You are on page 1of 117

dx

Dạng 1 I 
sin( x  a) sin( x  b)
NẾU: a  b  (0;  )
dx 1 sin(a  b)
I    dx
sin( x  a) sin( x  b) sin( a  b) sin( x  a) sin( x  b)

1 sin[( x  a )  ( x  b)]
 
sin(a  b) sin( x  a) sin( x  b)
dx 

1 sin( x  a) cos( x  b)  cos( x  a) sin( x  b)


sin(a  b)  sin( x  a)sin( x  b)
dx

1 cos( x  b)dx cos( x  a ) 1 sin( x  b)


 [  dx]  ln c
sin(a  b) sin( x  b) sin( x  a ) sin( a  b) sin( x  b)
NẾU a  b   0;    ( x  a )  ( x  b)  
 ( x  a)    ( x  b)  sin( x  a)   sin( x  b)
dx
 I   2  cot( x  a)  c
sin ( x  a)
dx
Dạng 2 I 
cos( x  a )cos( x  b)
1 sin[(x  a)  ( x  b)]
 a  b   0;    I   dx
sin( a  b) cos( x  a)cos( x  b)

1 sin (x  a) sin( x  b) 1 cos( x  b)


 [ dx   dx  ln c
sin(a  b) cos( x  a) cos( x  b) sin(a  b) cos( x  a)

 a  b   0;    ( x  a )  ( x  b)    ( x  a )    ( x  b)
dx
 cos( x  a )  cos( x  b)  I     tg ( x  b)  c
cos ( x  b)
2
dx
Dạng 3 I 
sin( x  a )cos( x  b)
  1 cos[( x  a)  ( x  b)]dx
 a  b     I 
 2  cos( a  b )  sin( x  a)cos( x  b)
1 cos( x  a) sin( x  b)
 [ dx   dx]
cos(a  b) sin( x  a) cos( x  b)
1
 [ln sin( x  a)  ln cos( x  b)  c
cos(a  b)
1 sin( x  a)
 ln c
cos(a  b) cos( x  b)

 
 a  b    Đưa I về nguyên hàm cơ bản
 2
dx
Dạng 4 I  , ( m  1)
s inx  m
x
2d ( )
dx 2
 
s inx  sin  x  x 
2sin(  )cos(  )
2 2 2 2
x 
sin(  )
1 2 2 c
 ln
cos cos( x   )
2 2
Dạng 5 I   tgxtg ( x   )dx
s inx sin( x   ) sin x sin( x   )  cos x cos( x   )  cos x cos( x   )
 dx   dx
cos x cos( x   ) cos x cos( x   )
cos cos sin[ x  ( x   )]
 dx   dx   dx   dx
cos x cos( x   ) sin(  ) cos x cos( x   )
cos( x   )
  cot  ln xc
cos x

VÍ DỤ I   tgxtg ( x  )dx
4
   
sin x sin( x  ) sin x sin( x  )  cos x cos( x  )  cos x cos( x  )
 4 dx  4 4 4 dx
  
cos x cos( x  ) cos x cos( x  )
4 4
 
cos sin[ x  ( x  )]
4 2 4
   dx   dx   dx
 2  
cos x cos( x  ) sin(  ) cos x cos( x  )
4 4 4

cos( x  )
  ln 4 xc
cos x
sin( x   )cos( x   )
Dạng 6 I   tg ( x   ) cot( x   )dx   dx
cos( x   ) sin( x   )
sin( x   )cos( x   )  cos( x   ) sin( x   )  cos( x   ) sin( x   )
 dx
cos( x   )sin( x   )
sin(   ) dx
 dx   dx  sin(   )  x
cos( x   ) sin( x   ) sin( x   )cos( x   )

Dạng 3
Dạng7 I   cotg(x+ )cotg(x+ )dx

cos( x   )cos( x   ) cos[( x   )  ( x   )]  sin( x   )sin( x   )


 dx   dx
sin( x   )sin( x   ) sin( x   ) sin( x   )
dx
 cos(   )    dx
sin( x   ) sin( x   )

Dạng 1
dx
Dạng 8 I 
a sin x  b cos x
1 dx

a b
2 2  a b
s inx  cos x
a b
2 2
a b
2 2
 a
  cos
1 dx  a 2  b2
2  sin( x   )
 ,
a b
2
 b
 s in
 a 2  b2

1 x 
 ln tg c
a b
2 2 2
a sin x  b cos x
Dạng 9 I  dx
c sin x  d cos x
a sin x  b cos x  A(c sin x  d cos x)  B(c sin x  d cos x) '
Viết
c sin x  d cos x
(c sin x  d cos x)'
 I  A dx  B  dx  Ax  ln c sin x  d cos x  c
c sin x  d cos x
a sin x  b cos x
Dạng10 I  dx
(c sin x  d cos x) 2

Viết a sin x  b cos x  A(c sin x  d cos x)  B(c sin x  d cos x) '
dx (c sin x  d cos x)'
 I  A  B dx
c sin x  d cos x (c sin x  d cos x) 2

