Dapan Tien Te Ngan Hang

CHUÔNG I
ÑAÏI CÖÔNG TIEÀN TEÄ

CAÂU 1
Trình baøy nguoàn goác ra ñôøi cuûa tieàn teä theo quan ñieåm cuûa Marx. Giai ñoaïn naøo
trong quaù trình phaùt trieån cuûa caùc hình thaùi giaù trò laø böôùc thay ñoåi veà chaát daån
ñeán söï ra ñôøi cuûa tieàn teä?
1. Nguoàn goác ra ñôøi cuûa tieàn teä
Theo Marx, tieàn teä coù nguoàn goác töø saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoaù, coù theå ñöôïc
nghieân cöùu baèng söï phaùt trieån cuûa caùc hình thaùi giaù trò.
Hình thaùi giaù trò giaûn ñôn (ngaãu nhieân): laø hình thaùi ñaàu tieân, vaøo giai ñoaïn
cuoái cuûa cheá ñoä coâng xaõ nguyeân thuyû, khi trình ñoä saûn xuaát trong caùc coâng xaõ baét ñaàu
phaùt trieån, laø tieàn ñeå naûy sinh söï trao ñoåi giöõa caùc coâng xaõ.
Ñaëc tröng: giaù trò moät haøng hoaù chæ coù theå ñöôïc bieåu hieän bôûi moät haøng
hoaù khaùc.
X hhA = Y hhB
Hình thaùi giaù trò ñaày ñuû (môû roäng): nhu caàu trao ñoåi ngaøy caøng môû roäng hôn
do söï tan raõ cuûa cheá ñoä coâng xaõ nguyeân thuyû daãn ñeán hình thaønh cheá ñoä chieám höõu tö
nhaân veà tö lieäu saûn xuaát vaø phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi laàn thöù nhaát (hình thaønh 2 ngaønh
troàng troït vaø chaên nuoâi). Ñieàu ñoù laøm cho trao ñoåi haøng hoaù trôû neân môû roäng hôn,
thöôøng xuyeân hôn vaø phöùc taïp hôn.
Ñaëc tröng: giaù trò moät haøng hoaù ñöôïc bieåu hieän ôû nhieàu haøng hoaù khaùc nhau.
Y hhB
X hh A = Z hhC
U hhD …
Hình thaùi giaù trò chung: saûn xuaát haøng hoaù phaùt trieån laøm cho chuoãi haøng hoaù
ñoùng vai troø laøm vaät ngang giaù ngaøy caøng choàng cheùo, quan heä trao ñoåi khoù khaên, phöùc
taïp. Maët khaùc trình ñoä phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi caøng cao laøm cho saûn xuaát vaø ñôøi soáng
phuï thuoäc vaøo vieäc trao ñoåi, caàn coù hình thöùc trao ñoåi tieán boä hôn, ñoù laø thoâng qua haøng
hoaù trung gian.
Ñaëc tröng: giaù trò haøng hoaù ñöôïc bieåu hieän moät caùch giaûn ñôn hay thoáng nhaát
vaøo moät haøng hoaù nhaát ñònh laøm trung gian.
Y hhA
Z hhC = X hh A
U hhD …
Hình thaùi tieàn teä: söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát vaø phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi laàn
thöù hai daãn ñeán söï hình thaønh thò tröôøng thöông nghieäp ñoøi hoûi vaät ngang giaù chung phaûi
thoáng nhaát vaøo moät haøng hoaù duy nhaát trong phaïm vi quoáa gia, quoác teá. Vaät ngang giaù
chung phaûi coù giaù trò cao; thuaàn nhaát veà chaát, deã chia nhoû, deã goäp laïi, ít bò hao moøn. Haøng
hoaù ñöôïc choïn laøm vaät ngang giaù ñoäc quyeàn ñeå bieåu hieän vaø ño löôøng giaù trò cuûa haøng
hoaù goïi laø tieàn teä.
X hhA
Y hhB = U (ounce) vaøng
Z hhC …
Tieàn teä laø saûn phaåm taát yeáu cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù.
2. Giai ñoaïn naøo laø böôùc thay ñoåi veà chaát daãn ñeán söï ra ñôøi cuûa tieàn teä
Giai ñoaïn hình thaùi giaù trò chung laø giai ñoaïn bieán ñoåi veà chaát vì nhöõng vaät ñöôïc choïn ñeàu
coù ñaëc ñieåm chung laø coù theå löu tröõ ñöôïc vaø phaàn naøo mang baûn chaát tieàn teä: laø haøng
-1-
hoaù, ñoùng vai troø laøm vaät ngang giaù chung trong trao ñoåi, coù giaù trò vaø giaù trò söû duïng – laø
trung gian trong trao ñoåi haøng hoaù dòch vuï.
CAÂU 2
Phaân tích baûn chaát cuûa tieàn teä theo quan ñieåm cuûa Marx : “Tieàn teä laø haøng hoaù
ñaëc bieät.” Trong ñieàu kieän löu thoâng giaáy baïc, baûn chaát naøy ñöôïc bieåu hieän nhö theá
naøo?
1. Quan ñieåm cuûa Marx
Tieàn laø moät haøng hoaù ñaëc bieät, ñoäc quyeàn giöõ vai troø laøm vaät ngang giaù chung ñeå phuïc
vuï cho quaù trình löu thoâng haøng hoaù.
Tieàn teä laø haøng hoaù bôûi vì:
Tieàn teä coù nguoàn goác töø haøng hoaù: do quaù trình phaùt sinh vaø phaùt trieån cuûa
saûn xuaát haøng hoaù ñaõ laøm xuaát hieän tieàn teä vôùi tö caùch laø vaät ngang giaù chung ñeå bieåu
hieän vaø ño löôøng giaù trò cuûa moïi haøng hoaù trong phaïm vi quoác gia, quoác teá. Nhö vaäy, tieàn
thöïc chaát cuõng chæ laø moät loaïi haøng hoaù, taùch khoûi theá giôùi haøng hoaù maø thoâi.
Tieàn mang ñaày ñuû thuoäc tính cuûa haøng hoaù:
+Xeùt töø hình thaùi tieàn thöïc (baïc hoaëc vaøng): sau khi trôû thaønh tieàn teä,
vaøng (baïc) vaãn mang ñaày ñuû hai thuoäc tính cuûa haøng hoaù laø giaù trò (lao ñoäng xaõ hoäi hao
phí ñeå khai thaùc, toâi luyeän, ñuùc vaøng) vaø giaù trò söû duïng (ñöôïc duøng laøm vaät ngang giaù
chung moät caùch ñoäc quyeàn, coù theå trao ñoåi vôùi baát kì haøng hoaù dòch vuï khaùc).
+Xeùt töø hình thaùi daáu hieäu giaù trò: khi saûn xuaát vaø löu thoâng haøng haùo
phaùt trieån vaøng (baïc) ñöôïc thay theá baèng caùc daáu hieäu giaù trò nhö tieàn ñuùc khoâng ñuû giaù,
tieàn giaáy, buùt teä.. Caùc daáu hieäu naøy maëc duø khoâng coù giaù trò noäi tai nhöng vaãn toàn taïi
ñoäc laäp vôùi tö caùch laø ñaïi bieåu cuûa tieàn thöïc.
Tieàn laø haøng hoaù ñaëc bieät bieåu hieän ôû choã tieàn coù giaù trò ñaëc bieät, nghóa
laø coù khaø naêng trao ñoåi tröïc tieáp vôùi moïi haøng hoaù neân coù theå thoaû maõn nhu caàu veà
nhieàu maët. Vôùi giaù trò söû duïng ñaëc bieät ñoù, tieàn trôû thaønh vaät ñaïi bieåu chung cho cuûa caûi
xaõ hoäi.
2. Trong ñieàu kieän löu thoâng giaáy baïc, baûn chaát naøy bieåu hieän:
Giaáy baïc ngaân haøng laø tieàn döôùi hình thaùi daáu hieäu giaù trò, chuyeån teä baát khaû hoaùn
(khoâng theå ñoåi ra vaøng ). Trong ñieàu kieän löu thoâng giaáy baïc ngaân haøng, baûn chaát tieàn teä
ñöôïc bieåu hieän ôû choã:
+ Giaù trò laøm neân ñoàng tieàn: lao ñoäng hao phí ñeå in tieàn.
+ Giaù trò maø noù ñaïi dieän trong löu thoâng: laø giaù trò phaûn xaï cuûa vaøng baïc, phuï
thuoäc vaøo giaù trò haøng hoaù dòch vuï trong töông quan vôùi soá löôïng tieàn teä maø ngaân haøng
trung öông cho pheùp ñöa vaøo löu thoâng.
+ Giaù trò söû duïng: laøm vaät ngang giaù chung.
CAÂU 3
Phaân loaïi hình thöùc tieàn teä theo quan ñieåm cuûa Marx? Taïi sao trong quaù trình phaùt
trieån cuûa tieàn teä, vaøng ñaõ töøng ñöôïc xem laø haøng hoaù lí töôûng nhaát phuø hôïp vôùi vai
troø cuûa tieàn teä?
1. Phaân loaïi hình thaùi tieànteä theo quan ñieåm Marx
 Caên cöù vaøo hình thaùi giaù trò cuûa tieàn teä:
+ Tieàn thöïc (hoaù teä): laø hình thaùi tieàn teä, coù ñaày ñuû giaù trò noäi taïi, löu thoâng ñöôïc laø
nhôø giaù trò cuûa chính baûn thaân.
+ Daáu hieäu giaù trò (tín teä): laø hình thaùi tieàn teä, löu thoâng ñöôïc khoâng phaûi do giaù trò cuûa
baûn thaân maø nhôø söï tín nhieäm, söï quy öôùc cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi baûn thaân.
 Caên cöù vaøo hình thaùi vaät chaát cuûa tieàn teä:
+ Tieàn maët: laø tieàn vaät chaát, ñöôïc quy ñònh moät caùch cuï theå veà hình daùng, kích thöôùc,
troïng löôïng, maøu saéc, teân goïi…
+ Tieàn ghi soå (buùt teä): laø tieàn phi vaät chaát, toàn taïi döôùi hình thöùc nhöõng con soá, ghi treân
taøi khoaûn taïi ngaân haøng.
2. Vaøng ñöôïc xem laø haøng hoaù lí töôûng
Thôøi kì ñaàu, tuøy ñieàu kieän hoaøn caûnh cuï theå cuûa caùc daân toäc vaø ôû caùc thôøi ñaïi khaùc
maø vai troø tieàn ñöôïc theå hieän ôû caùc haøng hoaù khaùc nhau. Thoâng thöôøng laø nhöõng vaät
duïng quan troïng baäc nhaát hay ñaëc saûn cuûa vuøng.
-2-
Cuøng söï phaân coâng lao ñoäng laàn thöù hai, thuû coâng nghieäp taùch khoûi noâng nghieäp, vai
troø cuûa tieàn chuyeån sang kim loaïi. Cuoái thôøi kì naøy, vai troø cuûa tieàn ñöôïc coá ñònh ôû vaøng
vì coù tính öu vieät hôn nhöõng loaïi haøng hoaù khaùc trong vieäc thöïc hieän chöùc naêng cuûa tieàn.
Tính öu vieät naøy theå hieän:
+ Vì töông ñoái quyù hieám neân ñöôïc öa chuoäng treân toaøn theá giôùi ôû baát kì giai ñoaïn
naøo.
+ Tính ñoàng nhaát cao, thuaän lôïi cho vieäc ño löôøng, bieåu hieän giaù caû cuûa caùc haøng hoaù
trong quaù trình trao ñoåi.
+ Deã phaân chia maø khoâng laøm aûnh höôûng ñeán giaù trò voán coù cuûa noù. Vì vaäy vaøng
coù yù nghóa quan troïng trong vieäc bieåu hieän giaù caû trong löu thoâng haøng hoaù treân thò tröôøng
bôûi leõ haøng hoaù treân thò tröôøng raát ña daïng vaø coù giaù caû khaùc nhau.
+ Deã mang theo, cuøng 1 theå tích nhoû, khoái löôïng nhoûø coù theå ñaïi dieän cho giaù trò khoái
löôïng haøng hoaù lôùn.
+ Giuùp vieäc thöïc hieän chöùc naêng döï tröõ giaù trò tieàn teä thuaän lôïi hôn.
+ Ñöôïc taát caû moïi ngöôøi chaáp nhaän, laø phöông tieän trao ñoåi trong thôøi gian daøi, coù
söùc mua oån ñònh, deã daøng nhaän bieát, chuyeân chôû.
CAÂU 4
Theá naøo laø tieàn thöïc, daáu hieäu giaù trò? Phaân tích nhöõng lôïi theá vaø baát lôïi cuûa
vieäc öùng duïng caùc hình thaùi treân.
1. Tieàn thöïc (hoùa teä):
Laø hình thaùi tieàn teä, coù ñaày ñuû giaù trò noäi taïi, löu thoâng ñöôïc laø nhôø giaù trò cuûa chính
baûn thaân. VD: tieàn baèng toân, saét, ñoàng, tuy nhieân chæ coù tieàn vaøng, tieàn baïc ñuùc ñuû giaù
môùi ñöôïc xem ñuùng laø tieàn thöïc vaø coù giaù trò löu haønh maø khoâng caàn coù söï quy öôùc cuûa
nhaø nöôùc.
Lôïi theá: +ñöôïc moïi ngöôøi chaáp nhaän do quyù hieám, khoâng gæ seùt.
+coù giaù trò cao, thuaàn nhaát veà chaát.
+deã chia nhoû, deã ñuùc thaønh khoái, beàn vöõng.
+deã nhaän bieát, löu tröõ, chuyeân chôû.
Baát lôïi: +ñeå ñöôïc chaáp nhaän trao ñoåi phaûi caân laïi ñeå xaùc ñònh giaù trò trong caùc
cuoäc giao dòch neân maát nhieàu thôøi gian, coâng söùc.
+vieäc quaûn lí löu thoâng tieàn ñuùc khoâng hieäu quaû neân deã daãn ñeán hieän töôïng
tieàn khoâng ñuû giaù, bieán chaát.
+khoù vaän chuyeån ñi xa, ruûi ro cöôùp lôùn hoaëc hao huït trong quaù trình vaän chuyeån.
2. Daáu hieäu giaù trò (tín teä)
Laø hình thaùi tieàn teä, löu thoâng ñöôïc khoâng phaûi nhôø giaù trò cuûa baûn thaân, maø laø nhôø
söï tín nhieäm, söï quy öôùc cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi baûn thaân. VD: tôø 1.000 vaø 10.000 tuy coù cuøng
chi phí saûn xuaát nhöng ñem laïi giaù trò khaùc nhau khi söû duïng.
Coù hai loaïi: tieàn giaáy khaû hoaùn (ñöôïc phaùt haønh treân cô sôû coù vaøng döï tröõ ñaûm baûo
ôû ngaân haøng vaø coù theå ñoåi ra vaøng) vaø tieàn giaáy baát khaû hoaùn (khoâng theå ñoåi ra vaøng).
Lôïi theá:+goïn nheï, deã mang theo laøm phöông tieän trao ñoåi haøng hoaù, thanh toaùn
nôï.
+ deã thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän döï tröõ cuûa caûi döôùi hình thaùi
giaù trò.
+baèng caùch thay ñoåi caùc con soá treân maët ñoàng tieàn, moät löôïng gía trò
nhoû hay lôùn ñöôïc bieåu hieän, chi phí thöïc hieän khoâng quaù toán keùm.
+vôùi cheá ñoä ñoäc quyeàn phaùt haønh giaáy baïc vaø quy ñònh nghieâm ngaët
cuûa chính phuû, tieàn giaáy giöõ ñöôïc giaù trò cuûa noù.
Baát lôïi: +deã hö, raùch, chuoät boï gaëm nhaám.
+thöôøng chæ coù giaù trò taïi quoác gia phaùt haønh.
+thöôøng xuyeân bieán ñoäng do nhieàu yeáu toá: cung-caàu tieàn teä.
CAÂU 5
Phaân bieät hoaù teä vaø tín teä. Taïi sao trong quaù trình phaùt trieån cuûa hoaù teä, vaøng
ñöôïc xem laø haøng hoaù lí töôûng nhaát phuø hôïp vôùi vai troø cuûa tieàn teä?
Hoùa teä: laø haøng hoaù cuï theå, phoå bieán, giaûn dò, coù gía trò söû duïng vaø coù giaù trò
ñoái vôùi ngöôøi nhaän noù nhaèm thoûa maõn moät nhu caàu naøo ñoù cuûa con ngöôøi.
-3-
Tín teä: ñöôïc xem laø daáu hieäu cuûa vaøng, ñöôïc löu thoâng treân cô sôû söï tín nhieäm cuûa coâng
chuùng ñoái vôùi cô quan phaùt haønh ra chuùng (ngaân haøng). Ngaân haøng coù theå phaùt haønh tín
teä treân cô sôû tin töôûng ngöôøi vay coù khaû naêng hoaøn traû nôï, coøn ngöôøi naém giöõ tieàn giaáy
thì tin raèng neáu noäp vaøo ngaân haøng thì seõ ñöôïc hoaøn traû baèng vaøng.
CAÂU 6
Buùt teä laø gì? Trình baøy nhöõng lôïi theá trong vieäc löu thoâng tieàn döôùi hình thaùi buùt
teä.
1. Buùt teä ( tieàn ghi soå)
Laø tieàn teä phi vaät chaát, toàn taïi döôùi hình thöùc nhöõng con soá, ghi treân taøi khoaûn taïi ngaân
haøng.
Öu ñieåm:
- Giaûm ñaùng keå chi phí löu thoâng tieàn maët nhö in tieàn, baûo quaûn, vaän chuyeån, ñeám,
ñoùng goùi…
- Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi vaø nhanh choùng cho caùc chuû theå tham gia thanh toaùn qua
ngaân haøng.
- Baûo ñaûm an toaøn trong söû duïng ñoàng tieàn, haïn cheá hieän töông tieâu cöïc (maát caép,
hö hao…)
- Coù taùc duïng gioáng tieàn giaáy: coù theå caân ñoái cung caàu chuû ñoäng hôn, laø coâng cuï
phaùt trieån toång soá löôïng tieàn teä, thích öùng vôùi caùc nhu caàu giao dòch.
- Taïo ñieàu kieän cho ngaân haøng thöông maïi trong quaûn lí vaø ñieàu tieát löôïng tieàn cung
öùng.
CAÂU 7
Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa chöùc naêng thöôùc ño giaù trò vaø chöùc naêng phöông tieän
löu thoâng cuûa tieàn teä. Vôùi caùc chöùc naêng treân, tieàn teä coù taùc duïng nhö theá naøo ñoái
vôùi löu thoâng haøng hoaù?
1. Chöùc naêng thöôùc ño giaù trò
Tìeàn teä thöïc hieän chöùc naêng thöôùc ño giaù trò khi tieàn teä ño löôøng vaø bieåu hieän giaù
trò cuûa caùc haøng hoaù khaùc thaønh giaù caû. Khi thöïc hieän chöùc naêng naøy tieàn laáy giaù trò
baûn thaân noù so saùnh vôùi giaù trò haøng hoaù (giaù trò cuûa tieàn laø giaù trò cuûa moät löôïng
vaøng nhaát ñònh, do nhaø nöôùc quy ñònh laøm ñôn vò tieàn teä). Khi giaù trò haøng hoaù chöa ñöôïc
thöïc hieän thì tieàn teä chæ bieåu hieän thaønh thöôùc ño treân yù nieäm.
 Ñaëc ñieåm:
- Phaûi quy ñònh tieâu chuaån giaù caû cho ñoàng tieàn. Tieâu chuaån giaù caû laø ñôn vò tieàn
teä cuûa moät nöôùc, do nhaø nöôùc quy ñònh duøng ñeå ño löôøng vaø bieåu hieän giaù caû cuûa taát
caû caùc haøng hoaù.
- Phaûi laø tieàn thöïc nghóa laø coù ñaày ñuû giaù trò noäi taïi.
- Khoâng nhaát thieát phaûi laø tieàn maët maø chæ caàn tieàn trong yù nieäm maø thoâi.
 Taùc duïng ñoái vôùi löu thoâng:
Caùc haøng hoaù vôùi nhöõng giaù trò söû duïng khaùc nhau ñöôïc quy veà cuøng moät ñôn vò
ño löôøng laø tieàn teä thoâng qua giaù caû, taïo neân söï deã daøng vaø thuaän tieän khi so saùnh giaù trò
giöõa chuùng. Vieäc taïo laäp moái quan heä giöõa caùc loaïi haøng hoaù laøm giaûm chi phí thôøi gian
giao dòch do giaûm soá giaù caû.
2. Chöùc naêng phöông tieän löu thoâng
Tieàn teä thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän löu thoâng khi tieàn teä laøm moâi giôùi cho quaù trình
trao ñoåi haøng hoaù. Söï vaän ñoäng cuûa tieàn teä gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa haøng hoaù,
phuïc vuï cho söï chuyeån dòch quyeàn sôû höõu haøng hoaù töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc.
Bieåu hieän thoâng qua coâng thöùc H-T-H. Ñieàu naøy daãn ñeán nhöõng ñoàng tieàn thaät xuaát hieän,
keát hôïp vôùi chöùc naêng thöôùc ño giaù trò ñeå thöïc hieän giaù trò cuûa haøng hoaù.
 Ñaëc ñieåm:
- Nhaát thieát phaûi laø tieàn maët(khoâng ghi soå).
- Söï vaän ñoäng cuûa tieàn – haøng phaûi ñoàng thôøi.
- Khoâng nhaát thieát phaûi laø tieàn thöïc maø coù theå laø caùc daáu hieäu giaù trò.
-4-
- Tieát kieäm thôøi gian phaøi chi traû cho quaù trình mua baùn haøng hoaù giuùp giaûm chi phí
giao dòch so vôùi quaù trình trao ñoåi tröïc tieáp. Quùa trình trao ñoåi tröïc tieáp chæ thöïc hieän ñöôïc
khi coù söï truøng hôïp veà nhu caàu giöõa ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua.
- Thuùc ñaåày quaù trình chuyeân moân hoaù vaø phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi, taïo ñieàu
kieän gia taêng saûn xuaát, giuùp löu thoâng haøng hoaù thuaän lôïi hôn.
CAÂU 8
Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa chöùc naêng phöông tieän löu thoâng vaø chöùc naêng phöông
tieän thanh toaùn cuûa tieàn teä. Vôùi caùc chöùc naêng treân, tieàn teä coù taùc duïng nhö theá
naøo ñoái vôùi löu thoâng haøng hoaù?
 Ñaëc ñieåm:
- Tieát kieäm thôøi gian phaûi chi traû cho quaù trình mua baùn haøng hoaù giuùp giaûm chi phí
2. Chöùc naêng höông tieän thanh toaùn
Tieàn teä thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän thanh toaùn khi söï vaän ñoäng cuûa tieàn teä taùch rôøi
hoaëc ñoäc laäp töông ñoái so vôùi söï vaän ñoäng cuûa haøng hoaù ñeå phuïc vuï cho quan heä mua baùn
haøng hoaù, thöïc hieän caùc khoaûn dòch vuï hoaëc giaûi tröø caùc khoaûn nôï. VD: traû tieàn mua chòu
haøng hoaù, traû löông cuoái kì, noäp thueá…
 Ñaëc ñieåm:
- Coù theå laø tieàn maët hoaëc khoâng duøng tieàn maët.
- Coù theå laø tieàn ghi soå, tieàn thöïc hay daáu hieäu giaù trò.
Ngoaøi caùc taùc duïng nhö cuûa chöùc naêng phöông tieän löu thoâng, chöùc naêng phöông tieän
thanh toaùn coøn coù taùc duïng:
- Thöïc hieän thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët, giuùp tieát kieäm nhöõng khoaûn chi phí veà
löu thoâng tieàn maët.
- Laø cô sôû cho söï ra ñôøi cuûa tín duïng, taïo ñieàu kieän söû duïng voán coù hieäu quaû.
CAÂU 9
Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa chöùc naêng phöông tieän löu thoâng vaø chöùc naêng phöông
tieän tích luõy cuûa tieàn teä. Vôùi caùc chöùc naêng treân, tieàn teä coù taùc duïng nhö theá naøo
ñoái vôùi löu thoâng haøng hoaù?
 Ñaëc ñieåm:
-5-
- Tieát kieäm thôøi gian phaûi chi traû cho quaù trình mua baùn haøng hoaù giuùp giaûm chi phí
2. Chöùc naêng phöông tieän tích luõy
Tieàn teä thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän caát tröõ khi tieàn teä taïm thôøi trôû veà traïng thaùi
naèm im ñeå döï tröõ, thöïc hieän caùc chöùc naêng trao ñoåi trong töông lai.
 Ñaëc ñieåm:
- Coù theå laø tieàn thöïc (goïi laø caát tröõ nguyeân thuûy) hôïac caùc daáu hieäu giaù trò trong
ngaân haøng, treân thò tröôøng taøi chính (goïi laø tích luõy).
- Coù theå laø tieàn maët hoaëc caùc hình thöùc khoâng baèng tieàn maët.
Nhö vaäy, caùc loaïi tieàn ñeàu thöïc hieän chöùc naêng naøy, chæ khi giaù trò tieàn teä oån ñònh
thì chöùc naêng naøy môùi phaùt huy taùc duïng.
- Taïo neân phöông tieän tích luõy an toaøn vôùi tính loûng cao nghóa laø coù khaû naêng
chuyeån hoaù thaûnh tieàn maët moät caùch deã daøng, nhanh choùng vôùi chi phí thaáp.
- Ñieàu tieát khoái löôïng tieàn vaø khoái löôïng haøng hoaù trong löu thoâng.
CAÂU 10
Trình baøy noäi dung vaø moái quan heä giöõa caùc chöùc naêng cuûa tieàn teä theo quan ñieåm
cuûa Marx. Töø ñoù neâu roõ vai troø cuûa tieàn teä ñoái vôùi neàn kinh teá.
1. Moái quan heä giöõa caùc chöùc naêng
Theo quan ñieåm cuûa Marx, tieàn teä coù 5 chöùc naêng: thöôùc ño giaù trò, phöông tieän löu thoâng,
phöông tieän thanh toaùn, phöông tieän caát tröõ vaø tieàn teä theá giôùi. Caùc chöùc naêng naøy coù
moái quan heä thoáng nhaát, taùc ñoäng vaø chuyeån hoaù laãn nhau, trong ñoù:
- Chöùc naêng phöông tieän löu thoâng vaø thöôùc ño giaù trò laø hai chöùc naêng quan troïng
nhaát, coù moái quan heä chaët cheõ vaø khoâng theå taùch rôøi nhau: khi tieàn thöïc hieän chöùc naêng
thöôùc ño gía trò laøm giaù caû haøng hoaù hình thaønh trong yù thöùc con ngöôøi, tieàn teä ñaõ ño
löôøng vaø xaùc ñònh giaù trò haøng hoaù nhöng chöa thöïc hieän ñöôïc giaù trò cuûa haøng hoaù. Chöùc
naêng phöông tieän löu thoâng hoaøn thaønh chöùc naêng thöôùc ño giaù trò , khi ñoù giaù trò haøng
hoaù môùi hoaøn toaøn ñöôïc thöïc hieän troïn veïn, nghóa laø tính chaát lao ñoäng xaõ hoäi cuûa haøng
hoaù môùi ñöôïc chöùng minh hoaøn toaøn ñaày ñuû.
- Khi ñaõ thöïc hieän caû hai chöùc naêng treân thì tieàn môùi trôû thaønh vaät tröïc tieáp ñaïi
bieåu cho giaù trò cuûa caûi xaõ hoäi , töø ñoù môùi thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng phöông tieän caát
tröõ. Khi thöïc hieän chöùc naêng naøy thì tieàn khoâng naèm trong löu thoâng nghóa laø khoâng thöïc
hieän chöùc naêng phöông tieän löu thoâng vì tích luõy tieàn laø tích luõy giaù trò haøng hoaù chöa duøng
ñeå daønh cho tôùi luùc caàn.
- Veà maët logic vaø lòch söû, söï phaùt trieån cuûa 3 chöùc naêng treân laøm naûy sinh chöùc
naêng phöông tieän thanh toaùn. Ngöïôc laïi quaù trình thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän thanh toaùn
laïi taïo khaû naêng laøm cho phöông tieän löu thoâng vaø phöông tieän caát tröõ phaùt trieån.
- Phaùt huy toát caùc chöùc naêng treân thì seõ thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng tieàn teä theá giôùi.
2. Vai troø cuûa tieàn teä ñoái vôùi neàn kinh teá
 Vai troø tieàn teä trong quaù trình phaùt trieån kinh teá:
- Laø coâng cuï thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá
Tieàn ñöôïc duøng ñeå haïch toaùn caùc quaù trình thöïc hieän saûn xuaát kinh doanh, ño löôøng hieäu
quaû saûn xuaát kinh doanh, theå hieän thu nhaäp moãi caù nhaân, moãi toå chöùc. Tieàn laø phöông tieän
môû roäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Khoâng coù tieàn doanh nghieäp khoâng theå ñaûm
baûo ñöôïc traùch nhieäm cuûa mình vôùi ngöôøi khaùc khi huy ñoäng cuûa caûi xaõ hoäi, taøi nguyeân
thieân nhieân vaø söùc lao ñoäng vaøo quaù trình saûn xuaát.
Söï ra ñôøi cuûa thò tröôøng taøi chính ñaõ cho pheùp caùc chuû theå cuûa neàn kinh teá, keå caû nhaø
nöôùc huy ñoäng caùc nguoàn voán tieàn teä theo giaù caû cuûa thò tröôøng ñeå thoaû maõn nhu caàu
phaùt trieån kinh teá cuûa caùc chuû theå.
- Laø coâng cuï thöïc hieän tích luõy voán saûn xuaát cuûa xaõ hoäi
Trong neàn kinh teá thò tröôøng, tieàn teä luoân ñöïôc tích luyõ ñeå thöïc hieän taùi saûn xuaát môû
roäng. Qua moãi chu kì saûn xuaát, voán saûn xuaát vöøa ñöôïc buø ñaép vaø ñöôïc môû roäng theâm.
-6-
Tieàn teä ngaøy nay ñöôïc caùc chuû theå naém giöõ döôùi daïng caùc coâng cuï taøi chính, coøn tieàn
thöïc söï ñöôïc ñöa vaøo trong quaù trình vaän ñoäng cuûa tö lieäu saûn xuaát hoaëc tö lieäu tieâu duøng
nhö döï tröõ nguyeân lieäu, traû löông coâng nhaân, mua saém maùy moùc thieát bò.
Trong ñieàu kieän heä thoáng ngaân haøng, thò tröôøng taøi chính phaùt trieån, caùc chuû theå khoâng
chæ naém giöõ tieàn döôùi daïng tieàn maët maø coøn caát giöõ döôùi daïng buùt teä hoaëc coâng cuï taøi
chính, vöøa an toaøn, vöøa sinh lôïi neân caøng thuùc ñaåy quaù trình tích luõy vaø taäp trung voán cho
toaøn boä neàn kinh teá.
 Vai troø tieàn teä trong hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi
Khi xu höôùng quoác teá hoaù vaø hoäi nhaäp ñöôïc thöïc hieän thì caùc coâng cuï quaûn lí kinh teá
ñoái ngoai nhö thueá quan, haïn ngaïch bò xoaù boû ñaõ taïo ñieàu kieän cho tieàn teä trôû thaønh coâng
cuï quan troïng nhaát trong vieäc ñieàu haønh caùc chính saùch kinh teá ñoái ngoaïi hieän nay.
Tieàn teä trôû thaønh coâng cuï ñieàu haønh chính saùch ñoái ngoaïi nhö tyû giaù, noâng giaù, phaù
giaù tieàn teä laøm aûnh höôûng ñeán xuaát nhaäp khaåu haøng hoùa vaø voán.
Tieàn teä laø coâng cuï giuùp cho moät nöôùc ñoàng thôøi môû roäng caùc quan heä kinh teá cuûa
nöôùc mình ra theá giôùi, ñoàng thôøi thu huùt caùc nguoàn löïc töø theá giôùi vaøo nöôùc mình.
 Vai troø cuûa tieàn teä trong quaûn lí caùc quan heä xaõ hoäi
Quan heä xaõ hoäi trong neàn kinh teá thò tröôøng ngaøy caøng bò tieàn teä hoùa nghóa laø ñöôïc
thöïc hieän thoâng qua moät chi phí baèng tieàn cuï theå.
Thoâng qua caùc chính saùch taøi chính, nhaø nöôùc thöïc hieän söï phaân phoái laïi trong neàn kinh teá
ñeå naâng cao möùc soáng cuûa ngöôøi coù thu nhaäp thaáp. Haàu heát caùc khoaûn ñoùng goùp cho
coâng ích, phuùc lôïi ñeàu ñöôïc qui ra tieàn ñeå ñeán tay ngöôøi nhaän seõ coù hieäu quaû thieát thöïc
hôn.
 Vai troø cuûa tieàn teä trong quaûn lí nhaø nöôùc
Söï phaùt trieån cuûa kinh teá thò tröôøng ñoøi hoûi ñeå nuoâi döôõng boä maùy nhaø nöôùc vaø thöïc
hieän caùc hoaït ñoäng nhaø nöôùc thì phaûi coù moät ngaân saùch. Ngaân saùch nhaø nöôùc chính laø
tieàn ñeå chi cho: boä maøy ñieàu haønh, quaûn lí nhaø nöôùc, quoác phoøng an ninh, giaùo duïc, y teá…
Ngaøy nay söï hôïp taùc giöõa caùc quoác gia trong caùc lónh vöïc cuõng ñöôïc ño löôøng, cuï theå
hoaù baèng moät ngaân saùch. Söï giuùp ñôõ cuûa moät quoác gia naøy ñoái vôùi quoác gia khaùc cuõng
ñöôïc thöïc hieän baèng tieàn thay vì söùc ngöôøi, söùc cuûa.
CAÂU 11
Trình baøy khaùi nieäm ñaëc ñieåm cheá ñoä song baûn vò. Töø ñoù neâu roõ öu theá, nhöôïc
ñieåm cuûa cheá ñoä naøy. Nguyeân nhaân suïp ñoå löôõng kim baûn vò.
1. Khaùi nieäm
Laø cheá ñoä tieàn teä maø trong ñoù hai thöù kim loaïi quyù ñöôïc duøng laøm baûn vò vaø laøm cô
sôû cho toaøn boä cheá ñoä löu thoâng tieàn teä quoác gia ñoù.
2. Ñaëc ñieåm
- Vaøng vaø baïc laø hai thöù kim loaïi ñöôïc duøng laøm tieàn teä
- Moïi ngöôøi ñöôïc töï do ñuùc tieàn baèng vaøng baïc
- Vaøng baïc coù khuynh höôùng thanh toaùn voâ haïn ñònh
3. Hình thöùc
- Cheá ñoä baûn vò song song: mang ñaày ñuû 3 ñaëc ñieåm treân, tyû giaù trao ñoåi giöõa tieàn
vaøng vaø tieàn baïc ñöôïc hình thaønh töï phaùt treân thò tröôøng
- Cheá ñoä baûn vò keùp: tyû giaù giöõa vaøng vaø baïc do nhaø nöôùc quy ñònh
4. Haïn cheá
- Vieäc söû duïng cuøng moät luùc hai thöù kim loaïi laøm thöôùc ño giaù trò maâu thuaãn vôùi
chính baûn chaát cuûa chöùc naêng thöôùc ño giaù trò. Do ñoù, gaây trôû ngaïi cho vieäc tính giaù caû
vaø löu thoâng haøng hoaù
- Söï quy ñònh cuûa luaät phaùt veà töông quan giöõa giaù trò cuûa vaøng vaø baïc (trong cheá
ñoä keùp) maâu thuaãn vôùi quy luaät giaù trò. Do ñoù, neáu töông quan giöõa giaù trò vaøng vaø baïc
hình thaønh treân thò tröôøng cheânh leäch so vôùi töông quan giöõa chuùng do phaùp luaät quy ñònh thì
quy luaät Gresham phaùt huy taùc duïng.
5. Öu ñieåm
- Do tieàn ñuùc baèng vaøng vaø baïc coù khaû naêng thanh toaùn voâ haïn ñònh vaø töï do löu
thoâng giöõa caùc nöôùc neân noù coù taùc duïng tích cöïc ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá
tö baûn chuû nghóa
+ Thuùc ñaåy söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa neàn saûn xuaát tö baûn chuû nghóa
-7-
+ Goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa heä thoáng tín duïng tö baûn chuû nghóa
+ Taïo ñieàu kieän phaùt trieån ngoaïi thöông
6. Nguyeân nhaän suïp ñoå
Cheá ñoä song baûn vò ñaõ töøng laø nguyeân nhaân gaây xaùo troän trong ñôøi soáng kinh teá vaø löu
thoâng tieàn teä do naïn ñaàu cô vaøng hay baïc tuøy theo söï thaêng traàm cuûa giaù vaøng hay baïc treân
thò tröôøng. Ví nhö gia’ vaøng treân thò tröôøng cao hôn giaù qui ñònh. Ngay laäp töùc, vaøng seõ ñöôïc
caát tröõ vaø bieán maát khoûi löu thoâng. Vaø Gresham ñaõ ruùt ra thaønh ñònh luaät Gresam “tieàn
xaáu truïc xuaát tieàn toát ra khoûi löu thoâng”. Thaät vaäy, ñoàng tieàn vaøng ngaøy caøng coù giaù do
caùc ñaëc tính töï nhieân ñaõ bieán maát khoûi thò tröôøng Chaâu AÂu. Taát caû nhöõng ai muoán thanh
toaùn vôùi quoác teá hoaëc caát tröõ hoï ñeàu öa chuoäng ñoàng tieàn vaøng vì ñaûm baûo seõ baùn ñöôïc
moät khoái kim loaïi coù lôøi.
 Baïc maát daàn giaù so vôùi vaøng. Caùc nöôùc Chaâu AÂu nhö Phaùp, Bæ, Thuïy Só … boû
baïc giöõ vaøng laøm tieàn teä duy nhaát vaø caùc nöôùc Chaâu AÙ phuï thuoäc vieäc nhaäp khaåu kyõ
ngheä cuõng bò thieät thoøi -> boû baïc giöõ vaøng.
 Söï suïp ñoå cheá ñoä löôïng kim baûn vò vôùi söï toång thaéng cuûa “baûn vò vaøng”
CAÂU 12
Trình baøy khaùi nieäm, ñaëc ñieåm cheá ñoä baûn vò vaøng coå ñieån. Neâu öu, nhöôïc ñieåm.
Nguyeân nhaân suïp ñoå.
1. Khaùi nieäm
Laø cheá ñoä tieàn teä trong ñoù vaøng ñöôïc söû duïng laøm cô sôû cho toaøn boä quaù trình löu
thoâng tieàn teä cuûa quoác gia.
2. Ñaëc ñieåm
- Moïi ngöôøi töï do ñuùc tieàn vaøng theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc (tieàn ñuû giaù)
- Moïi ngöôøi ñöôïc töï do ñoåi tieàn giaù6y laáy tieàn ñuùc baèng vaøng
- Tieàn ñuùc baèng vaøng coù khaû naêng chi traû coâ haïn ñònh vaø töï do löu thoâng giöõa caùc
nöôùc
3. Öu ñieåm
- Khaéc phuïc haïn cheá cuûa cheá ñoä löôõng kim baûn vò
- Chæ coøn moät heä thoáng tieàn teä duy nhaát, thöïc hieän toát chöùc naêng thöôùc ño giaù trò,
taïo neân tieáng noùi chung ñaûm baûn haøng hoaù trao ñoåi mua baùn deã daøng.
- Laø cheá ñoä tieàn teä oå ñònh ñoàng thôøi ñöôïc töï do löu thoâng giöõa caùc nöôùc ñaõ thuùc
ñaåy ngoaõi thöông, xuaát khaåu phaùt trieån, thanh toaùn quoác teá môû roäng, heä thoáng tín duïng
cuõng töø ñoù phaùt trieån,…
4. Nhöôïc ñieåm
- Caàn phaûi coù ñuû löôïng vaøng ñeå ñaûm baûo tieàn giaáy phaùt haønh
- Vieäc thanh toaùn baèng löôïng vaøng giöõa caùc quoác gia khoù khaên vì phaûi vaän chuyeån
vaø chi phí baûo quaûn.
5. Nguyeân nhaân suïp ñoå
- Trong chieán tranh theá giôùi thöù nhaát: Caùc beân tham chieán duøng vaøng ñeå mua quaân
trang, quaân phuïc, khí giôùi, … Vaø nhöõng beân thua traän phaûi boài thöôøng chieán tranh  döï tröõ
vaøng kieät queä
- Hôn theá, phaùt haønh tieàn giaáy ñeå phuïc chieán tranh, chi tieâu xaõ hoäi  löôïng tieàn
giaáy lôùn hôn vaøng. Ngöôøi daân ñeán ñoåi khoâng ñuû ñeå thanh toaùn  cheá ñoä suïp ñoå
CAÂU 13
Trình baøy khaùi nieäm, ñaëc ñieåm cheá ñoä baûn vò vaøng thoi vaø cheá ñoä baûn vò hoái
ñoaùi. Nguyeân nhaân daãn ñeán cheá ñoä suïp ñoå.
Sau chieán tranh theá giôùi thöù nhaát, do löôïng vaøng döï tröõ khoâng ñuû ñeå thoaû maõn nhu caàu
chuyeån ñoåi ñaày ñuû cuûa daân chuùng. Nhaø nöôùc haïn cheá quyeàn töï do chuyeån ñoåi baèng caùch
chæ cho chuyeån ñoåi tieàn giaáy laáy vaøng töø moät khoái löôïng toái thieåu khaù lôùn trôû leân duôùi
hình thöùc vaøng thoûi. Cheá ñoä naøy goïi laø cheá ñoä baûn vò vaøng thoi (kim ñænh baûn vò).
Nhöõng nöôùc naøo khoâng ñuû vaøng ñeå theo cheá ñoä kim ñænh baûn vò duø laø coù tính haïn cheá
thì coù khuynh höôùg döïa ñôn vò tieàn teä cuûa nöôùc khaùc. Ñôn vò tieàn teä ñoù goïi laø “ñoàng tieàn
chuû choát”. Cheá ñoä naøy ngaøy caøng phoå bieán vì ñoù laø giaûi phaùp giuùp cho nhöõng nöôùc
thieáuvaøng nhöng vaãn muoán ñoàng tieàn cuûa mình dính lieáu ñeán vaøng thoâng qua moät ñôn vò
tieàn teä khaùc “maïnh” hôn nhaø chuyeån ñoåi ra vaøng deã daøng hôn theo moät giaù chính thöùc coá
ñònh. Ngöôøi ta goïi ñaây laø cheá ñoä baûn vò hoái ñoaùi (kim hoaùn baûn vò).
-8-
1. Cheá ñoä baûn vò vaøng thoi
b. Khaùi nieäm
Laø cheá ñoä tieàn teä, trong ñoù vaøng ñöôïc söû duïng laøm baûn vò vaø laøm cô sôû cho toaøn boä
cheá ñoä löu thoâng tieàn teä quoác gia.
c. Ñaëc ñieåm
- Caám tö nhaân ñuùc tieàn vaøng
- Khoâng töï do löu thoâng tieàn vaøng
- Caùc daáu hieäu giaù trò chæ ñöôïc ñoåi ra vaøng thoi chöù khoâng ñöôïc ñoåi laáy tieàn ñuùc
baèng vaøng
2.Cheá ñoä hoái ñoaùi vaøng
a. Khaùi nieäm
Laø cheá ñoä baûn vò vaøng, trong ñoù tieàn teä cuûa moät quoác gia phaûi coù quan heä hoái ñoaùi
vôùi ñoàng tieàn khaùc (tieàn chuû choát) môùi ñoåi ra vaøng ñöôïc.
b. Ñaëc ñieåm
- Caám tö nhaân ñuùc vaøng
- Khoâng töï do löu thoâng tieàn vaøng
- Caùc daáu hieäu giaù trò khoâng ñöôïc töï do ñoåi ra vaøng maø phaûi coù quan heä hoái ñoaùi
vôùi ñoàng tieàn khaùc
3. Nguyeân nhaân suïp ñoå
Cuoäc ñaïi khuûng hoaûng kinh teá theá giôùi 1929 – moät thaäp nieân sau theá chieán thöù nhaát, neàn
kinh teá nhieàu nöôùc phaùt trieån cao ñoä, neàn saûn xuaát taêng nhanh so vôùi söùc mua cuûa moïi
ngöôøi  ngöôøi daân ñua nhau ñeán ngaân haøng ñoåi laáy vaøng  khoâng ñuû löôïng vaøng. Taát caû
caùc nöôùc laàn löôït tuyeân boá chaám döùt cheá ñoä baûn vò vaøng chuyeån sang tieàn giaáy baát khaû
hoaùn. Heä thoáng tieàn teä hoaùn ñoåi ra vaøng keát thuùc, caùc nöôùc chuyeån sang thôøi kyø söû
duïng ngoaïi teä trong heä thoáng tieàn teä quoác teá. Ñieàu naøy cuõng xuaát phaùt töø nguyeân do sau:
- Khoái löôïng haøng hoaù saûn xuaát vaø maäu dòch caøng taêng ñoøi hoûi taêng khoái löôïng
phöông tieän thanh toaùn quoác teá trong khi löôïng vaøng saûn xuaát ra laïi phuï thuoäc vaøo caùc nöôùc
coù moû vaøng lôùn.
- Neáu duøng vaøng thanh toaùn thì phaûi döï tröõ vaøng maø vaøng döï tröõ thì khoâng sinh lôïi
trong khi döï tröõ ngoaïi teä laïi coù theå sinh lôïi deã daøng neáu mua traùi phieáu hay gôûi vaøo NHTW
- Duøng vaøng trong thanh toaùn quoác teá raát baát tieän vì phaûi vaän chuyeån xa vaø toán chi
phí baûo quaûn
- Söï xuaát hieän cuûa caùc khu vöïc tieàn teä cuõng goùp phaàn ñöa caùc nöôùc ñeán choã söû
duïng ngoaïi teä thay cho vaøng trong caùc giao dòch quoác teá.
CAÂU 14
Heä thoáng tieàn teä Bretton Woods vaø öu nhöôïc ñieåm cuûa noù trong quan heä tieàn teä
quoác teá.
Theo thoaû öôùc Bretton Wood, chính phuû caùc nöôùc thaønh vieân cam keát duy trì tæ giaù coá ñònh
cuûa ñoàng tieàn nöôùc mình so vôùi dollar Mó vaø vaøng. Döïa treân cô sôû giaù vaøng coá ñònh ôû
möùc 35 USD/ounce. Caùc nöôùc coù theå thaønh laäp tæ giaù ñoàng tieàn cuûa mình so vôùi dollar Mó.
VD: 1 DEM = 1/140 ounce vaøng
 1 DEM = 35 USD/140 = 0.25 USD 1 USD = 4 DEM
Tæ giaù hoái ñoaùi cuûa nhöõng ñoàng tieàn khaùc so vôùi USD chæ ñöôïc pheùp thay ñoåi trong
phaïm vi bieân ñoä 1% so vôùi mean giaø coâng boá. Tæ giaù naøy ñöôïc coá ñònh baèng söï can thieäp
cuûa nhaø nöôùc treân thò tröôøng ngoaïi hoái khi NHTW mua vaø baùn USD tuyø theo quan heä cung
caàu treân thò tröôøng.
Trong heä thoáng tieàn Bretton Wood, traùch nhieäm cuûa Mó laø duy trì söï oån ñiïnh cuûa giaù caû vì
taát caû caùc ñoàng tieàn cuûa caùc quoác gia khaùc ñeàu döïc vaøo giaù trò cuûa USD vaø ñoàng tieàn
caùc nöôùc khaùc phaûi chòu aûnh höôøng laïm phaùt ñoàng USD. Vì vaäy neáu Mó giöõ giaù vaøng oån
ñònh ôû möùc 35 USD/ounce thì giaù caû theá giôùi seõ oån ñònh.
Öu ñieåm:
- Mang laïi söï oån ñònh tæ giaù
- Loaïi boû ñöôïc söï baát oån ñoái vôùi caùc giao dòch buoân baùn vaø ñaàu tö quoác teá.
- Thuùc nay kinh teá phaùt trieån vaø ñem laïi lôïi ích cho taát caû caùc thaønh vieân.
Nhöôïc ñieåm:
-9-
- Haàu heát chính phuû caùc quoác gia thaønh vieân khoâng muoán gaén chính saùch tieàn teä
cuûa mình vôùi vieäc duy trì söùc mua ñoàng tieàn nhö cam keát khuûng hoaûng tæ giaù.
- Mó khoâng theå giöõ giaù vaøng oån ñònh ôû möùc 35 USD/ounce vì chính phuû phaûi chi tieâu
nhieàu cho vieäc leo thang chieán tranh ôû Vieät Nam; sau chieán tranh theá giôùi kinh teá Chaâu AÂu,
Nhaät Baûn… ñöôïc phuïc hoài, gia taêng saûn xuaát laøm döï tröõ ngoaïi teä USD taêng trong khi ñoù
Mó cam keát baùn vaøng vôùi giaù coá ñònh vì theá caùc nöôùc naøy ñaõ söû duïng döï tröõ ngoaïi teä
taán coâng vaøo kho vaøng cuûa Mó laøm cho döï tröõ vaøng cuûa Mó giaûm daàn; caùc nöôùc Euro,
Nhaät, Thuïy Só töø choái söï aùp daët tæ leä laïm phaùt cuûa Mó leân ñoàng tieàn cuûa hoï theo giaù coá
ñònh neân dollar giaûm maïnh…
CAÂU 15:
Phaân tích quy luaät Gresham. Trong ñieàu kieän hieän nay, quy luaät naøy coù coøn toàn
taiï vaø aûnh höôûng hay khoâng?
CHÖÔNG II : TÍN DUÏNG
CÂU 16
Trình bày khái niệm và bản chất của tín dụng. Ý nghĩa thực tiễn của việc cứu vấn đề này.
1. Khái niệm tín dụng
Tín dụng là một quan hệ vay mượn giữa hai chủ thể, trong đó chủ thể cho vay chuyển giao một lượng
giá trị vốn tín dụng cho chủ thể vay vốn sử dụng trong một khoản thời gian nhất định trên cơ sở đảm bảo
phải có sự hoàn trả giá trị bằng vốn gốc cộng với giá trị tăng thêm.
2. Bản chất của tín dụng
- Quá trình vận động của tín dụng được chia làm 3 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: giai đoạn cho vay, tương ứng với thời kỳ khi mà chủ thể cho vay chuyển giao giá
trị vốn vay ( tiền hoặc hàng hoá) cho chủ thể vay vốn sử dụng do họ tin tưởng rằng chủ thể vay vốn sẽ trả
nợ cho họ.
+ Giai đoạn 2 : giai đoạn sử dụng vốn tín dụng, tương ứng với thời kỳ doanh nghiệp vay vốn sau
khi nhận được giái trị vốn tín dụng chuyển giao thì được quyền sử dụng vào mục đích đã thoả thuận
( quyền sở hưũ vẫn thuộc về chủ thể cho vay ), việc sử dụng phải có hiệu quả sinh lời.
+ Giai đoạn 3 : giai đoạn hoàn trả, tương ứng với thời kỳ chủ thể vay vốn sau khi sử dụng có
hiệu quả vốn tín dụng và đáo hạn thì thanh toán cho chủ thể cho vay cả giá trị vốn gốc và một phần giá trị
tăng thêm ( còn gọi là lợi tức tín dụng )
- Bản chất của tín dụng:
+ Quan hệ tín dụng dựa trên cơ sở sự tin tưởng, tín nhiệm giữa người đi vay và người cho vay :
có thể nói đây là điều kiện tiên quyết để thiết một quan hệ tín dụng. Cơ sở của sự tin tưởng này có thể do
uy tín của người đi vay, do giá trị tài sản thế chấp và do sự bảo lãnh của người thứ ba.
+ Tín dụng mang tính hoàn trả : dấu ấn phân biệt phạm trù tín dụng với các phạm trù khác.
Lượng vốn được chuyển nhượng phải được hoàn trả đúng hạn cả về thời gian và về giá trị bao gồm hai bộ
phận: gốc và lãi.
+ Tín dụng là sự vận động của tư bản cho vay : bởi vì tín dụng đã thực hiện việc di chuyển các
khoản vốn tạm thời nhàn rỗi đến những nơi phát sinh nhu cầu, sự chuyển nhượng này mang tính tạm thời
và khi hoàn lại luôn phải kèm theo một lượng giá trịdôi thêm gọi là lơị tức.
3. Ý nghĩa thực tiễn của việc nghiên cưú này
- Tín dụng tồn tại trong nhiều phương thức sản xuất khác nhau. Ở bất cứ phương thức sản xuất
nào, tín dụng cũng được biểu hiện ra bên ngoài như là sự vay mượn tạm thời một vật hoặc một số vốn tiền
tệ, nhờ vậy mà người ta có thể sử dụng được giá trị cuả hàng hoá hoặc trực tiếp hoặc gián tếp thông qua
trao đổi. Hay nói cách khác, cùng một lúc có sự thừa vốn của một số chủ thể kinh tế. trong khi các chũ thể
kinh tế khác lại có nhu cầu bổ sung vốn. Nếu tình trạng này không được giải quyết thì quá trình sản xuất
có thể gặp khó khăn, dẫn đến nguồn lực của xã hội không được sử dụng có hiệu quả nhằm đảm bảo cho
quá trình tái sản xuất được tiến hành liên tục. Như vậy, việc nghiên cưú vấn đề tín dụng giúp các chủ thể
trong nền kinh tế sử dụng vốn một cách có hiệu quả hơn, thực hiện được việc mở rộng sản xuất cần thiết
bằng cách huy động vốn nhàn rỗi của các chủ thể khác.
- Tín dụng là kênh truyền tải của nhà nước đến các mục tiêu vĩ mô. Tín dụng cung ứng một khối
lượng tiền tệ rất lớn cho toàn bộ nền kinh tế, cho nên từ việc nghiên cưú bản chất của tín dụng sẽ là cơ sở
để nhà nước có sự điều chỉnh hợp lý các quan hê cung cầu tiền tệ hoặc làm thay đổi quy mô, hướng vận
động của nguồn vốn tín dụng để đạt được những mục tiêu vĩ mô đã định trước.
- 10 -
- Nghiên cưú tín dụng giúp nâng cao hiệu quả thực hiện các chính sách xã hội của nhà nước.
- Ngoài ra, do tín dụng tạo điều kiện để mở rộng và phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại nên việc
nghiên cưú về tín dụng có ý nghĩa to lớn đối với công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá nước ta hiện
nay, nhất là những chính sách hợp lý để thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài.
CÂU 17
Tại sao nói : “ Tín dụng là sự vận động của tư bản cho vay”. Hãy giải thích luận điểm của Mác : “
Tư bản cho vay là loại tư bản sùng bái nhất và ăn bám nhất”.
1. Tín dụng là sự vận động của tư bản cho vay
Như chúng ta đã biết, tín dụng là :
- Sự chuyển giao quyền sử dụng một lượng giá trị từ người này sang người khác.
- Sự chuyển giao này mang tính tạm thời.
- Khi hoàn trả lại lượng giá trị đã chuyển giao thì luôn phải kèm theo một lượng giá trị dôi thêm
gọi là lợi tức.
Cơ sở khách quan cho sự ra đời và phát triển quan hệ tín dụng là mâu thuẫn vốn có của quá trình tuần
hoàn vốn tiền tệ trong xã hội, cùng một lúc có chủ thể kinh tế tạm thời dư thừa một khoản vốn tiền tệ
trong khi các chủ thể kinh tế khác lại có nhu cầu bổ sung vốn.
Như vậy, tín dụng đã thực hiện việc di chuyển các khoản vốn tạm thời nhàn rỗi đến những nơi phát sinh
nhu cầu. Do đó, tín dụng là sự vận động của tư bản cho vay
2. Tư bản cho vay là loại tư bản sùng bái nhất và ăn bám nhất
Tư bản cho vay là loại tư bản sùng bái nhất vì đây là loại tư bàn cần thiết cho nhu cầu dự trữ ngắn hạn,
nhu cầu đầu tư phát triển, mở rộng quy mô sản xuất. Cho nên, mặc dù không trực tiếp đầu tư vào sản xuất,
chỉ bằng cách cung cấp vốn vay, tư bản cho vay vẫn thu được lợi nhuận.
Tư bản cho vay là loại tư bản ăn bám nhất vì bản thân tư bản công nghiệp đã ăn bám vào người công
nhân do chiếm đoạt giá trị thặng dư do công nhân sáng tạo ra. Tuy nhiên trong trường hợp kết thúc quá
trình sản xuất , nhà sản xuất không đảm đương luôn phần tiêu thụ mà lại thông qua một khâu khác có sự
góp mặt của tư bản thương nghiệp, tạo điều kiên cho tư bản thương nghiệp thu được lợi nhuận trích từ giá
trị thặng dư mà tư bản công nghiệp đã bóc lột của công nhân làm thuê. Như vậy, tư bản công nghiệp cũng
ăn bám vào phần giá trị thặng dư đó trong quá trình lưu thông hàng hoá . Mà tư bản cho vay thì ăn bám
vào tư bản công nghiệp và tư bản thương nghiệp ( lấy lãi suất cho vay mà bản chất của nó là mốt bộ phận
của giá trị thặng dư mà nhà tư bản công nghiệp và tư bản thương nghiệp phải trích ra để trả cho tư bản cho
vay vì đã sử dụng vốn tín dụng của tư bản cho vay).
CÂU 18
Phân tích cơ sở khách quan hình thành và phát triển quan hệ tín dụng. Từ đó nêu rõ vai
trò của tín dụng đối với nền kinh tế.
1. Cơ sở khách quan hình thành và phát triển quan hệ tín dụng
a. Xuất phát từ đặc điểm chu chuyển vốn tiền tệ trong nền kinh tế :
- Xuất phát từ đặc điểm tuần hoàn vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh cuả các doanh nghiệp.
Có những thời kỳ doanh nghiệp tạm thời thiếu vốn tiền tệ (thường xuất hiện vào thời kỳ đầu của chu kỳ
sản xuất kinh doanh, khi mà doanh nghiệp cần nhiều vốn để mua dự trữ nguyên nhiên vật liệu, các yếu tồ
đầu vào phục vụ quá trình sản xuất kinh doanh). Bên cạnh đó có những thời kỳ doanh nghiệp tạm thời
thừa vốn ( khi mà doanh nghiệp đã sản xuất ra sản phẩm, hàng hoá và tiêu thụ được trên thị trường, có thu
nhập bằng tiền tệ nhưng chưa sử dụng hết ngay để mua nguyên nhiên vật liệu, trả lương công nhân…).
Như vậy, dưới góc độ xã hội, tại một thời điểm luôn xuất hiện tình trạng tạm thời thừa vốn và tạm thời
thiếu vốn tiền tệ của các doanh nghiệp.
- Xuất phát từ sự mất cân đối giữa thu nhập và nhu cầu chi tiêu của các hộ gia đình, cá nhân trong
xã hội. Có những hộ gia đình có thu nhập nhưng chưa có nhu cầu chi tiêu hết ngay, ngược lại có những
gia đình chưa có thu nhập nhưng vẫn có nhu cầu chi tiêu diễn ra hàng ngày.
- Xuất phát từ sự mất cân đối giữa thu và chi của NSNN TW và địa phương.
 Đây chính là những điều kiện cần để tín dụng xuất hiện.
b. Xuất phát từ nhu cầu đầu tư và sinh lợi của các chủ thể trong nền kinh tế :
- Có những chủ thể vốn chỉ có giới hạn nhưng họ vẫn mong muốn mở rộng và phát triển sản xuất
