You are on page 1of 94

TCVN TIªU CHUÈN VIÖT NAM

TCVN 7572-1÷20 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a −


Ph−¬ng ph¸p thö
Aggregates for concrete and mortar − Test methods

Hμ Néi − 2006
TCVN 7572-1 : 2006

2
TCVN 7572-1 : 2006

Môc lôc

Trang

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 1: LÊy mÉu....................................................................................... 7

TCVN 7572-2 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 2: X¸c ®Þnh thμnh phÇn h¹t ............................................................ 13

TCVN 7572-3 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 3: H−íng dÉn x¸c ®Þnh thμnh phÇn th¹ch häc ................................ 17

TCVN 7572-4 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 4: X¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch vμ ®é hót n−íc .... 21

TCVN 7572-5 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 5: X¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch vμ
®é hót n−íc cña ®¸ gèc vμ h¹t cèt liÖu lín .............................................. 27

TCVN 7572-6 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 6: X¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch xèp vμ ®é hæng .............................. 31

TCVN 7572-7 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 7: X¸c ®Þnh ®é Èm.......................................................................... 35

TCVN 7572-8 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 8: X¸c ®Þnh hμm l−îng bïn, bôi, sÐt trong cèt liÖu vμ
hμm l−îng sÐt côc trong cèt liÖu nhá....................................................... 37

TCVN 7572-9 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 9: X¸c ®Þnh t¹p chÊt h÷u c¬ ........................................................... 41

TCVN 7572-10 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 10: X¸c ®Þnh c−êng ®é vμ hÖ sè ho¸ mÒm cña ®¸ gèc ................... 45

TCVN 7572-11 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 11: X¸c ®Þnh ®é nÐn dËp vμ hÖ sè ho¸ mÒm cña cèt liÖu lín .......... 49

TCVN 7572-12 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 12: X¸c ®Þnh ®é hao mßn khi va ®Ëp cña cèt liÖu lín
trong m¸y mμi mßn va ®Ëp Los Angeles ................................................. 55

TCVN 7572-13 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 13: X¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t thoi dÑt trong cèt liÖu lín .................... 59

3
TCVN 7572-1 : 2006

TCVN 7572-14 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 14: X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm silic................................. 63

TCVN 7572-15 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 15: X¸c ®Þnh hμm l−îng clorua ...................................................... 81

TCVN 7572-16 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 16: X¸c ®Þnh hμm l−îng sulfat vμ sulfit trong cèt liÖu nhá............... 87

TCVN 7572-17 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 17: X¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t mÒm yÕu, phong ho¸.......................... 91

TCVN 7572-18 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 18: X¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t bÞ ®Ëp vì ............................................ 93

TCVN 7572-19 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 19: X¸c ®Þnh hμm l−îng silic oxit v« ®Þnh h×nh................................ 95

TCVN 7572-20 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −
PhÇn 20: X¸c ®Þnh hμm l−îng mi ca trong cèt liÖu nhá............................ 99

4
TCVN 7572-1 : 2006

Lêi nãi ®Çu

TCVN 7572-1 : 2006 thay thÕ TCVN 337 : 1986 vμ ®iÒu 2 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-2 : 2006 thay thÕ TCVN 342 : 1986 vμ ®iÒu 3.6 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-3 : 2006 thay thÕ TCVN 338 : 1986.

TCVN 7572-4 : 2006 thay thÕ TCVN 339 : 1986 vμ c¸c ®iÒu 3.1, 3.2, 3.11 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-5 : 2006 thay thÕ c¸c ®iÒu 3.1, 3.2, 3.11 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-6 : 2006 thay thÕ TCVN 340 : 1986 vμ c¸c ®iÒu 3.3, 3.5 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-7 : 2006 thay thÕ TCVN 341 : 1986 vμ ®iÒu 3.10 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-8 : 2006 thay thÕ TCVN 343:1986, TCVN 344:1986 vμ ®iÒu 3.7 cña TCVN 1772:1987.

TCVN 7572-9 : 2006 thay thÕ TCVN 345 : 1986 vμ ®iÒu 3.18 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-10 : 2006 thay thÕ c¸c ®iÒu 3.12, 3.14 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-11 : 2006 thay thÕ c¸c ®iÒu 3.13, 3.15 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-12 : 2006 thay thÕ c¸c ®iÒu 3.16, 3.17 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-13 : 2006 thay thÕ ®iÒu 3.8 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-14 : 2006 x©y dùng trªn c¬ së TCXD 238 : 1999 vμ TCXD 246 : 2000.

TCVN 7572-15 : 2006 x©y dùng trªn c¬ së TCXD 262 : 2001.

TCVN 7572-16 : 2006 thay thÕ TCVN 346 : 1986.

TCVN 7572-17 : 2006 thay thÕ ®iÒu 3.9 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-18 : 2006 thay thÕ ®iÒu 3.19 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-19 : 2006 thay thÕ ®iÒu 3.20 cña TCVN 1772 : 1987.

TCVN 7572-20 : 2006 thay thÕ TCVN 4376 : 1986.

TCVN 7572 : 2006 do Ban kü thuËt Tiªu chuÈn TCVN/TC 71/SC3 Cèt liÖu
cho bª t«ng hoμn thiÖn trªn c¬ së dù th¶o cña ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ
X©y dùng, Bé X©y dùng ®Ò nghÞ, Tæng Côc Tiªu chuÈn §o l−êng ChÊt
l−îng xÐt duyÖt, Bé Khoa häc vμ C«ng nghÖ ban hμnh.

5
TCVN 7572-1 : 2006

6
TCVN 7572-1 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-1 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 1: LÊy mÉu

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 1: Sampling

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu cèt liÖu nhá vμ lín ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tÝnh kü
thuËt cña cèt liÖu dïng chÕ t¹o bª t«ng vμ v÷a x©y dùng.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7570 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Yªu cÇu kü thuËt.

TCVN 7572-3 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 3: H−íng dÉn x¸c
®Þnh thμnh phÇn th¹ch häc.

3 Quy ®Þnh chung

3.1 Cèt liÖu nhá vμ cèt liÖu lín ®−îc ®Þnh nghÜa theo TCVN 7570 : 2006.

3.2 MÉu cèt liÖu ®−îc lÊy theo l« s¶n phÈm, sao cho ®¶m b¶o ®Æc tÝnh tù nhiªn cña cèt liÖu vμ
®¹i diÖn cho l« cèt liÖu cÇn thö.

L« cèt liÖu lμ khèi l−îng cèt liÖu do mét c¬ së s¶n xuÊt trong mét ngμy vμ ®−îc giao nhËn cïng
mét lóc. NÕu cèt liÖu ®−îc s¶n xuÊt theo tõng cì h¹t riªng biÖt th× l« cèt liÖu lμ khèi l−îng cèt liÖu
cña cïng mét cì h¹t ®−îc s¶n xuÊt trong mét ngμy.

Khèi l−îng l« cèt liÖu nhá trong kho kh«ng lín h¬n 500 T hoÆc kho¶ng 350 m3.

Khèi l−îng l« cèt liÖu lín trong kho kh«ng lín h¬n 300 T hoÆc kho¶ng 200 m3.

3.3 SÊy ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi: Cèt liÖu ®−îc sÊy ë nhiÖt ®é tõ 105 0C ®Õn 110 0C cho tíi khi
chªnh lÖch gi÷a hai lÇn c©n kh«ng v−ît qu¸ 0,1 % khèi l−îng. Thêi gian gi÷a hai lÇn c©n liªn tiÕp
kh«ng Ýt h¬n 30 phót.

7
TCVN 7572-1 : 2006

3.4 MÉu thö, thiÕt bÞ vμ vËt liÖu dïng cho qu¸ tr×nh thö, ph¶i ®−îc b¶o qu¶n ®¹t nhiÖt ®é
phßng thÝ nghiÖm tr−íc khi sö dông.

3.5 Dông cô vμ thiÕt bÞ:

– c©n kü thuËt, chÝnh x¸c ®Õn 1 %;

– dông cô xóc mÉu hoÆc lÊy mÉu trªn b¨ng chuyÒn, b»ng gç hoÆc b»ng kim lo¹i, cã h×nh
d¸ng nh− m« t¶ trªn H×nh1;

– thiÕt bÞ chia mÉu, gåm hép chøa vμ m¸ng chia mÉu nh− m« t¶ trªn H×nh 2. ChiÒu réng khe
ch¶y cña m¸ng chia mÉu ph¶i lín h¬n 1,5 lÇn kÝch th−íc h¹t cèt liÖu nhá lín nhÊt.

Quai cÇm

Thanh ch¾n cøng

§¸y khung t−¬ng øng víi


chiÒu réng b¨ng chuyÒn

H×nh 1 − M« t¶ dông cô lÊy mÉu trªn b¨ng chuyÒn

H×nh 2 − M« t¶ thiÕt bÞ chia mÉu

8
TCVN 7572-1 : 2006

4 LÊy mÉu thö

4.1 Cèt liÖu nhá

4.1.1 LÊy mÉu ban ®Çu

Trªn c¸c b¨ng truyÒn, mÉu ban ®Çu ®−îc lÊy ®Þnh kú tõ 0,5 giê ®Õn 1 giê vμ lÊy trªn suèt chiÒu
ngang b¨ng chuyÒn c¸t. Cã thÓ sö dông dông cô H×nh 1 ®Ó lÊy mÉu trªn b¨ng chuyÒn.

NÕu cèt liÖu nhá ®ång nhÊt th× thêi gian gi÷a hai lÇn lÊy cã thÓ kÐo dμi h¬n.

Trong kho chøa, mÉu ban ®Çu cña cèt liÖu nhá ®−îc lÊy tõ nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau theo chiÒu cao
®èng cèt liÖu tõ ®Ønh xuèng tíi ch©n, sao cho mÉu lÊy ra ®¹i diÖn cho c¶ l« cèt liÖu nhá.

NÕu cèt liÖu nhá ë trong c¸c bÓ chøa th× ph¶i lÊy c¶ trªn mÆt vμ d−íi ®¸y bÓ.

Mçi l« cèt liÖu nhá lÊy tõ 10 mÉu ®Õn 15 mÉu ban ®Çu.

4.1.2 Rót gän mÉu

C¸c mÉu ban ®Çu sau khi lÊy theo 4.1.1 ®−îc gép l¹i, trén kü vμ rót gän theo ph−¬ng ph¸p chia t−
hoÆc ph−¬ng ph¸p chia ®«i b»ng thïng chøa cã m¸ng nhá (H×nh 2) ®Ó cã mÉu trung b×nh kho¶ng
(20 40) kg.

a) Rót gän mÉu theo ph−¬ng ph¸p chia t−: §æ cèt liÖu nhá lªn mét mÆt ph¼ng kh« s¹ch, kh«ng
thÊm n−íc. San ph¼ng mÆt mÉu vμ kÎ hai ®−êng th¼ng vu«ng gãc ®Ó chia mÉu thμnh bèn phÇn
®Òu nhau. LÊy hai phÇn bÊt kú ®èi ®Ønh nhau, gép l¹i lμm mét. Sau ®ã l¹i trén kü vμ rót gän
phÇn mÉu gép nh− trªn cho tíi khi ®¹t ®−îc khèi l−îng cÇn thiÕt.

b) Rót gän mÉu b»ng thïng chøa cã hai m¸ng nhá (xem H×nh 2). §æ mÉu cèt liÖu nhá vμo thïng
chøa, san ph¼ng råi më m¸ng cho cèt liÖu nhá ch¶y theo hai m¸ng chia ra phÝa ra ngoμi. Dïng
mét nöa (khèi l−îng cèt liÖu nhá cña mét m¸ng) ®Ó tiÕp tôc rót gän nh− thÕ cho tíi khi ®¹t ®−îc
khèi l−îng cÇn thiÕt.

4.1.3 Tõ mÉu trung b×nh ®· rót gän theo ®iÒu 4.1.2, lÊy ra mÉu thÝ nghiÖm cho tõng chØ tiªu víi
khèi l−îng qui ®Þnh trong B¶ng 1.

Chó thÝch Cã thÓ x¸c ®Þnh nhiÒu chØ tiªu tõ mét mÉu thö nÕu trong qu¸ tr×nh thö tÝnh chÊt cña cèt liÖu
nhá kh«ng bÞ thay ®æi.

B¶ng 1 - Khèi l−îng mÉu cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh tõng phÐp thö

9
TCVN 7572-1 : 2006

Khèi l−îng mét mÉu thÝ nghiÖm


Tªn phÐp thö
kg

1. X¸c ®Þnh thμnh phÇn th¹ch häc §¶m b¶o khèi l−îng mÉu ®èi víi tõng cì h¹t theo
TCVN 7572-3 : 2006

2. X¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ


0,03
tÝch vμ ®é hót n−íc

3. X¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch xèp vμ ®é hæng Tõ 5 ®Õn 10 (tïy theo hμm l−îng sái chøa trong c¸t)

4. X¸c ®Þnh ®é Èm 1

5. X¸c ®Þnh thμnh phÇn h¹t 2

6. X¸c ®Þnh hμm l−îng bïn, bôi, sÐt 0,5

7. X¸c ®Þnh t¹p chÊt h÷u c¬ 0,25

4.2 Cèt liÖu lín

4.2.1 LÊy mÉu ban ®Çu

MÉu ban ®Çu cña cèt liÖu lín ®−îc lÊy trªn b¨ng truyÒn, trong kho hoÆc bÓ chøa theo nguyªn t¾c
®· nªu trong ®iÒu 4.1.1.

Chó thÝch

1) Khi chiÒu réng b¨ng truyÒn lín h¬n hay b»ng 1 000 mm th× lÊy mÉu ban ®Çu b»ng c¸ch chÆn ngang mét
phÇn b¨ng t¶i cho vËt liÖu r¬i ra.

2) NÕu vËt liÖu ®ång nhÊt th× viÖc lÊy mÉu cã thÓ th−a h¬n.

NÕu kho lμ c¸c héc chøa th× mÉu ban ®Çu ®−îc lÊy ë líp trªn mÆt vμ líp d−íi ®¸y héc chøa. Líp
d−íi ®¸y lÊy b»ng c¸ch më cöa ®¸y héc chøa cho vËt liÖu r¬i ra.

4.2.2 Khèi l−îng mÉu ban ®Çu

Tïy theo ®é lín cña h¹t cèt liÖu lín, khèi l−îng mÉu ban ®Çu qui ®Þnh trong B¶ng 2.

B¶ng 2 - Khèi l−îng mÉu ban ®Çu cña cèt liÖu lín

KÝch th−íc lín nhÊt cña h¹t cèt liÖu Khèi l−îng mÉu ban ®Çu
mm kg

10 2,5

20 5,0

40 10,0

70 15,0

4.2.3 Rót gän mÉu

10
TCVN 7572-1 : 2006

Gép c¸c mÉu ®· lÊy theo 4.2.1 vμ rót gän mÉu theo qui t¾c ®· nªu trong 4.1.2.

4.2.4 MÉu trung b×nh

Tuú theo cì h¹t, khèi l−îng mÉu trung b×nh cña cèt liÖu lín dïng ®Ó thö mçi lo¹i chØ tiªu ®−îc lÊy
tõ mÉu ®· rót gän theo 4.2.3, kh«ng nhá h¬n bèn lÇn khèi l−îng ®−îc nªu trong B¶ng 3.

B¶ng 3 - Khèi l−îng nhá nhÊt cña mÉu thö ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÊt cña cèt liÖu lín

Khèi l−îng nhá nhÊt cña mÉu cèt liÖu lín


cÇn thiÕt ®Ó thö tïy theo cì h¹t
kg
Tªn phÐp thö
Tõ 5 mm Tõ 10 mm Tõ 20 mm Tõ 40 mm Trªn
®Õn 10 mm ®Õn 20 mm ®Õn 40 mm ®Õn 70 mm 70 mm

1. X¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi


0,5 1,0 2,5 2,5 2,5
l−îng thÓ tÝch vμ ®é hót n−íc

2. X¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch xèp vμ


6,5 15,5 30,0 60,0 60,0
®é hæng

3. X¸c ®Þnh thμnh phÇn cì h¹t 5,0 5,0 15,0 30,0 50

4. X¸c ®Þnh hμm l−îng bïn, bôi, sÐt 0,25 1,0 5,0 15,0 15,0

5. X¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t thoi dÑt 10,0 10,0 10,0 20,0 30,0

6. X¸c ®Þnh ®é Èm 1,0 2,0 5,0 10,0 20,0

7. X¸c ®Þnh thμnh phÇn th¹ch häc 0,25 1,0 10,0 15,0 35,0

8. X¸c ®Þnh ®é nÐn dËp trong xi lanh


§−êng kÝnh 75 mm 0,8 0,8 + + +
§−êng kÝnh 150 mm 6,0 6,0 6,0 + +

9. §é hao mßn khi va ®Ëp trong m¸y


10,0 10,0 20,0 + +
mμi mßn va ®Ëp Los Angeles

Chó thÝch 1 §¸ d¨m thuéc cì h¹t cã dÊu céng (+) tr−íc khi ®em thö ph¶i ®Ëp vì ®Ó ®¹t cì h¹t nhá h¬n liÒn kÒ
trong B¶ng 3, sau ®ã lÊy khèi l−îng mÉu b»ng khèi l−îng mÉu cña cì h¹t míi nhËn ®−îc.

Chó thÝch 2 §Ó tiÕn hμnh mét sè phÐp thö ®¸ d¨m hoÆc sái, khèi l−îng mÉu cÇn thiÕt lÊy b»ng tæng khèi l−îng
c¸c mÉu cho tõng phÐp thö.

5 Biªn b¶n lÊy mÉu

11
TCVN 7572-1 : 2006

Biªn b¶n lÊy mÉu ph¶i cã ®ñ c¸c néi dung sau:

– tªn vμ ®Þa chØ cña tæ chøc lÊy mÉu;

– n¬i lÊy mÉu vμ n¬i mÉu ®−îc göi ®Õn;

– lo¹i cèt liÖu;

– khèi l−îng mÉu;

– c¸c ®iÒu kiÖn hoÆc c¸c ®iÓm l−u ý khi lÊy mÉu;

– ng−êi lÊy mÉu;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

_______________________________

12
TCVN 7572-2 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-2 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 2: X¸c ®Þnh thμnh phÇn h¹t

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 2: Determination of partical zise distribution

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p sμng ®Ó x¸c ®Þnh thμnh phÇn h¹t cña cèt liÖu nhá, cèt liÖu
lín vμ x¸c ®Þnh m«®un ®é lín cña cèt liÖu nhá.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ thö

– c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c 1 %;

– bé sμng tiªu chuÈn, kÝch th−íc m¾t sμng 2,5 mm; 5 mm; 10 mm; 20 mm; 40 mm; 70 mm;
100 mm vμ sμng l−íi kÝch th−íc m¾t sμng 140 μm; 315 μm; 630 μm vμ 1,25 mm theo B¶ng 1;

B¶ng 1 - KÝch th−íc lç sμng tiªu chuÈn dïng ®Ó x¸c ®Þnh thμnh phÇn h¹t cña cèt liÖu

KÝch th−íc lç sμng

Cèt liÖu nhá Cèt liÖu lín

140 315 630 1,25 2,5 5 5 10 20 40 70 100


μm μm μm mm mm mm mm mm mm mm mm mm

Chó thÝch Cã thÓ sö dông thªm c¸c sμng cã kÝch th−íc n»m gi÷a c¸c kÝch th−íc ®· nªu trong b¶ng.

– m¸y l¾c sμng;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®¹t nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC.

13
TCVN 7572-2 : 2006

4 LÊy mÉu vμ chuÈn bÞ mÉu thö

LÊy mÉu cèt liÖu theo TCVN 7572-1 : 2006. Tr−íc khi ®em thö, mÉu ®−îc sÊy ®Õn khèi l−îng
kh«ng ®æi vμ ®Ó nguéi ®Õn nhiÖt ®é phßng thÝ nghiÖm.

5 TiÕn hμnh thö

5.1 Cèt liÖu nhá

5.1.1 C©n lÊy kho¶ng 2 000g (mo) cèt liÖu tõ mÉu thö ®· ®−îc chuÈn bÞ ë ®iÒu 4 vμ sμng qua
sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng lμ 5 mm.

5.1.2 XÕp chång tõ trªn xuèng d−íi bé sμng tiªu chuÈn theo thø tù kÝch th−íc m¾t sμng tõ lín ®Õn
nhá nh− sau: 2,5 mm; 1,25 mm; 630 μm; 315 μm; 140 μm vμ ®¸y sμng.

5.1.3 C©n kho¶ng 1 000 g (m) cèt liÖu ®· sμng qua sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 10 mm vμ 5 mm
sau ®ã ®æ cèt liÖu ®· c©n vμo sμng trªn cïng (sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 2,5 mm) vμ tiÕn hμnh
sμng. Cã thÓ dïng m¸y sμng hoÆc l¾c b»ng tay. Khi dïng m¸y sμng th× thêi gian sμng theo qui
®Þnh cña tõng lo¹i m¸y. Khi sμng b»ng tay th× thêi ®iÓm dõng sμng lμ khi sμng trong vßng 1 phót
mμ l−îng lät qua mçi sμng kh«ng lín h¬n 0,1 % khèi l−îng mÉu thö.

5.1.4 C©n l−îng sãt trªn tõng sμng, chÝnh x¸c ®Õn 1 g.

5.2 Cèt liÖu lín

5.2.1 C©n mét l−îng mÉu thö ®· chuÈn bÞ ë ®iÒu 4 víi khèi l−îng phï hîp kÝch th−íc lín nhÊt cña
h¹t cèt liÖu nªu trong B¶ng 2.

B¶ng 2 - Khèi l−îng mÉu thö tuú thuéc vμo kÝch th−íc lín nhÊt cña h¹t cèt liÖu

KÝch th−íc lín nhÊt cña h¹t cèt liÖu Khèi l−îng mÉu, kh«ng nhá h¬n
(Dmax) mm kg

10 5

20 5

40 10

70 30

Lín h¬n 70 50

Chó thÝch: Dmax kÝch th−íc danh nghÜa tÝnh theo kÝch th−íc m¾t sμng nhá nhÊt mμ kh«ng Ýt h¬n 90%
khèi l−îng h¹t cèt liÖu lät qua.

14
TCVN 7572-2 : 2006

5.2.2 XÕp chång tõ trªn xuèng d−íi bé sμng tiªu chuÈn theo thø tù kÝch th−íc m¾t sμng tõ lín ®Õn
nhá nh− sau: 100 mm; 70 mm; 40 mm; 20 mm; 10 mm; 5 mm vμ ®¸y sμng.

5.2.3 §æ dÇn cèt liÖu ®· c©n theo B¶ng 2 vμo sμng trªn cïng vμ tiÕn hμnh sμng. Chó ý chiÒu dμy
líp vËt liÖu ®æ vμo mçi sμng kh«ng ®−îc v−ît qu¸ kÝch th−íc cña h¹t lín nhÊt trong sμng. Cã thÓ
dïng m¸y sμng hoÆc l¾c b»ng tay. Khi dïng m¸y sμng th× thêi gian sμng theo qui ®Þnh cña tõng
lo¹i m¸y. Khi sμng b»ng tay th× thêi ®iÓm dõng sμng lμ khi sμng trong vßng 1 phót mμ l−îng lät qua
mçi sμng kh«ng lín h¬n 0,1 % khèi l−îng mÉu thö.

