I.

Course Description
To understand democracy, one has to go beyond clichs and catchy definitions. One way to
understand democracy is to delve into the experience of the individual in all her/his spheres
family, community, political, cultural, economic, etc.
This module aims to deepen the participants appreciation of how Democracy works. This will
be taken into the context of the individual and his relationship with others. It will present the
Philippine democratic political system and avenues for people to participate.

II. Objectives
At the end of the module participants would have:
1.
2.
3.

Basic understanding of the democratic political system

Basic understanding of the features of democracy
Basic understanding on the avenues for people participation in the democratic process.

III. Methodologies
Lecture, Discussion/Brainstorming, Workshop, Group Activity (Role playing), Individual
Reflection
IV. Materials
Manila Paper, Metacards, Permanent Markers, Writing Pad, Pencils, Crayons, Name Tags,
handouts
V.

Course Outline
A.
B.

C.

Introduction: Definition of Democracy

Core Message: Understanding Democracy is essential in our life as citizen of the
country
Democratic Institutional Arrangements
1. Presidential Form of Government
2. Parliamentary Form of Government
Core Message: Finding the difference between the Presidential and Parliamentary
forms of government
The Three (3) Branches of the Philippine Government (Executive,
Legislative and Judiciary)
1. Composition, qualifications and terms of office
2. Interrelationship among the three (3) branches
a. The Principle of Separation of Powers
b. The Principle of Checks and Balances
3. The Role of LGUs and CSOs

Core Message: Each Branch of government has distinct role that complements the
functions of the other branches.
D. Avenues for Participation
1. Election as a mechanism for selecting leaders
2. Constituents voice in national and local policy-making bodies
Core Message: Knowing ones right to suffrage is important in the exercise of the
same
E. Synthesis
F. Closing Activity
VI.

SESSION DESIGN
Topic

Methodology/Activity

A. Definition of Democracy

AVP
Activity 1: Demokrasya: Meron o Wala

B. Democratic Institutional
Arrangements

AVP
Activity 2: Manalo, Matalo

1. The Presidential System

2. The Parliamentary System

Discussion

Time Allocation
30-45 minutes

1 hour and 30
minutes

C. The Three Branches of the

Philippine Government
1.

The Executive, the Legislative

and the Judiciary (Composition,
Qualifications, and Terms of
Office)
2. Interrelationship among the
Three branches
a. The Principle of Separation
of Powers
b. The Principle of Checks and
Balances
3. The Role of LGUs and CSOs
D. Avenues for Participation
1.
2.

Election as a mechanism for

selecting leaders
Constituents voice in national
and local policy-making bodies

AVP
Activity 3: Ang Batas

2 hours

Discussion
Activity 4: Matira ang Matibay
Discussion

AVP
Activity 4: May Reklamo?
Discussion

30-45 minutes

Group-sharing

Topic

Methodology/Activity

Time Allocation

F. Synthesis

c/o Facilitator

5-10 minutes

G. Closing Activity

Open Forum

20 minutes

VII.

SESSION GUIDE

A. DEMOCRACY
PART 1
Ipakita ang AVP.
Ipapaliwanag ni Caloy kung ano ang ibig sabihin ng DEMOKRASYA.
PAUSE VIDEO.

ACTIVITY 1
DEMOKRASYA: MERON O WALA?
TALAKAYAN
30-45 minuto
Maaaring hatiin ang participants sa ilang grupo para makapagkwentuhan ng mga karanasan
nila kaugnay ng demokrasya. May demokrasya nga ba o wala?
Pagkatapos ng talakayan sa bawat grupo, hihikayatin ng trainer/facilitator ang ilang volunteers
na ilahad ang kanilang karanasan.
Maaaring pag-usapan dito ang kahalagahan ng pakikilahok ng bawat isa sa mga malawakang
pagboto o pagsasaad ng opinyon upang ang totoong boses ng nakararami ang mangibabaw.
Pagkatapos ay ipagpatuloy ang video.

B. DEMOCRACY
PART 2
Ipakita ang video.
Kung majority wins, paano naman ang panig ng iilan o minority? May pagkakataon bang
mabigyan ng halaga ang boses ng mas kakaunti?
Ano nga ba ang tinatawag na CONSENSUS na pagdedesisyon?
PAUSE VIDEO.

ACTIVITY 2
MANALO-MATALO
TALAKAYAN
30-45 minuto
60-75 minuto (kasama ang halalan)
Magbalik-tanaw sa naganap na halalan noong nakaraang sesyon.*
(*Kung hindi pinagdaanan ang sesyon ng Human Rights, maaaring kumuha ng tatlo hanggang
apat na volunteer, depende sa kabuuang bilang ng participants. Ang volunteers na ito ang
magsisilbing kandidato para sa halalang magaganap para sa pagkapinuno ng grupo. Lahat
ng matitirang participants naman ang magiging botante. Isa-isang magpapakilala ang bawat
kandidato at maglalahad ng kani-kaniyang plataporma. Pagkatapos ay bigyan ng tig-iisang
papel at panulat ang participants na gagamitin sa pagboto. Kokolektahin ang mga balota
at saka bibilangin ang mga boto. Ang may pinakamaraming boto ang siyang idedeklarang
pinuno ng grupo.)
Base sa naganap na halalan, maaaring tanungin ng facilitator/trainer ang grupo. Sinu-sino
ang pabor sa kinalabasan ng halalan? Sino naman ang hindi? Ilang bahagi ng participants
ang bumoto sa nanalong kandidato? Ilang bahagi naman ang bumoto sa hindi nanalong
kandidato? Ano ang pakiramdam ng mga bumoto sa nanalong kandidato? Ano naman
ang pakiramdam ng mga bumoto sa hindi nanalo? Sa kanilang palagay, nabale-wala ba ang
kanilang kagustuhan?

Sa talakayang ito, maaaring mas ipaliwanag pa ng facilitator/trainer ang ibig sabihin ng

CONSENSUS na pagdedesisyon. Saan at kailan nga ba ito pinaiiral? Anu-ano ang hangganan
o limitasyon nito?
Pagkatapos ng talakayan ay ipagpatuloy ang video.
C. DEMOCRACY
PART 3
Ipakita ang video.
May dalawang sistema ng pamamahala sa ilalim ng demokrasya. Ano nga ba ang pagkakaiba
ng PRESIDENTIAL system sa PARLIAMENTARY system?
PRESIDENTIAL SYSTEM

PARLIAMENTARY SYSTEM

1.

Executive and legislative branches are

elected independent of each other;

Executive authority arises out of

legislative branch;

2.

The president and legislators may come

from different political parties,
with different policy agendas and
political platforms;

Executive and legislative branches

are controlled by design by the same
political party;

3.

President has the power to veto

legislation, the legislators must
consider the executive branchs point of
view in drafting its laws;

The legislative branch is considered

supreme to the executive. The
legislature is responsible for the selection
of both the President, representing all
three branches of government, and
the prime minister embodying only
executive functions

Anu-ano nga bang sangay ang bumubuo sa pamahalaan ng Pilipinas?

DIFFERENT BRANCHES OF THE PHILIPPINE GOVERNMENT
The structure of the Philippine government is divided into three (3) branches: a) the Legislative
Branch (Art. 6); b) the Executive branch (Art. 7); and c) the Judicial Branch (Art. 8).

EXECUTIVE BRANCH
LEGISLATIVE BRANCH
JUDICIAL BRANCH
1. Composition
President Chief Executive SENATE -24
SUPREME COURT
Vice-President
(currently the Philippine Senate is -composed of fifteen (15)
Cabinet officials
composed of 23 Senators)
members, i.e., 1 Chief Justice
and 14 Associate Justices
HOUSE OF REPRESENTATIVES
-not more than 250 members
including
the
Party-list
Representatives
District Representatives 80%
Party-list Representatives 20%
(currently there are 285 members
of the house of Representatives, i.e.,
229 District Representatives and 56
Sectoral Representatives)
2. Qualifications of the Officials of the National Government
-natural-born citizen of the SENATORS
Philippines
-a natural-born citizens of the
-a registered voter
Philippines
-able to read and write
-at least 35 years of age on the day of
-at least forty (40) years the election
of age on the day of the -able to read and write
election
-a registered voter
-a resident of the Philippines -a resident of the Philippines for not
for at least ten (10) years less than two (2) years immediately
immediately preceding the preceding the day of the election
election
HOUSE OF REPRESENTATIVES
-a natural-born citizen of the
Philippines
-at least 25 years of age on the day of
the election
-able to read and write
-except for a party-list representative,
a registered voter in the district
which he shall be elected
-a resident thereof for a period not
less than one year preceding the
election

-he must be a natural-born

citizen of the Philippines
-he must be at least 40 years of
age
-he must have, for 15 years or
more, been a judge of a lower
court or engaged in the practice
of law in the Philippines
-he must be a person of proven
competence, integrity, probity
and independence

