Ch−¬ng 1: Kh¸i luËn vÒ

Qu¶n trÞ nh©n lùc

Kh¸i niÖm vμ vai trß cña Qu¶n trÞ nh©n

lùc
Nh÷ng néi dung cña Qu¶n trÞ nh©n lùc
C¸c häc thuyÕt Qu¶n trÞ nh©n lùc
Mét sè chøc danh Qu¶n trÞ nh©n lùc
Kh¸i niÖm cña Qu¶n trÞ nh©n lùc

Kh¸i niÖm:
Qu¶n trÞ nh©n lùc lμ tæng hîp c¸c ho¹t
®éng qu¶n trÞ liªn quan ®Õn viÖc t¹o ra,
duy tr×, ph¸t triÓn vμ sö dông cã hiÖu
qu¶ yÕu tè con ng−êi trong doanh
nghiÖp nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu chung
cña doanh nghiÖp.
 Kh¸i niÖm
QTNL lμ mét qu¸ tr×nh bao gåm c¸c chøc n¨ng:
ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, l·nh ®¹o vμ kiÓm so¸t ®−îc
thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé vμ chÆt chÏ nh»m sö
dông nguån lùc NS hiÖu qu¶.
QTNL cã mqhÖ chÆt chÏ víi c¸c lÜnh vùc QT
kh¸c nh−: QTCL, QTBH,QTMH,…
QTNL lμ tr¸ch nhiÖm cña mäi nhμ qu¶n trÞ trong
doanh nghiÖp
QTNL võa lμ khoa häc võa lμ nghÖ thuËt.
 Vai trß cña QTNL
QTNL gãp phÇn ph¸t huy n¨ng lùc lμm viÖc cña
con ng−êi ë møc triÖt ®Ó vμ hiÖu qu¶
QTNL gãp phÇn t¹o ra bÇu kh«ng khÝ lμm viÖc
tÝch cùc, lμnh m¹nh. Ph¸t huy tèt mäi tinh thÇn
cña tæ chøc.
QTNL quyÕt ®Þnh sù thμnh c«ng hay thÊt b¹i
cña doanh nghiÖp
QTNL lμ ho¹t ®éng nÒn t¶ng cña mäi ho¹t ®éng
qu¶n trÞ kh¸c trong doanh nghiÖp. Mäi QT suy
cho cïng lμ QTNL
Nh÷ng néi dung cña QTNL: cã mqh chÆt
chÏ vμ bæ sung cho nhau.

M«i tr−êng QTNL

TuyÓn dông Bè trÝ vμ

nh©n sù sö dông NS
Môc tiªu
cña DN

§·i ngé §μo t¹o,

nh©n sù ph¸t triÓn NS
 M«i tr−êng QTNL
¾ Môi trường bên ngoài
9 Quy định, chính sách của Nhà nước, Luật lao động
9 Điều kiện KT-XH của từng ngành, nghề, địa
phương,...
9 Yếu tố KH - CNg với những yêu cầu và đòi hỏi mới
9 Áp lực từ đối thủ cạnh tranh, khách hàng, chính
quyền – đoàn thể,...
¾ Môi trường bên trong
9 Sứ mệnh, mục tiêu của doanh nghiệp
9 Chiến lược kinh doanh
9 Văn hoá doanh nghiệp
9 Quy mô, khả năng tài chính của doanh nghiệp
9 Cổ đông, công đoàn
TuyÓn dông nh©n sù
Lμ ho¹t ®éng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh cung
øng nguån lùc NS cho DN. TuyÓn dông
nh©n sù bao gåm 2 kh©u c¬ b¶n cã mqh
chÆt chÏ lμ:
Thu hót, t×m kiÕm NS
TuyÓn chän NS
Yªu cÇu khi thùc hiÖn TDNS:
X¸c ®Þnh nguån TD ®óng
X©y dùng quy tr×nh TD khoa häc
Bè trÝ, sö dông nh©n sù
™ Lμ ho¹t ®éng liªn quan ®Õn viÖc s¾p xÕp,
bè trÝ NS ®¶m nhËn nh÷ng vÞ trÝ, c«ng viÖc
phï hîp nh»m ®¶m b¶o b¶o NS ph¸t huy
tèi ®a n¨ng lùc, së tr−êng. Bao gåm 2 ho¹t
®éng quan träng
¾ Bè trÝ NS: qu¸ tr×nh s¾p xÕp NS vμo c¸c vÞ trÝ
c«ng viÖc cña tæ chøc.
¾ Sö dông NS: qu¸ tr×nh khai th¸c vμ ph¸t triÓn
n¨ng lùc lμm viÖc cña NS mét c¸ch tèt nhÊt
§μo t¹o vμ ph¸t triÓn nh©n sù
™ §μo t¹o NS: lμ qu¸ tr×nh bao gåm c¸c ho¹t ®én
cung cÊp kiÕn thøc, kü n¨ng cho ng−êi L§ ®Ó hä
hoμn thμnh tèt c«ng viÖc ®−îc giao. Néi dung ®μo
t¹o bao gåm:
¾ §μo t¹o chuyªn m«n;
¾ §μo t¹o lý luËn, chÝnh trÞ;
¾ §μo t¹o ph−¬ng ph¸p;
¾ ….
™ Ph¸t triÓn NS: chó träng ®Õn båi d−ìng ë ®é s©u
réng c¸c kiÕn thøc, kü n¨ng, phÈm chÊt. §©y lμ ho¹t
®éng g¾n lÝen víi chiÕn l−îc ph¸t triÓn DN.
™ §μo t¹o NS & ph¸t triÓn NS cã mqh kh¨ng khÝt
§·i ngé nh©n sù

