B LAO NG THNG BINH V X HI

CC BO TR X HI

N 32

MN
CNG TC X HI VI NGI CAO TUI
CHNG TRNH O TO BI DNG NGH CNG TC X HI CHO CN B
TUYN C S (X/PHNG, THN/P/BN)
(Ti liu hc vin)

T/2012
1

MC LC
BI 1. CC VN CHUNG ................................................................................................ 8
I. Khi nim v c im tm sinh l ca ngi cao tui................................................ 8
1. Khi nim ..................................................................................................................... 8
2. c im tm sinh l ca ngi cao tui ..................................................................... 8
II. Cc lnh vc hot ng v vai tr ca ngi cao tui ................................................ 12
1. Cc lnh vc hot ng ch yu ca ngi cao tui .................................................. 12
2. Vai tr ca ngi cao tui .......................................................................................... 14
III. Vai tr ca nhn vin cng tc x hi trong lnh vc tr gip ngi cao tui ......... 15
1. Ngi to kh nng.................................................................................................... 15
2. Ngi iu phi - kt ni dch v ............................................................................... 16
3. Ngi gio dc ........................................................................................................... 16
4. Ngi bin h ............................................................................................................. 17
5. Ngi to mi trng thun li ................................................................................. 17
6. Ngi nh gi v gim st........................................................................................ 18
IV. Cc vn bn php lut v chnh sch lin quan n ngi cao tui .......................... 19
1. Nhng ch trng ca ng ........................................................................................ 19
2. Lut php v chnh sch ca Nh nc ....................................................................... 21
BI 2. MT S VN CA NGI CAO TUI V CCH THC TR GIP ........ 27
I. Mt s vn ca ngi cao tui................................................................................ 27
1. Vn sc khe ......................................................................................................... 27
2. Vn tm l .............................................................................................................. 28
3. Vn kinh t............................................................................................................. 29
II. Tin trnh tr gip ....................................................................................................... 30
1. Tip cn ngi cao tui ................................................................................................ 30
2. Xc nh vn ............................................................................................................. 30
3. Thu thp d liu............................................................................................................ 31
4. Chn on ..................................................................................................................... 31
5. Ln k hoch tr gip ................................................................................................... 32
6. Tr gip ........................................................................................................................ 33
7. nh gi........................................................................................................................ 33
2

BI 3. CC K NNG C BN TRONG LNH VC TR GIP NGI CAO TUI .. 35

I. K nng quan st ........................................................................................................... 35
1. Quan st trong cng tc x hi c nhn..................................................................... 35
2. Quan st trong cng tc x hi nhm vi nhm ngi cao tui ................................ 36
II. K nng lng nghe ........................................................................................................ 37
III. K nng x l s im lng ............................................................................................. 40
IV. K nng thu cm ....................................................................................................... 41
V. K nng din gii .......................................................................................................... 43
VI. K nng tm tt........................................................................................................... 44
VII. K nng t cu hi................................................................................................... 45
VIII. K nng t bc l ..................................................................................................... 48
IX. K nng cung cp thng tin ........................................................................................ 49
X. K nng vn ng v kt ni ngun lc....................................................................... 49
XI. K nng iu phi ....................................................................................................... 50
PH LC ................................................................................................................................ 52
DANH MC TI LIU THAM KHO ................................................................................ 71

 CNG TI LIU
CNG TC X HI VI NGI CAO TUI
Phn I. Thng tin chung
1. Tn mn hc: Cng tc x hi vi ngi cao tui
2. Tn ngi son tho: PGS.TS. Nguyn Th Kim Hoa, Trng i hc Khoa hc
X hi v Nhn vn, HQG HN
3. Yu cu i vi ngi ging:
- V trnh chuyn mn: C trnh cao ng, i hc CTXH tr ln hay cc
ngnh c lin quan; c kinh nghim lm vic hay t chc tp hun v lnh vc chm sc
v h tr ngi cao tui
- V kin thc v k nng: c kin thc v quyn con ngi, tm l ngi cao tui;
c k nng v nh gi nhu cu ca ngi cao tui v t chc thc hin cc hot ng
chm sc h tr ngi cao tui ti cng ng.
4. Yu cu i vi hc vin:
- Hc vin l nhng cn b x/phng hin lm cng tc chuyn trch v bn
chuyn trch thuc lnh vc LXH, y t, Hi ph n, Hi nng dn v cc t chc phi
chnh ph ang lm vic trong lnh vc chm sc, h tr ngi cao tui.
- C trnh hc vn t Trung hc ph thng
- c tp hun v c kinh nghim v cng tc x hi, tham vn v qun l
trng hp
- Mong mun tham gia chm sc v h tr ngi cao tui
- C thc ngh nghip v nng cao nng lc chuyn mn
5. Phng php ging dy
Ging dy theo phng php c s tham gia ca ngi hc. Ging vin ch l ngi
gi m, dn dt vn . Ngi hc s ch ng hn trong vic hc tp cc kin thc
thng qua tho lun nhm, thuyt trnh, cc tnh hung, ng vai, phn tch trng hp,
tho lun nhm, lm cc bi tp to khng kh hc tp (Ph bng).
6. Yu cu v nh gi: Cn phi nh gi trc v sau kha hc
4

- nh gi qua kt qu cc bi tp ca nhm trn lp: cn phi m bo 30% nh

gi kin thc l thuyt v 70% nh gi k nng.
- nh gi qua thc hnh: c th p dng kt qu thc hnh ca hc vin nh cc
ti liu Lp k hoch ca, Mu biu qun l ca, Bo co ca.; hoc nh gi qua sm vai
v quan st; hoc nh gi trn nhng ca c th m hc vin ang gii quyt trn thc
t.
- nh gi thng qua thc, thi tham gia hc.
7. Thi lng o to
Mn hc c ging dy theo chng trnh o to trung cp: 45 tit.
8. Yu cu v a im o to: o to ti cc a phng
- a im hc tp cn c khng gian rng v m thun li cho tng tc trong
lp.
9. Yu cu v t chc: C y my chiu, bng vit v vn phng phm phc
v cho cng tc ging dy.
Phn 2: Ni dung mn hc
1. Mc tiu mn hc
Mc tiu chung: Mn hc cung cp cc kin thc, k nng c bn hng dn
ngi hc thc hnh tt nhim v cung cp dch v chm sc v h tr cho ngi cao
tui ti cng ng, bao gm nh gi nhu cu, lp k hoch h tr, cung cp dch v, kt
ni mng li, v vn ng v thc hin cc chnh sch, chng trnh cho ngi cao tui.
Mc tiu c th:
V kin thc: Sau khi kt thc mn hc, hc vin s c c:
- Khi nim v ngi cao tui;
- Nhng kin thc v c im tm sinh l v nhu cu ca ngi cao tui;
- Nm bt c mt s vn bn php l quan trng ca Vit nam lin quan n
ngi cao tui
V k nng: Sau khi kt thc mn hc, hc vin s:

- C kh nng vn dng cc phng php CTXH vo chm sc v h tr ngi cao

tui ti cng ng, bao gm k nng nh gi vn , phn tch nhu cu, lp k hoch can
thip v theo di gim st;
- C k nng tham vn, xy dng mng li h tr v vn ng chnh sch gii
quyt cc vn ca ngi cao tui.
V thi :
- C thi , nhn thc ng n v ngh nghip ca mnh cng nh trch nhim,
nhim v ca mnh trong cng tc tr gip ngi cao tui ti a phng.
2. Kt cu ni dung mn hc
Ti liu c phn b thnh 3 bi gm cc ni dung c th. Mi bi c thi lng
c th di y:
STT

Tn bi

Thi gian

Bi 1: Cc vn chung

1 ngy

ngy

Khi nim v cc c im tm sinh l ca

ngi cao tui

Cc lnh vc hot ng v vai tr ca ngi

ngy

cao tui
3

Vai tr ca nhn vin x hi trong lnh vc

ngy

tr gip ngi cao tui

4

Tng quan cc Lut v chnh sch lin quan

ngy

n ngi cao tui

Bi 2: Mt s vn ca ngi cao tui v hot ng

1,5 ngy

tr gip
1

Vn sc khe

Vn tm l

Vn kinh t

Phn tch ca c th

Bi 3: Cc k nng c bn trong cng tc x hi vi

2,5 ngy
6

ngi cao tui

1

K nng quan st

K nng lng nghe

K nng x l im lng

K nng thu cm

K nng din gii

K nng tm tt

K nng t cu hi

K nng t bc l

K nng cung cp thng tin

10

K nng vn ng v kt ni ngun lc

11

K nng iu phi

BI 1. CC VN CHUNG
I. Khi nim v c im tm sinh l ca ngi cao tui
1. Khi nim
C rt nhiu khi nim khc nhau v ngi cao tui. Trc y, ngi ta thng
dng thut ng ngi gi ch nhng ngi c tui, hin nay ngi cao tui ngy
cng c s dng nhiu hn. Hai thut ng ny tuy khng khc nhau v mt khoa hc
song v tm l, ngi cao tui l thut ng mang tnh tch cc v th hin thi tn
trng.
Theo quan im y hc: Ngi cao tui l ngi giai on gi ha gn lin vi vic
suy gim cc chc nng ca c th.
V mt php lut: Lut Ngi cao tui Vit Nam nm 2010 quy nh: Ngi cao
tui l Tt c cc cng dn Vit Nam t 60 tui tr ln.
Theo WHO: Ngi cao tui phi t 70 tui tr ln.
Mt s nc pht trin nh c, Hoa K li quy nh ngi cao tui l nhng
ngi t 65 tui tr ln. Quy nh mi nc c s khc bit l do s khc nhau v la
tui c cc biu hin v gi ca ngi dn cc nc khc nhau. Nhng nc c h
thng y t, chm sc sc khe tt th tui th v sc khe ca ngi dn cng c nng
cao. Do , cc biu hin ca tui gi thng n mun hn. V vy, quy nh v tui ca
cc nc cng khc nhau.
Theo quan im ca Cng tc x hi: Vi c th l mt ngh tr gip x hi, cng
tc x hi nhn nhn v ngi cao tui nh sau: Ngi cao tui vi nhng thay i v tm
sinh l, lao ng thu nhp, quan h x hi s gp nhiu kh khn, vn trong cuc
sng. Do , ngi cao tui l mt i tng yu th, i tng cn s tr gip ca cng
tc x hi.
2. c im tm sinh l ca ngi cao tui
2.1. c im sinh l
a. Qu trnh lo ha
Lo ha l qu trnh tt yu ca c th sng. Lo ha c th n sm hay mun ty
thuc vo c th tng ngi. Khi tui gi cc p ng km nhanh nhy, kh nng t iu
8

chnh v thch nghi cng gim dn, tt nhin sc khe v th cht v tinh thn gim st.
V th xc trong giai on ny c th bt u c nhng thay i theo chiu hng i
xung.
- Din mo thay i: Tc bc, da mi, c thm nhiu np nhn. Da tr nn kh v
th hn. Trn c th, u v mt xut hin mn cm nhiu hn. tui gi c nhng np
nhn l do lp m di lp da mt i cng nh do da khng cn tnh cht n hi. Cc
mch mu mng v ra, to thnh cc cht xanh en nh di da
- B rng yu lm cho ngi cao tui ngi dng cc thc n cng, kh, dai d thc
n ny giu vitamin, m v cht khong. Ngi cao tui thng chn cc thc n mm
- Cc c quan cm gic: Cm gic - nghe nhn, nm v khu gic cng vi tui tc
ngy cng cao thng bt u hot ng km hiu qu.
- Cc c quan ni tng:
Tim l mt c bp c trnh chuyn mn ho cao cng vi tui tc cng phi chu
nhng vn tng t nh cc c bp khc ca c th. Tim ph thuc vo hiu qu hot
ng ca h tun hon, m c th l nguyn nhn pht sinh nhiu vn lin quan n lo
ho.
Phi ca ngi gi thng lm vic t hiu qu khi ht vo v lng xy gim. Kh
nng d phng ca tim, phi v cc c quan khc cng vi cng gim st. Ngi gi
thch nghi vi cc iu kin rt chm hn. Ngi gi d dng b cm lnh, nhit c th
h thp s ri ro nghim trng cho sc kho ca h. H cng phi chu ng nhng kh
khn tng t khi trong trng hp cn thit phi tip cn vi nhit cao.
- Kh nng tnh dc gim: Do s thay i ca ni tit t, ham mun tnh dc
ngi cao tui cng gim r rt. ngi gi xng v khp khng cn linh hot, mm
do, cc c u yu i dn n mi c ng u chm chp, vng v. Ngi gi hay b
mt mi, mi hnh vi, c ch yu ng gp kh khn
b. Cc bnh thng gp ngi cao tui
Ngi cao tui thng mc cc bnh v:
- Cc bnh tim mch v huyt p: Cao huyt p, nhi mu c tim, suy tim, lon
nhp tim
9

- Cc bnh v xng khp: Thoi ha khp, long xng, bnh gt

- Cc bnh v h hp: Cm st, vim hng mi, cm, vim ph qun, vim phi,
ung th phi
- Cc bnh rng ming: Kh ming, su rng, bnh nha chu
- Cc bnh v tiu ha v dinh dng: Ri lon tiu ha, suy dinh dng
- Ngoi ra ngi cao tui cn hay mc cc bnh v ung bu, bnh thn kinh v
cc bnh v sc khe tm thn
2.2. c im tm l
Trng thi tm l v sc khe ca ngi cao tui khng ch ph thuc vo ni lc
ca bn thn m cn ph thuc vo mi trng x hi, c bit l mi trng vn ha tnh cm v quan trng nht l mi trng gia nh. Khi bc sang giai on tui gi,
nhng thay i tm l ca mi ngi mi khc, nhng tu trung nhng thay i thng
gp l:
a. Hng v qu kh
gii ta nhng u phin thng nht trong cuc sng hin ti, ngi cao tui
thng thch hi hp, tm li bn c, cnh xa, tham gia hi i hu, hi cu chin binh...
H thch n li chuyn c, vit hi k, ti hin kinh nghim sng cng nh hng v ci
ngun: Ving m t tin, su tm c vt
b. Chuyn t trng thi tch cc sang trng thi tiu cc
Khi v gi ngi cao tui phi i mt vi bc ngot ln lao v lao ng v ngh
nghip. l chuyn t trng thi lao ng (bn rn vi cng vic, bn b) sang trng
thi ngh ngi, chuyn t trng thi tch cc khn trng sang trng thi tiu cc x hi.
Do vy ngi cao tui s phi tm cch thch nghi vi cuc sng mi. Ngi ta d gp
phi hi chng v hu.
c. Nhng biu hin tm l ca ngi cao tui
Nhng biu hin tm l ca ngi cao tui c th c lit k nh sau:
- S c n v mong c quan tm chm sc nhiu hn : Con chu thng bn
rn vi cuc sng. iu ny lm cho ngi cao tui cm thy mnh b lng qun, b b
ri. H rt mun tui gi ca mnh vui v bn con chu, mun c ngi khc coi mnh
10

khng l ngi v dng. H rt mun c nhiu ngi quan tm, lo lng cho mnh v
ngc li. H s s c n, s phi nh mt mnh.
- Cm nhn thy bt lc v ti thn: a s ngi cao tui nu cn sc khe vn
cn c th gip con chu mt vi vic vt trong nh, t i li phc v mnh, hoc c th
tham gia c cc sinh hot gii tr, cng ng. Nhng cng c mt s ngi cao tui do
tui tc cao, sc khe gim st nn sinh hot phn ln ph thuc vo con chu. Do vy
d ny sinh tm trng chn nn, bun phin, hay t dn vt mnh. Ngi cao tui m tui
cng cao th sc khe li cng gim st, i li chm chp, khng cn kh nng lao ng,
quan nim sng khc vi th h sau... nn ch mt thi hay mt cu ni thiu t nh c
th lm cho h t i, ti thn cho rng mnh gi ri nn b con chu coi thng.
- Ni nhiu hoc trm cm: V mun truyn t kinh nghim sng cho con chu,
mun con chu sng theo khun php o c th h mnh nn h hay bt li, ni nhiu
v c khi cn lm cho ngi khc kh chu. Vi mt b phn ngi cao tui bo th v
kh thch ng vi s thay i, cng vi s gim st ca sc khe, kh nng thc hin
cng vic hn ch, nu thi tr c nhng c m khng thc hin c, hoc khng tha
ng, khng hi lng... c th xut hin triu chng ca bnh trm cm. H tr thnh
nhng ngi tri tnh, hay ghen t, can thip su vo cuc sng ring t ca con chu v
h cho rng mnh c quyn .
- S phi i mt vi ci cht: Sinh t l quy lut ca t nhin, d vy ngi cao
tui vn s phi i mt vi ci cht. Cng c nhng trng hp cc c bn vic hu s
cho mnh, vit di chc cho con chu... c nhng c khng chp nhn, lng trnh iu
v s cht.
Vi nhng thay i chung v tm l ca ngi cao tui trnh by trn dn n
vic mt b phn ngi cao tui thng thay i tnh nt. Con chu cn chun b sn tm
l n nhn thc t ny nhm c nhng ng x ph hp.