A x  B
 ln tg  C
a 2  b2 2 c sin x  d cos x
dx
Dạng11 I 
a sin x  b cos x  c
1 dx
c  a b  I  
TH1 2 2

a b
2 2 a b
s inx  cos x  1
a b
2 2
a b
2 2

1 dx 1 dx
 
a 2  b 2 sin xsin  cos xcos  1

a2  b2
 cos( x   )  1
x 
2d
1 dx 1 2 1 x 
     tg ( )C
c 2 cos 2 ( x   ) 2c cos 2 ( x   ) c 2
2 2
TH2 c   a b 2 2

1 dx
I
a b
2 2  a b
s inx  cos x  1
a b
2 2
a b
2 2

1 dx 1 dx
   
c sin  s inx  cos x cos   1 c cos( x   )  1

x 
2d ( )
1 dx 1 2 1 x 
      cot( )C
c 1  2sin 2 ( x   )  1 c 2sin 2 ( x   ) c 2
2 2
TH3 c  a b
2 2 2

x 2t 1 t2
t  tg  s inx  , cos t 
2 1 t 2
1 t2

1 dx 1 2 x 1
dt   (1  tg )dx  (1  t 2 )dx
2 cos 2 x 2 2 2
2
a sin x  b cos x  c
Dạng12 I  dx
m sin x  n cos x  p
a sin x  b cos x  c

m sin x  n cos x  p
A(m sin x  n cos x  p)  B(m sin x  n cos x  p )  C '

m sin x  n cos x  p
(m sin x  n cos x  p)' dx dx
 I  A dx  B   C
m sin x  n cos x  p m sin x  n cos x  p

dx
 Ax  ln m sin x  n cos x  p  C 
m sin x  n cos x  p
a sin 2 x  b sin x cos x  c cos 2 x
Dạng13 I  dx
d sin x  e cos x
a sin 2 x  b sin x cos x  c cos 2 x  ( A s inx  B cos x)(d sin x  e cos x)
C (sin 2 x  cos 2 x)
dx
 I   ( A s inx  B cos x)dx  C  Dạng 8
d sin x  e cos x
dx
Dạng14 I 
a sin 2 x  b sin x cos x  c cos 2 x
dx dtgx
I  
(atg x  btgx  c )cos x
2 2
atg 2 x  btgx  c

dt
 2
at  bt  c
sin x cos xdx
Dạng15 I  2 2
(a sin x  b 2 cos 2 x)
Ta có d (a 2 sin 2 x  b 2cos 2 x)  (2a 2 sin x cos x  2b 2 cos x sin x) dx
d ( a 2
sin 2
x  b 2
cos 2
x)
 2(a  b )sin x cos xdx  sin x cos xdx 
2 2

2(a 2  b 2 )
1 d (a 2 sin 2 x  b 2 cos 2 x)
2(a 2  b 2 )  (a 2 sin 2 x  b 2cos 2 x)
I

1  1
TH 1:   1  I  ( a 2
sin 2
x  b 2
cos 2
x ) C
2(a  b )(  1)
2 2

1
TH 2 :   1  I  ln( a 2
sin 2
x  b 2
cos 2
x)  C
2(a  b )
2 2
DẤU HIỆU ĐỔI BIẾN SỐ
 f (s inx, cos x) dx
f (s inx,  cos x)   f (sin x, cos x)  s inx  t
f ( s inx, cos x)   f (s inx, cos x)  cos x  t
f ( s inx,-cos x)  f (s inx, cos x)  tgx  t
x
Mọi trường hợp trên đều đưa về tích phân hàm hữu tỉ bằng cách đặt t  tg
2
CÁC BÀI TOÁN
I   tg n xdx

dx
 tgx  t  d (tgx )  dt  2
 dt  (1  t )dx  dt
2

cos x

dt dt
2  I  t
 dx  n

1 t 1 t 2
Ví dụ I   tg xdx
6

1
 
  tg x( 2  1)dx  tg xd (tgx )  tg xdx
4 4 4
cos x
5
tg x 1
   tg x( 2  1)dx
2

5 cos x
5
tg x
   tg xd (tgx)   tg xdx
2 2

5
5 3
tg x tg x 1
    ( 2  1)dx
5 3 cos x
5 3
tg x tg x
   tgx  x  C
5 3
C2: I   tg xdx
6

dx
tgx  t  2
 dt
cos x
dt
 (1  tg x)dx  dt  dx 
2

1 t 2

6
t 1
I   2 dt   (t  t  1  2 )dt
4 2

t 1 t 1
5 3
t t
   t  arctgt  C
5 3
dx
Ví dụ I  2n
cos x
1 dx 1
 2n2 2  2n2d (tgx )
cos cos x cos
n 1
1
  ( 2 ) d (tgx)
cos x
  (1  tg x) d (tgx)
2 n 1
dx
Ví dụ: I  6
cos x
1 dx 1 2
 4 2
cos x cos x
  ( 2
cos x
) d (tgx )

  (tg x  1) d (tgx)
2 2

  (tg x  2tg x  1)d (tgx)


4 2

2 3
 tg x  tg x  tgx  C
5

3
dx
VÍ DỤ I  2 n 1
cos x
cos xdx d sin x d sin x
 2n2
  n 1
 n 1
cos x 2
(cos x) (1  sin x)
2

d sin x
 n 1 n 1
(1  s inx) (1  s inx)
n 1
1 [(1  s inx)  (1  s inx)]
 n 1  n 1 n 1
dx
2 (1  s inx) (1  s inx)
dx
VÍ DỤ I  3
cos x
cos xdx d sin x
 
