh doanh:
- Đơn đăng ký kinh doanh
- Điều lệ
- Danh sách xã viên
- Biên bản Hội nghị thành lập HTX

Người đại diện theo pháp luật phải chịu trách nhiệm
về tính chính xác, trung thực của nội dung hồ sơ

TU THANH THAO
b. Cơ quan cấp giấy CN ĐKKD:

HTX có quyền lựa chọn:


- Cơ quan ĐKKD cấp tỉnh (Phòng Đăng ký kinh
doanh thuộc Sở KD & ĐT) hoặc

- Cấp huyện (Phòng Tài chính - Kế hoạch…thuộc


UBND cấp huyện)

nơi HTX dự định đặt trụ sở chính tùy theo từng


điều kiện cụ thể.
TU THANH THAO
c. Điều kiện cấp giấy CN ĐKKD
 Hồ sơ hợp lệ

 Ngành, nghề sản xuất, kinh doanh PL ko cấm

 Tên, biểu tượng (nếu có) của HTX quy định tại Điều 8
của Luật HTX;

 Có vốn điều lệ. (VPĐ (ngành nghề) thì V ĐL >= VPĐ)

 Nộp đủ lệ phí…
TU THANH THAO
4. Quy chế pháp lý về xã viên HTX:
4.1. Điều kiện trở thành xã viên:

* Đối với cá nhân:


- Là công dân VN, từ đủ 18 tuổi trở lên.

- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

- Tự nguyện gia (đơn xin gia nhập)

- Tán thành điều lệ

- Có góp vốn (bắt buộc), góp sức.


TU THANH THAO
* Cá nhân không được tham gia HTX:
 không đủ điều kiện nêu trên,

 đang bị truy cứu TNHS,

 đang phải chấp hành hình phạt tù,

 bị tòa án tước quyền hành nghề

 đang trong thời gian chấp hành quyết định đưa vào
cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh
TU THANH THAO
* Đối với cán bộ, công chức
 Được thủ trưởng cơ quan trực tiếp quản lý đồng ý
 Có đơn + tán thành Điều lệ, Nội quy, Quy chế
 Góp vốn…
 Không trực tiếp quản lý và điều hành (Trưởng BQT, TV
BQT; Trưởng BKS, TV BKS; CN, phó CN, KTT, kế toán
viên và các cán bộ chuyên môn nghiệp vụ của hợp tác xã;

CBCC bị cấm:
 CBCC không có đủ các điều nêu trên;

 đang làm việc: bí mật nhà nước, sĩ quan, hạ sĩ quan, quân


nhân chuyên nghiệp…
TU THANH THAO
4.1.2. Đối với hộ gia đình
- Người đại diện phải có đủ đk như đối với cá nhân

- Các thành viên trong HGĐ có cùng tài sản chung để


hoạt động kinh tế

TU THANH THAO
4.1.3. Đối với pháp nhân
 Tán thành Điều lệ

 Đơn xin gia nhập (BQT xem xét kết nạp và báo cáo
ĐHXV thông qua.)

 Người đứng tên trong đơn phải là người đại diện theo
pháp luật của pháp nhân

 Góp vốn hoặc vừa góp vốn vừa góp sức

 Pháp nhân là CQNN, ĐVLLVTND không được sử


dụng tài sản của NN và công quỹ để góp vốn vào HTX.
TU THANH THAO
4.2. Xác lập tư cách xã viên:
 Góp vốn trực tiếp và HTX.
 Nhận chuyển nhượng phần vốn góp của XV
Vốn gióp của Xã viên được tự do chuyển nhượng, nếu người
nhận chuyển nhượng có đủ các điều kiện nêu trên thì họ sẽ trở
thanh xã viên, việc gia nhập nào cũng phải tuân theo qui trình
chung.

 Được hưởng thừa kế. Xã viên để lại thừa kế phải


là cá nhân.

TU THANH THAO
4.3. Chấm dứt tư cách xã viên.
* Thứ nhất : Các trường hợp do pháp luật qui định
 XV chết.

 XV là cá nhân bị mất tích;

 XV mất, hạn chế năng lực hành vi dân sự;

 XV là PN bị giải thể, phá sản; PN không có người đại diện đủ điều kiện theo
qui định của Điều lệ

 XV được chấp nhận ra HTX

 XV chuyển nhượng hết vốn góp và các quyền lợi, nghĩa vụ

 Xã viên bị Đại hội xã viên khai trừ.

* Thứ 2: các trường hợp khác do Điều lệ hợp tác xã qui định.

TU THANH THAO
Khai trừ Xã viên
 Là một hình thức kỷ luật …XV vi phạm nghiêm
trọng các nghĩa vụ của xã viên hoặc của công dân.