11

II. Cc lnh vc hot ng v vai tr ca ngi cao tui

1. Cc lnh vc hot ng ch yu ca ngi cao tui
1.1. Giai on u ca ngi cao tui
Nhng ngi t 60 69 tui. Giai on ny ko theo n nhng bin i quan trng
trong i sng con ngi. Trong thi k gia nhng nm 60 v 70 tui, phn ln trong
chng ta tt yu phi thch ng vi vic phn b cc chc trch. Ngh hu, vic t nguyn
hay bt buc gim s gi lao ng s dn ti thu nhp. Bn b v mt s ng nghip qua
i. Nhng nhu cu ca x hi gim i: nhng ngi tui trn 60 khng cn sc khe,
tnh c lp v tnh sng to nh trc y: Iren Becsai cho rng s phn ng v mt x
hi nh th c nh hng tiu cc n hnh vi ca nhng ngi cao tui cn khe mnh,
sung sc, lm ng lng h. Nhiu ngi 60 tui buc h phi tip nhn lut chi lm nhp
cuc sng ring chm i, v do gin tip h mong i hy vng vo x hi.
Sc mnh th cht vo thi k ny cng st gim v iu to ra nhng vn
ph thm cho nhng ngi ang tip tc lm vic trong ngnh cng nghip. Trong khi ,
nhiu ngi tui 60 sc lc cn sung mn v cn i tm kim cho mnh nhng loi hnh
hot ng mi. Nhiu nam, n mi ngh hu khng lu c sc khe tt v trnh hc
vn cao. H cn c th s dng thi gian nhn ri ca mnh t hon thin, cng c sc
khe, tham gia hot ng x hi hoc chnh tr. Mt s thng xuyn luyn tp th dc
th thao v sinh hot tnh dc tch cc. Mt s ngi hu tr c th tr thnh nhng nh t
thin, nh sn xut v nh gio. H l nhng nh qun tr t nguyn ca cc hng thng
mi nh, nhng ngi tr gip trong cc bnh vin, nhng ng ni b ni.
Trong nhm tui ang xem xt ny c nhng s khc nhau quan trng c lin quan
n tui v hu. Phn ln trong s h v hu tui 65, cng c mt s ngi ngh
vic tui 55, cn s khc lao ng ti tui 75. Vic quyt nh ngh hu vo mt tui
nht nh l ph thuc vo sc khe ca tng ngi, vo ngh lc v vo loi cng vic
m h lm. ng thi, con ngi c th tip tc (hoc kt thc) hot ng lao ng ca
mnh do hng lot nguyn nhn c lin quan ti nhng ngi xung quanh: Tnh trng sc
khe ca chng (v), bn b dn i ni khc, cc yu t bn ngoi chng hn nh tnh
hnh ti chnh ca gia nh. Mt s ngi 68 tui c s tin tit kim nh buc phi lm
12

vic tip b p chi tiu cho mnh, trong khi nhng ngi khc c th ngh ngi vi s
tin hu tr v thu nhp t tin tit kim trc v bng nhng khon bo m x hi v
u i khc.
1.2. Giai on gia ca ngi cao tui

Nhng ngi c tui t 70 n 79 tui. tui ny con ngi thng gp phi

nhng bin c quan trng nhiu hn so vi hai thp nin trc. Nhim v ca ngi 70
tui l gi gn bn lnh c nhn hnh thnh h trong khong thi gian gia 60 v 69
tui. Nhiu ngi tui t 70 n 79 thng m au v mt ngi thn. Bn b v ngi
quen bit ngy cng ra i nhiu hn. Ngoi vic thu hp giao tip vi xung quanh dn dn
h cng bt tham gia vo cng tc ca cc t chc x hi. tui ny, ngi gi
thng hay cu gin, mt bnh tnh. Tnh trng sc khe thng lm h lo lng. Thng
thng, c nam ln n t c quan h tnh dc. Mc d c nhng mt mt nhiu ngi
tui 70 cn c kh nng chng nhng hu qu gy ra cho tui ny. Nh cht lng
h tr y t c ci thin v c li sng lnh mnh hn, ngi ng tui thng vn
chung sng vi cc bnh ung th v thot khi him ngho sau nhng cn au tim t
qy.
1.3. Giai on gn cui ca ngi cao tui
Nhng ngi t 80 n 90 tui. Khng nghi ng g tui l mt trong nhng tiu
ch chuyn nhm nhng ngi mi bc tui gi sang nhm nhng ngi rt cao
tui, tuy nhin khng phi l tiu ch duy nht. Iren Becsai cng vi cc ng tc gi
nhn xt rng s chuyn sang nhm nhng ngi rt cao tui l mt qu trnh
c bt u t ngy m con ngi sng bng cc k c ca mnh.
Phn ln nhng ngi 80 n 90 tui (tm chc nm) rt kh khn trong vic thch
nghi vi mi trng xung quanh mnh v tc ng qua li vi n. Nhiu ngi trong s
h cn c li sinh hot c t chc tt, trnh nhng iu bt tin bi l sinh hot tt to
ra kch thch tt, sinh hot bt tin to ra s n c. H cn c gip duy tr cc
mi lin h x hi v vn ho.

13

1.4. Giai on cui ca ngi cao tui

Nhng ngi 90 tui tr ln. S liu v nhng ngi trn 90 tui khng nhiu, rt t
so vi nhng ngi 60, 70 hoc 80 tui. V vy, vic thu thp thng tin chnh xc v tnh
hnh sc khe v nhng s tc ng qua li v mt x hi ca nhng ngi thuc nhm
tui ny l rt kh khn.
Mc d c kh khn trong vic tm hiu cc vn sc khe nhm tui ny, song
nhng ngi rt gi c th thay i cc hnh thc hot ng khc nhau mt cch c kt
qu khi h bit s dng nhng kh nng vn c ca h hiu qu nht.
2. Vai tr ca ngi cao tui
Chim ti gn 10% dn s, ngi cao tui l mt lc lng x hi ng o v c
vai tr quan trng trong x hi Vit Nam hin nay. Vi kinh nghim c tch ly trong
qu trnh lao ng, cng hin; vi nhng gi tr vn ha truyn thng c lu gi, ngi
cao tui c coi l mt ngun lc quan trng trong cc hot ng kinh t, vn ha v x
hi ca t nc.
Theo Lut ngi cao tui Vit Nam nm 2006, ngi cao tui Vit Nam c nhng
vai tr sau:
- Gio dc truyn thng on kt, yu nc, yu con ngi v thin nhin cho con
chu
- Xy dng i sng vn ho; bo tn v pht huy bn sc vn ho dn tc c s
v cng ng; tham gia cc phong tro khuyn hc, khuyn ti, h tr gio dc, o to,
bi dng ngi c c, c ti v cc cuc vn ng khc ti cng ng;
- Truyn th k nng, kinh nghim, kin thc kinh t, vn ha, x hi, khoa hc,
cng ngh v ngh truyn thng cho th h tr;
- Nghin cu, gio dc, o to, ng dng khoa hc v cng ngh; t vn chuyn
mn, k thut;
- Pht trin kinh t, gim ngho, lm giu hp php;
- Gi gn an ninh chnh tr, trt t an ton x hi; ho gii mu thun, tranh chp ti
cng ng;
14

- Thc hin php lut v dn ch c s; thc hnh tit kim chng lng ph;
phng, chng tham nhng, quan liu; phng, chng HIV/AIDS v t nn x hi;
- ng gp kin xy dng chnh sch, php lut v tham gia gim st vic thc
hin chnh sch, php lut;
III. Vai tr ca nhn vin cng tc x hi trong lnh vc tr gip ngi cao tui
Vi nhng thay i trong tm sinh l, trong lao ng thu nhp v c trong nhng
mi quan h, ngi cao tui b hn ch v mt thng bng trong vic thc hin mt s
chc nng x hi ca mnh. Ngi cao tui tr thnh mt i tng yu th, d b tn
thng v cn s h tr ca cng tc x hi.
Vi c th l ngh tr gip x hi, cng tc x hi hng trng tm ngh nghip
n vic gip cc c nhn, nhm, cng ng phc hi, pht trin cc chc nng v t
c nhng gi tr ph hp trong x hi. Cc chc nng ca cng tc x hi c thc
hin thng qua vic thc hin cc vai tr ca nhn vin cng tc x hi trong tin trnh
lm vic vi cc thn ch.
Mi i tng khc nhau li c nhng vn c th khc nhau. V th vai tr ca
nhn vin cng tc x hi trong tin trnh tr gip mi i tng c th cng c s khc
nhau. Trong cng tc x hi vi ngi cao tui, nhn vin cng tc x hi cn thc hin
tt cc vai tr sau:
1. Ngi to kh nng
Trng tm ngh nghip ca cng tc x hi hng n vic tr gip cc i tng
khai thc nhng tim nng ca bn thn t lc vn ln, gii quyt cc vn c th
ca bn thn. Nhn vin cng tc x hi khng lm h, lm thay thn ch m ch gip
thn ch nhn thc c nhng kh nng ca mnh, pht huy nhng kh nng gii
quyt vn ca mnh. i vi ngi cao tui, nhn vin cng tc x hi cn gip h
nhn thy cc kh nng ca mnh: Chuyn mn, kinh nghim sng, sc khe, tay ngh
Cn ng vin, c v ngi cao tui tin tng vo bn thn mnh, tin tng rng mnh
vn cn hu ch vi gia nh, x hi t thc y ngi cao tui hot ng tip tc
ng gp cho gia nh, x hi. Qua nhng hot ng , ngi cao tui khng nhng gii
quyt c cc vn ca bn thn m cn c th gp sc vo s pht trin ca gia nh,
15

x hi. Ngi cao tui c qu trnh lao ng lu di v th kinh nghim thc t ca h l

rt phong ph v rt c gi tr. Sau khi v hu, khng c tip tc cng hin, h tr nn
chn nn v coi mnh l ngi b i t gy ra nhiu vn nht l cc vn tm l
cho bn thn. ng thi, vic khng nhn thc v khai thc nhng kin thc v kinh
nghim ca ngi cao tui l s lng ph rt ln ca x hi. Do , nhn vin x hi cn
gip ngi cao tui nhn thc c gi tr ca mnh h tip tc lao ng vi cch thc
ph hp. Thng qua lao ng, cc vn ca ngi cao tui: Tm sinh l, thu nhp, quan
h s c gii quyt. Thm vo , khi huy ng c ngi cao tui vo i ng lao
ng, x hi s c thm ngun kinh nghim v tr thc qu gi pht trin nhanh hn v
bn vng hn.
2. Ngi iu phi - kt ni dch v
Nhn vin cng tc x hi thng qua nh gi, chn on cc vn v ngun lc
ca ngi cao tui iu phi, cung cp cc dch v ph hp. Vi nhng ngi cao tui
b hn ch kh nng phc v bn thn trong sinh hot hng ngy, nhn vin x hi c th
gii thiu v cung cp cho ngi cao tui nhng dch v h tr ti nh nh ngi gip
vic, ngi chm sc y t. Vi nhng ngi cao tui neo n, khng ni nng ta, nhn
vin cng tc x hi c th gii thiu, lm th tc ngi cao tui vo sinh sng trong
cc trung tm bo tr ph hp. Nhn vin cng tc x hi cn gii thiu cho ngi cao
tui cc cu lc b ph hp ngi cao tui sinh hot. Vic sinh hot cc cu lc b
ngi cao tui: Cu lc b vn th, cu chin binh, dng sinh s gip ngi cao tui
p ng cc nhu cu v quan h x hi cho ngi cao tui.
3. Ngi gio dc
Ngi cao tui phi i mt vi rt nhiu nhng thay i v tm sinh l cng nh
cc chc nng x hi. Do , thch ng vi cuc sng, ngi cao tui cn phi c thm
nhiu kin thc, k nng v ch dinh dng, chm sc bn thn, cc k nng x hi
Nhn vin cng tc x hi h tr ngi cao tui nhng kin thc v k nng thng qua
vai tr l ngi gio dc. Hnh thc gio dc c th qua vic cung cp ti liu, cc lp tp
hun, hoc c lng ghp trong tin trnh tr gip. Thng qua gio dc, nhn vin x hi
s gip ngi cao tui c thm nhng kin thc, k nng phng nga, cha tr, phc
16

hi hay cng nh pht trin cc chc nng x hi ph hp. Vic cung cp cho ngi cao
tui nhng kin thc, k nng chm sc bn thn nh ch dinh dng, cc hot ng
th cht, cc cch thc phng bnh, cha bnh khoa hc v ph hp s gip ngi cao
tui c cuc sng mnh khe v an ton hn. Khng ch quan tm n c nhn ngi cao
tui, cng tc x hi cn hng n gio dc, tham vn cho gia nh ngi cao tui. Nhn
vin cng tc x hi cung cp thng tin, hng dn c th, tham vn cho gia nh ngi
cao tui nhng cch thc chm sc, ng x vi ngi cao tui Cung cp nhng kin
thc, hiu bit v c im tm sinh l, x hi, nhng nhu cu ca ngi cao tui
gia nh chm sc, h tr ngi cao tui tt hn.
4. Ngi bin h
Khi lm vic vi ngi cao tui, nhn vin cng tc x hi cn nh gi, phn tch
nhng nhu cu, mong mun cng nh nhng ngun lc ca ngi cao tui. Nhn vin
cng tc x hi phi bo v nhng nhu cu chnh ng ca ngi cao tui. Do nhng thay
i v s khng n nh v tm sinh l, mt s ngi cao tui c th c nhng hnh ng,
hnh vi khc thng. Nhn vin cng tc x hi cn tm hiu nguyn nhn ca cc hnh
vi v l gii mi ngi xung quanh nht l gia nh hiu v thng cm cho h.
Trong x hi Vit Nam, do c th ca vn ha, nhu cu tnh dc ca ngi cao tui cha
c ch ng mc, thm ch l mt hnh vi b ln n. Nhng ngi cao tui kt hn
lun chu s bn tn, nh gi ca gia nh, ca nhng ngi xung quanh. y l mt
nhy cm vn ha m nhn vin x hi cn ht sc ch . Cn lm cho bn thn ngi
cao tui cng nh gia nh v nhng ngi xung quanh hiu v tn trng nhu cu ca
ngi cao tui bi tnh dc cng nh n, ung, ht th l nhng nhu cu c bn nht
ca con ngi. Ngi cao tui suy gim nhu cu tnh dc ch khng phi l hon ton
khng c nhu cu .
5. Ngi to mi trng thun li
Mi c nhn l mt h thng chu nh hng v s tc ng t nhng h thng xung
quanh. Cng tc x hi ch n mi quan h gia con ngi vi cc h thng xung
quanh. To mi trng thun li trong cng tc x hi c thc hin qua vic ci thin
v nng cao cht lng trong mi quan h gia con ngi v h thng xung quanh. Ngi
17

