Pierre Damien (saint ; 1007-1072). Saeculum XI. S. Petri Damiani,...

Opera omnia, collecta primum ac argumentis et notationibus illustrata studio ac labore domni Constantini
Cajetani,... Accessere S. Damiani opuscula nonnulla ab eminentissimo cardinale Maio.... 1853.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA DNIVERSALIS, INTEGRA, DNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIFTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

QTJt
AB MVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNTj
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQXJMEXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICiETRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
ECCLESUS S^ECULA,-
JUXTA EDITIONESACCURATISSIMAS,INTERSE CUMQUE KONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTtSCOLLATAS,
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA;
DISSERTATIONIBUS,COKMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA
;
OSINIBUSOrERIBUSPOSTAMPLISSIMAS EDITIONES QM3 TRIBUSNOVISSIMIS S-ECCLIS DEBENTURABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUSPARTICULARIBUS
ANALYTICIS, SINGULOS SIVETOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUSMOMENTI
SURSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULISINTRAIPSUMTEXTUM RITEDISPOSITIS, KECXON CT TITULISSIXGULARUM PAGINARUMHARCINEU
SUPERIOREM DISTINGUENTIBUSSUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA
;
OPERIBUS CUMDUDIIS TUMAPOCRYPIIIS, ALIQUA VEROAUCTORITATE IN ORDINE ADTRADITIONT.M
ECCLCSIASTICAM POLLENTIBCS. AMPLiriCATA ;
DUOBUS INDICIBUSGENERALIBUSLOCUPLETATA : ALTEUO SCILICET RERUM, QUOCONSULTO, QUIIQUID
UNUSQUISQUEPATRUM 1NQUODLIBET TIIEMA SCRIPSERITUNOINTUITU CONSPICIATUR-,ALTERO
SCRIPTURJE SAGRJi, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT ODVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUSOPERUM SUORUM LOCISSINGULQS SINGULORUM LIDRORUM
SCRIPTURiE TEXTUE C0MMENTATI SINT.
EOITIOACCURATISSIMA,CETERISQUE0MNIBU3 FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CIIARACTERUMNITIDITAS
CIIADT^:QUALITAS, INTEGRITASTEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVAMETAS
TUMNUMERUS, rORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTOOPERIS DECURSU CONSTA
SIMILIS,PRETII
EXIGUITAS,
PR/ESERTIMQUE ISTACOLLECTIO, UNA,METIIODICA ET CIIRONOLOGIC
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE' IIACTENUS lilC ILLIC SPARSORUM,
PRIMUM AUTEMIN NOSTRA BIBLIOTHECA*, EX OPERIBCS AD OMNES JiTATES,
LOCOS,LIKGUAS TORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.
SERIES SECUNDA,
IN QUA PRODEUNTPATRES, DOCTOKES SCRIPTORESQUE ECCLESm LATIXJE
A GREGOMO MAGNOAD INNOCENTIUM IU.
Siccuvante S.*^). SKigne,
niBLIOTHECffi CLESI nlIIVEKl£,
SIVB
CURSUUM COMPLETORUM IK SINGULOS SCIENTIiEECCLESIASTICE RAMOSEDITOB
PATROLOGIA
BINA"EDITIONETYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIAGR.ECO-LATINA.—
VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTA'VOLUMINA EDITIONISLATIN.E1;OCTINGENTIS
ET
MILLETRECENTAGR-ECO-LATIN^.— MERELATINAUNIVERSOS AUCTORES TUMOCCIDENTALES,TUM
ORIENTALES
EQUIDEMAMPLECTITUR ; Hl AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONELATINADONANTUR,

PATROLOGIJi; TOMUS CXLV.

S. PETRI DAMIANI TOMUS SECDNDUS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

iH Tth BICTA VAMBOISE, PROPE PORTAMLUTETI.E PARISIORUMVULGOPENFER NOMINATAM,
SEC PETIT-MONTROUGE.
1853
 &AECULUM XI.

S. PETRI DAMIANI

S. ft. E. CARDINALIS

EPISCOPIOSTIENSIS,ORDINISS. BENEDICTI,E CONGREGATIONE

FONTIS-AVELUNffi,'

OPERA OMNIA,

COLLECTA PRIMUM AC ARGUMENTIS ET NOTATIONIRUS ILLUSTRATA

STUDIO AC LABORE

DOMNI CONSTANTINI CAJETANI

SYRACUSAM,

ABBATISSANCTIBARONTISCONGREGATIONIS,
CASINENSIS.

ACCESSERE

S. PETRI DAMIANI OPUSCULA NONNULLA

\h emincntfssimo cardinalc MAIO

KECCNS
EDITA. jf^ttfi)&%k

TOMUS SECUNDUS.

TENIT 7 FRANCISGALLICIS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD 3.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIADICTAVAMBOISE, PROPEPORTAMLUTETLE PARISIORUMVULGOVENFER NOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.
1853
 ELENGHUS

AUDTORim ET OPERUM QUI IN HOD TOMO CXLV COWTINENTUR.

SANCTUS PETRUS DAMIANUS SANCTJS ECCLESLE ROMAN.E CARDINALIS

OPERUMTOMUSSEU PARSIII.
Opuscula. Coi. UO
Alexandri III diploma de legatione S. Petri'Damiani in Gallias. 857
De adventu S. Petri Damiani ad Cluniacensem ecclesiam. . 858
Acta synodi in Galliis ceiebratee a B. Petro Damiano. 860
• - ~ **"
Hymnus de gloria paradisi. $61

Additio ad tom. III Operum S. Petri Damiani.

De Gallica profectione S. Petri Damiani. 866

Expositio Canonis missae. 880
Testimonia Novi Testamenti ex operibus S. Petri Damiani excerpta. 892

OPERUM TOMUSSEU PARS IV.

Carmina sacra et preces. 917

Collectanea in Vetus Testamenfum ex operibus S. Petri Dnmiani. 985

Es lypis MIGNE,au Petit-Montrouge.

 OPERUM SANCTI PETRI DAMIANI

IN EDITIONE CAJETANI

TOMUS TERTIUS

OPUSCULA VARIA COMPLECTENS.

CAJETANI EPISTOLA NUNCUPATORIA.j

\

S. D. N. PADLO V, poiUifici masimo, domuus GOJXSTANTINUS CAJETANCS, abbas Casinensis S. Barorilis;-

-sempilernara felicilatem. x
Sacrae litterae et monumenta sanctorum, beatissime Paler, ejus pretii ac indolis esse solent, ut si dut
in lenebris jacere, silenlioque involvi, et oblivione deleri videanlur, niliilominus ob eorum Famamopiuio-
nemque sanctitatis, ac «celestis doctrinae praestantiam, lucem in tenebris, linguam in siientio, mernoriam
in oMivione sempiternam obtineanl; in mystico hoc coeloEcclesiaj lanquam solem occultari, nunqtiam
lamen interire potuerunt. Etenim summi pontifices, qui Cbristianum bunc orbem moderantur, Spiriiu Dci
aeli-et impulsi, post noclem et oecasum, solem ei suum oriri *t splendere faciunt : eo lamen' gloriosius
atque divinius, quo magis id per debile ac exiguum instrumentum operantur.- Hoc sane mihi a le contiglt,
beatissime Pater, quem in liaec sacra litterarum monumenta incumbere jussisli, ac perenni- niunificentiai
tuae fonle excilas, ne quid de ejusmodi studio praetermiltam, sed mearum lucubralionum labor appareat,
et uberem tuam in me gratiam, si non attingere, saltem sequi et odorari videalur. Cum ergo hanc curain
et diligentiam in B. Petri Damiani cardinalis, episcopi Ostiensis, opuscula, qua? in caliginoso vetustaiis
sinu latuerani, eollocassem, ut ea sparsa eollegerim, lurbala digesserim, quatuorque in lomos diviserim :
post primum et secundum jam editos, tuoque magno, et singulari palrocinio lam benigne susceptos, ter-
lius hic ac penultimus eisdem quoque tenebris erumperis, quasi fratiibus eam invidens gloriam, prodit in
lueem; et cum diem aspieiat, nihil majus «xistimat quam dies videre tuog, lecumque vivere et lgetari. Tii
igirur, beatissime Pater, illum accipere et fovere ne desinas, eo maxime quod filii tui parlus exislal, illius
«empe cardinalis de sede apostolica, et repub. Chrisliana optime meriti: quem adhuc vivenlem Alexan-
der II ejusdem apostolicaesedis oculum, et flrmamentum immobiie, jam tunc aposlolico calculo sanctila-
*emet doctrinam ipsius approbans, seriplis appellavit. Eo enim pielatiset religionis studio deflagrabat, ut
eloquio, libris el exemplo, animis virtutes inserere, et vitia exstirpare, bonorum mentes "augere, et irn-
proborum infringere audaciam noverit. Quem non solum in privata, sed in hac eliam commuui Ecclesia
aiine eihortando, nunc docendo, nunc moderando ac protegendo, nunc operando supra vires natura; profi-
cere, vulgus aspiciens, unanimi consensu, uno ore heatum prsedicavit.
Benedictinaeetiamreligionisjuvabit auctoritas, quaedesuo, hocaliimno et doctore adeo glorialtir, ut nnme;
rosa sua anliqua novaque pignora' quasi despieiens, uniim'Pelrum Damiarii suscipiat, eique quasi unico
filio blandialur; quod eo potissimum 'anliquse suse familise splehdoie exci|ari, laborumque merita, <jucs
pro Ecclesia semper Romana suscepit^ renovarivideat. Petrietiam Iiiijus sui ribmine, sanctissimi Petri
apostolorum"principis,qui eamdem Benediclinorumgeritem per £ammrilla sseculaad Ecclesiam turbulentis
lemporibus instaurandam sua in sede constituit,' riorheh' iri meirioriam reducens. JNamPetrus diaconus
diserle commemorat (Tract. wirac. S. Bened. ex'Biblioth. Casinen. apl" me ius:) "PelrunVipsum apostolo-
rum principem, cum Ecclesise suae navem impiornm turbinibus agilatam eohspieeret, ad Benediclum tan-
quam cum eo accerrimum ipsius vindicem contendisse, et Casirii quielam ^ibi sedem quaesiisse; < Vado,
inquit Petrus sanctissimus quibusdam peregrinis srbi-oceurrentibuj, ad fralrem meum Benediclum, ut cuni
eo passionis mcse diem celebrem : variis, enim DrocellisEcclesia mea deprirnilur. J Quis ergo Pelro ciim
Benediclo ex amore fraternitatis et contubernii oommunia cunela esse conspiciens, non eumdem Benedi-
ctum per snos perpetuis multisque post, sicut "et antea, sreculis vices Pelri suscepiurum non speraretT
PATBOL. CXLY. i
 "
H AD S. PETIU DAMlANIOPP. TOMUMSEU PARTEM III <{2<
Evenlus quidem rem ipsam confirmavit: nam ab eo tempore, quo S. Benediclus, instiluto ciioro, almnnos
suos in Urbis basilicas ecclesiasque alias introduxit usque ad millesimum centesimum quadragesimum
quarlum annum, clero ipso tunc creanle el eligenle ponlifices, conlinenler summum pontificalum gerere
consueveranl.Quod si poslea serie interrupta nonnulli ,-nt-SiIvester II, Clemens qnoque II et alii, r.on ex
clero Romano ad supremam illam dignilatem assjimpti fuerint, iron est tamen.iUibinm qnln ipsi ejusdem
Benedictini ordinis professores exslilerint. Prseterea posleriorcs sexdecim, qui cenlum annos Dei Ecclesiam
gubernarunt, centum fere quindecim prioribus superadditos, Iios cl illos omnes vel in sanctonim numerum
relatos veneramur, vel omnium virlulum genere-eminentes suspicimus. Quid referam quol quaniosque
S. R. E. cardinales habuerit? cum nulli aul pauci fuerinl qui ea tempestate ex Benedictinorum clausiris ad
illam amplitudinem non asconderinl. Taceo innumerabilem hnjus Sanctse propaginis per totum icrrarum
orbem multitudinem. Non memoro quanlum Italia, Anglia, Gcrmania, Belguim, Yasconia, Bohomia, Un-
garia, Suevia, Gotlria, Polonia, Benedietinis tot eo missis apostolis : ac landem India OccidentaKsBariho-
lomaeo.Buylt,Tarraconensi, Monttsferrali monacho (quinquaginta pene annis anlequam B. Fr. Xaverius a
B. Iguatio illuc milleretur) primo ab Alexandro YI ad eum aposlolo rlelegalo, debcant. Ron refero quot
per omnem aetaiem sexumque martyres atrrue"virgines; quod pcr omncm gradum confessores, quot per
omnes Ecclesias paslores, perque omnesacademias insignes doctores adepla fueril. In Petro tamen Da-
miani hsecomnia in subs olim divisa singulari Dei beneficio eonjunela el copulata jam vidct; etquem
in carne vivenlem tractare non potest, eumdem in scriptis spirantem admirari non desinit.
Cum hsesint potrssimaecausoe,beatissime Pater, quare lanli viri doclrinam boc in libro conicnlam non
ininori quam alios patrocinio pretioque suscipias, ultimam tamen adjieiam,' quarn ctiam tibi gratam fore
non dubiio. Etenini si a Benediclino capile ad membra transire ac descendere fas est, me ipsnm novissi-
rnum invenio, non per me ipsum (senlio namque quam sirii inutilis et exiguus), sed per majores meos, quos
etiam aliquod nomen decusque pro sede apostolica gessisse non negarim. Genlilimn cnini, niihi indigno
C.ijelanorum domus aiUiquissima, quseRoma, et Cajela , cujus piincipatuni ad quingentos fere annos obli-
nuil, Pisas demigrans, non oblita majorum suorum erga Romanos ponlifices observantise, ibi eos sancte et
intrepide ab imperalorum illius temporis viet multorum insolentia non semel defensavif, eorumque aucto-
ritalem diu sartam lectamque conservavit. Cujus el merilorum magniludo ex eo colligitur quod ab eo tem-
pore haac una Cajetana, <lot lanlisque sedis aposlolicse aucta titulis et honoiibus, cseteras fere Pisanse
reipub, familias antecelluit: lerenim, ut alia prselermiuam, cardinalitia dignitale perfulsit. Porro ex
eadem multo antea Romam sibi patriam incolente nonnuilos sunimum pontificatum obtinuisse, ct diversis
temporibus complures ad cardinalatum pervenisse, atque etiam tam Romanse refpub, quani Campariiifiet
Palrimonii prsefeclura donatos 'esse conslat." In quibus Cajelse duees ae Frrndorunr, conritesque Ciccanen-
siurn, alque Signise, necnon et Yicani principes, ipsius gentis soboles, coniplurium eivilatum el oppidoruru
perpetuo jure fruebantur : idque polissimum keoirardo Aretino, viro gravissimo, cum vetuslis Annalibus,
quod pro Romanis pontificibus quamplurimos labores subierint, alleslaiilibtis. . '
Yerura jamnil amplius tuis .anleeessoribus collata obsequia conrmemorans, propilius luas ad res acce-
dam, quo luam in me.graliam nunquam minuendam, imo magis augendam fore eonfrdo. Novcris, bealissime
Pater, Ursitrorum familiam genere„el rebus gestis nobilissimam, pro luenca pontificum libertate jsuamcuni
nreoegentis ope el virtute sirenuam, ul pro sancla sede commrrnem pcricufi et Jaboris gloriam eompara-
rent, iidemet robur conjunxisse : alqueut hanc pietatis ac virtrilis concordiam; natura) virabus (.qnfirma-
i;ent, mutuis matrimbnii nexibus sscpenumerocolligasse. Ilinc vero bce dureplaniaj sibi invjcem rnsitsj et
conneise, Cajelanse simul et Ursina} gentis splendorem nomenquo edere incosperunl, inter qnsc (ul nunc
de posteris Ciyjelanistaceam) Joannes ilie exstitit, Urbis senator amptisiimus, etsi patre flrsino nalus, a
matre lamen Perna Cajeise ducum, et Gelasii II gentilr, Cajetanus appcllari ^oluit, quem eiiam sequitur
Joannes alter Cajelanus, magni MaUliau* Uisini Romanorum senatoris, et Perna? gentis ejusdem Cnjeianaj
filirrs, qui divina quadam lirorum Indole Kicolaus111in ponlificalu sublimis emicuit. Denique, uLphira qnre
-generis hnjus suppetuut, exempla prselereani, NeapoleonrCajetano ejusdem magni Matthsei ftlio, ^aotqaoi
liodie supersunt ex Ursinis principes, originem suam referre debent.
Quamobrem, sanclissime Paler, curir ex Beriedictiha religione, et meis majoribus lolum me"aposiolicas
sedis agnoverim , eumdem me ribi eliam singulari benefreentia Jam arcte devinxisti, ut pro nominis lui
gloria et dignilale vitam exponere, bcneficiorumei luereditaiis miui jure obligisse crediuerim. Deus ormiir
poteus te ad Eeclesiaa suse firmamentum diutissime servet incolumem.
 15 - PROLEGOMENA. . , U

GAJETANI' PR^FATIO.

6
Cunt duo polissimum sint, sludiose Lector, qusejA._ In primis sanctissimr viri patria Ravenna sua in
sacri doctoris scripta extollere ac illuslrare pos- eivitate universaque dicecesi illuminviolabili feslo
suni: allerum vitse innocentia el inlegritas, alierum dupliciquc officioconcelebrat.
doctrinse orlhodoxse fides el atictorilas; non dubito Deinde Faventia, ubi obiit et saernm sui corporis
quin irr Petro Damiani, cardinali sanclissimo et spolium dereliquil, ex eo jam lempore quo singu-
dociissimo, utrumque reperias. Si Titam illius, lari hnjiis sancli patrocinio Gallorum obsidionclibe-'
quam in terris egit, aspicias, ceelestem prorsus et rata fnil, ipsum cumdem (quem suis unum ex qua-
angelicam dixeris, dignamque ideo qna Ecclesia tuor prolectoribus mirlto antca susceperal) anniver-
lisec mililans ad sni temporis everlenda vitia, er- sario cum tribus aliis fcslo inviolabili celebrare de-
rores debellandos, virlules exstruendas, mores in- creviu alqne eadem celebritate et officioveiicralur,
staurandos frueretur. Etenim omnes qui ipsum clo- die ncinpe 22 Februarii; qni tamen, quod festo S.
qulo, opere et exemplo miranila dicerc ct palrare Petri AiUioehensecathedrse occupatur, semper in
viderant, qui ejus admirabileiri erga Deum ac ho- sequsnlenr transfertur. Quo dle cum clero rcligio-
mines pieiaiem, ineredibilem sapientiam , euni po- eorumquc ordinibus et magistratmim comitaiu ab
tentia submissionem, cum opibus ac diviliis abdr- Ecclesia Majori nsque ad sedemS. Marisede Ange-
eationem, cuni fonrrte carnisquc illccebra ptrrilatem Ig lis, ubi deposiiumcsl corptis, solcimiiter-proccdiiurv
conjunclam agnovcruul, bealnm uno ore pvsedi- Prsetcrea singulis fere annis, quibus ordo oflicii'
^nles, atque quemdam fere angclum credenies, cx recitandi cxcluditiir, rn eo per bsecverba reponilur:
quanam suprema hierarebirr snirilus islc in terras Vicesitaa ierlfa clie Februaiii, Pelri Damiani epi~
descenderit, dijudieare non poterant. SI vulgi com- scopi ct confessoris Raveiw. dupL fuit lieri. Quo
muni opinione et prseconio ncscio qurd veritalis ac etiarh orunc cum sanctis episcopis confessoribus
irun.imscoiUinelur, quid gloriosiusel diviniusquarn aliisque ccclifibusab anliquis temporibus in Litania
unius vrces Dei gerenlis in terris testimonio com- positus invoeaius est. Atque et iu veiustissimis ea-
mendari? Alexander namque secnndus Damianum rtirndem, Ravennatis prajeipue -ac Favei.tinecEccle-
vivenlem, srmm oculum el immobile sedis Aposto- siarum labulis, inOnnmentisque Damiani nomen
' licsefirTnKTneiitam litleras inler sanclos perpeiuo eonmrmeralum fuisse, com-'
per TrppeTtavit.Yereqii;-
denr ocuhis, vere Ecclesisefirmainentiim iile dicifir, periurii ctiarir babeo.
in quo velnti in lirmamento jusliiiae immortale.ra- Unjus quoque nostri beatissimi doctoris sanctila-
mert, et fixa omnium virtiilum sidera relucebant, tcm commendat tumulus ante treeentos fere annos
qnsepurpura illum magis preliosum, Deoque et ho- candido -ex marmore, loco post majris altare edito
iuimmis spectabilem exliibebant. Lucernam liairc (Z et subliirii constructrrs, Iwjusmodi inlcr alia verbis
lueidam et ardentem, quae in Benediciinacreligionis in marmore incisis": A. D. MCCCLIII, die xm
modio Iatilare et abscondi conlenta eraf, Deus Opl. Aprilis iranslalum fuil corpus S/ Petri Damiani in •
Max. ab excelso gloriaesu;e solio respiciens, in Ec- sancla scriplnra doclor. et Osliensis episcopi, ac
clesioesuse candelabro, loco edito et eminentt col- aposl. sed. legati. IbiJem eliam : Obiit confcssor
Jocavit. rmde cor.spicua miiarulornm et sanctrtalis Christi Pelrus Damiani, Osliensis episcopus, el Car-
luce claresceiet, atqne iia sedi aposio.ica. subsi- dinalis sanciissimus, vm Kal. Martii. Quem tumu-
dium, purpuraiis exemplum, pastoribus regulam, lmn, quamvis antiquissimum, pius ille"popiilus viva
tandem viam caeleris salutarcm «rinislrarct. Hic ac reccnti religione eolit, "osculatur et ampleciiiur,
Pelrus Daminni exstuit, Leclor bumanissinre, quem sursque in rebus prsesens expeririirauxilium. Unde
«i viventem populum ejns coelestis doctrinse pabulo non immerilo vptivis tabellis donariisque appensis,
recreatus. miraculis slupefaclus, vitseque exemplo ac accensis luminibus nobilitant. Necnon et in
conflrmaliis, sanclum el beatum praedicavit, et sum- sancli bujus viri celebritate, ejus effigies, quae fu--
mus pontifex lali eumdem, ut vidisti, encomio illu- mulo inhseret, paslorali induilur ornamcnto popu-
stravit, nihil est quod de ejusdem post obiium san- liqoe freqncnlia visiiattir. IIscc omnia autiienticis
clitate dubiles, atque eliam quo paclo et tempore ^^ prsefatseutrinsrps. ecclesiso ac civilatis tesliaioniis
Petrus Damiani In sanclorum numerum ascriptus ad me transmissis confirmanlur
fuerif, curiosius inscruieris. Elenim cx lotannorum Nec minus erit argumentuni complurrrrmrcligio-
sseculisniiiil tisquam invenimus, quam duartiritEc- sorum fides, qui lcsiati.tiine et oculale tcsiantur ,
clesiartim Ravennalis et Favenlinse irrefragabile cum ab bine ferc annis viginti hocsepulcrum ape-
icslimonium, cujus vis omnis ac verilas in Veieri rireiur,ir.ve:ituiri fuissePetri Dainiani o.rpus incor-
consuetadine et immeniorabili traditione co.isistit. ruptum. Nsvero oculos decqitos i'uis_e q«is existi-
_S • AD S. PETRI DAMIANITJPP. TOMUMSEU PARTEM III. 16
jnet, ipsimet monachi, qui rem tolam cunosius A cumenla noverit, ex quibus tanquam ex fontibus
inspexerunt, affirmant, eumdem Dei virum parva diversi -scientise professores utilra ac aecessaria
esse corporis slatura : unumque ab eo tunc illr ab- lraurire polerunt. Quapropler non parum industrise
straxere brachium, ul hoc cum aliis sanctorum et laboris insumpsimus hasce margaritas suo sin-
reliquirs ad festorum solenmia altari majori, quem- gulas loco disponere, quas sanctus doclor, prout
admodum in hanc.usqtre diem consuete servatur, lempus, locus ratioque postulabat, effundereconsue-
exponerent. verat. Cum ergo primum opusculorum lomum qua i
Cltimo accedit veterum ac recenliorum auctori- politica eoritinentem politicis; securidumirbi sacise
ias, qui Petrum hunc nostrum sanctitalis el doetri- loca paginoeexponuntur, concionatoribus dedisse-
ri_elaude conspicuum appellare non dubitant, quj et mus : lrunc tertium, qui quasi contenliosam tlieo-
quolies illius sententiam suis inserere scriptis et logiam cum hsereticis ac schismalicis agitalam com-
coneionibus volunt, eumdem ,eo sancti titulo prse- plectiiur, iheologis sclrolasllcis assignamiis. Ne vero
luuniunt. Quseomnia si minus sufficere videantur, qui erudilionis studio deleclantur, sua voluptale
eadem dubrialionisrafio multis in sanclis insurgeret, defraudare videamur, quartum et ullimum, qui di-
quos tamen vel privala., vel communis Ecclesise versi generis carmina et sacras preces coiuinet,
consensus celebral; cum nihil aliud quam vetus B viris ipsis eruditig asservabimus. Non tamen singuli
consuetudo et traditio pro eorum fide ac leslimonio exacte rem hine suam eruere posse exisiiment, quia
militet. vir sanctus non ex professo, nt diximus, argumenla
<Quoadvero sancti viri doctrinam attinet, Iroc lrsec varia perlractavit, nec lanli viri mens unquam
snimo Lector infigat, atque eam parem pondere et fuit suam velle doclrinam hominum applausui, sed
pretio veterum Pairum monumentis esse non igno- eommuni polius saluti, Deique glorise po.issimum
ret. Hac enim orlbodoxa fides roboralur, religio commendare. Quamobrem nostrum inserviendi om-
-catholiea illuistraUir, pielas. accenditur, humanus nibus animum, quseso, gralus ac Isetus accipias, et
error et impielasevanescit, atque in ccelum via rnu- viri saiictissimi docirinam, quam his ejusin scriptis
riitur et ostenditur. Prseterea unice et singulariter exhibemus, totis viribus assequj, et in ea vitam
commendandus est noslerlrrc doclor, quod inafife- imitari ne desinas. Yale.
ctato el simplici Slylo copiosa et varia intexere do-
i

COROLLARIA QUJEDAM
DE YIT.E LAUDE AC SANCTITATEB. PETRI DAMIANI.

I. i sunt, yel deinceps acquisitura est, absque injusta

C
Leo iX papa in diplomale ei adhuc vivcnli concesso. •- cujuscumquemolestia, quiele et tranquille detineal.
Lco episcopus, servus servorum Dei. Nec ulli bominum liceat in ipsarft Eremurri per Iro-
Apostolicaj sedis competil auctoritali el legaliter stilem impetum violehter irrumpere, el servos Dei,
ordinala staluere; et Deo semeloblala, ut incon- qui illic habilaverint, vel expeilere, vel deprasdalio-
vulsa serventur, in posterurri providere : ne quod riiBus ihfestare; safvo lamen "jure fidelium' laico-
prrorum devota Deo pietas iriciroat, sequentium pra- rum, qui ejusdem Ereuripatroni sunl, et eam pro antr
vitas sacrilega , quod absit, lemeritate sribvertat'. marum suarum remedio condiderunl. Si quis aulem
Quapropler Eremum quse"dicilur Ocri , in Saxeno irujus rioslri apostolicideereli leriierator" exsliterii,
videlicet territorioconstitulam, libi, Petre Damiane nisl resipiscat aique in omnibus apertus Dei inimicus
prior ejlrsdem Eremi, tuisque successoribus adju- emericSarecontemnat, analliematis" "se vinculrs -
oblt-
dicamus : et ipsam Eremum .in suo staiu persir gandum indubilanler agndscat. 7
stere, et in perpetnum valere decernimus. Nec liceat
ulli mortaliuin, non pravse, non magnse persona. Aiexander II, in litlerU ad Galliarum.prccsules apo-
ipsam .quandoque Eremum ad sseculi jura redigere, " stolieiSjde D. Petro sic
Damiani legaiionemiisdem in
- -
vfil alicui prorsus monasterio sijbjugare. Enim vero n parlibus obeunte, magnijice loquiiur.
prsediclumlocum per semetipsum quidem fieri mo- ALEXANDER episcopus, servus servorrrm Del,' GER-
iiaslerium', si congruum visum fuerit, non abnui- visro Remensi arcliiepiscopo cum suis suffraganeiSj
imis ; juri vero allerius monasleriisubjici.- omnimo- si «bedierint, salutem et aposlolicam benedi-
dis prohibemus. Non enim ignoramus, quia bujus- clionem.
triodi supposilio plerumque loci esl absque dubietate Si quod officiivestri est, exsequeremini, non abba-
destructio. Sancimus eiiam , ut Plebem "S. Maria. tem, sed malelicnm Reginaliium, a"Peiro Ostiensi
positam in loco, qui djeitur Yineole, pfcefata Eremus episcopo, et a vobis in conciliis jusla ratipne|, ut
ferpetuo jure possideat. Sed et prsedia, si qua nunc nobis relatum e''»,'condemnatum, abipso saricti Me-
 .- - - - PROLEGOMENA. !3
dardi, quod simoniace inyasit, ccenobio penitus h. fratribus nostris laudantibus el libenler conbcntien-
efimiriaretis. Quod si causa cupidjlalis, aut amore, tibus, promitlimus tibi, venerabilis fraler Pelre,
vel limore alicrijuspolentis personse, explere renui- ego fraler Desiderius cum tota congregatione Iiujtis
slis, haec omnja Dei omnipolentis timori prseposui- sancti ccenobii, memoriam obitus turannualiler uos>
stis, et nullum dispersis nionaebis Solalium regre- habituros : posteros quoque nostros boc idem ob-
diendi praebuistis : qnapropter ejusdenf Rainaldi serva.e fideliter cupientes, sicut consuetuduiau.er
maliiia magis muliiplicalur et erescit. Ifec vero prcsdecessorum nostrorum abbatum, qui noviter
idcirco mandare curavimus, quia ex iisdem di .persis de hac Juce migraverurit, oiiiciosissimecelebramus.
monacbis quidam ad nos venerunt, flentes et cju- Saiisquippe dignum el honestum nobis videtur, qut-
lantes;"alii litieras direxerunt lamenla"biles, justi- -bus tanlam dilectionem impendis, lantani benevo-
liam sancti Petri, nostramque consolalionem pro lentiam ostendis, aliquid emolumenti rependamus,
taliinjuslitia "requirentes. Unde supradieli Petri, ut quos ita incceperis amare semper dum vixeris,
veslramque nostra auctoritate corroboramus senten- amor luus crescat in nobis, dum aliquid devolionis
tiam; eumdemque Rainaldum et consenlaneos ejus et amoris prseter solilum a nobis te speras consecu-
auathemaiizamus; ipsumque coeitobium,quandiu in turum. Si quis autem hujus noslra. pollicitationis
eo marrseril, interdiclmus, etutidem facialis, vobis [{ violator exstiterit, vel nobiscum vivenlrum , aut
mandamus. succedentium , anle Iribunal Cbristi reus Judicii
III. prcesenietur (1).
ALEXANDER episcopus, servus servorum Dei, cha- Ego, qui supra Desiderius abbas, subscripsi.
rissimo fratri GERVASIO Remensi archiepiscopo sa- Ego Frater Rainerius subscripsi.
Iulem el apostolicam benedictionem. V.
. Debilas fraternitaii tuce graies rependimus, quod Pelri Damiani tumnli, qui, el Iwdie accensispie lu-
minibus illuslralur, et populi frequenlia, qui prce-
in ejeclioneHy, a nobis damnati, quod Carnotensem sertim ad capilis sanandas illius contactu mgritu- -
Ecclesiam simoniace invaserat, prompturn te solli- . dines eo concurril, viniialur, inscriplio in marmdre
citumque ostendisti : quodque ut alier dignus et exciia. Hujus tamen litlems nunc ibidem ob usum
idorieus eldem Ecclesise canonice subslitueretur, eandelarum dbolitas,antea vero integras, Hierony-
mus PMbeus,vir doctissimus miliique amicissimus,
charissimo filio nosiro Philippo Francorutn regi miseral.
consiliumdedisti. Cui nimirum suisque optimatibus, A.D. MCCCLIY.dle xiij. April. translatum fuil cor-
ut dignas super hoc grates rependas, prudentiam pus S. Petti Dam. Raven. in sancta_ Scriptura
tuam invilamus. Noverit eliam fralernitas iua nos r DocC.et Ostien. Episcopi, ac Apost. Sed. Legati,
confratrem noslrum Senonensem archiepjscopum Ord. S. Benedicti in Eremo S. Crucis Fontis Avel-
admonuisse, qualenus Aurelianensis Ecclesiseinva- lanre, in praesentem Arcam aRev. P. D. Matlhseo
sorem nostra apostolica aucloritate excommunicet. de Galiio hic-Abb. -
Claret enim ipsum simoniace episcopatum oblinere, Sub eademarca.
et ad obtegendam reatus sui improbitatem, perju- ^juirique deiris mille lercenlis, et quatiuor annis,
rium in Cabillonensi synodo incurrisse, suaque frau- Terlius Apiilis cum decimo fluxerat ortus,
duleutia confralrem nostEumPetrum Osliensem epi- Transtulit le clerus doctum in pagina sacra
scopum, a quo eadem synodus celebrala est, dece- Osliensis prsesul, quem dolat cardinalatus.
pisse. Snper hsec eiiam ad augmentiim criminum 0 Petre Damiane, te Crux in ordine Fontis
suorum litteras aposlolatus nosiri, quibus ad hsec Avellansebeat, ut legalus quoque tandem
examinanda vocabatur, omnino refutavit. Quapro- Sedis apostolicae, petra niinc clauderis ista..
pter eharitalem tuam aposiolica auctoritate admo- Institit abbas-MatthseusdeCailio " naius.
nemus, ut prsefalo Senonensj archiepiscopi.iiL dam- v - Yi.
natione Aurelianensjs invasoris, eontempto timore et Inscriptio votiva, quam ecclesia Favenlim catliedralis-
gratia omnium, le sociirm et adjutorem adhibeas. f.." inuna suis ex columnis ddhucfetinet el conservat
ab edtempore quo Detis sanctorumSavini episc. et
1Y. mart., JSmiliani episc.el conf.,Terenlii diac. ac
Desiderius abbas Monlis Casini, S. Q. R. E. card., Pelri Dam. meriiis, civitalem illam Gallomm obsl-
posiea vero- Viclor" III papoj in epislola ad eum dione liberavil; eadem civilas exgmii animi arcju-
missa. * / ,' ' * menlo, votique ojficioPetrum Dam. quemuna cum
eisdem sanctis mullo anlea palromm susceperat%
-DonanoPETROBAMIASI, venerabili episcopo, DE- anniversarw-onmesfestoinvioiabili.celebrarecorbsti-
x
sfrVERrus-abbas,-Dei gratiam etsalutem.- - -' - luit. ' . _
Quoniam satis clare innoiuii quod hoe monaste- Imminente civitali ex Gallis periculo ceedis, exitit
rium Sr. Beriedicti, cui prseesse videor,-plus omni- el flammse,vovit universus populo Faventinus agere
bus aliis circurriquaque fundalis, diligas (cunctis non minus solemniter diebus festis sanctorum Sa--

(I) Juxta sanctam hanc Desiderii abb. ejusque Mariii obitt venerandcememoricedomnus Pelrusj
nvmaclionim promissionem , Petri Damiani celc- Osiiensis episcopus.'Qmsane liluhrs, venerandce,vi-
"berrimi viri meraoriam singulis annis Casinus reco- ris plerumque sanclitale conspicuis dari consueve-
lebai -.sic"enitBin eornmdem Kalendario, quod post rat, ut ex eodem Casinensi Kalendario.potissiuium,
Mariyrologiumlegiiuf, noiulum vidimus ; -vrrrKal. con.lat.
i'9' S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEUPARS III. — OPUSCOLAYARIA. 20
viui, ___miliani,Tererilii et Petri Damiani oflreium,^ si modo omnipolens Deus ruinam averleret. Quod
quaiu diebus Domiuicisagi solilum, debitumqttesit; fecis. MDXII.

ILLUSTRISS.
ACREVERENDISS.
D. D.

SCIPIONI S. E. E. CARDINALI BURC.HESIO?

-IAJOIU
rCENlTESTIAIUO
ACSIDISAPOETOUCZE
BMIOTIIZCiRID.
*Om. CCNSTANTIXUS AEBASCASINENSI3
CA.fETANUS, S. BARONTISjSAL. PL. FjEl/. Q.

Quemadmodumqiii diu rn tenebris jacuere, card. B
amplissime, taudcm aiiquando erumpentes in lu-
cem, strbiio luccm ipsam inliieri non possunt, sed
prajvio indigent adminiciilo, quo cjus intrcpidi et
jnoffensi splendorem suslineani: ita sane Imicterlio
ex opusculis lomo B. Petri Damiani card. episc.
Ostien. evenif, qui quod hacienus in vetuslaiis cali-
girie situque dclituit, ut prodcat-in lucem, sc poiis-
simum ul illtid lam eminens sanclissimi D. N. Pauli
Y tui avunculi lumen aspiciat, tuum, Scipio card.
amplissime, proesidium, luum nomen exposcil, qrro
suffullu.sanle ipsius tanli priticipis conspectuin ve-
irire non timeal. Eienim probi intclligenl, qtianta
tuo huic nomini virtutum, ac litlerarum ornamenta
respondeant; lanli id sestimant, ut oequecum sui
noinine auetoris componant. Te igitur quserit, te
convcnii, te ducem ampleciiiur ut eo, quo lendir,
manu duccre ne graveris, non immcmor, idem ei
quoque debori ex offieio: cum felus viri illius exi-
siat, cui tcctim fralerna aliquando dignitas inler-
eessif, qnenrsicul el alios, qui in Dei Ecclesia coele-
sii docirina et pielale florueninl, adeo sequi el imi-
lari iiondcsinis.Acmeetiam (qusetantaesl tna beni-
gniias) a qtio ipse proponilur, non dubiio, quin gra-
liose respicias, ttioquc obsequio, magis adhibeas.
Deus Opl. Max. amplitudinem tuam sua in Ecclesia"
feliccm semper ac sospilem tueaiur.

S_ PETRI BAMIANI

S. R. E. CARDINALIS

OPUSCULA- VARIA«

M
OPUSCULUM PRIMUM.

DE FIDE CATKQLICA, AD AMBROSIUM:

ARGUMEKTUM. De Trinilatis essentia, boc est, de distinctione personarum; et unilate substantise'; et de,
"vera Chrisli liumanitate, et divinilate ; de Splriius sancii proeessione; deB. Yirginis incorrupla virgi-
nilate ; el deninue de lotius orthodoxse frdei mysteriis lnculenler disserit: qmd'cicdendum sit a fidc-
libus, qtrid seniiendum juxla universalis ecclcsise traditionem, et sanclorum Palrum sententras, dc-
mor.strans.
'Sanctie' spei dileclo ftlio AMBROSIO,PETRDS pecca- C tiqiiornm doctorum viilgaium esl paginis, nunc e-?"
tor monachus, orthodoxse fldei verilaiem. ore irostro, velul ex domestico proferalur arnrario.
Exigis, fili chaiissime, ut aliquid tibi de calholi- Lieet enim ex una prodcal liinna, quoc.miscetar ;
ca fi-.ieconscribam : et vcl panca ecram, quse a Pa- m.agislamen delectat manus veniaciila qua prsebe-
tribris diffusitrs explieanlur , snccincle percurram. tur. Et ssepeplus corum nobis medicamenla profi-
Speras cnim te, sicut perhibes, eEcaeius h.sirui, et ciunl qtii noslii languoris incominodumper assidtias
hoc memorisetuse tenacius inculcari, si quod in aii- familiarilalis coulubernium recognoscunt-. Nam
 - — 'r~ ' "*" - ' 22
II , OPUSC. I. DE FIDE CATHOLlCA._
quia mShi nolisslmus es per unanjuiem fraternra A lem. Qui,profecto non de Palre procedit irr FiUurri,
«Kieciiohis atTecium, confuiis, me illic potissimum et de Filio procedit ad sancliDcandam ereaturanr,-
malagma saluiis apponere, ubi fidei _u_3nervos a sicut quidam impie-ac pestilenter intelligunt;..ed
cerlitudinis robore noverim paolo debiV.usvacillare. simul ab ulroque procedit. Pater enim talem genuit
Et hoc irreprelrensibiliter asns, ut quasi funiiamcn-' Fjjhirn, ul quemadmodum de se, ita quoque de illp.
tum (ideiinter ipsa novcecojrversionis uiserudimcn- procedal Spiritus veritaiis.. • \
ta conslituas, in quo securi operis, tanquam spiri- Constanier itaque, fili charissime, ac fifnriler
tualis asdificii ma.hina, nmrqrramlapsnra consur- _ crede," Palrem, el Filium, et Spirilum sancium
gai. Laudanda certe petilio : et qnod exigitur, non unum esse solum, et verjrm Deum. omnipoienlem,'
oiiosnm, sed apprime est; neces.srium. P-roinde -eiernunr, taconjmulabiJem, impassibilem. Sola est
sincia tu_e devotionis insiaiilia,- quia rem flagiiat enim incommulabilis, et absque ulla prorsus varie-
justam, nori meretur irr sua pelitiono repulsam. Sine talis allernilaie subslantia, vel essentia, quse Deus
flde quippe nec in Cbrislo vivere, nec Deo possumus est. Cui profeclo ipsum esse, unde essenlia voca-
ulla penitus operaiione placere. Quod cl apostolica, buluin trahit, permaxime ac verissime competit. Cui
simul et proplietiea lestalur auctoritas. Nam Apo- scilicet sumniieac singulari substanlise nomen illud
s'oli vox esl: « Sine fide impossibile est placere Deo B proprie ae singulariler congfuil, quod Grseci di-
(flefrr. xi).» g Per propbetam vero dicilur i Juslus cunt, ou; Latine dieitur, est. Unde 2| et Apostolus
auiem ex frde vlvil; quod si subiraxit se, non pla- ait : e Kon est irf illo est, el non : sed est in illo,
cebit animse mese (Habac. xxi; Ilebr. x). 1 esl (II Cor. i). » Ipse quoqrre Dominus ad Moysen :
Igilur secuudurn ulramque senteniiam placere e Ego, inqnit,' sum, qui sum. Et: Sic dices-filiis
Deo non possumns, nisirecfam verse fidei regulam Israel : qui est, misit me ad vos (Exod. iu). »'
leueamus. Fides esl origo virtulum, fides, bonorum Quan.obrem dum unairi, simplicem. alque invisibi--
operum fundamentum, fides esl tolitis bumansesa- lenr Dei substantiam dieimus, Trinilalem vero i»
lutis exordiom. Per cujus semiia. lineam quisquis vocabnlis discernamus, unumque corrfueamurDeum
cauie nou graditur, erroris laqueo, necesse est, ca- Patrem, et Filiunr, et Spirilum sarretum, omnino
piaiur. Quapropler si quispiam videatur arripere -seiendum est : quia el quique singulus borum Deus,
boni operis institulum, tainen absque recla fide, et simul omnes unns esl Deus. Singulus quisque
nullo modo potest ad filiorum Dei perlinere consor- borrrm plena, et perfccta, et setcrnti subslantia : et
lium. Et qui non novit ambulare per fideni, nequa- simul omnes seque sirrrplex et una substanlia. Unds
quam pertingere valebit ad spccicm : alque, u'.bvevi non est majus alfquid, vel plenius Pater, el Filius,
cuncia.concludam, sine recta ftde quis rrec justlflca- G' et Spirilus sancius simul dicti, quam cum dicilur
tionis consequitur graliam, ucc vitam promci^efnr una quselibet ex eadem sancla Trinitale persona.
seiernam. Jam igilur ad vivirm rei, atque ad propo- Oinnipotens enim Deus per immensitatemnaturse
siise maleri_e centrum, ipso -duce, de quo loquimur, suse, totam-creaturam suam el implet, et conlinet:
accedamus. alquo ideototum, quidquid esl, rmplel Pater, lo-'
CAPUT PRIMUM. tum Frlius, lolum Spirilus sanctus : quia Paler, et
Quce credenda sint. '• Filius, et SpiriUis sanclus naturalUer- unus est
In prlmis ergo quicunque vefus, atqtte perfectus Deus.
vult esse calbolicus, credat necesse esl, iu Deum Quocirea, frii nri, cum Iitaniis, vel orationibtis te
Patrem omnrpotentem, eunclorum visibilium, aKfne conlingii insistei-e, noli faeere, quod quidam simpli-
invisibilium condiiorem. Gredat ePin Filium ejus .ces magis ignoranter, quam infideliter facirint, tit
uuigenitum, Yerbum scilicel, virtutern alque sa- nomen Patris, vel Filii, vel Spiritus" sancli semei
pienliam, per quem creala sunl uiriversa. Qui non invoces : nomen vero sanctse Trinitatis fanquam
creaius, sed ante soecula genihis; verus Deus per plus aliquid,- et ad majorem reverentiam sajpius
omnia, sicul Pater, et unius cum Patre sabsiantise, keres : utsieiit plusest multitudo sanciorum, quani
quamvis alieriussit persoirse. Kec posterior tem- unus sit Sanctus, ila, quod absil, majus aliquid sit
pore, velinferior dignilaie, vel Inrpolentior est vir- Trinilas tola, quam ejusdem sanclse Trinitat's una.
Hiie; seJ onmino tantus est genitus, quantus et ille, persona." Quod iiaqne fidelium pletas ahjicii, et
qui geruiit. El qnanquam geniliis a Patre Filius as- orthodoxse fidei regula non admiitii. Absqne ulla
seralur, nuibm tamen ei, sicul nec Patri, lempus nrmirum dubietaie credendum est, quod Paier ple-
ascribitur. Kam-qui Patrem confiietur seiernum,' irus, et perfectns cst Deus; Frlius plenus e't-per-
necessarium est, ul et Filium ei perbibeal coseler- fectus esl Deus; Spiriius sanctus'plcnus, et perfe-
imni. Kimirum qui fqnia")Paler ante sa?eu!asemper c.tus est Deus. Hon lamen tres diiy Paier, et Filins,-
esstilii, absquc ullo prorsus iniiio, et Fiiiuni semper et Spiriius sanctus, sed unus est Deus plenus atque
babuif. Keque enim essePaier selemaliter poluisset,' perfecins. Nec aliquidmajus significant tres simui
si Filimu selernaliier non baberet. Credat et in Spi-' dicti, Paier, el Filius, e£ Spiriius sanctus, quam
riium sanctum",-verum tilique Deum, ex Paire, s> qttilibet unus, sive Paier, sive Filius, sive Spiritus;
mul ac FiJio procedenlem; et utrique substantia/ sar.clus sir.gulariier nominetur. Eadem quippe-
potentia, volunlale, alque seternitate sempersequa- niagniiudo est in unaquaque persoua-singularitep
 23 S. PETRI DAMIANlOPP. -TOSiUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 24*
dicta, quse est in tota Trinitate eemmuniter nomi- A i ternus, ejusdem immensitatis et potenlise, ejusdem-
riata : alioquin cum Jure dicatur, Paler Deus,Filius volmrtatisinseparabilisque naturse. Quia nequaquam
Deus, Spiritus sanctus Deus, singulus horum imper- illis in aliquo minor est, a quibus ipse procedil:
fecliis esset Deus : si plenior Deus in tribus, quam sed cum illis simul ut revera Deus omnipotens co-
in una viderelur esse persona. Sed absrl hoc a pre- litur, ctrm illis aequaliler aduratur. Totus enim
tale lidelium, qui simplici naturse divinitalis majus, manet in Palre, totus in Filio; tolus procedit a
vel minus aliquid non aseribunl. Patre, lolus procedit a Filio. In quibus sic manet,
Cum ilaqne tanlirs solus sit Paler, vel solus Fi- ul semper ab ulroque procedat'; sic procedit, ut in
lius, vel sorus Spirilus sanctus quantus esl simul eis inseparabiliier manet. Cum quibus scilicel natu-
Pater, et Filius, ct Spirilus sanclus, nullo modo tri- ralem, et coessenlialem Irabet et unitalis plenilu-
plex dicendus«st Deus,quia crrm niinuinequeat.non dinem, et plenitudinis unitatem. Et hsec summa illa -
est etiam, quo semper.eadem illasumma. Trinilatis cbarilas est, qua genitus a gignente diligilur suum-,
perfeclio crescat. Plenus igitur, atque perfeclus que diligil genitorem. Ideoque non amplius quam
Deus, sivePater singillatim dicatur, sive Filius.sive tria sunt, et essentialiter indivisa, et triparliia.
Spiritus sanclus et plenus, atque perfectus Deus est proprietate distincla. Unus diligens eum, qui de
simul Pater, el Filius, et Spiritus sanclus : ideoque B 1 illo est; et unus diligens eum, a quo est; et ipsa
trinus Deus, non iriplex esse dicendus est. dileclio, de qua dicrlur: « Quia Deus charitas tsl-
Prseterea non est in hac sancla Triniiate gradus (II Joan. iv). >>El hsec esl summa, ineffabilis et
temporis, uon discrelio magniludinis, non varietas incomprehensibilis Trinilas, non dicam unius Dei,
dignitatis. Nihil enim illic est g anliquius tempore, sed "unus Deus. Nee unus vertilur, vel mulalur in
iijl quod quantilate differat, nil quod ironore prse- alterum ; sed quod esl, sine qualibet mutatione,"
cellat: sed lola illa divinitatis essentia ila simplicis 6 jugiter permanet illibatum. Ail enim prophela :
est nalurse, ut exceptis vocabulis qusepropneiatem t Egredietur de ore meo justitiae verbum, et non
indicant personarum, quidquid de una persona po- reverletur (Isai. XLV). i Quid est « non reverte- .
test essentialrter diei de tribus eliam valeat indif- lur? » Ne Sabellianusdicat quia ipse est Pater, qui
ferenter intelligi. Notandum sane, quod homo non et Filius est: vel Patripassianus, quando, inquit,
ad uuius personse, sed ad lotius Trinitalis sit crea- vult, Pater est, et quando vult, Filius est. Egres-
tus imaginem. Unde non legilur : Faciam ad ima- sum igitur verbum non reverlilur, quia Paler sem-
gincm meam, sed : « Faciamus, inquit, hominem per Pater est, el Filius semper Filius est.
adimaginem noslram (Gen.i). » GAPUT III.
CAPUT II. u De sacramento DominicmIncarnationis.
Haresis Arii et Sabellii confutatur. Credimus etiam, quia Dei Filius, quem expropria
Porro,-sicttt confundenles Arium, unam eam- substantiaDeus Pater ante sseculagenuit, verum na-
demque totius Trinitalis esse substantiam confrte- lurse nostraj hominem induit, aede malernis visceri-
iniir; ita nihilominus el impietatem Sabellii de- bus intemerata virginitate processit. Nam qur de Deo
clinantes , tres personas inconfusas et signanter Deus,deomnipolenieerat omnipotens; nonposterior
expressas, sub sua cujusque proprietale distingui- tentpore, non inferior majeslale, non eerte dissimilis
mus. Non enim, ut ha.reliea eommentatur impie- gloria, non divisus essentia; idem sempiterniGenilo-
tas, ipse Deus Paler, quando vult, Pater est; ris unigenitus sempiternus, natus esl de Spiritu san-
quarido vull, Filius esl; quando vult, Spiritns clo el virgine Maria. Quia sic assumpsil hominem,
sanclus est: sed unaquseque persona., sic quadam ul non pemmtaret in aliquo deitatem*:veram scilicet
ab aliis proprietale distinguitur , ut Pater semper carnem, et veram sibimel animam substantialjter
sit Pater, et nunquam Filius, vel Spirilus sanctus; counivit, ut secundum ipsam humanitalem jnortem
Filius autem semper sil-filius, et nunquam sit moriendo deslrueret, et diabolum, qui mortis liabe-__
Pater, vel Spiritussanctus; Spirilus sanctus vero bal imperium , superaret. Non enirn sic inlelligenda'
nunquam sit Pater, vel Filius, sed semper Spiritus e.st illa generaiio singulariter admirabilis, et mira-.
sanettis. Quamobrem non attendenda est nuda biliter singularis, ut per novilatem creationis pro-
dunlaxat diversitas nominum, sed subliliier di- prielas ablata sit generis. Yirgineo scilicet utero
slinguenda proprieias pefsonarum. Spiritus sanctus fecunditatem contulil, veritas ta--
Pater itaque hoc Irabet proprium , quod ex omni- men corporis ex maternse naturse conditione pro-,.
bus qusecumque sunt, solus esl, qui ab alio noni cessit, quam mox ralionalis vila. spirilus animavit.
est ;. pp per boc solus agnoscitur in paternitatlsj Condemnanius enim Apollinarem, qui non hominis-
esse- persona, non solus est in deitalis essentia. menlem, sed solam sine ratione animam suscepisse
Unigenitus vero Dei Fjlius hoc proprium habet, , perhibet Salvatorem. Dogmatizat enim, quia sufli-
qnod solus ex solo, id est, a Patre eonsubstantia- eere poluit sola divinllas, ut meniem daret, et corr-
liler, ct coessentialiter solus est genitus : el haaci silium sapientiae ralionalis infnnderet. Quodprocul
Filii proprielas est. Spiritus autem sancti propriumi dubio tanlumdcm est, ac si dicat: Redemplor no-
est, quod simul a Patre procedit et Filio, et estt.. sler non homo»fuit," sed membra dnnlaxat humairi
^Ulusque Spirims consubslantialis ulique, et cose- corporis habuil. Animam.sciiicet et corp.us habent
 : OPUSC. I. — DE FIDE-CATHOLICA. ./ £G
23r
ei animalia brula, sed rationem non habent, quse. _ i In sple calor, el- splendor-in ttno radio sunt, sed.
mentis est propria. calor exsiccat-, splendor-illuminat; et cum aliud
Sed si detestandi sunt Manichsei, qui eum verum calor agit, aliud splendor, et tamen ab itrvicem ne-
ct
cprpus babuisse, quod infimum est in hominem, queunt separari. Sic et Filius suscepit carnem,
curn ars,
deneganl: .quanto magis isti condemnandi sunt, qui non tleseruil Patrem. In Cillrara quoqne
scilicet boc eum, quod optrmum esl in bomrne, non manus et chorda cooperari non dubitenlur, unus
hahuisse confirmant? Absit igilur, ut credamus, tamen sonus audilur. Ita Paler, el Filius, et Spi-
• liu-
quod confinxit temeraria csecitas, et superba loqua- rilus sanctus, simul Chrisii cooperati sunl
citas. Absit, inquam, Dei Filius minus aliquid de manitatem, sed solus Filius suscepil humani-
humana suscepisse nalura, et vcl in carne, vel in tatem.»- -
.anima, vel in sensu assumptum bominem nobis - Quod sr et lroc forte movel, quomodo .erum
fuisse dissimilem ; quem- absque sola peccati ma- Christi corpus fuit, quod salva rirginilale, exma.
«ula, qrrse naluralis non est his, propter quos .as- ternis visceribus egredi poiuit. Quod in promplu
snmptus esl, confileamur omnino fuisse conformem. esl, oculis adhibe, et ex minimis immensa "per-
Nam idcirco Der medialor.- et lrominum dicitur: pende. Solis radius iia specular penetral, elut ot»i-
quia sicut verus Deus, ila verus esi homo habens 8 cem ejus insensibili subtililale pertranseat, el.tamen
earirdenicum Patre in divinilale naturam, et in nullo ejus solidtiatem aliqualenus non infringat: et talis
diversam humanitalis cum matre substantiam; ha- inlrinsecus cernilur, qualis videtur extrinsecus.
bens ex nobis usque ad morlem iniquitatis noslrse llaque cum ingreditur, neque cum egredilur dissi-
poenam, habens incommulabilem ex Deo Patre pat :.quia et ingressu, et egressu ejus specular inle-
1 justiliam, c qui erucifixus est ex infirmilate no- grum 8 perseverat. Specular itaque non- frangit ra-?
stra, sed vivit ex virlute sua (/ Cor. xm). » Sensit dius solis, et iniegritalem virginis eonservare non
£nim partrcipalione humani affeclus mortem, quam potuit nascentis ornnipolentia Redemploris ? Nam
sponte susceperal; non naturse^use potestatem per- virginalis jntegriias sic iricorrupta peperit, sicut
dens, per quam cuncta vivificat. Ipse scilicet auctor, . inviolala concepit. Yei'us enim, ct plenus Deus est,-.
et opus auctoris, quia ipse se quasi sacerdos sacri- sieut verus, el plenus lromo , qui ex ea natus est:
ficium oblulit; et idem ipse veltit hostia suavilatis" Nullumque est in lrac trnitale nrendacium, d,um.
in cruce pependit. Salva ntmirum proprietale ulrius- invicem connexa sunt, et humiliias hominis, et
que nalurae, et in unam coeunte personam suseepta sublimitas deitalis. Sicut enim Deus non minuilur
est a nrajeslate humilitas, a virtule infirmilas, ab inclinatione, sic honro non consumilur dignitate.
seternilate mortalitas : el ad persolvendnm condi- C Agit enim utraque natura, quod proprium est*
tionis noslrse debitum, nalurse inviolabili nalura est Yerbo scilicet operante, quod ^Verbi-est, et carne
unita passibilis : ut, unus, idemque mediator Dei et naluraliter exsequenle, quod carnis est. .Unuin,
Jbominurnet mori possel. ex uno, et mori non possej enim horum coruscat miraculis, alterum succumbit
ex akero. injuriis. Sed nec crealura in divinitalem versa, ijec
CAPUT IV. in crealuram divinitas est nrutala. Ex duabus enim ,
Quomodo solus Filius carnem suscepit, et mortem el in duaims naturis sic mediatoris Dei, el bomi-
subivit. pum persona consistil," ut poslquam Dei Filius fa-
Sed hic tibi, fili, cogitalio forlassis obrepat, quse ctusTesl homo, nequaquam sicul hseretica blasphe--
velut ex consequeuiia ralionis objiciat: dum Fi- mat impietas, vel hunranam naturani divinitatis,-
lins, inquiens, unius cum Patre subslanlise, et in- pleniludo consumeret ,.vel in humanitatis esseruianr
separabilis credatur esse nalurse, quomodo sine divinilas_demigraret. Nam cum hominem Deusas-'
Palre Filius, vel.humanrtalis potuit induere forroam, sumpsit, incommulabilis omnino, et impassibilis
vd solus passionis toleravit injuriam ? Quod qufa divina ejus natura permansit. Ex duabus, ilaque
divinum et, inaccessibileest, quod ex ipsius ineffabilis naturis; quoniam utramque indivisibiliter counivit;
irialerise manifestis comprehendi nequit indiciis, a ' in duabus auiem, quoniam incorruplam uiramque^
eaiholicis. ssepe doctoribus visibilium rerum deela- servavit. Unigenilus enim Dei Filius perfectam
ralur exemplis. Unde ct beaius loqurlur August.:, liominis animam, cariremqne susciprenS, et con- 1
i Aliud est, inquii, arrima, aliud ratio;'el tamen in substanlialis esl Palri in forma Dei, ei,consubslan~
anima -est ratio : et una quidem est anima, sed. tialis est malri,, in forma servi. Nec quia infirmi-
aliud anima agit, aliud ralio. Nam anima vivit, et tatis suscepil liuinanse consorlium, ideo noslrorum
ratio sapil, el ad aninram pertinet vila, ad rationem particeps 1'acius est deliclorum. Assumpsil enira
perlinet sapienlia; et tamen nec anima sine ratione, formam servi sine contagione servili,- divirra non
nec ralio sine anima. El cum unum sint, airima minuii, humana provexit. Asstimpta siquidem, est
sola susceprfvitam, ralio sola suseepit sapienliam. de matre Domini nalura, non culpa. Nec propria
Sic et Paler et Filius, licet unum sint, et uuus Deus poluil errala conlrahere, qui venit aliena mundare.
sit, a"dsolum Christum perlinet caro, sicul ad solam Sic enim in eo cognoscifur.humanse, atque djvinse
lationem pertinet sapientia, licel non recedat ab naturse proprielas individua permanere. ut cuin
anima, i Ecce iterum aliud -prajbel exemplum ; vkieamus. in eo naluraliler '.tliud, Tejljum^ esse „
 57 , . S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS"SEU PARS 111.— OPUSCULAYAIUA. 2«
uuam cartiem, unum tamen Dei Filiunr, "et Yerbum; A humanse nalttrse veritas claruit, et drvinsepolenii u
profiteamur, et carnem. Esl enim verus Deus et; ineommtUabilitasseterna permansit. in Christo igilur
verus homo, Deus videlicet, per id, qnod, t InL uaturarum discretionem dicimus, non personse; in
principio erat Verbum, e', Yerbum erat apud Deum,, , sancta vero Trinitate personarum, confrtemur esse
et Deiis erat Yerliuin (Joar,. i) ; J homo vero per dislantiam, non nalurse. Quamvrsenim ut homo in-
id, quod, * Y.rbura caro fj.aim esl, et habrlavit; (ra unius corpiisculi laluisset angustias. omniirm
in nobis (Ibv'..). . Deus.per id, qnod, « Omnia tarnen rerunr ut Deus, regebat et visibilium, el' invi-
pcr ipsum facta snnt, ei sine jpso faclum esl nihil; sibilium creaturas. Ncc alius est, per quem creata
(Ibid.); i homo per id, qtiod, « Faclns est ex siinlomnia ; alius, qui creatus esi homo; idem crea-
mnliere, faeliis snb lege (Gal. iv). J Infantia'par- tor et creaiura; idem medicus et medicina : idem
vuli osteiiditur in ImmiHlale ciinarum, sublimitasi sacerdos ethostia. Immensitas quippe divinsemagni-
Allissimi declaralur in vocibus angelorum. ' tudinis isia esl, ut inlell.gamus etim intra omnia,
. • , CAPUT Y. - sed non inclusum; evlra omnia, sed nou exclusum.
- In Trinitate Ideo scilicet interior, ulcuncia coniineal; ideo ex-
qnomodo'dislinguantur personm.
Super hoc prseleroa summo negol'0 dispiilaniem, terior, til omnia ineircuniscripla. suse magnitudinis
necesse est, ci discrclam tenerc cauiclam, et cau-. B £ immensilalc coucludat. Per.id ergo qnod exlerior
tam Iibrare siibsianiiam. Diilingiierequippe compel- csi, esse crealor ostenditur; per id,'ijuod interior,
limur in diriniiate personas, cunr divinani non au-; gubernator, ' et i'ecior rerum onrnium <lemouslratur.
deamus separare subslanliam. Palris criijn, ei Filii,'; . , 1® CAPUT YI. _ -
et Spiriius sancti ircs erediimis esse persoiias, ctim( ; Quomodo Verbtuna Patre generetur.
Q tiiiam lanium simplicera , ne prorslis inseparabi- Nonnulli vcio dum divinse generationis indagare
Iem confileanmr essentiam. E eontra vero duas ini inysierium cupiuul, corporalium cogilaiionum phan-
Chrislo integras, aiquc pejfeclas diviniiatis et hii- tasmatibus illudunlrrr. Nunquid, inquiunt, omnipo--
mauilalis perliibemus essc siibsianlias, cum solamL fens Deus duxituxorem, qura genuil prolem? Sed^
unam asseramus eum babere pnrsonam. Nec fas est'>,> ex noslra possumusin-firmitsle colligere, quid in ar-
dicere, de Paire, et Filio, ei Spirilu sancio aliud, cana divini operis debeamus profunditate pensare.
-cum-una sit omnium eademque natiira;' scd alius; Prius ciiim in arcbiiecti cordeconsilium nascitur,
tanlum, cum non ainbigaUir.in eis personarum essc. rrl fuliira. uomus sedificium conslrualur. Cor ergo
tiisianlia, In Clirislo autem iiorialius, curn Dei cl ft'io I la.e'. consilium general, ul domus fabr-icaper "
liomins una lanlummodosUpersonn; sed aliiid dicii diversa parieirrm et anguloitim lineamenta consur-
;.ebel, cnm.gemina dhrrsse subsiaiitisc sitnaiura. SI gat. Consilium ergo quasi /ilius esl cordis humani,
*onlra Nestorius episcopus, et Eulyclies arciiimarr- fl.ue'1 videlicct et ad construenduin a.dificium in
«Irila cunr Dioscoro hac invicem inier sc discrepa- cxie.-Iora prorupit, et nihilominus lainen tolum in
lioneconrpiignanl; ul illeChrislum purrini houiinem cogilanlis corde pei'mansit. Si ergo per consllrum
«sse perhiheal', isti vero solam illi nalurarri divinila. quasi cordis filimrr,donms erigitur fabrica, qualem
|ls ascrib&nt. Quos merilo sancia Ecclcsia a limini- pulamirs Dei Filium, Ycrbum*videlicei, per quod
bus suis curavit exeludere, ut soli loris sine mnllo- creata sunt. universa ? Cum "ergocor hoininis sirie
rsm pernicie compellanlur ad invicem liligare. Nos; matre valcaUgenerare consilium, qiianto magis om-
^itiiem sie mysleiium Donrinicseincarnalioiiis indu- nipolens Pater de se solo gignere valuit ineffabililer
bilanter inielligimus, ut quamvis una veraciler per- YerJrum? Quod nimirum cum lmmana membra su-
sona Dei eredatur, et bomiriis, uon tamen una sit ini scepit, nequaquam palernse Deilatisarcana deseruil;
eo natura divinitalis el carnis.' Neque in Chr"sioi et cum velamine esl nostrae carnis indutus, virglnali
divinitas hoe cst quod caro, vel caro hoc csse quodI uiero receplus est, non inclusus. Et quid hoc, mi-
dlrinitas potu"l; sed diviuita.is et humanitatis ulra-. rum de Yerbo Dci, cum et serino isie, quem carnis
que natura incommutabilis, et inconfusa in sua ni- lirigua deproinimus, ita uber sensibus infiiiai, ut
hilominus proprietate permansit., Ilufnanam itaquo -*' ^.eurii cor aiuHentium capial, sed non ineludal; nam
subslaniiam, id esl, veram carnem, et*ralionalcrer nisicaperelur, nemirieoi prorsus instruerei: si in-
aniiuanr a Dei Filio confitemiir fui_sc susceptam in cludcrelur, ad alios non venirel. .
unitalc personat, non iu tmilale nalur.e. , Iliilto itaquc pleniui, et, ul ila.Ioquar, ineffabirns
- Incaruaiioiiis ergo Dominica.sacramenlum sicut; Dei Eriius ad nos per Incanialionis myslerium vcnil,
in Cbristo personam non fecil dupliccm, sic ii<::ri,_;ise
! ei nihiloinimisapud Paircm in diviniiale permansii.
naturoa suscepiionem sancise Tiirriiati non fecil cssej Qui \erani e.r.iienrcx virginalis Eisri visceribns rn-
com.minem : permancnle duiilaxai utriusque prc-- Juens, sic ulramqcc voluit unire nattiranr, ut idem
prietale subsianihe, pciseverante riibllwiriiius etl esset bomo veAis qui vcracitcr erat Deus : ei idem,
hrdividiia semper uniiale personse. Ad pcrsonami qui eral homo, cssel p.*oculdubio Deus.. Talis enira
qnippoFilii tanlummodo senilis illa formse susce- fuil illa snseepiio, quse elDeum hominem faceret, et
plio perlinet, cui lamen nihil divina: plenitiidinis; iiomincm Dei;m. Dum ergo formam servi Dei fornra
absiultl, nibil inexbauslce majesialls" ademit. Ilinc; -huscepii, ulrumquc Deus, ulruinque verus esl homo
*st, quod in uno, eodemqueRedemplore nosiro eii propfQr acceptumborijinem. Quamquam igiuir ex-
 " ' •"
---.. OPUSC. I. — DE FIDE CATHOLICA. 50
leUeniium qiiisqne sanciorum prseciprrama DPOme- A in ccelum.' Hinc -est quod aif : « Nemo ascendit in
rueril assequi gratiam, nemo tamen cum Deo in ccelum, uisi qui descendit de coelo, Filius hominis,
unain potuit convenire personam. Solr vero anima, qni est in ccelo (Joan. m). . Iu terra sane loquitur,
limuletcaroClirislicum Yerbo, u;usCliristus, uirns el in coelose esse fatetur, quia cum de ecelodeseen-
cst Filius. Ut itaque bea;us Apostolus riistinliam dil. nihilominus in coelopermansit. Et sicut Filius
pnneret intcr sanctorum omnium muliiludinem, et homjnis esl, qui de coelo descendisse dicitur, ita
Ipsum sairtloium, ac lolius sanctiiaiis aurlorem, Filius Dei est, qui corporeus in carne videtur.
ait: c Multifariam, mnltisque nrodis oliin Deus lo- CAPUT YII.
quens patribtis in propIicl:s, novissline diebus rsl.s In Clnisfo divina et humana naiura sese manifestavit.
locnliis cstnobis in Tilio , quem consliliiit liseredem In Chi'islo igittir ei unitas esl personse, el dusesunt
. universorum, per quem fucit ct sjecula (Hebr. j). i inconfusa seinper, atque distincta proprietate ca-
Sed a.iud est Deum loqni per rr.i prophetarum ; turtc: una scilicct in eo nalura csl quse dticil originem
alind per ipsum coaUerniini sibi', el i_oi'sirbs!anlia!e cx uiero virginali; altera, qusesine ullo prorsus inilio
ante sxcula, Yerbum. Alind cst eiiim Ycrlium in coseternaestDeoPatri.Unaqiiavagiebal in cunis;al-
carne. aliud est Yeib'im caro factuin. Aliud cst lera est, __g pcr quam adorabaiur a Magis (Matlh.
Daus in Iroiuine, aliud Dcns homo. AHud.esl verli r, Luc. ii). Ur.a qira cctale proficiebat et sapienlia;
nnnister, alind magisler. __]_ Alius fiLei dicendus aliera, qua Dei virtus ipsa" ac Dei esl sapientia
est auitir, alius pnc.iicalor. Aliud esl prs-lerea (1 Cor. xiu). Una, qua post coiitiucjUisaquadragesi-
Spiriium saneium per PropheiaJem suscifere gra- malis inediam jejumis esuriit (Malth. iv), aliera,cui
tiam, aliud eum habere subsiaiilialiter per n Uuram per sul>j'eclionisofficiiimprotinns angelica sublimitas
(Malth. nr). Qaamvis enim Spiriius i i Ch.-islum per jministra.il. Una, qua dornriebat in navi, et excilalus
rol:imlji:;a'n descenderit speeiein, non iai!!c:r euni esl a discipulis (Marc. iv); altera, qua procellarum
poluii divinilas Redemploris arcipere, qnoniam sc- lenipeslalibus imperabal, et"venlis. Una, qua fusis
cundum dhinilatis essentiam Paler, oi Frius, ct lanymis moiiuum defiebat amicum; allera, qua
Spfrilvs sanclus, unus esl Deus. animam ejus revocal ab inferno, et quatriduanum
Constat ergo, quia Spii.lum sanclum Christus irr cadaver incoiume resuscilat desepulcro (Joan. xi).
anima su^cepit huniana, non in divnnale, qua vi- Una est, qua tristatur nsque ad moriem (Mattli.
delicet cumeo.lem Spiiitu sancto unusest in naiura. xxvi); allera, qua ponendi, et resumendi aniniam
Igitur seierna divinilas F.Iii cuni plena humanitate suam habere se perhibel polesiatem (Joan. svi).
sua, et eadenr plena hurnanitas Filii cuin a.torr.a n Una, qua lumeniia maris, et confragosa volumina
divinitate sua, una eslin sancia Trinitate persona, siccis pomil calcare vesligiis (Malth. xiv); altera,
elhsec rron adoptiva, sed propria; non nuncjipaiiva, qua fugiens in .Egyplum, sreviliam declinavit He-
sai coessentialis, atque perfecta. Et ipse loius in rodis. Una esl, qua velul Sol in morite traiisfigiira-
diviniiate, alque humaniiale sua unigeniltis, et ve. tus effulsil (jlfaH/i.xvu); altera,per quam recedcnle
rus Dei Filius : idemque totus in di.iuilale, atque visione, sola infirmitatis humaiia. forma rernansit
Itumanitale sua verus estlrominis fi.ius, non utique (Maith. u). Una prajierea illi nalura esl, per quam
nuncupativus, sicut Hispanica hsei'esisasserere inipia ei dicilur : « Filius meus es tu, ego lrodie genui le
lemeritateprxsumpsit; perhibens, Dei Filium in di- (Psalm. n);i altera^jerquam, alipprophetateslanle,
virra natura Deum esse verurrr, in.humana nuncupa- dictum est: « Servus meus es tu, quia in le gloria-
iivam, vel adoplivum; ut quasi duaeirr Christo vi- bor (Isa. XLIX).t Nam secundum aliud esl illa vox,
Jeantur esse persona.. Et ipse per diyinitatem verus qua dicitur : « Ex ulero ante luciferum genui lo
Dei sitEilius, sed in humanitate sit adopiivus. CUKJ (Psalm. cix);. t et secundum aliud illa : '« Paruui
corislelutiquejuxla calholicse fidei regulam, unige- est, iuquii.ut sis mihi servus ad suscilandas Iribus
nitum Dei Filium in unitate stu huniaiiani suscepisse 3acob,et fines Israel convertendos (isarxr-ix). J Una
iialurani, servata quidem utriusque proprietate stib- igitur est in Christo substantia, vel persona, sed
6lanliae.sed indivisa prorsus, ac simpiici permanerUe U non rrna stibstantia, vel naltira. Ul quamquam aliud
uriiiaie persona.: bleoque ncc duo Chrisli, vel duo divina, aliud subsiantia sit Jiumana,- in Chrislo
sunl Filii; sed Deus, et liomo, tinus Chrislus, unus - tamen nullo modo alius filius homiiiis.alius credatur
est singulariter Filius. Kon. cnim Iorali nrolu ad esse f.lius Dei. Ab ipso quippe Dominicselncaniatio-
..eatam Viigneln Verbi dhLiitas venii, sed iueffabili n:s exordio el Deus in Irominem transiit, el bomo in
potenlis. sase .nysterio Dei Fiiius el u.enim Malris T/eiim; ut el is, qur ex Deo Palrc anle sijculanaliis
ggnendus irnplevit; et nihilominus in paterna. divi- csl, elvere sit bominis filius, ei vere sii homo : et
_ j.itaiis un taie permansit. Ve:;i_is ad n is, tit aufer- is, qui in filic sreculorum do virgine naltrs -esl, et
_reta uobis qtio.l in.e.iii in nobis : et oilerret ipse vere sit Dei filius". et vetus sit procul dubio
f ro i.obis, quod-SHmpsitex nobis. Nec enim Yerbi Deus.
diviir-ias, vcl in paries dividi; vel aPaire potuit-se- Duas ei'go nalivitales rccle confilemrrr in Cbristo,
parari : sed ublque loius, utji<|iie"perfecius. Ila non unam de Palre sine inilio, ct sine tempore sempi-
deseruit Pairem, cum dcscendit ad Yirg.nem, sicul ternam, etcoa.ternam per onmia genitori; alteram
"iion deseruit mufidtun, cum vklor moriis ascendit tle materna si,!bslanUa sub curriculo temporali.
 51 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. .52
Conveneiuiii enim sibimel rnvicem in Christo divi- A ctus visus esl specie, el tanquam Dei Filius in veri-
niias, el humana condiiio; .ut eiYerbtrm caro fierel, lale carnrs dignatus est apparere (Matth. ni). Qui-
et in Deum caro Iransirel, qualenus unus Emnra- dam namque persuadere conali sunt, Dei Filium non
nuel ex utraque substaniia proveuiret, qui Dei el fuisse natum ex femina, sicut nec Spiritus sanclus
homjnum idoneus medratorexislcret. In quovidelicet nalus est de columba (Marc. i). Non enim, aiunt,
naturalia proprii vigoiis j'nra servanlur, el sublimi- columba illa de ovo est nata, cum tanien huirranis
ias. Derlatis elhumHiias carnis. Non ergo alius, sed oeulis corporaliter sit conspecta (Joan. i). Quibus
unus idemque dnas operationes exercuii, et utraque nimirum arecte credentibus respondetur : quia illic
operata esl fornia vel nalura cum alterius coinmu- Spiritrrm sanctumapparuisse Joanni in colurnbsespe-
nione, qnod proprium habuit : Divinitate scilicet- cie legimus, ubi el Chrislum nalum fuisse de femina
coniinunicante operibus carnis, el came commu- reperimus (Luc. m). Et non oportet ex parte Evan-
rricanie operibus . divinilatis. Idem itaque Deus, et gelio credere, el ex parle non credere. Quod si
Itoirio in una subsistenlia, vel persona, sed gemina credimus Evangelio, Spiritum sanctum in columbse
titriiisque servau proprielas substanli-e, permanente ' forma conspectum, credamus quoque irecesse est,
nalura.uiuiramquevidelicelirequedividat.necunitio Redemptorem noslrum de virgrne fuisse progenitum.
facta confiindal. Yerbum enim Yerbunr esl, et non B Quare autem Spirilus sanclus nequaquam natus ex
caro : el caro caro est, et non Verbum est. Sed una columba, sicul Christus agnoscitur nalus esse de
esl operalio carnis, et Yerbi, quia et una est persona femina? Hsec est procul dubio causa, quia Spiritus
Dei et liominis. Unde Joannes : < Quodfuit, inquil, sanclus non venit, ut sua columbas apparitione J.4
3,3 ab initio, quod audivinuls, et vidimus, et per- redimeret ~: sed ut per hanc speciern sprritnalem
jbpeximus, et manus noslrse tractaverunt in Verbo amorem, et rnnocentiam visibiliter desigriaret.
vitae (I Joan. i). s Cum lamen nisi per sacramen- Dei vero Filius, qui naluram nostram, el lapsam
tum unili hominis, Deum nemo valeat cernere, vel venit erigere, et inveteratam in vitiis origina-
qriod irnpossibilius est, manibus conlreclare. Dhl- libus renovare, hoc debuit naluraliter et essen-
jiitas enim humamlati sic inseparabililer est unila, lialiler in unitate personse suscipere, quod venit
quod eam poslqnam iir unilale personse semel ac- per passioniset resurrectionissusemysterium liberare.
°cepil, ab illa pnjstmodumaliqualenus non recessit. Nec tamen hoc dicimus, ut solum Redeniplorem
°Nam Deus homo factus, de maternis visceribus pro- noslrum carnem assumiwisseveram, Spiritum vero
diit; Deus homo faclus, in crucis ligno pependit. sanclum speciem faleamur induisse phaniasticam.
Sed et idem Deus homo secundum solam carneis in „ Sicul enim non
oportuit ut oeulos hominum DeiFi-
sepulcro iacuit, idem Deus homo secundum solara lins falleret, sic omninonon decuit, ul aliquid Spiri-
janimam ad inferni profunda descendit. Diviniias" lus sanctus mendacio simularet. Nimirum, cum si-
,enim, quse in eoncepiione uiiamque suscc-pit, iu cut ille est veritas, ita nihilominuset iste sii Spiritus;
_morie quoque ab ulraque se suscepti hominis sub- verilalis. Ulraque igilur illa corpora, columbinum
stantia non abjunxit.
seilicet, etliumaniim, ita fueruntin verilaiis essen-
Quis est ei'go, per quenr iactus esl mundus? tia, stcut humanis obtutibus sunt conspecla. Sed ilia
.Cbristus Jesus : sed in forma Dei. Quis est, per
columbsaspecies, peracto, quod imminebat, ulilila-
.quem redemptns est mundus? Christus Jesus, sed iis minislerio, desiit: corpus vero Dominicum in
-in forma servj. Quisnam est dereliclus in inferno?
•suseipienlisulique Yerbi stabili semper unilate per-
.Ghristus-Jesus, sed in anima sola. Quis resurrectu- mansit. Confitcamur ergo necesse est, verum De-
,rus triduo jacuil-in sepulcro ? Christus Jesus, sed «m Emmanuelem ex duabus substantiis incon-
-in, carne sola. Ergo in his singulis Christus, et in
fuse, alque indivisibililer existentem : atque jdeo
.omnibus non duo, sed unus est Christus. Ergo unus, •bealam Yirginem non modo homini-;, sed et Det
'jdemque gemina vigente natura conspicitur, et qtiaj asseramus veraeiter Genitrrcem. .Naturaliter enrm.
sunt utriusque substantise naluraliter operatur, et
j) aiqne-earnaliter genuit carnem faclum Dei Yerbum.
quseque substantia cum communioneallerius, quod Confiteamureliam Yerbum carnl secundumsubstan-
suam eral, agebal, seeundum unicuique videlicet .iiam naturaliler congenitum, unumque esse Chris-
.jusitam esseniialem qualilalem, vel naturalem pro- tum : sed potius cum ipsa carne simul cl anima ve-_
.prietalem. Sic igitur nos oportet omnia caute per- rum Deum et vere unicum, et natursjlem Dei Filium,-
•pendere, quatenus et plena humanitas in Deum cre- ila ut nequaquam prsesumamusasserere assumptura
datur assumpta, et plena divinilas homini inlelliga- hominem coadorari, vel coiiglorifica/i D.eo Yerbo
tur unila. Hoc tanlummodo ui Deo reddamus quse debere: videlicet.lanquam alter veneretur in allero.
Dei sunl: et honiini, quse sunt hominis. Hoc enim, _o, superadjectarn syllabampersuadet in-
, CAPJQTVIII. telligi. Sed una polius acsimplici adoralione colamus
Quare Spirilus sanclus nalus non dicitur ex columba, Emnranuelem, verum scilicet Deum, el hominem.-
in cujus specie apparuit. -Quod etiam in Anathematismis B. Cyrilli reperitur
Quamobrem eum super hujusmodi lliemate saepe insertum: i Nee item dicamus, Deus operalur in
qi.sestio ventilelur, non parva dislanlia esl inier bomine : ut quasi alius sit, qui exterrus cernilur;
iilam susccptioiicm-columbse,m cuj"usSpiiilus_saii- idius, n_uiinlrinsecus operatur. Sed uuutn poiias ve~
 * -OPUSC. L — DE FIBE CAillGLlCA: 54
-S5 -$$' '._ , .
-neremur Deum, ct <jul subjectus est oculis, homi- _. A- Cavendum esl ergo,"ne suppareni Patri cfedarr...g
nem; etqua. laletinterjus, majestatem.-ldeo quippe Filii maj'estatem, bis decepii, "qusead formam stint
inedialor esi, quoniam idem Deus, et homo verus, "referenda servilem, qtianr scilicel humanilaiis fof-
habens una divinitatis cum Patre natnram, et non - mam, ut oslendat in se Dei Filius non dlscretae, nse
,-diversam humanilaiis cum Matre substantiam. Ia a terius esse personse, etcum ea sinrul dicit : rPa-
ulraque seilicet natura idem estDei Filius, noslra ter major me esl (Joan. xiv); > ei cum eadem nihi-
suscipiens, et propria uonamillens, in homine homi- lominus dicit. <Ego et Pater unum _umus(Joan. x):>
nem renovans, in semetipso semper incommulabilis Deus utique dicit: « Paler major me est, > sed ex
-perseverans. >Secundnm formam quippe Dei diclum " infirmi.ale nostra : el homo dicil: « Ego et Paler
est : « Ante omnes colles.genuit me (Prov. vm), > unum sumus; > sed ex virtule divina.
-id-est, anle omniii tempora, el temporalia; secun- CAPUT IX.
dum vero formam servr' dictum est": « Dominus Christus naturam suscepit humanam, non personam.
creavitmein inilio viarumsuarum (lbid.). >Secun- Movel autem, cum Dei Filius nil minus de buma-
dum formam Dei dixit: < Ego sum veritas et vita nitate, sed lotum atque inlegrum hominem siisce-
(Joan. xvr); > secundum formam servi : Egosumvia. pisse credatur, cur unam dumlaxat habere perso-
. (Ibid.). Quod enim <Yerbum caro factum est, > non B I nam Deushomo factus assei'ilur . Nam quomodo to-
hoc4>ig»ifical,quod in carnem divina sil natura mu- lum suscepit hominem, si personam hominis nori ae-
lata: sed, quod a Yerbo in unitate personse"sit caro xepit? Aul si Dei Eilius, qui esl nna in Trinitaie
suscepia. Maj'estatiquippe divinse coi'porea de Ma- persona, cum homiriis persona eonjungiiur, quomo-
tre nativitas nil abstuljt, niliil -contulit, ijihil ex ea -do in unam convenisse personam Dei simul et
in aliud permulavil. Incommulabilis nempe sub- 1Q liominisj.ubslanlia perhibelur? Quod cum so-
sianiiasicut nequaquam 15 >ndiversa1converti, sic lerler inquirerem, el quid hlc iniretur a Patribus
nec minui potuil, nec augeri. -diligentiusindagarem,~reperi Alcuinum scripsisse ad
Igilur uti-iusque naiurse eognoscfintes indicia; et Carolum imperatorem, quod « Dei Filius non huma-
Yerbum in homine Chrislo, et Chrislum honiinem uam persouam suscepit, sed naturam. > Juxla ciijus
adoramus in Yerbo. Yerbuni enim caro faelum in sententiam resiat, utpersona Filii-_rurnariiiaiises-
duabus essenliis unus est Chrislus; ubi scilicet ni-' sentiam sine humanitalispersona susceperit. Magnus
hil est iilriuslibet nalurse, quod non sil ulriusque. .aulem Leo Romanse prsesul Ecclesise,_etdoctor uber-
Ideui est in forma Dei, qui in forma eonspicilur 4imus iidei Clirislianae in cujusdam declaratione
servi; idem passibilis in fragilitate nostra, et invio- -sermoiris his utitur verbis (Vide Scliolia ad calcem
labilis in viriute divina; idem incorporeus manens, tGjipusculi) ; i Hic, ait, mrrabilis sacrse Virginis partm.
«i corpus assumensjidem esl qui etpalernae majes- .vere hun.anam. vereque divinam unam ediditin
taiis non divisus est solio, et tamen ab impiis est .prole personam . quia non ila proprietaies suas io-
crucifixus in ligno. Constatenim ulramque subslari- nuit utrsque subslantia', irt personarumin eis possit
Jiam in unam concurrisse*,personam : atque jdei» esse discretio. Nec sic crealura in socielalem sui
«nus idemque est super eceli celsitudinein victor Cfeaioris assumpta est, ut ille liabilator, el iilafessct
mortis ascendens, el usquejrdconsummationem iie- .113^11^00111^'; sed ila ulnatur;e alleri allera misce-
euli universam Ecclesiam non relinquens. JJlriqne si- j-etur. "njQuodiiiiniium et luculerilei' est dfclum, el
.tjuidem naturae in suis ulique proprietatibus perma- xjautissima verborum suspensione libiatum." Emma-
nenli, lanta esl unilatisfaela communio, utquidquid uuel eniin nobiscum Deus, urra semper esl iri sancti
ibi Dei est, non sif ab honiine separalum : et quid- Trimtaie-persona, qusesicut nunquam a plenitudine
quid est hominis, non-sil a divinitale divisum. Con-s- susevittutis hnminui,-ita nec potuit per copulam
ceplo nimirum in utero" virginis, anima. simul el - susceptse huuif.nilaiis augeri."Hj2ciiaque persoifa:
cafni ne punclo quidem lemporisvirtus defuil.Yerii: Hsec interim exempla proponere : iuse vefo "relin-
iiecante formata, vel aninraia estv.eslis, quam slbi quatur iiidiistrise, si quis calholicoruin docio.imft
Hex.supernus induerel, sed-p.er ipsum, etin ip.o super hoc elimatius scripserit, ihvenirc. •
cepit illud humani coi'poris lemplum, quod sibi Dei Epilogus liicuic nova denuiniat, ut qiiscsup^rrus
Filius essentialiter couriirel. Dei.quippe .Filius in dicta surrt comprebendat. Sed qttoniam" in rebus
utero vifginis concipiendus accessil, ibique domum mysiicis ac pi'ofundis, rudes aridieiitiurii ariimds
§"uicorporis (sicut -scriolum esl> sapierrlh fabrica- slyli prolixrlas hebetat, et ssepe diirii illuminare
vit (Prov. ix). • "".'.,- .nentem'conatur; ribscurat; novitati tuse, fili mr
, De creationeitaquefuturse sobolis nihil illic erat charissime, cousulentes, riolUmus rn bis te Mrutlus
inceptum, sedpost introilum Yerbi in uniiale sui, protrahr, ut brevi decursa compendio yaleariiale
riovushomo co.ncepitinitium.In nnara Christi pc-r- tenacilrs compreliendi. 1<_u_irnvisenim vjgor In ,te
sonamgemina conveniente natura, cui et divlna vir- polleat vivacis ingenii, conyersioriisarrteintusep^ro'
Jusinesset admirabilia operum, etjiumanitatisin- spitiericum esl novitati, ne si cervicibus tuis longre
ifinriiiasad ioleraniiam passionum. Se'd iilrumque dispulaiionls oniis imponilur, teneriores "adhuc
Deus de poleslate suscipientis, .uir.umque .homo -ds vires-ame subfasce deficiaiU, sarci-
" qnam"poriare
liumiiitatjesuscppir.. - . . - ,.__ nanj discarii'. Adhuc"eiiam-iiribecillitaii luse*uiliilo-
"SS S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 50
minus prospieienles.epilogum in fine subneclimns; .A cii, sed pronobis omniliuslradiilili]lum(Rom.vni).j
ut, quaeprsemissa sunt uberioribus verbis, imnc in Fecil et Filius, sicut dicilur : « Qui me dilexil, et
unum coniracla rcperias : et quasi uon lam repli- tradidit senietipsumpro me (Galal. n). i Fecit et:am
cata, quam addila facilius apprehendas. et Spirilus ssnctus, de quo scrip.um esl : c Beni-
Crede igilur, fili, Dcum onrnipoteniem suljstanlia- girus est Spiritus sapienlia., ct rronlihcravil nrale-
liler ununi, personaliter Irinunr. Qnsenimirnm per- diclum a labiis stiis-(Sc;\ 1). > Malediclusvero di-
sonseqiiamvis sua sinl proprielale d.islincta., in suis clus est Christns quia pependit in cruce, dc quo
tamcn operibus irullajtcnussuiri divisse.El persona- dicil Apostolus : « C;iri_.us ul nos Iibcraiel a ma-
runr quidem distantiam nuriquam clarius. manife- ledicto legis, factus cst malcdictiis(Galu\ m).s Spi-
sliusque perpendimus, j_uam cum, bapiismum Do- rilus crgo non liberavit uia.cdictiirn a labiis suis;
mini ad mcmoriam revocamus.. Yidcmns cnim, el quia passionis nroriisque supplicia, quse per pioplie-
tanquam proposito divino speclaeulo conluemur, -larum ora p sedixii, omnia Clirislum su!.ire per-
apud Jordanici Iluminisgurgilem, commendari nobis nrisit. Enirmero resurreciionem Frlii fccit Pater,
divinaruur pcrsonarum individuamTrinilatem. Nam sicut djcilur : t Propier quod illuin exaltavil, et
ciim baptizalus essel Agnus ille, qui tollit peccaia donavit illi uomen, quod est super omne nomen
niundi, proiinus aperti sunt coeli, et Spiritus san- f$ (Philipp. u). i - -
clus super eunr iri specie columboedescendii: deinde Resuscilavit ergo Paier Filiuni, quem a mortuis
vox Patris intontiit:« Hic est, inquiens, Filius meus excitans, super omnes singulariler exaliavit. Resus-
dileclus, in quo mihi bene complacni(Muilh. m). > cilavil el semetipsum Clirisius, skul ipse in figura
Habemus ergo distinctam perspicue Trinilalem. In sui corporis dicil; < Solvile lemplum hoc , el irr
voce Patrem, in homine Fiiium , in columba Spiri- triduo suscitabo il!ud (Joaiu n). s Porro aulcni, ut
tum sanclum. , ipse se evidentcr ostendal suse passionis, ac resur-
Hsec itaque sancla Trinitas, -sicrrt in suis vo- rectionis aticlorem, una breviter senleniia compre-
cabiilis est distincla, sic ,in hoc loco quanium hendit^ t Poteslatem, inqnii, habeo ponendi ani-
3,^ ad lilleram in sna videlur operalione divisa. inain meam, ci potesialcm habco iteriiiii suniendi
Nec dici potest nt Filius, qui videbaiur in fornia eam (Joan. \). > Qtiodrursiisinciilcaldicens: <Nemo
servi, sil Pater, aul Spirilus sanctus; aul vox il!a iellil eain a me, sed ego pono eam, et ileruni sunio
qure de coelofacla esl, sit Filii, vel Spiritus sancli, eam (Ibid. ). » Q lod aulem et Spiritus sanctus
aut columba sil Palris, vel Filii; cunr ipsum pcrlii- cimr Palre et Filio resurreclionis aucior sii, lessa-
bcat Evangeliunv:.« Quia descendit snper etuii Spi- inr Apostolus, |.g dicens : « Quod si Spiritus I;J'IIS,
riius sanctus in specie columboe(IbicL). > Se.l lides C qui suscilavil Jesum a mortiiis , haliiiai in vob!s:
recla, fidcs vera , non scilicet opinionc prxsump- qui suscit;nilJesum Ciiristuma morluis, vivific.ibit
tionis incerta, sed lectionis leslimonioroboraia ; nec cl morialia corprira vcstra propter jiiliabiianteai
lncreiica temcrilale fluclivaga, sed aposiolica poiius Spirilum ejus in vobis (Rom. vm). >
verilate fundata, boc patenter insiniial, quod quid- Nam si nos propier inliaHiantem nobis Spirilum
qitid divinitus agilur, hoe lota sancta Triniias in- in fnre vi\ificandi sumus, consiat qnia hue jain egit
scparabiliter operatur. Nam cum soius Filius sit Spirilus sanclus in EcLlesisecapiie. quod esl aclurus
natus cx Maria virgine , soltrsFilirrs sit suspcnstis iu corpore.
in cruce, solus de morle surrexit; ipsum tanren De miraculis qnoqne, vel quibuilibel aliis operibns
lnearnalionis divinse mystcrium, passionis, ac re- ideni pcr omnia seniiciidum est, ut toi;_ sancia Tri-
siirrcclionis , Pater, simul ac Filius, et Spiiilus nilas illud absque dubio credaiur eliicere, quidquid
sancliis operatus est. Nam quod eum Pater misit, ad uiiaiii personam vidclur speciaiiter pciiiticrc-.
hoe esi, incarnari conslituil, dicit Aposlolus: « Cum Yiriutes vero, ei signa quseChrisius exhibuii, Pater,
auiem venil plenitudo lemporis, misit DeusFilium et Filitis, ct Spiriiiis sancius, inseparabiliter Tecif.
suum f.iciumex muliere, faclum subIege(G_...I\).I Hinc illtid est: cPater in menia.iens, ipse facit
Misil nanrque Pater Filium , misit et Spiriius san- " opera (Joan. xiv). >Ilinc de Spiritu sanclo dicit: «S;
clus. Quod ipse Filius per prophetam perhibel, di- in digito Dei cjicio dsemonia, profeclo .enll in vo3
ccns : « Spirilus Domini super me, co quod uiixit regniiin Dei (Lnc. xi.) i Ilanc rgilur incompreliensi-
me, ad annuniiaridum mansuetis niisit me, ut me- bilem Trinitatem non lireviialis limes includit, non
derer conlrilis corde, et prsedicarem caplivis inilul- latiiudo locnlis. exlendit, nusquam deest, ubique
geuliam, et chrusis aperitionem (Isai LXI).> De Filo senrper, et inseparabililer adest. Non in parle nra-
quoque dicit Aposlolus : < Quia cum in forma Dei jor, non in parte minor, sed ubique tota, seurper
esset, non rapinam arbitralus est esse s? sequalem indivisa. Pater a nullo, Filius a Palre solo, Spirilus
Dco, sed seinetipsum exinanivit, formam servi acci- sanctus ab ulroque. Quem plurimi Crsecorum, quia
piens (Philipp.n). > in Dorriinicissermonibus quasi perspicuam repeiire
Cum ergo solus sil Filius incarnatus , incarnalio- nequeanl aucloritaleni, arbitrentiir a solo Palre, ct
r.em lanrenFilii Paler, et Filius, el Spiriius sanctusi non a Filio procedenlem (Vide Scholia). Quorum"
sinrul est operalus. Passionem quoque Filii Pater doctii.iam Iseatus quoque Hjeronynius scqneus, in
fecit,' sicut dicitur : « Qui proprio filio non pepci'-L exposiiione fidei suse sie ait: <Credimus etin Spi-
 57 OPLSC. I. — DE FIDE CATHOLICA. •" - • 5S
riltiin sanctum, Deuni verum ex Palre proceden- ..4. ligendus sit utique Filius, et -ex hoc ore pro.edit
tem. > Ubi, qnir. procederet a Filio, tacuii. In sym- Spiriius sanctus , testalur Psalmisla cum dicit :
bolo quoque Nic_eni concilii reperitur : «Credimrrs < Yerbo Domini coeli lirmati 511111," ct spiritu oris
ei in Spiritum sanctum, qni de Palre proccdil pro- ejus omnis virlus eorum (Psal. xxxiv.)> Nam quod
prie; el Detis esl vertrs, sicutFilius. > a raire proceJat Spirilus sanctus, exempla propu-
CAPUTX. nere superlluum ju.licanuis, qiiorum copiam per mt
Quod Spiritus sanctus indubitanler a Fiho, sicutet a Scripiurarum paginas cxuberare conspicim;;s, sic.it
Patre, procedit. estillud : «Non vos eslis, qui loquimini, sed spiri.us
Nos aulem, quia bcalorum doclornm Aiigusiini Paiiis vestri qui loqnitur in vobis (Matlh. &).} Et
atque Gregorii, alioriuuque caiholicorum palrutn in secunda ad C.orinthios Epislola dicit Aposlolus-:
doctrinis instruimur, quod Spiritiim sanctum a Pa- «Qui auiem •confirmatnos, nobiscum in Chris.o, et
tre, simul el a Filiopi'ocedenlem credere debeamrrs, qui unxil rros Deus, el qui signavit nos, cl dedil ple-
ul fides de eselero non compellalur nulare crcden- rmm spirkui-rin cordibus noslris (II Cor. 1) > Et ad
lium, vel pauca non gravemur apponere leslimonia Thessaloni.enses priina : <Laquo qui h;ec spernit,
Scriplurarum. Spiriium ilaque sanclum de Paire, non homiiiem spernii, sed Deum: qui etiam dedit
Filioque procedere, et prophetica teslanluroracuia, ?3 Spiriium suum sanclnm in nobis (/ Tlicss. iv). >
et apostolica confitetur auctoritas. Isaias enim dc Porro quod Spiritum sanctum effudilPaierin disci-
Filio dicit: «Pcrculiel terram virga oris sui, cl spi- pulos, scripiiint est in epislola quse des>linalurad
rilu labiorum suorum inierficiel impium (Isui. xi).> Titum : « Per* lavacrum rcgcneralionis, et renova-
Dcquo et Aposlolus ail: «Qiiem inlerficiet Doniinus lionis Spirilus sancii, queiii effudit in-nobis abunde
Jesus Christus spiriin oris sui, et destruet illuslra- per Jesiun Chrislum Salvalorem noslrum (Tit. m).t
tione adventus sui (II Thess. vm). > Quem profecto Quod auiem et Fillus euindem effuderit.Spiriium,
Spirilum a se proccdere perspicue Salvalor inno- iu Actibusscrrbitur apostolorum. Dicit enim Petrus
tuil, cum discipulrsprseseniibusinsiifflavii.«Accipite, de Chrislo : « Dexleia Dei exallatus,tet promissiono
inquiens.Spirilumsanctum (Jo«n.x;).i Joanncsvero Spiri.us sancti accepia a Paire, effudit hoc donuni,
in Apocalypsidicil: < Quia de Ore Jesu gladius bis qnod vos videiis, et auJiiis (Aci. 11). « Quod eiiain
aculus exibat (Apoc.i).> Spirittis itaque, quem illic eumdem Spiritmn et Paier, et Fihus simnl cffudit,
iabiis exsufilavit, ipse esl ulique gladius, qui hic ex utriusque vox per Joelis oraciilum clamat: t Eftun-
ejtis oj'eprocedti. Dieit quoqtie Paler adFilium per dam deSpiri.iu meo super omnem carnem (Joet.u).s
propbetam : « Spirilus, inquil - meus, qui esl ]_§>iir Licet autenv sicul pra^falisumiis, Grsccorriinpluri"
le, et verba mea, qua. posui in te, non recedcnt de ^- mi non ciedanl Spiiilum sanctiim a Filio, si-
ore luo, et de ore seminis tui amodo-,et usqtie in cnt a Paire procederc; bealus lamen Aihanasius
sempiterniim (Isai. Lix).>EiApostoIus ait: « Si quis AIexaiidrin_e se.lis cpiscopus, in libro, quem ad-
Spirilum Christr non habel, hic non cst ejns (Rom. versns Arium scripsit, inler cselera sic nit :
viii), >Et ad Galalas: «Quoniajn, ait.eslis iliii Dei, « Ego, ir.quil, credo Filium in Paire, el Palrem
misil Deus Spiritum Filii sui in eorda vesira claman- 2@ in Filio : Spiriliun quoque Paraclelum, qui
lem, Abba, Pater (Gal. iv).>Reatuseliam Petrus Spi- procedii a Patre ct Filii esse, ct Patris, quia- et a
rilumSanclum Filii,sicul elPatrisessedesignat,ciim Filio proccdit, sicutin Evangelio scriptum esi, quod
ait: «Dequa salul,ecxquisierunt, alqptc scrnlali stint per insufilaljonomsuam dederit discipulis suis Spi-
Prophelse, qui de futura in vohis gloiia proplietave- rilum sancluin dicens : Acc'pile Spirilum sancmm
run!:scruianlesin quod, vel quale teinptis significa- (Joan. xs). i) Sancius CyriHus cliam c.'e hac ipsa
rel, qui in eis eratspiritus Clnisti, prsenuntians eas, Spiritus sancti proccssione contra Nes'.or.umdicit:
quse in Cliristo sunt passiones, el posieiiores glo- « Quamvis enim in sua sit Mibslaniia Spir.itusejns :
rias (1 Pet. i).> Et Dominusin Evangelio : «Cum hatid dubirim quin Patris, ul inteiligatur iu pcrsona
veneiit, inquit, Paraclelus Spiriius-veiitalis, qui a j-. proprietas, jtixta id quo.I Spiritus esi, el non Filius,
Palre procedil (Joan. XV).>Nam cum Clirislus ipse auamen aiienus ncn ab illo. Nam Spiritus ;ippellatu_
sit veriias, sniim esse procul dubio spiriiurn docuii, est vcritaiis , et veritas Chiislus csl. Unde el ab
eum eum spirilum verilalis esse perhibuil. Joannes ipso simiiiter sicul a DeoPatre, proceJil. > Et bea-
autem dicit:«In hoc inlelligimus, quia in eo nrane- tus inter mullasic ait Ambro>iiis: « Non ei:im
mus, el ipse in nobis, quia de Spiritu suo dedit nobis quasi ex loco mitt.tur Spirilus, aut quasi c-x loco
{IJoan. iv). > In libro quoque beatj Job legilur: pyoeedit, cjuando pvocedit ex Filio. 1 Aiigiisiiims
<Et audiet auditionem in terrore vocis ej'us, et so- et;am adversus Maxinium [Maiiminum] tciibii Jiae-
num de ore illius procedenlem (Job xxsvu). > Ubi reticum : « Qii_evis,inquit, i\ me si de subsianila
scilicel os Palris .inielligendus est absque dubio Fi- Paii-.s est Filius, de subslantia Palris csl ciiam
lius; sonus autem ex ejus ore procedens est Spiriliis Spiiilus sanctus, cur unus Filius , et alius non sii
sancius: Qui nimirura recle sorius' appellaiur, quo- F.lius? » Mosque suJjjungit: « Eccereppomieo, sivc
niam et cuin soniiu super Apostolos venil, ei ex capias, sive non capias; de Paire est Fiiitis , de
corde, quod replet, in verba mox sanqlce prsedica- Palre est Spiritus sancius : sed ille ge;jiius esl, isie
tionis erumpit (Act. n.) Quod aulem os Patris Inlel- procedens. Ideo ille Filiufe est Patris, de q.10est
59 S. PETRI"DAMIANIOPP/TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. iS
"genilus; isieaulem Spiritus utriusqiie, quoniam de\ \ lis siremnis assertor, tot in sermonibus, ac episiolis
•et in Encyclica illa omnium celeberrima
"ulroque procedil. s El paulo post ; < Amborum esl ad pr.eserlim Flavianum Constantinopolilanum episcopunj
ergo Spifitus pfocedendo de ambobus. > Ut ergo (LEON.episl. 10, al. 12) : Nec enim sic naluram fta-
nostram concludamus ex ejusdem eonspicui docloris tur.e misceri, ait, ut ambarum fial confusio,, sr-
auctorilate senlenliam, in illa sancla Trinitate untrs cul quidam hserelici impie dixerunt, sed ut hseresim
Nestorii ea phrasi usus esl. Is enim
Paler, qui -solus de seipso essenlialiter unicum afflrmabatconfutaret, (quod eliam sanctus Tltomas m part^
genuil Filium et : unus- Filius , qui de uno Palre quiest. 2, art. 6, in corpore scribit) Yerbum caniis
solus est essenlialiter nalus : et .unus Spiritus, qui unilum fuisse secundum inhabilationem ; ac si Yer-
solus essentialiter-de Palre Filioque procedit. Sed bum Deisanctus inhabitaret in illo homine, sicul in lelfiplo.
Quare Leo id expresse conlulans, cum di^-
cum "de processiorie Spiritus ex Patre et Filio ve- xisset; « Nec sic crealura in socielalem sui Creator.
terum simul atque novorum permaxima multitudo ris est assumpla, ut iste habilalor, et illa haJjiiacu-
-concordet, el per omnes fere sacri eloquii paginas lum esset, > mox subdit : «Sed ita ul natuj'_e alteii
ducimus altera miscereiur. * id est uniretur; assiunpia nimi-
•exempla sufflcienter exuberent, superfluum rum nalura hiimana a Yerbo ad unionem byposta-
liic acervata congerere , ciim ipse valeas et ultra ticam. Hanc autem sancti Leonis senteniiam ita
•quam sufficiant,"invenire. inielligendam esse, rpsemel in adducta sup-riris
EPILOGBS. r>epistola sic declarat; salva igitur propnel.ue
ulriusque naturaj, et in urram coeurrle personam,
Hsec itaque de fide calholica dispulalio , fili clia- suscepta est a majestale humililas; a virtuie infir-
rissime, salis e.st congrua, et milii jam sladium milas; ab selernitale mortatitas ; el ad resolvendum
•peracli fere cursus emenso, et tibi spiritualis mili- iurae condiironis'nostrse debilum, nalura inviolabilis na-
est unita
lisegymuasium nuper ingresso; sublimitatem quippe ' 22 Pater a passibili. nullo, Filius a Palre solo, Spirilus
tam incomprebensibilis, et incomparabilis materise, sanctus ab utroque. Plurimi Grmcorum,quia in Do-
sicut inter ipsa certaminis rudimenta novus debet minicis sermontbus, quasi perspicuam reperire ne-
railes inquirere ; ita nisi is, qul in sacrls est attritus queanl aucloritalem, arbitrantur -a solo Pali-e, e.
nona Filid procedentem. Non possunt Grseci, qui
•efexercilatuseloquiis, no.u debet facile respondere. contendunt Spirittrm sanctum aFilio non procedere,
Ille scilicet, ut rectse fidei fundameiitum ponat, aueloritatibus vel Patrurn, vel conciliorum uti, quas
asserant Spiritum sanclum a Patre pro-
super quod boni operis sedificiumconslruat; Iste ut aliquando cedere : qu_ephrasis fortasse reperitur in Ioeis lant
per longte conversationis Industriam myslerii cce- concilii Nicaeniquam Hieronymi, quos nostercardi-
lestis arcanum subtililer cernat. Fides enim et bene nalis citat. Nam ex Patrum declaraiione, disputa-
operantium est initium, et perfectio .consummata ei tione facta etin concilio Lugdunensi subGregorio X,
Floreniino sub EugenioIV, constat ex
virlutum. Sicut de Christo dicit Aposlolus : « Quia eo,irr eonciiio
quod in sacris litteris dicitur, de Spjritu sancto
fundamentum nemo .polest ponere praeler id quod C qui aPalreprocedit, consequenter sequi'eum eliam
positum est, quod est Christus Jesus (ICor. m). > ait: a Filio proeedere ; Chiistus enim explicans seipsum
« Omnia quse habet Pater, measunl (Joamxw) j
Quod conlra, de eodem per Prophetam diciiur : proplerea dixi, quia de meo accipiet, el annunliabit
.« Lapidem quem reprobaverunl aedificarites, bic vobrs (lbid.). > Quo sensuin concilio^Florentinoci-
factus esl in caput anguli (Psal. cxvir). > Nam qui tatur "Epipliamus ni Ancoralu, Cyrillus in Epistola
ad suslentandum tanquam basis sedificii in funda- ad Neslorium posl Dydimum el Aihanasium. lu
litteris vero uiiionis cap. (i et 7 omnes doetoruni
mento supponitur, ipse -velut cacumen ei eardo Grsecorum phrases, ubr de sancti Spiritus proces-
supremus JEcclesiseprincipalur. sione loqutintur, idem significare oslenduiit'eos
> Deus omnipolens, fili carissime, sic pedes luos in niniiruin censuisse Spiritum sanelum, ut a Patre,
etiam a Filio proceJere. iNecab hac sentenlia
cafliolicse fidei petra constiluat, ul et gl aciem jta discrepasse saiicium Hieronymum omnlno creden-
menlis in suse contemplalionis cirlmen auollat. dum est, quandoquidem suis passini in Opusculis
Sit nomen Domini benedictum. - de Splritus sancti processione, sensu caiholrco et
phrasi Latinis usilala semper loquitur. Unde (ut
alia nunc omittam) ad Hebidiam scribens (Ihm.
SCHOLIA. episl. 150, qusest. 9.. prope lin.) : Quaridodicit Do-
Hic, ait, mirabilis sacrm Virginis parlus vere ku- miiiiis aliiiin' Paracletuin miltam vbbis (Joan. xiv),
manam, vereque divinam unam edidil in prole per- ,-. " et se osteudit esse Paracletuin, qui appell.uur cou-
souam. Seiitentia est sancti Leorris (Ser. 3, in Na- solalor. Unde Deus Paler boc censelur nomine,
iivit. Dom.m), pro qua iir priniis animadveriendum ' Deus miserationunr ettolius consolaiioiiia. Si aiitem'
est, Damiani lectionera nonnihil variare a verbis el Paler con^olalor, ei Frlius consolatoi-; el Spirrlus
ipsius S. Leonis, qui Sic habet : < Hie enim mira- sanctuscconsolator esl: el in riomine Patris et Filri
bilis S. Yiiginis .partus vere humanam, vereque el SpirHuss3ntyi,"quod1inlelIigilur.Deus, baptizau-
divinain una-edidil prole naturam. >' Crcdideriin tur credentes : quofiim unum divinilatis,'el cpnsola-
tamen sensunr-esse eumdem; et iacilidris»explica- tor est nohren1,eoruin •el juna'-natura' est. Et p3ulo
lionis causa jsancti Leonjs senteiuiam aliis veitbis post 1: J jNec sinfi SjJirilu sancio prophetaveriirut
cardinalem .noslnim expressisse:,ni pplius .dixeri- propaelse ;, et Yerbo,Domini, eoeli lirmali suni, et
mus, Damianuni iri aliud'sancli 'Leonis sie diceulis Spinlu, oris ejus omnis .virius eoruni ; et quidquid
eXemplar ineidisSe.' Qrise vero verba'infeiiu% se- Patriset Filii est,1ioc'idem etSpiritus sanclus est:
quuntur ubi sanctus Leo ait : .«.-Sed ita. iit- elipse Spiritus saneliis ciirn-mitiiiur, a-Palreet
naturse alteri altera ^misceretur, * nullius .aures Eilio mittjtur: iu«alioatque alio loco .Si>iritusDeL
offendere posstini, cttm sanctus Leo caihplici dogma- Patrjs, el Chrisii Spirltus appeljatur. > - ,
 "
4i OPUSC. II. — 'ANTILOGUSCONTRAJUDJEOS. &

'
****
OPUSCULUM' SEGUNDUM.. ,

ANTILOGUS CGNTRA JUD__£OS, AD H01.ESTUM VIRUM CLARISSIMU5f. -

AfiGuHEVTOM. — rlunc libellum ao confutandos Judseos conscripsit, in quo p.unmis sacrarum litlerarum
leslimoniis probat ea, quse ab il!i_sjmpie negaulur, bo.c est, Trinitaiem personarum in Divina essen-'
tia • Christnin, quem illi Messiamvocant, Deumet hominem fuisse, eumque jam in mundum venisse:
et denique"omniaillis sublerfugia inlercludil, quibus contra Chrislianos subdoleuti possent.

uomiio no^ESTO ciarissrmo secundum jEgyplVj_ sine discipjrna qusestionesdevita (II Tim. n) ; >
nujus tenebras viro, PETRJOS ultimus monachorum protinus addidit? t Servum antem Domini non
servus, perpeiuarn cbaritatem in Chrislo. oporletliligare, sed mansuelum esse ad onlnes, do-
Dileclissime;deprecaioria nobisverba perfratrem cibilem, patientem, cum omni modestia corripien-
nostrum Leonem nuper misisti, quajenus tibi ali- tem- eos, qui resistunt, __iequando del illis Deus
quid scriberemus, quo ssepc decerlanlium libi Ju- pcenitenliam ad cognoscendam verilatem, et resi-
dseorumora rationalibus argumentis obstruere; et piscant a diaboli laqueis, a quo captivi tenentur, ad
de-CIfristoad eonlroversiam venienles.evideniissi- ipsius voluntatem (Ibid.). > Sed eum" omnia pene
mis posses sacrse Seripiurse testimoniis superare.' Ycieris Testamenti Wlnmina. lestimonium Christo
Sed-si Clirisli miles esse, el pro eo viriliter pugnare perhibeani, nos poslposila verborum muliiludine,
desideras, corttra carnis viiia, contra diaboli ma- pauca et aperiiora prophelarum lestimonia cura-
chinas insignis bellalor arma potius corripe; hostes nrus apponere, quibusiameireonlra omnem Judaicse
videlicet, qui Tjunquam moriuntur : quam contra praviiitis insaniam, et eorum ventosa comnrcnla
Judseos,qui jam de terra pene deleti sunt: Yerum- vareas cum • Dei adjulorio obtinere vrctoriam. Et
tamen ethuic studio ego nequaquam de'rogo,'iao et - cjurasagilta directius miltitur, si meta, cui infigi
vestrse petitioni saljsfacere, sequum esse decerno. " debeat, e ^Jiversoprimilus opponslur; nos ipsum
inhonestum quippe esl, ut -ecclesiasticus vir bis, confligentem Jndreum hicintroducimus, rrt verbo-
qui foris sunt, calumuiantibus, per ignorantiam rum nostroruiu spicuja non in vcnlunreffusa jnani-
conticescal: et Ghristianus -de Chrislo reddere ra-^ terdefluant," sed ad ceriam polius materiam jaculaia
lionem nesciens, inimicis insullanlibus victuset pertingant.-
. confusus abscedat. Huc accedii, quod ssepehujus gjg In nomineDomini,incipit ipsa^conyressio.
«i noxia imperitia, el caveuda siinplicitas non so- Dic igkur, o Juda_e (qui dum Trinitalein r.egas,
lum audaciam incredulis suggeril, sed etiam erro- et ui.itaieni consequenler igiioras) si Deus, ut asse-
rem et dubielatem in cordibus fidelium gignit. ris, unus est in persona, cui dixit: « Faciamus ho-
Et cum hcecscientia ad fidem certe lola pertineat, rnineru ad imaginem, et siniililudinenr nostram ?
fides autem omnium virlutum sil procuidubio fun- (Gen. r.) >3S'amsi uila essel in deilale persona, non
damentum; ubi fuudamenlum quatitur, tota mo\ dieeret c faciamus, t sed faciam. Si Ires essent
sedificrifabricajprsecipiliuniruiiura minatur. Scien- substantise,non diceret singulariter « imaginem no-
dam iamen est, quia non vanse glorise causa, vel siram, J sed potius imagines noslras. Dum igitur
solo ^contenlionis amore debet Christianus .ir ad . faciamus >asseral irinum, _ imaginem noslrani »
hoc cerlamen accedere': sed ob id poiius si se spe- declaiet tinum, constat evidentissimeDeum essen-
rat aliquid de conversionis gralia apud liligantis tialiter unum tribus constare personis. Eia, Judsee,
animumposse prodesse. Unde et Paulus ail: « Si perge per silvas ~divinieloquii; mecum simul inee-
quis vult conlentiosus esse; nos hujusmodi consue- de, legis tuse paginas studiose revolve, -nunquid in
ludinem nOnhaberaus (1 Cor.n). t Etad Titum: eis aliqnid lniic nostrae asserlioni reperies discre-
< Stultas autem quaistioiies, et genealogias, ei con- pare ? Audi quid tuus Moyses iterum dicat: . Hic
lenliones,'etpugnas legis devita : sunt enj.mimi.iles est liber generationis Adam in die qua creavit
et vanse{Tit. n). _ Et cum quls de lioc negotioli.em Deiis hominem, ad imaginem Dei fecifillum-: ma-
movet, admonendusest ut non con.umelisejurgio, sculunr et feminajn creavit eos ~(Gen.1). > Quid esi;
velsuperbise lypho conteirdentem exasperet : sed qrrod norr dicitur, quia'Deus creavii hominem ad
ejus menlem ciiaritate benevola, el paiieiuissima imaginem et similiiudinemsunm : sed Deus creaVii
gravitate demulceat: qiiateniis lapideum cor, quod bominem adimaginem Bei,';nisl ut perspicue distin-
effusa amaritudine deterius polerat' oJj.durcsecre, gaatur pcrsona. Palris et Filii? Cui simile est illud,
inodesla' vefborum dulcedo ad credetidum forsi.an quod per eunrdem Moysemiterum diciiur : t De-
valeat emollire.Hinc est, quod idem Apostolusad D scendit auiem Dominusu" viferet eivitatem, et lur-
Timolheum cum prsemisisset.• i Siul.as aulem et i\m, quam r.<jificanlfilii Adam (Getr.nt).-* Et paulo
PATROL.GXLY. 2
 & £. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. U
:osl subdilur : : t Yenite, descendamus,et confun-1A fines terrse (Ibid.) > Et, ut huic , quam per os Da-
hmus ibi linguam eorum (Gen. xi). > vid Spirilus sanctus eloquitur, aliam quoque Dei
Yides igitui-, quia, t descenditDominus >unam benediclionem similem demonstremus, ad librum
divinilatis declarel essentiam; cveniloautem c de- Numeri recurramus. Ibi denique sciiptum est:
scendamus > tres doceat esse personas. Interroga -< Locutus est Dominusad Moysen, > dicens-: < Lo-
etiam Abrabam, quare tres vidit, et unum adora- quere Aaron et filiis ejus : Sic benedicetis filiis
vit? Scriplum quippe est: « Apparuit ei Dominusin Israel, et dicelis eis : Benedicat libi Dominus, et
convalle Mambre sedenti in oslio tabernaculi sui custodiat le; ostendat Dominus faciem suam tibi,
in ipso fervore diei (Gen.xvm); > deinde subditur: et misereatur tui; convertat Dominus vultum suum
t Cumque elevassetoculos suos, apparuerunt ei tres ad te, etdet tibipacem (Num. vi). t Et, ut-clarescat,
viri stanies prope illum (Ibid.). i Eece cum pras- quia unus est Deus, cujus nomen trrna super popu-
missum sit, apparuit ei Dominus; ubi causa reddi- lum vocatrone repetitur, illico subinferlur : < Invo-
tur, non dicilur, apparuit ei vir, sed apparuerunt cabunt nomen meum super filios Israel, et ego be-
ei tres viri. Ubi palenter ostenditur, quia is, qui uedicam eis. >
sibi apparuit, et unus in substanlia deilatis, et tri- Ecce, o-Judsee. dum cuncla pene legis IUKvolu-
nus est in pei'Sonis. Quod ipsius quoque AbrahsePl niiinarevolvendo percurrimus, unitatem divinajes-
verba lestanlur, cum dicit:-_ Domine,inquit, si in- sentise, et Trinitatem personarum aptissime reperi-
veni gratiam in oculis tuis, ne transeas servum BJUS.Et si cuncla, quse nobis ex tuis libris testimo-
tuum : sed ofierampauxillum aquse, ei lavenlur pe- nia suppetunl, ad hoc .affirmandum colligere volu-
des vestri, et reqtiiescrte sub arbore (Ibid.). i rrius, prius forsrtan lingua fatiseente deficimus,
Cui eliam aplissime congruit iJlud, quod de Loth -juarnexemplorum copia careamus. Sed quoniain
scribitur, quia cum eum duo angeli ex Sodomismox omnis vestrae parlis assertio in hoc prajcipue soler-
subveriendis educerent, ait ad eos Lelh : < Quaiso, tes incumbit, ut Christum Deum esse, vel DeiFilium
Domrnemi, quia.invenit servus tttus graliam coranr Hegareeontendal, nune quoque nostrse allegationis
te (Gen. xrx); _ ubi .etiam paulo post subditur: arliculus hoc ilinere direclus ince.dat. Tu autem
« Pluii rgitur Dominus super Sodomanr, et. Gomor- nolim mihi, ut vester mos est, subdolis tergiversa-
rham sulphur, et ignem a Domino"deccelo(Ibid,).* .tioaibus, velut in variarum te formarum monstra
Cum enim Dominus a Domino pluere dicitur, convertas , nisi ut Iubricus" angtiis , cum captus
palet profecto, quia utraque, Palris videlicet et fireris, manus evaderegestias, sedcancta ad inlel-
Fif.i, persona signatur. Hinc est enim. quod ad ligesrdumtuorum sensuum viscera pateant, cor an-
Moysen dicit-: « Ego sum Deus Abrabam, Deus Li liqrrum ignoraruise velamen abjiciat, mentis aures
Isaac et Deus -Jacob. i Quid est errim, .quod se vigilanter interidarit, Cum vero mihi obviare non
irium solummodo Patrum Deum esse comme- poterit, rationabrliier «bticescat; ut, si .possibile
nrorat, el tron eiiam cselerorum? Nunquid no;r esl, quj mihi, imperito videlicetliomini, ad astruen-
eiiam Deus Enocb ? Nunquid "non Deus -Noe, dam verilatem suam argumeniorum maieriam.pras-
et aliorum innumerabiliifm justorum ? Quid <g@ slal, ipse quoque mentis tuse tenebris ad credendum
esl,- inquam, quod prselermissis aliis Palribus , sapientisesuse lumen infundat.
iriuin se virorum solummodoDeum vocat, nisi ut 27 CAPUT PRIMUM.
se, qui unus est in subslanlia, tiinum esse in per- De Chrislo, qui est Filius Vei.
sonis ostendat ? Hanc quoque Trinitatem persona- tncipianursigitur, et ejus, de-quoloquLmur,
rum, atque unitalem nalurse prophelalsaias mani- torium fiducialiier imploremus, dicenles : s Exsur-'
feste perdocuit, cum seraphim perhibuit se vidisse gat Deus , et dissipentur inimici ejus; et fugiant s
clamanlia : « Sancius, Sanctus, Sanctus , Dominus facie ejus, qui oderunl eum (Psal. LXTH).> Deum
Deus Sabaoth (Isai. iv). > Ut enim personarum itaque Patrem omnipotentem Yerbum de se ante
Trinitas monstraretur, lertio sanctus dicilur. Sed __,omnia sseculagenuisse legimus, credimus , etjpro-
ul unam esse substantiam Trinitatis appareat, non n* bamus. Quodsi tu, Judcee, negare contendis , pro-
Domini Sabaoth, sed Dominus esse perhibelur. cul dubio contra ipsum , quem te recolere asseris,
Quod Davidquoque similiter seniiens ait: c Yerbo Deumpugnare convinceris. Ipse enim dicit: c Eru-
Domini coeli firmati sunt (Psal. xxxiu). » Yerbum etavit c.or meum verbu.m bonum (Psal. xtiv). »
enim DominiFilius est Patris. De hoc verbo per prophetara alium dicilur : < Yer-
Sed ut eosdemcceloslota simul Trinitas ostenda- bum Dominivalidum , et forte, quis poterit com-
lur operata, repentede sancli Spiritus divinrlate prehendere illud ? >, {Isai. LV.) De hoe iterum
subjungilur: < Et Spiritu oris ejus omnis vjrtus lsaias loquitur, ubi ait: < Sic erit .verbum , quod
eorum (Ibid.). > De quo videlicet Spiritu alibi le- egredietur de ore meo : non revertetur ad me va-
gitur : < Spiritus ejus Ornavit ccelos(Job xxvi). jn cuum, sed faciet qu_ecunquevolui, et prosperabitur
alio quoque psalmo idein David ait: < Benedicat inhis, ad quse misiillud. > Qui utiquesi de trans-
nos Deus, Deus noster, Jjenedicat nos Deus (Pshl. itorio verbo diceret, non illud ad se reversurum ,
LXVI).>Qui cuni tertio dixissetDeum, ul unumhune vel faclurum aliquid nuntiaret. Cujus virluteYerbi
esset ostenderet, subdidit: < Et metuant eum omnes lerra fundata est, et coslocum suis luminaribus so-
43 OPUSC. H.-— ANTILOGtJSCONTRAJUDJEOS. W
lidatum, et mare in sinu suo diffusum.De quo , ut A.absque
_ illo : qui invenit omnem viam scientia., et
superius dictum est, legilur : < Yerbo Domini coeli dedit eam Jaeob puero suo, et Israel dileclo stio ;
firmali sunt (Psal. xxxir). > Hoc Yerbum de Patre post hsec in lerris visus est, et eum hominibus con-
anle sseculagenitum, in utero Virginis homo fieri versatus esl (Baruch. nr). >Nam si Christus, ut-as-
voluitrn fine sseculorum.De cujus Verbi incarna- seris, Deus non est, ostende mihi ex tuis libris,
lione _Habacuc loquitur , dicens : t Ante faciem quando post datam legem Jacob, Deus in lerra visus
ejus ibitYerbum, etexibitin campis (Rabac.-111).> sil, et cum hominibus conversatus. Sed cum inve-
_ Quid autem sit hoc verbum , si solerter inquiri- nire non poleris, conviclum te in omnibus necesse
tur, paulopost inferius invenilur, cum dicit: « Ego est, falearis.
autem in Dominogloriabor, et gaudebo in Deo Jesu Sed ne potiiis meis verbis circumvenire, quam
meo (Ibid.). > Unde el Tsaias apertissime clamat, propheiarum exemplis snperare 4e videar, accedat
dicens: c Ecce, inquil, virgo in utero concipiet, et eiiam Daniel, et tesiimoniurn de Ctiristo perhibeat:
parielFilium : et vocabilur nomen ejus Emmanuel, < Cum veneiit, inquit, Sanclus sonctorum, cessabit
quod inlerpretatur nobiscum Deus (isai. vrr). > De unctio. Dicetis : Nondum venit Sanclus sanclorum,
quo per eumdem prophetam alibi dicitur: < Do- nondum venil Messias,venturus esl autem,*stendile
minus dilexit eum, faciet voluntatem suam in Ba- B 1 unclionem (Dan. vi) : > si aulem, qtiod verum est,
bylone, et brachium suum in Chaldaeis. Ego, ego cessavit vestra unclio (non enim jam habelis tem-
locutus sum, eifeci : voeavi eum, addnxi eum, et pIum,non regem, non saeerdotes), agnoscilevenisse
direcla est via ejus (Isai. xLvrrr).-»Et mox ex ipsius Sanctum sanctorum , de quo per Isaiam dicitur:
Fifii persona subjungitur: < Accediic adme ,-et au- < Ego sum Deus vocans ab Oriente avem, et de
dite hoc: non aprincipio in abscondito leculus sum : terra longinqua virum voluntatis mese: et locutus
ex tempore antequam fierent ibi eram.: et nunc sum, et adducam illud, creavi et faclam illud. Au-
DominusDeus misitme, etspiritus ejus. Hsec dicit dite me duro corde, qui longe estis a justitia, prope
DominusDeus redemplor sanctus Israel: Ego Do- feci jusliliam meam (Isai. XLVI).J Adhuc autem et
minus Deus tuus docens te utilia , gubernans te in pa.riarclia Jacob accedat in medium : < Non aufe-
viaqua ambulas: utinam atlendisses mandata nnea, > reiur sceptvum de Juda, et dux de femoribus ejus, -
el reliqua (Ibid.). Audi adhuc etiam Micbsse .pro- donec veniat qui mittendus esl: et ipse erit exspe-
phetre teslimomum de Chvislb: c Erit, inquit, in ctalio gentium (Gen XLJX).>
novissimo dierum prseparatus mons domus Domini Si ergo jam per mille annos, et eo amplius sinc
in verlice monlium , et .sublimis super colles , et rege vixislis, et sub p.edibusgentrumjacuistis, unde
fluent ad eum populi, et properabunt gentes multse, 'G nunc exspeclaiionem gentium exspectatis? Ex eo
•et dicent: Yenile, ascendamus ad montem Somini enim tempore, quo dixislis ad Pilatum, claman-
el ad domum DeLJacolr, et docebit nos de viis tes z 4 Notr habemus regem, nisi Csesarem (Joan.
suis, et ibimus in semitis ejus : quia de Siors ex- xi.v); > regem non habuistis : et qui Regem regum.
ibit lex, et -verbum Domini de Hjerusalem : et audire noluislis, regnum simul cum patria perdi-
judicaljit inter populosmultos, et "corripiet genics distis. Quod bene Moysesprsevideral, cum dicebat:
fortes usque in longlnquum (Mich. v). i Quod < Prophetam vobis suscitabii Dominusde fratribus
vidclicet Isaias non modo sub eodem scnsu , sed vcstris : omnis anima, quse non audierit propheiam
ejusdem pene syllabis protulit : nec nos ad robe- illum esterminabitur de populo suo (Deut. xvm). >
randum gg asserlionis noslrse sentenliam piget Et iterum idem Moyses dicit : < Dabit enim libi
denuo scribere, quod per ora duorum propiiela- Dominus cor pavidum, et deficientes oculos, el ani-
rum Spiritus sanelus voluit geminare. Ait ei'go: mam mcerore consumplam, et erit vita tua pendens
< Erit, Inquit, In novissimis diebus prseparalusmons antete: timebis nocle, ac die, el non credes vitae,
domus Domini in verliee monlium, et elevabitur tuse (Ibid.). > Quando autem fuit vita lua pendens
super colles, et fluent ad eum omnes genles, et ibunt, 2@ anle te> n'si lunc cu™ moventes capul ante
populi, et dieent: Yenile, ascendamus ad nronlem crucem dicebatis : < Alios salvos fecit, seipsum non
Doniini, el ad domum Dei Jacob : el docebit nos polest salvum Tacere? (Malih. xvn.) Si Filius Dei
vias suas, et ambulabimus in semitis ejus; quia de esl, descendat nunc ue cruce/et credimus ei (Marc.
Sion exibit lex, et verbum Domini de Hierusalem : LXV).> Quod manifestissime per os David ipse Dci
et judicabit gentes, et arguet poprrlos multos (Isai. Filius loquitur, dicens : < Omnes, qui videbant nre,
n). > ubi et paulo post additur : < Domus Jacob, aspemaban.ur me (Luc. xxiu); locuti sunt labiis,
venile, et ambulemusin lumine Domini (Ibid.). t et moverunt caput. Speravit in Domino, eripiat
Neque enim alter ab altero banc sententiani mu- eum, salvum faciat eum, quoniam vult eum (Psal.
tuatus esse merito creditur, cum uterque propheta xxi). > In quo etiam psalmo fixuras clavorum h_
uno tempore, et sub eisdem regibus prophelasse' nranibus suis et pedibus Iuce clarius ostendit, di-
noscalur. cens : < Foderunl manus meas et pedes"meos :
! Quodsi oinnes ji veritalis lestes necdum tibi, Jti- dinumeraverunt omnia ossa mea (Ibid.).i Si nescis,
dsee,sufficiunt,audi tuum quoque Baruch dicenlem : ille erat bos tuus, Judsee, qui tunc in ara crucis
< Hic esl, inquit, Deus, et non seslimabitur alius coram te immolabatur, sed exigenlibus"tuis meritis,
 — '
A1 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. OPUSCULA, YARIA. 48
a te necdum comediiur. De. quo Moyses adversum A absconditus, Deus Israel Salvalor. » Si ergo Deits
le in Deuteroiiomio Ioquitur, dicens : « Bos, inquit, est ipse, qui loquitur; Deus cui dicit: < Tu es Deus; >
turrs immolelur eoram te, et non comedas ex eo «onslal profeclo, quia Patris ad Filium persona lo-
(Deut. xxvm). > Ille erat usinrrs, de quo rierum quilur. Nam et quod non dicilur, simpliciieriu es
dicit : c Asinus tuus rapiatur in conspectu tuo, et Deus, sed in te est Deus. et tu es Deus abscondilu%
lion j'eddalur libi (Jfcid.). > Jure qtiippe Redemptor -humaniialemnoslri Redemptoris manifeste designat.
noster per figuram asiniis dicilur, qui ad suscipienda In Christo enim Jesu, ut nosler ait Apostolus, babi-
uostrse pravilatis onera, quodammodolerga- suppo- lat omnis plenitudo diviniialis corporaliier. Quod
suit; quia sicul per prophetam dicitur : < Peccata aulem dicit. <Labor Egypti, et negoliaiio ^lhiopiie
uoslra ipse portavit (Ishi. LIII). > Ubi adhue apte et Sabaim, viri sublimes ad le iransibuiit, et te ad-
subjungilur: <Oves, inquit, luse denluriniuiicis tuis : orabunt (Coloss. n); J aperte denuntiat ad fidem
et non sit qui te adjuvet (Ibid.). > Chrisii omnes nasiones genlium comeriendas. Unde
Quseautem sinl oves a quibus adjuvari synagoga et paulo post subditur : < Converlimini ad me, et
debuerat, manifeste declaratur, cum subditur :' salvi eritis omnes fines lerrse; quia ego Deus et non
< Filii (ui etfilise tuse tradantur alleii popu_o,'viden- est alius. In memetrpsum juravi : egredielur de ore
tibus, oculis luis, et deficienlibus ad conspecium B meo justitise verbum, el non revertelur; qula milii
c,orum tota die, et non sit fortiludo in manu lua. > cui"vaijuntomnes genu, et juiabil omnis Iingua (Isi.
Sancli enim aposloli, qui oves per innoeentiam di- SLV).> Et nrox ipse, qui loquitur Pater manifestum
cuntur.Israeliticse ^entis filii sunt, quia ex eorum de Filio peiiiibei lestimonium, cum snbjimgit:
progenie originem ducunt. Qui videlicet alleri'po- < Ergo in Domino dicentr mesesiint juslilise, et im-
pulo tiinc lradunttrr,cum Judseis"persequentibus perium : Au eum venient, et confundentur omnes}
dicunt: < Yobis oporlebal ptimuin Joqui verbum qni repugnanl oi. In Dominojuslificabilur, et lauda-
Dei; sed quia repellilis, illud, el indignos vos judi- bitur omne scmen Israel (tbid.). > Cui simile est il-
cSiis selernnevilse, eece convertimur ad gentes. Yos lud, quod per eumdem proplrctam alibi dicitur •
aiflcni-hsecvidenlesnon vidistisL et audientes non < Parum est, inquit, ut sis niihi servus ad suscJtv-
intellexistis (Aci. xur). > Quod bene idem Moyses dasiribus Jacob, et feces Israel convertendas : Deoc
usque lrodie Vobis improperat, dicens . < Non dedit ie in lucem genlium, ut sis salus nrea usque ?c«
vobisDominus cor intelligens et oculos videntes, ei extremum lerne (Isai. XLIX).J Servus.auten*.Chr;-
aures quaepossent audire usque in pTajsentem diem stus ideo diciiur, quia servi formam suscepit; unde
(Deul. xxvm)'. > Idipsum etiam imprecatur adver- ex parle humanitalis in psaJmo Palrem exorat, di-
sum vos dicens : < Perculiat te Deus amentia, et C -eens :•<Custodi animam meam, quoniam sanclns
enecilate, ac furore menlis : el palpes in meridie, snm : salvum fac servum tuum, Deus metis, speran-
sicul palpare solet csecusin lenebris, cl non dirigas tem in te (Psal. LXXXV). > Quis est enim iste, qui se
vias tuas (Ibid.). » Et Isatas : t Audite, inquit, au- et sanctum esse conslanter affirmat, et salvum se
(lientes, et noliie inlelligere : et vidcte visionem, fieri humililer exorat, nisl ille, quem per Isaiam
et nolite cognoscere. Excseca cor populi lmjus, et Dominus venturum esse promittit, dicens : < Prope
aures ejus aggrava, et oculos ejus cjaude; ne forte esl jusius meus, egressus 'est Salvator meus?
videai oculis, et auribus suis audiat, et corde suo {Isai LI.) >
intelligat: el convertatur, et saneni eum (Isai. vi). J Ecce, nt et hurnanitalis infirmitas , et diviniialis
Yis adhuc aliud Isaise testimonium de Christo? potentia in uno niediatore Dei, ethominum ostenda-
< Ego, inquit, suscitavi eum ad justiiiam, et ornnes tur, qui illic sibimet ipsi salutem poposcerai, hic
vias ejus dirigam : ipse sedificabit civitalem mearn, Salvaior esse perhibetur. De quo idem Isaias alibi
et caplivilalem meam dimittet, non in pretio, neqrie leslatuf, dicens ': < Ecce dies v.rniunl, dicit Domi-
iii muneribus, dicit Dominns exerciluum. Haacdicit nus, ei siiscitabo David germen justum : el regnabit
Dominua : Labor __Egypti, negotiaiio _fitbiopiae, rex, et sapiens erii; el faciet judicium, et justitiam
elSabaim; viri sublimes ad te transibuni, et tur " in lerra (Jer. xxn); > deinde subjungit: < In diebus
eruni, et posl le ambulabunt; vincti manicis illis salvabiiur Juda, et Israel habilabit confidenter :
pergent, et le adorabunt, teque deprecabuntur. el hoc est noinen, quod vocabunt eum, Dominus
Tanium in te est Deus, e,t non est absque le Deus. justus noster (Ibid-). > Hic est justus, ad ctijus adven-
g,f_)Yere tu es Deus absconditus , Deus Israel Sal- tum idem propheta toiis visceribus sestuat, et anhe-
valor (Isai. XLV).J Loquere, Judsee, responde, quis. lat, dieens : < Rorate, cceli desuper, etnnbes pluai.l
estille, quidicit-: < Egosuscilavi eum ad justitjain? > juslum; aperiatur terra, el germinet Salvatorero, c(
Sed si nescis, perge, flecte oculos ad finem piioris juslitiaojiatur simul; ego Dominuscreavi enm (Isai.
sententise, et vide, ouia dicit, < DominusDeusexer- XLV).> Et alibi: < Uiinam, gj inquit, dirumpeies
ciluum. i ccelos, et descenderes : a facic tua monles defiuereni,
Sed jam si nosli, quia Deus loquitur :.considera sicut exuslio ignis tabescerent, atquearderentigni,
etiam cut loquilur. Descende igilur ad finem sequen- ut noium fiereinomen tuum inimicisluis (Isai. LXIV).>
lislinesa el vide, quod dicitur : < Tantum in ie est El iterum : < Propier Sion non lacebo, et propier
Deus, i;t non est absque te Deus. Yere lu es Deus Rierusalem non quiescam, donec egrediatur, ut
m OPUSC. II. — ANTILOGUSCONTRA J.UD.EOS. 5.
splendor justus ejus, et Salvaior ejus , ut lampas A nrortaJi videlicet regi hsec prophetia convenire posse
accendatur (Isai. LXII).>De eodem Christi adventu, noii cernilur, consequens esl ut de Cluisto Dei
et Habacuc leslimonium pefhibet, dicens : < Et Filio indubitanter dicta credalur. De quo, videiicet
jespondit Dominus-, el dixit ad me : Scribe visum seternoDavid, Isaias ait: «Feriam vobiscum pacliim
iii buxu aperte , nt assequatur, qui legiL ea; quia sempilernum, misericordias David fidelis.. Ecce
adhuc visio ad tempus; et orietur in fine, et non rn testem populi dedi eum, ducem, ac prseceptorem
vacuum;-si tardaverif, sustine etrm, qisia veniens genlibus. Eece genlem, quam nesciebas, vocabis;
veniet, et non morabilur (Habac. u). J Ad perhiben- e,t gentes, quse tron cognoverunt te, ad le current.
dum adhuc iestimonium Christo prophela quoque Propter Dominum Deum luum, et sanclum Israel,
Abdias accedat : < Quo modo enun, inquit, bibistls quia glorificavit le (Isai LV). >.Nunquid non jarh
super montem sanctum meum, Mbent omnes jugiter; David ex hac luce niigraverat, cum bsec propheta
et bibent et absorbebunt, et erunt, quasi nqn sint; dicebat? Quomodo igitur de eo diceretur, quia voca
et in monle Sion eril salvaiio, et erit sanctus; et turus essel gentes, etad eum gentesconcurrerent, qui
possidebit domus Jacob eoSi, qui se possederant: et jam exutus corpore cum morlalibus non manerel ?
erit domus Jacob ignis, e't jiomus Joseph fUmma, et Si igitrrr boc proplretrc_e promrssionis oraculum
domus Esau slipula (Abdias). > Quid enini per- do- '^ nequaquam de eo, qui jam pbierat, David dici po-
mnm Jacob, el Joseph, nisi Ecciesia Cluisti? Quid tuisse cognoscitur, restat ut" de eo, qui necdum
per domum Esau debet intelMgi, nisi infidelium por venerat, prolaia fuisse credalur.
pali? Domus ergo Jacob, et Joscph ignis faeta est; Rursum- eiiam de reprobalione Judseorum, e6
quiajsancia Ecclesia igne sancli Spiritus inflammata, vo.caliouegentium manifestissimam per .Zacbariam
ad amorem Dei frigida dudum carnalium corda suc- Dominus protulit senientiam, dieens : « Non est
cendit: et sic a concupiseenlia proesentis saeculiad mihi voluntas invobis,dicit Domlnus.exercituum, et
desiderium "Creaioris domum Esau velttt stipulam munus non suscipiam de manu vestra. Ab ortu enim
concremavil. Deguo videlicet igne in nostro Evan- solis usque ad occSsuni magnum est nomen meum
gblio Yerilas dieil : < Ignem veni millerein lerram, in genlibus, et in omni loco sacrlficalur el ofiertur
et quid volo, nisi utardeat? J^{Luc. " xir.) nomini meo oblatio mtrnda,; quia magnum est no-
~
CAPUT II.- ._ men meum in Ngentibus, dicil Dominus exerGituum
De Cltxislo, qui esl lapis angularis. (Malacli. i). J Et paulo post : <Et in die illa dicit
Die niihi hoc eiiam,*o Judsee, quis esl iste lapis, JOo.minusexercituum, disperdam nomina idolorum
quem Dominus pollicelur se posilurum in fundamento de terra, et non memorabuntur ultra, et spiiitum
Sion ? Unde.Isaias ait: < Ecce ego miitam in funda- J p"seudoprophetarum',el spiiilum irrrmuirdumauferam
nieulo Sion Iapidem probalum , angularem, prelio- de terra (Ibid.). >Dic eiiain, Judsse, de quo intelli-
suui, in fundamenlo fundalum(Is«. xxvui). > Quis gis,- dictum fuisse, quod legis : < Deus, judiuum
esi, inquam, iste lapis, nisi ille, de quo David canit: tuum regi da, et justitiainluam f.lio regis? (Psal.
< Laprdem, quem reprobaverunt sedificantes, hic LXXI.)> Quis est iste rex regis filii pater? Sunqiiid
faclus esl in capui anguli? (Psal. CXVJI.)> Quod si David Salomonis? Sed lege per ordinem psalmum,
lapideum cor iuum lapidem malerialem ab Isaia et vide quid sequitur: « Et permanebil cum sole,
dictum existimat, audi quod sequitur : < Snper quem et aute lunam in «seculuin sseculi. > Nunquid Salo-
qui ceciderit, confringetur : super quenr vero ceci- mon pennanere in sseculum sajculi dici veraciter
derit, conlerel eurn.' > Laprdem errim, ,qui in funda- poluit, qui vix jrer quadraginta annorum curriculum
rirenlo parietis ponitur, non posse super aliquem regni gubernacula tenuit? -
cadere, liquido conrprobatur. Hic esl utique lapis Lege adhuc, et continua lolum psalmum, et con-
i.le, quem Daniel vidil abscissum de morrte sine sidera quomodo a Salomone reperialur alierrus,
rnanibus (Dan. ir); Chiislus videlicet sine opere maxime rllic ubi dicitur : <Ex usuris et iniquitate
complec.entium,. de ineorrupta virgine"procrealus. .p. liberabit animas eorum (Ibid.). t Nam quomodo Sa-
Audi adhuc testimonium, quod idem Isaias de Christo lomon ex iniquitate liberare animas potuii, quia ex
profert, dicens r < Egredielur, inquit, virga de radice juslitia, quam primitus-cepit, idem ipse ad iniquila-
J3-.se, et fios de radiceeius aseendel, et requiescet tem postnjodum declinavit? Illud etiam -cui conve-
super eum spiritus Domini, spiritus sapieiuise el nit, uifai"soli Deo, quod dieitur : « Sit nomen ejus
intellectus, spirilus eonsilii et foriitudinis. spi- benedictuni-ln ssecuia? > Sequitur adhuc psalmus,
riius sclentise et pieiatis, ct replebit eum spiri- et dicil'. < El benedicentur rn eo omnes tribus ler-
tus trmoris Domin; (Isai. xr). > Jam quid apertius rse, omnes' gentes magnificabunt eum. > Hoc idem
eo, quod de Christo David canil in psalmo? t Dominus jam olim Deus promiseral Abrahse, dicens :, < In
di\itatlme:*Filiiis meus es tu, ego hodiegenui le; semine tuo benedicenlur6mnes>genles (Gen. xxvi). J
32 postula a me, et dabo libi genles hsrrediiatem Ei alibi ad David : « Juravil Dominus David veri-
liiam, et possessionem tuam lerminos terrse (PsaL ta.ern, et non frustrabilur eam. De fructu venlris
u). > Nunquid ipseDavid Dei Filius drci potuii, aut tni ponam super sedem luam- (Pscd. CXXM).i'
super solum Israelitici populi solium"conslUulus, 33 Eiin libroRegum secundolegi.ur: <-Il3ecauteni
omnia terrarum regna possedil?' Quia eigo David sunt verba novissima, quce dixil David filius Isai;
 51 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SESJPARS III. — OPUSCULA YARIA. 53
dixit vir cui constituium est de Christo Jacob (II A nmm psalmum, et considera manifestum Domini ad
lleg. xxm). > ln liiiro Paralipomenon: « Et factum David de Christo promissum : < Juravi, inquit, ;Da-
est, inquit, verbum Domini David ad Nathan pro- vid servo meo, usque in seternum prseparabo semeir
phetanr, dicens : Yade, et die servo meo David : Hsee luum; et sedificaboin sssculum sseculisedem tuam
dieil Dominus: Annuntio libi, quod aedi_tcalur'ussit (Psal. LXXXVIII). »^Et paulo post : < Ponam, inquit,
doinitm tibi Dominus. Cumque impleveris dies tuos, in mari manum ejus, et in flufninibus dexteram ejus.
ut vadas ad patres tuos,' suscitabo semen tuum post Ipse invocabitme, Pater meus es tu, Deus meus, et
te, quod erit de filiis tuis, ei stabiliam regJiumejus; susceptor salutls mese; et ego primogenilum ponam
ipse aedificabitniihi domum, et firmabo soliuai eius illurn et excelsum prse regrbus terrse; in selernum
uso_uein sempilerrmm. Ego ero ei in patrern, et ipse servabo illi misericordiam nream, el leslamenlum
erit mihi in fiiium, et misericordiam meam non au- meiim fidele ipsi; et ponam in sseculum semen ejus;
feram ab eo, sicut abstuli ab eo, qui ante te fuit, et et thronum ejus sicut dies cosli. > El iterum r
staluam eum in domo mea, et in regno meo usque < Semel juravi in sancto meo si David menliar, 1se-
in sempilernum, et thronus ejus erit firmissimus jn men BJUSin selernum manebil, et thronus ejus sicut
pei-peluum (I Par. xvn). > sol in conspectu meo, et sicut hina perfecta in ajter-
CAPUT HI. B num, et tesiis in ccelofidelis. >
Refutantur Judmorum errores, • Has igilur omnes promissiones ad David factas-
Quis autem ila desipial, quis i£a insanial, ut hsec subtiliter jnspice,' et vel regem de David -progeniein
omnia credal in Salomone fuisse completa ? Nam ejus solio prsecedenlem oslende, vel omnia de Chri-
qualiter in Salomohe intelligendum.est, >quod dici- sto prsedicta, et in ipso compleia necessario confi-
tur: < Postquam dormieris cum patribus tuis, susci- tere. Perge adhuc, el diseute alium psalrnum. Quis^
tabo semen luum post te, quod eiit de flliis tuis, et eriim est ille, de quo dicitur : < Maler Sion dicel:
slabiliam regnum ejus (II Reg. vn). s Qualiter, in- Momo, et boiflo faelus esl in ea, et ipse fundavit
quam,'dicihoc de Salomone poluit, qui non post eam Altissimus? (Psal. LXXXVIH.) I Quis est isle
mortem David nalus est, vel regnare ccepit, seJ ad- Allissimus, qui et homo dicilur, et allissimus ?
httc patre vivente regnavii? Quid est ergo quod di- Scrutare, inspice, revolve, si placet, omnes sacri
ciiur: < Postquam dormieris cum palribus tuis, sus- eloquii paginas, et perpende, qura Allissimusubrque
-^cilabo semen tuum poslte; > nisi quod Christus est de Deo dicitur, nusquanr dictum de simplici bo-
in hac proniis .ione srgnalus, qrri non ante mortem mice reperilur. Reslatergo ut eum Allissiniusp et
David, sed longeposi ejusobitum fuerat suscitandus? homo simul jungatur; Deus, et homo una persona
Qui videlicetsedificarel domuni DominO de pariefi- -" diclus intelligatur, de quo mirabiliter dicitur, quia
bus non manufactis, sed de lapidibus vivis, et pre- iSj qui natus est in ea, boc est ui Sion, ipse funda-
tiosis, hoe est, sanctis et juslis. lllud quoque quod vit eam. Necesse esl quippe prius civilalem fundaii,
subditur: < Fidelis erit domus ejus, et regnum ejus el sic poslmodum in ea hominem.r.asci. Sed quis
nsquein sempiternum coram me (Ibid.). > Quis de valet prius urbem conslruere, et in ea postmodum
Salomone dielum intelligat, cum domum ejusalieni- de venlre niatris exire? Quis, iriquam, nisi Redem-
genis mulieribusplenam fuisse iegat? Quo enim pacto ptor noster, qui in bis quse fecil, dignalus esl Deri ?
clomusSalomonisDeofidelis exsiitit, quse gentilibus Quid ad hsec, Judaje, jain lentabis objicere ? Qua
, muiiei'ibus, et colentibus idola plena fuit? Ipse etiam invereeundse-meniisaudacia tam claris, tam apeiiis,
aU eis seducius in idololatriam cbrruii, et bonus ini- iam divinis poteris asserlionibus obviare? Esio;
tio, proh dolor! malos e5.i.us habuit, Aut quomodo quod blasphemantes dicilrs, Christum de se po-
thronus ejus firmissimus irr perpetuum jure diciiur, tui.se mendacia fingere; nunquid, et anlequam na-
dunr constet quia de Salomonis semine rex nusquam sceretur, si Deus non esset, per aliorum ora semet^
hodie reperitur? ipsum valuit prophefcare?lllud etiam qualiler intelli-
Necesse est ergo, Judsee, ut euncia hsec, quae Sa- , gas, audire delectal : « Eructavit cor meum verbum
lomoni vid.s nequaquam posse congruere, Chrisio bonum, dico ego opera mea regi (Psal. xLrv).» Quis
fatearis per omnia convenire. De quo etiam Zacha- esl ille rcx, cui Deus opera sua dicat. Dicrs mihi
rias teslatur, dicens:,r< Hajc dicit Doirjuus Deus fortasse : David; sed lege sexiurn psalmum per or-
exercituum: Ecee viroriens nomen ejus, et subter dinem, et sensus intellige veritalem : descende pau-
eum orietur, et sedificabilurtemplum Domino: ipse lulum inferius, el interroga non me, sed ipsum Do-
exstruettemplunr, et rpse portabit gloriam,et sede- minum, quis sit rex, cui ipse opera sua dicat. Audi
-
bit, et dominabilur super solium suum, et erit sa- quid prsedictoregi Deus ipse loquatur : < Sedes, in-
cerdos super solio suo (Zach. vi). > Et iterum: quit, lua,Deus, iu sseculuinsseculijvirgadireciiouis,
« Ecce, inquit, ego adducam servum meum Orien- virga regni lui (Ibid.). > Siigitur Deus estipse, qui
tem, quia eece lapis, quem dedi coraiu Jesu (ZacJu loquitur, Deus, ad quem sermo dirigitur; conse-
iii). j Super lapidem unum septem oculi suut, qrri- quens esl, ut nou lemporalis ille David, sed coseter-
bus videlicet oculis sejJtem sancli Spiritus dona si- nus Palri Filius, qui vere est manu fortis, intelliga-
,gij«nlur.Quod 34s> necdum.teomnia hcecpropheta- . tur. lllud eliam quod simililer interpretaris in David
ri"ir exempla convincunt, interroga adhuc oclogesi- silentio prajtereundum esse non arbilror.' : c DJXII
 ' "'
S5 OPUSC. II. — ANTILOGUSCONTRAJUD.EOS. U'
Dominus Domino nrco : gg Sede a dextris meis jA gruere,.qui Soriplura. consideral oroinem, quis po-
{Psai. cvn). >Si enim hoc de David, ut asseris, de- terit dubitare? Addat adhuc Jesus terlium de Snlva-
bet intelligi, illud, quod sequitur, qua ralione David tore nostro teslimonium, quatenus, ut ila dixerim,
poteril coaptari? < Teciim prineipium in die virtulis in ore duorum, vel trium imo testimoniorum, stet
tuse, in splendoribussaucterum, ex-uiero ante Luei- omne verbum. Ait ergo: < Christus purgavil peccata
ferum genui te. > Et iterum : c JuravitDominus, et ipsius, et eialtavil Inseternum cornu ipsius, eldedil
non poenilebifeum. Tu es sacerdos in seternumse- illi testamentum regum, etsedem glorise inlgrael
cundiimordinem Melcliisedech.J Igitur si sequentia (Eccli. XLVii).» Si ergo Christus, qui" secuiidum
ad intellectum David non vales inflectere, cogeris carneni de David originem duxit, ipse David peccata
ctiam superiora de Chrislo, cui apertissime con- purgavit, ipse cornu David in perpetuum exallavit,
grurmt, dicla firmare. De quo Isaias manifeste pro- eieisedern glorise contulil; conslal profeclo, quia
uunliat, dicens : <In die illa erit radix Jesse, qui filius est David, et ipse est eliam creator David. De
siat in signum populorum : ipsum gentes depreca- David enim dici lector ista consideral, si superioris
bnntur, el eril sepulcrum ejus gloriosum_(/sa. xr). > textus ordinem oculo conlinuanle percurrat.
Radix quippe Jesse in signum siat populorum, Non cesset arlliuc Isalas perhibere tesiimonium ds
qnando Christus signaeulum crucis ifnprimit ffonii- B Chrisio: < Ponam, inquit,super his, qui fugerunt de
bus hominum. Sepulcrum au:em ejus in tanPum est Moab, leonem el reliquias terrse. Emiile agnum,
gloriosum, ut salvo eo, quod redempti per ejus mor- Domine, dominatorem terrse de pelra deserli ad
teru sibi gloriam totis visceribus exhibemus, eljam montem filisj Sion (Isai. xvi). > De hac enim gente
Pcum ipsnm miraculis coruscanlem glorise suse Moabilarum egressus est Agnus immaculalus, qui
cjusa ad se omneni mundum provocare cernamus. loilit peccata mundi, qui dominaturinorbe terrarum.
CAPUT IV. Nam qui leo propterfortitudinem dicitur, ipse agnus .
Conflrmatur Chrislum vere esse Filtum Dei. propter mansuetudinem perhibetur. Pelra auiem
Jam vero inier tot prophetariim oracula, inter tot- deserli Rutbintelligitur, quaj deserta prioris morie
evideiitissima sanctorum testimonia, nunquid tu, conjugis, Obed de Booz genuit, de quortim eliaur
Jesu fili Sirach, omniuo tacebis, et inter cseteros tu Christus slirpe descendit. Quod aulem ergo hic pro-
quoqueleslimonium de Christo 11011 proferes? Acce- pbelarum dicta permisceo, etnunc hujus teslimonia
dat jam facuudissima sapieniia lua in medium, et proiero, nunc ad illius, quemjam reliqueram, verba
fortiorem Jesum, fontem videlicet paradisi, in or- recurro, hoe ex tsedio agere, vilandse videlicet saiie-
bem lerrarum-sub evangelistarum figura cum qua- tatis causa, contendo; ne si uuius plurasiinul testi-
luor suis fluminibus inlroduciU : «Legem, inquit, C monia congerantur, audienlibus fastidium generelur.
mandavit Moysesin prseceptis jusiilrarum, et liajre- ' Per singula quoque teslimonia prophelarum nomina
ditate domui Jacob, et Israel promissionis. Posuit ponere_5ludeo,qrratenus, sr ubi, qufd dicatur, for-
David puero suo excitare regeinex ipso fortissi- lasse locus inquiritur, ad evitandum ealumniam fa-
muin in throno honoris sedentem in sempilernum. cilereperiatur. Rursus igilur Daniel testis" acCedal,
Qui implel qiiasi Phison sapientia, et sicnt Tigris in ei quid de Chrislo cognoverit, in medium proferat;
diebus novorum : qui implel quasi Euphrates sed prius narret quid rex Nabuchodonosor viderit,
scnsunr, qui"multiplicat quasi Jordanis in tem- postquam trespueros in<;aminum ignisjactari prae-
pore messis, qui mitlit disciplinam sicut Iucem , et cepit: < Ecce, inquit, videovirosqualuor solutosam-
assisleiisquasiGehon in dievindemia. (Eccli.xxiv). > bulantes in medio ignis, et nihil corruplionis in eis,
Ecce, bone Jesu, ununr de Chrislo testiinonium, da et species quarti similis est Filio, Dei (Dan. in), »
consequenter et aliud : <In sermone, inquil, ejus Ecce, Judsee, habes FiliumDei, cur ultra negare_ni-
siluit venttis, cogitalione sua placavit abyssum, el teris Filium Dei ? Loquere, responde; quid perspi-
plantavit illum DominusJesus : propter ipsum con- eacius, quid manifestius exprimi potuit de Filio Dei,
summalus est ilineris finis,_et in sermone ejus con- „ quam dicere Eilium Dei? Quod si jamuihil bbjieere,
siimmala sunt omnia (Eccli.xim). > Mulla dicemus milluni-valesaurugiurn irlvenrre, da manus, lernet-
el deficiemusverbis. Consummalioaulem sermonum ipsum viclori humilitertrade, victumque le, et su-
ipse est. In omnibus gloriantes, ad quid valebimus? peratum funditus confilere. Nunc' etiam quid ipse
Ipseenrm omnipoteiissuper omnia opera sua;. ter- Daniel de Chrislo, de Filio viderit, dical: < Aspicie-
ribilis Dominus, el nragnus vehementer, et mirabilis bamin visione noctis, et ecce cum nubibus cooliqua-
potentia ipsius. Glbrifieanles Dominum quanlum- si Filius hominis veniebat, et usque ad dierum an-
cunque poleritis, supervalebitadhuc et admirabilis tiquum pervenit: el in conspeclu ejns obiulerunt
magnificenlia ejus. Benedicentes Dominum, exallate eum, el dedit ei potestatem, el honorem, et reguum:
iilum quanlum poteslis : major est enim laude omni. et omnes populr, tribus, et lingua. ipsi servient. Po-
Exaltantes replemini vitiute, ne laboretis : non enim iestas ejus poteslas seterna, quse non nuferetur : et
babetis. Quis vidit eum , et enarravit ? Et quis regnum ejus, quod non corrumpetur" (Dan.' vu). >
magnificavileum sicut ab iriitio? Multa abscondita Et iterum in visione octava idem Daniel:< Scilo,
sunt majora bis : pauca enim vidimus operum ejus. inquit, et plania aurem, et animadverte jab exitu
86 O.usividelicet cuncla Redemptori noslro con- sermonis, ut iterum iBdiDcelur Hierusalem us-
55 S. PETRI DAMLANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 5G
que ad Christum ducem hebdomadas sep.em,.,A tondeute se obmutescet, et non aperiet os suum ,
37 et muri in auguslia lemporum : et post hebdo- de angustia et de judicio sublalus esl. Generatio-
madas sexagintaoccidetur Cliristus : et no__erit ejus nem ejus quis enarrabit? Quia abseissus est de terra
populus, qui eum negaiurus est (Dan. n). > Quid viventium : gg propter scelus populi mei percussi
apertius, quid expressius de morte Christj dici potesl eum. Et dabit impios pro sepuliura, et divitem pro
eo,quoddieitur,<occideturChrrstus.?Noirhicmysiica morte sua, eo quod iniquilaiem non feeeril, nec
ratetfigura.nonijcculla sentenlia, sed aperta polius, dolus fueiit in ore ejus, el Dominusvoluit eum con-,
licet defuturis jam nunc narraturhjstoiia. Cui e.iam tei'ere in infirmitate. Si posuerit propeccalo animam
Daiiieli.Gabriel angejus paulo superius iterum dicit: suam, videbit semen longsevum; et voluntas Domini
< Tu autem animadverte scnnonem, et hitellige in manu ejus dirigetur, pro eo quod tradidit in morle
visionem : sepluagiiita.hebdoniaJse alrbreviataesunt auim.in suam, et cum sceleratis deputalus est; el
5uper populum luum, et super urbemsanctam tuaai: ipse peccata muliorum lulit, etpro tratisgressoribus
ut consumetur praevarioatio, cl finem aecipui pec- rogavil, utnon perii-ent. J
catum, et delealur iniquitas, et adducatur justilia Yis adhuc audire ajia atque alia de morte Cbristi
sempiterna, et impleatur visio, et propbetls, et lucidissima lestimonia, et absque ulla prorsus obscu-
ungalur Sanctus sanclorum (Ibid.). > Quod si de B ritateprolata? Audi itaque quid Salomon de Judajis
prsefinitotemporum nnmero dubitas, lege Tertullia- conira Clirisium machinantibus, et de ejus nece
niini",el manifeste reperies qiiadringentosuonagiiua tractanlibus, asseral : < Dixerunt, inquit, impii
annos fuisse a primo anno Darii regis Persarum apud semeiipsos : Yenite, circumveniamus juslum,
usque ad excidium"Hierusalem,quod factum esl per quoniarn rnulilis cst nobis, et contrarius est operi-
YespasianumRomaniimperiiprincipem.Septingenlaj bus nostris, et improperal nobis peccata legis, et
autem hebdomadse quadringeiitos nonaginta anrros diffamal in nos peccata disciplinsenostraj. Promiltit
absque ulla dubietale perfrciunt. Dicitis autem se scienliam Dei habere, et Filium Dei se nominat.
necdum venisse Chrisluni,"et adhuceum vos exspe- Factus est nobis in traduclionem cogiialionum ani-
ctare venturuih. Sed quis ambigat hunc annorum iBaruinnosli'arum. Gravis est nobis etiamad vrdeu-.
numerum a tempore Danielis esse transactum ? cuna dum, quoniam dissimilisest aliis vita illius, et inr-
jam mille quadraginta annos huic summsesuperad- Mutatsesunt viseejus. Tanquaus nugaces -sestinrali
ditos esse.non ignorem? sumus ab illo, et abstinet se a viis noslris tanquam
Impudenlissimum ergo est, post tam loagui» ab immunditiis, et prsefert noyissima justorum,
tempus, propheiico numero superadditum, futurum et gloriatur patrem se Deum habere. Yideamus ergo
adlruc asserere Salvatoris adventum. Nam ipso tem- *. si sermones illius veri sunt, el tenlemus quse ven-
pore, quo Dominus agebat inter homines, poterat' tura sunt illi, et sciemus quseerunt novissimaillius.
forsilan malitia Judseorumverilali coniradicere, ap- Si enim est verus DeiFilins, suscipiel illum, etlibe-
probans se de expleto tanti iemporis spatio dubilare. rabit eum de mauu conlrariorum. Conlumeiiaet
Nuuc autem cum supra pi'_efatum numerum tam lormento inlerrogemus illum, nt seiamus reveren-
multiplicia annorum curricula supercreverint, quis tiam ejus. Morle turpissima condemnemus illum;
jam de prasfixonumero se dicat amljigere cum su- erit enim respeetus ex sermonibus illius. Hsec cogi-
peraddila tot temporum spatia vix valeat suppu- taverunt, et erraverunt: excsecavitenim illosmali-.
.are-? lia eorum, et nescierunt sacramenluni Dei, etueque
Rursus de passione Christi, et morle ejus Isaias speraverunt mercedem justitise, nec judicaverunt
.rperlissimeloquilur, dieens : <Domine, quis credidit honorenr animarum suarum (Sap. rr). i ,Et Hiere-
auditui nostro, et brachium Domini ctii revelatum mias : < Spiritus, inquit, oris nostri ChrislusDomi-
est? Et ascendil sicut virgultum coram eo, el sicut nus caplus est in peccatis nostris : cui diximus : In
radix de lerra silienli : et non est-species ei, neque umbra tua vivemus in genlibus (Tluen. iv). > Eljrer
decor; ei vidimus eum, et non erat aspectus, et de- '. beatum Job ipse Dominus in passione positus con-
sideravimus eum despeclum, et novissimum viro- queritur, dicens : i Rugse mese lestimonium dicunt
rum, virum dolorum, ei scieniem infirmitalem, et eontra me,et suscilalui;falsiloquus adversum faciem
quasi absconditusest vulius ejus,et despectus; unde meam coniradicens irrihi. Colligit etiam furorem
nec repuiavimus eum. Yere Ianguores nostros ipse suum in me, et commiiians inihi, infremuit contra
lulit, et dolores nostros ipse portavit: el nos pula- me deniibus suis : boslis meus terribiljbus oculis,
vimus eum quasi Jeprosum, et percussum a Deo, ct me intuitus est. Aperuerunt super iue ora sua, ex-
humiliatum ; ipse autcm vulneralus est propter ini- probrantes percusserunt maxillam meam, satiati
quiiates noslras. attritus est propter scelera nostra; sunl poenis meis. Conclusit me Deus apud iniquum,
disciplina pacis noslrae super eum, et livore ejus et manibus impiorum me tradidit. Gircumdedilme
sarrali sumus. Omnes nos quasi oves erravimus : lanceis suis, et convulneravjt lumbos meos; non pe-
uiiusquisque in viam suam declinarit; etDominus percit, eleffudit in terram viscera urea (Job xvij. >
posuit in eo iniquitatem omnium nostrum. Oblatus Quae videlicet omnia s. beato Job prorsus exlra-
esl, quia jpse voluit, et non aperuit os suum : sicut nea, in Christo reperiuntur luceclarius fuisse cotn-
ovis ad occisionem dueetuv, et quasi agnus coram pleta.
 ' V
57 OPUSC. III. — DIALOGUSINTER JUDJEUM ET CIIRISTIANUM. 58
Ecce qui post tam perspicuam exemplorum lticem i vium. Audi igilur, quid ipse dical: t Dixit Balaam
adhuc testimoniis indigel, reslat ul ad contemplan- filjus Belior : dixiti.omo cujiisobtriraUisesfocuIus:
dum radianlem in meridie solem lucernse lumen ^Q^i^' 1auditor serrnonumDei qui noiit doelrinam'
efflagitel.Nanr cum tot aslrorunr "coelesliumradios Allissiml,,et visionem Omnipotenlisvidei, qui cadens
coram te, Judsee, videas euitescere, miror, qusetam apertos habel oculos : Videboeum, sed rron m,odo:
densastenebra. csecilalis locunr eiiam in vacuis oeu- intuebor ilium, sed nonprope. ORIETURSTELLA
lorum orbibus 3@ valeant obtinere. Hsecenim per- ex Jacob, et consurget virga de Israel, et perculiet
spkualux veritalis illum quoquelaiere non poluii,. duces Moab, vaslabiique omnes filios Seib. El erit
qui ie.iebrossecupiditatis caligine oculos cordis ami- Idumseapossessio ejus, hseredilasSeir cedel inimicis
* suis : Israel vero forliler
sii, Balaam videlice.t, qui dum lucem aliorumve agel. De Jacob eril qni
fastidiis prretulit,ipse rn tenebris ambulavit. Si ergo,' dominelur, et perJat reliquias civi.tatis (Nutn.
Jtrdsee,ad veritatis-viam videnlirrmjrorr vis habere xxrv). J
duealum, saltem csecuscsecum liunc sequerc praj- Sit nomen Dominibenedicium.

41-42 -
OPUSCULUM TERTIUM.

BIALOGUS INTER JCD_EUM" REQUIRENTEM, ET CHRISTIANUk E CONTRARIO

'
RESPONDENTEM. AD. EUMDEBl HONESTUM.

AaGCHESToa. — Eorurndem Judasorumpertinaciam adlnic vehementius eoarguil, dum quasdam eaptiosas

qusestiones;-quas frivole in Chrislianos objiciunt, dibsolvii. Pendenl auiem omnes e'x iilo capite, cur si
Cinislus legemiion solvere, sed adiiuplere venissel, legis Mosaicsec-eremonisaa Clirislialiis negliguntur.
Ostendit igilur legis Mosaicaepraeeepta-,mystiea el futurorum prsesagia fuisse, ideoque in Christo (inem
accepisse.
Nune aulem de qjiibusdam caajeinoiiiis, -supet*I. tione cessemus. Ad quod Sabbatum "celebrandum
quibus sajjje scrupulosissime quajritis, et garrulis ipseprovocat, dum clamat: < Venite, inquii, ad me,
ambagibus quajslionumlucem movelis, sub quodam .ofnnes qui laboratisj et onerati estis, el ego reficiam
inqursrtionis,responsionisque dialogb brevis inier vos. ToUite jugum meum super vos, ei discite a hie
nos contexatur oralio, ul cum libi fuerit ex omnibus quia niitis suin e't humilis corde, et invenietis re-
satisfaclum, aut compellaris manus dare couviclus, quiem animabus vestris. s Carnalis ergo Sabbali
autcumignomiuiosa "tua recedasinfidelitaieconfusus. cultum supervacuunr ducimus, cum jam illud verum
Age igilur. - et salutiferum , prdpler quod itrslitutum esi, cele-
Qucestiol. Si Chrislus non venit Iegem solvere, branrus.
seJ impiere, cur carne non circumcidilur Chrislia- QumstioS. Si Chrisius non venit legem solvere,
nus ? sed implere, cur Christianus negligit ciborum diffe-
Respons'o. Inio jam se ideo Christianus minime rentiam, qusein lege prsecipilur obserVari?
circumcrdil, quia quod circumcisioneprophetabatur, Responsio.luio idcirco hseca Christianis ciborum
Chiistus implevit. Exspoliatio quippe viise carnalis, differentia noh admitlilui", quoniam a Chrislo, quod
quaeinveierilege fueralfigurala,inChrisi,ijam cerni- perbanc figurabatur, impletur. Immunditia quippe,
tur resurreciione completa : et quod exspectaraus in <J quse tunc cavebaturin cibis, nunc in moribus repro-
nostra resurrectione futuruin, jam rrr sacri bapti- batur humanis. Sicut enim sancli quique, ac justi
siufllis mysterio commendatur. Carnalis itaque cir- transferuntur in corprrs Chrisli :'sic ab eo reprobi
eumcisio lanquain superflua jure pontemnilur, currl et iiilqui tanquam cibi repelluntur immundi.
jara spirilualis, propter quain signrlicandamilla prse- Postquam ergo ipsa Yeritas, quse ^ignificabatur,
cesserat, celebralur advenit: nreriio significalionis umbra cessayit.
Qucesiio2. Cur omiltit Chnstianus Sabbatum cor Quteslio 4. Si Chtislus non venil legem solvere,
lere, si Cbristus non venit legem solvere, sed im-' sed implere,'cur et animalium carnibus Sacrificiuni
plere? Deo Chrislianus non curat offerre ?
'
Responsio.A nobis Sabbatum ideo non servalur , Responsio. lmo idcirco"a Christianis hujusmodi
quia quod tunc erat in figura prajmissum, per exhi- sacrificiumnon offertur,"quia quidquid in illis hostiis
bitionem rei jam videmus impletum. In Christo' typice gerebatur; lolum in immolalione Agni, qui'
quippe verum spiriiualis olii Sabbatum coliraiis, lollil peccata niundi (Joan. i), veraciter adimpletur,'
cmu in eo solo spem ponrmus, el sic in illo, loto et quia omnia illa nil aliud salutis Iiabebant, nisiul
eordis auiore ac devolione quiesclmus, ul ab omni ad hoc noslrum -sacrifieiuur unanimiier tenderent,
vilioruni servili opere ac lerrenarum rerum ambi- boc ttnum omnis ccereiiioniafumdiversilas designa-
 59 S. PETRl DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 60"
lOt, po-iquam hoslia iingularis illuxit, multiplex 1A annum veleliam verilas, ac sapientia Dei, quaecuur
umbra, quseprsecedebat, "evanuit.Quis enim nesciat doceat angelos in coelo, homines eliam docere venit-
eadem sacrificra potius ad hoc inobedienli populo, iu lerra : qupd prius jusserat carnaliter sub a_nigma—
ne cum idolis for.iicaretuii imposila, quam Deo, lan- lis umbra servari, poslmodum discipulis suis spiri--
quam ipse desiderar-et, oblala ? tualiter mandavil intelligi. |
. Qumstio 5. Si Christus non venit legem soivere, Responsio. Sic enim dies sepiimus ferialus esse
sedimplere, cur Christianus azyniam quam lex prse- praecrpilur, ut seterna per eum requies designetut'.
cipit, non observat? Sic et in anno seplimo, sic et in Jubilseo, qui per^'
Responsio.Idcirco a Christianis visibuis i_ia , et annorum circulum septenario nmnero septies repli-
corporalis 43 azyma fldecipenditur, qiioniam expur- cato^ et monadfe superaddita ih quinquagenarrum
gato veteris vitse fermento, hova conspersio spiritua- dncitur", secura quies perpeluae beatitudinis inlima—
liter adimpletur. Tunc enim 'erat legis Scriptura lur. liicipienle qn.ppeJubi_.eo, tubis canitur, omnes-
pj'_eceplum, nunc est tesliihonium : et postquam id que ad pbssessionespropriasrevertuntur ;quia sicnt"
quod significabatur, advenit; hoe ouod significabat, dicit Apostolus ; < Ipse Dominus in jussu, et in voce
inleriit. arcbangeli, el in tuba Dei descendet de ccelo; canel.
Qumsiio6. Si Christtrs legem venit implere, cur IB enim luba, et morlui resurgent incorrupti. > 44 Ad
Chrislianus paschalis agni sarrguiue Pascha non possessiones autem stras unumquemque redire, esl.
celebrat, eum hoc tantopere lex ipsa decemai ? corporasua proiihus incorrupta recipere. Tuncrever-
Responsio. Hic id ipsum respondendum, quod jam tettir Adam ad antiquam carnis suse lerram, in qua
superitis diclunrest; qiria postquam verus ille Agnus prrmilus habitaverai: lunc Noe, Aljraham, Moysi,
qui significabatur, advenisse cognoscitur; rlle , qui cunetisque-propria possessio redditur, dum corpus
significabat, superfluiisjudicatur. Cujus utiquesan- illis incorruplibile reformatur. Redemplor itaque
guinis non jam ligneas, sive lapideas fores inungi- noster, qui discipulis aperuit sensum, ut inlelligereut
nrus, sed interioris polius bominis viscera consi- mysleria Scripturarum, noluil Jubilaeum, noluitse--_
gnamus. . plimum remissionis annum, vel cajteras legalis rilus"
Quosstio7. Si non solvit legem Christus, car loge cseremonias carnaliter observari. !
niandatam non celebrat neomeniam Christianus ? Postquainlisecomniaspiritualiterfecitinlelligijtunc
Responsio.Propterhoc eliam Christianus celebrare enim mandala legalia veraciter adimplenttir, cum
conteinnit, quoniam id totum, propter quod oliin juxta spirilnalem fntelligentiam ,ad quam insliluts
celebratum est, Christus implevii. Novauquippe lunse sunt, fiunt. Nam lunc erant vacua, umbra scilicet e'"
solenmitasnovamdesignatlnliominefieri creaturam, C * imagorei, non ipsa res, cuni carnaliterservabaiilur-
de qua dicit Apostolus : < Si qua igilur in Christo Yis audire quomodo erantvacua et vana, el non ve-
nova creatura, velera transierunl: et ecce faeta ritas ipsa, sed veritatis exempla? audi "quid ir
sunt omnia rrova (11'Cor. v). J Exodo Dominusad Moysen dicat: < Erunique veefe.
Qucesiio8. Si Christus non venit legem solvere, ex ulroque latere altaris ad poriandum : non soli-
cur Christianus illa abluiionum baptismata, quee lex dum, sedinane. et vacuum facies illud, sicut trbi in-
prsecipit, non observai? monte monstratum est (Exod. xxvu). J Quod ergc
._ Responsio.Ideo hsec-Chrislianasnon merentur ob- Moyses ridil In monie, sancta Ecclesia est, ipsare"
servantise cullum, quia lunc umbra? fuerunt futuro- veriias est. Tabernaculum aulem illud in deserto
r.um, quorum nuncperspicuum possidemus effectum. cdnslructum, umbra; el imago ejusdemEcclesiseesi,
Co-isepulii eniin sumus Christo per baptismum in ad cujus exempium facium esl. Esl scilicet homo, ad
morte (Rom. vi); ut quomodo surrexil Christus a cujus imaginein litsigillum, sedin comparalione vi-
mortuis per gloriam Patris, sic et nos in novitate caria, homo quidemres, el verilas dicitur, cum si
vitae ainuulemus. gillum similitudo fantum rei, et forma videatur.-
Qiiasiio 9. Si lex a Christo implela est, non soluta, Postquam ergo venit plenitudo temporis, impievit,.
quid rationis objicilur, ut a Christianis Scenopegiae1D dum easpirilualiter exhibenda mandavit. Unde fa-
solemnilas non colalur ? ctum est.nt post.adventum Dominrtefrena illa Hie-
llesponsio. Tabernaculum Dei soeietas est populi rusalem cum suo teniplo fundilus eversa corrueret,
Ghristiani, et quoniam Illud tabernaculum sanctam quatenus sola per mundum sancta universalis Eccle-
prseiigurabat Ecclesiam,jContemnilur signum,post- siauoruscaret. Sicut enim evangelista refert, quibus-,
• quam venit, quod fuerat prsesignatum.Necenim drce- dam dicentibus de templo, quod lapidibus bonis et
retur"tabernaculum teslimonii,nisi attestarelur alicui, donis exornatum esset, dixil : < Hsec, quse videtis,
quse declaranda erant suo tempore veritatis. Quod venient dies, quibus non relinquetur lapis super la-
itaque tunc agebatur prsecepto figuralum , nunc pidem, quinon deslruatur (Matlh. sxiv; Matth. xui;
praesentialiter cernilur lestimonio revelatum : et Luc. xxi). i Erat namque Hierusalem urbs illa
eum jam id, quod figurabatur, aspicitur; quod figu- magna regalis, ubi templum famosissimum Deo
i"abatr superfluumper omnia judicatur. fuerat exstructum, postea vero quam venit ille, qui
Qumsiio 10. Si Chrislus legem solvere noluit, sed^ erat verum templum Dei, et coelestis Hierusalem
implere, quare Christianus septimum remissionis cospit aperire mysteria ; deleta esfcilla terrena, ubi
 (.1 OPUSC. III. — DIALOGUS.INTER JUDyEUMET CHRISTIANUM. 62'
coslestisapparuit/et in templo illo non remansit la- A hibeat, profeclo Deum et hominem clarius manife-
pis super lapidem. Erat prius pontifex sanguine stal. El iterum quoque Isaias ait : < Habitabit, in-
taurorum, et lrircorum, puri.icans populum: sed ex quft, lupus' curn agiro, et pardus cum hsedoaccu-
quo venit verus pontifex, qui sanguine suo purifica- babit; vitulus, et leo, elovis simul lnoi-abunlur, et
ret credenles, nusquam est iile potuifex prior, nec puerparvulusminabiteos (Isa. xi). > Nam persau-
ullus er reliclus est locus. Altare ftiit prius,"sacrificia cte charilatis viscera lupus cum agno habitabit,
celebrabantur, sed ut venit verus Agnus, qui- se quia<qui in sseculo raplores fiierunl, cum mansuetis
ipsum obtulit bostiam T)eo, cuncta illa velul pro et mitibus 'in pace conquiescunt, et pardus cum
tempore jjosila cessavere: propterea sane hoc di- hsedoaccubal, quia qui peccalorum suorum-maculis
vina dispensalio procuravit, tit el civiias ipsa et varius fuit, eum co, qui se despicil, et peccalorem
templum, et omnia illa pariler subverterenlur. ne faletur, humiliari consentit. Ubi et subditur : < Yi-
quis forte adhuc parvulus, et laciansin fide, si vi- iulus etleo, et ovis simul morabuntur; > quia et is,
deret illa constare dum sacrificiorum riium, dum qui per contrilum cor ad quotidianum se Deosacri-
minislrorum ordinem altonitus siuperet, ipso diver- ficium prseparat, et alius, qui lanquam Ieo excru-
sarum forniarum raperelur inluitu. Sed providens delilate sseviebal, et ille qui velul ovis innocenlise
infirmitaii nostraj, et videns multiplicari Ecclesiam 1B suse simplicitale perdurat, in eaulis sanctseEcclesise
suam, omnia illa subverti fecit, et penitus auferri, convenerunt. Quse videlicet animalia puer parvulus
ut sine ulla cunctalione cessanlibus umbris, et lypi- minat, quia is," qui "paulominus ab angelis mino-
cis i§,g rmaginibus, vetus superesset: et everso ma- ratus est, ne corda noslra terrenis rebus"inhsereant,
teriali lemplo, Ecclesia per orbem sola regnaret. per internum desiderium quotidie invisibiliter in-
Epilogus. Sed jam post tantam testium nuljem, .flammat. Qui per charitatem suam, quam nobis tri-
Judsee, libi epilogumfaciam, et incipiens ab exordio buit, 4@ uos in hoc mundo mentes figere non per-
bumanitalis Christi per incrementa lemporum usque miltit. Atque hoe ipsum ejus minare , est ad suum
ad consummalionem, propbetica teslimonia tibi, si nos amorem incessanter accendere, ne cuu- nos vi-
liabes, anle oculosponam, ut quasi sub uno aspectu cissim diligimus, mente in hoc exsilio remaneamus.
collecla breyiter videas, quseme diffuse, et sparsim Hocquoque, quod ad ieinplum delerendut esset,
ponere superius altendebas, Nam quod Dei Filius Malachias propheta deuuntiat, dicens : < Hsec dicit
bumanitatem nostram suscepturus esset, les.alur Dominus : Ecce ego milto augelum meum, et prsepa-
Jeremias, dicens : < Faciet, inquit, Dominusnovum rabit viam ante faciem meain; et statim veniet ad
super,terram, et mulier circumdabit virum (Jer. templum suum dominalor, quem vos quseritis, et
*^
xx-xr).> Si enim de simplici homine diceret, super- angelus teslamenli, quem vos vultis. Ecce venildi.it
fluo ponerelur novum, quod ubique in humano ge- Dominus exerciiuum, et quis poteril cogitare diem
nere eernitur usitatum. Quodautem mulier illa Virgo adventusejus ? > (Malach. m.) Quia vero adliucpar-
foret, per quam Dei Filius velut per eoelestempor- vultis in _~Egypiumdeducenduset reducendus esset,
tam de sinu Palris ad publicum nostrum exiret, Osee inanifestai, cum dicit : < Sicul mane. transit,
ostendit Ezechiel, qui ait: < Converlil me, inquit, pertransiet rex Israel, quia puer Israel, et dilexi
ad viam porlse sanctuaiiiexleiioris, quse respicie- eum, et ex -Egypto vocavi filium meum (Oseexi). >
bat ad orientem, et bajc erat clausa ; et dixit Dor Quod aulerii super asinam. sedens Jerusalem ven-
minus ad me ; Porla hsec, quam vides, elausa erit, lurus esset, Zacharias declaral, dicens : < Exsulta
et non aperielur, el vir rrorrtransiet per eanr, sed salis filia Sion, jubila filia Jerusalem', ecce Rex tuus
sempereril elausa (E&ech.XLIV).J Beata eniniTirgo veniet tibi justus, ei salvator : ipse gauper, ei
Maria semper estelausa , quia et ante partum , el ascendens super asinain, et super filium asinse; et
post partum semper incorrupta. De qua etiam David disperdam quadrigam Ephraim, el equum de Jeru-
canil, dicens : <In sole posuit labernaculum suum, salem, et dissipabitur arcus belli: et loquelur pa-
el ipse tanquam sponsus procedens de thalamo suo cerrigenlibus, et poleslas ejusa mari usque ad mare,
* et a flumirie
(Psal. xvm). > usquead fines lerrse (Zach. ix). > Quod
Quod autem parvulus futurus esset ih suljstanlia autem argulurus esset Judseos et eorum maliliam
Iiumanitaiis, ut uos_magnosefficeret ex virtute divi- correpturus, lsaias declarat, cum ait: < Non secun-
nilatis, Isaias perhibel, qur alt: < Parvulus enim dum visionem oculorum judicabit, neque secundum
nalus est nobis, el filiusdatus esl nobis; el factus auditum aurium arguet; sed judicabit in justilia
est principatus super humerum ejus , et vocabitur pauperes, et arguet in sequitatepro mansuetis terrae,
nomen ejus admirabilis, consiliarius, Deus, foriis, (Aperculiel lerram virga oris ,sui, et spiritu labio-
paterfuturi saeculi, princeps pacis : multiplicabitur rum suoruni interficiet impium, et eril justitia ciu-
ejus imperium, etpacis non erit finis : super soliuni gulum lumborum ejus, et-fides cinctorium renum
David, et super regnum ejus sedebit, ut confirmet ejus (Isa. xj). > Porro quod irr Jordane baptizandus
illud, et corroboret in.judicio, el justilia amodo e.t erit Isaias denuntiat. cum ait: « E«sultet desertum,
usque in sempilernum (Isa. ix). * Nam cum eum, et exsultent solitudines Jordanis, et populus meus
quem parvulum 'ante descripserat, postmodumDeum videbit altiludinem Domini et majestatem Domini
fortem, et patrem fuluri sseculivocandumesse per- (Isa. xxxv). > Et paulo posl: < Et aperiam mon-
 '
63' S. -PETRI'DAMANI OPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 64
tibus fiumina, et montes disrmripam et lerram si- A_.el ero mors tua, o mors : ero morsus tuus, inferne
tientem sine aqua confundam (Isa. XLIV).J Quod a (Oseexin). >Quodvero tertia die resurreeturus esset,
suo discipulo tradendus esset, tesiatur ipse Domi- et non alja diei bora nisi diluculo, idem Oseas ma-
nus, qui per os Davidconqueritur, dicens : <Etenim nifeste clamal, dicens : < Venite, et reverlanrurad
l.omo pacis mese, in quo sperabam, qui edebat pa- Dominum, quia ipse cepit, et sanabit nos, perculiet
ues meos , magnificavit super lwsupplantalionem et curabit nos, vivificabil rros post duos dies, in die
(Psal. XL). >Et iterum : < Si inimicus, inquit, meus ^ terlia suseitabit nos; et vivemus in conspectu ejus,
iraledixisset mihi, supportassem ulique : et si is, sciemus, sequemurque ut cognoscamusDominum,
qui oderat-me , super me magna loculus fuisset, quasi diluculum prseparalus est egressus ejusi, et
absconderem me uiique ab eo : lu vero homo una- veniet quasi imber nobis .temporaneus et serotinus
nimis, dux meus, et nolus meus (Pscd. Lrv). >Nam terrse (Osee. vi). >De lege autem novi Teslamenti,
quod argento vendendus essel, Amos perhibet, qui quam per mundum diffusurus erat, per Jerenriam
aiu < Super tribus sceleribus Israel, cl super qua- pollicetur, dicens : < Ecce venient dies, dicit Domi-
tuor non convertam eum, pro eo quod vendiderit nus, et feriam domui Israel ei domui Juda fosdus
pro argenlo justum (Amosn). > Quod vero tnginta- novum : non secunoum paclum , quod pepigi cum
argentejs , Zacharias enumerat, dfcens : < Appen- I3 patnbus vestris in die quaiido apprehendi manum
derunl, inquit, mercedem meam iriginla argenteis, eorum, ul educerem eos de lerra .Egypti: paclum,
(Zacn. xi). J quod irrrtum fecernnt, ei ego dominatus suni eorum,,
El quia iidem argentei ab Juda post acceptioncm dicit Dominus. Sed hoc erit paclum , quod feliam
projectr^int, hoc eliam idem propheta stibtiliter cum domo israel posl dies illos, dicil Dominus, dabo
exsequitur, cum subjungil: < Et dixit Dominusad legem meam in visceribus eorum , et in cordibus
me . Projice illud ad slatuarium, decorum pretium, eorum scribam eam, et ero eis in Deum, el ipsi
quo appreliatus sum ab eis. Et luli triginta argen- erunt mihiin populum (Jer. xxxi). >
leos, et projecj illos in domum Domini ad statuarium Quod ascensurus est-elin coolum, ei super apo-
decorum (Ibid.). > Ubi etiam paulo post de Judceo- stolos missurus esl Spirilum sanctum David uno-
ruro damnatione suJjjungilur : < Aspicienl, inquit, versiculobrevitercomprehendit, dicens: <Ascendeus
iii nre, quem 4_F confixerunl, et plangenl planclurn in artum caplivam duxit captiviialenr, dedil dona bo-
quasi.super unigenitum, et dolebunt, ut dpleri solel, minibus (Psal. LXVII ; Eph. iv). t Ascendens*quippe
in morteprimogenili (Zach. xn). i Ibi etiam clavo- Christus in allum captivam duxit captivita.em, quia
rum liguras in manibus Domi.nimaniiesle denuntiat, corruplione.m nostram virtute suse incorruptionis
eum ait: <El dicetur: Et quid sunt plagse islsein C < absorbuii; dedit vero dona hominibus, 43 T'il2i
medio manuum tuarum ? Et dicet: His plagatus sum effuso desUperSpiritu , diversa discipulis suis ccele-
in domo eorum, qui diligebant me(Zach. xm); > ubi stium cbarismatum dona concessit. El Joel dicit":
adhuc additur : < Franiea suscitare super pastorem < El erit post hsec, effundam Spirituro meum super
iiieuin, et super virum cohserenlem mihi, dicit Do- omnem carnem, el prophetabunt filii vesiri et filise
minus exercituum. Pereute pastorem, et disper- vestrse,seniores veslrisomniasomniabuni,eijuveiies
genlur oves (Ibid.). > Quod aulem in ligno suspen- vestri visiones videbunl. Sed et super servos meos
deiidus esset, Jeremias manifestat, dicens : < Do- et aricillas meas in diebiis illis effundam spiritum
raine, demonstrasti mihi et cognovi, tu ostendisti meum (Joel. n). > De liac eadem effusione Spiritus
niihi studia eorum , el ego quasi agnus niansuelus, Isaias perhibet, dicens : < Noli limere, serve roeus
qui portatur ad viclimam. Et non cognovi, qnia Jacob electissinre,quem elegi: effundamenim aquam
cogitaver.unt super me consilia, dicentes: mittamus super sitieniem, etfluenia super aridam. Effundani
lignum in panem ejus, el eradamus eum de lerra spiritum meum super semen luum, el benediclionem
viveniitrm, et nomen ejus iron memoreuir amplius. meam super siirpem tuam (Isa. XLIV).> Debaptismp-
(Jet. xi). « Quodveslimenla illius sortedivisa sunl, autein,'quem per mundum freri prsecepturus erat,
lesialur ipse per os David , inquiens : e Diviserunl ^ per Ezechiel pollicetur dicens: < Effundam, inquii,
sibi vesiimenia'me., et super veslem meam mise- super vos aquam mundam, e1 mundabimini ab om-
runl soriem (Psul. xxi).'» Nanr quod felle cibandus, nibus inquinamentis vestris, et abuniversis idolis.
acetojpotandus esset, per eumdem David perhibet, vestris mundabo vos (Ezech.xxxvi) j Quia vero lpse
cum ail: < Dederunt in eseam' riieam fel) et in siti judicalurus sitmundum, testatur Psalmista, rjui post-
mea potaverunl me aceto (Psal. Lxvirr).< Qtiia vero qiiam prsemisit, < Dominus regnavit a ligno; » -de-
conspuendus esset, el lanceis perfdrandus, Jere-- eodem Domino, qui a 1ignoregnavit, in flne subjun-
mias (?) insinuat, dicens : <~Insuri'exerunt in roe git dieens : t Judicabil orbem lerrse in ajquilale , et
viri iniqui absque misericordia , qusesierunt me in- populos in veritate sua (Ps'al: xcv).
ierficere, et non peperceruntin faciem meam spuere, Nunc igitur, Judaje, sieut sacras Scriplurse testi-
et la.iceis suis vulrieraveriml me. > moniaad fiJem tcChrisii nonaltrahuiu/sionrriium
De descensiorieejus ad infcros, et ereptione san^ le prophetarum tam perspicua, et clara dicta non
ctoruni per Osee loquitur boc modo : < De manu, flectiinl, libet adhuc, posiposhis scilicel propbela-
hiquit, liiortis liberabo eos, de morie redimam eos: mm exemplis, sola lecum ratiocinaiione contendere,
 ' OPUSC, III. —
$5 r DIALOGUS.'INTER 3UILEUM ET CHRISTIANUM 66
et unam lecum in calce bujus opusculi qiiseE.irrn-A A quoque exsilio positi, nunquamfueruiitpioplielaruiu
culaui breviler agitare; quatenus quod tusecoiiver- cohsortio penitus desii.uli, videlicetui propeccatis
"s.oni sit congruum, nihil videatur uoslfis studiis "eorumjugiler inlereederenl, et legem Domini sern-
intenlatum. Age igilur, responde mihi, quod gravius per eis ad memoriam revocarenl, magnumque eis
peccatum patres veslti perpetrasse noscunlur, unde prsesenlium calamilaltrm solamen afferrenl; dum
Dei iram magis accendererit, et ejus in se vindictam sibi certum-futurse reversionis adpalriam articiilufn
acrius provocarent? Murmuralionem, inqules, idolor ' nunliarent. "Sicutper Zacliariam dicitur: <~Angelus
latriam, fornicalionem.,Nam'etego boc tecum senlio, Donrini' dixil : Dornine exerciluum, usquequo
et hseciria illorum delicla damnabiliora fuisse per- non niisereberis Jerusalem, elurbium Juda, quibus
pendo : verumlamen hsec omnia apud misericordem iraius es? Iste scptuagesimus annus est. Et fespon-
Dei justiiiam non irreyocaliilem pertulere vindictam. dit Doininiis angelo qni loijuebalur inme verba bona,
Siquidem ut ad vestrse aniiquitatis reeurranrus histo- verba co.isolaloria (Zach. 1). "j El per Jeremiam :
riem, de murmuratione in libro Numeri legitur : < Servient, inquit, omnes,gentes istseregi Babylonis
< Quia vociferans omnis lurba flevit nocte illa, et septuaginla sfnnis: cumque impleti fuer.nl. anni
murmuraii sunt eontra Moysenet Aaron cuncii filii .septtiaginta, visitabo super regem Babylonis (Hier.
Israel, dicentes: Ulinam moiiui essemusin JSgypto; IU xxv), >et reliqua.
"elnon in liae vasla solitudine : utinam pereamus, et . Patel igitur, quia patres veslri, liccl plerumque
non indueat nos Dominusin terram istam. ne cada- fuerint divina ultione percussi, refovebanlur tamen
musgladio, et uxores, ae liberi noslri ducantur ea- aliquando impensis consolalionibus recreali : vos,
ptivi. Et dixerunt alter ad alterum : conslitua.mus aulem a passione Chrisli usque bodie in lam longis-
nobis^ducem.etrevertamurinjEgypmm (Num.xiv). > simis calamitalibusposili, prophelam inler vos ali-
Propler boc lamen, murmuratronis videlicet immane cubi terrarum non cernitis; sed et folurse prospsri-
peccatum, non amplius quamjier quadragirita annes taiis nunlium dhinilirs yobis niissum peniius non
divrnseseveritatrs in eos vindicta dessevit, sicutillis . auditis. Quseest ergo hoec veslr.a iam insanalillis
Dominusdixisse legitur : <"F__ii, inquit, veslri culpa? Undevobis (am inemediabilis poena? Ujide,
vagi erunt quadraginta annis, ct portabunt iiiiqui- inquam, nisi quia Cbristum Dei Filium occidislis,
taies patruni, donec consumantur cadavera vestra t 50 et posl peraelunr 1'acinusad fontenr vitse recur-
in deserio jtixta nuinerum quadragiuta dierum, refe noluistis? Hoc enim profundissimum vestrse
quibus consideraslis tei'ram. Annus pro die im- iniquiialis baratrum omniuni flagitiorum trans-
putabitur, ei quadraginta annis recipfeiis"iniqiii- cendil nioduni, .omniuin superat immanitaieia
taies veslras (Ibid.). >, Pro yilulo eliam, quem *C erim.num.Plarie hoc peccatum vestrum Moysespi-sa-
adofaverunljuxla montem Sinai, noii amplius quam videbat, cum adversum vos iratus dieebat: < Con-
vjginti tria iiriJJia bominum novimus iuisse gla- gregateadmc omues-majoresnatuper tribus veslras
diis inlerempta, sicut in libro Exodi legiuir-; atque doctores, et loquar audientibus eis sermones
49 ail illis Moyses: < Ponat vir gladium snper fc- istos, el invbcaboconlra eos coeluni, et lerram. No-
mur suum, et ile, et redite de porta ad porlam per vi enim quod post moilem meam iniqtie agelis, et
medium caslrorum, et oecidal unusquisque fratrem, declinabitis citodevia.quam prsecepl_vobis,etoccur-
el amicnm, et proximum suum. Fecerunt filii Levl fenl voliis mala in extremo tempore, qtiando feee-
luxla serriionemMqysi, et ceciderunt in die illa quasi ritis malum in conspeelii Domirii, ut irritetis eum
viginii tria millia.homrnum. Et ait Moyses; Conse- per opera irianuum vestrarum (Deul. xxxr). >
' crastis manusvestras Domino, Nunc igitur, Judaje, audi meum consiJium, ut
unusquisque In filio, et
fratre suo, ut detur vobisbenediclio (Exod. x\xn). > , Deum, quem iralum habes_,possis habere propi-
Pro fornicatione quoque, quam cum Madianitartim lium: depone veleris hominis imliimenium, et novie
filiabus exercueruni, similiier non plus quam vi- gralias suscipe, saeranientum ; placeant tjbi benedi-
ginti tria millia bominum gladio ceciderunt, sicut " ciiones Garizim,iu nraledictioneslleba) KD.eui. xxvu).
>nlibro Numeri rursus scriptum est: t Cessaviique possis evadere: desere Judaicse. csecita,tis errorem,
plaga a ftliis Israel, ei occisi sunl viginli iria millia et te. ad Evangelicsegratiae dirige veiilateni: esto
hominum (jVtt.iixx\). J Quidergo est,,quod,lam bre- procul dubio,securus de venia, si ad-Christi fidem
vem vindictam de peccaiis pairum veslrorum Deus conversus, sacri bapi/smalis fueris unda periusus.
'
recepisse legitur ; vestra autem hsec serviuis, et per Sed quonram apud aninmni tuum plus fofsitan valeo
lolum munduin dispersio jam per tol ssicula prote- Deum depreeando, quam apud le prsedicando, Deus
lalur. Lege etiam Josephum tuum (De Bell. Jud.), ibi palrum luorum a corde luo vetustum ignorantise
reperieS pro vindicta moriis Christi, quam cum Ve- vclamen aJijiciai, et depulsis errorum lenebiis,.nova
spasiano Titus exercuit, de populo Judseorunidecies te CQgiiitionissuseluce peifirndat, qui perprophetam
centena miilia gladiis corruisse, ctundecies centena suum pollicetur, dicens: s Si fueritjrumerus filio-
inillia ducta fuisse captiva: et post Irsec quieunque rum Israel velut aiena marig, reliauise Isiael salvoe
eslisgiadio devoranle residui, omnium genlium pe- fieiu (fsar.x; Osemi; Rom. rx).
dibus videmini servilute substraii; nempe patres - UTjj/or/.rs.Eccepeipendisipse,cliarissmrefraler-Iio-
veslri, quicunque in caplivitate ducti sunt, in ipso neste, quia duminibecillilati tuseconsulerestudui, non
 67 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 6S
coloratos rhetorica. faciindia?,flosculns,nonacutadia-_i effundere debeas, quo clypeum eircumvolvere, quia
1
lecticorum ponereargumenla curavi. Salvoenimco, bella necdum imminent, ad plenum docere non po-
.quodmiliissecularissapientisephalerassequinonlibet-, lui. Habes igiturcoram poslla, quse ad bujusmodi
quia le etiam negotiis ssecularibus implicatum novi conflictum sunt necessaria. Ulere uaratis, ut expe-
nrulta non posse petiegere,, nolui teprolixis argu- dire decreveris.
mentorum distinclionibus onerare. Quapropter dum Omnipolens Deus, dileelissime frater, ab invisibi-
nuda pene tlbi Scripturarum exempla proposui, ve- lium te insidiis hoslium misericordiier prolegat et
lut sagittariim fasciculum in pharelram misi. Et immunem-te de hujusmodi certamine ad cceleslia
tpiia ex verbls contrariis suggeritur copia respon- regna perducat. Amen.
lendi, arma quidem prsebui; quo vero te invictum Sil nomenDominibenediclum.

si-58
OPUSCULUM OUARTUMo

DISCEPTATIO SYNODALIS INTER REGIS ADVOCATUM ET ROMANZE

ECCLESIJE DEFENSOREM.

AEGUMENTCM. — In boclibello Romanaj Ecclesisedefensor et regis Henricl advocatus [altercantes inducun-

lur. Causa atrlem eorum allercalionis bsec erat: Inoleverat prava consuetudo, tit Romanus ponlifex eligi
iion posset, nisi ab imperalore.prius confirmaretur. Cum jgitur lunc temporis Henricus III puer.esset, et
adhuc sub tutela constilutus, sine tllius assensu ponlifex eleclus est: quod cum ab Henrici legatis in
crimen vocaretur, in bac disputatione cuncla eortim objecta refelluntur, ut paula.im 'cogatur regius ad-
vocatus ralionibusconviclus, in contrariam transire senlentiam. _Fingilur auiem bsec dlsceptaiio habita
coram synodoEpiscoporum qui, ut hac de re pronunliarent, in unum convenerant. Cudalouni antipapam
sequentibus verbis comoellat S. auctor.

