Sử dụng phƣơng pháp đánh giá (phƣơng pháp bất đẳng thức )

để giải phƣơng trình và bất phƣơng trình chứa căn thức.

PHƢƠNG PHÁP: Cơ sở của phương pháp bất đẳng thức là dựa vào tính chất sau
 f  x   M
+ Nếu phương trình f  x   g  x  thỏa mãn tính chất   x    thì ta có
 g  x   M
 f  x  M

f  x  g  x  
g  x  M

+ Để phát hiện ra tính chất f  x   M ; g  x   M  x    , ta thường sử dụng kiến thức về bất đẳng thức
hoặc giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số.
x x
Ví Dụ. (Đề thi tuyển sinh Đại học Khối A 2010). Giải bất phương trình  1 (1)
1  2( x 2  x  1)
HD giải.
Cách 1 ( dùng phƣơng pháp bất đẳng thức )
+ ĐK: x  0
+ Ta có 2( x2  x  1)  x 2  ( x  1)2  1  1  1  2( x 2  x  1)  0
+ Khi đó (1)  2( x 2  x  1)  1  x   x (2)
+ Áp dụng bất đẳng thức Bunhiacốpxki vế phải của (2) ta được
1  x  .1  x .1  (1  x)2  x  1  1  2  x 2  x  1  1  x   x  2( x 2  x  1) (3)
2

   
+ Do đó, từ (2) và (3) suy ra
x  0 x  0
  x  0  0  x  1 3 5
1  x x   x  1  2 x
   x  1 x
  x  (1  x) 2  x  3x  1  0 2
 1 1 
3 5
+ Vậy bất phương trình (1) có nghiệm là x 
2
Bình luận: Thực tế trong các bài tập SGK “rất hiếm” có những bài toán như thế này khi học lớp 10. Nhưng
đây là một trong những cách giải ngắn gọn và “đẹp” , các bạn không phải bận tâm với lời giải “vƣợt” tuyến
SGK rồi cho rằng không thể ... Theo tôi, bạn chỉ cần nắm vững “chuẩn kiến thức kỹ năng” toán lớp 10 thì
vẫn có khả năng giải bài toán một cách thông thường mà bạn đã học ở trường phổ thông. Để giải bài này các
bạn chỉ cần nắm vững các công thức sau A  B , A  B và A  B , mời các bạn xem bài giải bình
thường của tôi.

Cách 2. (dùng phƣơng pháp cơ bản )

+ ĐK: x  0
 1  3
2
3
+ Ta có 2( x  x  1)  2  x     
2
 1  1  2( x 2  x  1)  0
 2  4  2
+ Khi đó
1  x  x  0  x  x  1

(1)  2( x  x  1)  1  x   x  
2
 2
 
(2)
 
2 x 2  x  1  1  x  x  x  x  1  2 1  x  x
2
 
+ Ta có:

chithanhlvl@gmail.com Page 1
  x  1  0  x  1 0  x  1
    0  x  1
 x  0  x  0 x  1 3 5
x  x 1    
    0 x
x 1  0 x  1  3  5 1  x  3 5
  3 5 2
     x  
 2
  x   x  12   x 2  3x  1  0  2 2


x 2  x  1  2 1  x  x   x  1  2  x  1 x  x  0   x  1  x   0  x  1  x  0  x  1  x
2 2

x  1

 3 5
1  x  0  x  1   x  3 5 3 5
 2   2  2 x ( thỏa điều kiện 0  x  )
 x  1  x   x  3x  1  0  2 2

 x  3  5
  2
3 5
+ Vậy bất phương trình (1) có nghiệm là x 
2
Bình luận: Dù cách 2 có dài hơn cách 1, nhưng có lẻ các bạn phải giải cách này trong trường phổ thông và
cũng không cần giới thiệu thêm phương pháp bất đẳng thức. Đề thi tuyển sinh năm nay rất hay ở bài này, vì
nó đã kiểm tra kiến thức về kỹ năng giải phương trình , bất phương trình chứa căn thức.

chithanhlvl@gmail.com Page 2