5.2.4 C©n l−îng sãt trªn tõng sμng, chÝnh x¸c ®Õn 1 g.

6 TÝnh kÕt qu¶

6.1 Cèt liÖu nhá

6.1.1 L−îng sãt trªn sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm (S5), tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng,
chÝnh x¸c ®Õn 0,1 %, theo c«ng thøc:

m5
S5 = × 100 (1)
mo

trong ®ã:

m5 lμ khèi l−îng phÇn cßn l¹i trªn sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm, tÝnh b»ng gam (g);

mo lμ khèi l−îng mÉu thö (5.1.1), tÝnh b»ng gam (g).

6.1.2 L−îng sãt riªng trªn tõng sμng kÝch th−íc m¾t sμng i (ai), tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng,
chÝnh x¸c ®Õn 0,1 %, theo c«ng thøc:

mi
ai = × 100 (2)
m

trong ®ã:

mi lμ khèi l−îng phÇn cßn l¹i trªn sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng i, tÝnh b»ng gam (g);

m lμ tæng khèi l−îng mÉu thö ( 5.1.3), tÝnh b»ng gam (g).

6.1.3 L−îng sãt tÝch lòy trªn sμng kÝch th−íc m¾t sμng i, lμ tæng l−îng sãt riªng trªn sμng cã kÝch
th−íc m¾t sμng lín h¬n nã vμ l−îng sãt riªng b¶n th©n nã. L−îng sãt tÝch lòy (Ai), tÝnh b»ng phÇn
tr¨m khèi l−îng, chÝnh x¸c tíi 0,1 %, theo c«ng thøc:

Ai = ai + ... + a2,5 (3)

trong ®ã:

15
TCVN 7572-2 : 2006

ai lμ l−îng sãt riªng trªn sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng i, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng (%);

a2,5 lμ l−îng sãt riªng trªn sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 2,5 mm, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi
l−îng (%).

6.1.4 M«®un ®é lín cña cèt liÖu nhá (M®l), kh«ng thø nguyªn, chÝnh x¸c tíi 0,1, theo c«ng thøc:

A2 ,5 + A1,25 + A0 ,63 + A0 ,315 + A0 ,14


M dl = (4)
100
trong ®ã:
A2,5, A1,25, A0,63, A0,315, A0,14 lμ l−îng sãt tÝch luü trªn c¸c sμng kÝch th−íc m¾t sμng t−¬ng øng
2,5 mm; 1,25 mm; 630 μm; 315 μm vμ 140 μm.

6.2 Cèt liÖu lín

6.2.1 L−îng sãt riªng (ai) trªn tõng sμng kÝch th−íc m¾t sμng i, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng,
chÝnh x¸c ®Õn 0,1 %, theo c«ng thøc (2) ®iÒu 6.1.2, nh−ng khèi l−îng m ®−îc lÊy t−¬ng øng theo
B¶ng 2.

6.2.2 L−îng sãt tÝch lòy trªn sμng kÝch th−íc m¾t sμng i lμ tæng l−îng sãt riªng trªn sμng cã kÝch
th−íc m¾t sμng lín h¬n vμ l−îng sãt riªng th©n nã. L−îng sãt tÝch lòy cña mÉu cèt liÖu lín (Ai), tÝnh
b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng, chÝnh x¸c tíi 0,1 %, theo c«ng thøc:

Ai = ai + ... + a70 (5)


trong ®ã:
ai lμ l−îng sãt riªng trªn sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng i, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng (%);
a70 lμ l−îng sãt riªng trªn sμng cã kÝch th−íc mắt sàng 70 mm, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng
(%).

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:


– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;
– tªn kho, b·i hoÆc c«ng tr−êng;
– vÞ trÝ lÊy mÉu;
– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;
– bé sμng thö cèt liÖu;
– l−îng sãt trªn tõng sμng, tÝnh theo phÇn tr¨m khèi l−îng;
– l−îng sãt tÝch luü trªn tõng sμng, tÝnh theo phÇn tr¨m khèi l−îng;
– ®èi víi cèt liÖu nhá: phÇn tr¨m l−îng h¹t lín h¬n 5 mm, phÇn tr¨m l−îng h¹t nhá h¬n 0,15 mm,
m«®un ®é lín;

16
TCVN 7572-2 : 2006

– ®èi víi cèt liÖu lín: cì h¹t lín nhÊt;


– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy;
– tªn ng−êi thÝ nghiÖm vμ c¬ së thÝ nghiÖm.
_______________________________

17
TCVN 7572-3 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-3 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 3: H−íng dÉn x¸c ®Þnh thμnh phÇn th¹ch häc

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 3: Guide for determination of petrographic compositions

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy h−íng dÉn ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thμnh phÇn th¹ch häc cña cèt liÖu nhá dïng chÕ
t¹o bª t«ng vμ v÷a.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ vμ thuèc thö

– c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c 0,01 %;

– bé sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng: 5 mm; 2,5 mm; 1,25 mm; 630 μm; 315 μm; 140 μm;

– kÝnh hiÓn vi cã ®é phãng ®¹i tõ 10 lÇn ®Õn 50 lÇn;

– kÝnh hiÓn vi ph©n cùc cã ®é phãng ®¹i ®Õn 1 350 lÇn;

– kÝnh lóp;

– thanh nam ch©m;

– thuèc thö dïng ®Ó x¸c ®Þnh thμnh phÇn kho¸ng (VÝ dô: axit clohy®ric, dung dÞch 0,05 N);

– que thuû tinh nhá.

17
TCVN 7572-3 : 2006

4 Nguyªn t¾c

Dïng kÝnh hiÓn vi thÝch hîp ®Ó xem xÐt, ph©n lo¹i nhãm th¹ch häc, ®Õm sè l−îng vμ tÝnh tû lÖ phÇn
tr¨m cña tõng lo¹i th¹ch häc.

5 ChuÈn bÞ mÉu thö

MÉu thö ®−îc lÊy vμ chuÈn bÞ theo TCVN 7572-1 : 2006.

Sμng mÉu qua sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm. R¶i máng l−îng cèt liÖu nhá trªn tÊm kÝnh hay
tÊm b×a, ®Çu tiªn quan s¸t b»ng m¾t th−êng, sau ®ã dïng kÝnh lóp hay kÝnh hiÓn vi ®Ó xem xÐt lo¹i
ra nh÷ng h¹t ®Êt sÐt hay líp sÐt bäc ngoμi nh÷ng h¹t cèt liÖu nhá.

Röa s¹ch cèt liÖu nhá råi sÊy kh« ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi. Sau ®ã sμng mÉu qua bé sμng tiªu
chuÈn vμ c©n khèi l−îng mÉu trªn mçi cì sμng theo B¶ng 1.

B¶ng 1 - Khèi l−îng mÉu ®Ó thö thμnh phÇn th¹ch häc

KÝch th−íc h¹t Khèi l−îng mÉu


mm g

Lín h¬n 2,5 mm ®Õn 5 mm 25,00

Lín h¬n 1,25 mm ®Õn 2,5 mm 5,00

Lín h¬n 630 μm ®Õn 1,25 mm 1,00

Lín h¬n 315 μm ®Õn 630 μm 0,10

Tõ 140 μm ®Õn 315 μm 0,01

6 TiÕn hμnh thö

6.1 Dïng kÝnh lóp hay kÝnh hiÓn vi quan s¸t x¸c ®Þnh thμnh phÇn th¹ch häc cña cèt liÖu nhá
(trong ®ã cã c¶ c¸c t¹p chÊt) vμ x¸c ®Þnh h×nh d¸ng h¹t còng nh− ®Æc tÝnh bÒ mÆt cña h¹t cèt liÖu
nhá ®ã.

Khi soi kÝnh hiÓn vi, dïng que nhá g¹t cèt liÖu nhá ra thμnh tõng nhãm. Khi cÇn thiÕt cã thÓ
x¸c ®Þnh c¸c lo¹i th¹ch häc b»ng thuèc thö (dung dÞch axit clohy®ric v.v..) hay b»ng kÝnh hiÓn vi
ph©n cùc.

6.2 Nh÷ng h¹t cèt liÖu nhá vì ra tõ m¶nh c¸c lo¹i ®¸ ®−îc chia thμnh c¸c nhãm th¹ch häc theo
B¶ng 2.

18
TCVN 7572-3 : 2006

B¶ng 2 - Tªn lo¹i th¹ch häc cña cèt liÖu nhá

Nhãm th¹ch häc Tªn lo¹i th¹ch häc

1. §¸ m¸cma

X©m nhËp s©u (plutonic rocks) granit, gabro, dioxit, sinenit, norit

X©m nhËp n«ng (dyke rocks) diabaz, diorit pocfiarit, aplit, pecmatit

Phón xuÊt (volkanic rocks) bazan, spilit, andezit, riolit, daxit

2. §¸ trÇm tÝch (sedimentary) ®¸ v«i, ®«l«mit, sa th¹ch, ®¸ silic, phosphorit

3. §¸ biÕn chÊt (metaiorphic) quaczit, ®¸ phiÕn, ®¸ gneis, migmatit, amphibolit.

6.3 Nh÷ng h¹t cèt liÖu nhá ®¬n kho¸ng ®−îc chia thμnh c¸c nhãm: th¹ch anh, fenspat, mica,
amphibon, pyroxen, canxit, gloconnit opan, canxedoan, quÆng, than ®¸ v.v

6.4 Nh÷ng h¹t cèt liÖu nhá lμ m¶nh cña ®¸ phiÕn silic vμ ®Êt sÐt ®¸ macno, ®¸ oparit, kho¸ng
chøa quÆng vμ chøa l−u huúnh, nh÷ng d¹ng vi tinh cña «xit silic, mica vμ c¸c chÊt l¾ng h÷u c¬
®−îc xÕp vμo c¸c nhãm t¹p chÊt cã h¹i.

6.5 M« t¶, ph©n nhãm mÉu cèt liÖu nhá theo h×nh d¸ng vμ ®Æc tÝnh bÒ mÆt theo B¶ng 3.

B¶ng 3 - Ph©n nhãm h¹t cèt liÖu nhá theo h×nh d¸ng vμ ®Æc tÝnh bÒ mÆt

Nhãm h¹t theo h×nh d¸ng


Nhãm h¹t theo ®Æc tÝnh bÒ mÆt
C¸t thiªn nhiªn C¸t nghiÒn

Mßn nh½n GÇn gièng lËp ph−¬ng Nh½n

Cã gãc c¹nh DÑt hoÆc dμi Nh¸m

7 TÝnh kÕt qu¶

7.1 §Õm sè l−îng h¹t cña tõng lo¹i th¹ch häc trong mçi l−îng mÉu cã cïng cì h¹t. Hμm l−îng
h¹t cña tõng nhãm th¹ch häc (Xi) trong mçi l−îng mÉu, tÝnh b»ng phÇn tr¨m, chÝnh x¸c ®Õn
0,1 %, x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

n
Xi = × 100 (1)
N

trong ®ã:

n lμ sè l−îng h¹t cèt liÖu nhá cña tõng lo¹i th¹ch häc trong mçi l−îng mÉu;

N lμ tæng sè h¹t ®Õm ®−îc trong l−îng mÉu.

19
TCVN 7572-3 : 2006

7.2 Hμm l−îng h¹t cña mçi nhãm th¹ch häc trong toμn bé mÉu cèt liÖu nhá (X), tÝnh b»ng phÇn
tr¨m, theo c«ng thøc:

X 2 ,5 × m2 ,5 + X 1,25 × m1,25 + X 0 ,63 × m 0 ,63 + X 0 ,315 × m 0 ,315 + X 0 ,14 × m 0 ,14


X = (2)
m 2 ,5 + m1,25 + m0 ,63 + m 0 ,315 + m0 ,14

trong ®ã:

X2,5; X1,25; X0,63; X0,315; X0,14 lμ hμm l−îng h¹t cña tõng nhãm th¹ch häc theo cì h¹t x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc (1), tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%);

m2,5 ; m1,25 ; m0,63 ; m0,315 ; m0,14 lμ khèi l−îng tõng mÉu theo tõng cì h¹t, tÝnh b»ng gam (g).

8 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cña cèt liÖu;

– tªn kho, b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– kÕt qu¶ thö (hμm l−îng h¹t c¸c lo¹i th¹ch häc);

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

_______________________________

20
TCVN 7572-4 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-4 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 4: X¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch
vμ ®é hót n−íc

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 4: Determination of apparent specific gravity, bulk specific gravity
and water absorption

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch vμ ®é hót
n−íc cña cèt liÖu cã kÝch th−íc kh«ng lín h¬n 40 mm, dïng chÕ t¹o bª t«ng vμ v÷a. Khi cèt liÖu
lín cã kÝch th−íc h¹t lín h¬n 40 mm ¸p dông TCVN 7572-5 : 2006.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

TCVN 7572-5 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 5: X¸c ®Þnh khèi
l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch vμ ®é hót n−íc cña ®¸ gèc vμ h¹t cèt liÖu lín.

3 ThiÕt bÞ thö
– c©n kü thuËt, ®é chÝnh x¸c 0,1 %;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC;

– b×nh dung tÝch, b»ng thuû tinh, cã miÖng réng, nh½n, ph¼ng dung tÝch tõ 1,05 lÝt ®Õn 1,5 lÝt vμ
cã tÊm n¾p ®Ëy b»ng thuû tinh, ®¶m b¶o kÝn khÝ;

– thïng ng©m mÉu, b»ng gç hoÆc b»ng vËt liÖu kh«ng gØ;

– kh¨n thÊm n−íc mÒm vμ kh« cã kÝch th−íc 450 mm x 750 mm;

– khay chøa b»ng vËt liÖu kh«ng gØ vμ kh«ng hót n−íc;

21
TCVN 7572-4 : 2006

– c«n thö ®é sôt cña cèt liÖu b»ng thÐp kh«ng gØ, chiÒu dμy Ýt nhÊt 0,9 mm, ®−êng kÝnh nhá
40 mm, ®−êng kÝnh lín 90 mm, chiÒu cao 75 mm;

– phÔu chøa dïng ®Ó rãt cèt liÖu vμo c«n;

– que chäc kim lo¹i khèi l−îng 340 g ± 5 g, dμi 25 mm ± 3 mm ®−îc vª trßn hai ®Çu;

– b×nh hót Èm;

– sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm vμ 140 μm;

4 ChuÈn bÞ mÉu thö

MÉu thö ®−îc lÊy vμ rót gän theo TCVN 7572-1 : 2006 ®Ó ®¹t khèi l−îng cÇn thiÕt cho phÐp thö.

LÊy kho¶ng 1 kg cèt liÖu lín ®· sμng lo¹i bá cì h¹t nhá h¬n 5 mm.

LÊy kho¶ng 0,5 kg cèt liÖu nhá ®· sμng bá lo¹i cì h¹t lín h¬n 5 mm vμ g¹n röa lo¹i bá cì h¹t nhá
h¬n 140 μm.

Mçi lo¹i cèt liÖu chuÈn bÞ 2 mÉu ®Ó thö song song.

5 TiÕn hμnh thö

5.1 C¸c mÉu cèt liÖu sau khi lÊy vμ chuÈn bÞ theo ®iÒu 4 ®−îc ng©m trong c¸c thïng ng©m mÉu
trong 24 giê ± 4 giê ë nhiÖt ®é 27 oC ± 2 oC. Trong thêi gian ®Çu ng©m mÉu, cø kho¶ng tõ 1 giê ®Õn
2 giê khuÊy nhÑ cèt liÖu mét lÇn ®Ó lo¹i bät khÝ b¸m trªn bÒ mÆt h¹t cèt liÖu.

5.2 Lμm kh« bÒ mÆt mÉu (®−a cèt liÖu vÒ tr¹ng th¸i b·o hoμ n−íc, kh« bÒ mÆt).

+ §èi víi cèt liÖu lín

Vít mÉu khái thïng ng©m, dïng kh¨n b«ng lau kh« n−íc ®äng trªn bÒ mÆt h¹t cèt liÖu.

+ §èi víi cèt liÖu nhá

NhÑ nhμng g¹n n−íc ra khái thïng ng©m mÉu hoÆc ®æ mÉu vμo sμng 140 μm. R¶i cèt liÖu nhá
lªn khay thμnh mét líp máng vμ ®Ó cèt liÖu kh« tù nhiªn ngoμi kh«ng khÝ. Chó ý kh«ng ®Ó trùc
tiÕp d−íi ¸nh n¾ng mÆt trêi. Cã thÓ ®Æt khay mÉu d−íi qu¹t nhÑ hoÆc dïng m¸y sÊy cÇm tay sÊy
nhÑ, kÕt hîp ®¶o ®Òu mÉu. Trong thêi gian chê cèt liÖu kh«, thØnh tho¶ng kiÓm tra t×nh tr¹ng Èm
cña cèt liÖu b»ng c«n thö vμ que chäc theo quy tr×nh sau: §Æt c«n thö trªn nÒn ph¼ng, nh½n
kh«ng thÊm n−íc. §æ ®Çy cèt liÖu qua phÔu vμo c«n thö, dïng que chäc ®Çm nhÑ 25 lÇn. Kh«ng
®æ ®Çy thªm cèt liÖu vμo c«n. NhÊc nhÑ c«n lªn vμ so s¸nh h×nh d¸ng cña khèi cèt liÖu víi c¸c
d¹ng cèt liÖu chuÈn (xem H×nh 1). NÕu khèi cèt liÖu cã h×nh d¹ng t−¬ng tù H×nh 1.c), cèt liÖu ®·
®¹t ®Õn tr¹ng th¸i b·o hoμ n−íc kh« bÒ mÆt. NÕu cã d¹ng H×nh 1.a) vμ 1.b), cÇn tiÕp tôc lμm

22
TCVN 7572-4 : 2006

kh« cèt liÖu vμ thö l¹i ®Õn khi ®¹t tr¹ng th¸i nh− H×nh 1.c). NÕu cã d¹ng H×nh 1.d), cèt liÖu ®· bÞ
qu¸ kh«, cÇn ng©m l¹i cèt liÖu vμo n−íc vμ tiÕn hμnh thö l¹i ®Õn khi ®¹t yªu cÇu.

H×nh 1.a) H×nh 1.b)

H×nh 1.c) H×nh 1.d)

H×nh 1 - C¸c lo¹i h×nh d¸ng cña khèi cèt liÖu

5.3 Ngay sau khi lμm kh« bÒ mÆt mÉu, tiÕn hμnh c©n mÉu vμ ghi gi¸ trÞ khèi l−îng (m1). Tõ tõ ®æ
mÉu vμo b×nh thö. §æ thªm n−íc, xoay vμ l¾c ®Òu b×nh ®Ó bät khÝ kh«ng cßn ®äng l¹i. §æ tiÕp n−íc
®Çy b×nh. §Æt nhÑ tÊm kÝnh lªn miÖng b×nh ®¶m b¶o kh«ng cßn bät khÝ ®äng l¹i ë bÒ mÆt tiÕp gi¸p
gi÷a n−íc trong b×nh vμ tÊm kÝnh.

5.4 Dïng kh¨n lau kh« bÒ mÆt ngoμi cña b×nh thö vμ c©n b×nh + mÉu + n−íc + tÊm kÝnh, ghi l¹i
khèi l−îng (m2).

5.5 §æ n−íc vμ mÉu trong b×nh qua sμng 140 μm ®èi víi cèt liÖu nhá vμ qua sμng 5 mm ®èi víi
cèt liÖu lín. Tr¸ng s¹ch b×nh ®Õn khi kh«ng cßn mÉu ®äng l¹i. §æ ®Çy n−íc vμo b×nh, lÆp l¹i thao
t¸c ®Æt tÊm kÝnh lªn trªn miÖng nh− ®iÒu 5.3, lau kh« mÆt ngoμi b×nh thö. C©n vμ ghi l¹i khèi l−îng
b×nh + n−íc + tÊm kÝnh (m3).

5.6 SÊy mÉu thö ®äng l¹i trªn sμng ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi.

5.7 §Ó nguéi mÉu ®Õn nhiÖt ®é phßng trong b×nh hót Èm, sau ®ã c©n vμ ghi khèi l−îng mÉu (m4).

6 TÝnh kÕt qu¶

23
TCVN 7572-4 : 2006

6.1 Khèi l−îng riªng cña cèt liÖu (ρa), tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi, chÝnh x¸c ®Õn
0,01 g/cm3, ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
m 4
ρa = ρn × ____________________
(1)
m4 − (m2 – m3)
trong ®ã:

ρn lμ khèi l−îng riªng cña n−íc, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3);

m2 lμ khèi l−îng cña b×nh + n−íc + tÊm kÝnh + mÉu, tÝnh b»ng gam (g);

m3 lμ khèi l−îng cña b×nh + n−íc + tÊm kÝnh, tÝnh b»ng gam (g);

m4 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i kh« hoμn toμn, tÝnh b»ng gam (g);

6.2 Khèi l−îng thÓ tÝch cña cèt liÖu ë tr¹ng th¸i kh« (ρvk), tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi, chÝnh
x¸c ®Õn 0,01 g/cm3, ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:

m 4
ρvk = ρn × ___________________
(2)
m1 - (m2 – m3)
trong ®ã:

ρn lμ khèi l−îng riªng cña n−íc, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3);

m1 lμ khèi l−îng mÉu −ít, tÝnh b»ng gam (g);

m2 lμ khèi l−îng cña b×nh + n−íc + tÊm kÝnh + mÉu, tÝnh b»ng gam (g);

m3 lμ khèi l−îng cña b×nh + n−íc + tÊm kÝnh, tÝnh b»ng gam (g);

m4 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i kh« hoμn toμn, tÝnh b»ng gam (g);

6.3 Khèi l−îng thÓ tÝch cña cèt liÖu ë tr¹ng th¸i b·o hoμ n−íc (ρvbh), tÝnh b»ng gam trªn centimÐt
khèi lÊy chÝnh x¸c ®Õn 0,01 g/cm3, theo c«ng thøc sau:

m 1
ρvbh = ρn × _____________________
(3)
m1 - (m2 - m3)
trong ®ã:

ρn lμ khèi l−îng riªng cña n−íc, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3);

m1 lμ khèi l−îng mÉu −ít, tÝnh b»ng gam (g);

m2 lμ khèi l−îng cña b×nh + n−íc + tÊm kÝnh + mÉu, tÝnh b»ng gam (g);

m3 lμ khèi l−îng cña b×nh + n−íc + tÊm kÝnh, tÝnh b»ng gam (g).

24
TCVN 7572-4 : 2006

KÕt qu¶ thö khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝnh cña cèt liÖu lμ gi¸ trÞ trung b×nh céng sè häc cña
hai kÕt qu¶ thö song song. NÕu kÕt qu¶ gi÷a hai lÇn thö chªnh lÖch nhau lín h¬n 0,02 g/cm3 cÇn
tiÕn hμnh thö l¹i lÇn thø ba. KÕt qu¶ thö lμ trung b×nh céng cña hai gi¸ trÞ gÇn nhau nhÊt.