ADDITIONAL QUALIFICATION FOR

PARTY-LIST REPRESENTATIVES
-a bona fide member of the party
or organization which he seeks to
represent for at least ninety (90) days
3. Terms of Office
PRESIDENT
-1 term of 6 years without
re-election
VICE PRESIDENT
-2 consecutive terms
allowed with 6 years per
term

SENATE
-2 consecutive terms allowed with 6
years per term
DISTRICT AND PARTY-LIST
REPRESENTATIVES
-3 consecutive terms allowed with 3
years per term

NO TERM LIMIT but they are

mandated to hold office with
good behaviour and integrity
until they reach the age of 70
or become incapacitated to
discharge the duties of their
office

THE PRINCIPLE OF SEPARATION OF POWERS

The powers of the government, by virtue of this principle are divided into three (3) distinct classes:
the legislative, the executive and the judicial. They are distributed, respectively among the legislative,
executive and judicial branches of the government.
Under the principle of co-equal and coordinate powers among the three (3) branches, the officials
entrusted with each of these powers are not permitted to encroach upon the powers confided to the
others. If one branch goes beyond the limits set by the Constitution, its acts are null and void.
POWERS OF THE GOVERNMENT
EXECUTIVE BRANCH (ART. 7)
1. The power to
implement laws
2. Administrative power and
control over the agencies
of the government
agencies (Art. VII, Sec. 17)
3. The power to appoint
government officials
(Sec. 16)
4. The power to commute
sentence, grant pardon,
reprieve and amnesty
(Sec. 19)

LEGISLATIVE BRANCH (ART. 6)

1.
2.
3.
4.
5.

The power to enact laws

Police power
Power of eminent domain1
Power of taxation
The power to choose who
shall become President in
case of tie (Sec. 4, par. 4)
6. The power to impose death
penalty (Art. 3, Sec. 19)
7. The power to act as a
constituent assembly
(Art. XVII, Sec. 1)
8. The power to declare the
existence of war (Sec. 23)

JUDICIAL BRANCH (ART. 8)

1. The power to interpret laws
2. The power of judicial
review, i.e., the power
to determine whether
there has been a grave
abuse of discretion lack or
excess of jurisdiction of any
branch or instrumentality
of the government
(Sec. 4, par. 2)
3. Adjudicatory powers
(Sec. 1, par. 2)
a. The power to
determine the validity

EXECUTIVE BRANCH (ART. 7)

LEGISLATIVE BRANCH (ART. 6)

5. The power to declare

Martial Law (Sec. 18)
6. The power to suspend the
privilege of writ of habeas
corpus (Sec. 18)
7. The power to veto a law
(Art. 6, Sec. 7)
8. The power of supervision
and control over the local
government (Art. X, Sec. 4)
9. The power to conduct
treaty and international
agreement with other
states (Sec. 21)

9. The power to confirm the

appointments of
government officials
(Sec. 19)
10. The power to ratify treaty
(Art. 7, Sec. 21)
11. The power to conduct
investigation in aid of
legislation (Sec. 21)
12. Impunity from arrest
for offenses punishable
by not more than six
years imprisonment
(Sec. 11)
13. The power to appropriate
money (Sec. 24 and 25)
14. The power to impeach
(Art. XI, Sec. 2)

JUDICIAL BRANCH (ART. 8)

and constitutionality of
the laws of the State;
b. The power to settle
actual controversies
involving rights which
are legally
demandable and
enforceable
4. Assign temporarily
judges of lower courts
to other stations as
public interest may
require
5. Order the change of venue
or place of trial to avoid a
miscarriage of justice
6. Appoints all officials and
employees of the Judiciary
in accordance with the Civil
Service Law

THE PRINCIPLE OF CHECKS AND BALANCES

The three (3) co-equal departments are established by the Constitution in as balanced positions as
possible. To maintain this balance or to restore it if upset, each branch is given certain powers with
which to check the others.
CHECKS BY THE PRESIDENT
- may veto or disapprove
bills enacted by the
Congress (Sec. 27:1)
- through pardoning power
may modify or set aside the
judgments of courts
(Art. VII, Sec. 19)

CHECKS BY THE CONGRESS

- may override the veto of the
President (Sec. 27:1)
- reject certain appointments
of the President (Art. VII, Sec.
16); revoke the proclamation
of martial law or suspension
of the writ of habeas corpus

CHECKS BY THE JUDICIARY

- as the final arbiter may
declare legislative
measures or executive acts
unconstitutional
(Art. VIII, Sec. 4:2)
- determine whether or not
there has been a grave

The Power of eminent domain: The power of the government to take private property and convert it into public use so
long as the government pays just compensation. The government can exercise this power even if the owner does not
wish to sell his or her property. Traditional examples of public uses for which the government might exercise its power of
eminent domain include such things as schools, roads, libraries, police stations, fire stations and similar public uses.
1

CHECKS BY THE PRESIDENT

CHECKS BY THE CONGRESS

by the President
(Art. VII, Sec. 18)
- amend or revoke the
decision of the Court by the
enactment of a new law or
by an amendment of the old

CHECKS BY THE JUDICIARY

abuse of discretion
amounting to lack or excess
of jurisdiction on the part of
the Congress or President
(Art. VIII, Sec. 2:2)

- the power to impeach the

President and the members
of the Supreme Court
Paano nga ba nabubuo ang isang batas?
PAUSE VIDEO.

ACTIVITY 3
ANG BATAS
TALAKAYAN
30-45 minuto
Bago talakayin kung paano nga ba binubuo o nabubuo ang isang batas, bigyan muna ng
pagkakataon ang participants na makapagtanong kung anu-ano pa ang hindi nila gaanong
nauunawaan tungkol sa sistema ng pamamahala at sa dalawang sangay ng pamahalaan na
tinalakay sa naunang bahagi ng video.
Pagkatapos ay ibahagi sa participants ang mga hakbang sa pagbuo ng batas sa Pilipinas. Sinusino nga ba ang nasa likod ng isang batas? Anu-ano ang limitasyon sa pagbuo ng isang batas?
Tiyaking nauunawaan ng participants kung paano naisasabatas ang mga bagay at sitwasyon.
Pagkatapos ay ipagpatuloy ang video.

10

D. DEMOCRACY
PART 4
Ipakita ang video.
Ipapaliwanag ni Caloy ang JUDICIARY branch. Ano nga ba ang tungkulin ng sangay na ito?
Ano naman ang tinatawag na local government unit? Ang political party? Ang civil society?
PAUSE VIDEO.

ACTIVITY 4
MATIRA ANG MATIBAY
TALAKAYAN AT PALARO
45-60 minuto
Bago dumako sa palaro, maaaring mas palawakin pa ng facilitator/trainer kung ano ang
tungkulin na ginagampanan ng mga political party at civil societies. Paano nga ba nabubuo
ang mga grupong ito? Sinu-sino ang maaaring bumuo ng ganitong grupo? Anu-ano ang mga
limitasyon?
Pagkatapos ng talakayan ay tipunin ang lahat ng participants sa isang bahagi ng session hall.
May mga tanong na may tatlong pamimiliang titik ng sagot. Pagkatapos banggitin ng mga
pamimilian, magsisipili ng titik ang participants. Unti-unting mababawasan ang participants
hanggang sa isa na lamang ang matitirang may tamang sagot na siyang tatanghaling panalo.

11

MATIRA ANG MATIBAY

1. Kung ikaw si P-Noy, saang grupo ka kabilang?
a. Legislative
b. Executive
c. Judiciary
2. Sino ang gumagawa nga batas?
a. Kongresista
b. Pangulo
c. Mayor
3. Sino ang kasalukuyang Chief Justice o Punong Mahistrado?
a. Davide
b. Corona
c. Sereno
4. Ilan ang bumubuo ng Senado ng Pilipinas?
a. 12
b. 24
c. 16
5. Anong edad maaaring bumoto sa local at national elections ang isang Pilipino?
a. 21
b. 18
c. 25
6. Sino ang nagpapatupad ng batas?
a. Judiciary
b. Executive
c. Legislative
7. Alin ang hindi kabilang sa grupo?
a. Alkalde
b. Kapitan
c. Pangulo
8. Saang sistema ng pamahalaan kabilang si Queen Elizabeth?
a. Anarchy
b. Democracy
c. Communism

12

9. Sino ang tagapagpaliwanag ng batas?

a. Judiciary
b. Executive
c. Legislative
10. Kung ikaw ay nanalong Party List representative, saang grupo ka kabilang?
a. Senado
b. Kongreso
c. Independent
11. Sino ang Pangalawang Pangulo ng Pilipinas? (maaaring palitan ang pamimilian ayon sa
kasalukuyang pamahalaan)
a. Joel Binay
b. Jejomar Binay
c. Jomel Binay
12. Ilang taon ang isang regular na termino ng unang labindalawang Senador ng Pilipinas?
a. 3
b. 6
c. 9
13. Alin ang pinakamalaking sangay ng pamahalaan?
a. Judiciary
b. Legislative
c. Executive
14. Kung ikaw ay isang Senador, saan ka kabilang?
a. Tagapagpatupad ng batas
b. Tagapagpaliwanag ng batas
c. Tagagawa ng batas
15. Saang bansa ka kabilang?
a. Monarkiya
b. Demokratiko
c. Diktatoryal
Matapos ang laro ay ipagpatuloy ang video.
E. DEMOCRACY
PART 5
Ipakita ang video.
Tungkulin ng bawat mamamayang Pilipino na itaguyod ang boses ng nakararami.
13

Sa botohan na lamang, halimbawa. Hindi ka bumoto. May karapatan ka bang magreklamo

kung hindi mo gusto ang taong naihalal sa pwesto?
PAUSE VIDEO.

