Vector

Nguyễn Phú Khánh – ĐàLạt http://www.toanthpt.
net
CHÖÔNG I: VECTÔ
I. Ñònh nghóa:
1. Vectô AB laø moät ñoaïn thaúng coù ñònh höôùng töø A ñeán B, kí hieäu AB .
a) A: ñieåm goác. B
b) B: ñieåm ngoïn.
c) Ñöôøng thaúng AB: giaù cuûa AB . A
2. Phöông cuûa AB : taäp hôïp caùc ñöôøng thaúng song song vôùi ñöôøng thaúng AB, hoaëc truøng vôùi ñöôøng
thaúng AB.
3. Höôùng cuûa AB : höôùng (chieàu) töø A ñeán B theo phöông cuûa AB .
4. Moâñun cuûa AB , kí hieäu AB laø ñoä daøi cuûa ñoaïn thaúng AB.
5. Vectô khoâng, kí hieäu 0 , laø vectô coù moâñun baèng 0 (ñieåm goác vaø ñieåm ngoïn truøng nhau). 0 coù
phöông vaø höôùng tuøy yù.
II. Vectô cuøng phöông, cuøng höôùng, ngöôïc höôùng: B

d 1 // d 2 // d 3 (d1, d2, d3 cuøng phöông) E D
a) AB vaø CD cuøng phöông, cuøng höôùng. A F
b) AB vaø EF cuøng phöông ngöôïc höôùng. C
III. Vectô baèng nhau, ñoái nhau, töï do:

1. Vectô baèng nhau:
⎧ AB vaø CD cuøn g phöông
⎪⎪
AB = CD ⇔ ⎨ AB vaø CD cuøn g höôùn g
⎪
⎪⎩ AB = CD
2. Vectô ñoái nhau:
⎧ AB vaø EF cuøn g phöông
⎪⎪
AB vaø EF ñoái nhau ⇔ ⎨ AB vaø EF ngöôïc höôùn g
⎪
⎪⎩ AB = EF
Kí hieäu: AB = − EF; AB = − BA
3. Vectô töï do: laø caùc vectô baèng nhau a = b = c... vôùi goác tuøy yù.
IV. Pheùp coäng vaø tröø vectô:

1. Toång cuûa hai vectô: c
a) Ñònh nghóa: OA = a, AB = b, OB = c b b
Neáu OB = OA + AB thì c = a + b . a
b) Quy taéc ba ñieåm cuûa pheùp coäng vectô:
O, A, B baát kyø: OB = OA + AB ⇒ OB = OA + AC + CD + DB a
1
Nguyễn Phú Khánh – ĐàLạt http://www.toanthpt.net
c) Tính chaát cuûa pheùp coäng vectô:

a+b = b+a a+0 = 0+a = a
( a + b ) + c = a + ( b + c) ( )
a + −a = 0
d) Quy taéc hình bình haønh: A C
OA + OB = OC
OACB laø hình bình haøn h
2. Hieäu cuûa hai vectô: O B
a) Ñònh nghóa: a − b = a + − b ( ) A
b) Quy taéc ba ñieåm cuûa pheùp tröø vectô:
O, A, B baát kyø: OB − OA = AB
O B
V. Pheùp nhaân vectô:
1. Ñònh nghóa: Cho a ≠ 0, m ∈ R, m ≠ 0
⎧ b cuøn g höôùn g vôùi a neáu m>0
⎪⎪
ma = b : ⎨ b ngöôïc höôùn g vôùi a neáu m<0
⎪
⎪⎩ b = ma
0.a = 0, ∀ a ⎪⎫ ⎪⎧ m = 0
Quy öôùc: ⎬ ⇒ ma = 0 ⇔ ⎨
m.0 = 0, ∀m ⎪⎭ ⎪⎩ a = 0
2. Tính chaát:
( )
m. n.a = ( m.n ) .a ( )
m a + b = ma + mb
( m + n ) .a = ma + na ( −1) .a = 1. ( − a ) = − a
3. Vectô cuøng phöông: a vaø b cuøn g phöông, b ≠ 0 ⇔ coù m ∈ R duy nhaát sao cho a = mb .
Chuù yù:
1. O, A, B thaún g haøn g ⇔ OA vaø OB cuøn g phöông ⇔ OA = kOB ( k ∈ R ) .
2. M laø tr ung ñieåm ⇔ MA + MB = 0 .
3. AM laø tr ung tuyeán cuûa ΔABC ⇔ AB + AC = 2AM
4. G laø tr oïn g taâm cuûa ΔABC ⇔ GA + GB + GC = 0 .
5. OA1 = OA 2 ⇒ A1 ≡ A 2 , ∀O
BAØI TAÄP
1. Cho hai hình bình haønh ABCD vaø ABEF. Döïng caùc vectô EH vaø FG baèng vectô AD , chöùng minh
raèng CDGH laø hình bình haønh. F G
Höôùng daãn:
Vì ABCD vaø ABEF laø hình bình haønh E H
2
neân : AB = DC = FE ⎫⎪
⎬ ⇒ GH = DC A D
gt : FG = EH ⇒ FE = GH ⎪⎭
Do G, H, D, C khoâng thaúng haøng. Vaäy CDGH laø hình bình haønh. B C
2. Cho boán ñieåm A, B, C, D. Tính caùc vectô sau:

a) v = AB + DC + BD + CA .
b) u = AB + CD + BC + DA .
Höôùng daãn:
( ) ( )
a) v = AB + DC + BD + CA = AB + BD + DC + CA = AD + DA = 0 .
b) v = AB + CD + BC + DA = ( AB + BC ) + ( CD + DA ) = AC + CA = 0 .
3. Cho boán ñieåm A, B, C, D. Chöùng minh raèng AB − CD = AC + DB .
Höôùng daãn:
AB − CD = AC + DB ⇔ AB − CD = AC − BD ⇔ AB + BD = AC + CD ⇔ AD = AD (ñaúng thöùc ñuùng).
( ) ( )
Caùch khaùc: AB − CD = AC + CB − CB + BD = AC − BD = AC + DB .
4. Cho hình bình haønh ABCD, O laø giao ñieåm hai ñöôøng cheùo.
Chöùng minh OA + OB + OC + OD = 0 .
Höôùng daãn:
O laø giao ñieåm cuûa hai ñöôøng cheùo AC vaø BD:
( ) (
OA + OB + OC + OD = OA + OC + OB + OD = 0 )
5. Cho saùu ñieåm A, B, C, D, E, F. Chöùng minh: AD + BE + CF = AE + BF + CD .
Höôùng daãn:
( ) (
AD + BE + CF = AE + ED + BF + FE + CD + DF ) ( )
= ( AE + BF + CD ) + ( ED + DF + FE )
= AE + BF + CD
6. Cho hai vectô a vaø b ( a, b ≠ 0 ) . Haõy tìm moái quan heä giöõa a vaø b neáu coù moät trong hai ñieàu kieän
sau: a + b = a + b ; a + b = a − b . A
Höôùng daãn: a b
Neáu a + b = a + b O c = a+b B
Ta coù: OB = OA + AB ⇒ A naèm giöõa O vaø B ⇒ a, b cuøn g höôùn g
3
Neáu a + b = a − b A b B
Ta coù: OB = CA a
Hình bình haønh OABC coù hai ñöôøng cheùo baèng nhau
⇒ OABC laø hình chöõ nhaät ⇒ OA ⊥ OC
⇒a⊥b O C
7. Cho töù giaùc ABCD, I vaø J laàn löôït laø trung ñieåm cuûa hai ñöôøng cheùo AC vaø BD.
Chöùng minh AB + CD = 2IJ .
Höôùng daãn: A
( ) (
AB + CD = AI + IJ + JB + CI + IJ + JD )
= 2IJ + ( AI + CI ) + ( JB + JD ) B D
= 2IJ
C
8. Cho tam giaùc ABC. Goïi M, N, P laàn löôït laø trung ñieåm cuûa BC, CA, AB.
Chöùng minh: AM + BN + CP = 0 .
Höôùng daãn:
1 1
( ) (
AM + BN + CP = AB + BM + BC + CN + CB + BP = AB + ) ( ) 2
BC + MC + CN = AB + MN = 0 .
2
1 1
Vì BC + CB = 0, BP = BA, BM = MC, MN = BA
2 2
Caùch khaùc: Duøng quy taéc trung ñieåm
1
⎧
(
⎪ AM = 2 AB + AC )
⎪
1
⎪
⎨ BN =
2
(
BA + BC ⇒ ñpcm )
⎪
1
⎪
(
⎪CP = 2 CA + CB
⎩
)
9. Cho töù giaùc ABCD, M vaø N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AD vaø BC.
1
Chöùng minh raèng MN =
2
(
AB + DC . )
Höôùng daãn:
1 1
MN =
2
(
MB + MC =
2
) (
MA + AB + MD + DC )
1 1 1
=
2
( ) (
MA + MD + AB + DC =
2 2
)AB + DC( )
4
10. Cho hai vectô a vaø b . Chöùng minh raèng:

a) a + b = a + b
b) a + b = a − b
Khi naøo xaûy ra daáu ñaúng thöùc?
Höôùng daãn:
a) Döïn g OA = a, AB = b, OB = a + b .
Vôùi ba ñieåm O, A, B luoân coù OB ≤ OA+AB hay a + b ≤ a + b .
Daáu " = " xaûy r a khi O, A, B thaún g haøn g vaø A naèm tr ong OB .
b) Döïn g OA = a, OB = b. Ta coù: a − b = OB − OA = BA .
Suy r a: a − b = AB = AB ≥ OA − OB = a − b .
Daáu " = " xaûy r a khi a // b .

11. Cho ñoaïn thaúng AB vaø hai soá α, β khoâng ñoàng thôøi baèng 0. Chöùng minh raèng:
a) Neáu α + β ≠ 0 thì toàn taïi duy nhaát ñieåm M sao cho α MA + β MB = 0 .
b) Neáu α + β = 0 thì khoân g toàn taïi ñieåm M sao cho α MA + β MB = 0 .
c) Neáu α + β = 0 thì v = α MA + β MB khoân g ñoåi, khoân g phuï thuoäc vò tr í ñieåm M .
d) Neáu α + β ≠ 0 thì vôùi moïi ñieåm M, ta coù: α MA + β MB = ( α + β ) MI, trong ñoù I laø ñieåm xaùc ñònh
bôûi α IA + β IB = 0 .
e) Neáu α + β ≠ 0, ∀M vaø N xaùc ñònh bôûi MN = α MA + β MB .
Chöùng minh raèng ñöôøng thaúng ñi qua moät ñieåm coá ñònh.
Höôùng daãn:
( )
a) α MA + β MB = 0 ⇔ −α MA + β AB − AM = 0 ⇔ ( α + β ) AM = β AB ⇔ AM =
β
α+β
AB
⇒ toàn taïi duy nhaát M .

(
b) Giaû söû ∃M sao cho α MA + β MB = 0 ⇒ α MA − α MB = 0 ⇔ α MA − MB = 0 ⇒ α BA = 0 )
⇒ α = 0 ⇒ β = 0 : traùi giaû thieát. Vaäy khoâng toàn taïi M thoûa yeâu caàu baøi toaùn.
c) v = α MA + β MB = α BA laø vectô khoân g ñoåi.
( ) ( )
d) α MA + β MB = α MI + IA + β MI + IB = ( α + β ) MI + α IA + β IB ( )
α β
Vaäy α MA + β MB = ( α + β ) MI hay MI = MA + MB .
α+β α+β
e) Ñaët MN = α MA + β MB ⇒ MN = ( α + β ) MI ⇒ MN // MI ⇒ M, N, I thaún g haøn g
Vaäy ñöôøng thaúng MN luoân qua ñieåm I coá ñònh.
12. Cho tam giaùc ABC. Goïi A1, B1, C1 laø caùc ñieåm xaùc ñònh bôûi 2A1 B + 3A1C = 0 , 2B1C + 3B1 A = 0 .
Chöùng minh raèng tam giaùc ABC vaø A1B1C1 coù cuøng troïng taâm.
5
Höôùng daãn:
Giaû thieát ta coù:
2GB + 3GC = 5GA1 ⎫
⎪⎪
( ) (
2GC + 3GA = 5GB1 ⎬ ⇒ 5 GA + GB + GC = 5 GC 1 + GA1 + GB1 ⇒ GG 1 = 0 hay G ≡ G 1 . )
⎪
2GA + 3GB = 5GC 1 ⎪⎭
Trong ñoù G laø troïng taâm tam giaùc ABC, G1 laø troïng taâm tam giaùc A1B1C1.
13. Cho hai vectô a, b khaùc 0 vaø khoâng cuøng phöông. Goïi u, v laø hai vectô ñònh bôûi u = α1 a + β1 b ,
v = α 2 a + β 2 b . Chöùng minh raèng u = v ⇔ α1 = α 2 vaø β 1 = β 2 , coøn u, v cuøng phöông ⇔ α1β 2 − α 2β 1 = 0 .
Höôùng daãn:
• u = v ⇔ α1 a + β1 b = α 2 a + β 2 b ⇔ ( α1 − α 2 ) a = ( β 2 − β 1 ) b (1)
Ñieàu naøy voâ lyù neáu α1 − α 2 ≠ 0 hoaëc β 2 − β1 ≠ 0 .
Vaäy ( 1 ) ⇔ α1 − α 2 = 0 = β 2 − β 1 ⇒ α 1 = α 2 vaø β 1 = β 2 .
• Ta coù u vaø v cuøn g phöông ⇔ ∃k 1 ,k 2 ∈ R; k 12 + k 12 > 0
⎧ k 1 α1 + k 2 α 2 = 0
Sao cho k 1 u + k 2 v = 0 ⇔ ( k 1α1 + k 2 α 2 ) a + ( k 1β 1 + k 2β 2 ) b = 0 ⇔ ⎨ .
k
⎩ 1 1β + k β
2 2 = 0
Heä coù nghieäm khi k 1 = k 2 = 0
α1 α2
• Ñieàu kieän k 12 + k 22 > 0 ⇒ D = = 0 ⇔ α1β 2 − α 2β 1 = 0
β1 β2
14. A, B, C laø ba ñieåm phaân bieät.

Chöùng minh raèng: A, B, C thaún g haøn g ⇔ AB vaø AC cuøn g phöông .
Höôùng daãn:
Thuaän: A, B, C thaún g haøn g ⇔ AB vaø AC cuøn g giaù ⇒ AB, AC cuøn g phöông .
Ñaûo: Neáu AB, AC cuøng phöông thì hai ñöôøng thaúng AB, AC cuøng phöông. Nhöng hai ñöôøng thaúng naøy
coù chung ñieåm A neân truøng nhau. Suy ra A, B, C thaúng haøng
15. Cho hình thang ABCD coù hai ñaùy AB, CD vôùi AB = 2CD . Töø C veõ CI = DA . Chöùng toû:
a) I laø trung ñieåm AB.
b) DI = CB .
Höôùng daãn:
a) Do CI = DA neân CIAD laø hình bình haønh ⇒ AI // CD .
Do ñoù I ôû treân AB.
6
⎧ AI = DC AB
Maët khaùc: ⎨ ⇒ AI = ⇒ I laø trung ñieåm AB.
⎩ AB = 2DC 2
b) CIAD laø hình bình haøn h ⇒ DC = AI ⎫⎪
⎬ ⇒ DC = IB ⇒ DCIB laø hình bình haøn h ⇒ DI = CB
I laø tr ung ñieåm AB neân AI = IB ⎪⎭
16. Cho hai hình bình haønh ABCD vaø ACEF.

a) Döïng caùc ñieåm M, N sao cho EM = BD, FN = BD .
b) Chöùng minh raèng CD = MN .
Höôùng daãn:
ABCD laø hình bình haøn h ⇒ CD = BA ⎪⎫
⎬ ⇒ CD = EF
ABEF laø hình bình haøn h ⇒ EF = BA ⎪⎭
EM = BD ⎫⎪
⎬ ⇒ EM = FN ⇒ EMNF laø hình bình haøn h ⇒ MN = EF
FN = BD ⎪⎭
17. Cho hình bình haønh ABCD. Döïng caùc ñieåm M, N thoûa maõn:
a) MA − MB − MC = AD .
b) NC + ND − NA = AB + AD − AC .
c) Chöùng minh MN = BA .
Höôùng daãn:
a) MA − MB − MC = AD ⇔ BA − MC = AD ⇔ CM = AD − BA = AD + AB = AC
⇒ C laø tr ung ñieåm AM
b) AC + ND = AC − AC ⇔ DN = AC ⇒ N laø ñænh thöù tö cuûa hình bình haøn h DACN .
c) Töø caâu a vaø b ⇒ CM = DN ⇒ DCMN laø hình bình haøn h ⇒ CD = MN
Töông töï BA = CD ⇒ MN = BA .
18. Cho tam giaùc ñeàu ABC caïnh a. Xaùc ñònh vectô AB + AC vaø tính moâñun vectô naøy.
Höôùng daãn:
Veõ trung tuyeán AM, keùo daøi AM laáy ñieåm E sao cho ME = AM .
Ta coù: AB + AC = 2AM = AE .
a 3
Do ñoù: AB + AC = 2 AM = 2. =a 3.
2
1
19. Cho hình vuoâng ABCD caïnh a. Xaùc ñònh vectô (2
)
AB + AC + AD vaø tính moâñun vectô naøy.
7
Höôùng daãn:
1 1 1
2
( ) (
AB + AC + AD = ⎡ AB + AD + AC ⎤ =
2⎣ ⎦ 2 )
AC + AC = AC ( )
1
Do ñoù:
2
( )
AB + AC + AD = AC = a 2 .
20. Cho tam giaùc ñeàu ABC caïnh a, tröïc taâm H. Tính moâñun HA, HB, HC .
Höôùng daãn:
2 2 a 3 a 3
HA = HB = HC = AA′ = . = (AA’ laø ñöôøng cao).
3 3 2 3
21. Cho hình vuoâng ABCD taâm O caïnh a. Xaùc ñònh moâñun caùc AB + AD, AB + AC, AB − AD
Höôùng daãn:
¾ Theo quy taéc hình bình haønh: AB + AD = AC ⇒ AB + AD = AC = AC = a 2 .
¾ Veõ CA′ = AB. Ta coù: AB + AC = AC + CA′ = AA′
⇒ AB + AC = AA′ = AA′ = AD 2 + DA′ 2 = a 2 + 4a 2 = a 5 (pitago) .
¾ AB − AD = DA + AB = DB ⇒ AB − AD = DB = DB = a 2 .
VAÁN ÑEÀ 1: CHÖÙNG MINH ÑAÚNG THÖÙC VECTÔ
9 Duøng quy taéc ba ñieåm AB + BC = AC; AC − AB = BC .

