Bi ging Kim sot nhim mi trng

khng kh
Bin tp bi:
Vien CNTT DHQG Hanoi

Bi ging Kim sot nhim mi trng

khng kh
Bin tp bi:
Vien CNTT DHQG Hanoi
Cc tc gi:
Vien CNTT DHQG Hanoi

Phin bn trc tuyn:

http://voer.edu.vn/c/e65f0446

MC LC
1. Khng kh v mi trng-Khi nim chung
2. Khng kh
3. Kh quyn v cc yu t kh hu
4. Cc cht gy nhim MTKK v tc hi
5. Cc loi ngun thi gy nhim mi trng khng kh
6. Kim ton ngun thi
7. o c cht nhim trong ng thi
8. Chuyn i vt cht trong mi trng khng kh
9. Cc yu t nh hng ti s khuch tn cht nhim trong kh quyn
10. Phng php tnh ton s khuch tn cht nhim trong mi trng khng kh
11. Bin php ci tin cng ngh
12. Thit lp h thng thu bt cht nhim ti ngun
13. Lc bi kh thi
14. Lc kh c trong kh thi
15. Kim sot nhim ting n
16. Ti liu tham kho
Tham gia ng gp

1/91

Khng kh v mi trng-Khi nim chung

mi trng : l tp hp tt c cc thnh phn vt cht bao quanh s vt c kh nng tc
ng n s tn ti v pht trin ca mi sinh vt, vt th hay s kin.
Mi trng sng ca con ngi l tng hp cc yu t vt l ha hc, kinh t, x hi bao
quanh c nh hng ti s sng v pht trin ca tng c nhn v ca tng cng ng.
Mi trng sng ca loi ngi l tt c nhng g c v ang din ra trong v tr v thi
dng h.
Mi trng sng ca con ngi c chia theo mc ch v ni dung nghin cu thnh:
-Mi trng thin nhin: bao gm cc yu t thin nhin nh: vt l, ha hc (c gi
chung l mi trng vt l) v sinh hc tn ti khch quan, t chu s chi phi ca con
ngi.
-Mi trng x hi: gm cc mi quan h tng tc gia con ngi v con ngi.
-Mi trng nhn to: gm cc yu t vt l, ha hc, x hi do con ngi to ra v chu
s chi phi ca con ngi.
Cc thnh phn ca mi trng lun tn ti dng vn ng, chuyn ha trong t nhin,
din ra theo chu trnh v thng dng cn bng. S cn bng ny m bo cho s
sng pht trin n nh. Khi b mt cn bng do xy ra cc s c ,mi trng sng s
vn ng v to lp s cn bng mi.iu s tc ng ti con ngi v sinh vt
phm vi ton cu hay tng khu vc.
Trong mi trng thin nhin, tri t l b phn nh hng trc tip v r rt nht ti
con ngi. V mt vt l tri t c phn chia thnh:
-Mi trng t (Thch quyn) bao gm lp t su chng 60 ? 80 km trn lc a v 2
? 8 km trn y i dng. Thnh phn ha hc v tnh cht vt l ca n tng i n
nh v c nh hng ln n s sng.
-Mi trng nc (Thy quyn) l phn nc ca v tri t bao gm bin - h - sng sui - nc ngm v bng tuyt.
-Kh quyn (mi trng kh) l lp khng kh trn b mt tri t.
S C MI TRNG l cc tai bin hay ri ro do bin i bt thng ca thin nhin
hay do qu trnh hot ng ca con ngi lm suy thoi mi trng nghim trng.

2/91

 nhim mi trng l s bin i mi trng theo hng bt li cho cuc sng ca

con ngi v h sinh quyn. M s nhim chnh do hot ng ca con ngi gy
ra vi quy m, phng thc v mc khc nhau, trc tip hay gin tip tc ng lm
thay i m hnh, thnh phn ha hc, tnh cht vt l v sinh hc ca mi trng.
Bi: l tng cc phn t cht rn khuch tn trong khng kh do b cun vo, b tung vo
( v d nh do mi, t ct)
Ty theo bn cht ha hc v kch thc m ht bi c th tn ti lu trong khng kh
hay b ht ra khi dng khng kh. Thng thng, cc ht bi c kch thc 10 m
khuch tn trong khng kh theo chuyn ng Brao hay lng vi vn tc u xung t
nn c gi l bi bay, bi l lng nhng ht c kch thc > 10 m lng c gia tc
trong khng kh nn cn gi l bi lng.
Nhng ht bi cc nh bt ngun t s ngng kt hi vt liu hay bay ln t cc phn
ng ha hc cn c gi l fumes (m).
-Sng: l tng hp cc git cht lng phn tn trong khng kh khi ngng hi cht lng
hay cht lng b phun, b cun vo khng kh.
-Khi: bao gm cc ht v cng nh ccbon hay m hng, hnh thnh do qu
trnh chy khng ht nhin liu nh du m, than cc khi cha cc git cng nh cc
ht kh.
-Hi: l dng kh t cc cht m bnh thng chng dng rn hay lng. Chng ha
trn hon ton vi khng kh v c th tr thnh hn hp gy n.
-Kh: lnhng cht dng kh ha trn vo khng kh. Chng c th tr v trng thi rn
hay lng iu kin nhit v p sut no .
-Phn t sng: l tng hp cc c th sng phn tn trong khng kh nh vi khun, bo
t nm

3/91

Khng kh
Nhn loi hng ngy sng v lm vic trong bu khng kh bao quanh mnh. Do vy
lun lun c mt tc ng qua li gia bu khng kh v con ngi v d nh: trao i
Oxy v Cacbonic; trao i nhit; lm pht sinh bi v hi c

Thnh phn ha hc:

Khng kh trong t nhin l mt hn hp bao gm cc thnh phn ha hc sau:
Bng 1-1: Thnh phn ha hc ca khng kh kh:

Hn hp ca khng kh kh v hi nc to thnh khng kh m.

Thng s vt l ca khng kh m:
a. Nhit : l thng s ch mc nng lnh ca khng kh. N c o trn nhit k
v biu th trn 2 n v o thng gp l bch phn v 0F. trong tnh ton k
thut, n cn c tnh bng tuyt i 0K.
Nhit khng kh xung quanh bin thin lin tc theo thi gian do s thay i ca cc
yu t kh hu v s hot ng ca con ngi. y cng l thng s c o v ghi nhn
lin tc cc trm quan trc kh tng.
Cn nhn bit mt vi loi nhit sau:
-Nhit kh ca khng kh l nhit o c bng nhit k t trc tip trong khng
kh c c che chn k khi cc ngun bc x.
-Nhit t ca khng kh m l nhit o c bng nhit k c bu c bao
quanh mt lp gc mng tm t nc.
-Nhit bc x l nhit o bng nhit k m bu ca n t trong tm ca qu cu
kn bng ng c nhum en mt ngoi. Cn gi l nhit k cu en.
b. m:
4/91

- m tuyt i: l thng s ch lng hi nc trong 1 m3 khng kh. N l mt i

lng ph thuc vo nhit khng kh v phn p sut hi nc Pn (mm Hg)

Trong : f m tuyt i g/m3

t- nhit khi khng kh 0C.
-Dung m: l trng lng hi nc cha trong khi khng kh c phn kh l 1 kg.

(2)
G = 1 kg. Trng lng khi kh kh = 1 kg.
W- lng hi m g.
Pn- p sut ring phn ca hi nc trong khng kh m.
Pk- p sut ring phn ca khng kh kh trong khng kh m.
P = Pn + Pk - p sut kh quyn ti v tr kho st.
- m tng i:
Khng kh m trong mt iu kin nht nh v p sut v nhit ch cha c ti
a mt lng hi m nht nh. Khi qu lng , hi nc s ngng t thnh git.
l trng thi bo ha hi nc ca khng kh m. Trong cng mt p sut, ng vi mi
nhit , ta c mt p sut ring phn bo ha ca hi nc trong khi khng kh m.
m tng i ca khng kh m l t l gia p sut ring phn ca hi nc trong
kh m v p sut ring phn ca hi nc khi khi kh bo ha cng mt nhit .

5/91

% (3)
Ta c mi quan h gia dung m v m tng i.

g/kg (4)
c. Trng lng ring ca khng kh m: l trng lng ca mt khi kh m c th tch
l 1 n v.

(5) Kg/m3
Trong : ?kk Trng lng ring ca khng kh kh.
Qua y ta thy rng: trong cng mt nhit v p sut trng lng ring ca khng
kh m nh hn trng lng ring ca khng kh kh.

(6) kg/m3
d. Nhit dung ca khng kh m: l lng nhit cha trong mt khi kh m c
phn kh l 1 kg.

Kcal/kg (7)

Biu I-d hay tk tu ca khng kh m:

Trn H-1 l biu I-d ca khng kh m p sut kh quyn 760 mm Hg . Biu biu
th quan h ca cc thng s c bn ca khng kh m nh : t , d , I , Phn , . Trn biu
c cc h ng:

6/91

Trn hnh v H-1 biu din cc qu trnh bin i trng thi khng kh theo cc chiu
hng :
AB-lm mt on nhit

AC-Sy nng on nhit

AD- lm lnh ng dung m

AE-Sy nng ng dung m

Gc I Lm nng+lm m

Gc II Lm lnh + lm m

Gc III Lm lnh + lm kh Gc IV Lm nng + lm m

ts Nhit im sng

tu nhit on nhit

7/91

Kh quyn v cc yu t kh hu
Kh quyn:
Bu khng kh bao quanh tri t c gi l kh quyn. N c chiu dy c khang
120 ? 140 km v cng ln cao khng kh cng long.
C th chia kh quyn lm 4 tng theo chiu cao:
-St mt t l tng i lu c chiu cao khong 10 ? 12 km l gii hn phm vi ca cc
hin tng thi tit nh my, ma, bo, gi
-Tng bnh lu nm trn tng i lu, c gii hn cao khong 50 km.
-Tng trung gian nm trn tng bnh lu v gii hn cao khong 90 km.
-Tng nhit nm trn tng in ly v lp ngoi cng.
Hnh H-2 cho thy bin thin nhit dc theo chiu cao kh quyn.
Mt c im ca bu kh quyn l kh nng ngn cn v cho qua rt khc nhau cc loi
tia bc x mt tri. Trn hnh H-3 cho thy cc tia bc x mt tri c bc sng t tia
gamma 10-7 m ti bc x Radio 108 m th ch c mt nhm nh cc tia t ngoi, ton
b nh sng nhn thy v 1 phn tia t ngoi l ti c tri t.
Trn vng bc x Radio cng ch c mt khong hp cc tia c th xuyn qua c ti
mt t. S lng ln cc tia bc x mt tri b hp thu, phn x trong tng in ly v
mt phn trong tng bnh lu.

8/91

Cc yu t kh hu:
Mt tri v bc x mt tri:
Mt tri l mt khi kh nng khng l c nhit khong 6.0000K lun pht nng
lng ra xung quanh di dng cc tia bc x cc di sng khc nhau.
Trong thi dng h, mt tri c xem l ng yn v tri t quay quanh mt tri vi
chu k 1 vng v 1 nm. Song song , tri t t quay quanh trc ca mnh vi chu k
1 ngy 1 vng. Trc ca tri t nghing vi mt phng qu o mt gc 66033'. iu
ny khin cho lng bc x mt tri chiu ti tri t khng u theo cc chu k thi
gian ngy v nm.Gi gc gia tia mt tri v mt phng xch o l gc xch th
gc thay i t 2302 Bc ti 2302 Nam theo chu k 1 nm ng vi cc v tr ca tri
t trn ng hong o. Chng ta coi ngy gc = 0 l ngy xun phn v thu phn
v ngy c gc = 2302 Bc l ngy h ch v = 2302 Nam l ngy ng ch. T mt
im nam bn cu th hai ngy h ch v ng ch i v tr cho nhau.
Do ti cc thi im trong ngy v nm, gc ca tia bc x mt tri vi mt phng ngang
khc nhau v khong cch t mt im ti mt tri khc nhau nn lng bc x mt tri
lin tc c s thay i. Ngi ta thng o bc x mt tri thng qua n v cng
bc x mt tri.

9/91

Cng bc x mt tri l lng bc x gi ti 1 n v din tch trong mt n v

thi gian. Thng c dng l Kcal/cm2 hay Wat/m2.
Bc x mt tri chiu ti tri t c bc sng trong khong = 0,17 ti 4 m, tp trung
nht trong khong t 0,4 ? 1 m. trong 50% nng lng nm trong ph nh sng nhn
thy ( 0,38 ? 0,76 m); 43% trong ph hng ngoi (< 0,76 m) v cn li trong ph t
ngoi.
Trong qu trnh xuyn qua kh quyn, 1 phn nng lng cc tia bc x mt tri b cc
cht kh hp th, mt phn khc b my phn x. Phn nng lng b kh quyn hp thu
s pht ra bc x th cp, bc x ny cng vi phn phn x ca my chiu xung tri
t to thnh tn x ca bu tri. Phn bc x mt tri chiu c xung mt t c
gi l trc x. Do vy tng lng bc x mt tri chiu xung tri t I l tng ca 2
thnh phn: trc x S v tn x D.
I=S+D(8)
Tng lng bc x mt tri l thng s c cc trm quan trc kh tng o thng
xuyn v lin tc trn mt phng ngang song song vi mt t.
Nc vit nam nm tri di t 22022' Bc ti 8020' Bc v u nm gn trong ni ch
tuyn Bc nn c nc c s gi nng trong ngy cao; ngn nht l 10h30' v di nht l
11h30'. Cng vo pha nam di ngy cng ko di hn. Trn mi min mt nm c 2
ln mt tri i qua thin nh, khi tia nng gn nh chiu thng gc vi mt t.
Cng bc x mt tri cao nht t ti 1,6 ? 1,8 Calo/cm2 pht. Lng tn x rt ln,
chim ti hn 50% tng x mt tri. Nguyn nhn l do tri my nhiu v m cao.
Ch trong nhng ngy tri trong xanh lng tn x mi gim xung 30 ? 40 %.
Gi:
Gi l h qu ca hot ng tng tc qua li gia cc tm cao p v thp p trong bu
kh quyn. Cc khi khng kh dch chuyn t tm cao p sang tm thp p to thnh
gi. Ty thuc vo a hnh v nhit vng n i qua m gi c mang hay khng mang
theo my, ma v dng.
Gi c biu th bi 3 c trng c bn:
-Hng gi: chia thnh 16 hng t 4 hng c bn: ng, ty, Nam, Bc.
-Tc chuyn ng: theo vn tc chia thnh cc cp.

10/91

-Tn sut l t s gia s ln xut hin gi trn hng vi s liu ton b quan trc
c.
Bng 1-1: Phn cp gi.

