THuy Luc Cong Trinh

TRUONG DAI HOC GIAO THONG VAN TAI THOAT NUOC a. NHA XUAT BAN XAY DUNGTRUONG BAI HOC GIAO THONG VAN TAI PGS.TS. TRAN DINH NGHIEN THUY Luc CONG TRINH THOAT NUGC NHA XUAT BAN XAY DUNG HA NOI - 2010LOI NOI DAU Cudin sich "“Phily Itc cong trinh thodt nude” e6 thé dude coi nhw scch gido khoa, trong dé co sd ly thuyet cia quy ludt chuyén déng déu, khong déu thay doi cham vir thay déi gap, dong chdy qua cde cong trink thodt nude nhé da dito trinh bay r rang, mach lac vé don gidn. Noi dung chit yéu ciia sich dé dutge tae sid sit dung gidng day 8 Dai hoc Gino thong Van 13% g6m 40 nam qua. Cudh scich gém 6 chuong: Chuomg 1 trink bay dong chdy khong déu thay dé cham trong kénh ha, duoc bat dau tit phan loai kénh co day khong xdi, day x6i, dong chdy On dink va khong én dink, dong chdy déu va khong déu; trong dé muc 1-2 {dp trung vao dong chay déu vii cae céng thite va bai totin cv bain, tidp theo la chiéu sau phan gidi, trang thdi chdy trong kénh hd, ec phitcng trinh co ban cia dong chdy khong déu thay déi cham trong kénh hd va mét so’ thi du ‘mink hoa cling bai tp thie hanh. Chitong 2 la chung nufie nhdy vdi nhitng Khai nigm va phueang teink ca ban, cach xée dink chiéu sau lién hyp etie nude nhdy trong mét sé‘ truimg hgp thing dung. Vén dé dap tran, vén dé néi tiép va tieu nding d ha lieu cong trinh dito tap trung trink bay trong chutong 3 vd 4 Trong dé cde nguyén ly co ban ciing nhut high thite céip nhét cho ede loai dép tran va cong trinh tieu néng loni edt nude thé va nho dutge trink bay chi tiét Chucng 5 taptrung trinh bay vé phuong phap xée dink kich thuée céng trink néi tigp ctia céng trinh thodt niéée nhé nh udn dé tinh béc nitdc, dée nuede ma Ay sil xy dung céng trinh giao thong thutong phai thidt Ré khi xay dung duimy qua ving trung du vé ving nui. Phén khéu dé thodt nucle ctia céiu vis céng dutae trink bay d chuong 6 véi hién thite co ban va biéu dé rét don gitin trong thie hanh, Ngoai ra cud stich con 06 phan phy luc véi ede bang tink gidp ngudti doc vd edie RY sue dé dang hom trong thiét ké: Tée gic chan thanh cdm dn ede tac gid ctia ede scich va ede bai bao dé due trich dan, tham khao; cdm on céc déng nghiép trong b6 mén trong va ngodi truing; cdm on tat cd nhitng thank vién cia Nha xudt bin Xéy dung. Trong qua trinh bién soan khéng tranh Rhdi sai sot, rét mong nhén dito su gop ¥ cia ban doc. Gép ¥ xin giti ué BG mén thity lve - Thily uéin truimg Bai hoe Giao thong Van tai, DT: 04.37662536 hay td nghien @ gmail.com. Tac giaTHAY DOt CHAM TRONG KENH HO 1.1, PHAN LOAL KENH 1.1.1. Kénh lang tru va phi lang tru Kenh duge chia thanh kénh lang tru va kenh phi la déi, kich thuée va hinh dang mat cét ngang khong d durge goi la kenh lang tru. ig tru. Kenh c6 do déc day khong joc theo chiéu dai dong chay de _ do dh ‘dl dh dt trong dé: (m*), h (m), / (m), Ién luot 18 dign tich mat cat ngang, chiéu sau va chiéu dai dong chiy ab Mat ct ngang kénh c6 dang tam gidc, hinh thang, hinh chir nhat, dang duéng tron 1a thi du cho kénh ling (ru. Tat cd cdc kénh trong tu nhién c6 mat cit ngang thay d6i doc theo chiéu dai dong chay déu thude kénh phi lang teu. do _ a0 , 20 dh a2) dial th di va kénh c6 l6p bién di dong . Kenh khong x Dua vao bin chit thanh va d4y kénh, kénh duoc chia 1am hai loai chinh: (1) kénh khong x6i (c6 lp bien cting); (2) kénh ¢6 16p bien di dong Kenh khong x6i 1a kenh c6 lp bign cing, e6 hinh dang mat ct ngang, hinh dang tren mit bang, do nhém khong thay déi theo cdc thong sé cua dong chy. Thi du nhu kénh St C6 gia CO mai kénh, Ay kénh, dumg dng nude thai, cng thodt nude muta. Cc loai enh nay c6 t6e dd va su thay déi ting suat tip khong gay ra x6i, boi rong kénh; kich thude va dé nhim coi nhu khéng thay déi theo théi gian. Kenh dat trong tu nhien, dong song, sudi c6 lop bién thay déi theo thi gian do x6i, béi; dong chay cudn theo mot heang bin cat nhat dinh c6 thé & dang lo ling hay tip xtic vdi day déu thude kenh c6 6p bién di dong. Luc can, lugng bin cét trong ken, kich thude kénh, hinh dang uén mat bing déu phu thude vio tic dong tuomg hé gitta dang chay va lép bien. Tai ligu nay khong dé cap loai kénh nay, chi tap trung vao kenh c6 1ép bien khong bi x6i.1.1.3. Dong chay én dinh va khong én dink Dang chay duoc chia thinh dong chay én dinh va khong én dinh, Dong chiy én dinh 1a dong chiy 6 céc tinh chat cita dong chdy hut: chiu sau h (m), Tau long Q (i's) tai mat cit khong thay di thee théi gian, Néu chiéu sau hay luu Iuong thay déi theo thé gian thi dong chdy 12 khong dn dinh 1.1.4. Dang chay déu va khong déu Dong chy déu 1a dong chiy c6 cdc tinh chat ciia dong chay nhut chiéu siu h(m), hry luong dang chy Q(m'/s) kich thuée mat cat ngang (m7), dd nhdm n, dé cl day dong chay S, va quy luat phan ph6i te do theo chiéu sau dang chdy khong thay déi doc theo chiéu dai dong chdy. Do dé dong chay déu thude dong chiy dn dinh trong kénh lang tra VA.c6 l6p bien khong bi xi Dang chiy 6 tinh chat ciia né thay déi doc theo chiéu dai 1a dong chay khong déu, trong dé, dong chay con duge phan thinh dong chay khong déu thay déi chdm va dong chay khong déu thay déi gap. Tai ligu nay chi xét dong chay én dinh, khong déu thay 448i cham trong kénh Vang try la chit yeu (d ch kh d thd ch), ‘Trude khi di phan tich d ch kh d th d ch can nhac lai mét sé yeu 16 co bin cha dong, chay déu. 1.2. DONG CHAY DEU TRONG KENH 1.2, Lau luong mat cat Qeov (m/s) (13) trong dé: Q - tuu luong mat cat (m'/s); © - dign tich mat cat ngang ding chy (m"); V- t6c dé trung binh mat cdt (m/s), 1.2.2, Cong thite Sédy, téc d6 trung binh mat cit V=CJRS, (m/s) a4) MY Y (m/s) (1a) Vk, Y= trong long rigng cita nude: trong a6: 1p khoi Itong rigng ciia nudes k,-hé s6 phy thuge vio bin chat bé mat thinh kénh va cdc thong s6 cla dong chy, ‘Trong kénh hé c6 d6 doc nang lung S; bang dé die diy S, tic Ta: S, =5,, do d6 he 6 Sedy. [gy C= id) Vr Fhe s6 ma sit doc theo chiéu dai dong chay.Gén ding trong thitc hanh c6 thé sir dung cong thife cho ri thanh tron: FL -1,s01gRe-1,5146 (16a) vt CCho ving qué do dr than trom sang thinh nhém thy tue: \ k, 21.25) 1 =1,14-2,01e{ 42+ 2) (1.66 vr ee Re™* ) : trong d6: k, - wham cat tong duomg (bé tong nhs: k, (mm) = 3,0, mat bétong rat nhan: k, = 0,15 + 0,30; xay 44, cudi sbi: k, .0 = 4,5; kenh dat thang déu: 6.0); R - bin kinh thy luc (m); Re - so Raynon (Reynolds). Cong. thiic Sedy Maning: (1.7) So sinh (1.7) véi (1.4) ta c6: (18) Két hop (1.8) véi (1.5) rit ra (9) Cong thiic (1.9) khong chia we do V va s6 Re, do a6 6 thé so sinh véi quan he Gane nhém cita lép bién nham (Re > 10°) theo Karman - Prandtl; tir d6 roi ca f ~ Ts) ip . : ak, 1am cho (1.7) ¢6 thé p dung cho ri think nhém thoy lye (ae > 60) lyon) ‘Tir (1.7) va (1.4) vei C theo (1.5), thi e6 quan hé stic can: fe_R® c_iv Viv nye Ye Jers, So smh (1.7) V6i quy luat te do trung binh thanh nhdm ta duge: ‘a wus e == = 8,16) = (lady nye ke) (1.10) 1.2.3. Cong thifc khac xc dinh he sé Sedy C 4) Cong thite LL. Agroskin dp dung rong pham virrgng. 1 C==417,721gR (1.12)b) Cong thie Ganguillet va Kuner 1 0,00155 + — 2 =e (1.13) bal 23 2200155 | 7 JWR 23+ trong dé: n - hé sé nh Maning. 1.2.4, Cong thie thye nghiém xéc dinh n 6 dong chay tu nhién Doi véi ct déu hat sit dung cong thie Strickler: (tay (rong d6: dg (m) thé hign 50% hat 6 duémg kinh min hon theo trong luong. Déi véi cat khong déu, Lan hat tho sit dung cong thite cba Meyer va cae cong su: n= oo (195) 26 dyp (m) chi ra 90% hat min hon theo trong lung. Bi véi kenh betOng mai n = 0,013 + 0,014; da sirdung n = 0.017, 1.2.5. Tinh dang chiy déu Ap dung céng thite Sédy - Maning Q=tor?s! (1.16) n =K JS, (1.162) trong dé: K oR? - 1a mo dun hu Iugng cua kénh, n 2 con duge goi la yeu 5 mat cat tinh dong déu. v6i kénh hinh thang (hinh 1a) oR** 1a ham cita chiéu sau dong chay fy, Goi b la chiéu rang day, m la hg so mai doc ta e6: Dign tich mat cit © = (b + mh,) hy Chu vi ust P=b+2h,vl+m? © __(b+mh, Ih, Ban kinh thay hue R Pope 2hvlem’ ba mh,)ne oR?! =O+m F(bm,h,) a7) (b+2h, V14m?)??Vi b va m cho truéc ta c6 @R™" =f (hg) 2 Dar 9 = SE 88 66 quan he tayén tinh ita 6 vs : 465i v6i mdi gid tri m 2 0, nic 1B méi lm hong Q chi tuong tng véi mot chidu sau h, xdc dinh. Néu mai kénh 06 he s6 mai dé khéc nha (hinh Lb) m, va m, thi dien tich mat cat'ngang: o=(b+mgh, )h, véi hé dée mai déc trung binh m4: my =m 2 Cha vi udt P=b+h,(jl+mj +yl+m?) Chigu rong mat nude Ya B: B=b+2m,h, Hinh 1: Cac dang mat cat ngang 4a) Mai edt hinh thang c6 heé so mai dé mluc nhau m; bj Mat cét hin thang c6 hé so di dé khong di: €) Matt cét phite tap song cing hé so ma dé: f) Mat edt dang hink tron ‘mai de Khe nhaw my va.my: ¢) Melted chit nhdtnd) Mat cat tam pide £6 hg 36‘Déi voi kenh dang phic tap song hé sé mdi déc khong di (hinh 1.e) cé dién tich mat cat o: cos b+2{ Som, th jem nfs si i Chu vi ust P: Pab+2>h, (14m? Chigu rong mat nude B: B=b+2Emh, fs Trong 5 dang bai ton cua dong déu thi bai ton xéc dinh chiéw sau chiy déu h, khi Diet Q, n, S, va you t6 hinh hoe cita kénh, fa quan trong vi n6 1a co sé dé tink va ve dmg mat nuéc cia dang khong déu thay di cham. 4a) Xi dinh chiéu sau chdy déu h,, (1) Kénh chi nhat rong: h P=b+2h, Ln hy b+2h, 1+2h,/b Khi te gidm thi R + h,, tic 1a kénh chit nhat rong c6 R = h,. Xét mot don vj chiéu rng b = 1,0 ciia kenh chit nhat rong ta c6: QL sirgue oh Roby qot= this? wah, ah =P = hy SS h, =| (1.18) LyS. (1.18) 4p dung cho % <0,02 sh (2) Ken e6 7 2 0,02 Tir (1.16) nit ra 22 oR” (1.16b} iS v8, a rC—T (b4+2h,)°? (1+2h, /b)"* oR) = ORI, =o) = gn, (19) bY d+2n,) 10trong dé: ny = hyb ‘Xay dimg quan he 4(n,) ~n, sé dé dang tim dygc h,/b khi biét Q, n, S, vi b trong ‘kénh chit (3) Kenh hinh thang: Ket hop (1.16b) va (1.17) va goi n, = hy/b ta cé: 2 89 83 oR, Cerny) 54n,.m) (1.20) b (+ 2V14m'n, ye? Xay dung dé thi 6 ~ n, voi m » sé dé ding tim duoc h, (gid ti ciia g cho kenh hinh thang & phi Wwe 1). Néu bist «, b va m thi chiéu sau dong chay déu h,, a: ib? +4om—b = — 1.21 oa (ny (4) Kenh tran 66 géc & tam chiin dung mat aude 18 (hinh Lf) ta 06: a» 29)5" nQ oR? 1 (20sin26) (0,70) co ¥8,D" trong do: D - during kinh Nhéring = 2 020-sin 26); P=21,8= DA; O=f(h, /D); 0 tinh theo radian. De 32 6 Sng tron; n- him khong thay di theo chigu sau dang chiiy. Cac yéu t6 trong ken hinh tsa cho trong phy Tuc 2. b) Mat cat kénh 6 loi thuiy hue QyKeohchoangtcs = Ha Ba2-0 dh lam cho (1.23) Chi s6 tl - Igi vé thity luc (2) Kenh mat cit hinh thang ¢6 be s6 mai dé m cho trude: ao <=-S -m+2vi+m? =0 dh? Ni re ha Kom 2 , Rut ra R, y @=Qvl+m? —m) hi, (1.24) (3) Kénh hinh thang higu qua nhat vé thiy luc phu thude vio m. Py SH 0 voi Py [= = 2Yo(2vi+m? —m) dm ulFAC Fa Mey = zo 20 = 60° hay 0,., = 60° dé 1a kénh c6 hai canh bén va day bang nhau hay kénh [a mot nita hin luc gige, en (1.25a) Chigu rong mat nude B=2h,,Vi+m? (1.256) Chi s& em Ta higu qua nhat vé thiy Wwe 1.2.6. Trinh tur xc din chiéu sau chay déu (sis dung may tinh) Cong thie xie dinh C theo N.N, Pavlovski (1.26) Voi y =1,5vn cho R <1 va y=1,3Vn cho R > Im thi téc dé trung binh: NS Dat = Mh, thi chiéu sau h, duce xac dinh theo (1.27) 7 0s n, =| 22 Beal? fi (27) vit Bem) B+m Sam khi nhap s6 liu ta s€ c6 cée buée tinh diing din (1) tg cho gi tri hoy (2) xée dinh, 8, (3) theo (1.27) tinh ho» (4) Neu |hgg ~hy,| <6 thi ket shat tn; ner Khong thoa man tiep tuc B, = bit Vd lip Jai cho tai khi tha min quan hé Mor [ones Bon] $& trong dé: ¢ La mite 46 chinh xée cho trud. brmh,)h, va v= (3) c6 h, sé xée dinh ©, wong ty ngudi doc sé xdy dung céng thdc tim h, khi tinh hé so C = Lane hay tinh, h hé $6 C theo cde cong thife khée phit hgp véi tinh trang thy 1é eiia dong chiy va vang cn thiét ké. Trinh nr xc dinh h, khong thay dai. 1.3. QUAN HE NANG LUQNG DON VI TRUNG BINH MAT CAT VOL CHIEU SAU 1.3.1. Nang lugng don vi trung binh mat cat Gi mat chun da chon: 2 B=Z+hcos0+a—— 2g Nang lung don vi trang bith ding chay 6Néu mat chudin trong véi dy kénh tai mat cit thi Z = 0, ta c6 nang lugng don vj trung, binh mat cat 1a e: a heosO+a (1.28) Khi cos® = 1,0 0 = 1,0 thi: 2 e=hee (2.28a) 8 trong d6: 6 Ta oe déic day ding chiy; a 1a hg s6 siza chita dong nang do thay t6c do that bing t6e do trung binh mat cat ‘Déi véi dong déu nang Iugng ¢ 1a hing s6 khong thay déi, song ¢ lai ting hay gidm phu thuge vao dong chay déi dan. Vay nang Ivong don vi ¢ 1a nang lng don vi trung binh dong chay khi mat so sénh qua diém thap nhat clia mat cat 1 2. Chiéu sau phan gidi a) Liaw luomg khdng déi Vi nang hong ¢: eae ae 2g 2gu? =f (h.Q) (1.28b) d6i véi kénh C6 kich thuéc cho tude, Lay Q = Q, = @ thi sir thay déi e theo A 1a ham parabol bac 3 (hinh 1.2). a qeh fe. eg= Qu" «ong m ai2ge, cong xi8t e=h+Q igo enn (8) Hiah 1.2a: Dé thi nang lugng dom vj trung bink mat car 6 thj chi ra vai Q= ‘© lw6n t6n tai hai chiéu sau hy va bf tuomg king véi cong mang luomg e. Khi ¢ ting thi hy gidm, hj ting; song e giém dén cue igo (e = 6) thi hy = hj = h,. Néu tiép tuc gidm e thi khong tén tai chiéu sau, nghia fa khong 6 trang thai chay hay ché' dé chay trong diéu kign da cho. Phan tich (1.28) cho thay v6i Q = Q, = khi 2BCt nti don v mat et _- lon su ct nue te 26) ms ‘Bytg téng ebt nude TRO eg nat outs CChigu stu T6ng ct nut Mal so sant ‘A. Deng chy wit Bong cong nang vena ©. Dong chdy 6m ‘on vi thing Sah mat ea Hinh 1.2b: Dang xiét - dé thi e~ dong ém bh 20 (> a) th © > 20; khi h > 0 (@ > 0) thi e > &. D6 thi c6 hai tigm cn li duimg phan gide géc 1/4 thir nhat va duing nim ngang (thé hien nang lung e); déng thai 6 gid tri cuc tiéu tong ing véi e, va h,. Vay diéu kien cé nang Iugng e nhé nha 12 diéu kign phan gigi hay trang thai chay phan gidi va chiéu sau h, twong tg 1 chiéu su phan gidi. Tai chi sau phan gidi h, nang lung e 1a nhé nhat, tic Va 2 Qo 92 4 (1.29) go’ dh ae aye ; Biét < = B 1a chiéu rang mat nude cia kénh do dé: = Be = (1.30) go hay (1.30a) Néu @ 4 1,0 thi (1.30) sé Ia: oO Bey (3) £0. Phuong trinh (1.30) hay (1.31) la phuong trinh co sé cho trang thai chiy phan gidi trong ken. Trang thai chiy phan gidi hay chiéu sau phan gidi chi phy thude vio thurée va lm Iwong chay trong kénh ma khong phu thude vao do dée doe va dé nl cia kenh. 4Dinh nghia s6 Phorit (Froude) ciia dong chay 18 Fr Fr=W/\go/B (1.32) hay o # 1,0 va gée déc 0 I6n thi FraVi itp cos0 (1.33) Sir dung s6 Fr thi (1.30) cho Fr= Fr, = | tai chigu sau phan gigi h = h, Dé thi inh L.2a chi rab, < hy thi vy > v; va Fr, > L, ta cé trang thai chay xiet tuomg ting véi nhénh duéi cia dutmg cong. O nhinh ten dedmg cong c6 hi >h thi vj <¥ F, <1, ta 66 trang thai chiy ém. Cac trang thai chay xiet, chay ém cé thé thay 1 hon & inh 1.2b khi ue ¢ 12 truc tung. by Nang heong e Khong déi (e ¢), lun luong Q thay déi. Tit (1.28b) 2 enh nit ta Q=0\2e(e—h) (1.34) Khie =¢ thi digu kign dé Q.., 1 dao ham (1.34) theo h va cho bing 0: bo do gw 2e(e—h) <> -_ __ vale dh y2e(e—h) (1.35) Phuong trinh (1.35) gidng nhw (1.30) da biet déu thé hien diéu kién phan gidi hay trang thai chy phan gidi. Vay diéu kien phan gidi c6 chiéu sau h, cing tong tng véi diéu kién cho hu lvong at Quux trong kénh cho trade cé nang luong don vi xdc dinh (hinh 1.3), 1 .3. Xac dinh chiéu sau phan a) Mat cat chit nhat (hinh 1.4) Thay i = Bh & cat chit nhat vao (1.30) rit ra: Q’B, VE Be VE go, sh, Tn Hitth 1.3: Oph, Ri € 15hay Meats (1.35) (1.36) hay (1.36a) goi luu Iuong chiy qua mgt dom vi chiéu rong la q= 2, tir (1.302) ta ed: hay 1b) Mat cat tam gidic (hink 1.5) tam gid 6 hg s6 mai dé m thy @ = mh"; =2mh Thay 0 va B vao (1.308) do a6 (1.39) Nang long ‘Tir (1.40) nit ra vi Hinh 1.4: Mat cit chit nhat (137) (1.38) 2mh Mink 15: Mat cét tam gidie (1.40) (1.40a) aapc) Mat cat dang dudng tron (hinh 1.6) 8 Goi D 1a dutng kinh kénh tron va 20 1 4 g6c @ tam chan dung mat nude thi dién ¥ tich mat cit (13 20~12 sin 20) ® D = —(20-sin 26 jg (20-sin26) Chigu rong mat nude B= Dsin @ | yeti PLO Wa 20 2cos"!