9 Môû roäng quy taéc ba ñieåm A1 A 2 + A 2 A 3 + ... + A n −1 A n = A1 A n .
9 Quy taéc ruùt goïn:
Neáu α1 IA1 + α 2 IA 2 + ... + α n IA n = 0 thì α1 MA1 + α 2 MA 2 + ... + α n MA n = ( α1 + α 2 + ... + α n ) MI .
9 Neáu G laø troïng taâm cuûa ( A1 , A2 , ..., An ) vaø G’ laø troïng taâm cuûa ( B1 , B2 , ..., Bn ) thì ta coù
A1 B1 + A 2 B2 + ... + A n Bn = nGG ′ .
9 Quy taéc hình bình haønh: Cho hai vectô AB, CD khaùc 0 vaø khoâng cuøng phöông. Döïng hình bình haønh
ABCD. Ta coù: AC = AB + AD = 2AM .
BAØI TAÄP
1. Cho töù giaùc ABCD. M, N laàn löôït laø trung ñieåm AD, BC, O laø trung ñieåm MN. Chöùng minh:
a) AD − CD = AC + DB .
1 1
b) MN =
2
(
AB + DC =
2
) (
AD + BC + BD . )
c) OA + OB + OC + OD = 0 .
8
d) MA + MB + MC + MD = 4MO; ∀M
(
e) Goïi F laø trung ñieåm CD. Chöùng minh raèng: 2 AB + AN + FA + DA = 3DB . )
Höôùng daãn:
a) Quy taéc ba ñieåm: AB − CD = AC + CB − CD = AC + DC + CB = AC + DB .
b) Quy taéc ba ñieåm, trung ñieåm:
( ) ( ) ( ) (
AB + DC = AM + MN + NB + DM + MN + NC = AM + DM + NB + NC = 2MN (2 vectô ñoái nhau). )
c) Quy taéc trung tuyeán, trung ñieåm:
( ) ( ) (
OA + OB + OC + OD = OA + OD + OB + OC = 2OM + 2ON = 2 OM + ON = 0 )
d) MA + MB + MC + MD = ( MO + OA ) + ( MB + OB ) + ( MC + OC ) + ( MD + OD )
= 4MO + OA + OB + OC + OD = 4MO + 0 = 4MO
( ) (
e) 2 AB + AN + FA + DA = 3DB ⇔ 2 DA + AB + FA + AN = 3DB )
( )
⇔ 2 DB + FN = 3DB
⇔ 2FN = DB : hieån nhieân ñuùng.
2. Cho tam giaùc ABC vaø tam giaùc A’B’C’ coù troïng taâm laø G vaø G’.
a) Chöùng minh GA + GB + GC = 0 .
b) Chöùng minh AA′ + BB′ + CC ′ = 3GG ′ .
c) Suy ra ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå hai tam giaùc coù chung troïng taâm laø AA′ + BB′ + CC ′ = 0 .
d) Goïi G1, G2, G3 laø troïng taâm ΔBAC ′ , ΔCAB′, ΔABC ′ . Chöùng minh G laø troïng taâm ΔG 1G 2 G 3 . Bieát
ΔABC vaø ΔA′B′ C ′ coù cuøng troïng taâm G. A
Höôùng daãn:
a) GB + GC = 2GM (tính chaát trung ñieåm) N
Maø AG = 2GM G
Neân GA + GB + GC = − AG + 2GM = 0
b) Quy taéc ba ñieåm: B M C
AA′ = AG + GG ′ + G ′A′
BB′ = BG + GG ′ + G ′B′
CC ′ = CG + GG ′ + G ′C ′
( ) (
⇒ AA′ + BB′ + CC ′ = 3GG ′ + AG + BG + CG + G ′A′ + G ′B′ + G ′C ′ )
Maø AG + BG + CG = 0 (caâu 1)
G ′A′ + G ′B′ + G ′C ′ = 0 (tính chaát tr oïn g taâm )
Neân AA′ + BB′ + CC ′ = 3GG ′
c) G ≡ G ′ ⇒ GG ′ = 0 ⇔ AA′ + BB′ + CC ′ = 0
9
d) Theo treân ta coù: AG 1 + BG 2 + CG 3 = 0

Ta coù: AB + AC + AA′ = 3AG 1 (G1 laø troïng taâm tam giaùc BCA’)
BA + BC + BB′ = 3BG 2 (G2 laø troïng taâm tam giaùc CAB’)
CA + CB + CC ′ = 3CG 3 (G3 laø troïng taâm tam giaùc ABC’)
(
⇒ AA′ + BB′ + CC ′ + AC + BC + CB + AB + BA + CA = 3 AG 1 + BG 2 + CG 3 ) (1)
Maø AA′ + BB′ + CC ′ = 0 vaø ΔABC, ΔA′B′ C ′ coù chung troïng taâm G.
( )
Suy ra (1): 3 AG 1 + BG 2 + CG 3 = 0 .
Vaäy G laø troïng taâm tam giaùc G1G2G3.
3. Cho hình bình haønh ABCD.

a) Cho AB = a, AD = b , I laø trung ñieåm CD, G laø troïng taâm tam giaùc BCD.
1
Chöùng minh raèng BI = b − a , tính AG theo a, b .
2
5 2
b) Neáu G’ laø troïng taâm tam giaùc BCI. Chöùng minh AG ′ = a + b .
6 3
c) Treân ΔABC , goïi A1, B1, C1 laø caùc ñieåm xaùc ñònh bôûi 2A1 B + 3A1C = 0 , 2B1C + 3B1 A = 0 ,
2C 1 A + 3C 1 B = 0 . Chöùng minh raèng ΔABC vaø ΔA1 B1C 1 coù cuøng troïng taâm.
d) Neáu B1, C1 ôû caâu c laø trung ñieåm cuûa CA, AB. Ñaët BB1 = u, CC 1 = v .
Tính BC, CA, AB theo u, v .
Höôùng daãn:
1 1 1 1 1
a) BI =
2
( ) (
BC + BD = ⎡ AD + AD − AB ⎤ =
2⎣ ⎦ 2 )
2AD − AB =
2
(
2b − a = b − a
2
) ( )
2 2⎛ 1 ⎞
AG = AB + BG = AB + BI = a + ⎜ b − a ⎟ D I C
3 3⎝ 2 ⎠
2⎛ 1 ⎞
Vaäy AG = a + ⎜ b − a⎟ G
3⎝ 2 ⎠
(
b) 3AG ′ = AB + AC + AI = AB + AB + AD + AI )
= 2AB + AD + ( AD + DI ) A B
1 5
= 2AB + 2AD + AB = AB + 2AD
2 2
5 2
Vaäy AG ′ = a + b (ñpcm)
6 3
c) Goïi G vaø G1 laàn löôït laø troïng taâm ΔABC vaø ΔA1 B1C 1 .
( ) ( )
Ta coù: 2A1 B + 3A1C = 0 ⇔ 2 A1G + GB + 3 A1G + GC = 0 ⇔ 2GB + 3GC = 5GA1 .
Töông töï ta coù: 2B1C + 3B1 A = 0 ⇔ 2GC + 3GA = 5GB1
10
2C 1 A + 3C 1 B = 0 ⇔ 2GA + 3GB = 5GC 1
( ) (
Vaäy töø ba ñaúng thöùc suy ra 5 GA + GB + GC = 5 GA1 + GB1 + GC 1 )
⇔ GA1 + GB1 + GC 1 = 0
⇔ GG 1 + G 1 A1 + GG 1 + G 1 B1 + GG 1 + G 1C 1 = 0
⇔ 3GG 1 = 0 ⇒ G ≡ G 1
d) Ta coù: BA + BC = 2BB1 = 2u
CA + CB = 2CC 1 = 2v hay CB + BA + CB = 2CB + BA = 2v
2
⎧⎪ 2u = BA + BC ⎪⎪
⎧
BC = (u−v ) 2
Vaäy: ⎨ ⇒⎨
3
2
⇒ CA = CB + BA =
3
2v + u ( )
⎪⎩ 2v = BA − 2BC ⎪ BA =
⎪⎩ 3
(2u + v )
4. Cho tam giaùc ABC, troïng taâm G.
a) Goïi A1, B1, C1 laàn löôït laø trung ñieåm cuûa BC, AC, AB. Ñaët BB1 = u, CC 1 = v . Chöùng minh raèng
AA1 + BB1 + CC 1 = 0 vaø tính BC, CA, AB theo u vaø v .
b) Goïi I laø ñieåm treân caïnh BC sao cho 2CI = 3BI , F laø ñieåm treân caïnh BC keùo daøi sao cho
5FB = 2FC . Tính AI, AF theo AB vaø AC , tính AG theo AI vaø AF .
2 1 −1
c) H laø ñieåm ñoái xöùng cuûa B qua G. Chöùng minh AH = AC − AB; CH =
3 3 3
AB + AC . ( )
Höôùng daãn:
a) Ta coù:
AB + AC = 2AA1 ⎫
⎪⎪
(
BA + BC = 2BB1 ⎬ ⇒ AA1 + BB1 + CC 1 = AB + BA + CA + AC + BC + CB = 0 ) ( ) ( )
⎪
CA + CB = 2CC 1 ⎪⎭
⎧⎪ BA + BC = 2u
Theo tr eân : ⎨
⎪⎩CA + CB = 2CB + BA = 2v
2 2 −2
BC =
3
( )
u − v ; BA = ( 3
)
2u + v ⇒ AB =
3
2u + v ( )
b) Ta coù: ⎨
⎪⎧ 2CI + 3BI = 0 ⎪
⇔⎨
( ) (
⎧ 2 CA + AI + 3 BA + AI = 0 )
⎩⎪ 5BF − 2CF = 0 ( ) (
⎪ 5 BA + AF − 2 CA + AF = 0
⎩ )
3 2 3 2
⇒ 5AI = 3AB + 2AC ⇒ AI = AB + AC vaø AF = AB − AC
5 5 5 5
Ta laïi coù: 3AG = AA + AB + AC = AB + AC
11
⎧ 3 2 ⎧ 5 3
⎪⎪ AF = 5 AB − 5 AC ⎪⎪ AB = 8 AI + 8 AF
Do ⎨ ⇒⎨
⎪ AI = 3 AB + 2 AC ⎪ AC = 25 AI − 9 AF
⎪⎩ 5 5 ⎪⎩ 16 16
1 1 35 1
Vaäy AG = AB + AC = AI − AF .
3 3 48 16
2 2 1
c) AH + AB = 2AG =
3
( )
AA + AB + AC hay AH = AC − AB(ñpcm)
3 3
2 1 2 1 1 1
3 3 3
(
CH = CA − CB = CA − CA + AB = CA − AB
3
)
3 3
1 1
Vaäy CH = − AC − AB .
3 3
VAÁN ÑEÀ 2: XAÙC ÑÒNH MOÄT ÑIEÅM THOÛA MAÕN MOÄT HEÄ THÖÙC VECTÔ
Baøi 1: Cho tam giaùc ABC, haõy döïng caùc ñieåm I, J, K, L bieát raèng: A L
1) IA − 2IB = 0 .
2) JA − JB − 2JC = 0 .
3) KA + KB + KC = BC . K G
4) 2LA − LB + 3LC = AB + AC
Höôùng daãn: B C
( )
1) IA − 2IB = 0 ⇔ IA − 2 AB − AI = 0 ⇔ AI = 2AB .
Vaäy I laø ñieåm ñoái xöùng cuûa A qua B. J
1
2) JA − JB − 2JC = 0 ⇔ BA + 2CJ = 0 ⇔ CJ = AB
2
3) Caùch 1: Goïi G laø troïng taâm tam giaùc ABC, ta coù: I
KA + KB + KC = 3KG
1
Vaäy 3KG = BC ⇔ GK = CB , K thuoäc AB.
3
Caùch 2: Ta coù: BC = KC − KB
2
(
Vaäy KA + KB + KC = KC − KB ⇔ KA + 2KB = 0 ⇔ − KA + 2 AB − AK = 0 ⇔ AK = ) 3
AB
Vaäy K thuoäc AB.

( ) (
4) Ta coù: 2LA − LB + 3LC = AB + AC ⇔ −2AL − AB − AI + 3 AC − AL = AB + AC )
1
⇔ 4AL = 2AC − 2AB ⇔ AL = BC .
2
Baøi 2: Cho tam giaùc ABC. Haõy döïng ñieåm I, F, K, L sao cho:
1) 2IA − 3IB = 3BC .
2) FA + FB + 2FC = 0 .
12
3) 2KA + KB = 2CB + CA .
4) IA + IB − IC = BC .
5) FA + FB + FC = AB + AC .
6) 3KA + KB + KC = 0 .
7) 3LA − 2LB + LC = 0 .
Höôùng daãn:
( )
1) 2AI = 3 IB + BC = 3IC ⇔ 3AC + IA = 0 .
Vaäy I laø ñieåm treân AC sao cho AI = 3AC .
2) Goïi M laø ñieåm giöõa ñoaïn AB, ta coù: FA + FB + 2FC = 0 ⇔ 2FM + 2FC = 0 ⇔ FM + FC = 0 .
Vaäy F laø ñieåm giöõa cuûa ñoaïn MC.
3) Goïi N laø ñieåm treân BA sao cho 2NB + NA = 0 vaø P laø ñieåm treân BA sao cho 2PA + PB = 0 .
BA
Ta coù: 2KA + KB = 2CB + CA ⇔ 3KP = 3CN hay KP = CN ⇔ CK = NP =
3
1
Vaäy K thoûa CK = BA .
3
4) Ta coù: IA + CB = BC ⇔ IA = 2BC .
Vaäy I laø ñieåm treân ñöôøng thaúng qua A, song song vôùi BC sao cho IA = 2BC
5) Ta coù: FA + GB − AB + FC − AC = 0 ⇔ 3FA = 0 ⇔ F ≡ A
6) Goïi G laø troïng taâm tam giaùc ABC, ta coù: 3KA + GB + GC = 5GK ⇒ 2GA = 5GK .
2
Vaäy K naèm trong ñoaïn GA sao cho GK = GA
5
7) Goïi M laø trung ñieåm AC, ta coù: 3LA − 2LB + LC = 0
⇒ 3MA − 2MB + MC = 2ML ⇔ 2MA − 2MB + MA + MB = 2ML ⇔ MA − MB = ML hay BA = ML .
Vaäy L laø ñieåm thöù tö cuûa hình bình haønh döïng treân hai vectô BA vaø BM .
Baøi 3: Cho tam giaùc ABC vaø ñieåm D, E.

1) Chöùng minh neáu OA + OB + OC = 0 thì O laø troïng taâm tam giaùc ABC.
2) Xaùc ñònh M thoûa:
a) MA + 2MB = 0 .
b) MA + MB + 2MC = 0 .
c) MA + MB + MD = MD − ME .
d) 2MA + 3MB − MC = 0 .
3) Xaùc ñònh ñieåm M thoûa:
a) MA − 3MB = 0 .
b) MA + MB + MC = AB + AC .
c) 2MA − 3MB + 4MC = 0 .
4) Goïi I laø ñieåm xaùc ñònh bôûi 5IA − 7IB − IC = 0 , G laø troïng taâm tam giaùc ABC.
a) Chöùng minh GI = 2AB .
13
OA
b) AI ∩ BG = O . Tính .
OI
c) Xaùc ñònh ñieåm thuoäc ñöôøng thaúng d sao cho 5MA − 3MB .
min
Höôùng daãn:
1) Goïi G laø troïng taâm tam giaùc ABC.
( ) (
OA + OB + OC = 0 ⇔ OG + GA + OG + GB + OG + GC = 0 ) ( )
⇔ 3OG + GA + GB + GC = 0 ⇔ 3OG = 0 hay O ≡ G
1
2) a) MA + 2MB = 0 ⇔ MB + BA + 2MB = 0 ⇔ 3MB − AB = 0 ⇔ MB = AB .
3
b) MA + MB + 2MC = 0 ⇔ 2MI + 2MC = 0 ( I laø tr ung ñieåm AB ) ⇔ MI + MC = 0
Vaäy M laø trung ñieåm IC.
c) MA + MB + MC = MD − ME ⇔ 3MG = EM + MD = ED
1 1
⇔ MG = ED hay GM = DE ( G laø tr oïn g taâm ΔABC ) .
3 3
( ) ( )
d) 2MA + 3MB − MC = 0 ⇔ 2MA + 3 MA + AB − MA + AC = 0 ⇔ 4MA + 3AB − AC = 0
1 1
⇔ MA = ( AC − 3AB ) hay AM = ( 3AB − AC ) .
4 4
3) a) 2MA − 3MB = 0 ⇔ 2MA − 3 ( MA + AB ) = 0 ⇔ AM = 3AB .
b) MA + MB + MC = AB + AC ⇔ 3MG = 2AI ( G laø tr oïn g taâm ΔABC, I laø tr ung ñieåm BC )
−2 2
⇔ GM = AI ⇔ MG = AI .
3 3
1
( ) (
c) 2MA − 3MB + 4MC = 0 ⇔ 2MA − 3 MA + AB + 4 MA + AC = 0 ⇔ MA = ) 3
(AB − 4AC )
4) a) 5IA − 7IB − IC = 0 ⇔ 5 ( GA − GI ) − 7 ( GB − GI ) − ( GC − GI ) = 0
⇔ 3GI = −5GA + 7GB + GC = −6GA + 6GB vì GA + GB + GC = 0
(
⇔ GI = 2 GB − GA = 2AB )
OA AB 1
b) GI = 2AB ⇔ GI // AB ⇒ = = .
OI GI 2
c) Goïi K laø ñieåm thoûa: 5KA − 3KB = 0
( ) (
⇒ 5MA − 3MB = 5 MK + KA − 3 MK + KB = 2MK = 2MK )
⇒ 5MA − 3MB ⇔ M laø hình chieáu cuûa K leân ( d ) .
min
Baøi 4: Cho tam giaùc ABC, troïng taâm G.

