Professional Documents
Culture Documents
u v k2
sin u = sin v ⇔ ⎡ = + π
⎢u v k2
⎣ =π − + π
cos u = cos v ⇔ u = ± v + k2π
⎧ π
⎪u ≠ + kπ
tgu = tgv ⇔ ⎨ 2 ( k, k ' ∈ Z )
⎪⎩u = v + k ' π
⎧u ≠ kπ
cot gu = cot gv ⇔ ⎨
⎩u = v + k ' π
π
Ñaë c bieä t : sin u = 0 ⇔ u = kπ cos u = 0 ⇔ u = + kπ
2
π
sin u = 1 ⇔ u = + k2π ( k ∈ Z) cos u = 1 ⇔ u = k2π ( k ∈ Z )
2
π
sin u = −1 ⇔ u = − + k2π cos u = −1 ⇔ u = π + k2π
2
Chuù yù : sin u ≠ 0 ⇔ cos u ≠ ±1
cos u ≠ 0 ⇔ sin u ≠ ±1
Baø i 1 : (Ñeà thi tuyeå n sinh Ñaï i hoï c khoá i D, naê m 2002)
Tìm x ∈ [ 0,14 ] nghieä m ñuù ng phöông trình
cos 3x − 4 cos 2x + 3 cos x − 4 = 0 ( * )
Ta coù (*) : ⇔ ( 4 cos3 x − 3 cos x ) − 4 ( 2 cos2 x − 1) + 3 cos x − 4 = 0
⇔ 4 cos3 x − 8 cos2 x = 0 ⇔ 4 cos2 x ( cos x − 2 ) = 0
⇔ cos x = 0 hay cos x = 2 ( loaïi vì cos x ≤ 1)
π
⇔ x= + kπ ( k ∈ Z )
2
π
Ta coù : x ∈ [ 0,14] ⇔ 0 ≤ + kπ ≤ 14
2
π π 1 14 1
⇔ − ≤ kπ ≤ 14 − ⇔ −0, 5 = − ≤ k ≤ − ≈ 3, 9
2 2 2 π 2
⎧ π 3π 5π 7π ⎫
Maø k ∈ Z neâ n k ∈ {0,1, 2, 3} . Do ñoù : x ∈ ⎨ , , , ⎬
⎩2 2 2 2 ⎭
Baø i 2 : (Ñeà thi tuyeå n sinh Ñaï i hoï c khoá i D, naê m 2004)
Giaû i phöông trình :
( 2 cos x − 1)( 2 sin x + cos x ) = sin 2x − sin x ( *)
Ta coù (*) ⇔ ( 2 cos x − 1)( 2 sin x + cos x ) = sin x ( 2 cos x − 1)
⇔ ( 2 cos x − 1) ⎡⎣( 2 sin x + cos x ) − sin x ⎤⎦ = 0
⇔ ( 2 cos x − 1)( sin x + cos x ) = 0
1
⇔ cos x = ∨ sin x = − cos x
2
π ⎛ π⎞
⇔ cos x = cos ∨ tgx = −1 = tg ⎜ − ⎟
3 ⎝ 4⎠
π π
⇔ x = ± + k2π ∨ x = − + kπ, ( k ∈ Z )
3 4
⎧cos x ≠ 0 π hπ
Ñieà u kieä n ⎨ ⇔ cos3x ≠ 0 ⇔ x ≠ +
⎩cos 3x = 4 cos x − 3 cos x ≠ 0
3
6 3
Luù c ñoù ta coù (*) ⇔ tgx ( tgx − tg3x ) = 2
sin x ⎛ sin x sin 3x ⎞
⇔ ⎜ − ⎟=2
cos x ⎝ cos x cos 3x ⎠
⇔ sin x ( sin x cos 3x − cos x sin 3x ) = 2 cos2 x cos 3x