| 1-7 |= F(hvD) Hinh 1.6: Kénh ton ay, Thay cée gid tri vao (1.30a) ta c6: a 3 ce (28, ~sin20,) - 1.42) Dsin®, oe Giai (1.42) & dang khong don vi theo fe (a duge: 2 (1.43) ygb” Két qua him (1.43) cho tong phy luc 2. ) Mat cat hink thang (hinh 1.7) Mat t hinh thang cé chiéu rong day 18 B, clung he s6 mai dé m ta c6: o=(b+mhyh B=b+2mh Pee Hink 1.7: Mat cat hinh thang Q _ of _ (b+mh,)'h ane gs B. ‘b+2mh, (1.44) theo “ae Bign di ve phai (1.44) ta c6: Dry te and (bemb yn? PU The pase ye ‘b+ 2mh, bas 2s) m*(1+2E,) bae) do d6 Q (1.43) gb? hay t6ng quat cho > | thi (1.45) duge viet Iai eae 32 ND Lae AO ay 2 EE (1.46) ab (+ 26,) Gis tr ctia y dé xde dinh h, cho trong phu luc 3. mh,/b cho trong hinh 1.8. Ot 7 10 Quan hé gidia y va 10 phan A 300 & “sg & 3 10 0 2 orbs 0 O41 1 G=mhio 10 Hink 18: Thay doi ciia y vii, = mh, /b * Cong thite thich hop cho may tinh tim bh, khi biét nang lugng € 2 Bit nang hong e=h ord rit raz gS We do v= /2g@—h) (b-+mh)h J2e(e—h) (47) lw lugng, Q- 18,UHI tai A, C6 Qyay VA IQ/dh = 0. Logarit ca s6'e hai vé va dao him theo h ta cé i6Q lem = Quah h bemh* Beh) vi 22 <0 khin=h, nen: dh foal b+mh, 2(e-h.) hay Smhz + (3b~4meyh, ~2be = 0 (48) vdi m #0 gidi ra ta duge: ~(3b~ Ame) (9b? - 24bme + 16m2e? + 40bme) 10m = i 6m?e? _ Ame —3b+ Y(lom?e? +16meb +96") (149) 10m Trutmg hop b = 0 (kenh tam gide) thi (1.49) cho h, $e. Khi m = 0 khong 4p dung 2 (1.49), song tir (1.48) cho h, = h, - trang thai chy ém. hich, - trang thai chay xiét h=h, - trang thai chay phan gidi b) Xét theo sé Phortu Fr = vi (gh Fr < I - trang thai chy ém Fr> 1 - trang thai chay xiét Fr= I -trang thai chay phan gidi €) Xét theo dp doc phan gidi S, Goi S, 18 do déc day dong chviy thi S,>8, trang thi chay xiet S, he Fr< ty S,0 trang thili chdy xiet cé:h chy Fr> 1; $,>S.va ® 0), ding chay khong déu c6 s >0 néuh>h, al F A a va 9) <0 néuh vi Déi voi ken lang tu w= f,(h) vah = fy dang don gian: dh_S,~S, — =" 1.59) dil 1-Fr? — trong 63 Fr? = 23 hay Fe = 228 neu a> 10 go go* Dang khéc etia (1.59) Nou goi K la modun lus lugng tong tng véi h va K, tong tng voi h, elta dong déu ta 6: K=Q/ JS; (theo gid t K, =Q/ JS, (dong déu) a & (1.60) Goi Z la yéu t6 mat cit dong khong déu c6 chiéu stu h vi Z, [a yeu «6 mat citt 66 chigu sau phan gidi h, 2 va Eos 8 dods GB _z. (161) go Sir dung (1.60) vd (1.61), phurong trinh (1.59) duge viet: (1.62) Néu thay Q,=KS, va Q, =Zyg 1a lw long dong déu va luu Iyong phan gidi tuomg tng vdi cing chiéu siu h thi (1.59) dude viet ah. 1-19," al 1-(Q/Q,)" CUU HINH DANG DUGNG MAT NUGC TRONG KENH LANG TRU, (1.63) 1.5. NGHIE: 1.3.1. Khai niém chung Vi mot kenh da cho c6 nhiim n va dée day S, xéc dinh, ché luw Iuang Q khong déi sé C6 chiéu sau h, va h, xéc dinh, song c6 ba quan hé c6 thé ca h,, va h, 1a (I) by > hy: 2) hy h,, thi K K,, lam cho a5 0 (phuong tinh 1.59), dudng mat nude tigm clin véi dugg dé sau chiy déu. 2422" tam cho 228 8 go Neh hth > ~ 1, kéo theo phuong trinh (1.59), (1.62) ole va (1.63) > =, xét vé Ii thuyét thi du’mg mat nude vudng B6e vdi dung 66 do su phan gigi chay dé mot gée khé dée vi duimg do s4u phan gidi vi trong ving gan téi dung do sau phan gidi cic diéw kien cla dong déi din bi pha v6, dong chay 1a dong thay adi giip, phuomg (1.59) khong phan énh ding diéu kien ciia dong chay. 1, song thf nghigm chi ra dudng mat nuée khong vudng g6e ma hin thank Khi dong chiy 6 chigu sau kha lon h h, > h, Vih>h, nén §,<§, lam cho T > 0; Hink 1.12: Thay dai duimg mat mute ei dee thoui (M) h > h, 1a ding chiy ém, Fr <1 Lim cho M > 0; do d6 B50, chigu sau f tang theo chiéu dong chiy, 06 dudng nude dang M,. Duong nay ¢6 dic tinh: & thuong luu hh, la cho S,> S, va s 0, dung mat nude tigm can during do sau chiy déu N-N. G ha Tu h > & lam cho M— I vi Fr > 0 va TS, 18 do S; > 0, két qua Ia Pos,. dung mat nude tigm cn véi dudmg nim ngang. Thi dy nhu dudng mat nuiée trude dap tran, tir song nhé chay ra séng lén. b) Khub bh ch S;>5, lim cho T <0; h > h, 66 dong chay ém Fr < | suy ra M > 0; ket qua dh : ta G7 <0: Heal theo chigu dai dong chiy, ta 66 duemg usc ha My, Dung nay 66 dac : . dh ee ae digi: § thugmg tu h > hy S) > S, Kam cho T>—> 0, dudng mat nude M, tiem cit vai P 4 db dmg N-N, 6 ha low h > h 1am cho Fr > 1 va M > 0, ket qué la ST >, ta 6 duong nude ha hay dudng nude dé. oO Khuccéh ch, M <0, két qua la 4 >0, chigu sau f tang theo t h chigu chiiy, ta 6 dung nude ding My. Dutmg nay c6 dac diém khi h — h, thi s a0 26nén dudmg mat nude mat lign me khi gd ti h,, hign tuong nude nhay xuat hien (nghien ccxiu 6 chong sau), dang chay chyén tit chay xiét sang chiy 6m. 1.5.3. Déc git (déc nude) S, > S, Khi S, > S, thi hy < hy va vi tri dutmg C-C & phia tren during N-N nhw hinh 1.13 Aigm 8m dung nim ngang a) Khu ac h> h, > hy h>h, + §,0 h > hy dong em, Fr <1 lam cho M > 0, két qua 1a a0 acd dudng nude dang S,. © thuong luv whith he tht 220: ha ant h > 2 thi Bos, duimg_mit Hinh 1.13: Thay d6i dudng mat nude & adc gat (S) nude tigm cin during nam ngang. Dung nay c6 thé xuat hién tro day 16m (S, > S.). cdu nhé noi c6 doe b) Khu cbh, h,>T>O:h M <0; ket qua Ia ee 0, duimg mat nude giam theo chiéu chay, 10 06 dune nude hy S$. Duimg nay cé dic ditm o thugng lim h > h, thi > co, vé Ii thuyét nhan duimg vubng géc véi dudmg C-C Tam tim can, G ha tutu h > hy Kim cho, $ > 0, duimg mat nude tiém cn véi duémg N-N. Thue (é, duimg nay xuat hign khi dée day thay déi tS, < §, sang S, > S. Khu C 06h < hy < hy heh, > T M <0dods oo, ta 06 duimg nuée dang S,, Bie ring ho h, thi Faso, do d6 & ha hu duimg nay tiém cin voi duing N-N. Duong ndy thurimg thay dudi cita edng c6 do mé nhd hon chiéu sis bh, va trong kénh 6 S, 1.3.4. Long dan ¢6 doc day S, =S, (dée phan gii) Khi dug déc day S, = Khu Ta a vac nhur hinh 1.14. thi hy = h, va hai dumg tham khdo N-N C, chi con hai 27ai Rhua coh > h, = h, do dé a >0,tacé duing nude dang Cy b) Khu c c6h h, = h, thi a 5,, cdc duimg nay Hinh L14: Dating mat nie bhi S, 2S, tigh ti vj ter nam ngang 1.5.5, Long din nam ngang (S, = 0) Dong nay khong tén tai chy déu vi dong déu chi c6 dudi tée dong cia trong luc (S, > 0), song dong chay vin t6n tai do cde nguyén nhan khéc, do vay chi cé hai khu Tab vac nhirhinh 1.15. a) Khe coh > hy Khi S, = 0 thi (1.59) sé la ant Sr (1.64) _ go" Tit 86 chi thusin niy 1 chigw sau thue té eta dong khong déu déi din. Véi h > h,, dong chiy ém, Fr< 1 va miu M>0nén Feo wT 20 thi S) > Ova knue ah 5 : : POTTT Tee 778 Sing mat muse tiem cd ding mm ih . flinh 1.18: Dudug mat nude ki S, = 0 ngang; & ha Iu khih > hy thi Bos, ven O ae thuyét aban dudng vudng géc véi dutng C-C Lam gm ean. a b) Khu © c6 h-< h,, dang chay xist nen a >0 viM <0, ta c6 duémg nude ding Hy Khi h > hy thi Boss, song dudmg nay mat lign tue, hink thank mide nhiy dé chuygn sang dong chay ém. 1.5.6. Long dan 6 dé dic day nghich (S, < 0) Dang nay cing khong tn tai ché do chay déu gidng niu kénh c6 diy ngang (S, = 0), do d6 chi c6 khu b va khu ¢ nhurhink 1.16. 28a) Khu b cé h > hh, dong chiy em dh Fe tsmen Ste dng eb ‘Az ging nur Hy. by Rhu c céh eh, > Bo, 6 a ae dung nude dang giéng nhu Hy. Phan tich chi ra khu a va ¢ chi ¢6 duimg nude dang; khu b chi e6 durdmg nude ha; duong mat nude tuén xu thé tiem can véi dung N-N hay duéng nam ngang, khong bao gids tigm can véi dutmg C-C, song vé If thuyét lai nhan dutmg vwdng géc véi dirong C-C lam tigm can, Phan tich chi ra cé 12 dang dudmg mat nude va ditge Lap thanh bing & bing 1.2. Hin 1.16: Buing mat mde khi 8, <0 Bang 1.2. Phin loai duomg mat nutic ciia d ch kh Ath d ch Kenh Khu vue. Didu kign dic rung, Loai fea hoh>h, M Die thoai 2b b>h>h, M, : heh h>h, s Die pit b> hon, S | heheh, S h>h=h, ¢ Doc phan gidi a 7 ee h> 8480680 ™ Sa 8as gitta hai diém 1 va 213 (y=) = f(y =) [F(a N)~ Fu N)]) ) <[Fvad) Fv 8)}} (1.75) Nh rang F(v, J) la am F(u, N) khi thay va N bing v va J. Ham F(u, N) 1a him eta d ch kh d th d ch trong kénh ho, gid tri cua him véi mot vai gid tri clia N cho trong bing, cha phu luc 4. Danh gid so ma, N va M trong kenh hinh thang cé6 thé doc nghién cu cia Zandanku, NT (1974) duge ghi trong sich cia Subramanya (1986); Rajesh Srivastava (J. Hyd Engg/Jan 2003/77). Ramappa G. Patil. et al (J. Hyd. Engg, July, 2001); Subramanya, trang 137 + 144 (1984), Déi v6i kenh trdn c6 thé doc Keijer va Chu, ASCE, No 2748 (1955), Chow (1959), Nalluri. C. ASCE, Tuly, (1978), Rabukhin L.G, (1987). Dé tranh sis dung C,, Cs, M va N [a hing s6 theo phuong phip Chow, V.T. Ramappa G. Patil, et al (2001) dé nghi tinh, cE (__InK,~InK, “Be [tnt —Bhy=tngh-+Bh) me In Cx = 2 Ink ~ Nin (h ~ 8h) a trong d6: K, tuong ting v6i (h — 3h); K twemg ting véi (h + 3h) va lay Sh = 0,005m, Tuong wr ed M=2| InZ, (74a) In(h—8h InCy =2InZ,-MIn(h 6h) * Thay (1.73a), * va (1.74a), ** vao phuong tinh: eens ah _g 1-(Cyh8® /Cuh™) ae di =(Cuch® /Cyh™) 35Gia (1.72a) vot vige dat byy = Cuil Cos Toe welCys w= h/ he" ta duge: ido [uw Tyg aye We nin] yoM0 {4 fom | \* Coi Ty, v8 Tye Wa hang sO thi J = NAN - M+ 1, v =u? 2= 0) 1) va 8, 0 1 a aly- No Wev/tl™) Cusi cing ta duge: no uN J ; po FZ.N) + Telng trong dé Fa.y=t cs a1-2 va FW.) = Tyr €68id tr nha ham eta Chow (1959) hay GiN (1976), oe Chiéu dai gitta hai diém 1 va 21a L= 1 Khi Ty, va Iye bang f ta sé c6 ham ca Chow (1959) 1.8.2. Phuong php s6 tinh dong déi din 4) Phuong phap sai phan hitw han cho kenk lang try, Sit dung (1.55) 1a 06: vva 6 dang sai phan: (1.76) trong dé: Sr - déc ma sat trung binh trong doan Al ees (77) s-& va gitta hai mat eat 1 va 2: € (h-I)=Al= : «LTTay 1 : $,-56n +8) ‘Trinh ty tinh theo (1.78) véi cing s6 gia Ah. Kénh duoc chia than’ N doan voi chiéw sau da bigt: h,, i = 1, N. Yeu céu tim khong cach A, gitta h, va h,,, (1) Xe dinh d6 chénh ning Iwong don vj mat cat gitta hai mat cit i vai+ 1 36Be =e, -€, = yy + )—(h, +) (1.78) 0 220} (2) Dé ma sat trung binh Se ryfo4 i) Set8d "SLL ae) aa Vay (3) Al, = Se! = duoc xéc dinh nha (1.78) va (1.79) 7 (4) Tigp tye cho cae bude tiép theo, tic 1a tir = 1 dén N sé duge khosing ech gitta N mat cit va duimg mat nude duge xe dinh. = LAV, Nhé ring Ah = Fh hhys) Wi K = 1, 2, 3... N tay chon, Chai: (1) Tinh nguge chiéu dong chiy néu dong chiy '& chay ém nhu hinh 1.21; tinh xudi chiéu dong chay néu dng 1a chdy xiet a 6udng nang vena Hink 1.21: Phuong phép sai phan btu han 2) Sitdung may tinh c6 thé bay b= yg, + Ah va hy, git yg, V2 b, 1a hy = h, ~ 05h rem, ling tinh egy, vac, tinh S, sau d6 tinh Aly, = (1; — L)/S,— Sr tigp tue cho h,,, =h, + Ah cho 16i yy VA ggg NEW Boyoy 2 Bygy thi ding tinh (3) Dong chay 6 cing sé gia Ah, song thu té cén gid Ah khi gin dat ti diém cusi. Tinh dimg khi h = (1 £0.01) h,. (4) Mie d6 chinh xc phu thude vio s6 bude N 4a chon, 37b) Phuong php dp dung phuong rrinh (1.59) (1.59) Ap dung khai trién Taylor thi: hy =h, +f Arab, +h'al (1.80) a trong 46 Dé tinh phai can ctf vao tinh chét va cdc yéu t6 cia kénh, tinh h, (i = 1 dén n) thong qua phuong phép lap. Trinh ty tinh lap: (1) Sirdyng (1.59) tinh hy khi biét h,. (2) Cho hi, =hy (3) Tinh h,,, theo hy va hi, nhs phuong t nh (1,80), (4) Lay hy, , 6 buée (3) thay vao (1.59), tinh Tai hy, 1418 bict (bude 2), néu hai gid tri nay khde mhau thi Lip bude (3), (4), va (5) bang cach thay h,, 6 bude (4) dé tinh cho dén khi théa man. (6) Sau hi tinh duoc hi,, va h,,; dii dd chinh xéc, s& tip tuc cho mat (5) So sénh hy., voi hy at kenh tigp theo va ctf nhut vay cho t6i hét Ngudsi doc tu l4p trinh giai quyét bai toan hay sir dung Mathlab dé gid 1.8.3. Phuong phap sé cai tién cho Al xe dinh dh Ap dung phuong trinh (1.59): oe F(h) = , (1.59) [a ham cia h khi biét S,, n, Q va kich thude kénh, do dé cé mot s6 cach giai sau. 4) Phutong phap bon butéc cluudn Runge ~ Kutta (SRK) h, F(R 12K, #2K5 # Ky) (181)trong dé: K, =A); _ b) Phucmg phép Kutta - Merson (KM) + LUG 44K, +K,) (1.82) I = AIF(h, 3 Ah) trong dé: rs =halreh, +K,) ew K, Ko Ky = alFh, ++ K pair +2 ok 3k, ) 1 5 Ky = 5 AIRC, +x, K, +6K,) Sai s6 cia (1.82) dinge xée dinh theo: £=0,2K, -0,9K, +0,8K, -0,1K, Vay kenh dugc chia thinh N doan véi Al xac dinh xuat phat tir chiéu sau da biét h, va Al, cée gid tri Ky, Ky... duge xdc dinh thong qua tinh lap, sau dé thay vao (1.81) hay (1.82) s€ xée dinh duge gid tri his, ) Phuong phap hink thang (TRAP) bya by + ZANE) +FCh) 1.83) Trinh tu tinh (1) Gia thiét F(h,,,) = Fh, 6 ve phai (1.83) va tinh h,,, theo (1.83). (2) Thay gia tri dat dvge vao (1.59) dé xée dinh F (h; , :) (3) Thay F(h,,) Vio (1-83) va qua tinh tinh duge lap la Bud lap thitr duge chigu sau hi") A =h += Sai(Fih) +P} (1.84) va lip cho tdi F(h, ,,) hay h; ,, dat do chinh xée yeu cu. 391.8.4, Duong mat nude trong song thién nhién Phuong trinh vi phan cho song ¢6 dang i Zu Fos Pot Ion) oo 2, (hinh 1.22) Z ; eee d(h+Z)=-2vdvedh, (1.85) 28 | “ mp wong d6:h+Z = +4 eee trong d6: N+ Z = Zena Ze> th Nhd ring véi: ete! ee, rE ——~ Sp ti Hinh 1.22 thi (1.85) duge viet tai khi a #1 2 -d/,, -«(223 (1.86) 200 (1.86) & dang sai phan hina han: ze — (4-2 (1.87) g Lo hay 2 (= (1.874) ele, trong dé: K? = ?@'R; i 1a sé higu mat cae ngang Neu dp dung cong thie Maning C= Lin? thi: i (or .okt (88) (2? B: ‘Thay (1.88) vao (1.87a) ta duge cong thitc tinh co ban: 2 y Fl) Za “Zap ~@| Gr hey + 2 F-~ 4] -0 of fort Qeloiy «7 ) Be Dé tinh theo (1.89) cn mot s6 chi tiét vé mat ct va dogn song, nhdm cong nhu he toa 46 tinh dé sit dung may tinh Thé du 1.1. Kenh hinh thang c6 day b = 12m, mdi d6e m = 1,5, nhém n= 0,014. Yeu cdu xc dinh t6c do V, liu Itong Q néu chiéu sau h = 3,0m va S, = 0,0004. 40Loi gidi: = (b+ mhyh = (12 +1,5%3)x3 = 49,5m? Psb+2hyl+m? =12+2x3\l+I, 2,817m, R= 222,169 ‘Téc d6 trung binh V = 2) 9.169% 0,004! = 2,394m/s n 0.014 Lum hiong Q = @V = 118,5 m/s Thi du 1.2. V6i kich thude kénh trong thi du 1.1. Yéu edu tim do dée day S, chi lu luong 80m'/s. Le gid: s, n’Q? (0,014.80)? Rit z ary = 9.000182 wR 49,5? 2,169 Thi du 1,3. Kénh hinh thang c6 b 15m, m = 1,5, nham n = 0,013 va doc day S, = 0,003 ché liu lugng Q = 412,415m"/s. Loi gidi: nQ 0,013 412,415 @R™? Biét ring ogy = a = 0.22619 = Bb f0,0003 x15" vf Tra bang & phu uc 1 twong ting véi m = 1,5 duoc 6 = 0.22619 wong ting véi h,/b = 0,370, do dé h, = 0,37 x 15 = Thi du 14. Cong thoat nude qua dudng c6 du’ng kinh D = 2.0m, dat 6 déc S, = 0,0004. Tim chiéu sau h, néu ch lu luong Q = 2,276m'/s (gid thiét n = 0,017 1a he s6 nhdm cuts e6ng dang sit dung). M Loi gidi: Bit = a 0,017«2,276 ,D*> 0.0004 x 2°? 0,30468 ws Phy luc 2 cho. er 5~ = 0,30466 (= 0,30468) tai “2. = 0,8. Vay chigu sau chay déu D™ trong céing hy, = 0,8 x 2= 16m Thi du 1.5, Kénh hinh thang ché wu lwong 25m‘/s cn S, = 0,0008. Yeu cau tim: 0,017 va doe doc a) b vah, néu mai déc m = 1,5 vA kémh 18 €6 loi thity loi b) Keénh higu qua nat vé thiy luc. 41Loi gidi: a) Khim = 1,5 thi yy = V1 +m? -m)hiy = (2y14+1,5? -1,5)h3, = 2,1056n3, bw Ru = 2 + Q=25m’/s 1 pe 7% 2.1056 h?, (%) (0,0005)"” hy) =14,329 va hy, = 2,714 m By = 2A = 2¢Vt ram? — m) = 0,6056 hg Do dé chiéu rong day by, = 0,6056 x 2,714 = 1,644m b) Kénh higu qué nhat Hé s6 mai d6c Mg, 0,57735 v3 em = 1. 732h2 5, i Rem us do d6 = 1732 he, (ey (0,005)! 92m 0,017 WE? =17,42, He, Chiéu rong day, ee 3 Thé du 1.6. Tinh chiéu sau phan gigi h, va ning Iueng don vi mat cat twong ting e, ai véi lu lugng Q = 9m*/s trong céc kénh sau: a) Kénh chir nhat c6 B= b = 3,0m b) Kenh tam gic 66 m = 05 ) Kenh hinh thang c6 b = 3m vam = 1,5 4) Kenh tron c6 dung kinh D= 2.0m Loi git a) Kénh chit nha ne =0,972m Vat Ve Sh, = 1,5 «0,972 = 1,458m 42b) Kénk tam gidc fh ws Bit s| 2x7 =| =2,312m \9,81x00,57 | 1,25h, = 1,25 « 2,312 = 2,89m c) Kénh hink thang 32 gy. g82 y= Om = 25S. 9,338643 Jeb® Bains? Sir dung bang & phu luc 3 ta dugc gid trj tuong img sau khi noi suy: mh, Me = 0,4193 Se h, = 0.8387m ~ 0,84m @, = (3+ 1,$% 0,84)0,84 = 3,$784m? jo 22, 515m/s 3,5784 Xe ~0,3224m 28 d) Kénh tron ve 9,81 va véi he us D 44752m? 5 =0,61188 > o, D 2 V, =3,6772m/s + % =0,68918m gs 2 e, =h, +4 =2,1452m 2g Thi dy 1.7. Tim chidu sau phan gidi h, & kénh hinh thang cé nang long don vi mat cat e, = L,5m, chiéu rong diy b = 2,0m, mai dée m = 1,0 Loi gidi: Ap dung cong thiic (1.49) 4BSo L324 161 1,5? 416m bx 1, 5x24 9K2” ho= 10x1 h, =1,095m Thi du 1.8. Xay dumg bigu thie chiéu stu phan gidi h, trong kénh tam gide 66 g6e nh 1.23, Lat gidi: 8,= 2hJ98 tam 20 nhu © digu kign phan gigi e6 g he g Vio=h? tg0 Minh 1.23 B= 2h, tg9 (hitgey’ _ hite?6 g 2h, 1g 2 do 45 h, = f207he*0 Thi du 1.9. Kenh Parabol c6 phuong trinh x? = 2y nhw hinh 1.24. Xée dinh b, wong ting vdi luu luong Q = Sm‘/s. Loi gidi: Hinb vé cho: w= 2 fxdy =2v2 ‘y! Bay do dé Thi du 1.10. Kénh chit nhar rong ché lu luong q = 3,72m/sm c6 dée va nhim 0,001 sy § 0,025. Xée dinh chiéu dai du’mg mat nude gid hai do sau hy hy = 3,05m theo phucng phdp Chow Loi gidi:us Theo (1.18) ot (0,001 Vi by va hy déu én hon h, > h,, dng mat nude 6 khu a va Ta dung M, (day thuan, doe thoai). Kénh chir nhat rong e6 N = 3,33 va M = 3.0. Pe | oF yo N_ 3382) so N=-M+1 1,33 Sit dung phu Iuc ta duge cae gis tri sau theo hy va hy iD L u ete Fqu.N) Fwd) 248 T1299 1416 0.289 0.883) 3.05 | 1,597 1.864 0,158 0,287 Ap dung (1.75) ta duge: . 191 a ly =) = 6 (1, $97 1,299) — (0,158 ~ 0, 289) ~ a-W) ar )— (0,158 0.280)-(422) 762,280. Bai tap: 1. Chg minh e, yay qtan he wi h, trong kénh hinh thang e6 day b, mai déc m. me, 3n.+5n2 b 20+2n) trong dé: n, = _ 2) Kenh Parabol c6 phuong trinh x° = day. Thanh lap biéu thiic quan hé e,/h,. 3) Dign ede gid tri con this lién quan dén tinh h, trong kénh chirnhat & bing sau: Trung hop Qm's) R= bim) htm) Lm) @) 3.0 05 Oo) 56 08 €) 15 25 @ 20 06 4) Dién cae gia tri eda thigu lign quan den tinh h, trong kénh hinh thang: ee) haan) gen [cum (a) LS 35, 5.0 (b) 20 2,0 03 ' © i oa 2.641 @ 2 [40 I wu 455) Tinh Iuu luong va nang lveng don vj twong ting véi h, trong kenh tron 6: (a) h, = 0.375m, D= 150m (b) h, = 045m, D = 2,0m 6) Xéc dinh chiéu sau h, tuong ting voi Q = 10m’/s trong: a) Kénh hin thang ¢6 b = 4,5m, m = LS. b) Kenh trdn c6 D = 1,50m. 7) Kenh tron c6 D = 1,50m, chié sau h, xudt hign tai nang Ivong don vj e, = 1.8m. Tim h,? 