ở mức cao hơn để thu được nhiều lợi nhuận hơn nữa. Do vậy mới xuất hiện nhu cầu vay vốn.
- Ngược lại có những chủ thể tạm thời thừa vốn, chưa có nhu cầu sử dụng đến, chưa sinh lợi
nhưng họ không cam chịu và vẫn muốn những đồng vốn nhàn rỗi đó tiếp tục sinh lợi cho họ. Do vậy xuất
hiện nhu cầu cần cho vay.
 Đây chính là điều kiện đủ rất cơ bản để thúc đẩy tín dụng ra đời và phát triển.
- 11 -
2. Vai trò của tín dụng đối với nền kinh tế
a. Góp phần thúc đẩy quá trình tái sản xuất xã hội
- Cung ứng vốn một cách kịp thời cho những chủ thể cần vốn để sản xuất và tiêu dùng. Từ đó đẩy
nhanh tốc độ sản xuất cũng như tốc độ tiêu thụ sản phẩm.
- Một hệ thống các hình thức tín dụng đa dạng làm cho sự tiếp cận các nguồn vốn tín dụng dễ
dàng hơn, tiết kiệm chi phí giao dịch và giảm bớt các chi phí nguồn vốn cho các chủ thể kinh doanh.
- Tạo sự chủ động về nguồn vốn cho các doanh nghiệp, giúp các nhà sản xuất tích cực tìm kiếm cơ
hội đầu tư mới và nâng cao năng lực sản xuất của xã hội.
- Các nguồn vốn tín dụng được cung ứng luôn kèm theo các điều kiện tín dụng để hạn chế rủi ro,
do đó buộc những người đi vay phải quan tâm thật sự đến hiệu quả sử dụng vốn nhằm đảm bảo mối quan
hệ lâu dài với các tổ chức cung ứng tín dụng.
b. Tín dụng là kênh truyền tải tác động của Nhà Nước đến các mục tiêu vĩ mô
Thông qua việc thay đổi và điều chỉnh các điều kiện tín dụng ( như lãi suất, điều kiện vay, yêu cầu thế
chấp, bảo lãnh…), Nhà nước có thể thay đổi quy mô tín dụng hoặc chuyển hướng vận động của nguồn
vốn tín dụng. Từ đó ảnh hưởng đến tổng cầu của nền kinh tế cả về quy mô cũng như kết cấu, từ đó tác
động ngược lại đến tổng cung và các điều kiện sản xuất khác. Điểm cân bằng cuối cùng giữa tổng cung và
tổng cầu dưới tác động của chính sách tín dụng sẽ cho phép đạt được các mục tiêu vĩ mô cần thiết.
c. Tín dụng là công cụ thực hiện các chính sách xã hội của Nhà nước
Với phương thức tài trợ có hoàn lại của tín dụng cho các chính sách xã hội đã góp phần duy trì nguồn
cung cấp tài chính và có điều kiện mở rộng hơn quy mô tín dụng chính sách, đồng thời buộc các đối tượng
chính sách phải quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn để đảm bảo hoàn trả đúng thời hạn, từng bước làm
cho họ có thể tồn tại độc lập với nguồn vốn tài trợ.
CÂU 19
Trình bày khaí niệm và đặc điểm của tín dụng thương mại. Từ đó nêu rõ ưu điểm và hạn chế của
tín dụng thương mại.
1. Khái niệm
Là quan hệ tín dụng giữa các doanh nghiệp với nhau, biểu hiện dưới hình thức mua bán chịu hàng hoá.
2. Đặc điểm
Chủ thể tham gia: các DN trực tiếp SXKD
Đối tượng: các hàng hóa mua bán chịu
Thời gian: chủ yếu là ngắn hạn
Công cụ: thương phiếu
Mục đích: đẩy nhanh quá trình lưu thông, tiêu thụ hàng hóa để từ đó thúc đẩy SXKD phát triển, thu được
nhiều lợi nhuận
Tính chất: tín dụng thương mại mang tính chất trực tiếp ( không thông qua 1 trung gian này)
3. Ưu điểm và hạn chế của tín dụng thương mại
Ưu điểm:
+ Tín dụng thương mại được cấp giữa các doanh nghiệp quen biết, uy tín nên có lợi thế là thủ tục
nhanh, gọn, đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn và góp phần đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ sản phẩm của các doanh
nghiệp.
+ thủ tục đơn giản, thuận tiện
+ đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn, góp phần đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ sản phẩm của các DN
+ Tạo điều kiện mở rộng hoạt động của tín dụng ngân hàng thông qua nghiêp vụ chiết khấu
thương phiếu.
+ được sử dụng gần như tiền nên làm giảm nhu cầu tiền mặt, giảm lưu thông tiền mặt, giảm lưu
thông tiền mặt trên thị trường tiền tệ.
Khuyết điểm :
+ Tín dụng thương mại được cấp bằng hàng hoá nên doanh nghiệp cho vay chỉ có thể cung cấp
được cho một số doanh nghiệp nhất định - những doanh nghiệp cần đúng thứ hàng hoá đó để phục vụ sản
xuất hoặc bán ra.
+ Phạm vi hẹp, chỉ xảy ra giữa các doanh nghiệp, hơn nữa là chỉ thực hiện được giữa các doanh
nghiệp quen biết, tín nhiệm lẫn nhau.
+ Tín dụng thương mại do các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất kinh doanh cung cấp, vì vậy qui
mô tín dụng chỉ được giới han trong khả năng vốn hàng hoá mà họ có. Nếu doanh nghiệp vay vốn có nhu
cầu cao hơn thì doanh nghiệp cho vay không thể đáp ứng được.
- 12 -
+ Điều kiện kinh doanh và chu kỳ sản xuất của các doanh nghiệp có thể không phù hợp nhau, do
vậy khi thời gian mà doanh nghiệp cho vay muốn cung cấp không phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp
cần đi vay thì tín dụng thương mại không thể xảy ra.
+ Là loại tín dụng không có đảm bảo nên rủi ro dễ phát sinh.
+ Do tính chuyển nhượng của thương phiếu nên khó khăn trong chi trả của một người có thể ảnh
hưởng dây chuyền đến những người khác có tham gia vào thanh toán thương phiếu bằng hình thức ký hậu.
CÂU 20
Thế nào là thương phiếu? Trình bày đặc điểm và phân loại thương phiếu. Liên hệ Pháp lệnh
thương phiếu Việt Nam về vấn đề này.
1. Khái niệm thương phiếu
Thương phiếu ( kỳ phiếu thương mại ) là chứng chỉ có giá ghi nhận lệnh yêu cầu thanh toán không điều
kiện một số tiền xác định trong một thời gian nhất định.
2. Đặc điểm của thương phiếu
- Có tính trưù tượng : trên thương phiếu không ghi nguyên nhân cụ thể phát sinh khoản nợ cũng
như mức lãi suất áp dụng, mà chỉ có các thông tin cơ bản như người phát hành, người thụ lệnh ( người có
nghĩa vụ thanh toán), người thụ hưởng, số tiền thanh toán, thời gian, địa điểm thanh toán.
- Có tính pháp lý : các hoạt động lien quan đến thương phiếu được điều chỉnh bởi pháp lệnh
thương phiếu nhằm đảm bảo an toàn trong quan hệ mua bán chiụ và hạn chế các đổ vỡ dây chuyền khi
một cá nhân không có khả năng chi trả.
- Có tính lưu thông : thương phiếu có thể được sử dụng như một phương tiện thanh toán chi trả
thay cho tiền, có thể chuyển nhượng, mua bán hoặc thanh toán trong thời hạn hiệu lực của thương phiếu.
3. Phân loại thương phiếu
- Căn cứ vào chủ thể ký phát
+ Hối phiếu : là chứng chỉ có giá do người ký phát lập, yêu cầu người bị ký phát thanh toán
không điều kiện một số tiền xác định khi có yêu cầu hoặc vào một thời gian nhất định trong tương lai cho
người thụ hưởng.
+ Lệnh phiếu: là chứng chỉ có giá do người phát hành lập, cam kết thanh toán không điều kiện
một số tiền xác định khi có yêu cầu hoặc là vào một thời gian nhất định trong tương lai cho người thụ
hưởng.
- Căn cứ vào danh tính của thương phiếu
+ Thương phiếu vô danh: không ghi tên người thụ hưởng, do vậy người sở hưũ thương phiếu
chính là người thụ hưởng.
+ Thương phiếu ký danh: có ghi tên người thụ hưởng nhưng vẫn có thể chuyển nhượng bằng
cách ký hậu.
+ Thương phiếu đích danh: chỉ người có tên trên thương phiếu mới được đòi thanh toán khi
thương phiếu đến hạn, không đươc chuyển nhượng.
Liên hệ pháp lệnh thương phiếu VN về vấn đề này:
Pháp lệnh thương phiếu số 17/1999/PL – UBTVQH10 ngày 24/12/1999, có hiệu lực từ ngày
1/7/2000. nghị định của chính phủ số 32/2001/NĐ – CP ngày 5/7/2001 có hiệu lực sau 15 ngày kể từ ngày
ký đã hướng dẫn chi tiết thi hành pháp lệnh thương phiếu. do được xây dựng và ban hành khi chưa có
nhiều thực tiễn, các quy định pháp luật về về thương phiếu đã bộc lộ nhiều bất cập. cụ thể:
- thiếu tinh đồng bộ: pháp lệnh đã có h
CÂU 21
Trình bày các loại thương phiếu. Phân tích những mặt lợi và bất lợi của từng loại đối với chủ thể
cho vay.
1. Các loại thương phiếu
- Thương phiếu vô danh : người cho vay có thể chuyển nhượng tuỳ ý khi họ muốn. Tuy nhiên do
không ghi tên người thụ hưởng nên phải được giữ gìn cẩn thận để tránh những rủi ro xảy ra như bị mất
cắp vì làm mất thương phiếu chính là mất luôn quyền sở hưũ nó.
- Thương phiếu ký danh : người cho vay có thể giữ đến hạn thanh toán hoặc đem bán trước thời
hạn dưới hình thức chiết khấu; do có ghi tên người thụ hưởng và chỉ được chuyển nhuợng khi có ký hậu
cho nên hạn chế bớt rủi ro cho người cho vay, không sợ bị mất cắp. Tuy nhiên, khả năng chuyển nhượng
bi hạn chế hơn so với thương phiếu vô danh.
- Thương phiếu đích danh : độ an toàn cao nhất do chỉ có người có tên trên thương phiếu mới
được quyền đòi tiền. Tuy nhiên, do không chuyển nhượng được cho nên người cho vay ( người có tên trên
- 13 -
thương phiếu) phải chịu hoàn toàn mọi rủi ro xảy ra; mặt khác lại không thể chủ động sử dụng vốn đáp
ứng nhu cầu vốn tạm thời.
CÂU 22
Trình bày khái niệm và đặc điểm của tín dụng ngân hàng. Tại sao tín dụng ngân hàng là loại hình
tín dụng chủ yếu và phổ biến nhất trong nền kinh tế thị trường.
1. Khái niệm tín dụng ngân hàng
Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng vốn giữa ngân hàng và các chủ thể khác trong nền kinh
tế. Trong đó ngân hàng vưà đóng vai trò người đi vay ( nhận tiền gửi của các chủ thể khác trong nền kinh
tế hoặc phát hành các chứng chỉ tiền gửi : kỳ phiếu, trái phiếu ngân hàng để huy động vốn), vừa đóng vai
trò người cho vay ( cấp tín dụng cho các chủ thể khác trong nền kinh tế bằng việc thiếp lập các hợp đồng
tín dụng, khế ước nhận nợ…).
2. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng
- Chủ thế tham gia : một bên là ngân hàng, một bên là các chủ thể khác trong nền kinh tế như các
doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân…
- Đối tượng : chủ yếu là tiền tệ, có khi là tài sản.
- Thời hạn : rất linh hoạt bao gồm ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
- Công cụ : cũng rất linh hoạt, có thể là kỳ phiếu, trái phiếu ngân hàng, các hợp đồng tín dụng…
- Tính chất : là hình thức tín dụng mang tính chất gián tiếp, trong đó ngân hàng là trung gian tín
dụng giữa những người tiết kiệm và những người cần vốn để sản xuất kinh danh hoặc tiêu dùng.
- Mục đích : nhằm phục vụ sản xuất kinh doanh hoặc tiêu dùng qua đó thu được lợi nhuận.
3. Tín dụng ngân hàng là loại hình tín dụng chủ yếu và phổ biến nhất trong nền kinh tế thị
trường
- Khác với các hình thức tín dụng trực tiếp, nguồn vốn TDNH là nguồn vốn huy động xủa xã hội
với khối lượng và thời hạn khác nhau. Do đó, TDNH có thể đáp ứng dược những nhu cầu lớn về vốn, đa
dạng về thời hạn cho vay.
- TDNH được cấp dưới hình thức tiền tệ lẫn hiện vật, làm cho khả năng thoả mãn nhu cầ khách
hàng cuả TDNH được nâng cao hơn so với TDTM ( loại hình tín dụng cấp trực tiếp bằng hiện vật và hàng
hoá).
- Về mặt chủ thể, chủ thể của các TDNH là các cá nhân. Các chủ thể kinh tế trong xã hội cùng với
một hệ thống các NHTM, rộng hơn rất nhiều so với chủ thể của TDTM, vốn chỉ là các doanh nghiệp.
- TDNH còn có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc cung cấp vốn cho nhu cầu kinh doanh của
các doanh nghiệp vừa và nhỏ - các doanh nghiệp không đủ điều kiện tham gia vào các thị trường vốn trực
tiếp.
- TDNH là một công cụ quan trọng để phát triển các ngành kinh tế chiến lược theo yêu cầu của
chính phủ.
- Trong nền KTTT, tiền tệ đóng vai trò vô cùng quan trọng, việc thắt chặt hay nới lỏng cung tiền
tệ, kiềm chế lạm phát thông qua hoạt động của hệ thống ngân hàng sẽ tác động trực tiếp đến tình hình nền
kinh tế.
CÂU 23
Thế nào là tín dụng ngân hàng? Trình bày phân loại cho vay trong hoạt động tín dụng ngân hàng.
1. Khái niệm tín dụng ngân hàng
Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng vốn giữa ngân hàng và các chủ thể khác trong nền kinh
tế. Trong đó ngân hàng vưà đóng vai trò người đi vay ( nhận tiền gửi của các chủ thể khác trong nền kinh
tế hoặc phát hành các chứng chỉ tiền gửi : kỳ phiếu, trái phiếu ngân hàng để huy động vốn), vừa đóng vai
trò người cho vay ( cấp tín dụng cho các chủ thể khác trong nền kinh tế bằng việc thiếp lập các hợp đồng
tín dụng, khế ước nhận nợ…).
2. Phân loại cho vay của ngân hàng
a. Căn cứ vào mục đích tín dụng
- Cho vay bất động sản : là loại cho vay lien quan đến việ mua sắm và hình thành bất động sản.
- Cho vay công nghiệp và thương mại : là loại cho vay để bổ sung vốn cho các doanh nghiệp trong
lĩnh vực công nghiệp, thương mại, dịch vụ.
- Cho vay nông nghiệp : là loại cho vay để trang trải các khoản chi phí sản xuất như phân bón,
thuốc trừ sâu, giống cây trồng, thức ăn gia súc, lao động, nhiên liệu…
- Cho vay tiêu dùng : là loại cho vay để đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng của cá nhân như mua sắm
các vật dụng đắt tiền, trang trải các chi phí của đời sống thông qua phát hành thẻ tín dụng.
- Các loại cho vay khác : như cho vay giáo dục…
- 14 -
b. Căn cứ vào thời hạn tín dụng
- Cho vay ngắn hạn : là loại cho vay có thời hạn tối đa đến 12 tháng, dùng để bù đắp nhu cầu vốn
lưu động tạm thời thiếu của các doanh nghiêp và nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của các cá nhân.
- Cho vay trung hạn : là loại cho vay thời hạn trên 1 năm đến 5 năm.
- Cho vay dài hạn : là loại cho vay có thời hạn trên 5 năm.
c. Căn cứ vào bảo đảm của tín dụng
- Cho vay không bảo đảm : là loại cho vay dựa trên cơ sở uy tín của khách hàng vay.
- Cho vay có đảm bảo : là loại cho vay dựa trên cơ sở phải có tài sản đảm bảo hoặc có sự bảo lãnh
của bên thứ ba. Bao gồm bảo đảm đối nhân và bảo đảm đối vật.
d. Căn cứ vào phương pháp hoàn trả
- Cho vay trả góp : là loại cho vay mà khách hàng phải hoàn trả vốn gốc và lãi theo định kỳ.
- Cho vay phi trả góp : là loại cho vay được hoàn trả toàn bộ vốn một lần khi đáo hạn.
- Cho vay hoàn trả theo yêu cầu : là loại cho vay mà người vay có thể hoàn trả nhiều lần theo khả
năng trong thời hạn hơp đồng.
e. Căn cứ vào tính chất hoàn trả
- Cho vay hoàn trả trực tiếp : là loại cho vay mà việc hoàn trả nợ được thực hiện trực tiếp bởi
người đi vay.
- Cho vay hoàn trả gián tiếp : là loại cho vay mà việc hoàn trả nợ không được thực hiện trực tiếp
bởi người đi vay mà được thực hiện gián tiếp thông qua người thụ lệnh của người đi vay.
3. Ưu, nhược điểm
+ Ưu điểm
 Về chủ thể : rất linh hoạt (doanh nghiêp, hộ gia đình, cá nhân…)
 Do là nguồn vốn huy động của xã hội với khối lượng và thời hạn khác nhau, do đó nó có thể
thoả mãn các nhu cầu vốn đa dạng về khối lượng cũng như thời hạn và mục đích sử dụng.
+ Nhược điểm : thủ tục rườm rà, mất nhiều thời gian…
4. Vai trò của tín dụng ngân hàng
- Có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc cung cấp vốn cho nhu cầu kinh doanh của các doanh
nghiêp vừa và nhỏ vì những doanh nghiệp này chưa có đủ điều kiện để tham gia vào thị trường vốn trực
tiếp.
- Góp phần đẩy nhanh nhịp độ tích tụ, tập trung vốn và tăng cường khả năng cạnh tranh giữa các
doanh nghiệp.
- Còn được sử dụng như là một công cụ quan trọng để phát triển các ngành kinh tế chiến lược theo
yêu cầu của chính phủ.
CÂU 24
Trình bày phân loại trái phiếu nhà nước. Việc phân loại trái phiếu nhà nước theo thời hạn có liên
quan như thế nào đến cấu trúc của lãi suất.
1. Phân loại trái phiếu Nhà nước
a. Căn cứ vào phạm vi
- Trái phiếu quốc nội : là loại trái phiếu phát hành trong nước do chính phủ trung ương hoặc chính
quyền điạ phương phát hành.
- Trái phiếu quốc tế : là loại trái phiếu do chính phủ trung ương phát hành để huy động vốn trên thị
trường nước ngoài. Bao gồm : trái phiếu nước ngoài, trái phiếu euro.
b. Căn cứ vào thời hạn :
- Trái phiếu ngắn hạn : là trái phiếu có thời hạn dưới 12 tháng.
- Trái phiếu dài hạn : là trái phiếu có thời hạn từ 12 tháng trở lên.
c. Căn cứ vào mục đích :
- Tín phiếu kho bạc : là loại trái phiếu ngắn hạn do chính phủ phát hành nhằm bù đắp thiếu hụt
tạm thời của ngân sách khi nguồn thu chưa đến hạn, loại trái phiếu này phải được thanh toán trong năm
tài chính.
- Trái phiếu kho bạc : là loại trái phiếu dài hạn, do chính phủ phát hành nhằm bù đắp thiếu hụt
trong chi tiêu thường xuyên của ngân sách nhà nước ( tức bội chi ngân sách hàng năm).
- Trái phiếu đầu tư : là loại trái phiếu dài hạn, do chính phủ trung ương hoặc chính quyền điạ
phương phát hành nhằm đầu tư vào các công trình cơ sở hạ tầng, công trình an sinh phúc lợi xã hội…
d. Căn cứ vào phương pháp hoàn trả :
- Trái phiếu chiết khấu : là loại trái phiếu được phát hành theo phương pháp trả lãi trước ngay khi
phát hành.
- 15 -
- Trái phiếu Coupon : là loại trái phiếu được phát hành theo mệnh giá và trả lãi định kỳ theo từng
kỳ hạn nhất định, thường là theo 6 tháng hoặc 1 năm.
- Trái phiếu tích luỹ : là loại trái phiếu được thanh toán vốn và lãi một lần khi đáo hạn.
e. Căn cứ vào danh tính :
- Trái phiếu đích danh.
- Trái phiếu vô danh.
- Trái phiếu ký danh.
2. Phân loại trái phiếu nhà nước theo thời hạn có liên quan như thế nào đến cấu trúc của lãi
suất.
Lý thuyết dự tính :
- Các công cụ nợ có kỳ hạn thanh toán khác nhau có thể thay thế cho nhau hoàn hảo. Lãi suất của
một trái phiếu dài hạn bằng trung bình của các lãi suất ngắn hạn dự tính trong suốt vòng đời của trái phiếu
đó.
- Lý thuyết dự tính đã giải thích được sự tăng lên lãi suất ngắn hạn sẽ làm tăng lên lãi suất dài hạn
( vì đó là trung bình công) khiến cho lãi suất ngắn hạn và lãi suất dài hạn diễn biến theo nhau. Nhưng lý
thuyết dự tính không giải thích được đường LS hoàn vốn sẽ dốc lên trong tương lai trong khi LS ngắn hạn
có thể dốc xuống. Do đó, lý thuyết dự tính chưa hoàn hảo.
Lý thuyết thị trường phân cách :
- Các công cụ nợ có kỳ hạn thanh toán khác nhau không thể thay thế cho nhau hoàn hảo. Nó có
những thị trường hoàn toàn riêng biệt và tách rời nhau. Nó phụ thuộc vào khoảng thời gian lưu giữ riêng
biệt mà nhà đầu tư dự tính và mong muốn. Do đó, LS của các trái phiếu hạn kỳ ngắn hoặc hạn kỳ dài được
xác định cho lượng cung và lượng cầu của trái phiếu hạn kỳ đó.
- Lý thuyết thị trường phân cách đã giải thích được tại sao các đường LS hoàn vốn thường dốc lên.
Nhưng nó không giải thích được là các trái phiếu có hạn kỳ thanh toán khác nhau thì LS thường diễn biến
theo nhau.
Lý thuyết môi trường ưu tiên :
Là sự kết hợp hoàn hảo giữa lý thuyết dự tính và lý thuyết thị trường phân cách.
Nó cho rằng các công cụ nợ có hạn kỳ thanh toán khác nhau thì có thể thay thế cho nhau nhưng không
hoàn hảo. Bởi vì các nhà đầu tư còn tính đến hạn kỳ thanh toán của các công cụ nợ này. Hầu hết các nhà
đầu tư đều thích các công cụ nợ có hạn kỳ thanh toán ngắn hơn hạn kỳ dài. Sự ưa thích này được gọi là
môi trường ưa thích hay môi trường ưu tiên. Để các nhà đầu tư từ bỏ mội trường ưa thích sang mội trường
kém ưu tiên hơn thì họ phải được bù đắp bằng khoản phụ thu gọi là mức bù hạn ngạch.
CÂU 25
Phân biệt sự khác nhau giữa tín dụng thương mại và tín dụng ngân hàng. Tại sao nói sự ra đời
của tín dụng ngân hàng đã tạo điều kiện cho tín dụng thương mại phát triển.
1. Mối quan hệ giữa tín dụng thương mại và tín dụng ngân hàng
Tín dụng thương mại là cơ sở cho tín dụng ngân hàng ra đời và phát triển vì thương phiếu chính là một
loại bảo đảm để ngân hàng cấp tín dụng cho người vay. Hơn nữa khi ngân hàng cấp tín dụng từ số dư tiền
gửi của khách hàng thì phải đảm bảo rằng khoản tín dụng đó đã có hàng hoá đối ứng. Chính tín dụng
thương mại đảm bảo cho khoản hàng hoá đối ứng đó vì khi tín dụng thương mại phát sinh có nghĩa là việc
sản xuất, tiêu thụ đã được thực hiện.
Ngược lại, tín dụng ngân hàng ra đời và phát triển đã tác động trở lại, tạo điều kiện thúc đẩy tín dụng
thương mại ngày càng phát triển vì ngân hàng có thể thực hiện bảo lãnh cho các doanh nghiệp để tạo điểu
kiện cho các doanh nghiệp có thể mua bán chịu với nhau khi họ chưa quen biết. Ngoài ra với việc thực
hiện chiết khấu, tái chiết khấu thương phiếu, ngân hàng đã tạo tính thanh khoản cho thương phiếu, tạo
điều kiện thúc đẩy các doanh nghiệp mua bán chịu nhiều hơn. Nhờ có tín dụng ngân hàng đã giúp cho các
doanh nghiệp có vốn sản xuất kinh doanh, mở rộng đầu tư đổi mới thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất,
sản xuất hàng hoá được phát triển, mở rộng tín dụng thương mại cũng được mở rộng.
CÂU 26
Phân biệt sự khác nhau giữa tín dụng thương mại, tín dụng ngân hàng và tín dụng nhà nước. Tại
sao tất cả các hình thức tín dụng trên đều có thể đồng thời tồn tại và phát triển.
Tín dụng thương mại Tín dụng ngân hàng Tín dụng nhà nước
Chủ thể tham Giữa các doanh nghiệp Một bên là ngân hàng và Một bên là nhà nước với tư
gia trực tiếp sản xuất kinh bên còn lại lá các chủ thể cách người đi vay và một bên là
doanh với nhau khác trong nền kinh tế các chũ thể khác trong nền kinh
- 16 -
tế.
Đối tượng Được cấp bằng hàng Được cấp bằng tiền tệ là Chủ yếu là tiền tệ, cũng có thể
hoá chủ yếu, cũng có thể là tài bằng hiện vật.
sản
Thời hạn Có thời hạn ngắn là Rất linh hoạt: ngắn hạn, Ngắn, trung, dài hạn
chủ yếu trung hạn và dài hạn
Công cụ Thương phiếu Rất linh hoạt: kỳ phiếu, Trái phiếu nhà nước
trái phiếu ngân hàng,
Tính chất Trực tiếp Gián tiếp Trực tiếp
Mục đích Phục vụ nhu cầu sản Phục vụ sản xuất kinh Phục vụ cho nhu cầu của ngân
xuất và lưu thông hàng doanh hoặc tiêu dùng qua sách nhà nước.
hoá vì mục tiêu lợi đó thu được lợi nhuận.
nhuận
Tất cả các hình thức tín dụng trên đều có thể đồng thời tồn tại và phát triển vì mỗi hình thức tín dụng
đều có đặc điểm riêng của mình như : mục đích, đối tượng, chủ thể, công cụ tín dụng. Việc các hình thức
tín dụng trên cùng tồn tại và phát triển sẽ có thể huy động tối đa nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế, tạo
điều kiện tốt hơn trong vệc đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế.
CÂU 27
Trình bày khái niệm và đặc điểm của tín dụng nhà nước. Việc mở rộng tín dụng nhà nước để bù
đắp bội chi , đáp ứng nhu cầu chi tiêu thường xuyên của ngân sách nhà nước có ảnh hưởng thế nào
đến nền kinh tế.
Khi mở rộng tín dụng nhà nước dưới hình thức vay từ các chủ thể kinh tế phi ngân hàng để bù đắp
bội chi ngân sách không làm tăng lượng tiền cung ứng và do đó không tạo áp lực gia tăng lạm phát. Tuy
nhiên nếu người mua các chứng khoán chính phủ là các ngân hàng thương mại thì hành vi đi vay này sẽ
làm tăng lượng tiền cung ứng. Mặt khác, khi khối lượng vay của chính phủ tăng lên, lãi suất thị trường bị
đẩy lên làm giảm nhu cầu đầu tư của cá nhân và doanh nghiệp và làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế.
CÂU 28
Trình bày chức năng và phân tích vai trò của tín dụng. Liên hệ thực tiễn Việt Nam.
1. Chức năng của tín dụng
a. Phân phối lại vốn tiền tệ trong nền kinh tế
Nghĩa là nhờ vào sự vận động của tín dụng mà các chủ thể tạm thời thiếu vốn nhận được một phần vốn
tiền tệ từ những chủ thể tạm thời thừa vốn trong xã hội để phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh hoặc
tiêu dùng tăng hiệu quả sử dụng vốn trong toàn xã hội, nâng cao hiệu quả kinh doanh.. Vốn tín dụng có
thể phân phối dưới hai hình thức : phân phối trực tiếp và phân phối gián tiếp ( thông qua các định chế tài
chính trung gian như ngân hàng, quỹ tín dụng, công ty tài chính…).
b. Thanh khoản
Khoản thu nhập chưa được sử dụng và gần như ở vị thế của phương tiện cất trữ sẽ thực sự đi vào lưu
thông khi nó được cấp cho người có nhu cầu sử dụng vốn thông qua cơ chế tín dụng.
c. Tạo ra các công cụ lưu thông tín dụng và tiền tín dụng cho nền kinh tế
Thông qua hoạt động tín dụng đã làm phát sinh các công cụ lưu thông tín dụng như thương phiếu, kỳ
phiếu, trái phiếu…, các công cụ này có thể lưu thông, chuyển nhượng, có thể thay thế một khối lượng lớn
tiền mặt lưu hành.
2. Liên hệ thực tiễn Việt nam
Nền kinh tế nước ta vừa thiếu vốn vừa sử dụng vốn kém hiệu quả tín dụng chưa thực hiện tốt các chức
năng và vai trò của nó  thị trường tài chính tín dụng thiếu sự đa dạng, năng động và không hiệu quả,
đồng vốn nhàn rỗi chưa được vận động thông suốt kịp thời để phục vụ cho nền kinh tế phát triển tăng tốc.
CHÖÔNG III
HEÄ THOÁNG NGAÂN HAØNG
CÂU 29
Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa heä thoáng ngaân haøng moät caáp vaø heä thoáng ngaân
haøng hai caáp ôû Vieät Nam. Phaân tích nhöõng lôïi theá cuûa heä thoáng ngaân haøng hai caáp so
vôùi heä thoáng ngaân haøng moät caáp.
- 17 -
Heä thoáng ngaân haøng 1 caáp Heä thoáng ngaân haøng 2 caáp
(1951 – 1987) (1988 – nay)
Khaùi nieäm Moät ngaân haøng ñoäc quyeàn, Heä thoáng ngaân haøng bao goàm: Ngaân
ngaân haøng thuoäc quyeàn sôû höõu haøng Nhaø nöôùc vaø caùc ngaân haøng
cuûa Nhaø nöôùc laø duy nhaát, coù chuyeân doanh (ngaân haøng thöông maïi vaø
toå chöùc treân khaép caùc ñòa baøn caùc toå chöùc tín duïng)
haønh chính tôùi caáp huyeän, hoaït
ñoäng theo nguyeân taéc taäp trung,
thoáng nhaát trong caû nöôùc
Chöùc Heä thoáng ngaân haøng Nhaø - Ngaân haøng Nhaø nöôùc (caáp quaûn
naêng nöôùc thöïc hieän ñoàng thôøi 2 chöùc lyù vó moâ) ñoùng vai troø laø ngaân haøng
naêng: phaùt haønh tieàn, thöïc hieän quaûn lyù Nhaø
- Quaûn lyù Nhaø nöôùc veà tieàn nöôùc treân lónh vöïc tieàn teä, tín duïng baèng
teä, tín duïng vaø thanh toaùn phaùp luaät, chính saùch, caùc coâng cuï khaùc
- Haïch toaùn kinh teá toaøn ngaønh nhaèm vaøo muïc tieâu cuûa chính saùch kinh
teá vaø chính saùch tieàn teä vôùi troïng taâm
laø oån ñònh tieàn teä.
- Ngaân haøng thöông maïi vaø caùc toå chöùc
tín duïng khaùc hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä
vaø dòch vuï ngaân haøng treân thò tröôøng
nhaèm muïc ñích lôïi nhuaän phuø hôïp vôùi
chính saùch phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc.
Phaïm vi Moâ hình toå chöùc quaûn lyù
hoaït ñoäng thoáng nhaát töø trung öông ñeán ñòa
phöông
Phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa cô Phuø hôïp vôùi neàn kinh teá haøng hoaù
cheá keá hoaïch hoùa taäp trung mang nhieàu thaønh phaàn, kinh teá thò tröôøng theo
naëng tính chaát bao caáp ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa coù söï quaûn
lyù cuûa Nhaø nöôùc.
Nhöõng lôïi theá cuûa ngaân haøng 2 caáp so vôùi ngaân haøng 1 caáp
Heä thoáng ngaân haøng 1 caáp ñôn nhaát vôùi cô cheá quaûn lyù bao caáp, quan lieâu ñaõ laøm cho
hoaït ñoäng toaøn ngaønh ngaân haøng trôû neân ñôn phöông, cöùng nhaéc. Ngaân haøng Nhaø nöôùc
khoâng theå laøm troøn chöùc naêng kinh doanh theo ñuùng nghóa cuûa noù cuõng nhö khoâng laøm
troøn chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc caùc hoaït ñoäng tieàn teä ngaân haøng. Hoaït ñoäng mang tính
bao caáp cuûa heä thoáng ngaân haøng 1 caáp ñaõ daãn ñeán söï phaân boå vaø söû duïng voán thieáu
hieäu quaû laøm suy giaûm loøng tin cuûa coâng chuùng.
Trong khi ñoù, heä thoáng ngaân haøng 2 caáp coù söï phaân ñònh roõ raøng hai chöùc naêng
quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø chöùc naêng kinh doanh cuûa heä thoáng ngaân haøng. Trong ñoù, NHTW
phaùt haønh tieàn, laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng, ngaân haøng cuûa chính phuû, thöïc hieän
chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc caùc hoaït ñoäng veà tieàn teä vaø ngaân haøng trong phaïm vi quoác
gia. Chöùc naêng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng thuoäc veà caùc ngaân haøng thöông
maïi vaø caùc toå chöùc tín duïng.
CHÖÔNG IV
NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI
CAÂU 30
Trình baøy noäi dung cuûa caùc chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi. Moái quan heä
giöõa caùc chöùc naêng. Chöùc naêng naøo giuùp cho ngaân haøng thöông maïi coù vai troø taïo
tieàn? Cho ví duï minh hoaï.
1. Chöùc naêng cuûa Ngaân haøng thöông maïi
 Chöùc naêng thuû quyõ cho xaõ hoäi
Noäi dung: NHTM nhaän tieàn göûi, giöõ tieàn, baûo quaûn tieàn, thöïc hieän yeâu caàu ruùt tieàn, chi
tieàn cuûa khaùch haøng laø caùc chuû theå trong neàn kinh teá.
Vai troø:
- 18 -
Ñoái vôùi khaùch haøng: + Ñaûm baûo an toaøn taøi saûn
+ Sinh lôïi cho ñoàng voán taïm thôøi thöøa
Ñoái vôùi Ngaân haøng: + Laø cô sôû ñeå thöïc hieän chöùc naêng thanh toaùn
+ Taïo nguoàn voán ñeå ngaân haøng thöïc hieän chöùc naêng tín duïng
Ñoái vôùi neàn kinh teá: + Taäp trung nguoàn voán taïm thôøi thöøa trong neàn kinh teá – nhöõng
nguoàn voán coù ích cho tieâu duøng, saûn xuaát kinh doanh ñeå phuïc vuï phaùt trieån saûn xuaát.
+ Khuyeán khích tích luyõ trong xaõ hoäi
 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn
Noäi dung: Treân cô sôû khaùch haøng môû taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn taïi ngaân haøng, thay
maët cho khaùch haøng, NHTM trích tieàn göûi treân taøi khoaûn traû cho ngöôøi ñöôïc höôûng hoaëc
nhaän tieàn vaøo taøi khoaûn theo söï uyû nhieäm cuûa khaùch haøng.
Vai troø:
Ñoái vôùi khaùch haøng: + Taïo ñieàu kieän thanh toaùn nhanh choùng, hieäu quaû
+ Taïo ñieàu kieän thanh toaùn an toaøn
Ñoái vôùi ngaân haøng: + Cung öùng moät dòch vuï thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët coù
chaát löôïng laøm taêng uy tín cho ngaân haøng, taïo ñieàu kieän thu huùt nguoàn voán tieàn göûi.
+ Uy tín ñöôïc naâng cao  NHTM môû roäng quy moâ chöùc naêng trung gian tín duïng
vaø taêng nguoàn voán cho vay
+ Goùp phaàn taêng theâm thu nhaäp cho ngaân haøng
Ñoái vôùi neàn kinh teá: + Chöùc naêng thanh toaùn ñaåy nhanh toác ñoä thanh toaùn, luaân chuyeån
voán trong neàn kinh teá  ñaåy nhanh quaù trình löu thoâng haøng hoùa, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh
teá, hieäu quaû cuûa quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi.
+ Laøm giaûm khoái löôïng tieàn maët daãn ñeán tieát kieäm chi phí löu thoâng tieàn maët.
 Chöùc naêng trung gian tín duïng
+ Noäi dung: Ngaân haøng thöïc hieän chöùc naêng trung gian tín duïng khi noù laø “caàu noái”
giöõa ngöôøi thöøa voán vaø ngöôøi caàn voán. Cuï theå laø: ngaân haøng huy ñoäng moïi khoaûn tieàn
chöa söû duïng ñeán cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá ñeå hình thaønh neân quyõ cho vay taäp
trung. Treân cô sôû nguoàn voán naøy, ngaân haøng söû duïng ñeå cho vay ñaùp öùng nhu caàu voán boå
sung trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, tieâu duøng cuûa caùc cuû theå kinh teá.
+ Vai troø:
- Ñoái vôùi ngöôøi ñi vay: + Thoaû maõn ñöôïc nhu caàu voán taïm thôøi thieáu trong quaù trình
saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá.
+ Tieát kieäm chi phí, thôøi gian tìm kieám nguoàn voán tieän lôïi, chaéc chaén vaø hôïp phaùp.
- Ñoái vôùi ngöôøi ñi göûi: + Thu lôïi töø voán taïm thôøi nhaøn roãi cuûa mình
+ Ñaûm baûo an toaøn tieàn göûi vaø cung caáp cho khaùc haøng caùc
dòch vuï thanh toaùn tieän lôïi
- Ñoái vôùi ngaân haøng: + Taêng cöôøng lôïi nhuaän cho ngaân haøng töø cheânh leäch giöõa
laõi suaát cho vay vaø laõi suaát tieàn göûi hoaëc hoa hoàng moâi giôùi  laø cô sôû toàn taïi vaø phaùt
trieån ngaân haøng.
+ Taïo khaû naêng taïo tieàn cho ngaân haøng.
- Ñoái vôùi neàn kinh teá: + Thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá vì ñaùp öùng nhu caàu voán ñeå
ñaûm baûo quaù trình taùi saûn xuaát ñöôïc thöïc hieän vaø môû roäng quy moâ saûn xuaát.
+ Naâng cao hieäu quaû söû duïng voán nhôø taän duïng nguoàn voán taïm thôøi thöøa vaøo quaù trình
vay sinh lôøi.
+ Kích thích quaù trình luoân chuyeån voán, thuùc ñaåy saûn xuaát kinh doanh.
- Caùc chöùc naêng cuûa NHTM coù moái quan heä chaët cheõ, boå sung, hoã trôï cho nhau,
trong ñoù, chöùc naêng trung gian tín duïng laø chöùc naêng cô baûn nhaát: taïo cô sôû cho vieäc thöïc
hieän caùc chöùc naêng sau. Ñoàng thôøi, khi ngaân haøng thöïc hieän toát chöùc naêng trung gian thanh
toaùn vaø thuû quyõ laïi goùp phaàn taêng nguoàn voán tín duïng, môû roäng quy moâ hoaït ñoäng cuûa
ngaân haøng.
- Chæ khi chöùc naêng thanh toaùn ñöôïc thöïc hieän hoaøn thieän thì vai troø cuûa NHTM môùi
ñöôïc naâng cao hôn vôùi tö caùch laø ngöôøi thuû quyõ xaõ hoäi. Vaø treân cô sôû chöùc naêng thuû
quyõ, NHTM thöïc hieän chöùc naêng thanh toaùn.
Vai troø taïo tieàn cuûa NHTM thöïc chaát laø heä quaû cuûa 2 chöùc naêng:
- Chöùc naêng trung gian tín duïng: NHTM vöøa nhaän tieàn göûi vöøa cho vay
- 19 -
- Chöùc naêng trung gian thanh toaùn: NHTM laøm dòch vuï thanh toaùn khoâng duøng tieàn
maët cho khaùch haøng, thoâng qua tieàn ghi soå vaø caùc coâng cuï thanh toaùn
Ñaây laø chöùc naêng bieán möùc tieàn göûi ban ñaàu taïi moät ngaân haøng ñaàu tieân nhaän göûi
tieàn thaønh moät khoaûn tieàn lôùn hôn gaáp nhieàu laàn khi thöïc hieän caùc nghieäp vuï tín duïng
thanh toaùn qua nhieàu ngaân haøng.
3. Cho ví duï minh hoïa
Quaù trình taïo tieàn cuûa NHTM ñöôïc thöïc hieän trong moái lieân heä chaët cheõ vôùi NHTW.Hoûi
tieàn “buùt teä” cuûa NHTW ñöôïc taïo baèng caùch naøo? Ñeå hieåu, ta giaû ñònh:
- Caùc ngaân haøng khoâng giöõ laïi tieàn döï tröõ quaù möùc quy ñònh (giaû söû 10%)
- Hoaøn toaøn cho vay baèng chuyeån khoaûn
- Caùc ngaân haøng trong heä thoáng ñeàu tham gia vaøo quaù trình taïo tieàn
Quaù trình taïo tieàn nhö sau:
- Ngaân haøng A nhaän tieàn göûi 10 trieäu ñoàng  döï tröõ baét buoäc 1 trieäu. Cho X vay toái
ña 9 trieäu
 Soá tieàn 9 trieäu khoâng chuyeån thaønh tieàn maët maø ñöôïc göûi taïi taøi khoaûn cuûa khaùch
haøng X taïi ngaân haøng B
- Ngaân haøng B nhaän tieàn göûi 9 trieäu  döï tröõ baét buoäc 0,9 trieäu. Cho vay heát 8,1
trieäu vaø ñöôïc göûi vaøo ngaân haøng C vôùi lyù do nhö treân.
- Quaù trình môû roäng naøy cöù tieáp tuïc nhö vaäy, theå hieän caùc keát quaû cuûa caùc chu
kyø môû roäng tieáp sau. Moãi ngaân haøng ñeàu tieáp tuïc ñaàu tö soá tieàn baèng 90% soá tieàn göûi
hoï nhaän vaø phaûi giöõ 10% döï tröõ baét buoäc.
Quaù trình môû roäng tieàn göûi cuûa heä thoáng NHTM töø 10 trieäu ban ñaàu baét ñaàu nhö
sau:
Ngaân haøng Soá gia taêng Soá gia taêng tín Döï tröõ baét
tieàn göûi duïng buoäc
tr tr
Ngaân haøng A 10 9 1tr
Ngaân haøng B 9tr 8,1tr 0,9tr
Ngaân haøng C 8,1tr 7,19tr 0,81tr
Caùc ngaân haøng ……… …… ……
tieáp theo
Toång soá gia taêng tieàn göûi laø Sn = 10 + 9 + 8,1 + …
Ñaây laø toång cuûa caáp soá nhaân luøi voâ haïn vôùi coâng boäi laø 0,9 neân toång cuûa noù ñöôïc
tính:
Sn = U1 / (1 – q) vôùi [q] < 1
Thay soá: Sn = 10 (1 – 0,9) = 100tr
Toång soá gia taêng tín duïng Cn = 9/(1-0,9) = 90tr
Toång soá döï tröõ baët buoäc Cn = 1/(1-0,9) = 10tr
Nhö vaäy, neáu caùc giaû ñònh ban ñaàu ñöôïc duy trì, khaû naêng môû roäng tieàn göûi toái ña cuûa
ngaân haøng tyû leä nghòch vôùi tyû leä döï tröõ baét buoäc. Tuy nhieân, treân thöïc teá, coøn phuï thuoäc
vaøo tyû leä döï tröõ thöøa vaø tyû leä tieàn maët so vôùi tieàn göûi thanh toaùn. Neáu goïi m laø soá
nhaân tieàn göûi môû roäng:
M = 1/ (rc + rr + re)
rc : tyû leä döï tröõ baét buoäc
rr : tyû leä döï tröõ thöøa
re : tyû leä tieàn maët trong tieàn göûi thanh toaùn
CAÂU 31
Trình baøy noäi dung vaø phaân tích vai troø cuûa chöùc naêng trung gian tín duïng cuûa ngaân
haøng thöông maïi. Lieân heä thöïc tieãn Vieät Nam.
1. Noäi dung
- NHTM laøm trung gian tín duïng khi noù laø “caàu noái” giöõa chuû theå taïm thôøi thöøa voán
vaø chuû theå coù nhu caàu voán.
- NHTM huy ñoäng caùc nguoàn voán taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn kinh teá hình thaønh neân
quyõ cho vay taäp trung. Treân cô sôû nguoàn voán naøy, ngaân haøng söû duïng ñeå cho vay ñaùp öùng
nhu caàu voán boå sung trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, tieâu duøng cuûa caùc chuû theå kinh teá.
2. Phaân tích vai troø
- 20 -
Thoâng qua chöùc naêng trung gian tín duïng, NHTM ñaõ goùp phaàn taïo lôïi ích cho taát caû caùc
beân trong quan heä: ngöôøi ñi vay, ngöôøi cho vay, ngaân haøng thöông maïi , neàn kinh teá.
3. Lieân heä thöïc tieãn Vieät Nam
CAÂU 32
Trình baøy khaùi quaùt nghieäp vuï taøi saûn nôï vaø nghieäp vuï taøi saûn coù cuûa ngaân
haøng. Moái quan heä giöõa chuùng.
1. Nghieäp vuï taøi saûn nôï
Khaùi nieäm: Nghieäp vuï taøi saûn nôï laø nghieäp vuï nhaèm hình thaønh voán kinh doanh cho ngaân
haøng ñöôïc goïi laø nghieäp vuï nôï vì ñöôïc theå hieän, phaûn aùnh beân taøi saûn nôï cuûa baûng toång
keát taøi saûn.
Noäi dung: Caùc nguoàn voán cuûa NHTM goàm coù:
* Voán töï coù: chieám tyû troïng nhoû, oån ñònh, coù yù nghóa trong vieäc kinh doanh ngaân haøng
goàm:
+ Voán ñieàu leä: Laø voán rieâng cuûa ngaân haøng do caùc chuû sôû höõu ñoùng goùp
vaø ñöôïc ghi trong ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa NHTM. Voán ñieàu leä toái thieåu phaûi baèng möùc voán
phaùp danh. Tuøy theo loaïi hình ngaân haøng maø caùc chuû theå goùp voán khaùc nhau: vôùi ngaân
haøng tö nhaân, ñoù laø voán rieâng cuûa moät nhaø doanh nghieäp ñaàu tö; vôùi ngaân haøng coå phaån
laø do phaùt haønh coå phieáu; vôùi ngaân haøng quoác doanh thì do ngaân saùch nhaø nöôùc cung caáp.
Voán ñieàu leä cuûa moät ngaân haøng quy ñònh nhieàu hay ít tuyø thuoäc vaøo quy moâ vaø phaïm vi
hoaït ñoäng. Voán naøy chuû yeáu duøng mua saém baát ñoäng saûn, ñoäng saûn, phaùt trieån kyõ thuaät
nghieäp vuï ngaân haøng, huøn voán vaø lieân doanh cho vay vaø mua coå phaàn cuûa caùc toå chöùc tín
duïng khaùc. Voán naøy khoâng ñöôïc duøng ñeå chia lôïi töùc, laäp quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi.
+ Caùc quyõ döï tröõ taøi chính: ñöôïc trích töø lôïi nhuaän roøng haøng naêm ñeå boå
sung voán töï coù, nhö: quyõ döï tröõ boå sung, voán ñieàu leä, quyõ döï tröõ döï phoøng ruûi ro, …
Vieäc hình thaønh caùc quyõ naøy laøm taêng voán coù ñoàng thôøi baûo ñaûm an toaøn trong kinh
doanh.
+ Lôïi nhuaän chöa chia
+ Caùc quyõ khaùc chöa söû duïng: quyõ phaùt trieån nghieäp vuï ngaân haøng, quyõ
khen thöôûng phuùc lôïi, …
* Voán huy ñoäng: chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång nguoàn voán cuûa NHTM goàm:
+ Tieàn göûi khoâng kyø haïn: laø loaïi tieàn maø ngöôøi gôûi coù theå ruùt ra söû duïng
baát cöù luùc naøo. Goàm coù:
_ Tieàn göûi thanh toaùn: muïc ñích cuûa ngöôøi göûi laø thöïc hieän caùc
khoaûn thanh toaùn qua ngaân haøng vaø ñaûm baûo an toaøn taøi saûn. Ngoaøi quyeàn ruùt ra söû duïng
baát cöù luùc naøo coøn coù quyeàn phaùt haønh seùc, loaïi naøy ñöôïc traû laõi thaáp.
_ Tieàn göûi tieát kieäm khoâng kyø haïn: do ngöôøi daân ñeå daønh vaø tieát
kieäm ñöôïc laø chuû yeáu. Ngöôøi göûi nhaém ñeán khaû naêng sinh lôïi cuûa ñoàng tieàn vaø tieát
kieäm vôùi caùc muïc ñích khaùc nhau. Ngöôøi gôûi ñöôïc traû laõi thaáp.
 Tieàn göûi khoâng kyø haïn: khoâng oån ñònh, nhöng thöïc teá ngaân haøng vaãn söû
duïng ñeå cho vay ngaén vaø trung haïn do coù soá dö oån ñònh vì soá tieàn ruùt ra vaø göûi vaøo coù
theå oån ñònh trong moät thôøi kyø.
+ Tieàn göûi coù kyø haïn: laø loaïi tieàn göûi coù quy ñònh cuï theå thôøi gian ruùt. Goàm
coù: tieàn göûi ñònh kyø cuûa caùc doanh nghieäp, tieàn göûi tieát kieäm coù kyø haïn cuûa moïi taàng
lôùp daân cö. Ñaây laø loaïi tieàn göûi oån ñònh, ngaân haøng khuyeán khích vaø söû duïng nhieàu bieän
phaùp huy ñoäng, loaïi naøy traû laõi cao theo nguyeân taéc thôøi haïn caøng daøi laõi suaát caøng cao.
Huy ñoäng baèng caùch phaùt haønh caùc chöùng chæ tieàn göûi: coå phieáu, kyø phieáu, traùi phieáu, …
caùc loaïi phieáu naøy phaùt haønh töøng ñôït vaø xaùc ñònh tröôùc veà thôøi haïn, laõi suaát, caùch traû
laõi.
* Voán ñi vay: vay töø NHTM khaùc vaø NHTW. Ñaây chæ laø nguoàn voán hoã trôï cuoái
cuøng cho hoaït ñoäng ngaân haøng
2. Nghieäp vuï taøi saûn coù
Khaùi nieäm: nghieäp vuï taøi saûn coù laø caùc nghieäp vuï nhaèm söû duïng nguoàn voán vaøo caùc
hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, ñöôïc theå hieän hay phaûn aùnh beân taøi saûn coù cuûa
baûng toång keát taøi saûn taïo ngaân haøng.
Noäi dung:
- 21 -
* Nghieäp vuï coù ngaân quyõ:
+ Tieàn maët taïi ngaân quyõ: ngaân haøng phaûi duy trì moät löôïng tieàn maët döï tröõ taïi quyõ cuûa
ngaân haøng ñeå ñaùp öùng nhu caàu chi traû tieàn maët hay caùc nhu caàu khoâng sinh lôïi nhöng baét
buoäc phaûi döï tröõ.
+ Tieàn göûi taïi NHTW: bao goàm tieàn döï tröõ baét buoäc, tieàn göûi thanh toaùn.
+ Tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng khaùc
+ Tieàn maët ñang trong quaù trình thu hoài
* Nghieäp vuï taøi saûn coù tín duïng:
+ Theå hieän ngaân haøng söû duïng nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc cho vay caùc chuû theå
coù nhu caàu ñeå thu ñöôïc tieàn laõi cho vay
_ Cho vay ngaén haïn; döôùi hình thöùc chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc giaáy tôø
coù giaù, tín duïng thaáu chi, … ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán taïm thôøi thieáu huït.
_ Cho vay trung vaø daøi haïn: ñeå taøi trôï ñaàu tö hoaëc mua saém taøi saûn coá ñònh.
+ Ñaây laø nghieäp vuï söû duïng voán chieám tyû troïng chuû yeáu ñoàng thôøi mang laïi
nguoàn lôïi lôùn  raát quan taâm khai thaùc.
* Nghieäp vuï taøi saûn coù ñaàu tö, huøn voán lieân doanh, lieân keát:
+ Ñaàu tö voán vaøo caùc loaïi chöùng khoaùn
+ Goùp voán lieân doanh: vôùi NHTM khaùc hay vôùi doanh nghieäp
Nghieäp vuï naøy coù tính loûng keùm  luaät phaùp quy ñònh haïn möùc nhaát ñònh
* Nghieäp vuï taøi saûn coù khaùc: Phuïc vuï hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng
Trong caùc nghieäp vuï taøi saûn coù, nghieäp vuï tín duïng laø sinh lôïi chuû yeáu  nghieäp
vuï coù ñaàu tö. Tuy nhieân, nghieäp vuï ngaân quyõ laø caàn thieát ñeå ñaûm baûo cho hoaït ñoäng
NHTM.
3. Moái quan heä
Treân cô sôû nguoàn voán ñöôïc hình thaønh töø nghieäp vuï taøi saûn nôï, NHTM söû duïng caùc
nghieäp vuï taøi saûn coù.
CAÂU 33
Trình baøy cô cheá vaø quaù trình taïo tieàn toái ña cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi.
Moät ngaân haøng thöông maïi coù khaû naêng taïo tieàn khoâng?
1. Cô cheá vaø quaù trình taïo tieàn toái ña
Cô sôû hình thaønh: Xuaát phaùt töø chöùc naêng trung gian tín duïng vaø trung gian thanh toaùn.
Noäi dung: Treân cô sôû tieàn göûi huy ñoäng ñöôïc, heä thoáng ngaân haøng thöông maïi thoâng qua
heä thoáng cho vay vaø thanh toaùn baèng chuyeån khoaûn thì coù theå taïo ra moät löôïng tieàn göûi
môùi gaáp nhieàu laàn löôïng tieàn göûi ban ñaàu. Do ñoù, taïo theâm buùt teä cho löu thoâng. Khaû
naêng taïo tieàn göûi toái ña vaø taïo buùt teä toái ña ñöôïc theå hieän thoâng qua phöông trình sau:
 D = M x (1/rr – 1) (taïo buùt teä)