ACTIVITY 5
MAY REKLAMO?
TALAKAYAN
30-45 minuto
Balikan muli ang naganap na halalan sa grupo. Tanungin ang mga botante kung lahat ba ay
bumoto. Sino ang hindi? Kung mayroong hindi bumoto, tanungin kung anong rason bakit
hindi.
Sa totoong naganap na mga eleksiyon sa Pilipinas, naranasan na ba nilang hindi bumoto? Ano
sa palagay nila: May karapatan nga ba silang magreklamo?
Ipaliwanag nang mas mabuti ang kahalagahan ng pagboto. Maaaring sabihin sa participants
na habang ang lahat ay binibigyan ng karapatang tutulan ang sa tingin nila ay hindi nakabubuti,
mas mainam kung makikilahok ang lahat para mas maiangat kung ano ang mas nakabubuti, at
para na rin maiwasan ang pagrereklamo.
Matapos ang talakayan ay ipagpatuloy ang video.
F. DEMOCRACY
PART 6
Ipakita ang video.
Maraming karapatan ang tinatamasa ng isang mamamayang Pilipino.
Maging alerto sa mga karapatan at maging responsible sa mga tungkulin bilang isang
mamamayan.

14

G. CONCLUDING ACTIVITY
PAMAMAALAM
Bigyan ng pagkakataon ang participants na magtanong ng ilang bagay pa na di lubos na
nauunawaan.

15

I.

Course Description
The module focuses on the roles and responsibilities of citizens in a democracy.

II. Objectives
At the end of the course, the participants would have:
a. A basic understanding of the roles and responsibilities, privileges, and
obligations of a Filipino Citizen.
b. Appreciate ones Filipino identity.
c. A deepened appreciation on ones role in promoting collective welfare.
III. Methodologies
Lectures, Workshop, Games, Group Dynamics (Skits and Presentations)
IV. Materials
Manila paper, Permanent Markers, Name tags, Pencils, Handouts
V.

Course Outline
A.

Introduction to citizenship and nationality

B.

Rights of a citizen
1. Basic human rights
Core Message: Citizenship entitles an individual to certain rights and privileges.

C.

Obligations and responsibilities of a citizen

Core Message: While enjoying certain rights and privileges, a citizen also has
responsibilities to his or her country.

D.

Active citizenship
1. Promotion of what is right and just for the majority
2. Active involvement in the community
3. Balancing rights and responsibilities
Core message: As a citizen, it is your right to enjoy certain privileges but it is also
your obligation to help, get involved, share, and promote the welfare of the majority
through peaceful means.
Tagline: Karapatan. Responsibilidad. Walang pag-unlad kung puro karapatan
lang. Wala ring pag-asenso kung puro responsibilidad lang.

17

E.

Concluding Activity

F. Synthesis
VI.

Session Design

Topic
A. Introduction to citizenship and
nationality

Methodology/Activity
Discussion
AVP
Activity 1: Ito ang gusto ko!

Time Allocation
10 minutes

B. Rights of a citizen
1.Human rights

AVP
Activity 2: Bastat karapatan mo,
ipaglaban mo!

30 minutes

C. Responsibilities of a citizen

AVP
Group discussion

5 minutes
45-60 minutes

D. Active citizenship

AVP

45-60 minutes

E. Concluding activity

Activity 3: Sa pula, sa puti!

45-60 minutes

30 minutes

*Additional video/movie on active citizenship

F. Synthesis
VII.

Session Guide

A. PAMBUNGAD/PANIMULA
10 minuto
Maaaring tanungin muna ang participants kung mayroon silang mga kakilala o mga
nakilalang ibang lahi na naninirahan dito sa Pilipinas. May ideya ba sila kung anu-ano ang
mga pribilehiyo o di kaya naman ay kung anu-ano ang mga hindi natatamasa ng isang
refugee?
Ipakita ang video.
B. CITIZENSHIP
PART 1
Ipakita ang video.
Mahirap maging isang refugee dahil wala siyang pagkakakilanlan o identity. Hindi magamit
ang mga karapatan niya bilang citizen ng isang bansa.
Ano nga ba ang CITIZENSHIP?

18

PAUSE VIDEO.

C.

ACTIVITY 1
ITO ANG GUSTO KO!
TALAKAYAN
30 minuto
Maaaring hatiin ang participants sa ilang grupo para makapagbahaginan. Hikayatin ang
volunteers sa bawat grupo na ilahad ang naging kwentuhan sa kani-kanilang grupo.
Maaari rin namang kumuha na lamang ng ilang volunteers para magbahagi sa buong grupo.
Mayroon bang hindi ginustong maging Pilipino? Bakit?
Mayroon bang ngayon lang nalaman kung ano ang ibig sabihin ng citizenship o nationality?
Palawakin ang talakayan sa pagtatanong kung nararamdaman ba nila ang pagka-Pilipino. Bakit
OO? Bakit HINDI?

D. CITIZENSHIP
PART 2
Ituloy lamang ang video.
PAUSE VIDEO.

19

E.

ACTIVITY 2
BASTAT KARAPATAN MO, IPAGLABAN MO!
TALAKAYAN
30 minuto
Balik-tanaw sa Human Rights.
Magkaroon ng malayang talakayan tungkol sa mga natatandaan nilang mga karapatan na
tinalakay noong nakaraang araw. (At sa mga pagkakataong hindi kasama sa sesyon ang Human
Rights, maaaring ibahagi sa participants ang ibat-ibang karapatan ng mga mamamayang
Pilipino.)
Ipagpatuloy ang video pagkatapos.

F. CITIZENSHIP
PART 2
Ipakita ang karugtong na video.
Kung may mga karapatan, mayroon ding obligasyon na dapat gampanan ang mga mamamayan
ng isang bansa. Anu-ano ang mga ito?
Paano nga ba magiging isang aktibong mamamayan o active citizen?
PAUSE VIDEO.

G.

ACTIVITY 2
SALI-SALO TOGETHER
TALAKAYAN
45-60 minuto
Kung naigrupo na ang participants, simulan ulit ang pagbabahagi ng tungkol sa mga
programang nasalihan o kahit nais pa lamang salihan na nagsusulong ng karapatan ng mga
mamamayan o kaya naman aykung ano ang nakabubuti para sa mga mamamayan. Hikayating
ipahayag kung ano ang kanilang nagging pakiramdam sa naging partisipasyon nila rito.

20

Pagkatapos sa kani-kaniyang grupo, ibabahagi naman ng volunteer-representatives ng bawat

grupo ang kanilang naging talakayan.
Sa diskusyon, maaaring ibahagi ng trainer/facilitator kung paanong makatitiyak na tama at
maayos ang programa na kanilang sasalihan. Paano nga ba masasabing para sa ikabubuti ng
mas nakararami ang isang programa? Paano nga ba susuriin ang sasalihang programa?
May mga pagkakataon bang nagkamali ang participants sa nasalihan? Paano niya ito nasabi?
Ano ang naging epekto nito sa kanya? Sa mga tao?
Bilang pagtatapos, maaaring mag-iwan ng ilang paalala kung paano magdedesisyon kung
kailan at saang programa makikiisa.
1.
2.
3.
4.
5.

Ano ang malinaw na isinusulong ng programang nais salihan?

Sino o sinu-sino ang nagsusulong ng programang ito?
Para kanino ang programang ito? May malinaw bang makikinabang?
Ilan ang maaaring makinabang sa programang ito?
Ilan ang maaaring makaranas ng hindi maganda o mabuting epekto nang dahil sa
nasabing programa?
Ilan lamang ang mga nabanggit sa maaaring itanong sa sarili bago magdesisyon. Maaari pang
palawakin ng facilitator/trainer.