8) ich phan phuomg winh vi phan cia d ch kh d th d ch tong kénh hé c6 dée diy 6 dang s, (hhh (hh “ee N-M+) Nel trong dé: $, 1a d6 dée phan gidi, 1a. do déc cho lum Tugng Q nhur dang chay déu tai chiéu sah. 9) Ching minh ring kénh c6 S, = 0 cia d ch kh d th d ch 6 dang: i NeMat [a . L Gwen aC,(N-M41) trong dé: C, va C, 1a he s6 gan lign véi s6 ma thay Tue M va N. 10) Chi ra trong kenh chit nhat rong e6 he sO Sedy = @ th: c he h +c el 4h 11) Kenh hinh thang ¢6 b = 5.0m, m= 1,5, 8, = Q0015 va n = 0025 eh lu tude Ism'Ys. Xac dinh logi du’ng mat nude va tinh chiéu dai née & ha hu c6 chigw 4,0m (Ap dung phuong phip Chow), 12) Kénh hinh chi nhat 6 gia c6 (n = 0,016), rong B= Sm’Ys. Néu chiéu si h A 1a 550 m 6 cudi dang chay. (dp dung phutong php sai phan hit han) 4,0m; S, = 0,0009, che tai mat cat A 1a 2,5m, yéu cdu tinh chiéu sau h tai uu luong Q mat cat 13) Kenh trong bai 12, song chiéu sau tai mat cét B 1a 3,0m. Tinh khong cach gidta hai mat cat (4p dung phuong phap sai phan hiru han: mét buée, hai buréc, ba hutse va theo phueng phap s6 cai tien) 14) Sir dung nang luong dom vi chimg minh a) Déi véi dong chiy ém trong kénh chi nhat c6 déc day S, = 0, bd qua tén thit nang long gitta hai mat cét (1) va 2) (Ey = 0) thi d9 ding cao day & mat cit (2) dat cae dai 46AZ 4, tha man diév ki nang lung don vi mat cit khong déi @ nhut hinh bai 1.14. sau. Biét ring ; ~ Alyy, #E2 Behe +S : 2B NG AZ > AZpay yeu edu xée din by Hinh bai 1.14 vahy? b) Béi véi dong chay xigt e = E = ¢, yéu cat chi ra si thay Adi ciia hy, hy va Ey khi AZ > AZyyyq- Bidt rng AZ = AZpx th hy = hy 15) Kenh chit nhat khong ma sit ¢6 déc day S, = 0 va Iu luong don vi q= 2. v6i nang long don vi mat cét cho trude f. Yeu cau: a) Chi ra chigu rong B 6 mat cét (2) 1a mat cit co hep ém thuan vé chiéu rong trong, dong chay em dutge xéc dinh theo bieu thiic Bane = Biét ring E, = E, © 2gBi nach b) Chi ra su thay déi cia h,, hy va E vii ty s6 B,/B, trong dang chiy xiét, 16) Kenh char nhat rong 5,0m, sau 2,0m e6 te do v = 2.0m /s Néu keah co hep cdn 2,5m va day ding cao 0,5m xudi el dinh chiéu sau 6 mat cit thyang hn h,? u dong chay, yeu edu xfe 17) Kenh chit nhat rong 20m, c6 chiéu sau chay déu h, = 2.50m, déc day S, = 0.0005 va nhim n = 0,017. Cau c6 hai tru tron dd mdi, tru rong 2.0m, dai 6,0en. Yeu cdu xdc dinh chiéu su true try néu b6 qua tén that ding chay. 47Chuang 2 NUGC NHAY 2.1, KHAT NIEM CHUNG VA PHAN LOAI NUGC NHAY 2.1.1 Khai jém chung Nuse nhay La mot hie tugng thily Iue thé vi da cudn hit siy say mé nghien cxf eta nhigu ngudi & nhigu fink vue khéc nhau nbut: (a) Hx hoc, (b) Khir man cia nude bién, (©) Lam sach nude thai... (4) Cong mah thiy lye. Nude nhay true hét duce coi nh hinh thie tigu hao nang Ivong thita cia dong chay & chan cong tinh thy Ie nhu: Dap tran, sau anh edng, bac nurée, chan dic nude... Nghién cit vé chuyén dong khong déu wrong long din ho chi ra: Su chuyén ir dong chiy xiét sang 4- <2 1h chay @m (qua do sau phan gidi), a a ea * qué dd bing nude nhiy, mot hign eal tuong thudng gap 1a ding chay bi mat lien tyc trong khong ngin vi khu nude xody trén mal. Ham y, (1) khi h -> h, thi dh/dh >. Dong chy xiét nhay dé gap ay nam ngang va wo thinh dang chay ém. Qué (5,=0) trinh nay lam mat nang luong Ninh 2.1 dong chiy xiet & dang xoay 1én ® trén mt, nguac chiéu dong chiy trong mot khoang ngin. Hinh 2.1 14 mos trong nhimg so d6 nude nhay trong kenh c6 S, = 0. ‘Tir ma it (1) dong chay xiét 06 do sau h, thay d6i dot ngot vé dO sau vugt qua h, hinh thanh khu dong chinh (néi chung {i dn dinh) 6 sét day, khu nude xody nguoe chiéu dong chay (Iudn cuén theo khong khi) 6 trén mat va ket thiic & mat cat (2) 6 do sau (h, > h) cfia dong chy ém. Nude nhay vugt duge chigu cao tir h, dén h, goi la chiéu cao nude nhiy, Doan dai tie mat cit (1) dén mat cat (2) goi [a chigu dai nude nhéy /,.. Do vay 06 thé néi “nuéic nhiy la mot hién nugng thiy lye dac biét etia dong chdy hi khi déveg chay xiét c6 hy h, tong pham vi ngdn vt Khu miic xody trén mat’. Sur trao d6i r6i manh ligt va ting suat tip s67 Khé lon gia khu dong chinh va khu nueéc xody trén mat xung quanh mat trung binh thoi gian phan chia khu dong chinh va khu 48xody (ABC) a0 ra tén that nang long dang ké gidta mat cat (1) va mat cit (2). Ban chat cita tén that nang luong kh Ién nay khong dé dang xc dinh, khong thé dp dung phuong trinh nang Igng cho (1) va (2) ma phai tim dén phuong trinh dong luong véi nnhig gid thiet cia n6 dé tim quan he gia cée do sau trong nuéc nhiy. 2, Phan loai nude nhay Ket qua nghign citu chi tigt cia Bradley va Peterka (1957) vé nude nhay trong kénh chit nhat nam ngang chi ra nam Joai nude nhay phy thude vao tri sé Fr cita dong chay xigi: Fy =v, / Jeb, (1) Nude nhiy séng khi: 9) 1,0 < Fr, < 1,7 tren mat nude trae xudt hign s6ng ngin véi bien do Ikhd bé, ti s6 hf, Kha be va E/E, = 0 (thye (€ bing khong) (hinh 2,2a). 2) Nude nhay yéu (hinh 2.2b)khi 1,7 < Fr, $2.5. Tai Fr, = 1,7 mat nude cudn lai tao ra xody hd, tang din cudmg do t6i Fr, = 2.5, t6¢ do trung binh cé thay di khong ding ke, titu hao nang luong khé be. EYE, = 5% tai Fr, = 1,7 va= 189% tai Fr, Mat nude phang lang sau nude nhiy. (3) Nude nhay dao dong khi: 2,5 < Fr, < 4,5 (hinh 2.2c). Dang nay dic tmg boi sir mat én dinh cita dong xiét trong nude nhay (e6 tia) dao dong rei rac tir day len mat va Hinh 2.2 a, be, de nguye lai, dao dong ndy to ra séng mat ¢6 bien do dang ké truyén xuoi ding chiy Dang nhdy nay khong c6 vi tri én dink ma dich chuyén xudi, hoac nguoe ding chiy, ti¢u hao ning lung ding ké véi E, E, = 45% tai Fr, = 45. (4) Nude nhay dn dinh: 4,5 < Fr, < 9,0 (hinh 2.24); & day xoay vi muéc nhay da phat trién day di tgo ra t6n that nang luong dang ké vii B, /E, thay ddi tir 45% dén 70%, vi wi a nurée nhay hii nhur khong phy thugc vio dao dong khong én cita me nuts nude nhay. (5) Nuwe nhay manh khi Fr, > 9,0 (hinh 2.2e) Mat nude nhap nho, khong déu dan, dong chay cudn lai vdi téc do lim, cudn theo khong khi vao xody, chay xudi dong, mat nude sau nutée nhiy tiép tuc nhip nho, khong déu dan ten doan dai ding ké ciia dong chay ém, ty s6 hyh, lin va E/E, >70%. ‘Tinh chat cita 5 loai nude nhay dugc tém tit trong bing 2.1 49Bang 2.1. Bang phan loai nude nhay trong kenh chit nhat c6 8, = 0 Dang chily | Loai nude nha thuong Inu Fr | Oe! nuée nha 10-17 | Nude nhiy song 17-25 | Nude nhay yeu 1 Nuge nhay dao dong, Nude nhiy ae én dinh >90 Nuse nhiy mank Motiva inh dang Mir nude dang song ngin bien do nho, mat suc cu6n lai khi Fr= 1,7 Mat nuée cé dang gin nhu phing [a chi yeu, tieu hao it nang hong. ‘Tia nude ri rac tir dy len mat ta0 ra song chiéu dong cha Koay vi nude nhiy phat wid dy ai, én dinb tn that nang luong & mat phan chia dong chinh va khu nude xoay Tén that nang Iuong dat higu qui, song séng mat rit khong déu v6i t6e 46 lén, chiy xudi dong [ hinh 2.2 hinh 2.2¢ | Ngoai ra, tity thude vio quan hé hy/h, va diéu kign ciia dong chay xiét va dong chay ém, nude nhay cin duuge chia thinh: ~ Nude nhay sng hy/h, <2 (hinh 2.2a). ~ Nuc chay hoan chink hy/h, 2 2 (hinh 2.1) tuong img véi - Nude nhiy phing, nude nhiy khong gian = Nude nhay dang, nue nhiy mat (hinh 2.3a, b) = Nude nhiy tai chd, nude nhay ngap, nude nhiy xa (dong chdy qua dap tran thanh méng) (hinh 2.3c, d,e) SoS ye 50 Hinh 23: 4,b,¢,d,e2.2. LY LUAN VE. NUGC NHAY HOAN CHINH 2.2.1, Phuong trinh co bn a) Phuong trink tng quat cho kénh lang tru Minh (2.4) chi ra so dé téng quit cho kénh Lang tru nghieng géc ®, mat cat bis dau (1) va ket thiic ntéc nhay (2), thé tich kiém tra gidi han bdi dudng gach néi, dong chay coi hu én dinh, Nude nhay mé rong ca chiéu sau va bé rong. kr Hinh 24 Viet phutong trinh dong Iuong theo phuong dong chay déi v P,P; —F,, + Wsind = M, —M, Qn i thé tich kigm tra co: trong dé: P, vi Py- Lin luot Ia dp lye thiy dong téc dong len mat kiém fa (1) vi (2); P, = yyyo, cos; P; = yyy, cos: y, VA yo = Hin hugt 1a do ngap sa P eyo; F,.- luc can bé mat thanh kenh (bé mat kiém tra); ‘WsinO - thanh phan trong long nude trong thé tich kiém tra doc phuong chiry; M,, M, - ln lugt fa dong Itong cita dong chay ra va vio thé tich kiém tra q) va (1), cia trong tam mat eit (1) va (2). Néu @ ho thi: M, PQv3, M, = B,pQv dy 1A hien tung dong chay thay déi gap, c6 chiéu di nude nhiy so voi dang durong mat nude ciia ding chay déi din (D.D.D).F,, thuing dye b6 qua vi né 1a thet yéu, khi 8 nhé thi (WsinO — F,,.) ¢6 thé coi 1a rat nhé va bé qua doi véi ken nam ngang, én sin 0 = 0; d6 d6 (2.1) chi cdn Ta: P,~P,=M,-M, (21a) 1b) Phutong trink ca ban (nude nhay khi c6 do dée ddy O= 0). Nude ni BO qua Tuc ma sét F, va thay diéu kign 0 = 0 (sind = 0) vao phuomg tinh (2.1); sip xép lai ta 66: 51BO yo, «0 yo +B ~ yes + (2.2) Bo, B02 hay Pit My Pe+Mb © const (22a) y y (2.2) fa phutong trinh co ban cla nuée nhay hoan chinh trong kénh Lang tru. Chai ¥: 8, = B, = 1,037 ~ B = 1,1 nén tir nay cho déng nat f= e. 2.2.2. Ham s6 nude nhay (hinh 2.5) Pay Hinh 25 Timg vé ciia (2.2) duge goi Ia ham s6 nude nhay vi c6 don vi Ia luc déi véi mét don vi trong luong chait long va duce goi 1a luc dom vi ki higu la P,, dae viet lai P(h) = yo+ 2PM ‘ go Y =const 23) trong 46 ‘S6 hang thet nhat va sé hang thir hai déu Ta ham cita do sau (h). Khi h — 0 thi P, (h) > 20 va khi h > 20 thi ciing e6 P,(h) —> , vay khi f thay d6i tir 0 dén 2 thi Pyp, c6 mat gid {ri nhé mat: Pyyig- Tri 86 b ting vi Py, duoc rOt ra ti: diéu kién: +dP,(h)/dh va +d°P.(h)/dh? >0 2) ae 2 aP(h) _ d | yor 22 a{ya) _4Q"B dh dh go) dh go? Xe dinh soe) Trrée hét tim s6 gia A cia momen tinh cia mat cit ust @ déi véi truc 0'-0" gan tring vii mat tur do (hinh 2.5b). A(yo) = [ow + Ah}+ pan | yo = Aho +B cany 52do 46 8G) — gig AG) tiny [»+Zan}= dh shoo Ah Aho 2 do dP,(b) aQ’B Biet 20 <8. Vay: FeO) - 2.4) ms dh Yoh go" : Cho 2) <9 va ii (2.4) ta duce: ah 2 1-288 9 25) go Phuong trinh nay gidng hét phuong trinh h, tir diéu kién Cy, do d6 Wi 86h Jam cho Poin Cfing chinh (ah... Hay c6 thé néi tri s6h déng thd Pam cho ep V8 Py 2.2. Xac dinh chiéu sau lién hop trong kénh ling tro a) Mat edt bat ky Trong phuong trinh (2.2), vé trai thé hién quan he di véi h, - dd sau trude nude nhiy € mat ct (1); ve phai thé hign quan he ddi véi hy - do sau nude nhy & mat cat (2); hy vd hy duge goi 18 do sau Tien hop trong nude nhiy, d6 14 nhimg tri s6 dd sau fam cho hsm P,(h) c6 gid tri khong d6i Tir (2.2) dé ding tim duge hy khi biét hy va ngutoc lai déi voi mot Luu Iyong xe dinh chy trong kenh ling tro 63 cho bing céch tinh diing din hay sit dung dé thi cita ham P.(h). Dé ¥ dén (2.3) phuong trinh (2.2) duge viet: Py(h,) = Pu(h,). RO ring néu biét hy thi P,(hy) duoe xée dinh. Cho ede tri 86h, tinh P, (hy) 6 v8 phai, tri s6 no cia h, [am cho vé phai bing vé tréi dé 1A hy (biet hy tim hy ta lam tuong tu), hoae xay Aung dé thi ctia ham P, (h) 16i tie hy suy ra hy va nguge Iai, Ngoai ra c6 thé tim h, vi hy bing each thir dn theo quan hé nit ra tir (2.6). Ti (2.2) 6: Biel Vay: (2.6) ‘Thay cc biéu thiic d6i véi o, B va y va0 (2.6) sé cho phuong trinh thé hign ti s6 do sau lign hop vdi Fr; va cdc thong s6 hinh hoc khéc cia kénb. Béi véi kenh hinh thang tim dé sau lién hop bang biéu dé hinh 2.12,Biéu thiic cho kénh dang s6 mi Biét @ = kyh’ trong dé k, va a 1a hang 86 (gid tr) hat, parabol, tam gic) Chiéu rong dugng mat nurse: = 1,0; 1,5; 2,0; thé hign kénh chir pf k,ah*! Gh con on Boa Lt 1% ys fb(h-z)d2=— fkjaz*"(h—z)dz oo a5 trong d6: b - chiéu rong mat nude 06 do sau z. Sau khi gidn ude duge: y atl Dua B, 0/B va y vao (2.6) ta cé: (hy ¢ hay: aaa (2.7) hay ( . (2.7) RG rang quan hé h/h, dude din gid thong qua Fr? va a Kisclev, P.G. (1973) c6 tinh tdi F,,, thi quan hé chigu sau lign hop: HA {Jat er A) (2.10b) cy ‘Trong d6: F -hé s6 ma sat doc dutmg; Jn (445) theo thi nghigm (hy —hy) b) Mat edt hink chit nhat Xét kenh chit nhat nim ngang véi F,,, = 0, c6 chiéu rong b = 1 dom vi, phuong trinh (2.2) duge viet va sip xép lai 1 2 = I vag= vjhy =Vvshy Bolle fh —> 7h = Bap ave — Bipqv, (2.8) Lay B= 54tacé Hoac hyh, (h, #hy) ==" = 2h? 29) 8 Hoae & dang khong thi nguyen: bal 2 2) 42 2.98 a (2.9a) Giai (2.9) c6 duoc quan hé theo Fr? i+8ry -1\ 2.10) Hay (Jivsry -1) (2.10a) Phuong trinh (2.10) dat quan hé (hy/h,) véi Fr? trong kénh chir nhat c6 S, = 0, F.,, =0 va con durge goi [2 phurong trinh dong long Belanger. ‘D6i véi nhiing gid tr] Fr, 16n, chang han Fr, > 8,0; phuong trinh (2.10) cho quan hé, (2.10e) Dé dénh gid nhank quan hé do sau lign hop. Ngoai ra (2.10) cling thé hign qua Fry (thong sé dong hoe dong chay &m sau nude nhay): hl hy 2 hy= Ri 1+ 8Fry -1) (24a) vy / Jigh, 18 s6 Phorit cia dong chay ém sau nude nhay. Q4b c) Sit dung chiéu sdu phan giéi h, ta co: (2.11) 2.2.4. Téa that nang luong trong nude nky Ey, Viet phucmg trinh wing lumg cho mat cat (1) vA (2) doi véi day bang (i = 0) ta c6 € = E, do d6 t6n that nang lugng tude va sau nude nhay E,; 35‘Thay 1 tir (2.9) vao va gidn ude sé cho: g 2 a-ha ba 3 véi db cao nude nhiy (2.12) 4hh, 4h,h, (hy / hy 1° ha Eyfh, =2 1 2.13) 2 uh (hy hy) : Tén that nang Iueng tong a Bie do 46 Thay hyfh, (ti (2.10) vao va gidm ude sé duoc /1+8Fr? —3 bre,
9 xdp xi 70% va tai Fr, = 20 xdp xi 86%. ! oat Trong nuGe nhay cé tro déi ri manh ligt, e6 0.2/4 I + trao déi giita cdc lép chat long véi cutmg do MTD 8 BT BO tO vuot xa trao di r6i tude VA sau nuiée nhay Lam F, tham nhap cae xody nutée & dang cdc khéi chat Jong ri rac vao khu dong chinh va hda nhap vao chuyén dong r6i. Dang chinh phai tiéu hao nang Iuong dé duy tri khu nude xody ngugc va hda tan xo”y vao dong chiy. Nude nhiy 66 mach dong lon vé t6c do va sp suat, khong két thiic & mat cit (2) ma tat dan tren doan dai sau nude nhay dé rd vé trang thdi chiy r6i binh thu’ng ciia dong em. Do vay tn that nang Iugng do nuéc nhay gém 2 phan: (1). Tén that trong nude nhdy va (2). Ton that seu née nhay. Hinh 2.6: Tén that nang luong naomg aot trong mie nhay 2 2g 2.15) 1) 22-18 tén that sau nude nhay: trong dé: (a" 2g 56v, - te d6 & mat cat ha Im doan sau nude nhay, theo Voinich - Sianojentski va Lomtatidz. thi aw 1, 7a-0.n(08st+025] (2.168) : ‘Theo Gaziev E.G “ :n0,835(n -1) (2.166) vi: -hé s6 ngip 66 thé lay bing hy/h; khi khong ngap thi o = 1; 1, ~ h@ s6 sita chita dong nang 8 mat cat (1); n- tis hyh,. Nghién itu ciia §.Wu va N. Rajaratram (9/1996) cho thy doan sau nude nhay tir noi et thiic xoay mit nude t6i dong chiy binh thudng trong kénh c6 thé duge chia lam hai phan; phan dau hinh bao t6c 49 gidng nhur tia dong v6i u,,., 6 trong dong chay; phén sau €6 Uys & gfin mat nude. Phin dau cé chiéu dai bing 7h,, phiéin sau xap xi 3h, Vay chiéu dai sau nue nhiy: L,,, + 10h, @Q17) tuong ting voi Fr, = 3,87 + 10,48. Két qua nay dya vao hinh dang duimg téc do, thay +, & day va cuong do hu luong. Quy luat phan phéi t6e do & gan noi bat du va ket thie nude nhay gén phi hgp v6i phuong tinh: 12 5,75log 2%) +5,5 (2.18) us v Ton on oa : oa | _ ion III see cla USBR: pS oe t St 07 08 ‘Vong n. nny tryc tig [wi iy sg 4 bo + 2 3 4 5 6 7 8121670 ——F, Hin 2.6b: Dung cong tinh chat nuéc nhdy trong kénh chit nat c6 day bang (S, = 0) Hinh 2.66 chi ra: (1) Nhiing dc trung khong don vi: ~ Ning luong twong déi trong nude nhay E,/E, 37~ Hé s6'tén that nang long ) = Chiéu cao tong déi ciia nude nhay: Nhiing dc tg nay fa him cia Fr, 2) Ket Iuan: ~ Ti sO afE, dat max bing 0,507 tai Fr, = 2,77. ~ Ti s6 do sau lien hop (hyfh,) = 0.8. - Khih/E, = 0,4 ti Fr, = 1,73 ~ Chuyén tiép tir nude nhay séng sang nuéc nhay ho’n chinh tai (gén) noi Fr, = 1,73. - Tat cl cde dac trung thay déi khi Fr, 2.2.8. Chiéu dai nuéc nhay L, va doan sau nude nhay Day [a thong s6 quan trong anh hudng ti kich thudc bé tiéu nang 6 sir dung nude mhay. Chiéu dai nude nhay 1a khoing cach theo phuong nim ngang tir mat cit tude nude nhay dén mat cat c6 dé sau binh thutmg sau khi dat gid tri Idm nhat & sau nude nhdy (hinh 2.1). Do dang dying mat nude khé phang khi tign gin dén cudi nude nhiy nén khong khoi c6 nhdm lin khi xéc dinh L,. Thi nghiém chi ra L,/hy = f(Fr,) duge thé hign & (hinh 2.7) theo s6 ligu cia Bradley va Peterka, Theo (hinh 2.7) hién nhien Lyhy € Fr, déi v6i nhiing tri s6 nhd, con véi tri s6 lén (Fr, > 5,0) thi quan hé L/h hang 86 tai tri $6 6,1. Tir s6 lieu tren Elevatorski nit ra L, = 6,9 (hy ~ hy) = 6,98 (2.19) 2) Ngoai ra mot sé cong thie thyc nghigm khdc thong hay sit dung (hinh 2.7b) déi voi dang mat cat hinh chit nhat. PavlowskiNN Ly =2,5 (1,9 hy —hy) 2.20) OM. Aivazian De, (2.21) A nA y Shaumian, V.A. [Ia B) (eB 2.22) hy} (ha) Chertousov, MDL, =ma (2.23) v6i m=4+6 (2.23a) hay trung binh: L,=5h, hay Rares cee (2.23b) Voinich - Sianojentski T.G - Déi véi nhiy tai ché va nhay xa: Ly = 2,3 (1,51 + 22) Iga” . (2.24) hay L, = (2,27 +22,5)!gn (2.24a) 58D6i véi chiy ngap: Lyng = 25, -DL, (225) ‘Chigu dai doan sau nude nhay o6 thé theo cong thie Voinich - Siaojentski T.G. bee|[ 2.26) Vyzgo, M.S: (2.27) trong dé: h, - chigu sau ding chiy du; n= he s6 nh Chertousovy MD Ls, = (2.5 +3)L, (2.28) t E El ani Wat = 4I 4 | E E 2 4 6 6 CChigu dai nude nhdy &Kénn cb Gay bing (S, = 0) Hinh 2.7a: Chiéu dai made nhdy &kénh cé day bang (S, = 0) T rT an 20) ls fe = pet eax) 4t es le ———— * 3| (det oan rf © Avaian — « Pitovsth Ealelor = Saptrane’s 2 F Pega > Smetan 4 1 J ay 204 & 8 10 12 4 16 18 2 2 hr 1310 3070 «1001502 Fr, Hinh 2.76: Kei qua thi nghiem va cong thie 59hay d6i voi mat cat c6 h/B < 0,1 )bstes ~) | o.83h,)*? thi - (2.26a) v gn’ Néu 1a nude nhay ngap thi ct, xéc dinh theo: a. = (1, 70~-9,7)[0,85(hy, / hy) +0,25] (2.26b) (Voinich - Sianojentski va Julaev E.P (4.1988) E- [Pavlov kin nghi Ly, /h € ( va hinh thie gia “| theo bang 2.2 k Bing 2.2 hye 1,50) 2,0 3.0 40 5.0 _ 23.0 18,5 BS 11.0 8.2 | (tim phing) Lal Aa 135 18 95 80 68 | (imes si) | Mach dong Ién vé tc do va dp suat khong tat ngay & mat cit viet phuong trinh dong luong, ma tét dén trén mot doan dai dé tré lai tri s6 mach dong cla dong chay r6i binh thudng. Vay doan sau nude nhay 1A doan c6 mach dong cia nuée nhay tit dain. Chiéu di doan nay cé ¥ nghia quan trong trong vige dinh kich thude cong trinh tiéu nang va gia cO hy. hg Iuu cong trinh (hinh 2.8). Trong tinh toan da néu ludn coi h} Hink 2.8: Sardé muée nhy va doan sau nue nhiy Tri sO cita hé so si dong nang « trong nude nhay va doan sau nude nhay khong phai 28 hing sé, ma 1a dai Iuong thay déi, dat gis tr 16n nhs tai mat cit (2"), sau d6 gidm nhanh téi trang thai thuing trén doan L,,, do vay str phan phi téc do khong déu thong qua @ vi a” a gid tri max. Theo T.G. Voinich- Sianojentski va V.G. Lomtatidz thi a’ tinh theo (2.16a), theo Gaziev 1a (2.16b), theo Kumin va Chertousov th? of = a, ThE 56 da KE 3,59 n? (+n) -3 véi 9 = hy. Tri sé a, gidm nhanh trong doan the sau d6 gidm ti ti. Sy tit dén mach dong 4p suit thong wach dong: a, qua bien dé mach dong thé hign bing cot nude theo N.A. Preobrajenski Ia: 6024" bh, =2| (%) (2.29) 2g \\X trong dé: X - khodng cach tir mat cat (1) dén mat eat dang xét. Di véi mat cét hinh thang, chiéu dai nuée nhay c6 thé theo A.S. Meierov: ost 7 L, =10,3h,) |-2——1 [rssromtacta] 2.30) geoph, BR P, - chu vi ust etia mat edit 1 D6i vi mak cat hin trdn: L, =o (theo V.S. Kalf) (2.31) j Cée cong thie néu trén chi ra chiéu dai sau nuée nhay 1a vi dé rat phite tap ddi hoi nhiéu nghien cttu bé sung, cdn cong thite chi la céc gai ¥. 