Professional Documents
Culture Documents
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 1
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
f ( x ) neáu x ≥ 0 (1)
B1: Ta có ( C2 ) : y = f ( x ) =
f ( − x ) neáu x < 0 (2)
B2: Từ đồ thị (C) có thể suy ra đồ thị (C2) như sau:
- Giữ nguyên phần đồ thị (C) nằm phía phải trục Oy (do 1)
- Lấy đối xứng qua Oy phần đồ thị (C) nằm phía bên phải trục tung (do 2)
- Bỏ phần đồ thị (C) nằm phía bên trái trục Oy (nếu có).
Minh hoạ
Minh hoạ
3. Ví dụ:
VD1: Cho hàm số y = − x 3 + 3 x (1)
1. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị (C) của hàm số (1)
2. Từ đồ thị (C), hãy suy ra đồ thị các hàm số sau:
a) y = − x 3 + 3 x b) y = − x 3 + 3 x c) y = − x3 + 3 x
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 2
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
x +1
VD2: Cho hàm số y = (1)
x −1
3. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị (C) của hàm số (1)
4. Từ đồ thị (C), hãy suy ra đồ thị các hàm số sau:
x +1 x +1 x +1 x +1 x +1
a) y = b) y = c) y = d) y = e) y =
x −1 x −1 x −1 x −1 x −1
4. Bài tập:
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 3
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
B. CỰC TRỊ
1
Đáp số: 0 ≤ m ≤
6
1 4 3
Bài 3 (ĐH cảnh sát-2000) Tìm m để hàm số y = x − mx 2 + chỉ có cực tiểu mà không có cực đại
4 2
Đáp số: m ≤ 0
Bài 4 (ĐH kiến trúc-1999) Tìm m để hàm số y = mx − ( m − 1) x + (1 − 2m ) có đúng một cực trị.
4 2
1
Đáp số: 0 ≤ m ≤
4
3
Bài 5 (ĐH khối A DB1 - 2001) Tìm m để hàm số y = ( x − m ) − 3 x đạt cực tiểu tại điểm có hoành độ x = 0
Đáp số: m = −1
Bài 6 (ĐH khối B - 2002) Tìm m để hàm số y = mx − ( m − 9 ) x + 10 có ba cực trị
4 2 2
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 4
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
Đáp số: y = 2 x − m 2 + m
Bài 9: Tìm m để hàm số y = 2 x3 + 3 ( m − 1) x 2 + 6 ( m − 2 ) x − 1 có đường thẳng đi qua hai điểm cực trị song
song với đường thẳng y = −4 x + 1
Bài 10: Tìm m để hàm số y = 2 x 3 + 3 ( m − 1) x 2 + 6m (1 − 2m ) x có các điểm cực trị nằm trên đường thẳng
y = −4 x
Bài 11: Tìm m để hàm số y = x3 − 3 x 2 + m 2 x + m có các điểm cực cực đại và cực tiểu đối xứng nhau qua
1 5
đường thẳng y = x − Đáp số: m = 0
2 2
Dạng : Tìm điều kiện để hàm số đạt cực trị thỏa mãn một điều kiện nào đó
Bài 12: Tìm m để hàm số y = 2 x 3 − 3 ( m + 2 ) x 2 + 6 ( 5m + 1) x − ( 4m3 + 1) có hai điểm cực trị nhỏ hơn 2.
1
Đáp số: − < m < 0
3
Bài 13 (ĐH khối B DB2 - 2006) Tìm m để hàm số y = x + (1 − 2m ) x + ( 2 − m ) x + m + 2 có hai điểm cực
3 2
đại, cực tiểu đồng thời hoành độ của điểm cực tiểu nhỏ hơn 1.
5 7
Đáp số: m < −1; < m <
4 5
Bài 14 (CĐ - 2009) Tìm m để hàm số y = x − ( 2m − 1) x + ( 2 − m ) x + 2 có cực đại và cực tiểu đồng thời
3 2
1 1 1
+ = ( x1 + x2 ) Đáp số: m = 1; m = 5
x1 x2 2
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 5
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
C- PHƯƠNG TRÌNH TƯƠNG GIAO
1. Phương pháp chung:
• Thiết lập phương trình hoành độ giao điểm của đồ thị hai hàm số đã cho:
f ( x) = g ( x) (1)
• Khảo sát nghiệm của phương trình (1). Số nghiệm của phương trình (1) chính là số giao điểm của
(C1) và (C2).