cao tui cng tng tc v chu nh hng mnh m t gia nh, cc t chc x hi. V
th, trong tin trnh cng tc x hi vi ngi cao tui cn ch n cc h thng xung
quanh ngi cao tui: Gia nh, hi hu tr, cc cu lc b ngi cao tui Nhn vin
cng tc x hi cn tc ng v lm thay i cc h thng to ra mi trng thun
li nht phc v ngi cao tui gii quyt cc vn ca bn thn cng nh nhng hot
ng ph hp vi nhu cu ca bn thn v s mong i ca x hi.
Gia nh l mt thit ch quan trng i vi mi c nhn trong c ngi cao
tui. Ngy nay, do nh hng ca s thay i iu kin kinh t x hi, gia nh cng c
s bin i v nhiu mt nh cu trc, quy m, vn ha v s thay i c nh hng
su sc n ngi cao tui. Nhp sng cng nghip lm cho con ngi t quan tm n
nhau, s thiu quan tm ca con chu, s mu thun v xung t v t tng gia cc th
h lm cho ngi cao tui cm thy b c lp, cm gic khng c quan tm. l
nguyn nhn ny sinh nhiu vn tiu cc ngi cao tui. Chnh v th, trong tin
trnh cng tc x hi vi ngi cao tui, nhn vin cng tc x hi cn quan tm n vic
huy ng cc ngun lc h tr t gia nh thng qua ci thin cc mi quan h, thc y
s quan tm ca cc c nhn trong gia nh ngi cao tui ngi cao tui c thm
cc ngun lc h tr, c thm cc iu kin thun li t lc vn ln, gii quyt trit
cc vn ca c nhn v t c nhng gi tr x hi nh mong i ca h.
6. Ngi nh gi v gim st
Nhn vin x hi l ngi trc tip nh gi, chn on nhng vn ca ngi cao
tui trong cuc sng hng ngy. Nhng vn ca ngi cao tui rt a dng: C th v
sinh l, tm l, lao ng thu nhp hay cc vn v quan h x hi. Bc sang giai
on cui ca cuc i, do s suy gim hot ng v s gi ha ca cc c quan, h
thng sinh hc m ngi gi phi i mt vi nhiu bnh tt: Tai bin mch mu no do
huyt p cao, bnh v tim mch, h hp tm l ca ngi cao tui cng c nhiu nt
c bit nht l trong vic suy ngh v i ph vi ci cht. Nhiu ngi lun suy ngh v
ci cht v mun chun b hu s cho mnh, mt s khc li s hi v trnh ni v ci
cht. Ci cht ca nhng bn b, nhng ngi thn thit ca ngi cao tui gy ra rt
nhiu vn tm l. Nu ngi cht l bn b, s hnh thnh nn s trm cm, lo lng
18

mnh s l ngi tip theo; nu ngi cht l ngi bn i s gy cho ngi cao tui cm
gic chn nn thm ch khng mun sng, mun cht theo bn i ca mnhDo ,
nhn vin x hi phi c vai tr chn on, nh gi v cc vn , v cc yu t nguy c
i hi s can thip: T vn, c lp bn thn, thiu mi trng an ton, thiu s tr
gip
Trong tin trnh tr gip ngi cao tui, nhn vin x hi thc hin vic nh gi v
gim st cc hot ng ca ngi cao qu, kt qu ca tin trnh. S nh gi v gim st
ca nhn vin x hi mt cch thng xuyn, lin tc s gp phn vo vic pht hin
sm, nng cao hiu qu can thip trong cng tc x hi vi ngi cao tui.
Trong tin trnh cng tc x hi vi ngi cao tui, ty vo iu kin thc t cng
nh nhng vn c th ngi cao tui m cc vai tr ca nhn vin cng tc x hi
thc hin c s khc bit. Nhn vin cng tc x hi thng qua vic thc hin cc vai tr
c th ca mnh hng n mc tiu phng nga, cha tr, phc hi v pht trin cho
ngi cao tui.
III. Cc vn bn php lut v chnh sch lin quan n ngi cao tui
1. Nhng ch trng ca ng
Sau khi Hi Ngi cao tui Vit Nam c thnh lp (10/5/1995), Ban B th TW
ban hnh Ch th 59/CT-TW V chm sc ngi cao tui, quy nh: Vic chm sc
i sng vt cht v tinh thn ca ngi cao tui l trch nhim ca ng, Nh nc v
ton x hi. Hi Ngi cao tui Vit Nam mi c thnh lp, cn c nhanh chng n
nh v t chc v m rng hot ng c s. ng on Mt trn T quc, cc ban
ng, cc on th nhn dn cn gip Hi hot ng c hiu qu thit thc, phi hp
vi Hi trong vic vn ng gia nh v x hi chm sc, bi dng, pht huy ngi cao
tui phc v cng cuc i mi. ng on Quc hi, ng on Mt trn T quc Vit
Nam, cc ban ca ng, cc ban cn s ng Chnh ph, B Lao ng - Thng binh v
X hi, B Y t, B T php phi hp vi Hi nghin cu, sot xt cc chnh sch lut
php hin hnh, xut nhng vn bn php quy ca Nh nc nhm bo v, chm sc
v pht huy ngi cao tui. Nh nc cn dnh ngn sch gii quyt cc vn x
hi, trong c vn chm sc ngi cao tui. Trc ht cn quan tm chm sc
19

nhng ngi cao tui c cng, c n khng ni nng ta, tn tt v bt hnh, nhanh
chng xo b tnh trng ngi gi lang thang trn ng ph, ng xm. ngh Chnh
ph h tr Hi ngi cao tui Vit Nam v kinh ph v iu kin hot ng.
Bo co chnh tr ti i hi IX ca ng nu: i vi cc lo thnh cch
mng, nhng ngi c cng vi nc, cc cn b ngh hu, nhng ngi cao tui thc
hin chnh sch n n p ngha, chm sc sc kho, nng cao i sng tinh thn v vt
cht trong iu kin mi; p ng nhu cu thng tin, pht huy kh nng tham gia i
sng chnh tr ca t nc v cc hot ng x hi; nu gng tt, gio dc l tng v
truyn thng cch mng cho thanh nin, thiu nin.
Thng bo s 12-TB/TW ngy 13 thng 6 nm 2001 khng nh Hi Ngi cao
tui Vit Nam l t chc x hi ca ngi cao tui, c cc nhim v c quy nh c
th ti Php lnh Ngi cao tui; Hi c Ban i din cp tnh v cp huyn; Cp tnh
c t 2 n 3, cp huyn c t 1 n 2 cn b chuyn trch ng thi khng nh: Nh
nc tip tc tr cp kinh ph hot ng cho Hi.Cc c quan c chc nng ca Nh
nc to thun li, bo m cp kinh ph kp thi cho Hi.
Trong bi pht biu ti cuc gp mt nhn ngy quc t NCT (01/10/2002) do TW
Hi Ngi cao tui Vit Nam t chc ti H Ni, Tng B th Nng c Mnh ni:
Cha bao gi lc lng ngi cao tui nc ta li ng o nh hin nay. ng, Nh
nc v nhn dn ta t ho v lp ngi cao tui nc ta. Vi uy tn cao, s mu mc v
phm cht chnh tr, o c v li sng cng vi vn tri thc, kinh nghim, k nng lao
ng v nghip v phong ph, a dng ca mnh, ngi cao tui thc s l mt b phn
hp thnh ngun lc ni sinh qu gi ca c dn tc. Chng ta tn trng, bi dng v
pht huy ngun lc y
Bo co chnh tr ti i hi X ca ng ghi r: Vn ng ton dn tham gia cc
hot ng n n p ngha, ung nc nh ngun i vi lo thnh cch mng, nhng
ngi c cng vi nc, ngi hng chnh sch x hi. Chm sc i sng vt cht v
tinh thn ca ngi gi, nht l nhng ngi gi c n, khng ni nng ta.
Nh vy, t Ch th 59/CT-TW, cc vn kin i hi ng v Thng bo s 12TB/TW ca Ban B th TW ng u khng nh: Ngi cao tui l nn tng ca gia
20

nh, l ti sn v gi, ngun lc quan trng cho s pht trin x hi. V th, chm sc v
pht huy tt vai tr ngi cao tui l th hin bn cht tt p ca ch ta v o c
ngi Vit Nam, gp phn tng cng khi i on kt ton dn v s nghip dn giu,
nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
2. Lut php v chnh sch ca Nh nc
2.1. Lut php lin quan n ngi cao tui
Quan im trn ca ng v Bc H c th hin trong Hin php nm 1946, iu
14 quy nh: Nhng cng dn gi c hoc tn tt khng lm c vic th c gip
. iu 32 ca Hin php 1959 ghi r: Gip ngi gi, ngi au yu v tn tt.
M rng bo him x hi, bo him sc kho v cu tr x hi. iu 64 ca Hin
php 1992 quy nh: Cha m c trch nhim nui dy con ci. Con ci c trch nhim
knh trng v chm sc ng b, cha m . V iu 87 Hin php ghi r: Ngi gi,
ngi tn tt, tr m ci khng ni nng ta c Nh nc v x hi gip .
Lut Hn nhn v gia nh, khon 2 iu 36 quy nh:Con c ngha v v quyn
chm sc, nui dng cha m, c bit khi cha m m au, gi yu, tn ttV khon 2
iu 47 Lut ny quy nh: Chu c bn phn chm sc, phng dng ng b ni,
ngoi.
Lut Bo v chm sc sc kho nhn dn dnh mt chng ring: Bo v sc
kho ngi cao tui trong , khon 1 iu 41 ca Lut ny quy nh: Ngi cao
tui c u tin khm bnh, cha bnh, c to iu kin thun li ng gp cho
x hi ph hp vi sc kho ca mnh.
Lut Lao ng quy nh ti iu 124: Ngi s dng lao ng c trch nhim
quan tm chm sc sc kho ngi lao ng cao tui, khng c s dng ngi lao
ng cao tui lm vic nng nhc, nguy him nh hng sc kho.
iu 151 ca B lut Hnh s quy nh: Ti ngc i hoc hnh h ng b, cha
m, v chng, con, chu, ngi c cng nui dng mnh v iu 152 quy nh Ti t
chi hoc trn trnh ngha v cp dng. Bn cnh , lut cng quy nh mt s tnh
tit gim nh khi ngi phm ti l ngi gi.
21

2.2. Chnh sch ca Nh nc Vit Nam v ngi cao tui

Nm 1996, Th tng Chnh ph ban hnh Ch th 117/CP V chm sc ngi cao
tui v h tr hot ng cho Hi ngi cao tui Vit Nam. Ch th khng nh: Knh lo
c th l truyn thng tt p ca nhn dn ta, ng v Nh nc ta coi vic quan tm,
chm sc i sng vt cht v tinh thn ca ngi cao tui l o l ca dn tc, l tnh
cm v trch nhim ca ton ng, ton dn. Cc cp chnh quyn ra nhiu chnh
sch th hin s quan tm .
pht huy truyn thng ca dn tc, thc hin ch trng chnh sch ca ng v
h tr hot ng ca Hi Ngi cao tui, Th tng ch th:
- V chm sc ngi cao tui
U ban nhn dn cc cp ch o cc c quan chc nng, n v thuc quyn thng
xuyn quan tm lm tt cng tc chm sc ngi cao tui. Cng tc ny cn c th
hin trong cc k hoch pht trin kinh t - x hi ngn hn v di hn ca a phng.
Trong ch tiu xy dng gia nh vn ho, xy dng cuc sng mi khu dn c: Ch o
cc c quan vn ho, thng tin, gio dc v o to y mnh cng tc tuyn tryn, gio
dc nhn dn, nht l th h tr v thc, thi v ngha v chm sc, gip knh
trng ngi cao tui.
Cc cp chnh quyn, cc c quan qun l nh nc trong khi hoch nh cc k
hoch pht trin kinh t, x hi v cc chng trnh quc gia, cn ch bi dng v
pht huy ngun lc ngi cao tui. Hng nm cn dnh mt t l thch ng ngn sch
gii quyt cc vn x hi, chm sc, bi dng, pht huy vai tr ngi cao tui v
h tr Hi ngi cao tui.
- i vi Hi Ngi cao tui
Hi c t cch php nhn, hot ng theo iu l ph hp vi Hin php v php
lut di s lnh o ca ng v s h tr ca Chnh ph v kinh ph v iu kin hot
ng.
-

i vi cc B, ngnh
22

B Lao ng - Thng binh v X hi qun l v mt Nh nc i vi Hi

Ngi cao tui c trch nhim theo di, hng dn Hi hot ng theo ng ng li,
chnh sch, php lut ca Nh nc

B Ti chnh, U ban nhn dn cc a phng to iu kin gip v c s

vt cht v h tr mt phn kinh ph hot ng cho Hi Ngi cao tui Trung ng, x,
phng v th trn.

Cc B, ngnh khi son tho cc vn bn php lut c lin quan n chnh sch

i vi ngi cao tui cn tham kho kin ca Hi Ngi cao tui Vit Nam trc khi
trnh Chnh ph v Quc hi.

Ch th cng cp n B Y t, B Gio dc v o to, B Khoa hc v

Cng ngh, B Ngoi giao, Tng cc Th dc Th thao, Mt trn T quc Vit Nam
to iu kin v phi hp chm sc v pht huy vai tr ngi cao tui.

Php lnh Ngi cao tui ca U ban Thng v Quc hi c ban hnh nm

2000. Php lnh Ngi cao tui ra i l bc i thch hp chm sc ngi cao tui.

Php lnh Ngi cao tui dnh chng 2: Phng dng, chm sc ngi

cao tui (14 iu) tp trung cp trch nhim ca gia nh, Nh nc, cc t chc, c
nhn trong vic phng dng chm sc ngi cao tui trong chnh sch chm sc sc
kho c quan tm kh ton din. iu ny c minh chng khon 2 iu 10;
(khon 2 iu 12); (iu 13); (khon 1, 2 iu 14); (iu 15); (iu 16).

Ngh nh s 30/CP ca Chnh ph ban hnh nm 2002 Quy nh v hng

dn thi hnh mt s iu ca Php lnh Ngi cao tui. iu 9 nu r: Ngi cao tui
c chm sc sc kho theo quy nh ca Lut Bo v sc kho nhn dn ngy 11 thng
8 nm 1989; Ngi cao tui c hng dch v u tin khi khm cha bnh ti cc c
s y t theo Ngh nh s 23/ HBT ca Hi ng B trng (nay l Chnh ph) ngy 24
thng 01 nm 1991 v iu l khm, cha bnh v phc hi chc nng; Ngi cao tui t
100 tui tr ln c cp min ph th bo him y t.

Cn c Ngh nh s 30, B Lao ng - Thng binh v X hi ban hnh

Thng t s 16/TT nm 2002 hng dn thc hin mt s iu ca Ngh nh s 30/CP

ca Chnh ph.
23

Ngh nh s 120/CP ca Chnh ph v vic sa i iu 9 ca Ngh nh s

30/CP nm 2002.

Ngh nh s 121/CP ca Chnh ph nm 2003 V ch , chnh sch i vi

cn b, cng chc x, phng, th trn ghi r ch i vi Ch tch Hi ngi cao

tui cp x.

Nm 2004, B Y t ban hnh Thng t s 02/ 2004/TT - BYT hng dn

thc hin cng tc chm sc sc kho ngi cao tui trong quy nh: ngi cao tui
c chm sc sc kho, c khm cha bnh khi m au, bnh tt; c chm sc
sc kho ban u, c u tin khm, cha bnh ti cc c s y t; U ban nhn dn cc
cp c trch nhim m bo ch chm sc sc kho cho ngi cao tui ti a phng.
Ngnh y t chu trch nhim v chuyn mn, k thut trong chm sc sc kho ngi cao
tui T chc mng li tnh nguyn vin chm sc sc kho cho ngi cao tui ti nh.
Trm y t x, phng, th trn c trch nhim qun l sc kho v thc hin chm sc sc
kho ban u cho ngi cao tui ti a phng. Trng hp ngi cao tui b tn tt, c
n khng ni nng ta b m au nhng khng n khm, cha bnh ti ni quy nh
th trng trm y t cp x c cn b y t n khm, cha bnh ti ni ca ngi cao
tui hoc bo co U ban nhn dn a phng t chc a ngi bnh n c s khm,
cha bnh thc hin vic u tin khm trc cho ngi bnh cao tui (Sau trng hp
cp cu), pht trin cc phng php cha bnh khng dng thuc nht l tuyn y t c
s i vi ngi bnh cao tui.
Ngi cao tui t 90 tui tr ln c hng cc ch bo him y t theo quy nh
ti Thng t s 24/2003 ngy 6/11/2003 ca B Lao ng Thng binh v X hi hng dn thi hnh Ngh nh s 120/2003/N-CP ngy 20/10/2003 ca Chnh ph.
Khuyn khch cc t chc, c nhn trong nc v nc ngoi, gia nh ca ngi cao tui
mua th BHYT cho ngi cao tui.
C th ni, Thng t 02/2004 ca B Y t tin mt bc di trong vic th ch
ho chnh sch y t cho ngi cao tui Vit Nam, to tin quan trng cho vic xy
dng chnh sch y t mi cho ngi cao tui khi Lut Ngi cao tui c Quc hi
thng qua.
24

Quyt nh ca Th tng Chnh ph s 141, nm 2004 V vic thnh lp U

ban Quc gia v ngi cao tui Vit Nam.