-Ngi ta quan trc gi ti cc trm kh tng v th hin trn Hoa Gi theo tng thi
k hay theo ma. Ch s gia vng l tn sut lng gi. Chiu di mi hng l tn sut
ca hng. C th c thm cnh ui trn mi hng vi qui c 1 ui = 1m/s ch tc
trung bnh trn hng trong khong thi gian quan trc.
-Thng thng gi i hng theo ma v bin i tc theo thi gian trong ngy.
Ban m, gi gn mt t c tc rt nh v tng dn khi mt tri mc v ln nht vo
bui tra v sau gim dn. Ch nhng ngy nhiu gi v ngy c tri my u m th
gi t bin i.
Bng 1-2: S liu gi trm tn sn NHT - trung bnh nm:

TS- tn sut gi theo hng % V Tc trung bnh trn hng m/s

11/91

Cc cht gy nhim MTKK v tc hi

xit lu hunh:
Trong hai loi oxt lu hunh th sunfur SO2 ng c quan tm hn c v c s
lng ln hn nhiu so vi anhyric sunfuric: SO3. Hai loi kh ny sinh ra nhiu nht
l do t than v sn phm du m c cha lu hunh.
SO2 l cht kh khng mu, c v hng cay kh nng trn 1ppm Khi khuch tn trong
kh quyn, SO2 b oxi ha thnh SO3 hay mui sunfat, chng s tch khi khng kh ri
xung mt t theo nc ma. y l nguyn nhn gy ra cc trn ma acide ph hoi
thm thc vt trn mt t gn cc khu cng nghip.
Khi con ngi ht phi kh c nng SOx cao, SOx s ha tan trong cc nc bt
trong ming, dch mng phi, to thnh acide kch thch h h hp, gy tn thng
nim mc c quan h hp, to ra cc chng bnh ng h hp.
Cc git nc ma ha tan SOx to cc loi acide s lm h hng ma mng, h hng
cc cng trnh xy dng do ha tan CaCO3 trong kt cu xy dng.
SOx l nguyn nhn chnh gy nhim loi YOKKAICHI.( Thng 6/1963 thnh ph
YOKAICHI b nhim nng bi bi , kh SOx , H2S lm s bnh nhn b ngp th , au
nhi ngc tng cao bt bnh thng).

Dioxit cacbon:
Cacbonic c sinh ra do s h hp ca ng vt, do t nhin liu v do cc hot ng
ca ni la. Khi khuch tn trong kh quyn, mt phn CO2 c thc vt v nc bin
hp thu, mt phn nh theo nc ma ri xung t v phn cn li s tn ti trong kh
quyn. Khi nng cacbonic qua cao s gy nh hng cho mi trng. Hin nay CO2
c xem l nguyn nhn chnh gy hiu ng nh knh, lm tng nhit khng kh trn
tri t.

Cacbon oxit CO:

CO sinh ra trong qu trnh chy khng hon ton nhin liu gc cacbon nh than, ci,
du, kh tCO l kh khng mu, khng mi, trong khng kh CO b oxi ha chm
thnh CO2. CO c kh nng ha tan vo nc ma v ri xung t.

12/91

S nguy hi ch yu ca CO cho con ngi v ng vt l v CO c i lc rt mnh vi

hng cu trong mu dn ti cc tai bin gy t vong v thiu xy trong mu.
Hn hp CO trong khng kh nng gii hn s tr thnh hn hp chy n.CO l
loi kh c bit nguy him cho cc thit b lc bi tnh in khi lc khi l nung hay
kh thi l t tch ly trong khng gian kn.

NOx:
Oxt Nit c nhiu loi nhng thng gp nht l NO v NO2. Cht kh ny c hnh
thnh khi Nit v oxy trong khng kh kt hp vi nhau iu kin nhit cao. Do
vy n ch thng thy cc khu cng nghip v th ln. Trong kh quyn, NO2 kt
hp vi cc gc OH trong khng kh to thnh HNO3. Khi tri ma NO2 v cc phn
t HNO3 theo nc ma ri xung t lm gim PH ca nc ma.
NOx v CO2 l nguyn nhn gy ra hin tng nhim kiu los angeles: L mt kiu
nhim c trng do khi thi xe hi gy ra vi cng ln gp lc thi tit khng
thun li cho vic khuch tn v ra sch cht nhim trong khng kh.(Ma h nm
1951 . 400 ngi cht , nhiu ngn ngi nga mt do khng kh nhim khi xe hi
thi ra tch t trn ng ph gp khi thi tit khng thun li cho khuych tn cht
nhim.)
Con ngi tip xc lu vi NO2 0.06 ppm s gia tng cc bnh v ng h hp.
Ngi ta nhn bit c mi ca NO2 khi trong khng kh c cha NO2 vi nng
ln hn hoc bng 0.12 ppm .Vi nng 5 ppm, NO2 gy tc hi cho b my h hp
sau vi pht v nng t 1.5 n 50 ppm. NO2 s gy nguy hi cho tim phI trong
vi gi.

Clo v HCl:
Clo v HCl c nhiu xung quanh cc nh my ha cht c bit l cc phn xng sn
xut NaOH bng cch in phn mui n NaCl. Clo cn thy cc nh my sn xut
nha ti sinh , cc l t rc thi c cha cht do. Do Clo d ha tan vo nc nn
thng gy kch thch cho vng trn ca ng h hp khi nng Clo trong khng kh
cao. Khi tip xc vi Clo nng cao, ngi thng xanh xao, vng vch, nhiu bnh
tt, cy ci chm pht trin hay d cht.
Trn tng cao kh quyn, gc Clo trong hp cht FREON c gii phng s lm tan r
cc phn t kh -dn O3 , lm thng lp v -dn bo v tri t khi bc x t ngoi.

13/91

Ch:
Ch c dng nhiu trong cng nghip, ngi ta c bit ti 150 ngh v trn 400 qu
trnh cng ngh c s dng ch.
Ch rt c cho ngi v ng vt. Ch vi nng 0.182 mg/lt khng kh, gy
ng c ch dn n cht xc vt sau 18h tip xc.
Ch trong khng kh di dng bi nh do cc qu trnh sn xut gy ra.

Hyr cacbon:
L tn gi chung ca cc hp cht hp thnh t hyr v cacbon.
Hyr cacbon trong khng kh c ngun gc t thin nhin do qu trnh phn hy ym
kh cht hu c, nh mtan, etylen,
Trong khng kh cc thnh ph v khu cng nghip, hyr cacbon c trong khng kh
do kh thi ca cc l t sn phm du m, kh thi ng c n, v cn do bay hi ca
cc sn phm du m trong qu trnh vn chuyn, tn tr v s dng. Cc loi thng
gp l etylen, benden, xilen, toluen
Tu thuc vo bn cht ho hc.HC tc hi khc nhau ti ngi , gia sc v thc vt
trong mi trng c cha HC.

Bi:
Nhng ht bi c kch thc nh hn hoc bng 0,1m khng lu li trong h thng h
hp ca con ngi. Loi t 1 n 5m s bm dnh vo ph nang phi. Loi ln hn
5m c ng li phn trn h h hp.
Ty theo bn cht ha hc bi c cc tc hi gy bnh khc nhau. Thng ta gp cc
nhm:
+Bi gy nhim c (ch, thy ngn)
+Bi gy d ng (bi bng gai, phn hoa, lng th vt,)
+Bi gy nhim trng.
+Bi gy x phi: bi than, aning, silc,

14/91

Bi cn gy tc hi ti my mc, thit b, tng hao mn, tng tc n mn kim loi

trong khng kh.

15/91

Cc loi ngun thi gy nhim mi trng

khng kh
Ngun thi cng nghip:
Nn cng nghip nc ta ngy ngy cng pht trin to ra nhiu sn phm hng ha
cho x hi. Cc khu cng nghip, cc nh my mc ln vi s lng nhiu, qui m ln
lm thay i c b mt x hi theo c hai chiu tch cc v tiu cc, trong phi k
n vn nhim mi trng. Hot ng ca cng nghip tng cao s ko theo vic
tng cht thi vo mi trng kh. Khi lng cht thi nhiu ph v chu trnh cn
bng vt cht ca mi trng, lm cho mi trng b nhim.
Ngun thi gy nhim ca cc ngnh cng nghip gm:
Cng nghip nng lng:
Cng nghip nng lng gm 3 ngnh chnh: in - Than - Du kh
Ngnh in:
ngnh in ca nc ta c c cu cc nh my pht in l:
- Thy in 66% l ngnh khng gy nhim mi trng kh nhng tim n kh nng
bin i mi trng - sinh thi vng h cha nc v thy vc vng h lu.
-Nhit in: 21%
-Tuabin kh v iezen: 13%
Cc nh my nhit in dng than lm nhin liu c lng tiu hao than t 0,4 ? 0,8 kg/
kwh. Ngun cung cp than l cc m than vng ng bc. Theo TS Phm Ngc ng:
nm 1993 cc nh my tiu th gn 480.000 tn than v thi ra kh quyn 6.713 tn kh
SO2; 2.724 tn NOx; 277,9 103 tn CO2 v 1491 tn bi. y l ngun gy nhim
rt ln nhng vic khc phc cn rt kh khn v tn km.
Cc nh my dng du F.O lm nhin liu ch yu tp trung pha nam nh Th c
- Cn th - Hip phc. Ngun kh thi ch yu l CO v SOx do trong du F.O hm
lng lu hunh rt cao (ti 3%).
Vi cc nh my dng kh lm nhin liu th ngun gy nhim khng kh ch l CO2,
NO2.
16/91

Ngnh khai thc than:

Ngnh khai thc than t c nguy c trc tip gy nhim khng kh, c chng ch c
ngun pht sinh bi t cc tuyn vn chuyn, phn loi than m thi. Ngnh ny tim n
kh nng lm bin i mi trng - sinh thi vng khai thc do cy ci b trit ph, t
b o xi
Ngnh khai thc du kh:
Ngun pht thi cht nhim l vic t b kh ng hnh v nhng s c d r kh t
trn cc tuyn vn chuyn, s dng.
Cng nghip ha cht:
1.Ha cht c bn: chng ta t c nh my sn xut ha cht c bn ln , nht l khu
vc pha nam. Nhng c mt s nh my cng nghip khc c theo dy chuyn sn xut
ha cht xt - clo trn c s in phn mui n. Ti nhng c s ny, hi Clo c thi
b t do vo khng kh l mt nguy c gy nhim mi trng.
Ty theo cc dng sn phm lm ra m cc c s sn xut ha cht c bn c cht thi
lm nhim mi trng kh. V d: SO2 t cng ngh sn xut acide sunfuric; clo t
cng ngh in phn mui n.
2. Phn ha hc: ngun nhim ln nht ti cc nh my phn ha hc l bi, sau
l hi SO2 v fluo nu l dy chuyn sn xut super ln, hay NH3, CO2 nu l sn xut
phn m.
3. Thuc tr su: cc nh my thuc tr su nc ta c hai dng chnh l thuc tr su
dng lng v rn. cc nhm clo hu c v ln hu c l loi c c tnh cao. Trong
qu trnh pha ch, ng gi thnh phm, c hi thuc tr su bay hi vo khng kh gy
nhim mi trng kh. Ngoi ra phi k ti bi cc dy chuyn sn xut thuc bt
v ht bay vo mi trng khng kh. Tuy khi lng khng nhiu nhng kh thi ca
cc x nghip ny rt c hi nn cn c bit ch .
Cng nghip luyn kim:
C nc ch c mt nh my luyn gang t qung st Thi nguyn, nh my ny va
luyn gang v luyn cc, kh thi ca nh my cha nhiu CO, CO2, CyHx, SOx, NH3
v biHin nay nh my sn xut vi nng sut rt thp.
Thng gp nht l l luyn thp H quang c min nam v min bc. Khi hot ng,
l luyn thng lm nhim khu xung quanh v khi bi ca qu trnh sn xut. Trong
kh thi ca l, lng CO cho ti 15% 20% (th tch); H2 chim 0.5% - 35%.Ti lng

17/91

bi trung bnh tnh theo thnh phm l 6-9Kg/tn thp hay 3~10g/m3 kh thi. Thnh
phn ch yu ca bi l oxt st, ngoi ra cn c oxt mng gan, canxi, ma nh y
ang l ngun gy nhim ng k nht cc khu cng nghip, cha k ti trong cc
nh my ny cn c cc l nung t du FO thi ra mi trng cc loi kh c hi c
trng.
Cng dng ny ta cn gp cc l sn xut t n, miCng l loi l nung dng
h quang in.
Chng ta cn phi ch n kh thi ca hng trm c s nu c kim loi nm trong
khu vc dn c .Cc loi l ny thng dng du FO v than lm nhin liu,nu
li kim loi v ph liu nn khi thi ca cc c s thng lm nhim khu vc xung
quanh.
Cng nghip vt liu xy dng:
Sn xut xi mng:
Hin chng ta ang c rt nhiu nh my sn xut xi mng. Bao gm hai cng ngh
chnh l xi mng l ng cng sut thp, cht lng thp, sn xut th s v xi mng l
quay c cng sut v cht lng cao. Kh thi t l nung xi mng c hm lng bi, CO,
CO2, Fluor rt cao v c kh nng gy nhim nu khng c kim sot tt. Hin ti,
vn nhim mi trng do bi v khi mt vi nh my xi mng vn ang cha
c gii quyt.
Sn xut gch t nung:
Ti cc c s cng nghip ln, gch t nung trong cc l tuy-nen dng nhin liu l du
DO hay FO, cc nh my ny pht thi vo khng kh cht gy nhim do t du vn
ang tn ti, cn cha c gii quyt trit . Cht gy nhim l tro bi, CO2, SOx.
Ti cc l gch th cng dng tru, ci, than lm nhin liu,do c tnh cng sut nh,
ri rc nn kh thi cha tro bi, CO2 nh hng ti cc nh dn ln cn. Khi tp trung
thnh cc lng ngh th vn s tr nn bc xc hn.
Sn xut gch gm, gm s:
Cc nh my sn xut gch ceramic c ngun pht thi ln cht gy nhim vo khng
kh l thp sy Kaolin v l nung. Trong kh thi thng cha: CO, CO2, Fluor, SOx
L nung thi kh thi t nhin liu du m tr cc x nghip c l nung dng gaz.
Bi t dy chuyn cn trn nghin cao line v ph gia.

18/91

Kh thi cht nhim t l t:

L t nhin liu l tn gi chung cho tt c cc loi nh l hi, l nung, l rn, bung
sydng t nhin liu rn hay lng ly nhit lng phc v cho nhu cu sn xut,
i sng. Qu trnh chy trong l s sinh ra kh thi c nng CO2, CO, SOx, NOx v
tro bi. Ty theo c im ca mc ch s dng m kh thi ca l t cn mang theo
cc cht nhim c trng khc. Khi tnh ton lp dng l t v ng thi khng hp
l, kh thi l t s lm nhim khng kh vng ln cn di chiu gi.
Cn phi c s ch c bit ti l t rc thi v ngoi kh thi do chy nhin liu cn
c kh thi do cc thnh phn ca rc chy hay bc hi vo kh thi.

nhim giao thng:

Cng vi pht trin ca cng nghip ha, s lng cc phng tin giao thng ngy
cng nhiu. V vy trn cc tuyn giao thng ng c cc th thng xut hin vn
nhim khng kh do bi v kh thi ca xe c ng c gy ra. c im ca loi
kh thi ny l ngun thi thp, di ng v khng u. cc tuyn c mt lu thng
cao kh thi hp li thnh ngun pht thi theo tuyn lm nh hng nghim trng ti
mi trng hai bn ng. Nhng cht nhim c trng ca kh thi giao thng l bi,
CO, CyHx, SOx, ch, CO2 v Nox , Benzen.

