Botim i shoqatave mjedisore Ekolvizja Nr.

86, viti i katrt i botimit,

5 QERSHOR 2008

mimi: 40 LEK

PROJEKTI I GRUPIMIT EKOLEVIZJA

FITON MIM NDERKOMBETAR
DEKLARAT
Qendra e Grupimit t shoqatave
mjedisore Ekolvizja po sheh me
shqetsim politikn e investimeve
industriale t viteve t fundit, vecanrisht
n rrezikun qe sjellin ato ndaj mjedisit,
por dhe me tej, ne rrezikun e zhvillimit
te qendrueshm t vndit ton. Qeveria
vazhdon t mos jet transparente me
publikun n kto investime duke
vazhduar ta injoroj ligjin pr Mbrojtjen
e Mjedisit dhe ligjin pr informimin e
publikut dhe pjesmarrjen e tij n
vendimmarrje. (Konventa e Aahrusit)
Ne, denoncojm vendimmarrjet e
kohve t fundit lidhur me industrit me
shkall t lart ndotje dhe rrezishmrie
(kategoria A) t cilat jan miratuar apo
jan n proes miratimi, pa realizuar
transparencn dhe oponencn e
Vlersimit mjedisor t tyre si dhe pa
br Vlersimin Strategjik Mjedisor t
rajoneve ku bhen kto investime n
perputhje dhe me strategjite kombtare
t aprovuara nga Qeveria.
Duke pasur parasysh detyrimet q
kan vendet e tjera Europiane pr
reduktimin e CO2 me 20% deri n 2012
dhe aspiratn e vendit ton pr tju
bashkuar standarteve Europiane, ne,
krkojm q Qeveria dhe Kuvendi
Popullor, urgjentisht duhet t prcaktoj
nivelin tavan t clirimit t CO2 n
Shqipri, n mnyr q kjo hapsire
e pastr mos t ndotet nga investimet
me qymyr, naft, dhe cimento, dhe mos
t detyrohen brezat e ardheshem t
paguajne pr kt pasuri te falur sot
investitoreve te huaj.
Ne, krkojme q Qeveria t shpall
qart prioritetin e kryesor q duhet t
ndjek Shqiperia n zhvillimin e saj
duke qartsuar n se do t jet
priaoritar profili turistik apo ai industrial.
Vetm kjo do te siguroje zhvillimin e
qendrueshem
dhe
investimet
perkatese qe do te ndihmonin ne kt
zhvillim t Shqiperis.
Qendra e Grupimit Ekolvizja
Tiran 15. Maj 2008

N dat 26 Maj, n Salln Plenare t Parlamentit Europian, u zhvillua ceremonia e dhnies s mimeve t ENERGY
GLOBE AWARD, ku z. Xh. Mato, Drejtor Ekzekutiv i Grupimit EKOLEVIZJA , ju dha mimi i Nderit i vitit 2008
(ENERGY GLOBE HONORARY AWARD -2008), pr skenarin: Ndrgjegjsimi i politikbrsve,
vendimmarrsve dhe publikut t gjer pr ndikimin e ndryshimeve klimatike n Shqipri.

TAKIMI VJETOR I BERZH

DHE ESHTJA E VLORES
Ne si prfaqsues t organizatave
mjedisore krkojm mos financimin e
projektit nga ana e BERZH deklaroi
Znj. Mansaku-Meksi jo vetm se ai sht
shum i kundrshtuar nga komuniteti vendor
aq sa ka patur edhe dy krkesa pr
referendume vendore kunder tij, por edhe
sepse BERZH ka shkelur politikat e saj
mjedisore duke mos kerkuar nje vlersim
strategjik mjedisor pr t dy projektet n
gjirin e Vlors.

Lexo fq. 3

VIZITA NE QENDREN EDEN

Qendra e Edukimit Mjedisor EDEN, pran
Kopshtit Zoologjik po shrben pr edukimin e brezit
t ardhshm q ta duan dhe respektojn m shum
mjedisin. Biblioteka dhe informacioni i marr nprmjet
lojrave ka br q kjo qendr t vizitohet nga shum
nxns t shkollave t Tirans, por edhe t rretheve.
Qendra shte e hapur do dit nga e Hna n t Premte
nga ora 08:30 - 12:30.

EKSPOZITE ARTI PER

BIODIVERSITETIN

DITA BOTRORE E MJEDISIT

Dita botrore e Mjedisit promovon burime
dhe nisma pr ekonomi dhe mnyra jetese me
sa m pak karbon si prmirsimi i energjis s
efektshme, burime alternative t saj, ruajtja e

N 2 maj, n Ditn Ndrkombtare t

Biodiversitetit, u hap n galerin Te & Ge
ekspozita Biodiversiteti n art , me foto e
piktura, organizuar nga Ministria e Mjedisit.
Kryeministri z. S. Berisha, pjesmarrs n kt
ceremoni, prshndeti edhe t gjith
ambientalistet e vendit, dhe i falnderoi ata pr
prkushtimin dhe kontributin e madh q japin
n ruajtjen e mjedisit.

pyjeve dhe ekokonsumi. Sllogani i vitit 2008

sht Nxit natyrn. Drejt nj ekonomie me
m pak karbon .

DILEMA E
BIOKARBURANTEVE

Megjith vendimet e
masat e marra furrat e
glqeres vazhdojn t
punojn e t ndotin. N
Fush Kruj furrat e
glqeres vazhdojn
punn,
pavarsisht
paralajmrimeve pr
mbylljen e tyre. N Urn
Vajgurore, megjith q
Ministria e Mjedisit
gjobiti dy furra dhe u dha afat 6 muaj guroreve dhe
furrave t tjera pr tu larguar nga ky vend, ndodh e
njjta gj, duke ndotur me tym e bloz banesat disa
metra larg. Po kshtu gurore e furra t tjera n Letan
(Elbasan), Quks, Mirak, Qaf Than, Pocest e
plot zona t tjera. Deri kur do t marrim vendime q
nuk dim ti zbatojm ?

A jan biokarburantet
nj makth ekologjik apo
nj element potencial n
nj system energjetik t
qndrueshm ? Ato na
shptojn nga karboni
apo na shkatrrojn
pyjet ? A ndihmojn ato
fermert e vegjl t jetojn
apo mbushin xhepat e
pronarve t agrobiznesit ? Do t shtojn ato
vendet e puns apo do tu heqin ushqimin t
uriturve ? Ch. Flavin, president i Worldwatch.

Lexo fq. 7

Lexo fq. 8

FURRAT E GLQERES
DHE GURORET

ENERGY GLOBE HONORARY AWARD -2008

I AKORDON Z. XHEMAL MATO MIM NDERI
N dat 26 Maj, n Salln
Plenare t Parlamentit Europian, u
zhvillua ceremonia e dhnies s
mimeve t ENERGY GLOBE
AWARD.
N sesionin e ktij viti merrni
pjes 853 projekte nga mbi 109
vende n t pes kontinentet, pr
t cilt u ndan rreth 30 mime. N
ceremonin e dhnien e mimeve,
ve pjesmarrsve t tjer, morn
pjes H. G. Pttering, President i
Parlamentit Europian, J. Jansha,
presidenca sllovene e Kshillit t
BE, H. M. Barroso, president i
Komisionit Europian, Kofi Anan,
ish-sekretari i Prgjithshm i OKBs, i ftuar i nderit Nobelist i Paqes
M. Gorbaov dhe figura t tjera
politike, shoqrore, etj
Midis laureatve t tjer, zotit
Xhemal Mato, Drejtor Ekzekutiv i
Grupimit EKOLEVIZJA , ju dha
mimi i Nderit i vitit 2008 (ENERGY
GLOBE NATIONAL HONORARY
AWARD -2008), pr skenarin :
Ndrgjegjsimi i politikbrsve,
vendimmarrsve dhe publikut t
gjer pr ndikimin e ndryshimeve
klimatike n Shqipri . Pjesmarrja
n ceremony e z. Xh. Mato u
mundsua nga Programi i
Milieukontakt International
Forcimi i Shoqris civile pr nj
mjedis m t mir mbeshtetur nga
Ambsada Hollandeze ne Shqipri
M. Gorbaov, q ju dha edhe
atij mim Nderi n kt sesion, pr
vnien n jet t projekteve fituese,
tha ndr t tjera : Besoj se popujt,
por edhe qeverit, qndrat
financiare dhe donatort do t
shtojn prpjekjet pr investime
pr krkime dhe projekte n
zhvillimin e burimeve t energjis
s qndrueshme .
Juria ndrkombtare u kryesua
nga Maneka Gandhi, ish Ministre

e Mjedisit t Indis, antare

themeluese e disa organizatave dhe
grupeve prestigjoze n mbrojtjen
e kafshve, drejtuese e WWF
(Worldwide Fund for Nature).
N fjaln e tij Roli udhheqs
i Europs n prpjekjet pr m
tepr efektivitet t energjis , H.
G. Pttering, vuri n dukje : Sot
popujt jan m tepr t
vetdijshm pr rrezikun e
krcnimit nga ndryshimet
klimatike. Por lufta kundr ktyre
ndryshimeve sht nj gar kundr
kohs . Ndrsa Kofi Anan, ishsekretari i prgjithshm i OKB-s,
theksoi se ENERGY GLOBE
AWARD tregon se format
moderne dhe t pastra t energjis
n drejtim t zhvillimit t
qndrueshm dhe reduktimit t
impakteve mjedisore tashm po
vlersohen .
Fondacion ENERGY GLOBE
AWARD, i themeluar n 1999 nga
V. Neuman, i njohur si nismtar i
shum projekteve, fushatave dhe
veprimtarive n drejtim t
efektivitetit t energjis, jep do vit
mimet e tij prestigjoze.