-

Quyt nh s 47, nm 2006 ca B trng B Ti chnh V vic ban hnh

quy ch qun l v s dng Qu chm sc ngi cao tui.

-

Ngh nh 67/CP, nm 2007 ca Chnh ph V chnh sch tr gip cc i

tng bo tr x hi, trong c i tng l ngi t 85 tui tr ln khng c lng

hu hoc tr cp bo him x hi, c hng 120.000 ng/thng.
Bng thc tin hot ng ca ngi cao tui v Hi Ngi cao tui, Hi Ngi cao
tui Vit Nam c nhng ng gp c th vo cc ni dung trong cc vn bn php quy
ca ng v Nh nc nu trn. Cc t chc Hi va trin khai, va c rt kinh nghim,
va tham mu, xut vi cp u, chnh quyn, tng bc b sung nhng quan im,
ng li, ch trng, chnh sch i vi ngi cao tui. Ban Chp hnh TW Hi Ngi
cao tui Vit Nam cng vi t chc Hi cc cp trc tip tham gia bng nhiu hnh
thc. Gp kin bng vn bn vo cc bo co chnh tr ti i hi IX, i hi X, tham
mu gip Nh nc nhng vn c th v ngi cao tui nh: Thnh lp U ban Quc
gia v ngi cao tui Vit Nam, xy dng chng trnh hnh ng Quc gia v ngi cao
tui giai on 2006 2010; Tng kt 8 nm thc hin Php lnh Ngi cao tui, ch
tr cp cho ngi cao tui t 85 tui tr ln khng c lng hu hoc tr cp bo him x
hi, ch khm cha bnh cho ngi cao tui, ch cho cn b Hi cc cp theo cng
vn 372 ca B Ni v u nm 2008
T ngy 1/7/2010, Lut Ngi cao tui c hiu lc, Lut Ngi cao tui th hin rt
r nt tnh u vit cng nh truyn thng "ung nc nh ngun" ca x hi ta. Ngoi
vic c Nh nc, cc t chc, on th chc th, mng th theo quy nh, ngi cao
tui s c chm sc sc khe thng qua vic nh k khm, cha bnh ti cc c s y
t, c bit u tin cho ngi 80 tui tr ln. Cc bnh vin s thnh lp cc khoa lo
khoa hoc dnh mt s ging iu tr ngi bnh cao tui. Ngi cao tui c chm
sc y hn v i sng tinh thn trong hot ng vn ho, gio dc, th dc, th thao,
gii tr, du lch, hng phc li t cc cng trnh cng cng v giao thng cng cng do
Nh nc v x hi u t. Chnh ph s ban hnh danh mc dch v m ngi cao tui
25

s dng vi mc min, gim nht nh. Mc d t nc cn kh khn nhng ng,

Chnh ph vn b tr mt phn ngn sch nh nc thc hin bo tr x hi i vi
ngi cao tui, h c ngi cao tui ngho. Theo lut mi ban hnh, ngi 80 tui tr
ln khng c lng hu v bo him x hi s c tr cp hng thng, c hng bo
him y t, c h tr chi ph mai tng khi cht... Cc c quan nh nc cng c trch
nhim to iu kin tt nht ngi cao tui pht huy vai tr ph hp vi kh nng ca
mnh thng qua vic by t kin, nguyn vng, kin ngh, vic trc tip cng hin trong
khoa hc, sn xut, kinh doanh
Nh vy, ngoi ngha v v quyn phng dng, chm sc ca gia nh, ngi thn,
Nh nc c nhng c ch, chnh sch c th, ph hp v s b sung, tng dn theo xu
th tng trng ca nn kinh t bo m chm sc v pht huy vai tr ca ngi cao
tui.

26

BI 2. MT S VN CA NGI CAO TUI V CCH THC TR

GIP
Vi s thay i v tm sinh l cng nh x hi, ngi cao tui d gp cc vn
kh khn trong cuc sng. Cc vn ny lm cho vic thc hin cc chc nng x hi
ca h b cn tr v lm cho h tr thnh nhm i tng yu th cn c gip
chuyn nghip. Khi lm vic trong lnh vc tr gip ngi cao tui, nhn vin cng tc x
hi phi tm hiu, phn tch, nh gi cng nh gip ngi cao tui gii quyt cc vn
c th ca bn thn, t gip h phc hi v pht trin cc chc nng x hi ha
nhp vi x hi, tip tc ng gp sc lc, tr tu v kinh nghim pht trin a
phng, t nc.
I.

Mt s vn ca ngi cao tui

1.

Vn sc khe

1.1. S cn thit
- Bc vo giai on cui ca cuc i, do nh hng ca qu trnh lo ha, ngi
cao tui b suy gim sc khe mt cch r nt. y cng l thi k khi pht ca nhiu
bnh: tim mch, phi, huyt p
- Vn sc khe l vn quan trng, c nh hng ln n cuc sng ca ngi
cao tui. Khi c sc khe tt, ngi cao tui s c iu kin tt hn trong cc hot ng
vui chi gii tr, cc hot ng x hi ti a phng.
- Ngi cao tui c tm l giu bnh tt v cc vn sc khe ca mnh do cn
phi quan tm thng xuyn, lin tc c s h tr pht hin v iu tr bnh kp thi
cho ngi cao tui.
- Nhn thc v k nng chm sc sc khe ca ngi cao tui v gia nh cn nhiu
hn ch nht l nng thn.
1.2. Cch thc pht hin
- Quan st c ch, nt mt v kh nng hot ng trong cuc sng thng nht ca
ngi cao tui.
- Thu thp cc thng tin lin quan n mt s triu chng bnh l khi c nghi ng v
mt bnh c th: Quan st, hi ngi cao tui, bn b v gia nh ca h
27

- Phi hp vi ngnh Y t t chc cc cuc khm cha bnh nh k.

1.3. Cc hot ng tr gip
- T vn cch thc chm sc sc khe, ch dinh dng ph hp cho ngi cao
tui v gia nh ca h.
- T vn cch thc khm cha bnh, cc th tc ti bnh vin v ln k hoch gip
ngi cao tui khi h c bnh v phi i cha tr ti bnh vin.
- T chc khm cha bnh nh k ti a phng gip pht hin cc bnh ni
ring v cc vn sc khe ni chung ca ngi cao tui.
- T chc cc lp th dc th thao: v thut dng sinh, cu long, bng bnti a
phng ngi cao tui hot ng v tng cng sc khe.
- Cung cp mt s dch v h tr chm sc ti: Nu n, git , dn i do
ngi cao tui c kh nng sng c lp ngay c khi h b hn ch v iu kin sc khe.
2.

Vn tm l

2.1. S cn thit
- Cng vi qu trnh lo ha, qu trnh thay i v sinh l, tm l con ngi trong
giai on cao tui cng c rt nhiu vn ni bt. Ngi cao tui c th cm thy c
c, hng v qu kh, hay gin di, chuyn t trng thi tch cc sang tiu ccnhng
vn lm cho tm l ngi cao tui c nhiu thay i.
- Vn tm l c nh hng ln n cuc sng ca ngi cao tui. Khi tm l n
nh, vui v, ngi cao tui s thy khe khon hn, s hot ng nhiu hn.
- Do s thay i vai tr ca bn thn, nhiu ngi cao tui cm thy mnh khng
cn c ch, khng cn c s tn trng ca mi ngi, nh hng ca hi chng v
hu, nhiu ngi cao tui do nhng sai lm trong qu kh th thng than trch bn
thntrong khi h rt kh chia s vi con chu hay nhng ngi thn.
2.2. Cch thc pht hin
- Tr chuyn, lng nghe ngi cao tui
- Quan st hnh vi ca ngi cao tui vi mi ngi xung quanh

28

2.3. Cc hot ng tr gip

- Lng nghe v tr chuyn vi ngi cao tui. Khi h c lng nghe, chia s, h s
k c kt nhng tm t ca mnh, t h c th thot khi s c n, khp mnh.
- Tham vn tm l cho ngi cao tui: Nhn vin x hi cng ngi cao tui phn
tch cc vn m ngi cao tui gp phi, h tr ngi cao tui gii quyt cc vn
tm l .
- Kt ni ngi cao tui vi cc cu lc b ph hp vi nhu cu h c th tham
gia cc hot ng kinh t, vn ha, x hi c th ci m bn thn hn, thy mnh c
ch hn.
- Nng cao nhn thc ca gia nh v cng ng v vai tr cng nh cc c im
tm sinh l thi k cao tui.
3.

Vn kinh t

3.1. S cn thit
- Bc vo giai on cao tui ng ngha l con ngi bc vo giai on ngh
ngi. Tuy nhin ch c mt s t ngi cao tui c iu kin kinh t kh gi: Cn b, vin
chc nh nc ngh hu, s h tr ca con chuCn li a s ngi tui, nht l nhng
ngi neo n u gp phi nhng kh khn v kinh t do s suy gim ca thu nhp.
- Nhu cu ca ngi cao tui, nht l khm cha bnh hay ch dinh dng i
hi nhng chi ph nht nh.
- Vn kinh t cng nh hng n cc vn khc trong cuc sng ca ngi cao
tui: tm l, sc khe.
3.2. Cch thc pht hin
- Thu thp thn tin v thu nhp ca ngi cao tui v gia nh: t ngi cao tui, gia
nh, cn b a phng.
- Quan st ba n hng ngy
- Quan st, tnh ton cc ngun thu cng nh cc chi ph
3.3. Cc hot ng tr gip
- Gip ngi cao tui hng cc chnh sch h tr ca nh nc (nu c)
29

- Cung cp cc kin thc v kinh t h gia nh: tp hun, chia s kinh nghim, tham
quan, hc tp m hnh
- Kt ni ngi cao tui cn sc khe v c nhu cu lm vic vi cc cng vic ph
hp ti a phng tng thm thu nhp.
- Gip ngi cao tui v gia nh tip cn cc ngun tn dng u i pht trin
kinh t.
II. Tin trnh tr gip
Tin trnh tr gip ngi cao tui l mt chui cc hot ng tng tc gia nhn
vin x hi vi ngi cao tui cng h gii quyt vn . Trong qu trnh ny, nhn
vin x hi dng chnh cc quan im gi tr, kin thc, kinh nghim, k nng ca mnh
tham gia vo vic gii quyt cc vn ca i tng v vi h tr , i tng
cng huy ng ht kh nng, sc lc ca mnh gii quyt nhng kh khn ang mc
phi. Nh vy, tin trnh tr gip ngi cao tui l hot ng m trong bao gm cc
bc chnh nh: Tip cn ngi cao tui, xc nh vn , thu thp d liu, chun on,
ln k hoch tr gip, tr gip, nh gi. Cc bc ny c th ni tip nhau- ngha l kt
thc bc ny th mi c chuyn sang bc khc, song cng c th an xen gia cc
bc da trn kt qu ca hot ng nh gi.
1. Tip cn ngi cao tui
Tip cn ngi cao tui l bc u tin c th ngi cao tui t tm n vi nhn vin x
hi khi h gp vn v cn s gip , song trong mt chng mc no cng c th
chnh nhn vin x hi li l ngi tm n vi ngi cao tui trong phm vi hot ng
theo chc nng ca mnh. bc tip cn ny nu nhn vin x hi to c n tng tt
vi ngi cao tui th nhng bc sau s thun tin hn.
2. Xc nh vn
Sau khi tip cn vi ngi cao tui nhn vin x hi phi xc nh c vn
ngi cao tui ang gp kh khn trong vic tm ra hng gii quyt. y l giai on
u tin ca qu trnh tr gip ngi cao tui, n ng vai tr quan trng trong c qu
trnh v kt qu ca n l s nh hng cho tt c cc bc tip theo bi nu nhn din
30

ng s dn ti cch tr gip ng. V th c th coi y l giai on phn tch v thm

nh. Giai on ny bao gm:
- Thu thp cc d liu, thng tin lin quan tm hiu hon cnh v vn .
- Phn tch cc thng tin, d liu (v tnh cht, c im ca vn , phn tch
nguyn nhn, yu t tc ng, mc trm trng...)
- Kt hp ghi chp, lu gi nhng thng tin cn thit v i tng v vn .
ng thi cn xem xt mt s yu t khi nhn din vn :
- Tm hiu cc vn .
- Xc nh tt c cc vn c lin quan.
- Xp t chng theo cu trc c mi quan h tng tc nhau.
- Xc nh cc nhu cu, yu t cn tr vic thc hin nhu cu ca i tng.
- Xc nh cc vn yu t, iu kin gii quyt.
- Xc nh ngun h tr v tim nng ca i tng.
- Xc nh cc hn ch, yu t nh hng c th pht sinh.
3. Thu thp d liu
Nhn vin x hi c th da vo 4 ngun tin:
- Chnh ngi cao tui l ngun tin trc tip (li k, hnh vi, c ch, ngn ng...).
- Nhng ngi c quan h thn thit nh gia nh, bn b thn, ng nghip, hng
xm...
- Ti liu, bin bn, h s v ngi cao tui c lin quan n vn .
Mc ch ca thu thp d kin ny gip nhn vin x hi hiu c hon cnh gia
nh, nguyn nhn ca vn t ln mt k hoch tr gip.
4. Chn on
Gm 3 bc: chn on, phn tch, thm nh. Chn on l xem xt tnh cht ca
vn v nhng trc trc ca n trn c s cc d liu thu nhn c. Phn tch l ch ra
nguyn nhn hay nhn t dn n kh khn. Thm nh l xem c th gim bt nhng
kh khn ny thng qua nhng nng lc no ca ngi cao tui, s thm nh mang tnh
cht tm l x hi v y l trng tm ca tr gip ngi cao tui. Khi hon thnh cuc
31

thm nh tnh hung c vn v c nhn lin quan trong , nhn vin x hi lm ngay
mt k hoch tr gip cho d y mi ch l k hoch tm thi.
5. Ln k hoch tr gip
Trong giai on ny nhn vin x hi s xc nh mc ch tr gip v cc mc tiu
c th t c mc ch. Nhim v ca hot hot ng ny:
- Xc nh ni dung v mc tiu phi t c: phi lm g, i n u, phi t
c g, to c s thay i g v ch g.
- Xc nh hot ny cho ai, nhm no v u.
- Xc nh cch thc, phng sch i n mc tiu: lm nh th no.
- Xc nh r vai tr ngi thc hin: ai l ngi thc hin nhn vin x hi nhn
vin hoc ngi cao tui.
- Xc nh thi gian, lch trnh thc hin bng khi no? bao lu?
Mt s iu ch :
- K hoch phi xut pht t vic p ng nhu cu cho i tng.
- K hoch phi c i tng bn bc v chp thun.
- Lun c s nh gi li, xem xt li vn trong qu trnh xy dng k hoch
c nhng phng n thch hp.
- Cn ch ti c im mi trng cng ng, nn vn ha, phong tc tp qun,
ni nhn vin x hi thc hin k hoch.
- Xem xt c im cu trc t chc, chc nng c quan t chc thc hin.
- Ghi chp li nhng k hoch hnh ng c th lng gi s hu hiu ca k
hoch trong qu trnh thc hin.
- i hi nhn vin x hi c nhng hiu bit v k nng chuyn mng nh: k
nng xc nh ni dung v mc tiu hnh ng, k nng la chn nhng phng sch ti
u tn km nht v thi gian, tin ca, sc lc v k nng hiu bit d on cc yu t
nh hng, cc yu t tim nng hu ch
S la chn mc ch cui cng ph thuc vo:
- iu ngi cao tui mong mun
- iu m nhn vin x hi cho l cn thit v kh thi
32

- Cc yu t lin h nh: cc dch v, ta nguyn cn thit

C 3 yu t nh hng n vic la chn cch tr gip: tnh cht vn , cc ti
nguyn cn thit v c c, ng c v nng lc ca ngi cao tui. C th cn c cc
nhn t khc nh hng n vic la chn l cc gi tr ca ngi cao tui
6. Tr gip
L qu trnh m nhn vin x hi cng i tng thc thi cc hot ng c th
i n mc tiu t ra. Mc tiu ca tr gip bao gm:
a. Thay i, ci thin hon cnh ca ngi cao tui bng cch a cc ti nguyn
nh gip ti chnh hoc thay i mi trng x hi gn gi
b. Gip c nhn thay i thi , hnh vi trong hon cnh trc mt
c. Thc hin c hai cng lc
Nhn vin x hi c th s dng tip cn hay lin kt theo cc cch sau:
-Cung cp dch v c th
Tham vn: l mt loi vn m m nhn vin x hi thc hin vi ngi cao tui
nhm vn ng s tham gia thc ca ngi cao tui trong vic x l cc vn x hi
v s thch nghi x hi. Tuy nhin, kh nng p ng ca ngi cao tui vi tin trnh
tr gip s ph thuc vo rt nhiu yu t c nhn nh s t thc v bn thn, cc ti
nguyn, cc c hi c th c...
Cng c ca tr gip l cc mi quan h NVXH TC, vn m, trin khai cc ti
nguyn x hi, vt cht, p dng chnh sch v ti nguyn ca c quan x hi v ni kt
vi cc ti nguyn ca c quan v cng ng khc.
Phng php tr gip nn da trn gia nh ca ngi cao tui. H c th ng gp
nhng nhn t, iu kin gip tin trnh tr gip din ra tt hn.
7. nh gi
L vic xem xt li ton b nhng b phn trong tin trnh tr gip ngi cao tui
thm nh kt qu. nh gi l mt hot ng lin tc, ng thi, d n l mt b
phn ca tin trnh ca tr gip ngi cao tui, v ch tm c mc tiu v biu hin
y sau mt khong thi gian hot ng.
33

Khi cc cuc lng gi nh k cho thy c s tin b hoc khng thay i th tip
tc iu tr v ngc li th phi thay i phng php tr gip.
Kt thc qu trnh tr gip l khi vn cu ngi cao tui c gii quyt hoc
s hin din ca nhn vin x hi khng cn cn thit hoc khng thay i c vn .
Trong nhng trng hp can thip trong cn khng hong th khng cn ko di
thi gian, ngc li nhng vn lin quan n tm l x hi th cn nhiu thi gian hn.
Sau khi nh gi phi nhn v tng lai gn phc v cho vic hnh thnh mt s
k hoch su hn gip ca cng tc x hi trong tin trnh tr gip ngi cao tui.