Pagkatapos ng talakayan ay ipagpatuloy ang video.
H. CITIZENSHIP
PART 3
Ipakita ang video.
Paano nga ba magiging isang aktibong mamamayan o ACTIVE CITIZEN?
Paano makikipagtulungan sa pamahalaan para mabigyan ng naaangkop na solusyon ang isang
suliranin?
Anu-ano nga ba ang responsibilidad ng isang citizen sa komunidad na ginagalawan niya?
Bilang isang mamamayan ng bansa, karapatan niyang matamasa ang mga benepisyong dapat
ipagkaloob ng pamahalaan. Ngunit obligasyon din niyang makibahagi, tumulong at isulong
ang kapakanan ng nakararami sa mapayapang paraan.
PAUSE VIDEO.

21

I.

CONCLUDING ACTIVITY
SA PULA, SA PUTI
TALAKAYAN AT PALARO
45-60 minuto
Ipaliwanag pa nang mabuti kung ano ang kaugnayan ng pagiging isang citizen o mamamayan sa
pagpapaunlad ng komunidad. Anu-ano ang mga obligasyon ng bawat isa para sa malawakang
pagpapaunlad ng komunidad?
Pagkatapos ng talakayan ay umpisahan na ang laro. Sa larong ito ay may mananalo o matatalo.
Hatiin sa dalawang grupo ang participants. Ang isang grupo ay sa PUTI, ang isa naman ay sa
PULA.
May apat na tanong o sitwasyon (maaaring bawasan depende sa natitirang oras) na
pagdedebatihan. Magkasalungat ang magkabilang panig. Ipapaliwanag ng bawat panig
ang kanilang pinaninindigan. Ang mauunang sumigaw ng PEACE pagkatapos banggitin
ng facilitator ang SA PULA, SA PUTI ang siyang mauunang pumili ng sagot. Awtomatik na
kasalungat na sagot ang mapupunta sa kabilang panig.
SA PULA, SA PUTI
1. Mayroon kang kapitbahay na hikahos na hikahos sa pagtatrabaho sa isang pabrika
na malapit sa pinagtatrabahuhan mo. Tuwing papasok ka, dinadala mo ang iyong tricycle
na hinuhulugan mo pa ang bayad at kung minsan ay hinihiram mo pa ang perang
iyong ipinanggagasolina. Halos sabay ang oras ng inyong pasok. Isasakay mo ba siya
araw-araw nang libre o hindi?
SA PULA, SA PUTI!

22

2. Ikaw ang kapitan ng inyong barangay. Sa harap mo ay may dalawang magkapitbahay

na nagtatalo. Ang isa ay ang nagrereklamo. Diumano ay madalas na magtambak ng
mga nabubulok na basura ang kanyang kapitbahay. Kahit pa ito ay nasa loob mismo ng
kanilang bakuran, naaapektuhan pa rin sila dahil sa masangsang na amoy at mga langaw
na nagliliparan. Ayon naman sa inirereklamo, hindi maiiwasang hindi sila magtambak ng
basura sa labas dahil hindi naman araw-araw ang hakot ng basura. Isa pa, maayos naman
ang pagkasalansan nito. Paano mo ito aayusin? Kanino ka papanig at bakit?
SA PULA, SA PUTI!
3. Nasasaksihan mo ang isang pandurukot sa loob ng dyip na sinasakyan mo. Gusto
mong mapigilan ito subalit natatakot ka na baka may armas at iba pang mga kasamahan
ang mandurukot. Ano ang iyong gagawin? Deadma o Aalarma?
SA PULA, SA PUTI!
4.
May paupahan kang bahay. Matagal ka nang naghahanap ng mangungupahan
dito. Hanggang sa isang araw ay pinuntahan ka ng isang kakilala sa inyong barangay na
nais mangupahan. Ititira niya rito ang pangalawang pamilyang lihim niyang kinakasama
bukod sa kanyang tunay na asawa. Kilala mo rin ang kanyang walang kamalay-malay na
asawa. Papaupahan mo ba sa kanya o hindi?
SA PULA, SA PUTI!

A. PAGTATAPOS/PAMAMAALAM
Bago tuluyang tapusin ang sesyon ay tanungin muna ang participants kung ano ang mga
naging pakiramdam nila sa debate.
Una, bilang parte ng grupo, ang panig ba na pinili ng iyong grupo ang panig na gusto mo
ring panindigan? Kung hindi, ano ang pakiramdam mo tungkol dito? Nabago ba ang iyong
paninindigan noong marinig mo ang paliwanag ng iyong mga kasamahan?
Pangalawa, kung ikaw ang nasa panig na awtomatikong kasalungat ng napili ng isang grupo,
nahirapan ka bang ipaglaban ang inyong sagot na hindi naaayon sa iyong paninindigan?
Ang maikling talakayang ito ay maaaring panimula o introduksiyon din sa susunod na sesyon.
Kung wala nang mga pahabol na paglilinaw o katanungan ukol sa nagdaang sesyon ay maaari
nang magpaalaman.

23

I.

Course Description
The course introduces the basic principles and provisions of Human Rights local translations
of international conventions, Bill of Rights as outlined in the 1987 Constitution, the International
Humanitarian Law -- to participants.

II. Objectives
At the end of the session, participants should be able to:
1. Know the principles of human rights and international conventions enacted in the
successful exercise thereof;
2. Distinguish civil and political rights as citizens of the Philippines, and exercise
corresponding responsibilities as state players;
3. Have a broader perspective on gender balance, and on the economic and
social rights as individuals; and
4. Know the principles stated in the International Humanitarian Law and suggest
improvements to current steps being taken to fulfill national commitment.
III. Methodologies
Lectures, Plenary Discussions, Simulation, Group Workshop
IV. Materials
Video Presentation, Manila paper, Permanent Markers, Name tags, Handouts, Ballot Box
V.

Course Outline
1.
2.
3.
4.
5.

Introduction: Definition of Human Rights and Its Charactersitics

Civil and Political Rights in Bill of Rights (Article III, 1987 Constitution)
Economic Freedom
Gender Rights (RA 9170 or Magna Carta of Women)
Economic and Social Rights (Art. XIII, 1987 Constitution, International Covenant
on Economic, Social and Cultural Rights or ICESCR)
6. International Humanitarian Law in Armed Conflict
VI.

25

Procedure and Proposed Session Design

Time Allocation
(8 hours)

15 minutes

Core Message

To have an initial
assessment of
participants
perception on the
topic

Activity
Facilitator gets feedback from
the participants regarding
their understanding on their
basicrights.
Facilitator will summarize the
feedback and define Human
Rights, as well as expound on
its characteristics.
Play video: Alam mo ba ang
rights at freedom mo?

90 minutes

Materials

Session Guide
(Definitions
sourced from UN
website)

Part 1: Human
Rights Video

To provide distinction Facilitator will discuss civil and Article III, 1987
between civil and
political rights, differentiate the Constitution
political rights
two, and provide overview on
the Bill of Rights
Simulate elections: Ang Botante Ballot (paper) and
at ang Kandidato
ballot box

45 minutes

60 minutes

To determine if
participants are
capable of providing
for their families

Play video: Hanapbuhay

Part 2: Human
Rights Video

Facilitator will brief the

participants on economic
freedom by explaining their
Right to Work. The concept
of Social Justice and Human
Rights

Right to Work (in

ICESCR)

Facilitator will open the floor

for discussion on participants
capacity to provide for
their family and problems
encountered in doing so.
To provide context on Play video: Si Maganda at si
Part 3: Human
gender equality, and Malakas
Rights Video
instill gender balance
in participants
Facilitator will introduce the
consciousness
concept of gender equality,
and discuss on their perception

26

regarding it. Ask questions on

preconceived gender roles (ex.
in employmentmilitary or
police; at home), then explain
how the law equalizes the
playing field for both male and
female.
Facilitator will ask the
Magna Carta of
participants about their
Women (RA 9710)
knowledge on the Magna Carta
of Women. Facilitator will then
proceed to discuss this as the
local translation of CEDAW and
brief them on RA 9710s salient
provisions.

45 minutes

While raising
awareness on citizens
rights, it is important
to keep the subtext
of each citizens
responsibility to the
state

60 minutes

90 minutes

27

To provide a basic
understanding of
the principles of
human rights and
humanitarian law
during armed conflict

Play video: Bill of Rights

Part 4: Human
Rights Video

Facilitator will expound on the

sections of the Bill of Rights.
Are they aware of these rights?
Open the floor for discussion,
but always round up that
the exercise of such is not
unilateral. Outline individual
responsibility.
Play video: Economic and Social
Rights

Article III, 1987

Constitution

Facilitator will discuss rights

precluded in Economic and
Social Rights. Open the floor
for discussion on participants
personal experiences in the
exercise or disregard thereof.

ICESCR

Play video: International

Humanitarian Law

Part 5: Human
Rights Video

Facilitator will provide an

overview of the International
Humanitarian Law

International
Humanitarian Law

Part 4: Human
Rights Video

Facilitator will conduct this activity: Metacards.