4
cos x (1  sin x)
2 2

d sin x

(1  sin x) (1  sin x)
2 2

1 [(1  sin x)  (1  sin x)]2 d (sin x)


 
4 (1  sin x) (1  sin x)
2 2

1 (1  sin x) 2  2(1  sin x)(1  sin x)  (1  sin x) 2


  d sin x
4 (1  sin x) (1  sin x)
2 2
1 d sin x 1 d sin x 1 d sin x
     
4 (1  sin x) 2 (1  sin x)(1  sin x) 4 (1  sin x)
2 2

1 1 1 (1  sin x)  (1  sin x)
   d sin x
4 (1  sin x) 4 (1  sin x)(1  sin x)
1 d (1  sin x)
 
4 (1  sin x) 2

1 1 1 1
  ln 1  sin x  ln 1  sin x
4 (1  sin x) 4 4
1
 C
4(1  sin x)
dx
C2: I  3
cos x
1 sin x
u  du  2
dx
cos x cos x
dx dx
dv  2
v 2
 tgx
cos x cos x
tgx d sin x
I I 
cos x (1  sin x)(1  sin x)
tgx sin 2 x tgx 1  cos 2 x tgx dx
I  3
dx   3
dx  I 
cos x cos x cos x cos x cos x cos x
tgx 1 1  sin x tgx 1 1  sin x
 2I   ln I  ln C
cos x 2 1  sin x 2 cos x 4 1  sin x
dx dx dx
BT :  ; 6
; 5
cos x cos x cos x

VÍ DỤ I   cos xdx
2n

n
1  cos2 x
  (cos x) dx   (
2 n
) dx
2
1  cos2 x 2
I   cos xdx   (
4
) dx
2
1  2 cos 2 x  cos 2 x
2
 dx
4
dx cos2 x 1 1  cos4 x
  dx   dx
4 2 4 2
3 1 1 d 4x
  dx   cos2 xd (2 x)   cos4 x
8 4 8 4
3 1 1
 x  sin 2 x  sin 4 x  C
8 4 32
I   cos 2 n 1 xdx   (cos 2 n x) cos xdx   (1  sin 2 x) n d sin x

VD :  cos5 xdx   (cos 2 x) 2 cos xdx   (1  sin 2 x) 2 d sin x


2 3 1 5
  (1  2sin x  sin x) d sin x  s inx  sin x  sin x  C
2 4

3 5
dx dx
I   2 n 1 ,  2 n ,  sin dx,  sin
2n 2 n 1
dx
sin x sin x
dx
BT :  cos xdx,  sin 2 xdx,  3
3 5

sin x
dx
 sin 2 xdx,  sin 6 x
4
dx
D3 : I  

sin x cos( x  )
4
 
cos( )dx cos[x  ( x  )]
4 1 4 dx
C1: I    
  2 
cos( ) sin x cos( x  ) sin x cos( x  )
4 4 2 4
 
cos x cos( x  )  sin x sin( x  )
 2 4 4 dx

sin x cos( x  )
4

sin( x  )
cos x 4 
 2 [  ]dx  2[ ln s inx  ln cos( x  )  C
s inx cos( x   ) 4
4

s inx
 2 ln C

cos( x  )
4
dx dx dx
C2 : I    
 1 sin x cos x  sin 2
x
sin x cos( x  ) s inx(cos x  s inx)
4 2
dx d cot x
 2 2  2   2 ln cot x  1  C
sin x(cot x  1) cot x  1
dx
Ví dụ: I 
2sin x  1
dx dx
 

1 2(s inx  sin )
2(s inx  ) 6
2
1 dx
 
4 sin( x   )cos( x   )
2 12 2 12
x
2d ( )
1 2
 
4 sin( x   )cos( x   )
2 12 2 12
x 
sin(  )
1 1 2 12  C
 ln
2 cos  x 
cos(  )
6 2 12

dx dx
I  I 
2sin 2 x  3 2 cos x  1
   
I   tgxtg ( x  )tg (  x )tg (3x  )dx   tg 3xtg (3x  )dx
3 3 4 4
  
sin 3 x sin(3 x  )  cos3 x cos(3 x  )  cos3 x cos(3 x  )
 4 4 4 dx

cos3x cos(3x  )
4

cos
1 4
  d 3x  x
3 sin(   )cos3 x cos(3 x   )
4 4

cos( )
 4 dx   dx

cos3x cos(3x  )
4

cos
1 4
  d 3x  x
3 sin(  )cos3 x cos(3 x   )
4 4

cos(3 x  )
1 4  xC
  ln
3 cos3 x
dx
VÍ DỤ I 
3 s inx  cos x
1 dx
C1: I   
( 3)  1 sin x cos  cos x sin
2 
6 6
1 dx 1 dx
   
2 sin( x   ) 2 x  x 
2sin(  )cos(  )
6 2 12 2 12
x 
2dtg (  )
1 dx 1 2 12
 
x  x 
 
4 tg (  )cos 2 (  ) 4 tg ( x   )
2 12 2 12 2 12
1 x 
 ln tg (  )  C
2 2 12
4sin x  3cos x
Ví dụ I  dx
s inx  2 cos x

 4sin x  3cos x  a(s inx  2 cos x)  b(s inx  2 cos x) '


