Đɞi h͍c Y Dưͣc TP.

HCM
Khoa Y tɼ Công C͙ng
BM. Dân S͑ - Th͑ng Kê - Tin H͍c Y H͍c

V








V




1
 p V



V


Dân s͑ trên hành tinh

a
 
 
   
Ñ
  
  Ñ



 


 Ñ


Ñ Ñ


Ñ Ñ

Ñ
Ñ
Ñ



Ñ


Ñ 
Ñ 

 
Ñ Ñ



  
 Ñ



m
 p V



V


m.Biʀu đ͓ dân s͑ thɼ gi͛i






!  

 ÿ

 
 



 
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ

 ÿ

  "

 !


!

!
 


   

 

  
       ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ


                    


 p V



V


Phân b͕ dân s͑ thɼ gi͛i

|







#  $




 
#  $



|
| | |
| |
||
||
-
 p V


V

1.-.Các th͝i kƒ phát triʀn loài ngư͝i
Th͝i kƒ đ͓ đá cũ
Homo Erectus : (kéo dài 1,8 triʄu năm)
³Con ngư͝i còn là m͙t nͭa đ͙ng vɪt còn bɢt lͱc
trư͛c sͩc mɞnh cͧa thiên nhiên, còn chưa biɼt sͩc
mɞnh cͧa chính mình, do đó cũng nghèo hơn đ͙ng
vɪt và sɠn suɢt không đưͣc nhiɾu hơn đ͙ng vɪt mɢy
tí ³
Trung kƒ th͝i kƒ đ͓ đá cũ
Homo Sapiên
Tìm ra lͭa
³Lͭa do c͍ sát mà làm ra đã khiɼn cho con ngư͝i
lɤn đɤu tiên chi ph͑i đưͣc m͙t lͱc lưͣng thiên
nhiên và do đó tách con ngư͝i ra kh͏i thɼ gi͛i
đ͙ng vɪt´
Ñ
 p V



V

1.-.các th͝i kƒ phát triʀn loài ngư͝i

ƒ Hɪu kƒ th͝i kƒ đ͓ đá cũ
Homo Sapiên hiʄn đɞi (cách nay - . năm)

Chuyʀn dɤn sang chɼ đ͙ ngoɞi hôn,con ngư͝i đɞt

đɼn tuyʄt đʆnh tiɼn hoá hͯu cơ

Bư͛c vào th͝i kƒ tiɼn hoá xã h͙i

D
 m.M͘T S͐ TƯ TƯ͞NG Vɽ DÂN S͐

ƒ Th͝i kƒ c͕ đɞi
Kh͕ng tͭ (Ñ11--8 BC)
ƒ Dân s͑ liên hʄ mɪt thiɼt đɢt đai
ƒ Giɠi pháp di dân đʀ điɾu chʆnh
Platon (-m8-8- BC)
ƒ Qui mô dân s͑ có liên quan sͩc mɞnh
ƒ Đʀ giͯ thành Aten cɤn [1m h͙ (ma
trɪnÑ - )

[
 m.M͘T S͐ TƯ TƯ͞NG Vɽ DÂN S͐

ƒ Aristot (8--mm)
ƒ Đ͓ng ý ma trɪn Platon
ƒ Có sͱ thay đ͕i vɾ qui mô do sinh đɸ
ƒ Giai cɢp quí t͙c và tăng lͯ có đͧ trí thông minh tͱ
điɾu chʆnh dân s͑ cͧa mình
ƒ Dùng biʄn pháp thô bɞo điɾu chʆnh dân s͑ tɤng
l͛p khác:
Làm hư thai
Giɼt trɸ em
Bu͙c di dân
Bán sang đʈa bàn khác