34

BI 3. CC K NNG C BN TRONG LNH VC TR GIP NGI

CAO TUI

I. K nng quan st
Trong qu trnh tip xc, c th hiu c ngi cao tui mt cch ton din
nhn vin x hi cn nm bt c nhng c im v din bin tm l ca ngi cao
tui khng ch thng qua li ni m bng nhng c ch phi ngn t. Nhng thng tin
ch c th thu nhn c thng qua quan st. K nng quan st c p dng trong sut
tin trnh can thip.
1.

Quan st trong cng tc x hi c nhn

Dng v bn ngoi: Nhn vin x hi cn ch n kiu qun o ngi cao

tui mc, mc sch s, gn gng, mu sc trang phc ... N biu th cho kinh t ca
ngi cao tui, ngh nghip ca h hoc mt phn tnh cch ca ngi cao tui trong .
Nhng du hiu ny cung cp d liu phc v nh gi tng qut cho nhng vn ca
ngi cao tui, ng thi gip nhn vin x hi lu la chn cch ng x ph hp,
trnh gy mc cm cho ngi cao tui.

Biu hin qua nt mt: Vui, bun, gin gi v th ch... t gip nhn vin

x hi nhn bit cm xc, suy ngh ca h c ph hp vi nhng iu h ni khng. Vi

ngi gi, nt mt l mt knh biu hin cm xc r rng ca h. Nhn vin x hi cn rt
lu quan st c im ny.

C ch, iu b, t th, phn ng ... mang nhng du hiu ca s lo lng bt an:

Qua cch ngi cao tui ngi (ngi v cng thng, cm thy xa l, hay ngi mt cch t
nhin thoi mi... ), qua phong cch tham gia vo cu chuyn (thoi mi, cng thng, tip
thu, khng ch , tin cy hay nghi ng... ). T gip nhn vin x hi nm c cc
biu hin v cm xc ca ngi cao tui.

Phong cch ca ngi cao tui: Phong cch v nhng c ch theo thi quen

cng c ngha quan trng nhm gip nhn vin x hi hiu c nhng vn n du
bn trong. V d: Phong cch giao tip t tin hay rt r

35

Ngn ng c th khc: Nhng iu ny sinh trong ngn ng c th l truyn

thng khng li nhng l truyn thng khng t hay s truyn ti ngoi mun ca
ngi truyn t. Tn hiu thng tin hu ht l xc cm, cm ngh. Ngi ni mun giu
thng tin v cm ngh m h tri qua, tuy th thng tin vn l ra. V vy, hiu cm ngh
ca ngi cao tui th nhn vin x hi phi quan st ngn ng c th ca h.

Quan st mi trng sng ca ngi cao tui nhm hiu thm v iu kin

sng cng nh cc tng tc xung quanh, c bit trong nhng bui vng gia nhn vin
x hi cn quan st k c nhng thng tin y v ton din. V d: Quan st cch
thc ngi gi trong gia nh tng tc vi con chu; phng v cc iu kin sinh hot
c ph hp vi sc khe ca ngi cao tui hay khng; cch thc ngi gi c chm
sc

Quan st qu trnh ngi cao tui thc hin cc hot ng thy c nhng

thay i ca ngi cao tui t lc bt u can thip, trong sut tin trnh v n khi kt
thc. Quan st gip cho nhn vin x hi nm bt c tin b cng nh pht hin c
du hiu bt thng ca ngi cao tui iu chnh kp thi.

Ch n s tng thch gia nhng biu hin ngn ng khng li v ni dung

trong ngn ng c li (V d khi ngi cao tui ni v mi quan h tt p trong gia nh

mnh, biu cm nt mt, c ch ca h c t nhin, ph hp vi li h ni khng?)
2. Quan st trong cng tc x hi nhm vi nhm ngi cao tui
c im tng thnh vin trong nhm: Tng t nh trong cng tc x hi c
nhn, nhn vin x hi quan st cc thnh vin trong nhm cc kha cnh nh: Trang
phc, nt mt, c ch, iu b, phong cch ... nm bt c im ca cc thnh vin
trong nhm, t c hng can thip ph hp.
Quan st tng tc trong nhm. iu quan trng tin trnh nhm t c hiu
qu chnh l s tng tc trong nhm. Bi vy nhn vin x hi cn c s quan st v
nm bt k lng, c th nhng tng tc gia cc thnh vin trong nhm. T pht
huy v lan truyn nhng tng tc tt; ngc li, hn ch nhng tng tc tiu cc; kt
ni nhng tng tc ri rc trong nhm. Kt qu quan st nhm c th hin s
tng tc.
36

 Quan st nhm khi thc hin nhim v. Nhn vin x hi cn tr li c nhng

cu hi sau: Nhm thc hin nhim v ra sao? Mc tham gia ca cc thnh vin vo
cng vic chung ca nhm nh th no? Nhng thnh vin tch cc; thnh vin chm
chp; thnh vin li vn ng?
S thay i ca cc thnh vin nhm. Sau mi bui sinh hot, nhm c thay i
theo chiu hng no, c th? Bn cnh s thay i chung ca nhm, nhn vin x hi
cng cn nm bt s thay i hay khng thay i i vi tng c nhn trong nhm.
Mi trng xung quanh nhm tc ng ln n hot ng nhm. V vy, ngay t
khi thnh lp nhm, nhn vin x hi tnh n s ph hp ca khng gian sinh hot.
Trong sut qu trnh hot ng, yu t ny vn lun cn ch thay i ph hp hn.
II. K nng lng nghe
Lng nghe trong giao tip hng ngy l qu trnh im lng, tp trung thu nhn
c m thanh mang thng tin trong . Nhng lng nghe trong cng tc x hi khng
ch n thun l s dng gic quan, m nhn vin x hi lng nghe ngi cao tui bng c
tm hn. Khi tc nghip vi ngi cao tui, iu quan trng nht l chng ta phi bit
lng nghe h. Chia s cng l mt nhu cu c bn ca ngi gi. V th, nhn vin x hi
ch c th hiu c ngi cao tui khi h bit lng nghe mt cch tch cc. y l k
nng khng th thiu v cn c rn luyn i vi chng ta.
Cng ging nh k nng quan st, lng nghe l mt k thut c s dng xuyn
sut trong qu trnh can thip v trong tt c cc phng php cng tc x hi.
Ivey v ng s cho rng lng nghe tch cc bao gm 4 yu t c bn1:

Tip xc nh mt th hin s tp trung ch ca ngi nghe vo cu chuyn

m ngi cao tui ang mun ni. Nhn vin x hi thng phi nhn ngi cao tui
nhiu hn trong khi ngi cao tui c lng trnh ci nhn, nhng khng c ngha rng
Nhn vin x hi nhn chm chm vo ngi cao tui qu lu s khin h cm thy b d
xt, khng thoi mi v mt t nhin. V vy, i khi nhn vin x hi cn nhn qua ch
khc.
1

PGS.TS. Trn Th Minh c, Gio trnh Tham vn tm l, NXB HQG, 2009

37

Mt li khuyn t cc chuyn gia tm l: Nn nhn vo mi ca ngi giao tip thay

v nhn thng vo mt, im nhn s to ra s lan ta cho c khun mt, ngi cao tui
s khng c cm gic b d xt.

Ging ni va phi v nn ph hp vi li ni, nhng biu hin c th hin

(vi ngi cao tui, ty tng kh nng thnh gic ca tng ngi m nhn vin x hi
iu chnh m lng ging ni ca mnh cho h va nghe). Yu t ging ni cng c
cp n kha cnh nhn vin x hi nn lng nghe m lng v trng m khch hng
s dng khi m t tnh hung hiu bit thu o hn vn n giu bn trong s vic.

Lng nghe tch cc cn cn tm hiu qua li ni. Ngi cao tui c th by t

rt nhiu, nhng khng nu vn no l quan trng, nhu cu no l cn thit i vi h

hin ti. Khi nhn vin x hi bit lng nghe cn phi bit ch n nhng g ngi
cao tui truyn ti c th tm lc v din gii thng tin c bn. Nhn vin x hi
cng c th gip khch hng trnh by mt cch r v tp trung hn v vn ca h. Cn
trnh kiu nghe khng ch , gi v nghe hoc nghe khng y .

Ngn ng c ch mang nhiu thng tin n cha trong . Lng nghe khng c

ngha ch nghe m thanh, m nhn vin x hi cn bit nghe c nhng biu hin khng
li ca ngi cao tui. C th h mun din t mt iu g bng li nhng rt kh
khn, do c ch, iu b m h th hin ra s l knh thng tin hu ch i vi nhn
vin x hi. Mt khc, yu t ny mt phn c lin quan n vn ho. V th nhn vin x
hi cn hiu bit v nn vn ho ca ngi cao tui giao tip cho ph hp.
Cc yu t nh hng n hiu qu ca lng nghe tch cc bao gm:

T pha nhn vin x hi

Khng kin nhn ch i ngi cao tui trnh by xong vn ca h.

Khng tp trung vo cu chuyn ca ngi cao tui m suy ngh ca mnh

sang mt vic khc.

o

Nhn vin x hi cho rng mnh hiu r vn ca ngi cao tui v vi vng

kt lun vn .
o

Nhn vin x hi thiu ng cm v c thnh kin vi ngi cao tui t trc

38

Nhn vin x hi lin h gia cu chuyn ca ngi cao tui vi thc t bn

thn v khng tp trung tip vo cu chuyn ca ngi cao tui (c ch phn phng
chiu)

T pha ngi cao tui: Thng tin ngi cao tui a ra qu nhiu v khng tp

Yu t khch quan: Ting n, nhit

trung
ng dng v rn luyn k nng lng nghe nh th no?
Nhng k nng ny c ng dng tng t trong cc phng php ca cng tc x
hi. Nhn vin x hi cn bit pht huy nhng im tch cc ca cc thnh t ca lng
nghe tch cc nh trnh by trn. Mt s li khuyn c a ra nh sau:

Trc ht tp trung tm tr ca mnh vo vn ngi cao tui ang trnh by,

trnh s sao nhng v nghe hi ht.

Nhn vin x hi ha nhp vi ngn ng c th ca ngi cao tui, iu ny

th hin ra nhng hnh vi c th. V d khi ngi cao tui ngi thoi mi, nhn vin x
hi cng c th p ng vi dng v thoi mi; Nt mt nhn vin x hi biu hin theo
trng thi cm xc ca ngi cao tui; S ha nhp tc ging ni vi ngi cao tui
(ngi cao tui ni nhanh, nhn vin x hi cng c th tng tc ni nhanh hn mt
cht, hay khi ngi cao tui bun, ging ni trng xung, nhn vin x hi cng c th
gim tc v m vc ging ni ca mnh xung). iu to cho ngi cao tui cm
thy c chia s, c thu hiu. Lu , khng p dng mt cch my mc nh bt
chc m linh hot ty tnh hung.

Khuyn khch ngi cao tui ni bng cch gt u hay s dng cc cu tr li

ti thiu nh: th , vng Nhn vin x hi khng ln bc l s tn thng hoc

phn i mt cch qu l liu hoc mc thi qu bng nhng cu cm thn mnh:
Tht kinh khng!, i tri i!

Th hin s quan tm i vi ngi cao tui khi h bun. Hay khi ngi cao

tui vui, nhn vin x hi by t s chia vui cng h.

39

Khng vi vng kt lun vn khi ngi cao tui ang trnh by, cng ng

c on bit trc ngh ca ngi cao tui hoc ni h h khi cha nghe y h trnh
by.

Cn c khong trng im lng gia cuc tr chuyn ngi cao tui nhn nhn

li vn h va ni v cn bng li cm xc ca h. Nhng lc y, nhn vin x hi

khng nn c hi ngi cao tui ni, m nn th hin s chia s vi h, ng thi quan
st nhng biu hin ca ngi cao tui nm bt c tm l ca h. Tuy nhin, cng
khng nn khong lng qu lu, cn bit gi bng nhng cu hi ng/b ang cm
thy th no?, ng/b ang ngh g vy? ngi cao tui tip tc cu chuyn ca h
v ni ln nhng cm ngh ca h khi .

Ngc li vi khong trng im lng l trng hp ngi cao tui ni qu

nhiu, ni lin tc v khng tp trung thng tin. Trong nhng tnh hung nh vy, nhn
vin x hi cng cn bit ngt ng ch v kho lo, trnh h pht lng.
III. K nng x l s im lng
Trong qu trnh lm vic vi ngi cao tui, c nhng lc ngi cao tui im lng.
Thay v bi ri v chuyn ch , th nhn vin x hi cn tm hiu s yn lng ca
ngi cao tui mang ngha g?

Ngi cao tui khng c g ni, u c h ang trng rng

Ngi cao tui khng bit by t nh th no, h cm thy kh khn khi ni v

vn .

Ngi cao tui khng mun ni v c th iu lm tn thng h; hoc s

nhn vin x hi hiu lm; cm gic khng an ton, nghi ng ngi gip

Tnh cch ca ngi cao tui l ngi kn o, thch nghe hn l ni, h ch

nhn vin x hi ni.

Im lng suy ngh thm

Im lng th gin, lm du cm xc

Rt nhiu l do ngi cao tui im lng, v nhim v ca nhn vin x hi l tm

hiu s im lng.
Cch x l im lng:
40

Khi nhn bit c ngi cao tui im lng v h ang suy ngh, phn vn, nhn

vin x hi nn im lng cho ngi cao tui suy ngh su hn v vn ca h. Nhn

vin x hi cn hc cch kin nhn. S kin nhn ch i ca nhn vin x hi s khin
ngi cao tui cm thy c tn trng.

Tuy nhin, khng ngi cao tui im lng qu lu m cn c gii php x l

s im lng :
o

Cho php ngi cao tui im lng trong mt khong thi gian nht nh (khng

qu di, thng ch 30 giy) ty vo cm nhn ca nhn vin x hi v s im lng .

o

By t s cm thng vi s im lng

Khuyn khch ngi cao tui ni ra vn ca h v cm xc hin ti ca h.

Cho ngi cao tui thy nhn vin x hi mun gip h khi no h mun

Ni v s bo mt thng tin

V d: Chu bit rng tm s nhng chuyn thm kn ca mnh vi ngi

khc tht khng d dng. Nhng nu khi no b cm thy mun tr chuyn cho khuy
kha, nh nhm hn th chu lun sn sng lng nghe b tm s. Nhng iu b chia s s
l b mt gia hai chng ta.
Ty tng trng hp lin quan n nguyn nhn im lng ca ngi cao tui m
nhn vin x hi c nhng cch x l ph hp.
o

Trong mt s trng hp, nhn vin x hi cng c th hi ngi cao tui v

chnh cm xc hin ti ca h: ng/b ang cm thy th no?