 2a  b  3
  a  2; b  1
a  2b  4
s inx  2 cos x) dx
'
I   2dx  
s inx  2 cos x

 2 x  ln s inx  2 cos x  C
8cos x
Ví dụ I  dx DẠNG10
2  3 sin 2 x  cos 2 x
8cos xdx 8cos xdx
 
2  2 3 sin x cos x  1  2sin x
2
( 3 s inx  cos x) 2

 8cos x  a( 3 s inx  cos x)  b( 3 s inx  cos x) '


a 3  b  0 a  2
 (a 3  b) s inx  (a  b 3) cos x  
a  b 3  8 b  2 3

dx ( 3 s inx  cos x) dx
'
 I  2  2 3
3 s inx  cos x ( 3 s inx  cos x) 2
J K
dx
J  2
3 s inx  cos x
dx dx
 2
 
2(sin x cos  cos x sin )
  
3 3
sin( x  )
3
dx

x  x 
2sin(  )cos(  )
2 6 2 6
x 
2dtg (  )
1 2 6 x 
   ln tg (  )
2 tg ( x   ) 2 6
2 6
1
K  2 3
3 s inx  cos x
x  1
 I  ln tg (  )  2 3 C
2 6 3 s inx  cos x
dx
VÍ DỤ J  (22  (1) 2  12 )
2s inx  cos x  1
x 1 dx 1 2 x 1
t  tg  dt   (1  tg )dx  (1  t )dx
2

2 2 cos 2 x 2 2 2
2
2dt
2
 2dt dt
I 
2t
t 1
1 t 2  2
t  2t
2 
t (t  2)
2   1
1 t2 1 t2
1 (t  2)  t dt dt t
 2 dt      ln C
2 t (t  2) t t2 t2
5s inx
VÍ DỤ: I  dx
2sin x  cos x  1

 5s inx  a(2sin x  cos x  1)  b(2sin x  cos x  1) '  c


 2a  b  5  a  2
 
 (2a  b) s inx  (2b  a) cos x  a  c  2b  a  0  b  1
a  c  0  c  2
 
2(2sin x  cos x  1)  (2sin x  cos x  1) '  2
I  dx
2sin x  cos x  1

(2sin x  cos x  1) dx
'
dx
 2 dx    2
2sin x  cos x  1 2sin x  cos x  1
J
Ví dụ 4sin x  1
2
I  dx Dạng13
3 s inx  cos x
 4sin 2 x  1  (a sin x  b cos x)( 3 s inx  cos x)  c(sin 2 x  cos 2 x)

 (a 3  c) sin 2 x  ( a  b 3) sin x cos x  (b  c)cos 2 x


a 3  c  5 a  3
 
 a  b 3  0  b  1
b  c  1 c  2
 
4sin x  12
( 3 sin x  cos x)( 3 s inx  cos x)  2
 
3 s inx  cos x 3 s inx  cos x
dx
 I   ( 3 sin x  cos x)dx  2
( 3 sin x  cos x)
dx
  3 cos x  s inx  2 
( 3 sin x  cos x)
dx
VÍ DỤ I  DẠNG 14
3sin 2 x  2sin x cos x  cos 2 x
dx d (tgx) dx
 2   , (dtgx  )
(3tg x  2tgx  1)cos x
2
3tg x  2tgx  1
2 2
cos x
1
dtgx (tgx  1)  (tgx  )
 1 3 dtgx
1
3(tgx  1)(tgx  )
 
4  1
(tgx  1)(tgx  )
3 3
1 dtgx dtgx
  [  ]
4 tgx  1 tgx  1
3 1 1
  [ ln tgx   ln tgx  1 ]  C
4 3
CÁC BÀI TOÁN CHỌN LỌC
dx
ĐHHH99: I 
sin 2 x  2sin x
1
 dx
2sin x(cos x  1)
1
tacó : f ( s inx, cos x)    f (s inx, cos x)
2sin x(cos x  1)
dt
 t  cos x  dt   sin xdx  dx  
s inx
1 dt 1 dt 1 dt
I      
2s inx(t  1) s inx 2 (t  1)(1  t ) 2 (t  1) 2 (t  1)
2
1 a b c 1 1 1
     a  ,b   ,c 
(t  1) (t  1) (t  1) t  1 t  1
2 2
2 4 4

1 dt 1 dt 1 dt
I     
4 (t  1) 8 t  1 8 t  1
2

1 1 1
  ln t  1  ln t  1  C
4(t  1) 8 8
ĐHNTTPHCM.KA-2000 I   cos 5 xtgxdx
cos5 x sin x cos(3x  2 x) s inx
 cos 5 xtgx  
cos x cos x
(cos3 x cos 2 x  sin 3 x sin 2 x) s inx

cos x

[(3cos x  4 cos 3 x)(2 cos 2 x  1)  (3sin x  4sin 3 x)2sin x cos x]s inx

cos x

 [(  3  4 cos 2 x)(2 cos 2 x  1)  2s in 2 x(3  4sin 2 x)]s inx

 [  6 cos 2 x  3  8cos 4 x  4 cos 2 x  2(1  cos 2 x)( 1  4 cos 2 x)]s inx


 [  6 cos 2 x  3  8cos 4 x  4 cos 2 x  2  10 cos 2 x  8cos4 x]s inx

 [16 cos 4 x  20 cos 2 x  5]s inx

 I   (16 cos 4 x  20 cos 2 x  5) sin xdx

   (16 cos 4 x  20 cos 2 x  5)d cos x

16 20
  cos x  cos3 x  5cos x  C
5

5 3
CÁCH 2 I   cos 5 xtgxdx
cos5 x sin x cos(3x  2 x) s inx
 cos 5 xtgx  
cos x cos x
(cos3 x cos 2 x  sin 3 x sin 2 x) s inx