™ Lμ néi liªn quan ®Õn viÖc ®èi ®·i, ®èi xö cña

DN ®èi víi ng−êi L§, nã bao hμm tÊt c¶ c¸c
nh÷ng ho¹t ®éng nh»m ch¨m lo ®êi sèng vÊt
chÊt vμ ®êi sèng tinh thÇn cho ng−êi L§ trªn
c¬ së ®ãng gãp cña hä.
™ Cã hai h×nh thøc §·i ngé NS:
¾ §·i ngé tμi chÝnh
¾ §·i ngé phi tμi chÝnh
C¸c häc thuyÕt Qu¶n trÞ nh©n lùc
„ C¸c häc thuyÕt QTNL ph−¬ng
§«ng:
z Tr−êng ph¸i “§øc trÞ”
z Tr−êng ph¸i “Ph¸p trÞ”
z T− t−¬ng QTNL ë ViÖt Nam
„ C¸c häc thuyÕt QTNL ph−¬ng
T©y:
z Häc thuyÕt X
z Häc thuyÕt Y
z Häc thuyÕt Z
Tr−êng ph¸i “§øc trÞ”
™ Ng−êi s¸ng lËp lμ Khæng Tö
™§èi víi HÖ thèng QTNL: lÇn ®Çu tiªn
nguyªn lý ®èi nh©n xö thÕ ®−îc tËp hîp mét
c¸ch hÖ thèng
¾ Chñ tr−¬ng trÞ ng−êi b»ng §øc lμ chÝnh. Nhμ
QT ph¶i tu d−ìng nh÷ng ®øc tÝnh; nh©n,
nghÜa, trÝ, tÝn, dòng, liªm,… Nh©n lμ ®¹o lμm
ng−êi.
¾ Con ®−êng thùc hiÖn §øc trÞ: “Nh©n” ®−îc ®Æt
trong mqh gi÷a Nh©n – LÔ – ChÝnh danh.
Trong ®ã Nh© n lμ ®Ých, LÔ lμ con ®−êng thùc
hiÖn Nh©n. ChÝnh danh lμ chuÈn mùc ®¸nh
gi¸ LÔ.
Tr−êng ph¸i “§øc trÞ”

¾ Bè trÝ , sö dông, ®·i ngé, ®μo t¹o NS:

ƒ Sö d©n dÜ thêi (sö dông ng−êi phï hîp)
ƒ §Ò b¹t ng−êi chÝnh trùc lªn trªn ng−êi cong
queo, kh¸ch quan kh«ng thμnh kiÕn
ƒ Ph©n phèi b×nh qu©n
ƒ §μo t¹o b»ng c¸ch lμm g−¬ng
ƒ V« kh¶, v« bÊt kh¶. Kh¼ng ®Þnh sù quyÒn
biÕn trong hμnh ®éng
 Tr−êng ph¸i “Ph¸p trÞ”
„ §¹i diÖn tiªu biÓu lμ Hμn Phi
„ §èi víi HÖ thèng QTNL
„ C¸ch nh×n nhËn ®¸nh gi¸ con ng−êi: tranh nhau v× lîi,
l−êi biÕng, chØ phôc tïng quyÒn lùc.
„ Coi ph¸p luËt lμ tiªu chuÈn cho mäi hμnh vi QT. Häc
thuyÕt NS xoay quanh ba ph¹m trï: Ph¸p, ThÕ, ThuËt.
„ Ph¸p: lμ hiÖu lÖnh, quy ®Þnh ®−îc c«ng bè c«ng khai vμ mäi
ng−êi ph¶i tu©n thñ. Mang tÝnh æn ®Þnh
„ ThÕ: quyÒn thÕ,®Þa vÞ cña nhμ QT ®Ó thùc thi Ph¸p. Mang tÝnh
æn ®Þnh
„ ThuËt: lμ nghÖ thuËt øng xö cña nhμ QT ®Ó mäi ng−êi tiu©n thñ
Ph¸p. Mang tÝnh biÕn hãa. QT ph¶i quyÒn biÕn.
„ Coi thùc tiÔn lμ tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ con ng−êi
„ C«ng viÖc QT cô thÓ hãa thμnh c¸c thao t¸c, quy tr×nh
T− t−ëng QTNL ë ViÖt Nam
„ G¾n liÒn víi qu¸ tr×nh dùng n−íc vμ gi÷
n−íc
„ T− t−ëng Hå ChÝ Minh lμ tiªu biÓu:
„ Trong viÖc sö dông c¸n bé: ng−êi ®êi ai
còng cã chç hay chç dë. Ta ph¶i dïng chç
hay cña ng−êi vμ gióp ng−êi sö chç dë.
Dïng ng−êi nh− dïng gç.
„ Ng−êi c¸n bé ph¶i: CÇn, KiÖm, Liªm,
ChÝnh.
 Häc thuyÕt X
„ B¶n tÝnh con ng−êi:
• L−êi biÕng, kh«ng lanh lîi
• ThiÕu chÝ tiÕn thñ
• Chèng l¹i sù ®æi míi
„ Ph−¬ng ph¸p QT: “kÑo ngät vμ roi da”
• Nhμ QT ph¶i tæ chøc ho¹t ®éng DN
• §èi víi nh©n viªn ph¶i chØ huy, ®iÒu chØnh
hμnh vi cña hä
• Sö dông biÖn ph¸p thuyÕt phôc, khen th−ëng,
trõng ph¹t ®Ó tr¸nh biÓu hiÖn tiªu cùc.
Häc thuyÕt Y
„ B¶n tÝnh con ng−êi:
… L−êi nh¸c kh«ng ph¶i lμ b¶n tÝnh bÈm sinh
… §iÒu khiÓn, ®e däa kh«ng ph¶i lμ biÖn ph¸p duy nhÊt
… ThiÕu chÝ tiÕn thñ kh«ng ph¶i lμ b¶n tÝnh
… Cã kh¶ n¨ng suy nghÜ, s¸ng t¹o tr−íc khã kh¨n
… Cã nhu cÇu ®−îc tù chñ, ®−îc t«n träng
„ Ph−¬ng ph¸p QT:
… Thèng nhÊt MT tæ chøc víi MT c¸ nh©n
… X©y dùng mét m«i tr−êng lμm viÖc thÝch hîp
… KhuyÕn khÝch nh©n viªn tù ®Æt ra MT vμ tù ®¸nh gi¸
thμnh tÝch
 Häc thuyÕt Z
z T¸c gi¶ W.Ouchi
z Néi dung:

– ThÓ chÕ Qlý ®¶m b¶o cÊp trªn n¾m ®−îc t×nh h×nh
cÊp d−íi. Cô thÓ:
z Nhμ QT cÊp c¬ së ph¶i cã ®ñ quyÒn xö lý vÊn ®Ò cÊp c¬ së
z Nhμ QT cÊp trung gian thùc hiÖn vai trß thèng nhÊt t− t−ëng
– Thùc hiÖn tuyÓn dông suèt ®êi
– Quan t©m ®Õn phóc lîi, t¹o mqh th©n ¸i
– C«ng viÖc kh«ng kh« khan ®¬n ®iÖu
– Chó träng ®μo t¹o, n©ng cao n¨ng lùc nh©n viªn
– §¸nh gi¸ nh©n viªn toμn diÖn
Mét sè chøc danh Qu¶n trÞ nh©n lùc
„ Gi¸m ®èc
„ Tr−ëng phßng tæ chøc nh©n sù
„ Tr−ëng phßng Marketing
„ Tr−ëng phßng kinh doanh
„ Tr−ëng phßng xuÊt nhËp khÈu
„ Tr−ëng kho hμng
„ Tr−ëng phßng tμi chÝnh
„ Ch¸nh v¨n phßng