1) Xaùc ñònh ví trí ñieåm M sao cho:
a) MA + MB + 2MC = 0 .
b) MA − MB + MC = 0 .
14
c) MA + 2MB = 0 .
d) MA + 2MB = CB .
2) Goïi A’ laø ñieåm ñoái xöùng cuûa A qua B, B’ laø ñieåm ñoái xöùng cuûa B qua C vaø C’ laø ñieåm ñoái xöùng cuûa C
qua A. Chöùng minh raèng tam giaùc ABC vaø tam giaùc A’B’C’ coù cuøng troïng taâm G.
Höôùng daãn:
1) a) Goïi I laø trung ñieåm AB. Ta coù:
(
MA + MB = 2MI ⇒ MA + MB + 2MC = 2 MI + MC = 0 ⇔ MI + MC = 0)
1
( )
⇔ MC + CI + MC = 0 ⇔ CM =
2
CI ⇔ M laø trung ñieåm CI.
b) MA − MB + MC = 0 ⇔ MA − MB = CM ⇔ BA = CM .
Vaäy M xaùc ñònh bôûi heä thöùc BA = CM . Do vaäy M laø ñænh thöù tö cuûa hình bình haønh ABCM.
1
c) MA + 2MB = 0 ⇔ MB + BA + 2MB = 0 ⇔ 3BM = BA hay BM = BA .
3
AB
Vaäy M laø ñieåm naèm trong AB sao cho BM = .
3
d) Ta coù: MA + 2MB = CB ⇔ MB + BA + 2MB = CB ⇔ 3MB = CB − BA = − BA + BC ( )
⇔ 3BM = BA + BC = 2BJ ( J laø tr ung ñieåm AC ) ⇔ BM = 23 BJ ⇔ M laø tr oïn g taâm tam giaùc ABC .
(
2) Ta coù: AB + BC + CA = 0 ⇔ 2 AB + BC + CA = 0 )
⇔ 2AB + 2BC + 2CA = 0 ⇔ AA′ + BB′ + CC ′ = 0
Maët khaùc: AA′ + BB′ + CC ′ = 0 ⇔ AG + GA′ + BG + GB′ + CG + GC ′ = 0
( ) (
⇔ GA′ + GB′ + GC ′ − GA + GB + GC = 0 )
⎧⎪ GA′ + GB′ + GC ′ = 0 (1)
⇒⎨
⎪⎩ GA + GB + GC = 0 (G laø tr oïn g taâm tam giaùc ABC)
(1) ñuùn g khi G laø tr oïn g taâm tam giaùc A' B' C' .
Vaäy tam giaùc ABC vaø tam giaùc A’B’C’ coù cuøng troïng taâm G.
Baøi 5:
1) Cho tam giaùc ABC ñeàu caïnh a. Xaùc ñònh vectô AB + AC vaø tính moâñun cuûa vectô naøy.
1
2) Cho hình vuoâng ABCD caïnh a. Xaùc ñònh vectô
2
( )
AB + AC + AD vaø tính moâñun cuûa vectô naøy.
3) Giaû söû M vaø N theo thöù töï laø trung ñieåm cuûa caùc caïnh AD vaø BC cuûa töù giaùc ABCD. Chöùng minh raèng
1
MN ≤ ( AB + CD ) . Khi naøo xaûy ra ñaúng thöùc?
2
Höôùng daãn:
1) Veõ trung tuyeán AM, keùo daøi AM laáy ñieåm E sao cho: ME = AM .
a 3
Ta coù: AB + AC = 2AM = AE ⇒ AB + AC = 2 AM = 2. =a 3
2
15
1 1 1
2)
2
( )
AB + AC + AD = AB + AD + AC =
2 2
(
AC + AC = AC . )
1
Do ñoù:
2
( )
AB + AC + AD = AC = a 2
1
3) Ta chöùng minh MN =
2
(
AB + DC )
1
Suy ra MN = AB + DC ≤
2
1
2
( ) 1
AB + DC hay MN ≤ ( AB + DC )
2
Ñaúng thöùc xaûy ra khi AB // DC hay ABCD laø hình thang ñaùy AB, CD.
Baøi 6: Cho töù giaùc ABCD.

1) Tìm ñieåm coá ñònh I vaø haèng soá k ñeå heä thöùc sau thoûa vôùi moïi M:
a) MA + MB + 2MC = kMI .
b) 2MA + 3MB − MD = kMI .
c) MA − MB − 2MC = kMI .
d) MA + 2MB + 3MC − 4MD = kMI .
2) OA + OB + OC + OD = 0 . Chöùng minh O xaùc ñònh duy nhaát.
3) Neáu ABCD laø hình bình haønh. Vôùi moïi M, haõy tìm K vaø ñieåm I coá ñònh thoûa:
a) MA + MB + MC + 3MD = kMI .
b) MA + 2MB = kMI .
c) 2MA + MB − MC = kMI .
4) Xaùc ñònh vò trí ñieåm S ñeå SA + SB + SC + SD = 0 .
5) Goïi G laø troïng taâm töù giaùc ABCD, A’, B’, C’, D’ laàn löôït laø troïng taâm caùc tam giaùc BCD, ACD, ABD,
ABC. Chöùng minh raèng G laø ñieåm chung cuûa caùc ñoaïn thaúng AA’, BB’, CC’, DD’ vaø cuõng laø troïng taâm töù
giaùc A’B’C’D’.
Höôùng daãn:
1) a) I laø trung ñieåm AB.
MA + MB + 2MC = kMI ⇔ 2MI + 2MC = kMI ⇔ 2 MI + MC = kMI ( )
⇔ 4MO = kMI (O laø trung ñieåm IC).
Heä thöùc cho caâu a ñuùng ∀M ⇔ I ≡ O, k = 4
( ) (
b) Goïi IS laø ñieåm thoûa 2SA + 3SB − SD = 0 ⇔ 2SA + 3 SA + AB − SA + AD = 0 )
1
⇔ AS =
4
( )
3AB − AD khi S laø ñieåm coá ñònh.
( ) ( ) (
Khi ñoù 2MA + 3MB − MD = kMI ⇔ 2 MS + SA + 3 MS + SB − MS + SD = kMI )
⇔ 4MS + 2SA + 3SB − SD = kMI ⇔ 4MS = kMI .
Heä thöùc cho caâu b ñuùng ∀M khi I ≡ S,k = 4 .
1
c) Goïi J laø ñieåm thoûa JA − JB − 2JC = 0 ⇔ JC = BA (J xaùc ñònh)
2
16
( ) (
MA − MB − 2MC = kMI ⇔ MJ + JA − MJ + JB − 2 MJ + JC = kMI ) ( )
⇔ −2MJ + JA − JB − 2JC = kMI ⇔ −2MJ = kMI
Heä thöùc cho caâu c ñuùng ∀M khi I ≡ J ,k = −2 .
2) Goïi N, L laø trung ñieåm AB, CD.
OA + OB + OC + OD = 0 ⇔ 2ON + 2OL = 0 ⇔ ON + OL = 0 ⇔ O laø trung ñieåm NL
⇒ O xaùc ñònh duy nhaát
3) a) Goïi G laø troïng taâm tam giaùc ABC, ta coù: MA + MB + MC = 3MG
( ) ( )
⇒ MA + MB + MC + 3MD = 3 MG + MD = 3 2MI = 6MI (I laø trung ñieåm GD).
Vaäy k = 6 .
2
b) Goïi I laø ñieåm thoûa IA + 2IB = 0 ⇔ AI = AB .
3
MA + 2MB = ( 1 + 2 ) MI = 3MI .
Vaäy k = 3 .
1
c) I laø ñieåm ñònh bôûi 2IA + IB − IC = 0 ⇔ 2IA + CB = 0 hay AI = CB .
2
2MA + MB − MC = ( 2 + 1 − 1 ) MI = 2MI .
Vaäy k = 2 .
4) Goïi P, Q laàn löôït laø trung ñieåm BD, AC. Ta coù:
SA + SC = 2SN ⎫⎪
SB + SD = 2SM ⎪⎭
( )
⎬ ⇒ SA + SB + SC + SD = 2 SN + SM (xem caùc baøi taäp tröôùc) ⇔ SM + SN = 0
⇒ S laø tr ung ñieåm MN

5) Vì G laø troïng taâm töù giaùc ABCD neân GA + GB + GC + GD = 0 (1)
Maët khaùc A’ laø troïng taâm tam giaùc BCD neân
( ) ( ) ( )
GB + GC + GD = GA′ + A′B + GA′ + A′C + GA′ + A′D ⇒ GB + GC + GD = 3GA′ (2)
Töø (1) vaø (2) suy ra GA + 3GA′ = 0 ⇒ GA = −3GA′ .
Vaäy 3 ñieåm G, A, A’ thaúng haøng.
Chöùng minh töông töï ta coù: G, B, B’ thaúng haøng; G, C, C’ thaúng haøng.
Hay AA’, BB’, CC’ ñoàng quy taïi G.
(
Töø (1) vaø (2) suy ra GA + GB + GC + GD = −3 GA′ + GB′ + GC ′ + GD′ = 0 )
Hay GA′ + GB′ + GC ′ + GD′ = 0 ⇒ G laø tr oïn g taâm töù giaùc A′B′ C ′D′ .
Baøi 12: Cho tam giaùc ABC, k laø haèng soá, M laø ñieåm di doäng sao cho v = MN = 2MA − 3MB + kMC .
1) Vôùi k = 1 . Chöùng minh MN coù phöông khoâng ñoåi.
2) Vôùi k ≠ 1 . Chöùng minh MN luoân ñi qua moät ñieåm coá ñònh.
Höôùng daãn:
( ) ( )
1) k = 1 : v = 2MA − 3MB + MC = 2MA − 3 MA + AB + MA + AC = −3AB + AC vectô khoâng ñoåi.
Vaäy MN coù phöông khoâng ñoåi.
17
( ) ( )
2) Goïi I: 2IA − 3IB + kIC = 0 ⇔ 2 CA − CI − 3 CB − CI − kCI = 0 ⇔ ( 1 − k ) CI = 3CB − 2CA
3CB − 2CA
⇒ CI = ⇒ I coá ñònh, k ≠ 1 .
1− k
( ) ( ) ( )
Vaø: MN = 2 MI + IA − 3 MI + IB + k MI + IC = ( k − 1 ) MI + 2IA − 3IB + kIC = ( k − 1 ) MI .
Vaäy MN = ( k − 1 ) MI ⇒ MN // MI ⇒ MN ñi qua I coá ñònh .
1
Baøi 13: Cho tam giaùc ABC, troïng taâm G. Caùc ñieåm M, N thoûa maõn: 3MA + 4MB = 0, CN = BC . Chöùng
2
minh MN ñi qua troïng taâm G cuûa tam giaùc ABC.
Höôùng daãn:
3
3MA + 4MB = 0 ⇒ MB = AB
7
1 3
CN = BC ⇒ BN = BC
2 2
3 3
Ta coù: MN = MB + BN = AB + BC (1)
7 2
G laø troïng taâm tam giaùc ABC neân :
3 2 3 2 1 2 1
MG = MB + BG = AB + BE = AB + . BA + BC =
7 3 7 3 2
( 21
)
AB + BC
3
(2)
9
Töø (1) vaø (2) suy ra MN = MG .
2
Vaäy ba ñieåm M, N, G thaúng haøng.
Baøi 14: Cho tam giaùc ABC.

1) MN = v = 2MA + 3MB + kMC .
a. Khi k ≠ 5 . Chöùng minh giaù cuûa MN luoân qua moät ñieåm coá ñònh.
b. Tìm k ñeå MN laø moät vectô khoâng ñoåi.
1 1
2) Laáy E, F treân tam giaùc ABC sao cho AE = AB, AF = AC ( k ≠ 0; −1 ) . Chöùng minh EF luoân qua
k k +1
moät ñieåm coá ñònh.
Höôùng daãn:
( ) (
1) a) Goïi I laø ñieåm thoûa 2IA + 3IB + kIC = 0 ⇔ 2IA + 3 IA + AB + k IA + AC = 0 )
−3AB − k AC
⇔ ( 5 + k ) IA = −3AB − k AC ⇔ IA = ( k ≠ 5 ) ⇒ I coá ñònh.
5+ k
( ) ( ) ( )
MN = v = 2 MI + IA + 3 MI + IB + k MI + IC = ( 5 + k ) MI ⇒ MN // MI hay MN qua I coá ñònh.
b) MN = 2MA + 3 ( MA + AB ) + k ( MA + AC ) = ( 5 + k ) MA + 3AB + k AC
MN khoâng ñoåi khi 5 + k = 0 ⇔ k = −5 .
( )
2) AC = ( k + 1 ) AF = k AF + AF = k AE + EF + AF ⇒ AC = AB − kEF + AF
18
Hay kEF = AC − AB − AF = BC − AF
Veõ AI = BC thì AI − AF = kEF ⇒ kEF = FI ⇒ E, F, I thaúng haøng ⇒ EF qua I coá ñònh.
Baøi 15: Cho hình bình haønh ABCD.

1) Goïi I, F, K laø caùc ñieåm xaùc ñònh bôûi AI = α AB, AF = β AC, AK = γ AD . Chöùng minh ñieàu kieän caàn vaø ñuû
1 1 1
ñeå I, F, K thaúng haøng laø = + ( α, β, γ ≠ 0 ) .
β α γ
AM 1 CN 1
2) Goïi M, N laø 2 ñieåm laàn löôït treân ñoaïn AB vaø CD sao cho = , = . Goïi G laø troïng taâm tam giaùc
AB 3 CD 2
BMN.
a) Tính AN, AG theo AB, AC .
b) Goïi H laø ñieåm ñònh bôûi BH = kBC . Tính AH theo AB, AC vaø k . Tìm k ñeå AH qua G.
Höôùng daãn:
1) Ta coù: KI = AI − AK = α AB − γ AD
KF = AF − AK = β AC − γ AD
Maø AC = AB + AD
Vaäy KF = β AB + ( β − γ ) AD
Ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå K, I, F thaúng haøng vaø toàn taïi soá k sao cho KF = kKI
⇔ β AB + ( β − γ ) AD = k α AB − k γ AD ⇔ ( β − k α ) AB + ( β − γ + k γ ) AD = 0 (1)
β γ −β β β
Do AB, AD khoâng cuøng phöông neân ( 1 ) ⇔ β − k α = 0 = β − γ + k γ ⇔ =k= ⇔ = 1−
α γ α γ
1 1 1
⇔ = + ( α, β , γ ≠ 0 ) (ñpcm).
β α γ
2) a) Ta coù:
AD + AC = 2AN ⎫⎪ 1
⎬ ⇒ AC − AB = 2AN − AC ⇒ AN = AC − AB
AD + AB = AC ⎪⎭ 2
1
Vaø ta coù: 3AG = AB + AM + AN = AB + AN + AB
3
4 1 5
⇒ 3AG = AB + AC − AB = AB + AC
3 2 6
5 1
⇒ AG = AB + AC
18 3
b) AH = AB + BH = AB + kBC = AB + kBA + k AC = ( 1 − k ) AB + k AC
5 1 6
⇒ Ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå AG qua H laø AG cuøng phöông AH ⇔ k = (1 − k ) ⇒ k = .
18 3 11

1) Goïi I laø trung ñieåm cuûa BC, D vaø E laø hai ñieåm sao cho BD = DE = EC .
19
a) Chöùng minh raèng AB + AC = AD + AE .

b) Tính AS = AB + AD + AC + AE theo AI , suy ra A, I , S thaúng haøng.
2) Goïi M laø ñieåm ñònh bôûi BM = BC − 2AB , N laø ñieåm ñònh bôûi CN = xAC − BC .
a) Xaùc ñònh x ñeå A, M, N thaúng haøng.
IM
b) Xaùc ñònh x ñeå MN qua ñieåm giöõa I cuûa BC. Tính .
IN
Höôùng daãn:
1) a) Ta coù:
AB + AC = 2AI ( I laø tr ung ñieåm BC ) ⎫⎪
⎬ ⇒ AB + AC = AD + AE
AD + AE = 2AI ( I laø tr ung ñieåm DE ) ⎪⎭
( ) (
b) AS = AB + AC + AD + AE = 2AI + 2AI = 4AI )
Vì AS = 4AI neân AS vaø AI cuøng phöông hay A, S, I thaúng haøng.
2) a) Ta coù: BM = BC − 2AB ⇔ 2AB = BC − BM
( ) ( )
Hay 2AB = BA + AC − BA + AM = AC − AM ⇔ AM = AC − 2AB (1)
CN = xAC − BC ⇔ xAC = CN − CB = CA + AN − CA + AB ( ) ( )
Hay xAC = AN − AB ⇒ AN = xAC + AB (2)
Ñeå A, M, N thaúng haøng ⇔ AM, AN cuøng phöông ⇔ AM = k AN
Choïn k = −2 thì AM = −2AN ⇒ AM + 2AN = 0 ⇔ AC − 2AB + 2 xAC + AB = 0 ( ) ( )
1
⇔ ( 2x + 1 ) AC = 0 ⇔ 2x + 1 = 0 ⇔ x = −
2
1
Vaäy vôùi x = − thì A, M, N thaúng haøng.
2
( ) (
b) BM = BC − 2AB ⇔ 2 BI + IA + BI + IC − BI + IM = 0 ) ( )
⇒ 2IB = 2IA + IC − IM ⇒ IM = 2IA + 3IC
( )
CN = xAC − BC ⇔ x CI + IA + CI + IN − CI − IB = 0
⇒ xCI = xIA + IN − IB ⇒ IN = − xIA + ( x − 1 ) IC
Ñeå M, N, I thaúng haøng ⇔ IM vaø IN cuøn g phöông ⇔ IM = kIN .
Choïn k = −5 thì IM = −5IN ⇒ IM + 5IN = 0 ⇔ 2IA + 3IC − 5 ⎡⎣ − xIA + ( x − 1 ) IC ⎤⎦ = 0
2
⇔ 2 ( x − 1 ) + 3x = 0 ⇔ x =
5
2
thì M, N, I thaúng haøng.
Vaäy vôùi x =
5
⎧ IM = 2IA + 3IC
2 ⎪ IM
Khi x = thì ⎨ 2 3 ⇒ IM = −5IN ⇒ =5
5 ⎪ IN = − IA − IC IN
⎩ 5 5
20
Baøi 17: Cho ba ñieåm coá ñònh A, B, C vaø ba soá thöïc sao cho a + b + c ≠ 0 .
1) Chöùng minh raèng chæ coù moät ñieåm G thoûa maõn heä thöùc aGA + bGB + cGC = 0 .
2) Goïi M vaø P laø hai ñieåm di ñoäng sao cho MP = aMA + bMB + cMC . Chöùng minh raèng ba ñieåm G, M, P
thaúng haøng.
Höôùng daãn:
( ) (
1) Ta coù: aGA + bGB + cGC = 0 ⇔ aGA + b GA + AB + c GA + AC = 0 )
bAB + cAC
⇔ ( a + b + c ) GA = − bAB − cAC ⇒ AG = khoâng ñoåi.
a+b+c
Do ñoù G ñöôïc xaùc ñònh vaø duy nhaát.
( ) (
2) MP = aMA + bMB + cMC = aMP = a MG + GA + b MG + GB + c MG + GC ) ( )
( )
MP = ( a + b + c ) MG + aGA + bGB + cGC = ( a + b + c ) MG .
Vaäy M, P ,G thaúng haøng.