1. Divide groups into small
Permanent Marker
groups. (group of 6).
2. Each group will
Masking Tape
discuss the following
guide questions:
a. Bakit ako tinawag na
tao?
b. Ano ang pagkakaiba
ko bilang tao sa mga
hayop at iba pang
may buhay na
nilalang sa mundo?
3. Based on the qualities
enumerated as a
Human Being
what rights must I
have to protect my
human dignity?
Batay sa mga
katanginan ko
bilang tao, anong
mga karapatan ang
dapat na meron ako
upang maitaguyod
o mapanatili ko and
dignidad ng aking
pagkatao?
4. Ask the groups to write
in metacards the
key words and
facilitator will cluster
them into two groups:
a. Why am I human?
b. What are my rights as
a human being?
5. Summarize the session
(in plenary) by highlighting
the key words to the
group. Allow the
participants to engage in
discussion/ comment on
the key words.
Facilitator will close the session.

28

VII.

Session Guide

A. PANIMULA
10 minuto
Panimula tungkol sa kung ano ang human rights at ang mga characteristics nito.
Human rights are rights inherent to all human beings, whatever our nationality, place of residence,
sex, national or ethnic origin, colour, religion, language, or any other status. We are all equally
entitled to our human rights without discrimination.
Characteristics
- founded on respect for the dignity and worth of each person
- universal: meaning that they are applied equally and without discrimination to all people
- inalienable: in that no one can have his or her human rights taken away, except in specific
situations: for example, the right to liberty can be restricted if a person is found guilty of a
crime by a court of law
- indivisible, interrelated and interdependent:it is insufficient to respect some human rights
and not others. In practice, the violation of one right will often affect several other rights.
All human rights should therefore be seen as having equal importance and of being equally
essential to the dignity and worth of every person.
Maaring tanungin ng trainer/facilitator ang ilan kung alam na ng participants ang ibat ibang
karapatan nila sa ilalim ng Bill of Rights.
Sinu-sino ang may alam? Sinu-sino naman ang wala pa o kakaunti ang ideya dito?
Pagkatapos ay ipakita ang unang bahagi ng AVP.

29

B. HUMAN RIGHTS
PART 1
Ipakita ang video.
Anu-ano ang rights at freedom ng isang mamamayang Pilipino? Pahapyawan ang pagkakaiba
ng civil rights at political rights.
Civil Rights: basically refer to rights enjoyed to enable individuals to undertake the everyday business
of life (ex. freedom of speech, right to a free press, freedom of assembly, right of petition)
Political Rights: those that pertain to an individuals participation in government or the political
process
May kalayaan bang makapagpahayag?
Anu-ano ang karapatan kaugnay sa paghalal ng mamumuno ng bansa?
PAUSE VIDEO.

C. ACTIVITY 1
ANG BOTANTE AT ANG KANDIDATO
HALALAN
30-45 minuto
Magkakaroon ng isang halalan sa grupo. Pumili ng tatlo hanggang apat (depende sa laki ng
grupo) na volunteers. Ang volunteers ang magiging kandidato. Lahat ng matitirang participants
ay mga botante.
Ang mga kandidato ay tumatakbo bilang pinuno ng buong grupo. Kailangang magkaroon sila
ng mga plataporma. Isa-isang magsasalita sa harapan ang mga kandidato para mangampanya.
Ang mananalong kandidato ang magiging pinuno ng participants sa buong training kung
kayat hinihikayat ang participants na seryosohin ang pagpili.
Botohan. Bigyan ng papel ang bawat botante. Isusulat ng botante ang pangalan ng napiling
30

kandidato. Kokolektahin ang mga balota at bibilangin ang boto. Idedeklara ang panalo.
Maaaring magbigay ng maikling talumpati ang nahalal na pinuno.
Ipoproseso ng trainer/facilitator ang naganap na halalan. Maaaring tanungin ang ilang botante
kung ano ang naging batayan nila sa pagboto.
Ipagpatuloy ang video.
D. HUMAN RIGHTS
PART 2
Ipakita ang video.

May kakayahan ka bang tugunan ang pangangailangan ng iyong pamilya habang
ginagampanan mo ang iyong tungkulin sa iyong trabaho o propesyon?
PAUSE VIDEO.

E. ACTIVITY 2
HANAPBUHAY
TALAKAYAN
30-45 minuto
Sa isang malayang talakayan, maaaring mas palawakin pa ng facilitator/trainer ang
pagpapaliwanag tungkol sa economic freedom.
Ipaliwanag ang karapatan makapaghanapbuhay o right to work. This guarantees the
opportunity to have fulfilling and dignified work under safe and healthy conditions with fair
wages affording a decent living for oneself and one's family. It also provides for freedom from
unemployment and the right to organize.
Pagkatapos ay tanungin ang participants kung sinu-sino ang nagkaroon ng mga suliranin ukol
dito. Hayaan silang ibahagi sa grupo ang kanilang karanasan.
Ipaliwanag ang probisyon sa Social Justice and Human Rights (Article XIII, 1987 Constitution)
31

SECTION 1. The Congress shall give highest priority to the enactment of measures that protect
and enhance the right of all the people to human dignity, reduce social, economic, and political
inequalities, and remove cultural inequities by equitably diffusing wealth and political power for the
common good.
To this end, the State shall regulate the acquisition, ownership, use, and disposition of property and
its increments.
SECTION 2. The promotion of social justice shall include the commitment to create economic
opportunities based on freedom of initiative and self-reliance.
Sa kanilang palagay, ano ang maaaring gawin ng pamahalaan para matugunan ang mga
pangangailangang ito. Maaaring ibase ang takbo ng usapan sa papasuking trabaho sa
pamahalaan.
Ipagpatuloy ang video.
F. HUMAN RIGHTS
PART 3
Ipakita ang video.
Kilalanin ang magkapantay na karapatan ng kababaihan at kalalakihan habang hindi naman
binabale-wala ang pagbibigay ng respeto sa mga kababaihan.
PAUSE VIDEO.

G. ACTIVITY 3
SI MAGANDA AT SI MALAKAS
TALAKAYAN
30-45 minuto
Mas ipaliwanag pa ang mga karapatan na nakapaloob rito. Maaaring talakayin kung anu-ano
ang mga magagandang paraan para kilalanin ang magkapantay na karapatan ng mga babae
at lalaki nang hindi isinasakripisyo ang ibang pangangalagang ibinibigay sa mga kababaihan.
32

The Magna Carta of Women (RA 6710) is a comprehensive women's human rights law that seeks to
eliminate discrimination through the recognition, protection, fulfilment and promotion of the rights
of Filipino women. It is the local translation of the provisions of the CEDAW, particularly in defining
gender discrimination, state obligations, substantive equality, and temporary special measures
Sa pagkakataong ito, pag-usapan kung paano mabibigyan ng pantay na karapatan ang mga
babae sa mga trabahong mas nakasanayan na mga lalaki ang gumagawa. Ganoon din naman
sa kabilang banda.
Paano kung may mga babaeng nais magtrabaho sa maseselang operasyon kung saan maaaring
malagay sa alangangin ang kanyang pagkababae, sa pisikal at sikolohikal na aspeto? Ano ang
maaaring gawin dito?
A salient provision of the MCW is non-discrimination in employment in the field of military, police
and other similar services that include according the same promotional privileges and opportunities
as their men counterpart, including pay increases, additional benefits, and awards, based on
competency and quality of performance.
Ipagpatuloy ang video pagkatapos ng talakayan.
H. HUMAN RIGHTS
PART 4
Ipakita ang video.
Bawat karapatan ay may kaakibat na responsibilidad.
Mayroon din tayong tinatawag na Bill of Rights na nakasaad sa Saligang Batas. (Art. III, 1987
Constitution)
PAUSE VIDEO.

33

I. ACTIVITY 4
BILL OF RIGHTS
TALAKAYAN
30 minuto
Tingnan ang listahan ng mga karapatan na nakasaad sa Bill of Rights. Alin sa mga ito ang
ngayon lamang nila nalaman na karapatan pala nila?
Civil Rights

Political Rights

basically refer to rights enjoyed to enable

individuals to undertake the everyday business
of life (ex. freedom of speech, right to a free
press, freedom of assembly, right of petition)

those that pertain to an individuals participation

in government or the political process

Section 3. Privacy of communication and

correspondence

Section 1. Life, liberty, and property; and equal

protection of the laws.