Sed sid hsec gloriaris et jacias: Rex me, et impe- B sive melropoieon primatus, autepiscopatuum calhe-
fatrix maler_eligit, ad bunc apicem me regia celsi- dras, vel Ecclesiarum cujuscunque ordinis dignita-
tudo provexit: sed cum hrnc aula regia suum tuea- tes, siye rex," sive imperaior, sive cujuslibet condi-
tur elecium, rllinc Romana Ecclesia proprium de- tiorils homo purus instituit, et (prout voluntas, aut
fendal aulistilcm, jam in solio constitulum; dignum facullas lulit) specialium sibi prserogalivarumjura
est, ut sanctorura alque prudentium sacerdolum praefisit; Romanam atrtem Ecclesiam solus iile fun-
mulliludo conveniat: et hanc qusestionemventilans davit, et super petratn fidei mox nascenlis erexit:
sub canonici juris aucloritale discernat. Et quoniam Qui bealo vitse seteniaa clavigero, terreni, simul
in proximo, ut speramus, fiet hinc Osboriense con- et coelestisimperii jura eornmisrl(Mallh. xvr). Non
cilium, hic jarir ejusdem concilir conslrluamus velut ergo quselibel terrenasenientia, sed illud Verbtim,
in quadam tabellse pielura prseludium. Juxla visio- per quod conditum est ccelumet terra, perquod de-
nem crgo Danielis{Dan. \ii), palrum throni sintpo- nique omnia condita sunl elemerrta, Romanam fun-
sili, judicium sedeat, libri aperiantur, et solulioriis davit Ecclesiam; illius certe privilegio fungilur, II-
indiga quseslio in medium deducatur. Hinc itaque lius auetoritate fulcitur. TJndenon dubium, quia
Romanaj defensor Ecclesise suas allegationes infe- quisquis cuiUbei Eccteiise jus suum detraxit, jriju-
rat:illincadvocalus regiusproprisepartisargumenla irj stitiam facH:quiaulemRoman_eEccIesIajprivIlegium
depromat. Taceal Parma cum suO hseresiarclfa, ad- ab ipso summo omnium Ecclesiarum capite tradilum
vocatio larrlum regia, et Romana invicem obloqua- auferre conalur, hicprocul dubioin hseresimlabilur.
lur Ecclesia; sanctorum vero sacerdolum erecli sint et cum ille noletur injustus, hrc est procul dubio
aniiiri, ul ei quse utrinque dicenda sunt, conferant, dicendus hsereticus. Fidem quippe violat, qui ad-
et peroratsc caussejudicialis senientise calculum po- versus illam agit, quse mater est fidei, el illr conlu-
nanl. Age igilur, defensor apostolic» sedis iueipiat, max invenitur, qui eam cunctis Ecclesiis prsetulisse
deinde regius advocatus, quse sibi vldebuntur ob- cognoseilur. Cuni hsecIgitur vestTa Sanclilas indu-
tendat. bitanter agnoscal, vos, qui non qmiibet, sed nobi-
Defensor RomancaEcclesim. liores, et egregii estis filii Romanaj Ecclesise, piela-
Cum Beatiludo veslra, venerabiles palres, super iis viscera circa matrem vestram compatienles osten-
aposlolicse sedis negolio disputat, ad cunclas Eccle- dite: et utrum destrui debeat, sibimet eligendopon-
sias perlinere, quod versatur in manibus, rion igno- lificem, gg judieate. Mirum quippe esl, si quod
rat. Ilac enim slanle, reliquse slant; sinauiemlisec, miiioribus Ecclesiis canonicus vigor attribuil, jlli
quse omnium fundamentum esl, et basis obruilur : soli, quse caput estomnium, non permisit.
cseierarum quoque slatus necesse est collabalur. tj . Regiusadvocalus.
Omnes autcm sive patriarebivi cujuslibet apicem, Prolixa declamalio dedit allen.ionem, benevolen-
 m OPESC. IV. — D1SCEPTATI0 ST.NODALIS. 70
iiam, Jitque docililatem: et hoc potius juxta consue- Acere; qnis imperatorum elegii Simpliciurn Tiburti-
ludinem fori judicialis, quam secundum regulam nunr? Fclicem naiione Romanum ? quis Gelasium
conciliisynodalis: ubi scilicet non magnopere curare Afrum Yalerii filium? quis Symmachnm Sardinise
debemus elucubratse loeulionis- urbauilaiem, sed provincise lilium Forlunati? qurs Hormisdam -filium
vivaepotius sententise puritatem. Ad querelam ergo . Jusli natione Campanum, Joannem ordine Tuscum;
- coram sanctis sacerdolibus "deponendam, sufflciat . Felieem nalione Samnilem, Bonifacium Sigibaldi
nobis dicere: quoniam inlhronizastis papam sine filium, Mercurium Projecti,AgapilumCordiani.na-
consensu domrni noslri regis, ad injuriam "scriicet tyra Romanos? Qurs enim regum electioni eujuslibet
alque contemptum regisemajestalis. islorum suum legitur adhibnisse consensum? eura
DefensorRomanmEcclesiw. eorum temporibus Romanse reipubliese Christiani
Ordinallonem papsefaetam diffiterfnecpossumus, principes prsefuisse legantur, id est, Yalentinianus
nec debemus ; regis autem injuriam modis omnibus Senior ; Yalens frater ejus, qui occisus est in pugna
propulsamus. Sed videamus primo, si placet, utrum Gothicaprope Adrianopolim; Gratianus,jqni a Ma-
papa sine rege potuerit fieri, et sic postmodum de sirno lyranno peremptus est; Yalenlinianus Junior,
regisdispnteriius injuria. cjui necatus est a comite suo Yiennse; deinde Arca-
Regius advocalus. S dius, Honorius, Theodosius; Joannesille, qui apufl
Gerle Iiquldo novimus, quia illi debentponlificem, Ravennam occisus est; Valenlinianj?s tertjus, qui
eum ordinatur, eligere, quos sibi, poslquamordina- in campo Martio esiperemptus, Martianus, Leo,
tus fuerit, canonica decermt aucloritas obedire; Majorianus, Severus, Antlremius, Olybrius, Glyce-
.papaevero, quia unjversalis est ponlifex, non modo rrus, Zeno; Nepos ille, qur in villa sua occisus est
Romanus populus, sed el Romanus imperator, qifi juxta Salonas,; Augustulus , Anastasirrs, Justinus ,
caput est jpopuli, obedienliam debet. Cens.endum -et carteri Romani imperatores, quos vilandi laci-
ergo est, ut papam sine capite suO populus eligat, nipsi styli causa prsefereq. Damihi ergo eorum, quos
et ei, quem non elegit imperator, obediat. Conslat enumeravimus, aliquem, vel prsesulcmrequirenlem,
ergo , quia nisi Romani r.egis assensus accesserit, vel princip,em assensum in eleclione prsebeniem : et
Romanr ponlificis eleciio perfecta non erit, ego do manum, ae te periiibeo laureandum : alio-
Defensor Romanm Eeclesim, quin si dare non poteris, in' hoc te convrctum per
Pefhibendum est itaque juxta vestrai disputatio- oinnta necesse est fatearis. Quod autem-B. Gregorio
nis arliculum, quia neqire Siephanus, neque Six.us, legituradhibuisse Mauiitius imperator assensum, et
fleque Cornelius, non denique Clemens, .non SyLve- ' perpanci alii principesraliis promovendis : hoe di-
ster, mon ipse B. Petrus 2poslolus papali iKjmine. ciavit perlurbatio temporum,et tempeslas horrenda
digni sunt, qui ab imperaloribus eorumdem tempore bellorum.
electr non sunl. Regius advocalus.
Regiusadvocatus. Si meniiri est contra mentem loqui-, temerarium
Genliles reges non sunt adbibendi ad hujus, de est me mendacii tam procadief Ai'^ui^ qui non mi~
quo loqnimur , electionis exemplum ; qui quoniam" que falsum , sed verum me dixisse pulavi : tamen
Chrislianam ignorabant fidem, Ciiristianorum non assentior etinhoc superatum me dixissen on abnuo.
polerant ordinare poiuiliccm. Cseterum Chrisliani Defensor Ecclesim.
principes semper Romanos elegere pontifices. Ut autem idipsum adhuc manifestius pateat, et le
Defensor Romanm Ecclesitz. super bac dimicandi maleria perdidisse, tibimelipsi
Qrii mentilur in communi colloquio, mendax clarius innoteseal : lege Constanlini imperaloris
dicitur, nui aulem in prsesentia venerabilium sa- edictum, ubi sedis aposloiica. constituit super om-
cerdotttm falsa protulerit, sacrilegii procul dubio nes in orbe gg terrarum Ecclesias principatum.
crimen incurrit. Dixisti, 54 Christianos prin- ISampostquam supra corpusB. Petri-basilicam fun-
cipes, Romanos semper elegisse pontifices; per- dator erexit, postqurimpalriarcbium Lateranense in
curre mecum ecclesiaslicse anliqiiitatis historias, b^aj.1Salvaloris honorem conslruxit, mox per rm- -
Romanorum prsesulum calalogum studiose dis- perialis rescripli seTrernRpmanse ecclesiseconstituit
quire; et cumjjerpaucis inveneris in electione sua dignitatem. .Ubi nimirum B," Sylvestro, suisque
regium aceessisse consensum, eonfitere-le per- suecessoribus obtulit, ut regali more et aurea co-
spicuum prolulisse mendacium. Quis enim rex, An- rona plecterentur in capite, et cseleras regil culius
tonii filium'Damasum Hispanenseni?rjuis Innocen- infulas usur.parent (vide notas ad calcem opusculi).
tium Innocentii filium Albanensem? quis denimre Yerum B. Sylvesler omnmenta, quaa sac«rdolali
Zosimum GrsecumEbramii filium elegit? quis prav congruere judicabat oflrcjo, in proprios ususassum-
terea Leonem Quiriani filium de Tuscia? quis Hila- psit: cofonam vero, vel csetera, qua; magis ambi-
rium Crispini filium de Sardinia? quis Coelestinum liosa quam. mystica videbantur, omisit. Cui. eliam
Prisci Romani civis filium? quis Bonifacium, quis Conslanlinus Laleranense palalium, quod «atenus
Anaslasium ajque Romanos? Denique multos attexe- aula regalis exstiterat, perpetuo jure concessit;
rem v nisi fastidium generarem. Sed ne me putes regnum Italise judicandum tradidit. Nam et ipsius
uon habentem copiam ab eorum enumerationedefi- regis hsec verba sunt: Uude congruum, inqujt.
 71 S. PETRI DAMIANI£PP. TOMUS SEU PARS III. —' OPUSCULAYARIA. 72
prospeximus, nostrum imperiurh, et regni potesla- ji,pulationes , et-rala, insuper et apicum moiiuiiienla
lem orienlalibus transferri, ac iransmutari regioni- omnia bonoriim suorum filio "jura delegat: irilerim
bus, et jn Bysantia provincia, in oplimo loco tamen, usque dum ille adjuvenilis setatislncreinenta
nomini nostro civitalem -sedificari,et noslrum illic " perveniat, et rationts capax fiat, rlla cuncta dispen-
conslrtuiimperium; quoniamubiprincipalus sacer- sat, omrria ordinat: sicque quod jam alreni juris
doturn , et Ghristiana."religionis caput ab impera- est palrimonium- ad^-proprise disponil provisionis
lore-ccelesli conslitulum est, juslum non est,ut arbitrium. Nunquid ob boc dicenda est mulier illa
lllic imperator terrenus habeat potesiatem. Audisii, filio suo concessa subtrahere? imo verius perhibe-
quia terrenus imperalor non lrabel in Romana Ec- tur , ul pulo, pietatis sludio deservire; quia qu_e
elesia poteslatem : quomodo ergo sineillius arbitrio, rudis adhuc filius dilapidare ac prodigere poterat;
qui ibi-poteslaiem noii habet, non licet eligi sacer- ' haecilla sibimel apte disposita, caute felenla, ratio-
dolem? ipseyeroConslanlinopolim, velut in secunda nabililer ordinala conservat. Carnalis ergo mater
Roma, perpeluo regnalurus abscessit. Longe vero adjuval filium in rebus terrenis; et mater Ecclesia
post Thcodosius in.perator, beaii Pauli basilicam filiosuo regiprsebere non debet auxilium in spirilua-
ccepit, qtio defunclo, filius ejus Honoriuseamdem libus donls? Obmutescat ergo plectenda versulia,
basilicam ad calcem usque perduxit. Hi guoque ]3 quse scilicet hoc damnat, quod prsedicare debuerat;
RomanseEeclesiseprivilegium nihilominus firmave- illi crimen inrponere nititur, quoe pro benefactis
runl. Quoqiodo ergo-pi'serogativam sibi in Romani glorise litulum promerctur. Htrc accedit, quia non-
ponlificis electionefelinquerentqui RomanamEccle- nunquam ob vaiielatem lemporum ssepemulandus
siam nequaquam slbi studuerunl subdere, sed prse- est brdo causarum. Tunc enim quando pontificem
ferre?-non prsecipere, sed parere; non prsecellere, Romana sibi prsefecit Ecclesia , tantse simultatis
, sed subesse ? fomes rn scditionem cives accenderat, tantus livor,
Regius advocatus. et odium lumultuanlis populi corda turbaverat, ul de
Assenlior- plane, et,re actum duco, quod loque- tam longinquis terrar.um spatiis uequaquam'regia3
ris : sed esto, quod nunc regia celsitudo es anti- cleraenliseprajstolari posserous oraculum. Nisienirir
quorum consueludine principum hoc sibimet alle- quanlocius ordinarelur antisles, perniciosus in po-
^garenon possit : verumiamen lii hoc negare non pulo gladius muluis vulneribus dessevrret; ^t non
poles, quod palcr domini mei regis pise memorise parva Rbmaiiorumcivium «trages fierel.
Henricus imperatorfaclus.est palricius Romanorum, Regiusadvocatus.
a quibus etiam accepil, in electione semper ovdi-r Oblende quod vis, argumentare quod placet, dum-
nandi pdntificis principalum. Huc accedit quod prse- I3 modo constet, quia iiullatenus debuit immutari,
stantius est, quia Nicolaus papa lroc domino meo quod papa concessit, quod decreto consliluit, quod
Regi privilcgrum, qudd expaterno j'am jure succes- scriptione firmavrt.
serat,- prseburt, el per synodalis insuper decreli pa- Defensor RomanmEcclesim.
ginam confirmavit. Cum ergo' priyalus quisque a Qnid mirum si hominis, carnis adhuc fragililafe
suo decidere jure non -debeat, donec ventilato ne- circumdati, slatuta mutenlur, .quando_etiamomni-
golio judicialis in eum sentenlia promul_jetur : qu'o potens Deus, qui videlicet omnia, quse fuiura sunl,
pacto majestas regia prserogativam hanc suse digni- fiovit: eaquoque, qusea semelipsoconstituuntur, ini-
talis amisit, quam etex aposldlicse sedis liberali- niulat? g^ Nam ex eo, quod promiltil, aliquando
iatepercepit, el ex"palerno imperialis fastigii jure aliquid minuit, vel eiiam lolum sublrr.hit: aliquando
successil?'Quo , inquam , modoin Romana Ecclesia «lala minatur, et non infligit.
dignilalis adeptaj iocum sine judicio perdidit, qui R.egiusadvocalus.
Romanaiu Ecclesiamnon offendit? Ea, quseproposuislt, Scripturse declarentur exem-
g@ Defensor Romanm Ecclesice. plis. Quid est ergo quod Deus unquam promisil et
Privilegium inviclissimo regi nostro ipsi quoque - minuit? <
• defendimus, et ut sernper plerium,iliibatumque pos- Defensor Romanm Ecclesim.'
sideat, vebemenler oplamus. Porro aulem Roraana Si non excidit, remrnisci potes, quia dixitDomi-
Ecclesia multo nobilius, atque sublimius, quamrria- nus ad Noe : < Non perinanebii Spiritus meus in
ter carnis ,' mater esl regis. llla siqurdem peperit, bomrne in seternum, quia caro est, erunlque dies
rrl per ejus traducem revertatur in pulvci-em, ista illius ceiitum"viginli annorum (Gen. vrj.~>Sed cum
genuit, ui Clifisii sine fine regnanlis efficiatcofiaj- Scriptura coinnremoreiquingeniorumtuncannofum
redcm. Et curicti liquido novimus. qtiia rex, licel exstitisse Noe, quando hsec sibi Doininusloqueba-
egregiss indolis, tamen adhuc puer esl. Quid ergo tur, sescentorum vero lunc jam esse, cum caia-
,mali Romana facit Ecclesia, si filio suo, cum adhuc " ciysmus eruprsit : liquido palel, viginli arinos de
impubes esset, cum adhuc lutore egerei, ipsa tuto- prsescripli numeri spatio fuisse sublractos. Vilaj
fis officiumsubiit,' et jus qnodllli competebat im- itaqoe spaliurn,quod humano generi Deus promisil,
pievit? Quis enim nesciat, quia sacerdofem eligere imminuit, qnia perversitatis eornm reatus excrevit,
ptier ignorat? Ssepemater judicis tribunal irrumpit, Judse quoque per os patriarcliEeJacob promisit Spi-
iestes ausciscil,-notarios convocat, sicque per asti- nlus sanclus, dicens : < Non auferetur sceptrtim de
 73 "OPtiSC. IV. — DISCEPTATSOSYNOBALIS. 74
Juda, et dux de femore ejus, ilonec venial qui mit- ^ simi vos (Jer. xvn). J Hinc est,-quod ad Heli quoqne
^tendus est (Gen. XLIX).> El larnen nec temporibus per virunr Dei Doniinus ait : < Loquens loculus sum,
iudicum legimus viros'-de tribu Juda senrper super ut domus tua „ el domus palris tui minisiraret in
Israel lenuisse ducalum , nec reges ex eadem trilju conspeclu mco usque in sempiternum. Nunc autem,
principatum tenuisse usque ad Chrisli reperiuntur dicit Dominiis, absit hoc a me, sed qiiieunqiieglori-
adventum. Conslal ergo, quia ssepe'Deus omnipo- ficaverit me, glorificaboeurn z qur aulem contem-
tens, cpiodhomiiii promisit, immlnuil; quoiriamlio- nunl nie, erunt ignobiles{I Reg. ri). i
ano, quod Deo flebuerat, non implevit.' Regius r.dvocatus.
Regius ^advocatus. Recie plane cuncla, quseproposueras , pei'spicuis
Doceeiiam ubi Dens promisil bonum aliqtiod, et roborasti leslimoniis Scripiurarunr; nunc autem
eflicaciter non implevit, paulisper ad super.ora revertere, el j'tixlntuse spon-
Defensor llomanm Ecclesim •sio-iis eiogium, de Domini regis injuria rationem
Recordare quia dicitDominus ad-Josiarii rcgem redde.
Juda : < Proeo, inquil, quod vidisli verba voluminis, •Defensor RomanaiEcclesiw-.
ei perlerriium est cor tuum,"el luimilialus es corara Glorioso regi, nobis eligendoponlificem, absit.iit
Domino, auditis sermonibus contra Iricumistum, et B nosintulissemus injiniam, eum -a"dboc nos, sicut
liabitalores ejus, et scidisti vestimenta tua, et fle- saperius dictum est,necessitas impulerit, non ra-
^isii coram me : idcirco coiligam te ad patres tuos, pina . ad hoc, inquam, nos invilds aliraxit imminens
et coiligeris ad sepulcrum tuum in pace"(/P Rcg. periculum civilis belli- non Isedendi, vel tiiitiucndi
xxn). jEtlamenpauIopostScripluradicit: <Indiebus livor imperii.
ejus ascendet Pharao Nechd [Nechao] rex ^Sgypii Regius advocatus.
«ontra fegem Assyriorum ad flumeriEuphralem, et Civile bellum objicis, immiriens periculum in tuse
abiit Josias in occursum ejus, et occisus est in Ma- allegationrs defensione prsetendis; dicatur.etiam,'st
gedo [Mageddo],cum vidisset eum [IV Reg. xxm) > placet, quia coelunirueret, ierra esedemeivium pa-
Ad Sedeciiiam quoque rcgem Juda per Jeremiarii leretur, perge adhub addens, quia pontas .Treseeret,
'=dicilur-:< Audi verbum Domini, Sedecciarex Juda : terra diluvium inundarel, quid mihi omnia hscc,
Hsec dicil Dominusad te : Nori morieris in gladio, dum cohslet, quia quidquid aecidet, nullo paelo san-
sed In pace morieris, et secundum combustiones cti papse sentenliam debuisli infringere, nuila ra-
patrum tooruni, regum priorum, qui fuerunt ante lione synodalis decreli mysierium licuit gg) violare?
te, sic comburent le : et vse, Domine, plangent te ,• Steut enim Scriplura perhibet : < Meliusest ut oria-
qo-averbum hoc ego locutus suni, dicil DominfisC iur scandalum, quam ul verilas relinqualur. J Nam
(tir. xxxrv). i Quod lrimirum quomodo poluerit si hocbellnmiimiiissent beati marlyres, fierentpro- " '
fieri, qui serieru scrulatur historise, nunquam pote- cul dubio sanctse militise deserlores.
rit invenire, Nam postquam a rege Babylonis semel Bcfensor RomanmEcctesiw.
est captus, Babyloniam.quetranslatiis, ulterius uun- Non ignoras, quod"inter omneSsanclos martyres
"
•quamlegilur gg ab ejns'vinculis absolulus. Juslo Petrtis e't-Paiilus in apostolici senatus culmine pos-
ergo j'udiciosubtrahii Deus homini.nonnunquam bo- sident principatum.
ita quse proinisit, ciim rebellis homo illius servare '
Regius advocalus.
^nandala contemnit. Hoc sicut negare sacrilcgum esl, iia et affirmara
Regius advocatus. superfluum.
Prosequere eliam quomodo Deus, quod minatus Defehsor Romanm Ecclesim.
esl, non infligit. Eorum suni nobis lerienda vestigia, eorum' forina
Defensor Romanm Ecclesice. noslris est actibusimpriinenda, sub eorum magislra
Nemo, qui limen Eoclesise lerit,- ignorat, quia debemusvivere discipliha.
-Jonasad Ninivena Domino missus, exclamavit, di- Reqius advocatus.
cens : <Adhuc"quadraginla dies, el Ninive subver- n Hoc uiique clarum est ae perspicuiim. Sed quid
ieiur {Jonm in). > Sed quia chitas illa ad Deum a te porlenli, quid ])V_esiigiisub hoc funiculo indu-
lolo est corde conversa, nequaquam juxia minacem Ctionis alatur, ignoro.
Domini senleiuiam:excidiiest eversione deleta.Cum Defensor RomanmEcclesim.
-ergoDeus omnipotens non modo verax, sed et ipsa Tolle prsestigium, inleliige veriiaterii : times me
silvefilas, Inviolaio consilii sui manenie proposilo, tanquam libi lendicu.as subslruentem, atidi Paulum
vexlerioris judicii sui ssepe varrat ordinem, juxta de coaposlolo suo' Petro veraciler perhibenieni :
liumanisiveprobi, sive iriiprobi meriti qualiiaiem ; « Priiisquam veriirenl quidanr a Jacobo, cum genli
quatenus et a pravitate correctus, quod Deus juste bus edebal: ciihr aulem venissent, siibtrahebat se,
minatur, evadat : et prolapsus in culpanr, nullale- el segregabal, timens eos qui ex c.rcumcisioiie
uus, quse pollicelur, bona percipial. Hincest, quod eranU J Cernimus ergo Petrum non rigidum, sed dis-
per Jeremiam dieit: "<"Bonasfaciie vias veslras, el cretum. Timebat enim Judscos, ne per dccasionem
studia veslra,- et audile vocenr Domirri Dei vestri : gentium a fiderecederenl Cliristianorum, el ne per-
£! pceniiebil Dominummali, quod loculus est adver- derel gregem credilum, boni pastoris esl inritalus
PATEOL. CXLV. 3
 .75 S. PETRI DAJIIANTOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 76
--cxemplum.Facttrs«eslenim Judseis tanquam Judseus, .A omnes seniores, qui cum eo erant, JEvangelio illius
ut Jud-eoslucrifaceret. Sic Chrislus apparuit in for- -comprobalo, dixerunl ei : Yides, frater, quot millia
nia carnis peccati, ut a peccatis homincm liberarel: sunl Judsei, qui credideruiit in Christiim, el ii omnes
el cum legem Moysinon ambigerel abolendam, con- .semulatoressunt legis. Audierunt autem de ie, qi.od
.sulens lamen adlruc rudibus et infirmis fralribus, discessionemdoceas a Moyse,eorum -quiper genses
tenuil ad tempus umbram legis, ril eos quandoque sunt Judajorum, dicens non debere eos circumci-
proveherel ad perfecte noscendam plenitudinem ve- dere filios suos, neqtie secundum consuelud.nem
litatis. In boc ergo B. Pelrus discrelionis nobis re- ingredi. Quid ergo esl? tiirque oportet convenire
.gtilam dedit, qu;Ueiuis.aliquan(-dubi lamen non plu- mulirtudirrem: audient cnim te supervenisse. Hoc
Timum noceat, declinemus aliquaiilulum-a .tramite ergo fac, quod tibi dieimus : sunt nobis viri qualuor
.reciiludinis, ut consulere valeamusirrfirmis. voitim habenles super se : his assumplis, sanctifica
Regius -advocatus, le cum ipsis, et impende in eos, utradant capila, et
Qui dicis, quod Pctrus aliquando hgem Judaicam sciant omnes, quia quaj de te audierunt, falsa sunt,
tcnuit, cur non eliam dicis, quod in eadem Episiola sed ambulas et ipse cusiodiens legem. Tunc Paulus,
iegilur, nimirum, quia Panlus eum in faciem repre- assumptis viris, posleriori die purificaius cum illis
Iiendit ?-<In facienr, inquil, ei restiti, quia repre-1B inlravil in lemiilum, annuntians explelionemgj die-
irensibilis eral. s Eique dixil : « Si tu, cum sis Ju- rum purificationis; donec offerreiur pro unoquoque
'
-dueus, gentiliter, et non Judaice yivis, quomodo co- eorum oblalio (Acl. xvin el xxi). »
_gis gentes judaizare ? J (Galat.u.) Cinn ergo illnd Cur ilaque Paulus jiixla cseremonias Judseorum
prajniisisli ? istud quare silenlio suppressisli? capul rasit, nudipedalia exercuit, sacrificia obtulit,
QQ Defensor Romante Ecclesite. ^t legem deslruens, Iegis prajcepta obs.rvavit? Cur,
Quod Pelrus egil compassione misericordise, hoc inqtiam, bsec omnia, nisi ut his, qui ex Judseis"fi-
Paulus arguit pio magislerio disciplirrae.Ille quod deles exstilerant, scandalum lolleretur? formam
fecil dispensalive, ut infirmis lolleret scandalum ; suscepil segriludiuis, ut morbos auferj'et segrotis;
boc isle corripuit, ne indiscreius qullibel passim servavit cseremoniaslegis, de quibus tamen in Epi-
adduceret in exenrplum. In Pelro discamus, ul pcri- slola sua dicit: < Qusemihi fuerunt Iticra facla sunt
culo simus injminente discrtii; in Pauli serinonibiis detrimenta, et propter Christum arbiiror velut ster-
insiruamur, ut sanis rebus vita nostra mire deser- cora (Philip. m). J Circumcldil bominem, et lamen
-vial reciitudini, hoc terribiliter clamat: < Dico, iiiquil, vobis, qura
Regius advocattts. si circumcidamini, Chrislus nihil vobis proderit
•Lando quidem reddilam ralionem, sed cum duo- C (Gctl.v). > Quod, quaeso,maj'us peccalum essepole-
rum aposlolorum proposueris magisterium, iniriiin ril, quam Chrislum perdere, Chrisiianse rcligioriis
cur, prsetermissoPauIo, solum Petrum adduxeris in regnlam violare, Judaicse legis ritus inducere, rio-
exemplum. vam Evangelii graliam impugnare? Et tamen lisec
Defensor RofiianmEcclesim. apostolus Paulus in superficie fecisse conspicilur,
Noli, frater, pueriliter curfere, imo noli volare, ne.in ipsis novsefidei rudimentis mentes adbuc te-
seil perge; pro gravilale quippe negotii prolalio est nerse scandala palerentur._Quantum nanlqiieiii ex-
qttoque moderanda scrmonis. -Audi etiam conse- terioribus cernitur, Cerinihus el Ebion nil pene
quenter et Paulum, discrelionis aurese lineam nu- pejus inveniuntur egisse quam Paulus. Qui nimirirm
-slris oculis oirponentem,ejusdem dispensativa.com- irr Christum credenles, propier boc solum a paren-
^passionisauclorem.Sicut enim apostolicorumAcluum libus anathemaiizali suiit, quia legis cseremonias
tesi.Uur hisioria-: < Perambulabat Paulus Syriam, Christi Evangelio miscuerunl; et sic nova confessi
et Ciliciam , confirmans EccleSias, pervenitque in sunl, ut velera non nruiarenl. Sed ecce cum dici-
Derben, ei Lyslram. Et ecce discipulus quidam eral, tur, quoniam Jacobus et omnes seniores hoe Paulo
nomine Timotheus, filius mtilieris viduse fidelis, pa- consilium dederunl; omnes ergo discipuli, qtiod
tre auteni genlili (Act.xvi). J Hunc.ergo, ut ad com- Paulus fecil, pariter feceruni; unum scilicet in hoc
pendium veniamus, Aposlolus circumcidil, quoniam habent meritum, et qui fecil, et qui faciendi dedere
Judaeos, imo JudoeiSjqui in illis erant regionibus, eonsilium.
iirnuit. Curilaqne circunrcidit fidelemhominem non Si ergo ipsi principes muridi, quorum legibus
Judaeum, qui videlicet incircumcisus erat, sed na- parent, non' modo regna terrarum^ sed ultro etiam
lione gentilem, nisi discrelionis sludio deserviici, celsitudo ccelorum, non dubitavere perpaucis, qui
ireJudsei fideles, in scandalum corruentes, a (ide re- lunc eranl hominibus in tam periculoso negolio
eederenl? Hoceiiam nuiic ad memoriam rcdil, quo- conscendere, cur nobis utique parvulis, etinfra il-
jjiam aliqnando juxla morem Nazarseorumcomain l.orumvesligia longe jacentibus.non licuit innume-
ex voio-nuirivii, et posiquam navigassel in Syriam, rabili Romanse Urbis mulliludini. subvenire? Sed
.111Cenchris positus, capul juxla legis mandala to- quid apostolos loquimur scandalum cavisse' debi-
londit. Referl adhuc Lucas, sacrsescriptor Hislorise: lium, et noviter conversorunr; cum et ipse illorum
< Cum venissemus, inquit, Hierosolymam, libenter magisler et Dominus, cnjus nimirum omnia saecula
susceperunt nos fraires, et sequcnii die Jacobns, ct suijslernuniur imperio, «d noslrse imitaiionis exem-
?7 • OPtfSC. IV. — DISCEP.TATIOSYNODALIS. s 73
Ijluin, scandnhim prsecavent Judseorum?- < Simon, jA quod tam dislriele prohibtiil, ipse pro chaiiiate
iuquif, reges lerrarum a quibus accipiurit tributum, .fralrum infirmantium t .rie seandaluiri paierenlur,
a filiis suis an ab alienis? quo respondente : ab implcvit. Quod enim majus, sive deterius poteril
aiie.nis; i prrcsto subjungit: < Ergo liberi sunt filii. quis analbema subire, quam cui negatum est, Chri-
Ut auiem jion seandalizeiims eos, vade ad mare, siuin pro sui reatus dainnalione prodesse? Nam cui
niitte hamtim, et eum pisGem,qui prius ascen.jerit, Chrisius non prodest, procul dubio analhema -est,
lolie, et aperlo _ore .ejus invenies.sialerem : illum nihilque est aliud anaihema ([uemlibel fieri, xrisi,a
sumens, da eis pro me el te (Malth. xvu). > Ad -Christi, in quo benedicuniur omnes genles, socie-
moliendum ergo rigorem recliuidinis ad lenendam -tate .repelli. Si ergo Paulus hoc anathema procha-
viriutem discretionis, si libt Pelrus non sufiicil. ad ritatefralrum subire non limuit, inro prorsus evasil,
exemplum, junge siniul el Paulum. Quod si procaci cumnon qualemcunqueiiominem, sed Chrisiianum
-conlumaciaj nequeunt uterque suflicere, pudeat ie ulique discipulum circumcidii; tu, quseso,nbi vov-
ulira Jesiim per dicacilatis. inepliam prnsilire : < Fi- dis oculos amisisli, qui, quod Apostolus fecit, non "
nis enim legis Chrislus ad justiliam omni credenli faciendtim esse lestaris? Ipse enim dicit: < Qusecun-
_(Rom.x). i que scfipta sunt, ad noslrani doctrinam scripla
Regis^advocatns. i sunt (Rom. xv). J
B
. Discreltonis virtutem tot Scrrpturarum testimo-
" 63 Regius advocatus.
niis approbatam improbare non sumus; sed absit, Verisimile esl quia-, sicut Paulus coapostolus
ut ulla virtus sii tam stiblimis @fg tamve praecipua, suum Petrum de judaizandi jrediviva
usurpalione
cujus lenendse studio in- anathemalis baiaihrum corripuit; ija -nihilominus et in semeplisum, posl-
corruere debeamtis. Nam cum orane, quod nobis ex qnam discipulum circumciderat, reprehendit: nec
divina Iege prseeipitur, ad hoc 'procul dubio lendat, 'mihi hoc aliter unquam poterit persuaderi, nisi fof-
ut nos Creatori nostro socielas seierna conjungal : tassis cn ejus veibis aliqualenlis valeat inveniri.
si nos ab eo, quod absit, per malediclionis senien- - Defenspr Romanm Ecclesim.
.tiam coutingat abscedere, qu3evirlus, quse discrelio, Ul nullus ambiguitaliS nsevus in tua menie rema-
-quaj, sicul dicituf, pia compassio tam incomparabile neat, utnulla cor tuum snper hoc negolio deinceps
-daninumnobis potegil eompensare? Sane si propter caligo coirfundai, audi quid idem PauJus ad Roma-
Iioc solum virlus appetilur, ut Omnipolentis Dei so- nos nieal: < Veritatem dico in Christo, non men-
«ietas acquiralur,. qdalis jam illa virlus eril, qnaj tior, testimonium roihi perhibenle conscienlia mea
,nos-a divini conlubernirsocietate repellat. in Spiriiu sancto, quoniam trislilia est mihi magna,
Defensor-Romanm Ecclesim. ' et continutis dolor cordi meo; optabam enim
C ipse
Hsec cur prosequaris, quia nobis occulta sunl, analbema esse a Chrislo pro fralribus meis, qui
;evidenter expone. -sunt ctfgnali mei secundum carnem, qui sunl Isr3e-
Regins advocatus. Ittse (Rom-.ix). > Ecce Paulus, ctimnon sit sicul nos
Synodalis enim deereli pagina, quam.cum concilii -necessilate coaclus, sponte ac volnntarie desiderat
-loliusassensu beatus Nicolaus papa consliluil, cui atrathema esse pro-if alribus; et tu mihi proponis
proprise manus articulum indidit, quam tol episco- anatlrema timendum, ubi me perspicis, et inevita-
porum venerandus, eelebrisque conventus subscri- bili prorsus necessitate fuisse constriclum, et chari-
plione firmavit, anathemalis vinculo jrrxia mcreni talis studio, ne lanla fralrum muliinido^corriieret,
carere nonpoluit,. Unde.yos pro compassione, vel inelirialuiii. Audi eiiam quid Moyses pro populo
condescensione, nescio, quam dicitis ftirentis po- Israelilico poslulans dicat: < Obsecro, Domine,pee-
puli, nequaquam vosraetipsos deberelis lani ineno- cavit populus iste peecatum magnurn, fecerunt sibi
.dalibussenteiui_enexibus irrelire. Ridiciiluni quippe deos aureos : aut diniiiteuis hanc noxam, aut si non
esl, sicobniiuni.de.voragine marini fkrcius eruere, facias, dcie me de libro tuo qtiem scripsisti (Exod.
utipse compellatur ereplor subrmdosis procellarum -. - xxni). i Quod nimirum tunc pleniter fiet, cum re-
" probis in judicio dieil: < lie, maledicii, in
spumaniiuni cumulis remanere. ignein
Defensor Rbmanw Ecclesim. _ seiefnum (Malth. xxv). "j Ecce hinc Paulus oplat
Cum hsec inconsultius loqueris, andabatarum ad- anathema pro fratribiis.fieri; ecce illinc Moysespo-
versum me moreconfligls (videscholia), qui ninriruiu siulai ex Dei libro pro populi, quem ducebai, cha-
dum clausis semper oculis pugnant, alios qtik.em ritate deleri, ei sola Romana Ecclesia, quse jdeta-
vulnerant, sed quomodo^semetipsos ,a vuhier.bus -tem, el charitatem toto terrarum orbe specialiter, et
lueautur, ignoranl. Dicis quia nequaquam debcmus principaliier docet, ex inimiiienlibus et jam Vibratis
in analhema corruere, etiani si- per hoc valeamus lindique.gladiis filios. sucfs, qtios quolidie per sacri
infirmis fratribus subvenire. Ecce Vibrasii glariiuni, 'bapthmaiis rirysieriuni general, liberate non audet?
leiitasii vulnus iirfligere, sed libimet ubi clypeym < Maledlcfus vir, ".lil Satil, qui comederit panem
«pponeres, non vidisti. Nunquid libi jam de inenid- usque ad vesperam.donec-ulciscar nre de inimicls
ria excidit, qiiod superius proluli, quoniam B. Pau- meis-(I Reg. nv). > ln hoc, sicut legitur, anathenii
lus inTi.pislo.a sua dicit ;"<-Quiasi circumcidainini, Jonalhas cecidit; sed eum ab imniinenli morlis sen-
Chrislus vobis nil proderit? > (GaL v.) Et lamen, leiuia, chariias, qna pro poptilo slrenucdiiiiicayerai,
 ~79 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS HI. — OPUSCULAVARIA. 80
• liberavll. Yis audlre quid etiam de ipso Jesti, tolins ,A juris amilla.-; et queni auetore Deo voiis omnibus
benedietionis auctore, idemAposlolus dicat? < Chri- prsestolamur ad hnperiale. fastigium, non permitti-
stus, inquit, ut nos liberarel a maledictio legis, mus ob alienam ctilpam reglse dignitatis incurrcre
faclus est maledictum j(Gai.m).» Si ergoipse au- •detrimentum.
clot. benediclionis ajlefnse, ut nos a vinculo male- Sed ul lotam inauditse calamilalis nostrae percur-
rticlionis absolyerel, maledictioni - non est dedi- ramus historiam, Stephanus cardinalis presbyter
- gnatus snbjacere: si sancti quique vel NovLvel . aposlolicse sedis, vir videlicet lanlse graviiaiis el
Yeteris Testamenii, dum sui capilis imilanlur es-em- honeslaiis nilore conspicuus: tanlis denique, sicut
plum, ,et infirmis subvenire fratribus in perietilis non obscurum est, virlutum flor.bus insigniius,
«oncupiscunt, et anatbemalis subire senlentiam nnl- cum -asposlolicis lilteris ad aulam regiam mis-
lalenus perliorrescunl: cur unum mihi.nileris.im- sus, ab aulicis adminisifatoribus non esl adrnis-
putare peccatum, et charitatem ad hoc induxisse sus- sed per quinque fere' dies, ad B: Pelri el
^nonperspicis, quseoperit multitudinem peccatorum? aposiolicsesedis-inj'uriam, prse foribus mansil exclu-
-(/ Pel, IV.) Quomodo autem me euj'uslibet hominis sus, Quod iiJe; utpoie vif gravis, et patiens,aequa-
•senteniialigal, quem cbariias ipsa, quse Deus est nimiter tulit; legali tamen oflicium, quo fungeba-
(/ Joan. iv), Iiberat? Erubescat ergo humani ana- 1B tur, implere non poiuit. Clausum ilaque, signa-.
thematis impulator, cum @4 percharilalis gratiam iumque @g my-slerium.concilii, cujus-erat gerulus,
meeum sjt seternse benedictionis indultor. relulil, quia regis <jum prsesenlari conspeclibus
Regius advocatus. curialium plectenda temeritas non peririisit. In qua
"Cuicunque in dispulatione cerlanli veritas ipsa nimirum inopinalse prsesumpliojiis .audacia tanla
•Jerecerjl, ineptum est adhue perambages alque disputandi videretur inesse materia, ut et Demo-
^ersulias perlinaciter niti; ridiculum est diuiius sthenis eloqueiitiam vjncal, el eopiam Tullianse
verbis prolixioribus immorari : de vineulo siquidem facultatis excedat. Unde si vellemus Jnjufiam no-
analhemati&^ quo te haclenus arbilrabar aslringi, stram dislriclius persequi, j'ure possemus obtendere,"
ita te naviter expedisli, ut nihil de csetero iibi va- quiavos Ronianse"EceIesise, vosmelipsos ipso dono
Jeat objici, nil super hoc capitulo rationabiliterpos- .prjvasiis, qui scilicet ei prsejudicii vestri gralis,con-
_sit "opponi.Yerumtamenadliucmihi video.materiam tumeliam intulislis. Ille quippe fcedus amicilbe vio-
- superesse, quam libi valeam non sine causa rela- Jat, qui gratis amicum per offensionis nrolestiam
,ctalor objicere. •Dicifjs, quia necessilate conslricti, pulsat. Narn et Dominus^Judseis.peivJeremiamail[:
•el velut angiisli temporis brevi spalio coarc-tati, < Ecce feriam domui Israel, et' domui Jirda . foedus
jrequaquam poluistis in electionepontificis exspe-' C-novum, non secundum pactum quod' pepigi cum
clare consensum regrse majeslatis, quod profecto ,patribus eorum,pactum quod irfi.um fecerunt (Jer.
ifivolum esse perspicuum esuConstalenim tresplus xxxi). J IHeergo irritum redditbeneficii paclum, qui
minjus ipenses interim Jecurrisse ex quo sanctse prior violat amicrlise-saeramenliim. Yerumtamen
memorisepapa Nicolaus occubuit, usque ad Kalendas Romana Ecclesia non vult .exagerare quqd pertu-
Octabris pum isie successit. Yideamus ergo si per lit; sed perseverare eupil in munere quod-regio-
*am morosam longiludinem, trimestris videlicet culmini liberaliter prserogavil. ' • '
spatii ,vnon potuerit ab aula regia pragmaticse san- - - Regius advocatus.'
xlionis vobis apocha reporlari. - -
QuOddomino nostro" regi reverenter ascribis "iir-
Defensor Romanm Ecclesim. noeenliani, digne facis :'quod autem administraio-
Ecpe compellis me vulgato, sermone, deprqmere ribus aul_e_publicse devolvis e diverso caJumniam,
«quod.ob imperialis palalii reverenliam decrevefam videlur irijustum.-Quidquid enim cirea vos"in hujus-
-silentio prseterire; sed juxla veslrse scilicet exactio- modi casibus
aclumest, ad hoc nos regise malris
iijs .instantiam, jam proferalur in medium ,<jpus non proprise libeiiatis
impulitimperiale praeceplum,
.egregium yestrum. sseculis omnibus -inauditum. arbilfium. '
Rectores enim aulse regise cum nonnullis Teutonici:p Romanm Ecclesite. "•
Defensor ,
regni sanclis, ul ila Joqnar, episcopis eonspirantes Ei ego libi secmidum cordistuiduriiiam respoii-
conlra Romanam Ecclesiam, concilium collegistis, de!.o : dico enim
quia Dei omnipoteniis-obteiiipe-
quo papam quasi per synodalem senteniiam eon- rare sernronibus aliquando peccatunnest.
demnaslis, et oronia, qrise ab eo fuerani statula, •'
eassare incredibili prorsus audacia-praesumpsislis ; Regius advocatus.
iu quo nimirum no.n dicanr judicio, sed prajjudicio, A"dhoc, qnod asseris, nrens hirinana conentilur,
el Cli"ristian_epieialis~ferre non valct audiiiis.
idipsum quoque privilegium, quod regi prcedictus
papa conluleraf, ,si dicere liceal, vaeuastjs. Nam Defensor Romanm Ecclesim.
dum, qujdquid ille eonsliiiiit, veslra senlestia de- Quia hoe tantop.ere miraris, illud etiam conse-
cernenie,. deslruitur; consequenter etiam id, quod- qucnter adjicio, quia propter hoc,-quod Deo quidam
ab eo regi prsestitum fueral, abolelur. Sed absit a .promptusobedivit,fundilusperiii :;arjus 6b id,qnli
nobis, ul propler cujuslibel hominis ii.soIentiam oblemperare conlempsit| ad cuniulum gratiseplenro-
"
jfcx, qui innocens erat, quaiilum ad nos,- rem sui rls ascendit. -
 • , — '
81 OPUSC. IV. DISCEPTATIO SYNODALIS. . W&
Regittsodvocalus. A stio non pepercil, sed pro nobis omnibus tradidit--
'
Incredibile est valde, quoddicis ; verumlamen si illum (Rom. viu). J Cui et Salomon ait : < Cum
voies exemplis approbare quod loqueris, dic quis sis j'ustus, et omrria j'uste disponas, ipsum quoque,.
""
uuquanr Deo obedivit, ac pfoplerea periit? qui non debet puniri, cqndeinnas (Sap. n). i Quod
Defensor Romanm Ecclesim. autem se Fdius tradiderit idem dicit Aposlolus :
Non le latet, quia JudseIsearioti, qui jam aecejjio < Qui me dilexii, et tradidil seipsum pro me. \~
consilio eum traditurus erat, QQ Dominus ait":' Qubaautemet Spiritus sancius tradiderit Filium'
< Quod facis, fae citius {Joan. xm). s Poslmodpm Sapientia perhibet, dicens : "V Benighus est' enim-
qnoque, cum ad ejus osculum accedere prsesumpsis- Splritus sapientise, et non liberabit maledietum a*-
set, a.'jecil: < Amice, ad quid venisli? > suhaudilur, labiis suis" (Sap. I).'J Maledicli apud veteres diee-
perfice. Sed quia rniser his sermonibus efficaciler banlur omnes qui pendebant in ligno. Christus
obedivit, irrevpcabiliter periit. aulem, ut Aposlblus dicit, ulnosliberaret a male-
Regius advocatus. dicto, factus est malediclum (Gat. III). Spiritus verb
IIyj'us.-propositionisralione reddila , redde con- sanctus non liberavitmaledicluma labiis suis, quia-.
sequeiiler alierius, quis scilicet Dei omriipote.nlis quse per ora prbpheiarum de Chrlsti passione locu-
«bedienliam sprevit,el propterhoc copiosiorem gra- B lus est, non prohibuit; sed super eutsosifie diminu-
tiam meruit? lione compleri cuncta permisit. Ergb secundum te,
^. Defensor Romanm Ecclesiw. qui non de cordis inlenlione, sed semper ex operis-
.Si placet hocin niemoriam revoea quod Dominus _vis superficie judicare : si Pa"lerrtradidil Filiurii, et
ad Jeremiam dixit': <.Yade ad-domum- Rechabila- ipse se tradidit Filiiis, insuper el Spiritus sanclus,
rum, et loquere eis, el introduces in domum Domini Judas quid rnali fecit? Facta est traditro a Balre,-,
iir unam exedram tiiesaurorum", et dabis eis lrrbere factaest a Filio, nec non a Spirilusanclo, facta est
vrnum (Jer. xxxv). »-Et paulo post propheta sub- ei a Juda. Una res a pluribus facta est, sed eadeni
jungir. : < Et posui corara -filiis-Rechabilariim scy- res .in operajoribus discerrienda est. Quod enim-
phos plenos vino, et calices, et dixi ad eos : Bibile Deus dmnipolens ex cliaritate, hoc Judas fecit ex
sinum; qui responderunt: Non bibemus vinum, quia pecunise acquirendse cupidine.1Quod Deus fecit ad-
Jonadab paier noster prsecepit nobis, dicens : Noa .saluiis noslrse remedium, hric illefecitadexplendum
•bibeiis vinum vos et filii vestri nsque in sempiter- insaliabilis" avarilise votum. Yides ergo quianon..
iium. x Unde postmodum Jeremias ait eis : t Hsec quid homo faciat, debemiis attendere ; sed quo ani—
diclt DomiimsDeus exereiluum : Non deficietvir de mo et voluntate faciat, dlligenter examinare. Nam-
slirpe Jonadab filii Rechab, slans in.conspeetu meo C si sola duntaxat exteriora perpendimus, invenimus-
cunetis diebus. ? Ecce ille male obediens, perfunctus ipsum Dominum Salvatorem etdixisse quod proiii-
obedieniisemunere cucurfitad laqueum :, isti felici- bet, et aliter fecisse "quarii jubel. < Quisqpis, ait^.
ier inobedientes, perpetuum Condiioris sui-meruere dixerit fratri suo, Falue, reus eril gehennse ignis
«Jnspeelum. Hoc etiam ad boc valel, quod superins (Matih. v) : > et lameii ipse resurrectionis suse die-
dieluniest, quia eum papam sine eonsensu regis eli- duobus de se dubitative loquentibus ait : < 0 stulti,.
ginrus, non prsesto, quod.exirirrsectrsaclumest dij'u- et tardi corde ad credendura V(Malth. xxv.) > Dixe-
(licare, sed polius quo animo , et qua inteiitione sit rat eliam in monte discipulls ': t Si, quis te' per- -
faetum, deberetis diligenter aitendere: cusserit in dexlefam m_axillam_,prsebe illi et alierarii
j---' ' Regiusadvocatus,- (Matth. v). >Inpa.ssione vero posilus percutienlise in-
Hsec r.i'gumenta nobis- domestica sunt, et.nun- maxillam" puero sacerdotis non modo rion alleram
quam deficiunt, quia de- promptuariis proferunlur ; prsebuit, sed insuper dixil: < Si male loculiissum,
sempefenim possumus in pravi operis exhibitione exprobra demalo; sin aulem^bene, cur me csedis? >
delinqiiere,el quia ocfcullaest ad pnr_e menlis debe- (Joan. xvm.) Et quomodo jam, verum erit quod_fle-
TOUS palrocinium convolare. • . illo Lucas ait^ < Quia coepit facere, et docere (Acl.
Defensor Romanm-Ecclesice. i), t s\ quod docuii-non implevit? Sed procul dubio
- Censesne semper debere juxta rerum, atque ver- inlelligendum est bqc eum prsecepisse ad prsepara-
borum superficiem judicari?_quid enini jtixla verbo- tionera cordis, no.n ad osienlatipnem operis. Quo-
lHunslrepitum magis estabsonum,-qiiani cum Deos njodo enim paralns corde non fuil in maxillam alle-
Pater, _el Filius, el Spiritus sandtus mediatoreni ramesedi,qui pro hominum salute decreverat tqto
Dei el hominum dicitur tradidisse. Ecce Chrisium corpore crucifigi? .Paulus" eliam palma percussus
-tradidit Judas, tradidit et DetiS/Paler; nunquid non jussione-pontilicis, ait: < Perculiet le Deiis, paries-
qrrasi simile- faclum' videlur? Ergone traditor est dealbale (Act...xxm). > Quod minus' intelligentibus.
judas, et traditor Deus Pater? -" , - . videiur in verbo Gonvicium,sed in sensu propbelici
Regius advocatus. lenet oraculi sacramentum. Paries enim. dealbattis.
' Unde
probas; quia Pater, et Filius, et Sprritus hypocrisis estrsacerdolalem su.b hoe nomine prsefe-
"saiiclus tradiderinl Salvatorero? ' •' rens" dignitatem, sed occultans. intrinsecus luteani
67 Defensor Romance^Ecclesim.•- ,malitise_lurpiludinem':'nam quod bumilitaiis fuii,
&udi Aposlolum dicenlem : < Qui proprio Filio mirabilitef cuslodivit. Cum euim illi diceretur :
53 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS Si-.U PARS III. — OPUSCULAYARIA. 81
< Principi sacerdotum male.-ici. ?. > respondit : A atque cononica falce prsecisus, ut ne in niorte qti'-
« Nescivi, frater, QQ quir. princeps esset sacerdo- deni ud Chrislianilalis fuerit liliilum reformatus : et
lum : Scriptum est enim : Principem populi tui non sic per eum ordinari Romanam Ecclesiam dignum
maledices (Aci. xxm). > Ubi paierrler oi.enditur, fuil, qui ejus semper cruenlusexstitit inimicus, qui
quanla illud Iranquilliiale dixissei, quod iratus intu- eam semper est feraliter persecutus. Et quomotlo
lissevidebalur. Quibus Scripturarumiesiijnoiiiis quid summam debel Ecclesiam ordinare, cujuscunque li-
aliud, edocemur, nisi quja uo .^justa nuda Verba men Ecclesrsenon licet alliiigere ? Clan at Dominus
semper debemus sententiasj'u.!icaie: sed quoanuno, ad Israel: « Anatbema in medio tui, Israel; nec po-
qua menlis iulentione proferanlur, inspicere? tefis stare contra hosies tuos, donec delealur ex
Regius advocalus. te, qui hoc conlamiiiatus est sctiere. J Et hoc qua-
Dubia, quae proponis, luculenter elucr.las per re?Quoniam Achar filius Charmi de anaihemale
exenrpla, quse subjicis ,: sed qiiaeso, le, ut ad supe- Jsricho ducenlos dunfaxat argenti siclos, regulam-
riora paulisper redeas, el cur nos calumrnejis, vobrs que auream quinquaginla siclorum, ct coccineum
prseju licium inlulisse, qui regise dilioni paruimus, abstulerat jiallium : el ob hanc vilera videlicel sum-
palenier exponas. iiiam auctor sceleris non modo bipidalur, sed et"
Defensor Romanm Ecdesia: B Iapidum acervis obruitur. Si propter iiltim liomi-
Recte, plane, ordinabiliter et congrueiuer, po.sl- nem, qui dunlaxal unum sacrilegium fraude comnri-
quarn oninis vestraj parlis objeclio m.n rheioricis serat, Israel ante suortim bostrmn faciem ruiturus
argumentis, non colmibus or.uoriis, non denique erat : quoniodo slabil Eeclesia, si per virunr tot cri-
dialeciicis syllogismis, scd vivaj potius, atque per- tninibus involuluni, fuerit ordinala ? prsesertimeum
spicurc ^erilatis est r_.tionepurgata : ^ecsa vice jam et lalem elegcril, in qucm, lesie mundo, omnium'
dignum esl, ut de vcslris excessibus vcl brevker vitiorum sentina conttu_.ilpseudoepiscopum,aposto-
disser.itur. Eiiimvcro damnalio papse tam gravis, et" tunr Anlichrisli, adversarium Chrisli, aniniainpuel-
iuexplicabilis est, utnon humano, sed-divino tum- larum, mangonem ecclesiarum (2). Quis ergo islo-
taxat sit liactandajudicro. Reges auiem nostros cum rum juslo ridebitur examine prseferendus?rUrumis,-
setalis inlirmitas, tum fragililas sexus excusat; qui- quem elegil unus vir pcrpetuse maledicliorrisana-
bus utique non realns ascribitur, sed eoruiii consi- tbeinale condemiialus; an illepolius, qtiem cardi-
liariis,ut digrium est, impulaiur. Omissis ilaqueper- nales episcopi uiianimiler vocaverunt : quem clerus
versitalibus cseleris, ul quid ignoranle Roma repro- clegit, quem populus expetivil non in extremitate
bum hominem in Romanum pontificem eligere praj- temrum, sed inlra nicenia Romanorum, etin ipsius
suinps'-s\is? C sedis aposlolicsegremio. ,
Regius advocatus. Regius adrocaltis.
Eleclioneni quidem, tit palam est, fecimus : sed Tot a te ralionibus redditis, possemus fortassis
longe prius Gerardo coinile, aliisque Romanis, ut adbibere consensum, si semcl cmissam deceret
dicebaiur, civibus infatig.ibiliter insisleniibus, ad jegiain majcslatem nrutare senteniiarn, principali
boc inducti sumus. Nam et abbas monasterii, quod quippe glorisevelut inconslaiilise nscvusimprimitur,
dicitur Clivus Scauri, IIOJJdefuit. Non ergo, ut as- si quodcunque sua; consiiluiionis edictum leviter
seris, ignorante Roma, sed prseseute alqtie pelente, annuleltir.
Romani pomificis eieciio facla est. Defensor RomanmEcclesim.
Defensor RomanmEcclesim. Quis nesciat rege Deum esse majorem f El lamen
In lioc pro me facis, dum Gerardo sub anatbe- dicere non erubescit.- < Poenitel me , quod consti-
maie conslitulo le communicasse testaris : nam ut tuerim Saul regem (/ Reg., xv); J et per Samue
de abbate , el aliis iiUeririi sileamus,~de Gerardo lem ei denuntjal dicens : t Proj'ecit te Dorninus, ne
liceat tantummodo dicere, Ecclesise hominem non sis rex super Israel (Ibid.). > Si poenitere se Deus
fuisse, et Chrisli nequaquam perlinuisse fidelibus. asseruit, qui fulura cuncla cognoveral i cum homo
Illud enim unum capul analhemaii, malediciionique H1suam commulare in melhts sententiam erubescat,
su'jaeuit omnium fere ponlificum, quieunque Ro- qui qualis , et ipse quoque sit fulurus, ignorai ? llie
nraiiseEcclesisesuis (emporibiisprsefuerunt: demum de bono factus esl nialus; iste videlicet Cadalous,
paulo aniequam mor.retur, propter ducem, et ar- demalo ulique, quod j'am eral, sil quolidiedia-
cbicpiscopuirr Anglorum. quos a beali Petii limini- boli more deierior.
bus ledeujites invasit, spoliavit, *t usque ad mille Regius advocalus.
Papiensis monelje libras appendentia rapuit. Propter Quam inconsulle nunc loqueris , qui diabolum
Jioc itaquein plenaria synodo, papaNicolao prsesi- deteriorari posse lestaris, qui .cerie lam malus est,
denie, excomnjunicatusest, et exstinclis luminaribus ut deterior esse non possil.
sub perpeluo fuil anathematecondemiiatus.Perpendal 70 DefensorRomanmEcclesim.
IgilUrsancta syuodus,si illiusej'usquecomplicumrala Mentior , si quod proposui, Scriplurse tesiimo-
jure 69 videaiur eleclio, qui tam lerribililer alque niis comprobare non valeo. Nam,- Isaia tesle, di-
irrevocabililer esl ab Ecclesiseviscefibus evangelica cebal superbus in mtindt principio :-< Ascendam
(2) Cadaloum aniipapam iniciligil.
S5 OPUSC. IV.— DISCEPTATIOSYNODALIS. Sfi
super allitudinem nubium, similis ero Allissimo A vit exemplis; ul nos eatenus ignota doceret, et vos'
(Isai. xiv). > Paulus autem dreit : < Qui in line ab illius senleniise vinculo potenter absolveiei.
riiundi venlens, adversalur, et-extoHiiiirsupra omne, Deinde a domini mei regis; quarn dicebamus, inju-
quod dicitur Deus, autquod Golitur (// TJiess.n). > fia, qiue sciiicel nos adversum vos acrius accende-
Quja ergo luuc affeclavit Deo se similem esse, in bat, lam slrenue tua se purgavit oralorio, ul evi-
fine mundi jam delerior factus, vult quasi superior _ denli clarescat indicio, quia in eo, qiiod sibi ponii-
eminere. Per quod manifeste colligUur, diabolum ficem populus Roinanus elegit, majestali regiai
adlme in deteriora possc cornrere; quia diabolus potissinjumjniiiistravit, nec ei, sicut dicebatur, pii-
inlerpretalur deorsum ,flucm. Cadalous a cadendo vilegium lulit, sed pollus roboi-avit, dum rion de
dicitis, ruMiam populi sonat, ipsis quoque nomi- Romana Ecclesia, "sed ex aula regia sacerdolem
mbus aplissime invicem uierque concordat. Dic ad apbsfoliesesedis culmen evexit. Postremo de ele-
ergoquomodoistepontife:-; erlt, quem nonRomanos ciipne Parmensis episcojii quid dicemus? ioquar, an
populus, sed unus homo eum suis complicibus, idem- sileam? .Sed,juxtaScripturam, < conccptum sermo-
que non Romanus, sed suburbanus (1'), el nonJEcdc- nem tenere quis possit ? (Job iv.) > Et certe ubi nuda
slsefilius, sed malediclus, et analbemalizatuselecit? , veritas cernilur, lurpis ignominiseesl, si coinmenio..
I fallacise deservitur. Ipsi plane liquido novimus.ana--
Illene eril lno judicio ponlifex, qui suam vendidit, B
ut Romanam Ecclesiam obtinerel? qui Romanos theinaiizaliim esse Gerardum, nec ignoramus ejijs"
occidit in ore gladri, ul Romanus Pontifex fieTel? inslinclu potissimum hunc episcopuni. in Jioc negb-
Dicis non debuisse me ponlificem sine conseiisu tium fuisse pellectum. Ut igiiur ila loquar, arbor,
Regis eligere, et magnipendendum mihi non fuisse, qusede venenata radice anathemat's oritiif,anlequam
tu populus non periret. Fcce liinc B. Auguslinus perniciosum prorumpat in fructum modis omnibus,
Hipponensi Ecclesise, Yalerio viyeute, prseficilur : necesseest evellaluiyleslante Yerilate, quse dicil:
ecee illine Ambrosius octavo die-postquani bapliza- < Omnis arbor quse non facit fruciuin bonum, exr
ins est, perceptis eunclis ecclesiasticis gradihus, cidetur, et in ignem mitletur (Maith. in). *
episcopus ordinatur. In quibus uiique ob nil aliud Defenser RomanceEcclesim..
eanonicse aucloritatis ordo deserilur, nisi duntaxat Ecee audivil beatitudo vestra, venerabiles Palresf
vl saluii popuii consulalur. Et lu niibi dicis , in quoniam qui inspector est menlium, confoederatnos
s.Tvando populo ipsi regi me non debuisse consu- in conceiiatione vefborum. Yidit enim nos non ma-
lere, ut sibimel in dando consensu unius epislolse Jitise causa confligere, sed inveniendse veritatis-stu-
gJoria proveniret. Nam unde postmodum Romairus dio deservirc (Ephes. ii),.ideoque dignalusest mo-
Iniperator fierel, si-iunc se Rornanus popuJus mu- C *- lam inler nos sopire querelam, el suam nobis inspi-
tuis vtilnefibus peremisset? Porro aulem , quia in rare concoidiain. Pax enim nosira , quse fecit
constitiiendo pontifice P.omana Ecclesia a clravitale turaqiie unum, conflavil in eodem sensu corda duo-
regia non recessit, boc eliam indicio esl, quia cum rnm. Agamus illi gratias, qui prius sagenam (5)
in clero suo religiosis viris et sapienlibus abunda- Petro periclilari permisil, et turbine ventorum, et
ret, non de propriis, sed eum, qui regi lanquam jjrocellis .undariim : sed ecce ut regrediens manum
-domesticus et familiaiis erat, elegit. tetendit, Pelrunr erexil, ventis imperavit (Marc^
Regius advocatus. vi), et discrimina mariha compescuit, confeslim
Qulsquis veriiati, poslquara patefacta claruerit, inare, quod in cumulos erigebaluf, obruitiir, teni.-
obslinate renititur, Dei omnipolenlis adversarius peslalisprocella sedalur, ventorum turbo repiiinitur,.
non immerilo.judicatur, cuj'us adversum se iram et aurea coelifacies serenalur..
inextinguibililer provocat (/ Joan. v), si veritatem, Ctausula diclionis.
quseipse esl, pertinaciter et arroganter impugnat. Amodo igiliir, dilectissimi, illinc regalis aulsecon-
JSam ulipsedispulaiioni tusevelul epilogum faciam, siliarii, binc sedis aposlolicse commiiiistri, ulraque
cuni intef nos qusesiiomoverelur, utrum sine regis-_ pars in hoe uno siudio conspiremus elaborantes, ut
assensu Romani poniificisfieri possil eleclio, recen- D summtinr sacerdoiium el Bomanum simul confcede-
sitis hisloriarum catalogis, tantam Romanorum retur iinperium; quaienus. Iiumanuni genus, quod
imperaloruni alque poniificum copiam coacervasti, per hos duos"aspices in utraque subslaniia i'egitur,
et velut nubem mihi lestium opposuisti, ui his con=- nullis, quod absil, parllbus, quodper Cadaloum nu-
spectis ne nutum quidern me adversum le sub lioc perfaclum est, rescindalur: sicque rnundi verliees,
tilterius facere libuisset. De anatheniate vero, quod in perpeluse charitatis iinionem concnrrant, ut irife-
Nicolaus papa conslituit, ubi, ut j'am verum falear, riora membra per eorum discordiam non resiliant;
totam viclorise vim intenlio nostra posueiat, tiim qiialenus sicut in uno mediatore Dei, ei homiuum
inviclis Scripiurarum testimoniis , 71 lam lucidis Jisec dno, regnum scilicet et sacerdotium, divino
<jerie modo beatorum aposlolorum,modo ipsius Do- sunicQnflala myslerio; ila sublimes islse duseperso-
mini Saivaloris tuse disputationisassertio sepurga- nne^g tania sibimet invlcem unaniniitate jiingan-
(2') -Gerardus is est Galerisedominus; est enim {5) Sacjena vro navicula ssepius usurpata a S.
Galcriae oppidulum prope Urbein situm, ideoque Doci.
Bubiirbanumappcllatum.
 S7 S. PETR! DABIIAMOPP. TOMUS SEU PARS 111 — OPUSCULAYARIA. SS
tnr, ut quodam mtituse charitatis glutino el rex in ^ pietas, coloris viridis bolosenca, el plirygiaia, ii?
Romano poniifice, el Romanus ponlifex- inveniaiur qua beaiissimse Yirginis in gremio-Filinm geslanlis
imago picla, el alatis puerulis, ac stellrs circumsepla
<n rege;_saIvo seilieet suo privilegio papse, quod cenjitiir, Romsead S. Marlinum in Montibus iiuer
uemo [iiemini] prxler eum usurpare permitiitnr. reliquias Irondriiice cusloditur.
Cajierum el ipse delinquenles, cum causa diclaverit, Neque hoc sic inielligas velim, ul ponlificalis-dr-
for.msi lege coerce.it, ei rex cum suis epi.copis gnilalis ornamenta lunc primtim in Ecclesiam inve-
cta fuerint, quidquid dicant Aimonius, alque Sige-
super aniniarum stalu , prolata sacrorum cano.mm beiius, vel eliam alii (AIMON. Hist. Fr. 1. i, c. 24';
aueioritalc, decernat. Ille ianquam parens palerno SIGED.Chron. ad an. Chrisli S50). Nam quod Con-
siaiitinus gentillum vanitalem deteslatus, B. Sylve-
semper jure prsemineat^ isle veluc unicus ac singu- slro videiurconcessisse, hocipsum sanciissimos ejus
laris filius in amoiis illins amplesibus requiescat. aniecessores ob immanem , alque frequenlem alio-
Attalus plane rex Asise ei Nicomedes rex Bithynise rum imperatortim persecuiioneni deposuisseapparet..
in lanlum Romanam reinpublrcam dilexerunt r ut Jacobus enim AJphsei,cognomento Justns, rdemque
frater Domini nomimuirs, a Pelro. apostolorumprin-
nierqiie moriens Romantim populum leslamento re-
cipe, uloptiineCbrysos;onms animadveriit (CHRTSOSI.
liquisset [reliquerii] liseredem. Sanclaj ergo Ecclesise i» Joan., hom. 87), ordinalus Hierosolymorum epi-
seu bracleam auream in capite
principes quam propensiori invicem debent chafiiate scopus, Jaminam, ul leslatum reliquere Epiphanius,
est chariialem prseci.- gesiare consueyit:
eongruere, quibus injunctum ]*>Hieronyrnus, ac onrnes alii fere scriptores ecclesia-
pue Chrisliano populo prsedicare; ut ex eorum, quse slici (EPIPB.hmres. 29 et 78; HIEE. de script. «eccl.
procedat ex pieiate concordia, sancla universalis in Jac. et in Epist. ad Galat,-II; EPIHI.hceres. 29>.
vero rei hanc afiert rationeni idem Epiplianius:
gratulelur Ecclesia , ac gemino ulriusque sludio Hiijus folium, sive bracieam in eapite gestare ipsi liceb.i!-,
Chrislianse reiigionis reflofc.aldisciplina- Yerum nos qneinadmo liim relati fide digni viri Clemens el
piscatoris nbshi naviculam ex hialu scyllsese vora- Eusebius in srri-3commentariis testali stmt : « Sa-
cerdos ilaque esl, velut dixi, Jesus ChrLsttts iu
gihis trabentes, dum successbrem Petri fideilabente ajternum, secundum ordineni Melchisedecli: siniul-
vestigio mersum ad liltora quieta deducimus, pium que rex juila ordinem ex siipernis, ut lransfer.it
Ereplori noslrb celeuma cantemus :• sacerdolium simul cum lege : ex semine vero David
Te Deum laudainus', Te Dominumconlilemur. propler Mariaro sedeus in llirono in. selernum, et
Ultio divina, populi Cadaloe ruina , Regni ejus non erit linis. Oporlebat enim ipsum
' nunciiansferre'ordinem tum sacordolii, lum regni. J-
Te manet, lit diro'medium transverberel ictu. Et quibusdam inierjeciis : < Largiius_esl autcmsub,
' ut ne clicerelur a parvis ad
/' Aliipelax Simonem sequeris Simon astra pe- se fonstiluiis Regntim,
[leiitem. majora procedere : manet enini thronus ijisitts, et
regni ej"us non erit finis: et sedit super Ihronuin
Te quoque Tartareus simul absorbebit hiatas. David, iia ut regnum David, una cum ponlificatii-
Sii nomenDomhti benedictum. I] transiulerit, ac largitus sit servls suis, hoc est,.
ponlificibns ealholicseEcelesise.f Plura de his apud
SCHOLIA. eumdem Epiphaninm habes. In sigi.umigilur regalis
sacerdolii (sic ipsum appellat Petrus [/ Petr. n])
< Beaio Sylveslro (Consianlinus imp.) suisque ejusmoii capili ornamentum gestare consuevisse,.
successoriljusiibtulit, ut regali more, et aurea co- lio.n Jacobum laiitum, sed et cseieros apostolos par
rona plectereniur in capile, et cseteras legii cul- est credere (Poi.icn. ep. ap. Etiseb. Hist. lib. v, c.
liis""infulasusurparenl. Yertim B. Sylvester orna- 25; HIEU.De script. ecc' in Polyci-.). Nam eisi
nrenla', qnse sacerdolali congruere jiniicabat ofiicio, lisec de singulis non sciibanlur, saiis lamen ad veii-
in proprios usus assumpsil. Coronam vej-o, vel cse- lalem lei deinonstraiidam esse videlur, quod nou
.lera, quse magis ambitiosa quam myslica videban- modo Jacobus , ut udimus . "sed et Joaimes _?_|,.
lur, omisil. . Dum sanctus cardinalis ait, S. Syl- Evangelisla eo tisus est capilis ornamenio. Testatur
"vestruin oblata a Magno Conslantino pfinripaius id Polycrates Epliesiorum episcopus ad Yictorem
-in ignia repudiasse, ea •.ero ornamenla sibi desum- papam inter alia iia scribens : t His accedil Joannes^
p.-isse, quse dignitatem pontiliciamcondecorarenl, a qui supra peclus Domini recubuii, qui sacerdos fuiij
vero abliorrere non videlur. Nam quse fuit ardens qui laminam auream gesiavii. Erat autem ejusmodi
cjiisdem Constantini adTidem prsecipueChrislianam capiiis ornamenlum, quod in ampjius atquepeife--
i.e'center-conversipielas, ut voluissel oninia imperii ctius Chrisiianaj legis sacerdolium iranslatum est
ilecora in ponlilicem summum conferre. Fuit lamen aiuiquse legis sacerdolibus olim a Deo coiicesstim.
bingularis cujusdam prudenti_e in S, Sylvestro ea , . Sic namquesacra Scriptura : « Facies et laminam
lonium deligere , quse spirilnalis poleslalis ciilmen, < de auro purissimo , in qua sculpes opere,csela-
ac -fasligium significarerii. Id quod eliam babeinr < loris sanclum Donrino : ligabisque eam \ilta liia-
cap. Constaniinusdist. 96, verbis istis : B. Sylvcsiro < cynlliina, et erii super liaram imminens .fronli
el oimnbiis siiccessoribusejusdejirajsenlilradidimiis < pomificis (Exod. XXMII, XMXet x.wix ; Levil.
'jj.ilaiium imperiinnslriLaleranen.e;d- iiiciedi;u'emn. viu). i Quale aulein fuerit capitis oriiameiitum
videlicei coroiiam capiiis noslri, simulqueplirygium, summi sacerdolis,"Josephus exacle describit (JOSEHI.
ueciion et superhumerale, videlicel lorum qtiod im- Antiq.l. III, c. 8), monstratque non laulum laniina
p.eriale circumdare assolei collum. Et nonnullis in- aurea,' sed et corona aurea triplici" ordiue ducia
ijjijettis : Ipse vero beatissimus papa super coronam milram ornatam fuisse : sunt ejus verba: < Pono
•(iericatus, quam geril ad gloiiain Jjealissimi Pelri, pileo (ita vocat cydarim, -seu milram comiiiunem
^g ipsa ex auro non est passus uti corona; pbry- pariler cceieris sacerdotibus) iitebatur, quali cseicii
gitim ver.ocandido nilore splendidum, resurrectio- sacerdoles, super quein exstabat alius coiisuiiHs,e.\
nemDomiuicam designans, cjus sacratissimo veftici hiacyntho larialus : biinc aurea corona triplki
manibus nostris imposurhius; Sancii Sylvesiri porfo ordine circumdabat, in qua spectabanlur calculi
mrirse Plalina hunc in modum meminit: rEugenius aurei, quales videmus in herba, quaj apud nos
IV S. Syhestri miirarn, Romam Avenione delatam, vocatur daccharus : apud Grsecos herbar.os hyo-
jpbemel*e Valicano ad Laleranum detulit. > Huj'us scyamus. s Sed et divina Scriptura pulcbrc quidem
;.uicm, vel alierius ejmdem S. Sylve tri ml rsc me- Jioe ipsum innuisse videtnr btibjllis vcibis : . €o^
 89 OPUSC. Y. — ACTUS MEDlOLANENSiS.. fO
rona aurea super milram ejtis, expressa signo san- .4 vulgo appellanl, tribus dislinclam ornalamque coro-
ciitatis (Eccli. XLV).> Nam cum sacerddtibus aliis - nrs (5) (cum eamdem aniea liaram' una ianluni
iui cydari, seu nritra concessum essel :lamina tamen corona insignilam ejus anieeessores deferren.) ad
aurea , ut dicebam; ornari caput, summi lantiim ponlificuniRomaiiomiri usuin primus revocavit. Hic
poiilificiserat peculiare : quod mitrse oriiamentuni esl illeOclavus Bonifacius ex nohili ac velusla"
cum.lribus aureis coronis iiilexerelur, corona eiiam Cajelanorum familia, palre Livifredo equite, matie'
in sacris Lilieris iure merito appellatur (•£)."Cseie- Alexandri IViieple, progeni.us . qoi-(ut inler alios
rtrm cum omnia fere Veleiis Legis Pontificumorna- Aiiioniniis arcliie]jiscopus Floreminus sanctiiaie-ac
nienia una cum sumnio saceidotio. in Ecclesiam doctrina conspicuus ieslatur) senjiilato.rmiignus, et.
Romanam jure optimo translala fuerint, illud etiam jurium Ecclesiss conservaior, propter sedis aposlo-
scilu digniiiii Mdetur , quod Bonifacius ejusdem licse palrociniuin , adversus ditionis ac boiiorum
Eeclesiaj pont. niax. (pi'seler saluiai'em -Jubilsei, illius detenlores animo forlissimo susceplum,-et ad.
sacranrque inslitiitioneni cenlesimo quoque anno finem consiaiiler perduclum innumeris malevolorum
ee.ebraiidam)hujusmodi eliam liaram, quam regnrun calumniis se obnoxium reddidit.
(i) S. Petrum tres eliant claves manu tenentem (S) De tribtis Romanorum pontificum coronis M.,
fuisse designatumvelustissima Urbis monumenta me Anloiiins Mazaioniusliljellum cbnscripsit.
doeueruiu.

7576 '
-OPUSCULUM OUINTUM.

ACTUS MEDIOLANI, DE PRIylLEGIO ROMANJE ECCLESIJE, AD HlLDEBRANDUM

• S. R. E. CARDINALEM ARCHIDIACONUM."

ARGUKGKIUM. — Hoc opnsculura de privilegio Romanse-Ecclesise inscribitur : est aulem brevis narratio
eorum, quaj ipsi -sanclissiraodoclori in legatibne Slediolanensi coniigernnt;-cum scilicetcontra ejusdem
Ecclesiseclericos Nicolaitaspariler el Simoniacos, legalus a sede apostolica missus, non minus castitatjs,
quam Romanse Epclesia;jura tuenda, suscepis.set.

Domino HILDEBEANDO venerabili archidiacono, B judicarem; divinitus, ut reor, aetum est, ul Medio-
PETBUSpeccalor monachus , sineerissimse devo- lanensem urbem, bealissimi Nicolai papse legaiiohe
tionis aflectum. - functus, adirem.
Privilegium RomanajEcclesise quanlas habeatvi- Erat eniin inler clerum et popuru.ni, jjropter "duas
res ad senandam canonicse sequiiatis et justitiae hsereses , Sinroniacam videlicet, et Nicolaitarum,
regulam , quanlunique vigorem ad disppriendam satis turbulenta seditio. Nicolaita?auteni diciintur
ecclesiaslict slalus contineat disuplinam, solus ille clerici, qui contra casiitalis ecclesiasticaj regulam
dilncide comprehendil, qui ecclesiaslicis cohsuevil feminis admiscenlur. QuLplane lune fornicatores
insudare negoliis. Quodutique privilegium, qui fmnt-, cum fcedi commercii copulas ineurit; tunc
inexperliis est, parvipendit, exeicitaius amplectitur. Nicolailsejure voc.anlur cum hanc lethiferam peslem
Quia sicul arma non curat, qui cerlamen ignorat; Teluf ex auctorilate defendunl. Vitium quippe-iii
sic e diverso ielis inhiauter accingittir, qui ad repor- hseresim vertitnr, cnni perversi dogmalis asscrliohe-
tandos ex inore victoriarum litulos animalur. Armis firmalur. Quid plura ? nobis digna sedis aposlolicie-
auiem priviiegiurn RomanaeEcclesisenon incongrue veneralione receptis, ac negoliis, quse nos attraxe-
comparaveiim, quia dum hsec una per cathe,dram ranl, jnlimaiis, post diem alterum"factione clerico--
beati Pelri. totius Christiansereligionis capul effecla, G rtim repente in populo murmur exoritur, non debeie-
cunctis in orbe lerrarum principelur Ecclesiis, velut Ambrosianam Ecclesiam Romanis legibus subjacere,
dux anle ae.em fidelium cuneis fulta, ac specialis ; niilluinque jndicandi, vel disponendi jus Romano-
Hrarogaiivse auctoritale rnunila, el Evangelico mu- pontilici in illa sede compelere. Ninris indignum,1
crone veritali resislentium cervices obiruncal, et ad inqiiiunl, ut quse sub progeniloribus noslris semper
invictissimedimicandum toiam Christi mil.liain in exsliiit libera, ad nostrse confusionis opprobrium.
unius cbaritalis, ac fidei uiianimilate conspirat. Hoc niinc alteri, quod absil, 'Ecclesise sit subjecta. Po--
lu subtililer, ul etalia nrulta perpendens, frequenler slremo lumuliuanlium clamor allollilur, ex diversis.
a me charilate, qusesuperal omnia, postulasti; ut paiiibus ad episcopale palalium convenitiir: dein
Romanornm pontificum decreta, vel gfesta percur- lirilinnabula perslrepunl, prsegrandis sereaj lubse,
rens, quidquid apostolicsesedis auciorilali.speciali- quseillic est, lola civitas clangoribus inlonalur. In-.
ier compeiere viderelur, binc inde curiosns,exscerr tentabant inihi, ut ita Ioquar, omnia mortem, et ut
.pei^m, ,atque rn parvi. volurninis unioriem novse " ab.amicis meis mihi ssepe suggeslum est, nonnuUi
compilationisaiie conflarem. Hanc iiaque tuae jjeti- meum sanguinem sitiehanl. Augebat aulem hujus
iionis instantiam cum ego negligens floccipenderem, ignis incendium lio.c perniaxime, quia congregatis
jnagisque.superstitioiii qtiam -nccessilati.obiio.viam ^ quasi ad synodum lolius Anibrosianaeparochise cle-
V,i S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. - 92
ricis, ego in medio residens, sive polius pr.esidehs, .A ctoritale, baplisma a Lino ejus successore suscepil:
reverendissimum MeJiolanensem archiepiscopum ad qui postmodum cum B. Celso in liac sancla urbe
sinistram; prtideniia quoque, ac sanctiaie consp'- manyrio coronatus esl. Sancti vero marlyres Pro-
cuum AnselmumLucensem episcopumposuisse mihi lasius atque Gervasius bealum Paulum aposiolum
accusabar ad dexieram. Hinc.porro quanta a irementi magistrum ac prseceplorerh habuisse noscuntur;
!77 populo dici potuerint, non nocesse est apicibus sicut B. Ambrosio et ipse testatur : 78 Is[i sunl,
tradi,'qttod lrimirum per se valet intelligi. Et re- iiiqiiil, qui moiiita mea seculi respuentes prsedia, et
vera ipse dorninus arcbiepiscopus mox ut nostrse divitias secuti sunt Domininoslri vesiigia. Sicut ergo
esl prsesessionis admonilus, impiger obtulit, ultro Salvator noster binos ante faciem suam discipulos
eliam, ut si ego prseciperem, in scabello, quod no- misil (Luc. xix); ita quodammodo ulerque sanclus
stris suberst pedibus, sine controversia resideret. apostolus ex magisterio suo in hancurbem praedica-
Dlcant id 11011 simplici factnm intentione, qui voltinl; tores sanet.e fidei geminos deslinavit.
nos autem hoil hoc irritalioni populi zelantis, ut fer- Cum ergo vestrse salutis auctores ex Romanse
tnr, adscribimus, sed aposlolica?sedis revereinise Ecclesisepi'odierinl disciplina, consequens esi, juxta
deputamiis. Ut aulem ^d coinpend um veniam, sequitalis ordiuem, iil Ecelesia Romana jnaler _Am-
ascendi pulpitum, ac, sedato vix pqpuJo, hujiismodi B brosiana sil filia. Ul airlem hic ordo inler uiramque,
sum verl.is exorsus. Ambrosiarram videlicel et aposlolicam sedenr non"
SEHMO noviler oriri, sed anliqiiitus lenuisse non dubiletur,
Noverit charitas veslra, dilectissimi, non me pro B. Ambrosius cum hanc Nicolaitarum sordem ad
RonianseEcclesise huc honore venisse, sed veslram nuillorum fcelere perniciem in hac urbe dolerel,
.gloriam quserere, vobis salutem el graliam, quse in eamque per se solus coercere non posset, sedis Apo-
Chrislo est, cunr ej'us auxilio, si permitiilis, provi- slolicse mox qusesivit auxilium; cuividelicct is, qui
dere. Quo enim paclo bonore indiget parvuli homi- lunc prceeral, papa Siricius tres personas, presbyle-
uis, quse Jaudes alque prseconia ex ipsius ore sor- rum, diacoimm, et subdiaconum , ad correctioneia,
tita esl Salvaioris? Quseaulem provincia peromnia ulciscendi Imjiis sceleris deslinavil. Cum his ilaque
regna lerrarum ab ejus ditione exlranea reperilur, beatissinius ponlifex, quos corrigere non potuil,
cujus arbilrio ipsiim quoque ccelum el ligatur et velut scaienlem-vermibus senlinam ex urbis htij.is
solvilur? Omnes auiem sive patriarehi.i cujuslibet sagena projecit. Unde et ipse S. Ambrositis in om-
apicem, sive meiropoleon primat.is, aut episcopa- nibus sequi se magisiram sanctam Romauam pro-
tuum eaiheflras. vel Ecclesiarum cujuscunque or- fitetur Ecclesiam. Scrutamini itaque Scripiuras ve-
dinls dignitatem, sive rex, sive imperator, sive cu- C stras, et per quod vultis diligenter inquirite; el si
juslibel condiiionis liomo purus insliluil, ct prout non.potestis apud vosmetipsos invenire quod loqui-
volunlas, aut facullas erat, specialiuin sijji prseroga- niur, mendacii arguite : si auiem potestis, noliie
tivarum jura prsefixit : Romanam aulem Eccle=iam veritati resislere, noliie mairem vestram crudeliier
solus ipse fundavil, super pelram fidei mox nascen- impugnare, sed ex cujus uberibus lac suxistis apo-
lis erexil (Mallh. xvi), qui beato vitseselernse Cla- slolicse fidei, ejus semper gaudele solidis doclrinse
vigero lerreni simul et coaleslis imperii jtira coni- coeiestis dapibus recreari.
misil. Non ergn qua.Iibel lerrena seiilentia, sed Quanlum profueril ralio reddila.
illud verbum, quo constructum est ccelnm, el lerra : His itaque rationibus de prserogaliva el princi-
per quod denique oiiinia condita sunt elemeiila, Ro- palu sedis apostolicsereddilis, populus omnino beue-
inanam fundavit Ecciesiam. Illius certe privilegio volus reddilur, el exsecuturum se, quidquid iiijun-
fungilur, illius auciorilate fulcitur. Unde non du- gerem, unaniiniterpollicetiir. Tunc niinirum liquido
bium, quia qui&quis cuilibet Ecclesise jus suum de- persensi, in ecclesiaslicis causis quantum Roman_e
trahil, injusliliam facil : qui autem Romanse Eccle- Ecclesiaj nosse privileginm valeal; quamque boc
sise privilegium ab ipso summo omnium Ecclesla- sancla lua prudentia non oiiose deposcat. Quod uti-
rtim capile iradituni auferre conatur, hic procul " qne, Deo aiinuenle, implere studebimus, si lameii
dubio in hscresim labilur : cl cum ille notelur- in- hujus rei gesla' prius ordinem digeramus. Qnid iniil-
jusius; bic est dicendus hsereticus. Fidem quippe lis moror? Adesl clericorum perplurimiis ille con-
violal, qui adversus illam agit, quse maler esi fidei; ventus, communiter, et singillaiim quisque perqui-
et illi cbnlumax invenilur, qui eam cunclis Ecclesiis ritur, vix e tanto numero quispiam promotus ad or-
practitlissecognoscilur. dinem sine prelio reperiiur. Erat enim genuinris,
Ul autem, omissis aliis, ad id, quod nunc agitur, imo inordinalus ordo, et inevasibilis regula illius
veniamus, non debel ignorare sancla vestra devotio, Ecclesi-se,ut quicrurque ad queuilibel ordinem, vel
quia beaii aposioloruiu principes Peirus et Paulus, eliani ad episcopatum eonsecrandns accederet, pra1-
sicul per suuui sangninem Romanam Ecclesiam 'fixum prius absque ulla conlroversia canonem da-
consecrarunt; ita niox inter ipsa nasccntis fidei rel. Hic plane quot curis alfliclus, quot sim cogila--
rudiinenla hauc MediolanensemEcclesiam per suos tionum slimulis isediaius, quot denique susjjiria ex
Siscijiulos lucrali sunt Cbrislo : Nazarius quippe imis Visceribus iraxerim , facunda etiam lingua non
iaiar.yr insignis, sictil Scripltirse icstaiiiur, Pciri au- explicai. Tam Ialoc siquidem ditecesis, tain nobibs
 93 OPUSC. V. — ACTUS MEDIOLANENSIS. , , Si
urbis omnes Ecclesias sacris mysteriis profanare, .A male gesla, condemnanl, et accusare magi* se eli-
quodammodoChrislian_ereligionis videbalureversio. gunl, quam tueri, pacis, el communis noslrse uni-
Sed et litigiosum erat indulgere paucis, ctim fere taie Jxtenlur, ita ut digno prius anathemale, quse
omnium esset culpacommunis, nec legilimum vide- contra fidein calholicam sunl recepla, damnentur.
balur, diversa in eos prodire senlenlia, cum esset Aliter enim in Eeclesia Dei, quse corpus est Christi,
una omnibus causa. Hoc-eiianinoslrasaugmentabat nec rala stint sacerdolia, nec vera sunt sacrificia,
79 angusiias, quia nisi -qualemcunque decisionis nisi in nostrse proprielale naiurai verus nos pontifex
calculum causa isla susciperet, nisi cum magna SQ reconciliet, verus -immaculaii Agni sanguis
borninum strage, furentis populi se jurgja non se- emundet. Nec aspere. igiltir communionis noslra.
darent. "gratia deneganda esl, nec temere esl Iargienda. »
- De reconciliattdishwft.iicis. Idem vero Aquileiensiepiscopo scribens, nit: <Danr-
Tuncinlermultas disceptationes processil in-me-- nent aperlis promissionibus sui superbi crroris au-_
dium illa Innocentii papse sentenlia, ab antiiirjiori- ciores.ei qubd in doclrina eorum universalis Ecc-Ie-
bus inventa , quod a multis peccatur, jnultum est. sia exln.rruit, delestentur. Omnia decrelasynodalia,
Illa quoqtte discretio ad memor.am rediit, quam quse ad excisionem^-Simoniacsehsereseos apostolicse
sancti pontifices, et authenlici lcanoiiunicondilores •" sedis confirmavit auclorilas, amplecti se, etiii om-
de Donalisiis, elNovaiianis, ac reliquis, qui apud nilius approbare plenis, etnperlis, ac propria manu
diversas hajreses ordinali sunt-,invenermit.Id eliam scriplis prolestationibus eloqiianlur. Hlud etianr nos
nos non prseterit, quod nosirae memoriasnonus Leo non anfiigit, ubi Fulberlus Carnolensis episeopus
papa plerosque Simoniacos, et male proiuotos tan- prinnui suo super presbytero per pecuniam ordi-
quam noviter ordinavit. llste et alia plurima medi- nato, ex auclorilate Toleiani concilii iale reperilur
lantibus, ei inviceni conferentibus, illudeiiam deve- dedisse consilium (aliis quippe prsemissis hoc iuiu-
nil in mamrs, quod insignis papa Leo I Januario lil). Proplerea, inqnil, depositum non reordinabilis,
scripsit episcopo : < Lectis, ait, "fraternitalis tuse sed reddetis ei.suos gradus per instrumenta, ct per
lilteris, vigorem fidei lune, quem olinr noveramus, vesiimenta, qu;c ad ipsos gradus pertifienl, iia di.-
congraluianles tibi, quod ad ciistodiam gregis Chri- cendo-:Reddo libi gradum ostiarii, et te in illuni
sti pastoralem curani vigilanter.exsequeris, ne lupi, gradum reslituo, et-cajtera; In nomine Dei Pairis,
qui sub speeieovium subintraverunt. (Mdtlh.mi), el Filii, et Spiritus sancli.JMoyissimeaulem benedi-
liestiali ssevrtiasimplices qubsque dilacerent, etnon ctione lajlificabilis eum, sic concludendo : Benedi-
solum ipsi nulla correclione proficianl,'sed eliam, ctio Dei Patris, et Filii, el Spirilus sancli super le
qusesunt sacracorrumpant. Quod neviperea possit descendal, ut sis restilutus in ordine sacerdotali, ct
obtinere-fallacia, dilectionem-luam dnximus com- offeras placabiles bostias laudispro-peccaiis, aiqnev
iuonendam, insinuantes ad animse periculumperii- offensionibuspopuli omnipotenti Deo, cui esl houor
nere, si quisquam- de his, qui a nobis in baeretico- etgloria in sseculasseculorum. i Hoc eliam noslram
rum atque schismalicorum sectam delapsis, -else memoriam non pertransiit, quod beatus papa Gre-
ulcunque iisereticse communionis contagione macu- gorius neophytis Anglis dispensaiive ad lempus.
laritresipiscens, in communione calholica sinepro- conj'ugiacanonibus inlerdicta, permisit. Apostolica
fessione legitimsesatisfactionis habeatur. Saluberri- eliam illa discretio nobis ad niemoriam est rediicta,
mum enitn, el sjiiritualis medicinseutilitale plcnis- quseGenlilibus nuper conversibad fidem, nihil aliud
simuni est, ut sive presbyteri, sive diaconi, airi cu- oneris imposuerunt, nisi ut ab immolatis simtila-
juslibet ordinis clerici,qui se correcios videri voluiil, «rorum, et sanguine, et suffocato, el fornicatione, ss
alque ad calholicam fidein , jampridem admiseranl, tanlummodo custodirent. In arclo ilaque positi, quia
rursum reverli ambiunt, prius errores suos el ipsos 'lion poteramus mala illius Ecclesise hiera canonum
anctores errorum damnaios sine ambiguilate faiean- auctoritate corrigere, stiidmmus saltem perversis
tur. "Ulsensibus pravis etiam peremplis nulla spe- JJ ejus usibus finem imponere, ac graluilse promoiio-
randi supersit occasio, ne ullum meinbrum ialium nis ordiiiomfuiuris tempoiibus providere. Exegimus
possit soeielate violari, cum per omnia-illisprofessio igitur extune el deinceps gratuilae promotionis in-
propria coepcrit obviare. Circa qups eiiam illam ca- violabilem sponsionem, prius per monumenla lilte-
nonum corislitutionem pwecipinius custoJiri, ut in rarum, deiude per manum, postremo per Evangeli-
magno habeanl beneficio, si adempta sibi oinni pro- cum sacramentuin. Et quidem sponsio stylo di-
motionis spe, in quoinveniuntur, stabilitate perpe- gesla, ul apud nos habeltir, hic simplicitcr transcri-
ttia Tnarieanl, tamen iterala tinctione non fuerint .batur.
maculali. Non ob hoc levem apud Domiuum noxarn Sponsio archiepiscopiMediolanensis.
incuriil, quide lalibus ad sacros promovendis ordi- Wido divina gralia Medolanensis Ecclesiae arelri-
nes judicarit. Quod si cum grandi examinatione pro- episcopus, omnibus -Christi fidelibus ejusdem Ec-
motio conceditur inculpatis, multo magis non debet clesise clero, et poptilo aelernam salutem in Do-
licere suspectus. » Idem quoque Leo iu hscretico- mino.
runi recepiione Anatolio Consiantiriopblilaiio epi- Non ignorat sancla devotio vestra, dileclissiroi
scopo sic niandavit: t Qni pJenis satisfaclionibtis •fratres, et filii, quam reproba, quam deieslabilis,
 9S S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS LI. — OPUSCULAVARIA. 96
|
Deo oJibilis, ignomlniosa, atque-perversa, oninium- .A ab uxorunret concnbinarum foedoconsoriio, nostris
que sanctorum canonum aucloritate damnaia con- - sltidiis, in quanlum nobis possibililas fueril,-snb co-
sueludo in h.ifc sancta Ecclesia; cui, Deo auctore, dem quo siipraleslimonioarcendos esse promitlimiis.
dcseryio anliquilus inoleveril, quamque lethalis, Quod, ut verius credaiur, nos cmn noslris "cleficis
alque pestiferse leprse anirnas innocenlum conlami- jjropria manu subscribendofirmamus, sigilli quoque'
naiione perfuderit, Simoniacse videlicel hseresis noslri formam imprimijubemus. Insuperhocaddcn-
damnala, semperque damnanda venalilas, et perni- tesacsub^jusdem sponsionis vinculo inviolabiliter'
ciosa negotialio hujusmodi, qure in hac sancla Ec4-. promiitentes, ut_neque de abbaliis ordinandis, ne-
clesia consueludinaliier, obtiiiebai, ulquisquis 81 qtie de-capellis', vel quibuslrbefr ecclesiis investieiK
ad clericales ordines provebendus accederel de suh- dis, vel ordinandis, sive tradendis, neque §2 de.
diacohatu quidam duodecim numnVos,de diaconalu" episcopis promovendis, neque de sacrosancto chris-
vero decem et octo, posiremo de presbyieratu susei- maie, neque deeonsecratione ecclesiarum vel uos,
piendo viginli qualuor, quasi per prsefixam condi- vel n«slri familiares aliquid omnino lollamus. Spi-
lionis regulam daret. Hoc itaque modo SimonMagus, xilus-sanclus, qui sanclorum chrismatum auclor csl,
beulproh dolor! hanc sanclam Ambrosianam eccle- nos mostrosque successores abomni viiiculoprsefata.
siam perversilatis susevelut oflicinam feceral. Fol- B maledictionis eripial: ila lamen ut. hanc saluberri-
lem, malleos, et incudem trapeziia ac monetarius- mam conslitutionem perseveranler implere conce-
jniquilatis habebat; -nihilque aliud nisi animarum dal, qui cum Patre, et Filio vivit in sseculasseculo-
omniurn commune periculum fabficabat. Noslrisvero rum. Amen. •
lemporibus, quia Salvalor noster pius.ac misericors Ego Dei gratia Wido, Mediolanensis Ecclesise ar-.
plebem suam, quam pio cruore redemeral, sub bac chiepiscopus, hanc sponsionem ame factam iirmavi,
moiiiferiianguoris alrophia perire condoluil, velut roboravi, atquesubscripsi. Odaldericusvicedominus,
adobvia.iiduiii, ac viriliter obsistendum voraci ac clpresbyler subscripsi. Griberius presbyter-subscri-
virulerito draconi, vestrqs animos, visitanle Spiritus psi. Arderaius presbyter subscripsi. Atlo presbyter-
sancti graiia, conoordiierrncitavit: rlaut quibusdam subscfipsi. Ariprandus indignediaconus subsciijisi.'
ex nostris sedem apostolicam adeunlibos, tanium Ardericus diaconus subscripsi. Amljrosius diaconu&
bujus lerrse periculuiii.sanctus ad Deo dignus Nico- subscripsi. Acto diaconus sulfscripsi. Adam subdiaT
laus papa coguoscerel, atque ad eompescendum, el conus subscripsi. Lyprandus subdiaconus subscripsi.
fundilus exslirpandimi hoc facinus dominuin Oslien- Landulplms srrbdiacoirussubscripsi. Aclo subdiaco-
sem Pelrum episcopum deslinaret. nus stibscripsi, et alii subscripsere. _
Quapropter, dileclissimi fralres, in conspecin Dei C • . Jusjurandum archiepiscopi.
oninipoieiitis, elFilii ejus Chrisli Jesu, qui judica- Poslmodum accedens idem archiepiscopus anle
lurus esl vivos et nrortuos, et Spiritus- sancti, qui sanclum allare, prsesenie domino Lucense, juravit
hanc poslem specialiter damrrat acdestruit, sub te- in manum meam, dicens: Si hsec,-inqtiil, de Simo-
stimonio omnium aii£,eIorumcunclorumque sancto- niaca el Nicolaiiarum hscresi delenda, et "fundilus
- rum Dei, prsesente j'am cliclodomino Petro cpiscopo, destruenda fideliter nonobservavero, ab omnipolenii
<;t etiam venerando domino Anselmo Lucensi epi- Deo etomnibus sanclissim excommunicalus, eiana-
scopo, el omnibus vobis, damno, deteslor ac repro- tliematizatus, el ab omni Clirislianorum eonsoriio
Jjam judico hanc jierversam, quse bacienus viguit in inveniar alienus. -Similiter et vicedomiuus, et can-
bac ecclesia, negotiandi consiietudinem, omnemque cellarius ej'us, et omnes aliiqui aderant clerici.ma-
Simoniacam hseresim. Insuper obhgo non solunirne, nus suas in rnanum meam dederunl, el hsec eadem
sed el omnes clericos meos, qui nunc sunt, omnes- excommuriicationis etanalhematisverba dixerunl.
que successores nostros, el inviolabili nodo firmis- Deinde accessil Arnulplms neposarchiepiscopi, ho-
simse promissionis astringo, ut nec ego,.nec quis-. nestus videlicelelprudens clericus, ctijtisunamjiia-
quam successor meus, nec inquisilor,. nec Rodola- num archiepiscopus tenuit, alleram ipse super san-
rius, nec aliquis hujiismodide-promovendisadeccle^ ® cttim Evangelium posuit, etjnravil, dicens; Domi-
siaslicos ordines aliquid lollat. -Quod si suadenle nus,meus Wido archiejjiscopus, qui hic est, ab ho-
(ilabolo, sive aliquis nostrum, qui nunc sumus, sive die in anlea, et quod promisit de caslitate clerico-
suecessorum noslrorum, qui posl nos futuii sunt, rum, fideliter obtervabil: et insuper mmcjuam con-
-iiujus saluberrimse promissionis violator exstilerit, secrabil alicujus ordinis clericum susedicecesisprse-
-£t aliquid in confeiendis oi'dinibus tollere pestifera ler monachos, qtiem ante promqiionem non faeiet
negoiiatione prsesumpserit: dator simul el aeceptor jurare, quod in hoc breviculo scriptum est. Sic me-
cum ijiso hreresis hujus auclore Simone perpeiuo Dous adjuvet, el isia sancla Kvangeiia.
anathemalis vinculo consiringatur, et a Dei onmipo- Indiculus sacramenlieorum qui promoventur.
leiitis, omniumque sanclorum consorlio scparatus, . Pro suscipiendis ecclesiaslicis gradibus, sive per
-cnin Juda el Ca.ipha,cum Dalhan etAbiron subreter- me, sive per submissampersonam, seu per quodiibet
n;e damnatioiiis alrocilate damnelur. Nicolaitarum jngeiiitim, neque dedi, neque promisi, neque per
quoque hieresiin, nihilominus condemnamus, et non .promissiones dalurus snm aliquid. Sic me Deus ad-
modo presbytcros, sed el diacotros, el sttbdiacpnos juvel, etila sancla Evangelia.
 97 . OPUSC. V. — ACTUS MEDSOLANENSIS. 08
Pmnitenlia archiepiscopi. A qui solum eonstilulse a diaboIo§4 regulae canoneiii
Hoc facto dominus archiepiscopus illico in pavi- dederunt, iia ut nonnulli eorum vix peccatum hoc
menlum cum omni humilitaleproslernitur, et injungi essecognosccreiit, quinque annorum poeiiitenliain
sibi pceniteniiam pro yehaHtalis"huj'us.uefandbcom- acceperunl. HoembuVutiomni tempore, aestate, si-
mercio deprecalur : ciijus videlicel sceleris licer in mul et hfeme, duos dies, duabus autem anni Quadra-
illa Ecclesia non jpse prinrus, exsliterit auctor; non gesiinis, Nalalem videlicei, et sanclum Pascha prse-
tamen ut debuil, fueral exstirpalor. Centum ilaque cedentibus, tres dies perhebdomadam jejunarent in
annorum sibi pnenitenliam , indicit, gg redempiio- pane et aqua.Eorum aulenr, qui plus dederunt, .sep-
nemque ejtis laxalam per ununiqueinqne annum pe- _.iem-annorum estpoeniteniia, strb eadem scilicet j'e-
cunise qnanlitate prseiixit. jiinii quantilate disiincla ; postque septeiinium
Jusjurandumtarcltiepiscopi el populi-non diversum. quandiu vixerinl, sextarn feriani jej'unabairl.- Qul
Moxmajorern ecclesiain simul ingressi, pulpitum arilenr jejunare facilenon potest, uiium ex his diebus
ascendimus. Tunc coram copioso pppulo civilatis, et per omneni helidbmadam redimere liccnliam habel,
clero, clericum srrurrr,tactis sacrosanctis.Evangeliis, . ita ul unum psallerium meditetur, aul medium ciun
jufarefeci, qnod ipse archiepiscopus donec sdvive- quinquagi.Uametanoeis, aul unum panperem pascal,
ret, in quantum possel (exo.epla suorum bonoruni 1!5et lolispedibus nurnmum porrigal. Hoc instiper do-
datione, si nollel) istasduas, Nicblaitarum-.videlicet, niino archiepiscopo proiriilienle quo.domnes oralio-
a'c Simoniacorum hsereses, omni siuuio lol.sque rvi- nis causa procul-ipsedirigeret,sivevideiicel Romam,
- ribus sincere ac fideliter «xslirpare contenderet: iia sive Toronum; ijise auiefh archiepiseopus profeelu-
tit.neque presbyiefo, neque-diacono, neque subdia- riim se ad B. Jacobi ^euerabileni lumulum; qui eslin
cono, feminam cum gradusimul habere.permillefei: Hispania, disponebat. '
a conferendis eliam ecclesiaslicis sacramentis vena- His iiaque tali modo recbncilialis, decreium esl,
liialis omne commercium-fundilus prohiberet.Tdip- ut non - mox passim omnibus reddelur oflicium, sed
-vSum jusj"urandum eontra -Simoniacos et Nicolailas his.driniaxal, qui etlitteris eruditi,et casti, et nm-
. perraaxima pars populi nou modo civilis, sed el su- rum gravitate videreniur honesli; coeleris"atitem
burbani jam dederatj qnorum videlicet nrulliluiio sufficeret, quod sanctseEcclesise per divinarn graliam
_,jnillenarium, ut ferlur,'numerum excedebat. His ita essent rarsusinserti, a qua eatenus fueraiit divinse
gestis, consideratisque sanciorum Patrnmsenlentiis, senteritias falce prseeisi. illi etiam ipsi, quihus mi-
quos superiusmemoravimus, aliorumque', quos slu- nistrandi licenlia reddiluf, non ex nrale mereatu ve-
dio brevilalis omisirnus, vrsum est npbis,.ut omjies leri ordinatione ad amissum repararunr officiurn";
illi elerici. accepia pienileniia,, inter missarum so- (l sed exilla potius beati aposlolorum principis effi-
lemnia reconciliarentur, oniamenla de iiianu ' epi- cacissima aucloritate; qua irr beatum Apollinarcm
scopi recipientes, sieul Fulherlum eprscopum, supra repenteususesl, dicens : Surge, inquit, accipe Spifi-
nafrayimiis,dedisseconsiIiuni;hoclamenpiius, quotl lum sanctum, simnlquepontificatuni.,
infra scriplum -est, ante sanctum allare legeiiles. 'Ecceomnenrdiscretionis iliius brdinem apud Me-
. v _ - Jusjurandum clericorum. diolaftensem urbem habilum, breviter exposuii-us :
, • • Ego Arialdus dicltis diaconus de capelld Mediola- adhuc tamenutrum sedis •aposlolicsejudicio placeai,
nensis arcbiepiscopi hacscriptura, quam manu mea -ignoravimus. Nos enim, si quid erravimus,-'ad PclVi
-sciipsi, profileor me eam fidem lenere, quam sacro- -magisierium corrigendi libenter accedimus, et re-
sancta septennjoncilia evangelica, et' apostolica au- - traclationis opprobritim non veremur. Hsecest eniiii
cloritale firmarunt, pl- quam •beaiissimi pontifices illa.ul ita Joquar, officina fabrilis cui nimirum is,
Romani ad diversos dala =prsedicalionelucidissimse •qui fabri dicebalur filius prsesidet,'ad cujns regulam
" veritalis
exposuerunt. AnathematizO quoque genera- omnis merito moneta rediicilur: adcujus rectiiuJi-
liler omnes hsereses, extollentes seadversus sanctam ~nis lineam qnidquid uspiam depravatum fuerit, re-
•cailtolicamet apostolicain Ecclesiam, et specialiler forinatur. Utrum autem ego inreconciliationeilloruni
"vero alque nominatim Simoniacafn htsresim, quse in * erraverimj nescio. Urium autem" per' omnipoleii.is
ipsam-EccIesiam conauir Inlroduceresacrorum or- Dei clementiam spero,'quia post lot jurationum ge-
'dinum, sive officiorum malediclam venalitaleih: r.era, quibus archlepiscopus hsecpromissa firma.il,
deinde Nicolattarumaeqrie abomiriabilem hseresiin, posl -sacramenla lam muUiplicis jiopuli perEvange-
rjuaeimpudenter Iatrat sacriallafis mihislfosdebere. liimi data, postjuramenla cerle' 'oniniuiriciericorum
.velposse licenter uti eonjugibus.qubmodo et lafcos : ante sanctuni altare "iiltcris, et proprio bre prolala,
nnde quia his diebuShse duaj hsereses, Scilicet Si- ntrseque isise hnercses sic in illa"Eccicsia snni per ar-
riioniacorum elNicolaitafum, gravius Ecclesiam Dei gumenta pr.ovid.ecoercilionis attriiK, m aucioreDeo
vexantet impngnant; Simoiiiaeos omnes, 'et NiCo- nostris temporibus non sint ad rediviva cerlamina
laitas cum dogmatibus, auetoribus seclaloribusque rfeparan Ise. Apostolica tamen sedeshsec apud se re-
suis selerno anathemate dignos esse pronuniio, j'U- ti'aclandjdiscuiial:"el ulrum puncto an liuia digua
-rans per sanctam omousion Trinitalem. - - ' - siiit, ex aucloritalis susecensura dccernat.
' - pQ.iirr_.jiioclericofiim. - -
j • - SU nomen Domini benediclvni.
. Posnitenlia auiem clericoruin talisesl. li nimirum,
C9 S. PETRI DAMLANIOPP. TOMUS SEU PAR3 III. —-OPUSCULA YARIA. 100

' SS-SG
OPOSCULUM SEXTUM.
"
LIBER QUI APPELLATUR GRATJSSIMUS. AD HENRICUM ARCHIEPISCOPUM
RAVENNATEM.

AacuMENiuM.—In hoc tractalu prolixe oslendit non esse eos, qui a Simoniacis episcopis conseerali sunt,
ilerum consecrandos : quod rmiltis ralionibus et sanclorum Palrum auctoritatibus -confrrmal. Conlro-
versia aulem iimc lemporis supef hac qusesiibne vertebalur in concilio episcoporum ; proplerea scribil
hoc ioco ad archiepiscopum Ravennalein. ut simul cum aliis hocRomano pontifici persuadeat, ne in-
sonles simul cum noxiis poena afficerentur, dejmsilis scilicet iib ecclesiasticis ordinibus , quos sine ulla
negotiatioue acceperant. t

VERSUS DE SIMONIACIS. • l\ divina oblestalione rogaverit, qualenus Deimiseri-

Incudem Simonis fabrilis, el anira moneise cordiam in commune deposcerent; ul quid super
Damnal pesliferas Deus evertendo calliedras : hoc scrupuloso negotio decernemlum essel, nulanti-
Nam postea latro per diveriicula rejjit, . bus revelaret ; - ejus me arbilratus obsecundare
Pervia gratuito pastor petit oslia gressu. jjrorsus imperio, si vel orairdo, vci scribendo lam
Asl ubi mangonum scelerata negotia desuirt, diflicilem nodum de Ecclesia solvcre, superna illu-
Nec graveni corbonam turgel venale talen.um. cescenie graVta, poluissem. Quapropter in illum fi-
Non dislractor obest, qnia non commeicia sordent. deliier sperans qui aperil librum, et solvit signa-
Nam quid nuinmati neqiieiiiil ubi lsedere niimmi ? cula ejus (Apoc.vni), solvendsehnjusqiisesiioiiis iier
Imo quid arboreis maiiu obsit squalida planiis? aggrediar; el quia copia dicendi non suppelil, de-
Ssepe saluiiferam medicus dedit a>gerorigam, legatse niilii ebedientise sludio , qui loqui nescio,
Blancipitespugilem, cseci genuere videnlem, nuiibus sallem gestire lentabo.
Clenica proccrum peperit male foedavenuslum, S7 GAPUT PRIMUM.
Nec soboles noxis est addicenda palernis;
Quod Chrislut , elsi per plures sua dona discer-
Quisqne sua prcmilur, socii nec labe tenetur. nat, in ipso tamen omnis gralim plenitudo- per-
Domiuo IlENiirco yenerabili Ravennaticse sedis 'B maneal.
anlisliti, PETIUJSvivifirsecrucis Chrisli humillimus Constal plane mediatorenr Dei, et liominum Cbri-
servus, salulem in idipsunr. stum Jesum Ecclesiam suam sic ordinasse ah ipso
Qui sacerdotium, auctore Deo noviter suscepislr-, redemjitionis hunjanse primordio; ut el per mini-
liullum tibi inpriinis offercndiim munus, quam quod stros verbi sui charismatum dona dislingueret, «t
de sacerdolibus factum esl, congruentius crcdidi. lamen in seipso omnium gratiarum pleniiudinem
De iis itaqtie, qui gratis sunl a Simoniacis conse- principaliler relinerel. Nam is qui .dicit aposlolis :
crati, quan.a. jam per triennium in .tribus Romanis <Ilabemus lliesaurnmisium in vasis fictilibus(/ Cor.
.rconciliisfuerit disceplaiio, quamque perplcxa atque IV); > idem etiam confiletur ; n-Qtiia in pectore
confusa dubielas : et in iis ^iartibus quolidie verui- Jesu sunt omnes thesauri sapientise abscondili (Co-
lelur, sanctilalem veslram Iatuisse non arbiiror; loss, n).- Si autem in pectore Jesu oiiines thesauri
prajserlim, cum crescenle fluetuaiionis ambiguo, suni, et tiihil excipilur; quid ergo relinquilur, quod
eaienus sit processum, ul nonnulJos consiel episco- in vasis homiiium fictilibus recondattir? Sed quod
pos ab illis ordinaios clericos denuo consecrasse. ille lotum naturaliler possidet; boc illi per gratiam
Unde mibi jilerique fratres qtiadam prsesumpliue partieipatione illius juxta mensnras habenl. De
charilatis instanlia familiarker exigunl, el violenla, 'C illis enim dicilur : «Quia operatur unus alque idem
ul ita-fatear, supplicalione compellunl; ul in tantoe Spiritus, dividens singulis prout vtilt (/ Cor. xn); »
necessilaiis articulo subvemre, vel compendiosum al de unigeniio Filio dicit Joannes Baplisla: < Non,
quid scribendo non pigeat, atque quid mihi super inquit, ad mensuram dat Dcus Spiriturn.. Et ile-
hac senlentia videatur, exponam. Quod quidem runr : < De plenitudice ejus oinnes acccpimus
diutius delreciavi, sperans me videlicet a bealissimo _(/O«)M).I
prius aposlolica. sedis anlistite licetrliam acceplu- Quia ergo ab illo uno fonte omnes justi hauriunt
runr: hac siquidem transilurus in proximo fereba- nnde vivant; ad illum necesseest, semper gralias
lur. Sic namque iniegrum decernebam ecclesiasii- agendo, recurrant; necsupernse gralise dona ab alio
cam quamlibet iraclare materiam. si ab ipso Eccle- se possepercipere credant, nisi ipso largienle, aquo
sise principe tractandi mihi auclorilas aspirarel. Sed Iiseccertum est emanare. Qui enim divini Iuminis
cum mihi recurrerel in memoriam, quia jam veue- noii Deo, sed homini se debitores exisliniant, tan-
rabilis papa in postrema synodo omries cpiscopos ex quam asui for.tis irrigatione siccati, necesse est, ut
 101 OPUSC. VI. — LIBER QUI DICITUR GRATISSIMUS. 102
-deficientesarescanl; nec in semetipsis valent fluere, k cum dicit- <Ile in orbem universmn, iiapiiza.e
dum ab originali plenitudine fonlis obliviscuntar <Jmnes in nomine Palris, el Filii,-ei Spiritus sancii
ubertatem suse vegetationis haurire. Unde non in- (Matlh. v.xviii); » evidenlerosiendit, quia-non ipsi,
congrue per Salomonem dicilur : <Qmnia, inquit, sed flle procul clubio baplismatis auctor erai, in
'fiumina intranl in mare, et mare non redtuidat: -ad cujus illi, nomine' baptizabant. Unde et -Joannes
locum unde exeunt, flumina revertuntur, ut itcrurn Baplista dicil: <_Quime misit baplizare in aqua,
fiuant (Eccle. i).t Hunc exeursum, atque recursum ille mibi dixit : Super quein- videris Spiritum de-
spiritualium -fiuminum myslice Lucas evangelisla scendeniem, etmaneniem super eum, hic est, qui
describlt, cum ait: < Quia, convocalis Jesus duode- baplizat (Joan. xi).. Et iamen evangelista Joannes
cim aposfolis, dedit illis virtulem et potestalem aiti 1Quanquani Jesus non baplizarel, sed discipnli
super omiiia da.monia, el ut langtiores curarent, et ej'us.j-Eccc Doiijinus non baplizat, el lamen deillo
misit iJlos prsedicare regnum Dei (Luc. I'X).TEcce -dicilur: «Hic est, qui baplizal; 1 quia quisquis
egressus flumimim ; acpostmodum subdil: <Etre- baptizandi exbibel ministerium, iile tamen operalur
versi aposloli narraverunt ilii -qusecunque fecermit -virtulis intimse saeramentum.
(IJjid.).s Ecce redilum fluminum. <Adf-Iocum ergo, CAPUT IU.
unde exeunt, flumina reverlunlur"; i quiaeleeti qui- Quod sicut unus est , qui baplizat; ila unus icleni
que illi se debiiores esse non ambigunl, a1quo vide- est, qui principaliier consecral.
Lcel hauserant om"nequod spiriiualiterfluunt. Unde 1 Si quis aulem mihi foriassis objiciat, aliud esse
et Paulrrs ait: <Drvisiones vero gfaliarum sunl, baptismum bumanse regeneralionis, aliud consecra-
idem autem Spirilus ; et divisiones minisirationura lionis" ecclesiasticse digriitaiem; nos quidquid in
sunt, ideni autem Dominus; et divisiones operatitf hac parte de baptismo credimus, lolum nihilomlnus
nuni stiut, idem vero Deus, qui operatur omriia in et de consecralione senlimus. Nam cum bapiisilJTis
omnibus.* Nempe cum primum ponat Spirituiiij lotius eeciesiaslici sacramenti origo sit, alqne jiri-
deinde subjungat Dominum, postremo Deum, oslen- mordium, slcul baplisrims Dei est et non iiominis,
diisanelamTrinitaiem,ununiscilic"ei Deum,omnium ila nimirum omnis ecclesiastica consecratio illi
gratiarum esse indubiimiler auelorem. Ipse enim specialiler competit, a quo omriium benediclionum
sua dona dislribuit, qui singtilorum merita, et ope- S9 plenitudo proiluxii. De' quo videlicet Apostolus :
rum diversitates occulta provisiono discernit. < Qui henedixit nps, inquit, omni benediclione spi-
rituali 111coelesl.Jjus i)s 1 Neque enim ve 1
8S CAPUT II. (Ephes.
i"ipse baplismus, vel piofsus aliqua conseeratio ma-
Qitod sacerclos exterius minktral,
' sed Deus in-(
visibiiiler consecral. . gnum aliquid dicerelns, nisi iniuilu Spirilus sancli,
~-
Quapropter plena fide credendum est, quod sic qui per exercitia illa iribuitur. Nani, ut dicitur,
niinistris suis Christus ecclesiasticse consecralionis quid "est aqua, nisi aqua? Sed aceedil verbiinrad
delegat officium,ut tamen apud se omnium ordinum elementum, et descendente Spirilu, fitsacramenlum.
conlineat principaliter sacrameiifum ; sicque servis Cum crgo in ulroque sanctificatioiiis genere hoc
promovendi conservos minisleriuni prserogat", ut in sit toium atque magnificum, quod sive ab iis, qui
rieminem ipsum consecrandi jus, yiiiutemque trans- baptizantrrr, sive ab iis, qui consecrarltur, Spirilus
fundat. Licet enim ponlilices per iiyunclse admimi- sanclus accipilur, sicut non humanaj virtuti, vel
slrationis offrcium consecrare videanlnr; sed ille poieslati^ sed auclori Deo baplismus adscribitur :
veraciter consecfal, qui Spiritum sancliim invisibi- ila nihiloniinus ei quselibet ecclesiastica consecralio
iiter dal. Alius namque est, qui oral"; alius, qui ad illum per omnia, necesse est, referalur, operanle
~exaudit. Alter ille, qui petit; alter, qui pefiiionibus iiquidem 111uliisque multiformi gratia Dei; etut illi
aunuit. Quis esl eniin, qni se Petro el Joanni audeat aljsolulionem obtineant peccalorum, et isli provc-
comparare? Eltamen de ipsis dicilnr : < Qura niissi liaiilur ad spiritualium ordines dignitatum. III1 exuii
"Samariam, imponenles manus iis, qtii baptizati j "veieremcum actibus erroris, novum induaiit honii-
fuerant, oraverunl pro ipsis, el illi acceperunt Spi- nem; Kii tanqnatn sacerdoies Dei induantiir justl-
ritum sanctum (Act. vm). . Non ergo ebrum largi- lia. llli quasi modo geniii infanles ralionabiles sine
tale, sed minislerio, ac proinde non illis doiianlibus, dolo lac concupiscant: isli ut perveniant in moiiStir
sed orantibus , Spiritus sanclus super credenles ram setalis jjlenitudinis Christi. Operatur in illis, ut
illajjsus est (Hebr. ix). Cntis est enim sacerdos n»a- fianl filii adoptionis, in istis atiiem ut sin' minisiri
gnus, unns ponlifex sunimus , qui iniroivit semel, el dispensalores niiuisteriorum Dei. 1111namque per
jiOiiin quselibet sancta sanciorum, sed in ipsum cce- Spirilum rcnascuutur : isli eodem disponenie St.i-
lnm, ut appareat vullui Dci pro nobis. Ex quo ude- ritii, jam, ut filiosDei generenl, praeferunltirfjBp/ies.
licet, lahquam quodam vertice, omne Sacerdoliuia iv; Coloss. 111.Psal. cxxxi; I Petr. 11; Ephes. iv;
per Ecclesise membra uiffundilur;omne, quod sa- F.om. vni; Galat. IV; Ephes. 1; I Cor. iv).
crum est, ineffabiliier propagatur. Unde ctim disci- CAPUT IV.
pulos adbaptizandum misit, non In eos sacramenti "Qtio;-Dominns cum bapiismo simul ' et sticerdotiijttra
virtuiem translulil, sed obedientiam' indidit^ el sifcepii.
non auctores baptismi sed ministfos efiecil. Nani SiiicerJi igilur alque inlegra fides habeiyquod
 103 '• S. PETRI DAMIAKIGT'P. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. ' 104
sicul baptismus, ita et niliilominus sacerdolalis. A menti.genus, vel a Donrino, vel ab aposiolis sirnul
• -consecratio; riulla sordentium minislrorum labe -videaUir,acceptunv, clarel bapt'smum sic esse con-,
polluilur, nullo alieni realustcrimine violatur: sed . secratiqnis ecclesiasticse fundamenUim atqueiprin-
- quantumvis facinorosus, rjuantislibetsit crimiriihiis cipium : ut. qui baptismi principatum lenere cogno-
involulus ille, qui consecfal; is; qui consecrnlur, . scilur, ipse nihilominus consecralionis auclor .abs-
, nullo propter hoc sacri inuneris detrimento percel- que ulia pronus ambiguilale credaliir.
iitur, ncc aliqua ccelesiis gratise diminulione fraa- CAPUT Y. ' •
d.ittrr. Non eniin ex.merito sacerdotis, sed ex ofli- • Quod nulla sit causa, cum rebaplizari -quisque non
cio, quo fungitur, «onsecrationis mysleiium in alte- .audeat, cur debeal ilerum consecrari.
rnm prppagalur : nec expedit in consecratore con- Quod cum iia sit, ,quid eausaj sil, ego non video,
sjderare, qualiler vixil, scd ministerium tantnm- jcum baplizalus eliam.ab hserelrco, non rebaptizetur :
modo allendendum esl, quod acccpil." Sicut enim curproinotus a Simoniaco, sicut dicitur, vel depbnan-
multi sunt, qui_ baplizandi fungunlur officio; et tur, veldenuo eonsecrelur,?Si enim baptismus per ho-
lamen unus est, qui baplizal,: ita licel mulii sint nsicidam, veladulierum, vel ellam hserelicum dalus,
sacerdoles, unus tamen est, qui proprie, ac specia- ralus habendus esi; nrmirum propter illud Evangeli-
.liter consecrat. In illa nempe columba, qu_e super. B ciiiii: < Super quem, inquit, videris Spirilum de-
Dominum post baplisrira descendrt (Matih. m; .scendentem, et manentenr super euni, hic esi, qui
. Marc. i; Luc„ 111; Joan. i), ipse cum" sacramento bajilizat (Joan. i); n nil omrrino causse est, curnon
_baptjsrnali.s el veri sacerdotii jura suscepil, fuso.vi- el in consecralionibus ad eumdeni utriusque iacra-
deiicet super eum oleo exsullaiionis, de,quo'Psal- menli redeamus auctorem, ui sequedicamus-: hic
.misla canit : {Psal. xuv) < Unxit te, inqtiit, Deus, esi, qui consecfat. Nunquid enim colnmba.illa super
Deus tuus oleo Iseiitise pra; consortibiis.tuis. i>Pro- iciediatorem Dei et hoinirium eura viitute bapli-
baluraulem Redemptor noster cum baptismo simul zandlvenit, et cum_<jonsecrandivirlule non venit?
el sacerdolii suscepisse ministerium : quia baptiza- (Malth. m; Matc. i.) Quid enim accipil, qui baptiza-
tus, mox praedicare, discipulos eligere, novisque • tur, nisi Spiritum sanclum? Et rursum, quid ille,
ccepit miraculis coruscare, quod eaienus profeclo qui eorisecralur, nisi Spirilum sanctum ? Si erge
fecrsse non legilur, si diligenter Eyangelici lextus jiroplerea-quis a. quocunque flagitioso baptizatus,
series recensetur. Hinc est quod sancla Ecclesia ab non rebaptizatur, qura Spiriium sanctum accepisse
ipso. suo capile hujtis normam @® instiiul-Onis credilur, g! non pef illius merituin, sed per ejus
anipjiil, el fideliierservat; 111ad instar ipsius Do- oiScium : ei non ab illo, sedaChristo, de quo vi-
mini infra "iricennium ad sacerdoiium quemlibet C delicet solo specialiler dicitur : < Hic est qui ba-
11011 admitlal. Nisi enim eerla fiiles haberet, cum ptizat (Joan. 1); J cum et is qui consecralur, no:i
baplismo -Domintimsimul et sacerdotjum suscepisse, aliud, nisi eumdem Spiritum sanctum, et ab ipso
ut qjiid tanlopere canonica prohiberet aucioritas, utique Christo suscipiat: qute inler baptizatuin at-
jnrle illius setalis tempus, quo rpse bapljzaius est, que consecratum sjt' in.hac parle diversitas, peni-
quempiam ad sacerdolales infulas aspirare. Imo lfis non videtur. J
ctir ad accipiendurii sacerdolale fiisligium Doniinic_e Quorum igilur una esl causa, eadem debet esse,
flelatis adhiberotur exeriiplum, si minime credere- serilenlia, nisi forte alius esse censendus est Spiri-
iur_lune Dominus non sine sacerdotio suscepisse tus qui in consecrationibus dalur : alius qui in ba-
Jjaplismum ? Sicut enim baplismum, ita et sacerdo- plismo iribuitur. Sed quis hoc sacrilega temeritaie
tiiim ex jarte humanilalis pro noslra salule susce- .prsesumat, cum manifesle clamet Apostplus : < Uims
-
pit, cujus videlicel utriusqne Sacramenli in eo, quod Deus, una fides, unum baptisma (Epli. iv). . Et
Deus est auctor, et consecrator existit. De quo iiertim i < Si is, qrir venit, alium Chrislum prsedi-
Apostolus dicit: < Ubl prsecursor pro nobis inlrb- cat, quem non praedieavimus, aut aliurii S_piritum
ivil secunduinordinem Melchisededi, ponlifex factus accepil, quem noriaccepislis, aulaiiud Evangelium,
in selernum {Heb. vi).. s Nam et ipsi sancli Apostbli " quod non accepistrs, recle jjaterernini (II Cor. xr)..»
iton reperiuntur alibi fuisse a Domino consecrati, Huc accedil, quod sicut canonrca testatur auctori-
riisi in percepiione baptismi : qui tamen upn aquse tas, idcirco probibelur rebaplizalio fieri, nesan-
Ijaptismalis manifeste legunlur immersi, sed injiin- ciae frinitalis nomeri, in quo baptizatus est videa-
-clam polius exs.ecutisunl obedientiam baplizandi. tur annullari. Qnod si lisec est causa cur rebapti-
Qua nimirum jussi sunt baplizare credenles in no- zari quisque non debeat, cui manifesiius, quam
iuine Palris, et Filii, et Spirilus sancti. Prselerea ordinato cuilibet a Sinioniaco congruif, qui non
eum illis diclum sit a Domino : Joannes quidem ba- moJo iri sanctaj Trinitatisnomliie consecrat : sed
plizavil aqua, vos aulcm baptizabimini Sjiirilu san- el Ginnem prorsus ordinem catholicaj consecrationis
cto non post multos hos dies : conslat eos luncjjer- observat. Simdriracus namque lieel perverso com-
fecti bapiismalis, aique oranigense simul consecra- mercio eflicialur hsereticus, est_tamen fide caiholi-
lionis accepisse myslerium, cum super eos Spiriius cus ; ejusque damnatio magis ex ambilione desceri-
sanc.us venil in diversilale linguarum. Ctim ergo in ".dere, quain videalur ad perfidiam peiiinere". Quan-
ipso humanse redemplionis exordio ulriusque sacra- quam et si jaculala in Simonem Peiri seiilbniia
 ' "'" '
105 OPUSC. VI. — LlBER QUl DICITUR GRATISSIMUS. 106
diligenter inspicitur, nec ipsa Simonis fides inno-. /_.lutem, aliis quidem proveniunt^ ad damnalionem.
cens irivenilur : < Pecunia, inquit, toa. tecum sit in Id lamen, quod daiur, omnino Ijonum esi; licet
perditionem, qui donum Dei. exislimasli pecunia reus sit jlle qui accipit. Neque enim bonus me-
possideri (Act. VHI)._ JNamcum dicits existimasli dicus venenum propinaret segroio. Niuiquid enim
donum Dei pecunia possideri, evidenter ostendit buccella illa, quam Jrrdse Dominus porrexit, bona
lalem tunc fuisse Simonis fidcm, ut si pretium da- non fuil? Sed quod erat causa salulis, illi factum
ret, non immerito ud facienda~miraeula Splritum est materia damnalionis : quia instrumentum jiacis
sanclum negoliatus acciperel. non pacalus accepit. Cuncti etiam liquido novimus,
CAPUT VI.' quia mysterium Eucharistise, quod de sacrosanclo
Qitodordinatio, si sit calholica, siteliam rala. altarr sive jusli, sive peccalores accipimus, utique
Moderni autem temporis Slmoniaci, quia miracu- bonum est. Nec bonus melius, nec malus accipit
iis se clarescere posse non sperant, non Spiritum pejus. Et _iamen dicit Aposlolus : Quia-indignus
sanctum, non ejus dona desideranl: sed obtinendi < judicium silri maiiducal, et Mbit, non dijudicans
- principalus anibitione succensi, ad culmen lantum- .corpus Domini (/ Cor. x-i). . Si ergo et illud corptis
-modo dignilalis anhelanl. Ilaque quantum ad fidem Doriiiniest quod indignus-accipit, perspicuum est
inlegri sunt, tanlum vero ad monelaj "fabri_iaSihio- B quia res bona malo vertitur in perniciem, quaj bono
niacse damnaliqnis laqueis innectunlur. Hujus autein ulique provisa est ad salulern : nec lamen res
bseresis duo Ieguntur auclores, alter sub prophe- mala esl dicenda, quia nocet; nec ideo esse sacra-
lica (IV Reg. v), alter sub .apostolica pestilenter mentiim desiit, quia exsecrandus accejrit: sed po-
emersisse doctrina (Act. vm): Gezi nimlrum,'qui tius asserendum est quia indigno eadem res facla
magisler esse venderitium : Simon quoque, qui au- est occasio.moriis, quse bonis procurata est ad re-
clor videlur esse emptorum. Hbfum igilur seclalo- medium salutis. Indubilanler igitur credendum est
res sicut non sunt in errore diversi, ila nee In da- quod ,si consecralio cujuslibet ecclesiaslici ordini^
mnatione discreti": quibus tamen si calholica fiat Intra catholicarh fiat Ecclesiam, in unilate videlicet
ordinatio, sacrse dignitatis oflicium.ad quod non orlhodoxse fidei, ut in utroque nimirum recta sit
merentes accedunt, perfecle suscipiunl. Ejusdem fides; quidquid liono per bonum tradilur,- boc elians.
namque virlulis est Spirilus sanctus, cum ejus gra- malo per malum eflicaciter exhibetur : quia sacra-
lia vendilur, cujus.est el cum gralis datur: nec meiilum lioc non minislrarilis vel ministraturi pen-
propter perversitalis" humanse commercfiim divina det "exmerito, sed ex ordine ecclesiasticse inslitu-
jjotentia propria. potestatis 92 perdit efleclum. tionis et invocalione divini nominis. Et quoniara.
Plaue et Salvator ribster cum vendilus esset, et pe- C sicut unus est, qrribaplizal, ita procul dubio unus^,
stllenlissimi taienti summa proditoris jam crumena idemque qui consecrat; hoc;est, larga Clirisli bent-
lurgeret, inter ipsas perseculorum manus prseci- gnilate tribuitur qtiod is, qui accipit, non meretur»
sam servo Malcbo auriculam reddit "(Joan. xvm; < Qui enim oriri facit solem suum super @3 bo-
Luc. xxni; Mattii. xxvu ; Marc. xv;). Itaque nos et malos, et jiluit' super j'uslos et'injustos
cjuanlsesuper eos virlutis esset, quorum manibus (Mallh. v), » quid niirum st imbrem gratise suse et
subjaeebal, aperte monslravit. .Quod autem flagi- In arenosum liltus effundat? Quid nriVum, si eliam
tanli Herodi miracula non exbibuit, dispensationis ipsos csecorum oculos splendoris sui radiis ferial?
fuitralio, non defeclio poleslatis. Erat enim is, Ct et ipsi merito cantare possint, quod inlelix ille
qui optabat, indignus; nam ei, a quo sperabatnr, Balaam : < Dixit homo, inquil, cujus obluratus est
non deerat potestatis' effectus Porro el in eruce sus- oculus : -dixit auditor sermbnum Dei, qui novit do-
pensus postquam spiritum reddidit, dum terra mo- elrinam Allissimi, et visionem Omnipolentis videt#
velur, dum sol obscuralur, veli insuper facla divi- qui cadens aperlbs habet oculos (Num. .xxiv)..
sio, scissio lapidum, resurreclio morluorum; cun- CAPUT Yll.
cta hsec liquido testantur, qtiod non inferioris po- Quod Balaam Simoniacus fuit, et lamen proplwliaz
lentise fuerit Inter supplicia positus, quam nunc j) . spiritum noiiamisil.
yidelicet in dextera palernse gloriae sublimatus. Eece, unde bic avaritise filius tanta poluit magna-
Eodem ilaque modo etiam de Spirilu sancto creden- lia cernere, et redemptionem mundi longissimepost
durnest: quia unius virtulis est, et cum venalitatt futuram tam expresse, tam Iucide nuniiare, si Sjii-
quodammodo subjacere eernilur, et cum gratuila rilus sancli prsesentiam non lraberei? Sicm enim
manus inipositione prsebelur. Sicut igitur Redem- egregius doctor ait : Quis novil quse sunt bomiriis,
plor noster^um venderelur, dum paterelur, a sua nisispiritusbominis, qui inipso est? (/ Coy. h).Ilaet
non potuit majestate deficere (Joan. xm), ita eliam quseDeisun(,uemo novit nisi SpiritusDei; prsesertim,
Spivitus sanctus licet amariludo venalilatis obrepat, cum eadem Scriptura dicat : < Quia irruentc in se
dispendium lamen pali proprisevirtulis ignorat. Licet Spirittt Dei, assumpla parabola ait (Num. xxiv), »
enim sacerdos quilibet videatur operari exterius, videlicet quod modo prsemisimus; dicimus, quod per
sed ipse Chrisius, qui vcrus Sacerdos, et summtts Simoniacum donum Spiritus sancti non datur. Nun-
est Ponlifex, accedenlibiis ad diversos exitus sua qtiid non in Balaam isto Simqniaca hoeresis j'am
doua dispcnsat. Qu_c nimirum aliis, quidem ad sa- lunc ^iguissc cognoscilur? NunqniJ non sancti Spi-
, PATEOL. CX.LY", 4.
 107 S. PETRl 'DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS JII. — OPUSCULAYARIA. " ' 108
ritus graliam vendere conabalur, ctim ad proinissio-aA credalur, quia per Moysenappe)lalur ha|'iohis, yjgi-
nem pretiihariolatus sui depromebat oraculum ? Sic lanler ejusdem hisiorise yerb^ peretfrre, .ei eodeni
enim Scriptura testatur quia seniores Moab roga- Moyseperspicue leslante, reperies : Quia cum yidis-
bant eum, < habentes preiiiim divinalionis in mani- sel Israel "in lenloriis comnibranteih, projinus in
bus (Num. xxu). i Et rursus per alios uunlios misit illum Dei. Spiritus irruit [Num. xxiv), el jit rev.era
ad eum, inquit, Balac filius Sephor, dicens : < Ne projjhetam in vaticiniis mox oraculum expitavit. Et
cuncteris venire adme; paratum habeo lioriorare te, hariolus ergo appellalur et pi-jopbetaest; quia quem
elquidquid volueris, dabo tibi (Ibid.). J Amore qui- ad proplielicam dignitateiji gralia supernaprovexe-
dem pecunise succenstis sestuabat, el tamen per eum ral, obscceno bariolatus nomine propria pravitas"
Spiritus sanctus profunda mysleria loquebatur. Ba- deturpabal. Ubi considerandum est, quam profun-
laam denique, et Balac, uterque Deo manifesle con- dtim sit, atque rsubiile Dei judicium : i'mo quam
trarius, uterque Dei populo exslitisse probalur in- terribilis sit Deus in consiliis super filios homi-
festus, donumque divinse gralise alter eraere, alter num (Psal. LXV); cum videlicet miserabilis ille
vendiiare nihilominus -gesliebat: attamen propbe- vir neque propter reatul sui nequiliam, .gratiani,
iicse revelationis arcanum, et iste extra merilum quam semel acquisierat,,perdidit: ettamenpropier
pi'otulit, et ille utique ludignus audivit: alque, ut_ 13ipsam gratiam, quam usurpabat, indignus, divinse
magis Jargitatem divini muneris admiremur, male- ullionis senlenliam declinare non poiuit. Quid crgo
dicere nitebatur Balaam, et tamen invitus e contra- mirum si omnipotens Deus, qui semper esl quod
rio benedicebat : < Ad benedicendum, inquil, ad- est, et mutari uon novit, nihilpminus adhuc antiqua
duclus sum, Iienediciionem prohibere non valeo .examinis sui jura custodiat, et eamdem assuelse
(Num. xxm). s Chamus quippe diyinse viftulis ori discrelionis regulam teneat; ut quod in Balaani
ejus erat iunixus, nec poterat aiiorsum impelum fecit, hodieque in jsuis similibus non dissimiliter
linguse dirigere, nrsi quo Spirilus sanclus prsesidens operelur : qualenus et pro largitate clemenlisedona
iniorsissel. Cumvolunlatei.iquidem lingua pugnabat, sua indignis, et pro eensura justitiaj diguaj eos
el turbulenlam salsuginem, quam mens prsedanmata ultionis animadversione percellat.
conceperal, per oris alveum eflluere non valebat. CAPUT YIII.
Unde quoniam sicul pelebatur, jaculari in jjqpulum Q,updreprobumSaulem cum-salellilibus suis propheli-
Dei maledicta non poluit, ad deceptionis se argu- cus spirifus occupavit.
menta coriverlit, ac Madianitidum coram eis offen- Hlud quoque obscurum non est, quod cum Satil
"diculum posuil. Si ergo ille, qui etiam maledicere direxisset lictores ad rapiendum David, atque illi
concupitj nequaquam lamen ut maledicere possel, .J juxta fidem bislorise vidissent cum eo projihe--
•obliiiuil; quid nisi boc ipsum sentire de Simoniacis tarum valicinantiu.m cuneum, et. Samuel stan-
valeat, ubi cerle mens cum linguaj benediclione tem super eos, factus esl eliam in illis Spirilus
concordat? Sed qui prophelicaj dignitatis oflicio . Domini, et prophetare cosperunt : cumque Saul
Irreverenter abusus est, quo tandem collata. graiise secundo et lertio alios, aique alios mitteret,
-prserogalivam 92j, iine conclusit? Nam posl di- etillos nihilominus iJropheiicus^95 Spiritus invasis-
gestam Israelilici pqpuli vicloriam Scriptura mdx sel, landem, ut Scriplura testalur(/ Reg. xix,) iratus
.inluiit, dicens : < Balaam quoque filium Beor inler- "jpseSaul abiit in Ramatha : sed anlequam perve-
Tecerunt gladio (Nufn. xxxi). J Sic nimirum sive Si- nisset, faclus ,est etiam super eum Spiritus Dei, et
Tiioniaei,seu quilibet criminosi suscipiendis se eccle- prophetavit tola die nudus cum easteris coram Sa-
siasticis ministeriis applicant : et donum quidem muel. Quid ergo mirum si perversi homines dona
supernse gralise ex benignitale largitoris accipiunl, Dei, qulbus indigni sunt, ad cumulum suse damna-
4eldignum lameii proprii excessus, stipendium non lionis accipiant; cum etSauli isli,, quem Deus
evadunt. Hoc enim illis verlilur in perniciem, quod abjecerat, quem jam dsemon agilare ssepissime con- -
dignis provisum est ad salutem. Alque inde illi in sueverat, non modo Spirilum Dei ad horam susci-
iselerii_emorlis periculum corruunt, unde et alii ad '^ pere, sed etiam cum suis ofiiciis concessum ' sit
capessenda vitseprsemiavegetius convalescunt.Cerle diutiusprophetare?Traeundise nempe felle commo-
qui illam saerse Scripturse pagiuam, quaa de prsefato tus, el livoris simul et odii erat ardore succensus :
'Balaam loqultur, oculo yigilante percurrit, nullate- atque, ut non diutius immorer, Deo vacuus, malo
nub dubitat hrinc infeliceni virum, ut revera per spiritui fuerat irrevocabiliter mancipalus : tamen
omnia Simoniacum, excepto quod Simon necdum cum ad locum ehori vaiicinaulis accessit, repenle
jfueraf, ex quo delestabile illud mutuaretur agnomen, super eum divinus Spiritns irruit, et velut apposw
et prophetise suse gratiam venalem habuisse, et tam materiam ignis insiliens occupavit. Non ergo
iamen jrer bunc manifestissime Spiritum sanctum incredibile videri debet, si in sancta Ecclesia, quse
tfuisselocutum : alque, quod non minus stupemlum procu.1dubio thronus Dei, sacrarium est Spiritus
est, eum jam cor ej'us cbncupiscentiseignibus urere- sancti, omnjumque coelestiumcharismatum recejila-
tur, Deus sibi nihilominus per diem, atque per s;ulum,'illud gralise r_acramentum et indignus acci-
noclem loculus quasi familiariter invenitur. Et' ne piat, cui per inientionem, vel vitse meritum uon
foiiassis idcirco Spirituin sanciuin minus habuis.e concordat; nimirum, quia non dantis "Iiominis,vel
 " -
109 OPUSC. VI. -^-luIBER QUI DlCiTUR iGRATlSSIMUS.. M&
accipientis est meritum, sed summi largitoris esl J__..novam Juci
mu,ndQingerii quajslipiiem;.et>perspioiis_
beneficium. Tion enim -legitur : ^QuiaSpirilus, ub.i pius intendendb, piriusque videndo, «conaiurjnferae
dignum est spirat; sed polius dictum est.<Ubi caligiriem. iQuomodo,-inqiiiunl, gratja ssanoli Spiri-
vult,spirat(Joan.ur) ;ntilprofeelo spiritualis gratia. .tus vel;per mialos dalur, yel aonalis 'aceipjtur? non
qdse "ex eeclesiastica"insiitulione iribuilur, 'divinse" saitendenies,.quia gralia sancji Spiriius jpse- >ordo
polius voluntalr, quamliumanis raeriiis ascribaluf. ecclesiasticse fligiiitalis accipitur t aquem ivid^licet ,,
teriimveroSpiritus "sanclusnon pro meritis semper •sivcSridignusjirsebeat,siveindignus aecijjiat, Spiri-£
venit, sed pro merilis in quolibet. iad salulem vide- lus sancfus, qui Ecclesisesuse j'ura -disponij,ratum'
licel, semper manet. Hinc esl illud quod Yeritas eisse decernit. Ul" eninv all B. ffreMnymus (lib. i
dicit: < Si quis.inquit, diligifme, sermonem meum •adversusJoviniannm): < Episcopus,presbyter et dia-'
servabit., e. Pater meus diligit eum, et ad eum •conusnon suritmeriiorumijomina, sed ofiiGiorum.-J
vehiemus, et mansionem apud eum, faciemus (Joaiu .Tanquamsi veliribumis ipse degenersit, vel dege-
xiv). i Qui enim in dileelorem" surtni, postquam ^vierem-quempiam ad militisesuse ordinem provehat,
venlurum se esse promisit, mansionem quqque fa- ad conservarrdumiamen militisesuse ordinem impe-
ciurum prolinus addrdit; patetprofeolo, "quiajn alijs a;ator omne, quod faclum est, firmum esse consti-
habilatpeus; inaliis hospitalur. Huicetiam illudsi-^B iuit; jnec enim tribunitii juris "slatula «onvellit, qui
mile eslquod ait: < Super quem, inquit, requiescet ipsum iribunum, quem necdiim a proprii ordinis
Spiritus meus, nisi superhtimilem, elquielum. et tre- dignitate dejecil, sed dicitur e diverso, ecce Evan-
menleriisermonesmeos?i {Isa. uxvi.) A"csipalenter-di- .gelium clamat : < <_ui non inlrat per osiium, sejl^
cat: Et super alios quideni veniet, sed super-huncvi- -ingredilur aliunde, ille ifur est et lairo (Jorm._^^^
delicel requiescet, quia-dignus est. Nam sicutet anle fisto, ul ille, qui aliunde elandestinus irrepsit^OTJd^.
rios diclum est, Spiritus sanctus sicut conciliatus, et £t ilalrocinii constanter arguatur^ me tamef^quif
piacatus requiem" prsestat mitibus et humilibus jier osiium intromisit, "sui procul dubio ^cfriTrJii^
<;orde:ila conlrarius, et adversus irirmitibus, ac participem jion effecit. Ille itaque perpetrati scelMs^
•siiperbisinquieludinem exagltat,- quam scilicei in- supplicium luat, dummodo me alieni reattis prseffesi
quietudinem scinrphes ilise-brev_ssra.se srgnificaljanl, ^iciunr non involvat, nec alterius me exhibeal culpa
sub quibus magi -Pharaonis defecerunt, dicenles'-: damnabilem, quein propriseinnocentisepuritas reddit
* Oigilus Deiest hic (Exod. vm)^ $ fatenies sibi ad- -iminuftem.Porro de eo, quod difckur, quoniam gra-
versum esse Splritum -sanctum, "qui erat in Moyse. tiam sancti Spiritus Indignus homo accipere ne-
Aplenimirumiertio loco,'ubisciniplnrmplaga ponriur' '. queatrconslal procul dubio, quia corpus Domini,
Spirilus sancius, quiterliaestinsancta Trinilateper- C quod in sacrls altaribus per sancti sacerdotis dedi-
s'ona,inquieiishominibusfuisseconirariusperhrbetur. catur officium, concepta «ancti Spiritus viriuie, vi-
Hanc inquietudiuem expetius esl Jehu, <quidivino vificatur,~et sarictifieatur; ut nos yivificarevaleat,
j.elo ductiis, ad ulciscendos quidem Dei inimicos, et et sanctififcare. Sicut in ipsis venerandis missa-
prsecipue cullores Raal, vehementer incandurV: ipse rum secretis dieitur : ihr quem hmc omnia, Domine,
tameri eos, quos Jeroboam coluerat, deos aureos semper bona creds, sancliftcas, vivificas, benedicis.
rion reliquit (JIr Reg. x). Neque enim alitef -vivificare posse ereditur- nisi
SQ CAPUT IX. per Spiritum sanctum; cum, lestanlejjy Yeri-
lale (Joan. yi), Spiriius sit, qui vivificat. Qua.ro
Quid doclores de b.aptismo, et DominiciJorp.orjs
Eucharistia sentiant. ergo, ^jum sanetus .sacerdos cceleste illud munus,
"(i, q. 1, c. Sic ciutem, ete. seq. Nqnne.) Tfia .quod virtuie saiicti Spirilus vivificatum esl, et
profectb prsecipua sacramenla in sancla fre- sanclificatum;,atque, ul confrdenter loquar, ej'usdem
quentantur Ecclesia, baplismum videlicel, corporis diyiniSpiritus gratia veraciter plenum, sceleralo
quoque et sanguinis Dominici salutare mysterium, .for,ieeuilibeiporrigit, numquid propterea Spiriius
et" ovdiriatio clericorum. Et de baptismo quulem Sanctus Domiriicum corjius deserit, et lanquani
B. Augustinus in exposilione Joannis evangelistse; D 3 squalorem sordidi vasis nauseatus abscedit? Sed Si
de Etiebaristia veroDomiuiei corporis in libro suo -ila est, quomodo veiuiii est, quod per Apostolum
-Paschasius ita eoncordiler dispuiant, «t nequeper -dicitur: <Juia indigne percipiens, < -j'udicium sibi
bonos sacerdotes meliora illa mysteria, neque per .manducat, etbibit, non dijudicans corpus Domini?»
malos fieri pejora, testentur. Nimirum sive per i(fCor. ii.) Si enim abscedenle Spiritu, non illtrd
fures, sive per-adulleros, jsiveetiam per bomicidas jam corpns Domini,'BedsimpliGilercommunis -est
lisee sacramenla fianl, nil prorsus ab 'his, qrrse panis, non inoidil in ^udicium, qui nullum accipit
sancti dedicanl sacerdoles, mysieriis differant; qirod sacramentum: quod si absurdunr videtur et impium
qai prtediclis libris opefam dedit, errucleaiius airso- propler -iridigne suscipienios, sanctum Spiritum
lulum esse rion airibigit. Super brdinationibus autem a Chrisii corpore sepa'rai'e; non duruni videaiur
«lericorumfrequens Idclrco disputaiio non processif, malosetiam homines ,ad dignos meritorum exiUis
quia duobus illis sacramenlts •evldenler expositis, Spiritum sanctum posse •suscipere. Hinc esl quod B.
"Irsjsitandt de tertio locum dubletas Jion invenit: Augustinus •(!-,q. 4 Mitlti) In exposi-ioneT_jjistol_e
-niiiic aulein-modum excedens curiositas hominum, •S. Joannis aposioli SicloquiUir, dicens : « Habere
 111 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS IU. — OPUSCULAVARIA. 112
Jjaptismum et malus potest, liabere proptieliam et. .__minis meritum; postremo Spiritum gratiarum, non
malus potest. i Invenimus Saul regem lialjuissepro- personam sequi, aut dignitaiem, sed ordinaUonem
jjhetiam, qui persequebatur sanctum David, imple- tradilionis. Etrevera quidmea inlerest, cuj'us me-
tus est spiritu prophetise, et prophetare coepit rili meus sit ordinator, dummodo quod ille forte
(I Reg. x, xviii, xix, xxm). Accipere sacramenlum mercatus est, mihi gralis |imperliatur : et quoipse
corporis et sanguinis Dominietiam maluspolest. Nam clandeslinus irrepsit ostialim, me civem exsul.exler
de talibus dictum est: < Qui manducat et bibil in- domesticum, hseredem , mercenarius inlroducat ?
digne, judicium sibi manducat et bibit (I Cor. xi). t Neque enim a quo, sed ad quod provehor, magni-
Habere nomen Christi et malus potest, id est, Chri- pendo. Gonstat. igitur, quia quod duo illa, quse su-
slianus vocari et malus polesl 1;de quibus dictum perius dicta sunt, baptismus videlicet, et salutaris
esl: < Polluebant nomeu Dei sui (Ezech. xxxvi). t Eucharistiaj sacramenlum, neque meliora per bonos,
Ergo habere sacramenta omnia et malus potest: neque deteriora permalos liunt: ita nihilomrnus et
ltabere autem charitatem, et malum esse, non po- ordinatio clericorum.
lesl. Si j'uxta tanti doctoris senlentiam, ornnia sa- .CAPUTX. .
cramenta malus liabet, quomodo ridenda. faluitas Quod Spirilus sanctus non ex merilo sacerdolum, sed
hominum impudenter blaclerat, quia Simoniacus-B ex ministerio dalur.
sacramenla non habet? Audiamus quid idem prse- Nunquid denique et Caiphas ille dignus fueral,
clarus doctor ex eadem re alibi (q. 11,1. Qucestnovi per quem Spirilus sanctus vivifieaj morlis Chrisli
etvet.Test.) dicat,iit nimirum quam sententiam in mysterium loqueretur ? Nam cum dixissel: <Expe-
liac, .qtiam venlilanius, Iqusestione tenuerit, tanto dit ut unus morialur homo pro populo, ne lota gens
liquidius, quanto frequentius inuolescal. Nam cum pcreat (Joan.xi); . prolinus evangelisla subjunxit:
de benediclioneIsaac in filium (Gen.xxn) loqueretur, < Hoc autem a semetipso non dixit, sed cuui esset
adjccit: < Justi, inquit, bominis quanlum ad con- ponlifex- anni illius prophetavit (Ibid.). i Pro-
seientiam pertinet, volunlas bona est; quanlum au- phelicum plane spiritum ad momentum accepit, non
-tem adprseseienliani, immunis est abadversis; Deus ral ipse, quodvaticlnabatur, agnoscerel; sed ad hoc
enim solus esl, qui de fuluris judicat. Ac per boc potius, ut conspiratores suos ad accelerandam mor-
Isaacjustus, quanlum ad prsesenlem humanitatem tem Dominicam avidius incilaret. Nobis nempe, non
. dignum est^ majorem filium suum benedicendum sibividit,-etoccul.um sapientise thesaurum, quem
. magis pu tabat, sed Deus, qui occultorum cogni- ipse ignorabat, aperuit. Nam et a Simoniacis Caiphas
tor est, minorembenedictionem mereri ostendit; ut „ isle non prorsus extraneus reperilur, si vigilanler
in-beiiediclione non hominis ostenderet csse bcnefi- veleris Historise series recenselur; nimirum sicut
cium, sed Dei; quia officii dignitas est, nonhomi- Eusebius Caisariensis in Ecclesiastica narrat hislo-
nis meritum, quam Dei sequitur benedictio. Denique ria (lib.-t, c. 10, et NICEPH, Hist. lib. i, c. 18 et 19),
diclum a Deo in Numeris ad Moysenet Aaron sa- ut eadem hic quoque verba poriantur: < LegaliJius
,eerdotes : Yos ponite nomen meum super filios prseceptis jam per illud tempus vi, et ambitione
Israel; ego Dominus benedicam eis (Num. vi) : ut cessantibus, nulli quippe pontificatus bonor vilse,
graliam traditio per ministerium ordinatis trans- vel generis merito reddebalur, ita ut annuis jam
fundat homiiiibus ; nec voluntas sacerdolis obesse successionibus mutarentur; > deinde, Josepho in
aut prodesse possit, sed merilum benedictionem leslimonium deduclo (Antiq., c. 3), per unius qua-
poscentis. t Quanta autem dignitas sit ordinis sa- driennii spatium quatuor pontifices annali quousque
cerdotalis, liinc advertamus (1 q. 1 Dictum est); sacerdotio perfunctos sibi invieem successisse, te-
Dictum esfaulem de nequissimoCaipha interfectore statnr: < Yalerius, inquit, Gfatus, Annse sacerdo-
Salvaloris inter ccelera : < Hoc aulem a semetipso tio delurbato , Ismaelem pontificem designavit,
non dixil, sedcunvesset princeps sacerdolum 98 filium Baffi: sed et bunc non mullo post abjiciens,
anni illius, prophetavit (Joan. u): » per quod osten- j) EleazarumAnanise ponlificis filiumponlificalui sub-
ditur Spiritum graliarum non personaro,sequi, aut rqgavit. Post annum vero eliam hunc arcet oflrcio,
dignitatem, sed ordinalionem traditionis ; ut quam- et Simoni cuidam 99 Camphi filio, pontificalus
vis aliquis boni meriti sit, non possit benedieere, tradiditministerium, quo non amplius et ipse, quam
'
nisi fueril ordimtlus, ut officiumministerii exhibeat: unius annl spalio perfunctus, Josephum, cui et Gai-
Dei aulem est, effectumtribuere benedictionis. Hsec phas nomen fuil, accepit successorem. . Ecce Caiphas
itaque beali viri (B. Petrus Damianus auctor hujus neque gralis, iieque legaliler intelligilur saeerdo-
libri) verba tam plana sunt, lamque perspicua, ut lium suscepisse, nimirum, qui deturbatis aliis, et
quisquis hsec postquam semel altenderil, pertinaci 'violenter electis, ipse in locum aliense dignitatis
tamen animo parat adhuc xibslinate contendere, «on olirepsit; et tamen prophelise spirilum indignus
jam Petrum, qui nihil esl, sed magnum potius Au- accepit. Unde et B. Hieronymus in Commentar.io
guslinum convincitur impugnare. Quid enim aper- _evangelistse Mallhaji (lib. iv, c. 26) : < Moyses, in-
lius eo.quod dicilur : Quia in benediclione sacer- quit, Deo jubenle, prseceperat, ul ponlifices patribus
dolis non liominis est beneficium, sed Dei; et offieii : succedereui, et generis series texerelur in sacerdo-
dignilas cst, quam Dei sequilur.benedictio, noii ho- tibu... . Refert Josejili (Ant., I. xvni, c. 8) istum
U3 OPUSG. VI. — LIBER QCI DICITUR GRATISSIMUS. . 114
Caipham uuius tantum anni ponlificalum ab Herode ,A.ipsum. Ssepe namque Deus, ut dictum est, et illis
pretio redemisse. Narii, ut ita loquar, in manu Spirilum suum ex largitate suse clementiseprserogat,
cseci pqsitum est lumen, non quod illo conspieeret, quos lamen per meritura priivse conversationis igno-
sed quod aliis minisfrarel. Non enim exmerito ille rat. An non et illi Spiritum Dei indubitanter ha-
proplieticum spiritum, sed ex ministerio, quo fun- ^buerant, qui venientes ante tribunal Judicrs clama-
gebatur, accepit. Regnum namque, et sacerdotium bunt: < Domine, nonne in nomine tuo prophetavi-
a Deo cognoscitur inslituturii : et ideo licet admi- mtfs, et in nomine tiio dsemonia ej'ecimus, et in
nislratoris persona prorsus inveniatur indigna, offi- nomine tuo virtutes multas fecimus? > (Matth. vn,
cium tamen, quod utique Iionum est, competens 22). Quibus videlicet illico respondetur . < Disce-
aliquando gratia comitatur. Hinc est enim, quod dite a me, qperarii iniquitatis, nescio vos (Ibid).»
Nabuchodonosor, postquam tres pueros in caminum Qui nimirum, dumseelproplielisespiritumhabuisse
roisit ineendii, quamvis alii plures adessent, solus testantur, et tamen repulsionis sentenliam subeunt,
tamen quartum, cujus species erat similis Filio Dei, patentqfostenditur, quia in quibusdam neque pro-
conspicerepoluit (Dan. m). NamSpiritus sanctus ocu- pter pravitatem vitse Spiritus sanclus excluditur,
lo~smeniie ejus aperuisse eredendus est, ut,quod alios ' neque propter Spiritum sanctum quo irreverenter
laiebat, solus aspieeret, et quod aspexit, ultro etiam B abusi sunt, vila damnabilis excusatur. Sicut enim,
agnovisset. Hinc Pharao somnium vidit, per quod testante Domino : < Nescis unde Spiritiis' veniat,
venturse sterilitali, ne famis impatiens 3i.gyp.us aut quo vadat (Joan. m),» sic eliam scire non potes,
pfofligaretur, occurrit (Gen. XLJ). Hinc Abimelech cur aliquando et in reprobos homines veniat, atque
divinse allocutionis oraculum meruit, et ut Saram per eos suse voluntatis judicium promat. j*am cum
viro redderet, nerepente moreretur audivit(Gen. xx). Apostolus dicat : < Quia spiritualis homo judicat
Reges enim et saeerdotes licet nonnulli eorum re- orania, eta nemine judicalur (J Coi: ._);-> quis ju-
pvobi sint per notabilis vitse meritum, dii tamen et " dicet ipsum Spirilum sanclum, si et in pravos non
christi diei reperiuntur propter accepli ministerii " abhorreat areana quadam , quam ipse novit, disere-,
sacramentum. Hinc est quod servus Hebrseusdiis ap- tione descendere : qui eliam coessentialem et co-
plicari ex lege prsecipitur, hoc esf, sacerdotibus prae- teternum sibi I)ei Filium noluit ex impiorum mani-
senlari (Exod. xxi).TIinc alibi dicitur: <Ne detrahas bus liberare ? Unde per Salomonem dicitur : < Be-
diis (Exod. -xxn), »id est, iie sacerdolibus deroges. nignus est enim Spiritus sapientise, et hon liberabit
Hinc Saul, cum j'am divina sentenlia regalis solii maledictum a labiis suis (Sap. i). s Benlgnus nam-
fuisset arce dejeclus, nihllominus adhuc christus que Spiritus sanctus congrue dicitur, quia mala riie-
Domini usque ad obilum dicebatur (I Reg. xxiv, C renlibus bona relribuit, et dignis' supplicio gralise
xxvi). In lege quoque prsecipitur,- ut omne primo- suaemunus impertit. Quis autem lioc loco maledicli
genitum masculini sexus sanctum Domino vocare- nomine, nisi Redemptor noster debet inielligi, qui ut
tur (Exod. xxn). Sed si meritum cujusque diligen- nos a malediclionis vinculo solveret, ipse non respuit
ler attenditiir, nunquid Esau sarietus jure vocabitur? maledictionibus subjacere? Unde e£ Paulus dicit
De quo nimirum divina voce dicitur : < Esau odio (Galat. iii): <Clvristusnos redemit de maledicto legis,
liabui (Malach. i; Rom. ix). 1 Nunquid Amnon factus pro nobis maledictum, quia scriptum est
sanctus erit, qui dum in sororls concubilum impu- (Deut. xxi) : Maledictus omnis, qui pendetin ligno :
denter exarsit, fratris Absalon gladium ultorera nt in gentibus benedictio Abrahse fieretin Chrislo
videlicet incesluosi criminis proprio sanguine ma- Jesu, ut pollicitalionem Spirilus accipiamus per fi-
defecii ? '(// Reg. xm.) Nunquid Manasses, nunquid dem. t Benignus ergo Spiritussanciusnonliberavit
Oehozias recle sancli dici possunt, qriorum alter, " maledietum aJabiis sttis : quia cuncta dominicsepas-
Scriplura tesle, omnem cceli mililiam colult (IV sionis mortisque ' supplicia, quse de Chfisto per ora
Reg. xxi), alter, dum Beelzebub deum Accaron de prophetarum ante prsedixerat, congruo tempore
vilse diuturnitale consulurt,- miserando exittr vilana ^. per exhibitionem operum ^fficaciter adimplevit.
in perfidise suse desperalione conclusit? (Ibid. i.) Tunc enim quodammodo a suis eum labiis li-
Aliud nanique est ex vitse merilis sanctum esse, beraret, si quod de illo prqpheticis en.untiaret
aliud ex min.sterio conditionis dici. oraculis, per rerum ordinem non imjilesset. Ubi
100 CAPUTXI. nolaridum, quam profunde, quam mystice si •
Non mirum si Spiritus sanclus ab htdignis accipitur, ' mul 101 congruat doctoris utriusque sententia.
cumel Dei Filius sil ab impiis comprehensus. Quod enim unus dixit, "quia spirilus non liberabit
Et sanctitatis quidem meritum in alium non trans- maledictum a labiis suis, hoc est, quod alter asse-
ferlur , ordo autem ministeril. in plures, prout ruit ut pollicitationem Spirilus accipiamus per fidem;
ecclesiaslica postulat institutio, propagatur; ubi atque ut ostendat vir sapiens, de qno maledicto lo-
nimirum rion discerrieridum, quis consecrationis queretur, prsemissasententiaprotinus addidit;«Quo»
ofiiciunihabeat, sed quid habeat. Aliud namque est niam renum illius lestis est Deus,et cordis illius scru*
gratise sacramentum, aliud Ipsa est gratia sacra- - tator est verus, etlingu_eilliusauditor(Sap. i).> Quia
menti. Siquidemgratiam dat omnipotens Deus etiam enim Patris, et Filii inseparabilis et coessentialts
per malos, ipsis qutem gratiam iion nisi per semet- est unitas, renum Filii testis, et cordis ej"us scruta-
 115 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. 116
lor jure Pater asseritur : cujus nimirum virtus et B ut niihi obesse yaleal minister malus, ubi procnl
sapieniia ipseFilius nulla ab eo creditur insequalitaie dubio bonus est Dominus, aut maliliosus prseeb ubl
diversus, .nulla probalur abjuriciione semotus. Lln- est benevolus*judex. Non enim exhorreal columba,
guae_etiain ilHtrs .audilor es,t, sicut ipse teslaiur: nori nauseat sorderitium quoiumlibet minisferiuni,
<Pater, iriquit, gratias agbtibi, quoriiarn audisli roe, dumjlle, in quem tota descendit, solus consecratio-
ego aulerii sciebam quia serupef niearidis(Joflii. XI).I - nis teneai, principatum. Pef hoc enim unitas Eccle-
-
Idcifcb'Igilur- spiritus hon liberavit "nialedietum a sice stal, quia Cliristus apud se coriseerandi virtutem
labiis suis, qula Deus testis, atque scrutatof esl cor- "tenuit, et in neminem ministrorum ebnsecrationum
1
_disillius,,et lingu_eauditor. Ae si patenter dicerel: jura transfudit. Nam si consecraiio ex sacerdotis
ldeo Dei Filius passionis supplicia pertulit, qiiia ijjse ".fneritb, vel virtute pfocederet, adCbfisfurii profeclo
Filius, cui cum JPatre, et eode,riiSpiritu sanclo uria nuiiateiius perlineret. Sed quarrivis pontifex manus
r
voluntas, una esl proyidehiia, id freii prp liumani iriiponat, et beriedictibnis verba per injunclum sibi
generis salute decrevit. De quo nimirum Apostolus : 1ministerium proferai, Christus est certe, qui conse-
<Qui,dilexil me, inquit, et tfadidit semelipsum pro crat, et arcaria riiajeslatis-suse virlute sauctilicat.
,me (Galai. II).J Ut ergb .ad proposita redeamus, , Hinc est qiiod ad Moyselidivina vqce pfsecipitur:
quid mirum si Spiritus sarictus aliquando in reprq- B <Loquere Aarori, ei filiis ejus: sic beriedicetis filiis
bos veniat, ^um et Filius ejusdem cuni eb naiurse ' Israel, el dicetis eis: Reriedicai tibi Dominus, et
atqne poienlise impiqrum semanibus tradidit, etnon " cuslodTatte : ostendat DomTnusfacieriisuam tibi, et
• solum s.eeorum yerberibus afjiei, sed ei inferri sibi misereatur tiJji: convertatDoniiiius vullum suum ad
nior,tis alrociam non_contempsit? le, et dei libi pacerii (Num. vij; s moxque subjungl-
GAPUT XII.. ttir : < Livocabunt, iriquit, riomen meum super filios
et ego beriedicam eis (lbid.f.t Sacerdbtiim
Quod donum Dei nuila ,minisirorum contagiotreQOI- - Isfael,
luilur. ergo est djyinirrriiionien siiper eos, qui cbnsecraridi
Si enim yisibilis splis bujus radius nullas caligi- srint, invocare; sed ipsius Dei proprium esiirilerius
nosaj*cujuslibetscrobis tenebras patitur, nuliis cloa- benedicere. Ministris pfaiie, exierjbf corisecfalioBJs
eai;um sordibus inquinatur; quid fliirum si summns ordo tribuitur, sed soii I)o_riiiioipsius consecfatiosis
et incircumscriptus Spiritus tenebrosa vel sordida effi'cacia reservaiur. Unde esi, quod ipse dixit in
quorumdam peclora suo spleiidore perslringat, ipse Exddb : < Egb Dbminus, qui sancti-ico vos (Exdd.
" tamen nilniominus in munditia sua el
puritate per- XXX-).JSi igiiur _)bi)iiriusest, qui sanctificat, ctrr
maneat. Cujuscuiique ergo .criminis reus exstiierit " limeridurri iie pleciibilis cujusquam servl featus
ille, qui consecrat: niniirum sive superbus, sive bTjsisial?
luxuriosus, sive bbmicida, sive etiam Simoniacus; CAPUT XIII.
|pse quidem jjollutus est, et Iethali procul dudio Qiidd sive verbi, noii siv.esacrqmenli ininister, Dei donis
lepfa perfusus : sed donumDei,quod perriilum trans- fioisii obsisiere.
it, nullius labe polluitur, nullius conlagione fceda- pbnquefitur "autem Ajiostoius, quia qiiidam
tur. Purum namque est quod per illum fluit, unin- - wfsi fralres"jjYbptefinvidiam, et conlenlionem Chri-
dum et liquidum ad terram fertilem transit. Sancta sirrin p"r_edica"re_it riori sTricere (Pliilip. i). Sed
>
namque Ecclpsia Iiorlus deliciarum, el spirituniis : qiiid' atf hgjc?'Nuriqurd pfbliibehdos esse deeefiiit?
esl paradisus, eharismalum videlicet supernorum Mai ef go qiiid sequiliif : < Quid enim, inquit, dum
fluentis irriguus. Ponaraus ergo ut mali sacerdotes orivriimbdb"sive per btcasiouem, sive per veiilatem
quodammodo lapidei sint.eanales: in lapideis autem ' .Cliristirsaiiiiuiuieiuf; et in hoc gaudeo, sed et gau-
canalibus aqua nil germinat; donet per.eos ciectir- debo"(Ibicl.)i Porrb auiem ifabei Chfisius ministros
rens, in feearidas seareblas fttndat. Licei enim pfu- veibi, habbt friinisffos nihilominus sacranieriti :
res feprobos sacerdoies ieiialim leniporuni vices utriusqiie profecio muiieris alios fideles eibonos;
attuiefint, vl-felicetul ei corisecranles et consecrali .* alibs nequam el peflrdos: sed neque a bonls melius,
seqrfefeperiaii.ur iridignl; fons laiiieri iiie vivus non riec a rnalis accijjitur pejris. Miiiistii siquidem sunt
resCiirigituf, quominus usque ad' finem sajculi per diversi; sed unmri esi iifiJjribquoti pisebeiur. Bonus
riemus"Ecclesiseprofluat; uf riorisolus ille sacerdo- plane est auctbr munefum, et qiiod dat, nuilas con-
talis bfdo, sed et omnes rn Chfislo reriati salulis suaj trahit maculas ex ob"seq'uiomiriistrorum. Pura fluil
pocufiim hauriant. 102 Per sacefdotes siquidem veiia, et superfliio lcpfosa iiVaiiuspropinantis atten-
baptismus et chfism_ftribuituf, ei oinriebcclesiasiici dituf; ubi clarurn, lO^alque perspicuum est, quod
sacfaiiienli niiriisterium exhibetuf. Si ergd sacerdo- hauritiir. Quid eriim ad nfbrifenfuhifei slve bonus,
tum pravifas divina jjosset clbna fepfiriiefe; illis sive riialus sii qur minisifat, dummodb unus idem-
" berie
praj.aricaiitibus, -necesse eraf tbiuiri genus ^que'
' sbrripef_sii, qrii sive vefbi, sive sacramenti
humanum a divinis beneficlis resllife. Qiioil "siillis priiieipaiis auclof existit? Iri exhibendis sane mira-
stantibus, horniries munefa superha Suscipefent, culorum sig'nis,velin propfiefiseofaculis, sive etiam
labeniibiis auteniriullatenusinijjelrafeiil, necessario in haberidis virtutibus pise religionis gratia sancti
j'a;n nori Deo, sed sacerdot)busutiquecausani,'atqiie Spiritus niintiitur, vel aiigetur. Sicrrt a' magistro Eli-
omnerrivim prbpri_e salutis ascribei'ent'; sed absii, seus petiit, dicfens: t Pelo, inquit, iit fiat duplfex
 "
117 - OPUSC.SVl. — LIBER QTJIDICITUR GRATISSIMUS. 11'8
. spiriius tuusin me{IV Reg. u). > Quse nimirum pe- J\ spirilu autem Moysi viris dedisse Dominus dici-
tiiio in Elisei miraculis impleta fuisse dignoscitur, lur; ut et ordinalores, et ordinatos unum debere
in quibiis cerle et major virlus.-quam in Elisesignis, spiritum jiabere perspicuum doceatur :-quatenus
ctdujjlex numerus invenilur : quod qui eofumbisto- rectores Ecclesios nequaquam inler se diVersa sen-
rias studiose considefat, non ighorat. At.ubnin tiaut, unde sehismata, quod absit, aul hajreses pesii- -
officiorumgradibus fit ista diversjlas meqee eniia lenier emergant; sed uniim omnes concorditer do-
aliiis alio magis est presbjier, sive diaconus, aut ceant, atque in uniiate spiritus unanimiler vivrint.
quodlibet borum. Illic plane fides atque devjjllo Porro aulem, sicutseptuaginta illi,quos Dominuspost
posluJantisaltenflitur; hic solummodo ecclesiaslicse apostolos ordinavit (Luc. x), lolidemtjue fere isii,
inslittitionis servalurordo. Audia.nus quidiie iualis quoscum Moysesusientare populi onus voluil, typum
prsedicatoribusDominus dicai: < Super eathedram, prajiendebant presbyteroruin; iia niliilomiiiusMoyses
inquit, Mpysisederunt Scribse, el Pliarisei: Dmnia prinium, et post apostoli digniiaiein videiitur obii-
quseeunquedixerjnlvo.iis,servaleelfacite; secundum nuisse pontificttm : et sicut neque illi ab aposlolis,
vero ojjera sorum nolile facere (M~aith.xxin). > neque isti a Mpyse Spiritum sanctum accipere po-
Si ergo sacerdolis cuj'uslibetpravilas nqu prsejudieal luerunl; sic etiam de episcopis, cseierisque eccle-
verbo, quod per iirum audieniibus dattir; cjuopacio g] siaslicaj dignitatisqrdinibus procul dubio sentienduni
o!j'essevaleat saeramento qnod non homine3 sed est: nimirum quia unus omnipoiens Deus, qui eos
Deo auclore tribuitur? Uterque nimirum et is qui per diversos ordinum gradus moderaminis sui dis^
prsedicat,et ille quj consecrai, ministrator esl, non pensatioiiedisitnxil; solus eliam, prout ipse rrovit,
donator. Unde fit jilerumque ut una quidem sil do- Spiritus sui gratiam in unumqiiemquediffudit.Ne-
cloris lingua,-sed non uno modo apud auditorum que enim in illa Spiritus dalione aliud sibi Moyses
menies ejus fruciificenl verba, dum alterius cor arrogare privilegiunipotuii, qtiam quod illi vox di-
yelut glaciali frigore torpeat, alterius vero.spiriliis vina-prajcepit; nimiruni, ul viros eligerel, eosque
audito verbo mox divini amoris igne fervescal. Unde ducens ad oslium iabernaculi, cum eis slaret : iisec
efgo fit, quod verba,qu_e ex uno ore prodeunt, nml- est summa operis Moysi. Quid ergo suse virlulis in
tcrumque aures informller feriunt, non imo modo hoc Dei niunere Moyses recognoscere poluil, cum
ad cordiuiu arcana perlingunt; nisi qtiia alius est, . insuper el dtto ex his, qni descripti fuerant, Scri-
qui extririsecus- ex oflicio linguse ministral; alius ptura teste, in eastris posili, ad labernaculum non
qiri propria virtute voces prsedicanlis per in.eriora venerunl: et tamen.eo nesciente, teque, ut cajteri,
drsperrsat? Sive ergo in erogandis doetrinse verbis, Spirilum perceperunl? In eo sane, qrrod de .piritii
sive in .ecclesiaslicisconferendis, nequaquam sacer- C Moysi tolli dicitur, alque aliis dari, nullum Moyses
dos snis virtutibus ulitur, sed solum exsequitur in- dispendium sui spiriliis periulisse credendus estj
junclse administrationis offi.ium, quo polilur • alio- velut ab ardente lucerna Jnmen quseiibet materia
quin si ex merito sacerdotis ista procederent, omnem mutuetur, nullo propter hoc lucerna proprii splen-
profccto fidem divinaegratise vacuarent. doris detrimento minuitur.
CAPUT XIY. CAPUT XV.
Quod de spirilu siio rion per se Moyses,sed Deus de- Quod ii qui consecrundiaccedunl,jam habeanl Spiri-
dit sepluagintaviris. tum scmcium.
Neque enim homo dat quod divinum est, sed qui Enim vero ad instar septem dbnbfum Spiritus
malis bene utilur, unus est Deus, qui sive per bonos, sancti, septem nihilominus sunt ordines ecclesiasti-
sive eliam per malos solus sua dona Iargilur : alqne cse digniialis : quod autem his ommbus gfadibus
ideo divinsegratiaj donum neque ex malorum admi- adhuc ct alii prseferuritur, videlicet ul stint patriar-
nistratione minuitur, neque per bonorum exseeutio- chse, archiepiscopi, vel episcopi, ab bis non tam
nem prorsus augelur. Quod nimirum manifesle co- noyus ordo stiscipi, quam iii eodem ipsi sacerdotib
gnoscilur, si ille sacrselenor histori_ead memoriam videnlur excellenlius sublimari. Nam cum sacerdos
revocetur. Dixit enim Dominus Moysi:« Congrega j) idcirco dicalur, quia sacrurii det,hocest, qniaDeo sa-
niilii septuaginta viros de senioribus Israel, quos iu crificiumoflerat; quid inEcclesia s"ublimius,quiderai-
nGsti quod senes populi sint, ac magistri, et dtices nenliiissacerdoliopoterit inveiiiri, per quod videlicet
eos ad ostium labernaculi foederis-,f3ciesque ibi mysterium Dominici corporis et sanguiriisprobalur
slare lecum, ut descendam, et loquar tibi: cl aufe- offerri ? Licet igilurilli quibusdamprivilegiis prosuo
ram de spirilu tuo, i©§ tradamque eis (Num. xi).. quisque 10g ministerio specialiter poliaritur, quia
Ubi nolanduin, quod tion ait, auferes de spiritu tuo, lamen id, quod brimibus majus est, commune cum
. tradesque eis; sed polius,- auferam, et tradam; ut reliquissaeerdoiibusliabent, cumeiseliaui, eiipsinon
profecto oslenderet, quia norr homo homini Spiri- immeritb sacerdotii nomen terienl (dist. 21, c. Cle-
t..m sanctum tradit: sed solus ipse est, qui, proui ricos); ad hos nempe gradris cum jriinistri Ecclesise
vtiitj gralise susedona dislribuil. Unde etpaulo post provehunuir, non iia credendi sunt Spiriium san-
S'i1.i;iinr: « Descendilque Dominus per nubem, et ctum rioviter acrepente siiscipei:e,.utipsos tanquara
Jocutus esl ad eum, auferens de spirilu,- qui erat eolenus vacuas domus ille supernus habitaior lunc
in Moyse, ct dans sepmaginla vifis (Ibid.). > De primum incipiat visitare; sed hoe polius modo, ut
119 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS 111.— OPUSCULAYARIA. 120'
quos jam inhabital, per amjiliorem giatiam ad al-, A cumqrre eadem anima nullalenus sitdivcvsa, diversa"
tioris quoque gradus incrementa perducat; alioquiu lamen singulis membris injimgit offtcia.Sic eliam
quomodo quis in subeundis honoribus noviler illum Spiritus sanclus dum universis in Christo renatis
posset accipere, cum et ipsi gradtis per morosa fidem tribuif, quasi vitam cunctis Ecclesise membvis
temporum intervalla,regulariterconferantur (dist. infundit, sicut divina voce dicitur : < Justus autem
75, c. Ordinaliones): et baplismus, cui primitia. meus ex fidevivit (Heb. x). > Cum ergo nonnullos
spiritus ascribuntur,- longe prius susceptus fuisse ,ad ecclesiaslicse dignitatis ministeria provehit,
videatur ? Nam et in aposlolis eadem non ambigii velut quibusdam superioribus membris specialia
tur discretio fuisse servala, videlicet ut SpiriUim doua concedil.Prsetereautrumlucidisibi sinloculi,
sanctum, quejn j'am habebant, rursus acciperent; camurse [f. sonores] aures, sive etiam nares, anima
et de gratia ad graliam suis aucti proveetibus aspi- non discernil; sed sive honesta, sive fcedasint hsec,
rarent." Salvo plane myslerio, quod divina providen- proprii juris officiumcuique distribuit; ul quodam
lia primitus oeculte in eorum cordibus inlelligitur modo non magnipendere videalur, cujusmodiipsa
operala, bis manifesto munere Spiritttm sanctum sint membra, sed loca polius, in quibus sunt ualu-
suscepisse legunlur: primo scilicet tunc cum Domi- raliter constituta. Ita quoque Spiritus sanctus ad
nus insufiiavit, et dixit :"<Accipile Spiritum san- '", conferendum spiritualis' gratise sacramenlum non
clum (Joan. xx); > secundo cuni super cos iu figura lam vitse meritum, quam injuncli gradus altendit
linguarum ignis apparuit (Act. n). Yerumlamen et oflicium; ul non magnopere ad momentum rei hu-
ante hsec tam perspicuse donationis indicia, inter jus attineat, quod Ecclesiajmcmbra deformiter sinl,
ipsa videlicet vocationis primordia divinitus inspi- honesteve eomposita, sed id polius ubi sint posita;
rati fuisse noscuntur. Nam quomodo possent cun- et a nobis non tam merila sint considcranda, quam
cta, quse corporaliter intnebanlur, ahjicere, ac sub loca, prseseiiim cum Apostolus dicat: c Posuit Deus
unius vocis imperio ad invisibilia festinare, nisi j*am membra, -unumquodque eorum in corpore, sicut
interioribus eorum oculis gralia Spirilus sancli in- voluil (/ Cor. xn). n Sed ssepe conlingit, ut mem-
fulsisset? Unde et Paulus ait: < Qui Spirilum Chri- bra ipsa, quibus potiora sensttum prserogantur offi-
sli non habet, hic non est ejus (Rom. vm): > quse «ia, deformitali reperiantur obnpxia, :cum esetera
nimirum aposlolica senlentia licet necdum fuerit scilicet conspicua sint venustate decora, quse ni-
seripta, jam lamen eral procul dubio vera. Nequa- mirum illorum offieiis comrauni simul utilila.G par-
quam urgo ut Christi essenl, Christi se discipulalui ticipant, cum tamen in se nullum prorsus nsevum
tradidissent, si jam Spiritus ejus primilias non eorum deformilatis admiltant. Unde idem dicit
haberent. Munus itaque divinaelargitatis, quod jam 'J Apos.olus : < Quse inhonesla sunt nostra, abun-
fidelibus suis dederat, iterum alque iterum dedit, ut dantiorem honeslatem habent (Ibid.). s Ita profeeio
frigida alqtic arentia corda sttum muriiis iterando, clerici quod specialiter habent, non magis sibi
et fervenlius accenderent, ct affluenlius inunda- quam usui totius Ecclesisecommuniter debent: sic-
rent. Sic nimirum, sic humaria natura, quse longo que fit, ut si indigni sint, et privilegium, quo prse-
fuerat noxise vetustatts squalore consumpta, ad flo- ferunlur, aliis debeant, et realus quo premuntur
Tem novse vitse quibus erat incrementorum proees- judicium non "evadant. Nam si pro se tanlummodo
sibus reformanda. Si ergo secundum ea, quse su- ministerium sacerdotale suseiperent, non abs' re
perius comprehensa sunl, non modo in inferiori homines de illorum meritis dispularent; sed quo-
quolibet gradu quis constitui, sed ne baptizari qui- niam pro communi omnium salute gralia illa tri-
dem sine Spiritu sanclo potuit; quisquis ad officium builur, non altendendum qualibus datur, sed pro
sacerdolale provehitur, non noviter Spiritum san- quibus datur. Porro autem Veritas dicit : < Ego
ctum, sed ejus uiique, quem j'am habel, suscipit in- sum vilis, vos palmites (Joan. xv). > Ex hac vile
crementum. Sicut enim una anima per omnia eor- diversi prodeunt palmiies, alii quidem aiiquando
poris membra diffunditur; sicuno-Dei Spiritu san- , prsecidendi, alii. germinandis fruclibus perpeluo
cto universalis Eeclesia vegetalur. Unde el Panlus reservandi; sed qui prsecidendi sunt, quandiu falx
Corinthiis dicit: < Sicut enim corpus uniim est, et evangelica, vcl canonica non accesserit, quidquid
membra habet multa; omnia autem membra cor- afferunt, a bonorum palmitum fruclibus ' non secer-
poris cum sint raulta, untira tamen corpus sunt; ita njtur, sed indifferenter habelur.
et Christus (I Cor. xn). > Etenim ili uno -spiritu CAPUT XVI.
omnes nos in unum corpus baplizati sumus. At vero De nequissimis\episcopis, quorum tamen ordinatio
anima cum sit una, omnia quidem membra vivificat, rala fuerit.
sed non unam, eamdemque vim membris omnibus Hinc est enim, quod omnes ordinaliones, qua. a
administral; quibusdam nempe quasi quadam prse- Liberio, hserelico videlicet, et seditioso, sunl factse,
rogaliva concedit, quod aliis non impertit: nam in sui slalus noscunlur immobililate servatse (con-
eum 10S csetera membra per eam commiiniler sule scholiaad calcemopnsculi).Porro Liberius per-
vivant, oculus ab ea spiritualiler accipit, non solum fidisedeceptus errore, Arianse hseresi subscripsisse
ut vivat, sed eliam ut videat; auris ut audiat; cor dignoscitur, 107 «""Per eJus Iransgressionera ne-
ut sapiat ; naris ut olfaciat; lingua ut loqualtir ; fandissima scelera stint commissa : mulli quoque
121 OPUSC. VI. — LIBER QCIDICITUR GRATISSIMUS. - '; '"• 122
saeerdoles, et cler.c. jjer ejiis malkiam sunl per- A tem invilus,' dispensatio niihi credila est (I
eriipli; residui vero cathblici non ah Ecclesiis, sed Cor. ix)." > Ac si dicat : Illis prodest, qui-
^liamalocis suis prohibiii. Liberius itaque factus bus dispenso ; non mihi, qui facio. Ideo quoque
aposlata, sex annorum spatia supefvixit: quidquid 10S tloctor egregius in expositione beali Joannis
tamen super ordinationibus egit, fixum et ratum in evangelistse sic loquilur.: < Jam vos ,mundi eslis
sui vigoris stabililate permansit. Quid de papa Yi- propter verbum, quod loculus sum yobis (Joan. xv).»
gilio dicam? qui nimirum sceleralus et i.mpius,quid- Quare non ail, mundi esiis ,propler" bajilismum,
quid ordinando constiluit, uemo pontiflcum cassare qtio abluti eslis, ^ed propler verbum, quod loeutus
prsesumpsit. Istum denique noveris esse Yigilium sum vobis : nisi quia et inaqua verbum mundat.
qoi-prius Bonifacio papae molitus est insidias, qua- Detralie verbum, et quid esl. aqua, nisi aqua ? Ac-
tenus eo videnle, apostolicam sedem sncrilegus ob- cedit verbum ad elemenlum, et. fil sacramentum
tineret; sed resistente senalu, conatus illicitos ct etiam ipsuni tanquam visibile verhum. Nam £t hoc
nefarios implere non potuit. Postinodum vero solilis uiiquc dixerat, -quando discipulorum pedes lavit:
inachinationibus Sylverium papam aggressus cst a.Qui lqtus est, non indiget nisi ut pedes lavet, sed
apostolica dignilale privarc, qudd ille inox animad- est mundus totus (Joan. xm). > Unde isla 'tanta
verlens, synodale conciliunv congregavit, ubi au- K virlus aqua. est, ut corpus,langal, ef cor abluat
ctorilale Spirilus sancli, ei apostolica potestale nisi faciente verbo? Non quia dicitur, sed quia cre»
eum, ut revera Simoniacum el invasorem Ecclesise dilur. Nam et in ijiso verbo aliudest sonus Iransiens,
vjnculis ablegavit. Yigilius lamen, ut sacrilega aliud virtusmanens, hoe est verbum fidei, quod
mente conceperat, per imperialem poteniiam da- prsedicaraus, ait Aposlolus : < Quia si eonfessus
iamque peeuniam et falsorum adminiculo testium fueris in ore tuo, quia Dominus est Jesus . et credi-
prsedictumpapam Sylverium neijuiler condemnavit, deris in corde tuo, quia Deus illum suscilavit a
monachicis vestibus induit, et ad Pontias in exsi- mortuis, salvus eris. Corde enimcreditur ad jusli-
liunV destinavit, suslentans euni pane tribulationis, tiam, ore autem confessio fit ad 'salutem (Rom. x ;
et aqua angiislise : ibique felix papa ille confessor Isa. vui). > Unde in Aciibus apostolorum legilur :
factus, defunctus ac sepullus est: ad cujus tumu- < Fide mundans corda corum (Act. xni). >_Et in
lum iionnulli sanabantur infirmi. Vigilius aut.em Epislola sua B. Pelrus : < Sic et nos, inquit, bapti-
dignrs analhematis nexibus irretilus, reus insuper sma salyos facit, non carnis depositio sordium, scd
homicidii, nefariis ausibus se papam institiiit. Sed, conscientise bonse interrogalio in Deum (/ Pelr.
o inaeslimabilem divinse clementise pietatem! Yigi- _, iii); > hocest verbum fidei, qrrodprsedicamus, quo
lius, qui jam desperalus eraf ad eulpam, servatur 11sine dubio, ut mundare possit, consecraturctbapii-
ad poenilen-iam, Anlimum scilicet h_ereticum pa- snnis. Christus quippe nobiscum vitis, cum Palre
triarcham, quem reconciliare spoponderat, inlhro- agricola, dilexit Ecclcsiam, et semetipsum tradidit
nizare noluit : propterea longb delrusus exsilio pro ea." Lege Aposldirrm, et vide quid adjungat:
dirisque affliclionibus maceratus, "factis digna < Ut eam sanctificaret, inquit, mundans eam lavacro
recepil, et sic demum procul a palria expulsus, aqua. in verbo (Ephes. v). > Mundalio igitur fluxo et
defunclus quievit in Domino. Ordinaliones tamen labili non tribuerelur elemento, nisi adderetur in
ejus, ut dietum esl, in sua perpetim slabililatc per- verbo. Hocverbum fidei tanlum valet in Ecelesia,
manserunt. H_ce auiem, quse de Sylverio Yigilio- ut per ipsam ci'edenlem, offerentem, benedicenlem,
que retulimus, partim in synodali decreto ejusdem tingenlem, etiam tantillum mundet infantem, quan-
Sylverii, partim in pontificali codice digesta legun- tunavis nondum valentem eorde credere ad j'usliliam
lur. Si ergo nec tam flagiiiosorum pontifieum sta- et ore confileri ad salulem. Totum hoc fit per ver-
tula eassantur, quo pacto irinocenti homini Simo- biim," de quo Dominusait: «Jam vos mundi estis
niaci manus officiant, quem propria sentenlia non propterverbum, quod loculussum vobis(Jo«n.xn).>
condemnat; quomodo aliena pravitas a divina gra- Secundum ergo beaii htijus viri senlentiara, imo
tia separat, quem propria vila Deo commendat? • secundum ipsius Redemptoris noslri salutarem do-
Sjriritus enim sanclus per eum datur, a quo procul ctrinam, sacramenti cujusque mysterium non ex
dubio non habetur. Sed ut nostrse imbecillitalis consecranlis est merito, sed in 'consecrationis est
asserfio fidem audientibus prsebeat, beatus etiam verbo; ut non magnopere perpendalur quid in conse -
Anguslinus (contra Parmenianum I. n, cap. 11) ad cralione per meritum laleat; sed quid in eum, qui
medium idoneus- suffragalor accedal;' contra Par- consecrandus est, per vefba descendat. Idem quoque
menianum enim Donatisfam his alloquilur verbis : ipse in expositione decimi psalmi, sic ait: Juslus
Quod aulem, inquit, in Iibro Sapientise l^gilur: aulem quid? SivosCsecilianus offendit.Chrislus quid
Spirilus sanctus disciplinse effugiei ficlum, el au- vobis fecil? Qui traditorera suum, qriem diabolum no-
feret se a cogilationibus, quajsunl sine intellectu minavit, qui antelraditionem Domini necloculis Do-
{Sap. i); ita intelligendum est, ut desit saluti ej'us, miriicis fidem potuitfexhibere,cum cseleris discipulis
-ministerium lamen non deserat, quod.per eum sa- ^dprsedieandumregnum ccelornmmisil; ut demonstra-
lutem operatur aliorum. Unde ait Apostolus : < Si ret dooa Dei pervenire ad eos, qui cumfide acGipiunt;
enim volens" hoc~facio, merqedem habco;si au- etsi lalis sit, per quem accipiunt, qualis Judas fiiit.
m S. PETRI DAMIANI<3PP. TOMUS SEU PARS III. - OPUSCULA YARIA. 124
109 CAPCT XVII. A avarus HO amisit, postmodum largus factus et
De Anatolio', et Polychronio, qui pos~tsceleraia pn- humilis pristinse sibi dignitalis infulas reparavit. Si
mordia bene conversi dignos se sttis ordinibus ergo Anaiolium, qui; ut superius diclum est, et vi-
ostenderunt. vente,' ac depulso ejjiscopo, et ab haereticis insuper,
- Cur
ergo vana bominurn temeritas jactat, quod ordinattis est, sancta conversatio poluit excusare,-
Innocehiis mundiiiarir :iliena valeanf foedare conla- si PoJychronium perspicue Simoniacum-una potuit
gia : el eos negotiatoruth crimen obruat, qui contra- eieemosyna honori prislino restiluere, quo pacfq
"clurri penilus negofialionis Ignorant, eum hi.ssepe, diciturj quia promolus a Simoniaco suseepti Jtonoris
fruclum nullalenusconseqoetur?
qui male tceperttnt, bene cohsument -: et sinistra '
CAPUT XVUI. ,
prlncijjia ad fionos exitus emendationisj.iiae saiis-
factione provenianl? Sed utquod sermone proferi- Quod per indignos eliam sacerdotes smpepxliibenlur-
, • miracula.
mris, firmemus ^xemplo", non obscurum csi, qurid Imo quid mirum, si per malos minislros bmnipo-
S. Flaviano Constantinopoliiano episcopo ob catholi-
lens Deus in Ecclesia sua pfopagari oltrciuni sacer-
cam finenr in exsilium destinato, Anatolius, eo vi-
dolale penrilitaf, cum per eosdem jeliam virtutum
venle, in loeo ejus ab hseretieis ordinatus est. Ad
frequenler exhibeat, non videiicetob religiosse
quem sanctus pajia Leo ita loquitnr : DecessOre g: signa vitse merilum, sed propler acceptum sacerdotalis
enim iuo bealse inemoriseFlaviaho propter defensio-
sacrameiitum ? Nam, ut ex multis pauca
ncni catholicse veritatis ejecto, non imm6rr.o cre- mysterii
Fesulanus episeopus, Raimbaldus no-
debatur, quod ordinalores lui contra sanctorum ca- perstringam, erat manifestissime Simoniacus, "quia videli-
nonum consiituta vidererilur sui similem conse- mine,
non solum ipse per jpecuniam pontificatus cril-
crasse : sed affluit misericbfdia Dei in hoc te diri- cet
men obtinuit, sed et vix aliquando gratis aul clerlcos,"
-gens, atque "confirmans, iit malis principiis hene
aul ullas consecravit Ecclesias. Huc accedebal, quod
uiereris, et non te j'ildiclb jirovectuiri, sed Del beni^
unam habebat publice ae familiarius
•gnitate monslraTes. Quod vereita accipiendiim est, jjrseleriilias, el
si iianc divlni muneiis gratiam mala eohfessidne adhsereiitem, lanquam legilimaj desponsalionis
«on perdas* Praelerea quid et de Polyehronio ffiero- uxorem, quorum- filii et filiseadhucpliires-exslanfj
et fcederali conjiigio, et succrescentibus liberis cu-
solymitano videlicet loqnar episcopo? Qui profeclb
sicut in gestispontificalibiis invenilur, dum Jerusa- mulali. Pef hunc ilaque talem plura perhibenlur
lem priniam sedem superbus assereret, summuroque exhibita fuisse miraeula, ex quibus vrdelicet unr-
cum hic referre sufliciai, tit in uno mens colligat
jjoniifieem se contuiuaciter perhiberet, In Simoniacse
hscreseos ila ui G quid etiam ex aliis, qusefaina vulgavit/probabilUer
quoque voraginem lapsus est; nec
clericos sine pecunia proraoveret, nee ex cujuslibel credat. Rozo namque, qui dicilur magisler canlorum,
deiicatione Ecclesiaeminus quam decem auri libras Florcnlinse Ecclesise presbyter, vir apprime lillera-
male mercaius acciperet. - Quid plura ? TandMH hbus studiis eruditus, in niagno clericorum suorum
Sixfus Romanse sedis episcopus collecio eoncilio, conventu, praesenlequoque reverendissimo domino
cum septuaginla sex episcopis depulsum propria Gerardo suo episcopo, hoc mihi per ordinem retu-
sede damnavit, eique tria dunlaxat Ecclesise pfsedial lit : Dsemoniaca, inquit, aiiquando ducta est ad no-
usufrucluafio jure conslituil. Locum iamen ejus in^ stri episcopatus ccclesiam, foiie lunc Invenlionis
taclum Servari prsecepit, ordinationem suspendit-,et Doininicse crucis solemnitas agebatur; cum vefo
ad offertorium pervenlum esset, quod nimirum tlici-
•episeopum q*uenidam,Theodolum nomine, in sede
tur: Yeniensvir sjjlendidissimus ad Conslantinum;
ejiis vicarium dereliqrlit. Post menses aulem novenv,
aiiri Hierosolyniitana civilas famis inbpia premere- ueseio quo casu vepen.e,clerieis oblivio modulalio-
illa lanquam in adjutorium
tur, Polychronius prsedia ipsa, quae fruenda perce- nis obrepsrt. Prolinus
in medium feslina prosiluit, iri
jierai, vendidit, eqrumque pretium legaliter.paupe- lapsis accurrens,
ribus erogavii._ Quod cum Sixtus, episcopo accu- organum mox exCellentissimsevocis erujjit, et iam
^ na^iter, ut omnes mirarenlur, suavis melodise re-
sante, et pium crimcn impingente, a Prisco diacono
didicisset (aiebat enim, quia Ecclesisebona distra- gulani lenuit. Adjuraius autetri dsemon, ut exiret,
here illi non licuit, quse ad tempus dunlaxatutenda rsspondil, quia a Romulo duntaxat deberel expelli.
niox ad
suscepit), sanctus papa gavisus est valde, et mox Hoc audientes iniserse mulierjs comites,
Yalentiniano Augusto piuni facinusintiinavit. Deinde Fesulanam prpperaiitfestinanter Ecelesiani; ibicjue
congregata synodo, Romanus ponlifex Yalenliniano aiile allafe B. Romnli divinam misericordiam prse-
pariter.consiilente, tractare cceperuni, quid digne de siolanlur. Sed et illic inquisitus dsenion, respondil
Polychronio (ierel, qiri in ipsa dejectionis su_epau- se nullatenus egredi, nisi Raimbaldus adveniret epi;
perie cuncla distribuens, evangelicam viduam Re- scopus; Cumqne prsefalus episcopus venire satage-
demptoris ore laudalam laudabiliter imilatus esset __et, dicebat interim dsemon: Yse, ecce episcopus
(Marc. xn; Luc. xxi). .Coinpelenli itaqtte censura nunc ascendit eqiium, ecce illic in tali Ioeo jam
dccrelum esl: Clis non viduaretqui viduamvietum est : ecce ante illam vel illam doinum modo per-
suum pie largiendo, secutus esl. Sic igiiur Polychro- transit, et illi notantes locaprobabant cuneta sic se
«ius, qui dipne gradum suum prjus superbus, jet liabere"veraciter, sicut mendax spiritus asserebat.
 12S OPUSC- VI. — LIBER QUI DICITUR GRATISSIMUS. !26
11-1 Tandem episcopus veniens, invocaio Clirisii, i idem Marinus presbyte"rhaptkavefai, lrrpus"rapuit,
nomine, ab obsSsso corpore malignum spfritum pro- ritque rn silvarum eonderisa, salfnunique' secrefa,
. tinus expulit,-et mulierem ad propria liberam' ineo- - muitis insequentibus -asportavit. Jf^ Ctfihque prist
_ lumemque remisit.- eafn et mater 'eiauiiriata concivfrefel, repenie Ma-
Eodem quoque lempore, cuni videiicet Srmoniaea rinifm presbyleruivi slbrniet obViriirifeperit, eiqlie
_ pestisper totum corpirsEcclesrse""Iellraliierserperet, eum-inagriis ejiilatibus flebills' quefel-e' siiigriluis ex-
passimque -per omnes gradus ecelesiasticos libere pressitr-Heif,- heu Paier; inqnit; himquam suspi-
- pullularet, Mariiras quidam presJjyler eril, Iiujus - caii «ic pbitir, tii riiisefse' nVatfis irifelicioj- filia,
videlicet Eleuehadii revefendissiriii atqae honesfis- "quafri de sacrb' foiYle ipse' ifalisli, cruehiis belluis
simi viri-pater, qui mbnasterio nrinc pr.ijest.beatse - fapiha fieretj ei cibus facla iupis, feiiria. fapacifaiis
Dei Genitricrs semperqtre Yirgrnis Mariai; juxla Fa- -irigluviem'salia'rei; ctii pf-bsbyiefait : Noli timere,
venlinoi urbi-i rocenia cohstilulo. Hic iiaqrie hujtis, --hiuTief,"qiiia si illsi VeraiSiterbst, qiiariV"egobapli-
- quem prffidiximirs,-E!e"uchadiiniatrem pubiice, tah- zafi,
huriqiiarii bestia' devofaridi barriaccipiet pote-
- quarn legilimam possidere non reverebatur uxorem. 'siaierii: Deincie audax, ac iemerarius ho'c eliam
flulc presbytero plahe lantam divina dispensalto "^irisijjlenlef.adjeclt -. Si enim, €gd illam lavaero
eontulerat graliam, ut «um sanctifieatrVm a -sb K-sacViIjaptrshvalis ablui, et "earh"testfa laceraveril,
aqiram frugibus p'er agros aspergefet, u"on ulterius j'ani hoh erbdam qiibd Deiis fbgnef in ccelis.
_-vermiculoruni, non erucarum, Dbn denique loeusfa-- Mifa fes, pbst qriaiiiof fe're'horris irltfa ocib prope-
rum fruges Isesura peslis «liqua.renWneret;-sed niox ' ifiodum milliaria irrtef ifuieta silvarurii iihtesa, etin-
_.agmine facto, onrnes abscederfenl, poslquam eos - eoiuihfs feperia est, jiixta qriani et iupus innocens
'aqii-e salrctificatio fcorispersisset.Aliquaffdo autbin - Mabal. El sicul lebrii cridivbf pfoplietse"de'Samaria
-
ejiisdem Marfnl presbyieri dominus, Jferetirias' ho- - fedeuntis viblarbiibn 15'cuii(III Req. xrrrj, ita et lu-
riiirie",adversns semuluin suuftr gerierts aitmUaie piis istepuellam rion'ausus est Isedefe; sffd qnaritum
-
;f ropmquum, sei voluntate profsiis advfeisurir gta- clairif inlelligi; ulirb' etiarii visirs est ctislodife. In
vifesimajsiniultatis 6<3iolaborahat, qfii viiie.icet in- jjuclla itaqtie riiiJIajjeriiius libsio esi iiiveiila, nUi
ler csetera inirhiciliarhm limerfs ne etiaiir veuatio- qudd crura "ejtis,-ei brachia spinaTuni fuborumque
-nibus derlitam canum suorurn sagacilatem bostile - viUebaiitur aculeis cfuenlata'.
' Aiitis qritfquejjfesliytef riuper in his paflibus fuil,
pf_esligiumfascinarei, petiit a jam diclb pTesljytefo,
. ut silulam aqilae pleham pfeTexofcismufn sanc.ifiea- hirjils sctlicei fevererVdrssiiriiviii Gerardi fiater,
ret; sibique "deferret, quia suis; qulljiisd-trri usibirs qui nuiic prseest inonasterib S. Dbnali in siibufhio
. satis riecessatiam judiearet.- Comque ille simplici' G lmhrolensis oppidi conStituto: et prfesbyter Ille com-
. arirmo",-qub"flirir"_e'fatuiri "
fueVaf,pefegissety Jereiffias mMnisquidem; ae pene^seeulafis erat vitse, sed tah-
• sapieris qfiidem ut mala"facrat, viftutem verb sacfa- lam a -Doftiiriocoiisecutii^ efat gratiam, ut si quis
-
-riieriii, "quia prorsus igndVai, nrargarilas ante p"br- ' sibl nrintiarelur a sefpenife percussus, hibic Sdrieti-
"60s projlc-effe nonforihidai. Namsanctifieatam aquarii ficatam a seaquarii hunliariti prifrigebai, iil bibefel;
eaiitabro sluiiusimniiscfiit f etcanibus siris per ffia- - qua -hausia,- lanta protirrlis divirist'vifliilis efiieacia
i lefteirrrii,ire rrieafitarr possfjnt, nd devofandum bb- ciarescebal, utis,qui bibefat'; .ariquanvsiuum "an-
trilit. Sed alifer serilleriie'divini_ j.rbvideritki, 1n griis sjjecialiter riioinoVdisM,bnvfiei vulnerati virus
cbntrariiim vefsa est eju^senlerilja : malufn siqtii- efoirrerel i ei illey qtiijVxercusstfs liierril, furiditus ve- ',
-
dehi; quod hiale eavefe. volebal, liicufFri":et drrriv lieiio vatuii^, et tbtis iiscefibus hiimofe peslifero
brutis ariimalibus ificoiisirlleconsulefe shiduit; 'siiam -.defsebStislibe? e( iheblfr'M_frehlearef.
ad c anbSM- ' - Alius
'-pbirSs I
ariinYaiit aVsit:
K ani veSGehdiirii qfioque pfeMiytefgfat nullitis pehe momenii,
-mlssi^ crihi ad pfinibs ihipetus.avida vix duih bra - ila ut Sse"cuIafM prudfentisen6 teriui quiderii-callefet
iaiareril, et lefales cibffs necdum lingna conlirige- ihgeirib,- lilt§rS_;autem vix syllabatim ac' rustice
fent, pfim'6 naribos odore percepib, proiinus rri lef- ijalbfuifei; aliquando vefo gallinam ejtfs hora ve-
Tam emnes mortui corruerunt. Tunc dupliciter ille ' [>spertiria fapuit abcipitef,- qusfeseilieef injuria araa-
confusus, nimiruni €t peccati _reus, et facultafis - "rTsSimtt euiri felle iractfnpiaj "eoirimovif,et ila planfe,
aihisssedaihrib percuSsus, Mafinb presb^lefo ofhriem tit iYiinareiursanetb,-in cfijus nomine dediealam fe-
rei seriem, jirout se liafjebai veritas, innoiescil, et gi_b'al«'eclesiaiii; qdiaiiisi sibimet allilesuurii, quod
lanlse auda'cise,iaiitrqiie sacrilegii dafi siJiipcehiten- jVerdidefat,-feddefel, lfeqUaqtiamsilu de cfetero ec-
liani iiebiliier cjuserit. Ahnegat Marinus tanli efi- - clesiastlca tifiicia ijeleljrafet. Ei' taffqiram lingiiaj
ihinls siblmet arrogare jiidreium^,riec aliiiirt semjier vesania rion plene suffieefet,' manibu^ est ausus ex-
illud slaluere, quibuslibet hinc iiide pulsalus pfeci- cidere, et ipsum altaffe vifgis verberare aggressus
biVs acquibvif, nisi, lit si pffiiiiferitiarii veracitfer est. Quid plura ? Mane die altero>gallina rediit, et
qusefefet, ad iposfolica? sedis *a'picerriiTeeessaTio exceptis alis,- el -eapitc, otonibus- aliis depluriiata
"jjrbpefaret.-Cui tanderii ille necessitate- compiilsns jjennisj nullum laesioiris iri lolo corpore vesligium
jMruit, atque;apudRomanam Ecclesiam pcenrtentrse repoftavil, "ntliqiiidomohstraretur<, quia presby-
"judieium,quodflagrtabat, accepit; leri licet ihSarii vOces divina pietas omriino uon
Alio quoque tempbre ptiella_ii qiianfdairi-qUam . rfespqit; - ilUiri iii ejus perthcieriv devolancli U-
427 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPCSCULA YARIA. 128
cenliam accipiler non accepit. Et quid mirum ___sancli expelluntur. Unde liquido manifeslum est
si divina dispensalio per qualescunque sacerdo- quia episcopus ille licet indignus, licet fuerit Simo-
tes, orlhodoxos lanien , miraculorum virtutes niaeus, et illecebrosseluxuriae spurcitia maculatus,
ostendat, cum per ipsos quoque hsereticos sajpe dsemonestameneffugarenullatenuspotuisset, sivir-
signa suse potentise manifestet? Nam,_ ut de cse- tutem in se sancti Spiritus non habuisset. Nam et
leris H3 sileara, quod in Triparlita hisloria legi- Samson, qui conlra Iegis divinseprsecepta alienigena.
tur, non absurdum videtur, si eisdem verbis simpli- nationis meretricibus ulebatur, nunquamiam du-
citer inferatur: «Interea, inquit, incendium in civi- - rissima vincula evadere poiuisset, totque 114 h°-
tate Constanlinopolitana factum, paulatim pervenit minum millia solus trucidare, nisi euin fortitudo
ad thermas, quse vocanlur Achillese,demum ad lo- ' sancti Spiritus roborasset (Judic. xiv). Prselerea et
cum, qui dicitur Pelargus, ila ut Novatianorum prophetes ille falsus sine prophetica sancli Spiritus
eomprehenderetiir ecclesia. Tunc fertur Paulum eo- revelatione non fuit, qui fallendi artifex virum Dei
rum episcopum inter flammas restitisse ecclesiaj, Bethel reverlentem conlra divina prsecepta eomedere
supplicantem Deo, ne eeclesia pariter concremare- per accurata mendacia persuasit, asserens : <L Ange-
tur. Qui locus ereplus est, et hactenus slat illsesus, lus, inquit, Iocutus est mihi in sermone Domini, di-
in quo loco septima decima die mensis Augusli apud B cens : Reduc eum tecum in domum tuam, ut eome-
""Novaiiarioscollectio celebratur. Hunc itaque Iocum dat panem, el bibat aquam (III Reg, xm); >moxque
non solum Chrisliani, sed et pagani ex tempore ve- .Scriptura sequitur ; e Fefellit cum, inquit, et duxit
neranlur. > Sed hcec virtutum signa, qu_e vel per &ecum\(Ibid.);s etpaulo post: t Cumquesederentad
lnerelicos, vel per indignos reclse fidei^sacerdotes mensam, factus est sermo Domini ad prophetam. quj
operatur diviua dispensatio , sacerdotes (quia non , reduxeral eum, et exclamavit (Ibid.), t rei videlicet
cujuslibet eorum merito, sed minislerio concedun- ordinem, quo perimendus -erat, quoniam voti Domini
tur) nequaquam eos, vel ab his, quse merentur, inobediens fuerat. Ubi notandum quod, quem fefel-
suppliciis liberant, vel apud districtum Judicem per- . lisse fratrem Scriplura prius evidenier accusat, ad
pelrati rcalus excusant. Unde oiiim aucupantur glo- eumdefn mox sermonem Domini factum, ac verissima
riam, in confttsionis decidunt ignominiam : el quo . prophetasse, indubitanter affirmat. Et certe, si facli
magis exlolluntur favoribtis adulanlium, eo procli- hujus ordo diligenlerpensatur, deeeptor isle proeul
vius in damnationis ajlernse praecipitia demerguntur. dubio viri innocenlis homicida fuisse convincitur :
Et sajpc tales terribili morte percussi^ luce clarius in lalem tamen Spirilus sanclus venire non renuit,
indicant, quam revera reprobi fuerint, qui specie el in ipso capliosse-deceptionis arliculo, dum'curat
lenus quasi mirabiles apparebant. Nam et is, cujus G per mendacium fallere, coactttsfist per veritalis ora-
paulo anle nieminimus, Fesulanus episcopus cum culum propheiare. (Videscholia.) Enimvero quis Heli
tantse pravitalis essel, ut et laicus ejus frater ho- sacerdotem nesciat reprobum, et tam pro lenitate
nestse ac modestse vitse cum eo familiaritalem ha- sua, quam pro liberorum efffenata licenlia .divinse
bere minime dignaretur, signorum tamen adeo vir- animadversionissententia condenmalum? Ej'us tamen
lutibus coruscabat, ut in dedicalioneuniusduntaxal benedictione non fuit slerilis ulerusAnnse, cui ni-
ecclesiaj quinque coram omni populo daemoniacos mirum fecunditatemimprecatusest vulvaj. Ait enim
enrasse constanler a perhibeiilibus asseralur. Sed Scriplura : «Benedixit Heli Elcanse, et uxori ejus,
quia non suis, sed alienis miraculis claruit, ad obi- . et dixit: Reddat libi Domrnussemen de muliere Irac
tum veniens, ultrici ante ignem igniti -corporis anim- pro fcenore quod commodasli Domino; > moxque
adversione signavit. Pabula siquidem perniciosse subjungit -. « Visitavit ergo DominusAnnani, et con-
uredinis in pede cjns pestilenter exorta, sictotam . cepil, et peperit tres filios et duas filias (I Reg. n).>
planlam, libiam, coxamque cum inguine simul ac Hanc itaque benedictionem efBcaceni reddidit non
genitalibus comprehendit; ut usque ad vilalia ser- merilum hominis, sed ofiicium sacerdolis : et quod
, pendo procederet, et velut aridb materiam stipitis non habebat causa ministri, virtus exlhbuit mini-
"
, viscera ejus interna depascens, occultiseum vapori- sterii.
bus cmiflagrarel, quatenus hie jam primitivus igni CAPUT XIX.
accenderet, quem flamma postmodum nunquam de- Quod scepesinislra principia ad felices proveniunt
ficiens absorberet. Tam quippe intolerabilis, alque exitus.
immanissinii languoris nimietale constrictus, nec Quid denique offteiat Simoniaeus, si ordinandis
dignam cognoscitur poenitentiam suscepisse, nec manus hnponat, cum neque id quod habelur, aufer- ',
mulierum a se contubernium, quarum etiam lunc re, neque quod divinitus augetur, prsevalet inhibere?
impudenier uli ministerio non verebatur, voluit ab- Hlud siquidem ccelestis gralise munus non de mar-
^enlare. supio exlrinsecus satagentis, sed de thesauro pro-
Porro autem cum Redemptor noster dicat, i quia fertur invisibililer prsesidenlis. Nam elsi fur slt ille
in digito Dei ejicerel ipse dsemonia(Luc. xi), > digi- . qui seminat; terra tamen, auclore Deo, vires germi-
tusaulem Dei procul dubio Spiritus sanclus accipi- nandis frugibus administrat. Licet sordida sit ma-
lur; evidenter agnoscitur, quia nunquam dsemones nus, aut leprosa, qua. plantat; mundus certe fructus
c corporibus hominum nisi per virtulem Spirilus decerjriiur, ctup s.d malurjtatis pJeniltidiiiem perve-
 129 - OPUSC. YI. — LIBER QUI DICITUR GRATISSIMUS. 130
nitur. Ex adulterino ssepe conjugio pulchra soboles.A jam seminantis imago digne requiralur in fructu;
nascrtur, et ex ohscena voluptate parenium speeta- sed sola, ut ita dixerim, seminis similitudo proce-
bilis orilur species liherorum. Alios quidem filios dat? Dixit eliam animalibus Deus ;-1 Qrescile, et
Jacob ex legilimis.uxoribus genuit, alios ex concu- muliiplicamini (Ibid.). > Ex cuj'usvideli&st efiicacia
binarum servili condilione suscepit: at cum ad ca- verbi, cuncla usque nunc creanlur animanlia : non
pessendam hsereditatem ulrique perveniunt, parili certe principaliler nova, sed ex- eodem orfginali sc-
inler se distribttendarum sortium jure ceduntur (Geh. mirie per traducera propagala.
xsx). Phares de iherislrata et exposita inbiviona- Cum igitur verba illa, quse nimirum semel prolata
scitur, sed non minimus inter Israelilarum 115 sunt, iam immobililer vigent, quid ex illis sacerdo-
cognaiionum principes invenitur (Gen. XXXVIH). Sa- talium benedictionum verbis esl, seruieiiduni. quse
lomon ex ea,- qusefuit Urise; cbgnoscilur habuisse sacra prorsus, alque divina idcirco semper ia pro-
principium,quiiamenregalis sceptri lenuit incompara- movendis exleriusrepetuhlur, ul mysterium inlrin-
bililerpfrncipatum (II Reg.x"; I Pdr. m). Obed certe secus operenlur? Nam cumllg incantatorum ver- .
ex Rulh Moabitideduxit originem, sed egregium re- bis inesse lanta virlus asseraiur,- ut eis tanquam
gem David, magnum videlicet me"fuit haberenepo- lapidibus inj'ectis serpens percussa frangatur; .quid
tem. Booz quoque Rahab merelrix genuit, qui tamen B ; mirum si sacerdolalis benediclio sacramentum in se
in regali Dominicsegenealogisecalalogo meruit nu- _virtulis divinse conlineat, unde ille sacerdos, qui
merari (Mailh.i). (Vide scholia.) Et quid alios nremo- admolus, est fial ? Wunquid enim majoris sunt vir-
rem? Quaridoquidem et jpseDei mediator, ethomi- tulis incantaloria verba , quam illa efflcacia pror-
num, depeccatoribus originem duxit, et de fermentata sns, el mystica, ac divini nominis invocatibne sa-
massa sincerilatis azymam absque ulla veluslalis crata ?
infeclione suscepit : imo, ut expressius dicam, ex CAPUT XX.
ipsa carne virginis, quse de peccato concepta est, Quod perSimoniacum, ut Sphilus sanclus dari bapti-
caro sine peccato pfodiit, quse ultro etiani carnis . zando possit, consecrando non possit,, ratio non
peccata deleYit. admitlil.
Quid ergo mrrum, si valida manus Domini, atque Illud sane mirandum, cur fanla stoliditale desi-
ad quodeunquevoluerit, eflicax, hoc faciat in Spiritu, piant, qui Simoniacos baplizare efficaciter posse,
qui vivificat, quod agere probalur etiam iu earne, conseerare aulem nullatenus posse, impudenter aflir-
quse non prodest quidquam? (Joan. vi.) Qni enim mani? El quanquam de hoc j'am superius sit bre-
facit, ut isinlstra principia ad favuslos provenlant viler dispulatum, non abs re vidclur adhuc enu-
exitus, et hoc in rebus ulique terrenis, quomodo iC cleatius disserendum. Porramus ergo in medium Si-
credendus esl idipsum propensiori dispensatione non moniacum baptizantem , eumdem quoque nihiloirii->
agere in spirilualibus sacramentis? Nimiriim qui nus consecranlem, et discernamus, si possumus,
prsecipit arborem sordidi plantaioris nescire conla- cum baptismusper eum tradilus valeat; cur conse-
gium, cur eiiam negelur ab his, qul consecranlur, cralio in irritum cedat, ac-sreiit dicitur, sacramenti
omuem scelerali consecfaforis prorsus habere rea- yires amittat? Ecce isj quf baptizat, post prima
lum? Qul manseres cum legitimis, aricillarum filios fidei rudimenta, qiise catechumenum docuit, j'uxta
«um herilibus, in consortium velut nanciscendsehte- ecclesiaslicse institutionis morem mox orationes su-
redilalis adscivit, nec aliqua eos ab his insequalilate per eum dicit, qusevidelicet in lioc ipsum sacerdo-
discrevit; quid mirum si et ebs, qui a pravis sacer- tali suut atictoriiate compositse, sicque per exorcisrai
dotibus sunt promoli, cum iis simul, qui a bonis gratiam malignum hostem, qui eotenus in eo tyran-
ordinali sunt, parilifaciat sacerdolalis bfliGiidigni- nidem exercebat, expellit, el Spiritum paraclelum
tate potiri? Quod plane nequaquam fil per meritum invocando piis in eum preeibus inlroducit. Sed quid-
cousecrantis, sed per verbum potius Dei vivi, et per- aliud etiam consecralor agit, quam quod orationes
manentis. Yerbo denique Dei Patris dictum est : nihiloiriinus dicendo canonicas , eumdera Spirilum
i Germinet terra herbam yirentem, et facientem se- :D sanctuni supcr eura, qui provehilur, invoeat: alque
-
men, et lignum pomiferum faciens fructum j'uxla ut in eum descendere dignelur, exorat; nisi qubd
genus suum (Gen. I). >Et ecce hoc verbum ita hodie maj'us quid per •baptizantem agiiur, quam id sit, t
permanetillibatum, utnequaquam diversitalem agri- quod per consecratoris oflicium exhibetur? PIus est
colarum iniitetur provenlus fruetuum, sed juxla enim Spiritum sanctum in eum, in quo nondum fue-
uniuscujusquo genus proprium semen in herbis, rat, nova dignalione descendere, quameum, cuiper
jroprium reperiatur in pomis. Quod profecto semen fidem jam inerat, ad superioris gradus ordinempro-
rursus terrse commiililtir, ac poslmodum non diver- movere. Per calechizanlis namque, slvo baplizanlis
,sum, sed_j'uxta sui generis speciem jirajparatur. Si officiumet spiritus immundus expellilur, et in novo
ei'go ex verbi dtvini virtute, terra,, quod accipit, ad liomine advenienli Deo habilaculum prseparalur;
eamdem similitudinem reddil; quid mirum, si sa- sicut videlicet "ejusdem exorcismi verba teslanlur,
cerdolalis illa henedictio, quse lanquam senren in quibus per adjurationis impei-ium ad iniquum spiri-
.accedentis animam jaeltur, sacerdotium per alflalum tum dicilur : Tu"aulem effugare, diabole, appropin-
Spirilus sancli invisibiliter operetur, atque ideo non quabit enim judicium Dei, In cbnsecrationibus au-
 151 S. PETRI DAlIfANI O.PP. TOMUS SEU PARS III. —.JOPUSCULAVARIA- 152
lem non malum, quod jam deletum abesse videba-. A converlitur, quia ad hoc promovelur, utliseyeliciis
tnr, expellitur; sed bonum, quod collatum fuerat, fiat. > Probamjjs uempe sentenliam., nec ab «a ;fas
per ciimulumgraliseplenioris augelur. Credendumne ducimus dissentire, Hle siquidem nialedie.us, ille
esl ergo, ul unus idemque Iiomo, et quod majus esl, ha.retjeus esl; quimale, quod bonum erat, aecepit.
agere : et quod minus est, non possit implere? At Quod acceplum est autem, in &e quidem ibonumLesl,
fortassis e" conlrario dicilur : Quia nulla videntur sed accipienti faclum est ,malum : nam^et jbuecella,
inesse illis initiandse fidei rudimentis, quse nequa- illa vjdelic.etJudse porreola-(Jpan. Kiii),jion jle bqna
quam adhibentur consecraiionis peragendse myste- facla es.t-mala:,sed illi facla est malum, qui honum
flis, utvidelicet sal, quoS in ueophytos .millilur; non bene, quiaindignesuscepil: atque ideo sieam-
aqua, cui baptizandus immergitur; clirisma eiiam dero b.uccellamjudas ali,i.>lKididissei,,iiullam sacr,um
qrio linilur. Sed 'hsec quidem -per se consideraia, munugin se inaculam exdantis .julpa^cqntiaher.e,
nuda sunt elementa, oullumque habere noscuntur iiulluiuneqessefuerai in accipienteni eonlagiurnre.
mysilcse-drgniiatis arcanum; ad orationem autera durrdare. .Hodieque etiam ,si ,de sacrosancto altari
sacerdolis, 117 et invocaliojiem divini «ominis, DominiGumeorpus quilibet indignus accipiat, alir-
virtutis intimse concipiunt sacramentum." . que .conlradat, 1J§ mundum est procul dubiojquod
Non crgo In rebus malerialibus, atque terrenis,J 5 accijjjlur, nec .dlvina.(gratisemunus sordenlis mini-
sed in preeibus sacerdolum, et invocalione divini- slri labe foedatur. Et lieet prayus quisque sibi _judi-
cium manducet, ,el hibal (ICor. xi), illud .tamen,-
talis, sive consecrandi, «ive baplizandi sacramenta"
consislunl: quanquam et in consecrationlbus sacer- quod Jnanducattir^et bibitui\, ^ratia Dei est. .Gratia
dotum sanclificalum oleurn videalur nihilominus eniui Dei gustayit mortem , quse tesl .humaniias
adhiberi. Cum ergo unus,idemque videlicet Simo- Christi. .Omniasiquidem mundajnundis, corttamina-
niacus utrobique cauonicarum orationum ordinern lis -auieiii,e,timmtuidrs nrbil ,est mundum (Tit. ).
Si mundum ,est, .est ,con,tami-
expleal, utrobique nomen divinitatis regulariter in- natis -ergo quod fatendum idipsum
immundum, est, quia sacerdoliuni,
vpcet, quando per eum in baptismo Spiritus sanctus bono scilicet causa ^pirilualis ,est dignilalis,
dalur, quomodoin sacerdotali promolione non delur, ,quod faetum. :maieria damnaliqnis : u£ inde
no.nralionis penelrat sensus , non humanus discer- Simoniaco
hilintuiins. Sed dicitur e contra : quia Simoniacus, sit iste S3cerdos certe catholicus, inde ille veraciler
non dare non potest. asseratur^isereticus. Necvnir.umhocin spirilualibus
quod habet,
fier,i, cum et Iit ,rebus corporeis facile jpossit e?dem
Age er,go, quid est, quod in faciem caleeliumeni diversitas inyeniri. Ssepe enjm cibus, qui alterum
sacerjdosinsufflat, dicens : Exi ab eo, immundcSa- , J vegetat, alterum grayat, .e.t,ex eodem curse m.edici-
lana ; da, honoreni.Deovivo el vero, dalionorem Spi- nalis antidoto,.aliusinlerit, ali.usco.nvalescit.Porro
ritui sancto. .Quibus utique yerbis pateriler ostendi- unus esl ignis, quo simul et -cera
arcano liquescit, etierra'
Jur_,quia per jllain honiinis insufllalionein, siccalur, et eadem candela, quseigne «onsumitur, et
et
iiimirum divin_ejvirlulisagente mysterio, spiritus quaaccedenlesutiliterilluslrantur,lumenque quodad
jmalusexpellitur, et Sjjiritus sancius Introirc digna- suum pra.bc,tiiiteritum, inter tenebfas videndi nobis
lur. Quod nimirum iqlum si jla per insufflationem factum est instrumenlum; mea interesf,
quid ergo
nihilbminus Simoriiaci, sicut et per boni sacerdotis
cjuod candeia in cineres yerlitur, dummodolumen,
-implelur officium^; cur quod in uno sacramenlo ab ea mutuatus surii , mihi indeficiensperse-
quod
jposse conceditur, .posse etiam consequenter In veret? Ardeal, afdeat Simoniacus, unde catholieus
altero denegetur? Nam elsi baptismus, quod absit, illustraltrr : et eodem lumine , quo-aliis minislrat,
venaliter prsebeatur, tametsi saero canoni.sit vehe- ipse ad defectus sui tenebras lendat, qualenus quod
menler adversum, nequaquam eredendum estpiense - ardet, intereat; et quod illuminatuni est, vivat.
atque perfectse^.fegeneraiionis ridn habuisse myste- Sacerdolum quippe lumen quserentibus lumen est:
.rium : Ideoque is, qui baptismum sub hac pecunise sestu vero ambitionis ardentibus , incendium est.
prseslatione suscepit, nec digne rebaplizandus asse- , ) Quod ergo aller possidet ad proprise defectionisin-
rilur, nec expers divini muneris judicatur. Quod si leritum, alter accipil ad salutisaugendsejjrovectum.
,ad iantseperyicaciaeprorumpalurinsaniam,ut Simo- Samsoir nempe de ore mortui leonis favonr mellis
niacorumetiahibaptismus.irritus jiidicetur, hic non eduxit, el-ex arenli mandibula asini, aquis se pi-o-
nostra fatige.tur iristantia, sed geiieraliter occurrat fluenlibus saliavit (Judic. xiv); sed nec aselli in
pmnis catholicse fidei discijjlina, et universalis ad- aqua desidiarn, nec belluinam gustavit in melle fero-
versus eum afmetur Ecclesia .quia nimirum omnia ciam : utrobique nimirum, quod sumjjtum estjuxta
sanclorum Patruro cbnvellere nititur instilula.
proprielatem suam in ore sapuit. Unde sumptunv
CAPUT XXI. fueflt, ralio magnopere non discrevit. fjuid eliam
, Quod aHendendumsil quid eumUur_, non uncle mirum, si quod fieri in aqua baptismalis cernimus,
sumalur. non dissimile quid fieri de Simoniacisarbilremur'?
Atforlassis jllud objicitur,quod Jjeaius papa Gre- Pcr eam nos novi in Christo renascimur, cum ea-
gorius t'e'Siinoniacorum damnaiioiie Jestalur, ui- dem aqua post expIet"um"opusrn cloacam despicabi-
cens : « JJenediclio, inquii, illi in uu.lediciionem lem cffundatur.
 135 OPUSC. VI. — LIBER QUI DlCiTUR GRATISSIMUS. ^4U
- . _ CAPUTXXH. . \ reliqueril.Iioceliam snb ejusdcmlilleris inseramus.
D
Quo.dnecNpvatiani *in'.deponendi; nec Atiani denuo Ariauos, inquit, esaterasque hujusmodi-pesiesdeie-
bapiizandi. .sjamur : quia eorum laicos iconyersosad Dominum
Sed jara sacros canones, quo-vacal compendio, sub imagine poeniientise,ac saucti _3piritussancltfi-
perscrutemur : et licet manifesla^jropositsequsesiio- catione pep manus imposiliouem suscipimus : >non
oiscrebrp non reperialur ines&esenlentia, quid le- Tid.elurclericosjeorum cum sacer.dotiominisierii ,c,u-
qendum sit, quibusdam rerum collalionibus ajjpj-o- ^uspiam-suscjpemdignilatem.-Quojiiamqqib.ussolum
hemus."Noyimus namqueNicajnoslatutujii esse ,con- •bajiiismum j.atum esse permitlimus, ,qui utique in
cilio, utCalharfjtqui ad Calholicam_reveriuijlur Ec- ijomine Patrjs, elFi.lii, elSpiritussancii perficitur,
clesiarn, iinpositionem solummodo manus accipierr- . nee sanctum Spiritura eos hab.ere *x illo eor.um ba-
tes, in suis recipianlur ordinibus. Cur hoc, nisiquia . plismate,illisque •mysteriis arbilramur? qjioniam
illud hserelicopum-genus in «atbolica, fidei inlegri- rcum a calholjca fide .eorum auctores discederent,
ialepersisieret, licetan qujb.usdamalii. superstitio- perfectjonem Sjjiritus, quam acceperant, amiserunt,
nibus qberrarent? Noium namque HQfist, quod nec dare cjus .pleniiudinempossunl, qusemaximein
Novatus, cujus ii sequeb,ant?.irerrorem, dogmaiiza- ©rdinalionibus operalur; quoniam per impielalis
verat, neque bigamis commu.nieare, nequein perse- ^R suse perfidiam poiius 120 fluam Hclpmdixeriuv,
cutione lapsis, .eliamjjost poeiijtenfiam, veniam/lare perdiderunt;" nec fieri polesl, ut eorum profanos sa-
eportere. Si ergo el bi, qui jam #b his- sunl -hsere- cerdoles dignos Cbrisli honoribrrs afhitremnr, quo-
licis ordinati, aequaquanr suo sunt honore privandi, rum laicos imperfectos, jat dixi, ad.sancti Sprruus
ob id scilicet, qtiia eorum .consecratores in fide non percipiendam .graliam cum pceniienliaeimagine re-
litubant, quid de Simoniacorum ordinaiionibus sen- <eipiamus. In quibus nlmirum decr.etalibus yerbjs
tiendum, qui et omnia fer.e inslilutionis ecclesia- iiianifeste datur intelligi, ^uia in promolionibus cle-
sticse jura conservant ? ricoruin, non immerito fides .or.dinanlis altendiiur,
At foriassis objicitur quia .Simoniaciflequaquam exqua )idelicet pendet, ut ordinatlo ipsa siyerata,
sunl in Dde perfecli, .nimirumjiecqanles in Spiritura ^iyeirrilajudicetur. Quod .enim,len,et ;ordinatorin
sanclunv, quem afbitr.anlur .peeunlis eoeniendiim. jide^ accipil or.dinafusin muhere.Enimyero^si Aria-
Adquod facile respondemus,, quiarsi bsec.districtse _jiisrecta fides inesset; etiamsi eos cujuslibel di^.eraaj
.censuraj-subtilrlas teneatur,, eliam in JNovajianis praviiatis.error jnvolverit, facta apud ,eos consecra-
contra Spirilum sanclum quodammodo
cuIpa,pe.iS- tjo no,nperirel. .(VideschoL) Ubi npt^nd.iyn^quanta
diaj reperifur. Nam cumper Spiriium sanclum, gui invocationi divini nominis reyerentia debeatur, ,cum
est r.emjssippeceaio.rum,"veniapqenitentibus .conce-*" u etabxjis
haptizaii, quos lam perfida, ut ita di.xertm,
--datur, eonstat procul dubio quja conlra Spiriium fides damnal, jebaplizari tam.en .pmnino noji ,au-
sanctum pugnat, 'qui lapsis jj.e,r poeqitenliam iiori deaiit. JSain quia auctqre? eOjTum;, Ujtclicitu^Jidem
coraniunjcat. Sed aliud .est in fide peccare, aJiudesl rectam-iion habueruni ad ipercipiendam sancti Spi-
a fide recedere. Aliter nerope redarguendus ,est mi- rilus gratiara, manus illis imponitur; quia verojn
les, qui in belli conflictibus enerviter,cecidit,_aliier .aguam surit sub invocaiione sancloeTrinila.lis im-
ille pieclendus, qiii .abjuratis miliiise sacramenlis, ad mersi, non sunt deniio Jjaplizaridi. Cnm ilaque sola
hostium castra dediiitius transfugit. Ijjoneadem servo sine fide verba sub hseretica Arianorum siipersii-
poena debeluf, qui in domesticis rebus sub domini tione prolata, non audeant irrila j'udicari,,quo,pacto
sui imperio peccat, et illi, qui .ugum "serviiulisex- Sirnoniacorum consecratio robtir non habeal, in .qua
cussif, ac jus extrahese domiiialionis elegit. Licet cum fidej ct csetera observantise regqlaris s,acra-
enim isti in regula fidei ex aliquo videanlur offen- menta cbncordant?
dere,' non tamen eaienus, ut Spirimm saiiclum ar- "CAPUTXXUL
guendi sint hseretica pravilate negare. Atqtre ideq Quod consecralioniseffeciusfidci nilitur fundamento,.
tjurn revenunlnr, quonianfjieccaveruiit, manus illis p. De Donatistis cjuoque novjmus (AUGconlra CresC.
rj
imponunlurf quia vero minime iiegaveninf, saoer-- gram. , lib. n, c. 9.)" Caiihaginehsi conciljb fuisse
doialis gradus ofiicio non privaniur. At contra Ariani, concessum, ut cum ad unilalein calholicam quilibet
qui adversus Spiritus saneli divinilalein manifesta eoruni redire disponer-el, si hoc paci Christianse
prorsus impietale co.nfliguni, ad calholicanr fiderii prodesse viderelur, vcum suo reciperetur honore.
redeuntes, in mali accepli prdims persislei.e digni- "Sicittaulem in generali hssreseon enumeratrone di-
latenon possunl. Credunt enim, sicul eo.rum sacri- dicimus, Donatistsenon ^admodum supt fidei errore
lega professio uiaiiifestat, quod Paler crealor sil, iradueti, sed irati polius, quia Caeeilianus quidam
Fiiius ereatura, Spiriium vero sanctum creatufam .ccoitra .eoiTini.votuminCanthagiiiensi inlhronizaius
creaturse damhabiliter asseveraht.. ,Silseile, schisma fricefunt, >etab ecclesiastica com-
•' Quia
igitur virttilem sancti Spiritus in fide non munione prsecisi sunl : et quanquam certum sit,
habent, qua videlicetomnis.Ecclesiaj dignitatis ordb quodSpiiitum «ancluni, nisi inlra sanctam sEccler
-perfieilur, apud eos facta ordinatio canonicis san- _.iam,calholicam nemo. possil accipece : apud eos
clionibus .rrila jndicalur. Sed non abs re' fieri cre- lamen quilibet ordinalus,si paci hoc consulat, non
dimtis, siquid de iis in suisDecrelisIiinbcen.iuspapa jiiuvalur honore, quia perseyetjit iu Hde. ,Cumergo
 4SS S. PETRI DAMIANlOPP. "TOMUSSEU PARS III, — OPUSCULAVARIA. , 135
j&onatista,qui procul dubio schismaticus esi, et dono .A inveniri non potest. Qurd "ergo causaj est, ul cum
cancli Spirilui. prohalur alienus, in pe.rcepli honoris illorum ordinalio rata esse decernitur, islorumfri-
«irdine valeat aliquolies permanere , luce -claritis vola judicelur, prseseriim cnm nos non elaboremus,
- conslat, quia consecratio non ordinali, vel ordina- ul Simoniaci in eo, quem male mercati sunl, hbnore
toris est merilum , sed ad ulriiisque potius fidem permaneant: sed rdpottusiiehi, qui ab eis gratuilo
• lolum respicit sacramenlum. Alias sive Donalista ordinali sunt, locum sui gradus amillant? Ubi no-
Dpnalistam, sive Novalianus Novatianum ad cleri- tandum, quanta sit in eorum, de quibus loqriimur,
calus jiira promoveat, quse est in ulrolibet dignilas condilione distanlia; nimirum cum DonalistaeDona-
meritorum, ut divinaegratise myslerium vel iste dare, lislas, NovatianiNovatianoseisdem videlicet erroii-
•vclistepossit aceipere? Sed inler malum, el malum, bus irrelitos, ad ecclesiastici gradus augmenta pro-
dantem videlicet, eVaccipienlem, bonum versalurin moveant, Simoniaci autem non"Simoniacos, sed in-
. medio, quodneulrius vitio a suaivovitgenerosilalede- nocentes polius ordinent et calholicos. lllis dehique
terreri. Nimirum, si leprosus leproso prsebet aurum, " non lroc solum valeat opponi, quodfuerint ab bse-
quod profecto rulilat, nulla scabrosarunf manuum relicrs Ordinati, verum hoc insuper quod et ipsi fuis-
est varielate perfusum. Si csecuscsecolucernam por- sent indifferenler hseretiGi: isti autehi nequaquam
rigal, 121 lux csecitatcm nesciens, ex bajulorum"B sunl Simoniacoehseresi obnoxii, ctiam si a Simonia-
manibus tenebras non admillit. Quapropler si recla cis 122 omni venalilalis remoto commercio, regti-
'fides adsit, videlicet ut in Patrem, et Filium, et Spi- lariter sint promoti alque in eisdem Ecclesiis sbr-
ritum sanclum recte credatur, indigni cliam cuj'us- titisnnt adminislrationis officium,uhi et sacri ba-
libel sacerdotis consecralio indifferenler impletur : jilismatis percepere"inyslerium.
nec propter indignum ministranlis meritum d.vinse Ulrum vero lales merito a suis arceanlqr honori-
gralise munus perfeclioiiis suse palilur delrimeulsim. bus, ex B. Leonis facile possumus auctoritate per-
Cndejjrsedicluspapa Innocenliits, cum de duabus pendere, si decrelalem ej'us sentenliam suis bicver-
hseresibus, Paulianistis videlicei, et Novatianis com- bis uon pigeat annblare. Ait ehim (dist. 62, c. Nuila
muniter dispularet, cur a Paulianistis venienies miio): <Nulla ratio sinit, ut inler episcopos habean-
bapiizandos esse -dccerneret, a Kovatianis aiftein tur, qui nec a clericis sttnt electi, nec a plebibus ex-
funditus prohiberet, eausam his reddidit verbis, di- petlli, nec a provincialibus episcopis cum melrbpo-
cens ; i Quia Paulianistse, Iiiquit,'iii nomine Patris, iitani judicio consecrali. Unde cum "ssepe quseslio
ct Filii, et Spiritus sancti minime baplizant, nec de male acceplo honore nascatur, quis ambigat ne-
-xtpud istos (videlicet Novatianos) de unilale Patris, „ quaquam ab istis esse tribuendum, quod nec docea-
et Filii, el Spirilus sancti quseslio aliquando mola tnr fuisse eollatum? Si qui tamen clerici ab istis
esl. > Et ideo de omnibus segregalis hsec'sola electa pseudoepiscopis in 'eoriirn Ecclesiis ordinali sunt,
est, cui istud crederent cbncedendum : qiria nihilin quse ad proprlos episcopos perlinebant, et ordinalio
rairis; et Filii, et Spirilus sancli sacrameuto pecca- eorum cum consensu et judicio prsesidentium ,facla
reni. est, potest raia haberi, ita ut in jpsis Ecclesiis per-
Hsecitaque venerabilis Innoceniii verba ita defi- severent, aliler vana hahenda est talis ordinalio.,?
nitiya sunt, atque perspicua, ut omnem noslris men- Ecce aulhenlico Leonis papse judicio, quos neque
tibus scrupulum aureranl, nodumque proposilse cleri, neque plebis consensus elegit, nec cum me-
quseslionisindubilanlerabsolvant. SiaulemperPau- tropolilani judicio provincialium episcoporum con-
lianistas sacramentum idcirco dari non polest, quia cordiaconsecravit, inter episcopos non habentur : et
fidem sanctse Triniiatis non babenl; per Novalianos tameri hi, qui ab els sunt in propriis Ecclesiis judi-
.iulem Ideo potesl, quia licet aliotenus hseretici sint, cio prsesidentium ordinati, nequaquain sunl inj'uucti
orlhodoxse tamen fidei pleniludinem lenenl: cpnstat gradus honore privandi; videlicet ut -is, qul ad epi-
profeclo quia si fides stal, "consecratio rqbur obti- scopatus oflicium cum tanla usurpalione prorupit,
neat: nee aclionis lahefactalur yilio, quse fidei nili- JJ ul adversus eum omnium fere vota concurranl, et
lur fundamento. sibi, quod accepit, prodesse nil valeat, utpole qui
inter episeopos non habetur, el aliis prosit, quatc-
CAPUT XXIV.
ilus qui ab eb promoti sitnt, a suis nequaquam ar-
Quod maie ordinati episcopi consecralioHis gratiam eeanlur honoribus. Sed quis neget poluisse illic
aliis habeant, sed sibi non habeant:
etiam venalitatis intervenire commercium, ubi ad
Esto- igitur, concedamus, vel potius asseramtls, Ivonorisculmen tam obstirw.a, tam
inoppoiiunaiue-
ut Simoniacus ^it hseretieus, sed et Novalianus hte- Tit ambilione
subrepUiin? Qtti tamen aliis babet,
-retictis/el Donalisla simul hserelicus : sed-Simonia- quod sibi non habet: quia videlicet alios consecrare
ctisin Spirilum sancUun peccat, quia donum Dei
permitlitur, cum et ipse inter episcopos non hahea-
et
comparat, Novalianus certe in eumdem Spiritum tur. Sajpe sterili trunco secundus ramus inserilur,
sanctum"peccat, quialapsus eliam posl poeniteniiam qui nimirum in eo, quo.dgerminat, non Irtinci, sed
de ejus rcmissione desperal; iirluiominus etiam Do-
. j.
natista peccat in Spirilum sanclum, qui sc ab Eccle- proprise naturajjiiraconservat.
sia segregat, exlra quam viilelicet Spiritus sanctus
 '
f57 OPUSC. VI. — L1B2R QUI DICITURCRATISSIMUS. 138 _
CAPUT XXV. A detrimenla senserunl, deelarante hoc ipsum Doraino
Quod ab impiis scepehmrelicis ordinali, a suis non manifestissima voce : « Sederunt, inquil, Scribse et
removeanlur offtciis. Pharissei super cathedram Moysi; quse dicuntvobis,
! Qnid dicanvquod ex his, qui ab impiissimis sunt facile; quse auiem faciunt, nolile facere: dicunt
•hserelicis ordinati ecclesiastica videatur snbvenire enim, et non faciunl (Maith. xxiu). >
' auctoritas, et in
promulgandis super hac discepla- Quidquid ergo ad hominum provectum qullibet in
tionej'udiciis, non tam veterem perfidiam promoven- Ecclesia minister pro officiosuo videtur operari, hoc
lium, qu_tmnovam fidem, et resipiscenliam conside- totum coiuineri implendo divinitatis effeclu, ilaille,
ret promotorum? Qui enim decrelis ponlificum so- per quem Chrislus Ioquitur, Paulus affirinat:« Ego
lerter incumbit, non ignorat eumdem, cujiis supra plantavi: Apollorigavit, sed Deus incrementum de-
paulo anle meminimus, Innoceniium papam licen- dit (7 Cor. m), > et paulo post idem Anastasius :
tiam permisisse, ut omnes, qui ante damnaiionem i Ideo ergo et hic, cuj'us nomen dicimus esse reti-
Bonosi hserelici ab eo fuerunl ordinati, si reliclo at- cendum : male bona ministrando, sibi tantum nocuit.
que damnalo ejus errore, ecclesiasticse unitali se Nam inviolabile sacramenlum, quod per illum da-
sociare disponcrent, in suis honoribus permanerent. tum esl, in aliis perfectionem susevirtutis obtinuit. »
Et quidem Bonosus, prout in ej"usdemdecreiis inve- B Ecce vir aposlolicus tanquam pro nobis slaret, no-
nilur, Pbotinianus fuisse dignoscitur. Pholiniani slram in se causam suseepisse perpenditur, ita ul
autem 123 neganl Christum Deum anle sseculaex pene nihil nobis dicendum super hujus quseslionis
Patris substaniia genilura extitisse. Ii nimirum, quia maleria videatur reliquisse. Ealur ergo et tantaj
cum Judseis Dei Filium negare non meluunl, cum auctoritati improbe resistatur, nec sufficiet censori-
eisdem quoque parlicipium non diverssedamnalionis bus novis, quod principibus 124 videbalur anti-
incurrunt. quis; ul dum discretio non tenelur, etiam pielas
Cunvergo ii, qui non modo a tam pernicioso con- amitialur. Quidam namque dum sancli, jilusquam
secrali referuntur haerelico, sed ej'usinsuper involuti suni, videri appetunt, siccorrupta conantur sibscin-
erroribus, in acceplis permanere gradibus permit- dere, ut aggrediantur eliam, quse sincera sunt 1'ace-'
"tunlur; facile deprehendilur, quid de iis, quj a Si- Tare: ulque ad plausus hominum videanlur in ccn-
moniacis non simoniace sunt provecli, meritoque sura j'ustiiisedisiricle persislere, non verentur a pie-
j"udicelur. Cui non dissimile etiam illud esl, quod taiis traniite crudeliter aberrare.
Anasiasius papa de hseretico Acacio decrevit, cujus CAPUT XXVI.
nimirum decrelales sentenlioe tam «limale digesue Quod ii eiiam, quos post damnationem suam ordina-
p vil Acacius, honoribus non privenlur.
sunl, noslrisque allegalionibusper omnia congruen-
tes, ut etiamsi quae a nobis prolixius exarala sunt, Quid isli dicturi sunt, audianl de his quoque,
cuncta deessent, ad comprobandum quod in prse- quos posl damnaiionem Acacius ordinavit, quididem
senli disputatione versamur, plene sufficiant. Qua- papa deereverit: non enim eos arbitror isla legisse,
'
propier nec nos pigeal de slylo ejus hic aliquando quod conslat ab iis temerario dissonare judicio. Au-
"produclius recensere, ut quod Ioquimur, non ex pro- diant igitur pieialem apostolicsesedis, et a duritia
priis adinvenlionibus, sed ex Palrum regulis videa- proprii emollianiur examinis. Post illa siquidem,
mur excerpere. Ait namque inler csetera (Disl. 19, quse proemisimuset ista subjungit: Qnod si aliquo-
c. 1) Anaslasio imperatori: i Secundum .Ecclesise, rum, inquit, in tanltim seexlenditcuriosa suspectio,
inquit, calholicseconsuciudinem, sacratissimum se- ut imaglnenlur prolato apapa Felicejudicio, postea
renilatis tuseJjeclus agnoscat, quod nullum de his, inefucaciter in sacramentis, quse Acacius usurpavit,
vel quos baplizavil Acacius, vel quos sacerdoles, egisse : ac proinde oportet eos metuere, qui Vel in
sive levitas, secundum canones ordinavit, ulla ex consecralionibus, vel in baptismale mysleria tradiia
'nomine Acacii poriio lsesionis atlingat, quo forsilan susceperunt, ne irrita beneficia divina videanlur':
per iniquum tradita sacramenti gratia minus firma <r. meminerint in hanc quoque parlem similiter tra-
videatur. Nam etbaplisma, quod procul sit ab Ec- clalum prsevalere superiorem, quia non sine usurpa-
clesia, sive ab adullero, sive a fure fuerit datum, tione sacerdotii adjudicati hoc egil, in quo virlulem
ad percipienfemfninus pervenit illibafum, quia vox suani obiinentibus mysteriis in hoc quoque aliis
illa, qu_e'sonuilper colunibam, omnem maculam hu- rea sibi persona non nocuit. Nam"ad illum perlinuit,
manse excludil; > quod declaratur cuai quod tuba Davidicaita caniiur: c Verumtamen Deus
' dicitur pollulionis
: « Hic est, qui baplizat in Spiritu sanclo et conquassabit capita inimicoriira suorum , verticem
igne (Matlh. xxm). >Nam si visibilis solis islius ra- capilli perambulanlium in delictis suis (Psal. LXH).>
"dii cum per Ioca felidissima transeunt, nulla conta- Nam superbia semper sibi, non aliis facit ruinam.
ctus maculalione inquinantur: multo magis illitis, Qnod universa Scripturartim senteniia coelestium
qui istum visibilem fecii, virtus nulla minislerii in- tesialur auctoritas, sicut etiam per Spirilum san-
dignilale conlingilur. Nam et Judas, cum fuerit sa,- clum dicitur in Propbeta: t Non habitabit in medio
'crilegus alque fur (Joan. xxin),"quidquid egit inler domus meaj, qui facit superbiam (Psal. c). > Unde
aposiolos pro.dignitale coranjissa, non est reproba- cmn sibi sacerdotis nomen vindicaverit, condemna-
tuin : et beneficia, per ind;gnum data, nulla ex hoc tus in ipsius verlicem superbise tumor inflictus est;
PATBOL.CXLV, 5
 '
159 S. PETRl DAM.ANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA." 140
qnia non poprrlus, qui in miristeriis domrm ipsius J_ . tissimi regis.irijperiunr, prsesulalumque reverendre
siliebai, exclusus est; sed auima illa, quoepeccave- memoriseClementis papse, istiusque beatissinii Lfio-
ral, jiistojudicio proprie erat obnoxia, quod ubique nis apostolici, quo nunc videlicct prsesule, sancia se
mimerosa Scripturarum teslatur instruclio. gubernari gratuIaturEcdesia, per occidentalia rcgra
Quid jam dicelur ad isla? Quse adversus hsecpo- virus Simoniacaehsereseos lelbaliter ebullisse.ila ut
terit callere versutia, quse veriiati repugnanlibus quodpassim fiebat licenter admissum, ulloriae aninr-
suppetere polerunt argumenta ? Ecce de una bic adversioni nequaquam duceretur obnoxium, et
.persona speeialiler agitur, sed universalis est causa quod erat fere oinnibus consenianenm, pro regula
quse generaliter defrnilur : non lamen nos tan- tenebatur, lanquam fegali sanclione decretum? Quid
quam pro bsereticis sianles, ad hoc ipsa prsescribi- ergo commeruii, quid peccavil, qui malrenr suam
mus, ul reliquas sanclorum Patrum senteiilias, quse Ecclesiam, in qua nimiruiii ex aqua etSpiritu sancto
jn eos, eorumque ministerium severius vindicant, renatus esl, simpliciier adiji, aique ubi baplisnmni,
deslruamus : sed ideo plane, ui dum, qiue in priori- illic eliam graliam corrseeraiionis accepil? Suum
bus sanclis fuerit, moderatio discrclioiris alteniiiur, quippe non erat, til de consecraturi se persona dis-
ab bis quoque, qui nunc «unl, nequaquam jier putare debueril, propierea quem apud Eeclesiam
iinmoderalam juslitiam limes recti examinis ex- B suam prsesidere in epihcopalicalhedra feperit,tab eo
cedalur : ne iis etiam illud congruere videalnr, ad ordinein promoveri integrum duxit. Quid enini
cui el nomen dare in professione sacrsemi-
quod de quibnsdam eorum similibus per Apo- faceret,
stolum dicilur: i Quia zelum Dei habent, sed non se- liliae 12@ necessilas imminebat, el migrare tame;i
cundtira scieniiam (Rom.x). > Qui igitur ab hseretico, ad aliensedicecesis episcopum non licebat? Cur non
125 eodemque sedis aposioJicse .auclorilale da- aniiqua sanctorum Patrum gesla, siveprseeepta sub-
mnato, promoti sunt, a sul gradus adminislratione filius pertraclantur: ut dum jiidicii censura depro-
iion corruunt: etqui a Simoniacis non Simoniaci mitur, eadem semper discreti moderaminis liriea te- -
«msecrati sunt, honoris accepti periculum susline- nealur? Nam et is qui supra, magnificusLeo, omnes
brrnl? Dura ccrte-seijtentia, et indiscreli examii.is clericos ab hsereticis venienles, in iis quidem, quos
prorsus inhumana censura,: utquos conscientia red- j'am adepti suiil, prsecepit ordinihus rec.pi, ad altio-
dit innocuos illala redargiial poenajjleclendos, et in res autem gradus prohibet promoveri. Cujus de-
eosseverilas judicialis extendauir, quos prsesumpti creti nos lilulum contenti sumus hic breviter adhi-
jjiaculi temerilas non accusat. Ubi enim non est ad- bere, ad texiuram aulem rnittimus, quibus vacat dif-
niissinn crimen, cur inferatur poenale snpplicium ? fusi is illic exarata perlegere: « Quod omnis, inquit
Ubi.non eslrealus, curinnocens exhibeaturulreus? C (i,q.l,c. SiOKis/«Bi'(;(.(;(c),cujuslibetordinisclericus,
Qtiod p."sejudicialecensei-elureiiamin tribunalibus ju- qui eatliolicam deserens, lisereliese commnnioni
dicuni, cur rectum videalur in sanctorum concilio miscuerit se, si ad Ecclesiam reversus fueril, in eo "
sacerdolum? Solent cerlepiipontifices ad depositio- gradu, quo erat, sine promotione permaneat. i Po-
nem unius ciijuslibet sacerdotis ex intimis visceribus namus iiaque, ut Simoniaci in nullo a cseieris lisere-
suspirium reddere, uberibus lacrymarum rivis iri- ticis difleraiit, atque per schismaiicam sectam si-
stia ora perfundere, cunctique aslanles pise compas- mililer, cum eis ab ecclesiastiea communione pro-
sionis cogunlur sludio condolere. cul recedant; in sacerdotio tamen, vel cseteris gra-
Ecee vrunc tota pene Christi Ecclesia ad unius dibus quiciiiique jam ab eis promoti sunl, Leoniano
seiileniia. calculum sacerdotibus desiiimiur, el ul decernunrur permairere judicio.
tolerabile videalur, sacerdolum populus in commune CAPUT XXVIII.
dejionilur, et risus habelur. Cur non illud saliem Hic manifesle probatur, quia per simoniacosSpirilus
reducilur ad memoriam, quod perEzecbielem divina sanctus acci, iiur.
vox clamat, dicens : « Anima, quse peccaveril, ipsa Sed dicilur e diverso, ecce B. papa Gregorius cla-
morietur : paler non porlabit iniquilatem filii, roal: t Si quis, inquilfn, qusest. 1, Quisquh), ad Si-
lilurs non portabit iniquitatem palris : justitia " monia.se hsereseos, vel neopJiytorum facinus emen-
justi super eum erit, et impielas impii eril su- dandurn officii sui consideraiione yeheinenler non
pereum?>(Eiec/i.xvrrr.)Isiiaiitemfi'aternsecalamila- exarsetit, cmn illo se non dubitet habere por.ione.n,
- tis avari hoc satagunt, ad hoc enituntur, ut anima, a quo hoc piaeulare
fiagitium sumjrsit exordium. >
qugj non peccaveril, inlereal: el alieni facinoiis in- Concedimus, inquam, et a sancto viro, quod absit,
nocens, poenasexsolval. Arrhelant entm, ulfilii addi- non diversa sentimus, nimirum, ut unusquisqtie fi-
canlur iniquilatibus palrum, et justi proscribaniur delium ad emendandum pestis utriusque fiagilium
criminibus impiorum, alque ut manifestius eloquar, pro viribus satagat, alque ul Simoniaci cum neophy-
cos, qui Simoniaci non sunt, Simoniacorum pcenis lisjjariter depoiianlur, recii examiuis zelo inarde-
adjudicani, ei pro illoruni negotiatione condemnaut scat. Nos iiaque non pro'Sinioniacis stamus, ,quos
qui exsecrabilis nogoiii crimen prorsus ignorant. nimirum damnandos esse omuis sacri eloquii testa-
CAPUT XXVII. lur aucloritas ; sed sicut ex sanctorum Pairum niul-
Quod usque ad hoe tempus Simoniaca hmresis vigiiit. limoda sanctione colligimus, gratis a Simoniacis
Quis enim nesciat usqtie adhujus Hcnrici clemen- ordinatos, jure i» suis ordinibus relinendos esse li-
 m orusc YI. — LIBER QUIDICITUR CRATISSIMUS. IH
here profiiemur. Ifaque qui Gregorium ad susepro- _4 veclos, et usque ad obitum novirirusofferendis mde-
balionis indicium devocat (GBEG.Hom. in Evang.), sinenler sacrificiis insliiisse; et riunc perspicue vide-
Gregorianum quoque tesiinionium admiltere reci- mus insignibus-miracuiorum -ur.ulibus coruscare?
proca vicissiludine non conlemiiat, et non quale- Nostra quippe setate beati viri, videlicet, Rondaldns
icunque, sed pro ipsa re, ut dieitur, ad vivum lan- Gamarinensfs, Amitus Ramibonensiss Guido Pompo-
gat, ac litigandi lerminum cle csetero verbosis impo- sianus, Firmanus Firmensis, el quamplures alli
nat. Denique dum in bomilia qtiadam deSimoniacis sanclse conversationis studio floruerunt. Super quo-
loqueretur, adjecit: . Qul namque sunt in templo rum videlicel veneranda cadavera ex sacerdotalis
Dei bodie, qui columbas "\eudunt, nisi qui in Eccle- auctoritate concilii sacra altaria suiit erecla, ubi ni-
sia prelium de imposiiione manus accijiiunt, per mirum divina mysleria miraculis exigenlibus offeruii-
quam videlicel impositionemSpirilus sanctus ccelitus tur. Evidens ergo clarescit indicium ex eorum ma-
dalur? jEccesisanctihtijusviriauctoritati fidesadhi- nibus sacrificium divino conspectui' quam suaviier
"bendadecernilur, non esl cur disceptalioniscontrover- sit, et acceptum, atque per eos divina dispensalio
sia ulterius proirabaiur. Quid enim liquidius, quid . luce clarius innotescit; quia neniinem caligo alienss
aperiius, quarnquoddiciIur,quiavidelicelmanusim- peryersitatis obnubilat, quem fulgor proprise religio-
'
positione,quivenditurSpirilussanclus,coe]itusdatur? ]o nis et honeslalis illustrat: nec reatus obruit promo-
Alque, ut idipsum adhuc arctius inculcaret, lar- ventiura ubi stat puritas etinnocentia promolorum.
dioremque sensum plenius eo, quod dicebalur, iri- Sed dum hsec aliquando cum religiosis cjui-
slrueret, quod roanifeste prsemiserat, replieare husdam 128 episcopis agerem, ecce nunc in me-
127 non piguit, dicens: « Golumba igitur vendi- moriam redil quod Ubertus Afiminensis , reveren-
tur, quia manus imposiiio per quam Spiritus san- dissimus videlicel et honestissimus prsesul, atlulit :
tus accipitur, ad prelium prsebelur. > Si ergo per «jEquivocus, iuquit, prsedecessor meus Ubertus epi-
illam manus impositionem, quse ad pretium praebe- scbpus in sacrse sedis acquirendse commercio, teste
tur,- Sjjirltus sanclus accipilur; quid minus sacra- provincia, nongerilasPapiensis mcneloelibras appen-
menliin Simoniacis, quam in gratuito promolis sa- dit, qui tamen poslmodum B. Arduinum, per quem
cerdolibus invenilur, "nisi quia fonte, qtiem aliis sa- omnipotens tol Deus exhibet slupenda miracula, iri
lubriter influunl, ipsi damnabiliter irrigantur: el vi- presbyterum consecravit, quem cum perquisissem e
perarum more, dum filius .pariunt, ipsi moriunliir? vesligio, utrum beatse memoriae vir ab offerendo iri
Quid erlim mirum, si in ministeriis spirilualibus ex sua incolumilate persiileril, usque ad ultimoedecu-
malis ordinaloribus boni ministri fiant, cum et in balronis articulum offerendo saluiaribiis bosliis se-
generatione carnali non dissimile quid ssepe contin- (- dulum insudasse respondit. > Cum igitur omnes isti
gal? Cerlum namque est, quod videntes filii ex caecis quorum supra meminimus, et consecrali a Siino-
genitoribus prodeani, et gibberosis atque debilibus niacis asseranlur, et lamen aecepiis usque ad linem
inlegra membris soboles et procera succedat. Plane vilseofficiispermanenles, ita divinoexaminiplact;eriiit
"nec virlus ordinanlium eis augmenlo est, qui per si- ul adrhirandis eorum meritis miranda lestimonia si-
nistra gradi non metuunt: hec rufsus eorum pra- gnum perhibeant : conSlal procul dubiOjquia promo-
vilas illisofficit, qui per lineam rectse convefsationis vr-ndiscoemplionon prsejudicat, ubi promolus conlra-
incedunl. Quid enira Samueli prsejudicassecognosci- ctus venalilatis ignorat: nec distracloris in eum culpa
lur, quia Heli discipulus fuil? (I Reg. n, 3.) Aut lran_.fiindilur, qui dislractionis crimine non lenetur.
qurd profuit Nicolao, quia apostolica eum eleciio Et quidem tolerabile forlassis ufcunque videretur,
in gradum leviticaj administralionis assumpsit? Ille si falsiiatis asserlio ordiiiem tantumtnodo prsesenlis
siquidem cum Stephano simul impositionem aposlo- viloe confunderel, nisi et prselerito-SDeculoomnem
licsemanus"accepit et periit (Act. vi); iste in Ophhi funditus spem atque materiam Christianse pielatis
et Phinees pravilate convixil: et quia prophela Deo auferret. Dicunt enim, quod, quse-tunc videbatur
fidelis essel, cunclis innotuit. Unde par fuerat, ut ii, Ecclesia, domus erat simplex ; quod credebalur al-
qui omnes sesluanl in commune deponere, illud sal- iDtare, purus lapis'erai; sacerdotes, et qui reliquis
tem Innocentii superius memorati, prselata modera- cernebantur ordinibus constituti, prorsus laici eranl,
minis dispensalione servarent. Nam cuiri de his, qui cunctisque spiritualis sacramenti viribus alieni;
ab hserelicls ordinati sunt, disputaret, post multa quod corpus et sanguis Domini credebatur, simpli-
subjunxit, -dicens: « Quolies, inquit, a populis, aut ciler panis eral et vinum; terrena substantia nulli
a turba peccatur, quia in omnes propter- roullitudi- sancti Spiritus virltue suffusa. Cuncta ergofalsa fe-
nem non potest vindicari, inulluih solet transiri. s rebanlur, elfriyola, el a Christianoeredemptionis
CAPUT XXIX. •veritatepenitus remola, Unde consequitur, ut palres
^Quod qui promoli fuerani a Simoniacis, miraculis nostri, sive hsec falsa fuisse cognoverunt, sive veri-
coruscant. talemfuisse, mendacium seslimaverunt, indifferenter
llludquoquei quod crebriusiterarimultisrefereftlH omnes inevilabili necessitate perierint. Quid enim
bus audio, tacile prselereundum non duco. Quid -prodest periculum nosse quod non datur evadere?
enim quod nonnullos venerabiles viros, quos con- Arit quomodo valeat quis ad fontem veritatis attin^
sial proculdubio a Simoniacis ad sacerdotium pro- ^gere, si per devios anfraclus gesliat, licet nesciuS/
 143 S. PETRI DAMIANIOPP. TO.MCSS£U PARS III. — OPUSCULAYARIA. m
cberrare ? Solus ergo Simon poluit fluenta restin- .A si per reconsecrationem Spirilum sanctiimnon timcat
guere, tanquam obex medius inter Deum, ei homi- abnegare.
nes, humanum genus a Crealoris sui consortio se- Sed si-ex decreto Felicis papoe, ubi nimiriim de
jjeiare? Absll, absit, ut faJsus Jiomo rescindat quod rebaptizatis loquilur, bfevc quid apponere non gra-
verus Deus et homo confoederai. Absit, ut omnes vemur, illic manifesle possumus colligere quid de-
lromines oliimere, et diyina beneficia valeat perver- beanius efiam de Teconsecralionesenlire. lnier alia
silas humana delere. siquidem ila prosequilur (De consecr. dist. i, cap.
Sed quid, quseso, dicemus de bis, quos post nego- Eos quos): « Eos, inquit, qnos episcopos, presbyte-
tialioni5- nefandae commercinm, per quadragenos, ros, vel diaconosfuisse consiilerit, et seu optaines
.vel quinquagenos annos usque hodie aspieimus fprsilan seu coactos lavacri illius unici claruerit fe-
ponliflcales infulas obsldere? Nam , ut de eorum cisse jacturam, et Cbrislum, quem non solum dono
praedecessoribus taceamus sive proximis , sive lon- regenerationis, verum eiiam gratta percepti honoris
ginquis, quos idem aliunde fures exhibuit, omnes indueranl, exuisse, cum constetneminem ad secun-
qui istis obrepentibus liinc fuerunl ordinali, veljam <iam tinctionem venire poluisse, nisi se palam Chri-
stuit ex hac luce sublradi, vel caliginosse sene- stianuin negaveril, et professus fueril esse paganum,
clutis obstaculo ab exercendis officiissiinl remoli; B quod -cum generaliler sit in omnibus exsecrandura,
unde necesse est, ul in eorum dicecesibus ab his multo roagis in episcopis, presbyteris et diaconibus
lamen clericis sacra mysteria jjeraganlur, qui ab auditu sallem diciuque probatur horrendum. Sed
iis, qui adhtic vivunt, Simoniacis ordinem suscepe- quia idem Dominus alque Salvalor clementissimus,
runl. Quid ergo de iis sentiendiiin esl? Qnid faten- el neminem vult perire, usque ad exitus IgQ sui
(lum? 129 Nunquidnam sub eis tot millia homi- diem, in poenitenlia, si resipiscunt, jacere conve-
num perire credenda sunt, qui ab eisdem sacra- niat. Nec oralioni non modo fidelium, sed uec cate-
aiienli graliam non babentibus, vana sacramenti chumenoruni quidem omnimodis interesse, quibus
specie deludunlur? Dicendumne esl populo, ul vel coir.muniolaica in morte redhibenda est. >In quibus
iiliarum dicecesium sacerdotes acqtriranl, vel ipsi profecto verbis illud est solertius inluendum, quia si
transmigrantes ab iis, qui non a Simoniacisordinali rebaplizatus idcirco Christum negasse dicendus est,
-iSunt,sacramenia percipianl? Sed ecce sacri canones quia post acccplum haptismum se negaverit Chri-
vehemenler obsislunl, et sine forma ponlificis paro- stianum; is etiam, qui reconsecrandus accedit, ideo
chiaruni limiiein transcendenles, a commuiiione re- Spiritum sanclnin negasse convincitur, quia cum
.jiellunt. His igiiur quaniloque consulti, quod consi- posl consecralioiiem Spirilum sanclum se non acce-
lium dabimus? Quibus nimirum j'uxla dispensato-' J pisse leslatttr.
rise assertionis inertiam nec indigenaepossinl mysle- Reconsecratus ergo a rebaptizato nequaquam di-
ria sacra tradere, nec ad extraneos canonica per- versa damnalione dividi.ur, cum nimirum pari im-
jniltatiir auetoritaie transire. Ad largissimse ergo pietatis ptaculo sociatur, nisi fortassis et hunc scele-
Jivinse pielatis iirjurhim irievitabilis pereundi neces-. ralius peccare quis asserat propter hoc, quod Yeritas
siias illis imponitur , quibus videlicet undique cir- dicit: t Quia qui peccat in Palrem, et Filium, remit-
xjuinclusisnullo saluiaris eonfu..ii remedio subveui- titurei; qui aulem peccat in Spiritum sancium,
iur. Verum nos diuiius persequi isla poslponimus, neque hic remiltitur, neque in futuro (Malth. xn;
iil quae audilui saltem pavenda sunl, intelligenda Luc. xn). > Et revera si calholicofum edicta ponti-
polius, quam le^enda sanse nienlis judicio relinqui- ficiim propensiori subtilitate disculimus, invenimus
,inus; ut paucissobrius lector agnoscai, dogmatis hu- aliquam licentiam in rebaplizalione permissam,
jus auctores quanlse impossibilitalis error iuvolyat. quam cerle videmus reconsecrationi funditus dene-
CAPUT XXX. gatam (i,"qusest. 1, Quod quidam; i, q. 1, Si qui).
Quod rebaplizatio, et reconsecratiopar erimen est. Nam si quse superius dicta sunt memoria non patia-
. Qiiia igilur, ui de reconsecralionibus loquere.iiur, . murexcidere, animadvertiinusaPaulianislis, aliisque
congfuenier occurril, atque id solurn huic nostrse hsereticis Spiritum sanctum non liabentibus, bapii-
iucubralitinculse demum festat, super hoc eliam zatos rebaplizari regulariler opbrlere. Ubi iamen
themale, vel succincie nos tractare non pigeat. baplismus iterari non dicilur, quia baplismus fuisse
Plane qui sacri eloquii limen consuevit atterere, immunda prior ablutio non vide.ur. ReconseQrari
rebaptizalionem et reconsecralionem sub ejusdem aulem a quocunque hserelicorum genere veniant,
.examinis didicit lance pensare. Sicut enim rebapti- prorsus nequeunt; quia hoc sacri canones omnino
zalus Chrislum, quem indueral, exuisse convincitur; refugiunl. Quapropter salis mirarnur, cur lam pro-
ila nimirum, et reconsecratus Spiritum sanclum, digiosa quidam coecitatevesaniant, ut a Simoniacis
Illud
-quem acceperat, evidenler probatur amisisse : et ordinatos, deuuo consecrandos esse decerlent.
-cum summi Verbi atque Paracleti una divinilas, siquidem promulgant super Siuioniacorum ordina-
eadem proculdubio credatur essentia, qui uniimper- tione decrelum, quod illis eliam absonum probatur
«lit allerum non habebit; alque ideo sicut nefarium hserelicis, qui orthodoxsefidei ne perexiguum quidem
-esl, si quis per ilerationem baplismi Ctirislum a se videnlur habere vestigium. Hsereticorumnempe ahi
alii
.p.ajsumat expellere: iia nibilominus exsccrandum, rectoc fidei sunt, et in suis gradibus recipiendi,
 '
115 OPUSC.VI. — LIBER QUl DICITUR GRATI3S1MUS. US
recta fide carenl, et ru suo persislere honore non .A His itaque verbis evidenter oslenditur, quia sicut'
debent. in rebaptizatione Chrislus exuilur , ila et in recon-
Et qrroniam a Srmonracis bsereseos notam propul- secratione- Spiritos sancti gratia qui male proveclus
sare non possumus, Jure quibus assignari videantur est, evacuatur. Quid eniin sacrilega illa consecraiio
irereticis perspicue discernamus. Aut enim rectam nisi duplex est depositio? Qua nimirum , dum unus
fidem habere dicendi sunt, sicut Novatiani; aut per- exsecrabiliter consecralur, ulerque jure deponilur.
fidise erroribus delineulur, sicut Paulianistse, vel Unde non immerito in canonibus apostolorum lcgi-
Ariani. Sed sr rectse fidei cum Novatranis sunt, sicut. lur (Distin. 68, cap. Sicut semel): t Si quis episco-
a Novalianis venienies in suis prsecipiuntur honori- pus, aut presbyler, aut diaconus secundam maurrs
bus recipr, ita eliam ab his ordinari non debent ab impositionem acceperit ab aliquo, deponalur et ipso,
injuhcii gradus otficio removeri. Quod si cum Arianis, et qui eum ordinave tentaverit. Nam eos, qui ab hu-
slve Paulianistis perfidiseinvolvuntur erroribus sicut jusmodi-bapliza.i fuerint, vel ordinati, netjue (ideles,
ab illis egressi reconsecrari nullatenuspermittuntur, neque clerico3 esse possibile est. >Quod si quisquam
quod nimirum Innocenlio papa oranrmodis prohi- obj'ecerit, posl depositionem reconciliatum fnisse
bente,paulo ante didicimus; sic etiam isli, qui a Formosum,Roman_evidelicetsedis episcojnrm,iiove-
Simoniacis surit promoti, nulla possunt ratione denuo B rilplurimos sacerdoluin reconciJiatos qtiidem fuisse,
consecrari. Reslat igitur, ut sive recte credant, sive qui lamen nusquam leguntiir in idipsum denuo con-
recte non credant, denuo consecrari non debeant. secrali. Aliud cst enim quemlibel per synodalein
Necesse est iiaque secundum ea quse dicta suirt, ut a sententiam in araissi ordinis jufa reslitui; aliud per
Siraoniacis ordinati, aut caiholice dicanlur credere, consecrationis myslerium , quod iterari non pole&r,
et.in suis debeant officiis permanere; aut perfidise Spiritus sancti graliam promereri: praesertim cum iu
convineantur ohnoxii, et gic quod acceplum est eo, qui deponitur, quanquam dignitalis iiiend_e
perdant. Yerum quis nesciat, eos non solum in or- perdat exstrinsecus privilegium,. manet lamen ni-
thodoxsefidei soliditate persislere, sed plerosque eo- liilominus semel adepli ordinis sacramenlum; sicut
rum insuper, Igl ut revera catholicos per omnia eiiam manente rn se sacramenlo 132 regenefalionis,
viros sanclae couversationis sludio, cunctarumque excommunieaturreuscujiislibelcriii!inis,'neccaTelco.-
virtutuin honestale florere? Consequitur igitur, ut in dem sacramento, eliam si nunquam reconcilieturDeov
acceptis honoribus j'ure permaneant, in quibus ni- CAPUT XXXII.
mirum cum integritate fidei et conversatio sancta Quod falsum sit, ut quilibel a Simoniaco consecralus,
concordat. Abjiciatur ergo blasphema temeritas, a lako nihil diferal.
ausus illicilus reprimatur, el qui arguunt Chrislum C Sed dereconsecralionis impieiale, Iicet nos plura
rebaplizatos exuere, exsecrenlur etiamreconsecralos dixerimus, ne famen res in dubium pendeai, sf et
pari Spiritum sanclum impielale negare. gestorum quoque auctoritas non accedal, de eocle-
CAPCT XXXI. siastica historia (EUSEB.lib. x, c. IS) priebeamus
ut dicitur, quorum-
Quod sicul rebaptizari, itaet denuo consecrariquisque exemplum, ut nonuihil videalur,
non potesl. libel consecratio sacerdotum. Nam ut eadem hic
' .
Age igitur, qui astruunt quomodolibet consecratos verba ponanlur ; Tempore quo apud Alexaiidriam
secandam manus imposrlionem posse suscipere, non Petri marlyris diem Alexander episcopus agebat,
sua coulenfi, canonicseaucloritatis id sludeani lesli- cunvpost explela solemnia conventuros ad conviviiim
moniis approbare. Dicant itaque qui sanclorum Pa- suunv clericos cxspeciarel, in loco mari vifcinovidet
trum ista prsesumpserint, qui sallem prsesumenda eminus puerorum ccetum super oram maris Itidiirh
dictaverint ? Et eum ad probalionis indicium aulhen- imiiantiiim, ut fieri solet, episcopum alque ea quse
tieivelerum defeeerint apices, necessarios semeiipsos in Ecclesiis geri mos est. Sed cum ihlentu dittlin»
iiovi dogmatrs fateantur auclores. Quod nimirum pueros inspectaret, videt ab his geri qusedam etiam
cum sanetione doclorum nusquam reperiatur esse secreliora et mystica. Perturbatus illico vocari a;t
praeceptum, invenitur eliam ultro prohibitum. Nam se clericos jubet, aUjue eis quid emfnus ipse videret
heatissimus papa Gregorius Joanni episcopo Raven- oslendit. Tum abire eos, et comprehensos ad se
natis Ecclesiaj, sicut neminem rebaplizari, ita eliam jperducere omnes pueros imperat. Cumqueadesseni,
nec ipsum denuo consecrari posse, his asseruit ver- quis eis ludus, et quid egissenl. vel quomodo per-
-
bis (Regist. lib. n epist, cap. 3-2): « Hlud autem, cunclatur. Hli-, ut tales habet setas, pavidi negare
inquit, quod dicitis", ut "is qui ordinatus est ilerum primo, dein rem geslam per ordinem pandunl, et
ordinetur, valde ridiculuih est, el ab ingenii vestri bajitizatos a se esse quosdam calechumenos .coiifi-
consideratione videtur exlraneum, nisi forte quod tenturper Alhanasium, qui ludi illius puerulus epi-
illud exemplum ad medium dedueilur, de quo el ille scopus fuerat simulalus. Tum ille diligenter inqui-
juriicalus est, qui tale aliquid fecisse perhibelur. ,rens ab his qui baptizali dicebantur, quid rnterro-
Absit autem a fraternrtate veslra sic sapere. Sicut gali fuerint, quidve responderint, simul et ab eo,
aulem baptizalus semel, iterum baptizari-non debet, qui interrogaverjit; ubi videt secundum religionis
iia consecralus semel in eodem ordine non valct noslrse ritum cuncla conslare, colloeutus cum con-
ilerum consecrari. > cilio clericorum, slaluisse rraditur illis, quibus,. \&r-
 iil S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS lif. — OPUSCULAYARIA." {48
tegris inlerrogationibus, et responsionibus, aqua k CAPUT XXXIII.
fuerat ii.fusa, iierari baptismum non debere, sed Quid Innoceniius de recomecralione censeat.
adimpleri ea quse a sacerdotibus mos e&l';Athana- Yideanms eiiam quid j'am memoratus Innbcen-
sium vero atque eos, quos Imius ille vel pre.Jjy.eros lius papa, lfeei in.lransitu , senlire de reconsecra-
habere visus fuerat, vel ministros, eonvoc_,'_is paien- tione signaverit. Ail enim in decretOj quod Nahi-
sub Dei obtesta.ione tradidit Ecelesiajnutrien- siiairo scribit episcopo : Superiorr tempore, si ta-
' tibus,
dos, et reliqua, quibus videlicet narraiur Athanasius nren _ecte recordor, memini lam ad dilectionem
revera episcopus faelus , sicut a puero fuerai simu- tuam , quam ad fratres el coepiscopos nostros,
lalus. Quod iiirairuiii aniiquitatisexemplum adversus Rufum el cseteros, hujusmodi lilteras de clericis
cos adhibere curavimus, qui consecrationem a Si- Nahisensibus iransmisisse, his videlicet, qui se
moniacis factam nihil esse penitus asserunl, alque arrte damnalionem Bonosi, asserunt ab eodeiri lam
ab illis ordinatos, nihil a laicis distare conlendunt. presbyleros, quam diaconos ordinatos, ut si relicto
Si enim proludium illud, quo videlicct pueri presby- aique damnato ejus errore, velleiilEccIesisecopiilari,
teros se simulaveranl, vel ministros , tanli est ha- libenter reciperentur, ne forle qui essenl digni re-
hitum, ut eos episcopus sub Dei obtestatione paren- cuperandae salutis in eodem errore deperirenl. Ye-
tibussuis traderetEcelesise nulriendos, nec integrum B rum iiuncinRavennati urbemihi constiaito, propler
arbitratus sit eos efiam in sseeulari ordine perma- Ronrani populi necessitates creberrimas, Germanins
nere, qui se per adumbralae simulationis speciem qtii se esse asserit presbylerum, atque Lupensius
confixerant cjericos exslitisse; ut illi perhibentur qui se diaconum dicit, multorum, talium quasi le-
a laicis non distare, quos conslat a quibuscun- gationem susceplam prece fusa dolores proprios ex-
que consecrationis mysterium justa morem eecle- primere gesliverunt, asserentes se quidem Ecclesias
siasticum percepisse? Sed illos a laicis sola simula- in dilectionis luae constilutas-parochias retinere;
tio segregat, quo pactos istos, qui revera omnia regu- scd tuam comniunioiiem non potuisse mereri, ea
lariter acceperunl, ab eis nihil ijifferre, falsa homi- videlicet ratione, quia Rusiieus quidam noniine,
num 133 vanilas j',ictat? « Qu^cunque enim,rrt iierata ordiualione 13_Jj,presbylerium suscepisset,
ail Aposlolus , scripta sunt, ad noslram doctrinam et non levi impedimeiuo sil, dunr aut illi dolenl hu-
scripla sunt (Rom. xv). > Nam et in Moralibus snis, jusmodi hominem in Eeclesia retineri, aul ille sic
si reele teneo, bealus reperitur dixisse Gregorius, peccare debere in alios arbitralur, quemadmodum
jnter duo pericula Sjmoniacum constitutum s ut vU in seagnoscit essepeccatum.
delicet, sive gregem commissum deseral, sive in J Ecce bic manifeste agnoscilur, quam lraTjuerilIIH
jnale accepto honore permaneat, peccati laqueos nocenlius de reconsecralione senlentiam, cum illos
evadat: nec utramlibet rem expresse definiens, tan- sa.age:et in sui episcopi communiouem resiilui,
lummodo ubi videtur. fadlior casus, asserit quan- qui *elo justitise dolebant reconsecralum hominem
tocius enarrandum. in Ecclesia retineri: illum perbibet arbitrari, quia
Si itaque Simoniacus, ul dicilur, laicusesl, in sieul episcopus peccare deberet in alios, quemad-
quo, quseso, ipquil, delinquil, si sacerdotalis di- modunr et in se peccaveral, qui eum denuo conse-
gnilatis officiupi deserit? Si sacerdolii sacramen- crarat, familiari quippe reproborum studio, ejusdeiii
- tum utcunque ncm habel, ut qnid a paslorali danmalionts laqueo, et alios conabalur rnneciere,
minisierio cum culpa dividitur, cui debitor per sa- quo semetipsum primus non limuerat irretire. Unde
cramenti vinculum non lenetur? Sed dicite mihi, illi non immerito arbitrabanlur bujusmodi tanquam
/ratres, cum pace vestra loquar :, si Simoniaci, vel damnabilem prorsus hEereticumde Ecclesia repel-
ab eis ordinaii, a laicis, ut asseriiis , nihil diffe- lendtim, qui, et sibi non parceret, el aliis pericu-.
'
runt, quid est, quod sacri canones Simoniacos in IiTm provideret.
synodali eoncilio deponendos esse deeermmt? Nuri- Ne quis auiem nos involuti voluminis argnat.
quid si laieus sacerdotale jus usurpasse eonvincitur, r»dum admrsceri his prolixiora canonum fortassis
synodali eget causa conventu, ut ille solemnitcr de- exempla conquerltur, banc noverit procul dubio,
ad
ponatur? Nunquid nou satis erit, si privata qualibet xausam; quia nimirumhos cum quibus agimus,
tlislrictione corripilur, ut vel simjilicibus verbis a inspiciendos sacros canones sajjjissime suadendo,
prsesumpla temerilaie frangalur? Nunquid post de? vel exborlando compellere non valemus; aique id-
positionem Simoniacus rernedium pcehilenlise per circo bic apponendas sanctoruni Patrum senlenlias
manus imposilionem suscipere, ssecularemmilitiam dignum ducimus, ut vel excerplas delicatis ac tene-
bajiilare, conjugem ducere, hegotiorum eommerciis ris eorum oculis opponamus; quatenus dum, quoil
lulo poterit inservire? Nam si exercilium perdunt, senttmus in his, qure a nobis sunl prolata, consi^
sacramentum tamen ordinationis amittere nequeunt. derant, aucioriiati e.iam, cui inniiimur, cedant. Sed
etiam
Ilaque cum hsec omnia necessario censeatis Simo=< ut omuia illis constet provenire confusa , boc
niacis non posse congruere. quaalameji non negaiis adversus canonesagunt, quia cunctos simul gradus
quibuslibet laicis convenire; fatearnini necesseest, in reconsecratione susiipiunt. Unde cum de-quodam,
alterutra a semeiipsis varietaie differre, quibus mihi noto , qui nuper consecratus fuerai, compe-
jperspicucvidclis divcrsa competere. rissem, fateor, exhorrui facinas. Quid plura? Taq-
 m OPUSG. YI. — LIBER; QUI DICITUR GRATISSIMUS. m
dem conveni hominem. Nunquid, inquam,-jam in le it nere, ut cum eis simul etiam bonos non adjiciai re-
erat aliquid ex his gradibus, quos nuper a!i episcopo probare. Dicat ergo hominibus indiscrelis, quod pa-
: <tNe forte, inquir,
Siiscepisli? Nihil prorsus, ait; ul quid enim accipe- terfamilias dixisse legitur servis
rein, si me habere conslaret? El adjeei : Ergo a colligenles zizania, eradicetis siinul eum eis el lri~
laico nibil distabas, imo lalcus prorsus eras. Etiam, licum(Ibid,). > Nimirum ut sic postmodum zizania
inquil, purus profecto laicus, ul pula, qui de cle- ad comburendum in fasciculum colliganlur, quatenus
rico nihil habuerim. Sed si laicus, inquam, ipso triticumjn horrenm congregelur. Ntinquid^enimbea-
die quo laicus est, ad sacerdotii jura proruperit, tuo tus apostolus cum Ananiam, et Sapphiram (Acl. \)
quoqtie jiidicio filjieqpliytui,.ac perir.de procul du- dignse animadversionis sententia perculit, in filios
bio deponendus. Ad hsec ille conftisus erubuit, et quoque, vel necessarios uJciscendum esse decrevii?
conclusionis uecessilalem, quia Jabefaetare non ln ipsurn quoque Simonem vibrala sentenlia, non in
poluil, tacendo firmavit. Illud quoque non levioris eos usque pertransiit, qui aliquid veritatis ab eo jio-
vi.detur esse vesanise, quia reconsecratores novi tuerunt forlassis exsculpere;nam cum dicitur:« Pe-
prajfixa eanonibus jejunia curant, non Sabbata con- cunia lua tecum sit in perditionem (Act.j), s pecu-
ferendis sacris officiis dedicata conservanl;'sed quo- nia ciim negotialore percuiilur : at nbi deest pecu-
cunque meuse, yel feria munus inordinalae ordina- 1$ nia , percussio non timelur. Et. vos itaque, venerar
tionis indifferenler usurpanl, tanquam prima conse- biles Patres, cum bealissimo stimnio ponlifice, sic
cratio banc secundse consecrationis licentiam pr_e- cuncta sub discreti examinis sequitale disponiie, ut
beat; ut coufusis ordinibus, uipqle simul datis, traditam tanti docloris regulam in vestra qrroque.
etiam iemporunvsiatuta confundal: et hoc in reeon- videamini censufa servare, quaienus in Ecclesise
secralione fit licitum, quod ipsi etiam in conse- coi'pore sic ferrum, quse corrupta surit, senliant;
eralione omnimodis testanlur absnrdurn. ut lamen in proprii vigoris robore sincera quajque
135 CAPUT XXXIV. penaaneanl; sic plectibiles punianlur excessus, ut
JHpiscoposalloquitur, ut per eossummmsedi discretio dum reatum 13@ severilas legalis persequitur, sua
suggeratur. ianocentiae immuniias reservelur; sic arbor vi,tiata
Unde, qusesovos, o pii pontifices, adversus im- securibus sit obnoxia, ut plantse ab illa transposilse,
pium dogma divino sane.izeli fervore concurrite, et in sui viroris-gratia radicitus coalescant.
emergenli nunc primum novae hseresi unanimiter CAPUT XXXV. •
obiiale. t Obstruatur os iniqua loquehtium, > et Quid de his , qui gralis a Simoniacis sunl promoti T,
peccatorum manus aposlolicsefidei non quatial fun- tandem Leo papa slalueril.
damenium. Seryetur ecclesiaslica in sua puritate *J Yeriamlameneiliocoliosum esse non credimus ,.
doclrina, nec eam vexaTe permitlatur lerrena si quid super hoc negolio idem venerabilis Leo papa
sapientium lurbulenta versutia. Surgit inimicus ssaiucrit, exponamus. Nam cum omnes Simoniaco-
noctti per agrum Chrisli zizania conspergere; rum ordiuationes synodalis vigoris auctoritate cas-
vos in die, quo ambulatis, sanse doctrinse .arculo sasset, protinus a Romanorum mul.iludine sacec-
rnale sala radicitus exslirpaie (Matlh. xm). Noctu dotnm magnaj seditionis lumul.us exoiius est, ita-
Allophyli puleos ruderibus'-implent; in die Isaac ul non solum ab ipsis, sed a plerisque dicereltir
evacuare feslinet (Gen. xxvi). Sacrarium Cbristi episcopis, omnes pene basilicas saeerdotalibus ofii-
rioctuiiius f.ir (enlat irrumperei excitetrrr lingua ca- ci;s destitulas, et proecipiie*missarum soleninia ad
num ejiis salubriier oblalrare.-Quod si ex veslro for- subversionem Christianse religionis et desperationem
tassis ordine quisquam prodeat, qui dogmatizare oniiiium circumquaque fidelium funditus omitienda.
tam nefanda prajsumal; lanto illum durius debetis Qiid plura? Post longa sane disceptationum hinc
arguere, quanto et is, qui Ecclesise tulor esse de- inde volumina, tandem suggestum est, feverendse
huerat, eam nitilur oppugnare. mensoriaj nuper ejusdem sedis episcopum decrevisse
- Suggerite igitur doiuino noslro papse bealissimo, Clementem : Ul qtiicunque a Simoiiiaeo consecratus
quatenus sie in reos vigorem ecclesiasticoe seve- esset, in ipso ordinationis suse tempore non igno-
ritatis extendat", ut juxta indiscretorum hominura rans Simoniacum cui se oblulerat promovenouni,
vota,innocenles quosque eadem sententia non in- quadraginla nunc dierum poanitentiam ageret, et sic
volvai. Yidetur euim luxuriare jiidicium; quod in fi- in accepli ordinis ollicio miuistraret. Quam nimirum
liorum necem pro paterno fuefit crimine promulga- senieniiam prolinus venerabilis Leo raiain percen-
lum, et Simoniacos quidem, ul jam cceperat, divi- siiit, et sub huj"usmodiposnilenlia omnes in accepiis
jiis animatus vifibiis, destruat; sed non eotenus, ut ofliciis de ctetero jierseverare mandavit. Nam et non-
eorum ordirialionem immoderalp quorumdam judicio nulios hodieque conspicitis, qui dum a_lalibus per
subjacere perpiiltal. Imo qiil vice Petri claves tenet d;versos gradus fueraut ordiaatv, ab eodem sumnro
Ecclesise (Matth. xm)., Jpse potissiroum adversus poniifrce ad episcopatus apicem suirt provecli. Nec
novumdogma consurgai, et iiUroductofespravitatis id perperam , quia cuni canonica decernat auclori- "
dignse sentenliaejaculatio confodiat: et qui clavum las (i, quaest.1, Si quisepiscopus): i Ut qiiicunque per
sagenseregit, quas piscaloribus esl commissa,^malos pecuniam sacram oblinueril'digiiitatem, dejiciatnr
pisces a bonis sludcat sub hac dispensatione secer-. ipse, et ordinalor ejus;-» paicl procul dubio , quia
 151 ' S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARLL 1S2
simomace ordinalum, ordinatoremque eondemnans, _A fuerant a Palribus edila, de multorum memoria
liic protinus judicii metam fixit: nee sententise cal- longa jam videbantur ohlhione deleta. Sed hie tan-
culum in eum quoque, qui ab hujusmodi promoveri quam olirri insignis ille Josias, mox ut librum
legis
poluisset, exlendit. Nam si canonis hujus auclor Domini reperil, vesliriienla scidii, condoluit; aras
provectum quemlibet a Simoniaco dejiciendum du- subrurt, idola abominanda dejecit, omnesque prio-
ceret, ipsum ordinaloremqtie illius nolans, con- rum regum sacrilegas superstitiones evertil (IVReg.
sequenter eliam de his, qui ab eo promoveri pote- xxnr). Et quoniam ipse anleriorum tenere regulam
rant, noii taceret ut nimirum diceret : Dejicialur noluit, nt aelerni Regis prsecepta servaret, hoc sibt
ipse et ordinator ejus, ac proesto subj'ungeret:« Et non ingrata divina dispensalio contulit, quod ple-
quicunque fuerit ordinatus ab eo; > quod profecto risque decessoribus suis eatenus nqn eoncessif; ut
quia non dixit, nec nobis eliam senliendum esse si- videlicet ad ejus nutum sancta Romana "Eeclesia
- gnavit. nunc ordinelur, ae prseter ejus aueloritalem aposlo-
CAPUT XXXYI. licse sedi nemo prorsus eligat sacerdolem. Plane si
Vbi imperator Heinricus gloria dignmlaudis altollitur. David propter Pbilislhaei Goliath stragem,
- Prseterea dum venerabilis ;regis
papse gesta recolimus, filiam in sponsalitium sibi foederare promeruit
consequenter ratio suadel ut ad considerandum.quo- JB (I Reg. svii); quid mirum si et imperator iste san-
quemagnihtyusHeinriciregisinsignepraJConiumani- ctam Ecclesiam, quse niniirum summi Regis est
mum transferamus.Post Deumseilicel ipse nos exinsa- filia, Simoni h-eresiarchae, quiveraciler exprobrat
tiabilis oredraconiserijjuii, ipse Siinoniaca,haereseos aciem Dei v.veiilis, vietoraccepii? !
ut 137 reveramultiplicis hydrse omniacapitadivinse Atque ut David ex aliqtta parte non immerito
virtutis mucrone truncavit. Qui videlicet ad Christi comparetur, ille aquam de cisterna Betblehemitica,
gloriam non immerito potest dicere : Quolquot aiue quae inler bosliies haJjebatur cunebs, coucupivil;
me venerunt, fures fuerunl et latrones. Nam usque sed cum ab obsequentibus miiitibus fuisset oblata,
ad sui tempus imperii sacerdotum falsitatis inexple- hibere nolens, effudit. 138 Undemox scriplum est:
biles, ut ita fatear, Babylonico Beli prajbeb&tim^ « LibavileanfDomino (II Reg. xxm). >Si igitur in
pensas : at poslquam hic, auetore Deo, paternum Dei sacrificium vei'sa est aqua conlempta, quam
oblinuit prlncipatum, draconteis mos faucihus of- pretiosius Deo munus fuisse credendum est, pecunia
fam pius inj'ecit, et sic immaiiem besliam, quasi recusata. Ille iiimirum aquam fundendo libavit; isle
Daniel alier exslinxit. Per picem namque, quse ar- nihilominus suave Deo saerifieium obtulit, dum non
det et slringit, norr immerito potest amor pecuniae aquam, sed aurum pro ejus amore- contempsit. Et
designari. Qui videlicet sicin camino avari pectoris CZ quia non defuerunt, qui regalibus soliis prssditi,
ifisluat, ut ab impendendae misericordioe, piseque commissum regimen adminislrare se posse difiide-
compassionis largilate constringat. .Quid est igitur rent, si Ecclesiarum venalitatibus publica seraria
offampicis in draconis ora projicere, nisi manifesle non augerenl; ecce omnipolens Deus, in cujiis ma-
cum Petro dicere : * Pecunia tua tecum sit in per- nu esl victoria triumphantiura, sceptra regnanlium,
ditionem ? > (fat. vm.) Quod profecto princeps isle absque-iiujiis aequisilionis jnhoneslse stipendiis ,
lunc veraciter protulit, cum calbedras distrahenlium fideli famulo suo plerasque nationes exleras subdi-
columbas evertit (Matth. xxi), cum trapezitas expu- dit, lyrannicam adversanlium feritatem sub ejus
lit, cum ih templo Dei fieri venale commercium ditione perdomuil, superborumque hoslium lumen-
reeusavit. Nec illud etiam ab hac siguificatione dis- tium sibi colla substravit; barbaras debellare per
crepare videtur, quod Daniel cum pice etiam adi- circuitum gentes, ei rebelles infrdeliter subjeclorum
pem, et pilos admiscihsse, describilur. Quid enim , dedil calcare cervices. Ut liquido pateat, quia viclo-
per adipem nisi carnis accipimus voIuptalem?_Q'uid ria de ccelo est, et non probafur ex donativis Ipen-
jier pilos, qui corporibus animalium extra sunt, nisi dere pecunise, sed ex supernce gratiae descendere
exlerior substantia designatur ? largilate.
Cum jiice ergo rex adipem, pilosque commiscuit, 10 Yidetur ilaque imperalor iste Conslanlino Csesari
el sic draconem rupit, quia Simoniacum virus om- adversus catholicae hostes Ecclesisenon supparem
nino delestans, non solum avaritia. non succubuit, obtinuisse vicloriam. Ille nimirum Arianse secla.
sed ad nullas carnis illecebras, vel exterioris lucri dograa orlhodoxaefidei arrnis alfrivit; iste Sirnonia-
quaestum in dispensanda prorsus ecclesiastica di- ca. hsereseos pestes avaritiam calcando delevit. Hie
gnilale qusesivit. Ut jam perempto draconi de ccelo fidei propugnator obslilit ne Aritrs unitalem scinde-
projecto, et in abysso per angeltim catena ligalo ret; hic concujjiscenlise triumphator oceurrit ne
(qui nimirum ante cum Michaele pugnaverat, qui Simon in Ecclesia pestileniiae calhedram possideret.
tertiam slellarum partem post se traxerat (Apoc. Desudent alii triumpiios regum siylo hisloriaj texe-
xii) cum Isaia plausibiliter insultemus : « 0 Lu- re ; lnsignes hellorum litulos, et eorum forlia gesta
cifer, qui mane oriebaris, quomodo cecidisti de ' prseconiis exquisitae"laudis efferre; mihi videtur
coelo, corruisti in terram, qui vulneralias_gen.es ?> victoria ista, quam supra meminimus, longe nobi-
Jsa. xvi.) Usque ad hujus sane lempus Augusli lior, et incomparabililer gloriosior : ubi nimirum
eunclacanonumdecreta,"qu_esuper lrujiismodipesle non humanus sanguis effundiiur, non militum raul-
153" OPCSC: VI. — LIBER QUI DICITUR GRATISSIMUS. 1S4
titudo minuitur, sed omnis Ecclesia catbolica per j i. liae non assurgitis, et inter homines, quod con-
Romanifines imperii circumquaque diffusade vincu- scienlia leste commissum esl, non celatis.
lis antiquse damnalronis velut ex horrendo ac pro- Sane si nunc etiam, sicut Patrum lestatur auclo-
fundissimo carcere liberalur; ut per Augustum di- rilas (i, q. 1, Quicunque), benedictio vobis in male-
vinitus erepta, Jibera Deo possit voce cantare : diclionem vertilur, cuhi benedici sacerdotis ore vi-
« Dirupisii, inquiens, Doniine, vincula nrea, tibi sa- demini; quid vobis lune fiel, cum ipsa vox divina
crificabo hostiam laudis (Psal. cxxv). > vos maledictos appellat, et reprobat; et a conspectu
suo \ros j'udicis furor abjicit, et tortoribus tradil?
CAPCT XXXVII.
Tuncprofecto discetis, quanti constet transactiho-
Invehilur scriplor in Simoniacos. noris amara coemplio, cum jam necesse eril, ut vos
'
Queror adversum vos, Simoniaci, qui gravem tartarus infinite patens absorbeat, et gehennae cru-
irobis elucubratronis huj'us molesiiam intulistis. Et delis olla concludal. Tune ossa vestra medullis pin-
qqidemnostra defendimus, sed ita dunlaxat, ut vos guibus irrigala, crepilans stridensque flamma de-
perpetuo condemnemus; sic ea* quse per vos agun- pascel; tunc edax incendium velut eruclans decli-
liir, admittimus, ut vos aboininabiles, omniunique bano per ora vobis, pcr oculos, per aures, et nares
perditorum extremis dignos suppliciis arbitremur. ]S vaporibus -erucfare non desinet. Sic, sic dignum
Rimirum Judas Dominum purum hominem credens, erit jam, ut curii illo duce vestro, baefesiarcha vide-
vendidit (Mattli. xxvn); sed mox pretium sanguinis, licet Simone, parlicipium sorliamini : el qnibus
digna luiturus, abj'ecit. Yos autem nihil de divinitate ftbn suffeeerat paradisus gratis a Clnislo promissus,
sancli Spiritus ambigentes, eommerciumilli venali- satrsfaciat infernus a diabolo pecunia comparatus.
tatis ascribitis, et perpelrati sacrilegii commoduns Quanquam etipso vestri erroris auctore, et pesti-
possidelis; quique fueratis ultione pleelendi, scele- lentis cathedrse prseside vos non incongrue damna-
ra commissa lucramini. Quibus ergo vos merito biliores intelligam : ut eum videlicet digne proece-
comparaverim, qui divina rounerS, non vobis, sed datis in poena, cjuem nequiter excessislis ih culpa.
aliis habetis; et quaeillis adsalulisproveniunt cumu- Hle siquidera coelestemunus duntaxat erriere voluii,
lum, 139 "vobis in judicium perditionemque ver- sed voli compos ad effectum fulminandse concupi-
luntur. Judseis plane vos similes video, qui medul- scentiaenon pervenit; vos aulem et voluistis 140 ei
liius divinselegis ignari, Cbrisli fidelibus per orbem confecislis; accessistis, et irrepsistis. Structa est
ubiqiie facti sunt scriniarii. Apuin quoque formam fabrica, prodiit et moneta. llle denique dum se
propemodum lenere videmini, quse dum obdulcandis- Deum simulat, -eanis oslendilur; dum elevatur,
faucibus hominum elaborala mella transmittunt, G ohruituc; dura scandere coelumvidetur, in larlarum
jpsre mox periturse famis inopia conlabescunt. labitur. Consequenter' et vos dum petitis alta, cor-
•Denrque perpendite, infelices et miseri, quarn im- ruitis; dum sequales videri caeteris hominibus eon-
manissimo perditionis baraihro silis immersi, quo- tenti non estis, divino simul et humano despecti ju-
rum non solum mala, mala sunl; sed ipsa eliam dicio, a"dimmundorum canum .similitudinem festi-
bona a vobis facta sunt mala : quibus nimirum be- natis. Yerum nos nugas terimus, si ossa arida ad
nedictio in malediclionem, charismala in hseresim, vitam reducere corripiendo, quasi vaticinando ten-
sacramenia in sacrilegium, honor in contumeliam, temus; solummodo orandum esl, ul honore "deposi-
proveclio versa est in ruinam. Hue accedit, quia et to, carnes nervosque reinduant, et sie per afilalum
de lot anihiahus estis reddendae ralioni obnoxii, sancti Spiritus denuo reviviscant. -Sed"j'am enrenso
qnod nunc videniini fidelibus esse prselali. Affluite jjelago, clavum slringenles, veja submillimus ; quia
nunc divitiis, consiipamini tumesceutes obsequen- duce Chrislo litltis aspicicntes, porlui propin
tium cuneis, prope est, ut videatis omnes angeloruai quamus.
exercitus adversum vos vehementer iralos, aposlo- CAPUT XXXVIH.
los, marlyres, omniumque sanctorum agmina c*n- Ubi in- Ravennatem pontifi-cemperacli operis sumtna
tra vos tefribiliter insurgere, et in damnalionis D concludilur.'
vestrae sententiam concordi simul acparilijudicio Postremo ad te, Heinrice venerabilis pater, redeo,
convenire. Illum quippe habetis offensum, atque eta quo ccepi, jam inipsius opusculi calce recurro :
ideo consequenter infestum, cujus offensio neque non hic, quaeso, elucubratae diclionis pbalerala di-
hic remittilur, neque in futuro. Immanitateporro sculialur urhanitas, non accuratse dicacitalis acri-
cruenti, ac sceleralissimi criminis veslri adulteros monia requiratur, sed rudis si.mplieiias, et sermo
vincitis, homicidas excedilis, raptores, sacrilegos, pauperculus, qui vix queat explicare quod sentil.
inceslos, parricidas alque omnium pene reorum fla- Proposui enim serias quasdam, ac necessarias res
gitia supefaiis. Adhuc parum est: nam si res digna, fralrum meorum cordibus magis uiiliier quam
\u est, existimatione perpendiiur, ipsa Judaica per- liiculenter exponere, nec verborum inanium leno-
fidia, omnisque prorsus hserel.ca pfavilas vestris ciniis aurium illecebris deseryire. Nonenim igno-
excessibus uon sequatur. Orla est vobis nox in me- ratis quia vivacitaiem senteniiarum sermo ex in-
riJie, lempestas in serenitate, fit vobis coelum fer- dustria cultus evacuat, et dictorum vim sjjlendor
Teuiu, el lerra senea; quia et ad superna mole nequi- e!aboi'alus enervat. Illi sane grandiloquis et truti-
155 S. PETRl-DAMIAMOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 1SI>
nalis verbis inserviant, qui favorabiles plausus bo- 4 senlentiaj totus simul ecclesiasticus ordo corruerel;
minum aucupari delenificselocuiionis anioena qua- nec pro remissione clemenlise Simoniaca pestis in
dam venustate desudanl. Nos auiem, qui nudis pe- conferendis honorum gradibus vim roboris obtine-
dibus ire prsecipimur,eolliurnali scribere non de- ret, dispensatorio quodamjure ; ulque esl in prso-
bemus; quibus censura taciturnitalis indicilur. leritis ralum, de fuluris sit omnino prohibitum. Nos
luxurianlis eloquenti_eIaciniosa prqlixitas congruere itaque non proprias allegationes pervicaciter aslru-
non videiur. Quapropter, charissime, hsec rustica, enies, sed synodalibusdecrelis humiliter oblempe-
et rudi stylo coniposila tuis manibus offero, lanquam rantes, apostolicsesedis ediclum, vel quod j'am pro-
videiicet vilia poma; quia lamen rus meliora non mulgatum est, sequimur ; vel si qnid adbuc elima-
atiulit, ne despicias, quseso. Plane quia, ut italo- tius atque salubrius in posierum slatuendum esl,
quar, unde genus duxi (G), summum conscendisho- obedientiam profitemur. Ut sicul a beatis apostolis
norem, le polissimumelegi. cui hocmunusculumtra- Evangelio coruscanle, nascenlis fidei rudimenia
derem, el ulrevera proprio pastori perexilis o.icu- percepimus ; ita deinceps ab aposlolicis viris
la fructum non ventris, sed menlis afferrem. iraditam omnem vivendi , vel sentiendi regulam
Novi denique, quia Ecclesia veslra ad inslar apo- leneamus.
sloJici senalus non iam numeroso, quam veneran- B Porro autem Ravennas ille episcopus, cui HbelJus
dq ac mystico sanctorum episcoporum pollel ornala hic principio missus esl, quia niiper promolus.,
collegio ; quorum videlicel studio ita reetarii apo- alque ideo mihi erat incognitus, Scriplurarum ha-
stolicseiraditionis lineam scrval, sic in puritate sin- bere scienliam putabalur ; sed quoniam ab eo super
cerissimse fidei immobiliter perseverat, nl omni hac qiuBSlionene lcnuem quidem scintillam solu-
hajrelica pravitate rcmota, novam illam, quae tionis exseulperepotui, auctoritate sedis aposlolicae
sub aposlolis ftierat, hodieque repraeseiitet Eccle- me contentum esse decrevi: ut qtiid ei synodalis
siam, sive ctiam sedem fidei ipsam videalur ger- fuerit censura prsefixum, boc mihi procul dubio sit
minare Nicseam.Ex his ilaque, quos visum fuerit, autlienticum, hoc certe canonicsevidealur auclorita-
sanclitas vestra consciscat, el eum eis simul hoc tis vigore subnixmn.
opus utcunque calhohcaj fidei sanaeque doctri-
nsecongruat, solerler indaget, prudenler exami- 142 SCHOLIA.
net. Quod si liber hic venialiter reprehensibilis
veslra eum « Cseterumel ipse pontifex delinquentes, tcum
141 invenitur, prudeniia corrigat, causa diciaverit, forensi lege coerceat; et rex cuin
et sic etiara beatissimo papse,si per vos transierit, suis episcopis super auimarum statu prolaia sacro-
ut fjina dispersit, oslendat; ut quod ex opificis ine- C rumcanonumauctoritaledecernal (Ant.FLor-.Cftro.i.
lanti laboris p. m, lil. 20, eap.7, paragr. 1.) . Hoc in loco in ma-
pta compositione despicitur, obsequio nuscriplis codicibus librariorum procul dubio osci-
cojnraendetnr. Atsi, quod non credimus, siclitursa tantia niendum irrepsisse omnino credendum| est.
usquequaque videalur obnoxius, ut corrigi nequeat, Quandoquidemcum sancti docloris senlentia esset,
sunimi ponlilicis, tum regis vel iniperatoris
antequam in publicam noliliam proferalur , edax cum munus circa osiendere, non est
eum flammaconsumat. Ut illud hic non incongrue pulandum, eapopulorurarcgimen quse sunl pontificis atiribtiere regi
possit aptari, ljabetis Aaron, et Hur vobiscum , si voluisse ; cum ambse poteslates jure divino ab in-
ejuid natum fuerit quoestionis,referelis ad eos. Non vicem sinl disiinctse, ul paiet ex c. Duo sunl, et
Si imperaior, el cap. So.iite, de
cniiii mihi pudoris est oblilterare quod scribo , distinct. 93,et cap.
majorilat. obedien. Quamobrem ubi in texlu Da-
d.nn, non erubescam libere confileri quod credo; miani dicilur, et rex oum suisepiscopis, eic, neces-
ui qui nolat elinguem, possit compensare fidelem. sario legendumest; (et pontifexcum suis episcopis,)
ut cuivis consiare potest anteeedentia cuiu - subse-
S l nomen Domini benedictum.
queniibus accurale conferenii. Sed et textum modo
CAPUT XXXIX. allatum (utaliquid amplius hic dicamus).corfupium
fuisse ex eo potissimum apparet, quod idem ipse
Supe-iori Opusculosuperaddilum. Damianus poslquamea protulisset verba, de Ilomano
- Libellum Imncego rudis el imperilus sub qua- pontifice slatim subjecil: Ille ianquani parens pa-
j)
dam serupulosseambiguilatis suspensione descripsi, lerno seniperjure prajemineat ; iste velul unicus
frlius in arnoris filius amplexibus re-
nlqueulin calce con--pici!ur,auctoritaiis aposlolicae. ac singularis -
quiescal.
Temporeau.em Nicolai (7) venerabilis pap;e, rursus « Nisi enim certa fides haberel, cum baplismo
haec qusestiomola est, ac diutius venlilala ; vernm Dominum simui el sacerdolium snscepisse, i etc.
posl plurimos eerlaminum flactus, posl nutantium Quoniam ceriissimum est sacerdolium Chrisio , ut
iiomini convenire, et illi omnia dona, el chaiismata
ac
denique qusestionum perplexa sinuosavolumina, in insiauli uuionis hypostaticre collata fuisse, non
a"d hunc tandem judicialis sentenlise limitem res poiest sustineri , quod Damianus hoc loco refert
expedita pervenit;ut Imctenus a Simoniacis gra- Clirislam in baptisino sacerdoiemfactum fuisse, nisi
tuilo consecrati, in adeptse dignilalis honore per- forle inielligere voluerii , (.hristi saeerdotiuni non
quidem in hapiisnro collatum, sed aliquo modo ma-
sisterent; necduinvero promoti, ab illis ad ordi- hifestari coeptsse; sicut theologi verba ilia interpre-
nem provebi de caelerolicentiani non haberent. Hac tantur : (El Jesus proficiebatsapieniia, et retale, ci
scilicet considerationeservala, utnec pro severitate gratia apud Deum, et homines [Luc. u]); non quod
(6) Ravennam natale solum, inlelligit S. doclor.
(7) Leonis {Xcujus epistolam, liianu exaralos secuti codices, in opusculi principio posuimus.
 1S7 OPUSC. VI. — LIJ3ERQUI DICITURGRATISSIMUS. 158
revera ex parle rei sapientia Chrisii augerelur, ,\ tionem), ut expresse docet conc. 'fiidenl. sess. 22,
qnam totanr simul acceperat; sed.quia crescente cap. 1. Tertio dico, apostolos fuisse post Resurre-
ietate, multo magis clarescebal. Sanctns quoque clionem a Christo creaios episcopos , cum illis in
Thomas ait (i p., q. 22, arl. 2 ad 5), ipsam Chrisli unum congregalis apparuissel, ut Joannes habet
humanam naturam, cum in passione Deo offerretur, verbis 144 'sl's : Sicul misit me Paler, et ego
ncvo modo sahc.ifjca.am-fuisse, scilicet ut hostiam miilo vos (Joan. xxi). Quem locum ila explicahl
actualiier tunc exhibitam : acquisivil euim ac-iialem Chrysostomus, Cyrillus Alexandrinus , et Theophy-
bosiiseS3nctificalionemtunc ex anticfua charitave et lacius alque recenliores multi, lamelsi alii opinen-
gratia unionis Jiosiiam absolule eam sanctificante. tus, a Ghrislo solum Petrum ejjisc. ante Ascensio-
« Llcet igilur illi (episcoposinlelligit) quihusdam nem crealum.psst aulem sancli Spiritus niissionera,
privilegiis pro suo qM.is<;ueminis.erio specialiter Peirum consecrasse episcopum tanlummodo Joan-
potiantur; quia lamen id. quod omniius majus est, nem, hosque ambos Jacobum Zebedaei: ac deineeps
communecum reliqnjs sacerdolibus habent, cum decretum fuisse, ne ordinetur episcopusnisi a trihus
eis eiiam et ipsi non immerito sacerdotii ,nomen similiter episcopis, ul dicitur in cap. Porro, dist.
lenent. >In bsecverba id animadvertendum censeo, 66, ac fuse demonstrant cardinalis a Turrpcremata,
sanclum cardinalem non inficiari .episcopalum a in c. In novo, dist. 21, art. 5 et summ. Eecl. lib. n,
presbyteralu jure divino differre", lametsi priraa cap. 54 ; cardinalis Jacobalius de concil. lib. X, art.
fronle videatur dicere, ob aliqua privilegia, episco- 7, alque alii.
pos presbyieris majores esse. Tantum enim discri- « Liberius perfidisedeceplus errore, Arianse hse-
nien ponitur inler hos el illos, quantum inler subdi- -resi subscripsisse dignoscitur. > Quod ait hic Da-
los etprincipes. Hinc est, 143 1u°d S. Ignaiius in ]3 mianus Liberium papam hsereliciimfuisse, declara-
niis omnibus fere epislolis, principis lilulo episcopos tione indiget, lametsi ille exctisari possit, cnm alii
soepe condecoret:" unde et ad Trallianos seiibit: Palres gravissimi idem censiierint," A-ihanasiusapo-
(Quid enim aliud est episcopus, quam is qui omni log. 2, et ejiist. ad solilarios, Hilarius contra Con-
principatu et poteslate superiof est, et quoad homini slantinum , Hieronymus De scriptoribus ecclesiast."
licet, pro viribus imltator Christi Dei factus ? Quid in Forlunaliano, Nolkerus antiquus S. Galli cceno-
vero sacerdotium aliud esl, quam sacer coelus consi- bila in suo Marlyrol. ad xvm Kal. Sept. Et revera
liarii el assessoris episcopo : quid vero diaconi , ipse Liberius in causa fuil, ul de liseresi diffamare-
quam imitaiores angelicarum virlulum, qusejjurum lur ; quoniam in suljscriplione formulse fidei, quae
el inculpatum ministerium illis exhibent; ut S. Sie- probe.intellecta caiholica eral, quia tamcn relicuit
phanus B. Jacobo, Timolheus et Linus Paulo, Ana- vocem consubstanlialilatis, qua iililur conc' Nicse-
cieius et ClemensPelro. Qui igitur his non obedil. nuni primum, in Arianam perfidiam incidisse vulgo
allieus prorsus etimpius est, et Chrisiurn cpntemnil, exislimatus est. Quem tamen nulla prorsus Aria-
el constituiiones ejus imminuil). Et ad Philadel- nisini, nec ullius haaresis nola conlaminaiuin , vel
jihienses: (Principes obedianl Caesari, miliies prln- ex iis potissimum apparei, quae pro calholica fide
cipibus, diaconi presbyleris, sacrorum prajieclis contra Constantium imp. sic invicte disseruil ,
prr-siiyleri ; diaconi el reliquus clerus tina cum po- egitque cum eo lam ante suum exsilium , ut habes
pulo universo, mililibus , et Csesare, ipsi episcopo apud Rufinum Hisl. Eccl. lib. I, cap. 21; Socratem
pareanl; episcopus Christoi ul Christus Palri obe- lib. n, c. 29 in fine , et lib. iv, <;. 11; Sozomenum
divii. Et hac ratione per omnia conservabitur uni- /-"*iib. rv, cap. 10 et 14-; Theodorelum lib u, c. 15, 16
tas). Hoc ipsum confirmal S. Hieronymus , jproul el 17, quam post exsilium, dum scripsit ad episc.
habes dist. 55, c. Ecclesim principes. E.i ile.n ex- Maeedonas; ajjud Socratem lib iv, c. 11 et 12. Sed
pressa senienlia DionysiiAreop. De Eccles.hiefarch. et has in Liberium injurias Aelianorum calumniis
eap. 5^ quibus eliam suffraganiur oinnos scholaslici cominenlas fuisse, diserle scrihit Sozomelius iib.iv,
in 4 sent., disl. 24, et praeserlim S. Thom.2-2, c. 14. Quod atitem Damianus eliam , inquit, eum-
q. 184, an. 6, bisadde el canonislas, ulinter alios, denr Liberiuni excilasse persecutiones in clero,
cardinalis Turrecremaia recenset lib. i Summ. dexire intelligendum est. ls n. decreto Conslanlli
eccli, cap. 69. Quare Aeliani hserelici habiti sunt imp. cum abexsilio in Urbem revoearetur, ac cle-
apud Epiphanium haeres. 75, et Aiigiislinum bseres, rusillum recipere nollet, eo quod indrienle roora-
B5, quia negabant episcopospresbyieris esse sype* ius damnationi Alhanasii.susbcripsissel, magislra-
riores. . tus adversum eumdem Romanse Ecclesiae clerum
« Nam el ipsi sancti apostoli non reperiuntur perseciiiioneni excitarunt. Qua de re Ljberii culpte
nlibi fuisse a Dominoconsecrali, nisi in percepiione ascriptum est , qtrod ejusdem causa faclum esse
bapiismi; qui iamen non aquse baplismalis mani- videreiur. CaUerumLiberius qnantae laudis ac san-
fesle leguntiir immersi, sed injunclam potius exse- ciitalis eliam posl obitum sestimatus sit a praestan-
cuti suul obedieuiiam baplizandi. > Pro declara- tissimisquibusqueviris docent in primis Ainbr. 1. m
tione iolius hujus periodi usque ad illius capitis Commenl. de Virgg.; Basilius epist. 74 ; Epiph.
finem, ul confusio-evilelur , tria, quse certissima hiEres. 75; Beda-vero in Martyrologio ad vm Kal,
.sunt', de apostolis dicimus : Primum apostolos fuisse > Ocl., et Wandelbeiius ad ix Kal. ejusdem mensis,
baptizaios juxta fofmam ac modum, quo ijisi posl- * Liberii niemoriam cuni aliis sanclis aimiversurio,
modiinr cselcros taptizare j'ussi sunt, ut S. Aug. die Natali publice recolendam contestaiiliir. Alia
(episl. 109) (post Tertullianum lib. de Baplismate) prseierhajc pro Liberio fuse ac diserte conscripia
pluribtis osiendit. Est aiiiem velus traditio accepta' pi'-Oserlimhabes apud illustiissimos cardinales, Ba- .
ex Evodio episcopo Aiuiocheno , apostolorum suc- , ronium in Annalibus ,. et Bellaraiinum iu Contro-
cessore, apud Nicephorum lib. u, Hisl. cap. 5,Chri- versiis.
slum manibus suis Pelrum tantummodo bapiizasse ; « 145 Enimvero quis Heli sacerdoiem nesciat
Pelrum porro Andream et filios Zebedsei; hos vero reprobum, et lam pro leniiale sua, quam pro libe- i
reliquos aposloios : Sepmaginta auteni illos Petrum rorum effrenala Iicentia divinse aniinadversionis
et Joannemiiaplizasse (Luc. xxn). Hocipsum colli- sententia coiidemnaliim. > Hanc de Heli senten-
gilur ex c. Quando de consecr. d. -4, et ibi Gl. tiam nostro eardinali placuisse non miiiim cst,
quibus adduntur cardinalis de Turrecremala, el quandoquidem et illam t.mplexati sunt Teriullia-
inler alios etiam multos, AugustiriusTriuniphus de nus lib. De pudieit.; Hleronym. lib. i, adversus
polest. Eccl., quaest. 84, arl. 4. Secundo cerium est Jovinian.; Joan. Chrysosl., lib. n, adversus vitupe-
apostolos fuisse consecratos sacerdotes a Chrislo ral. viise monasl.; lsidorus Pelusiola ejiisl. 570 ad
in ultima ccana, cum insliluens sacram Eucharisiiain Cyrilluin.; Innocenlius Ulin cap. Licel Heli, de si-
illis prajcepit, ul eam offerrent in sacrificium jjer monia. Conlraria tamen senlentia probabilis etiam
bffic ycrba : (Iloc facile in~meam commemora- esl. Hanc tuelur-Alplionsus Abulensis in lib. i Re-
 159 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 160
gum, c. i. Etfortasse hoc ipsum Patres sensere,, h ad Ecelesiam catholicam redeunies baplizandi erant.
quoniam ex eorum verbis nihil amplius colligitur, Non lamen generaUter censendum est baptizatos ab
quam quod Heli ob non fucrepata filiorum flagiiia, hserelicis rebaptizandos esse, ul Donalislarum,hse-
eo morlis genere periit. resis, contra quam sanclus AugusliriBSstrenue-de-
«Animadverlimus a Paulianislis, aliisque hsere- certavil, impie aflirniabal. Porro quam vera doctrina
ticis Spiritum sanclum non habenlibus bapiizatos sit ab hsereticiseliam baplizatos in forma Ecclesiae,
baplizari regulariler. > Qiiod asserit 14® 1>0Cin non esse rebapiizandos, evidenter demonslraiit
loco sanctus docior, baplizalos a Paulianistis et scholastici in 4 seni. dist. 4 , qusest. unic, et san-
Cataphrygibus (quorum mentio fit in e. Si quis i, clus Thom. part. m, quaest. 66, art. 9, atque eliam
q. 1) si ad Ecclesiam rediissent, ex concilii Nicseni In cap. de Arianis , cap. Ab aniujua, De consecr.
deereto verum esl, quoniam neqne Christum cre-. disl. 4, quam sententiam cardinalem nostrum ain-
debant esse bominem, neque Spirilum sanctum con- plexatum quoque fuisse, ex ejus verbis ceiiissimuin
fitebantur; ac proinde cum eorum bapiismus in reddilur.
nomine sanclae Trinitaiis non conferretur, merito Sil nomen Domini benediclum.