Dear Mr. Mato,

You submitted your project,
Awareness among policymakers, stakeholders and wide
public on climate change issues in
Albania, for the ENERGY GLOBE
Award 2007 and were among a total
of 853 projects from 109 nations.
We are pleased to announce
that the International Jury has
judged your submission as the
honorary national winner for
Albania.
The ceremonious presentation
of your winners certificate is
planned prior to the international

television gala for the ENERGY

GLOBE World Awards:
26 May 2008, European
Parliament in Brussels
The national Awards will be
presented by high-ranking
representatives of the European
Parliament.
We cordially invite you to this
event as well as to the television

gala that evening. We look forward

to meeting you personally on 26
May 2008.
Again we extend our
congratulations.
Wolfgang Neumann
ENERGY GLOBEAWARDS

NGA BASHKIA E TIRANES

Unaza e brndshme si pjes e rndsishme n

strukrurn rrugare t Tirans sht nj zon me
trafik tejet t rnduar. E mbiquajtur dhe Unaza e
Vogl, po punohet n t pjes-pjes duke lejuar
njkohsisht lvizjen e trafikut gradualisht n pjest
e rikonstruktuara. Projekti i rrugs sht hartuar
duke u bazuar n Projektin Francez t Qendrs s
Tirans.
N segmentin nga rruga e Kavajs e deri tek
rruga M. Shyri, i cili u prurua ditt e fundit,
duke vlersuar transportin publik dhe lvizjen me
biccikleta sht ln n krahun e djatht nj korsi
pr kt qllim.
Sipas Kryetarit t Bahkis Rama, ideja sht q
n t gjith Unazn e Vogl t ket nj korsi vetm
pr autobusin, pr biikletat, pr taksit dhe
ambulancat. Kjo sht nj korsi q qytetart do ta
shikojn do vit e m t pranishme n rrugt e
kryeqytetit dhe kshtu Tirana inkuadrohet n nj

politik europiane t kufizimit t trafikut pr

makinat dhe t hapjes s trafikut pr transportin
publik, nprmjet mjeteve t ktij transporti.
Kt korsi ne e kemi filluar dhe tani funksionon
tek rruga e Lapraks deri tek Zogu i Zi. Kt
korsi duam ta fusim dhe n Unazn e Tirans
- u shpreh Rama. Unaza e Vogl do jet vetm
me nj lvizje, ndrkoh q do sistemohet edhe
pjesa tek kalaja. Rama tha: - Po presim
prfundimin e studimit t kompanis gjermane
me t ciln po bashkpunojm, pr t par
zgjidhjen e duhur, n mnyr q t jet zon
pedonale.
Po ashtu kan prfunduar punimet pr
rikonstruksionin e rrugs Kongresi i
Manastirit n segmentin Unaz rruga Bajram
Curri. Rehabilitimi i rrugs u mundsua nga t
ardhurat e Bashkis, me nj investim prej rreth
110 milion leksh t reja. Kryetari i Bashkis i
pranishm n prfundimin e punimeve u shpreh
mes t tjerash se: ... besoj se kjo pranver po
na jep shenjn e par t dukshme t atij
transformimi q prej vitesh kemi prgatitur dhe
q do t vazhdojm t bjm t mundur n
prmasn e gjelbr t kryeqytetit ku mijra e
mijra pemt e mbjella me nj shtat m t fort
kan filluar t japin nj prmas m t dukshme
dhe ku mijra e mijra pem t tjera q do t
mbjellim do t bjn q pas disa vitesh
kryeqyteti yn t ket nj arterie frymmarrjeje
t shprndar n t gjith organizmin e tij .

PERGJIGJE NGA GEF

Dear Sir.
I wish to akcnowledge receipt
or your letter dated April 8, 2008.
In the letter, you drew my
attention to the recently issued
permit allowing the development of
wind farms in the Protected area of
Karaburuni Penninsula in
Albania and you raised a
number of concerns related to the
project.
I want to thank you sincerely
for contacting the GEF and raising
these issues.
Addressing your concerns is
very important to us in our attemp
to make sure that the GEF responds
to the needs of the people.
I would like to work now with
UNDP and determine the exact
nature of their intervention and will
come back to you.
Regards.
Sekou Toure
Conflict
Resolution
Commissioner

I dashur zotri.
Dua tju bj t ditur marrjen e letrs suaj
t dt. 8 Prill 2008.
N letr ju trhiqni vmendjen time mbi
synimin s fundmi pr lejen e ndrtimit t
nj impianti ere n hapsirn e Mbrojtur t
Gadishullit t Karaburunit n Shqipri dhe
shtroni nj sr shqetsimesh, lidhur me
kt projekt.
Ju falenderoj sinqerisht pr
kontaktimin me GEF dhe ngritjen e t tilla
shtjeve. Drejtimi i shqetsimeve tuaja
sht shum i rndsishm pr tu prdorur
n prpjekjet tona pr t qn t sigurt se
si GEF u prgjigjet nevojave t popullsis.
Un do t punoj tashti me UNPD dhe
do t prcaktoj natyrn e sakt t ksaj
ndrhyrjeje dhe do tju njoftoj.
Prshndetje.
Sekou Toure
Komisioner i Zgjidhjes s Konflikteve
Global Environment Facility (GEF)
The World Bank Group, MSN G 6-602
1818 H Street, NW
Washington, DC 20433-002

TURIZMI E NDOTJA E PLAZHEVE

Vera erdhi e bashk me t edhe
sezoni i ri turistik. Por sa jemi t
prgatitur pr t, duke marr
parasysh se ngulmojm q turizmi
t jet nj nga prioritetet e
ekonomis son ?
T dhnat e fundit, pikrisht
para sezonit turistik, n baz t
monitorimit t ISHP, tregojn se
nj pjes e mir e plazheve tona
do t jen t pafrekuentueshme
nga pushuesit pr shkak t

si shprehen nga ISHP,

frekuentimi ityre mund t shrbej
si problem pr shfaqjen e
smundjeve t ndryshme apo
infeksioneve , probleme t cilat
kan shoruar pushuesit do vit,
sidomos fmijt q jan edhe m
t prekshm.
Katr pika n zonn e Durrsit
(sidomos Iliria-rruga e Plazhit), dy
t tilla n Golem, tre pika n Vlor
(plazhi i vjetr, shkolla e Marins)

prmbajtjes bakteriale, t cilat

ndotin ujin dhe rrn. Nga
monitorimi ka rezultuar se 11 nga
72 plazhe t studiuara, jan gjetur
tepr t ndotura. Aq m tepr kur
pohohet se nj pjes e tyre nuk
duhet t frekuentohet fare sepse,

dhe nj n Sarand (plazhi i uks),

Pikrisht para sezonit
rezultojn t ndotura. N disa prej
turistik, n baz t
tyre si rezultat i mikroorganizmave
monitorimit
t ISHP, 11 nga
nga fekalet e shkarkimeve urbane
72
plazhe
t studiuara
dhe dmtimit t gropave septike,
duhet
t
mos
frekuentohen
specialistt pohojn se ndotja
nga
pushuesit
pr shkak t
sht tepr e madhe. Nga analizat
prmbajtjes
bakteriale,
t
e kryera rezulton se vetm n
cilat
ndotin
ujin
dhe
rrn.
plazhet e Durrsit, q sht nga
zonat m e populluar
Gjat vers, tek Konvaleshenca
e Ushtris, n Porto Romano e
pran murit t Portit Detar, derdhja me plehra n shum zona si p. sh.
e ujrave t zeza t qytetit e n rrugn Lushnj-Kolonj, apo
rrethinave kan qn prej vitesh edhe n zonn e bukur t
burim i ndotjes nga ujrat e zeza. Llogaras, ku shpati sht
Por ndotje ka edhe n gjirin e Lalzit. mbushur me mbetje t lokaleve, por
Megjithat, ndonse shum t edhe n shum zona t tjera edhe
vonuar, njoftohet se ka filluar puna afr e brnda plazheve. Pr t mos
pr impiantin e prpunimit t folur pr rrugt rurale q t shpien
ujrave t zeza n Durrs, m von n zonat turistike malore, aq t
n Shngjin dhe n Vlor. bukura, por edhe pothuaj po aq t
Ndrkoh q brenda ktij viti do t pashfrytzuara nga turizmi,
prfundoj ngritja e nj kolektori sidomos ai i huaj, si p. sh. zona e
t prpunimit t ujrave t zeza nga Kelmendit ku prej vitesh rrugt po
plazhi i Durrsit deri n Kavaj.
rrnohen e plot t tjera.
Po ashtu njoftimi i ISHP, bn t
Nj problem i hershm, q nuk
ditur edhe problemin e hedhjes n ka gjetur akoma zgjidhje, sht
zonat turistike t plazheve edhe dhe rrjeti i bunkerve, t cilt
mbetje inerte nga firmat e ndrtimit, pengojn, por edhe shmtojn
por
dhe
mbeturina
t zonat e plazheve dhe vende t
hidrokarbureve, si n Seman. tjera turistike. N kt drejtim m
Plazhi i Semanit, i njohur pr rrn tepr punojn bizneset, por sht
e tij dhe pr pyllin e virgjr, rrezikon nj shtje q i kalon dhe
braktisjen sepse vija e tij mundsit e tyre dhe mendojm
bregdetare ka psuar ndotje n nj
Vijon n faqen 4

Pr ekoturizmin, zhvillimi i
infrastrukturs, kreditimi e
rritja e kapaciteteve
pritse nprmjet
investimeve n shtpit
model t zonave rurale,
sipas strategjiduan
mbshtetje praktike,
financiare, por dhe
organizative

nivel t lart si pasoj e derdhjes

s tyre nga zonat naftmbajtse
t Marinzes apo Patosit. Kryetari
i komuns Topoj, n varsin e
t cils sht plazhi i Semanit, e
konsideron situatn alarmante,
ndrsa drejtuesit e saj theksojn
se nse nuk merren masa pr
mosderdhjen e hidrokarbureve n
det, pasoja do t jet braktisja e
plazhit nga pushuesit.
Rrugt, q dihet si i kemi, por
q po vazhdojn t ndrtohen apo
t ristrukturohen, japin nj
prshtupje tjetr, mbjellja e tyre

SARANDA : PUSHIME APO INFEKTIME

Ditt e fundit bra nj vizit n
Sarand, sepse, m merr malli. Aty
kam kaluar shum dit t bukura.
Saranda ka klim t ngroht e nj
pejsazh detar t bukur.
Por cilat jan prshtypjet e
para ?
Lulishtet e gjera dhe aq t
bukura ishin paksuar, pothuaj
prgjysmuar. (Kjo tregon se
Pushteti Lokal nuk vepron.)
Bregu i detit ishte shtruar me
nj lloji rre t trash, q mua m
ngjan me zhavor. Ujrat e zeza t
gjith Sarands derdhen n det
npr nj tub t gjat rreth 70
metra, q shtrihet n fundin e detit.
afkat dhe zgalemt ulen mbi uj

dhe mernin makaronat, orizin dhe

ushqimet q rinin n siprfaqen e
ujit. (Mos prmendim dika tjetr).
Kjo sht e tmershme sepse njerzit
q bjn plazh, sidomos fmijt
dhe grat do t infektohen shum
shpejt dhe nuk do t gzojn
pushimet. Ujrat e zeza zakonisht
kalojn prapa hotel Butrintit,
nprmjet nj pompe, por kjo nuk
punonte.
N Europ ndrtimet e reja nuk
lejohen n afrsin 130m nga deti
sepse quhet zon publike, por, n
Sarand lejohet si dhe shum
veprime t tjera.
Trojet rreth Sarands jan ndar
dhe po ndaheh prej 15 vjetsh.