cos x
[(3cos x  4 cos x)cos2 x  2sin 3 x sin x cos x]s inx
3

cos x
 [(  3  4 cos 2 x)cos2 x  2sin 3 x sin x]s inx
 [[  3  2(1  cos2 x)]cos2 x  (cos2 x  cos4 x)]s inx
 [  2cos2 x  2cos 2 2 x  cos4 x]s inx
 [-2cos2x  1  cos4 x  cos4 x]s inx
 2sin xcos2 x  s inx  2sin x cos 4 x
 2sin x  2sin 3 x  sin 5 x

ĐHQGHN.KA-96 I   sin( x  )(2  sin 2 x)dx
4
 
 2 sin( x  )dx   sin( x  ) sin 2 xdx
4 4
 1  
 2cos( x  )   [cos(  x  )  cos(3 x  )]dx
4 2 4 4

 1  1 
 2cos( x  )  sin( x  )  sin(3 x  )  C
4 2 4 6 4
cos2 x
VÍ DỤ I  4 dx
sin x  cos x
4

cos2x d sin 2 x
 dx  
1 2 ( 2  sin 2 x)( 2  sin 2 x)
1  sin 2 x
2
( 2  sin 2 x)  ( 2  sin 2 x)
 d sin 2 x
( 2  sin 2 x)( 2  sin 2 x)

d sin 2 x d sin 2 x
 
2  sin 2 x 2  sin 2 x

 ln 2  sin 2 x  ln 2  sin 2 x  C
dx
VÍ DỤ I  3 5
sin x cos x
2
sin x cos xdx   1 d (cos x )
 4
sin x cos x6 
2 (1  cos x) cos x
2 2 6

1 dt
 cos x  t  d cos x  dt  I   
2 2
2 (1  t ) t
2 3

1 [t  (1  t )] 3
 
(1  t ) t
2 3
(1  t ) t
2 3

t  3t (1  t )  3t (1  t )  (1  t )
3 2 2 3

(1  t ) t
2 3
1 3 3 1 t
    3
(1  t ) t (1  t ) t
2
t
1 1 1 3 1 1
  3(  )  3 2
(1  t ) 2
t 1 t t t t
1 6 3 1 1
    3 2
(1  t ) 2
t 1 t t t
1 dt dt 3 dt 1 dt 1 dt
I    3     3  2
2 (1  t ) 2
t 2 1 t 2 t 2 t
1 3 1 1
  3ln t  ln 1  t  2   C
2(1  t ) 2 4t 2t
sin 2 xdx
VÍ DỤ I 
1  sin x
2

2
2sin x cos x d (sin x)
 dx  
1  sin x
2
1  sin x
2

 arctg (sin 2 x)  C
Nhận xét

da sin 2 x  2a sin x cos xdx  a sin 2 xdx


db cos x  2b sin x cos xdx  b sin 2 xdx
2

 d (a sin 2 x  b cos 2 x)  (a  b) sin 2 xdx


cos 4 xdx
VÍ DỤ: I  3
sin x
4 4
cos x cos xd (cos x)
  4 sin xdx=-
sin x (1  cos 2 x) 2
Ta có: f ( s inx)=  f (s inx)
 cos x  t  d cos x  dt
4 4
t dt t dt
I  
(1  t )
2 2
(1  t ) (1  t )
2 2

4
t [(1  t )  (1  t )]
2
 
(1  t ) 2 (1  t ) 2 (1  t ) (1  t )
2 2
1 2 1
  
(1  t ) (1  t )(1  t ) (1  t ) 2
2

dt dt dt
I   2 
(1  t ) 2
(1  t )(1  t ) (1  t ) 2

1 1 t 1
  ln  C
1 t 1 t 1 t
sin 2 xdx
VÍ DỤ I 
2sin x  3cos x
2 2

 t  2sin x  3cos x  2sin x  3cos x  t


2 2 2 2 2

 d (2sin x  3cos x)  2tdt


2 2

 (4sin x cos x  6 cos x sin x)dx  2tdt

 2sin x cos xdx  2tdt  sin 2 xdx  2tdt


2tdt
I   2t  C  2 2sin x  3cos x  C
2 2

t
sin 4 x
VÍ DỤ I  dx
1  cos x
2

2sin 2 x cos 2 xdx 4sin x cos x (2 cos 2


x  1) dx
 
1  cos x
2
1  cos x
2

tacó : 2sin x cos xdx  d (cos x) 2

2(2 cos 2 x  1)d (cos 2 x)


 I  
1  cos x2

[2(cos 2 x  1)  3]d (cos 2 x)


 2 
1  cos x
2
2
d (cos x)
 4  d (cos x)  6
2

1  cos x
2

du
 4 cos x  6arctg (cos x)  C , (  2
2 2
 arctgu  C )
u 1
cos x  s inx
VÍ DỤ I  dx
3  sin 2 x
tacó : (cos x  s inx)dx  d (s inx  cos x)