147-148
OPUSCULUM SEPTIMUM

LIBER GOMORRHIANUS, AD LEONEM IX ROM. PONT-

ARGUMENTUM.— Nefandum et detesiabile crimen, in quod Deo dicali sui temporis prolabebantur, deplo-
ral; eosque utpote indignos a sacris ordinibus removendos esse conlendil; Leonemque ponlificein
Romanum implorat, ut tam feedepeccantes sua.auciorilate coerceat.

LEONIS IX EPISTOLA, . ]B Igiiur ne ccenosaelibidinis impunita licenlia perva-

Qua hic sancli viri libellus con/irmalur. getur, necesse est apostolicae severilatis congrua
LEOepiscopus, servus servorum Dei, dilecto in reprehensione refellatur, et tamen -aljquod lenta-
Chris.ofilroPi.Trioeremitse, seternsebeatiiudinis gau- menlurn irr austerilate ponatur.
dium. Ecceqmnes illi, qui qria.is quatuor generum quae
-- Ad splendidum nitentis pudicitise torum, fili cha- dicia sunt, foedilale polluuntur, prospecta sequitaiis
rissime, pio certamine inteniionem tuso mentis censura, ab omnibus imroaculal_eEcclesiaegradibus,
pervenisse, libellus, quem contra quadrimodam car- . tam sacrorum canonurh quara nostro judicio depel-
nalis eontagionis pollutionem, honesto quiuemstylo, luiilur. Sed nos humanius agenles, eos, qui vel pro-
sed honestiori ralione edidisli, manifesiis documen- priis manibus, vel invicem inter se egerunt semeiL,
tis commendat. Subegisli siquidem carnis barbariem, vel eliam qui inler femora profuderunt, el non longo
qni sic erexisti brachium spirilus adversus libidinis usu, nec cum pluribus, si voltiptalem refrenaverint,
obsccenitatem. Exsecrabile quidem vitium, longeque et digna pcenitudineprobrosa commissa luerint, ad-
segregans ab auctore virtulum, qui cum sit mundus, milti ad eosdem gradus, in quibus in soelere manen-
nihil admitiit immundum; nec de sorte ej'us esse les, ndh permaiienles fueranl, divinaj miseralioni
poterit, qui sordidis illeccbris stibjacebit. Clerici " conlisi, volumus , alque eliam jubemus; ablata aliis
de quorum vita spurcissima flebililer pariter- spe recuperationis sui ordiuis", qui vel per longa
' vero,
que ralionabililer lua prudentia disputavit, vere, et tempora secum , sive cum aliis vel cum pluribus ,
omnino vere ad funiculum hajreditalis ejus non per- breyi licet lempore, quolibet duorum fcedilatis ge-
lineiit, de quo ipsi volupluosis se oblectationibus nere, quaedescripseras maculaii: vel, quod esl hor-
submovent; quisipudiceconversarenlur, non solum rendum diclu et auditu , in terga prolapsi sunt.
templum Dei sanclum, sed ipsum eliam sanclua- Contra quod nostrum apos.olicaj sanclionis decre-
riiim dicerentur : in quo niveo candore conspicuus liim, si quis ausus fuerit vel judicare vel lairare,
ille Dei Agnus immolatur , per quem foeda totius ordinis sui se noverit periculo agere. Qui enini non
• orbis lues lavatur. Tales nimirum clerici etsi non
pungil vitium, sed palpat, cum eo qui vilio moritur,
verborum , lamen operum tesllmonio profitenlur, ipse quoque morlis reus merito judicalur. Sed, o fili
quia non existunt, quod censentur. Quo enim modo charissime, inenarrabiliter gaudeo, quia exemplo
clericus possit esse , vel notninari, qui proprio ar- tuae conversalionis insiruis, quidquid oratoria facul-
hitrio non meluit se inquinare? De qualibus, quia tate docuisli. PIus est enim opere docere, quam vnce.
sancto furore permotus, quse tibi videbanlur scri- . Quapropter auclore Deo palmam obiinebis vieloriae,
pseras; oporlet, sicut desideras,aposiolicamnostram et cum Deo , et Yirginis Filio, lsetaberis in ccelesti
interponamus aucloritatem, qualenus scrupulosam mansione tot mercedibus eumuJalus, quot ereptis per
lcgentibus auferamus dubieiatem; et conslet omni- le a diaboli laqueis fueris conslipatus et quodam-
bus cerium noslro judicioplacuisse qusecunquecon- mn''o cofonalus.
liaet ipse Jibellusdiabolkojgiii velulaqiia ojrposilus.
 '
161 OPCSC. VII. — LIBEH GOMORRIIIANUS. .162
PR^EFATIO, . _A nem perdere vchenienler perhorrescunt. Quidam
'
149 Bealissimo papae LEOKI,PCTRUSullimus namque rectores Eeclesiarum circa hocviliiim hu-
nioiiachorum servus, debilse venerationis obse- manlores forsilan quam expediat, absolule decer-
qiiium. { nunl pi-opter ires illos gradus, qui superius ehume-
Quoniam aposlolica sedes omnium Ecclesiarum rati sunt, nemiiiem a suo ordine debere deponi;
mater esse e-x ipso Yenlalis ore cognoscitur, di- hos autem solummodonon abnuunl degradari, quos
gnum esl, ut si quid uspiam dubilaliouis emerserit, nltimo actu cecidisse consliterit. Unde fit, ut qui
quod ad ariimarumvideatur pertinere negotium, ad cum oclo, vel etiam decem aliis seque sordidis in
ipsam, velut ad magislram, et quodammodo fonlem hanc nequitiam lapsus esse cognoscitur, nihilominus
cceleslissapienlise recurralur, quatenus ex iljonno in suo ordinepermanerevideaiur. Quseprocul dubio
capile ecclesiaslicse disciplinse luuien prodeat, quo impia pielas non vulnus ampuiat, sed ul augealur,
discussis ambiguitatum tenebris, lolum corpus Ec- fomitem subminislral; non perpelrati illicili aclus
clesiseperspicuo verilalis nitore clarescat. Quoddam prohibet amariludinem, sed perpetrandi polius tri-
auiem nefandum el ignomiiiiosumvalde vitium in buit libertatem. Carnalis quippe cujuslibet ordinis
noslris parlibus inole.il, cui nisi districlse animad- homo magis formidat, et expavescit in conspeclu bo-
versionis manus quanlocius obviet, certuni est, jg minum despici, quam in superni Judicis examine
quod diyini furoris gladius in multorum perniciem eondemnari; ac per hoc mavult quamlibei distri-
iiiimaniler grassaturus impendel. Heu! pudeldicere, clse, quamlibel animossepoenitenliae susiinere labo-
pudet tam turpe flagilium sacris auribus inlimare; reni, quam suj gradus periculo subjacere : et dum
sed si medicus horretvirusplagarum, quis curabit per indiscretam discrelionem non timel statum sni
adhibere cauterium? Si is, qui curaturus est, nau- honoris amitiere, incilatur et inexperla prajsumere,
seat, quis ad incolumitatis statum Jiectora segrota elinhis quaeinviteprsesumpsit, diulius permanere;
-reducat ? Viliumigilur contra naluram velut cancer alque, ut ita dixerim, dum, illic non feritur, ubi
•ita serpit, ut sacrorum hominuin ordinem attingat; acrius dolet, in eo, in quo semel corruit, coenosse
et inlerdum ui cruenla beslia inter ovile Christi jobscoeniialisvolulabro molliler jacet.
cum tantseliberiatis ssevil audacia, ui quampluribus -. CAPUTIII.
multo salubrius fuerit in mundansemililise j'ugo de- Qttod usibus immunditimdedili, nec ad ordinem
' pro-
primi, quam sub reliaionis obientu lam libere fer- velti, nec persistere debeanljam promoli.
reo j'uri diabolicse tyrannidis mancipari, prseserlim Sed, ut nobis videtur, valde' prseposterumesl, ut
cum aliorunr scandalo; cuni Verilas dicat : . Qui consuetudinaliter hac purulcnla coniagione fcedati,
scandalizaveritunum ex his pusillis, expedil ei ul C] vel ad ordinem provehi, yel in gradu persistere au-
«uspendalur mola asinaria in collo ejus, et demer- deant jam promoti. Quia el rationi contrarium, et
galur jn profundum' maris (Mallh. xvm). J Et nisi canonleis Patrum sanclionibus probatur adversum.
-
quantocius sedis apostolicsevigor occurrat, non.est Hoc autem non ad hoc assero, ut in maj'estatis,ve-
dubium, quin effrenata nequitia cum reslringi vo- slrse prsesentia definitivse senteniisecalculumprofe-
- Tam, sed ut propriseopinionis arbitrium paudam.
luerit, a cursus sui impetu desislere nequeat.
CAPUT PRIMUM. ', Hocnempe flagilium inler cse.era.crimina non im-
De diversilate peccantium conlra namram. merito deterrimum creditur; quandoquidem illud
Ut aulem res vobis tola per ordinem paleat, ex omnipolens Deussemper uno modo exosum habuis-
hiijus nequilise scelere quatuor diversitates fiunt. se legitur, el cum reliquis vitiis needum per legale
AHisiquidem secum,-alii aliorum manibus, alii inter prseceptum frena posueral, j'am hoc districtse ultio-
femora, alii denique consummato aclu conlranatu- nis animadversione damnabat. 'Nam, ut taceamus,
ram delinquunl; el in his ita per gradus ascendi- quod So.domamet Gomorrham (Gen. fxix), duas vi-
lur^ ut quseque posteriora praecedenlibus graviora delicet egregias civitales, omnesque finitimas regio-
" judicentur. Major siquidem poenitentia illis impo- nes.misso ccelitus sulphure et igne subvertit; Onan
' nitur qui cum aliiscadunt, quam iis qui per semet-T) Judaefilium propler hoc nefarium scelus immatura
ipsos'"sordescunt; et districlius j'udicantur qui morte percussit, testeScriptura, quaedicit: _ Sciens
actum eonsummant, quam ii qui inter femora coin- . Onan noh sibi nasei filios, introiens ad uxorem fra-
quinaniur. Hos itaque corruendi gradus artifex Uis sui; semen fundebat in terram, ne liberi 251
diaboli machinatio reperil, ut quo altius per eos .fratris nomine nascerentur : et idcireo percussit
ascenditur, eo proclivius infelix anima ad gebenna- eum Dominus, eo quod rem detesiabilem faceret
lisbarathri profunda mergalur. (Gen. xxxvin). t In lege quoque dicitur : « Qui dor-
mierit cum masculo coitu feminep, uterque operaii
150 CAPUTII.
Quod inordinata reclorum pielas• lapsos ab ordine sunt nefas, morte moriantur; sanguis eorum sit su-
non compescal. per eos (Levit.xx). >
Hujus sane perdilionis obnoxii ssepe largiente di- Quod autem ad ecclesiasticumordinem promqveri
vina clementia resipiscunt, alqiie ad salisfactionem non debeat, qui in, illud crimen lapsus est, quod
veniunt, el pojnitent.se quidem pondus quamlibet velus 3ex prsecipit morte damnari, teslalur beatus
. grave devote suscipiunl, ecclesiasticum vero ordi- papa Gregorius (lib.x, episl. 13), qui in siiis epistolis
 165' S.PETRl DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III.— OPUSCULAVARIA. - 164
Passivo episcopo scribil, dicens : « Bene novit fr&-JA qualemcunque habet haereditalem, qua praesuni-
ternitas vesira, quam Iongo tempore Aprutium pa- ptione, quo lemerario faslu in Ecclesia, quaenihilo-
storali solliciludine sit deslitutum : ubi diu qusesi- minus est regnum Dei, obtincat insuper dignitatera 1
vimus, qui ordinari debuissel, et nequaquam polur— Nunquid qui divinam legem rn facinus cadendo postr
nius invenire; sed quia Iinportuntis mihi >suis in posuit, ascendendo etiam ad ecclesiastiesedignita-
moribus, in psalmodise studio, in amore orationis tis ofiicium coiUemhere non timebil ? Et nihil sibi
- valde laudatur, el
religiosam vitam agere dicilur; reservai, quia Deum contemnere in omrribus non
hunc volumus ut fraternitas vestra ad se faciatve- formidal.
nire, el de anima sua adinoneal, qualenus in bonis Sed illis pi'ofeelo haec lex specialiter esl indicta, a
sludiis crescat: el si nulla ei crimina, quae per legis quibus exstitit violata, teste Paulo, qui ad Timo-
sacrae regulam morte multala sunt, obviant; tunc llieum scribens, ait: « Justo lex non esl posila, sed
ordinandus est, ul vel monachus, vel a vobis sub- injusiis, irnpiis ct peccaloribus, sceleratis et conta-
diaconus liat; et posl aliquantum temporis, si Deo iiriualis, patricidis et malricidis, homicidis, forni-
placuerit, ipse ad pastoralem curam debeat promo- cariis, et masculorum coneubiloribus, plagiariis,
veri. J Ecce bic apcrle colligitur, quia qtiisquis vir mendacibus, perj'uris, et si quid aliud sanaj doctrhia.
cum viro labitur, quod nimirum scelus, ut supra *B adversalur (/ Tim. i). >Duin igilur masculorumcon-
• docuimus, per velusiaelegis sentenliam morte mul- cubiloribus, ut ostensum est, lex illa sil posita, ut
tatur, eliamsi honcstis moribus polleat, si psalmo- sacros ordines temerare non audearit, a quibus,
dise studio ferveat, si in amore orationis enitescai, rogo, lex ista servabitur, sfab his praecipue,quibus
et omnino religiosam vitam sub approbataj famse le- indicia est, contemnatur? Et si foriasse persona uii-
slimouio ducat; realus quidem iiidulgentiani plerie lis tlicilur, justiim est, ut quo prudentius ingeniorum
potest accipere, ad ecclesiasticum vero ordinem smdiis viget, eo caulius aulhenticsesanctionis maij-
nequaquam permittilur aspirare. Nam cum de illo data conservet. Unusquisque enini quo melius sapit,
venerabili viro, videlicet Imporluno, qui priinum eo delerius delinquil. Quia ineMtabiliter nierebitnr
tanto fervore laudis altollilur, lot religiosae, et ho- supjjlicium qui prudenter, si voluisset, potuit eviia-
nesise vitse infulis redimitur, tot virlutum jirseconlis repeccatum. Nain ut beaius ait Jacobus : « Stienli
decoratur; lamen postmodum dicitur : « Sinulla ei honum, et non facienli, peccatum esl illi (Jac. iv).>
crimina, quse per sacrse legis regulam morte mul- EtYeritas dicit.: « Cui plus commitiitur, plus ah eo
tata sunl, oJjjiciant, lunc ordinandus esl. t Palet requiralur. >JNamsi iu erudiio quolibel viro .eccle-
profeclo, quia querh dignum morle crimen.abjece- siasticse disciplinse ordo confundilur, mirum si ab
rai, qusefibetj-eligiosa vila subsequens ad suscipien- J ignorante servatur. Si enim perims quisque inordi-
dum ecclesiaslici gradus ordinem non reformat. Nec isate ad ordinem ducilur, videtur quodammodo se
valet ad qblinendum bonoris culmen assurgere, qui sequentibus, et, ut ita dicam, simplicioribus erroris
in moiialis culpaj barathruih non ambigilur cecl- semilam sternere, quam ipse aggressus est, lumido
disse. Luce ergo clarius conslat, quia quicunque di- superbiaepede calcare: et non solum judicandus esi,
cto modo lapsus esse corrvincilur, quod sine dubio quia peccavil; sed etiam quia propriae prsesumptio-
morlale crimen est, omnirrocontra sacrae legis nor-' nis exemplo ad aemulalionempeccandi et alios iuvi-
mam, omniuo conlra divihseauctoritatis regulam ad tavil.
ecclesiasiicum ordinem promovelur. CAPUT V.' '
CAPUTIV. ' Quod iii reprobttm tensum lapsi sunt, qui post Jioc
Si ecclesiaslicanecessilasposcat, utrumtalibttshoc of- vitium habere sacrum ordhtem concupiscunl.
ficium peragere liceal. . Quis eitim surda aure praUereat, imo quis non
Sed fortasse dicitur, necessitas imminet, persona, :medullUuscontremiscat, quod de talibus Apostolus,
quaj sacrtim in Ecclesia officiumperagat, deest; et velut tuba vehemens, intonat, dicens : « Tradidit
congrue senlentia, quseprius divina jusiitia dictanie illos Deus in desideria cordis eorum, in immundi-
depromitur, oblala rerum necessiiale molJitur. Ad *- } liam, ut conlumeliis afficiant corpora sua in semet-
hsec ego compendiose respondeo : Nunquid et ne- ipsis (Rom. t). . El paulo post : « Propterea tradi-
nessiias non iucubuerat, cum ponlificalis sedes dit illos Deus in passione ignominiae. Nam femi-
paslore vacabat ? An pro utilitate unius hominis naj eorum immulaverurrt naturalem usum in eum
censura debebilur, quse in deslitiilioiie unius populi tisum.qui est conlra naturam; simiJiter autemetma-
152 inconcussa servalur? Et quse non solvilurad sculi, 153 relicto naturali usu femjnre, exarserunt
profecluin innumerse mulliiudinis, violabilur ob per- in desideriis suis in invieem , masculi in masculos
sonse commodum singularis? Sed jam ipse quoque turpitudinem operantes : et mercedem.. quam opor^
prsedicalor egregius accedal ad medium, el quid de tuil, erroris sui, in semetipsos recipientes : et sicul
hoc vilio sentiai expressius innotescat. Ait enira jn non probaverunt babere Deum in nolitia, tfadidit
Eplstola ad Ephesios: « Hoc autem scilote inielli- illos Deus in reprobum sgnsum, ut facianl quse non
genies, quod omnis fornicator, aut immundus, aut conveniunl (Ibid.). > Quid esl enim quod post tam
avarus, non habet haereJilalem in reguo Christi et gravera lapsum lantopere sublimitatem ecclesiaslici
Dei (Ephes. v), » Si crgo immuiidus in ccelo nec ordinis ambiunl ? Quid opinandum est, quid credea-
 '
165 OPUSC. VII. — LIBER GOMORRHIANUS. 165
dum esl, nisi quod eos Deus in reprobum sansum A plione fruslrari coguuturpoiius iu exteriori vesiibulo
tracidit ? Nec-ea, quaj illis necessaria sunl, jieccalis remanere. Et froiiiem quidem possunt in sacrje
exigeniibus, lidere permiltit.. Quia enim illis occidit Scripturae saxa pcreuiere, sed per divinse auciorila-
so!, ilie scilicel, qui ascendit supef occasum (Psal. lis aditum nequaquam permiltunlur intrare; alque
LXVH),amissis inler.oriljus oculis, nec considerare dum ingredi, quo non sinuntur, attentanl, nSiil
prsevalent quod gravia sinl mala, quaeper immun- -aliud faciunt, quain obtectum parietem inaniter pal-
ditiam perpelrarunt; ncquequam deierius adhucsit, pant. Quibus non immerilo cqngruil, quod per juo-
quod conlra voluntatem Dei inordinate habere con- phelam dicitur: « Sicut iu nocte ita palpabunl m
cupiscunt; el hoc ex divinsejusliliae regula consueto meridie (Job v).~»Etqui recti aditus limen transcen-
more procedit, ut hi qui se hac perdilissima sorde derenequeuni, pererrando in circuituminsania rolante
commaculanf, digna perculsi animadversione judicii, volvuntur. De quibus perPsalmisiam dicitur :« Deus
lenebras caecilalislncurranl. Sicul de anliquis illis meus, pone illos ut rotam (Psal. [LXXXJI). » Et ilena :
hujus fcedilatis aucloribus legitur : « Cum justo Loth « In circuiiu impii ambulant (Psal. xi). > De qui-
\i:n vehementissime facerei.l. jamque prope essent bus etiam Paulus, cum superius memoiataloquere-
ul effrmgerenl fores. Ei ecce, inquit Scriplura , mi- lur, paulo post subdit, dicens : c Qui lalia agunl, di-
'
serunt maimm viri, el iniroduxerunt ad se Lolh, B gni sunl morte, non solum qui illa faciunt, sed qui
el foiis erant percus- consentiunt facienlibus (Rom. 1). > -
' clauserunlque ostium, eos, qui
serunt csecilate a minimo usqueadmaximum, ita ut Plane qui ad tam -lerribile aposlolicseinvectionis
osiiunr invenire non possenl (Gen. xix). Conslat au- tonitru non expergiscilui., hic prqjecto non dormiens,
terrr, quia per illos duos angelos; tjui ad B..Loth sedmortuus congruejudicatur. Etcum Aposiolus non
.renisse Ieguntur, persona Patris, et Filii non incon- de Judseis utcunque fidelibus, sed de gentilibus, et
^rue designatur. <Juodper hoc eviden.ev oslendilur,t Deum fgnorantibus tanio sludio senlentiam districlse
rjuod ad eos ipse Loth loquens, dicit: i Quaeso,Do- animadversionis exaggei'et; quid, rogo , dixisset, si
roine mi; quia invehil servus luus graliam coram lale hoc vulnus in ipso corpore sanclse Ecclesiss
te, et magnificasti misericordiam tuam, quam fecisti fetere conspicercl ? Prjeseriim quis dolor, quis com-
inecum , ut salvares animam meam (tbid.). > Qui pasr.ionis ardor pium islud pectus accenderet, si
eniin sic duobus qnasi uni singularrter loquilur, hanc peremptoriam pestem grassari et in sacro or-
cerlum est quia in -duabus personis unam substan- dine didicisset ? Audiant desides clericorum, sacer-
tiam venerattir. dofumque rectores ; audiant', et licet de suo securi
Sodomilae ergo ad angelos conantur -violenter ir- sint, alieni reatus se-esse paiiicipes pertimescant.
rumpere, cum immnm.i Jiomines ad Deum tentanl tS Hli nimirum, qui ad corrigenda subdilorum pecctla
per sacri ordinis oflicia propinquare. Sed hi profecio ^jonnivent, etinconsiderato silentip subditispcccandi
csecitaie percutiuutur, quia j'usto Dei judicio in te- licenliam prsebent. Audiant,iiiquaui, et prudenler
nebrasinteriores cadunt; ila utiiec-oslium invenire inlelliganl, quia omnes uniformiter dignisunt morte;
prsevaleant, quia a Deo peccando divisi, unde ad videlicet hon solum qui illa faciunl, sed et qui con-
eum revertuntur ignoranl. Qui enim non per humi- sentiunl facientibus.
litatis, sed per arroganlise, el iumoris anfractus ad ' CAPUT YI.
Deum accedere gesliunl, palel profeclo, quia unde De spirilualibtts palribus qui cum filiis suis cohiqui-
jngressionis aditris paleat non agnoscunt; vel eiiam nanlur.
sicul ipse dicit: _ Ego sum Sed,o scelus inatidilum !"ofacinus totolaciymarum
' quia ostium Cbristus est,
o. tium (Joan.\). . Qni Chrislum peccalis exigenti- fonte lugendum! Si hi morte piectem i sunt, qui
bus amillunt, quasi intiare ccelestium civium bdbi- facienlibusisla consenliunl, quod •dignumillis poierit
taculum non possini, ostium non rnveniunt. - excogilarisupplicium, quicumsuisspirilualibus filiis
In reprobum ergo sensum traditi sunl, quia dum ""hajcmalaextremadamnailonepuniendacommiUunt i
reatus sui pondus in propriae mentis stalera non tru- Quisjara in gregibus feperiri valeatfructus, cuiii
tinani, gravissimam plurnbi massanr, poenarum ina- " pasior in fenl.em diaboli tam profunda sit praecijii-
iiinm levilatem pulant. Quod crgo iliic dicitur:« Per- lalione demersus? Quis jam suh ejus imperlo maneai,
cusserunl eos, qui foiis eranl csecilate (Gen. xix); > quem tam hoslililer a Deo"extraneum non jgnor.it t
hovcAposlolus manifeste declarat, cum dicit: « Tra- Qui de poenitente fdcii pellicem, et quem spiritua-
didil eos Deus in reprobum sensum ; t el-quod il.ic liter Deo genuerat filimn, ferreo diabolieaelyr..n .i-
subjungilur : « Ul ostium invenire non possenl; t dis imperio per suse carnis immunditiam subjuugat
hoe etiam paienlerexponit, curn ait : t Ul facianl servum ? Si mulierem quis violat, qaam de racro
quajnon conveniunt. » Ac si diceret: ut intrare terr- fonle levavil, nunquid non absque ullo ctrnctalioais
ienl, undeiion debeiit. S.g^ Qu' enim indignus or- obstaeulo coinrnunione piivandus esse decernilur,
dine ad sacri allaris ofircium conalur irrumpere, 155 el sacrorum censura canonum per publicam
• quid aliud quam relicto januse limine, per imineabi-, poenilenliam traiisirejuljelur?Sciiptiiinnamqueest:
lem paiieas obicem nilitur jnlroire ? El quia liber Quia maj'or est generalio spirjtualis, quam carnalis.
pe'drbusnon palet ingresstis, hi lales dum sibi spon- Sequitur ergo , ut eadem senienta digne ferialur
denl ad sacrarium fiosse perliugere, sua pr_esum- el qui carnalern filiam perdidii, ct qui spiiitualem
 167 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 168
ruinse
sacrilega commistione corrupil;* nisi forte in hoc __mettiil, ctiui eo simul, qui sequitur, jirsesentis
uiriusque criminis qualitas discernatur,- quod foveam non evadit.
uterque, lieei incestuose, naturaliter tamen, quia CAPUT VIII.
,' «uin muliere peccavit; ille autem saerilegium Quod sicut sacrilegus virginis violator, ita quoque
commisit in filium, inceslus crimeh incurrit in filii spiritualis prostitutorjure sit deponendus.
masculum, naturse jura dissolvit. Et, ul mihividetur, Sed j'am te ore ad os, quisquis es, carnalis homo,
tolerabilius esl cum pecude, quam cum viro in luxu- convenio. Nunquidnam ideo spiritualibus viris con-
riae flagitium labi. Quanto videlicet leviusj'udicatur fiteri commissa detrectas ; quia et ab ecclesiasiico
quemlibet solum perire, quain secnm quoque alium gradu cessare formidas ? Sed quanto salubrius erat
ad interitus perniciem trabere. tMiserabilis quippe in eonspectu hominum lemporalem perpeti verecun-
condilio esl, ubi sic unius ruina pendet ex altero; diam, quam ante tribunal superni Judicis aeternam
ut dum unus exslinguilur, alter in mortem necessa- subire vindictam ? Dicisforsitanmihi': Si solummo-
rio subsequalur. do inter femora vir cum viro ceciderit,poenitentiam
quidem aget, sed piaj humanitalis intuitu irrevoca-
CAPCT YII.
biliter a suo gradu dejici non debet. Quseroabs te :
Deitlis, quieisdem, cttm quibuslapsi sunt, sua crimina & Si quis sacrilege cum virgine periclitatus fueril,
confnenlur.
nunquid in suo gradu tuo judicio permanebit ? Sed
Ut atilem diaholieaemachinalionis argurnenta non non est ambiguum, quin hujusuiodi censeas depo-
lateant, sed quae in officina veteris malitiaj se- nendum ; consequens igilur est, ut quod de sacra
ereto fabricantur, in lucemniepallificantejjrocedaiii; virgine rationabiliter asseris, de filio spirituali
illud absconsum iri non palior, quod quidam hujus etiara inevitabiliter fatearis ; ac per hoc ,-quod de
veneno criminis saliali, dum quasi ad cor redeuni, spiritualibus patribus videris asserere , idipsum te,
ne realus ad aliorum notitiam prodeat, inler se in- rrecesse est, de clericis definire. Hac lamen , ut
vicem confitentur: et dum.hominum faciem erube- diclum est, diversitate servata , quia hoc tanlo per-
scunt, qui reatusauclores exislunl, ipsi j'udicesliunt: pendilur esse delerius, quanlo per, idenlilatem se-
et indiscreiam indnlgenliam, quam s.ibiquisque af- xuum naturse probatur adversum, el tum in jurli-
.feclat irapendi, gaudeat alleri .icaria permutatione candis excessibus jure ad delinquentis semper "e-
largiri. Unde fit, ut et magnorum criminum pffiiii- curralur arbitrium, qui masculina femora polluit,
tentes sint, et tamen nec ora j'ejunio palleant, nec gi nalura permitleret, quidquid in mulieribusagitur,
corpora macie contabescant; et dum nullo modo toium in masculo per' effrenalse fibidinis insaniam
venler ab immoderala alimenloritm perceptione re-
perpetrarel, fecilquod potuit: ad hsec usqueperve-
slringilur, in ardorem consuelse libiJinis animus niens quae natura negavit, et illic invilus metam
lurpiier inflammatur. Qtto fit, ut qui comiKissa criminis fixit, ubi nalurae necessitas inlransmeabi-
necdum fleverat, adlmc delerius Iugenda commiuat. lem facultatis lerminum collocavit. Quia ergo eadem
. Sed Iegisprseceptumest,ut cum quislepra perfun- lex esl u.riusque sexus viris sacris , et clericis:
dilur, sacerdotibus ostendatur ; lunc autem non concludamus necesse est, ut sicul virginis sacrilegus
sacerdotibus sed leproso potius ostenditur, ccm violator jure deponilur, iia eliam filii spiritualis
immundus immundo peraclam communem nequiliam prosiiltitor modis omnibus a suo nihilominus ar-
confitelur. Sedeum confessio ulique manifeslaiio sit, eeatur oflicio.
quid, obsecro, manifestal, qui audienti cognilum CAPUT IX.
narrat, aul quo pacto confessio illa dicenda est, ubi Quod ejusdem criminis reus sit, et qui cum carnaii,
nihil a confitente manifeslatur, nisi quod jampridem vel bapiismatis fdia labilur.
ab audienle cognoscilur ? Et qui sociali vinculo Et ul ad «acros, id est, exsecrabiles confrssores
peraelse iniquitalis aslringitur, qua lege, quo jure adhue se dispulalionis sermo retorqueat: si quilibet
alterum polerit ligare vel.solvere? Frtislra enim quis canonicus presbyter cum muliere cecidit, cui pce-
alium solvere nililur, qui et ipse vinculis irretitur. nitentise judicium vel semel indixit, a nemine pror-
Et qui cseco vull fieri dux itineris, necesse est ut sus
ambigilur, quin synodalis censura judicii degra-
ipse videat, ne sequenli se auclor praccipitationis deiur ; si aulem religiosus eum religioso labilur,
fial, sicut voce Veritatis dicilur, ubi ait: « Si caecus cui videlicet vel in danda poenitenliajudex exstilit,
csecum duxerit, ambo infoveamcadunl (Matili.xv); > vel in accipiendo j'udicatus fuil, nunquid non
elilerum: « Yides festucam in oculo fratris lui, dielante juslilia sui ordinis lronore carebil? Ita nam-
trabem aulem, qtise in oculo iuo esl, non consideras que vulgata consuetndine dicitur filius poenitentiae,
(Maiih. vn): Hypocrita , eiice primum trabem de 15? sicul ulms baplismi. Unde et de B. Marco
. oculo luo et tunc perspicies, ut educas festucam de evangelista legitur : « Quia Petri est in baptismate
.oculo frairis tui (Luc. vi). > filius (1 Cor. I). J El egregius prsedicalor dicit: «Non
15@ H's evangeliciS lestimoniis apenissime de- enim misit me -Chrisius baptizare, sed evangeli-
claratur, quia qui-ejusdem realus lenebris premitur, ^are; t ipse item dieit: « Quae esl enim gloria mea
fruslra alium ad lumen pcenilenli_3revocare conatur; ante Dominum? nonne vos? in Christo enim Jesu
et dum supra vires suas aliuin errando perire non perEvangelium egojvosgenui(Iflor.iv).t Rursumque
 169 "' ,' OPCSC. VII. —LIBER GOMORRHIANUS. . 170
adGalafas ait : - Filioli mei, quos ilcrtrm pariurio, j^.Tedeamus,-dicilur : Quia presbyfer non prolato mo-
donec formetur Christus iti vobis (Gal. iv). > Si ergo nacbi voto, cum puella, vel meretrice peccans, an-
ille genuit, ille parturiit, qui non est-missus bapii- nos duos pcenileal. El quis tam bebes, quis lam
zare, sed evangelizare, ae per hoc poenileniiam pro- insanus reperiri valea.t, qui duoruni annorum poeni-
vocare, congrne dicitur et ille fdius, qui accipit; ct lenliam, deprelienso in fornicstione presbytero,
ille pater, qui posnilentiam impohil. Jam ergo^si idoncam crcdal? Si quis enim quanliilaiucunqtio
superius dicla subtiliter atlenduntur, luee clarius scientiam canoiiic_e auctorilatis vel summotenus
constat, quia ejusdem criminis reus est, ct qui cum auigil, ut dislrictiora'j'udicia taceamus, quia lapso
carnali, vel baplismatis filia fornicatur; et is, qui in fornicalione presbyiero, sallem decem annorum
ctimfilio pGenilentiaelurpitudinem operalur. Etsicut poenitenlia decernatnr, paienier agnoscit. Hsec au-
is, qui ciim ea lapsus esl, quaurearnaliler genuii, te.m duorum annorum de fornicatione poenlieiilia
vel quam de baptismo suscepil, vel eui poeiiileniire lion modo non sacerdotum, sed nec laicorum esse
Judicium posuit; itaeiiam qui cum filio poeiii.cnlise perpendilur, quibus nimirum ex hac rnina ad sa-
per immundilianr labilur, juslum est ab eo ctijus lisfaclionem ourrenlibus, tricnnium judicalur. Deinde
adniinislrator esl ordine omhimodis segregetur. * - additur : Si eum ancilla Dei, aut masculo, subaudi-
' !B tur presbyter, peccaverit, addaiur jejunium, idesi,
GAPUT X.
De apocryphis" canonibus, in quibus quicunqueconfi-" quinque annorum, si in consueludine est ; similiter
dunt, omnino decipiuntur. diaconi, si monachi nonsunt, duobus annis, sicutet
Sed quoniam qusedam najnise saGris canonibus monaclii qui sine gradrr sunl, posnrteant. Unum in
reperiunlur admisise,in quibus perdili homines vana- capiie hujus jnsensatse sententrae, quam expono, ala-
prsesumplione coiUidunt, ex ipsis"aliquas hic appo- criter video, libenler aitendo; niriiirum qirod dici-
nimus, ut non solum eas, sed et omnes alias' sibi lur : Si-cum ancilla Dei, aul cum Jirasculo. Ecce, o,
similes scriplas, ubicunque repertse fuerint,"falsas bone vi.rSodomita, in ipsaiua scriptura, quain sin-
ct omnino apocryphas liquido demonslremus. Dici- gulariter diligis, quam inhiantcr amjjlecieris, quam
iar enim intercsetera : Presbyier non prolato roona- tibi velut clypeum defensiqnis ojiponis, aperle con-
chi volo, cum jiriella, vel hrerelrice peccans, smnos sideras, quia sive euni ancilla Dei quis.peccet, sive
duos, et tribus quadragesimis, secunda, quarta, et cum jnasculo,- nihil differt; sed sequale peccatiim,
sexla feria et Sabbalo semper cum sicco paiie poeni- par dccernilur esse judicinm. Jam nibil est unde"
leat; si cum ancilla Dei*aut masculo, addatur j'eju- meeum coiifligej-e,nihil undc a meis jure posols alle-
nium, idest, quinqueannos, si in consuetudine esl. gaiidnibus dissentire.
Similitcr diaconi, si monachi non~suiit,duos anrros; C] Sed-quis tam vcsane desipial, quis lam proftindse
sieut ei nionachi, qui sine gradu sunt. P.aulopost- tenclii'as csecUatisincurrai, ut de Iapsu cum ancilla
subditur; Clericus ctim puella si sine voto monachi, Dei.hoc esl, sajrctimoriiali,vel presbytero, quinqne;
foruieatus fuerit, dimidium aniium peenileat; si ca- vel diacono, sive monacho, duorum annorum impo-
nonicus, similiter; si frequenler, duos annos. lienv nendam poenitentiam censeal? ISTonnehsec est insi-
si quis peccaverit, sicut Sodomilse, quidam dicunt- diatrix tendicula pereuniium ? Nonne hic _cstcrran-
decem annos po3nilehlioe: qui iii eonsuetudine ha- lium Iaqueus animarum? Ulud autem quis upn po-
bei, ampiius plecli debet; si est in gradu, degrade- terit inrprobare, quod dicitur : Quia clcricus cum
tur, eirsicut laicus poeniteat. Yir, qui inler femera puella si sine voto monachifornicatusfuerit, dimi-
fornicalus fuerit, uno anno poeniieat; si iteraverit, dium annum pcenileat? Et quis ita sacrae Scripturse
driobus annis; si auiem iii lerga fornieatusfueri-,' scienlia polleal, quis ita vel in dialecticaj sublilitatis
fres annos pceniteal; si puer; duos annos pceniieat-, acumine argumeulostis exislat, ut tam ex lege
si cum pecude fuerit fornicatus vel jumenlojdecem legem, tam laudabiliter dele.stand_e--aucioritalis judi-
annos pceniteat. Item, episcopus cum quadrupede GabiJe-prajjudicium condemnare prsesumal? Urrde
peccans, decem annos pceniteal, ei gradum amillat; Jaico triennium dalur, inde clericus dimidio anno
preshyler quinque; diaconus tres; clericus duo : ei *- -*pcenitere praecipilur? Beuli ergo clerici, qui forni-
riiulla alia mendosa, atque sacrilega versulia diaboli caniurj Sodon.itarum si arbitrio judicentur : eaderu
sacris canombus reperiuntur inseVia, quse nohis quippemensuraqua meliunlur aliis, remetiricupiunt
magis Jibet 'obllterare, 'quam.scribere; magis con- sibimetipsis. Satls iste jauctor erroris ad lucrandas.
spuere, quam lam vanaltrdibria schedulis inculeaie. iliabolo airimas avidus exsiiiit, qni dum mqnachos
Ecce his deliramerrlis earnales hohrinesconfidiint, perdere studnit, usquc J.QQ ad ordinem clericorum
his Velut somiiiorum porientis fidem aiiribuunt, dogma suse perversilaiis extendit; cl animarum
158 et vanas se spei securitate deludunt. Sed.vi- homicida, dum sola monachorum morle stomacliuln
deamus, si canonicse auctoritati ista conveniant; et suse malilise gulatenus explere non poluit, satiare se
ulrum tenenda sint, an vitanda, non tam verbis, vel ex a!io ordne concnpivit.
quam rebus altestanlibos iniiolescant. Jani vero qr.od sequitur, videamus : Sr quis pecca-
CAPUT "XI. veritsicut Sodomilae,quidam decem annos dicunt
Pnbabilis reprobalio supradiclorum canonum.- pcEiiilcnli_e;-qiii in consuetudine -habet, amplins
Igilui',ul ad"principhim hujus capliosi capituli plecii debel; si in gradu est, degradetur, et sicut lai-
PATROL. CXLY. 6
 '
171 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. —OPUSCULA VARIA. 172
cus poeniteal. Yir, qui inler femora fornicatus fue- A_.mergat: non le sanctorum conciliorumpelagus pro-
rit, uno anno poenileal; si iteraverii, duobus annis lala forsitan austeritate perterreat; non te vadosi
pcenileat; si auiem in lerga fornicalus fuerit, tribus syrtes apocryphorum canonum promissa lenitaie
aimispoeniteal. Et cum peccare sicul Sodomita,ut flucluumtrahant.S-epeenini navis procellososfugiens
ipsi peiliibetis, nihil aliud sil, quam fornieari in fluctusjdumliltoreispropinquaretarenis, naufragium
terga; quid es't, quod veslri canones in uno pene pertullt; et ssepe alta pelagi sulcans, sine j"acttir£
versiculo lam mtilliformesinveniuriiur et varii; ut oneris,' incolumijsenalavit.
peecantibus sicut Sodomitse,decennii pondus injun- CAPUT XII.
gani^;in lerga vero fornicantibus, quod idem est, Quodhatc ludibriajure a Jtumerocanonuinexcludun-
infra triennii compendiumpoenileiitiselamenla coer- tur, quodcerlumhabcre nonvideanturauclorem.
ceant? Nonne lrsecmonstris merito comparantur, Ycrumlamen quis isios ,canones fabricavit? quis
iion nalura prolatis, sed industria humana eomposi- in purpureo Ecclesise nemore lam spinosos, tam
lis, quoiunr qusedam a capiiibus equinis incipiunt, aculealos paliuri tribulos seminare prsesumpsit?
el in hircorum ungulas terminaiitur? Quibus eigo Constat niinirum, quod. omnes authentici canones,
c&noiiibus,quibus Patrum decrelis ludibrio ista con- aut in venerandis synodalibusconciliis sunl inventi,"
. vehiani, qiise a semetipsis lam dissona, et ullra I3 aut a sanctis Patribus sedis aposlolicaepoulificibus
cornuta frcinleresultanl? QiiaequsesemetijJsaconvel- promulgati : nec cuiquamsoli homini licel canones
iunt, quibus auctorilalibus fulciantur? « Omneenim edere, sed illi tantummodo hoc competil privile-
regnum, ait Salvator, iu seipsum divisum desolabi- gitim, qui in B. Petri cathedra cernitur prasideie.
tur, -et domus supra domum cadet, el si Satanas in Htec autem, de quibus loquimur, spuria canoiiunr"
seijisumdivisusest, quomodoslabitdoclrinaipsius?* vitulamina, et a sacris conciliis iioscunlur exclusa,
(Luc. xr.) Modo enim judicium dislrictionis inien- el a decretis Patrum oninino probantur exlrauea :
dere, modo crudelem videntur quasi, misericordiam sequitur.ergo; ut nequaquain inier canoneshabean-
e*xhiljere: etvelul in chimerali monslro hinc minas tur, quse hec decretalibus. Patrum ediclis, nec a
leonis specie terribiliter intonal, inde vilis capella sacris videnl.ur prodire eoneiliis. Quidquid eniha
humiliier heat; et bae velut variarum diversitate inter speciesnqnannumeratui', a genere procul dubio
formarum in risum polius excitant, quam ad poehi- alienum essedecernitur. Quod si nomen .lucioris
lentite lamenta conipungant. inquiriiur, certurn non valet dici, quia nec polerat
•Quibusquoque in errore similia sunl, qusesequun- in yariis codicibus uniformiter invenirL Aliiiienim
tur:Qui cum pecude fueril fornicalus, vel jumento,- scribitur, Theodorus dicit; alibi, PceniienlialisRo-
decem annis pcenileat; ilem epjscopuseum quadru- (^ manus dicit; alibi, Canonesnposlolorum; aliterhicy
pedibus peccans, decem annis pceniiea., et gradum aliter litulantur illic : et dum untim habere non me-
amitiat; prfesbyterquinque, diaconus tres, clericus renlur auctorem, omnem perdunl sine dubio auclo-
duos; cum prius absolute dicat'. Quia quicunque rilatem.' Quse enim sub totincertis auctoribus uti-
cuni pecude vel jumenlo fuerit fornic.alus, decem tani; nulluincerla auctoritaie confirmant.Et necesse
amiorura salisfaclione mullabitur; quomodo conse- est, ut quse dobietatis caliginem legentibus gene-
quensesl, quod subjuugilur : ut presbytero qtiinqne,- rant, a luce sacrarum Scriplurarum,. reroola omni
diacono trium, clerico duormii annorum de pecuali dubietale, rece.dant. Jam vero his scenicis deJira-
concubitu posnitenlia indicelur? Unde quicunque,- mentis, de quibus carnales bomines praesumebanl,
hoc est, quitibet etiam laicus et decennalis spatii ex numero eanonuni eliminatis, ac perspicua argu-
afllictione consiiingitiir, inde presbytero quinquen- mentorum raiione convictis, illos canones appona-
nium -ponitur, id est, dimidinm totius posnileniise rous, de quorum fide et auctorilate nulla-prorsus
relaxalur. Quibus, rogo, sacri eloquii paginishsec auibiguiiate diflidimus.In Ancyrano quippe conciliq
frlvola insomnia^congruunl,quaesemetipsa lam evi- reperilur.
denler imjjugnanl? Quis non perpendat, quis aperte "
CAPUTXHI.
non videal, quia bsec, et his siniilia sacris canonibus ^v De. Ms, qui fornicaniur irralionabilUer,-id est, qui
fraudulenter jmmista, figmentasunt diabolica, atque misceniur pecoribus,aut cum masculispolluunlur.
ad decipiendassimplicium animas callidis machina>- , De -his qui irralienabililer versaii sunt, sive
liotiibus-instilula? Sicut enim melli, vel qtjibuslibet versanlur: quolquot ante vigesiniurnU.01, anniim
esculenlioribus cibis vqnenum fraqdulenter immitti- lale crimen commiserunt_, quindecim annis ex-
tur, ut dum ad comedendum alimenlorum suavitas aetis in pcenilentia, comniunionemmereantur ora-
provoeat, virus, quod latet, facilius in hominis inte- lionuni ; deinde quinquennio in hac eommu-
riora se transfundat; ila haec suhdola et mendosa -nione durantes, tunc demum oblationissacramenla;
•s_|@@.conrmenia sacris inserunlur eloquiis, ut suspi- contingant. Discutiatur aulem el viia eorum, qualis''
jcionem effugiant falsilatis; et quodam quasi melie lempore poenitiidiriisexsiiterit,et.rta misericordiam
sunl oblinita, dum falsae pietaiis videnlur duleedine consequantur. Quod si inexplebiliierhis hseserecri-
saporata. Sed cave ab his; quicunque es, ne te Sire- minibus, ad agendam poeniieniiamprolixiusfempus
narum carmen mortifera suavitate demulceat; ne insumanl. Quolquot autem peracta vigiirli annorum
aavim lusementis in Scyllsesevoraginisprofunda de- selate, el tixorem habentes, hoc peccato prolapsi
 175 OPUSC. YU. — LIBER GOMORRIIIANUS. 174
suntjviginli quinqueaniiorumpo_niiudinem.gerenies, A CAPUT XIY.
in communionem recipianlur^oralionum, in qua De his qui in pecudes, vel in masculos aul otim pol-
tunc demum oblalionis luii suni, aul hacienus hoc vilio labescunt.
quinquennio-perdurahtes,
sacramenta percipianl. Quod si qui et uxores ha- Eos qui irralionabiliter vixerunt, el lepra injusli
benlesjet transcendentes quinquagesimum annum criminis alios polluerunt, prsecepit sancta synodus
setatis ila deliquerint, ad exiluin vilse communionis inier eos orare, qui spiritu periclitantur immundo.
gratiam Consequantur. Plane dunr rron dicit, qui lepra injusli crimirris alios
Eccfein ipso hujus venerandse aucloritaiis tilulo corruperunl, sed polluerunl, quod etiam cum ipsius
non solum liluli pracfalione concordat, ubi non de corruplis
ni-inifesteperpendimus, quia hi, qui con-.
summato aclu contra naturam delinquunl; sed et hi, sed de pollttlis exorsum est; liquet profeclo, quia
masculis con- quoeunque modo per ardorem libidinis vir cum viro
qui quolibet ingenio cum polluunlur, non inter catholicos Cliristianos, sed inter
cubitoribus pecorum _per omnia comparanlur. Si polluitur,
dsenioniacosorare prsecipitur; quaienus si carnales
eriim ad interjecta verba respicimus , caute et cum
homines ex semelipsis nesciunt pensare quod sunl,
riiagnse discretionis lrbramine posita pervidemus, ab ijisis saltem valeant edoceri, cum quibus sunt
ciim dicilur : Qui miscenlur pecoribus , aut cum
masculis polluunlur. Nam si per hoc.quod-dicilur. B communi oralionis ergastulo depulali.
Et certe satis dignumest, ut qui conlra legem na-
qui cum masculis polluunlur, eos tantummodo , qui
carnem suarn
consummato actu conlra naturam peccant, expri- furse,contrahumanserationisordinem,
lam fceda commercia dsemonibus fradunt, com-
mere voluisset, nequaquam- ei necesse fuisset duo per
munem orationis angulum cum dsembniacissortian-
verba proponere, qui cum solo "eo , quod est-, hus- tur. Nam
cum his malis ipsa penitus humana natura
ceriiur, potuisset suae inientionis dicta complere. diflicultalem diversi sexus abhorreat; luce
Sufiiceret quippe ad slyli comoendiurn, si totam resistal, ;larius constat, quia nunquam lasi an_rs*a,i«niaTiena
sententiam uno verho comprebenderet, dicens : Qui
miscentur peeoribus , aut maseulis. Miscentur enim prsesumerent, nisi oos, utputa vasa.irse aplain inle-
lino modoel hi, qui pecora, et hi, qui masculos vio rilum, iniqui spiritus pleniler possidcrent^sea cum
laat. Sed eum alios misceri pecoribus , -alios non eos possidcre ihcipianl, tunc per omne , quod im-
invasi pectoris tartareum virus suae maligni-
miseeri, sed pollui'cum masculis dicat; patet pro- plent,
latis infundunt, ut jam illa inhianter appelant, non
fecto, quia in fine commalis nnn de corruptoribus
lantjimmodo masculorum, sed e't -de quolihet modo quse naturalis niotus carnis elDagitet, sed quse sola
diabolica praecipitatio subminislret. Nam cum yir in ,
pollutoribus senleiuiam proferat. Nolandum aulem .C
virum ad perpetrandani immundiliam irruit, non
hujus constilulionis ediclum prsecipue de laicis jn-'
stitutum, quod facile perpendilur in eo, quod in se-~ est ille naturalis impelus carnis, sed lantura diabolicse
quenlibus subitifeiiur : Quolquot aulem peracla stimulus impulsionis. Yigilanter ergo sancli Palres
viginti annoruni setate , el uxorenr habentes , hoc Sodomitas curn energumenis simul orare sanxcrunt,
peccalo prolapsi sunt, viginli quinque annorum poeni- quos eodem diabolico spiritu invasos esse non dubi-
ludinem gerenles, in communionem recipiantur ora- taverunt. Quomodo ergo per sacerdotalis oflicii di-
lionum, in qua quinquennio perdurantes , tunc de- gnitalem inter Deum et populum debel mediator
mum ohlationis sacramenta percipianl. assisiere, qui a lolius populi cohgregalionesejunctus,
nisiinter dsemoniacosj'ubelur orare? Sed
Si ergo quilibct ssecularis hujus facinoris reus , nunquam
quoniam duo ex uno sacro concilio teslimonia adhi-
peracla viginti quinque annorum poenilenlia, in here curavimus , quid etiam
communionem quidem oralionum , necdum aulem magnus Basilius de eo ,
de quo nunc agitur, vilio senliat, insei^amus: ut in
ad percipienda oblaijonum sacramenla admittunlur;
ore duorum vel trium iesiium slet omne verbuhi ;
quo pacto religiosus non solum ad percipienda, sed •ait enim :
eiiam ad offerenda, et consecranda ipsa sacra my-
CAPUT XV.
steria idoneus j'udicabilur? Si vix iili permittitur, \)
De clericis, vel monachis, si fuerint masculorum
ut ecclesiam cum aliis oralurus irilroeat; qualiter insectalores.
isli dabitur, ut ad altare Domini pro aliis interces-
surus accedat? Si ille antequam tam prolixum pce- Clericus, vel monachus adolescentum, vel parvu-
lorum inseelator, vel quf osculo, vel gui aliqua occa-
nilenlise spatitim transigal, non mcretur audire;
sione turpi deprehensus fuerit, publice verberetur,
iste quomodo dignus est -sacra missaruni solemnia ,
et eoronam amittat, £63 decalvatusque lurpiter
celebrare? Si ilie qui minus peccavil, ut pula per
lalum saeculi iter incedens, 1@2 indignus esl cce- sputamentis obliniatur in facie,.vinculisque arctalus
lestis Eucharisliaemunus orepercipere; qualiterisle ferreis, carcerali sex mensibus anguslia macerelur,
merebilur tam ierribile mysterium polhilis -manibus et triduo per hebdomadassingulas ex pane Irordeaceo
conireclare? Yideamusadhuc ideiii Ancyranum con- ad vesperam ferialur ; post hsec aliis sex niensibus
sub senioris spirilualis custodia , segregata in-curti-
ciiium, quid ex eodem crimino iterum deOnierit. cula degens, ojieri manuum et orationi sit intenlus, -
vigiliis et orationibus subjectus, et sub custodia
semper duorum spiritualium Ifratrum ambulet,
 "
175 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. - 178
nulla prava locutione, vel concilio deinceps juyenibus _*, evertere, et rediviva exuslse Sodomsasatagit moeala
conjungendus. , reparare. Hoc est enim, quod sobrieiatem vlolal,
Hic carnalis homo studiose perpendat, utrum ec- pudiciliam necat, castitalem jugulat, virginitatem,
clesiaslicis ofiiciis lulo minislrare valeal, qnem sacra qua. irrecuperabilis esl, spurclssimse - conlagionis
auctorilas lam ignominiosis, lam turpibus dehone- mucrone trueidat. Omnia fcedai, omnia maculat,
standum contumeliis judicat ;*nec ex co sibi blandia- omnia polluit; et qiianlum ad se, nihil purum, nihil
tur, quia neminem corruperit, cum apertissime seri- a sordibus alienum, nihil mundum esse permittit:"
plum videat, quia qui so!o osculo , vel aliqua occa- « Omnia enim , ut Aposiolus ait, munda mundis:
sione turpi deprehensus fuerit, omnibus illis pro- contaminatis autem et infidelihus nihil mundum
hrosae disciplinae confusionibus Tiierilo subjacebit. (Til. i). s
Ouod si osculum tam auslerae ultionis supplicio Hocvilium a choro ecclesiastici convenlus elimi-
pleeliiur, ijisa cuni alio contaminaiio quid roerelur? nat, et cum energumenis ac dsemonio laborantibus
Ad puniendum namque cui crimini, cui immanissimo orare compellit, a Deo animam separal, ul dajmdui-
sceleri hon sufficeret publiee verberari,' coronam bus jungal. Hsccpestilenlissima Sodomorum fegina
amilterc, turpiter decalvari, salivarum spurciliis Susetyrannidis legibusobsequentem,hominibus lur-
obliniri, carceralihus angustiis diutius comprimi , ]3 pem; Deo f eddit odibilem; adversus Deum, nefanda
ferreis insuper vinculis coarctari? poslremum qtio- bella conserere; nequissimi spirilus imperat miliiiam
que hordeaceo pane feriari prsecipilur; quia qui bajulare; ab angelorum-consonio separat,et infeli-
Factus est sicul equus et mulus (Psai. xxxi) con- cem animara sub propfiae dominationis jugo a sua
grue non cibo relicilur hominum, sed annona pa- nobilitale caplivat. Yirtutum armis suos miliies
Scilur jumenlorum. exuit, omniumque viiiorum j'aeiilis-,ul confodianlur,
Porro si htijus peccali pondus pensare negligimus, exponil. In Ecclesia humiliat, in foro condesnnat, fce-
in ipso sallem poenilentisejudicio, qtiod impomiur, dat in secrelo, dehonestat in-publico, cpnscientiam
manifestissime declaralur. Quisquis enjm canbnica rodit ut vermis, carnem exurituiignis; anhelat; ut
censura publicam subire po_niteiUiamcogilnr, pro- voluptatem cxpleal; at contra timel ne ad medium
fecto ecclesiasticis indignus officiisperspicua Patrtim venial, ne in publicum-exeai, ne hominibus iunote-
sententia judicaiur. Unde et heatus papa Sirieius -scat. Qnem enim ille non limeat, qui et ijisum com-
inler csetera scripsit, dicens : lllud quoque nos par munis ruinae participem payida susplcione formidai?
fuit providere , ul sieut pceniteni.am agere cuiquam Ne videlicet et ipse qui simul peccat, judex sceleris
non conceditur clerieorum, ila et post pcenitudinem, per confessionem fiat, dum non modo-quiapeccave- ,
1
ac reconciliationem nulli unquam laico liceat hono-. ^ rit, confileri non ambigat, sed eliam cum quo pecca-
rem clerieatus adipisci; quia quamvis sint omnium vit consequerrier adjitngat: ul sieut rinus in peeeato
peccaiorum conlagione roundali, nulla tamen debent roori, nisi altero moriente non potuii; iia cl al.er
gerendorum sacramentorum inslrumenta suscipere, alteii resurgendi occastonem prsebeal, cu;u resurgit.-
qui dudum fuerant vasa viliorum. Cum. ergo hujus Ardetcaro misera furore libidinis, iremilTnensfrigida
peccali obnoxium non solum duram, sed et publicanr rancore suspicionis, et in pectorc miseri horainis jam
poeniteniiam B. Basilius subire praecipiat; pceniten- quasi tarlaretim chaos exaeslual, dnm quot cogiia-
iem vero clericalus ordinem oblinere Siricius inler- lionum aculeis pungitur, quodanimodo lot pcenarum.
dicat; manifeste coliigilur, quia qui foedacum mas-- suppliciis cruciatur. Infelici quippe animseposlquam
culo libidinosse immundiiise sorde polluitur, eccle- hic veiienatissimus coluber dentes semel infixerii,
siaslicis fungi officiisnon meretur; nec idonei sunt illico sensus adimitur, memoria tollilur, mentis acies
divinum tractare mysterium, qui, ul dicilur, dudum obscuratur; fit immemor Dei, obliviscilur eliarn sui.
fuerant vasa vitiorum. Haecnar..que pestis fidei fundarnenlum evacual,*spei
.CAPUT.XVI. robur enervat, charilalis vinctilum dissipat, justUiam
Nefandcelurpiludinis digna viluperatio. loHil,fortitudinem subruit, leroperanliam ,exiinilf
Hoe sane viiium nulli prorsus esl viiio conferen- " prudentiae acumen obtundil.
dum, quod omnimu iihmanitaleai superat viliorum. Et quid ampliusdicam? Quandoquide nomneni vir-
Hoc.s.quiJem yitium hiofs est corporum, interilus ttitum cimeum decuria humani cordis expellit,omneni-
est animarum, earne;n polluli, meniis liimeii exstin- 5 que viliorum barbariein, velutevulsisporiarumrepa-
guit, Spirithm sanctum de teinplo humani pectoris gulis.iniromiltit.Cui scijicet illa, qruesub specieter--
cjicit, inceniorem luxurise diabolum introducii, J,@4 renae Jerusalenr dicilur, Jeremiae senleiilia con-
mittitin errorem, sublrahit decepls?.menti funditus gruenter aptalur : « Manum, inquii, misit hoslis ad
veriiatem, eunti laqueos prseparat, cadenli ihpu- 1©5 omnia desiderabilia ejus ; quia vidit-genles
teum, ne egrediatur oppilat, infemum aperit, para- ingressas sanctuarium suum, de quibus praeceperas
(disi januam claudil, coelestis Jerusalem civem tar- ne intrarent in Ecclesiam luam (Thren. l). >Nimi-
larese Babylonis facit hseredem, de stella coeli,stipu- rura quem hsec atrocjssima bestia cruenlis semel
lam exhibel iguis ajternl, abscindil membrum Eccle- faucibus devorat, a cunctis bonis operibus quibus-
siae, et in vorax projicil gehennae sesUiantisincen- dam suis vinculis obligat,- per omnia nequissimae-
dium. Hoe vitium supernse palri_e muros c^nalur pravitatis abrupla prajcipilanier effrenat.Mox nemp&
 "
177 ORUSC. YII. — LIBER GOMORRHIANUS. 178
ut quisque in hanc extrema. perditionis abyssum .A Sodomorum, quia unusquisque nunc""tantodeteiius
fuerit lapsus, a superna patria exsul eflicilur, a delinquit, quanlo el ipsa evangelicse gratiae ,man-
Christi corpore separalur, totius Ecclesiaeauctori- dala conlemnil; et ne remedium excusatorise ler-
tale confundilur, omiiiura sanctorum Patrum judi- giversationis inveniat, nolitia illum divinse legis
eio condemnatur, inter homines in terra despiciiur, inslanter accusat.
a cceleslium civium contubernio reprobatur ; fit Heu, heu, infelix anima ! cur non consideras a
sibi coelum ferreum, et lerra senea; neque illuc quanlse dignitalis culmine sis ejecta, quanto splen-
potesl pondere eriminis gravatus assurgere ; neque doris et gloriaesis decore nudala ? Quomodo obtc-
hic sua mala ignorantiae latibulo diuiius occuliare : xil ealigine in fui'ore sr.o Dominus filiam Sion",
uon hic potesf gaudere, dura vivi.; nee iJlic spe- projecit de ccelo in terram inclylam Israel, egres-
rare, dum deficit, quia et nunc humanae derisionis sus est a filia Sion omnis decor ejus ( Thren. u )
opjjrobrium, et postmodum seternse damnationis Ego calamiiati luce compatiens, el ignomiiiiam
cogilur peiferre lornientum. Cui videlicet animae tuam amarissime deflens, dico: « Defecerunt prae
bene congruit illa prophelicsj lamentationis vox, lacrymis oculi mei, contuibata sunt viscera mea ,
qua dicitur : i Vide, Domine , quoniam tribulor, effu.sumesl in ierra jecur meum srrper .conlriliorre
yenler meus conlurbalus esl, subversum, est cor J I filisepopuli mei (Ibid.); > et lu mala lua pensare
meurn in menietipsa, quoniam plena sunr amarilu- dissimnlans, aique animds a crimine sumens,
dine : foris interficit gladius, et domi.mors simiiis Sedeo., ais , regina; et vidua non sum ! Ego capli-
est
' "(Tlircn. i). > vilateni tuam roiseratus exclamo : Quare Jacob du-
. CAPUT XYII. ctus esl utveniaculus, et Israel faclus est in prse-
Flebilis lamentalio super animam immundiiiez dam ? ( Jer. n.) Et tu dieis : Qnia dives sum, et
sorctibus deditam. locupletatus, el nullius egeo. Et nescis qt:ia tu es
Ego, ego te, infelix anirna, defleo, aique ex miser, miserabilis., et pauper, et caccus, et nudus?.
intiino jieclore de tuse perditionis-sorle.susp.ro. (Apoc. ni.)
Defleo te, inquam, roiserabilis anima immunditise Perpende, miser, quanta cor tuum obscuritas
sordibus dedita, toto nimirum lacrymarum fonte premat; animadverte , quam densa le caligo cajci-
lugenda. Proh dolor ! Qnis dahit capiti meo aquans, tatis involval. In vjrilem sexuin furor te libidinis
cl dculis meis fontem Iacrymarum ? (Jer. ix. ) Nec impulil? In tnam le speciem, hoc esl.Tirum in ,
inconvenientiushaecflebilisvox me nunc singultante virum, luxurise rabies incilavit ? Nulrquid bircus in
depromitur, quam tupc ex ore prophetico fere- hirciim aliquando libidine praecipilaius .insiliil?
haiur. Non enim lapidea lurritae. urbis propugna-' ->Ninrqnid aries in arietem ardore coitus insanivit?
cnla, non manufacti lempli subversa conqucr*r .Equus r.empe cum equo ad unum prsesepe blande
sedificia, non vilis vulgi agmina lamenior ad Baby- _el cpncorditer pascitur, qui visa equa in sensibili-
lonici regis imperium ducla fuisse captiva ; nobilis tatem luxuri_e prolinus efferalur. Nunquam laurus
a.me anima plangitur, ad imagrnem Dei, et simili- taurum amore-eoeundi pelul^nter appetiit-, nun-
tudinem condita , el pretiosissimo Christi sanguine quam asinus sliraulocoucumbendi cura asino'i'udi-
comparala, ihullis clarior aedificiis, cunclis certe lus emisii. IIoc ergo perditi homines perjietrare non
-terrense fabricse prseferenda fasligiis. Insignis igilur metuunt, quodipsa quoquehrula animalia perhor;
animse lapsum , el lenipli ,-in quo Chrislus habila- rescuni.: quod ab biimanse praviiatis temeritale
verat, lamenior exeidium. Oculi mei jjlorando defi- commitlilur, irrationabilitim pecorum judrcio con-
cite, uberes lacrymarum rivos effundite, continuis deprnatur. Dic, vir eviiale ; re'sponde, lromo effe-
fletibns irisiia Irigubres ora rigate. Deducant cuns minale, quid in viro qujeris, quod in lemeiipso
propiiela oculi- mei lacrymas per diem et noclem, invenire non possis ? quam divefsilalem sexuum?
et non laceant, quoniam conlrilione roagna eonlrita qugj varia iineanrenta memhrorum ? quam molli-
est virgo filia pojmli mei.jjlaga pessima"vehemenler liem 1, Tiuam carnalls illecebrse leneritudinem ?
( Jer. xiv ). Filia quippe popuh mei pessima plaga J quam lubrici vultus jucunciiiatem? Terreai le ,
pcrcussa est; quia anima, quae sanctse Ecclesiae. quajso, vigor masculini aspeclus, abhorreat mens
fnerat filia, ab hoste humani' gener.s lelo iinmun- tua viriles arlus. Naluralis quipjje ajipelilus offi-
diliceest crudeljter sauciaia : et quae. ih aula regis cium esl, ul hoc unusf,uisque extrinsecus quserai
seierni lacle sacri eloquii lenere ac mollifer, ehu- quod inlra suse facullaiis clauslra reperire non
triebaliir ; nuiie veneno libidinis pesiilenler infecta, valel. Si-ergo te -conlreeiaiio 'masculinse carnis
in sulphurels Gomorrhajcineribus tumefacta, acai-. oblectat, verle manus in le : el scito, quia quid-
gida jacere conspicilur.« Qui enim vescebantur vo- quid apud te non invenis, in alieno corpore in va-
lupluose, inlerieruut in viis ; -qui nulriebanlur in cutim quaeris. Vse libi, infelix aninia ! de cujtis
I6S croceis, amplexali sunt stercora (Thren. iv),t_ interilu tristantur angeli, insulfant plausibus iui-
Qiiare ? sequilur propbeta, et dicit:_ t Quia major mici; facla e's pj-sedadsemoiium, rapina crudelium ,
populi mei peccato Sodo- spolium jmpiorum : « Aperueruni super le os suum
effecta esl iniquitas__fili3e
nrorttm, quse subversa esl in momento (Ibid.). > ornnes inimici iui; sibilaverunl, et fremuerunt
Iiiiquiias quijjpeClirislianseanimaj peccaltiin stipetal de^nlibus, et divcruirt : Devoiabimus eam : en isia
 179 S. PETRl DAMIANI-GPP.TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. . 180
est dies, quarii exspeclabamus : invenimus, vidi- _. A iaribus removeri non pateris ? Si ipse dimisso regise
mus { Thren. n ). s dignilatis imperio, babitare !68' in doino privala
167 CAPUT XVIII. usque ad obitum non erubuil; tu cur a sacerdoialis
Quod ideo anima debet plangi, quia non plangit. oificii confunderis arce descendere ,"ut in poenifen-
Idcirco ego te, o miserabilis anima, lot lamen- tisc sepultura conclusus, te inter vivos sludeas quasi
tationibus defleo, quia te flere non cerno; idcirco mortuum depulare 1?Et, ut ad illara Joab mysticam
ego pro le humi prostratus jaceo, qttia te male recurramus historiam, si ipse gladio corruisti, quo-
erectam post tam gravem lapsum ultro eliam ad modo alium per sacerdotalem gfatiam-suscitabis? Si
fasligium eeclesiastici ordinis contendere video. ipse exigenlibus meritis, indiges pane, id est, a
Cseterum si tu te in humilitate deprimeres, ego de Chrisli separatus es corpore, quo pacto alium po-
tua reslauratione securus, lotis in Domino visceri- leris coelestis mensae dapibus satiare ? Si lu Ozise
bus exsultarem ; si conlriti cordis digna compunclio lepra es percussus in fronte, hoc est, infamisenota
pectoris tui arcana conculeret, ego ndn immerilo dehonestaris in facie, quomodo alium poteris obdu-
ineffabilis Iseiilisetripudio j'ucundarcr. Idcireo erge cta jjerpetrati criminis alluvione purgare ? Eruhes-
maxime flenda es, quia non fles ; ideo alienis dolo- -cat ergo lumefahla superbia , nec super se extolli
ribus indiges, quia calamitatis luse periculum ipsa "B inaniler "appeiat, quam infra se proprii realus sar-
non doles; et eo amarioribus fraternse compassionis ciua non mediocriter gravat; discat mala sua subtili
es fletibus deploranda, qtro nullo perpenderis pro- consideratione perpendere, discat se inlra mensurai
prise tristilise moerore lurbata ; ut quid damnalionis suaj metas humiliter cohibere, ne dum id, quod
tuse pondus pensare dissimulas ? ut qtiid te modo in nullo.modo prsevalei assequi, arroganter usurpet j
peccatorumprofunda mergendo, modo in superbiam hoc eliam qrrod vera~humililas sperare poluissef}
'elevando, iram tibiin die irse thesaurizare non prorsus amitlat. ',
cessas ?:Yenit, venit super te maledictio illa, qu_e CAPUT XIX. -
ex ore David in Joab, et in domum ejus est, fuso Quod ruhta est poputi^ officiumsacerdotis indigni.
Aliner Sanguine, j'aculata. Pestis illa Gomorrhiana Quiclest, quseso, o damnabiles carnales homines,
nunc in babitalione lui coi'poris vivit, qtrse domum qurifl tanto ambitionis ardore eeclesiaslicaedignitatis
Joah crudelis homicidii ultione damnavil. Percusso -ciilmen appelitis? Quid esl, quod'tanfo desiderio
quippe Abner, ait David : « Mundus ego sum, et veslrse perditionis nexibus Dei populum illaqueare
regnum meum usque in sempiternum a sanguine tentatis? Non vobis sufficit, quia vpsmelipso.sin alta
Abner filii Ner : et veniat super capul Joab, et su- _, facinorum prsecipitia mergitis, nisi ruinse veslrae
tper omnem domum patris ej'us, nec deficiat dedomo * periculo et alios inyolvatis ? Si enim fortasse quis
•Joab Gomorrhianum suslinens (IIReg.m).t Pro.quo veniat, ut pro se ad intereedendum nos apud po-
-secunda tianslatio babet: Fluxum seminis susli- tentem quempiam virum qui sibi iralus, nobis vero
uens, et leprosus tenens fusujn, el cadens gladio, esset inijognilus, dicat, protinus respondemus : Ad
et indigens pane. Lepra, quijipe perfunditur, qui inlercedenduni venire non possumrrs, quia famllia-
gravis peccati labe foedaiur. Fusum vero tenere, est riiatis ejus notitiam noli habemus. Si ergo homo
virilis vitae forlia facla.felinquere, el feminesecon- apud hominem, de quo mihime prsesumit, fieri in-
versationis illecebrosam mollitiem exhibere. Gladio iercessoT erubescit: qua mehte apud Deum inter-
cadit, qni furorem divjnse indignationis-incurru. «essionis locum pro populo arripif, quf familiarem
Pane indiget, quem a perceplione Chrisii corporis, se ejiis "graliae esse per vitse meritum nescit ? Aut
proprii reatus poena .coercet : Ille est enim panis ab-eo quomodo in aliis veniam postulat, qui, ulrum
vivus qui de ccelo descendit (Joan. iv). sibi sil placalus, ignpral ? Qua in re est adhuc aliud
Si ergo posl fluxum seminis Ieprosus faclus prae- sollicitius formidandum, ne qui placare iram posse
cepto legis extra castra manere compelleris, cur erediiur, Iranc ipseex proprio reatu mereatur. Ctrn-
adhuc in eisdeni castiis etiam honoris primalum-p.. cti cnim liquido novimus, quia cum is qui displicet,
obtinere conlendis ? Nunquid non Ozias rex eum ad intercedendum miltitur, irali animus ad defe-
superbe adolere incensurn super allare thymiamatis riora provoeaiur.
voluisset, postquam se plaga leprse ceelilus percus- Qui ergo adhuc desideriis terrenrs astringiiur,
sum agnovit, non modo a sacerdolibus de temjilo caveat; ne dislricti Irarii Judicis gravius accendehs,
expelli patienter tulit; sed et ipse celoriler egredi duni loco delectatur gloriae, fiat subditis auctof rui-
fesiinavit ? Scriptum quippe esl: « Cumque respe- nse. Soleiier ^fgo se quisque metiatur, ne Jocurn
lisset eum Azarias.pontifex, etomnes reliqui sacer- sacerdolalis oflicii suscipere audeat, si adhuc In se
dotes, viderunt lepram in fronteejus, etfestlnato vilium daranabiliter regrral; ne is, quem crimen
expulerunt eum; t moxque subjungitur : < Sed et depraval proprium, intercessor fieri ajjpeiat pro
ipse perterritus, acceleravit egredi, eo quod sen- culpis aliorum. Parcile ergo, parciie, et furorem
sisset plagam Domini (II Paral. xxvi). > Dei adversum vos inexslinguibiliter accendere for-
Si rex -corporali Iepra percussus, a sacerdotibus mWale, ne quem inique agendo patenler offendi-
de lemplo ejici non contempsit, tu leprosusiri ani- tis, ipsis quoque - oraiionibus acrius jrrilelis , ac
ma, cur tot sanctorum Patrum judicio^a sacris al- projnia ruina contenti, eavete fiefi alienx perdi-
 iSi. OPUSC. YIL — LIBER GOMORRHIANU-S. 182
lionis obnoxii; quateiuis quo lemperanlius ifunc .\ ut qui alienum sanguinem volens effuderat, digna
si et sur sanguinis pro-
169 peccando. corruilis , eo facilius quandoque eiim pcena percelleret, 17@
-jiorrecta manu poenilentise per Dei misericofdiam fluvium noiendo toleraret. Sed quia diu dispulando
' - ad- hoc usque pervenimus , ut et ipsum Dominum
resurgalis.
CAPUT XX. immundorum sacrificia reprobaiiiem, et contesta-
Qupd,de~manibusimmundorum nolit Deus accipere torie prohibentem Jiquido nionstraremus : quid nos
sacrificium., peceatores^niramur, si ab his in nostra admonrtione
Quod si ipse omnipotens Deus de manibus.vestris contemnimur? Si divinseVQcisjmperium parvipendi
sacrificium dedignatur accigefe, qui vos estis, qui ^incrassaio reproborum corde conspicimus; quid mi-
irolenti imporlune praesumalis ingerere?. Viclimae rum si nobis non credilur, qui terra sumus?-
quippe impiorum abominabiles Domino (Prov- xxi). CAPUT XXI.
Sed qui me stomachamini, atque despicilis atrscul- Quod
- ' nttlla sanciitalis oblalio a Deo suscipilur, qua
tare scribentem; rpsum saltem audiie prophelicO immundiiimsordibus inquinalur.
•.Hjbis
ore loquentem : ipsum, inquam,-audile eoncio- Jam ergo qui sanctorum Palrum reverenda con-
nantem, inlonantem, vestra sacrificia respuenlem, cilia despicit, qui apostolorum apqslolicorumque vi-
vestris ohsequiis publice reclamantem. Ait enim g.rorum prsecepla conlemnit, qui canonicsesanclionis
eximius prophetarnm Isajas, jmo Spiritus ,sanctus edicla prscterire non_melult, quiipsius divinse-aucto-
per oslsaiae: t Audite, inqujt, verbrrm Dornini, prin- ritatis imperium floccipendil, admonendus esl saltem
.eipes Sodomorum, pereipite auribus Iegem Dei no- ut diem vocationis suse anle octilos ponat; et quo
slri", populus Goinorfhse. Quq mihi multiiudinem gravius peccat, eo idurius se judicandum essehon
victimarum vestrarum, dicit Dqminus? Pleiius suiu ambigat. Sicut sub specie Babylonis ab angelo di^ '
holocauslo arietum, et adipe pinguium : et sangui- cilurt~_« Quantum se exalt_ivit, et- in deliciis fuitj-
nem vitulorum, et agnorum et hircqrum nolui. Cum tantum date .ei tormenla et luctus (Apoc. xvm). >
venerilis ante conspecluin meum, quis qusesivit hscc Admonendtts est, ut consideret, quia quandiu liujiis
de manibus vestris ,' ut anibularelis in atriis meis ? viiii morbo laborare non cessat, etiam si aliquid
Ne offerhiisultrasacriflciumfrus.ra; incepsum abo- boni agere cernitur, suscipere tamen praemium non
rrjinaiiqestmihi : neomenias, et Sabbatum, et festi- meretur.' Nec ulla religio, nulla sane mortificalio,
yilales alias non feram; iniqui sunt eoetns vestri; nnlla vitseperfectioioculis superni Judicis-digna de-
JShlendas vestras, et _solemnilates vestras odivit cernitur, quae tam turpis iinmundiiiae sordibus in-
anima mea ; facta sunt milri molesla, laboravi susli- quinatur.
siens. Et eum extenderiiis manus veslras-, avertam C Ctauiem probetur_ verum esse quod dicitur, ve-_
oculos meos a vohis: et cum muiliplicaveriiis ora- nerabilis Bedaetcstimonium in medium deducalur :
tionem, nqn exaudiam; manus 6nira vesirae.sanguiiie « Qui, inquit, ila eleemosynam tribuit, ut culpam
plense sunl (Isa., i). >Animadverlitisigitur^ quialiect. non dimittat, anlmam non redimit, quani a viliis
omnia viiiorum mala divinse correptionis sententia non compesuil.">Hoc ille eremita suo facto probat,
cpmmuniier ferial, in principes lamen Sodomorum, qui cum multis virtutibus cum suo quodara eollega
et populum Gomorrhaeprincipaliler jaculala descen-v deservisset, lisecilli per diaboltrm injecla cogitailo'
dat; utsi bumanse auestatipnicredere fortasse dis- est :-ut quandocunque libidine titillaretur, sic semen
simulat, quam sit hoc_moriaIevilfum, divino sallem detritu-genitalis membri egerere deberet, lanquam
tcsiimoniOj litigiosorum iemerjtas.jujquiescat. - pblegmade naribus projicerel; qui ob i(l et dsemo-
Si autem ab, aliquo nohis opponalur, quod in pro- nibtis moriens,videntesocio, traditus est. Tum idem
jiheliea locuiionc subjimgitur : « Manus, inquit, socius reatum ejus ignorans, sed exercitia virlutum
veslrae sanguine plense sunt; >.ut yidelicel in di- recolens, pene desperavit, dicens : O quis poterit
vinas inventionis oraculo magis.homicidium quam salvus esse? quomodo isteperiit? Cur mox angelus
carnis Immundiliam vulit intelJigi, noverit in divinis aslans, dixit: N'e turberis; iste enim, iicet multa
eloquiis omnia peccata sanguinem nuneupari; David fecerit, tamen per illud vitium, quod Apostolus vocat
attestante, qui ait s « Libera mq de- sanguinibus, itumundiliam (Rom. 1), cuncta fcedavit.
Deus, Deus salutis meas (Psal.-*L).s Yerumtamen si- CAPUT XXII.
elhuj'us vitii naturam.studeamus solerter inspicere omnes quatuor itli modLsuperius enunierati,
et physicorum dicta ad memotiam revocare, inve- y Quod conlra naturam sunf. . ^
nimus seminis fluxum ex sanguinis origine procrea- Npn ergo in eo sibi quisque blandiatur, quia eum
ium. Sicut enim agitalione ventorum aqua mjiris in alio non corruit, si per semelipsum his luxqriantis
spumam convertitur , ilacontreclalione genilalium ilJecebra. contaminationibus fluit; cum iste infelix -
sanguis in humorem seminis excitatur. , ereinita qui daemonibusin morlis arliculo traditur,
Nonergo a sano inlelleclu abborrere merito cre- non alium polluisse , sed semelipsum perdidisse per
ditur, si quod dictunr est, manus vestrae sanguine immunditiam doceaiur. Sicut enim ex uno vitis
plenae sunt, de peste immunditise dictum esse videa- 171" cespite diversi palmites prodeuht, ila ex una.
lur. Et hoc fortasse fuit, quod illa in Joab vindicta Sodomitica immundilia, velul venenatissima radice,
non ex alia, quam e\ fusi sanguiiiis culpa processil; quatuor illi ramuseuli, quos superius enumef avimus,
 185 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA -184
oriunlur : ut ex quocunque eorura quis pesliferum .H deiuibiis inferni deiractos 1^2 in tarlarum tra-
botryonem carpal, jirolinus veneno infectus indiffe- rlidit cruciandos, in judicium reservari. El civi.tates
renter intereai. Ex vinea enim Sodomorum vitis Sodomorum el Goinorrhaeorumin cinerem redigens
eorum , el propago eorum ex Gomorrha : « Uva (Gen. xix), eversione damnavit, exemplo.eorum qui
eorum , uva feilis, et butrus amaritudinis ipsis impie acluii sunt (II Pelr. 11).t Quid esl quod beatus
(DeiU.xxxn). >Sei'pensenimiste,queninostrse dispu- sjjostolus postquam diaboliccedamnalionis pracipi-
lalionis sude frr.ngere niliiiur, quadriceps esl, et lium. retulii, ad Sodomorum quoque, et Gomorrhaeo-
cujuscunque capitis deute momordit, totum mox-suae rnm se mox Convertit excidium^ iiisi nt p.itehter
nequitiae virus infud.t. osicnderel, quia qui nunc sunt imniundjti_e vilio
Sive. e'rgo semelipsum quis polluat, sive alium traditi, simul eliam ctim inmiundis spiritibusaelerna
quhcunque modo , licet discreiione servata , procul .sunt uitione damnandi? Et quos nunc afdor Sodo-.
dubio tamen Sodcmiticum scelns perpelrasse con- niiticajlibidinisyexatj-postmodum ctiam cum ipso
vincitur. .Neque eiiim Jegiiur, qtiod illi Sodoinorum tuiius iniquiialis auclore flamma perpetuse combu-
incolse soiumniodo alios con..uuimalo actu corrupe- stionis exurat? Cui sententise etiam Judas apostolus
rini; sed poiius creJendum est quod juxla effrenalaj ajuissime concinit, dicens : c -Angelos, inquit,qui
liljidinis inrpelum , diversis modis sint in se, vel in ]B non observaverunt suum principatum , seddereli-
alios turpiludiuem operati. Plane si quis veniaelocus queruiil suum domicilirrm,in judickim magni diei,
ih bujus vitii ruina praeberetur, cui propensius re<- vinculisseternissub caligine servavit: siCulSodoma
missio indulgenda competeret, qtiam illi videlicet el Gomorrha , el finilimsecivitales simili modo ex-
eremilae, qui jiesciendo peccavil? qui per simplici- fornicatse, el abeuntesposi carrrem alteram, factaj
tatis imperitiam cecidil? qui sibi hoc licere , velut stint exemplum , ignis seierni poenam sustinentes
uaturalis officii debitum, seslimavil? Discant miseri, (Jtul. i). > Palel ergo, quia sicut angeli suum non
diseanl se a tam detestabilis vilii peste compescere, observantes principatuni, tariare;e_caliginis meruere
len-iciiianlern libidinis Iasciviam viriliter edqmare', supplicium; ila qui a sacri ordinis dignitate, in cai-
petulanlia carnis incentiva reprimerc, terribile divi- nalis vitii "voraginemcorruunt, in perpetuse damna-
use districlionis judicium .medullitus formidare ; ad tionis baraihiuni merito devolvnntur.
inemoriamsemper revocaules illain apostolicaecom- Ef, ut brevilcr cuncia concludain",qutsquis quo-
winationis sentenliam, qua dicilur : « Terribile est libet eorum raodo, qrios supra distinximus, uefaiidaj
incidere in manus Dei vi.entis (Hebr. x). t Rltid turpiludinis se contagione foedaverii, nisi frucluosss
eliam formidoloserccolentes , quod propheta mina- pceniteiitisefuerit sasisfaciiorie purgatus , nunquam
citer intonat, dicens: « Quia in igne zeli Domini ^J habere Dei graliam poleril, minquamCiirisli corpore
devorabitur omnis terra, et in gladio ejus omnis ciro et sanguine-dignus erit, nnnquam eoeleslis-palrise
{Sophon.i). s Si eniir. carn.iles homincs divino gladio iimeii iuirabil, quod aposiolus Joannes in Apoca-
devorandi sunt, iil quid nunc ipsam earnem damna- lypsi manifeste declarat, qui dum tfe cceleslis regni
biliter diligunt ? ut quid carhis voluptatibus ener- gloria loqueretur, addidil, dicens : « Non intrabit in
viter ceduni? lile nimirurnesf gladius, quem Do- illam aliquis c.inquinalus, el faciens abomiiiationem
mrrrus per Moysen intentat peecatoribirs, dicens : (Apoc.xxi). s
. Exacuamvelutfulgur gladiunimeum(Deut. xxxii). t CAPUT XXIII.
Et iierum : « Gladius, inquit, ltreus manducabit ExhoHatio lapsi iri peccaloliominis, ul resurgat.
carnes (Ibid.); t id est, furor mens degluliet in car- Exsurge, exsurge, quseso,expergiscere, o liomo,
nis delectalione viventes. Sicut enim ii, qui adver- qui raiserse volupialis sopore deprimeris; revivisce
siiS-VJtiorumiiionstra conllignnt, supernse yirtulis landeni, qui leilrali coranr inimicis luis gladio cor-
auxilio fulciuntur; ila e diverso carnis immundiliae rtiisti. Adest aposlolus Paulns; audi illuni yoeifeT
dediti, soli divinaeultionis judicio reservanlur,. Unde rantein, pulsanlem, concuiientem, clarisque super
el Pelrtis : « Novil, inqtiit, Dominus pios de tenla- te vocibus inclamantem : « Exsurge, inquit, qui
tione cripere, iniquos vero in die judicii reservare "'dormis, et exsurge a moiiuis, et exsuscitabit ie
cruciandos : magis autetn, qui posl carnem in con- Christus (Epltes. \). > Qui Chrisluin-resuscitalorL-ro
cupiscentiaimmundiiiaeanibulant(IlPeir.u). >Qtios audis, cur de lua resuscitatione diffidis?Audi es'
eliam alibi increpans, ait: « Exislimantcs, inquit,diei ore ipsius :"« Qui credit, inquil , in me, eliani si
delieia§eoinquinaliories,et macuisedeliciisafflucntes, mortuus fiieril, viyet (Joan. xi). > Si vita vivifica-
conviviis suis luxurjanies in vobiscum, oculoshalien- lri\ le quaerit erigere, lu cur nllerius feras in
tes plenos adulterio, et incessabili delicto (Ibid.) i lua morte jacere? Cave, cave ergo, ne le bara-
Nec glorienlur, qui in sacro ordine positi sunt, si. fbrum desperationis absorbeal. Mens tua fiducia-
exsecrabiliier vivunt : quia quo altius stantes emi- Iilcr cx divina pielale prsesumat, ne pro Snagniiu-
nent, eo profundius corruenles jacent : et sicut dipe criminis impoeiiilens obdurescat. Non est
alios deberent nunc in sanctse conversationisviia enim peccalorum desperare, sed irupiorum; ncc
praecedere, ita postmodum alrociora cogunlur sup- magnitudo eriminum in desperalionem adducit
plicia susiinefe; quia juxia Petri vocem , * Dcns animam, sed impietas. Si enim tantum diabolus
eiiam angelis peccantibus non pepercit, sed ru- polnit , jut te in hujiis vilii profundasubmergeret;
"ISS - OPUSC. VII. — LIBER GOMORRHIANUS. 186
quanto- raagis le vlrtus Christi poterit ad eum , A irendaniur denique nervi rigidi, dentes nudi, ossium,
173 n'e quolapsus es, veriieeni revocare? «Nun- articuiorumque compago divuIsa,,omnitimque mem-
quid qui eecidit, non adjiciet ul resurgat ? > (PsaL. brorum composilio enormiter dissipata. 1,^^. Sic,
XL.) Cecidii"asinus carnis tuse in lulo sub pondere. sic inforniis, atque confusse imaginis monstrum ex-
esl stimulus pojnitenlise, qui pungat; est manus spi - trabat ab bumano corde prspsligium. Pensa igitur
rilus, quseviriliter extrahaf. Samson ille fortissimus, qjiam periculosae vicissiludinis sit permulatio, quod
quia male blandienli mulieri secretum sui cordis ape- per momeiilaiieam delectationem, qua in puncto se-
rviil, non solum septem crines, quibus virtus aleba- men ejicitur, posna, quse sequitur, per millia anno-
tur, anUsit, sed etiam prsedafactus Allophylis, ocu- rum curricula non finitur. Cogita quam miserum
los perdidit: posimodum vero capillis jam renascen- sit, quod ,per unum .nrembrum, cujus nunc vo-_
tibus, Domini Dei sui auxilium bumiliier peiiit, Juplas expletur, loium postmodum corpus simul cum
lemplum Dagon stravit, el multo inajorem quam anima atrocissimis flamniarum inccndiis perpeluo
jirius .hosiium niulljtudinem interemit (Judic. xvr). cruciatur. His, el huj'usmodi impenetrabilibus cogi-
Si ergo le impu.iica caro lua inollia suadendo de- latiouum cJypeisiniminenlia mala propelle, prseterila
cepit, si segtem dona sancti Spirllus abstulil, si lu- per pcenilenliam dele. "Carnis superbiam jejtinium
rnen non fronlis sed cordis exslinxii, non concidas B frangal;-mens assidtise orarionis dapibus saginata
anlnio, r.oli fundilus desperare, adbuc le in vires pinguescat. Hoc itaque modo prsesul spiritus subje-
c-cllige, virililer excuie, fortia lenlare prscsume, et ctam carnem disciplinaefrcno coerceai, et_ad supcr-
fcicper Dei misericordiam de iniinicis tuis poleris nam Jerusalem quolidie ferventis desiderii, gradi-
triumphare. Et cerle Philistsei crines Samson polrie- bus feslinare conlendat. ,
rnnt quidem radere, sed non evellere, quia et iniqui ..CAPGT XXIV.
spirilus licet a ie charismaia sandi Spirilus ad lem- Quod ad edomandam libidinem salis prosint casiilalis
pns exeluserinl, nequaquam tamen prsevalenl divinse pramia conlempktri. -.
reconciliaiionis remedium irreeuperabiliter abne- Operse.pretium quoque iJSl ut promissa caslitati
gare. Qualiter, obsecro, de largissima Domini .va- jjrajmia incessanter aspicias,-quorum dulcedine jjro-.
leas misericordia desperare, qui etiam Pharaonem vocatus, quidqttid versnlia cailidi insidialoris ojipo-
argrrit, quia post jjeccalum ad poenilentisereme- nitur, Jibero fidei pede franseendas. Si euim-atten-
dinm non confugil? Audj certequid dicat: t Bra- dalur felicilas, ad quam non sine transitu allingitur,
chia, inquit, Pharaonis regis .^Egypti contrivi, et Ieve fil qtiod Iranseundo laboratui^ ct conducius
non estdeprecatus ut-daretnr in eo sanitas, et red- fossor isedium labqris alleviat, dum mercedem ojie-
dcretur ei virtus_ad comprehendendum, .gladiiim . r;s, quse. debelur, inbianier .-exspeciat. Perpende
(IIIReg. xxi). >Quiil dicam Achab regem Israel? qui crgo qupd de militibus caslilalisjjer propheiam di-
ppsiquani idola fahricaliis est, jjoslquam Naboih citur : « Hic dicilDomiiius eunuchis, quj custodie-
Jezrahelilemimjjie-trucidavit, taiidem sicutex parte rint saljbala mea , et elegerinl quod volui, el ie-
huriiiliatus est, ita eliam ex parte est misericordiam iiuerjnl fcedus nieum : dabo eis in doino mea et in
conseculus. Tesle enim Scriplura, postquam terro- muris meis locum, el nolnen melius a flliiset fiiia-
rem di.inseeoraminalionis accepit, scidit vestem, et bus (Isa. LVI)._>Eunuchi quijipe sunl, qui insolenles
operuii cilieio carnem suam, j'ejunavilque, et dormi- carnis imjJelus reprimunl, effectumque a se jiravse
viliu sacco ei ambulabal demisso capite. Quid iia- operationis abscindunt. PJerique.iuitem eorum qui
quepqsi baec? « Facius .est sermo Dominiad Eliam -soliqjlati illecebfse carnaiis inseniuut, memoriam
Thesbilem,dicens : Nonue yidisli humiliatum Achab sui nomiijis jrosl-se reiinquere per poslerilatem so-
coram me?Quia igitur humilialus estmeicausa, non bolis concupiscunt; et hoc toto meiuis affectu id-
inducam malum in diebus ejus (Ibid ). J>Igitur si circo desiderant, quia ncquaquam se huic mundo
el illius poenitenlia non despieilur, qui nequaquam mori fundilus depulant, si nominis sui lilultim per
perseverasse cognoscitur; cur lu ex divinaj misera- superstites residuae prolis gernren estendant.
lioais largiiale diffidas,si infaligabiliter perseverare ^ Sed multo clarius multoque felicius liocipsum
contendas? Statue quoque liJ.i certamen assiduum cselibes munus acciphml, ad qrmd prolcUtii tam
adversus-carnem, armatus semper assiste conira fervidaeambitionis aeslibus inflaramanlur, quia apud
importunam libidinis rabiem. Si luxuriae flammain illum eorum memoria semper vivil, qoi perseierni-
os sibus. aestuat, proiinus illam Tnemoria perpetui talis statum nulla tempoium -lege periransil. Nomen
ignis exsiingnat; si caJlidus- iusidiator Jubricam igilur euimchisTiielius a filiisei filiabus divina voce
carnis„speciemobjicil, lllico niens _ad mortuorum prpmitiitur, quia memoriam nominis quani filiorum
sepulcra oculum-dirigat, el quid illic suave-taelu , posieriias,per breve temporis spaiium jiotuisset ex-
quid delectabile visu reperiatur, soJerler attendat. tendere,. isii merentur absquc tiiio oblivionis oLsia-
Consideret itaque-quia virus, quod nunc intolera- culo in perpetuurrrpossidere : «In rriemoiia, enimj
hiliter felet, qnod sanies, quse vermes gignit, et-pa- seterna erit justus (Psal. cxxi). > Et itertim in Apo-
scit, quod quidquid pulveris, quidqtiid aridi cineris calypsi per Joannem dicitiir : r Ambulabunt mecuij^
illic jaeere conspicitur, olim lseta caro fuit, quse-hu- in ulbis, quia digni sunl, etnon delebo nomina ej,-
• jusraodi passioiiibus in sua viriditate subjacuil. Per- rum de libro \tlse (Apoc. m): t Ubi iterum diciu.rr :
 187 S. PETRI DAMIANTOPP. TOMUSSEU PARS III. -- OPUSCULAVARIA. 188
< Hi Btuil qui cum mulieribus non sunt coiuquinati; A \. homicida aliense animse, servala censura silentii, di-
virgines enim sunt, qui sequuntur Agnuih qtrocunque vinse districtionis audeam raliocinium exspectare?et
ierit.Apoc. xiv); t et quod canticum caulant,quodnemo illius reatus fieri Ineipiam debitor, cuj'usnequaquam
ipossit dicere, nisiilla cenlum quadraginta'2,71» qua- auctor exstiieram ? E't eura Scripfura dieat: «Male
tuormillja. Singulare qnippe eanticum Agno virgines diclus, qui prohibet 2,76 gladiuni suum a sanguine
cantant, qtria crrmeo in perpetuum prse eunctis fide- (Jer. XLVIII);t hortaris me ut gladioslingusemesein
lilras, eliam de incomrptiohe carnis exsultant- Quod tacitiirniiatis theca repositus, et sibimef pereal,'dum
videlicet alii justi dicere nequeunt, licet in eadem offensionis riibiginem contrahit; ,et aliisnon profi-
.beatiludine' positi mereantur audire"; quia jjer clia- ciat, duni culpas prave viventium non configit. Gla-
ritatem quidem illorum celsltudlnem gfatantef aspi- dium quippe a sanguine prohibere, est correctionis
ciunt, ad eoruni tamen prsemia hon assurgunt. Qua- verbum a earnalis vitse percussione compescere. De
propter peiisandum est, atqnein mbnLenostra oneni quo gladio rursum dicitar : t Ex ore enim gladius
studio revolveildum, quahlse dignilalis, quahtseqiie ex ulraque parte aeulus exibai (Apoc.i). > Qualiter
sit excellenlise illic fieri stimmum , ubi summa &- eniin proximum ineum sicut meipsum diligo, si vul-
licitas esl esse vel ultimum : illic privilegii celsa nus quo eum non ariibigo.cfudeliter mori,neglig'en-
conscendere, ubi beatissimuni est -patria sequiialis B ter fero in ejus cprde grassari? videns efgo vulnera
jiira servare. Nimirum sicut atlesiante Veiitale, uieiiliura, cnrare negligam seciione verborum? Non
ftonomnes capinht verbumiioc in hoc sseculo(Mattlu me ita egregius prsedicator docet-,qui eo se aproxt-
xix); sic ad illam egregise remuneralionis gloriam." morum sanguine mundum credidit, quo feriendis
hon onines perveniunt in ftituro. eortim viliis non pepercil; dicilhnim :.« Contestor
Haec,et alia multa bujusmpdi, cbarissinie frater, vris hodierna die, quia mundus sum a sanguine
quisquis es, inlramentis lusesecrela conshlera, to; omnium :.uoii enim subterfugi, quo minus annuntia-
lisque viribus carriem tuam ab oihni pesie libidinis reni onine consilium Dei vobis (Act. xx). ">Noniia
immuncm servare festina, ut, •juxta apostplicse do- me Joannes instruxit,cui-videlicet angeliea admoni-
clrinse seiUeiiiiam , scias vas tiitim possidere iu tione pfaecipilur : « Qui audii, dical: Yeni (Apoc.
sanctificalione, et honore, hon in passioriedesiderii; xxn). * Ut nimirum -cui se vox inlerna' insinual,
sicut et gentes, quaj ignorant -Deum (i Thess. iv)." illuc etiam clamando, alios quo ipse rapitur, trahal;
Si adhuc stas, prsecipitium eave : quod si lapsus es, ne clausas fores etiam vocatus, inveniat, si vocanti
ad uucum pcenitentiae, qui ubique prsesto est, ma-_ vacuus appropinquat. .'
num fiducialiter tende; «t_qul uoii potiiisli cura Sane si.me ratum ducis corripientem corripere, et
Abraham procul a Sodomis degere, liceat vel cum ^ ui ita loquar?- prsesumpiorise argulionis "arguere,
Loth propinquae eombustionis excidio j'amj'am ur- cur npn Hieronymum corripis qui contra diversas
genle, migrare. •Quique navi incolumis subire non hsereticorum sectas tam mordaciter disputat? Cur
valueras portum,-snflrciat saltem perlati fluctus eva- non Ambrosium laceras, qui in Arianos publice
sisse naufragium : ei qui non meruisli ad litioris eoncionatur?-Cnr non etAugustinum, qui in Mani-
sinum sinc j'actura perlingere, libeat^arenisexposHo, c.iteos atque Donatislas tam auslerus litigator inve-
post periculum alacri, voce illud beati Jonae ce- hitur? Dicis mihi : Jure Mli,quia contra hsoreticos,
leusma canlare : « Omnes gufgites tui, et fluctus coirtra blasphemos; lu autem non iimes carpere
tui superme transierunt; et ego djxi-.' Abjectus sum Ghristianos. .
a conspeclu oculorum luorum, verumtamen rursus Ad quod ego sub brevitate respondeo; quia sicut
videbo iemplum sanctum tuum (Jotu n). t illi nitebanluf egressos el jam errantes ad ovilere-
CAPUT XXV. ^ ducere; ita etiam nostrse intenlionis est, eos, qui
Ubi scriptor probabililer se excusat. qualitercunque inlersunt, ne exeant, prohibere. Illi
Sr veroin cujuslibet manuslibellus iste devenerit, dicebant: s Ex hobis exierunt, sed non erant ex
cui conscientia minime suffraganle, superius com- j) j nobis, nam siessent ex noliis, mansissent ulique
prehensa forte displiceant, meque prodilorem, dela- nobiscum (I Joan. n). >'Etnos dicimus : Nobis-
toremque frglerni criminis arguat, noverit me favo- -cumquidem sunt, sed male. Studeamus ergo si pos-
rem inierni Judjcis toto intenlionis sludio quserere; sibile esl, ut deinceps bene sint nobiscum. lllud
pravorum vero odia vel linguas detrahentium non cliam addimus, quia si pessima esl blasphemia, ne-
limere. Malo quippecum Joseplr,-qui accusavit fra- scio, in quo sit mclior sodomia. Hla enim facit homi-
tres^apudpatrem crimine pessimo, in cisternam in- qem errare^. ista perire. IHa a Deo animam dividii;"
nocens projici (Gen. xxxvn); quam cum Heli, qui -diaboloista conjungit. Illa de paradiso ejicit; ista in
filiorum mala vidit, et lacuit, divini furoris ultione tartarum mergit. llla nienlis oculos caeeat; in ruinaj
mulctari (IReg. n,iv). Cum enim per os prophetae di- voraginem ista prsecipilal. Et si subtiliter indagare
vina vox lerribiliter comminetur, dieens : « Si vide- salaginnis, quod utriusqtie criminis in statera divini
ris. fratrem tuum inique agentem, et non corri- examinis gravius penset, inquisila sacra Scriptura
pueris eura, sanguinem ejus de manu lua requiram plenius docet. Ubi siquidem filii israel, qui Deiim
(Ezech.*m); i>quis ego sum, qui in sacro ordine blasphemantes, idola coluerunt, in eaptivilatem du-
vldeam^tam pestilens facinus inolescere, et velut cli"; Sodomitseautem ccelestisignis, et sulphuris re-
 - - ' 190
189 OPUSC. VII. — LICER GOMORRHIANUS. -
Perfuntur incendio devoraii (Gen. xrx). Nequc ego A tire non erubesceret, sopiatur.Non enim facile patet
sanetos doelores idcirco proposui, ut fumigantem querela, quod multorum judicio constiluitur. Saepe
torfem clarius praesumam conferre siderihus, qnippe atrtem sententia, quae ab uno consideraia juris aequi-
qui vix indigno ore tam-exceUentissimos viros .sine tale depromitur, ab aliis pr__judicim_ideputalur.
offensione commemoro, sed hoc dico, quia quod ipsi 17S Quatuor igilur hujus vilii diversitatibus, quas
vitia cofrigendo, etconfundendo feceruht. hoc etiam superius enumerayimus, diligenterinspeciis, digne-
juniores, ut facerent docuerunt: et si eorum terapore tur me bealitudo vestra decretali pagina clementer
cum tanta impudenlise liberlate hoec pestis fuissel instruere, cui earum obnoxius debeat ab ecclesiasiico
oboria, 177 non dubie credimus, quod prolixa ho- ordine irretractabilitef adjici; cui vero praelato di-
die viderentur contra eam volumina codicum exa- scretionis intuitu, possit hoc oflicium misericorditer
rata. ihdulgeri; quo supradictorum modo, et cum quanlis
Nemo me ergo dijudicet, dum adversus mortale lapso liceat cuique in ecclesiaslica dignitate persi-
vitium disputo;ubi nonopprobrium, sed provectum slere; qualiter autenip et cum quantis, si fcedatus
potius fraternse salulisinquiro, ne dum corripienlem fuerit, compellendus est in dicta necessilate cessare.
laborantes
persequilur, delinquenli favere videatur. Sed ut 8 Ut ex eo, quod uni dirigitur; mulii eadem
noslrae
Moysiverbis utar: « Si-quis est Domini, j'ungatur ignoranlia, doceantur, quatenus ambiguitatis
mecum [Exod. xxxii). > Yidelicetut qui seDei' riii- caliginem, auctoritatjs yestrse Iucerna dimoveat; at-
litem recognoscit, ad confundendum hoe vitium se que, ut ita loquar, apostolicse sedis ferrum ex agro
ferventer accingat, hoc io.is viribus expugnare non nutantis conscientisetolius erroris radicitus germen
flesinal: et ubreunque fuerit repertum, acutissimis evellat.
veiborum spiculis confodere, ct trucidare contendat; Annual omnipolens Deus, fevevendissime Paler, ut
et hujus vitii monstrum
quatenus dum eaptivalor densa curieorum acre cir- tempore apostolalus vestri,
et Ecclesise stalus undique
dumfunditur, captivus ah his, quibus servierat, vin- prorsus intereat, jacenlis
culrs absolvatur; et dumadversus tyrannum consona ad sui vigoris jura resurgat.
vox omnium unanimilei' clamat, is qui trahebatur,
SCHOLIA.
-prajda fieri furentis riionslri profinus erubescat: qui-
que ad mortem se rapi plurimorum leslimonio per- Legisprceceplumest, ut cum quis lepra perfundi-
hibente non dubital, in semetipsum reversus, ad vi- lur, sacerdolibus ostendatur: lunc autem non sacerdo-
tam redire quantocius non pigrescat. tibus, sed leproso poiius osiendilur, ium immundus
immundo peraclam communem nequiiiani confileiur.
*-"De his, quse
CAPUT XXVI. Iipe in Opusculo scribil B. .Damiahus,
Vbi ad dominum papam sermo reflectilur. ejusmens poliusspectanda quamverba. Nequeenim
ille signiQcat confessionem ejus, qui sacerdoti com-
. 5unc autem ad te, papa bealissime, in ipsius Opu-
pfici confitelur, ob poteslatis defectum, invalidam
sctili calce recurrimus, ad te styli hujus articulum esse, si ille j'ustum-titulum atque j'urisdictionem ob-
revoeamus, utcui incipieniisorigodirigiuir, inipsum linel; sed vult dicere Irujusmodi confessionera fruclu
merito peracti operis clausula lerminetur. Petirnus carere, ac quodammodo delusoriam esse; quoniam
igitur, et humiliter iraploramus, utelementia veslra, verecundiae ruboi'em poenitens necsenlit, nec ad
si dicere fas est, sacrorum xjanonum decreta, -quse compunclionem excitari polest ab eo, cujus pravi'
tamenvobis nolissima sutu, solerler inspicial; spi- exenqjli species ante oculos versatur. Quae omnia
riluales et prudentes viros ad consulltim hujus ne- aticlor expendit, ut in textu videre est ; ubi .etiam
cessarise indagatronis asciscat; -nobisque super his ait: Confessionem faclam complici sacerdoti, non ea
capitulis ita respondeat, ut omne de nostro peciore severitate fieri ob facilem poenitentiam condonanlis.
dubieiatis serupulum tollat. Nequehoc dicere idcirco Quare omnes Summistselicet confessionem illam va-
praesumimus,ut ad boc, Deo auctore, sufficeresolam Udani esse teneant. non lamen laudant, si fiai; nisi
profunditatis vestrae peritiam ignoremus; sed dum - in casu extremse^ neeessilatis. "SiccensenlGlos. in
sacraj auctoritatis tesiimoiiiuni adbibetur, dum plu- eap. Omnes, 50, qusesl.l; Sylvesier verbo.CVn/essio,
rimorum consensu el judieio res. geriiur, perverso- 1, n. 17,'atquealii.
rum hominum querela, quae foriassis e diverso mu- Sit nomen Domtnioenedtctum.
 '
m S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. 192

179-iso " ' •

QPUSCULUM OCTAVUM.

"DE-PARENTELJE GRADIRUS. AB JOANNEM EPISCOPUM CJESENATENSEM,

ET D. D. ARCHIDIACONUM RAVENNATEM.-.
I
'
Addita ejusdem argumenli dissertatiuncula alibi ab auctore habjta. - ,

AIIGUMENTUM. — Contra juris civilis consulios invehitur, qui gradus consanguinilatis ex lalere desceliden-
tium longissinieenumerabani: quos lanren canonica, et divina lex in quartageneraiioneconsliluit. Hac
illi prava opinione imbnti, non dubitabanl asserere. inler'pronepo.es malrimonium invicemlicite eontrahi
posse. Idquam sil absurdnm, quamquecathoJicaeEccl^sisetradiiioniconirarium, mullis probai, el adver-.
sariorunisenteniiampluribus rationihusconfulat.
Reverendissimls in Chrisioviris, JQANKI Csesenali A vlnae, et sseculi leges consangiiineos appellant, et in
episcopo, et D. D. archidiacono Ravennati, PETF.US hsereditatem suscipiunt, nec repelli possunl. _ In-
"
peccator monachus digni famulalus obsequium. ierrogentur igituv qui in tribunalibus judicant, qui
Ravennam, ul nosfs, nuper adii, quam mox pe- causarum negotia dirimimt, qui scrulandis legum
riculosi erroris scrupulo' lurbalam vacillare cognovi. decretisinsislunt, nunquid si.propinquiores desint,
Erat autem de consanguinitalis gradibus plunma cii-* usque ad seplinmiii gradum agnali sive in bseredita-
sceplalio; atquejam res eo usque processerat, pt iem, sive in tutelam nonadmittuntur? in cujus au-
«apienlesciviialis in unum convenientes, sciscitan- lem liEeredilalemex jiu.econsanguini.alis admitleris,
tiijus Florentinorum veredariis, in commune rescri- quo pacto velut extraneus ejus conjugium sortiaris?
pserinl, septimam generaiionem canonica aiictorilale Ut qiiid eliam tam operosa inter sacros canones
piaiilxam ila debere intelligi, ut numeratis ex lino figiira depingitur, ul non modo supra vel infra, sed
geheris latere quatuor gradibns, alque ex alio iri- ex ulroque eliam lalere, sex gradibus lerminetur, si
J uj.jure jam matrimonium posse contrahi videretnr. septiraa geneiv.tio, ut asseruut, tribus hinc enume-
Ad«,as,truendamquoque pj'Eeposlersehujusallegaiioiris raiis personis, atqueilliiie quatuorexplealiir? Necpie
inepliam, illud etiam in testimonium deducehant, B enim condiloribus canonum.cavenduhi fuit, ne trita-
guod Jusiinianus snis interserit Institutis(_lib. i, til. vus aviae, quse nimirum sibi irineplis est; vel jfilius
De Nupt., paragr. Inler eas) : . Sed nec neplem, in- trinepli, cui el ipse tritavus est, "in malrimonio
qiiil,fratris, vel sororis ducere quis potest, quamvis 181 j'ungeretur. Ipsa namqne rerum liatura non
jn quarlo gradu sil. . Ex quibus nimirum verbis"in- patitur, ut suprema pe^sona infimsc, eliam si non
(hictoria qiisedam colligebaiil argumenia dicenies : eSsei inhibitunj, copuletnr-. i
. Si neptis fralrisinei quarto jam a me gradu divi- Sed quod sanctidoclores humanee consangninita-
dilur, consequenier eliam filiusmeus qiiinlo, nepos lis lineam tol gradihus numeranl, ad boc enilunlur,
item sexto, pronejios autem rneus septem ab ea pro- ne personse ex latere venientes usque ad'jjr_efixum
cul elongatus gradibus inveliiiur. s Et quidera ego lerminum se invicem junganl, alioquin poslquam ad
nndis verbis isla dogmatizaniibus reslili, ac prout abnepotem, quse videlicet hiire quaiia persona est a
in expeditione licuerat, emergeiUeih, ut ita falear, filio, et pronepotem, quaeillinc lertia, ex ordine per-
h.eresim canonicse leslimoniis auclorilalis attrivi; venimr, cur ad enumerandas, adhuc alias frustra
quo tamen vos minime conienii, dignnm esse decre- descendit, si nulla easpropinquitaleinter se alter-
"visiis, ut qnod ore proluleram,- apicibus traderem; ulrum pertinere noverunl ? Porro salis onerosum
•.itqueila non paucis, sed omnibus hoc errore nu- ,J esset, -atque superfluum in genealogiae gradibus
iaiuibus, laclli compehdio responderem. deseribendis, iUas ^xtrinsecus -adliibere personas,
quse nullas inter se afflnitalis obtinenl consequen-
CAPUT PRIMUM. lias.Sed cum jnferiores gradus ab eodem videamus
Quodinter quos esl lexhceredilaricesuccessionis,3tulla seqne denominari, a quo et superiores relaiionum
sunl jura conjugii.
suarunr vocabula sortiuntur, nimirum ut cujus sunt
Ego autem vobis, iil in omnibus, etiam in har isii, filius, nepos, pronepos, abnepos, idem quoque
partelibenter.obtempero; sed liuic disjjulationi nil nihilominus, et illi sint adnepos, trinepos, sicut pos-
prorsusadjiciendum \ideo, nisi quod a majoribus sumus genitos a progenitore dividere, sic eliam
tradilum esse perpcndo. A quibus nimiruin iia esi nefas ducimus, ab uno utrinque deseendentes coh-
undique sali.sfacium, ul si humilitatis adsit octilus, genitos separare. Yerbi gratia , sicul lrinepos ai pa-
iiihil super bac ro sil nlterius inquirendum. Quid Ire, qui sibi videlicel trilavus est, dici nequit exira-
enim apertius eo, quod papa Calixlns asseruil, di- neus; sic etiam a trinepte, quse ab eodem simul e
cetis : « Eos autem consanguineos dicimus, quos di- regione descendit, non invenitur alienus.
195 OrUSC. VIII. — DE PARENTELJE GRADIRUS. m
CAPUT II. ^ lerrse sectindum speeies suas (Gen. n); t mox ho-
Quod mstar humani corpnris sex,- gradibiis minem, non multos; sed unum condidil, atque ex-
consanguinitas terminelur. ejns laiere coslam, ex qua mulier fprmaretur.,
Sic enira omnes hi gradus ad velerem referuntur eduxil,
originem, ut commeanlium secum novara non de- Ut quid enim onmipotens Deus cum ex caeieris
serant affinilaiem, sed ne res in infinilum prodeat, animaiilibus plura creaveril, Unum contentus est
competens a sanctis doetoribus xneta prsefigitur, hominem facere: ex quo nimirum, lanquam deesset
scilicet ul quousque esl successionum reperire vo- maleria figulo , muliebrem quoque sexum voluit
cabula , duret eliamnihilominus parentela. Unde propagare;- nisi ul charitaiem lrominilms commen-
mos inoJevit, ut sub figura humani corporis illa daret, el in fiaterni amoris eos unitate connecteret,
consanguinilalis descripiio jjingeretur. Sicrrt enim qualenus prqprise origini congruenlcs, nequaquani
corpus homiirissex infra, tolidemque supra, qui et diversi -resilireni menle, ,.qui unum probarenlur cx
ipsi dicunlur ex lalere, articulis constat; unde et -j- eorpore? Unde el Paulus ait: «Unum corpus,.Tiiius
sexus dicilur, qui in nredio esl, quasi sextus; quod spiritus, sicut vocati estis in una spe vocalionis
nimirum a secundis marnram, sive pedum digilis vestrse (Ephes. iv).. Yerumlamen cum affinilas ge-
facrle.esl invenirl : ila.nimirum el illa successionis i neris elongata discedit, bumanse pravitalis vilio
humanae figura senis utique jsuperius et inferius", quasi submoio fomite amoris flamma frigescit. Ad
atque in his, qui ex lalere veniunt, gradibus lermi- reparandum ergo mutii_ecbaritaiis igniculum.aecur-
haiur: quanquam ad propensionis cautelse gratiam, runt^ubinde fo_dera"nupiiarum. Enimvero quia sex
et septima his sit generatio consequenter annu- ajtatibus et jnundi tempus evolvi.tur, et humanitatis
merala. vita finitur, ipsa naiurse vis praebet, ut USquead sex*
Quisquis ergo vult inier eos, qui ab uno ex utra- tuni propinquilatis graduin germanus amor inhu-
qtie parle descendunt, usque^ ad ultimuni gradum manis viscerihus sapiat,, et quodammodo odorem
cognationis jura rescindere, fateantur quoque ne- inler se gemnnse socielaiis emiitat. Ubi autem ma-
cesse est, dextera hominis niembra membris sinislri nns consaiigubilatis, quse-captum a se trahebat,
lateris minime perlinere^ alque ul- quod dicimu.s deficit, illico mairimonii uncus, quo fugiens reyo-
liquidius elucescat, qui .trinepolem ab ea, quse al- celur, «ccurrit.
trinsecus est, trinejJte, affinitatis vinculo solutum . CAPUT IV.
judicat, inter digitos, qtiibus bsec scribo, el «inistrae Quod quibus est jus hcerediialis, ... et affinitas
manus articulos communionem deesse conlendal. generis.
Sed huic prayse assertioni reclamal Aposlolus, cum ' __Sed, ut de cajieris sileam , miror saltem legis
diclt: « Sicul enim corpus unum esl, et membra peritos ila.poluisse desipere, ut subjecta 183 fi-
babet mnlia; omnia aulem membra corporis cum gura , oculjs-videanlur in sappulandis gradibus
1S2 sinl multa , unum-.eorpussunt (I Ccr. xn).» caligare. Qui nlniirum durn quartum generis gradum
Sicut ergo multa membra per parlicipationem sui oelavum faciunt, quid super hac parte eliam suae
totiiis.simuLcoeunl, ut unum dicantur irreprehensi- leges definiant-, non attenduni. Sed ut ad exitum
biliter corpus; iia nimiruin diverssc personae,.quse' facilius valeat pervenire quod dicimus, sa,cros cano-
ah uno progenitore communiter prodeunt, unuai nes cum ipsis mundanis legibus conferamus. Habet
sunt procul dubio genus. . _ auiem hoc-Meldense concilium : « De afliiiiiale, in-
CAPUT III. quit, sanguinis per gradus cognationis placuil usque
Cur Deus in principio linum salummodo creaverit seplimam generationem observare.. Nam et hajre-
hominem, - ditasjerum per Jegales definitiones'sancilur usque
Ideirco aulemmairimonii lex tania magisterii arte ad seplifnum gradum prsetendere hseredum succes-
sub ecclesiaslica disciplina componitur, ut nrutuae sionem: non enim succederenl, -nisi eisdepropa-
chariiatis vinculum inter homines necessario tenea- gine coguationis deberetur.
lur, yidelicel, utquousque successionis ordo prolra- Secundum hoc igilur senientise synodalis edictum,
bilur, vicarius amor proximi ex ipsa germanitatis cni compelil jus-bcereditatiSj-compelit(iliampropin*
necessitudine prsebeatur. Cum.autem deficientibus quitas generis. Neque enim, ut dicittir, jn hseredita-
vo.cabulis deficit jam genus cognationis, occurrit tem succederent, nisi ad cognalionrs propaginem
prolinus lex matrimonii, et jamjam longius abeun- perlinerenl. At hic forsitan. respondetur, quia quod
tem quasi fugientem revoeaf, et anliqute dileclionis his verbis septem generaliones observari prsecipiiur,
inier novos homines jura reformat. Nec mirum si nequaquam illis altinet, qui ex laiere veniunt: serl
in generandis hominibus charitaii consulitur, cum ad eos polius, qui reela linea a -supremo progeniiore
in creandis quoque idipsum Deus rerum omnium descendunl. Sed si hujusmodi personis vel ad suc-
conditor, proeurasse videatur. Nam cum in ipso cedendum, vel ad conjiigandum terminum Seriptura
nalurse incrpientis exordio,-'ex singulis animanlibus praefigeret,profeclo rem infmilaih angnsiis limitibus
noHuna, sed mulla creasset,.sicut legi.ur: «Creavit coarctarct, Justiniano tesle, qui dicil .(Jnslil. bh.
Deus-cele grandja (Gen. 1); s et paulo post : «Pro- i, lit. De nupl., paragr. Ergo non omnes) : dnler
ducat, inquit, lerra jumenta, et replilia, et bestias eas pcrsonas^ quas parcntum , liherorumve locum
 195 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. 196
inter se cibtinent, nupliaecontrahi non possunt: vel- iA etiam quid Romanum censeat de cognatione conci-
ul inter patrem et filiam, aviam el nepotem, et lium. «Si quis, inquit, de propria eognalione, vel
usque £d-infinitun_.s Reslat ergo nt intelligamus, quam cognatus habuit, in conjugio duxerit, ana-
quia in his persoms, quse altrinsecus veniuut, septem thema sil..
generalioneS ohservafe debemus. CAPUT VI:
' CAPUT Y. Quod genemtiohes, qum ulrinque ab nno prodeunt,
debeanl numerari. -
In legis perilos invehilur, quos et de propriii^ simpliciler
legibus convenil. Dcbuerant quidem jam- bsec pauca sufficere, si ii
Nunfi igitur inquirainus, a duobus germanis fra- ctim quibusago, ulpote litibus assueti, scirent in
tribus deseendenles, quoto gradu sibi ihvicera pos- conlroversiam pauea movere. Illud itaque sub ocu-
sunt in hseredilal-emsuccedere? Yos denuo,'judices, los revocemus, quod causidicos nosiros ex suisle-
alloquor, vos de lege vestra convenio : vos, inquam; gibusnobisobjecissesupra retulimus, videlicel quod
legisperiti, qui jura s.crulamini, qui causas perora- neplem fratris, vel sororis dueere quis non pplest,
tis, inqulro :"Ulrtim is, qui sexlo locd ah uno fralre quamvis quarlo gradu sit. Cumque in astruendis
descendit, jure vocelur in haereditalem illius, qui' propriis allegationibus saepius verbahsee ilerarent:
ex altero sexla rursus generalionc proeedit? Sed 1B deinde ratlocinando,' assumendo, colligendo, mulli-
certe negari omnino non polcst, qtiin si alier eorum,! moda cavillalionum argume.nta componerent; in
quos proposuimus , inleslatus moritui', cum -nulla arcto positus, hac quae eo Ioci occurrere potuil,-
exstet persona propinquior, alter in ha_reditatem voee respondi : ilanc," inquam, suppulaiionem, quaj
ejus legibus admitiaiur , atque, ut ipgi debeatis ap- fratris, vel sororis' neptem a patruo,' vel avunculo
probare quod dicimus, de vestris rursus Tnsiilutis magno quarlo conslituit gradu ; filium vero ejusdem
teslimonium proferamus. Dicitur enira ^lib. m, tii.' patruijvel avunculi, Sfcut-dieilis, qirinio', nepolem
De legit. agnat. success., paragr; Caterum) : « Inter sexio ; prohepotem autem ejus ab eadem qtiaepras-
masculos agnationis jure hsereditas, etiam si longis- missa est/ nepte septimum numeral; forenses qui-
slmo gradu sint, ultro, citroque capitur.. Et paulo dem leges hahere, quia ad id tantopere insislitis,-
post: «Masculi vero ad eorum videlieet mulierum possunl, sed eaih sacri canones non admiitunt. Et
haeredilales, etiam si longissimo grada sint, admit- revera eas progenies, quse per diversas lineas ab
lanlur.» Si ergo longissimrogradu non infra, vel uno generis auctore procedunt,' nequaquam divina
sirpra; sed ulirq citroque hrereditas capitur: et, lex dupliciler numerat: sed licet plures hinc irrde
sicut praemissum esl, non potest quis in baeredila- p'rofluanigenili,ab uno latnen genilore, si generaliter
tem tlefunclo succedere, nisi quem consliterit ad u (.olliganiur,subuna reperiunturgeneraiioneconcludi.
eamdem progeniem peiiinere-; valde prseposterum Sed quia cum legis peritorum faeela urbani-
esl atque confusum, ut ii qui quarto gradu a ger- iale confligimQS, legis periltim quoque in no-
manls fratribus prodeunt, j'am inter se malrimonium slrae parlis leslimouium producamus : Moyseu
contrahanl; cum ii qui 184 Posl e<>ssun:£.necdum scilicel , non improbandum sane juriscoiisultum,
jushsereditariae successionis amitlant. Unum quippe 1S§ sed sive ad depromendos j'udicialis sententi;e
jus,alterum tollit, ul videlicetdilpoles haeredisjure caleulos, sive eliam in jpsis legibus pTomulgandis
succedere, eam nefas siticonj*ugalitilii foedere copu- nonvulgariler erudilum. In magistro siquidem disci-
lare, et e diverso in quam competit jus conjugii, mus, quid de non coniemncndje indolis disclpulo
cessat nomen hseredis. - sentiamus. Yeuiat ergo, et litem inler nos, quaever-
At forlasse dicitis, quia Iongissimus gj-adus, non salur, de generalione definiat : ait namqiie de Jo-
incongrue eliam quarius, qui apud vos octavus esl, seph : e Yixitque centum annos; . deinde suh-
jiossit inlelligi. Quapropter ad vestros codices, quse- jtrnxil : ( Et vidit Ephraim filios usque ad ler-
so, recurrite, et utrum hoclimite sitcontenla pro- tiam generalioiiem (Gen. h). t Qui nimirum si in
genies, quia forsitan excidit, inmemoriam revocale. j0 generationibus supputandis cum nostiis judicibus
Ait namque ubi supra"idem Justinianus (lib. irr, lit. concordarel, ad Manassera quoque respiciens,
De success. dogn.,paragr., Hoc loco):«Hoc loco, in- Epbraim progeniem non jam tertiam, sed sexiampo-
quii, et illud necessario admonend) sumus, agnatio- tius aslruxisset. Nam et mOx sequitur, dicens :
nis quidem j'ure adniilli aliquem ad hsereditatenj « Filii quoque Machir filii Manasse nali sunt in ge-
etsi decimo gradu sit. t Cum ergo consiet, quia In nibus Joseph (Ibid.). s ,Cum igrtur lerlia jjrogenies
haerediialem intestali milluj. ac.miuituf, nisi affiniia'- Ephraim, ilemque tertia Manasse nequaquam pro^
lisilli jure jungatur, quo pacto decimus in ha&redi- pter alterulram inter se babitudineni lendilur, sed
taiem agnalionis jure succedit, cum jam quartus, ut simjjliciter utrinque tenia, ieslanle sacro eloquio,
diciiis,-cum hujusuiodi personis licilo matrimoniunji perhibetui"; qua arrctoritale, qua novitate doctrinaj
eontrahit, nimirum ianquam deciraus sit propin- afirlritas sic moderna dividitur, ut duorum fralrum
quus, et quartus videatur extraneus? Quod si jam rironepotes octo jam differre inter se gradibus do-
per haec,quse superius comprehensa sunt, cons.at, ceantur. Abrahae quoque de Jfiliis-ej'us ..Egyp.tum
quia ii qui ullro citroque in quarto reperiunlur postmodum jjrofeciuias, eodem Moyse-tesle, Domi-
gradu, cognati sunt, alque jrropinqui; audiarous mis dicit: « Generaiione, inquil, quarla re\erlen-
197 QPUSC. VIII. — DE PARENTEL^ GRADIBUS. 198
tur huc (Gen. xv). i Enim vero si omnes generalio- At mens argumenlo, Floreniinus, pulo, verbis meheali-
nes, quse sub Moyse de jEgyplo in lerra Chanaan Gregorii insolenter urgebat: quibus nimirum prse-
reversae sunt, juxla sentenlias nostrqrum^judlcum, cepit (Reg. L.ult. ep. 51) Anglos jam quarta , ,vel
vox divina dhideret, non generalionem quarlam, sed quintadeberegeneraiionecoiquiigi.«Licet,inquiens,
millesimam potius, vel ulteriorem certe numerum sanctus ille vir hoc lieojjhylEegenti dispensalivecon-.
protulisset. Illud etiam, quod per Psalmistam, dici- cesserit; tamen si consanguiniias tantojjere essct in
tur : t-Memor fuit verbi sancti sui, quod mandavit matrimoniali copulalione cavenda, nequaquam inter
in mille generaliones (Psal. civ)j n non ad illarum tam propinquos conveniendi licentia fuisset indulia^
feferlur generalionum multiludinem, quae sub uno conslatuiique, quia super hoc coirjuneiionis aiiiculo
tempore in hacAita subsislunt: sed ad illas pofius, iemperantius sensit, qui licel rudibus quarise gene-
quse sibi invicem per saicula prolixiora succedunt. ralionis conjugium non negavit.i Nosautemutram-
Nam si generationes singulorum parentum hoc loco que senientiam, Jusliniani scilicel, el Gregorii con-
Propheta voluisset inlelligi, nullus est dies, quo in feramus : et lanqrram duos Japides, qui in nos ex
populo Dei mille generaliones non valeant reperiri: hostili acie jaculati sunl, invicem collidamus, qua-
atqueideo nihil plusessetmsindare verbum in mille lenus ex eorum repercussione igniculus exeat, qui
ijenerationes, quam dare legem illipqpulo, ubi es-1 S eisdem nostris adversariis non dicam csecutienti-
sent mille paires. De' beato quoque Jqb legitur : bus,"utpote reverentia servata, judicibus : tamen
i Quia vidil filios siios, «l filios filiorum suorum lippientibus, etcaliganlibuslumen oslendit.
usque ad quarlam generalionem (Job XLII).I Nam Audite igitur, judices, ulrrusque docloris verba
cum Scriptura hon dicat, vidisse scilicet Job filios diligenler attendite: atque illud tumultuaiitium mui^
filii sui, ab uno nimirum progenitore ^implicem .11— mur, quo in foro, vel tribunalihus assueli eslis, hic
heam deseendentem : sed filios fitiorum suorum, at- in Ecclesia fieri prohibele. Litigium nostrum non
que eos- omnes non ad quartas "generationes, sed confusa partium loquacitas augeat, sed intenli cordis
ad quartam singulariler generationeiii venisse, eo ralio sequestra componat. Clamemus ergo simul ad
vivenle, pronunliel: patet profeolo quia auclori- Doiiiinuin, alque illi pars utraque dicamus: i Surge,
lale divini eloquii, generaiiones, qusea fratribus ve- Deus, j'udica causam tuam (Psal. LXXIII).t Age
niunt, non divisae, sed simpliciter numerantur. De igitur : Dicit nempe Juslinianus vesler, ut sseposu-
Tobia etiam sic dicilur : « Yiditque Tobias quinlam perius dicitim est: < Quia neplis fratris tui quario
generafionem filiorum suorum (Tob. xiv). _ jam a te gradu dividilur, j.nimirum tu unus, frater
Yideiis itaque, oj'udices, qusedicunlur: videlicet, tuus secundus, (ilius ejus lertius ; heptis autem ejus
et < generalionem,." et« filios filiorum suorum. i 'G quarto .a le dislinguilur gradu. Ergo si itaest, non
In filiqs igitur filiorum plures descehdentium lineas iam longius fatigemur, ulpoie qui propius invenire
consequenier allendile : in generationem aulem quse possumus,quod ad hancremnecessarium j'udicamus.
dicitur, omnes simul lanquam unius suecessionis Cum igilur lu, sicut diclum est, a filio fratris tui
ordinem depuiate. Idioma siquidem est Scriplurse sis tertius, consequenter etiam filia lua ab eodem
sacrse, quod diversorum fratrum sic in unum gene- filio fratris tui quartus est gradus; salvo scilicei eo,
ratio comprehendilur, lanquam si ab uno -honiine sicut asseritis, .quod gradus et generatio idem sit.
descendentis successionis series conlexalur : unde Quod profeclo si verum est, tqtum illud, quod Gre-
si quse in sacris voluminibus reperiuntur, velim hic gorius perniiilit quarta 1^7 generaiione conj'ungi,
1,86 cuncta colligere, anle lux ad occasum, quam nihil est aliud, nisi quia duorum frairum germano-
exempla perveniant ad effeclum. Animadvertitis igi- runi, vel duarum sororum filios et filias censel in
tur, oj'u.diees,qnia dummale numeratis,nunjerosos matriraonio copulari. Sed ubi cst, quod ideni Gre-
adversum vos reclamantes sacri eloquii testes in- gorius omninoprohibet, ne duorum fratruni vel so-
currilis : et dnm sub colore conjiigii incestus sordes rorum filius etfilia misceantur? Ancensendum est,
inducitis, ecclesiasticse caslitalis nirindillam ftedare ipse sibimet exsliti^se contrarius, ut quod prohibuit
tenlatis. Erubescat ergo lerrenae sapienliaevanitas, Dfieri, illico decrevissel impleri ? Sed quis hoc. de
nec in Ecclesiaenemore errorum aculeos spargat; Gregorio credat, nisi qui alienata mente prorsus in-
sed repressa pravi spiritus arroganlia sacrse se au- . sanial? Yerumtanien ipse Gregorianus slylus ad me-
eiorilati humiliter subdat : nec protinus credat, dium yenial, el utrum sibimet conslet, ex ipso le-
quidquid sibi luxurianlis intellecius pelulanlia leno- ctionis ordine clarius innotescat (Ibid.). « Qua_dam,
cinante, suggeri.ur; sed quod a sanctis doctoribus inquit; terrena lex in Roinana republica perniitlii,
definiium esl, hoc sacrum intellecium omiiimodisar- ut sive fratris et sororis, seu duorum fratrum %er-
bilrelur. -manorum, vel duarum sorqrum filiusel filiaaniscean-
CAPUT VII. lur. Sed experimento didicimus, ex tali conjugio so-
Ubi adversanos inevilabili argumenlatione convincit. bolem non posse succresoere; unde necesse esi, ut
Post lllam autem vix enatabilem Justiniani sen- jam quarla, vel quinta generationefideles lieenter
tenliam, qua videlicet neplis fralris quarto diciiur sibi jun^anlur. »
esse gradu,]quidamproniptulus, cerehrosus, ac di- Ecce ipsa scripturse series comprobat, quia filii
«ax, scilicet acer ingenio, mordax eluquio, velie- germanoi-um fralirim, 1n quariagenerauoire non
499" S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 230
sunt, dum qua illi prohibenUir auctoritale connu- A namque est, quod Antichrislus venicns judaizare
bere;. eadem isti, qui in quarla generatlone sunt, lsomines doceai, et vetusli hominis cxremonias no-
conceduntur in matrimonii foederaconvenire.Nam si \is evangelicsegratise legibus anteponat. Yos auieni
germanorum filii in quarta generatione consisterent, non sic, sed (licet ignoranlise caligo ad tempus
quid esset aliud dicere, filii germanorura fratrum obrepserit) ad sacri eloquii poginas, "velut perspi-
non jiingantur, et tertium in quarla generaiione ho- cutrm lumen prses.o recunite, proprii.sensus erro-
mines socienlur, nisl tanquam sic sermo procederet: rem cum humilitate deponile, alque ad reclse iniel-
consobrini invicem ct non junganlur, el j'ungantiir? ligenlise Iramilem qunntocius reperiate: ui qui inler
Quod uiiqiie ridiculosum polius quam aulbeniicum clienlium UiTbas tenetis in gymnasio ferulam, non
lraberetur. Unde' et idem venerabilis doctor posl- vereamini subire in Ecclesia disciplinam; ei qui tan-
qnam prsemisil: « Necesse esl, ul jam quarla, vel quam docli peroralis in tribunalibus causas, suurcial
quinta gpneAiione fideles licenter sibi jungantur; s vobis sicut doeenlis in oralorio Chrisli audire sen-
protinus iniulit: « Nam a sccunda, quam prsedixi- leniias. Honestum quippe esl, ut ipsi eiiam in mysti-
mus, omnimodo debet absiineri. . Eccej'am Iapides, cis, ac spiritualibus causis se prasbeant.Ininiil.s, qui
quos hostilis manus inlorserat, vicaria inierfse im- humanis negoliis consueverant prsesidere censores.
paclione conludimus, scintillas elicuiraus, lumen ha- " Quocirca quisquis es, qui cognationum gradus enu-
heinus. Ambulemus ergo iu lumine Domini, ne nos , merare disponis, noli lineam lineae, ac si licirim licio,
lepebrae compreliendaiU (Joan. xn). Qued si me for- in Iongiuidine adjiciendo subneclere, sed deseeu-
tasse consulitis, qualiter illa Justiniani sententia denies hinc inde personas unimoda ianium suppu-
possil absolvi, nihil nosira inlerest. Yobis siquidem tatione conclude : nimirum ul non dicas, quatuor
vestra relinquimus, nec alieni nobis officiiperifiam hinc generationes, el qualuor inde, oclo generatio-
arrogamus. Hoc lanlum, qubd ad nos altinet, non nes fiunl; sed polius dic, quia personaeIslse in quar-
omittimus, quia non semper ima summis, noh mun- ta sibimet generatione consislunl.
dana sacris, non concordant bumana divinis. Nain CAPUT IX.
cum ille ncptem fratris in quarlo gradu asseraf Quod juxla pracedetttis personm grxtdum, commuriis
constitutam, B. Gregorius, ut in promptu est, duo- debei affiniiascompuiari.
rum fratrum, vel sororum filios et filias, quod uti- Si vero impares sint, ni.nirum ui isie sexio inve-
que longinquius est, atque remotius, secundam ge- niatur gradu; illa septimo, vel deinceps, _ad pra-
nerationem vocal. cedentem gradum, ut mlbi videtur, esl illico recur-
CAPTJTYIII. _, rendum : atque illius intuitu decernendum est, in
J
Qiiod seplima generalio in pronepolibus non lutbetur. matrimonium lales convenire non posse. Lieel enim
Hoc eiiam non minimo argumenio est, seplimam, quis litnilem jam cognationis excedal, non expedi-
el oclavam generalionem in fralrunr germanorum tum videlur illam ducere, quam adhuc propriae _ii-
pronepotibus, ut asseris, non expleri, quia sacri liese mensnra coarclat. Exjilealur siquidera prius
proliibent canones : ut quandih linea consanguini- lotum undique parenlelse corpus, et sic j"amfos-
tuis agnoscilur, vel in meraoria relineliir, nullus dera redeant liupt.arum. Verum si cui super hac
uxorem de propria cognalione prsesumat accipere. sentenlia forlassis ambigiiur, sedes aposlolica
Etcerte nonnullos hodie in carne vivenles aspicimus, consulatur. Nos enim honestius dueimus inqui-
ISH <lluse gaudeant nepolum suorum adlmc so- rendo Ig© cum aliis discere, quam soli nesciendo
bole Tecundari. Censclis igitur, ul senior ille, cujus docere : el in quibus ipsi hkjremus, firmare alios
posterilasjam in pronepotes exlendittir, cum ger- lemerarium judicamus. Verumiamen quia juxla
mano suo sequevidelicelproavo conjugii fcedus ineal, prtecedenlem linearum gradum debemus generalioni
ct pronepolem illius suo pronepoti in malrimonium calculum ponere, illird eiiam datur indic.o, quod su-
tradat. Quod profeclo quam sit absiirdum, quamque perius Abrabse Dominum promisisse relulimus, vi-
ipsi naturse videatur horribile, atque contrarium, •ydelicel: Quod generaiione qiiaita esseni filii ejns de
nulla indigel exaggeratione verborum. Quse r.u.em serviiule. J5gyplia liberandi (Gen. xxv). Nam, ut
progenies lam ignobilis laleal, ut vel inler ipsos egregias Israeliiici generis Jineas apponanms, rcga-
propinquos memoria ad proavos non recurrat ? prae- - lehr videlicel atque sacerciolalem, Levi progenies
sertim cum elsi ipse utrorumque germanorum pater tunc eral quarla, sed Judaj generalio j'am cjuinia
adhuc vivat, quod eliamipsum vidinms, omnes illas praecesserat. Cum ergo nrn lor.giorem, seJ brevio-
pefsonas in sua potestafe jure possit habere, om- rem successidnum lineam divina vox pnsuil, quo-
nesquelegali senlentia filios appellare. clammo>'o,ut conjichnus, regulam nobis in snppu-
Quseautem rerum esl species, si paler inler filios tandis g.Mrrationibus sua anciorilale praefi\it: tit in
utcunque longinquus matrimonium conlrahat: et ea quis progenie cum alio eonslare censeatur ,
quibus inter se irrvicem fralribus ipse pater est, In In quo videlicet gradu suselineae superior invenilur.
nuptialem copulamjungat? Yidetis igitur jam, quia CAPUT X. . .
cum filii sitis Ecclesiae, ad malris inj'uriam ritus Quod in nnmerandis giadibus um debeal abnnclare
inducitis Synagogse: ef sub professiohe nominis persona.
Christiani haeresim praecurrilis Anlichrisli. Nolum Notandum quoqueest, quod in cognalionum gene- -
 SOl . . - OPUSC. VIII. — DE PARENTELyEGRADIBUS. "" . 202
r-iiionibus mimerandis una semper deirei abundarc .A nouis vidctur, nucessaiTiimsibi est noVem 1111111"
persona : nec enim exuna persona polest generatio que personas a'qn..!iier numeiare : oc.o scilieet,
fieri. Tifnc siquidem generalio fit, cum ge:iilus a quibiis septem generaliones iiant; noiia sit illa,
gignenleprocesseril *.atque ut excmpliiin extriiisc. qure iu malrin.oiiium IranseiK.
sis non quseramus, suffieiat hoc, cjuod adhuc prse Si quis aiitem jiixia aiam tiefini.ionein sexla
Tuanibus tenemns. Levi namque genuit Caaih, eleg.t esse geiieraUone con.ciilus , nos alisterila-
Caalh genuit Amram. Amraiii genuit Aaron, Aaroii tenr rrovanr anliijuis canoi.iiua inducefe non ju-
gemiiEleazar, Eicazar autem genuit Pliinees (Num. dicamus. VeTuir.lanvn quia alii dociores sexlara ,
xx\i). Caaih cum palre suo Levi" iugressus est alii septimam generationeih ol.senaudnm csse de-
35;iypUiiii; Piiinees autenr lefraiii repromissionis in- ' cernmil; IIECC in lalibus est tenenda discretio .
iravil. Si ergo nunieres a Caalh ad Phinees, qnin- ut si. a filiis ineipil, in sexla gener.itiontj sup-
que persoiias invenies; cuiii,-"ieslaiUedivino oraeulo, jnUatio desinat; si vero a nepolibus, usqne ad
qualuor esse^debcanl generaliones. septiiaani-leifdal. Sic nimirum pluriinorum sen-
Et qnia,Mpysesirt Exodo, fi!iosIsrael c'x jEgyp:o leiitia reperietur >uua , quse in iitleraruni vide-
qiiinla geueraiione les:alur"egressos, Judaioae quo- batuf insequalitate diversa.
^
que tribus ordiuem videamus : « Jud.as scilicet ge- B CAPUT XI.
nuit Phares, Phares genuit Esron, Esron genuit Qttod aliud _sit aliquattdo gradus, aliud generalio.
Aram, Aram geriiiil Aminadab} Aminadab genuit Iilud antem pralereundum non est , quia in
•Kaasson,Naasson geiiull Salmon (Malih. i). _t PJia- his scripiuris, qu;e'de cognatiouum afiinitate lo-
res cum.paire suo, videlicei Juda', iEgypunn' petiit; quuntur, non semper giadus pro generalione po-
Naassou vero prineeps tribus Judse fuisse in deserio siius invciiiiur. Alioquiii neqiiaquamJustiniaiius,
describitur : cujus filius Salnion lerram repromis- quod superius dictum est, nepteiii fiatris quaiio
sionis ingressus esl. Si recenseamus igitur a Pba-- consliluerit giadu; prseseiiim cum ei ex cjuaiuor
res usque ad Salinon-, sex quidcm persona? esse solurhmodo' personis, qualuor generaliones fieri
pljrpeuilimus, sed juxta Moyse;i_geiiera_iones quinquc oiiriiino non possenl : et frater ad frairein ge-
taniummodo nomeranrus. SI qtieni vero moveat, iieraiionem non habeal, utjjote q<ioriun neuler al-
Moysi inniierum ilii, queiii Dornimis jjosucrat, non lerum gignat. Unde_, ul mihi \i.Ietur, dispuia-
cOnsiare, quia ..lierius est negntii: salVo qoidem lOres illi, quos supra nominaviinus, hujus noini-
aliioii mysierio, iiilerim scire siidiciat, quia utruu- nis divcrsilale falluiUur : quod videlicel aiiquando
que vcrum csse. cognoscii .r, si ad~ diversas liibtis, . geiieralionem, aliquando locuin solumiirodo inveui-
sicut diclum csl, referalur. ' u tiir siguificare personse. Taiituiiidem' nainque est
"
ld autein quod dicinuis, persouas jjlures cs.e (liceve, nepiem fratris esse quarto gradu, tanquani
quam" gradus , in ipsa quoque caiionum figiiiA si diceret quarlo loco. (_ui nimirum liiigalores
liqnido deinoiiiirajur , cuiii dicitur, quia primo mei si vix drim mitescere nescii, quod lunc molie-
gradu siipeiiori liuea coniineiur ,._patur, niaicr; bantur objicere, non vereanlur redivivis adbue
inferipri, filius, filia, Gum. ergo p.Uer et filius in iiivectionibus iterare, non sine quodam scilicel jur-
uuo consliiuaniur gradu, consial procul dubio in gii tumore dicentes : quid lam prolixas affinitatuni
1
consaiigiiinilatis ser.e el gradibus IgQ plnre.s ljneas lexis, doce eliam si trlnepns, ut nsseris,
esse pcrsouas. Quod auiem illic subjui.giliir, quia ai trinepieni e regione descendentem jus cogna-
his personis null_e aliaj jiihguiUur, tale esi ac si. tionis habei.qtro inter se propihquiiatis nornine
dicerel: ex transverso non vcniunt. "Nam avo et censebunlur? Nunquid X9i sobrini, sive patrueles,
nrpoti , qui in secundo suut gradu , ex trans- aut amilini^ Quod si nullo.uiler se bujusmodi no.
verso \el obliquo veniunt-; fraler, soior proayo miue_conferuntur, quo paclo suiil consanguinei, qui
vel .pronepoti. simiiiier ex bbliquo venivii;, fra- nulla a se videnlur allerulruin cognomiiiatione re-'
liis sororisque filius , filia , alque in hfiuc irio-j •vlali ? Ad quos ego : si de nomiriibus, inquam, agi-
dum aliis alia. His autem .peisonis , qu;e suiit' tur, tale quid srepius invenilur, ul quibusdam et
paler etfilius, alise non junguntur, quia uliajqne necessiiudo jiropiiiquitatis inlersit, e: ajFniilaiis VQ-
unum -faciunl gradrmi , ac j.er iioc nullse aliaj cabuliim desit.
personse posstint eis similes inveniri. Quo.i eliam Alqne, ut quod .dicimiis. sacrrc aacioritatis te-
Psahnisla testalrrr, cum dicit : « FiasH nali ejus' siimonio comprobeimjs, prse.ipitur in Levitico :
in iiiterilum, in una generalione delealur noine^i « Turpitiidinem , inqui: , soioris uxoris luae , et
ejns (Psal. cvm). i Cnjirs errim lilios .inip.ec.-ur filiae ejus non revelabis'; liliain filii ejiis, et fr--
irr interitu fieri, eis devovel- nomen una ,_enera- liain filise jllius non smnes, ut reveles ignomi-
lione deleri. .Quibus profeclo verbis manifeste de- niam ejns, quia caro illius sunl, el lalis cpiius
claral, quod pater et filius non duae, scd una Incestus est (Levit. xvni). _ Ecce viiricus a Jilia
generatio , unusque sit- gradus. 'Post has aiit-_m privigni ulriusque sexus divina voce compesciiur,
quot sunl personse, non.sunt procul.dubio gradus. el lanren affinitatis nomeji, q.io iijler se uiraque
Quaproprer quisquis in conlrahendo.coiijiigio ner- peisona cognomiuari del;e:ii, uon habctur. Cen-
fccte virlt septimam generationem evadeic, sicut seiisne ergo hiijusinodi perso:.as coiilra dijiiium
PATIIOL.CXLV. 1 ';
 SQS S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OP.CSCULAYAIUA. 204
praeeepUsm debere con.ungi, cum non invenialur, c\ cessu temporum paulslini sempcr excrevit': nrit..
qno propitiquilalb possinl vocabulo nuncupari ? Sed aulem divino j'_.m imminenle jmiicio , cum sua-
vijlete quid ,in. fine senieniiai dicitur, quia talis dendi essenl ,homines oninino can.is voiiplales
roilus incest-is cst. In Decrelis'q'ioque Innocerr- abscidere, ultro eiiam provocaniur incesluosa ma-
iii papte legi:ur : < ReJ.clam, inquit, uatris uxo- Irimonia fcedecare. Adversus ergo -hiijusinodi pe-
ris suae, reliclam fratris uxoris suce, relictam filii sles saeerdotalis^ se auclorilas erigat, et improb.e
_»_iixorissuae, relictam
' consangnineorum uxoris suae, lemerilali ecclesiasiicoe disc:iilin_e vigor obsistau
usque in lerliam progeniem nemo. in uxorem su- Non delur cornu peccatori. _uil!a niinqualur aii-
mat. > Porro aiitem in omnibiis.his personis et dacia vanilati. Yivat adhue i.;i Ecclesia Christi
affinrtalis cognomina non reperiunlur,, el inter eas iie Mosaicus srfnens (Ifiim. x _i"), qui incanta-
lamen .conlrahi malrimonium prohibetur. lorum colubros soibeal;- vivat, inquam, spiritar'
Quod si necdum his acquiescitis, alque adhue lis prudentia, quaj earnalis versutire venena'con-
ut quos proprii arbitrii hbertas effienaia
impugnare tentaiis , ex veslris profecto exedris sumaf;
inuuimen arripimus, quod veslris itidein jaculis laxaverat , -canonicse severitaiis censura compe-
opponamus. Vester namqrie Justin.anus .postquam scat : et quos lanquam celebris famae lunior in-
sex undique cognationum gradus enuuierat, mox B Ilaverat, redditse raiionis gravitas premat : quos-
addil (Insiit; lib. nir lit. De grad. cogn. perag.): quc fidei unilas congregal, docirinaj scissura non
i Ex his, inquit, palam esl intelligere quemad- spargat._Sic sic •iiiniiruinveslro sludio ad sobrii.in-
modum ulterioris quoque gradus enumerare de- telleclus concordi&m redeant, et jam bumiles fa_
•iieamus : quippe generata quseque persona gra- cii, uno spiritu cum ecclesiasiica se pace com-
jtlum adjicial, ut longe facilius sit resporrdere ponanl ; quatenus el veteriiosus coluber desinat
quo qnisque gradu sil, quam propria cogiiatio- pravi dogmatis virrrs effluere, et Ecclesia Christi
nis appellatione quemquam deriotare. > Si ergo de caelero integra possit in sui pudoris miindilja
illic enu- '
legislator ipse consarrguiniiatis gradus permanere.
merat, ubi .nomina deesse teslaiur, quid mirum ' '
- DISSERTATIUNCULA
si nos eadem facienles , et inier iilos ewe j'us
propinquilatis asserimus , qubrum videlicet rela- DE GRADIBUS COGNATIONIS.
tiva vocabula non habentur? Tanlo j'am de pa- ARGUMENTUH. — Quemdam presbyterujn consulit,-
rentela me dixisse" suffieiat , ne panper stjlus quonam paclo cognatioimm gradus numer.tri de-
beant : nuii enim adeo lutum sibi videri com-
Jnoduni sibi congruse brevilalis excedal: quod la- munem morem (eo sciJicet modo iiumerandi »ut
men utarbilror, si diligenter altenditur, omnis, quae C, prinia persona semper abundei).ul ab eo re-
cedere nefas sit. praeserlim cum hoiimillaScri-
Boper hoc negotio nuper emerseral, querela sopitur. - pturse loca videantur obslare. Petit igitur , ut
CAPUT XII. suam senleiuiam patefacial.-
in hac <_it!>'rtatione
Excusalio longioris opnsntli. Doinno S. religioso presbyiero,^ PETRUSpeccator
Dixerit me qnispiani verbis liberius evagatum , monachus indissolubile glulinu.ir charitatis.
scd niihi iSnli esl proximorum nieorum salus, Adinonet ¥ir sapiens : « Cuni viro, inquil, re-
ul non oliosum credam rnultorum lignorum py- ligioso tracta de sanetitale, et cum-jusio de jiistitia
ram accendcre, qua iiasiliscum , licet- ejdguum , (Eccli. xsx\n) (8). > Qui etiam posimodum 'dicil.
ineolumi -populo necesse sit interire': nec multa «Cumviro sancto.assiduus esto , quemcunqi*ecogno-
jaqua inaniter funditnr siscinlilla ignis, qua urbs veris obscrvarilem limorem Dei (JWd.^.-fQiiapropler
cremanda fueral, exslinguatur. Yilis plane sagitta rgo le, venerabilis fraler, agnoscens, congruumduxi.
peetori bellantis inligitur, sed anleqnam exeal , non consilia tecum ierrena conferre, sed de spiri-
limllo labore sudalur. Yerumtamen qiii "me la- ti-.li pbfius, el ecclesiastica quaesiione traclare. In
ciniosi operis arguil, perpendat cum quibus mihi opusculo siquide n, ubi de parenlelse 193 gra-
sit in hac disceptalione \Q% negoitum : et mox rj dibfis disputavi, inter ccetera dixisse me memini :
necessilati depuiet, quod verbositali hacte.nus ad- In cognalionum, inquam, generalionibus nume-
fieribebat. Necess.iriiim nempe duxiimi. ista con- randis una seinpcr' debet ahundare persona-. fQuod
Scribere, ne cancer, qui in dies jier augmcnta eiiara approbans, addidi: Neque enim cx una per-
serpebal, pestilentius adhuc se per Eeclesiae vi- sorra polesi generatio fieri. Adhibitis etiara testi-
scer.s dilataret. ' maniis Scriplurarum quibus hoc dispiitatiodeftnivit,
f Yos autem, «erenissihii rn Chrisio, el venera- ut cum propinquorum generalicmes fuerint suppula- .
bilesviri, videlicef qui me hoc opus aggredi pr.s- tce, una semper persona reperiaiur excedere. Verbi
cepistis. lantse, perversiiatis ei'roti cum omni arr- graiia : ubi quinque' suiii gpneraiiones, sex necessa-
ctoritaie resistite : et ne se per corpus' L"cde;-.iaj IJOdebeant esse jiersonce^Sic et ia caeieris nume-
lelhalis lepra diffundai, viviJiler obviate. Caslitas rum graduum nUu-iiludosupere; personarum.
nempe qusjdam specialis est vjrius, qusa ab ipso Sed per accessurn teinporis legenli niihl aliqiiid,
mundi priinordio in Dei cukoribus~v.guil, el pro- et in Scripiuris occuvril, quo.l mutare pos.e hanc-
(8) Coiitrarius vidctur seiisus l-.ujns Ioci , cuni in lcxiu habealur : cum i.io irrsligioso UdCta'dp
^tnciilate, ctc-
 "
50S _OPl.SC. YHI.-»DEPARF_NT£L.-E GRADIBCS. . , m
ennmeraise cognalionis regulam peisuasil; |irajser- ,V GAPCT II.
iim cum pleiiqiie-stecularcs huic definilioni feram, Qugmodo a iransmigraiionc Babylonis.ad Cltrlslum
fuerinl generulionesquatuordecim.
-aique' inhumaiiam conqiierantui' incsse dnriliam, Addanrus aclluic, quod graviqris est ponderis, et
seseque perhibeant nobis obtemperane non posse,
lenei robur auctorilalis.' Maliliaeusenini
nisi vel iiiinirum quid acqt.ievcriinus ex bujii.slegis juviolabile Cliristi lineani
Jaxare. IIoc bellum, lioc sine foedere evangelisia posiquaiii geueraiionis
rigorc quolidie
tolerarnus oblcquium. lexuil, Iiocin concinsione sul-junxit : « Omnes ergo
gcnei.itiones abAbraliam usque ad David genera-
CAPUTPIUMCM. ' liones suni qnaiuordeciui, el a David usqiie ad trans-
In generaiionibussnppw.andis^qum rsgula servanda. migrationcm Rahyionis generaliones .|iiuiuordeciin,
- Yidetur itaque nobis infirmitalibus iiiibeeilliriin el a iransniigralione Rabyfonis ,us((iic ad Chrisluiu
sine ciilpanon pos.e couscenderc [/'. condescendere], generaliones qiur.uordecim (Maiih. w)rt Cum vide-
Ui deceriiainiis cogiiaiionum siinul ac persoiiarum licet nulla Iriiim ordiniun, qui digesii suiit tcssera,
fiumemm invicein convenirc; qiiaienns qrioi siinl plusqtiam qiiatuordecini geiiiiorum , sive gignen-
jiersonae, loiidem quoque JicaiUur esse generaiio- liiiin iijveniaiur eiuimerare personas. Iiiui si dili-
nes. Ulauiein hoc uon nostra lemeriias, seil san- r, genler atlenditur, nbnnisi tredecim coiuinere pftr-
ctorum Palriim.vidcalur auclorilas, B. Hieronymns sonas ordo leiiius, qui est et uliimus, iiiveiiiiur.
dum solvere niiilur qmeslionem Genesls, ul.i dici- Super quo niniirum noniiiilli doc.oriini diversa a so
tur : t Qunoeeiderif Cain, septem .iuriiclas exsol- invicem senlientcs, longis argmiienia.ioiiibus dispu-
vel (Gen. n),-t sepiem peiiiiJict esse generalioues l.inl, ut qualuordeciin et in .hoc, sicul in c.etens
ab Adam usqne Lainech, cum taincn non reperianlur liabeiilur ordiriihus, esse geueiatioiics 0-.icTi.iaii 1.
nisi totidem, hoc cst, sepiem esse personae. Et, ut Sanclus quippe Ilieronynius duos esse peiiibe. Jc-
ipsa potissinuun lanli doctoris verba jionamus : clionias, patrem scilicet ct filium; et palrcm qiiideii.
Majorunr,inqiiit, nostroruur ista senteniia est, quod in fine secundi ordiuis, filiiim asserit jpositiim in
pulanl in septima generalione Laniech interiectum capite terlii. At beatus tlicit Atig. quia uiiiis Jecho-
Cain; moxque sulijungil: Adam quippe genuit Cain, nias bis numeralur. Quod si credendum sit, iicscio
Cai.i genuil-Uenoch, Uenoch genuit Cainan, Cainaa quo pacto sancli evaiigelislaevcravidcri possii asser-
genuit Malalchel, Malalehelgcniiit Malhusalem, Ma- tio, qua dicit, qtioniam a Iraiismigiatioiie l-.iUInnis
tliiisalem gonuit Lamech, qni seplimus esi ab Adanr. nsque ad Chrisuim generaliones sunt qualiiorde.iui.
Et paulo post : Hi.c qiiidem, inquil, Cain,.quod in Sane sive bis, sive qnolies libet, i.l, quod. uiiiiiu
seplima gencratione inlerfectus sil, et jnxla aliam , ^ est,"nuinerolur, uniim nihiloniiniis perinanere <»-
edjiionein pcenain sui sceleris dederit : ubi nibiL gnoscilur. Nam eisi s-opeininicro quiil ilicilur, rei
obscnri-arbiiror remansisse. In quibus ulique do- iaineii essenlia non augetur, nec miilti|)licaiiir im-
clissinii viri verliis paleiuer osienditur, quia cum lnerus, licet sermo fuerit iteratus. Timeo phue
abAdam usque Lanicch septein tanluminodo suiit sujier ulriusque doctoris senlentia, qiiae.uiilii liiihii--
personai, septem iiiliiioiiiiiius-faciiiiilgenerationes. las oborialnr, expriniere; _ie tam illiisiribus L<tir-
A qna generationum dinnmeralione beains quoque sise magistris, et asserlorjbus vcrilat.s videar, (jiiul
Gregorins non.discordat. Nam in exposilione R. Jo!>, ab-.il, aijqiialenus succensere.
Enoch septimam perhibet esse generalionem, cuiir De illorum ifaque yenerandis de.inilionibus e-jci
sex tanlummodo pairum ante illum reperiaiUiir esse disputare non autleo, siinplri-iler lauiiiiii quiii iuilii
personai. Haeijniinirum beati viri verha siiiu (Moral. videatur, cxpono. Ab co sane, quo.d diciiur, JKINI.
\) : « Electis,, ailj Henoch in sepiima geneialione Iransiiiigralionem Babylmis Jechonias genuii SaU-
irascitur, i quja sui dedicaiionem gaudii in extremse Ihie!, usque ad illud, Jacob auiem geniiil Joscjm
reiriljutionis gloria requirunl. Et certe, sicul sacra virum Marioe, tredecim.siiiu geiieraliouos. Iu Josipli
Geneseos liquido lcsiatur hisloria : « Adaur genuil siquidem duodecima, iu Mana inlelligiiur iciiia de-
Seih, Selh genuit Enos, Enos genuit Cainan, Cainan I I cima. Si enim Maiia Jose|ih,-sicul uxor viro, car-
genuitMalalehcl, M.ilaleliel]i«$4geiiuit Tarefh, Ta- nali comniercio jungcrelur. jiire tina diintaxat iu
reih geiuiilHei.ocli(&'e...ii_).'i Sicut ergo perfneam 1@5 utroque generatio vit'eretur. Sed ciim Maria
Cain seplem" solummodo" siiceedeutium sibi repe- Joseph -nullatenus sil conjuncla, geneiaiioiiis vero
riuntur esse personae ab Adam usque Lamech ; ita Jinea usque ad Joseph per praecedeiuiir.n scriem sit
quoque per eleclorum seriem seplem dunlaxat per- jierducta, repente generatio in Mariam allrinsecus
-sonse nuineranlur ab eodem Adam Uique Ileno.h. posiiaTi prosilit ; eldum, a sua refleelitur liuea, et
'Sed sicut in genealqgia Cain a bealo IIierqiiy.no in aliam transit, qiiennlani'quasl angiibiin facil. Ille
Lamech seplimus est ab Adam, ita B. Gregorius niniirum ex ea nalus est, qui et juxla Aposlolum,
sepiiniam generaiionenf esse teslattir. Japis est angularis (Ephes. n); el siuit ^Psalnusla
Si ergo lantoTum virorum seqhi non -abhorrea- •canit:-« Faclus est in capul anguli (Psul, cx\u). J
mus exemplum, reslat ul tot debeanl generationes Nec-inconveiiienter una in Maria gencratio consli-
dicij quot personaevalenl in cujuslibef generis «ic- luiltir, quse generalio lllius origoest, cui videlicel a
cessoribiis siippulari. cunciis prajcedentibus generaiionibus miliiatur.
 207 &. PETRI DAMIANlOPP. lOiiCS SEU*PARS III. — OPUSCULA VARIA.. 208
Porro cum 'Josepii _iinc ex roeta propagaiaj cogna- A. . Inlcr parentes ejus slnpeuda ijtrsedamct admirabiKs
lionis linea pendeat, illinc e__aliera ejusdem cogna- rjeneratio videat-ur, cujus videlicel el generaiio Jjin-
tionis linea Maria descemlat; ipse de linea in lineam guJaris, et epnccpiio uoy.i; -e! naliviias depre.iea-
transitus generaiionis "cil roysdcae satrameniuin. dilur inaudiia? Hsecfamen dicimus saha auctorilatp
Nam quia Maria Joseph carne iron jungiiur, non sancloiTim dociorum, qiros superius men.oraviraus.
utraque una esl generatio; sed unam Joseph, alte- Ul igitur- ad ea quse coepimus jiOst diverticuiiim
ram Maria generationem facii. PJane cum Scriptu- reveiiamur, in hac generalioue Douiji.ica iion illa
'rariini consuetudo non leneal, ut per mulieres conspicilur regula fuisse seryata , qujin videliect
cognalionis lineam iexat, per \iros Chiisti genealo- ali-ji prrefixiinus, ul in suppulaudis generationiLus
gia producilur; in ejiis lamen orui virilis maferia uiia provideaiur snperesse personi : quse scilicet sl
iion miscelur, ideoque ciim ad Joseph perventum iilic sefvaretur, mra adhuc addeiK.apersona neccs-
est, successionis ordo non ulierius in inferiora dedti- sario videretur. In illa quippe cogiraiionum liriea
cilur, sed per traiisversunr prolinus, et' ex latere in liifaria dinunieraiione digesta, uuiusctijiisque les-
virginem derivatur. Sic post carnales generaiiones serse qualuon.ecim tantummodo sunt personse, sicut
fil generalio spirilualis, ul mox sequaiur res inau- et generaliones. Nec generalioniim iiumeriim perso-
diia prorsus, el ~singulaiis. Spiritualis "slqiiidein ]B naruiu liiultiiudo videlur excedere, dum nil aiiud
ge-.eratio fit de Josejih in Mariam, singula. is de ibi gencraliories, quarn simplx.s sinl personte.
^laria in Clirisluin. Coiisideranli iiaque, elrem diligentius perpen,'enir
CIAPUTIII. patenier occurril, quod B. evangelisla dinunierando"
Qnomcdo Ozias geniins a Joram dicalur. eognalionis regulam, quam prsedisinius, non modo
"Eed dicis niihi, qnisijiiis es, quouiodo inter Joscph non lenuit, sed el caute .ilavil, siudiose coiitempsit,
ii Mariam potcsi generatio dici, quam videlicct ipse. priuleiilcr exelusit. Nam cirm in genealogia Doniini,
non gemiii? EtXu niihi reciproea con&ulius inquisi- eerli causa myslerii trifario dispositionis ordine
tione respoude : Cur idein bealus evang.iisia il.u- ijriatuordecim decrevisset generationes atiexere, u't
ihseus, de cujus nunc sententia dispulamiis, ait intcr -uriarnijijamoue personam generalioiiem esse^non-
•csetera: « Joram geiiuit Oziam (Maiih. 1); t cum siiaret, tres quos superius dixinius, Ochoziam vide-
jiequaquam sit paler Ozise, sed polius Gchoii__? licei, Joas et Amasiam , de narrjtronis ordine reges
Quisquis cnim quarti libri Regum pereurrit Iiisto- abjeeit : el tot personas apponere, quol generaliones
riam', iiidiibilanter agnoscil, quia Joram gennit euumerare conlenlus fuil. Plane cuni sibi persona-
Oclroziain, Ochozias genuil Joas, Joas genuit Anra- rnjii multitudo suppelerel, noluii ut persona genera-
siam, Amas'as genuit Oziam, qui et alio nominc ^•J lionibus superesset; sed ut geucralioniiin, ac perso-
dicittir Azatias (IV Reg. vm). Cui' igilur Joram namm sibi invicem numerus seqrraiiter conveniret.
non Ochozhim, dicilur genuisse quem genuil; sed Hajc ilaquc, venerande frater, et ipse pervigil medi-
pollris Oziam, qui jam prOcul ab illo quinius absi- tarc, el cum sapientibus luis stude conferre, tit
stil? Si ergo inier Joram el Oziam esse gcneralio alioruirimihi fultus aitxiiio, certum, quid valcas re-
diciinr, uon quod Ozias ab Joram sil geniius, !9Q spondere. Rescrihe igilur, si in suppulandis paren-
sed quod ah illo per longam' conlinui generis Iradu- tel* gradibns , vel in eo perseverare debeam, quod
cem sit proiluelus; quid prohibel inter Mariam et aiiie descrijjsi; vel usui pare potius qnod nuper
Joseph, qui jjrotiul dubio consanguinei suni. genera- inveni, ut titrm a le mihi multis onerosa dubietas
lionera dici per quamclam scilicet \im el myslerium loOiliir, a mnliis tibi per nie digna graiiarUm acl.o
.sacrameiili? Ct si comprehendi non -polesl. quo- referalur.
modo Christus ex virgine nascilur; quidinirunr si Sit nomen Domini benedklum.

187-isB
OPUSCULUM NONUJft.'

DE ELEEMOSYNA. AD IIAINARBUM EPISCOPUM URBINATEM.

ARGUKENTUM.
—Prse cccleris virlutibus eleenioi-ynampoiissimum commendai, in cujti. laudes hqc Opusculo
vir sanctus eloquentise laxat haiienas, et omnes ingenii sui \kes effunui..