D =M x 1/ rr (môû roäng tieàn gôû)
D: toång soá tieàn göûi môû roäng
M: tieàn göûi ban ñaàu
rr: tyû leä döï tröõ baét buoäc
D: soá tieàn buùt teä taïo ñöôïc theâm
n = 1/rr : heä soá môû roäng tieàn göûi
k = 1/rr – 1 : heä soá taïo buùt teä
Ñieàu kieän taïo buùt teä toái ña:
Khaû naêng taïo buùt teä toái ña cuûa ngaân haøng thöông maïi phuï thuoäc 3 ñieàu kieän sau:
_ Phaûi cho vay vaø thanh toaùn 100% baèng chuyeån khoaûn
_ Phaûi cho vay 100% soá dö döï tröõ, khoâng coù döï tröõ thöøa
_ Phaûi cho vay thoâng qua nhieàu heä thoáng ngaân haøng, khoâng bò ngaét quaõng.
Moät ngaân haøng thöông maïi vaãn coù khaû naêng taïo buùt teä nhöng soá löôïng ít vaø giôùi haïn
vì khoâng phaûi taát caû caùc khaùch haøng tham gia ñeàu coù taøi khoaûn taïi cuøng moät ngaân haøng,
ñieàu naøy vi phaïm ñieàu kieän 3 cuûa ñieàu kieän taïo buùt teä toái ña vì theá cho vay vaø thanh toaùn
bò ngaét quaõng.
CAÂU 34
- 22 -
Phaân tích nhöõng ñieàu kieän cho pheùp heä thoáng ngaân haøng thöông maïi taïo tieàn toái ña?
Trong tröôøng hôïp caùc ñieàu kieän khoâng ñöôïc thoaû maõn thì khaû naêng taïo tieàn cuûa heä
thoáng ngaân haøng thöông maïi coù theå ñaït nhö theá naøo
1. Phaân tích nhöõng ñieàu kieän cho pheùp ngaân haøng thöông maïi taïo tieàn toái ña
(caâu 33).
2. Tröôøng hôïp caùc ñieàu kieän khoâng ñöôïc thoaû maõn thì khaû naêng taïo tieàn cuûa
heä thoáng ngaân haøng thöông maïi coù theå ñaït nhö theá naøo?
Xeùt ví duï:
Caùc theá heä Soá tieàn Soá tieàn Soá tieàn cho
NHTM göûi ban döï tröõ baét vay
ñaàu buoäc
1 1000 100 900
2 900 90 810
3 810 81 729
… … … …
Toång coäng 10 000 1 000 9 000
 Toång soá tieàn göûi moå roäng toái ña = 10 000

- Ñieàu kieän 1: Giaû söû ñeán ngaân haøng 2, chæ cho vay 800, göûi laïi 100  soá tieàn göûi
môû roäng: 1 800 < 1 900 : toái ña
- Ñieàu kieän 2: Ngaân haøng 2 khoâng cho vay heá baèng chuyeån khoaûn 100 tieàn maët, 800
chuyeån khoaûn  soá tieàn göûi môû roäng: 1 800 < 1 900 : toái ña
- Ñieàu kieän 3: Neáu quaù trình môû roïng tieàn göûi chæ ñeán ngaân haøng 2, vì moät lyù do gì
ñoù, ngaân haøng 3 khoâng tham gia  D= 1 900 < 2 710 : toái ña
 Tröôøng hôïp caùc ñieàu kieän khoâng ñöôïc thoaû maõn thì khaû naêng taïo tieàn cuûa heä thoáng
NHTM khoâng toái ña, chæ döøng laïi moät möùc giôùi haïn nhaát ñònh.
CAÂU 35
Phaân tích nhöõng ñieàu kieän cho pheùp heä thoáng ngaân haøng thöông maïi taïo tieàn toái ña.
Ngaân haøng trung öông coù theå khoáng cheá khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân haøng thöông
maïi nhö theá naøo?
1. Phaân tích nhöõng ñieàu kieän cho pheùp ngaân haøng thöông maïi taïo tieàn toái ña
Ta coù: D = M x 1/ (rr + re + rc)
Trong ñoù: D: toång soá tieàn göûi môû roäng
M: soá tieàn göûi ban ñaàu
M = 1/(rr + re + rc) : heä soá nhaân tieàn göûi môû roäng
rr : tyû leä döï tröõ baét buoäc
re : tyû leä döï tröõ thöøa
rc : tyû leä tieàn maët treân tieàn göûi thanh toaùn
 M: coá ñònh , rr : coá ñònh
 ñeå D  Max thì 1/ (rr + re + rc) max
 (rr + re + rc) min, maø rr coá ñònh
 (re + rc) min  re = 0 ; rc = 0
re = 0 : nghóa laø cho vay vaø thanh toaùn 100% baèng chuyeån khoaûn, khoâng coù tieàn maët
rc = 0 : nghóa laø hoaøn toaøn khoâng coù döï tröõ thöøa, cho vay 100% soá dö döï tröõ
Vaø taát caû caùc ngaân haøng trong heä thoáng ngaân haøng thöông maïi tham gia, khoâng bò ngaét
quaõng. Giaû söû soá tieàn göûi chæ döøng laïi ôû ngaân haøng thöông maïi theå heä thöù 3 thì soá tieàn
göûi môû roäng chæ giôùi haïn ñeán ñoù vaø khoâng theå taïo tieàn toái ña.
2. Ngaân haøng trung öông khoáng cheá khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân haøng thöông
maïi
Moät trong nhöõng chöùc naêng cuûa NHTW laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng. Vôùi chöùc
naêng naøy, NHTW coù khaû naêng khoáng cheá khaû naêng taïo tieàn cuûa NHTM thoâng qua caùc
coâng cuï chính saùch tieàn teä ñieàu tieát khoái löôïng tieàn cung öùng cho neàn kinh teá nhö haïn möùc
tín duïng, laõi suaát, tyû giaù, döï tröõ baét buoäc, taùi caáp voán, … Cuï theå:
_ NHTW aán ñònh möùc döï tröõ baét buoäc, döï tröõ baét buoäc laøm giaûm ñi moät khoái
löôïng lôn voán khaû duïng töông öùng aûn höôûng tröïc tieáp ñeán khaû naêng môû roäng cho vay. Vì
theá neáu taêng döï tröõ baét buoäc ñieàu naøy coù nghóa thu heïp khaû naêng taïo tieàn cuûa NHTM.
- 23 -
_ NHTW seõ taùc ñoäng tôùi laõi suaát cho vay, laõi suaát tieàn göûi cuûa NHTM baèng vieäc
ñieàu chænh laõi suaát tín duïng vaø caáp tín duïng thoâng qua vieäc taùi caáp voán cho NHTM.
_ NHTW aán ñònh haïn möùc tín duïng ñöôïc pheùp caáp ra tieàn teä cuûa NHTM.
CAÂU 36
Trình baøy cô caáu nguoàn voán cuûa ngaân haøng thöông maïi vaø giaûi thích yù nghóa cuûa
töøng nguoàn voán trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. Ñeå khoûi taêng nguoàn voán
huy ñoäng, ngaân haøng coù theå aùp duïng nhöõng giaûi phaùp naøo?
1.Trình baøy cô caáu nguoàn voán vaø giaûi thích yù nghóa
* Voán töï coù: chieám tyû troïng nhoû, oån ñònh, coù yù nghóa trong vieäc kinh doanh ngaân haøng
goàm:
+ Voán ñieàu leä:
Laø voán rieâng cuûa ngaân haøng do caùc chuû sôû höõu ñoùng goùp vaø ñöôïc ghi trong
ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa NHTM. Voán ñieàu leä toái thieåu phaûi baèng möùc voán phaùp danh. Tuøy
theo loaïi hình ngaân haøng maø caùc chuû theå goùp voán khaùc nhau: vôùi ngaân haøng tö nhaân, ñoù
laø voán rieâng cuûa moät nhaø doanh nghieäp ñaàu tö; vôùi ngaân haøng coå phaån laø do phaùt haønh
coå phieáu; vôùi ngaân haøng quoác doanh thì do ngaân saùch nhaø nöôùc cung caáp. Voán ñieàu leä
cuûa moät ngaân haøng quy ñònh nhieàu hay ít tuyø thuoäc vaøo quy moâ vaø phaïm vi hoaït ñoäng.
Voán naøy chuû yeáu duøng mua saém baát ñoäng saûn, ñoäng saûn, phaùt trieån kyõ thuaät
nghieäp vuï ngaân haøng, huøn voán vaø lieân doanh cho vay vaø mua coå phaàn cuûa caùc toå chöùc tín
duïng khaùc. Voán naøy khoâng ñöôïc duøng ñeå chia lôïi töùc, laäp quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi.
+ Caùc quyõ döï tröõ taøi chính: ñöôïc trích töø lôïi nhuaän roøng haøng naêm ñeå boå sung
voán töï coù, nhö: quyõ döï tröõ boå sung, voán ñieàu leä, quyõ döï tröõ döï phoøng ruûi ro, … Vieäc hình
thaønh caùc quyõ naøy laøm taêng voán coù ñoàng thôøi baûo ñaûm an toaøn trong kinh doanh.
+ Lôïi nhuaän chöa chia
+ Caùc quyõ khaùc chöa söû duïng: quyõ phaùt trieån nghieäp vuï ngaân haøng, quyõ khen
thöôûng phuùc lôïi, …
 YÙ nghóa: Voán naøy thöôøng aán ñònh, chieám tyû troïng nhoû trong toång nguoàn voán
(khoaûng < 10%) nhöng coù vò trí quan troïng, quyeát ñònh quy moâ hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, laø
cô sôû ñeå ngaân haøng tieán haønh kinh doanh, huy ñoäng voán vaø cho vay. Ñoàng thôøi ñaây coøn laø
nguoàn voán ñaûm baûo ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng nhö: tieàn giaûm giaù, thua loã, … coù
theå ñaåy ngaân haøng tôùi choã phaù saûn.
* Voán huy ñoäng: chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång nguoàn voán cuûa NHTM goàm:
+ Tieàn göûi khoâng kyø haïn: laø loaïi tieàn maø ngöôøi gôûi coù theå ruùt ra söû duïng baát
cöù luùc naøo goàm:
Tieàn göûi thanh toaùn: muïc ñích cuûa ngöôøi göûi laø thöïc hieän caùc khoaûn thanh toaùn
qua ngaân haøng vaø ñaûm baûo an toaøn taøi saûn. Ngoaøi quyeàn ruùt ra söû duïng baát cöù luùc naøo
coøn coù quyeàn phaùt haønh seùc, loaïi naøy ñöôïc traû laõi thaáp.
Tieàn göûi tieát kieäm khoâng kyø haïn: do ngöôøi daân ñeå daønh vaø tieát kieäm ñöôïc laø
chuû yeáu. Ngöôøi göûi nhaém ñeán khaû naêng sinh lôïi cuûa ñoàng tieàn va tieát kieäm vôùi caùc muïc
ñích khaùc nhau. Ngöôøi gôûi ñöôïc traû laõi thaáp.
 Tieàn göûi khoâng kyø haïn: khoâng oån ñònh, nhöng thöïc teá ngaân haøng vaãn söû duïng ñeå
cho vay ngaén vaø trung haïn do coù soá dö oån ñònh vì soá tieàn ruùt ra vaø göûi vaøo coù theå oån ñònh
trong moät thôøi kyø.
+ Tieàn göûi coù kyø haïn: laø loaïi tieàn göûi coù quy ñònh cuï theå thôøi gian ruùt. Goàm coù:
tieàn göûi ñònh kyø cuûa caùc doanh nghieäp, tieàn göûi tieát kieäm coù kyø haïn cuûa moïi taàng lôùp
daân cö. Ñaây laø loaïi tieàn göûi oån ñònh, ngaân haøng khuyeán khích vaø söû duïng nhieàu bieän
phaùp huy ñoäng, loaïi naøy traû laõi cao theo nguyeân taéc thôøi haïn caøng daøi laõi suaát caøng cao.
Huy ñoäng baèng caùch phaùt haønh caùc chöùng chæ tieàn göûi: coå phieáu, kyø phieáu, traùi phieáu, …
caùc loaïi phieáu naøy phaùt haønh töøng ñôït vaø xaùc ñònh tröôùc veà thôøi haïn, laõi suaát, caùch traû
laõi.
 YÙ nghóa: Voán tieàn göûi chieám tyû troïng cao nhaát trong toång nguoàn voán cuûa ngaân haøng
thöông maïi laø nguoàn voán chuû yeáu ñeå ngaân haøng kinh doanh. Vì vaäy, ngaân haøng raát quan
taâm tìm bieän phaùp thu huùt nguoàn voán naøy ñeå môû roäng quy moâ, phaïm vi hoaït ñoäng vaø
taêng cöôøng lôïi nhuaän.
* Voán ñi vay: Caùc NHTM coù theå vay voán töø NHTW, caùc NHTM khaùc, trung gian taøi chính
vaø vay töø coâng chuùng
- 24 -
_ Phaùt haønh caùc chöùng töø coù giaù ñeå huy ñoäng theo muïc ñích ñaõ ñònh
_ Vay cuûa NHTW: caàn boå sung nhu caàu voán khaû duïng
_ Vay cuûa caùc ngaân haøng vaø caùc toå chöùc taøi chính khaùc: ñaûm baûo nhu caàu voán
khaû duïng trong thôøi haïn ngaén
_ Caùc nguoàn vay khaùc: tieàn vay töø coâng ty meï cuûa ngaân haøng; phaùt haønh hôïp
ñoàng mua laïi
_ Vay nöôùc ngoaøi: phaùt haønh phieáu nôï ñeå vay tieàn nöôùc ngoaøi
 YÙ nghóa: Laø nguoàn voán quan troïng cuûa ngaân haøng, noù laøm cho caùc ngaân haøng
chuû ñoäng hôn trong hoaït ñoäng kinh doanh. Vieäc aùp duïng caùc chính saùch laõi suaát linh hoaït
keøm theo caùc ñieàu kieän phi laõi suaát cuûa caùc coâng cuï nôï khi ñi vay laøm ngaân haøng coù theå
chuû ñoäng ñaït nguoàn voán phuø hôïp nhu caàu
2.Nhöõng giaûi phaùp cô baûn ñeå khoûi taêng nguoàn voán huy ñoäng
a. Laõi suaát vaø thöôûng vaät chaát
_ Nghieân cöùu thò tröôøng ñeå ñöa ra chính saùch laõi suaát thích hôïp coù yù nghóa quyeát ñònh
_ Thöôûng vaät chaát thoâng qua xoå soá,… laø yeáu toá kích thích
b. Cô sôû vaät chaát vaø ñoäi nguõ nhaân söï
_ Xaùc laäp nieàm tin cho coâng chuùng chaúng haïn: moät toaø nhaø ñoà soä, trang trí thaûm mó, saép
xeáp coâng vieäc khoa hoïc seõ taïo neân aán töôïng toát ñeïp.
_ Taïo döïng ñoäi nguõ nhaân vieân vôùi khuoân maët leã pheùp, raïng rôõ, aân caàn cuõng caàn coù
neùt duyeân daùng AÙ Ñoâng pha troän tính caùch hieän ñaïi
c. Ña daïng hoaù caùc dòch vuï cung öùng
_ Ñöa ra caùc dòch vuï toát vaø ña daïng: phaùt haønh theû thanh toaùn, cho vay tieâu duøng, taøi trôï
thueâ mua,…
_ Taøi trôï xuaát nhaäp khaåu, …
d. Thöïc hieän chính saùch kinh doanh haáp daãn
_ Khi thöïc hieän thaønh coâng hoaëc ñang thöïc hieän nhöng coù söùc haáp daãn ñoái vôùi caùc döï
aùn ñaàu tö  coâng chuùng ñaùnh giaù naêng löïc kinh doanh cuûa ngaân haøng
_ Giaûi quyeát cho vay nhanh choùng, khoa hoïc hoaëc chaáp nhaän cho vay khoâng caàn theá chaáp
_ Coù chính saùch laõi suaát, tính phí, caùc dòch vuï hôïp lyù, coù öu ñaõi
_ Coù chính saùch quaûn trò quan taâm ñeán caùc hoaït ñoäng kinh doanh, ñôøi soáng cuûa khaùch
haøng
_ Tö vaán ñöa ra caùc lôøi khuyeân, gia haïn hôïp ñoàng hoaëc caáp theâm voán cho moät soá tröôøng
hôïp doanh nghieäp gaëp khoù khaên
_ Thöïc hieän caùc cuoäc thaêm vieáng gia ñình trong caùc tröôøng hôïp khoâng may vaø trao taëng
phaåm trong caùc ngaøy leã.
e. Maïng löôùi toå chöùc ngaân haøng
Nhu caàu tieän lôïi trong giao dòch veà thôøi gian, khoaûng caùch ñoøi hoûi ngaân haøng phaûi phaân
boå chi nhaùnh, phoøng giao dòch ôû caùc vò theá thích hôïp.
CHÖÔNG V
NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG
CAÂU 37
Trình baøy caùc chöùc naêng cuûa ngaân haøng trung öông. Moái quan heä giöõa caùc chöùc
naêng. Trong caùc chöùc naêng treân, chöùc naêng naøo laø chöùc naêng cô baûn theå hieän baûn
chaát ñaëc tröng cuûa ngaân haøng trung öông?
1. Caùc chöùc naêng cô baûn cuûa ngaân haøng trung öông
a. Chöùc naêng ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn
Noäi dung:
- Laø ngaân haøng naém ñoäc quyeàn phaùt haønh giaáy baïc ngaân haøng
- Giaáy baïc tuy khoâng phaûi laø khoái löôïng lôùn nhaát trong khoái löôïng tieàn teä cung öùng
nhöng noù laø yeáu toá chi phoái quyeát ñònh ñeán caùc khoái tieàn teä khaùc.
- Vai troø ñoäc quyeàn khoâng chæ laø quyeàn löïc maø coøn nguï yù traùch nhieäm trong vieäc
xaùc ñònh soá tieàn caàn phaùt haønh, thôøi ñieåm phaùt haønh, phöông thöùc phaùt haønh ñeå ñaûm
baûo oån ñònh tieàn teä vaø phaùt trieån kinh teá.
- 25 -
Nguyeân taéc:
Vieäc ñeà ra nguyeân taéc phaùt haønh laø nhaèm ñaûm baûo tính chaát khan hieám cuûa tieàn teä
+ Nguyeân taéc tröõ kim: phaùt haønh tieàn treân cô sôû coù moät löôïng vaøng döï tröõ laøm ñaûm
baûo: toàn taïi trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn giaáy khaû hoaùn.
+ Nguyeân taéc haøng hoaù: vieäc phaùt haønh tieàn phaûi thoâng qua cô cheá tín duïng vaø löôïng
phaùt haønh tieàn phaûi phuø hôïp vôùi nhu caàu löu thoâng haøng hoaù, töùc laø phaûi döïa treân cô sôû
haøng hoaù laøm ñaûm baûo.
Sau chieán tranh theá giôùi thöù hai thì nguyeân taéc tröõ kim chaám döùt vì baûn vò vaøng suïp ñoå
vaø haïn cheá do thieáu söï linh hoaït; taùch rôøi khoûi löu thoâng haøng hoaù; sau ñoù chuyeån sang
phaùt haønh theo nguyeân taéc thöù hai.
Keânh phaùt haønh:
- Tín duïng ñoái vôùi chính phuû
- Caáp tín duïng cho caùc ngaân haøng, toå chöùc tín duïng khaùc
- Thò tröôøng môû
- Thò tröôøng ngoaïi hoái
Löôïng tieàn phaùt haønh haøngnaêm (t) = löôïng tieàn trong löu thoâng naêm tröôùc (t-1) x %
tyû leä taêng tröôûng kinh teá (t) + tyû leä laïm phaùt döï tính (t+1)
b. Laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng
Noäi dung:
- Môû taøi khoaûn vaø quaûn lyù caùc khoaûn tieàn göûi cuûa caùc ngaân haøng trung gian
+ Tieàn göûi döï tröõ baét buoäc: NHTW aán ñònh tyû leä döï tröõ baét buoäc treân soá tieàn göûi
ngaân haøng trung gian nhaän ñöôïc.
+ Tieàn göûi thanh toaùn: caùc NHTM phaûi môû taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn taïi NHTW vaø
vieäc thanh toaùn giöõa caùc NHTM phaûi thoâng qua taøi khoaûn döôùi hình thöùc buø tröø hoaëc töøng
laàn.
- Trung gian thanh toaùn giöõa caùc ngaân haøng
NHTW laøm trung gian thanh toaùn giöõa caùc ngaân haøng döôùi hình thöùc:
+ Thanh toaùn töøng laàn: thanh toaùn theo töøng laàn phaùt sinh
+ Buø tröø: taäp hôïp caùc chöùng töø thanh toaùn, ñoái chieáu vaø chæ thanh toaùn moät buùt toaùn
cuoái cuøng
- Caáp tín duïng cho caùc ngaân haøng, toå chöùc tín duïng khaùc
+ Cho vay laïi theo hoà sô tín duïng
+ Chieát khaáu vaø taùi chieát khaáu caùc chöùng töø coù giaù
+ Cho vay caàm coá caùc chöùng töø coù giaù
 Muïc ñích: boå sung voán ngaân haøng, caáp caùc phöông tieän thanh toaùn, laø ngöôøi cho vay
cuoái cuøng khi caùc ngaân haøng trung gian saép phaù saûn.
c. Chöùc naêng ngaân haøng cuûa Nhaø nöôùc
- Cung caáp dòch vuï ngaân haøng cho chính phuû
+ Laøm thuû quyõ cho kho baïc nhaø nöôùc
+ Thöïc hieän thanh toaùn theo yeâu caàu cuûa chính phuû
+ Caáp tín duïng cho chính phuû vay
- Ñaïi lyù trong vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn cho chính phuû
- Ñaïi dieän cho chính phuû taïi caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá, ngaân haøng quoác
teá,…
- Tö vaán cho chính phuû
- Quaûn lyù döï tröõ quoác gia – phuïc vuï cho vieäc ñieàu haønh chính saùch tieàn teä
d. Chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà tieàn teä vaø hoaït ñoäng ngaân haøng
- Thöïc hieän quaûn lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa NHTM vaø caùc toå chöùc tín
duïng khaùc baèng phaùp luaät
+ Xem xeùt vaø caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng
+ Ban haønh cheá ñoä, theå leä nghieäp vuï ñeå thöïc hieän quaûn lyù vó moâ ñoái vôùi hoaït ñoäng
cuûa NHTW vaø caùc toå chöùc tín duïng khaùc
+ Kieåm tra, thanh tra hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ngaân haøng, toå chöùc tín duïng khaùc, xöû lyù vi
phaïm
- Thöïc hieän quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá: xaây döïng vaø thöïc thi chính saùch tieàn teä
quoác gia
- 26 -
3. Chöùc naêng naøo laø cô baûn, theå hieän baûn chaát ñaëc tröng cuûa NHTW
Chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà tieàn teä vaø hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng laø chöùc
naêng quyeát ñònh baûn chaát cuûa NHTW cuûa moät ngaân haøng phaùt haønh. Thoâng qua chöùc
naêng naøy, NHTW coù traùch nhieäm xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch tieàn teä quoác gia, kieåm
soaùt hoaït ñoäng cuûa toaøn boä heä thoáng ngaân haøng ñeå ñieàu tieát, kieåm soaùt löôïng tieàn trong
löu thoâng, ñaûm baûo oån ñònh giaù trò ñoàng tieàn, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm. Vieäc thöïc
hieän chöùc naêng naøy khoâng theå taùch rôøi khoûi caùc nghieäp vuï ngaân haøng cuûa NHTW.
CAÂU 38
Trình baøy noäi dung chöùc naêng ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng cuûa NHTW. Phaân tích
söï caàn thieát cuûa vai troø ngöôøi cho vay cuoái cuøng cuûa NHTW.
1. Noäi dung chöùc naêng ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng cuûa NHTW
2. Phaân tích söï caàn thieát cuûa vai troø ngöôøi cho vay cuoái cuøng cuûa NHTW
Vai troø “Ngöôøi cho vay cuoái cuøng” cuûa NHTW ra ñôøi treân cô sôû chöùc naêng taùi chieát
khaáu. NHTW chæ thöïc hieän vai troø naøy khi söï ñoå vôõ cuûa ngaân haøng ñoù aûnh höôûng ñeán söï
toàn taïi vaø an toaøn cuûa heä thoáng ngaân haøng. Ñieàu naøy heát söùc quan troïng. Vì hoaït ñoäng
cuûa caùc ngaân haøng lieân quan ñeán haàu heát caùc chuû theå kinh teá trong xaõ hoäi neân söï suïp ñoå
cuûa moät ngaân haøng khoâng aûnh höôûng ñeán quyeàn lôïi cuûa ngöôøi göûi tieàn ñoàng thôøi ñeán
toaøn heä thoáng.
Hôn nöõa, caùc ngaân haøng coù moái lieân heä, phuï thuoäc chaët cheõ laãn nhau thoâng qua luoàng
voán tín duïng luaân chuyeån vaø hoaït ñoäng heä thoáng thanh toaùn. Chæ moät ngaân haøng gaëp truïc
traëc seõ gaây neân tính thanh khoaûn toaøn heä thoáng. Maët khaùc, söï suïp ñoå cuûa ngaân haøng seõ
gaây khoù khaên cho doanh nghieäp nhaát laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû aûnh höôûng ñeán ñaàu tö,
söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa ngaân haøng, trung gian taøi chính laø phuï thuoäc vaøo loøng tin cuûa
coâng chuùng vôùi tö caùch ngöôøi göûi tieàn.
Vì theá chæ coù moät nguy cô nhoû cuûa ngaân haøng cuõng gaây neân söï nghi ngôø coù tính chaát lan
truyeàn.
 Vai troø “Ngöôøi cho vay cuoái cuøng” cuûa NHTW khoâng chæ vöïc daäy moät ngaân haøng maø
coøn cöùu caùnh cho toaøn boä heä thoáng ngaân haøng.
CAÂU 39
Trình baøy chöùc naêng phaùt haønh tieàn cuûa NHTW. Phaân tích söï caàn thieát cuûa vieäc
taäp trung quyeàn löïc phaùt haønh giaáy baïc vaøo moät ngaân haøng ñoäc quyeàn.
1. Chöùc naêng phaùt haønh tieàn cuûa NHTW
2. Söï caàn thieát cuûa vieäc taäp trung quyeàn löïc phaùt haønh giaáy baïc vaøo moät ngaân
haøng ñoäc quyeàn
- Caùc chính phuû caùc nöôùc muoán kieåm soaùt söï bieán ñoäng cuûa löôïng tieàn trong löu
thoâng trong phaïm vi toaøn quoác. Ñieàu naøy coù theå neáu nhaø nöôùc laø ngöôøi phaùt haønh tieàn.
Nhöng thöïc teá, chính phuû laø ngöôøi phaùt haønh thì vieäc kieåm soaùt vaø haïn cheá khoái löôïng
phaùt haønh raát khoù.
- Löôïng tieàn trong löu thoâng bao goàm tieàn maët vaø tieàn göûi ngaân haøng. Söï môû roäng
hoaït ñoäng tín duïng seõ laøm taêng nhu caàu tieàn maët. Vì theá naém vai troø ñoäc quyeàn, NHTW coù
theå kieåm soaùt khaû naêng môû roäng tín duïng vaø do ñoù ñieàu chænh löôïng tieàn caàn phaùt haønh.
- Giaáy baïc do NHTW phaùt haønh – moät ngaân haøng nhaän ñöôïc söï öu ñaõi toái öu töø
chính phuû – seõ coù uy tín cao trong löu thoâng.
- Vieäc phaùt haønh tieàn mang laïi lôïi nhuaän, vì theá toát nhaát neân ñöôïc taäp trung vaøo
moät ngaân haøng ñeå tieän cho vieäc phaân phoái vaø söû duïng nguoàn lôïi ñoù moät caùch thích hôïp
- Vieäc phaùt haønh tieàn khoâng theå tuyø tieän, phaûi theo nguyeân taéc ñaûm baûo, thaêm doø
nghieân cöùu thò tröôøng, naèm trong chính saùch tieàn teä ñoøi hoûi phaûi taäp trung vaøo trong tay
moät cô quan ñoäc quyeàn.
CAÂU 40
Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTW vôùi NHTM. Töø ñoù neâu
roõ vai troø ngöôøi cho vay cuoái cuøng cuûa NHTW.
1. Söï khaùc nhau giöõa hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM vôùi NHTW
Ngaân haøng thöông maïi Ngaân haøng trung öông
- Huy ñoäng tieàn göûi vaø ñi vay ñeå - Cho vay töø löôïng tieàn phaùt haønh
- 27 -
cho vay
- Ñoùng vai troø laø ngöôøi cho vay cuoái cuøng
- Ñoùng vai troø laø trung gian tín
duïng nhaän tieàn göûi vaø cho vay
- Caáp tín duïng cho chính phuû, caùc ngaân haøng kinh
- Caáp tín duïng theo yeâu caàu, chæ doanh
ñònh cuûa chính phuû vaø caùc chuû
theå kinh teá khaùc - Muïc tieâu chính: cung öùng tieàn teä cho neàn kinh teá theo
nhòp ñoä taêng tröôûng cuûa töøng thôøi kyø, ñieàu tieát khoái
- Muïc tieâu chính: vì lôïi nhuaän löôïng tieàn cung öùng theo yeâu caàu muïc tieâu chính saùch
tieàn teä.
- Caáp tín duïng cho caùc ngaân haøng vaø caùc toå chöùc tín
- Caáp tín duïng ñaùp öùng nhu caàu duïng ñeå boå sung voán ngaân haøng, caáp caùc phöông tieän
voán boå sung trong quaù trình saûn thanh toaùn, giaûi quyeát vaán ñeà NSNN thoâng qua caáp tín
xuaát, kinh doanh, tieâu duøng,… cuûa duïng cho chính phuû.
caùc chuû theå.
2. Vai troø ngöôøi cho vay cuoái cuøng cuûa NHTW
CAÂU 41
Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa NHTM vaø NHTW. Moái quan heä giöõa NHTM vaø NHTW.
1. Söï khaùc nhau giöõa NHTM vaø NHTW
Ngaân haøng thöông maïi Ngaân haøng trung öông
- Laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït - Laø cô quan ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn, thöïc
ñoäng chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân laø nhaän hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà tieàn
tieàn göûi cuûa khaùch haøng vôùi traùch nhieäm vaø hoaït ñoäng ngaân haøng nhaèm oån ñònh giaù trò
hoaøn traû laïi vaø söû duïng soá tieàn ñoù ñeå ñoàng tieàn goùp phaàn baûo ñaûm an toaøn hoaït
cho vay, thöïc hieän nghieäp vuï chöùng khoaùn, ñoäng ngaân haøng vaø caùc toå chöùc tín duïng
laøm phöông tieän thanh toaùn. khaùc thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi.
- Laø ngaân haøng quaûn lyù nhaø nöôùc veà tieàn