6.4 §é hót n−íc cña cèt liÖu (W), tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng, chÝnh x¸c ®Õn 0,1 %, x¸c ®Þnh
theo c«ng thøc:
(m – m )
1 4
W= _______________
× 100 (4)
m4
trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng mÉu −ít, tÝnh b»ng gam (g);

m4 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i kh« hoμn toμn, tÝnh b»ng gam (g);

KÕt qu¶ thö ®é hót n−íc cña cèt liÖu lμ gi¸ trÞ trung b×nh céng cña hai kÕt qu¶ thö song song.

NÕu chªnh lÖch gi÷a hai lÇn thö lín h¬n 0,2 %, tiÕn hμnh thö lÇn thø ba vμ khi ®ã kÕt qu¶ thö lμ
trung b×nh céng cña hai gi¸ trÞ gÇn nhau nhÊt.

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– tiªu chuÈn ¸p dông;

– khèi l−îng mÉu qua c¸c b−íc thö (m1, m2, m3 vμ m4);

– kÕt qu¶ thö;

– tªn ng−êi thö vμ c¬ sở thÝ nghiÖm.

_______________________________

25
TCVN 7572-5 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-5 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 5: X¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch
vμ ®é hót n−íc cña ®¸ gèc vμ h¹t cèt liÖu lín

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 5: Method for determination of apparent specific gravity, bulk specific gravity and
water absorption of original stone and coarse aggregate particles

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch vμ ®é hót
n−íc cña ®¸ gèc vμ c¸c h¹t cèt liÖu lín ®Æc ch¾c, cã kÝch th−íc lín h¬n 40 mm.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– c©n kü thuËt, cã ®é chÝnh x¸c 1 %;

– c©n thñy tÜnh, cã ®é chÝnh x¸c 1 %, vμ cã giá ®ùng mÉu;

– thïng ng©m mÉu, b»ng gç hay b»ng vËt liÖu kh«ng gØ;

– kh¨n thÊm n−íc mÒm vμ kh«;

– th−íc kÑp;

– bμn ch¶i s¾t;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC.

27
TCVN 7572-5 : 2006

4 TiÕn hμnh thö

MÉu ®¸ gèc ®−îc ®Ëp thμnh côc nhá, kÝch th−íc kh«ng nhá h¬n 40 mm. C©n kho¶ng 3 kg mÉu ®¸
gèc ®· ®Ëp hoÆc c¸c h¹t ®¸ d¨m cã kÝch th−íc lín h¬n 40 mm. Ng©m trong c¸c dông cô chøa phï
hîp, ®¶m b¶o mùc n−íc ngËp trªn bÒ mÆt cèt liÖu kho¶ng 50 mm. C¸c h¹t cèt liÖu bÈn hoÆc lÉn
t¹p chÊt, bïn sÐt cã thÓ dïng bμn ch¶i s¾t cä nhÑ bªn ngoμi.

Ng©m mÉu liªn tôc trong vßng 48 giê. ThØnh tho¶ng cã thÕ xãc, khuÊy ®Òu mÉu ®Ó lo¹i trõ bät khÝ
cßn b¸m trªn bÒ mÆt mÉu.

Vít mÉu, dïng kh¨n lau r¸o mÆt ngoμi vμ c©n x¸c ®Þnh khèi l−îng mÉu (m2) ë tr¹ng th¸i b·o hoμ
n−íc chÝnh x¸c ®Õn 0,1 g.

Ngay khi c©n mÉu xong, ®−a mÉu vμo giá chøa cña c©n thuû tÜnh. L−u ý møc n−íc khi ch−a ®−a
mÉu vμ sau khi ®−a mÉu vμo giá ph¶i b»ng nhau. C©n mÉu (ë tr¹ng th¸i b·o hoμ) trong m«i tr−êng
n−íc (m3) b»ng c©n thuû tÜnh chÝnh x¸c ®Õn 0,1 g.

Vít mÉu vμ sÊy mÉu ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi.

§Ó nguéi mÉu ®Õn nhiÖt ®é phßng trong b×nh hót Èm. C©n x¸c ®Þnh khèi l−îng mÉu kh« (m1) chÝnh
x¸c ®Õn 0,1 g.

5 TÝnh kÕt qu¶

5.1 Khèi l−îng riªng cña ®¸ gèc hoÆc h¹t cèt liÖu lín (ρa), tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi, chÝnh
x¸c tíi 0,01 g/cm3, theo c«ng thøc sau:

m1
ρa = ρn × (1)
m1 − m3

trong ®ã:
ρn lμ khèi l−îng riªng cña n−íc, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3);
m1 lμ khèi l−îng mÉu kh«, tÝnh b»ng gam (g);
m3 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i b·o hoμ c©n trong m«i tr−êng n−íc, tÝnh b»ng gam (g).

5.2 Khèi l−îng thÓ tÝch cña ®¸ gèc hoÆc h¹t cèt liÖu lín ë tr¹ng th¸i b·o hoμ n−íc (ρvbh), tÝnh b»ng
gam trªn centimÐt khèi, chÝnh x¸c tíi 0,01 g/cm3, theo c«ng thøc sau:

m2
ρ vbh = ρ n × (2)
m2 − m3

trong ®ã:
ρn lμ khèi l−îng riªng cña n−íc, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3);
m2 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i b·o hoμ c©n ngoμi kh«ng khÝ, tÝnh b»ng gam (g);
m3 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i b·o hoμ c©n trong m«i tr−êng n−íc, tÝnh b»ng gam (g).

28
TCVN 7572-5 : 2006

5.3 Khèi l−îng thÓ tÝch cña ®¸ gèc hoÆc h¹t cèt liÖu lín ë tr¹ng th¸i kh« ( ρvk), tÝnh b»ng gam trªn
centimÐt khèi, tÝnh chÝnh x¸c tíi 0,01 g/cm3, theo c«ng thøc:

m1
ρ vk = ρ n × (3)
m2 − m3

trong ®ã:

ρn lμ khèi l−îng riªng cña n−íc, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3);

m1 lμ khèi l−îng mÉu kh«, tÝnh b»ng gam (g);

m2 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i b·o hoμ (c©n ngoμi kh«ng khÝ), tÝnh b»ng gam (g);

m3 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i b·o hoμ (c©n trong m«i tr−êng n−íc), tÝnh b»ng gam (g).

5.4 §é hót n−íc cña ®¸ gèc hoÆc h¹t cèt liÖu lín (W), tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng, chÝnh x¸c
tíi 0,1 %, theo c«ng thøc:

m2 − m1
W = × 100 (4)
m1

trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng mÉu kh«, tÝnh b»ng gam (g);

m2 lμ khèi l−îng mÉu ë tr¹ng th¸i b·o hoμ (c©n ngoμi kh«ng khÝ), tÝnh b»ng gam (g).

KÕt qu¶ thö khèi l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch cña ®¸ gèc hoÆc h¹t cèt liÖu lín lμ gi¸ trÞ trung
b×nh céng cña hai kÕt qu¶ thö song song. NÕu kÕt qu¶ gi÷a hai lÇn thö chªnh nhau lín h¬n
0,02 g/cm3, tiÕn hμnh thö lÇn thø ba vμ kÕt qu¶ cuèi cïng lμ trung b×nh céng cña hai gi¸ trÞ gÇn
nhau nhÊt.

KÕt qu¶ thö ®é hót n−íc cña cèt liÖu tÝnh b»ng trung b×nh céng cña hai kÕt qu¶ thö song song. NÕu
kÕt qu¶ gi÷a hai lÇn thö chªnh nhau lín h¬n 0,2 %, tiÕn hμnh thö l¹i lÇn thø ba vμ kÕt qu¶ lμ trung
b×nh céng cña hai gi¸ trÞ gÇn nhau nhÊt.

chó thÝch §èi víi ®¸ gèc cã d¹ng h×nh trô, khèi cã kÝch th−íc h×nh häc x¸c ®Þnh, cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng
c¸ch ®o vμ tÝnh to¸n thÓ tÝch h×nh häc (V) cña mÉu thö. Khi ®ã khèi l−îng thÓ tÝch ë tr¹ng th¸i kh« (ρvk), tÝnh
b»ng gam trªn centimÐt khèi, chÝnh x¸c ®Õn 0,01 g/cm3, theo c«ng thøc sau:

mk
ρ vk = (5)
V
trong ®ã:

mk lμ khèi l−îng mÉu thö ë tr¹ng th¸i kh«, tÝnh b»ng gam (g);

V lμ thÓ tÝch mÉu thö, tÝnh b»ng centimÐt khèi (cm 3).

29
TCVN 7572-5 : 2006

5.5 Khèi l−îng thÓ tÝch ë tr¹ng th¸i b·o hoμ n−íc (ρvbh ), tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi, chÝnh
x¸c ®Õn 0,01g/cm3, theo c«ng thøc sau:

m bh
ρ vbh = ρ n × (6)
V

trong ®ã:

ρn lμ khèi l−îng riªng cña n−íc, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3);

mbh lμ khèi l−îng mÉu thö ë tr¹ng th¸i b·o hoμ n−íc, tÝnh b»ng gam (g);

V lμ thÓ tÝch mÉu thö, tÝnh b»ng centimÐt khèi (cm3).

6 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã ®ñ c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i, nguån gèc ®¸ hoÆc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– kÕt qu¶ thö khèi l−îng riªng;

– kÕt qu¶ thö khèi l−îng thÓ tÝch;

– kÕt qu¶ thö ®é hót n−íc;

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

______________________________________

30
TCVN 7572-6 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-6 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 6: X¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch xèp vμ ®é hæng

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 6: Determination of bulk density and voids

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch xèp vμ ®é hæng cña cèt liÖu
dïng chÕ t¹o bª t«ng vμ v÷a.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

TCVN 7572-2 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 2: X¸c ®Þnh thμnh
phÇn h¹t.

TCVN 7572-4: 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 4: X¸c ®Þnh khèi
l−îng riªng, khèi l−îng thÓ tÝch vμ ®é hót n−íc.

3 ThiÕt bÞ thö

– thïng ®ong b»ng kim lo¹i, h×nh trô, dung tÝch 1 l; 2 l; 5 l; 10 l vμ 20 l, kÝch th−íc quy ®Þnh trong
B¶ng 1;

31
TCVN 7572-6 : 2006

B¶ng 1 - KÝch th−íc thïng ®ong thÝ nghiÖm

ThÓ tÝch thùc cña KÝch th−íc bªn trong thïng ®ong
thïng ®ong mm

l §−êng kÝnh ChiÒu cao

1 108 108

2 137 136

5 185 186

10 234 233

20 294 294

– c©n kü thuËt ®é chÝnh x¸c 1 %;

– phÔu chøa vËt liÖu (xem H×nh 1);

– bé sμng tiªu chuÈn, theo TCVN 7572-2 : 2006;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®¹t nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC;

– th−íc l¸ kim lo¹i;

– thanh gç th¼ng, nh½n, ®ñ cøng ®Ó g¹t cèt liÖu lín.

KÝch th−íc tÝnh b»ng miliimÐt

2 3
10

4
5

Chó dÉn:
1. PhÔu chøa vËt liÖu h×nh trßn;
2. Cöa quay;
3. Gi¸ ®ì 3 ch©n b»ng s¾t φ10;
4. Thïng ®ong;
5. VËt kª.

H×nh 1 M« t¶ dông cô x¸c ®Þnh thÓ tÝch cèt liÖu

32
TCVN 7572-6 : 2006

4 TiÕn hμnh thö

4.1 MÉu thö ®−îc lÊy theo TCVN 7572-1 : 2006. Tr−íc khi tiÕn hμnh thö, mÉu ®−îc sÊy ®Õn khèi
l−îng kh«ng ®æi, sau ®ã ®Ó nguéi ®Õn nhiÖt ®é phßng.

4.2 §èi víi cèt liÖu nhá: C©n tõ 5 kg ®Õn 10 kg mÉu (4.1) (tïy theo l−îng sái chøa trong mÉu)
vμ ®Ó nguéi ®Õn nhiÖt ®é phßng råi sμng qua sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm. L−îng c¸t lät qua
sμng 5 mm ®−îc ®æ tõ ®é cao c¸ch miÖng thïng 100 mm vμo thïng ®ong 1 lÝt kh«, s¹ch vμ ®· c©n
s½n cho ®Õn khi t¹o thμnh h×nh chãp trªn miÖng thïng ®ong. Dïng th−íc l¸ kim lo¹i g¹t ngang
miÖng èng råi ®em c©n.

4.3 §èi víi cèt liÖu lín: Chän lo¹i thïng ®ong thÝ nghiÖm tuú thuéc vμo cì h¹t lín nhÊt cña cèt
liÖu theo quy ®Þnh ë B¶ng 2.

B¶ng 2 KÝch th−íc cña thïng ®ong phô thuéc vμo kÝch th−íc h¹t lín nhÊt cña cèt liÖu

KÝch th−íc h¹t lín nhÊt cña cèt liÖu ThÓ tÝch thïng ®ong
mm l

Kh«ng lín h¬n 10 2

Kh«ng lín h¬n 20 5

Kh«ng lín h¬n 40 10

Lín h¬n 40 20

MÉu thö ®−îc ®æ vμo phÔu chøa, ®Æt thïng ®ong d−íi cöa quay, miÖng thïng c¸ch cöa quay
100mm theo chiÒu cao. Xoay cöa quay cho vËt liÖu r¬i tù do xuèng thïng ®ong cho tíi khi thïng
®ong ®Çy cã ngän. Dïng thanh gç g¹t b»ng mÆt thïng råi ®em c©n.

5 TÝnh kÕt qu¶

5.1 Khèi l−îng thÓ tÝch xèp cña cèt liÖu (ρx) ®−îc tÝnh b»ng kil«gam trªn mÐt khèi, chÝnh x¸c tíi
10 kg/m3, theo c«ng thøc:

m2 − m1
ρx = (1)
V
trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng thïng ®ong, tÝnh b»ng kil«gam (kg);

m2 lμ khèi l−îng thïng ®ong cã chøa cèt liÖu, tÝnh b»ng kil«gam (kg);

V lμ thÓ tÝch thïng ®ong, tÝnh b»ng mÐt khèi (m3).

33
TCVN 7572-6 : 2006

Khèi l−îng thÓ tÝch xèp ®−îc x¸c ®Þnh hai lÇn. Cèt liÖu ®· thö lÇn tr−íc kh«ng dïng ®Ó lμm l¹i lÇn
sau. KÕt qu¶ lμ gi¸ trÞ trung b×nh céng cña kÕt qu¶ hai lÇn thö.

chó thÝch Tïy theo yªu cÇu kiÓm tra cã thÓ x¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch xèp ë tr¹ng th¸i kh« tù nhiªn
trong phßng.

5.2 §é hæng gi÷a c¸c h¹t cña cèt liÖu (VW), tÝnh b»ng phÇn tr¨m thÓ tÝch chÝnh x¸c tíi 0,1 %, theo
c«ng thøc:

⎛ ρx ⎞
VW = ⎜⎜1 − ⎟ × 100 (2)
⎝ ρ vk × 1 000 ⎟⎠

trong ®ã:

ρx lμ khèi l−îng thÓ tÝch xèp cña cèt liÖu, tÝnh b»ng kil«gam trªn mÐt khèi (kg/m3), x¸c ®Þnh
theo ®iÒu 5.1;

ρvk lμ khèi l−îng thÓ tÝch cña cèt liÖu ë tr¹ng th¸i kh«, tÝnh b»ng gam trªn centimÐt khèi (g/cm3),
x¸c ®Þnh theo TCVN 7572-4 : 2006.

chó thÝch Tïy theo yªu cÇu kiÓm tra cã thÓ x¸c ®Þnh ®é hæng gi÷a c¸c h¹t cèt liÖu ë tr¹ng th¸i lÌn chÆt.

6 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– kÕt qu¶ thö khèi l−îng thÓ tÝch xèp, ®é hæng gi÷a c¸c h¹t cèt liÖu;

– tªn ng−êi thÝ nghiÖm vμ c¬ së thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

_______________________________

34
TCVN xxxx-7 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-7 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 7: X¸c ®Þnh ®é Èm

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 7: Determination of moisture

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy x¸c ®Þnh l−îng n−íc bèc h¬i tõ mÉu cèt liÖu b»ng c¸ch sÊy kh« mÉu.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ thö

– c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c tíi 1 %;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®¹t nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC;

– dông cô ®¶o mÉu (th×a hoÆc dao).

4 ChuÈn bÞ mÉu

LÊy mÉu cèt liÖu theo TCVN 7572-1 : 2006 víi khèi l−îng ®−îc nªu trong B¶ng 1

B¶ng 1 Khèi l−îng mÉu thö .

C¸t vμ cèt liÖu lín cã Dmax Khèi l−îng mÉu, kh«ng nhá h¬n
mm kg

C¸t 0,5

10 1,0

20 1,0

40 2,5

70 5,0

Lín h¬n 70 10,0

35
TCVN 7572-7 : 2006

5 TiÕn hμnh thö

C©n mÉu theo khèi l−îng qui ®Þnh ë B¶ng 1, chÝnh x¸c ®Õn 0,1 g, sau ®ã ®æ ngay vμo khay vμ sÊy
®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi. Chó ý tr¸nh ®Ó thÊt tho¸t c¸c h¹t cèt liÖu trong suèt thêi gian sÊy. Sau
®ã, ®Ó nguéi cèt liÖu ®Õn nhiÖt ®é phßng, råi c©n chÝnh x¸c ®Õn 0,1 g.

6 TÝnh kÕt qu¶ thö

§é Èm (W) cña cèt liÖu, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng chÝnh x¸c tíi 0,1 %, theo c«ng thøc:

m1 − m2
W = × 100
m2

trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng mÉu thö tr−íc khi sÊy kh«, tÝnh b»ng gam (g);

m2 lμ khèi l−îng mÉu thö sau khi sÊy kh«, tÝnh b»ng gam (g).

KÕt qu¶ lμ gi¸ trÞ trung b×nh céng cña kÕt qu¶ hai lÇn thö.

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– ®é Èm cèt liÖu ®· x¸c ®Þnh ®−îc;

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

_______________________________

36
TCVN 7572-8 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-8 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 8: X¸c ®Þnh hμm l−îng bïn, bôi, sÐt trong cèt liÖu
vμ hμm l−îng sÐt côc trong cèt liÖu nhá

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 8: Method for determination of content of dust, mud and clay in aggregate and content
of clay lumps in fine aggregate

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hμm l−îng bïn, bôi, sÐt cã trong cèt liÖu b»ng
ph−¬ng ph¸p g¹n röa vμ hμm l−îng sÐt côc trong cèt liÖu nhá.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

TCVN 7572-2 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: X¸c ®Þnh thμnh
phÇn h¹t.

3 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,1 % vμ c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c 1 %;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC;

– thïng röa cèt liÖu (xem H×nh 1);

– ®ång hå bÊm gi©y;

– tÊm kÝnh hoÆc tÊm kim lo¹i ph¼ng s¹ch;

– que hoÆc kim s¾t nhá.

37
TCVN 7572-8 : 2006

KÝch th−íc tÝnh b»ng milimÐt

hh22
chó dÉn:

h
Lo¹i thïng D h h1 h2

hh11
Thö cèt liÖu nhá 120 320 100 20

Thö cèt liÖu lín 250 350 130 20


D

H×nh 1 - Thïng röa cèt liÖu

4 X¸c ®Þnh hμm l−îng bïn, bôi, sÐt

4.1 ChuÈn bÞ mÉu

MÉu ®−îc lÊy theo TCVN 7572-1 : 2006. Tr−íc khi tiÕn hμnh thö, mÉu ®−îc sÊy ®Õn khèi l−îng
kh«ng ®æi vμ ®Ó nguéi ë nhiÖt ®é phßng.

4.2 §èi víi cèt liÖu nhá

C©n 1 000 g mÉu sau khi ®· ®−îc sÊy kh«, cho vμo thïng råi ®æ n−íc s¹ch vμo cho tíi khi chiÒu
cao líp n−íc n»m trªn mÉu kho¶ng 200 mm, ng©m trong 2 giê, thØnh tho¶ng l¹i khuÊy ®Òu mét
lÇn. Cuèi cïng khuÊy m¹nh mét lÇn n÷a råi ®Ó yªn trong 2 phót, sau ®ã g¹n n−íc ®ôc ra vμ chØ ®Ó
l¹i trªn mÉu mét líp n−íc kho¶ng 30 mm.TiÕp tôc ®æ n−íc s¹ch vμo vμ röa mÉu theo qui tr×nh trªn
cho ®Õn khi n−íc g¹n ra kh«ng cßn vÈn ®ôc n÷a.

NÕu dïng thïng h×nh trô (H×nh 1) ®Ó röa mÉu th× ph¶i cho n−íc vμo thïng ®Õn khi n−íc trμo qua
vßi trªn, cßn n−íc ®ôc th× th¸o ra b»ng hai vßi d−íi.

Sau khi röa xong, mÉu ®−îc sÊy ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi.

4.3 §èi víi cèt liÖu lín

Cèt liÖu lín sau khi ®· sÊy kh« ®−îc lÊy mÉu víi khèi l−îng ®−îc nªu trong B¶ng 2.

38
TCVN 7572-8 : 2006

B¶ng 2 - Khèi l−îng mÉu thö hμm l−îng bïn, bôi, sÐt cña cèt liÖu lín

KÝch th−íc lín nhÊt cña h¹t cèt liÖu Khèi l−îng mÉu, kh«ng nhá h¬n
mm kg

Nhá h¬n hoÆc b»ng 40 5

Lín h¬n 40 10

§æ mÉu thö vμo thïng röa, nót kÝn hai lç x¶ vμ cho n−íc ngËp trªn mÉu. §Ó yªn mÉu trong thïng
15 phót ®Õn 20 phót cho bôi bÈn vμ ®Êt c¸t r÷a ra.

§æ ngËp n−íc trªn mÉu kho¶ng 200 mm. Dïng que gç khuÊy ®Òu cho bôi, bïn bÈn r· ra. §Ó yªn
trong 2 phót råi x¶ n−íc qua hai èng x¶. Khi x¶ ph¶i ®Ó l¹i l−îng n−íc trong thïng ngËp trªn cèt
liÖu Ýt nhÊt 30 mm. Sau ®ã nót kÝn hai èng x¶ vμ cho n−íc vμo ®Ó röa l¹i. TiÕn hμnh röa mÉu theo
qui tr×nh trªn ®Õn khi n−íc x¶ trong th× th«i.

Sau khi röa, sÊy toμn bé mÉu trong thïng ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi (chó ý kh«ng lμm mÊt c¸c h¹t
c¸t nhá cã lÉn trong mÉu), råi c©n l¹i mÉu.

4.4 TÝnh kÕt qu¶

Hμm l−îng chung bôi, bïn, sÐt chøa trong cèt liÖu (Sc), tÝnh b»ng phÇn tr¨m, chÝnh x¸c ®Õn 0,1 %
theo c«ng thøc:

m − m1
Sc = × 100 (1)
m
trong ®ã:

m lμ khèi l−îng mÉu kh« tr−íc khi röa, tÝnh b»ng gam (g);

m1 lμ khèi l−îng mÉu kh« sau khi röa, tÝnh b»ng gam (g).

KÕt qu¶ lμ gi¸ trÞ trung b×nh céng cña kÕt qu¶ hai lÇn thö.