Section 4. Freedom of speech, right to a free

press, freedom of assembly, right of petition

Section 2. The right of the people to be secure

in their persons, houses, papers, and effects
against unreasonable searches and seizures of
Section 5. The free exercise and enjoyment of
whatever nature and for any purpose shall be
religious profession and worship
inviolable, and no search warrant or warrant of
arrest shall issue except upon probable cause
Section 6. The liberty of abode and right to travel to be determined personally by the judge after
examination under oath or affirmation of the
Section 7. Right of the people to information on complainant and the witnesses he may produce,
matters of public concern
and particularly describing the place to be
searched and the persons or things to be seized.
Section 8. Right to form unions
Section 11. Free access to the court
Section 9. Right to just compensation
Section 12. Right of person under custodial
Section 10. Non-impairment clause
investigation
Section 13. Right to bail and against excessive
bail
Section 14. Rights of the accused (right to be
heard by himself and counsel, to be informed of
the nature and cause of the accusation against
him, to have a speedy, impartial, and public trial)
Section 15. Writ of habeas corpus

34

Section 16. Right to a speedy disposition of cases

Section 17. Right against self-incrimination
Section 18. Right to political beliefs and
aspirations
Section 19. Prohibition against cruel, degrading
or inhuman punishment
Section 20. Non-imprisonment for debts
Section 21. Right against double jeopardy
Section 22. Ex post facto law or bill of attainder
Magkaroon ng malayang talakayan tungkol sa mga karapatan na nais nilang mas maliwanagan.
Explain citizens duty to carry out responsibilities per international conventions signed by the
state.

International Convention on the Elimination of All Forms of

Racial Discrimination (ICERD)
International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR)
International Covenant on Economic, Social and Cultural
Rights (ICESCR)
Convention on the Elimination of All Forms of
Discrimination against Women (CEDAW)
Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or
Degrading Treatment or Punishment (CAT)
Convention on the Rights of the Child (CRC)
International Convention on the Protection of the Rights of
All Migrant Workers and Members of Their Families (ICMW)
International Convention for the Protection of All Persons
from Enforced Disappearance (CPED)
Convention on the Rights of Persons with Disabilities
(CRPD)

Ipagpatuloy ang video pagkatapos.

35

Date

Ratification in
the PH

21 Dec 1965

15 Sep 1967

16 Dec 1966
16 Dec 1966

23 Oct 1986
7 Jun 1974

18 Dec 1979

5 Aug 1981

10 Dec 1984

26 Jun 1987

20 Nov 1989
18 Dec 1990

21 Aug 1990
Not Signed

20 Dec 2006

27 Sep 2010
(signed)
15 Apr 2008

13 Dec 2006

J. Human Rights
Part 5
Ipakita ang video.
Ano naman ang Economic and Social Rights?
PAUSE VIDEO.

K. ACTIVITY 5
ECONOMIC AND SOCIAL RIGHTS
TALAKAYAN
20-30 minuto
Economic and social rights guarantee that every person be afforded conditions under which
they are able to meet their needs.
Ngayon naman ay talakayin ang mga karapatang nakalista sa Economic and Social Rights.
- The Right to Education enabling all persons to participate effectively in a free society and is
directed to the full development of the human personality.
- The Right to Food guaranteeing freedom from hunger and access to safe and nutritious food.
- The Right to Health ensuring the highest attainable standard of physical and mental health
including access to care, nutrition, and clean water and air.
- The Right to Housing ensuring access to a safe, secure, habitable, and affordable home
with freedom from forced eviction.
- The Right to Social Security guaranteeing that everyone regardless of age or ability to work
has the means necessary to procure basic needs and services.
- The Right to Work guaranteeing the opportunity to have fulfilling and dignified work under
safe and healthy conditions with fair wages affording a decent living for oneself and one's
family. It also provides for freedom from unemployment and the right to organize.
Para saan nga ba ang mga ito? Mayroon ba silang karanasan kung saan sa tingin nila ay nabalewala ang mga karapatang ito?

36

Ipagpatuloy ang video pagkatapos.

L. Human Rights
Part 6
Ipakita ang video.
Ano ang International Humanitarian Law at para saan ito?
Paano nga ba mawawakasan ang armadong labanan o armed conflict? Anu-ano ang mga
hakbang na ginagawa ng pamahalaan para maresolba ang suliraning ito?
PAUSE VIDEO.

37

M. CONCLUDING ACTIVITY
SAMPLE SAMPLE
TALAKAYAN/PAGTATANGHAL
45-60 minuto
International human rights law (IHRL) comprises a set of rules, established by treaty or custom,
that outlines the obligations and duties of states to respect, protect and fulfil human rights. It
enables individuals and groups to claim certain behaviour or benefits from government. As will be
discussed in the section on Overlapping Areas of Law, IHRL contains a number of provisions relevant
to humanitarian assistance, including the right to life, the rights to food and water, the rights to
essential medications, medical care and sanitation, the rights to adequate clothing and other
necessities, and the rights to equality and non-discrimination. Displaced persons who remain within
the borders of their own country (referred to as internally displaced persons IDPs) are not protected
by international refugee law. However, they can benefit from IHRL and IHL in the case of an armed
conflict. The guiding principles on internal displacement are a set of non-binding international
standards, drawn largely from human rights standards, developed to provide protection and
assistance to IDPs.
Mahalagang palawakin pa ng facilitator/trainer ang International Humanitarian Law at ang
mga hakbang na ginagawa ng pamahalaan para makamit ang kapayapaan sa gitna ng mga
naglalabanan.
Hingian ng mga suhestiyon ang participants sa kung paano sa tingin nila makakatulong ang
pamahalaan at ang mga sibilyan sa paglutas ng armadong labanan.

Pagkatapos ng makabuluhang talakayan ay umpisahan na ang pagtatanghal. Maaaring kumuha
ng volunteer sa bawat grupo o maaaring ang buong grupo mismo ang magtanghal. Maaaring
kumanta, sumayaw, tumula o kahit na anong nais na gawin na may tema o kaugnayan sa
pagiging Pilipino. Bigyan ng sampung minuto ang lahat para makapag-isip at makapaghanda
ng itatanghal.
N. PAGTATAPOS/PAMAMAALAM
Tanungin sa isa pang pagkakataon ang participants kung mayroon pang nais malinawan.
Magbigay ng ilang paalala para sa susunod na sesyon.

38

I.

Course Description
This module introduces the concept of human security and peace. It also provides an overview
of the Philippine peace process and offers a glimpse into the peace efforts undertaken by the
government. Emphasis is given on the importance of the peace process in pursuing human
security and development.

II. Objectives
1.
2.
3.

Understand the relevance of peace in the overall agenda of human security

Have a basic knowledge and understanding of the Philippine Peace Process
Understand the governments efforts in achieving a just and lasting peace in our country.

III. Methodologies
Lectures, Workshop, Games, Group Dynamics
IV. Materials
Manila Paper, Permanent Markers, Pencils
V.

Course Outline
Understanding Human Security and Peace
1. Peace and Security
2. UN Human Security Agenda
3. Winning the Peace
a. Track 1 and Complementary Track
b. Peace Agenda per peace table
Core Message: Human Security brings together security and development.

VI.

SESSION DESIGN
I.

TOPIC
Introduction

II. Peace and Security

ACTIVITY
AVP
Activity 1: Kwentuhan Tayo
Group sharing/discussion

40

TIME ALLOCATION
10 minutes
30-45 minutes

III. UN Human Security

Agenda

AVP
Activity 2: Seguridad Ko,
Karapatan Ko!

30-45 minutes

Plenary discussion
AVP

IV. Winning the Peace

a. Track 1 and
Complementary Track
Concluding Activity: Isang
b. Peace Agenda per Peace Tanong, Isang Sagot!
Table
Plenary discussion
V. Synthesis

VII.

45-60 minutes

SESSION GUIDE
A. PANIMULA
10 minuto
Maaring tanungin ng trainer/facilitator ang ilan kung ano sa palagay nila ang ibig sabihin ng
human security at kapayapaan.

Pagkatapos ay ipakita ang unang bahagi ng AVP.

B. HUMAN SECURITY AND PEACE
PART 1
Ipakita ang video.
Masasabi mo bang malayo ka sa karahasan? O nababalot ka ng takot?

PAUSE VIDEO.

41

C. ACTIVITY 1
KWENTUHAN TAYO!
TALAKAYAN
30-45 minuto
Maaaring hatiin ang participants sa ilang grupo. Hikayatin silang ibahagi sa mga kasamahan
ang personal nilang karanasan kung saan nabalot sila ng takot sa lipunan o kaya naman ay
naging biktima sila ng karahasan.
Sa kasalukuyan, anu-ano ang kanilang pangamba?
Guide Questions:
Can you think of a moment when you felt threatened or insecure?
What were the circumstances? What were you afraid of?
How did you respond to these feelings of insecurity?
D. HUMAN SECURITY AND PEACE
PART 2
Ipakita ang video.
Ano nga ba ang ibig sabihin ng HUMAN SECURITY AND PEACE?
Ano ang UN Human Security Agenda?
Anu-ano ang pitong batayan para makamit ang pangkalahatang seguridad ng bawat
indibidwal?
UN Human Security Agenda
Areas/Dimensions
Economic Security
Food Security
Health Security

Environmental Security

42

Description
Access to employment, income, and
resources needed for survival
Physical and economic access to
basic food
Linked with poor nutrition and
unsafe environment; access to basic
health care
Need for a safe and sustainable
physical environment including
access to safe water, sanitation,
protection from pollution and
natural disasters

Examples of Main Threats

Persistent poverty,
unemployment
Hunger, famine, etc
Infectious diseases,
malnutrition, etc
Resource depletion,
national disasters, pollution,
etc.