- Laø ngaân haøng kinh doanh treân lónh vöïc teä vaø hoaït ñoäng ngaân haøng
tieàn teä.
- Muïc tieâu: cung öùng tieàn teä, ñieàu tieát löôïng
tieàn cung öùng, quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá.
- Muïc tieâu: lôïi nhuaän
- Thöïc thi, xaây döïng chính saùch tieàn teä
- Laø coâng cuï ñeå thöïc hieän chính saùch - Phaùt haønh giaáy baïc
tieàn teä
- Taïo ra tieàn ghi soå

- Laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng, trung
taâm thanh toaùn giöõa caùc ngaân haøng, môû taøi
khoaûn vaø quaûn lyù tieàn göûi cho caùc ngaân
- Coù chöùc naêng laø thuû quyõ, trung gian haøng
thanh toaùn, trung gian tín duïng cho caùc chuû
theå kinh teá - Ñoùng vai troø chuû nôï vaø ngöôøi cho vay cuoái
cuøng vôùi caùc NHTM
- Vöøa ñi vay vöøa cho vay caùc chuû theå kinh
teá - Chæ coù moät NHTW duy nhaát quaûn lyù hoaït
ñoäng caùc ngaân haøng
- Laø moät heä thoáng nhieàu ngaân haøng tröïc

thuoäc NHTW hay khoâng tröïc thuoäc trung
- 28 -
öông
2.Moái quan heä giöõa chuùng

- NHTW laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng, quaûn lyù vó moâ ñoái vôùi hoaït ñoäng
NHTM.
+ Ra quyeát ñònh thaønh laäp, saùt nhaäp NHTM
+ Kieåm tra, kieåm soaùt hoaït ñoäng caùc NHTM
+ Ñeà ra caùc nguyeân lyù, cheá ñoä
+ Môû taøi khoaûn vaø quaûn lyù caùc khoaûn tieàn göûi cuõng nhö trung taâm thanh toaùn giöõa caùc
NHTM
- NHTW xaây döïng caùc chính saùch tieàn teä taùc ñoäng vaøo neàn kinh teá thoâng qua heä
thoáng caùc NHTM
- NHTW ñieàu tieát löôïng tieàn cung öùng cho löu thoâng qua vieäc söû duïng moät caùc ñoàng
boä caùc coâng cuï chính saùch tieàn teä ñeå taùc ñoäng vaøo khaû naêng taïo tieàn cuûa heä thoáng
NHTM nhö: caáp tín duïng, laõi suaát chieát khaáu, tyû giaù, aán ñònh möùc döï tröõ baét buoäc, haïn
möùc tín duïng cung caáp ra, …
CHÖÔNG VI
CUNG CAÀU TIEÀN TEÄ
CAÂU 42
Trình baøy noäi dung vaø yeâu caàu quy luaät löu thoâng tieàn teä cuûa Marx. YÙ nghóa thöïc
tieãn cuûa vieäc nghieân cöùu quy luaät.
1. Noäi dung quy luaät löu thoâng tieàn teä cuûa Marx
Khoái löôïng tieàn caàn thieát cho löu thoâng trong moät thôøi kyø nhaát ñònh phuï thuoäc vaøo toång
giaù caû haøng hoaù, dòch vuï löu thoâng vaø toác ñoä löu thoâng cuûa tieàn teä trong cuøng thôøi kyø.
* Trong tröôøng hôïp tieàn chæ thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän thanh toaùn
Kc = H/V
Kc : khoái löôïng tieàn caàn thieát cho löu thoâng trong moät thôøi kyø nhaát ñònh
H: toång giaù caû haøng hoaù löu thoâng trong cuøng thôøi kyø
V: toác ñoä löu thoâng tieàn teä trong cuøng thôøi kyø
* Trong tröôøng hôïp tieàn thöïc hieän caû chöùc naêng phöông tieän löu thoâng vaø phöông tieän
thanh toaùn
Kc = (H – C + B – D) / V
C: toång giaù trò haøng hoaù mua baùn chòu trong kyø xem xeùt nhöng chöa ñeán haïn thanh
toaùn
B: caùc khoaûn mua baùn chòu kyø tröôùc ñaõ ñeán haïn thanh toaùn trong kyø xem xeùt
D: caùc khoaûn thanh toaùn buø tröø trong kyø xem xeùt
2. Yeâu caàu cuûa quy luaät löu thoâng tieàn teä
Khoái löôïng tieàn thöïc teá trong löu thoâng trong moät thôøi kyø nhaát ñònh phaûi phuø hôïp vôùi nhu
caàu tieàn teä cuûa löu thoâng haøng hoaù trong töøng thôøi kyø.
Kc = Kt
Kc : khoái löôïng tieàn caàn thieát cho löu thoâng trong moät thôøi kyø nhaát ñònh
Kt : khoái löôïng tieàn caàn thieát trong löu thoâng trong cuøng thôøi kyø
Nguyeân nhaân
* Kt > Kc : Nhu caàu coù khaû naêng thanh toaùn cuûa daân cö lôùn hôn khaû naêng cung caáp
haøng hoaù cuûa xaõ hoäi  thöøa tieàn  giaù trò tieàn teä giaûm vaø giaù caû taêng  tình traïng laïm
phaùt.
Khaéc phuïc: ñaûm baûo Kt = Kc  ruùt bôùt tieàn ra khoûi löu thoâng
* Kt < Kc : toång soá haøng hoaù caàn thöïc hieän > soá tieàn caàn thieát trong löu thoâng  nhu
caàu coù khaû naêng thanh toaùn < khaû naêng cung caáp haøng hoaù  thieáu tieàn  giaù trò tieàn teä
taêng vaø giaû caû giaûm  giaûm phaùt.
Khaéc phuïc: ñaûm baûo Kt = Kc  kích caàu, giaûm thueá
3. YÙ nghóa thöïc tieãn
Maëc duø quy luaät löu thoâng tieàn teä khoâng theå hieän ñöôïc ñaày ñuû moái quan heä veà maët
ñònh löôïng giöõa caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán löôïng tieàn caàn thieát cho löu thoâng vaø do ñoù
khaû naêng aùp duïng coâng thöùc naøy trong hoaït ñoäng thöïc tieãn laø heát söùc quan troïng song ñieàu
quan troïng laø noù theå hieän ñöôïc moái quan heä ñònh tính giöõa caùc yeáu toá. Noù coù yù nghóa laø
- 29 -
chæ ra söï caàn thieát phaûi kieåm soaùt khoái löôïng tieàn vaø phöông höôùng taùc ñoäng vaøo khoái
löôïng tieàn caàn thieát trong löu thoâng.
Neáu : Kc tyû leä thuaän vôùi H
Kc tyû leä nghòch vôùi V
 Tính ñöôïc soá tieàn caàn thieát cho löu thoâng, töø ñoù so saùnh vôùi soá tieàn ñang löu thoâng ñeå
ñieàu chænh kòp thôøi: oån ñònh neàn kinh teá.
CAÂU 43
Trình baøy quy luaät löu thoâng tieànteä trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn giaáy. YÙ nghóa vaø
khaû naêng vaän duïng thöïc tieãn.
1. Quy luaät löu thoâng tieàn teä trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn giaáy
Tieàn giaáy khaû hoaùn
Tieàn giaáy khaû hoaùn laø tieàn giaáy ñöôïc ñaûm baûo baèng vaøng vaø ñöôïc chuyeån ñoåi ra vaøng
theo haøm kim löôïng do Nhaø nöôùc quy ñònh cho moät ñôn vò tieàn teä. Vì vaäy, tieàn giaáy khaû
hoaùn coù khaû naêng töï phaùt ñieàu tieát thoâng qua chuyeån ñoåi ra löôïng vaøng ñaûm baûo.
Quy luaät löu thoâng tieàn teä trong ñieàu kieän tieàn giaáy khaû hoaùn chòu söï chi phoái cuûa quy
luaät löu thoâng tieàn vaøng. Neáu xem xeùt trong moät thôøi kyø, yeâu caàu cuûa quy luaät löu thoâng
tieàn teä luoân luoân ñöôïc toân troïng: Kt = Kc
Tieàn giaáy baát khaû hoaùn
Tieàn giaáy baát khaû hoaùn laø tieàn giaáy khoâng ñöôïc ñaûm baûo baèng vaøng, vì vaäy khoâng coù
khaû naêng töï phaùt ñieàu tieát trong löu thoâng.
Trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn giaáy baát khaû hoaùn, vôùi moät khoái löôïng tieàn caàn thieát cho
löu thoâng nhaát ñònh, giaù trò thöïc teá cuûa tieàn giaáy phuï thuoäc vaøo soá löôïng cuûa chính baûn
thaân noù trong löu thoâng. (soá löôïng thöïc teá ñöôïc phaùt haønh).
Kt nhieàu  giaù trò 1 ñôn vò tieàn giaáy giaûm
Kt ít  giaù trò 1 ñôn vò tieàn giaáy taêng
Do ñoù, trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn giaáy baát khaû hoaùn thöôøng chöùc ñöïng khaû naêng laïm
phaùt, ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng bieän phaùp quaûn lyù vaø ñieàu tieát phuø hôïp.
2. YÙ nghóa vaän duïng
- Thaáy roõ moái quan heä giöõa soá löôïng tieàn teä vaø giaù trò tieàn teä trong moät thôøi kyø
nhaát ñònh
+ Baát khaû hoaùn: soá löôïng tieàn teä aûnh höôûng ñeán giaù trò tieàn teä
+ Khaû hoaùn: giaù trò noäi taïi cuûa tieàn quyeát ñònh soá löôïng löu thoâng
- Vaän duïng: Hieän nay, Vieät Nam ñang löu haønh loaïi tieàn giaáy baát khaû hoaùn do NHTW
phaùt haønh, do ñoù caàn vaän duïng quy luaät löu thoâng tieàn teä baát khaû hoaùn. Luoân theo doõi,
ñieàu chænh soá löôïng tieàn trong löu thoâng hoaëc soá löôïng haøng hoaù ñeå ñaït tôùi caân baèng Kt =
Kc. Coù nhöõng bieän phaùp thích hôïp ñeå ñieàu chænh K t vaø Kc vì tieàn giaáy baát khaû hoaùn khoâng
töï noù ñieàu tieát ñöôïc trong löu thoâng.
CAÂU 44
Trình baøy quy luaät löu thoâng tieàn teä trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn vaøng. Haõy giaûi
thích khaû naêng töï phaùt ñieàu tieát cuûa tieàn vaøng trong löu thoâng.
1. Quy luaät löu thoâng tieàn teä trong ñieàu kieän löu thoâng tieàn vaøng
Vôùi moät toång giaù trò haøng hoaù nhaát ñònh vaø vôùi moät toác ñoä tuaàn hoaøn bình quaân nhaát
ñònh cuûa tieàn teä, soá löôïng tieàn vaøng trong löu thoâng phuï thuoäc vaøo giaù trò noäi taïi cuûa chính
baûn thaân chuùng.
(Giaù trò noäi taïi cao  löôïng vaøng ít ñi vaø ngöôïc laïi)
Vì vaäy, vaøng coù khaû naêng töï phaùt ñieàu tieát trong löu thoâng thoâng qua: caát tröõ, saûn xuaát,
xuaát khaåu.
+ Thöøa tieàn: töø löu thoâng ñöa vaøo caát tröõ
+ Thieáu tieàn: töø caát tröõ ñem ra löu thoâng
Neáu xeùt trong moät thôøi kyø, yeâu caàu cuûa quy luaät löu thoâng tieàn teä luoân luoân ñöôïc toân
troïng: Kt = Kc.
2. Khaû naêng töï phaùt ñieàu tieát cuûa tieàn vaøng trong löu thoâng
Tieàn vaøng coù giaù trò noäi taïi cuûa chính noù neân noù khoâng bò maát giaù so vôùi haøng hoaù
- Löôïng tieàn vaøng thöïc teá > caàn cho löu thoâng thì noù seõ töï ñoäng trôû veà traïng thaùi
naèm yeân, thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän caát tröõ.
- 30 -
- Löôïng tieàn vaøng thöïc teá < caàn cho löu thoâng, tieàn töø trong tieát kieäm seõ chaïy ra löu
thoâng, taïm thôøi khoâng thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän caát tröõ ñeå thöïc hieän caùc chöùc
naêng coøn laïi.
 Tieàn vaøng khoâng bò aûnh höôûng nhieàu bôûi söï leân xuoáng baát thöôøng giöõa soá löôïng
tieàn vaø soá löôïng haøng hoaù trong löu thoâng
CAÂU 45
Phaân tích söï caàn thieát cuûa vieäc toân troïng yeâu caàu cuûa quy luaät löu thoâng tieàn teä
theo quan ñieåm cuûa Marx.
Yeâu caàu cuûa quy luaät: Kt = Kc
* Kt = Kc : soá tieàn caàn coù trong löu thoâng öùng vôùi toång soá giaù caû haøng hoaù caàn thöïc
hieän  giaù caû oån ñònh  kinh teá oån ñònh
* Kt > Kc : nhu caàu coù khaû naêng thanh toaùn cuûa daân cö > khaû naêng cung caáp haøng hoaù
cuûa xaõ hoäi  coù moät boä phaän baèng tieàn cuûa daân cö khoâng coù haøng hoaù thoaû maõn 
tình traïng laïm phaùt  caàn phaûi ruùt bôùt tieàn trong löu thoâng.
* Kt < Kc : toång soá haøng hoaù caàn thöïc hieän > soá tieàn caàn thieát trong löu thoâng  nhu caàu
coù khaû naêng thanh toaùn cuûa daân cö < quyõ haøng hoaù xaõ hoäi cung caáp  tình traïng giaûm
phaùt  saûn xuaát ñình treä do thieáu phöông tieän thanh toaùn  caàn phaûi kích caàu, giaûm thueá,
…
CAÂU 46
Trình baøy khaùi nieäm vaø thaønh phaàn cuûa möùc caàu tieàn teä. Phaân tích caùc nhaân toá
aûnh höôûng ñeán möùc caàu tieàn teä theo quan ñieåm hieän ñaïi.
1. Möùc caàu tieàn teä
Laø toång khoái löôïng tieàn teä caàn ñeå ñaùp öùng nhu caàu trao ñoåi vaø nhu caàu tích luyõ giaù trò
cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá, trong ñeàu kieän giaù caû vaø caùc bieán soá vó moâ cho tröùôc.
2. Thaønh phaàn vaø nhaân toá aûnh höôûng ñeán möùc caàu tieàn teä
Möùc caàu tieàn teä = Möùc caàu trao ñoåi + Möùc caàu tích luyõ
 Möùc caàu giao dòch: laø nhu caàu tieàn teä vôùi tö caùch laø phöông tieän trao ñoåi nhaèm
phuïc vuï cho nhu caàu giao dòch thöôøng ngaøy cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá nhö mua haøng,
traû coâng dòch vuï, thanh toaùn tieàn haøng…
Caùc caùch thöùc ñeå thoûa maõn nhu caàu giao dòch:
+ giöõ toaøn boä thu nhaäp trong moät kì döôùi daïng tieàn teä ñeå chi tieâu daàn cho laàn sau.
+ ñeå toaøn boä thu nhaäp döôùi daïng taøi saûn sinh lôøi (nhö CK nôï, taøi khoaûn taïi NH..) vaø baùn
khi caàn tieàn giao dòch.
+phaân boå taøi saûn moät phaàn döôùi daïng tieàn, moät phaàn döôùi daïng taøi saûn
sinh lôøi.
Caùc nhaân toá aûnh höôûng:
+ chi phí giao dòch lieân quan ñeán vieäc mua vaø baùn caùc taøi saûn sinh lôøi khi caàn thieát caøng
cao thì giao dòch bình quaân caøng lôùn.
+ tính loûng vaø söï ña daïng cuûa caùc taøi saûn sinh lôøi caøng cao thì nhu caàu giao
dòch taêng.
+ möùc laõi suaát roøng phaûi traû khi naém giöõ tieàn(chi phí cô hoäi bao goàm caû möùc laïm phaùt
kì voïng) taêng thì möùc caàu giao dòch giaûm.
+möùc thu nhaäp taêng thì nhu caàu chi tieâu taêng.
 Möùc caàu ñaàu tö: laø nhu caàu tieàn teä vôùi tö caùch laø phöông tieän tích luyõ nhaèm
phuïc vuï cho nhu caàu ñaàu tö cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá, quaûn lí taøi saûn moät caùch
linh hoaït vaø coù hieäu quaû treân caû hai goùc ñoä: toái ña hoùa lôïi nhuaän vaø an toaøn.
+ söï bieán ñoäng cuûa möùc laõi suaát: laõi suaát cho vay cao hôn möùc sinh lôøi cuûa vieäc ñaàu tö
thì möùc caàu ñaàu tö seõ giaûm.
+ nhu caàu döï tröõ taøi saûn ñeå sinh lôøi taêng, möùc caàu ñaàu tö taêng.
+ möùc ñoä öa thích ruûi ro cuûa nhaø ñaàu tö:ñoù chính laø vieäc löïa choïn giöõa tieàn teä vôùi möùc
sinh lôøi thaáp nhöng chaéc chaén vaø taøi saûn sinh lôøi khaùc cao hôn nhöng khoâng chaéc chaén. Nhaø
ñaàu tö seõ quyeát ñònh phaân boå tieàn teä vaø taøi saûn sinh lôøi sao cho ñem laïi möùc sinh lôøi cao
nhaát vaø möùc ruûi ro thaáp nhaáp. Ñoái vôùi ngöôøi öa thích ruûi ro, hoï seõ khoâng ñaàu tö baèng
tieàn maø baèng taøi saûn khaùc.
- 31 -
 Möùc caàu döï phoøng: laø nhu caàu tieàn nhaèm ñaùp öùng caùc khoaûn chi tieâu khoâng
döï tính ñöôïc khi coù nhu caàu ñoät ngoät nhö oám ñau, tai naïn hoaëc giaù taêng baát ngôø…
Caùc caùch thöùc ñeå thoaû maõn nhu caàu döï phoøng:
+ naém giöõ nhieàu tieàn hôn döï dònh chi tieäu , hình thaønh neân nhu caàu tieàn döï phoøng.
+ caét giaûm nhu caàu chi tieäu thöôøng xuyeân khi nhu caàu ñoät xuaát phaùt sinh.
+ baùn caùc taøi saûn taøi chính saün coù hoaëc ñi vay.
+ chi phí vieäc baùn caùc taøi saûn taøi chính.
+ khoái löôïng giao dòch caøng lôùn, thu nhaäp caøng lôùn thì nhu caàu döï phoøng caøng
cao.
+ tính loûng cuûa caùc taøi saûn taøi chính caøng cao thì nhu caàu döï phoøng seõ giaûm.
+ söï bieán ñoäng giaù caû cuûa caùc taøi saûn taøi chính laøm laõi suaát khoâng oån ñònh thì nhu caàu
tieàn döï phoøng caøng taêng.
+ söï bieán ñoäng caùc chính saùch kinh teá vó moâ, moâi tröôøng kinh teá, thaát nghieäp
taêng…laøm möùc caàu tieàn döï phoøng taêng.
Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán möùc caàu tieàn teä: theo Milton Friedman coù 3 nhaân
toá cô baûn:
+ Thu nhaäp thöôøng xuyeân(thu nhaäp daøi haïn bình quaân döï tính) do toång giaù trò taøi
saûn quyeát ñònh thoâng qua caùc doanh muïc ñaàu tö cuõng nhö söï phaân boå giöõa tieàn teä vôùi caùc
taøi saûn sinh lôøi khaùc. Beân caïnh ñoù tính loûng caøng cao thì vieäc naém giöõ tieàn caøng giaûm.
+ Chi phí cô hoäi cuûa vieäc naém giöõ tieàn: khi möùc giaù caû haøng hoaù ñöôïc döï tính
taêng leânlieân tuïc vaø vöôït möùc laõi suaát cuûa tieàn teä laø chi phí cô hoäi cuûa tieàn taêng leân, nhu
caàu tieàn thöïc teá giaûm xuoáng.
+ Thoùi quen vaø sôû thích cuûa coâng chuùng.
CAÂU 47
Thoâng qua trình baøy haøm caàu tieàn teä theo quan ñieåm hieän ñaïi, haõy phaân tích caùc
yeáu toá vaø giaûi thích chieàu höôùng taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá trong haøm caàu tieàn teä
ñeán möùc caàu tieàn teä.
 Haøm caàu tieàn teä phaûn aùnh caùc nhaân toá aûnh höôûng vaø chieàu höôùng taùc ñoäng
cuûa caùc nhaân toá naøy. Theo hoïc thuyeát tieàn teä hieän ñaïi cuûa Milton Friedman, haøm caàu tieàn
teä ñöôïc bieåu hieän nhö sau:
( M / d ) d  f (Y , rb  rm , re  rm ,  e rm )
rm : lôïitöùcdöï tính veàtieànteä
rb : lôïitöùcdöï tính veàtraùiphieáu

re : lôïitöùcdöïtính veàcoåphieáu
e
 : tyûleälaïm phaùtdöï tính
Y:thu nhaäp thöôøng xuyeân.
Trong ñoù.
* Y: thu nhaäp thöôøng xuyeân: coù taùc ñoäng thuaän chieàu tôùi möùc caàu tieàn teä (thu
nhaäp taêng  naém giöõ tieàn nhieàu  möùc caàu lôùn)
* rb – rm : cheânh leäch giöõa lôïi töùc döï tính veà traùi phieáu vaø lôïi töùc döï tính veà tieàn
teä: laõi suaát caøng taêng thì lôïi töùc thu ñöôïc caøng lôùn: söï cheânh leäch naøy coù taùc ñoäng
nghòch chieàu tôùi möùc caàu tieàn, cheânh leäch naøy taêng leân  ngöôøi ta duøng tieàn ñeå mua traùi
phieáu nhieàu hôn  löôïng tieàn naém giöõ ít.
* re – rm : cheânh leäch giöõa lôïi töùc döï tính veà coå phieáu vaø lôïi töùc döï tính veà tieàn teä coù
taùc ñoäng ngöôïc chieàu tôùi haøm caàu tieàn.
* IIe – rm : cheânh leäch giöõa tyû leä laïm phaùt döï tính vôùi lôïi töùc döï tính veà tieàn teä laïm
phaùt taêng  khoâng giöõ tieàn  mua haøng hoaù: söï cheânh leäch naøy coù taùc ñoäng nghòch
chieàu tôùi haøm caàu tieàn. .
Sau gaàn moät theá kæ kieåm nghieäm thöïc teá caùc nhaø kinh teá hoïc hieän nay cho raèng
haøm caàu tieàn teä bò aûnh höôûng bôûi hai nhaân toá cô baûn laø thu nhaäp (taøi saûn) vaø laõi suaát
(vôùi vai troø laø chi phí cô hoäi cuûa vieäc naém giöõ tieàn). Thu nhaäp thöïc teá Y giaûm, laøm ñöôøng
- 32 -
( M / P ) d  Ld (Y , i )
caàu tieàn thöïc teá dòch chuyeån sang traùi phaûn aùnh möùc caàu tieàn giaûm taïi moãi möùc laõi
suaát vaø ngöôïc laïi.
CAÂU 48
Trình baøy khaùi nieäm vaø thaønh phaàn cuûa cung tieàn teä. Cô sôû vaø yù nghóa cuûa caùc
pheùp ño ñaïi löôïng tieàn teä (M1, M2..). Lieân heä thöïc tieãn Vieät Nam hieän nay.
1. Khaùi nieäm cung tieàn teä
Cung tieàn teä laø toång khoái löôïng caùc phöông tieän thanh toaùn maø caùc chuû theå trong neàn
kinh teá ñang naém giöõ ñeå trao ñoåi, thanh toaùn vaø tích luõy trong thôøi kì nhaát ñònh.
2. Thaønh phaàn cuûa cung tieàn teä
a. Nguyeân taéc xaùc ñònh:
+ möùc ñoä nhaïy caûm cuûa caùc yeáu toá caáu thaønh ñoái vôùi caùc bieán soá vó moâ.
+ khaû naêng quaûn lí cuûa ngaân haøng trung öông
+ keát caáu theo nguyeân taéc tính loûng giaûm daàn:tieàn maët-tieàn gôûi khoâng kì
haïn-tieàn gôûi coù kì haïn-chöùng khoaùn ngaén haïn-chöùng khoaùn trung haïn-chöùng khoaùn daøi
haïn-coå phieáu-baát ñoäng saûn.
b. Thaønh phaàn cung tieàn teä öùng vôùi caùc pheùp ño tieàn teä
Thay ñoåi thöôøng xuyeân töø giai ñoaïn naøy sang giai ñoaïn khaùc vaø khaùc nhau giöõa caùc nöôùc
nhöng phaûi cuøng thoaû maõn hai ñieàu kieän: coù taùc ñoäng tôùi thu nhaäp danh nghóa vaø ngaân
haøng trung öông coù theå kieåm soaùt ñöôïc.
M1:tieàn heïp(tieàn giao dòch) = C+D
C:toång tieàn maët naèm ngoaøi heä thoáng ngaân haøng bao goàm tieàn giaáy do ngaân haøng
trung öông phaùt haønh, tieàn kim loaïi leû do ngaân haøng trung öông hoaëc kho baïc nhaø nöôùc phaùt
haønh.
D:tieàn gôûi khoâng kì haïn cuûa caùc chuû theå kinh teá taïi caùc ngaân haøng thöông maïi vaø
caùc toå chöùc tín duïng bao goàm tieàn gôûi thanh toaùn vaø tieàn gôûi coù theå phaùt haønh seùc.
M2:tieàn roäng=M1+tieàn gôûi coù kì haïn
+tieàn gôûi tieát kieäm
M3:tieàn môû roäng=M2+tieàn gôûi khaùc
L:tieàn taøi saûn=M3+caùc chöùng khoaùn ngaén haïn.
3. Cô sôû vaø yù nghóa:
Khoái löông tieàn trong neàn kinh teá ñöôïc ño löôøng baèng moät soá möùc cung tieàn teä khaùc nhau
vaø ñöôïc keát caáu theo nguyeân taéc giaûm daàn. Nghóa laø phaân möùc cung tieàn teä thaønh nhöõng
khoái tieàn khaùc nhau tuyø vaøo trình ñoä phaùt trieån cuõa thò tröôøng taøi chính moãi nöôùc vaø yeâu
caàu quaûn lí cuûa ngaân haøng trung öông nöôùc ñoù.
Khoái tieàn M1:laø boä phaän tieàn teä coù tính loûng cao nhaát vaø ñöôïc söû duïng cho caùc nhu
caàu giao dòch, keát caáu haàu nhö thoáng nhaát giöõa caùc nöôùc.
Söï khaùc bieät baét ñaàu ñöôïc theå hieän trong keát caáu cuûa khoái tieàn M2 trôû ñi: khoái tieàn
caøng roäng thì tính loûng caøng giaûm. Vieäc keát caáu töøng khoái tieàn cuï theå cuûa töøng nöôùc phuï
thuoäc vaøo ñoä nhaïy caûm cuûa khoái tieàn ñoái vôùi caùc bieán soá vó moâ vaø khaû naêng quaûn lí
cuûa ngaân haøng trung öông.
4. Lieân heä thöïc tieãn Vieät Nam
Hieän nay ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam quaûn lí möùc cung tieàn theo khoái tieàn M1,M2.
Cuõng nhö haàu heát caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi, khoái tieàn M1 bao goàm tieàn maët löu thoâng
ngoaøi ngaân haøng vaø tieàn gôûi khoâng kì haïn taïi ngaân haøng ñöôïc theo doõi chaët cheõ ñeå haïn
cheá nguy cô laïm phaùt. Khoái tieàn M2 bao goàm toaøn boä khoái tieàn M1 keát hôïp vôùi tieàn gôûi
coù kì haïn, tieàn gôûi tieát kieäm, caùc traùi phieáu, kì phieáu coù tính loûng cheânh leäch lôùn so vôùi
M1 (vì thò tröôøng thöù caáp ñeå trao ñoåi caùc chöùng töø coù giaù ôû VN chöa phaùt trieån laøm cho
vieäc chuyeån ñoåi sang tieàn maët coøn haïn cheá hoaëc chi phí giao dòch cao neân tính loûng giaûm ñi
raát nhieàu). Nhö vaäy tieàn theo nghóa roäng seõ coù tính chaát oån ñònh hôn, coù yù nghóa trong quaûn
lí vó moâ veà tieàn teä.
CAÂU 49
Trình baøy quaù trình cung öùng tieàn teä. Seõ aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán möùc cung tieàn
teä vaø tieàn cô baûn neáu ngaân haøng trung öông phaùt haønh theâm giaáy baïc ngaân haøng
vaøo trong löu thoâng.
1. Quaù trình cung öùng tieàn teä
- 33 -
Khoái löôïng tieàn cung öùng bao goàm tieàn maët vaø buùt teä. Vì vaäy quy moâ cuûa khoái löông
tieàn cung öùng phuï thuoäc vaøo vieäc phaùt haønh tieàn cuûa ngaân haøng trung öông vaø khaû naêng
taïo ra buùt teä cuûa heä thoáng ngaân haøng trung öông. Cuï theå laø:
Ngaân haøng trung öông laø toå chöùc ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn trong phaïm vi moät quoác
gia. Vieäc phaùt haønh tieàn ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc keânh phaùt haønh tieàn:
+Tín duïng ñoái vôùi nhaø nöôùc: taïm öùng cho ngaân saùch nhaø nöôùc vay khi coù nhu
caàu.
+Tín duïng ñoái vôùi ngaân haøng trung gian: cho ngaân haøng thöông maïi, caùc toå chöùc
taøi chính tín duïng vay.
+Thò tröôøng môû: mua chöùng khoaùn trong nghieäp vuï thò tröôøng mô.û
+Thò tröôøng ngoaïi hoái: mua ngoaïi teä hoaëc vaøng treân thò tröôøng ngoaïi hoái.
Ngaân haøng trung öông phaùt haønh tieàn giaáy hoaëc tieàn kim loaïi goïi laøtieàn trung öông,
tieàn cô sôû, tieàn cô baûn (MB). Moät soá nöôùc cho pheùp boä taøi chính phaùt haønh tieàn kim loaïi
vôùi meänh giaù nhoû, leû laøm neàn taûng cho caùc loaïi tieàn khaùc xuaát hieän.
MB=C+R vôùi C laø tieàn maët ngoaøi heä thoáng ngaân haøng.
R laø döï tröõ trong heä thoáng ngaân haøng.
MB=C+Rr+Er vôùi Rr laø döï tröõ baét buoäc.
Er laø döï tröõ thöøa.
Caùc nhaân toá aûnh höôûng tôùi khoái tieàn MB:
+Hoaït ñoäng can thieäp cuûa ngaân haøng trung öông treân thò tröôøng ngoaïi hoái: nhaèm
duy trì möùc tyû giaù muïc tieâu hoaëc ñaït ñöôïc möùc döï tröõ quoác teá mong muoán thoâng qua vieäc
mua ngoaïi teä(laøm taêng möùc cung tieàn noäi teä) vaø baùn ngoaïi teä (laøm giaûm möùc cung tieàn
noäi teä).
+Quan heä veà voán vôùi heä thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi: ngaân haøng trung öông
coù quan heä vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi thoâng qua haønh vi mua baùn chöùng töø coù giaù
trong nghieäp vuï thò tröôøng môû hoaëc qua nghieäp vuï taùi chieát khaáu seõ laøm taêng MB.
+Taøi trôï cho ngaân saùch chính phuû: khi ngaân haøng trung öông cho chính phuû vay thì
MB taêng, khi thu hoài caùc khoaûn vay thì MB seõ giaûm xuoáng.
+Caùc khoaûn muïc khaùc roøng: bao goàm nhieáu boä phaän trong ñoù yeáu toá aûnh höôûng
maïnh nhaát laøtieàn maët xuaát phaùt töø nhu caàu thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët qua ngaân
haøng trung öông.
Töø moät löôïng MB thoâng qua quaù trình cho vay vaø thanh toaùn chuyeån khoaûn trong heä
thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi, moät löôïng tieàn gôûi môùi ñöôïc hình thaønh laøm taêng möùc
MB  C  Rr  Er  D.r  D.r  D.r  D ( r  r  r )
c r e c r e
cung tieàn teä, bieåu hieän:
1
Do ñoù: D  MB 
rc  rr  re
trong ñoù: D : toång tieàn gôûi (buùt teä) trong neàn kinh teá.
rc : tyûleätieànmaëtngoaøingaânhaøngtreântoångtieàngôûi.
r : tyûleädöï tröõthöøa.
e
r : tyûleädöï tröõbaét buoäc.
r
*** Ngaân haøng trung öông phaùt haønh theâm giaáy baïc vaøo löu thoâng laøm löôïng tieàn maët
trong löu thoâng taêng neân khoái löông tieàn cô baûn MB taêng. Qua heä thoáng caùc ngaân haøng
thöông maïi, khoái tieàn cô baûn seõ ñöôïc taêng leân bôûi soá nhaân tieàn teälaøm taêng möùc cung tieàn
Ms.
Ta coù: ngaân haøng phaùt haønh giaáy baïc laøm C taêng, maø MB=C+D neân MB cuõng taêng. Maët
khaùc MS=MBxk (vôùi k laø heä soá nhaân tieàn teä) cho neân khi MB taêng thì MS cuõng taêng.
CAÂU 50
Phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán möùc cung tieàn teä. Ngaân haøng trung öông coù
theå aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khoái löôïng tieàn cung öùng thoâng qua kieåm soaùt caùc yeáu
toá naøo?
1. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán möùc cung tieàn teä
- 34 - 1 r
c
Möùccung tieànteä: MS  MB  k  MB 
r r r
c r e
Möùc cung tieàn teä bò aûnh höôûng chuû yeáu bôûi khoái tieàn cô sôû MB vaø soá nhaân tieàn teä.
Trong ñoù MB ñöôïc quyeát ñònh bôûi ngaân haøng trung öông coøn heä soá nhaân tieàn teä caên cöù
treân 3 nhaân toá:
Tyû leä döï tröõ baét buoäc: khi döï tröõ baét buoäc taêng, ngaân haøng phaûi thu hoài caùc
khoaûn vay hoaëc baùn chöùng khoaùn ñeå caân ñoái laïi baûng toång keát taøi saûn theo yeâu caàu döï
tröõ môùi laøm löôïng tieàn gôûi giaûm, do ñoù löôïng tieàn cung öùng cuõng giaûm vaø ngöôïc laïi.
Tyû leä söû duïng tieàn maët cuûa coâng chuùng: khi tyû leä naøy taêng nghóa laø ngöôøi gôûi
tieàn coù nhu caàu ruùt tieàn maët treân taøi khoaûn tieàn gôûi khoâng kyø haïn nhieàu hôn laøm giaûm
khaû naêng môû roäng tieàn gôûi, töø ñoù laøm giaûm löôïng cung tieàn. Moái quan heä naøy luoân
( rr  re )  1
ñuùng trong ñieàu kieän:
Tyû leä naøy chòu aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá nhö laõi suaát, coâng ngheä thanh toaùn
qua ngaân haøng, taâm lí, thoùi quen…
Tyû leä döï tröõ thöøa taïi ngaân haøng thöông maïi: khi ngaân haøng quyeát ñònh taêng tyû leä
döï tröõ thöøa cho caùc nhu caàu caàn thieát nghóa laø laøm cho soá döï tröõ ñeå taïo tieàn gôûi giaûm ñi,
ngaân haøng seõ thöïc hieän vieäc thu hoài caùc khoaûn vay hoaëc baùn bôùt chöùng khoaùn ñang naém
giöõ. Ñieàu naøy laøm giaûm heä soá taïo tieàn gôûi neân giaûm löôïng cung tieàn vaø ngöôïc laïi.
Tyû leä naøy chòu söï chi phoái cuûa caùc yeáu toá nhö laõi suaát, ruûi ro, nhu caàu voán cuûa
neàn kinh teá…
2. NHTW coù theå aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khoái löôïng tieàn cung öùng thoâng qua kieåm
soaùt caùc yeáu toá:
Ngaân haøng trung öông aûnh höôûng ñeán khoái löôïng tieàn cung öùng thoâng qua vieäc kieåm soaùt
caùc yeáu toá nhö döï tröõ baét buoäc, laõi suaát taùi chieát khaáu vaø cô soá tieàn khoâng vay (ñöôïc
hình thaønh qua caùc hoaït ñoäng ñieàu tieát chuû ñoäng cuûa ngaân haøng trung öông trong nghieäp vuï
thò tröôøng môû
Ngoaøi ngaân haøng trung öông, möùc cung tieàn coøn chòu söï taùc ñoäng cuûa heä thoáng ngaân
haøng thöông maïi thoâng qua tyû leä döï tröõ thöøa. Tæ leä naøy laïi chòu söï chi phoái bôûi nhu caàu
söû duïng tieàn maët cuûa coâng chuùng vaø möùc laõi suaát thò tröôøng hieän haønh.
CHÖÔNG VII
LAÕI SUAÁT
CAÂU 51
Trình baøy khaùi nieäm vaø baûn chaát cuûa laõi suaát. Taïi sao noùi: laõi suaát tín duïng laø
phöông tieän kích thích caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh coù hieäu quaû. Lieân heä thöïc
tieãn Vieät Nam.
1. Khaùi nieäm laõi suaát
Laõi suaát laø tyû leä % phaûn aùnh tieàn laõi (hay chi phí) phaûi traû tính treân toång soá tieàn voán
vay trong moät thôøi gian nhaát ñònh.
Ví duï: OÂng A cho oâng B vay 100 trieäu trong 12 thaùng, ngaøy ñaùo haïn soá tieàn thanh toaùn laø
106 trieäu  möùc laõi suaát % thaùng laø:
i = {(106 -100) /12 } : 100 x 100 = 0,5 %/thaùng
2. Baûn chaát laõi suaát
Thöïc chaát, tieàn laõi (lôïi töùc) chính laø giaù maø ngöôøi ñi vay phaûi traû cho ngöôøi cho vay
ñeå coù ñöôïc quyeàn söû duïng.
Veà vaán ñeà naøy, Maùc chæ roõ, lôïi töùc bieåu hieän beân ngoaøi laø giaù caû tö baûn cho vay
ñöôïc coi nhö haøng hoaù nhöng thöïc chaát noù chæ laø 1 hình thaùi cuûa giaù trò thaëng dö. Neáu giaù
caû haøng hoaù laø hình thöùc tieàn teä cuûa giaù trò haøng hoaù thì lôïi töùc KHOÂNG phaûi laø hình
thöùc tieàn teä cuûa tö baûn cho vay. Do ñoù, Maùc goïi lôïi töùc laø 1 loaïi “giaù caû khoâng hôïp lyù”
hoaëc laø “hình thöùc bí aån cuûa giaù caû”.
- 35 -
Töø ñieån quaûn lyù taøi chính ngaân haøng cuûa Phaùp ñaõ ñònh nghóa laõi (lôïi töùc ) nhö sau:
“Laõi laø tieàn thuø lao traû cho vieäc söû duïng 1 soá voán. Ñoù laø giaù thueâ cuûa ñoàng tieàn” (töø
ñieån Quaûn lyù taøi chính ngaân haøng – vieän tieàn teä tín duïng. NXB ngoaïi vaên, trang 225)
 Nhö vaäy, xeùt veà baûn chaát, laõi suaát laø coâng cuï phaûn aùnh giaù caû cuûa voán tín
duïng.
3. Laõi suaát tín duïng laø phöôn tieän kích thích caùc doanh nghieäp xa kinh doanh coù
hieäu quaû
Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, khi vay voán ñeå saûn xuaát kinh doanh, ñeán ngaøy ñaùo haïn phaûi
traû vaø bò raøng buoäc bôûi caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät, cho neân ñoøi hoûi vieäc söû duïng voán
phaûi tieát kieäm, coù hieäu quaû, phaûi thöïc söï quan taâm ñeán keát quaû saûn xuaát kinh doanh ñeå
ñaûm baûo hoaøn traû ñuùng haïn caû voán vaø laõi  kích thích saûn xuaát coù hieäu quaû.
4. Lieân heä thöïc tieãn Vieät Nam hieän nay
Hieän nay, ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ñang söû duïng laõi suaát cô baûn cuøng laõi suaát
chieát khaáu. Chính saùch laõi suaát tieán gaàn ñeán caùc nguyeân taéc laõi suaát thò tröôøng hôn möùc
laõi suaát cô baûn ñöôïc hình thaønh caên cö vaøo möùc laõi suaát cho vay cuûa 1 soá toå chöùc tín duïng
chieám ña soá thò phaàn tín duïng.
Tuy nhieân, vieäc khoáng cheá bieân ñoä dao ñoäng treân cuûa laõi suaát cô baûn laøm haïn cheá phaàn
naøo tính thò tröôøng cuûa laõi suaát cô baûn vaø laøm cho noù phaàn naøo gioáng vôùi traàn laõi suaát
cho vay. Maëc duø vaäy, vieäc söû duïng laõi suaát cô baûn laøm laõi suaát tham chieáu khi caáp tín
duïng cuûa caùc toå chöùc tín duïng laø böôùc chuaån bò cho töï do hoaù laõi suaát hoaøn toaøn sau naøy.
CAÂU 52,53
Trình baøy caùc pheùp ño laõi suaát. Cho ví duï minh hoaï.
1. Laõi suaát ñôn
Laø laõi aùp duïng khi heát moãi kì haïn cuûa laõi suaát , ngöôøi ñi vay phaûi traû cho ngöôøi cho vay
tieàn laõi cuûa khoaûn ñoù. Phöông phaùp naøy xaùc ñònh laõi treân cô sôû khoâng tính goäp laõi vaøo
voán.
C + I = C + C.i.n
vôùi C:voán goác , n: soá kì haïn.
I: toång laõi , i: laõi suaát ñôn.
VD: Moät ngöôøi gôûi 100 trieäu vaøo ngaân haøng vôùi laõi suaát 10%/naêm. Hoûi sau 3 naêm
ngöôøi ñoù seõ nhaän ñöôïc bao nhieâu ?
Soá tieàn nhaän ñöôïc = 100+100*10%*3= 130 (trieäu ñoàng)
2. Laõi suaát keùp
Cuoái moãi kì haïn cuûa laõi suaát, laõi ñôn trong kì ñöôïc tính goäp vaøo voán ñeå tính laõi cho kì
tieáp theo.
I = (1 + i)n -1
VD: nhö treân nhöng tính theo laõi keùp
Soá tieàn nhaän ñöôïc = 100*33,1% + 100 = 133,1(trieäu ñoàng)
3. Laõi suaát ñeán haïn:
Laø laõi suaát quy ñònh theo töøng kì haïn, nhöng vieäc traû laõi ñöôïc thöïc hieän moät laàn khi ñaùo
haïn.
(1  i ) n  1
id 
n
i: laõi suaát ñôn.
i d : laõisuaátñeánhaïn
(1  10%) 3  1
id   11 .3%
3
VD: theo ví duï treân
Soá tieàn nhaän ñöôïc= 11.3%*100*3+100=133,1(trieäu ñoàng)
4. Laõi suaát hieän giaù
Laø laõi suaát tình giaù hieän haønh theo phöông phaùp hieän haønh hoaù, theå hieän chính xaùc giaù
thöïc teá cuûa khoaûn vay nhöng hieäu suaát thöïc teá cuûa khoaûn vay, theo % cuûa voán, cho moät thôøi
kì nhaát ñònh.
+ Xaùc ñònh giaù trò hieän taïi PV cuûa moât thu nhaäp FV seõ nhaän sau thôøi gian n.
- 36 -
FV
PV 
(1  i ) n
+ Xaùc ñònh giaù trò hieän taïi PV cuûa haøng loaït thu nhaäp CF nhaän vaøo cuoái naêm 1,2,…,n
+Giaù trò hieän taïi PV cuûa caùc thu nhaäp coá ñònh CF cuoái caùc naêm 1,2,…,n
+Ñoái vôùi caùc thu nhaäp coá ñònh vónh vieãn:

n
CF CF  CF j
CF
PV  PV 
j 1  .... 
(1  i ) (1(1 2
i)i) j (1  i ) n
CF CF (1  i )  1
n
hayPV  PV 
i i (1  i ) n
VD: döïa treân cô sôû laõi suaát hieän giaù xaùc ñònh, haõy löïa choïn phöông aùn ñaàu tö:
+Göûi tieát kieäm ngaân haøng thôøi haïn 1 naêm, vôùi laõi suaát ñeán haïn laø 0,7%/thaùng.
+Mua traùi phieáu chieát khaáu cuûa nhaø nöôùc thôøi haïn 1 naêm, vôùi laõi suaát chieát
khaáu laø 0,5%/thaùng.
CAÂU 54
Trình baøy khaùi nieäm vaø baûn chaát cuûa laõi suaát. Moät moùn vay 100 tr trong thôøi gian 5
naêm, neáu ngöôøi ñi vay hoaøn traû tieàn laõi cho ngöôøi cho vay vaøo cuoái moãi naêm laø 5%
thì 5%/naêm laø laõi suaát gì? Neáu hoaøn traû laõi suaát cuoái kì thì laõi suaát laø bao nhieâu?
Xaùc ñònh laõi suaát ñeán haïn.
1. Khaùi nieäm
Laõi suaát laø tæ leä % giöõa toång soá lôïi töùc thu ñöôïc trong moät thôøi gian (naêm, quyù, thaùng)
vôùi toång soá voán boû ra cuøng thôøi gian ñoù
2. Baûn chaát
Laõi suaát thöïc chaát laø moät boä phaän cuûa m, coâng cuï phaûn aùnh giaù caû cuûa tín duïng,laø
giaù caû cuûa quyeàn söû duïng voán trong thôøi gian nhaát ñònh maø ngöôøi söû duïng phaûi traû cho
ngöôøi sôû höõu noù.
Tö baûn coâng nghieäp: T-H-H’-T’(lôïi töùcT=T’-T)
Tö baûn thöông nghieäp:T-H-T’(lôïi töùc:T=T’-T)
Tö baûn cho vay : T-T’( lôïi töùcT=T’-T)
Thöïc chaát lôïi töùc tín duïng tö baûn cho vay coù ñöôïc laø do coù söï phaân phoái laïi thu nhaäp cuûa
TBCN vaø TBTN phaân phoái laïi cho hoï ñeå ñöôïc söû duïng voá vay ñaàu tö cho saûn xuaát kinh
doanh. Do ñoù lôïi töùc tín duïng hay laõi suaát laø moät boä phaän cuûa giaù trò thaëng dö ñöôïc taïo ra
trong saûn xuaát bôûi coâng nhaân. Vaäy xeùt veà baûn chaát, laõi suaát laø coâng cuï phaûn aùnh giaù
caû cuûa voán tín duïng.
VD: Trong thôøi haïn treân 5%/naêm laø laõi suaát ñôn.
Neáu hoaøn traû toaøn boä laõi cuoái kì:
Laõi suaát keùp = (1+5%)5 – 1 = 27,6
CAÂU 55
(1  5%) 5  1
Laõisuaátñeánhaïn   5,52
5
Khaùi nieäm vaø giaûi thích moái töông quan giöõa laõi suaát tieàn gôûi vaø laõi suaát cho vay
cuûa ngaân haøng. Lieân heä tình tính thöïc tieãn hieän nay ôû Vieät Nam.
1. Khaùi nieäm
Laõi suaát tieàn gôûi:
Laø laõi suaát ngaân haøng phaûi traû cho ngöôøi khaùch haøng kí thaùc tieàn teä taïi ngaân haøng. Coù
nhieàu möùc khaùc nhau tuyø thuoäc vaøo thôøi haïn gôûi vaø quy moâ gôûi.
Laõi suaát tieàn gôûi daøi haïn lôùn hôn tieàn gôûi laõi suaát ngaén haïn,vì thôøi haøn caøng daøi thì
tính oån ñònh caøng cao.(ls tieàn gôûi coù kì haïn >khoâng kì haïn)
Laõi suaát cho vay:
Laø laõi suaát maø ngöôøi ñi vay phaûi traû cho ngaân haøng khi vay voán cuûa ngaâ haøng
2. Moái töông quan
Veà maët nguyeân taéc, laõi suaát cho vay bình quaân > laõi suaát tieàn gôûi bình quaân, ví duï laõi
suaát cho vay cuøng kì > laõi suaát tieàn tôûi cuøng kì vaø coù söï phaân bieät giöõa caùc khoaûn vay
- 37 -
vôùi thôøi haïn vay khaùc nhau cuõng nhö möùc ruûi ro khaùc nhau LSTG < LSCV < suaát lôïi nhuaän
bình quaân
LSTG quaù nhoû thì ít ngöôøi gôûi, ngaân haøng khoâng huy ñoäng ñöôïc voán, khoâng coù voán cho
vay
LSCV quaù cao seõ laøm cho doanh nghieäp khoâng coù kinh nghieäm traû laõi vaø voán cho ngaân
haøng,khoâng theå laøm khoâng chongaân haøng vaø ngöôøi gôûi tieàn höôûng lôïi. Neáu doanhnghieäp
phaù saûn thì ngaân haøng maát voán
3. Lieân heä thöïc teá Vieät Nam hieän nay
Tröôùc naêm 1992: chính saùch laõi suaát aâm ñöôïc duy trì trong suoát thôøi kì bao caáp vaø trong
ñieàu kieän möùc laïm phaùt cao, möùc laõi suaát cho vay > laõi suaát tieàn göûi, laõi suaát danh nghóa <
tæ leä laïm phaùt. Laõi suaát khoâng coøn laø ñoøn baåy kích thích nhu caàu gôûi tieàn cua quaàn chuùng,
phaùt huy tính hieäu quaû trong quaù trình söû duïng voán vaø ñaûm baûo lôïi nhuaän cho ngaân haøng.
Neàn kinh teá khoâng oån ñònh vaø taêng tröôûng khoâng ñaït ñöôïc muïc tieâu cuûa CSTT
Töø cuoái naêm 1992 : NHTW can thieäp vaøo laõi suaát, laõi suaát thöïc döông baét ñaàu duy töø
cuoái naêm 1992 vaø bieán ñoäng phuø hôïp vôùi tæ leä laïm phaùt. Töø 1/1/1996 ngaân haøng nhaø
nöôùc tieáp tuïc aán ñònh möùc laõi suaát taùi caáp voán, khoáng cheá traàn laõi suaát cho vay cao nhaát
vaø baét ñaàu aùp duïng cheânh leäch giöõa laõi suaát cho vay vaø laõi suaát tieàn göûi 0.35% ( cho ñeán
1/1998). Traàn laõi suaát thay ñoåi lieân tuïc theo höôùng giaûm cô caáu traàn vaø möùc khoáng cheá,
ñaëc bieät trong caùc naêm 98.99, möùc laõi suaát taùi caáp voán cuõng ñöôïc ñieàu chænh giaûm xuoáng
trong thôøi gian naøy( töø 1,1% naêm 1997 xuoáng 0,7%/thaùng töø 4/9/1999, roài laïi coøn 0,4%/thaùng
7/2000). Vieäc tieán haønh ñieàu chænh chính saùch laõi suaát nhö treân nhaèm tieán tôùi vieäc duy trì
traàn laõi suaát cho vay, taïo ñieàu kieän ñeå aùp duïng laõi suaát cô baûn vaø töøng böôùc töï do hoaù
laõi suaát,maët khaùc nhaèm muïc ñích kích caàu, thuùc ñaåy ñaàu tö vaø kích caàu, thuùc ñaåy ñaàu tö
vaø tieâu duøng.khi laõi suaát giaûm thì nhu caàu ñaàu tö seõ taêng, hôn nöõa ñaây laø thôøi kì caùc
doanh nghieäp böôùc ñaàu ñoái maët vôùi neàn kinh teá thò tröôøng neân laõi suaát cho vay giaûm seõ
giuùp hoï maïnh daïn vay voán ñeå ñaàu tö môùi hay môû roäng saûn xuaát, taïo theâm nhieàu vieäc laøm
kích thích ngöôøi tieâu duøng vaø caàu ñaàu tö, laø ñoäng löïc ñeå phaùt trieån xaõ hoäi. Cuõng nhôø
laõi suaát döông ( cao hôn chæ soá laïm phaùt ) neân cuõng thu huùt ñöôïc ngoàn voán nhaøn roãi trong
xaõ hoäi.
Töø7/2000 ñeán nay laø giai ñoaïn söû duïng Ls cô baûn cuøng ls taùi chieát khaáu. Naêm 2001, ngaân
haøng nhaø nöôùc Vieät Nam tieáp tuïc ñoåi môùi cô cheá ñieàu haønh laõi suaát tín duïng theo höôùng
ñieàu chænh laõi suaát cô baûn ñoái vôùi vay baèng VND moät caùch linh hoaït. Laõi suaát cô baûn naøy
ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû baùm saùt tín hieäu thò tröôøng, ñaùp öùng muïc tieâu cuûa chính saùch
tieàn teä, ñaûm baûo döï kieåm soaùt cuûa NHNN vaø töøng böôùc tieán tôùi muïc tieâu töï do hoaù laõi
suaát. Trong ñieàu kieän ñang hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá VN vôùi khu vöïc vaø theá giôùi, chuùng ta
ñaõ coù moät böôùc thay ñoåi raát quan troïng: 1/6/2001 quy dònh veà bieân ñoä laõi suaát baèng USD
noùi rieâng vaø ngoaïi teä noùi chung ñaõ huyû boû, nghóa laø laõi suaát naøy ñaõ hoaøn toaøn ñöôïc töï
do hoaù.
Nhö vaäây coù theå thaáy raèng ñeå ñieàu haønh chính saùch tieän teä thì NHNN coù theå duøng
nhieàu coâng cuï, trong ñoù coù laõi suaát. Laõi suaát khoâng chæ laø chæ tieâu trung gian taùc ñoäng
tröïc tieáp ñeán caùc muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä,taùc ñoäng giaùn tieáp ñeán caùc muïc tieâu
cuûa chính saùch tieàn teä. Baèng chöùng laø cho ñeán nay thì neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ coù taêng
tröôûng vaø khaù oån ñònh so vôùi giai ñoaïn 1992 trôû veà tröôùc.
CAÂU 56
Trình baøy khaùi nieäm vaø giaûi thíchø moái töông quan giöõa laõi suaát chieát khaáu vaø laõi
suaát taùi chieát khaáu. Lieân heä vôùi quy ñònh veà laõi suaát hieän nay ôû Vieät Nam.
Laõi suaát chieát khaáu Laõi suaát taùi chieát khaáu

- Laõi suaát chieát khaáu laø laõi aùp duïng khi - Laõi suaát aùp duïng khi NHTW taùi caáp voán
ngaân haøng cho khaùch haøng vay döôùi hình cho caùc ngaân haøng döôùi hình thöùc chieát khaáu
thöùc chieát thöông phieáu hay giaáy tôø coù giaù laïi thöông phieáu hay giaáy tôø coù giaù trò ngaén
khaùc chöa ñeán haïn thanh toaùn cuûa khaùch haïn chöa ñeán haïn thanh toaùn cuûa cacù ngaân
haøng. haøng.
- Noù ñöôïc tính baèng % treân meänh giaù cuûa - Noù cuõng ñöôïc tính baèng % treân meänh giaù
giaáy tôø coù giaù vaø ñöôïc khaáu tröø ngay cuûa giaáy tôø øcoù giaù vaø cuõng ñöôûc khaáu tröø
ngay sau khi ngaân haøng trung öông caáp tieàn cho
- 38 -
ngaân haøng
Moái töông quan :

Vì haønh vi taùi chieáu khaáu cung caáp nguoàn voán cho caùc ngaân haøng neân thoâng thöôøng laõi
suaát taùi chieát khaáu thöôøng nhoû hôn laõi suaát chieát khaáu .
Khi caàn môû roäng khaû naêng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng nhaèm ñaåy luøi laïm phaùt, hay phaït
caùc ngaân haøng vi phaïm yeâu caàu thanh toaùn, NHTW coù theå aán ñònh laõi suaát taùi chieát khaáu
thaäm chí lôùn hôn laõi suaát chieát khaáu
Lieân heä vôùi caùc quy ñònh veà laõi suaát hieän nay ôû VN:
CAÂU 57
Trình baøy khaùi nieäm vaø moái töông quan giöõa laõi suaát danh nghóa vaø laõi suaát thöïc.
Töø ñoù haõy trình baøy vaø giaûi thích hieäu öùng Fisher. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa vieäc
nghieân cöùu vaán ñeà naøy.
1. Khaùi nieäm
a. Laõi suaát danh nghóa
Laõi suaát danh nghóa laø laõi suaát thoaû thuaän giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay, aùp duïng
theo giaù trò danh nghóa cuûa khoaûn voán vay ñeå xaùc ñònh soá laõi maø ngöôøi ñi vay phaûi traû cho
ngöôøi cho vay.
Hay laõi suaát danh nghóa laø loaïi laõi suaát chöa loaïi tröø tyû leä laïm phaùt.
b. Laõi suaát thöïc
Laõi suaát laø laõi suaát tính ra giaù hieän haønh treân cô sôû ñieàu chænh laïi theo nhöõng thay ñoåi
döï tính veà möùc giaù do laïm phaùt.
Hay laõi suaát thöïc laø laõi suaát ñaõ loaïi tröø tyû leä laïm phaùt.
2. Moái töông quan giöõa laõi suaát thöïc vaø laõi suaát danh nghóa
Laõi suaát danh nghóa = Laõi suaát thöïc + Tyû leä laïm phaùt döï tính
Laõi suaát thöïc = Laõi suaát danh nghóa – Tyû leä laïm phaùt döï tính
3. Hieäu öùng Fisher
Iriving Fisher (nhaø kinh teá lôùn theá kyû XX) ñaõ ñònh nghóa laõi suaát baèng phöông trình Fisher:
i = ir + IIe + (ir . IIe)
 i = ir + IIe hoaëc ir = i - IIe
Neáu laõi suaát thöïc baát bieán seõ phaùt sinh moät söï töông quan tröïc tieáp giöõa laõi suaát danh
nghóa vaø tyû leä laïm phaùt döï tính.
 hieäu öùng Fisher: neáu tyû leä laïm phaùt döï tính taêng thì laõi suaát danh nghóa taêng.
Vôùi 1 laõi suaát (danh nghóa) cho tröôùc, khi tyû leä laïm phaùt döï tính taêng thì laõi suaát thöïc seõ
giaûm xuoáng. Ngöôøi cho vay bò thieät haïi lôïi ích vaät chaát maø leõ ra ngöôøi cho vay ñöôïc höôûng
 cung quyõ cho vay gæam  ñöôøng cung quyõ cho vay dòch sang traùi.
Ngöôøi vay voán ñöôïc töï löïa choïn do lôïi ích vaät chaát cuûa ngöôøi vay voán taêng  caàu quyõ
cho vay taêng  ñöôøng caàu quyõ cho vay dòch sang phaûi.
VD: Moät moùn vay 100 trieäu 1 naêm vôùi laõi suaát 5%, möùc döï tính laïm phaùt 0% (möùc giaù
giöõa nguyeân khoâng ñoåi)
 sau 1 naêm, ngöôøi cho vay coù theå nhaän ñöôïc 5% laõi suaát theo soá haøng hoaù, dòch vuï thöïc
teá baïn coù theå mua ñöôïc
ir = 5% - 0%
töùc laø ngöôøi cho vay coù theå nhaän ñöôïc 100 (1+0,05) = 105 trieäu sau 1 naêm
Neáu sau 1 naêm cuõng vôùi laõi suaát 5%, möùc laïm phaùt döï tính 20% th2i ngöôøi cho vay nhaän
ñöôïc möùc laõi suaát thöïc teá laø:
ir = 5% - 20% = -15%
töùc laø ngöôøi cho vay chæ coù theå nhaän ñöôïc 100 (1 – 0,15) = 85% sau 1 naêm
 ngöôøi cho vay maát 15trieäu, ngöôøi ñi vay chæ traû 85trieäu (ñöôïc lôïi 15trieäu)
- 39 -
S2
S1
D2
D1
4.YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa vieäc nghieân cöùu vaán ñeà naøy
Trong thöïc tieãn, phaân bieät laõi suaát thöïc vaø laõi suaát danh nghóa coù yù nghóa quan troïng vì
laõi suaát thöïc phaûn aùnh chi phí thöïc cuûa khoaûn voán cay, do ñoù coù theå laø moät coâng cuï chæ
baûo toát veà yù muoán ñi vay hay cho vay. Thoâng thöôøng, laõi suaát thöïc caøng thaáp thì ngöôøi ñi
vay caøng coù lôïi vaø ngöôøi cho vay caøng baát lôïi. Vì vaäy, khi laõi suaát töïc thaáp seõ coù nhieàu yù
muoân ñi vay hôn vaø coù ít yù muoán cho vay hôn. Ngoaøi ra, noù coøn laø moät coâng cuï chæ daãn
toát hôn veà nhöõng taùc ñoäng ñoái vôùi ngöôøi daân treân thò tröôøng tín duïng.
CAÂU 58
Trình baøy khaùi nieäm vaø phaân tích nhöõng baát lôïi, lôïi theá ñoái vôùi ngaân haøng khi aùp
duïng cô cheá laõi suaát coá ñònh, laõi suaát bieán ñoåi. Ngaân haøng seõ bò ruûi ro trong tröôøng
hôïp naøo neáu huy ñoäng laõi suaát coá ñònh vaø cho vay theo laõi suaát bieán ñoåi?
Laõi suaát coá ñònh Laõi suaát bieán ñoåi

Kha Laø laõi suaát ñöôïc aùp duïng trong suoát thôøi haïn vay Laø laõi suaát coù theå thay ñoåi
ùi phuø hôïp vôùi söï bieán ñoäng
nieäm cuûa laõi suaát thò tröôøng vaø
coù theå baùo tröôùc hoaëc khoâng
baùo tröôùc
Lôïi Ngöôøi göûi tieàn vaø ngöôøi vay tieàn bieát tröôùc soá Thích hôïp trong moät moâi
theá tieàn laõi ñöôïc traû vaø phaûi traû truôøng ñaàu tö khoâng oån ñònh
vaø caùc nhaân toá aûnh höôûng
ñeán laõi suaát laø khoù döï ñoaùn
Baát Bò raøng buoäc vaøo moät laõi suaát nhaát ñònh trong 1 Ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho
lôïi thôøi gian naøo ñoù, caùc toå chöùc tín duïng vaø ngöôøi vay vay khoâng theå xaùc ñònh chính
tieàn khoù coù khaû naêng phaûn öùng linh hoaït vôùi caùc saùc möùc laõi suaát seõ phaûi traû
bieán ñoäng(neáu coù) cuûa cung caàu voán treân thò
tröôøng taøi chính
Taïi thôøi ñieàm cho vay, ngaân haøng aán ñònh möùc laõi suaát cho vay lôùn hôn laõi suaát huy ñoäng.
Neáu ngaân haøng huy ñoäng theo laõi suaát coá ñònh vaø cho vay theo laõi suaát bieán ñoåi thì trong
töông lai, do coù söï bieán ñoäng cuûa cung caàu voán thò tröôøng laøm cho laõi suaát treân thò tröôøng
- 40 -
giaûm  laõi suaát bieán ñoåi maø ngaân haøng aùp duïng khi cho vay giaûm. Vaø neáu noù giaûm
xuoáng thaáp hôn möùc laõi suaát huy ñoäng (ñöôïc coá ñònh) thì luùc ñoù ngaân haøng seõ bò ruûi ro.
CAÂU 59
Theá naøo laø laõi suaát?Trình baøy moái quan heä taùc ñoäng qua laïi giöõa cung vaø caàu quyõ
cho vay ñoái vôùi laõi suaát.Veõ ñoà thò minh hoaï?
1. Laõi suaát
Laõi suaát laø tæ leä % phaûn aùnh tieàn laõi hay chi phí ) phaûi traû tính treân toång soá voán vay
trong moät thôøi gian nhaát ñònh.ñoù laø giaù caû cuûaquyeàn ñöôïc söû duïng voán vay trong moät thôøi
haïn nhaát ñònh maø ngöôøi döû duïng traû cho ngöôøi sôû höõu noù.
2. Moái quan heä taùc ñoäng qua laïi giöõa cung _ caàu quyõ cho vay vaø laõi suaát
Ta thaáy coù moät maâu thuaãn laø ngöôøi ñi vay thì coi laõi suaát laø khoaûn chi phí phaûi traû cho
nhu caàu söû duïng taïm thôøi nguoàn voán cuûa ngöôøi khaùc neân muoán laõi suaát thaáp trong khi
ngöôøi cho vay thì muoán laõi suaát cao.Nhöng thöïc teá laõi suaát ñöôïc xaùc ñònh theo cô cheá hoaït
ñoäng cuûa cung caàu quyõ cho vay: khi löôïng cung = löôïng caàu taïi ñieåm caân baèng vaø taïi ñoù ta
xaùc ñònh ñöôïc laõi suaát goïi laø laõi suaát caân baèng (laõi suaát thanh toaùn thò tröôøng)
D S
io
i1
Qa Qo Qb
_Ñöôøng caàu quyõ cho vaynghieâng xuoáng döôùi bieåu hieän löôïng caàu vaø laõi suaát theo moái
töông quan nghòch ñaûo.Nhu vaäy, moïi söï thay ñoåi laõi suaát ñeàu coù moät bieán ñoåi doïc theo
ñöôøng caàu.Coøn neáu löôïng caàu thay ñoåi do söï thay ñoåi cuûa moät soá yeáu toá khaùc ngoaøi laõi
suaát( vieäc vay tieàn cuûa doang nghieäp, chính quyeàn, giôùi tieâu duøng....) thì xuaát hieän söï dòch
chuyeån ñöôøng caàu.
Quan heä giöõa ñöôøng cung vaø laõi suaát cuõng töông töï nhö treân chæ khaùc laø theo moái töông
quan thuaän chieàu.
D2 S
D S1
D1 i2
S2
i2
i1
i1
q2 q1 q1 q2
Töø ñoà thò H1 cho thaáy neáu laõi suaát ñöôïc aán ñònh< laõi suaát caân baèng thì caàu quyõ cho
vay > löôïng cung quyõ cho vay.
- 41 -
Khi ñoù LS seõ  ñeán khi ñaït LSCB taïi ñoù loaïi boû caàu vöôït quaù cung.Töông töï nhö vaäy cho
caùc TH ngöôïc laïi.
CAÂU 60
Theá naøo laø laõi suaát caân baèng? Phaân tích taùc ñoäng cuûa laïm phaùt döï tính vaø tæ
suaát lôïi nhuaän bình quaân ñeán döï bieán ñoäng cuûa laõi suaát caân baèng.Veõ ñoà thò minh
hoïa.
1. Laõi suaát caân baèng
Laõi suaát caân baèng laø laõi suaát öùng vôùi ñieåm caân baèng cuûa cung caàu quyõ cho vay. Laõi
suaát caân baèng laø moät khaùi nieäm höõu ích bôûi vì noù chæ ra vò trí maø thò tröôøng seõ oån ñònh.
2. Taùc ñoäng cuûa LP döï tính ( hieäu öùng FISHER): (xem caâu 57)
Phaân tích töông töï cho tröôøng hôïp tæ leä LP döï tính giaûm LS caân baèng giaûm.
 Tæ leä LP taùc ñoäng cuøng chieàu ñoái vôùi LS caân baèng
3. Taùc ñoäng cuûa tæ suaát lôïi nhuaän bình quaân.
D2 S
D1
2
i2
i1 1
Giaû söû tæ suaát lôïi nhuaän bình quaân  thì:

+ Hieäu quaû ñaàu tö ít ruûi ro
+ Hieäu quaû thu ñöôïc cao hôn
 Khuyeán khích ñaàu tö caàu quyõ cho vay
 ñöôøng caàu dòch chuyeån sang phaûi
Trong khi cung quyõ cho vay ít bieán ñoäng. Ñieàu naøy laøm laõi suaát caân baèng dòch chuyeån
töø ñieåm 1 sang ñieåm 2 vaø laøm laõi suaát caân baèng
*** Phaân tích töông töï cho tröôøng hôïp ngöôïc laïi  LS caân baèng  coù aûnh höôûng cuøng
chieàu vôùi LS caân baèng.
CAÂU 61
Nguoàn caáu thaønh cung caàu quyõ cho vay? Phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán cung
caàu quyõ cho vay.
1. Nguoàn caáu thaønh cung caàu quyõ cho vay
 Caàu quyõ cho vay: bao goàm nhieàu thaønh phaàn vaø baét nguoàn töø taát caû caùc khu vöïc
cuûa neàn kinh teá, trong ñoù moãi khu vöïc coù nhu caàu veà quyõ cho vay xuaát phaùt töø nhöõng
ñoäng löïc khaùc nhau:
- Caàu cuûa doanh nghieäp : thieáu huït taïm thôøi trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh,
laø khaùch haøng chính taïo neân caàu quyõ cho vay, nhu caàu chuû yeáu xuaát phaùt töø nhu caàu ñaàu
tö cho saûn xuaát kinh doanh.
- Caàu cuûa chính quyeàn : phaàn thaâm huït cuûa NSNN trung öông hoaëc ñòa phöông,
chuû yeáu ñöôïc phaùt sinh vaøo caùc coâng trình phuùc lôïi xaõ hoäi, caùc chính saùch taøi chính quoác
gia…
- Caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng : thieáu huït voán trong quaù trình tieâu duøng cuûa caùc
hoä gia ñình, caù nhaân trong xaõ hoäi.
=> Trong caùc yeáu toá cuûa caàu quyõ cho vay, caàu cuûa DN vaø caàu cuûa chính quyeàn laø
nguoàn nhu caàu roøng chính yeáu cuûa quyõ cho vay (trong ñoù, caàu quyû cho vay cuûa chính quyeàn ít
bò taùc ñoäng bôûi laõi suaát).
 Cung quyõ cho vay: phaûn aùnh khoái löôïng quyû coù theå cung caáp bao goàm khoái löôïng
tieát kieäm vaø soá löôïng tieàn môùi ñöôïc taïo ra.
- 42 -
- Tieát kieäm : nghóa laø trì hoaõn vieäc tieâu duøng hieän taïi. Tieát kieäm coù tính chaát
quan troïng vì noù taïo ra nguoàn ñeå phaùt trieån naêng löïc saûn xuaát cuûa neàn kinh teá. Bao goàm:
+ Tieát kieäm cuûa caù nhaân, hoä gia ñình: thaønh phaàn cung caáp nguoàn tieát kieäm chuû
yeáu.
+ Tieát kieäm cuûa caùc doanh nhieäp.
+ Nguoàn thaëng dö cuûa NSNN.
+ Doøng tieát kieäm nöôùc ngoaøi.
- Tieàn :Moät nguoàn boå sung vaøo quyõ cho vay laø vieäc cung öùng tieàn. Khoái löôïng
cuûa noù chòu taùc ñoäng bôûi khaû naêng taïo buùt teä cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø vieäc
phaùt haønh tieàn maët cuûa Ngaân haøng Trung öông.
=> Trong caùc yeáu toá cuûa cung quyõ cho vay, tieát kieäm caù nhaân vaø hoä gia ñình laø
nguoàn cung caáp chuû yeáu, vaø tyû leä tieát kieäm cuûa ngaân saùch haàu nhö khoâng phuï thuoäc vaøo
möùc laõi suaát.
2. Caùc nhaân toá aûnh höôûng cung caàu quyõ cho vay:
a. Laïm phaùt döï tính :
Vôùi moät laõi suaát cho tröôùc, khi laïm phaùt döï tính taêng, löôïng caàu quyõ cho vay taêng
leân ôû baát kyø LS naøo cho tröôùc do ngöôøi ñi vay coù lôïi. Ñoàng thôøi, laøm cho ngöôøi cho vay bò
thieät haïi (do LS giaûm) vaø cung quyõ cho vay giaûm.
b. Tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân:
Tyû suaát lôïi nhaân bình quaân taêng thì hoaït ñoäng ñaàu tö ít ruûi ro -> khuyeán khích ñaàu tö
-> caàu quyõ cho vay taêng. Trong khi ñoù cung quyõ cho vay ít bieán ñoåi.
c. Söï phaùt trieån kinh teá trong chu kyø kinh doanh:
Trong giai ñoaïn phaùt trieån cuûa 1 chu kyø kinh doanh, toång soá haøng hoùa vaø dòch vuï
ñöôïc saûn xuaát trong neàn kinh teá taêng leân, thu nhaäp quoác daân taêng, vôùi 1 laõi suaát cho tröôùc
löôïng caàu quyõ cho vay seõ taêng leân. Beân caïnh ñoù, kinh teá phaùt trieån , thu nhaäp vaø cuûa caûi
taêng leân, löôïng cung quyõ cho vay cuõng taêng.
d. Chính saùch taøi chính:
Khi NN thöïc hieän chính saùch taøi chính môû roäng: gia taêng caùc khoaûn chi tieâu -> thaâm
huït NSNN taêng ->vay nhieàu hôn -> caàu quyõ cho vay taêng (cung quyõ cho vay ít bieán ñoåi). Khi
NN thöïc hieän chính saùch taøi chính thaét chaët thì ngöôïc laïi laøm giaûm caàu quyõ cho vay
e. Chính saùch tieàn teä cuûa NHTW:
Khi NHTW thöïc hieän chính saùch thaét chaët tieàn teä thoâng qua caùc coâng cuï nhö: döï tröõ
baét buoäc, taùi caáp voán, thò tröôøng môû… seõ taùc ñoäng laøm giaûm cung tieàn teä. Maø caàu tieàn
teä bao goàm: caàu giao dòch, caàu ñaàu cô vaø caàu döï phoøng, cho neân khi cung tieàn teä giaûm ->
cung quyõ cho vay giaûm ( caàu quyõ cho vay ít bieán ñoäng). Khi NHTW thöïc hieän chính saùch môû
roäng tieàn teä thì taùc ñoäng ngöôïc laïi laøm taêng cung tieàn -> taêng cung quyõ cho vay (caàu quyõ
cho vay ít bieán ñoäng).
CAÂU 62 + 65
Trình baøy khaùi nieäm caáu truùc ruûi ra laõi suaát. Phaân tích caùc yeáu toá quyeát ñònh caáu
truùc ruûi ra laõi suaát. Veõ ñoà thò minh hoaï vaø chæ roõ möùc buø ruûi ro laõi suaát. YÙ nghóa
cuûa vieäc nghieân cöu caáu truùc ruûi ro laõi suaát. Caáu truùc ruûi ro laõi suaát cuûa traùi
phieáu doanh nghieäp vaø traùi phieáu chính phuû seõ thay ñoåi nhö theá naøo neáu chính phuû
tuyeân boá baûo laõnh thanh toaùn cho traùi phieáu doanh nghieäp?
1. Khaùi nieäm caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát: Caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát laø tính
töông quan veà laõi suaát giöûa caùc coâng cuï nôï coù cuøng kyø haïn thanh toaùn.
2. Caùc yeáu toá quyeát ñònh caáu truùc ruûi ro laõi suaát
Caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát ñöôïc xaùc ñònh phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá : ruûi ro vôõ nôï, tính
loûng, qui cheá thueá thu nhaäp.
a. Ruûi ro vôõ nôï: Ruûi ro vôõ nôï laø khaû naêng ngöôøi ñi vay khoâng theå thöïc hieän ñöôïc
vieäc thanh toaùn tieán laõi, tieàn voán hoaëc caû 2 khi ñeán haïn thanh toaùn ñaõ thoaû thuaän.
- Ñeå phaân tích taùc ñoäng cuûa ruûi ro vôõ nôï ñeán laõi suaát, caàn phaûi so saùnh vôùi coâng
cuï nôï khoâng coù ruûi ro vôõ nôï (vd: traùi phieáu CP).
- Cheânh leäch laõi suaát giöõa coâng cuï nôï khoâng coù ruûi ro vôõ nôï vaø coâng cuï coù ruûi
ro vôõ nôï ñöôïc goïi laø möùc buø ruûi ro ( hay fuï thu ruûi ro), noù ño löôøng khoaûng laõi phuï theâm
maø ngöôøi ñeå daøng kieám ñöôïc do löu giöõ 1 coâng cuï nôï coù ruûi ro.
- Giaû söû treân thò tröôøng coù 2 loaïi traùi fieáu coù cuøng kyø haïn thanh toaùn:
- 43 -
Traùi phieáu A (traùi phieáu CP) & Traùi phieáu B (traùi phieáu coâng ty). Giaû söû 2 traùi phieáu naøy
coù ruûi ro vôõ nôï ñeàu = 0, caùc yeáu S D hoaøn haûo, möùc phaân
toá khaùc nhö nhau  trong thò tröôøng
D
boá ñeàu nhau  laõi suaát caân baèng baèng nhau.
S
iB
SA
SB
io iA
iA S S
SA MöùciB buø
io tính loûng
iA
iA
Taøi saûn taøi chính coù Taøi saûn taøi chính coù tính
tính loûng cao Möùc buø loûng thaáp
ruûi ro
Ruûi ro thaáp Ruûi ro cao
Giaû söû traùi phieáu B coù ruûi ro vôõ nôï  => caàu mua traùi phieáu B 
=> cung quyõ cho vay ñoái vôùi TP B 
=> laõi suaát caân baèng cuûa traùi phieáu
B 
Ñoàng thôøi ngöôøi daân chuyeån sang ñaàu tö cho traùi phieáu A nhieàu hôn
=> cung quyõ cho vay ñoái vôùi traùi phieáu A 
=> laõi suaát caân baèng cuûa traùi phieáu A 
 Cheânh leäch giöûa iA vaø iB ñöôïc goïi laø möùc buø ruûi ro, noù giaûi thích taïi sao khi ruûi ro
taêng thì laõi suaát treân thò tröôøng ñoù taêng.
b. Tính loûng (tính thanh khoaûn)
- Theå hieän khaû naêng chuyeån ñoåi töø coâng cuï taøi chính ra tieàn maët nhanh hay chaäm
vaø chi phí chuyeån ñoåi nhieàu hay ít.
- Moäi taøi saûn taøi chính coù:
+ Tính loûng cao: taøi saûn taøi chính ñoù haáp daãn ñoái vôùi nhaø ñaàu tö  caàu taøi saûn 
 cung quyõ cho vay   laõi suaát 
+ Tính loûng thaáp: taøi saûn taøi chính ñoù keùm haáp daãn ñoái vôùi nhaø ñaàu tö  caàu taøi
saûn   cung quyõ cho vay   laõi suaát 
So
- 44 -
-Cheânh leäch laõi suaát giöõa coâng cuï nôï coù tính loûng cao hôn vaø coâng cuï nôï coù tính
loûng thaáp hôn goïi laø möùc buø tính loûng (hay phuï thu thanh khoaûn) laø khoaûn laõi phuï theâm cho
caùc nhaø ñaàu tö vì söï hy sinh thanh khoaûn cuûa hoï.
c. Thueá
- Laø chính saùch thueá nhaém vaøo thu nhaäp töø ñaàu tö traùi phieáu. Noù aûnh höôûng ñeán
tyû suaát sinh lôïi giaûm laøm giaûm thu nhaäp töø traùi phieáu.
- Neáu Nhaø nöôùc taêng thueá => giaûm lôïi nhuaän töø traùi phieáu
=> caàu mua traùi phieáu ñoù 
=> cung quyõ cho vay 
=> laõi suaát 
3. YÙ nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát
- Ñöôïc söû duïng trong vieäc laäp moâ hình döï baùo thöông maïi ñeå döï baùo nhöõng bieán
ñoäng töông lai trong hoaït ñoäng kinh teá.
- Chính phuû söû duïng ñeå kieán nhöõng bieán ñoäng trong bieán soá kinh teá: toång saûn phaåm
cuûa neàn kinh teá, giaù caû, … döï ñònh thu thueá, chi traû löông vaø chæ ñaïo caùc quyeát ñònh.
- Nhaø kinh doanh söû duïng ñeå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh ñaàu tö, saûn xuaát vaø vieäc laøm.
4. Söï thay ñoåi cuûa caáu truùc ruûi ro laõi suaát cuûa traùi phieáu doanh nghieäp vaø traùi
phieáu chính phuû neáu chính phuû tuyeân boá baûo laõnh thanh toaùn cho traùi phieáu doanh
nghieäp
- 45 -
5.
D
SA D
S S
SB
iA
ro
iB
rB
Q
Q
Thò tröôøng traùi phieáu chính Thò tröôøng traùi phieáu doanh
- phuû nghieäp
Luùc ñaàu, cung caàu quyõ cho vay ôû 2 thò tröôøng traùi phieáu naøy gioáng nhau
 laõi suaát caân baèng cuûa 2 thò tröôøng naøy baèng nhau
 möùc buø ruûi ro = 0
- Sau khi chính phuû tuyeân boá baûo laõnh thanh toaùn cho traùi phieáu doanh nghieäp, caàu
traùi phieáu doanh nghieäp 
 cung quyõ cho vay treân thò tröôøng naøy 
 laõi suaát caân baèng treân thò tröôøng traùi phieáu 
- Ñoàng thôøi caàn traùi phieáu chính phuû 
 cung quyõ cho vay treân thò tröôøng naøy 
 laõi suaát caân baèng treân thò tröôøng traùi phieáu chính phuû 
 Möùc buø ruûi ro = iA - iB
CAÂU 63 – 64
Khaùi nieäm caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát. Veõ vaø giaûi thích ñoà thò minh hoaï caáu
truùc kyø haïn cuûa laõi suaát (trong 4 tröôøng hôïp khaùc nhau). Vaän duïng lyù thuyeát döï tính
(kyø voïng) ñeå giaûn thích caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát trong tröôøng hôïp ñöôøng ñoà thò
hình guø vaø vaän duïng lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân ñeå giaûi thích caáu truùc kyø haïn
cuûa laõi suaát trong tröôøng hôïp ñöôøng ñoà thò laõi suaát naèm ngang.
1. Khaùi nieäm caáu truùc kyø haïn laõi suaát : Caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát laø tín
töông quan veà laõi suaát giöõa caùc coâng cuï nôï coù cuøng ñaëc tính veà ruûi ro, tính loûng vaø thueá
nhöng coù kyø haïn thanh toaùn khaùc nhau.
2. Caùc daïng caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát
Hoaøn
i voán
Kyø haïn thanh