5 X¸c ®Þnh hμm l−îng sÐt côc trong cèt liÖu nhá

5.1 ChuÈn bÞ mÉu thö: LÊy kho¶ng 500 g cèt liÖu nhá tõ mÉu thö ®· ®−îc rót gän vμ sμng lo¹i
bá c¸c h¹t lín h¬n 5 mm. Sau ®ã c©n kho¶ng 100 g cèt liÖu nhá vμ sμng qua c¸c sμng 2,5 mm vμ
1,25 mm. C©n kho¶ng 5 g cì h¹t tõ 2,5 mm ®Õn 5 mm, vμ c©n kho¶ng 1 g cì h¹t tõ 1,25 mm ®Õn
2,5 mm.

5.2 TiÕn hμnh thö

R¶i c¸c h¹t cèt liÖu cã cì h¹t tõ 2,5 mm ®Õn 5 mm vμ tõ 1,25 mm ®Õn 2,5 mm lªn tÊm kÝnh (hoÆc
tÊm kim lo¹i ph¼ng) thμnh mét líp máng vμ lμm Èm toμn bé cèt liÖu.

39
TCVN 7572-8 : 2006

Dïng kim s¾t t¸ch c¸c h¹t sÐt ra khái c¸c h¹t cèt liÖu nhá (th«ng qua tÝnh dÎo cña sÐt). PhÇn sÐt
côc vμ c¸c h¹t cèt liÖu nhá sau khi t¸ch riªng ®−îc sÊy kh« ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi vμ c©n chÝnh
x¸c ®Õn 0,1 g.

5.3 TÝnh to¸n kÕt qu¶

Hμm l−îng sÐt côc trong cèt liÖu nhá (Sc), tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo khèi l−îng, theo c«ng thøc:

( S2 ,5 × a2 ,5 + S1,25 × a1,25 )
Sc = (2)
100

trong ®ã:

a2,5 vμ a1,25 lμ l−îng sãt trªn sμng t−¬ng øng 2,5 mm vμ 1,25 mm, tÝnh b»ng phÇn tr¨m, x¸c ®Þnh
®−îc khi thÝ nghiÖm thμnh phÇn h¹t cña cèt liÖu theo tiªu chuÈn TCVN 7572-2:2006;

S2,5 vμ S1,25 lμ hμm l−îng sÐt côc cña cì h¹t tõ 2,5 mm ®Õn 5 mm vμ tõ 1,25 mm ®Õn 2,5 mm,
tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo khèi l−îng, x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

m1
S2 ,5 = × 100 (3)
m2 + m1

m3
S1,25 = × 100 (4)
m 4 + m3

trong ®ã:

m1 vμ m3 lμ khèi l−îng sÐt côc trong c¸c cì h¹t tõ 2,5 mm ®Õn 5 mm vμ tõ 1,25 mm ®Õn
2,5 mm, tÝnh b»ng gam (g);

m2 vμ m4 lμ khèi l−îng cèt liÖu nhá trong c¸c cì h¹t tõ 2,5 mm ®Õn 5 mm vμ tõ 1,25 mm ®Õn
2,5 mm, tÝnh b»ng gam (g).

6 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– kÕt qu¶ thö (hμm l−îng chung bïn, bôi, sÐt trong cèt liÖu, hμm l−îng sÐt côc trong cèt liÖu nhá);

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.


_______________________________

40
TCVN 7572-9 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-9 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 9: X¸c ®Þnh t¹p chÊt h÷u c¬

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 9: Determination of organic impurities

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy x¸c ®Þnh gÇn ®óng sù cã mÆt cña t¹p chÊt h÷u c¬ cã trong cèt liÖu dïng cho bª
t«ng vμ v÷a.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 Nguyªn t¾c

So s¸nh mμu cña dung dÞch natri hydroxit ng©m cèt liÖu víi mμu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ t¹p chÊt h÷u
c¬ cã nhiÒu hay Ýt vμ kh¶ n¨ng sö dông cèt liÖu trong bª t«ng vμ v÷a.

4 ThiÕt bÞ vμ thuèc thö

– èng dung tÝch h×nh trô b»ng thñy tinh, dung tÝch 250 ml vμ 100 ml;

– c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c 0,1 %;

– bÕp c¸ch thñy;

– sμng cã kÝch th−íc lç 20 mm;

– thang mμu ®Ó so s¸nh;

– thuèc thö: NaOH dung dÞch 3 %; tananh dung dÞch 2 %; r−îu ªtylic dung dÞch 1 %.

41
TCVN 7572-9 : 2006

4 ChuÈn bÞ mÉu thö

– §èi víi cèt liÖu nhá lÊy mÉu theo TCVN 7572-1 : 2006 víi khèi l−îng mÉu 250 g.

– §èi víi cèt liÖu lín chØ tiÕn hμnh thö cho sái cã cì h¹t lín nhÊt lμ 20 mm. LÊy kho¶ng 1 kg sái
Èm tù nhiªn, sμng qua sμng 20 mm vμ chØ lÊy mÉu ë d−íi sμng.

5 TiÕn hμnh thö

5.1 §æ cèt liÖu nhá hoÆc sái ®· ®−îc chuÈn bÞ ë ®iÒu 4 cña tiªu chuÈn nμy vμo èng thuû tinh h×nh
trô ®Õn v¹ch 130 ml vμ ®æ tiÕp dung dÞch NaOH 3 % ®Õn khi thÓ tÝch cña dung dÞch vμ cèt liÖu
d©ng lªn ®Õn møc 200 ml. KhuÊy m¹nh dung dÞch ®èi víi cèt liÖu nhá hoÆc l¾c ®¶o ®Òu sái trong
èng vμ ®Ó yªn trong 24 giê (chó ý víi dung dÞch trªn cèt liÖu nhá cø 4 giê kÓ tõ lóc b¾t ®Çu thö l¹i
khuÊy 1 lÇn). Sau ®ã so s¸nh mμu cña dung dÞch trªn cèt liÖu nhá hoÆc sái víi mμu chuÈn theo
ph−¬ng ph¸p sau:

– §Ó x¸c ®Þnh t¹p chÊt h÷u c¬ trong cèt liÖu nhá, mμu cña dung dÞch trªn cèt liÖu nhá ®−îc so
s¸nh víi thang mμu chuÈn cho s½n.

– §Ó x¸c ®Þnh t¹p chÊt h÷u c¬ trong sái, mμu cña dung dÞch trªn sái ®−îc so s¸nh víi mμu
chuÈn. Mμu chuÈn ®−îc chÕ t¹o b»ng c¸ch pha dung dÞch tananh 2 % víi dung m«i lμ dung
dÞch r−îu ªtylic 1 %; lÊy 2,5 ml dung dÞch míi nhËn ®−îc ®æ vμo èng ®ong thuû tinh; tiÕp vμo
èng ®ong ®ã 97,5 ml dung dÞch NaOH 3 %, dung dÞch nhËn ®−îc sau cïng nμy lμ dung dÞch
mμu chuÈn. L¾c ®Òu vμ ®Ó yªn trong 24 giê råi ®em dïng ngay. Chó ý thö t¹p chÊt h÷u c¬
trong sái lÇn nμo ph¶i t¹o dung dÞch mμu chuÈn lÇn ®ã.

5.2 Khi chÊt láng trªn c¸t hoÆc trªn sái kh«ng cã mμu râ rÖt ®Ó so s¸nh th× ®em ch−ng b×nh hçn
hîp trªn bÕp c¸ch thuû trong 2 giê ®Õn 3 giê ë nhiÖt ®é tõ 60 oC ®Õn 70 oC råi l¹i so s¸nh nh− trªn.

6 §¸nh gi¸ kÕt qu¶

6.1 §èi víi cèt liÖu nhá: T¹p chÊt h÷u c¬ trong cèt liÖu nhá ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng mét trong
nh÷ng kÕt luËn sau:

– s¸ng h¬n mμu chuÈn;

– ngang mμu chuÈn;

– sÉm h¬n mμu chuÈn.

42
TCVN 7572-9 : 2006

6.2 §èi víi cèt liÖu lín (sái): T¹p chÊt h÷u c¬ trong sái ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng mét trong nh÷ng kÕt
luËn sau:

– s¸ng h¬n mμu dung dÞch chuÈn;

– ngang mμu dung dÞch chuÈn;

– sÉm h¬n mμu dung dÞch chuÈn.

7 B¸o c¸o kÕt qu¶ thö

Trong b¸o c¸o kÕt qu¶ thö cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu nhá;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– tiªu chuÈn ¸p dông;

– kÕt qu¶ so s¸nh mÇu;

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm.

_______________________________

43
TCVN 7572-10 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-10 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 10: X¸c ®Þnh c−êng ®é vμ hÖ sè hãa mÒm cña ®¸ gèc

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 10: Method for determination of strength and softening coefficient of the original stone

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c−êng ®é nÐn vμ hÖ sè hãa mÒm cña ®¸ gèc lμm
cèt liÖu cho bª t«ng.

2 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– m¸y nÐn thñy lùc;

– m¸y khoan vμ m¸y c−a ®¸;

– m¸y mμi n−íc;

– th−íc kÑp;

– thïng hoÆc chËu ®Ó ng©m mÉu.

3 ChuÈn bÞ mÉu

Tõ c¸c viªn ®¸ gèc, dïng m¸y khoan hoÆc m¸y c¾t ®Ó lÊy ra 10 mÉu h×nh trô, cã ®−êng kÝnh vμ
chiÒu cao tõ 40 mm ®Õn 50 mm, hoÆc h×nh khèi lËp ph−¬ng cã c¹nh tõ 40 mm ®Õn 50 mm. Trong
sè nμy 5 mÉu dïng ®Ó thö c−êng ®é nÐn ë tr¹ng th¸i b·o hßa n−íc, 5 mÉu thö c−êng ®é nÐn ë
tr¹ng th¸i kh« ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè hãa mÒm. Hai mÆt mÉu ®Æt lùc Ðp ph¶i mμi nh½n b»ng m¸y mμi
vμ ph¶i song song nhau.

NÕu ®¸ cã nhiÒu líp th× ph¶i t¹o mÉu sao cho h−íng ®Æt lùc Ðp th¼ng gãc víi thí ®¸.Còng cã thÓ
dïng c¸c mÉu ®¸ khoan b»ng c¸c mòi khoan khi th¨m dß ®Þa chÊt cã ®−êng kÝnh tõ 40 mm ®Õn
110 mm, khi ®ã chiÒu cao vμ ®−êng kÝnh mÉu ph¶i b»ng nhau. C¸c mÉu nμy kh«ng ®−îc cã chç
søt mÎ vμ hai mÆt ®¸y ph¶i ®−îc gia c«ng nh½n.

45
TCVN 7572-10 : 2006

4 TiÕn hμnh thö

4.1 X¸c ®Þnh c−êng ®é nÐn cña ®¸ gèc

Dïng th−íc kÑp ®Ó ®o kÝch th−íc mÉu chÝnh x¸c tíi 0,1 mm. C¸ch ®o nh− sau: §Ó x¸c ®Þnh diÖn
tÝch mÆt ®¸y (trªn hoÆc d−íi) th× lÊy gi¸ trÞ trung b×nh chiÒu dμi cña mçi cÆp song song; sau ®ã lÊy
tÝch cña hai gi¸ trÞ trung b×nh ®ã. Sau khi ®o kÝch tr−íc, ng©m mÉu vμo thïng n−íc víi møc n−íc
ngËp trªn mÉu kho¶ng 20 mm liªn tôc trong kho¶ng 48 giê ®Ó mÉu thö ®¹t tr¹ng th¸i b·o hßa. Sau
khi ng©m, vít mÉu ra lau r¸o mÆt ngoμi råi Ðp trªn m¸y thñy lùc. Tèc ®é gia t¶i tõ 0,3 MPa ®Õn 0,5
MPa trong mét phót, cho tíi khi mÉu bÞ ph¸ hñy.

C−êng ®é nÐn (RN) cña ®¸ gèc, tÝnh b»ng MPa chÝnh x¸c tíi 0,1 MPa, theo c«ng thøc:

P
RN = (1)
F

trong ®ã:

P lμ t¶i träng ph¸ ho¹i cña mÉu Ðp trªn m¸y Ðp, tÝnh b»ng Niut¬n (N);

F lμ diÖn tÝch mÆt c¾t ngang cña mÉu, tÝnh b»ng milimÐt vu«ng (mm2).

C−êng ®é nÐn lμ gi¸ trÞ trung b×nh sè häc cña kÕt qu¶ n¨m mÉu thö, trong ®ã ghi râ c−êng ®é mÉu
cao nhÊt vμ thÊp nhÊt.

4.2 X¸c ®Þnh hÖ sè hãa mÒm cña ®¸ gèc

Lμm theo ®iÒu 4.1 ®Ó cã c−êng ®é nÐn cña ®¸ gèc ë tr¹ng th¸i b·o hßa n−íc. LÊy 5 mÉu cßn l¹i
sÊy kh« ë nhiÖt ®é tõ 105 0C ®Õn 110 0C ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi sau ®ã ®Æt lªn m¸y nÐn ®Ó x¸c
®Þnh c−êng ®é nÐn ë tr¹ng th¸i kh« (R'N ).

TÝnh hÖ sè hãa mÒm (KM), kh«ng thø nguyªn chÝnh x¸c tíi 0,01, theo c«ng thøc:

RN
KM = (2)
R' N

trong ®ã:

RN lμ c−êng ®é nÐn cña ®¸ ë tr¹ng th¸i b·o hßa n−íc, tÝnh b»ng MPa ;

R'N lμ c−êng ®é nÐn cña ®¸ ë tr¹ng th¸i kh«, tÝnh b»ng MPa;

46
TCVN 7572-10 : 2006

6 B¸o c¸o kÕt qu¶

Trong b¸o c¸o kÕt qu¶ thö cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– tiªu chuÈn ¸p dông;

– c−êng ®é nÐn cña ®¸ gèc ë tr¹ng th¸i b·o hßa n−íc (RN);

– c−êng ®é nÐn cña ®¸ gèc ë tr¹ng th¸i kh« (R'N ).;

– hÖ sè hãa mÒm cña ®¸ gèc;

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm.

_______________________________

47
TCVN 7572-11 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-11 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 11: X¸c ®Þnh ®é nÐn dËp vμ hÖ sè hãa mÒm cña cèt liÖu lín

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 11: Determination of crushing value (ACV) and softening coefficient of coarse
aggregate

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p thö ®é nÐn dËp trong xi lanh ®Ó x¸c ®Þnh m¸c cña cèt
liÖu lín.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

TCVN 7572-2 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 2: X¸c ®Þnh thμnh
phÇn h¹t.

3 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– m¸y nÐn thñy cã lùc nÐn ®¹t 500 kN;

– xi lanh b»ng thÐp, cã ®¸y rêi (xem H×nh 1).

– c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c 1 %;

– bé sμng tiªu chuÈn theo TCVN 7572-2 : 2006;

– tñ sÊy tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®¹t nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC;

– thïng ng©m mÉu.

49
TCVN 7572-11 : 2006

KÝch th−íc tÝnh b»ng milimÐt

φ 40
40
D
D

LL1
zL

88
1010
d
d1
d1

D
D

Chó dÉn:

D d d1 L L1
87 75 73 75 70
170 150 148 150 120

H×nh 1 Xi lanh b»ng thÐp

4 LÊy mÉu vμ chuÈn bÞ mÉu

LÊy mÉu theo TCVN 7572-1 : 2006 vμ chuÈn bÞ mÉu nh− sau:

Sμng cèt liÖu lín c¸c kÝch th−íc: tõ 5 mm ®Õn 10 mm; tõ 10 mm ®Õn 20mm; tõ 20 mm ®Õn
40 mm qua c¸c sμng t−¬ng øng víi cì h¹t lín nhÊt vμ nhá nhÊt cña tõng lo¹i ®¸ d¨m (sái). MÉu
®−îc lÊy trªn c¸c sμng nhá.

NÕu dïng xi lanh ®−êng kÝnh trong 75 mm th× lÊy mÉu kh«ng Ýt h¬n 0,5 kg. NÕu dïng xi lanh ®−êng
kÝnh trong 150 mm th× lÊy mÉu kh«ng Ýt h¬n 4 kg.

NÕu cèt liÖu lín lμ lo¹i hçn hîp cña nhiÒu cì h¹t th× ph¶i sμng ra thμnh tõng lo¹i cì h¹t ®Ó thö riªng.

NÕu cì h¹t lín h¬n 40 mm th× ®Ëp thμnh h¹t tõ 10 mm ®Õn 20 mm, hoÆc tõ 20 mm ®Õn 40 mm ®Ó
thö. Khi hai cì h¹t tõ 20 mm ®Õn 40 mm vμ tõ 40 mm ®Õn 70 mm cã thμnh phÇn th¹ch häc nh−
nhau th× kÕt qu¶ thö cì h¹t tr−íc cã thÓ dïng lμm kÕt qu¶ cho cì h¹t sau.

50
TCVN 7572-11 : 2006

X¸c ®Þnh ®é nÐn dËp trong xi lanh, ®−îc tiÕn hμnh c¶ cho mÉu ë trong tr¹ng th¸i kh« hoÆc tr¹ng
th¸i b·o hßa n−íc.

MÉu thö ë tr¹ng th¸i kh« th× mÉu ®−îc sÊy ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi. MÉu thö ë tr¹ng th¸i
b·o hßa n−íc th× ng©m mÉu trong n−íc hai giê. Sau khi ng©m, lÊy mÉu ra lau c¸c mÆt ngoμi råi thö
ngay.

5 TiÕn hμnh thö

Khi x¸c ®Þnh cèt liÖu lín ®¸ d¨m (sái) theo ®é nÐn dËp, dïng xi lanh cã ®−êng kÝnh 150 mm. Víi ®¸
d¨m (sái) cì h¹t tõ 5 mm ®Õn 10 mm vμ tõ 10 mm ®Õn 20 mm th× cã thÓ dïng xi lanh ®−êng kÝnh
75 mm.

Khi dïng xi lanh ®−êng kÝnh 75 mm th× c©n 400 g mÉu ®· chuÈn bÞ ë trªn, khi dïng xi lanh ®−êng
kÝnh 150 mm th× c©n 3 kg mÉu.

MÉu ®¸ d¨m (sái) ®−îc ®æ vμo xi lanh ë ®é cao 50 mm. Sau ®ã dμn ph¼ng, ®Æt pitt«ng s¾t vμo vμ
®−a xi lanh lªn m¸y Ðp.

T¨ng lùc nÐn cña m¸y Ðp víi tèc ®é tõ 1 kN ®Õn 2 kN trong mét gi©y. NÕu dïng xi lanh ®−êng kÝnh
75 mm th× dõng t¶i träng ë 50 kN, víi xi lanh ®−êng kÝnh 150 mm th× dõng t¶i träng ë 200 kN.

MÉu nÐn xong ®em sμng bá h¹t lät qua sμng t−¬ng øng víi cì h¹t ®−îc nªu trong B¶ng 2.

B¶ng 2 - KÝch th−íc m¾t sμng trong thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nÐn dËp

KÝch th−íc h¹t KÝch th−íc m¾t sμng


mm mm

Tõ 5 ®Õn 10 1,25

Lín h¬n 10 ®Õn 20 2,50

Lín h¬n 20 ®Õn 40 5,00

§èi víi mÉu thö ë tr¹ng th¸i b·o hßa n−íc, sau khi sμng ph¶i röa phÇn mÉu cßn l¹i trªn sμng ®Ó
lo¹i bá hÕt c¸c bét dÝnh; sau ®ã lau c¸c mÉu b»ng kh¨n kh« råi míi c©n. MÉu thö ë tr¹ng th¸i kh«,
sau khi sμng, c©n ngay sè h¹t cßn l¹i trªn sμng.

6 TÝnh kÕt qu¶

6.1 §é nÐn dËp cña cèt liÖu lín (Nd), tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng, chÝnh x¸c tíi 1 %, theo
c«ng thøc:

51
TCVN 7572-11 : 2006

m1 − m2
Nd = × 100 (1)
m1

trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng mÉu bá vμo xi lanh, tÝnh b»ng gam (g);

m2 lμ khèi l−îng mÉu cßn l¹i trªn sμng sau khi sμng, tÝnh b»ng gam (g).

Gi¸ trÞ Nd cña cèt liÖu lín mét cì h¹t lμ trung b×nh sè häc cña hai kÕt qu¶ thö song song. NÕu cèt
liÖu lín lμ hçn hîp cña nhiÒu cì h¹t th× gi¸ trÞ Nd chung cho c¶ mÉu, ®−îc lÊy b»ng trung b×nh céng
theo quyÒn (b×nh quyÒn) cña c¸c kÕt qu¶ thu ®−îc khi thö tõng cì h¹t (c¸ch tÝnh trung b×nh céng
theo quyÒn xem Phô lôc A).

6.2 HÖ sè hãa mÒm cña cèt liÖu lín (KM), kh«ng thø nguyªn, chÝnh x¸c tíi 0,01, x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc:

N' d
KM = (2)
Nd

trong ®ã:

N’d lμ ®é nÐn dËp cña cèt liÖu lín ë tr¹ng th¸i kh« hoμn toμn, tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%);

Nd lμ ®é nÐn dËp cña cèt liÖu lín ë tr¹ng th¸i b·o hßa n−íc, tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%).

chó thÝch Khi chuÈn bÞ mÉu ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång nhÊt vÒ chÊt l−îng vËt liÖu gi÷a mÉu kh« vμ mÉu
b·o hßa n−íc.

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– kÕt qu¶ thö ®é nÐn dËp ë tr¹ng th¸i b·o hßa n−íc, Nd;

– kÕt qu¶ thö ®é nÐn dËp ë tr¹ng th¸i kh«, N’d;

– hÖ sè hãa mÒm cña cèt liÖu, KM;

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

52
TCVN 7572-11 : 2006

Phô lôc A

(tham kh¶o)

VÝ dô vÒ c¸ch tÝnh b×nh qu©n theo quyÒn (b×nh quyÒn)

Mét hçn hîp ®¸ d¨m gåm hai lo¹i cì h¹t, khi ph©n tÝch x¸c ®Þnh ®−îc: cì h¹t tõ 10 mm ®Õn 20 mm
chiÕm 30 % khèi l−îng hçn hîp; cì h¹t tõ 20 mm ®Õn 40 mm chiÕm 70 % khèi l−îng hçn hîp.

Khi x¸c ®Þnh ®é nÐn dËp trong xi lanh cã kÕt qu¶ nh− sau: ®é nÐn dËp cña cì h¹t tõ 10 mm ®Õn
20 mm lμ 24 %; ®é nÐn dËp cña cì h¹t tõ 20 mm ®Õn 40 mm lμ 30 %.

§é nÐn dËp cña ®¸ d¨m hçn hîp hai cì h¹t lμ:

24% × 30 30% × 70
Nd = + = 7 ,2% + 21% = 28 ,2%
100 100

_______________________________

53
TCVN 7572-12 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-12 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 12: X¸c ®Þnh ®é hao mßn khi va ®Ëp cña cèt liÖu lín trong
m¸y Los Angeles

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 12: Determination of resistance to degradation of coasre aggregate by abration and
impact in the Los Angeles machine

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ sù hao mßn khèi l−îng cña c¸c h¹t cèt liÖu lín khi
chÞu t¸c dông va ®Ëp vμ mμi mßn trong m¸y Los Angeles.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThuËt ng÷ vμ ®Þnh nghÜa

3.1
§é hao mßn (loss by abration and impacting)
Tæn thÊt khèi l−îng cña c¸c h¹t cèt liÖu khi bÞ va ®Ëp vμ mμi mßn trong thïng quay ®ùng mÉu cèt
liÖu vμ bi thÐp, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng.