Domno MAINAKDO Urbinali venerandaj sanciitaiis D liis disputat. Non otiose quiescimus, si qniescendo
ejjiscopo, PETRDSpeecator monachus salutem iu" de Iabore traciamus. Quo"scilieetordine vel jiuicior
Domino. frnetus, vel feracior valeat exuberaie provenlus."
Qai sub sestivomeridiatur umbraculo, el tunc in (Jui regia diversalur in curia, cunctas virium siioruin
prselio uon laboritt, et tamen non incongrue de prcc- doies es»lorai, si cjuid est undepr.iicipalibus-oc-ilis
283 OPUSC. IX. — DE ELEEMOSVNA. &!0 .
placere plurinium rateat, cf in quo s_, reperit am- A . exsequendaml Nunquid jejunium? Sed coiitiniio
piins posse, ibi se saiagit enixius exercere. Alius. respondebis: Si immoderalis corjjus nieum jejuniis
siquidem robustior est in bello, alius prudenlior in allero, Immirieniibus lol causarum discursionum-
ionsilio. llle dqhi perorat causas, luculenler ac le- que laboribus nrox succumbo. Si Dsalniodisemedila-
piJkr-con.ioualurin publico; isle dum litinc ajquare liones indixero , ab 199 orationis, inquies, assi-
faeundiseurbaniiale non possit, .diclandi forle slu- duitate prscjjedior, quoniam ad respondendlim salu—
4io, vel eliam aucupio, sive cerie venaiionisarle talionibus amicorum, ac niiscendacolloqura quolidie
prsecellii; el ut ad_i,ostra veiiiamus, ait Moyses liliis coactus impellor. Si nudis le, juxla lnotem aposio-
Israel: i Separale apud vosprhnilias Domiiioiomnis lorum, pc.libus bortor incedere; si dutis, instar Joan-
volunlarius ctproni aiiimi^offeral eas Domino, au- nis, iiienibia iua ciliciis edoinare; si denique te in
rum, argentum, ses; hyacinihum ct pnrpuram, coc- exsilium proficisci; si carcerali custodia. le jtibeam
Mimque-bistinctum, et byssum, jiilos caprarum , et poeiiileiiliuiii yiore coucludi, imminenlem prseslo
jielles arietum,.l.gna setliim, ei oleum ad luminaria causaberis spgiitudinem, vel poiius non le posse
conc.nnanda (Exod. xxxv). i Quse nimirum, quia pcrferre lam duram corporalis incomniodi gravi-
omnes omnia non habebanl, obtulit unusquisque iaiem. _
quod poluil, et in ea re largior fuit, quse sibimet, B~ • Qui ergo membra tai corporis adliuc limes affli-
exuberaniius abundavil, ,ut dum omnes offerrent gere, imp quia temeiipsum per acriinoniam pceni-
quod singuli non haberenl,-unum multi Domino la- lentiie necdum vales Deo sacrificium exliibere, ad
bernaciilum fabricarenl. Nos etiam, qtij nunc in "ea,quajso, qu;e crrca le sunl, manum poirige,-
liujus vitse deserto labernaculum constituimus, ut. et quia- uon le, saliem.qure ina sunt, impjriire :
ingressi lerram lac_et mel manaiUem, in ill_icoa1coti_ carne;. scilicel incisurus, salis libi procsto, si tan-"
Jerusalem lemplumsub veri Salomonis imperio de-- tum .capillos ationdeo; qui manus ablruucaioi' Si"-
dieemus: quod nimirum non sit ex insensibilibus veneral, jiitis esi, si linguiuniduntaxai exerenreiiia
quibusque metallis, "sed ex lapidibus vivis; et non p.secidai. Quantum distalinter vulnus luiniaiise car-
deeusaiurruiilaniiuiiiiiitoregemmarnujjsedspiriiua- IIU ei vestis, lantiim inter hominein ei hominis fa-
lium radialdecore virtutum. Omnium quidem bono- cultatem. Hoc modo Ahraliam pecus obiulit (Gen,
rum Deo Iargienle, freri parlicipes possuraus, omnia ixn) ut filium conservaret, mactavil arieieni ut
vero possidere aiqualiier non valemus. Nam et sancti custodirel Jiseredem. Iloc niddo Michol posuil m
Balres, qui nos ad ccelestia prsecesserurit, licet om- Jeclo simtilacrum ul a jjalernse vesanise gladiis de-"
num viHulum ex divitia fueiint opilulalione parii- fenderel virum (I Reg. xix): ct ul David veraciter
eipes, non lamen in omnibus exslilisse ^creduhlurj C \iveret, quasi morieniem cum caprina sluduit pelli-
sequales. Abraham siquidem cseteris fide simul et cula simulare : t Pellem enim pro pelle, el cuncla
obedienlia prsefuit; Isaac niliila monogamiajcaslitas qnse habel bomo dabit pro anima sua (Job n). >Tu
decoravil; « Moyses, sicul ait Scriplura, vir milis- quoque temelipsum propria facullatc permuta, et
simus eral super onines homines qui morabantur in lna fac interim sacrificium, ut ipse postroodtimsus-
terra (Gen. xv); Eliam libertalis auctoritas reddit cipi merearis in holocaustum. Non enim Deus sic
msignem (Num. _rn); i Phinees zeli fervor, el uliio accipil oblalionem, ut despicial offerentem : ut qui
jure perpetuo consiiiuil in conspectu Domini sacer- suoefacullaiis oblator exslileril, secura cum uxor.fr
dolem (Num. xxv); Joannem ad recubitum Dominici Manuevaleal voce canlare : t Si Dominus, inquit.,.
pectoris virginiias exiulil (Joan. xm); Petrum vero nos veilel occidere, de nianibus nqsiris holocausta
prsecipuus amor-in Domiirainad percipienda primi el libamenla non stiscepissel (Judic. xm). s Suscipit-
pasloris jura prpvexit (Joan. xxi). eniin Deuspermanuspauperi. eleeraosynam,eamqiie
" libi recon .ilain in illacoelcslispromptuarii securilale
. CAPUT PRIMUM: '
conservat. Ilnde. Dominus in Evangeiio : e The-
Quod ez virlulibtis ttna eligenda,- cui magis, saurizale, inquit, \obis thesauros iircoelo, nbi
serviamus. * neque scrngo, neque tinea demolilur; cl ubi fures
Quamvis ergo-unusquisque sanctus omnibus flo- iion ellodiunl, nec furanlur (Malth. ^vi). J Idciico
rere \irlutibus nece_>sariodebeat (neque -enim sin- plane Deus omiiipoiens aliospauperlaie coiisningil,
gula quaequevere virius est, si rnista aliis virtulibus alios diviiiaiTimcopia dilalavii, ut el illi- lrabcantj
non est) una tanirn viitus cuique esl prse c_eler.s uiiie propiia debeanl peccata redimere, ct isii undei
eligenda, cui mens familiarius inhserendo deserviat, suam vaieaiil inopiam siislenlare. Sicul scriplumt
alque ab ejus, ul ilaloquar, obsequio.non recedal, esi : « Redcmpiio aiiini_eviri, divitisc suse (Prov.'
Li cunctis quippe \irjulibus seque nos exercere non XIII). J Unde el. ad Nalnirhodonosor ait Daniel :
possuinus, scd dum nnam arctius custoclimus, in i Quampbrem , rex,„ consilium meuni placeai tibi,
liac, quod ex .reliqnis minus est, adimplemus; et et.peccala tua eleemosynis redime,' et iniquiia.tes.
dunr hanc indesinenter amplecleudo constringimusi luas misericordiis pauperum, si forsiian ignoscat-
quasi lotiim vhiulum corpus unius membii paiiici- Deus dcliclis luis (Dan. iv). >
patione tenemus. . — _ Qui _crgo diviies sunt, dispensatorcs poiius jn-
Qnajnaiaaue viruite." libi persnaijeo pcculiarius boulur csse, quaiivposscssorss : el npn projlrii juris.
 211 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMCS SEC PARS III. — OPUSCCLA VARIA. 212
..el.ent depulare quod halient, quia non ad hoc bona A prorsus omitlat, quln omnium neeessitaium modrs
transiloria perceperunt, ul deliciis affluant, vel in occurrat, cnnciis egestatum vulneribus velut me-
proprios hsec usus insumanl, sed ul adininisiralio- dendo-subven.al.'
nis fungantur officio, diim in conimisso permanent Porro autem dum indigentibus in nccessiia!e
villicatu. Quapropler qui slipem patiperibns erogaut, succurrimus, verilatemsiiniil el misericordiam adim-
aliena rcddunt, ndn sua distri.buunt. Unde ct Do- plernus. Misericordiain scilicsl, dum inopihus-pie
minus cleemosynam prarcepturus ait : « Atlendite coiiipaiimur; vcrilatem voro, id esi |usliliam,"diim
ne jiisliliara veslram faciatis coram hominibus, lit lion illis nosira', sed qtise s;uisiint, miiiisirainiis.
\ideamini ah eis (Matth.xi). > Non enim dieil, mise- Hinc est' quod iirFroverbiorum libro Salomonait:
ricordiam veslram,sedjnslitiair vestram.llle quippe « Miierieordia et verilas non le deserant.: citcumda
facit 200 misericordiam, qui propria" tribuil; ille ens gulinri iuo, el describe in tabulis cordis lui, et
vero jusiitiara facit, qui quod alienum est, rcddit. invenies gfaliam el discijjlinam bonam coi'am Deo
Unde el Psalmisia eum proemisisset : . Dispersit; et Iiominibus (Prov. m). »'Riirsiimquescripluincsl ;
dedit pauperibus; i non ait, misericordia ejus, sed, «Misericordia et verilas prsejiarani bona; in onint
«Juslilia, inquil, ejus manet in s_eciilum sseculi oprre bono eritabnndaniia (Prov. xn).. Etnepielalis
(Psal. cxi). t B 2©1 °pus segnities ignava depreciet,seddevoiio ce-
Cum ergo pauperibus subvenimus , aliena procul lerijs acprdmjJia commendel, alibi dieil r « Ne dicas
dnbio .reddimus, non noslra prsebemus. Yerumta- aniico luo, vade et reveriere,-et cras dabo libi, cum
lrien apud pium judiceni misericordes esse deceini- slatim possisdare (PreD. III). > Tremit cnim manus
mur, cum hsec ipsa, qua. non nostra, sed coninru- avari cum Iribuit: et sicul seger exhorrens amare-
Dia sunl, fideliter disponsanius : ei cum juSle, quse seenlis anlidotKdiffeii poculum, sic isle dafurusali-
aliena sunt, reddimus, apud eum qui cordis inlima quid differtin jjosterum.lllesiquidem exasperantis
conspicil, misericordia? prsemio non caremus. Ai polus nauseat amar"Uudinem;isie si dederil-aliqmd
eontra, qui nuncpauperibus subvenire coniemnuht, metuii egestalem : idebque licel vel in bibendo, yel
in tremendse discussionis examhie non lam accu- in praebendoneccssiiatis tempus imniiheal, uterciue-
sanlur avarilise quam rapinse : nec suorum tenaces' tamen in poslerum quod abhorrel, interjecta dila-
sed alienorum poiius convineuntur fuisse raplores. lione reservat. Plane largiis et liberalis animus facit
Quibus uiique summus arbiier dkiurus esl in judi- divitem, pavor alque tenacia reddit egentem. ,Unde
cio : « Discedile a me, maledicli, in ignein selernum, scriptum est": « Stibslanlia divilis urbs forlitudinis,.
cjuj paralus est diabolo et angelis ejus. Esurivi pavor pauperum egeslas eorum (Prov. x). > Pavoi.
enim, ct non dedislis mihi mandncare; siiivi, el C enim degenerem aitimum coinpcllil egere, licet divi-
non dcdistis milii bibere (Maitli. xxv). . Ac_i dical: liarum copiis videatur affliiere.
quia nohiislis ea mlnisirare conservis, quse pro il- CAPUTII.
lorum refiigeihi pereepisiis, voracis gehennse vos Eteemosynmprmmiumquodnam sil.
olla deglutial, qtios per cupiditatis ardorem alicno- Ttiaulem, dileetissime, noli fralreni Imim in
rum bonorum rapina condciimat. Et cuihalienum a proesenli necessitaie dcspicere, si Deuni libi deside-
nobis sit, quod in liac vila dispensandum stiscepi- ras in uliimsenecessilaiis aniculo subvenire:« Bealt
nius; noWa vero sit eoelestisgloria, qtiam speramus, siquidem misericordes.-quoniam ipsi misericordiam
coinpetenter bis illa serrtenlia congrnil, quam Do- consequentur (Matth.- v). » Porro si dederis hoinini
miniis in Evangelio dicit: « Qui in alieno fidelcsnon pecuniam tuam in fenus, ccrrlesimam feeipis : si
fuislis.quod veslrum eslquisdabit vobis?> (Luc. xvi.) •vero pauperibus, secunduni divina maridala cenlu-
Ille certe lidelis in alienis exstileral, qui de se con- plum consequeris : quod si hoc parum videlur, et
fidenier aiebat : . Benedictio perituri super me ve- vila libi cumulatpr selerna. Non ergo mehus csl le
niebat, et cor vidiire consolalrs siiin : ocnlus fui recipereceiiluplum quamcentesima esse conteiitiiiii?.
vreco , et pes claudo; paicr erara pauperum Noli crgo despicere proximum, si non vis Deo de-
{Job xxix). » _ i} spicabilis apparere. Unde el Salomon ait : « Qui
0 quam fidclis in alienis exslileral, et quam despicit proximum suum, peccat; qui autem mise-
lirma spe de propriis eonfidere poierat, cum et relur pauperi, beatiis erit (Prov.. xiv). > Ubi. mox
alibi se denoiando clamabal: -« Si negavi, inquil, additur : « Qui credit in Domino misericordiam diJi-
quod volebanl , pauperibus, el oeulos-viduse exspe- git (Ibid.). > Plane si is qui eredii in Dominomise-
ciare feci; si comedi buceellam meam solus, et non ricorJiam diligit, dicendus estillenon credere, qui
comedit pupillus ex ea; quia ab infantia mea cre\it convincilur inisericordiam non amare: Gur auienv
meeum miscraiio; et Je utero malris nrese egressa isle npn eredal, alia ejusdem libri sententia' decla-
cst mecuin (Jdb xxxi). » Ubi adhuc apte subjungit: rat; ait enim : « Feneratur Deo qui miseretur pau-
< Si despexi prsetereiintem eo qnod non habuerit peri, el vicissitudinem suam reddet ei. t
indtimeittum, el absque operimenlo paupcreni; si Nqn itaque credif in Doniino, qui -sua sibi timel
nonbencdixerinl mihi lalera ej'us, et de"VeIJcribus bona cGiiinuitere, dum ea noh vult indigeniibusexhi-
ovium mearuin calefactus est (Ibid.).'. Yide quam here. Nam si in Dominoveraciter crederei, fenerari
longus sit 'miserieordiariim Isic cataiognS , ul nil sibi lanqwain fi.!cli scilicet dehilori facullaiis «iise
215 OPUSC. IX. — DE ELEEMOSYNA. 214
depositum non limeret rde cujns autem fde qui .'_ ceiuuplum (Gen. xxvi). i Sed quam feiicius seminat,
dubiiai, eum jnocul du.sionon honora;; cum scri- qtii dum subsidia indigenlibus subminislral', pro
-
j-lrrm sit':- « lfonora Dominum de tua subsUnlia aveiia triticum, pro pugillochorura, pro granomeiit
{Prov. 111)."j Et alias dicilur : « Qui calumnialur acer\um : terrenis plane cceleslia, transitoriis mer-
egentem, exprobrat facloii ejus : honorat auteiu caiur ajlerna. Dicil Scriptura : « Quis potesl dicere :
eum qui mjserelur pauperi (Piw."\iv). >Et ite- Mundum est cormenm, purus sum a peecalo (Prov.
rum : < Facere miseiicordiam et judicium, ruagis xx); » quis enim gloriabitur castum se habere ccr?
jilacet Beo quam yictimse (Prov. xxi). » Eleemosy- Sed eleemosynis solerler insiste, et mundum le-ex.
uarius eiiim qtiisque mi=,ericoi'diamfacit. dum indi- divina pielale coiifidc. Unde Salvator : « Quod su-'
genlibiis in ncces=itaie corr.patilurjjudicium vero, percsl, inqtiit, date.cleemosynam, et ecce oninia"
c!umeis uon propria, sed eoruni bona largitur. Sed munda sunl vobis (Luc. xi). t Sicut enim ardor
ex his dum atienam in praesenti susleiilat inojiiam, ignium metalli «ujusciinque rubiginem, sic eleemo-
reternas sibimel in fuluro divilias paral. Unde scri- syna consuevit animse purgare squalorem. Unde ct
plum est : « Qui datpauperinonindigebil rquidespi- \ir sapiens: t Ignem, ait, ardentem exstinguil aqua,
jcit deprecanlem, suslinebit penuriam (Prov. xxvni). » eiiieemosynaresisiitpeccatis^Ecc/c.iii); » ubi prse-
DeponiienimdivesquoJ indigeniibus iribuit, etnuiic I5 sto subjungit: « Et Deus prospector est ejus, qui
quasi niutuse 202 pecunisedeposilum credit, quoJ reddet graliam, meininil in poslerum, el in lcmpore
in seterna viia muItipHcaiis fenoriljusrecipit. El qui casns sni inveiiiet firmamentura (Eccle.). t Deinde
iiunc fit per misericordiam creditor, inretribiitione siihjicit: « Fili, eleemosynam pauperis ne fraudes,
jjosluiodum felix eii.l exaclor. Unde scripium est: ei oculos luos ne transveiias a paupere (Ibid. iv). »
« Pauperelcredilorobviaveruhl sibi, utriusque illunii- Et rursus : « Aniinam esurienlem 203 ,1Cdespexe-
natoreslDoiiiinus (Prov. xxix). >Et deniulieie forli, ris, el hon exasperes pauperem in inopia sua. Cor
perquam vel sanctauniversalisEcclesia, vel imatjiise- inopis ne afilixeris, et non pertrahas datpm tug^
qiiefidelisetpiaiiileHigiiuraniuia, in Prover_.iisdici- siiaiui (Ibid.). -t Et mulla alia, quse vir isle prophe-
lur :« Manunisiiam aperuit inopi, et palnras.suas ex- ticus de prseroganda pauperibus pielale coiilexit: et
lendit ad pauperem (Prov. xxxi); » ubi mox apte Evangelio nccdum illucescenie, tanquam sacerdes
subjungitur : « Non limebil don.ui susea frigore ni- in Ecclesia prolixi sermonis seriem prolrahit: quse
vis; omnes eniin domeslici ejus vesiiti sunl dnplici- nos liic ouinia simul exaggeranda .non ducimus, ne
bus (Ibid.). » Quisquis enim nunc operimento ge- fastidium legenlibus generemus.
minaj charitalis induitur, laiiqu.im duplici veste ' CAPUT III.
conlecius nequaqiiam futurse nivis frigore consliin- v Qucvnameleemosynamajorsit.
getur : et quem nunc charitaiis ardor inllammat, Sed cum per omries sacri eloquii paginas eleemo-
ifmc poenalisalgorem nivis igrioral. De qua videlicet syna pr.-cijicetur,et misericordia c_eteris virtutibus
nive fuiuri supplicii, et per B. Job de reprobo viro antecellat, ac palinara inter opera pietaiis oblineat":
dicilur: «Ad hinilum calorem iranseal ab aquls nl- ill.a lamen misericordia supereminet, quse de copia
vlum, ei usque adlnferos peccatum illius, oblivi- niiper ad hiopiam devolulis auxilium prsebet. Sunt
scaiur ejus misericordia (Job. xxiv).» Dignuihqiiippe namque nonnulli, quos honeslioris quidem generis
est ul qui in hac viia per ardorem concupisceivlke ordo nobrlilal, sed indigenlia rei familiaris angustat,
carnalis exarsit, a calore vero misericordise frigidus Plerique etiam cqueslris prosapiselitulis adornanlur,
el.constrielus oblorpuit, illic ad calorem nimiuin scd domesticsenecessilalis inopia depriinuntur: exir
transeal ab aquis nivium; utsicut hic duabus deli- genle generis dignilale compelluntur s.oeclabilium
quit offensis, ita geminis xrucielur iii gehenna .sup- r. inleresse colloquiis, consessu quidem pariles, longo
jslieiis : et illic ejus vcrsa vice anisericordia oblivi- facultatibus insequales. Sed licei eos domesiicsepati»
scatur, qui nequaquam hic inisericordi_einemor ex- perlalis soIliciludoJiscruciet, etiam si cogente ne-
sli isse convincilur. Prsenrltle ergo tibi, frater, opes cessiiate ad exlrema jrervenianl, alimenla petere
liiaSjimde poslmoJum vivas; prsccedant te faculta- ^ mendicantes ignoranl. Eligunl enim poiius inori,
les luse, quas in illa semper iiiimoiialilale possideas. quam publice mendicare, cojifiindunlur agnosci, \ e-
Meiiienioquod scriplurn est:« Dives cum dormieril, rentur inopiam confileri: et cum alii suam pr_ediee;it
nihil secum auferet; aperiet oculos suos, ei nilul egestatem, imo nonnunquam inodum exaggerando
iiiveniet; apprebendel eum quasiaqua inopia, nocte patiperlalis excedant, Uluberioris slipemeonsolalio.-
opprhnet eum lempestas {Job.jxxxn). > uis accipianl; istiquo poiiuntur,occullando dissimnr.
Placeal ergo libi consilium, quod per Salomonem laiit, ne turpiicr in oculos liominum signum.aliquod
datur : « Mitle, Inquil, panera tuum super. trans-- suse paupertatis eruiupat.
euntes aquas, quia post mulia tempora recipies 11- Horum igitur indigenlia poiius valet intelligi
kim : da per te seplem, necnon et oclo, quia igno-' quam videri: magis quibusdam signis erumpenlibus
ras quid mali fulurum sil super terram (Eccte. xr).»' conjici, quam manifesiis jiossit indiciis dejjrehendi.
Eiilerum':.: Mane semina semen tuum, el vespere De quibus ulique non man.feste, sed occulte pau-
ne cesset nianus lua (fiid.) > Legilur' in Gcnesi: peribus quanla sit relribuiia Prqphela desig.ial,.
t Quia sevii lsaac in Gerara,_et inveiiit in ipso anno cum ai| : « Reattis, qui injelligil super egeniim et.
 215 S. PETRl DAMIANiOPP. TOllUS SEU PARS IIL — OPUSCULAVAMA. 216
pauperem (Pstl. \i.). > Super pauperes quippe pan- .A ciem iiiam ab ullo paupere : ila emm fiet ut nec"
nosos et imlgiolos, pcrasqne gestanies, iiitellectu a te aveiialur facies Domini (Tob.TV).> Ubi riiain
non indigemus",quos ulique manifesta visinne ron- distretionis nioduin ponil, ct aiitlienlicamprocul du-
spicinms :"super ipsos aulem pauperes deberansin- hio regnlam in qualibet jiossessionis aique sub-
trinsecus intelligere, quorum in superficie non pos- slaiUire quanlilale prsefigil; ailenim : « Quomodo
sumus miseriam pervidere. e Bealus, enim, qui i:;- polueris, ila esto misericors; si niulium libi ftieril,
lelligit super egenum et pauperem; » el quare bea- abundanjer tribue ; si exignnm, eiiam exiguum ii-
uis? « In die, mqiiil, mala liberabit eum Cominns beiiter imperiiri slude (Ibid.). i
(IbicL). t Felix isia promissio, ul jiostmodum in di- Cur aulem hoc facere debeal, aperil,ciim subjijh-
vino liberelur exahiine, qui nunc subver.il indigen- gii: t Pifemium enim bonum tibi thesaurizas in die
tilms in moerore; tunc a miseria calamiiaiis eripi- necessitatis : quoniam eleemosyna ab omnipeccato,.
lur, qui modo roiscriani patieiuibus miscreinr. et a morle liberat, ct non patielur animam ire in
Sed audiamus adhue quid Psalmisla prosequitur : tenebras : fiducia magna erit coramsumraoDeoelee-
« Dominus, ail, conservet eum, el vivifrcct eum, mosyna, omnibiis facienlibus eam (Ibid.). t
c.t bealum-faciat cuni, et enmndet in terra ani- CAPUT IV.
inam ejus, el non tradat eum in nianus inimici ej"us:' Quod
qui elecmosynamvel effeclu, vel affectu nori
Dominus opem ferat illi (Ibid.). t 0 quam gloriose prmslal, charus Deo esse non potest.
mercalur, qui jiro misericordia, qnam pauperibusex- Eniinveroul htijus rei sunimam brevi cornplectar
bibet, lotiusChristianiiatisoraionem conlinuampro- eloquio,nniiquamDeo cliaruseril qiii vel effeciumvel
wereiur! Omnis enim utiivcrsalis Ecclcsia tolo len- affectumeleemosynsenonhabuerii: scilicetuXquinon
lanim orbedifftisa, jiro illoDeuni quoiidie supplical, babet rem, 205 habeal voluntalem: et dtun dome-
204-<In'e videl.cel Iuinc psal.num quoiidiana jugi- «ticsefacullatis affitientianon exubcral, liberalis aui-
ler devoiione freqnentai. Adde quod hsec oratio mis divitias non amittat. Nam qui non habel cibuin ,
imtiqti.im in divinse clemeiUisevalei definire con-- habelforsilaiitectum? non valetesurienlem aliment»'
temjjtuin, quse videlicet a Spirilu saneto facti csl, reficere, yaletsalienriassescentem hospitaJis hiima-
(Ej)iiest ipsa remissio peccalortim. Quo enim pacto nilaiis officiorecreare. Memoranssemper illud apo-
oraliouem a semetipso compositam non admiiiat? stolicum : * Charitas fraternitatis maneal in vobis,
Quonrodoquod orare docuit, non exauriiat? Beaius et hospilalitalem nolite ohlivisci(Hebr. xin); > per
ergok.et vere-bealus, qni inteliigit stiper egentim et banc enim jjlacuerunt cjuidamangelis hospilio rece-
pauperem. Unde Moyses, inroDonrinusperMoysen : piis. NounuUIsane dum pauperibus Chrisiijanuam
« Si tnitis, ail, de fralribus luis, qui moralur inlra cunr visceribus claudunt, furandi crimen objiciunt,
port.is civitatis lu_e,in terra quain Dominus Deus " et dum eis hospitalitalis liumanitatem per avariliam
itws dfil.iiTiscsl ti_>i,ad paiiperlaiem vencril, non subtraiiunt, cleptem suspicari, j'acturamque rehus
obdurabis'cor tiiiiin, nee conlrahes maiinni, sed domesiicis se formidareconfingunt r.modo scilicet
aperies eam pauperi, et dabis nuiiiium, quo eum obesam faciem, modoora rubentia subsannanles qp-
indigere prospexeris (Dettt. xv). 1 El alibi : c Non pomml, et torosa brachia, robtisiosqne Iacertos agri-'
«ieeiiini'jiaiipercs in lerra habitaiionis luse, idcirco eiillurajfossionibusidoneoscriminantur : Deum, quL
jirsecipio libi, ul aperias mamimfrairi tuo egeno et lalibus solalianlur, offendere, qui nimirum possent
liniipcri, qni lecim versatnr in terra (JbicL). s Scit etajios sui Jaborisexercilio susleniare. Qriibus pro-
enim oniiiipoteris Deus, qubuiam liumana fiagilitas feclo valde formidandiiniesl, quod in Deuteronomia
pro sola sua juslilia ntmqiiani pervenire possit ad pcr MoysenIsraelilico populo dicliim est: «Anrmo-
vilam , sedsemperindigere misericordia : alque ideo niles el Moabiieseliam posl decimam generaiionem
per omnes sacrarum pngiias Scripturarum eleemo- pon intrabiiiilitiEcclesiainDomini in seleriium,quia
synani laiidiil, niisericordiam piselieal, viscera pie- iiolueruiii vobis occurrcre cum pane et aqua in via,
lalis exhibcnia paiiperibusiiidesiiieiiterinculcal: ut j, qnando egrcssi eslis de jEgypto (Deul. xxm). > Nam
diim bomo homiiiis miseretur, suis eiiain nierilis a si genles illse legem uiique non babentes, idcirco ab
Deo misericordiam coiisequaliir : etdum suslenlal Ecclesia Dei irrevoeabiliter exciiuItnUur,quoniam
propriienaturse consorlein, sustenlaiUemse babere iirimiciseliam suisper humaniiatis olfieiumoccurrere
inerealnr aiiclorem : ct qnod c\!ii''ei proximo, ip.e neglexerunl; quam lerribili senlentia digni suiil qni
qnoque consequalur a T)eo: Sicut eiiiin Coiidilor vi-cera sua ab jndigentibus proximis claudtiiit? qui
liomiiiumct oniueBeleclosad rrgnum ah ipsa mundi eliariialem fralribus noh jmpendiini? Hi niiniriim
jn-rei.eslinavitorigine, el lamen cos pr-oipsius ac- sniit ex sacrosancli baptismatis lonte congeuiii, cijm
qnisHioneTogniprsecepilinfatigabiliter desudare, ut his ex utero nraliis Ecclesisesunt egressi: et cur.1
(jiiodgraiis a Creaioreconcediiur, sujs homo labo- quibus Domiiiicrcorporis et sanguinismen.ajwiiici-
jilius asscquatur; iianecesse esi,' ut qui per miseri- pant, his cibura, "qui in secessura digerendws esi,
«ordiam a pio sunius anetore salvanrii, ip_i gtroqire negant.
pise humaniialisimpendium non negligamus fralri- El qna coirscientia nos ab eleernosynarutii erogi-
Jms impertiri. Cnde Tobias ad filiu.ro: « Ex substan- tionc torpemus, qui videlicet iu ccclesiisiicn pa <
tin, ii.qiiil, lua fac eleemosynam,ctnoli averierc fa- \quicscimus, cum ct sancti apdstoli, qili advorsas
 217. OPUSC. IX. — DE ELEEMOSYXA. 218
t.jium luundum fueraiit velut in bella congressi, in A corrijuiii, et pcr plalcam ad ni-iris injtiriam sparslt
lnijiis grali» studio leganlurexslilisse solliciti? Nam dicens : illud npn debere comedi prorsus & Cliri-"
si liceretaliis, illi pdtujssent non inconvenienter ab. stiano, qnod per avariliain negatumesi Christo. Sed
Lacsollicitudine feriari: qui nimirum el ad spargen- paulo post diem vas, qudd reposuerat vacuuin, non
durii novsefidei semen intenti, et intam acerrimo sine sitiprfre miraculi, salereperlum est plenum.
coutra mundi perfidiam laborabant ceriamine "con- Mainfredus quoqrie' marehio, qui in ultimis Ligu- •
stiiuii. Sed nullus pereeeuiioriis labor abexhibenda rise priucipalus esl fmibus, fervenlissimo cnm iixore
frairibus humanitale coinpescere, nulia prsedicatio- sua sludio in suslenlalione panperum claruit: de "
nis inslantia potuit eos ab impendenda pauiieri.ius mi- ' quo nimirum ( ut csetcra laceani) iliud unum celebri.
sericbrdia cohibere. Unde Paulus ad Galatas :« Pe-* solet redolere memoria : quoniam in ipso sacrosan-
trus, inq.iit, et Jacobus,"el Joannes, qtiivldebaniur ct_eResurreclionis die cum domus "ejus aulaeisac
coIumn_e esse, dexlras dederunt mihi, et B_irnab_e" blathinis ornatibus lanquamregalepalaliuni resplen-
societatis, ut nos evangelizsrernus in genlibus': lprsi derel, copiosi sjumplusaffluerent, eumque non mo-
aulem in circumcisione, tantum ut operunTinemores dica candidatorum turba clienliurii consliparut,-in-
essemns : quod etiam solliciljis ful hoc ipsum fa- slruinragnifice convivium fecit,' el .ordinatis per
cere (Galat.u). s Ad Corinthios quoque dicit: « De )3 onuies'meiisas diligenli cura panperibiis, ipse ciim ,
colleclis autem, quse fiunt in sanctos sicut ordinavi suis servis dapifer ministravit : quibus suiiicienicr
Ecclesiis Galaiise,iia et vos facite per unam Sabbati f iinpletis, ips.ccum-sriis qrrod cibum residuum fueral,
iinusqiiisqne veslrum apud se ponat, recondens qtiod quasi privalus accepit: ut P.rschalis illa "solemniias
ei hene placuerit, ctim autero prsesens fuero, quos in-pauperibus enilescerel, palremfiimilias vero rio-
prohaveriiis per epistolas, hosmitlain perferregra^ mus piivata tefectio suslenlarel. De quo eiram vir"
liam islam in Jerusalem (I Cor. xvi). ? Tanlaque'' Dei, Dominus nieus Leo venerabilis eremila,' qui
fuerat erga pauperes in aposiolis liberalitas, ui in per coniiniium jam fere vicenniiim in cellnla re-~
eofum Actibus legatur : « Qui frangebant ^©Sci^ea clrisus audivit, hocinsigne peihibuit: qiiia cunr in
domos panes, et sumebanl cibum cum exsuliaiione et prajfati hiarcliionis eremo ipse 207 ciim nonnullis
simplicitale cordis collaudantes Dqminiim (Act. ri).»~ fratribushabitarei, bancsibimel legemuxor ejiis in-'
Circa domos, inqult, non intradonros; quorum sci- dixeral, ul quodcinique sibi necessarium eremitrr-'
lieat vesiigia non sequunlur, qni pransuri pessulos rum iiuiuiuspeteret, ipsa prolinns aucio fenore ge-
ac repagula.foribus clausis ohjiciuiit, vecies seris minarel : videlice"l"euin iste quinqUe fortassis exi-
inneclunt: sicque se conira pauperes lanquam ad- gerel solidos, illa decemlraderel : cum isle dccem,
versus clrcumfusas hosiium acies in ijbsidione prse-' ^ i)la viglnii conlinuo niiinerarct. Sed quoniaraobliius
muniunt. *' sum, duljito certe, an hoc ipsrrm, et alilii forte cori-
CAPUT V. scripserim. Verumt_imenquod sedificaiionisesl.nie-
Quod paretUum eleemosynisfdiorur.i res crescit. llusesl reJalioriibus iierari,"quam jier sileiilium obli-"
Gerardus certe de Farvaldo, ex Ravennre urhis vlone deleri. Cum ilaqne iam largus ad erogandas
primorihus fuit, quem grandsevsejam ei persenills indigentibus stipes exsliterii, cnm ses, «Ivesepiem,'
reialis oiim puerulus" vidi: de quo nimiruhi referri si rile teneo, lion minima njonasleriatn propiii juris'
frequenter audivi : quia ctim allqirando populns ino- possessionecondjderil, prsediis el ornamenlis fnu-' 1
pialaboraret, adeo ut nonriullos eiiam valida fanrcs nifica liberaliiate dilaveril, minquid piopierea sibi
exstiiigiieret, ille cum successura sibi jiepottim quo- progenies egena succeililijr? Absil. Viileiuus enim
que iarasobdles non deesset', accrsis f<'tigibrrsetiam nepotes ejns mir.irnlsescilicel indolis pueros inaxi-
prajdia nonnulla disiraxll^ el aliinenta qure poluii, niam parlem eiiani- regni Buigundise possidere x
indigeniibus erogavit : ipw qtioque tunc jialeniibus quorum insuper "soror Imperaiori r.ostro sponsali
forilius pauperum valhlus agmlne eomedebat, cibis- cognoscilur jure dotata. Ctir ergo rifnemus Deo reri-'
q;e consumpiis adhuc esuriens, cum vel sibi, vel il- bibere quod contiilit, quoJ et in hac vita nobis, vel
Ks quid adderet non haberel, eorum "rompassione ' •*nosfris hseredibus restiUiitUr,-et inilla coelestis rogui
J.rciyniaiis fiebat : cujus hodieque progenies "di- gloria sub fenore mnlliplicalre relributionis au-
viiiis floret, et plura, quam avita fuerinl patrimo- - gelur ?
r.ia, possidet. CAPUT VI.
"Waldericnspraeteres, qui dum advcrsushseretieos Quod 'bonorum temporalinm affluentia ex eleemosynn
- - . oriatur.
dimicarel, insignis effectusest martyr, sicut Andreas
venerabilis Spoletanaj Ecclesiae xrobisejjiscopus re- Hoc etiam nosse operre pretium dcputo, qnod Be--
tulit, dum afiquando domum matris inviserel, pau- rardus miirclilo) qui honro dcfunclus est, saepius
perculum quemdam prae"fdribus reperii, qui se con- rcferebal faiebal enim, quia vir quidfainInTeruo-
querebalur heibarum fasciculum collegisse, sed sal, nmn finibns, unde videlicet ijsse quoque oriiindus
ilnde pulmentum illud condiret, ub eadem mairona exsliterat" opiimum proprii jiiris prajtiium diverto^
percipere nullatenus'poiulsse. Cumquevir sancius riiniqiieprovenluum copiis aflltieiiler uberrimuin
mafernumlngressus hospitium, aliqnantulumsais in pos?ideba!; habebat autem duodecim fiJios : ^cepit
vasculo reperissc".,velieineiitcr irattis, vas cum aale iuterca cogiiare, quid postejus obiium fieiti, s."
219 S.PETRI DAMIANIOPP. TOliUS SEU PARS III.— OPUSCULA YARIA. 220*
unius possessionis hseredilalem mler tot dividerel \ ne, feci quod prsecepisli; adimple quod promisisti.".
eohaeredes. Dicebat enim : Ego quidem, qui lottim Nimirum in,vinea constitutus reposcebal nummum^.
hqe solus habeo, .sufficienler et pacifi.ce vivo; sed quia palrisfamilias se noveratumplesse prseceptum;.
nbi tol divisores emerserini, quis eo.njra simullates? et licet undecfma fuissel hora conductus, exigebal
quis orientia inierillos. livbris.et odii jiirgja sustine- requi.empost laborcm, etexpletq reposcebal lopera-
bit.? Non enim illic esse poieril uniias yolunlatis, ratione nrereedem. Non ergo dubitemus nunc Dco-
ubi iapi niultifaria fuerit diversilas facultatis. Coloai vel nos, vel iiostra prsebere, ut ea posiinodum lota
prselerea, qui nuncuni parere domiiiosuntcontenti, yalcanrus auclorilate reposcere. Et dum comediiiius,
non sine. gravi suse quielis injuria lol dominprum non conipellamus egeuos parcius miiiislrando lan-
populosunt responsuri. Tibi ergo, Deus omnipotens, quam sobrios ligurire, dunr ipsi tnrrilse lancis cdu- .
quitlquiil est, mei juris allodium trado, le solum lium non gravemur absumere : nec eis, sicui a qui-
ha.redem mese possessionis eligo; filios aiitenomeos busdam fil, cochlearis est adhibenda mensura, ctim.
libi eommendo; fac eis"quod in Oculisluis henepla- .nobis ollse, velcscabi vix striiiciant.
citum ftierit. El hoc dicto guantum suum sagillse Fulcranus nempe cujusdam Gallicaj regionis epi--
prolinus alljgavit, eamque curvato forliier arcu, in scojius (ul mihi rcvciendus in ChrislQ Hugo Glunia-^
vasti aeris superiora coiyecit. Sed nrox sagitta sine B cessis abbas relulil), dum a sno requirereiur cecono-
guantp in terram relapsa est: Ul evidenti monslra- mo quid sibi parari vellel, aiebal: Juxta numeruni
retur indicio, quia domim,fquodJldei oblulil, cle- convesceniium, prout libi visum fuerii, prsepara ;-
nienlia diviia suscepit, Tunc ille de sui muneris oli- pro mevero soloporcum oplimuin, pingueia nimis
latione fldenlior. et alacrior facius, possessiqnem -el grandem opipatoribus exliibe, ufne teuuem cjui-
suam cnidam Ecclesise tradidit, eamque*sihi perpe- dem lenliculam ex eo quisquam debeat absque mea.
luo jure per stipulationes ac rala firmavit. Brevi vero persona gustare. Diseumbens ilaque cum convescen-
postbsec filiiejus lanlabonorumaffliienlmm suniabiin- tibus ipse pauperibus, tolam cum eis omiiiiio vicii-^
danliaprsediti,tot prsediorum ac censuum copia sunl mam conslimebat, hec cui(|uam prseier eos vel ini--
inagnificedilalati, iil eoruin quisquesuminam palernse aimam carnis offlculamporrigebal..
203 facullalis excederel, eisque circumflua imindi 209 CAPUT Yil.
prosperilas in omnibus arrjderel. Sic sic qui inve- EJeemosyna defwiciis prodest, dmmonibnsinw's«.-_
stilurain .guanli de nianu patris in ccelo recepit, srr- . Pdem mihi sanclus abbas ilerum relulit quia yir
per filios ejus imbrem sucebenediclionis exiiberanter quidam dum oralionis sludio diversa mtindi loca per-
infliixii. Quod igitur in tcri'a Deo datur, in ccelo re- currerel, impegit in eremum, ubi sancius quidam,-
eipiiur : el inde sperandum esl prseniium quo jirse- C fraler in cellula morabatur : qui posl aliqua pere-
cessit munus oblalum. Ilinc esl quod angelusDoniini griiium j_ubtililer inquisi\ii, ulrtim Cluniacerise roo-
Corneiio dixit: « Oraliones luse, el eleemosynsettisa naslerium nosset. Cui subsequenter ei hoc intulit :
ascenderunt in menibriam in conspeclu Domiiu.(Ac/. Qineso le, inquit, per charilatem Dei, frater mi, ut
x). > 0 felix tale commercium, ubi horiio fenerator, si locum illum venerabilem tc fortassis adire conti-
el Deus fil oinnipptens debitor : el fidenter ei possu- geril, denuniies fralribus et abbali, quaiemis ah.
mus compensaiionis noslrse debita digna 'reposcere, eleemosynarurn siudio nqn. tepescanl, sed pielatis.
si nnslris euin sa.lagiinus muneribus prsevenire. operibus, sicut assueli siint, perseveranti eoristanlia.
Nam et lempore Gregorii jtapae(ejus nominis sex- vigilanler .inferveant. Hic enim gebenna ffammis
tus), qui Gratianus dicebatur, recolo conligisse quod vaperanlibus scslual, el hinc auimse damnaloruiii,
narro (sicut enim niihi Bonizo, grandsevus videlicet me frequenter audiente, cum maguis ejulalibus, fle--
vir, reclor monasterii sancii Sevcri juxta urbem tiiumque stridoribus merguntur in taiiarum : sed
veterein coiislituti, relulit). Scoligenarum rex oraliones et eleemosynseprrefati monaslerii malignis
prinuevo tunc adolescentise flore pubescens, quia spiritibus valenier obsistiinl, "et taqquam prsejam cx.,
pater ohiil, ei mox in regalis fasligii jura successil;' eorrrm manibus rnultos erijiiunl. Peregrinns ilaque-
sed cura sollicile consideraret quam fragile sit quid- " longo post lempoi-e ad mcr.asterium venii, ct quse
qiiid in hoc sieculo lumel,,quam lablle quod super- sibi mandata fuerant, frjitribus per ordinem nou--
eniinet, quam velociler exslinguibile sil omne qnod liavit.
splendel, cum conjugalus jam essel, decrevit regales Illud prsplerea.salis indignamur, quod a quibiis--
infulas regni coelestis amore deponere; coronam dam fieri non ambigimus : ul ipsi videlicet innl—
.capilio, purpurani cuculla mutare. Quid jilura? si- tantur excelssemensse fastigio,"pauperes vero qiii ab
mulai orationis sludium, aggres.ilur expedilionis R'o- eisalunlur, inler canmn greges inhudo resideant-
manse procinclum. Apostolicorum ilaque liminum pavimenlo. llli utanlur manlilibus acu variante de-
devotione comjjleta, ignorante clientium coniiiatu, piciis, istis alimenta ponanlur in gi'emiis..Goihfredijs
monachicum habitum latenter induil, et sic a se plane clarissimus dux et marchio milii perhibuit in«
mundum cum regna benesemelipsum furalus abje- pioprise regionis historia contineri, qnoniaiq Carolus-
cit: qui mox languore percussus, ad extrema per imperalor quindecim vicihus cum rege Saxonum.
venit, el usque ad obitum hoc tanquam fiederat.. qui geiilililalis adhue deiinebalur crrore, ibel.liim
«.uuvciUioniselogium iiKlamafe non deslilil : Donfi- co.mnis;l, q.i;i;di't'ics jscr '.idi'.; '-rj' usvcro conseilis
2-21 , OPUSC. X. — DEIIORIS CANONICIS. _ 222
'
jioslmodtmi.prajliis Carolus superavit, etimque po-. A CAPUT VIIL
slremo caplum victor obliiiuil. Aliquando sane dum "
Laus eleemosynm. •
Carolus idem excelsa, ul assolel, inlhronizaliis arce 0 virlus e.eeniosynse, quse velut fluentum fonlis
discimibcrct, paiiperes vero, quos alebal, soldtenus
irrigui, ci peccaiorum iriquinamenta deiergis, et
ignobiliter residerent, rex qui remola procul ab im-
sesluantium vitiorunl flammas "exslinguis? 0 felix
peralore niensa prandebat, t;."'a per iniiilinni legala , quse de gehcnnse baralhro tenebraruqi
direxii: Diinjvesler, inquil.Ghrisuis sese perhibeat eleemosyna filios exlrahis, et aloplatos luci perpeluse regnis coe-
in pauperihus recipi, qua fronle persuadetis nostra lesiibusinlroducis! Tu de manibiis
sibi colla subn.uttj, qiicm, vos iia despicitis, eique in pauperumvolas"
et illic tuis -aniaioiibus paras hospiiium.
iiullain honoris reverentiam exliibetis ? Ad quod iin- Si ccelum, vinum es, non coaeescis; si panis, non emittis
perator corde compunclus crubuil: cl ex ore gen- mucorem; si caro, vel
tilis liominis cvangelicain prbdir-e sententi.tm vehe- piscis, non yerteris in putre-
dinem; si veslis prrelerea, nullnm conlrahis velu-
menicr cxpavjt. Ail enini Dominus : « Quod uni ex slaieni : recens jugiter servaris et nova, et mox ut
minimis nieis fecisiis, niilii Ieds'\s'(Matth. TL\X). liius t
oblaiorobierit, ad eum illico mulliplicata rc-
Lajlaius crgo rcx dum a lali correptus , uipote qui verteris. Tu de
necduin fidei rudimerila perceperal, j'aln fnlei fru- " jiicentibiis suh criminum squaiore
inisericordiaj scilxel conspictios; lu de damnabilihus sanclos, lu facis de
clum, opera prsedicabat. Chrislianos. Quod niniirum Cornelius jjfo-
lllud praJterca summopere noiaiiduin est, quia pe- gerrlilihus
ad divini' ceiispectus culmea
des lavare jiauperibus saliiljerriiiiuni csl. Unde Do- bai, cujiis eleehiosynse
ascenderant (Acl.x).
iuinus.aiudiscipulis.: « Si ergo Doniiiuis cl magisler
vcsier iavi vobis jiedes, quanto magis vos"debelis 0 dives^eleemosyna, quse tnis amalonnus prseqes
aller allerius lavare.-pedes? i (Joan. xm.) Et ut hoc hiereditatcrn iinniarcescibilein, ef cceleslis curia. di-
mandatum firmiori ndhuc auclorilale slatiicrct, co- gnitatein! 0 miranda misericordisevirtus, quic jrec-
runiqiie menlibus hoc arctius inculcarci, atljecit : catorum oiiinium ruhiginem purgai, frenienlium vi-
i Exemplum enim derii vobis, uiqnemadniodum cgo tiqr/iiu inciiamenla moriificat, cl splendore coelesirs.
feci, iia et vos 219 ficiatis (IbicL). t Nam cum gralise lenebrosas Iiomiiuiin nienles illuslral! Haie
paiipernnr pedes in ejus qui prajceiril dcvotione la- Deinu facil lioniinibiis debitorero, ui regnmii sibi
vanlur, iavautis profccto ct animasimul ei <*»rpusa cajloriim non jam quasi quod alieiium esi, quscranl:
jieccatig aliluitur. Undc ct Peir.us ,ai't': « Hmniiie, sed vel uti quod sui juris esl.audaclcr.invadaiii. .0
uon laiitum peiles meos ,-sed ct manus, -ci cajiul felix misericordia, qu;e de miseria quidein nasceris,
* scd verain luis exseeulqribiis. be.iliiudinem jiaris I
s
(Ibid.). Ciirilaque Pelrus non alia corporis niein- (
bra cuni pedihus jjrseier manus cl capul obiulil, Tu iieguliairix omiii mangonc prndentioi*,que le.iv
nisi quia jjer hsec, opera corporis et cogitationes renis mereibus cojle's'.ia '•coiii|JarasJ,ct iransiioriis
roeniis cxpressil? Cajiutenim pro mento,-inanu. aeterna permulas. Kelieos niiiidinaj iu;c, in qiiilnis
vero pro lotius poniiur corporis actionc. dulur hosjiiliuin, suscipiiur habiiacnluin, pj.uholur
Porro Mainardus vcnerabilis Sylvse Candidseejii- panis.c:;iguus, recipiiur rcgnuin, porrigitur niiinnii.s,
scopus mihi reiulil quia Nicolaus papa,pisememo- comparattii'-aula coeJoruui.
rise, qui anle irieuiiiiim ex hac-in Domino hiec mi- Inter cseleras crgo virtutes, vcncrahilis fratei',
gravil, nmiquam in iolo aiuio prselermiliehat diem, qulbus sanclilalis tuse non ariiliigimus florcre jiru-
qniii pedcs duodecinv paiijjeribus"seiiiper abluercl. dentiam, banc speci.diier arrijie, in mjcribus te pie-
Quod si facere per loliim non- occurreret diem, latis exeree, misericordise semper visceribus alfltic J
Iucidum pielalis opus explebat in nocte. Sed quo- ut qui nuuc Christi pauperibus misereris, a Christo
niam de privilcgio misericordise, et eleemosynariim Ijostmodum miserieordiam consequarjs.
dignilate plus mihi datur viderequara dic.erc, in cjus Sil notken Domim beliediclum.
' 1^
lJj'3econiujiilibct breviter exclamare.

^ 1' 212
OPUSCULUM- DECIMUM*

DE HORIS CANONICIS. AD T. . . • VIRTJM CLARISSIMDM.

ASGDJIENTUJI.— (.anonicartim horarum originem, el mysieria declarat, earumque Titiliiales'enumeral. Qua-

propter horlalur viruni qiicnrdam nobilem , ad quem hunc iibollufli niiiiil,'ut canonicas horas andire^
. aul ipse recilarc non negligal, nullisque occupaiionibus a tam jrio opere avocari se patialur; oflicimi>
quoque B. Virginis eidein inagnopere commeiidai. _ <

DomnoT.... viro clarissimo, PETKUS

pcccator nio-' Damlecum, dileclissinie, in episcopali Ravcm.ag
juuiius onuiones in Chribto. palafio colioquciis, noniiu.la libi .iveiidi prsecepta
S23. S. PETRLDAMIANTOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. j 224-
suggererem, atque ad j-eligjonis sirrdium quibrrsdam A A Tra- srt, vel excedat. ilaluiinum denlque quinqne
te exhoiialiunculis provocarem, tandera ad hoc pro- laudibus conslat, quatuor videlicet jjsahnis cl iino
cessil oratio, ul as"sereremcanonica sepiern borarum cantico. Et congrue drim -diurna lux crnnipii,
offlciaab omnibus Chrisiianis fidelibus Deo quotidie Deo 213 laudes xjffeiinius, quiasub exierimis-
quasr quoddam serviiulis pensum debere persolvi. lucis speeie solem jiistitise Christumnosiris dilu*
Sed quod lunc liiigua decurrente prolatuni cst, api- qescenieni cordibus exspeclamus, el lanquam ad*,e-
cibus tradere necessarium duxi; ne quod ad mo- nienli jam sponso toia' gaudens iilque tripudians
mentum simplicibus verbis audisti, faciliusexcidat, occunit Ecclesia. §ic quinque laudibus, ac si loli-
sed siihjectvm oculis per styli curreiit.s aiticulum dem acceplis lampadibus adornala, ei velul Tiltinife-
memoria. lenacins inbscrescat. "
. jara exciiaiionis clamore in cordis aure concepio r
-. - CAPUT PRISIUM. ecce sponsus venii, exife ohviam ei, conscquenter-
Peccalorttm effeclus. illud evaugelicum specietenus implealur : « Tunc
*"
Seplemplane suntprincipalia \iiia (Consulescholia surrc-rerunt, .inquit, omnes virginesillse, etoina-
(td calcem opttsculi), C-Tquibus cajlerscviliornm pe- veruntlampades sms(Ibid.). r-
sies oritinlur : qusenimirum siinl superliia, .tvariti.i, Quod aulem in hujus malulinse laudis- officiocan-
vana gloria, ira, invklhr, Iii.\ui-.ia_,-lris!ilia.Ilseciia- R
I lictim qrrolidie psalmisadj'ungilur, ulriusque viiav
que, quia cauSa sunl Qinnium et origo nialorum, contemplalivse scilicel el aclivse, roysterium redo-
sub oodem numero snos habere noscuiUur e.Tecttis: lere videlur. Psalterium qnippe, vas videlicet in
sepiern videlicet criniinalia peccata, id est, adulte- modiim deltEefactum, per decenr cordas plectro pnl-
rimn, iiomicidium, furtnni, peijurium, falsum lesti- sante crispatur; caniicum \ero solo cluntaxal organo-
moiiiuni, rapinam, erblasphemiam. In quibus vide- vo.cis expriniitur. Quapropter illud, quia manlbiis
licet tam ceiia, tam mailifesta mors esl anlmorum ; jndiget, opcrationem ac per hoc aciivam deno.at
ut quisquis in qiiolibet horum deprehensus oliierit, vifam; islud vero quia ad jubilnin perlinel, conlem—
cv.idere dainnaiionis seternoe-senteniiam iiullaicuus jilativam. Et quoniam conteniplalioni paulisper, et
possit. Rursus scplenr surrt levia-; mlriimaque pec- ruplim vix ad momenltim insislere possumus, jugi -
Cala, in qiiibns non soium peccalor, sed el jtisius teraulemin activa? conversationis adminisiralioite
qiiisqiie quotidie labittir, etiamsi in excelso jam per- versanuir; Jiirepluribus psalmis, unum tanlummodo-
jfeclionis culminc stare videatur. Quseprofeclo sunl, Canllcum iiUerponimus. 5icut enim a pise opera-
cogiuiio, ignoranlia, inconstjiutia, necessitas, infir- tionis exercitfo.ad contemplationis culmen. ascendi-
niitas, oblivio, obrcplio: per quse videlicet in quoli- raus, ei, post speculalionis iniimse brevissimuni-
diana semper conversaiione delinqulmus, alque irleo C f pturctuni, mox ad ej'usdem activse vilse ministeriiim-
contra peccnli vulnera quolidianse curationis neces- decliuanius; nimirum Tit conlemplalio nostra1et ab*
siuio remediis indigemus.Unde scriptum est: «'Se- aciiva vila incipiat, el in eadem necessario termine-
ptiesin.die caditjusius,etresurgit(Prou.xxiv). s Qui tur; sic.jJsalmis canticuni nec prseponimus, necom-.
niniiiTim et seplies catlere, et tameirjuslus essede- nino suppoiiimus; sed altrinsecus posilis hoc semper
scribiltir fquia jiistus csse etiam peccandd nori de- penuliimuin collocamus. . . I
sinit, dum non ex proposito, sed ex -liumaniiaiis Porro auleni quia per qiuituor lotius vkielicet-.
frngilitale delinquit. auni tempora, corpus rrosirum ex quatuor nihilomi-
• Projiler hsec igiiur septem levia, pavvaque
pec- nus composiium elemenlis, aciionis exerciiio fati--
cala, quse pro fragililalisiiumauaj debilitaie cavere gamus, idcrrco qtiaiuor psalmos in hnjiis maiutina-
non possumus, hoc ex magislerio Spirilus sancli a lis oflicii celeliralione-concinimus. Quiavero in spe-
piisEcdesise docioribus inslituium est, ul vola no- -culaiionis excessu unum solummodo, quod procul
sira Deo per untimquemque diem septies jjcrsolva-* - dubio Deus
est, quaerimus, iinunr asque caniicum-
mus. Ilsec sane sepiem eanoiiicarum horaruin ofiicia, non immerilo decanlamus. Quod' autem ci.Z-.ichari;e
quasi seplem baplisn.alum lavacra, in saricUeEccle- '• canticum in fine syrraxis adjicitur, ci quia desi.iente,
sisesunl gremio consliUUa: ut seplem oirensionum D et imminente jam Novo Testamenio factuin fuisse
raaculas, quas"ex quoii.iiaha vilse h.rjus conversa- cognosciiur, ipso etiam' quod dicilur tempore my-
lione contraliimus, totidem, ux iiaioquar, orationis sirce leslatiir, el noclem prajcessisseyitiorum et
quoiidianse fluenlis expiare curemus-; qualeiius a^si- diem, sicul Apostolusperhibet (Rom. xui), appio-
duum corruplibilis vilse jjttlverem satisfaciionis aura pinquare viiitiium. El hsee quidein de inaititinis.
dccutial, el mundana. conveisationis hiium stipor- laudibus eompendiositis pradibala.sufficiant, ,
fus_eoraiionis fieqnens nnda deiergat. CAPUT III.
CAPUT II. " ' "
Cur in prima kora recitetur symbolum.
Horse anlem, e quibtis loquimur, sunl haj ; Matu- Primse auleni horse, lerlise, sextre.et non;e ternis
linae videlicet,-Laudes, quse inter dilticulum inci- roque psalmis coniinenfur officia, sed a inodeniis
piendre suni ct auroram : deinde", Prima ,'Terlia,- * primae horse congruenler calholica fides additur,
Sexla, Nona, Vesperum el Completorium. Dieen- quam Albanasins \idelieel, Alexaridrinus ejjiscojms,.
dum est auiem quol psalmos iiniusciijusque borse divino suggerente Spiritu, sincerissime iradidisse
officium lenc,al,-ct cur prsescriplo numero ,non in- eogiio.cilur. Nam qnia fides .fundafflcntum
e^l, e?
 225 CPUSC. X. — DE HORIS CANONICIS. §26
6iigo virtulum, recte canticmn lidei prinise ho- j^ ceui duni caniaiur, a recta eoncordise linea IIOM
r«_ conjunclum quodainmodb iiiei lotius bblinet aherral. Prinia vero nioiiachorumpraJterDominicuni
§14 lirincipalum. Enimvero triuni horarum, ter- diem convenieiUer a capite videlur inclioai-e psal-
tive scilicel, sextx, vel noiise oflicia, ex .Duiiielis lerii, ut cum libri principio ;ar.leeoncordetdiei quo-
prophetse nbscui.liu*ad nos emarfare doctrina : qui que nasceutis origo.
liimirrim sancliis. siculipsiiis leslatur hisloria, in 21B CAPUT IV.",
coenaculbsuo conversus ad Hierusalem tribrts horis Cjtr a ckricis quinque, a monachis qualuorpsalmi
in die precum vola Domino persolvebat. dicanlur.
-Accedilautem leiTise boraj, quod longe est excel- Vesperum auiem non eumdempsalmorum modnm
leniius, quia in ipsa Redera|Jtor'iiosier, jiixta Mar- apud divefsos oTdines habet : nam apud clericos
ciiiii, legitur cruci.ixus (Marc. wj, eaiem.jhe did qtiidem quinque psalmos anrpleetilur; apud mona-
hora aposlolorum pectora mirificus sancti Spiritus chos aulcm quatuoi' solis explelur. Neutrum lamen,
recreavit adventus ( Act. u). Sexla qtioque hora hoc ralioue vacare cognoscitur, si dignse discussionis
habere privilegium noscitur, quod jn ea Pelhis su- iridagine perquiratur. Nam de quiriqne vesperae
pra coenaculuninihilominus consiiliilus oravil (Act. jisalniis li3ec"eadeinnon absurde ratio reddiiiir, qure
x), et "sub diversorum animaliunvrepfiliiimqiie fi- Ij ei supeiius absoluta de niauitinls bahetiir. Namquia'.
gura, omniumsalutein genliuni mysliea revelatione humani generis judex nocle venturus sll, ipso do-
4JOgnovit:eadeinque •hora Salvator nosler, sicul alii cejite cognoscimus (I Thess. v), sed qua noclis hqra,,
1tcslantur
evangelisise, revera In patibulo crucis est vidclicet utrum media nocle, an galli cantu, an-ma-
pro omnium saiute "suspensus (Maitlt. xxvu; Lv.c. rievenial, quia perhibenie ipso, sicul fur venlurus
"
«.). tsl, ignoramus; recle ergo sicril in malulinse, ita'
Verum ne quis forte siispicelur sanctos evange- niliilomlnus in vespcrtinse latrdis oflicio, sponsum
listas, sicut videnlur in verborura prolalione dissi- siiumsancta eleclorum Ecclesiaprsestolalur, quseper;
dere", ila etiam sensibus a semelipsis inricehi dis- tuimerumesl quinque prudenlura virginum congrue
sentire, brevilcr dicimus; quia Marcus hora lcrtia dcsignaia : cui niinirum dum quinque psalmos bo--
crucifixum Domliiuin linguis asserit Judajorum; nis ojjeribus ornata conjubilat, accerisis quasr lo-
cseleri autem evangelistse sexta hora suspeiisum tideiri'lampadibusiii ejus occursuin Isetaliundafesti-
perhibent aflixioneclavorum. Hora siquidem leni.i irat. Qui vero quaruor psalmos iiislituil, ad hoc, nisij
«jiamavere, dicenles : Crucifige, crucifige; ac per- fallor, specl_.ssij
'
credendus esl, quia sictit qualuor
inde Judsei crucifixere j'udicio, qucm .posimodum sunt yigilisc niililares, ila niiiiloniinus et qua.ruof
mililes aflixerunl suspendenies in hgno. Nona quo- (] principales noscuntur esse viiiutes, juslilia scilicei,
•que hora proprii bonoris lilulo nijn' pri\alttr, dum forlitudo, temperanlia attjue prrrdentia. In quilu.s
In ea Dominus consummato passionis suaa mysierio, utique per nociurnam mortalis hujus vilse caliginem
spiritum emisisse describitur. jugller vigilanduiii est, et jn procinciu spirilualis.
Hai igitur borse, quse inter cseleras diei lioras niililise, in cujusarma juravimus, pro .caslris noslris
habenluregregise, et sic propriis singulseprivilegiis, longanimiler slandum, el infatigabiliter, decertau-
«anquam pfinialesin titrba spechrlium dignilalum dum. In hoc igiltir vespertinre laudis ofli.cio per
quodamniodo videniur infulis irisigniise', ternarii a quatuor quos morirrlamur psahrios inslruimur, ut
se invicem numeri sunt iniercapedine sequestratse; erga quatuor_ viiiulum cusio.diampervigiles excu-
ac perinde dum in earum singulis laudum vota jjer- beinus. . .
solvimus, eum nos colere, qui unus in Trinitate Canticum quoque B. Dei Genitricis nonincongruc,
perm"anel,per ipsa quoque leinporum curricula de- vespertino copulatur oflicio. Hla siquidem velut
monslramus. Quod atilem perhas qiiatuorhoras non enienso jam longo prseterili ssecqlidie, sub ipso sci-
iidem psalini apud diversosEeclesise orriines depro- licet mundi vesperascentis occasu, moxutlumen.
muiitur; ttl niinirum apud clericos quidem oclavus seterni Verbl felicis vulvseflore coneepil, protinus
decimus post cenlesimuni sub incisioniim suarum ' In vocem divin» laudis erupit : « Magnificai, in-
descripiionibus currat; in monasteriis aulem can- quiens, anima mea Dominum (Luc. l). t Ad instar
tica graduum eonsueiudinem feneanl; si re.n di!i- ergo illius, quse mater esl Ciirisii, et lola universa-.
genter inspicimus, congruenier uirumque freri li- lis Ecclesia, quse Cliristianorum.uiique maler esl,
quido reperimus. Nam cum prolisus ille psahnus quse et idipsuii htmen portal.in menle," quoddi.-
specialiler gradienliuiii iter, non modb per mysii- dum geslavit in'ventre, advesperascente j'am die,
cum dirigal sacramentu.m, sed in ijisa etiam verbo- digna Deum laude magnificat, el de collalis benefi-
rifm superficie viarh frequenlius sonet; caniicum ciisgratias agens, spiritus ejus jn Deo salutari suo
vero gradiinm"ejusdem vise gradus, salvo proftindi- gralulabiindus exsuliat.
tatis suse mysterio,'ipsa eliam perspicui "nominis. CAPUT V.
expressione coinmendai; ad peragendum in Eccle- Cur tres psahm dicanw a mpnacliis.
sia Dei currentis ofliciiim uirumque perpendiiur Completorium quoque lia;c diversilas variat, quod
concorditer inslilutum. Et quia alierum ab altero apud monachos quidera tribus, apud clericos aulem
iutellcctus varieiale non discrepat, utrumlibet invi- quataor psalmis constal. Sed de quatuor psaimis
 2-27 S. PETRI DAMIANIOPP.STOMOSSEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. £23
eadem nihilotninus ralio est reddenda, quce.et de J\4 videlicet oflicia quse descripla sunt, ila possir.l
vespciiinse laudis officioesl superius absoluta : vi- roqua parililale dislribtii, ut ex his nocti quatnor
delicet ut per quadrifld_e psalmodi.senumerum do- etiam diei compelenter videantur aptari; qui.tenus
ceamur 216 arripere lolidein consequenier arma \esperum, complelorium, nocturnum, malutina laus'
viriutum : quibus acciucii et lairocinanljuin. vitio- ad noctem; prima vero, lertia, sexla et nona con-
rum terga perfodere, et bnstiles insidialorum spiri- grue conferanlur ad diem. gj.7 Cui viJelicet asser-
luum valeamus impetus projiulsare. Hrrjusmodi tioni ipsa vesperse ac primse vjdeiilur astipiilari
nenipe euarrat excubias Scriplura, cum dicii : « En vocabula, dum et vesperum a -slella hespero, quse
lectulum Salomonis scxaginla fortes amhiiiiit iex sub ipso noctis ihilio clarescit, denomineiur; et
forlissimis Israel : unicuique ensjs suus sujier fe- prima, quod a' se dies incipiat, perspicua niliilomi-
mur propler iimores noeturnos (Canl. i). J Ex de- nns sui riominis cxpressione testetur. Cunjque
bilo aulem reddcndse rationis super tribus psalmis vespera noclis, prima vero diei pandat ini.inn*,
sancia nos Trinitas .expedit; sub cujus niinirura , coiisequens est, ui ,ab aliero nocturna, ab altero
sjgnaeulo peractiim. diem coniplelorium claudit. diurna inchoare perhibeantur officia-
Sicut enim primse horse officium, ut prajtaxalum CAPUT VII.
est, S. Triuiiaiis fidei dcdicalur, ita ei conapleio- [3 Mepsuram refeciionis escedenlium pasna.,
rium in ejusdem S. Trinitatis assertione concludi- llarc plane esl quadriga dupiex, in qua nunc ad
Inr",lit cui lolius diei cursus militare dienoscilur, in eceleslia regna feslinans,.sancta vectalur Ecelesia :
euin peraclje tandem lucis clausula lerminelur. Hsec iu hac denique quadriga ifer diei, nociisque percur- •
itaque de diurnis horarum ofliciis succinele per- rens, illis qui dicli sunt : Currns Dei dccem iuiliia
strinximus, ut ad quid instiluise sint, vel cur sub inultiplex (Psa/.LXMi^jam Deum laudando jungiiur,-
prsefixo psalinorum calculo lermiiieninr, enuclea- qiienr poslmodum videndo. per speiiem, edrumqne
lius panderepius. Quisquis ifaque seplem hrec ca- felici consorlio perfiuelur. Be qnibus profecio pev.
noiiicorum hqrarum ofiicia, quotidiana Deo devo- prophetam dieimr : « Quia non cessabunl nocle ac
iione persolvefit, si a gravibus illis criminibus dieclamare, dicenieS : Sancius, sancius, sanctus,-
omnimodjs alienus, a levibus quoque sepleiij,-quoe Dominus Deus Sahaoth : Qui esl, et qui erat, el qui
superius enumeraia sunt, in quaiitun) humana fra- venturus esl omriipoteris (Apoc. iv). s Quanquaii
gilitas palilur, cum Dei subvenieniis auxjlio lempe- igilur toia j'usli vita oralio sil ratioriabiljter 'asse-
ravit, ab" hls quse cavere non potcsl-, ut cqnfidenter renda, tamen etnosinfirmi mandaium semper ojaj.di
«licam, inexainine tremendi judicii absoluius erit; a nobis impleri jure Jcpufidimus,,si-canonica liase,
et quia iitiric Creatori suo non "negligilinjuncia suse Cl eccle.siaslicceinsiiun.oiiis offlcia quniidie per^olva-
servitulis obsequirr reddere, tunc libera conscientia mus. Apud Gallias aulem (ui specialis viri relatione
cum B. David, atque alacri poteril voee canlare : diriieimus) religiosi coenpljiorum Palres yidenlcs
Sepiies," inquienS, in die laudem dixi libi, Domine jiierosquefratrum "traditam a B. Benedicio (cap.59).
Deus meus, ne perdas me (Psal. cxm). mensuram refectionis excedere, nec se pos>e inira
CAPUT VI. pi'_escriptum iegularis diarii liiiiitem cohibeie, cau-
Quod conlinua Ecciesimoralid esse debeat. tiim duxerunt, ut constituiis qnibnsque horarum
El quonfam ad conlinuse orationis inslanliam' officiis.etalios adhuc psalmos apponerent; qu tenus
excitat nos evangertca luba, dicens : "«Qula oportet victus remissioris excessum augmento valeant com^
semper orare, et nunquam deficere (Luc. xvni). . pensare psalmorrim.
Et Apostolus : « Slne intermissione, inqnil, orale At hic fosie stomachalns inquies :'Quid mihi,
(1'Tltess. v). I Et hoc non solum die,, sed et in quseso,curn regu'a monachoruni? Quid ad me et
nocle pnrceplum ecclesiaslica impleat disciplina, illa eondiscere,^use iion expedit nosse?,Sed
qui>
diligentissime procuratum est, Tit duoQenis psalniis q lamlibet suscipit iraciare maleriam, non iili Idun- •
liocturme vigilise .Iraiisiganttir. Durum quippe fue- laxat, oui millit, debel personaliter satisfacere, sed
ral, ul segroti, sive prajguaiiies, ac quselibetsetaium E-*re;ii ipsam ventilaiis undique partihus cxplicare :
sexuumqiie diversitas, sictit in die per riocturna ul sic unus edulium, quori concupiscil, invenial, ne ..
quoque horarum iniervalla consurgeret, aiqtie ad friistratus alter stomacho vacante rliseedai. IInc
Ecclesiam festinaiet.' igilur ccclesiaslicse instilulionis oflicia, yir jiobil s-
• Ut
ergo Iaborem Eeclesiaj magistra discretio lem* sime et prudentissime, noli""unquam qualibet oJjh-
pcrarel, e&qaisilum, alqiie altioris consilii dispen- vione negligere, noli cerinm aiiinise luss remedimn
sationcsiauilum, ul juxta nocturnarum horarum," quanlislibet causarum ssecularium.occupatusnegoijs
iiUmerumnihilominus ad vigilias duodenisdecurreret piw.ierire. Porio t.r in Ecclesia vel.a saceiiloiepous
ordo psalmorum: Utquodammodotolanox in oratioije audire, securum esi; alioquin si veleques ereheii:, .
videietur expensa, dum lolirichi psalmos orando vel ruralibus .forie, si\e quibuscunque lafo.rbus
persolveret, quol videlicet horis et ipsa constarel. exerceris, inter, agendum, iuter eunjdein 0vecl'iLal
lloc nempe noclurnum designat oflicium Propheia, Domini, quo censitus es,, ea qtuse suppelit, meice
cUmdicil: « Media ndcie surgebam ad confiieiidiira persolve. Nimirum si stini psalnsi, numerus inip'-e5-
tilii (Psc.l. CXVHI); J Quanquam et hsec otnnia, oclo Uir: si-.unus laoium, prcul canon [-osiulat, Iterctjf, _-
 229 . OPUSC. X. — DE IIOIC3 CANONICIS. ii.0_
Quod si expers-es omnimodo litlerartlm, sola ora- A CAPUT IX.
tione Dominica poleris • imnlere quod oplas. Hsec r O.rationis efftcacilas quanta.
- ilaque Chrisiranajservituiis oiliria, dileclissiriie,non Alio quoque tempore idem, de qiio loquimur, vir
obsequium, sed debjtumdeputa; et non volunlaii ad prsedicium monaslerium noclurno silenlio pro-
sed necessitali prorsus ascrihe : ut sicnt Chrislia- perabat, ad rivum autem 219 <Il|i inlerfluebal per-
num te profileri, signum libimet crueis hnprimere, venicns (cui scilicet Argilla vocabulum est), quia
Tiomen-DoniinijJliS quolidie non desinis irivocare; aquis tunc excrescenlibus inlumueral, transvadafe
ita et liopcaliquando nullis occa*sionumobieibus'au- non poluil : qui se prolinusjii orationem dedit, et
deas prseterire qua completa, mira res, in ulteriori ripa se transpo-
CAPUT VIII. situm reperit. Hsec autem, vir prudenlissime, id-
De viro quodam vio et canonicarum horarum stu-. circo tibi referenda per ordinem'duximus,ut quanla
dioso. super eos cura omnipotens Deus invigilet, qui ecclc-
Ut autem salutireris' exhortalionibus facilius ac- siaslicis oocurrunt reverenter officiis, Jiquido mon-
iquieseas, quod in ipso nuper ad vos ilinere gradiens straremus. Pudeat ergo prudenliam luam canonicas
didici, breviterexplicabo.In Fanensi namqite subur- horas rtegligenteromittere, quas et sanctam rustici-*
-bio, lenio videlicet a mceiiibus lapide, vir quidam 18 latem audis cum tanla gloria celebrare : imo cnjus
Iiabitai, el ordine simul et facullale medioeris : qui spiritus in amore Dei paulp fervenlius inardescii, ad
"nimirmncasu illic nie adesse cognoscens, festinus hoc eiianr exteiuljiur, ut horas beaisc Dei Genitricis
accessit, el inler cselera castitalisquoqne susemun- audire quolidie non gravetur. Et quia se occasio -
diiiam, quam cum uxore servabatsecrelius indicavit. jirsebuit.qilid eliam o.xhac ffaierna relalidne didi-
Monachusenim quidam ejus ulique palruus tixorem cerini, mihi quidem non pigrum est scribere, st
sllius sibimet perhibuit aliquando peninere, qui modo te non pigeat audire.
lamen prse simplicitate nimia, nonnullos eliam ex-' CAPUT X.
iraneos, propinquos consueverat appellare. Tunc Hoi-arum R. Virginis efftcacia qnanta.
il!e verbum hoe Isetus arripuil, el deliberans, ait : Clericus enim quidarn multis erat pecealis obno-
Melius esl deniquecerise caslilaiis nilore clarescere, xius, elprsecipue carnalis illecebrse fetoribus inqui-
quam sub incerii semper incestus ,formidiiie palpi- naUis; qui laridem languore correpius, -atque ad
•iare. Hic iiaque canonicas horas, et ecclesiastica, ^xtroma perveniens, tremefaclis visceiibus expa-
cnm polest nori facile omittit oflieia : consuevit vescero, et accusante conscientia,, divinum cpepit
eiiam per anriorum jam plura curricula ad monasie- judiciumanedullilus formidarc : cumque sjiem in se
riiiin S. Paterniani quod prope muros ejusdem urliis t ' riulliusboni -operjs inveniret, tolum se protinus ad
positrim esl, prsecijiuis festivitatibus properare, et postulandiim B. Marise semper virginis .auxilimn
r.ociurnas illc audire vigilias. Quod nimirum lam contulit, el sub ej'uspatrocinium imporluna cordis
coiislanier agii, ut nec pluviarum inundalio ventuosa anxielaie confugil, hujusmodi fere verbjs ihsislens ;
compescere, nec hiemalis possil asperilas releniaje. Non ignoro, inquil, o beata regina mundi! qnia te
Ssepe autein maligni spiritus eum in ipso itinere, ut in mullis oflendi, et castilalis, alque virginitatis,
terrealur, inclamant,el slrepitum qnidem dir;ii voeis ciijus tu mater.es, ego in meo corpore signaculutn
emiltiinl, sed cujuslibet corporese formsespeciem non violavi; innumeris eliam pepGatorumsordibus invo-
«slenduni. lulus sum, nec dignus invenior, le lolius mundilise
' Ante annum aulem nocte
quadam duro ad prsedi- principem pollutis labiisinvocare : verumiamen, o
clum monasterium properaret, ecce Iupi simul et jamia cceli, feneslra paradisi, yera Mater Dei et
canes, furenliumque animalium diyersa porlenla hominrs, lu mihi teslis es, quia seplies in die lau-
faclo agmine insurrexerunt in eum , -ei ululanies tiem dixi libi, el quaravis peccalor, quamvis,indi-
undique, el oblalrantes rabidis eum aggressi sunt gnus, omnibus lamen canonicis horis luaj laudis
niorslbus atireclare. Al ille vix landem ex eorum obsequiiiniiion fraudavi.
deniibus pailio simnl el pileo nudatus evasil. Cumque hujusmodi verba clericiis prolnlissetj
Necdum aulefn ad vigilias signa sonuerant; ciiin-" 22.0 decumbenti posimoriumpiissiraa Dei Genilrix
que perveniehs, clausas adJmc fores monasterii aslilit, ct blande consolala, peecata sibimet dimissa
reperisset, ante.limen se_'protinusin oratione pro- ex largilale divinaj misericordise .liuiiiiavit. Quod
stravit. Diuiius aulem oratione prolraeta, landem lamen nos irepidando proferimus, quia utruin jux:a_.
surrexii, et quod amiserat pallium simul el pilemn rcialignis fldem vfere coniigerit, ignorainus. Hbc
juxta se jacere projeclum vehemenler exjiavit.Quod tamen procul dubio novimus, quia quisquis quoti-
nimirum ulrum per angelos faclum gil; an ip?e, di.ma,_prsediclis horis officia in ejus laudibusfie-
cruenius prsedo diabolus, quqd absiulerat,'reddidisset quenlare studuerit, adjutricem sibimeC ac patroci-
invituSjdubilari polest. At non absurde crediderim, naturam ipsius_Judicis ma:rem in die necessilatis
ut ijisemaligriiis lioslis, quod 'abslulerat, cgmpulsus acquiril. Hancig.luriTidem scriptiunculam el incul-
sil resiiluere, alque ad confusibnis >el .ignominise ir.rn, dilectissime, scopiiisjterandq percur.re, el non
sure cuinulum, ei quem lseseral, coactus sil mini- quaiiterj sedquid dicaiur, "atlende*: imb, ul ila lo-
sinire. . - • qi:ar,-non verborum culmo, vel foliis, sed inedulla
231 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 252
poxiusintelligentioadeleclare. Prajdiclam horaruni ,^ anoium' doctvma (quoii '"virum riociissimum etiam
lateie non jiotuitj' commemorare oportebat. Puto
obedi.-nliam Deojugiler exhibe, in rcliquis etiam le latnen gtil-enon iiien.ir.isse, quoniam infeiius inter
saneice conversationis stndiis vigilanter exeree; levia peccala, in quseeiiani jiislum queinque"quoti-
qinilenus si nunc sub Ieni.jugo ejus tanquam servus die labi ail, enumerat necessitatem et inflrniitateni:
cervicem cordis allriveris, inter" lilios posiniodum suh quibus gulam, quse ex genere suo non est pec-
calum mortale, coniineri consiat..Palet vero omnes
luereditalis supernne funiculuin cum gloria sorliaris. modos,-quibus in gula delinquimus, ex fragilivue
oriri, dum prajlextu necessiuuis voluplas nobis in-
.SOHOLLA. sidialur; ut simii-JoannesClimachus, Grad.I4 et IS;
Joannes Cassianus lib. ix cap. 7 De spiritu gaslri-
Eepiem plane siint priiicipalia~vilia, ex quibtts cm- margiaj, qui htiic sentenli-eJiioslraefavere videttir,
lerm vitibrt.m pesles oriunlur, qttm nimtrum sttqt, dmii ail : JI Infirmilas carnis ad purilalem cordis nou
superbia, avarilia,-vttti': gloria, ira, invidia, luxuiia, officil. si hgj.*.taiiiuinmodo. quse fraglliias, non qua_
tristitia. Non est mir;indiim sanciuin "cardiiialem.-in- voluplasexigil.iisurpentur. » _. r
hjr vitia capilalia, gulaiu non recensuisse, quam ex Sil 'nomcn Domini benedictttm.'

~
aaiasa
OPUSGULUM UNDEGIMUM

LIBSH QUI APPELLATUR, DOMINVS YQBISCVM. AD LEONEM EREMITAM.

AncusiENTUM. — Leorujmmiras sanctiialis oremilam super quadfim dubitationeqnid seniien*!umsit, coiisu-

lit; an scilieet, ui noiinullis videhalur, cniir quis in eolla 'solus officiuin recitaiei, illas particulas, Domi-
.' nusiobiscum, viJvbe , domne.-iienedicere,lauqtiani ujiiiis peisoiue non coiivenienies, omiiiere. deberet;
ipse oonii-i seniie so. ait inpiiis raiionjbus. ad ejus
" Uinen scnlciuiam cotifngil. Ai e-Ureniuniin solilu-
diius Iaudes eflundiLur. -

Domno LEONIamore ssipcrnre libertaiis Inclu.o, I_ 5 peocare, tanquam qui pensum divini serviiii minuast,
PETBUSjieccalor mouaclius quidquid servus, et li- perilriiescunt. Unde nobi.s diim soluiio qnsefilur, ad
lius. pereiinciaiioneni politts raens seque-nescia provoca-
Noh"ignoral sanciitaiis veslrse pnulentia, dilectis-" tur. His ilaque quajstionum vallatus angiistiis, ad
sinie Pater, qukr te iitm^qiialeiirctinqiiecomplicem, angelum nieum juxla consuelutlinemTedeo, adfon-
vel amicuni; «ed te jiaireni, le doctorein,'te magi- tem noii Tullianse eloqiienliae, sed d]\inse potiussa- -
strum, "el doniiniim eleclum inilii pise cunciis pene pienl.se triloc&Jle recurro.
.moiialibus habeo; nieque itise"oralionis Insiantia/ CAPUT PRL.IUJ.I
apud divii.asaures misericordiselocum ihvenire con- Qttod sancta simplicitas, miindi philosophi?jureprm-
fido. Eiquid amplius dicain? Quaiidoqiiidem meum [ertur.
le angoliim'esse cousliini, ut in dnbiis reljus quod- j.latonemiatentis naitiisesecreia re.nantem respito,
cunque luesitanli ac sciscilami mihi coiisiliiim e>: plauelarum circulis meias, aslrorumque meaiibus
luo ore' procederei, ita proiinus iiuliibiianler acci- caictilos afligeniem : cuncta eliam sphserici orbis
-
perem ac si vox mihi coeiestis oiaculi angeliliisin- ' ciiniaia r..dio disiinguentem Pjihagofam par\ipc'n-_
ton.iretr atqueideo si qiiandosciiipiilosa. eujiisli-' do": Nichomaciim quoqne tritum epliemeiidibus di-
bet rei n.jhi subrepit aiiiculus, anlequam ie consul- C2 giios alutico : Euclidem perplexis geomeiricalium
iiiins acce.iam, hoc apud me diviiiam imploro cle- ' Cgitraro.iri stndiis iiicui'vum_;eqiiedeclino : cuncios
mciitiam; ul le cjuasisusevohinU..isorgailum faciens, . sane rhetores cum suis syllogismis et sophisiicis
luo i-iihi ore prsecipiat qttid inefaeeiein objecla. cavillalionibus indignos hac qusesiione decerno..
anibiguitate deccrnal: qtiamef nunc quoque eonsue- Tiemant gyinnici suam jugker amore sapienliaj nu-
tudinem lenens, hoc a le docendus inquiro, quod a dilalem : quserant peripatelici laientem injirofun-
multis ssepequssi responsurus inquirentibus exigor.' do puieo "verilalem. Ego summam a te quscro \eri-
No.Tirullieniin fratres eremilicaj seclaiores vilie fre- taiern, illam videhcet, quse de ierra orta est, non
quenier intcrrogant, cum singulares in celluliscom- janiiu puteo ignobiliterlatilanteni, sed omni mani-.
uiorantur, iilfum illis liceat dieere, Dominusvobi- feslalani mundo, perpetua in ecelis majestate re-
scum; Jube, domne, benedicere:"alque ijrsi, ut sunt giiaiitem'. Q-uid enim insanientium poelarum fabu-
soli, juxta morem' ecclesiaslicum .sibimet debeant losa commenta ? Quid mihi lumenlium tragicorum
respondere. Quidam enim inier se quasi ratioeinan- cothurnaia discriniina ? Desinaljam comicorum urr-
Tes, dicunt : Nunquidnam a lapidibus, aul labulis ba venena lihidinum crepiiantibus .buccis effluere.
ccllplaepetenda est heuedictio? aut illis dicendum ccssut siUjricorum vulgtis suos clarnoseaploria? de-'
esl, rii Dominus sit cum eis? Quidam autem, sl qt:o tractionis ainarisdapihus onerare : non mihi Tul-
moJsJ ecclesiasticseIradilioiuVordineni deserant, se liani oralores accurala lepidscurbanilalis trutiuent
 "" "
'253 OPUSC. XI. — LIBER QUI DICITUR DOMINUSYOBISCUM. -" 4' -254
-verba : non Demosthenici rhetores 223 captiosse jA ce, inquil,-ego vobiscum sum (Malih. xxvru). > Qui
; suadelse argumenla versula componant : cedant in _- niniirum.salutalionis sermo non moderno humaiise
suas tenebras omnes lerreme sapienlise fajcibusde-""- adinvenlioiiis.arbitrio conslitulus : sed ex anliqua
iibuti : nil mihi eouferanlsulphureo caliginosse"do- - sacri eloquii aucloritaie jjrobatuFassumptus. Ubi si
. «trinse splendore esecali. Chrisli me simplicitas do- diligenter inquiritur/ssepiiissingulariier, et plura-
. eeat, vera sapientium ruslieitas ambiguiiaiis rne_e . litcr apposiius invenitur. Singulariter,"sicut ad Jjea-
; vinculum solvat. « Quia, i enim, juxta Pauli vocera, tam Dei Genitricem" aiigelus"ait : « Ave, gratfa ple-
- ^iioncognovitmundus per sapienliam Deum, placuit na, Dominus tecum (LMC.J). > Ad Gedeonem quoque
Beo per stultiliam praedicalionis salvos facere cre- _,nihilominus angelus ait; « Dominus tecum, virorum
denles (I Cor. i). i t-"_•_fortissime (Judith. vi). > Pluraliter autem, ulin li-
' Liltera
igitur, quse occidit, abseedat; spiritus vi- |'hro Rulh, Booz saluiando messoribus suis ail:
vificator- assisiat (II Cor. m). t Prudentia enim *" ;;i « Dominus vobiscum (Ruih,- n), > et sicut in libro
•carnis; > ut idem dicit Apostolus, « mors est (Rom. iParaliporirenoii, propheia a Deo missusinvenitur sa-
VIJI); _prudeniiaautemspirilus, vitaetpax-.quoniam lutasse Asa regem Juda cum exercilu suo victorem
prudentia carnis inimica estDeo ; legi enim Dei non de prselio revertentem, qtiibus ait: «Dominus vobis-
«uhjicitur, nec enira potest. Si.ergo caiiiis pruden- "1 5 cum, quia fuislis cum Domino (II Parali xv). >
iia nequit legi Dei eolla submittere, quo pacto suf- s Ecclesia ergo saliibri salulalione sacerdolis ac-
fusa oculos fumo superbise legem Dei jjrsevalet pe- «epta,"elipsa resalutando orat, et orando resalutat:
uetrare?Age igitur, pater, nodum mihi proposita» poslulahs ut sicut ille Doininum esse cum eis opta-
qusestionis ocius solve : nec paliaris humilitatis Chri- vil, ila et cum eo esse dignetur, dicons: Et cumspi-
sli discipulum grandiloqua tumentium philosopho- rilutuo, id est, cum anima tua sit omnipotens
rum gymnasia circuire. Dicat mihi angelus meus, " Deus, ut eum digne pro nostrasalutepossit orare.
quod imperilum dialeclicorum vulgus ignorat: dicat El notandum quod non dicit, tecum ~;sed, cum spi-
sapiens inrperitia, quod slulta sapienlia- rron appre- ritu luo : ut iotum, quod in ecclesiasticis officiis ge-
hendit. Hsec igilur, quse.proposita sunt,_pater cha- ritur, spiritualiler fieri perpendatur. Et bene cum
rissime," prudenter edissere, ut postquam ad divi7 spiritu hominis esse Deus oplalur,'qura in mente
nam pervenlum est sapientiam, nulji ulterius in his et spiritu, *adiniaginem et similitudinem Dei homo
-juasslionemexpediat \entilare. rationalis est conditus,'atque ibi divlnsegratise et
CAPUT.II. illuminationis est capax.
Quare dicilur, JDBE,DOMKE, BENEDICERE. Sed et illa salutatio episcopalis adpopulura, qua
Sed hujus qusestionis noduni qualitercunque a me, 1 dicilur :~Pax vobiscum, sive, pax. vobis, non ex hu-
prius solvi fortasse prsecipies,el sic postmodum pro- = mani sensus studio prodiil, sed desacrse Scripturse
prii intellectus sententiam promes : scholasticorum similiter aucloritale.profluxii. Nam et In Veieri Te-
scilicel more doctorum, qui sciscitanlur a pueris stamento dixisse Dauieli. angelus Invenitur : « Noli
ex quacunque propositi themails difficultate, quid timere, vir desideriorum, pax tibi, conforiare, et
"
sentiant; ut docilitatis indolera ex eorum prius pro- esio robustus (Dan. x); >et in Novo penesemper ita
lattone deprehendarit. Ego itaque te juhenie moror Dominus salutasse discipulos legitur : « Pax vobis
exprimere super hae dubietale, quod'sentio, salva (Luc. XXIII,Joan. xx).,t Quibus niniirum discipulis
scilicet fide: ut vel inepte prolata corrigere., vel eamdem salulaiionis formam commeiidavit, dicens :
gnaviler absolula, tua- debeas aucloritate probare. «In quamcunque domum intraverilis, salulate eam,
Sed non ab re videtur, si quo sfudio lisec Ecclesiis . dicentes : Pax huic domui (Maith. x). > Merito ergo '
iii consuetudinem venerint, .primo nitamur ostende- apostolorum successores, id est Ecclesiarum pr»-
re : deinde quid nobis, super his quse proposita sunt, sules, hujus fqrma salutationis utuniur; domum-
videalur, prout supernse gralise facultas tulerit, ex- scilicet Dei salutantes, ubi "omnes oportet esse filios
pedire. Lecturus namque magnse humililalis graiia pacis, ut salutatio pacis .stiper eos requiescens, et
non a sacerdote, sed ab eo, cui sacerdos jusserit, se salulanlibus et salutatis possit esse fructuosa.
•' ' -
poslulat benediei, dicens : Jube, Domne, benedicere. , CAPUTIV.
Sacerdos aulem, ut lantse humilitati vicem reddat, Quod sicut alia sacra Scriplura non subjacel" mutabi-
aon subj'eclocuiquam benedicendi delegat offlcium; 4 jitati, ita el DOMINUS VOBISCUM.
non per semelipsum benediclionem dare prsesumit, Jam igitur ex iis quseprsemissa sunl, patet, quia
sed polius, ut a Deo, "qui est super omnia, benedi- sicut projjhelica scriplura, psalmorumque modula-
ctio prserogelur, exposcit. J lio, vel etiam evangelica gratia divinitus ad nostram
CAPUT HI. notitiam prodiit; sic eliam id.quod dicitur, Domi-
Unde orlum sii, DOHINUS" VOBISCUM." 'nus vobiscum,uon ex bumani seiisus.arbitrio, sed-
IIautem quod dicitur, Dominus vobiscum,sacer-. a Veteris Novique-Testamenii auctoritale.descendit,
dotis eslad populum salutatio : orat enim ulDomi- Sicrrt ergo divinarum Seripturarum; auctoritati nil
nus" sit cum eis ; sicut dignatur ggig, dicere per pro rerum varietate subtrahitur, nil augelur.; sed.-
projihetam : « Inhabitabo in_i-lis"(Le».f.xxvi). > Et ^25 potius in his"ecclesiasticaconsuetudo servatur:
Salvalor discipulis suis, cunctisque fidelibus : «,Ec- iianiniirumet.hoecsacerdotalis
' - ' salulatio
* nequaquam
PATROL. CXLY. : 8"
25S S. PETRI DAMIAMOPP. TOMUS SEU PARS III. — C-PUSCULAVARIA 235
verum casibus est obnoxia, ul modq proferri, modo jA ul el ipsi in nobis iiniim sint, ut mundus eredat, qtiia
debeat silentio prseteriri; sed eiiam si plures de- tu me misisti: et ego claritatem quam dedisli mihi
sint, illicitum est ut eeclesiastica traditio permu- dedi eis, ut sint unum, sicut et nos unum sumus
felur. (Joan. xvn). i
CAPUT V. Si ergo credentes in Christum unum sunt, ubi-
Quod sancta, Ecclesia et una in multis, et tota videa- cunque videatur esse per corporalem speciem mem-.
tur in singulis. hrum, ibi etiam per- sacramenti myslerium toluni
Eeclesia siquidem Chrisli tanla charitalis invieem est corpus.El qnidquid est quod eompelat toti, quo-'
inter se compage connectitur; ut el in pluribus una, dammodo congruere videtur eliam parii: quatenus -
et in singulis sil per mysterium tota; adeo ut et et quod conventus Eeclesise communiter sonai, non -
omnis universalis Ecclesia non immerito una Chrisli absurdum sit, si unus homo singulariter dicat; et
perhibealur singulariier spousa, et unaquseque ani- quod ab uno recle deprOmitur, a pluribus etiam
ma per sacramenii mysierium plena esse credatur irreprehensibililer proferatur. Hinc est enim quod
Ecclesia. Namet.propheticis Isaacnaribus lola praj- in convenlu positi, recte omnes dicimus: «Inelina,
sens redolebat Ecclesia, cum supet unius filiisui Domine, aurem luam, et exaudi me : quoniam ege-
persona dicebat : t Ecce odor filii mei, sicut odor B 1 nus et pauper sum ego; custodi animani meam,
agri pleni (Gen. xxxvu).> Et debitrix illa mulier, quoniam sanclus'sum (Psal. LXXXV). S Et singulariter
quse ex prseceplo Elisei parum olei quasi semen constiluti, uon incongrue decantamus :«Exsultate
sparsit, et uberes mox fruges eodem per vascula Deo adjulori nostro, jubifateDeo Jacob (Psal. LXXX).>
redundanle permessuit (IV Reg. iv), Ecclesiam Nec abs re est, quod multi simul dicimus : t Bene-
ufique figuravit. dicam Dominum in omni tempore, semper laus ejus
Quod si per sacrse Scriplurse campos diligenter in ore meo (Psal. xxxm).> Et soli ssepe plurali voce
inquiritur, unius viri, vel mulieris persona designari proferimus : Magnificate Dominum mecum, et exal-
Ecclesiam crebrius invenitur. Licet enim multiplex. femus nomen ejus invicem: ei mulla id genus. Quia
videalur Ecclesia, propler numerositalem gentium: nimirum neque hic pluralibus verbis unius personse
una tamen, et simplex est, unius fidei, ei divinss re- soljtudo prsejudicat: neque illic multitudo firielium a
generationis coiifcederaia mysterio. Et quanquam singijfaritate djscordat : quia per viriutem sancti
septeru mulieres acceperint virum unum, virgo ta- . Spiritus, qui et singulis inesl, et omnes replet, et
men et una ccelestiilli viro dicitur desponsala (Isa. hic solitudo pluralis, et illic multitudo intelligitur
iv). De qua nimirum Ajioslolus : «Desjiondi, inquit, singularis.
vos uni viro virginem castam exhibere Christo C I CAPUT VII.
(I Cor. xi). i Quod si DOMINUS VOBISCUM pro singularitate non di-
Ex his ergo manifeste colligitur, sicui superius citur, mulia alia necesseest dimittaniur.
dictum esl, quia cum in una hominis persona tola Jam vero illi qui dicunt, nunquid lapidibus aut
designetur Ecclesia, et ipsa consequenler Ecclesia labulis cellaepetenda est benedictio? autiJlis dicen-
una dicalur virgo, sancla Ecclesia et in omnibus sit dum est, ut Dominus sit eum eis? Respondeant mihi
una, et in singulis tota : nimirum in pluribus per et dicant, cur singulares in eisdem cellulis posili
fidei unitalem simplex, el in singulis per charitatis dicunt: «Venite, exsultemusDomino?> (Psn/.xciv.)
glutinum, diversaque dona charismatum mulliples.-, Dicile mihi, fratres, dicite, quseso, pace vestra lo-
quia enim ex uno omiies. quar, cum soli estis, quos- exhortamini? quos ad
CAPUT VI. divin_e laudis excubiaslnvitatis? cum dicitis : Ve-
Item de unitale universalisEcclesim. nite, exsultemusDomino; vel illud : Regem marlyrum
Sancta namque Ecclesia, lieet personarum sit Dominumveniteadoremus? Invitalorium namque hoc
multiplicitate diversa, in unum tamen esl sancli. dicitur, et ob id procul.dubio, qula per hoc ad Dei
Spirilus igne conflata : alque ideo etiam si per cor- laudes fidelium"populus invitatur. Si aulem vos a
poralem situm partibus videatur dividi, unitaiis *® nullo tunc prorsus audimini, quos ad exsultandum
tamen intim_e saeramentum nullatenus a sua valet Domino exhortatoriis vocibus excitaiis?
integritate corrumpi. <Charitas enim Dei diffusa est Agite, inquam, fralres, dicite adhuc mihi, si non
in cordibus noslris per Spirilum sanctum, qui datus ad sacramenlum respieitis eeclesiasticse unitalis, sed
est nobis (Rom. x). t Iste itaque Spirilus, qui est ad numerum potius prajsentiae corporalis, quibus
procul dubio et unus, et multiplex; unus in majes- dicilis : Nocte surgentes vigilemns omnes? 'Quibus et
tatis essenlia, multiplex per diversa charismatum illud : Somno refectis artubus,surgamus omnesocius!
dona, dat Ecelesise sanctae, quam replet, ut et in Cur certe non omnes hymnos, omnes denique ora-
univeri.itate sit una, et in suis partibus tota. Quod tiones, quse niniijriiuia doctoribug plurali sunt stylo
nirairum individuse unitatis arcanum Verilas com- composita., vel silentio prsetei-euntesoiuittitis, ggf
mendabat.cumPatri de suis discipulisgHgdiceret: vel ad singularem violenter numerum revocalis?
« Non, inquit, pro his rogo tanlum, sed et pro eis, Jam vero cum ad Ieeiiones venilis, quia nefas du-
qui credituri sunt in me per yerbum ipsorum, ut cilis, nullis adslantibus henedictionem pelere, vel
omnes unum sint, sicut iu Pater In me, el ego in te, dare, cur Palrum homilias, ot concionatorum ser-
 "
237 OPUSC, XI. — LIBER QUi DICITUR DOMINUSVOBISCUM. 258
mones legitis: quibus nimirum eogente Jeclionis A\ Ecclesise unitatemApostolus manifestedeclarat, cum
modo, populum alloqui videniini, et velut ad secun- dicit : <Unum corpus, unus panis, multi sumus (I
.dam personam, seilicet auditorum, omnia verba Cor. x). > Tanta esl enim Ecclesiaeuuitas in Christo,
vestra dirigitis; atque ul ipsa homiliarum verba po- ul unus.ubique in loto orbe terrarum sit panis cor-
namus, quibus, quseso, dicitis : Audite, fralres cha- poris Chrisli, et unus calix sanguinis ejus. Quoniam
rissimi, et caslera, quse sequuntur, cum ibi fralres sicut divinitas Verbi Dei una est, quse fotum implet
nulli sint. Quse videlicet si yultis ad vestram singu- mundum : ita licet mtiliis Iocis, multisque diebus
.laritateni stylo reclamanle violenter infleciere, illud corpus conseerelur; non sunt famen multa
quia id prorsus impossibile est, his omissis necesse coi'pora,sed unum corpusChrisli. Et sicut ille panis
jam vobis erit nova diclare. Cur etiam cuin ad ora- et sanguis in Gorpus Chrisli yeraciter transierunt:
tiones perventum fuerit, dicitis : Oremus-; cumnemo ita omnes-, qui illud in Ecclesia digne percipiunt,
illic sit, qui orare vobiscum debeat? quem nd com- unum absque dubio Chrisli cbrpus fiunt, ipso le-
munionem oralionis Invilatis, qrri nullum adesse slante, cum -ail: «Qui mandueal carnetn meam, et
conspicitis? Cur etiam in expleti officii clausula ex bibit sanguinem meum, hi me roanet, el ego in eo
more subjungitis:BeKer.i(;flWMsi)ommo;cum prsesto (Joan.xt).s "
j
nullus assistat, qui vobiscum Dominum benedicat?;!B Si ergo omnes uiium Christi corpus sumus, et li-
Hsecigitur et alia mulla quse longtim est enume- cet per corporalem speciem videamur abjungi, spi-
rare, perpendite, et ecclesiasticse iradilioms regu- ritu tamen ab invicem separari non possumus, qui
lam sive soli, sive «um pluribus~ uniformiler obser- in eo manemus; quid noceat",ego non video, si coiu-"
vate. Si enim doctores Ecclesise id expedire decer- muneni Ecclesiseconsuetudinem elsinguli teireamus,
nerent, in ecclesiasticis officiis alium singuMs, qui per unilatis individusesacramentum ab ea nuu-
aliuur mullis ordinem tradidissent; sed unum quam recessimus. Cum enim communia Ecclesise
contenli .j'emola .diversiiate componere , unum verba solus profero, cum ea me' esse unum, ac per
nos docuerunl ordinem inviolabili semper oliserva- pra?sentiam spiritus in ea me veracitei manere de-
tione tenere. Proyiderunt enim, quia quidquid in- monslro : et si ejus sum veraciter membrum, iion
divinis obsequiis a quolibet Ecclesise membro reve- inconvenienter adimpleo roeaeuniversitaiis officiuni.
renter offeriur, id etiam iide et devoiione cunct©- CAPUT IX.
rum universaliler exhibealur. Uuus est enim Eccle- Quod
officiummembri cujuslibet speciale, toti corpori
sise Spiritus, quo vivificatur unum corpus, quod a sit commune.
Ghrislo videlicet suo capite prseservatur. Tota igi- Porroin humano corpore aliud oculi, aliud lin-
tur Ecclesia diversorum quidem constat couipage (C gua, aliud pedes, aliud manus hahent naturaliter
membrorum, sed unum est proeul dubio corpus, proprium. Sed neque manus solse sibimet tanguril,
unius fidei solidiiate fuudatum, una vivificantis Spi- nec sibi pedes ineeduiii,'aut lingua loquitur, vel si-
rilus virtute perfusum. Unde et Apostolus ait : bimet oculi contemplanlur: sed quidquid potesl una-
« Unum eorpus, unus spiritus, sicut voeati eslis in quseque pars coi'poris specialiter agere, hoc prolia-
uua spe vocationis vestrae (Ephes. ix). s Dignum ergo tur omnibus in commune conferre. Et quod unicur-
est ut quidquidinsacris officiisa quibuscunquefide- quemembro singulari jure naturse concedilur, hoc
libus particulariler .agitur, boc ipsa Ecclesia per •ab ipso corpore(quod esi tottim ejtis) fieri judicatur:
unitatem fidei, et cbaritalis amorem unanimiter ut non incongrue et pars loiius, et toium suse.parti
agere videatur. exhibere"dicalur officium.Hinc est enim ut el lingua
CAPUT VIH.^ - Pauli veraeiter' dicat: « Laboro in Evangelio Christi
Quod sacrificium quod aharibus superpenitur-, a vi- usque ad vincula (II Tim. n); > cum lingua ej'us li-
ris simul el mulieribus offeralur.
gata non sit. Nam ul illic sequitur : « Verbum Dei
Hinc est enim, quod in ipsa celebratione missa- - non est alligatum (Ibid.).s Et Petrus ad sepulcrum
rum cui dicitur : Memenlo, Domine, famulorum fa- Christi cum Joanne cucurrerit, cum soli pedes cur-
mularumque iuarum, paulo post subditur : Pro qui- " rendi subeant ministeriurii (Joan. xx). Et Slephanus
bus tibi offerimus,vel qui tibi offerunl hoc sacrificium viderit coelos apertos, cum Videre proprium sit
laudls. In quibus verbis patenter oslenditur, quod a oculorum (Act. xn). Et Isaae filium suum Jacob pal-
cunctis fidelibus, ribn solum viris, sed et mulieribus pando teiigerit, cum tangendi vel palpahdi faculfas
sacrificium illud laudis offertur, licet ab uno specia- manibus sit specialiter attributa (Gen. xxvn). Quod
liler offerri-saeerdote videalur; quia quod ille Deo ergo membrum quodlihet agere cernitur, hoc ab ipso
offerendo manibus traetat, hoc multitudo fidelium corpore fieri irreprehensiblliler perhibetur : et e.di-
inienla mentium devotione qommendat. Quod illic - verso quod corpus facil, multitudo partium coope- \
quoque deelaratur, ubi dicitur : 2_S8 Hanc igitur rando consenlit.
oblaiionem servilulis noslrm, sed el cunclm familim 289 CAPCT X.
tum, qumsumus, Domine, ut placalus accipias. Qui- Quod sacerdos, pars ecclesiaslicicorporis, totius'
_.bus verbis, luce clarius constat, quia sacrificium, Ecclesiwconvenienterulxlur verbis.
quod a sacerdole sacris altaribus superponitur, aL Quid ergo mirum si sacerdos quilibet, qui sine
funcia Dei familia generaliter offeraiur. Hano autemt / dubio eeelesiastici corporis pars est, ^vicem salu-
239 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. —OPUSCULAVARIA. 240
tantis ac resalutantis Ecclesisesolus expleat, dicens: _Ji_non ambigilureommunia totius Ecclesisesacratneiua
Dominus vobiscum; subindeque respondens : Et suscipere, cur prohibeatur communiaEcclesise solus
-
cum spirilu luo : rursumque benediclionem soluspe- verba proferre, cum videlicet multo majoris uio-
-
tal'et.reddal; cum per unitalis inlimse sacramen- roenti sint Sacramenta quam verba?
tum lota spiritaliler silEcclesia, ubi ejusdem fidei ac CAPCT XI.
fraternse devotionisfuerit uiia persbna.Ubi nimirum Quod populus Israel ad ostendendam socielatem
unitas iidei, nee in uno solitudinem recipil, nec in altaris exslruxere congeriem. i
pluribus scissuram diversitalis admitiil. Enim vero Quod si quis adhuc his etiam nosiris dispulalio-
quidprse_udica(,siex uno ore vocum diversilas pro- nibus calumnialor exstiterit, dicens : Utique non de-
deat, quas et si per plures lingua, una tamen fides here a singulis usurpari, quse communi fidelium
allernat?TolanamqueEcclesia(sicutjam dictum est) sunl inslilttta conveniu, ut nou tam verbis, quam
unum procul dubiocorpus esl. Nam, tesle Apostolo: - rationibus acquiescat, exemplum damus quod ex sa-
« Sicut enim corpus unum esl, el membra habet cri eloquii auctorilate didicimus. Noluto nam-
multa, omnia aiilem membra corporis cum sint que est, sicul Josue libro lestanle ," narralur:
multa, unum lamen corpus sunt : ilael Chrislus: quod filii Ruben, et Gad, et dimidia tribus Manasse
Etenim in uno spiritu omnes nos unum corpus bap- ]B redeuntes a filiis_Israel de Silo, ut inlrarenl Galaad
lizati sumus (I Cor. xn); > el alibi: « Cum cor- lerram possessionis suse, sedificaveruntaltare infi-
pore, inquit, suo, quod est Ecclesia (Coloss.i). > nitse magnitudinis in ierra Chanaan : cmnque iratus
Si ergo lota Ecclesia unura Chrisli corpus est, et graviler populus Israel adversus eos arma corripe-
nos Ecclesisemembra sumus; quid bbesl si corporis ret, interrogati, cur altare conslruere prseter altare
noslri, id esl, Ecclesise singuli quiquc verbis ula- , Dominilemere prsesumpsissent?Respondernni, non
mur, qui cum ea unum veraciter sumus? Nempe sl , hoc prsevaricalionis causa, sed pro fuluri testimonii
multi unum sumus in Christo, tolum nostru_a sin- fecisse caulela. . Ne quando, inquiunt, dicerent filii
guli possidemus in ipso : atque ideo, licet remoli - vestri filiis noslris : Quid vobis, et DomiuoDeoIs-
procul ab Ecclesiavideamur per sqlitudinem corpo- rael? Terminum posuit Dominus inter nos ol vos
rum, in ea tamen prajsentissimi semper assislimus - Jordanem fluvium, et idcirco partera non haheiis in
pertinilalis inviolabile sacrainentum. Sicque fit, ul Doinjjio: et per hanc occasionem avertent filii ve-
quod est omnium, sil eliain singulorum : el quod slri filiosnostros a limore Domini (Jos. xxu). i
quibusdam est singulariter speciale, oninibus quo- Cur nuiem historise hujus ariiculum ad mediuni
que sit in fidei et cliaritatis inlegrilaie commune; deduxerimtiSj si cui fortasse non paleat, breviler
ut et populus recleclamel: « Miserere mei, Deus, <G aperimus. Poterat nempe quorumdam simplicilas
miserere mei (Psal. LVJ).> Et : « Deus in adjuto- fratrum lenlari, ut quodammodosegregalos se a so--
riummeum iniende,Domine, ad adjuvandum me fes- cietate fidelium ducerent, si in soJitudine positi,
lina (Psal. LXIX).t Alque unus homo jure pronun- eliam communia Ecclesiseverba depromere in suis
tiet :•« Deus miserealur nostri, et benedicat nos orationibus non auderent. Ciunturigitur communi-
(Psal. LXVI).> Quam -videlicet fidelium Ghristi ne- bus verbis Ecclesise, ul in ecclesiastica se commu-
cessiludinem,-et communionemsancii Patres nostri nioiie doceant permanere, alque ipsa verba anin.o
tanlse certitudinis esse debere decrevere, ut hanc salisfaciant fluctuanli, quse testimonium perhibent
symbolo calholicaj professionis apponerent, et fre- prsesentiaefidelium spirituali. Porro auiemilli altare
quentandam nobis inter ipsa Chrislianse fidei rudi- sedificaverunt, norr ad usum libaminum, sed ad vi-
menla mandarent. Nam mox ut diciinus : Credoin carise cum Israelilica plebe societatis Indicium, si-
Spirilum^sanclum,sanclam Ecclesiam; protinus ad- cul et ipsi quasi jam ex persona filiorum suorrim
dimus : Sanclorum communionem; ut ubi .Deofidei dicunl : « Ecce allare Domini, quod Jecerunl paires
nostrse leslimonium reddimus : ibi eliam, commu- - nostri, non in holocausta, neque in_."acrificium,sed
nionem Ecclesiavquse cum eo unum esl, Consequen- - in ieslimonium nostrum ae vestrum (Ibid.). » llh
ter adslruamus. Sanctorum siquidem hsec est in fi- D nimirum id fecerunl ad lestimonium Israelilicre ss-
dei unitale communio}ut in unum Deum credentes, cielatis, nos ista dicimus oh signum ecclesiasiicae
uno baptismale sinl renati, uno sancto Spiritu -con- veraciter unilatis. Illi ne despicerentur a fralribus
firmati, ad unam viiani selernam sint per graliam snis ; nos ne remordeamur a cogitationibusnostris.
adoplionis adsciti. Illi terreni altarisexstruxeresimilitudinem; nos spi-
Sieut autem bomo, Grsecoeloquio diciltir Micro- ritalis concordiseoslendimus veritalem. Illi ad os-
sosmus, hoc est, minor mundus, quoniamper mate- tendendum sui generis testimonium; nos ad tenen-
rialem essenliam eisdem qoatuor elemenlis homo dum novaj regenerationis et fraternse commuuiouis
consiat, quibus et-universalis bic mundus; -ita eliam inviolabile.sacramenlum.
unusquisque fideliura quasi qusedamminor videtur 231 CAPUT XII.
esse Ecclesia, dtim230 sa'vo unilatis arcanse mys- ' Cur ~
bigamus a sacerdoiio omnino repelliiur, cum
lerio, eiiam cuncta redemplionis humanae unus ho- in fornicatioiiem lapsus smpe in Ordinem revo-
nio suscipit sacramenla, quse ipsi universali Eccle- celur,
sise sunt divinitus atlribula. Si ergo umis hqmq Quaedamnamque fiunt in Ecclesia, quse siyier-
241 OPUSC. XI. —LIBER QUI DICITUR DOMINUSVOBISCUM. 242
flua quidem videnlur quanlum ad humanserationis ___rigat; Dominus tecum, necesse est siugulariter dicat.
ingenium, divina aulem sunt, si ad virtutis intimse Quod ulique quantum a regula Ecclesiasticse insti-
respicias sacramentum. Quis enim non miretur ca- tutionis abhorreat, qui limen teril Ecclesise, nullus
nonieis promulgatum esse senlenliis, bigamum .ignoral. Certum est enim quod neque bealissiinus
quempiam nullatenus posse ad sacerdolium pronio- apostolicaj sedis anlistes, cum videlicet obsequente
veri; in fornicalionem vero lapsum eliam sacerdo- minislro privala Deo reddit dbsequia, neque quis-
tem, peracla poenilenlia, ad pristini juris officium qttam omnino pontifieum, vel calholicorum aliguis
revoeari?-De foruicalione siquidem manifesta est sacerdotum his verbis ad allerum singulariter ufilur.
apostolica sentenlia , qua dicitur : « Quia neque Si vero venerabilium sacerdolum consuetudolau-
fornicari, neque idolis servienles, neque"adulteri datur, ut solus soli recte dicat, Dominusvobiscum:
regnum Dei possidebunt (I Cor. vi). >De his autem, et neque sit absonum, neque ab ecclesiastici ordinis
qui secundas conlrahunt nuplias, ita sequitur : «Mu- censura semotum; quid oflicit, si et singulariter
lier, inquit, alligata est legi quanto tempore vir ejus quis. positus id ipsum dicat, dum quantum ad litte-
vivit, quod sl dormierit vir ej'us, liberata est, cui ras sicut uni mlnime congruit, ita _nec inter duos
vult nubal, tantum in Domino (I Cor. vu). > Qui- pluralis ille sermo procedit? Cum ergo ecclesiastica
bus nimirum utriusque sententise verbis aperte B consueludo lanlse auctoritalis sit, utsibiomnisarlifi-
monslralur, quia et bigami divinse legis regulam ciosse eloquenlise facultas humililer cedat, nec illi
non offcnduni, et fornicatores a regno Dei pro suse magnopere habeatur verborum cura, sed sensuum,
carnis intemperanlja damnabiliter prsecidunler si inter duos illa grammalicalis regula j'ure despici-
(Hebr. ix; Ephes. v). tur, consequilur etiam ul ab uno irreprehensibililer
Quid est ergo, quod hi, qui non peceant, de spe contemnatur. Sicut igitur ecclesiasticse aueforilalis
sacerdolii fundilus corruunt : et illi, quos a regno est, .ut inter duos recte dicalur, Dominus vobiscum:
Dei realus eliminat, ecclesiaslici gradus fiduciam, sic eidem auciorilali non est contrarium, si ab eo,
si digne poenituerint, 'non' amiltunt? Nisi quiain qui solus est, aeque dicatur ipsum.
his qui secundis nuptiis copularitur," non tam ad Denique et de responsione ej'us, quse est videlicet,
peccalum, quam ad Ecclesise respicitur sacramen- Et cum spiritu luo; nec non et de lectoris benedi-
tum. Sicut enim Christus, qui est ponlifex futuro- ctione shigulariler pelenda, atque reddenda, idem
rum bonorum, et verus sacerdos juxla ordinem est nihilominus .seiuiendum. Non enim hic digne
Melchisedech, qui videlicel obtulit agnum proprii numerus personarum; sed ecclesiaslicse-potiusuni-
corporis in ara crueis Deo Patri pro salute mundi, tatis altendilurjsacramentum : ubi scilicet nec uni-
vir esl unius sponsse, tolius scilicet sanclse Ecele- C las excludit mulliludinem, nec mullitudoviolat uni-
sise, quseprocul dubio virgo est, quia fideiintegri- tatem : quia et unum corpus per mulla membra di-
tatem inviolabiliter servat; ita quilibet sacerdos' viditur, et ex diversis membris iinum corpus imple-
nnius uxoris vir esse prsecipitur, ut illius summi tur. Nec in unitate corporis membrorum mullitudo
sponsi prseferre imaginem videatur. confunditiir,uec in pluralitatemembrprum unius cor-
In bigamis ilaque non mensura peccati, sed forma porisintegritas violatur.
ppiius inquirilur sacramenti, atque in eorum repro- CAPUT XIV.
batione, non reatus ulciscitur, sed mystica veri sa- Quod populus Israel ecclesiaslicminter se unitatis
cerdotii regula cuslodilur; alioquin quomodo inter regulam lenuil.
crimina non meretur, quod licenter fieri apostolica Et quid mirum, si de sancta Ecclesia dicilur,
doctrina permiltilur? Sed et sacri canones, eos quod et multiplex' in unitate, et una credatur in
qui secundas nuplias improbant, inlra Novaliano- multitudine; cum et ille carnalis Israel,- quia socius
rum hseresim nolanl. Ut ostendamus ergo nos ec- erat genere, jam lunc hujus unitalis videalur inter
clesiasticse semper unilatis tenere myslerium, irre- se regulam tenuisse? Nam et regi Edom riunlios di-
pfehensibiliter utimur, et sinon adeo necessaria rigit, qui dicant: «Hsec mandal fraier luus Israel
prolatione verborum. (Num. *xx). > Et alibi cura Chanana.us re.x Arath
CAPUT XIII. pugnaret adversus Israel, alque sublata ex.eo prseda
Quodsi DOMINUS VOBISOUM inler duos recle proferiur, viclor existeret, testante Scriptura, Israel volo se
a solo eiiamjure dicatur. Domino.obligans, ait: «Si tradideris, inquit, popu-
Jam sane et hoc a fratribusj meis servata lum isium in nianum meam, delebo urbes ejus
charilate perquiro : si duo simul sint fralres, (Ibid.). > Quod nimirum el in libro Regummani-
ulrum alter alteri licenter dicat : Dominus feste declaratur, cuni ab Israelilico populo adviros
vobiscum? Nam scilicet quid est, .quod ad Juda, redeunte David in regnum, dicitur : « Deceni,
unam personam pluraliter loquilur, et poslppsi- inquit, parlibus major ego sum 233 aPuu Regem,
ta 232 censura litteratorise disciplinse,ecclesiastica et priniogenitus ego suni, magisque ad me periinet
consuetudo tenetur? Quantum enim ad loqueudi ar- David, quam adle; cur mihi fecisti injuriam, et
tem, teeum potius, quam vobiscum, ad singulareni non mihi nuntialum est priori, ut reducerem Re-
direelus personam sermo decurrel. Quod si non li- gem meum?> (II Reg. xix.)
cet, ut aa unam personatn verbum plurale quis di- Si crgo populus ille, pro eo quod ex uua stirpa
215 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPCSCULA VARIA. 244
originem ducerel, vel ob id polius, quia unius Dei JA si tota Testamenli Veleris series recenseatur : sed
cultum tenerel, tanquam una persona singulariler quia in solemnitale paschali venerari digne non po-
loquiiur, ul in multis se unum esse testetur : quid terant, ad earum culium aliud iempus est Ecclesia-
nimirum si sancta Ecclesia, quse uno Dei-Spiritu -sfica dispositione provisum.
sanctificatur, et regilur, uniuS Fidei ct Baplismi -B_ecautem idcirco de sacris solemnitatihus jiixta
sacramentis imbuitur ad eamdem iiajreditatem ca- compendium dixerim, ut manifeste clarescat, quia
jjessendam per adqjtionis gratiam convncalur, tan- saneta Ecclesia non tani conslringitur lege tempo-
iam-inter se habeat communionem, ut et singuli TIITO , quaiu ipsas temporum vices ad suum cohibet
verbis omnium, et omnes verbis uti valeant singu- nutum. Neque enim sub elemenlis servit Eeclesia ,
lorum ? Hinc est etlam, quod diviuis insistentes of- sed ipsi potius subjecta sunt, et obiemperant eie-
fieiis, ssepe in imius saneti veneratione cantamus, inenta. Uude el Magister gentium dicit: « Omnia
qubd' toti simul Ecclesias convenire cognoscinius: cnim vestra sunt, sive Paulus," sive Apollo, sive
quod videlicet qui -cantus beatse Dei Genitricis •alio- Cepbas, sive mundus, sive vita, sive mois, sive
rumque sanctorum diligenter inspicit, indubitanter prsesentia, sivefutura. Omnia enim vestra sunt, vos
agnoscit.' autem Christi, Christus autem Dei (I Cor.x ),t
GAPUT xv. -' :B atque, tit oslendat quantse auctoritatis prarogaliva
Quod qucedamfestivitates non suo tempore cele- .saucta prsecellat Ecclesia, rursus ad eosdem.Gorin-
branlur. thios : « An nescilis, ait, quoniam sancti de hoc
Eeclesia siquidem Christi, quse est columna inf- rQundo judicabuiit? Et si a vobis judicabitur hic
mobilis, quse regni coelorumclaves accepit, neqiia- mundus : indigni eslis., qui de miniinis judicetis:
quam oasibus, numerisve deservit, sed omnium nesciiis quia angelos judicabimus ? quanto magis
loeulionum modos inlra suse legis j'ura consiringit, s_ecularia? > (I Cor. xi.)
Nec aucupatur verba, sed animas. Non itaque CiPUT XVI.
magnipendit prsesentiam eorporum, vel articulos "Quod in Ecclesia recle alius supplet vefba
temporum, sed ad devo.ionem polius et unita- allerius.
temrespicit animouum. «Ipsa nempe judical om- Igiturut ad superiora redeamus, quid mlrum si
nia, et a nemine judicatur (1 Cor. n). > Hinc est sancta Ecclesia, cui tanla potestas divinitus est
enim, quod in sacrosancta solemnitate paschali di- concessa, "verba sibi famulanlia ita ad suum con-
cimus : Deus qui hodierna die per Vfiigenitum tuum vertat arbitrium, ul vel singuli plurium/verplures
mlernilalis nbbis aditum devicta morte reserasli; eloquia proferant singulorum ? Aut quid ohest, si
dum cunoli liquido novimus, quia (jrixta calculari-' Cea, quse aliis specialiter congruunt, ab-aliisprofe-
tium supputaiiones) Hebraeorum Pascha prsecedal; ~ - runiur ? Certe non ignoramus, quia cum pueri ca-
circa quod Dominus' passus est, et resurrexit; teehizBntur, Sacerdos interrogal: Quid petis ? Uhi
deinde ubi prius quotuslibet Dominicus dies.occur- non puer, sed alius reddit ejus vice responsum,
rit, Paschalis nobis feslivitas illueescii. Nam et In dicens: Fidem et csetera, qu» proprie ad puerum
Ascensione Domini et saneto Pentecoste sub eodem peiiinent, alius ejus jn persona respondet. Si ergo
sensu dicimus, hodiei cum et islse festivilates con- in ipso regenerationis nostrse myslerio, uhi^cilicet
sequenter juxta rationem paschalis temporis dispo- totius humanse salutis conslat origo, recle alius
nanlur, Decollatio quoque heati Joannis Bapiiste verba reddit alterius : quid prohibet, si et in illis
mense Ahgusto celebratur, cumtamen tempore ecelesiaslicis salutaiionibus,, vel pelendis benedi-
Dominicsepassionis trucidatus abHerode fuisse'«ii- ctionibus alter respon.deiidosujjpleal loeum illius,
iiime dubitetur. qui "vacal? Nam ul aller pro aliero respondbre iu
Eadem quoque ratio est et de festivitate sancti Ecclesia valeai, non modeiTia lemeiilas reperit,
Jacobi, nec non ei B. Petri, quse dicitur a Vinculis. - sed flb aposlolica potius aucloritaie deseendit.
Cum enim Actus apostolici Scriptura dicat: « Quia - Unde et Pauius ad Corhithios : « Cseterum, iriquit,
HerodesJ postquam oecidit Jacobum fratrem Joan- si benedixeris spiritu. crais supDletlocum idiolae?!
nis gladio, videns quia placeret Judseis, apposuit (I Cor. xiv.)
- Huc accedil, quod si propter absentiam quis per-
apprehendere et Petrum (Act. xn); >"deinde sub-
jungat: « Erantautem diesAzymorum, > alque pro- sonarum limet dicere : Dominus vobiscum, vel etiam
tintis- addat: t Quem cum apprehendissel, niisit i'n respondere : El ~cumspirilu iuo , tiirieat quoque ne-
earcerem, tradensque quatuor quaternionibus mili- cesse est, ne dicat: Oremus, sed potius, orem, ne
tum custodiendum, volens posl Pascha producere videlieet' illos ad orationem videatur invitare, qui
eum populo '(Ibid.); » patet absque dubio, quia" desunt: et qul sacrilegium ducit nullis aslanlibus
alio anni tempore bsec per executionem operum henedictionem petere, vef dare, caveat etiam In
sunt effecta, atque alio postmodum colendis solem- fine lectionis dicere : Tu autem, Domine, miserere
nitatibus instituta. Feslivitates enim illse , ul notum nobis; sed dical potius, miserere mihi. Quod si om-
est, celebranlur circa gg4 metas Julii mensis, quo nino prseposterum, omnino videlur absurdum, noii
videlicet tempore neque Pascha celebrasse, neque vereatur Ecclesiseverba solus edere, qui ab ea se
Azymerumdies ille-Hebrseorum populus invenilur, 1mente, et spiritu nusquam decernit abesse: gg§ er
24S OPUSC. XI. — LIBER _QUIDICITURDOMINUSVQBISCUM. . 246
eujus se profitetur specialiler membrum, non J__lepor eloquentiae suppetit,, dum palentes Scripturse
se a suo.corpore divisum asserat prolatione ver- campos effraenis lingua percurrit, populari favori
borum; sed cum Cbristi Ecclesia est veraciter cor' deditrrm spiritus elalionis invadit : et dum
uiuim, confidenter expleat sua? universiiaiis offi- alios pei" recti itineris trarailem dirigit, ipse di-
cium, magisque in his Ecclesiasiici sacramenti verticulum erronese confusionis incurrit. Hinc est
servare viriutem studeat, quam congruentiam do- eiiam, quod mensse lectoribus ex more dicitur :
mesticoeeonfabulaiionisatiendat Auferal a te Deus spiritum elalionis. Ut ergo immi-
CAPCT XVII. nenliforsitan arrogantiaj jam in ipso leclionis exor-
Quod quidquid pene in divinis offtciis agitttr, sub dio humilitas apponatur, recie lanta subjeclionis
figuris myslicis disponatur. arie benedictio petituS, utlecturonon Sacerdos. sed
Sicutenim superius dictum est, nonnulla in ec- cui ipse jusserit, benedicat.
clesjasiicis observationibus fiunt, qu_ein superficie Sacerdolalis auiem salutalio idcirco fit in Eccle-
qnidem frivola videnlur -et levia; considerata vero sia , ut se sacerdos paoem habere cum lola plebe
subtilius magnsevirltilis reperiunlur gravitate sub- fidclium'doceal. Prajcipit enim in Evangelio Domi
nixa. Ut enim pauca peistringamus e jjluriniis, quis nus, dicens : « Cum stabiiis ad orandum, dimiltite,
cunr sacerdotalia conspicit indumenta, admiralione B 1 si quid habetis adversus aliquem, ut-el Paler vesler,
dignum inesserllis aliquid credat, nisi quid in eis qui in -coelis est, dimittat_vobis peccala vestra
figuraliler innualur, iiilelligat"?At si spiriiualis cla- . (Marc. si). > Et ilerum : « Si offers, inquil, munus
rescat inluittis, animadvenit cur sandalia clerieo- tuum ad altafe, et ibi recordatus fueris, quia frater
rum pedes quidem a terra dividunt, pedum aulem tuus habet aliquid adversum te, relinque ibi munus
superiora ex parie tegunt, ex parte non legunt. tuuni anle altare, et vade-prius reconciliari fratri
Considerat etiam," cur poderis usque ad lalos de- tuo, et tunc veniens offeresmunus tuum (Matth. x).»
flual, ctfr superhuraerale ex lini materia, semper Sacerdos ergo, ut hoc Dominicum prseceplum non
fiat; perpendit eliain, quid cingulum, quid desi- solum corde custodiat, sed etiam perexterioris,spe-
gnal orarium ; scrutaiur quoqne nihilominus, cur ciem rilus ostendat, antequam Deo fundendseora-
in modum crucis sit quadrala Tlalmatica; cur reli- tionis offerat sacrificium, per mtituse salutationis
quis' indumeniis sil superponenda casula,cur etiam indicium ostendit se in fraterna charitate unanimiler
manipulus in sinistra parle gestetur, quo iiimirum foederatum.Quapropter siveprsesto sintj sive desint,
spiritualium polius, quam carnalium oeulorum, ipse spiritualibus oeulis pr._seii.es altendat, pro
vel narium piluita delergitur. quibus orare.disponit; nee abesse sibi per spiriluale
Nec illud eliam sine causa decernit fieri, cur " contubernium credit, quos in oratione secum pari-
diaconus, qui dalmatica non est indutus, casula ter comprehendit. Obtulus itaque fidei salutalionis
cireumcinctus legat; eur. etiam ipsa dalmatica in ejus verba intendit, et accipit quod adesse xjominus
sinisira sui parte fimbrias habeat. Porro autem nee per spiritualem prsesentiam cernit. Quisquis ergo
illa consuetudo inaniler tenuit, quod pallium pon- frater in cellula singulariterhabitat, communiaEc-
tiflcalibus indumenlis apponilur, ut lamina in fronle clesiajverba proferre non limeat, quem videlieet i
Ponlilicis ad deeorem et gloriarri anliquilus pone- conventu fidelium, et si locale spatium dividit, cuff
hatur: in qua nimirum lamina nomen Domini te- omnibus tamen unitas fldei in charilate conjungit:
tragraihmaton scriptum erat (Exod. xxvm), quod qui licet ahsint per moles corporum, prsesto sunt
sanctum Domini vocabalur, paucis quidem Jitteris tamen per unitatis ecclesiaslicsesacramenium.
consfans, sed magni intellectus virtutem interius CAPUT XIX.
continens. Sed quid nos infinita persequimur, dum Lotis Eremilicm vilm.
quidquid sub Veieri vel sub Novo Teslamento in Sed inier hsec libet de singularis vitse merilis
divinis agitur officiis, toturh pene per figuras my- pauca perstringere, et quid de prcefal_evitse culmine
sticas ~et senigmata fieri videalur ? Quid enim lota , -sentiam, laudandopotius, quam dispulando,- bre-
illa tabernaculi compositio, quid numerus levita- viter iniimare. Solitaria sanevila cceleslisdoctrinse
rum, quid cseremonise sacerdotum, quid denique schola est, ac divinarum artium disciplina. Illic
vel moderni sanetseEcclesise ritus exigunt, nisi ut enim Deus est totum, quod discitur; via, qua ten-
virtus in els spirilualis inlelligentia. requiratur? dilur, per quam- ad summse veritatis nolitiam per-
Alque, ut ila loquar, myslerium la.etin ministerio, venitur. Eremus nanique est paradisus deliciarum,
duni exierioris cultus exercitio arcanum allegoricse ubi tanquam redolentium species pigmentorum, vel
theoriaj comprehenditur sacramentum. rutilantes flores aromatum, sic fragrantia spirant
CAPUT XVffl. odoramenta virlulum. Ibi siquidem rosse charitatis
Peracti opusculi brevis Epilogus. igneo rubore flammescunt; ibi Iilia castilalis niveo
Verum his, quae ah erudiiis exposiloribus expe- decore candescunl, cum quibus etiam humiliiatis
dila probantur, omissis, id quod iractandum/susce- violse,dum imis content9Ssunt, nullis flalibus im-
piinus, ut enucleatius inclarescat, adhue breviler pellunlur; ibi myrrha perfeclsemorlificationisexsu-
replicemus. Lectoribus namque 23® nonnullis dat, et tbus assiduse oralionis indeficienter emanat.
.vilium arrogantise familiare est, prsesertim si cui §37 Ei cur singula quseque comniemoremf
 '
Ml S. PETRI DAMIANrQPp.aTOMUS_SEUPARS III. — OPUSCULA,YAMA. •&$ .
Quandoquidem omnia illic sanclarum virlulum ger- j& sui invicta protectione" tripudiant, et de Iiostium
mina diversis venusta coloribus ruiiiant, et perpe- suorum dejectione jam certi- lriumphant. Quibus
tuse viriditatis gratia incomparabililer vernant. 0 nimirum dicilur : c Dominus pugnabit pro vobis, et
eremus sanclarum mentium deleetatio, et intimi vos lacebitis (Exod. xiv). i Velsi unus est: mNoli,
guslus inexhausia dulcedo ! Tu "caminus ille Chal- inquit, timere, plures enim, inquit, nobiscum 2gg
daicns, ubi sancli pueri furenlis incendii vires ora- sunt, quam cum illis (IV Reg. vi). > 0 eremus mors
lionibus reprimunl, el ardore fidei crepitanlium vitiorum, ac procul dubio fomes, et vita virlutum !
rontra se flammarum globos exstinguunt; ubi scili- Te lex attollit, te prophelia miratur : et quicunqr.e
cet -etnexus uruniur, et ardorem membra non sen- ad perfeclionis cumulum pervenerunt, tuum novere
liunl; quia et peccata solvuntur, et in hymnum praeconium. Porro tibi Moyses debel bis acceptaele«-
divinse laudis anima provocatur, dicens : c Dirupi- gis Decalogum (Exod. xxiv, M); per te Elias co-
sti; Domine, vincula mea : tibi sacriflcabo hosliam gnovrt Domini pertranseunlis excursum (IILReg„'
laudis (Dan. m; Psal.cxv). i Tu fornax, ubi superni xix ); per te Eliseus duplicem magistri sui sorlitus
Regis vasa formantur,- et ad perpeluuin nitorem esl spiritum (IV Reg. u)-,
malleo poeniienlia3percussa, ac lima salutiferae cor- Et quid amplius dicam ? Quandoquidem Salvalor
reclionis erasa, perveniunt : in qua jiimirum obsoa ]3 mundi in ipso redemplionis humanoeprimordioprae-
leloeanimae"rubigo consumilur, et scabrae peccalo- conem suum tui accolam fecil : quatenus sub ipsa<
runi scorise deponuntur. c Yasa siquidem figuli jam saeculivenientis aurora ex te lucifer -veritatis-
probat fornax, et homines juslos tenlatio tribulatio- erumperet : post quem pienus sol veniens, mundi
ms"(Eccli. xxvn). » caliginem splendoris sui radiis illustraret. Tu seala.
0 cella negotiatorum coeleslium apotheca, in qua illa Jacob (Gen. xxvm), quoehomines vehis ad coe-,
videlicet illarum mercium summa reeondilur, qui- Ium, et angelos ad buinauum deponis auxilium. Tu
bus lerrse viventium possessio comparalur! Felix via aurea , quae homines reducis ad pairiam. Tn
commercium, ubi pro terrenis coeleslia, in Iransi- stadium, quod bene currentes provehis ad coronam.'
loriis commutanlur seterna. Feliccs, inquam, nun- 0 vila eremitica, balneum animarum, mors crimi-
ditioe, ubi venalis seterna vita proponitur, ad quam num, purgatorium sordidorum. Tu menlium seereta
emeudam eiiam minimum' qmd solum sufficit, quod puriiicas, squalores diluis scelerum, alque ad ange-
habelur : ubi brevis afflictio camis emit coelesle licse nitorem mundiliaepervenireanimas facis. Cella
cbnvivium, et exiguse lacrynise risum pariunt sem- nempe est eonciliabulum Dei el hominum, compilum,
piternum; possessio terrena dislrahirur, et ad reler- in carne degenlium, et supernorum. Illuc siquideiri
nae"haereditaiis patrimonium pervenitur. 0 cella Q superni cives ad colloquia humana conveniunt, uhi
spiritualis exercilii mirabilis officina, in qua certe non i^amlinguaecarnis verba componunt, quam sine
Iunnana anima Creatoris sui in se reslaurat imagi- vocis strepilu fecnnda mentium arcana pateseunt.
nem, et ad suaj redil originis purilalem ! Ubi sensus Cella namque conscientia est secreti consilii, quod
obtnsi ad subtilitatem sui aciiminis redeunt, et vi- habel cum hominibus Deus. 0 quam pulchra rerum,
tialse nalurse azyma sincere reparantur. Tu das, ut species, cum frater in cellula conslitutus nocturnas
jejuniis videantur ora pailenlia, et mens divinae peragit psalmodias, et quasi pro divinis caslris mi=
graliae sit pinguedine saginata : tu das, ut homo lilares custodit excubias : contemplalur in coelo
inundo corde Deum conspicial, qui suisinvolutus cursus siderum, decurrit etiarn per os ejus ordo-
tenebris, seipsum prius ignorabat. Tu hominem ad psalmorum. Et sicut prtecedentes ac subsequentes
suum facis redire principium, et de exilii ejeclione stellaead diem suas vicissiludines allernando perve-
ad nntiqine dignitalis revocas celsitudinem. Tu fa- niunt, ita psalmi, qui ex ore ejus lanquam ex quo-
cis, ut h.omoin menlis arce constitutus, cuncla sub dam oriente procedunt, ad suum finem paulalim
se videat terrena defluere, semetipsum quoque in velul parili eum sideribus eomialione decurrunt.
"
ipsarum rerum labentium prospiciat decursione- Iste su32servilulis exhibet minislerium; iliae dele-
transire. 0 cella sacrse mililiae tabernaculum, pro- \D gatum sibi exsequunturofficium : iste psallendoin-
cinctus triumphaloris exercitus, caslra Dei, c tur- trinsecus ad lueem tendit inaeeessibilem, illoesihi
'ris David, quasaedifieata1est cum propugnaculis; invicem succedendo, ejus exlerioribus oculisvisibi-
mille clypei pendent ex te, omnis armalura for- lem reparant diem. Et dum utraque ad suum fmem
lium \ > (Cant. IV.) Tu campus divini praelii, spiri- diverso tramite properanl, servo Dei quodammoflo
lualis arena eertaminis, angelorum speclaculum,- et ipsa • elementa suhserviendo coneordant. Oelln
palaesira forliter dimicanlium luctatorum, uhi spiri- giquidem lestis est, quando divini amoris igne coi1
tiis uum carne^ongreditur, et forlis ab infirinitate *ferveal: et utrum perfectts devotionis instantia quist
non superatur. Tu vallum in expeditione «urren- Dei faeiem, quserat. Novit cum mens hominis coele-
lium, tu munitio fortium, tu prsesidimn cederene- slis gratise rore perfunditur, et per compunclienis
seientinm pngnalorum. Fremat hostium eircumfusa fleluiu lacrymarum inundantium imbribus irriga-
barbaries, nccedant vinese, phalaricis missilia jacu- tur : ubi et si ex carneis oculis laerymoe non erum-
lcntur, vibrantium gladiorum silva densescat; qui pai>t,ipsa tamen -amaritudo cordis a laerymaruni
n te sunl, lorica fidei prsenmnili sub imperaloris fluci>busnon clongai; quia quod ex.ramo exterioris
 249 OPUSC. XI. — LIBER QUI DICITURDOMINUSYOBISCUM. 250
incidentisenon colligiiur, in ipsa humidi cordis vi-; \.mat; quod obliquum est, dirigat; quod deforme,
"
rentis semper radice servatur. Sufficitenim si mens componal. Tu nuplialis es thalamus, in quo sancti
sll flebllis, etiamsi jugiter fiere non possil. Cellaest Spiritus arrha tribuilur, et coelesliSponso felix ani-
ergaslulum, ubi preliosi.lapides poliuntur, quatenus ma foederatur. Recti diligunt te , et qui le fugiunt,
- ji! struclura templi poslmodum sine ullo cudentis - veritalis Iuce privati, quo gressus ponere debeant,
"malleisonitu disponantur. non agnoseunt. c Adhsereat lingua mea faucibus
0 cella Dominicaesepulturoepropemodum aemula, meis, si non meminero tui (Psal. cxxxvi), si non
qusein peccalo morluos suscipis, et per afflatum proposuero te in principioloetilisemeoe.> Ulud etiam
sancti Spiritus Deo reviviscere facis ! 23>9 Tu es de le cum eodem Propheta alacri libet voce can-
ab hujus vilae lurbida vexalione sepulcrum, sed tare : « Haecrequies mea in sseculum saeculi: hic
coeleslisvilaj pandis inlroilum. Te portumJranquil- habitabo, quoniam.prseelegi eam. Quam pulchra es,-
Iitatis inveniunf, qui naufragium mundani fluctus et quam decora, charissima, in deliciis! J (Psal.
evadunt. Te potentis medici conclave decernunt, cxxxi.) Sub flgura g4® lui Rachelem deeor ve-
qui vulnerati in proelio hosliles manus effuginnt, nusti vultns ornavit (Gen. xx): et Maria oplimam
Mox enim ut in lui culminis umbram perleclo corde partem, quaeab ea nunquam auferatur, elegit (JLuc.
seceditur, omnis sauciaioeanjmse Iivor, omnis cerle ^S xix). Tu areola aromatum, fons hortorum, tu ma-
interioris hominis plaga curatur. Te Jeremias Ium nunicum. Licet enim nescienlibusamara videa-
aspexerat, cum dicebat: c Bonum est prsestolari ris incortice, sed magnum est, quod intrjnsecus
cum silentio salulare Domini. Bonum est viro, cum Iatet, cum perventum fuerit ad suavitatem medullae.
porlaveril jugum ab adolescentia sua : sedebit 0 ercmus mundi persequentis, effugium, Iaboran-
solitarius, et tacebit, quia levabit se super se tium quies, moerentium consolalio, ab aestu soeculi
(Jerem. n). » Habitalor etenim luus elevat se super refngerium, peccandi repudium, libertas-anima-
se, quia Deum esuriens anima a lerrenarum se rc- rum ! Te David petiit, cum mundi mala perferrel;
rum oblutibus erigit, et in dhinse se contemplatio- et cum limidi et tenebrosi cordis taedium susiine-
nis arce suspendit, a mundi se actionibus segregat, ret: c Ecce, inquil, elongavi fugiens, et mansi in
atque se in altum ccelestis desiderii pennis librat; solitudine (Psal. LIV).J
cumque illum, qui esl super omaia , eonspieere Et qujd alios memorem? Quandoquidem ipse Re-
satagit, semelipsum quoque _ homo cum reiiqua demptor bominum in exordio (e su* manifcstatio-
muiidanaevallis dejectione transcendit. 0 cella spi,- nis invisere, ac propria te dignatus est habitatione
rituale prorsus habitacul.um, quse de superbis humi- sacrare. Poslquam enim haptismalis aquam, qua
les, de gulosis socrios, de crudelibus pios, dc ira- J lotus est, lavit, ul Evangelista lestatur, statim spi-
ciuidis miles, de odiosisreddisin fraterna charitate rilus expulit eum in desertum : c Et eral in deserio
ferventes! Tu oliosaelinguse frenum, tu Iuxuriosis quadraginta diebus, et quadraginla noclibus : et
renihus nitidsecaslitatis adhibes cingulum. Tu facis tenlabatur a satana, eratque cumbestiis (Marc. i). >
ut leves quique ad gravilatem redeant, ut jocosi Debitorem ergo se libi mundus agnoscat, unde prae-
scurrilitatibus pareanl, ut vaniioqui se sub distri- dicalurum, ac miracula facturum suscepisse se
cia sileniii censura constringant. Tu jejuniorum ac Deum non ignorat. 0 eremus lerribile malignis spi-
vigiliarum nulrix, tu palienliae custos, lu purissimse ritibus. habitaculum ! ubi cellae monachoruni, velut
simplicitatis magislra, ac omnino fraudulentae du- tenloria ordinala caslrorum, quasi lures Sion, et
plicilatis ignara. Tu facis ut vagos quosque Christi quasi propugnacula Jerusalem eriguntur"adversus
calena'coerceat, ut indisciplinati moribus a sua se' Assyrids et contra faciem Damasci; - imo cum in
pravitale compescant. Tu nosti. homines ad perfe- eisdem cellulis uno spiritu diversa gerantur officia,
ctionis culmen evehere, atque ad consummataesan- dum videlicet hic psallitur, illie oralur, in alia scri-
ctitalis fastigium sublimarc. Tu facis ut homo sit - hitur, in aliis vero variis manuum operibus insuda-
leres atque rotundus, ac nulla semetipso sit inse- . . tur; quis non haecdivina verba eremo congruere vi-
qualitate diversus. Tu etiam hominem facis lapidem deat, quibus dicilur : c Quam pulchra labernacula
quadrum, -eonstruendisvidelicet cceleslisJerusalem tua Jacob, tentoria tua Israel : ut valles numerosae,
mcenlbusapliim : qui nimirum non ex levilale mo- ut horli juxta fluvios irrigui, ut tabernacula, quse
rum se versalilem prsebeat, sed fixus semper in iixil Deus, quasi cedri prope aquas? » (Num..xxiv.)
sancioe religionis gravitate persistat, Tu hominesa Et quid amplius de te dicam, o vita eremitica, vila
semetipsisextraneos reddis, et vasa vitiorum florerc lienedicla, viridarium animarum, "viia sancta, vita
virlutibus facis. Tu nigra, sed formosa, sicut ,ta- angelica, exedra gemmarum coeleslium,curia spiri-
bernacula Cedar, sicut pejlis Salomonis. Tu lava- tualium senatorum ! Odor luus cunclprum aroma-
cruni tonsarum. Tu sicut piscina in Hesebon. Oculi tum fragrantiam superat, saportuus super distil-
lui sicut columbse super rivos aquarum, quse lacte lantes favos, super omnia mella gutlur illuminali
sunt lolae, et resident juxla fiuenla plenissima cordis obdulcat : atque ideo quidquid est, quod de
{Cunt. i, iv, v, vn). Tu namque es speculum ani- te dicitur, dignitalis Uue meritis non aequatur;
inarimT,ubi se mens humana perspicaciter intuens, quia lingua carnis nullatcnus exprimere suffieEt,
„quod minus est, impleal-; qtiod superiluum repri- . quod de te sphitus invisibiliter sentit, et quod ta
 2S1 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA~YARIA. 252
sapis in interiori gustu, atque in medulla cordis, A.nem fraterna pulsalus inquisitione proposui, sed et
nunquani pene explicuit eorporale organum vocis. ipse interim non distuli proferre quod sensi : non
llli te noverunt, qui te djligunl: illi praeconia tuae videlicet ut aiios arrepta docloris auclorilate doce-
iaudis agnoscunt, qui in tui amoris amplexibus de- rem, sed libi polius, quae imperiliae meoe haberelur
leetabiliter requiescunt. opinio, evidenter exponerem ; alque ideo quldquid
Caeterum qui hoe ignorani, non praevalent cogno- est praelibalis disputalionibus comprehensum, non
scere te; me etiam nihilominus tuae laudis impa- tam 242 -assertationis studio, quam sub quadam
rem fateor, sed unum pro certo scio, o vila bene- tui examinis esl suspensione prolatum, nec est defi-
diela, quod de te indubitanter affirmo : quia quis- nitiva sentenlia, sed disceptalio ralionibus venlilala.
quis in amoris tui desiderio perseverare studuerit, Quapropler, charissime, omnibus, quos a nobis ut-
ipse quidem habilator est luus, sed ejus inhabitator cunque -tligesta suni, diligenter iuspectis, vel si
est Deus. Diabolus illi suis tenlationibus servit, at- prave proesumpta suni, superducta novacula proti-
que illuc eum tendere, mide ipse dejecius est, ge- nus audenler obiittera : aut si tuis fortasse merilis
mii. Yictor itaque daemonum, socius efficitur ange- sanae doctrinae sunt congrua, proprise auctorilalis
lorum; exul mundi, hoeres est paradisi; abnegalor vigore confirma. Polui quidem quse laiius dicla
sui, sectator est Chrisli. Et qui nunc per ejus ve- g sunl, brevius comprehendere; sed libuil, fateor,
sligia gradilur, -peraclo cnrsu , sine dubio ad accepta occasione luaedulcedinis alloquium prote-
241 societalis ejus glbriam provehelur: alque, lare. Libenter enim aromalum diu speeies ieritur,
ul idipsum fidenler dicam, qui singularem hanc proosertim si et illius odor suavis esl cui ministerium
viiam usque ad flnem vitae suae pro divino amore exhibetur.
temierit, de habilaculo carnis egressus; ad aedifica- Omnipotens Deus seivo suo Leoni oeculla inspi-
tionem ineffabilem perveniet, domum non manu- ratione praecipiat, ut pro me misero tres per singu-
faclam, oeternam in coelis. los dies sive lacrymas, sive gemilus fundat.
CAPUT XX.
Clausula dispulalionis per aposirophen ad Leonetn Sit nomenDomini benedktum. \
eremilam.
Ecce, Paler charissime, solvendam libi quaeslio-

M3-244 -
OPUSCULUM DUODECIMUM.

APOLOGETICUM DE CGNTEMPTU SJBCULL Al) ALBIZONEM EREMITAM

ET, PETRUM MONACHUM

ARGUMENTUM. — In hoc libello miserabilem suo tempore religionis statum quotidie in delerius proia-
bentem, ob monaslicoe disciplinaeconlempium, omni animi conlentione deplorat. Invehitur in monachos,
qui cum mundo se nuntium remisisse proliteaiilur, mnndanis tamen fluctibus, et negoliis irretili tenean-
lur. Querilur apud eos nullius auctoritatis esse leges, et instituta Palrum : quippe cum pecuniam, quam
seorsum habere sub gravissimi sacrilegii poena prohibenlur, nihil veriti singuli possideant, et passim
quaeraul. Exaggeral eorumdem levitatem et inconstanliam, quod non in.cella, ut debent, permaneant: sed
passim ubique evagentur, unde frat ut in gravissimapeceaia prolalianlur. Deteslamr superbiam et ar-
rogantiam, quod speciosis veslibus utanlur, quodque sinl popularis aurae perficlam-probilatem affecla-
toies. Tum externas occupationes et saecularium negoliorum moles, quibus se implicant, graphice
describit, et ante oculos ponil. Tandem concludit ^osdem obsecrans, «i si suas salulis curam habenl,
omnino se a saaculo sulitrahanl, et re Ipsa, non specie"tenus, se .mundo ahdicasse omnibus palam
faciant. ,
"
. CAPUT PRIMUM. C collapsus jaceat, sed eliam ipsa mbnasiica disciplina
Querilur de monaslicm^disciplincelapsu. -solotenus, ut ita dixerim, reclinata, ab assueta illa-
De contemptu sseculi hujus, fratres charissimi, eelsiludinis suae perfectione languescat. Periit-pu-
Albizo videlicet venerabilis eremita, et Petre de dor, honeslas evanuit, religio cecidit, et velut faclo
mundi rhetore jam Chrisli philosoplie, soepe,ut tio- agmine omnium sanctarum virtulum turba procul
slis, familiari quodam studio disputare soliti, lum abscessit. Omnes enim quae sua sunt, queeruni
de nostra ipsorum imperfectione doluimus, lum (Pliilipp. Ti), et contempto coelesti desiderio, ter-
etiam de nonnullis hujus sacras miiitlae fratribus per ram insatiabiliter concupiscunt. Et quia sub ipso
"abrupta vaganlibus conquesti sumus. Ad tanlain 'mundi' fine poslmodum inhiare non desinunt, quasi
quippe faecem quolidie semelipso deterior mundus post alta pelagi in littus evecti, terram remigio ina-
iste devolvitur, ut non solum cujuslibet sive saeeu- niier pulsanl, dum adhuc pervicaces navigare fesli-
laris, sive ecclesiasticaecondilionis ordo a slatu suo nant. Et cum laborandi fmisprocul dUbio-quiessit,
 255 OPUSC. XIL — DE.CONTEMPTUS^ECULl -, %U
quibus ultro quiescendi loeus offertur, supevvacuo 4 feiisionis arte purgabimus? Huc accedit quod illj,
4 Iauoris sludio poenaliter fatiganlur. vacillanle adhuc fide, in nulla videbantur ecclesia-
: CAPUT II. stica posse sustenlalione confidere; nimirum dum in
De monacliis, qui ad ea, quos reiiguerant, rever- ipso Christian3e religionis exordio ipsae quoque
tuniur. Ecclesiaenecdum fuerant per materiale oedificium
Sed"esto, ut filii hujus saeculi in fluclivaga saecu- fabricatae.
larium procellarum inundatione versentur, et nunc Nos autem, qui ubique terrarum lam largissima
semina, quibus propensius obleclanlur, aspergant, eeclesiarum patrimonia cernimus, ut quotidie,-dum
ut non quas voluerint, postmodum fruges meiant. mundiis imminuta posscssionecontrahitur, Ecclesia
Quid enim mihi, juxta Apostolum, de Jiis qui in copiosissime dilatetur; si tanquam de futuris ali-
mundo sunt, judicare? (I Cor. v.) Nos autem, qui menlis lucrum carnale reponimus, dum nobis in
mundi abrenuntiationes dicimur, qui lerreni fluctus postei um providendo ditescimus, Ihesauro fidei nos
naufragium evasisse gloriamur, cur ad illud denuo, vacuos esse monslramus. 24® De quo Apostolus :
\ elutg>45 quodam verlice violenler absoi-benterela- c Habemus, inquit, thesaurum istum in vasis-fictili-
bimur? Cur ad ea, quaepro divino amore contempsi- bus (II Cor. iv). i Et dum caulionem , quam cum
mus, relrogradis nilentes gressibus, male oestuanti B Christo pepigimus, frangimus, violatse fidei poiius
desiderio reealemus? €ur non veremur illud inho- tormenta metuere, quam proemia possumus de no-
ueslae ambilionis importunitate repetere, quod ne- slra conversione sperare. In conventione etenim
que lerrena jura, neque divinaelegis aucloi'itasve- pacti, quod inler duos fit, sponsionisvox ex utraque
tuerat possidere? Porro nos fecimus, ul a nobis parte procedit : ut nimirum uterlibet, qui condicta
jiiste possessajam nostra non fierent, et quse nostri servaverit, modum deliberati fruclus accipiat; e
juris erant, in .alienum dominium translata prodi- contra qui transgressus fuerit, jacluram vioklae
rent. Quod ergo consilium fuit in tam periculosunv sponsionis incurrat.
nosmelipsos certamen adducere, ut contra oninium In pactione autem illa, qua cum Deo nostro con-
humanarum divinarumque legum decreta, quarum venimus, vox nostra haec procul dubio fuii, quia
videlicet pace fruebamur, nunc necesse sit dimicare?- Ciiristum sequentes, mundum , et quaeque sunl
Nos siquidem minime lacessiti ultronea lemeritate mundi, abrenuntiarepromisimus. Divinaautem vox
bellum movinius, et nunc contra sacrse Scripturae consequenter ad ista respondil : « Amen, inquii,
senlentias confligere non timemus. dico vobis, quia vos qui secuti estis me, in regene-
CAPUTm. ratione cum sederit Filius hominis in sede majesla-
J tis snae, sedebilis et vos super sedes duodecim ju-
Quod minus el
peccaveruntAnanias, Sapliira, quam
monaclii,qui pecunias habent. dxantes- duodecim tribus Israel (Mallli. xix)'. » Et
Quis, rogo, Ananiam et Saphiram rebus propriis hoc quidem, si proposilaesponsionisjura servamus;
abrenunliare coegit? (Act.v.) Sed quia parlem pe- alioquin si post lerga respicimus/lerribile mox ora-
cuuiaeuterque pro sustentanda quasi longa vita re- culum divinoecomminationis audimus : -cNemo, in-
iinuit, repentinae monis sententiam non evasit.-EJt quit, imllens manum suam ad aralium , et respi-
quianequaquamjuxtaabrenunliatorumregulaimcon- ciens relro, aplus csl regno Dei (Luc. IX). » Ecce
tenli sunf viverejuxta proevaricatorum animadver- audivimus, qui perfectis renuntiatoribusnonqualia-
sionem coacti sunt immaturo exilu infeliciler expi- cunque munera promitluntur, sed sedes, quibus vi-
rare. El quidemilli, utpole rudes, et ad fldemdenuo delicet praesidebunljudices facti, qui"de suis olim
venientes, needum fortasse ad pleuum evangelica limuerant excessibus judicari. Nimirum decebat, ut
proeceptadidiceranl, necdum sacri novae doctrinae haecdexterae Excelsi immuiatio fieret, quatenus qui
codices ad publicumin commune processerant;, at- ainore perfectionis pro Christo effecti suut pauperes,
lainen qui in ipso tidei tirocinio quodammodo sim- jam cum ipso divites facii communiter sedeant coe-
pliciter peccaverunt, districto quidem, sed pio judi- lesiis curioesenalores, sicut scriptum esl: c Nobilis
cio, sola, utcredimus, sunt corporum morte mullaii. in portis vir ejus, cum sederit-cum senatoribus terras
Nos autem, qui euncta saeri eloquii volumina novi- (Prov. ult.).
nms, qui innumerabilium sanelorum Patrum vilas CAPUT IV.
aique praeceptapost illud aureum apostolorum sae- Quod monaclius nequeai Cliristum simul el pecunias
culum existfentium,prae oculis assidua discussione possideiv.
-versamus,. ante tribunal Christi quid excusalionis Qui vero ad ea, quaereliquil, terrena quaelibet
obtendere, quod tergiversaiionis argumenluin pote- ^ congerendo, revertilur, sicut alienus est a saeculo,
riums invenire? Ecce longe nobiliores quoestus,et quo se decrevit exuere, ila etiam regno Dei aptus
lucra quaequelerrena non modo reliquimus, sed et ultra non est, quod mdubilanter aceeptum noluit
perpeiuaiu eorum abrenuntiationem non homini, possidere. Fatuus nimirum vialor, nec eo reverti
sed Deo potius professi sumus. Si ergo adliuc mar- potest, unde irrevocabiliter prodiit, et quo ire dispo-
supio"nostro nummus includitur, si ad interni spe- suerat, non pertinxit. Enimvero cum «uindo renun-
ctatoris injuriam <juantum!ibet-pecunisereservatur, tiavimus , proprietatem nostram Deuin.esse consti-
quid illi in reddenda ratione dicemus? qua no.s de» luimus : et nos illius proprietas consequenter eiTectj
255 S. PETBJ.DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCCLAYARIA. 258
sumus, ut et ille esset portio noslra, et nos pecuria- lA iha malitia sarcinis praegravatum, et turpiter ante
riter haereditas sua. Dicimus enim : « Poriio mea, tempus merito subrogat expeditum. Non licet illic
Domine (Psal. cxun).-»' Et ille nohis : c Opus rna- marsupia pendere nummorum, ubi thecoetantum-
nuum mearum tu es, hsereditas mea, Israel (Isa. modo vibranlium cernuntur armorum. In bellicosa
xix). J Nam de haereditale lerrena scriptum est : sgilicel acie, inerli peeuniae non tuto servitur, ubi
c Hoereditas,ad quam in principio festinatur, in no- constipatis cuneis assidua dimicatione confligitur.
vissimis benedictione carebit (Prov. xx). » Si ergo Non ille soliuorum summam securus enumerat, qui
portio nostra ipse onmipolens Deus esse dignatur, circumfusa hostium multiludine* lelorum missilia
quod, rogo, divitiarum genus quispiam valebit ac- indesinenter exspectat. Saepenamque in lalibus dum
quirere, quod super hunc singularem thesaurum talentum metalli <;ujuslibet trutinatur, improvisa
merito debeat cumulare? Thesaurus namque ille veniens oeculti hoslis sagitta, stomacho librantis in-
hujusmodi est, ut si solus sit, omnes in illo divitiae figitur; sieque fit, utqui solus sibimet sine rei fa-
valeant veraciter possuieri. In peetore namque Jesu miliaris adminiculo minime videbatur posse sufD-
omnes thesauri sapienliae el scientise absconditi cere; jam se et sua repentino casu lugeat irreeupe-
suiit (Coloss.n). Si vero alias 247 at(I«e peregri- rabiliter amisisse; el qui pauper cum Christo in
nas divilias super hunc is, qui potilur, conslipare B ^ libertale 24@ dedignatus est vivere, dives absque
voluerit, illico vilis atque ignobilis copise dedignatur illo, sed servus pecunise compellilur damnabiliter
onmino consortium; et indigni contubernalis impa- interire. Audi, quiddivitibus vox divina promittal:
liens, duin reiineri putatur, amittitur; atque hoc « Yae vobis, diviles, quia recepistis consolalionem
modo ex fruslrati avolat manibus possessoris : vestram (Luc. xvi). i Nec te praeterealelJioc, quod
c Nemo enim potest Deo servire et mammonae Jacobus dicil : « Yaevobis, divites; diviiiseveslroe
(Matlh. vi). » putrefactae sunt, vestimenla vestra a tineis comesta
Quapropter, o monache, vis in tuo loculo recon- sunl, aurum ct argentum vestrum aeruginavit, et
dere Christum? excule prius nummum;' neque enim serugo eorum in testimonium vobis eril, et mandu-
in uno receplacnlo eongrue socianlur; ,nam si cabit carnes vestras, sicul ignis (Jac. m). J
utrumque simul incluseris, alterum sine altero va- CAPUT VI.
cuus possessor invenies. Quanto quippe in egenis Quod avarus nummicola veriut, quam Chrislicola
mundi lucris copiosior fueris, tanto a veris divjtiis- nuncupelur.
aenimnosiusihanescis. Nummus ergo si est, in aliena Audisti, obsecro, nummicola et- monache, quid
protinus jnra 'concedat, ul tacuam tui pecloris ar- libi oestus avarilise pariat? Audisli ad quem^ fi-
cam Christus inveniat. Magnus nempe hospes in di- ° nem pecunia congesta perducat ? Justum quippe
versorii lui quseril^ngusta descendere, atque idcirco est, cujus nunc mens amore carnis ardet in con-
solus vult, el sine consortibus habitare. Quem enim cupiscenlia, illius postmodum et ipsa caro com-
coeli terroeque non valet vastitas capere, quo pacto Isuratur in poena. Nunc fornax mentis invisibili
in cxiguo tui domalis angulo niteris illi peregrinos concupiscentiae ardore succenditur , dignum est,
ad cohabilandum socios adhibere? Gedat, eedat ter-. ift tunc quoque caro malerialis incendii flammam
rena pecunia, ubi coeleslis thesaurus admittitur : inexstinguibiliter depascatur. Audi adhuc , num-
« Quoeenim socielas lueis ad tcncbras? i (-II Cor. micola: quod aulem te nummicolam appello, a
vi.) Quseconventio Dei ad mammonam iniquitatis? qualitate lui operis vocabulum _lraho, non con-
Abucialur ergo pecunia, aeruginitineoequeet furtis tumeliae in le nomen usurpo; nummos euim co-
obnoxia. Yacet exedra cordis, quse coelesli merci- lis, qui pecuniam diligis. Et cum Domiuus per
monio possit impleri : « Noliie , inquit, thesaurizare' Proplielam dicat : c Yacate et videle, quoniam
vobis thesauros in lerra, ubi aerugo et tinea demoli- ego sum"Dominus (Psal. XLV); » vacationis qui-
lur, el ubi fures effodiunt et furantur (Matlli. vi). » dem cultum , quem Deo debueras, nummis ex-
circa quorum custodiam vacas. c Ubi enim
CAPUT Y. . ]y. hibes,
Qiwd melius est habila retinere quam aojecta est thesaurus luus, ibi est et cor tuum (Matlli.
. repelere. vi). i Quocirca sicul qui Christum colit , jure
Periculosior namque est animoe pecunia-cum ac- Christicola dicilur; ila et qui nummis per custo-
qtiirilur, quam cum uliro suppedilans possidetur. In diam servit, non immerito nummicola perliibetur.
ista siquidem terreno more ^sljusta possessio, in Sed adhuc fortasse proprii cordis sequi arbilrium
illa vero feralis saeperegnat ambitio. Salubrius ergo judicor , si etymologiam nominis hujus saciae
fuerat habita' quieto animo possidere, quam abje- Scriptiirae lestimoniis non aflirmo. Ipsa nempe Ye-
cta non sinequadam sollicili rancoris anxielate re- ritas dicit : «Non polestis Deo servire et mam-
quirere. Pudeal ergo te, o milcs Christi, peritura in' monse(Matth. vi); » ac si aperte dicat : Nemo potest
Jioc sseculo facultate ditescere, ne in futuro cogaris Deum simul et peeunias colere. QuodApostolus ma-
nudus, et inops perpetuo mendicare. In talis quippe niiesliusdeclaraljCiimail: «Hocautemscitole, ititelli-
mililiee arma jurasli, quse nudos et agiles expetit genles, quod onmis fornicator, aut immundus, aut
bellatores; onuslos autcm atque in Deo segnes a avarus, quod est idolorum servitus , non habet
caslrorum excubiis donativi arcet immunes. Abjurat lucredilalem in regno Chrisfi et Dei (Ephes. v). J
 — "
257 0PUSC. XII. DE CONTEMPTU SyECULL 258
Tot ergo criminibus simpliciter enumeratis dum y\. Crcestiset' Amyclas, diversi quidem possessores, sed
solam avaritiam idolorum asserit servitutem , luce non diversas circa haec, quibus fruuntur, exhibent
clarius docet avarum non Dei, sed nummorurh, ac voluntales. Licet enim ille aureos metiatur, iste
' millium numeret, discreta quidem facultatum quan--;
per lioc dsemoniorum esse cullorem.
Sed dum in exponendo nummicolaenomen diutius titate caedunlur, sed non dissimili circa illa, quse'
immoror, ab effundenda ipsa nummbrum congerie cuique viritim suppetunl, amoreJtenentur. Porro si
manum dispulalionis, imo dissipationis averto. Fa- exiguus mus, vel quodcunque reptanlium in quamlibet
cta igitur tibi de propno nomine satisfaclione , capacissimam lunnam casu deeidal, nunquid non
nummicola, jam quod dicturus eram vigilanter au- protinus cum securibus hinc inde coneurrilur, to-
sculta. Audi ergo quid' de te, tuisque similibus tum, quidquid illud erat, effunditur, cunclisque
Yeriias dical : « Difficile, inquit,' qui divilias ha- screantibus, vomitum minanle stomacho nauseatur?
bent, intrabunt in regnum coeiorum (Maith. xix).» Si tenuissima veneni stilla pando oieris aheno dif-
Et Iiaec quidem sentenlia de iis, qui divilias juxia funditur, nonne lotum, esculentius licet, edulium
irforem saeculi possidenl; caelerum hi, qui rejeclis prorsus abominabile judicatur?
•" Si ergo perexigua mala largissima saepius bona
omnibus, denuo ad vomilum sunl relapsi, -nisi re-
sipiscanl, regnum coelorum nulla, vel cum difficul-Jrj corrumpunl, quo pacto te de lenocinanie conscieri-
late, possunt fiducia promereri. tia jactas, quia minimum est, quod contra pro-
fessionis tuae propositum privata proprielale
24H CAPUT YIL «
Quod eliam parva pecunia monachi animam imma- 250 possideas ? Nam juxta Aposlolum : Modicum
niter lcedat. fermentum tolam massam corrumpil (1 £or. v). »
Sed ex isto nummicolarum numero cerebrosus Et alibiT» Qui modiea spernii, paulatim decidil
quisquam foriasse non deerit, qui mihi ad ista res- (Eccli. x). » Neque enim primi parentes nostri ex
pondeat: Divitiarum me .cur mordaciter impelis, illo prohibilo pomo (Genes. m) frequeniibus sunt
quem perexigua summa contentum vix paucos ha- conviviis jcrapulati, cujus una tantum leguntur in-
here obulos cernis? cumque hoc proprise fragilitati ' fausta perceptione corrupti; sed non idcirco mo-
consentio, relevandaetantummodo fuluraenecessitati menlaneae ultionis perplexi sunt pcena, quia diulius
prospicio; non affluere divitiis quaero. .Teste siqui- non perslilere transgressores in culpa.
dem totius fraternitatis meaeconventu, a filo subte- CAPUT VIII.
gminis usque ad eorrigiam caligae' de monaslerii Qualiler ad veras possit monachus divilias pervenire.
mei facultatibus non accipio : el si propriis me qui- Si ergo, frater, quisquis es, sumptus le delectat
buscunque reculis prorsus evacuo, qualiter vivo? C] acquirere, unde futurae possis occurrere paupertati,
Ecce proprietarius noster,, sive melius, ~ut ante, veras providus divitias appete, verae-etiatn pauper-
nummicola, paupertalis patrocinio uiitur, ut ipse tatis inopiam perlimesce. Illius namque paupertatis
dives irreprehensibiirter videalur; el quibus argu- intuitu, faciilimepaupertas isla contemnitur; illarum
mentorum fucis^morlale vitium pallial, ut quodam- comparalione diviliarurii omuis terrense substantise
modo sepulcrum fcedis cadaveribus plenuni super- copia, lanquam littorea alga despicitur, quaepedibus
ductoe calcis albore candescal ? conculcalur. Igitur si vere conlendis inopiam tae-
Age, frater, si ex monasterialibus impensis com- diosissimoeillius paupertatis evadere, stude in agro
modum tibi sperare licuisset, nunquid non vestes, cordis tui optimarum frugum sationibus insudare.
quas mox ut prseberenlur indueres, nbn autem pe- Teste enim Apostolo: c Qui seminat in spiritu, de
cuniaelucra darentur, quaeloculis famulalura serva- spirilu metet vitam aeternam (Gal. vi). » Et iierum:
res ? Cur non eodem compendio-uteris in his etiam « Bonum aulem facientes non deficiamus ; lempore
quae ab exlraneis conferuntur? Yidelicel ul percepto enim suo metemus non deficientes (Ibid.). t, Illud
"
quolibet munere mox necessaria redimanlur, el vi- summumet unictimgranum innovalibus tuaemen-
rus apud le pecunise non moretur ? Hoc enim modo tis occulla : quod videlicel cadens in terra mortuum
et indigenliseluaevelox consolalio provehit, el lepra IO.fuit, et multum altulil fruclum (Joan. xo). Hoc iibi-
pecuniaefoedis le maculis non aspergit. Cur autem thesaurus, hoc libi sit omnigenarum ubertas fru-
libi deexiguitale pecuniaetanquam securus applau- gum. In illo acquirendi fitiem conslilue, in illo om-
dis, qui tibi sic chalcum, sicut el' ipsum assem pro- . nem ulriusque vitae fiduciam pone. Dominus enim
hibilum essenon ambigis? Cui vero lota ei cujuslibet omnium est, el 3ives in omnes qui invocanl illum
^universitas intercluditur, excusationis aufugium de (Rom. xxvi).
minutiis non lucratur: el cui tolum cessit, pars Enimvero si granum illad competenti cura ser-
procul dubio 11011 remansil; praesertim cun\ haecsit vare sludueris, videbis apolhecas interioris cellarii
mentis humanae nalura, ul ita occupetur circa mi- tui, auri, et argenli omniumque divitiarum lalentis
nima, si sit indigens, sicut erga mulla, si dives. affiuere. Yidebis et horrea lua noVoproventu sege-
Sive enim sumpluosa divitiarum inundatione cir- - lum incomparabililer redundare. Illum ergo Ihesau-
cumfluas, sive tenuissima te rei familiaris anguslia rum curiosa solliciludine jugiter excole, circa illunt
premat, sententia illa mutari non polest: c Ubi est nocturaas diurnasque cxcubias vigili sedulitale
thesaurus tuus, ibiesl el cor luum (Mattli. vi). » depende. Iii illo enim uno omnium dives eris, nec
259 S. PETHl DAMIANIOPP. TOMUS SEO PAB.SIII. — OPUSCULAYARIA". 268
eorum, <rasetibi fuerinl necessaria, copia poteris H cogitationum eptilis refice. Ipse tibi sit cibus, ipse
indigere. In illo [quippe possidebis aurum divinae nihilominus indumentum. Si coniigerit auiem, uj
sapieiuiae, argentum aedificatriciseloquenliae. In illo etiam eujnspiam commodi exterioris indigeas, nihil
diversa pallia decorae et honestse conversationis, bis hsesites, nihil de ejus fida promissione diffidas,
tinclum videlicet coccum^eminae charitatis, colo- qua pollieetur, dicens : « Primum quaerite regnum
hmm nitidae castitatis. In illo byssum patientiae, Dei, et haec omnia adjicientur vobis (Mauk. vi). y
ffammeumbirolmum divini timoris, purpuram regiae Qui enim sitienlibus Israeliticae plebis agminibusex
dignitatis. Quia enim muriceo sanguine lingitur, illo aridse melallo rupis uberes aquarum rivos jus^it
ut ih purpureum colorem lana verlatur, quisquis so- effluere (Exod. XM), qui esurienlibus cceleslemanna
Iio recti examinis ita praesidet, ut omnes suse ear- per annosa teniporum poluit spatia iriinistrare, qui
nis illecebras, vitiorunique barbariem violenlo im- innumeram orlygomelrarum multiludinem prsecepit
perio mortificare festinel, hic rex non inimeriio in murmuranlitim ,castra dcscendere, uni homtm-
dicitur, et spirilualis purpurae, decore vestitur. eioni suis jugiter obsequiis insisienli non poterit
ln illo diupislicum virentis semper spei, ni« necessaria providere? Ei qui per quadraginta circi-
nimirum vocalus in haereditatem incontaminatam, ter annorum currieula inlinitae illius turbae vesti-
immarcescibilem, conservatam in ccelis (II Pet. i). B menta servavit illscsa, difficile sibi est aitritis vete-
In illo habebis annulum (idei,-armillas perfectiin ribus novas libi exuvias reparare ? Nos certe nos
activavita operis, dextralia etiam speculativaecon- minimse fidei, coinpellimus Christum esse lenacem.
templationis. c Leva enim ejus 2H§J sub capite Nempe pusillanimorum diffidentia facit pauperem
tuo, el dextera illius amplexabitur te (Canl. n). s Christum ; at plena fides divitem illum et largum
Et quid tibi plura pollicear ? quandoquidem in in exhibendis experitur. Satage tantum in his le
iilo omnium virlutum gemmis, eunctorum perfrueris g52 exercere, quaejussit, et nulla prorsus ex his
charismatum margaritis? Nec tibi deerunt omnium maneat dubietas, quaepromisit. Sil securus exactor,
mundorum scilicet immundorumque animalium ubi ad reddendum promplus est debitor. Sine causa
greges, quae sub virga tuae transeanl disciplinae. diffiditur, iibi ille promissor est, qui nunquam men-
Immunda siquidem vitiorum arrnenta sub tuse di- titur. Seeurus creditor gradiiur, cum simplex veri-
riouig im.perio'domabunlur ; munda vero interioris tas promissione tenelur
lui hominis ventrem suavissimaerefectionis dapibus Haecaulem de proprielalem habentibus monachis
saginabunt. Ovini velleris turma delicatius accurata, brevi perslringere compendio duximus; nunc autem
dulcis inuocentise praebeburiltuis ferculis alimenta. ad eos, qui equinis veolalionibus assidue deleclantur,
Domesticaealtilium carnes non cessabunl in te divini C disputationis ardculum transferamus. !
amoris augere pinguedinem. Universa genera volu- CAPUT IX."
crum super mentis tuae mensam sumptuosius in- De monachis assidue discurrentibus.
slruent spirilale convivium ; at vero taurina cervix Nec reor de vestra excidere potuisse memoria,
superbiae suppositum tuoe ditionis emugiel jugum. fratres charissimi, quia ssepenumero de hac quoqne
Equinse luxurise effrenala libertas sub te chamali monachorum pernicie eoneordi inter nos familiari-
oris mandet insatiabiliter ferrum. Omnes belluse tate doluimus : et inquietis fratribus ac vagationis
vitiorum, universa portenta reptilium tremefacta vitio pereuntibus, fraternae charitalis affeclu com-
pavebunt tuae dominalionis imperium Et haecqui- passi sumus. Sunt nainque nonnulli, quibus dum
dem omnia in hac vita in tiram eedent ultro pecu- sseculi militiam bajularent, perlaesum erat sub hu-
lium, si pretiosum illum ac siugularem, quem prae- manaeservitutis jugo JIUCillucque discurrere, adeo
diximus, caute sludueris custodire thesaurum. ut deliberarent ad monasteriale otium libertalis
Caeterum in llla verse beatitudinis vita quanta amore transire; nunc auiem tauto sunt pesliferae
tibi, et quam potiora dabunlur, non est, fateor, no- inquietudinis ardore succensi, ut si quando non
strarum virium dispulare,* non est nostroe faculta- praebelur oceasio diclans longius progredi, (enebroso
tis evolvere. Hoc tantum ad compendiosum inexpli- D carceralis custodiae videaniur horrore concludi:
cabilis negotii exitum referre sufficiat, quia hoc quod procul dubio fieri anliqui bostis non ignorattir
accepturi sunt, qui mundum perfecte reliquerunt: astulia. Quos enim adhuc sessor nequissimus eqm-
i Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in tat, idcirco imporlunis vagandi calcaribus urgel, ut
cor hominis ascendit, quaeprseparavit Deus diligen- et ipsi ad saeculi vanitalem redeuntes pereant, et
tibus se (II Cor. n). » alios ab arripiendo tramite'verse salutis averiaut.
Hunc ergo thesaurum, Chrislum videlicel, Deum Sunl enim-quamplures in saeculari habituconstituii,
etDominumnostrum, qui nobisfactus est redemptor qui nisi ad hunc monasticas instilutionis portum,
et pretium, ipse promissor el pnemium, qui el vila Christo duce, confugiant, aliter se in iilis procellosis
esthominum etperennitasangelorum,huuc, iiiquam, mundanipelagi fluciibussah ari posseomninodiffidant.
in exedra lui pectoris diligenti cura reconde. In CAPUT X.
illum omnem cujuscunque necessiiatis sollicitudi- Quid laici de monachis smcularibusdicaiit.
nem projice. In ipso per assiduae orationis collo- Sed cum contemplanlur eos qui nuper cuncia quaa
quium delectare. In ipso le vigilibus sanctarum mundi sunt, cum magno fervore coniempserant,
 2(31 OPUSC. XII. — DE CONTEMPTUS^CULI. 2G2
nunc ad sseculafium negolioruni lurbinehi inhianter j4, velut arbor arida denudeluiv Et tanquam grossi
redigi,etin ejusdem, quanrevaserant, coenosa vo- ficulneaevenlis exposili stare nequeunt, sic in illo
lutabri fsece versari, stupor mirantibus oritur, su- diversis mundi tentationibus fiine inde perflantibus
spirium ab imis visceribus trahilur, et in eorum Jbonorum operum fructibus permanere non possunl. '
menlibus desperaiio generalur. In semetipsum Hoc namque vitium tanlae violentioe est, ut post-
namque unusquisque hujusmodi querelam deponit, quam sibi in peclore monachi semel imperium vin-
dicens : Yae, vae, ubi ego propriae salulis spem po- dicaverit, mox ex maxima parle, si inest virtutum
sui? Cur auiem capitis mei periculo ad ordinem chorus, abscedat; nonnulla vitiorum portenta velut
illiim transire decrevi? Paulo minus brevi puncto ergastulum proprii juris irrumpat. Nam -ul pauca
eorpus simul et animam perdidi. Peneime in ignem "referantur e mullis, monachus in itinere positus te-
aperlis oculis propria voluntate conjeci. Quis enim nere jejunium nequit, quia hospitalis ei humanilas
illo fervenlior aliquando monasterium petiit? Quis, non permittit; non sapienter psallit, quia obambu-
ut videbatur, anlmosiori constanlia ad Christi mili- iantis comitatus eum loquaeitas impedit; nocturni
liam ;properavil ? Nunc aulem omnium, qusepromi- non Insistit excubiis, quia secretum deest singulari-
sil, oblilus, in lerrenis se negotiis jugiter versat, latis; ffeclendis genibus non insudat, quia sanctae
saeculum tractat, sseculum spirat :; et quem inihi 13 devotionis studio labor itineris non eoncordat; ne-
nlortificalionis habitus riissimilem reddit, mecum quaquam sub silentii censura constringilur, quia
mundonon ggg dissiiniliter vivil. Plane, ul perspi- freqnenter emergentibus causls, invilus etiam per
cuum est, mularecorpus exteriorem speciem poluil, niultiloquia diffrenatur.
sed mens In eo, quo fuerat statu, male fixa perman- 25^ Qui^ dicam, quia lectioni TOIoralioni mi-
sit. Quid mihi conversionis ejus incenlores accu- nime vacat, quem extra semetipsum egredi, el ter-
sare ? In rebus siquidem bellicis solummodo commi- rena quaeque traclare imminens polius necessitas
litonem perdidi, sed in reliquis terrenis aclibus so- dictat ? Charitas in eo minuituf, quia mens, quae tot
cium non amisi. Mecum certe forenses lites agital, actionum ssecularium ventos recipit, -ab amoris in-
mecum in tribunalibusjudicum perorare non ces_sal, timi fervore tepescit. Suum quoque castilas menlis
lriecum imporlunus atria principum penetrat, me- dispendium paiilur, quia nonnunquam mens coneu-
cum simul eorum auribus consilia lerreuse profun- piscentiae telo configitur per earnis speciem, quam
dilalis inslillat. exlerius contemplalur. ilobur eliam patientise fran-
Sed qua lemeritate socium nuncupare prsesumo, gitur, quia quodlibet inceptanfi dum ssepe contra
quem jam eonsuetudinaliter socium, sed in cunctis volum repentini casus emergenles obviant, qui suum
tanquam pedissequa, vix praeambulum sequor?Sane '3 accelerabat explicare nogotium, non aequanimiter
tantum a populo gloriam de sua conversione lucra- portat: et talia tunc per jmpatienliam verba pro-
tur, ut supervenienti omnes assurgant, quidquid at- fundit, quoe cum ad oliufn revertitur, ultficibus la-
tulerit, velut prophetiae oraculum credanl, et devo- crymis graviter punit. Sobrietalis regulanon serva-
tionis illi obsequium revereuter exhibeanl. Sed vi- tur, quia dum lautioribus cibis eonvivii apparalus
delieet quantum ad carnem, nequaquam infructuosa instruitur, dum hospitalis officiisedulitas exhibelur,
illius ereditur fuisse conversio; quia qui saecularem quia inhTumanumputat invilantium precibus non
vestem non cum menle deposuit, ssecularem pompam condescendere, deleetat etiam ventri sub charitatis
callidus permutalor plenius acquisivit. specie molliler indulgere. In-quo nimirum articulo
Has itaque, atque hujusmodi murmurationes dum in menle servi Dei saepedubietas orilur, ne videlicet
detrectalores effundurit, quanlis sitoecasio pereundi unde sobrietati consulilur, inde quoque^ hypocrisi
In sseeulo pervagatio monachorum quis enumerare {quod abominabile est vitium) serviatur. Unde
sufficial? Facilius enim in ssaculari habitu etiam apud quosdam sobrietatis modus omnino corilemni-
perire deliberant,. quam perditorum exempla se- tur, ut hypocrisis quoque nota procul abesse videa-
quendo, utrumque simul, ut aiunt, saeculumperdant. tur. Sed hoc modo in eo, quod diserete agi credilur,
Et revera non est riiirandum, si videntibus hocscan- discretio non tenetur. Ille enim scit recte discer-
dalum nascitur, quod et Deo, et sacrae auctorrlali nerere, qui[virtutem novit a vitio separare : qui
probatur esse conlrarium. Ait enim Apostoius : autem cum zizaniis simul eliam triticum eradical,
t Nemo niilitans Deo, implicat se negotiis sseculari- hic procul dubio vim discretionis ignorat. Quisquis
bus, ut ei placeat, cui se probavit (II Tim. n). Et ergo solo supernse remuneralionis intuitu sobrietatis
jpseDominus admonet discipulos suos, dicens : « Ca,- limilem non excedit, et hypocrisim sub humihtatis
vele, ne graventur corda vestra in crapula, elebrie- suae pedibus calcat, et custoditae sohrietatis praa-,
tale, et curis hujus sseeuli (Luc. xxi). > mium incunctanter exspectat.
CAPUT XI. _Ut autem adhuc quoque de monacho discurrenle
Quoddiscursiomonachi elvirlules expellat,ei vitiorum dicamus, laciymarum compunctionem quibus pec-
multiludinem inlroducat. cala defleat, non hahet; quia mens arida, quae per
Ex hac namque inquietudiuis venenata radice tot aestum terrense conversationis incedit, dum per-
viiiorum propagiues orittntur, ut in quocunque vi- fundi rore sancti Spiritus non merelur, arescil: et
gere cognoscitur, onini nionasticoepeffectionis fructu' terrenarum cogiiationum coeno plena, quia aquanjj
 205 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 201
capilis inlerius gralia largienle non concipit, nullas ,i anima discit, quanli sibi conslilerit, quod se per la-
extraselacrymasfundit. Aliquandofortassecircum- tiludinem sseculiinaniter relaxavit. Tabescit enim
fusis auditoribus praedicat, sed repenle vana gloria sicca, obscura, lapidea; in modum namque lapidis
subripit, et quasi ex insidiis prodiens, eum, qui obdurata, nee in lacrymarum fluenla prorumpere,
aliis medebalur, occidit. Si autem el hoc praecavens, nec lumen potcsl tenebris undique circumfusa vi-
sub silentii se censura conslringit, nihil eorum dere. Psalmorum quidem mygteriisinlenderenililur,
posse perficere, quorum gralia venerat, erubescit. sed lanquam lippienlibus oculis intolerabili lumine
Si morosae gravitatis, ul diguum esl, speciem ser- reverberatur. Anhelat virtute, qua potesl, ad summa
vai, valde perlimescit, ne et hic hypocrisis notam contendere, sed quodam suo- pondere praegravata,
simulator incurral. Si autem a suse morlificalionis in imis cogitur humiliata jacere. Cui prophelicum
rigore quanlumlibet se in lenilatem resolvit, hic illud non inconvenienter aplatur : c In tenehrosis
eliam multo minus securus esl, ne videlicet suo collocavit me quasi morluos sempiternos, circum-
exemplo ahos destruat. Si quando inter dissidentes aedificavitadversum me, til non egrediar,'aggravavit
sequeslraepacis vult reformare coneordiam, si di- compedem meum, sed et cum clamavero, et roga-
stricle veritalem exsequilur, reconciliationis inler vero, exclusit orationem meam (Thren. m). j MOJ-
eos unitas non conflalur; quod si uti mendaciis ac- 8 ret, anxialur, anhelat; et quia nec jpsam hanc ejus
.quiescit, peccaii laqueos non evadil. Cum vult pec- miseriam sibi flere permittilur, acriori doloris ama-
cantes arguere, culpam non minimam deputat, tol ritudine repleta lurbatur. Sallem lianc ploralus vo-
proximorum suorum adversum se odia conciiare. cem cum propheta darelur effundere, qua dicilur :
Yidere autem, ;et conticescere, quid aliud arbitra- «ldcirco, inquit, ego plorans, et oculus meus de-
tur, nisiprave agentibus consenlire? Et haecquidem ducens aquam ;quia longe factus est a me consola-
ex illis, qui 255 quanlolibet calent superni fervo- lor, converlens animam meam (Thren, i). » Sed in-
ris igniculo. Caelerumfrigidi quique, qui spretis di- felix 256 illa anima, cum et se flebilem videat, et
vinoemilitise castris, ad mundanse verliginis molam tamen ffere non possit, cpiani procul sit a salute,
sinistro poslliminio revolvunlur, quam judicabiliter quasi in quemdam lacum Jevoluta miseriae, longius
agant, quam inconsiderate vivant, referant qui vo- conspicit. Nimirum cum flere via lanlummodo sii,
_lunl. Nobis consullius videlur, -eos pia compassione nl peccatorum valeat ad indulgeniiam pervenire:
deffere, quam exsecrandae conversationis gesta con- ergo cum illa reatum suum plangere nequeat, vide-
scribeie, ne quibus solas compatiendi lacrymas de- tur sibi, quod necdura eliam in viam pedem posue-
bemus impeiidere, his videamus censoriis liileris ritj.qua perlingere ad indulgentiam possil.
JJ Huic simile
obtrectare. est, quod ex imperfectorum persona
CAPUTXII. per Prophetam dicilur : c Concupivit anima me3
Quai mala infelix anima monachi paliatur, ciim ad desiderare juslificationes luas in omni tempore (Ps.
inferiora reverlilur. cxvm). i Qui enim legem Dei, quae procul dubio
Hoc autem absolule dicimus, quod lanlis insidia- justificalio ejus est,omni tempore nondum desideral,
rum tendiculis hoc tempore mundus ille densatus sed jam desiderare coneupiscit, jam quidem utcun-
est, ut quisquis hujus sacri ordinis desiderat inno- que eminus suspicil, sed nequaquam perfectionis
center vivere, ab illius processu eaulissime se expe- alta conscendit. Fit ergo menli miserae tam lene-
diat abslinere : cujus videlicet iter si ssepe lerit, brosa confusio, ut quocunque se verlerilj se versari
procuratqs insidiarum laqueos non evadi.t; el tan- in soeculovideat, cum saeculumsine se esse indubi-
quam arbor munienlis se corlicis defensione nudata, tanter agnoscat. Cum illo ilaque esl, quod cum ipsa
nec virtulum fruclus afferre, nec vitiorum quasi te- non esl; quiascilicet mundum, quem corporali di-
rendorum scaturientium cariem poteritcvitare. Cum gressione deseruit, secum per phanlaslicas imagina-
vero ad propriae habilationjs claustra revertitur, tiones in mente depingit. Enimvero -isla in humana
cominus illum quasi qusedam conglobata lurba mente calamitas, el peccalum est, et pcena peecaii.
omnium quse viderat, vel audieral, comilalur, ut - Justum quippe est, ut quod quisque volens admisit,
tumultuanlium negotiorum slrepilum, quem illic lo- patialur invilus. Nimirum ut qui noluit se inlra
lerabat in eorpore, multo ingruenlius, multoque im- secretum sui ordinis bohibere, cum poluit', ne-
portunius hic paiiatur in mente; prsecipue si ora- quaquam saeculo carere poluisset eliam cum reli-
tioni vacare enixius coeperit, ecce phantasmata co- quil.
gitationum, ccce imagines, quas viderat, rerum, ita Mens igitur humana tantae egestalis atque penu-
"ul in qudlibet angulo constilulus, videatur sibi Iudis rise necessilale constricla dolet, gemit, atque ab
theatralibus interesse, vel inter agitantes forenseli- imis visceribus suspirium traliit; quia videlicet re-
ligium residere. Et quidem homo renilitur, et qiiasi cessus sui rriundiliam vagationis viiioperdidit, cl se
circumvolantes muscas ahigere a suoe mentis ore rursus in volulabro saeculivelut sus lutulenla pro-
conalur. At illae mox, ul abscedunt, prolinus red- volvlt (Prov. xxvi; II Petr. n), Tunc se levilatis
eunl; illico ut repellunlur, assislunt : ut qtiasi fu- atque inconstanlisemordaciler arguil; se vagam at-
gilivum suum persequentes capere, et in proprise que fallacem vehemenler accusat.et Dei judicium
servitutis moliantuf exercitia revocare. Tunc infelix recluin esse, elaequitatis jura tenere veracilerpro-
283 OPUSC. XH. —-DE CONTEMPTUS^ECULI. 2GS
bat, dicens tum propheta : c Bonus est Dominus ;i sunl, nulli dtibiuni, quin omnis, qui eorum partici-
senteniiam soriia-
speraulibus in eum, animaequserenti illum. lionum pio utittir, similem damnationis
esl praastolaricum silenlio salulare Domini. Bonttm , -tur. De his aulem, qui pro cbmmissis ciiminibus
est viro eum portaverit jugum ab adolescentiasua : canoniea quidem stinl auctorilale danmandi, nec
seJebit solus, et" taeebil, quia levavil se super se dumlamen vivis sacerdolum vocibus ab ccclesiasliea
(TJiren. III). >"Quceenim, si secreta diligeret, super videnlur unitale praecisi, a nonnullis amliigil-.tr,
semelipsam gauderet evecta, moereret nunc, quia utrum eorum tuto societas admittatur; sed si rem
ad publicum exiens, se sul) se videl jacere prostra- pensiori subtilitale perpendimus, nullam pcne inler
lam. - ' eos esse distanliam invenimus. Sive enim a moJer-
"
-CAPUT xiu. nis, sive ah anliquis Patribus quis jure dainnetur.
Quod is qui foras egreditur, cum excommunicalis idem esl: nec lemporum. diversitas solvit, quem
communicare cot/alur. eadem perpelrali piaculi causa constringil, el aeta-
Est etiam aliud, qtiod etsi impedimenla deesserit, tum varietas judiciali calculo noii praejudieal, ubi
soltim suffieere poterat, ut monachos a mundi vaga- una limalae oequiialis regula senteni.iamdiclat.
tione compesceret. Quis enim hoc tempore quorum- Sed quod approbare volumus, melius os:endemus,
libet soeculariumpossit inveriire conventum, ubi non ]3 si ipsa excommunicanlium Palrum' el anliquorum
sit hujusmodi, qui pro sui reatus piaculo excominu- "scilicel et novorum verba ppnamus. Sacri siquidem
nTcaiionisdebeat subire judieium? Jam dudum enim canones dicunt: Qui hoc, vcl illud fecerit, cxcom-
omnia per mundum crimina communiter emerserunt, municelui'. Moderni quoque ponlifiees in jaculanda
unh-ersa flagitiorum riiala nunc vigenf, alque eo-se excommunicaiionis senlenlia, eadein fere vcrbadc-
diffusius quotidie puiiulando dllalanl, quo. vicinius promunt, dicenles. Ille, qui haec fecerit,excommu-'
niundi terminus appropinquat.Quapropter impossibile nicelur. Quorum igilur sunt eadem verba, eadem
est monacho, qui ad publicum egredilur, ul non sive nihilominus est inlelllgenda sententia, 2>f£g et cum -
cum2gy excommunicalis, s've cum excommunican- 'praesenlium sanclorum ponlificum omiieiudiciumab
dis,quod penelanlumdem est,communicarecogatur. antiquorum Patrum defmitionibus peiideal, nullum
Cum homicidis enim, cum perjuris, cum .incesluosis, isti damnare profesumunl, nisi quos jam_ ab illfs
cura incensoribus aidium, cum adultei-is loquitur : damnalos esse noverunl. Non ergo quemiibet isli
quibus, etiamsi adversus exhorreat, plerumqtie ta- novit-er damnant, sed jam prolalam majorum senteri-
nien osculo iungitur, simul etiam communi ferculo, tiam sequendo confirmant. Concludendum csl igi-
prout iiecessiias imminet, convivalur, cum econtra- tur (vide scholia dd calcemopusculi),quia sicut ab hls
iio Aposlolus clamet : c Si Is"qui frater nominalur, <Z cavcndum esl3 quos moderna synodorum cpncilia ab
*sl fornicalpr, aut immundus, aut ebriosus, aut ra-' ccclesiaslica socielale repellunt: ila el ab illis ni-
pax,cum hujtismodi nec cibum sumere (I Cor. v). n hilomiriux declinandum', quos^anliqui Patres elimi- *
Et certe satis formidolosum est, niniisque contra- nandos esse decernunt.-
rium, eum his qui a Deo divisi sunt, habere consor- Hsec ilaque causa non minima est, quae niona-
tium,praeserrim monachis, qui Deo ila sunt peculiari chum a sseculi discursionibus retrahat, et in sui re-
quadanY,atque, ut ila loquar, domestiea familiarl- ccssus angulo stabilem reddal; qnia valdemiserum
tate conjuncti, ul abjurato Soeculo,solis sint divinis est a proprils quidem excessibus reprimi, sed alieni
obsequiis irrevocabiliter deputali. Sicut enim :,b reatus maculis inquinari, cum aliis non delinquere,
ipso reproborum capite, ila quoquea niembris illius,. et alieni uelicti supplici.a sustinere. Malorum iiam- -
jilsi causa cenversionisexegeri.,s.uden"dlim est de- que;cum incaute amiciliis jungimur, culpis ligamur."
cliuare. Una siquidemhic abominationis repulsa de- Unde Josaphal qui lot de anteatta vilaproeconiis
belur, quibus illic unus ignis, altestanle Yeritate, altollitur, de Achab regis amicitiis pene periturus"
paratur, dum ad sinistram posilis dicilur : c Ile, ma- increpatur, cui a Domino per prophetam dicilur:
iedicli, in igireni aeternum, qui paratus esl diaboJo. « Impio prsebes auxilium, el his qui oderunt Domi-
-et angelis ejus (Mauh. JKXV).I Quos ergo ad aliam D num amicilia jungeris, et idcirco iram Domini riie-
cernimus patriam lendere, non debemus eis in vla rebaris, sed "eonaopera invenla sunl in "te, eo quod
noxiaesocietalis glulino foederari, ne quos inordina-' absluleris Iucos de terra Juda (II Par. xn). i Ab
tus amor associal, simul etiam pcena extremaeultio- illo enim, qui summe recltis cst, eo ipso jam "discre-
"
liis involvat. paf, quo perversorum amiciliis vita nostra concor-
CAPUT XIV. dat. Quem enim vox illa aposlolica non lerreal, qna
Quodsicut ab excomtnunicatis, ila eliam ab excbm- nobis conlestans, et apravorum conlubemio revo-
municandis oporleat dtclinuie., cans, clamat? c Denunlio, inquit, vobis in «omine
EnimverO'ut enuclealiuspateal, quarilum bonos Domini Jesu, jit subtrahatis vos ah omni fralre am-
pravorum societaslaeuat,hac possumus perspicua ra- bulanle inordinate, «t non secundum traditionem
Uone colligefe, quia videlicel eorumaiii sunlsacer- quam tradidimus vobis (J/ Tliess. iu). J Si ergo ab
dbtali senlentia uuper excommunicati, alii tanlum- his omnibus nosmetipsos debemus eaute subirahere, .
nibdo canonfco sanclorum Patrum-judicio commu- quos non secundum tradilionem apostolicam ccrni-
nione privandi. Sed de his qni nuper exeommunicali mus ambulare; quanti in illo saeculari stipersunt or-_
PATROL.CXLY. "'" .' - 9
267 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCOLAVARIA. 268
dine, cum qtiihus absque periculo valeamus conlu - ,\ veslium in unam prodigit, et proximum suum,
bernium familiaritalls habere! Porro autem qui' quem sicul semetipsum amare debuerai,in sua nu-
ditale "' "
apostolica tradilione contempta, aliam doctrinam relinquii.
sive dogmatizando, sive vivendo superinducere niii- Sed hoc distal inter istos cncojn.atbs, videlicet
tur, orlhodoxi et religiosi viri perfrui consorlio non moriachos,elillos bypocritasquos Evang-eliumnolaf; -
meretur, apostolo quoque Joaune attesfante, qui quia illi, leste Yeiitate, Veniunt adnos in veslimen
aii : c Si quis venit ad vos, el hanc doctriiiam non tis ovium, inliinsecus autem sunl lupi fapaccs
affert, nolite recipere eum in domo, nec Ave eidixe- (Matth. VII); isti autem mius venio vansegiurlse cre-
ritis; qui enimdicililliAve,communicaioperibusejus pantibus ilibus inlumescuiit, foris autem in vesie
nialiguis (II Joan. xm). t Qtiibusnimirum apostolicae rapinx, sicul probatum est, ac per hoc in veste lu-
verilalis instructi senlentiisevidenlissime comproba- pbrum arroganter incedunt. Itaque cum Domiritis
mus.quiaquicumsceleratishominibuscarnalilerami- de Joanne dicat Judaeis: « Quid existis videre? ho-
citias jungunt, alieni realus participesfiunt; elcum rainem mollibubveslituin? Ecce qui mollibus vesii-
illissiniul extremaeultionis cogtinltir subire judicium, untur, in domibus rcgutn sunt (Maiih, xi); i pro-
cinn quibus lamen in hac vita simul non admisere fecto moriachus, qui nilorem pretiosaevestis affectat,
peccaium. , 3 non superui R.egis, scd mundi luijus militjam bajtt-
% CAPUT lat '. et licet videatur specielenus. Deo suse quasi
XV.
Demonachis qui preliosis veslibusdelectaniur. obedienliae murius oilerre, sed aperte convincitur,
Hoc etiam viiiuiu,, qupd vjilelicel jain 'persecuii- humanum captando favorem, vanae gloriaeveraciter
sumus, discurrentem monachum familiariter obsi- desefvire, Porro- aulem si sub obtentu obedientite
del, quia profeclo nunquam sic ad purum valel a se licel mollibus indui, cui potuil.haec remissio liberiori
lepfam virosae proprielalis «xcutere, quin sibi ne- dispensatione concedi, quani R. Joanni, qui prae.cipue
cessarium videalur, quamuimlibel apud se occasidne obsequelse donatus officio, venerat corda patrum in
it.iii'eris259 relinere. Hinc etiani pretiosarum amor fiiios nova praedicalione converlere, elperfectam
vesliuiri iiascilur, ne vi.delicet in publicufn.prodiens, plehem Christo Domino.prseparare (Luc. ij? Nun-
despicahilis essevideatur.Yerumtamen dum exlerio- ' quid etipse Dominus provideresibi calceamenla non
risindumenliphalera quacritur, cuncta iulerioris ho- poluit, %S>QQ cujus gentilis perfidia sola inter se ye-
minis composilio dissipalnr. Haccautem insaniaTalsa, slimenta divisit?Nam srei minime calce.tmenta de-
nescio quopaclo, ila-perversaementisoculos'caecat,ut essent, de illis etiamsacrseiiisloriaeseries non iaceret.
nec quse apud homings honestas sit, videat; neque CAPUT XVI.
unde.apud Deum quis clarius videri possil, attendat. <t Quod sicul pretiosa vcslis ad iram, ila humilis Deum
Et reyera insania est, et falsa est. Insanum quippe ad indulgenliam provocat.
esi, occulii arbitri judicium superbiendo conlemnere, RexNinive purpura indnlus propriae civitalis exci-"
et -humani favoris auram molliori veste caplare. dium meruit; coopertus sacco divini furor.is mo-
Falsum vero est, quia unde oculos superni Specta- tumcontriti cordis humilitale placavit (Jon. m). Eze-
torisoffendit, inde eliam nihilominus apudimmanse chias quoque cultu regio decoratus,, terribiles regis
existimalionis judicium«adil; et ex qua re iiomini- Assyriorum minas tremefactus audivit; sed mox
bus videri clarior appetit, ex ea se quodammodo ut ipse cilicio tegilur, cilicioque contectos ad pro^
dentibus publicae oblreclationis exponit; cumque phetam miltere nuntios non eruhuit; propinquaedi—
jiilor Jndumenti ad intuendum se oculos provocat, vinaevictoriae, et oplatse prosperitatis oraculum re-
lingiias eliam ad carpendum hunc, quiinduitur, de-. portavit (IV Reg. xix). Quse nimirum promissio,
r.ogationum spiculis armat. Quis enim monachurn Scriptura lesle, celerem pervcnit ad exilum. Nam
mollibus indulum videat, et non proiinus illum di- eice angelus Domini -cenlum octoginta quinque
vino vacuum spiritu, lerfenis polius, quam coelesii- millia Assyriorum una nocte.percussit, deinde ip-
bus inhiare decernat? Quae enim sit mens ex vesle sum Sennacherih regem uterque filius parricidali
'
colligilur, .et juxta exleriorem cullum quae sit inlen-1 quidem, sed digno gladio trucidavit (ibid.).
lionis specicsjudicalur. Quod niiriirum cum evange- Yides igitur apud Deum quanlum vestisffuxa di-
lica aiiclorilale concordal, ciun dicilur : « A fructi- slel ah aspera. Perpendis, quia quem iiatum expc-
bus eorum cognoscetis eos (Matili. vu).» Quanquam riri delicala merueral, vilis et abjecla vesiis judicem
isli non veniant ad nos cum vestimerilis ovium; placat; elquem plectibilem illa reddideral, veiiia
quandoquidem vestimenlum ovium vesiis est humi- dignum isla comniendat. Cujus autem momenti apud
litalis et innocentiae, non arrogantiae vel rapinae. Deum veslium sit ornatus, egregius ille,prophetarum
Illa autem veslis rapinte esse non immerilo nuncu- Isaias evideuter ostendit, qui nimirum ad diviuaj
patur, quae duarum, vel eliam triurii vestium summa jussionis imperlum vestimenla deposuil, eiperirium
coemilur. Rapinaenamque seclus admittil, qui van3e annorum spalium audus, et discalceatus iiicessii..
gloriae deditus in sui corpoiis indumcnlum solus.in- Erubescat igiturhumana.stiperbia, confundalur meus
sumil, unde et fratrem suum secum contegere com- misera, vanae gloriae pesle corrupla, dum ille sideli-
muniier poluil. Rapinam procul dubio perpetrat, cet organum-Dei, templum Spiritus sancli, divinaj
qui vani honorisardoie succensus, duarum impensas justiliae propalalor, non dubilaut publice nudus in-
269 OPUSC.XII. — DE CONTEMPTUS^CLLL 270
ceoere. iStmfelix homo, qui ne'ullum quidem meruit A \ pe, quasi quoedam negotianai materia m medio
divinaefaniiliaritalis iridicium, superslitiosum laci- posita esl, ad quam videlicei diversi mercatores
niosaeveslisaffeclal ornatum; el dum male coloraiae accedunt. Alii vilia indumenta tanquam prelium de
veslis fucos induilur, lubricus aspici a semelipso, marsupio proferunt, alii redhihere preliosa conien-
superni Speculaloris oculosnon veretur averii. Ila dunt. Sed dum quique pro suis partibus sataguni,
sane dum indumenlum illud arrogantise snb divina qui viles vestes afferunt, reliquis emptorihus conti-
aeslimalionedespicilur, is eliam qui induilur, con- nuo praeferunlur. Q«renim delicalis vestibus utilur,
sequcnter abominabilis judicaUir. sicul superius.diclum est, saepe unde captare au-
Sed eslo, videlicetut Isaias nudusincesserit, nun- ram favoris aestimat, inde iaiius obtrectalorum
quid lunc cum vestitus ire consueverat, indui mol- morsibus palel; qui vero vilis indumenli-exlremilate
lioribus indulgebal? lnierrogemus ergo ipsam pro- contenlus esl (porro de monachis ioquor) cujuscun-
pheiicaenarrationis hisloriam, et audiamus quid sihi que intentlonis sludio , scilicet sive prave, sive
vox divina prsecipial: « Loculus est, inquil,' Domi- recte id faciat, sanctitatis illum opinio conluenli-
nus in manu Isaiaefilii Amos, dicens: Yade, el solve bus plerumque commendat; et quo in exleriori
saccum de lumhis luis, et calceamenla lolle de pedi- habilu deformior quisque conspiciluf, eo majori
bus iriis (Isa. xx). i Quienim non aliud quoddam B B saepedignusrevercntia jndicatur.
Testimentigenus, sed saccum de lumbis auferre.prae-
cipitur,profectoquanli sibiveslium lituraconslilerit, CAPUT XYIK.
liquidodeclaralur. 0 quanta tunc eranl regum, et De vera humilitateDavid.
principum lerrae trielinra deauratal quoj piclis
circumfusa tholis purpurata cuhilia ! quanla praedi- Yerumtamen quisquis ille est, qui de proprii ha-
vitum ornamenta gemmis micantibus insignita! quot bilus vililate supernae retrihutionis praemiumsperat,
laquearia cedrinis et cypressinis instructa sigillis! necesse est, ut omnem laudis humaase favorem sub
et tamen omnibus spretis, despicahililerque contem- pedibus suaemeritis, ~acsi coenosum lutum calcare
ptis, hunc saccina deformilale conteclum dignalus nou desinaf; qualemque se speelantium obtulibus
est omnipolens 281 Deus templum sibi rationale praebel, 2Qg| lalem se inira conscientioe suae se-
construere, etpereum quasi organum, secreii sui crela dijuuicel. Unde Da\id cum eum Michol filia
mysleria rnorlalibus revelare. Saul objurgaret, dicens: c Quam gloriosus fuit
Discat ergo, discat encojniatus monachus, quam hodie rex Israel discooperiens se ante ancillas ser~
male mercaiur, quia unde clarns apparere huiuanis vorum suortim , el nudalus esi,' quasi si, nudelur
oculis appetit, hinc procul duhio in superni Judlcis *- unus de scurris (// Reg. vi; I Par. xv); » ul osten-
aestimaiionesordescil: unde impensius ab homini- derel. quia eadem humililas vigehat in mente, quam
bushonoratur, inde riiagisa Deo despicilur ; cumque prandebat in corpore , non" iralus efferbuil, non
in admiralionem sui inluenlium octtlos provocat, ab elulionis veiiia respondil, sed humililer dixil: c Yi-
oblutibus se divina?.graliae«ontenebratus elongat. ' vit Domiuus, quia ltidam , et viliar fiam plusquam
CAPUT XVII. factus sum, el ero humilis in oculis meis (ibjd.) »
In quibus verhis verae humililatis forma proponi-
De his qui vilitalem veslium vulgare mercantur ap-
lur, dum non minus interior, quam exlerior humi-
plausum. litas demonstratur. Nonnulli enim quo se deformius'
Sed quoniam loquendi de variitale vestium seoc- in exterioii composilione dejiciunt, eo de se intrin-
casio praebuit,sicut de his qui mollibus deleclantur secus majora decernunt. Qui profeclo aliud optant
pauca perslrlnximus, ila efiam de illis, qni eodem se in superficie videri, aliitd latenler intelligi : et
quidem laborant morbo.sed diversa feruntur insa- unde se humiliter in publico deprimunt, inde in oc-
nia, breviter disseramus. Sunl- namqne nonnulli, cullo elatius intumescunl. David autem , ut exlrin-
qui vilium deformitate veslium favorabilem vulgi ,,j secus se humilem praebeat^dicit: « Ludam et vilior
mercantur applausum; etbacjucundius delectatione fiam plusqbam tactus sum. » Ut vero bumilita-
paseunlur, si dum pro accuralae dcformitatis indu- tem menlis oslendat, adjungit : « El ero humilis
stria videnlur abjecti; per efferentium populorum iri oculis meis ; » ac si patenter dicat: El exterius
ora volilant gloriosi. Gaudent de se inquiienlium humiliabor, ul aliis exemplum salulis exhiheam ; et
discussiones fieri ; gaudent se, velul mirandum inlus humilis ero, utin ejusdem salutiferae humili-
aliquid , digito demonstrari; qui nimirum de sua tatis radice et ipsepersislam. Qui ergo ila simplici-
deformilate compositi, de obscuritate conspicui, de ter gradifur, ul qualem se' in deforfnatione sui ha-
humilitale videri machinantur excelsi. Versuta si- bilus prxbet, lalem se in opinione videntium esse
quidem diabolicaecalliditatis aslulia ad lioc depri- desideret, hic profeclo Chrisli improperium veracjter
munlur, ul sublimes appareant; ad hocdelurpanlur^',' portal, el crucem posl eum mundo mortuus bajti-
"ut ocuiisintuentium spectabiles enitescant. lat, tanloque in divinis oblutibus clarior redditur;
Porro aulem isti cum superioribus diversa qui- quanlo apud humanos oculos despicabilior judica-
demsummaest, quam expendunt; sed unae suntt _•tur, etfnTciuoso commercio is,~quemyeslisexterior
merces, quas concorditer emunt. Yana gloria nem-- •fojJat, %raiiairiteriore coruscat,
 27! S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — fiPUSCULA YARLA." 2T2
CAPUT XIX. • ^ linus virginitas perlulit, et alienaelibidini lurpiler
Quod, awllia indumenla minus perfecti fastidiani , prostituta servivit (Gen. xxxiv). Uxor Levitaj de
peffeciiores aliquando indifferenier admilianl. lateremonlisEphraim, donec in penetralibusposita
Nonnulli eliam sunl, qui reclae inlenlionis sludio curis se domesticis occupavit, conjugalis thalami
vilibus indnmenlis diulius assueli, si conlingat ali-' pudiciliam cuslodivit; ducla autem reliclse cogna-
quando, ut quantumlibct mollioribtis conleganlur, tionis aifeciu, patriam parenlesque revisit: dehinc
liberae bumililatis supercilio dedignanle fastidiunt ; rediens mullis corruptionibus furiosaelibidinis praeda
et sicut alii foedis, ila isti pretiosis indui vestibus succubuil: et dum in carne periclilanlis pudici-
erubescunt; delicatos sane habilus tolerant, despi- tiae naufragium pertulit, ignominioso vexala ludi-
cabilium asperilate fruuntur; fiunl illis omnia corpo- brio eliam spirifum exhalavil (Judic. xix). Thamar
rum ornamenla dedecori, deformitas honestali. soror Absalon, dum in fralernis laribus simpliciier
Ilorum quidem Eslher speciem tenuerat, cum dice- babilat, intemeratae virginilalis genium servat;
hat: c Tu scis, Doniine, necessilatem meam, quod cum vero Amnon filio David fraternse dependit visi-
abominer signum superbise et gloriae mese, quod est tationis officium,praereplaevirginilalis plorat incur-
super caput meum in diebus ostenlaiionis meae, et risse dispendium(/7 Reg.xm); et tandem experla
dclester illud quasi pannum menstrualse et non B quodtuliusessel manere, quam progredi, Iicel sero,
portem in diebus silenlii-rnei (Estlier xiv). » Hi secretum otium noxiae praetulilvagilati.
quidem sancli desiderii ardore fervescunl, adhtic -Ettu igitur si vis animam tuam in suaevirginita-
lamen adversum passionum suarum lenlamenla 'tis integrilale persistere, si abominandum ducis
confliguni. Alii autem ad (antse morlificationis cel- foediselviolentis corruploribus subjacere,secrettim
siludinem pervenerunl, quod jam ad utraque veltil appete, recessum singularilatis inquire, aures et
insensibiles facli, sicul vilibus indui consuetudina- oculosa negoliorum sseculariumvanitatefirmiler ob-
liter expeiunt, ita eiiam ubi res exigit, pretiosa slrue, carnalium hominum colloquia deslfuclioni ma-
quoeque,vei nilida nullatenus perhorrescunt: ulra- gis,quam aedificationiprofutura contemne. Namjuxta
que scilicel uno contemplantes aspectu, quos nimi- Salomonem: c Qui tangit picem, inquinabilur ab ea
rum g@g moliianon resolvunl, et aspera -non af- (Zccli. xiii).»Intraconscientiseergoluae tecubiculum
iligunt. g@4 eollige. Cunctis domus luae foribus,, cunctis
Islorum quoque forma Judith fuerat, quaevidelicet videlicel sensibus censorise disciplinoerepagula, ne
ciliciis eatenus usa, cum necessitas peliit, diversis quis jngrediatur, appone. Fons enim, cui circum-
se corporeje venustalis infulis adornavit , sacra quaque ne effundatur occluditur, undis ad alla pro-
leslanle Scriptura, quoeait : c Abslulil a se Judilli (l fluentibus eleyalur; econtra, qtti per plures rivos
cilicium, et cxult se vestimenlis viduitatis suae, et hinc inde deducilur, mox ut super eum aestusfer-
lavit cbrpus suum, et unxil se myrlo oplimo, et venlior incubueril, exsiccatur. Denique si deambu-
discriminavit crinem capilis sui, et imposuit mi- lanti David in splario domus regioe clausse fores ob-
tram super caput suum, el iirduit se vestimentis ju- sisterent, in lavantis se Bersabee contupiseeniiam
cundilatis suoe,induitque sandalia pedibus suis , et nullatenus exarsisset (II Reg. xvn); seJ quia OGU-
assumpsildestrariola, ct liIia,ot inaures, etannulos, lum sub cuslodia discipiinoenon lenuil, ipse quoque
et onmibus ornamentis suis ornavit se (Judith x). i post eum in immane hiantis ruinse barallirum lotus
Cuiri his igitur ornamentis sancta femina et verae in prseceps ruit. Lubricatis enim gressibus, lolius
jcirca se humilitalis custodiam lenuit, et eum, sui experlus est lapsuro, dum solius frenum relaxa-^
quo ioetipletaia fuerat, paupertalis spirilum non vit obtutus; cui videlicet illud Jeremiae aplissime
amisit. congruil: t Deprscdatus esl, inquit, oculus meus
CAPUT XX. animam meam (Tluen. m). » Si ergo tam suUimis
Vagaliomullis fuil occasio pereundi. coelicolumna propter solam oculorum vagationem
Sed duin ego monachum pretiosis indulum exuere gravissime corruil, quid de nohis infirmis el paivu-
'
gestio vaganlem, quem arripueram , de manupro- ^ lis senliendum, qui per saeculum discurretiles, nos
priaedisputationis amitto : et jam procul elongantem extra nosmctipsos prorsus edticimus; et visum,
vix aspicio, dum solas mihi in manibus vesies re- atque auditum, omnesque sensus nostros hautiendis
mansisse perpendo. Abjectis ilaque vestibus, ipsum mundi vanilalibus occupamus?
perniciter insequamur, et comprehendenles, si fleri CAPUT XXI.
possit, sistere laboremus. Noverit ergo monachus Quod Esau vagntio dejecit, Jacob siabiiitas exal-
vitio vagationis addiclus, quia nisi a saeculopedem lavii.
retrahat, et ad serviendum Deo in loco remotionis Quoeaulem distantia sit intermonachos, qui se-
se perseveranter accingat, nec perfectionis culmen creti remolionem diligunl: el eos qui se per rxie*
aitingere, nec ordinis sui dignepoteritmunia cusio- riora diffundunt, iri duobus Isaac filiis luce darius
dire. Dina quippe Jacob filia, quandiu se inlra la edocemur. Scripium namque est: « Quia faclus est
bernacula paterna -cohibuft, illibatae- viyginitatis Esau vir gnarus vecandi, et homo agricola, Jacob
jura servavil'; postquamvero ad videndas muiieres aulem simplex habilabat in labernaculis (Gen.xxv^.j
re-oiouisillius egressa-,publicumpeiiif, hosiem pro- Sediste prudenler simplex fratris prin-og*enita, ei
273 OPUSC. XII. — DE CONTEMPTUSJ5CULI. ( 274
benedictionem palris, provecius sui cautus exseculor A^ comedit et bibit, et ahiit, parvipendens quod primo-
accepil; ille fatuitate gnarus, quia in gladio viveret, genita vendidissel. i
et fralri suo velut domino famulus-serviiurus esset, CAPUT XXII.
audivit. Atlamen iste nisi in labernaculis resedisset, In duobus his fratribus palet, .quid inter vagos mo-
procul dubio primilivae benediclionis immunis exi- tiachos el slabiles distet.
steret; ille nisi pervagus "sein exteriora projiceref, 'In his igitur duobus fratribus (Gen. xxvn) mani-
-primatus sui privilegio non careret, Isle domeslicae feste deprehenditur quanta inter residentes atque
quietis otium lenuit et divlna largiente gratia, in vagabundos monachos esse distantia senlfatur. IHe
-alienajura subsiiuil; ilie venandi labore confectus, enim nisi se instabilcm, e£ sur prodigum per ex-
et hoc, quod sibi jure compelebat, amisit. leriora diffunderet, nequaquanr benediclionis pa-
lernse mysterium una cum primogenitis amisisset;
Utaulem supersedeant sculum excusationis oppo- istenisiinlra donieslici se laris sepla compiimeret,
nere, qui saeculum perlustranles, jactanl se obedien-
infra praescriptum subsecutionis suae limitem ju-
lise legibus deservire, lion ignorent, quia et Esau
nior humiliter desedisset. Ille gnartis et solers a suse
venatum prodiens, patemis jussionibus paruit; et
tamen nec patri cibos offerre, nec optatse benedi- :3 praerogativse jure dilabitur;.isie quielus et sitnplex-,
subactis iralribus, singulari privilegio principalur.
clonis meruit primilias oblinere. Quisquis enim
Alter saltus el lustra peragrando defessus, a pri-
rem quse ad vitium perlinet, consuetudine duclus,
matus sui dignitale dejicitur ; aller in conclavi
propriae volunlalis inslinctu libenter exsequitur, amoeno fruens otio , ad capessendam super *po-
peccat eiiam si alienis imperiis specielenus obtem-
videatur. Nam cum .dicitur : t Isaac pulos, tribusque monarchiam divinilus sublima-
perare Quia litr.
amabat Esau, eo qnod de venalionibus iilius vesce-
"Desinatefgo monachus, quisquis esl, cum Esaa-
relur (Gen. xxvu); » constal nimirum, quia Esau,
suae claustris frequenter erumpere;
ui patri ciLos studio venationis acquireret, non ma- ex remolionis
desinat cum eo sub obedientiae specie cauits se
gis paternae jussioni per obedientiam paruit, quam saecularibus
inolitoeconsuetudini quodammodo tributa persolvit. implicare ; ne quandoque se cum ipso-
lugeal divinae-henediciionis extorrem, quem noxise
Qui ergo diseurrendo per sseculum proprlaj libidini
vagationis soriilur auctorem. Cum Jacob igitur se
satsfacit, el lamen obedire J|@5 se majorum jus- domeslicum praebeai, cum Jacob in tabernaculis
sionibus asserit, noverit Deum iion lam coloratis
simpliciler vivat, qualenus Deum, qui vere pater
verbositaiibus credere, quam de occultis hominum
- , est electorum, 2@(S honi operis vesci dapibus cu-
juxla conscienliam judicare. iJ
pientem, non silvestrium ferarum, sed domestici
Notandum autem quod nonnulli quandiu in ipsa 'gregis apparatione Teficiat, quando non de exlermo
vagatione sunt positi, non graviter eorruunt; rever- sanctitalis superficie, sed suave sibi de conseien-
tentes autem quasi quodam negotiorum ssecula- liae suaevirtulibus edulium paral. Neque cnim Deus
"lium temeto ebrii, in immane praeeipitium devol- hosliarum pelles in sacrificio sibimet mandat of-
vuntur. Actionum quippe saeeularium fumo suffusi ferri, sed inleriora, potius viscerum cum ipsis quo-
oculos redeunt, alque idcirco propriis liminibus red- que medullis praecipit exhiberi. Unde et in osten-
diti, ubi pedem operis ponere debeant, non -atten- dendo ipso sacrificiorum ritu Moyses praecipit, di-
dunt. Quod profecto idem Esau patenter insinuat, cens : c Subtracla pelle, host[aj artus in frusta ^
qui dum de agro rediens, oppido se conqueritur concidant (Levit. i); » cui mandato etiam mysticus-
"lassum, damnosum valde pepigit cum fratre com- inlellectus inesse deprehenditur, si subtilius inda-
"mercium; dumque in se immoderatam famis ra- getur. Pellem namque hostiae suhlrahimus, cum a
"biem saevire permisit, magnum primogenitorum de- menlis noslrae oculis superficiem virlutis amovemus.
dis vili parvaelenticulaecoctione distraxit (Gen. xxv). - Cujus artus in frusta concidimus, cum distin-
Sic nimirum, sic qui exlerioribus deditus, semet- rj guentes subtiliter ejus inlima, membraiimque'cogi-
et sua postmodum corpore, non tamus , ut quse foris sincera videnlur et solida,
' ipsum deseruit,
cordein interiora revocalus amisit. -Contingit etiam - intus non habeantur latebrosae vanilalis vilio ca-
vagationis vitio lahorantibus, ut pulveiatis interio- vernosa. David autem pro magno munere me-~
ribus oculis, sicut Don prapcavent ne in reatus fo- dullata se Deo sacrificia oblalurum esse pollice-
"veam corruant, ila eiiam postmodum quo cecide- tur , dicens : c Ilolocausta , - iiiquit , medullala
rinl non .adrertant : itaque dunradmissa quaaque offeram libi, cum incenso el arielibus (Psal.
"considerare subtiliter negligunt, quidquid illud est, lAVIIl).» l ,
quod deliqueraul, confuso meiuis examine parvi- "" - Quisquis autem se per negoliorum saecularium
penduni," eulicem siquidem non liquanles, etsi ca- exercitia delectabililer fundit, holocaustl sui nie-
melum glutientes. Cujus quoque csecilalisEsau non dullas cum visceribus subtrahit, et solam victimae
"Immunis exstitisse cognoscilur, sicutsacra historia pellem Deo, quae offerri prohibctur, adolere con-
testanle perhibelur, ubi poslquam dicitur : c Quia tendit; qui vero suave Deo sacriflcium oiferre de-
juravit Esau, et vendidit primogenila ; » deimie siderat, recessuspetat, interiora secletur, animam
subneclil: c.El sic accepto pane et lenlis ediilio. =suam inte^ram, Illibatamque in prupria virginitale
 27S S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. - OPUSCULA VARIA.] 27S
custodiat; nec discurrendo per lupanaria saseuli ,A kim appellaiur quod fuit. Cui apte per Increpatio-
immundis corruploribus, prostibuli more, subsler- iiem dicitur divina voce ; Descende.In alto
quippe
nat. Ut ergo inlerni sponsi eonspeclui placeal , humanus animus sial,
.quando supernis Tetribuiio*
non oculos suos stibio cum Jezabele depingat (IV nibus injiiat. Sed ab hoc statn descendit, cum lur-
Reg. ixj, id esl, non se fucis pompse ssecularis ob- piler viclus sese defluentibus mundi desideriis sub*
ducat, sed cum Judilh myrto opiimo sua membra jicit. Cui beue mox addilur : Sede in pulvere. De-
perungat (Judilh x) : omnes videlicet mentis sitie scendens enim in pulvere residet, quia coelestia
sensus immortalis unguine castitatis obliniat, ne in deserens, lerrenis cogitalionibus aspersusin infimis
mortem per incontinentiam corruens, in fetore lu- vileseiL
xuriae computrescat. Ubi -adhue ingeminando subjungitur : Sede in
In eonclavi igitur sanctae Ecclesioeanima se pu- lerra. Ac si aperte exprobrans -dical : Quia coelesti
dica concludat, sicqtte in aeterni R.egis llialamo ju- conversationenoluisti te regere, sub
temetipso pro-
giler requiescal. Non carnalium propinquorum, non stralus in lerrenis actibus hnmiliare. Unde et ne-
complicium quorumlibel requirat affeclus, sed so- cessario protinus additur : Non est solium filiap
lius veri Sponsi deleclelur amplexibus. Neque enim Chaldmorum. Chaldaei namque feroces
- sine eausa inlerprelan-^
scriplum est: « el
Audi, filia, vide, et. B tur. Yalde autem feroces sunt, quia voluntales.
inclina aurem. tuam, et obliviscere-populum tuum, proprias sequentes, nec suis pafcere moribus sciunr.
et domum patris tui, quoniam concupivit Rex spe- Ferocia sunt terrena desideria, quas non solum-
ciem luam (Psal. xuv), J. In hujus igitur Sponsi contra praecepta Conditoris, sed ssepe etiam contra
cubiculo anima sancla ab orimi ssecularis strepilus percussionum verbera duram atque insensibilem
turbine dormitat, super ltoc suse yirginitalis auclore mentem reddunt. Sed filia ferocium solium nort
casti amoris facibus inardescat; canlans nimirum, babet, quia mens, quaj ad amorem mundi ex pravis
et dicens : « hilroduxit me Rex in cellaria sua, desideriis nascitur, alque eisdem' deshferiis obdu-
exsullabimus, el laelabimur in te (Cant. i). i-Et Talur, in eo' quod se terrenis concupiscenliis sub-
iierum : c Fasciculus myrrhse dilectus meus mihi, jicit, sedem judicii amiliit, nullique apud se solio
intcr, ubera mea commorabitur (ib'.d.). i Si vero praesidet, quia cxamine discrelionis, caret-; quasi
cujusljbet occasionis arliculus accidat, ut egre- a judicii sui sessione repellitur, quia per exterieris
diendi. necessitas imminere videatur, non mox ad desiderii concupiscenliam vagatur. Liquet eriii»,
vagandum se leviter proruat, non colloquio con- quod mens quae intus consilii sedem perdiderit,
sanguinitatis aggliscat, non ad saeculi -vanitatem foras se per desideria innumerahiliter spargit; et
fixus mundo animus incalescat, sed morose ac (° quia agere intelleela dissimulal,? csecatur etiam ut
graviter inter se deliberel, dicens ; « Exspofiavi nesciat quid agal: ct soepejusto Dei judicio in sua
me tuaica mea, quomodo induar illam ? Lavi pedes volunlate relinquilur, el sub ea quae anxie appetit
meos, quomodo inquinabo illos (Cant. v)? » laboriosa mundi ministeria relaxatur. Unde di aple
2@7 CAPUT XXIII. illic subdilur: « Quia ultra non vocaberis mollis,
Quod divina disposilio sicut bonis sphiluale olium elienera: lolle moIam,etmolefarinam(i6('rf-).» %QQ
tribuit, sic et pravos diffundi in exleriora per- Conslal nimirum, quod teneraa suse liliae parentes
viiltiu
parcunl, nec duris alque servilibus hancoperibus
Si igitur singularis ille Sponsus hoc desiderium afHiguiit.
animse sanctse inesse perspexerit, quia procui dubio Omnipolens ergo Deus quasi teneram filiam vo-
princeps est pacis, liberam sibi spiritttalis otii re- cat, quando dilectam uniuscujusque auimam a la-
quiem tribuil, et omnes emergenlium causarum boriosis hujus mundi servitiis revocat, ne dum ex-
lluctus placida cirea illam tranquiilitale componit. lerioribus aciibus afficitur, ab internis desideriis
Hinc est cnim quod in Canticis caniicorum dicit: hidurelur. Sed Chaldseorum filia mollis, el lenera
« Adjuro vos, filiaeJerusalem, ne susciletis, neque non vocatur, quia mens pravis desideriis dedila in
eyigilare faciatis dilectain, donec ipsa velit (Cant. eo, quem anxie appetit,. hujus sseculilabore relin-
n).» Quo conlra menli reprobas, negotiisque sae- quitur : ut foris mundo velut ancilla servial, qtiss
cularibus inhianii, sub Babylonis specie per pru- intus -Deum ut filia nequaquam amat. Unde et
pbelam dicitur : « Descende, sede in pulvere, virgo molam lollere, ac farinam ,molere jubetur. Mola in
filia Babylonis, sede in terra, non est solium filiae gyro ducitur, et farina profertur. Unaquseque aur
Chaldaxsrum(Isa. XLVII).»Hoc enim loco humana lem mundi bujus aclio moia est, quse dum multas
mens, \irgo, non incorrupta, ut arbitror, dicitur, curas congerit, humanas mentes quasi per gyrrini
sed infecunda. Et quia Babylon confusio lufer- vertit ; alque ,ex se quasi farinas piojicit, quia
pretatur, recle infecunda mens Babyionis filia vo- seducto cordi semper .minutissimas cogitaliones
catur, quoe in eo quod neqtiaquam bona opera ger- gignil. Nonnunquam vero qui quietus alicujus esse
minal, dum nullo ordine reclae vitae componitur, meiili credebatur, positus in qualibel aclione de-
quasi confusione matrc generatur,. Sin antcm virgo nudalur. Unde illic protihussubinferlur : « Denuda
, non infecunda dicitur, sed jncorrupla, postquam turpiludinem tuam, discooperihumerum, revelacru-
et&ium saluiis pcrdidil, ad confusionis suse cumu- ra, iransi flumina (ibid.). i In adrainistratione quipps
 • ' - -
277 - OPUSC. XII. — DE CONTEMPTU S^CULI. ;. -2:78
ojicris iurpiludodenuiiatur, dum vilis mens; alne-j i ocu]os„per diuturna.vagationis spatia-ab amni mun-
ctaque .in aetionis ostenialione cognosciutr ; quae -danoe-aciionis, Jabe prirgare; ne-'dum ad sumina
quieta prius magna - putabatur. ltumerum. mens .speculanda oeulos, eleval, terrenae conversationis
dfscopperii, quando opus suum, quod ignoraba- pulyis obsistat, et magis ienebras- quas reiique-
,tur, oslendifc Crura revelat, quia quibus deside- rat, videat, quam lumen ad quod nititur, appre-
riorum passionibns iucris^mundi inhiel, manife- hendat. , '. ,- -
-slal. Flumina eliam transit, quia ,aetiones hujtis- CAPUT XXY. '.,.:-
sajculi,. quae quotidie ad lerminum defluuui, in- Quod cellam consueiudo.dulcem, vagatio reddat ,
~ . - - liorribUem.
.desinenter appelil ; dumque alia reliriquit, alia
sequilur, quasi semper de flumine ad ffumen ten- , Huc1accedit, quod iis qui vitam suam sub hac in-
dir. - - - -. '- constantia mutationis aliernanl, eo fil vila remotio-
..
Haecantem diximus, ul reens a solio^ sanclaj- in- nis auslerior,,quo inolita vagajidi^consuetudiiie re"-
tentionis excussa, et vagationis viiio dedita, in trahuntur ;.iia ut eremiiica dictriclio~gravissitnae'dif-
quo jaceat, rnonslraremus ; quia si ad ea quse fioullaii, ceija ipsa illis videalur.horrori. Consueludo
superna.sunl, inhiare cessaverit, sub semelipsam en.im facil nionaclro cellulam dulcem, vagatio yideri
e.tiam indesinenier .ruit. ln allo auiem figilur-, '3 facil horrihilem. Yaganlibus-cellula carcer csl, pef^
si amorem temporalium deserens, ad spem in- manentibus suave cubiculum ; silenlium perseve-
cnnmmiabilis Gsiermtatis Iigalur. Nec nos his rantem monachum vigllem' reddit, exlrinsecits ve-
verbis illud astruimiis , _ul moi,iachus pervicaci riientom sopor deprimil, assuetum^jejuiiiis corpus
proposito in sua jugiler remotione permaneat,. " sobrietas roborat, afffuentium epuiarum fluxus ener-
nec aliquando progredi , ubi violenla poposcerit vat Yigilia moderala aeiem humanaemenlis exacuit,
- necessitas, acquiescat; sed hoc poiius suademus, -geminaiio repeliti soporis obtundit. Coiifabulatio
quatenusid.tanto parcius, tantoque rsrius -agal, erebra in menle jnojiuchi esuriem parit, secrela re-
quanlo' seit, quia Vagando per sseculum, neque -motio animam in assuetae conlinentioe rjgore cuslo-
spirilualiter vivere , neque ad perfeciionis cul- dit. Saecularium negotiorum relatio animam passio-
men valeal, eliam si diligenter invigilet, perve- nibus desiderii facit obnoxiam, sacri eloquii.assidua .
nire, mpditatio mundo reddit exslinctam.-.Pauperlas mo-
-,."-, . CAPUT XXIV. . .nacfii securitas est riientis. securi,tas iuater*est puri-
De firemilis, gui in vagaiione^sunl posili. , latis. Econlra reruni abundantia aculeos parit solli-
Sed inter omnia hominum. a suo proposiio de- citudinis,,sollieitudo radix esl anxietatis'. Pedes illoli,
.viunlium genera, illud non mediocriter displicet, ''-'.manus neglectae , inculta caesaries, quasi quaedam
. quod etiam"ipsis sanctissinris eremitis quidam .vi- ancbora est moriachi in cella jugiier pernianendi;
deniuradmisti, quos idem pesliferae vagationis mor- e diverso accurala delicati eorporis compositio io-
bus .exagitat: ei (si dicere liceat) quasi Yertum- mes esl, et-occa"sioinpublicum prodeundi. -'
- nus, quoddam scilicel daefriomorum genus, vexat. ~ ' QuisquiS ergo vtilt, ut sibi eremitica vita dulce-
Yeriumni siquidem apud aniiquos dicebantur. dae- -scat, profecto necesse -esl, ut in eaconstanii aniriio
moues, guorum instinctu hominesin vertigineposili jugiterperseverare conlendal; nec alteruel-vicibus,
iiefltlebaniurinstabiles. Quibus nimirum illi non im- • si isuave- jugum Domini vult portare quietus. Yita.
merilovidentur obnoxii,qui solo quadragesimali tem- -'namque eremitica conlinuata quidem est refrige-»
pore 2@9 in cellulis commoranles, lolo pene anni - rium , intermissa quoddam 27@ videtur esse tor-~
circuio hue illucque discurrunt, et sic vitam suam ' menUim. Remotione quoque conlinua illuniinatur
Inaiiiier spatiando consumunt. Qui liiiriirum "dum- -ai^ima, vilia dclegunlur, iet quidquld hominem" de
modd.summolenus.remoliora sectantes, modo in seriietipso lalueral, aperilur. Cum -aqua de vivafio,
publicunrcrebrius prodeuntes, in ulramque se vltam, i remotis qriae opponebantur, egeritur,'-pisces In sic-
, conlemplaiivam scilicet et aclivara, glorianlur exlen- • cum remajientes, htimanos palinntur aspectus : ef a
-.dere, in neutram plenum salulis fructum probantur nobis cun) terrenae aetionis-fluctus elabituiv quidqiiid
.affeire: cumque sibi applaudant cum Jacob duarum : in profundo procellarum emergentium subnalare
conjugium speciali quadam copuia foederari; depre- ; eonsueverat; denudatur. Yenator quoque oppilalis
henditur illis proprise opinionis sentenlia in contra- • anfraciibus, densis circumsepit saltuuni Iuslra fruii-
rium verti. Quibus nimirum contra consueludinem - eibus, unumque pro multis aditum feris fugaeibus
el Rachel lippa', et Lia redditur-infecunda; aliera "ex arte relinquit, atque illic se vib^ata-slringendo
siquidem hebetatione visus obtunditur, altera sieri- . venabula in insidiis ponil; sicque compendium sibi
Jiialis animadversione ferilur; quia videlicet hujus- laboiiosae venaiionis allribuil,diim pcrnicium fera-
niodi liomines, ct per publicum discurrcnles, utpula rum vesligia, qua; persequi per irifinita nequiverat,
sinistrae opinionis aptid populum habili,-nequaquam t in egressionis solo veslibulo negotioso otio quietus
possunt spiriluales-Deo.filios gignere, et^velul ehrii ~ exspeetat. Et nos cum viiiis a5 pfavi operis iiberta-
t!e sseculo' redeuntes, intima nequexint penetrare. tem prodire nilenlibus , terrenae aclionis meatus,
jQnisquis enim desiderat ad illud inaccessibileiumen , pccludimus, quasi unoin loco illis insidias ponimus,
.' acie menlis.atiingere, nccessaiium.sibi est interiores qtiia cum.solis cogitalionibus jugiter diimcaraas^
 279 S. PETRI DAMIANIOPP.TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA YAP.IA."' 289
"Sicque vltidrum noslrorum besiialis feritas facile jA falsiias Rerodiana tenueral, in quem tandem exilum
capitur, dum solum" cogilationis bumanse pervium oblala vivendi facultaie conclttserit. Quod nimirum
singulariter cusioditur. Aticeps eiiam «unclos undi- manifeste declaratur, cum paulo inferius subditur :
que gurgites ramalium densltalibns operit, alque ad « Sprevil autem eum Herodes cum exercitu suo, et
unum hauriehdae riuieis aquoe-Iocum eonfkere vo!u- illusit indutum veste alba, ct remisit ad Pilalum
cres prsescripia necessilate contpellil; dumqtie soltfs (ibid.).j Eece quem vulpes illa malilipsa desidera-'
ille ad bibendum Idcus exponilur, circumposita mu- verat, sprevil : quem videre cupiebat, illusit; et
seipularutri arguuipma felicis aucupii proventione quia vilam non pro vivendi amore qnaesivit, remil-
ditantur. Ut ergo dirersis animi passionibus facile tens cum ad Pilatum , in impietalis suaemorte r'e-
-possimus laqucos captionis injicere, oblrusis nego- -mansfl. ' '
liofum soecularium tivulis, adversus solos cogitatio- CAPUT XXVII.-
- num impetus studcamus viriliter decertare, ut dum Ut monachns se amundi implicalione custodiat.
- viti.s nostra ab actione detcrrita, solis
cogitationum Quisquis ergo in procinclu cojlestis militiaepositus
fltieiuatonibus advolai.t, facile in sanciae prudentiae ad supernae patriae municipium properat, studeat
- - -
laqueos cadanl. male blandienlis mundi promissa respuere, abhorreat
- GAPUT XXYI. IB.se subqualibejt specie actionum ssecularium laqueis
-, Quod swpe monachus falsa carnalium promissipne _. irrelire. -Habel deputatum sibi proprjaj sefvitutis
decipilur. oflicinm: sufBcere sibi credat, si indictae sibi obe-
Notandum aulenvquia ssepeservus Dei per hujus dientiae praescriptum munus possit implere. Illud ad
mundi meinbra decipilur, dum ad dirimendas dissi- niemoriam revocet qtiod scriptumest : c Cave ne in
dentium liies, vel ad aliqua peragenda, ecclesiasticis mtiltis sint-aclus mi_(Ecc/i. xi).» Sajcularibus relin-
scOicet usibus profutura, importunius invitatur : imr quatur stecularia jura componere. Satis sit servis
-minens namque pericuKim mullorumque^commune Dei perituro huic mundo se mortuos exhibere. Sicui
- tiiserimen, nisi progrediatur, exaggerant. Qu®dsi 'eilim absurdurit
est, bonis mala praeferre; iia etiam
accesseril, ciihcla ad suoevoluntalis arbitriuni, atque fatuum, "optimum bono inferius judicare. Maria,
ad felices exilus provenlura, multipliciter asseve- quia.optimam parlem elegit, suffieere sibi credidit;
rahU Autiquiis enim hostis videns miiitem Christi nec se ad bona Marthoe, frequens videlicet ministe-
in procinctu saneti- certaminis positum , non aliler rium , reclinavit(£jw. x). Moyses, quia ab humana
pnsse a sui proposili fervore tepescere, machinatur conversatione remolus , bis quadragenario dierum
uberioris cujusdam fruclus stiperficietenus bonum numero jejunavit, bis eliam Iegem Domini digiio
a„'umbrare, ut dnrtiluorum niajusaiientliiur, bonum, scriptam suscipeie meruit (Exod. ^xiv); Aafon au-
qnod in praesenliest, ad tempus quasi dispensatorie tem , qui ad eustodiam populi derelictus est, cogno-
postponatur. Sed qui mentiacis mundi consuetudi- seitnr idola fabricatus (Exod. xxxn),
nern frequenier expertns est, prudenler novit et' Sic riimirufn,' sie pleriimque contingit', ut 1 qui
vana suggerentium commenta respuere, et se ab in- propria non contentus, alienae progreditur saluti
fructuosi lahoris exerciiio graviler cuslodire. Apud -consulere, sui potius cogatur periculum suslinere ;
quosdam -namque^absentis monaehi auctoritas gra- -cumque alii, velut inler procellosa naufragia palpi-
_>isest; si autem praesensadfuerii,- nuilius judicatur .tanli, manum porrigit, fpsum quoque praecipitem
.esse momenli. Soepeenim cujuspiam venerabilis viri vorax fluctus involvit. Tutius ergo est sub hujus vitse
lilieiMsreverentiae honor impenditur, -231. Qui pe». jioclurna caligine", nos g_fg in Hltore posilos jiau-
sonpe,si adsit, indevotius exiubetur. Apud saeculares ffagantibus lumen ingerere, quamad eos compas-
, jiempe l-eligiosus quisque vcluti pictiira est. Pictura sionis gralia cum propriaj. vilae periculo pernatare ;
siquidem si procul assisfat, inhianter, et cum avidi- qualenus ipsi per nos dato rccti cursus indicio,
tale-prospicitur; si juxia sit, contemptibihVjudica- -sinum tuli portus alIingant,non autem nos adf eo^
, lur. Et spiiitualis quisque carnalibus absens quidem -transfrelantes yorago spumosi maris absorbeat. In
timori, .praesens aulem videlurdespectui. Quod et "' vertice monlis Raphidim Moyses orabat, et duce Jo-
Aposlolus silimet .conligisse testalur, cum ait. : -sue, Israel in eonvalle pugnabat. ^ed si Moyses In
_. < Epislotegraves sunt, et fortes, prsesentia autem - adjutorium populi sui ad campestria. descendissel,
. corporis infirma, et sermo contemptibilis (II Coi^x).» ^Amalech procul dubio Israelitarum cKdenlium terga
Quos enim Epistolarum fortitudine elgravilale ter- percuterel. Si ille manus ad corripienda arma de-
ruerat-, his corporali praesentia despicabilis appare- poneret, facta suorum strage, facilem victoriam
bat. Qtiid-aulem mirum , si justis qulb itLbet viris adversar.iis trittmpharitiiius praebuisset. Quod nimi-
ista contingant, cum et de ipso electorum eapise, rum palenier agnoscitur, si ipsa sacras hislorise se-
Redemptore ^idelicet noslro , non dissimile quid ries subliliter atlendaiur , ubi dieitur^ c Quia cum
, ev.ingelica series asserat? -cllcrodes , inquit, viso levaret Moyses manus , vincebat Israel; sin autem
Jesn, gavisus est valde; erat enim cupiens ex mjillo paululum dimisisset, superabat Amalech (Exod.
. tempore videre eum, eo quod audierat multa de illo XVJI).» Orantis ergomanus, manus, proeliantium
(Liic. xxiu). » Sed videamus hoc tam magnum, tam "roborabant; ci quia islae imbelles^ad coelnmpate-
. &uturnuui desidcrium, quod in abseatem Dominum , bani, idcireo IJIaedimicantes vicloriam caesishoslibus.
 ' ' "
£81 OPBSC: XII. — DE CONTEMPTUSJSCULI. -282
.oblinebant. Illarum quidem fuii pugna, sed islarum i _.slolus gentium , minisierium meum honorificabo
non ambigitur fuisse vicloria;, quia "ul allis darelur (Rom. xi).» Nunquid enim minister humililatis
-vincere, islae meruerunt divinittts impetvare. At - existirnandus est, .Naaman .superbe fixisse pro fori-
. cOnlra, Balaam filius Beor, qui ad praeliumcumrMa- bus, qui de monte Carroeli in quo manebat, a fc-
.iliauitis egredilur. cum bis, quos jugulare decreve- niiaa se passus est pertrahi, et Sunamitem illam
-rat, glaiio trucidatur (Num. xxxi). Et jure, qui pro- non SOIUJII co.milatus, verum insuper «st secutus?
prio non est cor.tenlus ofneio, discrimini redditur Nam-cum illa diceret (IV Reg. iv) : cYivil Domi-
.obnoxius alieno. Infelix meruit inter bellantium cu- nus, et vivit anima lua, non dimittara te; » mox
neos hostilibus gladiis confossus ^iccumhere, qui in sequitur Scriptura , dicens : c Sttrrexit, el secutus
jpace positus per propheiias oraculum ipsius belli est eam.» Nunquid-eliam copiosa munera tumidi
poluissei^ exitum renuntiare. • : fastgs .super-ciliorespuit, qui a viro quodam ,de
GAPUT XXYIIL- Balsalisa venienle, viles hordeaceos panes cbarila-
De libeUale, et- discrelione Elisei." trye suscipere non despexil?
Nequaquam sic Eliseus, qui nimirum Joram re- ," Scd hic dum prophelae obstaculum, ne tumidoe
{.emlsrael adversusMoab properanlem,-nonad bella ' elalionis ar-guatuf ,-apnonimus, in nosmetipsos exa-
. seculus.est, sed lantum sufficere credidil, quod ei 3 clorise quaeslionis adittim aperimus. Potest enini
successumbelli et adftituram cpncisis hoslibus victo- ; adversus hoecquse proponimus, quocstio hujusmotli
riam prsedixit (IV Reg. III). Sed cur dicimus, quia •iieri: Si tantus prophela, el panes de manibus
.icqtjaquam in praelium reg'a castra sccutus sit;cum offerenlis accepit, el exire de eremo Jeminea sup-
. et Naaman de remolis Syriae -finibus -venienle, et • plicatione.consensit; qua raljone monachus , vel
oslio domus suoscum equis , et curribiis bumiliter . saeculumfrequenlare non audeat,- vel suscipere mu-
. assislente, non li-i.«n_egredi digpum_duxit, non-ja- nera difficilius acquiescal ? Ad quod -nos -sub com-
niiamTil ingredcretur apertiit: sed per nunlium.po- - pendio respondenles, nequaquam quid accipiendi
tius quae fuerint facienda, mandavit? Efcerte Naa- , lieentiam monacho prorstis abscldimus,sed quo id
man.isli-mtdiiplex-.mundanarum doium suppetebat temperalius, et cum discretione fial, cum fraterna
copia, quibus honorandus esse videretur. Sicut enim devolio postulat, suademus : nimirum ui necessaria
lestaturiiisloria: c Princeps eral militiae,-virquoque . quaeque, sicul prophela panes quibus indigebat, a'c-
.magnus apud dom"num suum, el honoraius (ibid.). » cipiat, et quaesuperflua judicaverit, sicut illepecu-
-Perillum enim dedil Dominus salutem Syrise.-.Erat iriam, non admitlat.
insuper, sicul scriptum est, vir fortis et dives. In Quod aulem Eliseus ad resuscitandum Sunamilis
u
ipsa eliam expediiione positus, subslantiae facul- filium, demonlana remotioiie descendit, bujus tem-
tate-non eral omnino vacuus. Tulerat enim secum, poris monachis potius est venerationi habenduni ,
sicut legitur, deeem lalenta argenli., .et sex mille quam imitaridum. Liceat sane monacho ad saectilum
aureos , decem nihilominus mulatoria. veslimenlo- . ex volunlale recurrere, quoljes moriuum hpminem
. rfm • quae etsi cujusmodi°fuerint, .Scriptura non ad vitam pofueritsuscitare. IUud namque.propheti-
dicat, gravib(us tamen auri , argentique connu- cum iier omnino coimoscitur,-et virtute plenum per
merala ponderibus pretiosa fuissfr quisj ambigat? resurrectionis humanae miraculum, et typicum per
. Quanti sunt hodie qui monasticoeinstitutionis profes- significalionis internse mysterium. Quid autem signi-
sione censentur, quibus si tampoiens, lamque famo- ficet non oliosum credilur , si breviter apponatur.
sus vir pro foribus-dignaretur assistere, mox etiam .Su.namitisnempe uTram puer ab Eliseo missus cum
_8_F3 festinanies reverenter occurrerent, ut in- baculo non resusciiavit .: per- semetipsum vero
grederelur, humililer qhsecrarent, ct non lam quaj . Eliseus veniens, seque super mortuum stern.ens,
ulililerimplerentur, quam quoe libenter audirentur, atque -ad ejus membra se colligens, huc illucqne
. assentationis verba proferrent ? Qui eiiam si lanto- deambulans, et in ore mortui septies aspirans, hunc
pere rogarentur, nequaquam suscipere oblata renue- iQ ad. rediviva.m iucem 2>7& prolinus pcr mysterium
_ renl, praeserlim si aliquantulum numerosior alendo- coropassionis animavit. Auclor siquidem humani
rum fratrum s!bi conventus adesset. Eliseus autem generis Deus quasi mortutim-puerum doluil, cum
Spiritus sancti diseipulus, spe dives; thesauro fidei exslinctos nos iniquitatis aculeo miseratus aspexit:
. loeuples, licet cenium prophelarum filios sub disci- , Et quia per Moysen terrorem legis proiulii, quasi
. pjinae susemagisteriosustentaret, pecuniam sprevit, per puer.um virgam misit. Pcr legem quippe Deus
niunera repuiit, et impensoegratiae vicem recipere virgam tenuerat, eum dicebat: c Si quis haec vcl
_ Lmdahiliter recusavit, ne videlicet quod gratis acce- illa feccrit, morle moriatur (Exod- xx, xxi).»
; perat, ad dantis injuriam vendere videretur- Ve- A peccaii igilur morte -lex^nos stiscilare non va-
nienli autem Naaman nequaquam superbe, sed luii, sed ad statum vitaeDeus aspirata mansuetudi-
prudenter non assurrexil, ne videlicet alienigenae, - nis gratia clemenier ercxit. Sed puer- cum baculo
- et de terrena adhuc gloria proesumenti reverentiam mortuum suscilare ndn Valuit, quia Pattlo attestan-
exhiherel: nimirumjam tunc apostolicae dignitatis te: cNihii ad perfeclum adduxit lex (Hebr. vn).»
imaginem praeferens, quam Paulus postmodum c'x- Ille aulem per semetipsum veniens, et super cadaver
"
pressam r.epraeseulat, dicens : « Quaudiu sum apo- sc humiliier sternens, ad esaequanda sibi mortui
 283 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 284
membra se.collegit: « Quia cum in forma Dei cssel, A , acquiescunt. Quis.etiam non obstupescat, quod
nonrapinam arbliratusest sepsseaeqnalem Deo, sed omnes viri Juda et Benjamin , quicunque uxores
semetipsurri exinanivit" formam , servi accipiens, in alienigenas duxerant, ad praedicalionem Esdraesa-
siniililudinem homirium faclus, et habitu invenius cerdotis non solum illicita connubia dissolverunt,
ut bomo (Philip. n).» Huc illucque deariibulal, quia - sed et omnem sobolem quoe ex eis genita' fuerat,
et Judaeam juxla se, et longe positas genies vocat. -• abjecerunt (7 Esdr. x) ? Quis nesciat quantus viro-
'
Super mortuum seplies aspirat, quia ad perceptio- rum amor circa uxores proprias vigeat, quanla
nem divini muneris gralia sepliformis Spiriius in- circa filios pietas palernum pecUis aslringal? Quis
peccali morie jacenles infiammat. Moxque-vivens ignorel addissolvendum duplex hujus neeessitudinis
erigilur, quia is, quem terroris virga suscitare non vinculum, quo moerore, qua amariludine se polue-
poiuit, per amoris spiritum puer ad vitam redit rimt viscera Iiumana concuiere? Quo vehementis-
(IV Reg. iv). simi doloris incendio palernus afleclus, conjugalis
Quis ergo propbelicum discursum jure audeat in animus' compulsus est oestuare? Habenles tamen
exerapltim trahere, cujus nimirum constat, quia vcram circa Deum pielatem.^id nihilum redegerunt
neque virlutem, neque niysterium possit aequare? falsaj pielalis imaginem ; alque ul essent in-spirilu.
Excubet igitur assidue bellator Chrisii in procinciu B ' veraciter pii, facli sunl conlra carnem et sangui-
cceleslis mililioelorica munitus fidei; pro castris sui - nem laudahililer rigidi. Armavefunlse conlra |ura
imperalorisaddiniicandum paralus semper assislat, naturae, ut naturarum Auclori fideliler militareiit.
ne forlassis extra' castra. vaganlem reperiens eum Obliti sunt erga filios.quod fueranlgenilores, ut veri
gladins hostilis absumat. Donec Abner commililo- palris ipsi ascriberenlur hajredes ; atque ul su-
ntim caslris inlerfuil, adversariorum cuneislerribilis. pernaepacis sihi fojdera resarcirenl, eonjugalis tori
-exsiilil; postquam vero arma deposuit, rudioris - copulam resciderunt. Nesciunt servare malrimoniis
•adhuc mililis gladio, crcsi nuper Asael pcenas exsol- fidem, uhi fides nielior ad proprium recalescit au-
vit (II Reg. 11). Ujiae qnoque si propriae domus ctorem. Quihus utique converiienter aptalrir quod
bospitium plaeuissel, senlenliam proeul dubio rcgiae ' per Moysen dicitur : « Qui dixil patri suo et matri
indignationis,,ac fraudis evaderet. Sed quia exlrhv suse, uescio vos; et fratribus suis, ignoro vos, et
secus in alienis, quam in proprio dormire cubieulo nescier.unl filios suos , ii custodierunt eloqnium
maluit, auctores suae mortis litteras ad caslrorum luum, etpaclum luum servaverunt (Deuu xxxm.) s
urbem ohsidenlium principem reportavil (IIReg.xi). - Quis, .rogo, nunc possit -incestuosa conjugia
CAPUT XXIX. quantumvis inslantissima proedicalione rescindere ?
{" Quis valeat, non dicam populum, sed vel unum
Quod hoc tempore prwdicatio non, sicut olim, hominem ad illiciti matrimonii repudiumprovocare?
sit admodum frucluosa.
Clamant sacri cauones, liumanae in lanlum scelus
Et.quidem fuil olim lempus, quo hona annuntian-. . vindicant leges , obsistunt praedicalores Ecclesiae:;
tibus mundus egebat, sed elapsa sunl, ac evoluta et cuncta baec perdilis hominibus velut aniles.
tcmpora, quibus religiosus quisque poluerit ssecu- naenioerisum polius movenl, quain ad corrigendi
laribus fructuose consulere, et in mente carnalitim piaculi lafnenla compungant. Ecce Lisuper hoc auno,_
spirilualia non iriuiiliter.seminare. Nunc infelices sicut nostis, per Romanaesedis aniistitem his cqn-
quique verba vitse fabulas depuiant, et salutaribus gregatum est synodale concilium, ubi denuo omnes
monilis licet aures adhibeant, ea tamen sefvare de- - incesluosi juxla canonum decreta, ecclesiastiea sunt
clinant. Porro sLGdei 'oculos ad transacta reduci- communione privaii.
mus, velut fruciuosos ramos in sterilia degenerasse Sed quis ex lot millibus bominum- sallem unum
vitulamina. prseteritum in hoc praesens saeculumin- vidit ab infausli foederis abominatione divulsum ?-
venimus. Imorie profundiori juste clamitanlis absorberelur.
Quis enihi non miretur, quodNinive, spaiiosa ni- " biatu, quis eorum post liaec, Ecclesiae limen_lerere
mis ,et incomparabiiis" civilas,-ad vocem tinius ho- destitit? Aut quis insuper isla considerans, ah eo-
minis lam faciie a sua pravitaieg75<;onverii1"r; et rum se familiariiate removit ? Iri. omnes itaque
innumerahilis populus, non solum cum parvulis ct lelhalis leprae conlagium serpit-, quia nimirum
mnlieribus, sed etiam cum jumenlis ad pojniienliam - omnes eorum complices aposlolicae excommunica-
revocatur (Joti. 111)?Quis hoc tempnre,> non di- tionis nexus astringit. Enimvero quisquis'conju-
cam infirmoeaelali, vel sexui, sed ipsis etiam viris galis prosapioe5__!?@ titulis insignitur, quisquis male
"
proesumat jejunia Uiduana praescribere, ut nec • blandieniis formae avila venuslate mulcetur, prae-
aquam biberc, nec quidquam pmnino cibi liceal - sertim si largioris substaniiaj dotibtis affluit, vel
deguslare? Ecce apud genliles bruia eliam pecora subcrescenlis sobolisindoles spem sibi fuluras posle-
ad prophelse vocem triduartos cibos ievan!; cum et ritalis infundil; consultius judicat a Deomanifeste
ipsi homines sub evangelica disciplina , ultr.i diem jecedere, quam adeo lucrosi malrimonii glutinum
jcjunare conlemntml. IJli ad pojniienliam itno prae- disgnegare. Si' vero his eonlraria evenerint, aiqne
dicarite unanimiler conflutinl; isli prseJicatoriim luxuriae calamiiatis incommodiiate percellatur, ipse
turbas indesinenter audiuni, et obedire nullaleinis \jr falsae consanguinitalis iiiieam lcxit, et inaudita
 '
283 OrUSC. XII. — DECONTEMPTU SiECULI. 236
proavornm nomina per multa argumenta confingit,'.A fuluras Aposiolus ermmeraret, protinus ut devlla-
alque senes quosdam in Iiujus allegationis leslimo- rcl adjccit? an potius in unius persona discipull,
nium advocat, quos tamen per vilae lerminum illis mandatum hoc communiter indidit, quosadhuc
sublalos e medio nonignorat. Ipse itaque sibimet deputalos olficio juxla finem saeculi fore proevidil?
accusator, et reus crimen impingit, scelus exagge- Igitur dum non dicit : His praedica, fiis verba vitae
rat, aique adminiculurii,quo ex lam periculoso nau- denuntia, sed c bos devita, i profeeto modernae te-
fj-agio enatare possit, inquiril. nieritatis insolenliam arguit, atque' ab Infructuosa
Eat ergo nunc monacbus , saluliferum vitae suse lumidos quosque prajdicalione «ompescit.
otium deserat, vilamqtfe suam sub sp_ecieIucrandi Quid ad hsec-nos monachi dicimus, qui mensurae
animas, inania seclando, consumat. Quis enim nostrae metas excedimus, atqtie jus nohis alieni mu-
Simoniacus riostfae commonilionis instinctu sua se neris usurpatorie vindicamus?SiPauIus discipulum
"
aliquando sponte deposuit ? Quis alieni juris violen- in hoc ipso specialiter conslitulum ab incorriglbi-
ter invasor, paterno solo depulsos in palrimonia Iium praedicatToneprobibuit, qua nos audacise nota
sublala restituit? Quis in campo bellicosis arinato- corripimur, qui nequaquam nobis delegato praedica-
rum cuneis constipatus, si ex aequo congredi potuit, tionis officio,imporlune nosmetipsos ingerimus, et
obstaculosequeslraepacisrad prppria riisi fuso san- B nosifa salute postposita, alienis quasi profccllbns
^tiine repedavil ? Quisijxactor egeno debilori praefi- inaniter insudamus?
xum chirographo fenus indulsil ? Quis debitor Cedat ergo, cedat sterilis cura negolii. Super-
crediioris haeredibusbonse fidei jura servavit? Om- fluum 'judiceiur infrucluoso indulgere labori. In
nia in orbe confusa, curicia pietatis ae.fidei decreta semetipsa niens lotis collecta viribus redeat, _ad-
"
convuisa. A judieibus justilia vendilur. A legispe- versus infaligabiles adversarios"pervigil se ad certa-
ritis veritas tenebroso cavlllatoriae.argumentalionis men- accingaf. Gharitatis quidem visceribus erga
'.colore fuscatur. YTenalessunt siquidem leges, et pe- omnes intrlnsecus afflual, ad exleriora vero se causa
cunia justificat delinquenles. Aurum nuuc ipsis se- alienaesalutis extendere supervacuum ducat. Ad se
naloribiis prsesidens in tribunalibus judieat, et velut venienlibus mbnita salutis impendat, ntillius hortatu
imperalor quidam pragmalicae sanclionis edicta leviler propriae quietis lucra poslporial. ImperiaKs
prdriiulgat. Sicut- eriim rex In secretalibus adytis edicti pagina veredario discurrenle defertur; bul-
de regni statu, de rerumsumma deliberat; quodam- Iatuenbbis apochaeal) auctore sedis apostollcaediri-
inodo sic aurum el latet in occulto, elsententiam guntur; synofluscongregatur, religiosis vlris lotius
depromit in publico. In sudario arigusio concluditur, concilii summa commiliitur. Sololenus illico se mo-
et decisis negotiis calculos judiciales apporiit.PIe-' " nacbus ileclat, bonorem sacris litleris reverenter
Tumque enim quos causacondemnat, mendaxpecu- exhibeal; bujus tamen expeditionis nmnus a se alie-
nia' proeniio dlgnos procaciler asseverat; econtra, num irrelraelabililer ducai, reputans intra se : Quitl
quos conscieniia lestatur innoxios', slaiuit impia mihi cum regibus" terrae ? quid mihi cum synodali
ccram judicibus reos. Nummus neinpe momenta convenlu ? Sufflcial mihi peccatis meis flendis in-
iegibiis tribuit, atque ad sunm intellectum obscuras sistere; satis mibi sit me lmic mundo morluum ex-
sententias Talsusiiiterprelator infleclit. Nummus cor hibere. :*
-judicum circa diviies oleo "impieialis emollit; erga Nolile, qtiaeso, monacbi, nolite sub ecclesiasticas
pauperes vero ad exercendum vigorem rigidoe ani- compassionis specie regum aulas irrumpere; nolite
madversionis Impellit. Nunc igitur avarilia malorum aures principum velut salutaria suggerendo , fasli-
omnium radix, uberius pullulat, el tanquam virosae diosa impoftuniiale pulsare; credite experto, cre-
propaginisTamosper totum orbem feralium vifiorum dite in hujus graliae studiis non levker faligaio.
'portenta dilatat. Imperalorise namque majestali ssepequse suggerenda
CAPUT XXX videbanlur'expressimus; asummis ponlificibus invi-
Qucd nitnc omnia vilioium momtra feralius vi- r; lali. synodalibus coriciliis interfuimus; sed qui hoc
gemt. - tempore ista prosequilur, tanquam si semina cre-
Haecnimirum temporaaposlolicodeiiurilianlurora- deret arenosis liltoribus videatur.
J
culo, dum Timotheo futura praedicit:«In novissimis, CAPUT XXXI. v
inquit, riiebuserunt temporapericulosa, et erunlhomi- Quod in'synodo monachus ad episcoporum invidtam
nes seipsos amantes,cupidi, elali,superbi, bla'sphemi, libere loqui non audeal.-
parenlibus inobedientes, ingrati, scelesti, sine 277 ' Saepe namque in - conciliis synodalibus positl,
affectione,sinepace,criminalores, inconlinenles;irii- -quosdam sibi feraliter conscios praesidere'27§ in
miies, sinebenignitate,prodilores, protervi, tumidi, '• numero sacerdoium vidimus, non modo sui securos,
voluplalum amatores magisquam Dei,babentes spe- sed ullro eliam ad aliorum crimina defendenda
ciem quidem pietatis, virtutem autem ejus abnegari- impudenter accinclos : qui iiimirum, ul ferehalur, et
tes (IJ Tim. m) ; j.alque his praemissis, illico sub- - curii Simone pritts emerant (Act. n), et cuni Gtezi
'
jtmgit: « El bos devila (ibid.). » Nuriquid usquc ad' poslmedum charismatumdona vendideranl (IVReg.
mundihnjus lerminum Timolheus perventurus erail, v). Quorum tanta vis erat ad esccusandas excusa-
cuicum pravitates homiuum^In novissimis diebiis tioues in peccatis. ut ,Inter caitera mala, eliamSi-
 287 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III.—OPUSCULA YARIA. 2S8
moniacae haereseos non modo dcfenspres, sed vide- 1A Reprimatur ergo qriilibel fraler nunc m angusto
renlur potius assertoi-es. Quis ad.istorum invidiam suae remolionis ergastulo, ut infinilsemagnUudims
roonachus mulire proesumeret?-Quis ad arguenda donms sibi parelur in coelo. Jerernias ail : « 0 Is-
crimina, vel jusiiuam declarandam, vendicare sibi rael, quam magna est domus-Dei, et ingens locus
jus libertalis auderet? Illico ssevirenl., illico in nos possessionis ejus ; magnus , et non habet Iconsum-
dnraj suggillalionis arma cor-riperenl, et praemisso ma.liqnem, excelsus, et immensus ! » (Baruch. m.)
jttrgio, silenlium imperarent, inler se scilicet hoc Nunc se vinculo divini limoris obslringat, irt posl-
modo invicem conquerentes ^Ad cpncilium boc ju,- modum jus verae libertatis.obiineat. Requiescens in
dicaturi convenimus. Chrislo, reputel nil sibi commune esse _cummun.io;
Sed,"o nova praesuaplio! mortuorum sentenliis ut quod Joannes apostolus jubet, non soltim corde,
subjaeemus, et episcopprum sunt judices facli, qui sed et cprpore ipso coriservet: c Nolite, inquit, di-
legaliter sub corttm fueranl legibus constituti. Qui- _ ligere mundum, nec ea quae in mundo sunl. Si quis
btts aliquandb respondelur : Yenerabiles Patres, -et _diligit mundum, non est charilas Patris in eo (II
£
domini,'sieut" vobis^specialiler praerogatum esl judi- Joan. II).'J Clareseat servrim Chrisli, nulla mundum
care, ila eiiam minoribus Ecclesiae, membris coin- affecllone eordis diligere, alqtie ad hoc probandtim
peiitquod senliunl in commttne conferre; nec ulla *B corporalibus eliam buncfasiidialjjressibusfieqnen-
canoniim auctoritas prohibet juniores quae Eccjesise tare. Ipsa porro"cqfporaiis abstinenlia piaj mentis
ducunt profutura depromere, dum lamen ventilaia odiumcomprobet, ut quo quisque.a noxla mundino-
" negolia pontificalis judicii debeat clausula lerminare. litja magis alienatus, eo arcliori Deo familiarilaie
Si quando ergo hoc, aut aliquid hujusmodi illis cuni jungalur. Nunc flebilis, et mojreiis defivos in terram
Iiumililate suggerilur, nequaquam .palienler admit- oculos teneal, quos ad eum videndum,,qui ventnrus
li.tur : sed quidquid a nobis in synodo dictum est, est in nubibus cceli cum potestate magna, et majes-
lotum ad invijiam .nostram superbo vocabuio judi- tate (Matth. 26), lunc laelusaitollat, sicut scfiptum
cium nuncupatur. est : « Respicile, et levale capita vestra, quoniam
Ilaecbreviler idcirco perslrinxerim, ut in me qui- pinquat redemptio vestra (Luc. xxi). t , , _
libgt inexpertus discat, sibimet eliam a talibus de-
clinare quam diligenter expedial. In uno siquidem 0 quam ad pronuntiandum brevissima verba ,
praevadante colligiiur, utrum a-subsequenli exercilu quam ad pertraclandum medullitusinfinita senten-
ignoloeaquae tuto fides habeatur. Protinus se ab im- tia ! videlicet eum reprobi ejulanles tremefactis vis-
petu proprii cursus instilores venglium reprimunt, ,u ceribus dicent:«0 montes, caditesupernos,etcolles,
cum vel unum ex suis redire a nundinis vacuumnon opefile nos a facie Sedenlis in throno (Luc, xxni),»
distractis.mcrcibus cernunt. Quem ruralibus curis Cum denique c sol oscurabitur, et luna non dabit
inlentum frequenter seges negata delttsit, quamplu- Jumen suum, el stellaeeadent de ccelo (Malih. xxiv) »
res a slerihVarvi culluracompescuit. Cumscrulator Tunc nimirum eum videbit eum omnis oeulus, et
fluctuum labore friisiralus,-vacua lassus lina repor- qui eum pupugerunt, el plangent se super se qmnes
_ lal, facile jam nudatos a perluslrandis inopis aquoe tribus terrae. Quae autem mens huriiana concipere,
finibus revocat. Sic nimirum me, non mihi soli, sed quselingua valeat explicare quantum erit lunc ele-
,,et. cunc-lis fratribus meis lalia tentasse sufficiat, ut ctorum gaudium, quam inenarrabilis laetiiia bealo-
dum uriius labor iuutilis fuisse perpenditur, non uni, rum, eum periclitanle mundo, ipsi de caetero subja-
sed mullis a supervacui laboris impendio cautela cere periculis desinunl, et venientiimmorlali Sponso
..praebeaiur. accensis Iampadibus tripudiantesoccurrunt! (Matth.
CAPUT XXXU. xxv.) Cum mefnbra.mundi ad perferenda tarlarea?
,-Quodmonachus seamundo cohibeat, et Deijudicium combustionis supplicia corruunl," ipsi ad perdpienda
suis semper oculis anlepbnat. inaccessibilis gloriaepraemia felices assurguni! Cum
Quisquis ergo monachus perfectionis culmen fes- j. i illorum vila repenle mors immorlalis intercipil, is-
. tinat atlingere, intra remotionis suaese claustra co- torum mortalitalem virtu le resurrectionis absorptam,
hibeat, spirituale otium diligat; diseurrere vero per incorruplio gloriosa consumit! Hoc cunclis saeculis
soeculum,velutmersare sein Iacum sanguinis, per- admirandum singulare speclaculum incessanter sibi
Jiorrescat. Tot eriim eriminum magis ac magis in mens saucla proponat. Hanc tremendam venturaj
dies muiidus contaminatlone polluitur, ulquselibet discussioriis imaginem assidua prse oculis medita-
sancta mens sola ejus consideraiione foedeiur. 279 . tione depingat. Jam se vir electus ad tribunal rap-
„.Et dum veteribus nova semper augenlur, quid aiiud tum Judicis depuiet, «jamse in examine posilum ad
agitur, quam Aniichrisli via proculdubio sternitur, reddendam ralionem divinis quaestionibusperurgeri
ut jam ultra finem sseculi in mundtim veniens, siue formidabiliter pensel. Mundose extraneum reddat,
offendiculoliber ingrediatur ? El cum illius via nihil ul Deo propensioris graliae largitale familiaris adhse-
.aliud prorsus quam nostra sint absque dubio scan- reat. Hoe itaque modo mortuus vivat, a gg@ ler-
dala, eadem causa debet vesligia nostra compes- renis vexationibus sesubtrabat, aevelut in sepul-
cerej quaj illi spondet liberis posse.gressibus adven- cro jam positus, in solo Creatoris sui desiderio sua-
,1are.- viler rcquicscat. Sicque in Deo vita ejus abscondiia,
 '
289 OPUSC. XH. —-DE CONTEMPTTJSMCV.U. WjQ
quatenus apparente Chrisio, elipse cum eo apparere _. Atal. Quisquejam adproniissa munera perspicacis li-"
mereatur in gloria (Coloss.m). Amen. dei oculos dirigai, et a •brufis {f. abjecti;] ignavioc*
CAPUTXXXIII. vinculls obvianlia quajque lerrenae pravitaiis obsta-
His scripior alloqmlur venerabilesmonachosPetruni cula robustoespei penna iranscendal.' Ecce enim qui
el Albizonem. de longinquo vocaveral, manumjam appropinqtian-
Nunc igilur, fratres charissimi, aller scilicet teres tibus ponigit; _el quasi teneros filios vaciilamiLus
forma cojnobifarum, alter Imilandum eremiticse nuianies poplilibus firma'l,-hlandenue ac leniter in;
conversationis exemplum, ad vos slyli hujus articu- ' gremium suaecharitaiis invitat. " - - :
lum revoco. ut quilras primordiura incipienlis inlen- Adeamusergo cum fiducia.tlironuni gloriee\Hebr.
dilur, in eos etiam consequenter peracli opusculi" iv), arripiamus tant3einsignia pielaiis ; el quod le—'
clausula lermineiur. Yidetis igitur, quam ceicriter meriiaiis ftierat quaerere non promissum, pudoris-
brevis hoeevita perlranseat, videtis, quia mundus sil nolle suscipere vel ohlatum. Dcdignemur jam
bic vicinum sui lerminum indiciis jam evidenliori- ccenosi hnjus mundi Ijilum saepiuscorporaliter te-
bus clamal. Tellus enim genilalibus effeia bumori- rere, cujus amorem Deo inspiranle didicin.us libero
bus, quodammodoinvila aralrtim tolefaf, dum ferre mcnlis pede calcare. Ab eo ilaque, quem non d.ligit
fruclus__suiscultbribus negal; et velul anilis alvus, BB aninius, ipse eliam corporeus reprimalur incessus :
dum sangtiis in eorpore, vtilva marcescenle, frige- indignum censeamus visiiationis noslraj frequentia,
scit, etiamsi procreandi studium non defuerit, ad qni de noslra gliscit triumphare ruina. Inimicilias
gignendam tamen-sobolemnon assurgit. Aqua eliariv - meniisipsa quoque lesletur absentia"co'rporalis,nec
nihilominus steriliiaiem paiiiur,nt jam piscator re- crebro nostros merealur ille discursus, quorum foe-
tibns impendiumdenegel, dum inopis capturaj quse- .dare consuevil oblulus ; solusquein insidiarum sua-
sius duris per elementum liquidum laboribus nojri ,. rum fdveas incidal, qui nosiris assidue gressibus de-
respondel. Nec tc, aer olim fecunde, prseleream, cepiionutn laqueos parat. Sic sic frusirstas fraudum
qtii nunc, dum diversis lendicularum argumentis iu •suarumiexcubias lugeat, duin nobis in pjice quies-
volucrum caplione non provenis, nimirum aucupes centibus nocturnaj nostrae pfofeclionis adilum calli-
casso labore frustratos, ad exercitium rurale remit- dus irisidiator exploral.
tis; et quos dudum ad sublimia captandis tuis mu- Sufficiat autem nostrae discursioni divini campus
neribus faciebas intenl6s,~jam ut meminerin;, cui eloquii. Perhunc campum jugiler gradiamur, in eo
sustendandsevitae adminiculum acceptum refcrre delectabiliier spaiiemur. Licet iliic liberis gressibus
debeanl, aiumnss lerrae reddis obnoxios : (juique pe.r pariiem sacrarum hisloriarumplanitiemcurrere.
tunc largus quaelibetgrossiora edulia tuls jubebas C; Possunms etiam per mysticseinlclligentiajprofundi-
deliciis cedere, jam nunc ad le manum relrahev-s, tatem quodammodoproeriiptorUmillic montium cel-
vilia facis oluscula, velul aecuralas epulas, roensas situdinem repere. Illic perfruemur fidelium amico-
divilum infercire. rum dulci colloquio, illic diversi apparatus, epula-
Mundusiiaque, ut praediclum esl, quasi iongo las- rumqtie ccelestium juge convivium. His dapibus in-
satus jam senio per cuncla stta membra probabiliter- bians frdelis anima, assiduaeleclionis alimenlo,-ve-
jndiea! quia cursus -sui terminos diutius non eloh- gelata robur «tcipial, et purissimoaoratiouis adipe
gat. Huc accedil quod bomines nrinc in juventute' saginala pi; guescat. Relinqualur fames sajculi fasii-
senescunt, el juvenili, adhuc dccore vernanle intem- dienlibus convivium mnndi. Nos aulem ilias didici-
pesiivis canis venicem spargunl. Nimlrum quos ntus epulas-esuriroj quaj elfamelicis satieiatem as-
propria diclal oatasimmaturaavenustatls adluic flore solent cum jucunditale tribuere, el tamen saliaiis
virescere, senex mimdus quodam violentaeauclori- nesciuntfastidium.j-enerare. Qusenimirum epulse et,
faiis imperio secum praecipil decrepitos appaiere.* mentis nostraesiomachum suaviterreplent, el tamen
Quo fit ul sicut cavernosse aiboris porha mox ut cloacarum secessibusnihil debent. Nihiienim de se
prodttcla fuerinl, ante maturiialem corruunl : ita prorsus egestioni relinquunt, sedad proebendas\ires
nimirum honiines accfbo, ut ila dixerim, exltu'^5 per,oinnium se venarum poros, cuncioruroquevisce-.
priiisquam ad aelatls pleniludinem veniant, mo- rum peiiitus inlerna diffundun.t.
rittntur. gg2 His itaque coelestis mensae dapibus mens
Cum iiaque mtindus praecipitem et- jamjara pro- intenta inexplebiliser vacct, Jiis.oculus solerter in-
tinus prse oculis immincntem suTcurstis minetur oc- vigilel;Jingua artjcularis-sljji verba percurral; cor,
casum, hoiriinescliam quotidie immaturo praventi quae Ie_.iintur,.inte!!igat, el my=terii latentis arcana
rapiantur interilu, quid restat nisi ut hoc brevi pun- revolvat. Hoc pabulum saera animalia per assiduae
cio, quo vivimus, lapsura quaeque velut jam "lapsa retractalionis studium jugiter ruminent, qtiaenimh.
despicere, et ad ea quaepef manent, pleno fervidse rum a ventre scientioj ad memoriae.gutiur soapius
mentis studeamus desiderio festinare? Ecce non levia iterata-jaeditatione redundent. Has, jnquam,. dapc§
curTenlibus'proemiaproponuniur, et itineris nostri - mens jejuna semper esuriat, ab bis vero nunquam
.181 stadium quotidie brevialur. Nulla ergo vitae satiaia recedat; sed quo roagis expletur, eo rursus
proesentis offendiculanostri cursus iier impedianl, ad earum appelilum avidius accendalur: sicque«oniT
Tfullasnobis moras carnalis ,illecebraetorpor innec-r nes sensus noslros circa istas vitales .epulasoccupej
291 S. PETRI DAMIAfJIOPP. TOHUS.SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. £92
mus, tit cunctis causaruro-saecularium negotiis in- A . societale repellunl; ila et ab illis nihilominusdecli-
sensibiles facli, vere morlui mundo, soli vivamus nandum, quos anliqui Palres eliminandosesse decei-
nunt. Hoc loco beatus Damianus loqui videtur juxta
Deo; quatenus ipse auctor, ei insfructor felicissimi Ecclesiaemorem, qui ejus aetate servabatur. Ante
hujus ferculi, illis suis conviyis nos dignetur ascri- concilium enim Couslanlienseinuniversum proliibe-
bere, qui exoreVeritatis merebuntur audire : c Ego baturfidelibus participare cum excommunicatis, cap,
Cauium esl 41, qtt. 5. et cap. Cum desidercs.Et alibi
dispono vobis sicut disposuit mlbi Pater meus, reg- Yerum in concilio Gousfanliensi,per Mariini Y
saepe.
num, ut edatis el bibatis super mensam meam in Constiluiionem, quae incipit : Ad eiitanda multa
regno meo (Luc. xxn). » scandala, quam el Leo X in concilio Lateranensi,
sess. confirmavii, «amque refert Martinus Nava-
. Omnipolens Deus, qui chariiasesl (IJoan.tv), fra- rus inII,Summa, cap. 27, num. 56, ctrjus adbuc memi-
tres cbarissimi, sancto cordi vestro clementer inspi- nit Didacus, Covarr. iu cap. Alma niater, i par. Re-
ret, ut-pro me peccatore dignemini semper orare. . lecl. paragr. 2, decretum esl, < Licere liijelibtis
communicare"excommunicalis, exceptis duobns, iis
videlieet, qui nominalim fuerint deminiiali", aul no*
- "SCHOLIA. torii clericorum percussores. » Juxta quod decretum,-
Conc1udendu.mest igiiur, quia sicutab his cavendum nostri doctoris zelum etsenlentiam inlerpretabimur. _
esi, -quosmederna synodorwn concilia ab ecclesiaslica Sil nomen Domini benediclvm.