IV. K nng thu cm
Thu cm l nhn vin x hi c th hiu c mt cch chnh xc nhng g m
ngi cao tui ca h ang tri qua t chnh h quy chiu ca ngi cao tui. Hay ni
cch khc, nhn vin x hi c kh nng cm nhn iu m ngi cao tui ang cm
nhn, hiu ngi cao tui bng t duy cng nh bng tnh cm. Ngi cao tui phi cm
thy rng h ang c quan tm thc s ch khng phi b nh kin, ph phn hay ch
trch h c th ci m v chia s hn vi nhn vin x hi
Nhn vin x hi thu cm vi ngi cao tui khi h:
-

t mnh vo hon cnh ca ngi cao tui v nh gi ng vn ca h

41

Lng nghe khng ch b mt ngn t m c nhng biu cm di ngn t.

Cm nhn v hiu cm xc, nhng iu m ngi cao tui tri qua.

Quan tm n nhu cu ca ngi cao tui

Nhy cm v tn trng nhng gi tr, kinh nghim ca ngi cao tui.

C s trao i vi ngi cao tui v nhng iu m nhn vin x hi hiu.

Cc mc ca thu cm c th hin nh sau2

(1)

Nhn vin x hi cha nhn ra v cha hiu nhng iu ngi cao tui

mun trnh by. Cu hi a ra ch tp trung thu thp thng tin m khng quan tm n
cm xc ngi cao tui. Phn ng thin v ch trch ngi cao tui, gy kh chu v bt
n ngi cao tui.
(2)

Nhn vin x hi nhc li nhng thng tin ngi cao tui va trnh by mt

cch chnh xc, nhn vin x hi th hin ngi cao tui bit nhng iu h va trnh
by c hiu v c bn.
(3)

Nhng thng ip m khch hng mun truyn ti c nhn vin x

hi hiu v Nhn vin x hi cn c s nh gi, nhy cm vi nhng suy ngh ca ngi

cao tui. Nhn vin x hi t mnh vo hon cnh ca ngi cao tui cm nhn v
iu h ang cm thy nh th l chnh vn ca mnh. Li ni ca nhn vin x hi c
th ch ra c nhng gi tr tch cc ca ngi cao tui h cm thy c gi tr.
ng dng k nng thu cm3

t mnh vo hon cnh ca ngi cao tui cm nhn iu h ang cm

nhn. Chp nhn h.

Nhc li cm xc m ngi cao tui ang ni v nguyn nhn dn n cm xc

Ni rng iu h ang cm thy l ng trong hon cnh ca h.

Lm cho ngi cao tui thy h c gi tr trong hon cnh

2
3

HDL Thng Long, Gio trnh Cng tc X hi, NXB i hc S phm, 2007
PGS.TS Trn Th Minh c, Gio trnh tham vn tm l, NXB i hc Quc gia H Ni, 2009

42

Theo mt ti liu nc ngai a ra mt cng thc th hin s lng nghe thu cm

nh sau: ng/b cm thy (ni v cm xc hin ti ca ngi cao tui) bi v (cu
chuyn ca ngi cao tui i km cm xc ).
Mt s iu cn trnh:

Khng a ra li khuyn

Khng a kinh nghim c nhn vo tnh hung ca ngi cao tui

Khng ng v mt pha bnh vc hay ph phn

Khng ging gii o c

Khng t cu hi.

Trnh t thi cm thng hay thng hi vi ngi cao tui.

V. K nng din gii

Hin nay vn cn nhng tranh ci v s trng lp gia k nng din gii v thu
cm. mt chng mc no , hai k nng ny c s ging nhau.
Din gii l s phn tch hnh vi, ngha v cm xc ca ngi cao tui t quan
im tip cn ca nhn vin x hi v t c s chp thun ca ngi cao tui. Nhn
vin x hi phn hi nhng hiu bit ca mnh v tnh hung ca ngi cao tui m
khng thm bt thng tin no khc vo .
Trong khi thu cm thng din t s thu hiu cm gic v thng ip, din gii
thng tp trung vo vic ngi cao tui ang suy ngh g hay ang lm g. Din gii
cng c th dng truyn ti nhng d liu c lin quan.
Mc ch ca k nng din gii

ngi cao tui thy mnh ang c nhn vin x hi lng nghe, hiu v

chia s

ngi cao tui nhn nhn li vn ct li ca mnh mt cch sng t v c

ng hn.

Gip chnh nhn vin x hi nhn nhn li vn ca ngi cao tui mt cch

tp trung v ng hng hn.

43

Gip nhn vin x hi bit c mnh c hiu ng vn ca ngi cao tui

khng khi m ngi cao tui phn hi li (ng hay khng ng vi s din gii
ca nhn vin x hi).
ng dng k nng:
Din gii c s dng khi ngi cao tui k tng i y v vn ca h
v nhn vin x hi thy cn cht li vn pht trin cc bc tip theo. Hoc khi
mun ngi cao tui hiu r hn vn ca h.

Lng nghe cn trng hiu cch nhn nhn vn ca ngi cao tui

Phn tch s kin

Ch ra cm xc v quy chiu nguyn nhn gy ra n

Xc nh vn ca ngi cao tui.

Din gii li nhng iu nhn vin x hi cm nhn v thng ip m ngi

cao tui by t bng ngn ng ca nhn vin x hi mt cch ngn gn, r rng hn
thng tin ngi cao tui cung cp.

Im lng v lng nghe s phn hi li ca ngi cao tui. Bi iu quan trng

i vi s din gii ca nhn vin x hi v vn ca ngi cao tui l phi c s chp

thun ca ngi cao tui. Bi khi ngi cao tui chp thun, tc nhn vin x hi hiu
ng thng ip m ngi cao tui mun truyn ti.

Cu trc cu m u trong din gii: ng/b cm thy; Dng nh;

ng/b va ni vi ti l
VI. K nng tm tt
Tm tt thng s dng trong cc trng hp:
-

Theo tin trnh ca mt s vic ngi cao tui trnh by

Khi nhn vin x hi khng hiu r nhng iu ngi cao tui trnh by

Sau mt bui lm vic vi ngi cao tui

Cng ging nh din gii nhn vin x hi nhc li thng tin ngi cao tui cung
cp, nhng tm tt bao gm lng thng tin ln hn. Tm tt c th c s dng nhiu
ln trong qu trnh lm vic nhc li cc ch im, ni dung cp. ng thi gip
44

ngi cao tui tip tc ni v cu chuyn ca h. K nng ny cng c th c s dng

u bui tham vn nhc li nhng thng tin c trao i t bui tham vn trc.
Nhiu khi ngi cao tui trnh by qu nhiu, lan man, khng tp trung. Nhn vin
x hi v ngay c ngi cao tui cng kh xc nh c u l vn chnh ca ngi
cao tui. Khi y nhn vin x hi cn bit tm tt li nhng vn m ngi cao tui va
trnh by c th gip t chc hp l li thng tin, t y nhanh qu trnh tm ra vn
, trnh b lan man, phn tn.
V d: Theo nh li b k, chu thy b xc nh c bn vn ca mnh. Th
nht Th hai Th 3 Th 4 Vy theo b vn no l quan trng nht cn gii
quyt trc?
VII. K nng t cu hi
L k nng chnh ca nhn vin x hi khi lm vic vi ngi cao tui. Hi l cch
thc trong ngi hi mun khai thc thng tin t ngi c hi nhm mc ch no
. y nhn vin x hi t cu hi cho ngi cao tui gip cho ngi cao tui c th
gii thch cu chuyn cng nh bit v mnh r hn m khng khin h cm thy b ln n
hay la phnh.
Cc loi cu hi thng s dng
C rt nhiu cu hi khc nhau, ty vo hon cnh s dng m nhn vin x hi t
cu hi cho ph hp. Nhn chung, d mc ch hi l g th cc dng cu hi cui cng
cng c th ch l cu hi ng hoc m; trc tip hoc gin tip (theo Ivey)

Cu hi ng: a n nhng cu tr li ngn c, khng. Khi t cu hi

ny th thng tin thu c s rt t. D t nhiu th ngi cao tui cng b dn dt bi nhn

thc v thi ca NVXH nu s dng cu hi ny. Nh vy s thiu i tnh khch quan.

Cu hi m: Nhn chung dng cu hi ny c nh gi cao v thu c

nhiu thng tin hn. Ngi cao tui cng c gii by nhiu hn v vn v cm xc
ca mnh. Cu hi thng bng th no, khi no, nh th no

Cu hi trc tip gin tip: Cu chuyn s ci m hn nu nhn vin x hi

t cu hi gin tip cho ngi cao tui thay v hi trc tip. Trong nhiu trng hp, cu
hi trc tip s gy phn cm v thiu s t nh.
45

V d: Theo ng th iu g khin cc con ca ng tc gin nh vy? thay v

hi: ng lm g m khin cc con ng tc gin nh vy?

Cu hi tm thng tin chung gip nhn vin x hi c ci nhn ban u v ngi

cao tui v m u cho cuc ni chuyn. Tuy nhin, nu nhn vin x hi qu sa vo

cu hi ny th cuc trao i d b phn tn.
V d cu hi thng tin chung: Chu thy c rt nng niu chic vng , c c th
ni cho chu bit iu g khin c yu qu chic vng n vy?.

Cu hi mc ch: Hng ngi cao tui tm cc gii php ci thin thc trng

V d: Sau vic hiu lm ny, ng/b nh gii quyt nh th no?

Cu hi nhn thc, cm xc, hnh vi: Lm r trng thi tm l ca ngi cao

tui hoc ngi khc c lin quan ti vn ca ngi cao tui. Gip ngi cao tui
thc v bn thn v tri nghim tm l r rng hn.
V d: ng/b thy th no v hnh vi nghch ngm chng i ca ngi chu?

Cu hi phn hi: Khuyn khch ngi cao tui thc tt hn v vn h

va trnh by, gip nhn vin x hi v ngi cao tui xem xt s kin ny trong mi
quan h vi cc s kin khc mt cch khch quan.
V d: Theo c k th con ca c c gng chm lo cho c, nhng c b nh ra
i, c ngh nh th no v s vic ny?

Cu hi la chn hng ngi cao tui so snh, cn nhc vn c s la

chn gii php cho mnh.

V d: Nu m ch vn tip tc b cm th ch s lm g?

Cu hi cnh bo s nhy cm: Trong mt s tnh hung nhy cm, nhn vin

x hi trc khi t cu hi cn c li cnh bo trc v gii thch v mc ch ca vic

hi. Cu hi ny thng l: Chu s hi ng/b mt cu hi mang tnh ring t mt cht
, ng/b khng phin lng nu chu hi ng/b v ,

Cu hi tng tng gip ngi cao tui t duy v nhng iu cha xy ra,

gip h chun b mt tinh thn sn sng cho thc t c th xy n. Cu hi ny thng

bt u bng t nu.

Cu hi chuyn tip: Gip chuyn tip vn mt cch linh hot

46

Ty vo mc ch trong tng trng hp m nhn vin x hi la chn cu hi ph

hp. Tuy nhin, khng nn qu lm dng cu hi. Vic nhn vin x hi hi qu nhiu s
khin cho ngi cao tui cm thy b cht vn; hoc s ny sinh s on trc cu hi
dn n chun b trc cu tr li; hoc khng ch ng by t nhiu m ch nhn vin
x hi hi.
Cch t cu hi:

Cu hi nn tp trung vo vn thu ht s quan tm ca ngi cao tui, da

vo thng tin ngi cao tui cung cp trc .

ngi cao tui c thi gian tr li. Hy tm dng khi kt thc mt cu v

bt u mt cu hi mi.

Khng nn a ra cu hi dn dp, lin tc vi ngi cao tui.

Nhng cu hi nn trnh: Cu hi kp (mt lc a ra nhiu cu hi khin

ngi cao tui cm thy nh b cht vn); Cu hi dn dt (bao hm s gi cu tr li

trong , mang tnh ch quan suy on ca nhn vin x hi); Cu hi ti sao (khin
ngi cao tui gii thch di dng v c cm gic ti li) v vy nn hn ch s dng.

Cc chuyn gia khuyn rng: Trc khi t cu hi, nhn vin x hi t t cu

hi cho mnh Nu ti khng cn bit thng tin ny th c nh hng g n qa trnh tr

gip khng?. Nu khng nh hng th nhn vin x hi khng cn thit phi hi.

Ging ni, nt mt v c ch ca nhn vin x hi khi t cu hi cng cn lu

trnh s hiu nhm ca ngi cao tui rng nhn vin x hi ang cht vn hay ch
trch h.
Mt s cu hi cc nh tham vn thng s dng
-

ng/b cm thy nh th no v chuyn ?

ng/b gii thch iu ny nh th no?

ng/b c gng lm nhng g?

ng/b mun iu g s xy ra?

ng/b cho l th no?

Chuyn xy ra khi no?

Khi no ng/b mun ?

47

ng/b cm thy nh th no khi anh ta ni vy?

Cn cch no khc ng/b c th lm?

ng/b c cm thy mnh phi la chn gia.v .?

c phi l th m ng/b coi trng khng?

Nhng im no l tt trong cch la chn ca ng/b?

ng/b c cho rng mnh nn lp li chuyn ?

ng/b c th k vi bn mnh chuyn ny khng?

VIII. K nng t bc l
Bc l bn thn ngha l nhn vin x hi chia s nhng thng tin c nhn v mnh
(cm xc, suy ngh, kinh nghim) vi ngi cao tui trong qu trnh lm vic gip
ngi cao tui vt qua mt vn hay mt cm xc no .
u im ca t bc l bn thn:

S tit l trung thc ca nhn vin x hi c th to thun li cho ngi cao

tui ci m v c th l hnh mu cho nhng hnh vi tch cc ca ngi cao tui.

To s gn gi gia nhn vin x hi v ngi cao tui.

ng dng k nng:

Nhn vin x hi chia s nhng thng tin ring v c nhn mnh

Nhn vin x hi bc l nhng cm nhn ca mnh v ngi cao tui trong

tng thi im ca qu trnh lm vic. C th cp n nhng thay i nh mang tnh

tch cc hoc cng c th l tiu cc thng xuyn ca ngi cao tui.
Trnh ngi cao tui c cm gic mnh c khen hay b ch mt cch thng
thn qu, c th s dng mnh : C v nh, Dng nh l , Ti cm thy.
Lu khi s dng:

Khng nn s dng nhiu k nng ny. Nhn vin x hi ch bc l bn thn

vo nhng thi im thch hp khi s bc l c th mang li li ch cho s ln mnh

ca ngi cao tui, gip ngi cao tui tm c hng gii quyt vn ca h.

Khng t bc l khi nhn vin x hi ang c tm trng cao hng, iu s

d dn n vic t bc l bn thn l nhm tha mn nhu cu ca nhn vin x hi ch

khng nhm mc ch gip ngi cao tui.
48

Bc l phi trung thc.

IX. K nng cung cp thng tin

C hai cch hiu v cung cp thng tin:
-

L s chia s trc tip v nhng s thc, tng, gi tr v nim tin ca nhn

vin x hi lin quan n nhim v cn lm ca ngi cao tui.

-

Cung cp cho ngi cao tui nhng thng tin m ngi cao tui cha bit v

n nhm to iu kin thun li cho s hiu bit v tin trnh gii quyt vn .
Lu : Cung cp thng tin khc vi cho li khuyn
ng dng k nng:
-

Cung cp thng tin lin quan n kinh nghim tng tri ca nhng trng hp

c.

Cn lm r nhng thng tin mang tnh khch quan - s kin vi nhng thng

tin mang tnh nhn thc, phng on ca nhn vin x hi.

m bo tnh bo mt ca nhng trng hp .

Cn cho ngi cao tui thy h c quyn v vic nn hay khng nn lm theo

ch dn. Nhn mnh quyn quyt nh l do ngi cao tui.

Lun cnh bo cho ngi cao tui bit v thc c rng kinh nghim ca

ngi ny khng th hon ton p dng cho ngi khc. Vn ca ngi cao tui c th
khng ging vi ngi i trc. Do , cn khuyn khch h chia s v t chu trch
nhim v hnh ng ca mnh.
-

Cung cp nhng thng tin khc m ngi cao tui cha bit.

Tm hiu ngi cao tui cn bit thng tin v kha cnh no (ngun lc, chnh

sch, t chc ).

m bo thng tin l chnh xc trc khi cung cp cho ngi cao tui

Hng dn cch s dng thng tin va c cung cp.