19/91

Kim ton ngun thi

Kim ton ngun thi l cng tc thng k ti lng v dc im cc ngun thi cht
nhim trong mt khu vc xem xt phc v cho cng tc qun l , d bo v kim
sot nhim mi trng kh .
Kim ton ngun thi cn tin hnh song song vi cc cng vic: Quan trc kh tng,
phn tch thnh phn kh quyn v xc lp cc tham s ca ngun thi cht nhim vo
khng kh.
Cc tham s cn bit ca ngun thi cht nhim l: Lu lng kh thi; Nhit kh
thi; V tr v c im ca ngn ng thi; Nng tng cht nhim trong kh thi
qua c th bit tng lng thi ca mi cht nhim trong mt n v thi gian.
Tuy vy, khng phi vi ngun thi no cng c th bit hay o c cc tham s trn
v nhiu l do khc nhau.V th,ngi ta phi kim ton ngun thi qua h s thi hay
qua cng thc kinh nghim hoc l thuyt.
H s pht thi l lng thi cht nhim tnh bnh qun trn mt n v nhin liu tiu
hao hay trn mt n v thnh phm lm ra. H s thi c xc nh qua tp hp nhiu
s liu thng k rt ra h s chung.
Bng 1-3 v 1-4 l v d v h s pht thi cht nhim khng kh.
Bng 1-3: H s thi cht nhim ca nh my nhit in t than angtraxit:

Bng 1-4: H s thi cht nhim ca xe -t

20/91

Cng c th kim ton ngun thi qua cc cng thc rt ra t nghin cu thng k hay
t cc cn bng ha hcCc cng thc ny b qua phng php v cng ngh sn
xut .
V d:
Xc nh lng SO2 thi ra khi t nhin liu c cha lu hunh :

Kg/h (14)
Trong : B- lng nhin liu t (Tn /h )
S- Hm lng lu hunh ( % )
-Xc nh lng thi NOx ca l hi:

kg/h (15)
Dk Cng sut hi ( tn /h )
Hoc trong mt s trng hp tnh t phng trnh l thuyt.
V d: Khi t du F.O. cha 3% S ,lng SO2 sinh ra nh sau:
S + O2 = SO2
32,06 + 2 x 16 = 64,06
Khi t 32,06 g S ta s thu c 64,06 g SO2.Trong 1 tn du c cha 30kg S,khi t s
sinh ra lng kh SO2 l :
(64,06 x 30) / 32,06 = 59,94 kg SO2 / t
Nhn chung s liu kim ton ngun thi c mc chnh xc rt khim tn.Tuy nhin
s liu ny rt cn cho cng tc qun l , d bo v kim sot nhim mi trng.

21/91

o c cht nhim trong ng thi

Vic xc nh lng pht thi cht gy nhim mi trng khng kh trong ng thi
nhm mc ch kim ton mi trng, tnh kim tra pht thi cht gy nhim ti vng
di gi ca ng thi; v kim tra nng cht gy nhim trong ng thi vi cc tiu
chun pht thi cho php.
Cht gy nhim mi trng khng kh c rt nhiu loi, tuy th ch phn lm hai loi
khi tin hnh o c, l: Bi v cc cht dng hi kh.

o nng bi trong ng thi:

Bi l cc ht rn khuych tn trong dng kh c khi lng v trng lng ring khc
nhiu vi mi trng kh. Khi chuyn ng trong dng kh, ht bi chu chi phi rt
nhiu ca cc lc qun tnh, lc l tm v lc ma st vi dng kh nn khi ly mu kh
xc nh nng bi cn phi c cc yu cu ring.
o c nng bi trong ng thi thng phi tin hnh ly mu kh ln bi t trong
ng thi v a ra cc thit b phn tch t ngoi ng. S h thng nh sau:

H : S khi h thng o c nng cht nhim trong ng thi.

ng ly mu thng l mt ng trn rng bng kim loi nh ng hay INOX
c ng knh chng 6 ~ 12mm, mt u thng c un cong 90o cn u
kia thng v ni vi ng dn kh ht v cc thit b khc. Khi thu mu bi,
u ng un cong c hng sao cho ming ng vung gc vi chiu i ti
ca dng kh.

22/91

 u ng ly mu bi c cu to c bit, mp ng c cnh vt sc lm gim

dng chy ri pht sinh ti u ng nh hng ti kt qu o.
B thu ht bi nhit thng l cc mng lc hiu qu cao thu cc ht
bi trong dng kh thu c. Bng cch so snh trng lng mng trc v sau
khi lc, ngi ta c c lng bi thu c trn mng lc v t bit c
nng bi trong ng thi. Khi kh thi c nhit cao, ngi ta phi dng cc
loi mng lc bng vt liu c bit hoc phng php khc.

Hnh 2: Hnh dng u ly mu bi trong ng v nh hng ca tc ly mu ti kt

qu.
B lc ht nc l thit b bo v cc phn t tip theo trn h thng trnh b
cc tc ng xu ca nc ngng trong h thng khi o c kh thi ca l t.
N s khng cn thit nu o dng kh thi c nhit v m khng cao,
cc ng thi kh ca h thng ht bi.
Lu lng k l thit b cn thit ch bo v iu chnh lu lng kh ht
trong h thng v u vo lu lng k thng gn lin vi van iu chnh lu
lng kh.
My ht kh l my ht khng kh thng thng c lu lng v p sut ht
yu cu cho h thng.
Ngoi cc thit b c bn k trn, khi tin hnh o, ngi ta cn phi c thm
nhit k o nhit dng kh v ng h bm thi gian hay timer t ng
ngt h thng o nh lng lng kh thi ht.
Ni ly mu bi trong ng thi cn chn l mt ct c dng chy u trn ton mt ct
ngang m bo nng bi cng ng u ti mi im. Mt ct nh th thng c
v tr khong 2/3 chiu di cc on ng thng, ng, nm gia cc chi tit ct, i tit
din hay chc ba mt khong cch 8~10 ln ng knh ng.

23/91

Trc khi o c nng bi trong ng thi, nht thit phi bit tc dng kh trong
mt ct mun o c bng cch o c hay tnh t lu lng h thng bit. y l
yu t c tnh quyt nh ti kt qu o c v mun c kt qu ng nh thc t th tc
dng kh i vo u ng ly mu bi phi va bng vi tc dng kh i bn ngoi
(c gi l ch ng tc). ch ng tc , cc ht bi s khng b i hng
di chuyn khi i qua mt ct c u ng ly mu. Nu tc trong u ng ly mu nh
hn tc bn ngoi s sinh ra hin tng r dng kh trc u ng ly mu bi.
Hin tng ny s lm gim s ht bi i vo trong u ng ly mu. Trong trng hp
ngc li, tc trong u ng ly mu ln hn tc bn ngoi s sinh ra hin tng
thu dng kh trc u ng ly mu bi. Hin tng ny s lm tng s ht bi i vo
trong u ng ly mu. Nhng hin tng s lm sai lc kt qu o c.
Lu lng kh ly mu o trn lu tc k c tnh nh sau:

Trong : L Lu lng ly mu (lt / pht).

v Tc dng kh tronbg ng ( m /s).
f Tit din ngang u ly mu (m2 ).
V d: ng khi c ng knh D=320 mm Thi khi c lu lng L=3.500 m3/h. Tnh
lu lng ly mu nh sau:
Tc kh trong ng khi:

Vi ng knh u ly mu d = 10 mm, Lu lng kh ly mu cn thit l:

Ch : Lng kh ly mu khng phi l lng kh a vo cng thc tnh nng bi

v s khc bit v nhit . Khi tnh nng bi phi thm vo h s hiu chnh nhit
kh thi trong ch o c khc 0oC.
S khi quy trnh o c nh hnh v sau.

24/91

H : S khi o nng bi trong ng thi.

o nng hi kh c trong ng thi:

Cc cht nhim dng hi v kh khuych tn tt trong khng kh nn khi di chuyn
trong ng thi, nng cht nhim ng u trong ton b khng gian ng thi. V
th, vic o c nng cht nhim trong ng thi tng t nh o trong mi trng
khng kh xung quanh. V tr ly mu nn mt ct ngang ng c dng chy u n,
u ly mu c th c hng bt k v ly mu mi tc . Lu lng kh ly mu
phi tun th cc thng quy k thut chuyn ngnh. c bit khi o hi kh c nng
cao th phi qua hp thu nhiu bc c gi tr o gn vi thc t.

25/91

H 3: S khi o nng hi kh c trong ng thi.

26/91

Chuyn i vt cht trong mi trng

khng kh
Theo nh lut bo ton vt cht th vt cht ch bin i t dng ny sang dng khc, di
chuyn t ni ny sang ni khc ch khng t sinh ra hay mt i.
Gi thit rng ta c mt khu vc nghin cu c mt gii hn no , v d nh khng
kh trong 1 cn phng hay khng kh trn 1 khu th Mt cht theo dng khng kh
i vo khu vc nghin cu s xy ra cc tnh hung:
-B tiu hy trong khng gian (bin thnh cht khc).
-Tch ly li trong khng gian m khng thay i tnh cht.
-i ra khi khu vc nghin cu m khng thay i tnh cht.
Tun theo quy lut bo ton vt cht ta c:
Lng i vo = lng cht tiu hy + lng cht tch ly + lng cht i ra.
Trong t nhin, khng phi cht no cng tun th ng cc qu trnh ny. Do vy,
chng ta c cc trng hp sau:

H thng bo ton vt cht n nh:

y l trng hp n gin nht. Khng gian nghin cu khng xy ra cc trng hp
tiu hy hay tch t cht nhim. Khi ta c:
Lng cht i vo = lng cht i ra. (16)
Trng hp ny ch xy ra trong trng hp h thng nghin cu khng c hay c kh
nng tch ly hay tiu hy cht nhim nh khng ng k.
-VD: khng gian ca 1 phng A thng vi phng k bn B v C. Khng kh i vo
phng A t phng B vi lu lng LB v nng CO2 l CB v khng kh t phng C
vi lu lng Lc v nng CO2 l Cc . Khng kh t phng A c qut ht thi ra
ngai. Vy lng kh phi ht ra ngoi v nng CO2 kh thi l bao nhiu ?
Nu chng ta tha nhn y l h thng bo ton n nh ngha l: lu lng khng kh
v lng CO2 i ra khi phng A phi bng lng i vo.

27/91

Do vy: L = LB + Lc
LxC = LBxCB + LcxCc

(17)

H thng vt cht n nh khng bo ton:

Trn thc t, cht nhim pht tn trong khng kh thng tham gia cc phn ng ha
hc, sinh hc nn lng vt cht khng c bo ton trong qu trnh pht tn.
Khi biu thc ca h thng s phi l:
Lng i vo = Lng i ra + Lng b tiu hy.
Nu cho rng cht nhim phn b ng u trong khng gian nghin cu v lng
cht b tiu hy t l vi lng cht nhim c trong khng gian nghin cu, ta c th
vit nh sau:
Lng b tiu hy = K.C.V (18)
Vi: K- h s tiu hy cht nhim lun mang du m (-)
C- nng cht nhim trong khng gian xt
V- th tch khng gian xt.
Xt bin thin lng cht nhim theo thi gian, ta c th vit phng trnh vi phn:

(19)
Gii phng trnh vi phn trn , ta c :

(20)
Trong :

28/91

Co-Nng cht nhim ti thi im bt u xt t = 0.

Phng trnh bin thin nng theo thi gian ny cho ta thy : Nng cht nhim
ch bng khng khi thi gian ko di v tn. C 0 khi t ?
Kt qu l biu thc ton hc ca h thng n nh khng bo ton l:
Lng nhim vo = Lng nhim + K.C.V
-VD: mt phng ht thuc c th tch 500m3 c lng thi kh formaldehyde (HCHO) t
khi thuc l l 140mg/h. Phng c thng gi vi lu lng 1000m3/h. Hay xc nh
nng formaldehyde trong khng kh nu cho rng h s chuyn i formaldehyde
thnh CO2 l 0.4 h-1.
Gi thit rng nng formaldehyde ng u trong phng v bng nng trong kh
ra khi phng C. Ta c th vit biu thc ton cho h thng nh sau:
Lng i vo = lng i ra + K.C.V
140 = 1000 x C + 0.4 x 500 x C
140 = 1200 x C
C = 0.117 mg/m3.

H thng khng bo ton vt cht v khng n nh:

Trong thc t chng ta gp rt nhiu m hnh trong iu kin khng n nh, tc l c s
lu tn cht nhim trong khng gian xt. Bn thn s pht thi cht nhim v lng
khng kh i qua khng gian xt lin tc bin i theo thi gian. Trong trng hp ,
ngi ta tm cch n gin bi ton c th gii c. M hnh ton ca h thng ny
c dng c bn l:
Lng i vo = Lng i ra + Lng lu tn + Lng phn hy.

29/91

Cc yu t nh hng ti s khuch tn
cht nhim trong kh quyn
Cc yu t kh hu :
nh hng ca gi:
Gi gy ra cc dng chy ri khng kh lp st mt t. Nh c gi cht nhim c
khuch tn rng ra lm cho nng cht nhim gim xung rt nhiu so vi ban u.
Gi l nhn t c bit quan trng trong vic khuch tn bi v hi ha cht nng hn
khng kh.
Gi c th khuch tn cht nhim, lm gim nng ban u v n thng gy cc
dng chy ri ca khng kh st mt t. Khc vi cc dng chy tng xut hin khi gi
yu, dng chy ri ca khng kh c c trng bng vic xo trn cc phn t kh
cc lp st cnh nhau. Do cc xo trn ny, cc phn t cht nhim cng c nhanh
chng di chuyn sang cc lp khng kh ln cn. Kt qu l s khuch tn cht nhim
mnh m hn, hiu qu hn.
Phi ghi nhn rng gi lun lun c xu hng thay i chiu thi ti v tc thi. Mc
d c nhng thng k theo di cht ch cho php xc nh cc gi tr v phng hng
tc thi cng nh tn sut mi cp gi v hng gi.Vic xem xt hng gi nhm
phc v cho mc ch quy hoch v tr ngun thi, c trnh cho ngun thi cht nhim
ng u hng gi ch o cc khu dn c, cc cng trnh quan trng.
m v ma:
Trong iu kin c m ln, cc ht bi s dnh kt vo nhau thnh ht ln v ri
nhanh xung t. Tuy vy, cc vi sinh vt trong khng kh pht trin nhanh chng, bm
theo cc ht bi khuch tn rng xung chiu di gi.
Ma c tc dng ra sch mi trng kh. Ht ma ko theo ht bi, hp thu mt s cht
nhim v ri xung t. Do , cc vng khng kh c cha cht nhim nhiu,
nc ma cng mang theo cht nhim lm nh hng ti mi trng t v nc pha
di.
Trong cn ma, lp khng kh trn cao trt cc ht nc xung thnh ma nn c xu
hng nng ln, ngc li nc ma ri xung mt t s bc hi, thu nhit ca mt t
v lp khng kh st mt t nn c th xy ra hin tng nghch nhit, khng c li cho
vic khuch tn cht nhim vo khng kh.

30/91

nh hng ca a hnh, nh ca
Khi nim chung:
Khi c mt lung gi di chuyn song song vi mt t v va vo tng chn vung gc
vi chiu gi. mt trc tng, khng kh b dn nn li lm tng p sut tnh ca
khng kh ti . Ap sut tnh ny c xu hng y dng gi ln cao. Mt sau bc tng
do gi b cn li lm p sut tnh gim xung. Kt qu l mt vng xoy qun xut hin
sau tng chn, ko di theo chiu gi ti mt khong cch no trn mt t ,ti
gi mi ly li c vn tc v hng c. Vng xoy qun ny c gi l vng bng
rp kh ng ca tng chn.
Qua nghin cu, ngi ta xc nh c bng rp kh ng ca tng chn c chiu
cao h nh hnh v sau:
Trong vng bng kh ng, tc di chuyn ca gi rt nh khng kh trao i vi
khng kh vng xung quanh km d gy cc hin tng tch t cht nhim.

H 2-1: Quy lut bng kh ng sau tng chn.

i vi nh ca ng c lp do c cc vng, l ca thng gi nn quy lut ca bng

rp kh ng c phn no thay i theo xu hng gim chiu cao v chiu xa ca vng
bng rp kh ng.
Khi c nhiu cng trnh ni tip nhau theo chiu gi, cng trnh pha trc s nh hng
n cng trnh pha sau. Quy lut ca bng rp kh ng cng s i khc.