Shtetart kan dhn troje pr t

gjith fmijt e familjes, bile edhe
pr niprit e mbesat e saj.
Nuk pyetet pr shtet dhe ligjet
e tij. Po t bjm nj krahasim sht
nj lloj sikur n gjith Shqiprin
msuesit t marrin shkollat dhe
mjekt t rrmbejn spitalet pa i
paguar dhe pa ligj.
Rreth trojeve nuk ka rrug, nuk
ka linja uji dhe rryme elektrike, pra
nuk ka infrastruktur. Do t vij
nj dit q do t bhen, por si, t
drejta apo t shtrmbra si ato t
Bathores?
Kush duhet ti paguaje, gjith
Shqipria apo ish pronart q
mbetn bosh?
Ermir ASLLANI

TAKIMI VJETOR I BERZH DHE

ESHTJA E VLORES
M 18-20 Maj 2008 u mbjat n
Kiev, Ukrain mbledhja e 17 vjetore
e Banks Europiane pr Rindrtim
dhe Zhvillim (BERZH). Nj nga
sesionet paralele t ksaj mbledhjeje
ishte dhe takimi i personelit t
BERZH me prfaqsues t
ndryshm t organizatave mjedisore
nga Europa Qendrore e Lindore.
Pr her t par n historikun e
ktyre 17 takimeve vjetore, shoqria
civile shqiptare pati mundsin t
prfaqsohej n kt takim nga Znj.
Merita Mansaku Meksi, Drejtore
e Qendrs EDEN.

projektet n gjirin e Vlors.

N thuajse te gjitha seancat e

mbajtura ndrmjet shoqatave dhe
sektorve t ndyshm operacional
t Banks u paraqitn problematikat
q lidhen me terminalin e
hydrokaboneve n gjirin e Vlor,
ose si njihet ndryshe- terminalin e
Petrolifers.
Ndr t tjera pikat q trhoqn

dhe ndikimet sociale t cilat duhet

t behen publike n faqen e
internetit t investitorit t pakten 60
dit prpara mbledhjes s Bordit t
drejtorve t BERZH me 8 korrik
2008.
N t njtin takim, Znj. Mansaku
Meksi ngriti disa cshtje lidhur me
termocentralin e Vlores, respektivish

N 28 prill 2008 ka patur nj visit

nga ana e punonjsve t BERZH n
Vlor pr t hulumtuar rreth
problemeve t ngritura edhe me par
nga ana e organizatave mjedisore
n Shqipri (vlen t prmenden ktu
prpjekjet e panumrta t Alenacs
pr mbrojtjen e gjirit t Vlors).
Prpara se t konsiderohet pr
financim nga ana e bordit t
drejtorve, pr projektin do te bhen
studime shtes mbi ndikimet e
projektit n indistrin e peshkimit

Pr her t par n historikun e takimeve vjetore t

BERZH, shoqria civile shqiptare pati mundsin t
prfaqsohej n kt takim

m shum interes nga punonjsit e

Banks ishin ndikimi i mundshm i
projektit n mjedis dhe n lagunn e
Narts, ndikimi n sektorin e
peshkimit, kundrshtimi i
vazhdueshm i projektit nga
vendasit, mungesa e sistemimit te
familjeve qe jan larguar nga zona e
ndertimit, mungesa e informimit dhe
pjesmarrjes s publikut n
vendimarrjen pr projektin dhe
mungesa e theksuar e kapaciteteve
monitoruese si n nivel lokal ashtu
dhe n at kombtar.

deshtimin e Banks pr mbajtjen e

takimeve informuese dhe
konsultuese me publikun dhe cost
efektivitetin e projektit duke marr
n konsiderat q projekti sht
hartuar n fillimin e viteve 2000.
Personeli i departamentit t
energjis u shpreh se pamvarsish
raportit t Indipendet Recourse
Mecanism ku shprehet deshtimi i
Banks mbi Konsultimet me
publikun, kjo nuk do t ndikoj
projektin pasi tashm e gjith shifra
e kredis sht disbursuar.

Ne si prfaqsues t organizatave mjedisore

krkojm mos financimin e projektit nga ana e
BERZH deklaroi Znj. Mansaku-Meksi jo vetm se
ai sht shum i kundrshtuar nga komuniteti
vendor aq sa ka patur edhe dy krkesa pr
referendume vendore kunder tij, por edhe sepse
BERZH ka shkelur politikat e saj mjedisore duke mos
kerkuar nje vlersim strategjik mjedisor pr t dy
projektet n gjirin e Vlors.
Ne si prfaqsues t
organizatave mjedisore krkojm
mos financimin e projektit nga ana
e BERZH deklaroi Znj. MansakuMeksi jo vetm se ai sht shum i
kundrshtuar nga komuniteti
vendor aq sa ka patur edhe dy
krkesa pr referendume vendore
kunder tij, por edhe sepse BERZH
ka shkelur politikat e saj mjedisore
duke mos kerkuar nje vlersim
strategjik mjedisor pr t dy

Sa i prket Prezantimit zyrtar t

Shqipris n kt takim, ai u b nga
Zv. Ministri i Financave, Z.
Sherefedin Shehu i cili i bri thirje t
gjith investitorve present t
konsiderojn mundsin e
investimeve n sektorin e energjis
(hidrike, termike dhe asaj
brthamore) dhe industris s
minierave.
(Lexo faqe 8)

MONUMENTET E NATYRS T SHQIPRIS

LIQENI AKULLNAJOR I
GRAMOZIT
Gjndet n lartsin 2400 m mbi
nivelin e detit, n malin e Gramozit,
pran fshatit Stare, komuna
Qndr e rrethit t Kolonjs.
Prfaqson nj liqen me origjin
akullnajore, me siprfaqe rreth 0. 4
ha dhe form gati elipsi. Gjat vitit
ka pak ndryshime t niveleve t
tij. Rreshjet e bors jan ushqimi
kryesor i tij. Prreth ka bimsi

Monumentet e natyrs jan

pjes e rndsishme e trashgimis kombtare, por edhe
ndrkombtare. N Listn e
Trashgimis Botrore, q
mbrohet nga konventa prkatse,
nga vendi yn bjn pjes : Parku
Kombtar i Butrintit, pr vlerat
unikale kulturore t tij; liqeni i Ohrit
pr vlerat e mdha shkencore e
ekologjike dhe qyteti i Gjirokastrs
pr vlerat e vaanta urbanistike
dhe arkitekturore.
N Konventn Ndrkombtare
Ramsar jan rradhitur edhe
ligatinat Divjak - Karavasta, pr
vlerat unikale t biodiversitetit dhe
t peizazhit t tyre.

UJEVARAETHETHIT
Ndodhet n afrsi t fshatit
Theth, komuna Shal e rrethit t
Shkodrs, n lartsin 900 m mbi
nivelin e detit.
Prfaqson nj ujvar me
lartsi rreth 30 m. Ajo ka pamje
mjaft trheqse, sidomos n koh
me diell, kur piklat e ujit zbrthejn
rrezet diellore, duke formuar
ylberin shumngjyrsh. Ka vlera
shkencore, didaktike, estetike e
turistike.
Vizitohet duke ndjekur
intinerarin Shkodr (Koplik)
fshati Theth.

natyrore. Monumenti ka vlera

shkencore (gjeomorfologjike e
hidrologjike), estetike e turistike.
Vizitohet sipas intinerarit qyteti
Erseks fshati Stare liqeni i
Gramozit

TURIZMI E NDOTJA E PLAZHEVE

Vijon nga faqja 3

se shteti duhet t ver dor. Ktu

nuk duhet harruar edhe
bunkerizimi q i kemi br vet
bregdetit me ndrtime, me leje apo
pa leje, ku biznesi ka vepruar me
kok t vet e pa studime t plota,
qoft pr ndrtimet, infrastukturn, kanalizimet etj.. Ata q

merren me kto, le t kujtojn

qytezat e fshatrat e bardha n
gjith Mesdheun.
Ekoturizmi, prve prfitimeve
materiale dhe punsimin e

banorve n zonat prkatse,

minimizon edhe impaktin mjedisor.
Por duket se pak bhet n kt
fush. Mbetet ajo, q Strategjia e
Zhvillimit t Turizmit pr
ekoturizmin (por edhe jo vetm pr
t) t bht realitet. Zhvillimi i
infrastrukturs, kreditimi e rritja e
kapaciteteve
pritse
pr
ekoturizmin nprmjet investimeve

n shtpit model t zonave rurale

duan mbshtetje praktike,
financiare, por dhe organizative. Si
do t ishte p. sh. nj shttitje me

biikleta pr t par Butrintin apo

ndonj tjetr bukuri natyrore apo
sit arkeologjik n Apoloni,
Bashtov etj.. ?
Ajo q quhet marka shqiptare
e turizmit pothuajse mungon. Me
t drejt e shtron n media A. Bala
kt duke i br dhe nj analiz t
hollsishme. Publiciteti i
transmetuar s fundmi n CNN
sht i mir por nuk e zgjidh
problemin vetm ai. sht nj
fillim, por duhet t vazhdoj edhe
me publikime n, sidomos n
internet, q sht mjeti m i rrahur
sot. T mos t ndodh q Agjensia
Kombtare e Turizmit t reklamoj
Turqin m tepr se vendin e vet,
sepse sht nj paradoks. Po
ashtu dhe probleme administrative, si lnia n det e tragetit
n Sarand, apo ndryshimet ligjore
t ditve t fundit, pa u mbushur
nj vit nga miratimi i tyre.
Megjithat edhe prparime ka,
si shpresojm q t ket m
shum. Puna e br n Velipoj,
n plazhin e Divjaks, apo tani s
fundmi n Golem nga administratat
vendore, vlejn e jan pr tu
prgzuar. Urojm t shtohen edhe
t ndiqen edhe nga t tjer. Por
projekete t till t mirfillt e t
kompletuar, si ai i zons s
bregdetit jugor, duhen t mos
mbeten t till, por vlerat e tyre t
kthehen nga letra n jet.
Besojm, dhe shpresojm, se
me nj bashkpunim m t mir me
biznesin, pushteti lokal dhe ai
qndror, mund dhe duhet t gjejn
zgjidhjet e duhura, pasi vitet
kalojn dhe shum probleme
ngelen pa zgjidhur ose mbarten
nga viti n vit.