4 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– m¸y Los Angeles, cã kÕt cÊu b»ng thÐp, h×nh èng trô rçng, hai ®Çu bÞt kÝn, cã kÕt cÊu cöa
v÷ng ch¾c ë th©n èng ®Ó ®−a cèt liÖu vμo. ChiÒu dμi lßng èng kho¶ng 500 mm, ®−êng kÝnh
trong kho¶ng 700 mm, chiÒu dμy thμnh èng kh«ng nhá h¬n 12 mm. M¸y ®−îc ®Æt trªn mét trôc
n»m ngang, quay trßn quanh trôc theo vËn tèc x¸c ®Þnh;

– bi thÐp, khèi l−îng tõ mçi viªn tõ 390 g ®Õn 445 g;

55
TCVN 7572-12 : 2006

– c©n kü thuËt ®é chÝnh x¸c 1 %;

– bé sμng, kÝch th−íc 37,5 mm; 25 mm; 19 mm; 12,5 mm; 9,5 mm; 6,3 mm; 4,75 mm; 2,36 mm
vμ 1,7 mm;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC.

5 ChuÈn bÞ mÉu thö

LÉy mÉu cèt liÖu lín theo TCVN 7572-1 : 2006. Tïy theo cÊp phèi h¹t, khèi l−îng mÉu thö ®−îc
qui ®Þnh trong B¶ng 1.

B¶ng 1 - Khèi l−îng mÉu cèt liÖu lín dïng ®Ó thö ®é hao mßn va ®Ëp

Khèi l−îng c¸c cì h¹t


KÝch th−íc m¾t sμng g
mm CÊp phèi
A B C D
Tõ 37,5 ®Õn 25 1 250 ± 25 − − −
Tõ< 25 ®Õn 19 1 250 ± 25 − − −
Tõ<19 ®Õn 12,5 1 250 ± 10 2 500 ± 10 − −
Tõ<12,5 ®Õn 9,5 1 250 ± 10 2 500 ± 10 − −
Tõ <9,5 ®Õn 6,3 − − 2 500 ± 10 −
Tõ <6,3 ®Õn 4,75 − − 2 500 ± 10 −
Tõ <4,75 ®Õn 2,36 − − − 5 000 ± 10
Tæng 5 000 ± 10 5 000 ± 10 5 000 ± 10 5 000 ± 10

MÉu thö ph¶i ®−îc röa s¹ch vμ sÊy ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi, sau ®ã sμng thμnh c¸c cì h¹t cã cÊp
phèi theo B¶ng 1.

6 TiÕn hμnh thö

Cho mÉu thö vμ c¸c viªn bi thÐp vμo m¸y thö. Sè l−îng viªn bi thÐp cho mçi phÐp thö phô thuéc
vμo cÊp phèi h¹t cña mÉu cèt liÖu theo B¶ng 2.

B¶ng 2 - Sè l−îng bi thÐp sö dông trong m¸y Los Angeles

Khèi l−îng t¶i cña bi


CÊp phèi Sè l−îng bi thÐp
g
A 12 5 000 ± 25
B 11 4 584 ± 25
C 8 3 330 ± 20
D 6 2 500 ± 15

56
TCVN 7572-12 : 2006

Cho m¸y quay 500 vßng víi tèc ®é tõ 30 vßng ®Õn 33 vßng trong 1 phót. Sau ®ã lÊy vËt liÖu ra
khái m¸y, sμng s¬ bé qua sμng cã kÝch th−íc lín h¬n 1,7 mm ®Ó lo¹i bít h¹t to.

LÊy phÇn lät sμng ®Ó sμng tiÕp trªn sμng 1,7 mm. Toμn bé phÇn cèt liÖu trªn sμng 1,7 mm ®−îc
röa s¹ch, sÊy ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi vμ c©n víi ®é chÝnh x¸c tíi 1 g.

PhÇn lät sμng 1,7 mm ®−îc coi lμ tæn thÊt khèi l−îng cña mÉu sau khi thÝ nghiÖm.

§Ó ®¸nh gi¸ ®−îc sù ®ång nhÊt cña mÉu cèt liÖu, cã thÓ x¸c ®Þnh tæn thÊt khèi l−îng cña mÉu thö
sau 100 vßng quay. Sau ®ã, ®æ mÉu kÓ c¶ phÇn lät sμng 1,7 mm vμo m¸y, chó ý tr¸nh r¬i v·i. Sau
®ã cho m¸y quay tiÕp 400 vßng n÷a ®Ó x¸c ®Þnh tæn thÊt khèi l−îng sau 500 vßng quay nh− qui
tr×nh ®· nªu trªn.

Cèt liÖu ®−îc coi lμ cã ®é cøng ®ång nhÊt, nÕu tû lÖ gi÷a ®é hao hôt khèi l−îng sau 100 vßng quay
vμ ®é hao hôt khèi l−îng sau 500 vßng quay kh«ng v−ît qu¸ 0,2 %.

7 TÝnh kÕt qu¶

§é hao mßn khi va ®Ëp (Hm) lμ hao hôt khèi l−îng cña mÉu tr−íc vμ sau khi thö, tÝnh b»ng phÇn
tr¨m khèi l−îng, theo c«ng thøc:

m − m1
Hm = × 100
m

trong ®ã:

m lμ khèi l−îng mÉu ban ®Çu, tÝnh b»ng gam (g);

m1 lμ khèi l−îng mÉu sau khi thö, tÝnh b»ng gam (g).

8 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã ®ñ c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i nguån gèc cèt liÖu lín;

– tªn c«ng tr×nh, vÞ trÝ lÊy mÉu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– khèi l−îng mÉu sau khi thö 100 vßng quay vμ 500 vßng quay;

– hÖ sè ®ång nhÊt vÒ ®é cøng cña cèt liÖu lín;

– ®é hao mßn khi va ®Ëp cña cèt liÖu lín, Hm;

– tªn ng−êi thö vμ c¬ së thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.


_______________________________

57
TCVN 7572-13 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-13 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 13: X¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t thoi dÑt trong cèt liÖu lín

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 13: Determination of elongation and flakiness index of coarse aggregate

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t thoi dÑt trong cèt liÖu lín.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

TCVN 7572-2 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 2: X¸c ®Þnh thμnh
phÇn h¹t.

3 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– c©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c tíi 1 %;

– th−íc kÑp c¶i tiÕn (xem H×nh 1);

– bé sμng tiªu chuÈn theo TCVN 7572-2 : 2006;

– tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®¹t nhiÖt ®é sÊy æn ®Þnh tõ 105 oC ®Õn 110 oC;

59
TCVN 7572-13 : 2006

d
α

LL

chó dÉn:
d 1
= ; α = 19o30
L 3

H×nh 1 M« t¶ th−íc kÑp c¶i tiÕn

4 ChuÈn bÞ mÉu thö

MÉu ®−îc lÊy theo TCVN 7572-1 : 2006 vμ ®−îc sÊy tíi khèi l−îng kh«ng ®æi.

Dïng bé sμng tiªu chuÈn ®Ó sμng cèt liÖu lín ®· sÊy kh« thμnh tõng cì h¹t.

Tïy theo cì h¹t, khèi l−îng mÉu ®−îc lÊy nh− qui ®Þnh trong B¶ng 1.

B¶ng 1 Khèi l−îng mÉu thö

KÝch th−íc h¹t Khèi l−îng mÉu, kh«ng nhá h¬n


mm kg

Tõ 5 ®Õn 10 0,25

Lín h¬n10 ®Õn 20 1,00

Lín h¬n 20 ®Õn 40 5,00

Lín h¬n 40 ®Õn 70 15,00

Lín h¬n 70 35,00

5 TiÕn hμnh thö

Hμm l−îng h¹t thoi dÑt cña cèt liÖu lín ®−îc x¸c ®Þnh riªng cho tõng cì h¹t. §èi víi cì h¹t chØ
chiÕm nhá h¬n 5 % khèi l−îng vËt liÖu th× kh«ng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t thoi dÑt cña cì
h¹t ®ã.

60
TCVN 7572-13 : 2006

Quan s¸t vμ chän ra nh÷ng h¹t thÊy râ rμng chiÒu dμy hoÆc chiÒu ngang cña nã nhá h¬n hoÆc
b»ng 1/3 chiÒu dμi. Khi cã nghi ngê th× dïng th−íc kÑp ®Ó x¸c ®Þnh l¹i mét c¸ch chÝnh x¸c, b»ng
c¸ch ®Æt chiÒu dμi viªn ®¸ vμo th−íc kÑp ®Ó x¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch L; sau ®ã cè ®Þnh th−íc ë
kho¶ng c¸ch ®ã vμ cho chiÒu dμy hoÆc chiÒu ngang cña viªn ®¸ lät qua khe d. H¹t nμo lät qua khe
d th× h¹t ®ã lμ h¹t thoi dÑt.

C©n c¸c h¹t thoi dÑt vμ c©n c¸c h¹t cßn l¹i, chÝnh x¸c ®Õn 1 g.

6 TÝnh kÕt qu¶

Hμm l−îng h¹t thoi dÑt cña mçi cì h¹t trong cèt liÖu lín (Td), tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng, chÝnh
x¸c tíi 1 %, theo c«ng thøc:

m1
Td = × 100
m1 + m2

trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng c¸c h¹t thoi dÑt, tÝnh b»ng gam (g);

m2 lμ khèi l−îng c¸c h¹t cßn l¹i, tÝnh b»ng gam (g).

KÕt qu¶ hμm l−îng h¹t thoi dÑt cña mÉu lμ trung b×nh céng theo quyÒn (b×nh quyÒn) cña c¸c kÕt
qu¶ ®· x¸c ®Þnh cho tõng cì h¹t (c¸ch tÝnh trung b×nh céng theo quyÒn xem Phô lôc A).

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm cÇn cã c¸c th«ng tin sau:

– lo¹i vμ nguån gèc cèt liÖu;

– tªn kho b·i hoÆc c«ng tr−êng;

– vÞ trÝ lÊy mÉu;

– ngμy lÊy mÉu, ngμy thÝ nghiÖm;

– hμm l−îng h¹t thoi dÑt trong tõng cì h¹t;

– hμm l−îng h¹t thoi dÑt trong cèt liÖu lín

– tªn ng−êi thö vμ ngμy th¸ng tiÕn hμnh thö;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

61
TCVN 7572-13 : 2006

Phô lôc A

(tham kh¶o)

VÝ dô vÒ c¸ch tÝnh b×nh qu©n theo quyÒn (b×nh quyÒn)

Mét hçn hîp ®¸ d¨m gåm hai lo¹i cì h¹t, khi ph©n tÝch x¸c ®Þnh ®−îc: cì h¹t tõ 10 mm ®Õn 20 mm
chiÕm 35 % khèi l−îng hçn hîp; cì h¹t tõ 20 mm ®Õn 40 mm chiÕm 65 % khèi l−îng hçn hîp.

Khi x¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t thoi dÑt trong cèt liÖu cho kÕt qu¶ nh− sau: hμm l−îng h¹t thoi dÑt cña
cì h¹t tõ 10 mm ®Õn 20 mm lμ 20 %; hμm l−îng h¹t thoi dÑt cña cì h¹t tõ 20 mm ®Õn 40 mm lμ
25 %.

Hμm l−îng h¹t thoi dÑt chung cña hçn hîp lμ:

20% × 35 25% × 65
Td = + = 7% + 16% = 23%
100 100

_______________________________

62
TCVN 7572-14 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-14 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 14: X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm − silic

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 14: Determination of alkali silica reactivity

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh hai ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm silic cña c¸c lo¹i cèt
liÖu chøa silic dioxit: ph−¬ng ph¸p ho¸ häc (Ph−¬ng ph¸p A) vμ ph−¬ng ph¸p ®o sù biÕn d¹ng cña
c¸c thanh v÷a (Ph−¬ng ph¸p B).

Ph−¬ng ph¸p A lμ ph−¬ng ph¸p nhanh, ¸p dông cho cèt liÖu n»m ë vïng v« h¹i trªn gi¶n ®å ph©n
vïng kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm − silic cña cèt liÖu.

Ph−¬ng ph¸p B ®−îc ¸p dông bæ sung ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm silic cña cèt liÖu n»m
trong vïng cã h¹i trªn gi¶n ®å ph©n vïng kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm − silic cña cèt liÖu.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 4032 : 1985 Xi m¨ng − Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn uèn vμ nÐn.

TCVN 4787 : 2001 (EN 196-7 : 1989) Xi m¨ng Ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu vμ chuÈn bÞ mÉu thö.

TCVN 4851 : 1989 (ISO 3696 : 1987) N−íc dïng ®Ó ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm −
Yªu cÇu kü thuËt vμ ph−¬ng ph¸p thö.

TCVN 6068 : 2004 Xi m¨ng poãc l¨ng bÒn sunphat Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é në sunphat.

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

TCVN 7572-2 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 2: X¸c ®Þnh thμnh
phÇn h¹t.

63
TCVN 7572-14 : 2006

3 Ph−¬ng ph¸p ho¸ häc (Ph−¬ng ph¸p A)

3.1 Nguyªn t¾c

Kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm silic cña cèt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh qua hμm l−îng silic ®ioxit hoμ tan (Sc) vμ
®é gi¶m kiÒm (Rc).

3.2 ThiÕt bÞ vμ dông cô

3.2.1 C©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,01 g.

3.2.2 C©n ph©n tÝch cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,0002 g.

3.2.3 Tñ sÊy cã qu¹t giã vμ bé phËn tù ng¾t nhiÖt ®é ®Õn 200 oC.

3.2.4 Lß nung cã bé phËn tù ng¾t nhiÖt ®é ®Õn 1 100 oC.

3.2.5 Bóa, cèi chμy b»ng ®ång hoÆc b»ng gang ®Ó ®Ëp vμ nghiÒn cèt liÖu.

3.2.6 Sμng tiªu chuÈn theo TCVN 7572-2 : 2006 cã kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm; 315 μm; 140 μm
hoÆc c¸c sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 4,75 mm; 300 μm vμ150 μm.

3.2.7 B×nh ph¶n øng b»ng thÐp kh«ng rØ hoÆc b»ng polyetylen (kh«ng bÞ biÕn d¹ng vμ kh«ng
ph¶n øng víi ho¸ chÊt thö nghiÖm ë 80 oC). B×nh cã dung tÝch tõ 75 ml ®Õn 100 ml vμ cã n¾p ®Ëy
®¶m b¶o kÝn khÝ (H×nh 1).

3.2.8 B×nh ®iÒu nhiÖt, gi÷ nhiÖt 80 oC ± 1 oC æn ®Þnh trong 24 giê.

3.2.9 M¸y hót ch©n kh«ng.

3.2.10 B×nh läc cã nh¸nh hót ch©n kh«ng.

3.2.11 BÕp c¸ch thuû, bÕp ®iÖn.

3.2.12 ChÐn b¹ch kim.

3.2.13 ChÐn sø.

3.2.14 GiÊy läc ®Þnh l−îng kh«ng tro:

– lo¹i ch¶y nhanh, ®−êng kÝnh lç trung b×nh 20 μm;

– lo¹i ch¶y trung b×nh, ®−êng kÝnh lç trung b×nh 7 μm.

3.3 Ho¸ chÊt

3.3.1 Axit clohydric HCl, d = 1,19.

64
TCVN 7572-14 : 2006

KÝch th−íc tÝnh b»ng milimÐt

Lç ren φ 4,8
cho èc 4,8 x 12,7

kÑp ngoμi b»ng


thÐp kh«ng gØ
MÆt trong bãng

Vßng ®Öm

H×nh 1 B×nh ph¶n øng

KhÝa tr¸m

Th©n b×nh b»ng


thÐp kh«ng gØ

N¾p b»ng thÐp


kh«ng gØ

H×nh 1 − B×nh ph¶n øng

65
TCVN 7572-14 : 2006

3.3.2 Axit clohydric HCl, tiªu chuÈn, dung dÞch 0,05 N.

3.3.3 Axit clohydric HCl, dung dÞch nång ®é (1 + 1).

3.3.4 Axit flohydric HF, d = 1,12; dung dÞch 38 % ®Õn 40 %.

3.3.5 Natri hy®r«xit NaOH, dung dÞch 1 N. Hoμ tan 40 g NaOH r¾n vμo n−íc cÊt vμ ®Þnh møc ®Õn
1 000 ml vμ l¾c ®Òu.

3.3.6 ChØ thÞ phenolphtalein: Hoμ tan 1 g phenolphtalein trong 100 ml dung dÞch etanol (1 : 1).

3.3.7 Axit sunfuric H2SO4, d = 1,84.

3.3.8 N−íc cÊt, theo TCVN 4851 : 1989 (ISO 3696 : 1987), hoÆc n−íc cã ®é tinh khiÕt t−¬ng
®−¬ng.

3.4 LÊy mÉu vμ chuÈn bÞ mÉu

3.4.1 LÊy mÉu

LÊy mÉu theo TCVN 7572-1 : 2006. Rót gän mÉu theo ph−¬ng ph¸p chia t− vμ lÊy ra khèi l−îng mÉu
nh− sau:

– c¸t: 0,5 kg d−íi sμng 5 mm;

– ®¸ (sái): theo B¶ng 1, tuú theo cì h¹t hoÆc ®−êng kÝnh h¹t cèt liÖu lín nhÊt.

B¶ng 1 Khèi l−îng mÉu thö

§−êng kÝnh h¹t lín nhÊt, mm 10 20 40 70

HoÆc cì h¹t, mm (5÷10) (10÷20) (20÷40) (40÷70)

Khèi l−îng mÉu, kg 0,5 1,0 10,0 30,0

Chó thÝch §¸ nguyªn khai hoÆc ®¸ cã cì h¹t lín h¬n 70 mm lÊy 13 t¶ng ®Õn 15 t¶ng, ®Ëp nhá thμnh cì
h¹t 40 mm ®Õn 70 mm vμ rót gän ®Ó cã khèi l−îng kho¶ng 30 kg.

3.4.2 ChuÈn bÞ mÉu

3.4.2.1 Tõ mÉu ®¸ (sái) cì h¹t lín h¬n 5 mm, dïng bóa ®Ëp nhá thμnh c¸c h¹t cã cì h¹t nhá h¬n.
Trén ®Òu, rót gän mÉu theo ph−¬ng ph¸p chia t− ®Ó cã khèi l−îng cì h¹t theo B¶ng 1
TCVN 7571-1 : 2006. TiÕp tôc ®Ëp vμ rót gän cho tíi khi nhËn ®−îc 0,5 kg mÉu víi cì h¹t nhá h¬n
5 mm.

66
TCVN 7572-14 : 2006

3.4.2.2 Chia 0,5 kg c¸t hoÆc ®¸ (sái) ®· chuÈn bÞ ra hai phÇn b»ng nhau: mét nöa ®Ó lμm mÉu
thö, mét nöa lμm mÉu l−u.

3.4.2.3 Cho 0,25 kg mÉu thö vμo cèi t¸n nhá, sμng vμ lÊy ra kho¶ng 100 g cì h¹t 140 μm ®Õn
315 μm hoÆc 150 μm ®Õn 300 μm. §Ó mÉu trªn sμng 140 μm hoÆc 100 μm vμ cho n−íc vßi ch¶y
qua lμm s¹ch bôi bÈn. Sau ®ã ®−a mÉu ra khay, sÊy ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi. §Ó nguéi mÉu
trong b×nh hót Èm, sμng lo¹i bá c¸c h¹t nhá h¬n 140 μm hoÆc 150 μm mét lÇn n÷a ®Ó cã mÉu thö.

3.5 TiÕn hμnh

3.5.1 Thùc hiÖn ph¶n øng

3.5.1.1 Víi mçi mÉu thö dïng bèn b×nh ph¶n øng (3.2.7). C©n ba l−îng 25 g, chÝnh x¸c ®Õn
0,0002 g, tõ mÉu thö ®· chuÈn bÞ theo 3.4.2 cho vμo ba b×nh ph¶n øng vμ dïng pipet thªm vμo
25 ml dung dÞch NaOH 1 N vμo mçi b×nh. Cho 25 ml NaOH 1 N vμo b×nh thø t− ®Ó lμm mÉu tr¾ng.
Xoay nhÑ b×nh vμi lÇn ®Ó ®uæi bät khÝ tho¸t ra. §Ëy n¾p, xiÕt bul«ng lμm kÝn n¾p vμ miÖng
c¸c b×nh.

3.5.1.2 §Æt c¸c b×nh ph¶n øng vμo b×nh ®iÒu nhiÖt hoÆc hoÆc tñ sÊy cã nhiÖt ®é æn ®Þnh 80 oC ± 1 oC.
Sau 24 giê ± 15 phót lÊy c¸c b×nh ra, lμm nguéi trong 15 phót ± 2 phót b»ng vßi n−íc ch¶y cã nhiÖt
®é kh«ng lín h¬n 30 oC.

3.5.1.3 Sau khi lμm nguéi, më n¾p tõng b×nh, läc t¸ch dung dÞch khái cÆn kh«ng tan b»ng b×nh läc
cã g¾n b¬m hót ch©n kh«ng vμ giÊy läc lo¹i ch¶y nhanh. Dung dÞch läc ®−îc thu vμo c¸c èng
nghiÖm kh« dung tÝch 35 ml ®Õn 50 ml. Qu¸ tr×nh läc ®−îc thùc hiÖn nh− sau:

Më b¬m hót ch©n kh«ng, kh«ng khuÊy b×nh ph¶n øng, rãt tõng l−îng nhá dung dÞch tõ b×nh ph¶n
øng theo ®òa thuû tinh lªn phÔu läc cho ®Õn hÕt. Ng¾t ch©n kh«ng, dïng ®òa thuû tinh nhÑ nhμng
g¹t hÕt c¸c h¹t cÆn kh«ng tan trªn giÊy läc. Sau ®ã t¹o ch©n kh«ng b×nh läc tíi ¸p lùc kho¶ng
51 kPa (38 mmHg), tiÕp tôc läc dung dÞch tíi khi kh«ng qu¸ mét giät ch¶y qua giÊy läc trong thêi
gian 10 gi©y. Ghi tæng thêi gian läc d−íi ch©n kh«ng vμ kÕt thóc qu¸ tr×nh läc t¹i ®©y. Gi÷ l¹i dung
dÞch läc.

Chó thÝch

− Kh«ng röa cÆn trªn giÊy läc, cè g¾ng duy tr× läc ba l−îng mÉu tõ ba b×nh trong kho¶ng thêi gian gÇn
t−¬ng tù nhau.

− Trong tr−êng hîp läc dung dÞch lo·ng cã thÓ läc b×nh th−êng, kh«ng cÇn hót ch©n kh«ng.
3.5.1.4 TiÕn hμnh läc tr¾ng, d−íi ¸p lùc ch©n kh«ng vμ víi thêi gian theo tr×nh tù nh− víi b×nh
chøa mÉu thö theo 3.5.1.3.