31/91

 xc nh ng bng rp kh ng ca nh, ngi ta lm m hnh v xem xt trong

ng kh ng hay mng thy lc.
Sau y l mt vi trng hp n gin c nghin cu:
Nh ng c lp c chiu ngang hp.
Nh c coi l c ng c lp nu pha u gi ca ngi nh, cng trnh cao nht
c khong cch ti n ti thiu l 8 ti 10 ln chiu cao. Pha di gi ca ngi nh
khong 8 n 10 ln chiu cao nh khng c ngi nh no k cn.
Nh c xem c chiu ngang hp khi chiu ngang nh nh hn hoc bng 2.5 chiu
cao. Khi bng kh ng ca ngi nh c chiu cao 1.8h v chiu di 6h pha sau v
trn ngi nh.(hnh a)
Nh ng c lp c chiu ngang rng.
Khi chiu ngang b ln hn 2.5h. Bng kh ng ca nh gm hai khu vc nh hnh v.
Nh ng gn nhau, gi thi vo khu nh th khng gian gia hai dy nh s c vng
gi qun. Nu nh u gi c chiu ngang hp th vng gi qun c chiu di 8h. Nu
nh rng th mt phn mi nh khng nm trong vng qun gi.

32/91

nh hng ca a hnh vi s phn tn cht nhim:

cc vng a hnh khng bng phng, c i, c g vic phn tn cht nhim c biu
hin ph thuc vo a hnh rt r nt bi v phn b hng v tc gi rt khc so vi
a hnh vng bng phng, xut hin cc vng xoy qun di cc lng su, pha sau
cc i g dc cng nh c th c cc lung gi lnh trt dc theo cc trin dc xung
cc thung lng.
V vy, khi xem xt kh nng pht tn cht nhim cc vng ny cn phi xem xt v
th thc t ca ni t ngun thi vi cc iu kin gi a phng ch khng th dng
s liu chung ca ton khu vc cho i kh tng thng bo.
VD: C th l nh my nhit in Ninh Bnh do khi thit k khng lng ht c iu
kin a hnh nn gy nhim mi trng cho th x Ninh Bnh vo ma gi Nam
ng Nam.

33/91

Phng php tnh ton s khuch tn cht

nhim trong mi trng khng kh
Phn loi cc ngun thi cht nhim:
Theo chiu cao ngun thi cht nhim:
Ngun thi thp l ngun thi t trong vng bng kh ng ca cng trnh hay thp
hn chiu cao gii hn nh sau:
-Vi nh c chiu ngang hp ng c lp: Hgh = 0,36 x b1 + 2,5 x H
-Vi nh c chiu ngang rng ng c lp:Hgh = 0,36 x b1 + 1,7 x H
-Vi nhm nh: Hgh = 0,36 x( b1 + X ) + H
b1-Khong cch t tng hu ti ngun thi
X-khong cch cc nhm nh
H-chiu cao ngun thi
Ngun thi cao : l ngun thi c H>Hgh
Theo kch thc ngun:
Ngun im:L ngun c kch thc nh gn trong khng gian nh cc ng thi khi
hay ng khi
Ngun ng:L ngun thi cht nhim ko di trn mt mt phng.Nh ca mi nh
cng nghip
Ngun din: L ngun thi cht nhim tri u trn mt mt phng.
Ngun khng gian: L ngun thi cht nhim tri u trong mt khng gian.
Theo nhit kh thi phn thnh:
Ngun nng t ng thi ni hi, l nung,
Ngun ngui t ng thi cc h thng thng gi
34/91

Theo bn cht cht nhim:

Ngun thi hi v kh
Ngun thi bi cha c x l ti 90%
Ngun thi bi c x l ti 90%

Phng trnh vi phn c bn khuch tn cht nhim vo mi trng kh:

Ta xt mt ng thi cht nhim vo khng kh cao h, di tc dng ca gi, lung
kh thi qua ming ng s b un cong theo chiu gi. ng thi cho tc dng xo trn
v khuch tn ca khng kh xung quanh vi lung kh thi ra, tit din lung kh dn
dn c m rng ra nh thnh mt chic loa to thnh mt hnh khi theo chiu gi t
ming ng thi. Cc cht nhim lan chuyn ch yu trong vt khi ny c nng cao
nht tm lung v gim dn theo chiu di chuyn ti bin ca vt khi tr cc ht bi
kch thc ln phn ly khi dng kh thi v ri gn chn ng thi. Ngi ta quan st
thy gc m rng ca vt khi trong phm vi 10 20o.
Nu t mt h trc ta c tm ti tm ng khi, trc Oz theo chiu cao ng khi
v Ox trng theo chiu gi thi Oy theo phng vung gc vi Ox trn mt phng nm
ngang mt t. Gi thit rng y l h n nh v bo ton vi gi thi song song vi
mt t, Taylor (1915) v Schmidt (1917) xy dng l thuyt khuch tn cht kh v bi
l lng trong khng kh vi phng trnh vi phn tng qut nh sau:

Trong : C_ Nng cht nhim trong khng kh.

x,y,z_ Ta im xt.
k_ H s khuch tn ri theo cc phng x,y,z.
u_ Tc gi.
Nm 1932, Sutton O.G da theo l thuyt ca Taylor v cho rng s phn b nng
cht nhim trong qu trnh lan to tun theo lut phn b chun Gauss v a ra kt
qu.

35/91

S m n c gi tr n = 0 ? 1 v xc nh theo trng vn tc gi theo chiu ng.

Sy Sz : H s khuych tn ri theo phng Y v Z.
Nm 1963, Berliand M.E. gii phng trnh v thu c kt qu cho vic xc nh nng
C lp st mt t.

Vi : M- Lu lng cht nhim.

k1- H s khuch tn ri.
u- Vn tc gi cao 1m.
k0 = 0,5~1m khi kh quyn khng n nh v 0,1~1m khi kh quyn n nh.
n = 0,15 ~ 0,2.

Gii thiu phng php tnh ton:

Phng php ca Sutton-Pasquill (pp Gauss):
( Cn gi l m hnh thng k kinh nghim)
Dng cng thc ph bin nht m Sutton v Passquill a ra l:

(24)
Khi xc nh nng cht nhim gn mt t th xem z = 0. Khi ta c:

(25)
Trong :

36/91

C - Nng cht nhim ti v tr c ta x,y,z.

u - Vn tc gi.
y,z - H s khuch tn ri theo cc phng y,z tng ng vi sai phng chun ca
hm phn phi Gauss.
H - Chiu cao hiu qu ca ng khi.
H s khuch tn y, z l sai lch chun ca hm khuch tn Gauss theo phng
ngang v ng. H s y, z ph thuc vo khong cch ti ngun thi v tnh n nh
ca kh quyn. H s ny c xc nh theo biu thc nghim ca Gifford xy dng
nm 1960.
Cp n nh ca kh quyn c phn thnh 6 cp theo Turner nh sau:

Ch :
1- L nng ma h, mt tri c gc cao > 600.
2- L nng ma h, tri c my v trong sng, gc cao mt ti l 30 ? 600.
3- Nng bui chiu ma thu hay ngy ma h c my, mt tri gc cao 15 ? 350.
4- my c xc nh bng mc my che ph bu tri.
y l phng php tnh ton c s dng nhiu cc nc phng Ty.
Cng thc xc nh bin thin nng cht gy nhim trn mt t theo trc x (vi
y = z = 0) l nhng im c nng cao hn cc im k bn theo phng y nh sau:

(26)

37/91

Trn hnh v l biu do TURNER (1970) lp biu din mi quan h gia Ky Kz v

Khong cch X ph thuc vo n nh ca kh quyn.
Tc gi u : Gi thng c tr s tc d u thay i theo chiu cao.Ngi ta biu din
thay i bng biu thc:

(27)
Trong : u0 v u1 tc gi 2 im khc cao
zo v z1 cao 2 im
p S m
H s p cho mt t g gh :

38/91

Cho mt t bng phng hay trn mt nc ln , h s p trong bng c nhn thm h

s 0.56 cho mi cp n nh ca kh quyn.
Tnh n nh ca kh quyn:
-Kh quyn trong tng i lu cng ln cao, nhit cng gim i theo mt h s suy
gim nhit .
-Trong iu kin l tng, cng ln cao, kh p cng gim nn nhit cng gim theo
h s suy gim nhit on nhit. H s ny = 1 oC/100m.( PHM NGC NG)
-Trong thc t c vi yu t nh hng ti h thng ny l gi, a hnh v bc x mt
tri.
-Kh quyn c coi l n nh khi m h s suy gim nhit theo cao nh hn h
s suy gim nhit on nhit. Trong trng hp ny mt phn t khng kh c sy
nng ln, dn n ra v bay ln trn do tc dng ca p sut thy tnh. Phn t gim
nhit tun theo h s suy gim nhit on nhit. Nhng do h s suy gim nhit
thc nh hn, nn ti lc no nhit ca phn t kh nh hn khng kh xung
quanh, n li chuyn ng theo chiu ngc li. Kt qu l phn t kh dao ng ln
xung mc no .
-Kh quyn c coi l khng n nh khi h s suy gim nhit theo chiu cao ln
hn h s suy gim nhit on nhit. Phn t khng kh b nng ln c tip tc bay
cao mi.
-Kh quyn c coi l trung tnh khi hai h s ny bng nhau.
Khi xc nh c bin thin nhit theo chiu cao ca mt v tr, ngi ta c th xc
nh c cao xo trn cc i ca khu vc.
cao xo trn cc i : L chiu cao m khi kh nng c th bay ln cho ti khi nhit
ca khi khi b gim theo iu kin on nhit bng vi nhit khng kh xung
quanh.
Bin thin nhit theo chiu cao b thay i do mt vi hin tng sau:

39/91

Nghch nhit bc x:
-Do mt t c trao i nhit bc x vi bu tri nn v m, khi khng c bc x mt
tri, mt t bc x nhit vo bu tri v lnh i. Qu trnh ny thng bt u t ti,
mnh nht vo m v v suy gim dn khi tri sng. Trong iu kin ma ng tri
quang my, nhit lp khng kh st mt t thp hn c cc lp pha trn sinh ra qu
trnh nghch nhit bc x. Lp nghch nhit ny c th cao ti vi trm mt vo sng
sm.
Nghch nhit do tng khng kh nng h thp:
-L hin tng xy ra khi khng kh nng hn c p sut cao chuyn ng xung di.
Nhit khi kh cao hn nhit khng kh gn mt t. Hin tng ny xy ra bt
c u cao t vi trm ti vi ngn mt v xy ra cng vi h thng thi tit c p
sut cao. Do khng kh chuyn ng xung di nn nhit tng dn lm gim my v
m tng i. Tri trong xanh nn d dn n nghch nhit bc x di tng nghch
o nhit.
Chiu cao hiu qu ca ng thi H :
Chiu cao hiu qu ca ng thi H bng:
H = h + h (28)
h Chiu cao hnh hc ca ng thi (m)
h nng cao ca dng kh thi . L cao ca lung kh thi ln cao thm do ng
nng ti ming ng thi v do nhit kh thi cao hn mi trng xung quanh.Hnh
trn l kt qu tnh ton mt ng thi c cc chiu cao hiu qu thi khc nhau:
Theo BRIGG (1972) kin ngh, h tnh nh sau:
Khi cp n nh ca kh quyn l A ~ D :

(29)

40/91

(30)
Xf =120F 0,4 nu F 55 m4/s3
Xf =50F 5/8 nu F 55 m4/s3
g Gia tc trng trng ( m/s2 ).
r Bn knh ng thi ( m ).
Vs Vn tc kh thi qua ming ng ( m/s ) .
u Tc gi ming ng thi ( m/s ).
Tk Nhit kh thi ( oK ).
Tx Nhit khng kh xung quanh thi ( oK ).
Khi cp n nh ca kh quyn l E ~ F :

r gim nhit on nhit ( = 0,01 oC/m )

Phng php tnh ton ny l thuc rt nhiu vo n nh ca kh quyn m theo
bng phn cp th n nh ny li thay i lin tc theo thi gian. V th gi tr tnh
c gn nh gi tr trung bnh tc thi ti thi im xem xt. Sau y l kt qu tnh
so snh nng cht gy nhim trn mt t trong vt kh thi cc n nh kh
quyn khc nhau :

41/91

Phng php ca Berliand v cng s:

T kt qu gii phng trnh vi phn ca Taylor v da vo m hnh thng k thy ng,
Berliand v cng s a ra cng thc tnh ton s phn tn cht nhim vo khng kh
nh sau:
Nng cc i Cmtrn mt t di hng gi ca ng thi n ( Trc X ):

42/91

Cho ngun nng c t > 0 f < 100 m/s2.0C

(33)
Cho ngun ngui , khi t 0 f > 100 m/s2.0C

(34)
Trong :
A H s i l khu vc. A = 240
M Lng cht nhim thi g/s
F H s F=1 Khi thi cht nhim l kh
F=2 Khi thi bi c hiu qu lc sch khng di 90%.
F=2,5 Khi thi bi c hiu qu lc sch 75~90%.
F=3 Khi thi bi c hiu qu lc sch 75%.
H Chiu cao ng thi m
D ng knh ming ng thi m
L Lu lng kh thi m3/s
t Chnh lch nhit kh thi . oC
m H s khng th nguyn .
n H s khng th nguyn ph thuc vo vm .
Cho ngun nng c t > 0 f < 100 m/s2.0C

43/91

(35)

S1 - H s gim nng cht nhim theo trc X so vi nng cc i.Cm .Tra biu
theo F v X/Xm.
S2 - H s gim nng cht nhim theo trc Y so vi nng cc i.Cm .Tra biu
theo u( Y/Xm).
u Tc gi tnh ton. m/s
Khong cch xut hin Cmk t chn ng thi :
Cho kh thi :
Xm = do x H m (41)
Trong do H s. Tra th theo Vm v f. [ ].
Hay tnh:

44/91

Vn tc gi nguy him:
Cht nhim c khuych tn rng l nh gi . Nhng gi cng ln cng lm gim s
khuych tn theo chiu ng ca lung kh thi . Lung cng sm tip xc vi mt t.
Cc nghin cu cho thy tn ti mt tc gi nguy him Um lm xut hin nng
cht nhim cc i trn mt t. Um c xc nh nh sau:
Khi Vm 0,5 Um = 0,5
Khi Vm = 0,5 ~ 2 Um = Vm
Khi Vm ? 2

Trong cch tnh ny h s f c tnh nh sau :

(46)
Vi phng php ny , ta c th tnh c lng cht nhim cc i cho php thi ra
t mt ng thi cho trc bng cch thay [ C ] vo biu thc (24) v (25) xc nh
lng M cho php.
C hai phng php tnh ny c dng cho ng thi cao ca ngun n v nng
cht nhim ban u khng c. Nu trc gi c ngun thi cao khc c kh nng nh
hng ti khu vc ang xt th phi tnh cng nh hng ca hai ngun thi.
45/91

Biu xc nh tr s S1

Biu xc nh tri s S2
Tnh nng cht nhim ng thi do nhiu ngun gy ra cho mt im:

Trong : C Nng ti mt im trn mt t (mg/m3).

Ci Nng gy ra ca ngun th i.

46/91

Bin php ci tin cng ngh

Bin php ci tin cng ngh ngy nay c xem l c hiu qu cao nht v kinh t v
k thut nhm nng cao hiu sut lao ng, tng nng sut v gim s pht thi cht
nhim mi trng. Ni dung ch yu ca cng vic l:
- C gii v t ng ha cc cng on pht sinh nhiu bi v hi kh c. Khi thay th
cc cng on th cng bng c gii, din ta cht nhim s hp hn nn d dng c
th khng ch ngun ta cht nhim. Vic lu tr tm clanke ca nh my xi mng
h tin trong h kho h gy nhim bi cho khu vc xung quanh. Nu thay th kho h
bng h thng xi l cha th c th d dng kim sot ngun pht sinh bi.
- Thay th nguyn liu, nhin liu bng cc loi c t cht c hi nh thay du F.O c
hm lng lu hunh cao bng cht t gas.
- Ti s dng kh thi n chng mc c th c nh dng li kh trong h thng vn
chuyn kh p; tn dng kh thi nh my nhit in sn xut thch cao, CaCO3
-Lm kn cc cng on, thit b pht sinh hi kh c c th kim sot d dng,
khng bi, hi kh c lan trn vo mi trng kh.