1) Goïi M laø trung ñieåm BC, I vaø J laø hai ñieåm xaùc ñònh bôûi AI = α AB vaø AJ = β AC . Tìm heä thöùc lieân heä
giöõa α vaø β ñeå AM caét IJ taïi trung ñieåm cuûa AM.
2) Goïi P laø ñieåm löu ñoäng. Döïng vectô PQ = 2PA + 3PB − PC . Chöùng minh PQ ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi
P thay ñoåi . Goïi H laø trung ñieåm cuûa CQ. Chöùng minh raèng PH ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi P thay ñoåi.
Höôùng daãn:
a. Neáu α = 0 ∨ β = 0 : khoâng thoûa maõn giaû thieát. Do vaäy α ≠ 0 vaø β ≠ 0 .
1 1⎛ 1 1 ⎞ 1 1
Ta coù: AM =
2
( 2⎝α
)
AB + AC = ⎜ AI + AI ⎟ =
β ⎠ 2α
AI +
2β
AI
⎛ 1 1 ⎞
Do ñoù AM seõ caét IJ taïi K maø AM = ⎜ + ⎟ AK (taâm tæ cöï)
⎝ 2α 2β ⎠
1 1 1 1
Vaäy K laø trung ñieåm cuûa AM thì + =2⇔ + =4
2α 2β α β
( ) (
b. Goïi E laø ñieåm ñònh bôûi 2EA + 3EB − EC = 0 ⇔ 2EA + 3 EA + AB − EA + AC = 0 )
⇔ 5AE = 3AB − AC ⇒ E coá ñònh .
Ta chöùng minh PQ qua E.
( ) ( ) ( )
PQ = 2PA + 3PB − PC = 2 PE + EA + 3 PE + EB − PE + EC = 4PE + 2EA + 3EB − EC = 4PE
⇒ P, Q, E thaúng haøng ⇒ PQ qua ñieåm coá ñònh E.
1 1 1 5
Ta coù: PH =
2
(
PQ + PC = )
2
( )
2PA + 3PB = ( 2 + 3 ) PJ = PJ
2 2
⇒ P, H, J thaúng haøng ⇒ PH qua ñieåm coá ñònh J.
Baøi 19: Cho boán ñieåm A, B, C, M thoûa maõn MA + 2MB − 3MC = 0 . Chöùng minh A, B, C thaúng haøng.
21
Höôùng daãn:
3
( ) (
MA + 2MB − 3MC = 0 ⇔ MA + 2 MA + AB − 3 MA + AC = 0 ⇔ 2AB − 3AC = 0 ⇔ AB = ) 2
AC
⇒ A, B, C thaúng haøng.
Baøi 20: Cho tam giaùc ABC, M vaø N thay ñoåi sao cho MN = 2MA + 3MB − MC
1) Tìm ñieåm I thoûa maõn 2IA + 3IB − IC = 0 .
2) Chöùng minh ñöôøng thaúng MN luoân ñi qua moät ñieåm coá ñònh.
Höôùng daãn:
( ) (
1) 0 = 2IA + 3IB − IC = 2IA + 3 IA + AB − IA + AC = 4IA + 3AB − AC )
1
⇒ IA =
4
( )
AC − 3AB : ñaúng thöùc xaùc ñònh ñieåm I
( ) ( ) (
2) MN = 2MA + 3MB − MC = 2 MI + IA + 3 MI + IB − MI + IC = 4MI + 2IA + 3IB − IC = 4MI ) ( )
⇒ M, N, I thaúng haøng hay MN ñi qua ñieåm I coá ñònh.
Baøi 21: Cho tam giaùc ABC, goïi I, J laø hai ñieåm xaùc ñònh bôûi IA = 2IB; 3JA + 2JC = 0
1) Tính IJ theo AB vaø AC .
2) Chöùng minh ñöôøng thaúng IJ ñi qua troïng taâm G cuûa tam giaùc ABC.
Höôùng daãn:
1) IJ = AJ − AI
( )
AI = 2BI = 2 BA + AI ⇒ AI = 2AB
2
(
3JA + 2JC = 0 ⇔ 3JA + 2 JA + AC = 0 ⇒ AJ = ) 5
AC
2
Vaäy IJ = AC − 2AB
5
1
2) Ta coù: AG =
3
(
AB + AC )
1
Maët khaùc: IG = AG − AI =
3
(AC + 5AB )
6
⇒ IJ = IG ⇒ I, J, G thaúng haøng.
5
Baøi 22: Cho tam giaùc ABC, hai ñieåm M, N thay ñoåi sao cho MN = 2MA − MB + MC
1) Döïng ñieåm I sao cho 2IA − IB + 3IC = 0 .
2) Chöùng minh raèng MN ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi M thay ñoåi.
3) Goïi P laø trung ñieåm cuûa BN. Chöùng minh MP ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi M thay ñoåi.
Höôùng daãn:
( ) ( ) (
1) 2IA − IB + 3IC = 0 ⇔ 2 OA − OI − OB − OI + 3 OC − OI = 0 ⇔ 2OA − OB + 3OC = 4OI )
Neáu choïn O ≡ C thì 4CI = 2CA − CB : ñaúng thöùc naøy hoaøn toaøn xaùc ñònh I.
22
( ) ( ) (
2) MN = 2MA − MB + 3MC = 2 MI + IA − MI + IB + 3 MI + IC ⇒ MN = 4MI )
⇒ M, N, I thaúng haøng hay MN qua I coá ñònh.
1 1
3) MP =
2
( )
MB + MN = (
2
2MA + 3MC )
Goïi J laø ñieåm thoûa maõn 2JA + 3JC = 0 , J xaùc ñònh.
1 5
2 ⎣ ( ) (
MP = ⎡ 2 MJ + JA + 3 MJ + JC ⎤ = MJ . )
⎦ 2
Vaäy M, P, J thaúng haøng hay MP qua J coá ñònh.
Baøi taäp:
Baøi 1: Cho tam giaùc ABC vaø tam giaùc A’B’C’. Goïi G, G’ laàn löôït laø troïng taâm cuûa hai tam giaùc treân.
1.Chöùng toû AA′ + BB′ + CC ′ = 3GG ′ suy ra ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå hai tam giaùc coù cuøng troïng taâm.
2.Giaû söû A’, B’, C’ laàn löôït thuoäc caïnh BC, CA, AB. Chöùng minh raèng ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå hai tam
BA′ CB′ AC ′
giaùc ABC vaø A’B’C’ coù cuøng troïng taâm laø = = .
BC CA AB
Baøi 2: Cho tam giaùc ABC, beân ngoaøi tam giaùc veõ caùc hình bình haønh ABIF, BCPQ, CARS. Chöùng minh raèng
RF + IQ + PS = 0 .
Höôùng daãn:
RF + FI + IQ + QP + PS + SR = 0 ⇔ RF + AB + IQ + BC + PS + CA = 0
(
⇔ RF + IQ + PS + AB + BC + CA = 0 )
⇔ RF + IQ + PS = 0
Baøi 3: Cho hình thang ABCD, AC caét BD taïi O. Qua O veõ ñöôøng thaúng MN song song hai ñaùy AD, BC. Ñaët
bAB + aDC
a = AB , b = CD . Chöùng minh MN = .
a+b
Höôùng daãn:
MA NB OA OB AB a
MN // AB // CD ⇒ = = = = =
MB NC OC OC DC b
⎧ a
⎪ OA + OD
b
⎧ a ⎪ OM = a
⎪⎪ MA = − b MD ⎪⎪ 1+
b
⇒⎨ ⇒⎨ ⇒ MN = ON − OM (ñpcm)
⎪ NB = − a NC ⎪ a
OB + OC
⎪⎩ b ⎪ ON = b
⎪ a
⎪ 1+
⎩ b
Baøi 4: Cho tam giaùc ABC. M vaø N laø caùc ñieåm xaùc ñònh bôûi 3MA + 4MB = NB − 3NC = 0 , AC caét MN taïi P.
PA
Tính tæ soá .
PC
Höôùng daãn:
Giaû söû AC = k AP .
23
7
(
Ta coù: 3MA + 4MB = 0 ⇔ −3AM + 4 AB − AM = 0 ⇒ AB = ) 4
AM
1 1 7 3k 7 3k
(
NB = 3NC ⇒ AN = − AB − 3AC = − . .AM +
2
) 2 4 2
AP ⇒ AN = − AM +
8 2
AP
3k 7 5
Vì M, N, P thaúng haøng neân − =1⇒ k = .
2 8 4
PA
Vaäy =4.
PC
1 1
Baøi 5: Cho hình bình haønh ABCD. M vaø N laø caùc ñieåm thoûa maõn AM = AB; DN = DC , G laø troïng taâm
3 2
AG BI
tam giaùc MNB, AG caét BC taïi I. Tính caùc tæ soá , .
GI IC
Höôùng daãn:
AG BI
Ñaët = α, =β.
GI IC
Ta coù:
AI α+1 1 α+1⎛ 1 1 ⎞ α + 1 ⎛ 11
AI =
AG
.AG =
α 3
(
. AM + AN + AB = ) 3α ⎝ 3 ⎜ AB + AD + DC + AB ⎟ =
2 ⎠
⎜
3α ⎝ 3
⎞
AB + AD ⎟
⎠
11 ( α + 1 ) α+1
⇒ AI = AB + AD (1)
18 3α
AB + β AC β
IB = −β IC ⇒ AI = = AD + AB (2)
1+β 1+β
⎧ 11 ( α + 1 ) ⎧ 11 ⎧ AG 11
⎪ = 1 ⎪α = ⎪⎪ GI = 7
⎪ 18 ⎪ 7
Töø (1) vaø (2) suy ra ⎨ ⇒⎨ ⇒⎨
⎪α + 1 = β ⎪β = 6 ⎪ BI = 6
⎪⎩ 3α 1+β ⎪⎩ 5 ⎩⎪ IC 5
1.Goïi I laø ñieåm treân caïnh BC sao cho BI = 2IC . Haõy tính vectô AI theo hai vectô AB vaø AC .
2.Goïi N, P laàn löôït laø trung ñieåm cuûa CA, AB. Ñaët BN = a, CP = b . Tính AB, BC, CA theo a vaø b .
Höôùng daãn:
1.Ta coù:
⎧ 2
⎪⎪ AI = AB + BI = AB + 3 BC 1
⎨ ⇒ AI = ( AB + 2AC )
⎪ AI = AC + CI = AB − 1 BC 3
⎪⎩ 3
2.Ta coù:
⎧ AB
⎪ AB = AC + CP + PB = AC + b + 4 2 2 4 2 2
⎪ 2
⎨ ⇒ AB = − a − b; CA = a + b; BC = a − b
⎪ CA 3 3 3 3 3 3
⎪⎩ CA = CN + NB + BA = − a − AB
2
24
Baøi 7: Cho boán ñieåm A, B, C, D. Ta döïng caùc ñieåm M , N, P thoûa maõn AM = 2AB, AN = 2AC, AP = 2AD .
1.Tính MN theo BC, NP theo CD .
2.Chöùng minh raèng M ,N, P thaúng haøng neáu vaø chæ neáu B, C, D thaúng haøng.
Höôùng daãn:
1.Ta coù:
⎧⎪ AM = 2AB ⎧⎪ MM = 2BC
⎨ ⇒⎨
⎪⎩ AN = 2AC ⎪⎩ NP = 2CD
M, N, D thaúng haøng ⇔ MN = kNP ⇔ BC = kCD ⇒ ñpcm
TAÂM TYÛ CÖÏ

Baøi 1: Cho ba ñieåm A, B, C öùng vôùi ba soá α, β, γ .
3) Neáu α+β+ γ ≠ 0 thì toàn taïi duy nhaát ñieåm I thoûa: α IA + β IB + γ IC = 0 khi
v = α MA + β MB + γ MC = ( α + β + γ ) MI, ∀M .
4) Neáu α + β + γ = 0 thì α MA + β MB + γ MC laø moät vectô khoâng ñoåi.
5) Ñònh M ñeå 2MA + 3MB − MC trong tam giaùc ABC.
min
6) Chöùng minh raèng toàn taïi duy nhaát ñieåm I thoûa α IA + β IB = 0 . Suy ra raèng vôùi M baát kyø, ta coù:
α MA + β MB = ( α + β ) MI .
Höôùng daãn:
( ) ( )
1) α IA + β IB + γ IC = 0 ⇔ −α AI + β AB − AI + γ AC − AI = 0 ⇔ ( α + β + γ ) AI = β AB + γ AC
1
⇔ AI =
α+β+ γ
(
β AB + γ AC ) ( α + β + γ ≠ 0 ) ⇒ I xaùc ñònh duy nhaát.
( ) ( )
Ta coù: v = α MA + β MB + γ MC = α MA + β MA + AB + γ MA + AC = ( α + β + γ ) MA + β AB + γ AC
v = β AB + γ AC, ∀M
( ) (
Maët khaùc: v = α MI + IA + β MI + IB + γ MI + IC ) ( )
= ( α + β + γ ) MI + α IA + β IB + γ IC
= ( α + β + γ ) MI
Baøi toaùn treân I goïi laø taâm tæ cöï cuûa heä ñieåm A, B, C.
2) Ñaët f ( M ) = α MA + β MB + γ MC = ( α + β + γ ) MI ≥ 0 ⇒ f ( M ) min khi M ≡ I .
Do ñoù f(M) laø moät vectô khoâng ñoåi.
3) Goïi I laø ñieåm thoûa 2MA + 3MB − MC .
I toàn taïi vì α + β + γ = 2 + 3 − 1 = 4 ≠ 0 .
Theo caâu 2 f ( M ) = ( α + β + γ ) MI = 4MI ≥ 0 ⇒ f ( M ) min khi M ≡ I
25
( )
4) α IA + β IB = 0 ⇔ α IA + β IA + AB = 0 ⇔ ( α + β ) IA + β AB = 0 ⇔ AI =
β
α+β
AB .
β
Do A, B coá ñònh, vectô AB khoâng ñoåi neân toàn taïi moät ñieåm I duy nhaát thoûa α IA + β IB = 0 .
α+β
( ) ( )
Ta cuõng coù: α MA + β MB = α MI + IA + β MI + IB = ( α + β ) MI + α IA + β IB .
Vaäy α MA + β MB = ( α + β ) MI .