• Chú ý: * (1) vô nghiệm ⇔ (C1) và (C2) không có điểm chung
* (1) Có n nghiệm ⇔ (C1) và (C2) có n điểm chung
* Nghiệm x0 của (1) chính là hoành độ điểm chung của (C1) và (C2). Khi đó tung độ điểm
chung y0 = f ( x0 ) hoặc y0 = g ( x0 )
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 6
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
* (2) có 2 nghiệm khi và chỉ khi (*) có nghiệm t 1 < 0 < t 2
t = 0
* (2) có 3 nghiệm khi và chỉ khi (*) có nghiệm 1
t 2 > 0
* (2) có 4 nghiệm khi và chỉ khi (*) có nghiệm 0 < t 1 < t 2
5. Bài tập:
a) Dạng 1: Tìm đ/k để đồ thị cắt trục hoành tại k điểm phân biệt
Bài 1 (DB2 ĐH Khối D -2002) Tìm m để đồ thị hàm số y = x 4 − mx 2 + m − 1 cắt trục hoành tại 4 điểm
phân biệt.
Đáp số: 1 < m ≠ 2
( )
Bài 2 (DB1 ĐH Khối B -2003) Tìm m để đồ thị hàm số y = ( x − 1) x 2 + mx + m cắt trục hoành tại 3
điểm phân biệt.
1
Đáp số: m > 4; 0 < m ≠ −
2
Bài 4: Tìm m để đồ thị hàm số y = x 3 − 3x 2 + 3 (1 − m ) x + 1 + 3m cắt trục hoành
a) tại 1 điểm
b) tại 2 điểm
c) tại 3 điểm
Đáp số: a )m < 1 b)m=1 c)m>1
Bài 5: Tìm m để đồ thị hàm số y = x + ( m + 1) x + 2mx + m cắt trục hoành tại 3 điểm phân biệt có
3 2 2
hoành độ âm
1
Đáp số: 0 < m <
4
( ) ( )
Bài 6:Tìm m để đồ thị hàm số y = x 3 − 2 mx 2 + 2m 2 − 1 x + m 1 − m 2 cắt trục hoành tại 3 điểm phân
biệt có hoành độ dương
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 7
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
2
Đáp số: 1 < m <
3
( )
Bài 7: Tìm m để đồ thị hàm số y = ( x − 1) x − 2mx − m − 1 cắt trục hoành tại 3 điểm phân biệt có
2
b) Dạng 2: Tìm đ/k để đồ thị (C) cắt đường thẳng d tại k điểm phân biệt
x
Bài 9 (CĐ -2008) Tìm m để đồ thị hàm số y = cắt đường thẳng d : y = −x + m tại hai điểm phân
x −1
biệt
m < 0
Đáp số:
m > 4
2 3 8 8
Bài 10: Cho hàm số y = x − x 2 − 4x + . Tìm m để đường thẳng y = mx + cắt đồ thị hàm số tại 3
3 3 3
điểm phân biệt
35
Đáp số: −
< m ≠ −4
8
Bài 11 (DB2 ĐH Khối D -2003) Cho hàm số y = 2x 3 − 3x 2 − 1 có đồ thị (C), gọi d k là đường thẳng đi
qua điểm M ( 0; −1) và có hệ số góc k. Tìm k để đường thẳng d k cắt (C) tại 3 điểm phân biệt.
9
Đáp số: − < k ≠ 0
8
Bài 12 (ĐH Khối D -2006) Cho hàm số y = x − 3x + 2 có đồ thị (C), gọi d là đường thẳng đi qua điểm
3 2
A ( 3; 20 ) và có hệ số góc m. Tìm m để đường thẳng d cắt (C) tại 3 điểm phân biệt.
Đáp số:
Bài 13 (ĐH Khối D -2009) Tìm m để đường thẳng y = −1 cắt đồ thị (C m ) của hàm số
y = x 4 − ( 3m + 2 ) x 2 + 3m tại 4 điểm phân biệt có hoành độ nhỏ hơn 2.
1
Đáp số: − < m < 1, m ≠ 0
3
3x + 1
Bài 14: Tìm để đường thẳng d : y = x + 2 m cắt đồ thị hàm số y = tại hai điểm phân biệt A, B .
x −4
Tìm m để đoạn thẳng AB ngắn nhất.
Đáp số:
x +1
Bài 15: Cho hàm số y = có đồ thị (C).
x −1
a) Chứng minh rằng đường thẳng d : 2x − y + m = 0 luôn cắt (C) tại hai điểm phân biệt A, B trên
hai nhánh của (C).