8
 m.M͘T S͐ TƯ TƯ͞NG Vɽ DÂN S͐

ƒ Th͝i trung c͕
Đɴc điʀm
Tôn giáo th͑ng trʈ xã h͙i
Thiên tai, đói kém, dʈch bʄnh hoành hành
Chiɼn tranh liên miên (tôn giáo, sɬc t͙c)
Dân s͑ ɠnh hư͟ng b͟i tôn giáo
Thiên chúa
Cɢm phá thai,chung thuͷ
Đɞo phɪt :
Tránh kiɼp s͑ng trɤn tͥc
Đɞo h͓i :
Chɼ đ͙ đa thê

r
 m.M͘T S͐ TƯ TƯ͞NG Vɽ DÂN S͐

ƒ Th͝i kƒ cách mɞng công nghiʄp lɤn1

Đɴc điʀm th͝i đɞi
Xuɢt hiʄn đɤu máy hơi nư͛c
Lͱc lưͣng sx nhiɾu và đ͓ s͙ hơn tͫ trư͛c
c͙ng lɞi.
Dân s͑ tăng gɢp Ñ lɤn (Ñ tr lên mÑ tr)
Giai đoɞn có nhiɾu h͍c thuyɼt xã h͙i và
h͍c thuyɼt vɾ dân s͑

1
ƒTh͝i kƒ cách mɞng
công nghiʄp lɤn thͩ 1
Nhͯng tư tư͟ng vɾ dân s͑
Chͧ nghĩa tr͍ng thương
Thương nghiʄp là ngu͓n g͑c cͧa tɞo vɪt chɢt
Càng đông dân, sͱ phát triʀn càng t͑t
Chͧ nghĩa tr͍ng nông
Nông nghiʄp là ngu͓n g͑c sinh ra cͧa cɠi
Đɢt r͙ng , ngư͝i thưa chưa thͱc sͱ là áp lͱc
Khɠ năng tͱ điɾu chʆnh:
Tr͝i sinh voi thì sinh c͏
Đɢt lành chim đɪu
Con hơn cͧa

11
ƒTh͝i kƒ cách mɞng công nghiʄp lɤn1

ƒ Quan điʀm kt-ct

(Adam Smith-David Ricardo)
Lao đ͙ng ‡r

!
Ru͙ng đɢt ‡"
#! '
()
#*

+&

,-
.
/
V͑n ‡V$
%&

Lao đ͙ng là
³bàn tay vô hình´sɺ điɾu chʆnh theo ³cung cɤu´
Lao đ͙ng cũng như m͍i hàng hoá

1m
Các tác giɠ KT-CT c͕ điʀn viɼt :
³Cɤu vɾ ngư͝i sɺ điɾu chʆnh sɠn xuɢt ngư͝i,tương tͱ như
cɤu vɾ hàng hoá đã đ͑i xͭ v͛i m͍i hàng hoá vɪy.
Cɤu thúc đɦy sɠn xuɢt khi sɠn suɢt diʂn ra quá chɪm chɞp.
Ngưͣc lɞi, nó tr͟ thành chiɼc ³thɬng´ khi sɠn suɢt chɞy quá
nhanh.
Chính theo cách đó, cɤu sɺ điɾu chʆnh dân s͑ m͗i qu͑c gia.
Ví dͥ:
Bɬc M͹, nó thúc đɦy tăng nhanh dân s͑.
Đ͑i v͛i Châu Âu,cɤu sɺ làm t͑c đ͙ chɪm lɞi.
Đ͑i v͛i Trung qu͑c, vai trò cͧa cɤu là giͯ cho dân s͑ ͕n
đʈnh´