 Đại hội xã viên:>1/2 tổng số đại biểu có mặt tại

 HTX trả lại phần vốn góp và giải quyết các quyền và
các nghĩa vụ khác cho xã viên bị khai trừ.

TU THANH THAO
5. Tổ chức và quản lý HTX
 Lựa chọn 2 mô hình:

(i) Một bộ máy: vừa quản lý + vừa điều hành (Bộ


máy quản lý, điều hành chung)

(ii) Một bộ máy: quản lý + một bộ máy: điều


hành (Bộ máy quản lý điều hành riêng)

do Hội nghị thành lập hợp tác xã hoặc Đại hội xã


viên thảo luận và quyết định theo đa số.
TU THANH THAO
Mô hình 1: BM QL = ĐH (Chung)
1. Đại hội xã viên,
2. Ban quản trị: quản lý
3. Chủ nhiệm: điều hành
4. Ban kiểm soát.

Không có sự tách biệt giữa quản lý và điều hành

CHỦ NHIỆM = TRƯỞNG BAN QUẢN TRỊ


TU THANH THAO
Mô hình 2: QL , ĐH Riêng
1. Đại hội xã viên,
2. Ban quản trị: quản lý
3. Chủ nhiệm: điều hành
4. Ban kiểm soát.

Có sự tách biệt giữa quản lý và điều hành.

CHỦ NHIỆM ; TRƯỞNG BAN QUẢN TRỊ


TU THANH THAO
5.1. Đại hội xã viên
a. Vị trí: cơ quan quản lý có quyền quyết định cao nhất
b. Tổ chức: 2 loại
- Đại hội toàn thể (=< 100 xv)
- Đại hội đại biểu xã viên. (>100 xv)

 Đại hội xã viên thường kỳ: 1 năm 1 lần

 Ban quản trị hoặc Ban kiểm soát có thể triệu tập Đại
hội xã viên bất thường.

TU THANH THAO
c. Về số lượng đại biểu và biểu quyết trong ĐHXV
- >= 2/3 XV hoặc đại biểu XV tham dự: hợp lệ
- >=3/4 XV hoặc đại biểu XV có mặt tán thành:
+ Sửa đổi Điều lệ,
+ Tổ chức lại, giải thể
- >1/2 hoặc đại biểu XV có mặt tán thành: Vấn đề

khác

- không phụ thuộc vào số vốn góp hay chức vụ của xã


viên : 1 XV = 1 PHIẾU
TU THANH THAO
d. Quyền hạn và trách nhiệm:
• Chiến lượt kd: Phương hướng, kế hoạch sản xuất, kinh
doanh;

* Tổ chức:
 Thành lập riêng hay không thành lập riêng…

 Bầu, bãi miễn BQT, BKS…

 Tổ chức lại, giải thể

 Sửa đổi Điều lệ, Nội quy


TU THANH THAO
d. Quyền hạn và trách nhiệm:
* Tài chính:
 Vốn tối thiểu; tăng, giảm vốn điều lệ; thẩm quyền và
phương thức huy động vốn;

 Xác định giá trị tài sản chung của HTX

 Phân phối lãi

 Các quỹ của HTX;

 Mức tiền công, tiền lương và tiền thưởng …


TU THANH THAO
5.2. Ban quản trị hợp tác xã
a. Vị trí: quản lý hợp tác xã do ĐHXV bầu trực tiếp,
gồm Trưởng ban quản trị và các thành viên khác.

b. Nhiệm kỳ: do điều lệ : tối thiểu: 2 và tối đa =< 5


năm

 Chế độ:
- nguyên tắc tập thể và quyết định theo đa số.
- phiếu tán thành và không tán thành ngang nhau:
người chủ trì cuộc họp là quyết định.
TU THANH THAO
5.2. Ban quản trị hợp tác xã (tt)
d. Tiêu chuẩn và điều kiện thành viên BQT
- Thành viên là xã viên, có phẩm chất đạo đức tốt, có
trình độ, năng lực quản lý hợp tác xã;

- Thành viên không đồng thời là thành viên Ban kiểm


soát, kế toán trưởng, thủ quỹ và không phải là cha,
mẹ, vợ, chồng, con, anh, chị, em ruột của họ;

- Các tiêu chuẩn và điều kiện khác (nếu có) do Điều lệ


quy định.

TU THANH THAO
5.2. Ban quản trị hợp tác xã (tt)
e. N.vụ,quyền hạn: phụ thuộc vào mô hình tổ chức
Bộ máy: Quản lý + điều hành:
* BQT:
- Trưởng BQT: quản lý

- CN: điều hành

CN = Trưởng BQT

- CN: đại diện trước pháp luật

- CN do Hội nghị thành lập hoặc do Đại hội xã viện bầu


trực tiếp.
TU THANH THAO
* BQT: Mộ máy quản lý, điều hành:
 Cơ quan quản lý là BQT và cơ quan điều hành là Chủ nhiệm
được tổ chức độc lập

 BQT có quyền:
- Bổ nhiệm, miễn nhiệm, thuê hoặc chấm dứt hợp đồng
thuê CN theo Nghị quyết của Đại hội xã viên;

- Bổ nhiệm, miễn nhiệm các phó CN theo đề nghị của CN.