3  sin 2 x  4  (s inx  cos x) 2

(cos x  s inx)dx d (s inx  cos x)


I 
4  (s inx  cos x) 2 4  (s inx  cos x) 2

dt
 t  s inx  cos x  I  
4t 2
 
 t  2sin y  dt  2 cos ydy, (  y  )
2 2
2 cos ydy t
I   y  C  arcsin( )
2 cos y 2

s inx  cos x
 arcsin( )C
2

du u
Cần nhớ
 a u
2 2
 arcsin  C
a
 
2 2
4sin xdx 4sin xdx
ĐHTMHN-2000 I   3  
(s inx  cos x) 
0 0 2 2cos ( x  )
3

4
  1
 x   t  s inx  sin(t  )  (sin t  cos t )
4 4 2
 

2(sin t  cos t )
2
sin t  cos t
2
I
2. 2 cos 3
t
dt  
0
cos t3
dt
0
 
2 2
sin tdt dt
 3
 2
0
cos t 0 cos t

 
4 4 4
d (cos t ) dt 1
 3
  2
(  tgt )  2
 cos t cos t 2cos 2t 
 
4 4 
4
Cách 2:

 4sin x  a(s inx  cos x)  b(s inx  cos x) '

4sin x 2 2(s inx  cos x) '


  
(s inx  cos x) 3
 (s inx  cos x ) 3
2sin ( x  )
2

4
 
2 2
4sin xdx 4 cos xdx
C3: I 
(s inx  cos x) 3 J 
(s inx  cos x ) 3
0 0

2
(cos x  s inx)dx
xét : I  J   0
0
(s inx  cos x) 3

 
2 2
4dx dx
xét : I  J    4
0
(s inx  cos x) 0 sin 2 ( x   )
2

4
I J 2
3s inx  4 cos x
ĐHTL I  dx
3sin x  4 cos x
2 2

3sin xdx 4 cos xdx


 
3sin x  4 cos x
2 2
3sin 2 x  4 cos 2 x
d (cos x) d (s inx)
 3  4
3  cos x
2
4  sin 2 x

1 cos x 2  s inx
 3 arctg  ln C
3 3 2  s inx
Cần nhớ
du 1 u
 u 2  a 2  a arctg a  c
dx 1 ax
 (a  x)(a  x)  2a ln a  x
cos2 xdx 1  2sin x
2
ĐHNNHN I   dx
1  cos x 2sin 2 x

2
2 x 2 x
dx sin 2 x 4sin cos
x
  dx   cot   2 2 dx
2 x 2 x 2 2 x
2sin sin sin
2 2 2
x x
  cot  2  (1  cos x)dx   cot  2 x  2sin x  C
2 2
4sin 3 x
HVKTQS I  dx
1  cos x
4

4sin 2 x sin xdx 4sin 2 x


   d (cos x)
1  cos x4
1  cos x
4

1  cos 2 x
 4 d (cos x)  cos x  t
1  cos x
4

1 1
1 t 2
2
 1 d (  t)
I 4 
1 t 4
dt  
t
1 2
dt   1 2 t
2
t (  t)  2
t t
1
t  2
1
 ln t C
2 2 1t  2
t

1 cos x  2 cos x  1
2
 ln C
2 2 cos x  2 cos x  1
2
dx
VÍ DỤ I 
sin x  cos x  1
dx 1 dx
  
x x 2 x 2 x 2 x
2sin cos  2 cos  1  1 (tg  1)cos
2 2 2 2 2
x dx
tacó : d (tg ) 
2 2 x
2cos
2
x
2d (tg )
1 2 x
I   ln tg  1  C
2 tg x  1 2
2
sin 2 xdx
VÍ DỤ I 
1  sin 4 x

d (sin 2 x)
  arctg (sin x)  C
2

(sin x)  1
2 2

sin 2 xdx
I 
1  cos 4 x
2
d (cos x)
    arctg ( cos 2
x)  C
(cos x)  1
2 2
3
sin 3 x  s inx
HVKTQS I  3
cotxdx
sin x
3
sin x  s inx cos x
3 3
sin x  s inx d sin x
3
 2
sin x 2
s in x
dx   2
sin x 2
s in x
1 cos x
  t   2 dx  dt
s inx sin x
1 1
3 
23 1
3
 I   t t dt
1   t 3
(1  t )dt    1  t tdt
2 3 2

t
t2
1 3 33
  1  t d (1  t ) 
2 2
(1  t 2 )4  C
2 8
4
tg xdx
VÍ DỤ I 
cos2 x
dx
 t  tgx  dt  2
 (1  tg 2
x ) dx  (1  t 2
)dx
cos x
1 t 2
t4 dt
 cos2 x  I 
1 t 2
1  t 2
(1  t 2
)
1 t 2

t4 1 t 3
1 1 t
 dt   (t  1 
2
)dt    t  ln C
1 t 2
1 t 2
3 2 1 t

3
tgxdx
VÍ DỤ I 
 cos x cos x  12

4
 
3
sin xdx 3
d (cos x)
 
 cos x cos x  1
2 2
 cos 2 x cos 2 x  1
4 4

1 sin xdx d cos x


t   dt  2

cos x cos x cos 2 x
2 2
dt tdt
I  1
  t2 1
2
2
1 2
t
2
2 1
1 
  (t  1) d (t  1)  t  1  5  3
2 2 2 2