Chó thÝch NÕu mÉu thö ë 3.5.1.3 läc b×nh th−êng th× mÉu tr¾ng còng läc b×nh th−êng.

67
TCVN 7572-14 : 2006

3.5.1.5 Ngay sau khi läc xong, l¾c ®Òu phÇn dung dÞch läc ®Ó t¹o ®ång nhÊt, dïng pipet lÊy 10 ml
dung dÞch läc pha lo·ng b»ng n−íc cÊt ®Õn møc 200 ml trong b×nh ®Þnh møc.

3.5.1.6 LÊy 10 ml dung dÞch mÉu tr¾ng vμ còng pha lo·ng b»ng n−íc cÊt tíi 200 ml trong b×nh
®Þnh møc. Dung dÞch pha lo·ng nμy ®−îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh SiO2 hoμ tan vμ ®é gi¶m kiÒm. NÕu thÝ
nghiÖm kh«ng ®−îc tiÕn hμnh trong vßng 4 giê sau khi läc ph¶i chuyÓn dung dÞch sang b×nh
polyetylen s¹ch, kh« vμ ®ãng b×nh b»ng n¾p kÝn ®Ó b¶o qu¶n.

3.5.2 X¸c ®Þnh silic ®ioxit hoμ tan b»ng ph−¬ng ph¸p khèi l−îng

3.5.2.1 Dïng pipet lÊy 100 ml dung dÞch ®· pha lo·ng (3.5.1.5) cho vμo chÐn sø, thªm 5 ml ®Õn
10 ml axit clohydric ®Æc (d = 1,19) vμ c« cho ®Õn kh« trªn bÕp c¸ch thuû hoÆc bÕp c¸ch c¸t. Sau
khi mÉu ®· kh«, tiÕp tôc c« thªm kho¶ng 45 phót ®Õn 60 phót n÷a cho ®Õn kh« kiÖt. Sau ®ã thªm
10 ml ®Õn 20 ml HCl (1+1) lªn phÇn mÉu vμ ®un tiÕp 10 phót trªn bÕp c¸ch thuû. Pha lo·ng dung
dÞch võa nhËn ®−îc b»ng 10 ml ®Õn 20 ml n−íc cÊt nãng. Läc ngay qua giÊy läc ch¶y trung b×nh.
Dïng n−íc cÊt nãng röa chÐn sø vμ phÇn cÆn trªn giÊy läc ®Õn hÕt ion clorua trong n−íc röa (thö
b»ng dung dÞch AgNO3 0,5 %, nÕu n−íc läc vÉn trong lμ ®−îc). Gi÷ l¹i giÊy läc vμ phÇn cÆn.

3.5.2.2 ChuyÓn giÊy läc vμ cÆn vμo chÐn b¹ch kim, sÊy vμ ®èt ch¸y giÊy läc trªn bÕp ®iÖn. Nung
chÐn ë nhiÖt ®é 1 000 oC ± 50 oC ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi. Lμm nguéi chÐn trong b×nh hót Èm ®Õn
nhiÖt ®é phßng vμ c©n. Khèi l−îng thu ®−îc lμ g1 (g1 lμ l−îng SiO2 thu ®−îc cßn chøa t¹p chÊt).

3.5.2.3 TÈm −ít chÐn b»ng vμi giät n−íc, thªm mét giät axit sunfuric (H2SO4) ®Æc vμ 10 ml axit
flohydric ®Ëm ®Æc, c« trªn bÕp ®iÖn ®Õn kh« kiÖt vμ ngõng bèc h¬i tr¾ng.

Cho chÐn vμo lß nung ë nhiÖt ®é 1 000 oC ± 50 oC trong kho¶ng 2 phót, lμm nguéi chÐn trong b×nh
hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng vμ c©n. Khèi l−îng thu ®−îc lμ g2 (g2 lμ l−îng t¹p chÊt chøa trong g1).

3.5.2.4 TÝnh kÕt qu¶:

Hμm l−îng silic dioxit (SiO2) hoμ tan trong dung dÞch gèc (3.5.1.3), (Sc), tÝnh b»ng mmol/l cña cèt
liÖu hoμ tan trong dung dÞch NaOH 1 N, ®−îc tÝnh theo c«ng thøc:

Sc = 3 330 x (g1 – g2)

trong ®ã:

3 330 lμ hÖ sè chuyÓn ®æi l−îng SiO2 hoμ tan, tÝnh b»ng gam sang mol/l;

g1 lμ l−îng SiO2 trong 100 ml dung dÞch pha lo·ng thu ®−îc ë (3.5.2.2), tÝnh b»ng gam (g);

g2 lμ l−îng t¹p chÊt cã trong 100 ml dung dÞch pha lo·ng thu ®−îc ë (3.5.2.3), tÝnh b»ng gam (g).

Chó thÝch Cã thÓ x¸c ®Þnh hμm l−îng silic hoμ tan b»ng ph−¬ng ph¸p tr¾c quang.

68
TCVN 7572-14 : 2006

3.5.3 X¸c ®Þnh ®é gi¶m kiÒm

3.5.3.1 LÊy 20 ml dung dÞch pha lo·ng (3.5.1.5) vμo b×nh nãn 200 ml, thªm 2 giät ®Õn 3 giät
phenolphtalein vμ chuÈn ®é b»ng axit clohydric HCl 0,05 N cho ®Õn khi hÕt mμu ®á cña
phenolphtalein. Còng chuÈn ®é nh− vËy víi 20 ml dung dÞch pha lo·ng tõ mÉu tr¾ng (3.5.1.5).

3.5.3.2 TÝnh kÕt qu¶

§é gi¶m kiÒm (Rc), tÝnh b»ng mmol/l, theo c«ng thøc:

Rc = (20N/V1) x (V3 - V2) x 1000

trong ®ã:
N lμ nång ®é HCl dïng ®Ó chuÈn ®é;
V1 lμ thÓ tÝch dung dÞch pha lo·ng lÊy tõ (3.5.1.5), tÝnh b»ng mililÝt (ml);
V2 lμ thÓ tÝch HCl dïng ®Ó chuÈn ®é dung dÞch mÉu thö, tÝnh b»ng mililÝt (ml);
V3 lμ thÓ tÝch HCl dïng ®Ó chuÈn ®é dung dÞch mÉu tr¾ng, tÝnh b»ng mililÝt (ml).
1000 lμ hÖ chuyÓn ®æi mililÝt sang lÝt.

3.6 §¸nh gi¸ kÕt qu¶

3.6.1 Thö nghiÖm ®−îc coi lμ ®¹t khi c¸c gi¸ trÞ Rc hoÆc Sc thö trªn l−îng mÉu riªng kh«ng sai
lÖch qu¸ trung b×nh sè häc cña ba gi¸ trÞ kÕt qu¶ thö:

– 12 mmol/l khi gi¸ trÞ trung b×nh nhá h¬n hoÆc b»ng 100 mmol/l;

– 12 % khi gi¸ trÞ trung b×nh lín h¬n 100 mmol/l.

3.6.2 Dùng ba ®iÓm tõ ba cÆp kÕt qu¶ thö nghiÖm Rc, Sc lªn gi¶n ®å H×nh 2.

Chó thÝch Gi¶n ®å H×nh 2 ®−îc x©y dùng khi dïng xi m¨ng cã tæng l−îng kiÒm lμ 1,38 % víi cèt liÖu t¹o
thanh v÷a cã ®é në lín h¬n 0,1 % trong 1 n¨m vμ thanh v÷a cã ®é në nhá h¬n 0,1 % trong 1 n¨m trong ®iÒu
kiÖn thÝ nghiÖm nh− nhau.

3.6.3 Kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm-silic cña cèt liÖu theo ph−¬ng ph¸p ho¸ häc ®−îc ®¸nh gi¸ nh− sau:

a) V« h¹i (innocuous): møc Ýt lμm h− h¹i kÕt cÊu bª t«ng.

Khi c¶ hai kÕt qu¶ thö nghiÖm ®Òu n»m trªn vïng cèt liÖu v« h¹i tøc ë hai phÝa ph¶i ®−êng cong
vÏ nÐt liÒn trªn gi¶n ®å H×nh 2.

b) Cã h¹i (deleterious): møc lμm h− h¹i nhiÒu tíi kÕt cÊu bª t«ng.

Khi mét trong ba ®iÓm kÕt qu¶ thö nghiÖm n»m trªn vïng cèt liÖu cã h¹i tøc phÝa ®−êng cong vÏ
nÐt liÒn vμ phÝa d−íi ®−êng th¼ng nÐt ®øt trªn gi¶n ®å H×nh 2.

69
TCVN 7572-14 : 2006

§é gi¶m kiÒm, mmol/l

Vïng cèt liÖu


cã kh¶ n¨ng
Rc

g©y h¹i

Vïng cèt liÖu v« h¹i

Vïng cèt liÖu cã h¹i

Sc Silic dioxit hoμ tan, mmol/l

H×nh 2 Gi¶n ®å ph©n vïng kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm silic cña cèt liÖu

c) Cã kh¶ n¨ng g©y h¹i (potentially deleterious): kh¶ n¨ng g©y h¹i kÕt cÊu bª t«ng ë møc
trung b×nh.

Khi mét trong ba ®iÓm kÕt qu¶ thö nghiÖm n»m ë vïng cèt liÖu cã kh¶ n¨ng g©y h¹i, tøc phÝa
ph¶i ®−êng cong vÏ nÐt liÒn vμ phÝa trªn ®−êng th¼ng nÐt ®øt, kÓ c¶ c¸c ®iÓm n»m trªn ®−êng
cong vμ nÐt ®øt.

Chó thÝch

70
TCVN 7572-14 : 2006

1) Ph−¬ng ph¸p ho¸ häc x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm silic lμ ph−¬ng ph¸p nhanh ( ph−¬ng ph¸p A),
víi cèt liÖu cho kÕt qu¶ n»m ë vïng v« h¹i th× cã thÓ yªn t©m sö dông. Víi cèt liÖu n»m ë vïng kh¸c cña
gi¶n ®å, cÇn kÕt hîp thªm ph−¬ng ph¸p thanh v÷a (ph−¬ng ph¸p B) tr−íc khi ®−a ra kÕt luËn sö dông.

2) §èi víi c¸c lo¹i cèt liÖu cã chøa nhãm cacbonat cña canxi, magiª hoÆc s¾t nh−: canxit, dolomit, magnesit
hoÆc siderit hoÆc c¸c silicat cña magiª nh− antigorit (serpentin) cã thÓ lμm sai lÖch kÕt qu¶ thö theo tiªu
chuÈn nμy. §Ó x¸c ®Þnh sù cã mÆt cña c¸c kho¸ng trªn cÇn thö thªm theo tiªu chuÈn ASTM C 295 03
H−íng dÉn x¸c ®Þnh th¹ch häc cña cèt liÖu bªt«ng (Guide for petrographic examination of aggregates for
concrete)

3) §èi víi cèt liÖu thuéc lo¹i cã kh¶ n¨ng g©y h¹i (3.6.3.c)) th× nªn thö nghiÖm bæ xung theo ph−¬ng ph¸p
thö thanh v÷a ASTM C 227 03: Ph−¬ng ph¸p thö kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm tiÒm Èn cña hçn hîp
xim¨ng cèt liÖu. (ph−¬ng ph¸p thanh v÷a) Test method for potential alkali reactivity of cement
aggregates combinations (mortar bar method) hoÆc xem xÐt c¸c dÊu hiÖu ph¶n øng kiÒm silic trªn c¸c
c«ng tr×nh b»ng bª t«ng ®· sö dông chóng ®Ó cã kÕt luËn tin cËy.

4) §èi víi c¸c lo¹i cèt liÖu cabonat th× ngoμi ph¶n øng kiÒm silic cèt liÖu cßn cã kh¶ n¨ng g©y ph¶n øng
cacbonat víi kiÒm ®−îc thö nghiÖm bæ xung ®Ó ®¸nh gi¸ theo ASTM C 586 05 Ph−¬ng ph¸p thö ph¶n
øng kiÒm tiÒm Èn c¸c ®¸ cacbonat ®èi víi cèt liÖu bªt«ng (ph−¬ng ph¸p trô ®¸). Test method for potential
alkali reactivity of carbonate rocks for concrete aggregates (rock cylinder method).

4 Ph−¬ng ph¸p thanh v÷a (ph−¬ng ph¸p B)

4.1 ThiÕt bÞ thö

4.1.1 C©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c 0,1 g.

4.1.2 Bé sμng tiªu chuÈn theo TCVN 7572-2 : 2006.

4.1.3 Khu«n b»ng thÐp, kÝch th−íc (285 x 25 x 25) mm, cÊu t¹o khu«n ®−îc m« t¶ trªn H×nh 3.
Cã thÓ dïng khu«n ®¬n hoÆc khu«n kÐp.

Khu«n ph¶i ®−îc chÕ t¹o b»ng thÐp kh«ng gØ hoÆc b»ng c¸c kim lo¹i chèng ¨n mßn vμ cã ®é cøng
cao. §é dμy thμnh khu«n Ýt nhÊt lμ 10 mm. BÒ mÆt khu«n ph¶i nh½n, kh«ng cã hèc, lâm. Khu«n
ph¶i ®−îc chÕ t¹o sao cho th¸o thanh v÷a ra khái khu«n dÔ dμng vμ kh«ng h− háng. Khu«n sau
khi l¾p r¸p ph¶i khÝt chÆt, kh«ng vªnh, hë. §¸nh sè c¸c bé phËn cña khu«n ®Ó tiÖn viÖc l¾p r¸p vμ
®¶m b¶o phï hîp víi c¸c dung sai ®· qui ®Þnh. Kh«ng ®−îc ®æi lÉn c¸c bé phËn gièng nhau cña
c¸c khu«n.

KÝch th−íc bªn trong vμ sai lÖch kÝch th−íc cña mçi ng¨n khu«n, ph¶i ®¶m b¶o:
– chiÒu dμi: 285 mm ± 2,5 mm;

– chiÒu réng: 25 mm ± 0,7 mm;

– chiÒu s©u: 25 mm ± 0,7 mm.

Sai lÖch bÒ mÆt ph¼ng cña mÆt trong khu«n, kh«ng v−ît qu¸ ± 0,03 mm.

71
TCVN 7572-14 : 2006

C¸c gãc ghÐp gi÷a thanh vμ ®Õ khu«n ph¶i ®¶m b¶o vu«ng 90 oC ± 0,5 oC.

C¸c chèt ph¶i ®−îc chÕ t¹o b»ng thÐp kh«ng gØ vμ ®¶m b¶o kÝch th−íc nh− H×nh 3. T©m cña chèt
ph¶i trïng víi trôc chÝnh cña c¸c thanh v÷a thÝ nghiÖm. PhÇn chèt n»m trong thanh v÷a cã chiÒu
dμi 17,5 mm ± 2,5 mm.

4.1.4 ThiÕt bÞ ®o vμ thanh chuÈn

§ång hå micrometer cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,001 mm.

Thanh chuÈn lμm b»ng thÐp hîp kim hoÆc c¸c vËt liÖu cã ®é në nhiÖt nhá h¬n 0,001 mm.

CÊu t¹o thiÕt bÞ ®o vμ kÝch th−íc thanh chuÈn qui ®Þnh nh− trong H×nh 4.

4.1.5 ThiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm, ®−îc m« t¶ trªn H×nh 5

ThiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm ph¶i ®¶m b¶o qu¸ tr×nh thö trong ®iÒu kiÖn:

– nhiÖt ®é trong thiÕt bÞ: 38 oC ± 2 oC;

– ®é Èm t−¬ng ®èi trong phßng d−ìng hé, kh«ng nhá h¬n 90 %.

chó thÝch CÊu t¹o cña thiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm chØ lμ nguyªn lý kh«ng mang tÝnh b¾t buéc.

4.1.6 M¸y trén v÷a, kiÓu hμnh tinh

M¸y trén v÷a hμnh tinh cã cÊu t¹o theo TCVN 6068 : 2004.

4.1.7 Chμy ®Çm mÉu

Chμy ®Çm mÉu b»ng thÐp dμi 120 mm ®Õn 150 mm, tiÕt diÖn ngang 9 mm x 18 mm (H×nh 3.e).

4.1.8 Bμn d»n vμ c«n tiªu chuÈn thö ®é ch¶y cña v÷a

Bμn d»n vμ c«n tiªu chuÈn cã cÊu t¹o m« t¶ trªn H×nh 6.

4.1.9 C¸c thiÕt bÞ kh¸c

– bay trén, dao b»ng thÐp kh«ng rØ theo c¸c tiªu chuÈn hiÖn hμnh;

– èng ®ong 250 ml;

– ®ång hå bÊm gi©y.

72
TCVN 7572-14 : 2006
KÝch th−íc tÝnh b»ng milimÐt

Chi tiÕt ®Çu khu«n MÆt c¾t A-A

a) Khu«n kÐp

Chi tiÕt ®Çu khu«n MÆt c¾t B-B

b) Khu«n ®¬n

c) MÆt c¾t C-C

e) Chμy ®Çm mÉu d) Chèt thÐp


H×nh 3 Khu«n ®óc vμ chμy ®Çm mÉu

73
TCVN 7572-14 : 2006

KÝch th−íc tÝnh b»ng milimÐt

293,75 ± 0,6
chó dÉn
1 - §ång hå micrometer;
2 - Gi¸ ®ì;
3 - VÝt ®iÒu chØnh
4 - Thanh chuÈn

H×nh 4 ThiÕt bÞ ®o biÕn d¹ng vμ kÝch th−íc thanh chuÈn

KÝch th−íc tÝnh b»ng


ili Ðt
B¨ng dÝnh vμi
gi÷ Èm

BÊc thÊm
n−íc

chó dÉn
1 - HÖ ®iÒu khiÓn nhiÖt; 4 - èng b¶o qu¶n cã bÊc thÊm; 7 - §Ìn bøc x¹;
2 - Thanh v÷a; 5 - N−íc; 8 - Van x¶ n−íc;
3 - Thïng b¶o d−ìng; 6 - NhiÖt kÕ tiÕp xóc; 9 - §Õ gi÷ mÉu cã khoan lç
b»ng ®ång hoÆc thÐp kh«ng rØ.

H×nh 5 ThiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm

74
TCVN 7572-14 : 2006

KÝch th−íc tÝnh b»ng milimÐt

Chó dÉn:

1. Cam;
2. TÊm kÝnh h×nh trßn;
3. Trôc m¸y;
4. BÖ m¸y;
5. KÑp ®Þnh vÞ kh©u h×nh c«n;
6. Kh©u h×nh c«n.

H×nh 6 − Bμn d»n vμ c«n tiªu chuÈn

4.2 LÊy mÉu vμ chuÈn bÞ mÉu thö

4.2.1 Cèt liÖu

a) Cèt liÖu nhá

MÉu cèt liÖu nhá ®−îc lÊy vμ chuÈn bÞ theo TCVN 7572-1 : 2006. MÉu ®−îc röa s¹ch, sÊy kh«,
sμng ph©n lo¹i sau ®ã tæ hîp l¹i cÊp phèi theo ®óng B¶ng 2.

b) Cèt liÖu lín

MÉu cèt liÖu lín ®−îc lÊy vμ chuÈn bÞ theo TCVN 7572-1 : 2006. MÉu ®−îc röa s¹ch, sÊy kh«,
sμng ph©n lo¹i sau ®ã tæ hîp l¹i cÊp phèi theo ®óng B¶ng 2. ChuÈn bÞ mét l−îng mÉu kh«ng Ýt
h¬n 4 000 g.

B¶ng 2 CÊp phèi h¹t cèt liÖu

KÝch th−íc sμng Tû lÖ khèi l−îng, %

2,5 mm ÷ 5 mm 10

1,25 mm ÷ 2,5 mm 25

630 μm ÷ 1,25 mm 25

315 μm ÷ 630 μm 25

140 μm ÷ 315 μm 15

75
TCVN 7572-14 : 2006

4.2.2 Xi m¨ng

Sö dông xi m¨ng cã tæng ®−¬ng l−îng kiÒm theo Na2O lín h¬n 0,6 %. NhÊt thiÕt ph¶i sö dông xi
m¨ng cã tæng ®−¬ng l−îng kiÒm tÝnh theo Na2O cao nhÊt ®Ó lμm mÉu thö.

LÊy mÉu xi m¨ng theo TCVN 4787 : 2001.

Sau ®ã sÊy mÉu ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi vμ sμng lo¹i bá cì h¹t trªn sμng kÝch th−íc 90 μm.

ChuÈn bÞ mét l−îng mÉu kh«ng Ýt h¬n 1 800 g.

4.2.3 §iÒu kiÖn thö:

– nhiÖt ®é phßng ®óc mÉu, n¬i chøa vËt liÖu kh« vμ phßng ®Æt thiÕt bÞ: 27 oC ± 2 oC;

– nhiÖt ®é cña n−íc trén: 27 oC ± 2 oC;

– ®é Èm t−¬ng ®èi cña phßng ®óc mÉu, phßng ®Æt thiÕt bÞ, kh«ng nhá h¬n 50 %.

4.2.4 Sè l−îng mÉu

Mçi tæ hîp mÉu thö cÇn chuÈn bÞ mét hçn hîp xi m¨ng cèt liÖu. Mçi hçn hîp xi m¨ng cèt liÖu
cÇn chuÈn bÞ Ýt nhÊt lμ 4 mÉu, chia lμm hai mÎ trén.

4.2.5 CÊp phèi

Tû lÖ hçn hîp xi m¨ng cèt liÖu b»ng 1 : 2,25 theo khèi l−îng. C©n chÝnh x¸c 300 g ± 1 g xi m¨ng
vμ 675 g ± 2 g cèt liÖu cho hai thanh v÷a.

N−íc (tÝnh theo phÇn tr¨m so víi khèi l−îng xi m¨ng): Sö dông tû lÖ n−íc/xi m¨ng sau khi x¸c
®Þnh ®−îc hçn hîp v÷a xi m¨ng ®¹t ®é ch¶y 105 mm ÷ 120 mm trªn bμn d»n (4.1.8).

4.2.6 Trén

TiÕn hμnh trén theo c¸c b−íc sau:

LÇn l−ît ®æ toμn bé n−íc trén vμo thïng trén. BËt m¸y trén ë tèc ®é (140 ± 5) vßng/phót trong 30 gi©y.

§æ tõ tõ toμn bé hçn hîp xim¨ng cèt liÖu vμo thïng trén trong kho¶ng thêi gian 30 gi©y.

Dõng m¸y trong 15 gi©y. BËt m¸y trén ë tèc ®é (285 ± 10) vßng /phót trong 30 gi©y.

Dõng m¸y, g¹t nhanh toμn bé l−îng v÷a b¸m trªn thμnh thïng trén trong vßng 15 gi©y, sau ®ã ®Ëy
kÝn thïng trén, ®Ó yªn trong 75 gi©y.

Trén lÇn cuèi ë tèc ®é (285 ± 10) vßng/phót trong 1 phót.

76
TCVN 7572-14 : 2006

4.2.7 §óc mÉu

Ngay sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é ch¶y ®¹t yªu cÇu, toμn bé l−îng v÷a cßn l¹i ®−îc
trén mét lÇn n÷a trong vßng 15 gi©y.