47/91

Thit lp h thng thu bt cht nhim ti

ngun
K thut thng gi chng bi v hi kh c: K thut thng gi l mn khoa hc v k
thut v t chc trao i v x l khng kh nhm to c mi trng khng kh nh
mong mun.

H thng thng gi chung:

Thng gi chung l mt khi nim rt rng ch s cp khng kh vo v ht khng kh
ra khi mt khu vc, mt khng gian nht nh, c th l mt phng, mt phn xng
hoc mt khi nh.
H thng thng gi chung c th l h thng thng gi c kh khi ngun lc cho cc
khi khng kh lu chuyn l qut gi hoc h thng thng gi t nhin khi tn ng
cc ngun lc t nhin nh nhit, sc gi lu chuyn cc khi khng kh.
Thng gi chung c tc dng ho long cht gy nhim do vic cp khng kh sch t
bn ngoi ho trn vi khng kh b nhim bn trong nh nhm mc ch kim sot
cc cht c kh nng nh hng n sc khe con ngi, c nguy c gy chy n hoc
gy mi nh nhit, bi, cc loi hi v kh. Thng gi chung ch p dng khi lng cht
nhim pht sinh khng qu ln, tri trn din rng, v tr thao tc ca ngi lao ng
phi cch xa ngun nhim hoc nng cht nhim m ngi lao ng tip xc
phi thp hn TCCP, mc c hi ca cc cht nhim phi thp, s lan to cc cht
nhim phi tng i ng u.
Lu lng thng gi ho long c xc nh trn c s m bo gim c cc cht
c hi pht sinh (nhit tha, bi, hi kh c) xung di mc cho php.

Trong :
L Lu lng khng kh thng gi chung cho nh xng.
G Tng lng cht nhim ta ra trong nh (mg/h).

48/91

[c] Nng cht nhim cho php c trong nh cng nghip (mg/m3).
Co - Nng cht nhim c trong khng kh xung quanh (mg/m3).
Q Tng lng nhit tha ta ra trong nh (Kcal/h).
? - Trng lng ring ca khng kh.
tr v tv Nhit khng kh vo v ra khi nh cng nghip (oC).

i vi nh dn dng, cc cng trnh cng cng hoc mt s phn xng khng c cc

ngun nhim ng k, c th s dng khi nim "bi s trao i khng kh " tnh
ton lu lng trao i khng kh. H s ny c xc nh bng t l gia lu lng
khng kh trao i v th tch nh cn thng gi. Thng qua h s trao i khng kh
ny, c th d dng xc nh c lu lng khng kh cn ht ra, hoc thi vo, hoc
kt hp c ht ra v thi vo khu vc.

(48)
V Th tch nh cng nghip (m3).
n Bi s trao i khng kh. Ly n = 10~35.
Cc h thng thng gi c kh chung thng c lu lng rt ln nn hay dng cc loi
qut ht hay thi hng trc.
Thng gi t nhin l s trao i khng kh t trong ra ngoi v t ngoi vo trong nh
khi c s chnh lch p sut gia bn trong v bn ngoi do tc dng ca s chnh lch
nhit hoc ca gi ln cc mt tng v mi nh. Thng gi t nhin c ngha
i vi vic thng gi cho cc khng gian ln, cc phn xng c cc ngun nhit ln,
nhng n cng c nhiu hn ch do khng m bo c lng trao i khng kh cn
thit v lin tc.
Cc h thng thng gi chung ch thng c dng chng nng cho nh xng, thi
nhit tha ra khi nh. i khi cng c dng cho nh xng ta t bi v t c trn
din rng.

Thng gi cc b:
Khi ngun gy nhim t, rt tp trung v lng pht sinh tng i ln; hoc khi phn
xng rng ln, s ngi lm vic t th vic t chc thng gi cc b s c hiu qu
v kinh t hn. Hu ht cc h thng thng gi cc b l h thng thng gi c kh (C
dng qut gi).

49/91

S khi h thng ht cht gy nhim

H thng ht bi cc b:
y l nhng h thng ht c kh, thu gom bi ngay ti ngun pht sinh, c x l (hoc
khng x l) trc khi thi ra mi trng bn ngoi.
Mt h thng thng gi ht bi cc b tt thng thng bao gm cc chp thu bt bi
cc bi ti ngun to bi ra nh my nghin, sng, mi, trn, trn cc u bng ti, gu
ti; H thng ng ng dn bng tn , thit b lc bi v qut ht .
H thng thng gi ht bi cc b tt phi c hiu qu thu bt bi cao, lm gim nng
bi ti ch lm vic. Hiu qu thu bt bi c ngha quyt nh ti vic bo v sc
kho ngi lao ng.
H thng thng gi ht bi cc b tt cn phi c hiu qu lc sch bi trong khng kh
ht cao trc khi thi ra ngoi tri.
H thng ht hi kh c cc b:
Tng t nh h thng ht bi cc b, y l nhng h thng ht c kh, thu gom hi
kh c ngay ti ngun pht sinh, c x l (hoc khng x l) trc khi thi ra mi
trng bn ngoi.
Mt h thng thng gi ht hi kh c cc b tt cng bao gm cc chp thu bt hi
kh c cc bi ti ngun to ra nh my trn, b m, my chit chai; H thng ng
ng dn c th bng tn hay INOX, thit b lc hi kh c v qut ht .
H thng thng gi ht hi kh c cc b tt phi c hiu qu thu bt hi kh c cao,
ngn chn trit hi kh c trn lan vo mi trng lao ng, lm gim nng hi
kh c ti ch lm vic xung di mc cho php.

50/91

H thng thng gi ht hi kh c cc b tt cn phi c hiu qu lc sch hi kh c

trong khng kh ht cao trc khi thi ra ngoi tri.
Vi lu chung cho h thng ht cc b:
T chc thu bt cc cht nhim tt, ngay ti ngun pht sinh khng chng lan to
rng l bin php c bn ngn chn s lan to cht nhim, ngn chn s tip xc
gia cht nhim v ngi lao ng v to iu kin thun li cho qu trnh lc sch .
thu bt cht nhim tt c hiu qu cao, cn m bo cc nguyn tc sau y:
*/- Cng chp kn ngun to cht nhim cng tt.
*/- Ming ht cng gn ngun to cht nhim cng tt.
*/- Vn tc thu bt phi ln ht c ht cc cht nhim pht ra.
*/- Cc ming thu bt cht nhim khng c cn tr thao tc cng ngh
*/- Khng kh cha cht nhim i vo chp ht khng c i qua vng th ca ngi
thao tc.
C cu thu bt l cc dng chp ht , t ht, khe ht b mt, bn lm vic c gn ming
ht trc mt hay di gmTu vo cc tnh cht ho l ca cc cht nhim, phng
thc pht sinh, tng lng pht sinh, cc yu t kinh t - x hi c th m cc nh k
thut la chn c cu thu bt, thit b x l v qut vn chuyn ph hp.
Hiu qu lc cht nhim l nh gi v kh nng tch lc cht nhim ra khi dng
khng kh nhm tr li s trong lnh cho khng kh trc khi thi vo mi trng. Do
vy, hiu qu lc cht nhim c ngha quan trng ti vic bo v mi trng chung
cho ton cng ng v h sinh thi. Nng cht nhim trong kh thi phi di mc
cho php v chiu cao ng thi phi cao hn mi nh ti thiu 0,7 ln chiu cao nh.
Chc chn nht l phi kim tra nng cht nhim do ng thi gy ra cho vng ln
cn di hng gi theo m hnh ton GAUSS do cc nh chuyn mn tin hnh.

51/91

Lc bi kh thi
Cc thng s ca bi:
Kch thc ht bi:
Trong khng kh, bi tn ti di dng 1 tp hp cc ht rn c kch thc khc nhau
cng khuch tn trong khng kh. Duy ch c cc loi bi c ngun gc t hi ngng t
li s cho loi bi c kch thc thun nht.
Ty thuc vo kch thc v trng lng ring, ht bi c th tn ti lu hay mau trong
khng kh. Kch thc ht bi c xc nh bng knh hin vi, bng thit b sng li,
sng kh ng trn my Ba-C, lng trong dung mi theo phng php Pi -Pet
Thng s nh ga kch thc bi l: ng knh D50 l ng knh ca ht m trng
lng cc ht ln hn D50 v nh hn D50 l bng nhau. V lch qun phng trung
bnh lg ca hm phn b cc ht bi.

(49)
Trng lng ring cc ht bi:
Ph thuc vo bn cht ha hc m mi loi bi c trng lng ring khc nhau .Cn
phi phn bit:
Trng lng ring c l trng lng ring ca khi vt liu c.
Trng lng ring xp ca tp hp cc ht bi lng l t s ca trng lng khi bi vi
th tch khi bi lng.
cc thng s khc:
- thm t.
-Hnh dng ht bi.
- dn in.

52/91

Cc loi thit b lng bi:

Thit b lng bi l cc loi thit b m trong n, ht bi tch ra khi dng khng kh
do tc dng ca mt trng lc no nh: lc trng lng, lc ly tm, .lc qun tnh,
trng tnh in
Bung lng:
Trong bung lng, ht bi tch ra khi dng khng kh di tc dng ca lc trong
trng v c hng ri xung t. ng thi, ht bi chu lc ma st ca cc phn t
kh.
Ngi ta gi vn tc ri ca ht bi trong khng kh l vn tc treo vn tc ny c
xc nh bng tnh ton hay tra biu ph thuc vo nhit v p sut mi trng,
kch thc ht bi v trng lng ring ca ht bi.

Hnh 2-1: Biu tra vn tc ri ca ht bi

53/91

Ngi ta thng cu trc bung lng theo phng ngang. Dng kh cha ht bi i
ngang qua khng gian bung lng vi vn tc c dn u trn ton mt ct ngang.
Thng thng tc dng kh khng vt qu 0,3m/s trn ton mt ct ngang.iu kin
1 ht bi lnng trong bung bi l:

u - tc dng kh trong bung lng.

v - tc treo ca ht bi.
H - chiu cao khong lng trong bung.
L - chiu di khong lng trong bung.
gim bt kch thcbung lng ngi ta c th chia bung lng thnh nhiu ngn
theo phng ngang gim chiu cao tnh ton H.
Bung lng bi c hiu sut thp, ch thu c cc ht bi ln nn thng ch dng
thu li ph liu nh ct, phi bo, mn ca
Lng trong trng lc ly tm (Lc xoy).
Lc ly tm l lc pht sinh khi vt th tham gia vo mt chuyn ng quay. Lc ly tm
c xu hng y vt th i ra xa tm quay. ln ca lc ly tm t l thun vi trng
lng vt th v tc quay quanh trc ca vt th.

(51)
Trong : P - Lc ly tm t ln vt th.
m Khi lng vt th. kg
54/91

u - Tc di ca vt th. m/s
R - Khong cch t tm quay ti vt th. m
- vn tc gc ca chuyn ng quay. 1/radian

Ngi ta li dng nguyn l ny ch to ra thit b Cyclon lng bi . Cu to Cyclon

nh sau: Cyclon l thit b hnh tr trn c ming dn kh vo pha trn. Khng kh
vo cyclon s chy xoy theo ng xon c dc b mt trong ca v hnh tr. Xung
ti phn phu, dng kh s chuyn ng ngc ln trn theo ng xon c v qua ng
tm thot ra ngoi.
Ht bi trong dng khng kh chy xoy s b cun theo dng kh vo chuyn ng
xoy. Lc ly tm gy tc ng lm ht bi s ri xa tm quay v tin v v ngoi cyclon.
ng thi, ht bi s chu tc ng ca sc cn khng kh theo chiu ngc vi hng
chuyn ng, kt qu l ht bi dch chuyn dn v v ngoi ca cyclon, va chm vi
n, s mt ng nng v ri xung phu thu. , ht bi i qua thit b x i ra ngoi.
Gii cc phng trnh ton v chuyn ng ca ht bi n l trong cyclon, ngi ta c
c cc cng thc tnh sau:
ng knh ht bi nh nht thu li trong cyclon l:

55/91

(m) (52)
Thi gian ht bi lu trong cyclon l:

(s) (??)
Trong :
- h s nht ng hc m2/s.
d- ng knh ht bi m.
- tc gc ca ht bi.
n- s vng quay ca ht bi trong cyclon.
? v ? - trng lng ring ca bi v khng kh kg/m3.
R1- Bn knh ng tm. m.
R2- Bn knh phn hnh tr ca cyclon m.
Cc cng thc trn ch c tnh l thuyt, cho ti nay vn khng c cc cng thc ch
r mi lin h l thuyt tnh ht cc kch thc cu to nn Cyclon. V th, trong
thc t, ngi ta khng thit k cyclon theo l thuyt m tnh chn cyclon theo cc loi
cyclon chun c ch to, th nghim v o c cc thng s cn thit. Cc loi
Cyclon ca Lin X thit k th nghim c tc kh trn ca vo t 15~ 25 m/s, v
thng c dng lc bi c ng knh d = 6 10 m vi hiu sut 75 85% v lc
bi c ng knh d >20 m vi hiu sut 92 95%. Cc loi Cyclon thng c ng
knh phn hnh tr D = 400; 500; 630 v 800 mm. Cc kch thc hnh hc khc ca
cyclon t l vi ng knh phn hnh tr D. ng c tuyn lm vic ca Cyclon c
dng ng thng trn biu c thang chia theo hm logarit biu th quan h gia lu
lng v tr lc ca dng kh qua Cyclon. Cyclon thng lm vic trong khong tr lc
140 170 kg/m2 vi vn tc ti u cho mi loi cyclon.
Bng 2-2: Vn tc trung bnh trn mt ct ngang phn hnh tr ca vi loi cyclon.

56/91

Ch : V- (vn tc trung bnh quy c) c tnh theo ng knh thn hnh tr ca

cyclon.

H 2-8: Kch thc c bn ca cyclon CH

Cyclon ghp: Cc nghin cu cho thy cc Cyclon ng knh cng ln th

57/91

H2-9: Cyclon ghp.

hiu qu cng gim thp v nhiu l do. V th ngi ta thit k cc loi cyclon
tiu chun ng knh 250 mm v ghp nhiu cyclon lm vic song song lc lng
kh thi ln. Khi ny hiu sut lc ht bi 5 m t ti 85 90%. Cc loi cyclon
ny thng c cnh xon ming vo vi gc nghing 25~30o. ng knh ng tm
d=158~133mm. vn tc trung bnh trong mt ct ngang v=3,5~4,75 m/s.
Cyclon mng nc: Mt trong nhng khuyt im ca cyclon l do vn tc xoy trong
thit b ln nn d gy ra hin tng cun tr li vo dng khng kh cc ht hi lng
trn thnh thit b. V vy , trn mt trong thnh thit b Cyclon mng nc, ngi ta
to ra mt lp mng nc chy cun theo cc ht bi lng, ngn khng cho chng b
cun vo dng kh. Cyclon mng nc c kh nng lc sch 90% cc ht c kch thc
1,5 m.

58/91

Cu to loi Cyclon thng c ca cho kh v bi vo pha di v thot ra ca pha

trn thn hnh tr, vi phng tip tuyn vi mt trong thn hnh tr. Trc ca ra c
b tr cc vi phun nc vo mt trong thnh thit b to mng nc chy t trn xung.
Lng nc tiu hao lm t thnh thit b trong khong 0,1 0,2 lt/m3 kh. Lng
nc ny thng c lng s b v dng tun hon, nh k x qua h thng x l
nc.
Cyclon mng nc thng c dng vi vn tc dng kh ca vo Vv=16~25 m/s v
vn tc trung bnh quy c V=4.5~7m/s. Chiu di thn hnh tr H=5~5,2D (Thm ch
ti 10D).