2.3. NUGC NHAY NGAP 2.3.4. Phuong trinh co bin Nuwe nhay ngap 6 thé dite xem nhu nu6c nhay hodn chinh c6 mat ct truée nue nhay (mat cat (1)) bi ngap duéi khu nuée xoy; ching han nude nhiy ngap duge sinh ra do dong chy thoat ra dudi cla céng phang (hinh 2.9). Goi hy, la chiéu sau co hep cla ding chy ra khdi cita cOng va 18 chiéu stu truée nuée nhiy hoan chin hy; h, 1 chiéw sau & mat cat (1) da bi ngap; h, = hy 18 chiéu sau sau nude nhdy ngap. dung ning yy (EJH, Hinh 2.9: Nude nhay ngap sau cdnh cong Khi S, =0; F,, =0 va chigu rong dang chay b = 1 véi h, & mat cit (1) va hy, & mat cat (2) thi phuemg trinh (2.2) duge viet va sip xép lai 2 done —Syh? = Boa" _ 1 Bia (2.324) 2 2 Bh, ghey ol1 thi (2.32a) duge viet Iai Re 1y2_p2)op3(1 1) s(h hi j=he — (2.326) hee hy hy) : Pa S Dy hy hy a Chia c& hai vé tir phuong tinh (2.326) cho hj, va dat S= 5%; K => dong thoi nko es ch ig ring ( | = Fri, thi (2.32b) duoc sap xép lai peal K 2F rg, | | ) 2.33 a(t-5| 2.33) Cong thite (2.33) duge dong dio cde nha nghien cau thiy luc thie nhan, neu dat K = 1, tiie I hy = hg, thi (2.33) trd thinh (2.10), hode ¢6 thé néi (2.10) 1a trugng hop rieng cia (2.33). Hé sé ngap xéc dinh bai o, =f, hy 1a do sau lig hop véi hy, trong nutée nhay ty do. ‘That vay, khi K = 1 thi tir (2.33) nit ra! an s?-263 (S$ *)\- =0 Ls hoge (S~ 1) [8 (S+ 1) = 2Fr3,]=0 lam cho [S (S + 1) -2Fr3,]=0 SS+ I= (2.33b) ‘un thife (2.9a) da iu dai nude nhay ngap Lyne i (2.26) mot s6 cong thie khée duge néu ra. Govinda, Rao (1963): Lyng = 6.1 + 4,95; véi se tache y yéu t6 ngap (2.34a) hy Stepanov (1959) (2.34b) Voi ditoc Rajaratnam (1967) xc nhgn thda man khi S <2 va 1 < Fre <8. A.N. Rakhmanov (1956) Khi: S<1,25 th Ly gy = 16,5 (S— 1,3)] ha, (2.34c) S>12,5 thi Lyng = (3,5 (S*8,3) hy, (2.34d) 622.3.3. Tén that nang lyong trong nude nhay ngap ‘Tuong tr nhur nude nhiy khong ngdp trong kenh mat cat chit nhat, & day phuong tinh nang Itong duge viét d6i véi hai mat cat (1) va (2). hoae 4 dang khong thi nguyen véi ky hig 4a neu 1a: (-)-6-») (2.35a) Khi K = 4 We lah, =h,, thi (2.35a) duge viet & dang: ‘Thay Fri, = 38840) vio biéu thie trén va rit gon sé cho: EG hy 4S Day chinh fa biéu thie (2.13) 4a biet voi hy 18h va hy 1a hy; e6 thé néi tn that nang tong trong nic nhiy wr do phing [a truéng hop rigng cita nude nhiiy ngap phing PONG THUC VE NUGC NHAY (2.35b) 2.4. MOT SO Dé sinh vien c6 thé 4p dung true tigp cong thie Khong qua din gidi Khi doc chutong, "cong trinh ndi tip” cia cdc eOng trinh thodt nude nhé trén dutng, mot s6 trudng hop vé nue nhay duge néu ra: 1. Boi voi nuée nhdy dée trong kénh chit nha DO sau sau nude nhay (theo phuong vuong géc vii day) p= £(0) (Bradley JN va AJ. Peterka, Vol.8-3, No HYS, Oct. 1957) - Hinh 2.10 1 = tt —_—_§# ae) 4 Lnyemiyen) a—a% @ c d@igarit oor 02 03 04 Chiu dainvoe 199, 01 82 03 0 iy ae Thay aBiclay — Hink 2.100, 6 63trong d6: 6 - géc nghieng so véi phuong ngang ciia day. Khi tg0 = 0 thi khi tg0 ting va lay gid tri [4 va 2,8 khi ting 6 = 0,1 v8 0,3 1; yh, tang - Chiéu dai nude nhay theo phuong ngang khi 4,5 < Fr, < 13,0 tinh theo cong thie (Henderson, 1966): Lyf = 6,1 44,0 tg (2.36a) hay Lys = my (Ys — hy) v6i mi, = (0) (Blevatorski - 1959) (2.36) Khi tg0 = 0 thi m, = 6,9 va gidm 16 2,8 khi tg6 = 0,28 (hinh 2.10b) 2. Nude nhdy khi day dét ngot ha thap 46 cao Ah - Nude nhay trén mai bac (day thugng hu); (Ah fh}? — rp = Lett Hh) (ah hy} = (2378) 21h, 7h) - Nuée nhay tai sin bac (day ha luv), ¢hs/my?-(1 + 21= A, hy) 3. Nude nhdy khi day dot ngot dang cao Sh Tru’mg hop nay cé thé xc dinh Ah theo biéu dé Foster va Skrinde phy thude quan he gia Fr, ~hyh, ~ Abb, khi Fr (2.37) 11); (hy, = 1 + 9); (Abfh, = 1/2; 15 2; 35 4) sé duoc néu trong chutong “cong trinh néi tip” nit ra tir phuong trinh + Fe +1 (2.38) J 4. Kénh chit nhat mé réng dét ngot tic b ra B C6 thé sir dung cong thite: hy /hy, =B** (2.39) , Khi c6 chigu rong b; B = b/B. Cig c6 the jp dung cong thiic do phan tich thi nguyén tim chiéu séu lién hyp trong nude nhiy mé rong dot ngot: trong d6: hy, - 6 sau lién hop Byram k[Fr(+2n)]+c (2.39) trong dé n * va Pr 64k VAC phu thuge vao f= b/B cho trong bing theo két qua thé nghigm Bang 2.3. Bing cho k va C theo B 8 0.25 0375 050 0,625 075 k 052 0,80 092 1,05 15 © 058 | 030 0.05 0,20 ~042 a peo ye “ey , & oats leh" 50 SAL 0 Y | VLL\ 025 “0 4 x0 0 i 0 2 [ 10 0 él Fein) LI, + 3 8 7 9 24 6 BAHT) Hink 2.11: a) Duong trung binh két gud thi nghiém t} s6'chiéu sau nude uhdy 6 kénh chit nhdt mé rong dét ngot; b) Chiéu dai tuang doi ciia ude nhdy 6 kénh chit nhat ma rong dot ngor Doi véi trudng hop nhiy ngap thi h, > h, va tim h, theo (2.40). hy shy = ft-2re@{ + Pe (2.40) yy NB hy 2 hoc cong thife V.V Tio: K? -8 (60-2) (41) h, Véi K=—; 8. fe: By er (ak Ta phuong trinh co ban ciia nude ghey, nhdy ngap khong gian théa man khi 3 E, tuong ting khi S, = 9. 2.9, Dang tia nuée thing dimg tée dung lén mat nim ngang tao ra nude nhay ton (hinh bai 2.9). Ap dung phuomg tinh dong Iwong va phuong trinh lien tue dé 6 phuong trinh. 682Pr? sary) 251 Ry ) 25) 1 =RY? |+-(R-D0+Y+Y? J+3R-00 ) trong 6: 2 aed a 0 i 4agi ¥: xét doan dong nguyén 16 rong d 8, Br, duong mat nude trong nude nhiy gid thiét = “Vo | 1a dudng thing), a a oe 2.10, Ching minh cong thiic: (2-10b) E=3( [A*+8e¢ -a) Goi y: F,, = [" tPul= TPL, hth By 2. trong dé: P 1a chu vi uét Vay: 1, =k(h, -h,) voi k= 45; a 14 (nik va: Ane 2.11, Nude chiy trong kénh chit nhgt c6 S, = 0, b = 1,0m, h = 0.8m, Xéc dinh chiéu sau lign hop? nang luong ¢,,,? va t6n tht nang long trong nude nhiy. = Sm/s tai chiéu saat 2.12. Nude nhdy trong kénh chit nhat cé S, = 0, tai chiéu saw h = 0,6m 6 te do v= 10mJs. Yeu céu xéc dinh (a) chiéu sau ddng chiy ém va xiét véi cing mot nang Iugng € tuong ting véi luu rong da cho? (b) Chiéu cao lién hop trong nude nhy tong ting V6i nu lugng di cho? (c) Tén that nang Ivong trong nuée nhiy néu nude nhiy la nuGe nhay tai ché. 2.13. Nuse nhdy trong kenh chit nbat c6 chiéu sau trude va sau nude nbiy 18 04m va 1,6m. Xéc dinh chiéu sau phan gidi h, va t6n thét ning luong? 2.14, Dong chay c6 luu long q = 4,0m'/s vugt qua dap tran cé san 1a bétong voi .014. Tee do tai chan dap 14 9,0m/s va chiéu sau ha lau 1a 3,0m. Yeu céiu xd nhim a 69dinh chiéu dai san dap néu nude nhdy xdy ra trong sin? Téng nang luong bi tieu hao tir chan dap t6i két thtie nude nhay? 245. Dong chay déu trong kénh chit nhat rong 4,0m cé nam n = 0017 déc diy $,=4 x 107 1h, = 0.4m. 6 cusi kénh chiéu sau dang chay ding lén chigu sau h = ‘Yeu cfu xée dinh pham vi nude nhay trude dap? 2.16. Kénh chi nhat déc 9° ché tuu lvgng 9,0m’/s cé nude nhay bat dau tai h, 6m. ‘Yeu c4u: (a) chiéu sau sau nude nhay? (b) Tén that nang luong trong nude nhay? (c) N&u doe day S, = 0 thi tn that nang lung 1 bao nhieu? 2m, AU HOI LUA CHON 2.1. Ty s6 do sau lien hop ciia nude nhiy trong kenh chit nhat cé S, (a) 8.0; (b): 4,0; (¢): 120; (4): 12,0; (e) 0,10: (A) khong e6 trong 86 2.2, Fr, & mat cit (2) & kénh chit nhat 06 i = 0 la 0,22. Ty (by: 15,25; (c): 150.0; (4): 8,35: (e): 4,25; (1): 6,50; (B): 50,0. 2.3, Néu Fr, = 5,50 nude nhdy c6 thé phan loai nhu: (a) nude nhay yéu; (b) nude nhiy manh; (c) nude nhay én dinh; (d) nude nhay séng; (e) nude nhay dao dong 01a 16,48; Fr, 1a hhyfh, 1 (a) 11,25; 2.4, DO stu h, trong nuée nhay & kenh chit nhat 1a 0.2m va ty s6 hy/h, = 10. Chigu dai sao nhieu. (a): 4 (b): 6; (o): 12; (A): 175 (e): 33; (: 20. 2.5. 70% E, bi ti€u hao béi nude nhay trong kénh chit nhat 6 bao nhiéu. (a): 6,0; (b).09; 120; @: 150; (&): 700, 2.6. Quan he yo + 2°2 = const sé phi hop vei trutmg hop nao. go a) Ding tinh dé sau ting vdi cing ty nang mat cat; b) Ging quan hé oita ty nang mat cat; ©) C6 kha nang [a nuée nhay & kenh déc; d) O kénh chit nat c6 S, = 0; F,, = 0; e) Okenh c6 S, = 0; F,, 2.7. by vi hy, La do su mat cat (2) ting véi kénh chit nhat 6 F, Hay chi ra quan hé phii hop. hy> has byhy =has oh S, c6 cing h, va Fr,. Hay chi ra quan hé. 10aL > La by Ly>Ly OL aby DL fly € hye 2) L/L, = 0,8; £) Khong c6 trong sé 48 neu; Néu E,, va E, 1A tén that nang lugng cila mide nhiy déc va nude nhay 66 trong kénh chit nhat cé cing h, va Fr,. Hay chi ra. aE,=Ey DE PES OE, 20), dap tran 6 thé coi nher nguéng hase bic dat 6 cub kénh c6 §, = 0 va gid thidt do sau h, xy ra tai nguing aye H4P=h, (& | 2b" thi: Q=byerH+Py? = 2 ue =F Cue oH G9 2 véi Cy =1,06, (! +f) 3.10) fens } Bigu dé dya vio két qua thi nghiém cia Kandaswamy va Rouse (1957) chi ra C, (hinh 3.6), 16Sis thong khi cén thiét cia dap tran tigu chudin cho bai cong thiic etia Bos (1976) Qo om Oy Cee Q, fi tuu lugng khong khi edn thiét, hoe thong qua bigu thiée (3.12) khi o6 aude nhiy ngap sau dap: pe h, =Ae| G12 b7e(42)° | AZ - d6 chenh gitta dinh dap va day ha luu. 3.2.3. Trang thai chy agap Ngoai ra c6 thé sit dung cong thife xdc dinh him Wweng chay ngap trong kénh chit nhat 446i v6i mot don vi chigu r6ng os = 9 (3.13b) Oi Viti $6 h,/HE 16 0,95 thi: =I 1.262(, /H) 133 Ish” [Be WR =0966 — G.13a4) Khi h,/H > 0.9 c6 thé sit dung cong thiic Rajaratram vA Muralidhar (1969) ez = 0.9h, VE(H=h, ) = 0.9h, eZ, (3.130) trong dé: Z 14 dé chénh muc nude thyeong va ha Suis dap. Trong ché do chay ngap. cic tia 12 dong chiy mat tii qua cae ché do + chay nhur nhiy mat, séng mat nude va dong mat nude tiy thude vo quan |og hé h/H. Thi nghigm eta S-Wu va N. Rajaratnam (7/1996) cho “| thay khi hn long khong adi, h,/H tang 16i 0,027 (gidi han én), vin ton tai ch€ do chiy wr do, vugt qua gid wi 02 /-— nay dong chay 1a chy mat. Khi h,/H giam dén - 0,07 thi dong chay mat DOA 6 OOM ket thiic, dudi gid tri may dong chiy Ri chiy wr do. Trong pham vi Hinh 3.7: He 08 yephus shuge hil 0,07 < h,/H < 0,027 (két qua thi (Duéng xuvén ram ede diéin khi nghiém 6 nghiém) dong chiy 4 trang thai qué P = $3,5; 100; 150; 203,5: 250, 303.Snm) do tir tu do sang chay raat Khi hy, tang tao ra chigu sau chay ngap h, ‘Theo Villemonte thi: —P>O4thi h, (HL duge goi fa ty sé ngap. Qhe = a (8) yr (3.13) oytrong d6: Q 1A hu tuong cha Q = K.H", doi véi dap chit nhat n = 1,5. Song nghién ctu chi ra muc nude ha hu con tu do ting vi cot nude Hy n la s6 mi trong quan he dui dinh (< 8em) déi véi dap loai nhé da ¢6 chay ngap. 3 Dap c6 co hep ben Khi b < B (chiéu rong cita kénh) sé c6 co hep bén. Theo Francis thi b,=6—0, In G14) v Cong thie tinh lira luomg 1 la s6 bén bi co hep. Neu c6 m tru thi s6 co hep 1a ; ‘cv2e (b-0,InH) Ce 3.15) Déi véi b > 3H; cdn H/P < 1,0 thi C. = 0,622. Theo Kindsvater va Carter. 2 32 Q==C,,)2g b, He (3.16) trong dé: b, = b + Ky, 18 chiéu rong higu qua (3.16); H, = H+ Ky - cot nude higu qua (3.166). K,, vA K,, 1 hé s6 higu chinh chinh xde do tinh nhét va siic cng bé mat cho trong, bang (bing 3.1) ) ceat(2 2 BoP) Qua quan he: Cup = Ky + K3(H/P) G17) (3.16) phi hop véi H/P < 2,0: H > 0,03m, b > 0,15m va P> 0.1m. Bang 3.1. Gia tri thong s6 d6i yoi cong thitc (3.16) va (3.17) Kym) kK, o3 0.0025 0.590 + 0.0020 B3.2.5, Xée dint his lurong theo cong thife chung D6i v6i dap tran thanh mong khi tinh lau luemg Q theo (3.3) 1 thé duge xc dinh theo cong thiie sau. Chugaev dé nghi m, cho H 20,1 va P> 0,5H_ m 440,054 (33a) -[o,405+2%8).0,55 u u (Hepy Badanh (Baze) dé nghi: — m, | (3.2b) u trong d6: H e6 don vi 1a mét Khi c6 co hep bén thi hé sé liu Iugng giim di theo dé nghj ciia Egle’ m= (0.4054 2027 otra (5 Hi ye) (3.2c) H+P) \B) Néu dap chiy bi ngap thi phai them o, do Inu Iuong bi gidm di, Diéu kien ngap xy ta khi h,, > P va (Z/P) < (Z/P),, trong 46 Z 1a do chéah mye nude thuong ha hu dap: chi 86 c chi diéu kign phan gidi: ‘Theo Badanh thi ( s, = 105 (146.2% je (32d) PVH trong dé hy = hy, ~ P (cao do day thuomg ha lu nhu nhau) 1 chiéu sau ha lum vuot qua dinh dap. Vi Z +h, =H (hinh 3.5c) nén cong thtte (3.24) cdn 6 dang: o,= 1,08( toe 2 (3.20) 3 aoa pre 1 a, | ost De Mae ZA Hinh 38: (F) paw singe ©. P); P 5, 1.0) Dip=0,7 i o 8 a a % 04 - b) 0 02 04 06 08 10 12 WP . _ Zh, Hinh 3.9: a) So dé dép tran thanh ming chdy ngdp; b) Bidu dé o, phy thuge (~ va 'n.) PP 79Thi du 3.1. Kénh chit nhat rong B= 2m cha luu Luong Q = 0,350m'/s. Tim do cao 850m v2 cua dap tran chuyén qua Iuu luong véi cot nude thiong Inu khong déi Hy, = b=B=2m Céch gidi: Tim P bing cach thir dan, Gid sir Cy = 0,640 thay vao (3.7) H8? = 0,350/ (2/3%0,640x J19,62 = 2.0) = 0,0926 H = 0,205 va P = 0,850 — 0,205 = 0,645 Hy/P = 0,318 va C, 1,611 + (0,80 x 0,318) = 0,636 0,636 # 0,64, lay 0,636 thir Lin thit hai p22 = 230826 H = 0,206 va P= 0,644 ; H/P = 0,320 ),637 chap nhan duoc, ‘Vay tim duoc: H = 0,206m P=0,644m Thi du 3.2. Trong thi du (3.1) nei b = £,500m va P = 0,600m. Tim c6t nusc biéu qua H,2 1,50 2 20,75 2,00 0,640 = 0,09318 Cich gidi: Tring hop ndy b/B Theo bing 3.1 6: Ky + Ky, = 1,500 + 0,0042 = 1,5042m_ Ding phuong phép thi dan tim H. Gia sit: Cy. = 0,60 , ti (3.16) c6: 0,350 [oe 0.13133 %0,60% 19,62 «1.5042 84m, H= 0.2584 - 0,001 Tur (3.17) Cy. = 0,596 + (0,0375 x 0,429) = 0,612 Lan hai: na _ 013133 Hi? = 0,600 = 0.128755 © "0,612 0,254m ; H/P = 0.4233 Va Cy, = 0,612 diing bing gia tri gid dinh, Vay tim duae- 11, =0,255m, H=0,254m Cy #9612 80va.cao dé Hy, cao hon day 18 0,854m, Thi du 3.3. Xac dinh kich thuide dap tran thanh mang khong co hep ben. Bict lina luong Q = 45 /s, H = 0,22m, P= 0,4m va hy, = 0,52m. nude hét xc dinh chénh mye nude thyeng hi. Inu Z=P+H-h, =0,4+0,22~0,52 = 0,10m =0,55, dua gid tri nay vio biéu dé hinh 3.8 duoc (4) =0,2 vi 2) 5 <( | iths > P, do d6 theo diéu kin chiy ngap, dap bi ngap. Theo h, bidu J6 hinh 3.96 kh TE ol oA 3 25 thi o, = O85, 0,3 a Z P 04 P do 46 m, = 0,440,052? = 0,427 0,40, Q 0,045 oV2e HY? 0,85%0,427 J2x9,81% 0,227 =0,27m Dap tran thanh méng khong phai chit nhat Nhin chung dang téng quit cia eOt nude tran va lin Iitgng tran 1d: Q = KH" 1n phu thuge hiah dang eifa tran. K phu thuge hinh dang va vi tr dap, Cong thie tinh eu luemg ctia mot sO dang thong dung cho trong bing 3.2. 3.3. DAP TRAN MAT CAT THUC DUNG Loai dap nay ding trong céc céng trinh trn nude cds giao thong, thiy loi... thudmg 6 hai loai mat cat (a) da gide (b) cong (hinh 3.2c, 4). (a) Logi da gide thing 14 hinh thang c6 dinh nam ngang hoac de. Chigu day dint 0,67H 1,0 thi — 3 on CJCqy > 10 va HJHy < 1,0 thi” = 278, Rabe, CUCay 2,0 (dap cao) thi C,,~ const = 0,738; cdn khi P/Hy < 1,0 thi Cao gidm cing véi P/H, va dat tri sé bing 0,64 tai P/H, = 0,10. Két qua thi nghigm cua nhiéu tic gid chi ra C./Cy, = f (H,/Hy) abu (hinh 3.12). Hé s6 lin hom tang tai Hh, > 1,0 18 do ¢6 Sp sudt am trén dish dap. Khi dp suat Am dit 1én sé gay ra tich 1ép bien khdi mat dap, Iam cho hé s6 liu lugng gidm xudng Tri sé (HJH,);uay phut thude vio gidi han nhé cita (P/H,). Nghién ctu va dé thi chi ra 1 < HYHy < HJM )pax cho he $6 liu luang C, én. Nhur vay véi linu tung 1h én vuot qué 1 thigt ké cé H, > H,, dap lam vige van an ton va e6 he s6 law lung cao.Vige sir dung H, va Hy khong thuin tign vi thong thuimg 5° 3 (hinh 3.15a) véi $< 0,5 thi m = 0,33 = 0,42 va phu thude (H/; S). Khi (P/H) = 0,5 +2 (hinh 3.15b, c) theo Bonshakov va Petrasha: VE BI/H-C Thong s6 B va C phu thude vio cotg gée nghiéng m: nam ngang & bang 3.6. (3.28) ide thuong lm S véi duong Bing 35 7 s mo khi Hi == 10 1s 20 u 0 ~ 032 036 039 oat 2 Cae 038 Cs Bing 36 s u 3 29 279 c 027 02 0.7 He 56 c, lty theo bigu dé hinh 3.16 phu thude va 2, purdng_ cong 2 cho dang dip Ofisherov, dug cong 3 cho dap trin dinh rong, duemg cong 1 cho dap tran mat cong bi ngap va.cé chan khong. 88ngap tong we nbur dap tin thanh méng, ti la: h, > P va (Z/P) < (Z/P), Khi dip 6 chan khong thi m = 0,54 + 0,57, cdn Khong o6 chan khong thi m = 0,49 + 0,50 khi tinh im lugng theo cong thite (3.3) 3.4. DAP TRAN BINH RONG Hinh 3.16: é 360, plu thuge hJH, Phan nay chi néu lén nhimng tinh cl it don gidn cba dap tran chit nhit, day nim ngang. So dé dap sie mép thugng va ha luu chi ra (hinh 3.17) ving Damgokoiera Hinh 3.17 Dap sic mép Tam dong chiy tach khoi dinh, ltron sét bot khi tich ding, miet sit mat dap r6i dé xudng ha liu. Néw chiéu day J dit dai, do cong cita dong sé nho dp suit phan bs theo thily tinh sudt chiéu day / cla dap, dong chay trén dap giéng nhur dong tia chay xiei bat niguén tir dong chay ém phia thugng hu dap va cé dé sau trén bot tich dong 12 h,. Gia sir khong c6 tén that nang hagng gitta mat cat (1) va (2), déng thei h = h, phuong trinh 28 = Yeh. sh, Luu Iuong lituéng qua mot don vi chiéu rong dap: 2 p22 ay = i me Ls Plt Oy = Veh = 5 fz eHe |, 70SH3? 