X. K nng vn ng v kt ni ngun lc
c coi l k nng c bn trong CTXH. Kt ni ngun lc c th hiu ba kha
cnh: Kt ni gia ngun lc no vi ngi cao tui; Kt ni gia cc ngun lc khc
49

nhau cng gii quyt vn v tr gip ngi cao tui; Vn ng v kt ni ngay

chnh ngun lc trong cng ng.
Cc ngun lc h tr chnh l cc h thng xung quanh c nhn, nhm v cng
ng. Bao gm cc h thng t nhin (gia nh, bn b ); h thng chnh thc (c
quan, on th ); h thng x hi (t chc, ngn hng, bnh vin, trng hc ) h
tr ngi cao tui. Ty vo vn c th ca ngi cao tui l g m cc ngun lc ny
pht huy tc dng h tr kha cnh no.
Vn ng v kt ni ngun lc i theo cc bc:

Tm hiu nhu cu ca ngi cao tui (c nhn, nhm, cng ng) ang thiu

ht hay cn nhng ngun lc h tr no.

nh gi v tm kim nhng ngun lc cn thit c th p ng c nhng

nhu cu hoc c th tham gia tr gip tin trnh gii quyt vn ca ngi cao tui

Gip ngi cao tui tip cn c vi nhng ngun lc h tr.

Trng hp ngi cao tui cha bit n cc ngun lc, nhn vin x hi s gii
thiu ngi cao tui nm bt c v hng dn h cch tip cn.
Trong trng hp ngi cao tui bit v tip cn nhng gp cn tr, nhn vin
x hi s l ngi bin h gip ngi cao tui c th tip cn c thun tin hn.

Mt kha cnh khc ca kt ni ngun lc l vic nhn vin x hi lin kt cc

ngun lc khc nhau li cng pht huy sc mnh gip cho ngi cao tui. Nhn vin
x hi cn lm vic vi cc bn qun l ngun lc c c nhng tha thun hp tc
r rng, m bo hiu qu ca cng vic gip .
XI. K nng iu phi
iu phi l k nng quan trng m mi nhn vin x hi cn phi khng ngng hc
hi, p dng v nng cao c c hiu qu tt nht cho cng vic. iu phi l kh
nng t chc, sp xp, phn cng v iu hnh cng vic tin trnh can thip din ra
mt cch sun s, cc thnh phn tham gia phi hp c nhp nhng vi nhau hn trong
vic thc hin nhim v chung.
iu phi trong CTXH c nhn bao gm cc kha cnh:

iu phi tng tc gia cc ngun lc h tr c nhn

50

iu phi vic thc hin cc hot ng trong k hoch tr gip m bo tin

trnh tr gip din ra tri chy v hiu qu.

iu phi trong CTXH nhm

iu phi to khng kh trong nhm, kch thch cc thnh vin nhm tham gia

nhit tnh v c hiu qu vo tin trnh gii quyt vn .

iu phi vic thc hin cc mc tiu chung ca nhm v mc tiu c nhn

c nhp nhng, n khp, trnh xy ra s xung t hoc chng cho.

Phn cng cng vic trong nhm. Nhn vin x hi ch n im mnh ca

cc thnh vin trong nhm c hng pht huy. Phn cng ng ngi ng vic, cn
bng v ph hp vi kh nng ca tng ngi cn l mt hnh thc nng cao nng lc cho
nhm.

iu phi trong nhm cn th hin vic x l s a dng ca nhm. Mi

thnh vin c nhng c im khc nhau, nhn vin x hi lm sao s a dng ny

khng gy nn cn tr m ngc li, to thnh yu t thun li cho nhm

iu phi s tham gia v tng tc gia nhm vi cc ngun lc v gia cc

ngun lc vi nhau.
Nhn chung k nng iu phi bao gm nhiu kha cnh khc nhau v k nng ny
s dng trong sut qu trnh lm vic vi bt k c nhn, nhm hay cng ng. Nu
khng c s iu phi ca nhn vin x hi, cc hot ng s din ra ln xn, k hoch b
o ln v cng vic chng cho. Nh vy khng th em li hiu qu tch cc cho cng
vic tr gip ngi cao tui.
V th vi cc tnh hung c th trong thc t m nhn vin x hi vn dng k nng
ny nh th no. thc hin tt k nng iu phi, nhn vin x hi cng cn c c t
chc, s sng to v kho lo.

51

PH LC
1. cng quan st
Thi gian

a im

Ni dung quan st

Kt qu

2. Mu k hoch tr gip
Thi gian

Vn cn gii quyt

Mc tiu

Hot ng c th

3. Ca in hnh
I. H s thn ch
1.

Thng tin c nhn

H v tn: Nguyn Th Thy

Gii tnh: N
Ngy thng nm sinh: 1950
Ni sinh: Thanh Ha
Ni hin ti: Xm chi, Phc X, Ba nh, H Ni
Trnh hc vn: Khng bit ch
Ngh nghip: Nht rc
Tnh trng sc khe th cht: Bnh thng
Tnh trng sc khe tm thn: m nh v hnh nh d gh
Cc vn khc: Thng xuyn say ru; ht v chi mi ngi

2.

Thng tin v gia nh, ngi thn

52

- Chng l Nguyn Vn Thnh, 70 tui, tng l xm trng xm chi. Sau do mu

thun vi ngi dn trong xm nn bc xin ngh.
- Bc Thy hin nay khng cn ai thn thch. B m u mt t khi bc cn nh.
- Hai v chng bc khng c con.
S ph h:

D gh

Em gi

Thn
ch

Chng

Ch thch: Em gi, d gh: Khng c thng tin

B, m: mt
3. Mi trng sng hin ti:
- Bc Thy sng cng chng trong 1 cn nh ni nh nht xm chi. Mi sng bc
i nht rc ch Long Bin.
- Do mu thun vi xm chi nn bc thng trnh tip xc, khng tham gia cc
hot ng chung ca xm chi.
- Xm chi ni bc Thy cng chng sinh sng gm 17 thuyn vi 50 nhn khu.
Xm chi hnh thnh t nhng nm 60 ca th k 20, khong 10 nm tr li y xm chi
c t 7, cm 2, phng Phc X, Ba nh qun l. Ngi dn xm chi n t nhiu
vng nh Thanh Ha, Hng Yn, H Ty (c)Thnh phn dn c phc tp. Xm chi
cng nhn c s quan tm gip ca rt nhiu d n, nhiu t chc, c nhn trong v
53

ngoi nc. V chng bc Thy l nhng ngi c quan h tt vi cc t chc, c nhn

ny.
M hnh sinh thi:

H hng

Xm
ging
Chng
Thn ch

Chnh
quyn
D n

Ch thch:
: Khng lin h
: t lin h
: Gn kt

4. Khi qut chung v thn ch:

54

Bc Nguyn Th Thy sinh nm 1950, l v bc Nguyn Vn Thnh. Hai v chng

qu Thanh Ha, l nhng ngi u tin ra sinh sng lng chi. Bc Thnh nguyn l
xm trng xm chi, sau v mu thun v quyn li trong vic chia h tr ca cc d n
nn bc xin ngh. Hai v chng khng c con ci v ngi thn, nng ta vo nhau
sng trn cn nh ni nh nht xm. Hng ngy bc Thy i nht rc ch Long Bin
kim tin. Thu nhp ch c 10.000 ng mi ngy. Bc Thnh chng bc th i nh
c trn sng Hng, i lm thu khi c ai thu, thu nhp chng l bao. Bc rt tt tnh
nhng do mu thun vi xm chi nn thng xuyn ung ru ri ht, chi mi ngi.
Hin ti xm chi, gia nh bc b mi ngi c lp. Hai bc trnh tip xc v hu nh
khng tham gia cc hot ng ca xm chi.
II.

K hoch tc nghip

a
Thi
gian

Ni dung c th

Mc tiu cng

i tng

im

vic t c

tc nghip

thc

Ghi ch

hin
Ni chuyn cng thn Mc tiu l to
ch hiu r hn nim tin thn
Bui 1

hon cnh ca thn ch

ch vo nhn vin
x hi; hiu c Thn ch

+2

mt cch y
hon

cnh

Nh thn
ch

ca

thn ch

Bui 3
+4

Tip xc vi chng Nhn din y

thn ch

hon

cnh

thn ch

ca

Chng

Nh thn

thn ch

ch

55

Tip xc vi c hai v Tng hp c

chng thn ch
Bui 5

y , chnh xc
cc thng tin v
vn ca thn

C s nht
V chng Nh thn
thn ch

ch

tr ca
thn ch

chu
Cng thn ch phn Gip

thn

ch

tch y , chnh xc hiu r hon cnh

hon cnh, nhng vn ca mnh.
Bui 6

Thn

ca thn ch v cc ch t la chn Thn ch

gii php

cc gii php di

Nh thn
ch

s h tr ca nhn
vin x hi
Tin hnh tr liu cho Gip thn ch gii
thn ch

Chng

quyt cc vn

thn ch

gp phi: nghin

l tc nhn

ru, mu thun

quan trng

vi

trong tin

xm

chi;

Bui 7

trang b cho thn Thn ch Nh thn

+8+9

ch thm nhng v chng

ch

trnh gip
thn

k nng, hiu bit

ch gii

v cch chm sc

quyt cc

sc

khe,

vn

phng cc bnh
truyn nhim

Bui 10

Lng gi

nh gi hiu qu Thn ch Nh thn

ca qu trnh tr v chng

ch
56

liu;

nhng g v cha
t nhng g

III.

Tin trnh tr gip

1. Tip cn thn ch
Xm chi Phc X l ni sinh vin i kin tp h. Thi gian kin tp d ch l 5
ngy nhng vi nhng vic lm c, mi ngi dn xm chi u rt nim n khi
thy on sinh vin xung thc tp. a bn thc tp ln ny m rng ra c t 7, song vi
nhng trn tr ca bn thn t t kin tp h, ti quyt nh chn bc Thy lm thn
ch, mong p dng mt phn nhng kin thc hc c gip thn ch gii quyt
1 s vn v c th c mt cuc sng tt hn. Chnh v th, ti ch ng gp g bc
Thy, trnh by nhng suy ngh ca mnh. Cm nhn c s chn thnh nn bc Thy
rt vui v, nhn li hp tc cng ti. Tuy nhin do s mu thun vi cc h dn xm chi
ca bc nn vic xung thuyn bc Thnh ca ti lun gp phi con mt soi mi ca cc
h dn khc trong xm. Rt nhiu ngi khuyn ti khng nn nghe nhng g bc Thy
ni. Tuy nhin, vi suy ngh v lp trng ring ca mnh, ti vn gi quyt nh ca
mnh. Chng kin cnh hng xm v nhng kh khn ca ti, bc Thy c lc lng
trnh v ni khng mun gy kh d cho cng vic ca ti. Nhiu lc thy ti xung
thuyn, bc li ly c i lm. Sau nhiu ln thuyt phc, thm ch nh chng bc tc
ng, bc tip tc cng vic cng ti. Quan h ca ti v bc Thy ngy cng tt ln.
Sau ny c mi ln xung thuyn vo bui tra, bc thng hi v chuyn cm nc ca
sinh vin v sn sng em phn c n trong ba chiu ra mi ti.
2. Nhn din vn
Qua nhng ln tip xc, ti nhn thy bc Thy l mt ngi tt bng, giu tnh
thng. Cuc sng cp i ca bc gia nh t khi cn rt nh, lang bt khp ni ri
cui cng nn duyn chng v cng bc Thnh v sinh sng n nay xm chi ngho
57

ny. Nhng ln say ru ca bc Thy l do s chn nn v mt phng hng v cuc

sng. Tri khng cho bc c mt mn con v th nhn nhng a tr trong xm chi, ngh
v cuc i sau ny nn bc thng xuyn chn nn, ung ru. Cn vic ht v chi
mi ngi th do b c ch. Do s mu thun trong vic chia cc quyn li ca d n nn
mi ngi thng ni v chng bc c nhiu vng, c tin cho ngi trn b vay; thng
xuyn ni khy hai v chng bc nn bc chi. Mt vn na l bc b m nh bi
hnh nh d gh. S cm th d gh ca bc th hin r nht trong nhng lc bc say,
trong nhng bi ci lng bc ht.
Sau qu trnh tip xc v gp g, nhn thy thn ch c cc vn sau y:
- Thng xuyn ung ru v c cc hnh vi khng ng mc
- Mu thun su sc vi xm chi
- Chn nn v mt nim tin cuc i
- B m nh bi hnh nh d gh do bn thn b d gh hnh h trong qu kh.
Thn ch chnh trong qu trnh can thip chnh l bc Thy; ng thi phi tranh th
s tc ng ca bc Thnh tc nhn quan trng trong tin trnh gip bc Thy gii
quyt cc vn ca mnh. Cn tip cn v tc ng chnh quyn, y c th l t dn
ph gii quyt hiu lm, mu thun gia v chng bc Thy v xm chi. Cc vn
ny s c gii quyt ln lt trong tin trnh tr gip thn ch.
Xc nh cc yu t lin quan:
Yu t bo v:
- S quan tm v yu thng ht mc ca chng
- S quan tm ca cc c nhn, cc t chc c bit l nhng sinh vin thc tp
cc trng i hc. y l mt knh quan trng bc chia s nhng tm t, tnh cm,
nguyn vng ca mnh.
- S quan tm ca nhng ngi bn nht rc cng ch Long Bin.
58

Yu t nguy c:
- S thiu quan tm ca chnh quyn, t dn ph
- S mu thun v khng ha hp ca xm chi v thn ch
- Khng c con v h hng thn thch
- Hon cnh ngho kh li chu nh nhn soi mi ca nhng ngi xung quanh
Ro cn:
- Tm l mc cm, t ti, bung xui v mt nim tin ca thn ch vi cuc sng.
- B m nh bi hnh nh d gh trong qu kh v th lun cm thy bt an v bt n
tm l
- Ci nhn khng thin cm ca cng ng vi ngi dn xm chi Phc X ni
chung v thn ch ni ring
Phn ng phng v:
- T ti, khp mnh vi mi ngi v x hi xung quanh
- Ung ru, ht v chi mi ngi che giu tm s v gii ta ut c
3. Thu thp thng tin
Sau khi nhn din bc u cc vn thn ch gp phi, ti ch ng gp g
cc h dn khc thu thp v kim chng cc ngun thng tin. Ti cng tranh th gp
g ring bc Thnh c nhng hiu bit su sc hn v bc Thy. ng thi, ti cng
gp g b Tuyn v bc Bnh, t trng v t ph t dn ph s 7, cm 2 tm hiu cc
thng tin v nhn xt ca h v thn ch. Vic ly thng tin t nhiu ngun gip thi
c ci nhn ton cnh, a chiu v thn ch, gia nh thn ch. T c th ra cc k
hoch tr gip ph hp. Ti tranh th i quan st hai bui lm vic ca bc Thy khi
bc i nht rc ch Long Bin v ly thng tin v bc Thy v nhng ngi quen ca
bc Thy khu ch.

59

- Thn ch: Bc Thy 60 tui, xm chi v lm ngh nht rc ch Long Bin.

