Toùm taét coâng thöùc vaät lyù 12 –cô baûn - OÂn Thi

Chöông I vaø II:Dao ñoäng cô hoïc vaø soùng cô hoïc Vaät dao ñoäng ñieàu hoaø trong khoaûng coù chieàu daøi 2A.
1/ Dao ñoäng ñieàu hoaø 2. Con laéc loø xo
- Li ñoä: x = Acos(t + ) x= Acos(t + ).
 k v
2
xo
-Vaän toác: v = x’ = -Asin(t + ) = A cos(t +  + ). - Vôùi:  = ;A= x2    ; cos = (laáy nghieäm goùc
2 m   A
 nhoïn neáu vo < 0; goùc tuø neáu vo > 0) ; (vôùi xo vaø vo laø li ñoä vaø
*Vaän toác v sôùm pha hôn li ñoä x moät goùc .
2 vaän toác taïi thôøi ñieåm ban ñaàu t = 0).
Vaän toác coù ñoä lôùn ñaït giaù trò cöïc ñaïi vmax = A khi x = 0. -Choïn goáùc thôøi gian luùc x = A(taïi vò trí bieân ñoä Döông) thì 
Vaän toác coù ñoä lôùn coù giaù trò cöïc tieåu vmin = 0 khi x = ± A =o
-Gia toác: a = v’ = x’’ = - 2Acos(t + ) = - 2x. -Choïn goác thôøi gian luùc x = - A(taïi vò trí bieân ñoä AÂm) thì 
*Gia toác a ngöôïc pha vôùi li ñoä x (a luoân traùi daáu vôùi =
x). -Choïn goác thôøi gian luùc vaät ñi qua vò trí caân baèng theo chieàu
- Gia toác cuûa vaät dao ñoäng ñieàu hoaø luoân höôùng veà vò trí 
caân baèng vaø coù ñoä lôùn tæ leä vôùi li ñoä. döông thì  =- , luùc vaät ñi qua vò trí caân baèng theo chieàu
2
-Gia toác coù ñoä lôùn ñaït giaù trò cöïc ñaïi amax = 2A khi x = ± A. 
-Gia toác coù ñoä lôùn coù giaù trò cöïc tieåu amin = 0 khi x = 0. ngöôïc chieàu vôùi chieàu döông thì  = .
2
2 1 1
-Lieân heä taàn soá goùc, chu kì vaø taàn soá:  = = 2f. -Theá naêng: Et = kx2 . Ñoäng naêng: Eñ = mv2.
T 2 2
v 1 1 1 1
-Taàn soá goùc coù theå tính theo coâng thöùc:  = ; -Cô naêng: E = Et + Eñ = kx2 + mv2 = kA2 = m2A2
A2  x 2 2 2 2 2
-Löïc toång hôïp taùc duïng leân vaät dao ñoäng ñieàu hoaø (goïi laø -Löïc ñaøn hoài cuûa loø xo: F = k(l – lo) = kl
löïc hoài phuïc): F = - m2x ; Fmax = m2A. 1 1 1
-Loø xo gheùp noái tieáp: k  k  k  ... . Ñoä cöùng giaûm, taàn soá
-Dao ñoäng ñieàu hoaø ñoåi chieàu khi löïc hoài phuïc ñaït giaù trò 1 2

cöïc ñaïi. giaûm.