Thirrje pr Projekte
Mjedisore pr Organizatat
Jofitimprurse
Qendra Rajonale e Mjedisit pr
Europn Qendrore e Lindore (REC)
Zyra n Shqipri, me mbshtetjen
e Ambasads s Mbretris s
Vendeve t Ulta, njofton afatet pr
pranimin e projekt propozimeve nga
Organizatat Jofitimprurse pr
mbshtetje n kuadr t Fondit
Special Holandez 2 Projekte
Mjedisore me Nisma Vendore.
Komponenti i Granteve i ktij
Programi do t identifikoj dhe
mbshtes projekte t OJF-ve q
rezultojn n ndryshime pozitive t
kushteve mjedisore dhe nxisin e
prmirsojn
proceset
gjithprfshirse t planifikimit
mjedisor, vendimmarrjes mjedisore
dhe nivelin e ndrgjegjsimit pr
mjedisin. Me an t ktij programi
synohet q:
-t prmirsohet procesi dhe
rezultatet e planifikimit mjedisor n
nivel vendor;
-t mbshtetet prmirsimi dhe
rehabilitimi i kushteve mjedisore
dhe jetess pr komunitetet
vendore;
-t nxitet bashkpunimi
ndrmjet aktorve t ndryshm pr
mjedisin;
-t prmirsohen nivelet e
pjesmarrjes dhe ndrgjegjsimit t
publikut pr mjedisin.
Programi parashikon tre lloje
grantesh, n varsi t shums
maksimale n dispozicion pr
secilin grant:

grante t vogla - 5. 000 EUR ;

grante t mesme -15. 000 EUR ; grante t mdha 40. 000 EUR.
Pr krkesat dhe kushtet pr
secilin lloj t granteve shikoni
Udhzuesin pr Prgatitjen e
Projekt Propozimeve.
Qendra Rajonale e Mjedisit
shpall datat e pranimit t projekt
propozimeve pr vitin 2008:
-13 Qershor 2008;
-26 Shtator 2008;
-19 Dhjetor 2008;
Projekt propozimet duhet t
paraqiten, n origjinal, n zyrn e
REC n Shqipri brenda datave t
caktuara. OJF-t aplikuese duhet t
plotsojn kushtet dhe kriteret e
paraqitura n Udhzuesin e plot
dhe t plotsojn Formatin e
Aplikimit pr Projekt propozime, q
gjenden n zyrn e REC n
Shqipri, ose n adresn e
mposhtme n internet
http://albania. rec. org/Projects/
Grante/TF2/TF2_grante. html
Pr m shum informacion lidhur
me kt program mund t
kontaktoni n zyrn e REC n
Shqipri me
Alken
Myftiu,
e-mail
(grants@albania. rec. org; tel/faks:
+355 4 2232928);
REC Shqipri
Rr. Ismail Qemali, Nr. 27
Kutia postare 127, Tirana,
Shqipri
Internet: http://albania. rec. org

SYRI I NJE FOTOGRAFI

NE MJEDIS
Nj fotograf shqiptar ka hyr
n historin e botimeve t World
Press Photo (WPP). Bevis Fusha

me kndvshtrimin e tij vizual, q

ka pr tem ndotjen e
mjedisit n Shqipri, sht
paraqitur n botimin e
quajtur New Stories, i
prezanuar m 25 prill n
Amsterdam n ditn e
mimeve WPP.
Bevis Fusha, i lauruar n
filozofi-sociologji rrjedh nga
nj familje fotografsh, jeton
e punon i pavarur n Tiran.
Vdekja e ngadalt dhe e
palvizshme quhej cikli q ka br
n Porto Romano. Aty ku 15. 000
banor, t ardhur nga veriut i vendit

pas rnies s komunizmit, jetojn n

mes t ndotjes katrastofale t
mjedisit. Programi pr Zhvillimin i
Kombeve t Bashkuara e ka
shpallur Porto Romanon
zon e kuqe, nga m t
helmatisurat n Ballkan.
Sipas krkess s
programit t WPP pr t
trajtuar vizualisht nj nga
tet pikat e zhvillimit t
mileniumit zbutjen e
varfris ekstreme dhe uris
deri tek lufta kundr AIDS
, prvecc Porto Romanos, jan

fotografuar edhe zona burimore e

nafts n Marinz, ish fabrika e PVC
n Vlor, Sharra dhe mbledhsit e
saj t vegjl t plehrave, Babrruja
me ndotjen e saj etj.... Jan
kryesisht vende nga ku njerzit
mundohen t shmangen. Po
ashtu ka fotografuar qendrat e
mdha t banuara, si Tirana pr
t ciln ai beson q nse fillon
dhe ndalohet ndotja tani, n 5
vitet e ardhshme do t niste
prtritja e ktij qyteti.

Si po bhen OJQ-t e Europes lindore t vetqendrueshme

Nj strategji pr t br OJQ-t
m shum t qndrueshme, ka
qen zhvillimi i kapacitetit t tyre
vetfinancues. Kjo sht baza e
organizatave jo fitimprurese dhe e
grupeve vetmbshtetse. N
bashkpunim me programet
mbshtetse t OJQ-ve t qndrs
rajonale t mjedisit dhe partnerve
n cdo vend, grupet vetmbshtetse realizuan nj projekt
n Slloveni, Republikn Ceke,
Sllovaki dhe Hungari q nga viti
1997 deri ne vitin 2002 me qllim
aftsimin e OJQ-ve per te nxjerr
fondet e tyre. Disa nga metodat e
prdorura ishin: tarifa e
antarsimit, tarifa e shrbimeve,
shitja e produkteve, prdorimi i
pronave te paluajtshme dhe i
pronave t tjera (licenca, leje etj),
bizneset siprmarrse ndihmse
dhe dividentet investues. Nje
grup qe ka filluar te nxjerr vet
parat sht Nyitott Kert
Alapitvany (fondacionet e
kopshteve te hapura) n Hungari.
Me mision rritjen e qndrueshme
te bujqsis dhe jetess s
shndetshme t komunitetit, grupi
drejton nj biznes qe shprndan
npr shtpite e Budapestit, nje
produkt mjafte i shitur i cili sht
Real Food Box (Kutia e
Ushqimit te Vrtet). Kutit jan
t mbushura me perime organike,
fruta dhe ushqime te tjera q jo
vetm prbjn nj pjes t mir
n tregun vendas por gjithashtu
kombinojn n mnyr perfekte me
parimet e organizats.
Jo nje zgjidhje e gjithanshme
Perderisa nuk sht nj
zgjidhje e gjithanshme, vet
financimet mund ti sjellin shum
perfitime OJQ-ve. Nj nga
prparsit kryesore sht
shumllojshmria e burimeve te te
ardhurave... gj q i shtohet

stabilitetit te organizats, thot

Joanna Messing, drejtore e
ndrmarrjes pr zhvillim te grupeve
vet mbshtetse. Ajo thekson se
kto burime fondesh priren te jen
m t qndrueshme dhe jan m
pak te kushtzueshme, duke i
lejuar OJQ-t ti shpenzojn ato
sipas nevojave. Prdorimi i
vetfinancimeve ndihmon gjithashtu OJQ-t te jen m t
organizuara, duke ndrtuar

mardhnie me komunitetin dhe n

efikasitetin e menaxhimit -thot
Messing. Megjithate vetfinancimi
nuk sht nj zgjidhje pr t gjitha
OJQ-te mjedisore. Nj nga
disavantazhet shte q n fund t
fundit mbetet nje biznes: suksesi

nuk sht medoemos i sigurt. thot Messing. Pr kt arsye,

thekson ajo, kjo vlen pa dyshim
jo pr OJQ-t q tashm jan n
kriz financiare: Eshte nj strategji
afatgjat. Messing thot se
vetfinancimet sjellin nj kulture t

n identifikimin e problemeve,
gjetjen e rrugve e zhvillimin e
projekteve mjedisore.
Po ashtu u morn n shqyrtim

G8 vendosi q deri n vitin 2050, vendet e

industrializuara t ulin emetimet e gazrave
serr me 50 %.
shqyrtuan bashkpunimi midis
vndeve t zhvilluara dhe atyre
n zhvillim dhe u vendos q t
ndihmohen kto vende me
support financiar, duke
transferuar edhe teknologjin e
nevojshme n shrbim t
mjedisit. Pr kt do t asistojn

Zgjidhja mbetet bamiresia

Ndonse standartet e jetess n

Europn Qndrore dhe Lindore

jan prmirsuar, bamirsia ka
mbetur pas. Problemi nuk sht
thjesht kulturor apo politik; shum
qytetar, edhe vet korporatat dhe
fondacionet, nuk kan t ardhurat
e mjaftueshme pr t mbshtetur

OJQ-t kan m pak liri kur ato varen shum nga

fondet shtetrore. Teorikisht qeverit duhet t
mbshtesin OJQ-t me m pak kushte dhe jo vetm
mbi bazn e projekteve.