V÷a ®−îc cho vμo khu«n lμm hai líp, dïng chμy ®Çm chÆt cho ®Õn khi ®¹t ®é ®ång nhÊt.

Dïng bay thÐp g¹t bá líp v÷a thõa lμm ph¼ng bÒ mÆt thanh v÷a.

Toμn bé qu¸ tr×nh ®óc mÉu ph¶i hoμn thμnh trong vßng 135 gi©y (®èi víi c¶ khu«n ®¬n vμ khu«n
kÐp) kÓ tõ khi kÕt thóc viÖc trén l¹i.

Khi tiÕn hμnh mÎ trén thø hai cïng cÊp phèi, thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é ch¶y cã thÓ bá qua.

Víi tr−êng hîp nμy, sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh trén nh− ®iÒu 4.4 ph¶i ®Ó yªn v÷a trong kho¶ng
90 gi©y sau ®ã trén l¹i trong 15 gi©y tr−íc khi tiÕn hμnh ®óc mÉu.

4.3 TiÕn hμnh thö

Ngay sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh ®óc, ®−a toμn bé khu«n vμ thanh v÷a vμo phßng d−ìng hé cã nhiÖt
®é ®−îc duy tr× trong kho¶ng 38 oC ± 2 oC vμ ®é Èm kh«ng nhá h¬n 90%. Sau 24 giê ± 2 giê, th¸o
khu«n vμ ®o chiÒu dμi ban ®Çu cña thanh v÷a. Trong qu¸ tr×nh ®o cÇn gi÷ cho thanh v÷a kh«ng bÞ
mÊt ®é Èm.

Sau khi ®o xong, ®Æt thanh v÷a vμo trong thiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm theo chiÒu ®øng, kh«ng ®−îc
®Ó thanh v÷a ch¹m xuèng n−íc trong thiÕt bÞ.

Sau 14 ngμy, tiÕn hμnh ®o chiÒu dμi thanh v÷a lÇn thø hai. ThiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm ph¶i ®−îc
b¶o qu¶n t¹i phßng ®Æt thiÕt bÞ ®o cã nhiÖt ®é 27 oC ± 2 oC trong kho¶ng thêi gian Ýt nhÊt lμ 16 giê
tr−íc khi më n¾p ®Ó thùc hiÖn phÐp ®o. TiÕp tôc ®−a thanh v÷a vμo b¶o d−ìng trong thiÕt bÞ d−ìng
hé nhiÖt Èm ®Ó ®o biÕn d¹ng ë c¸c tuæi 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12 th¸ng. Ýt nhÊt ph¶i tiÕn hμnh ®o biÕn
d¹ng ®Õn tuæi 6 th¸ng.

§é chÝnh x¸c cña tÊt c¶ c¸c lÇn ®o lμ 0,002 mm.

chó thÝch

− TÊt c¶ c¸c mÉu trong cïng mét thiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm ph¶i ®−îc ®óc cïng mét ngμy vμ ®o biÕn d¹ng
ë cïng tuæi. Sau mçi lÇn ®o ph¶i thay n−íc trong thiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm;

− C¸c thanh v÷a ph¶i ®−îc ®Æt trong thiÕt bÞ ®o biÕn d¹ng cïng chiÒu víi thanh v÷a khi ®Æt trong thiÕt bÞ
d−ìng hé nhiÖt Èm. Sau mçi lÇn ®o, ®Æt thanh v÷a trë l¹i thiÕt bÞ d−ìng hé nhiÖt Èm theo chiÒu ng−îc l¹i.

4.4 TÝnh to¸n kÕt qu¶

a) BiÕn d¹ng dμi cña mÉu ë tuæi n ngμy (ε), ®−îc tÝnh b»ng phÇn tr¨m, theo c«ng thøc:

77
TCVN 7572-14 : 2006

εn − εi
ε =( ) × 100
d
trong ®ã:
εn lμ chiÒu dμi thanh v÷a ë tuæi n ngμy trõ ®i chiÒu dμi thanh chuÈn ®o ë cïng ngμy, tÝnh b»ng
milimÐt (mm);
εi chiÒu dμi ban ®Çu cña thanh v÷a trõ ®i chiÒu dμi thanh chuÈn ®o ë cïng ngμy, tÝnh b»ng
milimÐt (mm);
d lμ kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®Çu mÉu, b»ng 250 mm.

b) §é chÝnh x¸c

– biÕn d¹ng dμi cña mçi thanh mÉu ®−îc ®o chÝnh x¸c ®Õn 0,001 %;

– gi¸ trÞ trung b×nh cña c¸c thanh v÷a ®−îc tÝnh chÝnh x¸c ®Õn 0,01 %;

– sai sè vÒ biÕn d¹ng dμi cña thanh v÷a so víi gi¸ trÞ biÕn d¹ng trung b×nh cña c¸c thanh v÷a
trong cïng mét mÎ trén, kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 0,003 %;

– khi biÕn d¹ng dμi trung b×nh lín h¬n 0,02 % th× sai sè gi÷a c¸c nhãm mÉu cã cïng cÊp phèi
ph¶i n»m trong kho¶ng ± 15 % gi¸ trÞ trung b×nh.

4.5 §¸nh gi¸ kÕt qu¶

4.5.1 §é cong: nÕu thanh v÷a bÞ cong, ph¶i tiÕn hμnh kiÓm tra tõng thanh v÷a cïng víi mçi lÇn ®o
biÕn d¹ng, b»ng c¸ch ®Æt thanh v÷a lªn mét mÆt ph¼ng chuÈn vμ ®o khe hë lín nhÊt gi÷a thanh
v÷a víi mÆt ph¼ng chuÈn.

4.5.2 KiÓm tra thanh v÷a

KiÓm tra sè l−îng, vÞ trÝ vμ d¹ng vÕt nøt trªn c¸c thanh v÷a, nÕu cã.

T×nh tr¹ng cña thanh v÷a, c¸c vÕt xuÊt hiÖn trªn bÒ mÆt.

Ghi biªn b¶n thö.

4.5.3 §¸nh gi¸ kÕt qu¶

a) Cèt liÖu ®−îc coi lμ cã kh¶ n¨ng x¶y ra ph¶n øng kiÒm silic nÕu biÕn d¹ng (ε) lín h¬n 0,05 % ë
tuæi 3 th¸ng hoÆc 0,1 % ë tuæi 6 th¸ng.

b) Cèt liÖu cã thÓ ®−îc coi lμ kh«ng cã kh¶ n¨ng x¶y ra ph¶n øng kiÒm silic nÕu biÕn d¹ng (ε) ë
tuæi 3 th¸ng lín h¬n 0,05 % nh−ng bÐ h¬n 0,1 % ë tuæi 6 th¸ng

c) BiÕn d¹ng ë tuæi 3 th¸ng chØ ®−îc dïng lμm c¬ së kÕt luËn khi biÕn d¹ng ë tuæi 6 th¸ng kh«ng
thÓ thùc hiÖn ®−îc.

78
TCVN 7572-14 : 2006

5 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm gåm c¸c néi dung sau:

– lo¹i vμ nguån cèt liÖu;

– lo¹i vμ nguån xi m¨ng;

– hμm l−îng kiÒm trong xi m¨ng theo K2O, Na2O vμ tæng ®−¬ng l−îng kiÒm tÝnh theo Na2O, khi
thö theo Ph−¬ng ph¸p A ; hoÆc

– biÕn d¹ng trung b×nh phÇn tr¨m cña c¸c thanh v÷a ë c¸c tuæi ®o, khi thö theo Ph−¬ng ph¸p B;

– c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cèt liÖu (bao gåm viÖc nghiÒn cèt liÖu lín nÕu cã);

– nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña thanh v÷a ®−îc kiÓm tra trong vμ sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm;

– l−îng n−íc trén tÝnh theo phÇn tr¨m khèi l−îng xi m¨ng ;

– chñng lo¹i, nguån gèc, tû lÖ vμ thμnhg phÇn ho¸ häc (®Æc biÖt lμ hμm l−îng kiÒm) cña c¸c
thμnh phÇn puzolan ®−îc sö dông trong thùc tÕ nÕu cã ;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy.

___________________________________

79
TCVN 7572-14 : 2006

ASTM C 227 03 Test method for potential alkali reactivity of cement aggregates combinations
(mortar bar method) [Ph−¬ng ph¸p thö kh¶ n¨ng ph¶n øng kiÒm tiÒm Èn cña
hçn hîp xi m¨ng cèt liÖu (Ph−¬ng ph¸p thanh v÷a)].

ASTM C 295 03 Guide for petrographic examination of aggregates for concrete (H−íng dÉn
x¸c ®Þnh th¹ch häc cña cèt liÖu bª t«ng).

ASTM C 586 05 Test method for potential alkali reactivity of carbonate rocks for concrete
aggregates (rock cylinder method) [Ph−¬ng ph¸p thö ph¶n øng kiÒm tiÒm Èn cña ®¸ cacbonat ®èi
víi cèt liÖu bª t«ng (ph−¬ng ph¸p trô ®¸)].

80
TCVN 7572-15 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-15 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 15: X¸c ®Þnh hμm l−îng clorua

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 15: Determination of chloride content

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hμm l−îng clorua trong cèt liÖu vμ trong bª t«ng
theo hai tr¹ng th¸i: hoμ tan trong n−íc vμ hoμ tan trong axit.

Chó thÝch Trong hÇu hÕt c¸c tr−êng hîp, hμm l−îng clorua tan trong axit ®−îc xem nh− hμm l−îng
clorua tæng.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 4851 : 1989 (ISO 3696 : 1987) N−íc dïng ®Ó ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm − Yªu cÇu
kü thuËt vμ ph−¬ng ph¸p thö.

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 Qui ®Þnh chung

3.1 N−íc dïng trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm lμ n−íc cÊt theo TCVN 4851 : 1989, hoÆc n−íc cã ®é
tinh khiÕt t−¬ng ®−¬ng.

3.2 Ho¸ chÊt dïng trong thö nghiÖm cã ®é tinh khiÕt kh«ng thÊp h¬n tinh khiÕt ph©n tÝch .

3.3 Ho¸ chÊt pha lo·ng theo tû lÖ thÓ tÝch ®−îc ®Æt trong ngoÆc ®¬n.

VÝ dô: HNO3 (1+2) lμ dung dÞch gåm 1 thÓ tÝch HNO3 ®Ëm ®Æc trén ®Òu víi 2 thÓ tÝch n−íc cÊt.

3.4 ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hμnh song song trªn hai l−îng c©n cña mÉu thö. Chªnh lÖch gi÷a hai
kÕt qu¶ thö ph¶i n»m trong giíi h¹n cho phÐp, nÕu v−ît qu¸ ph¶i tiÕn hμnh thö l¹i.

81
TCVN 7572-15 : 2006

4 ThiÕt bÞ vμ dông cô thö

4.1 ThiÕt bÞ lÊy mÉu

4.1.1 Dông cô ®Ó lÊy mÉu bª t«ng: m¸y khoan èng lÊy lâi. M¸y c¾t lÊy mÉu bª t«ng d¹ng côc
hoÆc m¸y khoan xoay ®Ëp lÊy mÉu bª t«ng ë d¹ng bét.

4.1.2 Mòi khoan èng lÊy lâi, cã ®−êng kÝnh 60 mm hoÆc mòi khoan lÊy bét cã ®−êng kÝnh tõ
10 mm ®Õn 16 mm.

4.1.3 Th×a hoÆc que g¹t b»ng thÐp kh«ng rØ ®Ó lÊy mÉu bª t«ng d¹ng bét tõ lç khoan, giÊy bãng
kÝnh ®Ó høng mÉu khoan.

4.1.4 Tói ®ùng mÉu b»ng polyetylen.

4.2 ThiÕt bÞ gia c«ng mÉu

4.2.1 Bóa, cèi chμy b»ng ®ång hoÆc gang ®Ó ®Ëp vμ nghiÒn cèt liÖu hoÆc bª t«ng d¹ng côc.

4.2.2 Sμng cì 140 μm hoÆc 150 μm.

4.3 ThiÕt bÞ vμ dông cô ph©n tÝch mÉu

4.3.1 C©n kü thuËt cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,01 g.

4.3.2 C©n ph©n tÝch cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,0001 g.

4.3.3 Tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é.

4.3.4 Dông cô thuû tinh c¸c lo¹i ®Ó ph¸ mÉu vμ chuÈn ®é.

4.3.5 GiÊy läc ®Þnh l−îng kh«ng tro lo¹i ch¶y chËm.

4.3.6 BÕp ®iÖn.

4.3.6 Tñ hót.

82
TCVN 7572-15 : 2006

5 Ho¸ chÊt

5.1 B¹c nitrat AgNO3, dung dÞch 0,1 N. Dïng èng chuÈn cã s½n. B¶o qu¶n dung dÞch trong b×nh
thuû tinh mμu tèi ®Ó tr¸nh bÞ ¸nh s¸ng chiÕu trùc tiÕp.

5.2 Amoni sunfoxyanua NH4SCN, dung dÞch 0,1 N hoÆc kali sunfoxyanua KSCN, dung dÞch
0,1 N. Dïng èng chuÈn hoÆc hoμ tan 8,50 g NH4SCN hoÆc 10,50 g KSCN trong n−íc cÊt vμ ®Þnh
møc ®Õn 1 000 ml, l¾c ®Òu.

5.3 Axit nitric HNO3, nång ®é (1+4). Pha lo·ng 100 ml HNO3 (d = 1,42) víi 400 ml n−íc cÊt,
khuÊy ®Òu.

5.4 ChØ thÞ s¾t (III) amoni sunfat FeNH4(SO4)2.12H2O. Hoμ tan 50 g FeNH4(SO4)2.12H2O trong
100 ml n−íc cÊt, ®un nãng cho tan hoμn toμn vμ thªm vμo 1ml HNO3 (d = 1,42) råi ®Ó nguéi. B¶o
qu¶n dung dÞch trong b×nh thuû tinh.

5.5 Hy®r« peoxit H2O2, dung dÞch 30 %

Chó thÝch NÕu kh«ng dïng èng chuÈn cÇn ph¶i ®Þnh chuÈn l¹i c¸c dung dÞch ®· pha tr−íc khi tiÕn hμnh
phÐp thö.

6 LÊy mÉu vμ chuÈn bÞ mÉu thö

6.1 Cèt liÖu

6.1.1 LÊy mÉu

LÊy mÉu theo TCVN 7572-1 : 2006. Tõ mÉu trung b×nh rót gän ®Ó lÊy ra khèi l−îng mÉu nh− sau:

– c¸t: 500 g d−íi sμng 5 mm;

– ®¸ (sái): theo khèi l−îng qui ®Þnh trªn B¶ng 1, tuú theo cì h¹t hoÆc ®−êng kÝnh h¹t cèt liÖu
lín nhÊt.

B¶ng 1 Khèi l−îng mÉu

§−êng kÝnh h¹t lín nhÊt, mm 10 20 40 70

Cì h¹t, mm 5 ÷10 10 ÷ 20 20 ÷ 40 40 ÷ 70

Khèi l−îng mÉu, kg 0,5 1,0 10,0 30,0

Chó thÝch §¸ nguyªn khai hoÆc ®¸ cã cì h¹t trªn 70 mm lÊy 13 t¶ng ®Õn 15 t¶ng ®Ëp nhá thμnh cì h¹t
40 mm ®Õn 70 mm vμ rót gän ®Ó 30 kg mÉu.

83
TCVN 7572-15 : 2006

6.1.2 ChuÈn bÞ mÉu thö

6.1.2.1 Tõ mÉu ®¸ (sái), cì h¹t lín h¬n hoÆc b»ng 5 mm, dïng bóa ®Ëp nhá thμnh c¸c h¹t cã cì
nhá h¬n. Trén ®Òu, rót gän ®Ó cã khèi l−îng cì h¹t theo B¶ng 1. TiÕp tôc ®Ëp nhá vμ rót gän cho
tíi khi nhËn ®−îc 500 g mÉu cì h¹t nhá h¬n 5 mm.

6.1.2.2 Chia 500 g c¸t hoÆc ®¸ (sái) ®· chuÈn bÞ thμnh hai phÇn b»ng nhau: 250 g lμm mÉu l−u;
250 g lμm mÉu thö.

6.1.2.3 Trén ®Òu 250 g mÉu, dïng ph−¬ng ph¸p chia t− lÊy ra kho¶ng 100 g mÉu, nghiÒn nhá ®Õn
lät hÕt qua sμng 140 μm hoÆc 150 μm. Sau ®ã ®−a mÉu vμo khay, sÊy ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi,
råi ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm, nhËn ®−îc mÉu thö.

6.2 Bª t«ng

6.2.1 LÊy mÉu

MÉu bª t«ng cã thÓ lÊy tõ kÕt cÊu d−íi d¹ng côc hoÆc d¹ng bét. Qu¸ tr×nh lÊy mÉu cÇn ®¶m b¶o
kh«ng lμm thay ®æi thμnh phÇn vËt chÊt cña mÉu vμ kh«ng ®Ó t¹p chÊt kh¸c lÉn vμo mÉu. Khèi
l−îng bª t«ng cÇn thiÕt nh− sau:

– mÉu ë d¹ng côc hay lâi khoan, kh«ng Ýt h¬n 100 g

– mÉu ë d¹ng bét, kh«ng Ýt h¬n 15 g

Chó thÝch

1) §Ó lÊy ®−îc mÉu ®¹i diÖn ®ñ khèi l−îng 15 g, dïng khoan xoay ®Ëp víi mòi khoan cã ®−êng kÝnh tõ
10 mm ®Õn 16 mm, khoan kho¶ng 6 mòi trong mét vïng kho¶ng 0,15 mm 2 cho ®Õn khi lÊy ®−îc ®ñ khèi
l−îng mÉu, khoan lÊy mÉu theo tõng chiÒu s©u 1, 2, 3 ... cm nÕu cÇn thiÕt.

2) Tr−êng hîp lÊy mÉu b»ng khoan èng cã dïng n−íc ®Ó khoan nªn lÊy mÉu cã ®−êng kÝnh lín h¬n 70 mm,
sau ®ã c¾t kh« lÊy kho¶ng 25 g ë phÇn gi÷a mÉu ®em nghiÒn lÊy mÉu thö nghiÖm ®Ó tr¸nh sai sè bëi
hμm l−îng clorua bÞ hoμ tan trong n−íc khi khoan.

6.2.2 ChuÈn bÞ mÉu thö

6.2.2.1 MÉu bª t«ng d¹ng côc tiÕn hμnh chuÈn bÞ nh− ®iÒu 6.1.2 cho ®Õn khi nhËn ®−îc mÉu thö
ë d¹ng bét.

6.2.2.2 MÉu bª t«ng d¹ng bét sÊy ë nhiÖt ®é 105 oC ± 5 oC ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi, sau ®ã ®Ó
nguéi trong b×nh hót Èm, nhËn ®−îc mÉu thö

84
TCVN 7572-15 : 2006

7 TiÕn hμnh thö

7.1 Nguyªn t¾c

Hμm l−îng clorua ®−îc x¸c ®Þnh theo nguyªn t¾c kÕt tña clorua hoμ tan b»ng mét l−îng b¹c nitrat
d−, chuÈn l−îng b¹c nitrat kh«ng ph¶n øng b»ng amoni sunfoxyanua hoÆc kali sunfoxyanua víi chØ
thÞ s¾t (III) am«ni sunfat. Tr×nh tù tiÕn hμnh nh− sau:

7.2 X¸c ®Þnh hμm l−îng clorua hoμ tan trong n−íc

7.2.1 C©n kho¶ng 5 g [m] (chÝnh x¸c ®Õn 0,0001 g) tõ mÉu thö ®· chuÈn bÞ theo 6.1.2.3
hoÆc 6.2.2.2 cho vμo cèc 250 ml. Thªm 50 ml n−íc cÊt, ®Ëy kÝn b»ng mÆt kÝnh ®ång hå, ®un s«i
trªn bÕp ®iÖn trong 2 phót. Gi÷ yªn trong 24 giê. Läc kh«ng tro lo¹i ch¶y chËm vμ röa b»ng n−íc
cÊt nãng.

7.2.2 ChuyÓn toμn bé n−íc läc sang cèc 250 ml, thªm vμo 3 ml HNO3 (1+4) vμ 3 ml H2O2 (30 %).
§Ëy kÝn cèc b»ng mÆt kÝnh ®ång hå, gi÷ yªn trong 1 phót ®Õn 2 phót. §un cèc s«i thËt nhanh trªn
bÕp ®iÖn råi chuyÓn cèc ra khái bÕp, ®Ó nguéi.

Chó thÝch Cèc ph¶i ®−îc ®Ëy kÝn trong qu¸ tr×nh ®un nãng ®Ó ng¨n c¶n clorua kh«ng bÞ thÊt tho¸t do
bay h¬i.

7.2.3 Thªm mét giät chØ thÞ phenolphtalein vμo dung dÞch ®· chuÈn bÞ, nÕu xuÊt hiÖn mμu hång
cho thªm vμi giät axit nitric 5 % ®Õn khi dung dÞch mÊt mμu hång.

7.2.4 Cho mét l−îng d− dung dÞch b¹c nitrat cã nång ®é 0,1 N [N1] vμ cã thÓ x¸c ®Þnh [V1] vμo
dung dÞch trªn, ®un nãng nhÑ ®Ó ®¶m b¶o kÕt tña hoμn toμn b¹c clorua. §Ó nguéi ®Õn nhiÖt ®é
phßng. Thªm 1 ml chØ thÞ s¾t (III) amoni sunfat vμ nhËn biÕt l−îng b¹c nitrat kh«ng ph¶n øng b»ng
dung dÞch amoni sunfoxyanua 0,1 N ®· tiªu tèn [V2].

7.3 X¸c ®Þnh hμm l−îng clorua hoμ tan trong axit

7.3.1 C©n kho¶ng 5 g [m] (chÝnh x¸c ®Õn 0,0001 g) tõ mÉu thö ®· chuÈn bÞ theo 6.1.2.3
hoÆc 6.2.2.2 cho vμo cèc 250 ml. Thªm 50 ml n−íc cÊt, ®Ëy kÝn b»ng mÆt kÝnh ®ång hå.

7.3.2 Cèc ®−îc ®un s«i trªn bÕp ®iÖn trong 2 phót. §Ó nguéi vμ läc dung dÞch qua giÊy läc kh«ng
tro lo¹i ch¶y chËm vμ röa b»ng n−íc cÊt nãng. Sau ®ã tiÕn hμnh t−¬ng tù 7.2.4.

85
TCVN 7572-15 : 2006

7.4 TÝnh kÕt qu¶

Hμm l−îng clorua [Cl-] trong mÉu thö, ®−îc tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%) khèi l−îng, theo c«ng thøc:

0 ,0355 (V1 N1 − V2 N 2 )
% [Cl-] = × 100
m

trong ®ã:

0,0355 lμ sè gam clo t−¬ng øng víi mét mili ®−¬ng l−îng clo;

V1 lμ thÓ tÝch b¹c nitrat ®· cho vμo, tÝnh b»ng mililÝt (ml);

V2 lμ thÓ tÝch amoni sunfoxyanua dïng ®Ó chuÈn ®é, tÝnh b»ng mililÝt (ml);

N1 lμ nång ®é dung dÞch b¹c nitrat;

N2 lμ nång ®é dung dich am«ni sunfoxyanua;

m lμ khèi l−îng mÉu lÊy ®Ó ph©n tÝch, tÝnh b»ng gam (g).