"
283-284 1 -
'opuscULUll DECIMUM TERTIUM.

DE PERFECTIQNE MQNACHORUM. AD 0. . -.-» ABBATEM POMPQSIANUM

" - ^ ",.
EJUSQUE COJWENTUM. |

ARGUMESTUM. — In hoc"libello pracceploris, ui ila dieam, officio fungituf. Nam cum monachorum sui
temporis corruplos mores et instituta deplorasset,"eosdem saluberrimis praeceptis ad perfectionem
inslitult : quid lugere dcbcant, quid amplecti, ut ad optatam laborum metam, certamimimque palmam
pcrvenire possint, solerter erudit. Et quidem pene lotus in. eo est, ut eos postliabilis lerrenis cupidi-
t.itibtis, non ob pojnaruni ibrmidinem, sed sna sponle atl Deum ariienter amandum invitet, etad ijisam
virtnlnm arcem, chariiatem.quasi manu perdueat. Hac regia vciut semita patefacia, ad reliquos deinde
calles digreditur, palieniiam scilieet, humiliialem, obedientiam, compunetionem, poeuiientiam,
- virlutum
et conlemplalionem, quibtts tanquam clarissimis jgemmis monachi cujusque animus ornatus, non ad
externa duntaxat inlueniium oculo.s, sed afLipsius interrii spectatoris conspecium pulclier el formosus
apparet. Ulii generatim ad omnes loculus est, tum deniiim singiilatim unumquemque sui officii admonet, .
abbates, praepositos, caelerosquecujuscunnue aetatis '
ad hene bealeque vivendum juxta prse.scriptania
majoribus normam informans.
DomnoO. . . . venerabili abbati, et sanclo con> B possidemus. Ac si spurius puer patris quidem se
venlui, PETRBSpeccaiormonaebus devotissimaesef- censeri nomine gaudeat, sed generis sui degenerata
Vitutis obsequium. conditio legibus hunc ab bseredilale re_pellat.Nam
Pauperculo debilori licet solverc nequeal omne etlsmael et filii Ceihurae omnes indifleienter Abra-
quod debel, excusalioni tamen est, id perexiguum hae ftlii dicehanlur. Sed cum ad successionum jura
offerre quod habet. Soepe nimirum rusticus, qui pe- perventum est, Isaac legilimo filio tota in inlegrum
cuniam feneratus acceperat, exaclori suo olerum bsereditas tradilur; concubinarum autem filiis lan-
dunlaxat advexit xenium, et mox caulionis suae.chi- lummodomunera iribuuntur. c Spuria, inquitSalo-
rographo rediil absolutus. Ego itaque, qui beneficiis mon, vitulamina rion dabunl radices altas (Sap. iv).»
vestris magna debeo, viles lilteras mitlo; viles, in- Nec vos, quoeso, quod loquor, in vestram vertalis
quam, mea rustlciiale, non suo genere, videlicet quae injuriam. Nostis enim, quia foir.es apte congerilur,
el divinae voluntalis indices, -et veterum novorum- ubi .scintilla sallem ignis superesse videtur; illic
que geslorum depositarioesint fideics." • autem quisinaniier_suffiat,undecalorerapeniiusexha-
CAPUT PjaiMUM. - - , , lasseconsiderat? Ego etiain, nisi per Christi grati_amt!e
De remissione fervoris sanctm religionis. yobis meliora confiderem, relictis.aliis, exhortatio-
Itaque non fgnoratis, Tratres mei, quod gemens G nis ggg stylo vos etiam prosequi supervacuum ju-
loquor, ad-quantum sancti feryoris lapsus sii,- imo dicarem. . -- , .
protiiviusquolidielabi non desinat noslerordo de- . Quapropter, charissimi,. in vires vos, Chris'.o 1arma
fectum, ul jam omniumpenemandatonim negligen- ituiilianle, colligite, ejusque miiiliam, cujus in
ter oblili, sola .prpfessioriis linjus videamur' vesie jurastis, non segni;er ,'.;i"on enerviter , sed fervitle
contenli. Sub religionis .enimspecie saeculafiler vi- polius ac viribter bajulite , ut ludimenta conversa-
vimus, et violato disciplinaegenio, dum nos per jlle- tionis vestrae, quae adhuc iri quodam metiituliio pp-
cebrarum fluxadissobimus, velutanobilitatisncsirae sita sunt, TJOUad nihilum , quod absit, per negli-
litulis degerieranles, monacborum nomen inaniler gentlam redeant, sed per continui fervoris instan-
293 OPUSC. SHI. — DE PERFECTIONE MONACH. 294-
liara ad perfeclionis cultnen excrescanl. Mementole A glot iani perliorrescimus, nitorem saecularis liabitus
quod angelo Sardis Ecclesiaedicilur : c Esto vigilans, humili vesle mutamus. Magna sunt hoec,ardua suni,
et confinna_caeiera, quae moritura erant; non enim fateor, magisque supernK retributionis muneribus
inveni opera lua plena corani Deo meo (Apoc. m.. t compensanda; sed adhuc restat unde proerixtimde-
Quiaenim-plenacoram Deo ejus opera non invenerat, beat pondus impleri, ut in gazophylacittm Regis
morilura etiam illa, qua;jam bene gesia fuerant, per- aeierni mereatur admitii. Qnaerilisquid sit hoc : Oc-
hibebal. Si enim quod morluum in nobis est ad vitam currit mihi protinus, ut vobis isla respondeam . Obe-
rion accendilur, itoc eliam exstinguitur, quodqu.isi dientia, eharitas, gaudium, pax, palientia, caeterae-
adhuc vivum lenetur. Perdil quippe quod egeral, qui que virtutes, quas genlium. prxdicalor enumerat,
quod faciendum est non consummal. Quid enim (Galat. v). Sed volo compendiose perstringere, quo.
prodest si in materno utero fbrmari corpus incipiat, menti vestraevaleat facilius, ac per hoc arciius in-
el lamen ad naturalis incremenli pleniludinem non haerere. Itaque nihil esl aliud nisi fervorin Deum ct
pertingal? Non enim voslatet de qua sobole dicitur : morlificalio in tcmelipso. Si enira apostoiica in no-
€ 3iu!ier cmmparit, tristitiam babet, quia venit hofa bis sentenlia viveret, qua dicjtur : t Semper morli-
ejus; cum-aulem peperit puerum, jam non meminit ficalionem Jesu in corpore nostro circumferentes
pressurae-propler gaudium , quia nalus esl homo in C (II Cor. vi);»quia carnalis amor non habcret ubi se
mundo (Joan* xvi). » intra nostra diffunderet, uecessario se omnis nosira
CAPUTIL deleclatio inDeumsuspensalransferret; et illicno-s
Quod nis; quisque studeat cwpla perficere, ad amorem ster ignis exsiliens viveret, qtiia intra nos diffundcndi
Dei nequeal pervenire. '. se spalium non haberel. Prudens etenim vir, cl ad
-Abprlivum plane opus Deus non approbat, qui salutis suae custodiam yehemenler intentus, tanta
persoiiarum et officiorum, conditiootim et ordinum reprimendis viiiis sollicitudine semper invigilal,-ut
actus in-slatera providae discussionis examinat, et perfectoe morlificationis cingulo lumbos suos et re-
diversas hahet lances per singulos ordines. An ad nes, ventrem una cum laieribus undique circum-
truiinanda regis opefa staleram hahilera non habue- slringal. Quod nimirum lunc fit, cum prufiens gula-
rat, eaqiie aclus illius appenderat, cui per mamis reprimitur; cum Iingua prpcax sub silentio cohihe-
arliculum in pariete describebat : cRegnum luum lur; cum auris a delraclionibus clanditur; cum ocu-
appensum esl in stalera, et invenlus es minus ha- lus aspeclare quaesunt illicila, prohibetur; cum re-
hens? (Dan. v.) » Atque idcirco prajsto subjunctum tineiur manus, ne creduliler feriat, pes ne vagabun-
est: c Divisumest regnum luura, el datum Medis et dus inaniler pergat; cum resislitur cordi, ne pro-
Persis (ibid.).» , _ IHsperis alienae felicitalis invideat, ne quod suum non
Si ergo regnuni simul el vitam illis Deus omnipo- est, per avaritiam ^oncupiscat, rte se ab amore fra-
lens abstulit, non ob aliud crimen , nisi quiatam lerno per iracundiam dividal, ne se super coelerqs.
bdni operis,--qualeregem deeuerat, in «o pleniludi- arroganter extollat, ne titiilanti luxuriae ex delecta-,
nem non invenit; quld de nobis esi senliendum, lione consentiat, ne se vel in moerorem immodera-,
qui sub professione manaslica et scandere perfe- tius deprimat, vel laetiiia -lenocinanlem resolvat.
clionis excelsa promisimus, et adhuc tamen sub Quia igitur humana mens.penitus vacare non valei,-
torpore desidiae in imperfeclipnis nostrae convalle. ut cujuslibel rei se araore non occupel, cum, hoc
jacemus ? Ut quid bomo tolis nisibus uon satagit virlutum muro uiidique circumcludilur; qui.se ciica.
implere quod iitslal? Ob Id sallem ne perdat se nequaquam dilalare^permiliitur, supra se neccsse
«mne quod praeierilo labore quaesierat. Nam quan- est Tapiatur.
lumlibet itineris quisque perrexerit, quid, quaesd, CAPUT III. '. . :
proficil si ad loeum proposilum non attingat? Porro, Quod necesse sii lerram nosiri cordis excolere, si de
si quispiam-regi vehementer infensus,-. ndn aliter ampla volumuspossessione gaudere.
redire in graiiam possit, nisi centum argenli Iibras" Hoc itaque modo cum mens nostra in suo,.coeper!t
"
appenderit, certusquia post solutum exactionis regiae auctore quleseere, et exilla jam dtilcedinis intimae
debitum,jio'n solum.gratiam, sed et, magnae cujus- suavitate guslare: mox quidquid diyinoelegi jutJicat
^lam dignitatis erit infulas acceplurus; nunquid non esse contrarium,respuit; quidquida supernoojusti-
fatuus erit si nojiaginta novem libras, quae publieis tiae regula discrepat, Sbhorrescit. Hinc plane vera
ajrariis illataejam fuerant, perire patittirxnisi,sola una niorlificatio 2S7 nascitur; hinc fit, ut homo Re-
28G quaederalioneremanserat, persolvalur^ Nonne demptoris sui bajulans. crucem,' mundo morluua v!-
melius est utmodicumid q.uod restat plene solva- dealur. Itaque jam non fabularum gaudel inepliis,
lur, el graliam simul cum dignitaie bomo recipiat,- non oiiosis acquiescit diffiuere verbis; sed psalmis,
quam el quod datum est," perdat,- et, quod lerribilius bymnis et .canticis spiritualibus vacat, remoiionein
' " "
est, in Regis indignalione permaneal-?, . quoerit, lalibulum expelit; colloqueniium officinas,
Dedimus,fralres, ut eonfidenler' dicam, dedimus puhiicum claustra monaslerii forum depuial; angu-
nonaginta libras argenli regi noslro. Chrislo, 'pro lis gaudet, secrpta nmatur: el ut liberius conspe-
cujus inluifu possessa reliquimus, conjugium sprevi- ctui sui Creatoris 'assisiat, in .quanlum praevaiet',
miis, csum cariiium devitamus,-mundi pompas et eliam colloquia humana deciinaU- , .,.
293 S. PETP.I DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS EIL — OPUSCULAYARIA. . t 29S
Hic itaque vir posiquam urbes hostium subruil, A,sulcaret. Nam ubicunque duriora, t el quanlumlibet
posiquam regum in spelunca latentium colla calcavil ahiora praecepla conspicimus , illuc aralrum itoslri
et perdidil; posiquam maritima, cainpestria ac sudoiis immillere , velut in praerupluiii moniem, vel
montana rcgna subvertit, quid jam reslal, nisi ut in vivum lapidem formidainus.-Volumus siquidem
repromissioiiis terram cum triumphatore Josue tran- amiumerari inlcrcuneos mililum,sedinsignianoncu-
quilla pace possideal? alioquin quid pfodest, quod ramus habere virtutum. Ad bculos qtiidem hominum
deseienles^Egyptum, diviso mari RubrotTansivimfis, praelendiinusTuonestalisimagiriem, "sed 111conspeclu"
si in deserto nunc per quadraginla arinorum spalia occultijudicis habere negligimusveritaiem. Noriinilli
coarclamur, et nec ad ollas carnium redire jam pos- namque (quod sine. gemitu dicere nequeo) sic ad •"
sumus, nec lerram lacle melleque mananiem jure novse religionis transeunt ordinem, ut famen praeter-C
possessionis intramus? Dormimus, slertimus,"et sub itae vitaenunquam "deserant veiuslaiem : bi nimirjm
jgnaviae tofpore marcemus. Gabaonitae sunl, non Israelitae. Notufn quippe est,
Merito itaque nobis ad opprobrium dicitur, quod* quod Gabaonilaemortis timore perlerrili, ad Israe-
septem tribubus necdum possessiones habentibus lilfcum populum cum fraude cl calliditaie vcnerunt,
idcm Josue dixisse perhibelur : c Usquequo, inquii, ita ul se veleribtis veslimentis mdaereni, pai eseliam
marcelis ignavia, et non intralis ad possidendam B siccos, ulres, saccos, calceamenfa, alque omiiia -si-
lerram, quam Dominus Deus patrum vestrorura de- mul inveteraia portarent: quibus sciiicet; poSlquam
dit vobis (Josue xvni). » Stultus denique miles est, impetrato fcedere vita donatur, consequenter eliam
qui satagit vincere, si non studuerif antepugnare ; fraus patcfacta cognosciluf : quos. Josue comperto
nimis delicatus es"l,si anle nilitur obtinere victoriam, dolo sub maledictidne damnavit ,et -aquaj gestalo-
quam egrediatur ad pugnam. Fruslalur agricola, si res, lignoTumque caesores perpetuo jure constiiuit
antequam desudavit serere, ambiat triturare; cuiri (Jos. i.\). *•
conslct, qttia quisquis desideral frumenta colligere, Qui sunt autem Gabaonilae, qui ad Israelilas nior-
pTius necesse sit-frulices simul cum vepribus exstir- tis formidine iranseunt, nisi ii qui ad servitplis di-.
pare. Et revera divina voce peccatoii homini dici- vinaemililiam non perfeclionis amore , sed treme-
tur: c Terra tua spinas et tribulos germinabit (Gen. facii scelerum suorum imraanitate confugiunt? Sed
m); » ut autem lerra isla-valeat esse ferax segelura, eorum norinulli veste, non mente mutati, siccos pa-
paliens sit ante ligonum, et vomerum; quaienus di- nes kd esum porlant, quia azyrna adhuc sincerilatis
versis affliclionibus, perfeetORquepoenitenlioe-disci- et verilalis ignorant (II Cor. v). YTetustisvestibns-
piinis exculla, velutnberum proventu rrugum, sic coniegunlur, quia in veleri adhuc homine corislituli,-
adornetur omnium feeunditate virlulum. C novum induere nesciunl, qtii sectindum Deum crea—
" Ad hanc
profecto agriculluram typice impellebat liis est in juslitia el sanctitate veritaf.s (EpICes.ivj.
Josue filios Joseph, cumels de parvae sortis funiculo- Postremo omhia videnlur inveterata, quae geslant,
conqueienlibus, diceret: c SI populus, inquit, mul- quia in praeterilaevitae vitiis perseveranl, non obtem-
lus es, aseende in siivam, et succide libi spatia in pefanles prcecipientiAposlolo : e Renovamini, inquit,
terra~Phereza>j, ebRaphaim, quia angusla' esl libi spiritu meritis vestrae (ibid.);» nec illa eis sentes.lia'
possessio -moniis Ephraim (Josue xvn). » Nam, ut congjuit, qua dicitur : c Yetera transeunl, et ecce
i'em ad id quod propius adjacel,- nOn ineongrue re- facla suntomnia nova (II Cor. 1). » Ad noviiatem
feram, in angusla se montis Ephraim possessione qujppe superficietenus venientes, re ipsa in \eiustate
cohibuit, qui sola B. Benedicti regula contentus esse persistunt; quia emendationem et novam conver-
decrevil. Sed audi, quomodo le ad moniem Josue sationem in suis moribus non ostendunt. Tales ila-
JIOVUS impellat, et ad latiora possessionum spalia que maledictione plecluntur, necadsortiendain cum
festinareJ praeeipiat: c Regulam, inquit, hancde- Israelitis haerediiatem .'iliqualesus admittunlur. Non
scripsimus, ulhanc observantes aliquatenus, velho- enim ex'illorum numero sunt, quibus dicitur : c In'
nestalem morum, vel inilium conversationls nos de- hoc vocati estis, ut henedietionembajreditate possi-
monstremus habere. » Ecce mons Ephraim. Sed ^ deatis. > Aqiia aulem insiplda est,"et ligiia-dura.
quoniam angustam liic possessionem esse perpendit, Ligna ergo coedere";et aqua_sveeiare jubentur; qu a
moxi ad altiora,', simul et latiora transmitlil: « Cse- gusfus inteliigenfiaj spiritualis ignari, duris alque
terum qui festinant, inquit,ad perfeelionem, sunt insensibilibusexierioris exercitiinegoliis occupanlnr.
riocirinaesanclorum, sive eollationes et-irisliluta Pa- Sic"igitur -aliquam quidem in exieiioribus videntur
trum, »el cselera : quaequoriiam vobis notissima no-' utilitatem Ecclesiaeserviendo conferre: sed quia ser-
vimus, hic apponere superfluum judicamus.- viliter vivunt, hoerediiateminter Israelilas nequeuht
- -
'2§g CAPUT IY. possidere.
De Ids qui Gabaomlarum imitanlur exemplum. 2S9 CAPUT V.
Sed, o ulinam, quia lepidi atque degeneres nequa- De iis qui eorum tenent figuratn, qui ad maledicen-
quamadaltioracontendimus, hujus saltemparvinTon- dum conslituii suni in Hebal.
tis anguslias naviler sulcaremus; utnullus in eadem Talium -tamen nonnulli si frequenler admoniti
regiila mandatorum angulus sub negligenfia deliies- fuefirft, sl eis correclioiiis severitas adhlbetur, si
ceref, quem no&triiaboris, et exereitii aralriim nori! poJna Jgravisirroganda proponiliuysi lcrror denique
 297 - OPUSG. XIII. — DE PERFEGTIONE MONACH. "
29E$
iremendi judicis inlenialur, de servitute ad liber- A i abducai. Ymdicemus virlutum armis hoereditalem
tatem veniunl, et ad capessenda eum caeteris jura nostram,,ut possessionis nostrae terminos assiduse
baerediiariaj possessionis assurgunt. Quorttm scili- eullwae sudoribus dilalemus. Ai fortassis desides
cet typum tribus illae tenuerunt, quse et_prius prae- quique respondeanl,.quod filios Joseph tunc dixisse
cipienteMoyse, deinde Jostie exsequente, ad male- Scriplura commemorat: s Non polerimus, inquiunl,
dicendum sunt consiitutae.Sic enim Scriptura.testa- ad monlana conscendere, cum ferreis curribus utan-
tur : c Oninis populus, et omries majores nalu, tur Chananoei, qui habitani in ten*a campeslri
ducesque- ac judices stabant ex utraque parle 3rcae (Jos. xvn). » Alia quidem peiunt, sed 'eos, qui in
in -conspeclusaeeTdotum qui poriabanl arcam fcede- imis habilant, pertimescunt; quiaad arcem nituniur
ris Doinini,ut advena, ita et indigena : rnedia eorutri fesiinare virtuluin,"sed carnalium vitiorum difljdunt
pars juxta montem Garizim,,el media juxta morilem superare posse conflictum; quibus tamen ignobililei"
Hebal. Porro ii qui slabant juxla Garlzim, benedice- requiescerenon conceditur, sed illico respondetur :
barit faclores legis; qui vero juxla Hebal, maledice- c Populus multus es, et maghaefortiludinis, non ha-
banl transgressores legis (Deut. xxvii; Jos. vm). » bebis sortem unam, sed_transibis ad monlem,-et
Quid cnim designanl isli, qui benediclionis fungun- succides libi, atquepurgabis ad hahitandum spatia,
tuRofficio, nisi eos procul dubio, qui non poJiiarum B ' ex poleris.ultra procedere (Jos. xm). »Imo ut anda-
metu, sed spe coeleslitrmpraemiorum, ei perfeclioms eiam limidis praebeal,ipse Deus dmnipolens clamat-:
amore, ad serviiia dhina confugiunt, ei jugiter Deuni i Ego sum, inquit, qui delebo eos- a facie Isfael. »
sanclse conversationis operibus benedicunt? Quid Et Josue coelestis. miliiiaj* liellatores hortatur, ac
autem illi, qui a'd maledicendum posili sunt, nhi xs facilem de hostibus victoriam pollicetur ': c Nolile,
«os qrii non amore"perfectionis aestuaril, non desi- inquit, limere, nccpaveatis : confoTtamini, elestote
derio glofiae coelestis anbelatil, sed ad hoc tantum robusti; disperdet enim Dominus cunclo"; iiOstGs
quae in lege -praecepta sunt, servarit, ut geheimae vestros, adversum quos dimicaiis (Jos. x). »
poenas evadani? CAPUT 'YL "
Ad maledicendum iiaque missi sunt, ut dumma- De his qui dum perfeciionemiii solaconversioneconsii-
ledicunt,' ipsi ad ednseieritiam redeanf, et perperi- luunt,' contei sis panilenliam non inipoiiunt.
dentes poenas in Seripluris peccatoribus constitutas," Praeteiea, dileclfssimi,' ut vobis tanquam compii-
a perversitate peccandi se vel timore compescant. cibus, et unanimibus in Christo familiariler loqriar,
Hiric est plane quod iilae tribus quae ad benedicen: quamdam -in plerisque monasteriis ieneri consuelu-
dum constitutaesunl, noblliores sunt,- liiii videlicet flinem noviriius, qitam ut vos abdicelis, bumiliter
uxorum; quae autem a"d maiedicendum, ignobiles, C * suademus. Nonnullinamque rectores frairum pfus
iitpula aricillafum, id est, Gad el Aser, Dan el 1-fibuentes fnonasticae regjlae qtiam- expediat, qui-
Nephtalim, inter quos erat Rttlieh, qui maculaverat buslibel a saecuio venienlibus, eliani'Si graviterlapsi
torufn palris, et Zabulon Liaj ullimus. sriiit, aliam poenitenliani non imponunl, nisi lantum
Notandum aulem, quia omncs slelissecircaarcam comniunem mon isterii ordinem servare pfsecipiuni •
foederis referuiilur, quia oirtnes tam nobilcs' quam quqd profecio quam sit' inconsideralum, quam
ignobiles, acper boc sive tepiiii, sive in Dei amore inbumanum, quam penitus indiscreiuin, quisquis
ferventes, a sancta Ecclesia non recedunt. Hoc au- sapit, iritelligit. Hi ifimirum auditores suosin Heba-
iem a Moyseqttidemprajcepium.sedlongeposl Josue litarurii igriobililale constituunl, duiri pojnilenliae
est exsecutione completum. Quid per Moysen uisi fervorem tolhinl, dum non post solUlura debitum
lex; quid per Josiie nisi Evangelium figuraiur? Be- amOre perfcctionis ad alta conscendeTe;- sed pceiia-
Iiedictionem ergo juslis dehiiafn, et malediciionem rum semper terrore constriclos", et cautione fenoris
peccaioribus irrogandam, non soluiri lex vetusia obligatos docent sub degeneris ignaviae lorpoTe Ian-
praedixeral, sed evangelicae novitatis gratia mani- guere; ut non cum his qui juxta Garizim sunt, secufe
feslat. Sed quanquam isli sint nobiles, ideoque bene- .i Domlnuni benedicant, sed circa Hebal poiius cum
dictionis ipolianiur ofiicio ; ignobiliores illi ac per ' ancillarum filiis maledictionum jacula pertimescant.
"maledictionis formidinem lerreantur; quia tamen Qui liaec eniin agil, quid distet intcr decem miilia
adyersus hosies unanimiter dimicant, quia communi talentaet centum denarios, non altendit. Nam si jus
laboris insiantia proinissam terram sibi vindicare discretionis inspicilur, unusqufsque quo magi§ gra-
desudant, omnes simul admitiuniur ad sortes, etnon yatur offensis, eo inajori gravandus est pondefe sa-
divefso jure fmnt sibimel invicem cobaeredes. Ye- tisfactionis. Facilius quippe debilor solvitur, qui
yumlamen valde clarius esl, ut ferventes aique mutualus"est unciam, quam ille qui libram ; rieep ari
lobusti nobilium inveniamur tiiulis insigniri , HSl emendationeplectendus est qui ovem'rapuil,
290.quam molles in aliquo degeneri compellamur et ille qui bovem.
ignobilitate nolari. Nam si diligenler attendimus, ipsos quoque apo-
_. Fug"iamusergo Hebai, contemnamus mulio magis stolos disciplinae nostraj principes, et Cbrisliani
et J3abaomtas,.ut neque exterioribus implicatos ser- dogmalis duces, jtixla priofis vitse crilpaislaboiium
vilis nos condilio deprimat, neque solo gehennae Inveniniusinterseinvicem babuisse dlstanliam. Nam
limoreeonsirictosinierignobiles.filiosdesidiae torpor Paiiliis quia se in nece Stephani crudelis admiscuii
PATB.OL.GXLV- 10
 295 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. SOe
(Aci. VIII},plttra qtiain caeien, passionum supplicia A.necessario conlitere, quia sanctus vir non sola quaj
toleravil; Petrus auiern nuptiarum sordes abluit scripsit observarenos voltiii, et dum sua condidit,
cruore inartyrii (II Cor. xi) [ Vide scholia ud cal- edicia Patrum praecedentium non cassavit. Sed ne
tem opusculi]; at Joannes, quia virgo eligilur (Joan. me qmViemeritaiis incessat, tanquam qui sacrum
- xxi), caeteris oranibus plus amatur; el quoniam in ordinem derogando dijudicem, atque dopretiem, nos
puerili aelate mundo subtraclus graviter non deliquit, sanctae professioni tanlum tribuimus, ul et secun-
non poenasmarlyrii patiendo (I Cor. xv), sed suavi- dicerium aposlolici ordinis, elseeundum nihilominus
ter et quiete quasi dormiendo migravii. Et cum faleamur esse baplismum. Sed dico qttod dicium
prajdicator ille-egregius dical: e Ego sum miuimus esi, cum princeps apostplorum qtiibusdam ad cor.-
apostolorum, qui noil sum dignus vocari aposlolus, vcrsionem venire voleniibus dicat: c Pcenitentiam
quoniam persecutus sum Ecclesiam De"i(/ Cor. ix);» agile : el baptizelur unusquisque vestrum (Act. n);»
cum corptis suum casliget, servitutique subjiciat qua igitur mente securus esl, qui lran?actas culpas
(/ Cor. iv); cum quod aliis ipse concedit, de Evan- flere negligit, quando ipse snmmus pastor Ecclesiaj
gelio nlbil accipiat, sed de manuum suarum labori- huic eliam sacramento adiendam pojriamcredidit,
bus vivat; cum ille plus omnibus laborei, ei lamen quod principaliter peccata dimittit? sancla nirai-
non «e comprehendisse formidet (Philip. m): si ille, 18 rum regula illis est sub (anla diseretionis arie dispo-
inquam, inter tam magnifica virtutum opera non sila, iilis specialiler sub tantse moderalionis libra-
confidit adhuc in aposlolatu, quid nos infelices el mine lemperala, qui spontaneo desiderio, el per-
miseri lanlum praesumimusde noslrse desidiaemona- fectionis amore gratis saeculumdeserunf,non propier
chalu? Quisquis sane ad religionis biijus oidinem eos, qui scelemm immanitaie deterriti, fugere ne-
confugit, finem malis imponit. cessario compelluntur. His, inquam, qrii amore ve-
Sed quid prodest a peccatorura perpelraiione de- riiunt obedienliae, non his qui trahunlur limore
sistere, nisi et hsec ipsa -quae perpelrala sunl, slu- gehennse: desideranlibus scilicet augere gratiam, nec
deat quis dislriclse pcenitentiae salisfactione delere? praecaventibus vilare vindiclam. Quod in ipso libri
3ed quia mihi fortasse non credilur, quid ex hocin princi.pio manifeste colligitur, si ad quem sua
Pastorali libro perhiheat bealus papa Gi-egorius,in- verba Spiritus sanctus dirigat, subliliter -alten-.
quiralur, ubi ait: c Admonendos esse qui peccata datuc
deserunt, nec iamen plangunt, ne jam relaxatas aesti- Spirilum sanctum dico. Neque enim vlr san-
ment eulpas, quas elsi asjendo non multiplicant, ctus, tantaeque cullor humilitatis prolinus ut in
nullis tamen ffelibus mundani. » Quaevidelicet tam verba prorumperet, magisierii cathedram, et praeci-
plena, tam evidenti illicsunt ratlone digesta,ut( . pue "pii palris sibi privilegium usurparet, dieens
quisquis diligenter illa perlegerit, ex hac re de cae- (S. BJSNED. Reg., cap. 1): c Ausculta, o fili, praecepta
tero dubitare non possit; nos autem bic apponenda rciagisiri, et inclina aurem cordis tui, et admomlio-
non ducimus, quia prolixitalis faslidium devitamus. nem pii patris libenler excipe.» Sed ille servum
Et revera quomodo de reatus sui relaxatione securus suum propriae vocis organum fecit, qui similiter in
est, qui ad locum poenitenliie veniens, poenilentiain ipso vaticinii incipienils exordio clamare per Isaiam
non obseml? coepil: c Filios , inquit, enulrivi, et exallavi
At fortassis objicitur, quia praeter id quod com- (Isa. i).»
mune est; speciale cuiquam venienii de saeculojeju- Videamus ergo cum scribere Incipit, quibus verba
niuin in regula non jubelur. Ad quod-facile respon- dirigil, ad quod hominum genus omnem vim secu-
demus : quia R. .Benedictus -sua quidem praecepla luraeelocutionis intendit; aitenim (S. BENED. Reg.,
monachis edidit, sed judicantes de peccatoribus sa- cap. 1): c Ad le ergo nunc meus sermo dirigilur,
cros canones non destruxit, imo oinnia catholica quisquis abrenuntianspropriis voluptatibus, Domino
scripta firmavit : cpnversis plane dedit praecepta Chrislo vero regi militaturus, obedientiaj fortissima
vivendi; peccaloribus aulempoenitentiam non dona- alque praeclara arma assumis.» Quanlum ergo ex
vil, alioquin murmurare possunt, et jusle conqueri ^i sancti viri verbis colligere possumus, magis ad
tam ii qui in puerili selate, quam qtii a gravibus disceridam ohedientiam," quam ad peragendam poe-
custoditi ad couversalionem veniunt, si eumdem nitenliam regulae hujus schola cognoscitur insliluta;
vivendi modum tenere cum his qui criminihus gra- non ui sive peecatores, sive justos excludat, vel
vati sunt, cpmpellunlur. Nam si ttliler jejunare nun- unuiu genus hominum rcspual; sed quiaonmem
quam debemus, nec aliain agere pceniienliam, nisi vim et intentionem ad edocenda ohedienliae prae-
quae in eadem regula sancta praecipilur. cur ibi cepta constitual.
jussum est (S. BEN.Reg., cap. 55). : c Ul jejunium Yerum dum hrec scribimus, non ignoramus nos
a priore frangatnr propter bospiles, nisi praecipuus quosdam fratres offendere, eos videlicet, qui arbi-
jejunii dies sit? » trantur el absolutionem criminum, et virlulum
Age nunc, lege, percurre, revolve folia, solerter clausulam in sola duntaxat conversione cbnstare-;
invesliga, el-dies ille jejunandi prsecipuus, qui hic nobis autem sufficiat respondere, quia dum isia pro-
in transilu dicitur, oslende ubi 29__| sancli doctoris ferimus, nulli juxta Apoitolum, laqueos Injicere vo-
auctorilale jubetur| et cum ihvenire non poleris, lumus, sed ad 'hoc tanlum quod bonum cst, provo-
 '
50J OPUSC. XIII. - DE PERFECHOMlIONACH. 302
camus (1 Cor. vn). Cur autem hsec tanlisprotraham, A t nes esse sicut meipsum; sed unusquisque propriura
quia non alienum videtur, exponam. Quidam nempe donum hahel ex Deo, alius-quidem sic, alius vero
fraleradjnos de monasterio venit. quid in laicalivita sic (Ibid.). >
commiserit 293 confessus est. Porro debebatur illi 294 Aliud itaque volebat Apostoius, et aliud
septuaginla, si recte teneo, annorum poenilenlia, permitlebat. Volebat siquidem omnes homines esse
sicut nobis ex sacrorum canonum sententia videba- sicul semetipsum, hoc est, conjugalibus negotiis
lur. Erat autem fere jam seplennis in habilu feli- alienos : sed quia id omnibus persuadere non polc-
gionis; cumqtie quaerefemuspro bis peccatis quan- rat, necessitale coactus, nuptiaspeijmttebat; melius
tumjam pojnitenlioeperjjgisset, respondit : Domino esse judicans, ut nupliarum lecto, velut infirmi ja-
quidem abbati se cuncta fuisse confessum, sed eum cerent, quam ut in luxuriaevoraginem decidentes,
praeter communem monaslerii observaniiam, nullam cervices effiingerent. Sed beatus qui audit Aposto-
sibi "poeniteniiam indidisse; quia perhibuit solam lum qtiod vult praecipientem, non quod non vult
converslonem pro omnium peccatorum suorum ignoscentem. Sic itaque auctor sanclaeregulae libra-
absoluiione plene suffieere. Quid dicam? Faleor, res lo discretionis examine, alia ex auctoritale proeci-
mihivalde displicuit; despexi, horrui, elbominem pit, alia propler imbecillilatem fragiiium necessitate
deceptum esse clamavi": nimirum qui poenilpnliam B permitllt. Nam cum dicit (S. BEIXED.Reg., c. 48) :
necdum baberet inceptam, quam diversis affliclio- c Licet legamus yinum roonachorum omnino non
num modis jam habere potuerit consummatam. esse;-» et alibi (cap. 19): cLicet omni lempore vita
CAPUT VII. monachi Quadragesimae debeat observalionem ba-
Quod melius est agere quod ex auclorilote pra>cipilur, bere, tamen"quia paucorum est ista virtus, i et mul-
' quam quod misericorditer indulgelur. ta similia; qtiid est aliud quam si dicat: alta qui-
Yobis' aulera, charissimi, et haec et alia mulla dem oslendo, sed poplitibus teneris adhuc vos clau-
dispiiceant, quae decepti homines, dum se recte dicare conspiciens, per plana deduco ; si cui aulem
agere arbitrantur, ignorant : alque, ut in aliis, possibililalis vigor accesserit, deserat ima quae in-
quse non agenda sunt, liberapossitisauctoritate cor- vittis indulgeo, tencat alia quaevolo? Nimirum me-
rigere, ipsi cauiius evitantes abominanda mon- lius esl quidem salvari aniniam in Segor, quam sul-
strale. Utautem ad illud redeam, sjmcla regula phureo in Sodomis igne consumi. Melius est enim
quasl ampla quaedam,capax et spatiosa donius facta nubere quam uri (ICor. vn). Sed quam gloriosius
est ad mnnia genera hominum capienda,puerosvide- esi ad montana conseendere, quam iri parvulaj Se-
- Iicet et
senes, fortes et debiies, deliciosos, multimo- gor obscura ignobilitale jacere.
da morum Inaequalitate diversos. Non ergo debemus C Et ut ad id quod noslrum est redeam, inelius
vana nosmetipsos securitale decipere,* ncc omnem cerle est in spiritaii or.dine vel segniter vive-
clementiam regulae nostris quasi lieenler usibus re, quam funditus in mundana conversatione "per-
aTrogare. Licet enim via publica cunclis itineranli-" ire. Sed quam elegantius est omnia vitiorum por-
bus pateat, indiscrelus Ille viator est qui totam oc- tmta festinanler elidere, et ad virtutum eulmen
cupare divaricatis gressibus tentat. Singulorum lo- ajsluanti desiderio festinare, quam sub tempore de-
tus est fons, qui in medio profluit; sed insolenlcr sidiaj in sola suscepti ordinis securitale dormire.
agit qui totum vindicaTe proprjls usibus concu- Ac si promulgator sanclae fegulae suis auditoribus
piscit. Itanimirum et de remissione sanclae regulae dieat : Suscipienles quidem quod indulgeo, non
dicimus, et hortamur, ul unusquisque frater, "quide peecaiis, sed nqn suscipientes, mercedem habelis :
sua est salutesollicitus, ad possibilitatis suae con- admissa siquidem misericordia non incurritis pce,-
scienliam fedeat, et de remissione regulae non nam, sed propler Deum dimissa perlingitis ad coro-
tam quod licet, quam quod necessilas poslulat, in nam : elhaec qtiidem speciali criminenon depressi;
proprios usus assumat. Aliud quippe quod ex au- alioquin quisquis se merainit illicita perpetrasse,
clorilate praeeipilur, aliud quod misericorditer in- versa nunc vice debet a licitis ahslinere': et qui
dulgetur. Sed quod praecipitur, non sine peccato commisit superbe prohibita, debet nunc humiliter
negligitur; quodautem induitum esl, bonum estsi abdicare concessa. Plerique enim molliter snavi-
dimitlitur, non malum est, si complelur. Sed si ip- terque viventes si aliquando suadentur, ut quan-
sius- regulse "-yerbadiligenter inspicimus, quod di- tumlibel vel parum saltem. arctioris viae arripiant
cere volumus, facilius approbamns. Nam cum-dicil institulum, mox raliocinium sibi defensiotiis oblen-
alicubi (S. BENED.Re.g., c. M) : c Infirmorum con- dunt, durii quispiam eorum sic ait : Yivo, inqui.,
desceridentes imbecillitati, credimus rainam vini u"ljubeor, dum rebus concessis ulor, lcgis meae
singulis sufficere per dies; quihus autem donal Deus riiandata couservo : deinde ut tanquam victor de
toleranliam abslinentioe, propriam se habiluros superiori contendere videatur, in audaciam prosilil.
mercedem scianf. i Quid aliud de vino monachis, Nunquid, inquiens, regula "abbis. et hujusmodi.1i-
qnam quod Apostolus de communi amplexu conju- centiam tollil? Nunquid non mihi hsec et illa con-
gibns dicit? c Hoc autem? inquil, dico secundum cedil? Yertim qtiisquis isla contendit, inler volun-
indulgentiam, non secundum imperium (I Cor. tatem, necessltatemque soiptoris diseernere nec-
vti); i ubi mox addit^. c Yoloautem oinnes bomi dum didicit: et alia securidum-iridulgenliam \iex-
 503' S'. PETRI DAMlANfOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. 504
mittil, alia secundtim imperium praecipi non co- A vide.ILei ut per verbum quodaudil, scandat ad vi-
gnovit. deiidum priricipium quod quaesivit.
Hic ilaque, in deserlo morilurus est, quia dum in Sed necesse esl ut hunc diyersorum cerlaminum
carnis suaevoluplalibus ignobililer habitat, ad obti- labor exerceat, antequam ad quielis intiniae suavi-
nendam sui juristerram per laborum cerlamina non lalem, quam concupiseit, allingal. Prius serviiute
desudal; sive cum-Rubenilis et Galaaditis ante- deprimitur, ut jure poslmodum ad perfecloe liberta-
quam Jofdanem transeat, figilur, atque ideo ter- tis litulos provehatur. Septem vero annis sub deal-
ram laclis et mellis 2f$5 possidere post triumphum bat.ionis graiia servit, cum seplem ea quae ad
cum aliis tribubus non merelur, inlentionis suae proximi dileclionem gfjg perlineni, Becalogi
lerminum posuit: el qtiia adhuc in expedilione po- mandata custodit : videlicet ut primo limore con-
situs, jam dofiii se habitare credit, ad hseiedilaiis striclus, atque ideoservilutis jugo depressns, sallem
sute funiculum, ubi vera est requies, ei secura a veiustoe iegis incipiat instituiis (Exoa'. xx), ut rii-
tranquillitas, non alling.it. mirum parentes honoret, ul non mojchetur, nou
CAPUT YIII occidat, non furetur, non falsum teslimonium pro-
De vita activa et contemplaiiva, sub figura Lim el feral, non uxorem allerius, non rem proximi con-
Rachelis. B cupiscat. Quibus rite servaiis, non mox, ut spera-
Onmis denique nostra conversio, el abrenuntialio hat, ad contemplalionis oblectamenla perducilur, ut
saeculi ad nil aliud, nisi ad requiem lendit; sed bsec velut exspeclata diu Rachel pulchritudine perfrua-
requies s!c acquifitur, si prius homo diversis cer- 4,ur; sed Lia sibi per noctem inopinaia supponitur,
taminum laboribus cxercelur, ut, cessante postmo- quia inter huroanaehujus' ignorantiae lenebras lole-
dum omni perlurbationum strepilu, per gr^liam ranlia sibi kboris injungitttr. Ex qua lamen jam
-contemplalionis transferatur animus ad indagandam numerosam sobolem suscipit, quia uberes spiritualis,
speciem veritalis. Sed ctim ad hanc requicm, sicul Jucri per hune laborem fruclus acquiril.
diclum-est, non nisi per labores el certamina per- Hanc itaque loleral, ul ad illam quandoque per-
venilur, quomodo quis ad requiem pervenit, qui veniat, quam perseveranter amal.' Suadetur ergOut
necdrim ad certamina ipsa, quaj in medio sunl con- alios septein aniios servire desudet, quia profecto
siituta, descendit?- Quo enim pacto quis valeal au» necesse esl ut adhuc alia sepiem praecepta conser-
fam ingredi regiam, si eam, quoe prae foribus est, vet, sed Jam aliquanto liberior, noii legalia tanquam
nondum transivil arenanV? Qui pfopagiriare non di- servus, sed-evangelica sicut gener : videlicet ut sit .
dicit, qui palmiium sarmenla non secuit, qui gle- panper spirilu. sil roilis, lugeat, esuriat, silialque
bas sarculis nunquam fregit, qui vbmeribiis novalia C juslitiam (Malth. v); sit misericors,- roundum cor
non suleavit, quomodo excussis paleis in horreo babeat, sit postremo pacificus. Enimvero vellel ho-
friinienla recoitdere, autplenis musto canalibus vi- mo si fieri posset, nullas quidem laborum fnoleslias
naria poterit amovere? agendo, vel paliendo perferre, sed prolinus in ipsis
Porro non obscurum esl quod Laban duas filias sui tirocinii rudimentis ad pulchrae contcmplationis
babuil,. quarum" juniorem Jacob in conjugium con- deiicias pervenire; verumtamen hoc non in terra
cupivit, ad cujus lameri umplexus pervenire non m.orientium fit, "sed in terra viyentium; quod si-
-
poluil, donec majorem ignarus, atque ideo invitus gnificare videtur illud quod a Jacob dicitur :•c Non
accepit.Sed quia rem scienlibus loquor, non mibi est, inqttit Laban, in loco noslro consueiudinis, ut
mullis elabprandum est verbis. Laban qnippede.-/- minores ante U-adamusad nuptias (Gen>xxix).,»Nee
baiio interpretalur. Quis aulein ad Deum converti- absurde major appellatur, quae prior est tempore.
lur, nisi ul deposita peccatorum nigredine per re- Prior est enim in bominis eruditione labor boni
missionis gratiam dealbelur? Sicut ipse pollicelur operis, quam requies conicmplalioiiis. Explelis ita-
dicens *.« Si fuerint_peccata vestra qnasi vermicu- que duabus hehdomadibus, allera videlicet legis an-
lus, tanquam nix dealbabuntur (Isa. j). » Quod felix tiquae,allera evangelicaegraliae, mox ad diu-deside-
ille peccalor postulabat, cum diceret: c Mundabor, " ralae Rachelis pervenitur amplexus; quia quisquis
lavabis me, el super nivem dealbabor (Psal. i). » perlingere ad divinae conlemplaiionis ohleclamenta
' Lia
iiilerprelalur laborans; Rachel, verbum, sive desiderat, prius necesse est ut utriusque TestamentL
visum principium. Sed si Scripluram diligenler ai- peragere mandala contendat.
tendimus, nec uno quidem die servisse Jacob propter -CAPUT.rX.^ ,
Liae desiderium reperimus, sed pertplas illas anno- De Zelpha et Bala.
rum bebdomadas pro sola Rachel servituti subja- Sed quia electus quisque perfeclionis suae Iimile
cuil; jjtsupef et ipsam Liam ad illius inluitum to- npn contentus, filios eiiam Deo gignere spirituali
leravil. Quis enim ad Deum idcirco convertitur, ut fecunditate desideral, postquam conjugale foedus
labores el iijrumiias, ac lentalionum certamina pa- Jacob cum d.uabussororibus iniit, ad propagandum
tiatur? Omnis enim Deum quajrentis inleniio boc uberioris germen sobolis, ancillas quoque ad generan-
sperat, ad lipc spectat, ul ad requiem ^quandoquc di usum suscipere non refugit -(Gen. xxx),Jatque ut
pervenial; et in summae contemplationisigaudio, omnia spiritualibus inielliganlur redundare myste-
velut in pulchrae Racbel amplexibus requiescat ; riis, ipsa quoque ancillarum nomina sub myslicis
 '
505 OPUSC. XIII. — DE PERFECTIONE MONAGH. , . T506
sunt enunliala figuris. Nam Bala inlerprelatur A plaiivae vitaepei'ferant fruclum,.sed ad boc polius \\t
inveterala. Sane quia inlelleclum spiritualis stib- proprii arbilrii, suajque volunlalis expleanl apper
slantiae nudis verbis liumana lingua nequit expri- titum.
mere, quandoque doctrina sapienlioeper quasdam Hi sunt denique, qui ad quaelibel peragenda ne-
corporeas simililudines audienlem nititur infor- gotia huc illuc vi)tivajugiter vagatione discurrunt,;
mafe. De veteri autem vita, et carnalibus sen- el dum quiescere nesciunl, videri velut obedienles
sibus .dedita, corporeae cogitanlur imagines.: qua- yolunt: sicque morb,um vilii quo laboranl, super-
rum videlicet ad docendutn .usus assumitur, cum ducto velamine virtutis obumbrant. Hi nimirum uca
aliquid ex incomprehensibili et incommutabili idcirco laboribus atleruntur, ul obediant, sed ideo-
esserilia divinilatis auditur. Raelief ilaque roa- suis praeposiiis obedire debberani, ut laborandi ma-
luit 20_f utcunque filios ex ancilla suscipere, quairi leriam non amitiant, oiium videlicet tolerant; la-
omnino sterilis permanere; guia cloctrina sapientiae, bore fruuntur; quia vagationem, qtiielem, molam-
sive gralia contemplationis, per cxteiiorum scien,- que negotiorum volvere, suavem deputant volu-
liam, vel. visibilium rerum formas, audiloribus inli- ptatem. Sunt enim qnaetlam animae paralyticsc
mat jjuidquid de invisibilibus inlra.arcana.mentis" ^SS Q1186segaudent crebris discursionibus agitare:
occultal; el sic quodammqdo per ancillam filios B Quisquis enim corporeae paralysis ianguoi^e Con-
accipit, dum per eam, quoe sub se esl, seienliam, stiingiluiysaepe minisirorum vexaiione concutitur,
-spirituales Deo lilios parit; Zehjha vero interpreia- et sic agitaiionibus refovetur. Hi certe, spirituales
tur 05 hians... videlicet paralytici, vel solis ancillis dicendi sunl
Haecigilur ancilla illos fignral, qtiorum in praedi- esse conjuncli, alqtre ideo eorum filii nullalenus ad
caljone evangeliceefidei os quidem hiat,-sed cor non haeredilatis capessendaejura pcrveniunt; vel si libe-
hiat. De quibus videlicet-scriplum est :.c Populus ras habere se pulant,-iion ancillas, nt ila dixerim,
hic labiis me honorat, cor autem eorum Ionge esl a me propter filias Laban, sedperverso ordine filias sibi-
(Malik. xv). i Et dequibus Apos.olus : t Qui praedi- mel foederare voluni propter ancillas'; quia non ad
«is, inquit, non fur3ndum, furaris (Rom. n). » Ye- hoc laborant, ut obediaril, sed ad hoc potius ohe-
rumtamen ex hac ancilla haeredes fuiuros aliis Lia) diutit, utlaborent. Nec more Jacob, ad activam,'vel
fHios accipit; quia ssepe per iales etiam praedicato- ' contemplativam vitam ifuctus suorum operum refe-
res activa vita multos regni filios adoptavil. De qtii- runt; sed sive de activa quid in sua operalione de-
bus Yeritas : c Qusedicunt, inquil," facite ; qttse au- monstrenl, sive de contemplativa aliquid verbis
tem faciunt, facere nolite (Matlh. xxm). » Et Apo- enunlient,-non in his spiritualis utililatis expetunt
slolus : c Sive, inquit, occasione, sive Chrislus^ve- G fruclum, sed propriae -tanlummodo voluntalis aucu-
riiale annunlielur,.et in boc gaudeo,-sed et gaudebo panlur arbitrium. -
(Philipp. 1). * CAPUT.XI.
- Sed jam sufficiat, quod sacrse menlionem hislorioe De monachis qui grammaticam.discere gesliunt.
hucusque protraxiraus, qui seriatim Scripluras ex- Ut-alitem cum stomacho loquar, «x istorum nu-
ponere proposilum non babemus. JHoc tanlum in mero sunt ii, qui grammaticorum vulgus itdeunf,
bis considerandum esse perpendimus, quia" sicul qui, relictis spiritualibus studiis, addisoere terrcfise
Jacob Racbelis solius ihtuilu «mnesjllas mulieres arlisineptias concupiscunti parvipendenles siquidem
aecepit, ex quibus filios genuil, sic quisquis sub regulam Benedicti, regulis gaudenl yacare Donati.
dealbalionis gralia constilulus,- fructjficare. Deo spi- Hi porro" fastidientes ecclesiasticai disciplinseperi-
rituali fecunditate desiderat, necesse est ut per omne liam, et saecularibus studiis inhianles, quid aliud
quod agit, ad contemplationis semper gratiam quamin fidei thalamo conjugem relinquere castam,
tendal. ; _ elad scenicas videntur descendere proslilulas?El,
CAPUT X:, ut ifa fatear, merclricum lenociniis obleclali dant
De his qui vagalionibus dediti, ignorant spirituale repudium liberis, ut, violato nuptiali foedere, socien-
conjugium. 0. iur ancillis. Deserunl uxores Laban, yidelicet filias,
Sed quid ad hsec dicimus,' cum videamus in domcr et ad lupanares transeunjt «oncubinas ; ui merilo
Laban nonnullos sub tanti torpoiis atque desidise' cum Bala veteres, et cum Zelpha vauiloquia videan-
negligentia vivere, tit neque Rachelis ambiant pul- tur urhaniiale dicaces. Sed fortassis objiciunl, quia
cbriludinem, neque etiam-circa Liae.se videantur ad hocexteriorum arlium nugis insudant,-ut locu-
exercere laborem ? Hi profecto sunt, qui in moiia- pletius ad studia divina profieiant. Jacob eerte peti-
sleriis conslituti, neque per remotiorem vitam, sive tionibus uxorum, concubinaium loleravit ample-
per assiduae oralionis instantiam ad gratiam con-' xum : alioquin qui ex eisnati sunt, nullaienus cum
templationis anhelant, neque sub jejuniortnn seK cacleris ad Iiaereditalisjura eoncurrerenl, si adulte-
diversorumqueiaborum disirictione castigant. Hu- ririee Conceplionis infamiaj subjacerent. Quaerunt
jusmodi plane vel conjugiis omnino liberi, vel an- ergo, ct auctbritalem. Palrum subtililer consulunt.
cillarum lantummodo -complexibus sunt ^eonleiili, Quod si lriVarlibus operam dare monachum sacra
quia vel inertis ignaviaepotiuntur otiis, vel si quid - Scriptura perniitllt, dicaturjam quia uxor vivo an-
agunl, non ad boc tendunt,' ut aclivae vei contem- cillam in usum sobolis tradii. At si Gregorius, Hie-
'307 S. PETRI DAMIAMOPP. TOMUS SEU PARS III. - OPUSCULA YARIA. ' 508
jonymus, alnque doctores sancii haecfunditus abne-. A.se censuia constnngat, ab exienon se negotio
-gant; noveri.ntisli, quia adulterino pellicum amore subtrahal, os suum ab oiiosa confabulationeeiisto-
decepti, velul conlra conjugale foedussine foedere diat, menlis suae Jaiibulum petat, ubi ad videndam
perlinaciter pugnant. Nara non solum prohibemur Creatoris sui faciem loiis nisibus inardescaf: ad la-
posl accepluin sacrum ordinem vanis hujusmodi do- cryraas arihelet, lacrymas a Deo quotidianis pre-
otrinis inlendere ; sed ex iis quoque quae ante didi- cibus flagilet. Lacrymarum quippe mador animam
cimus, superflua quaeque praecipimur detruncare. omni labe puriticat, et ad proferenda viriulum ger-
Unde per Moysen lege decernitur, ut mulieri in mina noslri cordis arva feeundal. Sajpe namque
beilo captae,et in conjugium victoris electae, corporis miserahilis anima velut sub pruinali glacie comas,
superfiuiias abscindatur: c Quaeradet, inq-iil, csesa- et foliorum ornamenta deponil, et recedenle gratia,
riem, et circumcidet ungues, et deponet vestem in ipsa sibimel derelicta, tola remanet arida, et quasi
qua capta esl, sedensque in domo tua ffebit patrem decidentium florum videlur decore nudala. Sed mox
ct malrem uno mense ; et postea intrabis ad illam, ut lacrymaj ex munere inlimi inspectoris eruperint,
%QQ dormiesque cum illa, _et erit nxor tua. prolinus haeceadem"anima revirescit, torporis ignavi
(Deut. xxij.- » Muljeri quippe caesarieni radimus, frigoreg§®.solviiur, ettanquam arborverna,A.uslri
cum rationali disciplinae sensus superfluos ampula- g fomite reealescens, redivivo virlutum suarum flore
mus ; ungues eiiam circumcidimus, cum ab ea mor- vestitur. i
tua quaeque superslilionum opera desecamus. Quae Lacrymae porro quae a Deo sunl, divlnae exaudi-
etiani vestem deponere, in qua eslcapla, praecipi- lionis tribunal fiducialiier adeunt, el Impetrantes
tur, ut superduclam fabularum et quorumlibet prseslo quod petunt, de peccatorum nostrorum certa
figmentorum exual stiperficiein, .ac solidam verae lemissiqne confidunt. Lacrymse suntin foederanda
ratioiiis exhibeal veritalem. iuler Deuih et bomines pace sequestres, el veraces
Palrem vcro et malrem deffei, quia liberalium sunl atque doclissimaj in qualibet humanaj ignoran-
auclores arlium mens nostra mortuos deputat, et lioe dubielate magislrae. Nam .dubitantesex aliquo
eos in errore periisse compatiendo deplorat. Con- uiruin Deo placeat, neene, nunquam melius ceriiiu-
tueludo aulem feminarum est, per unumquemque dinem capimus, quam cum veraeiter lacrymantes
mensem sui sanguinis effusione purgari: posl men- oramus. Tuuc enim quidquid agendum mens noslr.t
sem itaque ad bauc mulierem intrare praecipimur, decreverit, s.uper hoc rursus amhigere necessaiium
utartem cujuslibet disciplinaeomni supersiitionum jam non eril. Lacrymse porro diluunl omne spurci-
contagio defajcalam, velut in conjugium sortiamur; tiarum in merelrice coniagium (Luc. vn), et iniroun-
qualeuus.jam Israelitica faeta, consequenier in ,Q dis manibus tribuunt (Matlh. xxvii), ul non soium
Israelitae conjugium transeal, et' bene fecundam pedum, sed el Dominicicapilis mereanlur attactum.
spirilualium operum sobolem reddat. Et hsec omnia Lacrymaetribuunl, ut negalor aposiolus non modo
illis procul dubio congruunl, qui in sseculari miptia nonpereat omnino posllapsum, sednltro etiam ut
liberalium studiorum arlibus inslruunlur: caeterum super cseieros ccelestis curiae senalores oblineat
quibusnon licet etiam cum hospilibusloqui (S. BE- principaium. Lacrymae contulerunt, ut David post
pED.Reg., c. 65), in quibus videlicet ipse Chrislus adulterii simul et homicidii (77 Reg. xn) profundis-
aUoquitnr, et suscipimr : qui non nisi ad interro- simum haratbruni non motio regnum cum viia non-
galioneni os aperirc dehemus, el cum reficiniur, ex perderet, sed ultro eliam promissionem haeredisex
ipsa eliam sacra lectione consulere non audemus ; se nascituri ciim juramento susceplam iramobiliter
quomodo liceat thealralia grammaticorum gymnasia obtineret, qui et regni sui solium, et omnium regna
insolenter irrumpere, ct velut inter nundinales slre- lerrarum perpeluo possideret. Lacrymis esl con-
pilus vana cum ssecularibus verba conferre ? Haec cessum, ut morituro mox Ezechiae tria annoruni
autem adversus monachos nugis exleiiorum artium iuslra ad vitam Deus omnipotens adderet, et insuper
implicalos diximus, ut eorum vanitas quam procul a se et urbem Hierusalem de regis Assyriorum mani-
linca rectiludinis exorbilet, monslraremus. D bus liberaret (IV Reg. xx). Lacrymis cerle divina
CAPUT XII. pielas contulil, ut Sarara Raguelis liliam de vin-
De laude lacrymarum. culo lurpis improperii elementer absolveret, et ad
Ullro eliamexpedit, ut quicunque fraler saeculuni digni vlri thalamos nupliali per angelum foederc
perfccio corde deseruit, ea ipsa quae sibijam nota destinai'et (Tob. vn). Lacrymis impetravit Esther,
Minl,si noxia probantur esse, dediscat, et oblivioni ul Israeliticum populum Deus de communi periculo
perpetuee, in quantum praevalet, tradat. Nesciat ila-. perdilionis eriperel, et in Aman, quod ipse para-
que jam disputare de coquis, ignoret esculentiores verat, propositi suspendii sententiam retorqueret
Ju-
prseferre lautioribus cibis, non jam calleat urbana, (Esihcr xiv). Lacrymae nihilominus contulere
vel captiosa verba proferre, non rheioricos colores dilh, ul et caput abscinderel Holopbernis (Juditli
in usus linnulaj declamationis assumere, non deni- viii, ix), et inlra cubiculum luxurianlis illecebraj
que per sales alque facetias risum cuilibet exior- florem non amitteret pudicissimae caslitalls.
quere. Jejunium amet, necessariarum rerum penu- Quid de centurione Cornelio referam (Act. x),
fiam diiigat, aspectus hominum fugial, sub silentii- qtii munere lacrymarum aposiolicae meruit visila-
509 OPUSC. XIII. — DE PERFECTIONE MONACH. 510'
tlonis accessum : moxque deserens geniilitatis erro- A lutali sunt eum, iia ut omnibus ignotus essetlocus.
rem, ad Christianae regenerationis translalus est Cum praeterissent aulem mulii anni, placuit Deo ut
novitatem"? Quid Susannam memorem (Dan. xm), millerelur Neiicmias a rege Persidis i hic misit
quae mox ut ad lacrymarum patroeinium confugit, nepblem sacerdotum illorum ; qui absconderant, ad
protinus de manibus ad morlem se trahentium ra- reqttircndum iguem, et sicuf narf averiml nobis, non
pitur, in falsorum caput teslium damnationis sen- iiivenerunl ignem, sed aquam crassam (II Mach. i). t
tentia vertilur, et sic per spiritum junioris pueri Iri quibus onaiibus verbis illud unum spiritualiler
sanguis innoxius liberatur? Porro-autefh si cuncla altendeiulum est: quod in alio el sicco vallis puteo"
lacrymarum pereurrere dona voluero, prius foite prius ignis abscondilur, el postmodum non ignis,
dies claudetttr - qtiam exemplorum copia subtraha- sed aqua crassa a requirentibus invenitur. Mens'
tur. Haec sant enim, quse et aniuiam p^ccalorum quippe sincera atque perfecta Deum intentione
labe purificanl, et cor vagum in oraiione confirmant. quaerenlis non incongrue per puteufn" vallis altum,
Haecsunl, quaede moerore pariuni gaudium; et dum et siccum designaiur : quaenimirum et a fluidisilte-
per oculos carnis ernmpunt, ad spem nos supiTnoe cebfarum carnalium voluplalibus arida, et icrrenaa
heatitudinis erigttnt. Ndnenitnpossunt in sua petltlone concupiscentiae ruderibus alte defossa, et in verae
contemni, quae et magnas voces habent in aufibus B humilitalis est convaile ftmdata. Httic iiaque puteo'
'Creatoris: quas profecto voces illead Deum frequeit- sacrificii ignis immiliiuiiy cum in elecli cujuslibet
teremiseral, etquidadobtinendumpossent, subtiliter menle divini amoris flamrua concipitttr, atque ad
30!-noverat, qui dicebat: c Exaudi oralionem coeleste desideriura pius animus 3®2 inflammatur
meam, Domine, et depfecationem meam; auribus Sed hic ignis in aquam verlilur, quia ex aqua divini
percipe lacryrnas nieas (Psal. xxxvni). » Qui enim airioris lacrymarum compttncliq generat-ur.
non oculis allendi, sed auribus percipi lacrymas po- El nolaiitlum, quod non pura dunlaxa1-aqua, sed
stelat., voces inesse lacrymis manifeste" designat. crassa aqua narraltir illic fuisse^reperta. Quidenim
Laerymae nempe cuni in conspectu pii judicis sup- crassa est aqtia, nisi lacrymarum compunclio , di-
plieant, nibil haesiiant, sed sic misericordiam lan- vinae procul dubio gratiae pinguedine saginata? Qua
quarn rem quamlibel proprii juris sibimet vindi- videlicet pinguedine -sagiuari Propheta aeslttabat,
cani, -et impetrasse se qudd petierant confidenter cuui dicerel: c Sicut actipe Cl-pinguedine replealur
exsultant-. anima mca (Psal. LXII).» Et per alium prophetam
O lacrymae deliciaespirituales, super mel videlicet haac eadem promitlilur crassitudo , cumaii : c De-
cl favum, atque onini nectare dulciores! qtiae men- lcclabilur in crassitudine anbna veslra (Isai. LV).J
tes ad Deum erectas jucunda saporis inlimi suavitale '^ Hinc iterum dicitur : c Memor sil, inqurt, Dominus
refic.iiis, et arida ac tahesceulia corda haustu su- omnis sacrificiitiii, et holoeaustum-luum pingue fiat
pernaj gratisemedullilus irrigatis. Terrenarum nam- (Psal. xix). »
que.dapum sapores alque dulcedines superficie qui- Necpraelereundum„quod-abscondenmshuncignem,
dem palati gustanles oblectant, visceraaulem inte-- contulati quidem fuisse, non autem furiditus exslin-
riora non penetranl; sapor Vero divinse contempla- lisse-referuutur ; quianimirum ignis divini amoris,
tionis omnia inleriora nostrat replet, vegetat, ob- quem in ara nostricordis accendiinus, ut ex aro-
dulcal. Lacrymanles equidem oculi diabolum ter- matibus bonorum operum suave Deosacrificiumoffe-
rcnt, et sic lacrymarum erumpenlitim cxpavet ramus in ipso nostrae conversionis inllio, inlus qui-
impelum, ac si procellosi nimbi grandinem, vel fu- dem debei occulte semper ardere,non autem foras
renlium undique venlorum effugiat tempestatem. se per vanoe gloriae flaromas expanticre. Contutatur
Nam sicutspumosi lorrentis cumulus superveniens, ergo sopitis ilammis, non autem vi privatur ardoris,
cunctis alveum sordibus purgal; -sic lacrymarum ut non prorsus inlereat, sed sese postmodum mira-
profluentium cursus ex mente flentis el diabolicse- bililer ignis imaquam verlat. Ifeecporro aqua, com-
versutise semina, ef omnes sordenliuin vitiorum punclio videlicei lacrymarum, non solum nos a
pesles eliminat. peccalorum coniagione puriftcat, sed etiam, "ut pla-
CAPUT XHL ceant ipsa Deo bpna noslra, commendat. Omne
Quod ex iimore Dei compunclio nascilur, et rurswn namque bonorum operum s?.crificium in conspectu
ex compunclionedivinus amor augelur.
superni judicis suavius reddilur, si conirilae mentis
Sed haecaqua ex igne profluil, ut quisquis affluere lacrymis aspergatur/ Unde illic aple subjuiigiuir :
imbris inundalione desiderat, tlivini amoris ignem c El sacrificia,.inqnit, qtiaeiraposita erani, jtissit
prius necesse esl in camino-suae mentis accendat. sacerdos Nehemias aspergi aqua ipsa, et ligna qtiaj
"Quod facilius exprimere possumus, si quod in se- erant superposila (1.1Mach. i). »
cundo Machabaeorum libro pei-hibeiur hislorialiter Sed cum operum noslrdrum sacrificium vera?com-
gestum, ad memoriam deducamus. Ait ergo Scri- punctionis aqua perfundi.nius, mox menies nostras
ptura.: c Cum in Persidem, inquit, ducerenltir pa- splendor irradial, et quidquid obscurum, quidquid
tres noslri, sacerdotes, qrii tunc Dei cullores erant, in eis tenebrosum eatenuslatebat, illuslrat. Quidain
aeceplum -ignem de aliari occulte abseondevunt in namque se nobis tunc intimaj lucis radius aperii, et
valle, AibLerat puleus alius ct siccus, et in eo con-. omnes animaenostrajlalebras,iiova fulgorisjucundi
 51£ S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. '
512
serenitale perfundii. Quapropleriilic cum prajmilti- .,A vinum autem omnmo dimisit, cibo quoque se conir
ttir : « Quia jussit haurire, et afferre sibi, et sacri- nentissimo, acpermodico sustenlabat; somrioetiam
licia quoe imposila eranl, jussil sacerdos Nebemias summotenus indulgebal. Interea suggerebal illi dia-
aspergi aqua ipsa, et ligna quae erant supposiia; » bolus, ut remolioris eremi secessum peteret, ubi
prolinus historiaeseries addidil: c Hoc.faclum .esl, videlicet vel raro, vel nunquam hominem jam vi-
ct lempus adfuit, et sol refulsit, qui prius eral in deret : cumque sibi conelusionis copiam praebere-
nubilo : et accensus esl ignis magnus, ita ut omnes mus, aiebal se concludi quidem. nullatenus velle,
mirarenlur (Ibid.). t talem autem desiderafe Ioctim, ubi dum ingiederelur
.Audiviruus ante, quia aqua pro igne repertaest, el egrederetur, libere, et solitarius a nemine vide-
mmc e conlrario dicilur,quia pcr aspersionem aquae relur. Obsislebant autem huic obstinationi omnes
ignis magnus accensus est. Ergo et ex.igne aqua na- unanimitcr fratres, et technam' hanc', versuliamque
scitur, etex aquaignisinvicemprocrealur. Quiayide- diaboli probabiliter asserebant. At ille jiervicax et
licet ei ex igne_dl\iniamorisgralia compunctionisori- obslinalus, dumlacrymis exuberantibus Iidemprae-
lur, et rursus exconipunctione lacrymarum desiderii bel, in volo suo, quod riialigno spiritu suggerente
coelesiisardor augeiur. Alterum siquidem pendef ex conceperat,, irrevocabilis permanet. Puto quod anti-
allefo et sibimet ulrumque invicem praestat, dum et B quus ho.lis aptum deceptionis suaenaclus articulum,
ex amore Dei lacrymarum compunclio profluit, et hoe ejus oculis ingeiebat, quod in hoc opusculo
rursus per lacrymas ad amorein Deimens nostra fer- paulo superius Sylvester ipse conscripserat : ubi
venlius inardescit. In qua autem menle hujus aller- dicilur, quia dubitanles ex aliquq, utrum Deo pla-
nitalisi-eciproca varietas agitur, ab omniproculdubio ceat necne, nunquam melius cerlitudinem capimus
reafus sui squalore purgatur. Unde illic, non incon- quam cum veraciter lacrymantes oramus. Non enim
grue postremo subjungitur: c Appellavitaulem gQg altendit, quod huic versiculopaulo antepraemissura
Nehemias bunc locum Nephihar, quod interpretatur esl; quia illae duritaxat lacrymae, quaea Deo sunt,
purjficalio. i Locus itaque nps!.er ubi sacrificium exaudilionis QQfe tribunal adeunt; non illaecefte
offerlur : ubi aquae el ignis, ril dictum -est, varielas quoea callidi insidiatoris praesligiissuggerunlur. .
alternatur, fidelis esl anima. Quaeprofecio non in- . Hoc etiam oscitando prseteriil, qttod diclum est,
congrue purificaiio dicitur; quia dum nunc supeini veraciter.Iacrymantes. Non enim veraciter, sed fal-
amoris igne decoquitui_, nunc conlriti cordis fle- laciier Iacrymaiur, cui per mendacem ab iniiio spi-
libus mundatur, velut secund.i baptismi Jluenlis rilum falsus flelus imriiiltitur : nam nec' dissimile
abluitur. quod et beatus papa Gregorius in suis Moralibus
Has aulem successionum aliernantium vicissitu- scribit, dicens : « Sed haec, inquit, vitia, quae sub
dines, el mutalionum spirilualium varietaies Isaias virtutum specie anliquus hostis occulial, valde sub-
profunde inspexerat, cum dicebal: c Orieiur,in- tiliter manus compiinciionis examinat. Qui enim
quit, in teucbris ltix ttia, et tenebroeluse eruntsieut veraciter inlus dolel.quae agenda foris, quae non
meridies; et requiem dabil libi Dominus semper, agenda sint, fortiier praevidet. Si enim nos vis com-
etimplebit splendoribus auimam tuam, et ossa tua punctionis in iniimis allicit, oinnis niox slrepilus
liberabil (Isai. xvm). » Ecce ignis in puleo abscon- pravae suggesiionis.obmulescil. Et si cor veraciter
^ditus. Sed audi quomodo ignis hie convertalur in intus dol, l, linguam conira nos vitia non habent. »
a.quam; nain.protinussubdil: c Et eris quasi horlus Eece hic magnifieus docior,-cui et faluitatis noslrae
irriguus, el sicul fons aquarum, cujus non deflcient concordal ineplia, non ait, si cor inlus dolet, sed si
aquae(Ibid.).i Poslrcmo, ut noveris, quia haecvursus cor veraciter intus dolet. Ut patenter insinuet aliunr
nqua in ignem converliiur, el per lacrymarum gra- esse dolorem, quo mcns,divinitus afflala compungi-
liam divini amoris ardor fervenlius excilatur, tur; alium quo pcr insidialoris fraudem quasi con-
paulo inferius addidil: c Tunc delectaberis super triti cordis lacrymas imitalur ;,alias esse lacrymas,.
Domino, et suslollam le super allitudinem lerrae n quas mendacii, et errorissplrilus simulat; alias au-
(lbid.)..* tem, quibus veritalis Spiritus animarum squalorem
CAPUT XIV. et rubigliiempurgat. -
(
De Sylvestrolacrymarum inundatione deceplo. Ut igitur ad relalionis ordinem redeamus, quia
Hic aulem -quid nobis accideril, silentio prseler- dudtim in alia solitudine habitare permissus, semel-
eundum esse.non ducinius. Nam, hucusque scriben- ipsum lemerarius abscidii, nec non el ad alia loca
tiims Dominica festivitas super\enit, emergenlibus- vagabundus erravit: ille duntaxat coniisus in lacr5r-'
que negoiiis a scriptione diutins exteriorum nos inis, aequisconsiliis nullatenus acquiescebalprasbere
sollicitudo compeseuit. Tune juvcnculus quidam , conseiisum : nec se aliquaientts decipi posse crede-
5yivesler nomine, qui hsec'non quidem mc dictantc bat, quenf qtioiidiana compiinctio crebris iacryma-
scribebat, sed ut digne mepraedicem, tabulis de- rum profluviis inundabai. Quid plura? ovum cerle,
seripta in schedulas transferehat, tanta maligni quodaspis in pectoris ejusnidulo confovebat,tandem
lioslis arie delusus est, ul in lacrymas repente pro- familiarem prorupit in fetuni. Nam librum nobis'
rumperei, et vix nocte vel die proetcr hyras sopc-ris, admodum charum, vidcre ad modicum petiit, cujus
ct clbi., sese a lacrymarum inundanlia cohiberet; quatuor de medio'furlim quaternionesjabscidit, ac
 515 OPUSC. XIII. — DE PERFECTIONE MQNACH. 314
nbul.is ad mensuram strlngendi codicis, he tale quid iA augelur," noli luis inertlis,-slve studiis arrogare, sed
suspicarcmtir, accuralissime detruncavit: deinde heneficiis dunlaxat divinis ascribe. -Revoca ilaque
slimulo coiiscienliae tenitus, ne coropedibus vinci- anle oculos lcmpora, quando privatua eras.el-recole,
relur,.praefoi'ibus cellulaestans, cullello vulnus in- quia tibi nullatenus isla proveneranl. - -
fligere vel sibi,. veLaliis, si quis eunr- contingeret, Conslat ergO quia rion libi, sed Chrisii coiifertu-t'
minabatur. Tuncliqnido patuit hujusmodi lacrymas Ecclesiae, quod lu sine illo assequi nequivisli. Non-
non de cojlesti rore descendere, sed ex tartari seri- mensafn fralrufn cojnaturus exhorTeas, nonlecon-
tina sine dubio scaturire. Hoc lauiem, fratres mei; vivia privata delectenl: et eum quibus libi esl' al-
vobis narrare curavimus, non ut delinqueritis fratris taris mensa communis,"non indignos judices, qtii
ex.3.ggereniusinfamiam, seditt vos suspeCIam sem- iibi participentetiam in corporalibus alimehtis. Non
per in ipsis etiam bonis studeatis habere cautelam. igitur suspicionem privale yescentis absenlia gene-
CAPUT XV.' ret, unde a'd perniciem murmnranlium, sivedetra-
De dhersis officiismonasterii; primo de'abbate. benliiim tua quoque fama laboret. Nec inagnopere
Libet hie diversa monaslerii officiasuccincte per- cures qiiam pretiosum sit qnod latrinam coriipleat,
ilringere, et-quid adminislraloribus eorum qui- sed id polius Jinde fraterria chariias in Chrislo per
Jiusque' servare conveniat, summolenusi expedire. 1B amoris.mului glulinum coalescat.
In primis igitur, o vcnerabilis abba, fac ipse quod Noli monasterii bona prodiger.e, nec popularis
praeeipis. exerce quod praedicas,imple quod mandas; aurae favorem pi-oprium'de communi velisulililate
non vita discordet a lingua, non.opera videantur A captare. Si enim credimus, quod diianiium Ecclesias
sermone - discreia, nec aliud doceat auctoritas" peccata solvunlur, credenduiri est eliam procul du-
praesidenlis, aliud exbibeatoperatio conversan- bio, quia minuenles, el dilapidantes eas gravis saeri-
lis. Raro aulem progressurus egredere, ut semen "ilegiivinculis innectuntur; el inde sunfisti peccatis-
verhi, 3©5 quod sparseras, jugifer valeas excolen- obnoxii,'unde feperiuntur illi peccaiorum nexibus
do rigare. Nonitaqtie hospiiem le monasterii fre- absoluti. Cave dnm' parentium sliparis ObsBquiis,
qusns discursus exhibeat, sed habitatorem potius, 30S dum-verbis assentantiurii suavifer deliniris,
atque domesiicum diuiurnitas morosae gravitatis ne, quod absit, ipsa in mente lua pfaelatio, vel im-
oslendat.,Commendet inedia jejuiiia praedicantem, pensa j-everentia lenocinetur, el quasi- dignus sis,
nec loqnentis senientias' comedentis fauces im- qui ad-ista - perveneris , male demulcens cogitalio
pngnent. Melius nehipe sobrieistem docetmanus, " blandiatur. Yillicus quippe quanlo in commissa lar-
cum ad os sub moderamine ducilur, quam si veseen- ,.giori possessione beaiior, tanlo esi iri reddenda ra-
tis. lingua loquatiir. Porro vivida saiis, et efficax in J lione fniserior; iantoque debel plura eum reddit,
discipulorum mentibus prsedicaiio est : alii os ad quanto glorialurampliora cum accipit. Plane timen-
mensas impellere, impellenlem vero in rigoreiejunii dumest valde quod dicitur (S. BEN.Regul., c. 2 et
permanere. Sic inlenta delinquentibtis ferulam,' ut <ii) : c Quia de omnibus sibi commissis animabus
in le lEoUimifacundiae sub rigida cohibeas disci- ralionem reddilufus esl abbas, addita et suse animae
- - ralione-. »Pensemus itaque quanto nuncexpedit, ut
plina. .
Interim verd dunt minaris, dum lerroribus culpa- sit timore perterritus, qui in trefriendo exainine ad
irilem concutis, in lemelipsum oculos revoca, mo- sni discussionem venit alienis jam ralioeiniis fali-
dum humanae fragililatis atlende, et temetipsum gatus; sed quia doctori magis docendum est, quam
corripi posse, si censor adesset, subiililer meditare : discendum, haec illi pauca sufliciant, qui dum sua
nec mireris, si subjectus qul&piamforte transgre- Constiiutus sit dicere, aliena forte-fastidit audire.
diens cuncta jussionis ttiae-mandaianon impieat, cum GAPUT XYI.
-lanta sil conditionis humanae fragilitas.ul ipsa etiam De priore monaslerii.
eorporis fui membr.i prorsus in' omnibus timibet Prior autem monasterii hoc modo-sui prioralus
obtemperaie rion possint. Ut auteni quod dicimus, iQ officiumnaviler adminislrat, si ab abbatis suivolun-
evidenter eluceal, praecipe oc.ulistuis, ut eis acedia late' non discrepal, si omniura fotrum animos,
rion obrepat; cordi, "ut cogilalionum phantasmala quanlumirise est, in ejusdem abbatis sincera dile-
non«mitlal; indica genilalibus pudicitiam ,ul ali- ctione confirmai. Joseph nempe herili jiraepositus
quando incenliva luxriiise non tilillent; gulaesobrie- domui (Gen. xxxix), noluit ad ullimum alienoecon-
tatem, ut alimenta esculentiora non prurial; postre- jugis In se desidefium trahere, sed in amore viri
mo'toti simul corpori, ut morbis irruentibus noir proprii docuit perinanere. Nobilis et ille servus Abra-
paleseatvEt cum liquido~probaveris Irajca temelipso ham, ut uxorem domino suo sincera fide provi-
fexigerefidem, sed pertitus impetrare non posse, quid deai (Gen. xxiv), omne vir strenuus impensae huma-
mirum siin his, qui a le personiset moribus disjun- nitatis offlcium calcaU laboris sui scilicet, 'ac tanti
'
cti sunt, perfectam in omnibus nequeas obedientiani itineris obliviscitiir; ut soli doroino- suo militet,
feperire? Plane si haec in te solerli medilatione quidquid iiiexpedilione positus operaluf. Sicut enitn
consideres, fraternoe qnoque irribecillitatis excessum abbas per omne quod agii ad amoremCbristidebet
ajquaniraiter ferres. Si qiiid forie patrimonii latioris filios provocarc; ita etiam prior ne qua, quod absit,
'accesserit, si suppeleie copid cernitur, si Dei domiis zeloiypia generelur, in dilectic<\e abbatis sui fralfes
315 S.tfETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. 3Ifi .
stude. t nnasiimiter confovere. Non itaque circa de- jA "vcri, cum videlicel castra ad bellorum nosoanlur
Lnqueniium culpas se exhibeat mitem, ut abbatem pertinere procinclum. -Unde el paulo post dicittir :
faciat apparere crudelem; sed sic illo absente.prava c Si exieriiisde lerra vestra conlrahostesquidinii--
quaeqtieredarguai, ul is postmodum rediens veltil in cant adversus vos, clangelis uiulaiitihus tubis, et
Iranquilli porlus sinu, sic in spiritualium fralrum erit recordalio veslri coram Domino Deo vestro, ut
jucuiidantium Iaeiitiarequiescat. eruamini demanibus inimicorumveslrorum (Ibid.).t
Teneat igitur rigidam iu cxcedeniium correplione Ad pugnam quippe quasi caslra contendimus, cum,
censuram, nec patiatur apud se c.onsuetam regulaTis ut itadicam, psalturi, vel oraturi ad ecciesiam fe-
propositi lepescere disciplinam. Ille sit ad ijuslitiam, slinamus. Illie enim tenebrarum prine;pes advcrsum
rigidus, ut abbas videri valeat in mansuetudine pius, nos feraliter dimicant, ul per illusiones phaniasma-
-illeinslet exigere, ut sit quod abbas paierna possil lum ah his quaj per labia defluunt, vagabundas
plelate donare. Moyses quippe ut fidefis famulus mentes avertant. Et re vera quam pulchra mililiae
nudaj juslilise proecepla tradidil; Chrislus autem ut specics, praeeipue nocturnishoris, ciim fralresquasi-
vere pius Dominus, austeroe legis duritiam tempera- Uibarum clangorihus excitali cuneuni faciunt, et
vit. Aaronvero, qui praevaricanli populo se quasi tanquam direcla acieproperanles, alloniliad pro--
tractabilem praebult, ^um eo simul ad sacrilegos ri- B cinclum divini certaminis concordiler gradiuhlurv
tus idola fabricavit. Sicul appendebatur velum ante Cum videricet puerorum ala praeccdit, juvenum vero
ar<:amfojderis, sic prior ad exleriora quaequenego- tanquam manipulorum lurma subscquitur; post-,
tia quasi quoddam sit tegmen abbatis. Ille siquidem. rema atileni legenlcs vestigia semjs, belli scili- -_
pulveribus de saeculivia surgentibus semper exposi- cet robur , ne subsidat aliquis, ne vel hostis -
tus obviet; isle velut arca Domini in sui fulgoris furiivus immergat, tolius exercitus terga custo-
munditia jugiler perseveret. Ille lanquam Aaron os diunt.. - -
|
abbalis factus , loquatur ad populum; iste sicul Adde, quod laterna in prima belii fronle prae-
Moyses, in his quae ad Deum pertinenl, divinis allo- ferlur, ut columna ignis per desertum praecedere
quiis perfruatur. Ulerque igilur in- 3©7 unitale populum aptissima similitudine videalur. Sic ni-
spiritus aiterutrum concurrenies, ialem, si posslbile mirum , sic centuriae Chrisii ad comedendum
est, Deo sobolem nuiriant, cui in jus coelestishsere- cceleste manna; sic ad oblinendam terram g@S^
ditatis agcriplaeposteritas nulla succedat. lacte mellequemananlem verse Israelilicse propcraiit
CAPUT XVII. legiones. Clangentibus nanique lubis ad iabernacu-
De significalore Imrarum. lum fojderis properani, ul verbi coelestis illic epulas
.Noveril autem siguificatorhorarum, quia nulli ma- G comedant, et sacrificium laudisDeo, ac bonaj volun-
gis in monaslerio est oblivio fugieiida, quam sibi. Si latis vota persolvant. Unde et ibidem non inconve-
enim arliculum suum cujuslibet synaxis kora, vel uienter additur : t Si quando, inquit, babebilis epu-
pracveiila, vel dilala non leneat, omnem procul du- lum ad dies festos el- Kalendas, canetis super holo-
bio horarum succedeniiumordinem turbat. Non ergo caustis, et pacificis victimis; "ulsint vohisin recor-
f.ibulis vacet, non longa cum aliquo colloquia mi- dationem Dei vestri (Nutn. x). » In his igitur et
sceal, non denique quid a ssecularibus agalur inqui- hujusmodi verbis significator horarum prudenler
rat; sed commisssesibicurse semper inlentus,semper advertat, quam vigilem, qtiamque sollicilum in as-
providus,semperque sollicitus, volubilis sphaerae ne- signalo sibi minislcrio -esse semper oporteat, ne tan-
cessitatem quiescere nescientem, siderum transiitim, tum videiicet optts per ejus incuiiam sui ordinis
el elabenlis temporis meditetur semper excursum. statuta confundat.
Porro psallendi sibi faciat consueludinem, si discer- CAPUT XVIIL
nendi boras quotidianam habere desiderat notionem: De mensai leclore.
ut quandocunque solis claritas, sive sleliarum va- Mensoe leclor sollicita consideraiione perpendat,
yielas nubium densitate non cerniiur, illic in quan- quam distincte, quam aperle, qiiam denique intelli-
u
lilalepsalmodiae, quam tenueril, quoddam sibi velut gibiliter legere debeat. Quandoquidemcum refectior
horologium metiatur. Enimvero mos3 ut liomines ad ne- coi'porum, ille pabulum exhibct animarum,
epclesiam, dum pulsantur tintinnabula , congregen- Dixit Aposlolus : c Esca ventri, et venter eseis;
lur, ex anliquoe legis mystica traditione descendit, Deus autem.hune, etillam destruet (1 Cor. vi). »
jubente Domino Moysi: c Fac tibi, inquit, duas tu- Per alios igitur offertur esca corporibus, quae mox
bas argenteas ductiles, quibus convocare possis in putredinem verliiur.; per hunc divina minislran-
multiludinem, quando movenda sunt caslra : cum- tur eloquia, quae coeloetiam terraque transeuntibtis,
que increpueris lubis, congregabitur ad te omnis non transibtinl. feiccrgo legendum esl, ul dura caro
turba ad oslium tabernaculi fbederis (Num. x). i Sic- sua stipe reficitur, anima quoque cojleslibusepulis
iii _enimtunc Israelitica plebs cum tubis ad taber- saginelur.
naculum conffuebat, ila eliam nune fidelium populus - Legatur itaque non leclori, sed auditori; nec
ad ecclesiam, audito linlinnabulorum clangore, fe- aucupetuf propriae rumusculos famaj, sed aedifica-
siinal. tioni potius consulat alienae. Nec curel quid de le-
Neque boc discrepat, qriod illi dicunlur caslra mo- ctore dici. sed qtiid de leclione possil intelligi.
 "" ' "
$17 OPUSC. XIII. — DE PERFECTIONE MONACH. 51«
Edentibus ctiam snggerendum ,esl, ul sic i'efectio- A tur, si singulis quibusqueniembris, non quod volun-
nem sobrietas lemperet, qtiatenus. conimolentium tas ambil sed quod necessilas expetit, imper-
strepitus fauciuin meatus aurium non obturet. Sic lialur.
mediatrix inter os et mensam marius scilicet mode- CAPUT XX.
rata discurrat, sic se sub gravitate freno suspensa Admonitio puerorum.
cohibeat, ut dum terrena per fauces esca frahifur, -Porro aulem, quia totum sancti hujus "coenobii
nequaquam a divinis jejunare dapibus esuriens ani- corpus, velut extensis-quibusdam fraterni amoris
ma compeliatur. ulnis amplectimur, falum ducimus, ipsa quoque
: CAPUT XIX. oetatum momenta dislinguere, et tanquam congru-
Quanla cellerarium oporleal discreiione pollere. entla quaedam admonitionum indumenta singulis
Cellerarius autem, guia quasi paterconslilutus est quibusque merribris aptare. Ut igltur ab incipienti-
monasterii, debet officiumsibi cbmmissum lantadis- btts ordiamur : instruendi eslis, o pueri, quia nunc
pensationis arle peragere, ut manum el aperiendo aelas vestra ceieausl": et sicut teneri adbuc cslis
substringat, et siringehdo discretus aperiat; quale- in pusillitate membrorum,ila eliam ulique flexibiles
nus in eo et parca sil.largitas, et parcilas larga. diversitatibus morurri. Quaniumque a ramis adhuc
Summopere quippe cavendum esl, ne parciialem le- B Pyihagoricse lilterae procul agilis , lanlo faciliores
nacitas, largilatem- effusio mentiatur. Ssepe enim estis, velin dexleram dirigi, vel in sinistrae partis"
viiium virluiis se specie palliat, quanloque quasi proclivia detorqueri. Sed- si inter manus figuli
bonum esse quod malttm est cernilur-, tanlo diffi- plasta vitium lsesionis incurrit, nisi praeslo corri-
cilius eniendattir. Bonus aulem administralor sic gilur, poslquam ad instar lapidis obdurueril, non
dispensal nccessaria corporum, uf saluli etiam medelur. Si virgula ex prima radice succrescens,
consulal animarum; quia et parcendd sobrie- in obliquum se qualiliet oecasione retorqrieat, ad-
tatem nutril, et largiendo murmurationis -vilium recliludinem nunquam i-emeal, sialiquanto diulius
ne orialur, obsislit, Ssepe enim (ut vir pruden- ineadem obliquitate perdurat; et quia ut.hastile
lissimus ail) liberalitate liberalitas perit, 3©S sii, indigna decernilur, flammis edacibus pabulum
Videlieet et cttm res et non indigentibtis indiscrele deputalur.
profunditur, ideoque quid vere indigentibus dan- Cavete ergo, ne vitium aliquod vestrum crim
dumslt, postmodurn non-habeturf 31® incremento corporis siniul adoleat,' ne pra-
Debet itaquenegari supeffluum noslris, ul super- vitatis cujuslibet in vobis nodositas obdurescat;
sil unde charitas impendatur extraneis. Nehemias' sed silis vasa nou in conlumeliam , sed-in ho-
enim ut venientes quosque de genlibus per cireu- G norem facla , alque in domo Domini in omne
itum in conviclum propriae mensaesuscipiat (IIEsdr. opus bonimi parata. Rlane si vultis adultorum
v), gregibus suis parcerc inbumanum pulat ; sicque probitate nitescere :,ei, quod aliis impossibile est,
suis neeessiiatem sfipendiis temperat, ut charitatis absque laboris taedio'viriutibus abundare, amodo
officiumet in ah'enosj exlendat. Tbbias cuin tanta sobrielatis arma .coriipiie, et adversus'aesluantes
laborarel inopia, ut uxor cjus textrini operis quoe- carnis illecebras totis viribus decertate. In ipso
sium conducia susciperet (Tob. n), haec ipsa , quae jara tirocinii veslri piimordio certara vobis victo-
habebat, .adjecil parva dividerc, ut concaplivis fra- riam Dco pro vobis slanle promittite, et proelalo
iribus qualeciuique saltem solaiium exhiberel., Pe- crucis vexillo certamen infoederabile cum adver-
regrinus ilaqne pietalem a se peregrinari non per- sis spirilibus audenler inite. Calcaie superbiam,
tulii, et rebus pauper opulenlissimaecharilalis di- frenetur ira , frangatur invidia , leneat silentii
vilias non amisit. Abigail dum magnifici convivii lingua eensuram, ruminaiio Scripturarum gnlsepru-
paitem subtrahit (I Reg. xxv), a viri jngulo gla- riius exslinguat; detractibnem ut lingua non pr_o-
dium David in ullionem contumelise feslinanlis fert, ,sic et auris non audiendo condemnel. c Cum
averlit; sicqtie suiscibunr bene furala subripuit, detracloribus, ait Salomon, ne commiscealis col-
quibus atique vitam exlraneis minislrando servavit. ioquium, quoniam repente veniet perditio eorum,
Paulus eliam raonetper unara~Sabbali, quod pla- et ruinam utrorumque- quis novit ? (Prov. -xxiv.)»
cuerit apud unumquemque reponi, ut Hierosolymam Tara. videlicet ejus qui detrahit, quam illius qui
sanctis indigenlibus Corinlbioruin posset gratia de- aurem aceommodat detrahenli: el quidem non de-
stinari (1 Cor. xvi). Sicitaque debemusnostris quo-.; trnhendtim, verumtamen peccatuni fratris illi, a quo-
tidiani victus stipendiaminislrare, ut meminerimus,' debeat corrigi, non celandum,
etiam si facultas suppetal, et extraueis in necessitate Qttod nimjrum tanlointerdum a pueris facilius
succurrere. Sit aulem Ecclesiae dispensaior , non -deprehenditur , quanlo 1n eis vel-noscendi, vel
acceptor personarum , sed considerator infirmita- deferendi suspiciq non habetur. Aceusavit Joseph
tumj non capiator gratiae, sed sustentator imbecil- fralres apud patrem crimine pessimo (Gen. xxxvn);
liiatis alienae, ut aequaliler indigentibus aequalia sed unde illorum ttmc pertulil odium, inde post-
tribuar. quos aulem fragililatis diversilas separat, moduni super eos oorriinationis oblinuit principa- •
adminislrationis etiam dispensatio moderata diseer- tum. Achimas et JonatIra=, suppositi juxta fontent,
nal. Sic enim omne scondalorum seminarium lolli- Rogel latuerunt, regique David-, ut a facie Ab-
 519 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. 320
salcn quantocius fugerei, nuntium detulcrunt (II Jk gere vulnus anbelanl. Nam aut -fugantmm-est, -aut
Reg._xvn) : et ho,c Abiathan et Sadoch fecere fugiendum.; aul t.erga verlendum est, aut.e con-
per filios, qtiod facere noii poterant per seipsos,. trario terga cedendum. Bujusmodi enim pugna^est.
Saepe siquitiem per jmYores culpa delegitur, quae ut quicunque non dejicit, ipse dejicialur , et
a majoribus salubriter emendatur. Nol.te autem qui gloriose non viceril, lurpiler superelur. Ubi-
jam grandiusculi de .prioruni vestrorum .perperam que periculum est, dum, hostium exercitus cir-
forte viveritium ineriiis disputare , et non.qua cumfundilur, dissidentium eis civitim cuneus ag-
\;ia giadiantur, sed cujus vice funganluc, -atten-. gregatur ; el dum acies ad confefenda bella di-
denfes, illis in.Chrislo humiliter obedite. Palres rigitur, castrorum aditus 'a' seditiosis civibus -ape-
enim carnis, ut Aposlolus ait, -habuimus erudilo- rilur. Yitia - quippe quaj intra nos sunt , tenta-
res, et reverebamuy eos, quanto magis oblempera- toribus in tentalione concordanl, et vires iniquis
bimus palri spirituum , et vivcmus ? (Hebn. xn.) spirilibus administrant. -
Samucl namqtie edoclus est ab Heli , quid vo- Quapr/jpter, charissimi, sobrietalis, humilitatis,
canii se Domino respqnderet (I Reg. m);-ef ilie, patientiae , obedientiae, cas'i(atis , chariialis" oin-
quamvis reprobo sacerdoli, quia.famen humiliier niumque-virlulum arma corripite, et non.pro ,igris
paruil, oraculum mox diviriaj i-evelalionis accepiu B' et urbibus, non pro filiis, vel uxmibus,-sed
pro'
Superbum Saulem nequam spirilus vexat, et ei animabus vestris , quae' omnem affeclum rieeessi-
David obsequi" crispando cilharam non recusat tudinis superant, dimicate, Praecipue ui aetas ve-
(I Reg. xvi). slra vim sentiat, jejunandum vobis-est, et oran-
Ut libidiuis autem valeatis sestus exstinguere, dum; quatenus et jejunium carnis robur edometj.
irritamenta gulae lanquam stuppae, napbtae, picis, et oralio ad Deum .animam ievel. Notandum ta—
et malleolae fomit-em declinaie. Qui enim inter men, quia nonnulli dum peragunl indiscrete je-
tres abslinentes -pueros in -camino ignis quarlus iunium, jejunii non capiunt fruclum.,; et quidquid
apparult (Dan. m), el vobis. tanquam venlum ro- eriim urio die jejunanl, altero ad votum ,se sa-
ris flantera spirilus sui refrigeriuin ministrabit. tiando compeseant. Sicque fit, u't jejunii dies se-
In omnibus igilur crepundias infantiae . laclanlis quenli militet.diei , et dum exlerna vix bodie
exuite,,_et rudimenla-tirocinii yeslri Domino per esca digeritur , vaeualo stomaeho crasiini appa-
ingenuilatis indolem dedicaie. lllum scquimini inter ratus copia comeditrir, dumque praeter communia"
lentationu.m cerlamina. ducem , illum quserite in singulare aliquid, et laulius quaerilur,, non sine-
prosperitatis ,pace custodem. Insuperabilibus igi- ,_ ministrorum-tsedio cuncta apotheearunusecrela cu-
lur "Irtutum telis accineti ; Chrislo propugnalori ranlur. llle igitur bene iejunal, qui in die refe-
?estro unanimiler dicite : c Judica, Domine, noj ctionis" cpmmunibus eonlentus esl alimeniis, si vl-
centes -me, expugna .impugnantes jne; "apprehende deliGet dum non escarum genere discrepat, eliam,
arina, el sctitum, et cxsttrge iri adjutofium mibi modum qtiotidie prandenlium Jion excedat. Nec
(Psal. xxxiv). » Ille vos in 311" virum perfe- lamen ^jejuniis nimium iribuentes ,- obedientiam ,.
ctum, in mensuram aetatis plenitudinis suae per- quse aurea ad cojltim via est, relinquatis.
duclos , sua faciet virtute victores. llle vos bo- .Dicam non-.quod aliena relatione cognovi, sed'
slium vcsttorum triumphatricibus "planiis dahii cal- quod oculis vidi. Pomposiae quidam -fraler erat,
care-cervices. .Legite etiam episiolarn quam Marino 312 .Raimbaldtis nomine,- frater videlicet Petri,
fralrueli nosiro direximus .(9). " reverentissimi viri, qui nunc apud'Yinceniiam ab-
CAPUT XXI. batis ollicio fungilur. Hic itaque adolesceritiaiiisuam
. Exlwrlalio juvenum, vel adolescenlium. crebris eonsueveral edomare jejtraiis, et sicut in
Vos autem,-ephebi adolescentes," vos etiam pu- primis auspiciis famosaeIndolis, in plerisque -speci-
bescenles juvenes, tanto propensioribus exhorta- men dabat. Huic injunctum erat officium, ut cuidam-
tionum auxiliis indigetis, qtianto duriora earnalis Teutonico minislraret incluso": qui nimjiHimeffos-
incendii ccrtamina toleratis. In vos siqttidem re- sis oculis, el abscissa dextera, juxta ecclesiam po-
cto cursu • omnis -hoslilis impetus irruit , vobis .• situs arduam ducebat- vilam. Eral autem regttla.
amne bclli robur incumbit. In vos omnigenum' monasteiii, ul nemo claustrensinm egrediens loque-
telorum densissimse grandines", et constipatis a'd-" . retur. Aliquando aulem euni Raimbald,usin capitulo,
versum ,vos iniquis spiritibus ctinr viliis carnis constitutus graviler querer.etur, se nequaquam posse
turbulentissimae vobis ingruunt 4empestates. Fer- pueris imperiiis per signa praieipere , ut servo Dei
vent, fervent iri ossibus bella, ei tanquani vagus vestes abluerent, el praeserlim quae sibi edulia prae-
Yesuvius, vel JHtna vaporati corporis vesiri ca- pararent, postremo asserens , atque denuntiaus,-
miiius -flamriiarum globos eruclat. >Unde necesse quia nisi silenfium frangeret,mandata"penitus ser-
csl, iut quanlo acrius Impugnamini ad ttitelae ve-"- vare, nonpossel: econtra vir sanclus, abbas scilicel
strae- custodiam , tanlo robustius insistalis.- Ullro Guido, ne sileniium solveretur, vehementer-obsisle-
fctiam salagendum est, -ul jaculis paieant, qui.jacuia rct, coiistanterque in aucteritatis suae sententia •
vibrare non cessant, et vulnera senliant, qui inffi- - permaneret; demum ad boc post multa pervenlum
(9) Esl epistola ^G liljrr vi epistolanim S. doctons.
 — - '
521 OPUSC. XHI. DE PERFECTIONE MONACIl. 322
esi, ut ille praeeiperetttr ab adminislraiione cessare, j^ vox conlumeliosa respondeat, sed arit conviciantis
sibique quiescere. Sed, o divinae ultionis aecelerata amaritudinem modeslia respondenlis obdulcet; aut
severitas ! vix^um dimidiae borae.cursus elabilur," si lioc facile obtineri nori polest, ne jurgium fera-
el ecce Raimbaldus supeTposito-doloridigito in gul- liier effluat, irali llngtiam sileniii salie.n censuia
ture se esse percussum lacrymabililer protestaiur. compescat. Furenlibus nempeventis navis saepevcl -
Quid plura? Post diem, si rite teneo, tertium sa- ftcaia "submergitur; si aulem antemia deponituf,
lisfactione facta, el accepla sancti Palris bene- omnis' n:ox flatuum impelus necesse eslirianiler
diciione, defunclus est. - . - efftindatur. letum quippe convicii sag'fla'non inve»
Hoc autem, cbarissimi, domeslictim vobis idcirco nit, cum conviciali mens sese in humiiitaic" velut
retulimus, ut memineritis sanclamjpbedientiam pro inclinata deponit. Tentet novitius soepe snajora, ut
confidenlianulliuspii operis,sivereligioriis aliquando quaj minora sunt reddanlur corum eo',Ialiohe fa-
'
negligendam. Estote praeterea inlcr'teniaiioiium cilia. .
vestraTum bella solliciti, undique vigiles , undique Quod dicere gestio tale esi. Ssepe aqua turbida,
circumspecii, ulvldelicettenlalionishorapertranseat, vel tepida hoc studio bibiiur, ut contempia vini
ne quod in cogiialione siiggerilur, protinus opere conciipiscenlia,"pcrspicua soiummodo, \el frigida
consummelur. Saepeenim in soeeularibusproeliisuno B aqua sufficere judicetur. Saepe cantabrilius pania
momentoJjonlingit, quod per nulla lemporum spalia apponilur, ul dum ~communis- appelitur, siligineiis
postmodum valeat emendari. Econtra , -qui unlus lion qitaeralur. Cui posl pulvinaria cenlo non suffl?
vulneris caverit ietum, brevissimo puncto diuturnoe ci!" quovis sibimet slramine saiisfacefe poierit, si
vitselucralur augmenlum.Noslis ipsi quod dicimus : nudum priuS pavimentrim lateribus teril. ."Qttipost
soepequis in peccali voraginem 'subito labiiur, qtiod carnes oleum nauseat, ut sobrius liqtior faucibus
peromnevitoe suae spaiium flere neeessario com- suaviler sapiai, sallilis aliquandiu leguminibus 'vi-
pellitur. In omni igitur tentalionis articulo solericr vat. Qiiem insolita delectat equitandi veclalio, intra
est attendendum, ne lentaiio ipsa perveniaVad ef- cellulaese aiigustias colligat, et clausirum monaste-
fectum : nam si brevi puncto operatio prava differ- rii postmodum foram putal. Qtti posl gebellinam,
tur, evaditur : et~ dum moroentaneus ictus , ul ita marforinamve mollitiem vervecmn fastidit compedi-
loquar, effunditur, diu postmodum incolumis vila tem- [f. coropedem]; si birros indttit, tilrtim apere-
servatur. - gfinis, aii a doroestlcis faveatur pellibus, de caelero
CAPUT XXII. non discernit. Mbyses quippe ut simplici mannae
s - De noviliis. cibo contenlus sit,ne cura caeierislsraelitis sedere
li vero, qui ad religionis ordinem -noviter con- C l stiper ollascarniunf concupiscal (Exod. xxiv), "ab
verlunlur, admonendi sunt, ul prima conlra guiam oami cibo, vel "poluper duplicem quadragenarii cur-
bella suscipiant ;-utdum sobrielaiis leglbus vcnler sumin monte jejunat. EiliipTophetarnni, ut quaeli-
parare compellitur , consequenter etiam in his, Letdluscula non abhorreani, amarissimas"coloquin-
quaesub ventre- suni,vflatiima libidinis temperelur. tidas in olLun concidere non recusant (IV Reg. iv).
Befrenetur lingua non solum a sermonibus" otiosis, Daniel dum inter rtibidos leonum rictus "coactus est
sed et -a frafrum. plerumque confabulatione collo- degere, perversoruni deiiiceps'l!omiuiiiJididicit insi-
quii; ut tanto liberius in oralionibus se vel Iaudibus dias non limere (Dan. vi). Nabucbodoiiosor dum
divinis exetceal, quanto hanc per ambagum -vi- briili aniinalis "vecordiamtoIerat,du:u ferarum mofe,
cissiludines 4$!3 inanis verbosilas non fatsgat. saltuum -atqtie silvarfnn conderisa peiiustrat, forfna-
Terat oculus assiduis obiutibus pavimentum, mens tur, nede l-egalls imperii dignilate superitiat (D,:n.'
per aestuantis .desiderii macbinam suspendalur-in. . IV). David cum a pioprio filio a icgalis solii'siiblt-
coelum. Ulraque substantia suam perpendat origi- mitale-dejicitur, ne in Semei extlaneura videlicet
nem, ul et caro qu,em.cernit,.pulverem se esse non - hominem vindicel,eruditur (11Reg.xv, xxin). Isaias
dtibitet,et aniina ad id erecta' quod perdidit, in-- " postquam 31"4 triennio nudus, et discalceaitis in-
hiariti, alque indefessa seroper, cupiditate «uspirel. cessit, omnino credendum esl, jjuia superfltiis"
Pannosas el bispidas vesles paucitas atlenuata con- poslmoduni, vel mollibus indui non quoasivlt (Isai.
"
ciliet; vilia, ac despccta frigus indumenta.commen- xx). _
det. Durum ctihile diu dilatus l-aplimque sopor ad- Qtiisquis ergo' vult facile sibi cujusque laboris
roissus remolliat. Parvipendit quippe slrali molli- exercitium redJerc, aggrediaiur intrepidus et altiora
liem, qui_solam indullae quietis cogitat .quantita- tenlare rquaienus asperitatem asperitas letfgel, et,
tero;, «eccum Sardanapalo plumis innatare pensi- ut ila loquar, lolerabiles indicentur urticae, palliuris
libus inhiat, qui pervigiies cum Machar,io nocles velhiisutis vepribus comparatae. Neque hoc dici-
ducere in oratioriibus intentus anhelat. DeseraUir mus, ut non a minimis quis Incipere debeal; sed
publicum, boiuinum fugialur aspeclus. Scrulentur hoc pbiius, ul dum difficiliofa tentantur, coiialione
anguli".remoliorum recessuum- abdita penetrenlur.. quadam haec eadem minima levigentur. Studeat
Furtivae quippe orationesvjm inferunt coelo, et in-. etiam hocndvitius,qui ardua tentans augustitm iter
dulgenliam, rapiunl, dum frequenler in tenebris ingredilur, ut cum gravari ullra vires coeperii, mox
sojlesti lunrineperfuiiduiUur.Illalis conaimeJiis non ad Jatitudinem reverlatuf. Aciis quippe si duris vio-
325 s. pETpj DAMIANIOP-P.IOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. i
i 521
Ienler impingilur, nisi ex discretione reirahiltir. A vegetus aiebat: c Hodie octoginla quinque annorum
necesse est utcoacla frangalur; si miiem suior eam sum sic valens ut eo valebam tempore, quando ad
more cerdonum et impellil, et relrahit, facile quid- explorandum missus sum: illius in me lemporis
quid soliditatis obsliterit penetrabil. Sic et nos in fortitudo usque hodieperseverat-lamad beliandum,
jiosfrae conversalionis inilio, dum modo.nUimur, quam 'ad gradiendum (Jos. xiv).-» Hoc est scilicet
modo.remiltinmi., modo per dura, modo per aspera lam in resistendo vitiis, quam et per religionis tra-
violenter insisiimus, modo nos remiltendo laxanius, mitem in bonis operibus-augmentandis. Et in Deu-'
paulatim via pandilur, nt omne quod obstiterat, in- leronomio : c Moyses inquit, cenlum et viginli an^
genue transeatur. norum efal quando moi-luus est;-non caligavit ocu- _
CAPUTXXIII. Jus ejus, nec dentes illius moti sunt (Deut. xiv). »
Vos eliam, sancli senes, prselerire_ non debeo, Hinc est eliam, quod in benedictione Aser ipse di-
quos ulique larito necesse est fieri cauliores ad prae- cit: c Fcrrum et aes calceamentum ejus; sictit
lium, quanto conspicilis ipsum vobis proeliandi ler- .dies juventutis tuae, ita et senectus tua (Deut.
minum jam propinqtiura. Unde"conslat, quia si ntinc xx-xm). »
perdilis, amissaevicloriae titulos recuperare de cas- Nolile 'itaque, dilectissimi, velut exsiinciisjam
tero non poteslis. Nunc igitur ad fortiter agendum I ! viliis jejuniorum, vel vigiliarum, in quantum fas est-
fervens animus incalescal, et senilis ad debellandam arma deponere: nolile dum adbuc in siadio curri-
viliorum barbariem robur juvenile concipiat. Jam- tis, quasi jam securi, deliciis lenocinanlibus
jam profecto in limine. municipii pedem ponitis; indulgere. Familiare quippe esl senibus jejunare," et
jam ad felicissimaequietis otium mediantibus dun- licet cibos sajpe debiliiasappetat, nalurae volunias
laxat foribus propinquatis. jnsita cum jejunio et sobrietate concordal. Invitatur
Abjiciatur ergo desidia, dcponalur inerlia, j>,tn*n Bwzellai Galaadiles .ad requiem : c Yeni, inquil
transacti longi forle lalioris memoria retrabat, quos David rex, ul requiescas secure mecum in Hiefusa-
subjectaepcenaejam oculis oblalio mercedis invilat. ]em (II Reg. xix). » Sed opponit seneciae stuporem,
Rimalor auri, quo profundius lerrae venas effodit, eo et excusal cpularum regalium voluplalem : c Nun-
rohusiius, alque ferventius se ad explendum id ope- quid, ait, vigent sensus mei ad discernendum suave,
_ris, quod reslat, accingit. Nec lam praeieritus labor aut amarum, aut delectare potesl servum tuum «i-
vires enervat, quam spes tbesami jam jamque pro- bus et poius? vel audire ultra possum voeem can-
pinqui ad egerendi ruderis sludium provocat. Sine torum, vel cantatricttm? > (f6W.).Undeperpendilur
causa jenlaculum inhiat, qui pronubus ad convivium quam quietus, quaru certe bene morattis ftierit iste
nupliale festinal. Ecce enim tariri evangelici, et al-~(' senex. Quomodo enim non essct rei familiaris, si
iilia occisa, efomnia sunlparaia; insuper-cl vox. eonlingeret,--egesfate conlentus, qui regalis mensaj
praeconis: cYcnite, jnquit, ad riuplias(j)/a«/i.xxii).» dapes despicit invitatus? Quomodo delectarelur
Cur ergo prsevenire delicias appefit, qui ad nuplia- oliosa vel risibus, apta verba depromere, qui el
les dapes epulalurus.accedit? Cur ruclare anle vult, alienas melodiarum voces castis auribus dedignaba-
quam discumbere? Cur porcorum se siliqttis satiat, tur audire? Et qui illic eiiam deleclari noluerat, ulii
qui ad epulas properat angelorum ? Cur se non ab aliquando crisparenltir vasa psalmorum, quomodo
omni nunc voluptatum suarnm famelic_asalielate quiescere poluisset„ubi ludicra el saltationes per-
coerceat, quem summa ac perfecta beatiludo gloriae sU'epunt hislrionum ?
coeleslis exspeclat? Cur nort linguam suam a fabulis , Nonnulli- plane senum sunt, quod praetereimdum
nunc, el vana verbositale refrenel, qui Yerbum. non esi, qui eliam postquam ad religionis ordinem
ipsuni, per quod facta sunt omnia (Joan. i), praesen- venerinl, ita fabulosis tioeniisoecupantur, ut et' sibi
lissima in perpeluum conlemplatione prospiciat ? sint noxii, et auditoribus videantur, esse delirb
Cnr se pro disciplinae censura ab aspeclibus noa Modo enim rertim geslarum lacinias texunt,roodo
removeat homlnum, qui ad ctiriam tenditimperato- -, regum anliquoritm edicla , vel \ictorias referunl :"
ris oelerni et ccelestium senatorum? 315 Curaspe- ' sicque diera in nugarnm aniliura inepla recitatione
ris exhorreat contegi vestimentis, qui stola induen- consumunl. Ita fil, ut per linguam Deo dicaiam, *
dus est immorlaliiatis ? -
quam non salulares occupant preces, ridiculose
Non ergo nos pigeal a cunctis mundi delet lalio- vani, ac supersiitiosi recilentur annales : qui "nimi-
nibus jejunare, nl omnium deliciaruin coelesiiiim rum dura linguam pestifeiis fabularum daplbus sa-
copiis mereaniur aflltiere, ne mens noslra haereal tiant, quia jejunio semper est inimica verbositas,
creaturis, sed ad amplexus polius inhiet Grealoris. 316 eiiam Tentrem digno sobrietatis" moderaniiiie
Qulsquis enim de longinquo veniens aulicis liinini- non casligant.
bus appropinquat, veeordiae arguilur, si fabricis Habenins denique senem, in monaslerio scilicet
intenlus ad regis faciem non .arihela!; nec a.spe fbr- Sitria?, vocabulo Mainardum, quem seilicet adbuc
liler agendi effeti corporis debilitas frangai, quia si paludalum cum adtnonuissem, ut monachus fierei,
spiriius adest cordi, consequentcr etiam vircs ac- ut verbosus ac mordax semper exsiiferat, inlypum
tutim visceribus adminislral. Unde el Caleph quia quodammodo jurgiosse responsionis.erectus :-Ecce,
mantfata Dei ferventer impleveraf, juvcnili robore inquii, sncillaa meae quolidiana me sedulitate undi-'
 m& , OPUSC. XIII. — DE PERFECTIONE:MONACII. *_>f
que confovenl et minislrant, el sic vix utcunque sub-. imenlis vel adjnomenlum quidem vagaliono laborat
-sisiere valeo; quo igitur pacto poiero spirilualis in- Cruciftxus igitur buic mundo jam perie quae sunl
slituli iter arripere, qui absque ulla disciplinaesaT- Iiumaiia non senlit, scd lotus azymus, tolusqiie sin
cina meipsum pene nequeo saltem pedibus susli- cerus, ut ita- fatear, ^angelus.vivit. _
nere? Verumtamen paulo post, quibus adnilenfibus Ecce, dilectissimi, cum multa suppetant, dup tan-
«esciq, ecce factus esl monacbus : qui nimirum jam lum exempla proposni, unum communis, solitaria?
.senex et languidus cum taiiio, fervore coepit, ut alterum vitae. Quibus nimirum manifeste colligilur,
grandaevis aique maturis sani scilicel consilii viris quia ubifervidi spirilus ardor incanduii, senilis aeias
miracuium, jiiyenculis autem monasterii Iubricis alioni -operis studio non torpescit{Hebr. xn): sed
alque lascivis fieret in derisum. Qui profecto lace- sicut serpentem coslis duntaxat, non pedibus inni-
ranies eum detnactionibus, et verbis mordacibus tentem; vivax ad currendum spiritus evehil; sic
obrodenies, nunquam eum a sui rigore propositi in senilia membra per spiritualis militiaj studium divi-
tanlum potuere deflectere, quin adbuc per dies sih- nus amor impellil. ^Jtti enim nondum habemus.ma-
jjulos psalteria qualuor expleat, quatuor jiihilominus nentem civilatem, _sed futuram inqjiirimus (Gen,
,per bebdomadam dies absque iillo cibo 'et potu tam vui), in qualihet hic aetate sperare requiem noti
aestivo,quam hiberno lefnpore transigal. Hoc tamen B debemus : in hujusquippemundi salo juslilaborant,
adhuc de prisco more servato, ut mensem unum- ubi suam reprobi possident requiem. Quam videhcet
quemque sic dedicet, qualenus in prima cnjusque diversilaiem ibene corvus et ,arca dimissus, et co-
-mensis hebdomada, nisi Dominica die, vel quinla lumba significant (Deut. v). .Corvus quippe cadave-
feria,-peniius non manducet: est autem jam, nisi ribus insidens, ad arcse claustra non rediit; columba
-fallqr, in sacraeconversalioriis habitu duodenriis, et autem reversa est, quia u.bi pes ejus requiescerely
hic quidem in convenlu fratrum. non invenil. Hic enim-ubi pravi quippe carnalibus
"
Esl autem et alius intra cellulse septa conclusus, se voluptatibus saliaiil, sancli viri reperire nequCui.t
-et Lgo videlicet Prezensis, quem el in aliis nosirae ubi ad quiescendum desiderii sui pedem ppnanl.
-dietalionis opuseulis-nos breviter adnotasse.meinini- Hinc est etiam, quod qtti peccasse-deprelienditur,
mus: ,vir videlicet tam decrepilus, ui qui eoriim quadraginla verberibus alieri per Iegis mandata
ohilusrecolit, quos illeparum nascendo prajcessit: jubetur.^Quadragenaiius-quippe numerus toinm hoc
quibusque simul vivendo consenuil, senes sif. Hic lempus per mysterium coinprehendit, quo sanela
/igjlur in lam effeti ac trcmuli corporis gravilaie xi- Ecclesia,.perqualtiorparles-mundi diffusasub Deca-
num nisi duabus, vel forle iribus anni prsecipuis -logolegis vivit. Quadragenario ergo numero delin-
festivitalibus nunquam bibil. Anle boram nonam ' quentes caedimur, si in hoc tempore poeniienliae
praeter Dominicos dies nunquam comedit; duabus in verberibus easiigamur. Debel itaque pecealor quis-
hebdomada diebus, quando scilicet"' indulgenlius qfle,"sive senex sil, sive juvenis, lempoTalibus alleri.
vivil,"pulmenlum praeter unum profsus aliud non «t purga'lus in iudido valeat invenirL Eos "enim
r.dmittit. Sic aulem orationis ejusordo disponitur,ut nulla illic-animi adversio affligere' poterit, JJUOSliie
quolidie sive per aestalem, sive per biemem unum cujtiscunque aetalis condilionisve -.fuerint, perfeclas
psalterium cuin canlicis, el litaniis suis ante noclur- pojiiitenliae disciplina percussit.
nas Ecclesisevigilias expleaf : secundum auiem CAPUT XXIV.
psalterium ab aurorae crepusculo nsque ad horam Vbi omnes in communi ad cliarilaiis sludiuni
sexlam pro defunctis cumnovem lectioriibuscanat, provocal.
teriium vero psalierium cum Gloria ilerum cum ipso Nunc aulem, fratres eharissimij-omnes vos gene-
- . raliter alloquor (Philip.ti); Omnes-per id, in quo
advesperascentis diei fine concludaK •
Habet autem hanc gratiam, quam in nullo un- omne flectitur genu, Cliristi noiuen.ohleslor. In fra-
- lerna charitaie
quam quaulaevis perfeclionis viro deprehendere persislite, in -mutui amoris sludio
polui, vidclicet ut psallenli jmnquam se cogilalio adversus antiqui hoslis insidias unanimiter coiispi-
Itigerat: lantaque cordis in eo puritas- viget, ut rale (Gen. yi). Tota sanctae operationis veslrae ma-
absque ulla resistenti molestia nihil omnino mens chinaiiT charilatis se basibus erigat; oiiine, quod
cogiiei, quod a psalientis ore discordel. Illud etiam conslruilis aediftcium, ex vivis virlulum Iapidibus
valde miranduni, quia nunquam ejus oculos acediaj sincerae dileclionis glutino coalescat. Arcam quippe,
tajdium deprimil. Adde etiam, quod eum prae sene- quae oeto animas inler cataelysmi fluenla coniinuit,
ctulis caligine faciem homiiiis discernere nequeat,, inlrinsecus, et extrinsecus liniri bilumine vox divina
'
litteras discernit et legil; quotidie psalterium his liraecepil. Sanela -scilicet Eeclesia, quse ad resur-
leclilando percurrit. reciionis gloriam tendit,sic inlus, et extra bituraine
317 Hoc quoque slupendum, qtiia intra cellulam linitur : ul et foris blandiatur in fraterna dufcedine,
positus, ubi nimiruin subobscura_lux est, htteratira -318 et intus cohoereaj,in dilectionis muliiaeveri-
fratribus
scripturae discernit arlrculum; egressus autem ubi lale. Quisquis enini inlus amat, sed foris ji
liberior videndi facullas est, apices non .agnoseil. roorum inconsonaasperitate discordat, intriusecus
Sic aulem mihi subtilitef sciscitanti ssepiusipse pro- quidcm bilumen Jiabet, -sed extrinsecus non habet.
fessus est. Nulla jam carnis certamina tolerat, aulla Qaisquis vero se specietenus affabileropraebet, ami-
 327 S: PETRl DAMIANI0PP. TOMUS"SEU PARS 111.— OPUScULA VARIA. 5'2S
citiam simulat, sed- m cordis occuito venlatem. A quoque juxta vocahufum tandiu -lineatim congTuuut,
amiciliavnon eonservaiv" damnabiliter irilus hial. quotisqueunum sequendo, littei'arum utrinqjie, or-
cum fpriiisecus «uperdueti hiluminis simulalioue •dinem non confundant. Roma mox . ul condiia est,
cohsereat. Qtiorum videlicet a diluviali naufragio dtios etiam fi-aires simulreges habere- non poluii:
neuter eripiliir; qnia diiplici charitaiis bilumine, ;ul ideoque prima surgenlis struciurajmojnia parricidlo
diviniius praeceptum est, noivmtinilur. dedicavit. In Rebeccae concupientis utero Jacob et
. 'Quiaulera se el. foris praebet amabilem, et intus Esau, cum necrium praeter materna viscera vestes
conservat amarilem, foris cum ramis vefbi fructus induunt, jam velut Ioricati bella commiiluiiti(GfiK.
exhibet berieficii;- intus alte radiceiri figil, quia x.w). . - - i ,_. [-
medullilus diligit; hic profecto et intus el exira Rector itaque fratres tanquam filios ampleclatiir,
-biiumihe linituT (Gen. vi), quia dupiici charilatis el foveat; ut et ipsi ianquam patii a fiiiis defera-
glutino cuni proximisfojderalur. Porro aulem quia tur. Scilum quippe est illud oratoris Domitii (Cic.
de lignis levigatis priuslieri arca praecipitur, cl sic lib. ji De orat.^ in pfoojm.) : e Cur ergo te, inquit;
deirieepsut bitumine linialurj.quaiifer Iigtia vestra habeam ig|® ul principem, cum tu me non habeas
levigari debeant, et dolabro pojnitentiae ac disci- in senaloretn ? , i Non ut haec spiritualibus, si-nl
plinae poliri ulcunque stipra descripsimus : nunc ut f. 1 taxanda' discipuhs, -sed ut murmurationis occasi.
compaclae fabrieaebitumen acccdai,'Cxigenieraliohis toliatur infirmis. Omnes itaque diligat, uljure ab
eonseqoentia suademus. Enimvero -quandiu mdres otnnibus diligatttr. Sic igitur paslor.el oves (I Joan.
hoininum asperi sujit el mculti, inanilereischaritatis JV), dux et militum 'catervse _uno spuilu confoede-
.ghrten"apponilur, quoniam ab invicem cito dissiliuril; rentur in exercitatione.viiiuiuin : ut charitas, quas
dum in eis polilsenioralilaiis aequala confoederalio J)eus est, iudiyi<.iuse-uniialis.ineis ieiteal principar
non tenetur. < "tum. Ecce, dilectissimi mihi Patres et domini, ex
Estote igilur levigatiper spirilalis exercitii disci- siudio vobis slyli curfenlis artkulum reprimo, quia
plinam, -eslote bilumiiiati per chafilalis .fratefnae •incultum ac rusticum esse, quod scribitur', non
concordiam. Quse lamen, confoederatio congruere ignoro -: ut quod .absque salis coiidimentc juie
perfecl,e non polerit, nisi cum area Iu Gubitu con- despicitur, breviiatis-saltem compendio commende-
sumaiur, id est, cum mullis imus Christi vice pro-' lur. Quaeso-itaque, ut qui lupinos aliquando post
ponitur.,Unitas quippe facil, ul snulfa sibimet invii marinas delieias editis,'hoc quoque-pitlacium post
cem congruant, ut diversae homijium volunlales in sacra volumina utcunque respicere non spernatis.
compage charilatis, et communis _suirilus uhantini-' ' ' '
tate eoncurrant.- • *- _ 'G ._ - "
32§'SCH0LIA.
.Quapropter, charissiroi ,' si cupitis invicem in
Cbrisli charitat.e congruere, ei, qui vobis Ghristi _ Petrus aulem nupliarum sordes abluit cruore mar~
vice praeest, humili ex corde atleniius obediie.Non constat tyrii. .Cave. pules sanclum doeiorenr nuptias, quas
a Christo Domiho sacfamenti hoiioiecoude-
inter vos sit garrulus ille.Cliani. (Gen. i\), q«i ntt- coralas, ullo niodo viiuperare; unde et illud Pauli :
data parentis vercnda denuntiel, qui paternae offeiiT « llonorabile connubium in omnibus, el lorus imma-
sionis obscena divulget. Qui vWelicel imer.dtios ctilatus (Hebr. xmj. » Sed etipse bealtis Dainianus
siiis in seriptis ctrm pccasio se pradiei, latidat
fratres medius,.iiec in-priraitiis iiumerelur Israeli- ntiptias, piaeseriim lib. v, episl. l'i, ad clericos Fa-
tarum, nec locum.fnereatur in pleniludine genliym yentinos.. Sordes ilaque nupiiarum ille inleiligif,
(II Reg. xx). Non ibi-sit, qui coutempto pastore, quascum aliquis vitae conjugalis occasione conlrahii.:,in
viri rebus diyibis minus fervenier vaeare
lnerceriaTium quscrat; qui voees alicnorum audiai, qua saleanl, etob id-dieat Apostolus: « Qui auiem! ctiin
qui in odii fornace discordioe-malleos" ludat, qui uxore cst, sollicitus est quoesunl mtindi, quqmodo
regnuni Israel. per schismatis semiriarium dividal. placeal uxori, et divisus est(i Coi: vn). » Cuin-
Non est, inquit, nobis pars in Da\id, nec-hajreditas qne efebfiiis in vana delinquendi offendicula incur-
non est mlrum sordes contrahere, ac propter-
in filio lsai.'Plane tandiu apes' in communi mellifi- rant,ea eas"expiare teneri, • -
cant,- qnandiu sirb uno principe perseverant. Grucs I) Sil nompn-Dominibeaediclum...

MWM-OPUSCULUM DECIMUM QUARTUM. .'

L DE ORDINE EREMITARUM, ET,JFA'CULTAT1BDS EREMI EONTIS AVELLANL . .

ARGUMENTUM. — Ad exemplum, et imilationem posterdrum, regulas, etvivendi inslituta^ quibus eiemiiae

Foiilis'Avellani suo tempore utebanliir, describit, iisque, ui qtii posl se-iulttri siint,. utantur.-jieque ad
laxioreiri viiee Jionnam declingnt, gravissime qbtestaiur. Suisque ut In ojjationibus memlnerint post
moriem suam, ob,secrat, . .
Cum fervorem'sanctae conversalioms vesfr*, fra- nis viribus deputO; sed illi poiius, qui operalur in
trcsxharissiml, diligenier altendo, nullis hoc bumai vobjs velle ei perficere, ,pro bona velttniate, gra-
 529 DPUSC. XIV. —DL OhDIRti UxLMil., MG. 53)
tias ago: Ille enim fons est et origo virluiis: ille .A cessores sintnihilominus etconversationis boeredes:
bonse inspiralor est voluntatis. Et quid mirum, si el quod de regulari observanlia sui loci viderinl spe-
fragilia corporum .vestrorum vascula ad poriandam cialiter scripium, pudeat si de sua fuerit aliquande
-
post se crucera forliter roborat, qui cuncta mundi imilalione deletum. In hoc nempe loco, qui fons
horrea in levibus culmorum arislis mirabiliier li- Avellani dicilur, pleruinque viginii plnsminus mo-
brat?Et quorum pondere lapidea saepe aedificiacor- nachi per cellulas, sivein assignala cuiqtie obedien-
ruunl, ad baec ferenda volaiiles spicarum thecse, le- tia degimns ; ut omnes simulcum conversis, et famu-
• nuibus mislaj paleis, non succumbunt. Quid mirum, iis Iricenarium
quitiarium numerum, aut vix, aut
inquam, si debilibus servortim suorum membiis vi- breviterexcedamus. Yivendiautemregula hoc irostro
res atiribuit, qui-in tenuissimis uvarum foiliculis tempore talis esl.
omnium ubique regionum vina suspendit; et quod Ab octavis nempe DominicaeResurrectionis usque
-ex iuni)is operose, ct cum magno labore compaciis ad diem sanctum Pentecostes, quatuor S£{g dies
soepius efffuit, hoc perexilis corticis, quasi quotidam per bebdomadam jejiinatis, praeler Dominicum vero
fidele deposilorium sine diminutione custodii: imo diem, de cujus revereniia nullus addubiiat, terlia
bic feria, et quinta feria bisin die reficilis. Ilio enim
" quod illine vel gullalim frequenter effundiiur,
«on minueudo, sed augendo polius per quotidiana I3 tempo.e, ut ndstis, non prohibentuv monachi aiicto-
incremenla servalur. ritate sacrorum canonumjejunare. Ab oclava atiiem
Quis autem divini operis magnitttdinem narrare Pentecosies usque ad feslivilatem sancli .Joannis,
sufliciat, cum sive in palearum culmis, seu in uva- quinque diebus observatur sub hacdiscreiionejeju-
rum botris recondi videat cellaria polentum, prom- nium : ut teiiia feria ad boram nonani pulmentum
pluaria regum? Yideamus in arbore folium sub ipsis habeatis, quinta vero ferla secunda vice reficilis.
pruinis biemalibns lapsabundum, et consumplo au- A feslivitaie vero S. Joannis usque ad Idus Septem-
tumnalis clementise virore, jamjam pene casurum, bris. teriia et quinta feria tenetur bina in die refe
ita ut vix lamusculo, cui dependel, inliaereat, sed clio : reliqnis vero qiialuor diebusservetursolitomore
aperlissima levis ruinse signa prsetendat: inhorre- jejuniuiii. Ab Idibus vero Septembris usque in Pa-
scunt fiabra, venti furentes hic inde concutiunt, bru- scha Domini, quinque diebus jejunium sine intermis-
malis iioiror crassi aeris rigore densalur; atque, ut sione tenetnr, salvo eo, quod semper infirmioribus
magis stupeas, deflueutibus, reliquis undique foliis fratribus, humorumque ihsequalitatem patienlibus,
ierra sternitur, et deposilis comis arbor suo decore prout necesse ftierit, misericordiier sttbvenitur. Ne-
nudatur; cum illud solttm nullo manentepermaneat, "* . mo autem me mendacii lemerarius arguat, dum me
«t velut cohaeredum superstes in fralernae possessio- nnn extraneis loqui, sed his, qui rem peritenove-
-nis jura succedat. Quid aulem intelligendum in hu- rint, praesenlibus haec narrare considerat: el, certe
jus rei consideratione relinquitur, nisi quia nec ar- non innnerito erubeseerem, si inler discipulos ve-
boris folium potest cadere, nisi divinum p.aesumat ritaiis, ipsis scientibus, commento fallacioe deser-
imperium ? vireni.
\ Quidergo mirum, si, defluentejam ex maxima parte Eisi enim eos, qui posimodum audituri sunt, hu-
monaslico ordine, quosdam servos suos ommpotens jusjei pienitudinem fraudare non debeam, malo ta-
Deus inperferendo diversar.um tenlationum Jabore men ex eo, qttodest,. salva verilate relinquere; quara
«orroboral, qui el quaevultin arboribus folia, caele- id, quod non est, vana persuasione jactare. Ecce
ris decidentibus, ligat? Uude non immerilo scrutalor enim de duabus illis quadragesimis, quae ^el Nata-
ille divinaj palientite B. Job: « Qui facit, inquit, lem Domini, vel sanclum Pascha proecedunt, licet
magna, et incomprehensibilia, et mirabilia, quorum ego taceam, vos lamen seilis, quia nonnullihie sunf,
non est munerus '{Job xi). J Quapropter immensas qui absque diebus Dominicis, dupiex illud quadrage-
Creatori meo gratias refero, qui me indignum mi- simale spalium lolum jejunando transcurrere so-
nisterii locum habere voluit in conventu non multo- , . leanl, exceptis tribus solemnitalibus,^S. videlicet
«iii, sed bonorum, quos milii neeesse sit ad patriam Andreae, et sancli Benedicti, et Annuntiationis Do-
redeundo praecedere; sed gaudendum csl, si fraierna minicse. Per alias autem festivilales, quae magnae
possim vestigiaparilieomiatione lenere: utfruciuni, qtiidem, sed adeo non sunt proecipuae,sive in qua-
qui nequaquara mihi ex spatiosa lerra colligitiu', dragesimali tempore, siveper lolitis annicurriculum,
uberius videalur angusiae fertilitalis recompensare cellerarius cum his, qui juxla ecclesiam coinmoran-
.provenlus. itir, cuni duodecim celebrent leciionibus, aique si
Volo antem, fralres mei, de vestrae conversaxonis priori videiur, aliqua illis misericordia refectionis
ordine pauca perstringere, ut quod in vestiis nunc impcndiiur. Creierum hi, qui stint per cellulas con-
vivis operibus legilur, eliam apicibus traditum ad siiiuti, uina lectione corttenti, dum foras minirae
jjorum, qui nobis in hoc loco successuri sunt, noli- prodeanl, jtji-nuni suum ex more consei'Vi.ni.
tiam transferalur: quatenus el si non contigerit eos Jejunare autem illos diximus, qui panem cum
ad altiora conscendere, eamdem saltem vivendi rc- sale et aqua percipiunt: ubi aulem pra^ler hajc alind
gitiam, quam vos tenuisse didicerint, et ipsi studeant aliquid additur, perfectum jejunium non vocalur.
fideliter obscivare:ut qui habitaiionis fueriiit suc- Solebaut autem hic quidam et Dominicis diebus
PATROL.-lZXL\. 11
 35.1 . S. PETRI DAMIANIOPP- TOMUS SEU PARS. III. — OPUSCULAVARIA. 552
tilriusque quadragesimaecoctionibus abstinere, quod A tur. Danlur autem ex more tria millia scoparum
nos ob reverentiam sacrae diei prohibere curavimus. pro unius anni poeniienlia, sive viginli psalteria,
Famtili auiem, qui nobiscum sunt, per totius anni aul viginli quinque missse.
circultim tribusper hebdomadam diehus tenenl ex De psalmodia vero consuetudo est, ut cum duo
more jejunium. In illis autem duabus quadragesim;s fralres simul commoranlur in cella, duo persolvant
quatuor dies convenienter observant, exceptis his, in die psalteria, unum pro vivis, alterum pro defun-
qui in via longius diriguntur. A vino autem, ut no- ctis. Et illud quidem, quod est vivorum, cum illis
stis, -aliquanto leinpore continuimus; ita ut neque dicilur additamentis, quaj bealus Romualdus appo-
laici, neque exlrinsecus venenles, vel cliam in Pa- suit; quod vero pro defunctis cum novem Iectionibus
schaDomini, aliquid hic, praeter aquam biberenl ; dicitur, tribus nimirum pef quinquagenos psalmos.
neque vinum hic, nisi pro sacrificio haberetur. Sed Qui aulem solus moratur, Psallerium quidem vivo-
quoniam et hic manenles cceperunl aegroianles de- rum totum per singulos dies adimplet: defunctorum
ficere, el quidam ad eremum transire cupientes, hu- auiem sive medium, sive lolum, juxta quod virium
jus rigoris observanliam penitus abhorrere; fialer- possibilitas adminislral. Horarum autem psalmodia
iioe, 324 s've> ul verius dicam, eommuni imbecil- canonica omnino, sieut in momtslerio , ita hic per
"lilali dispensalorie condescendentes indulsimus, ut B ordinem, tota nihilominus adimpletur.
vinumhic servato sobrielalis moderamine biberetur: 325 Hoc autem inler caetera praetermittendura
ul quod cum Joanne non possumus ex toto relin- non est, quia in cellulis continuum lenetur, sicui
quere, saltera cum Timotbeo Pauli discipulo studea- revera in oratoiio, ex more silentiuni : nec proeter-
mus infirmo slomacho sobrie, ei humililer mini- mittilur, ul illic aliquis vel pro confessione loquatur;
strare (I Tim. v) : et qui prorsus abstemii esse non excepto si priori visura fuerit, ul novitiis, eorum-
possumus, esse saltem sobrii sludeamus. Yerumta- que instituloribus ad lempus aliquanlulum loquehdi
men in praediclis duabus quadragesimis consueludo licentia concedatur. Si quid aulem loqtti indigent,
tenuit, ut neque monachis, neque laicis vini vel ad ecclesiam prodeuntes, quaeque sunt necessaria
eliam piscis perceptio concedatur. Pulmentum quo* manifestant.
que in eisdem quadragesimis nunquam sil-praeler lllud eliam non minima pars pceniteiitiaj est, quod
unum, nisi his qualuor festivilalibus, scilicelB. An- omni tempore, sive aestate, sive hieme, non ealceis,
dreae, S. Benedicli, in Dominica Palmarum, et Ccena non ocreis utunlur in cellulis; sed nudis semper cru-
..Domini,quibusnimirum sacratissimis diebus pisces, ribus, et pedibus constieiudo est permanere, exce-
. el vinum cum gratiarum aetione percipiuntur. ptis his qui gravi molestia infirmitaiis urgentur.
In Sabbato aulem sancto, nec non et vig.lia Na- C Regulare aulem est monasteriis, ut bi qui iii viam
talis Domini, ut labor ecclesiastici relevelur officii, diiiguntur, foris non comedant, si eo die sper.uit
>totumpanem, qui voluerint, comedunt: alium vero reverli • cui videlicel observanlise illud etiam apud
«ibtim sive laici, sive monachi penitus non admil- nos additur : ut sive ipso, sive alio die fuerit quis
.tunt. Tres autem solummodo oclavaeper annum ita egressus, jejunus semper ad eremum revertatur.
celebrantur, ut jejunare hic nemo cogatur , id cst, De caeteris vero monasticae institutionis observa-
DominicaeResurrectionis-, el sanctae Penlecostes, tionibus quidquid in regulari, el districto monaste-
atque Natalis Domiui. Sed quibtisdam, quia propter rio tenelur, ideni eliam hie caule, et solerter nihilo-
desueludinem [f.consueludinem] graveest totius heb- minus cuslodilur : videlicet de pTomptissima obe-
domadaebinam conlinuare refeelionem, quandoqui- dienlia, ut quodcunque praacipitur, fervcnlissime
dem hoc humiliter expelunt, jejunare aliquantulum peragatur : de non dando , vel accipiendo sine jus-
pro misericordia concedunlur. Consuetudoest autem sionejprioris : de proprio non habendo : ut dum sunt
ifatribus in dtebus Dominicis omni tempore, prseter in claustro, quod esl juxla ecclesiam, sive in feslivis
quadragesimas duas, duo habere pulmenta; in abis diebus, sive omnibusincompetcnlibushorissilentium
vero diebus unum solummodo.Et de jejuniis quidem teneant: ul in capilulo, in oralorio, in refeclorio
isla sufficiant. fj l egularem consuetudinem non postponant: ut cum
In cseteris auiem spiritualis exercitii sludiis, quse bospilibus non loquanlur, alque ideo a cellulis us-
«iteonlinui fervoris instaiilia, qusesollicitudo, quam que ad ecclesiam sive venienles , sive redeuntes, a
vigil etopcrosa frequenlia, limeo dicere : ne mihi censura silenlii non recedant; et mulla hujus gene-
similibus, desidiosis videlicel, et negligentibus vi- ris, quaenimirum nos idcirco enumerare postponi-
dear onerosus exislere, atque eorum in me aliqua- mtis, quia laciniosi styli faslidium devilamus. Taceo
tenus invidiara concitare : hoc lamen mihi liceat, de viliiale spontanea, et asperilale vesliuin, de
quia lanta est diligentia in flesionibus genuum, in duriiia, de ausleritale cubilium, el de districla cen-
disciplinis scoparuro, et in eaeteris hujusmodi, ul sura silentii, de amore perpeluae inclusionis.
cum quilibet poenilens incertae mentis melu, injun- IUudsane cuncla videtur excellere, illud omnihus
ciampojiiitentiam per hsec remedia implere praeci- sancte viventibus digne censetur virtutibus eminere,
pitur, brevi tempore longa pojnitentia consumaiur, quod tanta est inter fralres charitas, lanla unilas
salva tamen consuetudine, ul si postmodum vila volunlatum vicarii amoris igne conffata; ul unus-
tiominis in longum ducitur, jejunium non relinqua- quisque se non sibi, sed omnibus nalum credat:'
&5 , OPUSC.XIV. — DEORDINE EREMIT.,ETC. 55i
tibi subditi fuerint, non declines a bono
quod alienum est, ipse possideat: et quod suum _.Lhis qui
est, in omnes extenso amore transfundat. tramite , per quem in hoc loco nunc inceditur, non
Hoc mihi eliara non mediocriler placet, fratres abcrres. Pudeat vos ab iilorum nobilitale fieri vi-
mei, quia si quis inler vos debilior apparuerit, mox vendo degeneres, qui facti estis habitaculo succes-
omnes cerlatim, quid patiatur, inquiritis, ut se de sores. Absit, ut divini obsequii census veslro lem-
solito rigore remiltere non moretur, inslantes, et pore videalur imminui, qui Deo ex hujus loci reditu
noii solum necessaria qusequesuggerere, sed eliam solebal antepersolvi: non imparquippe peusum de-
vosmetipsosad ejus custodiam ultroneos gaudeiis biti iiiuneris exigit. qui possessionem suam novis
offerre. agricolis antiqua censitain pensione locavit.
Illud etiam siientio prajleriri dignum esse non du- Non ergo vos per spatiosae viae laiiiudinem dele-
clmus, quia cum frater quispiam ex noslris obieril, clel incedere, qui jubemini per angustam porlam,_
unusquisque pro eo seplem dies jejunat, septem quae ducit ad vitam, intrare (Matih. vu). Slricta
discipiinas cum miflenis scoparum iclibus accipit, namque via est quaeducit ad coelum; ampla autem
ad mona-
septingentas meianaeasfacit, Iriginla iusuper Psal- est, qusemergit in tarlarum. Non ilaque
teria ex more decantal, conlinuis quoque triginla sterialem laxitudinem ab eremitica vos libeal di-
pro eo diebus missarum sojemnia specialiter cele- .B strictione descendere: et,relicta lege spirilus, carnis
branlur. Haecigiiur hujus loci regula nulla voti va- illecebris et lenociniis consentire. Et quidem bona
rietale postponilur : haecconsueludo circa defunclos sunt illa, sed isla meliora. Et quid est aliud a me-
-districla 326 prorsus et inviolabili semper obser- lioribus ad bona descendere, nisi ab excelsis ad
vatione'tenetur. Si quls autem forlasse novilius, vel humilia declinare, a recto cursu posl tergum redire,
•quolibet modo morle praevenlus, injunctam pojni- ab ardore spiritus in leporem noxium defervere,
teniiam consummare non potuit, mox ut ad fralrum atque sicpaulatim snblimibusin praecipilium ruere?
notitiam res patefacia pervenerit, cum magno fer- 327 R&c igimr pauca, quae scripsi, successor
vore tota pneniieniia parili facla inter eos divisione, mi, sedulus inspice : alque ad imprimendum for-
suscipilur : et quantalibel sil, brevi spatio per di- mara tuse luorumque -conversationi, quasi quoddam
versos afflictionummodos ovanter -expletur. Felices signaculum tene. Nunquara apud te hsee depravetur
nimirum divilisecharitatis, quaegratis se nori modo iiriago : nunquam tuo teropore hsec salularis forma"
vlventibus ingerunl, sed et mortuos prosequuntur. per incuriam deleratur; ne, quod absit, paracharaxi-
Felices, inquam, quaj illic nobis ex aliena bonaevo- mus pro nummo moneta degeneranle procedat. Et
luntaiis uhertaie sueeurrunt, ubi proprii operis sup- eerte non ignoras, quia falsarius trapezita, qui mo-
plemenla deficiunl : et cum jam dislricle a nobis iC netariiviolasse convinciiur, plerumque judiciali cal-
non babentibus, quidquid debemus, exigitur, exfra- culo manus abscissione mullatur.
ternae cbaritalis abundanlia debiti noslri libra eom- •Utautera ad haecobservanda nullus excusationi
plelur. pateat locus, juxla id, quod exiguitale loci humilis
Pauca hacc de ea, quae nunc est, lrajus ereroi competebat, studuimus eolenus possessiones acqui-
conversalione sufficiant, ut per haec, quse hreviter rere: ut praedictum fratrum numerum possis, nisi
annolanlur, valeat colligi quid ex his, quae silenlio exercendi cura defuerit, susleniare. Librorum quo-
praelermissa sunt, debeat aestimari. Sed ecce,fra- que numerum non minimuin dereliquimus, ut fratri-
tres charissimi, dum de vestrisvirlutibus aliquid bus noslris, qui pro nobis orare dignentur, medi-
vobis praesenlibus refero, limeo cerle simul et tandi copiam praeberemus. Bibliolhecam namque
erubesco : timeo scilicet vos offendere; erubesco, omniumVeleris el Novi Teslamenli voluminum,licet
ne videar asseniationibus deservire, Sed ad hoc cursim, ac per hoc non exacte vobis emendare cura-
scribendum, tesle conscientia, bonae me inlen- vimus. Ex passionibusquoquebeatorum raartyrum ;
tionis sludium provocat, fralernaj salutis amor in- ex homiliis sanctorum Patrum; ex comnienlariis,
sligai : quatenus non solum vobis talia scribendo allegoricassacraj Scripturae senteutiasexponenlium,
consulere, sed el posteris vestris valeam longius D Gregorii scilicet, Ambrosii, Auguslini, Hieronymi,
providere. Nimirum , ut et vos isla legentes studea- Prosperi, Bedae,Jlemigii, eliam et Amalarii, insuper
lis ei, quod semel ccepislis, bono operi perseveran- et Haimouis, atque Paschasii, divina gralia noslris
ter inslstere : el illi in his discant, quid de noslra allubescente laboribus, plures libros habetis, qui-
debeant imitatione tenere. Quia enim in hoc loco, bus vacare potestis; ut sanciaj animoeveslraenon so-
nisi divina providentia aliter senserit, non diu post Iumoratione crescant, sed et leclione pinguescant.
spero me habiturum esse sepulcrum : non minus sum Ex quibus nimirum codicibus nonnullos pro rioslra
de futura hujus Ioci religione sollicitus, quam his, possibilitate correximus; utin saeraedisciplinajstu-
quae suh praesentiaversantur, inientus. Unde te, o diis intelligentiaevobis aditum panderemus.
prior, quicunque mihi quotuslibet in bujus loci ad- ClausU-umquo.quejuxlaecclesiam construi 328
ministralione sticcesseris, per advenlum Domini hac inteniione censuimus; ut si quem adhuc inolita
noslri Jesu Chrisli, per terrorera divini judicii, te monasteriahs ordinis consuetudo delectat, habeat
lacrymabiliterobsecro, per nomen le divinte maje- ubi in prsecipuis festivilatibus solemniler ex more
stalis oblestor, ul ab hujus observaiitiseregula, cura procedat: cui et processioni crucem argenteam sa-
 555 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUSSED PARS III. — OPUSCULAVARIA. 55(3
lis idoneamprocuravimus. Ejttsdem quoque inien-, A familiavis inopia non gravaret. Underogo,' fratres
- lionis sludio , imbecilliiaii fragilium consttlemes, cbarissimi, quicunque mihi estis in hujus loci sacri
ctiamtinlinnabula, alque bechinia,diversaquedivinoe habitaculo successuri, ut qui vobis ante consultii,
domus ulensilia comparavimus. Calices quoque duos quam hnjus vilse habereiis ingressum; vos eliam
nrgenteos pulcherrime deattratos hac vohis raiione me pia vicissiludine veslris adjuvelis oralionibus
providimus; ut cum sacra Dominici corporis et jam defunclum ; et qui vobis paravi locum religiose
sanguinis mysteria vullis accipere, slannnm, vel vi- vivetidi, vos mihi copiam acquiraiis indulgeniiam
"lius quodcunque metallum vestris labiis nequaquam promerendi. Ecce, fratres mei, fui quod eslis : et
necesse sit adbibere. Conspicua uihiloinimis sacro- emensus sum , quoti transilis. Praeslo vobis sunt
sancto allari tegmina, el celebrandis missarum so- qusedeserui; propinqitum est quo perveni. Sic igi-
lemniis preiiosa conttilimus ornamenla. lur compendium veslroe mortalitatis excurrite; ut
Haccomnia, fraires, nos non sine labore quaesi- elapsisvanis, quaeleraporaliter tianseunl, ad bona
virr.us, ul vobis laboris impendia tolleremus : tanto- perveniatis, qusebis perpeiuo mansurasuccedunt.
que liberius se vester animus ad alta sustolleret, Sit nomenDomini benedictum.
quanto minus hunc ad providenda sibi infirma rei •a__ B

32933ci
OPUSGULUM DEGIMUM QUINTUM.
DE SIL3KCQNGREGATIOMS INSTITUTIS. AD STEPHANDM MONAGHUM.

ARGUMENTDM. — Stepliano cuidam qui ex cojnobio acf eremum emigraveral, eremiticse vitae, et conver-
saiionis praecepta desiileranti depromit : nee non eremitarum, quibus ipse prseeral, regulas, el vivendi
inslitula exponit; saluberrima inlerim monita immiscens,'ut rudem adhiic, et hnjusniodi viserationis
inexpertum ad iiisidias'cacodaeraonissuperandas : dura, et aspera quajque perfei-enda: et denique ad
omnes perfecli eremitaenumeros implendos gradatim perducat.
Cbarissimofrairi STEPHA.NO, amore supernae cha- C gentibus infruciuosum esse non credimus, cum ad
riiaiis incluso, PETRDS uhimus crucis Christi servus, petfectionis cuimen praecepla qtiidem moveant, sed
salulem in idipsum. exempla compellant.
Honestoepetitionis tuae, dilectissime fili, vota sus- CAPUT PRIMUM.
cepimus, quibus te per nostrae admonitionis apices De soli.arim vitce laudibus.
eremilicae viloe regula postuias informari. Monaste- Vere, frater, ut dieilur, ipsius rei notam fixisli,
rialem quippe laliludinein fugiens, mox fervido spi- cuni ad Deumredire.non per qualemcunque, sed
ritu cellulosle carceralibus angustiis inclusisti. Nou per auream viam laudabililer elegisti. Nc-cad hoc te
«conlemnendaplane pelitio.nec oliostim,vel inepium prudentia hunianiiatis impulit, sed divinus proeul
negotium : sed si exsecutor invenirelur idoneus, dubio Spiritus incilavit. Hoecesl enim via, quaein-
-eliam posteris non mediocriter profttturum. Nos au- ter reliquas ad suniina lendenles eminens, et excelsa
tem, qui in hujus pi'ofessionis via neminem vivendo est. Interini per se currentem jam ponil in pairia:
prajimus, caeleros loquendo praeire, velut indices, et eum, qui adhuc versatur in labore, jam quodam-
sive judices ilineris, lemerarium judicamus. Prse- modo recreat, et consolatur in requie. Haecnim':-
poslerum quippe est, si lingua lanquam magisterii rttm via per se commeantiura gressus neque spinis
super alios arripiat ferulam, cujus adhuc vita fla- D solliciludinum pungit, neqtie luto negoliorum saecu-
gellis obnoxia exhibet clienlelam. Sed qui calcato larium impedif. Porro haec via spatiosa simul et
pfopriae voluntatis arbitrio obedire Deo per omnia angusta : sed boc modo, ut quisquis per eam co-
•decrevisli,dignumprofecto est tuis quoque petitioni- mile cojjesti desiderio gradilur, elpropter angustias
bus a fralerna charilate non segniter obedire. noxie non impingal, et UTOpterlatitudinem a recti-
Quapropter in angusto positi, dum el tuis deside- tudinis linca sion diverlat. Nam elsi incipientihus
riis satisfacere cupimus, et tamen propriaemensurae plerumque stricta, vel difficilisvideatur, non lanien
metas excedere non audemus, lutum nobis arbilra- mox, nisi quod absit, fides desit, inconstanli pusil-
nrar, et integrum hujus quidem institulionis prae- lanimilale deseritur : assuetis auiem et perfectioni
cepla non edere; sufficiat aulem, quod in nostra jam propinquanlibus, vel hserentibusfacilis quidam,
fieri congregalione conspicimus, et experti sumus, et quodammodo lala via videtur eremilica vita.
simpliciier explicare. Nec lam quid ab eremitis fieri Nunquam lamen a porlanda posi Jesum cruce de-
debeat, generali definitione prsescribimus, quam fieiunt, dum et proprias volunlales reprimunt, et
quod in hac eremo fiat, cum de loco, tum persona adversus cogilationem suarum tentamenla'confii-
•specialiler mtimamus. Quod lamen ex charilate le- gunt. Duxisti, frater, uxorem, quam non quidem
 557 OPUSC. XV. — DE INSTITUTIS ORD. EREMIT. 558
cum uxoribus Jacoh vel a gignenda sobole sterililas ,A Rcdemptor nosler, illucescente jam videiicet Evan-
privet, vel a venusiale vtiltus lippitudb 331 dede- gelii graiia, eremum consecravit. Tesle Marco, qui
coret; sed illam profecto, quae sitel euiiiiLia fe- post enarralionem baptismi, praeslo subintulil: t Et
cunda, et cuni Rachele formosa. Nimirum ut et statim Spiriius expulit eum in 332 desertum , et"
libi clarescat obtulus ad videndum principium, et erat in deserto quadraginla diebus, et quadraginta
plurimi nobiies tul fervoris imiteutur exemplum. noctibus, et tenlabatur a Satana, eratque cum be-
Haec profeeto est mulier, de qua dicitur : ! Quia siiis (Marq. i). » Baplista quoque Joannes hujus
fbrlimdo, el deccr esl indumenlum ejus ( Prov. professionis asserlor non mediocriter exstitit, qui'
xxxi). i Solitariae nempe conversationis officium sine humano vielu in deserto vivcre non humana
est, iit sic desudet quis in magni operis fortiludine, virlute decrevit (Ibid.).
qualenus semper sollicilus sit in' exhibenda decori 'CAPUT III.
animi puritate. Baec est, inquam, de qua rursus De duplici eremitarum genere.
dicitur: Quia « manum suam misit ad fortia, el Quapropteret ex ipsa naseentis hujus instilulioiiis-
digiti ejus apprehenderunt fusum (Ibid.). i Quia origine, et posterorum deinde succedenle processu
videlicet hujus vilae idoneus exseculor sic se per "manifesle colligilur, quod eremitarum ordo biparti--
majora opera ex desiderii fervore dilatat, ut eliam B lus est: quorum videlicel alii cellulas incolunt, alii
caulus quse sunt minima non relinquat. Hsec plane passim per eremi deserta gradienles, certas aedc-s
Mrartimqtie sororum Lazari sibi vindicat dignita- habere contemnunt. Sed qui per eremum spatiandO'
tem : quia et cum Maria sedens ad vesligia Domini discurrunt, anachorelse; qui vero cellulis contenti
ejus verbis inlendit, el cum Martha eumdem Do- sunl, usilalo vocabujo eremitse dicunlur : quibus ni-
minum diversis sanctarum virtuium epulis reficit mirura nomen eommune factum est speciale. Quan-
(Lue. xix ). quam hujus temporis fratres. superhum dncanl hoc-
Sed cur in describendis hujus sanctse vilaemerilis sibimet arrogare voeabulum, sed humilitatis causa
diutius immoror ? Plane ul eompendiosius eloquar,. poeiiilenlcs se polius gaudeani appellari. Anachore-
multaesunt viaj quibus ilur ad Deum ; diversi sunt larum autem jam tunc filii- Jonadab primiliae fite-
ordines in universilate. fidelium : sed in onmibus rant, qtii, sicul Jeremias testatur, vinum et siccram
bis nulla profecto via esl tam recta, tam ceiia, npn bibebant (Jer. xxxv). Habilabaiit porro in len-
tam expediia, aique cunctis supplantalbrite impa- toriis, et qnas nox compulerat, sedes habebanl. Hi
ctionis offendiculis aliena ; quia et omnes fere occa- denique scribunlur in Psalmo (Psal. cxxxvi), quod
siones, quibus peccari possit, eliminat: et plurima primi.capliviiaiem sinl sub hujusmo.ii persecutione
virtutum , quibus Deo placeat, incremenla conver- ^*perpessi : quia ab exercilu Ghaldaeortim vastanlc
Jat: Ila ut quodammodo facultales adimat delin- Judaeam, nrbes sunl introire compulsi. Hac vide—
quendi, et bonis operibus insistendi vim necessi- licel raiione, qtiod oppida carceres ducerenl, el dnl--
tatis imponat. Quod nimirum qui non dedignatur cis habitaculi requiem deserti solitudinem oestima--
inqnirere, in aliis nostrae parvitatis opusculis valet rent. Sed nos sanctis anachoretis, qui hoc tempore
expressius invenire. Huic ergo sanclae, et, ul vere aul rari sunt, aut nulli, solam reverentiam exhibe-
fatear, vivificaevitaj illud non incongruenter apla- mus, ad eremilas aulem omnem hujus dispulalionis-
tur, quod per Salomonem dicitur :« Muttae, inquit, arliculum vertimus.
filiae congregaverunl divitias, et tu sttpergressa es CAPUT IV.
universas ( Prov. xxxi). i Qua diligenlia ,resislendum camis ac diaboli tenla--
CAPUTII. lionibus.
De origine viim eremiliae. Quisquis igilur eellulam cum diabolo dimicaturus.
Verumlamen rei ordo postulat, ut antequam ra- ingreditur, et in arena spiriltialis praelii ferventis.
mos conversalionis allingam, ipsam radicis origi- animositale pecloris incitatur, ad hoc lotam suoe
nem solerter inquiram : et qui hujus inslitutionis mentis inlentionem dirigat, ul delectalionem carnis,
auclores fuerint, evidenlerexpediam. Djgnum sei- vel ad momenlum quidem jam ultra non sentiat;
licet arbilror foniem prius aspicere, ut post secu- sed sibimel, simul et mundo morluus yivat. Ad to-
rius valeam rivos baurire. lerandas itaque calamitales, alque miserias animum
Hujus itaque vitae normam., ul anieriora prae- praeparel, morti se pro Chrisio dcvoveal, diversis
teream, in Veteri Telamento Elias cojpil; Eliseus virtulum lelis lurabos menlis aecingat; omnia sibi-
"vero aucio discipulorum coffegio diialavii. In Novo met aspera, et dura praeponal; ut cum acciderint,
aulein Paulus et Anlonius non dissimili ab his non improvidus enerviter concidat, sed omnia
invicem proporiione credunlur. Dum constet juxia aequanimiter ferat. Plane sicut ffuvius ex. sui fontis
fidem gestorum quod el Paulus in eremo singula- origine perexiguus oiitur, sed proeessu longioris de*
riler vixit, et plures Anlonius 3nxhac professione clivii, rivis hkic inde confluentibus dilalatur : sic in-
discipulos enulrivit. Quanquam et hoc certe non icrior nosier bomo in sanclse conversalionis ilinere
laieat, quod et Moyses sub ipso tunc promulgatae, tenuis, et velul aridus incipit: paulaiim vero per in-
legis iniiio quadraginta annis populum per deserla crementa virtutum quasi rivis undique concurren-
duciaverit ( Exod. xxiv ); tolidemque diebus ipse tibtis convalescit.
 559 S. TETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 540
Quisquis ergo niliiur aninis fluenta restringe-, A moderale repletur cibis, caeieraqttoequemeriibrainfi-
re, juxta fonlis aditum, necesse est salagat ob- ciat viliis.fLingua vero reslriiigilur, quia indiscipli-
slacula conveclare : ut ubi nondtim amnis, sed nale Iaxala, supernaegraliae vigore animam vaeuat,.
333 adhuc rivulus cernitur, illic obicibus impjctis 334 et a stalu salutiferi rigoris enervat. Verum-
facile reprimalur. Qui ad aulam quoque regiam pro- lamen modus atque discretio in lalibus est adhiben-
perare dispouit, in ipso demum expeditionis exordio da; ne quod indifferenler agilur, vclut onus impor-
cum paucis egreditur : conffttentis autem sublnde tabile, per intolerantiam pusillanimiler deponalur.
numerus socielatis augetur. Quisquis deniqtie huic Sicut ergo supra piomisimus , quaein hac eremo
struit insidias, non procul a domo, unde egreditur, vivendi regula teneatur , breviter explicemus : ul
latilat : ul necduni constipaius mulliludfne cora- dtim hanc quasi quoddam vivendi melrum conside-
meanlium repenlinos imp.eiusnon evadat. Tunc au- raiionis tuae oculis apposueris , sive exeedeiis, sive
lem veraciter ad regem nostrum properanies iier inferius gradiens, ad hanc sedula intentione recur-
incipimus , cum rudes adhuc, novique lirones in rens, errare non possis.
spirituall mililia sacramerila juramus. Sed quia nee- CAPUT VI.
dum spiritualinm sludiorum agmine circumfuudi- Regulajejunii ac refeclionis.
mur, necdum perfectionis virlutihus r-oboramur; " Ab Idibus itaque Septembris usque ad resurreclio-
tunc veternosushosiis ante ipsum egressionis nostroe nem Dominicam, quinqiie per hebdomadam diebus
veslibulum insidias praeparat, ibi versuliaesuae do- lenetur hic ex more jejunium. Ab octavis aulem
los, ibi malignilalis artes el laqueos, ibi decepiio- Paschalis festivitalis usqtie ad sextumdiem Pente-
num machinas, et omnia pesliferaecalliditatis argu- co tes, quatuor lanlum per hebdomadam diebus
menta concinnat : qualenus rivuin adhuc lenuem jejunium celebraiur. Hac vitlelicet discretione ser-
boni operis ohslruat, et gradientem, aniequam com- vala ut propler Dominicumdiem, de cujtis speciali
meantium agmine fulciatur, exstinguat. reverenlia nullus addubiiat, eliam terlia el quinta
Sed inler lias jaculorum crebrescenlium grandi- feria bis in die reficiant fralres. Illo enim lempore
nes, inler islas bellorum ingrtientium tempestales, licet aliquanlo remissius vivere : tamelii minime
Christi miles non forraidine conlabescat, non fra- prohibeantur monachi auctoritale sacrorum cano-
ctus Taboredeficial; sed invictaj fidei clypeopraemu- num jejUnare. Ab oclava vero Penlecostes usque ad
nitus, quo acriora infeslantiumIuctatorum cerlamina NalivitatemB. Joannis, lerlia quidem feria pulmen-
loleraf, eo certius de vicina Dei atixiliantis aspira- tum fratribus hora nona lribuitur, quinta vero feria
lione confidal. Nec prorsus addubitet, quia si primse refeclio iteralur. Porro a feslivilate S. Joannis usque
lenlalionis articulum illsesus evaseril : paulo post ad Idus Seplembris, terlia ei quinla feria bina refe-
roboralus, et validus, terga vertentibus ac succum- ciio in die tenealur : reliquis vero qualuor diebus
benlibus suis adversariis, praevalebil. Idcirco nempe jejunium ex more servetur. Salvo videlicel eo, quod
insidialor spirilus lolum fel suaenequilisecirca novi- si quis inler fratres inflrmari conspicitur, mox illi.
lios evomit. Ideo omne virus artificiosaeac decepto- proul nccesse fuerit, misericordiler subvenilur. In
riae callidilafiseffundit : quia non ignorat, quoniam festivitaiibus duodecim lectionum , quaecunqueve-
' si lunc effectuin
perversi conatus amiserit, opportu- niunt ab Itiibus Septembris usque ad Resurreclionem
niiatem laedendiposlmodum non habebil. Imo qni Domini, semel tantum Teficiant fratres; exceplis
supplanlare non potuit, ruinae postmodum turpiler videlieet his solemnitatibus, omnium sanctorum,
subjaeebit; el qui rudi non praevalel, exercitalo sue- S. MarlinielS. Andreae,hebdomada-NatalisDomini,
cumbe.i. et uno die Epiphaniae, et Hypopanti. Quibus nimi-
CAPUT V. rum diebus iteralur pro more refeciio. In caeteris
De quiete, silenlio, el jejunio, eremilis ptweipue aulem fesliviutibus una tanlumraodo sinl refectione
•', necessariis. contenli.
Notandum autem, qu'a cum onmibus ad oelerna n Nolandura autem, quia non omnes, quaj in mona-
feslinaniibus universseviilules animi sinl habendae, sterio,etiam in eremo celebranturfestivitaies. Et hse
solitariseyitae proposito iria sunt praecipueexteriora quoeillic fiunt, plerumque transmutantur, ul autin
videlicel, congrua speciali proecaeteris obseivatione lertia, aut in quinta feria celebreniur : exceplis ni-
tenenda : quies scilicet, silenlium , atqtte jejunium : mirum prsecipuis feslivitalibus, quaeob reverenliam
et caetera quidem instiumenla jtislitiaj in sola ple- dignitalis nuitari non possunt-Plerasque aulem festi-
rumque devotione, vel habitu; isla autem in exer- vitales, quae non adeo sunt praecipuse, sive in qua-
citio debent familiari qttadam sedulitale versari. dragesimali teinpore, sive per toiius anni curricu-
Sicut enim sacerdotis esl proprium sacrificiis offe- lum , celleraritts cum his qni juxla ecclesiam com-
rendis insistere, doctoris est praedicare; ita ni- moranlur, cum duodecim celebrent leciionihus: at-
hilominus eremilae officiumest, in jejunio, silentio- que si priori videtur, aliqua illis , rarissime lamen ,
que quiescere. Unde non frtistra ieperilnrab anli- misericordia refectionis impendatur. Caelerum ii
quis vitae hujus institutoribus dictum : Sede in cella qtii per diversas sunt cellttlas constituti , durii foris
tua. et reline linguam tuam, et venlrem,ei salvttseris. minime prodeant, trina leclione contenti, jejunium
Vemer siquidem reprimendus esl, ne dum ipse im- ex more conservenl. Jejunare auiem illos dicimus,
Ul "
OPUSC. XV. —DE INSTITUTIS ORD. EREMIT. 5i2f_
qui p nem cum sale et aqua percipiunt. Ubi prreter ,i tibus , sancti seilieet Andreae, B. Benedicli, et Do-
haee al ud quid additur, in eremo jejtmium non vo- minica palmarum, et CoenaDomini: quibus nimirum
caiur. Duabus auieni illis quadragesimis 335 111S 8 sacratissimis diebus pisces, et vinum excellenlium
vel N UlePoaiini, vel sanclum Paschaprsecedimt, solemnilatum laetitia invilante percipiunt. In Sabbato
iionnulli fralres hic sunt, qui totam hebdomadam . atitem sancto, nec non et vigilia Nalalis Domini,
jejunando transcurrunt; et quotidie, exceptis Dond- nt labor ecclesiastici reievetur officiitotum panem,
nicis, in pane et aqua vivunt. Quidam eliam fraires 33© <mi voluerint, comedunt: alium vero cibum,
in uiriusque qua2r.igesimaj non solum quibusque sive laici, sive monacbi penitus non admitlunt. Tres
festMtatibus, sed et Domincis diebus coqui- autem solummodo octavae per annum ila celebraiir
na.ibus abatinent. Quod nos in Dominicis diehus tur, ut jejunare bic nemo cogatur, id est Dominicse
primo quidera'propter excellenliain sanctae Resur- resurrectionis,.et sanctae Pentecostes, atque NataliS
rectionis curavimus proliibere, sed rursus coacli. Domini. Sed quihusdam, quia propter desuetudinem
sumus fraterna supplicalione permitlere..Vescunlur grave est lotius hebdomadse binam contihuare refe-
aulem pomis , et herbarum radicibus , ac legumini- ctionem, quoniam quidem boc humiliier expetunt*
bus infusis, vel etiam elixis. jejunare aliquanlulum pro misericordia conceduntur:
Nec iilud plane silenler omittimus, quod in qua- B quanquam in octavis Pentecostes-et ecchJsiaslica
drages;mseulriusque principio omnes monacbi, nec- tradilio, el Patrum decernat auclorilas jejunandum?
non et laici trlduanum jejunium districte eonser- In reliquis vero oclavis quarumlibet festivitatum,
vant: ita ut qui a percipiendis alimenlis omnino se ecelesiasticum quidem.prout regularis ordo poslrilat,,
rcompescere nequeunt, solo lamen paae siinul" et tenemus ofucium, lenorem vero consueli jejunii noa.
aqua contenti vivant. Est aulem consueludo fratri- mtttamus.
bus omni tempore duo in Dominicis diebus habere CAPUT VII7
pulmenta, propler duas scilieel quadragesimas su- De servofum disciplina.
perius nominatas : in quibus per omnes , el Domi- Ut autem lota domus_Dei sub regulari custodia,
nicas videlicet, et sanctorum feslivilates , uno dun- et discipiina teneatur, et unumquodque membrum
taxat probantur esse contenti. Cajteris autem diebus, operetur in corpore, jtixta suse proprietatis oflicium,
quibus niniirurcUemperatojejunio remissius vivunt, fjmtili quoque, qui huic loco deserviunt, ab-assi-
si bis in die comedunt, duo illis pulmenta fiunt, gnato sibi vivendi ordine non recedunt : qui iiimL-
prandenlibus unum, coenaluris allerum exhibendum. rum per lotius annalis spalii cursum tribus per he-
Sin autem una sit refectio'tanlum , unum sil nihilo- bdomadam diebus tenent ex more jejunium. In ill.s
miuus et pulmentum. Quod autem in Dominicis C aulem duabus quadragesimis qualuor dies jejunia
diebus duo hic fieri solere pulmenta meminimus, .dedicant, exceplis his, qui in viam longius dirigun-
constat exlra eremilicam regulam idcirco fuisse tur. Porro quocunque prodeant, omni tempore car-
permissum , quia perraro huc ab exlraneis oblatio- nibus non vescunlur : proprium eliam aliquid habere-
num deferatur exenium. Caeterum ubi locus fre- nihilbmfnus, sicut et monacbi, prohibenlur. Nom-
quentaiur devotione fidelium , cessal procul dubio nulli- quoque ad audiendi Psalterii vigilias maturius-
geminatio pultnentorum. surgunt, cum bis videlicet fratribus, qui apud eccle-
Unde fit ut in illa eremo , quam auctore Deo in siam commoranlur. Promissionem aulem ingredien-
latere Suavicinii montis ipsi construximus, pulmen- tes hane faciunt : Ego fraier N. promillo obedien-
tum praeter unum , cunclis aeque lemporibus penitus tiam et perseveranliam omnibus diebus vitm meoetn
ignoretur. A vino autera aliquanto tempore conti- hac eremo, qum est mdificata ad honorem Dei,. et
nuimus, ita ut neque Iaici, neque extrinsecus venien- sanctmCrucis; pro limore Domini noslri Jesu Chri-
Ies, vel etiam in Pascha Domini aliquid hic praeler sti, et remedioanimm mem. Quod si aliquo unquam
-aquain Liberent: neque vinum hic, nisi pro sacri- tempore hinc fugere, vel abire tenlavero; liceat servis
ficio haberetur. Sed quoniam et hic manenles COJ- Dei qui hic fuerint, me plena sui juris auctoritate re-
perunt segrotando deficere, et quidam ad eremiticam D quirere, et coarcte ac violenter in suum servitium
vitam transTe cnpientes, hu]us rigoris observantiam revocare. Scriplae ergo huic promissioni signum
visieban:ur penilus abhorrere, fraternae , sive, ut crucis ipsi praefigunt : et ab aliquo fratre coram
veiius dicam , communi imbecilliiati dispensatorie omnibtis lectam ponunt super allare. Monachi.aulem
condescendentes indulsimus, ut vinum servalo so- nullam promissionem faciunt, praeter eam tantum,
brietalis moderamine biberetur. Ut quod cum Joanne quae in jnonasieriis iieri consuevit; solo duntaxat.
non ppssumus ex toto relinquere (Luc. i),.sallem eremi nomine permutato. Enimvero et monacbis et
cum Titriolheo Pauli discipulo meminerimus infirino laicis inlroire volentibus, omnia dura et aspera
slomachoparcere, et bumiliter ministrare (Timolh.i); proponuntur : videlieet exlremitas, vel etiam nuditas
et qui prorsus abstemii esse non possumus, esse vestinm, penuria ciborum, propriae volunlatis aver-
saltem sobrii sludearaus. Verumtamea in praedictis sio, durLsimae correptionis asperilas, conttimeliae,_
driabus quadragesimis consuetudo lenuit, ut neque reprehensionum, laboris, et assiduaefatigationis in-
monachis , neqtie laicis vini , vel etiam piscis per- slantia. Hsec, et bujusmodimulla, quse nimirum nos
ccplio concedatur : excepiis his quaiuor feslivila- idcirco prosequi, et enumerare negligimus, quia haec
 543 S. PliTRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 5«
eadem in roonasleriis fieri regulari traditione me- A nicalibus, nec non et tolius hebdomadaecanticis ex-
minimus. pleatur. Ilis eliam non neglectis, quae in fine Psal-
337 CAPUT VIII. lerii videniur adjecta, videlicet, Te Deum laudamus;
De panis mensura, et spiriiuclibus exercitiis. Nunc dimUlis, Domine, servumtuum ;. duobusisym-
Panis autem eadem in evemo, quae et in monaste- bolis; Gloria in excelsis Deo; Paier nosler, cum fide
rio est mensura, bac tamen discrelione servata, ut cailiolica; poslremo Iilaniae cum oraiionibus ba'c
in diebus quidem refeclionis sive singulae,sivebinse, omnia cojjsueiofine concludunt. Psalterium vero pro
si lolum vult frater eomedere, repi-ehensioni non defunciis ciitn nove n leclionibus diciiur, tribus ni-
cogilur subjacere. In diebus vero jejunii, quia unus- mirum per ([uinquagenospsalmos : qui aulem.solus
quisque frater lances habet in cell.i, illis semper moratur fraler, Psallerium quidem vivorura lotuiti
libral, quod sibimel coenalurus anponat. Mensura" per singulos dies adimplel; defunetorum aulem sive
. aulem illa Iiiinc habet mqdum, ut superaddilo qua- mediurn , sive tolum, juxla quodvirium possibilitas
drae dimidio dimidium buccellse tolius appendat: administrat. Horarum autem psalmodia canonica
quadra videlicel remanente inlegra semis. Et ut omnino sicut in roonasterio, ita hic per ordinem
nulla dubielas super hujusmodi mensura remaneat, nihiloirinus tota persolvilur.
novem ornicum, vel tria anserum ova libraiis lar.ci- B CAPUT X.
bus lantumdem pensant. Etde jejuniis quidem, ctde De silenlii rigore
mensura ciborum isla suffioiant. Iloc autem inler caelerapraetermittenduni non esi,
In caeteris autem sphitualis exercilii studiis, quae quia in cellulis conlinuum tenetur, sicut reveraln
sit bic continui fervoris instantia, qnae sollicitudo, oratorio, ex more sileniium: neepermiltilur, ttt illic
qtiam vigil ct operosa frequentia, tiineo scribere ; alter alterum vel pro confessione loqualur, excepto
ne et meipsum forsilan eis cohabilanlem, etsi non si priori visum fuerii, ut novitiis, eorumque insiitu-
cooperantem, vana videar elaiione jactare. Hoc toribus ad lempus aliquantnlum loquendi licentia
tanttim mihi dicere liceai, quia non parva hic dili- concedaiur. Si quid aulem loqui indigent, ad Eccle-
geniia est in flexiouibus gcnuum, in disciplinis sco- siam prodeunles, quaeque sunt necessaria, manife-
parum, el in caeleris lnijuMnodi: quoenimirum, fra- stant. Esl enim revera, nt e.vperimentocognovimus,
ter charissime, quia eorunidem hoecsaiagentium vi- animarum magna destruclio, ubi passim fieri coffo-
vis vocibus claritis potes addiscere, non expedit hic qtiiiitn in cella permittilur. Nam duin infirroi qnique
omnia Iitleris atinolarc. ftatres, qui sub confessionis specie se invicem visi-
CAPUT IX. lani, breviler cxplcnl quod cojperant, ad alia se mox.
De psatmodia. ^ frivola etoliosa, data scmel procaci Iinguaj liberlate
De psalmodia vcro heec consueludo est, ut ciim dilalant: el obliti repenle quare convenerint, mox
duo simul commorantur in cclla, duo persolvant in fiatiibus sttis, vel eliam prioribus delrahunt: et
die Psalterla ; imiim pro vivis, alterum pro defun- qnos amare sinceriler, et pure debuerant, dente,
ctis. Et illud quidem quod est vivorum, ctim illis tit ita loquar, livido mordaciler rodunt. Deinde ad
diciiur additatiienlis, quae B. Romualdus apponit, saccularia transeunl, et qtiidquid est, quod in urbi-
quas eliam nos non gravemur inserere ; ne nos con- btis agitur, de eo in cellula dispulatur. Nccdum id
queralur forle novitius, quae sibi magnopere no- ad aures vulgi faroa pertulit, unde plerumque nion-
sconda suiii, praelerisse. Decursis plane quinqtie lium jam secreta complevil. Adde, quod absenlibtts
psalmis, proiinus subinfertur : Gloria libi, Trinitas, arhitris, quanlo reprebensionis securiorcs sunt,
cequalisuna Dettas, et anle omne smculum, et nunc lanto , quidquid linguae confluxeiinl, liberius fun-
el in perpeluum. Orale pro nobis, otnnessancti Dei, dunt. Sicque fil, ulqui purgandi sese causa conve-
ut digni efficiamur promiisionibus Domini Dei nostri nerant, cumulato linguae contagio a se invicem sor-
Jesu Chrisii. Patcr nosler. His expletis, mox subdi- didiores abscindant,
lur : « Adjulorium nostrum innomine Doniini, qui D CAPUT XI.
fccit cojlum et terram (Psal. cxxm). i El evolutis De monasticminstiiulionis observatione.
aliis quinque psalmis, lunc dicitur : Te DeumPa~- Illud eliam non minima pars pcenitentiaeest, quot!
tretn ingenilum, le Spirilum sanctum paracletum, san- omni iempore sive seslate, sive hieme non calceis,
ctam el individnam Trinilalem, iolo corde el ore non ocreis utuniurin cellulis; sed ntidis semper
cottfilemur, laudamus, alque benedicimus,libi glctia cruribus, el pedibus consuetudo cst permancre, ex-
ift saxula. Amen. t Domine Deus, in atfjutorium ceplis his, qui gravioriinolesiia infirmitaiis uigeniur.
meuni inienae, Domine, ad adjuvandum me festina. Regulare aulem est monasteriis (S. BENED.Reg.
Confundanlur, et revereantur inimici mei, qui quae- cap. 51), ui ii, qui in viam dirigunlur, foris non
liunt aniinam meam. Adjulor meus, et liberalor comedanf, si eo die sperant 339 reverti. Cui vide-
. meus eslo, Domine, ne lardaveris (Psal. LXIX).» licet observantiae illud eliam apud nos addilur , ut
Gloria Patri, et Filio, el Spiritui sancto. Quofinitorttr- sive ipso, sive alio die fuerit quis egressus, exceptis
_sus dicitur : Adjutoriutn nostrum in nomine Dotnini. praecipuis festivitatibus, jejunus semper ad eremum
33S H330igilur per quinquenos psalmos alternalim revertaiur : sin alias pccnitentia non deerit.
semper adduntur, donecPsalierium cumtribusDomi- De caeterisvero monaslicseinsiilulionis observa-
 545 OPUSC. XV. — DE INSTITUTIS QRD. EREMIT. 5i6
lionibus, quidquidin regulari et dislriclo monaslerio ,Vbebdomadam jejunando. facile transigunt, quidam
lenetur, idem eliam hic caule et solerler nihilomi- vero eiiam hidtii jejunium moleslissime ferunt : sed
nits cusloditur : videlicet de promptissima ohedien- in his exhibendis non dispar meritum uierque sor-
tia, nl quodcunque prsecipilur., hurailiter et ferven- litur, et robuslus videlicet, qui fortia peragil;et
lissime peragalur; de non dando, vel aecipiendo debilis, qui ea, quae prsevalet, minima non re-
sine jussione prioris, de proprio non tiabendo; ut linquit.
dum sunl in claustro, quod esl jtixla ecclesiam, Quapropier difficileest definitivamcommunemque
sive in fesiis diebus, sive omnibns incompeteniibus regulam super jejuniis conslituere, ne cogere videa-
boris sileniium teneant; ul in capilulo,in oratorio, mur vel fotiiores a sua perfeetione langttescere, vel
in refeclorio regularem consuetudiuem non postpo- dcbiles viribtis suis majora tenlare ; Unusquisqne
nant; ut cum hospitibus non loquantur ; alque ideo enim propiium donum Itabetex Deo, alius sic-, alius
a cellulis usque ad ecclesiam sive venienles, sive auiem sic. Nam et apud antiquos Palres noslios,
jedeunles, a censura silentiinonrecedant(S. BENED. plerosque legimus exslilisse, qui eliam simul in com-
Reg.cap. 5,55,54;5,55,42,52ei55):enumerareposl- muni congregatione vivenles, non comrounem vi-
ponimus, quia laciniosi styli fastidium devitamus. vendi regulam tenuerunt. Vires ergo suas unusquis-
CAPUT XII. B que considerans', non semelipsum inaniter fallal:
De pietale erga defunctos. non se simulatadebililale decipiat: sed proul vide-
Illud etiam silentio praeleriri dignum esse non lit se posse, sub sobrietatis legibus, et abstlnenlioe
ducimus, quia cum frater quispiam ex nosiris obie- se rigore conslringat.
rit, qni videlicet nobiscum degunl, pro eo unusquis- CAPUT XIV.
que septem dies jejunat, septem disciplinas cum De iis qui arcliori vivendigenere se obstrinxerunt.
millenis scoparum ictibus accipit, septingenlas me-- Porro et inter nos quoque nonnulli fratres sunl,
lanoeas facit, triginla insuper Psalteria ex more de- qui longe alia, quam hic seriplum est, via conver-
eantat, el uimsquisque sacerdos sepiem missas illi salionis incedunt, el arciioii se non minimum vi-
pro sua persona persolvit, salvo eo , qno<lcontfnuis vendi lege constringuiil. Alii siquidem nullo unquam
quoque triginla diebus pro eo missarum solemnia in tempore vintim bibunt, - vel acetum quomodolibet
conventu communiter celebranlur. ffoecigiiur hujus hauriiint: alii vero ovis, lacte simul et caseo, sui-ia
loci regtila nulla voti varielaie postponiiur; hacc quoque pinguedine non vesctintur ; plerique matta-
consueiifdo circa defuncios disiricta prorsus , et- rum velul mollia slrala despicittnl, el papyrinis ad
i.iviolabiii semper observatione tenetur. _ quiescendum cor.lenli sunl sioreis, ita ul palearum
Si auiem qnis foriasse iiovitius, v«i quolibet modo J quoque slramenla subjici prorsus abhorreant: alii
injunctam poenitenliara- morte praevenliis consum- asperrima quaeque cilicia tanquam mollia, ac deli-
raare non poluit, mox ut ad fratrum notiliam res cata indumenta contemnunt, e't loricis ad carnem
palefacla pervenerit, cum magno fervore tota poeni- fcrreis indutintur. Non deest, qui lotius anni tem-
lentia, parili facta inter eos divisione suscipilur : et pore per singulos non modo «ommunes, sed etiam
quantalibet sit, brevi spatio per diversos afflictionis fesiivos, atque Dominicosdies, dimidio sit pane con*
modos ovanter expletur. Pauca igilur de ea, quos tentus. Ilic idem frater per inlegrum el diroidium
minc esl, bttjus eremi conversalione sufficianl: tit circiter annuin quinque diebus hebdomadaecibum
per hrec, quae breviter adnotantur, valeat colligi non tetigit, solis autem Doroinica, et quinta feria
quid ex his, quae silenlio praetermissa sunl, debeal. comedere conleniusfuil. Nunc etiain Dominicis die-
aeslimari. btts, et qtiinta feria post boram videlicet nonani
CAPUT XIII. sic uno pulmento reficitur, ut secundum prorstis
Adhorlalio. ignoret.
Haecitaque, dileciissinfe fili, quse de fratrum no- Est o.ihim quf coiilineniise el sobrietalis amore
strorum tibi conversaiioncprotulimus, diligenler in- ; j non modo potuis, sed et caepis et ponis, cunclis vi-
tttenda prse oculis pone; vires etiam tuas velut in, delicet berbarum acruroinibus se decreverit absti-
stalera districlaeexaminationis appendc: ut sive sub- nere. Et qui ulroque quadragesimali lempore siu-.
sidas, sive magis emineas, dum irili metam jugiier gulis quibusqtie diebits, alliis geminato pugillocice-
conleinplaris iiineris , per anfractuum direrlicula lis vivat, quinta vero feria semper, lertia aulem
protsus oberrare non possis. Nam et pictor imaginem raro panem solnmmodocomedat. Hic etiam ltimbos.
349 compilalionis gratia sibimet pro scheda con- suos ferrea 341 scmper catena circumdal, ne.
siituit, qui lamen ad mensuram tabuloe,quae versa- quando modum so'srLcrcfeclionis excedai.
turin manibus, omnia redigil, et lmic coaplata mu- Coniessus csl niihi quidam ex seniotibus noslris,
tuaii operis hbramenta componit Tu etiaro nihilo- qttia cum solttsin cella coinederel, non sibi juxta
minus ptxta modum virium, quem tilii coelestium prurituin famis alimenla cilius indtilgerel, sed rc-
cbarismalum Largitor infuderil, haectibi sicin exer- morando, ac proirahendo, raro videlicet, atqtie
eilium arripe, ul noveris, qtianttnn cpgaris ex ne- iniiiutius micas poiius quam frtistra panis in os
cessitate minuere, vel qtianlum liascin le per ac- milterei, ct sic se inter ipsa coiporis alimenla du-
cesstim gralisopossis augere. Nonnulli nempe totam rius pcr inopiam cruciarei: ut ipse etiani cib.us
547 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA'. 548
iion iam resotverel quain pmtirei, et refectio polius _, aegrolussit, iia ut decumbat qnidem in Ieclulo, loto
v. erctur csse d cen.ia defecio, dum non dele- auni tempore , sive aeslale videlicet, sive hieme,
ctando reficeret, sed affligendo polius castigaret. tribus per hebdomadam diebus jejunare in pane et
Corripui adolescentem nostrum indolis adhuc epbe- aqua cum Dei adjuiorio facillime posse : et quoniam
bae, acriori insuper verbere castigavi, quia can- Sabbaiojejunai'e eliam canonicaetradilionis auihen-
tabricii ranis quadra \ivebat in die, el ila vix licum esl, non grave videatur fratri eiiam Sabbato
demum, ut ad raedium usque relaxarelur, oblinui; _refectionem ad nonam horam usque differre ; ut se-
qui nimirum lunc ferrea loricatus interula a Do- mel quidem ipso' die reficiatur, sed lamen vinum
minico die usque in quintam feriam nullum peni- atque pulmenlum percipere exhujus noslrae institu-
tustibum sumpscrat, tribus vero relquis bebdo- lionis indulgentia non vetetur. Et boc quidem
madse die' us solo pane vivebat. Habemus inter sesiale.Nam ab Idibus Septembris usque ad Paschale
nos fralrjm adhuc et setate juvenculum, et con- gaudium, quatuor per hebdomadam diebus noverit
versione novitium, qui lolum implere Psalterium jejunandum : sed elsi aliquando lanla debililas acei-
eviensis in allum brachiis consuevil; per quinqua- derit, hiberno eliam tempore die Sabbatf aut legumi-
geitosvidelicet psalmos brachia faligala deponens, nibus infusis, aut berharum radicibus, sive eliam
sed anlcquam vel unum productiorem psalmum i' pomis solitum licebit aliquanlisper temperare jeju-
diicurrere valeat, iierum subrigens. Habemus et nium. Ila tamen ul si unum qttodlibet horum sumat,
aiiutn incurvum jam senem, qui duo Psalteria sub aliud, nisi verae necessilalis causa diclaveril, non
una brachiorum exteiisione decantat; unum vide- adjiciat. Postremo lamen propterpusillanimes, si hic-
licet cum canticis et litaniis, mullisque oratio- necessilas omnino poposcerit, qtiae fieri permissa
nibus ; alterum vero pro defunctis cum novem le- esl in aestate, eadem Sabbalorum discrelio servelur,-
ctiombus. in hieme.
Dicam, sed quis scial, ulrum fide^ asserlioni il- De festivitalibtis quoque , quoe hiemali tempore
delissimae praebeatur ? Sed parvipendendum est, celebrantur, in quibus nos asseruimus semel in die
si bumana lemerilas argtial, quem suinma Veritas solere comedere, liceat geminare ciburn, sicut mos
falsitalis excusal. Idem senex, Dominicus noniine, est cojnobilarum. Porro in duabus quadragesimis,
nonnunqtiam uno die continuato cum nocte, novem videlicei, quosDominicamNativitaiem, Resnrreclio-
Psalteria meditando decurril, el inteiim pene sem- nemque praecedunl, tertia quidem feria, et quinla-
per utraque manu scopis armata nudum corpus pulmentum sumal; Dominicis autem diebus elprae-
afficit.Nolandum aniem, quia dum peragere salagit, ^ cipuis festiviiaiibus , addila itisuper quinia feria,
'
nocle, vel die sibi dormire non vacal, sed aliquando J etiam vinum bibat. Pulmenlo autem uno quadrage-
gentia flecteiis, duin capul terrae deponit, sic nudo simali lempore conlenti slnt fratres, quando semel
repenle somnus obrepit, quo videlicet solo con- reficiunt; quando vero refeclionem geminant, alte-
lentus esl. Hic mihi aliquando fraterna familiari- rum prandentes, alierum coenantes accipianl. Reli-
tale conqueslus est, quia ctim novem sic Psalieria quo atrlem anni tempore duo semper habeant. Domi-
s.epe mo.iulando perficerel, ad decimum nunquani nicis quoque diebus, et majoribus festivitalibus, si
potuerit pervenire. Novi fratrem, qui se falere- facultas affuerit, etiam lerlium non negamus.
lur iolies psailen.lo genua ffeciere, quol in se ver- CAPUT XVI.
tus lotum Psalterium coniineiel.; cum \idelicet Discrelio prmlali in moderattdis subdilis.
Psallerium quaiuor fere millia versuum habere di- Discretionem lamen debilium in prioris arbilrio
<atur, sicut asserunt qui supputandis operain de- ponimus, nimirum ut ipse possibilitatem uniuscu-
derunt. jtisque consideret: etproul cuique videril expedire,
Sed et haec prolixius idcirco non prosequor, pie illis alimenia dispensei. Nam el nos approbamus,
quia el eos, de quihus loquor, olTendere timeo : quod suis saepediscipulis B. Romualdus dixisse per--
et illis cohabitare, quibus non cooperor, aliorum- » hibetur : Duuimodo, inquit, frater quilibel cellam
que narrare fervorem frigidus erubesco. Dignum non deserat, eliatn carnes permillalur ex discre-
aulem credo robustis ac pcrfeclioribtis viris ista lione comcdere, si tam inevilabilis videalor necessi-
jelinqiiere : sed el haec ipsa miliora quaesuperius tas imminere. Addehat insuper : Tale enim prope-
sciipla sunl, aliquantisper sub modesto discreiionis modum est de eremo ad monasterium reverli, qtiale-
libramine temperare ; ut dum valentiores quique de monasleriaii ordine ad sseeulum asportari. Unde
per allutn virlutum pelagum citato fervent remigio necesse est, ut 343 quicunque eremiiicse praeest
eurrere, imbecilles etiam litloris vicina secantes, fralernitaii, robur cujusque diligenter examinet, et
non compellanturhaerenti lembo in arenosis syrlibus juxia virium facultatom nccessaria subministret. Et
remanere. quidem si omnes snb unius reguloemenstira vivere
342 CAPUT XV. praevaleni, oplimum esl; alioquin si unus, aut for-
De eremilarum jejunio. lasse plures indigent, quod ii, qui incolumes sunl
Yerumtamen ne quod scribimus, prorsus a regulae necesse non habcnt, clam videlicet, et occulle^sic
solutum lege ntilare videalur, credimus unumquem- infirmis pia exhibealur hiimamtas, ut valentes sine
que ffj.trem in cellula commoranteai, nisi omnino invidiaestirouloin sui rigoiis permancan! disciplina.
549 OPUSC. XV. — DE INSTITUTIS ORD. EREMIT. 550
Neque enim necesse esl, quod uni castts irrogat, _. *_ingluvie prandii manifeslum est provenire. Nam si
illico regulare omnibus fial: cum et idem ffater, qui frugalilalis metam in prandio non excederent, ve-
hodie subveniri sibi per humanitatein postulat, se- sperlinain mensam non tanlopere faslidirent. Ut
cunda fortassis confortatus hebdomada , ejusdem ergo coenare quis valeat, ac mox quiescenti sopor
humanitatis impendia non requiral. Nam et idem iiicumbal, et sobrie prandeat, cl dormitationis jg-
B. Romualdus, ul sui consueverunt referre discipuli, naviam non admiltat. Nonnulli auiem, quod prse-
sic' aesiivi temporis hebtiomadas alternabat, ut una tereundum non est, ut nocte securius dorroiant,
quidem a Dominica in Dominicam in pane el aqua el usque ad satietatem longis profttndi soporis
jejunando transigeret; allerius verp bebdomadae slerlilionibus inltimescanl, dum adhuc dies est,
pulmentum quinta feria manducaret. De conversis psalmodiam anticipare festinant : quibus nimi-
quoque quaatum jejunent, ejusdem priovis provideat rum districle prohibendum est , ne antequam
diligentia. suo tempore Compleloriuin dicanl, psalmos inci-
CAPUT XVII. piaut.
De somni ratione. CAPUT XVIII.
De somno quoque non lam dura quibusdam di- De psalmodia privata ac publica, nec non aliis ere-
striclio quam modesla discretio necessaria est. Me- n] milarum exercitiis.
lius quippe esl somnum carni temperata quadam Psalterium aulem imusqiiisque fraler quolidie
dispensatione concedere, et ferventer postmodum unum decantct.si vero pro defunclis vult addere
in Dei laudibus excubare, quam summoienus sopo- vel lottim Psalterium, vel medium , sive saltem ter-
ralum dissolulis lola die labiis osciiare. Enimvero tiam paitem , aut ex lole dimiitere, ejusdem fralris
nuperrimis eliam praedecessoribus nostris consue- relinquatur arbitrio ; dum tamen memineril omnem
ludo non erat, ut aliquo lempore dormireni in die ; psalmodise ordinem, viventium scilicet el mor-
nos aulem aestivisdiebus dormimus quidem, sed ut tuorum, sicut in monasteriis actitatur, explere. Qua-
indubilanter experli stimus, quidquid proveclus in tuor autein illis diebus, quibus jejunandum esse
die dormientes amittimus, hoc et maturius nocte censuimus , sileiitium teneant, nisi forte nccessitas
surgenies, et expeditius divinis insislentes obsequiis superveniens aliler imperaverit. In ipsis aulem cel-
compensamus. lulis nunquam loquantur alicui, nisi forte aut om-
Nolandum autem, quia ante nocturnae synaxis nino morentur inclusi, aut etiam sint juxta mo-
officHm, si vel pr<fuudior adhuc nox, vel quolibet naslerium constituli. Sed nec alitim cum alio fralre
modo graves videntur esse vigiliae,repelere accubi- sve de proprio convenln, sive cum extraneo prae-
tum licet: post nociurmim aulem omnino non licel. C I sumat aliquando simul in cella comedere, vel ad
Unde nos,-ut haecregularis observantia posset faci- comedendum alios invitare , nbi nimirum non li-
lius custodiri, hoc instituimus, ul quotidie signum cet etiam confessioneni cum alio fralre verhis vul-
primilus ad vigilias sonet, deinde expleto ex more garibus agere.
Psalterio, vel quantum ralio lempotis considerata Si duo simul fratres in cella cohabitant, unus
permillit, sonanle iierum signo, noclurnale per- semper praesit, et alter obediat, juxla communis
agatur ofiicium : ut juxla diluculum, quo videlicel videlicet prioris imperium: quod si ulerlibel eornm
lentporegravius incurabit accidia, slanles nos et ca- novitius est, semel, aut bis in hebdomada post
nonicis inveniat occupalos oliiciis. Absit enitn lunc vesperam colloquendi licenliam habeant: at'post-
nos sopori vel ignavise cedere, qua videlicet hora quam noviiius esse desierit, a mutua deinceps col-
conslal Redemplorem noslrum destructo mortis locutione cessabunt. A cellulis venientes, vel ad
imperio surrexisse; ne si tunc dormiamus, quando easdem redeuntes, sictit superius dictiim est, sem-
oriente solo corporeo, etiam interior nosler honio per silenlinm teneant. Cum signum sonuerit ad
lucera debel inocciduam exspeclare, quod absii, irri- congregandos fratres, quicunque intellexcrit, ,11011
sio nobis videalur iUa congruere : « Discipuli ejus habeat licenliam, -dum se praeparat, .remorandi in
nocleveneru.it, et nobis dormientibus, furati sunl D cellula, ullra quam quinque psalmos valeat decan-
cum (Matlh. xxvm). > taie.
Cavendum est auiem, ne somno quis vel ad mo- Caveat aulem ulilis frater, ne res suis necessita-
mentum quidem incompeteuiibus horis assentiat. tibtis deputaias, seu quaelibetutensilia delerere prac-
Narri si sedenti quidem, vcl eliam slanti frequen- sumat, vel incaule tractare: ulpote vestes.ferramen-
ler obrepseril, poslmodum cum dormiie-vo- ta, vasa, vel his similia. Praeserlim lihros sanctos ita
lueril, 344 aD eJus oculis sopor abscedil. Sic cttslotliat, utnunqiiain manttm superlitteras teneai,
nimiriini dormitatio vigiliam, et vigilia dormita- nunquain fttmo nigresceie, vel igiiis odorem [f. ardo-
lionem parit: cum et qui dormitat, invilus posi- rem] 345 permiltal. Ponat aulem juxta sequaeque
modum -sigilet, el rursus qui diulius vigilat, ex sibi stintfamiliarius neccssaria, ut cum usum hoittm
necessilate dormilet. Ctii sirailem eliam indiscrete necessitas poslulat, ipse ~ad exhibendum sibi frc-
comedentibusssepeconiigil. Hinc namque est, quod quentius surgat. Tanlopeie nuippe vagatio esl vi-
nonnulli rkicule delirantes* superfluo conquerun- tanda, ut nec per ipsam ccllulain spatiari inanitcr
tur se cojnare non posse, qtiod ccrte ex immodcrati liceat. Porro si voluerii, calceis utalur in cellula.
331 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 552
Super metanoeis vero disciplinis alque palmalis, .A lantummodo frater in cella; illa habitatorem suum
sive eiiam lirachiis extendendisin oralionibus, caate- omnem vivendi ordinem plenius edocebit.
risquesancti fervoris exercitiis, nulla fratrem lege CAPUT XIX.
consiringimus, quin poiius suae commiltenda provi- De cogitalionibusvanis et nocuis non suscipiendis,
sionis arbitrio judicamus. Stint enim quibus horum vel expellendis.
aliqua non conveniunt, atque ideo tutum videtur, Nunc autem ex his quaeversaniur in roenle, pro
aique liherius, ut in talibus magis oplio proponatur, styli conipendio breviler dispulemus; ut in spiri-
quam definitiva regulse sententia praescribatur. Ra- tuali certaniine dimicantem adversus cogilationes
dant aulem capul per menses singtilos, exeeptis proprias, et pugnas diversas quasi quibusdam telis
quadragesirn:s duabus, quse nimirum sine lavacro insuperabilibus instruamus. In primis igittir, fili,
capilum transigendae sunl. Balneis vcr6 si fuerint quicunque manus ad confligendumparas cum invi-
incolumes, non utantur. Haoc ilaque nos remoto sibili hoste conserere, satage mentem luam ab omni
omni austeritatis rigore, ideo sub tam modestae suggestionum obrepenlium impeiu pervigili cuslodia
ciscrelionis libramine constituimus, ul frater, qui communire : et sicul quisquilias, el quaequepurga-
de sua esl salute sollicitus, insliiutionem salutife- menta, qusede operibus manuum luarum decidunl,
ram non abhorreat': et tamen si hoeefecerit ple-1J3 in ignem protinus abjicis; ita niliilominus cogita-
nissime de omnipolentis Dei miseratione confidat. lionum tuarum inotus in Deum projice. Et quoniam
Verumtamen hsec regnla post noslrum teneat ob- ipse ignis consumens est, illi supeiilua cordis tui ad
ilum : nam dum vivimus, assuetum minui, Dec-lar- consumendtini trade; memorans illud apostolicum :
giente, non patimur instiluium. « Omnem sollicitudinem vestram ])rojicientes in
lllud plane summopere est cavendttm, ne sub eum, quoniam ipsi est cura de vobis (Hebr. xn ;
colore quis eremiticaj vilse jugum detrectet obedien- I Peir. v). » Et Propheta : i Jacla, inquil, cogilaium
tioe, imo tanto se aictiori obedientire lege conslrin- tuum in Domino, cl ipse te enutriel (Psal. uv). i
gal, quanlo hanc institulionem superexcedere cceno- Unnm quippe virililer decerlanti e duobus deesse
biiarum regulam non ignorat. Saepe enim fraier de non poicril: ut videlicet suggeslionibus, aut ingretli
Cidlaad cellam jubetur babilaturus abscedere, nec tentantibus vigil semper obsistas, aul ingressas eli-
aliquod ulensilium, qtiae stto eliam ipse labore para- minaie contendas. Sed facilius esl hosliles impetus
veral, permiltitur asportare. Saepe oplanles in re- in veslibtilo frangere, quam admissos extra moenia
maiione quiescere, ad peragenduni opus couipel- propulsare : tutius est arcerc prae foribus, quam la-
lunlur exire. Aliquando claves efilarnm foribus ribus iniromissos in terga compellere.
subtrahuntur, et quam longo tempore nisi per sin- G * Pone itaque tentalionem quasi serpenlem. Ser-
gulos dies Dominicos non redduntur. Aliquando pens nempe si ab ipso adilu praesto repellitur, saiaa
(iistrictani sibi victus continenliam indicenles co- sunt omnia : nil omnino corrumpilur, nil eorum,
gutilur remissius vivere; volenlesque reiicere , quaj intus sunl, inquinatur. Si aulein semel fuerit
compellunlur e contrario jejunare. Ssepepost sagma- admissus, lamelsi quavis insianiia poslmodum co-
rios fraier procul ire pra>cipilur : saepe dislrahendi gaiur abscedere, de veneno lamen ejus, vel squam-
vel coemendi graiia ad nundiuas destinatur. Sed mis necesse erit aliquid vel perexiguum remanere.
haec el alia quaecunque a priore mandaniur, iia pa- Ergo sollicitus esto semper, ut lenlalioni principio
lienter, et huniiliter sunt servanda, ac si fuermt nasceuti velut armatus, et expeditus occurras (II
divinilus imperala. Obedieiitia quippe et bona Cor. x) : et parvulos orienlium cogitationum motus
nostra commendal ei negligeniiseoffensas excusat. ad petram, qui est Chrislus, ailidas. Crede frequen-
Ut ergo nostra sit remoiio vel affliciio fructuosa, ter experto, saepe certe tenlalionem -quasi delibe-
saluliferae sit semper obedieniiae sale condita: el rantes admiltimus, nobiscum videlicet primilus
quoscunque boni operis vila nosira ramos expandat, paciscenles, quod eam quantocius egeremus : sed
in radice semper obedieniise necesse est coalescat. . licet suggestionem illam posimodum per egressum
Enimvero nos omnia hujus instilulionis praecepta"' confessionis emitlimus, licet pcenitenliaenosmetipsos
minulius non describimus, sed multa quae et passim afllictione punimus, nescio quo paclo quibusdam
nobis occurnint, ex studio praeterimus. Quidquid pollutionis exclusaereliquiis diu posl carerenon pos-
enim in B. Benedicti Regula, quidquid in institulis, sumus; et justo judicio, qui prius volenles vano
sive in collaiionibus Patruin est dictum, huic com- phantasmatejactabamur, nolentespostmodum acrio-
peiere disciplinoeperpendimus; tamen in unuinhie ribus mordacis conscieniiae slimulis pungimur.
ctincla colligere superfluum judicamus. Huc accedit S47 CAPUT XX.
quod ipsacellula, etdiuturnaconversalioperseveran- De gulm illecebris fugiendis.
tem efficacilerinstruit,etperprocessum temporis re- Et quia prima omnium gula adversus insipientes
bus aperit 34© ?U0Qverbis perstrepentibus explicare illecebrarum suarum consuevit arma vibrare, adver-
carnis linguanon possii. Undenos expluribuspauca, sus hanc bestiam et ipse fervidus irrue, conlinenli»
eademque breviter perslringendo transeurrimus, te telis accinge. Suadet illa ut modum refectionis
majoremque hujus sanctae disciplinaJ periliam ipsi excedas; tu tui corporis frentim tenens ad satieta-
potissimum cellulae rescrvamus. Perseveret cnim icm nuiiquam pervenias : suggeril forte lauiiores
 •5g5 OPUSC. XV. — DE INSTITUTIS ORD. EREMIT 55i
'
cibos appelere; tu post peractum munus, quo cibi 18iplacere cognoveris, cum quadam vidchcet condi-
tione disponas, omnemque voluntaiem tuam a Dei
reponanlur, altende. Si enim digne perpendimus,
voluntate suspendas. Sic itaque ad agendum ali-
ejusdem fere vesanise esl esculentiores epulas inhia- ul supernae disposilionis
re, et anitergia cum eisdera in cuniculos mergenda quid extrinsecus satage,
arbitrium assidue verseiur in menle : quatenus
depingere : seqtienimirum ambitio utraque ridenda
est: quia sicut egeslionum sordes melius pictura si conatus luus obviante cujuslibet difficultatis
obstaeulo frangitur, mens tua pi-otinus ad divinae
uonlergil; itaetiam venter hominis suaves cibos
a grossioribus non discernil. Porro aulem fauces, providentiae judicium revertatur. Inler fltictuantes
et gula callent quidem suavitatem ciborum, sed ea plane cogitalionum inundantium impelus, meniem
diulius perfrui nequeunt, quia ventri protinus quae- tuam qiiasi reie conblitue : quae videlicet recta
que dentibus alrita transmittunt. Sic itaque alternis consilia, velut pisces, contineat; et vanas cogi-
vicibus et gula, cui cibi sapiunl, ab eis*in momenlo tafiones effliiere; atque elabi, velul repenlia quae-
deserimr: et ventri non sapittnt, a quo diutms ser- que abominanda permitlat. Discerne cogilaliones,
vanlur. Explorat autem diaboltis quid nos ad vescen- et non solum quae ad mentem vcniant, sed eliam
dum suavius judicemus : hoc igitur oblato, suadet unde veniant, vigilanler atlende. Animadverte quod
tenaciam , ut exacuat gulam -. nimirum dum hoc 1B loquor; stepe namque malignus hostis praeterita
nulli dare disponimus, et tempus edendicongruum peccata ad mentem revocat , tit eisdem rursum
exspectamus, interim mens noslra crapulse fit medi- illecebiis delecteris : saepe divinus Spiritus id-
lalorium, et maie exundans lebes escarum. ipsum facil, ut in ffelibus compungaris ; el cum
Ut ergo materiam bujus vexationis amitlas, pro- una eademque ad diversos exiius iendal, plerum-
jice quod male servatur : et protinus mens libera, que mens improvida, quid circa se agatur igno-
deposito omni quo premebatur, erigitur. Quidam rat. Saepe a botio spiritu bona cogitalio peragendse
vero cum lauliores cibos non appetant, obtentu ta- videlicet pietatis imimititur, cujtts se auciorem cal-
men. levali, levandive jejunii refeciionis frenum lidus msidiaior astuta persuasione mentilur ; ne sci-
praecipili liberlate relaxant. Sed certum est, quia Iicet bommi ilat, quod decepla mens ab adversario
ciborum illa immoderala perceplio, corpus non tam suggeslum putat. Saepe dum psallimus, tanquam
viribus rdborat, quam mole gravat, sensum obtun- offieiosis cogitationibus a diabolo vehenieiuius
dit, toiporem ingerit, somnolenliam paril; et dum oppugnarour; ul dum niens nostra quasi pium quitl'
se
utique ventositatem frequenter efflare compellitur, cogitare consideral, ab inteiligendo, quod psallit,
cor iixum in oratione vel psalmodia lenere, tumor, oculos Iicenter averlaL
'G porro dum psallimus, Dco nostro sacrificium Iau-
vel, ut ita falear, languor incolumis necessario pro-
hibetur. Si iiaque vircs insumendis alimenlis ex- "dis offeiimus. Sed huic sacrificio, pestilenles spiri-
spectas, nunquam modum temperatse sobrietatis ex- tus, velut harpyiae circumvolant, et pravas ingerendo
cedas : quia, quod salttbre esl corpori, constal etiam cogitationes tauquam injectis illuc quibusdam slerco-
ribus fcedant: aut certe oninino diripiunl, si teota-
corporali amicum inesse virtuti.
CAPUT XXI. tionibus nds infestando, ab oralione compescunl.
De vesliumpaupertate, et vilitate amanda. Sed sicut sacrificia placare Deum, si nobis rapia
'
Vestibus quoque vilibus et paucis eslo contentus. sunt, nequeunt; ila et quae fuerint inquinata, au-
Assuesce igitur, ut levi ac perexiguo semper indtia- ctori mundiliseplacere non possunt. Unde pari modo
ris amictu. Quod quidem in initio non siue labore cavendum est, ne vel nos acquiescamus intentatione
fit, sed procedente consuetudine, dum quasi in na- deficere, vel hostis insiliens sacrificium nostnun
turam venitur, incommodilas frigoris facile miliga- cogilalionis fcedae contagione valeat inquinare. Sive
tur. Porro exiremilas veslium, ciborumque penuria autem Scripturarum meditalioni deditus, sive operi
oninemavaritiam de corde monachi prorsus expellit. cuipiam sisinlentus,freqiienteradorationemrecuiTe,
Ad quid enim mihi concupiscerequod nec alimentis, et lerrae prostralo corpore, mentem ad ccelum
"
iiecindumentisaccrescal?Igitur et nuditatempedum, erige. Quo fit, ul et cor tentatio deserat, et ab ocu-
eiexiguilaiem vestium,lecti duritiam, ciborum aspe- lis acedia diu sedentibus imporluna discedat : ve-
litatem, 348 a1uaJpotum, percipiendo puhnentum, rum 349 nou"<'iu prostralus jacere, quia tunc dia-
ct caetera hujusmodi, incipientes quidem non sine bolus, lanqtiam et ipsa mens jaceat, ad teniandtun
quadam fomiidine perhorrescimus; perseveranies acrius infeslare feslinal, et misia somno cogiialio-
autem , et longanimilcr insistcntes , facilia pror- num phantasmata subministral. Quoliescunque enira
stis, et lolerabilia deputamus. Asperitatem quippe -occullus hostis dormilantis oculos palpilare conspe-
frequenlia mitigal, rigorera consueludo commendal. xerit, mox taediosocordi jaculum pravae cogitationis
CAPUT XXII. infigit. Quia lunc videlicet opportunum nocendi lo-
De nihil pro cerlo definiendo, et de cogilalionibus cum callidus insidialor invenil, cum mentem no-
discernendis. slram a cuslodiae suac circumspectione languescere
flane etiam tibimet indicere consuetudinemnon per oculi exterioris indicium deprebendit. Saepo
graveris, nt aggressurum te aliquid, facturumve manus ad orationem in modum signi salutaris ex-
nunquam pro cerlo definias : setl potius', si Deo - lendc, ut dum crucis imaginem conaris exprimere
555 S.PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. - OPUSCULAVARIA. ' 556
merilo apud Crucifixumveniam debeas facilius im- . _ dum abjectumque pulverem esse consideras, cervi-
petrare. cem cordis adversus Conditoremin arroganliam non
CAPUT XXUL extollas; dumque le conspicis procul duhio moritu-
Contra omneslenlaliones,moriis sepullurmquememo- rum, jam le pulsanlibus vitiis exhibeas velul mor-
riam muiium prodesse.' luum. Esto quoque sollicitus, ut cum pravam libi-
In omni autem tilillarilis pugnae certamine, se- inetcogitationem adesse persenseris, extensopollice,
pulcrum' smde semper ad memoriara revocare. Ira protinus cor tuum signare feslines: quatenus dum in
fortassis effert aniinura, dirige protinus oculos ad ipsain carnem signum sanctoe crucis imprimilur,
sepulcrum; mox enim omnis amaritudo deponitur, continuo interior homo ad diinicanduin cum cogita-
dum quo furor humanus vergat, mens provida con- lione perversa totis viribus exciletur. Sicque mens,
lemplatur. Superbise spiritus inflat, sepulcrum ad sublato triumphali vexillo, hostibus suis viriliter ob-
mentem redeat; necessario eliam illic rigidse cer- viet: et propriis sedibus, dum adhuc in vesiibulo
vicis lumorem premimus : ubi cinerem nos procul rciardaltir, exlurbet.
dubio pulveremque pensamus. Quid superbis, lerra CAPUT XXIV.
et cinis? invidiae faces inflammant, el ad sepul- Quomodo confueri debeas.
crum respice; et disce, quia qui tam cilo ab hac 5 Quod si aliquando consistensin cellula illicilum
vila discedimus, frustra bona temporalia aliis invi- aliquid cogilando, vel etiam operando, peccaveris,
demus.Incenliva libidinis aesluanl,sepulcrum doceat unde te quanlumlibet conscieniia pavefacla remor-
quam velociter liumani corporis viror arescat, et deat, non slaiim confessionis gratia prodcas, vel
quam superffuo voluptuosum corruplibili carni cu- propositi silenlii rigorem frangas ; ipsi atilem Deo
bile substernitur, quam videlicet borrendse domus Domjnonosiro Jesu Christo interim confitere,et fu-
requies in proximopraeslolatur. lurae jam confessionis, velul quasdam llli arrhas,
Gulse prurilus illecebrat, sepulcro protinus ad in hunc modum trade : « Domine Jesu Chrisie,
mentem reducto, considera : quia dum carnem no- aeterne Ponlifex, et sanclorum minisler (Hebr. ix),
stram delicate, vel tenere fovendo dislendimus, ci- ac vefi labernaculi sacerdos juxta ordinem Melchi-
bum procul dubio vermium saginamus : eoque fit, sedech, qui sanclum et immaculatumproprii corpo-
ut quo plura comedimus, a pluribus comedamur : ris lui agnurri,hosliam salularem oblulisli DeoPairi
dumque ventrem molliler aliinus, ingratis convivis in odorem suavitaiis pro peccatis nostris, el sic non
pinguia alimenla nutriraus. sine sanguine semel in anno in Sancta sanclorum
Avariliae slimulus incitat, ad sepulcrum praesto inlrasli, hoc est in ipsum ccelum, ut appareas vui-
semper recurre, ibique condisce, quia mortalitatis J lui Patiis, libi confileorquia cecidiinhocpeccaium,
ejus incassum slipendiaplura congerimus, qui iler quod oculos luaemajeslatis latere non potuit. Unde
ipsum quod pergimus. tam brevi spalio lerrainaraus. et propler illud, et propter alia immmerabilia,el gra-
Accedia le, vel somnolenlia deprimit, sepulcrum te vissima peccata mea non sum dignus infelices qculos
doceal pro seternis nunc praeraiis vigilare, in quo meos levare ad coelum,vel ingredi in sanctam Ec-
videlicel, lenecesse estdiulissime sine ulla poslmo- clesiam tuam, aul eliam benedicium nomen tuum
dum remuneratione quiescere, quatenus qui aeter- pollulis labiis meis exprimere. Quapropter lacryma-
nam requiem gaudii coelestis esrspectas alacriter, biliter obsecro immensamclemenliam luam, qui pro
nunc cuin propriae lorpore desidiae, momentaueo peccatoribus mihique similibus mori dignaius es, ut
labore confligas. hoc mihi clementer indulgeas, et ad veram frucluo-
Vestium te nitor.oblectat, ad sepulcrum recurre, saroqueposnitentiam me pervenire coneedas. »
alque perpende, quani vesane desipiant, qui exor- Quod si adhuc etiam quseris,quomodosolus ad
nare vile pulvisculum vesiibus ambiliosis anhelant: horam primam, sive complelorium debeas confiteri,
qui nimirum idcirco lulum auro conlegunl, sordibus sie dicilo : i Ego miserrimus el infelixconfiteorco-
niundiliassuperponiml-.quiaquajverasuntornamenta ram Deo, tibi, sancia et gloriosa virgo Maria, et vo-
inieriorishomiiiisnoninleliigunt.Vanagloriafoitassis bis, omnes sancti Dei, mea culpa, peccavi nimis per
efetare le nititur, ad sepulcrum respice, ei quo fine superbiam, in suggestione, deleclaiione, consensu,
omnis350riumana gloria claudatur, atlende: i Om- cogitatione, 351 verbis, et opere. Proplerea dcpre-
nis enim caro fenum, et omnis gloria ejus,quasi flos cor te, piissima Dei Genitrix, el vos omnes sancti
feni (Isa. iv). » Pruril lingua per venlosa, sive scur- et elecli Dei, ul orare dignemini pro me misero pec-
rilia verba diffluere, sepulerum ad menlem redeat, catore. Intercedenlibus vobis omnibus, miserealur
et sicut a criminosa, sic eiiam ab oliosa le, vel jo- mihi omnipolens Deus, dimiitat mihi omnia peccaia
cosa nihilominus loquacitale compescat. Illic liimi- mea, liberel me ab omni malo, conservet, coniirmet,
rurn periie valebis addiscere, quam dislricie nos corroboret me in omni opere bono, et absolvat me
expediat-a cunciis hujus vilaevanitatibus declinare : Deus ab omni vinculo delictorum meorura, et perdu-
et ne plura enumerando le diulius protraham, in cat me Christus Dei Filius ad vitam aeienmm.
omiii pugnaesurgenlis arliculo hsec lesoUiciludonon Amcn. > - •
deseral, ut prolinus menlis oculos ad sepulcra cou-
templanda converias : qualenus dum te illic immuu-
«67 , OPUSC.XV. — DE INSTITUTIS ORD.EREMIT. SS8
CAPUT XXV. _.K bus exponunlur. Ut ergo levigclur Iabor ilineris,
De his qumad levandumpondus eremilicmauslerilaiis tendendi sunt oculi ad requiem mansionis. Leve
valenl. nimirum fil omne quod peragimus-; si prae oculis
Plane omni conatus instantia, summisque viribus meta seinper habeiur, ad quam feslinamus. Illud
*nilere, ut ad lacrymarum graliarum contempla- quoque ad allevandum districtionis eremiticaepon-
tionisque perfeclionera possis allingere. Quod nimi- dus non mediocriier proficit : si cibi parcioris in-
rum non ad hoc ianlummodo"proficit, ut in illo bea- opiam, et polus ariditatem, aliaque nonnulla carni
titudinis regno gradus superior acquiratur : sed ad conlraria, sibimel quis ad lempus indicit. Nam cum
hoc eliam, ut in hac ipsa vita quam ducis, omnis ri- poslmodum ad consueta revertilur, «onsueludiiiis
gidaeausterilatis horror abseedal; seseque quidquid regulam , remissionis lassitudinem arbitratur : et
districlionis, quidquid affficlionisamarum videbalur, collatione quadam facta, lucrum caro non niiniroum
in dulcedinemvertat. Cum videlicet amor liraori, deputat, bis aliquid adjecisse, quibus lunc conleiita
*iberlassuccesserit servituti, lunc necessilas in vo- vivebat.'
luntalem vertilur, et inenarrabili chariiatis ineendio CAPUT XXVI.
suave fit et jucundum quidquid ealenus videbatur Quomodolacrymarum gratia possil acquiri.
asperum et durum. Porro Israeliticus ille populus in B 1 Sed quia Iacrymis insistendum esse docuimus,
vastiiale eremi constiluius, cura et in JEgyplum consequenler etiam quomodo ad ipsam lacrymarum
jam redire non posset, et adhuc promissam terram, graliani possil altingi, prout earum largitor infude-
merilis prajpedientibus, non inlraret; laboris et iti- ril, breviter inlimemus. Quisquis ergo non tam
neris laedium, diversaeque necessitatis inopiam arido corde rooerere, quam et lacrymarum inun-
coactus est sustinere (Exod.). Sic nimirum, sic dantia quaeris affluere; non roodo te a strepitu ne-
quisquis tenebrosam mundi hujus jam latitudi- goliorura sascularium remove, sed a fratern.i ssepe
nem sprevit; sed adhuc tamen ad perfectionis colloquii mutua te fabulalione compesce : onines a
culmen , torporis astrictus ignavia non aspirat: te mundanseactionis curas, et solliciludinesamputa,
multas aerumnarurv laborumque molestias necesse el eas tanquam ruderum moles, et meatus obstacula
«st perferat: uipote inter ulrumque consistens, et ab obstructi foniis spiramine submovere festina.
-mund..nae prosperilaiis qualicunque consolatione Sicul enim in caverna terrae de abysso veniens
non uiilur, el lamen adhuc supernoeeontemplationis aqua colligitur; sei obicibus oppressa, non efffuit;
luraine perfrui non merelur. A mundo siquidem sic in humano corde considefata profunditate divini
avertit oculos, quem riiiquil; et lumen necdum judicii tristilia nascilur, quae tamen per flelum fa-
valetvidere, quod quaerit; non habel jam de ssecu- 1C crymis erumpentibus non emanat; si terrenorum ac-
lari deleclatione quodgaudeat, et spirilualemlsetiiiam tuum sufflamenobsislat: trislilia quippelacrymarum
non degustat, ad quam videlicel non ingenuo fervore materia est: sed in htrjus fontis possit uberlim vena
feslinat. profluere, satage cuncta negotii ssecularis obstacula
Quapropter, aut ad perfeclionem lolis nisibusela- removere, etut quod frequenter expertus sum, non
borandum est, aut multa calamitatum lenlalionum- omittam ; ipse quoque spiritualis zelus, discipiina
que laedia perferenda. Durum sane est regalis curiaj commissorum , correptio delinquentium , sanciae
mililiam suslinere : at postquam- graliam Regis praedicationisalloquium, haec, el his similia tamelsi
adeptus, ejus cdeperis laieri familiarius adhaerere, saocla siril, et divina prorsus aucloritate mandata,
cubiculum frequentius ingredi, aslare conspectui, lacrymarum tanien procttl dubio noscuntuf impedi-
mulua miscere colloquia,privalis inleresseconsiliis; menta.
totus mox ille mililiaelabor dulcis, ct amoenuseflici- Si igitur ad lacrymarum gratiam pia vis inlen-
tur, inquietumque negolium quavis quiele suavius tione pertingere, non solum a lerrenis negotiis, setl
depulalur. Nimirum sine labore laboras, sine mo- a quorumdam lealiquandospirilualiiim-exerciliorum .
leslia salagis, sine vexaiione discurris. exsecutionera compesce. Maliiiam quoque, iram et
Festina ergo viliorum "passiones elidere, ul in " oiium, et reliquas viiiorum pesles deanlro liii,cordis
'cubiculura Regis admissus, ei valeas tanquara elimina; ne si te accusalrix conscieniia forte re-
domesticus adhserere; et mentis luse acies eo mordeat, mens tua intimi roris vacuefacta madori-
liberius in lucis Auctorem inlendal, quo tene- bus, ariditateformidiniscontabescaljdicenteScriplu-
brosa phantasraaluni, vanarumque cogilationum ra:«Arescentibushonii"ibuspraelimore(L«c.xxi).»
352 caligo non obslat. Saepe autem dum multiplici Sanctitatis quippe fiducia.et tesiis innocentiaecon-
lenlationum obsidione vallamur, diviuae respectu 353 scieniia puxara riientem qnibusdam coeleslls
clementiaerepente in conlemplaiionem rapimur. Et graiiae rivults irrigat, et resolvit in lacrymas, duri-
sic velul intra diversorium, magnificam Regis glo- liam squalidi cordis emollii, et profluendi mealum
riam per occullas rimas inspicinius; dum corpore fletibus aperit. Sit ergo conscientia tua pura, munda,
foris posito, ventorum procellas, et pluviarum niliiia; sit sineera, azyma, alque ab oiimi labe ne-
inundantium turbines sustinemus. Sicque quodam- quitiamm spiritualium defsecjla : et cum compun-
mndo solus oeuhis deliciarum regalium voluptate ctio cordis erumpere properat, obex mordacis-con-
perfruitur, dum membra cseiera flabris et cruciati- scientiae non obsistat; neve cor pavidum dignaefor-
 5B9 S.PET-RI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA." "366
midinis algor obslringal, el lacrymarum aqua yersa A facetaedicaciialis urbanitate, Democrilum ostendas.
in glaciem non currat: quanquam et meius crimi- « Quis enim consensus templo Dei cum idolis ? Quae
. num compunclionem aliquando parial lacrymarum. socieias luci ad lenebras ? Deo ad Belial ? i (U Cor.
Sed aliud est limor servilis, aliud gralia spirilalis, vi.) i Modicum » cnim « fermentum tolom massam
qua videlicet holocausta medullala Deo super aram corrumpii (I Cor. v). t Sic igilur ager animre tuaj
contriti cordis offerimus : et pingtie sacrificium in virtutum segeiibus floreat, ut nequaquam ^eprram
odorem suavitalis salubriier adoIemusfQuaeniniirum . aculei per incuriam inhorrescanl. Sic ex una parte
sancti Spiritus gratia si defuerit, Jicet menlem ad rectitudo videnles aedificet ; ut ex aliera vitio
supernara gloriam quis suhlevare conlendai; licel emergenle, velut impaclo ariete, quod aedificatum
gehennoj supplicia, vel prselerila peecala ad memo- esl, non vacillet. Esto ilaque gravis incessu, ma-
. riam reducat, vel eliam Dominicsepassionis myste- lurus in verbo, piger ad vindiciam, velox1ad in-
ria recolat; propter haec lamen onmia lacrymae non dulgendam pcenilentibus veniam. In omnibus te
erumpunt, cui"menlis arcana peccalis cxigentibus exhibe consumroalaejirltitis exemplum, el,l ul di-
obdurescunt. Tu autem, sicut prudens el opeiosus citur, uhdique te praebe terelem, atque roiundum :
agrieola, agrttm luum indesinenter exerce, terram ut mallco nunc disciplinse contusus, el lima poeni-
- tui cordis, _el corporis vomere sanclaj disciplinae1J lenliae, sanclique eerlamiuis expolitus, postmodum
proscinde, glebas duriliae minulatim contere, yitio- sine linnitu, vel slrepitu ponaris in ordine lapidum
rum vepres exslirpare conlende; et sic paratus quo- ignitorum.
tidie, lensis in coelum oculis superni imbris inun- CAPUT XXVfll. ,
dantiam praestolare. Nam suniiiius Arbiter, ille vide- Qualis eligi, el qualis esse debeal eremilarmn prior.
licel occultus inspector, qui stai post parielem 110- Quia igilur pro slyli compendio qualiter xonver-
strum, f respiciens per feneslrara, prospiciens per sari debeat eremila, ulcunque descripsimus; !qualis
cancellos (Canl. n); > liccl ad tempus aquam piovida eiiam esse eremiiarum prior expedial, in calce optt-
dispensalione conlineal : si le sic solerier agenlcm, sculi breviler anneclamus. Nec dicendus est ordo
ac .vigilem esse conspexerit, agrum in proximo piseposterus, si is qui officio futurus esl primus, jn
uberibus proprii cbarismatis imbribus irrigabit; et descriplione regulse ponalur cxtremus; cum eiprihs
iia diversis virlutum floribus ager ornabjlur : ut deiicat in eodem proposito vivere , quam praeesse,
qui ealenus sqtialidus ac slerilis videbatur, jam pro- onmiumque se praebere debeat minimum, quiiin re-
ventu exuberantium segetum feraciter "
curouletur. giraihe \idelur esse praelalus. Cavendum iiaque est,
CAPUT XXVII. ne de monasleriali ordine prior eligatur intor ere-
( ,1
De perseverando in eo vitm modo , qitem semel mitas; licct prudens, el doclus, vel regularibus di-
quis %arripuerit. sciplinis videalur instruclus. Sed ex ipso proposiio
Praeterea vitae modum, quem semel arripueris, spiritualis fraler eligalur, qui \ idelicel jam coeperit
perseveranter lene , constanter exsequere , ne sce- eiemitice vivere, el experimento didicerit conlra
nica, quod absit, a lemetipso videaris veriigine dis- -spiiitales nequitias dimicare; qui pugnas alieni cor--
crepare. Nolo igitur male volantis Icari seqtiaris dis ev semelipso domeslice collig.il, et quod ex ore
exemplum : qui nimirum dum modo surama pene- cottfilentis audierit, ex propria conscientia , velul
irat, modo dimissis alis in ima declinat, inconstau- irila manus ad prajlium, recognoscit.
tiae suse diffrenala liberlas in hianlis eum pelagi Stude itaque prior , ut te coniiguus alldquar,
profunda prseeipital, ne forte; quod dicitur, mul- qualenus quos prioratus officio superas, si possibiie
iicolorem te nulans mutabilitas reddat; sed uni- est, quanlumlibei eliam vita praecedas. Yivida
formem polius status gravilatis exhibeat. Perse- quippe, ei efficax in discipulorum cordibus praedi-
Tera ilaque in eo quod coeperis, et rectam eon- catio est, aliis alimenta providere, providentem veio
suetae vilae lineam lene; ne te novum semper va- in jejunii rigoi'e persistere. Oplime vigilias praedl-
riatae vilae diversitas reddat, sed in sanctse constan- , cat, qui posl longum psalmodiae decursum, si-
tiae fundamento praefixaeregulse consueiudo slabilial; gnum cxcitandis fratribus pulsat : eloqueniissime.
ut diuturnse consuetudinis usus obdulcei, quod lan- dum iacenius, silentium commendamus : fruciuose
quam amarum prorsus, et asperum infirmilas hu- de exlremilate'vestium disputal, qui se panno-
manse fnigilitatis abhorrel. Exhibe le undique virtu- rum conscissione deformat. Indumeniorum vero
tum nitore conspieuum, et unifornii, ut ila loquar, juxta divilem nilore conspicuus, frustra cum Joan-
veste sanctitaiis ornatum, cui videlicet, nullus cu- ne pilos praedicat camelorum. Ullor injuriae pa-
354 juslibet vitii pannus videalur assutus. Inhc- tientiam 355 nou- suadet. Qui cumulandis pecu-
nestum quippe videlur, alqtie ridiculum, siindutum niarum quaestibus inardescit, ignem avaritiae in
ie veste pnrpurea, sericis ocreis, calceis deauralis, alieno pectore non exstinguit. Qui crebra vagalione
solum te villosi arielis pileum inter mullas orna- rapiaiur, de remorandi censura frivolus disptitaior
mentorum infulas exhibeal ruslicanum. babetur. Qui autem cellulam perpetuus incolii, ad
. Quod dicere gestio, tale esl; cum in afffietione stabilitaiis praeconium de toto corpore linguam fa-
jejunii, 'in censura silentii, in abjectoe vestis aspe- cil: ei cum os taceat, muia membra melius, quia
rilate Anlonium praebeas ; ne in levitate risus, vel el simplicius, clamant. '
 361 OPUSC. XV. — ,DE TNSTITUTIS ORD.-EREMIT. "562
Vilaj luae semper habelo lesiem, qui et occulta A metallo. Ingressus autem cellulam, non s.lalim om-
bona tua in fratres aedificatoria dcbeat relalione pem consuetudinis regulam permillalur implere :
transfundere, et famam tuam a sinistra possit su- sed diu quaeral, quod difficulter inventum, charius
spicione purgaTe. Per planiora duc gregem tuuro ; ieneat. Postniodum vero processu temporis omnes
sed excelsa inlerim discrer.is ducior ostentle •: qua? -sanclo desiderio relaxenlur habenoe,-el quidquid ,ar-
tenus dum dispensitioni wiae deputanl, quod re-« dui meus spirabat, attei.tel: ut in ipso fervoris spi-
missius vivunl, el auclorilati Patrum disiricla, qtiae ritu semitae sublimioris iler aggredialur, incedere, a
audiunt, ad conscendendam peffeclionis arcem ex- qna pbstmodum pinieat ignobiliter declinare : et fni-
- peditius accingantur; pudealque ipsos ignobiliier lii sui rudimenta pro exemplo semper aule oculqs
in imis hebesc<-r,',qui per excelsa condiscunl prse- leneat, ui si non eminenliora cqnscenderii, ab his
vios ingenue comriieasse. Per recia gradientibus le sallem dilabi, quae dudum cosperit, erubescat.
' -
suppaTcm prabe : in delinquenles autem dis.ci- CAPUT XXX. -
plinaj vigoremzelatus exerce. Pro observanda inlra De his <jui ex cmnobiiica conversatioiiead .ercmum
conscieuliam"innocentiae puritaic, noli virgam de- accedunt.
ponere disciplinse-: sic tamen cofreptioriis vcrbum Si autem de reg'ula monasterii sit, qtii ad eremvtm
ex labiis profetalur, ut fraler.i)i amoris in pectore g properat, supersiiliosas quasdam monasticae-discir
dulcedo servelur. Sicul plane capiendis avibus de plinae censuras, supervaeuos tintinnabulorum "clan-
manti staniis accipiter advolal: sic iudignationis gores.cantilenarum multiplices harmonias, ornamen-
vox sine luae mentis iiidignaiione procedat. Nam et torum phaleras,et caetera talia,quadam sobriserepre-
sagitta, cui iiifigiiur, vulneral: sanguiriem lamen hensioriis arte dijudica, compelenter extenua, sinc
is & quo prodiil arcus ignoral. Notandum tamen, damnatione depretia, inferens illud Apostoli: Quia
qUia fragilis mens "ab eiemi perseveraniia facilius t in Cbrisio Jesu.neque circumcisio aliquidvalet, ne-
frangilur, ctiain si levis injuriae summolenus oc- quepraeptjtium,sed novacveatura{Ga/ar. vi).> Et ite-
" casio
praebeatur. Nam el gravis sarcina lanto rura : Quia < Aliissimus non in manufaclis habitat
minofi deliberatione deponiiur , quanto el ipse (Act. VU).-Jlllud etiam ad Timolheum : « Quia cor-
• quodammoOo suadere videlur humerus qui grd- poralis exereilatio, ad riiodicum utilis est, .pietas
vatur. - > ~ autem ail omnia tirilis est (i Tim. iv). J His igitur et
Facile igitur ab illorum cohabitatione discedi- hujiKmodi dociimentis existimalionem monaslerialis
tur, ubi quisque quotidiana frui victus inopia, ra- ortiinis quodam modestae censurae- libramine sup-
lissimam vero copiam tolerare jtibetur.-Unde tem- pvime; ut dum in audientis mente fab.rica consuetoe
perata disciplinae arte utendum ; ne quos afiliclio rj vitae destruitur, praelatsesolitudinis aedificiumcon-
privaia debililat, injecta durse correptionis aspe- struatur : et ad slandum se de caetero constanler
fitas sternal. "Cujuscunque aulem forliier agentis accingat, qtii se hactenus jaeujsse considerat.
exemplum, siquidem ex tuis est, suppressa perso- Si vero posl peracli laboris diuturna certamina
na, profer in -medium, si auiem extr-aneus, \oca- post edomalas maceratae carnis illecebras,'cuinjam
bulum exprimatur. Effieacius- enim modernorum .se viderit quqrumdam vitior,urn_,velut lotidem ho-
cohorianlur exempla, quam veterum ;' et magnae Stium, calcarecervices, cojperitjmmoderalius.trans-
confusionis pudor "est, si cum sanciis viris iii una acia despicere;ei ea, quae praesto sunt, liberiori
siihul ajlate vivenles, in reclae conversationis stu- laude proferrc; tunc coenobjorum sunt efferenda
dio eis in aliquo non reperianlur aequales. Quan- prseconia, ef quaecunqtiein eorufn discipulis aguntur,
doquidem illos sofcumentium ingenuitas roborai: ,.ad Dei gloriam r.eferenda; ac salutaris obedieniiae
isios autem diyersorum lemporum debiiitas uou ex- peiijibend» stint sacriiicia; qualenus dum professio
cusat. - vitae-communis exiolliiur, de singnlari proposito, si
. CAPUT XXIX. . . , qua forte subrepserai, aivogantia depon.alur. Et ne-
De venientibus ex smculo ad eremum. - quaquam quasi de perfeciioris vitaepriyilegio tumeat,
Si quando de saeculari hahitii quis ad eremum rvduni plerosque in inferion gradu tanlo sublimius
coriverii voluerit, noli, juxta priorum normam, ru= incedcnies adhuc foriasse non aequal. Admouendus
dimenta riionasterii suadere : sed si devotio vera ae esi, ut si quid agendum fortassis immineat, nonjjro-
sincera paluerit, in eremo, quam flagitat, conveiv pierea quonimdam more ccenobitarum , velocifer
sidriis aditum praebe.'Eo quippe, ut lugens loquar, psallat : el sic de P&alterioad negolium vice per-
pleraque devoluta sunt monasteria, ut vitiosiofcs, versa, tanqnam de pelago ad litkis enatare conten-
reperianlur ab eis ingfessi : -quam ii, qui nuper dat.- Anxictatem quippe spiritus, callitlus insidiator
356 sunt de mundani naufragii fluclibus eruti. El 3S7 imniiti.il: quietuni vero et hemjlem animum,
cerle simplici melallo monetae sigimm congrjienter uhi requiescat, princeps pacis inquirit. Respondeal
imprimilur : at posiquam falsatus est nuinmus', igitur adversario suggerenti fabnlosa, dum psallil:
difficileest ut ad veria-.tem monetalis regulse corri- dum hoc, quod prae manibus est, officium perago,
gatur. iiilerim tace; poslmodum si quid causa diclavcrit,
Paieat igllur aditus venienti de soeculo, ut impri- innotesce.
malur quoJammodo simplici snperveniens. figiira Quod si adhuc pertinacius maruil, et obfinnatus
PATROL. CXLV. 12.
 3G3 S. PETRI DAMIANIOPP.TOMUSSEU PARS. Ui. — OPHSCULAVARIA. ' 564
insislit, utrumque simul, el id quod mittilur, et eum A tuta, sed leviora quadam hujus conversationis
qui fniserit maledical, Adjiciat qtioque verbis eum pt incipia in hac regula contineri.
terrere minacibus, dicens: Me infelix desere, ct Obsecro autem ne me, fralres mei, districtiori
treriiendum judicii diem ante oculos pone, in quo quam hic legilur, lege viventes, dissolulionis ar-
videlicct juste damnandus es, et perpetuis postmo- guanl, et austeritatem eremi lemperasse, austerio-
dum flammis ultricibus exurendus. Qui nimirum ris forle censurae quam debeanl, suggillationibus
terror pluriuium valel ad superandam pugnam, et reprehendant. Nani cum Israelitaj illi earnales deci-
ad effugiendam versuli insidiatoris astutiam. Hinc denlibus Benjamin filiisvenialiter pajrcunt,unaraque
est etiam, quod praemissis orationibus exorcismi, ex Israel cecidisse liibum lacrymabiliter gemuni,
seraper ex ecclesiastica tradilione subjungilur: Qui et amaris flelibus et ululalibus conquerunlur : quid
venturus est judicare vivos et morUios, et saecultim nobis agendum est, cum videamus inler ecclcsia-
per ignem : ut dum malignus spirilus ianla formi- sticaedisciplinaereliquos ordines eremitieae profcs-
dine in lenlalione perceilitur, a creatura Dei terri- sionis nunierum eatenus imminuium; ,ut in pleris-
tus expellalur. His et hujusmodi telis commilitones que terrae"provinciis non ambigamus fundilus esse
tuos subliliter instrue, el in acie cum adversariis deletum. Parcendum esl ergo Benjamin, egregiis
jugiter dimicare praevius doce. ]g videlicel, ac robuslissimis inter Israehtas caeteros
CAPUT XXXI. bellaloribus; qualenusvenialis, et moderala discre-
De patientim "vhlule, illi qui ptwest maxime ne- lio per posterilatis incrementa, mulfplicei, quos
cessaria. ulique districla severitas, vel potius humana fragi-
Plane cum omnibus debeas florere virlutibus, qui litas annullavit. Et sic tribuum numefus constet,
ad virtutis exemplum es super alios constiiutus, pa- dum eam, quae periisse videbalur, austeritas lem-
tienliae virtuli- pi-opensius sludeas : omnigenae ad- perata conservet. Nam et illud quoque non excidit,
versitatis obsiacula per patientiam vince. Palientia quod sancli aposloli, qui missi fueranl crucem Chri-
le durum lapidem, imo" insecabilem prsebeat ada- sli bumano generi praedicare (Act. xv, xxi), om-
manlBm. Adamarilis quippe sigillum formam caele- niumque virlulum adoplionis filios documentis im-
ris lapidibus imprirait: sed vicissim in se nullius buere, inter ipsa nasceniis fidei rudimenla, boe
solidilatis imaginem prorsus admillit. Mensquoque solum quibusdam praecepcrunl geniilibus : ut abs-
tua si irruentibus advefsis nulla se perturbalione linerent se ab immolatis-siinulacrorum , el san-
mutaverit, velut alieni in se lapidis imaginem non guine, etsuffocato, elfornicatione.Imponentesquippe
accipit : imo suum aliis cbaracierem imprimit, dum minima, non prohibuere >majora; ut qui novae do-
quidquidadversilatls accideril, in salutem sibi suavi- (j ctrinae duritia polerant deterreri, quandoque ad
latenientis, el animi Iranqtiillitale converlit. Aut fbrtia eonvalescerent praeceptis milioribus invitati;
nunquam, °aut raro capitulum cum fralribus cele- et a parvis, aelevibus, velut pueri adhuc lacientcs,
flretur, quo missa metanoea te non accuses; ultro inciperent, ut graviora legis divinse maridata in
eliarh in te scoparum disciplina procedat, humili perfecta postmodum setate valenter implerenl. -
salis aucloritale deposce. Si \el tuum, vel cujiisfi- Nos etiam , qui spiritalis infantiae crepundias
bet fratris laesum advefsura le animum senseris, leximus, et laclantis adhuc ereinitae, ut ita fatear,
jioli quiescere, donec studeas vulnus mentis, prout incunabula fabrieamus; dum debiles quosque, no,-
causa diclaverit, vel corripiendo, vel mulcendo, vel slrique consimiles per planiora deducimus, expe
etiam salisfaciendo sanare. Idcirco autem super dite prajcinclos ab ardui montis ascensu minime
prioris officio diulius verba prolraliimus, quia di- probibemus; quatenus imbecilles adhuc sic lactis
vina gralia praeduce, oinnem subjeclorum perfeclio- liquor enutriat, ul valenles, ac vividos corpulen-
nem in ejris pendere magisterio non ambigimus. tioris sibi solidilas non repellat. Hoc autem ex di-
Qtiod enim stomachus in humano corpore, hoc pro- vinaeclementiae bonitate confidimus, quod quisquis
pemodum prior est in fralrum spiriiualium congre- illa peragere, quas in hoc opusculo scripta sunt,
gatione. Sicut enim de stomachi receplaculo vigor fji augendi provectus inlenlione studuerit, non laedetur
et robur per omnia corporis membra diffuriditur; a morle secunda, nec delebitur nomen ejus de libro
(Ila nimirum de bene adminislralo 358 praesiden- vilaj, sed Agnus ille, qui eum posl se crncis suaj
His offieioomne corpus in charitalis conipage degen- conspicit geslatorem, in coslesli Jerusalem ascri-
£iuin vegeiatur. bet sibimet procul dubio cohseredem(Apoc.xx, xxi).
CAPUT XXXII. Amen. •
.fifcs perfecia et consummaia eremhkm vitm insti- Sit nomen Domini benedictum.
 565 OPUSC. XVI. — CONTRAEPISC. MONACH.AD SMC. REV. 360