⇔ sin x sin ( −2x ) = 2 cos2 x. cos 3x
⇔ −2 sin2 x cos x = 2 cos2 x cos 3x
⇔ − sin2 x = cos x cos 3x (do cos x ≠ 0 )
1 1
⇔ − (1 − cos 2x ) = ( cos 4x + cos 2x )
2 2
⇔ cos 4x = −1 ⇔ 4x = π + k2π
π kπ
⇔x = + ( k ∈ Z)
4 2
so vôù i ñieà u kieä n
π kπ ⎛ 3π 3kπ ⎞ 2
Caù c h 1 : Khi x = + thì cos 3x = cos ⎜ + ⎟=± ≠ 0 ( nhaän )
4 2 ⎝ 4 2 ⎠ 2
Caù c h 2 : Bieå u dieã n caù c ngoï n cung ñieà u kieä n vaø ngoï n cung nghieä m ta thaá y
khoâ n g coù ngoï n cung naø o truø n g nhau. Do ñoù :
π kπ
(*) ⇔ x = +
4 2
Löu yù caù c h 2 raá t maá t thôøi gian
Caù c h 3 :
3π 3kπ π
Neá u 3x = + = + hπ
4 2 2
Thì 3 + 6k = 2 + 4h
⇔ 1 = 4h − 6k
1
⇔ = 2h − 3k (voâ lyù vì k, h ∈ Z )
2
Baø i 15 : (Ñeà thi tuyeå n sinh Ñaï i hoï c khoá i D, naê m 2003)
Giaû i phöông trình
⎛x π⎞ x
sin 2 ⎜ − ⎟ tg 2 x − cos2 = 0 ( *)
⎝2 4⎠ 2
Ñieà u kieä n : cos x ≠ 0 ⇔ sin x ≠ ±1
luù c ñoù :
1⎡ ⎛ π ⎞ ⎤ sin 2 x 1
(*) ⇔ ⎢1 − cos ⎜ x − ⎟ ⎥ − [1 + cos x ] = 0
2⎣ ⎝ 2 ⎠ ⎦ cos2 x 2
(1 − sin x ) (1 − cos2 x )
⇔ − (1 + cos x ) = 0
1 − sin 2 x
1 − cos2 x
⇔ − (1 + cos x ) = 0
1 + sin x
⎡ 1 − cos x ⎤
⇔ (1 + cos x ) ⎢ − 1⎥ = 0
⎣ 1 + sin x ⎦
⇔ (1 + cos x ) ( − cos x − sin x ) = 0
⎡cos x = −1 ( nhaändo cos x ≠ 0 )
⇔ ⎢
⎣ tgx = −1
⎡ x = π + k2π
⇔ ⎢
⎢ x = − π + kπ
⎣ 4
⎝ sin x cos 2x ⎠
2 cos2 x
⇔ = 4 cos2 x ( Do sin x ≠ 0 )
cos 2x
⎡ ⎛ 2 ⎞
⎡cos x = 0 ⎢cos x = 0 ⎜ Nhaän do cos x ≠ vaø ≠ ±1 ⎟
2
⇔ ⎢ 1 ⇔ ⎢ ⎝ ⎠
⎢ =2 ⎢ 1 π
⎣ cos 2x ⎢cos 2x = = cos , ( nhaän do sin x ≠ 0)
⎣ 2 3
⎡ π
⎢ x = 2 + kπ
⇔ ⎢ ( k ∈ Z)
⎢ x = ± π + kπ
⎢⎣ 6
( )
⇔ 1 = 2 1 − cos2 4x = 2 sin 2 4x
1
⇔ sin2 4x = ( nhaän do sin 4x ≠ 0)
2
1 1
⇔ (1 − cos 8x ) =
2 2
π kπ
⇔ cos 8x = 0 ⇔ x = + ,k ∈
16 8
7 ⎛ π⎞ ⎛π ⎞
