Professional Documents
Culture Documents
NI DUNG
I.Khi nim
1.Ozon
Ozon (O3) l cht kh c mu lam nht (trong iu kin nhit v p sut tiu
chun), c mi hc c trng. Ozon l cht hp th mnh cc tia t ngoi, tia nhn
thy v tia hng ngoi. Ozon c kh nng hp th cao nht bc sng l 254 nm
i vi cc tia t ngoi, bc sng l 600 nm i vi cc tia nhn thy v bc
sng l 900 nm i vi tia hng ngoi. Ngoi ra ozon cn c kh nng kh mi,
mu, kh trng i vi nc v nc thi.
2. S phn hy Ozon
Nhng trong nhng nm gn y th hm lng ozon dn suy gim, c tnh
mc suy gim trung bnh ton cu l 5% v s suy gim ny ngy cng tng do s
phn hy ozon vt qu kh nng ti to li.
C ch qu trnh phn hy O3 vn ang c nghin cu, c nhiu quan im khc
nhau, tuy nhin hu nh u cho rng phn t ozon b phn hy ch yu do 4 tc
nhn c bn l cc nguyn t oxi, cc gc OH* hot ng, cc oxit nit NO x v cc
hp cht clo:
a) O3 + O
O2 + O2
b) O3 + HO* O2 + HOO*
HOO* + O
HO* + O2
c) O3 + NO
NO2 + O2
NO2 + O
NO + O2
d) Cl* + O3
ClO* + O2
ClO* + O
Cl* + O2
kin nng m khng bnh thng v s phn tch c th do cc khu vc thi tit
ca tng bnh lu khc thng.
Nm 2003: L thng tng ozon che ph 11,1 triu dm vung, v l l thng
k lc ng th hai. Nm 2000 l nm l thng ln nht. L thng ln do gi lng
v thi tit rt lnh.
Nm 2004: Thng 9 nm 2004, l thng l 9,4 triu dmvung. L thng ny
nh hn nm 2003, c th do thi tit Cc Nam tng i m.
Nm 2005: L thng tng ozon pha trn Cc Nam xut hin ln hn nm
ngoi nhng vn nh hn nm 2003. L thng nm 2005 che ph khong 10 triu
dm vung. Theo s liu v thi tit ca T chc Kh tng Th gii (WMO) cho
thy ma ng 2005 m hn nm 2003, nhng lnh hn nm 2004. Kch thc l
thng nm 2005 gn mc trung bnh nm 1995-2004. L thng ny ln hn nm
2004, nhng nh hn nm 2003.
Nm 2008: L thng tng ozon Nam Cc c din tch n 27 triu km 2. Con
s ny ln hn nhiu so vi din tch ln nht ca n c ghi nhn nm 2007 l
25 triu km2.
Nm 2011: T chc Kh tng th gii (WMO) cho bit lng ozon trong tng
bnh lu ti Bc cc gim 80% v tr nn mng n ni c th gi l l thng
tng ozon nh ti Nam cc. Nh vy, cc vng Bc cc nh Scandinavia,
Greenland v Siberia s phi nhn thm mt lng tia cc tm nhiu hn t Mt
Tri.
Ti sao Nam cc li xy ra l thng ozon ln n vy?
Vo nhng thng ma ng Nam Cc trong tng bnh lu c mt lung kh
rt ln v xoy mnh. S tn ti lung kh xoy ny cn tr cho vic pha trn
khng kh y vi cc dng khng kh t ni khc di chuyn ti. Nhit trong
lung kh xoy rt thp (-70 n -80oC) nn hi nc b ng thnh cc tinh th
bng. Cc tinh th bng ny hp ph cc kh nh NO, freon v c phn ng to
ra clo phn t v nhng loi kh khc, khi ma xun n, Cl 2 cng cc loi kh
khc gii phng ra ngoi v tham gia vo cc phn ng phn hy ozon. n cui
xun khng cn tn ti lung kh xoy na th kh quyn Nam cc tr li trng
thi bnh thng.
Bc cc, lung kh xoy khng mnh lm, do bn cu Bc c nhng dy
ni rt cao nh Himalaya cn tr vic to thnh lung kh xoy. Khng kh Bc
cc cng khng qu lnh nh Nam cc, do vy nng ozon Bc cc gim
khng nhiu nh Nam cc.
V. Hu qu
1.Tc ng n con ngi v ng vt:
Ph hy h thng min dch ca c th ngi v ng vt lm tng kh nng
mt bnh ngi v ng vt. cng va phi, bc x cc tm c tc ng
tch cc( to vitamin a), nhng cng cao gy nn bng v ung th da
ngi. Ngoi ung th, tia t ngoi cn gy bnh c thy tinh th, mt s b lo
ha v m la. Ti v tr thng gc vi l thng ca tng ozon Nam Cc gn
Punta Arena (Chile), ngi chn cu sut nm phi i m v eo knh rm, nhiu
con cu trong n b m do tia t ngoi. Mc d cng bc x Mt Tri ( tia
UVR) ph thuc vo nhiu yu t, nhng UNEP v WHO c tnh rng nu ozon
tng bnh lu gim 1% s tng 2% UVR trn b mt t v do tng 0.6-0.8% ca
c thy tinh th tc l 100.000-150.000 ngi trn th gii mc bnh mi nm,
2% ca mc ung th da khng sc t, 0.6% t l mc sc t c tnh
Nu ozon gim 10% th ung th da khng sc t tng 24%, nu suy gim 30% s
tng gp i v khi gim 50% s tng gp 4 ln.
10
PHN KT LUN
SUY GIM TNG OZON
11
12
13