1
.H͍c thuyɼt Malthus
ƒ Vài nét vɾ Malthus
Sinh 1[DD ͟ làng quê gɤn thʈ trɢn Dorking,nư͛c Anh.
18 tu͕i h͍c trư͝ng cao đɰng Thiên Chúa giáo
Cambridge
T͑t nghiʄp giɠi thư͟ng danh dͱ toán h͍c .
Tͫ 18 Ñ,là giáo sư kinh tɼ chính trʈ h͍c giɠng dɞy cho
sinh viên nư͛c ngoài.
Vɾ cu͑i đ͝i làm viʄc tɞi trư͝ng Cao đɰng Đông ɡn đ͙
Mɢt 18-.
ƒ Tác phɦm vɾ dân s͑
1[r8,An Essay on the principle of Population,-Ñ.
tͫ .
18 , viɼt thêm 1 trang,- tͫ trong lɤn tái bɠn
thͩ Ñ

1-
.H͍c thuyɼt Malthus
ƒ Quan điʀm Malthus khi viɼt cu͑n sách
³M͙t điɾu hiʀn nhiên đã đưͣc nhiɾu tác giɠ đɾ
cɪp,rɮng dân s͑ luôn luôn cɤn ͟ dư͛i mͩc các
phương tiʄn sinh hoɞt cho phép.
Nhưng theo tôi biɼt, chưa m͙t ai nghiên cͩu
sâu cái mͩc đó thɼ nào.
Đɼn lưͣt mình, trong tôi đã hình thành rõ
quan điʀm cho rɮng chính nhͯng phương tiʄn
này là tr͟ ngɞi l͛n nhɢt cͧa m͍i dͱ án vĩ đɞi vì
tương lai phát triʀn xã h͙i´

1Ñ
.H͍c thuyɼt Malthus
ƒ Quan điʀm Malthus khi viɼt cu͑n sách
Nghiên cͩu chͧ đɾ tr͍ng yɼu này tôi mong
mu͑n đưͣc kích thích b͟i tình yêu chân lý,
không vɢn vương b͟i nhͯng thiên kiɼn đ͑i lɪp
v͛i tư tư͟ng h͍c thuyɼt hoɴc nhóm cá nhân.
Tôi chăm chú đ͍c nhͯng nghiên cͩu đi trư͛c
vɾ tương lai phát triʀn xã h͙i, nhưng chưa thɢy
đͧ nhͯng phɠn bác đͧ chͩng lý bu͙c mình phɠi
rút lui ý kiɼn.

1D
.H͍c thuyɼt Malthus
ƒ Quan điʀm Malthus khi viɼt cu͑n sách
Có thʀ vì vɪy, tôi đã bu͙c phɠi đưa ra
thông tin không mɢy tươi tɬn vɾ cu͙c
s͑ng con ngư͝i, nhưng tôi tin chɬc điɾu
đó là chân thͱc, không xuɢt phát tͫ
quan niʄm bʄnh hoɞn hay sͱ tͩc giɪn c͑
hͯu cͧa các trư͝ng phái.

1[
.H͍c thuyɼt Malthus
ƒ N͙i dung cơ bɠn cͧa h͍c thuyɼt Malthus
Dân s͑ tăng theo cɢp s͑ nhân
Tư liʄu sinh hoɞt theo cɢp s͑ c͙ng
ĐÂY LÀ CɳP MÂU THUɧN
Sͱ điɾu chʆnh tͱ nhiên:
Đói kh͕,bʄnh tɪt,bɞo lͱc,tͭ vong
Chͧ chương
ƒ Dùng giɠi pháp mɞnh

18
.H͍c thuyɼt Malthus
Malthus viɼt:
ƒ ³Chúng ta phɠi triʄt đʀ tɞo điɾu kiʄn cho các
tác đ͙ng tͱ nhiên gây cái chɼt«´
ƒ ³Chúng ta khuyɼn khích m͙t cách thɪt lòng
nhͯng lͱc lưͣng tàn phá khác cͧa tͱ nhiên mà
chính chúng ta phɠi làm cho nó xɠy ra.´
ƒ ³Thay cho viʄc giáo dͥc ngư͝i nghèo cɤn thiɼt
phɠi giͯ vʄ sinh,chúng ta phɠi khuyɼn khích tɪp
quán ngưͣc lɞi.´
ƒ ³Cɤn phɠi xây dͱng trong thành ph͑ nhͯng con
đư͝ng chɪt hɶp, làm cho nhà cͭa chen chúc
nhͯng ngư͝i và giúp cho bʄnh dʈch tái phát
nhiɾu lɤn.´