Ngy lm vic ca bc bt u t 9h sng n 11h; chiu t 12h30 n 14h. Bc i xung
quanh ch v nht cc ph liu m cc tiu thng li sau cc bui ch. Thu nhp
hng ngy khong 10.000 n 15.000 ng. Bc Thy nghin ru v thuc lo v th
sc khe khng thc s tt. Bc b m nh kh nng n bi s hnh h ca d gh trong
qu kh.
- Gia nh: Bc Thy qu Thanh Ha. M bc mt sm. B ly v hai. D gh l
mt ngi tn c, thng hnh h bc. Khi b mt, bc b nh i. Hin nay bc sng
cng chng l bc Thnh xm chi. Hai bc khng c con v bt c ngi thn no.
- Chnh quyn a phng: Cng nh nhiu h dn xm chi, gia nh bc Thnh
chu s qun l ca t 7, cm 2, Phc X, Ba nh. Tuy nhin bc Thy c c cm vi
mt s ngi qun l t dn ph. Chnh quyn cng thc s khng mn m vi s qun
l xm chi ny. S qun l ny ch mang tnh p buc. Tuy chu s qun l ca
phng, song gia nh bc Thy khng c hng bt k chnh sch no ca a phng.
- Bn b: Bc Thy mu thun vi xm chi v th bc thng trnh tip xc. Khi
i lm th bc c tip xc v tr chuyn cng mt s ngi bun bn v dn lao ng
ch. Bc Thy cng c mi qun h rt tt vi sinh vin cc trng i thc tp ti a
bn, v cc d n. Chnh nhng sinh vin thc tp ti a bn l nhng ngi bn m bc
thc s mong i. Khi gp sinh vin bc ni nhiu, ci nhiu v t ung ru.
4. Chn on
Qua vic phn tch cc thng tin thu c, nhn thy thn ch c nhiu vn cn
c gii quyt.
nh gi thn ch:
Thn ch l mt ph n 60 tui nhn hu, tt bng, yu thng mi ngi v kht
khao mt cuc sng gia nh hnh phc, kht khao tnh mu t. Cc vn ca thn ch
xut pht t cuc sng ngho kh, t nhng vt thng trong qu kh v s n c
trong cuc sng hng ngy. Thn ch tm n ru qun i hin thc, qun i cuc
60

sng thc ti. Nu thc s quyt tm, thn ch hon ton c th t gii quyt cc vn
ca mnh.
Cc vn cn gii quyt ca thn ch:
- Cai ru
- Gim dn, tin ti xa b m nh ca thn ch v qu kh, v s hnh h ca d
gh thng qua tham vn tm l.
- Gii quyt hiu lm v mu thun vi ngi dn xm chi
- Gim nhng suy ngh tiu cc, nhn nhn tt hn v cuc sng
- Ci thin thu nhp ca thn ch
Vic cn v phi lm ngay l gip thn ch cai ru. Vic thn ch thng xuyn
ung ru l do s chn nn v cuc sng ch khng phi l nghin ru thng thng.
Vic ung ru ny khng ch gy nh hng n sc khe thn ch m cn lm mt
on kt trong xm chi; cng lm mi ngi c lp thn ch v chng.
Vic gim dn v tin ti gii quyt trit s m nh v hnh nh d gh i hi
nhiu thi gian v nhng k nng kh chuyn nghip. Cn thn ch ni ra nhng suy
ngh, m nh . Vic ny l khng h n gin. N ph thuc vo mc thn thit, s
tin tng ln nhau ca thn ch v sinh vin; ph thuc vo trnh v s thun thc ca
cc k nng, cc k hoch tc nghip m sinh vin tin hnh. S m nh ny tuy khng
hin hnh nhng c tc ng rt ln n s bt n tm l ca thn ch, biu hin qua thi
chn nn, bi quan, qua cch nhn cuc sng ca thn ch. Ch khi thot khi m nh
ny thn ch mi c cuc sng yn bnh thc s.
Thu nhp thp, cuc sng ngho kh, khn kh l mt trong nhng nguyn nhn
hnh thnh tm l chn nn, mt nim tin vo cuc sng. Ngi dn xm chi ni chung
v bc Thy rt ngho nhng vic ci thin thu nhp l vic c th lm c. Nhn thy
cc h dn xm chi nui rt nhiu ch, nhng ch yu li bn ch con. y l mt s
lng ph. Ch l loi vt nui c th sng trn sng nc, d nui v thu nhp kh cao,
61

ph hp vi xm chi. Nu khng bn ch con, tn dng thc n tha t cc qun cm,

t ch Long Bin th mi nm 6 con ch ca gia nh bc Thy cng nh gn 100 con
ch ca xm chi s em li ngun thu khng h nh.
Vic gip thn ch v xm chi xa i hiu lm v mu thun l rt kh v y l
mu thun quyn li. Tuy nhin nu c s h tr ca cc d n, ca t dn ph th c th
gii quyt c. Cc h dn cn ngi li vi nhau. Cc d n cng cn thay i cc hnh
thc h tr sao cho thit thc hn i vi ngi dn. Nu gii quyt c mu thun vi
cc h dn khc, bc Thy s c thm mi quan h vi xm chi, c ni tm s
Trong vic gii quyt cc vn ca thn ch, kh khn l cc yu t ch o.
Tuy nhin thun li l thn ch quyt tm hp tc cng sinh vin; tin trnh can thip
nhn c s ng h ca chng thn ch. S tm huyt v ham hc hi v chuyn mn
ca sinh vin cng l mt li th.
Thn ch hon ton c kh nng nng cao thu nhp; cai ru, gim thiu s nh
hng t qu kh v ci thin mi quan h vi ngi dn xm chi.
5. K hoch tr liu
Sau khi chn on cc vn cng nh kh nng gii quyt cc vn ca thn ch,
sinh vin cng thn ch v chng ngi li, cng thng nht k hoch can thip. K hoch
c xy dng bi sinh vin v thn ch, c s nht tr ca chng thn ch.
Vn cn gii Mc tiu

Hot ng

quyt
- Tm l t ti, chn - Gip thn ch c ci nhn tch - Tr chuyn cng thn ch,
nn v mt nim tin cc v cuc sng, bt mc cm, chia s vi thn ch thn
vo cuc sng

t ti, tch cc tham gia cc hot ch cm nhn thy mnh vn

ng tp th, x hi

cn c ch, cm nhn mnh

vn c mi ngi quan tm.
- Thuyt phc thn ch gip
62

 nhm sinh vin trong 1 s

hot ng cng ng.
-

Gii thiu thn ch vo

nhm ng ng ca hi ph
n
Mu thun vi xm Thn ch c th cng ngi dn - Gp g t dn ph c bin
chai

xm chi gii quyt mu thun

php can thip.

Thn ch tip tc tham gia vo - Ni chuyn cng cc h dn

cc hot ng chung ca xm xa b hiu lm
chi

- Ni v cc vn ca thn
ch trong bui hp dn c ti
xm chi

Thu nhp thp

Tng thu nhp cho thn ch

- Thuyt phc thn ch khng

bn ch con m nui n
ln.
- Gi cho thn ch cc a
ch c th ly thc n cho ch.

m nh bi hnh nh - Thn ch dm i din vi - Tham vn tm l. p dng

d gh trong qu kh

qu kh, ni v qu kh.

c ch l thuyt phng chiu

- Gim dn, xa b m nh

ca S. Freu
- Khuyn khch thn ch tham
gia cc hot ng trong nhm
ng ng ca hi ph n

Lm dng ru

- Khng ht, chi hng xm khi - Gip thn ch hiu tc hi

ung ru.

ca ru vi c th.
63

t lm dng ru mi khi - Gip thn ch bit cc hnh

chn nn

vi mnh thng lm khi say

ru v tc hi.

6. K hoch tr liu
Sau khi cng thn ch ln k hoch tr liu, sinh vin tng bc tin hnh cc hot
ng can thip.
Cc hot ng c tin hnh:
- Gii thiu bc Thy vi hi ph n v mt s on thc tp sinh vin ca trng
lao ng x hi v cng on.
- Ni chuyn vi bc Thy v chng v vic nui ch; phn tch kha cnh kinh t
gia vic bn ch con v bn ch tht.
- T chc hp dn c, mi bc Thnh v bc Thy tham gia. Cng bc t ph t
dn ph i cc thuyn trong xm chi tm hiu v tc ng hn ch mu thun, hiu
lm.
- T vn cho bc Thy cc tc hi ca ru, tc ng ca cc hnh vi lch chun khi
say.
- Tin hnh cc bui tr chuyn ring vi bc Thy v chuyn gia nh, mong mun
ca bcVic chia s gip sinh vin chia s vi thn ch nhng ni nim, tm t; gip
thn ch tin tng sinh vin. Gi t nh bc Thy ni v qu kh, ni v cuc i
mnh. Khuyn khch bc ni v ht trong cc bui tr chuyn vi sinh vin.
7. Lng gi
Tin trnh gip thn ch c tnh t khi tip xc v cp vn cng thn ch
n khi kt thc can thip c sinh vin v thn ch thc hin trong 9 bui. Bui th 10
dnh cho lng gi; nh gi nhng g t c v nhng g cha t c; tm hiu
nguyn nhn v c cc gii php khc phc. Trong bui ny sinh vin ngi li cng
thn ch, chng thn ch cng nh gi v tt c yu t ca qu trnh lm vic gia
sinh vin v thn ch.
64

- Lng gi v mc tiu, mc ch

Mc tiu ra

Kt qu

Miu t c th

Nguyn nhn

Gip thn ch c ci

Bc thy nhn li - Mc tiu ra ph

nhn tch cc v

tham gia cng sinh vin hp vi ngun lc v

cuc sng, bt mc

cc trng trong nhiu thc t.

cm, t ti, tch cc

hot ng xm chi; - Sinh vin gip thn

gip sinh vin trong ch nhn ra s gip

tham gia cc hot

ng tp th, x hi

qu trnh thc tp. Qua ca mnh vi sinh vi

tip xc vi sinh vin, v cc d n; thn
bc c thm ngun ng ch thy mnh c ch v
vin, c ni chia s tm c trn trng.
t, tnh cm do bt i
ni mc cm, t ti

- Thn ch c th

cng ngi dn xm

chi khng c du hiu t dn ph.

chi gii quyt mu

thuyn gim.

thun

- Thn ch cng chng mu thun v quyn

- Thn ch tip tc
tham gia vo cc

Cha t

Mu thun vi xm - S thiu hp tc ca

Mu thun ny l

di chuyn nh ca li, v vic chia chc s

mnh ln on sng trn

h tr ca cc d n.

hot ng chung ca

- Mc tiu sinh vin

xm chai

ra qu sc mnh khi
cha tm hiu c th
nguyn nhn.

Tng thu nhp cho

Cha nh

- Thn ch khng bn
65

thn ch

gi c

ch con v tm kim
c thc n nui
ch.
-

Cha bn ch nn

cha bit kt qu
- Thn ch dm i

- Thn ch k v qu -

din vi qu kh,

kh ca mnh nhng vin cha .

ni v qu kh.

cha dm i mt. Khi nghim gii quyt cc

- Gim dn, xa b

k n nhng trn n l trng hp thn ch c

m nh

li khc v khng k vn v tm l l hu
Cha t

na.
-

K nng ca sinh
Kinh

nh cha c.

Cha gim c m - Ni au, s m nh

nh ca thn ch v qu ca thn ch qu
kh

lu, n su vo tim
thc nn rt kh
thn ch gt b.

Thn ch gim - Thi gian sinh vin

ung ru nhng li ht v thn ch lm vic

thuc lo nhiu hn.
Cha t

hn ch.

- Thnh thong vn ung -

Hng xm thng

ru v ni khy hng xuyn tru a, cnh

xm

khe

thn

ch

chng.

66

- Lng gi v hot ng v mc tham gia

i tng

Hot ng

tham gia

Kt qu

Miu t c th

- Gii thiu bc - Bc Thy, i

- Hi ph n

Thy vi hi din

ph

ng

ph n v mt n, sinhh vin

nhn.

hi

s on thc cc trng
tp sinh vin

Nguyn nhn

tip

- Sinh vin cc
trng v bc

ca trng lao

Thy c s hp

ng x hi v

tc tt p.

cng on.
Ni chuyn vi V chng thn

V chng thn

bc

ch quyt nh

Thy

v ch

chng v vic

khng bn ch

nui ch; phn

con

tch kha cnh

kinh

gia

vic

bn

ch

con v bn ch
tht.

chc

dn c

hp Ngi dn xm
chi

Cha t

- Ch c 10/17
h

dn

hp.

- Mu thun
su sc v
67

Mc ch hp

quyn li.

khng phi l - Nhiu h dn

gii quyt khng quan tm
hiu lm, mu

n hot ng

thun m l ni ca sinh vin v

xu, mt on khng c tin
kt.

h tr.
- T dn ph
cng mu thun
v c nh kin
vi gia nh bc
Thy.

T vn cho bc Thn ch
Thy

tc

hi

ca ru; cch

Vn

ru
Khng t

ung

- Cai ru kh

say

- S cnh khe

ru

b ru

ca xm chi

Tham vn tm Thn ch

- Vn b m nh

l; xa b m
nh v qu kh

v mt on kt

- Sinh vin
thiu kinh

Khng t

nghim
- m nh qu
lu

- Sinh vin t lng gi v vic thc hin cc gi tr o c ngh nghip:

Nhn chung trong sut tin trnh can thip, sinh vin lun tun theo v tn trng cc
quy iu o c ngh nghip:
- Lun tn trng thn ch vi nhng gi tr c nhn ring bit.
68

- Lun tin tng thn ch c kh nng gii quyt cc vn ca mnh.

- Bo mt thng tin m thn ch chia s (Tr trng hp dng trong hc tp, nghin
cu xin php v c thn ch ng ).
- Lun trung thc vi bn thn mnh v thn ch.
- Lun tn trng php lut ca nh nc v cc quy nh ca a phng ni sinh
vin thc tp
Tuy nhin sinh vin c mt s khuyt im sau:
- Lp trng ngh nghip cha vng vng, i lc chn nn khi gp hon cnh kh
khn v s bt hp tc.
- Cha gi c mi quan h ngh nghip mt cch chuyn nghip vi thn ch.
S chuyn dch tnh cm ngc din ra. Sinh vin tng tng thn ch l mt ngi
thn ca mnh.

69

BO CO THAM VN

C s thc tp

T 7, Cm 2, phng Phc X, Ba nh, H Ni

Thn ch

Nguyn Th Thy

Ngy tham vn

Th 2, ngy 04.10.2010

Mc ch bui tham vn

Gip thn ch nhn ra tc hi ca ru v quyt tm khng

lm dng ru

Tng thut

Sinh vin thng bo mc ch ca bui tham vn vi thn

ch v xin s ng ca thn ch cho s c mt ca chng
thn ch.
Sinh vin hi thn ch thng ung ru khi no; ung
u; thng th my chn l say. Sau hi thn ch c
bit nhng g mnh lm sau khi say.
Sau sinh vin miu t li cc hnh ng m sinh vin
chng kin khi thn ch say. Sinh vin gi thi nghim
tc, t r s chn thnh v thng cm cng thn ch.
Sinh vin chng thn ch ni v nhng suy ngh, cm
nhn ca mnh khi thy thn ch say.
Sau sinh vin thn ch chia s nhng suy ngh v cm
nhn ca mnh.
Sau khi thn ch chia s, sinh vin cung cp cho thn ch
nhng tc hi ca ru n sc khe; cho thy tc ng ca
nhng hnh vi ca thn ch sau khi say vi cuc sng ca
gia nh thn ch v xm chi.
70

Thn ch lc u cn lng trnh sau t ra n hn v cho bit

mnh khng h bit nhng iu m mnh lm trong lc say.
Thn ch t quyt tm s khng lm dng ru khi bun
chn

Nhng im thng nht

Thn ch nhn ra tc hi ca vic ung ru.

Thn ch thc c hnh vi chi mi ngi trong lc

say l sai.
-

Thn ch quyt tm khng lm dng ru trong nhng

ln sau na.
Bui tham vn tip theo

T vn cho thn ch cc cch hn ch vic lm dng ru

DANH MC TI LIU THAM KHO

71

1.

Chu Vnh Bnh: Cuc sng ngi cao tui. NXB Th gii, H Ni, 2006.

2.

B T php: Lut ngi cao tui. NXB T php, H Ni, 2010.

3.

B Vn ho, Th thao v Du lch: Gia nh tui trung nin (Ti liu gio dc

i sng gia nh), 2009.

B Vn ho, Th thao v Du lch: Gia nh vi ngi cao tui (Ti liu gio

4.

dc i sn gia nh), 2010.

5.

PTS. Phm Khc Chng: Ngi gi tim nng to ln trong gio dc gia

nh. 1996.
6.

i hc Dn lp Thng Long: Cng tc x hi l thuyt v thc hnh Cng tc

x hi trc tip, NXB i hc S phm, 2007.

7.

i hc Lao ng X hi: Gio trnh Cng tc x hi nhm, NXB L-XH, H

Ni, 2010.
8.

i hc Lao ng - X hi: Gio trnh Cng tc x hi c nhn v gia nh,

NXB L-XH, H Ni, 2010.

9.

Nguyn Vn ng, Tm l hc pht trin, giai on thanh nin n tui gi,

NXB Chnh tr Quc gia, 2007.

10. BS. Nguyn c: Vn ngi cao tui. NXB Vn ho Thng tin, H Ni.
11. PGS.TS Trn Th Minh c, Gio trnh tham vn tm l, NXB HQGHN
2009.
12. Grace J.Craig, Don Baucum, Tm l hc pht trin, 2004.
13. TS. Nguyn Th Hu: Ngi cao tui v bo lc gia nh. NXB T php, H
Ni, 2007.
14. TS. Nguyn Th Hu: Ngi cao tui v gi lng trong pht trin bn vng
Ty Nguyn. NXB Thng tn, H Ni, 2008.

72