3) Goïi I laø ñieåm xaùc ñònh bôûi α IA + β IB + γ IC = 0 ( α + β + γ ≠ 0; α + β ≠ 0; β + γ ≠ 0; α + γ ≠ 0 ) . Goïi D, E, F
laàn löôït laø giao ñieåm cuûa IA, IB, IC vôùi BC, CA, AB. Chöùng minh raèng
β DB + γ DC = γ EC + α EA = β FB + α FA = 0 (1).
4) Ñaûo laïi D, E, F laø caùc ñieåm thoûa (1) . Chöùng minh AD, BE, CF ñoàng quy taïi I xaùc ñònh nhö caâu 1.
5) Aùp duïng: Goïi M laø ñieåm tuøy yù trong tam giaùc ABC ñeàu; x, y, z laàn löôït laø khoaûng caùch töø M tôùi BC, CA,
AB. Chöùng minh raèng xMA + yMB + zMC = 0 .
Höôùng daãn:
3) Goïi D laø ñieåm thoûa β DB + γ DC = 0 ⇒ β IB + γ IC = ( β + γ ) ID ( taâm tæ cöï ) ⇒ α IA + ( β + γ ) ID = 0
⇒ I, A, D thaúng haøng ⇒ D chính laø giao ñieåm cuûa IA vôùi BC.
Töông töï cho E, F.
4) Xeùt I laø taâm tæ cöï cuûa A ( α ) , B ( β ) , C ( γ ) .
⇒ α IA + β IB + γ IC = 0 ⇒ α IA + ( β + γ ) ID = 0
⇒ β IB + ( α + γ ) IE = 0; γ IC + ( α + β ) IF = 0
⇒ ( I, D, A ) ; ( I, E, B ) ; ( I, F, C ) laø nhöõn g boä ba ñieåm thaún g haøn g.
Do ñoù: DA, EB, FC ñoàng quy taïi I.
5) Goïi D = AM ∩ BC; E = BM ∩ CA; F = CM ∩ AB
DB dt ABD dt ABM z
Ta coù: = = = ⇒ yDB = zDC ⇒ yDB + zDC = 0 (1)
DC dt ACD dt ACM y
Töông töï ta coù: zEC + xEA = 0 (2)
xFA + yFB = 0 (3)
Töø (1), (2) vaø (3) suy ra AD, BE, CF ñoàng quy taïi M thoûa maõn xMA + yMB + zMC = 0 .
Baøi 3: Cho tam giaùc ABC, ñöôøng troøn noäi tieáp (coù taâm I), tieáp xuùc vôùi BC, CA, AB laàn löôït taïi D, E, F. AA’,
BB’, CC’ laø caùc ñöôøng phaân giaùc trong cuûa tam giaùc ABC ( A′ ∈ BC; B′ ∈ AC; C ′ ∈ AB ) vaø a, b, c laø ñoä daøi
cuûa BC, CA, AB.
3) Chöùng minh aIA + bIB + cIC = 0 .
1 1 1
4) Chöùng minh AD, BE, CF ñoàng quy taïi J thoûa JA + JB + JC = 0 .
p−a p−b p−c
26
5) Chöùng minh tam giaùc ABC ñeàu neáu xaûy ra moät trong hai heä thöùc sau ñaây: AA′ + BB′ + CC ′ = 0 ;
AD + BE + CF = 0 .
Höôùng daãn:
A′B AB c
3) AA’, BB’, CC’ ñoàng quy taïi I vaø = = ⇒ bA′B + cA′C = 0 .
A′C AC b
9 Caùch 1:
Töông töï ta coù cB′ C + aB′ A = 0 vaø aC ′A + bC ′B = 0
Vaäy aIA + bIB + cIC = 0 .
9 Caùch 2: Neáu I laø ñieåm beân trong tam giaùc ABC baát kyø, ta luoân coù I laø taâm tæ cöï cuûa A ( SIBC ) ,
1 1 1
B ( S ICA ) , C ( S IAB ) . Nghóa laø SIBC .IA + SICA .IB + S IAB .IC = 0 ⇔ r a.IA + r b.IB + r c.IC = 0
2 2 2
⇒ aIA + bIB + cIC = 0 .
4) Ta coù: BD = BF = p − b; CD = CE = p − c; AE = AF = p − a
1 1
⇒ ( p − c ) DB + ( p − b ) DC = 0 ⇒ DB + DC = 0
p−b p−c
1 1 1 1
Töông töï ta coù: EC + EA = 0 vaø FA + FB = 0 .
p−c p−a p−a p−b
1 1 1
Do ñoù DA, EB, FC ñoàng quy taïi J thoûa JA + JB + JC = 0
p−a p−b p−c
5) Chöùng minh boå ñeà: ñieåm M naèm trong tam giaùc ABC, AM caét BC taïi D’, BM caét CA taïi E’, CM caét AB
taïi F’. Neáu ta coù AD′ + BE ′ + CF ′ = 0 thì M ≡ G (G laø troïng taâm tam giaùc ABC). Boå ñeà naøy ñaêng treân taïp
chí toaùn hoïc tuoåi treû.
Ñaët S = dt ΔABC , S1 = dt ΔMBC , S 2 = dt ΔMCA , S3 = dt ΔMAB
Ta coù: S1 .MA + S2 .MB + S 3 .MC = 0 (taâm tæ cöï caùch 2 caâu 1)
AD′ BE ′ CF ′
Maët khaùc: AD′ + BE ′ + CF ′ = 0 ⇔ .MA + .MB + .MC = 0
AM BM CM
S S S
⇒ .MA + .MB + .MC = 0 .
S − S1 S − S2 S − S3
1 1 1
⇒ .MA + .MB + .MC = 0 .
S − S1 S − S2 S − S3
Do tính chaát caùc giao ñieåm AM ∩ BC, BM ∩ CA, CM ∩ AB neân ta coù:
1 1 1
S − S1 S − S 2 S − S 3
= = ⇒ S1 ( S − S1 ) = S2 ( S − S2 ) = S3 ( S − S3 )
S1 S2 S3
⇒ S1 ( S2 + S3 ) = S 2 ( S1 + S3 ) = S3 ( S2 + S1 ) ⇒ S1S2 = S 2 S 3 = S 3 S1 ⇒ S1 = S2 = S 3
⇒ MA + MB + MC = 0 ⇒ M ≡ G. Boå ñeà ñöôïc chöùn g minh.
Vaäy neáu ta coù AA′ + BB′ + CC ′ = 0 ⇒ taâm ñöôøn g tr oøn noäi tieáp cuõn g laø tr oïn g taâm cuûa tam giaùc ABC
⇒ tam giaùc ABC ñeàu .
27
Vaäy neáu ta coù AD + BE + CF = 0 ⇒ AD, BE, CF laø caùc tr ung tuyeán cuûa tam giaùc ABC ⇒ DB = DC ;
EC = EA; FA = FB ⇒ p − b = p − c; p − c = p − a; p − a = p − b ⇒ a = b = c ⇒ tam giaùc ABC ñeàu .
Baøi 4: Cho tam giaùc ABC, haõy döïng I, J, K, L thoûa:

3) IA − 3IB = AC .
4) JA − JB + 2JC = 0 .
5) KA + 2KB = 2CB .
6) LA + 3LB − LC = 0 .
7) IA − IB + 2IC = AB .
8) JA + JB + JC = AB − 2AC .
9) KA + KB + 2KC = 0 .
10) 3LA − 2LB + LC = 0 .
Baøi 5: Cho tam giaùc ABC, tìm taäp hôïp nhöõng ñieåm M sao cho:
3
1) MA + MB + MC = MB + MC .
2
2) MA + BC = MA − MB .
3) 2MA + MB = 4MB − MC .
4) 4MA + MB + MC = 2MA − MB − MC .
Baøi 6: Cho töù giaùc ABCD, haõy tìm soá k vaø ñieåm I coá ñònh sao cho toång caùc vectô sau coù theå vieát daïng
kMI, ∀M .
2) MA + MB − MC = kMI .
3) MA + MB + 2MC = kMI .
4) MA + MB + MC + MD = kMI .
5) 2MA − 3MC + 2MD = kMI .
Baøi 7: Cho hình vuoâng ABCD caïnh a, M laø ñieåm baát kyø. Chöùng minh raèng caùc vectô sau day khoâng ñoåi vaø
moâñun cuûa chuùng laø:
3) 2MA + MB − MC − 2MD = 3a .
4) 3MA − MB − 2MC = a 13 .
5) 4MA − MB − MC − MD = 2a 2 .
VAÁN ÑEÀ 4: CHÖÙNG MINH ÑIEÅM THAÚNG HAØNG,

ÑÖÔØNG THAÚNG QUA ÑIEÅM COÁ ÑÒNH, ÑÖÔØNG SONG SONG
Baøi 1: Cho tam giaùc ABC, G laø troïng taâm.
28
3) I vaø J laø hai ñieåm thoûa IC − IB + IA = 0 vaø JA + JB − 3JC = 0 . Chöùng minh I, G, B thaúng haøng vaø
IJ cuøn g phöông AC .
4) Goïi M laø ñieåm di ñoäng treân BC, veõ MP, MQ laàn löôït song song AC, AB caét AB, AC theo thöù töï taïi P, Q.
veõ hình bình haønh BMPR vaø CMQS. Tìm taäp hôïp trung ñieåm I cuûa RS.
5) Goïi N laø ñieåm xaùc ñònh bôûi 3NA − NB + 2NC = 0 . Tìm AN ∩ BC, NB ∩ CA, NC ∩ AB .
AD
6) Neáu AB = 3, AC = 4 , phaân giaùc trong AD cuûa goùc BAC caét trung tuyeán BK taïi L. Tính .
AL
Höôùng daãn:
( ) ( ) ( ) (
3) IC − IB + IA = 0 ⇔ IG + GC − IG + GB + IG + GA = 0 ⇔ IG + GC + GA − GB = 0 )
⇔ IG = 2GB ( vì GA + GC = − GB ) ⇒ I, G, B thaúng haøng.
IC − IB + IA = 0 ⇔ BC + IA = 0 (1)
( ) ( )
JA + JB − 3JC = 0 ⇔ JA + JA + AB − 3 JA + AC = 0 ⇔ AB − JA − 3AC = 0 (2)
Coäng (1) vaø (2) ta ñöôïc IJ − 2AC = 0 hay IJ = 2AC
Vaäy IJ vaø AC cuøng phöông.
4) Ta coù: 2AI = AR + AS
AR = AB + AP − AM (vì BP vaø MR coù cuøng trung ñieåm)
AS = AC + AQ − AM (vì CQ vaø MS coù cuøng trung ñieåm)
Vaäy 2AI = AR + AS = AB + AC + AP + AQ − 2AM = AB + AC − AM .
Vì M treân ñoaïn BC neân: AM = k AB + ( 1 − k ) AC, 0 ≤ k ≤ 1 .
1 1
Do ñoù 2AI = ( 1 − k ) AB + k AC ⇔ AI = ( 1 − k ) . .AB + k. AC .
2 2
Goïi E, F laø trung ñieåm AB vaø AC thì AI = ( 1 − k ) AE + k AF ⇔ I thuoäc ñoaïn EF.
Vaäy taäp hôïp I laø ñöôøng trung bình cuûa tam giaùc ABC, öùng vôùi caïnh BC.
5) Goïi M, H, P laø caùc ñieåm xaùc ñònh bôûi: 3PA − PB = 3HA + 2HC = 2MC − MB .
Do A, B, C khoâng thaúng haøng neân NA caét PC taïi N vaø 3NA − NB + 2NC = 0 neân ta coù: 3NA + NM = 0
hay A, M, N thaúng haøng ⇒ M ∈ BC ⇒ M = AN ∩ BC .
Töông töï H = NB ∩ CA, P = NC ∩ AB .
LB AB 3 DB AB 3
6) Theo tính chaát phaân giaùc, ta coù: = = vaø = = ⇒ 2LB + LK = 0
LK BK 2 DC AC 4
⎧⎪ 2LB + 3LK = 0 ⎧⎪ 2AB + 3AK = 5AL
⇒⎨ ⇒⎨ ⇒ 3AC − 6AK = 7AD − 10AL
⎩⎪ 4DB + 3DC = 0 ⎩⎪ 4AB + 3AC = 7AD
AD 10
⇒ 0 = 7AD − 10AL ⇒ =
AL 7
Baøi 2: Cho tam giaùc ABC, ñaët AB = u, AC = v .

1) Goïi P laø ñieåm ñoái xöùng cuûa B qua C. Tính AP theo u, v .
29
1 1
2) Goïi Q vaø R laø ñieåm ñònh bôûi AQ = AC vaø AR = AB . Tính RP vaø RQ theo u vaø v . Töø ñoù suy ra ba
2 3
ñieåm P, Q, R thaúng haøng.
1 1
3) Neáu E, F xaùc ñònh bôûi AE = AB, AF = AC ( k ≠ 0; k ≠ −1 ) . Chöùng minh EF luoân ñi qua moät ñieåm
k k +1
coá ñònh khi k thay ñoåi.
Höôùng daãn:
1) Xeùt tam giaùc ABP, ta coù: 2AC = AB + AP ⇒ AP = 2AC − AB = 2v − u .
Vaäy AP = 2v − u .
1
2) Ta coù: RP = RA + AP = AB + AP
3
1 4
Theo caâu 1: AP = 2v − u ⇒ RP = u + 2v − u hay RP =
3
(6
)
3v − 2u
1 1 1 1 1
RQ = RA + AQ = − AB + AC = − u + v =
3 2 3 2 6
( 3v − 2u)
4
⎧
(
⎪⎪ RP = 6 3v − 2u )
Ta coù: ⎨ ⇒ RP = 4RQ ⇒ RP vaø RQ cuøn g phöông hay R, P, Q thaún g haøn g.
⎪ RQ = 1 3v − 2u
( )
⎪⎩ 6
3) Ta coù:
⎧ 1
⎪⎪ AE = k AB ⎪⎧ AB = k AE
⎨ ⇔⎨ ⇒ AC − AB = ( 1 + k ) AF − k AE ⇔ BC = ( 1 + k ) AF − k AE (1)
⎪ AF = 1
AC ⎪⎩ AC = ( 1 + k ) AF
⎩⎪ k +1
Goïi M laø ñieåm thuoäc EF sao cho ( k + 1 ) MF − kME = 0 (2)
Vaø (1) ta coù: BC = AM ⇒ M coá ñònh vaø M laø ñænh thöù tö cuûa hình bình haønh ABCM.
k
Töø ( 2 ) ⇔ ( k + 1 ) MF = kME ⇔ MF = ME .
k +1
Vaäy M, E, F thaúng haøng hay EF ñi qua ñieåm coá ñònh M.
Baøi 3: Cho tam giaùc ABC, troïng taâm G.

1) Bieåu dieãn JI theo c = AB, b = AC .
(
2) Chöùng minh IJ qua G IJ cuøn g phöông IG . )
3) Laáy ñieåm M, N ,P sao cho MB − 2MC = NA + 2NC = PA + PB = 0 .
a) Tính PM, PN theo AB vaø AC .
b) Chöùng minh raèng M, N, P thaúng haøng.
Höôùng daãn:
( )
1) IA = 2IB ⇔ IA = 2 IA + AB ⇔ − IA = 2AB hay AI = 2c
30
2 2
( )
3JA + 2JB = 0 ⇔ 3JA + 2 JA + AB = 0 ⇔ AJ =
5
AC = b
5
2
Vaäy JI = JA + AI = AI − AJ = 2c − b
5
1 1 6
2) IG = AG − AI =
3
( )
AB + AC − AI =
3
( )
b − 5c ⇒ JI = − IG ⇒ IJ // IG hay IJ qua G.
5
1 2
3) a) Ta coù: PN = PA + AN = − AB + AC
2 3
1 1 3
2 2
(
PM = PB + BM = AB + 2BC = AB + 2 BA + AC = − AB + 2AC
2
)
b) Theo caâu 3a, ta coù: PM = 3PN .
Vaäy P, M, N thaúng haøng.

1) MB = 3MC, NA + 3NC = 0, PA + PB = 0 . Phaân tích PM, PN theo a = BC, b = CA . Chöùng minh M, N, P
thaúng haøng.
2) Xaùc ñònh hai ñieåm I, F bôûi IA + 3IC = 0, FA + 2FB + 3FC = 0 . Chöùng minh I, F, B thaúng haøng.
Höôùng daãn:
1 3 1 3 1 3 1
2 2
(
1) Caùch 1: PM = PB + BM = AB + BC = CB − CA − BC hay PM =
2 2
) (
2
)
− a − b + a = a − b (1).
2 2
1 3 1 3 2a + b
PN = PA + AN = − AB − CA =
2 4 2
(
a+b − b =
4
) 4
(2)
Töø (1), (2) suy ra PM = 2PN ⇒ PM // PN ⇒ P, M, N thaúng haøng.

Caùch 2: Ta coù:
⎧ 1
⎪ AP = AB
⎧ PA + PB = 0 2
⎪⎪ ⎪
⎪ 3
⎨ NA + 3NC = 0 ⇔ ⎨ AN = AC
⎪ ⎪ 4
MB = 3MC 3 1
⎪⎩ ⎪
( )
⎪ AB − AM = 3 AC − AM ⇒ AM = 2 AC − 2 AB
⎩
⎧ 3
⎪⎪ MP = AP − AM = AB − 2 AC
Vaø ⎨ ⇒ MP = 2MN ⇒ M, N, P thaúng haøng.
⎪ MN = AN − AM = 1 AB − 3 AC
⎪⎩ 2 4
2) Töø IA + 3IC = 0 ta coù FA + 3FC = 4FI
Vaø FA + 2FB + 3FC = 0 ⇒ 2FB + 4FI = 0 ⇒ F, B, I thaúng haøng.
AM 1
Baøi 5: Cho hình bình haønh ABCD, M vaø N laø hai ñieåm laàn löôït treân ñoaïn AB vaø CD sao cho = vaø
AB 3
CN 1
= .
CD 2
31
1) Tính AN theo AB, AC .