2 2
2

2
cos3 xdx
VÍ DỤ I
cos 4
x  3cos 2
x3
0
 
2
(1  sin x)d sin x
2 2
1  sin 2 x
  4 d sin x
0
(1  sin x)  3(1  sin x)  3 0 sin x  sin x  1
2 2 2 2

 s inx  t 1
 1 1
1 1 1 d (  t)
1 t 2
t 2
I   4 2 dt   dt    t
t  t 1 0 t 
1 1
(  t) 1
1
0 2 0 2

t 2 t
1 1
1 d (  t)  t 1 1
  t 1 t 1 t 2
 t  1 1
1 1  ln  ln 2  ln 3
0 (  t  1)(  t  1) 2 1 2 t  t 1 0 2
t t
 t  1
t
 
4
dx 4
cos x
VÍ DỤ J   dx
0
tgx  1 0 s inx  cos x
1 1
(s inx  cos x)  (s inx  cos x) '
cos x
 2 2
s inx  cos x s inx  cos x 
4
sin xdx
  J 
'

1 4
1 (s inx  cos x) dx
4 ' s inx  cos x
 J   dx  
0
 
J  J 
'
20 2 0 (s inx  cos x)
 4
 1 
 2 J  J '  2
  ln s inx  cos x 04   
8 2 8 2  2
J 
8 2
 
4
dx 4
cos 2 x
VÍ DỤ K  dx
0
(tgx  1) 2
0
(s inx  cos x) 2


4 2
sin x
L dx
0
(s inx  cos x) 2


4
dx
tacó : K  L  
0
(s inx  cos x ) 2



4
dx 1  1
   cot( x  )  4

0 2sin 2 ( x 
 2 4
0
2
)
4
 
4
(cos 2 x  sin 2 x)dx 4
cos x  s inx
tacó : K  L    dx
0
(s inx  cos x) 2
0
s inx  cos x

d (s inx  cos x)
4 
  ln s inx  cos x 04  2
0
s inx  cos x
1 2
K 
4 2
 
4
tgx  1 2 [(tgx  1)  2]
4 2
VÍ DỤ I  ( ) dx   dx
0
tgx  1 0
(tgx  1) 2


4
(tgx  1)  4(tgx  1)  4
2
 dx
0
(tgx  1) 2

  
4 4 4
dx dx
  dx  4   4
0 0
tgx  1 0
(tgx  1) 2


  
 x / 4 J  4 K    2 2  1  2 2    1
4
0
4 2 4

2
VÍ DỤ cos xdx
I dx
 (1  cos x )
2

3
 x  
21  2sin 2
2 2
2 1 dx 1 dx
 dx    
4 x 4  sin 4 x 2  sin 2 x
 4sin
3 2 3 2 3 2

2 
1 x x x
   (cot 2  1)2d (cot )  cot / 2
4 2 2 2 3
3
 
1 x x x
  [ cot 3  cot ]2  cot / 2  3
2 2 2 3 2 3
3
cos xdx (cos3 x  1)  1
VÍ DỤ I   dx
cos x  1 cos x  1
dx
  (cos x  cos x  1)dx  
2

cos x  1
1  cos2 x dx
 dx   cos xdx   dx  
2 2 x
2 cos
x 2
2d
dx 1 1 2
    cos2 xdx  x  
2 2 2 cos 2 x
2
x 1 x
  sin 2 x  x  tg  C
2 4 2
dx cos xdx
VÍ DỤ I  4  4
sin x cos x 2
sin x cos x
 t  s inx  dt  cos xdx
dt dt [t 2  (1  t 2 )]2
I  4 2   2 2  2 2 dx
t (1  t ) (t ) (1  t )
2
(t ) (1  t ) 2

t  2t (1  t )  (1  t )
4 2 2 2 2
dt dt 1  t 2
 dt    2 2   4 dt
t (1  t )
4 2
1 t 2
t t
dt dt dt dt 1 1  t 1 1
  2 2   4   2  ln   3 C
1 t 2
t t t 2 1  t t 3t
 
2 2
dx dx
Ví dụ I 
 s inx 1  cos x  x x 2 x
3 3
2sin cos 2 cos
2 2 2
 x  x
2 sin dx 2d (cos )
1 2 1 2
2
  x
2 2  (1  cos 2 )cos 2 x 
2 2  2 x 2 x
3 2 2
(1  cos )cos
3 2 2

 x x
21  cos 2  cos 2 1 2
dx
1 x
  2 2 d (cos ) 
2 2  x 2 x
2  (1  cos 2 x )cos 2 x 2  sin cos
3 2 2 3 2 2
 x  x
2d (cos ) 2 d (cos
1 2  2 ]
 [ 
2  cos 2 x  (1  cos 2
x
)
3 2 3 2
 