Personal Security

Community Security

Political Security

Security from various forms of

violence (torture, war, crime,
traditional practices, ethnic tension;
directed at women or children)
Social climate where minority
population feels secure in
expressing their cultural identity
Assured basic rights

Physical violence, crime,

domestic violence, child
labor
Inter-ethnic, religious
and other identity based
tensions, discrimination
Political repression, human
rights abuses

Sources:
UNDP 1994 Human Development Report
Human Security in Theory and Practice (https://docs.unocha.org/sites/dms/HSU/Publications%20and%20
Products/Human%20Security%20Tools/Human%20Security%20in%20Theory%20and%20Practice%20
English.pdf)

On Personal Security
- Threat to personal security includes violence against women and children (the
Philippine government enacted RA 9265 or Anti-Violence Against Women and their
Children Act of 2004 to address this)
PAUSE VIDEO.

E. ACTIVITY 2
SEGURIDAD KO, KARAPATAN KO!
TALAKAYAN
30-45 minuto
Sa isang malayang talakayan, tanungin ang participants kung alin sa mga batayang nabanggit
ang hindi pa malinaw sa kanila. Maaaring ipaliwanag muli ng trainer/facilitator kung alin ang
hindi pa nila lubusang nauunawaan.
Pagkatapos ay hikayatin ang participants na ibahagi sa mga kasamahan kung ano sa tingin
nila ang hindi natutugunan dito. Paano kaya, sa kanilang palagay, matutugunan ang mga
kakulangang ito?
43

Maaring ipaliwanag ng facilitator/trainer ang ilang halimbawa ng hakbang ng pamahalaan

para maipatupad ang UN Human Security Agenda.
F. HUMAN SECURITY AND PEACE
PART 3
Ipakita ang video.
Ang armadong pakikipaglaban. Paano nga ba ito nakakaapekto sa komunidad?
Paano tinutugunan ng pamahalaan ang suliraning ito?
PAUSE VIDEO.

Facilitator inputs on governments commitment and efforts in winning the peace.

From Chapter 9 of the Philippine Development Plan (2011-2016)
The government shall exert all efforts to win peace and ensure national security. The peace
process shall center on the pursuit of negotiated political settlement of all armed conflicts and
the implementation of complementary development tracks to address it causes.
Winning the Peace
- Promotion of the peace process shall be the centerpiece of the internal security program,
as a testament to governments commitment to a policy of peace, reconciliation and
reunification.
- Goal: The goal for the medium term shall be to bring all armed conflict to a permanent
and peaceful closure
- Objectives:
A negotiated political settlement of armed conflicts; and
The causes of armed conflict and other issues that affect the peace process being
effectively addressed
- The Philippine government aims to achieve just and lasting peace through:
Track 1 Winning the peace on the table through negotiated political settlement

44

Complementary Track Winning the peace and narrowing the gap between
negotiations and realities on the ground through PAMANA (Payapa at Masaganang
Pamayanan Program)

Guide Questions:
- Ano ang masasabi/reaksyon mo tungkol sa mga armadong pakikipaglaban (armed
conflict)?
- Sa iyong palagay, sapat na ba ang ginagawa ng pamahalaan upang matigil ang mga
armadong pakikipaglaban?
- Paano pa makakatulong ang pamahalaan para maisulong ang kapayapaan?
G. CONCLUDING ACTIVITY
TALAKAYAN AT PALARO
45-60 minuto
Bago simulan ang pangwakas na palaro, magbigay muna ng kaunting pananalita ukol sa armed
conflict. Maaaring kumuha ng ilang volunteers para magbigay ng kanilang reaksiyon sa mga
armadong pakikipaglaban at kung paano sa tingin nila mas makatutulong ang pamahalaan.
Pagkatapos ay hatiin sa apat na grupo ang participants. Bawat grupo ay pipili ng kani-kaniyang
representative.
ISANG TANONG, ISANG SAGOT
May apat na grupo.
Bawat grupo ay may isang representative na siyang makikipag-unahan sumagot. Maaaring
makipagtulungan ang mga miyembro ng grupo sa pag-iisip ng sagot.
May sampung tanong. Ang grupong unang makasigaw ng salitang PEACE ang may
pagkakataong sumagot at makapuntos.

45

1. Peace agenda per peace ______!

Sagot: TABLE

2. Kung ang peace ay kapayapaan, ano naman ang FIST?

Sagot: KAMAO

3. Kung ikaw may kakayahang makakuha o makabili ng pagkain, ikaw ay may ______ security.
Sagot: FOOD
4. Ayon kay Caloy, ilan daw ang batayan para makamit ang pangkalahatang seguridad ng
bawat indibidwal?
Sagot: PITO (7)
5. Ang food security ay sa pagkain Ang economic security ay sa_____!
Sagot: TRABAHO/HANAPBUHAY
6. Ito ang kalayaan ng isang indibidwal mula sa banta ng gutom, sakit, kapahamakan.
Sagot: HUMAN SECURITY
7. Magbigay ng kanta/awit na may kinalaman sa Peace o Kapayapaan.
8. Sabi nga ni Caloy, walang ______ kung walang magulo at nanggugulo.
9. Ano sa Ingles ang armadong pakikipaglaban?

Sagot: GULO

Sagot: ARMED CONFLICT

10. UN Security ______!

Sagot: AGENDA

H. PAGTATAPOS/PAMAMAALAM
Bago magwakas, tanungin muli ang participants kung mayroon silang nais linawin tungkol
sa nagdaang sesyon. Maaaring may mga karagdagang tanong pa na kayang sagutin sa mga
natitirang oras.
Maaaring magbigay ng maikling buod ang facilitator/trainer tungkol sa Human Security and
Peace.
Magpaalam at magbigay ng ilang paalala para sa sesyon kinabukasan.

46

I.

Course Description
As part of the course in integrating ex-combatants to a formal institution of the state and
ultimately into mainstream society, this module aims to equip the participants of the necessary
understanding of how ones values can influence behavior and decision making in the course
of ones life whether as an individual or part of the community.

II. Objectives
After completing this module, participants should be able to:
1.
2.
3.
4.
5.

Identify ones own values and priorities

Strengthen their personal value system and integrity
Identify ways to address conflict in value systems
Demonstrate an acknowledgement and acceptance of the realities of diversity
(ethnicity), culture, sexual-orientation, spirituality/religion)
Recognize the need to live together in an atmosphere of peace while contributing
to community development and community resilience

III. Methodologies
Lecture, Brainstorming, Workshop
IV. Materials
Manila Paper, Metacards, Permanent Markers, Writing Pad, Pencils, Crayons
V.

Course Outline
A. Self
Core Message: It is important to know and understand ones self.
B. Values
1.
Definition of values
2.
Difference between instrumental values and terminal values
3. Processing
Core Message: Every individual has a set of values that he or she lives by.
C. Values Clarification
1.
Clarifying values as a tool in decision-making
2. Processing
Core Message: Knowing what one values the most helps in making difficult decisions.

48

D. Values Integration
1.
The individual in his or her ideal community
2. Processing
Core Message: Every individual is part of a community
E. Individual values and community values
1.
Recognition that other individuals also have their own values
2.
Dealing with differences
Core Message: Understand the issue first. Respect differences.
Tagline: Alamin, Suriin, Ibahagi.
3.
Deepening of individual values vs community values (nagtatagisang
paninindigan
Core Message: It is important to focus on the communitys shared values.
4. Processing
F. Synthesis
G. Closing Activity
VI.

SESSION DESIGN
Topic

A. Self
B. Values
1. Definition of values
2. Difference between
Instrumental values and
terminal values
3. Processing
C. Values Clarification
1. Clarifying values as a tool in
decision-making
2. Processing
D. Values Integration

Methodology/Activity
Activity 1: Name Tags

Time Allocation
30 minutes

AVP
Activity 2: Ang values ko

15 minutes

Discussion

30 minutes

Sharing of values

AVP
Activity 3: Ang mga prioridad ko

15 minutes

Sharing of individual rankings

1. The individual in his/her ideal

community

AVP
Activity 4: Ako at ang komunidad ko

2. Processing

Group-sharing

20-30 minutes

49

E. Individual values & community

values
1. Recognition that other
individuals also have their own
values
2. Dealing with difference in
values

AVP

3. Deepening of individual
values vs community values
(nagtatagisang paninindihan)

Discussion on co-existence/tolerance
and importance of focusing on
shared values

4. Processing
F. Synthesis
G. Closing Activity
VII.

Activity 5: Arte Mo, Hula Ko

Activity 6: Paper flowers in water

30 minutes

30 minutes
15-20 minutes

SESSION GUIDE
A. NAME TAGS
30 minuto
Bago magsimula ang aktwal na talakayan, hayaan munang bahagyang magkakilanlan ang
bawat isa. Kaugnay ito ng paksang Values Clarification.
Kakailanganin ng panulat, index cards at panali na magsisilbing name tags.
1. Ipamahagi ang index cards at panulat sa participants.
2. Sa gitna ng card, isulat kung anong pangalan mo gustong makilala ng mga kasama mo.
HALIMBAWA:

CALOY

50

3. Sa bandang itaas, sa kanang bahagi, isulat ang salitang PABORITO. Maglagay ng

numero 1-3. At saka isulat kung ano ang tatlong paborito mo. Kahit na ano.