359-360 -
OPUSGULUM DECIMUM' SEXTUM.: .

.RHETHORIC^DECLAMATIOMS 1J.VECT1G IN EPISCOPUM MONACHOS AB SiECULUM

; REYOCANTEM. AD.GISLERIUM EPISCOPUM AUXIMANUM,

ABGDMENTUSI.— Redarguit qiiemdam episcopum, qui ausus fuerat asserere monachum religionis habi-
tum semel susceplum posse, propter segriludinem aut alias causas, deserere ; quod >quam sit im-
pium.et sacris canonibus conciliorumque slalulis contrarium piuiibus ostendit,
- et firmissimis ra-
tionibus comprobat a religionis proposilo recedere Jion licere. _'
DomnoGISLERIO Auximano episcopo, PETKUS ulli- A stolam, hoc etiam opusculum suscipe, et sic revera
mus monachorum servus,-ferventissimse devolionis Benjamin filius utraque manti bicipili armalus
obseqtiium". gladio, in constipaios hostes irrumpe, quatenus
Non vobis excidit, reverentissime prsesul,~quia illa ac si validus vomer ad virosum aconitum _ra-
de reprobis illis viris, qui sprelo religioriis, ha- dicitus evellendum zizaniali pecloris arva-proscis-
bilu ad saeculumsunt relapsi, saepe una cpnquesli, dat. Hocquasi vilis sarcnlus subsequens gljb.ts fran-
«aepecbmmuni suraus laedio lamentaii. Nuper autem gat, iino ul exemplum congrttentius proferalur,
«um te corporali valeludine labprante,,Romanae sy- hoc velut orator manifesti criminis reos esse cou-
nodo me inleresse contingeret, hnjus vei notiliam yincat, quos illa auctoriias, velut arbiler praesidens,
domino papae, suggerere congruum judicavi : tlle canonici ligoris censura coerceat. Sed divina gratia
autera utpole vir sanclissimus, juxla sineerissimse praeduce, quein aggredi «itimur, in illum prolinus
charilalis viscera, qusein lemplo sui pectoris vigei.t, invehamur.
rem valde perdoluit, et mox congruum immanissimo . - CAPUT PRIMUM.
-vulneri remedium adbibere curavit. Itaque quia ad Quod monacho mgrolanti non liceat ad swculvni
exsecutionem bujus negoiii idoniorem in illis parli- reverli.
bus vifum nequit addiscere, suas ad te censtiit Iil- [J Cogor adversum te , "venrrabilis-episcope Mau,-
.teras deslinare, qnalenus praevaricatores illos tu re, exigerite necessiiate, non modiea scribere :
secundum prudenliae IU3Jfacundiam conveuires, et cnsmpellor ullra mei ordinis melim 3@J sacer-
obedire volienles ad suum proposilum revocares ; dolis, -sermonibus non s cerdotalibus obviare;
,qui -vero rebelles existerent, perpelui analhematis midique coarctor, undique premor : videlicet 'et
eenteniia ferirenlur. contra episcopum loqui superbum est, et ad ta-
Dominum autem Guidonem Numanum episcopnm .lia cojitieescere, coiisensuin est adhibere. Sed
in praedicto concilio reperi, ct qtiia ille, ut nosti, in- melitis est, ut arrogans solus appaream, quam ad
«ilamenta praebere huic vitio dicebatur, faieor pec- KUiltorum perniciem roo"rtaIevitium, quod nunc in
catum meum, dure illum succensere praesumpsi. primis oritur, inolescat. Magis eligendum est de
Ilie nimirum vif dignae,humilitalis, et paiieniiae, et siniplicitate loculionis in episcoporum judicio cor-
non soluin sacris eloquiis, sed "etiam lilieralium ar- ripi, quam arite Irinunal superni judicis de sileiitio
-liuni studiis erudilus, insuggillanlem quidem me pa- condeninari. Nempe *ante hoc fere biennium dura.
tienler lulil : cjijecti vero criminis culpam negando, in angusto cellulaemeae angulo latitarem, siuistrum
detestando, Dei teslimonium implorando, disertis- quid et mojrore plenum ad me fama discurrente
sime propulsavit. Uliro etiam pro me coopitverho- u peslatum esl : videlicet quod nonnulli perditi ho-
Tum suorumiela dirigere, qui adversum me falso mines posl Satanam conversi, mor.achicum habitum
dicebatur eatenus dimicare. Sed licet venerabilis - sacrilega lemeritate desererent. elexsecrabii apo-
ille vir innoceus reperlus sit, ego tamen vibrati stasia ad saecuJarem militiam deuuo repedarent:
jam jaculi impelum non- conlinui, sed verso nomine ,qui nimirura in tara proftmdi crirainis baraihrmn
aliam huc personam, cum qua confligerem, in- lapsi, tuis ad audendnin exhortalionibus inciiari, lua
troduxi : -ul nlmiruni "ille se hoc vpcabulo notaium ad persistendum dicebanlur auctoritale fulciri. Fe-
non ambigat, quisquis impfobe ad hrijiis eontrover- rebaris enim dicere, quia nisi quis regulariler
siaeccriamen aspirat. Et licet auclor hujus fkgjtii prolractus, ei per longa temporum spatia, sicut mo-
nunc manifestus non sit, tamen dum latere ad teni- nastica prsjcinit regula, sii probastts, si aliter, aut
pus mlilur, immunitatem de fugaj suae latibulo noii propier segrjludinem, aui riuoiiset alio modo ad
lucralur. Sed sic afmalus disputationis ordo dra- monachicum perveneril ordinem, liberam redeundi
conleaj foveseforanien obsideal, quatenus m'ox ut ad saeculum habeatfacultalem.
emerserit, in imminentem gladium subito confriri- Super cuius rei capitulo tunc lemporis brevem
gendus impingal. tibi epistolam misisse me memini, et ut ab.hac
Quapropler posl illarri summaj aucloritalis epi- pestifera doclrina cessares, debila bumiiilale srig-
367 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS. III. — OPUSCULA VARIA. 368 .
gessi. Ntiper auiem apud Auximum constitutus, a ,A recto jure conceditur. Sed cum Jacobus dieal :
pluribns didici, quia- in tua adhuc nihilominus in„- i Qui cpnverli fecerit pecealorem ab errore yiae
tenlione obsiinatissime perseveras, ei contra diviiias suaa, salvabit animam ejus a morte (Jac. v) : >
legis auctoritatem, contfa ecclesiaslicseconsueludi- cujus homicidii reus efiicitur, qui peecalori dissua-
nis normam, eadem dogmalizs,re non cessas. Unde det e diverso, ne converlaiur? Nempe, nisi fallor,
salis miror, quo pacto prudens homo, el non omni- illius quod non quandoque morilurum corpus occi-
no a litterarum studiis alienus, tam iiicautam,- tam--> ditur, sed viclura- in perpetuum anima trncidalur.-
perversam, tara noxiain possil proferre senten- At fors"tan, inquies, non quidem proliibelur In
liam, quse videlicet communi hominum saluti con- corporali molestia positus, ad portum monachici
traria, ad nil aliud nisi ad claudendam coeleslis "ordinis repente confugere, sed licet si «onvalusrit,
regni januam peccaloribus proculjlubio videtur esse ad prisiiiiae conversationis habilum lemeare. Sed
prolata. Dic rogo, quis hanc senienliain repeiit, jclamat, imo reclamal ipsa Veritas lam perspicuae
nisi ille qui primum hominem de paradisi amojrti- falsilali, cum dicit : t Nemo mitiens manum suam
lale dejecil? Quis, inquam, lam crudele, lam im- atl aratrum, respiciens relro, aptus" est-regno Dei
pium promulgavil ediclum, nisi is qui Cain fratrici- \Luc. ix). » Dignum quippe est, ut sieut quis ad
dam in desperationis voraginem mersit, et non ad B Deum veniens aptus sil regnoDei, sic a Deorece-
evadendum ruinse periculum",sed ad»profundiuscoi- dens, non aptus sit postmodum regno Dei. Ii-quippe
ruendum dicere doetiit: « Major esl iniquilas mea, lales, ul -experinienlo didicimus, non in eadem, 3n
quam ut vcniam nterear? » (Gen. iv.) - qua primilus ftterant, malorum mensura persislunt;
Quse est enitti ista deineiilia?quae vesania? quae sed postquam advomitum redeunt; ad inimtiiaturn
crudeli.tas? Habel liomo disponendarura rerura sua- voragineiii profundius devolvuntur. Sicul et illi
rum liberam faculiaieni, ut semetipsuin Deoofferat nuperrime contigit, quituo, ut fertur, iiortatn,
polestalem non "habet? Valetbominibuslradere"sub- sanctaj conversalionis habitum deseruit : deinde
stanliam suam,non habet 1libertaterii Deireddere vix brevi dierum peraclo circulo, innoeentem ho-
animam suam ? Licel homini lapsurum animal minem suis manibus interemit In quo videlicet ~re-
ab hiantis pulei ore propellere, ruiluram mox in probo viro adimpletum cernimus,, quod dictum ex
infernum animam non licct pojiiileiitiaj remedio ore Veriiatis audiviraus, nimirum, qnia jiiiniundus
liberare 1-Porro si ipse Deus otnnipotens, qui offen- spiiitus, qui eum ante reliquerat, posliiTodum re-
sus esl, paralus esl iit recipiat, quis est hlc qui vo- diens septem alios nequiores se spiritus assumpsit
lenles currere ab_ ipso pietalis fonle conipescat? Si (Luc. xi), et cum his omnibus in famiiiari suo
Crealor paralus est ut peccalis ignoscat; quis est' C vasculo pestileniius babitavit; fiunlque novissim^a
iste qui peccatorem converti prohibeat? Quid est homiriis iHius"pejoraprioribus.
enim aliud monacbum fieri, quam converti? Sed Sane Bi ieTre-iaemilitiaa transfugam non solum
qui hominem noii posse monachicum subire propo- mundanse leges abjiciunt, sed eliam sacri canones
siluin in languore Corporis3®2 consiitufum dene- infames appellani, adeo ut euni eiiam ad reddendum
gat, profeclo non posse converli indubilanler afiir- in contentione lestimonium non 363 recipiant:
mat; quod si semel- admillitur, nulli dubium quin qui in' superni imperaloris arma juraverat, qui
•poeiiileiiila, quaespes est peccaiorum, et unicuin cblamydein jam miliiiaj coelesiis induerat, qui bal-
«alutis bumanse reiuediuin, deslruatur. leum castitalis accinxeral, qui donativum sacfi
• Ecce igitur peccatoris anima perdita, Ifresera- verbi abipso mililuro duce susceperat, quo jtidicio,
bili busseris (sic) janua vilae damnata, et oranis qtio jure, qua fronte jam polest propriae professio-
spes humanse reparationis evulsa. Sed elamat e di- nis casira deserere, ei suo vomitu delectatus, ad ea
-verso divina pieias, diccns : « Quacunque hora quae contempserat, quaeahreiiuntiaverat, quaedam-
peccator conversus fueril, vila vivel et non morle- naverat, mundi ludihria aaimum revocare? Eoedus
tur (Exech. xvm); >"el iterum : « Nolo mortem pec- morlale curn radrlali paciscimur, el servamus; Deo
catOTis, sed ulconvertutur, el vival (Ibid. XXXY).» D sponsionem facimus, et fidem frangere non tlmemus.
Etcum conversus ingemuerit, tuncsalvus erit. Et Homo bomini violatae caulionis lenetur obnoxius;
nt canonicoe auctoritatis compendium proleram : _ qui auctorem. hominum fallere nititur, iiinocens
Quicunquenegal, etiam in uliimo vilm spititu, parni- judicatur? Fallax debitor ab exactore constringitur;
teutiam abolere non posse peccala, Novatianus est, qui semetipsum Deo subtrahit, immunis habelur?
tton Christianus. Nunquidt servus yenia dignus est, qui violala fide
CAPUT II. non solum recedit a Domino, sed ultro se ejus so-
An a'grolus habhum religiosbm induere possit. ciat inimico? Nam quod Deus liuic mundo inimicus
Dum ergo monachufn lieri hoc sit utique con- sit, audi Jacolmm dicerilem : « Qui vuit, inquit,
rerivet coriversionis remedium nulla hora respuit, ainicus esse saeculi hujus, inimicus Dei conslituilur
nullum tempus excludit; constat procul dubio, (Jac. iv). >
quia in aegritudine constitutus, sictil converli cum Et ut ad sententiam redeam, censervus, qui_hu,-
vult, nuilius auclorilatis obstaculo prajpeditur ; ita jus effugii incenlor efficilur, nunquid. non disiricta
cliara ul inonachus fial, absque ulla refragafione Dominicaj animadverslonis ullions plecielur; etpoj-
 "
569 OPGSC. XVI. — €ONTRA EPISC. MONACH.AD &JE.C-JIEVOC. 370
na, quam ulerque merueral, in .unum caput con- ji, posse docemus : et saepe, qnod m ipsa littcrarum
gesla retunditur? Prseserlim si ejusmodi fraudis superficie male sentieniis error intelligit, subiiliicr
ille servus impetilur, tjtii recto.js loco pnsii-js, caeie. persomtala intentio doctoriseverlit; et quod in co->
ris praeessevidehatuiu et qui debebat extraueos ad rnare recte sentiri pulabatur, considerata diligen-
domini sui serviiium traiicre, i,'>s.ee contra domesti- titis contiiuti textus serie, error fuisse convincitur.
cos compellat exive :"et, ut ita dixerim, cujus erat J/mjam ipsa Scriptura, quae de monachis ioquitur,
ofiiciura violentos incursantium ferarunt impetus ad proecdatin metlinm, ne nosler advei-sarius con-
domini sui gregem compescere, ipse satagal cruen- queraiur devictum se esse sola argumenlatione ver-
tisluporum dentibus siniplices oves offerre. - borumi Non mihi dialeclica syllogismprum sitorum
CAPUT III. circulos offerat, non rhelorica lepidos delinificac
~Prmlali perniciosi deplorandi. suadelae colores iufnntlai, nou -aliqua saeciilaris
Quid ad hsee dicam? Quod dolori meo .solamen sapientia phalerata mibi suae urbaniiatis leiio^
inveniam? Compellor exclamare, compeiloramari- cinia suggerat; sola se, el nuda proferat auctorilas
tudinem mei cordis effuridere, ut videlicet dicam : Patrtira, in quorum peclore omnipotens Deus, velut
0 tempora,- o mores, o ferreum ssecuium! Ferreum, in tribunali solio prsesidens,1 sanctioni suse voluit
inqnam, saeculum,in quo anrum in scoriam verli- 13 promulgare decretum; quaterius qui coiifligere ni-
tur, et argenli speciem vilis slanni vena mentilur titur, non jam cavillaniium verborum commenlis,
(Isa. \x,; Ezech. xxx). In quo projecii sunt lapides sed ipso polius verilalis oraculo superarividealur :
sanctuarii in capiie omnlum plaiearum (Thren. iv), el ul^omne lergivefsationis undique-occlaudaturau-
et esl sicut populus, sic sacerdos; sicut servus,- sic fugium, ipsos conlra -se in movenda lite sentiat
domirius ejus." Tiim quis lain inveniri possit elin- oratores, quos universus orbis habet et judices.
guis, qui non a'dbaec saltem in voce laineiitaiionis CAPUT IV.
erumpal?"Qiiis lam ferreus, quis"tam lapideus, cu- Quod 'sponte suscipilur, sine peccato non deserilur.
fus cor vulnera isla nori sentiat ? Pervenit enim gla- Primus itaque magntis Leo suaeaucloritaiis figat
dhis usque ad animam. Nimirura mundusse ad fmem articulum, et ul rcvera insuperabilis dux, ipse pratj-
delapsumruinis crobrescenlibus indical :et episcopi, ferat in prima belli fronie vexillum. Ait enim inter
qui animas ad Deum traiiere imporlime debuerant, caetera: « Propositum monachi propiio arbitrio,aut
studeril qualiter ifomines a Dei servitute reeedant? Toluniaie susceptum deseri non potcst absqtie pec-
Jiidex jara vicirms appropiat, el praeco,-ut cives fu- caio. Quod enim quis vovit Deo,- debet reddere.
gianl>,clamai? Ante tribunal superni judicis janrjam Unde qui lelicta singularilatis professione;ad roili-
bumani generis sumraa colligitur, el a sacerdote C) tiam, vel ad nnplias_devoluius est, publicaepceni-
praecipitur, tit homines ad saeeularia'negotia disper- tentiae satisfaclione purgandus esl. Quia et siiuno-
gantur? Proh dolorl huccine' sacerdotalis ordo re- cens militia, et honesium potesl esse conjugium;
dactus est, ul qui consiiluii sunt rriundum sanctae eleclionem meliorem deseruisse, transgressio esi.' >
praedicationis ltiee perfundere, ipsi potissimum co- Ubi notandum, "quod vir.diserlissimus non ait, ut
nenlur" homlnes perversorum dogmatum lenebris noslergarril episcoptis, proposimm-g^g monachi
obeaecare? Elquipositi suiil 3'f|_J deagro Ecclesiae longamorositaie susceptum. «Sed propositum,inquit,
cunctos errorum vepre? -evellere,"ipsi non verean- monachi proprlo arbitrio, aui voluntale susceptum
tur* aculeatos erroneae pravitalis tribulos seminare? deseri rion poiesl absque peccato. >Nihil ergo vifium
Olini cum Uorens adhuc mundus blandireUrr, ho- lemporarrreliquil morositati, qul toiurii spontanese
minum plurinios ab eo - subtnuebat docla lingua - tribuit voluntaii.
pastorum : nunc autem cum jam cvldenlissime se Si igitur proposilum hoe negari non potest cum
mundus despicahilem indicat, Paslor Ecclesiaeul voluntale susceptum , asseratur necesse est, cum
adeumhomines revertanturlnviuit. peccato relictura. Cui simile*esl illudeliam, quod
Vi.lemusquotidie homiries aliena diripere, hello- de virginibus idem vir eloquenlissimus ait: i Puel-
rum studiis insudare, egenos opprimere, machina- IJ lae, inqiiit, quae non coacto parenium imperio, sed
ficnum lendiculas fraternis gressibus occultare : et spontaneo jttdicio virginilatis propositum, alque
ut cuncla" muhdi mala brevi cingulo locutionis habilum susceperunt, si postea nuptias eligunf, prae-
aslriugam, omnes pene, quaesua sunt,"quaerere, non varicantur, etiam si nondum eis gratia consecra-
qitaeJesu Christi; nos adversus eosnullo zelo cliari- lionis accesserit: cujus itaqtie non fraudarenlur
tatis" accindimur, iiullis--correciionibus obviamus, munere, si in proposito-remanerent. > Audis igitur,
iiulla conlradictione resislimus (Philip. u). Si aulem 0 episcope, quia nihil momenti morosse convefsiorii,
rarissiraus quilibet ex tanla hominunr mriliitudine nlhil ipsi etiam consecralioni iribuitur, sed omne
'
aul Qagellis allritus, aut divinaeinspirationis gratia monaslicae perfeclioriis robur spontaneo judicio
provocaluSjad Crealorem smim quandoque conver- reservalur. ~- " ~' '
tilur, mox ad snasoriae assentationis blandinfenta 1 Ad eonfulandas
liligaloris nosiji calumiilas. pote-
convefiilur, sacri eloquii floseulos ac praviiaieni rat, imo debueral eminentissimus Leo suffjcere",
nostri inlelleclus iiiffeclimus,' etsic divinfs jam si h~icposset facile rigidam cervicem cordis sacris
obsequiis mancipatum ad mundi volulabrurri redire aucioritatibus inclinare ; sed quia iste riecdum for-
571 S. PETRI DAMiANIOPP. TOMUS SEU PARS. III. — OPUSCULA VARIA. 372
sitan fleelitu", heatus quoque papa Gelasius ad te- i centur. Quod si aliqui per pojniteniiam jrrevoca-
slimonium deducatur; scribit enim inler alia : biles sunt, nec admoniti revertuntur, vere ut apo-
« Quamobrem quisquis "virorum , vel muliemm ha- stataj coramEcclesia anaihematis senienlia condem-
bitum semel biduerit, vel induerunt sponianee re- np.ntur. > Ecce liic e-xpressedocemur, quoniam haec
ligiosum, aut.si vir dedilus Ecclesiae rtio/o, vel cpiscopis cura injuiigilur, non ut permanentes a
femina lue.ril, aut fuil delegata puelJarum mona- moitasteriis exire suadeant, sed potius ut praevari-
sterio, in uiroque sexu prrevaricator ad proposi- avntes redire 'compellant. Sed quid es Illis causa-
tum invitus reverii cogaiur, ut vir detondeatur, et mur. hominibus, -qui spontaneo convertuniur, arbi-
puella... moriasterium ingredialur.
- Si autem quolibet frio, cum et illis post tergum redire non liceat,
i
patrocuno desertores permanere volueritti, sacer- qui lonsurantur inviti ?
doiali senlentia a Chrislianorum cojtu habeanlur Unde etiam apud Maguntinense -concilinm lale
extorres, ut "nec locus eis" ullus sit communis. > promulgatur edictum : t De clericis vefo hoc statui-
Singula, obsecro, verba subliliter inspice, ut in mus, ulqui haclenus invenli sunl, sive in canonjco,
siateranienlisappendens, a veriialis sialu nequa- sive in roonachico ordine tonsurati, sine corum vo-
quam valeas declinare. Perpeude ergo quod dici- lunlaie, si liberi sunt, ila permaneanl. >
tur:_« Quisquis hahilum semel induerilt spontanee 3 Sed respondebis forsilan mihi , et conlra tot au-
religiosum. >Ecce juxla €elasiani" decreti senlen- thentica saneiorum Patrum judicia, contra tol ve-
tiam , qoadinque occasione , eliamsi nulla inter- nerabilium conciliorum staluta, sculum adhuc vanas
veniat mofa probationis, quisquis religioso habilu defensionis opponcs : Esto, inquies, ut qui a pa-
seroel induilur, funditus sibi redeundi ad saeculum renlibus offeruntur, ila permaneant: qiii voluntarie
licentia denegatur. converluntur, ad negotia raundana non redeant;
CAPUT V. „qui invili eliam lonsuraniur, jam saniori consilio
An filii a parenlibus-Deo dicali, Imbilum induti, perseverare conlendant. Nam de iam perspicuis
in religione manere tencaniur. sanctorum Palrum dictis ambigere, quid esl aliud,
Huie etiam non dissimile cernitur, quod in Chal-' «(iiaiiiniicantium astrorum globis opposilumapertis
cedonensi concilio reperitur, ubi qui semel in -clero octilis nil videre ?
depulalk sunt, aut monachorum -viJ.am expeliye- Sed dic, rogo, ferendumne est, el non potius
Ttint, statuimus neque ad militiam, neque ad digni- lil eris vocibus arguendum , cum pravi quilibet mo- '
tatern aliquam venire nlundanam, sed hoc ientan- nasteriorum reclores, qui Jiec Deum diligunt, hee
tes, et non agentes pojniteniiam, quominus redeant lucrum animartim quasrere comprobanlur, lurpls
ad hoc, quod propier Deum pfimilus elegerunt, 'Hlucri stimulis accensi, ila simplices quosque bbinda
anathematizari. persuasione decipiant, ut eos vanis promissionibus
Toletanum quoque concilium testimoniis nostrae illecios, ad monasterium trahanl; erilne hujusmodi
allegationis addal augmentum : « Monachum, in- reeta conversio, qnam non in possessorem, sed in
quit, palcrna devolio, aul propria professio faciat: possessione prapcessit inflammala cupido ? Ad haee
Quidquid horum fuerit allegaUim leriebit; proinde ego sine cunclalione respondeo, et istis eliam ut a
bis ad roundum reverlendi 3S6 recludimus ad- proposito quod cojperunl deviare non iiceat, con-
iium,et omriesad saeculuminterdicimus regressus.» stanter affirmo : et ut argumenlationibns propriis
Rtirsus in eodem concilio, longe superius, inter-alia ralio noninuigeat, rursus ad Maguntinense conci-
legitur: «Ideoque si in qualibei minori aetale, vel lium sermo recurrat: dicit enim posl multa -.c Con-
religionis tonsuram, vel religionis debitam veslem, slituil sane sacer isle eonventus, 367 ul episcopi,
in utroque sexu filiis, aut tinits, aul.ambo parentes sive abbales, qui non itt in fruclum animarum , sed
dederinl, cerle vel nolentibus, aut nescientibus in avaritiam, el lurpe lucrum inhianles, quoslibet
susceptam , et non mox visam in filiis abdicaverint, homines illectos circumveniendo lolonderuiii, et res
vel coram se, vej coram Ecelesia, palamque„in eorum tali persuasione non solum acceperunt.sed
convenlu eosdem filios talia habere permiserint, ^jiolius surripuerunt', pojiiileniiae canonicae, sive re-
ad saecularem reverti habitum ipsis fiHisquequan- gulari, ut pula lurpis lucri seclatores subjaceanl. 1
vanis illecti, -vel qui-
doque penitus non licebit. Sed convicti i quod lon- li vero. qui prpmissionibus
suram, aut religiosam vestem ahquando habuerhfl, buslibct machinalionibus persuasi, mentis Inopes
mox ad religionis cullum hahitttmqtie revocentttr, effecli, rerum suarum domini esse nescientes, co-
et sub slrenua discrelione Infjuscemodi observanliaj mam deposuerunt, in eo, quod " coeperunt, perse-
inservire cogantur. > ( Vide scholia-ad zalcemopu- yerare cogantur. > , !
- Sed quoniam omnis versuti liiigatoris machina
sculi.)
Si placel etiam Triburense concilium, quid de lunc exacte convincitur, si quidquid ab eo objici
monachis propositura relinquenlibiis decernat, ati- posse perpenditur, velut gravissin.is arguraentaiio-
sculta: i_Quicunque, inquit, ex saecularibus acci- num arietibus anlea refellalur, non erubesces for-
hominem de mona-
pientes pcenitenliam sc totonderint, et rursus prae- silan dieere, qtiia B. Gregorius
laici facti sunt, comprehensi ab episcopo sterio Tetrabi, et uiori suse, etiamsi jam lonsu-
yaricantes et- nos libi noii
puo, ad poenitenliam, ex qna recesserunt, revo- raius esset, rcddi proecepit. Sed
 575 OPUSC. XVL — CONTRA EPISC. MONACH.AD S^C. REVOC. 571
immerito respondemus, quia sagilta m lapidem /_.lestimoniura qu8erimus,B. Gelasius memoriae pri-
missa interdum percutit dirigentem : el saepe in- mus occurrit, qui ait: «Devolis quoque virginibus
cautus miles eodem telo, quo percuiere adversa- nisi aut in Epiphania, aut in albis paschalibus, aut
rium niiitur, ipse polsus lelhaliter vulneralur. Si in apostolorum natalitiis sacrum minime velamen
enim lioc exemplum diiigenier inspicias, pro nobis imponatur, et non anle viginti quinque annos, nisi
slare cernitur, nostris allcgaiionibus allesiari incx- forte, sicut_de baplismale diclumest, gravi lan-
pugnabililer invenitur : el ui quoddicilur ipsa rei guore correplis, ne sine hoc munere de saeculoex-
manifeslatione clarescat, aliqtiid hic de Gregoriaha eant, implorantibus non negetur. >Vides ergo, quia
epislola intermiscere .non pigeat-. i Agalbora, in- illam etiam conversioncm, quam infirmare et irri-
quil, latrix praasentium questa esl, maritum situm tam reddere sanilaspoterai.infirmitas roborat, lan-
conlra volunlalem suam in monasterio Urbici abba- guor excusat? Et, ut ila loquar, unde conversus
tis esse conversum. Quod, quia ad ejusdem abbatis corruit, inde conversio corivaleseil.
culpam, et invidiam non est duiiium perlinere, Sed si forte calumniaris me exemplum de mulie-
experientiae luse praecipimus, «t diligenli inquisi- ribus reddidisse , cura tu de viris inquireres ; nolo
tione diseufiai, ne fbrte cum ejiis voluntate con- te laleat, quod in Vernicriensi conciliolegitur: « Ea-
versus sit, vel ipsa se mulare promiserit: et si hoc B dem, inquit, lex erit viro el feminae. ^Et si qttae
„repereril, et iilum in monastcrio permanere provi- Jicla sunl, sludiose consideras, ad dispulalionis vim
deat, el hanc, sictit promisit, mulari compellat. > propensius roborandam hoc nonex necessitale. sed
Ecce nihilhic de morosa conversione, nihil de diu- ex laedio fecisse me non ignoras. Plane si cuncta
turnitate probationis inquiritur, sed boc lantum ju- sacrae Scriplurae leslimonia, quae huic asser&mi
beiur, ul si ille cum uxoria volunlaie et promissione congrua j'eperiunlur, lentaremus apponere, ante
conversus fuisse convincilur, in eodem perseverare fortasse dies, quam exemplorum copia nuinerosa
proposito onmimodis compellatur. deficeret: quonim videlicei idcirco scrlbere plura
Quod autem sequilur : c Si vero nibil borum est, posiponimuS, quia prolixitatis faslidium devilamus.
_boc est videlicet, si neque cum voluntale, neque Quapropler impudenter adhuc leslimonia requi-
cum promissione est uxoris conversus, ut redda- rentem ad ea, quae stiperius suni congesta, remilii-
tur. >.Hoc eliam ma_ximenostris opitulari partibus mus; ubi aegrotos pariter et incolumes eadem re-
non est dubium, nimirum dum enumeraiis causis, gula comprehendit, quae non solum volunlarie, sed
quibus vir uxori reddi praecipilur, nulla de morosa eliain violenter conversos, ultro eliam deceploris
eonversione mentio Teperitur : quain scilicet longse niacbinationibus persuasos in eodem proposito per-
conversionis moram si quid moinenli, si quid vi- severare decernil.
rium vigilanlissimus vir habere decernerel, ey.pli-
CAPUTVII.
catis aliis, nequaquam hanc sileniio praeteriret:. sed
quam lacuil, tacendam esse silentio clamanle praj- An vidumvelari possint.
cepit. Tanta veneratione, lanta cuslodiaj1censura mo-
CAPUT VI. nachicum habitum sancti Patres dignum esse cen-
Qummlas requiratur in consecrandis virginibus. suerunt, ut pene quocunque modo illum quis semel
Verum qui lam densissimarn testium nubem op- indueret, relinquendi postmodum licentiam non ha-
posilam luis adinventionibus conspicis, ut jam mofe beret. Et ut, quod dicimus, testimoniis approbe-
lubrici anguis, huc illucque te vertere constrictus mus, nunquid non saepissimein sacris canonibus ,
manu validaerationis minime possis, forlasse tamen interdicitur, ut vidua non velelur? Unde, ul de cae-
adhuc de his 3SS 1ul *a aegritudine posili conver- teris sileam, Gelasius ail: t Viduas, inquit, velare
tuntttr, rationem tibi reddi specialiter quaeris; sed ponlificum nullus altentet. Haeclamen, quae velari
si cuncla', quaj-superius dicta sunt, diligenter at- 3S9 etiaro a pontificc prohibelur, si quolibct im-
Jendas, per:>picuumest, le superfluo de specie il- n pulsu ipsa, sibi signum sacri velaminis imposueril,
lud ambigere, quod de genere cogeris alfirmare. absque ullo i-etractatione relinquere ulierius non
Si enim de omnibus non solum sponte, sed etiam audebit. > Unde in_Aurelianensi concilio legitur :
coacle conversis, de his eliam qui despiciunlur, t Viduae, quae spontariea voluntate ab aliari sacrae
conversio rata decernilur; qualiter in aegrotis ad conversalionis velamen suscipiunt, decrevit synodus
hoc inenarrabiliter aesluantibus, et cum magno in eodem proposito eas permanere. Non eriim fas
desiderio flagltamibus non eadem praecipue sen- esse decernimus, poslquam se Domino semel sub
teniia conservelur ? velo consecraverint, iterum eis concedi Spirilui
_Nam ut de viris taceam, quibus ad conversionis sanclo mentiri. > Et idem alibi post multa-: t Nos
remedium nulla praejudical aelas, millum tempus autem auctorilate Palruin suffulti in hoc sacro con-
obsislil, ipsas etiam virgines, quas nisi inprseci- ventu sancinms, et libere judicamus; si vidua
puis feslivilalibus , el post viginli quinque annos sponte velamen, quamvis non sacrum, sihi impo-
ajlalis consecrari minime ljcet, languore tamen .sueril, et in Ecclesia inter velatas oblationem Deo
correplas ei consecrari, et sacrum velamen susci- obtulerit, velit, nolit,, saiiciimonise habilum ullerius
pere plenlssime licet. Cui assertioni dum adltiberi habere debebit, licct sacramento confirmare velit,
575 „S. PETRI DAMIANI-OPP.TOMUSSEU PARS III- -=OPUSCULA VARLA. 57S
eo lenore el ratione velamen sibi imposuisse, ul j., canonum ancforitate confunditur, nostris etiam ra
iterum posset deponere. i lionibus probabiliter superetur : quatenus argumen-
Liquet igilur, quia et illa conversio, quaelegali- talionum circulus sic undique labia ddlosa constrin-
ter non processil, el fieri omnino non debuii; ta- gat, ut a tam perversa doctrina necessario in per-
men propler sacri ordinis reverenliam, poslquam petuura conlicescat; ut et de nobis merito dicatur :
facla est, jam non permitiiltiVrviolari- Si ergo illam ' quia non dediraus cornu peccalori; el de illo jure
con\ersionemsancti Patres roboram faclam, quatn cum Psalmisla canietur : « Quoniam obstructum est
et ipsi prohibuere fuuirain; qttjd de illa, obsecro, os loquentiumhiiqua (Psal. LXII).->
senliendum est, ad quam venienies adhortalionibus Age ergo, quid esl quotl dicitur : « Quia nisi qui
jirovocant, in qua posilos obicstantur ut perseve- regtilariler prolractus, et per annale spatium sit
Tarenon desinanl? Siceliamtu, si quovispacto subi- probatus, cliamsi conversus sit per aegritudinem,
lanea tibi conversio displicobat, ut a sanctotum absolutam rclabendi ad saeculum habeat liberta- -
Palrum norma in nullo le dissidentem ostenderes lcm? i Nnnquid qui hoc de valenlibus censuit, idem
poteras forsitan convertendis quidem aliquid de nihilominus de languenlibus judicavil? Sed qttis
mora conversionis .objicefe ; conversis autcm vel insanaemeniis bomo non videal qnia quilibet
'
absil, ul quod irrevocabiliter' actura est, doceas l languidus, vel jam morli propinqnus 'hanc observa-
retraclare. Et quia sermo se de mtilieribus inttilit, iionem prorsus adimplere non valeat? Si igitur
cur isla de vehuis viduis diximus, cum el virgines, omnes siraul homines sancius Bpnediclus hac sen-
quae nulto adhuc sacro velamine coniegunlur, si tenlia comprebendit, patel profecto, quia aegriset
saltera permanere se in virginali proposito simulave- omnino debilibus, qui ad perferendum non assur-
rint, dislricie prohibenlur, ut tiubere non proesu- gunl, conversionis aditum obseravit. Sed quis ferat
jnant? Super qnibus Innocenlius papa sie scribit: hoc de sancto viro suspicari aliquatenus posse, qui
t Hae vero, quaenecdum sacro velamine tectae, la- non solum ab hac, el ab omni pesle haerelicaepravi-
men in proposilo virginali semper se simulaverant latis alienus exstitit, imo Spirilu sanclo plenus, lot
pcrmanere, licet velataenon fuerint; si forte nupse- signis attesianiibus evideiilissime claruit? Quisillum
rint, revocaniae sunl, el agenda poenitentiaillis est; feratper Novatianoruni haeresimhomines ad despe-
quia sponsio earum a Domino tenebatur. s Nam si rationem frahere, qui per sacrae docirinse sincerila-
Aposlolusillas, quaea proposiloviduitalisdiscesscraul lem tot a-.iimashominum videtur quolidie ad spem
(iixeralhabere damnationem, quia primain fulemirri- seiernse vilaercdticere? Fateamur ergo necesse est,
lam feccrunl (1Tim. v), quanlo magis haequae fidem htijus praecepii normam incolumes langere; ad
frangere conalaj sunt? Et nos eliam, ul venerabilis (J aegrotosautera ntillatenus pcrtiuere. ,
lnuocenlii probalissimoe aucloritalis dicla sequa- Sed nunquid si absque corporali molestia qnis-
mtir, si iilas Apostolus damnabiles perhibet, quae quam ad moiiachicumordinem sine probalione de-
soluminodo vidtiitaiis proposilum dissolvernnt; venerit, huic nequaquam redire posl lergum nosler
quid de "iliis dicendum est, quid uliqne perbiben- episcopusprohibebil? Dic, obsecro, legisli aliquando
dum, qui saeculum deseruul, possessionesabjiciunt, roonasticaevitae propositum, secundum esse bapli-
Creaiori suo -se ultroneos offerunt, alienae se di- sroum? Sed quia hoc"invenire in diclisPafrum per-
tioni submiiiuiit, et ul mundo fimditus mortui vi- spieuum est.negare licilum jam non est. Nonignoras
dcaniur, liiorlificaiionis, et sanctiiaiis habilum in- etiam qttia decrelali rursus autiquorura sanclione
duuni. praecipilur,ul ad baptismi graliam produetiora tem-
Quod autem nunc etiam de feminis loquimur, porum iniervalla tendanlur. Ut «jnimecclesiasticae
nequaquam fieri exlra lineam propositi operis, ar- instiluiionis ordinem breviter tangam, sicut seplem
bitramur. Salvo eiiim eo, quod eadem lex eril viro sunt dona Spiritus sancii, ut etiam septem dona
tt feminaj; idcirco eliam ad muliebrem sexum no- baplismi, a primo videiicet pabulo sacrati salis, et
stra se ejlendit oratio, quia vuium, quod male ingressu Ecclesiaj usque ad contirmaiionem sancli
nasci jam in viiisaspicimus, pullulare ctiam quan- Spiritus per chrisma; quaeomnia, sictit frequenlius,
doque ct in feminas formidamus : et sicut in his agitur, expedil nt per diuturna lemporum spatia
ortum invcclionis sarculo 370 studemttseveilere, compleantur. Sed si quis poUposita morosaeinler-
jta -eli.iih in illis ne orifi valeai, praecurrimus na- eapedinis gf I observantia, acl plenitudiuem ba-
scendi auditum opilare; ut velul raale aborlivum ptismi repente proruperil; hunc, rogo, bap"tismuui
germen prius cogalur mori, qnam valeat nasci; invalidum judicabis? Docebis hunc hominem debere
ante in semetipso marcescal quam in gemnias totum, quod acceplum esl, parvipendere; et, tit
erumpai. :salvus fieri possit, adhuc ad purificaUonismystefiuin
CAPUT VIII. properare? Loquere, responde : censebis ne liunc
Confirmantursupra allaia. liominem baptismi lavacrum jure posse repetere,
Libet nunc animum paulisper ad superiora "redu- qui ad baptismum non indicto ordine. praecipitasiter
ccre, el ex his, quaepraemissasunt, poslposilis Pa- JIUSUSest prosilire? Cur iaces? Nimirum tantopeie
trum exemplis, cum adversario-modopropriis asser- ioquendi avidus non sie obmuiesceret, si haberet
tionihus dispulare, ut qni lam gravi, tam muliiplici aliqtiid quod raiionabiliicr responderet. Sed noii
577 OPUSC. XVI. — CONTRA EPISC. MONACH.AD &MC. REVOC. 578
anibigo, quin constanter afiirmeset hunc baptismum _.egebit. Tolle siqtiidem duplicemspiritum, probaiio-
adeo ratum esse, et validum, ut quisquis ex illo nis continuo cessat experimeiUum. Pulselille Spiri-
renascilur, jam procul dubio sacriiegum sit, et om- tus, qui dicil ~.« Ego sto ad oslium, et pulso (Apoc.
nino nefarium, si ad ejusdem regeherationis sacra- i); > si cognoscilur, huiccerte nulla mora protralii-
menlum denuorevocetur. Consequilur ergo, ur quod tnr, nulla probatio quaeritur,- sed pulsanli protinus
ex primo baptismale senlire compelleris, hoc etiam aperilur. Denique sicut ex aposiolico exemplo col--
de secundo, monachicoscilicet inslituto, inevilabili- ligitur, quod illic ponitur : t Probale spirilum.si
ter fatearis. El sicul prior semelsusceptus nullate- cx Deo esl; > probatio isia magis suscipienti est
nus valet repeti, ita etiam secundus nulla poiest necessaria, quam venienti : vidLlicetut suscipiens
juris ralione contemni. internoscere valeat, quo impulstis spirilu suscipien-
Verumtamen dic, obsecro, quls sanctorum, quis dus accedat. Necjam probatio expedil, ubi quipro,-
antiquorum Palrum sub hac, quam insolenler asse- bandus est, perspicaciter innotescat. Ihi quippe lu-
ris, probalione conversus est? Nunquid Anlonius? cernam accendiraus, iibi quod occullum esl non
Nuiiquid Paulus? Nunquid Hilarion? Nunquid et vldemus; si autem quod lalebal aspicitur, lucerna
ipse sanctus Renedictus, qui ista, sieut tu falleris, proliuus exstingtietnr. -Sic sic nimirum de cujus
videtur praecipere, sub hac probationis observantia 3 mente, quo spiritu ducalur ambigituf, valde neces-
ad' monachicura legilur ordinem pervenisse? Per- sarium est ut probetnr. Ubi aulem conscientia ma-
carre, quseso, cunctas veridicae antiquitalis histo- nifesta claruerit, probationis exercilium inanescit.
rias, et cum non possis vel unum per tam Ionga El cum (teste ejusdem libello regulae)cuncta pene
lemporum intervalia probatum oslendere, necesse hujusmodi negotia in abbalis arbitrioet potestate
est, ul confitearis le calceienus superatum, vicloris smt (ionstiiuta, cuin quilibel eo inodo ad conversio-
insultationibus merilo suhjacere. Sane quo paclo nera venerit, sicut illi ab abbate prajcipitur ; qifam
cuncta exempla veterum, omnia gesla Patrura ar- impudenter, qnam inconsulle, quarii infrunite quis
roganti supercilio praeteris, et 'contemptis omnibus, asserat, ut illa conversio irrita judicetur? Certe
ad unius te senlentiae cenlrum obstinatus asUingis ? eadem regula praecipit, ut abbatis mensa cum pere-
Nam si illi procul dubio sancli sunt, necessario grinis ct hospitibus semper sit. SeJ quia modo
sunt eliamimitandi.Quod si imilandi non sunt, nec propter reprimendam quorumdam crapulam,' et
omuino sancii sunt. Cernis, o bone lifigator, quor- luxuriosa convivia, religiosi ecenobiorum rectores
sum vergat_hsec tua docia sentemia? Cogeris ergo miniine faciimt; te judice, ab oificio stio removen-
necessario confiteri vel sauctos P.ares nostros onini- , di erunl ? Qni nimirum dum sancli doctoris inleu-
no sanclos noiv esse, vel ebs, qui noviter convertun- " tionem vigilanler aspiciunl, sequi verborum super-
iur, magnopere probalionibus non egere. Erubescat ficiem parvipendunl; dum medullam vivificaloris
ergo lingua phreneiica, et quse nescil esse facunda, Spirilus rurainanl, oecidentrs liilerae paleas<:alcanl.
discal esse-vel muta. Nescit aiiquid utiliter dicere, Sedsicui et hic propter saporem intelligentiaj, lille-
scial saltem sine damno tacere. Serpit enim sermo rarrim corlicem posiponinon prohihes, ita eiiam de
iste perversus, ut cancnr, qui nisi ab uno membro conyersione monachi eadera hecesse est consequen-
cisurgio acutissima? reprehensioiiis absciditur, nulli lcr ailirmes.
dubium quin ad sana Ecclesiae membra pesiife:e Sed quouiam ex quadralis argumentalionura no-
dilatetur. slrarum lapidibus iiiexpugnabile munimen ereximus,.
CAPUT IX. consequens esl, ul hoc in ipsius calce opusculi
Probatio ad religionem venienliumcur exigalur. qtiadam syllogismi clave firmiler obseremus. Omnes
Sed ad hsec respondebis fbrlassls, _ei dices : Cur namque, qui monachicseprofessiohishabitum susce-
ergo probatio ista in commune praecipitur, si non perunt, aut sponlaneo judicio sunl conversi, aul
etiam generaliter observelur? el ego abs ie quoero : vi coacti, aul suasoria callidilate decepti : qui autem
dic mihi, qui praecipit ut sulr hac probalione quis sponte conversi sunt, vel sub probalione xtdmo-
a'd conversionem veniat, ubi eliam censuit, ul aliter nasleriura veniuiit, vel poslposila probationis diffi-
veniens, a monacbica instituiione recedai? Et cuni cultate prorumpttnl. Sed jatiisuperius posita mul-
ostendere 372 boc minime poleris, coinpelens est liplici canonum aucioritale firroatum est, ut qui-
ut «redas, quia propter vagos horaines, et duplices ciinque aut sponle conversi sunt, aut coacti,
animo dictum est magis cautela consilii, quam au- aul etiam decepli, sive probafj sunt,' sive non
ctorilate praecepti. Qtiod facile dignosciiur, si vel probali, excepto si uxoris consensum el pro-
iiiitium sentenlia; ipsius, de qua agitur, allentele- missionem 373 non habuertm!, omnes perseverare
gatur. Dicit enim (S. BEN.Reg., cap." S8) : t No- ineo, quem acceperunt, monachico ordine omni-
viler qnis veniens ad conversionem non lam faci- modis compellaniur. Concludatur ergo neeesse est,
lis tribualur ingressus, sed, sicut ait Aposlolus, ut onmes qui monachicatprofessionis babilum susce-
probate spirilum, sr ex Deo est (/ Joan. r\). > in perunt, exceptis his, qui absque uxoria permiss-orie,
quibus verbis patenlev agnoscilur, (jiiia quisimis ad et promissione conversi sunt, quocunque alio modo
conversioneradivino Spiritu provocafus accesseril, a"diioc proposiium venerint, in eo, quem cojpetuni,
tara morosae probationis intcrsiitio penitus non ordine compellcndi sunt omnimodis permanere
579 S. PETRI DAMIANIOPP.TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. '
580
Ecce, ut opinor, el calholicorum Palrum "testi- _V Venile, inquii, et arguite .me (Isa. i). >Si ergo
monis cinctus, et perspicuae veritalis multimoda Deus, ut ab bominibus redarguatur, invitat, satis
r.tlione vallalus,- ita es ex- omni parte conslrictus, dignum est, ul hoino correpius-ab homine,'zelum
u' tu conira haec nihil prorsus opponere, nullo pacto fraternae charitatis aequanimilerfeial,
acrediviva te po-.sis ulterius cerlamina reparare.
Quapropler da manus, et confiiere te ignorasse quae SCHOLIA.
ciixeris, et luum tibiniet judicium per omnia displi-
Si in qualibet minori'rtate vel religionts tonsuram,
cere, imo adversus ea, quae incaute proluleras, vel dcbilam vestem. in utroque sexu filiis,
«•mnisludio retraclalionis accingere: et ut eos, qui ant religionis
unus,aul ambo parenies dederinl,cerle vel nolen-
per te in errorem lapsi sunl, auctore Deo, ad re- libus,aut nescienlibussusceplam,el nonmox visamin
ctiludinis viam valeas revocare. Verlattir. docta ma- filiis, abdicaverinl',vel coram se, vel coram,Ecclesia,
convenlueosdemfilios lalia habere permi-
nus in prajlio-, el pro illis slare prudenter studeat', pa!amquein
serini, ad smcularem reverli habilum ipsis, ftliisque
quos oppugnare pertinaciler salagebat; ut de te ad quandoquepenilus nonticebit. Decretttm est hoc con-
laudem Dei cum Paulo meiilo possit dici : « Nonne cilii Toletani x, quod S. doclor pro rei occasione
ad hunc loeura referre volnit. At dum ille videlur
hic_est qui expugnabal in Jerusalem. omnes, qui asserere, oblatos inonasteriis a parenlibus pueros,
invocabant nomen istud ? > (Aci. ix.) l* cum ad annos discreiionis pervenerinl, teneri poslea
Parce, quaeso,labiis meis, quisquJs es venerabilis in illis perseverare; inlellige id ex debilo reverenliae
quam pareulibus, a quibus oblali fuere, debenl. Sic
praesul : et si quid in le asperura blacleravi, si quid eniiti decere videtur, ul in cojpla vocatione perma-
amaraecommolionis effudi, non typum arroganliae neani : prajseriim cum jara sibi velttli habilum et
credas, sed zelum justiliae clementer indulgeas. Ego religionis disciplinam paraverint. Nam de rigore
enim dummodovel una erroris spina de nemore san- neque parentes ad ingrediendam rellgionem filios
obligare possunl : imo et filii jam oblati ctmv' ad
ciaeEcclesiaemeaoperapossilevelli,nonrefugiocujus- annos discretionis pervenerinl, ul ad saeculum re-
libet in me prave sentientisinvidiam provocari. Nec deant, reclamare poterunt 10, q. -1, cap. 1. Cum
te pudeat errorem itium junioris fralris redargutione simus, Deregular. S. Thomas quodlib. 5, </. 5, et
corrigere; dum non ignoras apostolorum miuimum 2-2, q. 189. Cardinalis Turrecremala iract. 123, in
Reg. S. Ben. ad cap. 59. Sylvester, verbo Religio-,
ipsi apostolorum principi in faciem.reslitisse (Ga- q. 40. ConciliumTrid., sess. 25, cap. 15 el deinceps.'
lat. H). Et si forte respondeas, quia Paulus, licet De hac eadem re plura videas apud S. Bernardum,
minimus, lamen coaposlolus; 3U& e8° autem non Epist.'l ad Robetium nepolemsuum.
coepiscopus; audisaltera quidDeushominibusdicat; Sil nonien Dominibenediclmn.

375-3*6
OPUSCULUM DEGIMUM SEPTIMUM.

DE CJELIBATU SACERDOTU.\I. AD MCOLAUM SECUNDUM ROMANUM PONTIFICEM._

ABSUMENTCM. — Publicam eeclesiasticorumvirorum lasciviam ac pelttlanlem vivendi licenliam compri-

mendarii esse ; quanloque nobiiiores sunt qui peccani, eo majoreanimi ardore, ac libertate reprehen-
dendos, exemplo egregio Phinees, fornicarium illum noium disrumpentis, demonslral. Qua?res adeo
cordi Deo fuil, ut jnler crelera ob lanlam rem bene gesiam, collala dona, quae in semel Phinees jure
optimo promereri \ohierit, sempiterni sacerdotii foe.ieresit cumtilaius. Conlra accidere desidiosis re-
cioribus, et flagitiissubdilormn connivenlibus, Heli sacerdolis admonel casus. Demtim acriler in forni-
carios sacerdotes aique episcopos, lum validis argumenlis, lum sacrae aucioritaie Scriplurae invectus ,
Nicolaum summtrm pontificem borlaiur canonica indictione, ut male peccantes coerceat; ne dum ni-
mium pius iiidulgensque in alios sit, alienam ipse inse transferat poenani.
DomnoNICOLAO summo"poniifici,PETBUS peccator (2 esse sententia propter luxuriaevitiumnonformidant.
monacbus debitaesubjectionisobseqtiium. Nostris quippe temporibusgenuina quodammodoRo-
Nuper hahens cum rionnullis cpiscopis ex veslrae manoeEcclesiaeconsuetudo servatur, ut de cseteris
majeslalis auctorilate collc-quium,sanctis eorum fe- quidem ecclesiasticse disciplinae sludiis examen',
moribus volui seras apnonere, teniavi genitalibus prout-dignum est, rooveat; de clericorum vero li-
sacerdotum, ut ita loquar, continenliae'fibulas ad- bidine propier insultalionem saecularium dispensa-
hibere. Sed quoniam haecest secla, cui ubique con- torie conlicescat. Quod cerle satis correctione di-
tradicitur; aliud quidem quodcunque veslraeconsti- giium est, ne unde vulgtis omne conqueritur, inde
tutionis imperium sub spe perficiendi, fidenter indi- potissimum a magistris Ecciesiaein juuicio taceatur.
cimus. Hujus autem capituli nudam saltem promis- Si enim malum hoe essetocculium, fuerat forlassjs
sionem tremulis prolatam labiis difficiliusextorque- ulcunque ferendum; sed, ah scelus'. omni pudore
mus. Primo, quia fastigium castitatis altlngere se postposilo, peslis haecin tantam prorupit audaciam,
posse desperarit: deinde quia synodalise pleclendos ul per ora populi volitent loca scortantium, nomina
 581 OPUSC. XVH. — DE CJSLIBATU SACERD. 58£
conctibinartim, socerorum quoque vocabula, simul Vproximos suos occiderent, pro. vindicla fbrnica-
et socruum, fralrum denique, «t quorumlibel pro-' tionjs injunxij. Qnid in his omnibus datur intelligi,
pinquorum , et ne quid his assertionibus deesse vi- nisi quia reatus adulterii in personis c^ariorillus,
deatur, leslimoniosunldiscursio nunliorum, effusio debet durius vindicari ? Et qui lales commolus
- munerum, caeliinnantium joca , secreta colloquia; ulciscitur, jacem superni jutlicis et gratiam non
pnsiremo, ubi omnis dubielas lollilur, uleri tumen- modo silii, seii el populoabsque dubio promeretur.
les-, et pueri vagienles. Ergo prae pudore,iiescio Unde divina vox: « Phinees, inquit, avenil irans
quomodostipprimatur in synodo,^quod publice vo- -'meam a filiis Israel, quia zelomeo commotus est
ciferalur in mundo; ut nonniodo peccantes, ut di-' conira eos, ul non ipse delerem eos in zWo meo
gnum est, motentur iufamia; sed et lii quoque , (Ibid.).i Ecce attdivimus quomodo propter iram
- qui nliores esse debuerant, videanlur in
fulpa. Phinces placala esl ira Domini snper Israel, audia-
CAPUT PIUMUM. . mus ctiam Jinnc qualiter ipse per animi stii com-
Quod Phines idcirco fmdus mterni meruit sacerdolii, motionefn, perpetuam sibi cnra Domino staluerit
quia in zelum se extulit utlionis.' pacem."t Ecce, inquit, do ei pacem foederis me.i,ct
Nonhicpudorfaciem-Phineessacerdotisoperuit, qui erit lam ipsi, quam semini iHitis paclum sacerdotii
nimirum coeuntemcumMadianilideIsraeliiem coram ^ sempitermim , quia zelatus esi pro Deo suo, et
oranimultitudineinIocis,geniialibusarreplopugioiie, expiavit - scejus filiorum lsrael (I Madiab, n). >
transfodit(A*um.xxv).Porfoaulemnos contra divina Pacem qtiippe Domiuus illi sui foederisdedil, quia
mandata personarum acceplores, in minoribus qui- sedala omni carnis molestia, vivere illum usque in
dem sacerdotibus luxUriae inquinamenta perse- finem mtindi, iu paradisi amojnilaie conslituiu
quimur (Deui. x) : in episcopis-aulem , quod nimis ^pse siquidem est, nisi fallor, Elias prophela, qui
absurdum esl.persilenlii tolerantiariiveneramur._Sed videlicet igneis equis el jjurru.-EIiseo suspicienie,
eccehic Phineesdivini Spirituszelosuccensus, eum ^st' iranslatus in coelum (IV Reg.u). Uiide me
377 toius pene Israelitartim populus cum filiabus . quisqms mentiri antuma.l; divinse legis interprelem'
Moab fornicando corruerel, seseque Beelphegorsa- Hieronymum, qui hoc in Hebraicarum qttaeslionum
crilegis caeremoniis iniliaret, non- in despecios libro lestalur, polius fcprehendat..Porro autem et
qnosque, vel infimos divinae legis propugnator . tempore David regis hic Phinces superesse, ac
insiluit; sed excellentiores et clariores in populo, sacerdotale ofticiuirigerere perspieue reperitur, di-
quos ad lerrendum caeteros trucidaret, elegit; cente Scriptura : t Hi suiit, inquil, Coriloesuper
testanle Scriplura quae dicil i.eErat, inqiiit, no- P opera ministerii, custodes^veslibulorum37S taber-
men viri Israelilae , qui occisus est cum Madiani- •naculi, el familias eorum per vices castrorum Do-
tide, Zambri filius Salai, dux de cognalione , et mini custodientes iniroitum. Phinees aulem filius
tribn Simeonis (Num. xxv).> De mulieris quoque Eleazar, erat dux eorum coram Domino (/ Par. ix).t
nobilitale, si quaerilur, hoc in sequentibus inveni- Cui nimirum Phinees nomen cst a parenlibus imli-
tur: rPorro mulier Madianilis, quaj pariter inler- tum, Elias vero.agnomen est accidens per eventum.
fecta est, vocabalur Cozbi, filia Sur principis Elias siqtiidem inlerprelalur,' Deus Dominus, quod
nobilissimi Madianilarum (Ibid.).t Sane post di- ex hac sibi occasione imposilum fuisse creditur,
- gestam fbrnicationis et dignae ullionis historiam, quia cum legationis offieiofungerelur, missus ab
quid opus fuiCMoysi, ut genealogiam fornicatoris Israelitico populo ad duas semilribus, Ruben vide-
utriusque contexeret; et alteruni ducem, alteram licet _et"Gad,- et dimidiam tribum Manasse, quae
nohilissimi principis filiam fuisse narraret; nisi enormis magniludinis altare conslruxerant, hoc ab
ut doceret carnales illecebras in eminenlibus per- eis responsum excusalionis accepil: t Forlissimus ,
sonis acrius perscquendas ? Hinc est - qtiod el ipse inquiunt, Deus Dominus, ipse novit, si praevarica-
Doininns, cum oinnis Israelitica plebs non dispari tionis'animp boc altare conslrnximus (Jos. xxu).>.
crimine lenerelur obnoxia, de populo qttideni n Ab .liis ilaque "raiionem reddcniium verbis, Elias
tactiit, adversus aulem solos principes in furorem nuncupatus asseritur, qui Pbinces eaienus diceba-
se dignae animadversionis erexit. Iralus cnira ait tur; ut illorum responsum, hujus videalur esse
Moysi: t Tolle cunclos principes populi, et sus- vocahtilum;
pende eos contra solemin patibulis, ul averlatur Nolandum aulem , quia- sicul in chronicis suis
furor meus ab Isracl-(fbid.). > Plane et Moyses solerlissimus Beda lestatur, ab egressu filiorum
non ad alios , sed ad judices Israel ait: < Occi- Israel ex ^Egyplo, usque ad Eliae in coeli culmen
dat nnusquisqne proximos suos, qui initiali suiit , ascensum, sescenlorum viginli annorum supputari
Beelpbegor (Ibid.).i Dum ergo Phinees pro com- calculus invenilur. Jure ergo qui mojchis repenti-
.muni fornicatione totius mullitudinis ulciscerida, nam intulit necem, annosaevitoesortitus est longi-
in eos poiissimum qtii duces videbaniur,- insiliit, ludinem ; quiqtie in terris divini zeli esl . ardore
principes similiter populi in patibiilis suspendi succensus , congruenler est cquis icneis elevatus in
sententia divina praecepit, Moyses qtioque non eojlum
quibuslibel infimis , sed iudicibtis Israsl, .ut
 585 , S. PETRl DAMIANIOPP. TOMVS SEU PAr*S III. — OPUSCULAVARIA. 381
CAPUT H, A rat, divina vox ait : t Quicunqueglorificaveritme,
Quod Heli ideo periit, quia filiis peccanlibus glorificabo etim ; qui autem-conlemnunt me, erun»,
tnale pius indu'sit. ignobiles. iUbi mox stibditur :« Ecce diesveniu'nt,e!
At conira, Heli quia filioitira peccata cognovit, praecidam brachinm „Uium,ct brachium domus pa-
sed cos inveciione, qua digni erant, acerrima non fris tui (I Reg. n).> Ac si aperlcdical: Quia egc
corripuit, eistlem ftliis a Pliilisthiim in bello per- per -pastoralis officii dignilatem contra inimicos
empiis.jpse quoque de sella retrorsum ceeidit, meos brachium tibi forliludinis contuli, sed^tu ad
fraclisque cervicibus exspiravit (I Reg'. iv). -Quin eonim jiltionem illud exerere noluisti; jam bra-
et arca-Domini ab hoslibr.s capla est, et prius qui- chium a le praeeidam, id est, \igorem libi sacerdo-
dem quaiuor uiillia, deinde iriginta millia virorum talis-eulminis auferam : ut qui manceps fueras ad
stint, Pbilisthoeo irucidante , prostrsta. Et quidem pugnandum pro me, jam nec manum Jiabeas ad
redarguit, et quidem corripuit: sed Ienilale el man- ttiemlum le.
suetudinePatris, non severitate, ve! auclorilale Ponaraus plane, quod Ophni, el Phinees.episcopi
ponlificis : « Quare.-inquil, faciiis- res hujusmodi sint; Hcli autem metropolilani vicem leneat: qriid
quas ego audio, res pessimas, ah omni populo? ergo delerius quis polest agere, quam -siluxuriosis
Nolite, filii mei; non -est eniin bona fama quara B episcopis parcat, cum emendare praevaleat? Prat—
audio (Ibid. n).> Audieral enim, Scriptura-testan- sertim cum praefatoHeli Donviuusdicat: «Praedisi
te, quia t dormiebant cum mulieribus quae obser- ei,.quod judieaturus essem domum ejus in «ter-
vabant ad ostium tahernaculi (Jbid.).v Porro quos num, propier iniquilatem, eo quod noverai indigne
inimicos Dei vidit, In perniciem suam filiosreco- agere filios siios, et non corripuerit eos; idcireo
'
guovit: «t quos hostili feriregladio deliult, paternae juravi domui Heli, quod non expietur iniquitas
blanditiae lenitate palpavit. Nort sic ille fidelis in domus ejus victimis et muneribus, psque in ajter-
domo"Domini famulus Moyses, magisler videlicet num (I Reg. m) > Si ergo viciimis et muneribus
ingenui Pbinees. Stans enim in porta caslrorum,' omnia crimina diluunlur, sola autem falsa in epi-
ail: «Si quis est Domini, jungalur mibi. Congre- scopis pielasveniam non merelur,- videat qui eorum
gatique sunt ad euni omnes filii Levi, quibus aif: dijudicare mala dissimulat, quani duroe sententiae
Ilrcc dicit Dominus Deus Israel : Ponat gladium vir apud dislrictum judicem se obnoxitim reddal. Sed
super femur suum ; ile, et redite de porta usque ad quoniam -ego summum Ecclesiaeuniversalis anlisti-
porlatn per medium caslroruin: et occidat unus- tem vel leviter suggillare non audeo , ipsum , qui
qtiisque fralrem, et proximum, et_amicum suum , peccal, breviter alloquar.
(Exod. n) i Caesisitaque viginti tribus millibus bo- CAPUT III.
mintim, ait Moyses: '« Consecrastis manus veslras Gonlra sacerdotem luxuriw dediium.
bodie "Domino,unusquisque in filio et fratre stio, Cur, o sacerdos, qui sacruin dare,'hoc est sa-
ul detur vobis benedictio (Ibid.).t Phme sicut bene- crificium Deodebes offsrre, iemetipsum prins nia-
diclione digni stiiit, qui culpas corrigunt, 379 >ta ligno spiritui-non veleris victimam immolare? For-
nihilominus malediclioni obnoxii srint, qtii peccan- riicans enim a Chiisti le membris abscindis, el
libus blanditiniur, sicut per propbetam dieittir : mereiricis corpus efficeris, Aposlolo teslanle, qui
« Maledictus qui prohibet gladitim suum a sanguine ail : « Qiti adhaeret 3S0 -meretrici, unum cor-
(Hiet: XLVJII).JA sangiiine quippe gladium'suum pus-efficitur(I Cvr. vi). » Ei ilerum : « Tollam, in-
probibet, qui se ab inferenda reprobis dignae sen- quit, niembra Cbrisli , el faciam membra mere-
tentiae animadversione coercei. Facli siquidem cnl- Iricis (Jbid.). >- Absit. Quid ergo tibi' (iiini cor-
pam habet, qui qnod poiest, negligit cmendare'. pore Christi, qui per carnis illeccbrosae Iuxuriani
Unde et prajfalo Ileli vir Dei, qui et Phineesfttisse memhrum factus es Anlichristi ? « Quaeenim con-
pulalur, ait: «Haec dicil Dominus: Quare calce ventio lucis ad tenebTas, aut quae societas Dei ad
abjicitis viclimam meam. et mtinera mea qnoe prae- D ; Belial? > (II Cor. vu) Nunquid ignoras, Dei Filium
cepi ut offerrenlur in lemplo , et magis honoriisti adeoiarnis elegisse^munditfam,utnequidem pudi-
filios luosqnam me ? > (1 Reg. n.) Si ergo Ileli pro- citia conjugali, sed de clausula potiusiricarnatus sit
pter duos duntaxat filios, quos non ea qua digni virginali? Et ne hoc sufflcere videaiur, ut taulum-
eranl inveclione corripit, cum eis simul, ct cum motio virgo sit mater , Ecclesiaefides est, tit \itgo
tct bominum muhiludiiie periit; qua arbilrafritir fuefit el is qui simulatus est pater. Si igitur Re-
jdignos esse sententia, qui in aula ecclesiaslica, et demplor nosler lanlopere dilexit fioridi pudoris iu-
soliis judicantium praesitienl, ct super non ignolis iegrilatem, ut non modode vlrgineo-ulero nascere-
pravorum" hominnm criminibus taeeni? Qni dum tur,- sed etiam a "nutricio virgine tractaretur, el hoe
dehonestare liomihes in publico metuunt, ad conlu- -cum adhtic parvulus vagiret in cunis, a quibtis
meliam superni judicis divinae legis mandala con- nunc, obsecro, tractari vult corpus suum, cum j-atn
ftinilunt: et dum perdiiis hominibus amitlendi bo- immensus regnat in coelis? Si mundis attingi martl-
noris officium servant, ipsum ectiesiasticae digni- hus volebat in prsesepio posilus , quantam corpori
lalis aueiorem crudeliter inhonorant. Unde etcidem suo nunc vult adesse mundiliam jam in paternae
Heli, qui Dcum, suos filios honorando, conlempse- majestatis gloria sublimalus? Plane si paler filiara
 " ' '-
585 • -"OPUSC XVII. — DE CELIBATU SACERD. 58S
•s-iaroineesluose corrumpit, mox ab Ecclesia pro- „.\ incurristi ? Nicolaus quippe, unns ex his quos Peirus
jeclns excludilur, -communione privatur, el vel in -aposfolus diaoones consecraverat, dogmatizabat cle-
carcerem irudilur.-vel in exsiliumdestinatur. Qtianto Ticos cujuslibct ordinis nuptialibus fojderaridos esse
ergo deterius ipse abjiciendus es, qui cum filia lua conjugiis. Quod ergo ille docebat verbis, ad hoc lu
non quidem caruali, quod minus esl, sedcuin spiri- in calhedrapesiilentiae sedens,mulio delerius invitas
tuali poiius perire non metuis? Oinnes qsiippe Ec- exemplis. De quo videlicet scelere^ angelo Ephesinae
clesiaeluae filii, lui "proeuljiubio filii su.,t. Ei cerle Ecclesiaediyina vox aii: i O.lisli facta"NicoIailarum,
perspicuum esl quia spirilualis generatio major "qtiaeet ego odi (Apoc.u). > Ei cum Aposiolus dicat:
est quam carnalis. Porro cum lu sis vir et sponsus • « Omnis fbrnicalor non liabet haerediiatem in regno
Ecclesiae luse, quod utique perhibcnt et annulus Christi "et Dei (Ephes. v), > qtii in feguo Dei, hoc
desponsationis, el virga.commissionis ; oranes qui esl, in COJIO, non habes quamlibet hseredilalem.quo
in ea regenerati sunt perbapiismaiis.sacraisenlum, paclo in Ecclesia, qnse nihilominus Tegnum Dei esl,
libi quoqtie nihilominus aslringuntur necessituftine uraelaiionis obtines dignitatem?
filiorum. Qui ergo-cum spiriluali lilia tua commitis - - CAPUT IV.
inceslum, qua conscienlia Dominici corporis-audes
tra,ctare mysleiium? Sed fortassis ohjicias, quia \n Exhortatio ad summnm pontificem-, ul in episcopos
canonicum exeral viyoiem.
lu culmen sis 'foinicarios
Ionge antequam adeptus episcopi,
Tu autem , doinine nii, yenerabilis papa, qiii Chri-
illasitnata, vel non in episcopio,'sed in aliqua sit
sti vice fungei-is, qni summo pastori in aposiolica
plebium baplizaia; lanquam tu eorum tantum-
mqdo. qui nasciiuri eranl, -faclus sis.palcr, el dignilaie succedis, iioli peslem hanc per igna\iam
omnis parocbia luaiton siL Ecclesia !ua_.Eniravero ad incrementa perdncere; noli conriivend», el dissi-
cum Dominus dical: t.Nolite sanclum d-rc cani- mulando grassanti 3U2 luxurioe frenn hnare. Ser-
bus (Mqtlh. vn),»_quod de le jn.iiciuin erit, quicor- pit enim hic niorbus ut cancer, et virosa propago
pus ttium, quod-uiique saiictificaiuin est per conse- ad infinila" porrigitur, nisi evangeiica falee qtiod
cralionis accessum, non canibus, setl lupanaribus male pullulal ampulciur. Absit igilur, ut sanctum
tradis? Et.cum omnes ecclesiasticos- ordines in le. cor veslrum scgnis Heli torpor emoHial, sed potius
uno habeas meiiienda mole congeslos, omiies procul ad scdeiis ullionem ingenui Phinees zelus accendat.
dubio foedas, dum le prostibuli permisfione com- Deponanlur ii, qni ecclesiaslicja caslilatis non veren-
maculas. PoIIuis itaqtte in-te qsliariuin", lectoreni, ttif fojdare munditiam : ct dejecii deierreant, quos
male slantes adiurpis luxuriae contuii eliairi provo-
exorcistam, omnesque deinceps sacros ordines,
-. cabani. Ad ultionem igitur'se canonicus vigor exe-
pro quibus oninibus in districlo Dei judicio reddi- C
lurtis es ralionem. Ad iniposilionem, manus lure i'at, et pelulantiiim clericoruni mala coinpescat;
e"tbeatitudini vcstrae, quod absii, lioevns
descendiliSpiriliis sahctus , eLtu eam adhibes gcniT qua.tenus
talibus merelricum. Lingtiae tuae obseqtiiitir Deus, non obrepat infamiae, el solitns nitor ecdesiasticae
et lu. non vereris obtemperare damionibus? Porro resplendeat discipiinae. Veslra quippe clementia non
rex Israel,"dum regi Assy-
qui in. cecle-iaslica cerneris dignilate con^picuus, ignorat'. quoniamAchab
non te ernbescis immergere forni.cibusscorialoruin? riorum fienadad -inordmaia pieiate pepercit, divini
Et qui praedicalorxoiisiilulus es castilalis, now te adversumse jcuroyissententiam provocavit; cui ni-
vir Dei ait : -«Haecdicit Dominus: Quia di-
pudel servuin esse libidinis? Veniel, veniet profe- mirum
clo dies, iino nox, quando libido isla tua ve-/- niisisti virum motte.digmnn denianu ttia,critanima
talur ih pieem. qua se perpeluus ignis In.tuis tua pro aiiima" ejus, et poptilus tuus pro popiilo
t
381 viscerihusinexslinguibiliierjiulriat, etmedul- ejus (111Reg.-xx). Hic ipse quoque"vir Dei cum
Jas tuas, simul et ossa indefectiva conff.igrationede- diceret socio suo :«In sermoneDominipercule me;*
pascat! Qui enim flammalibidinis asstuas, qua fronle, noluissetqueillepercuiere.ait:« Quia noluisti audire
quaaudacia sacris aliaribus appropinquas? Ignoras, vocem Domitti, eece recedes a nie, eir percutiet te
quia filii Aaron, Nadab videlicet el Abiu, idcirca Ip leo (Ibid:). > Tjiiniqiie paululum recessisset ab eo,
cojlestisunl igne consumpti, quoniam alienum ignem ut Scriptura lestatur, invenit eiim leo, alqiie percus-
offerreDdminopraesumpserunt? (Levil. x; JVu»t.'nj.) sit. Quibus utique sacri eloquii vcrbis, quid aliitd
Altaria quippe Doraini non alienum, sed ignem dttn- innuilur, quam quia incomposita pietas procul dubio
taxat divini ainoris accipiunt. Qnisquis igilur car- meretur iram Dei, dum non promulgal in reos sub
nalis illecebrae ignibus aestuat, el sacris assislero districti juris aaquitate censuram? Meritoque debet
mysteriis non formidal, illo procul dubio (iivinae superni ijudicis subire vindictam qui. neglexit jn
nllionis inierim igne consumiiur. de quo Scriptura subdito.s exerere disciplinam : illique ieoni, qui
leslatur: «El nunc ignisadver"sarios'consumil(Het)r. circuil quserens quem devoret (/ Petr. v), me-
,x). > Etsicttt nunc tesluanlis luxuriaj ffamma decq- rito tradilpr, qui. ab infligendo poehitenliaj vul^
qtiilur, ita poslmoduni nunquain finiendis atrocis nere per torporis desidiam cohibelur. Sic igilur in-
gehennaj incendiis, necesse est -comburatur. Prae- genuus vestef spjritus ad loJlendum«astilatis Op-
terea non expavescis, o infelix episcope, quia duiri probrium se fervenler accingat, sic se.in ullionein
in «axuriajvoraginem.corruis, Nicolaiiarura hsercsiiu Nicolaitse haeresis strenue- ac viriliter erigat, ut
587 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. . S8a
justa sponsionem Phinees, pacera sui foederis vobis-. A bus (111 Reg. xvm), coelovos non equis igneis, se4
cum Deus omnipqtens statuat; imo, sicul Eliam, angelis comitantibus introducat.
|
caesis lypice quadringenlis quinquaglnla sacerdoti- Sil nomen Dominibenediclum.

9s**s* 1
OPUSCULUM -DECIMUM OCTAYUM.

CONTRA INTEMPERANTES
i CLERICOS,
Contextum exlribus aliisbeati Damiani de eo argumento dissertationibus.

DISSERTATIO PRIMA. , B steriis familiarius appropinquant. Nain quia Domi-

nicum corpus in virginalisuieriteniplo coaluit.niinc
ARGUBIENTUW.—Pelro cardinali *iro insigni cnrrenli,
utaiunl, slimulos addii, dtitn in clericornm impti- eliam a ministris sui coniinentis pudiciilae niundi-
dlcam viiara longa oratione invecius illufn horta- tiam quserit.
tur, ul snscipiat hanc cogilalionem dignissimam Plane sicul concipienti DeificaeVirgini non virile
suaj yiriuiis; eorumdem scilicel iniemperantise
totis viribus oppugnandse, ut aliqna ratione, si semen infiuxil, sed viitus sancti Spiritus obumbra-
fieri possii, coerceatur. Quam sit Deo rem gra- vit; ita liunc m allari positum sacramentum eadera
lam facltirus , exemplo Phinees et Moysis osten- sancti Spiritus virlus est, quae vivificat: et necesse
- dil. Mullis quoque rationibus, el argumenlis illum
instruit, el ut caslitaiem ttieri, cl clericorum est, ut hoc pudica manus, et- impolluta contingat.
possit libidiiiem sua oraiione desiruere. Sed quoniam super hoc themate prolixlus jam alihi
Domno PfiTRO.Lateraiiensiscanonicaearchipresby- disputavimns, ei primo quidem pia?inemoriae-NicolaD
tero, PETRUSpeccalor nionachus fralernaj glutinum papoe, dekide Taurinensi episcopo, postremo etiara
charilalis. comitissaeAdelaidi, viritim scribenies diversa Scri-
Tantuni valet jaeuium, qnanla virtus esl bellaio- plurarum exempla congessiraus : ad illa te, fratep
Tis. Namqiiantalibel-limelur, el exacuattir induslria, venerande, transmilto, illis te velut arriiis'mili-
si brachium vibrmifis elangueal insiguis vicloriaj C taribus induo : aique ut alter Josue urbem Je-,
-
manubias non reporial. Al ubi bellaloresl strenuus, richo subvertere iiilaris, impallo. Superest ergo
ut eosdem clericos ipse paulisper 385 aS"
per obtusum quoque glailium csesis hoslibus ali- nunc,
quando fit triumphus. Nam et Golialh insigui muni- grediar; quatenus quod in camino pecloris servet.
tus gladio. rion modo perdidil, sed eipercussus oc- ita labiis quasi rituis palentibus evaporet.
cubuit (I Reg. xvn). El Samson cum vili mandibula Convenio vos, o proleclarii, uxorii, ac mulierum
asini mille de Philislhiim viros occidit (Judic. x\). dominanlittm ditionibus inserviti, ul quid canonicae
Hinc est quod cum Jether primogenilus Gedeonis, sanctionis jura ••coiifur.ditis, et a sanetis Patribtis
instilulam purilalis-ceclcsiaslieae regulam violalis ?
gladium timuissel educere, Zehee, et .Salinana re- Proh
gesMadiam, dixeruntGedeoni : « Tu surgc, elirrue pudof ! libidinis vesirae.legibtiscolla submilli-
in nps.quia jtixlaaetalem robujcslhominjs (lbid.).t tis, et promnlgala per ora dociornm sancti Spirilus
edicta calcatis. Eccepervosapostolorum labor ever-
Itaque qui conlra clericorttm luxuriam tanquam tu-
dites jaculum fabrico, iu nulliis eura melius, quam litur, el aedificium, quotl doclores Ecclesiaefundave-
in tuis manibus pono. Tanto quippe zelo vidi- te Ttiiit, liquet quot), voliis impugnantibus, obruatur.
Et ita fit, ut lex Ecclesiae quam clericalis ordo
semper .adversus eorum perditos morcs medullitus
constitttisse dignoscilur, per eumdem rursus ordi-
inardesceve, ut Phinees, vel Heiiaejudiceiis incendio D
non egere; adeo ut plus in suggillationis luae ve- nem e conlrario desiruaiur. Amnon et Absalon
reanlur obloquium, qtiatn ipsum quoque timeant franes fueruui, qmts tinus quidem pater genuit; sed
allerum altef exslinguii (11 E.eg.m).Cain irueidavit
papale decrelum. Nam velut egregius canis auloere- Abel
giae cuslos, noclurnos fures -claris batibatibus impe- adulierinus(Gen. iv), nialtis sciiicet justum; saapius etiam
lis, eosque ne libidiuis suae facibus palatium regale legiiimum perimil, sicut Jugurtha, per-
hibente Gvispo (SALLJJST., De bello Juguf.h.), Hiem-
comburant, mordicus apprehendis.
psal et Atiherbal occidit; ila-quodammodo spurii
CAT.I.— Cur clerici debeanl esse casli. fraires legiijmos perimuni, cum ii qui se solo no-
Non ie latet quia presbyleris, diaconis, et sub- mine cle.ricos proiiteniur, sahclorum Patram
judicia
diaconis; lam disiiiciae, lam rigidae regula castitatis destruunt. Kt tajiquam ipsos videntur exstinguere ,
indicitur, ul onini caiholicorum Palrum coneurrente quorum no'i uietutinl .semeritias annullare. Quos
judicio, a conlrshendis nuptiis funditur abscindan- vide.licet aple significare videltir Abimelecb filius
tur. El cerle salis est ralione plenissinmm, ut post Jerobaal,"qnem Scripiura
genitum rcferl decdncu-
episcopos, in his qttoque Iribus gradibus, niveus Lin.a, quam habuerai in Sicbem (Judic. ix). Hic
pudicitise candor effloreat, qui nimirum sacris :oy- enim oreidii fralres suos filios Jerobaal, septuaginta
 389 - OPUSC. XVIII. ~ CONTRA INTEMPERANTES CLERICOS, . 590
viros super lapidem unum. Quid enim per septua- A (Zach. m). i Lapis isle ulrobique"unus aplisslme
ginla viros, nisi praedicalorum Ecclesia?libra signa- dicitur, ul unitas Ecclesiaa commeridetur. De qua
lur? de quibus ait Lucas evangelista : « Quia desi- •sponsus ait in Canlicis: e Una est columba iriea,
signavit Dominusseptuaginla; et misit illos binos una est Genilricis suae (Car.i. vi). s
ante faciem suam in omnem civitatem et locum quo Quid sunt- aulem sepiem oculi stiper lapidem
erat ipse venturus (Luc. x). t unum, salvo tamen, si est, akiori mysterio, nisi illi
HIG etiam praedrcantium ordo jam figurabalur in septuaginta viri, hoc est,' doctores «tricti in eccle-
Illis, de quibus ad MoysenDominus ait: « Congrega siasticae pacis unitate conjttncti, sepliformissancti
inihi septuaginla viros de senioribus Israel, quos lu Spiritus charismalibus illustrali? Perhos enim ocu-
nosti, quod senes populi sint, et magisiri, elduces los sancta videi Ecclesia, per hos couKpicitubi recti
eos ad osiium tabernaculi*fojderis (Num.'xi). Idem operis pedem ponat, ac per viam mandatorum Dei
quoque myslicus numerus praedicaloribus convenire gradiens, normam recliiudiiiis non offendat.
tunc indubltanler agnoscitur, cum Israelilicus popu- Abimelech ergo manzer ac spurius septuaginta
lus in Elim castra posuisse uarrattir (Exod. xv); legitimos fratres super unum lapidem perimit;
ubi videlieet erant duodecim fonjes el septuaginta quando pars [pririius] clericorum ab ecclesiasticoe
"
palmae. Quid enim per duodecim fonles, nisi sancti caslilalis nobilitaie degenerans, obscoeniusse Iuxu-
designanlur aposloli, qui ariditalem cordis humani riae legibus subjicil. El duin sacros canones repro-
sanclas praedicationis non desimint irrigare fiueu- bandos judical, eorum condilofes, sanctos scilicet
tis ? Quid vero per sepluaginla palmas , nisi inferio-- viros, ac per hoc nobiles, Gedeonis, id esl Salvato-
ris gradus debent sacerdotes iulelligi. qui consti- ris ac Ecclesiae filios, impia quodammodo ciudeli-
tuli sunt per mundum Christi narrare victorias ? taie trucidal. Habent enim adulterinos canones, et
-Pakna siquidem consuevil coronare viclores; dena- quasdam aTgumenlorunf cavillaniiuni novitates,
rius autem numerus in his septenaiium ducilur; qtiibus oppugnent. Quod videlicet in illa quoque
quia necesse esl, ut per sepiiformis Spirilus sancli lurris Sicliimorum obsidione signatuf, cum deeodenr
gratiara decalogus implealur. fratricida per historiae seriem dicilur: c Abime-
Nec praelereundum, quod populus Jlle antequam lech, inquit, audiens viros lurris Sjchimorum pari-
venerit in Elim, pridiana caslrametatus fuerat in ter conglobatos,. asccndit in montem Selmon cum
Maara (Ibid.). Ubi nimirum cum aqua tam esset omni poplilo suo, et arrepta securi,.proecidit arbo-
amara ul poeulum non admiuerel, ligtium quod ris ramum, impositumque fcrens humero, dixit ad
Deus ostendit, ingerilur, et protinus obdulcatur. n socios : quod me videtis facere, cllo facile (Judic.
Occidentem quippe lilleram veteris legis, quia ne- ix). > Deinde sequittir : «Igitur certatim ramos de
mo valebat implere, quasi prae amariludine salsas arboribus praecidentes, sequebanlur dueem,quibus
aquas horrescebant homincs bibere; sed his aquis circumdanles praesidium succenderunl: alque ita
cum lignum crucis 3SS adhibetur, cum Dominicse factum est, ut fumo 3S7 et igne mille bominum
passionis series applicatur, mox spirilualis intelli- necarenlur, viri jiafiler ac mulieres habitaiorum
gentioeeunfdulcedine bibiiur sacramentttm. Sicquc turris Sicbem (Ibid.). >
populus de Mara venit in Elim; amarae scilicet litte- Non est hujus loci sacrae figuras historiaesolerler
rss spernii borrorem, et' ad apostolicosfonles, aique exponere, sufficiai nobis, quantum ad proposilum
ad palmauVfruclus gaudel festinare dulcedinem. atlinet, rem summolenus prselibare. Raini arborum
Legalem abjiciens servilutem, dulcemexpetil fevan- sunt senlentiolae ScripluTarum, quas dum impudici
gelicaegratiaelibertatem. quique ad allegaiionis suae robur violenter irifle-
CAP.H. — Luxuriosi clerici cum Abimelech compa- ctuni, fumo, simul el igne numerosas hominum ca-
ranlur. tervas exstinguunt : fumo scilicet erroris, et igne
Ut ergo ad .id quod eojpimus revertamur, cum libidinis'; ut deceptas inala discentium mentes, et
perseptuaginla viros, quos occidit Abimelech, prae- D luxufise flamma succendat,"et pravi dogmatis caligo
- dicalores figurentur Ecclesioe; quid per eumdein confundat. Hae sunt enim inerces, quae de Sodoma
Abimelech, qui eorum fratcr erai, sed spurius, nisi et Gomorrba prodire visae sunt post excidium :
luxuriosi, atque carnales intelligendi sunt clerici, t Abraham, inquit Scriptura (Gen. xix), consurgens
qui calholieorum, sanclorumqne ponlificum et fra- mane ubi sletfrat prius cum Domino, intuitus est
-tres quidem sunl per acceplum ecclesiasticum ordi- Sodomam et Gomorrham, et universam lerram re-
nem, ct tamen spurii judicanlur per degeneris vilae, g'onis illitisrvidilqtieascendentein favillam deterra,
et ignobllium operum pravilalem? Hi fratres suos quasi fornacis fumiiin. > Porro autem et dum The-
"oecidunt, cum sanctoruro Patrum judicia destruunt, bes cum suis agmiiiibus obsiderel oppidum, eum-
cum "saiictiones corum alque decreta perverse vi- dem conira caslitalehi Abimelech videlur figufasse
vendo confundunl. Etiiaec inlerfectio fil super lapi- conffictum. «Efat autem (urris excdsa, ul Scriptura
demunum. Lapis iste Salvatoris est Ecclesia, de le^latur; in medio civiiaiis, ad qtiam confugeranl
qua per Zachariam diciiur : « Ecce ego adducam viri siinul ac niulieres, et omncs principes civilaiis,
ser\um meum orientemrquia ecce lapis, quem dedi clausa firmissime janua', -et siqier lurris teciuin
coram Jesu : Stiper iapidem uuum seplem oculi^unt stanlesper propugnacula (Judic. ix). >Civitasuni-
 591 > S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 592
versalis Ecclesia, iurris castitaiis est eminentia, ad _k ranl, lapide proteranftir, nl gladium non evadant :
qnam confngerant viri simul ac mulieres, fortes eosque pondus primo divinae senleniiae conterat,
scilicel et infirmi, principes eiiara civilalis, ordo deinde maligni .spiritus paenalis niucro concidal;
videlicet clericorum, qui lenel Ecclesiaeprincipa- quanquam non ignoremus, non absurde significari
tum. Accedens itaque Abimelech juxia turrim, COJ- posse per Jerobaal Chrislum; per Abimele.chAnli-
pil inslantius dimicare, cl appropinquaus oslio, chiistum. Qui nimirum sicui ille concnbinae, sic et -
jgnem conabatur apponere. isle est rejeciae filius synagogae. Per septuaginta ye-
,CAP.111.—rQuam^perniciosa sil clericorutn intem- ro fratres, quos Abimelech oceidisse narralur, sep-
perantia. luaginla linguarum gentes, quas Antichristus in sae-
Hoc ilaque modo clerici peiulantcs, et infruniti , culi fine persequilur. Sed et nos, ut coepimus^cle-
-.lurri caslilalis moliunlur incendium, duin mullos ricorum adhuc vesaniam prosequamur..
ad suae libidinis, et oestuanlis insaniae cohortantur Hi plane tanquani filii Jacob, paternae quidem
exemplum. Ignibus armati turrim castiiatis impe- prosapiae litulo deconintur : sed quia spurii atque
lunt, dum incesli caslos fiamma pesliferaepcrsua- dcgeiieres, non legilimam ex uxoribtis, sed ignobi-
siorrisaccendunt. Sed huic certamini qus finis im- !em potius, quasi ex concubinis originem trahunl.
ponilur? Quos victoriae, litulos haec pugiia sortitur? !B Sicut enira Scriplura dicit : t Spuria vilulamina
i Ecce, inqnil, mulier ffagmenlnni molae dcsupef non dabunt radices altas (Sap. iv). » Non enlmjLiaj,
jaciens, illisil capili Abimelech, el confregil cere- sive Rachelis, sed Bahe potius, vel Zelphseantilla-
brum ejus. Qui ^ocavil cito armigerum suum, et rura iilii in servili sordidse conversationis opere
ait ad eum : Evagina gladium tuum, et percute me, comprobantur. Rala siquidem inlerpretatur, invele-
ne forle dicaiur quod a femina inlerfecius sim, raia. Et hi.dum carnaliler vivun.l, non ex noviigte
fjui jussa perficiens, inlerfecil eum XJudic. ix). » Ut spiritus, sed ex carnali velusti hominis germine se
attlem in his verbis non diulius imraoremur, jirodire teslanlur. Zelpba vero in nostra lingua so-
fragmen hoc niolse, quod Abimelech cercbrum fre_ nat os biens. Hsecilaque illorum maler recte dicilur,
gil, nihil est aliud quam saxum illud, qubd Daniel quorum scilicet in preedicationem verilalis os videa-
sine manibus abseissum de monte conspexit (Duti. lur ire, sed cor non ire; de qttibus utique seripluni
n); ipse videlicel Dominus, qui de se in Evangelio est: < Populus hic labiis me honorat, jcor atiteni
dicit : « Qui cecideiit super lapidem isium, con- eontm longe est a me (Isa. xxix). > Quibns eliam
.fringetur; super quem vero ceciderit, conteret etirn Apostolus qtiasi personaliter exprobrans, ail:
(Mailh. xxi). » Mulier \ero de cujus manibus mit- * Qni ergo alium doces, teipsum non doces ? Qui
titur, sacra lex esi, quaj flagitiosis pudicitise con- (C praedicas non furandum, furaris? Qui dicis non moj-
temploribus, repeiuinuin Ch.*,!>iijudicium commi- chandum, mojcharis ? Qui -abominaris idola, sacrile-
nalur. De quo per Jeremiam dicitur : « Nunquid gium fa.cis? Qui in lege glorjaris, per praevaricatio-
non verba mea sunl quasi ignis, dicit Dominus, et nem legis Deum iidionoras? Nomen enim Dei per
333 quasi malleus contereris peiram ? » (Jer. iu.) vos hlasphematur in genlibus (Rotn. n). > Verbum
Armiger vero Abimelech, diabolns est, qui videlicet quippe Dci, quod labiis astruunt, reprobe vivendo
omnibus, qui lurrim castitatis oppugnanl, arma .convellnnt. Et loquentes1quidem, de clarjssima pa-
libidiriis, et actiia luxuria? jacula submin[strat. De triarcharum videntur nobilitate descendere, viventes
quibus jaculis dicit Apostolus : t In omnibus su- autem ex ignominiosatedi prosi ibuli comprobaniur li-
menles scutum fidei, in quo possilis omuia tcia _nea3§f3 propagari. Abraham plane unum quidcm
nequissimi ignea exsliriguere (Ephes. vi). > Et pro- de uxore, plures autem ex concubinis filios genuit,
pbeta : * Ibi, inquit, Assur cum armis sttis (Ezech. sed eos ab illo procul, dum adviveret, separavit. Noii
xxxii). >Quem ergo mulier fragmine molaopercussit, enim fratri fieri poterant cobaeredes, qui ancillaban-
arniiger ense peremit; quia. caslitatis adversarios, tur in germine. Quid itaque Scripttira dicit? «Dedit
quibus Scriplura sacra jttdicium divinaeanimadver- Abraham cuncia quse possederai Isaac, filiis auieni
sionis inlental, diabolus seterna; mortis iriternecio- concubinaium dedit munera (Gen. xxin).» Etqtii-
nelrucidat; ut quibus fuei-at minister in pugna, deni dum superessel Abraham, omncs gloriabaniui'
eorumdem sil postmoduni lortor in poeiia, quaeque se esse filios Abrahae: sed cum in fine loium uni
Illis cqnlra pudicitiaru arma suggesserat, ea- jpatiimonium contulit, qui revera filii nomen obti-
dem exigenlibus^meritis in eorum tunc jugulum neat, qui cmicubinali notantur infamia, manifeste
verlal. discrevit. Nunc itaque nianzefes clerici inler legi-
Eant jgiiiir nunc clerici molles, incesti, alque a timos Abrahse filios comrauni videnlur admistione
genuina sui ordinis nobililate degeneres; cum Abi- discurrere, sed postmodum ab haeredilatis consorlio
melech. arma corripianl; legilimos super unum ia- repellunUir, qui modo mulieribus quasi percepfis^a
piderif fraires occidanl; turrjm Thebes, id est ca- .pa;vemunesibus, delectantur.
slitalis arcem, exnugnare contendant. Omnis lameri €AP. IY. —
Cterkorum pravx objectiones, et earum
eorum conflicius boc fine concluditur, ut post ictum reftiiaiio.
lapjdis , armigeri quoque sui gladio perimantur ; Sed dirunt: Nonne dicit Aposlolus : « Propter
qualenus qui super lapideni gladio fratres exslinr.e- for.iicatiouem unusquisque suam uxorem babcat, et
593 OPUSC. XYHL — CONTRA1NTEMPERANTESCLERICOS. 594
unaquaequevii-umsuum habeai? Vir uxori debilum i\ pidat, quem tartareae libidinis aeslus inffammat.
reddat, et uxor viro? (I Cor. vn.) >Ecce, inquiunt, Si is, qui nuptialibus non ornaliatur induviis,
bsec aposloiica verba generalia sunt: et dum unicui- manuurii pedumque loris addictus in lenebras pro-
que nubendi licuiliam tribuunt, nos excipere non jicitur ultionis (Malih.xxn); quid llli sperandum est,
videntur. Ad quod ego ":Si perhaec verba conjugalis qui cceleslibus tricliniisintromissus, non modo non.
iiiconiinenliaepasslmrrena laxanlur, episcopis eliam, esl spirilalis indumenli decore conspicuus, sed ultro
sive monachis, insuper et abbaiibus TiberUseadem eliam fetet sordentis ltixuriae squalore perfusus ? Si
non ncgetur. Et quoniain uterque sexus non diversa ille siridore denlium, el ffelu pleelitur octtlorum,
lege constringitur, eliam sacrae virgines ad ineunda qui culiu veslium, convivaniium non oblectat aspe-
conitigalis, copulae foedera provocenlur. Sed quae clus . quod illi judicium, qui faeculenlusac luridus,
aures ecclesiasticis aliritaedoclrinis bocajquanimiler quanlum ad seipsum nuplialis edulii munditiam pol-
ferani, el non protinus expaveseentes immane sa- Iuit, discumbentium candidalos offendii, ipsumque
-crilegium perhorrescanl? At nonnulli super hac Regern sordidis nianibus alireclare praesumit? Da-
•quseslioneconvenli, ad pauperlaiis illico palrocinium than et Abiron jurgantes conlra Moysenct Aaron
convolant, unde sibi clypeum frivolse-excusalionis debiscens terra_ deglutiit (Num. xvi). Core propler
-opponant: Muliebris, inquiunt, seduliiatis auxilio * hoc ipsum cum ducentis" quinquaginla viris, repen-
«arere non possumus,' qiiia rei fairiiliaris inopiam tiniim de ccelo descendentis ignis incendium devo-
-suslinemus.' ravit, et iste quomodo vivet, qui non hominem, sed
Quibus eliam e contrario respondemus quia ubi hominum lam cruenie, tam lurpiler offendil Auclo-
-angustiora sunt alimenla, ihi minor est alenda faini- rem? Hujusmodi plane clerici Iegalionem roiltunt
Jia; el mensa quae non gravatur eduliis, non est Domino,iion qtiidem stivpilu verborum, sed linguis
jfluribus obeunda convivis. Unde neeesse est ui pau- operuni el intenlione voiorum : Nolumus hunc re-
pertas indiga solitudinis feminarum doceal abtiicare gnare super nos.De quibus utique dicturus est posl-
-consorlium, el greges inhiaiiter edcnlium prohibeat modum;« Verumtamen inimicos metfs, illps qui no-
' ~
.gignere parvulorum. luerunt me regnare snper se, adducite, et iifterficile
' Yerum
qua menlis audacia divinis non expave- ante me (Luc. xix).> Pharaonis' quippe sibimet
-sctint approplnquaremjsteriis; cum David,aniequam praeesse delectantur iii]perium,"etDeum Israel super
panes prcpositionis attingal, mundum se ac suos se regnare contemnunt (Exod. i). Sed ille eos luto
jam per iriduum a contactu mulicrum revere.-iter et lateribus opprimit, quia lutuleniis atque ccenosis
«xeusat? -Dixeral enim sibi Abimelech sacerdos: 1C operibus incubare compellil. Quibus operibus admis-
<Nonhabeo panes laicos,sed lantumpanem sancium. ceniur et pale3j, acliones scilicet inuiiles et infe-
Si mundi"sunl pueri, maxime a.mulieribus, mandu- cundae, ac flammis inexsiinguibilibus depulatae.
cehl (I Reg. xxi). > Ubi notandum^ quia cum dicit CAP.V. — Cilanlur exempla sacrm Scripiurm.
eos qtti panem sanctum cogebanlUr edere maxime Isiis praeierea propheticuni lurabar itlud apiissiine
-a mulieribus mundbs esse debere; perspicue docet congruit, dc quo Jereaiias ait : « Divit Dominus ad
iiullura culpseconiagium, nullum oinnino i*catumdi- me : Vade, et posside tibi lumbaf liiieum, et pones
•vinis mysleriis esse cdntrarinm, quam <jst illicita illud super lumbos luos (Jer. xni). > De quo paulo
praesertim commislio feminaruin. Porro dum laniiis post: «Surgens, inquii, 391 vaci6 ad Euphraien,
apud veleres melus inesset umbrse 399 Dominici el absconde illud ibi in foramine petrse. Quod cuni
eorporis, quanla nunc debelur ipsi reverenlia yeri- .fecisset, et in Euphrate, sicutjussus fuerat, abscon-
iaii? El si conjugale commercium ab illius panls dissol, posl plurimos dies, ait Dominus "ad eum :
j;ompescebat accessu, quanlo magis ab hoc sacro- Surge,"vade ad Euphraten, el lolle inde lumbar. Et
•sancto mysterio removendus esl pellicatus? Ah sce- abii, inquit, ad Euphraten, et Uili lumbar de loco
ius! Manris, quae depulatae fuerant ad ordinandas ubi absconderam illud : et ecce computruerat, ita
,Incoeleslismensaj ferculo vilales epttlas angelorum,J** ut nulli usui apturn esset.El ait Dorninus: « Sic pu-
traclare non meluunt obscoenilaies et spurea con- trescere faciam superbiam Juda, et stiperbiam Jeru-
tagia mulierum. li, qui inier illa ierribilia sacra- Salem mullam, populrim istum pessiinum, qui nolunt
aienta cboris admiscenlur angelicis, mox tanquam audire verba mea, et ambulanl in pravilaie cordis
de coelofuentes, ad femineae fceditalis relabuntur sui; et erunt sicrjt lumbar istud, quod nulli usui
amplexus,eivelulsu"esiramund3eccenosisvermigenae aptum csl(Ibid.).i Quid hic Jeremiae persona, nisi
luxuriae volulabris immergunlur. «Quorum scilicet Dominum? Quid lumtiar, nisi ordinemsignificat cle-
iguis non exstingttelur, el vermis non mqrietur (Isa. ricofum? Omnis Ecclesia veslis estChristi, de cujus
LXVI). > Cojlum aperitur, summa simul iii unura el sibi membiis per .prophetam dicitur-: «Omnibushis
iina concurrunl, ei se sordibus quilibet audacter iri- velut ornamento vestieris (Isa. XJ.IX).>Sed sicui
gerere non verelur. Potestates angelicae trementes lumbar inlimum est humano corpori, et arctius ad-
assistunl, inter onereniium manus virtus divina haeret quam reliquae vestes; ila clericalis ordo fa-
descendit, donum sancti Spirilus influil, ponlifex . miliarius divinis agglutinalur obsequiis, quam caeteri
ille, quem adorant angeli,a sui corporis el san- bomines; sicut illic de Israelitico popnlo divina vcx
"guinis bosiia' non recedii, PI, adesse non tre- ait; «Sicut enim adhseret lumbar ad lumbos viri,
PATROI:.CXLV. 13
 595 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARLi. 596
sic aggiuUr.avimihi omnem domum Israel, el omnem & dum quique carnales et -sordidi.vitam suam i«
domum Juda, dicil Dominus; ul essel mihi in popu- luxuriaj felore concludunt. Nulli eliam usui aplum
lura, ct in nomen, et in laudem, et in gloriam, et repertum est; quia Dorainus ait: t Nemo miitens
non audierunl (Jer. xni). > manum suam ad aralrum, el aspiciens retro, aptus
Quibus, quaeso,lam apte, tam expresse sicut cle- esl regno Dei (Luc. ix). > Ac si aperte dicat: Quis-
ricis possunt isla congruere, qui nomen Dei, lau- quis, dictair.e sui ordinis regula pudicitiae scmel
dem el gloriam specialiler consiituti suntprsedicare? arripit slivam, si pqstmodum per ardorem Iibidinis
"Sicut eriim lsrael el Juda peculiaris erat popultis oculos refleciit ad Sodomam; quia jam monlana
"Deo inter omnes genles terrae, ita nunc clerici spe- desperat, regnoDei seprorsus inutilem factutn esse
cialiler adhaerent Chrislo prae cunclis membris Ec- demonstral. Ad inslar ergo Iumharis in bumeclo
eiesite. Isli nempe sunt lurobar lineum arctiori di- loco positi, clerici compulrescunt, dum luinidos
vino corpori faroiliarilate connexum.-Linum siqui- crapula, et ebrielate ventres ingurgiianl: dum jllu-
demlabqriosepeTvenll ad candorem : et clerici modo vie se libidinis et coenosaeluxuriseffueniis inundant.
litierarum studiis insudando, modo per inlervalla Sicque cunciis usibus reddurilur inuliles; quia quo
temporum quibusdam gratlibus ascendendo, difliciie magis videniur in carne virescere, eo delerius mar-
jiromovenlur ad sacri ordinis dignitalem. Alioqtiin B cescentes obsolescunt in squalenlis animae-fojdilale.
_si quis conlentiosius astrual hoc juxia Scriplurae De qriibus in psalmo : i Corrupii sunl, inquil, et
-seriem historialiler faclum, nec spirilualiter intelli- abominabiles iacli sunt in voluptatibus suis(lW.
;gendum, quomodo Jeremias poluit iriler Innumera- xm). >
biles Assyriorum,"Chaldaeoruiiique natiohes iirbem CAP.VI. — Adhortalio ad Pelrum cardinaletn.
Jerusalem conslipatis agminibus obsidenles, lumbari Tu autem, venerabilis frater, his aliisque Scriptu-
praecinclus exire, idqne in Euphrate, qui lam longe rarum lelis armatus, -adversus Madian casira con-
decuriil, abscondere?Postmodum quoque profligato gredere, Zambrin, ct Cosbin, in meritorio lurpiier
diulurni temporis cursu, quo paclo quasi securus coeuntes, divini verbi pugione transfige, ul pacem
rediil, illudque pulrefactum, sicut Scriptura testa- foederis Domini, et jus sacerdolii sempiterni cum
tur, invenit; cum Jcrusalem videlicet fossa, vallo, Phinees mereaiis accipere : « Ecce, inquit Dominus,
castellis et tnm crebra undique esset munitionecir- do ei pacem foederis mei, el erit lani ipsi, quam se-
cumdala? Nam cum aliquando idem propliela^ ad roini illius pacium sacerdoiii sempilerhum; quia
Anathoth viculum suum in teriio milliario ab urbe zelatus est pro Deo suo, et expiavit scelus filiorum
silum.conaretur exire, in poTta prolinus capitur, ad n Israel (Num. xxv). .> Non ilaque hoslilitas timea-
u
principes trahitur, graviter verberalur, et lanquarH lur bumana, qiiae pace divini icetieris com-
transfuga, sive palriae prodilor, in carcerem trudilur. pensatur. Moysesnamque quia percussiliEgyptium,'
Qiiia ergo non consequitur, ul inlelligatur hisloria- profugus mox amisit Jigyptum : unde postmodum
.liter facium, constat proeul dubio lypicae figurae vclul auclo foJiiore, tolius lsraelilicae plebis obtinuit
:non deesse mysterium. Bene ergo per lumbar.lineum principatum : «Vidit enlm, ut Scriptura teslalur,
inxla haec,quaesuperius dicta sunl, chorus exprimi- virum JHgypiium percutientem quemdam de fralri-
_tur -ciericDrum. bus stjis, quem iHico-percussum abscondit sabulo
Quod .autem hoc lumbar in Euphraten, hoc est (Exod. n). > Tu quoque dum vides jEgyptium, hoc
in aquoso "loco, et in foramine petrae, id csl in esl principem tenebrarum, quemlibet de fratribus
- obseuritaie alque utnbra polii jubeiur, quid perbbc •uis.clericalis scilicelordinis,virga"IIbidinis affligen-
exprimiuif, nisi ilia clericorum 332 Pa),s,quae sub tem; imo quodmagiscongruil, Ieihali jaculotrucidan-
voluplatis umbra, et in flttxu luxuriae commoratur? lem, vibrato protinus verbi gladio in ictum te vul-
Be quorum duce in libro Job Dominusdicit: « Sub ncris |§S3 exere, eumque qui domesticum seminis
umbra dormil in secrelo calami et locis hunienii- tui mulciabat occide, t argue, obsecra, increpa in
bus.' Protegunt umbrae umbrapi cjtts, circumdant omni paiientia, et doctrina (11 Tim. iv).» Sed quo-
<eumsalices lorrentis (Job XL).» Alqtie ut ostendat niam, sicut idem testatur Apostolus, «"erunt non-
quantum cum snis familiarihus in habilatione fiu- uulli qui sanam doctrinara non sustinebunt, sed ad
minis delectetur, prolinus addidit : «Ecce absorbe- -^ua desideria coaeervabunt sibi roagislros prurien-
bil flnvium, el non mirabilur : habei enim fiduciam, tes auribus, el avcrtent quidero audilum a verilate,
quod influal Jordanis in os ejus(JMd.).» Quod autera ad fabulas autem coriverlentur (Ibid); > lu noli
djcilur fuisseposilum in foramine peirae, potest noa cessare, sed age quod seqtiiuir: « Tu vero, ait, vi
inconvenienter inlelligi inlra scpta Eeclesiae. Quasi gila, in omnibus labora, opus fac .evangelista;, nu-
_enim in foramine pelra clerici recluduntur, dtim nistefiuni luum impie (Ibid.). i Hos ilaque modo,
Jntra Ecclesiaelimina suis excubare miiiisleriis se- qtios poteris, altrahe; contnmaces autem, et obsti-
dttla frcqucntalioiie jubentur. Lumbar ergo in hu- "naia menle rebelles in obscoenitalissuae foj.Iilate
jnenti loco positum pulruil; quia de iis, qui in relinque.Hoc est enim iEgyplium in sabulo sepeiire.
iuxurise fiuxibus immorantur, propheta teslalur: Sabulum qtiippe arenosa cst, et fragilis tei-ra, quae
t Computruerunl jumcnta in stercore sno (Joel. i).> surgentis aetlificiiconlinere nequeat fundamenttim.
Jumeiua qnippe in stercore suo comgutrescunl, Unde non in arena, sed in petra perpeiuo non la-
'59Y OPUSC. XVffl. — COISTRA1NTEMPERANTESCLERICOS. 398
sura fundaiur Ecclesia : t Super banc, inquit Domi- _, ergo sanclae eloquentiaetuisemucrone percussus m-
ul Israe-
nus, petram ajdificabo Ecclesiam meam (Malih. lereat, eumque sabuli sepultura coheludat.
xvi). i Fundamenium ergo suum in petra Ecclesiae lilica plebs, Pharaone deraerso et pudica.se praece-
collocani quique fixi, ac stabiles in bonis operibus dente vexillo, cum triumphalibus hymnis ad terram
perseverant. De quibus in Evangelio Dominus ait: repromissionis ascendat.
« Omnishomo, qui audil verba raea baec, elfacit ea, DISSERTATIO SECUNDA.
assimilabiturvirosapienii,qui aedificavitdomuinsuam CONTRA CLERICOIIIJM INTEMPERANTIAM.
supra peiram. Descendilpluvia, et venerurit flumina, AHGUMENTUM. — Y^ipecclesiaslicaetunc pene lahentis .
el flaverttntvenli.el irruerunt in donium illam.ef non disciplinae-vindex acerj-imus, caslitatisqtie ama-
cecidii: fundata enim eratsupra pelrara (Ma'lili.vn)'.> lor cultorque S3nctissimus, totuin prope orbem.
ad eam a clericis oppttgnalam deTcndendamet
•Quivero fragiles sunt atque pulvcrei, el velul arundo sublevandani diserlissimo ore quasi quodam clas-
• sico excilafe el inflammare conalur. Scrihil enim
impellentibuscarnalis illecebratjfiatibus agitaii (Lnc.
ad episcopum Taurinensem, in cujus diiione lam
TH), arenosi pTocttl dubio sabuli suiU subsicivio exempli facinus publice tolerari scic-
comparandi. De quibus pe" Psalmislam dicitur-: al, ut scandalumiioc ab Ecclesia 'sua extermi-
Eernicipsi
-( Non sic impli, non sic, sed lanquam pulvis, qriem nare et amovere conlendat: quod ut ei persua-
dere possit, nihilinlenlaium relinquii. Omnia tam
projicit venlus a facie lerrae (Psal. i). >El Dofninus: B .Novi
t Omnis, inquil, qui audil verba mea haec, et non quam Veleris Testamejiti exempla el loca
x;ongerit el excntil. In clericos quoque ipsos, et
tfacit ea, similis eril viro slullo, qui aedificavildo- eorum pellices, quas ipsi uxores Nso appella-
mum suam supra arenam: et descendit pluvia, et banl, luculent-er el graviter, ut Tes ipsa postula-
-veneruulflumina, et flavertint venti, el irruerunl in bal, invehilur. Deniqtie^ utuno verfoabsolvam,
non eommiiiit ul casiitati patrocinium defuissevi-
domum illam, et cecidit, et fuit ruina ejus magna deatur.
(Mailh. vsi). » Hinc etiam in fibroRcpm : « Omnia, Domno CUNIBERTO reverentissimo episeopo, PE--
inquil, vasa, quae fecit Hiram rt«,i Salomoni in mus peccator moiiael.us devolaj subjectionis obse<"
domo Domini, de aurichalco erant, et in campeslii quium.
-regione Jordanis fudit ea rex in argiliosa terra Hsecest verae cliariialis el amicitiaeregnla, ut ita
(III Reg. vn). > Nam qiiia vasa illa carnaies quos- se fralres muiusedulcedinis amore confoveant, qua-
•quedesignant,'nonexauro, sed ex atiriclialcopotius tenus si quid in utrovis repfehensibile est, alter al-
dicunlur esseformaia : et ideo non in moniibus, sed teri non abscondat. III» quippe riecessitudoprobatur
in campestri regiohe fimduniur; qrtia qui per haec uiilis.et honesla, quse dum cunela producit in-me-
'iiguranlur,Tion virtulum montana conscendunt, scd n diura, et quod corrigendum est cofrigil,'et quod
In carnalis "et luxuriosaevilaj convalle subsidunt. u sanum esl mutuo puritalis ac sincerilaiis amore cu-
-Nec -enim duciiles, sed polius fusiles suni; quia slodit. Sicqtte fit ut dum dclinquentis culpa corri-
ncn extenduntur crucis el pojiiileniiaemallcis, sed gilur, coripienti copiosior gratia ciimulelur. Inler
•libidiimmlaxaniur illecebris, et flnoribusresolvunlur lionnullos viftuium floies, venerabilis PaTer,Aquibus
obseojnissimaevolupiatis. Ideoque sicutin Enphrate luaesanctitatis vernal ingenium, unuin mihi, faleor,
fumbar est posllum, sie isla vasajuxla Jordanem valde displicuil: quod nimirum eitunc me in le
fusa referunlur : et non in solida-ac firnia 'lerra, yehememer @9g invexil, et nuric siyli htijus arii-
quaj basis injectaecontineat fundamentum, sed iu ctilum exarare compellit. Permillis enim, ut Eccle-
argillosa potius et arenosa., quaj repentinum-pariat siae tuae clerici, cujuscunque sint ordinis, velu1jnre
subsicivium. - > - - matrimonii confojdereiilur uxoriims. Qtfod sane
Tuiiaque, venerande-fraler, cum Moyse zelo di- quani ecclesiasticae munditiaj videalur obscenum,
striclse correplionis jEgyptium percussorem fratris quam canonicae sil aucloriiali contrarium, quam
inlerfice (Exod. n), eumque tanquam sabnlo in men- cerle cunclis sanciorum Palrum sanciionibus odio-
tihus arenosis absconde; ul argillos.ara terrenarum sitm, absil ul lama quae in te csl possit ignorare
menlium sepulluram morluus impleat, ibique ver T, prudenlia. Praeseriim cum et ipsi clerici lui, alias
mes conctipiscenliaj pariat. Eos 3Si| auiem, qui quidem satis honesti, et lillerarum siudiis sinl de-
verelsraelitaesunt, lentallonum suarum flagris ver- center inslrucii. Qui dum ad me -confluereni, tan-
berare desislal. Non enim casu accidil, quod caput quam chorus angelicus et velut conspicuus Eccle-
.eleclorum Dominusin saxeo monurnento, iEgyptius siaevidebatur enitere senatus.
vero.quidiabolum figurai,sepelitur in sabulo.Diabo- CAP.I. — Horlainr labtnlem disciplinatnecclesiasli-
lusenim qui interpretaiur deorsutn fluens, illos slbi _ - cam el castilalemsublevare.
vindicat, qui ad ruinam semper velut arena dissi- Postquam lalcnienvpeslis hujuf eluviem didici,
buni. Qui autera Chrisli sunt, consianter in sancti prolinus lux in caliginem, et iaeliiia mihi veilitur
propositi soliditate persislunl. Sepultura vero do- in moerorem, atque ad illud cvangelicumillico inens
nms esl morluorum. El quia diabolus morttius esl, recurril: « Vaevobis, inquil, Scribte etPharisaei,
quouiam a Deo, vera scilicel vila, disjunctus est, qui similes estis sepulcris dealbalis, quaeforis appa-
omnem menlem, quam iuhabiial, facil absque dubio ,renl hominibus speciosa, inlus autem plena sunt
sepulluram. Unde per Propheiam diciiur: «Ihi As- ossibus morluorum etomni-spurcilia (Matih. xxv).>
sur, et sepuicra ejus (Ezech. xxxn). J JJayplius Quid est, paicr, quod tibi -soli vigilas : el his. pre
399 S.PETRI DAMIANIOPP. PARS IIL— OPUSCULA YARIA. J00
qulbus priorem exigendus es rationem, tam inerti .J_affectus amplexibus penilus sinl remoti. Nam quia
securilale dormitas? In aliis cei'te quibuscunque sola levilica tribus ad sacerdotale ministerium lunc
personis non exigiiur fecunditas castilatis, in epi- crat elecla, necessaria iunc eratpropagaiio generis
scopo aulem inutilis esse castitas jure decernilur, -ad conservandum sacerdolnlis ofriciuni dignitatis,
quse se sic exhihet slerilem, ut aliam non pafiat sicul in Levitico Dominus : t Virginera, inqnit, sa-
caslilatem. Praeserlim cum ipse Deus omnipoiens ccrdos ducet uxorem : viduam, et repudiatam, et
per Isaiaro : t Nunquid ego, qui alios parere facio, sordidam, alque meretriceni non accipiel, sed puej-
ipse non pariam, dicit Dominus? » (Isa. LXVI.)Ubi lam de populo suo; ne commisceai siirpem generis
notandum, quia dum non alias, sed alios parere sui vnlgo gcntis sttaj; qitia ego Dominus, qui sancli-
facio, dical, virorum poiius ac paslorum Ecclesiaj ftco eum (Levii. xxi); > Ntinc aulem quia ex omni
fojtus exspeelal. Malus auiem pastor ctim eodem populo Chrisliano passim fit sacerdolalis electio, et
propheta potest lugendo cantare : t Non parturivi, in promotione clericorum non dislinclio generis, sed
«t non peperi, et non enulrivi jnvenes, nec ad in- praerogaiiva dnntaxat exquirilur sanctiiatis; ces-
cremeiilum perduxi virgines (Isa. xxm). / Aitende sanl jura- conjugii, dum praecedeniis aboletur cen-
eiiam diligenter quod in.Levilico legilur : « Omhe, .sura mandaii, sicut Aposlolus ad Hebraeos ail i
'3 «
inquil, animal, qtiod vel contritis, vel tunsis, vel Reprobatio fil praecedenlis mantlaii propier infir-
sectis ablatisque lesliculis "esl, non offeretis Domino mitaiem ejus, et inutilitatem : nihil enim ad perfe-
(Levit. xxn). > clum adthicillex (Hebr. vn). >Et pattlo pos' : «Nunc
-Porro si tanto Deijs odip habel sterililalem in arii- aulem Cbristus tanto melius sortilus est minlsierium,
•Tiialibusbf ulis, quae sibi per sacerdoiale ministerium quanlo et melioris lestamenli mediator est. Nam si
offeruntur.-quanlo magis banc aspernatur in sacer- illud pritis cnlpa vacassel, non ulique secundi locits
dolibus, qui sibi sacrificium oflerunl? Nimirum, ut inquirerelur (Hebr. vin). i Hoc autem propter illos,
sicut illis fojlus exigilur carnis, ita sacerdotes in qui dicunl, quia si sacerdotes nubcre peccattim
alios propagines germinent sanctilatis. Tunc ergo essel, ltequaquam boc in- lege veteri Dominus prae-
coram divinis oblutibus lua caslitas approbalur, si cepisset. Sed qtii hoc dicunl, procul dubio quidca-
et in clericos tuos propaginata porrigilur. Porro nonica decernal aucloritas aul nesciunl, aut sefal
/autem sicul olim Deus omnipotens de cunclis Iribu- lacitcr ignorare confingunt. Nos plane,"quilibet ni-
bus levilas elegit, ut per legales caeremoniasIsrae- miriim apostoljcaj sedis adilui, boc per oinnes pu-
liiieam regerenl plebem : ila etiam in Novo.Tcsta- blice-coiieionamur Ecclesias, ut nemo missas^a pre-
mento clericos sibi, Xanquam familiares adscivil, sbylero, non Evangelium a diacono, non denique
'J
quibus ecclesiasticam coramilteret dignitatem. Dicit Episiolam a subdiacono prorsus audiai, quos misceri
eniin Moysi : « Applicabis ievitas coram taherna- feminis non ignoral. Et ne id agere perperam vi-
ctilo fcederis, convocata omni-muliitudine filiorum deamtir, a.pponeremus aliquot senteniias Patrum,
.Israel. Gumquelevilaefuerini corarn Domino, ponent nisi. prohiberel epistolare compendium. „Sed quia
filii Israel manus suas super eos, et. offeret Aaron noslris veibis fides non aliter ajibibelur, eorum
•levitas, munus in couspectu Domini a filiis Israel, pauca sallem ponenda sunt lestimonia , ul per haec
.111serviant in -ministerio ejus (Num. mu). > HSQ quae nunc 33*^ occurrunt memoria;, colligant
Jjbi nolandum, quia cum dicit: « Ponenl filii Israel quanta yaleant, si quaesierint, in ipsis codicibus in-
jnauus suas super eos, et offerei Aaron levitas, mu- -venire.
iius in conspectu Doraini a filiis Isracl, > evidenter In primis itaque, qtiid aposlolus Jaeobus super
apparet, quia leviticus ordo rounus Dei est a populo boc negotio beato Clemcnti (Episi. 2)' sciipserit,
dalum, cique in sacrificium per manum sacerdotis audiamus : « Ministri, inqnil, itllaris, presbyleri,
oblatum. sive diaconi ad Dominica lales eligantur officia, qui
•'GAP.II. — Clerici cur a popuio segreganlur. ante ordinationero conjugem suam reliqueruni. Quod
.Quid ergo jam restat, nisi ut ii, qui jam Deofacti si post otdinalionem ministro contigerii propriaj
sunl^acrificium, et a mundi hujus -servilihus sini invatlere cubile uxofis, sacrarii non intret limina,
operibus liberi, et solis divini famulatus yacent obse- nec sacrificii poititor fiat, nec altare comingal, nec
quiis mancipali? Ulquid enim a populo scgregan- ab ofiereniibus holocausti oblaiionem suscipiai, nec
tur, etmunus Deo specialiler fiunt, nisi ut dhisam ad Dominici corporis porlionem accedat, aquam sa-
a populo vivendi regulam.leneanl, et caeremoniisdi- cerdotum poirigat manibus, ostia forinsectis clau-
vinae legis jugiter excubantes-insistant?Uiide el alibi dat, minora gerai officia, urceum sane ad sahitaresn
dicit: t Ego luli levilas a frliis Israel pro omni pri- calicem noh suggeral. >Aureliusvero Carihaginensis
mogenilo, qui aperit vulvam in filiis Israel, erunique episcoptts inler<;aeterasic ail (conc.Catihag. n, c. 2) :
leviiae mei (Num. m). > Sed cum lex illa fuerit t Placuit sacros aniisiiles ac Dei saceidoies, nec
data per servum, evangelica vero gratia sil collaia non el levilas, vel quisacramenlis divinis inseiviuiil,
per Dominum : necesse est, ut aliud lunc a levitis conlinentes esse in omiiibns, quo possint simplici-
Synagogae, aliudfmnC a clericis exigatur Ecclesiae. ter quod a Deo posiulani impetraie; ut qtiod apo-
Llis siquidem pio qualilate lemporis permittebantur sloli docuerunl, _et ipsa serwvil antiquitas, nos
jura conjtigii: istis vero prxccipiiur, ut a carnalis quoque cuslodiamus. » Fauslinus eliam episcopus
401 OPUSC. XYIIL — COMRA LSTEMPERANTESCLERICOS. 402
EeclesisePonlianae[a/.,Poientinae] provinciaePiceni, A \ lectores, cantoresque tanttimmodo. > Sed el beaius
egalus RoraanaeEcclesiaedixii (conc. Carilou, e.2):' Gregorius PeU'0subdiaeono mandavil, dicens (GREG.
i Placei ut episcopus,presbyler et diacorius,etqui sa- Reg. hb. i. ep. 42); « Anle triennium subdiacones
cramentacou:rectant,'pu>.'iciiiaecusiode3, ab uxoribus' omniuin Ecclesiartim Ciiiciaj proiiibiti fuerant, u"t
se abslineant. > Ab universis episcopis dictum est: more Romanae Ecclesise,"suis uxoribus nullatenus
<Piacet, ut in omnibus et ab omnibus pudicilia miscerenttir. Quod mihi durum alque incompelens
ctibto..i lur qui altaii serviunt. > videfur, ut qui usum cjusdem coniiiienliaenon inve-
'ln Cartliaglitensi quoque concllio iterum dicilur nit, neque castitatem anle proposuit, cbmpellalur a
(conc. Catiltag. v, c. S) : « Praeterea cum de quo- sua uxore separari, atque per boc, quodabsit, dete-
rumdam clericorum, qnamvis Iectoruni, ei*gauxores rius 'cadat. Unde videlur mihi, ut a praesenti die
proprias incoriiineniiareferrelur; plaeuit episcopos omnibus episcopis dicatur , ul niillum facerc sub-
ei presbyleros, et -diaconossecundum propria sta- diaconum praesumant, nisi qtii se victurum caste
tma etiam ab uxoribus contirierc. Quod nisi fece- promiseril, quklenus et praeterita, qttseper proposi-
rinl, nb ecclesiaslicoremoveantur officio. > ln cano^ tumnieniis appetila non suni, violenler non exi-
nibus aposlolorum dicitur : i De pres^yteris et gantur, et futura caute caveanlur. Qtti vero post.
diaconibus dhiriaruni legtim est diseipliiia, rit in- *B eamdem prohibitioncm, quae ahte triemiium facla
ccniinentes in ofnciis talibus positi, omni bonore est, continenler cum sttis conjugibus vixerunl, lau-
ecclesiastico privenlur : nec adinitiantitr ad tale da/idi atque remuiierandi sunl,et ut in bono suo
ministeiium, quod sola conlinentiaoporlel impferi. > permaneant exlioriandi.-Eos autem qui posl prohi-
Idem qui supra, videlicet Carlhaginensis episcopus : bitionem faclam se a suis uxoiibus continere nolue-
« Audhimus, inquii, fratres charissimi, praeterea, runi, pervenire ad sacrum ordiriem nolumus. Quia
qnod"qtiorumdam clericorum, quamvis leclorum, nullus debet ad ministerium allaris accedere, nisi
erga uxores proprias/incontinentia reservetur; pla- cujtis caslitas ante susceplum minislerium fuerit
cuii, quoil et in diversis conciliis firmattim est, probafa. >
dt subdiaconi, qui sacra mysleria contrectanl, et CAP.III. — Clericorum inepta defensio.
diaconi, et presbyteri, sed et episcopi secundum pro' Sed cur ego ad coacervantios canones ullra pro-
jria siatuta etiam ab uxoribus- se contineant, ut~ gredior; quandoquidem bos ignorare ipsi etiam
tanqtiam non habenles videamr esse. Qitoti nisi nequeunt, qtii lumida advcrsus eos cervicc confli-
lecerint, ab ecclesiasiico remoyeanttir oflicio. > gtint? Aliquando cuiu me Laudensis Ecclesia? laurU
Cseterosaulem clericos ad hoc non cogi, nisi matu- pingues armala coiispir«itionc\allirenl, ac f^rioso-
riori aetale. Ab universo concilio dictum fst : « Quae( strepitu viluli mulii lumulltiantes infrendereni
veslra sanclilas est jusle modera:a, el sancia, et Deo (Psal. xxi),'tanquam ruclum follis in os irieum o\o-
placila stini, cor.fhmaniiis. > Sed, ut valeamus evi- niere,'dicentes :'« Habemus auctorilalem Triburien-
tare fastidium, sitfficia!Jant m de solis subdiaconis sis, si tamen ego nomen teuco, coneilii, quae pro-
qnid statualur inducere; ul, eorum mensuradiligen- nsotis ad eeelesiaslieum ordinem ineuifdi coivjugii
rer inspecia, de superioribus gradibus nemini liceat tribual facultatem. > Qttibus cgo respondi : « Conci-
dubiiare. lium",inquani, vesirum, quodctiiique vullis, nomen
In decreto quoqtie L,eonis papoehec inter caetera oblineat :_seda menon reeipilur, si decrelis Roma-
reperilur (LE::NIS papjj ep. 82, ad Anasi. Thess., norum pontificum non coneordat.» Ajcupanlur enim
c. i) : t Nam cum extra clericorum ordinem con- quajdam quasi canonum adultcrina sarmenla, eisque
slilutis, nupiiarumsocieiali, etprocrealioni filiorum praebenl aucloritatem; ul authenticam canonum va-
studeresil liberum arbiirium ;_ad exhibendam lainen leanl vacuare virtutcm.. Sed Salomon dicit : « Qnia
perfectaJ continentiseggg puritatem,.nec subdia— spuria vitulamina non dabunt radices altas (Sap.
conis quidem comiubium carnale conccditur : ui qui iv); > dislant enim adinventiones hominurn a sen-
haberiE sint tanquam non habenles; et qui non ni tentiis quaa prolatae sunt per Spirilum §99 san-
babent permaneant singulares. > Quod si in boe ctum,et qui sacris canonibus repugnare non me~
ofdine,squiquarius est a capile, dignum est cusiodiri, iuunl, ipsum ppoculdubioSpirifum, a quo pfomul-
quanto magis a primo, vel secundo, terliove servan- ganlur, offendunt. Unde Joannes in Apocalypsi :
dum esl, ne aut levitico, aut presbyterali honore, aut- « Si quis, inquit, apposuerit ad haec, apponel Deus
episcopaliexcellentia quisquaro idoneus exislimetur,' super illum plagas scriplas in libro isio : el siquis
qni se a' volnpiale
" iixoria necdum frenasse dete- diminuerit de verbis libri proplietise' hujus, auferet
' •
giiur? Deus partem ejus de libro vitae, et de 'civitate
Sylvesier papa in.decreio suo (cap.'8) sic ait : sancla, el de his quae scripta sunl in lihro isio
« Nulii autem subdiaconofum ad nnptias transire (Apoc. xxn). >,
pe.rmitientes,.praecipimusiie aliqua hoc praevarica- Sed ne quis nos arguatsacrae Seriplurac verba ad
lione prsesumpserit. > arbilrium noslrae voluntalis inflectere, asserens ne-
Tn Coricilio Nicaeno dicilur (can. aposlol. 25) -. quaquam haec'ad sacros canones pertinere : audiat,
t lnnuplis autem, qui ad clerum provecti sunt, quod Anacleius
papa, quintus scilicet a B. Pelro, de
praBcipimus,ul si volucrint, uxores accipiant; sed violaloribus canonum dicat: « Vioiatores, ait.voluu—
 •*0o "S>PETRI DAMIAMOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCllLAYARIA. WS
larie canonum graviter a sanctis Patribus judican- A . Iuxuriae,sacramenta Deovaleat offerre? Unde dici-
lur, el a sancto Spirilu, ctijus inslinetu ac dono tur in Leviijco : « Omnis qui babuerit maculam de
diciati-sunt, damnanitir. Quorijamblasphemare Spi- semine Aaron sacerdoiis, non accedal offerre hostias
rilum sancrutn nori incongrue videntur, qtii conira Domiuo, nec panes Deo suo (Levit. xxi). > Deinde
eosdem sancios canones, non necossiiale -comp.tlsi, sequiiur : t Velum non ingredialur, nec accedat ad
sed libenier, ut prsefixum esi, aliquid aut proterve alure : quia maculam habet, el conlaminare noit
agunl, autioqui pracsumunt, aut facere volentibus debel sancluaiium rneura (Ibid.). >_
sponte conseniiunt. Talis enim praesumplio mani- CAP.JV. — Coniimnlia sacerdo/umet lcvilarum ffii-
fesle unum genus eslblasphemantium Spiritum san- nisirahtinm in veleri 'Ivge, quanla.
clum : quoniam, ut jam praelibalumest, com-aeum Prudens hic Jector altendat quam aple aposlolica
agit, cujus jussu et gi-alia iidem sancti editi sunt illa Jacobi sententia, quae superius posila esl, cum
canones. > bac divina lcge concdrdat. Si ergo lunc, quisquis
Cum omnes ergo sancli .Patres, qui per Spiriium habebat maculam,.ingredi sanctuarium uonaudebal,
sancium canones condiderunt, de servanda clerico- qii;sq''_;sse nunc cum mulieribus polluil, ministrare
rum pudieitia non dissona invicem unanimilate con- sacris altaribus qua menle.praesiiniit? Cum profeeto
currant, quid sperandum eis qni Spirilum sanelum, J3 tabernaculum illud unibra lantum ei instrumentum
propriaj carnisillecebras adimplendo,blasphemanl? erat imaginis : « Ecclesia vero, sicul Apostolus ad
Qui nimirum per momentaneaelibidinis fluxum in- .Timotheuin dicii, columna et firmamentnm est ve-
exstingtiibile combustionisaeiernaemercanlur incen- rilaiis (/ Tim. m). > Et sicut ad Hebrsos ait :
ditim. Nimc in luxuri3Jfelore sordcscunt : sed t.mc « Umbram habel Lex- futurorum bonorum, noa
flammis ullricibus iradili, in torrente picis et sul- ipsam imaginem rerum (Hebr. x). > In illo tamen
phuris rotabunlur. Nunc aestuanti luxuriae sernet- veleris Iegis labernaculo, sive lemplo,cum ministra-
ipsos exhibent tarlarum : iunc in chaos aeternae bant levitse, vel sacerdoles, nequaquam suis UXOTL-
noclis imniersi trucis gehennae perferent sine fine bus miscebanlur. Nam el David, sicut in Paralipo-
lormenlum. NIUIGin semetipsis ignem libidinis nu- menon libro legilur (I Paral. XXIII),viginti quatuor
triunt: tunc indeficientisffammasincendii medullis sacerdolum, lolidemque levilarum sortes insljluit,
suorum viscerum pascent. El, o nimis infelices et qui in cultu templi suas. vices agerent, ac per caeri-
miseri! servando legem putridae carnis suae, quae moniarum ritus suis lemporibus ministrafent. Qui
vermibus est devoraturis obnoxia, illius jura con- nimirum donee vicis suae tempus explerent, a red-
icmnunt qui de ccelo venil, et super angelos regnat. dendo conjugali debilo penilus continebanl. Quod et
(Jnde rcprobo viro per prophetain Dominusdicit : "'Lucas evangelisla manifesiedecfaral, qui cum prae-
c Posuisti me post corpus luum (Ezech. xxm). i Ae roisisset quia Zacharias eral de vice Ahia, et quia
si dicat, Corporis iui libidinem pro lege cuslodis, et sace?Jolio fungcretur in ordine vicis suaj-anle Deum,
lcgis ineaemandala conlemnis. Lex quippe corporis non multo post-ait: « Faclum est, ul impleti sunE
huma-ii divinaelegi conlraria esl. Unde. dicit Apo- dics officii ejus, abiil in domum stiam; moxque
slolus : « Yideoaliam.legem in membris meis repu- subjecit : Post hos autem dies concepit Elisabctb;
gnantem l,jgi mentis mere,et captivum me ducentem uxor-ejus (Lvc. i). >
in lege peccali,quae estinmembris meis (Rom.vn). > Unde perspicue constal quoniani illius temporis
Illi ergo Deuropost corpus suum ponunt, qui con- saCerdolesprorsus a reddendo conjngali debito ser-
temnentes divinaelegis imperium,suarum oblempe- vabanttir immunes, donec vicis suse tempus cxple-
rant, illecebris voluptatum : ct dum laxant frena rent. Imo jugiler morabantur in lemplo, donec
luMnise, indictam sibi praevaricantur regulam -di- soriis indictaefungebanlur officio. Unde Moyses ad
sciplinae.Ignoranies quia pro uniiiscujtisque fttgaci Aaron ait : « Doriec ritus sacrificii complealur, die
voluptale concubilus, mille annorum jiegoiianlur ac nocle manebitis in tabernactilo, observames cu-
iucendium; ut qui nunc aestuanl flamma luxuriae, nI slodias Domini, ne moriamini' .(Levil. vm). > Nunc '-
itincconibiiranlur igne vindiclae. Sed qui pelulantis aulem, cum Scriplura prsecipiat ut semper ore-
illecebraevolutantur in cojno, quam pesiiferae secu- mus, ministri altaris non habent delegalas vices",
ritatis audacia saltitaris E-ucharisliaj sese ingerunt dum sine ulla lemporis iniermissione, minislerii
sacr.inicnto, _|..}® cum Dominus per Moysen sa- sui conlinuam exhibenl servitutem, Praeterea^dicit
cer^otibus dicai: « Omnis homo, qui accesserit de Aposlolus :-4©l « Yir uxori debitum reddat,
siirpe veslra ad ea quae consecrata sunl, et quaeob- et uxor viro. Nolile, inquit, fraudare invicem,.nisi
tuleruut filii Israel Domino, in quo est imraunditia, forte ex consensu ad tempus, -ut vacetis oralioni
peribit.coram Domino(Levit.xxn). > Deindesequi- (I Cor, vn). >
iur : « Homo de semine Aaron, qui fueril leprosus, Dtim ergo conjugale commerciumsaacularibdstol-
aut paiiens fluxum seminis, non vescetur ex his quae Iitorare, qua raiione"penniuit clericos saeris alta-
jsacrificata sunl mihi, donec sarielur (Ibid.). > Quod ribus minisirare? Quod sane tempus inyenient, quo
si illi, qtii corporis infirmitalo cujuslibet immundi- debrant va.care conjagio, qui nunquam ab ecdesia-
"tiae paiiebaturilluviem, non licebat oblata comedcre; siicae sedulilatis ferianttir obsequio? Ad £orinihios
quo pacio is qttl sponte versalur in contarainatione namque dicil Aposlolus: < Qui sine uxore cst, sclli-
M5 OPUSC. X.VIIL — GONTRA INTEMP-ERANTESCLERICOS. 40f_
eitus est quse Domini sunt, quomodo placeat Deo. JL quod inebriare potesl, non bibeiis tu, el.JHH luri
Qui aulem cum uxore esl, sollieitus est quae -suiit qtiando inirabilis tabernaculum teslimonii, ne>mo-
niun.ii, quoraodoplaceatuxori (I Cor. vn). > Quisquis riamini : quia prajceptum est-sempiternum in genc^
ei-godivinis mancipalur obsequiis, necesse est ul iis ralione vestra, ut- habeaiis- sGientiam discernendi
quaj Dei sunt solliciius semper insislat, ne per car- inter sanctura et profanum, inler polluium el mun-
nales affectus animum dividat. Sed quomodo \Mlet dum (L&vit. x). > Sed nunc ministri Ecclesiaa, qui
esse sollicilus ac semper intenfus Auciori, ctijus cor Christum habenl magislrum, et hunc crucifixum,L
congluiinalur uxori ? « Nescitis , inquit, quoniam non perhorrescunt in voluplalum suarum dulcediiif
corpbra veslra membra Christi sunt? >(ICor. vi.) Et, -^vivere, et quocunque prurilus carnis allexerit
ut mulla prscteujam, quaj super boc themale idem- adhinnire, sicut per Jeremiam Dominus ail: i Sa.
dicit Apostoius, ne fasiidium generem,illud sallem turavi eos, et mojcliati^unl,_et in domq meretricif
iiiferam : t An nescilis, ail,_quoniani membra vestra luxuriabanlur*- Equi amalores in feminas emissarii
lempluni esl Spiritus Sincli qui in vobis est?» (Ibid.) facti sunt. ..Unusquisque ad uxorem proxirai su"1
De quo templo alibi dipit: « SL quis lemplum Dei biriniebat.(Jer. v)..>.Et iierum : t Prophela nam-
vjolaveril,-disperdel-TlIumDeus (lCor, m). >Si ergo que, etsacerdos polluti sunt, et in domo mea inveni-
non solum ianima, sed et ipstim corpus jiostrum, B malum eoruni, dicil Dominus-(Jer. xxiij). > Sed^
quod videlur el palpatur extrinsecus, templum est quia nunc desideriornm suorum jucunditales ex-
proculdubio Spiritus sancti; quomodo is, eui probi- plendo pascuntur, quid eis pro_suavitatis hujus hau-
belur carn le commercium, non violal lemplum Dei, sta dulcedine rependalur, atlendant. « Ecce, inquit,
dum scmetipsumpelulanlisiuxuriaj prostibulum con- ego cibabo eos-absinihio, et polabo eos felle. A
slruii; Spiriiuro sancluiri, in quo signaius fuerat, pfophetis enim Jerusalem est egfessa pbltulio super
aljicii; el In illius vice spiritum in se libidims in- omnem.terram (Ibid.). > Nam qui nunc perdile vi-
t"0Lucit? Elcum idem nobis dicat Aposiolus : * Nor vunt, qtii medullas carnalis dulcedinis sugunl, el
li;c-c:nlrislare Spirilum sanctum in vobis, in quo quodam quasi melle petulantis luxuriaa saginantur;
signali eslis (Ephes. iv); >nonne Spirifum sanetum dignum est, ut taxalo postmodum prelio, felle simul
jad suum conttislat interilum, qui eum ex habilaculo el alisinlbio debricnlur : ul sicutnuncse volupiuum
sul juris excludit, et ejtisjioslem, luxurise videlicet. sunfum poculis iirigaiit,,ila. tune repietis.feHevisee-
jntromitiit auciorem ?_Gur non ad memoriam revo- ribus amareseanl.-. lllud prseierea"quam impudentis
caiur, quoniam fiiii Aaron, Nadab videiicet et Abiu, attdaciae praesumplio est, ut nimirum cum non pos-
duni divino altari alierios ignes inferunt, incendio - sint abobseena contagione ccssare, nolinl tamen a
'cojlilus misso protiniis exuruntur? « Arreplis, in- C ministeriisui, cui se indignos exhjbent, exseculione-
quit, Nadab et Abiu filii Aaron thuribulis suis, po- quiescere ; cum illis Dominus per isaiam dicat t;
suerunt ignem el incensum desuper, offerentes co- f Cum.veneritis ante conspecium meum, quis quaesi--
ram Domino ignem alienum, quod eis praecepium vit hacc de manibus yeslris,-ul ambtilafetis in atriis-,
non erai: egressusque ignis a Domino, devoravil eos, meis ? Ne afferalis ullra sacrificium fruslra. Incen—.
ei raortui sunt coram Doroino (Levil. x). n Quid est sum abominatio est mihi (Isa. i). > Per Jeremiam
enim iilienum ignem Domino sacerdotes offerre, nisi quoque increpans ail: i Ut quid mihi thus dc Saba
ardore libidinis iuflammalo sacrosanctis aliaribus afferiis,-et calamum suave olerileru de lerra longin-
^prdpinquare. qua ? Holocausla vestra non sunl accepta, et victiraae
Et cuia ScriptursL.dical: « Spirilum noliie exslin- vestrae non placuerunt mihi (Jer. vi). > Sed et- per
giiere (I Thess.m); > isli, quanlum in se, Spiritum Malachiam : _ 0 sacerdotes, inquit, qui despicilis
sanclum, qtii in «fs ardere debebat, exstinguunt; et nomen-meum, et dixistis in quo despeximus nomen
alienum ignem offcrunt, *dum ad allare Domini luum ? offertis super altare meum panem pollulum
flamma-libidimsaestuante accedunt. Sed repcnte su- (Malach. i). >.El paulo post :.«Ecce ego projiciam
p_ereos ignis divini furoris accenditur, qup terribili-. vobis brathium, et dispergam super .vullnm ve-
ter exuruntur, Scriptura teslanie, quae dicit : t El slrum slercus solemnitalumvestrarum (Mdlach. n). >
riunc ignis adversarios consumit (Hebr. x). > Et Rursusque perlsaiam :« Cum extenderitis, ait, raa-
certe legitimum est, ut quod sordenles sacris allari? nus veslras, avertam ocuios meos a vobis : et cum
bus appropinquant, gladio divinae uliionis intereani, mtilliplicaveritis oraiionem, 11011 exaudiam (Isa. 1). >
dicente ad Moysen Domino: « Docebitis lilios Israel, Quod igilur a Deo ipso prolestante repellitur, cur
ut caveant immundiliam, et non moriantur in sor- imprudenler offertur ? Cnde et postmodum dicit :
dibus suis,_ cum polluerinl labernaculum meum, tjniquilales vestrao diviserunt inter-_vos et Deuin
quod est inter eos (Letii. x\). >Prob pudor ! major vestrum; et peccata vestra absconderunt faciem
a ftliisLevi servabatur reverentia Syiiagogae, qiiam eius a vobis,„ne exaudir-el (Isa. L). >
nunc a.ministris Christi deferalur Eedesise. Illi si-
4"©3 CAP. V. — Quod cleiicis ifllenrperanlibusmel.us
quidem 4®§ SUDdistricti jejunii se casligabant, essela sur.ris ordinibus cessare
labernacnlum ingrediendo , censura; isli vero ne
castitalis quidem acquiescunt servare munditiam. Qtianlo ergo melius, qni ejusmodi suni, u( sese-
Dixit enim Dominus ad Aaron « Yinum et omne nunc a sui ordinis administnnione coinpcscercnfs..
.407 S. PETRI DAMiAMOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYAR5A. ' *£0S'
qnam divini super se furoris gladium provocarent : '} A fungatur officio,ejusdem tamen ordinis non exuilur
quanioqtte modestius, ut recedendo Chrisii altaribus sacramento.
«on servirent, quam b.ec accedendopolluere.it. Pium Cavendura est ergo illis, ne super eos veniat for-
jst enim credere, quia qtiisquis nunc peecata pro- midolosa illa senlentia,-qua per Apostolum dicitur :
pria recognoscens, ac deserens, a suo se ministerio «"Impossibileest, inquit, cos qui semel sunt illumi-
nuiniiiter reprimit, in die judicii, enmdem, quo se nati, gustaverunt etiam donum ccelesie, et participes
sponte privaveral, ordinem oblinebit. Quodiiilibro sunt facti Spiritus sancli : gusiaverunt nihilominus
rSsdraesignificari videtur, ubi saeerdotum genealogia bonurii Dei verbum, -virlutesque saeculi venluri, et
Jescribilur (11 Esdr. vn). Ibi quippe sacra narrat prolapsi sunt, rursus fenovari ad pojnilentiam, rur-
nistoria, quia quidam sacerdotura quaesienjnt scri- sum crucifigentes sibimetipsis Pilium Dei, et oslen-
plur-am genealogiaesuae: el quomam reperire non tui habentes (llebr. vi). > Ita plane videnlur agere,
^otuertinl, ejecti sunt de sacerdotio. XIIIplane vera- ac si Israelitarum quispiam, volens fornicari cum
«ler.filii sacerdolum sunt, qui sacerriotalitervivunt: idolis, dicat: Quia nequeo servare duram ac rigi-
j sacerdolalis generis lineam servant, qui vilam dam Dei legcm, ad ritum transibo gentilem; tan-
iuam Deo sacriiicium offerunt, ac de sacerdolali se quam recedens a lege non sit debilor legi. El hoc
prodire prosapia religiose vivendotestantur. Et dum IR raodo quanquam de servata Iege non sit prsemio
jancloium sacerdolum irailanlur exempla, quae le- dignus, ullioni lamen de conlempla non leneatur-
gunt, liinc in sacris eloquiis sacerdotum se filiosre- obnoxius.
^ognoscunt. Al ii qui carnaliler vivunt, et pravorum Sed audiamus quid talibus divina severilas in
sequendovesligia,_quasi de sajcularium generaiione Deuteronomio dicat : « Cumqtie audierit quisqttam
ricscendunt, merito de sacerdolum projiciuntur or- verba juramenli hujus, henedicalsibi in corde suo,,
tline, quorum se per vitam reprobam nequeunt filios dicens : Pax eritmihi, elambulabo in pravitate cor-
uivenire. dis mei, el assumat ebrius sitientem, et Domliiug
Et notandum qurrd illic sequitur: t Dixit Alher- non ignoscat e.i, sed tunc quam maxime fttror ejus
satha eis, ut non comederent de sanctis saneiorum» fumel, et zeius contra homincm illum : et sedtant
donec surgerel saeerdos Dei doclus, alque perfectus super euin onmia maledicta, quaj scripia suril in hoc
(Ibid.). > In qua nimirum prohibitione quid aliud per voluraine, et deleal nomen ejus sub coelo, et consu-
allegoriae myslerium debet intelligi, nisi ut is qui mat eum in perdiiioneni ex omnibus trihubus Israef
indigims est sacerdotio, a percipiendisse sacrameri- juxta maletlictiones quaein libro legis hujus ac fce-
iis, et sacerdotalis ordinis administratione compe- deris continenlur (Deul. xxix). > Eal ergo clericus^
scat, donec Chiistus in judicio, qtii vere sacerdos est C cui muliebris prohibelur admixlio, praebeatsacriiega
.doclus atque perfeclns, exsurgal. Slcut per Psalmi- venerandis altaribus adversione repudiuin, ut liber,
slam dicilur : « Tcrra tremuit elquievit, dtimexsur- tnnquam emissarius equus in luxuriaeprosiliat appe-
geret in jtidicio Deus (Psal. EXXV) ; > ui is cujus liluni. Sed dum a Deo liberlalem accipii, atque ab
terroris insiinctti, quilibetlapsus hie sua se dignitate co, lanqttain absoluius abseedil, malediclionis ejus
sponte privaveral, eum in judicio grata vice resti- ac suajperditionisiaqueos non evadit. Cum Psalmi-
tuens, ad amissi ordinis cuhnen altollat, dicens : sta dical: c Maledicli qui declinanl a maridaiis luis
« Amice, ascende snperius, el lunc sii tibi gloria co- (Psat. cxviu). i>El per Ezechiclem Dominus ait *-
ramsimul discumbenlibus (Luc. xiv). >' « Neque cogitatio mentis vcslrae fiet, dicentiura :
Sed sunt noimuili, quod praetereundum non est, Eriinus-sictit genles et sicul cognationes lerrae, ut
qui juxta Aposlolum(Ephes. iv) desperanles, semelr colamus ligna er lapides. Vivo ego, dicit Dominus
ipsos imniunditiae tradiderunt; nam -continentiam Deus, quoniam in manu forli, et brachioexlento, et
funditus desperantes, a suscepti ordinis administra- in furore effuso regnabosiipervos, et educam vos de
lione se reprimunt, sicque se deiinquere velut im- populis, et congregabo vos de terris,"in quibus di-
pune corifidunt : ac si servus domino stio-dicat: spersi esiis, et subjiciamvos sceplro meo (Ezech.x). >
quia quod praccipisimplere non "valeo,ad hostiura CiP. VI. — De duobui presbyteris inconlinenlibus.
luorum castra transfugiosiilisque mead pugnandum Nostra, ut fertur, contigil aelate, quod narro. In
contra te deditiiium trado; tanquam possil dominum Galliarum partibus penes adminislralionem ac di-
suum placare, quod fugit; et non possil irritare,- lionera cujusdam religiosi abbalis, nomine Bene-
quod adversus eura in arma consurgit. Quihus ego dicti, presbyter habitabat, qui uimirura quanto
constanter, et sine ulla prorsus ambiguitate denun- copia facultatis tiberius affiuebal, tanto raagis re-
lio, quoniam cassa se ac frivola pollicilatione deci- ligionis et honestalis premebatur inopia. 'Obeunte"
piunt, si non exsequentes officium, officiose exulos igittir pellice, ~viduaius , adjecit iierare conju-
esse confidunt.Licet enim a frequenlatione, vel exse- gium. -Quidpiura? Confcetieral sibi; quasi labu-
cutione cesset ordo cujuslibet, vel officiiim;i.nordi- larum lege prosiibulnm , amicbrum , atqtie confi-
nalo lamen nihilominus _|4)4g,permariet ordinis sa- niuin 49S congregalnupliali more conventum, epti-
cramenlo. Et sicut vir quispiain, et si cesset ab laturis eliam tniius aifiueniiaeprovidet apparatum.
opere conjngalj, nullo modo taraen absolvitur copu- Abbas autetn, duin decumberet, jamque felicempro-
laiione conpigii; ita clericus' et- si sui ordinis non piiitjuaret ad evitam, hocaudiio, dtios ad eum mo-
m- OPUSC. XVHL — CONT.RAINTEMPERANTESCLERICOS. 410
nachos misil, eique tam impudens scelus sub distri- A magnos habere characterem besliae in dextra manu
ctaecensurae interminalione prohibuit. Ille verd, ut aut -in froiilibus suis (Apoc. xiu). > Sed qnid ctun
erat conceptaenequiiiae3stimulatus instinctu, obtem- chaj*acierbbeslice signo illi, de quo dicitur : « Quia
perare non potuil, sed lemeriiale plectihili, quidquid bi, qtii eranl snper montem Sion cum Agno, babe-
nuptialis ordo diclabat implevil. Cunctis itaqne bant nomcn ejtts scriptum in fiontibus suis? i (Apoc.
perstrepentibus locis, ac,lasciviae deditis, presbyter xiv.) i Qnid eniin luci ad lenebfas? aut quae socielas
tanquam bos-advictimam ductusconvivium deserit, Ciuisti ad Belial ? Qui consensus lemplo Dei cuni
Uialamosnon delectalionis, sed perdilionis bgre- idolis?> (JPCor. vi.) ;
ditur : et,- o terribilis Deus in consiliis snper filios GAP.VII. — Contra pettices clericorum scriplor
bomintim!. (Psal. LXV.)repenlina morte mulclaliir. invehilur.
Uno siquidera eodemquemoTnento,"et semen fudit Inierea et vos alloquor, o lcpores clericoruiri1,pul-
et animam exhalavil. Sic remunerari debuit,-qui de pamenta diaboli, projectio paradisi, vinisjnenliiijn,.
sacrario Bomini ad «xoletum lupanar stiinumqtie gladius animarum , aconita bibentiuin, tovica con-
volutabrum tfansire decrevit. Forlassis enimiste, vivarum,. materia peecandi, occasio pereundi. Vos
qnia saeri altaris non freqnentabat accessum, id- inquam , alloquor gynecaea hoslis anliqui, upupae,
circo se impune credidit peceaturum. Sed tjxpertus ululse, noctuoe, lupae, sangtiisugse, Affer, affer sine
est quod Apostolus dixerat : « Quia terribile est cessalione dicenies (Prov. xxx). Venile itaque, audile
ineidere in niahusDei viventis (Hebr. x). > me, scorta, prostibula, savia, volulabra porcornm
Alio quoque tempore, cusn papa St.ep.hanus.qul pinguium; cubilia spirifuum immundorum.nyniplise,
zeli Phinees 33tnul.ibaturardorem (Num. xxv), -om- sirenae, lamiae, dianae, et si quid adhnc portenti,-sr
nes clericos Romae, qui postinterdictum papseLeonis qtiid prodigii reperilfir, nomini veslro compelere
inconlinenles exstilerant, de ccnventu clericorum judicelur. Vos eniiti estis daemonum vieiimoe ad
et choro ecclesiaj praecepissel exire, ut quanquam, aeiernaemortis sticcidium destinatae. Ex vobis eriim
relictis feminis, per pojnitenfiae se kimenta coTrige- - diabolus, ianquam delicatis dapibus pascitur, vestrae
rent; lamenquia sancto viroinobedientes fuerant,et libiJInis exuberanliai saginatur. « Habitat cnim,
de sacrario ad lempus exirent, et celebrandse missae juxta Scripluram, in secrelo calami, et in locis hu-
licenliam decaetero non sperarent, juxta canonicarh meniibus. Vos estis'Vasa irae_, cl furoris Domini,
B.-CseciliseU-ansTiberim constilulam presbyter ha- reposita in diera •ullionis (Job XL). > Yos ligrides
hitabat, quod liec feminaro ullo modo acquiescebat impiae, qitarum nesciunl, praeier Immanum sangui-
abjicere, irec unquam poterat haec slaiuia, nisi vana r nem, cruenta^ora silire. Vos harpyiae, quse sacri-
proi'sus et frivola judicare. Quadam ilaque die, dum ficitira Domini circumvolanles arripilis, eosque,
incolumis, vegetus, ac robuslus exislerel, vcsper- qui-Deo oblati fueranl, crudeliier devoratis. Nam
linis hoiis ad quieseendum se in lecto composuil. et leaenas vqs non incongrue dixerim, quaebellua-
Setl repentina divinae uliionis animadversione.-per- fum more, jubas atiollitis, et incaulos hbmiries ad-
cttssus, mane repertus est cadavcr-exanime. ilfico suae^p.eriliiioiiisinleriium crueniis amplexibus har-
praef.tlaecanonicaj religiosus certe coiivenlus duos paxatis. Vos sirenae, alque'charybdides, quse dum
ad me* clericos direxerunl , quid tali facerent suavem decepiionis edilis cantum, inevabibile strtti-
'moriuo consulenles. Nos si rem rile tenerntis , tfs, salo voranle, naufragium. Vbs viperse furiosae,
consi'itim dedimus,";ul eumquidem, quia presby- qnoeprse impatientis ardore libidinis Chrislum, qui
ter fuerat, penes ecclesiam sepelii-ent: sed nullum caput est clericorum, veslris amatoribus delrunca-
sibi vel hymnoram, vel psalmodiae officiiim redde- tls. jNam sicut Madianilides olim per phaleralae
rent;' quatenus et incestis terror aecresccret, et vesiis orriatum ad suum provocabant Israelilartim
castitalis .gloria germinantius pullularet. Et-certe corda eonctibilum'(rVitm.xxv), ila vos accurati cui-
dignum videtur, ut mortuus, juxla prophetam, sepul- lus, sive fucati vultus illecebris infelices homines
turain possideat asiniquj -dumviveret humana con- a de sacrosanctLaltaris minislerio. quo fungebanlun,
tempsit lege conslringi. Sicut de Joakim"filio Josiaj avellitis, ut in "lubrico vestri araoris glulino suffo-
rege Juda per Jeremiam dicilur : « Sepuliura asini cetis. Et sicut Madianifides illae ase pellectis sua.-
sepelietur ptilrefaclus, el prdjectus exira porlas Je- debaifl idola colere, sic el vos istos post signum
rusalem (Jer. xxn). >Enimveroicui mililaris est cha- crucis impressum quodammodo beslise compellilis
racier impressus, qtioeunque tfansfogiat,' miliiiaj imaginem adorare. Qui profecio vobiscum siniul,
s-ure, cui juratus fuerat, secum semper signaculum nisi forleresipiscunt, illud Apocalypsis elogium non
porlal, et quandocunque inusli sibl stigmatis vibicem evadunt: « Si quis, inquil, adoraveril besliain et
conspicit, desertorem semilitiaj, reumque transfugii imaginein ejus, ei acceperif characlerem in fi;onte
reeognoscit. Sic etiam cle-ricus, cum signaculo Spi- sua, aut in manu sua, et hic biberit de vino iraa
ritus sancti,qttod in die suse consecralionis accepit; Dei, quodmixtura est mefoincaliceiraeipsius, cru-
prohatur -ad lupanaria spurca descendere,' nec ciabitur in iime et sulphure in conspectu aitgelorurii
illud de se ulla poterit occasione delere, quan- sanctorurn, ei ante conspeclum Agni, et fumus IOT-
quam etiilic illud accipial signum, de quo inApoca- meniorum eorum ascendet in ssecula stccttlorum;
lypsi Joannes-i|®6 ait :~ t-Faciet omncs pnsillos et nee iiabebuiii requietn die^ac nocfe (Apoc. xiv). >
 III S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS m. — OPUSCULAVAIUA. £12
Porro autem sictit Atlam inter omnia 4©7 P1ri* 'i niat, quam immundis mulieribus per Moysen Deus
disi poma, illud duniaxal quod Deus velueiat iniqiiitaiis ultor intentat: t His, inquit, maledictio-
concupivit: sic a vobis ex universa humani generis nibus subjacebis : Det le Deus in maletlictioneni
muHitutline illi tanlnmmodp sunt clecli, quipenitus exemplumque cunctorum in populo suo; putrescere
ab omni muliebris affectussunt confoederationepro- faciat fernur tuuro, et lumens ulerus luus disrumpa-
hibiii. Per vos conlra iurrem David Damasci facies lur. Ingredianlur aquse maledictae4Ji0S in-venlrem
"diniicat, duin antiquus hoslis ,per vos invadere tuum, et utero tumescenle putrescat femur (IVitm.
castilatis ecde^iasticae cacumen anhelat. Yos plane v). > Perpendat etiam, quia ha-c delectaiio caniis,
noti immerito, fatear, dipsades vel cerastes,. qyae qua nunc fruilur, illam sibi parit anrariludinem,
miseris el Tncaulis hominibus sic sanguinem sugi- de qna in "ApocalypsiJoannes ait: «^Quia bi, qui
lis, ut lethale virus eorum viscciibus influalis. missi sunl ia slagnum ignis ardenlis, commanduca-
Unde ad illarum numerum pertinenles, de quibus verunt linguas suas prse dolore",etblasphemaverunt
Moyses Lraeliiarum piincipibus ail: t Cur femiuas Deum cojli et-terrae in doloribus et vulneribus suis-
reservasiis? Nonne istae siint quaedeceperuiit fil.os {Apoc.ivi). > Sed ego duin productioris styli laci-
Israel ad suggestioncm Balaam , et praevaricari fe- niamfugio, velut ex magno animosilatisgurgile vir-
cerunt vos in Dominosuper peccalo.Phogor? (Num. g lenuem sGHilillamin juinenlorum auslri armenta-
xxxi.) > Ecqua enim menlis audacia non perhor- disiillo.
rescitis contreciare manus sacrosancto chrismale, Postremo tamen audite mermuseqjulaeclericorum.
vel oleo dehbutas,,sive etiam-evangelicis,vel aposto- si, quod vobis clausum est, regnum vullis rectiperare
licis paginis assueias? Dicil de inaligno boste GO?lprum, repudiate quantocius deleslanda consortia,
Scriptura, quia esca ejus elecia. Per vos ergo dia- et sub dignsesalisfaelionis ac poenitenliaevos repri-
bolus eleclara escam devorat,.dum sanctioia mcm- uiite disciplina. Veniat inter vos sancla discordia,
bra Eccfpsiae, suggestionis .ac deleclalionis vclut quae suscitel et accendal in vobis salularis odii
ulriusqne mole denlibus "alterit; el durn vobis fomkem; et .odiosamDeo violel chariiatem. JNolite
jungit eos, in sua viscera quasi irajiciendo con- vasa Deo sacrala in vasa contumeliseverlere. Nolite
Veriil. haec exemplo Baltassar usui vesirae deleclationis
In plenaria plane synodo sanctae memoriaj Leo apiare (Dan. \), ne repente zelus Del super vos in
papa"conslituit, ut quaecunqiiedamnabiTesfemii ga iracundisese furore succendat-, et'vibralus indigna-
inlra Romana mojnia reperirentur presb)'.eris pro- tionis suaegladius- utrumque confodiat. Novi cerle
stilulae, exlunc et deinceps Lateranensi palaiio ad- presbyieium ,qui pellici suae morienli ac .pnjnilu-
judicarenturancillaj. Quod videlicet salutare statu- C dinem flagitanti districle prohibuii, seseque pro ea
tuui aequiiatis justitiaeqneplenissimum , nos.eihm pojniteniiae debita solulurum absolule spopondit.
per omnes Ecclesias propagandum esse decerni- Dla utpoie sacerdoti el lilteris eruditobomini facile
anus : quatorius percepto prius apostolicae sedis crerfidii, sicque se in lartarum cummassa plumbea,-
ediclo, unusquisque episeopus Ecclesire suae\indi- qnam Zacharias propheta testalur (Zach. v), im-
cei famulas, quas in sua parochia deprehenderil sa- mersit. Subdolos ergo deceplores, tanquam serpen-
crilega presbyleris adniisiione subslratas. ^Equiiatis. tinum virus abjicile, el vos velul e cruenlis leonum.
scilicetjure, u' quaesacris aliarib.usrapuisse servo- deulihus erui feslinate-
rum Dei convincuniur obsequium, ipsae-hoesaltem - Kec vos lerreai, quod forte, non dicam fidei-, sti-
episcopo per diminuti capiiis sui suppleant famti- perfidiaevos annultts stibarrhavil : quod rata et
latum. Sed quid ego loqucns vobis ulira progrediar? monimenta dolalia notarius quasi mairimonii jure-
polius ipse Deus omnipolens quid vobis per Jere- conscripsit; quod juramentum ad coniirmantlam-
miam loquatur, attendiie : t Audile, inquil, mu- 1 quodamniodo conjngii copulam uirinque processit.
l'ercs, \crhum Domiui, ct assumanl aures vestrae Tolum hoc, quod \idelicet apud alios esl conjugii
sermonetn oris mei : docete filias vestras lamen- firmamenlum, inler vos vanum judicatur -et frivo-
tum, et unaquaequeproximam suam planclum, quia " lum. Nam cum Scriptura dicat :_t A Deo dalur viro^
ascendit mofs per fenestras vestras, ingressa esl uxor (Piotr.xix); >elDominus inEyangelio : t Omnis.
domos vesiras, dispergere parvulos de foris, juvenes arbor, quam non plantavit Paler meus (ojlestis,
deplaieis. El cadelmorticinum.hominis, quasi^ler- eradicabiltir (Mallli. xv); >nullo slabilitalis nililur-
cus , supcr faciem regionis, ct- quasi fojnum post fundariienlo quod omnipoteniis Dei reluclatur ira-
terguni metciiiis, et non est qui.colligat (Jer. ix). > perio. In vos quippe redundat, quod Isaias propheta,
Imo audiat unaquaeque quid sibj per eumdem pro- denuntiat i Pro eo, inquil ,jquod elevalw sunl filim-
phelam iiiem Dominus singulariler dicat : « Quia Sion, el ambulaverunl exlenlocollo , el.nutibus ocp--
oblita es mei, ei confisaes in mendacio, el ego nu- lorutn ibattf, el plaudebanl, ambulabanl pedibussttis,.
dayi femora .tua eontia faciem luam, et apparuit el composila gradu incedebanl, decalvabilDominus-
ignominia lua, adulleria ttta, elhinnittrs luus, scelus verticem filiarum Sion , el Dqminus crinem earum
fornicalionis luae super colles, in agro vidi abomi- nudubit. In die tlla auferet Dominus ornamenlum
nationcs ttias (Jer. xm).» Timeal iiaqtie, ei medul- calceamenlorum,el lunulas, el lorques, el monilia, et
litus contreiiiiscat, ne supcr eam ilfa maledictiove- armillas, el milras, el discrimtnalia, ei vetiscetidas,el
 *» OPUSC. XVIII. - CONTRA INTEMPERANTES CLERICOS. 11*
murenulas, et olfactoriola, et inaures , ei annulos , et iA edictum diversum in sacculo pondus hahemns?
gemmasin fronle pendentes, el muiaioria, ei pallia, et t Non habebis, inquit Moyses, in sacculo diversa
linteamina, el acus, et specula,el sindoncs, et vittas, et pondera, majus et minns : mec"erit in domo lua mo-
iherisira : et erit pro suavi odorefeior, et pro zona fu- dius major et minor (Deul. > An et adver-
et xxv).
niculus, pro crispanti crine ealvilium, et pro fascia sus Evangelium 410-facimus, culicem
liquantes
peclorali cilicium; pvlclterrimi quoque.vtri lui gladio et camelum glutientes?
(Matth.xxm.) Nempequanto
cadenl, et fortes lui in prmlio (Isa. m). Unde ne vos major est presbyter monacho in dignilatis ecclesia-
40® cum T'r's • 1uos pulcherrimos arbilramini, sticse privilegio, tanlo.delerioe est in pecoalo. Nam
divini furoris gladio corruaiis, extenla colla depo- cum monacbis de
populo nil pertineat, sacerdotibus
niie, oculorum nulus el plausus abjicite, eiqtie vos, jussum est populi peccata portare. Sicut
Moyses ad
qirl ultor est criminum, humililer subjugate. Porro Aaron dicit : « Cur non comedislis hostianr in loco'
si ad Deumvultis incunctanti fide recurrere, plenam sanclo,
qui sanclorum esl, et dala est vobis, ut por-
vobis paratus esl veniam indulgere : cum fornicanti telis
iniquitatem multitudinis, et rogetis pro ea in
cuilibet aniraaeper prophelam dicat: t Si recedens
conspeciu Doinini? > (Levil.x.) Sane quomotlonunc
mulier duxit virum allerum, nunquid vir ejus rever- aliena
possunt peccala portare, quoniamoculi sem-
tetur ad eam ultra? Nunquid non polluta, et conta- ]B
per intendunl ad uleros lumentes et pueros va-
minala deputabilur mulier illa : Tu aulem contami-
gienles?
nata es cum amatoribtis mullis: lameo rcvcrlere Sed quia nonnulli eorum sunt, qui dum mala
ad me, dicil Domtnus (Jer. m). > Felix tale com-
comniillunl,etiam-viperini dcgmaiis lfaecasseilione
mercium, quia cura impudicos clericos a vestra defenduni, non ignorent, quoniam damnabilis has-
copulalione divelliiis, plaudenlibus angelis coeleslis reseos laqueis inneciuntiir. Qui nimirum dum cor-
sponsi ihalamos inlroitis. t Gaudium est > enim t eis ruunl, impudici; dum defendere nilunlur, merilo
j'u-
super peccalore pcenitentiam agenle (Luc. xv). > Et dicanttir haerelici. Unde el clerjci uxoraii Njcolaitaj
per prophelam : t Reverlimini ad me, el ego rever- vocanlur, quoniam a quodam Nicolao, qtii lianc
tar ad vos, dicil Dominus (Malach. m). > haeresim. hujusmodi vocabulum sor-
CAP. VIII. -— Quod is cuipandus sit, qui negligil dogmalizavit
emendare quod poiest. tiuntur. Sed nunc aceedil, ut hoc insigne vocabulum
Sed ut ad eum, cui ccepius esf, s.'yh currentis novum, si praevalent, accipiat incremenlum: ul qui
refleclalur articulus, cum aposiolica sil illa senlenlia haclenus dicti sunt Njcolaitaei amodo vocentur et
Cadaloiiae. Spei'anl enim, quia si Cadalous, qui ad
qtia dicitur : t Quia non modo talia facieniibus, sed
et consenlienlibus par poeiia debelur (Rom. i); > (^ hoc gehennaliler aestuai, universali EcclesiseAnti--
vahle tibi cavendum est, venerabilis paler, qui qtiam- christi vice praesederi1, ad eorum volum luxurise
vis tenielipsum prsebeas vernanlis putlicitisecandore frena laxabii. Super quo nimirum ettam mihi idem
fautores insultant, eumque non e(sse mortuum
conspicuum, permitlis lamen, ut in ckro ;uo, tan- ejus
a me facli versiculi prophetiara ex-
quam cruenla illa Jezabel, oblineat luxuria princi- juxla cujtisdam
oblrectant. Dixeram enim inler caetera:
pauini; de qua niiniiiim angelo Thyafirae Ecclesiae probrantes,
diciltir : « Habeoadversum te pauca : quod permitlis .Non cgo te fallo, coepiomorieris in anno. Sed ut me
jnulierem Jezabel, quae"se dicit prophetam, docere, comprobent non fuisse menlilum, audiant admira-
et setlucisservos meosfornicari (Apoc.n). > Authen- bilem divinaedispositionis evenlum. Cadalous siqui-
tiea certe est illa sentcnlia, qua dicilur : t Facli dem ipso fesliviiatis die sanclorum aposloloruin Si-
Deo reprobante ac
ctilpam habel, qui quod polest negligil emendare. > monis el Judae, quasi in papam,
Qttid enim profuil Heli, quia in luxnriam ipse non repellenle, fuit electus, eodemque verlente anno, in
corroit, sed fornicantes filios paterna qtiidem pie- pr.T.diclorumaposlplorum vigiliis, ab omnibus Teii-
late, non autem sacerdoiali aiicloritate corripuit? ionicis et Italicis episcopis, ac metropolilanis, qui
(I Reg. n.) Legc, pater, epistolam, qtiam de episco- cuin rege lunc ader.ini, damnalus esl -et deposilus.
porum incontiiienila piae memoriae Nicolao papae n Quamqbrem, juxla Ezechielem prophetam, firoum
direximus, ei quhiquid .illic hujiisniodi repereris boum pro slercorihus humanis Deus sibi quodam-
scriptum, ad le nihilominus intelljge (lestinalum. modo contulit, dum carnis interilum honoris ruina
YTerumtamenage, quaeso, si vidcres monachum niulavit-(JJaec/i. iv). Tunc quippe moriuus esl in
fornicantem, nonne proiinus siomacho nauseante bonore, cum honos synodali judicio perdidit digni-
screares, cojltim terramque vociferando confunde- tatem. Nunc aulem non dicam hialhanatus, sed po-
res, exurendum praeterea a flammis ullricibus in- tius miHemortuustoio terrarum orhe derideUir, es-
clamares,? El lameu liquidonovimus, quia non di- plodilur, maledicitur, anathematizaiu
versam pojmteniise mensur,ara monacho atque dia- Audiant igiiur hoc insultores mei, et dum
cono canonica pra^figit auctoritas. divinae dispensalionis perspexerint ordipem, frie
Cum ergo una peccati sil in ulroque mensura, cur mendacii non accusent. Tu autem, vir Domini, gla-
babeatur in peccatore diversiias, ut videlicet hunc dium Phinees zelo fervidtis arripe, ut Israelitam curo
aequanimiieriolcremus, imo eliam sibbnet amica- Cozbin Madianitide eoeuritera acttto yaleas pugione
- hihter applaudamus, Illum \ero dignuni suspendio transfodere (Num. xxv). Cum Samuele quoque le in
jiidicemus? An personam accipimus, ei conlra legis ultionis spiritum consianter accinge, e! ad confusio-
 £15 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEC PARS III. — OPUSCULAVARIA. 416
nem Saul, Agag pinguissimum in frusta concide A riajlethale vulnus inflige, ut manubias acspolia de
(J Reg. xv). Elias etiam tii:i produetum de phsretra marm cruenti praedonissirenuus valeas beilator eri-
Domini gladium porrigat, et de saeefdolibtis ac pere, et ad ipsum castitatis auctorcm peractse viclo
eprophelis Baal, duclis atl torrentem Cison, ne qui- riaj merearis insigniarepotiare.
,t!em unus evadal (III Reg. xvm). Nam et Moyses, 412 DISSERTATIOTERTIA.
qnia pro amore Israelitae cujnsdam, percussum sa- COKTRA CLF.RICOS INTEMPERANTES. i
hulo abscondil 41"! jEgypiium (Exod. n), toiius Ad AdetaidemSubalpinorum ducissam.'
Israel ebtiuere meruit piincipalum. Aique ut illam ARGUMEKTUM. — Qua de cansa scripserat ad Tanrr
magis vicloriam meinoreiuus, qtiae ad casiilaiis nensem episcopnm, scribii nnnc ad Adelaitlem-
David ducenta principem feminam , quse Subalpinorum genles
perlinel sacramenlum, qtiia praeputia et Sabaudiae regionem, mariio mortuo, admini
Philistinorum fervidus bellalor abscidit, protmus ia strabat : niinirum, ul clericorum in sua ditione
conjugium Micholfiliam Saul rcgis accepit (I Reg. degenlium libidinem coerceat, peliicesque eos ha-
bere nequaquam patiatur; jusiitiam quoque et
xvm). Nam quia Saul centuni lanlummodo petiit,
sed dueenta genero deferente suscepii;" ille regi piefalem in ecclesias, pivTseitimin monasterium
Fructuariense, >cujiislaudes fuse enarral, pluri-
Israelpraeputia geminaa comportal, qui Deo non mum ei cornmendal.
solum corporis, sed et cordis pudkitiam immolat. B' ' ADELAIDI excellentissimaeduci, PETBUS peccator-
" '
Adonias filius Aggith, quia illiciinni peliit, Bersabee raonachus oralionis inslantiarii.
iiiterveniente, conjttgium, Salomone promulgante Quidquidde castiiaiis injuria, quam eadem regina-
judicium,ftiso cruore purgavit incestum (llIReg. u). virtulum a clericis patilur, venerahili Taurinensi
Memento itaque, quod tibi idein Salomondicit: episcopo scripsi, libi scribendum ante decreveram,.
«_FiIi mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti nisi eorumdem clericorum insuggillaniium caluiri-
apud extraneum animain luam. Illaquealus es verbis nlam formidassem. Exposlularent enim, ac dice-
oris lui et caplus propriis sermonibus tuis. Fac rcnt: Ecce, qttara impie,
quam inhumane parat nos
ergo quod dico tibir fili mj, et temetipsum libera, iste confundere, qui non cum episcopis, non cum
quia incidisli in manus proximi tui: discurre, festi- «cclesiasticis viris super noslro riegotio cauie vulf
na, suscita animum tuuni, ne dederis somnumoculis ac modeste disserere; sed qtiod in sacrario traclan—
tuis, nec dormitent palpebraetuae (Prov. vi). > Tunc dura erat, non verelur feminis publicare. Hoc itaqne
enim apud amicum tuuro. propriis illaquealus us meiuens,"personam mulavi : et quod libi concepe-
verbis, cum le Dei populurn regere promisisii. Nec ram, illi potius destinavi. Uleiamen unius Ecclesi.ae
illud obliviscaris, quod per Jeretniam dicitur : «Ma- , cathedram lenet: in ditlone vcro lua, quaein duyrum
ledictus homo, qui prohibet gla.iium suum a san- * regnorum, Ilaliae scilicel el
Burgundiae,porrigitur
guine (Jer. XLVIII). >Ille quippe gladium compescit non breve confinium,pltires episcopanluTanlisliles.
a sangtiine, qili peccata delinquentium negligit via- Ideoque non indignunivldebatur, ul libi poiissimum
dicare." Sed ne forle limeas pro castris pudiciliaj tle clericorum incotilinenlia scribei'em, cui videlicet
slare, etcontra frementes lttxuriaj cuneos casliialw ad corrigendumidoneamsentio non deesse virlutem.
arma corripere, audi qttid tibi per Ezecliielem vox Praesertim quod ad laudem Dei dixerim. cum virile
divina-promillal: « Ecce, inquit. dedi faciem luam robur femineo regnel in pectore : et ditior sis bona
valenliorem faciebus eorum, et frontem tuam durio- volunlate quam terrena poleslate. Undequia, juxla
rem froiiiibus eornm, ut adamanlem, etjrt silicem poetaegentilis eloquium (10),
dedifaciem tuam : ne limeas neque melnas a facie
eorura (Ezech. m). > Per Saloraonem quoque libi Opusest huic tutore,qnem defensorempsro;
diciiur : t Ne paveas repenlino lerrore irruentes tibi bortor el pelo, ut tu domno jfmgans episcopo,-
potentias impiorum. Dominus enim erit in lalere quatenus rnutuaevirtulis fulli munimine,furentis.ift
tuo,etcuslodielpedem ttium,necapiaris (Prot*.m). > Chvistumluxuriaevalealis aciem debellai'e
Et ilerum :« Omnis sermo Dei igniius clypeus est CAP.I. — Hotiatur Adelaiiem, clericorum incdntf
j. J neiuxumUbidinemcoercere
speranlibus in se (Prov. xxx). > Qtiodsi impossibili-
tatem fortassis opponis, el sicut mihi in os dixeras, Sed dum vos confoeJeraread praeliumcoirtra flia-
ad boc te suffieereposse diffidis, audi quid lifciper bolum studeo, illud mihi bellum in memoriamrevo-
eumdem Salomonem Sapienlia vera respondeat: catur.quod DebboraprophelesuxorLapidoth,cumBa-
t Erue eos qui ducuntur ad mortem, et qui traliun- rac filio Abinoem habuisse contra Sisaram ducem
tur ad interitttm liberare ne cesses. Si dixeris, vires exercitus reperitur. Deilla quippe legitur : t Quiaju-
uon suppetunt; qtti inspector est cordis, ipSe intel- dicabal.populum,ascendebantque ad eara filiiIsrael
ligit, et observalorem animse tuae niiiil fallit, red- "413 in omne judicium (Judic. iv). > Ad htijus-
dctque bominijuxia opera sua (Prow.xxiv). > exemplum lu qttoque sine virili regis auxilio regni
Sic ergo te, venerande pater, in hoc castitatis, pondiis susiines : ei ad le coiifluunlqui litibtts suis-
libidinisque congressri.conslanter accinge. Sic vi- imponere legalis sei.lcntiaecalculumconcupiscunl..
Lralo"spiriiusgladio grassanti in Ecclesia tua huu- Sci satage, ut sicul illa, et tu quuque babites sub

(10) Tcreni.'iii Eunuclw.

111 OPUSC. XVIII. —CONTRA INTEMPERANTESCLERICOS, - 418
palma, inter Rama et Belhel. Rama siquideminter-. J. s-iiisagraiiiibus, et enlis falcalis curribusfundi-
pretatur, excelsa; Bethel, domus Dei. ilabita ergo tus debellarunt; ila el vos, tti scilicel et Taurinen-
et tu sub pafina, semperque super le crucis Chiisti sis opiscopus, contra Sisarahi, luxuriae ducem, arma
conlemplare vicloriam : sede euatn inler Rama et -corripite : etimque iniilios Israel.hoc esl in cleri-
Belbel, ut oou solo, hoc est-terrenis, inhaereas: sed cos Ecclesiae, dominanJem, mucrone pudiciliaj ju
cum aposlolisin cojnaculo, et cum Anna sancia vi- gulate; qtiaiemis et episcoptis, imo omnes episcopi,
dua converseris semper in templo. De qua dicit qui in admjnistralioms tuaj finibus commorantur,
.evangelisla ; « Quia non discedebat de teniplo, jeiu- sacerdotali clericos.. disciplina coerceanl, et tu in
niis el orationibus serviens nocle ae die ,(Luc. n). > feminas vigorem leiTenae poteslalisextendas. Tres
Et quia Debboi-ainterpretatur apis, tu quoque mel- quippe lantummodo feminas.Deus novit: quae his
lifica, et divinaelaudis dulcedinem in tuis ialiijs ju- plures sunt, in ejus adhuc noliliam npn venerunt.
giler versa. t Quain dulcia, inquit, faucibps frieis Novit enim yirgines cum Maria, viduas cum Anna,
•eloquia lua; super mel el favum ori roeo (Psul. conjuges «um Susanna.
cxvm). i CAP. II. — Quod conaibinm a lemplis sinl arcendw.
Certe, ul mulla praeteream, tanquam ex quodaih lllorum vero clericortim feminns,. qui matrimonia
mellis favo visa est mihi haec slilla deffluere, cnm B nequeuiit legali jure conlrahere, non conjttges, sed
boc veraabumilitalis verbum de tuo contigil ore prr>- eoueubinas-poiius, sive prostibula congrue possu-
dire : Quid mirum, pater, si Deus omnipotens niihi mus appellare ; ideoque quia a Deo non merentur
^ilissimae' anciila" suae quantulamcunque conferre agnosci, de templo Dei meiiio censenlur excludi.
dignalus est inter hominespotestatem, qui -conlera- Nam, si soror Aarcn Maria, quse Moysi levi ser-
piibili cttilibel herbae mirabilem aliquando praebet mone detraxil, roox lepra perfuiulitur, seplemque
iriesse virtulem-? Ostendisli ergo le apero, dum favi diebus a labernaculo removctur (Num. xn), quo
dislillas ex ore dulcedinem, sicut scriptum estt jure istse iHgredi'peiv.iiileniurEcclesiam, quae eidem
t Quia de ore prtidcniis procedii mel, duicedo meliis JScclesiaesordes libidinis inferunt, vasa Domini in
sub lingua ejus, fa\tts disiillans labia ejus (Gen. proprios usus asciscunt: el, ut apertius loqnar^mi-
m). > Sisara vero, exciusio gaudii inierpretatur, nistros altaiis propriae luiuriaj ministrare com-
quod profecto vocabulum inimico huiriani generis pellunl?
-aplissime congruil, qtri primuin bomineni a para- Age-ergo, eslo virago Domini : ct quasi Debbora
disi gaudio, quo frtiebatur. ciclnsii. Sed quia non cum Barac, hoc est, conjunclis siraul-cpiscopis, Si-
esihujus lemporis immorari in enodandis allegoriae saram ad-inlernecionem usque persequere. Et sicut
^
mysleriis. dixil Debbora ad Barac : t Praecepil libi Jabel uxor iiaber, tabernaculi sui clavum super Si-
Dominus Deus Israel, vade, et dedue exeicitum in sarse cerebiTim posuit, lnalleoque percussit, ei lem-
jnontein Thabor, tollesqtie tecuin deeem millia pu- pus uirumque lransfixit,"ita tu signo crucis diaboli
gnaiorum de filiis Nephihalim, etde filiis Zabt.lon; veriicem transfode, attctoremque luxuiise, qtti cle-
egoautcm adducam ad te in locum lorrentis Cison ricos a cojlesliims gaudiis excludit, elide. Talis
Sisaram principem exercitus Jabiu, et ctirrus ejus, •enim victoria Deum valde Iaetificat, qui aliquando
atque omnem lnultitudinem, ci tradam cos in manu per feminas gloriosior laude triumphal. Judith quip-
lua. Dixilque ad cam Barac: Si veneris mecum, pe coniijientiae vidualis cxemphun, dum deauratos
vadam : si nolueris venire, rion pergam. Quaedixit oslroque nitenles Holofernis thalaiuos sprevii, for-
ad eum : Ibo quidem tecum, sed iu hac vice tibi vi- tioijbus armis in menie prsecincta, eliam capul
cloria non reputabitur: quia in maxiu mulieris lia- 'ebrium autlcnlcr, impresso pugione, truncavit (Ju-
deiur Sisara (Judic. iv). > Quae niroirum nuda hi- diih. ±ni). Qtiaeeliairi, ul hanc meruisset a Doroino
storise verba succincie transcurrimiis, ne si fignras percipere fofliludiriem, diffldentcin ac tiiuidum
exponendo diutius inimoremur, laedium lcgenlibus antea coniptierat sacerdoiem, Oziam scilicel, qtii
ingeramus".Hoc tanium ex bis-dixisse sunlci.it, quia fy Deo quinque dierum prsefixriral terrninum, ea qua
Barae coruscdtio interpretatur. Coruscatio vero ha- dignus erat austeritate redarguit, dicens : « Non
bei quidem.Iucem, sed non diuiius permanenlem; est iste serroo, qui roisericordiam provocei, sed
mox enim .ut incipil, desinii. Ita sunl-rioiinulli re- potius qui iram excitei, et furoreni accendat. Po-
*ctoies EccJesiarum, qui quodammodo lunc coru- suistisvos tempits riiiseralioiii Domini, el In arbi-
scare inc piunt, cum ad corrigenda mala stibjecto- trium vesirum diem-constituistis ei ? > (Judiilt. vui.)
rum, quasi zelo se ullionis accendunl : sed prolinus Esiherdum pro salute populi sui morti se virjliler
exstiiiguuntur, quia qualibet adversilate ftacli, vel objicit. Arnan Israolitarum sanguinem avide siiien-
lorpore desidiaeresoluti, cito jieficiunt. Cnde et ille tem suspendio interirecompellil (Esiher vin). Mu-
Barac desidis ac resoluli pasloris figuram gcrens, lier sapiens, quse dcgcbal in Abela, caput Sebae filii
, aiebal ad Debboram : t Sivencris mecum, vadam : Bocbri, ad Joab miliiise principern projecit abscis-
si nolueris venire, non pergam. t sum retsic imriiinens obsidionis averlit a civitate
Quapropter sictil vir illecmn femina, Barac 414 perieumm (II Reg. xx). Altera mulier in Thebes
videlicet cum Debbora, mutuis se fuleientes auxtliis,- 415 fraginen molae de propugnactilo turns immer-
contra Sisaram prselium susceperunt, 'cumque cum siCct Abimelech fortiter oppugnanlis capul, cerc-
4&fi) S. PETRIDAMIANI OPP. TOMUSSEU PARS 111.— OPUSCULAVARIA. 4'20
brumque simul obtrivit (Judic. ix). Abigail uxor _i 4. sed conquestus est potius Eeclesiaesuaenihil ex _tua
Nabal a domosua caedisinteriiumremovel, dum vip-s- liberalitate collatum. Felix, inquam, dives hoc tem-
sui cenlemnendo stultiliam, irascenti David xenium pore, eui suppares convicanei hoc solum valent
praebel (II Reg. xi; I Reg xxv). Tti qtioqne a domo crimen inferre. In Fntctuariensl^cerle lnonasierio,
tua el, ab bis quibus praeemines regionibus, gli- uhi per decem fere dies hospitiuin teniii, qtiam hu-
dlum poleris divini furoris averlere, si eiiam epi- manus quamque suavis tuus principatus esset Ec-
scopis negfigenlibus, iuxuriam in ipsa ecclesiastici clesiis, evidenter agnovi: ubi niinirum ita securi
culminis arce subnlxam,'claboraveris expugnare. _ sub luaj prolectionis umbraculo, Deo deserviunifra-
Hoc enim videturfteri fmncin ftnibtisChrislianorum, . tres, ae si sub maternis alis pulli confoveanlurim-
quod faciuin legitur m segetibus Philisihinorum. plumes. Et quam convenienter illi loco Fructuariaj
Nam sicut veius narrat Hisloria : « Cepit Sainson est nomen iropositura, quod non humani sensus
trecentas vulpes, caudasquc earum jtinxit atl cau- induslria, sed diviha credimus dispositione pro-
das, et faces ligavit in medio : quas igrie succen- visura.
dens dimisit, ulhuc illucque discurrerenl; qtiae sia- Nam quia Ephraim lnlerpretatur fecunditas; ille
lim perreserttnt in scgeles Pbilisiliinorum. Quibus pTocul' dubio liions est Ephraim, ubi nimirum veri
sucoensis, confonatae jam frnges et adhtic stantes Il Israelilseconsistunt. Qui dum arva menlium assiduis
in slipuia, concrematae sunt in tanlum, ul vineas sacrae Scripluraj senlentiis, quasi quihusdam-ligoni-
quoque el olivela fiammaconstimeret tJudic.xv.) > bus excolunt, uberes illic spiritualium segetum pro-
ventus erumpuni, qui coeiestibus horreis angeliius
CiP. IlL — Quod hwrelici, ac ynali sacerdotes ml- iuferantur. llle, inquam, vere mons esl Ephraim ,
pibus sinl similes. ubi robur exercitus,ubi foriium cttneus bellatoruin.
Haec plane hisioria, licet principaliter designat Ibi conlra diaholum assidue geritttr infoederabile
haerelicos,qtii quasi irecentenario ntimeroconlinen- bellum, el cominus in arma congretiittir, hincagmen
tur, quia sanctse Trinitalis fidem verbotenus confi- Israelitarum, illinc exercilus Chaldaeorum. Illic
ieniur;sed dum sub vclamento orihodoxaefidei in Agag pinguissinius permanum sobrietatis in frttsla
prima sermonis sui fronte.se pallianl, ignem pravae conciditur (I Reg. xv); el Eglon rex Moab trans-
doctrinse in posterioribus, quo frttges onmium bono- fixo femore, uaslitalis gladio trucidalur (Judic. ni).
rum operum exuranlur, oeculiant. Quamvis,inquam, Qui Eglon jnterprcialur vilulns mmroris, ut vicii- ,
per has vulpes "designenturhaaretici, his lamen in- mam significel pcrdilionis. UlicMadianilarum reges,
coniinenles cleiici cum.suis pellicibus possunt non Zebee el Salmana, veri Gedeonisglatiio perimuntur
iitconvenienter aplaii : qui quasi soltttis petiibus (3 (Judic. vm); illic in Goliatb, superbias caput ab-
gradiuniur, dum honesialis aliquando speciem si- scindilur.(J Reg. xvn); in Saul iiiohedieniia repro-
intilate praetendunl. Sed cum accensis facibuscom- batur(J Reg. sv); in Acbitofel fraus cum omni sa-
bmanlttr in caudis: quia qtiasi poslposiio, el, in crilcga dnplicitaie suspenditur (JJ Reg. xvu); in
quanium valent, occulto igne impudici congluiinan- Achan filio Charmi, super avaritiam ingens lapidum
lur amoris. H-.ciiaque \ulpeculae,igne inieiveniente, congeries cumulatur (Jos. vu). Ibi Jesus, non ille
conjunclae, et libidinis facibus combinatse, omnia Benun, veraciler Amorrbaeorumsuperatreges, suos-
Philistiiiiiorum sata consuniunt; quia spiritales fru- que milites facit eorum calcare cervices (Jos. xi).
ctits Ecclesiae destruunt, et quantum ad se, bona Illic plane Beseleel de lignis seiim, qui puti-escere
opera fidelis populi, divinaeindignalionis igne suc- nesciunt, Deo Israel arcam fabricat, iabernaculum
cendunl, de quo igne mystice per Psalmistam dici- construit, aureum cum septem lucernis candela-
tur : « Tr.ididil grandini jumenta eorum, etposses- brum erigit; mystica quoque auro, gemmisque ni-
siones eoruin igni (P-sal. LXXVII). > Quoniam sicut lenlia sacerdotum ornamenta componit (Exod.
boni sacerdoles Deo quorumlibet iidelium oblatio- xxxm). Ibi Silomon lemplum Domino ex lapidibus
nes ei vola commendant; ita plerumque qui sacris preliosis aedificat,taiiluinque lalomis el coeinenia-
allaribus indigni sunt, liorribilitcr gravanl. Quod 1D riis sileniium imperat, ut non ibi malleum, non se-
auteni mali sacerdotes vulpibus comparenlur, Eze- curim, non ferramenlum aliquod linnire permiltat
cbiel quoque prophela leslatur, dicens : «. Quasi (III Reg. yi). Ibi Zorobabel.filius Salalhiel, elJosue
vulpes in desertis prophetaj (ui erant, lsrael (Ezech. filius Josedech, cum caetera multitudine virluium
xm). > Et de clericis quidem inlerim ista sufli- armis accincti, sic Hierusalem muros inslaurani, ut
cianl. tamen adversus hostium cuneos opus impedire vo-
De ecclcsiis autem, quaelibiadjacenl, admonerem, lentium, pugnare non desinant. Utrobique igilur
ne moie pravorum quorumlibet divilum, earuin bo,- solerler inlenti., ulrobique paraii, dum una manus
na riiinueres; sed cum lepraesenle, plures nobiseum exercetur ad murum, altera vibralum lenet jugiler-
colloqucrenlur episeopi monasteriorumquercciores: gladium : et dum hinc aedificiistructura perficilur,
nttllus eorum fuit, qui vcl a te, vel a luis piocuiato- illinc ingruentium hostium barbaries propulsatur
ribys u lnin sibi.molesliam conquerereiur infcrri, (1 Esdr. m ; II Esdr. iv).
praeicr 4,^6 Auguslensein (luiitaxal episcopum : Et quid amplius eloquai? Nisi qtiia illa est ofiici-
qui tainen non a le sibi de suis aliquid imminulum, na fjbniis, in qtia mvjlieris evangelicao (Luc. \Y)
121 OPUSC. XVIII. — CONTRAINTEMPERANTESCLERICOS. 422
drachma quolidie malleis disciplinae regularis ex- i\ resporidil:«In resurreclioneneque nubenl, nequentt*
tunditur, etsic ad sui Condiloris imaginem (Gen. i), beiitur, sederulil siculangeli Deiinccelo (Mallh XXH;
fld quam principio -condita fuerat, reformalur. Luc. xx). i Nam,'Si mulliviraead regnum Dei nulla-
"El revera illic mundanaj machinae fab.er, cui teinis pertinerent, nequaquam bic Veritas respondc-
&11F videlicet, evangelista Marco testante, dicebat: rel": Erunl sicut angeli in coelo ; sed poiius diceret :
t Undehuic baec oinnia, el qtise est sapientia quae Quia erunl sicut maligni spiritus in Inrerno. In boc
daia esllfli, et virtules lales, quae per manus ejus ilaque'Salyatoris verbo manifeslc coUigilur, quia si
ufficiunlur? Nonne isle esl fabri filius elMariae,frater religiosa duntaxat vita non desit, a regno co?lorum
Jacobijd Joseph,et Judae, ei Simonis? > (Mdrc.vi.) frequenlali conjugii' pluralilas non exchulit. Jesus
llle, inquam, fabri ftlius, qni et ipse nihilominus enim talis esl sponsus, irl quamcunque _§,J.g suae
faber, illic propriis manibus agitat folles, ser- chafitatis ulnis ampleclitur, prolinus in ea iloiidsc
vos seilicet suos, rerum lemporalium mole peni- casTilatismundilia reparelur. Et hsecloqtior, non ut
lus vacuos,etabomni lerreni ariioris humqre sicca- adhibeam multinumVadhuc futmis audaciam; sed,
tos. De quo fabro per Isaiam divina vox ait: t Ecce ut jam faclis, spei, vcl pojiiiteiuiae non subtrahain
ego creavi fabrom sufflanlera in ignem prunas, el medicinam.
proferenlem vas in opus suum (Isai LTV).> Unde et B \ CAP.IV. — Quoa zeius ac pietas in judice moderale
Jeremias : t Omnes,inquit, isli principes declinant, esse itebeanl.
ambulanles fraudulenter : aes et ferrum, universi Esto circa delinquenles quadam lihrati examinis
-corrupti sunl; defecit-sufflalorium ; in igpe con- arte discrela; ut nec ad vindiclam pracipilanier in-
sumptum est pluinbum, frustra conflavit conflalor, ferveas, nec ad jjarcendura sis omnino remissa; qua-
malijiae enim eorum nori sunt consumplae: argen- -tentis nec ad ulciscendum immoderatus te zelus ac-
tum reprobum vocale eos, quia Dominus projecil cendat, nec nimia pietas-ab exercendae-le discipli-
HIos (J,er. yt). > ' nae
vigore cohibeal. Sane quia mox,Jil infertur in-
Per hos itaque vim Spintus sancti efflat, ut eo- jmia, perlurbatur aniinus, vix reclum illico valet
rum verbis, vel exemplis in amore Coridiloris sui promulgare judicium. -Sicut enlm intuentis visum
frigida corda fervescanl. Illic plane Jesmssaepead aqua, dum quiescil, adnuitit; si'lurbatur, oblundit;
discipulos suos januis clausis ingreditur (Luc. xxiv; siclmmanus animus in ipso"perturbaliouis arliculo
-Joan. xx)-: quibus non modo per salutationempacis. inoffe;.s.un recii judicii regulam, el lineam non al-
praebelalloguium, sed eliam per insufflalionemsan- tendii. Unde necesse est, ut in posleruni senlenlia
eti Sjirilus influit saeramenlum. In illb ccenaculo diSer&tur,qualenus, aequalajiislitiselance, jutlicium,
^Pascba quolidie cum eisdem discipulis celebrat: el quo.i peritsibaia nequiverat, mens quiela suspendat.
dum virlulem mysiici sermonis eruclat, eos ad ar- Inqtio plam non minimimi ad sedjficationeniperlinet
dorem suae dilectionis inflammat. Operaeprefium est iitiiicri. rex B.ivid quam quielus, quam gravis in
cernere, quomodo exanien apum Domini per alvea- proimilgaiione judicii fuerit, et discreitis. Qui niini-
Tiurn suum jugiler buc illucque discurranl, ac di- run Joab ei Semei se graviier offendent'.s, .donec
versis offieiisoccupatae,quod illis injuncium est, cer- vivif, el in <eoira, vel furor locura habere potuit,
tatim implere coiilendairt. Oriera siquidem diversa aaquanimiier toleravit; cum voio jam propinquaret
comporlant; mella consiipant, lHudque nectar incltt- ad obitum, et nullis oliin sopitae Lracundiaeslimulis
dunl, unde lavi miri dulcoris, et graliae suniroi Re- urgeretur, praecepit filjo, ul post mortem suam in
gis ferculis apponantur. lllic in conspcctu David re- illos vindicarel: ttinc videlicet cinn eiim liumaiiisiam
gis Israel sacerdotes, et leviise, simul el Nathinsei, rcbus exemptum, offendeniitun poena delcctare nor,
nablis, lubis, cinaris [cynitis], et ciiharis, cun- • posset. t Tu, inquit, nosii, qnae fecerit mihi Joab
ctisque musicorum gcneribus concrepant [I Par, filiusSai;viK :, qnaj feceril duobtis principibus exer-
xv), ac mysiici carminis organa modiriantes,'cxcu- ciius Israel, Abner filio Ner, et Amasaefilio Jelher,
biarum suarum vices alternanl, dicentes : t Confi- _ quos oeciriit, el cffudii sangumem belli in pace
lemini Domino, quoniam bonus, qutiniam In aeter- (JJJ Reg, n). > Et paulo posl: « Facies eigo juxla
num misericordia ejus (Psal. cv). t Omnipoleiitem sapientiam luam, cl non deduces canitiem ejuspaci-
Deum precor,-o Fructttaria, ut arile me de vineulo fice ad iuferos. > De Stmei vero ait: t-Habes quo-
carnis hujus absolval, qnam te ab eo in qno le que apud te Semei filium Gera, filii gemini de Ba-
vidi, religionis statu dejeciam, \eraciter audire hurim, qui jnaledixit mihi rnalediclione pessima,
permitlat. quando ibam ad casira. > Et paucis inlerpositis, ad-
De caelero, venerabilis soror, contende semper de didit : « Deduces canos ej'us cum sangtiine ad infer-
bonis ad meliora conscendere : el sicut per Aposio- num (Ibid.). > Ubi nolaudum, quam Iaudabilis hujus
lum prohiberis in incerlo diviliarum sperai;e; (I viri fuerit, el admiranda discrelio; quia quandiu
Tim. vi) ila eliam noli ex divinae cleinenliaepieiate poluil irasci, noiuit vindicare, deficiente ve.ro jam
diffidere. Et quia le novi de ilerala conjugii genil- omni furoris ei jras maieria, ne praelerirel omnino
natione suspeciam; lenlalus a Saddticseis Domintis jusliiiam, ultionis exeruit discipl.nam. Cum enim
de mtiliere, quae septem fuerat fratribus ntipta, cui uiior non habel aliquid de suo, tunc.recio depromi-
foretilloruminresurrectionepraeceierisjtidicanda^slc tur vindicia judicio. Unde David non pascebatur
 325; S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEO PARS III. — OPUSCULAVARIA 224
-vindicla, quia nec cruciabalur injuria : non euin ze-. (\ Monaslerium prajterea Frucluariense, tanquam vere
lus fecil immoderalus accensum,nec pieias reddidit thalaraum Jesu., tuae magis ac magis commendo
inordinala remissum. Sic sic illjtam discrelus ulior custodiae: -cui quseso,ila pervigilestuilionis luaede-
injuriam, et non .remissus indulsii, el non saeriens pende scmper excubias,_42C^ul Per le ccelcslisille
vindicavit. Tu quoque, venerabilis soror, el domina,- sponsus luus in eo snaviier requiescal. Oniiiipolens
hujus imitare sancli regis exetnplum, ul pieiatis si- Deus te ac luos regiaescilicet indofs, filiosbenedicat,
' mul alque jusliliae nunqtiam descras insiilulum. Ila eosque non modoad aetatis, sed eliam sanclilatis in-
tamen, ut juxta apostolicum praeceplum, superexal- crempnta perducat. Dominus autem Atlr.ddusBre-
tel misericordia _|I@ judiclum (Jac. u); el sic om- melensis reclor cojnobii, vir videlicet religiosus el
syiisjudicii lui calculus ad omnipotenlis -Deigloriam prudens, ex me per le ofliciosissimesaltitemr. Qui
leudal; qttatenus expleto coinmissivillicalus officio, si vult, ut sibi quoque aliqjiid _sciJIj-*in4_scribsodo
-is qui luum lenel nunc in suis manibus spiritum, de prsecipiat. . , {
tcrreno te ad coelestisgloriae provehal principatum. Sit nomen Domini benedlclum.