Laõi suaát ngaén haïntoaùn
< laõi suaát daøi Laõi suaát ngaén haïn < laõi suaát daøi
haïn haïn
- 46 -
Laõi suaát ngaén haïn = laõi suaát daøi Daïng phöùc taïp
3. haïn döï tính
Lyù thuyeát
Theo lyù thuyeá döï tính, caùc coâng cuï nôï coù caáu truùc ruûi ru nhö nhau, coù kyø haïn thanh toaùn
khaùc nhau laø nhöõng cpoâng cuï nôï coù theå thay theá hoaøn haûo neáu nhö lôïi töùc döï tính baèng
nhau.
Do ñoù, laõi suaát cuûa coâng cuï nôï daøi haïn seõ baèng trung bình cuûa caùc laõi suaát ngaén haïn
döï tính trong suoát thôøi haïn cuûa coâng cuï nôï ñoù.
 Toång quaùt: Laõi suaát cuûa coâng cuï nôï coù kyø haïn nhöõng giai ñoaïn baèng trung bình caùc
laõi suaát coù kyø haïn 1 giai ñoaïn trong quaù trình toàn taïi nhöõng giai ñoaïn cuûa coâng cuï nôï
int = (it + it+1 + … + it+n-1) / n
Lyù thuyeát döï tính cung caáp cô sôû ñeå giaûi thích söï thay ñoåi cuûa caáu truùc kyø haïn cuûa laõi
suaát ôû nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau
- Ñöôøng laõi suaát naèm ngang chæ ra raèng, döï tính laõi suaát ngaên haïn töông lai seõ töông
töï nhö laõi suaát ngaên haïn hieän haønh, do ñoù, laõi suaát ngaén haïn hieän taïi vaø laõi suaát daøi haïn
trong hieän taïi baèng nhau.
- Ñöôøng laõi suaát doác leân, laõi suaát ngaén haïn ñöôïc döï tính taêng trong töông lai, do ñoù,
laøm cho laõi suaát daøi haïn trong hieän taïi taêng.
- Ñöôøng laõi suaát ngaén haïn doác xuoáng, troâng ñôïi laõi suaát ngaén haïn seõ giaûm trong
töông lai so vôùi hieän haønh, do ñoù laøm giaûm laõi suaát hieän haønh.
Lyù thuyeát döï tính cuõng giaûi thích vì sao nhöõng laõi suaát cuûa caùc coâng cuï nôï coù kyø haïn
thanh toaùn khaùc nhau dieãn bieán theo nhau (ñoà thò hình guø): moät söï taêng leân ôû laõi suaát ngaén
haïn cuõng seõ laøm taêng caùc laõi suaát daøi haïn  laõi suaát ngaén haïn vaø daøi haïn dieãn bieán
theo nhau.
Öu ñieåm : giaûi thích ñöôïc hieän töôïng dieãn bieán theo nhau cuûa laõi suaát
Nhöôïc ñieåm : khoâng giaûi thích ñöôïc taïi sao ñöôøng laõi suaát doác leân: caùc ñöôøng laõi suaát
thöôøng doác leân, haøm yù raèng caùc laõi suaát ngaén haïn troâng ñôïi taêng leân trong töông lai; nhöng
trong thöïc tieãn, caùc laõi suaát ngaén haïn coù khaû naêng suït giaûm y nhö khaû naêng taêng leân 9töùc
laø thöôøng laõi suaát ngaén haïn < laõi suaát daøi haïn)
- Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân
Laø söï keát hôïp hoaøn haûo cuûa 2 lyù thuyeát: döï tính vaø thò tröôøng phaân caùch.
Theo lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân:
- Caùc coâng cuï nôï coù kyø haïn thanh toaùn khaùc nhau coù theå thay theá nhau nhöng ñoù
khoâng phaûi laø söï thay theá hoaøn haûo, vì coøn phaûi tính ñeán kyø haïn thanh toaùn.
- Caùc nhaø ñaàu tö coù theå ñaàu tö vaøo coâng cuï nôï keùm öa thích hôn neáu nhö coù moät
möùc lôïi töùc döï tính cao hôn, nghóa laø ñöôïc buø ñaép moät khoaûn phuï thu goïi laø möùc buø kyø
haïn.
 Laõi suaát cuûa moät traùi phieáu daøi haïn seõ baèng trung bình cuûa nhöõng laõi suaát
ngaén haïn ñöôïc troâng ñôïi, xuaát hieän trong thôøi gian toàn taïi cuûa traùi phieáu daøi haïn ñoù coäng
vôùi möùc buø kyø haïn cuûa traùi phieáu.
 Toång quaùt: Laõi suaát treân 1 traùi phieáu coù kyø haïn thanh toaùn nhöõng thôøi kyø seõ baèng
soá trung bình cuûa caùc laõi suaát cuûa traùi phieáu coù kyø haïn thanh toaùn 1 thôøi kyø döï tính trong
suoát voøng ñôøi cuûa traùi phieáu coäng vôùi möùc buø kyø haïn cho moät thôøi kyø
int = int = (it + it+1 + … + it+n-1) / n + knt
Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân ñaõ giaûi thích ñöôïc caùc vaán ñeà quan troïng sau:
- 47 -
- Laõi suaát cuûa traùi phieáu coù kyø haïn thanh toaùn khaùc nhau coù xu höôùng dieãn bieán
theo nhau trong suoát thôøi gian.
- Caùc ñöôøng laõi suaát hoaøn voán thöôøng doác leân
- Khi caùc laõi suaát ngaén haïn hieän haønh ôû möùc thaáp, caùc ñöôøng laõi suaát hoaøn voán
deã coù theå höôùng doác leân vaø ngöôïc laïi.
- Ñöôøng laõi suaát hoaøn voán doác leân laø bieåu hieän laõi suaát ngaén haïn ñöôïc troâng ñôïi
seõ taêng leân
- Ñöôøng laõi suaát doác leân thoai thoaûi laø bieåu hieän laõi suaát ngaén haïn ñöôïc troâng ñôïi
giöõ nguyeân
- Ñöôøng laõi suaát doác leân thoai thoaûi laø bieåu hieän laõi suaát ngaén haïn ñöôïc troâng ñôïi
seõ giaûm suùt maïnh
CAÂU 66
Khaùi nieäm caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát. Giaû söû lyù thuyeát döï tính ñöôïc chaáp
nhaän khi giaûn thích caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát, haõy tính möùc laõi suaát cho caùc thôøi
haïn töø 1 ñeán 5 naêm vaø bieåu dieãn ñöôøng cong laõi suaát treân ñoà thò khi bieát caùc möùc
laõi suaát ngaên haïn döï tính nhö sau: 5%, 6%, 7%, 6%, 5%.
1. Khaùi nieäm caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát
Caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát laø tính töông quan veà laõi suaát giöõa caùc coâng cuï nôï coù
cuøng ñaëc tính veà ruûi ro, tính loûng vaø thueá coù kyø haïn thanh toaùn khaùc nhau.
2. Veõ ñoà thò
Möùc laõi suaát kyø haïn 1 naêm: 5%
2 naêm: (5% + 6%) / 2 = 5,5%
3 naêm: (5% + 6% + 7%) / 3 = 6%
4 naêm: (5% + 6% + 7% + 6%) / 4 = 6%
5 naêm: (5% + 6% + 7% + 6% + 5%) / 5 = 5,8%

CAÂU 67
Phaân tích taùc ñoäng cuûa laõi suaát. Trong thöïc teá, NHTW caùc nöôùc ñaõ lôïi duïng khaû
naêng taùc ñoäng cuûa laõi suaát ñeå thöïc hieän muïc tieâu chính saùch tieàn teä nhö theá naøo?
Laõi suaát chòu söï taùc ñoäng bôûi nhieàu yeáu toá. Ñoàng thôøi, ngöôïc laïi, laõi suaát cuõng
coù taùc ñoäng ñoái vôùi nhieàu hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá.
1. Laõi suaát vaø ñaàu tö
Khi laõi suaát taêng cao, nhu caàu ñaàu tö giaûm, chi tieâu ñaàu tö coù keá hoaïch giaûm.
NHTW ñaõ lôïi duïng moái quan heä ñoù ñeå thöïc hieän muïc tieâu chính saùch tieàn teä. Khi muoán
kích thích ñaàu tö, NHTW seõ thoâng qua caùc coâng cuï cuûa mình ñeå taùc ñoäng ñeán cung caàu tieàn
teä ñeå laøm giaûm suaát vaø ngöôïc laïi.
2. Laõi suaát vaø chi tieâu tieâu duøng
Thöïc teá ñaõ chöùng minh, laõi suaát coù taùc ñoäng moät caùch maïnh meõ ñeán khuynh höùông tieâu
duøng do ñoù taùc ñoäng maïnh meõ ñeán chi tieâu tieâu duøng.
Khi laõi suaát taêng (moïi thöù khaùc giöõ nguyeân khoâng ñoåi), chi phí cô hoäi cuûa vieäc naém giöõ
tieàn taêng, do ñoù laøm naûy sinh khuynh höôùng tieát kieäm chi tieâu ñeå chuyeån tieàn vaøo lónh vöïc
cho vay, laøm khuynh höôùng caän bieân tieâu duøng giaûm, daãn tôùi chi tieâu tieâu duøng giaûm.
Ngöôïc laïi, khi laõi suaát giaûm, seõ taùc ñoäng laøm cho khuynh höôùng caän bieân tieâu duøng
taêng, daãn tôùi chi tieâu tieâu duøng taêng. Ñaëc bieät, vôùi nhöõng khoaûn chi tieâu tieâu duøng laâu
beàn (nhö oâ toâ, nhaø cöûa…) thöôøng ñöôïc taøi trôï baèng tieàn ñi vay.
Nhaän thöùc ñöôïc moái quan heä naøy, NHTW ñaõ chuû ñoäng taùc ñoäng ñeå thöïc hieän muïc tieâu
chính saùch tieàn teä. Khi NHTW muoán kích caàu baèng caùch kích thích tieâu duøng vaø ñaàu tö thì
NHTW seõ thoâng qua caùc coâng cuï cuûa mình taùc ñoäng laøm giaûm laõi suaát (vaø ngöôïc laïi).
3. Laõi suaát vaø xuaát khaåu roøng
Khi laõi suaát trong nöôùc taêng, seõ laøm giaûm tæ giaù hoái ñoaùi, do ñoù laøm giaûm xuaát khaåu
roøng.
- 48 -
Nhaän thöùc ñöôïc moái quan heä naøy, NHTW ñaõ chuû ñoäng taùc ñoäng leân laõi suaát ñeå thöïc
hieän muïc tieâu chính saùch tieàn teä. Khi NHTW muoán kích caàu, taêng toång saûn phaåm baèng
caùch taêng xuaát khaåu roøng thì NHTW seõ thoâng qua caùc coâng cuï cuûa mình laøm giaûm laõi
suaát vaø ngöôïc laïi.
4. Laõi suaát vaø laïm phaùt
Söï taêng giaûm laõi suaát ngaân haøng taùc ñoäng ñeán cung caàu quyõ cho vay töø ñoù taùc ñoäng
ñeán cung tieàn teä.
NHTW coù theå söû duïng coâng cuï laõi suaát chieát khaáu ñeå thöïc hieän muïc tieâu thaét chaët tieàn
teä khi neàn kinh teá bò laïm phaùt nhaèm oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû haøng hoaù, baèng caùch
taêng laõi suaát chieát khaáu.
Hoaëc thöïc hieän chính saùch môû roäng tieán teä kích caàu, choáng giaûm phaùt tieàn teä, choáng suy
thoaùi kinh teá baèng caùch giaûm laõi suaát chieát khaáu.
CHÖÔNG VIII
LAÏM PHAÙT TIEÀN TEÄ
CÂU 68
Trình bày khái niệm và phép đo lường lạm phát. Cho các số liệu : năm n là năm gốc, chỉ số CPI
năm n+1 là 125%, chỉ số CPI năm n+2 la170%, xác định tỉ lệ lạm phát năm n+2 và cho biết đây là
loại lạm phát gì.
1. Khái niệm
Lạm phát là hiện tương mức giá cả hàng hoá chung tăng lien tục và kéo dài trong một khoản thời gian
nhất định, thường là từ vài tháng trở lên.
2. Biểu hiện của lạm phát
- Mức giá cả hàng hoá chung tăng lien tục, kéo dài.
- Giá trị tiền tệ giảm sút.
- Giá các loại chứng khoán lien tục giảm.
3. Các phép đo lường lạm phát
a. Chỉ số giá cả tiêu dùng xã hội – CPI
- CPI đo lường mức giá bình quân của một nhóm hàng hoá và dịch vụ cần cho tiêu dùng của các
hộ gia đình (được lựa chọn) của một giai đoạn như tỷ lệ phần trăm của mức giá giai đoạn trước được gọi
là năm gốc.
- CPI được tính cho toàn quốc và cho từng địa phương, được thông báo hàng tháng, tổ hợp của
nhiều tháng và cho cả năm. Hiện nay ở Việt Nam, một rổ hàng hoá được lựa chọn bao gồm : 10 nhóm mặt
hàng được chia thành 86 phân nhóm gồm 236 mặt hàng tiêu dùng chính và 64 dịch vụ. Quyền số gốc để
tính mức giá bình quân là cơ cấu chi tiêu hộ gia đình, theo kết quả điều tra đời sống kinh tế hộ gia
đình1995.
- Tỷ lệ lạm phát = [(Mức giá hiện tại - mức giá năm trước)/ mức giá năm trước]*100%.
- Cách đo lường này cho phép so sánh sự biến động mức giá tiêu dùng theo thời gian nhưng không
phản ánh được sự thay đổi cơ cấu tiêu dùng của các hộ gia đình tức sự thay đổi về chất lượng hàng hoá,
dịch vụ - một nhân tố rất quan trọng làm ảnh hưởng đến mức giá cả.
b. Chỉ số giảm phát tổng sản phẩm quốc nội –GDP
- Chỉ số này đo lường mức giá bình quân của tất cả các hàng hoá và dịch vụ tạo nên tổng sản phẩm
quốc nội.
- Chỉ số giảm phát GDP = ( GDP danh nghĩa / GDP thực tế )*100%.
Trong đó : GDP danh nghĩa đo lường sản lượng theo giá trị tiền tệ năm hiện tại ; GDP thưc tế đo
lường sản lượng năm hiện tại theo giá năm được chọn làm gốc.
 Bài tập
Tỷ lệ lạm phát n+2 =(170% - 125% ) / 125% =36%
 Đây là lạm phát phi mã.
CÂU 69
Nếu căn cứ vào cường độ, lạm phát bao gồm những loại gì? Trình bày khaí niệm và tác động của
từng loại lạm phát trên.
1. Các loại lạm phát căn cứ vào tốc độ và tác động của lạm phát
- Lạm phát vừa phải ( lạm phát thấp )
+ Là loại lạm phát xảy ra khi giá cả hàng hóa tăng chậm, thường ở mức một con số một năm ( 0%<lạm
phát thấp<10%)
- 49 -
+ Đặc điểm :
 Giá cả hàng hoá tăng chậm, ít ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng.
 Ít ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất kinh doanh.
 Đời sống của người dân hầu như cũng ít bị ảnh hưởng.
 Chính vì thế trong những điều kiện nhất định ,người ta có thể lợi dụng loại lạm phát này để gia tăng
đầu tư, mở rộng sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết thêm công ăn việc làm cho người lao
động.
- Lạm phát phi mã
+ Là loại lạm phát xảy ra khi giá cả hàng hoá tăng nhanh ở mức 2-3 con số một năm.
+ Đặc điểm :
 Giá cả hàng hoá tăng nhanh lien tục  lãi suất thực giảm xuống dưới 0  ảnh hưởng tiêu cực đến tâm
lý người dân, dân chúng không muốn giữ tiền mà muốn chuyển sang tích trữ bằng các tài sản hiện vật
khác như vàng, ngoại tệ… và bắt đầu hoạt động đầu cơ tích trữ hàng hoá.
 Ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất kinh doanh nền kinh tế có thể rơi vào khủng hoảng.
 Thất nghiệp gia tăng  ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân.
- Lạm phát siêu tốc ( siêu lạm phát )
+ Là loại lạm phát mà giá cả hàng hoá tăng rất nhanh ở mức 4 con số một năm.
+ Đặc điểm :
 Giá cả hàng hoá tăng rất nhanh, biến động bất thường người dân hoang mang hiện tượng chạy
trốn khỏi tiền tệ.
 Nền kinh tế rơi vào khủng hoảng, suy thoái trầm trọng.
 Thất nghiệp tràn lan, đời sống người dân vô cùng khó khăn.
- Cụ thể hơn, tác động của lạm phát phi mã và siêu lạm phát đối với nền kinh tế thể hiện ở
hai mặt sau :
Tác động tới sự phân phối lại thu nhập và của cải :
+ Người bị thiệt hại từ lạm phát : những người làm công ăn lương có thu nhập ổn định; những
người nắm giữ tài sản dưới hình thái tiền tệ, các chủ nợ cho vay dưới hình thái tiền tệ.
+ Người được lợi từ lạm phát : giai cấp tư sản, nhà nước vô sản : họ nắm giữ những tài sản
khổng lồ, họ phát hành tiền đưa ra lưu thông bừa bãi thay vì phải vay nhân dân. Những người nắm giữ tài
sản sưới hình thái hiện vật như hàng hoá, đất đai, nhà cửa, vàng bạc… ; các con nợ vay vốn dưới hình thái
tiền tệ…
Tác động đến giá cả, sản lượng, việc làm :
+ Lạm phát kéo dài làm cho giá cả mọi thứ tăng lên với tỉ lệ không bằng nhau, và tăng nhanh
nhất là giá cả các mặt hàng thiết yếu cho tiêu dùng và sản xuất.
+ Khi hàng hoá khan hiếm, nạn đầu cơ có dịp phát triền mạnh làm cho giá cả càng hỗn loạn, các
chính phủ rất khó kiẻm soát các hoạt động kinh tế ngầm.
+ Lạm phát kéo dài làm cho hàng loạt các doanh nghiệp vừa và nhỏ bị phá sản hoặc sản xuất
cầm chừng, số người thất nghiệp tăng lên làm nền kinh tế càng thêm khó khăn.
CÂU 70
Thế nào là lạm phát cầu kéo? Phân tích các nguyên nhân gây ra lạm phát cầu kéo.
1. Khái niệm
Là loại lạm phát xảy ra khi cầu hàng hoá tăng nhanh vượt qua khả năng cung ứng hàng hoá của nền kinh
tế, kéo giá cả hàng hoá tăng lên theo.
2. Nguyên nhân
- Bội chi ngân sách nhà nước thường xuyên và kéo dài để phục vụ cho nhu cầu chi tiêu của chính
phủ. Nguyên nhân của tình trạng bội chi này là do chi tiêu lãng phí, tham nhũng tiêu cực, cơ chế tập trung
bao cấp, bộ máy hành chính cồng kềnh đồng thời tiền lương tăng quá nhanh và chi phí cho an ninh quốc
phòng quá cao Nhà nước chi ngân sách cho các chủ thể kinh tế, làm cho sức cầu tăng thêm nhưng cung
san xuất không đáp ứng đủ dẫn đến việc in tiền khống hoặc là đi vay (vay nhân dân, vay NHTW, vay
nước ngoài ) nhưng không có khả năng trả làm cho cung tiền tăng lên  lạm phát tăng lên.
- Việc kiểm soát khối lượng tiền trong lưu thông của NHTW không chặt chẽ ( tức là phát hành
tiền cơ sở quá nhiều và không kiểm soát được chặt chẽ khả năng tạo tiền của NHTM) làm cho khối lượng
tiền trong lưu thông vượt quá khối lượng tiền cần thiết trong lưu thông.
- Bằng cách tạo thêm tiền qua hệ thống thanh toán chuyển khoản, các NHTM nếu không kiểm soát
được số tiền đã cho vay, để nợ quá hạn và nợ khó đòi tăng lên, không thu hồi được vốn, làm mất cân bằng
giữa tiền và hàng lạm phát tăng lên.
- 50 -
- Tiền lương tăng quá cao, tạo sức cầu hàng hoá lớn vượt quá khả năng cung ứng hàng hoá của
nền kinh tế  lạm phát tăng lên.
- Ngoài ra, có thể do các nguyên nhân về tâm lý như ảnh hưởng của các cuộc khủng hoảng về
chính trị, quân sự,k inh tế, thiên tai… làm cho dân chúng hoang mang đổ xô đi mua vét hàng hoá, làm sức
cầu hàng hoá gia tăng nhanh chóng, kéo giá cả hàng hoá tăng lên.
CÂU 71
Thế nào là lạm phát chi phí đẩy? Phân tích các nguyên nhân gây ra lạm phát chi phí đẩy.
1. Khái niệm
Là loại lạm phát xảy ra khi chi phí sản xuất tăng, kéo giá cả hàng hoá tăng lên theo.
2. Nguyên nhân
- Do chi phí tiền lương trong một đơn vị sản phẩm tăng ( do tốc độ tăng của tiền lương cao hơn tốc
độ tăng của năng suất lao động) giá thành 1 đơn vị sản phẩm tăng  giá bán của sản phẩm tăng. Tiền
lương tăng có thể là do thị trường lao động trở nên khan hiếm,do yêu cầu đòi tăng lương của công đoàn
hoặc do mức lạm phát dự tính tăng lên.
- Giá nguyên, nhiên vật liệu tăng cao do sự khan hiếm, do lạm phát xảy ra ở các nước xuất khẩu
làm cho giá thành nhập khẩu nguyên vật liệu tăng lên hoặc do tỷ giá hối đoái tăng.
- Lãi suất thị trường biến động theo hướng gia tăng và kéo dài làm cho chi phí sử dụng vốn vay
tăng lên.
- Thuế tăng ảnh hưởng tới mức sinh lời của hoạt động đầu tư, do đó giá cả tăng lên là tất yếu nhằm
duy trì mức sinh lời thực tế.
- Trình độ quản lý kém, tổ chúc lao động không hợp lý, chi phí ngoài sản xuất gia tăng quá mức
như chi phí tiếp khách, quảng cáo, tiêu cực phí…
CÂU 72
Thế nào là cung tiền tệ? Trình bày các biện pháp thắt chặt cung tiền tệ để hạn chế và kiểm soát
lạm phát.
1. Khái niệm
Là tổng các phương tiện tiền tệ thực tế trong lưu thông và được nắm giữ bởi các chủ thể trong nền kinh
tế.
2. Các biện pháp thắt chặt cung tiền tệ để hạn chế và kiểm soát lạm phát
- Đối với chính sách tiền tệ : thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt, thể hiện
+ Hạn chế tối đa việc làm gia tăng khối lượng tiền trong lưu thông bằng cách:
 kiểm soát chặt chẽ việc phát hành tiền mặt vào lưu thông; chấm dứt việc phát hành tiền để bù đắp thiếu
hụt ngân sách nhà nước, thực hiện nghiêm túc quan hệ tín dụng giữa ngân sách và ngân hàng.
 hạn chế khả năng cấp tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại, như tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc,
tăng lãi suất tái cấp vốn hoặc có thể ấn định hạn mức tín dụng cho các ngân hàng thương mại.
+ Thực hiện các biện pháp nhằm rút bớt khối lượng tiền thừa trong lưu thông như bán chứng
khoán tại thị trường mở, xuất vàng, ngoại tệ bán, hoặc điều tiết tăng lãi suất…
- Đối với chính sách tài chính : phấn đấu nhằm hướng tới giảm tình trạng bội chi ngân sách
thường xuyên bằng các biện pháp cương quyết
+ Thực thi chính sách tài chính thắt chặt như tiết giảm chi tiêu của chính phủ, giảm bớt các chi
tiêu về văn hoá, y tế, xã hội, chi phí quốc phòng, an ninh….
+ Nỗ lực khơi tăng các nguồn thu ngân sách, như điều chỉnh thuế suất hợp lý, tăng thuế đánh vào
những hàng hoá xa xỉ, cao cấp, không thiết yếu; đồng thời thực hiện chống tiêu cực, lãng phí, chống thất
thu thuế.
- Thông qua chính sách thu nhập : trong thời kỳ xảy ra lạm phát cao, nếu chính phủ đặt trọng tâm
chính sách vào việc hạn chế lạm phát, thì phải thi hành các biện pháp hạn chế việc tăng lương để làm giảm
áp lực gia tăng cung tiền và có thể đẩy chi phí sản xuất tăng lên.
- Thông qua chính sách về lao động : trong điều kiện cần phải hạn chế, kiểm soát lạm phát, người
ta phải chấp nhận một tỉ lệ thất nghiêp nhất định để mua một tỷ lê lạm phát thấp mong muốn.
CÂU 73
Thế nào là cầu tiền tệ? Trình bày các biện pháp nhằm mở rộng cầu tiền tệ để hạn chế và kiểm soát
lạm phát.
1. Khái niệm
Mức cầu tiền tệ là tổng khối lượng tiền tệ cần đề đáp ứng nhu cầu trao đổi và nhu cầu tích luỹ giá trị của
các chủ thể trong nền kinh tế, trong điều kiện giá cả và các biến số vĩ mô cho trước.
2. Các biện pháp mở rộng cầu tiền tệ để hạn chế và kiểm soát lạm phát
- 51 -
- Thi hành các biện pháp nhằm gia tăng khối lượng hàng hoá cung ứng cho nền kinh tế
+ Gia tăng đầu tư phát triền sản xuất để tăng cường hàng hoá cung ứng cho nền kinh tế, đây
không chỉ là biện pháp trước mắt mà còn là biện pháp về lâu dài.
+ Trước mắt, cần đẩy mạnh nhập khẩu hàng hoá thiết yếu cung ứng cho nền kinh tế, giảm mất
cân bằng giữa cung-cầu hàng hoá.
+ Xuất vàng, ngoại tệ để bán, một mặt giúp thu hút tiền từ lưu thông về ngân hàng, mặt khác làm
giảm cơn sốt về vàng, ngoại tệ trên thị trường.
- Thi hành các biện pháp nhằm ổn định giá cả
+ Trong điều kiện sức ép lạm phát tăng cao, nhà nước có thể thực hiện việc ấn định và kiểm soát
giá cả, nhất là đối với các hàng hoá đầu mối, nguyên vật liệu, hàng hoá tiêu dùng thiết yếu… Tuy nhiên,
biện pháp này chỉ có tác động nhất thời vì trong nền kinh tế thị trường, nhà nước khó có thể kiểm soát
hoàn toàn giá cả bằng biện pháp hành chính một cách lâu dài được.
+ Thi hành các chính sách nhằm xây dựng môi trường cạnh tranh hoàn hảo, thực hiện tự do hoá
mậu dịch để hàng hoá có thể dịch chuyển, điều hoà giữa nơi thừa và thiếu.
+ Nới lỏng hàng rào thuế quan, thực hiện các chính sách khuey61n khích nhập khẩu hàng hoá
với giá rẻ cung ứng cho nền kinh tế.
CÂU 74
Thế nào là giảm phát tiền tệ? Trình bày những biện pháp cơ bản có thể áp dụng để thực hiện mục
tiêu kích cầu hạn chế giảm phát tiền tệ. Liên hệ thực tiễn Việt Nam.
1. Khái niệm :
Là hiện tượng mức giá cả chung của hàng hoá giảm trong một thời gian tương đối dài. Trên thực tế,
giảm phát cũng gây thiệt hại cho nền kinh tế không kém gì lạm phát. Khi có giảm phát thì hàng hoá ế ẩm,
không bán được do sức mua của dân bị giảm sút. Các doanh nghiệp thiếu vốn đầu tư cho sản xuất kinh
doanh, số người thất nghiệp tăng lên làm cho sức mua của xã hội giảm.
2. Những biện pháp cơ bản để thực hiện mục tiêu kích cầu hạn chế giảm phát tiền tệ
+ Việc đầu tiên là chính phủ phải giảm thuế. Khi giảm thuế thì thu nhập thực của người dân sẽ
tăng và do đó họ sẽ có khuynh hướng tiêu dùng nhiều hơn lợi nhuận của nhà đầu tư tăng lên khuyến
khích đầu tư nhiều hơn.
+ Tăng chi ngân sách cho việc xây dựng cơ bản và đầu tư phát triển như xây dựng cơ sở hạ tầng,
đường cầu, bệnh viện, trường học…
+ Nhà nước cũng cần có các biện pháp cụ thể để khuyến khích xuất khẩu như trợ giá, giảm thuế,
miễn thuế, mở những văn phòng đại diện để giới thiệu sản phẩm của Việt Nam tại nước ngoài, cho các
doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng chính sách ưu đãi về lãi suất trong vay vốn.
3. Liên hệ thực tiễn Việt Nam
Ở Việt Nam, nhiều năm gần đây đã kiềm chế, đẩy lùi lạm phát từ trên 400% (1986) xuống dưới 5%
( 1996). Từ 1/1996 đến nay đã xuất hiện giảm phát. Trong năm 1996, có 4 tháng lạm phát xuống tới mức
âm dưới 0% như -0.5% (5/1996), -0.5% ( 6/1996), -0.7% ( 7/1996), -0.4% (8/1996). Sang 7 có 3 tháng
giảm phát : -0.3% ( 3/97),-0.3% ( 4/97), 0.3% (5/97).
Để khắc phục hậu quả do giảm phát gây ra, Nhà nước đã có một số giải pháp đồng bộ tích cực ngăn
ngừa xu hướng giảm sút của hệ thống giá cả trong nước, kích thích cầu trong nước qua các mặt :
+ Ngành tài chính đẩy mạnh chi ngân sách cho xây dựng cơ bản và đầu tư phát triển.
+ Ngành ngân hàng cung cấp đủ vốn cho các doanh nghiệp để khắc phục tình trạng ngân hàng
thừa tiền còn các doanh nghiệp thì thiếu vốn huy động.
+ Ngừng nhập khẩu những mặt hàng tồn kho đang dư thừa và những mặt hàng trong nước có thể
sản xuất được.
+ Ngăn chặn tình trạng nhập lậu hàng hoá và trốn thuế.
+ Loại hỏ các thủ tục phiền hà gây khó khăn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, nhằm
khuyến khích họ tăng cường vốn vào đầu tư sản xuất kinh doanh theo kế hoạch.
CHÖÔNG IX
CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ
CAÂU 75
Khaùi nieäm chính saùch tieàn teä. Trình baøy muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä. Taïi sao ñeû
ñaït ñöôïc muïc tieâu cuoái cuøng, NHTW caùc nöôùc thöônøg xaùc ñònh caùc muïc tieâu trung
gian caàn ñaït ñöôïc tröôùc khi ñaït muïc tieâu cuoái cuøng?
1. Khaùi nieäm CSTT
- 52 -
CSTT laø moät trong nhöõng chính saùch kinh teá vó moâ maø trong ñoù NHTW, thoâng qua caùc
coâng cuï cuûa mình thöïc hieän vieäc kieåm soaùt vaø ñieàu tieát khoái löôïng tieàn cung öùng caên cöù
vaøo nhu caàu tieànteä cuûa neàn kinh teá, nhaèm ñaït caùc muïc tieâu veà giaù caû, saûn löôïng vaø
coâng aên vieäc laøm.
- Khi neàn kinh teá coù daáu hieäu suy thoaùi  thöïc hieän CSTT môû roäng  taïo khaû naêng
vaø ñieàu kieän khuyeán khích ñaàu tö môû roäng saûn xuaát, taïo theâm coâng aên vieäc laøm.
- Khi neàn kinh teá coù daáu hieäu laïm phaùt  thöïc hieän CSTT thaét chaët  haïn cheá ñaàu
tö, kìm haõm söï taêng tröôûng quaù möùc cuûa neàn kinh teá.
2. Muïc tieâu cuoái cuøng cuûa CSTT
Muïc tieâu cuoái cuøng cuûa CSTT raát ña daïng tuøy theo töøng quoác gia, töøng thôøi kyø nhöng nhìn
chung coù 3 muïc tieâu thöôøng ñeà caäp sau:
a. OÅn ñònh giaù trò tieàn teä
- OÅn ñònh giaù trò tieàn teä laø muïc tieân haøng ñaàu cuûa CSTT vaø laø muïc tieâu daøi haïn
+ OÅn ñònh giaù trò ñoái noäi cuûa tieàn teä: giaù trò ñoái noäi cuûa ñoàng tieàn laø söùc mua cuûa
noù ñoái vôùi haønghoaù dòch vuï treân thò tröôøng trong nöôùc. Söùc mua cuûa ñoàng tieàn bieán ñoåi
ngöôïc chieàu vôùi giaù caû haøng hoaù, dòch vuï. Vì vaäy, ñeå oån ñònh ñöôïc söùc mau, CSTT phaûi
oån ñònh giaù caû haøng hoaù, dòch vuï vaø ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø kieåm soaùt ñöôïc laïm
phaùt  oån ñònh taâm lyù ngöôøi daân.
+ OÅn ñònh giaù trò ñoái ngoaïi cuûa tieàn teä: laø oån ñònh ñöôïc giaù trò cuûa noäi teä vôùi caùc
ngoaïi teä maïnh khaùc bieåu hieän thoâng qua tyû giaù hoái ñoaùi. Tyû giaù hoái ñoaùi laø moät ñaïi
löôïng nhaïy caûm, söï bieán ñoäng cuûa noù lieân quan tôùi raát nhieàu yeáu toá:
* Giaù thaønh saûn phaåm xuaát nhaäp khaåu
* Caùn caân thanh toaùn quoác teá
* Möùc ñoä laïm phaùt cuûa ñoàng tieàn lieân heä
* Chính saùch can thieäp tyû giaù cuûa Nhaø nöôùc
* Yeáu toá taâm lyù, döï ñoaùn
 töø ñoù aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát, ñaàu tö trong nöôc.
- Muoán oån ñònh giaù trò tieàn teä vaø kinh teá trong nöôùc phaûi coù bieän phaùt oå ñònh giaù
caû haøng hoaù, dòch vuï vaø tyû giaù hoái ñoaùi. Vieäc oån dònh giaù trò tieàn teä ñöôïc coi laø ñieàu
kieän tieân quyeát, laøm tieàn ñeà cho caùc muïc tieâu vó moâ khaùc.
b. Thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá
- OÅn ñònh giaù trò tieàn teä laø tieàn ñeà cho muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá
- Taêng tröôûng kinh teá laø muïc tieâu cuoái cuøng cuûa CSTT ôû baát kyø quoác gia naøo.
CSTT phaûi ñaûm baûo saûn löôïng thöïc cuûa neàn kinh teá lieân tuïc taêng so vôùi naêm tröùôc ñaõ
loaïi tröø yeáu toá bieán ñoäng giaù caû. (hay khi tyû leä gia taêng toång saûn phaåm quoác noäi GDP
lôùn hôn nhòp ñoä taêng daân soá seõ coù taêng tröôûng kinh teá).
- Moät neàn kinh teá coù toác ñoä taêng tröôûng oån ñònh laø neàn taûng cho moïi söï oån ñònh,
ñaûm baûo chính saùch xaõ hoäi ñöôïc thoaû maõn, caên cöù oån ñònh tieàn teä trong nöôùc, caûi thieän
caùn caân thanh toaùn quoác teá  moät neàn kinh teá phoàn vinh vaø tieán boä xaõ hoäi.
c. Taïo vieäc laøm, giaûm thaát nghieäp
- Ñaây laø muïc tieâu khoâng keùm phaàn quan troïng beân caïnh muïc tieâu taêng tröôûng kinh
teá, vì:
+ Thaát nghieäp cao  gaây khoù khaên veà maët taøi chính cho caùc hoägia ñình, xaõ hoäi baát oån
ñònh (teä naïn xaõ hoäi)
+ Thaát nghieäp cao  thöøa nhöõng ngöôøi lao ñoäng ngoài khoâng  caùc nguoàn taøi nguyeân
khoâng ñöôïc ñöa vaøo söû duïng  saûn phaåm saûn xuaát giaûm  neàn kinh teá ñi xuoáng
- Ñaûm baûo coâng aên vieäc khoâng coù nghóa laø tyû leä thaát nghieäp baèng 0, maø laø moät
möùc treân soá khoâng phuø hôïp vôùi vieäc laøm ñaày ñuû vaø taïi möùc naøy caàn cuûa lao ñoäng
ngang baèng cung caáp lao ñoäng. Möùc thaát nghieäp naøy goïi laø tyû leä thaát nghieäp töï nheân. Cho
neân, moãi quoác gia caàn xaùc ñònh moät tyû leä thaát nghieäp töï nhieân ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy.
Moái quan heä giöõa caùc muïc tieâu
- Thaát nghieäp vaø taêng tröôûng khoâng coù söï maâu thuaãn caû trong ngaén haïn vaø daøi
haïn. Coâng aên vieäc laøm cao seõ thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá vaø ngöôïc laïi.
- Taêng tröôûng kinh teá vaø oån ñònh giaù caû (kieåm soaùt laïm phaùt) maâu thuaãn nhau trong
ngaénhaïn nhöng laïi boå sung nhau trong daøi haïn.
- 53 -
+ Trong ngaén haïn, oån ñònh giaù trò tieàn teä phaûi thöïc hieän CSTT thaét chaët hay môû roäng tieàn
teä moät caùch hôïp lyù  coù theå phaûi duy trì moät möùc laïm phaùt hay thaät nghieäp naøo ñoù.
* Khi neàn kinh teá kieàm cheá naïn laïm phaùt thì laïi coù nguy cô taêng tröôûng kinh teá
giaûm, deã daãn ñeán suy thoaùi vaø thaát nghieäp cao.
* Khi môû roäng ñaàu tö, khaéc phuïc ñöôïc tình traïng suy thoaùi, taïo taêng tröôûng kinh teá
vaø coâng aên vieäc laøm cao thì laïi khoù kieàm cheá ñöôïc laïm phaùt.
+ Trong daøi haïn, oån ñònh giaù trò tieàn teä seõ taïo ra moâi tröôøng ñaàu tö oån ñònh  thuùc ñaåy
taêng tröôûng kinh teá, taïo coâng aên vieäc laøm.
3. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu cuoái cuøng, NHTW caùc nöôùc thöôøng xaùc ñònh caùc muïc
tieâu trung gian tröôùc khi ñaït ñeán muïc tieâu cuoái cuûa CSTT vì:
Vôùi CSTT ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu cuoái cuøng thì thôøi gian thöïc hieän töông ñoái laâu môùi
thaáydc keát quaû coù theå laø sau 1, 2 naêm, khi ñoù seõ laø quaù muoän vaø khoâng hieäu quaû neáu
NHTW ñôïi caùc daáu hieäu veà giaù caû, tyû giaù, thaát nghieäp ñeå ñieàu chænh caùc coâng cuï kòp
thôøi. Vì vaäy, ñeå khaéc phuïc haïn cheá naøy, caùc NHTW thöôøng xaùc ñònh muïctieâu trung gian
tröôùc khi ñaùt muïc tieâu cuoái cuøng, ñeà töø ñoù coù theå phaùt hieän ñöôïc nhöõng sai soùt vaø kòp
thôøi ñieàu chænh ñeå CSTT ñöôïc ñöa ra ñaït hieäu quaû cao nhaát veà laâu daøi.
CÂU 76
Trình bày các chỉ tiêu sử dụng làm mục tiêu trung gian của chính sách tiền tệ. Trình bày cơ chế
dẫn truyền tác động của các mục tiêu trung gian đến mục tiêu cuối cùng của chính sách tiền tệ.
1. Tiêu chuẩn để chọn các chỉ tiêu làm mục tiêu trung gian
- Có thể đo lường được : các mục tiêu trung gian phải đo lường được một cách chính xác và nhanh
chóng, phản ánh tình trạng của chính sách tiền tệ nhanh hơn mục tiêu cuối cùng, NHTW dễ nhận biết để
điều chỉnh hướng tác động khi cần thiết.
- Có thể kiểm soát được.
- Có mối liên hệ chặt chẽ với mục tiêu cuối cùng ( tiêu chuẩn quan trọng nhất ).
2. Các chỉ tiêu sử dụng làm mục tiêu trung gian