Cc loi thit b lc bi:

Lc bi l a dng khng kh ln bi i xuyn qua lp vt liu lc, cc ht bi s b gi
li trong lp vt liu lc, khng kh sch i qua lp vt liu lc v c thi ra ngoi.

59/91

Lc bng vt liu c l rng :

Loi thit b ny thng c lm thnh cc block v khi s dng phi ghp song song
nhiu block vi nhau c c din tch cn thit. Mi block l mt hnh hp ch nht,
dy khong 100 mm, hai mt c lp li kim loi. Bn trong, gia 2 lp li ngi ta
nhi y lp vt liu xp nh khu rng, ht nha, si cc hay phoi nhm cc loi
vt liu ny c tm du tng bm dnh cc ht bi.
Cc khe h trong lp vt liu s to ra li i quanh co cho dng kh. Kh thi d dng
i qua lp lc cn cc ht bi do c qun tnh ln nn va chm vi b mt vt liu thm
du nn b gi li. Cc vt liu cng nh th kch thc khe cng b v tr lc cho dng
kh i qua cng ln, l xp cng mau b bt li do bi.
Khi s dng 1 thi gian, sc cn ca lp lc tng cao nn phi thay bng block khc.
Vt liu lc c th ly ra ra sch, tm du v s dng li . Hiu sut lc sch ca lp
khu kim loi 13 x 13 x 1 mm l 99%. Ti trng khng kh trong khong 4.000 ~ 5.000
m/h .Loi thit b ny dng lc bi trong khng kh nhit khng cao v nng
khng ln.
lc kh nng v nng bi cao, ngi ta dng thit b lc bng cc khu s v c
phun nc lm t lin tc. Bi b mng nc trn cc khu s thu li s chy theo nc
xung thng cha. Qua lng lc s b, nc c phun tr li vo thit b lc. Hng
ngy x b nc phun vo h thng x l nc thi v thay nc mi. Cu to thit b
ging nh thp m.
Lc bng vi lc:
Nguyn l lc bi ca vi nh sau: cho khng kh ln bi i qua 1 tm vi lc, ban u
cc ht bi ln hn khe gia cc si vi s b gi li trn b mt vi theo nguyn l ry,
cc ht nh hn bm dnh trn b mt si vi lc do va chm, lc hp dn v lc ht
tnh in, dn dn lp bi thu c dy ln to thnh lp mng tr lc, lp mng ny
60/91

gi c c cc ht bi c kch thc rt nh . Hiu qu lc t ti 99,8% v lc c

c cc ht rt nh l nh c lp tr lc. Sau 1 khong thi gian lp bi s rt dy lm
sc cn ca mng lc qu ln, ta phi ngng cho kh thi i qua v tin hnh loi b lp
bi bm trn mt vi. Thao tc ny c gi l hon nguyn kh nng lc.
Vi lc c th l vi dt hay vi khng dt, hay hn hp c 2 loi. N thng c lm
bng si tng hp t b ngm hi m v bn chc .Chiu dy vi lc cng cao th hiu
qu lc cng ln.
Loi vi dt thng dng cc loai si c xe thp, ng knh si ln, t vi chi
s cao theo kiu dt n. Chiu dy tm vi thng trong khong 0,3mm. Trng lng
khong 300~500 g/m2.
Loi vi khng dt thng lm t si len hay bng th. Ngi ta tri si thnh cc mng
mng v a qua my nh hnh tao ra cc tm vi th c chiu dy 3~5mm.
Loi vi hn hp l loi vi dt, sau c x l b mt bng keo hay si bng mn.
y l loi vi nhp ngoi thng dng hin nay. Chng c chiu dy 1,2~5mm.

Vi lc thng c may thnh ti lc hnh trn ng knh D=125~250 mm hay ln

hn v c chiu di 1,5 n 2 m. Cng c khi may thnh hnh hp ch nht c chiu

61/91

rng b=20~60mm; Di l=0,6~2m. Trong mt thit b c th c hng chc ti hng trm

ti lc.
Vi ti lc trn - di, ngi ta thng may kn mt u ti, u kia trng. Khi lm
vic, u trng c lin kt vi c dn kh lc vo ti trn mt sng phn cch ca
bung lc bi. Khi cho khng kh trc khi lc i vo trong ti qua c, dng kh i
xuyn qua ti vi ra khoang kh sch v thot ra ngoi. Chiu i ny s lm ti vi t
cng ra thnh b mt lc hnh tr trn. Vi s ny, ming ti ni vi mt sng thng
c quay xung pha di tho bi ra khi ti khi lm sch mt vi.
Khi cho khng kh i theo chiu t bn ngoi vo bn trong ti, trong ti phi c khung
cng ti lm t kim loi ti khng b xp li khi lm vic. Vi s ny, ming ti
ni vi mt sng thng c quay ln pha trn.
Vi ti lc hnh hp ch nht, ch c mt s l cho khng kh i t bn ngoi vo
bn trong ti, v bn trong ti buc phi c khung cng ti vi.
Khong cch gia cc ti chn t 30 ~ 100mm.
Vic hon nguyn b mt lc c th tin hnh sau khi ngng cho khng kh i qua thit
b v lm sch bi trn mt vi bng 2 cch:
- Rung r bng c kh nh mt c cu c bit.
- Thi ngc li bng kh nn hay khng kh sch.
V c c im l chu k lm vic gin on xen k vi chu k hon nguyn nn thit b
ny bao gi cng c hai hay nhiu ngn (hay nhiu block trong cng 1 ngn) c th
ngng lm vic tng ngn (hay tng block) m r bi. Ti trng khng kh ca vi lc
thng thng l 150~200 m/h . tr lc ca thit b khong 120~150 kg/m2 . Chu k r
bi l 2~3 h.

62/91

H2-13: S thit b lc bi bng ti vi trn thi bi bng kh nn.

Tnh ton s b thit b nh sau:
Tng din tch ti lc bi yu cu: F = Q/(150~180) (m2)
Din tch ca 1 ti: Ti trn f = x D x l (m2)
Ti hp ch nht f = 2 x (a + b) x l (m2)
S ti trong 1 ngn lc: n = F/f (ly trn) (ti).
Vi: Q Lu lng kh thi cn lc. (m3/h)
D - ng knh ti lc hnh tr trn. (m)
a; b; l - Chiu rng, chiu dy v chiu di ti hp ch nht. (m)

LNG TRONG TRNG TNH IN.

Nguyn l lm vic ca thit b nh sau: Khi cho dng khng kh ln bi i qua in
trng 1 chiu mnh, cht kh s b ion ha bm vo b mt ht bi lm b mt ht

63/91

bi nhim in. Do tc dng ca lc in trng, ht in tch in s b ht v cc khc

du( thng l cc dng). Khi va vo in cc, ht bi b trung ho in v ri xung
pha di y x bi.
in trng mt chiu trong thit b thng c in p rt cao, t 11 KV n 80KV tu
theo tng loi thit b. Trong in trng, ht bi ng knh 0,1mm s tch in ti a
trong khong 1s. V th thi gian dng kh i qua thit b t 2 8 giy tu theo thit b.
Cc thit b cng nghip c 2 loi, loi 1 giai on v 2 giai on.

Loi mt giai on l loi ging nh s nguyn l. in trng va ion ho ht bi

va thu ht bi nn in cc m thng l cc dy kim loi treo gia cc bn hay cc
ng in cc dng ni t.
Loi hai giai on l loi chia ra vng ion ho ht bi, cc in cc m l dy treo gia
cc bn cc dng v vng thu ht bi l vng c hai bn cc song song xen k nhau.

64/91

y l loi thit b lc bi hiu sut rt cao ti 99,8 % khi nng ban u t 7 g/cm3.
N thng c s dng lc tinh khng kh sau cc cp lc th bng bung lng v
Cyclon. N cn c u im l lc sch kh thi nhit rt cao m khng lm ngui
kh thi. Thit b ny cn l thit b tiu hao in nng thp 0,2 KW / 1000m3/h v tr
lc thp (10 20 kg/m2).
Tuy vy, nng cc cht gy chy n trong kh thi nh CO, bi than cn c kim
sot cht ch trnh b kch n do dng kh b ion ha pht sinh ra tia la in.

65/91

Lc kh c trong kh thi
Cc quy trnh:
Trong thc t sn xut v i sng, c rt nhiu loi kh thi mang theo cht nhim
dng kh. Vic lc sch chng ph thuc rt nhiu vo tnh cht ha hc ca cht
nhim, c th chia chng thnh hai nhm.
- Nhm cc cht c ngun gc hu c: Bao gm cc cht c ngun gc t kh thin
nhin, du m nh: Xng, etylen, benzen, butan
- Nhm c ngun gc v c nh: H2S, SO2, NOX
Khng th c quy trnh v thit b no chung cho mi loi cht nhim dng kh. Quy
trnh lc sch chng ph thuc vo tnh cht ha l v nng thc t trong kh thi v
hiu qu kinh t ca cng vic. Ngy nay, cc nc pht trin, ang khuyn khch vic
lc cht nhim trong kh thi thnh cc sn phm c th dng c trong sn xut.
Tuy vy, phi tha nhn rng, cc h thng ny t tin v vn hnh phc tp.
Quy trnh thiu t:
y l qu trnh n gin nht phn hy cc lng cht hu c c th chy c .
Quy trnh ny bao gm a hn hp kh thi v khng kh qua bung t nng nhit
khi kh ln ti 1100oC.Thi gian lu kh thi trong bung t l 2 giy. nhit
ny, phn ln cc hp cht hu c phc tp b phn r v xy ra cc phn ng oxy ha
gc C v hyr vi xy trong khng kh, v sn phm sau cng l CO2 v hi nc. Sau
kh thi c th c thi thng hay qua b thu hi nhit. Quy trnh ny thng c
dng x l cht c hi sinh ra t qu trnh thiu t cht thi rn.
Kh thiKhng khL tThu hi nhitng thi
H2 14: S t kh thi cha cht hu c dng kh c thu hi nhit.
Kh thiKhng khL tBung xc tcng thi
H2 15: S t kh thi cha cht hu c dng kh c dng xc tc.
Thi gian gn y c pht trin cc qu trnh t c cht xc tc nhm lm gim nhit
bung t, tit kim nng lng. Tuy vy, mi loi cht xc tc ch c tc dng vi
mt vi loi kh nht nh. Hin nay, thnh hnh nht l cht xc tc x l cht hu c
trong kh thi.

66/91

Quy trnh hp ph :
C mt vi loi cht rn c cu to dng ht trn mi ht c cha v cng nhiu cc l
nh li ti c kh nng hp ph ,bt gi m khng c phn ng ha hc g vi kh c .
Cc kh c ny c th c nh ra trong mt iu kin nht nh .Cc cht rn c
gi l cht hp ph .Trong thc t thng x dng than hot tnh ,kaolin hot ha , geolit
, silicagenPhng php ny c dng ch yu hp ph cc hi kh c mi, cc
hi dung mi hu cHiu qu ca phng php ny c th t ti 90 ~ 98%.
Sau mt thi gian, cht hp ph b no, tc l n khng th hp ph thm kh c na,
ngi ta c th b cng rc thi hay hon nguyn li cht hp ph. Kh c bay ra
t qu trnh hon nguyn thng c nng rt cao nn ngi ta hay s dng phng
php t kh kh c trc khi thi hay a qua cc cng on ti ch khc.
Khi trong kh thi c ln bi th buc phi lc sch rt tinh kh thi trc khi a qua
thit b hp ph khng lm gim tui th ca cht hp ph.
Thit b hp ph hi kh c trong kh thi c cu to nh thit b lc bi bng vt liu
rng. Ty theo nng ca hi kh c m ngi ta cu to lp vt liu hp ph dy
hay mng v ty theo cu to ht ca vt liu lc m chn tc dng kh i qua lp
vt liu sao cho sc cn khng kh khng qu cao v hiu qu lc hi c phi t yu
cu ra.
Vi c ht ca vt liu hp ph l 1 - 3 mm hnh cu hay tr th tc lc nn chn 0,5
- 1,5 m/s. Tc lc nn gim nh khi nng cht c cao trong kh thi. Khi chiu
dy lp vt lu hp ph l 100 mm th tr lc khng kh ca thit b khoang 60~80kg/
m 2.
Quy trnh hp th:
Quy trnh hp th hi kh c l qu trnh xy ra phn ng ha hc gia hi kh c
vi cht hp th c cht mi vi thuc tnh mi. V d : Qu trnh hp th SO2 bng
nc vi.
SO2 + Ca ( OH )2 = CaSO3 + H2O
Cht hp th hi kh c a phn l th lng c phun thnh git nh vo dng kh
thi hay chy trn trn b mt lp vt liu rng ca lp m, (C rt t trng hp cht
hp th th rn v phn ng ha hc ch xy ra c trn b mt ca ht vt liu v sau
phn ng dng li). Hiu qu ca qu trnh hp th ph thuc vo cc yu t:
i lc ho hc ca cht phn ng.
Tc v thi gian dng kh i qua thit b.

67/91

 Tng din tch b mt tip xc ca kh thi vi dung dch phun

Cht kh c c quan tm nhiu nht hin nay l SO2 trong kh thi. C mt vi quy
trnh nh sau:
- Dng sa vi hp thu SO2 ta to ra sunfit canxi. a hn hp ny qua b oxy ha
to ra thch cao CaSO4 . 2H2O.
- Dng dung dch xt hp th SO2 v ti sinh dung dch xt bng vi hay CaCO3.
Kh khn ca cc loi quy trnh ny l ch nu khng ti sinh c dung dch hp
th, ly c cht c hi ra khi dung dch dng thnh phm cho sn xut th phi
x l v b dung dch hp th. Nh vy cht nhim khng b loi b hon ton m
chuyn t mi trng ny qua mi trng khc.

Thit b lc hi kh c thng dng:

Bung phun:
Ca dn kh thi ra

Ca dn kh voDn vi phunLp tch ht lng

ng dn dung dch phun
Ca thi dung dch phun
H2 16: S nguyn l bung phun.

68/91

Bung phun c s dng kt hp lc sch bi v hi kh c bng dung dch phun.

Ngi ta a dng kh thi c ln bi v hi kh c vo mt u bung phun qua mt
thit b c th phn u dng kh thi theo ton b tit din ngang ca bung. Trong
khng gian bung phun c b tr 1,2 hay 3 gin mi phun phun dung dch thnh chm
cc ht nc nh ngc chiu dng kh thi. Hi kh c b dung dch hp th qua b
mt cc ht dung dch, khng kh sch qua khi bung phun c dn vo Cyclon t
thu li cc ht nc phun. Sau kh thi c th c thi thng vo kh quyn hay
a qua b sy nng trc khi thi gim m tng i ca dng kh.
Dung dch nc phun c thu hi a qua thit b lng cn v x l ha trc khi c
phun tr li. Sau mt khong thi gian lm vic, dung dch phun c thi vo h thng
x l nc thi.
Ngi ta thng cu to bung phun vi tc kh thi v? = 1 ~ 2,5 kg/ms . Lng
nc phun trung bnh trn n v kh thi thng l : = 1,2 ~ 7 kg/kg. Cc vi phun
dung dch hp th thng l vi phun gc c lu lng 250 l/h vi ng knh l phun
2,5 ~ 3,5 mm. p sut dung dch phun nh nht l 2,5 kg/cm2.
Thp m:
Thp m thng l mt thp cha lp vt liu rng nh cc loi khu bng s, kim loi
hay plastic. Khi thi c dn vo y thp v thot ra nh thp. Dung dch hp th
c ti u ln nh lp m v chy dc theo cc b mt vt liu. Phn ng hp th
xy ra trn b mt t ca lp m. Hiu qu lc ph thuc vo vn tc dng kh trong
lp vt liu tng din tch b mt tip xc lp m.
Vn tc dng kh i qua lp m trong khong v=1~1,5 m/s. Chiu dy lp m h =
0,4~3 m. Dung dch hp th c phn phi u trn ton mt ct ngang thp bng vi
phun hay ng khoan l. Cng ti dung dch hp thu = 1,5 ~ 4 kg/kg kk. Tr lc
ca thp cho dng kh thi p = 60 x (h/0,4) kg/m2.
Thp m c dng lc hi kh c c ln rt t bi trnh nght lp m. Tc
dng kh qua lp m c cu to sao cho trnh hin tng sc trong lp m.
Trong thc t, ngi ta thng kt hp bung phun v thp m tin hnh lc hi kh
c. Thit b loi ny c mt bung phun pha trn v mt thp m pha di. Khi
thi i t di ln qua thp m v qua bung phun, sau c a qua mt lp vt
liu rng khc tch li cc ht nc phun.