Baø i 18: Giaûi phöông trình: sin 4 x + cos4 x = cot g ⎜ x + ⎟ cot g ⎜ − x ⎟ ( *)
8 ⎝ 3⎠ ⎝6 ⎠
⎧ ⎛ π⎞ ⎧ ⎛ π⎞
⎪sin ⎜ x + 3 ⎟ ≠ 0 ⎪sin ⎜ x + ⎟≠0
3⎠
⎝ ⎠ ⎝ ⎛ 2π ⎞
Ñieà u kieä n ⎨ ⇔ ⎨ ⇔ sin ⎜ 2x + ⎟≠0
⎪sin ⎛ π − x ⎞ ≠ 0 ⎪cos ⎛ x + π⎞ ⎝ 3 ⎠
⎪⎩ ⎜ ⎟ ⎪⎩ ⎜ ⎟≠0
⎝6 ⎠ ⎝ 3⎠
1 3
⇔ − sin 2x + cos 2x ≠ 0
2 2
⇔ tg2x ≠ 3
1
( )
2
Ta coù : sin4 x + cos4 x = sin2 x + cos2 x − 2sin2 x.cos2 x = 1 − sin2 2x
2
⎛ π⎞ ⎛π ⎞ ⎛ π⎞ ⎛π ⎞
Vaø : cot g ⎜ x + ⎟ .cot g ⎜ − x ⎟ = cot g ⎜ x + ⎟ .tg ⎜ + x ⎟ = 1
⎝ 3⎠ ⎝6 ⎠ ⎝ 3⎠ ⎝3 ⎠
1 7
Luù c ñoù : (*) ⇔ 1 − sin2 2x =
2 8
1 1
⇔ − (1 − cos 4x ) = −
4 8
1
⇔ cos 4x =
2
π π kπ
⇔ 4x = ± + k2π ⇔ x = ± +
3 12 2
3
(nhaä n do tg2x = ± ≠ 3)
3
1
Baø i 19: Giaû i phöông trình 2tgx + cot g2x = 2 sin 2x + ( *)
sin 2x
⎧cos 2x ≠ 0
Ñieà u kieä n : ⎨ ⇔ sin 2x ≠ 0 ⇔ cos 2x ≠ ±1
⎩sin 2x ≠ 0
2 sin x cos 2x 1
Luù c ñoù : (*) ⇔ + = 2 sin 2x +
cos x sin 2x sin 2x
⇔ 4 sin x + cos 2x = 2 sin 2x + 1
2 2
( )
⇔ 4 sin2 x + 1 − 2 sin 2 x = 8 sin2 x cos2 x + 1
(
⇔ 2 sin2 x 1 − 4 cos2 x = 0 )
⇔ 2 sin2 x ⎡⎣1 − 2 (1 + cos 2x ) ⎤⎦ = 0
⎡sin x = 0 ( loaïi do sin 2x ≠ 0 ⇒ sin x ≠ 0 )
⇔⎢
⎢cos 2x = − 1 = cos 2π ( nhaän do cos 2x ≠ ±1)
⎢⎣ 2 3
2π
⇔ 2x = ± + k2π ( k ∈ Z )
3
π
⇔ x = ± + kπ, k ∈
3
3 (sin x + tgx )
Baø i 20: Giaû i phöông trình: − 2 (1 + cos x ) = 0 ( *)
tgx − sin x
sin x
Ñieà u kieä n : tgx − sin x ≠ 0 ⇔ − sin x ≠ 0
cos x
⎧sin x ≠ 0
sin x (1 − cos x ) ⎪
⇔ ≠ 0 ⇔ ⎨cos x ≠ 0 ⇔ sin 2x ≠ 0
cos x ⎪cos x ≠ 1
⎩
3 ( sin x + tgx ) .cot gx
Luù c ñoù (*)⇔ − 2 (1 + cos x ) = 0
( tgx − sin x ) .cot gx
3 ( cos x + 1)
⇔ − 2 (1 + cos x ) = 0
(1 − cos x )
3
⇔ − 2 = 0 ( do sin x ≠ 0 neân cos x + 1 ≠ 0)
1 − cos x
⇔ 1 + 2 cos x = 0
1
⇔ cos x = − (nhaä n so vôù i ñieà u kieä n )
2
2π
⇔ x=± + k2π, k ∈
3
Baø i 21 : Giaû i phöông trình