2 x 2
1  cos
1 1 1 2
  ln
x 2 2 1  cos x
2cos
2  2 
3 3

1 2 2 1 2 2 2 3
 (  ) [ ln( )  ln( )]
2 2 3 2 2 2 2 2 3

2
Ví dụ I  cos x cos x  cos3 xdx


2
 
2 2
  cos x sin 2 x cos xdx   
cos x s inx cos xdx
 
2 2

0
2
 cos x sin x cos xdx   cos x sin x cos xdx
 0

2
  
2 1 2 5 3
1 1 2

0

 2 (cos x) cos xd cos x  2  (cos x) d cos x   cos x 
2

0
5
2

0
2
5

 2
1
Ví dụ I   x sin x cos xdx   x sin x(1  cos2 x)dx
2

20
0
 
1 1
  x sin xdx   x sin x cos 2 xdx
20 20
 
1 1
  x sin xdx   x(sin 3 x  s inx) dx
20 40
 
1 1
  x sin xdx   x sin 3 xdx
40 40
 
1 1
   xd cos x   xd cos 3x
40 12 0
 udv  uv   vdu
 
1  1 
  ( x cos x 0   cos xdx)  ( x cos 3 x 0   cos3 xdx)
4 0
12 0

1 1 
  (  0)  (  0) 
4 12 3
Cách 2:
m
I   f ( x)dx  x  m  t
0

VÍ DỤ I   x sin x cos 2 xdx
0

 x    t  dx   dt ,s inx  sin t , cos x   cos t


0
 I    (  t ) sin t cos 2 tdt

  
   sin t cos 2 tdt   t sin t cos 2 tdt    cos 2td cos t  I
0 0 0

 3 
cos t 1 1 2 
 2 I    cos td cos t  
2
  (  )  I
0
3 0
3 3 3 3

sin 4 x
VÍ DỤ I  dx
0
1  s inx
 

2sin 2 x cos 2 x 4sin x cos x (1  2sin 2
x) dx
0
1  s inx
dx 

0
1  s inx

4sin x(1  2sin 2 x)d sin x

0
1  s inx

(4sin x  8sin 3 x)d sin x

0
1  s inx
 1  s inx  t  d sin x  dt 1
[4(t  1)  8(t  1)3 ]dt
I  0
1
t
C2:  x    t  dx  dt , 4 x  4  4t

 sin 4 x   sin 4t ,s inx  sin t


0 
 sin 4tdt sin 4tdt
 I      I
 1  sin t 0
1  sin t

 2I  0  I  0

2
dx
VÍ DỤ I 4
 sin x
4

 dx  1 dx 
2 4 2
cos 2
x c os 2
x
2
(1  tg x)dtgx
2
  cos4 x  4
 4
 tg x  tg x  tg x
4 4 4



2 3 1
  (tg x  tg x )dtgx  (
4 2 tg tg 2 4
 ) 
 3 1  3
4 4
C2:

2
VÍ DỤ I  e sin 2 x 3
sin x cos xdx
0

2
 e sin 2 x
(1  sin 2 x) sin x cos xdx
0

2
1 sin 2 x
  e (1  sin x)d (sin x)
2 2

20

2 
1 sin x 1 sin 2 x 2
  e d (sin x)   e
2
2
sin xd sin 2 x
20 20
 
2
1 sin 2 x 2 1 sin 2 x 2
 e  e 2
sin xd sin x
2 0 20

2
1 1 1 sin 2 x 2
 e  e sin xd sin 2 x
2 2 20

2
1 sin 2 x 2
K   e 2
sin xd sin x  sin 2
xt
20
1 1
1 t 1
 K    e tdt    tdet
20 20

2
1 1 1 sin 2 x 2
 e  e sin xd sin 2 x
2 2 20
1
1 t1 1 t 1 1
  (te   e dt )   (e  e )  
t

2 0
0
2 0 2

1 1 1 e
 I  e    1
2 2 2 2

 udv  uv   vdu

3

VÍ DỤ I   s inxln( cos x)dx


0

3
   ln cos xd (cos x)
0

 3
 s inx
 cos x ln cos x 3
0
  cos x. dx
0
cos x

3 
1 1 1 1 1 1 1
 ln   sin xdx  ln  cos x 0  ln   1
3
2 2 0 2 2 2 2 2

x
VÍ DỤ I   sin dx
6

2
0


x
J   cos dx
6

0
2
  
1 2 1
 I  J   (1  sin x)dx   dx   (1  cos2 x)dx
0
2 0
40
3  1  3
 x 0  sin 2 x 0  
4 8 4
x  t
 x    t , dx   dt   
2 2 2
0 
t 6 t
 J    sin dt   sin dt  I
6

 2 0
2

3
IJ  
8
 
2 2

 f (s inx)dx   f (cos x)dx


0 0

VÍ DỤ
2
sin 4 xdx
I 
0
cos 4
x  cos 4
x

2
cos 4 xdx
xét : J   4
0
sin x  cos x4


cm : I  J  x   t  dx  dt ,s inx  cos t
2

0
cos 4t 2
cos 4
t
 I   4 dt  4 dt  J
 sin t  cos t
4
0
sin t  cos t
4

2

2 

tatính: I+J=  dx  x 
2
0
0
2


IJ 
4

2
s inx dx
VÍ DỤ I dx
0 s inx  cos x

2
cos xdx
J  dx
0 s inx  cos x

I  J
 
tacó :   I J 
 I  J  2 4

2
VD: I   ( 3 cos x  3 sin x )dx
0
 
2 2
  3 cos xdx   3 sin xdx
0 0
 
2 2
K   3 cos xdx & L   3 sin xdx
0 0


 x   t  dx  dt , cos x  sin t
2

0 2
 K    3 sin tdt   3 sin tdt  L  I  K  L  0
 0
2

You might also like