69/91

Lp tch ht lngDn vi tiCa dn kh vo

Lp vt liu rng
H2-17: S nguyn l thp m.
Thp bt:
Trong thp bt, ngi ta a khng kh i qua mt tm phng c l, pha trn c nc
hay dung dch hp th. Kh thi i qua lp nc di dng cc bt kh v n v mt
trn ca mt nc. Qu trnh thu bt ht bi v hp th hi kh c xy ra trn b mt
cc bt kh.
Ngi ta thng lm mt sng bng kim loi c chiu dy t 4 - 6mm c cc l hnh
trn ng knh d = 4 ~ 8mm. Tng din tch l chim 20 ~ 25% din tch mt sng.
Lng nc trn li c tnh hay cu to mng trn sao cho lp bt c chiu cao 80
~ 120mm. Tc kh i qua l gii hn trong khong 6 ~ 10m/s l vn tc tt nht
c lp bt n nh. Tc kh i qua thit din ngang ca thit b trong khong 1,5~2,5
m/s. Thit b thng c nhiu lp mt sng nng cao hiu qu ca thit b.

70/91

Lp tch ht ncMt sng khoan lDn ng cp dung dch hp thuNgng nc trn

Ca dn kh vo
H2 18: S nguyn l thp bt.

Cc quy trnh x l kh SO2

Hp th kh SO2 bng nc
y l phng php n gin c p dng loi b kh SO2 trong kh thi, nht l
trong khi cc loi l cng nghip. Mc ho tan ca kh SO2 trong nc gim khi
nhit nc tng cao, do nhit nc cp vo h thng hp th kh SO2 phi
thp. Sau , tng nhit ca nc phi cao trong thit b thu hi SO2 gii phng
kh SO2 ra khi nc. Bng sau cho lng nc l thuyt cn hp th 1 tn kh SO2
trong kh thi cho n gii hn bo ho ng vi nhit v nng ban u ca SO2
trong kh thi. Bng di y cho lng nc l thuyt hp th 1 tn SO2 cho n
gii hn bo ho ng vi nhit v nng ban u ca SO2 trong kh thi
Nng SO2 trong kh thi (% khi lng)
Lng nc (m3) nhit kh thi
100 oC

150 oC 200 oC

12

48

55

66

10

57

67

78

71/91

70

84.5

96.2

92

106

123

140

165

200

X l kh SO2 bng bt vi (CaCO3).

y l phng php c p dng ph bin trong cng nghip v hiu qu x l cao,
nguyn liu r tin v sn c.
Phng trnh phn ng nh sau:
CaCO3 + SO2 = CaSO3 +CO2
2CaSO3 + O2 = 2 CaSO4 (Phn ng xy ra chm).
Kh thi
H2 19: S h thng hp th SO2 bng vi.
Nc
Nc thi
Pha trn viThp m
NghinKh thi
Bn cnLc tinh th
Lc chn khng
Bn cn
Khi thi sau khi lc sch bi i vo Thp m, trong xy ra qu trnh hp th kh
SO2 bng dung dch bt vi ti trn lp m bng vt liu rng. Trong nc chy ra
t thp c cha nhiu sunfit v sunfat canxi di dng tinh th v mt t bi cn st li
c tch khi dung dch ti thit b tch tinh th . Sau thit b tch tinh th , dung dch
mt phn ln hi lu, ti cho thp m, phn nh cn li i qua bnh lc chn khng
lc cc tinh th di dng cn bn v thi ra ngoi. vi c p vn v nghin
thnh bt, ri vo thng pha trn vi dung dch long chy ra t bnh lc chn khng
cng vi nc b sung c dung dch sa vi mi. Hiu qu hp th SO2 bng sa
vi t 98%. Sc cn thu lc ca thit b khng qu 20 kg/m2.
72/91

Hp ph kh SO2 bng than hot tnh:

Khi thi i vo thp hp ph nhiu tng than hot tnh, ti y kh SO2 b gi li trong
cc lp than hot tnh, sau thi ra mi trng bn ngoi. Than hot tnh sau khi bo
ho kh SO2 chy xung thng cha v a v thp hon nguyn . y l phng php
c s h thng n gin, c th p dng c cho mi qu trnh cng ngh c thi
kh SO2 lin tc hay gin on v nhit cao. Nhc im ca phng php l tu
thuc vo qu trnh hon nguyn c th tiu hao nhiu vt liu hp ph hoc sn phm
kh SO2 thu hi c nng thp v tn dng kh khn.
Thp hp ph bng than hot tnh nhiu tngKh thiKh thi
H2 20: S h thng hp ph SO2 bng than hot tnh.
Nhit
Than hot tnh
SO2
Hon nguyn
Than hot tnh

Cc bin php x l kh NOx

Hp th kh NOx bng nc.
Kh thi c cha NOx nng thp thng c x l bng phng php dng nc
ra kh trong cc thit b nh thp phun, thp m, thp bt..., phng trnh phn ng
nh sau:
2NO2 (Hay N2O4) + H2O = HNO3 + HNO2
2HNO2 NO + NO2 (hay N2O4) +H2O
NO + O2 NO2
2NO2 N2O4
Trong thit b lc kh, vn tc kh trong thp ly bng 0,6 m/s; chiu cao lp m bng
khu thu tinh ng knh 6 mm khong 120mm; Cng ti = 10~25 lt/m3khng
kh, hiu qu ca qu trnh ch t < 50%.
73/91

Hp ph kh NOx bng silicagel, alumogel, than hot tnh

Kh thi c cha 1 -1,5% NOx c th c x l bng cc cht hp ph nh silicagel,
alumogel, than hot tnh... Nhc im ca phng php ny l kh nng hp ph NOx
ca cc cht rn trn thp nn phi s dng h thng hp ph nhiu tng, dn n tiu
hao nng lng ln thng sc cn ca h thng. u im ca phng php ny l
c kh nng thu hi NO2 nng cao iu ch axit nitric s dng cho cc mc ch
khc nhau trong cng nghip.

Phng php x l kh clo bng sa vi.

Sa vi l huyn ph Ca(OH)2 c d vi vi hm lng vi 100~110 g/lt. Kh thi sau
khi c lm ngui n 700C i vo thp phun hay thp m, ti y cc kh clo, HCl
v CO2 b sa vi hp th v lm ngui n 30-400C trc khi thi ra mi trng bn
ngoi. Phng trnh phn ng nh sau:
2Ca(OH)2 + 2CL2 = Ca(OCL)2 + CaCL2 + 2H2O.
Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O
Ca(OH)2 + HCL = CaCL2 + 2H2O.
u im ca phng php ny l hiu qu cao (80-90%), n gin, nguyn liu sn c v
r tin. Nhc im ca phng php l s hnh thnh canxi hypoclorit i hi phi x
l trc khi thi ra h thng thot nc v tiu hao nhiu sa vi, nht l khi trong kh
thi c cha CO2.

74/91

Kim sot nhim ting n

TING N.
Khi nim v nh ngha:
nh ngha: Ting n l m thanh khng c gi tr, khng ph hp vi mong mun ca
ngi nghe.
m thanh (Sng m) l mt loi dao ng c hc ca khng kh c bin dao ng v
tn s dao ng trong khong thnh gic con ngi nhn bit c to thnh cm gic
m thanh.
Sng m
Mt sng m n gin nht (n m) c th minh ha bng mt biu hnh sin mi
quan h gia p sut m v thi gian hoc chiu di qung ng lan truyn nh hnh
sau:

Quan h gia cc i lng c trng ca sng

f = 1/ = c/f
f: tn s, 1/s;
: chiu di bc sng, m;
c : vn tc truyn sng m thanh trong khng kh 20 oC xp x c 343 m/s.
: thi gian truyn c mt khong cch = 1 bc sng .
V d: Sng m c tn s 1000Hz th chiu di bc sng s l:

75/91

 = 343 / (1000) = 0,34 m.

p sut m:
p sut m P trn mt mt no l t s gia lc tc dng do cc phn t ca mi
trng khng kh dao ng ln mt mt vi din tch ca mt . (Ch : p sut y
l p sut d do sng gy ra). n v tnh l Pascan (Pa).
Cng m:
Cng m I mt im no trn phng cho trong trng m l s nng lng
m thanh i qua mt n v din tch b mt S vung gc vi phng truyn m ti im
trong mt n v thi gian. n v tnh l W/m2.
Mc p sut m v Decibel:
Ngi ta nh gi ting n bng mc p sut m L c tnh t cng thc:
Lp = 10 lg (p/p 0 ) 2 = 20 lg (p/p 0 )
Trong : P - p sut m ton phng trung bnh (Pa)
Po - p sut m nh nht tai ngi c th nghe thy (= 2.10-5 Pa).
Bel l n v o mc cng m thanh (hay mc p sut m). 1 bel l ngng m
thanh tai ngi c th nghe c. Decibel l n v (bng 1/10 bel) o ting n thng
dng ngy nay.
nh ngha cc mc p sut m (Sch tiu chun VN):
Mc p sut m theo c tnh A, o bng dbA (decibel-A): l mc p sut m theo c
tnh A, c tnh bng cng thc:
LpA = 20 lg (pA/p0).
Vi: pA l p sut ton phng trung bnh theo c tnh A, Pa;
Mc p sut m tng ng lin tc theo c tnh A, o bng dexiben: gi tr mc
p sut m theo c tnh A ca m thanh lin tc, n nh trong khong thi gian T, c
cng gi tr p sut m ton phng trung bnh vi m thanh ang nghin cu c mc
thay i theo thi gian. Mc c tnh theo cng thc:

76/91

Vi: LAeq,T l mc p sut m tng ng lin tc theo c tnh A (dB) c xc nh

trong khong thi gian T, bt u t t1 v kt thc t2.
Pa(t) l mc p sut m o tc thi theo c tnh A ca mt tn hiu m thanh.
Mc p sut m tng ng lin tc theo c tnh A, trong thi gian T cng c gi
l mc m trung bnh trong mt khong thi gian, k hiu LAeq,T, tnh bng dB. Khong
thi gian o ly trung bnh c ghi r trn ch s. Mc p sut m tng ng lin
tc theo c tnh A c dng nh gi ting n ngh nghip tip xc.
Tai ngi c kh nng cm nhn mc cng m thanh rt rng, t 0 180 dB, vi
0 dB l ngng bt u nghe thy v 140dB l mc cao nht m tai ngi c th chu
ng nghe c, c gi l ngng chi tai.
o mc m tng hp nhiu tn s khc nhau, ngi ta s dng n v dBA tng
ng vi c tnh tn s tng i A.
Con ngi c th nghe thy m thanh tn s 16-20000 Hz. Khong tn s m tai ngi
nhy cm nht vi m thanh l t 1000 n 5000Hz. Ngi ta ch n khong tn s
ny khi cn hn ch ting n. m thanh tn s nh hn 16 Hz, ta c h m. m thanh
tn s trn 20 kHz ta c siu m. nh gi mc n, ta lun xc nh mc p sut
m ng vi di tn s no .
Tn s.
m thanh l mt dao ng c hc nn c mt i lng c trng na cho m thanh l
tn s m. Tn s m l s ln m thanh dao ng trong mt giy. n v o tn s l
Hz.
Con ngi cm nhn c m thanh c tn s t 16 Hz ti 20.000 Hz. Vi tn s ?16
Hz m thanh thuc phn h m v ? 16 Hz l sng siu m, tai ngi khng c kh nng
nhn bit c. Tuy vy cc c th khc nhau s phn bit m thanh cc tn s khc
nhau khng ging nhau.
Trong qu trnh nghin cu, ngi ta thng tnh ton m hc trn cc di tn 1 c-ta
bao gm cc tn s trung bnh sau:

77/91

Ting n:
Ting n l dng m thanh gy nhim c trng ca th ho, cng nghip v giao
thng vn ti. Ting n cng tng khi mt giao thng cng ln, mt tp trung
ngi v my mc thit b cng ln.
Thnh gic ca con ngi c c tnh cm th cng m thanh theo hm Logarit. V
th cng m thanh tng 100 ln th ngi ta ch thy ting n to gp i.
m thanh truyn i trong mi trng khng kh di dng sng dao ng c hc. Trn
ng lan truyn, m thanh suy gim theo qui lut t l nghch vi bnh phng khong
cch lan truyn. Ngha l : Khi khong cch tng gp i th cng m thanh gim
cn v mc cng m gim i 6 dB.
Vic nh gi tc hi ca ting n cho con ngi rt kh khn v phn ng ca con
ngi i vi ting n rt khc nhau tu theo trng thi th lc, tinh thn v thi im
tc ng.
Ting n c mc cng m thanh qu cao s lm suy gim nhanh chng thnh lc.
Nhng ngi tip xc nhiu vi ting n ln d c nguy c b ic ngh nghip. Phi
sng v lm vic trong mi trng c ting n thng xuyn rt d lm con ngi b
lng tr, t c phn x vi m thanh xung quanh, nh hng nghim trng ti sinh hot
v cng vic. Mc n cao trong ban m lm mt gic ng ca mi ngi lm thn kinh
cng thng, mt mi, gim tr lc, gim sc kho khi lm vic. mc n > 100 dB bt
u gy cc nh hng trc tip ti tai v sau l h thn kinh v tim mch ca con
ngi.
Mc p sut m tng ng ca mt s ngun n thng gp