3.29) Ké dén ma sat va thucté hy h,) chi¢m gan hét bé day / cia dap. 4.1. Phan loai: Duéi day la phan logi d v6i chay tw do. Vigc phan loai dura vao gid tri ciia H/l véi dap sie mép thugng vu. I | — (a) HUI 0,1 hay 77210. Mat eat e6 h & ha lu dap, Iue cin ela mat dap chiin vai ted quan trong xde dinh tri s6 C,. (hinh 3.1Ra) OA SHI <0,35 9 7 a Jw fa, TE 1 52H Hinh 3.18, a,b, d (b) 0,1 < H/I < 0,35 hay 2,86 < 4 <10. Mat cat c6 h, & dau thuong luu dap, hé soi hn long thay déi cham theo H/! (hinh 3.18b). Day 1a dap tran dinh rong theo diing nghia. (©) 0,35 < Hil < 1,5 hay 0.67 < xe 2,86, Dung mat nue 1a dudmg cong sudt chigu day I dap. Mat cit cé h, & diu thuong Inu. Gidi han trén cita loai (hinh 3.18c). (d) Hil > vao khoang 1,5. Dong chay téch khéi mép dap thuong liu, khong tiép xtie Véi dinh dap, durimg mat nude c6 do cong én, dap cé thé cot nhw loai thank mang (hinh 3.18d) DSi V6i dap cita vao duoc vé tran. phu thude H/P. V6i loai dap nay khi 0,1 = 0,125 < 10,2505 (hinh 3.19a) sé cé cdc dug dong chuyén dong hau nhur song song viti mat dap, dé ciing fa dang tiéu bicu cia ding chay 90qua dap tran dinh rong. Khi dudng dong bi cong sé lam cho quy luat phan phéi dp swat khong theo quy Iuat thay tinh, Theo Smuslov v.v... thi doan cong 16i 4p suat gidm cdn oan cong lém ip suat tng so véi thi finh (hinh 3.19). Do vay biéu thiée tinh ¢ d6i véi dong khong 4éi din la: ra 2 oe p,h4 20 (3.32) ch + 2¢ 2eb*h? trong d6: B. = | d6i voi dong d6i din; B. < 1 doi véi dong cong Idi; B. > 1 déi véi dong cong lam (hinh 3.20) chi ra e= e(h) doi véi By < Ing v6i cing mot lau Jung Q. BE thong qua cling mot hm lwong dong cong 16i doi hai dy trit nang Iugng nhé hon so voi dong cong Jom. Diéu nay cing khang dinh dap tran mat cAt thye dung c6 he s6 Itt tugng Ién nb dap tran dinh rong véi dé cong 16m nhu doan BC a (hinh 3.19) 6 hé s6 lu lang nhé nai, (hinh 3.19) cing chi ra dap trha dinh rong Iudn e6: (h << h,). Neu bd qua tén that, dong chay tren dap duoc dac tnmg bil dutng thing ABCDE 6 (hinh 3.20) pha hop véi diém & (hinh 3.194). Dang chay chuyén tit B. > 1 tai diém B ting véi do cong 16m én nha v8 en véi h, sang B. = 1 & doan CD r6i ket thiic & diém E(B. <1) véi do sau A nhd nit ‘ren dap. 4) ey Ag c r gt, yee a a a 9.1-0.125e{Hi}e0.25-0 5 Hinh 3.19 3.4.2. He 56 lum tuong Cy va Cay Tir (3.31) va (3.30) c6 duge: ¢ 2 i we Phan tich this nguyén cho thay: + Re W, 334) Cy (hode Cy) = ‘] trong d6: Re - so Raynol (Reynolds); W - so Weber; AJHL- nha tong d6i ciia mat dap.Ap dung dap tran vao thuc t xay dung cho thay Re, W, A/H va H/b khong c6 y nghia Gi véi Cy (hoae C,,). Vay: Cy (hode Cy) = (UH/! va HIP) (3.35) ‘Theo két qua ciia Govida Rao va Muralidhar (1963) ting v6i 0 < Hi < 2.0 vA < HP < 1,0 sirthay déi cia C, nhu sau (a) Dap dai (1én) (HIS 0,1) (3.36) (b) Da dinh rong dich the 0,1 < Hl <0,35) Cy = 0,028 (H/N + 0,521 (3.37) (©) D6i véi dap hep (0.45 < H/I < 1.5) Cy = 0,120 (H/) + 0,492 (3.38) Gigi han trén cia H/I phu thude H/P Gitta trutng hgp (b) va (c) ¢6 pham vi chuyén tigp, (3.37) chuyén thanh (3.38). Vay gidi han trén (3.37) c6 thé t6i (H/I < 0.4), Tru’mg hop (a) xudt hign nuéc nhay song cd quan hé hy, h, tren mat dap. 3.4.3, Xac dinh chiéu sau trén dinh dap Dang cong thiic (3.31) khong thé tinh duge do siu trén dap, do vay nhit pharong (tinh Bécnulli viet déi véi diém A va C (hinh 3.982, 6) dé dang ¢6 chiéu sau h khi biét Q va H. Q=obh (1h) 39 tong dé: @ Theo Kumin D.1. Gia tri @ phu thude vao gif te] he s6.m & bang 3.7 Bang 3.7 ™ 03 032 0.34 036 | 03k o | 094 0.96 097 098 | 0996 | ‘Theo Smuloy v.v. = 0,9 +01 y bi ne Q Déi vei mat edt chit nhat Q, = BCH +P) Hoc theo Trugaev R.R fa mat cit thuyng lam dap: h=kH, k phu thude m (bang 3.8). 92m 0, k 04 3.4.4, Dong chay ngap Néw chién sau & kénh phia thugng lima dap tao ra do ngap hy = by, ~ P (hinh 3.21) *F Hinh 3.21 a,b Dang chay tren dap c6 thé 14 chiy ngap, luw lwong Q phu thude (1; ,). Nghién eu chi ra chay ngap khi h,/H > 0,75 — 0,85. Khi tinh chay ngap nén tinh dén do cao phuc hi 2, tai noi ndi tiép dong chay trén dap va ha lu. BG cao z, nay dat t6i 0,25H hoge (0,1 = 0,2) h, néu tinh theo h., 2, phu thudc h,/h, va vy khi h,/H > 0.95. Nhu voy b= hy —25 ‘Theo Trugaev. R.R dap 1a chay ngap khi h, > NH ; N phu thude (m, v,) va thay doi tir 0,87; thong thudng lay N =O8 Kha nang thong qua cia dap cé thé tinh theo: Quy = Sqmb/2eH2? (3.40) Theo Smuslov V.V , phu thudc (h,/H) theo bang 3.9. 0 Bang 3.9 h/H o@ [084 [088 | 092 | 095 [09% | 1 | Cita vio ém thuan, Lo 0,98 0,95 OR4 0,70 O47 oO Cita vio khong ém thuan ie [096 | 090 | 079 | 065 | 044 | 0 Hay theo: iz imo ; Que = Pabha y28 YCH, — hn) (3.40a) khi bé qua dé cao phuc héi 72, néu ha hin khé rong, Viét lai (3.40a). Qqg = Oy bky 2B YI=Ky HE? 406) < h, a hh trong dé: k, =—" ,m=@k VI-k ; k= 7h 7 H, Me H,‘Theo Latusenkov thi a,, € k,, cho trong bang 3.10 dé tinh Q,,. theo: Quy = Fqmnb /2¢ H3? (3.40c) 0.92 | 094 | 096 | 0.98 078 | 0.70 | 06 | 040 Khi bi ngap manh (ding véi h,/H > 0,94) nang thong qua cila dp tinh theo: Q=ao, xbh, (2g JA, -h, (3.404) trong d6: a - hé sé tinh dén d9 cao phuc héi 73; y ~ hg $6 te dO chy ngap (khi cita vao ém thudn: 0,96 ~ 0,97; khi khong thuan sé gidm 5 + 10% so véi chay khong ngap. a phy thude v, =P» __ 15 4 s6 gta dign tich bi ngap ern toi bo dign tich ha lint Bh, +P) ing thai cita ra duge cho & bing 3.11 a phu thude v, vi Bang 3.11 . Ys 0 03 os or | Cita ra erm thuan [3 | 5 ira ra khong ém thugn 10 Las Noi chung, cong thiée 3.40a phai tinh diing dan vi H, phy thudc vao v,, va vp phu thude Q. Do vay, Smuslov V.V di gid thiét H,, =H va duta vio hé s6 a, do thay déi tri sé cot nude, ay phu thude v,, va trang th ifa vao, cifa ra cita dap dude cho 6 bing 3.12 Bing 3.12 Ou 3.4.5. Sa dé va dé thi xac dinh hu hugng qua dying tran Q=C,BH Aly Coe kG C,- he s6 Im lugng khi dong chay tx do qua duimg; yg hg s6 diéu chinh khi duimg & ché a6 chay ngap.dong chdy wi sal 7) 1.5 sar 188 1.5 1a 148) 142 af teatiampooenins —— aw? al on ms sah : Wats i toon LZ de Hinh 3.22 a, b, ¢, d: Dé thi xéc dinh ha gg tran qua ducing oe 08 08 Fam 6) sokvulmng cho Wars 015 3.8, DONG CHAY DUOI CUA CONG Xét cinh céng sic mép (inh 3.23) c6 ding chy em & thugng hu. Dong chiy dudi cita céng va ha [tu cé hai trudng hop: (a) Chay tu do, (b) chiy ngap. 3.5.1. Chay ts do Khi muc nuéc ha Iuu thaip, dong chiy qua cita cng tgo ra mat edit co hep tai (2) c6 do su hy, =h). TY 86 hyfa = C, he 86 co hep (a Ta 49 md cita cng). hy=Ca (3.42) Gia sir khOng c6 t6n that gitta mat cdt (1) va (2): ay =O = 1,0 2 2 H,+*Loh +2 28 2g 95Biét q=v, H, = C. ay, vay q=Cyxax 28H, (3.43) c V6i 0 Cy # 3.44) ye ‘ Dai lugng Cy va J2gH, c6 tinh chat gid thiet; hoae: 9=C,aV2ell-Caa) = Cae AH (3.43a) eee vGi AH 1a do chenh muc nude & mat cit (1) va (2), en Cy ~hé s6 lute Luong c | (cay (3.43) i) 3.5.2, HE 86 Coy Capp Ca Ci ba hé <6 18 ham ciia (a/H,) va khong chiu anh hudng eda Re vi cinh cong sie mép. mép enh céing chinh 1a diém tich dong Thay déi cia Cy theo (a/H) vai nghién citu ciia Henry cing s6 li¢u cia Rajaratnam va Subramanya (1950, 1967) chi ra trén hinh 3.24 va bing 2.13 cho Cy Bang 3.13 at, | 000 | 00s | oto | 020 | 030 | o40 | 050 | 060 | 0.70 | c. |o6r | 060 | 060 | 0.605 | 0605 | 0.607 | 0.620 | 0.640 | 0,660 | Gi tri C, = 0,60 cho pham vi a/H, trong thuc 12. Ngoai ra véi do chin xe + 2% doi véi h 3.25). uu luong can tim, thay déi ctta Cy, va Cgy theo Henry dues cho trong d6 thi (hin 3. Dong chay ngap eee We me muse Pa aw ng it gen ey OA[S esta luomg, nue mbdy sé xdy ra va Tam ngap mat cat co asal- i) — - Henry | trap (2). the 1 do sau & mat eft 2} Ldn om (Cor cag C.a), dg sau Hy, sé tang (hin 3.26). 7 | Cot nude higu qua 1A AH = Hy — Hy, con uw wl ° lung thong qua do stu & mit cit 2) voi oseh h, = C.a. Phia tren h, 12 xody nutde véi Iau t6c am : at &16p tren. Viet phuong trinh Beenuni qua mit cit "8 SS (1), (2) va BO qua t6n that sé c6: 96q=Cyay2eaH (cia sit 4p suat phan b6 theo thi tinh suét do stu Hy 6 2)) Gay he 56 lu lugng chy ngap. Thi nghi¢m cho thay: Cay = C= Mla/Hh) Gitta mat cat (2) va (3) c6 nue nhdy ngap Kim tiéu hao nang long. Ap dung phuong trinh dong luong cho (2) va (3) dé tim H, khi da biét q va hy. Cy | dong chéy cy | da 93) 138 02 ot Thong s6 hyja — Butng cong Henry o 2 «¢ 6 8 0 2 4 16 18 Hye Hinh 325 Dé thuan tign C6 thé diing cong thie & dang: q=Cy,a y2eH, (47) Cou, he SO Inu lugmg d6i v6i chay ngap -qua cita cOng, dp dung phuong trinh di véi (1) va (2), (2) va (3) cho thay: Coy = f0H/a, ha). Sir dung duémg cong trong (hinh 3.25) tim Que Kh biét Hy, hy, a. Song néu (i *s) a nnhé s@ lam cho sai s6 tang Ién. Hinh 3.26 97BAI TAP 3.4, Dap tran thanh mang chi nhat c6 b = B= 2,0m; P = 0,6m ; H = 0,9m a) Tim lau Iuemg thong qua dap. b) Néu b = 1,50m, thong qua cing lun wong trén thi cot nude H 1d bao nhiéu? 3.2, Dap tran thanh mong ¢6 b= 1,5m, do sau kénh thyong Iw Hy = 1,50m, Tim do cao dip P dé thong qua tuu luong Q = 0,75m'Vs. 3.3. Dap tan thinh mong chit nhat rong b = B = 3,0m, P = 1,20m, do sau nude & thuong Iu dap Hy = 1,93m; hy = 135m. Tim lan long Q(m'/s)? 3.4, Thanh lap biu thae tinh Luu Luong cho trong bang (3.2). 5. Luu lugng thigt ké Q = 500m’/s chuyén qua dap wan mat cat thuc dung cé b = 42,0m; P = 20,0m. a) Tim cao do duémg mat nuée va duémg nang lyong tong img? b) Néu hu lugng [a 700,00m’/s tim cot nude toan phan H, va cot 4p nko nhat tren mat 8D, Mgerin? 3.6, Dap trin mat cit thye dung cao 25,00m duce thiét KE cho c6t nude toan phin 50m, net Hymn = 0.5m. Xéc dink Inu Ivong Q tuomg king? 3.7. Dap tran mat cat thuc dung cao 30,0m va cot nude thiét ke Hy = 3.0m. Chiéu dai cita dap 1a 50,0m, véi ba nhip céu qua dap, tru dau tron 6 chiéu rong bang 1,50m mo lugn tron gée. Bd exo mat nude thay déi bao nhigu khi thong qua nu lurgng 1a thigt ke? 3.8, Dap (rin mat cit thyc dung eao 15,0m c6 cita van hinh cung tren dinh. Cita més cao 1,0m tg vai cot nude thuong lum trén dinh dap 1 250m. Tim luu lugng qua chiéu rong 15,0m (bd qua co hep bén...)? 3.9, Dap tran mat cat thue dung (loai 8) cé mat trudc thing dimg thoat qua liu long 250m'/s. Khoing cach giita hai mé 1a 45,0m, c6 ba nhip cu qua tren dap véi tru dau tron rong 1,20m. Néu dap cao 10,0m. a) Tim cao d6 dutmg nang lugng va dung mat nude? ) Coi lum hong nhur 1a Iu Iuong thiét ké hay tim hinh dang mat dap. 3.10. Dap tran dinh rong c6 chiéu cao 14 1,0m, chiéu day 150m xay dung trén kénh chit nhat rong 2,50m. a) Néu cOt née trén dinh phia thueng lun 1a 0,50m, tim luu long tran qua? b) Néu cing Iuu Iuong nay qua dap dap diy 2,50m, xe dinh cao d@ mat nude thugng iu trén dinh dap? 3.11. Dap tran dinh rong cao 2,0m, day 3,0m chan ngang kénh chit nhat rong 4,0m c6t nude thug Iu trén dap 1a 0,90m a) Tim lau huemg tran qua? No 98b) Tim thai gian can thiét dé cot nude chi cdn 1a 0,60m (coi dap tn nhu cita thoat, khong cap thém twa Iuong vao hé chia thugng lu, dign tich mat hé chifa khong di theo do sau). 3.12. Kénh chit nhat rong 2,0m, ché luu Juong 2,5m*/s, c6 lip dat dap tran do Inu Hai loai dap U dap nao dang nude cao hon va chiéu dai dang nuéc 1a bao nhiéu? wong & cudi kénh Lim dang nui inh méng va dinh rong cao 080m, loai 3.13. Kénh chit nhat rong 2,0m cé cénh cOng ha luu lam dang nuéc 1,20m. Néu canh cing sic mép mo 0,30m va dong chay tw do. (a) Tim Iau lugng qua edng? (b) Tim ue te dung vao céng? 3.14, Kenh chi nhat rong 2,0m chés lau long 2,4m"/s qua cita eding ma 0,40m. Néu d6 sau thugng Im 14 2,0m, tim do sau ngay sau canh cong? 3.15. Keénh chi nhat ché lau lung, thuong lu 1a 4,0m (dong chay coi nur chay tudo). 2,5m‘/s.m. Tim d6 mé cifa cding néu do sit 3.16. Ap dung phutong trinh dong long doi véi chy ngap qua cita céng dé tim H, ngay sau cira cng biét: a, C,, Hy, by, 3.17. Tim biéu thite tinh Iue te dung lén cénh céng & bai (3.16). 3.18, Tim céng thife tinh Iw Iugng qua cia trin tam gide thanh mong c6 g6c 26 = 90°, 60", 45° 30° va nhan xét 3.19, Tim cong thifc tinh (Q) qua cifa trin parabol thank mang dang bac 3 (x" = ky). 3.20, Tim cOng thc tinh hw Iuong, Q, qua cita tran binh thang 6 day tren bE, day dudi 16m. . 3.21, So sinh khd nang thong qua ciia céc loai cita tran khée nhau khi P= 1,0m. H=0,5m (a) Thanh méng chit nhat b= 0,5m. (b) Tam gide 20 = 90" (©) Parabol bac 2. (4) Dap tran dinh rong dich thye b = Néuh, = 05m hy = 14m. 3.22, Xéc dinh dang hinh hoc cia dap tran thinh méng cé quan hé he tuyén tinh gitta hav lirgng va cot nude. 3.23. Hay tim chiéu sau tir mat muéc dén day kénh Whi két hop gia dap trin thanh meng va cifa cdinh cong. Néu chiéu rong kenh chit nhat B = 3,05m, téng lure Luang bang: 5,664m’/s, cénh céng cao: 1,83m va do mé a = 0,30Sm 99Chuong 4 NOLTIEP VA TIEU NANG 6 HA LUU CONG TRINH 4.1. GIOI THIEU CHUNG Deng chi tirthuomg Iu qua cong tink (dap tran, cita c6ng....) n6i tip v6i dong chay sau cOng trinh bang hai hinh thc chi yéu (a). Noi tigp & trang thai chay day, (b) Noi tip 6 trang thai chay mat (hinh 4.1). a) Hinh 4.1 ‘é don gin, chi xét cho ddng chiy trong kénh King try. 4.2. TINH NOI TIEP CHAY DAY 4.2.1. Cac dang néi tiép ‘Trang thai chay day 1a trang thai ma Luu t6c Ién nhat cia dong chay 6 gin sit dong chay tap trung 4p sat day. Tay theo do déc ciia day long din, dong chay & ha Iu 1a chay ém (S, < S,) hoac chay xiét (8, > S,) ma ni tigp c6 thé 6 hai trudg hop: qua muse nhay hoac khong qua nuée hay, 100(a) Dong chay & ha Iuu 1a chay ém - néi tip thong qua nutéc nhay (hinh 4.1a, b,c). Dong chay & thugng lu (thé ning Ién so véi déy ha lua) vuot qua cong trinh dé xudng ha lua tinh thinh mat cit co hep (C-C) & gan chan cOng trinh c6 dd sau hy va lww tc lon nhat (dong nang kin). Do (hy << h,) nén hinh thiic ndi tip phai qua nude ahi. Tay thudc nang luang 4 mat cat (C-C) va nang lugng & ha luu long din ma c6 3 kigu nude nhay: (1) Nuée nhay tai ché khi hy = hy. Nuée nhay bait ddu ngay tai wat cat co hep (C-C) va thurong 1a dang nude nhay khong én dinh (hinh 4.13). (2) Nude nhay xa khi hy > h, (hinh 4.1b) nude nhiy khong bat dau tai (C-C) ma tai mat cat (1) sau mat ct (C) v6i do su (hy, > hy,)- Nang lveng thira phai tieu hao bang. doan chay xiét va tiép theo Ta nude nhiy dé gap do sau ha luu h, (3) Nude ngag khi hy < h,. Nang lugng thita nhé hon tén that nang Iuong to ra do nude nhay tai ché (nang lweng ciia dong & ha Iuw lim déy nude nhdy lai vé chan cong trinh) (hinh 4.16). (h, 8 do sau Tien higp véi hy; cdn hy, 1 do sau ign hop vi h,, coi hy, 12 do sau hy sau nude nhay, h, Ja chiéu sau phan gid, h,, Ia chiéu sau 6 mar edt co hep c-c) (b) Dang chay & ha him 1a chy xiét - N6i vito h, va hy, ma e6 dang néi tip saw iép khong thong qua nude nhay. Thy thude ~ Néu hy = hy ngay tai mat cét co hep sé c6 dong xiet déu, = N&u hy > hy, s€ c6 dudmg nude ha S, noi riép v6i dang xiét déu wong long din = Néu hy < hy (hin 4.14) s€ 6 dudng nuée dang S, néi tigp véi dong xiét déu trong long dan. . 4.2.2, Hé thite tinh a) Nhigm vu tinh n6i tigp - Tinh do sau co hep hy & mat cit co hep (C-C). - Tinh hy lign hgp véi hy. + So sdnh hy va hy, dé bidt hinh thie noi tigp. - Xéc dink vi tri nutéc nhay va chigu dai phéng xa néu la nude nhay xa. b) He thc tinh. Phuong trinh thir nhat; Viet phuang tinh Bécnuli cho mat eit (0) va (C) véi mat so sénh di qua diém thap hat 6 mat cat (C): 2 > +zglb 2g 28 anv! ht (4.1) 101V6i p == tae s6 tin t6, theo G.P Skrebkov @ phu thude HEP cho érbing 4.1 Voy +25 2 hoac E, = hy, + @ (4.2) 2g0%0) Daa neha Se) oo [awe | Biét Q = w,.v, rit ray, Vay tir (4.2) s€ cho Q = g. oy. J2e(E,~hy) (43) Phuong trinh thir hai 1a phurong tinh nude nhay téng quét cho mat ct trde va sau nude nhay 2 2 10, +82 2 y,0, +62 (44) 20, Bo, Trg hop mat cat chit nhat ta c6: @ E, =h, + (42a) oO 2go7h? ; = oh, /2e(E, -h,) (43ay S11) (4.5) gh, va 81 _)) (46) shy Hai phuong trinh (4.3) va (4.4) (d6i ve i toan phiing 1a (4.3a), (4.5) va (4.6), cho ta h, vah, khi biét E,, Q, @. Nhin chung phaii gidi bing phuomg phip thir dén. Dudi day xin gidi thigu hai phuong phap: Phuong phép Agroskin, iL. (1964) Dat: Thay h, = 1B, vio (4.3a) c6: 4= OE, y2e(E.- HE,) 102Bang 4.2. Tri so x, vat; phy thugc ham F (1,) Tekh Fes) ww en 08 o=085 ] 9=090 | on 0.95 at Doe ‘oa0T ‘opsor ‘Os32 ‘Ose 10596 0.0827 1.0089 02 ouros 0.0740 0.0794 0x9 08s 0u133 003 9,061 0,016 oor 0.1026 o.tuxt 0177 gos oo) 91082 ote 0.1179 0.1282 ocn2t 1.08 ot1o4 ot 9,188 oats 0.1386 0.0268 0,008 0.1206 9,128 0.1300 0.1438 outsas cows 0.007 0.1298 (01382 0.1466 0.1549 0.4633 00382 0,008 0.1386 0.1475 0.1868 0.1683 ona 00397 0,09 01467 o1sa1 0.1636 0.1750 tae oss gow 041583 0.1682 oma en) Osa 0.0580 012s 0.176 0.1827 01984 2089 02160 266 aise | o.is71 0,199 02m 02236 02387 ont 0x0 | oz1ar 02282 02422 0.2502 0.2702 o.09%s 0.2268 023i 02559 02707 02856 0.1095 oanso | 02376 02532 (0 368x Rd 03000 0.1308 0,030 ses ois 02924 3095 0.3265 01736 onan 2982 03137 wate 03829 bans 2159 0.080 03246 3468 2641 03899 baile 02877 0,088 oasi 374K 03985, ana? pase over 0.010 3787 vago2 A256 oas10 bates a0 O.0%0 wa9s9 04229 aso” a7 saat Oot 0.098 ois} nan6 oar bs291 0203 100 04326 0862s ‘vasa 3821 08597 one 486 0.79% vss bsm2 04987 0.120 asa 987 03280 060% 3037 oss 0.180 04770 ostot 543% osm Tye? 03782 odo 8895 3240 05545 05930 vanrs 06127 0,150 sor 05366 osm 0.0076 6431 0,696 0.160 sass sna7 wait 1.6576 0.686) 0.170 oss92 0,565 0.6337 nario 07220 0180 05693 ents 0.6855 0,6536 07575 0.190 05786 0135 0.6568 0.0053 7904 0200 0873 0.6269 6,6066, 7082 b.R60x 0220 05619 6028 09837 06887 7258 0.9269 0240 59N9 6159 55K 07008 (746 990% 0200 05838 062% 0602 omas 4.7369 1.9825, 2x0 sno 06360 0302 ors 6.7688 1br0 0300 50K 0,634 o.6884 oss omer 169% 0320 0.6033 0.6490 osuax 7405 0.7866 uaa 0.60168 0530 og904 0.7460 07926 0360 1,608 05556 07025 0.7496 3967 0380 0,909 06568 7081 7516 790% 039 v.su94 0.9508 07083 07520 0.790% 400 9090 0.6568 07082 07520 oxo 9420 0.6072 0.6589 07029 o7sW0 oz stb veust weszi 7042 o.74xa 0.7968 14974 80 0.5999 0.6479 o.ex6s 07485 7950) 1s oso 05946 0.6426 o,e90ik ont o7876, 13662 0.500 3x2 0.6360 Oost 7s 15959 05526 0.5806, 0.6282 0771 o.mms 16224 040 os719 06193 0,666 0.7627 1655, 0560 o.s621 0.6091 o.6s68 07515 103hay an (47a) Thay (4.7) va hy (48) 1 sé tuong ting véi mot +, R6 rang vdi gid tri @ xc dinh, mdi gid tri sO F(x,) = Va mot t; duge cho trong bing (4.2) ‘Trinh ty tinh: Bidt E,, q, @ tinh F (1,) theo (4.7a), tra bang 4.2 duoc 1), 13 tir dé tinh hy =1, E, vah) = GE, Phucmg phap dé thi Rakhmanov A.N. Viét phuong trinh (4.2a) & dang khéc: (4.2b) ‘Tu (4.2b) dat E,, =B, / va xdy dmg dutmg cong quan hé E,, &) voi Ep, tng voi hé 86 lim t8e g thrmg gap, trong 46 & 2 va, 2 Quan hé trén cho trong dé thi (hinh 4.2). Trinh ty tinh: Biét E,, q, @ va mat cat wét, tinh h., Eg, =E,/h,, dua Ep, vao truc hoanh déng thing ding cit dung cong ting voi (94a cho, déng ngang sang truc tung cho E,, dong sang dutmg AB cho £5. Tir d6 tinh hy =) xh, vay = Ex hy obE,* b sau co hep hy & mat cat (C) va chiéu sau lién hop véi hy Ja hy trong kénh hinh thang (hinh 4.3). Chi §: A. +m - hé sé mdi déc cia kénh hinh thang dé tim chiéw 4.3. CONG TRINH GIAM NANG LUONG 6 HA LUU Dang chay & thuong luv cong trinh duge tich ly thé nang, vugt qua cong tinh dé xudng ha liu to ra mit cit co hep (C) & ding chay xiet, chuyén héa mot phan lén sang dong nang, ndi tigp voi dong chay ém & ken ha luw thutmg bing nude nhay xa trén mot doan khé dai ha liu. Nang luong thita cia ding chiy xiét duce tiéu hao nha: (a) chigu dai phong xa khic phuc ma sat chit yéu Ia ma sét doc dutmg, (b) chigu dai nude nhiy khac phuc ma sat trong khu vye nude xody, (c) doan sau nuée nhiy Tam x6i long dn ha Inna. Nhur vay, chiéu dai gia 49) 104Seg = Eh, 6 10 & 18 Gseese 5884 848 5 8 g 2 Hinh 4.2: Biéu 6 xde dinh chidu sau co hep h, va chiéu su tién hop hy d kénh chie what 10515 10 ° 8 , 6 5 4 3 2 08 OT 08 haf yro798a91 06 07 08 05 a4 08 03 03 02 ‘04 005 O05 0,070,080090,1 08 oy 002 01s 00F r 2s 5 Bure ~ zaee ses g Bead = Hinh 43a: Biéu dé xde dink 2 iu sd co hep hy va chidu su lién hop hy 6 kénh hinh thang 106Dé gidm chiéu dai gia c6, hinh thife nuéc nhay ngap di duge Iya chon bang céch tao va: (@) bidu tigu nang. (b) Tung tieu nang (6) Bé va tudng tiéu nang két hop. Cac dang tiéu nang lvong c6 hoac khong két hop vdi do nhim gia cutmg. Mic dir nitée nhiy tai ché tig hao nang lwang wt hon nude nhay ngdp song lai khong én dinh. Do vay, nude nhiy ngap thudng duoc chon dé cho nude nhay sé tén fai trong pham vi bé véi chiéu dai 1 (L,). 