b) Tìm m để độ dài AB ngắn nhất
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 8
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
c) Dạng 3: Tìm đ/k để đồ thị cắt trục hoành tại các điểm lập thành cấp số cộng, cấp số nhân
Bài 16: Tìm m để đồ thị hàm số y = x 3 − 3mx 2 + 2m ( m − 4 ) x + 9m 2 − m cắt trục hoành tại 3 điểm lập
thành cấp số cộng
Đáp số: m = 1
Bài 17: Tìm m để đồ thị hàm số y = x − ( 3m + 1) x + ( 5m + 4 ) x − 8 cắt trục hoành tại 3 điểm lập thành
3 2
cấp số cộng
Đáp số: m = 2
Bài 18: Tìm m để đồ thị hàm số y = x − 2 ( m + 1) x + 2m + 1 cắt trục hoành tại 4 điểm lập thành cấp số
4 2
cộng
4
Đáp số: m = 4; m = −
9
Bài 19: (ĐH Khối D -2008) Chứng minh rằng mọi đường thẳng đi qua điểm I (1;2 ) với hệ số góc
k ( k > −3) đều cắt đồ thị hàm số y = x 3 − 3x 2 + 4 tại 3 điểm phân biệt I, A, B đồng thời I là trung điểm
của đoạn thẳng AB
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 9
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
D- TIẾP TUYÊN
2. Lập phương trình tiếp tuyến của (C) biết tiếp tuyến có hệ số góc k
- Hoành độ tiếp điểm là nghiệm của phương trình: f’(x) = 0 (*)
- Giải PT (*) tìm được hoành độ tiếp điểm ⇒ tung độ tiếp điểm ⇒ bài toán trở về dạng 1
3. Chú ý :
f ( x ) = g ( x )
a) Đ/k để hai đường cong y = f ( x ) và y = g ( x ) tiếp xúc nhau là hệ có nghiệm
f ' ( x ) = g ' ( x )
b) Hai đường thẳng song song có hệ số góc bằng nhau, vuông góc có tích các hệ số góc bằng -1
c) Hệ số góc của tiếp tuyến k = f '( x0 ), k = tan ϕ ( ϕ là góc hợp bởi giữa tiếp tuyến và trục hoành)
ax + b
Bài 1: Tìm m a,b để đồ thị hàm số y = cắt Oy tại A ( 0; −1) đồng thời tiếp tuyến tại A có hệ số góc
x −1
bằng 3.
Đáp số: a = −4, b = 1
Bài 2: Cho hàm số y = f ( x ) = x + 3x + mx + 1 có đồ thị (Cm).
3 2
a) Tìm m để (Cm) cắt đường thẳng y = 1 tại 3 điểm phân biệt C ( 0;1) , D, E .
b) Tìm m để các tiếp tuyến với (Cm) tại D và E vuông góc với nhau.
9 9 ± 65
Đáp số: a )0 ≠ m <
b) m =
4 8
Bài 3 (ĐH huế khối D-1998) cho hàm số y = − x 4 + 2mx 2 − 2m + 1 có đồ thị (C). Tìm m để các tiếp tuyến
với đồ thị (C) tại A (1;0 ) , B ( −1;0 ) vuông góc với nhau.
5 3
Đáp số: m = ; m =
4 4
1 3
Bài 4 (ĐH khối B-2004) Cho hàm số y = x − 2 x 2 + 3 x có đồ thị (C). Viết phương trình tiếp tuyến d của
3
(C) tại điểm uốn và chứng minh rằng d là tiếp tuyến của (C) có hệ số góc nhỏ nhất.
8
Đáp số: y = − x +
3
Bài 5 (HV Quân Y 1997) Cho hàm số y = x + 1 − m( x + 1) có đồ thị (Cm).
3
a) Viết phương trình tiếp tuyến của (Cm) tai các giao điểm của (Cm) với Oy.
b) Tìm m để tiếp tuyến nói trên chắn hai trục toạ độ tam giác có diện tích bằng 8.
Đáp số: a ) y = − mx + 1 − m b)m=9 ± 4 5; m = −7 ± 4 3
2x −1
Bài 6: Cho hàm số y = có đồ thị (C). Cho M bất kì trên (C) có xM = m . Tiếp tuyến của (C) tại M
x −1
cắt hai tiệm cận tại A, B. Gọi I là giao điểm của hai tiệm cận. Chứng minh M là trung điểm của AB và
diện tích tam giác IAB không đổi.
Đáp số:
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 10
Chuyên đề khảo sát hàm số Ôn thi đại học 2010
Dạng 2: Phương trình tiếp tuyến khi biết hệ số góc
1 3 1 2 4
Bài 7 (DB1 ĐH khối B-2002) Cho hàm số y = f ( x ) = x + x − 2 x − có đồ thị (C). Viết phương tình
3 2 3
tiếp tuyến của đồ thị (C), biết tiếp tuyến song song với đương thẳng d : y = 4 x + 2
Đáp số:
1 m 1
Bài 8 (ĐH khối D-2005) Gọi (Cm) là đồ thị hàm số y = x 3 − x 2 + . Gọi M là điểm thuộc (Cm) có
3 3 3
hoành độ x = -1. Tìm m để tiếp tuyến của (Cm) tại điểm M song song với đường thẳng 5 x − y = 0 .
Đáp số: m = 6
2
GV: Hoàng Ngọc Quang – TTGDTX Hồ Tùng Mậu Lục Yên – Yên Bái Trang 11