2) Goïi G laø troïng taâm tam giaùc MNB, tính AG theo AB, AC .
3) Goïi I laø ñieåm ñònh bôûi BI = kBC. Tính AI theo AB, AC vaø k. Tính k ñeå AI qua G .
Höôùng daãn:
1) Ta coù:
AD + AC = 2AN ⎫⎪ 1
⎬ ⇒ 2AN = 2AC − AB ⇒ AN = AC − AB
AD + DC = AC ⎪⎭ 2
1 1 1
2) AB + AM + AN = 3AG (tính chaát troïng taâm) ⇒ 3AG = AB + AN + AB = AB + AC − AB + AC
3 2 3
5 1
⇒ AG = AB + AC
18 3
( )
3) AI = AB + BI = AB + kBC = AB + k BA + AC = ( 1 − k ) AB + k AC
5 1 6
Ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå AI ñi qua G laø AI, AG cuøng phöông ⇔ k = (1 − k ) ⇔ k = .
18 3 11
3
Baøi 6: Cho tam giaùc ABC. Treân BC laáy ñieåm D sao cho: BD = BC (1). Goïi E laø moät ñieåm thoûa
5
4EA + 2EB + 3EC = 0 (2).
1) Tính ED theo EB vaø EC .
2) Chöùng minh A, E, D thaúng haøng.
3) Treân AC laáy ñieåm F sao cho AF = xAC . Haõy xaùc ñònh x sao cho B, E, F thaúng haøng.
Höôùng daãn:
3 3 2 3 2
1) Töø (1) ta coù: BE + ED =
5
( )
BE + EC ⇔ ED = EC − BE = EC + EB .
5 5 5 5
2) Töø (2) ta coù: 4EA + 2EB + 3EC = 4EA + 5ED = 0 .
5
Suy ra EA = − ED hay A, E, D thaúng haøng.
4
1
(
3) Töø (2) ta coù: EB = − 4EA + 3EC (1)
2
)
( )
AF = xAC ⇔ AE + EF = x AE + EC ⇔ EF = ( 1 − x ) EA + xEC (2)
1− x x 3
Ba ñieåm B, E, F thaúng haøng ⇔ EB = kEF ( k ≠ 0 ) ⇔
−2
=
3
( do ( 1 ) , ( 2 ) ) ⇒ x = .
7
−
2
Baøi 7: Cho tam giaùc ABC, M laø ñieåm sao cho BM = BC − 2AB (1) vaø N laø ñieåm xaùc ñònh bôûi
CN = xAC − BC (2).
1) Xaùc ñònh x sao cho A, M, N thaúng haøng.
2) Xaùc ñònh x ñeå MN ñi qua trung ñieåm cuûa caïnh BC.
Höôùng daãn:
32
( )
1) AM = AB + BM = AB + BC − 2AB = BC + BA
AN = AC + CN = AC + ( xAC − BC ) = ( x + 1 ) AC − BC = ( 1 + x ) AB + xBC
1
A, M, N thaúng haøng khi AM = k AN ( k ≠ 0 ) ⇒ x = −
2
1
2) D laø trung ñieåm BC: MD = 2AB − BC
2
MN = MA + AN = ( 2 + x ) AB + ( x − 1 ) BC
2
Ñeå M, N, D thaúng haøng, ñieàu kieän caàn vaø ñuû laø MN = kMD ⇒ x =
5
Baøi 8: Cho tam giaùc ABC, k laø haèng soá, M laø ñieåm di doäng sao cho v = MN = 2MA − 3MB + kMC .
7) Vôùi k = 1 . Chöùng minh MN coù phöông khoâng ñoåi.
8) Vôùi k ≠ 1 . Chöùng minh MN luoân ñi qua moät ñieåm coá ñònh.
Höôùng daãn:
( ) ( )
1) k = 1 : v = 2MA − 3MB + MC = 2MA − 3 MA + AB + MA + AC = −3AB + AC vectô khoâng ñoåi.
Vaäy MN coù phöông khoâng ñoåi.
( ) ( )
2) Goïi I: 2IA − 3IB + kIC = 0 ⇔ 2 CA − CI − 3 CB − CI − kCI = 0 ⇔ ( 1 − k ) CI = 3CB − 2CA
3CB − 2CA
⇒ CI = ⇒ I coá ñònh, k ≠ 1 .
1− k
( ) ( ) ( )
Vaø: MN = 2 MI + IA − 3 MI + IB + k MI + IC = ( k − 1 ) MI + 2IA − 3IB + kIC = ( k − 1 ) MI .
Vaäy MN = ( k − 1 ) MI ⇒ MN // MI ⇒ MN ñi qua I coá ñònh .
1
Baøi 9: Cho tam giaùc ABC, troïng taâm G. Caùc ñieåm M, N thoûa maõn: 3MA + 4MB = 0, CN = BC . Chöùng
2
minh MN ñi qua troïng taâm G cuûa tam giaùc ABC.
Höôùng daãn:
3
3MA + 4MB = 0 ⇒ MB = AB
7
1 3
CN = BC ⇒ BN = BC
2 2
3 3
Ta coù: MN = MB + BN = AB + BC (1)
7 2
G laø troïng taâm tam giaùc ABC neân :
3 2 3 2 1 2 1
MG = MB + BG = AB + BE = AB + . BA + BC =
7 3 7 3 2
( 21
)
AB + BC
3
(2)
9
Töø (1) vaø (2) suy ra MN = MG .
2
33
Vaäy ba ñieåm M, N, G thaúng haøng.

6) MN = v = 2MA + 3MB + kMC .
a. Khi k ≠ 5 . Chöùng minh giaù cuûa MN luoân qua moät ñieåm coá ñònh.
b. Tìm k ñeå MN laø moät vectô khoâng ñoåi.
1 1
7) Laáy E, F treân tam giaùc ABC sao cho AE = AB, AF = AC ( k ≠ 0; −1 ) . Chöùng minh EF luoân qua
k k +1
moät ñieåm coá ñònh.
Höôùng daãn:
( ) (
6) a) Goïi I laø ñieåm thoûa 2IA + 3IB + kIC = 0 ⇔ 2IA + 3 IA + AB + k IA + AC = 0 )
−3AB − k AC
⇔ ( 5 + k ) IA = −3AB − k AC ⇔ IA = ( k ≠ 5 ) ⇒ I coá ñònh.
5+ k
( ) ( ) ( )
MN = v = 2 MI + IA + 3 MI + IB + k MI + IC = ( 5 + k ) MI ⇒ MN // MI hay MN qua I coá ñònh.
b) MN = 2MA + 3 ( MA + AB ) + k ( MA + AC ) = ( 5 + k ) MA + 3AB + k AC
MN khoâng ñoåi khi 5 + k = 0 ⇔ k = −5 .
( )
7) AC = ( k + 1 ) AF = k AF + AF = k AE + EF + AF ⇒ AC = AB − kEF + AF
Hay kEF = AC − AB − AF = BC − AF
Veõ AI = BC thì AI − AF = kEF ⇒ kEF = FI ⇒ E, F, I thaúng haøng ⇒ EF qua I coá ñònh.

6) Goïi I, F, K laø caùc ñieåm xaùc ñònh bôûi AI = α AB, AF = β AC, AK = γ AD . Chöùng minh ñieàu kieän caàn vaø ñuû
1 1 1
ñeå I, F, K thaúng haøng laø = + ( α, β, γ ≠ 0 ) .
β α γ
AM 1 CN 1
7) Goïi M, N laø 2 ñieåm laàn löôït treân ñoaïn AB vaø CD sao cho = , = . Goïi G laø troïng taâm tam giaùc
AB 3 CD 2
BMN.
a) Tính AN, AG theo AB, AC .
b) Goïi H laø ñieåm ñònh bôûi BH = kBC . Tính AH theo AB, AC vaø k . Tìm k ñeå AH qua G.
Höôùng daãn:
6) Ta coù: KI = AI − AK = α AB − γ AD
KF = AF − AK = β AC − γ AD
Maø AC = AB + AD
Vaäy KF = β AB + ( β − γ ) AD
Ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå K, I, F thaúng haøng vaø toàn taïi soá k sao cho KF = kKI
⇔ β AB + ( β − γ ) AD = k α AB − k γ AD ⇔ ( β − k α ) AB + ( β − γ + k γ ) AD = 0 (1)
34
β γ −β β β
Do AB, AD khoâng cuøng phöông neân ( 1 ) ⇔ β − k α = 0 = β − γ + k γ ⇔ =k= ⇔ = 1−
α γ α γ
1 1 1
⇔ = + ( α, β , γ ≠ 0 ) (ñpcm).
β α γ
7) a) Ta coù:
AD + AC = 2AN ⎫⎪ 1
⎬ ⇒ AC − AB = 2AN − AC ⇒ AN = AC − AB
AD + AB = AC ⎪⎭ 2
1
Vaø ta coù: 3AG = AB + AM + AN = AB + AN + AB
3
4 1 5
⇒ 3AG = AB + AC − AB = AB + AC
3 2 6
5 1
⇒ AG = AB + AC
18 3
b) AH = AB + BH = AB + kBC = AB + kBA + k AC = ( 1 − k ) AB + k AC
5 1 6
⇒ Ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå AG qua H laø AG cuøng phöông AH ⇔ k = (1 − k ) ⇒ k = .
18 3 11

11) Goïi I laø trung ñieåm cuûa BC, D vaø E laø hai ñieåm sao cho BD = DE = EC .
c) Chöùng minh raèng AB + AC = AD + AE .
d) Tính AS = AB + AD + AC + AE theo AI , suy ra A, I , S thaúng haøng.
12) Goïi M laø ñieåm ñònh bôûi BM = BC − 2AB , N laø ñieåm ñònh bôûi CN = xAC − BC .
c) Xaùc ñònh x ñeå A, M, N thaúng haøng.
IM
d) Xaùc ñònh x ñeå MN qua ñieåm giöõa I cuûa BC. Tính .
IN
Höôùng daãn:
1) a) Ta coù:
AB + AC = 2AI ( I laø tr ung ñieåm BC ) ⎫⎪
⎬ ⇒ AB + AC = AD + AE
AD + AE = 2AI ( I laø tr ung ñieåm DE ) ⎪⎭
( ) ( )
b) AS = AB + AC + AD + AE = 2AI + 2AI = 4AI
Vì AS = 4AI neân AS vaø AI cuøng phöông hay A, S, I thaúng haøng.
2) a) Ta coù: BM = BC − 2AB ⇔ 2AB = BC − BM
( ) ( )
Hay 2AB = BA + AC − BA + AM = AC − AM ⇔ AM = AC − 2AB (1)
( ) (
CN = xAC − BC ⇔ xAC = CN − CB = CA + AN − CA + AB )
Hay xAC = AN − AB ⇒ AN = xAC + AB (2)
Ñeå A, M, N thaúng haøng ⇔ AM, AN cuøng phöông ⇔ AM = k AN
35
(
Choïn k = −2 thì AM = −2AN ⇒ AM + 2AN = 0 ⇔ AC − 2AB + 2 xAC + AB = 0 ) ( )
1
⇔ ( 2x + 1 ) AC = 0 ⇔ 2x + 1 = 0 ⇔ x = −
2
1
Vaäy vôùi x = − thì A, M, N thaúng haøng.
2
( ) (
b) BM = BC − 2AB ⇔ 2 BI + IA + BI + IC − BI + IM = 0 ) ( )
⇒ 2IB = 2IA + IC − IM ⇒ IM = 2IA + 3IC
( )
CN = xAC − BC ⇔ x CI + IA + CI + IN − CI − IB = 0
⇒ xCI = xIA + IN − IB ⇒ IN = − xIA + ( x − 1 ) IC
Ñeå M, N, I thaúng haøng ⇔ IM vaø IN cuøn g phöông ⇔ IM = kIN .
Choïn k = −5 thì IM = −5IN ⇒ IM + 5IN = 0 ⇔ 2IA + 3IC − 5 ⎡⎣ − xIA + ( x − 1 ) IC ⎤⎦ = 0
2
⇔ 2 ( x − 1 ) + 3x = 0 ⇔ x =
5
2
Vaäy vôùi x =thì M, N, I thaúng haøng.
5
⎧ IM = 2IA + 3IC
2 ⎪ IM
Khi x = thì ⎨ 2 3 ⇒ IM = −5IN ⇒ =5
5 ⎪ IN = − IA − IC IN
⎩ 5 5
Baøi 12: Cho ba ñieåm coá ñònh A, B, C vaø ba soá thöïc sao cho a + b + c ≠ 0 .
6) Chöùng minh raèng chæ coù moät ñieåm G thoûa maõn heä thöùc aGA + bGB + cGC = 0 .
7) Goïi M vaø P laø hai ñieåm di ñoäng sao cho MP = aMA + bMB + cMC . Chöùng minh raèng ba ñieåm G, M, P
thaúng haøng.
Höôùng daãn:
(
7) Ta coù: aGA + bGB + cGC = 0 ⇔ aGA + b GA + AB + c GA + AC = 0 ) ( )
bAB + cAC
⇔ ( a + b + c ) GA = − bAB − cAC ⇒ AG = khoâng ñoåi.
a+b+c
Do ñoù G ñöôïc xaùc ñònh vaø duy nhaát.
( ) (
8) MP = aMA + bMB + cMC = aMP = a MG + GA + b MG + GB + c MG + GC ) ( )
( )
MP = ( a + b + c ) MG + aGA + bGB + cGC = ( a + b + c ) MG .
Vaäy M, P ,G thaúng haøng.

7) Goïi M laø trung ñieåm BC, I vaø J laø hai ñieåm xaùc ñònh bôûi AI = α AB vaø AJ = β AC . Tìm heä thöùc lieân heä
giöõa α vaø β ñeå AM caét IJ taïi trung ñieåm cuûa AM.
36
8) Goïi P laø ñieåm löu ñoäng. Döïng vectô PQ = 2PA + 3PB − PC . Chöùng minh PQ ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi
P thay ñoåi . Goïi H laø trung ñieåm cuûa CQ. Chöùng minh raèng PH ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi P thay ñoåi.
Höôùng daãn:
a. Neáu α = 0 ∨ β = 0 : khoâng thoûa maõn giaû thieát. Do vaäy α ≠ 0 vaø β ≠ 0 .
1 1⎛ 1 1 ⎞ 1 1
Ta coù: AM =
2
( 2⎝α
)
AB + AC = ⎜ AI + AI ⎟ =
β ⎠ 2α
AI +
2β
AI
⎛ 1 1 ⎞
Do ñoù AM seõ caét IJ taïi K maø AM = ⎜ + ⎟ AK (taâm tæ cöï)
⎝ 2α 2β ⎠
1 1 1 1
Vaäy K laø trung ñieåm cuûa AM thì + =2⇔ + =4
2 α 2β α β
(
b. Goïi E laø ñieåm ñònh bôûi 2EA + 3EB − EC = 0 ⇔ 2EA + 3 EA + AB − EA + AC = 0 ) ( )
⇔ 5AE = 3AB − AC ⇒ E coá ñònh .
Ta chöùng minh PQ qua E.
( ) ( ) ( )
PQ = 2PA + 3PB − PC = 2 PE + EA + 3 PE + EB − PE + EC = 4PE + 2EA + 3EB − EC = 4PE
⇒ P, Q, E thaúng haøng ⇒ PQ qua ñieåm coá ñònh E.
1 1 1 5
Ta coù: PH =
2
(PQ + PC = )2
( 2
)
2PA + 3PB = ( 2 + 3 ) PJ = PJ
2
⇒ P, H, J thaúng haøng ⇒ PH qua ñieåm coá ñònh J.
Baøi 8: Cho boán ñieåm A, B, C, M thoûa maõn MA + 2MB − 3MC = 0 . Chöùng minh A, B, C thaúng haøng.
Höôùng daãn:
3
( ) ( )
MA + 2MB − 3MC = 0 ⇔ MA + 2 MA + AB − 3 MA + AC = 0 ⇔ 2AB − 3AC = 0 ⇔ AB = AC
2
⇒ A, B, C thaúng haøng.
Baøi 14: Cho tam giaùc ABC, M vaø N thay ñoåi sao cho MN = 2MA + 3MB − MC
3) Tìm ñieåm I thoûa maõn 2IA + 3IB − IC = 0 .
4) Chöùng minh ñöôøng thaúng MN luoân ñi qua moät ñieåm coá ñònh.
Höôùng daãn:
( ) ( )
3) 0 = 2IA + 3IB − IC = 2IA + 3 IA + AB − IA + AC = 4IA + 3AB − AC
1
⇒ IA =
4
( )
AC − 3AB : ñaúng thöùc xaùc ñònh ñieåm I
( ) ( ) ( )
4) MN = 2MA + 3MB − MC = 2 MI + IA + 3 MI + IB − MI + IC = 4MI + 2IA + 3IB − IC = 4MI ( )
⇒ M, N, I thaúng haøng hay MN ñi qua ñieåm I coá ñònh.
Baøi 15: Cho tam giaùc ABC, goïi I, J laø hai ñieåm xaùc ñònh bôûi IA = 2IB; 3JA + 2JC = 0
3) Tính IJ theo AB vaø AC .
4) Chöùng minh ñöôøng thaúng IJ ñi qua troïng taâm G cuûa tam giaùc ABC.
37
Höôùng daãn:
3) IJ = AJ − AI
( )
AI = 2BI = 2 BA + AI ⇒ AI = 2AB
2
3JA + 2JC = 0 ⇔ 3JA + 2 JA + AC = 0 ⇒ AJ =( ) 5
AC
2
Vaäy IJ = AC − 2AB
5
1
4) Ta coù: AG =
3
(
AB + AC )
1
Maët khaùc: IG = AG − AI =
3
(AC + 5AB )
6
⇒ IJ = IG ⇒ I, J, G thaúng haøng.
5
Baøi 16: Cho tam giaùc ABC, hai ñieåm M, N thay ñoåi sao cho MN = 2MA − MB + MC
4) Döïng ñieåm I sao cho 2IA − IB + 3IC = 0 .
5) Chöùng minh raèng MN ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi M thay ñoåi.
6) Goïi P laø trung ñieåm cuûa BN. Chöùng minh MP ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi M thay ñoåi.
Höôùng daãn:
( ) ( ) (
4) 2IA − IB + 3IC = 0 ⇔ 2 OA − OI − OB − OI + 3 OC − OI = 0 ⇔ 2OA − OB + 3OC = 4OI )
Neáu choïn O ≡ C thì 4CI = 2CA − CB : ñaúng thöùc naøy hoaøn toaøn xaùc ñònh I.
( ) (
5) MN = 2MA − MB + 3MC = 2 MI + IA − MI + IB + 3 MI + IC ⇒ MN = 4MI ) ( )
⇒ M, N, I thaúng haøng hay MN qua I coá ñònh.
1 1
6) MP =
2
( MB + MN = ) 2
2MA + 3MC( )
Goïi J laø ñieåm thoûa maõn 2JA + 3JC = 0 , J xaùc ñònh.
1 5
2 ⎣ ( ) (
MP = ⎡ 2 MJ + JA + 3 MJ + JC ⎤ = MJ .
⎦ 2
)
Vaäy M, P, J thaúng haøng hay MP qua J coá ñònh.
VAÁN ÑEÀ 5 TAÄP HÔÏP – QUYÕ TÍCH
Ta choïn moät hoaëc hai ñieåm coá ñònh A, B. ta bieán ñoåi heä thöùc veà moät trong caùc daïng sau ñaây:
1) Neáu AM cuøng phöông vectô coá ñònh a (hay a coù phöông khoâng ñoåi) thì taäp hôïp caùc ñieåm M laø ñöôøng
thaúng qua A vaø cuøng phöông vôùi a .
2) Neáu AM = R (haèng soá) thì taäp hôïp caùc ñieåm M laø ñöôøng troøn taâm A, baùn kính R.
38
3) Neáu mAM = nBM , m, n laø hai haèng soá, m ≠ 0 thì taäp hôïp caùc ñieåm M laø ñöôøng troøn ñöôøng kính CD
m
vôùi C vaø D laø hai ñieåm chia trong vaø ngoaøi ñoaïn AB theo tæ soá k = .
n
Ñaëc bieät khi m = n thì taäp hôïp caùc ñieåm M laø ñöôøng trung tröïc cuûa ñoaïn AB.