78/91

Ngun: Mi trng khng kh. Phm Ngc ng, NXB KHKT, 1997;
Phn loi ting n.
1. Theo ngun gc sinh ting n:
Ting n c kh: ting n pht sinh do rung my, thit b hoc do va p cc chi tit
ca chng.
Ting n kh ng: ting n pht sinh trong cc qu trnh chuyn ng ca cc cht kh
hoc ca vt chuyn ng trong dng kh vi vn tc cao trong qut hay ng ng dn
kh, hoc sinh ra do phun cht lng cao p ra vi phun.
Ting n in t: ting n pht sinh do dao ng ca cc chi tit trong thit b c in
chu nh hng ca lc in t bin i.
Ting n thy ng: ting n pht sinh trong cc qu trnh chuyn ng ca cht lng.
1. Theo v tr ngun pht sinh ting n
Theo v tr ting n c phn lm 02 loi: ting n bn ngoi v ting n bn trong ca
nh.
Ting n bn ngoi: Trong mi trng th, cc ngun gy n bn ngoi rt a dng,
c th tnh n cc ngun n nh sau:
Ting n giao thng l ngun n ph bin. Ting n giao thng l tng hp ca
cc ting n do hot ng ca ng c, rung ng ca cc b phn xe, ng x
khi, ng ca xe, rt phanh ca cc phng tin lu thng trn ng b,
ng st nh xe my, t, tu la, c bit l khi b phn gim thanh khng
c ch bo tr v vn hnh ng quy cch. Mc n trong nh gn ng
cao tc c th t 90dB khi xe vn ti nng (>10 tn) lu thng. My bay khi
79/91

ct cnh v h cnh cng l ngun gy n ng k cho cc nh dn nm bn

di ng bay ca chng
Ting n pht sinh trong qu trnh sn xut ca cc doanh nghip nm xen k
trong khu dn c lan truyn n nh dn cng l mt ngun n gy nhiu phin
phc. Ting n do hot ng ca cc c s kinh doanh nh nh hng, khch
sn, qun c ph, ca hng bn da CD hay bng video gy ting n cao do
vic s dng cc thit b thu pht m vi cng sut ln m khng c bin php
khng ch ting n.
Ting n cc cng trnh xy dng trong khu dn c sinh ra do cc hot ng
ca my i, my khoan , my p b tng, ca, my nn, ba my, my trn
b tng
Ting n trong nh: Con ngi tip xc thng xuyn v nhiu nht l ngun ting
n gy ra trong nh. Trong , ta xt n cc dng lan truyn ting n :
Ting n lan truyn trong khng kh cn gi l ting n khng kh t ting ni,
ting ca cc i thu pht thanh, tivi, ct-st,
Ting n va chm. Ting n do va chm truyn qua tng, sn b tng v lan
n cc cn h bn cnh. Ting n va chm c th l ting bc chn, ting
ng inhting n do chuyn ng ca cc thit b quay trong nh nh qut,
my git
Ting n kh ng sinh ra do chuyn ng ri ca kh v ht rn trong ng
ng cng ngh trong nh xng nh ting n trong ng khi (thng vo
khong 87-95 dBA)
Phn loi theo tn s: Con ngi c th nghe thy m thanh tn s 16-20.000 Hz.
Khong tn s m tai ngi nhy cm nht vi m thanh l t 1000 n 5000Hz nn
Ngi ta hay ch n khong tn s ny khi cn hn ch ting n.
Ting n tn s cao: Pht ra t cc vt quay nhanh nh ting my mi, Ting rt
ca phanh xe hay ting rt ca ng c my bayLoi ting n ny tt nhanh
khi tng khong cch ti ngun gy n.
Ting n tn s thp: nh ting trng, ting smlan truyn c xa hn v
kh b hp thu hn.
Tc hi ca ting n.
Ting n nh hng n con ngi khng ch hon ton ph thuc vo tnh cht vt l
m ch yu ph thuc vo s cm th tm l ca con ngi. Nhn chung, bt c ting
n no c trong mi trng u l nhim v n h thp cht lng cuc sng.
Ting n tc ng ln con ngi 3 kha cnh:

80/91

 Che lp m thanh cn nghe. Lm suy gim phn x t nhin ca ngi vi m thanh.

Gy bnh i vi thnh gic v h thn kinh, gin tip gy ra bnh tim mch.
Tip xc vi ting n cao lu ngy dn ti bnh ng tr v bnh ic. Tin trin bnh
vi biu hin giai on u gim sc nghe, khng nghe thy ting ng nh. Giai on
tip theo l tai b nghnh ngng, sau khi ngng tip xc vi ting n mt thi gian vi
ting hay lu hn mi phc hi thnh gic; Cui cng l tai trong b tn thng, dy thn
kinh thnh gic teo li, ngi bnh khng nghe c ting ni chuyn.
Ting n cn c th lm suy yu v th lc, suy nhc thn kinh v lm gim hiu qu
lm vic i vi mt s ngi. Nu ting n t ti 100 dB th n khng ch gy bnh
tm thn m cn gy tn thng i vi phn tai trong. c bit, mt s ngi c th
kh chu ngay c vi nhng ting thm th, hoc ting tch tc ca ng h. Ting n c
th lm gin on suy ngh, do s lm gim hiu qu cng tc. Tt c cc tc ng
ny dn n nhng biu hin xu v tm l, sinh l, bnh l, nh hng n hiu qu
lao ng, c ngha l nh hng n cuc sng ca con ngi.
Ting n c tc ng xu i vi x hi th hin bng cc tc ng sau y:
Thng xuyn quy ry gic ng:
Vo ban m, nu ting n vt 45~50dBA thng xuyn, con ngi c th b mt ng,
kh ng, hoc gic ng khng su do b nh thc bi ting n. Sau khi ng, nu b ting
n nh thc s gy nn tm l kh chu. Thiu ng s gy nn nhng tc ng nng n
v tm sinh l i vi cuc sng con ngi.
Tc dng nhiu i vi thng tin:
nhng ni qu n, vic trao i thng tin cng b nh hng cht lng. mc n 70
dB l c tc ng xu i vi trao i thng tin cng cng. Mc cng m thanh
ln nht m c th khng gy tc ng n trao i thng tin vo khong 55dB. Vic
trao i thng tin rt quan trng i vi cc doanh nghip, trong cng tc qun l, gio
dc
O TING N V GII HN CHO PHP:
Mc n cho php
Cc mc n cho php c cho trong cc tiu chun v ting n gm:
TCVN 5949-1995. m hc. Ting n khu vc cng cng v dn c. Mc n
ti a cho php.
TCVN 5948-4995. m hc. Ting n phng tin giao thng vn ti ng b.
81/91

 Mc n ti a cho php.
TCVN 3985:1999. m hc. Mc nc ho php ti cc vt r lm vic.
TCVS 3733/ 2002. Mc n cho php ti cc v tr lao ng.
o ting n.
o c ting n trong mi trng phi theo tiu chun Vit Nam
TCVN5964:1995 (M t v o ting n mi trng. Cc i lng v phng
php o chnh).
Vic chn v tr o ting n ph thuc vo mc ch c quy nh trong cc
tiu chun tng ng. Nu khng c quy nh ca cc tiu chun c th khc,
v tr o cn tun th cc yu cu sau:
Ni o cn cch cu trc phn x m khong 3,5m (nh cc tm tng
phng ln), trnh nh hng ca nhiu phn x. cao tin hnh
o l 1,2 n 1,5m trn mt t.
Nn chnh hng micro sao cho c hng ph hp vi mc ch o.
Nu o trong vng lm vic ca cng nhn th nn o khng qu gn
cng nhn 0,5m.
Thit b o ting n:
Thit b o c thit k bin i cc dao ng p sut khng kh thnh cc dao ng
in t cc microphone. My o thng c b i mng c tnh tn s A, B, C hay
lin. Thng thng hay dng mng c tnh tn s A v mng ny tng i ph hp
vi cm quan ca tai ngi. Cc my cn c kh nng o gi tr tc thi hay trung bnh
tch phn trong nhng khong thi gian hn trc.

CC BIN PHP GIM NHIM TING N:

C 3 bc gim nhim ting n l: Kim sot ngun pht sinh ting n, kim sot trn
ng lan truyn hay dng thit b bo v c nhn.
Gim ting n ti ngun:
Chn v tr t my thch hp: B tr cc ni lm vic cn yn tnh v tr cch
xa ngun n. nh gi mc n trc khi lp t, b tr cc thit b mi
Thay th cc thit b hay chi tit h hng, qu hn s dng bng cc thit b
mi, hot ng m hn.
Cn bng tt cc vt quay gim rung ng pht sinh ting n c kh. t cc
my c rung ng gy n ln cc b n hi chng lan truyn rung ng vo
kt cu nh gy n.
Ngun gy ting n kh ng : s chuyn ng ca cc dng kh c tc cao
gy ra ting n kh ng, c bit l sau cc ng phun hay qut gi tng p. Cn
ci thin ch chy ca dng kh nu c th.

82/91

 Lm ng gim m thanh cho cc ng thi kh ca ng c n nh my pht

in, xe hi, xe my, my tu thy
Bao bc ngun n bng v cch m. V d lm v cch m cho my pht in,
qut gi hay my nn khgy ting n. V cch m ca thit b thng c
nhiu lp. Bn ngoi l thp l dy 2ly c gn tng cng; pha trong c lp vt
lu xp c cc l rng nh thng vi nhau, tip theo l lp vi lt v lp tn l
bo v lp vt liu xp.
Lm cc h thng thit b tiu m trn cc h thng thi gi gim ting n
lan truyn trong ng ng. Loi thit b ny thng l cc khoang rng c
kch thc ln pha trong c cc tm vt liu ht m b tr song song nhau dc
chiu dng khng kh v cc bn vch thit b.
Gim ting n trn ng lan truyn:
Trong nh xng:
B tr cc tm vt liu ht m trn trn, trn tng, treo trong khng
gian nh xng hp thu m lan truyn trong khng kh v phn x t
cc vt dng khc.
Cc ca i li, ca s thng gi nn treo cc rm hp thu v ngn
ting n truyn ra ngoi.
Khi lan truyn trong khng kh, sng m b mt dn nng lng nn mc m
thanh cng gim bt. C th dng cng thc sau tnh gn ng mc gim
ting n:
L = 20lg

r2 1 + a
(dB)Vi
r1

()

ngun im:

Vi ngun ng: Ld = L / 2 (dB)

Trong : r1 Khong cch o ting n ban u (thng = 1m).
r2 Khong cch t im tnh ton ti ngun ting n (m).
a H s k n kh nng hp thu ting n ca mt t.
a = -0,1 i vi mt ng nha v b tng.
a = 0 i vi mt t trng.
a = 0,1 i vi mt t trng c.
Khi b tr cc tuyn ng cao tc c ting n cao i qua cc khu dn c, cn
thit phi c di phn cch vi khu nh ven ng bng tng chn m. Tng
chn m c th l tng xy hay cc di cy xanh c nhiu tng tn l st t
83/91

mt t ti ngn ngn cn v hp thu ting n. Cc lai cy xanh thn g c

tn cao trn 2~3m c rt t tc dng ngn cn v hp thu ting n.
Cc khu cng nghip gn khu dn c cng phi b tr cc di cy xanh cch
ly ny ngn ting n nh hng ti xung quanh.
C th tnh gim ting n t ng giao thng qua di cy xanh bng cng
thc sau:
LCX = Ld + 1,5Z + Z1 Bi(dB)
Trong :
LCX = Mc gim ting n qua cc di cy xanh v khong trng (dB).
Ld Mc gim ting n khi khng c di cy xanh. (dB).
Z = s dy cy xanh.
Bi = Chiu rng (tnh bng mt) ca cc di cy xanh.
= H s tiu m ca tn cy l rng. = 0,12~0,17 dB/m.
Tng chn m:

84/91

 Khi mn chn di hu hn, mc m thanh gim Lhh t N ti M sau mn chn

l:
Lhh = Lmin+ (d?).
Lmin gim mc cng m nh nht trong LvLsau mn chn. Tra bng
theo (L & 1) v (L & 2).
? S hiu chnh. Tra bng theo hiu s Lv L.
Bng xc nh (d?) theo hiu s Lv L.

Bng cc nh gi tr Lv L theo gim m thanh khi tng di hu hn L

v gc .

S dng phng tin bo v c nhn.

Cc phng tin bo v tai c bit hu dng di vi cng nhn trong cc nh my v
th xy dng, khai thc tip xc vi ngun n ln do ngh nghip. Loi thng dng
85/91

l nt tai chng n v chp bt tai chng n. Chp tai cho hiu qa cao hn l nt tai
chng n. Khi s dng, tu theo nn ting n v tn s ting n cao hay thp m chn
loi no cho ph hp. Bt li ca bin php ny l gy vng vu v khng thoi mi v
tm l.
----------------------------------

86/91

Ti liu tham kho

1/- TRN NGC CHN nhim khng kh v x l kh thi. Tp 1,2,3.
2/- L VN TRNH Gio trnh k thut thng gi.
3/-TNG VN ON / TRN C H - Gio trnh k thut mi trng.
4/- HONG KIM C - K thut lc bi v lm sch kh.
5/- NGUYN VN PHC Qu trnh v thit b trong cng nghip ho hc.
Tp 13 - K thut x l cht thi cng nghip.
6/- P.Aarne Vesilind / J. Jeffrey Peirce / Ruth F.Weiner - Environmental engineering.
7/- Karl B. Schmelle, Jr., Ph.D.,J.E., and Charles A. Brown, P.E.: - Air pollution control
technology handbook.
8/- Nicholas P. Cheremisinoff, Ph.D.: - Handbook of air pollution prevention and
control.
9/- Richard W. Boubel; Donald L. Fox. : - Fundamentals of Air Pollution . 3rd Edition.

87/91

Tham gia ng gp
Ti liu: Bi ging Kim sot nhim mi trng khng kh
Bin tp bi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://voer.edu.vn/c/e65f0446
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Khng kh v mi trng-Khi nim chung
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/80a76081
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Khng kh
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/1f970f6d
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Kh quyn v cc yu t kh hu
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/efa0c7f8
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc cht gy nhim MTKK v tc hi
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/417801f5
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc loi ngun thi gy nhim mi trng khng kh
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/2d11d5c3
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Kim ton ngun thi
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/439df4f8

88/91

Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: o c cht nhim trong ng thi
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/37146155
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Chuyn i vt cht trong mi trng khng kh
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/b81e13a9
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc yu t nh hng ti s khuch tn cht nhim trong kh quyn
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/d6ae9a88
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Phng php tnh ton s khuch tn cht nhim trong mi trng khng
kh
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/fe915e76
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Bin php ci tin cng ngh
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/3414fce3
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Thit lp h thng thu bt cht nhim ti ngun
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/40350d57
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Lc bi kh thi
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/02b02abc
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
89/91

Module: Lc kh c trong kh thi

Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/5c967a29
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Kim sot nhim ting n
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/c976eb79
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Ti liu tham kho
Cc tc gi: Vien CNTT DHQG Hanoi
URL: http://www.voer.edu.vn/m/24db4618
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

90/91

Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam

Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam (Vietnam Open Educational Resources
VOER) c h tr bi Qu Vit Nam. Mc tiu ca chng trnh l xy dng kho
Ti nguyn gio dc M min ph ca ngi Vit v cho ngi Vit, c ni dung phong
ph. Cc ni dung u tun th Giy php Creative Commons Attribution (CC-by) 4.0
do cc ni dung u c th c s dng, ti s dng v truy nhp min ph trc
ht trong trong mi trng ging dy, hc tp v nghin cu sau cho ton x hi.
Vi s h tr ca Qu Vit Nam, Th vin Hc liu M Vit Nam (VOER) tr thnh
mt cng thng tin chnh cho cc sinh vin v ging vin trong v ngoi Vit Nam. Mi
ngy c hng chc nghn lt truy cp VOER (www.voer.edu.vn) nghin cu, hc
tp v ti ti liu ging dy v. Vi hng chc nghn module kin thc t hng nghn
tc gi khc nhau ng gp, Th Vin Hc liu M Vit Nam l mt kho tng ti liu
khng l, ni dung phong ph phc v cho tt c cc nhu cu hc tp, nghin cu ca
c gi.
Ngun ti liu m phong ph c trn VOER c c l do s chia s t nguyn ca cc
tc gi trong v ngoi nc. Qu trnh chia s ti liu trn VOER tr ln d dng nh
m 1, 2, 3 nh vo sc mnh ca nn tng Hanoi Spring.
Hanoi Spring l mt nn tng cng ngh tin tin c thit k cho php cng chng d
dng chia s ti liu ging dy, hc tp cng nh ch ng pht trin chng trnh ging
dy da trn khi nim v hc liu m (OCW) v ti nguyn gio dc m (OER) . Khi
nim chia s tri thc c tnh cch mng c khi xng v pht trin tin phong
bi i hc MIT v i hc Rice Hoa K trong vng mt thp k qua. K t , phong
tro Ti nguyn Gio dc M pht trin nhanh chng, c UNESCO h tr v c
chp nhn nh mt chng trnh chnh thc nhiu nc trn th gii.

91/91