4.3.1, Tinh chiéu sau bé tigu nang Néu goi h,, by 1a do sau nude nhay va sau nude nhay, khi hy > hy, SE e6 wude nhay xa; dé «20 ra nude ohay ngap, day ha liu durge dao sau mot luong d, tao ra do ha thap diy so cong trinh 1a (P + d,) va mat cat co hep méi (C,) e6 (hj h,), déng thas tao ra bac nude AZ, 6 cita ra eta bé (hinh 4.3b). Ro ring: 2) ay yn a hysazee ig 7 Ve = i eo Hinh 430: #4, +AZ, (4.10) V6i 6 12 hg $6 ngap thudmg lay bang 1,05 + 1,10. Tir (4.10) 06; oh’, hy, —A7, a1) Xée dinh AZ, tt gid thiét coi dong chay tir bé ra kénh ha liu nhu dong chay vio dap tran dinh rong c6 H,—hy = AZ,, 1a bac nude tai cit ra ctia bé o6 tinh cot nude 18 do, do d6 (4.12) ; 4 trong dé: v, =; v, =—2- hy oh; Do Wy, AZ va tri sé khéc phu thude vio d,, nén do sau cia bé phai tinh bang phuong phép diing dan. Trinh tu tinh: 107Tir chiéu cao cong trinh, myc nude thugng lum, lun lugng q qua cong trinh, quan he uu luong véi muc niréc ha luu da biét, tinh h, tai mat cat (C) (khi dé d, = 0). Tw hy tinh h, theo cong thie hay biéu dé, tim dang nude nhdy. Néi c6 (hy > hy), 66 née nhay xa. ‘Vay phai tim d, theo trinh ty: 1. Lay doy = (1,2 ~ 1,25)hy (4.13) 2. Theo (4.7a) hay (4.2a) tim hj va hi (wong ting véi nang lugng di duoc tang mot 2 Inromg 1a (dy, — (4.13); Egy =H + P+ doy + Sato eg 3. Tim AZ, theo (4.12). 4. Tinh dyy = oh’, — hy —AZ, (4.14) Voi hi, va AZ, & bude (2) va (3), - So sinh doy va dy néu khéc nhaw 1%, da chon duce chiéu sau bé. Néu Khong phai thay dy, = dgy va tinh lai tir bude (2) (voi o = 1,05 + 1,1) cho dén khi tha nin 00“ | 96) Nh Me-ty Vite tinh thir c6 thé thuc hign bing phuong phép biéu dé. Chertouxov, M.D (1962) da xay dung bidu dé &, +), trong dé: 2 &, =(E, ~by -4)/h, (4.35) 280), eee ennd (4.16) hp aay (417) Theo bidu a6 c6 cite bude sau ¢hinh 4.4) - Tinh &, (4.15), dua vio truc hoinh, déng thing dig cat duimg cong ting voi g da biét, dong ngang sang truc tung cho Er Thay E¢. v0 (4.16) tinh d. d=8,,h,-E, (4.163) DE cé ché do chay ngap trong bé, tri s6 cita d duoc tang lén khoding 5%. Tinh bé tiéu nang theo so d6 nuéc nhay dang: 108087202 0 on oz 6LALZISLSL HL EL 2b ZeWUISIIFLELZ + : 60 #0 10 90 so 50 v0 0 ‘06 0 109Déi vdi nhimg cong tinh khéng Ién chiéu dai cita bé thing 1a bing (0,7 + 0,8)L,,. Nuse nhay trong truimg hop nhir vay 1A nude nhay dang (nude nhiy ca trén moi bac) lm te Khong tinh theo vy = os ma phai lay bing lin t6c cita ra clia bé véi do sau hy (hinh 4.3b), ol hy Q Y= (4.18) >be (4.18) Con AZ, theo (4.12) tign t6i khong, Thuc nghigm chi ra: d=chyy~hy, (4.19) A sau hy, tinh theo phutong tinh nude nhay & dang: oa 20. ‘Déi véi long din chit nhat c6 © =b xh, (4.20) Tinh chiéu cao tudng tiéu nang (hinh 4.5) Tuong tieu nang duge gid thiét 1a dap tran mat cat chit nhat hoac hinh thang c6 chiéu tung dang [én c6t ap Hj, tao ra dQ sau bé hy, cing chinh [a do sau sau nude nhay hy =H, + C= hy 1a do sau sau nuée nhay 6 trang thdi phan gidi a) TAN ei de SDS ye Hinh 45 110‘MuuGn 06 nude chay ngap edn phai c6: oh, =C+H, 421) Chidu cao tuomeg tieu nang: C=oh,-H, (4.22) 2 Hy = Hy - Sb (423) 20 ) duge nit ra ti cong thie co ban eka dap trin v6i m = 0,42. Q Q a b(C+H,) beh, (4.24) Cui cing 06: 2s : cob, -[ Q ) sete (4.230) 22 6,mb 2gb*o*h,’ ‘D6i véi mat ct chit nhat c6; C=oh, he ne (4.23a) oh, - he * {Pacim? 26°; hay & dang khong don vi a er (4.24) he ¥2a02m? 20°E> trong dé: &) = & i, © vicmaing) 12-— Pa. Ximaing) 1 i oy 08 02 099 03 og? 06 04 098 05 94 oa * = 7 08 oat A r4a4(a sth + 6.2740(n/H)- 3.3582 /H,F + 0.5652(H,) + 0.9699 gone 07 0g8 02 08 078 : — Sng, 88 978 *% 02 04 06 08 +) 08 One 095 047 Hin 466 i1 Dit vé phai (4.24) = A, (A = 08) +55) (4.25) 20°82 sé 06 cOng thtte tinh chiéu cao twig C. 1 aoactm Durimg cong: A = (Es) tuong tng vdi o khée cho trong (hinh 4.62). C=(A- Dh, (4.26) Cée bude tinh chiéu cao turimg 12 - Tinh hy va hy, - Theo (4.25) hode biéu dé (hinh 4.6a) tim tri s6 A. ~ Gia thiét tung 1am vige nhy dap tran khong ngap (6, = 1,0) tim C, theo (4.26) véi m thutimg bing (0,4 ~ 0,44), trung binh m = 0,42. - So sinh C, vi h,,. Név C, > hy 1A diing véi wid thiét dap khong ngap. Néu C, hy. Trong pham vi hai dudng h; = h vay = h,, cée diém thi nghiém tuong img voi dfh chi ra téc dung cia chiéu sau bé d dén kiéu dong chay va 06 X = 5(d + hy). Neu cdc diém & phia tréi céc dudng cong két qua thi nghiém thi chiéu sau d qué sau va nude nhay cudng bite li vé phia thugng lu gay ngap tran; nguoc lai néu cae diém & phia phai céc duéng thi nghiem thi chiéu sau d chya dit Fim cho nude nhay dich xudi ha tu khong ding vj tri bé du kién. Néu cdc diém & phia duéi dutmg h, = h, thi dong chdy ha Iuu 1 chay xiet. Dé thiét ké, dé thi hinh 4.8¢ ding xéc dinh chiéu dai bé L, va chiéu stu bé d khi biet V,, hy vahy. 4.3.6. Bé tieu nang c6 nham gia cuong, Xét vé mat kinh 8, bigu ti¢u nang cing nhd cng tot, do vay bé tiéu nang thudmg duce lam két hop véi mau nhém; (hinh 4,9a) chi ra cde nguong riag va m6 nhém gidm ning lugng thich hgp cho Fr> 4,5 va v, < 18m/s. Day Ia bé USBR III (U.S. Bureau of Reclamation III) g6m - Nguding rang tao sur hoa khi vao dong cha. ~ M6 nham ri rac hinh thang lam tang nhém, - NguGng hay tuong cudi bé vat déc trude dé nang ding chiy, chéng x6i sau nguong. 116Loai bé két hgp nay lam gidm chiéu dai bé Ly, tir 6,1 hy xuéng 2,7 hy, chiéu sau sau nude nhiy hy gidm xudng chi bing 0,83 hy so v6i trudng hop chura c6 nhim. By Sé lugmg mau nhém chin doe N, => (4.38a) Chiéu rong va khodng céch giita céc mau S, =b, = ts (m) (4.38) S6 long mau trong bé Bi (439) Chigu rong va khodng each gitta chiing 1a by va S): by = (m) (4.39) trong dé: B, 1a chigu rong bé. BBé tieu nang USBR loai IV dp dung khi Fr, = 2,5 = 4,5 dé ngan can nude nhay dao dong nhis vai trd tich eve cia miu nhém cudi chan dée, Dé nang cao higu qua thiy lye ede mau nhém nén xit nhau hon, xp xi 0,75, va chiéu sau sau nude nhay vuot 1én 5+ 10%, chiéu dai bé ldy bing L, = L, = 6.9 (h, ~h,), dang mat cat 18 mat cat chit nhat. Chiéu cao tuimg cudi bé: hy =h,(0,0536Fr, +1,04) (m) (4.40) ©6 dée mat tuimg theo ti le (dimg/ngang) = (0,5/1,0) SIS Hinh 4.9a: Bé tiéu ndng USBR loai Ill cé Fr > 4,5 va v < Sms 7Hinh 4.96 S6 Iuong miu nham & chan dée: (44la) Chigu rong cita mau: (44lby Khodng cach gitta cae miu S; = 2,5b, (m) (4.41c) 118,Chuong 5 CONG TRINH NOI TIEP Khi xay dung dudng dae bigt 1a dudng ving ni va ving trang du, kinGi Ivong xay dung va gid thanh eéc cong trinh thost nude nhé tren durdng chiém mot phiin dang ké so v6i tng gid thanh xay dung. Trong nhiing cong trinh that nude nay thi phin din, thoat nude va gia c6 thong, ha Iu cong trinh chiém vi tri quan trong khong kém phan cong, tinh chinh, doi khi gid thanh xay dung cn vuot qué gid thinh nhip céu va khiu do céng, Dé dura nude tir cao xuding thiip & noi dja hinh c6 do dée én, cic cng trinh thiry luc nhur bge nude mot ciip, bac nuée nhiéu cap, dée nude thuimg duge sit dung try thuge 0 dia hinh, dja mao cu thé cita tuyén du’mg di qua, ty thude vio gid thinh xay dumg, phi hop véi cong nghé hitn c6. Duéi day 1A chi tiét thixy luc ciia timg loai cong tinh, con vé mat két cu nim trong gido trinh chuyén mon dung va cfu. 5.1. TINH THUY LUC BAC NUGC MOT CAP Bac nude 1a loai cng trinh n6i tiép muc nuéc thuong, ha lu 6 dang bic. Bac nube cé thé I mot hay nhiéu cap phu thuoe vio cao do cin néi tigp, tinh thay luc va kinh t Trude hét xét bac nuée mot cap | } cotomy 1 Hinh $.1: 4, Bac nuée mot cap g6m (a) phiin cita vio, (b) san bac va (c) phiin eta ra, Tay thude vaio do d6c day, mat cat ngang dong chay thugng ha liu ma bie nude c6 cae hinh thiée nhur (hinh 5.1a, b), ha lou 1a mat cat chi nhat hay hinh thang. Mat cit déu la dang chit nhat v6i de day 8, < S, (hinh 5.2), dée déy thugng lu (phiin vio) c6 Sp, > S, (tinh 5.3); dée day thuong luu thay déi tir Sp, > S, sang Sy) < S, (hinh 5.4); mat eat thuong va ha how déu 1a dang chit nbat (hinh 5.5), 19Hinh 5.2 Hinh 5.3 5.1.1. Tinh phan cia vao cla bac nude mot cap Phan ctta vio 6 thé c6 hai dang ty thude vao hu lugng dong chay. Khi luu lvong lén phin cita vao c6 dang dap tan dinh rong (hinh S.1a) va dap tran mat eat thye dung (hinh 5.1b). Khi liu Iugng khong Ién phin ctta vao cé cling mat cit véi long dan (hinh 5.2, 3, 4). Tinh phéin cia vio 1a tim chiéu rong can thiét cia dap tran dé thoat luu lugng cho truée déng thdi dim bio myc nude thugng Iu theo yéu edu. Hinh 54 a) X4c dinh chiéu rong cita Vo By, Q bye =<— - 5. mig trong d6: H=nh,va 2 H,=h,+ os 1a cOt nuéc ton phin; 8 h, - chigu sau chay déu trong kénh thugng lau, trit sot dé (hinh 5.4 va hinh 5.5). 120Khi phin ctta vio cé cing mat cit véi long dan, tiy theo d6 dé diy dang duimg mat nude khdc nhau, Néu S, < S, dudmg mat nude [a du’mg nude ha dang M, gid tir do sau chay déu h, ti h, mat cit (1) va t6i hy, 8 cifa vao trudic khi dé xuéng bac, (h, S, sB c6 dong xiét déu vdi dd sau (hg < h,) & mat cit (1) va mot doan nuée ha trude khi roi e6 (h, S, sang So. < S, thi dong chay chuyén tir xiet déu vai h, b) thi trude bic nude hinh thanh c6t née dang tuong tu nhur trade dap trin (hinh 5.5); e6t nusée nay xée dinh theo cong thie: / ya Q (52) ( med 2e ) €- hé s6 co hep ben, m - he slum luemg cita dap tran; H, = trong d6; Hy =H SS; bhi 04,2. © 4) bH thi H, =H. eg Chigu rong phan cita vao ngodi cong thuc (5.1) con dutge tinh theo (5.1a) di v6i dang mat cat chit nhat khong thay déi (dap tran dai H/ / < 0,1 va 0 < H/P < 1,0); bye =2 — 2 =0.3386 2, (5.1a) 2 Cy2e H CH Vai Cy = 0,561 CHIL? hode Cy = 0,521 + 0,028 (H/ 1) khi (0,1 < H// < 0,35) va H = b) Xac dinh do sau dong chay trén dinh bac h, Trong tat ca cdc trudmg hop dong chay tir mat cé cat (1') khong phai la dong khong déu thay di dé cat (1°) - hy phai dugc tim nh@ vao phuong trinh dong long gidta hai mat cit (1) va (1) dé mat cat ngang tren bite - mat do vay chigu sau dng chay tai mat rn véi gid thiét twong tu nhu viet phuong trinh nude nhdy (Fy. = 0; S, = 0; Bor = Bis = Bor phan b6 dp luc thiiy dong tai mat cat (1) tan theo quy luat shiiy tinh), Tai mat cit (1) sp uc nhd thua thiy tinh va gid thiét & dang Bogy,o,; B 1A he s6 giim dip lye se véi thity tinh. 2 2 9,0, + 2Q — Aye, + Po (53) 20, Be, yj) Va yy In Iuot Ia chiéu sau trong tam tai mat cét (1) va mat cat (1) Dé gidi (5.3) chiéu sau G mat cét (1) lay nhu sau: - di véi dong chiy ém thi hy = h, (hinh 5.2); joi voi dong chdy xiét déu thi hy = h, (hinh 5.3), déi véi dong chay khong 121déu thi hy phai dua vo phuong phap xAy dung duimg mat nude cita dong di din dé xe dinh (hinh 5.4), ‘Thye nghiem chi ra he B= 1/3 khi khong khi cucin hnit vio dudi dong chay va co hep ben trong doan mde ha; B = 1/S khi chay vao khong khf; B =O khi khong c6 khong khi bé sung vio dudi tia dong 5 ly nur sau: Ket qua gidi (5.3) cho chigu siu tuong déi h,/hy mg véi byh whe vin B thé hign trong bang 5.1 Bang 5.1 ye ' badly ting vai hy | | b 1 09 08 a7 | 06 | OS : o | 067 | 073 | 08 | oss | 09 | 094 0 | os 0,69 0,75 0,82 087 092 | 095 i 1 | on | o77 | oss | 089 | 093 | 096 [0s us | 072 | 078 | o4 | ox9 | 093 | 096 | 1 us| 074 | 080 | o86 | 091 | oa | 097 | 4 us 084 | 089 | 092 | 0.96 | 098 wo is _ 0,87 092 1 096 | 099 | 0.99 Khi hy £05 b, thi lay hy = hy va yy = y Khi pt. > 4 tuomg ting v6i gis tri cao cita hy 6 thé lay hy, = hy DE dan gidn €6 thé lay b = 0 va Q = e.v SE nit ra duge 6c do ngay tren bae vy, doi v6i rat eit bat kj [resets] (54a) BQ = f(7): (54a) dutge viet lai Yb DOI véi bac & trong céng trdn, te Hi y = flr); va (5.4b) D, - hé s6 phu thude vio do sau tvong déi & mat cit (1), ditge xe dink theo bing 5.2, Khi mat cit e6 dang parabon thi:p- Wa thong sé cla parabol Khi mat cat c6 dang chit nhs thi: @, = bhy: s = hd tir (S.4a) ett ra (Sd) vi (55) D, di véi mat cit D, doi v6i mat cat | ea P| Hinhis | Paraben | Hinh «ron Parabon oa 0.0326 0.0369 756 149 06 0.155 0.186 987 27 os 0.462 0,583 a3 10 Loss 472 12 2.01 650 14 341 RTA 16 5.28 c) Xée dinh chiéu di doan nude 46 doan cits vio bic - Chiéu dai doan nude a6 tai phén cia vao (tir mat ¢: (1) dén mat edt (1) ngay tren bic) c6 duge bang cach tich phan phuomg trinh vi phan ca dong chiy khong dé thay di gap (khong déi dan) trong doan tir mat cat (1) dén mat ct (1). chiéu dai tong doi Ayfhy © hyfh, (khi by 0,8 thi kh6 xéc dinh //h, ; va be khong bi dnh huéng cia chiéu sau ha luu h,, khi (p ~h,) > 0,6h, cho kenh chit nhat ‘Thinghiém chi ra do sau h, khong bj Anh hudng cia nhm khi nam tuong doi K/h, <0.40, va bing 80%h, cia kenh tron khi kh, = 0.45. oi véi bade mat eft tra (cing trdn) thi 2D (2 duge cho trong bing 5.3 SIS. -40 oo | 20 40 | 6a 80 bh. 0,75 0,725 061 0 0.491 0.487 5.1.2. Tinh sin bac Dé tinh san bac trade hét phai tinh mot s6 thong sé: a) Xéc dinh chiéu sau trén san bac dudi luéng nude Toi b, Nude d6 xudng ha Iu tao ra luéng chinh va khu nude xody nguoc chiéu dng chiy, trong pham vi gitt wimg cita bac va luéng chinh ¢6 d6 sau 1a h,. 6 sdu nay tim duoc bing cach viet phuong trinh dong lugng cho doan dong chay gidi han béi mat cit (1) va mat cit co hep (C) trén stn bie. Thong thu’mg mat cat cita bic nude thuémg c6 hinh dang chit nhat, di v6i mat cat nay tir phy‘ong trinh dong |wang, thong qua mot so bién déi at ra: he BE jh RE hay h 2) 2 hy 2 1251) ha, he (5.6) (ha hy J hay h, ape trong dé: hy, - chiéu stu mat cat co hep tren san bac Khi gidm dé cao bic - P, khong gian chtta khong khi dui luéng nude thu hep va mat hin, khong con khong khidudi dong chy, tlic 1a nude xody chon day khong gian thanh bac vi Iudng nuéc chinh, bac nutée tré thinh bac tw ngap. Chiéu cao ngap nay goi la chiéu cao bac phan gidi duge xdc dinh theo Konstantinoy (1981) bang cach giai déng thoi phuong trinh nang lugng va dong luong doi véi doan dong gi mat cat (1) va mat cét (C) véi h, = P= P. khi mgt edt c6 dang chit nhat bic tir hi hi oh len + 2h? nf 1, (3.7) he he PE he [hh 2 2 hy 2 Gi he (5.7) bing phép xdp xi di do chinh xc trong thyc hanh cho: nh) P.=1,2h) 2-2L (58) Khi Ps P, thi tri s6 dp luc B trong (5.3) thay déi, B = 0,33 = 1 lam ting do sau ngay tren bic h, 6 bang 5.1 Do siu nay c6 thé xde dinh theo phuong trinh: 3 ae hey Bi hey ys 6.9) bho 2 hy 2 trong d6: 2P Bol (5.10) Doi vai bac c6 dong chiy o thuung lun la dong chiy ém, hy =: P, = 12h, thi (5.9) va (5.10) due viet lai Ya (5.92) (5.10a) Tay thuéc vao chiéu cao bic; dé sau thuong Iu bac ma bac duge chia thanh: - Khong ngap (hinh 5.7a, ©) - Ty ngap (hinh 5.7b) - Ngdip voi ché dd chy diy 6 ha lum (hinb S.74). = Ngap voi ché dé chay mat & ha luu (hinh 5.7e) 126= Bac ngap hoan toan (hinh 5.71) (Ce hinh thite chy qua bac nhu vay c6 thé xe dinh thong qua biéu dé (hinh 5.8) khi dong chay thugng lu bac 1a chay ém. b) Chiéu sau & mat cat co hep hey, Chiéu sau nay duce xée dinh tir phuong trinh (5.114). Qh B, =hy +— > (1a) oP 2g05,076* cho truéng hop tng quat, hodc (5.11) cho dang mat cat chit nhat. (S.11b) hay (5.12) D6i voi mat cit hinh thang va chit ‘hat, tri s6 hy e6 thé xée dinh theo biéu 6 ca A.N. Rakhmanoy (hinh 4.3a va 4.2). D6i v6i bic phan cita vao 06 dang dap tran (hinh 5.1a, b) thi E, =P+H, v6i H, =h, +22; edn déi véi bac c6 28 cra vao cling mat cit, Yoai my thing sir dung khi tinh va xay dung cong trinh han to trén dudng oto thi: =P+h, +2 (5.13) 2g Déi Vi mat cit chir nh’ ho, com duge en tircdng thie (5.12a) (5.120) He 56 t6e do vag va o, phu thude vao cutng d6 cia xody nude dudi lvéng, nude, vao thong sO cia bac nude Ph, /h;. Doi voi mat cat chit nhat khong co hep nén @ va @ c6 thé theo so lieu ciia Konstantinov trong bing (5.4) hay cong thife Hinh 5.7: Ché do chy qua bade nude 127Tt F" backhong nase 22k coming Oth 1.8L. m&t cat co hep io khong nga tal T Sb bac ty nap (0.71-1.0)n, + CT 0,20.40,60,81 1,21.41,61,8 22.22,42,62.8 33,2 &= hyn, Hinh 5.8: Biéu dé xdc dink hinh thite (ché d6) chdy qua bac thi dong chdy thcgng lute la chy ém 2 9642 +0,0014| 2) -00%( 2 i } v6i R = 0,998 (5.14a) 2 o=1,0711+0,0006 Ph: | _o,9324| Phe v hy hy é 0,9992(5.14b) khi Ph, /hg < 2,4 thi v, 6n dinh, téic do xody nude gidm, tén that giim do vay = 0,98 + 1), Néu phiin cita vio 1 dang dip trin co hep thi tri 86 @ xc dinh theo Botuk... va Konstantinoy, cong thiie (5.14c); chi s6 ch chi suco hep. Ga = 0,41igB (S.14e) trong dé: B, va b - lan luot 1a chiéu rong cia long din va chiéu rong khdu do dap tran. Bing 5.4 Ph, ] pe hi sh) | <2] 3s | 5 | 7 | 9 | un | 4 | 7 | a is | : 7 qth b= bd | st2] 175 | 25 | 35 | 45 89 | 10,5 ° 1 | 097 | 092 | 087 | 083 071 | 067 % o9 | 09 | 086 | 082 | 078 0.67 | 0,63 ‘D6i véi mat cat hinh thang thi gy, theo (5.14d); chi s6 th ct (5.14d) 128B,, - chiéu rong mat cat phfa trén bac: by chiéu rong day bac; hy, va P, 1a chiéu sau va chu vi u6t ciia mat eat phia trén bac; ‘D6i véi mat ct hinh trdn tim hy, bing céch giai ding dan phuong tinh: 707,Jer,Q° / gr* (5.12b) ) Toe d6 & mat cit co hep Vey Néu bé qua luc can ciia khong khi va xody duéi Iudng nude thi vey =v eita nude. Va =vetv? (5.15) v, = y2g2 Ia te 49 ne dong nude (hinh 5.9). i tu do cia Dura vio hé s6 @, do ké dén luc cin cita khong Lares Khi va xody nude dudi luéng nutdc thi tée dd Vey, & Vy (5.15) duoc viét lai 1a: a vn =O,V¥R +8QP+h,) (5.16) ahs? He s6 xéc dinh theo bang (5.4) d) Chiéu dai nude roi va vi tri mat cat co hep Vi tri mat cat co hep trén san bac 1a cain thiet khi tinh gidm ning wong, néu bd qua ste cin ciia khong khi thi luéng nude ra khdi bac 6 thé duge xem nhur quy dao cia vat rin roi vi tée do ban du vy, tong hé toa do nh hinh (5.10). He toa dé c6 g6c 4 trong tam mat cat ngay tren dinh bac (mat ct (1)), true y hung xudng dudi Trong co hoe vat rin quy dao chuyén dong nay (trong toa do XOY) c6 dang: a avn (5.17) Hinh 5.10 va x = J, thi (5.17) duge viet L,=v,J@P+hy)/e (5.18) 129‘Thue ra tia dng gém hai phin: Phin OB roi 1 do, phin BE chiy tren bé mat xody nen L, = Loy + Lge (hinh 5.10). j— (5.19) g Nghién citu chi ra tia dong BE 1a duimg thing (tic 4 géc Oy = Or = 0) gid tri tang cia gée nay 1a: +h, —2h,) e0= dy am sho 7 fee 1» — 2h) (5.20) ton Ye MV Yn va chigu dai theo phuong ngang cla dong BE 12: Log = te hav (5.21) fg(2P +h, Vay chiéu dai theo phuong ngang ciia nude #1 1a L, = Log + Lye: 2P+h,-h, * ec2P+h, ~2h, ) (0,6 + 1) h, va P= (1,7 * L4)h, 06 thé lay gin ding ~t0 (5.22) Kéi qua nghién eta Khi hy h = 017141 (5.23) Vi vay (5.22a) duge viet Iai la L, =v,| J2P/g- (5.22b) . {: jer | vi-hia,/P) 11h, /P) 2 h h, he h, — eee LP e4...