KÕt qu¶ hμm l−îng clorua cña cèt liÖu hoÆc bª t«ng lμ trung b×nh céng kÕt qu¶ thö trªn hai l−îng
c©n, chªnh lÖch gi÷a hai kÕt qu¶ kh«ng ®−îc lín h¬n 0,005 %.

8 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm gåm c¸c néi dung sau:

– ký hiÖu mÉu;

– n¬i lÊy mÉu vμ nguån gèc cèt liÖu (má khai th¸c) hoÆc tªn bé phËn c«ng tr×nh lÊy mÉu bª t«ng;

– tªn ®¬n vÞ vμ ngμy thÝ nghiÖm;

– viÖn dÉn tiªu chuÈn nμy;

– hμm l−îng clorua trong mÉu (hμm l−îng clorua hoμ tan trong n−íc hoÆc trong a xit).

_______________________________

86
TCVN 7572-16 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-16 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 16: X¸c ®Þnh hμm l−îng sunfat vμ sunfit trong cèt liÖu nhá

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 16: Determination of sulfate and sulfite content

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hμm l−îng sunfat vμ sunfit, tÝnh ra SO3, trong cèt
liÖu nhá.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ vμ thuèc thö


– c©n kü thuËt, chÝnh x¸c ®Õn 0,01g;

– c©n ph©n tÝch, chÝnh x¸c ®Õn 0,0001 g.

– sμng 5mm vμ 4 900 lç/cm2;

– b×nh hót Èm;

– tñ sÊy;

– cèc nung (dung tÝch 500 ml);

– m¸y khuÊy;

– bÕp ®iÖn;

– lß nung;

– m¸y l¾c;

– b×nh ®Þnh møc, dung tÝch 1000ml;

– thuèc thö (chÊt chØ thÞ bari clorua);

– metyl ®á.

87
TCVN 7572-16 : 2006

4 ChuÈn bÞ mÉu thö

4.1 LÊy mÉu theo TCVN 7572-1 : 2006.

4.2 Sμng mÉu c¸t qua l−íi sμng cã kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm ®Ó lo¹i bá nh÷ng h¹t sái ra. LÊy
400 g c¸t ®em nghiÒn nhá cho lät qua sμng 4 900 lç/cm2. LÊy 200 g c¸t ®· nghiÒn nhá chia lμm hai
phÇn ®Ó tiÕn hμnh thö song song. Sè c¸t ®· nghiÒn cßn l¹i ®−îc dïng ®Ó th¨m dß SO3 tr−íc khi
®Þnh l−îng.

5 TiÕn hμnh thö

5.1 Thö th¨m dß: §æ 40 g ®Õn 50 g c¸t nghiÒn vμo cèc dung tÝch 500 ml, cho thªm 250 ml n−íc
cÊt vμ khuÊy ®Òu trong thêi gian kho¶ng 4 giê. Sau ®ã nhá 2 giät ®Õn 3 giät axit clohydric vμ
5 ml dung dÞch bari clorua 10 % vμo cèc, ®un tíi 50 oC råi ®Ó yªn trong 4 giê. Khi trong cèc l¾ng
chÊt mμu tr¾ng nghÜa lμ trong c¸t cã chøa c¸c muèi gèc sunfat, sunfit. §iÒu nμy cã nghÜa lμ cÇn
tiÕn hμnh thö ®Ó x¸c ®Þnh hμm l−îng SO3.

5.2 C©n kho¶ng 100 g c¸t ®· sÊy kh« ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi vμ ®· nghiÒn qua sμng
4 900lç/cm2. §æ mÉu thö vμo b×nh cã 500 ml n−íc cÊt, ®Ëy kÝn n¾p b×nh, bäc s¸p bªn ngoμi vμ l¾c
®Òu trong thêi gian kh«ng Ýt h¬n 4 giê. Sau ®ã l¹i khuÊy ®Òu vμ läc qua giÊy läc. LÊy 100 ml dung
dÞch ®· läc, cho vμo cèc nung cã chøa 250 ml n−íc cÊt, nhá 4 giät ®Õn 5 giät chÊt chØ thÞ mμu vμo
®ã ®Ó dung dÞch biÕn mμu. Nhá axit clohydric (HCl) vμo cèc cho ®Õn khi dung dÞch cã mμu ®á th×
l¹i nhá thªm 4 giät ®Õn 5 giät chÊt chØ thÞ mμu vμo ®ã. §un dung dÞch ®Õn gÇn s«i, ®æ 15 ml dung
dÞch bari clorua (BaCl2) 10 % vμo cèc råi trén ®Òu. Muèn cho bari sunfat (BaSO4) kÕt tinh nhiÒu th×
®un dung dÞch ®Õn nhiÖt ®é 60 oC ®Õn 70 oC trong 2 giê råi ®Ó yªn trong vμi giê n÷a hoÆc ®Ó
c¸ch ®ªm.

Läc dung dÞch qua giÊy läc kh«ng tro ®· nhóng n−íc, tr¸ng cèc b»ng n−íc läc vμ còng ®æ lªn giÊy läc
cho cÆn ®äng bªn trªn giÊy läc.

Bá giÊy läc cÆn vμo chÐn nung ®· röa s¹ch vμ c©n s½n. §Æt chÐn nung vμo lß nung cã nhiÖt ®é tõ
700 oC ®Õn 800 oC trong 15 phót ®Õn 20 phót. LÊy chÐn ra ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é
phßng råi ®em c©n b»ng c©n ph©n tÝch, chÝnh x¸c ®Õn 0,0001 g.

6 TÝnh kÕt qu¶

6.1 Hμm l−îng sunfua trioxit chøa trong mÉu thö (SO3) tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%), chÝnh x¸c ®Õn
0,01 %, theo c«ng thøc:

88
TCVN 7572-16 : 2006

5 × ( m1 − m0 )
SO3 = × 100 × 0 ,343
m

trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng chÐn chøa cÆn, tÝnh b»ng gam (g);

mo lμ khèi l−îng chÐn kh«ng chøa cÆn, tÝnh b»ng gam (g);

m lμ khèi l−îng mÉu thö, tÝnh b»ng gam (g);

0,343 lμ hÖ sè chuyÓn BaSO4 thμnh SO3.

6 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm gåm c¸c néi dung sau ;

_______________________________

89
TCVN xxxx-17 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-17 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 17: X¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t mÒm yÕu, phong ho¸

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 17: Determination of feeble weathered particle content

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t mÒm yÕu, phong ho¸ trong cèt
liÖu lín.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-2 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 2: X¸c ®Þnh thμnh
phÇn h¹t.

3 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– c©n kü thuËt víi ®é chÝnh x¸c 0,01 g;

– tñ sÊy ®iÒu chØnh ®−îc nhiÖt ®é;

– bé sμng tiªu chuÈn, theo TCVN 7572-2 : 2006;

– kim s¾t vμ kim nh«m;

– bóa con.

4 ChuÈn bÞ mÉu

§¸ d¨m (sái) ®· sÊy kh« ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc sμng thμnh tõng cì h¹t riªng råi lÊy mÉu
theo B¶ng 1.

91
TCVN 7572-17 : 2006

B¶ng 1 - Khèi l−îng mÉu theo cì h¹t

Cì h¹t Khèi l−îng mÉu


mm kg
5 10 0,25
10 10 1,00
20 40 5,00
40 70 15,00
lín h¬n 70 35,00

5 TiÕn hμnh thö

H¹t mÒm yÕu vμ phong ho¸ ®−îc lùa chän vμ lo¹i ra theo c¸c dÊu hiÖu sau ®©y:

C¸c h¹t mÒm yÕu, phong ho¸, th−êng dÔ gÉy, cã thÓ bãp n¸t b»ng tay vμ dÔ vì khi ®Ëp nhÑ b»ng
bóa con. Khi dïng kim s¾t c¹o lªn c¸c h¹t ®¸ d¨m (sái) lo¹i phón xuÊt hoÆc biÕn chÊt, hoÆc dïng
kim nh«m c¹o lªn mÆt c¸c h¹t ®¸ d¨m (sái) lo¹i trÇm tÝch, th× trªn bÒ mÆt c¸c h¹t mÒm yÕu, phong
ho¸, sÏ ®Ó l¹i vÕt.

C¸c h¹t ®¸ d¨m mÒm yÕu gèc trÇm tÝch, th−êng cã h×nh mßn nh½n, kh«ng cã gãc c¹nh.

Sau khi chän xong c¸c h¹t mÒm yÕu vμ phong ho¸, c©n chÝnh x¸c ®Õn 0,01 g.

6 TÝnh kÕt qu¶

Hμm l−îng h¹t mÒm yÕu vμ phong ho¸ (X), ®−îc x¸c ®Þnh b»ng phÇn tr¨m khèi l−îng, chÝnh x¸c
®Õn 0,01 %, theo c«ng thøc:

m1
X= × 100
m

trong ®ã :
m1 lμ khèi l−îng c¸c h¹t mÒm yÕu vμ phong ho¸, tÝnh b»ng gam (g);
m lμ khèi l−îng mÉu kh«, tÝnh b»ng gam (g).

KÕt qu¶ cuèi cïng lμ trung b×nh sè häc cña hai lÇn thö.

Chó thÝch

NÕu ®¸ d¨m (sái) lμ hçn hîp cña nhiÒu cì h¹t th× sμng chóng ra thμnh tõng cì h¹t ®Ó thö riªng. KÕt qu¶
chung cho c¶ mÉu lμ trung b×nh céng theo quyÒn cña c¸c lo¹i cì h¹t.

__________________________________

92
TCVN xxxx-18 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-18 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 18: X¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t bÞ ®Ëp vì

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 18: Determination of crushed particle content

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hμm l−îng h¹t bÞ ®Ëp vì trong sái d¨m ®Ëp tõ cuéi.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ

– c©n kü thuËt, chÝnh x¸c ®Õn 0,1%;

– kÝnh lóp.

4 ChuÈn bÞ mÉu

MÉu sái d¨m ®Ëp tõ cuéi ®−îc lÊy theo TCVN 7572-1 : 2006 vμ chuÈn bÞ khèi l−îng mÉu thö theo
B¶ng 1.

MÉu ë tr¹ng th¸i kh« tù nhiªn, ®−îc sμng qua sμng t−¬ng øng víi Dmin vμ Dmax. MÉu thö ®−îc lÊy ë
phÇn vËt liÖu n»m trªn sμng Dmin.

93
TCVN 7572-18 : 2006

B¶ng 1 - Khèi l−îng mÉu sái d¨m ®Ëp tõ cuéi

Cì h¹t lín nhÊt cña sái d¨m ®Ëp tõ sái cuéi Khèi l−îng mÉu
mm kg
10 0,25
20 1,00
40 5,00
70 15,00

5 TiÕn hμnh thö

Quan s¸t b»ng m¾t th−êng, hoÆc dïng kÝnh lóp nÕu cÇn, chän ra c¸c h¹t cã bÒ mÆt vì lín h¬n
kho¶ng mét nöa tæng sè diÖn tÝch bÒ mÆt h¹t ®ã. C¸c h¹t nμy ®−îc coi lμ h¹t bÞ ®Ëp vì. C©n c¸c
h¹t chän ®−îc.

6 TÝnh kÕt qu¶

Hμm l−îng h¹t bÞ ®Ëp vì (Dv), tÝnh b»ng % theo khèi l−îng, chÝnh x¸c tíi 1 %, theo c«ng thøc:

m1
Dv = × 100
m

trong ®ã:

m lμ khèi l−îng mÉu thö, tÝnh b»ng gam (g);

m1 lμ khèi l−îng c¸c h¹t bÞ ®Ëp vì, tÝnh b»ng gam (g);

KÕt qu¶ ®−îc lÊy chÝnh x¸c ®Õn1 %.

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

_______________________________

94
TCVN 7572-19 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-19 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 19: X¸c ®Þnh hμm l−îng silic oxit v« ®Þnh h×nh

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 19: Determination of amorphous silicate content

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p ho¸ häc x¸c ®Þnh hμm l−îng silic oxit v« ®Þnh h×nh t¸c dông
víi kiÒm xi m¨ng cña cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 4851 : 1989 (ISO 3696 : 1987) N−íc dïng ®Ó ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm − Yªu cÇu kü
thuËt vμ ph−¬ng ph¸p thö.

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ vμ thuèc thö

3.1 Sμng tiªu chuÈn, kÝch th−íc m¾t sμng 5 mm; 300 μm; 140 μm.

3.2 C©n kü thuËt, chÝnh x¸c ®Õn 0,1 %;

3.3 Lß nung víi nhiÖt ®é nung ®Õn 1 100 oC.

3.4 B×nh kim lo¹i, lμm b»ng thÐp kh«ng rØ.

3.5 Tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é.

3.6 BÕp c¸ch thuû.

3.7 B×nh ®Þnh møc, b»ng thuû tinh, dung tÝch 20 ml.

3.8 PhÔu, chÐn sø hoÆc chÐn b¹ch kim.

95
TCVN 7572-19 : 2006

3.9 GiÊy läc kh«ng tro b¨ng tr¾ng.

3.10 N−íc cÊt, theo TCVN 4851 : 1989 (ISO 3696 : 1987), hoÆc n−íc cã ®é tinh khiÕt t−¬ng ®−¬ng.

3.12 Natri hydroxit (NaOH), dung dÞch 1 N.

3.13 HCl ®Æc, d =1,19 g/cm3.

3.14 Hçn hîp dung dÞch AgNO3 (trong 100 ml dung dÞch cã 1 g AgNO3 vμ 5 ml HNO3).

4 ChuÈn bÞ mÉu thö

§¸ nguyªn khai hoÆc ®¸ d¨m (sái) ®−îc lÊy mÉu víi khèi l−îng theo B¶ng 1.

B¶ng 1 Khèi l−îng mÉu ®¸ nguyªn khai hoÆc ®¸ d¨m (sái)

Cì h¹t lín nhÊt cña cèt liÖu, Khèi l−îng mÉu,


mm kg

10 0,25

20 1,00

40 5,00

70 15,00

§¸ nguyªn khai 1 kg/1 lo¹i kho¸ng thÓ

MÉu ®−îc lo¹i bá t¹p chÊt bÈn vμ ®−îc ®Ëp nhá thμnh c¸c h¹t lät qua sμng 5 mm, sau ®ã trén ®Òu
vμ rót gän b»ng c¸ch chia t− hoÆc b»ng m¸ng chia mÉu ®Ó cã ®Õn 250 g.

TiÕp tôc ®Ëp nhá mÉu ®· rót gän trªn ®Ó lÊy 100 g cì h¹t 0,14 mm − 0,3 mm. §Æt mÉu trong sμng
0,14 mm, röa s¹ch b»ng tia n−íc råi sÊy kh« ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi. Tõ ®ã lÊy ra mÉu nhá, mçi
mÉu 25 g ®Ó thö.

5 TiÕn hμnh thö

Cho vμo mçi b×nh kim lo¹i b»ng thÐp kh«ng gØ mét l−îng 25 g mÉu thö vμ ®æ vμo b×nh 25 ml dung
dÞch NaOH 1 N. Xoay trßn b×nh vμi lÇn ®Ó bät khÝ tho¸t ra, xong ®Ëy n¾p ®Æt b×nh vμo tñ sÊy cã
nhiÖt ®é 80 oC ± 2 oC. Sau 24 giê nhÊc b×nh ra, lμm nguéi trong 15 phót b»ng n−íc l¹nh tíi nhiÖt
®é phßng. TiÕp ®ã, ®em b×nh läc qua giÊy läc vμo mét èng nghiÖm kh«. §Çu tiªn kh«ng l¾c b×nh
cho dung dÞch ch¶y tõ tõ theo ®òa thuû tinh vμo phÔu ®Õn hÕt sau ®ã g¾p c¸c chÊt kh«ng hoμ tan

96
TCVN 7572-19 : 2006

ra bá lªn giÊy läc. Qu¸ tr×nh läc kÕt thóc khi dung dÞch ch¶y qua giÊy läc kh«ng qu¸ 1 giät trong
thêi gian 10 gi©y (chó ý kh«ng röa cÆn trªn giÊy läc).

§Ó t¨ng nhanh tèc ®é läc cã thÓ dïng b×nh tam gi¸c cã g¾n b¬m t¹o ch©n kh«ng b»ng tia n−íc.

L¾c ®Òu èng nghiÖm thu chÊt läc ®Ó t¹o dung dÞch ®ång nhÊt; dïng pipÐt lÊy 10 ml dung dÞch n−íc
cho vμo b×nh thuû tinh 20 ml, ®æ n−íc cÊt vμo ®Õn møc 200 ml råi l¾c ®Òu.

§Ó x¸c ®Þnh l−îng silic hoμ tan, lÊy 100 ml dung dÞch míi chÕ ®−îc vμo chÐn sø, ®æ tiÕp vμo 5 ml
®Õn 10 ml axit clohy®ric ®Æc råi c« c¹n trªn bÕp c¸ch thuû. C« xong lμm Èm cÆn trong chÐn b»ng
5 ml axit clohy®ric trong 5 phót ®Õn 10 phót råi ®æ 100 ml n−íc cÊt nãng vμo chÐn, dïng ®Üa thuû
tinh khuÊy ®Òu, gi÷ tiÕp 10 phót trªn bÕp c¸ch thuû råi ®em läc.

Röa cÆn trªn giÊy läc b»ng n−íc nãng cho hót axit clohy®ric (®Ó nhËn biÕt, nhá 1 giät ®Õn 2 giät
dung dÞch hçn hîp AgNO3 + HNO3 vμo Ýt n−íc röa qua giÊy läc. NÕu n−íc vÉn trong lμ ®−îc). §Æt
giÊy läc cïng cÆn trªn nã vμo chÐn s¾t, c« c¹n trªn bÕp c¸ch thuû råi ®Æt vμo tñ sÊy cã nhiÖt ®é
110 oC trong 30 phót. Sau ®ã lμm Èm l¹i cÆn trong chÐn b»ng 5 ml axit clohy®ric ®Æc phô thªm
n−íc råi ®em läc, röa läc trªn giÊy läc b»ng n−íc nãng lÇn n÷a cho hÕt axit clohy®ric (c¸c nhËn
biÕt nh− nªu trªn).

GiÊy läc cïng víi cÆn nung trong chÐn b¹ch kim ®· biÕt tr−íc khèi l−îng, ë nhiÖt ®é 1 000 oC ®Õn
1 100 oC trong 10 phót, råi ®em c©n. Khèi l−îng cÆn trong chÐn (m) t−¬ng øng lμ l−îng silic dioxit
hoμ tan trong 100 ml dung dÞch.

6 TÝnh kÕt qu¶

Hμm l−îng silic oxit v« ®Þnh h×nh hoμ tan (SiO2 v®h ), tÝnh b»ng milimol trong 1 lÝt dung dÞch NaOH,
®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

SiO2 v®h = m x 3 300

trong ®ã

m lμ khèi l−îng cÆn trong chÐn t−¬ng øng l−îng silic dioxit hoμ tan trong 100 ml dung dÞch.

KÕt qu¶ ®−îc lÊy chÝnh x¸c ®Õn 0,01 %.

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

___________________________________

97
TCVN xxxx-20 : 2006

Tiªu chuÈn viÖt nam TCVN 7572-20 : 2006


XuÊt b¶n lÇn 1

Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a − Ph−¬ng ph¸p thö −


PhÇn 20: X¸c ®Þnh hμm l−îng mi ca trong cèt liÖu nhá

Aggregates for concrete and mortar – Test methods −


Part 20: Determination of mica content in fine aggregate

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hμm l−îng mi ca trong cèt liÖu nhá.

2 Tμi liÖu viÖn dÉn

TCVN 7572-1 : 2006 Cèt liÖu cho bª t«ng vμ v÷a Ph−¬ng ph¸p thö − PhÇn 1: LÊy mÉu.

3 ThiÕt bÞ vμ dông cô

– c©n ph©n tÝch, chÝnh x¸c ®Õn 0,001 g.

– tñ sÊy, cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é;

– bé sμng tiªu chuÈn: kÝch th−íc 5 mm; 2,5 mm; 1,25 mm; 630 μm; 315 μm; 140 μm;

– giÊy nh¸m (cã thÓ dïng giÊy in r«nª« ) khæ giÊy 330 mm x 210 mm;

– ®òa thuû tinh.

4 ChuÈn bÞ mÉu thö

4.1 C©n 300 g mÉu ®· ®−îc lÊy vμ chuÈn bÞ theo TCVN 7572-1 : 2006, råi sÊy ®Õn khèi l−îng
kh«ng ®æi. §Ó nguéi mÉu ®Õn nhiÖt ®é phßng.

4.2 Sμng c¸t qua sμng cã kÝch th−íc lç 5 mm. C©n 200 g c¸t d−íi sμng råi chia hai phÇn, mçi
phÇn 100 g.

99
TCVN 7572-20 : 2006

5 TiÕn hμnh thö

5.1 Dïng 100 g c¸t ®· chuÈn bÞ ë trªn, sμng qua sμng: 2,5 mm; 1,25 mm; 630 μm; 315 μm;
140 μm. Lo¹i bá c¸c h¹t d−íi sμng 140 μm. C¸t cßn l¹i trªn mçi sμng ®−îc ®Ó riªng.

5.2 §æ l−îng c¸t trªn tõng sμng, mçi lÇn tõ 10 g ®Õn 15 g lªn mÆt giÊy nh¸m, dïng ®òa thuû tinh
g¹t máng c¸t trªn giÊy råi nghiªng tê giÊy ®æ nhÑ c¸t sang tê giÊy kh¸c, t¸ch c¸c h¹t mi ca cßn
dÝnh trªn giÊy ®Ó riªng ra. Lμm nh− vËy nhiÒu lÇn, ®Õn khi tæng khèi l−îng mi ca dÝnh l¹i trªn giÊy
sau mçi lÇn víi mét cì h¹t kh«ng qu¸ 0,02 g.

5.3 T¸ch xong mi ca cho mét cì h¹t th× gép toμn bé l−îng mi ca ®· t¸ch ®−îc vμ tiÕn hμnh t¸ch
l¹i lo¹i bá nh÷ng h¹t c¸t nhá cßn lÉn vμo.

5.4 Lμm xong tÊt c¶ c¸c cì h¹t th× gép l¹i toμn bé l−îng mi ca cña c¶ mÉu ®em c©n.

6 TÝnh kÕt qu¶

6.1 Hμm l−îng mi ca trong c¸t (mc), tÝnh b»ng phÇn tr¨m, chÝnh x¸c ®Õn 0,01 %, theo c«ng thøc:

m1
mc = × 100
m

trong ®ã:

m1 lμ khèi l−îng mi ca cña c¶ mÉu thö, tÝnh b»ng gam (g);

m lμ khèi l−îng c¸t ®em thö, tÝnh b»ng gam (g).

KÕt qu¶ lμ trung b×nh céng kÕt qu¶ hai lÇn thö song song, chÝnh x¸c ®Õn 0,01 %.

7 B¸o c¸o thö nghiÖm

_______________________________

100

You might also like