G8 PER MJEDISIN
N Kobe t Japonis u mbyll,
pas tre dit diskutimesh, takimi I
Ministrave t Mhedisit t G8.
N problemet kryesore q u

re n organizat e cila shihet nga

disa drejtues si e paprshtatshme
me konceptin jo-fitimiprurse.
Esht gjithashtu e rndsishme te
pranojm se te punsuarit dhe
vullnetart e OJQ-ve zakonisht nuk
jan biznesmen, kshtu qe
nevojitet nj trajnim shtes ne kt
fush.

sa duhet OJQ-t. Kjo ndodh

sidomos n Europn Juglindore
dhe Euroazi. Ekonomia e pasigurt,
zhvillimi i ngadalshm, papunsia
e lart dhe konfliktet e
vazhdueshme pengojn zhvillimin
e ndihmave financiare n shum

vende te rajonit, shkruhej n

Raportin e USAID-it t vitit 2001
pr Qndrueshmrin e OJQ-ve.
OJQ-t profesionale mbeten
thuajse plotsisht t varura nga
ndihmat financiare ndrkombtare.
Megjithat, per nj periudh
afatgjat, dhurimet e brendshme do
te jen burim kyc i fondeve

Ekonomia e pasigurt, zhvillimi i ngadalshm,

papunsia e lart dhe konfliktet e vazhdueshme
pengojn zhvillimin e ndihmave financiare n shum
vende te rajonit, shkruhej n Raportin e USAID-it
t vitit 2001 pr Qndrueshmrin e OJQ-ve.
financiare pr shum OJQ
mjedisore. Esht e dukshme q
kultura e t dhnit ndihma duhet
nxitur nprmjet mekanizmave t
tilla si heqja e taksave pr dhurim,
dhe zhvillimi i shoqatave vendase,
sic sht forumi donator cek, gj
q inkurajon dhurimin. Duke qn
se vendet e Europs Qndrore e
Lindore jan duke u ingranuar hap
pas hapi me perndimin,
ekonomikisht dhe politikisht,
qeverit e tyre jan duke prshtatur
praktika t reja pr t ndihmuar
OJQ-t. N Hungari, pr shembull,
taksapaguesit mund te derdhin 1%
nga taksa e tyre e te ardhurave n
nj llogari pr bamirsi sipas
zgjedhjes s tyre. N vitin 2001, 1.
3 milion njerz, afrsisht nj e treta
e t gjith taksapaguesve,
vendosn t dhurojn sipas ksaj
skeme, duke rritur me 4. 3 bilion
HUF (18 milion euro) t ardhurat
vjetore
t
organizatave
pjesmarrse. Nga kjo shum 820
milion HUF (3. 4 milion euro)
shkuan ne llogari te 5636 OJQ-ve.
Gjithashtu, pr mir apo pr keq,
kjo skem nxit OJQ-t t
konkurojn me njra tjetren dhe t
fokusohen n profilin e tyre publik.

KONFERENCA BOTERORE PER BIODIVERSITETIT

Salmoni, ujku, arinjt, rrqebulli,
shqiponja detare, kastori etj, jan
nj pjes e kafshve, numuri i t
cilave ka qn n rnie, jan kthyer
e po shtohen n Gjermani dy-tre

pjesmarrjen e rreth 5000

ekspertve, do t vazhdoj
punimet pr dy jav. N Konventn e OKB-s pr mjedisin,
themeluar m 1992, n Brazil,

lufta kundr ngrohjes globale,

problemi I shpyllzimeve, gjetja e
nj zgjidhjeje pr vazhdimsin e
Protokollit t Kyotos, etj..
Me rndsi ishte vendimi, q
deri n vitin 2050, vendet e
industrializuara t ulin emetimet e
gazrave serr me 50 %.

prodhimit t prgjithshm t
secilit (GDP), ku mesatarja e BE
sht 0. 12 %.
Ndrsa Gjermania, Danimarka
dhe Suedia shpenzojn nga 0. 32
deri n 0. 77 % t GDP pr qllime
mjedisore, Anglia shpenzon vetm
0. 01 %, Franca - 0. 01 % dhe Italia
pothauj se zero.
Ndihma shtetrore n kt
fush sht dhn n forma e
mnyra t ndryshme si nprmjet
taksave mjedisore, fondeve pr
energji t rinovueshme dhe nisma
pr kursimin e energjis.

bullgare e mjedisit dhe e ujrave, t

zhvilloj nj veprimtari t re pr
ruajtjen e biodiversitetit. Qeverit
bjn marrvshje me OJQ-t pr t
kryer kto pun pr shum arsye,
duke prfshir bindjen se kto OJQ
jan me efikase, jan shum m t
interesuara q t kryejn detyren
sa m mire, dhe kane njohurit e
duhura ne kt fush. Pr OJQ-t
kjo sht nj mnyr efikase pr t
prdorur fonde dhe pr t qndruar
ne kontakt. Por mardhnie t tilla
mund t rrezikojne pavarsin e nj
OJQ-je dhe aftsin e saj pr t bere
oponencen ndaj politikave te
gabuara te Qeveris. OJQ-t kan
m pak liri kur ato varen kaq shum
nga fondet shtetrore. Teorikisht
qeverit duhet t mbshtesin OJQt me m pak kushte dhe jo vetm
mbi bazn e projekteve. OJQ-t
gjithashtu mund t gjejn partner
jasht qeveris, dhe komunitetit
donator, prfshir ato t sektorit
privat. S fundmi nuk ka formul
pr OJQ-t q t bhen
financiarisht t qndrueshme,
thot Stancu. Esht n dor t vet
organizats t vlersoj vetveten
dhe pozicionin e saj, dhe t gjej
rrugzgjidhje.
Prgatiti Ana TOMORRI

n krye t axhends globale.

Gjashtmdhjet vjet pas samitit
t Rios, shtoi ai, jeta n tok
sht nj nj kryqzim t
rndsishm rrugsh.
Zhdukja e specieve prparuar
me nj shkallzim nga 100 deri n
1000 her nga ritmi natyraor. Sipas
ekspertve t OKB-s kjo nuk
sht ndjer n tok q nga koha e
Studimet kan vrtetuar
se nj sisor n katr, nj
zog n tet, nj e treta e
amfibve dhe 70 % e
bimve jan t
krcnuara ndryshimet
klimatike.

INVESTIMET E BE NE MJEDIS
Shtetet e Bashkimit Europian
kan rritur nga viti n vit
shpenzimet n drejtim t mbrojtjes
s mjedisit, por shtete t
fuqishm si Franca, Anglia e Italia
jan m posht se mesatarja e BEs. Kjo publikohet ditt e fundit
n nj raport t Komisionit
Europian n Bruksel. Sipas
raportit, shpenzimet pr qllime
mjedisore, nga viti 2001 e deri n
2006, jan dyfishuar n 14 miliard
Euro. Megjithat ka diferenca t
mdha midis vendeve n
shpenzimet n prqindje t

Kontratat publike
Disa OJQ kan siguruar kontrata publike pr t punuar nn
drejtimin e agjensive qeveritare.
Shoqata bullgare pr mbrojtjen e
shpendve, pr shembull,
menaxhon territore t njohura sic
sht Poda Wetlend, dhe gjithashtu i sht krkuar nga ministria

vjett e fundit. Me kt rezultat t

politiks mjedisore gjermane, e cila
shpenzon pr mbrojtjen e mjedisit
m tepr se shum vende t tjera,
filloi n Bon konferenca e nnt e
OKB-s pr mbrojtjen e
biodiversitetit.
Ajo,
me

marrin pjes 191 vende.

N fjaln e hapjes, Ministri
gjerman i mjedisit Sigmar Gabriel u
shpreh se mbrojtja e biodiversitetit, mbrojtja e kafshve dhe
jets bimore nga ndryshimet
klimatike dhe ndotja duhet t jet

dinosaurve, 65 milion vjet m par.

Shkaku sht emetimi i gazrave
serr dhe shkatrrimi i habitateve
natyror.
Studimet kan vrtetuar se nj
sisor n katr, nj zog n tet, nj e
treta e amfibve dhe 70 % e bimve
jan t krcnuara. Por e par dhe
nga ana ekonomike e financiare
humbjet nga kjo dukuri arrijn n
rreth 6 % t produktit botror
bruto.

INDUSTRIA E NAFTES DHE POLITIKA E GJELBER E BE

Objektivi i Bashkimit Europian
pr reduktimin e shkarkimeve t
gazrave serr nga sektori i
transportit me 10% deri n vitin
2020, ka vn n lvizje jo vetm
sektorin e ndrtimit e shfrytzimit
t automjeteve, por edhe
prodhuesit e karburantve. Ky
objektiv sht prcaktuar n

minojn Direktivn duke u ankuar

se se objektivi i vendosur sht i
lart e i paarritshm. D. Urbaniak,
q udhheq fushatn e FoE pr
iindustrin nxjerrse t nafts
shprehet : Industria e nafts thot
se I mungojn burimet financiare
dhe teknologjike pr t ulur
nivelin e emetimit t gazrave serr,

draftin e rishqyrtuar t Direktivs

s BE pr cilsin e karburantve,
hartuar nga Komisioni Europian
vitin e kaluar. Por nga organizata

por me krkimet tona ata i kan

mundsit e arritjes s 10
prqindshit, bile ta kalojn at .
N nj raport t organizats,

Kmbngulja e kompanive t mdha t nafts, duke

br edhe lobing pr tju shmangur marrveshjes dhe
vendosjes n kuadrin ligjor t BE-s t detyrimeve
pr reduktimin e emetimeve, vazhdon t mbetet e
madhe, pavarsisht kritikave pr mungesn e
dshirs pr investime n politikn e gjelbr
europiane.

Miqt e Toks (FoE - Friends of

the Earth) sht forcuar bindja se
kompanit e mdha t nafts po e

publikuar ditt e fundit theksohet

se kta prodhues mund t arrijn
reduktime t emtimeve ndotse n

nj shkall nga 10. 5 deri ne 15. 5

%, duke mos prfshir ktu as
zhvillimin e prdorimin e
biokarburanteve. Mnyrat e
arritjes jan t ndryshme, q nga
reduktimi i flaks se gazit natyror,
prmirsimit t efektshmris
energjetike dhe prdorimit t
karburanteve alternativ n
rafinerit. N raport bhet e ditur
se fitimet e dy nga kompanit m
t mdha t nafts, Shell dhe BP,
n tremujorin e par t vitit arritn
n 14. 4 miliard dollar, kshtu q
bie dhe pretendimi i mungesave
financiare.
Parlamenti Europian dhe
Kshilli shpresojn q brnda
ksaj vere t arrijn marrveshjen
e par mbi Direktivn pr cilsine
e karburanteve. Bisedimet do t
fillojn pasi grupet e punes t BE,
t paraqesin propozimet mbi
kriteret e qndrueshmris s
biokarburanteve. Por edhe
kmbngulja e kompanive, duke
br lobing, pr tju shmangur
marrveshjes dhe vendosjes n
kuadrin ligjor t BE-s t
detyrimeve pr reduktimin e
emetimeve, vazhdon t mbetet e
madhe, pavarsisht kritikave pr
mungesn e dshirs pr
investime n politikn e gjelbr
europiane.
P. de Clerck, nga FoE, thot se
edhe BE duhet t detyroj
korporatat pr t hedhur hapat e
nevojshme duke miratuar edhe
kuadrin ligjor, sepse, duke marr
parasysh fitimet e mdha t tyre,
nuk ka asnj penges.
A. D.