=14+0,55—2 40,45 yi-nunyPy) 2 P24 P Iuoc bé phan thet yéu thi (5.22b) doe nit gon tai ore, 08h, 1,4P-+0,8h, S, (ndi tiép ha lw bac khong thong qua nude nhiy). Dang chay tir bac dé xudng n6ii tiép véi dong xiét déu & ha luu thong qua duémg ha S, néu h, > hy, hay dudmg nude dang S, néu hy < hy, hic nay long lach trong doan dong déi dan S, phii duge gia c6 theo t6c do tai mat cat co hep (C) neu v,y > Lv] doi vai dia chat dong xiet déu é ha liu €.2) Khi do dée day S, < S, (ndi tiép ha Tuu bac thong qua nude nhay). Dé xée dinh hinh thie nuée nhay tinh chigu sau lien higp sau nude nhiy hy (hy lién higp vi h,y) : bal f 3 5.25 at hy =| YL Bh / hay) i] (3.25) Doi véi mat ct chit Doi véi mat cat hinh thang c6 thé xéc dinh bing cong thite gin ding cia ANN. Rakhmanov 12h? (5.26a) hy, +0,2h, ra hoae hy =h27e- 02h, (5.26b) So sank h véi do sau chay déu dha luu hy, sé e6 3 hinh thie ndi tigp. hy > hy - néi hy = hy - ni tiép bing nude nhay tai chd hy h,), edn phai Jam cong trinh tigu nang (ding bé tiéu nang, twig tieu nang, bé va tung ket hop hode ké ed nhém gia cubng hay tiéu nang ty nhien) sao cho gidim duge nang luong thita t6i da, gidm gia c6 va chéng x6i 161 thigu, dim bio hi¢u qua kinh té cao. Khi lm cong trinh gidm nang lwong ciing phai nghi ti hinh thanh nuée nhiy dang (hinh 5.1 1c). Gia e6 bang lit dé c6 miét mach, tim batong, bétdng cot thép tren khodng khong nhé thua 3h,, hodc tit (10 + 20)h, sau cong trinh tiéu ning, 131ha ning luong At, | ia dong mute ot {ase sue nhay Hinh S.1a: Bé tiéu nang Hinh 5.1 1a chi ra san bac c6 dang bé tiéu nang voi chiéu sau bé d duge xéc dinh theo hinh 4.8c. Loai bac niy thudng dp dung d6i véi mite dO ha cae dO thaip (nbd nhat 1a 0,2 = 0.4m) va khong vuot qué 1,5m, trit hoan cinh dac biét. Nang Itong con lai & ha lu Hg khong thay déi nhiéu theo y/Hy va = 1,67Hy (Henderson, 1966). Dé thiét ké nhanh c6 thé sir dung biéu dé hinh 5.12 két hop v6i hinh 4.8c dé xéc dinh chiéu sau dy. néu biét Fr,, hy vi hy. Chiéu dai nude nhiy L, = 5(d + hy). Dé nit ngin chigu dai bé thuéng lam mau nhdm trong san bé nh hinh 5.11b. a fe Pu 0 C. ns 0eH, 7 hy 145, oH, bs dat imate ou "ude ny o5H,| 05H, Binh 5.116: Kich thuéc bé imi nhdim gia cweng inh 3.16: Nuéc nhdy dang 132Loai bé nay sé phat huy tie dung neu dutoc thigt ke tha man diéu kign: chiéu séu ha hw hy 2 LASHp, trong Itic Quay 40 ta Fry < 4,5, .. Xe dinh theo biéu dé 6 hinh 5.12. Dé tinh nhanh cde thong s6 cla bae mot cAip £6 déc day S, < 5. c6 thé dp dung cong thie ciia Moore, Bakhmeteff va Feodoroff, Randi, sha cao d6 dé danh gid mite 86 ha cao d6 tao bac. tj s6 ty Ly (3.27) , og 3 a8 q- lu Iugng don vi (m*/s.m); 7 P- chigu cao bac; a8 h, - chiéu sau phan gidi; g = 9,81m/s?. 04 Cae kéch thude: asi war L, =4,3PNj (5.280) al h, = PNG? (5.286) 042s h, = 0,54PN} (5.28) on hy =1,66PN{?” (5.284) trong dé: L, - tir thanh tudng bac dén mat cat Hinh 5.12 6 hy = h co hep (hy): hn, ~chigu sau duéi ludng nude (c6 thong khi); hy = hy: hy 1a chigu sau sau nude nhiy lién hop véi hy. Vopniarski gidi thigu biéu dé hinh 5.13 4€ tinh dy theo so d6 nu6e nhay dang voi cde buée: nee h (1) Xéec dink nang luong du tr taong adi Ey =P vay 96 8, = Mt ) (2) Qua diém a tuong img v6i Ep va @ vach durong song song véi dudmg &, cit dung thing song song v6i truc tung qua & tai dim b. Dudng ab thé hien do sau tuong d6i 6 mat eit co hep &, = Pet, oh, (3) Tung do diém b 1a do sau tuong doi cita bé E, Ova dy = Eyh, ting véi he s6 dur writs = 1,05,; I 12 SS fy — C25 1 = 08 et r S==: 3) oS Ss 04 = OB S ets o2} T = SN ol a S 125130 140 180 160 170 180 190 & Hinh 8.13: Todn dé xée dinh chiéu su bé dy 3.1.3. Phan cifa ra cia bae Phan nay duge tinh nh cita ra ciia cong trinh tiéu nang ket hop véi san bac Chi §: Truong hop néi tip thong qua dutng nude dang S, (S) > S,) khi ve, > [v] dia chat; dé gidm chiéu dai gia cd c6 thé Lam bé tigu nang véi: dy = ohy, ~ hy, vig = 1,05 ~ 1,1 con h, =h, (cita ra) 5.2. TINH BAC NUOC NHIBU CAP Bac nuéc nhiéu c”ip bao gém nhiéu bac nuée mot cap néi tiép nhau kiéu bac thang duoc dp dung & noi cé dia hinh déc, dé giim kh6i long cong téc Kim dat, it pha hiry mei trudng. Nhu vay, mdi bac phai dugc tinh sao cho c6 chiéu dai t6i thiéu vé tinh thixy Inc, déng thai dim bao diéu kign dja hinh cu thé tfc 1a d6 déc cue bd trung binh phai duoc théa man. (s. =) (hinh 5.14). Do vay, bac thuing 6 do déc S, = 0, trong xay dung dubng bac thug c6 do dée doc S, > 0. Nhiing bac nuéc nhu vay cé thé cd hoac khong c6 Pe twang ti¢u nang 6 cudi bac, thyc t€ cdn duge bd 4 | & toto sung nham gia cudng dé tng higu qua kinh té, Hink 5.14 134Bac msde khong c6 twing titu nang chi ép dung khi lw luong dong chay khong In va duge dac tring boi trang thai chiy xiét én bac v6i dudng nude dang M, (S, < S,); dung nusc dang S; (S, > S.). Nhu vay chiéu dai t6i thiéu cia bac: Lin = be = Le + Ly +L, 4 wl oN mat ct ibm ra eS efchiceN » Hinh 5.15: Bac khéng cé nang tiéu nang 06 do sau ket thiic dudng nude dé trude khi r6t xudng bac dui 1a hy. Chiéu dai {., Ly va Ot caip. Néu chiéu dai t6i thiéu L,,,,. in hon chiéu dai thuc t& (Ligjn > Ly) thi bae duge xy dumg theo dang bé tigu nang lam vigc theo ché do chiy khong ngap. Nhung bac c6 tuimg tiéu nang cu6i bie tao ra nude uhiy ngap tren bac, tieu hao duge nang lugng thita va chiéu dai bac giim t6i da. 1, duge tinh nhu déi véi bac nude n a) » Hinh 5.16, 4,6 135Chiéu dai tuong déi cia bac () thé hign trén hinh (5.17), ‘Trong pham vi = 55 chiéu dai tuong d6i c6 thé xc dinh theo biéu thiic (5.29). by 0.72 49,6 (5.29) h, hy oh, a (623) Lh, 123 32449 : oT a=] 07 F 08) 4, 08 = 4 ot 2 3 4 Ph Hink 5.17 Khi xay dumg cong tinh thoét nuée nhd va hé thong thost nude trén dudng, cde nude thutmg 06 chiéu cao tir0,3 + 0,5m hoa t6i 1,0m vdi do déc Sy = 0,002 = 0,004, (631) trong dé: L - chigu dai doan dong chiy 06 do dée $ 6 trang thai ty nhién S, 18 do dé cita bac; N - so lugng bac. Bac thudmg lam véi dang mat cét chit nhat 6 q -2 .7+1,0m2/s Khi tinh bac nuée nhiéu cap, thu’mg chi tinh bac 1 va bac 2, ede bac tiep theo tinh nhu ‘bac thif hai, bac cudi cling ¢6 tinh téi anh hudng ciia dong chay ha Iu hy, ‘Theo so dé nuée nhiy dang (hinh 5.16), khi Hy = h, = h, tuong ting v6i céc trudmg hop thuéng gap P/h, = 1,5 +5 thi: “ 0,345,/P/h, +1,5 va thé hign trén biéu d6 (5.17). trong dé: P € (Z, N, C) thong qua quan he Z = NP - CNA fc Z.- do chen cao do day dong chiy thyong ha he, 136A a Khi bac nude cudi ciing Tam tuémg tiu nang (hinh 5.16a); A= I khi bic cudi cing lam tuémg bé tiéu nang (hinh 5.16b).. Giai déng thas (5.32) va (5.33) rit ra 2 Po sasa Pen yats (34a) Nh, Vi mite do di chinh x4 p dung vao thuc té (5.34) duoc viet lai theo quan hé F/h, )+0,46A P_(ZINb,) _ h 1-0,09A Vie tinh bac nuéc nhiéu céip gém cée bute: (1) Xée dinh s6 Iuomg bic va chiéu cao twong mg theo (5.31) hay (5.34b) véi loi khuyén P~h. = 1.5 +5. (2) Chigu dai bac thy thude so 46 chon Ta nutde nhay thong thug hode nude ahdy dang (3) Cusi cing 1a dé dbc cita bac Sy (4) Xée dinh te d6 tuong ting dé quyét dinh vat ligu 1am bac va gia c6 chong X6i. Thi du 5.1, Xéc dish n6i tip sau bac nude mot cap c6 ctta vao dang dap tran cé m = 0,325 ché luu luong Q = 10m’Ys; B = 2,0m trong Tong dan chit nhat c6 hg) = Jhon = 2,05m; bac P= 1,25m; nhém n = 0,0225 va.9 = 0,90. Im Loi gidi: (1) Xéc dinh h, = Ve (2) Chiéu sau 4 mat cit co hep & san bac hy, Eg =Hp + P= 2,304 1,25 =3,55m f _ 10 Wl 0.325x.2%1% J9,81x trong 46: H, (3) Tim h,, va hy theo biéu dé. Ey =E,/h, = 3,55/1,37 =2,59/2 dua vao biéu dé hinh 4.2 v6i g = 0.9. xde dinh E,,=hy,/h, 0,547 va E, =h,/h, =1,65 nitra hy, =hy =0,547%1,37 = 0,749 3 0,75m fy (65 x 1,37 = 2,26mChiéu sau sau nude nhiy h, = 2,26 > h, = 2,05), ¢6 nude nhay xa, do d6 edn lam bé hhay tuomg tieu nang (4) Chiéu dai nude rai theo (5.24b) = mHy(P+0H,) = 1,64) 2,30, 25+ 0,24% 2,3) = 3,34m trong d6 gid thiét ciza vao bac Ia dap tran dinh rong. (5) Xie dinh chiéu cao nguimg dim bio dong chay déu thuong Iuu: iO | cise Bh, 2x3I 2 2 H=H, -22=2,3-263_ 2 9,1674=2,17m eee eee Chiéu cao ngudng 1 P’= ho, ~H = 3,10 - 2,17 = 0,93m. Thi du 5.2. Bac nuée trong long din chit nhat cé P= 1,51 ,025; hy = 2,805m; Sm; Q = 3,75m'/s; dé day 6 thurgng vi ha Iuu Sp, = 0,001 va Sy. = 0,008. Yeu cu ic dinh cae yeu t6 cita bac theo Konstantinoy va tiéu nang néu c6, Loi gidi (1) Chigu sau phan gidi h, h, (2) Chiu sau cit vio: |= 0,715, nit ra hy = 0,86 «0.715 = 0,615m Q 3,75 (3) Tee d9 6 cita vio v, =—2— =$ +" bh, 1,5%0,615 =4,06m/s b (4) Chigu sau co hep 6 san bac theo (5.12a) 75 3 P= 0. 385m 4,06? +9,81(2x1,5 +0,615) 1 trong d6: 9, = 0,9 (bing 5.4) vi = =—— = 1,75 1g do: (bang ae 0.86 (5) Toe do igi mat cat co hep theo (5.16) —— Ven 1,540,615) =6,49m/s (6) Chigu dai dén mat cit co hep theo (5.24) (1,4x1,5+0,8%0.615) V9,81K1,5 (7) Chigu sau sau nude nhay hy theo (5.25) L, = 4,06) 4+1,5x0,385 =3,32m 138,| = 0.385 (f+ (0,8670,385)° 4» 2h (8) Xiie dinh do déc phan gig gh, 635m @ kénh thuong Luu. 81x 0,86 CR 0,59%/(0,025) 0,01066 8, = ©0106 > Sy = 0,001, dong chay 1a dong chay ém. (9) Xée dinh chiéu dai 1, cha dang chay thay d6i gap 4 0.00966, Bus vio bigu dé hinh 5.6b cho +1 = 2,8 ,dod6 I= 28 x 0.86 h 1 oe ‘Theo cong thifc I, = 244m (10) Chigu sau & kénh ha Iu: 8Q___0,025x3,75 8: 0,008 «i.5*° h, Xée dinh = 0,35551 dita vio phy Tue I tim duge ,788; hy, = 0,788 «1,5 =1,182m Chigu sit hy = 1,635 > hy = 1,182) sé 66 nude nhay xa, cn phai lm bé hay wimg tieu nang. (11) Lam nung tiéu nang: xée dinh chiu cao uring C (theo (4.26) - Xe dinh gid tri A = a8, +—-5—>; v6i o = 1,05 thi — 1,689 2 (1.05% 1,383)? by bobo 383 ve A> h0setaay> etng ¢6 thé sir dung bigu 46 hinh 4.6a tim A theo E>, 42, ~ Lay 6, = 1,00 thi duroc C, véi he so lw luong 2. 1 1,689- —— \ Y(2« 1x (0,42)? C= } 0,86 = 024m = ViC, = 0.24 yh, 280, ; ; 7 211s? lay q, = 0.95 thi &,,, = (1.5%0,86+1,5—1,182— 1 0,86 = 1,576 2x9,81%0,95" Q 375 bh, 1.5%1,182 Dia vio dé thi hinh 4.4 duge Ef, = 3,68 trong dé v,, 2,115m/s Thay vao (4.16a) c6 d = 3,68 x 0,86 ~ (1,5 x 0,86 + 1,5) = 0,375m. Dé tgo nhay ngap trong bé ting d them 5% sé duge d = 0,40m. Chigu dai bé 1a /, = 6,9 (1,635 ~ 0,385) = 863m Thi du 5.3. $6 ligu nur thi du 5.2. Yeu céu xac dinh bac theo (5.27) va (5.28). Loi gic 2 (1) Xe dinh Ny theo (5.27), Ny = ) —1 20,19 9,81x1,5° C45 (2) Chiéu dai dén mat cat co hep L, L.=4,3 «1,5 * 0,197 (3) Chiéu sau dudi luéng mude h,: h, = 1,5.0,19%? = 1,041m = 412m 140(4) Chiéu sau tai mat cat co hep h,, = hy hy = 0,54 x 1,5 0,199 = 0,4m_ (5) Chigu sau sau nude nhay hy = 1,66 x 1,5.(0,19)"7 = 1,59m vi hy = 1,59 > hy, = 1,182 nién cdi farm tiéu nang theo hinh 5.112 hay 5.116. Thi du 5.4. Long din chit nhat cé b = 1,0m, cho luu lugng Q = 2,5: rai vao bac nude c6 P= 2,0m, chiéu sau ha liu hy = 1.0m. Yeu cau thiét ke bac mot cap va ticu nang dang tuimg va bé két hop. fa Loi gidi: (1) Xée dint h, Chigu sau tai ciza vio hy, = 0,715 h, = 0,715 x 0,86 = 0,615m Téc dé & cita vio v, Hinh thi du 5.4 (2) Chiéu sau hy, = 0,37m 5 +9( 286) —1|=1,678 = 1,68m_ (0,37) hy = 1,68 > h, (3) Xéc dinh chiéu sau lién hop véi hy sau tudng tieu nang: .0 06 nude nhay xa phai 1am tigu nang. Q 25 Toe do tai mat edt co hep nay Ia: Vj, = =3,4lm/s bh,, 10,734 (4) Nang lutong so véi day mat ct c6 hy, 1 a hy, +25 = 0, 7344 2g? 2x9,81%0,95 1,39m Ey F 3 ya Q 25 waa | (5) Cot nude tren tong 1, 1,218m, (oaaxix Yano | 1Cot nuée t6e a6 truée tuimg tuong ting véi hy = 168m 1: a Tée 40 trong béi vy, =P = = 1,488=1,49m/ 5 bh, 11,68 2 Cot nude 18 46: b, = 9 = 0,113 29,81 (6) Cor nude tink trén tung Hy = Hy) ~ hy = 1,218 ~ 0,43 = 1,105m, (7) Tinh gan dting chiéu cao tung lan thi nhat C, Cy = Eq — Hy = 1,39 = 1,105 = 0,285m = 0,3m sau bé lan 1 [a d, dy = chy ~ (C, +H) = (1 & 1,68 ~ (0,3 + 1,105) = 0,443m ~0,4Sm (8) Nang lugng dong chiy khi cé d, la P, = P+ d, =2 + 0,45 = 2.45m 25 — = 0.35 0,84 Lx 4,06? +9,81(22,45 +0,615) do dé h, trong 46 FL = 245 9.85 doas bh. 0.86 = 0,84. 25 11,74 tc do dong chdy khi hy = 1,74m la: 437m /s 1,437? 2x9,81 cot in h trén tuémg H, = 1,218 ~ 0,105 = 1,113m. (9) Chiéu cao tudmg C, = oh —d- H= 1,1 x 1,74 = 0,45 = 1,113 =0,35m Vi C; =0,35 hy = 1,5) do 46 €6 nude nhdy xa, phai am bé tiéu nang (a) Dang dap tran thanh mong: Fr, = v,/ leh; = (3/ 0,36)/ 9.81% 0,36 = 4.4344 ‘Dua gid tri Fr, = 4,434 vao hinh 4.8a va lily5. s& cho chiéu cao thinh C = 2h, Chiéu cao tudng loai dap tran thanh ming C = 2 x 0,36 = 0,72m, Ly = 5 2.1 = 10,5m, Kiém tra digu kign hy S,), dong chiy trong déc nude 6 trang thai chay xiéi. Khi do dée day S, > S,, ddng chay c6 cadn theo khong khi va duge goi 1a dong ham khi, c6 chuyén dong séng. Khi khi, do sau ding chay trong déc nude phdi duge tang lén (1,5 + 2) fin so véi binh thuting. Chuyén dong song lam ting do sau dong chay song #iéu hao nang Tong nhd thua chay déu, do vay déc nude thuimg duge bé sung ahim gia cudmg dé tranh hién tugng séng (mot dang dac biét ciia chuyén dong khong én dinh). inh ¢6i do ham Tinh thy Tye dée nude duge chia 1am ba phan a) Cita vio, b) Than déc. ©) Phin tigu nang éretta ea cia dée 5.3.1. Tinh thay luc phan cita vao dée muse Thong thudng phan ci vio ciia dée nude duge thigt ké theo dang dap tran din rong (hinh 5.18b) va dap tran mat cat thuc dung (hinh 5.18c). Nhwr vay, phiin cita vio dutoe thigt ké tuomg ty nh cita vio cita bac nude, Khi dd sau ding chay tharang ns khong «6 chigu rong cita déc nutée xe dinh theo (5.35): 144Q b = (8.35) my2g HR? trong dé: Hp = hy + av? / 28; ») [by m-- he s6 uu lugng cia dap tran == sp Néu phiin cita vio e6 ching mat cat véi dée nude, & aT 6 t6n tai duémg nuéc ha M, (hinh 5.18a, b). 