1r
.H͍c thuyɼt Malthus
Malthus viɼt :
ƒ ³Cɤn phɠi xây dͱng các làng mɞc ven các
khu nư͛c tù đ͍ng và đɴc biʄt cho nhân dân
đʈnh cư ͟ ven các đɤm lɤy là nơi có hɞi cho
sͩc khoɸ.´
ƒ ³Nhưng trư͛c hɼt, chúng ta phɠi lên án sͱ
dùng nhͯng loɞi thu͑c có hiʄu quɠ đʀ chͯa
nhͯng bʄnh chɼt ngư͝i, cũng như lên án
nhͯng ngư͝i t͑t nhưng đi lɤm đư͝ng đã
sáng chɼ ra nhͯng phương pháp đʀ bài trͫ
dʈch bʄnh, tư͟ng rɮng như thɼ là phͥc vͥ
cho quyɾn lͣi cͧa nhân loɞi«´

m
-.H͍c thuyɼt tân Malthus
ƒ Có nhiɾu trư͝ng phái
Nhóm ͧng h͙
Điɾu chʆnh biʄn pháp giɠi quyɼt mâu thuɨn
mɾm dɸo hơn
Nhóm cͱc đoan,lͣi dͥng gây chiɼn
Nhóm phɠn đ͑i
v͛i lý lɺ :
Chu kƒ gɢp đôi dân s͑ không phɠi mÑ năm
Cách mɞng công nghiʄp làm cho sɠn phɦm tăng
v͍t
Sͱ tiɼt chɼ tình dͥc cͧa m gi͛i có thʀ giɠm mͩc
sinh

m1
Ñ.H͍c thuyɼt Mác ±Lênin vɾ dân s͑

ƒ M͗i hình thái kinh tɼ-xã h͙i có qui luɪt dân s͑

tương ͩng:
ƒ ³M͗i phương thͩc sɠn xuɢt cͧa sɠn xuɢt xã h͙i
đɾu có qui luɪt nhân khɦu riêng cͧa nó, qui luɪt
chʆ áp dͥng riêng cho phương thͩc đó và vì vɪy
chʆ giá trʈ lʈch sͭ thôi.
ƒ M͙t qui luɪt nhân khɦu trͫu tưͣng và bɢt di bɢt
dʈch chʆ t͓n tɞi v͛i thͱc vɪt và súc vɪt ,và cũng
chʆ t͓n tɞi chͫng nào mà thͱc vɪt và súc vɪt
không chʈu ɠnh hư͟ng cͧa con ngư͝i.´

mm
Ñ.H͍c thuyɼt Mác ±Lênin vɾ dân s͑

ƒ Sɠn xuɢt vɪt chɢt và tái sɠn xuɢt dân cư, suy
cho cùng là nhân t͑ quyɼt đʈnh sͱ phát triʀn xã
h͙i loài ngư͝i.
ƒ M͗i qu͑c gia phɠi có trách nhiʄm xác đʈnh dân
s͑ t͑i ưu.
ƒ Con ngư͝i đͧ khɠ năng điɾu khiʀn quá trình
dân s͑ theo mong mu͑n.
ƒ Qui luɪt sinh sɠn
Tái sɠn xuɢt dân cư thͱc chɢt là tɞo các sinh mʄnh
m͛i đʀ duy trì phát triʀn lâu bɾn cͧa xã h͙i
Tái sɠn xuɢt dân cư là quá trình liên tͥc
Tái sɠn xuɢt dân cư có sͩc ì rɢt l͛n
m
D.thuyɼt dân s͑ hiʄn đɞi