-Trong moät chu kyø vaät dao ñoäng ñieàu hoaø ñi ñöôïc quaõng -Loø xo gheùp song song : k = k1 + k2 + ... . Ñoä cöùng taêng, taàn
ñöôøng 4A, soá taêng.
1 mg g
trong chu kyø vaät ñi ñöôïc quaõng ñöôøng baèng A. -Con laéc loø xo treo thaúng ñöùng: lo = ;= .
4 k l o
Vaät dao ñoäng ñieàu hoaø trong khoaûng coù chieàu daøi L Chieàu daøi cöïc ñaïi cuûa loø xo: lmax = lo + lo + A.
= 2A.
Chieàu daøi cöïc tieåu cuûa loø xo: lmin = lo + lo – A.
2. Con laéc loø xo
Löïc ñaøn hoài cöïc ñaïi: Fmax = k(A + lo).
-Phöông trình dao ñoäng: x Trong moät chu kyø vaät dao ñoäng ñieàu
Löïc ñaøn hoài cöïc tieåu:
hoaø ñi ñöôïc quaõng ñöôøng 4A,
1 Fmin = 0 neáu A > lo ; Fmin = k(lo – A) neáu A < lo.
trong chu kyø vaät ñi ñöôïc quaõng ñöôøng baèng A. Löïc ñaøn hoài ôû vò trí coù li ñoä x (goác O taïi vò trí caân baèng ):
4
F = k(lo + x) neáu choïn chieàu döông höôùng xuoáng.
OÂân taäp
 Toùm taét coâng thöùc vaät lyù 12 –cô baûn - OÂn Thi
F = k(lo - x) neáu choïn chieàu döông höôùng leân. + Khi 2 - 1 = 2k (hai dao ñoäng thaønh phaàn cuøng pha): A = A 1 +
3. Con laéc ñôn A2
- Phöông trình dao ñoäng : s = Socos(t + ) hay  = ocos(t + ). + Khi 2 - 1 = (2k + 1): A = |A1 - A2|
Vôùi s = .l ; So = o.l ( vaø o tính ra rad) + Neáu ñoä leäch pha baát kyø thì: | A1 - A2 |  A  A1 + A2 .
g l 5.Soùng cô hoïc
-Taàn soá goùc vaø chu kyø :  = ; T = 2 g .
l -Lieân heä giöõa böôùc soùng, vaän toác, chu kyø vaø taàn soá soùng:
1 v
- Ñoäng naêng : Eñ = mv2.  = vT = f
2
1 -Khoaûng caùch giöõa hai ñieåm gaàn nhau nhaát treân phöông
-Theá naêng : Et = = mgl(1 - cos) = mgl2.
2 truyeàn soùng dao ñoäng cuøng pha laø , khoaûng caùch giöõa hai
1 ñieåm gaàn nhau nhaát treân phöông truyeàn soùng dao ñoäng ngöôïc
- Cô naêng : E = Eñ + Et = mgl(1 - coso) = mgl  o .
2
2 
-Gia toác rôi töï do treân maët ñaát, ôû ñoä cao (h > 0), ñoä saâu (h < pha laø
2
0) -Neáu phöông trình soùng taïi A laø u A = acos(t + ) thì phöông
GM GM trình soùng taïi M treân phöông truyeàn soùng caùch A moät ñoaïn x
g= 2 ; gh = ( R  h ) 2 .
R laø :
-Chieàu daøi bieán ñoåi theo nhieät ñoä : l = lo(1 +t). x  2 .t 2
Rh uM = aMcos (t - ) = aMcos (2. . f .t  2 .x) = aMcos (  .x)
-Chu kì Th ôû ñoä cao h theo chu kì T ôû maët ñaát: Th = T . v  T 
R -Dao ñoäng taïi hai ñieåm A vaø B treân phöông truyeàn soùng leäch
-Chu kì T’ ôû nhieät ñoä t’ theo chu kì T ôû nhieät ñoä t: T’ = T 2 f .x 2 .x
1   .t ' pha nhau moät goùc  = = .
. v 
1   .t -Neáu taïi A vaø B coù hai nguoàn phaùt ra hai soùng keát hôïp u A =
-Thôøi gian nhanh chaäm cuûa ñoàng hoà quaû laéc trong t giaây : uB = acost thì dao ñoäng toång hôïp taïi ñieåm M (AM = d 1 ; BM = d2)
T 'T
t = t laø:
T'
  d 2  d1    d1  d 2 
-Neáu T’ > T : ñoàng hoà chaïy chaäm ; T’ < T : Chaïy nhanh. uM = 2acos sin(t - )
4.Toång hôïp dao ñoäng  
-Toång hôïp 2 dao ñoäng ñieàu hoaø cuøng phöông cuøng taàn soá Taïi M coù cöïc ñaïi khi d1 - d2 = k.