0) T_ 1} DO sau tai diém ddi déc (ddu déc 06 S, < 8, Adi — 11 sang Sy >S,) Bh, = h,. Néu do stu nude chdy déu trong dée hy < 0,5 h, thi Hinh 5.184, b, ¢ tai dau doc hy = (0,7 + 0,8)h,, hy = h, doan J, 6 dong @) Mit edt doc eiia vo déic nude; khong phai 1a dong déi dan, chiéu dai 1, duoc xe) Ctla vde dang dap tran dinh rong: dinh theo bigu d6 (hinh 5.8), tuong urnhurbie nude. ©) CH vedas “e inno a) mat cét kiém tra didm Oi dc Ce Gas Hinh 5.19: So-dé ade mai cho bing 5.7 5.3.2. Tinh than dée ‘Tinh than déc gém: a) Xe dinh do sau & cudi dée b) Xay dung dudmg cong nude ha tir d6 sau du déc t6i cui dée (i hy 16% h,). ©) Gia 6 than dée phit hep véi te do tinh. Than déc ¢6 thé theo dang lang try, hoae khong lang tru véi chiéu rng day thay déi. Khi xay dung dudng & ving ni thudng gap phai déc nude & thuong lu va ha Inu céng trinh thost nude qua duimg, dé gidi quyét 145thoat nude noi dia hinh ¢6 d6 déc Iém. Béi véi phin cita vio khong c6 nguimg va khong cé diéu tiét thi du’ng cong nuéc ha S, tinh theo cdc phyong phdp di néu & chuong 1 Néu Lg, < Ly (déic theo dia hinh) thi déc nude 14 dé dai; cOn Ly, > Ley thi de 1a déc ngin (va do sau cudi déc h, > hy). DO sau nay d6i véi mat cat chit nhat nh phuong a & cui déc c6 chigu (tinh Bernoulli cho mat cat & dau déc c6 chiéu sau phan gidi sau h, -[p 4a? ifeausn +il)=h, 2 once) : “ Qgbhip? @hé s6 t6c d6 tinh dén tén that nang lugng & than déc. Trong hinh (5.20), ving 1a doe dai, viing II 1a dé6e ngéin. Déi véi mat cat c6 loi thay Iuc TA mat cit chit nhat, chiéu rong etia dée e6 thé theo quan hé. b =0,765Q"* (5.35a) Khi dé 06 ty Ie 1:1 thi dinh dée phai ve tron véi e Bing 5.7. Ty s6 khong don vi cho nude nay 6 cudi déc trong hinh 5.19 aH, hy h, Hay Hy a Hy, Hy 4 Hy Hy nH, | mH, | 7m, i 2 3 5 6 7 x 02436 | 3,00 | 03669 T4675 [1.1006] 0.1233 | 1.2239 02688 | 3,10 | 0.3599 1303s | 11157 | 01190 | 1.2347 02939 | 320 | 03533 ts4o3 | 141308} 0.1159 | 1.2464 0,3198 3,30 0,3469 (5777 11449 0,1130 1.2579 00,3465 3,40 0,3409 16158 1,1590, 0.1103 12693 00,3740, 3,50 0.3351 1,6545 11728 01077 1,2805 0.4022 3,60 0,3295 1,6938 11863, 0.1053 1.2916, 0.4312 3,70 0,3242 1.7337 11995 0,1030 13025 04609 | 380 | 03191 1772 | 12s | ots | 13133 0.4912 3.90 00,3142 ASSL 1,2253, 0,0987 3239 05222 | 400 | 03094 18566 | 1.2378 | 0.0967 | 1.3345 R61 20, 0,3008 1,9412 1,2621 0,0930 13551 06525 | 440 | 02922 | 1.7355 | 20276 | 1.2855 | O08 | 1.3752 o72i1 | 460 | o2eas | 1.8315 | 2.1159 | 1.3083 | 0.0866 | 1.3048 0.7920 480 0.2771 1,9289 22,2060 1,3303, 0.0837 41,4140 0.8651 5,00 0.2703 22,0274 22977 0,081) 14327 o9a00 | 520 | 02639 | 2.1271 | 23910 oo7e7_| 14510 146Bang 5.7 (tlép theo) i 2 4 5 é 7 8 10169 | 5.40 22279 | 2.4858 [13025 | 0.0764 | 14689 10957 | 5,60 2.3299 | 2.5821 | 14121 | 0,073 | 14864 1.1763 | 5,80 24331 | 26798 | 1.4312 | 0.0723 | 1.5035 1.2585 | 6,00 25372 | 2.7789 | 14499 | 0070s | 1.5203 13429 | 620 26429 | 28796 | 1.4679 | 00687 | 1.5367 14280 | 640 2.7488 | 2.9809 | 14858 | 00671 | 1.5529 15150 | 660 2.8560 } 3.0837 | 1,032 | oosss | 1.5687 1.6035] 6.80 2.9643 | 3.1878 | 1.5202 | 0.0641 | 1.5843 1,6937 | 7,00 3.0737 | 3.2932 } 1.5368 | 0.0627 | 1,995 17st | 7.20 3,1839 | 3.3996 | 1.5531 | oo614 | 16145 4.8778 | 7.40 3.2950 | 3.5071 | 1,5691 | 0.0602 | 1,6293 19720 | 7,60 3.4072 | 3.6157 | 1.5847 | 0.0590 | 1.6437 20674 | 7.80 3.4723 | 3.7254 | 1.6001 | 0.0579 | 1.6580 21641 | 8,00 3.6343 | 3.8361 | 1.6152 | 0.0568 | 1.6720 2.2620 | 8,20 3.7490 | 3.9478 | 1.6301 | 0.0557 | 1.6858 23613 | 8.40 3.8649 | 4.0607 | 1.6446 | o,0s48 | 1,6098 24615 | 8.60 3.9814 | 41743 | 1.6589 | 00538 | 1.7127 2,5630 | 380 | 0.1901 | 4.0988 | 4.2889 | 16730 | 00529 | 1.7259 2.6656 | 900 | 01874 | 42171 | 44o4s | 16869 | 0.0521 2.7694 | 9.20 | 01x69 | 4.3363 | asa | 1.7008 | 0.0512 28741 | 940 | 0,1823 | 4.4561 | 46385 | 1.7139 | 0.0504 29801 | 9,60 | 9.1799 | 4.5770 | 4.7569 | 1.7271 | 0.0497 3.0869 | 9.80 | 0.1775 | 46985 | 48760 | 1.7402 | o04%9 31949 | 10.00 | 0.1753 | 4.8208 | 4.9961 | 1.7530 | 00482 | 1.8072 34691 | 10,50 | 0,1699 | 5,1300 | 3.2909 | 1.7843 | oo46s } 1.8309 3.7491 | 11,00. | o.1649 5,6087 | 1.8146 | 0.0450 | 1.8504 4.0351 | 11,50. | 0.1603 5.9227 | 1,8439 | 0.0436 | 1.8875 43267 | 12,00 | 0.1560 6.2413 | 1.8723 | 00423 | 1.9146 4.6233 | 12,50 } 0.1520 65644 | 19000 | ost | oait 4.9252 | 13.00 | 0.1482 6.8919 | 1,9268 | 0.0399 | 1.9667 5.2323 | 13,50 | oae7 | 7,074 | 7.2241 | 1.9529 | 00389 | 1.9917 55424 | 14.00 | 0.1413 | 74189 | 7.5602 | 1.9799 | 00379 | 2.0178 5.8605 | 14,50 | 0.1381 | 7,7625 | 7.9006 | 2.0032 | 0.0369 6.1813 | 15,00 | 0.1351 } 8.1096 ) 8.2447 | 2.0274 | 0.0361 6.5066 | 15,50 | 0.1323 | 8.4605 | 8.5929 | 20511 | 00352 6.8363 | 1600 | 0.1297 | 88153 | 89450 0742 { 0.0345} 2.1087 7.1702 | 16,50 | 0.1271 | 9.1736 | 9.3007 | 20968 | 0.0337 | 2.1305 7.5081 | 17,00 | 0,1247 | 9.5354 | 96601 | 2.1199 | 0.0330 | 2.1520 7.8498 | 1750 | 01223 | 9.9005 | 10.0229 | 2.1407 | 0,0323 | 2.1731 8.1958 | 18,00 | 0.1201 | 10,3894 | 10,3894 | 2.1936 | 0.0317 | 2.1936 85438 | 18,50 | 0,180 | 10,7575 | 10.7575 | 22141 | 03117 | 2.2141 8,g085 | 19,00 | 0.1159 | 11,1290 | 11,1290 | 2.2339 | 0.0308 | 2.2330 9,2557 | 19,50 | 0.1140 | 11,5091 | 11,5091 | 2.2534 | 0.0300 | 2,253 96160 |’ 20000 | 0.1122 | 11,8887 | 11,8887 | 22727 | 00295 | 2.2727 147Dong chiy trong mang betong la chay ém va chay xiét sé c6 hg s6 ma sat doc dung khéc nhau, Ly thuyét thet nguyén cho phép viét s6 ma sat f12 him ela: f= g(k,, R, Re, F1), Két qua nghien cau cia TD. Nghién (2003) chi ra d6i véi mat cit chit nhat fey = 0,00044 Re"?! (sai sé tuong déi ~ + 11% 1én nihiit) (5.36a) (+ 10,7%; min - 10,9%) Ap dung cho Re = (0,703 ~ 7,321)10° va Fr = 1,25 + 6,6; Fr ‘6i véi mat cat hinh thang: fy, = 0,0228 Re®®”!> (sai s6 tuong déi < 4,8%) (5.36b) 4p dung Re = (1,88 — 7,67)10° va Fr = 1,67 + 2,94; n = 0,014 + 0,0184 D6i v6i dong chay ém nén sit dung cong thiic Kosichenko YUM £=0,245Re* (5.36c) Di véi dong chay xiét rong mang chi nhat, nghién cu gin day (6.1996) ciia Aivazian cho thi fey = 0,035 (sai s6 tuomg di = 5%) (5.364) Apdung cho R 2 2122 m); §, =0,0102-0,081; Re =(0,157~7,67)10° Sy va Fr= 1,25 = 6,60. Néu fey = 0,035 thi C = 48 (Vm/s) 1a hing 86. a) Dong chiiy ham khf DO sau trong dong c6 ham khi Bi: -S | ° (537) 08 \ | ‘rong dé: ol hy ~ chigu sau dng chay déu c6 cing Inu \\ lugng véi dong ham kh, a- do hoa khi, c6 thé xde dinh theo OM. 05 BX | Aivazian: oe \ i 0,17 + 0,738, o 4 8 1% Sh, Sy - do dée diy dée nude, Hinh 5.20: @ € (Sillh,); beJly) é phan chia dong khong him khi va ding him khi 6 thé sit dung: (1) Toe dé phan gidi ham khi v,, 1808 eR Pp (5.39a) 148‘Doi voi mat ct chit nhat thi y, (5.39b) (2) DO déc phan gidi ham khi: 2 i =o 2) (5.40) ac 5 trong 46: of - he s6 stta chita dong nang, =1,05+ 0195 (AD, P- chu vi uét cha mat cat; B- chigu rong mat nude; fg ~ he 6 ma sét doc duimg; R-bin Dang chay c6 v, > v,. hay S> S,, sé 1a dong chay ham khi. Bé tanh ham khi nén lam nham gia cutng b) Tinh de nude theo te dd 1én nhat hay te do cho phép Khi kich thude mat ¢: thity Ine chua 16 thi t6e do dong chay max sé phit hop véi dang mat cit, gia 66 Tong, luu lang va do déc day déc; do d6 nén tinh theo mat cat 6 [gi nhat vé thity Ie khi he s6' mai d6c m xdc dinh: ~Tim Raggy theo hiinh 5.21; Rugs © Q. i, Ung 2 = o/R?, mat cat hinh tron y,, = 207 = 6,28, mat cat chit nhat y,, = cat hinh thang cé dO mai dc m khdc nhau cho trong bing 5.5. 5 Yin AOI VSI aL Bang 5. = one =a a ° L 1S 2 2, Lv 8 6.944 7.321 8424 9.888 1154 = Theo hinh 5.22 tim modun te do én hilt Wee, VB Vino = Wings VSp ~ $0 Anh Vinay Vi [v] phu thude loai va dang gia c6 - Tc do tung binh cia dang mat ct 1a: V = Vpoyr MEU Vinax < EY] ¥ = {¥1. n&U Vay > [V1 1492945678901219 41516171819 oa 28 f 26 + osscipot 24 22 R 20 1 18 7208 op ‘09 16 72088 06 a 14 04 aby 12 02 o At 10 a 0 01 02 03 04 05 08 O07 08 09 nO iF wads 04 0912 18 # 24Rm Hiwh 5.21 Hinh 5.22 OR, © = Vp Rig D=4R,. 465i VOI mat cat chit nhat. ©) Dong chy ©6 nham gia cutmg (hinh 5.23) Hinh 3.23 D6i véi dong chiy nay (Sy > S,) thi dong chay duge chia Lim ba loai tong ting véi quan hé chiéu sau dong chay va chiéu cao nhdm. (1) Dong chay 66 chiéu sau nh vuct qua méiu nhém trong ty nhur vuot qua dap tran, (2) Chiéu sau tang len dong chiy c6 dang sng cao khi vot qua mau nhim. (3) Chiéu sau tang tigp dong chay twong tw nhu dée nude, mat nue song song véi day, xolly nude 6 gitta cde méu nhém trong pham vi chiéu cao mau nham. 150Ca ba trutmg hop xay ra khe Fr = v/ (gh 21,4142, dong chay 06 Fr=0,837 = 1.4142 1a ché d6 can phan gidi dic bigt. Sit dung két qua thi nghigm cia Aivazian (197 - 2001) va ly thuyet vé vi tri gidi han I6p bien Loitsianskii L.G (co hoc chat lang va hoi 1987) két hop vdi thuc té cho phép lay khoang cach giita cdc gd nham [y= 7A vdi A la chiéu cao miu nhm, Két qua thi nghiém chi ra hé s6 ma sat doc dum: £=0,035 + 0.71 9 (5.42) trong dé: 1 la nhdm tuong déi (dat vuong géc véi phurong chay) - Ga nhm dat & day: n = A/h; h- chiéu sau dong chay. wi i ned ~ Ga nam dat doc theo ehu vi wét: == - Gi nham dat & day mat cit hinh thang: 1 = A/(b+mh) véi m 1a hé sé mai déc. Gis nhdm dat theo dang chi V, M va W nh hinh 5.23 thi: £=0,035 +3n!4 (5.42a) Cée két qua nén trén 4p dung cho S,=0,0015 + 0,1019; Fr=0,36~ 2,95; bhh=2+39 vah/A=3 +66 Khi 4 = 0 chi f = 0,035, vay gid tri may 18 gidi han dudi cita déc nude cb nhdm gia cuig va Ia gid tri 1én nhat ciia dong chay trong déc nude khong c6 nhém gin cutmg Thi du 5.6.Déc nuée mat cat chit nhat cd b = 6,0m; S, = 0,25; Q = 24m'/s; Iv] =5,17m/s. Xéc dinh A? loai gir chit M va chiéu sau dong chiy h? Loi gidi: (1) Xac dinh thong s6 dong khong ham khi: 1 7mjs thi o= 2 = 4,642; h, =2 v b Lay v={v]= o + Uh = 7,548 (m); R 0,613m 151Lay I = 7A =0,19 x 7 = 1,33m (3) Kiém tra kha ning ham Khi Nhim M c6 a = 1,2 do 6 d6 dc phan gidi ham khi: 2 , y 8, = 0,174] 28) =0,174( —12%6 | 9.15833 : Py (6420.74 ) Bau bai cho S, = 0,25 > 0,158 do dé c6 ham khi, (4) Xie dinh thong s6 ding ham khi déu a= 0,17 + 0,738, = 0,17 +0,73 x 0,25 Chiéu sau dong ham khi: 0,3525 hy 0,774 Done erm pang Gass a 1-0,3525 Thi du 5.7: V6i diéu kign & thi du 1, néu gis nhdm La chiy M, biét A = 0.2m, I) = 74. Tim hy? Loi gidi th chigu sau dong khong him khé (tinh ding din) =1,1954m Q=0e/ 035 +3 (Amn) Két qua duge hy = 0,788m (2) Kiém tra mtic d6 ham khi: trong d6: 1,26 7,576 Db déc day dc Sy = 0,25 > S,. = 0,1572 nén dang la dang chay ham khi. (3) Xéc dinh thong s6 dang ham khi déu in| 0,17 + 0,738 =0,35 (1 — a) = 1,218(m) Chi ¥- truimg hop gi nhim gém hai chit M hay W doc theo mor hang thi chigu rong mang vA lu hiemg chia doi sé duge de c6 mot M hay W va phuong phép tinh nu da néu. Thi du 5.8. Déic muic 06 b = 1,0m; 8, = 0,09; 4 = 0.012m: g6m hai chit M lién tiép trong | hang. Yeu edu xe dinh te d6 va lau lugng trong dée nude? 1572 8. our h, = 0.9848 va ges nhim 15210 = oS: Q, S5,.%, ava khong di ahg = 0,0424m"; P. = bs + 2hy = 0,6696m:; Lai gidi: b. = R. = ,0633m; £, =0,035+ (AF hy)"!* = 0,2292: C. = Bg/f, =18,504 vim /s sv =C. fR,S, =1,3967m/s va Q=bhgy =0,1184m'/s, Thi du 5.9: Cho b = 1,0m; Sq = 0,09; Q = 0,08m'/s; IvI= 1,143m/s, Yeu cau xdc dinh hy va A? Loigidi: y= o7m; “a fe ansromse{ | sat ra A = 0,0122m Hai thi da chi ra c6 thé tinh go nhém hai chit M hay W tren mét hang nhu go nhém co mét chit M hay W bang cach chia doi chiéu rong b va hu Iuong Q sé duoc déc nude cb ‘2 nhdm mot chit M hay W cho ining hop 2 >3 va = = 0,08 0,3 fi 5.3.3. Tinh thiy Iuc cifa ra cia déc nude (tinh tiéu nang) Xe dinh kich thude tigu nang dé tigu hao hét nang Iveng thira trong dong chdy, khong gay x6i kénh fa lim, hoae chon dang gia c6 theo te dé 6 cudi dée (khi khong gidm, tiéu hao nang luang). Khi do déc ha tw S, < S., viée noi tiép va hinh thie gidm nang lvong tuong tu nhu 6 ha Iwu dap, bic nude, tifc 1a bé, tudng hoac bé, tudng ket hop véi dé nham gia cugng. Khi cé bién phap gidm nang luong thi d6 sau sau nude nhiy Ta: — niayeteant| +) (5.43) hii ¥ hy =h, trong hinh 5.19 Khi kich thude déc nude nbd thua kich thudc dong chay ha liu (hinh 5.24a, b), phan cita 1a 06 thé & dang nude nhay md rong dan cé dé sau lién hgp xdc dinh theo cong thite OF. Vasitev (0 <13°) 1532 2 AL sgn? o2BofQ@) 1 ga sent (am * Fh . (5.44) =0,3(h? + yhy +B3 Von, trong dé: r, - bin kinh pho hop wéi dé stu teude nue nhiy; ° 0 géc ma rong tinh ton theo radian = oy Ino ~chiéw ddi nue nhay ma rong xée dink theo (5.45). fy (5.45) 140,082" q 1,,~ chiéu dai nude nhay hokn chinh tinh theo céc cong thiic da neu. 0,3h, (Fr, —1)"*' thi Fr, Hinh 5.24a, 6 154Chuong 6 cAU VA CONG Céu va cOng 18 cong trinh vuot dong nude tren dung O10 va dudng sat, 1 mot phn quan trong cia during. Béi vei dong muée 1én, hém nui sau, eo bién thh cau vuct dong, duce Iva chon trude het, song véi dong nude nhd viée lua chon gitia cit va céng lu6n duoe dit ra trén es sé phan tich kinh té va ky thuat, trong d6 viee phan tich thuy lye cOng trinh vuot dong thudmg chit ys bao gém - Xie dinh chiéu cao va pham vi nude dang trude cau; ~ Phan phéi lu Iugng va te dO, Khu do thost nude; - Dinh gid x6i tai cong tinh vugt dong 6.1. DONG CHAY DUOLCAU Chigu réng dong chiy bi thu hep tai nai cu bac qua song Rim thay déi nang Iwong dong chy. Dong chiy co hep, ting t6c khi vio edu, mi rong va giim tWe dé tro vé trang thai tw nhign sau khi vuot qua sae cin ma sat, stic cin do try edu va m6 cit dé ra Khoi cfu di Lim cho dong chiy phai thay d6i nang Ivong bing cach tang chiéu sau phia truée cfu va 6 dit dung din, gidm chiéu sau khi qua céu trade khi tro lai trang théi tw nbién ha Luu cau nhws hinh 6.1 va duoc goi 1a nude dang trudc edu. Sung mat nut ki cb cus ‘yeg mat muse ty. ain ‘Bubng nude dang ttc cd Cchidy dong chay a rr Hinh 6.1. Duong nfic dang trube edu va ha duéi cd Déi véi dong chay ém pham vi nude dang trude céu phu thuge vao kich thudc, hil dang mat cat doan dong chiy va diéu kign dong chay 6 thong Iuu edu. Duong nude dang 1én nhat, tao thanh mot vng cung bao Idiy mat cong lm truée khdu dé edu nhue hinh 6.2 va mgt cong I6i khi dong chiy thoat ra khoi kha d6 edu, ‘Trang hop dong chay xiét, viée that hep dong chy do céu khong lam anh hong dén céc digu kién dong chay phia thuong hu edu. Song néu mite do that hep dit lon cing €6 thé 1am thay d6i ché do chay, nude dang hinh thanh va nude nhay xwét bien gan edu, 155Bang ne fang eo mt \aphom wg han pk ot ue ee cs Hinh 6.2. Pham vi va duéng nut dang cao nhait truée cau Dong chay vé ciu, tang din t6c do gay x6i kis doc dung din dau ciu va x6i dudi cau, ting mie d@ roi cia dong chay, tao dong xody tai tru va m6 cfu nhu hinh 6.3, gay ra x61 cue b6 bé sung tai tru va mé cau, Dong chay Hinh 6.3. Chiéu dong chay va xody tai khdu do edu Nhin chung, nuée dang trude cau gin lign véi ri ro tiém an do né gay ra cin duge xem xét, thong qua: + Phin tich kinh (é cita ede phuong én khéc nhau. «+ Giim thiéu va han ché nude dang dén pham vi chap nhan duge trong thuc t& + Thiet ké lam tang khd nang thodt nude cia dong chay. + Xéc dinh pham vi riti ro cao va mat mat khong mong mudn do nude dang gay ra. 6.2. XAC DINH DUONG MAT NUGC CUA DONG CHAY DUGT CAU Hign nay c6 nhiéu phuong phép dénh gid tée dong thuy luc cia Khéu do cu dén hinh dang dudmg mat nude dudi céu. Khéu do thot nuée cita cau 1a nguyen nhan gay ra nude dang va x6i duéi cu, Day chura x6i khi thong qua Ti thiét ké Ta lic nuée dang cao nhit, lam thay déi duing mat nuée duéi céu so véi wr nhien 1én ohat, Nhin chung pham vi dong chay va mat mat nang Iveng cia doan dong chiy bi anh hudng cia khiu do céu duge chia lam 03 ving va gidi han trong pham vi cita 04 mat cit nhur hinh 6.4 d6i véi dong chay em 156— Matt Matt Hinh 6.4. Céc viing dong chay bi dnh huoéng ctia khdu do edu 6.2.1. Ving chy mé rong 6 ha luu céu Vang ay gidi han trong pham vi mat cat sau edu (mat ct 2) va mat ct 1 ket thiic pham vi chdy mé rong. Pham vi chy mé rong sau edu phy thude vao liu luong thiét ke va cae tinh chat cia bai song 6 ha liu céu, gan ding c6 thé bing hai lin tng chiéu dai dudng din hai dau edu (hinh 6.4). Mat cat 2 va 3 tai chan mai déc ha lu va thong hn dudng dan vio cau chi ra mot phin cita dign tich chua bi thu hep va xap xi bing dign ich c6 higu qua gn khdu & edu nhu hinh 6.5. ti at cdt2 —~~_ign en nue chy Mat et dong nude pha ha auc (8) Mat phan chiacia _} ‘ving rigde chy << — (evang ens) incu Hinh 6.5. a) Hink dang mgt cdt dong chdy sau cdu b) Hink dang va kich thuée mat edt ngang c6 hiéu qua sét cdu (mgt cdt 2 va mat edt 3 swong tu) 6.2.2. Ving 2 - ving thot nuée dudi ciu Ving nay thé hign pham vi gigi han béi hai mat eat 2 va 3 thé hién dign tich thos nude duéi edu ma tai day cn phai dinh gid mat mat nang Iwong do ma sat, do 163 ciia 157dong chay va mat mat dp luc mat lén tru cu. Nhin chung dign tich thost nude du6i cau duge xée dinh thong qua chap mat cat khdu d6 edu len mat cat 2 va mat cat 3. 6.2.3, Ving 3 - ving phéu rot nudc trude cau ‘Ving nay gidi han gitfa hai mat cit 3 va 4, 6 khoang céch xaip xi bing mot nira téng chiéu dai duimg din hai dau cdu, 12 chiéu dai doan thu hep dong chiy «rude cau. Mat cat 414 mat cat bit dau pham vi thu hep dong chay 6 thugng him céu, noi day e6 nuise dang cao trudc edu vi chiu anh hudng In nhat cia khdu do cau gay ra, song duvmg mat nude trade céu can phai tinh t6i thuong Iu cia mat cat nay. cho t6i noi mat nue tré vé trang thai ty nhien chua bi Anh huang ci khéu do thodt nude dudi cau gay ra 6.2.4, Tinh dudmg mat nude Tinh dutmg mat nude tir ving 1 dén ving 3 can xét tén that do mé rong va co hep. Hé 86 t0n that gai y cho trong bang 6.1 Bang 6.1. He s6 ¢6n that gol ¥ cho civ “Thay d6i dong chy Conep Ke Marana k Khéng tinh tén that 0,0 00 aoe -—30 “Thay di din din oul 0. Thay d6i gap 03 05 Thay déi dot nag 06 Ox ‘Tén that nang Iuong gan Tign véi cde digu kién thuy luc dong chay la cao hay thap. Dong chiy thap 1a dong chay khong &p 6 cd ba {rung binh ciia Wd thidt ké khong ngap tdi day dm céu. Dong chiy khong dp dudi céiu c6 thé duge chia thanh 64 logi nbur 6 bang 6.2. ng 1, 2 va 3, Duong mat nude Bang 6.2. Cac loai dong chay khong 4p dui cau Moti Dang chay ém qua ca 03 ving Dong chiy ém & ving 1 xi 3: dong xiet & ving 2 Dang ém ving 3, ding xiét & ving 3 Dong cl 2, nude ahay 6 ving 1 cA. 03 ving 1a 1,2 va3 Dong chiy cao 1a dong chay Iam ngap ket ctu nhip cdu hay coi nhur dang chiy 6 ap, do vay sé Sp dung phuong phap dong chay c6 dp dé tinh: + Khi dong chy méi chi lam ngap mat truéc ciia dim cu, gdm céu va mat sau cia dm cha bj ngap, diéu kien nay ¢6 thé coi dong chay nhur dang chay dudi canh cong 158+ Dong chay ngap mat trudc cau va gim cau song chua vugt qué cao do chiéu sau phan gigi isn mat dudmg trén cu, dong chay duge xem nhur ding chay qua V6. « Dong chiy tran qua cu va dugg duoc coi nhu dang chay qua dap tran mat edt thyc dung, dap tran dinh rong hay dong chay trong kenh hé, a} Phuong phdp phucong winh dong hung wen co sé ctia Eichert va va Peters, 1970b. Ap dung phuong trinh bién thién dong Iuong cho doan dong chay c6 cdu nhu so dé hinh 6.6. Mat ct 3 phia thuong fiw ngay trude déu tru, mat cit 1 & pla ha liu ngay sau dudi tru, mat cat B, duéi céu ngay sét dau tru va mat cat By dudi cdu ngay sit dudi try; mat cit 2 6 gitta doan dong chiy dudi cdu, 1 | | \ | \ | a SET Hinh 6.6, Mat bang va mat cdt doc dong chdy duit cde Neu cho ring Ine ma sét cia day va ba s6ng doan dong chay dudi cdu khong dang ké so véi lye do try cau téc dung vio dang chiy, viet phuemg trinh bien thién dong huong, cho doan ding gidi han boi hai mat cat la 1 va By khi Sp = 0; lay B, =Byy = 10 ta c6 PQVpd * Yxa Yes —PQV; YY; 6.1 trong d6: Q- hu lugng (m’Jsy, p- khoi luong riéng cita nude (kg/m*); Vag Viv, - t6e do trung binh mat cat tuong img véi dign tich mat ct py VA O15 Yas va J, - dd ngap sau trong tam cia mat cit yy Va oF; ‘y- trong lvong riéng cla nude (N/m'); F - ye do tru téc dung vao dong chay chi Ia lire thuy tinh: F YOpsY on (6.2) ©p; ~ dign tich hinh chigu eta try vuong gée véi phuong chiy tung tng véi chiéu sin ys Fo = 49 ngap sau cia trong tam mat cat py Chia hai vé (6.1) cho y, sip xép tai va goi Mg, 18 thay déi dong luemg & mat cat By ta duge: 159

THuy Luc Cong Trinh

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

THuy Luc Cong Trinh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like