2 2
(1 − cos x ) + (1 + cos x ) − tg 2 x sin x = 1 1 + sin x + tg 2 x *
( ) ( )
4 (1 − sin x ) 2
⎧cos x ≠ 0
Ñieà u kieä n : ⎨ ⇔ cos x ≠ 0
⎩sin x ≠ 1
2 (1 + cos2 x ) sin 3 x 1 sin 2 x
Luù c ñoù (*)⇔ − = ( 1 + sin x ) +
4 (1 − sin x ) 1 − sin 2 x 2 1 − sin 2 x
⇔ (1 + cos2 x ) (1 + sin x ) − 2 sin 3 x = (1 + sin x ) (1 − sin 2 x ) + 2 sin 2 x
⇔ (1 + sinx ) (1 + cos2 x ) = (1 + sin x ) cos2 x + 2 sin 2 x (1 + sin x )
⎡1 + sin x = 0
⇔ ⎢
⎣1 + cos x = cos x + 2 sin x
2 2 2
1
=1− sin2 2x
2
sin x cos 2x
tgx + cot g2x = +
cos x sin 2x
sin 2x sin x + cos x cos 2x
=
cos x sin 2x
cos ( 2x − x ) 1
= =
cos x sin 2x sin 2x
1
1 − sin 2 2x
2 1
Do ñoù : (*) ⇔ =
sin 2x 2 sin 2x
1 1
⇔ 1 − sin 2 2x =
2 2
⇔ sin 2x = 1 ( nhaän do sin 2x ≠ 0 )
2
⇔ cos2 2x = 0
π
⇔ 2x = + kπ, k ∈
2
π kπ
⇔x = + , k ∈
4 2
BAØI TAÄP
⎛π ⎞
1. Tìm caù c nghieä m treâ n ⎜ , 3π ⎟ cuû a phöông trình:
⎝3 ⎠
⎛ 5π ⎞ ⎛ 7π ⎞
sin ⎜ 2x + ⎟ − 3 cos ⎜ x − ⎟ = 1 + 2 sin x
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
⎛ π⎞
2. Tìm caù c nghieä m x treâ n ⎜ 0, ⎟ cuû a phöông trình
⎝ 2⎠
sin 4x − cos 6x = sin (10, 5π + 10x )
2 2
x x
u/ sin4 + cos4 = 1 − 2sin x
2 2
⎛ π⎞ ⎛ π⎞
v/ sin ⎜ 3x − ⎟ = sin 2x.sin ⎜ x + ⎟
⎝ 4⎠ ⎝ 4⎠
4
w/ tg x + 1 =
( 2 − sin x ) sin 3x
2
cos4 x
⎛ x ⎞
y/ tgx + cos x − cos2 x = sin x ⎜ 1 + tg tgx ⎟
⎝ 2 ⎠
4. Cho phöông trình: ( 2 sin x − 1)( 2 cos 2x + 2 sin x + m ) = 3 − 4 cos2 x (1)
a/ Giaû i phöông trình khi m = 1
b/ Tìm m ñeå (1) coù ñuù n g 2 nghieä m treâ n [ 0, π ]
( ÑS: m = 0 ∨ m < −1 ∨ m > 3 )
5. Cho phöông trình:
4 cos5 x sin x − 4 sin5 x.cos x = sin2 4x + m (1)
Bieá t raè n g x = π laø moä t nghieä m cuû a (1). Haõ y giaû i phöông trình trong tröôø n g
hôï p ñoù .