Neáu : x1 = A1cos(t + 1) vaø x2 = A2cos(t + 2) thì dao ñoäng Taïi M coù cöïc tieåu khi d1 - d2 = (2k + 1) .
2
toång hôïp laø: x = x1 + x2 = Asin(t + ) vôùi A vaø  ñöôïc xaùc -Khoaûng caùch giöõa 2 nuùt hoaëc 2 buïng lieàn keà cuûa soùng
ñònh bôûi 
A2 = A12 + A22 + 2 A1A2 cos (2 - 1) döøng laø .
2
A1 sin  1  A2 sin  2 -Khoaûng caùch giöõa nuùt vaø buïng lieàn keà cuûa soùng döøng laø
tg = A cos   A cos 
1 1 2 2 
.
4

OÂân taäp
 Toùm taét coâng thöùc vaät lyù 12 –cô baûn - OÂn Thi
 1
-Khoaûng caùch giöõa n nuùt soùng lieân tieáp laø (n – 1) . -ZL = ZC hay  = thì u cuøng pha vôùi i, coù coäng höôûng ñieän
2 LC
-Ñeå coù soùng döøng treân daây vôùi moät ñaàu laø nuùt, moät ñaàu U U2
vaø khi ñoù: I = Imax = ; P = Pmax =
 R R
laø buïng thì chieàu daøi cuûa sôïi daây: l = (2k + 1) á ;vôùi k laø soá
4 -Coâng suaát tieâu thuï treân maïch coù bieán trôû R cuûa ñoaïn maïch
buïng soùng(nuùt soùng) vaø (k -1) laø soá boù soùng RLC cöïc ñaïi khi R = |ZL – ZC| vaø coâng suaát cöïc ñaïi ñoù laø P max =
-Ñeå coù soùng döøng treân sôïi daây vôùi hai ñieåm nuùt ôû hai U2
.
 2. | Z L  Z C |
ñaàu daây thì chieàu daøi cuûa sôïi daây : l = k . vôùi k laø soá buïng
2 -Neáu treân ñoaïn maïch RLC coù bieán trôû R vaø cuoän daây coù ñieän
soùng(boù soùng) vaø trôû thuaàn r, coâng suaát treân bieán trôû cöïc ñaïi khi R = r 2  ( Z L  Z C ) 2
(k +1) laø soá nuùt soùng U 2 .R
II.Chöông III : Doøng ñieän Xoay chieàu,dao ñoäng ñieän töø: vaø coâng suaát cöïc ñaïi ñoù laø PRmax = .
1/Doøng ñieän xoay chieàu (R  r ) 2  (Z L  Z C ) 2
-Caûm khaùng cuûa cuoän daây: ZL = L. -Hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa hai baûn tuï treân ñoaïn maïch RLC
1 R 2  Z L2
-Dung khaùng cuûa tuï ñieän: ZC = . coù ñieän dung bieán thieân ñaït giaù trò cöïc ñaïi khi Z C = vaø
C ZL
-Toång trôû cuûa ñoaïn maïch RLC: Z = R 2  (Z L - Z C ) 2 . U 2ZC
U U hieäu ñieän theá cöïc ñaïi ñoù laø UCmax = 2 .
-Ñònh luaät OÂm: I = ; Io = O . R  (Z L  Z C ) 2
Z Z -Hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa hai ñaàu cuoän thuaàn caûm coù ñoä
Io Uo töï caûm bieán thieân treân ñoaïn maïch RLC ñaït giaù trò cöïc ñaïi khi ZL =
-Caùc giaù trò hieäu duïng: I  ;U ; UR = IR; UL = IZL; UC =
2 2 R 2  Z C2 U 2ZL
IZC vaø hieäu ñieän theá cöïc ñaïi ñoù laø ULmax = 2 .