 Tổng khối lượng tiền cung ứng ( M1, M2, M3): nếu NHTW chọn tổng lượng tiền cung ứng
làm mục tiêu trung gian với tốc độ tăng là X% để đạt được mức tiền cung ứng tại M* xác định và lãi suất
tương ứng là i* thì NHTW buộc phải chấp nhận sự thay đổi của lãi suất vì sự biến động tất yếu của nhu
cầu tiền tệ trong nền kinh tế. Trong thực tế, lượng cầu tiền MD thay đổi sẽ làm lãi suất thay đổi theo.
i”
i* MD”
i’ MD*
MD’
lượng tiền cung ứng
 Chỉ tiêu lãi suất : nếu NHTW chọn và duy trì mức lãi suất mục tiêu là i* = y%, mức cầu tiền
tệ tương ứng sẽ là MD* tại mức cung tiền tệ M*. Khi cầu tiền thay đổi, để đạt được mục tiêu lãi suất,
NHTW buộc phải thay đổi mức cung tiền nhằm ngăn cản sự tăng lên hoặc giảm xuống của lãi suất, kéo
theo sự biến đổi của lượng tiền cơ sở.
3. Lựa chọn mục tiêu trung gian
Việc lựa chọn lãi suất hay lượng tiền cung ứng làm mục tiêu trung gian tuỳ thuộc vào mức độ biến động
tương đối của nhu cầu tiền tệ so với nhu cầu hàng hoá được phản ánh thông qua sự biến động tương đối
của đường IS so với LM trong mô hình IS-LM ( IS mô tả sự cân bằng của thị trường sản phẩm – mô tả tác
- 54 -
động của lãi suất đối vớisản lượng cân bằng; LM mô tả sự cân bằng của thị trường tiền tệ - mô tả tác động
của sản lượng đối với lãi suất cân bằng).
TH1) Đường IS biến động mạnh hơn đường LM : ta sẽ chọn mục tiêu tổng lượng tiền cung ứng
làm mục tiêu trung gian.
LM
IS”
IS*
IS’
i*
GDP thực tế
Y’ Y’m Y* Y”m Y”
Nếu i* làm mục tiêu trung gian NHTW phải thường xuyên thay đổi khối lượng tiền cung ứng mỗi khi
mức lãi suất thị trường biến động lớn hơn hoặc nhỏ hơn mức lãi suất i* bởi sự dao động của đường IS 
LM dịch sang phải hoặc sang trái mức sản lượng biến động từ Y’ đến Y”.
Nếu lượng tiền cung ứng làm mục tiêu trung gian thì NHTW cố định đường LM tại LM* để đạt được
mức sản lượng mục tiêu tại Y*. Vì lượng tiền cung ứng không thay đổi nên mức sản lượng sẽ biến động từ
Y’m đến Y”m sản lượng thực tế sẽ gần với sản lượng tiềm năng hơn.
TH2) Đường LM biến động mạnh hơn đường IS : lựa chọn lãi suất làm mục tiêu trung gian sẽ thích
hợp hơn.
LM’
LM*
LM”
i*
IS
GDP thực tế
Y’m Y* Y”m
Vì đường LM không cố định nên khi tổng lượng tiền cung ứng được cố định tại mức mục tiêu, tổng sản
lượng quốc dân sẽ dao động từ Y’m đến Y”m.
Nếu lãi suất i* được chọn làm mục tiêu, mọi biến động của mức cầu tiền tệ sẽ dẫn đến những biến động
tương ứng của mức cung tiền tệ nhằm duy trì mức lãi suất cố định tại i* LM cố định mức sản lượng
cố định tại Y*.
- 55 -
 Hiên nay, NHNNVN chọn khối tiền M2 làm chỉ tiêu trung gian vì sự biến động của nó hoàn toàn phù
hợp với sự biến động của mức giá và sản lượng trong thập kỷ 90. Tuy nhiên , chính sách lãi suất ấn định
phần nào làm giảm hiệu quả của mục tiêu trung gian này.
Ngoài 2 chỉ tiêu trên còn có các chỉ tiêu khác như tổng khối lượng tín dụng, tỷ giá…. Tuy nhiên quan hệ
của chúng với các mục tiêu cuối cùng rất phức tạp và không rõ rang. Do đó, chúng thường được sử dụng
kèm với 2 chỉ tiêu chính trên.
4. Cơ chế dẫn truyền
- Đối với chỉ tiêu lượng tiền cung ứng : ảnh hưởng đến đầu tư, đến việc mở rộng phát triển sản
xuất. Ngoài ra, cung tiền = cầu tiền  khắc phục lạm phát.
- Đối với chỉ tiêu lãi suất : chi phí của tín dụng sẽ ảnh hưởng đến đầu tư.
CÂU 77
Trình bày các chỉ tiêu sử dụng làm mục tiêu hoạt động của chính sách tiền tệ. trình bày cơ chế
dẫn truyền tác động của các mục tiêu hoạt động đến mục tiêu trung gian của chính sách tiền tệ.
1. Tiêu chuẩn lựa chọn chỉ tiêu làm mục tiêu hoạt động
- Phải đo lường được nhằm tránh sự suy diễn thiếu chính xác làm sai lệch dấu hiệu của chính sách
tiền tệ.
- Phải có mối quan hệ trực tiếp và ổn định với các công cụ của chính sách tiền tệ.
- Có mối quan hệ chặt chẽ và ổn định với các mục tiêu trung gian được lựa chọn.
2. Các chỉ tiêu
- Lãi suất liên ngân hàng : trước hết căn cứ vào mục tiêu trung gian được lựa chọn, chẳng hạn
lượng tiền cung ứng M* mức cầu tiền được tính toán để xác định mức lãi suất tại điểm cân bằng cung
cầu tiền. trên cơ sở đó, mức lãi suất lien ngân hàng cụ thể được xác định nhằm đạt được mục tiêu trung
gian.
- Dự trữ không vay : là lượng dự trữ có được thông qua thị trường mở. Cơ chế điều hành dự trữ
không vay có hiệu quả khi có các dự tính chính xác về dự trữ đi vay, nhu cầu nắm giữ tiền của công chúng
và hệ số nhân tiền. quan trọng hơn, mối quan hệ giữa dự trữ không vay và khối tiền cung ứng phải chặt
chẽ.
- Dự trữ đi vay : những cố gắng để đạt được mục tiêu hoạt động này có tác dụng làm giảm nhẹ sự
biến động của mức lãi suất. Khi lãi suất cho vay của các NHTM tăng lên, nhu cầu vay của các NHTM
tăng lên thúc đẩy nhu cầu bổ sung vốn từ NHTW mức dự trữ đi vay có thể vượt quá mức mục tiêu và
buộc NHTW phải tăng thêm mức dự trữ không vay thông qua nghiệp vụ thị trường mở lãi suất giảm
xuống  tổng lượng tiền cung ứng tăng lên  việc lựa chọn mục tiêu hoạt động này thực chất là lựa chọn
lãi suất làm mục tiêu trung gian.
3. Cô cheá daãn truyeàn töø muïc tieâu hoaït ñoäng ñeán muïc tieâu trung gian:
CAÂU 78 + 79
Trình baøy caùc coâng cuï cuûa chính saùch tieàn teä. Taïi sao goïi laø coâng cuï tröïc tieáp, coâng
cuï giaùn tieáp. Öu ñieåm cuûa coâng cuï giaùn tieáp so vôùi coâng cuï tröïc tieáp.
1. Caùc coâng cuï cuûa chính saùch tieàn teä
- 56 -
Coâng cuï chính saùch tieàn teä laø caùc hoaït ñoäng ñöôïc thöïc hieän tröïc tieáp bôûi ngaân haøng
trung öông nhaèm aûnh höôûng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán khoái löôïng tieàn trong löu thoâng vaø
laõi suaát, töø ñoù maø ñaït ñöôïc muïc tieâu caùc chính saùch tieàn teä.
Coâng cuï tröïc tieáp:
 Haïn möùc tín duïng laø haïn möùc soá dö tín duïng toái ña maø caùc ngaân haøng, toå chöùc tín
duïng ñöôïc pheùp cho vay ra trong moät thôøi ñieåm nhaát ñònh do ngaân haøng trung öông aán ñònh
töøng thôøi kì. Coâng cuï naøy thöôøng ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp laïm phaùt cao nhaèm khoáng
cheá tröïc tieáp vaø ngay laäp töùc löôïng tín duïng cung öùng.
Cô cheá taùc ñoäng: khi ngaân haøng trung öông caàn thu heïp möùc cung tieàn teä nhaèm thöïc hieän
chính saùch tieàn teä thaét chaët ñeå haïn cheá laïm phaùt, ngaân haøng trung öông seõ tính toaùn khoái
löôïng tín duïng caán khoáng cheá, töø ñoù tính ra haïn möùc tín duïng cho vay cuûa heä thoáng ngaân
haøng ñoái vôùi neàn kinh teá. Töø ñoù, ngaân haøng trung öông döïc vaøo khaû naêng voán töï coù, khaû
naêng cho vay, khaû naêng tín duïng … cuûa töøng ngaân haøng maø giao haïn möùc tín duïng phuø hôïp.
Ñaây laø coâng cuï coù hieäu löïc taùc ñoäng nhanh choùng, maïnh meõ theo muïc tieâu caàn kieåm
soaùt. Tuy nhieân hieäu quaû ñieàu tieát cuûa coâng cuï naøy khoâng cao bôûi noù thieáu linh hoaït vaø
ñoâi khi ñi ngöôïc vôùi chieàu höôùng bieán ñoäng cuûa thò tröôøng tín duïng, laøm ñaåy giaù leân hoaëc
giaûm khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Coâng cuï haïn möùc tín duïng khoâng
coøn phuø hôïp vôùi thò tröôøng vì cô cheá thò tröôøng töï quyeát ñònh baûn thaân noù, aûnh höôøng
tieâu cöïc ñeán caùc chuû theå kinh doanh tieàn teä.
 AÁn ñònh laõi suaát tieàn gôûi, laõi suaát cho vay: ngaân haøng trung öông ñieàu tieát caùc muïc
tieâu trung gian thoâng qua laõi suaát aán ñònh vaø tæ giaù.
 AÙp ñaët tæ giaù hoái ñoaùi
Coâng cuï giaùn tieáp:
 AÁn ñònh döï tröõ baét buoäc: laø tæ leä phaán traêm giöõa soá tieàn toái thieåu maø caùc ngaân
haøng, toå chöùc tín duïng khoâng ñöôïc pheùp söû duïng kinh doanh treân toång soá tieàn gôûi huy
ñoäng thuoäc loaïi phaûi thöïc hieän döï tröõ baét buoäc.
Cô cheá taùc ñoäng: khi ngaân haøng thöông maïi taêng tæ leä döï tröû baét buoäc, laøm taêng khaû
naêng cho vay cuûa caùc heä thoáng ngaân haøng neân seõ taùc ñoäng laøm:
+giaûm khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân haøng, töø ñoù laøm giaûm möùc cung tieàn.
+ giaùn tieáp laøm taêng laõi suaát cho vay cuûa heä thoáng ngaân haøng.
 Ñaàu tö seõ giaøm keùo theo saûn löôïng giaøm töông öùng vaø ngöôïc laïi.
Coâng cuï naøy taùc ñoäng aûnh höôûng ñoáng ñeàu ñeán caùc ngaân haøng vaø toå chöùc tín duïng
taïo söï caïnh tranh coâng baèng treân thò tröôøng, hieäu löïc taùc ñoäng raát maïnh meõ (chæ caàn thay
ñoåi 1 % tæ leä döï tröõ baét buoäc thì seõ laøm cho löông tieàn cho vay taêng hoaëc giaûm ñi raát
nhieàu). Tuy nhieân tieàn noäp döï tröõ thöôøng khoâng ñöôïc traû laõi hoaëc laõi raát ít laøm aûnh
höôûng ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Ngoaøi ra do hieäu löïc maïnh seõ laøm giaûm tính linh
hoaït trong vieäc ñieàu tieát, nghóa laø khoâng thöïc hieän ñöôïc ñieàu tieát ñoái vôùi nhöõng thay ñoåi
cuûa löôïng tieàn cung öùng vôùi quy moâ nhoû.
Taùi caáp voán: laø hoaït ñoäng caáp tín duïng döôùi hình thöùc coù ñaûm baûo cuûa ngaân aøhng
trung öông ñoái vôùi caùc ngaân haøng, toå chöùc tín duïng.
Coù 3 hình thöùc caáp tín duïng cuûa ngaân haøng trung öông cho caùc ngaân aøhng thöông maïi:
+ Chieát khaáu, taùi chieát khaáu caùc giaáy tôø coù giaù coøn trong thôøi haïn thanh
toaùn.
+ Cho vay coù baûo ñaûm baèng caám coá caùc giaáy tôø coù giaù coøn trong thôøi haïn
thanh toaùn (khoâng chuyeån quyeàn sôû höõu)
+ Cho vay coù baûo ñam hoà sô tín duïng
Cô cheá taùc ñoäng:
Khi ngaân haøng trung öông thöïc hieän chính saùch tieàn teä thaét chaët:
+ Ngaân haøng trung öông ñieàu chænh baèng caùch taêng laõi suaát taùi caáp voán, löôïng cho
vay taùi caáp voán giaûm, trong khi ñoù döï tröõ cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi khoâng taêng seõ
laøm haïn cheá cho vay keùo theo ñaàu tö giaûm.
+ Ngaân haøng trung öông aán ñònh thoâng qua cöûa soå chieát khaáu laøm giaûm haïn möùc
taùi caáp voán hoaëc laøm cho caùc ñieàu kieän taùi caáp voán trôû neân khaét khe hôn nhö haïn cheá
caùc giaáy tôø coù giaù ñöôïc vay taù caáp voán), nhö vaäy seõ laøm haïn cheá khaû naêng cho vay cuûa
ngaân haøng thöông maïi laøm ñaàu tö giaûm.
- 57 -
+ Ngaân haøng trung öông taêng laõi suaát tieàn cho vay laøm laõi suaát voán treân thò tröôøng
lieân ngaân aøhng taêng, keùo theo laõi suaát treân thò tröôøng trung vaø daøi haïn taêng laøm giaûm nhu
caàu voán tín duïng, do ñoù ñaàu tö giaûm.
Coâng cuï naøy coù tính linh hoaït cao, ñieàu chænh taêng giaûm löôïng tieàn cung öùng cho caùc
ngaân haøng thöông maïi, toå chöùc tin duïng vaø töø doù ñeán neàn kinh teá. Ñaày laø coâng cuï raát
tieän duïng cho ngaân haøng thöông maïi bôm tieàn ra löu thoâng moät caùch an toaøn vìa coù baûo
ñaûm. Tuy nhieân coâng cuï naøy laïi mang tính thuï ñoäng vì ngaân aøhng trung öông chæ coù theå
khuyeán khích chöù khoâng baét buoäc caùc ngaân haøng thöông maïi vay voán cuûa mình theo caùc
muïc tieâu ñaõ ñeà ra.
 Nghieäp vuï thò tröôøng môû: ngaân haøng trung öông mua baùn caùc giaáy tôø coù giaù treân thò
tröôøng tieàn teä vaø taùc ñoäng ñeán khaû naêng cung öùng tín duïng cuûa ngaân haøng. Thò tröôøng
môû laø thò tröôøng tieàn teä vaø moät phaàn thò tröôøng chöùng khoaùn. ÔÛ Vieät Nam thò tröôøng
môû laø thò tröôøng tieàn teä môû roäng ñoái vôùi caùc ñoái töôïng tham gia. Tuy nhieân do hieän nay
trình ñoä phaùt trieån cuûa thò tröôøng vaø trình ñoä quaûn lí cuûa ngaân haøng trung öông coù giôùi haïn
neân ñoái töôïng tham gia chöa môû roäng.
Cô cheá taùc ñoäng:
+Ngaân haøng trung öông mua (baùn) caùc chöùng khoaùn laøm giaûm (taêng) döï tröõ cuûa ngaân
haøng thöông maïi vaøkhaû naêng taïo tieàn gôûi thoâng qua cung öùng tín duïng giaûm xuoáng laøm
aûnh höôûng ñeán löôïng tieàn cung öùng.
+Khi voán khaû duïng cuûa töøng ngaân haøng giaûm do taùc ñoäng cuûa thò tröôøng môû, möùc
cung voán treân thò tröôøng tieàn teä lieân ngaân haøng giaûm(trong ñieàu kieän caùc yeáu toá lieân quan
khoâng ñoåi) aûnh höôûng ñeán laõi suaát caùc coâng cuï thò tröôøng môû vaø laõi suaát thò tröôøng traùi
phieáu. Chi phí cô hoäi ñoái vôùi ngöôøi coù voán dö thöøa vaø giaù voán ñaàu tö ñoái vôùi ngöôøi thieáu
huït voán taêng laøm giaûm nhu caàu ñaàu tö vaø tieâu duøng trong xaõ hoäi, do ñoù laøm giaûm saûn
löôïng, giaù caû, coâng aên vieäc laøm.
+Ngaân haøng trung öông baùn chöùng khoaùn, löôïng cung chöùng khoaùn taêng leân trong khi
nhu caàu chöùng khoaùn khoâng taêng laøm giaù chöùng khoaùn giaûm, möùc sinh lôøi cuûa chuùng
taêng leân. Caùc toå chöùc nhaân tieàn phaûi taêng laõi suaát ñeå haïn cheá tình traïng phi trung gian
hoaù, ñoàng thôøi laõi suaát cuûa caùc chöùng khoaùn môùi phaùt haønh cuõng taêng leân töông öùng.
Ñaây laø coâng cuï linh hoaït vaø chuû ñoäng theo caû hai höôùng ñieàu tieát laø bôm tieàn ra vaø ruùt
tieàn vaøo theo yeâu caàu cuûa chính saùch tieàn teä vaø coù theå ñieàu chænh sai leäch neáu coù phaùt
hieän. Ngoaøi ra coâng cuï naøy cuõng thöïc hieän nhanh choùng, ñôn giaûn khoâng caàn thuû tuïc röôøm
raø. Ñieàu quan troïng nhaát cho pheùp söû duïng coâng cuï naøy laø söï phaùt trieàn cuûa thò tröôøng
voán ñaàu tö vaø thò tröôøng tieàn teä. Ngaân haøng trung öông phaûi coù khaû naêng kieåm soaùt vaø
döï ñoaùn söï bieán ñoäng cuûa soá löôïng voán khaû duïng trong heä thoáng ngaân haøng.
2. Goïi laø coâng cuï tröïc tieáp vì chuùng taùc ñoäng tröïc tieáp vaøo khoái löôïng tieàn trong
löu thoâng (hay möùc laõi suaát trung vaø daøi haïn).
Goïi laø coâng cuï giaùn tieáp vì chuùng taùc ñoäng tröôùc heát vaøo muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa chính
saùch tieàn teä, thoâng qua cô cheá thò tröôøng maø taùc ñoäng naøy ñöôïc truyeàn ñeán caùc muïc tieâu
trung gian laø khoái löôïng tieàn cung öùng vaø laõi suaát.
3. Öu ñieåm cuûa coâng cuï giaùn tieáp so vôùi coâng cuï tröïc tieáp:
Laø tính linh hoaït vaø chuû ñoäng, beân caïnh ñoù baûn thaân coâng cuï tröïc tieáp(haïn möùc tín
duïng) ñaõ mang tính chaát haønh chính thieáu linh hoaït, haïn cheá cuûa noù laø tính chuû ñoäng xuaát
phaùt töø söï thieáu caên cöù trong xaùc ñònh möùc tín duïng vaø söï loûng leûo cuûa caùc cheá taøi trong
vieäc quaûn lí haïn möùc naøy.
CÂU 80
So sánh các công cụ : dự trữ bắt buộc, tái chiết khấu, nghiệp vụ thị trường mở trên các khía
cạnh : tính linh hoạt, chủ động, khả năng đảo ngược tình thế, tốc độ thực hiện. Liên hệ với tình hình
sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ hiên nay của NHNNVN.
Dự trữ bắt buộc Tái chiết khấu Nghiệp vụ thị trường mở

Tính linh hoaït: Thiếu linh hoạt Rất linh hoạt,lãi suất tái chiết khấu Rất linh hoạt, có thể tác
vì chỉ cần thay đổi 1% tỷ lệ dự trữ có hiệu ứng thông báo do sự trông động hai chiều : mua-bán
bắt buộc thỉ mức dự trữ thay đổi đợi và dự đoán của thị trường. Tuy chứng khoán. Rất chủ động
- 58 -
đáng kể và dẫn đến sự thay đổi nhiên, trong trường hợp lãi suất tái
trong việc thực hiện yêu cầu
theo cấp số nhân của khối lượng chiết khấu cao hơn mức lãi suất thực
của NHTW bằng việc điều
tiền cung ứng. Nếu thay đổi thường tế thì sự thay đổi lãi suất thực chất là
chỉnh giá sao cho nó trở nên
xuyên sẽ gây nên sự bất ổn cho sự “điều chỉnh kinh tế” nhằm phù hấp dẫn đối tác và chủ động
hoạt động của các ngân hàng và chi hợp lãi suất thực tế và hiệu ứng thực hiện và điều chỉnh sai
phí điều chỉnh rất tốn kém. thông báo phản tác dụng lệch nếu có phát hiện.
Tính chuû ñoäng: Kém chủ động, Keùm chủ động do mức độ phát Raát chuû ñoäng, ngaân
giả sử tính toán nền kinh tế 1000 huy hiệu quả của công cụ này căn cứ
haøng trung öông coù theå
USD nhưng sau khi đã cấp ra, tính vào mức độ phụ thuộc về vốn của thöïc hieän yeâu caàu cuûa
toán lại thì thấy thực tế chỉ cần có NHTM vào NHTW. mình baèng caùch ñieàu
800 USD, tuy nhiên không thể rút chænh giaù chöùng khoaùn
lại vì phải đợi đến lúc đáo hạn ñeå haáp daãn caùc ñoái taùc.
Khả năng đảo ngược tình thế: Khoù ñaûo ngöôïc tình theá do Deã ñaûo ngöôïc tình
khoù theå ñaûo ngöôïc tình theá. hieäu öùng thoâng baùo chæ phaùt huoáng khi phaùt hieän tieàn
huy taùc duïng khi laõi suaát taùi löu thoâng thöøa hoaëc thieáu
chieát khaáu phuø hôùp vôùi möùc baèng caùch mua hoaëc baùn
laõi suaát treân thò tröôøng. ra caùc phieáu nôï.
Tốc độ thực hiện: khoâng nhanh Nhanh. Nhanh choùng, ñôn giaûn,
laém khoâng caàn caùc thuû tuïc
röôøm raø.
Lieân heä vôùi tình hình söû duïng caùc coâng cuï chính saùch tieàn teä cuûa ngaân haøng nhaø
nöôùc Vieät Nam:
CHÖÔNG X
THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH
CAÂU 81
Thò tröôøng taøi chính laø gì ? trình baøy chöùc naêng vaø vai troø cuaû thò tröôøng taøi chính
1. Khaùi nieäm:
Thò tröôøng taøi chính laø nôi mua baùn caùc coâng cuï taøi chính, nhôø ñoù maø voán ñöôïc chuyeån
giao 1 caùch tröïc vaø giaùn tieáp töø caùc chuû theå thöøa voán ñeán caùc chuû theà coø nhu caàu veà
voán.
2. Chöùc naêng:
a. Chöùc naêng daãn voán
TC giaùn tieáp
Caùc trung gian

TC
v * Ñaàu tö:
* Tieát kieäm oá 1-Caùc haõng
1-Caùc gñình n KD
2-Caùc haõng Caùc TTTC
Voá Tröïc tieáp Voán 2-CP
KD n 3-Caùc gñình
3-CP
TC tröïc tieáp
- Thò tröôøng taøi chính thöïc hieän chöùc naêng kinh teá noøng coát trong vieäc daãn voán töø
nhöõng ngöôøi taïm thöøa voán ñeán nhöõng ngöôøi taïm thieáu voán. Cung caáp moät löôïng voán lieân
tuïc, cho caùc doanh nghieäp, ngöôøi tieâu duøng vaø CP ñeå hoå trôï cho caû chi tieâu ñaàu tö vaø tieâu
duøng cho moät neàn kinh teá .
- Taïo ñieàu kieän gia phaùt trieån nhaân söï cuaû caùc nguoàn cuaû caûi xaõ hoäi vaø taïo ra möùc
soáng cao hôn cho caù nhaân vaø gia ñình
- 59 -
- Thò tröôøng taøi chính cho pheùp chuyeån voán töø nhöõng ngöôøi khoâng coù cô hoäi ñaàu tö
sinh lôïi ñeán nhöõng ngöôøi coù cô hoäi ñaàu tö sinh lôïi.
b. Chöùc naêng tieát kieäm
- Thò tröôøng taøi chính cung caáp ñieåm sinh lôïi cho tieát kieäm. Thoâng qua thò tröôøng taøi
chính, ngöôøi tieát kieäm coù theå kieám ñöôïc thu nhaäp döôùi hình thöùc tieàn laõi, toå chöùc, tieàn lôøi
cuaû voán.
- Khi nhöõng ngöôøi chi tieâu caàn theâm voán cuaû nhöõng ngöôøi tieát kieäm, thò tröôøng taøi
chính gôûi tín hieäu ñeán ngöôøi tieát kieäm döôùi hình thöùc tieát kieäm coù laõi suaát cao hôn nhaèm
ñoäng vieân caùc ñôn vò, caù nhaân thaëng dö tieát kieäm nhieàu hôn vaø tieâu duøng bôùt ñi. Ngöôïc
laïi, khi nhöõng ngöôøi chi tieâu caàn ít quyõ hôn thì laõi suaát coù chieàu höôùng giaûm bôùt vaø söï
luaân löu tieát kieäm cuõng yeáu ñi.
=> thò tröôøng taøi chính cung caáp moät cô cheá ñoäng vieân tieát kieäm vaø taïo ra 1 luoàng quyõ
vaøo ñaàu tö.
c. Chöùc naêng thanh khoaûn
- Thò tröôøng taøi chính cung caáp phöông thöùc chuyeån ñoåi caùc loaïi taøi saûn thueá chaáp
thaønh tieàn maët taøi saûn thueá chaáp “loûng” theâm). Tính “loûng” theâm cuûa nhöõng loaïi taøi saûn
thueá chaáp kieán chuùng ñöôïc öa chuoäng hôn ñeå deå daøng hôn chöùc naêng doàn voán vaø chöùc
naêng tieát kieäm cuaû thò tröôøng taøi chính.
- Neáu thieáu thò tröôøng taøi chính hoaëc thò tröôøng taøi chính keùm phaùt trieån, tính thanh
khoaûn giöõa taøi saûn hoaëc voán döôùi hình thaùi tieàn maët hôn laø nhöõng hinh thaùi khaùc gaàn
vôùi tieán.
3. Vai troø
a. Thò tröôøng taøi chính goùp phaàn naâng cao naêng suaát vaø hieäu quaû cuaû toaøn boä
neàn kinh teá
- Baát kyø neàn kinh teá naøo , trong quaù trình phaùt trieån bao giôø cuõng phaûi ñoái ñaàu vôùi söï
khan hieám cuaû caùc nguoàn löïc. Saûn xuaát lôùn khoâng nhöõng ñoøi hoûi söï taäp trung kó naêng, tay
ngheà, nhaân löïc vaät lieäu maø coøn ñaët ra söï caàn thieát vaø caáp baùch veà nhu caàu söû duïng caùc
nguoàn taøi nguyeân aáy moät caùch tieát kieäm vaø hieäu quaû nhaát. Thò tröôøng taøi chính laø saûn
phaåm taát yeáu cuaû söï ñoøi hoûi taäp trung taøi nguyeân cho saûn xuaát lôùn vaø choáng laõng phí
döôùi nhieàu hình thöùc .
- Vôùi chöùc naêng doàn voán vaø tieát kieäm, thò tröôøng taøi chính ñaõ taïo ñieàu kieän huy ñoäng
caùc nguoàn löïc trong xaõ hoäi vaø phuïc vuï saùng taïo cuaû caûi nhieàu daïng cho ñôøi soáng con
ngöôøi, loâi keùo caùc caù nhaân trôû thaønh nhöõng nhaø ñaàu tö taän duïng moïi nguoàn löïc nhoû
nhaát, thuùc ñaûy hoaït ñoäng saùng taïo saûn phaåm vaø dòch vuï.
- Ñoái vôùi Nam vieäc buø ñaép caùc khoaûn boäi chi hoaëc coù voán ñeå xaây döïng caùc coâng
trinh coâng coäng baèng caùch vay nôï treân thò tröôøng taøi chính thay vì phaùt haønh theâm giaáy baïc
NH vaøo löu thoâng laø bieän phaùp heat söùc quan troïng vì vaäy vöøa coù theå kieàm cheá laïm phaùt,
vöøa coù theå taêng tröôûng ñöôïc neàn kinh teá. Taát nhieân, möùc NN vay daân cuõng coù giôùi haïn vì
NN phaûi traû caû voán laãn laõi cho nhöõng ai mua chöùng khoaùn NN maø nguoàn traû nôï laïi laø
khoaûn thu cuûa naêng suaát- chuû yeáu laø thueá.
- Thò tröôøng taøi chính ñaõ goùp phaàn naâng cao naêng suaát vaø hieäu quaû cuaû kinh teá caûi
thieän möùc soáng cuûa ngöôøi tieâu duøng baèng caùch tieâu thuï voán thöøa vaø giuùp ngöôøi tieát
kieäm choïn thôøi ñieåm toát cho vieäc mua saém cuaû hoï, giuùp caùc nhaø kinh doanh taäp trung vaø
söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân vaøo quaù trình saûn xuaát lôùn moät caùch tieát kieäm vaø hieäu
quaû nhaát daån ñeán vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng
i. 1 thò tröôøng taøi chính hoaït ñoäng hieäu quaû seõ taän duïng ñöôïc möùc cao
nhaát moïi nguoàn voán tieàm taøng trong nuôùc vaø ngoaøi nöôùc -> phaùt trieån vaø caûi thieän ñôøi
soáng nhaân daân.
b. Thò tröôøng taøi chính taïo ñieàu kieän dung hoaø caùc lôïi ích kinh teá cuaû caùc chuû
theå kinh teá vaø tieàn thò tröôøng
- Thoâng qua nhöõng cuoäc ñaáu giaù taäp trung trong caùc nguoàn cung vaø nguoàn caàu, cô cheá
thò tröôøng seõ hình thaønh giaù caû toát nhaát, cho caû ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua, ñaûm baûo coâng
baèng treân thò tröôøng
- Thieáu thò tröôøng taøi chính hay thò tröôøng taøi chính keùm phaùt trieån, ñieàu kieän ñeå cung
vaø caàu gôõ, coï xaùt seõ bò haïn cheá. Do ñoù khoâng theå coù möùc giaù phaûn aùnh ñaày ñuû chính
xaùc söùc mua, söùc baùn
- 60 -
- Thò tröôøng taøi chính laø nôi taïo moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå dung hoaø caùc lôïi ích kinh teá
cuaû caùc chuû theå kinh teá khaùch nhau treân thò tröôøng
c. Thò tröôøng taøi chính laø coâng cuï tuyeån choïn vaø kích thích caùc doanh nghieäp
saûn xuaát kinh doanh laønh maïnh coù hieäu quaû
- Töï baûn thaân coù theå thò tröôøng taøi chính choïn ra nhöõng doanh nghieäp hoaëc duï aùn coù
trieån voïng ñeå taøi trôï
+ Nhöõng doanh nghieäp hay döï aùn coù trieån voïng coù theå nhaän theâm voán vôùi chi phí reû
hôn
+ Doanh nghieäp keùm hay dö( aùn toài seõ khoù thu huùt voán hoaëc phaûi traû chi phí söû duïng
voán ñaét hôn
=> Caùc doanh nghieäp hay döï aùn muoán huy ñoäng ñöôïc voán vaø duy trì voán huy ñoäng thoâng
qua thò tröôøng taøi chính phaûi thanh toaùn sao cho saûn xuaát kinh doanh laønh maïnh vaø coù hieäu
quaû ngaøy caøng cao
- Thò tröôøng taøi chính taïo kieàu kieän thuaän lôïi cho caùc giao dòch taøi chính
- Thò tröôøng taøi chính laø con hình daãn truyeàn voán töø nhöõng chuû theå thaëng dö tieát kieäm
sang caùc chuû theå thieáu huït tieát kieäm. Nhôø söï phaùt trieån cuaû coâng ngheä thoâng tin lieân laic
(veä tinh, caùp quang, tia laser, maùy fax vaø caùc tieán boä coâng ngheä khaùc) maø caùc ñònh cheá taøi
chính taùc hôïp cho caùc ñôn vò thaëng dö thieát kieäm caùch nhau 1 caùch coù hieäu quaû daån ñeán
tieát kieäm chi phí lieân quan ñeán giao dòch taøi saûn thueá chaáp(chi phi thu thaäp thoâng tin, chi phí
nghieân cöùu, chi chí tìm gaëp)
CAÂU 82
Trình baøy khaùi nieäm vaø phaân bieät söï khaùc nhau giöõa thò tröôøng taøi chính sô thò
tröôøng taøi chính sô caáp vaø thò tröôøng taøi chính thöù caáp.
1. Khaùi nieäm
Giao dòch treân thò tröôøng sô caáp
Voán
Ngöôøi cung öùng Ngöôøi vay voán
voán
Phaùt haønh coâng cuï taøi chính môùi

Söû duïng voán ñeå mua
haøng hoaù, dòch vuï
hoaëc ñaàu tö
Giao dòch treân thò tröôøng thöù caáp
Ngöôøi tieát
kieäm 1
Ngöôøi naém giöõ caùc
coâng cuï taøi chính ñaõ Baùn chöùng
ñöôïc phaùt haønh tröôùc khoaùn Ngöôøi tieát
ñaây kieäm 1
Ngöôøi tieát
kieäm 1
Nhaän tieàn
- 61 -
2. Phaân bieät thò tröôøng sô caáp vaø thò tröôøng thöùc caáp
Thò tröôøng sô caáp Thò tröôøng thöù caáp
- Laø thò tröôøng mua baùn caùc chöùng - Laø nôi trao ñoåi nhöõng coâng cuï taøi chính ñaõ
khoaùn môùi phaùt haønh. ñöôïc phaùt haønh.
Treân thò tröôøng naøy, voán töø nhaø ñaàu Laø moät boä phaän quan troïng cuûa thò tröôøng taøi
tö seõ ñöôïc chuyeån thaønh nhaø phaùt chính, gaén boù vôùi thò tröôøng taøi chính sô caáp.
haønh thoâng qua vieäc nhaø ñaàu tö mua
caùc chöùng khoaùn môùi phaùt haønh.
- Giao dòch treân thò tröôøng naøy cung caáp tính
- Giao dòch tr6n thò tröôøng naøy cung caáp thanh khoaûn cho caùc coâng cuï taøi chính  haáp daãn
voán cho nhaø phaùt haønh hôn, ñöôïc öa chuoäng hôn  phaùt haønh vaø baùn
chuùng deã daøng hôn thò tröôøng sô caáp.
- Giao dòch treân thò tröôøng thöù caáp phaûn aùnh

- Giaù treân thò tröôøng sô caáp do toå nguyeân taécc quy ñònh vaø töï do caïnh tranh, giaù
chöùc phaùt haønh aán ñònh vaø thöôøng chöùng khoaùn do cung caàu quyeát ñònh.
ñöôïc in ngay treân chöùng khoaùn.
- Thò tröôøng thöù caáp laø thò tröôøng hoaït ñoäng
lieân tuïc, caùc nhaø ñaàu tö coù theå mua vaø baùn caùc
chöùng khoaùn nhieàu laàn treân thò tröôøng thöù caáp.
3. YÙù nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu naøy
- Hai thò tröôøng naøy toàn taïi vaø quan heä maät thieát vôùi nhau. Neáu khoâng coù thò tröôøng sô
caáp thì khoâng coù Chöùng khoaùn ñeå löu thoâng trong thò tröôøng thöù caáp. Neáu khoâng coù thò
tröôøng thöù caáp thì vieäc baùn chöùng khoaùn  tieàn maët seõ gaëp nhieàu khoù khaên.
- Vieäc phaân bieät 2 loaïi thò tröôøng treân chæ coù tính lí thuyeát. Trong thöïc teá toå chöùc thò
tröôøng chöùng khoaùn khoâng coù söï phaân bieät, giao dòch treân hai thò tröôøng naøy dieãn ra song
song.
- Phaûi coi troïng thò tröôøng sô caáp vì ñaây laø thò tröôøng phaùt haønh - quan saùt chaët cheõ thò
tröôøng thöù caáp.
CAÂU 83
Khaùi nieäm thò tröôøng chöùng khoaùn. Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa traùi phieáu vaø coå
phieáu coâng ty. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa vieäc nghieân cöùu vaán ñeà naøy.
1. Khaùi nieäm thò tröôøng chöùng khoaùn
Thò tröôøng chöùng khoaùn laø nôi mua baùn, trao ñoåi caùc chöùng khoaùn coù thôøi haïn treân 1
naêm theå hieän döôùi hình thöùc traùi phieáu, coå phieáu vaø caùc coâng cuï phaùt sinh.
Vai troø
- Laø coâng cuï taøi trôï nhu caàu voán trung vaø daøi haïn cho neàn kinh teá quoác daân
- Laø coâng cuï ñaûm baûo khaû naêng thanh khoaûn cuûa ngöôøi ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn
- Laø coâng cuï hoã trôï quaù trình taäp trung doanh nghieäp, môû roäng quy moâ kinh doanh
2. Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa traùi phieáu vaø coå phieáu coâng ty
Traùi phieáu coâng ty Coå phieáu coâng ty
- Do coâng ty phaùt haønh vôùi muïc ñích huy - Do coâng ty coå phaàn phaùt haønh ñeå huy
ñoäng voán ñeå boå sung voán taïm thôøi thieáu phuïc ñoängvoán thaønh laäp hoaëc môû roäng saûn
vuï cho ñaàu tö phaùt trieån xuaát
- Xaùc nhaän quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa

ngöôøi sôû höõu traùi phieáu, ñoàng thôøi xaùc nhaän - Xaùc nhaän söï goùp voán vaø quyeàn sôû
khoaûn nôï maø coâng ty cam keát phaûi traû höõu hôïp phaùp cuûa moät chuû theå ñoái vôùi
moät hoaëc moät soá coå phaàn cuûa coâng ty
- Höôûng laõi suaát coá ñònh, khoâng phuï thuoäc

vaøo tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty - Laõi thu ñöôïc phuï thuoäc vaøo tình hình saûn
xuaát kinh doanh cuûa coâng ty vaø theo tyû leä
goùp voán
- 62 -
- Ngöôøi sôû höõu traùi phieáu trôû thaønh traùi
chuû cuûa coâng ty (chuû nôï)
- Ngöôøi sôû höõu coå phieáu goïi laø coâ ñoâng
- Coù theå coù nhieàu meänh giaù khaùc nhau cuûa coâng ty (chuû sôû höõu)
- Chæ coù moät meänh giaù nhaát ñònh

4. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa vieäc nghieân cöùu vaán ñeà naøy (thò tröôøng chöùng
khoaùn )
Thò tröôøng chöùng khoaùn gaén boù gaàn guõi vôùi tieát kieäm vaø ñaàu tö, ñoù laø moät nhòp caàu
ñeå chuyeån tieát kieäm cuûa nhöõng ñôn vò thaëng dö qua nhöõng cuoäc ñaàu tö cuûa nhöõng ñôn vò
thieáu huït  thò tröôøng chöùng khoaùn ñoùng goùp vaøo söï oån ñònh kinh teá baèng caùch caân ñoái
tieát kieäm vaø ñaàu tö vaø ñoùng goùp vaøo söï taêng tröôûng kinh teá baèng caùch môû roäng toång
khoái löôïng tieát kieäm vaø ñaàu tö.
CAÂU 84
- Trình baøy khaùi nieäm vaø vai troø cuûa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng. Phaân
bieät söï khaùc nhau giöõa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vaø ngaân haøng.
- Khaùi nieäm toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng
- Ñònh cheá taøi chính phi ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc kinh doanh trong lónh vöïc taøi
chính tieàn teä, ñöôïc thöïc hieän moät soá hoaït ñoäng ngaân haøng nhö noäi dung kinh doanh thöôøng
xuyeân nhöng khoâng ñöôïc nhaän tieàn göûi khoâng kyø haïn vaø khoâng laøm dòch vuï thanh toaùn.
- Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng bao goàm : coâng ty baûo hieåm, coâng ty taøi chính,
quyõ ñaàu tö vaø caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng khaùc.
- Vai troø cuûa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng:
- Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vôùi nhieàu loaïi hình khaùc nhau vöøa ñoùng vai troø
laø trung gian taøi chính, vöøa goùp phaàn ña daïng hoaù caùc dòch vuï taøi chính cho neàn kinh teá.
- Kích thích taäp trung caùc nguoàn voán tieát kieäm nhoû, leû:
- Ngoaøi caùc ngaân haøng thì caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vôùi maïng löôùi roäng
lôùn vôùi söï linh hoaït trong hoaït ñoäng ñaõ taäp trung ñöôïc caùc nguoàn tieát kieäm, ñaëc bieät laø
caùc moùn tieàn nhoû, leû ñeå ñöa vaøo thò tröôøng taøi chính.
- Khi caàn taêng cöôøng huy ñoäng hoï göûi tín hieäu ñeán ngöôøi tieát kieäm döôùi hình thöùc laõi
suaát cao hôn vaø ñieàu naøy seõ khuyeán khích caùc gia ñình giaûm bôùt tieâu duøng, taêng cöôøng tieát
kieäm ñeå cho vay.
- Taïo ra caùc cô hoäi ñaàu tö sinh lôøi cho caùc caù nhaân
- Neáu caù nhaân ñaàu tö tröïc tieáp baèng soá tieàn cuûa mình thì coù nhöõng haïn cheá: soá tieàn
ñaàu tö nhoû, ruûi ro cao, chi phí giao dòch lôùn, vieäc ñaêng kyù thuû tuïc kinh doanh phieàn haø. Cho
neân, thoâng qua caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng maø cô hoäi ñaàu tö cuûa caù nhaân ñöôïc
naâng cao. Nguoàn lôïi seõ mang laïi cho caû hai nhôø tính kinh teá do quy moâ voán, nhôø söï phaân
taùn ruûi ro do ña daïng hoaù vaø nhôø giaûm chi phí giao dòch do toång theå.
- Thuùc ñaåy ñaàu tö, caïnh tranh vaø tieán boä taøi chính trong lónh vöïc ngaân haøng
- Söï tham gia cuûa caùc ngaân haøng vaø caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng laøm cho ñaàu
tö theâm soâi ñoäng, laøm taêng tính caïnh tranh, giaûm giaù voán vaø thuùc ñaåy söï ra ñôøi nhieàu tieán
boä taøi chính môùi.
- AÙp löïc caïnh tranh trong heä thoáng ñaõ laøm ch chaát löôïng phuïc vuï ñöôïc caûi thieän, giaù
voán ñaàu tö ngaøy caøng giaûm, taïo ra nhieàu khaû naêng löïa choïn cho khaùch haøng.
- Neáu nhö caùc ngaân haøng ñaëc bieät chuù troïng ñeán nhöõng khoaûn ñaàu tö ôû nhöõng doanh
nghieäp lôùn thì caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng taïo ra nguoàn ñaàu tö chuû yeáu cho caùc
doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, cho caùc caù nhaân, gia ñình. Moãi loaïi hình coù theá maïnh rieâng nhöng
taát caû ñeàu goùp phaàn taêng cöôøng hieäu quaû kinh teá, xaõ hoäi.
- Ñaùp öùng caùc nhu caàu trong vieäc baûo veä ñaàu tö taøi chính
- Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng laø nôi baûo veä taøi chính, phaân taùn ruûi ro cho
moãi ngöôøi, moãi doanh nghieäp baèng caùch cung caáp caùc hôïp ñoàng baûo hieåm, caùc dòch vuï traû
löông höu, … Trong hoaït ñoäng ñaàu tö, hoï ñaùp öùng caùc nhu caàu thoâng tin neáu chuùng ta muoán
hoaëc nhaän caùc uyû thaùc neáu chuùng ta caàn.
- Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vaø ngaân
haøng
- 63 -
- Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng - Ngaân haøng
- Khoâng ñöôïc nhaän tieàn göûi khoâng kyø - Ñöôïc pheùp nhaän tieàn göûi khoâng kyø
haïn vaø khoâng thöïc hieän nghieäp vuï thanh toaùn haïn vaø thöïc hieän nghieäp vuï thanh toaùn cho
cho khaùch haøng  khoâng tham gia vaøo quaù khaùch haøng  coù khaû naêng taïo tieàn theo
trình taïo tieàn göûi vaø khoâng bò chi phoái, ñieàu caáp soá nhaân vaø chòu söï chi phoái, ñieàu
haønh vaø kieåm soaùt bôûi NHTW. haønh vaø kieåm soaùt cuûa NHTW.
- Taäp trung chuû yeáu vaøo caùc lónh vöïc - Chuû yeáu taäp trung vaøo lónh vöïc
chöùng khoaùn, cho vay tieâu duøng vaø theá chaáp. thöông maïi.
- Taêng cöôøng dòch vuï treân caùc maët: moâi
giôùi, ñaïi lyù chöùng khoaùn vaø caùc dòch vuï uûy - Môû roäng dòch vuï thanh toaùn qua ngaân
thaùc. haøng (chuyeån khoaûn).
CHÖÔNG XI
CAÙC ÑÒNH CHEÁ TAØI CHÍNH PHI NGAÂN HAØNG
CAÂU 84
Trình baøy khaùi nieäm vaø vai troø cuûa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng. Phaân bieät
söï khaùc nhau giöõa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vaø ngaân haøng.
1. Khaùi nieäm toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng
Ñònh cheá taøi chính phi ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc kinh doanh trong lónh vöïc taøi chính
tieàn teä, ñöôïc thöïc hieän moät soá hoaït ñoäng ngaân haøng nhö noäi dung kinh doanh thöôøng xuyeân
nhöng khoâng ñöôïc nhaän tieàn göûi khoâng kyø haïn vaø khoâng laøm dòch vuï thanh toaùn.
Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng bao goàm : coâng ty baûo hieåm, coâng ty taøi chính, quyõ
ñaàu tö vaø caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng khaùc.
2. Vai troø cuûa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng:
Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vôùi nhieàu loaïi hình khaùc nhau vöøa ñoùng vai troø
laø trung gian taøi chính, vöøa goùp phaàn ña daïng hoaù caùc dòch vuï taøi chính cho neàn kinh teá.
a. Kích thích taäp trung caùc nguoàn voán tieát kieäm nhoû, leû:
Ngoaøi caùc ngaân haøng thì caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vôùi maïng löôùi roäng lôùn
vôùi söï linh hoaït trong hoaït ñoäng ñaõ taäp trung ñöôïc caùc nguoàn tieát kieäm, ñaëc bieät laø caùc
moùn tieàn nhoû, leû ñeå ñöa vaøo thò tröôøng taøi chính.
Khi caàn taêng cöôøng huy ñoäng hoï göûi tín hieäu ñeán ngöôøi tieát kieäm döôùi hình thöùc laõi suaát
cao hôn vaø ñieàu naøy seõ khuyeán khích caùc gia ñình giaûm bôùt tieâu duøng, taêng cöôøng tieát
kieäm ñeå cho vay.
b. Taïo ra caùc cô hoäi ñaàu tö sinh lôøi cho caùc caù nhaân
Neáu caù nhaân ñaàu tö tröïc tieáp baèng soá tieàn cuûa mình thì coù nhöõng haïn cheá: soá tieàn ñaàu
tö nhoû, ruûi ro cao, chi phí giao dòch lôùn, vieäc ñaêng kyù thuû tuïc kinh doanh phieàn haø. Cho neân,
thoâng qua caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng maø cô hoäi ñaàu tö cuûa caù nhaân ñöôïc naâng
cao. Nguoàn lôïi seõ mang laïi cho caû hai nhôø tính kinh teá do quy moâ voán, nhôø söï phaân taùn ruûi
ro do ña daïng hoaù vaø nhôø giaûm chi phí giao dòch do toång theå.
c. Thuùc ñaåy ñaàu tö, caïnh tranh vaø tieán boä taøi chính trong lónh vöïc ngaân haøng
Söï tham gia cuûa caùc ngaân haøng vaø caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng laøm cho ñaàu tö
theâm soâi ñoäng, laøm taêng tính caïnh tranh, giaûm giaù voán vaø thuùc ñaåy söï ra ñôøi nhieàu tieán
boä taøi chính môùi.
AÙp löïc caïnh tranh trong heä thoáng ñaõ laøm ch chaát löôïng phuïc vuï ñöôïc caûi thieän, giaù voán
ñaàu tö ngaøy caøng giaûm, taïo ra nhieàu khaû naêng löïa choïn cho khaùch haøng.
Neáu nhö caùc ngaân haøng ñaëc bieät chuù troïng ñeán nhöõng khoaûn ñaàu tö ôû nhöõng doanh
nghieäp lôùn thì caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng taïo ra nguoàn ñaàu tö chuû yeáu cho caùc
doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, cho caùc caù nhaân, gia ñình. Moãi loaïi hình coù theá maïnh rieâng nhöng
taát caû ñeàu goùp phaàn taêng cöôøng hieäu quaû kinh teá, xaõ hoäi.
d. Ñaùp öùng caùc nhu caàu trong vieäc baûo veä ñaàu tö taøi chính
Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng laø nôi baûo veä taøi chính, phaân taùn ruûi ro cho moãi
ngöôøi, moãi doanh nghieäp baèng caùch cung caáp caùc hôïp ñoàng baûo hieåm, caùc dòch vuï traû
löông höu, … Trong hoaït ñoäng ñaàu tö, hoï ñaùp öùng caùc nhu caàu thoâng tin neáu chuùng ta muoán
hoaëc nhaän caùc uyû thaùc neáu chuùng ta caàn.
- 64 -
3. Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng vaø ngaân
haøng
Caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng Ngaân haøng
- Khoâng ñöôïc nhaän tieàn göûi khoâng kyø haïn - Ñöôïc pheùp nhaän tieàn göûi khoâng kyø
vaø khoâng thöïc hieän nghieäp vuï thanh toaùn cho haïn vaø thöïc hieän nghieäp vuï thanh toaùn cho
khaùch haøng  khoâng tham gia vaøo quaù trình khaùch haøng  coù khaû naêng taïo tieàn theo
taïo tieàn göûi vaø khoâng bò chi phoái, ñieàu haønh caáp soá nhaân vaø chòu söï chi phoái, ñieàu
vaø kieåm soaùt bôûi NHTW. haønh vaø kieåm soaùt cuûa NHTW.
- Taäp trung chuû yeáu vaøo caùc lónh vöïc - Chuû yeáu taäp trung vaøo lónh vöïc thöông
chöùng khoaùn, cho vay tieâu duøng vaø theá chaáp. maïi.
- Taêng cöôøng dòch vuï treân caùc maët: moâi
giôùi, ñaïi lyù chöùng khoaùn vaø caùc dòch vuï uûy - Môû roäng dòch vuï thanh toaùn qua ngaân
thaùc. haøng (chuyeån khoaûn).
CHÖÔNG XII
THANH TOAÙN QUOÁC TEÁ
CAÂU 85
Theá naøo laø cheá ñoä tyû giaù hoái ñoaùi linh hoaït? Trình baøy caùc bieän phaùt chuû yeáu
nhaèm bình oån tyû giaù hoái ñoaùi.
1. Cheá ñoä tyû giaù hoái ñoaùi linh hoaït
01/1976, taïi Hoäi nghò Jamaica, tyû giaù hoái ñoaùi linh hoaït (thaû noåi) ñöôïc caùc nöôùc thaønh
vieân IMF chaáp nhaän.
- Tyû giaù thaû noåi töï do: laø moät tyû giaù maø möùc cuûa noù ñöôïc hình thaønh töï phaùt treân
thò tröôøng do quan heä cung caàu quyeát ñònh. Chính phuû giöõa thaùi ñoä thuï ñoäng, ñeå cho thò
tröôøng quyeát ñònh giaù trò ñoàng tieàn nöôùc mình
+ Neáu cung ngoaïi teä > caàu ngoaïi teä  giaù ngoaïi teä giaûm vaø ngöôïc laïi
+ Neáu giaù ngoaïi teä cao thì seõ coù nhieàu ngöôøi baùn ngoaïi teä nghóa laø khuyeán khích xuaát
khaåu
+ Neáu giaù ngoaïi teä giaûm thì seõ coù nhieàu ngöôøi mua ngoaïi teä nghóa laø khuyeán khích nhaäp
khaåu
- Tyû giaù thaû noåi coù quaûn lyù: laø tyû giaù thaû noåi nhöng coù söï can thieäp cuûa chính phuû
ñeå taùc ñoäng ñeán tyû giaù hoái ñoaùi phuïc vuï chieán löôïc chung cuûa nöôùc mình.
+ Chính phuû can thieäp mua hoaëc baùn khi thaáy tyû giaù bieán ñoäng khoâng phuø hôïp vôùi chính
saùch kinh teá cuûa nöôùc mình nhö Anh, Nhaät, Cananda, …
+ Nhieàu nöôùc raøng buoäc ñoàng tieàn nöôùc mình vôùi ñoàng tieàn lôùn, thoâng duïng nhaát laø
vôùi USD, France Phaùp, …
+ Thaønh laäp nhöõng “roå tieàn teä” nhaèm giaûm bôùt söï phuï thuoäc vaøo caùc ñoàng tieàn lôùn
khaùc nhö ECU laø roå tieàn teä ñöôïc thieát laäp theo tyû troïng caùc ñoàng tieàn thaønh vieân cuûa
Lieân minh Chaâu AÂu – EU.
2. Caùc bieän phaùp chuû yeáu nhaèm bình oån tyû giaù hoái ñoaùi
a. Chính saùch chieát khaáu
- Thoâng qua vai troø ñieàu tieát vó moâ cuûa mình ñoái vôùi neàn kinh teá, NHTW coù theå coâng
boá thay ñoåi laõi suaát chieát khaáu vaø taùi chieát khaáu laøm thay ñoåi laõi suaát tín duïng treân thò
tröôøng, taïo ra söï kích thích caàn thieát ñoái vôùi tö baûn dò ñoàng nöôùc ngoaøi. Töø ñoù daãn tôùi söï
thay ñoåi veà löôïng cung caàu ngoaïi teä phuø hôïp, laøm cho tyû giaù hoái ñoaùi ñöôïc bình oån.
- Ví duï khi tyû giaù hoái ñoaùi taêng cao muoán laøm tyû giaù xuoáng thì NHTW seõ taêng laõi
suaát chieát khaáu leân, töø ñoù laõi suaát treân thò tröôøng cuõng taêng leân. Keát quaû laø voán ngaén
haïn treân thò tröôøng quoácteá seõ chaïy vaøo caùc ngaân haøng trong nöôùc mình, goùp phaàn laøm cho
tyû giaù hoái ñoaùi coù xu höôùng haï xuoáng. Ngöôïc laïi muoán phaù giaù tieàn teä, taêng giaù ngoaïi
teä giaûm giaù treân thò tröôøng trong nöôùc ñeå khuyeán khích xuaát khaåu, NHTW giaûm laõi suaát
taùi chieát khaáu, chieát khaáu.
- Tuy nhieân, chính saùch chieát khaáu cuõng chæ coù vai troø nhaát ñònh trong quaù trình taùc
ñoäng tôùi tyû giaù hoái ñoaùi bôûi vì giöõa laõi suaát vaø tyû giaù khoâng phaûi luoân luoân coù quan
heä tröïc tieáp.
b. Chính saùch hoái ñoaùi
- 65 -
- Nguyeân lyù côù baûn cuûa bieän phaùp naøy laø: Nhaø nöôùc phaûi taïo cho ñöôïc söï taùc ñoäng
tröïc tieáp vaøo tyû giaù hoái ñoaùi. Cuï theå laø NHTW, thoâng qua nghieäp vuï mua baùn ngoaïi teä taïo
ra khaû naêng thay ñoåi quan heä cung caàu ngoaïi teä treân thò tröôøng ñeà töø ñoù thöïc hieän muïc
tieâu bình oån tyû giaù hoái ñoaùi cuûa mình.
- Ñeå thöïc hieän ñöôïc chính saùch naøy, ñoøi hoûi NHTW phaûi coù quyõ döï tröõ ngoaïi hoái
doài daøo ñeå chuû ñoäng ñoái phoù kòp thôøi tröôùc söï bieán ñoäng cuûa tyû giaù hoái ñoaùi thoâng
qua chính saùch hoaït ñoäng coâng khai treân thò tröôøng.
CAÂU 86
Tieàn teä quoác teá laø gì? Ñeå ñoàng tieán quoác gia thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng tieàn teä
quoác teá caàn phaûi thoaû maõn nhöõng ñieàu kieän cô baûn laø gì?
1. Tieàn teä quoác teá
Baát kyø ñoàng tieàn cuûa quoác gia naøo, ñöôïc chaáp nhaän laøm phöông tieän thanh toaùn trao ñoåi
beân ngoaøi phaïm vi quoác gia ñaõ phaùt haønh noù, ñeàu ñöôïc coi laø tieàn teä quoác teá. Ví duï nhö
Dollar Myõ, Mark Döùc, Yen Nhaät, …
2. Ñeå ñoàng tieàn quoác gia thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng tieàn teä quoác teá caàn phaûi thoaû
ñieàu kieän
- Tröôùc khi keát thuùc chieán tranh theá giôùi thöù II, baèng söï cöôõng cheá daân chuùng ôû caùc
thuoäc ñòa chaáp nhaän söû duïng trong löu thoâng ñoàng tieàn cuûa “chính quoác”.
- Sau chieán tranh theá giôùi thöù II, baèng con ñöôøng töï nguyeän vaø tín nhieäm cuûa daân
chuùng ngoaøi nöôùc coù ñoàng tieàn phaùt haønh. Ñieàu naøy coøn do naêng suaát lao ñoäng quyeát
ñònh, haøng hoaù coù söùc caïnh tranh (cuûa quoác gia ñoù) maïnh meõ treân thò tröôøng quoác teá,
haøng hoaù cuûa quoác gia ñoù traøn ngaäp ñeán ñaâu thì tieàn teä cuûa quoác gia ñoù coù theå chaáp
nhaän ñeán ñoù.
=> Chæ vôùi nhöõng ñoàng tieàn nöôùc ngoaøi naøo ñoù coù theå chaáp haønh ñöôïc toát hôùn nhöõng
chöùc naêng maø baûn teä coù theå ñaûm nhieäm (thì töø tieàn quoác teá môùi coù theå trôû thaønh tieàn
quoác gia hoaëc ngöôïc laïi)
+ Phaûi coù khaû naêng chuyeån ñoåi qua laïi voâ haïn vôùi ñoàng baûn teä moät caùch thuaän lôïi, deã
daøng
+ Phaûi coù khaû naêng thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän löu thoâng, trao ñoåi tröïctieáp vaø coù
khaû naêng laøm phöông tieän tích luõy cuûa caûi töông ñoái oån ñònh.
CAÂU 87
Trình baøy caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tyû giaù hoái ñoaùi. Ñeå bình oån tyû giaù hoái
ñoaùi, caàn phaûi coù nhöõng bieän phaùp gì? Lieân heä thöïc tieãn Vieät Nam
1. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tyû giaù
a. Veà maët daøi haïn
* Töông quan möùc thu nhaäp thöïc teá giöõa 2 quoác gia
Söï so saùnh möùc thu nhaäp cuûa 2 quoác gia seõ quyeát ñònh söï thay ñoåi töông quan giaù trò giöõa
2 ñoàng tieàn veà maët daøi haïn  aûnh höôûng ñeán nhu caàu xuaát nhaäp khaåu vaø nhu caàu ñaàu tö
cuûa 2 quoác gia ñoù.
Giaû söû möùc thu nhaäp ñöôïc ño baèng GNP/ngöôøi cuûa nöôùc A lôùn hôn nöôùc B
 nhu caàu nhaäp khaåu cuûa A cao hôn
 giaù trò ñoàng tieàn cuûa A giaûm xuoáng so vôùi giaù trò ñoàng tieàn cuûa B
Neáu möùc thu nhaäp cuûa A taêng nhanh hôn B coù nghóa laø tyû suaát sinh lôøi cuûa caùc khoaûn
ñaàu tö vaøo A seõ taêng nhanh hôn B, luoàng voán ñaàu tö vaøo A nhieàu hôn
 giaù trò ñoàng tieàn A taêng leân
Hai aûnh höôûng naøy xaûy ra ñoàng thôøi vaø taùc ñoäng vaøo tyû giaù moãi khi coù söï khaùc bieät
veà tyû leä taêng tröôûng kinh teá giöõa 2 quoác gia. Söï thay ñoåi roøng cuûa tyû giaù phuï thuoäc baøo
aûnh höôûng naøo maïnh hôn.
* Töông quan möùc giaù giöõa 2 nöôùc
Töông quan naøy ñöôïc ño löôøng baèng tyû leä laïm phaùt döï tính
Khi tyû leä laïm phaùt döï tính cuûa A nhoû hôn B  ñoàng tieàn A leân giaù so vôùi B.
Vôùi moät möùc laïm phaùt thaáp hôn, giaù caû haøng hoaù cuûa A seõ reû hôn giaù cuûa haøng hoaù
cuøng loaïi cuûa B
 nhu caàu nhaäp khaåu haøng hoaù cuûa A seõ taêng leân
- 66 -
 nhu caàu ñoàng tieàn cuûa A taêng leân
 giaù trò ñoàng tieàn cuûa A taêng leân töông ñoái so vôùi giaù trò ñoàng tieàn cuûa B
Maët khaùc, nhu caàu nhaäp khaåu haøng hoaù cuûa B giaûm xuoáng  giaûm nhu caàu ñoái vôùi
ñoàng tieàn cuûa B, laøm cho ñoàng tieàn B xuoáng giaù.
Ñieàu naøy giaûi thích theo thuyeát ngang giaù söùc mua treân neàn taûng quy luaät 1 giaù: neáu haøng
hoùa cuøng loaïi ñöôïc baùn ôû 2 nöôùc thì giaù cuûa chuùng phaûi nhö nhau, neáu khoâng ngöôøi tieâu
duøng seõ mua haøng hoaù ôû nôi reû hôn. Lyù thuyeát naøy coù ích khi ñöôïc söû duïng ñeå döï ñoaùn
chieàu höôùng bieán ñoäng cuûa tyû giaù.
Tuy nhieân, quy luaät 1 giaù khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñöôïc aùp duïng vì:
- Caùc giao dòch quoác teá phaûi chòu chi phí giao dòch
- Coù nhöõng loaïi haøng hoaù thuoäc loaïi phi maäu dòch nhö nhaø, ñaát, dòch vuï,…
- Haøng hoaù giöõa caùc nöôùc coù theå cuøng loaïi nhöng khaùc nhau veà chaát löôïng
* Söï can thieäp cuûa chính phuû vaø yù thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
- Söï can thieäp cuûa chính phuû theå hieän qua caùc chính saùch thueá nhaäp khaåu, caùc quy
ñònh veà quota xuaát nhaäp khaåu nhaèm haïn hceá hoaëc kích thích xuaát nhaäp khaåu  aûnh höôûng
ñeán cung caàu ngoaïi teä  thay ñoåi tyû giaù
Ví duï: Söï haïn cheá nhaäp khaåu  giaûm khaû naêng mua haøng nöôùc ngoaøi  giaûm nhu caàu
ngoaïi teä  gaùi trò ñoàng ngoaïi teä giaûm so vôùi noäi teä
- Söï öa thích cuûa ngöôøi tieâu suøng trong nöôùc ñoái vôùi haøng hoaù nöôùc ngoaøi seõ laøm
taêng nhu caàu ñoái vôùi haøng hoaù ñoù  taêng nhu caàu ngoaïi teä nhaäp khaåu  ñoàng ngoaïi teä
leân giaù so vôùi noäi teä.
b. Veà maët ngaén haïn
Theo lyù thuyeát ngang giaù laõi suaát:
rA = rB + söï leân giaù cuûa ñoàng tieàn nöôùc B (hoaëc töø söï leân giaù cuûa ñoàng tieàn cuûa
nöôùc A)
rA , rB : möùc laõi suaát taïi nöôùc A, B
 möùc thu nhaäp kyø voïng cuûa khoaûn tieàn göûi baèng tieàn ñoàng nöôùc A laø rA
möùc thu nhaäp kyø voïng cuûa khoaûn tieàn göûi baèng tieàn ñoàng nöôùc A laø r B + söï leân giaù
cuûa ñoàng tieàn nöôùc B
Tyû giaù maø taïi ñoù ñaúng thöùc naøy thoaû maõn laø möùc tyû giaù caân baèng. Taïi möùc tyû giaù
caân baèng, ñoàng tieàn maø coù laõi suaát thaáp hôn seõ coù xu höôùng leân giaù vaø ngöôïc laïi ñoàng
tieàn naøo coù laõi suaát cao hôn thì seõ coù xu höôùng giaûm giaù.
Khi moät trong ba yeáu toá treân thay ñoåi thì tyû giaù seõ bieán ñoäng lieân tuïc nhaèm khoâi phuïc laïi
theá caân baèng môùi.
* Möùc laõi suaát cuûa hai ñoàng tieàn thay ñoåi töông ñoái
Neáu rA taêng töông ñoái so vôùi rB trong khi möùc tyû giaù kyø voïng khoâng ñoåi, thu nhaäp kyø
voïng cuûa ñoàng tieàn A seõ cao hôn thu nhaäp kyø voïng cuûa ñoàng tieàn B. Ngöôøi ñaàu tö seõ di
chuyeån töø ñoàng tieàn coù thu nhaäp thaáp sang A  ñoàng tieàn A leân giaù, B giaûm giaù  tyû giaù
caân baèng môùi ñöôïc thieát laäp.
* Möùc tyû giaù kyø voïng thay ñoåi
Moät ñoàng tieàn ñöôïc döï ñoaùn laø seõ leân giaù so vôùi ñoàng tieàn kia seõ coù möùc thu nhaäp kyø
voïng cao hôn vaø haáp daãn hôn ñoái vôùi nhaø ñaàu tö  söï di chuyeån voán ñeå kieám thu nhaäp cao
hôn  tyû giaù caân baèng thay ñoåi.
* Söï can thieäp tröïc tieáp cuûa NHTW treân thò tröôøng ngoaïi hoái
Söï can thieäp cuûa NHTW trong cheá ñoä tyû giaù thaû noåi coù quaûn lyù seõ laøm tyû giaù thay ñoåi
ngay laäp töùc nhöng khoâng keùo daøi. Xu höôùng bieán ñoäng thò tröôøng cuûa tyû giaù seõ ñöôïc
khoâi phuïc sau ñoù.
CAÂU 88 + 89
Trình baøy khaùi nieäm vaø phöông phaùp bieåu hieän tyû giaù hoái ñoaùi. Cho ví duï minh hoaï.
Taïi sao noùi: tyû giaù hoái ñoaùi laø coâng cuï kích thích vaø ñieàu chænh hoaït ñoäng xuaát
nhaäp khaåu? Chöùng minh raèng: tyû giaù hoái ñoaùi coù vai troø ñieàu tieát thu nhaäp trong
hoaït ñoäng kinh doanh ñoái ngoaïi. Lieân heä thöïc tieãn Vieät Nam.
1. Khaùi nieäm
Tyû giaù hoái ñoaùi laø giaù caû treân thò tröôøng ngoaïi hoái, tæ giaù hoái ñoaùi phaûn aùnh quan heä
giöõa ñoàng tieàn cuûa 2 quoác gia theo ñoù ñoàng tieàn nöôc naøy ñöôïc ño baèng ñoàng tieàn nöôùc
- 67 -
khaùc. Hay tæ giaù hoái ñoaùi chính laø giaù caû cuûa 1 ñoàng tieàn tính ra giaù caû cuûa 1 ñoàng tieàn
khaùc .
2. Caùc phöông phaùp bieåu hieän tyû giaù hoái ñoaùi
a. Phöông phaùp bieåu thò tröïc tieáp:
Laø phöông phaùp bieåu thò maø trong ñoù laáy tieàn trong nöôùc (noäi teä) laøm 1 dôn vò ñeå so
saùnh vôùi soá löôïng tieàn teä nöôùc ngoaøi
1 noäi teä = X . ngoaïi teä
VD: Ngaøy 12\1\2001 taïi thò tröôøng London
1GDP = 3,0440 Dem( Maùc Taây ñöùc)
1GDP =2,3945 CHF (Franc thuî só)
1GDP =10,2104 FRF
 Trong ñoù GDP laø ñoàng yeát giaù , ñoàngDEC, CHF, FRF laø ñoàng ñònh giaù
- Phöông phaùp bieåu thò naøy thöông ñöôïc duøng ôû caùc nöôc nhö ANH , Myõ, uùc…
- Trong phöông phaùp bieåu hieän naøy , tæ giaù coù quan heä nghòch vôøi giaù trò cuûa ñoàng
noäi teä , lkhi giaù giaûm , ñoàng noäi teä taêg giaù & ngöôïc laïi.
b. Phöông phaùp bieåu thò giaùn tieáp :
Laø phöông phaùp bieåu thò maø trong ñoù laáy ngoaïi teä laøm 1 ñôn vò ñeå so sanh vôùi soá löôïng
tieàn teà trong nöôùc
1 ngoaïi teä = x. noäi teä
VD: Ngaøy 12\1\2001 taïi thò tröôøng Paris
1USD = 6,9020 FRF
1GDP = 10, 2130 FRF
1 CHF = 4,2640 FRF
- Phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng ôû nhöõng nöôùc coøn laïi keåc aû ôû VN
- Trong phöông phaùp bieåu hieän naøy , giaù trò cuûa ñoàng noäi teä coù quan heä thuaän vôùi
tæ giaù , khi giaù giaûm ñoàng noäi teä giaûm & ngöôïc laïi
 NHAÄN XEÙT: ÔÛ caû 2 caùch , giaù trò giöõa 2 ñoàng tieàn cuûa 2 nöôùc trong quan heä tiû giaù
luoân coù quan heä tæ leä nghòch vôùi nhau, khi noùi ñoàng tieàn cuûa 1 nöôùc taêng giaù cuõng coù
nghóa laø ñoàng tieàn cuûa nöôùc kia giaûm.
3. Tyû giaù hoái ñoaùi laø coâng cuï kích thích vaø ñieàu chænh hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu
- Tyû giaù phaûn aùnh ñieàu kieän saûn xuaát, naêng suaát lao ñoäng , möùcgiaù trung bình trong
nöôc & theá giôùi  thoâng qua tyû giaù coù theå xaùc ñònh ñöôïc möùc ñoä loã laõi, hieäu quaû kinh
teá trong caùc hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi  thoâng qua cô cheá ñieàu haønh laõi suaát tæ giaù
nhaø nöôùc coù theå kích thích taùc ñoäng ñieàu chænh cô caáu xuaát nhaäp khaåu trong töøng thôøi kì,
khuyeán khích hay haïn cheá xuaát nhaäp khaåu ñoáivôùi töøng loaïi maët haøng  thöïc hieän ñònh
höôùng phaùt trieån cho moãi thôøi kì .
- Nhôø giaùn tieáp tham gia ñieàu tieát , phaân phoái laïi thu nhaäp cuûa caùc chuû theå tham gia
hoaït ñoäng trong lónh vöïc xuaát nhaäp khaåu maø tæ giaù coù theå tham gia kích thích & ñieàu chinh
hoat ñoäng xuaát nhaäp khaåu .
- Töø vieäc ñieàu tieát thu nhaäp cuûa caùc nha kinh doanh xuaát nhaäp khaåu , keát quaû laø seõ
ñieàu chænh hoaït ñoäng kinh teá trrong nöôùc.
5. Tyû giaù hoái ñoaùi coù vai troø ñieàu tieát thu nhaäp trong hoaït ñoäng kinh doanh ñoái
ngoaïi
- Tyû giaù ñaõ giaùn tieáp tham gia ñieàu tieát, phaân phoái laïi thu nhaäp cuûa caùc chuû theå
tham gia hoaït ñoäng trong lónh vöïc xuaát nhaäp khaåu. Vaø töø vieäc ñieàu tieát thu nhaäp cuûa caùc
nhaø kinh doanh xuaát, nhaäp khaåu, keát quaû laø vieäc ñieàu chænh hoaït ñoäng kinh teá trong nöôùc.
- Bôûi vì khi Nhaø nöôùc thöïc hieän phaù giaù ñoàng tieàn nöôùc mình, töùc laø giaù cuûa ñoàng
tieàn trong nöôùc haï xuoáng so vôùi caùc ngoaïi teä khaùc thì vieäc xuaát nhaäp khaàu haøng hoaù töø
nöôùc ñoù ra nöôùc ngoaøi seõ ñöôïc khuyeán khích, khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoùa xuaát
khaåu ñöôïc taêng leân. Ñoàng thôøi, giaù caû haøng hoaù nöôùc ngoaøi nhaäp vaøo nöôùc ñoù taêng leân
vaø do ñoù khoái löôïng haøng hoaù nhaäp khaåu seõ bò haïn cheá.
- Ngöôïc laïi, khi giaù caû cuûa ñoàng tieàn trong nöôùc ñöôïc naâng leân so vôùi caùc ngoaïi teä
khaùc, xuaát khaåu haøng hoaù ra nöôùc ngoaøi bò haïn cheá do khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoaù
xuaát khaåu bò giaûm suùt. Ñoàng thôøi, giaù caû haøng hoaù nöôùc ngoaøi nhaäp khaåu vaøo nöôùc ñoù
haï xuoáng vaø khoái löôïng haøng hoaù nhaäp khaåu coù xu höôùng taêng leân.
- 68 -
CAÂU 90
Theá naøo laø thanh toaùn Quoác teá? Trình baøy khaí quaùt caùc phöông thöùc thanh toaùn
thoâng duïng trong thöông maïi Quoác teá?
1. Khaùi nieäm:
Laø vieäc thöïc hieän caùc nghiaõ vuï tieàn teä , naûy sinh treân cô sôû caùc hoaït ñoäng kinh teá vaø
phi kinh teá, giöõa caùc toå chöùc hay caù nhaân nöôùc khaùc, hoaaëc giöõa moät quoác gia vôùi toå
chöùc quoác teá thoâng qua quan heä giöõa caùc ngaân haøng coù lieân heä.
2. Caùc phöông thöùc thanh toaùn thoâng duïng trong thöông maïi Quoác teá
Phöông thöùc thanh toaùn laø moät yeáu toá quan troïng, trong caùc ñieàu kieän veá thanh toaùn thöông
maïi Quoác teá. Ñeå phuø hôïp vôùi tính ña daïng vaø phong phuù cuûa moái quan heä thöông maïi vaø
thanh toaùn Quoác teá, ngöôøi ta ñaõ thieát laäp nhöõng phöông thöùc thanh toaùn khaùc nhau.Vieäc
choïn löïa phöông thöùc naøo laø phuï thuoäc vaøo yeâu caàu.
+ Ngöôøi baùn: giao haøng thuaän tieän, thu tieàn nhanh choùng , ñaày ñuû.
+ Ngöôøi mua: nhaän ñaày ñuû haøng veà soá löôïng vaø chaát löôïng, thôøi haïn.
a. Thanh toaùn baèng chuyeån tieàn(remittance)
Khaùi nieäm: Phöông thöùc chuyeån tieàn laø phöông thöùc thanh toaùn ñôn giaûn nhaát, trong ñoù
moät khaùch haøng ( ngöôøi coù yeâu caàu chuyeån tieàn) yeâu caàu ngaân haøng phuïc vuï mình
chuyeån moät soá tieàn nhaát ñònh cho ngöôøi höôûng lôïi( ngöôøi thuï höôûng) ôû moät ñiaï ñieåm xaùc
ñònh vaø trong moät thôøi gian xaùc ñònh.
Quaù trình tieán haønh:
(4)
Ngaân haøng ñaïi lyù Ngaân haøng chuyeån tieàn
(2)
(5) (3)
(1)
Chuû theå nhaäp khaåu Chuû theå xuaát khaåu
Böôùc 1: sau khi thoaû thuaän ñi ñeán kí keát hôïp ñoàng mua baùo ngoaïi thöông, toå chöùc xuaát
khaåu cung öùng haøng hoaù dòch vuï chuyeån giao toaøn boä chöùng töø cho toå chöùc nhaäp khaåu.
Böôùc 2: Toå chöùc nhaäp khaåu kieåm tra chöùng töø, hoaù ñôn, vieát leänh chuyeån tieàn gôûi ngaân
haøng phuïc vuï mình goàm noäi dung:
+ Teân, ñòa chæ ngöôøi xin chuyeån tieàn.
+ Soá taøi khoaûn, ngaân haøng ôû taøi khoaûn.
+ Soá tieàn xin chuyeån
+ Teân, ñiaï chæ ngöôøi höôûng lôïi, soá taøi khoaûn, ngaân haøng, chi nhaùnh ôû ñaâu…
+ Lí do chuyeån tieàn.
+ Keøm caùc giaáy tôø coù lieân quan( giaáy pheùp nhaäp khaåu, hôïp ñoàng mua baùn ngoaïi
thöông..)
Böôùc 3: Kieåm tra hôïp leä vaø ñuû khaû naêng thanh toaùn, ngaân haøng trích taøi khoaûn cuûa ñôn
vò ñeå chuyeån tieàn göûi giaáy baùo nôï, giaáy baùo ñaõ thanh toaùn cho ñôn vò nhaäp khaåu.
Böôùc 4: Ngaân haøng chuyeån tieàn ra leänh cho ngaân haøng ñaïi lí cuûa mình ôû nöôùc ngoaøi
chuyeån traû cho ngöôøi nhaän tieàn.
Böôùc 5: Ngaân haøng ñaïi lí chuyeån tieàn cho ngöôøi thuï höôûng vaø göûi giaáy baùo cho ñôn vò.
- 69 -
Hình thöùc:
- Ñieän baùo( TT_ telegraphic transfer): ngaân haøng thöïc hieän vieäc chuyeån tieàn baèng caùch
ñieän ra leänh cho ngaân haøng ñaïi lí traû tieàn cho ngöôøi nhaän = Tele, Fax, SWIFT.
- Thö chuyeån tieàn ( MT_ Mail transfer) Ngaân haøng thöïc hieän vieäc chuyeån tieàn baèng
caùch göûi thö ra leäch cho ngaân haøng ñaïi lí ôû nöôùc ngoaøi traû tieàn cho ngöôøi nhaän.
b. Phöông thöùc thanh toaùn baèng nhôø thu ( collection of payment-encaissement)
Khaùi nieäm: laø phöông thöùc thanh toaùn trong ñoù ngöôøi baùn sau khi ñaõ hoaøn thaønh nghiaõ
vuï chuyeån giao haøng hoaù hoaëc cung öùng dòch vuï cho gnöôøi mua, uûy thaùc cho ngaân haøng
phuïc vuï mình thu hoä tieàn cuûa ngöôøi mua treân cô sôû boä chöùng töø do mình laäp ra.
* chæ thò nhôø thu laø vaên baûn phaùp lí ñeå ñieàu chænh quan heä ngaân haøng vôùi ngöôøi nhôø
thu. Caùc ngaân haøng tham gia nghieäp vuï nhôø thu chæ ñöôïc thöïc hieän theo ñuùng chæ thò naøy.
Hình thöùc:
* * * Nhôø thu phieáu trôn( clean collection):
Khaùi nieäm: laø phöông thöùc thanh toaùn, trong ñoù beân baùn uûy nhieäm cho Ngaân haøng
phuïc vuï mình thu hoä tieàn oû ngöôøi mua chæ caên cöù vaøo hoái phieáu do mình laäp ra. Caùc chöùng
töø thöông maïi do beân baùn chuyeån giao tröïc tieáp cho beân mua khoâng qua tay ngaân haøng.
Quy trình:
(6)
Ngaân haøng nhôø thu Ngaân haøng ñaïi lyù
(3)
(5)
(2) (4)
(7)
(1)
Chuû theå xuaát khaåu Chuû theå nhaäp khaåu
Böôùc 1: Caên cöù vaøo hôïp ñoàng mua baùn ngoaïi thöông, chuû theå xuaát khaåu chuyeån giao
haøng hoaù, boä chöùng töø cho chuû theå nhaäp khaåu
Böôùc 2: Chuû theå xuaát khaåu kyù phaùt hoái phieáu uûy quyeàn ngaân haøng phuïc vuï mình ñeå
nhôø thu hoä tieàn.
Böôùc 3: Ngaân haøng nhôø thu gôûi thö uyû nhieäm keøm theo hoái phieáu cuûa chuû theå xuaát
khaåu, sang ngaân haøng ñaïi lyù taïi nöôùc nhaäp khaåu ñeå nhôø thu hoä.
Böôùc 4: Ngaân haøng ñaïi lyù gôûi hoái phieáu cho chuû theå nhaäp khaåu yeâu caàu thanh toaùn
Böôùc 5: Sau khi kieåm tra, ñoái chieáu hoái phieáu vôùi boä chöùng töø hôïpñoàng vaø neáu ñoàng yù
thì chuû theå nhaäp khaåu uyû quyeàn cho ngaân haøng ñaïi lyù thanh toaùn tieàn
Tröôøng hôïp ñoái chieáu thaáy khoâng hôïp lyù, chuû theå nhaäp khaåu seõ khoâng thanh toaùn.
Böôùc 6: Ngaân haøng ñaïi lyù chuyeån tieàn ñaõ thanh toaùn veà ngaân haøng nhôø thu beân xuaát
khaåu hoaëc thoâng baùo veà söï töø choái thanh toaùn beân nhaäp khaåu
Böôùc 7: Ngaân haøng nhôø thu thanh toaùn cho chuû theå nhaäp khaåu
Öu ñieåm: chöa coù gì ñaùng keå
Nhöôïc ñieåm: Khoâng ñaûm baûo quyeàn lôïi cho beân baùn vì giöõa vieäc nhaän haøng vaø thanh
toaùn cuûa ngöôøi mua khoâng coù söï raøng buoäc laãn nhau( ngöôøi mua coù theå nhaän haøng roài
khoâng chòu traû tieàn hay chaäm treã trong thanh toaùn). Ngaân haøng chæ ñoùng vai troø trung gian thu
- 70 -
thuû tuïc phí khoâng chòu traùch nhieäm neáu beân mua khoâng thanh toaùn  chæ söû duïng phöông
thöùc thanh toaùn nhôø thu trôn khi tín nhieäm hoaøn toaøn ngöôøi mua, hay giaù trò xuaát khaåu nhoû,
haøng hoaù öù ñoïng khoù tieâu thuï…
* * * Nhôø thu nhôø chöùng töø:
Khaí nieäm: laø phöông thöùc thnah toaùn trong ñoù uyû nhieäm cho ngaân haøng phuïc vuï mình thu
hoä tieàn ôû ngöôøi mua , khoâng chæ laø hoái phieáu maø coøn caên cöù vaøo boä chöùng töø göûi
keøm theo, vôùi yeâu caàu laø ngaân haøng chæ trao boä chöùng töø haøng hoaù cho ngöôøi mua sau khi
hoï ñaõ thanh toaùn tieàn hoaëc kí chaáp nhaän traû tieàn treân hoái phieuá coù kì haïn.
Quy trình:
(6)
Ngaân haøng nhôø thu Ngaân haøng ñaïi lyù
(3)
(4) (5a) (5b)

(7) (2)
(1)
Chuû theå xuaát khaåu Chuû theå nhaäp khaåu
Böôùc 1: Caên cöù vaøo hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñaõ kyù keát, chuû theå xuaát khaåu chuyeån giao
haøng hoaù cho chuû theå nhaäp khaåu (khoâng keøm boä chöùng töø)
Böôùc 2: Chuû theå xuaát khaåu kyù phaùt hoái phieáu, gôûi keøm boä chöùng töø vaø uûy quyeàn cho
ngaân haøng phuïc vuï mình thu tieàn ghi treân hoái phieáu vôùi ñieàu kieän nhaø nhaäp khaåu ñoàng yù
thanh toaùn thì môùi giao boä chöùng töø.
Böôùc 3: Ngaân haøng nhôø thu gôûi hoái phieáu, boä chöùng töø vaø uyû quyeàn cho ngaân haøng
ñaïi lyù nöôùc nhaäp khaåu nhôø thu hoä.
Böôùc 4: Ngaân haøng ñaïi lyù gôûi hoái phieáu vaø baûn sao boä chöùng töø haøng hoùa cho chuû
theå nhaäp khaåu yeâu caàu thanh toaùn
Böôùc 5a: Chuû theå nhaäp khaåu xem xeùt hoái phíeâu, baûn sao boä chöùng töø haøng hoaù vôùi
hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñaõ kyù tröôùc ñoù, neáu phuø hôïp vaø ñoàng yù thanh toaùn thì uyû quyeàn
thanh toaùn hoaëc kyù keát thanh toaùn leân hoái phieáu, gôûi cho ngaân haøng ñaïi lyù.
Böôùc 5b: Ngaân haøng ñaïi lyù nhaän ñöôïc söï thanh toaùn hoaëc ñaûm baûo thanh toaùn thì
chuyeån giao boä chöùng töø (baûn goác) cho chuû theå nhaäp khaåu ñi nhaän haøng.
Böôùc 6: Ngaân haøng ñaïi lyù chuyeån tieàn thanh toaùn cho ngaân haøng nhôø thu beân xuaát khaåu
Böôùc 7: Ngaân haøng nhôø thu beân xuaát khaåu thanh toaùn cho chuû theå xuaát khaåu
Öu ñieåm:ñaûm baûo quyeàn lôïi cho beân baùn hôn vì ñaõ coù söï raøng buoäc chaët cheõ giöõa vieäc
thanh toaùn tieàn vôùi vieäc nhaän haøng cuûa beân mua .
Nhöôïc ñieåm: chöa khoáng cheá ñöôïc vieäc traû tieàn cuûa beân mua  trong chöøng möïc nhaát
ñònh quyeàn lôïi cuûa beân baùn vaãn chöa ñöôïc ñaûm baûo.
c. Phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø (documentary credit):
Khaùi nieäm: Phöông thöùc tín duïng chöùng töø laø moät söï thoaû thuaän maø trong ñoù moät ngaân
haøng ñaùp öùng nhöõng nhu caàu cuûa ngaân haøng cam keát traû tieàn cho ngöôøi thuï höôûng neáu
ngöôøi naøy quaù trìnhxuaát trình ñaày ñuû boä chöùng töø thanh toaùn, fuø hôïp vôùi naùch haøng cam
keát hay cho pheùp nhöõng ñieàu kieän trong thö tín duïng ñöôïc thöïc hieän ñuùng vaø ñaày ñuû.
- 71 -
_ Thö tín duïng laø moät böùc thö do ngaân haøng laäp ra treân cô sôû yeâu caàu cuaû khaùch
haøng trong ñoù noäi dung ñöôïc ñeà ra trong thö
Thaønh phaàn tham gia quaù trình thanh toaùn baèng phöông thöùc tín duïng chöùng töø
_ Ngöôøi xin môû L/C ( thöôøng laø ngöôøi mua, toå chöùc nhaäp khaåu )
_ Ngöôøi höôûng lôïi ( ngöôøi xuaát khaåu haøng hoaù, ngöôøi baùn)
_ NH môû thö tín duïng (NH phaùt haønh ) laø NH phuïc vuï ngöôøi xuaát khaåu : caáp tín duïng cho
ngöôøi nhaäp khaåu do 2 beân qui ñònh löïa choïn
_ NH thoâng baùo thö tín duïng laø NH phuïc vuï ngöøoi xuaát khaåu thoâng baùo cho ngöôøi baùn
bieát thö tín duïng ñaõ ñöôïc môû
Quy trình:
(7)
Ngaân haøng môû L/C (6) Ngaân haøng thoâng baùo
(2)
(9a) (1) (8)

(9b) (3) (5)
(4)
Chuû theå nhaäp khaåu Chuû theå xuaát khaåu
Hôïp ñoàng ngoaïi

Böôùc 1: Chuû theå nhaäp khaåu caên cöù thöông
vaøo hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñaõ kyù, gôûi ñôn xin môû
L/C cho ngaân haøng phuïc vuï mình, ngöôøi thuï höôûng laø chuû theå xuaát khaåu
Böôùc 2: Ngaân haøng môû L/C neáu chaáp thuaän thì môû L/C theo ñuùng noäi dung ñöôïc ñeà caäp
trong ñôn xin môû L/C vaø gôûi cho ngaân haøng thoâng baùo ôû quoác gia xuaát khaåu
Böôùc 3: Ngaân haøng thoâng baùo gôùi tieáp L/C cho chuû theå xuaát khaåu xem xeùt.
Böôùc 4: Chuû theå xuaát khaåu ñoái chieáu noäi dung cuûa L/C vôùi hôïp ñoàng mua baùn ngoaïi
thöông ñaõ kyù tröôùc ñaây, neáu thaáy ñuùng vaø phuø hôïp thì chuyeån giao haøng hoaù cho chuû theå
nhaäp khaåu, neáu thaáy chöa phuø hôïp thì thoâng baùo yeâu caàu chænh söûa L/C hoaëc tuyeân boá
huyû boû
Böôùc 5: Chuû theå xuaát khaåu gôûi hoái phieáu vaø boä chöùng töø haøng hoaù theo yeâu caàu cuûa
L/C cho ngaân haøng thoâng baùo yeâu caàu thanh toaùn
Böôùc 6: Ngaân haøng thoâng baùo gôûi tieáp hoái phieáu vaø boä chöùng töø haøng hoaù cho ngaân
haøng môû L/C ñeå kieåm tra
Böôùc 7: ngaân haøng môû L/C so saùnh hoái phieáu, boä chöùng töø haøng hoaù vôùi caùc boäi dung
trong L/C neáu thaáy ñuùng vaø phuø hôïp thì chuyeån tieàn thanh toaùn hoaëc kyù chaáp nhaän thanh
toaùn leân hoái phieáu
Böôùc 8: Ngaân haøng thoâng baùo thanh toaùn cho chuû theå xuaát khaåu
Böôùc 9a: Ngaân haøng môû L/C gôûi boä chöùng töø haøng hoaù cho nhaø nhaäp khaåu vaø yeâu
caàu thanh toaùn
Böôùc 9b: Chuû theå nhaäp khaåu thanh toaùn cho ngaân haøng
Öu ñieåm:
- Quyeàn lôïi cuûa ngöôøi baùn ñöôïc ñaûm baûo hôn phöông nhôø thu
- Ngaân haøng ñoùng vai troø laø ngöôøi thanh toaùn tieàn cuûa ngöôøi mua ñoái vôùi ngöôøi
baùn, khoâng phuï thuoäc vaøo vieäc ngöôøi mua coù nhaän
- 72 -

Dapan Tien Te Ngan Hang

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dapan Tien Te Ngan Hang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHUÔNG I

ÑAÏI CÖÔNG TIEÀN TEÄ

Y hhB = U (ounce) vaøng

CHÖÔNG II : TÍN DUÏNG

 D = M x (1/rr – 1) (taïo buùt teä)

 Toång soá tieàn göûi moå roäng toái ña = 10 000

- Laø ngaân haøng quaûn lyù nhaø nöôùc veà tieàn

- Taïo ra tieàn ghi soå

- Laø moät heä thoáng nhieàu ngaân haøng tröïc

2.Moái quan heä giöõa chuùng

rm : lôïitöùcdöï tính veàtieànteä

rb : lôïitöùcdöï tính veàtraùiphieáu

+Ñoái vôùi caùc thu nhaäp coá ñònh vónh vieãn:

Laõi suaát chieát khaáu Laõi suaát taùi chieát khaáu

Moái töông quan :

Laõi suaát coá ñònh Laõi suaát bieán ñoåi

Giaû söû tæ suaát lôïi nhuaän bình quaân  thì:

Ruûi ro thaáp Ruûi ro cao

Kyø haïn thanh

2 naêm: (5% + 6%) / 2 = 5,5%

3 naêm: (5% + 6% + 7%) / 3 = 6%

4 naêm: (5% + 6% + 7% + 6%) / 4 = 6%

5 naêm: (5% + 6% + 7% + 6% + 5%) / 5 = 5,8%

2. Các chỉ tiêu sử dụng làm mục tiêu trung gian

3. Lựa chọn mục tiêu trung gian

4. Cơ chế dẫn truyền

2. Các chỉ tiêu

Dự trữ bắt buộc Tái chiết khấu Nghiệp vụ thị trường mở

Caùc trung gian

Phaùt haønh coâng cuï taøi chính môùi

Giao dòch treân thò tröôøng thöù caáp

- Giao dòch treân thò tröôøng thöù caáp phaûn aùnh

- Xaùc nhaän quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa

- Höôûng laõi suaát coá ñònh, khoâng phuï thuoäc

- Chæ coù moät meänh giaù nhaát ñònh

(4) (5a) (5b)

Ngaân haøng môû L/C (6) Ngaân haøng thoâng baùo

(9a) (1) (8)

Hôïp ñoàng ngoaïi

You might also like