1. Quan niʄm biʄn chͩng vɾ dân s͑

Quan niʄm không biʄn chͩng

0$
,1 0$
,1 0$
,1

2
,1 2
,1 2
,1

Quan niʄm biʄn chͩng

ƒ Phát triʀn dân s͑ theo qui luɪt tͱ nhiên
ƒ Phát triʀn dân s͑ theo qui luɪt xã h͙i
ƒ Qui luɪt xã h͙i chi ph͑i quyɼt đʈnh
m-
D.Thuyɼt dân s͑ hiʄn đɞi
m. Thuyɼt quá đ͙ dân s͑
ƒ Hình thành 1r1--1rÑD do Aldophe Landy
ƒ Có  chʆ tiêu :tʆ suɢt sinh thô, chɼt thô,tăng tͱ
nhiên
ƒ Cloude Chesnais kh͟i xư͛ng lưͣc đ͓ vɾ th͝i kƒ
quá đ͙ có  giai đoɞn
Trư͛c cách mɞng dân s͑ :sinh ,tͭ cao, tăng tͱ nhiên
chɪm chɞm
Cách mɞng dân s͑ bùng n͕,dân s͑ tăng nhanh

CDR bɬt đɤu giɠm,CBRkhông đ͕i

CBR bɬt đɤu giɠm, CDR vɨn tiɼp tͥc giɠm

CBR giɠm chɪm lɞi
Cách mɞng dân s͑ hoàn thành

mÑ
D.Thuyɼt dân s͑ hiʄn đɞi
m. Thuyɼt th͝i kƒ quá đ͙
ƒChʆ s͑ th͝i kƒ quá đ͙ 6
Demographic Transitions Index
Công thͩc tính chʆ s͑ quá đ͙

[
34
















[
5
 
  


6
p 
 






















7

Chʆ s͑ này giao đ͙ng tͫ t͛i 1

mD
D.Thuyɼt dân s͑ hiʄn đɞi
. Lý thuyɼt dân s͑ t͑i ưu
Qui mô dân s͑ hͣp lý
ƒ Phù hͣp khɠ năng tɠi cͧa môi trư͝ng
ƒ Đáp ͩng nhu cɤu sͩc lao đ͙ng cho pt
Tăng trư͟ng kinh tɼ nhanh,bɾn vͯng
ƒ Con ngư͝i đưͣc hư͟ng lͣi cͧa pt kt xh
ƒ Con ngư͝i đưͣc phát triʀn toàn diʄn
Tác đ͙ng dân s͑ v͛i môi trư͝ng
I=P.C.T

m[
D.Lý tuyɼt dân s͑ hiʄn đɞi
-. Quan niʄm phát triʀn bɾn vͯng
ƒ Bɾn vͯng vɾ xã h͙i
͔n đʈnh chính trʈ
Xã h͙i trɪt tͱ, an toàn và an ninh
ƒ Bɾn vͯng vɾ kinh tɼ
GDP tăng trư͟ng bình quân • Ñ

Công nghiʄp và dʈch vͥ • Ñ

GDP /P • GDP bình quân cͧa nư͛c đang phát
triʀn
ƒ Bɾn vͯng vɾ môi trư͝ng
Môi trư͝ng sau khi sͭ dͥng ,khai thác phɠi bɮng
hoɴc t͑t hơn khi chưa sͭ dͥng.

m8
D.Thuyɼt dân s͑ hiʄn đɞi
Ñ.Quan niʄm vɾ quan hʄ dân s͑ và môi trư͝ng

/ ' -"

%
4('!/  %
%"$
 2/ 3'
#$%
56$
 &'(!)*%
 +',*'*
 %-"#'
 .!)/
! 0%12
"#$% +3%
 ! 3
4*78
08Å%'8
/ 9)31'"
:!/ 18"
+)/ %
%"$
0" '/ mr
Mô hình đ͙ng lͱc dân cư