ZC R  (Z L  Z C ) 2
1
Z L  ZC L  U2 I1 N 2
-Ñoä leäch pha giöõa u vaø i: tg = = C . -Maùy bieán theá: = =
R U1 I 2 N1
R
U 2R P 2 R
-Coâng suaát: P = UIcos = I2R = . -Heä soá coâng suaát: cos = -Coâng suaát hao phí treân ñöôøng daây taûi: P = RI2 = R( ) = P2 2
Z2 U U
R .
Z Khi taêng U leân n laàn thì coâng suaát hao phí P giaûm ñi n2 laàn.
-Ñieän naêng tieâu thuï ôû maïch ñieän : W = A = P.t 2/Dao ñoäng vaø soùng ñieän töø
-Neáu i = Iocost thì u = Uocos(t + ). -Chu kì, taàn soá, taàn soá goùc cuûa maïch dao ñoäng
-Neáu u = Uocost thì i = Iocos(t - ) 1 1
T = 2 LC ;f= ;=
-ZL > ZC thì u nhanh pha hôn i ; ZL < ZC thì u chaäm pha hôn i ; 2 LC LC
c
-Maïch dao ñoäng thu ñöôïc soùng ñieän töø coù:  = f = 2c LC .
-Ñieän tích treân hai baûn tuï: q = Qocos(t + )
OÂân taäp
 Toùm taét coâng thöùc vaät lyù 12 –cô baûn - OÂn Thi
 xM 1
-Cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch: i = Iocos(t +  + ) Taïi M coù vaân toái khi: = (2k + 1) , ñoù laø vaân toái baäc k
2 i 2
-Hieäu ñieän theá treân hai baûn tuï: u = Uocos(t + ) +1
-Naêng löôïng ñieän tröôøng, töø tröôøng: W ñ =
1
Cu2 =
1 q2
; Wt = -Giao thoa vôùi aùnh saùng traéng (0,40m    0,76m)
2 2 C * AÙnh saùng ñôn saéc cho vaân saùng taïi vò trí ñang xeùt neáu:
1 2  .D ax ax ax
Li x=k ; kmin = ; kmax = ;= ; vôùi k  Z
2 a D d Dt Dk
-Naêng löôïng ñieän tröôøng baèng naêng löôïng töø tröôøng khi: * AÙnh saùng ñôn saéc cho vaân toái taïi vò trí ñang xeùt neáu:
Qo Io  .D ax 1 ax 1 2ax
q= hoaëc i = x = (2k + 1) ; kmin = D  2 ; kmax = D  2 ;  =
2 2 2a d t D ( 2k  1)
2
1 Qo 1 1
-Naêng löôïng ñieän töø: Wo = Wñ + Wt = = CUo2 = LIo2 -Goïi L laø beà roäng mieàn giao thoa aùnh saùng, thì soá vaân saùng vaø
2 C 2 2
-Naêng löôïng ñieän tröôøng vaø naêng löôïng töø tröôøng bieán thieân L m
vaân toái chöùa trong mieàn giao thoa ñoù ñöôïc tính nhö sau:  k 
2 T 2i n
ñieàu hoaø vôùi taàn soá goùc ’ = 2 = , vôùi chu kì T’ = = + Soá vaân saùng laø: N 0  2k  1
LC 2
 LC coøn naêng löôïng ñieän töø thì khoâng thay ñoåi theo thôøi gian. m
N  2k (  0,5);
I n
-Lieân heä giöõa Qo, Uo, Io: Qo = CUo = o = Io LC +Soá vaân toái laø
 m
1 1 1 N  2k  2(  0,5)
-Boä tuï maéc noái tieáp :    ... n
C C1 C 2 hc
-Boä tuï maéc song song: C = C1 + C2 + … -Naêng löôïng cuûa phoâtoân aùnh saùng:  = hf = .