CALOY

Paborito
1.
2.
3.

4. Sa bandang ibaba naman, sa kanang bahagi, isulat naman ang tatlong mahalagang
lugar para sa yo.

CALOY

Paborito
1.
2.
3.
Mahahalagang
Lugar
1.
2.
3.

5. Sa bahaging kaliwa, sa bandang itaas, isulat naman ang pangalan ng tatlong taong
mahalaga sayo.
Mahalagang Tao
1.
2.
3.

CALOY

Paborito
1.
2.
3.
Mahahalagang
Lugar
1.
2.
3.

51

6. At sa bandang ibaba, sa bahaging kaliwa, isulat naman ang tatlong bagay o ugali na
gustong-gusto mo tungkol sa sarili mo.
Mahalagang Tao
1.
2.
3.
Sarili KO
1.
2.
3.

CALOY

Paborito
1.
2.
3.
Mahahalagang
Lugar
1.
2.
3.

Gamitin ang mga nakasulat dito para kilalanin ang bawat isa. Maaaring gamitin ang mga
bagay na nakasulat ditto bilang paksa ng kwentuhan.
B. VALUES: Ano nga ba ang ibig sabihin ng Values? Anu-ano ang values na mayroon ako?

Show Audio-Video Presentation.
Synopsis: Magpapakilala si Caloy, isang batang propesyunal. Tatalakayin niya kung ano ang
ibig sabihin ng values at kung anu-ano nga ba ang mga ito.

C. ACTIVITY 1
ANG VALUES KO
15 minuto
May dalawang klase ang Values. Ang una ay ang tinatawag na instrumental values o yung
mga katangian at ugali na taglay mo. Ang pangalawa naman ay yung tinatawag na terminal
values o yung mga bagay na gusto mong makamit o yung mga bagay na importante sayo.
Sa isang papel, isulat mo ang lahat ng values na sa tingin mo ay na sayo. Walang limit kung ilan
ang kaya mong isulat sa loob ng labinlimang minuto.

52

D. PAGPOPROSESO
TRAINER/FACILITATOR
30-45 minuto
Sa tulong ng trainer o facilitator, bumuo ng isang talakayan ukol sa mga naisulat ng participants.
Sa mga naisulat nyo, alin ang mas lamang: yung instrumental o yung terminal?
Maaari ring ipaliwanag na ang mga katangian o ugali ang nakatutulong para makamit ang
terminal values. Gamitin ang oras na ito para mas maipaliwanag kung ano ang values.
Pamilya
Trabaho
Kababaang-loob
Responsible
Mapagmahal
Kalusugan
Kayamanan
Magandang buhay
Matulungin
Kasipagan
Pananampalataya
E. VALUES CLARIFICATION

SHOW AVP.
Tatalakayin ni Caloy ang kahalagahan ng pagkilala sa mga prioridad para sa mabisang
pagdedesisyon.

F. ACTIVITY 2
ANG MGA PRIORIDAD KO
15 minuto
Sa listahan ng values mo, alin ba sa mga ito ang nauuna o mga prioridad mo? Lagyan ng numero
1 pataas. 1 bilang top priority mo. Isulat mo sa tabi kung bakit.

53

Pamilya
Trabaho
Kababaang-loob
Responsible
Mapagmahal
Kalusugan
Kayamanan
Magandang buhay
Matulungin
Kasipagan
Pananampalataya

Sila ang buhay ko

5
3
6
4
7
11
10
8
9
2

G. PAGPOPROSESO
TRAINER/FACILITATOR
30-45 minuto
Maaaring ibahagi ng ilang participants ang naging ranking ng kanilang values. Mula rito,
mainam na maipaliwanag ng trainer/facilitator kung paano mas mapapagbuti ang pagpili
ng mga prioridad. Ipaliwanag pa nang mas malalim kung paanong nakatutulong ang values
clarification sa mas mabisang pagdedesisyon. Maaaring magbigay ng mga halimbawa na
nakatuon sa propesyon o trabaho ng participants.
H. VALUES INTEGRATION
SHOW AVP.
Paano nga ba maibabahagi ang sariling values sa komunidad na kinabibilangan? Naayon ba
ang values mo sa values na gusto mong makita sa komunidad mo?

54

I. ACTIVITY 3
AKO AT ANG KOMUNIDAD KO
20-30 minuto
Sa isang papel, ilarawan o iguhit ang komunidad na gusto mo. Sinu-sino ang mga taong gusto
mong nakapaligid sayo? Anong klase ng tao ang gusto mong pakisamahan? Anu-anong ugali
ng tao ang gusto mong makita? Anu-anong lugar o establisyemento ang gusto mong makita?
J. PAGPOPROSESO
TRAINER/FACILITATOR
30-45 minuto
Maaaring ipabahagi sa ilang participants kung ano ang ideal community na gusto nilang
tirahan. Nagkakapareho ba ang values nila sa values na gusto nilang makita sa komunidad.
Ipaliwanag kung paano maibabahagi ng isang indibidwal ang values niya sa pagsulong ng
komunidad.
K. PAGSURI NG VALUES SA KOMUNIDAD
SHOW AVP.
Anu-ano ang mga hakbang sa pagsuri ng values sa komunidad?
Maaring gamitin ang dalawang prinsipyo sa pagkakaroon ng nagtatagisang paninindigan or
conflict of values:
1. Principle of coexistence and tolerance
Mayroong tinatawag na principle of coexistence and tolerance kung saan nirerespeto ng
bawat isa ang values ng iba kahit pa iba ito sa kanyang sariling values. Hindi lahat ng tao
sa loob ng komunidad na ginagalawan ay pare-pareho ang pinanggalingan. Maaaring may
pagkakaiba sa relihiyon, ethnicity, values, at mga pinaniniwalaan.
Anuman ang pagkakaiba-ibang ito, mahalagang panatilihin ang respeto sa bawat isa.
2. Shared values
Ang shared values ay ang mga values na pareho sa mga tao sa komunidad na ginagalawan
mo. Halimbawa, siguradong nagkaroon ng pagsang-ayon sa grupo sa ilang aspeto ng
pagbuo ng ideal community. Kung pare-pareho ninyong pinahahalagahan ang seguridad
at kapayapaan, mas maiging doon na lamang magtuon ang lahat. Sa gayon, maiiwasan ang
pagpokus sa pagkakaiba-iba.

55

L. CONCLUDING GAME
ARTE KO, HULA MO
30-45 minuto
Ang laro ay isang charade. Hahatiin ang participants sa ilang bahagi, depende sa kabuuang
bilang nito.
Bawat grupo ay bibigyan ng sampung salitang nakasulat sa papel. Ang lahat ng salita ay may
kinalaman sa Values.
Pipili ng isang miyembro ang bawat grupo para isalarawan ang salita gamit lamang ang
katawan. May tig-lilimang minute bawat grupo para mahulaan ang lahat ng nakasulat sa papel.
Ang pinakamaraming tamang sagot na nahulaan ang siyang magwawagi.
M. PAGTATAPOS
TRAINER/FACILITATOR
Maaring magbigay ang trainer/facilitator ng ilang mga paalala o mga paglilinaw ukol sa naging
talakayan ngayong araw.
Bilang karagdagan, humingi ng tatlong volunteers na magpapakilala ng tig-tatatlong
kasamahan na nakilala at nakakwentuhan sa araw na yon sa pamamagitan ng name tags.
N. CLOSING ACTIVITY
Bawat isang participant ay bibigyan ng isang papel na korteng bulaklak. Sa gitna ng bulaklak ay
isusulat ang pangalan ng participant. Sa bawat talulot (petals) naman isusulat ang mga values
na taglay niya na gusto niyang maalala ng kanyang komunidad sa kanya. Ititiklop ang talulot
ng mga bulaklak.
Ilagagay ang nakatiklop na bulaklak sa isang lalagyan na may tubig. Masdan kung paano untiunting bubukas ang mga talulot.

56

EVALUATION FORM

THANK YOU!