RRJETI MJEDISOR NGO NE KAUKAZ

Kafeneja e Gjelbr n Samegrelo
dhe Savaneti e Siprm me 22 Prill, u
pajtuan me aktivistt e CENN,
antart e kshillit vendor dhe
prfaqsuesit e komuniteteve q
jetojn n vende ku katastrofat
natyrore kan nj karakter te rnd.

Dita e Toks sht festuar q

n 1970. Me iniciativn e Ministris
s Mbrojtjes e Mjedisit dhe
Burimeve Natyrore t Gjeorgjis,
pr t festuar Ditn Ndrkombtare
t Toks u mbolln disa pem.
Aksioni I mbjelljes s pemve u
krye afr territorit t Manastirit
Shiomghvime nn moton: Mbill
m shum se nj pem.

CENN zhvilloi gjithashtu edhe

nje aksion pstrimi n parkun e
Mizurit pr t festuar Ditn e Toks.
N Ditn e Toks Kafeneja e Gjelbr.
CENN kishte ftuar t gjith njerzit
e interesuar pr kt problem. Me
kt rast u zhvilluan nj sr

takimesh me njerz t ndryshm

ekologjik vendas dhe emigrues n
Tsalka dhe Tetritskaro.
N 15-17 Prill s bashku me
strukturn e Iniciativs s Hapur t
Qytetarve pr Mbrojtjen e
Mjedisit, prfaqsuesit e CENN
vizituan rajonet e Tsalka dhe
Tetritskaro. Gjithashtu u mbajt
edhe takimi pr ndryshimin e

klims, n Ministrin e Mbrojtjes

s Mjedisit dhe Burimeve
Natyrore te Gjeorgiis. CENN
nxorri n shtyp qllimin e par t
Gazets se Gjelbr. Gazeta
dshirote t bnte t ditur n
shtyp problemet e mjedisit q
shfaqeshin n vend.
Me 22 Prill n Ministirin e
Mbrojtjes s Mjedisit dhe
Burimeve Natyrore t Gjeorgjis,
u organizua nj mbledhje pune
lidhur me problemet q kan t
bjn me ndryshimin e klims dhe
masat q duhen mar pr t.
Nj mbledhje tjetr pune u
organizua gjithashtu n Gjeorgji,
e cila kishte t bnte rreth
zhvillimit t teknologjive pr
energjin e pastr. Mbledhja u
mbajt edhe pr planifikimin e
aktiviteteve n t ardhmen e
Ministris s Gjeorgjis.
Qeveria vazhdoi prpjekjet
pr t gjallruar biznesin e cajit.
Gjate disa muajve nnpunesit
e qeveris kan mbledhur t dhna
pr zhvillimin e gjallrimin e
mundshm t industris s cajit
n Gjeogji pjes e rndsishme
e sektorit bujqsor. Me kt rast
u mbolln nj numr I madh
pemsh caji.
Po me kt rast u hap n
Gjeorgji Ekspozita Ndrkombtare
Turistike. Drejtori i Degve te
Zonave t Mbrojtura n
Ministrin e Mjedisit n Gjeorgji,
Zoti Xhorxh Shonvadze, mbajti
nj fjalim mikprites.
Prgatiti Migena TURANI

EUTROFIZMI - PLAKJA E UJRAVE

Plakja e ujrave (eutrofizimi) sht
nj fenomen q nga pasurimi i ujit me
lende ushqyese on n shtimin e algave
n uj, gj q ndikon n prishjen e
ekuilibrit natyror t ekosistemit.
Azoti dhe fosfori luajne nj rol
shum t rndsishem n rritjen e
bimsis ujore, por me shtimin e sasis
s tyre m tepr se parametrat
natyror, q vjen nga aktiviteti
njerzor, behen t demshme per t.

te tretur ne uje nuk plotesohet nga

fotosinteza e fitoplanktoneve, t cilat
arrijne dendesi maksimale dhe krijojn
sendimente, te cilat grumbullohen ne
fund te ujrave. Kjo gje favorizon
shtimin e dekompozuesve, kryesisht
bakterieve. Ky shtim marramendes i
bakterieve ben te rritet kerkesa per
oksigjen te tretur, sepse ato
konsumojne
oksigjen
per
frymemarrjen e tyre.

Prdorimi i detergjentve, plehrat

kimike, mbetjet shtazore, mungesa apo
mangsit e trajtimit t mbetjeve, jan
disa nga shkaqet kryesore t ktij
fenomeni.

Lymi i sjell nga lumenjt sht

nj shkak tjetr i eutrofizmit.
Megjithese dheu ne vetvete nuk eshte
nje material ndotes, kur hyn ne liqen
ne sasi te medha si lym, ai mund te
veproje si i till, aq m tepr kur
prmban dhe lnd ndotse. Ato
permbajne alga dhe bime te tjera ujore,
te cilat kapen ne shkembinje ose
hedhin rrenje ne fund te ujit. Keto bime
dhe lende organike jo te gjalla qe vijne
nga gjethet e rena te
pemeve, favorizojne nje kompleks
rrjetash ushqimore t bakterieve,
protozoareve, krimbave, larvave, te
insekteve, gjarperinjve, peshqve dhe
organizmave te tjera. ndikimesh.
Argjila dhe perberjet organike
qendrojne pezull duke e bere ujin te
turbullt, duke zvogeluar depertimin e

N ekosistemet e prekura
nga eutrofizimi ndodh
edhe pakesimi i oksigjenit
te tretur ne uje, si
rezultat i nderprerjes se
procesit te fotosintezes.

Lndt e grumbulluara n uj
bjn, ve shtimit sasior t tyre e
mbipopullimin nga algat, edhe
zvoglimin e sasis s oksigjenit dhe
pengon deprtimin e drits n thellsi.
Ky sht nj proces i natyrshm por
prshpejtohet dhe shumohet nga
aktivitetet njerzore. Sa me madhe t
jete sasia e meterialeve organike, aq
m e vogl do t jet sasia e oksigjenit
t tretur n uje, si rezultat i pjesmarrjes
s tij n shprbrjen e ktyre lndeve
organike, gj q dmton jetn e
gjallesave ujore.
Bimet nenujore (bimet - bentos)
krkojn uj shum te paster, q t
mundsohet deprtimi i drits s
nevojshme pr fotosinteze. Thellsia,
n t ciln mund t arrij drita e
mjaftueshme pr kt proces quhet
Zone Eufotike. Ne uj te paster kjo
thellesi mund t arrije deri n 200 m,
por kur uji turbullohet, kjo zon
zvoglohet shume dhe mund t arrije
deri n 2, 5 cm. Theksojm se rritja e
ktyre bimve nuk pengohet nga uji i
varfr me lende ushqyese, ndrsa
pasurimi i ujit me to ka nj efekt t
kundrt pr kto bim, sepse ky fakt
nxit shum rritjen e fitoplanktoneve,
biomasa e t cilve mund t dyfishohet
brenda 24 orve duke e turbulluar ujin
dhe deprtimin e drits n t. Kshtu
bllokohet fotosinteza e bimve
bentos, gjethet dhe krcejte e tyre
mbulohen nga alga epifike (q rriten
mbi nj bim tjetr, megjithse nuk
jan parazit t saj.
N ekosistemet e prekura nga
eutrofizimi ndodh edhe pakesimi i
oksigjenit te tretur ne uje, si rezultat i
nderprerjes se procesit te fotosintezes
nga bimet bentos kur ato vdesin. Sic
dime fitoplanktonet jane organizma
fotosintetike dhe si rrjedhim ata
prodhojne oksigjen ashtu si te gjitha
bimet e gjelbrta. Meqenese ata rriten
prane siperfaqes se ujit, kjo e fundit
ngopet me oksigjen, i cili me pas
largohet ne atmosfere. Por, pervecse
ne stinen e pranveres, sasia e oksigjenit

drites ne thellesi. Keto materiale,

nderkohe qe mbulojne gjithcka dhe
bllokojne fotosintezen, behen
shkaktare per te bllokuar
frymemerrjen e organizmave te vegjel
ujore shkaterrimin e peshkimit ne
lumenj, rezervuare, liqene etj.
Prve ndrgjegjsimit t njerzve

Prdorimi i detergjentve,
plehrat kimike, mbetjet
shtazore, mungesa apo
mangsit e trajtimit t
mbetjeve, jan disa nga
shkaqet kryesore t ktij
fenomeni.

n kt drejtim, n masat q duhen

marr pr mbrojtjen nga eutrofizmi,
hyjn parandalimi i detergjenteve me
permbajtje fosfate, kontrolli i
rrjedhave bujqsore, kontrolli i
rrjedhjeve urbane dhe prurjeve
industriale etj...
Pergatiti: Fresida KORITARI

NJE GJYKATE E VEANTE NE AMERIKEN LATINE

GJYKATA
Dhunimi i t drejtave mjedisore
dhe njerzore, shkaktuar nga
kompani europiane q veprojn n
Amerkn Latine, do t shqyrtohet

n nj gjykat popullore. E krijuar

n vitin 1973, Gjykata e
Prhershme e Popujve , pjes e
lvizjes Enlazando Alternativas ,
ka qllim t koregjoj mungesat
ligjore
n
marrdhniet
ndrkombtare pr shtje t tilla,
si shkelje t t drejtave t njeriut e
mjedisit, politikat e ushqimit, t
energjis, ujit, etj..
N ditt e para t muajit maj, me
akuz t ngritur nga shoqata
Miqt e Toks gjykata mori n
shqyrtim veprimtarin e disa
kompanive europiane si : Kompania
finlandeze e pyjeve dhe celulozs
Botnia akuzohet pr impact social,
ekonomik dhe mjedisor duke krijuar
pyje monokultur pr prodhimin e
celulozs, dmtim t ekosistemit dhe

t furnizimit me uj, shtim t

erozionit dhe prdorimin intensive
t agrotoksikve ; Kompania
franceze Veolia, ajo spanjolle
Fomento dhe franko-spanjollja
Agua de Barcelona, akuzohen pr
dmtimin e aksesit t ujit t pijshm,
menazhim t dobt t shndetit dhe
mbeturinave n Kolumbi, duke
krijuar ve impaktit mjedisor edhe
at ekonomik e social me ngritjen e
pajustifikuar t mimeve pr ujin e
shrbimeve t kanalizimeve e duke
shkelur dhe kontratat etj.
Kjo veprimtari, q ka m tepr
karakter informimi e ndrgjegjsimi,
u zhvillua paralelisht me samitin e
rreth 60 shefave t shteteve pr dy
rajonet, t Ameriks Latine e

eksportimin e tij, krizs ushqimore,

rritjes s mimeve, sidomos t grurit,
orizit e misrit dhe lufts kundr
varfris, presionit mjedisor, t
shprehur me gjyqin q prmendm
dhe protesta, nuk u arrit ajo q
pritej, sidomos nga Europa, q ka
dhe interesat e saj t investimeve.
Aty u aprovua dhe nj fond
EUROCLIMA, prej 7. 7 milion
dollar n ndihm t projekteve n
Amerikn Latine.
N plan t par doli dhe
prpjekja brazilizne pr rritjen e
prodhimit dhe eksportit t
biokarburantve, por q para
samitit u shoqrua me nj ngjarje
q la gjurm edhe n diskutimet. N
vitin 2003, presidenti i sapozgjedhur