1) M laø ñieåm di ñoäng. Döïng MN = 2MA + 3MB − MC . Chöùng minh MN luoân ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi
M thay ñoåi.
2) Goïi P laø trung ñieåm cuûa CN. Chöùng minh raèng MP luoân luoân qua moät ñieåm coá ñònh khi M thay ñoåi.
3) Keùo daøi AB moät ñoaïn BE = AB , goïi F laø trung ñieåm AC. Veõ hình bình haønh EAFG. Ñöôøng thaúng AG caét
KB
BC taïi K. Tính .
KC
Höôùng daãn:
1) Goïi I laø ñieåm coá ñònh, xaùc ñònh bôûi 2IA + 3IB − IC = 0 .
Ta coù: MN = 2MA + 3MB − MC = ( 2 + 3 − 1 ) MI = 4MI
Vaäy M, N, I thaúng haøng hay MN luoân qua ñieåm coá ñònh I.
1 1
2) Vì P laø trung ñieåm cuûa CN neân ta coù: MP =
2
(MN + MC =
2
) (
2MA + 3MB . )
Goïi J laø ñieåm coá ñònh xaùc ñònh bôûi 2JA + 3JB = 0 .
1 1 5
Ta coù: MP =
2
( )
2MA + 3MB = ( 2 + 3 ) MJ = MJ .
2 2
Vaäy MP luoân qua ñieåm coá ñònh J.
1
3) Ta coù: AG = AE + AF = 2AB + AC
2
1 KB 1
Vaäy AG caét BC taïi K maø 2KB + KC = 0 ⇒ = .
2 KC 4
Baøi 2: Cho tam giaùc ABC. Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M sao cho: (vôùi k ∈ R )
1) MA + kMB + kMC = 0 .
2) kMA + ( 1 − k ) MB = 0 .
3) 2MA + ( 3 − k ) MB + kMC = 0 .
4) v = MA + MB + 2MC cuøn g phöông BC .
5) 2MA − ( 1 + k ) MB − 3kMC = 0 .
3
6) MA + MB + MC = MB + MC .
2
7) MA + BC = MA − MB .
8) 2MA + MB = 4MA − MC .
39
9) 4MA + MB + MC = 2MA − MB − MC .
10) MA + MB = MA + MB .
Höôùng daãn:
1
1) ¤ Neáu k ≠ − , choïn ñieåm I xaùc ñònh bôûi IA + kIB + kIC = 0
2
Ta coù: MA + kMB + kMC = 0 ⇔ ( 1 + 2k ) MI = 0 ⇔ M ≡ I
Vaäy taäp hôïp caàn tìm goàm moät ñieåm I.
1
¤ Neáu k = −
2
1 1
( ) (
Ta coù: MA − MB − MC = 0 ⇔ MA − MB + MA − MC = 0 ⇔ BA + CA = 0 (voâ lyù)
2 2
)
Vaäy taäp ñieåm caàn tìm laø taäp roãng.
2) Choïn ñieåm I thoûa: kIA + ( 1 − k ) IB = 0
Ta coù: kMA + ( 1 − k ) MB = 0 ⇔ MI = 0
Vaäy taäp hôïp caàn tìm goàm moät ñieåm I.
3) Taäp caàn tìm laø moät ñieåm I thoûa 2IA + ( 3 − k ) IB + kIC = 0
4) Choïn I laø taâm tæ cöï cuûa A ( 1 ) , B ( 1 ) , C ( 2 )
Ta coù: v = MA + MB + 2MC = 4MI. Vaäy v cuøn g phöông BC ⇔ MI cuøn g phöông BC
⇔ M thuoäc ñöôøng thaúng qua I vaø song song vôùi BC.
1
5) ¤ Neáu k ≠ , choïn I laø taâm tæ cöï cuûa A ( 2 ) , B ( − k − 1 ) , C ( −3k ) .
4
Taäp ñieåm I caàn tìm chæ goàm moät ñieåm I.
1
¤ Neáu k =
4
5 3
( ) (
Ta coù: 2MA − MB − MC = 0 ⇔ 5 MA − MB + 3 MA − MC = 0 ⇔ 5BA + 3CA = 0 (voâ lyù)
4 4
)
Vaäy taäp caàn tìm laø taäp roãng.
6) Goïi G laø troïng taâm tam giaùc ABC, I laø trung ñieåm BC
3
Ta coù: 3MG = 2MI ⇔ MG = MI ⇔ M thuoäc ñöôøng trung tröïc cuûa IG.
2
7) Döïng hình bình haønh ABCD.
Ta coù: MA + BC = MA − MB ⇔ MA + AD = BA ⇔ MD = BA ⇔ DM = BA
Vaäy M thuoäc ñöôøng troøn taâm D, baùn kính R = AB .
8) Choïn P laø taâm tæ cöï cuûa A ( 2 ) , B ( 1 ) , Q laø taâm tæ cöï cuûa B ( 4 ) , C ( −1 ) .
Ta coù: 2MA + MB = 4MB − MC ⇔ 3MP = 3MQ ⇔ MP = MQ
Vaäy M thuoäc trung tröïc cuûa PQ.
9) Choïn E laø taâm tæ cöï cuûa A ( 4 ) , B ( 1 ) , C ( 1 )
40
Ta coù: 4MA + MB + MC = 2MA − MB − MC ⇔ 6ME = MA − MB + MA − MC

1
⇔ 6ME = BA + CA ⇔ ME = BA + CA .
6
1
Vaäy M thuoäc ñöôøng troøn taâm E, baùn kính R = BA + CA
6
10) Döïng hình bình haønh MANB. Ta coù: MA + MB = MN
Laïi coù: MN ≤ MB + BN . Daáu “ = ” xaûy ra khi B thuoäc MN.
Maø MA + MB = MA + MB ⇔ MN = MA + MB ⇔ MN = MB + BN ⇔ B ∈ MN .
Vaäy taäp caùc ñieåm M laø ñöôøng thaúng AB tröø taát caû caùc ñieåm trong ñoaïn AB.

1) M vaø N laø hai ñieåm löu ñoäng xaùc ñònh bôûi MN = 3MA − 2MB − 2MC + MD .
a) Chöùng minh MN laø vectô khoâng ñoåi. Tìm taäp hôïp ñieåm M bieát raèng giaù cuûa MN qua taâm O cuûa
hình bình haønh.
b) Tìm taäp hôïp ñieåm M khi N chuyeån ñoäng treân AC.
2) Goïi A’B’C’D’ laø hình bình haønh. Caùc ñieåm P vaø Q ñònh bôûi: PC + kPC ′ = 0, QD + kQD′ = 0 ( k ≠ −1 ) ,
coøn M vaø N cuûa hình bình haønh ABCD ñònh bôûi MA + kMA′ = 0, NB + kNB′ = 0 .
a) Chöùng minh MNPQ laø hình bình haønh.
b) Tìm taäp hôïp taâm hình bình haønh khi M chaïy treân AA’
Höôùng daãn:
( ) ( ) (
1) a) MN = 2 MA − MB + MA − MC + MD − MC = 2BA + CA + CD )
⇒ MN = 2BA + CA + CD laø vectô khoâng ñoåi.
Taäp caùc ñieåm M chính laø ñöôøng thaúng qua O vaø song song vôùi vectô khoâng ñoåi 2BA + CA + CD .
b) Ta döïng moät ñieåm ñaëc bieät cuûa taäp caàn tìm.
Döïng A0 sao cho: A 0 A = 2BA + CA + CD . Khi ñoù ta coù: MN = A 0 A .
Vaäy taäp ñieåm caàn tìm laø ñöôøng thaúng qua A0 vaø song song AC.
(
2) a) MN = MA + AB + BN vaø kMN = k MA′ + A′B′ + B′ N )
( ) ( ) (
⇒ ( k + 1 ) MN = MA + kMA′ + AB + k A′B′ − NB + kNB′ )
⇒ ( k + 1 ) MN = AB + k A′B′
Töông töï ta coù: ( k + 1 ) QP = DC + kD′ C ′
Maø AB = DC, A′B′ = D′ C ′
Neân ( k + 1 ) MN = ( k + 1 ) QP ⇒ MN = QP .
Vaäy MNPQ laø hình bình haønh.
b) Goïi E laø taâm cuûa hình bình haønh MNPQ, ta coù:
( )
MA + NB + PC + QD + k MA′ + NB′ + PC ′ + QD′ = 0 ⇒ 4EO + 4kEO′ = 0 ⇒ EO + kEO′ = 0
41
⇒ E, O, O’ thaúng haøng, ñoàng thôøi khi M chaïy treân ñoaïn AA’, E chaïy treân ñoaïn OO’ trong ñoù O laø
taâm hình bình haønh ABCD, O’ laø taâm hình bình haønh A’B’C’D’.
Baøi 4: Cho ba ñieåm coá ñònh A, B,C khoâng thaúng haøng. Goïi M laø ñieåm di ñoäng sao cho AM cuøng phöông
BC .
1) Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M.
2) Goïi N laø ñieåm sao cho ABMN laø hình bình haønh. Tìm taäp hôïp caùc ñieåm N.
3) Goïi I laø taâm cuûa hình bình haønh ABMN. Tìm taäp hôïp caùc ñieåm I.
Höôùng daãn:
1) Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M:
Ta coù: AM cuøng phöông BC ⇔ BC = k AM .
Vaäy taäp hôïp ñieåm M laø ñöôøng thaúng qua A song song vôùi BC.
2) Vì ABMN laø hình bình haønh ⇒ AM cuøn g phöông BN.
Maø AM cuøng phöông BC
Neân BN cuøng phöông BC ⇒ B, N, C thaúng haøng
Vaäy taäp hôïp ñieåm N laø ñöôøng thaúng BC ( N ∈ BC ) .
3) Goïi O laø trung ñieåm AB, suy ra O coá ñònh.
Theo tính chaát hình bình haønh ta coù OI cuøng phöông BC .
Vaäy taäp hôïp ñieåm I laø ñöôøng thaúng qua O vaø song song BC.
Baøi 5: Cho töù giaùc ABCD.

1) Xaùc ñònh ñieåm O sao cho OB + 4OC = 2OD .
2) Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M thoûa heä thöùc MB + 4MC − 2MD = 3MA .
Höôùng daãn:
(
1) Ta coù: OB + 4OC = 2OD ⇔ OB + 4 OB + BC = 2 OB + BD ) ( )
( )
⇔ 3OB = 2BD − 4BC = 2 BD − BC − 2BC = 2CD − 2BC = 2 CD − BC ( )
3OI = 4CI (I laø trung ñieåm BD)
4
⇔ BO = IC
3
4
Vaäy O laø ñænh hình bình haønh IBOE vôùi IE = IC .
3
2) (
MB + 4MC − 2MD = 3MA ⇔ MO + OB + 4 MO + OC − 2 MO + OD = 3MA ) ( )
⇔ 3MO + OB + 4OC − 2OD = 3MA
⇔ 3MO + 2OD − 2OD = 3MA
⇔ MO = MA ⇔ MO = MA
Vaäy taäp hôïp caùc ñieåm M laø ñöôøng trung tröïc cuûa ñoaïn OA.
42
Baøi 6: Cho luïc giaùc ñeàu ABCDEF taâm O.

Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M thoûa: MA + MB + MC + MD + ME + MF = 3 MA − MD .
Höôùng daãn:
Ta coù: MA + MB + MC + MD + ME + MF = 3 MA − MD
⇔ MO + OA + MO + OB + MO + OC + MO + OD + MO + OE + MO + OF = 3 MO + OA − MO − OD
1
⇔ 6MO = 3DA ⇔ MO = DA = OA
2
⇒ M caùch O coá ñònh moät khoaûng khoâng ñoåi OA.
Vaäy taäp hôïp ñieåm M laø ñöôøng troøn taâm O baùn kính OA, ñöôøng troøn ngoaïi tieáp luïc giaùc ñeàu ABCDEF.
Baøi 7: Cho tam giaùc ABC, m thay ñoåi, k laø haèng soá. Tìm taäp hôïp ñieåm M:
1) MA + ( 1 − m ) MB + mMC = 0 .
2) MA + MB + ( 1 − m ) MC = 0 .
3) MA + 3MB − MC = MA − 4MB + 3MC .
4) MA + 3MB − MC = k MD , D coá ñònh.
5) MA + ( 1 − m ) MB + ( 1 + m ) MC = 0 .
6) MA + MB = MA − MC .
7) 2MA + MB = MA − 3MB + 2MC .
8) MA + 2MB − 4MC = k 2MA + MB .
Höôùng daãn:
Goïi (L) laø taäp hôïp M
1) MA + ( 1 − m ) MB + mMC = 0 ⇔ MA + MB = m MB − MC ( )
⇔ 2MI = mCB ⇔ MI // CB (I laø trung ñieåm AB)
Vaäy ( L ) = ñöôøn g thaún g qua I cuøn g phöông BC .
2) MA + MB + ( 1 − m ) MC = 0 ⇔ MA + MB + MC = mMC
⇒ 3MG = mMC ⇔ MG // MC (G laø troïng taâm tam giaùc ABC).
Vaäy ( L ) = taäp hôïp M laø ñöôøn g thaún g GC .
3) Goïi I laø ñieåm thoûa: IA + 3IB − IC .
Theo baøi toaùn taâm tæ cöï (xem tröôùc) ⇒ MA + 3MB − MC = ( 1 + 3 − 1 ) MI = 3MI
( ) (
Ta coù: MA − 4MB + 3MC = MB + BA − 4MB + 3 MB + BC = BA + 3BC )
1
Do ñoù: MA + 3MB − MC = MA − 4MB + 3MC ⇔ 3MI = BA + 3BC ⇔ MI = BA + 3BC
3
1
Vaäy ( L ) = taäp hôïp M laø ñöôøn g tr oøn taâm I, baùn kính R = BA + 3BC .
3
43
k
4) MA + 3MB − MC = k MD ⇔ 3MI = k MD ⇒ MI = MD
3
⎛ k⎞ ⎧⎪ k = 3 : ( L ) = maët phaún g
9 Neáu I ≡ D thì MI ⎜ 1 − ⎟ = 0 ⇒ ⎨
⎝ 3⎠ ⎪⎩ k ≠ 3: ( L ) = { I} do MI = 0
MI k
9 Neáu I ≠ D thì = :
MD 3
* k < 0 : (L) = ∅
* k = 0 : ( L ) = { I} do MI = 0
* k = 3 : ( L ) = tr ung tr öïc ID
* k > 0,k ≠ 3:
k EI FI MI
Goïi E, F laø ñieåm chia ID theo tæ soá ± ⇒ = = ⇒ ME, MF: phaân giaùc goùc IMD
3 ED FD MD
⇒ ME ⊥ MF ⇒ ( L ) = ñöôøng troøn ñöôøng kính EF.
5) Goïi G laø troïng taâm tam giaùc ABC.
m
MA + ( 1 − m ) MB + ( 1 + m ) MC = 0 ⇔ 3MG + mBC = 0 ⇒ MG = − BC ⇒ MG // BC
3
⇒ ( L ) = ñöôøn g thaún g qua G cuøn g phöông BC
6) Goïi I laø trung ñieåm AB.
1 ⎛ CA ⎞
MA + MB = MA − MC ⇔ 2MI = CA ⇒ MI = CA ⇒ ( L ) = ñöôøng troøn ⎜ I, 2 ⎟ .
2 ⎝ ⎠
7) Goïi J laø ñieåm thoûa 2JA + JB = 0 , J coá ñònh.
( ) (
2MA + MB = 2 MJ + JA + MJ + JB = 3MJ )
( ) (
MA − 3MB + 2MC = MB + BA − 3MB + 2 MB + BC = BA + 2BC )
1
⇒ 2MA + MB = MA − 3MB + 2MC ⇔ 3MJ = BA + 2BC ⇔ MJ = BA + 2BC khoâng ñoåi
3
⎛ 1 ⎞
Vaäy ( L ) = ñöôøng troøn ⎜ J , BA + 2BC ⎟
⎝ 3 ⎠
(
8) Goïi S laø ñieåm thoûa: SA + 2SB − 4SC = 0 ⇔ SC + CA + 2 SC + CB − 4SC = 0 )
⇔ CS = CA + 2CB ⇒ S coá ñònh
( ) (
MA + 2MB − 4MC = MS + SA + 2 MS + SB − 4 MS + SC = − MS ) ( )
MA + MB = 3MJ (caâu 7)
MS
Do vaäy MA + 2MB − 4MC = k 2MA + MB ⇔ − MS = k 3MJ ⇔ = 3k (1)
MJ
Neáu k = 1 thì ( 1 ) ⇔ MS = MJ ⇒ ( L ) = trung tröïc SJ
PS QS MS PS QS
Neáu k ≠ 1 . Goïi P, Q laø ñieåm chia SJ theo tæ soá 3k ⇒ = = 3k ⇒ = =
PJ QJ MJ PJ QJ
44
⇒ MP, MQ laø phaân giaùc goùc SMJ ⇒ MP ⊥ MQ ⇒ ( L ) = ñöôøng troøn ñöôøng kính PQ.
Baøi 8: Cho tam giaùc ABC, G laø troïng taâm. Goïi M vaø N laø hai ñieåm di ñoäng.
1) Chöùng minh raèng u = NA + NB − 2NC khoâng phuï thuoäc ñieåm N.
2) Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M sao cho MA + MB + MC = a vôùi a laø moät ñoä daøi cho tröôùc.
3) Tìm taäp hôïp M thoûa MA + MB = MA + MC .
Höôùng daãn:
( ) ( )
1) u = NA + NB − 2NC = NC + CA + NC + CB − 2NC = CA + CB .
Vaäy u khoâng phuï thuoäc vaøo ñieåm N.
2) MA + MB + MC = a ⇔ MG + GA + MG + GB + MG + GC = a
a
⇔ 3MG = a (G laø troïng taâm Δ ABC) ⇔ MG = .
3
Do tam giaùc ABC coá ñònh neân G coá ñònh.
a
Vaäy taäp hôïp ñieåm M laø ñöôøng troøn taâm G, baùn kính R = .
3
3) MA + MB = 2ME (E laø trung ñieåm AB)
MA + MC = 2MF (F laø trung ñieåm AC)
MA + MB = MA + MC ⇔ 2ME = 2MF ⇔ ME = MF
Vaäy taäp hôïp caùc ñieåm M caàn tìm laø ñöôøng trung tröïc EF.
Baøi 9: Cho tam giaùc ABC vaø vectô v = 3MA − 2MB − MC, ∀M .
1) Chöùng minh v laø vectô khoâng ñoåi.
2) Veõ vectô AD = v . Chöùng minh ñöôøng thaúng AD luoân ñi qua moät ñieåm coá ñònh khi M thay ñoåi.
Baøi 10: Cho tam giaùc ABC. Tìm taäp hôïp ñieåm M sao cho:
1) MA + kMB = kMC ( k ∈ R ) .
2) MA + ( 1 − k ) MB + ( 1 + k ) MC = 0 ( k ∈ R ) .
3) MA + ( 1 − k ) MB − kMC = 0 ( k ∈ R ) .
4) MA + kMB + kMC = 0 ( k ∈ R ) .
5) kMA + ( 1 − k ) MB = 0 ( k ∈ R ) .
6) 2MA + ( 3 − k ) MB + kMC = 0 ( k ∈ R ) .
7) 2MA − ( 1 + k ) MB − 3kMC = 0 ( k ∈ R ) .
8) v = MA + MB + 2MC cuøn g phöông BC .
Baøi 11: Cho hai ñieåm A, B coá ñònh. Tìm taäp hôïp ñieåm M sao cho:
1) MA + MB = MA − MB .
45
2) 2MA + MB = MA + 2MB .
3) MA + MB = MA + MB .
4) 2MA + MB = 2 MA + MB .
Baøi 12: Cho tam giaùc ABC. Tìm taäp hôïp ñieåm M thoûa maõn ñieàu kieän:
1) MA = MB .
2) MA + MB + MC = 0 .
3) MA + MB = MA + MC .
4) MA + MB = MA + MB + MC .
Baøi 13: Cho tam giaùc ABC vaø ñieåm M tuøy yù. Goïi A’, B’, C’ laàn löôït laø ñieåm ñoái xöùng cuûa M qua caùc ñieåm
K, I, J cuûa caùc caïnh BC, AC, AB.
1) Chöùng minh raèng ba ñöôøng thaúng AA’, BB’, CC’ ñoàng quy taïi moät ñieåm N.
2) Chöùng minh raèng khi M di ñoäng, ñöôøng thaúng MN luoân ñi qua troïng taâm G cuûa tam giaùc ABC.
Baøi 14: Cho tam giaùc ABC vuoâng taïi A. Ñieåm M trong tam giaùc ABC coù hình chieáu xuoáng BC, CA, AB laø D,
E, F.
1) Tìm taäp hôïp ñieåm M sao cho v = MD + ME + MF cuøn g phöông BC .
2) Tìm taäp hôïp ñieåm M sao cho v = MA .
VAÁN ÑEÀ 6: PHEÙP QUAY VAØ CHIEÁU VECTÔ