421-422
OPUSCULUM DECIMUM NONUMi

- DE ABDICA.TIONE EPISCOPATOS-"AD NICOLAUM II *ROM. PONT.-

ARGUMENTUH. — Orat ponlilicem summum, suppliciterque obsecral, ut sibi episcopalus onus deponere per-
miltat : causas praccipuasafTert, quot! senior.sil, ci jdcirco quieii magis quara l.iboribtis-idoneus; q*nod
illnd laboTiosunimuniiSJion sponle, sed eoacius susccperii, el denique qnod propiersua peccaia, ui ipse
inquil, inilig.ms sil.qui in lam-excclso'honoris et dignittUisfasligio scdeal. LiceTe aiilem, si iiaiem-
pns aut ralio postuiet, episcopatu se abtiicare, plurimis sanctorum \irorum et exemplis el auctorilati-
htis confprobal-.ln ftne Deura precatur, ut eam poniifici menieni det, qua suis volis saiisfacial.
Dominosuo NICOXAO uiiiversalfpapae,PETRUS pec- 13 -CAPUTPIILMUAI.
catornionachus serviiulem. Probahir cxemplisposse dimilli episcopalum.
Sacrarium SpiriiussanclivesiTum peclusagnoscit, ilic milii fortassis nbjicitur, semel acceptum
qttia nisi me Htnc necessitas apostolica1.sedis impel- dimitli r&gimen non licere. Ad qtiod Ijreviler dico
leiet, el antiqua, quam jamduduni circa vos babue- quod sentio; quia plerique ponliflcatus juTa non
r.im,charitasinviiarel,poslsarictae memoriaedomini deseruiil; et de sinistris sunt; quoiquot auteni legi-
Stephani, vestri quidem decessoris, mei atitem per- mus recta intenlione dimisisse, certa spes esi eps de
secuioris, obilum, ego a me protinus episcopatum aeterna cuin Chrislo socieiate gaudere. Neque tamen
non canonice traditum, sed violcnter injectura fun- - Ii2C dicimus, ut passim deseri episcopatumliceai,
diius abscidissem. Memmislis eniin, domine mi, nisi vitleliceiId fieri necessilas, sive rationalis quaj-
quot querclas coram vobis ssppedeposui, quot gemi- libei causa deposcat.
tus, quot denique profunda suspiria cx lmis visce- Eriimvero B. Valeriusepiscopus dum sibi provid. l
ribus lraxi,'quoties eliam uheribus lacrymis tristia suecessorem, magnum Augustinum Hipponensi Ec-
ora rigavi. Verumtamen apud vos lune non obtinui clesiaelnihronizat antistilem,
missionem, quia Romanse Ecclesiae, quse ruinam „ Lueidus Ficoclensis episcopus dum propinquuni
minari \idebaiur, id ulilitas non poscebai. Nunc au- "siiiimetobiiuin imminere cognoscit, ad cojnobialis
lem le in sagena Peiri clavum regente, sub tran- portum convolat ordinis, ac sacerdotalis infulas
qtiilla pace tota Christi gralulaiur Ecclesia. Venlo- - dignitalis monachicis mtilai induvlis. Et, ut noveris
rum quippe se lurbines reprimunl, procellarum quid sibi conversio isla contulerii, sicul authentica
spumantium volumina conquicscunt, mitescurit regislri tesialur hisloria., sub ipso inigraniis obilu
maria, tolaque videtur coeli sereiiitas innovata. Cum Spiritus sancti gralia laeiissiniorelucebat in vtiliu.
igiiur sub sanrlo poniiflcalu vestro jucunda pace Ctti nimirum,,et antequam morerelur, bealus apo
smiversalis Ecclesia potiatur, canis meis, et gran- stolus Andreas apparuit, et qua hora migraturus
daevaejamjam scnectuli, quseso,j-equies nonncgelur. essel ex corpore nun;iavii.
Quapropler ob remissionem omnium peccatorum Quid B. Adelbertum marlyrem dicam? Qui nimi-
nieorum, quaenequiier perpeiravi.cedo jure episco- D ruin quoniatri Bohemiensis Ecclesiaepostposuii ca-
palus, et per hunc annulum (virgam enim ttilislisj thedram, monachum indtiens, triurnpbalem mariyrii
desperala deinceps omni repetendi quefela, renun- merult invenire coronam.
tio : utrumque eiiam vobis nionaslerlum reddo : et, Utque ex industria de sssteitf. «EeajUT, qttidam
nt quiescendi municipium velerano.et emerito militi sancius posnilens, ciijus me ati praesensvocabiihim
pennitlattir, iinploro. 423 fugit, apud Gallias iam ame repiennjum feif
4-2S OPUSC. XIX. — DE ABDICATIONEEPISCOPATUS. - 4*26
episcopaiu dimisso, tandem angelo visitanie prseci- .A videretur exigere, nullatenus prohibehat episcopos
piiiir, ut adepiscopatum redeal; sed recusat, donee ab injuncta sibi dignitaie cessare. Cujtisregislri
admonenle eodem angelo, liealus advenil sub ccle- lantummodo tilulum nobis sufficiat adnotare, ne
ritale Remigius. Sic itaque ne deceplio potuisset judicemurepislolam laciniosaprolixilale dislendere.
forie subripere, eliam luia formidans,humano cessit Ait enim is qui registri volumen explicuit (lib. ix,
imperio, quijid angelicum prius oraculum rigidus ep. 41). Pontiflcibus, inqiiil, volunlarie suis renun-
steiit. tiantibtis sedibus successores Gregorius nnllo modo
Episcopus etiam ille Sabinensis, qui solium pon- denegabal, eosque postmodum dereddilibusreliclae
lifieale deseruii, et Farfense monaslerium." con- Ecclesiae siifficienlernutriendos esse censehat; et
tempta sacerdolali dignitate, consiruxit; quam reliqua.quae illic latius sribneclunlur. Ilinc est ejiim,
uobilis in Gbrislo vir fuerit, teslis esi anliqua tra- quod idem praesulinsignis de epfscopoprimaeJusiI-
ditio, quaesanctitalis ejus insignia celebral; lestis nianae, qui capilis ajgritudincm patiebatur, lianc
moderna devotio, qusepiam ejus memoriam in Iiene- promulgat prolala disceptationesentenliam: Si vero,
dictione frequentat. Qiianti scilicet et prius, et inquit, reverentissimus -Joannes fortasse pro mb-
postmodum in eadem sede tisque ad vilse lerminum lestia sua petierii, ul ab episcopatus honore de-
perdurarunt, et lam operosum fructum Deo nulla- ,Ii beal vacare, eo pelitionem scriplo danle, conceden-
"
tenus attulerunt. , dum est. <-
Necte, felix Bonite, praeteream,-gui hac dunlaxat Porro et B. Hieronymus, dom de olioso Ecclesiae
pccasione percepta, .quoniam de maiiu regis, laici reclore iraclaret, adjecit : Ulico, inquil, iiidignantis
videlicet hominis, iradilionemEcclesiaj le suscepisse Domini responsione ferielur : * Serve neqtiara,
conligerat, calhedramconlempsisti, atque ad remo- quare non dedisti pecuniam meam ad mensam, ut
liorisyiiaj custodiam teprolinus conlulisti. ego veniens, cum usuris exegissemillara? i (Luc.\i\.)
VenerabilisquoqueGaudenlius Apsarensis episco- Quod doclor prolinus exponens, ait; Id €St, depo-
pus, cujus ego familiaritalis dulcedinem merui, per Siiisses ad aliare, quod ferre non poteias. Dum
quem Dens jam non ignobile miraculum fecerat, enim tu ignavus negotiator denarium lenes, alte-
episcopatuin ^imisit, el de Sclavonico regno navi- rius locurn, qtii pecuniani dupficare poteral, occu-
gans, littoribus A_nconitanaeurbis applicuil, a qua pasti.
-uon longe post bienniuin feliciler obiil. Quid i*eferam Lugdunensem episcopum, viia et
Nam el Paulinus NolanaepfaesulEcclesiae, ut quae- vocabulo Justum, qui commissum sibi ponlificatus
renti filium viduae sub.v.enirel,minislerium-pontifi- officium-et laudabiliier rexit, et non sihelaude de-
cale deposuii, seseque tyrannocuidam lanquam vile ^ seruil? Plane abreptitius quidam_in lanlam furiosas
mancipium suiijugavit., merilis prorupit insaniam, ut obvios quosque vio-
In ecclesiaslica porro, quam Romanus quidam lentus impeleret, verberum collisione inactarei,
scriniarius scribit, hisloria,legisse rae jnemini, Mar- plerisque membra praecideret, mortem postremo
tyrium Antigehenum episcopum propler dissidentis noiinullis inferrel. Hic aliquando plurimis inseclan-
inobedientiam populi, calhedram dimisisse, ubi sie .tibus, Ecclesiae fores irrupit, seque tueri coepit.Nam
dicitur : Rediens, inquit, Martyrius Anliochiam, et lunc eujn necessitas edocebal ad cor redire, cum
inveniens populos dissidentes, Zenonemque 'his jara cogebatur a vita discedere; ecce sacerdos san-
favenlem, coram Ecclesia ahrenunliavit episcopatui, ctus concitus ad ista prosiliit^etEcclesise confugium
dicens : Clero non subdito, et populo dissiderili, el pelenti se defensor objecit. li vero, quorum "propin
Ecclesiaesqualenli abrenunlio, servans mihimel sa- qui vel exstincti fueranl, vel iruncali, vehementer
cerdotii dignitatem. Ubi etiam illud invenitur inser- instabani; et reum ad supplicia imporluna consii-
tuin, quod Appio quidam patricius, qui irnperanie palione quaerebanl. Quid plura? Tandem ad hoc
impio Anastasio', in Nicaenacivilate presbyter fueral perveniuin est, ul pius poniifex satisdalione suscepla
per violenliam consecralus, quoniam prudens eral, w ne reus roortis roorli succumberet, quasi pro sa-
ex decreto piissimi imperatoris Juslini, qui Anasta- lisfactione viGtoriae,eorumhunc manibus tradidis-
sio in sceptra successerat, factus est praefeclusprae- set [f. iraderel,]; sed mox ut in jjorum potestalem
lorii. Sic nimirum, sic imperiali fuil pietale cor- devenit, exstinclus interiit. Prolinus vir Dei tan-
iectum, quod sub lyrannica fuerat terapestate prae- quara si ipse hujus homicidii auctor esset, pave-
sumptum. Quodprofeclo idcireo referendurri duxi, faclus inlreinuit, Ecclesiam dimisit, et in ^gypli
m quoniam et ipse violenler altractus sum, hinc partibus postmodum eremilicam vitam duxtl. Iloc
valeatcolligi, quid eiiam super medigne debeat ex nimirum ila lilleris tradidi, ut servus Dei doniinus
antiquae aucloritalis imitatione decerni. Quanquam Slephanus,' qui vestris assislit aspeciibus, inli-
et alterius videalur esse negotii definire,ulniiii"hoc, mavit.
' Petrus eliam
quod ille de presbylero prajfectus praetorii factus archiepiscopus Ravennatcm dimisit
esl, aueloriiali, an praejudiciodebeal impulari.' Ecclesiam, cui roox adliuc superstili Honestus, pri-
424 GAPUT II. mo \idelicet Oitoiie habenas imperii gubernautc,
'
Quid de dimitlendoepiscopaluR. Gregorius senliat. suecessit. ' _
Porro auiem beatus papa Gregorius, si necessilas 425 Enimvero et insignis ille Gregonus Naziaii-
PATEOL. CXLV 14
 m S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. 428
zenus, qui au historiographis Deiloquus appellatur, jA illius audivi. Sed quoniam personse islae, Desiderius
-Constanlinopolitanam Ecclesiam conlempsisse, im- videlicet et Humberius, tanlse auctoritalis sint ut
jperanle religioso, alque catholico principeTheodosio, neutri eorum fides debeat denegari", ego quoque,
tradilur. Quod si nobis forte non creditur, ipsius hic quotl scripsi, procaciter non affirmo, sed ulrum ve-
Iiisloriae verba ponantur: Sancta, iriquit, synodus ruin sit necne, legenlium inquisitioni relinquenduin
Gregorio Deiloquo episcopalum Constanlinopoleos esse deeerno.
roboravit, ethunc invitum in thronolocavit, utpote Ut igilur illud inferam, propter quod isla praemlsi,
multum laborantera, el urbem a laesionehaeresCon episcopus, qui' lamen ; si reeie leneo, Caprseis
liberantem. Cumque didieisset, quosdam ex ^Egypto praeerat, vidil niajorem Benedictum papam, qui jam
sapienlissimus ei beaiissinms istehuic rei invidere, obierai, nigro eqno quasi corporaliler iiisideiilem.
•compositorio sermone oslenso, sponlanee a throno Curnque illum cojplum iter carpere cerneret,Tleus,
regnaniis urbis abscessit. Quo lhronum refulante, iiiquit, nonne tuespapaBenediclus, quem defunclum
Nectafium imperalor, et syiiodus provehit. Haec liquido novimus? Ipse, inquit, infelix ego sum. Et
porro non nostia, sed ipsius bistoriae verba sunt. ille:Quomodo tibi est, Pater? Gravibus,aii, lormen-
CAPUT III. iis afficior, spe lameir, si adjuloiium praebealur, de
Quod animm gehennmsuppliciis iraditw, Dominicis B inea recuperatione non privor ; sed perge, quseso,
diebus rejrigerto poliunlur. ad fratrem metim Joannem, qui nunc aposlolicana
Illud etiaro, quod Humberii archiepiscopi, summae occupat se"dem,-eiquemea funelus iegatione deimn-
^virieiicelauciorilatis viri, narratlone cognovi. silen- tia, ut illara potissiraum summam, quaein taTitlieca
"lid'iradendum essc non arbitror. Nam cum a fmibus reconditur, inpauperes pro mea salule dislribuat;
reveiieretur Apuliae, asserebat in regionibus quse sicque me rcdimenduni esse, quandocunque lamen
-Pulcolis adj&ceni,inter aquas nigras et felidas, pro- hoc decrevit miseratio divina, cognoscal. Nam caele-
moiilorium eminere saxosum et scrupeum. Ex qui- ra, quae pro me sunt indigentibus Iradiia, niihi
bus videliccl exhalantibus aquis consueto more nihil peniius profuerunt, quia de rapinis suni et
telcrriraae vidcniur a\iculae repente consurgere, et injustitiis acquisiia. Ris igilur -auditis, episcopus
a vesperlina Salbali hora usque od orliim secundae Romam impiger adiit, Joanni papae defuncti fratris
feriie, solitse«uni liumanis aspeclibus apparere. Quo verba narravit, - episcopalis niox sarcinae pondus
indtrlti icmporisspatio videnlur hinc inde per mon- abjecit, monaclium indoil, eoque modo salulem sibi
tetn -,01111solutae\inculis libere spatiari. Alas exleu- ex aliena calamitale providil.
-dtint, plumas rostro prosequeniedepeclunt, el in De aeqaivoeo quoque ejusdem Benedicli papse(lli
quantuai datur inlelligi, concessa ad tempus refri- < G atque nepote. qui post eum tertius, jQanni .secun-
gerii ss tranqiiillitate resolvunl. Quasprofecto vo- das in llomaiiae sedis invasione successil, idem miiii
lucrcs nec unquain videntur vesci. nec quolibet an- narravil Humbertus; quia vassus quidam dum iler
cupis v.ilenl ingenio capi. ageret, accidit ut juxta molendinuin equo insidens
Diiucescehie igilur malulina secindae feriae hora, pei transiret; ecce repente monslruiu imrnane-
f.ece magnus au instar vulturis xorvus post praefatas conspexit, quo viso subitus eum lerror iuvdsil, ei
aviculas incipil concava gutlure graviler crocitarc. stupefactus rhrremujr,. Videhalur autem moiisirum
lllae prolinus sose aquis immergentes abscondunt, illud in aures duntaxai aselli caudamque desinere,
nee ultra videmlas se humanisoculis offerunt, donec caitera ursus erat. Cmnque viatorad hoc porienlum
advesperascente jam Sabbati di.e, de sulphurci sta- territus obrijf-esceret,fugaroque praecipilem formido-
gni voragiiie rursus emergunt."Undo nonnulli perhi- iosus iniret, informe "prodigiuiithumanaevocis verba
Leiit eas hominum e"sseanimas hltricihus gehennse formavit: Noli, inquii, o vir, expavescere'; bomi-
suppliciis depulaias. Quae nimirum reliquo toiitrs iiem me olim fuisse, sicut el ipse Jiunc es, procul
iiebdomadoj tempOrc cruciantur, Dominico aulem dubio_crede; sed quia bestialiler vixi, post vitas
die ctini adjiicenlibus uliro citioqtte noctibus, pro fiuem besiiaj peifene speciem merui. Porro cum
Doniinieseresurrectionis gloria, refrigerio poiiunlur. " ille perquirerel, quis fuisset: Ego, ail, ille solo
Guiscilieet asserlioni eliam Prudentius nobilis ver- iiomine Benedictus fui, qui imper aposlolicsesedis
siflcator in hymnorum suorum opusculis attesiatur. apicem indignus oblinui. Inquisitus autem, quid jam
Sed cum haecde aviculis, et corvo inter aquas ni- reiribulionis haberet: Nunc quidem, inquit, usque
gras aliquando appaienlibus, aliquando se abscon- ad judicii diem per duinosa, atqtie squaleniia, per
deiUibtis, in p.igina digessissem, religiosus Casinen- suiphurea Ioca, et felores exbalantia, atque incen-
"sis nionasieiii abbas Desiderius adveuii, seseque diis conffagrala, rapior et. perlrahor; posl exlre-
rem sic habere fundilus ahnegavit. Cuinque illura, mum \ero judicium, corpus metinisimtil ei animahi
et Humbertum, meum videlicet relalorera, in nmtua iiremediabilis cruciatus, et gehetiiiali»barathri me
colloquia deduxissem, Hmnberlus ait: Ego qtiidem irrevocabilis olla deglntiei, ita ut nulla mihirecupe>
- Iiujus ahegationis tesiimonium non defendo, veruin- raiionis spes in posterum restct. Post hajc vero.
lamen hoc simpliciler reliili, 428 1u°3 ab accolis el hujusmodi verlja disparuit. Sed cum cgo, cur ille

(II) EIIISuomjuis undecimi.

429 UPUSC, XIX. — DE ABDICATiONEEPISCOPAIUS. SbtJ
in hac specie conspectus sil, indaginem qurero, non ^^ alque ut occulla sua inmedium proferrcl, unanimi-
deesse mysterium ab eo quod visura esl, depre- ter hortarentur. ille analhematizabal et blasphcma-
licndo. Nam quia miserabilis ille ab ipso funesti bal : el jion solum poenitenliaeremedium, "sed et
ponlificalus sui primordio 427 usque ad finem omnia ledemplionis noslrae mysteria ore i*abido
viiaein luxuriaecoeno versatus esl, non intongrtie alque 4SS sacrilego condemnabai. .Monacbi vero
visus est, et ab auribus incipere, et in caudam asini ad semper victricia oralionis arma pio sludio recur-
terminare.. Asintis qnippe luxuriosum est animal, renies, cojperunt, abjectis indtimentis, corporasua
sicul prophela designat cum de carnis immundiliae scopis allidere. pugnis peclora tundere, psalmodias
dedltis, ait: t Ut carnes asinorum,- carnes eorum aique omnium, quibus valebant, precum generibus
(Ezech. xxni). » Qucd' autera per caetera merabra insttdare. Gunctis ilaque frairibus in luctuosis ora-
wsi lenebal speciem, vitam in oranibus docelur du- lionibus eljejunio conslilulis, ac sub divinaepielalis
xisse caraalem. Nam, sicut a physicis iraditur, ursa exspectalione susnensis, tandem supernae virtulis
cum parit, • non ealulumTjuxia consuetudinem be- splendor emicuit. Ecce enirn desperatusille,£l vo-
siiarum, sed fruslum carnis effundit : mox quod ragine maris hiantls- absorptus, ad superficiem re-
«ffusumesl, crebrius lingesido el lambendo coropo- diit 4 Dei quippe Salvatoris omnipoieutiam iaudat,
nit, sicque ,ad sui similitudinera lingua formanle, B nequissimis Salanae ludificationibus abrenunliat,
•producit (PJJX.lib. vm, cap. 56). Jure igilur qui craeem adorat, poeniieiiliam flagitat. Confessus est
iuxuriose, et carnaliler vixit,_in asini simul et ursi autem, quia posl rcnuntiationem saeculi,infofnica-
figura comparuit. Cui nimirum quis non videat tionera cecidii, quam tamen eolenus nulli penitus
quanto melius fueral, ut episcopalum deserens, per confessionis indicium patefecil. Laudans igilur",
pojnitentiam ageret. quam in eo usque ad vitaeter- et benediceris Deutn usque in dicm alrerum \ixif,
Biinum perseverans, vefam vilam fundiius perdi- sicque Creatori suo mirabilfter reslilutus, in sancla
disse? - - > -, . de lioc saeculoconfessione migravit. Sic sic niinirum
CAPUT IV. ternae oraiionis fructus cliloruil, quse videlicet oralio
De monacho, qui damnalus ih infemo, poslea libe- es ipsis gehennae visceribus praedam rapuil, el de
ralusesl. flaniraarum slipula in slructura supernse Hierusalem
Sed quia hoc triste praeluliuuis,aliudpietatis divi- lajsidemvivum posuil. Ilsec niihi Huinberlus archi-
-nae miraculum; qnod nimirum. Isctos hahuit exiius episcopus relulit, cujus nimirum verha velul apo-
*x .ejusdem Humberti narrationibus subneciarous. stolica videntur veritateTundaln.
In monasterio, inquit, B. Silveslri, quod in_Urbi- CAPUT V.
nate constitulum est terrilorio, quidam monachus C Quod episcopalussit ardumn munus.,
oLiit, et ab incipienie galliciniinoclurnalis arliculo, • Si ergo ille, qui in monachalu oeciderat, qtiique
usqtie ad secundam diei horam cadaver exaiaime, de sola sua anima ralionem debebat,' lam terribiii
loiura juxta niorem, alque conslriclum, fratribus meruit sententia condemnari; qua menle sccurus
circumquaque psallentibus, in fereiro jacuit. Cumqtie est quilibet mei similis indignus episcopus, qui uimi-
iransactis jam missarnm ex majori parle solemniis, runs lot est animarum.reus, quot per ejus negligen-
.Agnus Dei, juxla regulam diceretur, ecce repenie, liam, seu prava exempla depereunt ? Cum constet
qui moriuus jacebal in medio, anima redeunte, fuisse nonntilIos,pro le\i etiam quolibet iropedimen-
surrexit. -Slupefacli sunt fratres, et nova niinis lo, episcopali rfegimine sponle nudatcs, ex quibus
adroirafione perieiTiti: nimirum quem ftineris offi- liic unum sufficial inseri, quem profecio in ea, quam
citirn persolvenles extulerant, nunc yitalem spirilum Cassiodorus deGraeco in Latinum transfert, historia
recepisse videbant. At cum propius accessissent, promptum -est reperire, eujus hic hisloriae nuda
xverbaque ex ore illins audire avidius inhiarent^ Ah duntaxat verba conscribimus, ut dubietatis scrupu-
s.celus I ille maledicta, el contumelias in^Deum -lum ainbigentibus auferamus.
coepit effundere, benedictum Salvaloris nomen im- ... • Silvanus, inquit, rhetor fuit prius Troili .sophislae
pie blasphemare, vivificaecrucis signum, ul oscula- discipulus, et adperfectum Christianus, vilamque
reiur, oblaium, sacrilego ore conspuere; iniemera- monachicam diligens. Is enim doctoris pallio uti
lam quoque Dei Genitricem ignomiriiosis non-lime- -despexit.-Qnemposl haec Atiicus episcopuscompre-
bai opprobriis lacerare. Ut quid, inquiens, pro me hendens, episcopum Philippopoleos ordinavit. At
psalliiis, vel sacrificioruni hoslias offerre lenlalis? ille tribus annis in Thracia degens, nec frigora ferre
Ego eniin in ipsa ffammaniis lartari profunda de- valens, cum jiaberet eorpus valde debile alque
scendi, ibique me meus magister, et dominus Lucifer sublile, rogavit Atiicum ul euin in Iocumalitim con-
irrevocabiliter deputavii; coronam plane suam slitueret, dicens, non ob aliam causam, nisi propler
ajrearo inexstinguibili semper ardore candeniejn, fiigusea se loca viiare. Curoque aller pro-coiuisbct
mihi in eapileposuil: ejusdem quoque inelalliclila- ordinaius, mansit Silvanus Constantinopoii, vilam
myde me, qua induebatur ipse, vestivit. Erat autem _ monachicam perfecte cuslodiens; tanlumque s.ne
chlamys iam longa, ut talo tenus flueret; lam fer- ulla fuil arroganlia, _ul pleruroqnejn tanta multi-
venler ignila, ut liquefacla-gultas emittere,videre- . ludine civitalis curn "soleis despectus procedcrci.
-iur. Cumaue fralres eum, ui poenitenliam a_geret, Quodam-vero leroporc praelereunte, Tiojanaeprtesul
 m S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 452
Ecclesiae moritur, Trojanique venernnt petenies \ raalitia animam (Jer. vi). t Memiuienim saepe me
episcoqum. Cumque cogilarel Atlicus, qttem ila divini amoris igne succensum, ut optarem pro-
ordinare deberet, subito conligit ad eum salotan- tinus claustra carnis effringere, et quasi de eoeno
dum 429 venire Silvanum. At Ille videns eum, solulus, et carceralibus lenebris, ad aeternilatis
• mox cogilare cessavit. Tunc ad Silvanum : Non lumen medullitus anhelare. Erat enim mihitunc,
Iiabes, inquit, ulterius occasionem , pro qua eccle- sicut per prophetam Dominus pollicetur , cor car-
siasiicas curas possis effugere. Troja namque non neum, sive ut mihi videbatur, cereum (Ezech. xt).
habet frigus, sed ecce apparalus est tuo corpori op- Quod nimirura desiderii cojlestis afffaliim 430
portunns a Deo loeus ; praepara ergo temelipsum, ffamma liquesceret, et uberibus lacrymis flebilia
-ct-ad Trojam eontinuo proficiscere. Migrat ergo frequenter ora rigaret. Horrebam audire, quanto
Silvanus. magis ore proferre, quidquid non provocabat ad
Verum si quis hunc forlasse temeritalis accuset, Christum, omnesque nugas sive naenias verhorum
-eumquepro solo frigore commissum regimen -con- saeculariumvelul lictus canum, sive morsus serpcn-
-tempsisse, atque pro corporis commoditate ad aliud liura deputaham. Saepe cernebam praesenlissimo
.demigrasse condemnel, audiat posl haec insigne meniis intuilu Chrislum clavis affixum , in cruce
".per eum claruisse miraculum, et sic sallem livido 3 pendentem, avidusque suspiciebam slillantem sup-
^reprehensionis morsu lacerare desinat justum. Sio posilo ore <iruorem..Porrosinitar apicibus tradere
-enim suhjungit hisloria : Quo facto , miraculum quidquid mihi conteroplari dabatur^ vel de sacra-
«quod inter manus ejus accesserit enarrabo. Navis lissima nostri Redemploris humanilate, vel de illa
jmaxima, quae grandes columnas devexit, nuper in ccelestis gloriaeinenarrabili specie, anle dies elahi-
Jiltore Trojano fabricabatur ; cumque eam ad mare lur quam rei series digeraiur. Nunc autem durus
ducere voluissenl, muliis funibns, alque populo et saxeus, dum negoliis jugiler exlerioribus alte-
trahente, nullatenus movebatur. Quod dum plurimis i*or,incompunclionisinliinajlacrymasnon resolvor.
diebus agerelur, suspicali sunt navem a daemonio Enimvero saepemanum meo pectori superj>ono, et
:retineri. Tunc ad Silvanum venientes episcopum, animarum medico quasi purulenlum vulnus oslen-
•rogaverunt eum, ut" in eo loco daret orationem, do, clamiians, el intima supplicatione vociferans :
•-credenles hoc modo [deesl ibi posse , vel aliquid Qui cavernas, inquam/tartareas divinitatis tuse ra-
ejusmodi] trahi navem. At ille humili sermone di- diis illustrasli, cordis hujus tenebras dimove, ac
icebat se esse peccalorem, asserens hoc opus alicu- veritaiis luae luce serenus infulge. Sed clamanti
jus esse justi, non suum. Quem dum rogassent, secus viam cseco Jesus aliquando slat ( Maiih. x ;
venit ad liltus, faelaque oralione, leligit unum fu- J Luc. XVHI.),lumenque reformal ; aliquando per-
nem,'jubens ut insisterenl opericum lahore. Tunc transit, tanquam desidiose clamantem non audial;
illis breviter impellentibus, cursim navis ad mare sicque miser caecus in sua nihilominus caecitate
processit. IIoc miraculum reverenliam illius viri perdurat. Ego , ego , proh dolor ! tanquam aller
cunclos fecit habere provinciales. Enimvero si Samson (Judic. xvi) scpliformis Spirilus sancli
episcopalum dimiltendo , alque ad alium comrai- dona, quasi seplem crines, amisisse me defleo ; et
-grando Silvanus isle peccasset, non in oslensa signi effossis oculis non fronlis, sed cordis, curarum sae-
•virlute mirabilis, sed realu polius miscrabilis vide- cularium raqlam volvo. Ego ille Sedechias; cui rex
retur. Virtus ergo miraculi testimonium perhibuit Babylonicusprius filios inlerficiens, bonortun ope-
•sanciitali. Porroaulem, si episcopatum , ut dicilur, rum fructus abstulit (IV Reg. xxv) : postmodum
nulla licet ralione dimitlere, quid est," quod lot oculos eruit, dum conlemplationis intimaj lucepri-
sancti poniifices per hisloiiarum passira quaeque vavit. Si igitur sanctus ille vir, Silvanus scilicet,
-volumina reperiunlur de suis se Ecclesiis ad alias propter solam corporis incommoditalem non eun-
transtulisse, cum profecto suas ante relinquerenl ctatus est dimittere Thraciam : cur ego non desefam
•quam ad reliquas li*ansmigrarenl? Qtiorumplerique • pro cavendis lot animaevuineribus Romam ? Qaan-
• ,cum coniniissum
regimen spernevent, ad aliud se quam et ipsi corpori meo non sit prorsus innoxia,
transituros adhuc ftmditus ignorabant. utpote ferax febrium nec vagartim. Unde el telra-
Et certe ipsa ralio docet, minus esse eum sitn- stichon hoc olim protulisse me memini:
pliciter ab episcopalu desislittir, qtiam cum ex uno VERSUS DEROMA.
ad aliurn transmigratur. Non igiturabeo me colii-
bebit moderna versulia. ad quod 'veiierabilium Pa- Roma vorax hominum, domat ardua colla virorum :
trum cohorlanlnr exempla. Enimvero, sibealus ille Roma ferax febrium, necis est uberrima frugum. -
Silvantis propler solum eorporis frigus episcopatum Romanaj febres slabili sunljure fideles.
vix a vivente recedunt.
sine reprchensione deseruit; cur ego, spreto pasto- Qnem serael invadunt,
rali regimine, transgressionis arguar, qui quoiidie Animse igitur, simul et corporis adversilale de-
• curarum ssecularium negoiiis irrelilus, a divini tentus, revertatur fugilivus ad dominum suum-,
amoris fervore lepesco , el leihiferum torpenlis spreiis porcis, el siliqtiis , ad palris osculum fiiius
aniinae frigus incurro ? dicenle Scriptuva : « Sicul - reddeat (Luc. xv) : ad vires Samson prislinas, «a-
frigidam facil cisterna aquam, sic frigidam facit pillis rcnascentibus , incalescat (Judic. xvi), qua-
 "
453- OPUSC. XIX. — DE ABDICATIONEEPISCOPATU3. 434
tetms slolam primam , quam amiserat, fnduat, 'cl Aiamiionesle vixisset, audivit rQuiapropter quamdam -
viclores suos reparatis viribus sternat. - ', praediipossessionem Metensis Ecclesiae,.quam beato >
' Stephano proavus ejns abstulerat, cui videlicet islc -
CAPUT VI.
De simoniaco episcopo,'qui hon polerai' nominare jam decimus in haereditale successit, omnes isti non
- - diVerso supplieio
Spiritum sanctum. deputati stint; et sicut eos ad
Interea illud eliam, quod Hildebrando' Roraanae peccandum non dispar avarilite jjulpa conjunxit, ita'
Ecclesiae"archidiacono referenle . didicimus, 431 nihilominus ad'*perfereridas atrocis poenas incendiL
his inserere operae prelium judicamus. • Nam cum commune supplicium copulavit. • ' •
auTuicsubiiaconalus duniaxat fungeretur officio, a Hoc ecclesiaslici juria injusli possessores- adver*-
Viclore papa apocfisiarius ad Gallias destinatus, taiit 432 et subtiliter ca\eaiit,.ne dum se reddili—
synodum congregavii, in qua vktelicet sexepiscopos bils saliant alienis, edaces postmodum Bammas de-
diversis crimlnibus involutos, ex apostolieae sedis pascant medullis suis. Quia igitur nos non tam
auctorilaledeposuil; inter quos quidam erai episco- districlae scribenlium regulae quam aediflcationi
pus, qui quoniam per simoniacam haeresim ad epi- fraiernae cupimus deservire, rem velut alfintenlione
scopalusculmen irrepserat,Spirituni sanctura yerbis propositi operis exlraneam apposuimus ; ut quo-
exprimere, quibuscunque tenlaret nisibus, non va- B dammodo ffuctivaguiriqnid, ne oblivio fundilus rar~
lebal. El quidem Patrem et Filium expedite salis, peret, styli funiculo slringeremus. Nam cum quis
ac facile proferebat; ad Spiritum vero sanctufn piscalurus egreditur , si casus atttilerii feram re—
cum pervenisset, mox lingua balbutiens tandera pente vel volucrem, capit, eliamsi nil de venatione,
rigida remanebat. Merito siquidem Spirilum san-" vel aucupio proposuerit. Praelerea, ul nostris asser-- .
clum dum emit, amisit ; ul qui exclusus erat ab tionibus eiiam evangelica non desit auctoritas,'
anima, procul esset eliam consequenter a lingua, Salvalor npster cum domufn prineipis ,synagogae,
Hac igilur difficultate convictus , episcopale decar- filiain ejus resuseitaturus aggrediiur, muiieri fluxum
ceravil officium. Sed absit ut hunc sanclorum vi- sanguinis'patienti ( Mallh. ix), velut absque.ca
rorurii calalogo dignum judicem,- qui pro Christi quam coeperat, inlentiohe medetur. QuiJ igitur mi-
.amore pontlficales infulas dimiserunt. rum, si scribentes aliquando quod coeptum est in-
Porro aulem, quia prudentissimi illius viri semel termitlimus, itec omittimus ; illud videlicet inse-
incldil mentio, aliud etiam insigne quod reuilil, rentes, quod nihiloniinus ad aedifiealionempertinere
etiam si non maguopere ad proposilum thema per- sentimus ? Quanquam et hoc a nostro proposilo nort
lineat, non silebo. Nam dum depraediis Ecclesiarum abhorreat, quia si ille propter unam Ecclesiae pos—
'
injusle possessis, sub praesentiae vesiraj .conspeetu, C sessiunculam periit; quid de illo senliendum est,_
venerande papa, in Arelina concionarelur Ecclesia, quj sub nomine episcopi totam Ecclesiam , cumin--
inlulit congruenler exemplum : In Teutonicis, in- digne praesideat, rioridimillit ? Jam itaque post di-
quit, pariibus comes quidam dives ac praepotens, verticulum, ad propositum revertamur.
sed quod in illo honiinum ordine prodigium est re- - Quid etiara de heato Milesiomartyre in Tripartita
periri, hbnaeopinionis-, et innocentis vilaj , prout referalur hisloria non silebo ; quod nimirum , ut
humanum erat de ejus aeslimalione judicium , ante ubeiiorem legentibus praebeat fidem, eosdem apices
decennium fere defunclus esf", Post cujus obilum • styli currenlis apponam. Tuncetiam, ait, episcopus,
quidam religiosus" vir per spirilum ad inferna Milesiusnomine, martyrio coronalus est. Qui pri—
descendit; praefaturaquecomitemin supremo gradu mum quidem mililabat aptid Persas , postea vero
ctijusdam scalse positum vidil. Aiebat namque, quia relicla mililia, conversalipnera zelalus est" aposto-'
scala illa-inter slrklentes et crepiiantis ulirices licam. Dicilur enim, quia dum in civilale Persica
incendii flammas videbatur erecta, atque ad susci- episcopus fucrit ofdinatus, multa saepe sit passus,
piendos omnes, qui ex eadem comitum gcnealogia et plagatus, atque traclus, sed virill menle cuncta
descenderent, constiiula. Erat auiem telrum chaos, 1^ sustinuit. Cumque nulli potuisset illic suadere ut
et immane haTathrum infiniie patens, alque in pro- Chrislianus fieret, graviter ferens , maledixit civK
funda demersum, unde scala-producta surgehat. lati, et exinde discessit. Post paucum vero tempus-
Hoc igitur ordine succendenlium sibimet series primatibus ejusdem loci in regem peccanlibus, su-
texehatur, ut curn quis eorum novus accederet, pri- pefveniens exercitus cum trecentis elephanlis civi-
muui inieriurscalaj gradum leneret, is autem qui latem subvertit, et velui,desolatajn regjonem aran-
illicrepertus erat, aliique omnes ad proximorum les seminibus tradiderunt. Milesius.autemepiscopus
sibi graduum ima descenderent. Cumque alii alque solummodo peram circumferens quse sacru.m'codi'
"aliiex eodem genere homines post carnis obitum cem evangeliorum hahebat, perrexil orationem fa-
ad prsefatam scalam per lemporunr ihiervalla con- cturus-ad Hierosolymam, el inde in jEgyptum , ut
fiuerenl, alii protinus cedentes inevilabilis necessi- videret monachosibidem conversanles. Qualis igitur
tale judicii ad inferiora migrabanl. Plane dum yir iste sancius, et miraculorum fueiil operator, Syri
qui.haecconlemplabaiur, causam imjiis horrendse sunt lesles qtii ejus actus vitamque seripserunt.
danmationis inquirerei, et prsesertim curille comes Ecce-hic, qui eomhiissi regiminis jura posiposuii,
sui temporis puniretur, qui lam juste, tam deccnler, non modo nullum .realus crimen incurrit, ullw
435 S. PETRI BAMIANIOPP- TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 4-56
ctiam ut miraculc4*umvirmtes operaretur obtinuit. A episcopaius non me rainus exhoitalus estiVerbo
quajii provocabat exemplo.
CAPUT vn. Porro aulem Hildulphus Treverensis archiepisco-
De Arnulpho Me:ensi episcopo. pus, quantae sanclitalis, quamque mirificaevitae vir
Sane; dum iiisloriarotn laiitudinem tanquam fuetit, spatiosus Occidensnon ignoral. Qui nimirurri,
eoj'i faciem curioso peiiustramus isisuitu, beatus til geslorum illins lestalur hisioria, Jacob Leuchaj
Aj-riulphus , Ecclesiae videlicet Metensis episco- uriiis, quae nunc TuIIus vocatur, obsecravit episco-'
ptis, velut aureum nobis sidus oecurri. ; qni pum, ut sjbi congruum ad habitandum provideret
et ignoranlise noslrse tenebras per exeropli sui soliiiidinis locum. Prius - i-taque sibi successorem
rjtiios abigit , et nostris allegaiionibus iuexpu- elegil, deinde monasterium construeiis, per mona-
gnabilifer 483 robur attribuit, alque omnem su- sticse discinlinaelineim districlus incessit. Ubinimi-
per lioc capitulo nodum dubietatis absolvil. Hic pro- rum tol per euin facta miracula'ltice clarius 434
fecto,,sicut veridica fratrum relatione didiciraus-, perhibeiit, quia vir domini episcopalumdimitlens,
qui descripiam ejus se lectiiasse teslantur historiam, non modo reaius maculam non incurrit, verura
in Lotharico regno non procul a Flandria, ducatus eriam Deo suaviiatis sacrificium obtulit.
gerebat officium. Ilic prseterea Pippini paier, el Ca- B Quid referam Deodaium supernae sanctitalis "vi-
roli rnagni regum avtis fuit. Cumque divini Spirilus rum, ejusdem scilicet Ecclesiae "Trevereusis episco-
ardore succensus, uxoris affeclus filioruraque post- pum ? Quia, sicut auiheniica tradit historia, a Gir-
poneret, ac mundanae gkirisepompas glorifica Chrisii baldo cjusdem Leuchse sanciissimo praesulein saltu
paupeitale mutaret, ad eremum properans, conligit Vosagi locum obtinuil, in quo renumians sajculo,.
jii per fiiivium, qui Mosella dicilur, transilum viator laudabiliter conversalus, monasieria staluil alque
habefet. Sed cum jam mediumfere superjecli poniis post.diutinam in Chrisli agonc militiam vitse sena-
attingeret, ubi lorrenlis alveus profmuiior decurre- 1um laureatus inlravif.
bal, iliic aunulum suum sub hac foederis conditione Quid Gondebertum, prseelarissimura videlicet ar-
projeeit. Cuin-ego, iiiquit, annulum hunc recepero chiepiscopum Senonum ? Hic plane coelesii-desiderio.
de spumosis fluciibus erutum, lunc me procul dubio aestuans, cominissam dimisit Ecclesiam, el in loco
eonfldam omnium pecealorum meornm nexibus ab- qui Gi'itndiavium dicitm* coJhobiura Senonense
solutum ; moxque eremiim peliit,. uisi non parvo ' construxii, quod seiiicet cx relictae Ecclesiae jvoca-
tempore sibi ac mundo mortuus vixit. Intevea, de- bulq denominavit. Decreveram quidem vicenarium
functo, qui lunc fuerat, Ecclesise Meiensis antistite, non excedere «umerum, sed quod prae oculis est,
bealum Arnnlplium ad pasioralisjura.regimir.is dis- u lalcrenon patior.
pensatio divina provext; dumque esu carnium , -Poslremo igitur, ut pmissis caeieris, ad domesli-
prout in eiemo desueveral, in Ecclesia niliilomlnus cuin recurramus exemplum. Lamberiiis \ciieranda*
•.bsiineret, piscis aliquando sibi elalus est in xe- memoriae, qui anle vosFlorenlinae praestilEcclesiae
nium, quem coquus"exenterans, in ilibus ejus armu- lertius praefuif, ^preto pontificalus officio, inoua-
itim reperit, cnmqiie mox domino suo Isetabundusof- siicse discipiinaesiibjecil.Cujus nirairum quarosplen-
ferreGiiravit. iQuemljeatus episcopusulaspexit, illico dida fama ora liominum compleal, quara suavis odor
jecognovit: et nontam vibraiiiis roetalli miratus est opinionis mentium nares aspergat, vesliae_quoque
venam, quaro quia 'propitiatione divina reatus stti bealiiudinjssublimitas nonignoral.
consecutus esi veniam; quodque vim admiralionis Bealus quoque Nonnus roarlyr, qui el Hippolytus,
pxaggerat, bidui iier est a ponte unde projectus est memorise nostrae non praeiereundus occurrit. Qui
aiiiiuius usque ad locum ubr piscis venerabili fuit niroirum postquam triginla roillia Saiaceiioruiii ad
cpiscopo praesenlatus. Tunc vir Dei quo a pcccatis Ghristi fidem effkacissima prsedicaiione conterlit,
est absolutus, hincfnagis est sub divino lerrore con- posiquam bealam quoque Pehtgiam de lupariaribus
•blrictiis : el eo se arbilralur amplitis debitorem, quo „ ad Ecclesiae pudiciliam provocavil, poslquani deni-
eirca se videl majorem supern3e clemenliae honita- que nonnullos sanctaTum exnoailionuin libroslucu-
(em. -Eligens igiiur sibimet successorem, rursus lenier.explicuit, tandem episcopamm deseruit; de-
cremum petiit, ibique paslor-alicura deposila, usque Aniiochenis parlibus, unde erat oriundus, abscessil,,
acl felicem obitunf viiil. Insignis itaque vir^ qiiod Romanos fines appeliil. Cuinque beala Aurea apud
Ijecit, nos utique tiLfaccremus cdocuit. Osiiam ciyiiaiem, saxo cervicibusalligato, in mari-
Praeiciea.vix adhuc quindeciro emensi sunt dies, nis fluciibusjnariyiium consummasset, B. Nonrius
ex quo \iJi Farmilphum venerabilem virum sporite sanctum cadaver p.a dcvolione collegit, et cum omiii
sna ccclesiastici.regiminis admi.nislralioneJiudatum. diiigeniia tumukvit. Qttem mox idem perseculor,
In cisterna siqiiidem Apula civitaie calhedram obti- qui dicebalur Ulpius.juxla Tiberis alveum in foveam
iiuerat, quam reliquit, ae duobus ferreis circulis non aquis plenam mergi praecepil, cujus poslmodum
parvi pouderis pectus, ventremqtie consirinxil, qui- corpus, consummato triumphali martyrio, in civi-
hus affligi ferejain a septennio non, ccssavil; \ino late quaePorlusdicilur Chrisliana devolio sepelivil.
vel uunquam, vel raro uiiiui\ ciebris quoque jeju- Illico audita esl vox.velut jnfantium, per unam fere
niis maceratur. Hic tahtus vir ad abrenuntialionem horam clamar.lium, Deo gralias, Qui ergo talem vil.c
 " "
437 OPUSC. XIX. — DE ABDICATiONEEPISCOPATUS. . - 45)?
meruil clausulam, liquido paluil, quia episcopalttm jV dum me pariler verberarenl. .Ut sciatis aulem quia
desefens coram Deo non incurrit oiTensam. non mentior, perendie hora sexta de hoc saecuio-
Nosiris qtioqtte lempbribus Penrtensis episcopus migraturus sum.
pontificalein cathedram sponte deseruit, seseque illi Erat porro tunc sexta feria; nocte vero, qua Domi-
qui sibi successil sincera admodum devolione sub- nicns iilucescebat dies, qui diciiur de Ramis palma-
slravil. Nam et ipsc "mihi suecessor ejus relulit, rum, de ledo^ cunctis mirantibus,- non segnis exsi •
lanta illum sihimet obediealia et humilitaie sub- iiens, scapularc atque ciliciuin quaejuxla se crant ,
jectum, ae si se ntmquam nfemineiit super aliquos repente corripuit, moxque ecclesiam beati Andreaa-.
oblinuisse primatum. altonitus ac feslintis inlravit: ubi strato composilus,
Nostra nihilominus setate Liutulphus Callensis his qui aderant fralribus ait: Ecce sanctorum ver-
episcopus episcopali se dignilate dejecil, successori, beribus ffagellatus, ila de corpore purificalus egre--
quj nunc superest; Ecclesiam tradidit; sicque sibi, dior, sicut es fonte baptismalis mundus exivi. Inler
si tamen non defuil animns, liberam facultalem ad missarum igitur sacrosacla solemnia, Dominicavis
agendam poeniteniiam 43S procuravit. Felix sciJ;- pajssioneperlecla, hora 438 Qua praedixerat, Deo
cel iile, qui sic condilionem vitaesuae in hac mona- spirilum reddidit. Nudalo aulem ad lavandum cx
litate disponii, ut ei liceat pojnitendo plangere quod 1B more cadavere, sic vibices ac siigmaia in ejus mem-
deliquil. Felix , inquam, qui procul a se providus brisjrodique videiiantur, ac si corpus ejus maleria-
abjicit quidquid illud est quod in viam sibi veri- libus fuisset virgis allisum.
lalis obsislil. Quidquid enim in liac vita coramisi- Sed quidmirum, si sancti Dei, qui judicaturi sunt
mus, aut hic juxla peccali. mensuram per flagella munduiii, in Jiomine qui rationis erat capax, inse-
corrigitur, aut fuluris procul dubio suppliciis reser- cuti sunt culpam, quandoquidemet de brttto animali,
valur. ut ibidem didicimus,,expetiere vindictam ? Nam in
CAPUT VIII. eodem monasterio crypta est ? quaeB. Gregorii dici-
De converso, qui a SS. Andrea el Gregqrio verbera- lur, ubi videlicet et fons ejus perspicuis ac frigidis
tus esi. redundat aquis, unde bibebat, et lapidenm culile
Quoeirca non abs re esl, si quod Ddafrafrum rela- adhuc cernilur, ubi aestivo tempore- quiesceb:»,.
lione cognovimns, hic eliaro breviter inseramus. In Quam aliquando cryptam praegnans canicula casu
monaslerio namque, quod Clivus Scauri dicitur, ingressa est, sive ut aestuans biberet, sive potius ut
quodqne bealns Gregorius infra Romanaeurbis moj- • eo loci parluriret. Sed necdum ad aquas usqut; per-
nia condidit, puer quidam a parenlibus, ul Deo dein- tingens, mox ut praefalo leelulo propinquavii, mo-
ceps mililarel, obialusest. Quijposlmodumcnm ja:n 'C riens corruit. Qtiania ergo formidine pensanda sunt
adolesceret, de monaslerio egressus ad sacculum homini divina judicia, quando et in animalia ra-
rediit, uxoremque sibi nupliali foedere copulavit: tionecarentia tam lenibilem Deusexerit disciplinam?
deinde cum jain ad juvenileni pervenisset' aatatem, Si enim ne simplicem quidem aquam hujus sancti •
divina sententra repente est percussus in guitare, loci noluit omnipotens Deus ut insons canicula tan—
coepilqueingravescente languoris moleslia morii pro- geret, qua putamus moleslia lolerat, cum perversus
piriquare : landem niale fugilivus, ul ad monasierium quilibet ad percipiendum corpus ejus et sanguinem
reportarettir, expeiiit; ibique poJiiiludiiiem de suis sacris altaribus appropinquat ?" Sed cum pravus
pravrlalibus, habituntque monacliatus accepit. Ciim- quisque Deum reprobis suis actibus exaeerbal, el sli-
que uxor ejtis cum nonnullis aliis lecto jaeenlis as- mulat, nou illi prolinus,irrogat patientia divina vin-
sisleret, coepit ille graviter gemere, ululatus emit- dictam, quem tamen perpeluam reserval ad poenam.
tere; et lanqttan. phrenesim pateretur, inordinata CAPUTIX.
vociferaiione gai-rire. Percunclantibus aiiicm eis,' De' Pandulpho el Joanne principibusin inferno dam-
cur non ille quiesceret : Nonne, inquit, cernilis nalis.
beatuih Andream aposlolum, sanctumque Gregorium Porro
- dum' stvli
* hujus exaro diciator articulum,
-
acerrimis mesuis verberibusunanimiierflagellanies?'' °r>ecce Desiderius religiosus Caslnensis monasterii ah-
Ululans Ilaque rursus, ac flebiles voces emitlens , bas aecedil. Qui nimirum, sicul beaio Danielicogna-
paululum respirabat, acque dicebat : Siodo me ver- lione jtingitur nominis, sic eum ab illo non separat
heraverunt, _proplerea quia nionaslcriuin dimisi asserlio veritatis. Hic itaque mihi aliquid narrat,
lixoremquesuscepi. Iteruniqtie post flelus alque ru- qtiod ipsa ralio persuadet ul scribam. Servus, inquit,
gilus, ad moinentum quiescens , aiebat : Modo n.e Dei"Neapolilanse regionis in praerupia rupe, juxla
castigaveruul, quia pauperibtis meridicanlibtts , viam publicam solilarius habitabal. Qui'nimirum
maximeque Scotigenis-.non modo nihil dedi, sed eos dum nocltirno lempore psallerel, et -feneslram cel-
etiam, quod flagitiosumesl, fiequenter irrisi. Rur- lulae horarum explorator aperifet, ecce videl multas
sus ingeminansstridores el geroitus, asserebat quo- nigroshomiues tanquam^Elhiopes iiercarpere, ellon-
iiiam sex nummos a quadam vidua paupercula mti- go tractu onuslosfeno sagmarioscomminare. Cumque
tuos accepi, et reddere nolui; quot pedum passibus ' cos curiosus inquireret, qui essent, cujusque rei
illa laboravil, dum eos ad roe veniendo requirerel _ gralia hsec jumenlorum pabula devectareiil: Mali-
loi ergo nunc iclus de sanclorura manibus periuli, gnit inquiunt, spiritus surous, ei paramns non pabula
 439 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III.— OPUSCULA VARIA. i'S
pecoribus alendis, sed fomenta potius ignium homi- jA Alius quoqtie presbyler matrem suam Benevenli
nibtis comburendis. Prasslolanmr enim iri proximo reliquerat -aegrotanlem, cumqtte per Neapolitanos
principem CapuaePandulphum, qui jam dccunfbit; et flnes domino suo comitatum praeberet, exundan-
Joannem magistrum milittim Neapolitanae civitatis, tibus flammis intCDdens,clamorem lugenlis audivit,
qui adhuc Incolumis vivit; lllico vir Dci pra'faftim qtiem sttsematris esse procul-dubio recognovil. No-
Joannem impiger adiit, quaj viJerat quaeqtie audie- lavit horam, et tunc evidcnlissime comperit matretn
rat fideliter cuncta narravil. Per idem tempus im- luisse defunclam.
perator Otto secundus, .advefsus S.iracenos praelia- Ut igitur ad superiora redeamus, sufficialjambis
turris, Calabriam fesfinabat. His igitur audiiis, Joan- duodenos sanctos cnumeiasse pontifices, qui divini
nes ait: Modonos necesse esl imperatoii reverenter amoris igne ferventes ab ecclesiastica decreverunl
oeeurrcre,.et cum eo simul de hujus ierraeslatu pro- administratione desistere, ut terrenis aciibus expe-
vida consideralione tractare. Porro post imperato- diti, Deopossent arctius aiquefamiliariusinliaererc.
lls absccssum spondeo437 quoniam et sseculum Hi nimirum venerandi 43S praesules, tanqnam
deseram , et monacbi ordiiiis habitum sumam. revera viginti quatuor seniores, procidunt ante Se-
Ut autem probaret utrum verum esset quod ille denlem in llirono, et adorant viveniem in saecula
miltentes coronas suas ante throntim
narrabat, nuntium proliims ad moonia Capuana di-' Fj saeculorum,
Domini(Apoc.iv). Coronas nempe suas anle Domiui
rexit, qui veniens Pandulphumjam moriuum reperit.
ihronum miltunt, dum ornamenla propriae digni-
Ipse quoque magister militum Joannes, anlequam
illas partes iinperator Jiltingeret, vix diebus quinde- laiis pro ejus amore deponunl. Ad eormn quoque
cim supervixil. Qtio mormo mons Vesuvins, unde simililudinem phialas aureas habent plenas odora-
videlicet gehenna frequenler eruclat, in flammas menlorum, quae sunt orationes sanctorum; quia, ut
Deo valeant oraliones in odorem suavilalia
erupit; ut liquido probaretur quia fenum quod a puriorescunclis se mundi
daemonihus parabaiur, nil aliud fuil nisi iguis offerre, hujus sludenl actibus se-
trucis incendii, qui pravis ac reprobis honiinibus -gregare.
Plane nisi longioris styli faslidium devltarem,
debebatur. Nam .quandocunque in illis panibus
beatum quoque Athanasium his non inconvenieDler
reprobus dives nioiilur, iguis erumpere de praedicio videlicet sub- Ariano regc Con-
monle videlur, taniaque sulphureae resinse conge- apponerem. Qui
stantio Ecclesiam deferens, ergaslulo se cnjusdain
ries ex ipso Vesuvio prolinus fluit, ut torrentem
sanclaj mulieris immersil, ibique geminalo trien-
facial, atque decurrente impetu in mare descendal.
cohabilalricem suam, cunclis ignotus
Ubi scilicet corporaliler videri polest, quod in nio, prajter
C,' uiortalibus laluii. Poleram el beatissiraum his cori-
Apocalypsi Joannis de reprobis dicitur : t Quia numerare MailinUro;
illorum eritin ardenli et qui jus episcopalis officii-velttl
pars slagno igne, sulphure, ex quadam parte deseruit, dum tribus fere lusiris
quod eslmors secunda (Apoc. xix, 20). i ante obitum suum, ut Deo familiarius viveret, a
Eninivero elSalernitaaus priuceps illius vidciicet
conciUisse synodalibus funditus absentavit.
Guaimarii aeque principis, qui ante non plurimos Beatum quoque Gaudiosum non incongrue super-
annos pro mullis violentiis alque tyrannicis oppres-
atiderem, qui dum Abilunensis Ecclesiae, qtisevitle-
jsionibus jsuorum gladiis intercmptus est,.avus, cum .licet Africanae dioecesis
est, cathedram obtineret,
procul aspexisset quadam die .de praediclo monle Wandalis Africam devastantibus, cum S. Quodyult-
Vesuvio piceas atque sulphureas "repenle ffammas deo ac caeleris el in Parlhenope
praesulibus fugit,
erumpere, protinus ail : Procul dubio scelerattts civitate monaslerium condidii. Si ergo ille fugit ui
aliquis dives in proximo morilurus est atque ad "Waiidalorumevaderet gladios, quanio roagis ego
Inferos descensurus. Sed, o cacca mens reprobi laqueos aeternaemortis effugere debeo?
lioininis, imo terribile super nos judicium Condi- Sergitts eliam meiropolita Dainasci non inconve-
toris! supervenienie siquidem proxima nocle, dum nienter his possel annecti, qui Ecclesiam suam pro
securus cum jneretrice concumberet, expiravit- Chiisti amore deseruit, et Romain peregiiims adve-
Quem illa, ut posimodum referebat, quid conti- " nil; reperiensque bealorum Bonifacii el Alexii br,-
gissct ignoraus, dititius perlulil, et vix laiidem silicam sacerdolalibus pene oiiiciis deslitulam, Be-
a seiion hoiiiinem, sed cadaver exanime prosiilula, nediclum Romanae sedis amistilem adiil, atque ut
dejecit. se monaslerialem ibi permilteret regulam.consti-
CAPLT X. tuere, precibus impetravit. Ubi iiimirum Iongopost
De<presbtjlero qui in Vesuviomonie periit. tempore religiose degens vitam finivit.
Quidam prseierea in Neapolitanis parlibus pre- Bealus quoque Gregorius, sicul in registri cjtis
sbyler-volens certius, quod non licebal, addiscere, reperiiur Historia," tribus episcopis primaj scilicet
illuc, ubi gehennale baralhrum fervenlius eru- Juslinianae, Ariminensi, ct terlio culdam pro sola
ctabal, prscsumptoria deerevit audaciapropinquare. capiiis segritudine, suas deserendi Ecclesias liberain
Missarum igitur solemnia celebravil, sicque infula- facultalem dedit eisque reservalo de reliclis Ecclc-
fus, velut arinatus, iler arripuit : sed dum ulira siis necessario slipendio, successores subslitueie
rpjam solebanl hom.ines temerarius accessit,.rediie non negavil. Quod videlicel qui cpislolas Anatolio
nonvalens poslmodmn non apparuit. Constantinopolilano subdiacono, Mariniano Raven-
441 0PU3C. XX. — APOLOGETIC. 03 DlMISSUAfEPISCOPAT. Ml
nail atque iEtherio, episcopis missas legerit, dubi- .Kmullis lacrymis sanctus presbyter accedehat. Post-
lare non poterit. modum vero ad monaslerii rogimen violenler at-
CAPUT XI. tractus, aiebat, (quod infelix freqtienler et ipse
De tribus aliis episcopis Ecclesias suas ilidem deploro) Jesum, inquiens,- per pedes lenui, et nunc
deserentibus. miser et caecussseculi molas volvo. Vixque peracto
_ Ecce dum illis viginti quatuor episcopis, quos biennioj in manu Ottonis, qui lunc imperii sceplra
superius enumeravimus, tres istos, qui auctoreR. regebat, pastoralem 44® baculumreddidil: deinde
Gregorio, suas' dimiserunt Ecclesias, copulamus: apud sanctum Bonifacium intra Romana moenia
beatos praeterea Gaudiosum alque Quodvultdeuhi, perseverans, ex omni, quod sibi vitae.hujus resi-
Sergium quoque Damascenum metropolitam his duum fuit, nil aliud, quara 'aelernaevitse sibi stipen-
omnibus superaddimus, triginla procul dubio, qui dia procuravit. Ad cujus postmodum sepulluram
pro divino amore suis renunliaveruni sedibus, epi- csecus veniens, luci prisiinse asseritur reslilutus.
scopos 439 invenimus. Dicat mihi perscrutator Verum ne copia deflcienle ponlificum, ad «xem-
veterum, dicat hisloriarum, vel annalium quilibet pla minus congrua convolasse notemur abbalum,
ind3gator, lot sanctis palribus pastolarera custo- ut non diversum nomen apponani, Leo Ravennas
diam. deserenlibus *quis unquam apostolicas sedis B archiepiscopus, mox ut paralysis ejus -ora con-
pontifex obstitit? Quis eorum quemlibet vel per slrinxit, caihedram sprevil, sicque privalus fere
legalionis apices reprehendit, vel- per synodalem quadriennio supervixit. Cui videlicet Fridericus,
sentenliam condemnavit? Dicat, inquam, yel cum tertio Ottone feliciter imperanle, successit, eique
nulfatenus possit invenire quid asserat, procacem non iriopes, quibus alerelur,' possessiones Ecclesiae
linguam suam dentibus mordeat, non me injustis deiegavit.
delraclionibus rodat. Horum igitur, aliorumque Patrum aucloritale
An non el niinor Benedicltis papa (12), quem supra suffultus, episcopalui simul et monasteriis in sanctis
relulimus, apostolici se culminis administratione manibus vesiris irrelractabiliter abrenuntio,-010116-
privavit, successoremque sibi Gregoriurn (15),- qui que jus a me movendsejn poslerum quaestionis ac
Gralianus dicebatur, in Romana sede conslituil? repetitionis abscindo; et quia pro innumeris pec-
Super quibus praesenle Henrieo imperatore, cum calis meis non sum dignusin ecclesiasiica dignitate
disceptarel postmodum synodale conciliuro," quia persistef e, det mihi divina misericordia per sanctas
venalitas inlerveneral, depositus est qui suscepit; oraliones veslras, venerabilis pater, eo'ipso vitse
non excommunicatus est qui deseruit. quod restat in luctu el pojnitenlia permanere.
Porro aulem el B. Benedictum inslar magni cu- .Conflleor enim, quia criminosus simul' el vitiosus
jusdam ponlificis, possumus ad exemplum imitalio- ad honorem hunc, et non sihe reprehensione per-
nin indueere, qui videlicet comraissum non ambigi- veiri, et in eo reprehcnsibililer vixi : ideoque mihi
lur regimen dimisisse. tutum visum est, ul ipse rae potius sponte depone-
Leo quoque Nonanlulanus abbas ad memoriam rem, quam ante tribunaj tremendi judicis in con-
rediit, qui dura clericalem ailliuespeciem gereret, spectu omnium angelorum elhominum,deposilionis
-jaraque devotione peraeta, ab Hierosolymis remeas- sententiam sub "aeterna damnatione subirem.- Sed
set, sic vitam suam instituit, ut jiil aliud praeler jam isla sufiicianl: €ranipoleni5 Deus,qui incom-
linum duntaxat asinum-possideret. Cum hoc quoli- prehensibili dispensationis suse consilio, et me ab
die saltus, et pascua circumquaque peiiustians, ijtia-* obtinendi regiminis ambitione dejecil,' etvos ad
lerias congerebat, quibus ad lequisita naturaj ne- ecclesiaslici culminis sumipa provexit, sanclo cordi
cessaria fratribus anilergia minislTarel. Peracto ycslro cujus est inhabitator,.inspiret talia mihi pei
itaque glorifico hujusmodi.opere manuum, psalte- sacras litleras mandata dirigere, .quae meis votis
rioque cum ipsa simul exercitalione decurso, pro- meisque valeant desideriis concordare.
tinus ad offerenda Deo sacra mysteria non sine D , Sit nomeiiDomini benedicium.
- (15) Hujus nominjs sextum. "
(12) flujus nominis nonus.'

441-442
opuscULUM' VICESIMUM.
APOLOGETICUS OB DIMISSUM EPISCOPATUM.

ARGUMENTUM. —Excusat se B. Petrus Dam. apud pontificem, qtiod tenuitalis suaesibi conscius, episcopatu se
ne quis auleni illilioc inconstanliae ascriberel (non etiim licet semel suscepfum deponerere-
- abdicaril;
gimen),T)reviter respondet, et multorum Palrum exemplis, qui delaio episcopalu uti noluerrml, oslendil
magis lulum cepisse consilium tanto onere se levandi: rem prseterea arduam, maximeque laboriosara
aliis praeesse, el episeopatus fungi munere declarat.
Dilectissimisapostolicaesedis electo, et virga Assur Ferunf, qui in rimandis rerum desudavere nalu-
RILDEBIUKDO, PETEuspeccatormonachus servitutem. riSj hoc lyncibus jiaturaliter insitum, quia cumpos!
•553 S. PETRI DAMIANIOPP. TGMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVAUIA. , UA
icrga rcspiciuni,'prolinus illum qui prsecesserit A
i\,digne resliiui: et ut vobls me confessum esse confi-
obliviscuntiir.-Contimiovidelicei, et mens simul per- lear, pro hac refulalione centum annorum poeniten-
dit quaeocnltis viderc dcsjeril. El cmn-liaec iiellua . tia ujjhl est consequenter jnjuncta; per illa nimirum
ianto visus acumine ferarum geriu.sorone praecellai. remedia, quae monasticis srint regttlis instiluta.Qr.od
ut et lapideos penetrare parieles v.Jeat, hoc laborat siparum videtur, vos etiam supcraddilc : uliro eliam
vitio; quia quodcunque iilud est, a qtio- semel ocu- et carcerali, si placet, custotliaj mancipate.Post tot
los avertit, ad memoriampostiiiodu.m non reducit. quippe vagationis et noxiae libertatis excessus, quid
Quorum videlicel animalium quamdam vobis esse si- restal, nisi ut me religalionis aique silenlii censura
inililudinem dicerem, nisi me inagniludinis vestrae coerceat? Sed hic forte hlandus ille lyrannu1?, qui
reverentia prohiberet. Mirum est euim, quia fam mihi Neroniana semper pietate condoluit, qui mc
acula prudentia, imo, quod longe gloriosius est, tam colaphizando demulsit, qni me certe aquilino, utita
sincera et ferventissiina charilas,-quae me stiscipit loqnar, ungue palpavif, hanc querulus erumpet in
affecluose prsesentem, ruinquam sive per stylum, vocem : Ecce latibultun peiit, et sub colore pcenitcn-
sive per verbum visilare dignetur absentem. Porro liae, Romae sublerfngere qtiaeril accessum ; lucraii
quoniam a vobis.scripia non mereor, si mihi cuni machinatur de inobedienlia otitim, el caeterisin bel-
aliis iiegolium.agerelur, clicerem; quia illa, quam B la rueniibus hie sibi degeneris umbrae quaerit opa-
Apostolus dicit, chajitaiis epistola, non est apud cniu (14). Sed hoeego sancio S.itanaemeo respondeo,-
vos in tabulis cordis carnalibus scripla (II Gor. m), quod filii Ruben et Gad Moysi duclori suo respor.-
sed imis, ut aiunt, ccris erasa. Sed dum allendo di"se noscuniur : « Nos, inqiiiunt, armali, et accin-
quid ioquar, considerantlnm esl nihiloiniiius quibus cti pergemus ad prsplium anle filios Israel, donec
loquar. Quapropler dum uti loquendi libcriate non inirotlticamus cos ad loca stia; parvuli noslri,_ ot
audco, ori digitum superpono. Quej*elaigilur expo- quidquid habere possumus eruni in urbibus muralis
siulationis lnicusque producia, in quod propensius propler habitatoruminsidias; non reverteniur & do-
scatet animus, breviter jnferam. mos noslras usquequo jjossideanl fjlii lsrael haeredi-
CAPUT PRIMUM. tatem suam, nec quidquam quseremus trans Jorda-
Quod Petrus Damianus duorum episcopaiuum curatn neiJi, quia jjam habemus possessionem nostram in
habuerit. -. orientali ejus plaga (Num. xxxi). » Hoc ilaquemodo
Benedicla omnipolens dispensalip condiloris, qiiia comilalurus quidern vos, arma corripio, sed vobis
ad vos nuper ascendens tluorum episcopatuum, urtius duee Ghristo, post bella vicloribus, mox recedo.iHoc
regentli, allerius visilandi mole depressus.piaernpta igitur dicam elecio Domini, quod Berzelai quoque
Alpium juga transmisi, moxque sarcina tribulaiioAis C Q Galaatides descend.ens de Rogelim David locutus est
abjecta, exonoraius el liber, ad dilectam soiiiudi- regi: « Paululum procedam famultis tuus ab Jordaue
nem lanquam fugitivus poslliminio repedavi. Lifcet tecum; obsecro ut reverlar servus tuus, el moriar-
itaque sub quadam meuiis energia, quasi diu stipi-N in civitate mea (// Rcg. xix). '»
libus attritos agitare pedes, durisque calenis edomi- CAPLT II.
«.assublevare cervices, illudque propheticum alacri- Quod episcopatusdeponi possit aliquando.
ler decanlare : «Dirupisli,Domine, vincula mea: tibi Hic mthi fortassis objicilur, semel acceptum di-
sacrificabohostiamIaudis(Pj>a/.cxv,l").!iNostisplane, mitli regimennon licere. Ad quoJ breviler ilico quod
tumque teneiis haecIn me projecta fnisse onera, non sentio; quia pleriqne pontificalus jura non deserunt,
suscepta; et, u! ita loquar, reliaculum non ingres- el de sinislris sunl :-quolquol auiem legimus rccta
sus sum, sed violenter opertns. Quapropter occa- inteniioue dimisisse. certa spes est eos de aelerna
sione nacla, pondus Iibenter abjeci, quod ullroneus •cum Chiisio socielate gaudere. "Neqtie hoc dicimus,
aute nori snbiit Et quia vos aposiolica sedes, "vos ut passim deseri episcopatum liceat, nisividelicet
Romana estis Ecclesia,ad deponendum feddendum- id lieri necessilas .magnn compellal. Enimvero bea-
que quodbajulare nequiveram, integrum roihi visum tiis Valerius dum sibi provitlei successorem, ma-
est ntm adire fabricam lapidum ; sed eos poiius, in D I gnum Augiistinum Hipponensi Eeclesise inlhronizat
quibus vigel ipsius Ecclesise sacramentum. Sub per- anlistilem. Lucidus Ficoclensis episcopus dum pro-
scculione quippe Judaiea ubicunque erant apostoli pinquum sibimei obitttm iraminere cognoscit, atl
illic esse primitiva.dicebaiur Ecclesia. Niinc etiam ccenobialis portum convolal ordinis, ac saeerdolali-s
cum Simon Ille, veternosus videlicct irapeziia, mal- -ihfulas digniiatis raonachicis mittat induviis : et ut
leos et incudem i*eparat, cum Romanam urbem velul noveris quid sibi conversto ista contulerit, sicul att-
officinam sibi per monetariospesliferaenegotialionis ihentica Registri lestatur hisloria, sub ipso migran-
usurpat, quo vos Petrus vobiscum fugiens ailrahil,- . lis obilu Spiritus sancli gralia lassissimo relueebat
illic esse Romanara Ecclesiam omnibus iiidubitanler invultu. Cui nimirum et anlequam rooreretur, bea-
ostendit. Unde-44S eo° eura ecclesiaslicum vobis. tus apostolus Andreas apparuil; et qua hora migra-
vegimen renuntiare disposui, non erravi; quia Ro- turtis essel ev. corpore, nuntiavit. -
manae, qttae vos estis Ecclesite, quod suura erat 444 Quidbeatum Adelbcrtufn marlyrem dicam?

(\i) Hildcbrandtim S. R, E. Archid; "tacite intelligli.

M5 OPUSC. XX. — APOLOGETiC. OB DIMISSUMEPISCOPAT. 456
Qui niuiiium quomam Boheiniensis Ecclesiaepostpo-.A mas non persolvanl. Una scilicet res ct illissnljtrahit
stiit caiheJram, monachum induens, triumphalcm 445 corporalc subsidium, ei isiis periculum pro-
nrarlyrii mernit invenire coronam ? Utque ex indu-, videt animavum. Quod tolum" in maie munifici
stria de cajteris sileara, quidara sauctus pojiiijcns, caput 1'edundare, nulli dubium esl; si lainen euni
cujus me ad pj'aesensyocabulum fugit, jam anle se- ad hoc propria vaniias trabal, non necessilas aq-
plenniuiri fere episcopatu dimisso, landemangelo vi- liqua compellal. Et quidem pltirima suppetunt,
sitante praecipilur, ut ad episcopatum rcdeat; sed quae de episcoporum mulliplicibus aerumnis appo-
recusal, donec admonenle eodem angelo, beatus ad- nerem,, nisi m_eepistolaris compendii regula prohi-
venii sub celeritate Reinigius. Sic itaque ne dece- beret.
ptio potuissel forte subrjpere, e'.iain tuia forraidans, -Sed, o facinus! adeo me sola sedes aposlolica
huiuano cessit imperio, qui ad angelicum prius ora- cruciat, ut ab his omnibus me dicendis avertat, In
culum rigidus stetit. - _ qtia nimirum sede,t cum admirari soleamus reve-
Episcopus eiiam iile Sabinensis, qui solium ponti- rendse majestaiis anlistiiem, nunc despicabilis per-.
fictle deseruil, et Farffenseniojiasleriuin, coniempla sonaecerjiimus Miutionein (15). Haecvenerabilis ilie
sacerdolali dignilale, construxit, quam nobilis in vir experlns fucrat, Pelrus vidclicet Apsarensis
Chjisto vir fuerit tesiis est antiqua tradilio, quse ' } [A"usarensis«rt insup. op. corr.] episcopus ; qui epi-
sanctilatis ejus insignia celebrat; testis moderna de- scopauim.dimisil,- et de Sclavonico regno Iialiara
votio, quae piam ejus memoriam in benedielione navigans, litloribus Ancoiiitanaeurbis applicuit. llic
f;equenlat. Quanii scillcei et prius et postmodtimin mihi, dunt totius cirea se rcgni reverentiam con-
cadcm sede usque ad viiae terminuin perdurarunl, questus exponerct,- ac molestaeinquietudinis taedia
et tam operosum fruclum Deo nullaleuus attule- numcraret, inter cactera unuiu intulil, quod-vos ia-
runt. lcre-non palior. Quidam, inquit, Aiegener quisicm
Nec te, felix Bonite, pr.eleream, qui hac duntaxat moribus, sed majoruin tilulis insignitus, sui generis
occasione percepta, quoniam de roanu regis," laici consaiiguinearo miptiali sibi foodere copulavil. Qtiid
videlicet hoininis, iraditionem Ecclesiaete suscepisse plura? Prohibiius perslitit, excoroiuunicalusadhae-
eonligerat, cathedram contempsisti, alque ad remo- sit, totumquc eeclesiaslicaecensuraj vigorem, nuga-
tioris vitse custodiam te protinus .coniulisli. Quid, rtim pueriliura fabulas deputavit. Cui cerie hoe a.l
rogo, iste faccret, si (ormenla, quibus riostri cru. divinse.indigualionis indicium.conligit, ut pancs
ciantur episcopi, el ipse perferret? Si sculaiorum de nupiialibus mensis 4ji plateas ante canirni ora
el lanceatorum turmae posi equiianlis lerga conflue- pioiecti iniiiime tangerentur. Insttper, o divinaeani-
renl? Si eum taiiquam gentilis milkiaa ducem in pro- J inadversionis paveuda severilas! dum rigidus slal,
cinctu posituni armati undique manipuli constipa- dtiin praeceplis se sacerdotalibus non humiliat, qiii
reni? Et quem decuerat reverenkr incederei-curs . vigilare sibimei ad salttiem noluit, in cubiculo dor-
choro psalleniium, audire cogeietur hinc inde pej*- inientem repente de eoelestibus irruens fulguivex-
strepeniium liunitus armorum? Unde fit, ut raodo siinxil. Sic sic divini finoris experlus esl moriendo
poutificem non comiientur, ut dignum est, diverisi senienliam, qui vuineri stio dum viveret adhibere
clericorum ordines; sed castra potius, ei annaii contempserai medicinam. Iloc autem diximus, ui
lelis vibrantibus bellalorcs. Pensemus etiam quale quam • sanctac aucloriialis vir ille fueiil, qui episco--
lioc sit, quia hajc nonnulli et inviti peiforuut; et ta- pjluro-deseruil,jnonstrarennis.
men eos, quos tolerant, pfaediis ac facultalibus Ec- Sed lum isla proscquimur, illudctiam nobis con-
clesiae,velint nolint, charius emunt. Quotidie rcga- sequcnter occurrit, quod.et ipse nobis ntiper, veue-
les epulaj, quotidie apparatys, quotidie jiupliale cou- i abilis Iiildebrande, dixisii : -el quanqnam non
vi\ium,et unde refrigerare debucrant indigentes,. magnopere hujus \idealur esse ncgolii, qtiod versa-
rubenlium tabulafura recreanl geslaiores. Et cum iur in -manibus, tameii dum quonittdolibel hoc api-
cplscopus dispensator, etpromus debeat esse paupe- cibus tradimus, ne vorago funditus oblivionis ab-"
limr, ad eorum-mensam auiueulibus deliciis, alieni i sorbeat, quasi rem fiuctivagam paxilliilis alligamus.
riiclanl;-cum el ijli, quorttm est' tola subslantia, Utcnitn te retulisse memini, haec tibi, ut ejusdeirt
ptoetil exclusi, famis inopia conlabescanl. . verba ponamus, Novariensis Ecclesiajnarravit epi--
CAPUT-lil. scopus. Cum, inquii, in Tetttonicorum parlibus cui-
-. Contra ecclesiasiicipeculii dilgpidatores. dara episcopo conviator incederem, et imminente
Inter oiimia pofro hrec mala illud excedit, el dia- jamjam-refeclionis hora, ille quid mihi quasi de-
bolicam propemodum videiur ajquare nequitiam, centerapponeret non haberel, aestuare cosjiit et.
quiapraediis in militiam pr-ofligatis,omnique pos- .anxie quaerere unde mihi possel in iiinere positus,
scssioue lerraruin, insuper eliam et decimse,ac ple- - subvenire. Cumque hine indigeiilia siiingeret, illiiic
bes adduutur iu beneficium sseculaiibus. Qtiaepro charitas aninium dilataret, in arcio positus quil
feeio liberalilas inhonesta, et indigenlibtis adrniil prorsus ageret ignorabat; ctnn ecce repente grues',
uiide vivant; et diojcesanos etiam deterrct, ut deci- ut litteram invicem congrtteutes exprimunt, parili

(!o) Ca<I;t!t)uin
inlcilijit.
«7 S. PETRI DAMIANIOPP.TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. US
*
serie quasi diversa ulrinque sub uno duce caslra .A pil igitur pauperi vinum dari; sed jam quo magis
coinponunt, super verlicem-nobis lurraalim voii- spes bibendi omnino defecerat, eo sitis episcopi
lare coeperunt. Tunc episcopus in fervore fidei con- alrocius saeviebat. Mandavil ilaque.miuisiro, ut vi-
slanter ereclus, ait: Domine, jmecipe unam de grui- narium vas requireret; siforte aliquam consolationis
bus istis ad nos dejici, ut servus tuus de benedictio- slillam, vel perexiguamreperiret. Quidiutius abne-
nis tuse munere salisfacial charitali. Mira exaudi- - gans, nihilque se reservasse constanler affirnians,
tionis divinseceleiitas! vix verbum ore dejjroroilur, -tandem non spe erecttts.-sed imperio magis oppres-
prolinus 44© non Pan'i .corpOris grus lerra tenus stts, paruit; et vas, quod vacuura reliquerat, \ino
ante ora noslra demergitur; sicque fules, qtiseper plenum, niinirum admiralus, invenit.
dileclionem operabatnr, implelur. H;ectibi referenli Abbas quidam, ul mihirelalum est, suavis 447
continuo percunclattis, aio : Eratne spiritualis ille edulii concupiscentia -duclus, naupredam sibi prse-
episcojjQs?"Tu,ut neseio, quo pacto didiceras', carni cepit acquiri. Cuinque ministri dicerenl, boc genus
proprisevivefe.honiinem, respondisli, ut liqtiido pa- eo loci difflcile posse reperiri, exstilil qui diceref,
teat, non vitae rectitudinem, sed fidem cliariiati unam lahlum in venalibus Naupredam se vidissepro-
conjunctam hanc obtinuisse virlutem. positam, nullo paclo minus quam viginli nummo-
Addidisti etiam, quia bealo Leone (16) sedis.apo- B ruin Papiensium solidis coemendam. Jussit abbas
slolicaepraesule referente, cognoveras, asque carna- nnmerari pecuniam. Coquorum autem diligentia
lis et inconsideralaeconversationis episcopumexsti- perfunclus, et laute decoctus abbali piscis apponi-
lisse, qui tantam extra merilum graliara a Domino tur; sed anlequam tangerelur, ecce pauper -adj"a-
fnerat cousecutus, ut virtutes ae signa frequenter nuam hoc potissimum sibi dari quod abbaii esset
oslenderet; ullro etiam cuin roagnae aucloiitalis appositum anxie postiilabat. Mox, ut eral, integrum
imperio ex obsessis corporibus dsemoneseffugaiel. piscem, nihil haesilans vir Domini, mittit ad paupe-
Inter quaenimirum signa virtuturo,et illud aliquando rem. illico pauper, qui videbatur cum ipsa paro-
coniigit, ul eodem sanclae memoriae Leone praj- psidGplena pisce, in sublirae se exlulil; el librata
sente, daemoniacus aslitisset; cumque 'prnjfalus manu, velut" exenium porlahs, cojlum cunclis \i-
episcopus nequilire spiritum abire praeciperet, ille dentibus penetravit. Unde liquido comprobalur, quia'
aufem quibusdam verbis"pervicatis supejbiaeresul- quod indigentibus dalur ,• Deo iransmitlilur , et
taret, landem per jiomen Christi lerribibter adju- quod in sinu jiauperum occultamus, in coelo repo-
j-alus, renili ullra non poiuit. Cumque capul mi- niuiiis.
seri hominis huc illucque coneuteret,capiHos ia lllud etiam, quod nunc addimus, quariquam non
alium pavendo quodam horrore subrigerel, os quasi C sit roiraGulum, ab ajdiflcalione lamen, cui famula-
ad evoinendura quibusdam conatibus aperiret, pro- tur omne quod scribimus, non est alienum. Epi-
linus se objecit episcopus ; Nequaquam, inquit, per scopus quidam naupredam sibi parari praeceperat,
os egredieris, utniteris ; omnino frustrabilur quod qui paub' pqst duin inter ipsa missarum solemnia
moliris, per posteriora leexire praecipio rnam oris sacris allafibus devotus assislerel, ecce naupredae
tibi aditum non permilto. Per sordidos igitur mea- memoria illecebrosi gustuseum tentavit affectu. Ilte,
lus, immunde habilaior, egredere, et fcedaposl.le, ut erat insignis animi, lalia se pati posse in obluli-
utdignus e=, vesligia derelinque. Vix verba comjjle- bus occulti, et omnipotentis<inspectoris erubuit,
verat, et conlinuo nequissiraus spirilus ffuxuven- explelisque regressus officiis, febrelicum animae
tris ejectus est. piscem pauperi iradenduin esse mandavil. Sic pro-
CAPUT 1V._ fecto canicula voluplalis, quae sub mensa corporis,
Episcopt cujusdam misericordiamm pauperem mi- ulcunque potuissel vivere, ad sancta sanclorum im-
raculo Deus remuneralur. pudenter irrumpens^pceniieniiaefuste mactala, me-
Alius item episcopus, tit el ipse dixisli, oppido ruil interire.
siliens, vinum sibi afferri praecepit. Cumque pin- Pauperquidam palerfamilias unum duntaxatnum-
cerna loluin quod eral in vasculo funditus exhau- D nrom in loculo possidebat, quemad einendum ali-
sissel in poculum, el episcopo detulisset, ecce patt- quid, quod cum pane comederel, expendere geslie-
per importunis illud sibi dari precibus flagilabal,- bat. Cumque siccus et aridus a lautioribus alimen-
dicens, quia praj ariditate nimia nisi biheret, comf- tis, hoc diu negotium in mente versarel, interim
nus exspirarel. Ecoiura minisler asserebai, et nil se pauper adveiiit, misericordiam postulavit. Ille hre-
in vase residuum reliquisse,-Jjt in eo loco vinum rens animo, velul in quodam erat medilullio consti-
aliud . reperiri nullatenus posse. In his igitur forlis lulus. Nam si daret, carni metuebal. afflictae; si
episcopus angusliis deprehensus, et cum hinc vide- relineref, culpam incurrere formidabat denegatae
Iicet sitiln differre non possel, illinc auiem se bibere, misericordiae. Tandem vieit spiritus carnem, et
alio periclilanle, iropium judicarel, avertit se a se, evangelicam imitatus viduam, sub pauperis specie
fratrique laboranti in necessitate succurril. Praece- bono debilori Deo suam feneral quantitalem (Marc.

(16) Hujus nominis nono

 449 OPUSC. XX. — APOLOGETiC. OB DIMISSUMEPISCOPAT. 4S0
xn_ Luc. xxi). RediJ. domum, panis, qui solebal, •\ heretur ille, quod solum poteral, me ffagilal, In nie
apponitur. Pauper quidem mensa, sed bona spe claniosas voces ingeminai, ut vel ipse sibi promplus
dives erat conscientia. Damnum siquidem carnis adj"utoraccurrerem ; vel securim, quaeiri meis efat
compensabat lucro pietatis; cum ecce vir quidam "manibus, porrigete feslinareni. Ego autera infelix
ignotus, et quem antea nunquam viderat, feslinus et degener, ultricibus flamniis obnoxius, et ipse
el anxius ligatos linleo in roanu ejus viginti-dena- potius a serpentibus merito devorandus, vae mibi
riorum solidos posuil, dicensque sibi a Domino suo homicidae! contremui; et cum manibus esset agen-
missos, lanqnam qui • ab eo exspeclarelur, incun- dum, causa diclanle, non pedibus, fugam paravi;
clanter abscessit. Cumque hic altonitus vellet inqui- ideoque a sacerdolibus injiinclum mihi hoc exsilium
rere, ille disparuit. - "
patior, meque uf revera morlis illiusauclorem de-
CAPUT V. ffere compellor.
Damianus ob mlalis gravitalem episcopatus labores Quae nimiruum gemendae calamitalis historia
refugiL ila totum cor meum treniefacil et conculit,
Idcirco autem nomina hominum non appono, ut immensam cordis mei forniidineni, nec sty-
quoniam ordo peractae -rei facilius 448 hcesil lo tradere, nec valeam sermone proferre. Me>-
animo; nomina vero, curis aliis intervenienlibus, 13 ditor enira saepe, ecce homo, el beslia , duo
faleor, Iniercepit oblivio. Nec magnopere curamus pariter in spelunca. Non mediator inlervenit,
videri aucupes nominum, dummodo non cxcidal 11011ereptor accedit, ferinum sane cor pietas
series el ordo geslorum; quanquam el hseceadem 44@ nou emollit; 'prsesertimcum Tabidaevoracilati
gesta, quse scribimus, quia in transitu audire nos hoc eiiam superatldilttr, ut iilalse contumeliaegravis
conligit, ulrum inoffensam fidei lineam teneaut, nltio compensetur. Quaeso, quaerei bujustiincspe-
certum per omnia non habemus. Ne igilur sine 110- ciescrat, imo qusemensiniseri hoihinis esse poterat,
ininibus digesia narralio nares fastidiosis lectoribus cuin praeda factus esset hosti nescio misereri; cum
contrahal, a lalibus inlerim supersedeo. Et cerle evadendi spes nulla superesset, sed-polius cruentis
salubrius est, ut omissis "omnibus, ad me redeam, denlibus in escam tradilus, ferinam protinus inglu-
me defleam, me jugiter- meis oculis anfeponam. viem satiarel? flujus ergo forfnidolosicasus speciem
Ecce enim jain oculi caligant, et solito ampiius in jnea saepe mente depingo, moxque draconem
phlegmatis humores abundant. Rugae subeunt, et jllum totius crudelilalis auclorem , quomodo rapiat
denlium ruinam gingivae'minantur.Capul denique, ac devoret animas, pavida <considerationepertracto,
quod canis hactenus spargebattir, cigneo jam albore ilium ssepe versiculum repelens, quem Projiheta
Jiivescit; vox raueit, vinus" deflcil; et, heu pioh <3 cantabai : « iNequando , inquil, rapial ul leo ani-
dolor! sola"in me vitiorum radix ignorat periitus mam meam; dum non est qui rediraat, neque qui
seneclulem. Enimvero quolidie mortem prae oculis salvum faciat (Psal. vn). j-Tam brevis scriptura
tcneo, et jam tribunali tremendi judicis quodam*- quam longam iorroidandi jnateriamsanis-meniibus
mode prsesentalus assislo. Jam sub quadam meniis praebet?
imagiuatione perversi spiritus truci vullu, exlior- Pofro autem et ante annum in non ionginqua ab
renda specie me sub exlremo spiritu palpilaniem hac regione villa contigisse dicilur, quodquidam
lerribiliter impetunl, jam .saiicli angeli blandi, ac agiicolavix erumpente crepusculo, mature surrexit,
-nivui, quasi qui auxilientur, accedunt. enormls draconem magniludinis vidit, quem quia
Quiddamporro non longe antehac evenisse com- lignum pulavit, mox se supcr eum ad sedendum
peri, qtrod dum mihisaepe movet mentem, solet quasi in trabe composuit. Commola prolinus bestia
exaggerare formidineio. Quidam namquepojnitens - ctpui altollit, hominem cruenlo orepervadil, sicque
sub peregrino habilu in nostris partibus exsulabal: viventem sub momento rabida voracilaie degluliit,
qui perquisitus,' quae eum exsiliari culpa compelle- el ut corda noslra gravior adhttc formido concutiat,
rei: Cumconvicaneo meo, inquit, ad ligna caedenda atque admeluenda super nos divina judicia pervigil
pergebam , et ecce trabalis jnagnitudinis serpens I^ nbs sollicitudo compellat; plerumque videmus ho-
- duobus atlollens squamosa colla capiiibus,'-sinuosis nestioribus ac j'uste vivenlibus viris isla coniingere ,
flexibus obrepebal. Qtii nos ul eo^mbulantes aspe- cum econlra carnales et incompositi \ideantur ho-
xil, conlinuo scinlillans oculis, et lanquam linguis mines, ut stipra meminimus, eiiam virtutibus cor-
exacuens ora trisulcis, in nos impettim feeit.-Cui ruscare.
proiinus conviator meus librala securi, unum caput Nam, ut non diulius immorer, quidam ab Hiero-
abscidil, nioxque ferraraenlum ex ej"us manibus solymis rediens; hoc sibi suisque coniitibus conti-
cecidit. Prolinus serpens in furoris rabiem impla- 'gisse narravil; quia cum ilincris Iabore defessi, se-
cabiliter efferalus, in sublime se erigil, quod solum cus viam nocle quiescerent, repente lco terribilis
remanserat caput atlollit,_ aucloremque proprii dormientibus supervenil. Presbyier autem piae opi-
vulneris mordicus apprehcndit; quem mox ut in- nionis, et honestse vitse , qui eliam qualer j'ain a
vasit, sinuosis eum spiris implicuit et involvit, Dorainicaesepullurae visitatione redieral, sociis un-
to.iumque hominem suis viribus vindicans, in stib- , dique circumfusis medius quiescebat. Irruens igiiur
terranese specus lalebras asportavit. Sed dum tra- irnmanisbesiia, neminem ex his qui sibi piius occur-
 451 S. PETRI DAMHNI OPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. £.,-2
rerant, teligii; sed cseteros supersiliens, el tanquatn ,»_essc, in morte vivere, in ignibus habitare, IJIud
proj'eclalignaco!itemnens,solumpresbyierumsignan- etiam, quomodo ad cruciandos impios hoc praj caj-
ter ajjpeiiit, prsecipitanler invasii, cajlerisque leoni- teris electum sil elementum , ut cum favilla dissi-
bus, qui non procul aberant, praedam snam cruenlus licns, in quolibet membro , vel ad momeiiium lole-
venatorexposnil.QueniclaniiIantem,eisociisaudien- rari non possil, ullrices flarnjiiaemiseros bomines
libus horribililer mugienlem, subito devoraverunl; hinc egredienses absorbeant, etjnflnite patensvorax
el e vesl.igio conviatores ejus usque ad lurrim, in gehenna .concludal. Ex quibus nimiruni jilura sup-
qtiam treniefacli conscenderant, sunt secuti. Quod peditat aroinus eloqui, nisi me prohiberet epislolare
uliqtie inflrmis mentibus salis videlur esse lerribile, compendium diulius immofari. .Ex qua tamen occa-
jut merentes praemiavirga coerceal, el super eos sioue quiddam nunc redit in meutem , quod non
qui digni sunt "-gralia coeleslis invigilel disciplina. piget breviler adnotare. '
CAPUT VI. Duo viri de primoribus Faventinse civitatis ex
Quod servus Dei civilalem conflagrandamprmdicat, boe saeculoante non parvum lempus egrcssi, cuidam
sibi ipsi vero non consulit. diaconosimul apparuere per visuin, qui nimirum
.Illud etiam non dissiroili dignuro videtur -esse " ferreis casulis in more sacerdotum lalolenus ad
formidine, quod religioso qttodaro Pisanae dioscesis • ima defluentibus videhanlur induii. Percunclaius
abbaie referenle , cognovi (Vide scholia ad calcem autem diaconus, utrumne , inquil, vos, qui in illa
opusculi). Aiebal plane quia proxiroa. hac selaie viia eslis, jugiter Dominum benedicilis? Responde-
transacla contigii, 450 ul esset ,m quadam Tettto- runl : Nos, qui apud inferos ajierno igne cruciainur,
nicorum urbe servus Dei sanclse conversationis, et nunquam benedicimus Dominum. Plane, quod solii-
bonaefamae,qui juxla monasterium in cellula mora- citudinis mese pondus accumulat, et fraier ille, cu-
balur. Huic sane reyelatum est, quia nisi populus jus-anle meminimus , ut conj'icipotesl, tunc 4g][
per poJiiiienliam quantocius se a sua pravitate com- stabat , cum revelalionis praesagiuin meitiii; lunc
jjesceret, infra .triginla dies tola eorum civilas in- i.n aliqua fqrie eulpa jacebai , cum discrimen in-
ccndio stibjaccret. Qui nimirum visionis suaj roysle- currit. In lubrico siquidem positi, repente prolabi-
lium non solum episcopo civilaiis innofuit, sed et mur; et nunc mundi sub momenlo temporis inqui-
per umnem populuin sine mora dhulgare curavii. .namur.
illi auiem in pravitalis suae malilia perdtiranlcs, Unde et illud ntmc ad memoriam redit, quotl in
viiTim Dei arbllrali stinl delirare , et inicnlalas Dei Benevenlana oiimurbe conslitulum audire me con-
roinas ornnino paryipcndentes, dedignali sunt sua _ tigit. Princeps denique ejusdem civitaiis preshyte-
facta «jrrigere. Porro vir Dei preliosiora quaeque rum habebat sanclae conversalionis virum , et in
inonasterii jubet in recessus abdiios convehl, ubi divinis officiis, ac praecipueinsolemnitate missarum
possenl ab ignibus illibata servari. indesinenter assiduum. Qui dum quolidie sacris
Quid verbis immoror? Tandem lugubris ille dies mysteriis reverenler. insisleret, angeltts Donilniesr
advcnit, et a seplem urbis regionibus ullor ignis consuetudine veniebal-, et videnle piincipe, sacra-
exoritur. Et ecce monachi ad servi Dei cellttlam menlum Doroinici corporis ex offerentis manibus
anxie pronmnt, euraque imminenle periculo , non assumebal. Sed, o ruinalis ,\ii:c. hujiis lubrica et
segniter exire deposcunl. Ille autein recusal omnino, incerta contiilio! nam qui angelicis friiebatur nmn -
divijioquejudiciocunctacommiltens, quid Deo de se dis obsequiis, in foedajluxuriae voragineni repente
placeat immottis exspectal. Ignis ergo globis in prolapsus est. -Quid plura? Peragendi sacri mysierii
aslra furenlibus , cuncia.o.ccupal, ctincta pervadit lempus adveuit ,jjresbyter consuetudine foris exi-
et non modo caelera quaequesuccendit, sed el mo- gente compellitur; sed graviter inius , conscientia
nasterium, lieu ! lasdetdicere, ipsumque servum Dei remordente,-lorquelur; ornatur, accedit, trepidai,
.eum toia sua ccllula conflagravit. Quod profecto Dei palpilat, lanien offerre praesurail.Ecce angelus, ut
jiidlcium non tam disculiendum esl quam limenduro. Q assuetus fuerat, venit, et inspectante principe,
Qtiis enim hurnanae mentis inluiius divinorum judi- spongiam infeciam aqua super caput illius expressii,
ciorttm penetrare valcl ajjyssum, cum sit utiqtte totumque corpus ejus tergendo purgavit. Exjdeiis
lerribilisinconsiliissuperfllioshominum^fPsfl/.LXv.) atitem roysleriis. eamdein spongiauirtirsus expressil,
Quis enim credere ppmisset, ut is, qui per revela- omnesque sordes, atque squalores quos ex corpore
tionem meruit agnoscere.perilurse urbis excidium , illius-ante eontraxeral, membris ejus_omnibus ile-
semeiiijsum ignoraret flaiuiiiis simul alrocibus ex- ,riim superfudil. Hoc visoprinceps admiraius obstu-
urendum? Hsccigilur el his similia cum menle con- puit, presbylerumque semolis omnibus secrele con-
siderb, cum subtili meditatione pertraclo, dum quitl venii. Inquisitus ilaque presbyter, si noviter alitjiiid
niihi adhuc immineat , nescio; tremefactis cerle criminis admisisset, pilnio, quidem quasi perhor-
lolis *visceribus obstupesco; rooxque ad lacrymas rcscens facinus, abnegat; deinde male sibi conscius,
redeo, el si ffelus aliquando prae cordis durilia non acprincipis aucloritaie compulsus,tandero cornii-.sc
erumpit , mens taraen ipsa moerore gravras conla- se nocle praelerita in quamdam ejusdem principis
bescit. Perpendo ssepequale sit insaliabilibus sub- cubiculariam confilelur.
jacere draconibus , iniinicis" infoetlerabilibus ir.ler- In eadem rursus urbe vidi monaclmm cui norncn
4*5- OPUSC. XX. — APOLOGETIC.OB DIMISSUMEPISCOPAT- Ki
erat Madelmus , qni nimirura juxta raonastcrium i?_nitm, omnesqtie verborum inanium pestes insolenur
degens in cellula, inclusus, sive snlilarius dicebalur. erumpunt, quae nos, non jam sacefdotes, sed potius
Hic mihi relulit, quia in sacrosancto paschali Sab- oratores , ac rheiores , sive , quod inhonestum est,
balo, Resurrectionem praecedente Dominicam , in scurras oslendunl. Mox enim, ut verba consenmus,
Ecclesia, quam freqiienlare consueveral,' quaiuor- paulatim quxdam lenocinia confabulationis alternai
'iecim jilus rainus lampades adornavit, et aqua sup- subrepunt, quae omnem animi jigorem indecenler
posita praeier unam , omnibus oleum superfudii. emoliiani, et severitaiis robur in excussum risum,
Curnque caeleris salisfaclum essel," sed deficiente et lurpia joca dissolvant. Hinc est. quod roens extfa
oleo, una remaneret; petivit -ab abbale, sed impe- "se sparsa confundittir, acies cordis obltiudiiur, lux
trare non poluit. Tantlem in fidenon liaesitans, aqua divini amoris exslinguiltir, terrqr in alios, et reve-
lampadem implevit, himen adhibuil, quae profeeto. rentia sacei_dolaIisamiililur;' et quod periculositis
jjcr totam noclem cum caHerisnihiloininus radiavil; est, recte vivendi liuea, quaj aliis ad exemplum pro-
ct cuiii natuialesil aquaj ut iguera semperexstin- ponemla fueral,non lenelur.
guat, illa fovebat. Tuiic abbas advoeatus in testi- Quod si nos, vel ptidore, vel mctu in haecdeclinare
nionium , signuin virlutis admiraius expavil, sese- tonlemnimns, raox inhumani, rigfdiel quosllyrcanaj
que oleum non dedissc coufusus erubuit. Porro et 1B genuerinlligressaxei judicamur (PLIN.lib. VIII,C. 2).
alias quasdam raoiiachus ille dicebaiur osiendisse Reprimo calamum. Nam , ut lurpiores atlexanlur
viriutes. Sed vaeIlli3 clausis o.culissecurus ittcedit, inepliae , pudore suffundor, \idclicel venaius, aucu-
el versuli hoslis laqueos non«llendil. Nam poslroo- pium, alearum insuper furlae, vcl scacchorum, qi;ae
dum hic in luxuriaj voraginem corruit, el qui ea- nimirura de toto quidein Srtcerdoleexhibent miinuni;
-lcnus magnaerevercniiae principi, ac civibus fuerat sed praecipue oculos , manus, et linguaro, quasi ini-
lutbittis, pubiice viigis ca*sus, cl sttb inhonesto ludi- mum veruiri siniul efficiunt, sicque condilos , ei
brio lurpilcr jisserilur decalvaius. qui stiavius sapiant, cibos daeinonummensis ajipo-
4§2 CAPUT Vll. nuiil. 453 Hic plane, si quid mihi de \ener.,biii
Quod res sil maxitne ardua aliis prmesse. Florentinae scdis cpiscopo contigerii, recolo, alicnum
Hajc idcirco dixeriin , ut liqnido paleal, qttia in esse ab aedlficationenon credo.
Iioc vilaemorlalis ilinere grailienlibus mullae suppo- Dum aliquando sibi essem comesitineris, vcsper-
nuntur insidiae , divcrsa occulitts hostis scamiala linum tandem subeiintes hospitium, ego roe in pre-
'
contegii, raulta viscatia slruil. plnrcs laqueos alque sbyteri cellam semovi; is autein in spatiosa domo
lendiculas nosiris quolidie gressibus anteponil. Di- cuin commeantimn lurba resedit. llane aufeni fa-
cant ergo mihi, qui volurii episcopare, plebibus te 'C cto, a meo mihi Agasone siguificaium esl, qiiod
regendis expone.-Sed qui meipsum nequco inter prsediclus episcopus ludo praefuerit scaceborum.
lot gladios ac tela protegere; quo paclo" et alios Quod profecto verbum, veltit sagida, cor mctini
possum ex captiosis latenlium insidiarutn laqueis aculissime pupugit, et indignationis vulnus inflixii.
expedire? Deponenda esl ergo sarcina, quam baju- Hora autem, qtna mihi videbalur elecia, conveni
l.ire non possum : meliusque est pondus abjicere, honiinem, et acriler invehor. Hoc igitur iuitiiiiii
quaro cura detrimenlo Domirii, cuj*tissum servus , sermonis arripiens, aio : Librala manu virgas exero,
fractis cervicibus .inierire. Sufficiat nunc ad lcsli- plagas inligere quaero si sit qui terga subjiciat. Et
monitim hoc solum beati Hieronymi, quod, necdum ille, inferatur, inqui:, culpa, non recusabiiur poeni-
horS irausacla , jsub oculis habuisse me roernini. tenlia. Reciene, inquam, ttiique erat officii,yespere
Dura eniin de otioso Ecclesise paslore iractaret, ad- in scacchorum vanilate collutlere, et manuiu Do-
jecil : t IHico, inquil, indignarilis Domini respon- minici corporis oblalricein, iinguam inter Dcum el
sione ferietur : Servc iicquam , quare non dedisli populuro iiiediairiccm, sacrilegl ludibrii contami-
pecuniara ad mensam , ul ego veniens cum usuris natione faidare ? Prajserlini cum canonica decernat
xiiique exegissein, illam ? i (Luc. xix.) Qtiod idem auctoritas.utaleatoresepiscopi deponantiir. Etqtiid
doctor protintis exponens, ait, id est, deposuisses prodest ei, quem efficaciter aucloritas damnat, etiam
ad altare quod ferre non poleras. Dum enim tu si jtidicium extrinsecus non accedat. llle autem cx
ignavus ncgolialor denarium tenes , alterius locum, diversitate iiominum, defensionissibi faciens seu-
qui.pecuniam duplicare polerat, occupasti. Hoc ego lum, ait: aiiud scacchum esse, aliud aleam. Aleas
sancii viri consiliura , faleor, libenter arripui; et crgo auctoriias illa prohiJmit, scacchos vero la-
o:ius, cui siiccurabere compellebar, abjeci. Imo pe- cendo concessit. Adquod ego : Scacchum, inquam,
cuniam , quam duplicare non poteram , negoiialor Scriptura uon ponit; sed ulriusque ludi gcnus aleae
ignavus ad allare- deposuh iiominc comprehendit.
Fuil, fuil olim, sed jam elapsum est lempus, ut. Quapropier dum alea prohibeUir, ct nominalim
modesliajpudof, lnortificationis insigne, digna se\e- de scaccho nihil dicitur, constat procul dubio uirum-
jiias, el sacerdolalis genii valeal censura servari. que genus uno voeabulo conipreiiensutn, uuitis sen-
Nam ttlme solum digne coarguam, videtis ipsi quia lentiae auctorita e damnatutu. Tunc ille, ut milis
proiintts, ut advos venio;~cece salcs, ecce faceiiae, est animi, perspicacis ingcuii, ro.dtliiisraiionibus hu-
lepores, urbariiUUes,dicacilates, volumina quseslio- militer acquievil, culpam nullaicnus itcrandam certa
 •5S5 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. - OPUSCULA VARIA: 4L6
. polhcilatione conslituit. injuugi sibi pojniieniiam t\ Ecce, dileetissimi, dum ubetioris vobis
alloquii
postulayil. Cui mo*s praeecpi_ul ter psalterium me- verha protraxi, epistolaris regulam breyilatis of-
ditando pereurreret, ac duodecim pauperura pedes fendL Si quis igilur me laciniosse velit
pi*olixitalis
sub lotidem numisrtratum erogalione eorumque rc- arguere, arguat polius impalientein.silentii chari-
crealione lavaret. Hac scilicet ralione perspecla, ut , talem : nec ignoi*el,quia iflic est succincta
prolixi-
quoniam haec culpa Qum manibus potlssimum, et tas, ubi sic styli currenlis scriplor exiejidit arlicu-
sermone committilur, lavando pauperum pedes, suas lum, ut lamen totum pleni pecloris non
explicet
a
potius -culpae conlagio manus ablueret: et impri- votum. Slephanum- quoque, quem inter primos in
mens alienis.vestigiis ora, pacem sibi cum Doroino, mente geslamus, amicos, in
epislolae calce-subne-
quem per flendos j'ocos offenderat, rcformaret. Hoc climus, ulque memoris non sit Immemor obseera-
aulem diximus, 454 ut quam inhonestum, quam mus. Ille miserum Petrum de manibus eruat llilde-
absurdum , quara denique foedum sit hoc in sa- brandi, ad cujtfs
. cerdole ludibrium , ex alterius emendatione no- cer Herodis. imperiurii magho Petro patuit car-
scalur. >
SCHOLIA '
Praeterea, dileclissimi, ut ad id redeam pro quo
scribere isla proposui,, nolite mihi de eajtero esse. I:.' piud eliam non dissimili dignutn videtur esse for-
midine quod religioso quodam Pisanm di&cesisab~
molesii, ut quietis porlum,_in quem a Chrislo per bale, etc. Id quod hoc loco sanclus cardinalis nar-
vos gubernanle relapsus sum, tleseram, el spuman- ral de quodain Dei servo incluso, qui ei praeviderat
tes procellarum cumulos, coiifragola~volumina,Scyi- incendiuro, quo in cella sua exusius est, hoc ipsum
iaeamvoraginem denuosulcareconlendam (17).Quam- mihi videtur quod Marianus Scotus hisce verbis
vis enim ego niistjr, et ille sil sanctus ; quia laraen expressit (Chron. 1. ni, aelal. vi, sub ann. 1058) :
t Podelbruna civitas cum duobus monasleriis feria
par mihi quodammodo cum Samuele sit causa (Reg. sexta antePalmas igne consumuulur. » In mona-
vin, 16), non dispar promatur super utrttmque slerio aulem erafPalernus noraine, monachus Sco-
tiis, rauliisque annis iiiclusus, qui etiam combu-
sentenlia. llle siquidem principalus deseruit digni- stionem prsenunliaba.l, in sua cella ambiens mar- -
tatem, David lauien unxit in prineipem. Nos eliam tyrium, combustus esi, Feria secunda post octavas
ad ejus exemplum, apostolicse sedis, auctore -Deo, Pa.sehae.esiens deColonia, causa oralionis eurodem
•k-'uia visiiavi, ob bona quse narraiiiur de ejus se-
cupimus ponlificem ordiriare, ac a
prolinus pi'oprii pujcro.
poniificalus arce recedere. Sii namcn Domini benedicium
(17) Attudit ad munus cardin. <jp.Ost.

455- 458
OPUSGULUll;ViCESIMUM PRIMDM.

DE FDGA BIGNITATOM ECCLESIASTICARUM.

ARGUMENTIJM.—Monachum quemdam, quod abbatis se dignitate «odicasset, ut prudenfem vehementer

commendal : gravissimasqne molestias, curas, solltcitudines, iiegotiortttn moles, et pericula, quibus
eorum qui roonasleriis pracsunt, vila refeiia esl, sic ei anteoculos ponil, ut Imjusmodi djgniutes non
modo non appeiendas, sed etiam quam maxiine fugiendas esse, apertissime et verissime concludat.
Superesse lamen eidem monacbo non minnris negotii provinciam scribil, ut lenialiones sibi a dcemone
infligendas (qui, ut eum in pulcherrimi facti pojnitenliain adducat, omitia conalurus essel) propulsare
possei. et superare. Proinde illum monet, ut forliier se accingat _ad hoslis impetus excipiendos, ne si
contra fecerit in ambitioriis fluclus rursus reiabi nece^se sit.

Domno R. religiosissimo abbati, PETRUSpeccator iC baris, nedomus Deibona diriperent ; isios autem,
monachus debilae servitutis obsequiura. ne domesticse seditionis adversum te machinas con-
Charissime Paler, dignas auclori bonorum.Deo cinnarenl. Etdum nnum caput tot dominis subditur,
gralias refero, qui le per suum spirilum docuit infelix •anima multiplici quodammodo calena con-
pertculoso hoc tempore aridam virgam vanse prae- slringilur ne Crealoris sui vestigia prosequaiur.
lalionis abj"icere, et ad privalam animse tuse cttslo- Dic, Pater, dic, iuquam, videlicet ui expertus •-
diam expeditis gressibus feslinare. Nunc veremcus quis potest hoc ferreo saeculomonasterium sine sui
abbas esse coepisti, cum praeesse aliis desiisti. Ecce capilis pcrieulo regere ? imo quis potest cum ah-
de j'ugomultigenaj servituiis ereplus, ingenuaj Iiber- baie, simul et monachum possidere ? Mox enim, -
tati es per Dei misericordiamYesliluius. Servum ut quis abbas fieri incipit, roonachus esse desislil.
enim te ssecularium, servum le esse necesse fuerat et qnicunque abbalizandi culmen efflagital, nihil
etiam monachorum. Illorum siquidem, ne mona- esl aliud, nisi quod monachum velut imporlabile
slerium Isederent; istorum vero, nelibi corispiratae pondus quaerit abjiccre, et. sie aposlata -videatur,
faclionis scandalum generarent. Illos netupe \ere- sub fucato se vult colore regiminis palliare. Vide-
 -
ii'7 OPUSl\ XXI. — DE FUGA DIGNITATUMECCLES. 4SS
Chrisli niiliiiamexsecraturullenUSJjajtilare? el tlunt
licet ul possil Jate.re peccjium, prajlalionis qtise- .(V.
rilur argumenlum ; et viliosa ctilis pastoralis of- jtigum Chrisii, tjt:od ulitpie stiave esl (Jlalih. xi),
ficii superducilur, ut perveisae mentis plaga cum tenera cervice porlare delrectal, ad refectiouis cjus
yijosj puris feto.ribus occulletur. Quibiis ninilrum convivium non aspirai. QuaeHimiriimrefeclio his
ipie congruil iUud evangelicum : t ¥ae vobis, iji- ab ipso Verilatis ore proiniltiiur, qui sub cjus levi
qttit, quia similcs estis sepulcris dealbatis, qnae fo- onere non lassa.nlur : « Venile, inquii, ad me, qui
ris quidein- apparent hojninibus spociosa ; inlns Iaboralis, cl onerati estis, el ego yos rcliciani.
autem plena sunt ossibus moriuorum, ef oinni spur- (Ibid.). t
citia (Mattli.xxm), > Caelerum qui anlc niissioncm miiiiare vult solvcre
CAPUT PRIMUM^ cingulum, ad supernse patriaj non merelur atlingtra
Qaod animamm reclonim misera sil condilio. municipaium; el cuj giavis £st pugna, n.inquam illi
Praecipilurroonacho ut morialur muiulo, seJ qua vicloriaepofeiit provenire corona. I!lepia'cip'.!e,qtii
ralione Jioc abbas adimplel, qui lol curarum tu- ut laborem militise fugial, ad cjtisdem militiaeiiuca-
jiiultjbus premiiur, lol iiegolioium"sajeularjuni per- tura inhianter anhelat; dunique dux belli esse hu-«
plexionibusinnodaiiir ? Qui diem. loquendo, et di- Uianis opulis ceiiiitur, iu conspectu occulti arbiiri
versa tractando coiiiinuai, nocleiu consiliando di- B roalefidus tj*ansfugajudicatur, Fugil eiijm qi.i, ut
niidiat? Qui cum aliis complere non ctiral, alque revera ptignandi valeat vitare peiiculuin, simulat sa
ad exjilendtnn priinse synaxis offieiuni, solis ortunj aniesignani yice specietenus pojiare yexillum : et
seroperanticipal: et cttm eonvenlus fratrum silen- qui inter calervas roilituni jion polei'at ire, vel ulii»
iium commuiiiter solvil; ille inler eos nuuquam sa- jnus prineipandi desiderio j'ani jn jiraecedenlicornu
livam virginem portai ? Ncc ad proferendura jam cernilur.primipilus. Jnfelix non illud ad memoriani
cojlestem.sermonem idonea suppetii lingua, quae revoeans, quod per os R.-Renedicti Spiritus sanctua
prius est lam prol^xis lerrenaj locutionis ambagibus lerribiliter clamat (B>Bi:sED.Rcg., c 2) : « Qui
dissolula. suscipil animas regendas, prseparel se ad lationciij
Porro cura inonachusjubeatiir jn hoc mundo nihil redtleiidaro. J Et iterura : « Sciaf, inquit, abbas de
.appelere, nil prorsus ambire; quid de inonacho ille omjiibtisjudiciis suis aequissiroojudici Deo se ralio-
abbas habel, quem vid.eniusvelut oeinseis erucfaii- neihredditururo. » Qitieiiamalibi;» SciatabbascuhjX'
iein flainrois, avariliae facibus, 457 inardesccre, pastoris incumbej'e, quidguid mititis utiliiatis iu
prajdiorum coufmia tlilatare, pecunias hinc indecuui ovihus paterfamilias poteiit invenire". Qui enim ju»
jtania aviditaie colligere, ad aliena conquirenda lotis dex fieri vull aiiiuiarum, nescitquain diirum, quani
flesideriis anhelare? Cui quidquid est, nihil est, nisi C disirjclnm cogatur.exspeciare 45® judicium. » Ut
fit hoc siudueril inveni.requod deest, Cui monaste- enjm Scriplura dicit : « Durissiniuriijudicium his
rium fil hospitium,3equinumyjjro dorsum quotidla- uui praesunt, fiei (Sap. vi). *
jitim eslhabilaculum; cljirothecse,jjalcaria, scutica, CAPUT II.
pidrisiguhe. et sj quaj alia equitandi sujil utensilia,- Quod prmsidendi ars facilediscilur, sed difficile
nunquainolioso situneglecta mai£escunl,cmii sacer- implelur.
ilolalia ornamenla, quibus sacris aliaribusdeservilur, Unntji auteni jn istis novcllis abbatibus vidco,
saepea tlneis.comesta reperiaiiiur. Quaj enim _fora, quod vehemcnler admiror. Qui enim per deceni
quseiribuiialiainvepijipossuiil abbalibusvacua? tjna; aiiuos, vel eo amplius sub alterius regimine consii^
jcuria, quaecubilia principum fej*ratisabbatum yirgis julus, nunqiiani ad hanc potnit pcrvenire scienliam,
i;on aspiciunlur eifoaSa? Aulicum limen jugiler aU uiperfecte monachus videielur : nunc ipso die, qno
batuni vesiigiis leriiiij', et eorum querelaeveljuigia iu praclatione constituitur; ila praesidenlis indn.it
juiponuue regura auribus ingerujilur. Non cos effu- spetifiin, ila dominanliscxprimil majeslatem, jitiioij
giiiiit castra bcllantium, sed sub sequeslcaepacis - jmper electum „ sed nafum dicas abbaiem. Fil re-
spccic, inter ipsos galeatorum cuneos discerpi, et pcnte severus in vultu, imperiosus in voce, ad cor-
coinpiimi saepe.videas cucullatos. Qui vuji nosse ^ ripientltim acer, ad judicandum prompius. Ipsc si
quid acltim sit apud fofetjse ncgotium, non prajloria oifcnderil, j'am omnino-salisfactionis ignarus, dedi-
"Judicuin, sed diversoria potius perquiral abbatuni; gnalur accumbere, ijisi in oclogona selia, iia pr.cpa*
quidquid in saeculoagitur, ab eis ytitit a magislris rjiia, ac si senaiorja curulis in curia. Pro suaevoliin*
jiegoljorum saecufarinm-requiratur. SeJ .cum Domi- iaiis arbiirio haec praecipjl fieri , iila conleslatoritj
jitis dical: s Cavele.,inqtiil, ne gravenlur corda ve- interdicit, ligat, solvit, admovel, removet: el in his
stra in crapula, ei ebrjetale, et curis htijus sajculi Oinnibusnequaquamanobisjtinioribus [f. senioribus]
(Luc. \\i). t Et ilerura : « Nemo polesl duuhtis.do- consilium quaerit; sed sibi ipsi sufficiens, vehit pr. T
minis servire (Malth. vi; Lnc. xvr). > Aposlolus prise veiuslatis jura disponit. Devotis quidem , ei
eliara concorditer clarnal: « Neino niiliians Deo, snbiiiiis pollicekir gratiam , repugnanlibus auieui
jmplicat se ssecularibus negotiis, ul ei placeat cui phalarlca spirai animadversione vindictam; ul po-
seprobavit (I Tim. n). > Quisquis tot lerrcnis aclio- litis videalur Jn praefecloriis fascibus agere, quai.i,
nibus jilenum raonasterii regiinen ultroneus appelit, ecclesiasticaehumilitatis officio deservire. Nauseanj,
quid aliud credilur agere, nibi quoJ
" veViijam l.assus faticcs pjus communia tiobiscum alirneiila perci;:erof
P^TROX. 'CXLV, , *' -43
459 S. PETRI -BAMIANIOPP. TOMUS SEl] PARS III. — OPUSCULAVARIA m
si.ecesse est coquis plura alque diversa uni cuidam \ Unuin est, qtiod superabbale suoTiionachimagui-
ver.tri cdulia praeparare. Nain grossus cibus, qui ex pendunt, el sumniis praeconiorum laudibus effcrunt
communi fratrum lebete depromitur, indignum ps- videlicel, si apud polenles saeculivaleat; sinocendi»
tuitse leneri, et delicatissirai lioininis juJicalur. et adjmandi liberam facultatem habeat; si loqui in
Nnper egressus doimiioriuin, qniescere non potest, tuiba, ei proprias causasagere non erubescat. Hinc
nisi secrelum habeat, et singulare cubiculum. Licet est quod hoc noslro lempore monaehi nemlnem sibi
jttveiiculus, licct validus corpore, nescit incedere, si praeesse voiunl, nisi el validi corperis statura pro-
derit baculus, quo se debeat sustcnlare. cerum, et claris proavorutn tltulis insignilum. Stl
In his ilaque, el aliis pluiibus quse persequi lon- licet sanclus, sit omnium virlulura nitore conspi-
gum esf, ita subito magister efficiiur, ul in loia prae- cuus; iliis tanien naturse rauneribus carc.s, si An-
si.iendi regula, velul auliquus quidam Paler, nihil tonius deducalur. consona oninium voce indignus
offendere videaiur. 'Quam docte, qtiam imperiose electione deccrnitur» Adde eliam, quia nulium sibi
novit cuncta, veliit quadam raajestalis auctoritale rcclorem dari, nisi de prnpriae corigregaiionis nii-
prseciperc, qui diulissime subditus nunquam sapuit mero paliuntur; alias, eliam si prodigiorura yiituli-
stiis praecepforibus obedire. Praesidendi siquidem bus eniiescat, illis oiisistenlibus,ad capess-endajprae-
arlein docibilem dixerim, qme lam facile discitur; R laiionis officiumnon aspiral. Meluunl eidm, ne aKos
ul quilibel etiain ad -alia vecors, hanc mox ul ince- sibi aliqttando praeferat; pavescunt, ne deconsuetu-
peril, magisler-in ea perilissimus approbewr : et, dine, in qua jam inveterati sunt, iste aliquid emen-
ut arciius leneatur, non solura sui notitiam quanto- darepraesumat; ne, quod absit, moriificalionem do-
citis praestat, sed eliam obediendi arlem, quae a se ceat, ne vana superslilione eos jojmiare eompellal,
tiiversa esi, ex altimni sui memoria prorsus oblit- ne extremilatem dillgat, ne nova prcecipiat; ne eos,
leral. Qtiaroplurima itaque monasleriorum rectori- quod cunclis iniolerabiiius est., a propria" fortassis
bus immiiient, per quse vel lenocinante ipsa immu- voluntate compescal. Sic sic videlicet-maluni de sul
nilalis iicenlia, sponte corruunl : vel mundanae quenipiam suini gregis cuslodia dignum, quam e'x-
perlurbationis necessitate coacii, etiam nolentes of- trinseeus v-enientemin -omni religrosrevitaa et sau-
fendunt. ctitaiis consuinroaiioneperfeclum. llle, ille nimirum
Sed esto, ut eos nulla saeculariummoleslia feriat, nunc abbas extollitur, ille dignus perceiili honoris
ornnis tuidique mundani ffuctus procella quiescat, infula jiidicatur, qui novit -agroruro fundos exten-
qtiis valeat intestinaj sedilionis mala perferre , el dere, lufrita domoruui culmina fahricare, copiam
sola monachorum taedia sustinere? Quis lol et lam ierrenae.facullatis acquirere, sibl comraissis non latu
variis voluiitalibus satisfaciai?-Quis semeiipsum jier C necessaria quam et superflua minlstrare. Porro si
lani diversa formarura 4-59 monstra compouat? curando talia, aiiimarum cura pdslponilur : dicilur,
Decernunl siquidem stium praeposilum debere spiri- quia intcr praecipua muliabona, levis quaelibetculpa
tii.tlitcr vivere, cogunl lamen per totuin diem cau- jiiisericorditeT indulgetur. Omnes «iqiiidem possunt
sarum sajculariura negotiis insudare; jie videlicel animae'suae 4S0 utiliiati consulere : non omnibus
ccclesiaslica bona depereant, nc, domuin Dei, qtiod daluro est, tam ardua, tam .necessaria providere.
absit, ab incolumitalis suae slalu declinare contin- Facile locus tribuilur venise, ubi hoc iuluilu minora
gat: et tolerahilius Icruul, 'si per abbalis absenliam negligimus, ut ad majora 'Studiosius accingamur.
cuncla regularis inslllulionis discijilina dilabatur, Quod si abbas ab exterioribus temperans, spiritua-
(juam ut ecclesiasticae ulilitatis coiiimdduin dispen- libus se studiis mancipaverit, gemilur, suspiralvir et-
dia'palialur. Si delinquenlium vitia dislriclae anim- unusquisque ex' domcslicse facultatis jaclura con-
adversionis judicio corrigit , impius; si cirea eos queritur. Ecce, inqtiiunt, domus sancla deslruitur,
rejnissius agit. zeio Dei creditur alienus; si silenlii possessio nostra •minuitur, et per «nius incuriam
se aliquando censura conslringit, dicitur, quia-cura tot virorum coinmoda ad nihilum redigunlur. -Fiat
paslor c-bmufescil, gregein lupus 'iuvadit. Paulo Iir raliocinitim, ponamus calculum, postquara ille super
berius loquar. Qua fronte aliis silere praecipiat, cu- nos infausto auspicio jus indignsepotestatis accejiii;
jus garrula lingua conliiiua verbosilale declamat? quot, et qualia ornaraenta Ecclesise superaddidii ?
Cum jejunal, laudis Iiumanae favorem caplare dici- Qtiol prxdiortim mansos acquisivit? Ubi denique
lur, cum comedit, suo pater, alieno venlri esse \i- possessionis nostrae lerminos ampliavit? Plane si
irictts perhibelur. Lauliori vesle conteclus, Tanam res diligenler inquirilur, locus hic suo tempore non
gloriam quaerere; exlremilate et vililale contenltis, modo non auctus, sed iu multis potius-cerniiur im-
ferltfr inonaslerium deturpare. Prsedicalionis senr.o roinulus. His ilaque et htfjusmodi calamilatum sti-
si in longum protrahiiur, conspuitur, faslidilur : ei muiis abb2tes saepeperculsi, et subjectorttm mali-
magis somnura dicilur provocare, quam aedificalioiii tia conlurbati, uec' quietam prcevalent ; vilam'
posse congruere. Si auiem loculio brevis fiat; quod agei*e,nec lucraiidis aniraabus, proul eorum dictat
in suo, inquiunt, non sluduit vase recondere, non Oificium, desudare. Sed duin nos lalia quortimdain
valet aliis propinare; el fons, qui iu occulti mealus abbalum , sive monachorum pravitallbus lognimur,
sui venis arescit, uberes rivos per fistulas, non ei- nemo nos siraul cum eis eiiam religiosos alque bo-
fiiudii. nes,los carpere suspiceiur. Quippe quorum vesij"ia
 ifil OPUSC. XXI. — DE FUGA DTGNITATUMECCLES. <62
hiiroilitcr oscul.ratcs amplectimur, et in eis Chri- A t lus otficium, lanlis tenlalionuin fluctibus ajsluani-s
tiMiiuproul digitum esl, atloramus. lllos etiaro ipsos ut violentissima pugna se capere in eorum corde vix
"nequaquam livido dclracUonis denle corrodimus, possit. Proponunt namque sibi maligni spirilus qua-
sed eorum polius fraterna coropasSione pleclendis lia et quam mulliplicia animarum lucra Deo potuis-
jitoribus condolemus; qui nlmirum per riissolulae sent acquirere , si paiienler in eo, quo fuerant, vo-
conversationis incuriam, non solum nobis scandalum luissenl ordine pennanere. Quam plures eniin , in-
generanl, sed ipsis etiam saecularibus delrahendi, el quiunt, ex saecularihahilti ad servilulem Christi -lua
dcteslaiidi sacrum ordinem, matcriam submini- cxliortalione concurrerent, ipsi cliamqui relicli suni
strani, facile.se a suis pravitatibus cohiberent. Sed haec
Quapropter, dileclissime, salis laiidabililer, et bona vagilas abslulit, vitium inslabililatis exclusil.
prudenler egisli, videlicel nl intecundi laboris gra- Nunquid libi soli nalus es, ul iiulliim de te jiroximi
vissimuni pondus abjiceres, et levigalis cervicibus lui solatium senliant; nuili cx ie , velut ex sterili,
ad frucluosaequieiis olium convolares. Hoc tibi con- arbore (Matlh. xxv), ac per hoc igmbus debila, fru-
silium nnn caro vel sanguis atlrrbuit, sed divina po- cius erumpant? Servus ille, qui in sudario lalenlum
titis miseratio coelitus inspiravit. Quandoquidem lierile reposuil (Luc. xix), dislriclae animadvci\,ioiiis
nuiicvacat, elde propria salute propensiori fieri cura B1 sententiani non cvasit, et ex eo incaulus in rianma-
sollicilum, et de lot animarum non reddcnda mulli- lionis periculum cecidit, unde quasi cautus s bi jno-
plici ratione securura. Vcrumiamen quoniam veter- videre putavit. Alii dedisti mercedem luain, proje--
nosus huroani generis iniroicus, qui mille artes no- cis.i a te perpetuae remuheralionis acquirendae ma-
cendi movet, menies servorum DeLpulsare non de- leiiam.
sinli, et jllatis diversis lentationibus quiescere non Inter hajc etiam ad memoriam revocant liujus
permillit; expedit letanlo sollicitius cireapropriam rouiidi bona, quibus erat anle circumfluus; exagge-
cusloiliani vigilare, quanto licet ab_ alienae provi- ranl paupertalis inopiam , in qua nunc cernitur in-
sionis cura desislerc. Locum quippe mutasli, sed feliciier constilutus; "et, ut muruni mentis impactus
iion hostem *.et quocunqtie pergas, corruptionis tenlationis aries acritiS ferial , addilur. Perpende
itiae lecum, velis, nolis, sarcinam portas; ex qtia ergo, quanto melitis sit cum Deo omnibus cliam.
necesse est spinas, ellribulos incessanter einergere, temporalibus bonis affluere, qiiam contra Dcum omni
in quibus cxstirpandis expedial te infaligabiliter subsidio sustenialoiiae 4S2* 160055'181'8 egere: quia
excrcere. Desunl homines, qui tlbi machinentur lin- Deura non timuisti, temeiipstim dejiciendo et de-
guarttm suarum sagitlas infligere; adsunt invisibi*- honeslando, coiitemncre, propriis saltem usibus
les inimici, qui adversum le nunquam desinant fero- 'C debueras temporalia hnjus vitae slipendia procurare.
ciier dimicare. llli sane polerant "teeura sopitis que- Modo etiam falsus amor eorum fratrum , quoruiu
relis facili reconcilialione compoiii; isti nesciuiit devoto fuerat usus obsequio , latenler iitiniiuilur;
quandoque homini pace composiia foeJerari. Illi ad- roodolivovin eos qui adversati fuerunt non modicus
versum le nulla norunt, nisi exieriora"arma corri* excitatur. Istos dolel, quia se conqiierunlur ab eo,
jiere; isli in ipsis mehlis tuaemoenibusiinpiesaeviunt," in quem spcraveranl, i*emansisse deceplos; illos
401 rir ipsa.lui pectoris urbe confligunt. Ei, ut ita atiiem, qt.ia se gloriantur de suae pracsumpiionis
congressio periculosior videatur , in ipsa carne lua excessibus iropunitos. islos putat de sua dejectione
qtiasilamquasi perfidos tibi commilitones inveniunt, labescere, illos velulinimicos sttis casibus insuliare.
quos in augmeiitum sttaepartis adsciscunt. In tuis Islns opinatur a suis ajinulis comprimi, illos mojret
Iaribus vivii, umle hosiibus luis robur accrescil; el in superbiaecorrtibus arroganter exlolli. Ha>cet alia
vitioium monslra , cum inimicorum adversum nos miilla cogilalionum phantasroata neqnissimi spiriius
spiriluura bella constirguut, illis sociala constipatis humanis mentibus ingerunt, his riimirum quae ne-
iios cuneis feraliter premunt. qiiaquam se forli prospectionis cuslodia circumclu-
CAPUT III. T dunt. Hinc est quoii noiiuullos cernimtis praeposilurie
Qnibus ariibus dmmon impugnet eos cjui se a prmla- Ciunmagno prius fervore desedere [decedere], post-
turis abaicarunt. modtim vcro ad eumdem vomitnm iniporlunac.am-
Stode ergo, dilectissime , per sanctae conversaiio- bitionis instantia feslinare; et "multijiliciura leiila-
nis inslanliam sic in anleriora contendere, ut nesciat lionum vallati densitate, vel ad concupila dc.cniant.
meiis lua posl tergum oculos revocare. Illud aposto- Vel a saucti operis quo incandticruiit fervore le-
licum semper in memoria leneatur, quo dicitur : pcscun'.'
c Quaeretro oblitus, inea , quae anteriora sunt, ex- Tu autem, dilectissime,- juxia prtuleuliam tuam
Ttendens me, sequor ad bravium stipernae voealionfc viviutum armis foitis praeliaior accingere, contra
(Philipp. in). > Sint pedes tui, sictil per Ezechielem hostis versuli insidias semper in acie paratus assisle,
de sacris animalibus dicitur, «pedes recli (Ezech. I).I vanam htijus mtindi gloriam despice , terrcnae fcii-
Nimirumcui sic noverinl anguslum iter, quod serael citatisbljndimenlacontemnc, quidquid in saeculoar-
arjeptum est, carpere, ut ad eam quae relicta esi, ridet, la.iquain ludificalorite imagiiiaiionissomnium
TCtrogradisgressibus dedignenlur se latitudinem rc- depula, ad veram illam cceleslis palriac bealilutlinein
lorquere. Nonnulli enim post dejiosiiura sui priora- cor ercctum lotis visceribus inardescat. Ctim pugna
 -565 S. PETRI DAMlANiOPP. TOMUS SEU PARS IiL — OPUSCULA YARiA. iCi
crescit, cum lenlaiiontmi slrepilus ingruil, prolinus .!_.eligis, cum eo simul immorlalibus diviiiis in' aeterni.
ad hiinc pm ttii)! mens lx>(a confugiat, ei .velul iu regni gloria perfiuaris ; el inter electcs abbaies le
quauani iiiuiiitionis aice deleciabiiiler icquiescal, jtibeat in lesurreclione coiistitui, pro cujus au om
ut fial qtiod pcr Psahnislaro dicitur : i ALsconJes in hac vita de abbatum te-ordine. dcjecisii. Ecce ,
eos in abiiito vultus, tui a coiiturbaiioue lioininura , dilectissime Pater, amoris tui dulcedine provocatus,
prolege cos in ubcruaculo tuo a coiitradictione dum plura tibi scribere studui,- epislol.iiis modum
litiguaruin (Psal. xr,x). » Proposiia igiviii'ineiii tor- Iirevilalis. exeessi; .sed rogo omnipotcntein Dtmii-
poris ignavia , omniiim virtuiuin studiis prudenier nura, ut et haec tibi rtistica et iinperila.-vorbapio-
invigil.t-, in eo quod coepisii immobililer persevcra. ficiant, et in eorum recompensatione -lua pro servo
Ncc monasterium reliquisse pojnileal. scd sero le luo orare sanclilas non deshstat. -
potius experreetum conscienlia Teprehendat, quale- * Sit nomen Domini bencdictuin.
JIUSqtti nunc pauper esse cmn Chrisio temporaliler

463-4©4
OPUSCULUM. VICESIMUM.-SECUNDUM ' !
I
COKTRA, CLERIGOS AULICGS3, TJT AD DICNITATES PROVEHANTUR."

ARGUMENTUM. — Iitvehitur in clericos qiii,' ut episcoiiatus sibi possint et dignitates ecclesiasiicas eoroparare,
saeciilarium piincipum se fjmulatui addieunt. Docelauiem iilos nonjdcirep ab in&ndo Simtmiaj criroine
immunes esse, quod pecuuia ad eas sceleslas -empliones conficie;idas non utaniur, imo roulto jnagis ea
seipsos, quod majus esl, yeniiunt, ul sacerdoiia adipiscanlur. Princi-
-eulpa irrelitos leneri, quia scilicet ne
«pibus qtioque caveiiduin esse ait, duin improbis et ilagitiosis hominibus Ecelesiarum gubcrnacula
eommiltunt, aliena peccata in se iransferant; quod pluribus exaggeral, multisque rationibus confirroat.
DomnoBoNiricio reverendissimo episcopo PETRUSB rcgni oriundus aJ regise digniiatis apicem promo-
•peccalor monachus servituteni. vetur, si deiijque e*. ejusricm fun li accolis quispian»
Admonet vir Sapiens-; i.Cum emptore , iiiqnil, in rus-itli, villicafione praepojiiuir; qtiopaclo sol.t •
vracla de vendilioiie ,- cum viro livido de gratiis Christj Eccie^i.i esiranco, vcLignoiociiilibeliioniiui,
agendis, cnrn impio dopietaie, cuni honcslo tie ho- tanquam \ile s"..tbulum_.cominillelin.? Si lerrci.a
neslate (Eccli. xxxvu). -s Quibns etiam auu> pnemj- quaequeper suos doineslicos dispoininlur, quoii.oriu
seral: « Cum viro religioso.lracta de sanctitate, et sancta Ecclesia , quaj sceptrum' regni et aula est
cumtjuslo dc juslitia (Ibid.). > De sacerdoiibus ergo cqjlestis .impetii, spretis propriis, in exteros irans-
niilii congrueiilius sermo dirigilur quam sacerdoti. fertur? Undecunque tamen sit, si ab ipsis quibus est
Cmn itaque, verierabilis Paier, de modernis epj<co- ijra.ponendus'cligiiur, non extraueus judjcatur.
pis inihi perplura displiceant, illud intolerabilibus CAPUT PRLMUM.
arbitror, quiaiionnuiii ditm honores eeclesiasltcos De •ctericis obsequio smculariuni piincipum dediiis.
JElneis vaporibus aestuanlius ambittnt, in clientelam Sed quis ferat ilii ccclesjaslica jura commitli, qtn
potenlium lanqtiam servos se dedititios.jobscojne ut .Ecclesiam nanciscatur, ccclesiam dcserit, et de-
- subslernttiii. Ecclesiasiica quippe deserunt, dum dignatur obsequium-depetidere-propriaj, ut sibi re-
Ecclesias concupiscmil; et ul lyrannkiem arripiant C gimen arroget alienae?Prajterea .cum de, viro justo
super cives, ut ita dixerim, dedignanlnr csse coa- prophela periiibeat: « Quia exculit manus siias, ab
eives ; militiam fugiunt, ui mililibus prajferanlur; omni munere (Isa. xxxm); > quis eum a muiierutr
ct dum-noii erubeseunt lemplo Dei muiare palalitim, valeat praestalione defendcre, qui et semelipstnn
de religione canoniea in ordinem transetuit laico- alienae servitulis imperio dedere, et in diulurii-»
rum. YiiTulum arina ueponunl, proeincium spirilalis exjieditionis impensas facultates sttas comiucitnr
niilliigpdeseritnl, castra iTansfugiunl, militare cin- proffigare ? Projiheiica planeilla sehtenlia sic ex-
g'.ilum solvunt. Dedignantur. cuin caetcris siipendii poniiur^ ut tria dicantur esse munerum genera, sei-
percipere dpnativtim, ad solius anl-.elanl dicialurae - licet raunns a manu , inunus ab obsequio, tuumis tt
vel iroperii principattim. Quiiiimirum dum non per lingua (18). Et munus quideui a roanu pecunia, n u-
Eccl»siae ingrediiinttir osiittm, .sed per saeculare nus ab obseqtiio obedjenlia subjectionls , uiuniis a
pdbticum, 11011 paslores ovium, sed lures et lauones lingua favor assentaliosiis. .
fimil : Yeritate pefhibente, quae ait : « Qui non in- 4@5 'Seti si rite uonsiderentur haec triaJuune-
trat per osiium in ovile ovium, ille fur esi, et latro rura genera, in eo quod medinrnponiiur, ci primum,
(Somi. \). > Porro si non cx aliena , sed ex eadeni siraul et terliura conlinelur. In obe.'ienlia .quippt;
mililia n:i ituni tribunus cligitur, si saepiusejusdem subjectioiiis, ct mimiis a manu, qtiod esl pecimia,

(18) Bc iiis eliam cpistola 1 lihri n

 ~
itro OPUSC. XXII. — CONTRA CLERiCOS-'"A.ULICOS., - 105 '
etrmmus a lingiia. quotl csSifavoratltriatiouis, sub- A- .-suosadulationibus Lugcre 11011 omillunl. Neqtiaqfiam'
gequenter agtioscitur. Quis enim manifeslius appro- ergo diffiieanlur se dedisse pecuniain,.qui praelatio-
Jialur pro adipiscendishonoribus praeslarcpecuniam, nis ambitione principibus exhibent clienlelam. Qui
quam is qui tof expensaslilendo.vehieulis, lol facfil- niiiiirum dom'inf.lioriis desiderio- selviunl; el ut
lalum summas in accurandis- preliosarum vestiuta diviiiis affluani, cum faculiatihtisjsuis, ct semeiqisbs
prodigil ornainentis? Eoque superal -eum qui pecu- expendunt. Humilianlur, ut poslriiddum imptine
niam scmel appendit, qtiia non .conlentus so- superbianl, se pedissequos exbibenl, ut jiraecedaril;
lummodo facultales expendere, semeiipsum quaqtie laboribus atterunlur, urgawleanl; affliguniur inF
non dnbilat tanquam servum Domino-vindiiLium opia,"ul nuptialis edulii conlinua postmodum cpiila-
- -, • . lione turgescanl; et vclut proposila vcnalitalis mensa,
subjugare.
' Jam vero
qtiis ambigal-eum, cum dalur occasio, fenerando senilium, mercaritur imperium. Amant
favorabilibus dominum snom verbis oblinere, til cnimprimos rccubilns inxojnis.el primas cathedras
eum blanda possit adulalione mulcere? Ulqucejiis in synagogis, ct salutationcs injoro, et vocari ab ho-
animum capial, quod'sibi magis plaeeal, callidtis miiiibus rabbi (Mallh. XMII).
observator explorat. Oculis gliscil, gestibus innuit, De:,t alii inscnsibilis motalli summam,. trutinenl -
festivilaleai sercni cordis ore prajtcndil. Pendet ad R - stoliilaejiecuniaj quanlilatem, numerenlur'aera, vasa
uulum",ut sic herile praeeeptum, lanquam per Sibyl-' ponderentitr anaglypha. Denl,jiiqujm,alii-numnios;
lintim os Phoebi pracstoletur oraculum. Ife jubctur. isli dant pretium semelipsos.' An non est prelium
cvolat; slare praacipilur, silicera repraesenlal. Si sedulum subjectionis obsequium? Nam ul "de Spiri-
-dominusfervct, is'e suda"t;_siilleaeslum.iiie cauma tali (onveriamur ad carnale conjtigium, nunquid
«onquerilur. Al si vel-Ieviler frigeal, hic nccesse Jscob , qiii \icennali pro uxoribus aelate serviui,
«81, IremefiiClusviseeribus oblorpeseat. Si ille dor- dicendus est pretium non dedissc, quia Labart so-
jnire "vult, hic accidiatur ; si salur esl, hic j*uctare cero suo pecuniam non aiipcndii?-Sed atidi, Scri-
compellitur. Sicque non suus nil aliud loquitur,. plura leste, quid cjus ulraequeconqueraniui uxoros:
nisi quoi illi jilacere suspjcaliir. Siculde quibusdam t Nunquid, inquiunl, habemus resuiui quidqtfam iu
non dissimilibus,per Isaiam dicilur: t Qui dicunt faculialibris, et in haeredilaie donnis patris hostri? >
videntibus, nolite videre, el aspicienlibus, nolite moxque sttbjicit: « Noiine quasi alienas reputarit
"nspicere nobis ea quae recta sunl: loquimininobis nos, et vendidit, comedilque prelium noslruni ?
placentia, videie nobis errores, auferle a meviam, (Gen. xxxi.) >'Cum profecto Jacob nullam pro uxo--
declinatea me semitam, cesset a facie"roea sanclus ribtis pecuniam dederif, riisi'dunlaxat quia' soccrL
Israel (Isa. xxx). i El hoc isie modojuxtaPsalmislam " peeora custodivil. Dumque apud cum opilionis
dum oleum maleblandientis asseniationis exaggerat, officio fungilur, geminam filiarura cj"us copulara
Uicntem illius, quae caput est cogilationis, impin- promerelur. Vis itaquc prelium ex-oreJacob ipsius
gual. < Oleum, inqtiit, pecGatoris non impingnet audire? « Die, inquil, noctiique, seslu urcbar ct
'caput meum (Psal. cxt).. > Et Salomon' ail: gelu; fugicbal somuus ab oculis-me's; sic per vi-
« Fifi mi, si le lactaverini peccalores, ne acquiescas ginti annos serviw tibi in domo tua (Ibid.). > Da-
eis (Prov. 1). > Peccatores etenim laclani, ctimvel vid quoque non aliud Sauli pro filia preljum _dedii„
perpelrantla rhala blandimenlis inferunt, vel perpe- nisi quia duntaxat ejus mililiam bajula.it. Under
trala latidibus exlollunt. leviro suo Isboseth per nunlios.dieit: « Redde u*.o-s
'Quibus T.imirum Scripturae leslimoniis palenter rem' mcaro Micliol, quam despondi mibi cenium
oslendiiur; quia quisquis adiilatur, generale peccv.- pr.rpuliis Philisihjim (IJ Reg. m). » Laborn quippe-
"loris nomen per anvesin specialiter promereiu-. Et stii victoriam dotem depulal, quam ct SJUI velut
curo Psahnista dical: Quia « landalur pcccalor in qiiaindam pecuniam sjjbnsalium vice susceperat.,.
desideriis animae suae (Psal. rx);'-» et qui iniqua. Sic, inquil, loquimini ad David: c Non habeljic,--
geril, benedicitur; el is qui iaudal, etqni sponle ,n cessc rex sjionsalia, nisi tantum cenlum pr.rputia
laudatur, non dispari reatus obligatione corislrin-- PJiilislhinorum, ut ful uliio de inimicis regis (II Reg.
gilur. XUll). I '
CAPUT II.- Sicul ergo Laban filias vendiilit; pretiumque. coi<
Quod adulalio in clericis sil simeitia. medil, non quia recontlidit peeuniTj ficrum,, scd
Hoe crgo genus muneris caeteris rimneribus et de- quia laboriosae servitutis perccpil iinpciidium. Et
terius est ad peceandum,_et gravius ad persolven- slcut Saul iiupturaj filiaenon.auri, ycl. argenti dona ?
dttm. Quoniaroilla ulraque sino isio possunl facile- qu.nesivit,sed laborem'Jjelli',_vel insigne Iriu rphi, '
reperiri, lioc auiem *sine duobus illis vel vix vcl vice doiis acccpii; sic ille necessario Eeclesiae\cn- ,
nimquam valetimpleri. Nam vendiloribus Ecclesia- dilor esse convincitur, qui subjeclionis obseqiiium.'
rtim, si avari sunt, sulficil pecunia cum appundilur: de male sperata ejus largilione mer. aiur. Et cuni is
si gloriosi, solus adulalionis favor aliquando \ice quipr, titim accipil, asseratur Ecclesiam vendcie-;_
463 pretii corapensatur. Qui vero se mundi priii- fste congruenlius dititur veiulitare; quia vcnale
eijdbus pro naneiscendis honoribus tfadunt, el pe- - commerciura, qttod ilic semel iiiiil,bic brga. u$-
aunias ncccssario p_rodig'unl,_etdeliiiificis patro:ios itaioqnar, ac diulunii ncgolialionc protraxii. El,,
W S. PETRI PAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARI.C 1C8
infelix clericus, quol serviiia 4S7 fucalae humili- ,\ lega venalitate mercalur. 46S "VerumlamenIn hoe
tatis exliibuil, quasi iot pecuniarum summas ap- sui sceleris lurpitudinein palliat, qtiia sub colore
pendil. Qui niinirum assentalionibus suis dtim au- fidelitatis ecclesiaslica; inunicipes per jurisjiiranrii
cupatur nomen episcopi, larvam indtiit parasiti. El saerainenla confirmat. Cum nemo .delerius Ecclc-
(lurn spirat ambitione pontificem, scenicum exhibet siara laetlal, quam iidera ipsi infidi fideles, qui ejus
hislrionetn; alque ideo hic nonsimplex^sed omni- diripere facultates anhelanl. Cura illis ergo mupera
gona dicendus est Siinoniacus, quh quidquid ^sf, fribuil, cum snli nomine velut Ecclesiaesibi polissi-
per quod Ecclesia vendi potuil, Iiic triplici.venali- mtim jiirare eompellit, non Ecclesiaeconsulit, sed
tate conimisil. Nec glorietur melalli se non dedisse sibi quiele possidendi cttlminis aditum pandit. Sive
pecuiii.iin, qui, quod preliosius habebat, semel- crgo anle consecrationem lioc, sive postqtiam con-
ipsum venalem pracbuit: qui naufragio se tam duri secralus cst, faciat, valde sibi limenduro est, non
laboris immersit, cl in hujiis expeditionis sumplus pro Ecclesiaeuiilitate, sed pro sua poiius confirma-
nonnihil ex propriis facnllalibus profligavit. lione, sacri loci bona tlilapidai, in voraginem se
Ponamus, verbi gratia, duos clericos centenas Simoniaeae haereseos, duin exlolli conalur, impier-
smmmorum libras non dispari peculio possidentes, gat: et hinc perniciose coram divinis obtuiibiis-
quorum alter curiam regis adeat, stJnsimque iu B corrtiai, undese inter Itomines arroganfer e-xaltat.
proprios usus, qnod in sudario lalef, insumal; alter Sicul scripium est: « Dejecisii eos dum allevareniur
cuin Jacob in lahernaculis maneat, nec alulam aere (Psal. LXXI).i
tnrgentem ftsllere eompellat. Ulrique poslmodtim Sed et hoc prcelereundum non esf, quia sicut U,
Kiio die sua euique delegelur Ecclesia : _el hic qui- qui regiminis apicem invitus assequitur, si quid illie
dem totum aes, quod crumena servabat, in sacrile- asperum, si quid paiiatur adversum, ad cumulunv
giiprelium funeslus negotialor "efluiidal; aller vero sibi provenit roeriloriim : el pro tribulalione,-quam
qtiia servivit in euria , nil noviter trihual, sed ad tolerat, non incassum exsullationis ajlcrnae prae-
percipiendum Ecclesireviilicaltiro tanqtiam gratiiiius miuin speral. Sic ille, qui ullroneus ambil, vel im-
niercaior aecedat. Quis liorum, quaeso, chariiis emit ppruinus ingeriiur, vix pro adversilale, quam in
Ecclesiam? Ntinquid non ille, qui licet pitrono nil regiminepatititr, prajmium consequelur. Ad se ita-
dederit, lot aerumnis ct lahoribus presstis quidqnid qjie quod patilur, rcfjjral; sibique omne, qnod Iace-
hahebal, in lam gravis ei diuttirnre expedilionis. ralur, ascribal. Labores, quos sustinel, honoribus
sumpius espendit *. et iste vilius, qui sine labore- recompensel, fruclumque laborum poikis in adepia
suam vendiloripecuniam mimeravit?Nam persjiicua dignitaie constituat, quam de fultiri muneris retri-
ralio persuadel, qtiia jjltiris emiiEcclesiam, qui sua 'G~butionepraestimat, Domino de talibus atiestanie t
omnia cum kboribus perdidil; quam is, qui quietns- «-Quia rcceperunt mercedem- suam (M.aith. vi). >
et otiosus praefixaeqtianlilalis pacta persokil. Nam sibi ipse conscivit, uude mens ejtis tot casibus
Porrocum et foiensibus legibus cautum sil, ut concussa suGcuinhit..Eniinvero qui ad ministerium
curialis quisque fandilus arcealtir a clero; iste de lerrenae dispensalionis coactus allrahituiv cum ia
Ecclesia niigravit ad curiam. El, heu prodigiosa exseciitionibus e]us adversa pertulerit; lahoris sui
vesania L.ul praeferalur clericis, qui de clerico effi- praemionon carebit. At si villicatus prelio, vel prc-
cilur curialis : faclus est servus mundi ,ut jus Do- cibus oblinetur, erubescil pro laboribus snis co;n-
mlni, iurtflcalhedram pestilenliap usurpet in domo- niodum retribujionis exigere, qui se laborandi ma-
Dei. Qni si semel investituram de manu largitoris teriam meminit imporlunis anxietalibus exlorsisse.
acceperit, vel quclibel prorsus ingenio culmen regi- Haeciiaque diximus^ut non sibi glorienlur Simo-
roinis adeplus ascenderit, mox ut sibi fautores in- niacam decsse venalitalein, qui famulandoprincipibus
v.euiat, Iarga de focultatibus Ecclesiaedona dispero- ecclesiaslicam adepli sunl digniialem. Nec silii re-
sat. gulam gratuilre promotionis applaudanl, cum, se
GAPUT III. redemisse, qtiod possidettir, dtiris iaboribns noji
De episcopoquodatn Bononiensi. ignoraiiL
Noslris cerie lenipoiibus Bononiensis Ecclesias CAPUT IV.
quidam praesedit episcopus, co sciliret modo, quo Quod peccata cp'scopinon recte ordinali in promoloris
dix:mu<;,cttrialis : qui iiimirtim poslquam laiissima ' caput redunilent.
ecclesiaslici juris_ praedia in subtirhio consliiula Pnncipibtis quoque, et quibuslibet ordinatoribus
dislraxit, subsequenier obmtituil. Sicqtte fete per ecclesiarum summopere cavendum esl, ne sacra
sepKnnium donec advixif, paralyticus et elhiguis Ioca, non cnnsideralo divino judicio, setl pro arbi-
elangiiit. Juste scilicel, superno dispensantej'udicio, liio cl ad libifum, pracbeant, ne ad suam confusio-
ul qui linsuam suam feceral negotii feralis inlerpre- nem divinae legis ordinem, sacrorum canonum sia-
tem, cum ipsa quoque prorsus amilteret loiius clo- luta confiindaiit. Nam quisq.uisEcclesiam Dei! noii
quii faculiatem. Quilibet" itaque curialis cpiscoptis regttlariler, sed polenlialiter ordiriat, in promoveniis
hos muneribus aitrahil, illis beneficia laliora con- capul omnia illius, qui proniolus est ,-mala rethiii-
cedit; sic a quihus non erat electus, eligitur; et ut danf. Unde praedicatoregregius curo.dixissel: t 'Ma--
sibi de Simone nihil desit, ipsam eleclioncm sacri- nus cito nemini itnposucris (I Tim. v}; > procsto
469 ~'--i>-* O&USC-XXIL - CONT-RA, GLErUCOSAUMCDS.. 11%
SJUIJUKX.I,. t Sec com-muBieaveiisjjeccatis 4*39 A -f1 ilnpcra nolris. Qiiajrcspoiidil ; Num possum doserere.
aljenis (Ephe&. SAXJI)> t Alienis quipjre pecc.tlis viiium nieum, quod laetiiicalDeum et hoinines, et
eoiraaunicare conVincitur, quistjuis indignum, et inter ligna caelera promoveri ? > Deinde Scripiuia
iwprobum alque ideo""citpidutmad regimen prove- subjimgit : < Dixerunique omnia 470 h'gua a<I
here non veretuj*.Et cum Ecclesia Chrisii non ha- rhamnum.: Veni,. el impera nobis. Qtti rcspondit
bens maculam, neque rugam, reproha .ciijuslibet eis : SLvere-regem me vobis constituitis, venite, ct
OTdinalionefojdalur, in ordinanlis aniraam omnis. stib urobra mea requiescile (IJbid.)..>
illa lelhiferaecontagionislepi*atransfunditur.. Longum est, si dicamus Gedeonem fypum lenere
Romanorujnnempe tradit histori3 (BAULUS DIA- Salvatoris (Judic. vm). Per pluriroas ejus uxores,
cos. Hisl. liam. ad Eutrop. lib. u, in,jjrincip.).(juia diversas debere nationes intelligi, quaesibi cohaesere
pelentibus Gothis ut eis imperalor. Valens episco- pcr fidem.Per sepluagiiita filios, lolidem linguarum"
pcs desimarel, a quibus. Christianaefidei rudimenta populos.. Per concubinam, Synagogam.-Per Al.i-
siisciperent;. ille doctores-ad eos non- orthodoxos, roelechj.anlichristum,qui Synagogaefiiiuserii. Unde
sed Ariani dpgmalis niisit, ruderaque populum,.qui- el in Apocalypsi his qui crediiuri sunl, dicitur i
bus involuius eral, erroribus, implicavit. Sed,, o i Qui dicunl. se Jndaeos esse, et non sunt, sed sunt
praedicandam,vereque laudahilem divinb examinis |{ 1 synagogaSalanae (Apoc.u). > El sicut ille peremit'
aiquitalem ! Nam cum Gbliii j'am ab Hunnorura sepluaginta fralres ; sie iste persecuturus csl om-
agminibus ex antiquis sedibus fuissenl violenier ej'e- nes, quae sibi rion consenlient, nationes. Uis, in-
*eti,"elcilraDantibium, intra Romanos scilieel ftnes, quam, omissis, quae longioris styli videnlur egere
a Yalenie sine ulla foederis paclione benigne sus- traclalu, in quanlum palilur epistolare compeii(liumf
cepti;. divino lamen juiiiciopostmodum conlra Ya- iia duntaxat cojpiaedispulalioni congruere videalur,
lentem in arma consurgunl, ejusque exercitum prolixaehisloriae figuram succincle perslringirauc.
acerrima caedeprosternunt. Quibtis cognitis Valens Ciiid ergo per Joathan, qui inlerpretalur Con-
egressus Anliochia, conlra Goihos innumeris valla- suinmalus, sive perfeclus, nisi sancUtmet dociuiu
lus agminihus, properal: sera duclus pojnitentia, quempianipraeJicaioreni. debeinusaccipere? Hic ii.
sanclos.quosque revocari dc exsiliis imperal;. mox, montem Garizim ascendil et voce magna claraavit
laiiien commiititel per.iit. Nam ad.'primum Golho.-- . (Detit.xxvn).. Prius ascendit, el poslmoduiiiclania-
rumimpetum Romanoruin equilum acies perturban- vit; Anie consurgit in monleni; et sic cleval vocejn.
tur, nudalosquepediies deserunt. Qui mox eqniiatu Quia nisi doctor virlulum prius culmen ascemiit,
iKisiiumsepti, ac sagitlarum nubibus cbiuli, dum inaniter clamal. Sicnt per Isaiam dicitur : « Sujier
lmc illucque velut ainenles pallando difliigiunl, lio- CI roonlein excelsum ascende lu, qui evangelizas Sion:
funditus ' exalla in fortiiudine vocem
stilibus.gladiis perimuniur;, ipse quoque tuam, qui evangelizas
iroperator sagitia saucialus, equo delabitur; in vi- Jerusalem .(Isa. XL). > Per Garizim autein sancla
Ijssimam tegetem, milite geslanie, defenur; sicque designalur Ecclesia, quaj est virtulum oranium
supervenienlibus Goihis, ign.ibus alrociler concre- schola, et cojlestium segelum uberlafe feciroda.Uic
matur. Justo quippe Dei j'iidicjo ab eisdem,.consum- e.sl enim mons„ qui dandis per Moysen beiiediclio-
pttis est flamroa vindictae, quos ipse percusserat nibus depulatus est: et E_cclesiamons benediciionis
igne perfidiaj. Sic, jiixfa Scripturse senteniiam, esl, cujtis filiis.jjer apostolum dj.citur: « In hocvo-
cgressus est ignis de riiamno,_ et.devoravil.cedrunj caii esiis, ut be: ejictioneui haeredilate possjdeaiis
Libani (Judic. ix), (I Peir. JII),. > Hanc haereilitaiem a vidua niatre
Sed et perhoc exemphjm,quod nunc de Scripiura suscepiinus, pro qua vir ejus roori dignalus cst.; (ie
posuiimis, illud ciiam non inconvenienter occurril, qua et per Psalmislam dicilur : « Yidtiam-,cjus-be-
quod ibidemjn libro Judicutii ppsiium nieraoramus. nedicens, benedicam (Psal. cxxxi).w> £t congrue
Nam durahoc ferreo saeculo,et ii qui rcgimine digni Garizim, qui inlerpretatur divisio,,,yel advena, san-
suut, fugiant; el illi, quj ineriio rcjirobandi suni, ciam figural Ecclesiam ; qu911ia.n1 Ecclesia geiiliuni,
irreverenter accedanl; hoc agi "videiur per opera- " qiiae.pjjusexstitjt fiiiulitus a Dei legedivisa, inpii ,
tionis effeclum,quod illic legllur per allegoriasniy- ma.vocatione facla est advena, jainque per. inere
sieriura. Ail enim: Quia «~slelit Joathan in_verlice.. • jiienium. gratiaj facia esi.omnino domeslica._Undd
rooiitisGariz_i.ro,_elevaiaquevoce rlaniayii • Ajtidiie j'am firmiier radicalis, et velut in urbe.coniposiiis
ine, viri Sichero, iia ut audiai.vos Dctis : Ieruni B.tuius ail: « Jam non estis hospites,,_etadvenae;
ligna, ut ungerent super se regem, dixeruulque.. scd cstis. cives _-Sanctorum, . ef - dojnestici Dci
olivae: Impera nobis. Quaej-espondit : Nunquid JJOS-- - (Ephes.u). >
sum desererejjinguedinem meam, qua et dii ulunlur. Sed ul.omii.entes plurima,._quodpropositura esl,
et honiines;. et venire, uUnlef ligna promovear ? transiliendo ccleiiler pereurrainus, hgna silvaesnnt
Dixerunique ligna ad arboreimficum : Veni, et su- homines vani, et iiifructuosi, ac flauimis uliricibus
per nos regnum accipe. Quaeresponditeis : Nunquid'' merilosuaesierililaiisdbnoxii: « Oinnisenim arbm.*
po.ssum dtilceilinem nieara deserere, fructusquc quae 11011f.icit frucluin bonum, cxcideiur, ei hi
suavissimos,etjfe, ul inter caelera lignapromovear? ignem miltelur (Maiih. 111).1 Qui veroper olivain,
Locula sunl quo.que.ligna.; ct.ad yiieiii.:_Veni,,el _ auaj cl signtim pacis osiemlii, olcique pir.guediii.uj.^
 (11 S. PETRI DAliiANI OTP. TO.V.USSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA." i'i
fiindil, nis.i II11 designaniur, oui Spirilus sancii (_,est, spirilnalcs \iri ligiiis praeesse sfivcsfriliii«,fd
jiingtiedine rielibitii evangclizando jiaccm, reconci- est, lerrenis homiiiibus, aique carnalibus nullaienus
l:anl homines Crealori ? « Qiam, i/iqnit, rpeciosi r.cqirescant ; offcrt se rhamnus, et ab eis consu-
I e !es evangelizaniiiimparem (Rom. x) ! > Ficus au- meniltis: e: eadcm \el prav.i»conversationisexem^
leiii saeraalegis imaginern tenet, unde cl in Evange- plo, 472 ve' erroiiei dogmalis incendio consumptu-
Ko dicilur : Q'iia « quiilam paterf^mllias p'r.uiatit rus. Ithajiinus euim spinis crebrescenlibus borreii,
vineam, in qtia scilicet pla;t'-ivit et ficura. Vififta> per quem scilicel .quifibel perversus invenitur, qui
quippe 471 f DoiniriiSabaoih domus csl Issael sic peccalorum ianquam vcprium aspcrilate densn-_
(Maiih. xxi; Isa. \). > In qua nijniriim phvilavil tnr. Unde el primo hominidiclum esl: t Terra ttia
(livina manus Decalogum legis. Sed li:rc ficus spinas el tribnlos germinabit tibi (Gen. iii); i>id
priorem popiilam quasi grossos suos, aridos scilicet esl, corpns Ituini aculeatis vitiortim. puiictionibtis
i-l iimtiles prolulit, e"t sibjecir; novum vero Chri- snbjacebit. Et per prophelam Domimis:- « Spinls.
sli.inae fidei germen ad malurilatein internaj pin- iuqiii, peccaiorum suorum circumdederuiil me
guedinis, suayilaleinque perduxit. De quibus Jere- (Thren. ni). > Lignis ilaqne pelentibus regero, id
inias ait : « Yideo ficus, ficusbonas, bonas valde et esl.pravis quibusque carnaliler eligentrbtispraesu-
inalas, malas valde, quae comedi non possunl, eo [>lem ; rliamnus accedil in medium, quilibel videiicel
quoii sint liial.c (Jer. -xxlv). > _ reprobus, qni cl igncm damnationis in se ex eorum
'Per ficiis ergo illi possunl non inconvenienter in- praviiatibus augeat, el eos perverse vivenrii,'vel do-
lelligi, qui sa.craj legis erudiiione sunt sufficienter cendi recbroca combuslione consumat. Unde el illic
inslrueti. Yitis eiiam idipsum pene virieiur significa- dickiir : « Egrediatur ignis ex eo, ui consumal ha*
re quod ficus. Dicfl enim Doniinus: t Ego sttm biiatores Sichem, el oppidnm Mello, egreriiaturque
viris vera, et vos pahniles (Joap. xv). i Et quia de ignis de viris Sichem, ct de oppido Melio, et dev-o-
palmilibns fiurrl viies, qui.I niirum'si ei sancri do-. rel Abimelech (Judic. ix). i Haec sulem Joalhas
efores asserantur vitcs ; nt quod Sa.lva!.irnmiidi per constiltuns in verlice moniis eloquitur; qtii per
Jiaturam, hoc illi glorieiitiu' hafcere peT f,ra:iain? sanclos in Eeclesia praadicalores addiseimtis, quo-
Qui nimiiUm dtim iriiirophum Dominicaepassionis jnodo qtiibusque perversis ac ~reprobis vana pelen-
•
praedieare non cessani, qnasi p**r docirinae su/sbo- films jesislamus.
irosarentia corda nostra vbo fcciicnvons iiiebrrafit. Ecce, venerabilis fraleT, unam duntaxat Epislo-
Dehoc vino per Jacob snper Sdvaiore nostio alle^ Jara petisti, sed insuper et alteram recepisii. Ipse
(.orice dicittir : t Lavabit in vino stolam su.im, ef qtioque veTsa \ice deposco; u"tdum integra nostraj
i;i sanguinepallinm snum (Gen. si.rx). > Stola Clui* ' ' dilectionisuna dirigilur, ad nos etiara juxla vetuslae
sli fuil in aposlolis, et caeleris cedeniibiis Syn- dispiitaiionis clhicos gemina rcvertainr. Quod si le
agoga ; cujus eiiam pallium gentilis est populus. De de curialibus episcopis adhuc lalius-audire deleclai,
quibussibiperprophelamriicilur:«Yivoego.dicitDo- cjusdem thematis epislolam (19), quam concardn
ininus, quia liis omnibns velut o; namento vestieris naiibus tuis olim misi, le videre non pigeat. Ilhul
(Isa. XLt\).->Hos ilaque Chrislus in sangtrineuvasla- etiam in ejjistolae calce subneclo, ut amodo, et
vit, quein de semelipso conirilus in praelio[f. praelo] deinceps, sicul ii, qtti Ecclcsiaeroiiilando promoli
rrucis expressit. Unde el Joannes ai:: « Qui (iiletit sunt, vocanlur cx more ponliiices; ita qui fanui-
nos, ct lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo lando principibus fiunl, dicantur a ctiria curiales.
(Apoc.i). > Ctirn igilur oliva, fictis. ac vilis, hoc Sit nomenDominibenediclnmS
(19) Epistola I libri n.

473-474
OPUSCULUM VICESIMUM"TERTIUM.

DE RREVITATE YIT/E PONTIFICUM R.OMANORUM, ET DiVINA PROVIDENTIA.

ARGIIMENTUM. — Alexandro suriimoponiif. ex Maniunno palrum'eonveniu redeunli has liiferas obviam

iniltit, in qnibus eiriemscisciianti ralionem reddil, ctir ponlificum Romanorum vila hrevis plerunique
ct angusla sit. Deinde in admiraiionem divinae proviricniia; et bonilaiis effunditur, a qua tot lantaquc.
Jseneficia in hiinianum genus profccla sini, et quolidie proficiscaniur, quasqueomnia hominis graiia
creaveril, hominisque imperio suhjeceiit.-HoiTauir ergo roortales, ut cmtj lol res propier se condiias
coiitemplantur, Deo Opl. Max. inexhatKlo heneficetiliaefonii immoriales graiias agant; et lerrenis Iiis
volnptaiibus contempiis,* ad vcra gaudia qnae in cceio pie snncteijue vivenlibtis
' parata suni, orimi airiini
. contenlione feranlttr.
DomnnALCXAKDRO summaesedis anlistiii, TTTRUS Quia redeuntem te, yenerabilis pajer, a Man-
prceaior monaehiisscrvilulem.- tua.no.concilio,-finiliinis j"amaudio pariibus propiu-
 ^73 - . OPUSC. X:X,IL—DEBREVJTATE VITJE PP. RR., ETC. ., av*
quarej. eoagriium judicavi exenio Jiiierarum tibi, /_.jiis stirpe riignaltis esl propagari; alter qiiinqua-»
quo vidvlicet dono poiissmium deleciaris, occurrete. ginta sex, alier quadraginla annorum curricula in
S.etl-ei rr.ox, itl a.d vos impiger iter arrijierem, dul- regali fasiigio floruerunl: post quos, ct alii videli-
cis fama percivit. Jar.Qhsiquid.ejn, de q>'0Scriptura cet uiriusque regni principes, etsi ininuscule, non
dicit, quia i simpiex habiiabalin taLevnaculis (Gen, tamen ad-instar Romanorum pontificom, brevissima
x\v), t idcirco lerrenjs placanrium esse frairem mti- regnavcrunt lempoium quantilale. Ad quod facile
.neribus duxit, qtiia sola dunfa%at euiri <"iligereter- respondelur; quia iura unus_ omni mundo papa
r.eiia,cognovil. Ego-quoque, qui ctitn Jacob-iiomi pracsideat, reges atilcm.plurimos.in orhe ferrariim
siinjiliciter habitavi, qnia libi plus spiriiualia, quam' siia ctijusque. i*egni meta concludal, quia quilibet
camalia qtirequeplacere non ariibigo, spiriiuali.fa- imperator ad papae vesligia corruii, lanquam rex
ciem luani munerjJ placare conlendo. Quanqiiain regum, et jirincejjs iiupcratorum, cttnctos in carne
cjim Davfdfttgeret a facie Absalo.n, magis sibi.pTo- viventes honore, ac dignilate praecellil. Unde qtto:
ftierit Ghtisai Arachites qui in Jerusalem -rediit, _lihet rege, defunclo, adminisiratione ejus- regffum
quam Eihai, qui vidclicet a fugiente David indivi- tanlummodo, cui p.raceral, desliluittir; eum vero
4utis assecla non recessit (11 Re'g. xv). Liem quoque sedis apostolicae pontifex moriiur, universus, tan-
David legem consiiiuit in Israel, utaeqnfl sitpars , quam commnni patre mundus ojiialur. Qnid enim
descendenlis ad prajliura, et remanentis ad sarci^ Africa de regibus Asiae, aut quid JEthiopia de prin-
nas {l Reg. xxx) : el poleniius juvii Israelilicum. eipilms senlil Ilesperiaj? Narn, sive moriantur, sive
populum Moyses in Rhaphidim, ','um-velul otiosus vivant, quia procul a se remoti suni, ulrumque in-
or.trel, qtiam Jostie, licet irriic:itii.us Amalecitis, differenter ignoraht.
lerribiiitei*annatus occtijTerel. Quod perspicue per- _ Est et, aiiud, cum _mors cujuslibet regis non
hibet Scriptura, cura -diri* : « Quia cum le,varet ma- magnoperesit lerrori; quoniam saecnlaresprjncipcs,
rttts Moyscs, vinccbat Isfael; sin aulero paiilulum quiturbis popularibus, pTacsunt, saepe gladiis ji.eriT
remisisset, superabat_Amalech.> Sed nullum muntis munlnr. Nam? ut de mullis paucos adhibeam, Caisis
cuiquara congruenii|is dalur, quain id, quod ab co Ulaudius, .Mero, Galba, Otho, Vittilius, omnes isti
Ipso, cui dalur, exigitur. irhperatores per continuam sunt seriem unus post
CAPUT PRI3IUM. alterum princijiaii, et cxcepio.CIaudio, cuncli iStjnt,
vel suis. vel hostjlilius gladiis intorcrapti. Poslmq-
Cur Romanorum ponlificuiit vita brevis sil. dum quoque, sicut Romana tradit liistoria, Macii-
_ Aliquando certe, si rite lcneo, a jne sollicite re- nus, 'Anloninus, Alexander, i)Iaximus, Gordianus,
quisistis, quaoniihi causa videreijir, cur aposiolicae C Decius, G.tllus, YToliisianus• omncs.hi scrialim sili-
sedis. antisies, nunquara diulius vivai, s.ed intra met per continuum ordinem succedentes, gladio
breve lemporis spau'um diem clattdaf exlremum,, trucidante, prostrali sunl. Saeeulares ergo princi*
adeo tii post B. Petrum aposlolum.qui per quinqun pes, quia.diversaj morlis casibus expontnitur, cor
qirciter annorura luslra pracsedil, nerao postmodum audie.uiium exitu non atlerilur; jiapaj vero vita. quia
Romanorum ponfjficum boc spalium prajsula.tns sola naturaiis obittts Jege concludiiur, eju,s ex bac
cequavcrit; modernis fmo temporibus vix quispiam viln iransitus sine gravi formidine _non audilur.
in praedieU&seriiseulmen-evijhiiur qui metain qua- -Po.'i*Oiquia, lerreni principes regni sui.quisque, ut
tuor, vel ut mulltim, quinque Eranscendat annoriim. dictumest, limitibtis incltidunlur, c.ansa non esl cur
€_uod considcraniibus prodigialis, ut ila loquar, -pej- alienas mundi pTOvincias.eorum obilus diffun-
-Stupor oboritur,.quoniam hacc breviier vivendLne- datur; papa vero, quia soltis est omnijim Ecclesia-
-cessilas, .quantum .ad nosiram nOlitiam,,in nulla rum universalis,episcopus, cum luce privatur, mors
-alia tolitis orbis Ecclesia Teperittjr. Sed in qiianiuir. ejns per ampla lerrarum regna difTunditur. El sieut
roortalibtis diviiiae dispensationis revelatur arca- sol, quia sdilus lucet, si eclipsim forle siisaiieat,
num4 videlur.nohis, quia idcirco Loe jndicii coaleslis praesto, n.ecesse est ul tenebras lolus ubique mun-
ordo disponit, ul humano gencri meium morlis in- T- dus incurrat; sic papa _cum ex iiac vita recedil,
.cjjtiat; et quam dejpicienda .sit lemporalis vilae il.lico,quia unus jn mundQest, longinqua regnortim
gloria. in ipsogloriaj prio.cipatu evidenter ostendatj spatia morjis ejus fama percurrit; el consequens
qttalenus dtim praecipuus hominura lam angusli esl, ul quos lara subiimis, singularisque personae
.ienipons„ compendio moriluT, tremcfaclus qnisque casus obiurbal, j)i'opriaequoque vocalionis exitum
-sd pracslolandi sni.obiliis custodiam provocetur, et tremefactis visceribus expavescant. Ubi noianduro,
-arLor humani generis, dum cacumen ac verlicein tquam velil omnipotensPeus Romaniponllficls vilanj
suuin tam facile corruisse considerat, sl.atu con- Iiominibus in ajdiiicalione prodesse, cnjus cliain
cussa.formidinis, in suis imdique ramusculis conlre- niortem decrerit saluti genlium ininistrare. Qtianiq
miscal. studio debel lucris aiiimartim, dum advivit, insi-
475 Sed quispiam_foiiassis objiciat, cur et rc: slere, cjijus.eliam mors providetur ad Crealoreiri
-gibus hajc- eadem -TivendL brevjtas iion occurral ? suuni anjmas hominum fevocare, u,l dum se patreih
N.tmet Qclavianus Augustus, quo imperantc, SJI- orhisesse 47Q conslderat, ab iiiculcan^a tqt fi];i&
J/alor mundi de Virgine nasci, et DavjJ rcx dc cu- hajreditate desitlia non"tbq)escat._ . , ^ '_.
m S. PETRI DAMIANl OPP. TOMUS SEU PARS III. - OPUSCULA VARIA.' ;?6*
CAFUT II. J(
_ iit, magni draconis Garncs, fame fauces obdulCanle,.
Prmdicantur divinm bonilalis el leireficenlim comedit) ut -etiam j'uxta liiteram illud Psahnistaj-
mttnera. videalurimpleri: < Tu confregisli caput draconis-
• Hic libet aciem mentis
paulisper jittollere, et magni, et dedisti eum in cscam populo jElhiopum,
qiianla divinilus homini gralia prsrogetur, bieviier- (Psat. LX-xiii).).
in-.iagare; cui nrmiriim per divini muneris insiitu- CAPUT IIL f>
lionem elemcnta cuncta deserviunt. et non modo- Temporumvarielates desc-rifrtintttr.. \%
coelum el lcrra, aer el aqua, serf et quaeque in eis- "Sedcum Deus-omnipolens homlni cuncia subdide-'
smii, in Iiumanae' utilHatts adminislratibne concur- rit, hoc etiam non minus mirabile csl, quod ipsa
ruiit. Primo quidem sibi famulantur quatuor ele- quoque sibi lempora tam pulchra qualilalum varie-"
roenta, quacdiximus, qufa ex eis conslat; deinde tale dislinguit; videlicel, ut prins brumalis aigor
quia qmdquid'habent,.illi exfrinsecus administrant. semipa commendata novalibus occnltat;- deinde ve-
In htrmore- quippe lerrae radix herbanim et arbo- ris cleihenlia raultipiices germinum felus mundunv
nim coalescit,. quas poslmodum in usus homiijum parturire corapellal; mox aestivum canma segeles.
ad naturalis mcnsuraj celsiludinem porrigit. Ijjsa torreal; poslremo pluvialis aittummis el palmiiiDus--
qnoqjieagreslis herba in'carne animalium vertitur ; IB uvas, etarboribus-quoqueliirgenlia poma decerpat.
animaliuin vero carnibus hominum viscera vege- Sed nec-ipsos-quoque proventus arborum vel agro-
lanlur. Animalia quoque ipsa dum vivunl, diversis rnm omiiipoteiis Conditor in unam quodammodo-
hmnanaj servilutis deputaulur obsequiis : nimirum, congeriem coacervat, sed diversadiversis lem-
ut alia sese insidenlibus vehiculiim praebeant; alia poribus vel agenda, vel edenda dispensat. Nam si-
cnminenriandis, proferendisque-semiiiibus arva pro- eodem lempore cuneta ad vescendum poma concur—
srindant; alia nobis non'niodo lactis profluanl co- rerent, et'faslidiuin congeslaTescenlibus gignerent,
piam,. scd ef velul evangelicsc subjecia (lncii'iiiaer el simulwnsumpla de copia-inopiamgenerarent. Sed*
duas lunicas dividaiit" (Luc. m), diiro se pellibus, nuncila diversis sunlyariaia lempbribns,utdumilla-
nos vclleribus legtint. Sed quia nos in singulis iin- coinedunlur, haecmaltirescant, etdum alia consumpla-
iiiorari non-sinil cpisiolare compcmlium, quae vix- pertranseuiit, alia mox matur-ata succedant. Fruges--
posset' cliam prolixilas emifnerare librorum, sttlli- quoque si colligendaesimul ingruerent,laboribusnon
cial nobis brevis illa Psaimislaj conclusio, qua dici- ferendisagricoLispraegravarentjsed dumvariis lem--
tur :« Omnia suhjecisti sub pedibus^ejus, oves, el jiorum dfspensanlur articulis, et proventus eopianon
boves universas, insijper et pecora ranipi; voui- minultur.ellaborhominum levigatur.Namquodsege--
cres co?li, et pisccs maris,.qni perambulant semilas IC lumaliasinlserolina.eiiamMoysesperhibeiPharaoni...
maris'(Pse/. yiu). > Postquamenimgrandopercussit.<Egyplum : «Linum,.
Et liocesl inler caetera valde mirabiie.~qnonianr inquit, et-hordeum laesumesl, eo quod hordeurii es--
ab humaiiaj subjectionis imperio, nec volalus aves, set virens, et linumjam folliculosgerminarej; Iriti-.
nec fortiludo leoncs, nec veTocilas"tigrides, nec- cum aulem, et far non sunHaesa, quia seroiina.
proceriialis enorniitas eripit eiephanles..Leoni jilane erarit (Exod. v). > De primitivis etiam pomis paulo-
lanius iiiesr, lerror, ut* cum rugitus emittil; multa ,post dicit : « Devorata est igitur" herba lerrae, et-s
protinus animalia, quaeillius impetum poteranl*cele-- quidquid pomorum in arboribus fuit, qusegrando di-^
riiale cursus evadere, compellantur oninino defi- miserat (Exod. s). >.
<ere, e"t grcssus suos stupefacla et ationita cohi* Cum igitur soli homini mari.T sinmlet flomina;-,
lierc. Lco lamen ab homihe capitur, el lanquam paludes et stagna cum innuroeris piscium compellan-
(iebilis calliis caveis inseriiur. Tigris quoque, quae lur servire generibus; aer cum avibus simuLet iro--
lingua Parlhica dicitur- sagilla, uno cursu sladia bribus; lerra cum pecoribus, cunclisque gerroini-
ociingenta iransmitlere, inlegro vero die lotum bus : haec lamen inlerim velut parva poslponimus,
mundtim ab oriu ustjue ad oceasum dicitur trans- majora perpendamus. Omiltamus igilur, quodhnjus
ilire (vide Scholia acfrcnlcemopusculi)-,Laeclamen, v muncr condilio tanta moderationis arle disponitur,
quae tam incredibiliter currit, aliquando venanlium ulaeret ignis, duo videlicetmasculinugeneris elc-
laqtteos non evadil. Sed cum mrraiida quaciibet menla praesideanl. aliaveroduo, quae fcminini sunt
aninialia viiiutum hominum sint subjecta, etiam generis, aqua simul et lerra suhsidani;--et Iioc
niinima, vel immundaliumanae salriti probantur quasi bino conjugio procrealnr qtiidquid apud nos
iililia. Quid enim vilius cimice? tamen si sanguisuga ex qualibel originaii roateria prodire conspicilur.Ta-
faucibus haeserit, fumo illius exceplo, statfm evo- cearaus eliam, quori lola co?Ifmadiina tisibus lioroi-
iniliir, et difficultasurinae hujiis apposilione laxatur. num Ila mirabililer servial, ut-contra seplem plane-
Quid eliam juxla legem, immundius vulturc? Tot lartim~globosperpetuo rotatu circumacla-conlligal;
tamen in eo sunt medicamenla, quot membra qualenus dum illae pelunl orlum, ista vergat jugiier
(PLIN.,lib. xxix, cap. &, 6). Vide certe gramfajvaj ad occasum. llias tamcn seenm vi suaj magniludinis
jam aelatis episcopum, qui eliam tid fidera Ghrisli attrahat, easqtie" suos circtilos per zodiacum spatio
. (•'onverlissenon pauca gentilium raillia dicohalur : leniporis, quod cuiquc praufigiliir,explere compellat.
liic perhibeal, quia 'dum per iElhiopiam ^,TJ'lrm\s- . ln quo vidclicet umversali 47-8 mundL ccflaniin*
 OPUSC. XXIII. — DE RREYTTATE YIT.E PP. RR., ETC. • -57S
i7T
ncn pafvum sp'rilualis figiiraemyslerinm deprehen- K angelica propnlsaret. Unrie unieuiijue noslrum a die
riittir, si quae sit in homine, roinovi videlicet mtindo, baptismaiis usque ari 479 oullum delegaltis est.
-concertalio perpendatur. Quid enim sphaera coeli, angelus, qui et viriliter decerlanlem a «enlatione
quaeplanelas includil, nisi corpus' -desiguat huma- custodiai, -et auxilium praebere in bonis operibus
num, quod rationalemanimam contogit? Quae vide- non desistat. Daremus exempla, nisi cerneremus
Heet anima quasi -septenario planeiarum nnmero' freqiienlalione notissima. Hic notanrium, cum Deus
coniinelur, dum tolidem saucti Spirilus donis ira- homini lantam praeroget gratiam, quantani Deus
bttilur. - * ab hominepaliatur injuriam; dcpulal Deus viiTiiles-
humanae cuslodlae; et jnfelix bonio, relicla
Eiquid estquod sphacra labitur ad occasum, angelicas
econira planetae concoi-diler eiiiluntur ad ortura, munditiacl puritaie viriutiira,squaloribns se polluit,
nisi hoc quod Aposlolus dicit*. < Quia caro concu- acsordihus viliorum. Nam in exhalanlis, ae cosnosae
avari-
pi&cit adversus spirituin, spirilus autem adversus' luxqriae fetore provolvilur; eumvermescenlis
carnem? (Gatat. v.) t Nunquid non quasi spbreram tiae sordihtis Inquinatnr; cum denique ad insiar
contra planetas pugnare eonquerilur, eura rie carnis jEgypliorum fluminiim homicidialis aniraa in.otlii
et animae.suae coiitioversla lamenlalur, dicens : sanguinem verritur (Exod. vii); postrenio cum vclut
t Vldeo aliam legem in meiriljris meis repugnantem g in eloacam stercorum corruens, multiplicis jiequitias
legi mentis meae?(Rom-vu.) > Et tanquara sphaera- faecibusinvolula fcedalur : hunc angclus fetorem, et,
invitus salis, «.
jiost se planelas irahat, prolinus addidit: i Et cap- inhonestam puralentiae nanseam
livum rtie dueentem in lege pcccati, quae est in graviter Jolerat, etsi cojleslis iroperii lege constri-,
membris meis? > Planeiae igitur septem enituntur ctus, obedietiiiam non omiltat. In angelorum quippe-
ad oilum, cum anlma rationalis inslinctu sancti Spi- conspecluiiil sordiriumynil fetet obscenum, nisi vl-
fitus incifata redire-conaturad Deum, quem rerum tium el peccattim.- Etsie nostri reatusexliorrent, e6
omirium constatesse principlufn. Sphaera veropro- abominantur illuviem*; sicul homo .compellilur ad-
labilur ad occasum.cum caro, neglectissuperioribiis, exbalantis lalrina; screare •felor.em. Unde iiuoliiiic
gravalurin ima viliorum. Uririe scriptiim est: «Cor- ante tribunal aelerni Judicis de commissi stii pravi-
ptis qtiod cormmpitur aggravat amiTiam, et depri- tale conquerilur;-elquia gravemferatinjuriam,illlus
mit lerrena' hihabiiatio sensum multa cogitantenr obscena dinumerans, profuetur. Nam-si rex poiens.
(Sap. ix). » cuilibct de suis principibus"impuberis filio velit
: ille poslmodum in furorcs»
Sed haee nosdiulius prosequi, epistolaris hrevitas- delegare custodiam et
non permiuit. Quid dicaiii,, qtiod eadem cojlestis- vtjrsus insaniae, salivis se fluenlihus, nariiimque rou-:
Zeoribus oblinai, et vel in ignem se phreneiica leir.e-.
spjiaerae machiiia sic se in semetipsam semper,-et, ritate
non in exieriora devoivat, ut in unius hemisphajrii prqjiciat, vel ccrte in squalentis coeni voluia-
sui Tevolulione diem, in revolutione vero alterius br-um sordidae suis se more prcvolval. noime-pioli-
nns ille deposcet, el reconsignare deposilum, ct pa-
explcat noctem? El hoc modo dum una. revoltilio
totius sphaerae cojlesiis absolvilur, viriginli quatuor paiis abjicere famulatum? Quanto magisergo cre-
horarum mimerus impletur, quihus videlicet unus dendum cst, quod angelica ilia sublimitas el Jar-
-
dies cum sua nocle perficiiur. Hoc ilaque modo gitorem bonorum omnitim Deum de conspicua
sanclorum convcrsalionc glorificit, et in ejus COIM
dum cojlirm militat homirii, et dies solis radiis illu-
hominuin scelera stihliliier
stralur, ei nox Iunae, stellarumque nuiantium varie- speclu "perversorum
ta!e depiugitur. Sed haecquia corporaliler aspiciun- enumerando condemnat? Ilnc accedit, quia in die
eorum sunt nequiliae lesles, qui si rectevixis-
lur, omitiimus, ad majora nunc et invisibilia venia- jndieii
mus. sejit, eorum fierent defensores. Hoc itaque rnodo>
male agenlibus vertitur in perniciem, quod recte vi-
CAPUT IV.
ventibus-provisum esl ad sahiiem*„qujasancli angeli,.
Quod aiigeli per totum mundum discurranvin.auxt- ' qjti deputati sunl juslis in adjtttorium, perditionis
lium hominum. . in reprobos exaggerant incremenltim, Fehces ergo,
Porro aulemqui divinarum SGripttir-arumvacal-elo- qni jusle ^vivunt; quia dum malignis spiritilius infoe-
quiis.nou ignOrat.quia per liiinc mundum cojlesiium derabiliter obluclautiir, ahgelicae forlitudinis auxilio
virlutttm quolidie multitudo discurril, quae nobis- munittnlur. Adde etiam, quod et ipsi spiriius iniqui
auxilii maims in cerlamine porrigit. De quibusper profeclns noslri. snnt obsequio deputaii. Nam dttra
Danieiem dicilur :« Millia miliium ministrabani ei, tenlamur, el non succumbimus";dum inipeliniur, ci
et decies centena millia assistebanl ei (Dan. \n), > praevalemiis;.dum oppngnat certe violentus hoslis.
Ad hoc enim Deo minislranf, ulnosab iniquorum- " eUnon expugnat, fulurae nobis retributionis pourin^
spiriluum intpugnaiionibus prolegant^UndG el Pau- " accuinulat : et-dum laborem cerlaminls irrpgar,,
lus ait: t Sunl administratnrii spiritus in ministe- victoTi-unobis maleriam subministrat.'
rium missi propler eos, qui hajrediiaiem capiunl sa- " -
CAPUT V.
lalis (Hebj. i). y Neque enim yersuliaeiam call.di, Quod omnia homini serviant, etiam infernus.
lam cxercitaii hosiis possel fragilitas huraaiia re- Ecce dum i*aptim ccleriterque cuncia persiriugf-
iislere, nisi eos a lcntationibtis elecloruui? viftus inus,-usilju& liomiiiuni miiiistrarc 4SQ coikanlileF
 4~U S. PETRl DAMIANIOP!"'. TOMUS SLU PARS III-.-— OPUSCOLA VARIA/ ,m
'diniria-rcpevimus, cojlum se"iicet, tefram pariter et A Nam ei aputl Graecoshaecleneri consuetudoipei'—
j .ftJmum-.Ilic prasumpliuhis nos fortas«e quis ar- liihetur, ul ciun impeiator quis in dignaiatecreatiir;.
g'at,:si aulhe;i;!ca ScrlpUmc semen.ia nonOecur- moi" ut iniperialihus fuerit iufulis rediinitus, coronx,
Tiit. Sed ecce Paultis Coiimhiisdicil: « Oitmia cnim simtd ac scepiri"gloriaedecoralusr.ctim denique pro- .
v-osira suni,sive Patihis. sive Apollo, sive Cepbas, ceTimJvallalur obsequiis.cum excipilur modulanti--
five hic rsmndu?,she'\itfi, sivc mors, sive p.-aesen- bus psallcnlium chorisr qnidam-sibLpraesto fit ob-
tia, 'she f.iiura. Onmia eni n vcswa su.it, vos aulem vins, qui viJelieet «na roaiiu vascuhim pleiium mor-
Ch.risti, Cllrislus auleufDei (l Cor. ic). i Sed iunc tuonim' ossibus ac pulveribus offeral; in alia vero
omuia sunt veraciter homlruX si ipsehomo sit vera- . Sitjppam lini subtiliicr pexam, .ac.piiis pensilibus
clicr homo. Est enim qvi solo noinine sil homo, est. molliler demoIliiam,.cuiproiinus ignis adhibelar, el-
qtii reipsael veritate sit homo. repejile in iclu oculi flamma snbito voranle, consu--
Audi Salomohem ; « Finem, inqnit, loquendj om- milur : ut in uliero debeat considerare, quod esl, iji.
iies pariter atidianms"': Deum lime, el maudata ejus altero valeal videre quod habel.Jn cineribus siquir
ohserva : hoc eslenim cmmis-liomo(Etcle. xn). > dem se cinerem recognoscit, iu stuppa jamjjolligilin -
Qnis esi aulem fiiiis loquetidi, nisi ille, rie quo dicit- die jiidicii-quam subito mundus ardebif; quatenus.
Apostolus: « Firiis cnim legis ad jnslitiam Christus j*jdtim se, simul ac sua lam vana, lara ffoccipendenda,
oiiini eredciili? (Rom.x.) t Finis quippe Iegis ad justi- 4S.I considerat, de imperialis culminis ascenso fa~--
tiani Clirisl(is~esl;' qnia quidquid,. sive TClus, sive sligio nullaienus insolescal; et dum possessor, al-~
nova lex ioqiiitur, ad illnmsinc dnbitationc referiur. que possessio subjaccre communi omniumcasui non
Ai jusiitlam veronon oliose dici,.ur,_quia divinaj le- ambigilnr,. j'am quasi de singtilari dignilalis apicer_
gis sermo jitsiificat, el animam a sordibusmundat, qui ad summa proveclus'esl, non infleltir.
sictii discipnlis Verilas ail: « Jam vos-roundi esiis Pulchrum ergo roundanaa conditipnis ordinem
propter se.rmonem, quem lociuus sum vobis (Joan. Iiomo considerei,_-et dnra suis jisibus omnia cernit,
xv). > Dcum vero "timere-. cst-cuncJa , qtiae Deus atlribui, non sibi, sed suoreferat gralias Conditori;_
jirohibel, exsecrando'ei abomiuando conleiiinere: lenocinaniem munili gloriam sub judicii.sui calcibusi
Manriala illius observare "esl, omnia, quae piajcipit, deprimat, virorem carnis arjdum jajn pulverem cre--
operibjis cxercere. - * dat, diem suae vocationis lanquam speculum stiis-
• Ille ergo Dtmm limel.qui salagii oblutibus anleponat, dislficlum ultimae dis—
eavcrequod pro- semper
Tiibet. liie niiiiilaia ejusobservai,-qiii sturiel implere cussionis judiciuni contreniiscal : quatenus dutu -
qtiod iinpeial. Deum ergo fiine, ct .ra.indata illius nune Crealbfis sui legibtis subriitur, qui intercrea--
obsarva : hoc cst enini dmnis liorao. Ac si perspiciie Q .luras, qure terrenae- sunl, videtur insignis, in cbjlc--
dicat: Qui non studueril cavere jirohibita, qui ne- sli quoque gloria veraciler sil sublimis.* '
glexerit implerepraecepta; qtiia ratiohe caret, voca- '482 SCIIOLIA.
"bulirinqnidem liominis habet, sed hominis esse non Tigri, quoque, qum lingna Partlitca diciiur Sa'«~
giila, unu cursu sladia ocfingenla, inicgro verodU
'habel; qnia non veraciler iuilurvirtute nominis, xoium mundutn,-elc. Jlsec nisi per hypefholem diria-
quo censelur. llle nirairum se credat vcrar.iter Iiomi- accipias, omniiio fabulosa sunt. Celeritate quidem
riem,qui liominiimrecognosciiAuclorem-:alioquinqui. tanla illn est, ul usque ad sua (emiiora eam nun-
ftiisse. captam scripserat M. Varro Iib. i. De
ignoral, ignofabiiur (7 Cor. xiv). Quid atttem sine' quam ling. Lat. Capi tainen interdiim testatnr PIularclms>
Tiis sil homo, perspicue definit"Scriptura,cum dicit: in commeni. de Ilerodoli malignitale. Ilaque sicut,
'iStelhcnonsunlmundajinconspecttfejns^/oftsxv); > velocilas ctirsus quorumdiim honiintim cr.inpararl%
solet cum animanlibns.velocissimis (iil II'Reg. u :
quanlo magis homo )iiitredb,etfilinshomiiiisvermis? «Porro Asael cursor velocissimus fuil, quasi-Jinus.
'Utirie et Abraham cnm ad summaj colloculionis cul- de capreis ff.iaemorantur in silvis, >) sic veloeiias»
Tnen atiiillitiir, enm divinaefamiliaritatis graiiam pe- ipsoium atiiinalium, qjiaesnnjmtim gradum veloci—
culiariler promerettir, hujus humililalis i-ecorda- suevil,tatis lenen'., per hyiierbolem interdum exprimi con-~
lione rieprimilur, cttni dicil:'« Loquar ad-Dominum .minil saiiclus Tigridis ejusque mysticae significalionis me--
carJinalis episl. 18, lib. n.
jneure, cum sim pulvis, et cinis? (Cen. xviu.) > Sil nomen Domini benedicium.

483-484
_op(]SGULUM. VICESIMUM QUARTUM.;
CONTRA CLEUIGOS REGULARES i-ROPRIETAIUOSr
AaGjiHEXTCM. — Delestatur prius pertinaciaJ vititim, quo nihil ant Deo magis hivisnm, anl rebus Immanis-.
fieri possil pefiiiciosius, ulpole ciim ex ea (anquam ex fonle dissensionum/discordiaruniqne seminaTi'
' Ecclesiam derivtjnltir, in nonnullos clericos acerrime lnveliilur, qt*.i currn Ecclesiarum fruciibus in-
..rommune alerenlur, pechniam prselerea, et alia.bona seorsnm ppssidebaiit: idque sibi per leges licitum
esse facere pei;tinaciter_asserebant. Hos igilur .validissimjs ralionilms redarguit, et manifesle pro-
bat clericos ex geriere eorum qui canonici appellantur, propriunr, "aut" privatiim iiiliil- posse •
liahere : sed debere eos Cum primum.-sacris initiaiitur, universa bona aul patipcrilms Iradere, aut in.
commune conferre. Quapropier oral pontificem max. ut" quo i humana el diyina jura cogunl, id-
ciiam clericos facere, sua ipse auctoritate et jurisdiclione co npcllat.._
. DomnoALpx_Asimo beatissiino^papac,.PETKCS pec- Qtiarilum ad nosirae iiilelligeniiae modultim, ve
ca:or roonarhtis scrYiuilem. nerabilis pticr, nullum in huniano gjfiere maluim
 481 • OPUSC. XXIY. CONTRA CLERICOSJIEGUL. PROPRIETARIOS.' 482
perniciosioris est criininis.quam defensio pravitalis. A \ nicus habere proprium debeal, evidenlissiiua stii
Unde Davld ait : « Non declines cor roeumin verba examinis auC.oritate decemat. Ait ei.i.n in sermoiie,
mala^ad excusandas excusationes in peccatis (Psal. qui liiulatur De moribus clericoruni: \ Mcj inquit,
«;L). > Offensio quippe Dei meretur iram, excusal'0 hoc noverit charilas veslra dixisse frntribus meis;
provocai ad vindietam. Hoc plane vitium, 'sicufex qui mecuin manent,'ut quicunqne habetaliquiri, aut.
radice huinani generis'prbdiif, quolidiepullulat/el vendat, et eroget pauperibus, aut donet, aut-coin-
lanquam jier erumpenles arboris ramos germinare' mune illud faciat.-Eiclesiarn habeat, per quam r.os"
non c.ssat Consullus enira Adam, cur-ex inlerdi- Deus paseit. El dedi-dilafioiieniusquead Epiphaniarti
tToponio comederit:-« Mulier, inquit, quam dedisti propter eos,qulveI -cumfratiibusstiis nondiviseiiiii',
liiihi-sociam, dedit niihi de ligno,~et cometli (Gen: vel diviserunt qnidem qu^o'haI>fil,. apud fralressuos,
Hi). > Mulier etiam, cur hocfecerit inquisila,'« Ser- sed nondttmderebus suisaliqua iJ egerunl; quiaexspe-
(.ens, ail, decepit me, et eonnjdi (Ibid.). > Ac si clabatur aetas legilima, Faciant inde quod voltint,-
iilerque'in Cojidiiorem oblique crimemintdrqueat; dum taraen sint pauperes mectini,_simiil exspcctej"
eumque, a qtio redarguuntui', ineessat, dicentes : mus misericpfdiam Dei. Siautein iioltint,qui forto i
j\'on nobis, -sed libi procul dubio debel liic reaius nolunt', certe tjgo sum qui slaluevtim, sicutnostis,!
ascribi, qui et. conjugeraviro junxisli, et serpenlera IBnullum ordinare clcricum,-nisi qui mectim velit
in-paradisointerhomines vivere decrevisli. Quorum manere; ut si vellet deseiscere a proposito, recfe' '
uiriusquefaiiquam primischolus ille discipulils erat, illi lolleremcleiicalutn, quia desereret sanctae socie- -
qui de Abel Dominorequirenti respondit: < Nunquid tatis promissum, cerlumquo consoriium. Ecce in
«ustos fralris mei sum ego?j (Gen. iv.) Hoc sane conspectu Dei, et vestro, niulo consiiium; qui volunt
praecavebat David vitium, cum dicebal: t -Non me habere-aliquid proprium, qnibus noii^sufficilDeus et
*!emergat tempeslas aquae, neque absorbeat me pro- Ecclesia ejus, maneant ubi volunt et ubi possunt;
. fundum, neque urgeat snper me puieus os suura iion eis aiKero clericaluhi, seJ nolo habere. hypo-
(Psal. LXVIII).> Nam cum peccat homo, quasi in critas. Malmfi quippe est talem fore, maliim est ca-
puleum labitur; cuni vero peccata-defendit, os pu- dere » proposito, sed pejits est siroulare proposKuni;
tei super eum ne paleat egrcssus, urgetur. Corruit Eece dico cadit, qui societatem commuuis vit;c jam*
<ergoinputeum homo cum peccat, claudil vero si- susceplam, quae laudatur in 'aposlblorum Aciibus
• iiimet os puiei dym excusal.- Ex hac porro defen- (Ac. iv) deserit; bono suo cadit,- "a
professiorio
-
sione, vel excusatione criminis liaeiesis nascitur. sanctacadit.ObsefvciJudicem, sed Deuro, non inc. >
Uaeresis enim inteipretalur eleciio. Et duni "quoJ Et paulo-post :•« Qui inccum niauere vult, si.pa-
cligit, quis defendere nitiluf,*-relicto veritatis tra-' C rajus eslpasci a Deo per Ecpiesiamipsius, non haW'
mile, quia per abrupta perversi- dogmalisj*apitur, fh ber6 aliquid^proprium; sed aul erogare [>;uiperibtis,;
liajresiin necesse est prolabatur". Hoc autem inler aut in commuiie niitterc,- inaneal mecum : qni 'hoo
peccaloreni el haereticuni dislat • quia -peccator est nori vult, habeat librjrlaiem : Sed•vi'Jeat, utruro ha- ;
qiti delinquit,' haereiicus autern-qui peceatum per Lere possit felicitatis ajteiniialem,->
pravum riogma defendit. Nos autem, quia magisltos In seeundo quoque cjusdem operis se-mone sic -
li.theirus sanctos apostolos, et aposiolieos viros, non ait: t Quisquis ctim irypocrisi-\'ixerif, qtiisquis in--
debemus quod nobis videlui* eligere; neque quod veiitus fnerit habeas proprium, non ilii permitto, ut'
serael electuro-esf obstinate et parvicaciler dcfen-' inde faciat testamentum, sed delebo de tabula cJe-
sare; sed his duiilasat, quae a probatis Ecclesiae - rieoium. Inierpellet conira me roille co.-.clia, "na\U"
doctoiibus deliniia-sunt, fidera irretractablliter ad get con.ra me quo volusrit, «it ceite ubi potuerit/
hibere.- - . - -J - Adjuvabit me Dominus; tit ubi ego *piscopi;s-bum,"
- CAPUT PRIJIUM. * illg clericus esse noji possil. > .- '
JXir.iiusfortasse ftierim in j;i*t)telaiidobeati iiujus
Oppugnal verbis sancti Augustini peiiitidciam cle-
ricorum. ~ - docloriS' exemplo. Sed iilinani yel ipsi prrebe.iliir'
H:ecidcirco praemisimus,-quia dolemus noniuillos -Dfides, dum f.oslris verbis o.imiino -subtiahilui'. In-
sanctos'fratres, cajionici videlicet ordinis, in tam qtiibus profecto sancti viri yeibis evidenier ostendii
elf aenisprorupisse liberlatis audaciam, ut non modo tur ; Quia- clericus, qui .pecuniam -possidet, ipse*
siui jus habendae pecuniaevindicent, sed et hanc si-- Cliristi possessio, vel haTeditas esse, vel Deum haj-
bimetex regtiiari aucloritale compeiereperlinaciter ref.ilate.possidcre non potest. Quod'-lainen non -de'
485 asseverent. Ad quos probabiliter- revincen--- clericis oronibus dicjmus, sedde his specialiter, qtii
dos, possemus quidem plurima Scriplurarum et canonico 4S6 censenlur noroiiie, et-vivurit iu con-
Yeieris- et Novi Teslajnenli-e>,empla eongerere. si gTegalione.-lpsiseniin, quiaDeus oiTertur, lerrena
'
priores nostri Patres ac doctores Ecclesiae super-- possessio prohibet'.'r. Sicut ipse Dominus ad Aaron
hoc themale fundiius siluissenl. Scd supeifluum est in Nuniero Ioquir.ir, dicens ;« In lcrra eorum ni-
HOSvilibus sarculis illic ;glebas elfringere, iibi lam/', hil possidebUisnec babebiiis partem iriter eos.'J.gO'
slrermi cullures lerraeyiventium'aculissimo linguae pars, et iiaereditas lua ih medio filiorum Israef
siitc vomert reperiunlur arva sulcasse. Priorigitur - • '
(-VKHI.IVIIJ). >
Aligustijjus accedat in lcsli.TJouium,ct uirum Ca.to-
 483' S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. ^84
CAPUT II. 2 ci vestilum, his contenlus cro, et nudam crucem
;\
Idcm facil verbis D. Hieronymi nudus sequar. >
Sed si cui ad lollendain pecuniam de clericjs sola • . Beatus etiam Prosper cum proprietalem peruniae
tanii doctoris auctoritas, necduin forlasse. sufficiat, clericis prphiberel, sententiam deprompsil, dicens :
qnid eiiain beatus invenialur super hoc decrevisse < Quia' non potesl ibi esse unilas-voluntatum, ubi
Hicronymus, non negligcnler allendat. Ad Heliodo- fueril diversitas facultalum. J Ecce ad condemnan^
riim namque episcopum Inler caelera sic ail: «Ani- dam, el fundilus abolendam canonicorum pecuniam,
iiiari\erte, fraler, non Iicel tibf quidquam de luis tres non qtialescunque, sed inexpugnabiles in testi-
habcre i*ebus. « Oronis, inquit Doininus, quLnon moniumdoctores adduximus : u^ in ore duurum,
reriu.nliavcril omnibus quae possidet, non polest vel Iritira testium stet omne verbum (Matih. xvni).
ineus esse discipulus (Luc. \\v). > Cur limido ani- CAPUT III.
ino Chrisiianus es ? fespice .cuin.Petro reliclum rele Canonicorum defensioquam frivola. ,
(Maiih. iv), respice surgenlem ,de telonio publica' Sed.cum haecillis objicimus, ipsi ng.ilaj .suaj Ii-
num slalim aposlolum (il/a«/i.-ix).« Filius hominis bruninobis jjrotinus offerunl; ad rcgu'aj s aj auco-
iion habeiubieapiilreclinel(Jl/«fl7».vm; Lnc.hvm); > ritaiem rcdeunt: eaque sibi proprieiatis peculium
«t lu amplos porticus, et ingenlia -teclorum spatia I:[j concedente, pati se prarjudieium coiKjuerunlur.
i.neiiris? -Haeredilaiem exspeclas sajculi?. Cohaeres Quam niiniiTim-reguIamnos neGfunditusimpio'a-
Christi esse non poies. Et non longe post Dominum mus, nec aulorilaiem illi pmiiino irJjuimus. PiO-
aii.-,culta dicentem : * Si vis perfeclus esse, vade, baraus enira in.quanlum sanctis Ecclesiaedocloribus
el vende oinnia lua, el da pauperibus, et yeni, se- consonat : abjicimus aulem, atque conspiiimus, in
qucre me (Malth. xix). > Tu aulem perfectum le quantum aulhenlicis eorum instilulionibus non cou-
esse pollicitus es. Nam cum derelicta mundi militia cordal.
te castrasti propler regna cajlnrum, quid aliud, quam Sed jam ipsa illorum regula dediicaiur ad jne-
perfeclam seclalus es viiam? Perfectus aulcm ser- dium.^t utrum indifferenler lota, an caute, atque
vus-Chrisli, nihil prajler Chrislura habet : aut si suspecte ex parle _duntaxat suscipi debeat, in una
praeler Chrisliim-Iiabet qnid, perfec-lus non csl: saltem p;ginula discernamus. lloc plane in quadam
el si perhjcius non est, ciini se perfectus' fore Deo cjus periocha reperitur : 4 Sancloruro, inquit, Pa-
pollicitus sil-anle, menliius esl. « Onmis aulem, trum senteritia docet clericos non divitiarum secta-
qui mentiiur, occidil aniinam (Sap. i). > lores esse, nec rcs Ecclesiarum inolfieiose accipere
. t Igitur ut concludaro, si perfecius es, cur bona debere. Qui enim Ecciesiae serviunl,- et «a, quibus
patenia desideras? Si perfcctus rion es, Deum fe- Cj opus est, non haLenl; aul libenler accipiuul,, aut
fellisti. Divinis Evangelium vocibus intonat: « Kon exigunl, nimis carnaliler sapiuut. lndignura quippe
potestis dnobus dominis sefvire (Matih. vi); > et est, si fidelis, el operosa devotio clericorum, pro-
autlct qnlsquam Chrisliini mendacern facere, Marn- pler stipendium saeculare praemia seinpiterna con-
monae cl Doiniiioserviendo? Yociferatur ille sa;pe : lcmnat; ut quod accipiat, inde, rationem reddal, et
1 Si-qttis vult posl ine venire, abneget semetipsum peccatis alienis sua multiplicet peccata. Unde ne-
sibi, €l tollal crucem-suam, et- sequatur roe (Matth. cesse est, imo utile clericis, in ecclesiaslicis acci-
xvi); > et ego onustus auro [arbitrorme Christum liieiidis^sumplibus, suum vitare periculum. Proinde
sequi? > Ari Nepoiiaiiujn quoque |»resbylerumpost Uuiide suis quam de Ecclesiasfacullatibus non plus
lnulla stibinfert:.« Igitur clericus, qui Chrisli ser- accipianl aat exigant quam oporiet,id est, accipiant
\ii Ecclcsiae,inlcrpretclur primo vocabulum suum; cibuu, etpotum, et vestimenlum, et his conlenti
ci uominis definitione pr;elala, nitalur esse quod ' sinl: ne, plus acGipicntes,pauperes gravare videan-
- diciiur. Si enira K>.f,p->; Graeee, Latine sors appella- tur non sine grandi peccalo : et nou accipiant un!e
tiir, propterea vocantur clerici, quia -de sorie sunt pauper victurus erat. J Ecce in his verbis haec rc-
Qomiiii : vel quia ipse Dominus sors, 5d est, pars gula, ubi scilicet clericos ejho et potu, ac vesle con-
clericorum cst. Et quia vel ipse pars Domini esl, vel *^ ) lcntos esse debere proroulgat, el nobiLCum,eicum
Domiiuun pariem habet,,talem se exhibei'e debei, loljiis Ecplesiae auctorilaie concordal. Quod anlem
ut et ijise possideat Doroinum, et ipse possldeatur illico sequittir, prorsus absurdum, ineptum viJelur.
a Doniino. Qui Dominum possidet, el cuni Propheta ac fri\olum : -c li yero, inquil, qui nec suis rebus
dicil: « Pars mea Domimis(Psai. b.xxij), > nihil ex- abundanl, nec Ecclesiae habent possesbiones, et
tra Dpmiuum habere potest. Quod si quidpiairi aliud magnam utililatem Ecclesiae conferunt, accipianl
hubuerit prater Dominum, pars ejus rionerit Domi- iu canonica congregaiione"viclum,.ei veslimentum,
rins. Verbi gratia : Si aurum, si argenturn, si pos- et eleemosynarura partes. ->Quia de talibus in libro
sessiones, si variam supellectilem . curo islis parti- Prosperi dicitur: « Clerici, quos volunlas, •aulnati-
bus Dominuspars ej'us fieri non dignalur. Si autera vitaspauperes fecit, in coiigregatione viventes neces-
4S7 £SQPars Doinini sum, el funiculus haeredita- saria 4@8 vitavaccipiant. > Prius iiaque dal viclum
lis ejus.ncc accipio parles in caeieras tribus, sed- et vcstinientum, deinde divisores consliluil cleemo-
quasi Ievita, el" sacerdos vivo de decirais, el allari synarum. lllud scilicet ad necessarium vifae snbsi-'
tserviens. allaris oblalione sustenlor, habens viclum dium; hpc ari infarciendam congerjem sncculorum.
 485 OPUSC. XXIY.— CONTRACLERICOSREGUL. PROPHIETARIOS: 48$
lllud ul eofporaliier vivant, hoc ut seternae morli A vivcndi ordinem sub aposlolis noyitcr ad fidem ve-
pahulum.nutrianl. niens lencbat Ecclesia : «Mulliludinis, ut Lucas ait
Consideranriasunletfam ipsaTcpiantium.portenta (Act. iv), .credentium eral cor unum, et aniina
verborum, el ignoniiniosaeaique conftisaelocutionis uua, nec quisquam eorum, quaepossidebal aliquid,
opprobrium. Nara cum praemisissel' ut clerici susci- stium esse dicebat; sed erant illis omnia coramu-
perent cumvictu et vesfitu eliam partes eleemosy-. nia.i Ecce ubi non" erat divei-sitas rerum , vigebat
narum; quasi reddrt .causam quare hoc: quia dela- unitas volunlatum. Nimirum ubi non esl divisio
libtis,Iuqult, inlibro Prosperi riicifur :«Clerici, quos census, iu unionem eliaritatis plurimarum menliiiui
voluntas autuativilas pauperes fecit, in congrega- conflaliir affectus. Illic enim mens a menle dividi-
lione vivenles, necessaria vilae aecipiant. > tur, ubi fa-cullatumcoinmunionon tenetur : et ubi
Dic, Tuflianaj Teformalor eloquenlire, dictnuve possessionumfliversaproprietas, ubi menspossidcn-
DeniDSthenes,quia dicit "Pi-osper,ut' clerici rieccssa- lium non esHma. At ubi. circumslanlia quaelibet,
ria vilaj percipianl,- idcirco pra-cijiit ut praeter vi- communiter possidentur,'diversorum jnenies iu 11na
cttis el vesliroenia, per singulas eliam personas voluntaie concurrunt: quia unde invicem litigare
cleemosynas dividarit?TJl juxta "J.tiaminterpreiatio- 'debenl non inveniunt. Quisquis ergo clericus pro^
nem, necessaria vitaesuscipere, hoc sk, viclu vesle- g; prietatis conatur habere jiecnliitm, non valel apo-
que perceplis, cleemosynas'disperiire? Quam bene slolorum lencre vestigia; quia jion erit illi, cum
faciunt clefici, qui le praeconiis offerunt, qui tam fratribus cor -ununi et aniraa una. Cum Juda siqtii-
gravia alque iinporlabilia Uiajlegis edicta laetisvis- dem loculos, atque pecuniam habere potest, .unani-
ceribus ampleclunlur'1 Et Tevcra satis gfavia sunt mitatem vero puramque concordiam cum Aposlolis
et impoftabilia",quae promulgas, -cum a maximo haberc non potest (Joan. xn). De quorum videlicet
usque ad roinimum; id est, etiam si duorum vel i'egu!a in eorum Aclibus legilur : .Quia, « quotquot
tfium sil amiorumin clero puerulus; quinque sibi possessores agrorum. aut domorum erant, vendenr
libras vini et qualuor panis, ul rron ad voinituin, les afferebanl preiia eorum, quae vcndebanl et po-
scd ad exenlerationem repleatur.accuraulas. Et ut nebanl anle pe"desapostolorum (Act. iv): > ubi niox
plena discrelionis tuaevirlus appareat, hoc praecipis, addilur : «Dividebalur autem singulis, proui cuique '
nt eliam si semel in die reficitur, haecpanis *et vini opus erat (Ibid.). > ,.
mensura nullatenus niinuatur; ut sijuxta sobrielatis Sed age jain, clerice, qui recondendaetibi pecu-
luaj melam refeciionis frena laxentur, non jam , nias licentiam vindicas, qui jus habendaeproprielatis,
iTictare, sedcrepare vcnler,-et ilia compellantur. lisurpas.-responde, quaeso, cujus siintiacullales ex
Plane praeler nonnullas sanctorum Patrum senlen- C ( quibus libi licel hahere peculium? Tuae videlicet
tias,'quae in eodem libello reperiunlur, apposite de" sunl, an Ecclesiae? Sed-si itias tibi Iicet usurpare.
caeiero sicul in lilleris slyltis horret incultus, sic in pecunias, quomodo posnisti eas ad pedes apostolo-,
"- rum 1-Si Ecclesiaebona
plerisque sentenliis devius corrigendus est iriteile- snnt, quse recondis, cur pro-t
clus. Nescivil enim invenire quod scriberet, nescivit priaconlempsisti ? Poiro si qtiid tibi de propriis.
scribere si quas eliam ineptias invenisset. Istbs reservstsii, audi Aposiohun terribiliter objurgantem:
iimani flores eloquentiae, qni spinosis moribus ad- « Cur, itupiit, teniavit Salanas cor tuutn, menliri
versanlur «cclesiaslicaedisciplinae. te Spii-Uni saricto, ut fraudarcs de prelip agri ?
CAPUT IV: Nonne manens Jibiinanebal, el yenumdaium in lua
Cbnviticilrationibus. erat potestate? Qua.re posuisti in corrictiio .hanc.
Enimvero cum sancli Pafres in clericalis peculii rem ? Nou es mentitus hoininibus, sed DcoJ/tid.).»
condemnatione non dissonent, sed in districie pro- Quodsi non propria possidere, sed Ecelesiaeconaris
bibenda ac fimdilhs auferenda clericis pecunia uno ljona div:de;c, quae scilicet communis est tibi cum
spirilu, uno siniul ore conc6rdcnt;'unde lamen haec fiarribus ; ('.icergo', Jesu magisler, dic fratrimeo ut
hauserint, accedamus ad fontem, et proffuentis rivi' di\i(!at iiiLViimhaereditalem.
411-incipaIem fepetamus originem. El quanquam nefas *" ^ Et noJandum,- qnod evangelista praemiserat;
sil de lanlorura virorum dispulare" senleutia, non «Ait quidam ei de turba (Luc. xu).> Tu itaque non
vereamur lamejTeorura, hoc est, magistrorum no- ui Ierita, vel ciericus, sed ut de itirba vulgaris , el
sirorum _adire doctorcs, ul ab illis eiiam nos rae- laicus, roga Jesurn, ttt .libi cuin fratrc tuo Jubeal
reamur iuslrui, a quibus el nostri sunt doctores haerediiatem dhidi. Cui prolinus ille respondeal:
inslructi, qualenus dum fons paluerit unde puritatis « Homo, quis me conslituit judiceni, aut divisorcm
rivus' oboritur , foedantis et obloqueniis^aiidaclaj super vos? (Ibid.) > Mqxquesubjungat: t Videle, et
lemeritas refellalur. Conslal itaque, et perspicuum cavete ab omni avaritia, quia -non in .abundantia
est, quod canonicorum regula ab aposiolicaeviiae ciyusquam vita ejus est ex his quaejjossidet(Luc). >, #
liorma prodierit; el dum sjiirilualis quisqiie. con- Vis ergo dividere? Nonhabebis Jesum judicem, aut
ventus reclam sui 439 le,)et ordinls disciplinam, divisorem, sed schismalicae polius divisionis ulto-
teneram quodammodo lactantis Ecciesiae imilatttr reni. «Qui non esi, inqnit, mecum, adversus me
iitfantiam. est: elqui non. colligit mecum, dispergit (Ibid. Xj).*
Audiaams crgo quam convcrsalionem, qucm Pono auiem si, tibi licel-liabere pecuniam, jjullani
 4t?7 S. PETRl DAMIANIOPP. TO'MUSSEU PARSJU. — OPUSCULA YAItlA. 488
nvelius.quain luam.' Quod Si qure lu.ifue.ranl, pos- A , qtiidquid ari eullum periinet mullitudims, corani
srdes, qiiid.ergo ad religionis ordinem veillens 49® tabernaculo tesiimonii, et cusiodiaril vasa taber-
reliquisti"? Imo* rcversus^atl Vomitum (Piov. xxvi; uaculi, seryientes in miiiislerium ejus : dabisqito
11'1'et. n), (itjjrairum deserens, dum m terga lefle- dono le\itas Aaron, et (iliis ejus, quibus 491 lra-
clis intiiiluin; ulira jioiveris idoneus regno coeloruni" diti sunt a filiislsrael (Num.'iu).t Aafon quippc,
(Luc. \x)t Sin auieni "ecclesiastica lihi liceat bona et filios ejus^.quis ambigat jus habuisse pontificum?
reconricre, videris auxisse divltias, non sprevisse, Tribum vero Levi quis.nesciat praclulisse ordiiiem
irt magis pactiniae qiiDjstum, quam rciigionis am» clericorum ? Levitaecrgo Aaron, et filiis cjus a filiis
bias inslltutum ; el non lam sanctiiaiis jculmen lsrael dono traduntur, cum cx omni Chiistiano po-
vohiisse cofiscendere, quam acervos pecunke cu- pulo clericalis ordo iji excubias ecclesiastici culius
miilare. An praerogabitur -clerieis, quod non per-' assuniitur: et ul assislant, atque miiiisirenl suis
riiisit Cinisttis apostolis? Nam «UDJ-eos -ad praedi- poiilificibus , pfferunlur. Sed quisquis servus est
caiulunr-milterei, sieulMarcus ait, praeceplteis,.ne matiimojiae, _ ritus abhorrcl ecclesiaslicaj disci-.
'
qtiid tollerenl hf via, nlsivirgani tanium , nori.per plijiae.
ram, "ridiTjjanem , neque in zonisaes (Marc.vi); Nec praelereundum egt, quod illic praesto sub-"-
. libi vero ad seris, hoc "est pecuniaj rcceptaculum, IESjungitur: « Ego, ait Dominus, luli Levilas a filiis
r.*jndicam-izdna, sed' uiinam arca sufficial. El cutn Isiael, pro pinni primpgenito, qui apcrit vulvam i;i
Aposiolus"avaritiamidolororo noniinet servitiilem filiis Israel, eruntque levitaemei (Ibid.); > ut I.quido
(Coi: Tu); quorootio''lu. Cliristura colis, qui ido-?' paleat, clcricorum oidinem-Dei onniippleniis esse
Itihi in-pecunia 'veneraris? Quaj est'enim pariici- peculium, sicut et ipse Deus specialis csl haereditas
'paliorjusliii;e cmn injquilate? aul quaj-societas litci clericorum. Et quanue vecprdiae, quantaeque vcsa-
atl tencbjtrs?.Qiftwauicni conveiitio Chfisti ad Be- niae est, siab eo, .cui Deus oflertur, eo conlempto
lial? Autqmc pars lidelis.tmm infideli? (1J Cor, v;.) lerrenaeTacuItatis coniroodura requirautr?.Cui Deus
fjuis-aiiieiiVconsenstisTeniploJ)ei cum idolis? - - in-haereditate nou sufficit, quid eum satiare possit,,
-Planecuin tu cujilra tui ordinis*instilutum re- ignorat; quia menlis ejus oculum furiosa cupidiias.
-coi.dis*in arc-apcciiuiam. et" coufidis *in incerlo - cajcat.. . ,
divitiaruin, qni in solo Deo spem luaro ponere, . Et .cerle qui lalis est, quoniam pro aniore pectt^
debuisfi (tibi'enim ilicsuurus ituts . ibi esi piocul nitc-suum.violal ordinein, indignus est procul dubio
dubio ei.cor tuunt (Mav.h.vi), non jam ju.re Christi- ut ecclesiasljcam ob.liheat dignitalem. Unde et Sai
cola dicenrius es, sed jijiiiniiicohf.,El cuni rie Levi.tis .loiponalt: « Sicut qui jjiitl.it lapidem in acervum
Dotfiinus'dical: -«Egosum hrcrcditas eorum (Num. C..Mercurii, iia.qui li*ibuil..insipienti..honorem(Prov.
i.vu\'Deul. 18 )'-:'"> et tu psallendo respondeas ; xx\i).> Nam quia jipud geniiles Mercurius dcus
* PoTtio meaDominus (Psul. LXXII).> Eece siordi-, sacelli [f. Lucelli]. sive pccuniaedicebaiur, acerytts
Sieiiftuum teneas , -si abomiuanria pecuniae-lticra Meicurii cumulus aiquc congeries est nummorum.
xonlemnas, et tu hrereditas- Def, ei Deus est haere-i Etquiflnumino regula mo.neialis impriimlur;. quid
difaslua. Sedloiumhoe sacramenlum in adtilte- . per nuramorum designatur •icervum^ nisi- regula-r
jiitin verlitur, •dum infelis clericus pecuniae servus rium, ac ver;e sanciilalis iniaginem praeferentiuiii
efiicitur,"cui riimirum lanquam Deoper seduiilatem concio clericoi*um? Quid yero per lajiidein, njai -
ciistodix'famulalttr.Jpse Cjiiinab ca, qiiain, possi- duj-ain, stoliriam , el -iiisensjbflem illins mctitenj
det, pecuiiiit jiossideiui'; dum jn ea cor-figeie, accipimus, qui duin Deum esse indubiiala iitie no.i
jeiquc pervigili deservire-custodia, avaritia domi- credii, spem stiara in^ terrena qttalibel possessiotio
ilante, compellilur.-Projiciatn ergo 'Chrisium de' constiftiiij De qup jier Prophetam dicilur :. <Diiit_
jarca pedoris me5,'<elloco ejns pecuniam constipa-.' jnsipiens in cortle suo ; Non est I)eus (Psal. xijj).»,"
bor?-Cerle taiu noJiili,.jiecunia Chrislus esl,'Ut con--' Iluic auiem Insipienli tunc h.ono/ tribuitiir, cum.ad
jsorlium aspcrnciur omuino peculii,- JICCcurn sofde ecclesiaslici grarius apicem.quispiam.noii Dep.sed
pecuniaese patiaiur itKitidi. UlergoChrisUis jie-D i-peeuniaj riedilus prmnoyelur. Sed sicut.nutnmorun)
cToris Tui loculuni inijileat, terotis ab eonuninuis dissjjJAlur acervus, si dcsuptjr lapis iinniiiiilur ;J
abscedai;-uT Chiisliis animae luae sumn characte- ita per iudigni | sivfi lapidej pastoris accessum -
reirt imprhnal, vile ^iidraehma Caesaris imagitiem- qtiasl conslipatus ordo destrujlur regulaiiiergra-
jjrajfeieus'evaiie~scat; - - - . ' dieiiiiura, el in chaiitate obedienlium cic.ricoruin.
CAPUT-V.- •' Gravatur enim mali pastoris nmbracujo, e.l laiiqiiain,
'
Qum miila ex-pectilio Orianlur inter canonicos,- - jmminqrum .coelestium ctiniuliis , lartarci lapidis
Peculii denique-pioprietas facit ,* ut-clerici sai- molediruilttr. ..
- Stullo igilur, et insipienli denegandus esl honor
ponlificis dedignentiir iinperium; ut disciplina1.,vel
«bedienilaj veram • libertalemdeserant, et tuipf ecclesias.ticus, ne sauclorum cicricoijinj tanquam
fitjedissimaj"dedilionis opprobrio saaeularibus co)lar nuinmorum spiritualium mer_gaiur acervus. De quo
subroiltani. Cum"Dominus Moysi dicat: «Ajiplica- \idelicet stuiio paulo-sujierius idem Salomonait;,
liiburri Levi. et fac stare in conspectu Aaron saeeri - « Cliiudiis pedibus, el iniqiiitatem bibcns, qui nritlit
jdolis. mt minislrcnt ei; el excujjeiit, ct-observeiit- \erba per .r.jjqiium stulium (Pcov. xxvj,).>-yuibus
£S9 OPUSC. XXIY. — CONTRA CLERICOS REGTJL.PllOPRILTARIOS. 490
niruirum verbis quid aliud-.videiur expressum, nisi _.clericus, qui caplus est amore pecuniae, nequaqtiam
ut carnaliler sapienti, ac per hoc stulto cuilibel noti iloneusesl ad ministranda verba doclTinae.Quod
commiltalur praedicationls" ofTicium? De sanctis etiam in eo, quod sujierius proposuimus, aposlolico
enim praedicatoribus dicilur : « Quam speciosi pedes declaratur exemplo. Nam cum Scriplura pracmiltat:
evangelizanlium pacem, evangelizanlium bona I > « Multituriinis crerieniium erat corunum, el anima
(Isai. Lii; Rom. x.) Itaque quilibct ordinator Ec- una; > moxque subjunxit : « Nec quisquam eorum,
clesiae si dignos et idoneos in dignilale conslituil, quaj possidebat, aliquid suum esse dicebat; sed
quasi pedibus rectis iucedit. Per eos enim verbum erant illis omnia communia; t protinus addidit :
spargendo 492 circumquaque discurrit : et quoj « Et virlule magna reddebant aposloli teslimonium
per semeiipsum non valet agere, per illos salagit rcsurreclionis Jesu Chrisli Domini nostri, ct gralia
efficaciier adimplere. Sin autem carnales quosqtte magna erat in omnibus illis; > deinde subinfert :
ae reprobos ordinare praesumat, hic claudus pedibus t Nec enira quisquamegenserat intcr illos (AcMv).>
ambulat. Qui etiam iniquitalem bibere dicitur; quia Quid aulem sibi vult, quod hujus sacraj scriptor
dura verba sanclae praedicationis per slullum nun- hisloriae, dura de cjntineniia loquitur apostolica et
lium mitlit, et conlra Aposlolum , cilo manus ira- communi vila, repente qttasi materiam interrumpit,
ponit (I Tim. v), peccatis coromumcat alienis. Nam !J el ad enarrandam praedicationis constanliam lan-
et si prudenter quisque loquatur, si lamen noti quam mutato slylo prosilit, riicens : El virtule
agil jpse quodloquitur, in spiriluali claudus itinere . magna reddebant apostoli 4S3 loslimonium'
non immerito judicalur. Unde tjt illic apte subjtin- resurreciionis? Cur uni materiae aliani interpolat,
gilur : e Quomodo pulchras fruslra habet claudus qui cojptam persequi ct continuare debtierat; nisi,
libias, sic indecens est in ore slullorum parabola ul patenler ostendat, quia illi dunlaxat idonei sunt
(Pioti. xxvi). i Pulchris plane innititur tibiis, qui ad praedicaiLoiiiS-officium, qui nullum terrehae facul-
Iiiculenii nilet clarilale sermonis. Sed dum sine tatis possidenl lucrum : et dum aliquid singulare nou
bonis operibus _accuralum depriuiit eloquium, velut habent, comrauniter omnia possidenl?Niliil scilicet
sine gressu promovet recta crura verborum. Qua.si habentes,ei oninia possidenles (7/Gor.). Ii nimirum,
pulchras ergo habei tibias ad videndum, sed non dum iiullis terrenaium reruin prajpediuntur obsta-
uliles ad gradicndum, qui podagricis ,viliorum la- culis , cxpediti siant pro Dominicis castris in campo
queis innodatus , ipse quidem turpiler claudicat, certaminis; et quia rebus exuli, solis virtutum ar-
dura alios, ul agilitergradiantur, invital. In istorum mis accincli, gladio spirilus, adversus viliorum di-
ergo stullorum ore indecens est parabola ; quia micaiit acies, idonei bclL.lores sunt obluclantium
dum spiritualiter sonant, et carnaiiler victitanf, hostiuin obtruncare cervices. Cui nimirura bello im-
eorum vitacum lahiis non concordal. Quos nimi- pares sunt, 494 et eneiv'ler cediint, qui commu-
rum honesta loquentes, sed inhoneste vivenles prac- nibus noii contenti, peculii singularis ambiunt pro-
dicaiio recla non liberat, sed mordax conscientia prictate gravari. Hinc esl, quod in Deulerononiio
veheriienter accusat. Unde illic non incongrue suh- gradientibus ad praelium dicitur : « QuisquiS est
ditur : t Quomodo -si spina nascalur in manu te- hoirio, qtti plantavit» vineam, el necdum fecil eara
mulenli, sic parabola in ore stullorum (Ibid.).i esse communem.et de qua vesci omnibus liceat,
Spina quippe in manu jtemulenli nascilur cum illi, vadat et .revertalur in domura suam, ne forle nio-
qui liujus viiaeamore est ehrius, reprelfensionis in riaturin bello, el alius homo ejus fungalur officio
mente actileus generalur. In ore itaque slultorum (Deul. xx). t
parabola quasi-spina est^ quia dum aliud loquun- - ,Sed jarii, \enerabiiispatcr, incultae disputationis
lur, aliud agunl, mens eorumin semelipsa aliquan- protraxisse sermonem hucusque suificiat : vertim-
do redarguitur, et quodam quasi spinaj pungentis tamen ul.haec apud inobedicnlium clericorum, imo
aculeo perforatur. Velul spina certe male vivenlis nummicolarum rebellionem cfficaciter valeant, san^
et bene dicentis conscienlia pungit, dum in eo, U cius apostolalus vestri vigor impellat.
quod exlrinsecus loquilur, quodam pudoris aique Sil nomen Domini benediclum.
formidinis stimulo intrinsecus saudaiur.
CAPUT VI.
Adpradicaiionis officiumqui sinl idonei.
Ul ergo ari eos, a quibus coe*)erat,.sermo recurrat,

PATROL.GXLY;. 16
 491 S. PETRL DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — .OPUSCULA,VARIA. 462_

'"
****** OPUSCULtM 'VICESIMUM' "QUINTlM-
DE DIGNITATE SACERDOTII.