III.Chöông V vaø VI: Tính chaát soùng cuûa aùnh saùng vaø Löôïng -Khi aùnh saùng truyeàn töø moâi tröôøng trong suoát naøy sang moâi
töû aùnh saùng tröôøng trong suoát khaùc thì vaän toác cuûa aùnh saùng thay ñoåi neân
-Vò trí vaân saùng, vaân toái, khoaûng vaân: böôùc soùng aùnh saùng thay ñoåi coøn naêng löôïng cuûa phoâtoân
 .D  .D  .D khoâng ñoåi neân taàn soá cuûa phoâtoân aùnh saùng khoâng ñoåi.
xs = k ; xt = (2k + 1) ;i= ; vôùi k  Z.
a 2a a -Coâng thöùc Anhstanh, giôùi haïn quang ñieän, hieäu ñieän theá haõm:
-Thí nghieäm giao thoa thöïc hieän trong khoâng khí ño ñöôïc khoaûng hc 1 hc E d max
vaân laø i thì khi ñöa vaøo trong moâi tröôøng trong suoát coù chieát suaát n hf = =A+ mv2 omax ; o = ; Uh = -
 2 A e
i -Ñieän theá cöïc ñaïi quaû caàu kim loaïi coâ laäp veà ñieän ñaït ñöôïc khi
seõ ño ñöôïc khoaûng vaân laø i’ = .
n E d max
-Giöõa n vaân saùng (hoaëc vaân toái) lieân tieáp laø n -1 khoaûng vaân. chieáu chuøm saùng coù   o vaøo noù: Vmax = e .
xM OM
Taïi M coù vaân saùng khi:  = k, ñoù laø vaân saùng baäc -Coâng suaát cuûa nguoàn saùng, cöôøng ñoä doøng quang ñieän baûo
i i ne
hc
k hoaø, hieäu suaát löôïng töû: P = n ; Ibh = ne|e| ; H = .
 n

OÂân taäp
 Toùm taét coâng thöùc vaät lyù 12 –cô baûn - OÂn Thi
mv 2
-Löïc Lorrenxô, löïc höôùng taâm: F = qvBsin ; F = maht =
R
hc
-Quang phoå vaïch cuûa nguyeân töû hyñroâ: Em – En = hf = .

IV.Chöông VII : Vaät lyù haït nhaân:
- Haït nhaân ZA X . Coù A nuclon ; Z proâtoân ; N = (A – Z)
nôtroân.
t t
 
N = No 2 = No e ; m = mo 2
T -lt T
-Ñònh luaät phoùng xaï: = moe-lt.
ln 2 0,693
H = lN = l No e-lt = Ho e-lt ; vôùi l =  
T T
-Goïi N ; m; H laø soá nguyeân töû,khoái löôïng chaát phoùng xaï,
 .t  1; N  N 0 . .t
ñoä phoùng xaï ñaõ bò phaân raõ, thì ta luoân coù :
m  m0 ..t ; H  H 0 ..t
m
-Soá haït trong m gam chaát ñôn nguyeân töû: N = NA .
A
-Naêng löôïng nghæ: E = mc2.
-Ñoä huït khoái cuûa haït nhaân: D m = Zmp + (A – Z)mn – mhn.
-Naêng löôïng lieân keát : DE = Dmc2.
E
-Naêng löôïng lieân keát rieâng: e = .
A
Naêng löôïng lieân keát rieâng caøng lôùn thì haït nhaân caøng beàn
vöõng.
-Caùc ñònh luaät baûo toaøn trong phaûn öùng haït nhaân: a + b ® c + d
Baûo toaøn soá nuclon (soá khoái): Aa + Ab = Ac + Ad.
Baûo toaøn ñieän tích: Za + Zb = Zc + Zd.
   
Baûo toaøn ñoäng löôïng: ma v a  mb vb  mc v c  md v d
Baûo toaøn naêng löôïng:
2 2 2 2
2 ma v a mb v b 2 mc v c md v d
(ma + mb)c + + = (mc + md)c + +
2 2 2 2
-Neáu Mo = ma + mb > M = mc + md ta coù phaûn öùng haït nhaân toaû
naêng löôïng, neáu Mo < M ta coù phaûn öùng haït nhaân thu naêng löôïng.
Naêng löôïng toaû ra hoaëc thu vaøo: E = |Mo – M|.c2.
*Trong phaûn öùng haït nhaân khoâng coù söï baûo toaøn khoái löôïng.

OÂân taäp