Phức Chất - Phương Pháp Tổng Hợp Và Nghiên Cứu Cấu Trúc:

Tổng hợp và nghiên cứu các hợp chất phức tạp là một trong những hướng phát
triển của hoá học vô cơ hiện đại. Có thể nói rằng hiện nay hoá học phức chất đang
phát triển rực rỡ và là nơi hội tụ những thành tựu của hoá lí, hoá phân tích, hoá
học hữu cơ, hoá sinh, hoá môi trường, hoá dược.
Hoá học phức chất có quan hệ mật thiết với hoá hữu cơ và là lĩnh vực mà các nhà
hoá học hữu cơ có thể tìm thấy những ứng dụng thực tế cho các hợp chất mà họ
tổng hợp hoặc tách biệt được. Rất nhiều phức chất đã được sử dụng làm xúc tác
cho nhiều phản ứng mới lạ trong tổng hợp hữu cơ nhất là trong tổng hợp bất đối,
tổng hợp lựa chọn lập thể. Việc sử dụng các phối tử hữu cơ đã cho hoá học phức
chất một không gian phát triển vô tận và đầy hứa hẹn, bởi vì nghệ thuật tổng hợp
hữu cơ tinh vi có thể giúp tạo ra hàng loạt phối tử thoả mãn yêu cầu đa dạng của
sự tạo phức và phù hợp với việc hiện thực hoá các ý tưởng sáng tạo độc đáo của
các nhà hoá học phức chất.
Hoá học phức chất đang phát huy ảnh hưởng sâu rộng sang lĩnh vực hoá sinh cả về
lí thuyết và ứng dụng: rất nhiều thành tựu trong lĩnh vực hoá sinh vô cơ và trong y
dược gắn liền với việc nghiên cứu phức chất trong các hệ sinh học. Những quá
trình quan trọng nhất của sự sống như sự quang hợp, sự vận chuyển oxi và cacbon
đioxit trong cơ thể, sự xúc tác enzim đã dần được sáng tỏ nhờ xác định được cấu
trúc và vai trò của các phức chất đại phân tử.
Trong những năm gần đây hoá học phức chất phát triển một cách mạnh mẽ không
những trong nghiên cứu hàn lâm mà cả trong nghiên cứu ứng dụng vào công
nghiệp. Trong công nghiệp hoá học, xúc tác phức chất đã làm thay đổi cơ bản qui
trình sản xuất nhiều hoá chất cơ bản như axetanđehit, axit axetic, và nhiều loại vật
liệu như chất dẻo, cao su. Những hạt nano phức chất chùm kim loại đang được
nghiên cứu sử dụng làm xúc tác cho ngành "hoá học xanh" sao cho nó được các
quá trình sản xuất không gây độc hại cho môi trường, cũng như cho việc tạo lập
các vật liệu vô cơ mới với những tính năng ưu việt so với các vật liệu truyền
thống.
Trong công nghiệp hoá dược, các phức chất chứa các phối tử bất đối đã được dùng
phổ biến để tổng hợp lựa chọn lập thể các dược chất mà bằng phương pháp thông
thường không thể tổng hợp được.
Ở nước ta, cho đến thời điểm hiện nay vẫn chưa có một cuốn sách chuyên sâu về
phức chất. Hoá học phức chất mới chỉ được đề cập từng chương riêng rẽ trong các
sách hoá học vô cơ, cấu tạo chất và hoá học phân tích. Đó là một bất lợi cho việc
giảng dạy, học tập và nghiên cứu hoá học phức chất ở các trường đại học và các
viện khoa học.
Ở cuốn sách này, những kiến thức cơ bản về hoá học phức chất được trình bày
không chỉ ở chương 1, 2, 3 mà còn lồng vào những mục thích hợp ở các chương 4,
5, 6, 7 là những chương viết về các phương pháp phổ nghiên cứu cấu trúc phức
chất. Để giành thời lượng cho những vấn đề hiện đại của hoá học phức chất, trong
cuốn sách này sẽ lược bớt một số kiến thức về phức chất mà sinh viên đã học qua
ở những học phần có liên quan.
Trong cuốn sách có dẫn ra nhiều tài liệu tham khảo cho từng vấn đề hẹp nhằm
giúp độc giả nếu có nhu cầu sẽ nhanh chóng tìm được những thông tin chi tiết hơn.
MỤC LỤC:
Lời nói đầu
Chương 1: Phức chất - nguyên tử trung tâm - phối tử
Phức chất và sự tạo thành phức chất
Nguyên tử trung tâm ở phức chất đơn nhân, phức chất đa nhân và phức chất chùm
Phối tử.
Chương 2: Phương pháp tổng hợp phức chất
Tổng hợp phức chất từ kim loại
Tổng hợp phức chất từ các hợp chất đơn giản của kim loại
Tổng hợp phức chất nhờ phản ứng thay thế phối tử
Tổng hợp phức chất nhờ phản ứng oxi hoá - khử phức chất
Dung môi trong tổng hợp phức chất.
Chương 3: Phương pháp xác định thành phần của phức chất
Phương pháp hoá học
Phương pháp đo độ dẫn điện của dung dịch phức chất
Phương pháp phân tích nhiệt.
Chương 4: Phương pháp phổ hấp thụ Electron
Bức xạ và sự hấp thụ bức xạ
Ghi và biểu diễn phổ tử ngoại - khả kiến
Phổ
Phổ chuyển điện tíc
Phối phổ tử.
Chương 5: Phương pháp phổ dao động
Dao động của phân tử và sự hấp thụ bức xạ hồng ngoại
Ghi và biểu diễn phổ hồng ngoại
Hấp thụ hồng ngoại của các hợp chất vô cơ phức chất
Hấp thụ hồng ngoại của các hợp chất hữu cơ
Phân tích phổ dao động các hợp chất phức chất.
Chương 6: Phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân
Hạt nhân và cộng hưởng từ hạt nhân
Chuyển dịch hoá học
Tương tác Spin - spin
Phổ H NMR và NMR của hợp chất hữu cơ
Phân tích phổ H MNR của phức chất
Phân tích phổ C NMR của các phức chất
Phổ cộng hưởng từ hạt nhân hai chiều và cấu trúc của phức chất
Phối hợp các phương pháp phổ nghiên cứu cấu trúc phức chất.
Chương 7: Phương pháp phổ khối lượng
Phương pháp phổ khối lượng ion hoá electron
Đồng vị trong phương pháp phổ khối lượng
Một số ứng dụng của phổ EI MS
Phương pháp phổ khối lượng ion hoá ở áp suất khí quyển