- Trưởng BQT: đại diện trước pháp luật

TU THANH THAO
5.3. Chủ nhiệm hợp tác xã
a. Chủ nhiệm: Mộ máy quản lý + điều hành:
- là người đứng đầu BQT, ( =Trưởng BQT)

- là người điều hành HTX

- do Hội nghị thành lập hoặc ĐHXV trực tiếp


bầu trong số các thành viên BQT

- Đại diện HTX theo pháp luật;


TU THANH THAO
b. Chủ nhiệm: Mộ máy quản lý, điều hành Riêng:
 Chủ nhiệm hoàn toàn độc lập với BQT,

 CN không còn đồng thời là Trưởng BQT

 Chỉ là người đứng đầu bộ máy điều hành

 Có thể là thành viên BQT, có thể là XV hoặc thuê người


ngoài

 ĐHXV sẽ trực tiếp bầu. Nếu thuê: BQT quyết định thuê và
Trưởng BQT thay mặt ký hợp đồng thuê.

TU THANH THAO
Lưu ý: Trưởng ban quản trị: MH riêng
 Trưởng ban quản trị độc lập với Chủ nhiệm

 Là người quản lý

 Q –NV tương đương CN trong MH chung

 Đại diện trước pháp luật

TU THANH THAO
5.4. Ban kiểm soát
 Đại hội xã viên bầu trực tiếp

 Thành viên BKS không được đồng thời là thành viên BQT, kế
toán trưởng, thủ quỹ và không phải là cha,mẹ, vợ, chồng, anh, chị
em ruột của họ.

 ngăn chặn, pháp hiện những vi phạm pháp luật, vi phạm Điều lệ

 giúp tập thể kịp thời nắm vững tình trạng sản xuất, kinh doanh,
cũng như đời sống xã hội trong hợp tác xã,

 đánh giá chính xác hiệu quả của các quyết định quản lý, điều
hành của Ban quản trị, Trưởng ban quản trị và Chủ nhiệm…
TU THANH THAO
 6. Chế độ tài sản và tài chính của hợp tác xã
6.1. Vốn hoạt động
a. Vốn góp của xã viên
 Nghĩa vụ: mọi xã viên khi gia nhập

 Mức góp vốn:


+ Tối thiểu: do Điều lệ + được điều chỉnh theo quyết
định của Đại hội xã viên hàng năm.

+ Tối đa: 1 XV =< 30% VĐL của hợp tác xã tại thời
điểm xã viên góp vốn. Vì sao?

TU THANH THAO
. Thời điểm, mức góp vốn lần đầu, thời hạn góp đủ vốn
đã đăng ký của xã viên:
 HTX mới thành lập: XV phải góp vốn lần 1 khi HTX
được cấp Giấy CN ĐKKD

 HTX đang hoạt động: XV góp vốn lần 1 sau khi được
ĐHXV thông qua quyết định kết nạp;

 Mức góp lần 1: >= 50% số vốn đã đăng ký;

 Thời hạn góp đủ vốn đã đăng ký của xã viên tối đa là 1


năm tính từ lần góp đầu.
TU THANH THAO
Trả lại vốn góp:
 Xã viên được trả lại vốn góp khi chấm dứt tư cách
xã viên, trừ trường hợp xã viên chuyển hết vốn góp của
mình cho người khác

 Căn cứ:
+ vào thực trạng tài chính tại thời điểm trả lại vốn
+ sau khi HTX đã quyết toán năm và
+ giải quyết xong các quyền lợi, nghĩa vụ về kinh tế
của XV đối với HTX.

TU THANH THAO
Tăng, giảm vốn điều lệ của hợp tác xã:
* Tăng VĐL:
+ điều chỉnh tăng mức vốn góp tối thiểu
+ 1 hoặc 1 số XV góp thêm vốn (tối đa không quá 30%
VĐL của HTX)
* Giảm VĐL:
- trả lại vốn góp của xã viên, không tăng mức vốn góp
tối thiểu.
- Nếu do VĐL giảm mà có XV có vốn góp vượt quá
30% VĐL thì việc điều chỉnh vốn góp của XV đó đươc
thực hiện tại ĐHXV gần nhất.

…bổ sung vào Điều lệ HTX và thông báo với cơ quan


ĐKKD, cơ quan quản lý nhà nước về VPĐ (nếu kinh
doanh ngành nghề phải có vốn pháp định).
TU THANH THAO
b.Vốn tích lũy thuộc sở hữu hợp tác

TU THANH THAO

You might also like