E krijuar n vitin 1973, Gjykata e Prhershme e

Popujve , q ka m tepr karakter informimi e
ndrgjegjsimi, ka qllim t koregjoj mungesat
ligjore n marrdhniet ndrkombtare pr shtje
t tilla, si shkelje t t drejtave t njeriut e
mjedisit, politikat e ushqimit, t energjis, ujit, etj..
Karaibeve dhe Europs. Ky samit,
po n Lima, q ka synim ndryshimet
klimatike e varfrin, tregoi me
diskutimet, q shpesh kan qn
edhe t ashpra se e leht t gjndet
mendimi i prbashkt.
SAMITI I LIMES
Midis synimeve pr uljen e
ndotjes me prodhimin e
biokarburantve (etanolit), ku
Brazili sht n vendin e par pr

Lula, emroi Marina Silva, nj

aktiviste ambjentaliste shum t
njohur , si ministre t mjedisit. Nj
ish puntore q fmij, n
mbledhjen e kauccukut n
Amazon, M. Silva nuk ka qn
mbshtetse n politikn
qeverisse dhe disa dit prpara
samitit dha dorheqjen, gj q ka
ln prshtypje t madhe pr
politikn e Brazilit n rritjen e
prodhimit t biokarburantve.

NJE LUFTETARE E
PALODHUR E MJEDISIT
Marina Silva nuk e ka harruar
kurr ditn e vitit 1970, kur
buldozert i shkatrruan shtpin
e saj n fshatin Bagao n zonat e
thella t Amazons, pr ndrtimin
e nj autostrade. Ishte vetm 12
vje kur me fillimin e punimeve u
perhap n zon edhe malarja, e
panjohur deri athere. Smundja i
mori nj pjes t madhe t familjes,
motrat, xhaxhain etj.., t gjith nga
malarja. M von sht shprehur
se Nuk jam shum e
ndrgjegjshme se a solli rruga
gjith at fatkeqsi, por jam e
sigurt pr pasojat q shkaktoi n
natyr.
E lindur n 1958 n nj
komunitet punonjsish t
kauukut, nj nga 11 fmijt e
familjes, ngeli jetime n moshn 16
vje. Punoi si shrbyese e duke
studjuar, mbaroi universitetin pr
histori. Hyri n politik dhe sht
bashkthemeluese e organizats
s par t puntorve n Akra dhe
ju kushtua mbrojtjes s Amazons
dhe t drejtave t puntorve,
duke u quajtur dhe gruaja e ardhur
nga pyjet q punon ti mbroj ato.
Me betejat e saj, duke kaluar
edhe vet smundje si malarja e
helmim nga mrkuri, ka fituar nj
sr mimesh ndrkombtare pr
punn e saj n mbrojtjen e mjedisit,
sidomos n Amazon.
E zgjedhur si senatorja femr
m e re n Brazil, n vitin 2003,

AMAZONA VAZHDON TE SHKATERROHET

Ministri i ri i Mjedisit n Brazil,
Karlos Mink, q ditt e para t
puns, ka vn alarmin pr
vazhdimin e pandrprer t
shkatrrimit t Amazons,
pavarsisht nga masat e forta t
marra ndaj prerjeve ilegale.
Mink, i cili zvndsoi M. Silva
q dha dorheqje ditt e fundit si
protest ndaj politiks bujqsore
e mjedisore t ndjekur nga qeveria,
sht shprehur n nj intervist

kaluar dhe Brazilit, por kjo bri q

mimi i misrit t trefishohet brnda
t njejts periudh. Por SHBA pr
n vitin 2022 ka n plan nj shifr
prej mbi 160 milion ton. Sa do t
ndikoj kjo, qoft n rritjen e
mimeve t ushqimeve, qoft dhe
n mungesn e tyre ? Ndrkoh
Brazili, nj nga prodhuesit m t
mdhenj n bot t biokarburanteve,
njoftoi krijimin e nj siprmarrjeje t
madhe t prbashkt me Gann pr

udhheqsit e shteteve latine t

prononcohen ashpr: si Evo
Morales i Bolivis u shpreh se po
vem automjetet lluksoze para jets
s njerzve, ndrsa Alan Garcia i
Perus tha se shfrytzimi i toks pr
biokarburante po shkakton
probleme n sigurimin e ushqimit pr
t varfrit. Por edhe Kryeministri
britanik, Gordon Bron, n nj takim
n Londr, para samitit t Lims,
shtroi mundsin e ndryshimit t

Ato na shptojn nga karboni apo

na shkatrrojn pyjet ? A ndihmojn
ato fermert e vegjl t jetojn apo
mbushin xhepat e pronarve t
agrobiznesit ? Do t shtojn ato
vendet e puns apo do tu heqin
ushqimin t uriturve ?
Asnj nga kto pyetje nuk gjen
ndonj prgjigje t thjesht.
Biokarburantet jan komplekse dhe
t diskutueshme, por na plqen apo
jo, ato po shkojn prpara me t

Shtimi i prodhimit t biokarburanteve me baz misrin

e sojn, por dhe kallamin e sheqerit apo lenden
drusore, ka br q mimi i tyre t rritet, duke
dobsuar qllimet mjedisore, me q ndikojn n krizn
e ushqimeve.

duhen vite pr t dhn fryte. P. sh.

n SHBA, nga viti 2003 deri n fundin
e 2007-s prodhimi i etanolit u
dyfishua n 31 milion ton, duke ja

kultivimin e kallamsheqerit pr
prodhimin e bio-etanolit. Rritja e
mimeve n tregjet ndrkombtare
t ushqimit ka br edhe

politikave aktuale europiane q nxisin

prodhimin e biokarburanteve.
Presidenti Ch. Flavin i
Worldwatch, q sht n pararoj t
studimeve pr ndryshimet klimatike
e t zgjidhjeve n kt drejtim, ka
shtruar disa pyetje n qarqet
mjedisoire dhe shtetrore : A jan
biokarburantet nj makth ekologjik
apo nj element potencial n nj
system energjetik t qndrueshm ?

dhe me kundrshtar n fushn e

biznesit, t cilt e akuzuan se me
mbrojtjen q i bn mjedisit pengon
zhvillimin n zonn e Amazons,
ajo dha dorheqjen, duke u zotuar
se do t vazhdoj luftn e saj, t
ciln i ka kushtuar jetn.
Dorheqja e saj, si nj akt public
I ideve t saj, sht gjithashtu nj
tregues I rrugs q duhet ndjekur
n prparimin e Brazilit, at t
zhvillimit tradicional q I shikon
burimet natyrore vetm si mjet
suksesi ekonomik dhe rrugs s
zhvillimit pa shkatrruar mjedisin
e sidomos pyjet e tij, por dhe
popullsin q jeton atje.

TAKIM VJETOR I
BIOTEKNOLOGJISE

televizive se do t merren masa t

tjera dhe nga Instituti i Hapsirave
Kombtare do t jepen edhe t
dhna t reja e rrugzgjidhjet q do
t nevoiten. T dhnat qeveritare
flasin se pyjet e Amazons, t
quajtura dhe mushkrit e Planetit,
kan humbur n dekadn e fundit
mbi 20 % t siparfaqes s tyre.
Vetm gjat 2001-2002 u humbn 26
kilometra katrore pyje, t gjitha n
mnyr ilegale.

DILEMA E BIOKARBURANTEVE
Prpjekjet pr zvndsimin e
nafts me biokarburante ndodhet
pothuajse n nj gjndje kritike.
Shtimi i prodhimit t tyre me baz
misrin e sojn, por dhe kallamin e
sheqerit apo lenden drusore, ka br
q mimi i tyre t rritet, duke dobsuar
qllimet mjedisore, me q ndikojn
n krizn e ushqimeve. Por dhe
alternativs s krkimeve, e quajtur
next generation, q drejtohet n
teknologjin e celulozave do ti

presidenti Lula e emron Ministre

t Mjedisit. Problemet e para me t
cilat u mor, ishin shpyllzimi i
Amazons, punsimi ilegal i
fmijve dhe lufta kundr ngrohjes
globale.
Por ditt e fundit, pes vjet pas
emrimit, mbas debateve t ashpra
me ministrat e tjer t qeveris, por

shpejt.
Problemi kyc tashti sht si do
ti garantohet gjykimit mjedisor nj
rol parsor n t ardhmen pr
biokarburantt, q me politikat
qeverisse, s bashku me krkimet
shkencore dhe t ekonomis t
gjndet rruga m e mir n zgjidhjen
e problemeve t jetess dhe t
mjedisit t krcnuar.
Agim DALIPI

N fillim t muajit maj, n San

Diego (Kaliforni) u zhvillua takimi
vjetor i BIO (Biotechnology
Industry Organization). N kt
organizm
bjn
pjes
prfaqsues t m se 1200
kompanive bioteknologjike,
institute akademike, qndra
krkimore shtetrore dhe
organizata t sektorit nga rreth 30
vende t bots. Diskutimet u
prqndruan n arritjet shkencore
e t biznesit, por edhe n drejtimin
e tyre n prmirsimin e shndetit
dhe n rolin e bioprodhimeve n
bujqsi, industri e mjedis.
N takim morn pjes e
diskutuan, ve prfaqsuesve t
sektorit t biznesit e shkencs,
edhe ministra nga vendet
pjesmarrse dhe figura t
politiks si ish-sekretari i shtetit
amerikan, general K. Pauell,
Guvernatori i Kalifornis
Shvarceneger, i njohur n
prpjekjet kundr ngrohjes
globale, e t tjer.
Drejtimet dhe synimet
kryesore t takimit ishin zhvillimi i
bioteknologjis n drejtim t
shndetit, prparimi n prodhimin
e biokarburanteve, prparimet n
gjenetik, prmirsimi i mjedisit etj..
Zhvillimi i bioteknologjis
n drejtim t shndetit,
prparimi n prodhimin e
biokarburanteve,
prparimet n gjenetik,
prmirsimi i mjedisit etj..