Baøi 1:
1) Cho tam giaùc ABC ñeàu taâm O, laáy M. Goïi D, E, F laø hình chieáu cuûa M leân AB, BC, CA. Chöùng minh
2
MD + ME + MF = MO .
3
2) Cho tam giaùc ABC vaø ñieåm M xaùc ñònh bôûi 3MA + 2MB + 5MC = 0 . Goïi A’ laø giao ñieåm cuûa AM vaø
A′B MA′
BC. Tính , .
A′C MA
Höôùng daãn:
1) Goïi A’, B’, C’ ñoái xöùng vôùi M qua BC, CA, AB. Ta caàn chöùng minh MA′ + MB′ + MC ′ = 3MO
( )
B′ AC ′ = 2 MAD + MAF = 2BAC = 120 o
Töông töï ta coù: C ′BA′ = A′CB′ = 120 o ; AC ′ = AB′ = AM .

Xeùt pheùp quay f goùc 120 o :
46
AC ′ → AB′ ⎫
⎪⎪ ⎧⎪ u = AC ′ + BA′ + CB′
BA′ → BC ′ ⎬ ⇒ ⎨
⎪ ⎪⎩ v = AB′ + BC ′ + CA′
CB′ → CA′ ⎪⎭
Maø u − v = AC ′ + BA′ + CB′ − AB′ − BC ′ − CA′ = AC ′ + C ′B + BA′ + A′C + CB′ + B′ A = 0
⇒ u = v ⇒ u = f ( u ) ⇒ u = 0 ⇒ AC ′ + BA′ + CB′ = 0
( ) ( ) (
⇒ MC ′ − MA + MA′ − MB + MB′ − MC = 0 )
⇔ MA′ + MB′ + MC ′ = MA + MB + MC = 3MO
2) Xeùt pheùp chieáu vectô AA’ xuoáng ñöôøng thaúng BC
5 A′B 5
Töø giaû thieát: 3MA + 2MB + 5MC = 0 ⇒ 0 + 2A′B + 5A′C = 0 ⇒ A′B = − A′ C ⇒ = .
2 A′ C 2
Xeùt pheùp chieáu vectô BC xuoáng ñöôøng thaúng AA’ ta ñöôïc:
MA 3
3MA + 2MA′ + 5MA′ = 0 ⇔ 3MA + 7MA′ = 0 ⇒ =
MA′ 7
Baøi 2:
1) I laø taâm ñöôøng troøn noäi tieáp tam giaùc ABC, AB = c, BC = a, AC = b .
Chöùng minh v = aIA + bIB + cIC = 0 .
2) M trong tam giaùc ABC, Sa = SMBC , Sb = SMCA , Sc = SMAB .
Chöùng minh Sa .MA + Sb .MB + Sc .MC = 0 .
Höôùng daãn:
1) Chieáu leân (d) qua D vaø vuoâng goùc AD: A → D; B → B′; C → C ′ ; v → f ( v ) = bDB′ + cDC ′
DB′ − DB − c DB′ − c
Maø = = ( vì BB′ //CC ′ ) ⇒ = ⇒ bDB′ + cDC ′ = 0 ⇒ f ( v ) = 0
DC ′ DC b DC ′ b
Töông töï hình chieáu cuûa v leân ( d ′ ) ⊥ BE : v = 0
2) AM ∩ BC = D; BM ∩ AC = B′ .
Chieáu ( d ) ⊥ AD : B → B′; C → C ′; A → D′; M → D
Neân v = Sa .MA + Sb .MB + S c .MC laø Vx = S b .DB′ + S c .DC ′
DB′ − DB − S AMB Sc
Maø = = = ⇒ Vx = 0
DC ′ DC S AMC Sb
Töông töï chieáu v leân ( d ′ ) ⊥ MB : v = 0 .
VAÁN ÑEÀ 7: ÖÙNG DUÏNG ÑIEÀU KIEÄN VEÀ SÖÏ ÑOÄC LAÄP TUYEÁN TÍNH
⎧m = 0
Cho a, b khoâng coäng tuyeán. Neáu ma + nb = 0 thì ⎨
⎩n = 0
(
a.b ≠ 0 )
47
Baøi 1: Cho tam giaùc ABC coù troïng taâm g.

1) Chöùng minh neáu aGA + bGB + cGC thì tam giaùc ABC ñeàu.
2) Treân ba caïnh cuûa tam giaùc A′ ∈ BC; B′ ∈ CA; C ′ ∈ AB sao cho AA′ + BB′ + CC ′ = 0 . Chöùng minh:
A′B′ B′ C ′ C ′A
a) = = =k.
A′C B′ A C ′B
b) Tìm k ñeå AA’, BB’, CC’ ñoàng quy.
Höôùng daãn:
⎧⎪( b − a ) GB + ( c − a ) GC = 0
1) Vì GA + GB + GC = 0 ⇒ ⎨ ⇒ b−a = c−a = 0⇒ a = b = c
⎪⎩ GB ≠ GC
2) a) Ta coù:
BA′ = k 1 BC ⎫
⎪⎪
CB′ = k 2 CA ⎬ ⇒ AA′ + BB′ + CC ′ = 0 ⇔ AB + BA′ + BC + CB′ + CA + AC ′ = 0
⎪
AC ′ = k 3 AB ⎪⎭
⇒ AB + BC + CA + k 1 BC + k 2 CA + k 3 AB = 0
0
( )
⇔ k 1 AC − AB − k 2 AC + k 3 AB = 0
⎧⎪( k 3 − k 1 ) AB + ( k 1 − k 2 ) AC = 0
⇒⎨
⎪⎩ AB ≠ AC
⇒ k 3 − k1 = k1 − k 2 = 0 ⇒ k1 = k 2 = k 3
A′B B′ C C ′A
⇒ = = =k
A′C B′ A C ′B
A′B B′ C C ′A
b) AA’, BB’, CC’ ñoàng quy ⇔ . . = −1 (ñònh lyù Meùneùlais) ⇔ k 3 = −1 ⇔ k = −1 .
A′C B′ A C ′B
OÂN TAÄP VAØ KIEÅM TRA

ÑEÀ 1: (Thôøi gian laøm baøi 45 phuùt)
Baøi 1 (6 ñieåm): Cho tam giaùc ABC, ñaët AB = u, AC = v vaø G laø troïng taâm.
1) Tính AG theo u, v .
1 1
2) Goïi E laø ñieåm treân caïnh AB sao cho AE = BE , F treân caïnh AC sao cho AF = CF . Tính
2 2
AG theo AE, AF vaø AG caét EF taïi I. Xaùc ñònh ñieåm I.
48
AP
3) Goïi P laø trung ñieåm EF. Tính AP theo u, v . Vaø AP caét BC taïi K. Xaùc ñònh K vaø tính .
AK
Baøi 2 (4 ñieåm):
Cho nguõ giaùc ñeàu A1A2A3A4A5 coù taâm O. Chöùng minh OA1 + OA 2 + OA 3 + OA 4 + OA 5 = 0
Höôùng daãn:
Baøi 1:
1 1
1) 3AG = AB + AC + AA ⇒ AG =
3
( 3
)
AB + AC = ( u + v )
1 1 1⎛ 3 1
2) AG =
3
( ) ( )
AB + AC = 3AE + ⎜ AF ⎟ = AE + AF
3 3⎝2
⎞
⎠ 2
1
Goïi I’ laø ñieåm treân EF sao cho I ′E + I ′F = 0
2
3
⇒ AG = AI ′ ⇒ A, G, I’ thaúng haøng ⇒ I ′ ∈ AG ∩ EF ⇒ I ′ ≡ I
2
3 2
Vaäy AG = AI ⇒ I laø ñieåm thuoäc AG vaø AI = AG .
2 3
1 1⎛1 ⎞ 1⎛2 ⎞ 1 1
3) AP =
2
( )
AE + AF = ⎜ AB ⎟ + ⎜ AC ⎟ = u + v
2⎝3 ⎠ 2⎝3 ⎠ 6 3
1 1
Goïi K’ laø ñieåm treân BC sao cho K ′B + K ′C = 0
6 3
⎛1 1⎞
⇒ AP = ⎜ + ⎟ AK ′ ⇒ A, P, K’ thaúng haøng ⇒ K ′ ∈ AP ∩ BC ⇒ K ≡ K ′ .
⎝6 3⎠
1 AP 1
Vaäy AP = AK ⇒ = .
2 AK 2
Baøi 2:
Goïi G laø troïng taâm cuûa nguõ giaùc ñeàu ñaõ cho.
2π
Neáu G ≠ O. Ta xoay nguõ giaùc quay quanh taâm O, goác quay =
5
Ta thaáy: v = OA1 + OA 2 + OA 3 + OA 4 + OA 5 khoâng ñoåi sau pheùp quay
⇒ Troïng taâm G’ cuûa nguõ giaùc cuõng phaûi khoâng ñoåi, nghóa laø G ≡ G ′ . Ñieàu naøy maâu thuaãn vôùi döõ kieän
2π
( )
OG, OG ′ =
5
. Vaäy G ≡ O .
OÂN TAÄP VAØ KIEÅM TRA
49
ÑEÀ 1: (Thôøi gian laøm baøi 45 phuùt)

Baøi 1 (6 ñieåm): Cho tam giaùc ABC, ñaët AB = u, AC = v vaø G laø troïng taâm.
4) Tính AG theo u, v .
1 1
5) Goïi E laø ñieåm treân caïnh AB sao cho AE = BE , F treân caïnh AC sao cho AF = CF . Tính
2 2
AG theo AE, AF vaø AG caét EF taïi I. Xaùc ñònh ñieåm I.
AP
6) Goïi P laø trung ñieåm EF. Tính AP theo u, v . Vaø AP caét BC taïi K. Xaùc ñònh K vaø tính .
AK
Baøi 2 (4 ñieåm):
Cho nguõ giaùc ñeàu A1A2A3A4A5 coù taâm O. Chöùng minh OA1 + OA 2 + OA 3 + OA 4 + OA 5 = 0
Höôùng daãn:
Baøi 1:
1 1
4) 3AG = AB + AC + AA ⇒ AG =
3
( 3
)
AB + AC = ( u + v )
1 1 1⎛ 3 1
5) AG =
3
( ) ( )
AB + AC = 3AE + ⎜ AF ⎟ = AE + AF
3 3⎝2
⎞
⎠ 2
1
Goïi I’ laø ñieåm treân EF sao cho I ′E + I ′F = 0
2
3
⇒ AG = AI ′ ⇒ A, G, I’ thaúng haøng ⇒ I ′ ∈ AG ∩ EF ⇒ I ′ ≡ I
2
3 2
Vaäy AG = AI ⇒ I laø ñieåm thuoäc AG vaø AI = AG .
2 3
1 1⎛1 ⎞ 1⎛2 ⎞ 1 1
6) AP =
2
( )
AE + AF = ⎜ AB ⎟ + ⎜ AC ⎟ = u + v
2⎝3 ⎠ 2⎝3 ⎠ 6 3
1 1
Goïi K’ laø ñieåm treân BC sao cho K ′B + K ′C = 0
6 3
⎛1 1⎞
⇒ AP = ⎜ + ⎟ AK ′ ⇒ A, P, K’ thaúng haøng ⇒ K ′ ∈ AP ∩ BC ⇒ K ≡ K ′ .
⎝6 3⎠
1 AP 1
Vaäy AP = AK ⇒ = .
2 AK 2
Baøi 2:
Goïi G laø troïng taâm cuûa nguõ giaùc ñeàu ñaõ cho.
2π
Neáu G ≠ O. Ta xoay nguõ giaùc quay quanh taâm O, goác quay =
5
Ta thaáy: v = OA1 + OA 2 + OA 3 + OA 4 + OA 5 khoâng ñoåi sau pheùp quay
⇒ Troïng taâm G’ cuûa nguõ giaùc cuõng phaûi khoâng ñoåi, nghóa laø G ≡ G ′ . Ñieàu naøy maâu thuaãn vôùi döõ kieän
2π
( )
OG, OG ′ =
5
. Vaäy G ≡ O .
50

Vector

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vector

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Nguyễn Phú Khánh – ĐàLạt http://www.toanthpt.

II. Vectô cuøng phöông, cuøng höôùng, ngöôïc höôùng: B

III. Vectô baèng nhau, ñoái nhau, töï do:

IV. Pheùp coäng vaø tröø vectô:

c) Tính chaát cuûa pheùp coäng vectô:

2. Cho boán ñieåm A, B, C, D. Tính caùc vectô sau:

10. Cho hai vectô a vaø b . Chöùng minh raèng:

Daáu " = " xaûy r a khi a // b .

⇒ toàn taïi duy nhaát M .

14. A, B, C laø ba ñieåm phaân bieät.

16. Cho hai hình bình haønh ABCD vaø ACEF.

VAÁN ÑEÀ 1: CHÖÙNG MINH ÑAÚNG THÖÙC VECTÔ

9 Duøng quy taéc ba ñieåm AB + BC = AC; AC − AB = BC .

d) Theo treân ta coù: AG 1 + BG 2 + CG 3 = 0

3. Cho hình bình haønh ABCD.

2C 1 A + 3C 1 B = 0 ⇔ 2GA + 3GB = 5GC 1

Vaäy K thuoäc AB.

Baøi 3: Cho tam giaùc ABC vaø ñieåm D, E.

Baøi 4: Cho tam giaùc ABC, troïng taâm G.

Baøi 6: Cho töù giaùc ABCD.

⇒ S laø tr ung ñieåm MN

Baøi 14: Cho tam giaùc ABC.

Baøi 15: Cho hình bình haønh ABCD.

Baøi 16: Cho tam giaùc ABC.

a) Chöùng minh raèng AB + AC = AD + AE .

Baøi 18: Cho tam giaùc ABC.

TAÂM TYÛ CÖÏ

Baøi 2: Cho tam giaùc ABC.

Baøi 4: Cho tam giaùc ABC, haõy döïng I, J, K, L thoûa:

VAÁN ÑEÀ 4: CHÖÙNG MINH ÑIEÅM THAÚNG HAØNG,

Baøi 1: Cho tam giaùc ABC, G laø troïng taâm.

Baøi 2: Cho tam giaùc ABC, ñaët AB = u, AC = v .

Baøi 3: Cho tam giaùc ABC, troïng taâm G.

Baøi 4: Cho tam giaùc ABC.

Töø (1), (2) suy ra PM = 2PN ⇒ PM // PN ⇒ P, M, N thaúng haøng.

1) Tính AN theo AB, AC .

Vaäy ba ñieåm M, N, G thaúng haøng.

Baøi 3: Cho tam giaùc ABC.

Baøi 10: Cho hình bình haønh ABCD.

Baøi 11: Cho tam giaùc ABC.

Baøi 13: Cho tam giaùc ABC.

VAÁN ÑEÀ 5 TAÄP HÔÏP – QUYÕ TÍCH

Baøi 1: Cho tam giaùc ABC.

Ta coù: 4MA + MB + MC = 2MA − MB − MC ⇔ 6ME = MA − MB + MA − MC

Baøi 3: Cho hình bình haønh ABCD.

Baøi 5: Cho töù giaùc ABCD.

⇔ 3MO + 2OD − 2OD = 3MA

Baøi 6: Cho luïc giaùc ñeàu ABCDEF taâm O.

VAÁN ÑEÀ 6: PHEÙP QUAY VAØ CHIEÁU VECTÔ

Töông töï ta coù: C ′BA′ = A′CB′ = 120 o ; AC ′ = AB′ = AM .

Baøi 1: Cho tam giaùc ABC coù troïng taâm g.

OÂN TAÄP VAØ KIEÅM TRA

OÂN TAÄP VAØ KIEÅM TRA

ÑEÀ 1: (Thôøi gian laøm baøi 45 phuùt)

You might also like