Who wants it? Who needs it? The Vlora coastal terminal, Albania
EBRD Annual Meeting, Kiev, 2008
Background
A siting plan for a hydrocarbons terminal
adjacent to the southern Albanian harbour town
of Vlora was conceived by the Albanian
government in 2001. The project was approved
in 2003, and a year later a concession agreement
with an Italian investor La Petrolifera Italo
Rumena was signed on the basis of an unsolicited

proposal. Part of the agreement included a set of

generous incentives, enabling the Italian
company to purchase 183, 000 square metres of
the project area for a symbolic price of 1 euro1.
In addition, the concession granted the company
the right to be the sole operator in the Bay of
Vlora.
The project consists of a storage terminal
for LPG, oil and its by-products with a capacity
of around 60, 000 tons/year LPG and 400, 000
tons/year diesel/oil/gasoline and related marine
infrastructure (the jetty and breakwaters).
The projects estimated costs are EUR 50
million, out of which one third is being requested
from the European Bank for Reconstruction and
Development (EBRD). The terminal is to be
located inside the industry park near a thermopower plant which has already received lending
support from the EBRD, European Investment
Bank and the World Banks International
Development Association.
The impacts of the Vlora development
The beach at the Vlora Bay is a popular
recreational spot for Vlora inhabitants as well as
for tourists. Because of this Vlora has been
considered by the Ministry of Tourism, Culture,
Youth and Sports as the queen of Albanian
tourism for two consecutive years. Building the
terminal alongside the thermo-power plant and
potential other industrial facilities will
substantially undermine the further development
of Vloras tourism potential and hurt the emerging
private tourist enterprises. Approximately 280,
000 tourists visited the city in 2007, while about
1500 hotels, restaurants and other services
accomodated tourist needs by employing around
5000 people2.
Fishing constitutes an important economic
activity for the local population in Vlora. It is
practised in the Bay of Vlora as well as within
the Vjosa-Narta Landscape Protected Area. The
operation of the terminal with tanker traffic
and potential spills from the loading/unloading
process pose a serious risk for this industry,
particularly for subsistence fishermen.

The proximity of the project to the Narta

lagoon and wetlands poses pollution risks for
this unique biotope. Any harm to the fragile
lagoon ecology may in turn harm the subsistence
fishing and small salt industry in the area.
Environmental procedures
Another set of problems derive from the
Albanian governments lack of capacity to
monitor and enforce environmental legislation
and the country obligations under the Aarhus
Convention. The failure of the Albanian
government to comply with the requirements
of access to environmental information and
public participation with regards to the energy
park was determined by the Aarhus Convention
Compliance Committee in July 2007. Despite
the fact that the EBRD was well aware of the
problems related to the Vlora thermo power
plant it failed to ensure that the terminals
assesment would be conducted fully in line with
its policies and procedures.
The environmental impact assessment
(EIA) omitted completely to assess the
relocation needs. As a result, several families
were resettled involutarily without adequate
compensation. Some people were forced to leave
as their water and electricity supply were cut.
The local state authorities failed to provide them
with any support and protection. In this aspect
the EBRD failed to oversee the implementation
of IFC OD 4. 30 on Involuntary Resettlement,
which the EBRD Environmental Policy refers
to.

Because Vlora has been

considered by the Ministry of
Tourism, Culture, Youth and Sports
as the queen of Albanian tourism
for two consecutive years.
Building the terminal alongside
the thermo-power plant and
potential other industrial facilities
will substantially undermine the
further development of Vloras
tourism potential and hurt the
emerging private

street protests against the terminal intensified

following the commencement of the
construction works. The protests at the turn of
the year and in spring 2008 were met with police
repression. A protest organised in May saw the
arrest of six Vlora citizens; three Civic Alliance
members were kept in prison in inhumane
conditions and are currently awaiting trial.

not to mention ints contribution to global

climate change. The economic benefits being
claimed for the project, such as increases in
employment, are insignificant compared to the
predictable loss of jobs in the tourism sector.
Therefore, we, as representatives of Albanian
civil society, call upon the EBRD Board of
Directors not to finance this project

Another set of problems derive

from the Albanian Governments
lack of capacity to monitor and
enforce environmental legislation
and the country obligations
under the Aarhus Convention.

Conclusions and recommendations

It is evident that up to now the Vlora
terminal has provoked strong local opposition.
There is a lack of local and national monitoring
to cope with this high risk terminal. It is likely
that the terminal will cause serious damage to
the local community including jeopardising the
tourism industry, increasing the risks of oil spills

1 law no. 9231, date May 13th 2004.

2 Interview with Edmond Leka, Chairman
of the Chamber of Commerce and Industry Vlore
Albania, October 22, 2007
3 The Albanian-Macedonian-Bulgarian oil
pipeline (AMBO) is also projected to have as an
end point the Vlora Bay.
For more information
Merita MANSAKU-MEKSI
EDEN Center
Tirana, Albania
eden@albmail. com

DITA BOTRORE E MJEDISIT

Dita Botrore e Mjedisit q prkujtohet do
vit, m 5 Qershor sht vendosur q n 1972
nga Asambleja e Kombeve t Bashkuara n
konferencn e saj t Stokholmit pr Mjedisin
Njerzor, n t njjtn dit kur u themelua dhe
UNEP (Programi pr Mjedisin i OKB-s). Ajo

nj nga mnyrat kryesore, me t cilat Kombet e

Bashkuara nxisin informimin e popujve pr
mbrojtjen e mjedisit dhe, njkohsisht, rritjen e
vmndjes s politiks drejt veprimeve praktike
n kt drejtim.
Duke vlersuar q ndryshimet klimatike po
karakterizojn gjithnj e m tepr kohn ton,
UNEP fton t gjith shtetet, kompanit dhe

Sllogani i vitit 2008 sht:

Nxit natyrn. Drejt nj
ekonomie me m pak karbon .

The key problem is the lack of a Strategic

Environmental Assessment to evaluate the
complex industrial and energy developments in
the Vlora region and their impacts on the
environment. 3 The EIA underestimates the
cumulative impacts of the projects.
Despite the governments backing for the
project, Vlora citizens have strongly opposed
the project, initiating a petition (supported by
14, 000 signatures), two requests for a local
referendum and numerous civic actions. The first
request for a local referendum against the energy
and industrial park was filed in 2005 by the Civic
Alliance for the Protection of the Vlora Bay to
the National Election Committee. The second
request was submitted by the Vlora City Council
in October 2007 against the terminal. Both
requests were rejected on formal grounds. The

komunitetet t prqndrohen n gazrat serr dhe

si t reduktohen ato. Kjo dit duhet t
promovoj burime dhe nisma pr ekonomi dhe
mnyra jetese me sa m pak karbon si
prmirsimi i energjis s efektshme, burime
alternative t saj, ruajtja e pyjeve dhe
ekokonsumi.
Rrugt pr veprimtarit jan t shumta si
paradat e biikletave, koncerte, mbjellje pemsh,
diskutime dhe veprimtari njohse, ndrgjegjsimi
dhe edukative n shkolla dhe komunitete,
fushata pastrimi dhe riciklimi, por dhe
veprimtari politike n fushn e zgjidhjeve
mjedisore etj

KY NUMUR I GAZETES EKOLEVIZJA SPONSORIZOHET NGA PROGRAMI:

FORCIMI I SHOQERISE CIVILE SHQIPTARE PER NJE MJEDIS ME TE MIRE
MBESHTETUR NGA MINISTRIA E PUNEVE TE JASHTEME TE HOLLANDES

GRUPIMI EKOLVIZJA

Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes s Mjedisit Natyror,

Shkodr - Fatbardh Sokoli
Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes s Mjedisit Natyror,
Tirane - Pranvera Bekteshi
Shoqata Kombtare progresi pyjor Tirane, Liljana Shehu
Albaforest, Tirane, Mehmet Meta
Qendra Eden, Tirane - Merita Mansaku
Klubi Ekologjik, Kruj - Muharrem Goci
Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes s Mjedisit Natyror, Berat
- Genta Decolli
Lilium Albanicum, Librazhd- Ferit Hysa
Masmedia dhe Mjedisi - Xhemal Mato
Qendra pr Komunikimin Elektronik, Tiran Ladi Balla
Qendra Kombtare e Lvizjes Ambjentaliste, Tiran - Haziz
Marku

Klubi Ekologjik, Elbasan - Ahmet Mehmeti

Instituti i Studimeve t Ambjentit, Tiran - Agron Deliu
Laguna e Kaltr, Orikum - Sknder Mejdiaj
Klubi Ekologjik, Librazhd - Naim Disani
Shoqata Pylli i Blert - Buimas, Pogradec - Ruzhdi
Hymetllari
Milieukontakt Oost Europa, Tiran - Valbona Mazreku
Shoqata e Prmakulturs, Tiran - Edlira Mulla
Klubi Ekologjik, Tiran - Fatos Xhemalaj
G&G Group, Tiran - Sazan Guri
AULEDA, Vlor Hasan Hallko
Shoqata Mjedisi Ekologjik dhe Turistik Lura, Lur Ismail Hysa
Federata e gjuetarve sportiv t Shqipris, Tiran
Themi Perri

Adresa e redaksis: Ish- klinika qeveritare, shkalla 3, kati IV, Tiran

Tel. : 04 234 851, Cel. : 068 21 82081 e-mail: ekolevizja@yahoo. com
TIRAZHI: 600 KOPJE

CMYK

STAFI

Qendra e konsulencs veterinare dhe siguris ushqimore,

Tirane Gani Moka
Klubi Ekologjik, Maliq Myzafer Gjiriti
Shoqata Natyra pr njeriun, Durrs Fali Ndreka
Instituti Kombtar pr Studime dhe Krkime t
Mjeksis dhe Mjedisit Fillonid Durrachieni Flamur
Tartari
Shoqata Adriatiku, Vlor Petrit Drvishi
Shoqata Miqt e Thethit, Shkodr Ded Nika
Shoqata "PASS, Majlinda Lleshi
Shoqata Nnujsat Ened Mato
Shoqata Vazhdon Gazmend Koduzi

EDITORI Xhemal MATO

REDAKTOR Agim DALIPI