ARGUMEKTUM. — Hic lolus ineo est; ut ostendat quae sit digniias sacefdotis, qitod officium, quanta sil-ei,
qni lam sublime mumis suslincal, praesianda innOcentia : el quam silnon modo crimen, sed eliam
ciiminis suspicio fugienda. In principio aulem, quod oblitus eram dicere, graiias agit eidem, quod
mttlta munera ad se misissei.
Dorono A. Venerabili archiepiscopo, PETRUS pec-_A seindet, el ad onraem morluum non ingredielur
caior monachus plenissiniae devolionis affectum. omnino : super patre quoque suo, et matre non
'Cum patriarchae Jacob ftlio suo" Joseph dical: conlaminabilur," neque egredietur de sanctis, ne
« Benedictioiiespatris tui conforialaesunt benediclio- polluat sanctuafium Domini, quia oleum sanctae
nilius patrum cjus (Gen. XLIX);i ego congrue pos- unctionis Dei sui super eum esl (Levit. xxi). > Oleo
suiri dicere : quia benedicliones pairis mei, non quijipe caput sacerdoiis inungitur, cum mens ejus
palrum, sed ejusdempalris mei, suni benedictioni- sancti Spiritus pinguedine saginalur. Cujus etiam
bus confortatae. Tot quippe benedictiones fuerunt, manus idein oleum consecrat", cum bome voluntalis
quasmihi liberaliias veslra dire\il,Til wnacommen- studium , quod sacerdos versat in mente, el visibi-
dasset alieram, et sequentes eas, q*uaepraecesserant, liter ostendit in opere.
CAPUT PRIMUM, "" '
prout Scriplura loquitur, conlortarent.Porro autem
si David graliarum promeruit aetiones, cum de ma- Qnid sil sacerdolemde sanctis egredii
imbiis, quas Amalecitis abslulerat, SehioribusJuda Sancti plar.e sacerdotis esl, et quae sancta suntf
tiona transraillerel, dicens : « Accipile'benediclio- cogitare; et quae mente conceperit, etiam in operi-
neni de praeda hostium Domini (I Reg. xxx): >quarito bus evidenler exprimere t alioquin quid prodest
jiotiores ego gralias debeo, qul benedicliones accepi '(1boiium aliquod cogitare, nisi soierter invigilet hoe
iioii eruenlatas manibus hoslium Domini,sed saneti- ipsum et in operatione perficere?
ficaias, alque depromplas e sancluario Domini! Elaboranduiri esl ergo sacerdoti, ut et caput illius
Veium ut ab occasione corporalium munerum, ad consecratum sit per piae voluntatis inluitum, el ma-
Sjririlualium Ijenediclioniim se sefmo dirigal sacra- nus ejus spiritualis olei sint charismate delibulaeper
mcntum; curn apostolus hoc iri magna felicitate evidens sanctae operaiiouis indicium. Qui etiam ve-
constitual, quod dicit : s InhocTOcati eslis ut be- stilus sanctis vesiibus dicitur, quia dignum est, ut
jie.iicliouero hajredilale possideatis (1 Pelr. m); » sacerdos pietatis 497 ihjue justitiae semper indu-
quaiila vobis, hoc est, sumniis Ecclesiaesacerdoti- viis adornetur, sicut scriptum est: t Sacerdotes
btis estdignitas praerogata , ut benedictionein non ttti induant juslitiam (Psal. cxxxi).^> Cui praicipi-
modo vobis exhibitam possidere, sed possitis eliam tur, ulcapul suura Tioniiiscooperiat, id est,iil cor
aiiis iradere! Et non qualemcunque, sed etiam epi- suum lrojtis mundi desideriis non expandal, sed oc-
scopalera,"per qnairi scllicel, veslri jurisest ordi- cullum seniper in adipiscendi regni eojlestis inten-
nare pontificem; et cum non parvi lerroris sit at- tione cusiodiat. Jubelur etiam veslimenta non scin-
qtie formidinis esse vel inferioris ordinis sacei*dolem,- dere, \idelicet, ul sic semper boneslalis ac piaa-
liimirum ipsi quoque Iegepraecipitur, ul popttli por- ( i conversaiioiiis veste coutectus incedal; ne,-quoi
tel iniquitatcm (Num. xviu) ; quam pavendum est absil, banc perversi ciyuslibet operis interprelatione
ac tremefaclis visceribus" formidanduin, omnibus -disrumpai. Prohibetur insuper el ad roortuum in- -
nunc in ecclesiastica dignilate prajcellere, quos gredi; nimirum Tit-sludeat a malis, quibus anima
-
reque necesse esl, et anle omnes in ireroendi judicis morilur', pedem eaute subtrahere, seseque ah ope-
examine i*esjjoiidere!Unde solliciie. ponsiderandum ribus mortuis pervigili soliicitudine custodire. De
est, ut queni ad "oblinendas ecclesiastici culminis quibns dicit Aposlolus : « Christus eripuit nos ab '
infulas sumrai sacerdolii sublimitas elevat, celsi- Operibns mortuisadserviendum Deovivenli (Hebr.
ludo quoque laudabilis et arduae conversationis al- ix).'> SubjungituT etiain, ul* super palre etnialre
tollat; et siculper aeceptaedignitalis sublime fasli- nori contamineiur, id est, ui ncque munrii negotiis,
gium caeleris eminel, sic eum prae caeteris vita su- neque inortalis hujus vitaedesiderio polluatur. Unde
pereminens, et spirilualium morum splendor exor- benesubjungilur, desanclis non egredietur, ne pol-
' net. Unde
per Moysen dicitur : « Pontifex , id est, lual sancluarium meum. De sanctis enim sacerdos
sacerrios raaximusinter fratressuos, supercujuscajml egreditur, cum negleclis animarum curis per desi-
fusum esl unctionis oleum, el cujijs raanus in sacer- deria lerrena vagatur. De sanctis egreditur, 1 cum
•
dolio consecralae sunl, vestitusque est sanclis ve- 1^ ecclcsiasiica disciplina poslposila, ti*anseuntiuin
stibus, caput suum non discooperiet, vestimenta non causarum negotiis immoderalius implicalur. Ubi
 ' -
493 -OPUSC. XXV. —DEDIGNITATE SACERDOTIL .. : -- _ *94
mox apte .subjnngitur : c-Ne polluat sanctuarium A vir jungitur, ejusque male blandieniis amplexibus
meum. > Sanctuarium quippe polluilur, cum sacer- obleclatur, nequit ex ea liberos, qui J)eo placeant,
dos quilibel per lerrena desideriasparsuss causisque gignere; qttia nec jiotest ex amararadice dulcis fru-
sajcularibtis dissolutus, sacrosanctis altaribus auda- clus afferri: « Non enim potest arbor mala fructus
Clcr assisiere non veretur; cum videlicel fil, quodper bonos facere (Mattli. v\). t Unde cavendum est sa-
"prophetam dicilur : c Eterit sicut populus, sic sa- cerdoli, nesordidam, aut meretricem ducat uxorem,
cerdos (Isa, xxiv). > Quamobrem ut Ecclesia, sed castae semper, atque pudicae conversationis
Chrisli in sua vigere mundilia valeat, et obsceno exhibeat honestatem. Ex qua nimirum non spurios,
fnale miniitrantium conlagio non sordescat, illic sedlegilimos valeat filios gignere, dum studet in-
adhuc apte subjuugitur *.«Virginem ducet uxorem, genuos bonorum operum fructus, divina largiente
non viduani, non repudiatam, et sordidam, alqtie gratia, germinare. Necesse est ergo ut sacerdota-
meretricem non accipiel, sed puellam de populo lem sacerdos ducat uxorem, ex qua responsuram
suo, ne commisceat siirpem generis sui vulgo gentis paterno generi procreel sobolem. Unde el illic con-
suaj; qula ego Dominus, qui sanclifico eum (Levil. grue subditur : t Non commisceat slirpem generis
xxi). > Sacerdoiis uxor vita ejus, ei conversatio suivulgo genlis suae (Levit. xx\). > Sacerdos etenim
Tion.inconvenienteraccijiitur; quaescilicetessevirgo 1>generis sui slirpem vulgo suae gentis associat, cum
prj;cipilur,jibi abiramundi spiritus obsolelaiuxurki,- vulgariter vivens a populo per clarioris vitae nieri-
qui.violator est animarum, immunis ct incorTiipta lum non discordal : cum denique per latam et
servetur. Non sit vidtia, sed ccelesii sponso felici sil spatiosam viam' mundanas conversalionis incedit,
fcederecopuiata. Repudiata quoqtie, ac sordida,vel seseque per morum spiritualium honeslatem a tur-
etiatn esse meretrix inlerdicitur, ne videlicet, si bis vulgaribus non secernil. Ut autem sacerdos
spurcalibidinis, ac luxuriantium viliorum conlami- dignam generi suo sobolera procreet, ipse quoque a
naiionepolluitur, ab eodem animarum sponso fe- palrum suorum, sanclorum videficet praecedentium
rali divortio separelur. Huic sordidae uxori Aposto- sacerdotum, vestigiis non aberret : ne, si ab eorum
lus libellum repudii dederat, cum dicebat: « Quaj insigni prosapia ignobililer vivendo degenerat, j'us
mihi fucrunt lucra, haec arbitratus sum propler sacei-dotalis"officii,quo videlicetinriigne fungebatur,
Chrislum detrimenla, propler quem omnia delri- amittat.
menttim feci,el arbitrorvelut stercora (Philip. ni). > GAPUT II.,,
Ac si dicai:Uxorem illam sordidam acmeretricem, Quod nobijiias sacerdolum sil vila sancta
cui copulatus in Judaismo fueram, per divorlium Hinc est, quod in libro Esdrae, cum praemissum
*'
desei*o,eamquerepudiiinlervenientelibello, lanquam sit, de filiis sacerdotum filii Hobia, filii Accos, filii
stercus abjicio. Ex hujusmodi quippe sacerdolis Berzellai, qui accepit de filiabus Berzellai Galaaditis
uxore non tales liberi procreantur, qui Deo sacri- uxorcm, et voealum est nomen eorum, prolinus ad-
ficium offerant, sed polius qui severilatem, et ultlo- dilur : «li quaesierunl scripluram genealogiae suae,
nem divinae animadversionis incurranl. flinc est, el non inveneruni, et ejecii sunt de sacerdolio
quod cum ad Osee.prophetam divina voce dicatur : (I Esdr. n). i Plane qui genealogiaesuae scripturam
s. Vade, sume libi uxorem fornicalionum, quia for- non inveniunt, de sacerdotio repelluntur; quia qui
nicans fornicabilur lerra a Domino. > Illc, sicut se per ignobilitatem saecularisvitaj ab ingenuo prae-
Scriptura lestatur, «abiit, et accepit Gomer, filiam ced_enliumpatrum slemmale degenerasse conside-
40S Debelaim. et concepit, et peperit filium. Et rant, dignum profecto esl ut eos a sacerdotio 48®
dixit Dominusad Osee: Yoca nomen ejus Jezrahel censurae canonicaj vigor expellat. Nobflem ergo rie-
(Oseei).> Quod utiquc nomen, quamvis prosperum cesse esl esse Ecclesiae sacerdotem," ut qui minister
significare videatur, in eo quod interpretatur semen est Domini, eruhescat se servum esse peccali. Ad
Dei; hic lamen vindiclam Dei et furorem sonat, cum quam nobilitalem nos ille provexit, de quo Aposto-
prolinus subinfertur : « Quoniam, adhuc modicum, lus ait: « Qui eripuit nos de poteslate tenebrarum,
et visitabo sanguinem Jezrahel super domum Jehu, " et translulit in regnumJilii dileclionis suaj, sei*vilu-
ct requiescere faciam regnum domum Israel, et in teroque peccati illius a nobisci*uor,abstersit (Co-
illa die conteram arcum.Israel, in valle Jezrahel toss. \); > de quo per Joannem dicitur : ? Qui dilexit
(Ibid). > Quod autem hic per Jezrahel, non salus, nos, et lavitnos a peccatis noslris in sanguine suo
siye prosperitas, sed Dei potius ira signatur, etiam (Apoc. i). i Hanc autem mundiliam, ut sacerdos in
in hoc Innuilur, eum protinus subinfertur: t Concepit sevaleatprae caeleris jiossidere/stigma sanguinis
adhuc,et peperit (iliam,et dixilDominus :Vocanomen Christi studeat in se signanler exprimere; sicut
-ejus: Absque misericordia, quianon addam ullrami- dicit Apostolus: t Ego siigmata Jesu semper in cor-
sereri domui Israel, sed oblivione obliviscar eorum. pore meo porlo (Gal. v\). > Undeet in lege prae-
Cumque peperisset et lertiam, ait : Voca nomen ceptum est, ul sanguine arielis immolali, tangeretur
-ejus:Non popiilusmeus; quia vos non populus meus; extremum auriculaa dexteraj summi sacerdoiis, si-
iet ego.non ero vester Deus. > In quibns utique no- militer et manus dexterae; el pedis (Levit. u).- Ut
- imiuibus filiorura fornicariae mulieris evidenter ad- hincilaque se sermo celerexpediat,_in auricula sa-
discimus, quia quisquis immundae vitaj veluluxori cerdos arietis.immolati^anguinem portal, ,cum cum
493 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. iSS
passionis Chrisli mysterium inhianier audire de- AS_crucis cornua quadrifidi orbis parles amplectentia.
lectat. Dexferae quoque ejus Idern sanguis illinitur, _. Hanc sacerdos porlabat in gloriam el decorem; quo-
cum id, quod studiosus audilor inlelligit, efficaciter niam el Aposlolus riicit: « Mihi autem absit gloriar'
«peratut: dexter ctiam pes eodem cruore slgnatur, nisi in cruce Domini nostri Jesu Chrisli (Gal. VJ). >
cum vita sacerdolis adversus tentamenta diaboli Porlel ergo laminam aureani sacerdos in capite, ut
passionis Christi recordatione munilur; ut sicul crucem- Christi jugiter vcrset in menie. Sanctum
polestatem accepit, supcr serpenles, el scorpioiies qnoque Domini frenoeqni stti consequemer adiii-
iricedat : morsus lamen eorum, cl invalitii ftiroris beal, ut carnem suain cum viliis el conciipisceiiliis
venena non raelual; sive certe, quia pes est corpo- erncifigai. Tunc eniro sacerrios et laiiiinam auieam
lis ierniinus, quid per Iioc, nisi boni opeiis desi- capiti, el sancluin Doniini freno ailhibel eqtii; cum
gnaltir extremum? Nimirum, ut omne bomiin, quod ad cruce.-nCiiristi meniis iniuitinn dirigit, clcorpus
incipiraus, perseveranter etiam usque ari feliccm suiiii) veltil feiorem eqtiuni, ab omni laschientium
terminuin perducainus. Ilinc csi, qiiod Israelitico vitiorum Iiberlate compeacil. Propter hoc sane gc-
populo divina vox aii : « Si audieris, inquit, vocern miiium crucis poiianilaj iny.slerium scripium esi,
Domini Dei lui, ul facias atque cusloiiias roandala qnoniam cl Elias (IV Reg. u), ct Joannes Baptista
cjus, faciet te Dominus Deus lims excelsiorem cun- IS zonas pelliccas habebant circa lumbos snos (Maiilu
clis gentibtis (Deut. xx).:> In qttibus uiique verbis lii). De Salvalore \ero nostro Joannes in Apocalypst
patenter expriniitur, quod figuratuv in membris : dicil : « Quoniam habeb.tt zonam aurcam circa
« Si audieris, inquil, vocem Domini Dei tui, » ccce niamillas suas (Apoc. i). > Consiatauiein, quia inler
sangiiis arielis immolali rubcl in aure sacerilotis. utramijuc mamillaui cor liominis coiistlttiilur. Unde
^}uod vero sequitur, « ut facias, > eccc inanus ope- sponsa dicil inCanticis: «Dileciusniettsinierubera
ranlis. Quod aulem poslremo subjungiiur, s atque roca cumniorabilur (Cani. i); > hoc cstin corje meo
custodias mandaia ejus, > ecce perseverantia boni jugilorreqiiiescet. Qitiriest ergo pelliceis zonis, qtiiB
«pcris. Nihil enim prodesl cuiquam bonum opus virielicel ex moriiiis animalibus fitinl, lmnbos.ubi li-
incipere, nisi sludeat etiam usque, dum pcrficiat, 1Llo perm3xime viget, accingere; nisi onines carna-
custodire. lium passionum illicitos motus ac fomiles per afffi-
El nolandum, quod dextera lantum auricula, ma- clionera corporis undique rcfrenare? El quid est
nus ctpes saccrdolis illo sangtiine liniri praecipilur; circa raamillasatueaiii haberezonam; nisi eladycrsus
quo videlieet sic semper dexterae conversationis ac ingiuentium cogilalionum iraporUina plianlasmata,
firieirecliludinem in onmibus lcneal, ui exorbilanli- sollicila semper invigil.ire custodia? Lumboserigopel-
bus a via vesligiis, anfractus sinislrae devius non C C licea zonapr.ecingimus.cum carnislascivlara perine-
incurrat. Sive cerle sic semper Dominicaepassionis diae continentiam coercenuis. Aureaiii vero zonam
sacramentum pro dexlro teneat, ut lanquam sinistra circa mamillas hahcmus, cum adversus infeslaniium
prorsus ac vilia cuncla niundi hujus blandimenta cogitalionura impelus inlojdcrabili cenamine dimica-
contemnal. Enimvcro quia sacerdosdttx, et anlesi- mus. Tunc itaqne fiet quod illic sequitur; mox
gnanusesi exercitusDomini$his liiulorum insignibiis e;iim ut sanclum Domini stiper frenum equi futurum
jubelur adornaius incederc, seseque seqtteiilibus prophelapr.ciiiisii, piaesto suirjunxil:« Et eiunt lebe-
ecclesiasticae militiaa cuneis sanguinis et crucis tes iu donio Domini, qu.isi piiialae coram allari, ct
Cliristi debeat vexilla praelerre. Hoc figurabal Za- eni oiniiis iebcs in Ilierttsalein, et in Juria sanciilica-
charias prophela cum dicerel: «Iri die illa erit, quod tus Domino exercitutim (Zuch. xi\). > Lebelesplane
super frenumequiest, sanctum Domino(Zach. XIY).I in phialas verli; et zonamaureara circa raamiilas"
Porro auiera ante Salvatoris advcnlum quid genus haberi praecipiebat Dmninus in Evangelio, ctim di-
huraanum, nisi velut infrenis equus erat, quoi cebat: « Cavele nc gravenlur corria veslra in cra-
iibique pervoluptalumsuarum camposlibertas g©© jmla et ebrietaie, et curis liujus saeculi(Luc. x\i): >ia
infrunita raplabal? Sed ori ejus frenum Redempior crapula scilicet, etebrietate lebetes; in ciiiishujiissae-
nosler adhibuit, cum sanelum Evangelium, quo vi- ID culi §©1 zonaiii liabeiidamcirca mamiiias inlellige.
delicct omnia petulanlis lasciviae viiiacompescun- Lebeies plane illorum eranl peclora, qui suspira-
lur, objecit. Super hoc aulem frenum sanctum Do- banl pisces ^Egypii, qui nauseantes inannd, esui-ie-
mini, hoe est, cruxponitur, quia cuncla saucti Evan- bant pepones, iiihiabant fcaepas et ailia. Au .lebetes
gelii jjfajcopta crucem spiranl el, ut crux post noncrant, quiferventtsclamabanl.quia «sedebamus
Christum porletur, invitant. super oilascarnium? > (Num. xi.) llla.quippe eorJa
GAPUT III. lebetcs sunt, in quibus edacitas regnai, etper cupi-
Qued sacerdoti vcl minima criminis suspicio sit dilatis aesltim exeoquunlur edulia et copia diversa
fugienda. ciborum. Sed hi lebetes canvertunlur in phialas, ct
Id ipsum signabat et lamina illa anrea, qtiam sum- sunt coram altari, ac sanclificatt Domino,1 cum
mus sacerdos in gloriam et decorern gerebal in ca- Sanclum Domini eqttis freno snperpouiiur, cum de-
pitc, eui videlicet nomen Domini tetragiammalon nique zona aurea mamillis inteiioribus adhibetur.
eratiiiscriptum (Exod. xxviir). Sicut enim quaiuor Tunc nimirum lcbeles el ollaecarnium coiivertun-
Illic eranf liiteraa, ita nihilominus quatuor sunt lur in phialas aureas, videlieel plejias otloramenio-
 497 . OPUSC. XXYI. — COHTIU 1NSCITI.UI ET INCURIAM CLERIC. - 498
rum, qute sunl orationes sanctorum (Apoc. v). Et _"l ex munere summi Largitoris accepit, meritojam, e
hlae ponnnLurcoram allari piiialsequaeprius duirile- in alios adbibita manus impositiorie trsnsfundit. Sed
betes essent, potius Yersabanlur in nidore culinx. ego, quasi quijoquor. obliius, dum sermonem diu-
502 Tunc autem mens sacerdotis esl pb.ia.laau- lius prolralio, metam compcndii epislolaris ex,cedo,
rea, aiqne odor3mentis spiritusliuni aromalum Jam igilnr ista suffijcianl,tantum nt qui a benedi-
plena, cum oralionibus ac piis o_'-erTbus est vigilan- c.ione Coeperam,verbum in bened .clione concludam;
ler inienia. Et haec phiala eorain aitari esse dicilur, Dexlera Dei, venerabilis paler, snis te benedictio-
quia omne, quod cogilat, Deo sacrarium offerre non nibus repleat; etgrege comitanle comaiisso rcgnis
cessai. El tunc lebes is.ie sanctiiicalus est Doniino, coeleslibus inlroducat.
atque ideo consecrationis graliam, quam ipse intus. Sit nomin Domini benedictum.

ios-504
OPUSGULUM VICESIMUM 'SEXTUM.

CONTRA INSCITIAM ET INCURIAM CLERIjCQRUM,. , t

ARGDMESTOM. — Sacerdolum insciliam, impcritiamqne singularem, in sacris quoqtie rebus incuriam, ct-
negligentiam, seu polius contemplum religionis giaviier delestalur: el lisec omnia quam sini tam ipsis
sacerdotibus, qtiam reliquorum liominum ordinibus, quorum salus illis commissa esl, nerniciosa, diserle
ostendit: ilemque quam cauli debean: esse episcopi in laljbus ad ecclosiaslicas dignitales promovendis;
lie peccala-ecrumdem adipsos reuundeni. Quodin extrema par;e episcopo, ad quem scribil, et diiigenier
commendat.
Domno V. reverentissimo episcopo PETRUS pecea- j3 (I Petr. v). i Sacerdotes ergo, quj Dei legilima
tor et monachus.. nescitmt, leonnm dentibus exponiinUir; qnia ni-
Qtiia le, vir reverentissime, sacerdotii culmen in mjruni illos malignor.um spirituuin rabies devorat,
licelesia tenere conspicio, inesse qiioque !ibi sacer- qui sacriflciorum cultui lcmerariis ausibus insisten-.
doialem animum fiducialiier creiio, tiolorein coidis tes, qualiter Deus rile colatur, ignoranl., Sicque
mei, qui me *desacerdolibus cmcial, tibi poiissi- fungnntur offieio sacerdotum, ut sacerdolalis offlcii
nmm communicare decerno. Pcr episcopalis eiiim nesciant saeramcnium. Et sicut per illorum ira-
torporis ignaviam ila nunc presbyleri lillcrarum peritiam facttim est, quod Scripiura leslatur :
rcpeiiunturexperles, ut non modo eoruai, qtiselege- c Unaquseque, inquit, gens fabricata est Deum
rint, inleliigeiitiam non altingant, sed syllabatim suum, posuerunlque eos in fanis excelsis, quaa
quoque vix ipsa decurrenlis arliculi elementa bal.- fecerunt Sainarjla:; gens et gens in urbibns suis,
butianl._Et quid janrpro populo in suis precibus sup- in quibtis habitabant (IV Reg. xvn). i Ila nuiic
plicat, qui quod loquitur ipse velut alienus ignorat? per pseudosacerdolum ignorantiam, qui docere Dei
Sciiptum cstenim: «Qui ignorat ignorabitur (I Cor. populum ncsciunl, fleri dolemus : ut scilicet alii
XIV.)IEt cum Apostolus obsequium nosirum raiio- quorum Deus veiiter est, el lerrena sapiunt, Itixu-».
nabile esse pracipial (Rom. xn), quomodo illic ra- (G riam colant (Pliilip. m); alii avariliam, qua> est3
lionabile erit obsequium, tibi is, uui ofiierl, oblalio- idolorum scrvitus, venerentur (Epkes. v); alii rapi-_
nis suac non concipit intellecium ? Cuinque Deus nis, alii perjuriis, alii bomicidiis, alii veneficiis.
omnipotens in offerenlibus menlium magis vola sacrilega devolione deserviani; et sic diversis crK
eonsideret, quam'strepilum vocis aliendal; quid' minibus, lanqtiam simulacris, el sculplilibus obse-
in suis oblinere precibus valeat, qui quod nescit, quittmservitutis
impendant.Unusqiiisqtieeujiis opus
Implorai? Quibus quid alind evenire pulandum facit, illius el servus appellatur, de quibtis dicit
esl, nisi <juod illis sacerdolibus conligeril, quos Apostolus : « Quia tradidit illos Deus in desidcria
post caplivitaiem Israelilici populi rex Assyriorum cordis eorum, in immunditiam, ut contunieliis afli-
1n urbibus Samaria; conslituerat, et divini culltis ciant corpora sua in semelipsis, qui.comuiulavenmt
eseiemomas ignorabanl? Nam cum nescirenl Deum verilatem Dei in mendacium, et colucrunt, et ser-
jnxta Iegalium mandalorum observanliam colerc", vierunt creatura; polius quam Creatori (Rom. i). >
leoimm eos rabies perimebat. Scriplura; siquidem Qui nimirum pcr fidem, quam tenent, Ecclebise
ha:c verba sunt: < Nuntiatumque est regi Assyrio- parieiibus includunlur, sed per reprobiBviix me-
rum, gentes quas* transtulisli,, et babitare fecisli ritum, extrinsecus sunl. t Confiicnlur enimsenosse
iu civilalibus Samarioe,ignorantlcgilima Dei terrfe; D 1 Deum, faclis autem neganl (Til. i). > Fidei quippe
el immisit In cos Dominus leones, et ecce inlerfi- verba prteiendunt, sed impietalis operibus inbian-
ciunl eos, eo quod ignorent rilum Dei lerro3'/y terinsislunt. Unde elillic legittir: < Fucrunt igiiur
=
Meg. xvii). » Peirus aulem dicil; < Quia diabolus gentes isla; timenies quidem Deum, sed nihilominiis
lanijtiamleo rngiens, circuit quajrens quem devorel etidolissuis servientes [IV Reg. xiv). > Quosutiqu?
 m S. PETRI DAMIANIOPP.' TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULA vARIAi 500
ledargull Yeritas ipsa, cum dicit: < Nemo potest A_ censura coerceat, vel Subpudicoequodammodo.Ioeu-
duobus dominis servire (Matth. vi). > ' lionis moderamine sobria verba depromat.
5Q5 CAPUT PRIMUM. : g©@ Hludetiam quantne eonftisionis opprobrium
Quod imperiti non sunt ad sacerdolium promovendi. est, quod nonnuili circa sacri altaris utensilia lanUe
Cuin ergo per sacerdolum vecordium imperiliam negligeiUioesunt, el tam segnis irtcuriae,ut stanneos,
plebs indocta depereat, par fuerat, ut episcopalis vel etiam supparis eujuscunque metalli caliceslongo
gravilas a lalium se promolione suspenderel, nec silu scabredinis inborrescere patienler aspiciant; in
alienos excessus in. se temeraria pracipilatione squalido linteo Dominicom corpus offerant el.in-
transferret; prseserlim cum Timolheo Apostolus volvant; el quod non dignaretur potcns quilibet, qui
dicat: i Manus cito.nemini imposueris, nequecom- :' tamen vermis est, propriis adhiberelabiis, in boe
municaveiis peccalis alienis (Tim. v). > Quisquis isti corpus non verenlur imppnere Salvatoris. Quid
enini-vel lurpiter Iap«im>,vel divinaelegis ignarum porro .de conscissis ac pulrescenlibus sacrorum
ad sacrum provebit ordinem, ejus se peccatis invol- altarium prandeis, quid de diversjs vasis ,-adeccle-
vil, cui peccandi nialerianr tradit : et non modo siaslica ministefia necessariis, quid denique de
bis se, quibus ille jam involulus est criminibtis obii- sacerdotalibus eloquar indumeniis? Qtiid posiremo
gat, sed his etiam, quaa commissurus esl, per antici- ^* de codicibus dicam, in quibus nimirum hsee ipsa
"
pationem obnoxium parat." quoque legere inoffensenon possumns, qtiae lenaci
Est aliud, quod raihi de sacerdotibus ssecularis adhue memoria rescrvamus? Quaenimirum omnia,
ordinis displicet; quia sicut sajcularibus mista re-' oculis subjecla cernentibus, et leubus «xcuiiti&t
gionariae civilitatis habitatione collimant, ita nibi- risum, el sapientes provocant ad lainenlum. Ilnde
lominus plerique ab eorum conversatione et incon- primse dignitatis sacerdolibus valde cavendum e->l,
ditismoribus non discordant; curis ssecularibusin- e. terribililer formidandum, ne quod ab illis, qui
differenter inserviunt, ab otiosi se sermonis inepliis videntur subesse, delinquitur; ab bis qui polioris
non cohipescunt; imo perlites et jurgia frequenler sunt gradus, et quibus hosc corrigenda sunl, requi-
a proximorum snorum charilale resiliunf, et cum ratuf. Nullus plane morfalium,- ut existimo,1majus
Jlvoris, vel cujiislibel terrenaeconcupiscenriseflammas aliquid in divinis peragii sacramenlis, quam ipsi
in suis pecloribus fervere non nesciunt, venerandis quoque qui saecularis sunt ordinis sacerdotes. Esto
lamen altaribus se impudenter ingerunt, el ab offe- siquidem, quod palriarcha:, velmetropolilaequilibei,
rendi sacrosancli libaminis ministerio non recedunt. et episcopi consecrent, divinum chrisma conficiants
Non atlendentes,- quod tilii Aai on idcireo ccelestis el cselera, qtioesuis specialiler competunt privilegiis
ignis incendio concremati suni, quia alienum ignem (C expeiimenta percurranl. Sed neque episcopus, neque
' offcrre in Dei sacriflcio
prsesumpserunt: t Arreptis, chrisma, neque aliud quid in ecclesiasticis sacra-;
inquil Scriptura, Nadab, et Abiu fllii Aaron tburi- mentis majus quam corpus et sanguis est Salvato-
bulis suis, posuerunt ignem, et incensum desuper, ris. Ea ergo, qua: poliora et sublimiora sunt iu
offerenles coramDomino ignem alienum, quod eis Ecclesia, presbyteri cum pontilicali dignitate parti-
proscepttimnon erat (Leuft. x); t moxque sulvjungit: cipant. Et quamvis suis quique limitibus ju-
«
" El egressus ignis a Domiiio devoravit eos, et beantur esse coiUenli , iidem ipsi .qui sunt ia
mortni sunt corarn Domino (Ibid.). t Nam cum ad . quibusdanrsuppares, in excellentioribus rebus inve-
"
"'oSfcrendumDco terribilis sacramenti libamen acce- uiunlur aequales. _ -- -
dimus, cavendtim valde est, ne alienum ignem, lioc CAPUTJI. _
esi, libidinis flammam, vel cujuscunque vitii fomitem Qugd nuUusjjyavius.peccalquam presbyler,malus,vel
inter salulares hoslias aeferaiuus.' Sed ille potius hnperitus.
ignis in nostrarum mentium tburibulis ardeat, illa . Nullus igilur gravius convincitur peceare quam
cor nostrum divini amoris flamnia s>uceendat,quam presbyler, qui vel per iniperitiam, vel.reprobam
'
Dei spirilusper invisibilem gratiam nosirisvisceribus vitam,dumindigneministrat,quantumadsesalutaris
adminislrat. Aduioneqdi sunt itaque qui sacris alta» D ] viclimos sacramenla contaminat. Regi plane, .vel
ribus ministrare dfsponunl, ut non modo cor ab sublimiori cuique personse si quis per vitium delra-
03Stuanlium passionum igne cuslodiant, sed eliam -ctionis obloquilur, vel etiani in diripienda, sive de-
luiguam, quoe inlerDeum et nos quodammodo me- molienda xeriim suarum facultale grassaiur, facile
diatrix esl, a supervaeui sermonis levitale compe- redit in gratiam, si digne satisfaciens emendat of-
scanl.Petrus enim (Matlli. xxvi; Marc. xvi;Luc. fensam. Al si manibus excedil, si in ejus personam
xxn; Joan. xm), quia ream suam, linguam scilicet, audacler prosilit, si boslililer.irruit, quia non pecu-
deliquisse cognovit, ejus inter se et Deum lanquam niaria, sed criminalis est causa, nihil ab eo aliud
mediatricis babere patrocinium recusavit; sed dum . exigitur, quam vindicta : et non jam inter eos de
amare flevit, reconcilialionis suie spem in lacryma- reparatjone sequestrse pacis agitur, sed de sola
fum intervenlione conslituit, et oculis, quibus non - duntaxat augendi fenoris ultione Iractalur. Ita xii-
modos buma-
peccaveral, veniam impetravit. Sit ergo usqtie ad _' mirum aliud est in Deum pef diversos
niissarum peragenda niysteria saliva linguas nostfae n:e fragiliiatis excedere, aliud in sacrosancti corporis
Vlrgo vel casla, ut vel se sub vir-ginalitaciturnitatis ojus cl sanguinis oblatione peccare. Sicut aliud est
 ' '--
Spl. _- . _ OPUSG. XXYI. — CONTRA IKSaTIAM.ET INCURIAMCLERIC. ;S02
promulgala regiaelegis edicla negligere, aliudjpsum ^lis.non obvi.at-Patrum , qui. paternum non yio-
speeialiter regem yibrato pfopriae JsQJ manus. lat instilulum, unde Moysesait : g{Jg -s'Offerat si-
jaculo sauciare. Multis nempe- sceleiibus plebs. milam calidam in odoreni suavissimum Domino
, Israeliiica se.-frequenter imhiiscuil , sed nunquam sacerdos, qui patri jure successerit (Levit. vi).»
se tam crudeliter.polluil, quam tunc cum Dominum Ille quippe sacerdos patri jure sticcedit, quisancto-
crucifixit. Et cerle qui "Dominicum corpus pollulis rum Palrum, ingenuitalem in conspicuis operibus
traclare manibus non verelur, crucifigeniium Jesum •exprimit, qui majorum suorum prosapiam per-spu-
_ particeps esse convincilur. Quibus nknirum expa- ri_e conversationis ignoininiam non confundit; alio-
vescenda nhnis est apostolica illa senlenlia, qua, quin quisquis ille esi, qtii velut a litulis proavoruni,
dicitur:i Impossibile est eos, qui semel sunt illtimi- el clara generosilale degenerat, qui se non legiii-
- «ati, gtistavertifltetiam donum co3leste.et parlicipes -inum, sed adulterinum velextraneumalienis mori-
facti- sunt -Spirilus sancti; guslaverunt nihi-lominus J)us reprossenlat, .ejiciendum se xle .sacerdGiio evi-
_ bonum Dei verbum, virtutesque saeculi venturi, et denter indicat. Unde et in libroEsdrae dequibusdam
.prolapsi sunt, rursus renovariadpceniientiam,rur- dicitur: i Quia quujsierunt scripturam genealogia:
: sum crucifigentes sibimetipsisFiliumDei, et ostentiii suae, et non inveneruiH, ideoque ejecli sunt de 'sa-
babenles (Ecbr. vi). A nullo plane Deus omnipolens ^ cerdotio (/ Esdr. u); J quibus et boc protinus inlef-
majoris iirjuria?pr.cjtidiciumlolerat, imo deteriusne- diclum est, ut non comederenl de sanclis sancto-
ir.o peGcat,quam saeerdos. qui-probibentibus cano-_ rum. Sicut ergo illi, qui ingenuitatem venerabilium
, iiibus indigne sacrificat. Aliler in quocunque modo Patrum sancte conversationis bonestale conservant,
_ peccantes quasi Dominum in rebus ejus offendimus; in dignitate sacerdolalis oflicii merito perseverant:
iudigne vero sacrificantes,-veltil in personam ejus sic e diverso qura prsecedenlium Patrum degene-
- manus injicere noh limemus,. cum scriptum sil : ranl nierilis, dignum est, ut-eliam palerna: privcn-
« Si peccaverit vir iu virum, placari ei polcst Deus :- tur offiGiodignitatis. Et qui" facti sunt -a Patrum
; siaulem in Deum neccaverit vir.,qnis orabit pro eo ?•» , suoriun claritate dissimiles, in paterno non ma-
_ (I Reg. ii.) Eant ergo nunc presbyleri. el-pro lucris. neant officiosacerdotes; et nullalenus in eorum jura
- Iiujus vitaa sacfis se altaribus inserant, pro nuo- succedant, a
quorum nobili ingenuitate degenerant.
suaaqueconsanguinitatis affectu ex fideliumobialione - Quos omnes velut ab una persona per Osee propbe-
" ditescant; non videlicel ut pupillis ae viduis ali- -lam Dominus
reprobat, dicens: « Quia scienliam
menfa provideanl, non ul subsidia peregrinanlibus repulisti, repellam te, ne sacevdoliofungaris mihi;
subministrent, sed ut sibi, vel suis turpia lucra _ et oblitus es legis DeMui, obliviscar clego filiorum
convectent. Eant, inquam, et se stiosque duntaxat ' luortim; etsecundum mulliludinem eorum sicpecca-
demissi stti acquisilione reficiant, ut postmodum verunl mihi, .gloriam eorum in ignominiam comma-
medullis suis ignis aUerni voraginempascasU.QuanUe labo, peccata populi mei comedenl, el ad iniqtiila-
-scilicet-damnationisest-eos;rqtu peccala-popuii co^ ~tem eorumsublevabunt animas eorum; et-erit sicut
inedereprohibenlur, ex acquisilis rebns non codices populus, sic sacerdos; et visilabo-super eum vias
emere, non ornamenla, vel utensilia suis Ecclesiis ejus, et cogitationes ejus-reddam ei (Osee iv). »
providere, sed in necessitatis, vel necessitudinis Nolo lot eorum enumerare flagitia, quae vel in obla-
sumpius -euncla prodigere? Praesertim cum h_cc lione mysterii, yelinter ipsa quoque regerieralionis
idcircosacerdolibus conferanlur, ut ipsi pro populo humanoaperpetrant sacramenla: videlicet in scruli-
precibus ac votis insistere, ejusque debeanrpeceala" "niis, in symbolis atque in baptismalis lavaeri sacra-
; porlarer-Hine-«st qnod Eleazar,- -et Themar filiis - mento. Omilto panem in salutares bostias conver-
; Aarbn Moysesait: « Cur non comedislis hostiam pro lendum, qui nonnunquam ante flt -mucidus, quarn
peccato in loco sanclo, qui Sajicla sanclorum est, et sanctificetur oblalus: ipsum quoque myslerium non
* data esl
vobfs, ut portelia iniquitatem multiludinis, intra diesoclo consumilur, sed plerumque ad omni-
-et rogetis pro ea in conspectu Domini? (Levit. x). i | ) poientis Dei injuriam in mensem tertium reserva-
- Sed cum passus sit Dominus in cruce pro salute ini'. Pra3tereo
quod aliquando aqua vino in eucha-
itiuhdi,:-nmicmaclalur in altari pro unius conimodo ristia non miscelur, et sic quodammodo per ert;o-
"^el facullale presbyleri.Tunccrucifixus est pro lolius rem occulti schismalis a Clirislo populus separaluf.
-populimullitudiheriiunc quasi pro imins honiun- Ho?c,et bis simijia laedetultra prolendere, ne dijm
cionis ulililate salutaris bosiiavidelur oflerri. Isli diutius ista prosequimur,i Chrislianae religiouis
- piane sanclorum- Palrum, qui -duin iri sacerdotali
opprobrium lexere videamur.
- -ofdine floruerunt non legilimi fllii, sed potius dicendi
- sunt manzeres, alque ideo non immerilo intef eorum CAPUTIV,
Quod episcopi vigilantes esse debent, in coercendis
non connumefanlufhaeredes. Ilii siquidem, juxta . _ clericorum flagiliis.
- iiiereriiiam, nutriebahlur in crocers; Unde satagendum est sanctis episcopis. ut his
isti, prolrdo-
"4or! aniplexati sunl stercofa (Thren. TV). - :
"malis, quo3 in necem Chrisliani populi gfassantur,
-..=-- ., -j=>.,: CAPUT III. - '-'_.- et aposlolorum opera per pseudosacer-
' ' occurranl;
• '- Qu;s'sHvere sacerdos. '* '
tloles,"qui niodo sunt deslrui non perniiilant, uec
Hic plane jurc fungitur sacerdotio , qui regu- tam arduum Ch'isli paliairUtrpciire laborem propter
5C5 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAYARIAl 504
nugendam in teirenoquosstupaucorumhontinum Ca-___non fierent, quidpiam fecerit; si sacerdos, qui est
cultatem. Inlerim quodmensscatet.supprimerevolo, uncfus, peccaverit, delinquere faciens popultun, of-
5@S *>ecvaleo: scinlillam zelus excuii!', dum ca- feret pro peccato suo vilulum immaculatum Domino
minum eonscientia; dolor incen<.'it. Quid enim erit (Levil. iv). » Ex quibus vcrbis illud formidoloseno-
de quolibet suprema: damnationis episcopvi. qui landum est, quod ail: « Si sacerdos, qui unclus esl,
lapso cuique presbytero tollit lucrnm, et srcrifi- peccavcrit, delinquerc faciens popiilum ; i quia
candi reddit officium? Isle jam non communjcat niminini sacerdos, qui legem Dei ueseiendo delin-
peccalis alienis, sed auclor existit: imo rsjitjuam qtiit, suis eiiam populuai in peccatis involvii, et
Judas Iscariotes, tradit impiis manibus Salvalorem quos doctus relevare potueral, sccum sinml mr im-
propter vilis pecuniseqoanatalem ; Chrisium vcnali periliam gravat.
commercio dislrahil, et pro amore pecunis; Iradit Tu vern, venerande vir, qiiem et vila prscclarum,
auctorcm ,vilre. Et iste prolinus omnium cfiniinum cl docirina conspicmini: et quod bis prastaniins
reus, pro quibus illc fuerat sacerdolalibujs inful.s csl, spirilalis zeli fervorreddil accensum, sic aliis
exuendus. jtiniorum memineris delegare custodiam, ul et ipse
Ul ergo siylus ad Iioc, unde digressus est, redeai, frequenler huc illiicque discttrrere non omiuas.
jvidctur nobis, si piacet, boc episcopis utendum esse B Faciens quod borlatur Salomon in Proverbiis ;
consilio, ut indignos ac lurpiter lapsos admiiiislra- « Discurre, festina, snscita amicum tuiim, nc dc-
tione suspendant; «uper eos autem, qui permanse- deris somnum oculis luis, ne dormiicnl palpebraa
rint, idoneos a btere suo viros, qui eos debeant tuoe (Piov. w). » Illud quoque non excidat, quod
freqiientcr inviscrc, el cuslodire constiluant. Cui poslmodum dit.il: « Erue eos, qui ducuntur ad
simile rcx eliam Assyriorum fccit, cnm sacerdotem mortem, cl qui tralmntur ad iiiterilum liherare non
.ad instruendos coeleros Samariam destinavit: « Du- cesses (Prov. xxiv). » Ubi scilicet et exeusuio
cite, i inqtiil,« illic untimde sacerdoiibus, quos inae lollilur, cum sulijiingit: « Si dixeris : Yires non
caplivos adduxislis, ut habilet cum eis, et doceat suppetunl, qui inspcclor est cordis, ipsc inlclligit
eos legilima Dei terrae (IV Rcg. xvn). » Qui nimi- (Ibid). t Sic ergo super commissum gregem insignis
rum sacerdos, sicut Scriplura prosequilur, liabitavit p.iStor invigila, ut et ignavos opiiiones ab eortim
in Belhel, ct docebat quomodo colcrent Dominum. cur.i removeas, ct ipse cum Da\id insiirgeiilium
,In Betbel ergo, hoc cst, in domo Dei, digntim est ursoi'1'.m atque leomim ricttis infrii;gas(/ Ilcg.xvn):
potiorem quempiam prxsidere, qui saccrdolalis of- sirectiam cum Abraham posiquam cossisAmalecitis
ficii regulis easteros possil imbuere. Nam valde ti- fiatrem tuum Lolh de jtigo capiiviiaiis eduxeris
mendum est, quod per Moysen dicilur: « Auinia, ('^ (Gen. xiv), ad Melchisedech regem jusiiliae cum,
,quae peccaveril per ignoraiuiam de Iiostia cl de triumpbsji gloria reverlaris.
rjiiversis n andatis gj.© Domini, quaepracepit, ut Sit nomenDomini benediclmn.

511-513
OPUSCULUM VICESIMUM SEPTIMUM.

DE COMMUNI VITA CANONICORUM. AD CLERICOS FANENSIS ECCLESLE.

ARGUMEKTUM.— Orta dissensione inter Fanenses Ecclesios canonicos, aliis in comnmne bonis Ecclesioa
coliatis, aliis seorsim sihi viveie volentilms, scribil ad eos, lioilaturque ul deposiia omni eontcntioiie,
aposloloriim et primitiras Ecclesiaelnorem sequautur; canouici non (ain nomiiie, quam re essevelinl,
Quod multis eliam rationibus eis persuadere conatur, non posse enim inter tos esse unionem animoruni,
'
inler qtios est facultatum; ac multa alia in eamdem sciilcntiam perscribil.
Sanclis in Chrislo fratribus Fanensis Ecclesia; ]D parat, turpe est si vcl domestica eonversalio, vel
clericis, PETRTJS peccalor monachus salulcm. peculii abominanda proprictas laicum essc convin-
Diu est, dileclissimi, quod in bis paitibus fama cal. Quid enim illius poterit concupiscciitiam sa-
vulgavit, non parva? sinmltalis inler vos cmcrsisse tiare, cui non polesl ipse Deus in posscssione stiffi-
discordiam; ob id videlicel, qnia nonnulli vestrum cere ? Clericus quippe, sicul juxta sui clyinologiam
aggrederentur in canonica regularilate vivere, ple- vocahuli, ipse snrs Dei esl, ita niliilomimis el Deus
Tique aulem non acquiescerent, volenles taiilum omnipolens ejus esse portio peihibelnr. Unde et
apud se' in suis proprielalibus habitare. Quod qui- Jeremias ail: « Pars mea, Domiiuis, dixit aiiima
dem non miramur, quia rarum non esl, sed dole- mea: propterea exspeclabo cum (Tliren. m). » Et
nius potius, quia inhonestum est. Satis ciiim videtur alibi Deus : Opus, inquit, « manuum racarum lu
absurdum, ul clerici quis praslendal in ordine spe- es, haeredilas mea Israel (Isa. x\\). i Si igilur cle-
cicm, el saeculariumteneal vivendo conversationem: ricus Dei esl portio, el Deus portio ejus, non levem
ct quem a laicorum lurbis professionis eondisio se- Creolori suo conlurneliam videlur inferre, qui super
 £05 J OPUSC. XXVII. — DE COMMUNlVITA CANONIC-. 506
hoc singnlare lalenlum terrenam sesluat pecuniam __.fignnt lenloria (Ibid.). » Si git.ir ex praecepto Do-
cumulare. Nam ct in libro Numeri deLcvilis Dens, mini Levitac.castra sua jttxia 'labeniaculuin figunt,
Moysi praecipil, dicens : « Tolles Leviias milii pro nec secederelabernaculo, vel inter turbas liabere
omni -primogenilo filiornm Israel: Ego snm Domi- bospitium perniilluiUur ; cur nnnc clerici juMa di-
nus ? et pccora eorum pro nniveKsis primogenilis viiia; conslitutionis ediclum abhorfeant apud Eccle-
pecorum filiorum Israel (Num. ni).~ » Ei iterum : siam degere, ul lanto Jiberius, quanto quielitis , in
t Tolle Levitas pro primogenitis filiorum Israel, et sacrieloquii valeant medilalione vacare? et saltem
pecora Lcvitarum pro pecoribus corum ; eruntque lioc praestent Ecclesio?,, quam evangclic:e graik»
Lcvila: mei. Ego stim Dominus; in pracceptis meis splendor illuslral, quod illi deferebaju tahcrnaculo,
ambtilent (Ibid-)- » Ac si manifeslius dicat: sicut quod sub ignoranliae tenebris aenigniaiiim figtiroe
cos mihi in proprium jus specialiter vindieo, sic mi- velabanl. Et certe valdc pr&qiosieruni est, si illa
IiJ jugiler deservire absqiie-omni.lerreiiai convcrsa- nnr.c rienegetur reverentia verilati, quoclunc-adum-
tionis sttbjectione decerno; nee cos veltrt scrvos bratoe deferebaltir imagini. Nam.quod illnd laber-
jugo negotiortim soacul.tiiain palior ignobiliter sub- naciilum non ipsa veritas, scd potius fuerit vcrilatis
jici, qui jneis obsequiis dedili, liberlalis ingenuaastint exemplar, teslalur Do.ninus, dtim pnecipit Moysi ;.
litulo decorali. " < Yide, inquil, omnia facilo secunium quod libi
CAPUT PRIMUM. monslratmn est in moiuc (Exod. xxv; Ilebr. vm). >.
Quod clerici non habent proprietalem rerum, quas Qnod crgo Moyses vidil in monie, veritas noslra
possidenl. fuit; qnod Israelilis laberiiaculiim fecit, imago Riil
El nolandum quod non soltim Levitas, sed levila- taiUuininodo verilatis. Minislri timc labcrnaculi
runi etiam pecora Dominus sua esse lestalur; ut coinedebant inanna procul dubio moriluri; in Ec-
perspicue doceat, quod ii qui ecclesiasticis marci- clcsia vero Christi sacramenla percipimtis, in aeter-
panlur obsequiis, Deo debenl non modo suae setkili- nilate vicluri. De qua vidclicet Ecclesia dicit Pau-
laiis et laboris impendium, sed etiam proprietatem lus: « Quia" est tabernaciilum verum , qtiod fi.ut
quoque earum, quas possidcnt, facultatum: schiiit- Deus, et non homo (Hebr. vni). » Porro autem
qne se, simnl et sua juris esse non proprii, sed tcmplum Salomonis quam juges, quamqtie sollicitas
divini. IFoeaulem lempore clcricis, quoii de quibus- ministrorum babuisse legalur excubias, quia vos
dam loqnor, parum videtur, si sua Deo , vivendo ignorare non crcdimus, scribere superfluum judi-
nisi eliam sb ecclesiasticos camus. Quis enim illud proosertim libri Paralipo-
" carnalitcr, subtrahaiU;
procurationis excubiis pcr angiporlus et mintiinafum „ menon perspicue non adverlat, quia consliluit Sa-
staliones habitando secedanl. Nimirum suivius jtidi- lomon juxta dispositionem patris sui David officia
cantes, si rauponum labernas olfaciant, quam si tii- sacerdolum in ministeriis suis, el Levitas in ordine
vini sacrarii quotidie limen lerant, magisque deleetat suo, ut laudarent el ministrarent coram sacer-
cos tcxlricum gyn,ceea conspicere, quam ccelestis dolibus juxla rilum uniusciijusque diei, et janito-
eloquii paginis incubare. Pauper plane Samuel res in divisionibtis stiis pcr pori.am. eUporlam? (II
(I Reg. i) post ablactalioncm ncquaquam domum Paral. vin.)
cum parenlilms H!3 remeat, sed circa lempli mi- 514 CAPUT 'II.
nisterium jugiter persererat. Joannes, ul innocenlis dici canonicus, qui non sit regu-
QuodAs ncqueat
vitae mtindiliam teneal,"ad sqnaleiitis eremi solilu- laris.
dinem teneraadbuc aclatefestinat(Matth. m; Marc.i; Si igilur illi, qui 'ox mandalo legis conjugalibns
Luc. III): illicque graiiam propheticae pradicationis eraiUcopulis obligali , lantae sethililatis excnlvas
aecepit, qiiam in lurbis populaiihus degens, prome- suis sanctuariis exbibebanl; qtiid nimc facicndum
reri non poluit. Nunc autem econlra, ii qui divinis eslclericis, qui videlicet castitalis munditia prir-dili,
sunt caeremoniismancipati, Ecclesioasacraria remota a cunclis sunt carnalis coniinercii vincnlis absoluli?
contemnunt, Iiabilare vero inter forensis slrcpiius n Plane quo paclo qnis valeat dici canoniciis, nisi sit
jnurmura concupiscunt. regiilaris? qtiomodo monacbus, nisi jiis-la vim sui
Sed audiamus qtiid de metandis levitarum castris nominis sif eliam singulans? Voltinl siquidemca-
auclorilas divina proccipial, sicque possumns jure nonictim, hoc est, regulare nomen habeie, sed non
perpendere, ubi potissimum clerici debeant habilare. regularitcr vivere. Ambiunt commimia Ecclesiaj
« Tribum, inquit, Levi noli numerare, neque pones, bona dividere, aspcrnanttir aulem apud Ecclcsiam
sumniam eonim cum uiiis Israel; sed consiitue eos communiter se babcre. Enimvero non est haccpri-
super tabernaculuin tesliinonii, el ctincla vasa ejus, inilnte Ecclesioe forma, satis exbrbilai ab insli-
et qtiitlquid ad casrcmonias pcrtinel : ipsi porlabunt iulionisaposlolica: disciplina : quibus niniirtim er.it
labernaculum et omnia ulensilia ejtis, et erit in mi- cor unnm, ct anbia una, cl vendebani agros po-
nislerio, ac per gyrum labeniaculi inetabuntur (Num. uebantque pretia ad pedes apostolorum, et divide-
i). » Et paulo post, cum praamisissel : « Metabun- bant singulis prout cuique optis erat: nec quisqriam
tur aulem caslra filii Israel unusquisqiie per turnlas, corum, quas possidebat, aliquid suum esse dicebat,
el cuneos, alque exercilum suum'(If>id:): » prasio sed eranl ill>somnia communia (Act. n). Alcontra,
sttbjunxit: < Porro Levilar per gyrum labernactili filitis prodigus dixit patri : < Da mihi p'orlicnem~,
 'mi S. PETRIDAMIANI OPP. TOMUS SEU PARSIII. — OPUSCULA VARL4.. . 508
qiiopihe.contingit; >etsic dissipavit omniaiona sua JAnet in charilate, in Deo manet (Jac. 1); non minus
, cuin ineretrieibus. Hic profecto eleclorum repro- improbandus est, qui exoidit a cliaritale, quam qui
borumque Iineae discernuntur, quia nimirunf isti, errat a fitle. Si quis enim totam legem observave •
qties sibi sunt propria, gaudent cum aliis habere rit, offendal aulem in uno, hoc est, in charitale,
communia; illi autem sicut, a charitatis glutino factus est omniuni reus : ac-per boc etiam perfidiae
scindunt menles, ita nihilominus communes a fra- probatur obnoxius. Planesi juxlaPelri vocem dia-
tribus dividunt facullates. Ubi vero divisio rerum, , bolus, lanquam Ieo rugiens circuit "quaerensquem
ibi procul dublo non eslunjlas animprumf Charitas devoret (I P-elr. v); qni fraterni consortii caulas
qujppe communionem iacit; avarilia divisionem.. deserit, ultroneusse cruentae belluas riiorsibus tra-
, Uiide el Lueas dicft: «vAit quidam delurbaad dit. Bucula namqtie in.armenlo compascens, lupi
_._Jesuin„(non_ de inagnis scijjcet, ,sed d_eturba erat, , non limet ineursum; cum vero soljvaga praesumit
quia fetentis avaritioe squalore sordebat) : Ma- silvarurn luslra percurrere, fcrarum competiitur
gisler, inquii, dic fratri meo, ut dividat mecum I133- ingluviem satiare. Turmatim anseres volilantes ac-
, redilaiem, » Cunique respondisset : « Homo, quis cipitrem parvipendunl; aliquando qui deiuerit,
- me constituit judicem el divisorem inter vos?- ». roslro perfossus,""ex unguibus non evadit. Apesin
. prqlinus inlulit bis, quiaslabant.: « Videte, et ca- B * alveariis congregataj melli(icaiu,£l quandiu ih unum
r veteab omui a%aritja,quia non in abundanlia cujus- * coeunt, ex eorum laboribns dulces favi regibus
at si dissiliunl, ac relieto duce vaga-
qtiani vita. ejus csl ex bis qtiae possidet (Luc. xn). s apponuntur:
bundos pervolitant,'famis necesse est inopia conla-
Quibus jirofeclo verbis palenter Verilas indicat,
, quia nonnulli idcirco diyidere «ommunia gestiuni ; bescant. Hostiuni vallattis insidiis, si cum eo q.io
quia ~cupiditaijs_cl ,ayarilia3 faeibus inardesciint. .conslipatur , abstiteril, Iioslilibus sejaculis prosda
. Ananias et Saphira, non-quia ^ommunia dividunt, f.ictus exponit. Ecclesia nempe Cbristi, sicut pro-
- sed quoiiiam relentum aliquid de propriis commuac pbctica testantur oracttla, caslra Dei siint (Gen.
non- faeiunt, corpore33 morlis senlentia percellun- xxxii),: in quaevidelicet bostilis impelusnon irrum-
donec virtutum armisaccincti, in compage.cha-
:tur{Ac£. v). Judas quia non fuit denariorum cum , pil,
cacteris commtmione contenius, in traditionis vora- ritatis, et.in unilale spirilus Christi mililes conglo-
A quibus jiimirum quisquis infelicis Aciian
ginem corniens, de communione cecidit apostolatus " bantur.
aureae regulaa vel argenli cupidilale nlLvi-
'{Matlh. xxvi; Luc.xxn; Joan. xm). Lot dimil- knitator,
•tens Abrahas disperlitapossesstone consorlium.uiiris ditur^vefi Josue, ac communi totius populi senlen-
servire compellilur vinculis barbarorum (Gen. xra, . lia lapidatur _(J°S-yu)-
C Quapropler obsecro sanctilatem vestram , cliaris-
xiv).Esau vcnandi stndlo per saliuum luslra discur-
Pbarisaaoriim fermento (Malth.-xvi),
rens, primogenita perdidil (Gen. v). Jacob simplici- simi; expulso
. ter in labernaculis residens, plenitudinem palernaa nativitatis veslroe domos cum Abraham palriarcba
benedietionis accepit (Ibid.). . relinquile (Gen. xn), in uno vos coeiiaculocuni Apo-
stolis gl@ apud Ecelesiam congregate (Ar;;.!II):
515 CAPUT III. propria quaequecum Barnaba et Slepbano (Act. iv),
Quod monachi •dhcurrehles, non monachi dicendi veris scilicel abrenuntiatqribus, iji commune eon-
_. _ _ sunt, sed.gyroyagi. ,, __; ferte, utih fralerjia vos.unaniinitale viventes, Spi-
In monaclfico sane ordine, quos in elaustris sub ritus sanctus merito dignetur invisere. Vbs enim
abbatis imperio regulariter manere eonspicimusr, sal lerra3; sed sicnt Veritas dicit: « Si sal evanue-
consequenter ufique monacbos appellamus : quos rit, in quo condietur?» (Act. n.)Exigtio quippe salis
aulgm pioprium possiderc,iiuliffereiiter Iiuc illucque nmlia dulcesctint, et parvo" clericorum nifmero lo-
discurrere. solulos legibus juxla proprii» vblunlaiis lius Cliristianae plebis efuditur et Instruilur mtilti-
arbitrium diffluere cernimus, non monacliorum, sed ludo. Sicut eniin episcopi duodecim apostolorum
gyrovagorum polius, vel Sarabaitarum dignos voca- noscunlur obtinefe primalum , ita el sacerdotes
bulo judicamus. Suiit itaque Sarabaitae monachb- \D Ecclesioeseptuaginta discipulorum ordinem repra:-
rum, sunt etiam clericorum. Dicit aulem Dominus : sentant. Quod profecto mahsioilla Tsraelitici populi
« Qui nonest fliecum, adversum me esl; <elqui non in Helim Ibi ninii-
figurate designat' (Num. XXMII).
- colligit mecum, spargit (Mattk. xn; Luc. xi). » Isli rum duodecim
profluebant aposlolici fontes, qui di-
. nempe qui cum Deo in fiaterna charitate-non col- vini verbi imbribus arentia hominum corda perfuh-
-l.igunt, dum marsupium mentium pef discordiam derent. Ibi sepluaginla virebantpalmoe, foUdem
scindunt, viriutum frugcs, si_ quaesunt, quasi per videlicel discipuli, qui mundo diabblicae lyrannidis
foramen spargentes, amittunt. Unde et propbeta servitute depresso, vicioriae Cbrisli palmas infer-
de slullo viro dicit :-« Quia cdiigregavitdivitias , Tent. Illi siquldem fontes palmarum afbores irfi-
et dimisit eas in sacculuhi perlusuin (Aggmi i). » gaiit, qtfisacri pontifices verbis 'afflfninf,undec»-
- Pofro lion illi soli schlsmalicL sunt dicendi,'
qui -"
- lefi sacerdotes Ecclesiaein spe cceleslium praeniio-
fidei uniiaiem dividunt; sediietiani,,qui'se perela- Tumsiiie eessatione vifesdunt': qui nimirum de-
tionis vel avaritise vitium a fraterna cliaritatedivel- ''cuplatd septenario'numero, boc significare videntiir,
lunt. Nec^enim major est fides -quam charitas. Nam til per~septiformis gralia? Spirilum legis Decalogus
eum Dcus ipse sit chariias (/ Joan. iv), et qui aia- implealur. Islos itaque sepluaginta discipulos cuin
 --"- ' - ' -510
509 ,- OPUSG."XXVIf; -"bE^dMMUNT^TA-^A^ONIC.
'
binos"ante faciem stiam Domi"nus~mitlerel,ereosy. A "delicetveltit Tsoiiluberhaleset condomestici angelo-
qui alios docluri erant,'ul et Ipsi irreprehensibiliter "friiii consoflio perfruuntur, -et sacramentoruinco?.-
viverent, admoneret, in ipsb docendi principio tan- lestium Deo cooperalores_ et dispensalores exi-
- quam pefmaxime necessVium "ac principale prae- slurit- "
'" " '--'- " •- "'-
misit, ul pecnniarum lucra" coiiieninerent, avaritlaa --"--: '•- CAPUT-IV.
sordes abjicereiil, proprietatis peculiuin notf babe- -, - .Quod bom mqlorfim socielale pervertuntur. -
rent.«Nolite, inquit. por!are-s"acculum,neque perani, . JSeque boc nos de solis sacei;dotibiis loquimur..sed
- nequecalceamema(Ltic.i). »PerMarcum"qu"oqtiepro- ,de omnibus clericis, qui sacris altaribusrin quojipet
bibet,ut neque panem, neqire oesin' zonis haberent, gradu mniislerii sui jura dependunt. Nain ,etianisi
- nequeduabus lunicis induti, sed sandaliis calceati, mundus sit
jjuis ili_.se,malorum.nonnunquaip socie-
virgam tantuminodogeslaiiies incederent (Marc. vi). tale polluj^tur.,,Quod ulique 0sisalLquibus.non,. c(gn-
Ctir atitem hoc factuni est? Nunquid prdplef illos tingerel, nequaquam ^ropheta conquerens, gemuis-
lanlum? Sed eslo-, ut propter illos sit factum; qtiare _, set": « Vae, inquit, mihi, quia vir pollulus labiis ego
aulem scriptum, propter nos? « Qiisecunque enim sum, quoniam in medio populi polluta ]abia,baben-
scripta sunt, ad noslram doctririam scripta sunt tis egc babito (Isa. vi). J. Qui nimirum.idcirco se
[Rom. x\). iCur itaquehoecinEccIesia legimus, nisi " poHutumJabiis asserebal, quia iriter eos, qui_po)luti
[ui] baec ipsa, qnoe legunlur, operfbus impleamtis ? erant ]abiis,lntbitabat. Idipsum plane et Moys.es in
.Prseserlim ii qui per suceedentium" vicissitudines terra Madian pertttlisse cognoscitur, si cur eum oc-
; lemporum eorum funguntur officio, eoruni procul , cidere voluerit Dominus, sublililer indagetur. Scri-
dubio necesse est eonversentur cxeniplo. Possidere , pltim quippe esl: s Ctimque csset in itinerein ,di-
-jgitur lerrenum aliquid procdicatoiibus suis prohi- ..versorio ,Moyses. occurrit ei-Dominus, et volebat
iet Deus, ut qui consilltiti suiix in auditorum "eor- _r0(3cidcre euni .(E.rod. iv).,i, Mirum valde cur eum
dibus concupiscentiariim sestus fexsliriguere, ipsi repenle Donjijiusoccidere volnisse describltur, quem
sibLmetcaveant ad alibrum perniciem "ambitionis , assecrelem sibi,j,am.pt ,syiimiysien,,familiajiter,,lfe-
-- et avarilise frena laxare. Huc accedil, quod saepe ex cerat; cui consilii sui, ac volsiiitatis arcana pandide-
. occasione itineris, obvianle forma niuliebri, libidi- rat, el nimc in exseculiojie suoepbediehtiae.dirigebat.
nis flammam concipiet niinister altaris. Nam dtim a Sed.procul dubio ,dalur inlclligi, quia quanlanilibet
- propriis ad Ecelesiam iter niactilam ex diuturca Madianilarum coba-
terit, et reJilus; repenle contagii
- nialignusjspirilus laqueos
" praeparat , Teminaevisca- , Jji.latione contraxerat,' atque idcirco tcrrpre, ac ne-
rium fendit, et vultum aspidi lubficum," quem de- . gligenlia; correctione purgandus erat, qui-corrigen-
ceptus intuetur, opponil. SeQ qiilsquis' vcl irvari- ^ ilis aliis caelestiuni niandaloruni^ Tjajulusaccedebal.
-.liae-flamma.vel libidinis aesluaT, qua" fronte, qua , Quod scilicet uxor ejus-Sephoraprudenfer inlelleiit,
ronscienlia divinis altaribus appropinqiiat ? Hhic est de gua Scriplura pfotinus addidit: « Tulit Hlico
enim, qtiod filii Aaron divino sunt igne consumpti, Scphora aculissiinam pelram, el cireumcidil praj-
quia alienum ignem offerre Domhio preesumpse-_ _pujium_fila_sui(ExoJ.. IV).__J Absurdum^quippejiic-
TuiurSciLptiim quippe esl:« Arfeptisque Nadab, et rat, si videretur genlilis in_ filio, <jui Israelila erat
SI.% Ab'm_iilii Aaron thurimilis suis, posiierunt jn semclipso. Qui ergo aliosad rccijufdinls viam
ignem et incei)suai_desuper, offbrfihlescofam Do- debet jnstruere, valde cavendum est ne 5!|8 ipse,
mino ignem alienum, quod eis praeeeptum non crat: qiiod absit_.in aliquo yidealur errare. Hinc est etiam
rgressusque ignis.,a Domiitbdevdfavil eos,-et mor- - qubdlsraelilicuspopulus adulciscendum scelus Be-
ici sunt coram Domino (Levit. x). > Altaria quippe,^lamin [Benjaminl zelo recliludinis iiiflammatur, el
Domini non alienum, sed ignem dunlaxal divini lamen idem populus Belamin gl;tdiis ante prosterni-
_-amorisaccipitmt.De qtio-videlicet ipsedicit: -dgriem IUT(Jud. -xx). Qiicm enini non riiovcat, quod-Dbriii-
^ eni miltefe in terram, el quid volo, nisiut ardeat? nus bis interrogaltir, bis ad ineiinduin contra ,Bela-
-_(Luc.
" xn). f Quisqiiis Igittir terfenoe, yel „carnalis _ uiin praelium dedil assensum;-et~-tameii in primo
cohcupiscentiae flarhma in thuribulo sui pectoris certamine viginli duo millia de Israelilis, iri secun-
aestuat, et saciis assislere mysferiis non formidat, . do vej-o decem et octo millia ccciderunt ?_Quid.igitur
"iilo proctil dubio, divinaeullibnis interira igne con- in his intelligendum est, quid. sentiendum,' .njsi
~
sumilur, de quo Scriptura testalur : « Et nunc, in- jjma priuscurandi sunt a ttnnore proprii vuliieris,
quit, ignis adversarios coiisumit (Eebr. x). J Enitn , qui auferre morbos alicnce gestiunl pravilatis ?_-ut
vero nimis impossibile est, fraires mei, ut is, qui ,-ipsi jam mundi per ultionem suimel veniant, qui
ferum fsmiliariuin .curis opprimitur, qui siniul habi- aliorum perculcre prava feslinant; sicut -iri ,EvanT
"tahdb-et colloqtferido lurbis quolidie popularibus . gelio dicilur : « Qui sine peecato ost veslrum,,priiis
admiscefur. niundo corde sanclis valeat interesse _ in illam lapidem mittal (Joan. vm)._- Underecte
myslefiis. In qtiibtis videlieet lerribilibus jsacramen- cum illi Deum consulentes ^_dicgrenl :, « Quis in
tis cbelumaperitur, et viriutes angelicae simul cnm exercitu nostropiiticepsceriamjiiiscoiurafiliosJJela-
"hominibusdiversantur. Quaiiue ergo muuditiae de- min [Benjaniin]?,,)Respondit: «Judas sit dux.yesler
BenLesse clerici, quam nitidi, quam denique a cun- (Jud-. xx); J quia enjin Judas confessiointerprelalur,
ctis negbtibrum ssecularium fetoribus alieni ? Qui vi- recle dux illitfs belli Jtidas consliluitur. Ut nimirum
Bii S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. SI2
prius per confessionempropria sludeant errata cor- _._ sententiam teneat. si banc clericus non oliserval?
rigere, qui aliis volunt errorem confitenfibus subve- Nunquid cqnjugali, qui filios nutriuiU, qui Deo
nire. deeimas ex ipsius auctoritale persolvunl 1 « Qtti
CAPUT V. enim offert, ul Paulus aft, necesse cst eum ali-
Q»od commumovitce unionenxspirilus et reclitudi- qnid liabere quod offerat (liebr. vm). > Dcinde
nem parial. quomodopoleril in cboro quis psalientiura conslitu-
Quapropter, cbarissimi, si vullis in populoDei, tus, cor fixuni in oratione tenere, qui de loculis e!
quibus ad exemplunipr.iepositieslis, inter quos lu- 51® capsidilibus, ne -audaxadvolct mantis, exco
cetis quasi luminaria in mtindo, vcrbum vitns gilat ? tle apothecis, el horrcis, ne furibns famn-
cbutiiiciites; si vultis, inqiiam, inter eos atii- Icnlnr, addubilat?ne non sera: minus fidelesobsi-
niarnin lucra conquirere, si errantes ad religionis slant, aique-Je furum semper obrepenlium irruptio-
libet recliiudinem provocare. in vobismetipsispriiis, ne formidal? Ego autem forsiian mentior, sed nun-
si qua suiil, obliqua tiirigiie, et ad scholam Chrisli qnid Veritas poterit mentiri, quae dicit: « Uhi est
simiilconvenicnies, in commui.ionc vitae el unione tliesaurus tmis, ibi est et oor tuum? i (Maith. vi;
spiritus concordiler permanese. Non inter vos divi- Lttc. xn.) El forte tolerabilius censerettir, si in snis
sio sit domorum, non scissura menlium, non diver- ]3 penelralibus olficia divina peragcrent, ac non lon-
silas faciillatum. Memenibiesemper, quia de sectis gius' laboranlcs, ibi Deum quoererent, ubi pectilia
lapidibus allare reprobat Deus : « Si enim levaveiis, ctistodirent; ul cum iilis dicerelur : « Uhi cst the-
inquit, super eum ctiltrum tuum polluelur (Exod. saurus lutis, ibi est et cor ttium; > non' incongrue
~
xx). Secti quippe lapides- sunl, qtii fralenue so- subdereltir : ubi csl eliam Deus tuus?
-jielaiis consoriium respuunl; qtii vivere cum fra- H2>®$edquoniamreshoce non ridenda esl,seddo-
tribus, elconversari concorditer nolunt.Tales aulem lenda, obsecro vos, dileclissimi mihi fralres, et do-
Chrislus in suo non recipit corpore, quos a mnn- mini, nolite, quac stiggeriniiis,parvipendere, sed in
brorum suormii scclos judical uniuUc. De illis por- scbola vos Cbrisli sub disciplina sancti Spirilus-con-
ro lapidibus altare est potius fabricandtiin, qtiibus gregale ; qualentis ipse nobiscum nunc, et tisqtie ad
Petrus dicit apostolus : t Et ipsi tanquam lapides coiisummalioiiem sosculi (Maiih. xxvm), sicul est
vivi superoedificaniinidomus spirituales (I Petr. n). > pollicitus, maneat, et ad Patris sui gloriam felici
Cui videlicet donitii ilie fuiidamentum esi, praster postmodmnvos remuneralione perducat. Quibusdam
quod non potcst aliud poni (/ Cor. m); ilie siinimi- fovte displiceam, quia dnm alios intra rcgnlaris vitaa
tas, qui facltis esl in caput anguli. (Psal. cxvn) Prae- limitem compescere gestio, ipse modmn compcndii
tcrea nunquid. oliose praecipil Domiiius ; « Nolite, P epistolaris excedo. Sed optime compensaiur, si ar-
inquit, ihcsaurizarc vobis] thesauros in lerra, ubi guitur imperitia; scriplor, duinniodoproficial sapien-
scrugo, el linea demolilur, et ubi fures cffodiunl, et ler audilor.
furanlur? > (Malih. vi.) Quis, quaeso,hujus mandali SitnomenDominibenediclum.

521-522
QPUSCULUM VICESIMUM OCTAYUM. ,

APOLOGETICUS MONACHORUM ADVERSUS CANONICOS.

ARGDMENTCM. — Quermilur monachi, quod a ccetu totius Eccles'aeper canonicos excliisi^fucrinl, cum ipsl
ah aposlolis, imo a prophetis suam traxerint originem. Severe quemdamargiiiiiit, qui ausus esl dicere :
A monacbis Ecelesiaesacramenta nullo pacto esse niinistraiida. Denique exemplo sa ctoriim Augnslini,
Hierouynii, Alhaiiasii el decreto Bonifacii papae IV probant ligandi et solvendi poiestaiem moiiaclios
liabere. i
Cunctis amantissimis clericis accanonicis, omnes D scripsit, primilivos Christianos monachos, non ca-
unanimiter monachi. nonicos vocal; el liabitacula eorum monasieria
Multuni, fratres charissimi, si digni eslis audire, nuncupat ac quamplurima dicil, eos laudabilia
miramur, quomodo vel ob quam causam conamini egisse, el conscripsisse. Cerle noslri, non veslri
nos a consorlio et unitale unhersaiis Ecclesiaese- ordinis Moyseset Elias. fuere ( Exod. m; III Reg.
parare : cum constet a monacbis, non a canonicis xvn), eremum qui incofuere : nostri auctores gre-
univcrsalcm Ecclesiam fundatam, gubernalam el a ges prophelarum cum quibus rcprobus Satil sa:pe
diverso errore ciibratam. Aposloli nempe fundalo- cantavit (III Reg.wt). Longum estpagiiiasYeteris
res, et rectores Ecclesiarum nostro, non veslro Teslamenlt revolvere, veniamus ad Novum, quod
more" vivebant, ul Lucas evaiigelista in Actibus stipra reliquinius. Apostolos certe, ct successores"
apostolorum refert (Act. i): et Philo disertissimus eoruni, si irreverberaiis oculis paginas novi instru-
Judaeofum,inlibris quos jn laudem nostrorum cou- inenli percipilis, monachico non canonho mora vi-
 515 OPCSC. XXVill. — APOLOGET. MONACIL 514
vere invenitlis, eisque potestatem ligandi atque _A riosissime guberiiariinl. Gregorius ex monasterio
solvendi (Matth. xvm) concessam aDomino procul raplus, acviolenter infulatus, non soluin suaspro-
dubio reperietis. Quod si ila est, lmo quia ita est, tulit, sed «liuni dispositiones aliortim meliorara
cur nos ab boc privilegio separare conamini? Nesci- sliiduit.- Num eiiam Marlinum Tiironensem omil-
tis, quia quibus dixil Apostolus : Morlui enim cstis, ienduin ptttatis, cui aslanii sacramento divino glo-
sciKcel mundo (Coloss. m) : eisdem dixil in alia bus igneus apparuit? Forsan ex Jslorum jnanibus
Epislola : Nescilis.quia aiigelos judicabinius, qtianto qnia monachi fueranl, percipcrc sacramenta divina
magis soccularia! (/ Cor. vi.) Ergo si, sicut vos di- •quisquam insanus probibuit? Absil. Facessat ergo
cilis, mundo niortui sunius, scilicetviliis, el peccalis, insana el prolcrva doctrin.i, el saiictortiin Palrum
non erubescimus, quia idem,Apostblus dicil : « Si seqtialur aucloiilas, quoeetiam ex cujuscimque sa-
autem morlui sumtis cum Christo, credinms quia cerdotis manibus sacramenta divina, non solum
simiil resurgemus cum ipso (// Tim. n; Rom. vi);> percipere, sed etiain deilignantes suscipere ab ecele-
iiemqtie : « Mihi vivere Chrisius esl, el mori lu- sia separat, si lamen sacerdotes rcctae.fidei fuerint.
crum [Pliilipp. i); > ct in alio Ioco : « Vivo auteni, Sufficienl ista conlradicenfibus.
non jam ego, uvit vero in me Clnislus (Gal. n). > ~
CAPUTII.
Sed ne rurbarenlur, qui se loiies morluos audissenl, 1 Quod sacramenlorum administralio monaclns
ait: « Kescilis quia angelos judicabimus, quanto pra; omnibusclericis licila fuerit.
'
magis socculariaI > (/ Cor. vi.) Ecce nostra liber- Sedquia nimispericulosum est obmiilescerevellc,
tas. Quare-? quiajdem Aposlolus dicit : « Ubi spi- introducimiis ct alios' tesles, Ba&ilium scilieei,
rilus Domini, ibi libertas (11 Cor. m). > Vocergo Aihanasium, -et Anguslinum, nec non et Hieiony-
nobis et vobis, si morlui non fucrimus mundo. Si miim sacrae legis iiiierpreiein, Maiinianum quoqtio
igilur morltii sumus mundo, et vivimus Dco, pro- Ravennalem episcopmn, et Aiigiislinuni Anglortim
babimus vos per oinriia esse mentitos; qtiia dicitis : pracsulem, quos nuili duhiuin est nionacbos fuisse.
Nos ob boc, quod morlui sumus niundo,non posse Nunqiiidnain Romani piocsules,quos proediximus,vel
dispensare ecclesiastica. Sedquid vos exlollijis >Re- isti, quos nuiic rcliilinius, quia monachi fueriint,
coliteprincipianoslra,el veslra; el ex anctorilate Pa- inintis huidabiles habiti »unl? Non ulique. Forsiian
trum, cui plus competat, collyriato limiine perjudicel. episcopos, presbyteros, diacones non orJinarunt,
- quis insanus audeal dicere? An forsitan
CAPUT PRIMUM. pcenilen-
Conquesliomonachorum de -canonicis. tiam criminosis non iinpostiermU, et absolutionem ,
Contra vos itaqtie nuillumconquerimur, quia qui- ut com]>elebal.beiiignissiiuc non addidere? Utique
dam vcstrorum ausus fuil tcmerario ore dicere: A *- facere poltierunl.
monachis iuillo modo coma.tinionem esse recipicn- Nuuc igikir requirite saneta oclo concilia, 524* 1
dam; instiper eliam'suscipienles cxcommunicavil, maxiine scxttun, etseplimum concilium; ibique in-
elm opprobrium noslrutn, imo in condcmnationem venieiis monachis licilum fuisse dispulare, absque
suam, el illoriiin recommunicare praecepit. SeJ quid ullo scrupulo in coi.spectu concilii-supef oinnesv qui
contra illtim? Scimus, qtiia pene idioia est, et mul- aderant. "Sedjam sufficianl.
torum criminum rens; ideoque juxla Salomonem, Vcniamus ad consccrationem, quam, dispensanto
vitamus stulto respondere juxla stullitiam suani, ne • Deo, per episcopos accepiiims. Nunquid nos aliier,
similes ci efiioiamnr (Prov. xxvi). Sed, ne. videamur quam canonici consecramiir, quis insipiens audeal
succubuisse,responderevolumussliillo, utidemSalo- dicere? Nemo.-Nam utrisqtie. in commune benedi-
mon admonel, _uxta stultitiam suam, nesapiens sibi clioncm a Doiniiioiiifuiidiepiscopus obnixedcposcit.
esse videatur (lbid.): el palenter ostendimus eum Et dum consccrat sigillalim, obnixe deposcil cunctis
in rebaptizatorum sectam miserahiliter corruisse. -sacerdolibus, dicens: Consecrentiir, Domine, manus
Sed non miri"ni,si odiiimfralerimin lioc promcrtiit; ista~, ut quidquid beiifidixerint, benedicta sint, et
eumJoannes523A'P0Slo'us',lionel'diceiis: «Qtiiodil n quidquid consccraverint, consecrata sinl. Ecce
fralrcni suum, in lenebris est, et in tenebris ambulat, coinmunis benediclio. Unde era;o divoflium ?-Lon-
- et ncscit quo eat; quoniam tenehrae obcoecavcrunt gum cst ista prosequi.
oeulos ejus (/ Joan. n).> Sed ne longius loxica iilius - ViJeamus iiosirorum , vestrorunique veslimento-
veneni serpanl, manifcsie oslendimus antecesso- rtim figiiram. A-giteuirtimqiic. Praphelae el apostoli
ribus-noslris proeomnibus clericis, hoec sacramenta noslro an -\cslro vestitu usi siinl? Forsitan dicetis,
licita fuisse coiiiingerc, el dispensare; sicul in vita •noslro. Etubi estillnd, quod de Elia Iegilur: « Vir
B. Martini legilur, quod de vino a quodam anacho- pilosus, el zona pcllicea accinclus renibus (i-V
reta consecraio, a maximis ct venerabilibus viris Reg. i ); ~ et de ipso, et similibus Paulus dicit :
pro benediclione expetebalur: antecujusforessaspe e Circuierunt in melotis, et in pellibus caprinis
etjjpiscopi, el comites benediclionis gralia perno- (Uebr. xi);> et de Joanne Baptisla, Joannes evan-
clartmt, Telespliorus deniqne aposlolicus ex anacho- gelista : « Zona, inquil, pellicina circa lumbos ejus
retis fuisse comprobalur; Dionysius eliam, el Adeo- (ifatih. III; Marc. i);» Pelro qtioque angelusimperal:
datus, ac Siephanus nuper defunctus, ex monaebis « Praicinge le, et calcea te caligas luas •Act.AII); .>
fuisse leguntur. qui lam.en aposlolicam sedem glo- de.Pauli quoquezoua Agabus dixit : «Virum-ciijus
Si5 : S. PETRI DAMEANIOPP. TQMUSSEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. - eio '
IKTCzqna est, Judaei in Hierusalem. -jlligabunt, et J.V'lorum Patrum InstitutL cxemplis, qttibus est perieu-
tradent in manus genlium- (Act. xxj). > Horum losissimum refragari, credimus a saeerdotibus mu- -
•
ergo Patrum indumenianullalenus.JiominatimScrip- nachis ligandi solvendique officiuni, Deo operanle,
lura ponerel, nisi eis privalim usi fuissent. Quod - digne adminislrari, si eos~dignecontigerit hoc mini-
si vpbis dubittm videljir, saltem-veslrorum parlium steriosubliniari. Quod ineunctanter affirmat quisquis
"lestimonio aurem accGinmodale.-Legilecollationes ' statum monachorum el habitum potestatemque evi-
Patrum, quas Euchcrius.Lugdunensjs episcopus eli- denter considerat. Verbi gratia, angeius Groece, .
matq sermone abbreyiare studnil.-et si nobis credere' . Latine nuntius sonat. Sacerdotes igitur, monaclii
non vullis, sallem illius litteroecredile. Nam nos, eo alque canonici, qui quotidie Dei praecepta populo ;
doctore, lianc paginam exaravimus. Igilurnon so- nunliaiU, angeli vocanlur, ralione non incongrua.
liun proedictosPalres in veslitu sequimur, sed insu- Sed unusquisqtie angelicus ordo, quanio clariialem
per-subliinissimam coslorum curiam , quod- vobis Del vicinius conlemplalur, tanlo majori virlute ejus
duruni esl audire. Seraphim scilicet, quis dubitet - divinilati adhaerens, -sine tiubio roboraiur : eoruni
"
sex alas hahere ? dicente Scriptura : < Sex^aleeuni, cherubim "ordo-eximius prasdicatur, quorum figu-
el sex alae -alteri (Isa. vi). i Enimvero et nos sex ram monacliorum cullus competenter habere com'-
alis velamur, videlicet duabus In capite,-et duabus IB probatur. Nam, uti cherubim, ita monachi sex alis
dextera loevaque, et duabus antc,-el retro;cSi aulem velantur; Duabus.qnidem in capucio, quo caput le- "
baocjincredibilia vobis videnlur, perquirile-quod Bo"- gitur'; aliis vcro duabus, quibus pedes leguntur, ve-
nifacius in-nostroruin tuitione composnit; et si-ad- risimilibus dcmonslralur assertionibtis: Illud vera
buc contra. re-. vultis, .moium vestroriim ae vesli- ' cucullae,quod bracbiis ostenditur, alias duas alas
lnentorum auctorcs ex auctoritale-Palrtim edicile: esse dicimus, et id landem, quod dicitur, sex alaruili
el qnod nobis apponitis, testimoniis probate : et si numerum certissime nnpleri assentur. Decertantes -
vila cqmes fucril, alliora quam dixinnis, juvanle igitttr monasticoeprofessionispresbyteros sacerdola-
Deo, {licendasperale. -<.--'< lis polenliae' arceri officio omni nibdo proccipimus,
Sil nomen Domini benedictum. ' ul ab bujusniodi nefandis ausibus repriinanlur in
posteruni, quia quanlo quisque.esl celsior, lanlo
cst el in bis polentior.
52§~S2@ DECRETCM BOMFACII PA.PM.
Episcopus debet canere missam in ordinatione
Quod monachi presbyterii honore decorali, potestatem presbyteri, siiniliter et abbas in ordiiialione mona-
hubenl ligandi et solvendi. (Ab auclorilate Ronifa-
cii 1 V, l'ont. Max. 10, qu. 1, ap. Decr. GraC.) cbi; quia remissio peccatorum est. Propter hoc're~-
G linquet -res regnum, et summus ponlifex pontifica-
« Suiil nonmilli nullo dogmate fulli, audacissime lum, episeopus
episcopatum, eomes comiiatum, et
quidem, zelo magis amariludinis quani dileclionis multi divites utriusque sexus suas possessiones in
iuflamniati, asserentes monacbos, quia mundo inor- saseulo, el veaie.it in monasterium ad serviendum
lui stinl cl Deo vivunt, sacerdotalis officiipotentia Deo. Absil ut "monacliusvivens sub regula vel ab-
indignos; neque posniienliam, ncque Chrislianita- bate, sttbjici.itur aliis honiinibus. Nefas est dicere -.
tem largiri, neque absolvere posse per sacerdotalis Monacbus non Iiabel polestalem ligandi alque sol-
offieiidivinitus sibi injunclam polestatem, sed om- vendi, ut quiclam dicunt, quia mortui sunt. Vere
nino labuntur. Nam ~i ex hac causa veleres aemuH mortui-sunt buic sacculo; sieut sancti apostoli
vcra prscdicarenl, aposlolicsecompar sedis bealissi- fuerunt. Nunquid sancti apostoli non babuenuii
mus Gregorinslnonncbico-cullupollens, ad summuni potestatem ligandi et solvendi, ex quibus untis
lnillalenus apicem conscenderet, cui quidem baec dicebat : « Si enim morlui. sumus cum Christo,
ligandi solvendique poleslas a Dco summa concedi- credimus quia simul vivemus cum eo? ~ (Rom. vi.) -
tsu;; Augtisliimsqtioque ejusdem sanclissimi Grego- Quis melius polest dicere, solvere vel ligare pec-
rii discipultts, Anglorum prsedicator egregius : et canlem, quam qui soltituseslaDeo a peccatis.Quis
Pannoniensis Maninus bealissimus, cujus sanctilatis melius valet animas dare Deo, quam ille qui proxi-
faniam longe lateque diffusam tolus personat mun- mus est ei? Qui denles bujusmodi stridunt circa
dus; alii quoque quamplurimi viri sanclissimi, pre- monachos, infelices sunl, et verba eorum vana.
liosissimomonacborum habitujulgenles, nequaquam Sed audite cur talia dicunt. Lex enim dicit: Si quis"
anriulo ponlilicali subarrharentur. Sed qtiia monacbi clericus in adullerio vel in ^tliquo crimine fuerit de-
fuerunt, praediclis uti probibentur? Neque enim LS. prebensus, aul ipse confessus, aul ab aliis revictus,
Benediclus nionacborum praeceptor almificus, lmjus juxta concilia trecenlorum decem et octo Patruni,
rei aliquo modo fuit iriterdictor; sedeos saccularium ad honorem non potest redire, nisi per dignam
negotiorum edixit expertes fore lantummodo (S pceniteniiam. Ex quare multa ira et invidia inflam-
BENED. Reg., cap. &). Quod quidem apostolicis do- malij-irca monachos, vel circa ealholicos virosdie
cumeiuis el omnium sanctorum Patrum institutis, nocluque oplant insidias invenire, qualiler possiitl
iion solhin monachis, sed etiam canonicis maximo- eosinjusle illaqueare. Qui enim sua peccatanullate- -
pere imperalur.N Nemoenim mililans Deo, implicat nus valent purgare, -quomodopossunl aliena dimit-
se negotiis sseeularibus(/ Tim. n). > Nos vero lan- lere? Nunqtiid polest.ca3ccs cajcum jducere?cltaque''
Si7_, . - .OPUSC. XXIX..,—DjE YlLl YESTJTU ECCLESIAST. ,,_ . ,. SI8
qtii res vel honores Ecclesia subtrabe}'e volueril, A.et sequi Deinn, qui dicit: « Venite ad me, omu'
a^iaihema sit. ,Quid_iiltra dicani?, Converliminu .81 retego' vo'sl'equieseere-faciain(MflH/ivxi). > :-;:"f;.
videle quia riil melius est quamj-clinquere saeculuiii - -' Sit nomeh Ddminibenedicium1-"''-^ -' ? v

:: '-527-528-
QpuSGULUM' ViGESIMUM NONUMT:';''

DE VILI YESTITU ECCLESIASTICORUM/ , / . [

ARGUMENTBM.—MainaTdo abbati qui pfetiosioribus veslibus indui consueverat, ostendil quam sit ecclesia-
slicis viris, et praesertim monachis indecorum, vestimenlorum speciosilatem appetere. Mulla, quoque
jex sacris lilleris deprompta-exemplaadducit, ex quibus manifesle probal Deb bujusmodi vestiuni pbmpam
jnvisam esse : cum omnessancli tain -Veteris quam Novi Teslamenli, el ipseetiamChristus, vilibre ve-
slilu uli non erubuerint. .-,-_.
Domno MA.HUT.I-O fralri cbarissimo, PETRUSpec- [3el in lpso indumenli cultioris ornatu, sine dubio
calor monachus salutem in Domino. _ vanae gloriaedeprehenditur appetilus. -Nenio quippe
Tentatis et compelenler adhibitis omnibus medi- illic anhelaf preliosis vestibus indiii, ubi alieiius
cinae generibus, si languidus obeat, non esl unde eum aspeclus, nequeal intueri. Sed ad ,hoc quisque
medicum conscienlia reprehendat. Fecit enim omne cultioribus-indumcntis enitescere cpncupiscil, ul se
quod poluit, qui cuncla quae decent Archigenem, mirantiumnitidulusoblectetaspectum, utalienofunf
curalionum argumenta persolvit. Dum-is ergo qui pascatillecebrasoculorum; seddum mulcctoculosex-
febricitat moritur, qui curandi hiunus impleverat, trinsecus intuentium,interni judicls offenditoblutum.
crimine non tenetur. Nam, quod suum erat, indu- CAPUT PRIMUM.
Blriam arlis exbibuit, atque ideo calumnioenon pa- ' : QuibicsveslibusS. Ecclesia delecielur'
tebit. Diu jam, frater, est, ex quo tibi preliosarum ' Solenl plane potentes sxculi pbaleratis obsequen-
veslium seslus incanduit, et, ut ita loquar, ambitio- lium induviis delectari, .praesertim si metatores bo-
nts'luae viscera tanquam letbiferoe febris ardor ex- - spitii sint mirabiles, si praeambnli quiqtie diversi
coxit. Ego autem libi velutmedicus, licet imperilus, ' cultus spccie videahlur insignes. Sed videamus me-
el oleum lenis atque suavis-admonilionis adhibui, et tatorem Cbrisli Joannem, altendainus regis egre-
austerae correplionis vinum frequenler infudi. Nec iC gium prsccursorem : qui nimirttm proeivjl emn in
Scriplurarum libi defuere pigmenta, quarum sen- spiritu et virtbie Elioe (Luc.i), ut convcrleiet
tentias dum-exponere studtii, veiul aromaticas tibi corda patrum in filios, et incredulos ad prudeiitiaiii
species pindere [pandere]'non cessavi. Et quoniam justoriim. Perpendamus-itaque', imperalor cceii et
ego eum caeteris fratribus, vilibus corani te fttimus terrae, quibus praeyii lnetatoris suis vestibus dele-
contenli semper exuviis, dum feci prins ipse quod cletur; scd, Evangelio lestanle, cognoscipius quia
monui. quaslprius antidotumLibi:. sicqtte te ad bi- vestimentum ejus pilis inhorruerat caineloium. De
bendum quodpropinaveram provocavi. Sed et eau- 52@ quo Salvalor : « Quid, inquit, existis in de-
terium poslremo aduslionis impressi, dum nitori sertuin videre-?bominem mollibus veslitum? Ecce
veslium ignes lartareos roinitans, intcnlavi. Annon qui mollibus vestiuntur in domibus regum stint
aduslionis ferrum divitibus imprimebat Jacobus, (Matlh. III ; Marc.n ; Luc. vn). >'Ac si manileste per-
cum et bic vestes lineis, el illic carnes incendiis bibeat, quianon cceleslis,sed terreni regis digni jie-
obnoxias perbibebat, dicens : « Agite nunc, divites, cernunlur obsequiis, qui ad vanae gloriae nilorem
etplorale, ululantes in miseriis veslris, quae adve- accuralis ornari gestiunl indumentis. Mollihusquippe
nieiU-vobis.Diviliaeveslrae putrefaclse sunt-,el vesli- vestibus regalis aula; asperis el incullis delectatur
menta vestra a lineis comesta sunt, aurum et ar- D Ecclesia. « Omnis enim gloria ejus filiae regum ab
-
genltim veslrum seruginavil, et aerugoeorum in te- intus (Psal. XLIV): Ecclesia siquidem,Tel quaeque
siimqnium vobis eril, et manducabit "carnes yestras - fidelis anima, quoe el ipsa sonctorum ap.ostolorum
sicut ignis (Jac. n). » Melallum quippe, quod nunc , est filia, non exlrinsecus enitescere, sedornata gau-
per-avaritiam, possidetur, tunc in laminas verlitur : det in occulti judicis obtutibusapparere. Nee oble-
eicaro, quaenunc fucatis vestibus adornatur, flamma , cliuur fucata pulchriludine vestium, sed rulilaniium
posimodum slridente perfricatur. Annon medicinale glorialur varielate virlulum. De qua etiam varielate
ferramenlum ambitioni veslium eliam Salvator ap- Scriplura prbsequilur : « In fimbriis aureis circum-
posuil, cum-divitem bj-sso ac purpura decoratum . auilctavarielaie (Ibid.). >"Visaudire varietaterii ve-
flammis-infernalibus ardere perbibuit? (Luc. xvi.) stium, quaecoelestissponsi delectat aspectus?Anima
Seriplura quippe-teste, nibil aliud in hocdivitere- . certe niyeae caslilatis candore conspicua, ante Dei
. oculos 1 sive collobio
prebendilur,- nisi quia sub nitore veslium etiam sine omnipotenlis' spiriluali Jiysso,
misericordia legilur splentliue convivalus.Quanquam videtur induta : bsec etfam dum flamma fervidae
 S.9 S. PETIU DASIIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. -- OPUSCULAVARIA. 520
charitalis ignitur, dirolini, sive bis tincti crocciru- A • CAPUTII. ,
boreperfunditur; cum vero vel ab hocsaeeulo fun- Indui veslibus splendidis quam animm perniciosum
ditus moriiflcari, vel consummari per martyriitm et Deo odibile.
avidecoiicupjscit; tunc velut conchilii sanguine tin- Ecce Acbab imperiali purpura decoratur, el re-
gitur, sicqne rejalis purpurae speciem imitatur. Sed probo spiritu fallenfe, decipiiur; cilicitiriiinduit, et
nec diu pistici quoque viror abesse credendus est, gladium divini furoris avenit; rcgolibus infulis re-
quia dum mens amoena sempcr virentis pascusc dimilus, laquco deceptionis iinpiiigiiur; sacco con-
gaudia (irmiter sperat, velut in smaragdinei decoris. ~ tectns, dilaioeultionisindiilgeiiiiam promeretuf. Eat
specie i.innarcescibililer vernal. Unde el per Pelrum crgo monachus vanaj gloriac deditus. et loga ra-
dieilur : « Quia regeneravil nos Deusin spem vivam diante conspicuus, nitore vesiium aspectantiuin
per resurreciionem Jesu Christi in haereditatemin- pascal illecebras oculorum; scd dum vestibusfulget
'
corruptibilem, et incoiilaminalam, el immarccscibi- iniquorum spiriliium deceptionibus patet : divinai
lem conservalam in eoelis (/ Pelr. i). J liis plane praeterea indignatioiiisadversum seseiilentiam pro-
vcstibus aniniam Dominusse induisse ceslatur, cum vocat, duni soliscvterioribus deditus, oculos boini-
per Ezechielem loquilur, dicens :« Vestivi tedisco- ntiiii. ut sc adinireiilur invitat; lantoque despicabi-
loribus, e1calceavi le byacinlho, el cinxi le bysso, B I lius, Deo superbiam reprobanle, coiuemnilur, quan-
et indui te stibtilibus, et ornavi te ornamcnio to corain oculis iiuiicniiuin cu!'.ioribus induviis
(Ezech. xvi). > Hunc deniqtie ctiltum, Jiunc indu- amicitur. Al coiilra Job, qui nudus in lerram cor-
menli spiritualis ornaliiiii itleui Pelrus etiam a mu- ruit, qui pvcfluentem saniem tesla radit, dmn ia
lieribus cxigit , cuni eis Ieuocinantis ac lupana- sterqtiilinio ptUrelactus, ac scatutiens vcraiibi.s
riae coniposiiionisplialerasiniercidit: « Quariwnsit, eiiam abuxore despicitur, divinceconsolalionis allo-
inqiiiens, 11011 exliinsecus capillalura, aul circuni- qtiium promerelur (Job i, n, x.\-,vm). Nec eniiii
datio auri vel argenti, aul indiinieiiti, vesiijnenU- Deus corporalis conlagii nauseal sordes, ubi mundi
rumque cullus; sedcjui abscondilus estcordis hoino cordis invenit piiritaiein. Proelerea, quid esl qiicd
in incorrupiibilitale quieli et modesli spirilus, qui Apostolus ait: « Habentcs alinienta, el quibus(lega-
esl in conspecltt Dei locuples (1 Pelr. m). >Invisibi- mur, his contenti simus? > (I Tim. xvi.) Cureiiim
lem quippesponsum iuvisibilis oblectal ornatus, et cum dicit, halcntes alimenia, non prolinus addidit,
rum sanctam animam conspicit enilere virluiibus, et vesies? sed taniummodocum praeiiiittit, habeiues
in ejus illico volat amplexiis; "cuidixii : < Puicbra ali;ne;*:a, proesto subiungil, el quibus tegamur. Ctir
es, ainica mea, suavis ei decora, sicut Ilierusalem hoc, nisi u".perspicue doceat, nbs debere tam dcspi-
(Canl. vi). > Sicut Iliertisalem, ait, non sicul B?.ljy-C-- cabilibus operinientis indui, quae digua non sint ve-
lon, quam vidil Joannes circumdatam perpura et stium vocabulo r.uiicupaii? Eninivero David rex nu-
crocco, eiinaiiratam auro, lapide pretioso, el inar- dus, ac solo contentus Epbod , coram arca Doiuini
garilis : habentem poculum in niahu sua plenuin puMice subsilienssajtat (JT2Reg. vi). Isaias evange-
aljoininatioiie, el immundilia fornicationis ejus licus prophera triennio nudus, el discalcealus coram
(Apoc. xvn). Babylonem sane diabolus, Ilierusalem viiis et imilieribus ainbulal (Isa. xx); et moiiachus,
inliabitai Christus. Ille luxuriantis^iiiiclus vanitaie qui vittBcarnalis professus esl sepulturain, nitidulae
relicitur; hic asperis et liumilibus, si cordis nou . vestis adhuc ]«)n,pas anhel.it ? Quanquam idem
desifbumilitas, delcctatur. Auclorem porrosupcrbioe Isaias, et antequam nudus incederel, nou molli quo-
saepe nitor veslium provocat, asperilas aiitem Chri- libel mtilcebaHir amictu, sed cilicio legcbalur. Nisi
stum, ut humiliatocuiiibei misereatur, invital. Nam, enim cilicio conlectus incedcrel, nequaquam sibi
sictusacra Regum testatur historia : « Rex Israel, vox divina jussisset : « Sohe saccum de lumbis
et Josaphat rex Juda, 530 sedebat unusqiiisque in luis (Ibid.). t Esau plane vestes valde bonas, ut
solio suo, vesliti cultu regio in area,- juxla porlam - Scripiura perhibet, venaturus domi retinuil; sed
Samarioe, et uiiiversi propbetae in eorum conspectu ^. ,.D his allcriiiduttis, piiiualum paternoe SSl benedi-
mendacia prophelabant (III Reg. xxu). > Atictor clionis accepit (Gen. xxvn). Jacob namqiie, qui
quippe mendacii fucaii culttis delectabalur illeee- qtiasi sub Evangelica doivrina prius non duas lu-
bris, ei adumbrati decoris aspeciu per ora proplie- nicas habuit (Mutth.x), simplex etiam vesiiinentum,
tanlium officinas fabricaverat falsitatis. At conlra, simul et abmenlum postmodum in oratione qua~-
cum idem Achab comniinanlis Elite dura, prout sivit: < Si fueril, inquit, Deus mecum, et custodie-
dignus erai, verba perciperet, ac impendentem suis rit mc in via, per quam ego atnbiilo, et dederit
cervicibus divini furoris gladium terrilus formida- mibi panem ad vescendum, ei vestimenlum ad in-
ret, Scriptura leste : « Scidit vestem suam, et ope- .- duemium, erit niibi Doniinusin Deum(Gcn.xxvin).»
ruit cilicio carnem suam, jejtmavitque el dormivit Igitur qui duplices honoris gra:ia vestes habebat,
in sacco, et ambulabat demisso capite. Faclusque obruitur; qui simplici contentus erai, eleemosynis
est sermo Domini ad Eliam Thesbyten, dicens : divinse gloriaesublimalur. Herodes quoque, sicut in
Nonne vidisli Achab humilialum coram me? Quia Actibus apostolorum legilur, dum indutus veste re-
igilur liumilialus est mei causa, non inducam ma- gia, conspicuus cernitur(Act. xn); dum ei concio-
tem in diebus ejus (111Reg. xxi). » nanli ad populum. Dei voces babere, non bominis
 S-il OPUSC. XXIX.— DE YILI YESTITU ECCLESIAST. 622
acclamatur, protinus angelo ferienle percutitur; et, V et dixit : Ponite cidarim mundani super eaptit ejus
quia, vanaegloriaededitus, delatam sibimet|in Deum (Zach: in). > Quid enim perJesuin, sacerdotem
i transferre gloriam novit, repenlino superveniente videlicet magnum, nisi Medialor Dei et homintim
Judicio coiisumptus.a vermibiis,,exspir'avit.-Sic ni- debet intelligi? Plane sictit per Zorobabel filium
mirtim , sic divinb dignus esl judicio dejici; qui Salalhiel, qui de regali Judoe slirpe pfocesserat, et
coram oculis hominum de nitore cultioris babitus Jesum ftlium Josedech, qui jus sacerdolalis admini-
ambit arroganter exlolii. Nam el ipse Condilor an- slrabal officii, Israelilicus populus post sepluagiiiu
gelorum jium in praesepio vagiens reclinaiur^Liw-. annosjugum Babylonicae caplivitalis evasit, tem-
n), non oslro, vel togis rutilantibus obsitus, sed piumque Hierusalem, quod dirulum fuerat, rediviva
vilibus legilur panniculis obvoluius.-Erubescal ergo novitate construxit; ita uunierus electorum, post
terrena superbia, confundalur el obslupescal arro- hujus vitac lempora, quas septenaria dierum repeii-
ganlia redempfi hominis, ubi mox erumpenlibus tione decurrunt, -per Jesurii Christum.qui verus
radiis, exorli coruscat btimililas Redemploris. Nam .rexest, etsacerdos, dcservitule hujus.morl-dilaiis
-et sub ipso salulifero_passionis arliculo, Herodes eripiiur, el in ccelesli Hierusalem tetjiplum Dei,
'
«im alba vesle induit, eumque mox ad Pilatum quod eslsancta Ecclesia,'renovalur. De qua nimi-
sub bac inisibne remisit (Luc. xxm). El cinu Apo- B rum servitute dicit Apostolus : « Nam et ipsa crea-
slolus dical: « Exeamus ad eum extra castra, im- tura liberabitur a servitule corrupiionis iri liberla-
properium ejus portantes {Hebr. xin). > Imprope- lem.gloriae filiorum Dei (floni, vm). >"Tunc itaquo
rium Christi porlare nolle convincitur, qui dyscolis Jesus non corpore suo, qubd est Ecclesia, sordida
indui veslibus arroganlia tumidus dedigualnr. A se vestimenta deponit, tunc honoris ac glorioe -regi-
denique mortui pro nobis Salvatoris abjicit impro]ie- men assumil; quia omnis eleclorum chorus a Iugu"--
rium, quisquis in mortificationis ordine constitu- Jiri squalore temporalis trisliliae liberatiir, el im-
tus; album vel ignobile quodlibet despicit indu- mortalitatis'Slola. injllo splendore sempilerna3Jeli-
meiiiunii - citstis i.uduitur. Quod etiam in psalmo dedicandse
CAPUT IIL uonius apertissime canit Ecclesia : « Convertisti,
Dissuadetpretiosarum veslium appelilvm. in-piit, planclum meum in gaudium.mihi; consei-
Tu itaque, dileclissime, jamjam velulpurulentam disti saccum nieum, et prsecinxisii me laetitia, ut
-uorbUethalis illuviem evQme, el pretiosarum ve- cantem tibi gloria mea, el nonpungar^sa/. xxix). >
sli.um appetilum ab stomacbo languidae inentis Cidaris eliam munda in ejus capiie ponitur, quia
cxpelle. Non levis quippe languor est animoe, de felicitaiis aeiernaegloria coronaiiir. Hujus itaque
superstitioso corporalis amictus nilore gaudere, ^ bealaeveslis intuitu, dilectissimc fraler, lenocinan»
Gratiam siquidem sancli Spirilus, in-qua delecteiuj', tia quaeque corruptibilis indumenti blandimenta
exclusit, qui se per exterioris ornatus desiderium conlemne, ludicras ac fluitanles nitenlis babitus
spargit; ctijus utique si senlirel in mente dulcedi- lacinias despice; contentus extremis ac vilibus, sub
nem, nequaquam corporei cultus supervacuam con- sanctae regul~ete lege constringe. Noli allum sape-
•cupisceretvanilatem : quod evilanduni-vir Sapiens re, sed time (Rom. xit); ulrimum in spirilualibtis
.admonet,dicens : «.In veslitu ne glorieris utiqiiarn, uupiiis accubitum pete, humilitatis injuriam perhor-
el-in die bonoris tui ne exlollaris (Eccli. xi). > Ilr resce; si quando ncgligenter obrepserit, per poeni-
lius ergo veslis concupisce nitorem, qua coram ocu- teiuiam corrige. -Mementoilaque, quodper Salomo-
lis Dei perpetuu polleas, non qua fallaci.s S32 aP jieni dicitttr : « Si ascenderit super -le. spiritus po-
frivolae liujus vilaembmenta transctirras. Nunc ita- testalem babentis,.locum luum ne dimiseiis (Eccle.
jjuesordidis ulere, tjuorum squalorem indeficuova- x). >Ac si aperte dicat : Si tentatoris spiriium oon-
leas candore mutare. .De _qtto vidcUcel utriusque tra le in aliquo proevalere consideras, humiiilatem
genetis indumenloper Zachaiiam dicilur :.« Jeshs, poenitemiae non relinquas. Gloriosius igiturtlepula
inquil, eral indulus veslibus sordidis, eX stajiant veste alba cujn Lhristo bumililer contegi {Luc.
antefaciqm ejus angeli. Qui respoudit, etait a«i xxv), qtiam cum superbo ,et purpurato divile, flam-
eos qui stabant conlra' se, <3icens; Auferte vesti- mis ultricibus irrecupi-rabiliter sepeliri (Luc. xvj).
mcnia-sqrdida ab eo; et dixit ad eum : Ecce, ab- Sit nomenDominibenedklum. - •
siuli a te iniquilatem tuam el indui te mutatoriis;

'
PATEOL. CXLY, ' 17
'•B25 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. 524

s83-5@4
OPUSCULUM TRICESMUM.
'
J)E SACRAMENTIS PERr IMPROBOS ADMINISTRATIS.

Xp.Gunr.NTUM.—Florentinos cum suo.episcopo dissidentes, proplerea quod illuin de Simonia stispeelum

habebant, ad concordiam fevocare iiiiilurt purgans scquocl, ciim Floreniiae essef, cum.illo coinmunj-
casset. Non eniin tequum luisse aitut episcopum sinc causa daninaret, prajsertim cuni crinien qubd
- ei objiciebatur noli probareiuf. Gra\iter quoque in quosdam monacbos invehitiir, qui episcopi ejusdeni
coniniiinioiiein'aversabaiUiir, et in lantam audaciam peiivenerant, ut neque baptismum, neque^iljuc!
. sacramentum ab eo collaliim, valere ailinnafen!. qtiod hie cmtfuiat. Deinuui liottaim- Floreiitinos, vt
si quid conlra episcopum suum habent, ad pbntificem Ronianum dcferant, ad quem spectai de luijus-
- modi rebus scntentiain ferre; ihteriui tamen eidem coiniuuuicent.
Dilectis in Cbristo civibus Florentinis, PETRJJS A (I Tim. in), columna, el rirmamentum verilatis. Et
.peccator monachus fraternae charitatis obsequium. basc-non noviter ex noslra lemeritate decernimus,
Super, ul recolitis, iJilectissimi, advos venientes, Sed ex sanciorum catholicorum Patrum aucloritate
laboriose studuimus inter j3piscopuriivestrum yos- jam decreta lirmamus.' Quod in libello quoqtie, rui
-que'componere, et amicili~3,.qu~s recissa fueiat, Grarissimus nomen indidimtis (20), multis Novf, ac
•foederareformanies, in vos spirilum sequestra paee Veteris- Jnstrumenti lestimoniis appvobalur/ Sed
-conflare. Sed quoniam.adjuvandi apud vos pradicti condemnalis omnino Simoniacis, ac indubitahter
-Sacerdotis inluitu plura protulimus, quae sinistra inter ha?relicos depulatis, sicut in prafalo libro di-
«cilicel interpretalione .perverti,, et a lurbis valent gessimus, licet eorum sacramenla ex aulhentica
vulgaribus viliari, ne et JIOSindigna notemur i.ifo- canonum possent sanclione defendi, ut eos lamcu
mia,.et illi, quod absil! niendacii crimen incumnt, magis ac magis synodalis censura confunderel, con-
quod ore coram vobis frequenter expressimus, etiam stittraim est in Romano, gg5 sanetaeniemoriae
etyli currentis articulo cominendaiiuis, ut quod au» Nicolao prasstdente, concilio (Decret. Nic. PP. ap.
-distis ore prolatum, vbdeaiis eliam .apicibus exara- Grat. i, qu. 1,-cap. De ccetero): ut quieunqiie per
-tarn, et ~inverba noslra commentari, vel ab -bis eos eatonus fuissenl incujuslibet ecclesiaslici gra-
-discrepare, mendax quisque noji audeat, dum in B dhs dig:tltaie promotl, in percepli honoris ministerio
not.is, et manus scribens, et lingua loquens, indis- permanercit; et tunc vero, et dcinceps quicunqtie
sona sibimet unitale concordant. Anatbcmatizamus se patereiyj' aSimoniaco provebi, nilpeniiusex ea
ilaque -et irrecuperabiliter condemnamus Simonia- deberel promolione lucrari, el sic miniitrandi jura
-~a»nbaeresim, primain omnium baereseorum ex imis deponeret, lanmiam si diasc nulJaleniis percepisset.
diaboli visceribus erumpenlem, seseqiie adversus Hac itaque ralione jam non modo Simoniacos repro-
nascentis Ecclesise regulam exitialiter.estollentem. bamus, sed el per eos exhibita sacramenta conlem-
Quae nimirum adhuc ex ipso diaboli fcile progre- nimus. Hoec itaque, si obliti non eslis, omnia me
ditur, el in perdilionis .filios peslileniissiirie deriva- vivis vocibus profefentem frequenter audistis. Non
mr. Cujus «cilicct auctori per Petrnm dicitur: In enim alia scribimus; quam quaj loculi surhus. Si
"
Jelle aiiiaritiidinis, et iu obligatione peccati video te ergo ego et vos.de Simoniacis, -sorumque reproban-
ess'e (Act. vni). Quia vero fel columba jion bahet, dis in posterum <:onsecrationibus una seinemiaiui-
Spirilus autem sanctus 3ij coluinbae specie super que congruimus, cur adhuc invicem liiigamiis?Est
Dominum venit {Mutih. m), isque amaritudinefellis plane super episcopo vestro quoestio,quem videlicet
intuimiil,-columbiiii spiritus capax esse-non potuil. jionnulli'vestrum opinanlur venaliter irrepsis~e,
"
Quapropter omnes bujus nefandoelioereseos peste nonnulli-verb gratis, etperOstium introisse,- con-
corruptos, boereticos esse ind.ubiianler asserimus, stanlis animi libertate confirmanl. Hli lurbiileniis
«osque damnabiles atque a suis arcendos bonoribus, jurgando conviciis, quod opinantur allegaht; isti
juxla sacrorum canonum seiitentias, judicamus. quod scire fateiUttr, crimen injeclum refellfiiitio,
CAPUT PRBiUM. propulsant. El quis ego sum, qui inter bos compii-
An Ecclesia Sacramenla per malos confirji possint. gnantium globos signum manus miltam, et tam fe-
Verumlamen tanlam gralias plenitudinem sancta~ rale sceltts homini antequam canonice probetar
Ecolesios iyesse confidiinus, ut in ea procul dubior ascribam? Nam licet error semper sit el ubiqtie
et per malos bona, et per inquinatos munda, et per vitandus, tolerabilius lamen est si quis justificet
-
essecrabiles sacramenla conferri posse credamus. peccajorem, quam si pra3judiceliniiocentem. Syno
ilaec est vere corpus Christi, et juxla Apcsloluin dus annualiler Imminet, sedes apastolica ciinctis

(20) Habes infri. opusculo 6.

 ~&5 . 0PUSC."5XX. — LE SACMM. PER IMPllOB. ADMINr, , _ ........ .,'iSS
'
-uteuiilibus palel. Rbmanam ergo pulset Ecciesiam ik CAPUT.JI.V>..__, --,,••- .
quisquis se jusuim adversiis episeopiimJiabere ca- Quod Spiritus sancius per improbvimmllerium dure
' lumniam
sperat. Nec enim nos bomunciones e\igui potesl sua chgusinaki. . ,
in andronariumangulis reddere possumus irritiiin, , "Proeterearoajor estEccIesia.quani RamalJtav-ma-
•quod in rpsoiumrrio totius mundi cardine non am- jbr est Chrislus qtiam Samuel.- Sj'crgo, in*"Saul,
bigimus instilultim; Cemitis itaque me simpliciter ,-juemmalus exagiiare spiriius;. cqnsucveral, "cum
hoecsola conscribere, qtiae me praesenlem audisiis , venissel in Rainatlia,- ubt Samuel -jjiim Dayidpro-
ore proferre. Ernbescai ergo fabricaior quisque phelabal, spirilus insiluit, -ita,ul, se vestimen is
mendacii, qui dum me vidii in causa miianlis con- . exueret, et nudus tola die acjjocie,-cmn caeteriscon-
troversiaenon Ieviter judicantem, impiidcnler-ela- cinens prophetarel (1 Reg:_-vyi_et,-„-xix; I $<#••,x-);
""
fral Simoniacaehwreseos existere defensorem. His quid mirum, si Spiriius .sariGltisjji .Ecolesia supir
igilur paiicis rationem nfe vobis reddidisse sufficiai, quendibct reprobiim venial,,et ,r_on3per,ejus picri-
"ne Iongior stylus fatigarivos nimla prolixilate com- lum. sed per ejus ministeriuifl jti_ ajios chsrismatu
pellat. ."-•"-- .. -- ,-sui dona iransfu.idal? Si, inqiiaipjs-d\\'inus Spirituf~
Hinc ad cominonashos meos artictilum transfero,. illum repenle corripuit, alque ab w;perlam diu-
a quibus profecto procedere notam lianG jurgandi 5E>turni temporis spaiiuni non-j-ecessit_,,qtii.vas ei;at
maleriain' non ignoro. Dicunt eniin quia ab bujtis- oninino diaboli, eumque nequitioe,^pirUnspon clain.
modi sacerdotibus necchrisma confiei, nec eccfesia sed aperle per corpus«imul,et.animam possidebal;
dedicari, nec clericalia jtira conferri, nec tuissarum quid novum, si cloacain reprobi ,cnjtislibet Iiomini-
ullo ttnquam tempore potuer.unt solemifia celebrari. splendor ille cosleslis irTadiat, quem tanien nulluAi
Et lam haec impudenler allegaiu, ul amio horno .-(pialoris obseeni conlagiupi foeda,!?Sed nunc cur
compulerkt in liibus plebibus sine. coiispersione ista prosequimtir, cum consecrationem Sinioniacis
chrismalis-catechumenos baptizari. Sed cuin Chri- imper fuisse prohibitam superitis praefati sumus?
slus procul duhio denominelur a ehrismate, nil-aliud PIai*,equia jideni jpsi qui ,-baplismum ficri sine
toilunl baplismp, nisi Christum .' qui chfismatis chrismate docuerunt, adhnc adversus eos quiaiite
subtraliiuii sacramenlum. Et cefte si ine forie 11011 sywodumgratis a Simoniacis.qr.dinati suni suffiant,
fugii, nulia unquani hoeresis in taniam prorupit au- eosq-.ie-cum suis ordinatoribus esse b~e>e!icosdo-
daciam, ut baplisnii lavacro cliiisma-, Jioc est, ut -gmaiuant, eorumque niissas et omnia per.cos
a Christiaiio-Cbiis.tumdividere.proesumpsissel.Qood facta mysteria blaspbeiriani,.f»iialheniatizant,con-
si, conieinpta propria_, ab alia 'Ecclesia -furtive de- spuiini, abjiciunt, et explbduju, eorumque Jjene-
lalum cbrisma credalur, sicut a quodam sciliccl ^- u diclionibus terribililcrmaledicuiU, cum
dieal-"'A_p(--
eoruui faulore confingilur, ecce, quaiituii) ad illos slolus : t Quia maledici regnbin Del non.possi-
•peftinel, in spiritualibus rebns coinmitiiiur adul- debunl (1 Cor. vi). > El-Wsuis" Bialecliplionibus
terium, et in sacrilegium -vertitur sacramentum, illud Malachiae prophetse testimonium 'adiiil.eiii,,
nimirum 5SS duni propriaa-EccIesiaechrisma pro- quo .dicitur : « Maledicam.benedictionibtis vesl.ii,
jicilur, et ab'_aliena clandestinoe fraudis iiigenio (Malach. n) , >non altcndeiUes" qnqd Dominus
subrogalur. Bealus denique papa Gregorius insu- in libro Numcri de sacerdoiibus ait \ «Jnvoca-
preriio ultimaehoiniliaSversiculo siG ait : « Sed baec bunt ggy nomen meum super.'filios Isiael, et eco
omnipolens Deus",qui per me in vestris .aurihus benedicam eis-(ff2im. vi). >"Siicerdbs_quip"pe Domi-
loquilur, pef se iiLveslris.menlihus loquatur. > num super hominem verbis jnvoca,t:' sed ipse snper
- Cum igiturlioc librum sunm fine concludit; om- eum Dominus betiedictionem cnicaciier formal.
nipotenlem Deum cuncta quoe in. eo .scripla sunt Effcclus ilaque benediclioriis ribn iri merito saccrdo-
per se loculum evidenter ostendit. Ilic itaque, per tis conslat, sed hunc invbcatib divirii norninJs admi-
quem talis inhabilator eloquilur, in honidia de nislrat, ul quod ex ore SOJI-JI hbininis, virius impleat
sacerdotibus facta (hom. 17), per impnsitiofiemT- Creatoris, el pef indigni saepe"hominis minislcrium
manus SimoniacL Spiriium sanctum co3litus~dari divina virttis suum veraciierefliciat sacrameiUimi.
manifestissiine confiietur. « Qui namqtie, inquit, "Sftdfatui et ij.iperiti quilibet honiiiies in hoc pro- '
sunl in teniplo Dei hodie, qui,<pluinbas vendunl, plietae yerbo caligantes errant, nescienles scilicet
nisi qui in Ecclesia pretiuui de impositione niamis qiue loquuiUur, vel de quibus^aflirmanl." Iif sacris
accipiunl? J per quam videlicet iniposjtionem Spi- quippe Soriptiirfs ita maledielio aliquandopro sicri-
ritus sanclus coelitus daltir. Ubi adbuc eamdein litate, sicut el benedic;io prqferuin 'icnipbialiiuii
senlentiam replical, el tanquam tardioribus. vel ad- ponitjir tilicrtate. De qtta niinirum beiiedictiorie itt
buc dtibilantibus rursus iriculcalflicens : «Columba libroRegum dicitur : «'Be.iecfixit Dbmiiius Qbede-
crgo vendilur, quia manus impositio, per quain don et omnem donium ejus.'Nuritialun-iquecst regi
Spiritus sanctus accipitur, ad pretium praebetur. > David, qtiia bonedixit DomiriusObededon, et onmia
Sed quia de bis iri libro noslro multa conscripsimus, ejus propter arcam Domlni; dixltque :<lbo, ct-fedu-
-liic in talibus non diutius iimnorarfiur, sohfmniodo cam arcam cuiri I -.nedic^oriei in dqmum meam
qni legit intelliga].- (11 P.eg.y;). t Unde cuni-Psplmista pr.emittcret:
i Vidu.tm-ejusbenftJicens be-iidlcai-i[Psal. czi-ii); >
 «27 S. PETRI DAMIAMOPP. TOMUSS£U PARS III. — OPUSCULAVARIA. ' B2S
nt ostenderet de qua benediclione diceret, protinus __ A non servanlibus e contrario malediclionem minatur
addit:«Pauperes ejus salurabo panibus (Psal. cvi). > inopioe: alioquin vero quo pacto Dcus onuiipolens
Et alibi:«Beiiedixit eis, et niultiplicali sunt nimis. > sacerdolali malediceret benediclioni, quam virtus
. Lbi Datenter ostenditur quia benedixit, boc est, sui consecrat nominis? Curaenim, sicut ,superius
mukiplicavit.Cui simile esl quod filii Joseph dixerunt .dictum est, super quem nomen Doinini .invoealur,
jd Josue : t Quare dedisii mihi possessionemsorlis, indubitanler ab ipso Domino benedicitur,' qttomodo
et funiculi unius; cum sim tania~'iiiulliiudinis,etbe- consequens est ut eam bene.iictioneniDominusm'a-
nedisJl mihi Dqminus?(/o5.xvn.) >Benediclio igitur ledicat, per quam ipse hominem per invotaiionem
jiliquandomuHiludinem, aliquando significat uber- sui nominis Jbenedicit? flinc est quod auctoritas
talem. At conlra, contemneiili mandata cuilibel re- canonum (Can. apost.ffl, et dist. 52, cap. Prater,
probo per Moysen dicilur : « Malediclum horreuin paragr. Sciendum sentenlialiter)etiam a peslijentio-
luum, et maledictoereliquioetuae; malediclus frticlus ribus hoereticisbaptizalos probibet ilerumbaplizari;
venlris •ini, et fructus lerrae luae(Deut. xxxvm); > _ne videlicetnomenDei, quod invocaium est super
unde paulo post.: « Mittet Dominus super te famem illos, videatur annullari, vel in irriturii duci. Qtiis-
el esuriem (Ibid.).t Quamobrem et in hocMalachiaj quis proelerea dum sacerdoles quoslibet obtrectatio-
.tcslimonio, ut non intelligamus maledictionis vel E B nibus lacerat, eorum nihilomiiius ei sacramenla
analhemalis jaculuin intorqueri, sed famis et inopias blasphemat. Quid etiam beatus Judas aposto'us de
supplicium intenlari, praemiltit, dicens:« Si nolueri-- blaspbemaniibus in Epistola sua loquatur, attendat:
lis, jnquit, ponere super cor ut detis gloriam no- Nam "cumpraemisisset de quibusdam qui -Jomina-
mini meo, niiilam in vos egestatem; > moxquesub- tionem spernunt, majestatem aulem blasplieraant,
jungiiiir : « Et maledicam benediciionibus vestris praesto subintulit- : « CumMichael, inquil, archan-
(Malachl n). > Cum ergo cgesiatein praemitlit, quid gelus, cum diabblo clispulans, allercaretur de Moy&i
inalediciionibus inlelligi velit, luce clarius innotescil. - corpore, non est ausus judicium inferre blasplieinia;,
,Ac si dical: Si contempseritis proecepla mea, in sed dixil : Imperet libi Dominus.(Jud. i): > Si ergo
vestris cordibus ponenles, quod praecipue pertime- smamus angelus in diabolum,blasphemioejudicium
scitis, sub egeslalis vos el inopiae faciam penuria non pioesumpsit iitferre : quomodo non pavescit
-suspirare; ul ipsa vos lerroeveslraesterililas feriat, .horno sacramenta, quae viitute sancti Spirilus plena
dum in proferendisbonorunioperuin frugibtis vitium surit, irridere? Nani cum Verilas dicai: « Qui pec-
vos sterilitatis accusat: et inopia vos cruciet corpo- cat in Spiritum sanctum, non .remittetur ei, neque
rum, qui videlicet alimenta negligitis animarum. El, hic, nec in futuro(Jtfn.i/i. xu); >timendum valdeest
-ut hoc ejusdem prophetae verbis adhuc clarius ap- C] ne illum ab eis constet ofTendi,sine quo peccalorum
probemus, longe postmodum dicit : « Gens tota offensionequeal jelaxari.
.jnferle omnem decimam ih horreum meum, et sit Sed cur de sola sacerdotum sive sacrameritorum
cibus in domo niea : et probatc me super hoc, dicit obtrecfatione conquerimus, cuiri ab efs omnia-pene
Dominus, si non aperuero vobis cataracias cceli, et -dilacerari, omiiia conspui, oninii dicantnr irrisione
effudero vobisbeneJiclionem usq'ne ad abundanliam publica subsanuari? Non est, inqniuni, papa, non
(Mdlach. m). > Porro si malediclionfm anathemaiis rex, non arcbiepiscopus, neque sacerdos. Unde fa-
.illic Doniinns voluissef iiuelligi,'non diceret: « Ma- ctum est, sicut dicilur, ut mille circiler homines I1J5
jledicambenedictionibus veslris; > sed polius" Ma- .nugisnoeniisquedecepli,. sine sacramenio Dominici
'ledicam vobis, qui scilicet benedicere non merentcs corporis et sanguinis ex hoc mtindo recesserint.
atidelis. Opinanlur enini per hujus lemporis sacerdoles nul-
El ut quod dicimus eliam ex-Evangelioggg ma- lani in sacramentis posse fieri verrlalem; sed et
•nifeslissiinecomprobemus, nil aliud ficulneaedixisse quaraplures reperiuiilur Ecclesiae quas non jnodo
Dominiis Iegitur, nisi hoc solum: « Jam non anipliirs suis ingressibus indignas ductml,sed necsaluiationis
•. in aeternum quisquam fruclum ex le mandiicei quidem obsequio idoneas arbilrantur. 539 Nam et
^
k (Mallh. xxi). > Quaeniiiiirum verba Petrus tnaletti- salutare despiciunt, quas utique dedicatas ab indi- -
f clionem appellavil,cum ei postmodum dixil: « Rab- gnis nescio qtiibusepiscopis.suspicanlur.Enimvero,
• ])i, ecce ficulnca ciii maledixisli aruit (Marc.xi). > ,ut Lucas narrat. ait Paulus : * Caesarem appello
Talis enim maledictio primo bomini daia est, cui .(Acl.xxv). > Cui Feslus : rCaasarem, inquit, appel-
diclum cst: < Maledicta lerra in opere tuo, quaj spi- .lasti, ad Coesaremibis (HCor-. x'u). > Estne scelera-
nas et tribulos germinabit libi (Gen. xxxi). > Sed tior papa qitam -Nero? Credimus monaeho1;-islos
et ista slerililalis maledicliobcnedictionem ubertatis sancliores esse quam Paulum? Cur ergo Panltis.qui
•excludiijslcui in Pbaraonis somriio vaccae vaccas, tertii coeli (ribuual anie conscenderat, JXeroniano
el spicoeflevoranl spicas (Gen.xu). conspeciui non sit dedignams assistcre;quis est
CAPUT III. - .monaehus qui, pro suaesanciitaijs arrogantia, sedis
Quoa qui sacerdolcs laceraril, sacramenla- apostolicae debeat judicimn reprobare? ubi sciiicet
blasphemahl. non horninis merilum, sed ecclesiaslic3~dignilalis
Sicut ergo hic proeccpta .servantibus non ^liam -aitendilurinstilutuin. Ipsi quippe in angiDnriuum
tjuam benediclionempromillit abundanliae;-ita illic angttlis judicanl, et synoUaliojufa detrectant, diju-
 529 '_ OPUSC. XXXI. — CONTRA PHILARGYRIAE. 550.
dicantmonacbos, clericalia cunctacorrodiiui-.etsGlis 1{fideHramite.non declinat. Odiosa sanclitas, quae iu
liiicis,,qui videlicel acrius ac mordacius inseqttendi ' hmresim iilabitur; et dum per triti ilineris ductum
sunl, parcunt. Vtdent monacbum iricedenleni; aspice, dedignatur incedere, per anfraclus et ruinosa devia
inquiunt, unum scapulaTe. Presbyferum, vel_Epi-' compellitur oberrare. Nimia certe ifnmunditia in
scopum abire prospiciunl/barbirasos se videre fa- hereticae contagionis illuviem Novatianos, qui et
tentur. A quibus eliam si benedictio quaeritut, nul- Catbari dicuntur, inimersit; nimia sanctilas Lucife-
latenus respondetur;' protinus avertunl -oculos, rianos, lanquam perniciosos palmiies, ab ecclesia- s.-
'
asserentes scilicet eos, quibus respondeatur,Jnt!ir sttci corporis unilate praecidil. Qtii dum probibent
gnos. ' non'.lieere>quod-licet,_acperhoc jaclant -se defenso- ;
CAPUT IV. -, res esse jusiiiiaa, hostes adjudiGanlurEcclesiae, ut
Cur Judmi in Chrislum male affecii. sibimetexlrinsecus, velut rana3in paludibus,garfiant,
Noseliam si cum peccatoribus communicamtis, et qui dnm inessenl, imporlune vooiferantes', oinnia
simul vescimur, obtrectalionum mox sale consper- confundebaiit, Hujusmodi quippe ^enus liomiimm .
giinur,laceramur,parique cum iilis sententia damna- ranis sive locustis merilo comparatur; quia, sicut '
lionis insrolvimur,: rmo nos, nos, inquam , el jEgyptum illa tunc animalia pereusserunt, jla, per
ipsissimi sumus qui eorum indigni judicamur allo- 1} hos nunc vastalur Ecclesia. Nam de locustis Scri-
quio,qui eorum socialeTconti!bei'iiiura non meremur. ptura dicit: « Quia operuerunt universam sjiiperfi-
Sed haecnon monachorum est regula, sed se.persti- ciem lerrae, vaslantes oiunia; > moxque subjungi-
tio Pharisaeorum :.« Murmurabant, inquii evange- lurt « Devorala estigiltir herba lerrae, et quiflquitl
lista, Scriba3et Pharisaji, diceues : Quia hic pece.v pomorura in arboribus, fuit- (Exod. x). > Locustse
tores recipit, et manducal cnm illis (Luc. xv). >JJt sitruidem universam lerroe supeificiem vastant, et
haec est radix el lola materia unde feralis in Domi- lierbascum pomis arborum devorant; cum detra-
numfuror Judaici livoris incandoit ;hine in mortem ciores quilibet, vel inflrma nostra, quasi herbas hu-
ejus viperini-fellis malilia conspiravit : niriiirum niilium, vel, sicul fruclus arborum, opera perfecto-
"quia seputabantlegaliuin csercmoniarum esse custo- rum dilacerando corrodunt, et livido mordacis-invi-.
des, Dominumauiem arguebani amicuin publicano-- dise dente consumunt. Cbntra-quos dicit Apostolus;
rum, etSabbata violantem.Delectat niecum Domino « Capite nos, neminem loesimus, nemineiii corrupi-
meo hanc perferre calumniam, et malo "cum illo in •• BIUS, neminem circumvenimus (II Cor. vn). H Et
domo Levi carnaliter vivere, quam in tabernaculis alibi exprobrans ail: « Invicem mordetis? invicGin
peccatonim (Psal. LXXXIII)', boc esi, cum sanctis Deo laeditis?Videlene abJiivicemconsumamini(Gaf.v).--.
repugnanlibus, habitare. Qui niminmt, spreta regula IC Scd cum ncs, in sacro videlicel ordine constiluti,
Christiinorum,;sloieorum dogmasequuntuv(CiCEiio, deberemus esse venatores Dei, sicut-per Jeremiam'
P_arad.),dum esse prorsus aequalia omnia peccata dicitur : « Mittam venalores nieos , el «venabnnlur
definiuni. Nos autem inler David sancium, repro- (Jer, xv); > nos relicla praeda soecularium, ntidalis-
buinque- Saulem, Jonathan medium conslituimus; deniibus, invicem ringimus : et quasi rabidae cani-
qui licet Saulem veritatis §&0 ac Fidei sincerilate culae muluis nos morsibus laceramus. Reprimatur
transcendat, David.-tamen merila pietalenique non jam proesumpliotumida, exoequet se fralribus san-
aequaf. Admonendi sunt ilaque fralres- noslrL ne ctilas onerosa^Qui vull esse sancius, sit sibi corani.
nimisjusti, nimis sint sapienies. De quorum primo Deo; necper arrogantiam Tratri p.raeferalurinfirmo.
Salomon.; e Noli, inquil,esse nimiuro juslus (Eccle. Galulus itaque, cujus eratofficium exlraneos"pcl!sre,
vii); > de secundo dicil Apostolus :.«.Noli plus- sa- nequaquain, conlemptis illis, aggredialur domesti-
pere quam oporlet sapere, sed sapere ad sobrieta- cos lacerare, ne qui quietus poterat dormire sub,
tem (Rom. XJI). >Mala sapientia, quam caligo erro- tectb, exclusus Ibribus compellatur natjbafe [/'.
ris obnubilat; bona simplicitas, quaa a-caibolicoe cubare] sub- dio (21).

(21) Finis bujus.epist. videlur imperfecius. _ _ S.1 nomen Domini benediclunu

'
5415mOPUSCULUM. TRIGESiMUM-PRIMUM.„
CONTRA PHILARGYRIATVI ET MUNERUM.CUPIDITATEM. -

ARGUMENTIJH. — Avariliae vilium, elprascipue in accipiendismuneribns, gravissime deleslalur-: cardina-,.

_lesque episcopos. horiattir ttt ilTudab universa Ecclesja et sacerdoluiii meniibiis, si fieri polest, cvei-
lere et exlerniinare conenlur. Prudenter aulem boc admonet vir sanctissimtis. Videbat enim omnes.
fere clades et aerumnas qtiibus ilja tempesiate Christiana resp. premebatur atque a leo vexabalur,-e.x _
avariticefontc derivatas esse; cujus leterrimam pestem si princeps Ecclesia-oppriinerei, facile. deinde.
futuruni japparebat.-ut in toto catholico,orbeaboleretur.
Cardinalibus episeopis apostolicae -sedis PETRUS Sicul verba praasenlibusindicia sensuum, sic inio. -
geecalor.monachussalulem iq Dpmino.„ aljseinss lilteroe stinl instrjjmenia.animatuin. Bella» -
 m S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. _ OPUSCULA VARIA^ £34
lorife arlis industria, sicut in bello discitur, ut Jn A xxrii). > Etrn Deutefonomio non dissitnile ^ « Nmi.
pace ptstmodiim--Joceatnf; sic r.Iiouando,duitfdoce- accipies, inquit,"p'ersonam, nec munera; quia mti-
itir-in <uib,-cautiu's!exercetur in bcllo. In conflictu nera excaecarit oeulos sapieritum, et, nitiiani veiba
sedis apostblicae,-iri'qu'o vosadhuc unanimiter de- jttstorum (Deul. xvf). > Quam aversus a stiscipiendis
"
i?u<Jaiis,'concertaldr et ipse pugnavi. Sed ecce cum inuneribusv erat Abraliam, cum regi So"dorjior«ni
militari cingulo' sim 'soluius, et in mnnieipii pace Bara obsistebat; dicens:-« Levo maiium mcran ad
compositus, libe"tyam:doeeiequod.didici. - Domininn Deum excelsum, possessnrem cceli ct ter-
, -""-"" '-'' • fCAPUT PRIMU5I. rae,-quod a filo subteg^ninis usque ad corrigiaiiLca-
- ligse^norfaccipiamex omriibits -qnae-iua sunl (Gen.-.
Quod judicesTiegratjs qmdeiriacciperc possunt '
' ."-^ y~ i ~ "-^Vi&ona. xiv). > Quam mundus a susceptis mtmeribus Moy-
Jliiier^ OTfmrijs itaque^vjlionim circumffenieniium ses erat,.quf scienlein omnia Domintuii in teslimo-
acies. inief'derisissimaslactilorutn ingruentium more ~ niutn deducebat- « Tti, inqiiit, scis" quod ne asel-
grsndinunrstempestaies, adveisus ayaritiam vobrs liim-quideni ~.inq'uamacceperimab eis_ riec afflixe-
esjt. alteniiiis -vigilandiim, ejusque sagitiis semner rimqiiempiam eorum (JV«m.x°ii).^ Nam tibi mn-
opponendus est clypeftsiQui nimirum ad ho.cprjeci- nefibus inbialtir, conseqiiens est ut_ sictii judex.
pitaiiter-Wilfelat, ut letbale miseris vnlnus infligat; B hunc .arcepta rpercede'jsistifieal', sie ilhim qui nil
princi; io tamen =ut"obtuium non frqniis, sed cordis- dedil'' affligat. Uude per Isaiafn dicittir : « Yoe, qui
oxstiiigiiaULIiidevir Sapiens ait : « Xenia et dona justificatis imphmi pro muiieribiis, et jusiitiam justi
exc'a3eant"-octird"s £jtidicurii, et quasi mutus in ore anferlis ab eol (Isa. v.) >Quibus illico vindictani, -quoe
aveftii eorfeptiories eofum (Eccli. xx; Deut. xvri.l illis deJjetur- intentaij 'cum -subdit-:_«Propier boc,
Afnfateiiim munefibifeadventantes, et per eos es-, sicutdevorat stiptdam lingua ignis, et Jlaimnoe ca-
I)"gnat ac-CKcal^eoriim-corda, qui suggerendi lo- lor eiurilT sic ratlix eoTum ({uasifavilla crit, et ger-
ctim apiid-aiiresttbtineht piincipales, de quibusper nien eorum ut.pulvis!ascender (lbidr). r De quibus
Laiain Bofninns ionqiieritur, dicens : « Principes iJem prophela alifii couquerilur -licens : « Oisnes iit
t <i>infideles.socii fu¥um,.<omnc~r diligunf munera, viam-suain dcclinaveruiu, iiiiusqtiisqiie-ad avuriliain
sequunltir retribiitioues (ha. i). > Dicai aliquis :" suani a summo usque ad novissiimim (ha. LVI). >
Ego qniriefrinibii qriaero, sed si -quidgratisoffertur, A\afilia planeDei oinnipoteiilis advefsum se iracun-
-accipere-rionreeuso. Eeee bic non.notanfur ii ,qui cliaiiiprovocat; et eor quod possidel, vanis semper
inunera quarunt^sed.qtii lantummodo diligunt. Qtii. cogiiationibus vexal. Hinc esl qnod-de-a^aro con-
etiam socii furumnon immerilo dicuntur, quia dum _ querifur popttlo, djcens : « Propter iniquiiatem
furtiva dona" stiscipiunt, etiam a comminislris' suis G avarilioe e]us"ifattis sum, el perciissi etim, e-i abs-
et sodalibus depfehendivelut in furti crimine per- condi, el indigiiiitiis suin , et abiit vagns in via cor-
Iiorrescuni. Et notandum qtiod dicilur: « Seqntin- dis sui (Jsa. LVH).> .
iur'fetributiones;v- quia qnaiiivis munificls suis CAEUT II.
auxiliiitn qjiod postulautur impendunt, reaius tameii Quod frucius e&diviliis capilur,, si dispcnsenfvr
-
inaculasnon~evadui)!;'-fl_uiadttni beneficii ,sui taiio- pauperibus. ,
Jiem.recipiuTit,1'fruclus-aeiernoe mercedis amit_tm(. Ntilla sane pnlredo vulneris in Dei naribus intole-
I)e"qtiibus etpauio posfdicll: « MetiJeoiisohtbor su- r&iiiltus fetet, quain slereus avariuse._Et-cupidus
per-'h<>siibus -inei^elMinriicauor tie inimicis meis- quisqueo"umsordeniis pecuniae-qitaestusaccnmulat,
(!bii.)." > Fiiii plaiTe'-_3aTfflielisjitillutn aliud crimen vertens exedram in lairinain,.qnasi niolem stercoris
]iabt:isse Ieguiuiii^-n-isi'qtiia"niiinera-dilexerunt, et coacervat. Hinc est quod per E-zechtelein dicitur :
qiiia-paleritiC'jmindiijienon 4>eque',aiUiirexemplum; « Atgenlumeoruni foras projicielur,ei-aut'um eoriim
irreciip-efalaliter^-Smiseniiil plebis, Israeljlica1,prin- in sierquilinhim erit; argeniuiiieoriimei aiirum iron
ripaiutu.-El nolanifu"iti*,'rquia dnm de illis Scriptura- valebit liberare eos in die ftiroris Dornini (Exech.
<-icii : « Declinaverunt posl avaritiam , acceperunt vn): > el alibi scripltim est: « Yaeei, qui mtiltipli-
iiHinera, > protinus miiilit : « perverterunt judicium cat non sua, usqiequo, et aggiv.vat co:itra se riensum
(7 Reg. viu).') Yic-ifuihiquippeesl alque cont^guum, lutum ! i (Babac. ih) 'Avaro saue contra se denstmi
m posl muuus acccp"um,"pervertatur etiam coirtipto lutum aggravare"*, esl "terrefia^lucra" cuiii peccati
f -,f, 1 r j. . nmndam Samuel frontem
onsnre itidiciuiii.^O.qtiani
\ , pondere.cuniulare-. Uabactic eiiam pfopheta : « T:e,
habcbat _almuienAus^Jvujn dicebat : « Conversams jiiquil, qui congregal ayariliam- malam domui stiffi!
coram vobis ab adqJesceiitia-mea usi|tie a-d -diein -ut sit in exceJsonidus ejus, et_.liberari se p>itat in
lianc, ecce praesto suni, 'ioquimini tle me coram Do- die malj (ibid.).-t Porro sicul-igncm ligjia non sa-
niiun el coiam Glirisio ejus; iilnim bovem ctijus- Jiani; sic aastum avaritiae pecunia eumubiia r.on
~ sedat. Sed sicut fiamma fomeiiiis extolliuir, ita nri-
qtiam lulerini, aif-asiriuin.si queinpiam calumnialus
siun,'-.I"Oj)pressi 'Isliijuetii, si de manu ciijnsquam biioniinus avaritia, durnlucr.acuiin'.laiitiif, atigetur.
limmis acrepi,; et.eoiitemnam illud hodie,restiitiam- Unda el Ecclesiastes : « Avarus_, ir.quil, non imple-
qtie vobis '(f<Reg.xui).!i>>Uiide et in lege pfaseipitur: -biluf pectinia ;elquiamat diviiias, ffuctus non -ca-
ca-
G43-- 1 Neaccipias mtinera, -quoeexcaicant etiarii piel ex eis (Eccle. v)._»Fructus quippe cx .iilis
pci«ieiiics,''et-subvei'tunt verba jti^torum (Exod. perel, si eas bcne spargere nqn aniando- vokusset"
 -
~-35' -- _OPUSC. XS.XI. — COXTRAPHILARGfMAM-. 554
quia vero retinendo diligit, hlc utique sine fructti _<\nihilesse sceleJsiius,ne-quis tn hoc Verbo,-quodesl
derelinquit; 544 ubi et sequitur : « Ubi suntmult~~- avarus-.dubielaiis scrupulus posset emergere, vigi-
opes, rritiltisuniqui comedtinteas (Eccle.v.). >Etquid lanter addidit:; nibib iniqttius quam amare pecu-
prodestpnssessori.nisiquodcernitdiviriasocnlissuis? niain- Igiiuf avarum esse niliil f}&§ est aliud.
De quibus idem Saiomonait: > Diviliae conservatae quam;amare ;pecuniam. Amalur.enim aequisiia
in malum domini sui^ Pereunt enim in afflictione pecunia , amaJur niliilominus acquirenda. Avaritia
pessima; generahit lilium, qui In sumnia egestale quippe' quasi biceps est coluber. utroque consuc-
erit (Ibid.)^ > Et ul ostendat quani infideies sint vit -ore mordere , ulroque pesliferum virus in-
«Jivitisepossidenti, mox subjidt": « Sicut egresstis .flnere-; dum aul ialiena res quaeriturit aut habita
esl ntidus de.ulero mativs ~-use, sic revertetur, et delectsbililer possidejur. De illo sane qui ntro-
nliiil auferelsecum de labore suo. Miserabilis pror- que hujtis' serpentis ore, deglutiltir, scriplum esl:
siisinfirmilas 1 quomodovenit, sic revetteiur. Quid < Virn cupido et tenaci,.sine ratione esl substantia;,
efgo prorieslquod laboravit in ventum cunctis die- et boniirri Jrv-idoad qriid aurum ? injuste aliis cou-
biisVila:sitae?elc'. >' (Ibid.) An idcirco forte lucra - gregal, et iirboi!iS~illius alius luxuriabilur (Eccli.
congeriiniis, ut possessiones-ac pr<j:diaredimamub? xiv). > Su-nt pi-aeierca qtii lalis ad appetenda alieria
SeJ quid piodest confmia proprii juris extendere, -^ desideriis inardescunl : sed hoec posltjuam _adepii
cum baecvifaenostraenequeanl augusliaspiolelare? sunl, pTiWipifaiUerefiiindunt. Sttnl qui ad aliGita
UnJe vir sapiens ait: « N0,i atleudere ad posses- quidem acquirenda non inhlant, sed qtiae sua siinj,.
siones iniquas, et ne dixeris : Esl mihi sufficiens (enaci custodia ianquam Cereris sacra conservant..
vita; nihil enim proderii in tempore vindiclay Teterrimum autem -genus est eorum qui et aliena-
(Eccli. v). > Nam el Isaiasail : «Vae,-quiconjungi- turpiler ambiurit, et qusejam sui juris sunt sordida
lis domumad domum, et agru'ii agro copulatis usque lenacilale custoditnU. Pejores scilicet draconibus
ad terminum ioci! nunquid habitabitls in niedio Bd.byIoiiiae, qui, licet infinilam auri ai^genliqueNtlifs
terrae soli" vos? > (Isa._ v.) Ac si aperte di- catitur servaTe congeriem,.nulli tamen propriam di-
cal: Quousq'ievos exienditis , qui in communi ripiunt facultalem : el contenti quasi propriis rebus,
rnufidodegefe sine consortibus non poteslis? Adja- non inhiant alienis."Porro aulem quid niihi congre- .
centes quidem aique conliguospremitis; sed contra gare divitias, quas ncque buc quispiam, dtiin ingre-_
quos vosvahalis exlendcre, semper invenitis. Unde deretur, advexit; neque comitari polerunt de SK.-
scripinm esl :. f Qui qnaerit dilari, non erit- inno- ctilo recedentem ? Unde dicit Apostolus : «.Nihil-ii*.-
ccns (Piov. xxin). > Ei alibi dicitur : « Avaro rilh.il~., tiilimus iii.bunc muiidum,- haud dubium quia nee
est sceleslius. Quid superbis lerra et cinis? Nibil' "'-atiferre -quidpossumtis; liabentes autem alimenla,
est iniquiusquam amare pecuniam (Eccli. x). > Dtira ef quibus tegamur, bis contenli simus. Nam qtti vo-
certe el nimis forraidolosa senteniia._Si enim irifiil limt divites fieri, incidunt in lenlationem ellaqueum
esl avafo scelestius, nihil iniquius; non ergo melior diaboli, et desideria multa inutilia et nociva, quas
parricidis, non pisefertur inccstis, aequaturhaereticis, mergiint homines in interitum el perdilionem. Ra- .
assiinilatur idololalris. Unde.et Apostolus dicit : dix enim oriinium maloriim esl cupiditas , qtiam
« Avaritia quoeest idolorum servitus (Coloss. 111).> quidam app.elentes,erraverunl a fide, el ii)scruer,upt_
Sii ergo quilibel caslus, sil sobrius, sit indigentibus se doloribus multisfJ Tim. v). s,
alendis iiiientus, bospitalitati deJitus, jcjunet, vigi- CAPUT IV.
let, diem nocli psallendo continuel; si tamen ava- Quam sit pemiciosum diviliasappeiere. -.
rus est, totum perdil; ita ut inler omnium crimi- Quid ergo mirum quod superius diximus, .avaro
nuni reos nequiorem se invenire 11011possil : « K\- nibil esse sceleslitts, eum dicatur omnium malorum
liil esl enim, sicutdicitur, avaro sceleslius, niliil radix-esse-cupiJitas. I11quo enim radix ,est onuiium"
iniquius quam amare pecuniam (Eccli. >.). > Quid maiorum, ilfe consequeiUer-omniuni malorum reus
ergo Droderilnon occidere? non nieechari^noi) ra- j-, esse convincitur; quia-quorumhabet insui pectoris
pere?-ionde!)iqueperjurare?iramunemqueleprorsus fcgroradicem, 11011 polesl venenatam vilare propagi-
a cunctis criiniiiibus custodire? dumniodo si.aie neni. Nec prsetereundum quod ait:.« Quam quidam
avaritia non expellitur, niliil (e nequius , nihil se_e-_ appetentes, -erraverunt a fide (Malth. xxvi). > Nimi-
lestius" reperiiur. rum, sicul proditor Salvaloris , qui, ut exigtisesum-
' ' maeperciperct quantitatem, sub venalilate distraxit.
CAPUTIII.
Quid sit avarilia. reruni omniumXonditorcm, et, pro vilis ainore p.e--
E-tt ergo avarus , parictes Ecclesiae construat, cunioe,auctorera tradidit vitae. Slcut enim Bajaam
sliidio praedicationis insistal _. dissidenles iir pace filius Beor (Num. xxn), qui.dtim ad pecunioe qu:c
eonfceJcrel, titubanles in. catholicoe fidej verilate offerebatur inhial quaestum,Dei fide conlempta, de
confirmet, effercndis quqtidiesacrificiissit intenhis, IsraeLlici p.opulideJit ruina eonsilium. Hunc plane-
a negoliissoeeularibussit remotus; donec tamen in quidam.noii conlemnendaeaucloritalis \iri traduiit.
co ardor avaritiaanon exsiinguitur, omnis flos vir- (vide scholiaad cdtceindpusculi), Ileiiti fuissc Buzi-
lulum ejus exuritur, el nullus eo criminosior inveni- len de progenie sciiicet Buz, quisecundus filius fuit
•UJX.Eiiiinvero r-ostquam. Sciiptura posuuVavjuiL Naclior-fratris Abraliaui. Qui.yijlclicrl Hcliu.iii li-v.
 £35 S. PETRI DAMIANIOPP. TQIIUS SEU PARSIII. — OPUSCULAVARIA". 536
Jiro B. Job ejtis amicus dicitur exslitisse (Job xxxn); ii\ caussenegotium,nullum pactisunt commodum; post
quoniam propheta fuerat, et spiritafis gratias reve- modumvero tanquam a debiloribus exiguntret extor .
latione pollebal; sed dum avariiiae paulaiim decli- quendis remunerationibus vehenienter insistunt; hi
nasset in vitium, de propheta faclus ariolus, de se Giezi non dubilenlcrimen incurrere (1V Reg.tYiu),
ariolo conversus prohibetur in magum. Ecee quid qui, postquam Naaman curatus est, janique" rever-
utilitatis conferat 54© avaritia; qute .dum fidem lens, de dono S. Spiritus ausus est pectiaiam postu-
hominibus iollit, propiietam vertit in magirm, -etex lare. Et sicut ille non alia quain leproe plaga per-
apostolici culminis apice mergit hi tartarum. Nun- cussus es!, quse hornines removebata castrislj-g.^^
quid et Giezta fide non crraverat, qui, dum argen- sic iste non levi, sed illius labe perftinditur crimi-
tum Naaman olfcreniera percipcret, dominj sui spi- nisquod ab Ecclesiae separat sacramentis.
ritum suspicabatur -abseniem? Sed ait Eliseus : Vidi plane, duin episcopalis apicis officio funge-
"« Nonne eor nieum in prseseiui erai, quando relur (22); quenidam de fralribus noslris, nomen
reversus esl homo de curru suo in occursum quidem supprimo, vitium noto, qui sjc subsullabat
tibi ? > (IV Reg. v.) Ubi caute considerandum est atque glisccbat, dum praefixum synodalis concilii
quia, si ille mullatus- est qui pretium lulit de tempus insisteret, ac si triturae sive vindemialis
virtute propheloe, quo pacto quis audeat vendei-eju- BI.proventus articulus iuiraineret. Accingebat .eniruse
dicium papae? « Accepisti, inquit Eliseus, argentum muneribus colligendis, ad quos uiiqire praecidendos
et vesies, ut emas oliveia et vineas, oves et bovcs, npn aciem ferri, sedfalccm exacuebal eloquii, qai
servos et Sncillas ; sed et Iepra Naaman adbserebit- etiam hujus fraudis habere psetido dicebalur aposto-
iibi el semini iuo in sempiiernum (Ibid.). > lss, qui nimirum pecunias binc inde corraderent»
1 Duo pfane simoniaese haerescos reperiuntur au- easque marsupiis jam evomeniibus infarcirent. Si
c:oresrimus in Veteri Teslamenlo, alier in Novo ; quis autem mihi forte suecenseat, quod consacerdo-
quoe eliam duo siinoniacoruni genera perfeceiunt," lem meum lam mordaciler reprehendam, Joannenj
vendeiuiiiin scilicet, el ementiun).^ Giezi siquidem corripial et Matlhaeum (Joan. xn. xm, u, xvni;'
donum sancli Spiritus vendidit (IV Beg. v), Simon Maith. xxvi), qui duin sacroeprosequunlur Jiistoriae'
Magtis compafare lenlavil (Ael. viii).'~Necille so- veritalem, coaposlolum siium pecuniis inlijanlem sa-
lummodo dicendus est simoniacus, qui dat vel ac- crilegum perhibenl .iraditorem. Speranles aulem hu-
cipit de sacris ordinibus pfeiium ; sed et qui vendii jusmodi qiKiesttisJiosiisanliquus saepe deludil, ut eis
.-y-nodum,qui distrahit sacerdotale jndiciuni. Sed nitllateniis impleal qtiod promisil. Sicul, enim au-
v forlasse aljquis dicat: Et ille.ergo qui pro synodali . cupes accipitrem ad escam carnis blandiens pro-
sententia quidquam tribuit, simoniaeiim crimen in- ' vocaf, sed mox ut.manu tenueril, carnem sublrahit^
ctirrit? Non hoc dixerim ; quia neque Naaman de- loro pedes astringil; ita diabolus prinio quidem pol-
liquit, dum fraudulento servo pro mundatoris sui licetur Iucrum, quod poslmodum subtrahens , pec-
reverentbi-inuniis obtulit. Alind quippe est, qiiauili- cati duntaxatjnjicit laqueum. Hoc itaqne modo qui
bet canssesuaedesiderare justijiiani.aliudcanonicani, miineribus inhiat, lanquam mus, dum escam corro-
qitaeper Spiritnin saiiclimi consiituta esl, vensieiii dere nilitiir, (endicula sufTocatur. Quod nimirtim
habere eensuram. Etqua conscientia de-proninJgando egregie praecavk insignis ille Fabricius, quem dum
judicialis sententioe calculo pretium sumimus ; cum Pyrrhus Epirolaruni rex, advei-susiinperiumRomaiiM
*
iilc, cui patfociniunj venale praebemus, aut jnste, rcipublicoe dimfcans, esse paupfrem comperissetr
aut contendat injusle? Qtiod si jnsle litigaj, verila- sollicitare ccepit, quartamque regni sui parlem sibir
tem procul dubio vendrmus ; si vero injnsle, contra si ad se (ransfugeret, comprofnisit. Quod ille dedi-
veritatem, quse Christus esl, impudeiitis audaciaete- gnatus abkorruit, et, quovis gloriosior rege, in sua
merilaiepugnamus. Hinc estquodin Jegeproecipitnr: paupertate permansit. Hoc itaque Cbristianus, qui
« Juste quod jiistum est, exsequeris (l)eut. xvi). > avarus esl, audial, sicqHegentlliiatem sttam et gen-
. Injuste quippe qnod justum est exsequitur quis- Dl. tilis hominis .
Evan~:eliumerubescat. Et ssepe sub hac
. . . .,
intentrane munus accipilur, ut, st munificus reperia-
c[uisad defensionem justitiae nonvirlutisaenniI.-iionor
sed amore praemii lemporalis excitalur.Nam injuste tur esse culpabifis, aufugiumjustitise non lucretur.
facile quidem promilti, sed difficile valet im-
quod justum est exsequi jure dicitur qui Jjuslitiam ', Quod
si conlra datorem
quam praetendit, venundare non veretur. At ille pleri. Acceptis qtiippe muneribus,
mox in ore nosifo verba mol-
quod jastum esl jusle probatur exsequi, qui in as- quid agere volumus,
sertione jusliliaa nil aliud praeter solam justitiam lescunt, locufionis acumen" obtnndittir, lingua qua-
dam pudoris ertrbescentia,pi-a3peditur. Mens quippe
quaerit.
CAPUT V. percepli muneris conscia, debilital judicialis eensu-
roe vigorem, reprimil eloquenlioe libertatem. Nara
Quod simoniaci stcnl non solum qui pachcuntur, sed et si judicii rectitudo fimdilus non adimitur, judi-
eliam qui pecuniam non pactam posiulant. candi tamen aueloritas enervatur. Nonnulli vero
Et quia sunt nonnulli qui vel antequam cotise- bane circa se reperiunlur halere
custodiam, ul ju-
crationis exhibeant miiiislerium, vel ante decisum dicialis adhuccausse pendenle riegolio nil etiam ab
(22) Quod non vere"sanctus doctor episcopaia se-abdicarit, bccl voluerit, alibi dicemus.
537 • OPUSC. XXXI—CONTRA PHILARGYRIAM. . 558!
offerente suscipiant; sopitis vero litibus, gratis obla- A famulaliir illecebris, dum non ad aspectum, sed post
ta non spernant. Sed,emergentibus causis, saepecon- lergum sui appenditur possessoris. Cui non dissimi-
tigitut, quod seputaverant gralis accepisse,in aliis lis et illa creditur esse flemenlia, dum lectulus tam
cogantur negotiis eompensare ; fluviique peViculum, operosis decussatur impendiis, ut ornamentmn
quod se speraverant reliquisse post tergum, inspe- sacrosancli ciijuslibel, vel elram ipsius aposlolici
rate coram se reperitinl enatandum.-Hoc est ergo praecellal altaris. Et quam videlur absurdum ut
tutum et integrum, utjuxta prophetam : « Excutia- stratus ille diligentius excolatur , ubi corruptibilis
mus manus nostras ab omni munere; >et nocendi caro soporis quiele resolvifur, quam ara crucis,
sivejuvanfli scrvemn.s nobis ingennam liberlaiem, in qua videlieet bostia Dominici corporis immo-
ut non litigeraus sub servilute pecuniae, sed ser- lalur. Hoc ergo modo cum sobr-ietas soleat 'com-
vianms 1n liberlale justitiae. Si quis forte dome- - mendare pontifices, effusisnunc opibus facfi sunt
slicse facultalis conqueralur angustias', audiat helluones.' Regalis Jtaque purpura (vide scliolia ad
54S altente quod scriplum est : < Propter ino- calcem opusculi), quia unicolor esl- vilipendi--
piammulti deliquerunt, et qui quaerit-^locupletari, ditur, 549 pallia vero diversis fucata nitori-
avertit oeulum suum (Ecclu xxvn)..> Si ergo illi de- bus ad sublimis lectuli depntantur ornaliim.Et etim
linquunt qui rei familiarisinopiam perferunt, qui B doriiestici muricesnoslris aspeclibus sordeant, trans-
ea quoque quae victui sunt necessaria, sibimet marinorum pelles, quia rnagno pretio coemimtur,
deesse conspiciunt; si, inquam, et isti peccant, dum oblectant. Ovium*ilaque, simul et agnorum despi-
acquirendis rebus - non superfluis sed necessariis ciuniur exuvioe,ermelini, gebeliini.-martores exqui-
sestuant; quod illis judicium qui adhoc dilari mo- runtnr, ' et vulpes. Cum illa^scilicet in sacris hono-
liunltir ut effluant? ut diversas melallorum species renltir eloquiis , et vel-Ecclesiae , vel personam.
et obnoxia lineis yeslimenta recon.dant ? Qulbus l_er-, exprimant Salvaloris : « Oves, inquil, meoevocem
ribiliter intonans Jaeobus comminatuf apostolus : meam audiunt (Joan x); t et i « Ecce Agnus Dei,
t Agile, inquit, nune divites, et plorale ululantes in ecce qui tollif peccata mundi (Joan. i). i De istis
miserifs quseadvenient "vobis (Jac.-.\).'. Qtiibus vero >cl iacealur oninino , et indigna sint qnse
prasmissis, et causam prassto subjungit: {t Divitiae Scriptura commemoret; vel, si eorum reperitur nlla
vestrae putrefactae sunt, vestimerua veslra a tineis memoria, sinistram probantur habere fignram. Sicut
comesla sunt, aurum et argentum vestmm aertigi- est illud : « Vulpes foveas habentr Filius auteni ho-
navit, el aerugoeoram in lestimoninm yobis erit, et minisnon babetubi caput suum reclinet (Jlfa«/i:viii;
mauducabit carnesvestras sicut ignis; thesaurizaslis Luc. ix). > Ecce non reclinalur in vulpeeulrs Chri-
eiiira vobis iram in novissimis diebiis (Ibid.). > " stus; dormit sub vulpinispellibus Christianus. Res-
CAPUTVI. puit animalia Redemptorismundivocabulo decorala;>
innuunt
Quod diviltmnon appelanlur ad indigenliam, sed illutl suum deputal ornamenlum,-quoefiguras
~adluxum. reproborum: Sed diviles isli non mediocri percel-'
"Porro auiem qui ejusmodi sunt, non ad Iioc -con- luntur obstaculo, quia, dum pljaleralis atquedepictis
-qiierunttrr inopiam ut indigentiam nalurae necessi- selodicibus contegunt, voe, voe illis! apertis oculis
latum susientaculis fulciant; sed ut turritae dapibus dormire non possunl. Invidendum est ergo Regulo
lances Indica pigmenla' redoleant, nt in cryslallinis dudtim consuli Romanorum (EOTROP. Ilistor. lib. ir,
vaseulis adulterala melle vina ftavescant. Ad hoc in fine), cui Carlhaginenses , dum in reipublicoe
certe ditari cupiunl ut, quocunque deveniunt,proeslo constanter amore persisteret, oculorum pilpebras
Ciibiculbm operosis et mirabiliteriextiscortinartim .• praeciderunt. Et revera ad quid decor iste pulchrilu-
phalef is induani, sicque parietes domus ^ab oculis • dinis, si non aspicilur? Ad quid cerle rerum tara
intueiilium lanquam stpeliendum-cadaver obvoL speciosa varietas, si ha?c intuenlis animus non,
vanl. Moxeliam lapelis prodigiosas imagines proefe- pascalur? Prseclarum videlicet hoc divitiarum cst
rentibus sedilia sternunt,. peripetasmata Iaqueari- genus,quo dum utitur, nequeat aspici; dum aspici-
bus, ne quid occiduum delabalur, opponunt; deinde - tur, usum praebere non possit. Toedel caelera
clieniium turba dividitur. Alii siquidem doniino suo vanitatis altexere, non ridenda , sed geraenda
reverenter assislunt, niitumque ejus si quid forte ridicula; fastidium est tot~ambitionis ac prodigiosa>
jtibeatur, curiosa nimi.s, velut rimatores siderom', vesaniae dinumerare porlcnta. Papales scilicet infu-
observatione custodiunf. Alii Marthseminislerio de- las gemmis micanlibus aureisque bracteolis per
diti, velut hirundines, inquieti per diversa discnr- diversa Joca corruptas. Imperiales equos, qui, dunt
runt. Inter bas aulem delirae ambilionis insauias, pernices gressus areuaiis cervicibus glomerant,
quid sibi dorsalia quaernnt, quse a suis conspici sessoris sui maiius loris innexas indomita ferocitale
dominis non mcrenlur ? Grave quippe dispeudium faligant. Omitto annulos enqrmihus adhibitos qiar-
sui patiuntur ornalus, dtim in oceipilio vel cervici- " garitis. Pr;»tereo,virgas, non jam auro gemmisque
bus oculi-nonerumpunt. Et quam ulile diviliarum conspieuas, sed sepultas. Nunquam cerle vidisse me
genus, qdod dum nullum usum pneter solam habeali meminiponlificales baculos tam continuo Tadiantis
pnlcbrittidinem, specielamen sua ' nequeal. pascere melalli nitore cqntectos, sicut erant qui ab Esculan»,
possidentein ! Alienorum nempe duntaxat ocnlorum alqtieTranensi geslabantur episcopis. Uterqne tamcn
 539 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS IIL — OPUSCULAVARIA. UQ
alter m Apulis finibus, Nicolao proesidente; alter m j [ in pariete; Et mens ipsa1 earum rerum imagiaes
Lateranensi Ecclesia, coram Alexandro, Romanis -conirahit,, ~ quas sedula medilatione revolvit;- e
scilicet pontificibtis,' sunt dejecli. Nec eis profuit tanquam diversis -actionum imaginibus pingitar ,
qitod pontifices ligneis , attratis, usi sunt baculis; prout vana" velutilia meditatur; Ac si quispiam
dum sacerdotii meritum non nilor efficiat veslium , micantia-nunc-astra suspicial,-nune decliriet oculos
sed spiritualium riorma virtutum; et non mieantia in latrhiani, modo roiretur radiantis auri fulgorem ,
margarita vel gemmae, sed mores aurei deceant modo scabram ferri t-onfempleturaerugiiiem; sie, sic
sacefriolcm. Sicut enim vera sacerdoiis humilitas, humana mens dum terrena medilutor et hifima.,
Deum sibi concilial, et caeleraejtis bona commendat; procul dubio terra conspicitur^ cura vero quaj
sic arrogantioe tumov el vaniiatis ambitio.divinae pieiatis sunt traclat, cum divina eogilat alque
adversum se indignationis iracundiam provocat, ct ccelestia , ineirito ccelum , templnm Dei vi.Ietur,
contra bonum quod aliquaoido forsitan .operatus- aique sacrarium.
est pugnat. Unde per Isaiam Dominus dicit :, - ' - CAPUT VII. .'
« Nunquid super his non jndignabor ? > (ha. LVII.), - Quod Romana Ecciesia sedessit apostolorum.
Super montem quippe sublhnenfsacerdos-ascendil, .-Nune praeierea Romana Ecclesia, quai sed_esest
cum sese in supeibisefastumper quasdam odnllerini ]->apostolorum, antiqtiam.debet imitari curia.ni Rqma-
decoris insoleiitias erigil. Et cum anima ||g©-sa- nnrum. Sicut enhn tunc lerrcnns ille senatus -ad
ccfdotis ^ianquam, sponsa Cbristo spiritaiis sit hoc conimuiiicabant omne ggli consilium, in lioc.
coiijugii fcedere copulata; si sic exteriorem ambiat dirigebant et subliliter exercebant communis indu-
cultnm, ut interiorem postponat orjiatum, qnodam- slriaj studitim ,. ul cimciarum geniium mullitiido
inodo virisui loro-iiilroducit adullerum. Uiide vox Roinano subdeietur imperio; ita uunc apostolicie-
diviiia praslosubjungit : « Qtiia juxta me, aii, ie sedis seditui, qui spirilales sunl imiversalis Ecclesiae
discoopcruisti, et stiscepisti adulterum (Ibid.).j 0 senatores, huic soli studio debent solerter insistere,
qiiamacerbi doloris'csl, si, ciimmaritus esi pracsens, utiiuiiiaiiuin genus veri imperaloris Christi valeant
tmiciiUroducalur-adtilfer; elin Ibalamo quo rccubat' legibus subjtigare. EtVicut -lunc Roinanorum con-.
spoiisus, rivalis admillatur jncestus! Unde protinus, sules ex diversis mundi parlibus reportabant ,
addilur : « Dihuasti cttbile timm -, el pepigisli ctun. peracia bostium coede, vielorias; sic isli nunc-
eis ..dilexisli slraium eorum in".manu aperta.~> Et aninias hoiiiinum de nianii diaboli debeiu ljberare-
ne de-onia'u~ vel rieliciis Ueeal, illico siibjir.it : « Et- eaptivas. Ad hos quippe vicioriariim litulos, ad hos..
o-rnassi"te regio ungueiUo, cfnmltiplicasti pigmenta debent semper hihiare triumphos; vidclicet ut
'u
Uia (Ibid.). > Postquarii vero ronftrdil o,Ti~ogaritiam antiquo proedoni animarum pereuiilium manubias,
superborum et hixuriose viventium , mox spi.itum. rapere, et regi stio Christo signa gaudeant viclricia
consolalur .humilium et salubriter aHictovum -., report-ire. Ifuuc porro eonflictum David signavit,
« Auferle', inquit, offendicula populi mei, qnia baac" cttm Rabbaiii emlatem viclof obtinuit. R-tbbatb
dicit Domintis excelsus et sublimis, liabilans aeter- quippe mulliludo vel grandis interprelaiur , quod
iiiialem in exceiso . et iif sanclo habilairs , ot cum 11011inconteriienter universitatem hujus nmndi
conirilo et humiliato spiiiiu , ul \ivificel spiiiiuni significarc cognoscitur, David ilaque Rabbath obli-
luimiljura , et vivificel cor contritonim (Jer. vn). > miil civilatem |i V.Reg.xii),cum suis legibus Christus
Cor deniqtie sacerdotis Dei templum, Christi dcbel grandem el copiosam bujus mundi subdidit mulli-
csse saorarium , 11011 cerle, sictit legilur, spehmca. tudinem. Coronam vero de.capite regisillius David
Jatronum (Maith. xxi), vel sordenlis pecuiijae rece- abstulii, sibique, sicul Scriptura lestaltir, iinposuit,
plactilum.- Koc eiiim uiiaqtiseqtie mens in divino quod' itinc verus David Chrisius .iinplevit,' cum
dcpntalur examine , qiisd versat per concupiscen- mundi sapientes, -qnibus qtioriammodo diabolus
tiam iri cogilaiione. Foniicationcm imaginaitir , vel ornabatur , eiipuit, et jn sui-decoris et gloiioa
aiifterium, bipanai' effieitur mcrelricum : efiusio- .n.diadcma converiit. Mtiltiludo qtiippe fidelitun non
neni saugr.iriis inc.dilatur , et odium , camptis esl modo Christi , scd et clocloris ciijiisque eorona
frcmenlium bellalorum : ciborunret stiavjtni epu- perhibetnr, cujus praedicatione convertiiur. Sicut
lavtim versal quis' in eogilatione delicias; quidaliud Paulus Philippensibiis ait: * Itaque , -fralres niei
. in conspectu Dci viJctur , p.isi catabus - she lebes cbarissimi, gaudiiim meum el corona mea, sic-
in qi:i> cibus excotpitui'? GoiUroversias- traclat siaie inDomino(P/ii/i;i;-.iv). »^ed el prasdam, iuxia
aiqtie litigium ; quid aliudquam tribunal judicis Scripluram, asporiavil multam valde. Praeda qnippe
aspicilur , sive forum? 'Unde cum Doniinus ad de Rabbatb tollittir, cnm ex hoc nmndo qiiique
E-zrcMelem'diceret : « Ingredcre, el vide abomina-. fideles alque devoii ad Dei omnipoieniis obse-
liones pessimas, qtias isti faciunl-hic; > prseslo qtiium convcrtunlur. Yos,inquam, o sancti pontifi-
stibjnngit : « Ei ingressus vidi , ct eece oninis ces , vos potissimum bujusniodi debeiis esse -p.r-B-
B-milttudo replilium et'animalium , abominatio ,< dones; qui quoliiiie desudetis ariimas hominuin de
et universa idola domtts Lrael depicta erant in manibus repiobi possessoris eripere, ei iriumpJiales
parie:e in circuitu pef lotttni (Ezcch. vm). » QuoJ iegJ vestro David manubias reportare. Nec lanieu.
enini versalurin riicnte, taiiiiuom depictunfccinitur sufncit.. cum diabolo raptus ad Deum rj_uisquepia
 BJi • OPUSC. XXXI. -, CON1RA PHILARGYRIAM.- •. 512
devotioneconverlilur , nisi niox ciiarii a status sui J\. officio,dum ipsenon incidam,.incidentis aeien. ferri
dnritia quasi crebro sanctae pra-dicalionis r.ialleo * magis ac rar.gisexacuam ; cvcllatur a corde noslro
conteratur. Unde per Jeromiam : « Nunquid non radicitus avaritia , coneuriciilibtts scilicet omnimn
\erba mea sunt quasi ignis , dicil Dominus : et Scripturarum lesiiinoiiiis evidesiiissime condem-
quasi malleus coalerens petram ? > (Jer. xxru.) Tiala : el cum Achan filio Charmi, quasi tol Palruin
Verba-quippe Doroini quasi igriissunt. quia frigus sententiis , quot Iapidibus obrupla {Jos. vn). Non
expellunl, calorem mentibus ingerun!.; malleiis accipiendis muneribus' deleclemtir , ne in occulli
aulem sunt, quoniam obstinationis et pervlcaciae censoris examine a saccrdolali, quodVosi!! rijyicia-
duriiiam molliunt. Congme ergo sacra subnectil' mur ordine , sicut filji SamucFs.ob hoc judicialis
liistoria : « Populum quoque ejus adduceus serva- amisefe eulminis dignilatem. Non vendamiis syno-
vit , et circumegit siiper eos -ferrata carpenta; dtim , ncc synodale decretum redigamus ad pntii
divisitque culiris', et transdnxit in lypo laterum etiaiilitaiem, ne sacri concilii Spirilum, sanclum
(J Reg. xu). >. Quid enim per ferrala carperita ,- drstrabere videamur auetorcm. '
Sseeularis poinpre
' euinso.efuia
quod utiqne genus est currtium , nisi forlem atque facessafajnbilio , modereiur uilor
^ inexpugnabilefnquadrigam sanctorum cvangelista- vestitim,- epulaium, ac potuiim.ingurgiiatio teivpe-
rum,ac perboc omnium diviriarum Scripi"irr.mn t5 retur. ln inaiitispaiiperu.m-nostrapecunia transeal;
intelligeredebemus eloquhjm?Nam, prout alibi j.un quoe per avaiitiam lurserat , pcr iriserieordiam
diximus, vileJjtiidem ferrum, tamen edoinat omne esbausta jam crumena foilescal. Nostrae dhiihe
metallum. Sicut ferruni metaIlis_omnibusdomina- lsosterque thesaurus lucra-sinl animarum , et in>
tur; sic e\angelica doctrina duras menles emollirc avca nostri pectoris pretiosa. recondaultii' talenta
•cognosciiur.Quid est -ergo super caplos homines vjrt-iUtira.Jii Jiac etiain ata principaliter sacViuciuru
fcrrala carpenla circumagere, nisi sacrse g§2 offcramus, et, profligalis qusecirca nos suiil, -L-1
Scripturse rciis liumanarum nienlitim areamUritu- mum-533 nosmelipsos.Deovivenleslioslias immo-
.rare? ui in eis sermo divinus ei viiiofuni relucian- lemus; quatenus qtii sacerdoles in ornlis lioinintiiii
tium giebas obtCrat, et eas "adsuscipiendas maiida- cernimur,, in oblutibua eiiam. occulti J.tiriicisveri
lorum 'co3lesliumsegetes complsnare" et exoequare sacerdotii jure fungamur. . -
contendat. Et quid est, eos oultris dividere , nisi - - SCHOLIA.":
peceatorum bominum-conscieritiamad confessiorieiri-' ,
crivinivcrbi proedicalionibusaperire? De quo verbo Regalis ilaque purpura quia unicolor est, vilipen-
dick Aposlolus: « Gladiumspjritus, quod esl verbum 'inis dUur; pallia vero diversis fucala niloribus, ad subti-
lecluii depulanlUr ornaluhi. Ex hoc locO f._cile
Dei (Ephes. vf). > Tunc enira tanquam spirilalibus ^ ' colligilur innlto anle quam recenliores nliquot affn-
cultris bomo dividilur , cum ad detegendas animse" inanl-. piiipwam S. R. E. cardinaiium habiium
fuisse-incc eoruni duutaxal, qui ex clericorum or-
suse-plagasdivini verbi gladio desecatur. Cur auletiV' _dine -ad lain sublime fasligium 'eveliebaniur, sed.
eos in lypuni lalertim transduxisse narratur ,-nisI eiiam monachorum e S. P. Renedicli elaustris ad
"
quia laleres et terreni sunlet «leeocli?Tifnc enini eam riignitateni.assiimplorum. Constat. .enim eos
peccator in typtiin lateris yertitur , cum ad ,prasdi- ad' quos Petrus Dam. scribit _-nionacho's fuisse ex
saiicti Benedicli familia, qtiibus lanien ila loqiiilur:
ealionls vocem , sancli Spiritus ardoreni concipil, « El cum domesiiei muriees nostris aspec.libussor-
et, veraciicr htimiliatus , terram. se ac lutiim esse deanl, transinarincrum pelles, quia inagno [iretio
perpendit. Sie iiaque quisque conversusac pceni- - coetmintur,. obleclanl. 1 Qui arbiiror, ul dicebam,
tensin lateris formaiur imaginem , cum, el huriii- longe antiquiorem purpuraeustim inler S. R. E. prse-
sules fuisse",quam recemiores aliqui-exislimeiit. Et
liatur ex su~3-fragilitalis lulo , el quasi rtibescit quiriem si.in Jiisce rebus.argtimentum talet a piclu-
siveflammeseitinamore divino, ut,-dum seierrentim ris desiimptuin,piirpurae.usum11011 inodoin clericis,
pulverem pensat , eor _suum ad referendas Deo sed eljam in monacliis fuisseaifliqiiissinium prohal
etiam auclor libri beaio Desiderioabbaii et cardinali
qui se accendat. Unde el Adatn prope ainiuinDomini 1060 deriicati;et exjjibliotlieca
- gralias, revocavit,
interprelalur lerra rubra ,- ut ex primi. parentis Casinensi cum aliis mtillis in Valicanam translali :
Tiominequisqtie condiscat vel quid originaliter-sit, --* ) in .cujusfrontej ipse, inqiiam, Desideriusmonachtis
et abbas sacri monasterii Casinensis, ac~tiluliS. G:v-
velquid eumactualiter esse eonveniat Ad hos itaque cilise presbytcr carriinalis diipliciveste,.stricta una,
'triumphos] sacerdotes Ecclesiarum, ail istas -sancti 4alari altera, et qnasi eonsiilari purpn.rea uttaqiie ,
poir.ifiees debuerant anhelare victorias ; non stim- yillaque aurea in singiilis'extremit:Uil)usbrnata iu-
ptuosis epularum fereulis , non resolvi lenocinaiiti ea spicitur. Nec est.riub iandumvqiiinvivente Desiderio
pictura fa'cta sil;oiiSjnipr.~3ierquamquod versus,
petulantia volupliilis. Post mirudi quippe nascemis qui libri prineipio ab anonymo illqjCasincnsi ejus-
exordium per mille ferme _atque sexcentos annos .dcmlibrj scriptoijeprsefigiintur,ipsiim tanqiiam piar-
bumarium genus sine vini poculo et esu caniium seiitem alloqiiiiiitur : id etiain proeterea bsiehdit,
"quoil DesideriuS,ad capilis tergutn quadraUimlinbei
vixii; nec lamen o_uispiam, quem Scriptiiracom- tabelfam, quae-indicium-ealeuipestale viventis esse
mcfiioret, usque a'dobitum Janguore contabuh. solere , pervetusla' Urjjis nioiiiiinenia,,quoitim iios
intilta observavipius, demonstrant :"el Joamies-dia-
CAPUT VIII. - coiius cardinalis iii Vila S. Gregor. lib. IV, ca]>.84,
, Epilogus, el opusculiconclusio. tesiaiurr Amplius, sicul cardinales in locum senatiis
, ?ed Jil jam , qua»snpra laijus compjehcnsa suiit, anliqui successere, ila niiillo antea quam bi rccen-
liores opinaiilur, a Romaiiispontificibuseospurpnra
bie-is epiiogi fme concludam : et cotis funcjus cionalosfuisse verisiiiiiUimuinfit. Sed, et cuai dir
E43 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIAf 544
oant Innocentium IV anno Christi 1244 staluisse ut A. lorum ac cselerorum Imjusmodi Injurias tiosrijiuni=.
cardinales equo in publicum vecti, galero rubro ute- rfiie malitiam ademisse facile creditum est. Nec hoc
lentur; et Paulum 1\ annoDom. 1464 suo Decreto quidem mirum, cum Benedictini ordinis professori-
mandasse ut cardinalium galeri ex serico coccineo bus ex sanctissimi sui palris regula quocunque uli*
iierent, quibus etiam panno ejusdera 554 coloris colore permissum fuei'it._Quapropier-cuni cardina-,
riono datis, equi vel muloeeorum, dtim equitarent, lilia vel quavis alia. dignitate ftilgebanl, ut purpu-
iil sternerenlur voluisse; mirum viclelur quoinodo ream vel-violaceam chlamydem geslarenl, dispensa-
alii hislorici scribant cardinales lempore Cleinen- lione siimmi/pontificis(utalicriusiiisiituti sectatores,
tis VI circa aiinuin Chrisli 1535 et'lo58 panno pur- quibus,aliler inimi cautum esi regula) non indige-
pureo, tam ipsos, quam ipsorum equos indutos; ac banl. Qtiamvis vero S. P. Benedicliis, suis ctiiti -
perornatos fuisse, ul de cardinali ./EgiriioAlboruotio nionachis in vesle nigra incederet,generalim,tamen_'-
testatuin reliquii illius-auatis scriptor MatthaeusVJI- hoecpraecipil : « De-quarum rerum omnitim coloi'e,.
lanus Chron. Florenl., lib. m, cap. 5i, el lib. V'IJ>, ajil grossittidlne no>iCausentur monachi; sedquales,
cap. 100, etasserlor vitaebeali Petri cleLucembtirgo inveniripossunt in provincia.in qua habitant.j Unde,-
cardinalis creati ad annum 1386, tametsi a pseudn-, Paulus,Diaconus Casinensisapposile hunc locum ila
papa non soltim galeri rubej, seil et cappae ruheie explicat: «Non debent monachi causare, si pedules.
duobus in locis satis aperte meminii. Vertim uthoc alhi fuerint, et.iunicae fuscse, id est, si pedules alte--
Icico illtid etiam non praetereamus, abbales eiiam rius eoloris fuerint, et alierios lunicaeatque alteritis
Benedietini ordinis quosdam dignitaiis commoa- cucule. > ElFerriolus, Smaragdo abbale referente :
strandai gratia (licet eoruin monachi nigris vestibus r,'>« Colorem eliam, inquit, in his album Vel nimis ru-.
inriuti incederetil) violaceo usos esse; ut consiat lum, per quem saepespecies corporis ad perniciem.
antiquissimo monasterii Farfensis registro, ex qiio snam videatibus commendalur,. vitet. > HaeeFerrio-
manifesle apparel quinque ac iriginta fere iitiineio. lus, qui quasi ex.consilio ejusmodi monachos admo-
abbates ad Supponeni, qni anno Doitiini 1-040vivit, nebat. Quibus inspeclis manifeste.constat monachos
his veslibus indutos monasterium- rcxisse. Qiiem in cjaustris degetites , si omuis coloris indumento
violaceum colorem abbatibus, ei inaxime Rnmaede- tegi polerant, majori jure Ecclesiaeproceres consli--
genlibus, quive sacro' illustrissimorum carriinaliiim lutos, injussu et impune purpureis vel violaceik.
consislorio, ac summo pontilici praesto adesse, et vestibus insigniri posse quis duliilat ?
quasi a lalere esse consueverant, ettemporuin, bel- Sit nomen Domini benedictum..

555
5560ppS-€ULUM j^icEStMUM SECUND-UM-.

-DE QUADRAGESMA ET_Q_UADRAGINTA DDAJBUS-HEBRJLORUM MA-NSIONIRUSI.

ARGDHENTUM. — Occasione-ciijusdam.qui per quadraginta dies, non modo tunc cum ab Ecclesia sancilum
est, sed aliis eliam anrii teniporibus, cibis laulioribus abstinebal, quadragenarji hujus numeri mysteria
et quasdam'quasi praerogalivas ex.sacris lilleris colligit. Deinde quadragirita duo loca, inquibus morali
sufit paulisper Hebr;ci aniequam ad destinata sibi divinitus arva pervenirent, myslice huerpretalur; ita-,
ut per ea viriutum quibusdam gradibus ad perfectioneni et felicilatem lendentern, Christiani bomiiiisvi--
tam occulte signilicari luce clarius' ostendau ...

Reverentissimo fratri HILDEBIUT-DO , PETIIBSpec- IC p>scit', ille protinus frenum abslinentiae fau<:ibus--
cator monachus iiithnse dileclionis affeelum. injicil; non utique condemnans cibos quos Deus
Quod ego simul el iu, venerabilis frater, vicaria creavit-ad percipiendum cum gratiarum aelionefi--
riuper interlocuiione conlulimus, non oliosum ,veP delibus; nec ignorans q.uia omnis crealura Dei bona,
siiperfluum dticimtis si per tilularis eiiamsly.li se- el nihil rejiciendum quod eum grafiarum aciione per-
riem digeratur. Dixi siquidem , si ohlilus non es, cipilur (// JVJM.iv). Cum omriia scilicet comedere
nosse me servum Dei, qui prseier illas Quadragesi-- prius incipiat, quanquam esus ille magis.ad crucia-
mas, quae scilicet a Palribus instiliilx, suisque limi- lum quam ad obleclationis emolumenla proficiat. In
tibus per anni circulum sunt praefixae, alias occulle bac igilur abstinentia gulaefrangitnr appetilus, con-
carinas [f. cartinas]'celebrat,quibus scilicet illices cupiscentiaefervorexslinguitur, non Dei,.quodabsit!
carnaliumpassionum appelitus frangat, ac prnrien- -creatura damnatur: et in boc uberior mercedis fru-
tes sesluanlis illecebrse concupiscentias cnicifigat. clus acquirilur, quod baecquasi vilium reruni absii-
Modo quippe per quadraginta dierum spaliuni pisci- nentia ,non famosa, vel celebris, [sed] ei palam
bus absiinei, modo se vel a pomorum r vel etiam geritur, el tamen veltit occultajiescitur..Quem vide-
olerum, quse sibimet apliora sunt, perceptione coer-. Jicel, fratres, ~si quis cur" hoc vel illo cibo noa
cet. Aliqnaudo siquidem cerasorum priinitias come- D-ulalur, inquirat; respondet illico -quiasuis hifirroi-
' taiibus hunc noxium non
dit, aliquando peponum, aliquando ficuum vel ignorat. Quod lamen iste
uvarum, vel quidquid illud est quod delicatius sapit. de Iangiioribus aniniae loquitur, hoc, ille de incoin-
Sed mox ut gula provocatur, ul comedat,' disciplina modilale corp.oris arbilramr.-Et hanc per singuIo~K,
prolinus adhibelur, ne desiderala contingat; e( quia illos cibos.abstineniiam quadrageno scmper dienuii.-
qtioJ ardor, edendi jam gustaverat, avidius concu- circulo tenere eonsuevil^
54S OPUSC, XXXII. — DE QUADRAGESIMA,ETC. SJ6
CAPUT PRIMUM. A raliones qualuordecim, a transinigratione Babylo-
jQuod in nbus despicabilibusgmvior esi abslinenlia. nis usque ad Chrislum generationes.quatuordecim
'
Ipse quoque niibi nuper confessus es quoniain (MaUli.i).. lpso ergo numero Dorainus in jEgypti
ideo le fuudiius a porrorum sive caeparum percc- hujus' ima descendil, quo populus Israel ad lerram
ptione conrpescis,qtiia videlicet liis acuminibus ube- reproniissionis ascendil. Descendit, inqualn, ille, ut
rius delectaris. Jn bis ilaquc despicabilibus rebus et isteascenderei.IIleservilulisinduilformam(PAi7ip.ii),
gravior abstinentia,- et minor esl glnria. Facilius ulisle deservilutis^eigaslulo liber exiret. El obser-
enim carne, quam sale quis abstinet; gfavius Cst vanler Moyses-posuit, dicens : «Ascenderunt filii
abjicere fructus.arborura, qiiam aspersas palinis Israel cum virtule sua (Exod. xm). J Quaecst enini
fragrantias pigmenlorum. Quanquafn el parentes 110- clectorum virtus, nisi Chrislus, qui, est virlus Dei?
slros de paradiso pomum projeceril (Gcn. xxxu), (1 Cor. i.) Qui ergo ascendit, cum ipso ascendil
non pigmenluni. Quia non est in culpa-quod pluris qui ad nos noii njecessitate, sed dignalione descen-
emi.-sed quod possit-avidiua concupisci. Sed polio- cil; ut illud verum esse non dubilelur, quod per
rum rerum abstinenlia plausu favoris aftollitur, vi- Apostolnm dicilur : « Qui descendil, ipse eslelqui
liuni vero contemptus dignus praeconio non viiletur. ascendit super omnes ccelos, ul adimpleret omnia
Unde fil ul quod minoris esl bonoris in publ.co, ]B (Ephes. iv). J
niajoiis gloriae pondus Jiabeat in occulto. Sic- CAPUT II.
ut ait praedicalor egregius:- < Quod 557 nl°- Contra eos qui lilleraliler tanium sacram.Scripluram
menlaneum, inqnit, el leve est tiibula(ionis nc- intelligunt.
strae, supra modum in sublimiiale selernuni glo- Sed quia nos cx occasione pradicti fralris iii
riae pondus .operaiur in nobis (II Cor. iv). J Enim- materiam-hujus dispulationis incidhnus, ggg ucn
vero mihi videtur-servus ille Dei, quein dixiinus, otiosum credimus si in ea paulo diutius inmiore-
de Saricti Spiritus hoc infusione concipere, quod muv ; prsesertim cum nonnulli, divinae rationis
se.mper vult de Quadragesima in Quadragesiniatti ignari, frivolum conqueranlur atque superfluum ut
per varias succedenlis abslinenliae .vicissitudines 'm Ecclesia legalur islarum descriplio mansionum.
currere, et nunquam velit a proposita sacrati hnjus AvbP.ranlur enim haec scire vel legere nil peuitus
iiumeri linea declinare. Hic esl enim numerus, quo utilitatis afferre : putantes quod rem laptummodo
cceltim cataclysmus aperuit; cum, abolitis hiiquita» _gefc".am narrcl hisioria, et hanc cum ipsa turic
tum sordibus, mundi faciem divina-pietas innovavit veiusiale transisse, neque nunc ad noslram aliqua-
(Gen. vn). Per hujus numeri continentiam Moyses tenus noliliam pevlinere. Sed si subliliter ipsa
scripla. jbgilo Dei Jegis mandata promeruit (Exod; 'C Scripturae verba perpeiidimus, quam exlremse dc-
xxiv) : per Jianc et Elias usque ad monlem Dei Ho- n-ieritiaesii hoc dicere, ltice clariua invenimus. Ait
•reb indeficua gressuum agililale pervenit (III Reg. enim historica series: « Et hae mansiones filiorum
xix). Accedii buic nufnero Ionge clarior gloria, ciim Israel, ex quo exieruni de teira ./Egypii cum vir-
elipse Doininus el quadraginla diebus jejunavit in tuie sua In manu Moysi ct Aaron;» nioxque subin-
deserto (Maith.' iv), et totidem lioris postmodnm ttilit: «Et scripsit Moysesprofectiones eorurii per
jacere dignatus est in sepulcro (Marc. i).Post Rc- verbum Domlni (A'um.xxxiii).»
surreclionem quoque -quadraginla diebus cum disci- ' Audistfs quia scripsil haec Moyses per verbum
pulis deguit (Luc. iv), donec ad majestatis palernas Domini? Et qiiis hoc audeat dicere? imo quis leme--
consessum victor ascendit (Act. i). rario prsesumat ore garrire ul quod Domino ju-
Quod ergo fraler illo htijus sacri numeri mysterio bente conscribitur, nil utilitalis, Jiulla conferat
delectabilitcr pascitur, ul inlra metam ejus per sabi- emolumenta salulis? Aggrediar e.rgo, frater mi, si
taris semper absiinenliaevicissiludines transferalur, (ibi oiierosum non cst, mansionum illarum figuras
divini procul dubio Spirilus promoveliir instirictu, siimmalim ac succincte perstringere, et quod ex
ut,' dum inlra quadragenarii numeri motluni jugiter diclisPatrumindagarepotuerim.compendiosis verbis
graditur, cx -lEgyplocurii Israelitis ad patriam se D breviler arinotare, ut querelosus quispiam ex gustu
properare lesletur. Per hunc enim namerum Israe- micartim labentium colligat cpiam nectareis dapibus
liiicus populus terram repromissionis ingressus est plei.ii ferculi mensa redundat.
(Num. xiv; Deut. xxix ; Jos.y). Et, o qiiarn pro,- Notahdum autem quoniam omnis ille discursus,
ftindi. quamque admirabilis aliiludo mysteiii! quia ut quidquid illic gestum hisloiialiicr legiiur, totuin
per quanrsaerainenii lineam Deus esl comersus ad jn nobis per mysteiium spiritualis intellectus im-
bomines, per hanc homo reversus esi ad aiictorem." pletus'. Quod enim tune visibiliier gestum est, nobis
ln egressione quippe 'filiorum Israel ex JEgypto' per spirituilem hitelligenliam congruit, nostro tem-
quadraginia duaa sunt inansiones, et advenlus Do-' pori verus illud sseculum niililavil. Haec enim, tit
mini Salvatoiis in mundum per quadragirita duas ait Apostolus, «in figura coiitiiigebant illis (1 Cor.
rahilomimis-generaliones indueiltir, qtias videlicet x). t Nos enim de fornace /Egypliacse servilulis
evangelista Mallhaeusenunierat, dicens : « Ab Abra- egredimur, e( lerram reproniissionis ingredi per
Lam usque ad David generaiiones quatuordecirii, a plurima mansionura loca, boc est, per diversa vir-
David usque ad transmigralionem Babylonisgene- tulum incrementa conamur. Sed-quoniam absque
 547 S. PETRI DAMIAXIOPP TOMUSSEU PAR5 I!I. — OPUSCULAVARIA. "fciis
iril.u sola Levi, Patruni pene omniuin cadivera pro- A ascendeniiit per quadraginta duas mansiones, ita
slrata sunt in dcscrlo, ad tcrram auiem illarn fiiii . Salvator no^cr in iEgypiuni mtindi hujus descendit
iantunimodo perveneriint, expedit ut vetus f.omo per totidem palres. Quod si jam intelligimus quan-
nosier inlereat, et novus, qui secundum Dcum crea- tum sacramenli numerus isle coiilineal, hunianre
tus"sil (Eplies. iv), ad obtiiiendain lerram viven- .scilicet ascensionis, el divinaedeseensionis, h.cipia-
tium convalescal. Quod autem tribus Levi cum mus jam per ea quae descendit Christus asceiidere;
"cceteris in deserto non periil, hinc manifcste colli- et.primani nobis eam man-Jonem,- quam ipsejio-
gitur, quia, postquain omiiium Israeliiarum iiuiiic- vissimam habuit, -edificrirc, Si-quis enhii ad-nos
rus a viginti annis el snpra, Moyse suppulante, pei' loca qua~libetvuniai, ut mox rediens pejr loca
descripius cst, praesto siibjunclum csl : « Levitae nos eadem riucat; ubi deshtii -ille, nos iter incipi-
autem in tribttl-us familiartmi" suartini non sunt IMUS, et ubi ille cceperat. nos finimus.Prima scilicet
numeraii cum cis (Ntmi.ii)... Dicitcnim Domimis Christi generaiio cce.iii ab Abraham, ullima vero
ad Moysen: «Tribum Levi noli numerare, neque po- v_elut poslrema mansio, lerininavil in Virginem.
nas sumiram eorum cum filiis lsracl.(i\T«m.i). » E" quoniam Ahrabam iriicrpreiatur, pater excelsus,
tPoslniodinii vero Scriplura thcit: e Ilic esl liumrriis nos hoc iter incipinms a Virginis pariu, ul per-
'fiiioriuii lsrael, qui deseriptus esl a Moyse el Elea-' ^ agfantes sequenlia riehiceps mansionum loca, po-
zaro saceidole, inter quos nulltis fnit eoruin qui stremo ad Deum , _Patrem-videlicel peiveniamus
^anlea nunierali sunl a Moyse et Aaron in monte excclsum. Parttis ergo Virginis nobis ex jEgyplo
Sinai ( N-um. xxvr).'» Prsedixcrat enim Doriiijius e-.ire volenlitus in pr.ms occurrii, cum, Verbam
quod oinnes morcrenlur in solitudine. Quibus vide- Del carncm facttim in htmc niundiim venissc cre-
licei bisiorise verbis paiejiler osienditur quia, csoie- dentes, reliciis onmibus cariucisct trans:loriis, in
teiis in descrlo prostraiis, ad repiomissiopis terrara illo solo requiescimus, in illo noslrae quielis el spei
Lew liibus incqluiiiis ef illib.ua perveiill. Quisqttis liabilacnlurn ccllocanius. Postbaecjam si perficere,
ergo se poluerit iu sacerdoluin vel Lcvit.uum et ad^ siijgulos quosque fidei et virtuium gradus
ordine coiisilluere; qttisquis noluerit cum reliquis asceiidore.niiiinur, tandiu dcbemus iinmorari, donec
lioiuinibus in tefra sortem hae_reriitarise f§5© Por" vakant virlutes i;i consueludinem vciti. Et tunc
tionis acqtiirere, sed solttin cuni trihti Levi ctjir.en- non quasi transcurrere spirimalis vitae deserta coii-
tus sii T3oiniiiumpossidere, iste profecio in liujus spichr.ur, QQQ sed mansiohem facere, ^el cliam
immdi xlcserto non niorifur, sed terram repromis- habiiare iq ijisis viriuinii) profeclibus judicaniur.
sionis ingrcdi vivus et iiicdluinis promeretur. Qui Nam qui bonuni opus non perseveraiurus incipi.',
ari pioinissiones ergo Palruin pervemfe desiilerat, '-- qtrasi viam properanlo transcurrii; qui. vero in ea
hxicdilatis in lena fti/iicuhnn cum tribti Levipos- quam semel -irripuit, permanet sancliiale, ii.i
sirierocontciiiiia!. Kam qui se pro terrenis in terrarn qtiodaminorio aedtliiat niansionem. El nolanritim
jlejecit, qui sesc, ubi cmn aiiiaritudine Pascha cele- quia rium ire, et irancie. ac per hoc iier, el niansio
br.iiiriunicsi, ac \eIoeiter traiiseunduni, diuthis gau- a se sint penilus dissopa, nec sibimel invicem
tJeic confidii : s Auinia, inquiens, habes multabona congruaiii, utniinqiie lamen in illo Israelitico pro-
reposiiti in aniios mulios, ieqiiiesee, "coinerie,"blbe, ,cincUiconveuisse Scriplura ccnfirniai, ul illi per
ejiulaie; non siue causa niereiur atfdire : Stulte, desertum et iier habiiisse dicaiiitir et mausiones.
h'ac nocte rrpclciiiViiiniam"' tuam a te ; quseauiein Quia nimirtim nos, qui terram -viventhim inir.ue
parasti, cujus erunt? >llic ilaque non die, sed nocte contendinius, et nianere debemus per fixum profes-
j)ci'iii)itur,'siciit primogenita JSgypliorum. Nimiium sionis noslrse proposiium, et ire semper per melio-
qui non sprevit /Egyptum, sed obsequium p racbnit i-andx conversationis et cuinulandi pi-ofectusargu-
fmoribus tcnribraruin, qui el ipsi nocfe aniiiiam mentum. i
odivit lucem, nec jusijtije in primis ergo proficiscuntur flliilsrael dcRamesc.
v cjus repetuul; qtioniam
coiiseculiis esl -eriiaiein. SeJ duin vaganthis ad Ramese, sictit iioimullis videiiir, in noslra Jingua.,
cMcfiora progrcdmiur, jani quasi prEeiiiissasspon- commotio iuibida, vel commolio linete diciiur. In
sionis obliii, ntinc ad Isracliiarum maitsiones, iu quo datur iiUelligi quod omnia "qu~3mmidi si.nt,
qnibiis aliquaiilulum hnmoraturos r:os e&sepromisi- in coniiiioiionlbus el perturbationibus consiittita,
iiius, j.tm ijuoJam, ui ila loquar, posflhninio re- et cornipielae, qtiam linea designal, prolantur
cieatiius. obnosia. Li (juibus ulique non oporlet aniinam
CAPUT LII. - , residcie, sed hicuriciaiju:r exire. Quidam vero
vel tonitrnum
Quod descensioChrisii nrf nos fuerit per quadraginta Ramese Juierp:.vtui'i commolionem, ue
duo gradus. putaverunt. Quod uiique nobis aptari ndfCiricojigi
ilaqiic. sicut dicttim «&t_in quadragiuta duabus poieril, quia, riusi ad pracdicalioneiri-evangelicse
Bi.iii-ioiiibus perveirerunl fiiiiLrael u? pie ad piin- tubaj cohjirioti fuerinms, velut ad loniiruum ccele-
cipium Cspiendseincieriiiatis (Num. izxm). Pri.iti- stium ni-iiium exciiati, ex ^Cgypio mundi linjus
piiiin \ero capienriaehsereditalis fuit, v.bi Rubeii et eximns. Exierunt auteni illi mense primo, qtiiiita-
G3d et (iiiiiiriia tribus Manassu accipiuiu terram declnia luna, in ipso scilicet plenijunio, ac veiis
Galaad in possessionem. Porro auiem, MCUIilli cxordjo. Et uos cuni SBmir.aalucis radiis itluslra-
 " 1
849 . ~ - OPUSC. XXXIL — DE QUADRAGESIMA,ETC. "SSO
jnur", cum in nobis bonae volttntatis llores eriun- _,per btinc Aquilouis doiuiiiiim, nisi' anliquus hGStis
et-ab amore Dei alrenis cor-
punt, cura omnia renovanlur, cum pfata de- ejvprimiiur, qui frigiriis
hunc ergo, id-esl contra
jaique nostrorum cordium superni -solis fomite dibus principalur? Anle
. recalescunt, lunc ex JSgypti lenebris egredi fesli- hunc easiiamelamur, cuni.adversus eum infcedera»
bili dimicatione confligimus. - _._•
namus^
Secuiida mansio fit in Sochot.- Sochot autem Inde profecti pcr niare-Riihrum ve^erunt-In
amariiudo. Re"clusscilicet
interprelatur labemacula. Primus igitur animae Mara, quae inierpretaiiif,
tei-ram properaut melle manan-
profectus est ut terrenis -se commotionibus dividat, ordo est ut qui ad
vitae lnijtis laboris et teiUatioujs
sibique lanquam peregrinae et incolai non habita- tem, in deserto
culum figat, sed exsilii labernaculum slruat; higctis amaiitudinem hatfiianl; ei per disciplhue prresenlis
cutn Propbela: «Heu me,.quia ineolatus-meus-pro- asperilatem perveniant *ad "reniuiieriitionis iniernaj
* - dulcedinem. Unrie ciicit Apostoltis : « Oinnis. inqtrit,
longalus esll.j [Psal. cxix.)
Deinde veiiiuiit in Ethan, sive, ut 'Septuaginia -discipliita in prneseiiti qiiidein non viiiclur esse gau-
interpreiesdicynt, Bulhan, quaeesiJjicstieniisfiiiibiis -dii, sed mceroris; post auicin fiuciuin^paralisshmini
soliludhns. Elhan foriiludinem sonal. Qui -ergojam exercitatis per eam~reddet justitrse (Hebr.xii). >*Ia
pro Deo peregriuaiiUir hi iiiUiido,_quise incola.set » procinciu siquideni spiiitualis rniiitise •consliiutis,
-exsules jecognoscunl, necesse esl ut quanlo magis morioamaia dulcibtis, modo dulciamiscenlur arna-
se praebent j'n terrenis aciibus debiles, tanto sitit ht -ris; nl per haec experiatur bumana condilio ct qtihl
hutiillitate. ac palienlia Lolrtiorcs. Bulhan autem & se paiiatur hifirmiiatis, ei quid a Deo debeat spe-
vallis inlerprelalur, quod ab eodem senSu neqtia- rare virtutis. Sicut eidem populo dic-ittir,: -«Affitsi
quam discrepat. OporXet enim ut quisqtiis ^id ter- le,-el-cibavi te manna in deserlo, nescfebaril patres
Tam viventium properat; ad perferenda lentalio- lui, douec. dignosceremr qtiid essct in corde tuo
'
num jaetila in humilitalis ei pa-jenlias convalle i
(Deitf.VJU). , ' . „,
persislal. ', CAPUT IV.
Inde profecti suiil in Pbiahirollr, qti03rcspicit Beel- Qr-odc.posiolisint duces popdi Chribliani. -
-phegor.el-easlramefali sunt ajite Magdalum.Phiahi- -"Undo. -sequiiur qui?, profecli -de -Mara, vcricruM
-Tothimerprptari diciiur. os nobilium.pevquod expri- in Elim, nbi duoriecini erant fontes aquarum, et se-
-miiur lingua-rioelorum. In coiivailequippejialieiitiai ptuajinta palmae. Vides post tentitionis amariiudi-
constitutus, quo gravius vel persecuiioiiuiii vei car- nem ad qiiarnam devcjrhmt et duicitim ponioriiin et
nalium ieiitaiionuiii Uagt-llis alterilur, eo inagis aquaruni pipflucruium amceniiaiem. Per tentalio-
nccesMj-est ut ei ab ore nobilium, id est, a san- ^ nis iiaqtie pugnaii), perducitnttij: ad pahnas, et peT
ciomm doctorunr cxhoriaiionibtis ^succurralur. Si siiis'intolerandse penuriam, ad" irriguam veniuni
|_.*81 vero non Phiahiroth sed Osiraalh profercn-. -aquarum vivcntittm affluenliani. Airiinaruin gg_3|
'ritinieslj.ut alia testatur edilio,, sciendum -esl quod qtiippe medicus omnipoieiis Deus sic omnia ordmale
'Ii-aath, vicus interprelalur. Ad os ergo, lioc est, ad dispensat, ut, tanquam inelle pigmeniis infuso, et
priimKn vici hujus venifur ingressum, quod signi- trislibtis Iseta, et Iseiis tristia misceal; quatentis
fieal r;ov;e conversationis inilium. Unde non ad ur- meus infirma et aliquando' percussa nunquam de
he-h, sed ad \ieum veniunt; quia~necesse«sl ul no- prosperilaie superfiiai, et~aliqiiando refoia, in ad-
viiii quique hilerhn se intra suburbansb vifsecohi- versiiatibus non suceuinbat. Elim" pra;ferea iiiter-
beaul lr.odum, nec pr&cipilanler adhuc aurieaiu pretalur arietes, qui nimirum sunt gregiiiri sequeh-
senatorise pcifeclionis aiieiitare fastigium. Unde liiim duces. Qui voro sunt duces raiionalis gregis,
bene dicilur quoniam Ariolh respicit Beelsephou hoc esl,"populi Cbristiani, nisi sancti apo'toli ? ili
(Num. xxxin). Beclsepbon siquidem interprclalur niminini btuit jftiodeciin fontes aridilalein riieiititini
ascensio speculce,sive (trrfjs. A parvis"eiiim ad rna- clocirinse ccsJestis fluoiibus irriganies. Verimi quia
gna conscendiiur. iS'onenim hcecmansio fuit in ipsa non illos diiodecifn riunlaxat aposiolos Salvator no-
specula,sedrespiciubatspeculam. Quianoviliusquis- - sier elegit, sed et alios septiiiiginia constiluit; id-
que, el si ad speculativam viiarn jam pef deside- circo noii solum diioriecim fonies,- sed _et sepiua-
rlum lendat.^iiecdtim iamen-ad speeulathse perfe- ginia desciibiintur iliic ariores fuisse palinarum.
ctionis cuhnen aspirat. Qiiauiobrem illic apte sub- Nain ct ipsi apcstoli i-ominaiitur, sicul et in b.-ai
jungiiur : « Et caslrametali sunt ad M-igdalum Pauli verbis"agnosciuir. Cum enim deResurrectiorie
(Ibid.). i Madgakis magnificeniLi dicitur. Novilor Salvatoris ageret : « Visus est, inquii, Cepbai, ct
eifira quis ad Oei-seryuium veniens, ascensionem post Jiast; illis undecim, deinde ftpparriil apostolis
specuhe, el iiiagriificeniiamjain quideiii in cor.speefu oiSiiijI- tis (I ~Cor.xv). J Ex qirijms verbis iraiiireaie
siio per inientionem lenei, sed pef effectum virtutis coiligitur quo.i, piseter ilios riuoriecitii,el alii tiisci-
necduin possidel. .Quia licet spe conlenipialiohis a.c puli sioii ii:coiivenienler apostoii.uoihiner.tiir. '- -- '
perfectionis jam pascalur el nulrialur, jiecdttm ia- Sed egressi de Elim, jtfita niare Rubrnm fixere
meu constimmatsemuiidiiise vel supernaegrati3e ni- tentoria. Kota, quia rioh mare rtireus ingrediunim',
tore peifruiiur. Ut si Beeisepbor interpretatur, do- sed juxta maro tabernacuJum Rguiu : ift mare laii-
minus Aquihnis, sicul a quibusfe-ra' dicitur, quid tum etprocellarmu cumiilos proccl aspkiaut, nc-
551 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. S32
quaquam tamen molus cjus el impelus perlime- J\ per Ananiam sanatus est Paulus (Act. ix), ul conti-
scant. Nos etiam post lentalionuin fluctus, posl un- nuis postmodum laboribus insudarel. Hinc esl quod
disoni maris formidolosa naufragia, eadem saepe eidem Anauiaede jllo diclum est:« Ego enim osten-
-inals qute pertulimus, anle oculos ponimus : ut dam illi quanta oporleat eum pro nomine meo pati
jam,velut in lillore constiiuii, dignas creptori nostro (Mallh. xm). s Quod atitem Halus etiain fermentum
Deo gratias rcferamus. interpretari dicitur, el hinc n6bis congrusesignifica-
Profecli quoque de mari Rubro applicuerunt in tionis intellectus offertur. Ilsec esl eniin fermenlum
desertmn Sin. Sin inlerprelalur, rubus, sive len- illud quod tollens mulier commisciiitin farinaesalis
talto. Incipit ergo Christi milili jam prosperitalis tribus, donec-fermenlaretur tolum (Luc. xm), id.esl,
spes arridere, et coliooulionisdivinse verba promil- sanctum Evangelium. In hac siquidem solitudine
lere. De Rubo siquidem Dominus apparuil, et Moysi populus niurmuravit, et manria simul et colurnices
ad filios Israel perferre mandaia praecepil(Exod. n). accepit. Et curiinon modo fermentum, sed el manna
.Illic ergo tibi dalur sperandse clementise signum.hbi .sacrum significetEvangelium, miro modo haecsimul
faclum est Israeliticse visitationis iniiium. Sed non in decima mansione conveniunt : ut post legis pra3-
otiose Sin eliam tenlalio riicitur. Solet etiam saepius raissas decalogum, panis Evangelii succedere videa-
et in visionibus intervenire tentatio, duin nonnun- IB lur.
quam spirjtus iniquilatis transfigurat se in angeltim Posthsec veniunt in Rapbidin. Inlerpretatur itaque
lucis (II Cor. vi). Et ideo.subtiliter est agenrium,ul Raphiriin laus judicii. Et certe salis congrue,|Ut et
discernanlur genera visionnni. Sicut~ct Jcsu Na^e labor antecedal laudem, et laus provenial post labo-
ciim angeliim cernerel, et tenlationes aliquando hu- rem. Verttm non ctijuscunque rei, sed lausjudicii,
.jusmodi vhioiiibns inesse nullalenns dubitaret, pro- [quaeadd.] videlicet de rationis judicio prodeal, non
iinus ab eo qui apparebal, requisivil, dicens :-« No- laus quae de superbise vanilate procedat. < Spiri-
ster es, an adversariorum? (Jos. v.) » Nani' et per uialis enim homo judicat omnia, et a nemine judica-
Apostolum discretio spirittium iuter dona sancti iiw (I Cor. n). > Reperiuntur el alise horum nomi-
Spirilus enumeralur (7 Cor. xn). Quod auteni Sin isr.m inlerpretaliones; sed si cuncta, quse nobis in
eiiam odium istcrpretari dicitur, neqiie hoe quirienj hac ir-ateria siiggerinu, ampleclimuf, jam non ser-
a spirituali esorbitat inlellectu. Quisquis eni.-riper- vabkur epislolaris ordo compendii, sed onerosi con-
venit ad visionem vcl .allocutionem Dei, confestiin surget enormitas libri. Israelitarura ergo mansiones
concipit odium niundi. succincle transcurriinus, non ut earum scrutemur
CAPUT V. arcana cubicula, sed ut in earum nominibus, lan-
(-*qua:n esteriora parielum simpliciter oslendamus.
Quod languores animeesint vitia, mors vero peccala
criminalia. , Deinde veniuiit in desertum Sinai. Sim, quam su-
Sed et inde progressi, venerunt in Deplhca : sive perius di>.imus, et Sinai, unum non ambigitur esse
ut alia translatio perhibct, Raphaca (Exod. m). -lesertuin; sed Sin dicilur ipsa planilies. Sinai vero
563 Dephlca denique pulsatio dicilur. Et nos post- ' mons est in eatiem supereminens-solitudine, in quo
quam pertingimus ad Ecclesiam, quam videlicet iiimiruin Dorninuslegis edicla promulgat, et Moyses
Itubus ille significat, ubi Dci.nieretur homo collo- tabernaculum fabricat (Exod. xxiv). Et hoc aptis-
qjiium, ubi visio conspiciliir angelorum, tunc inci- sime-cos)grti;t, ut postqtiam ralionabilis aniinare-
pimus pelere, quaerere, ac regni ccelestis arcana clum ac per g@4 uoc btudabile coeperilhabere judi-
pulsare, Dominoprsecipiente et pollicente, qui riicil: cium, tunc iu se Deo suo consirital labernaculum,
t Pulsale, el aperielur vobis (Malth. vn; Luc. xi). J et digna jam Creatoris alloquio, ecelestium percipiat
Si vero Raphaca quis liiaiit admitlere, quao sanitas mysteria mandatorum.
dicitur : hoc noinen animae dndiim languidae, sed Posl hsecprofecti sunl ad sepulcra concupiscentiae,
jain per donum sanctaj Ecclesiae languoris nexibus ubi scilicet pulcher ordo conlexitur. Nam cum felix
absolutaeconvenienter aptalur. Haecest enim anima anima suo sil tabernaculum Creatori, eum mandati*
cui dicitur: « Benedic,anima, mea Domino,elomnia divinaslegis inlenta jam cceperil cceleslia conlem-
inleriora mea nomini sancto ejus (Psal. ci:)- » plari; mox sestuantium viliorum ardor exstingui-
Quem, qnaeso,Dominum? Qui sanat, inquit, omnes lur, et omnis carnalis illecebrseconcupiscentia sepe-
languores luos, qui redimit de interitu JiUni luain. lilur; ut non jajn caro se adversus spiritum moveat,
Languor scilicet aninisevilia sunt, rriors anhnte pec- non adversus caniem spiritus concupiscat (GaLv).
_cata crimiiialia siiiil. « Peccaium enim cum coiuum- Inde iransitur in Aseroth, quod interprelalur, alria
malum fuerit, gehera( mortem (Jac. i). i perfecta, vel beattudo. Et, o quam pulcher ordo my-
Deinde veniunt in Halus. Halus inlcrpretatur, la- slerii, quam decora series spiritualis incrementi! ut
borcs, sive fermenlum. Et cerle sanitalem labores poslquajn sepelieris contrupisceniiascarnis, praesto
sequunlur, quoniam ad nil aliud sanitalem sancla pervcnias ad alvium perfectionis et prsemium bea-
debel anima concupiscere, nisi ut Jabores pro Deo liiudinis. Felix anima, quse nullis jam vitiis carnis
valeat pressurasque perferre. Jdeo nempe socrus urgelur, quia mos ad beatiluriinem percipiendse re-
Petri de febre convaluit, ut Domino per seduliiatis muneratiouis ingreditu- !
obsequium niinislraret (Matth. u; Jlarc. xn). Ideo Post hsec venerunt in Reihma, sive Pharam. Re-
 'OPUSC. XXXII. — DE QUADRAGESIMA,ETC. - 554
SS5
tlima, ut~3pinanmr,interpretalur, visio consummata; l*I tur, el non incongrue. Si enim post perfeclionis
Pliaram vero, visibileos. In quibus quid aliud intel- culmen ad opera hitulenta descenclimus, diseiplinsa
ligitur, nisi ut sancta quaelibet anima post septiltas nexibus, elpcenitenlise loris infreliandi sumus, ne
jam carnis concupiscentias, perducta' jam ad atrlum vageinur per abrupta praeipites, sed cito redeamus
'
perfeetionis, secura de prsemio beatitudinis ad con- ad consuetae munriitiae puritatem. lnterprelatur
summalam mox Dei visionem veniat, ejusque visibile eliam Ressa visibilis, sive laudabilis lenlalio. Quam-
os, hocest, prsesentem Dei speciem cernat? Nunc vis enim mens cujtislibet justi viri,jam ad altapro-
enim videmus eum, sicut dici.t Apostolus, in speculo, ficiat, tenlaiione tamen adhuc in ima deprimituf,
et in senigmale; lunc aulem. facie ad faciem {1 Cor. ne per tumorem superbiae de virlutibus exlollatur.
3:111),: et nunc cognoscoexparte, tunc auteni cogno- Stimulus cnim tentalionis ad cusiodiam adbibetur
Scam, sicut et coghitus sum. Qusetamen omnia, quia humilitatis. Unde dicit Apostolus : « Ne niagniiudo
isancii _quitibetiu carne constituti, habere nequeunt "revelatiouum exlollat me, datus est liiihi slimulus
pleniter in re, jam habent in spe, quam scilicet spem carnis meae angelus Salanse, jjui me colaphizet
jam frrmissimam tenent; quia Spiritum sanctum, (/ Cor. xn). »TJsec ergo tenlatio visibilis esl, quia
qui eos in vise hujus labofibus roborat, pignus ha- manifesta; laudabilis, quia-salulifera.
benl. Unde et illa interpretatio, qua Rethma spnilus, ]B CAPUT VL
sive juniperus dicitur, non incongrua judicatur. Fe- Quod -caroin tentatione subjicienda spiritui.
rant enim lignum lioc ignem in se longo lempore lnde progressi veniunt in Ceelalha, quod inler-
conservare'(PuN. lib.xvi,'cap.25); adeo ut siprunae pretalur, ecciesia; ut videlicel instabiles cjuique, qui
ejus fuerint cineribus adopertse, usque ad annum se per vitiorum abrupla praecipitaigcr impe,llunt,
Jgnitceperveniant. Quia ergo Spiriltis sanclus, siciit sacrae Scripturae frenis ad Eeclesiani retrabaiilur ;
legitur, scienflam-liabet vocis (Sap, i), et in apostd- sive quodaliatenet editio,~ Machebat, quod est prin-
losmissus est in specie ignis-[Act.u); hsec interpre- cipatus virgce. Quod utrumque polestatenf videtur
tatio, qua Relhma sonitus, vel juniperus dicituraptis- exprimere. Carni quippe, quse terilatur, necesse est
sime Splritui sancto convenire videtuiv ut prsesidens spiritus priricipetur. Ul cum illa abji-
- Hinc itaque digressi, caslrametati suril in Remon ciat pugnani, iste quasi desuper iritentet minaeiter
?bares,quod apudoos, excelsaintercisio dicitur.Nam virgam, dum rigidi terroris adhibet disciplinam.
cum animaeredeuntis ad Detim intelleclus augetur, Exinde venilur in montem Sepher, sive Sephar,
BIOXei datur perfecta nolitia,, qua scilicet excelse quod tubicinatio^appeHalur. Tuba signum est belli.
•atque sublimiter novit et terrenaa ccelestibusinter- Equus enim Dei odoratur bellum,.et cum audierit
cidere, et caduca qusefibetac transitoria a perpetuis G< buccinam, dieit, vali (Job xxxix); et miles) Christi
separare. Si vero Remori Phares, ut alibi jeperitur, cum se persenserit vitiorum ingrttentiuni leiitatione
mali puriici divisio dicitur,jjper hoc procul dubio vallatum, virtutum protinus arnia corripiens, proce-
sancla designalur Ecclesia, quae. lanquam multa dil ad prselium ; et cominus in bella congredifur,' ne
grana uno corlice contegit, duni omnem credentiuni degeneri torpore solutus, ab adversariis facile peri-
torbam inseparabili calbolicae fldei unitale conclu-. "matur, et tunc poterit gloriosius tuba canere, hoc
- "
dit. est, ad spirituale certamen et alios provocare. .
- Deinde transeunt in Lebna, quod interpretalur, Unde illicdicitur, qtiia inde profecti venerunt in
dealbatio. Non autem ignoramus_dealbationem ali- Harada, sive quod alibi dicitur/in 566 Charadath,
quando pro crimine poni, sicut dicunlur monumenta quod in nostra lingua sonat, idoneus effeclus; ut
dealbata, et paries dealbalus,'5lS5 sed bic illa ipse nimirum jam .pTsedicator factus, merito yaleat
-dealbatiodebet intelligi de qua per Isaiam dicitur: cum Apostolo dicere :J«_Quiidoneos nos fecit nii-
c'Si fuerint peccata veslra ul coccinum, quasi nix 'nistrps novi teslamenli (II Cor. m). -
dealbabuntur: et si fuerint rubra'quasi vermiculus, Sed et inde"proficisce)iles,' veniunt in Macelolh,
ift lana alba eruntflsa. -i). J Et in psalmo : « Nive . quod inlerpretalur, ab initio. Quisquis enim ad per-
dealbabuntur in Selmon (Psal. j.xvn).S Etin Apo- ' fectionis summam conlendit, pmniuni rerum con-
calypsi: « Capilli Jesu tanquam lana alba referun- templatur iiJitium, dum cuncla visceriim suorum
tur (Apoc. i). > Quapropter hic dealbatio conve- Arolaconverlit ad Deum. Et dum cor ad auclorem
niehler intelligitur de verse lucis splendore prodire, suum jugiter dirigil, a rcrum omnium' initio non
et de summaeVisiohis claritate- descendere. Quod reeedit. Vel si Maceloth, ut quidam Sentiunt, dica-
si Lebna, ut quidam dicunt, in laterem vertitur, in lur esse conventtis, per hoc Ecclesia inielligiiur, in
quo videlicet opere Israeliticus in ^Egyplo populus qua videlicet a cunclis fidelihus convenitur. Unde
coactiis est Iaborare; hoc-dalur intelligl, quia sicut canitur: « Ecce quam bonum, el.quam jucun.dum
illi post lam sublimia loca rursus 111lalerem ve- habilare fratres in unura (Psal. ccxxxn). >
oiunt; ita nos quandiu in hujus mundl deserlo pe- Deinde veniturin Tharalh, vel, sicut alibi legitur,
regrinamur, riecessitale corapellimur aliquando a in Caalh, quod est patienlia, vel confirmalio. Quis-
summis ad ima descendere, et a spiritualibns ad quis enim desiderat lerram viventiuin,per prsesen-
tenense aclionis opera transmigrare.- tis vit-selabores ingredi, necesse esl eum ad lole-
Post haecveniunt in Ressa, quod in frenos verti- randa mundi pericula per paiientiam confirmari.
PATROL. -CXLV. 18
 555 S7PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARSHI. — OPUSCULAVARL4T 556
Vel si Thahaib, ut a quibusdam dieltur, vertitur in ,\ laf, inquam, cuni illud evangelieum serval". Ut ne
pavorera, dicatur uriicuique certanti, vel jam forte unus quidem apex, aut unum iota de lege praelereat,
t Noli altum sa- quin .omnia' flant (Matlh. v). Si vero Beneiaacan,
per divinam gratiam triumpbanti: ~
pere, sed time (Rom. xi). sicut quidam dicunl, transferiur in filios neeessita-
Sed inde profecti veniunt in Thare, quod Grsece tis, sive stridoris,'hoc significat, quia quisquis diyi-
quideni ecslasis interpretatur, in nostra verp lingua nis elqquiis eruditus est, et affluenter insti'ucius,
"'diciiur contemplaiio.Consequens esl enim, ul quis- necesse estpt posl se etalipstraliat, acfiliosgignal.
quis antea probetur per patienliam, proinde ad con- Quibus mmirum dum fletus, el stridorem dentium
lemplalionis perveniaf gratiam ; et qui prius in trt- minaciter objicit, quodaniraodo necessiiatem eis, ut
hulalione deprimitur, poslmodum ad visionisinlimae ad Deum converlantur, imponit. Ii sunt efgo filii
Isetitiam sustollalur. Sin aulem Thare, sicul quidam necessitatis, vel stridoris, dequibus et propbetice
putant, astulia, vel maliliajebet intelligi, hoc ad 1canitur : « Afferte Doihino, fllii Dei, afferle ' Domino
Ecclesiarum praepositos non immerilo videtur posse filios arietum-(Psfl/. xxvm). i ,
referri; ut ipsi suis auditoribus timeant, qui in CAPUT mu
tentationuni tribulatione laborant. Astulia enim, et Quare tenlalio virluti admisceaiur.
malitia illius cavenda est, de quo dicilur : « Quo- B Post haec ascendunl in mdnteni Gadgad, quod In-
niam advefsarius nosler tanquam leorugiehs circuit, terprelatur, nuniius, vel accinctio, vel certe \onci-
quserens quem devoret (I Pelr. v). J sio. Quibus enini verba Dei annuntiamus. eos.procul
Beinde procedunt in Melhca, Vel, sicut alibi le- diibio commonefe debenius, ul et se virtutum armis
'
gilur, Maathica, quod interpretatur, mors nova. accingant, et invisibilium hqslium spiritualibus gla-
Nunquam lam perfecte diabolica cavelur astutia, diis tergaeoncidant, Quod dum eo.sagere nonsegni-
quam si Chrislo commorimur; ul tanquam insensi- ter edocemus, cum, eis simul ad niontana conscen-
hiles ad hoslis callidi tentamenta reddamur. Quam dlmus."Quod si Gadgad, ut quidam putastj tenla-
novam mortem contemplatioparit, quse scilicetet menla*significat; datur intelligij quouiani his^ qui
mundum nobis, et nos mundo mortuos efficit. Quod ad ccelestent patriam lendunt, tentationes | deesse
si Methca, ut quibusdam placet, iij.dulcedhiem ver- non possunt. Et saepe tentatio virlulibus admisce-
titur ; "quidmirura, si de conlemplatione ad dulce- tur, ut laborioso Ghristi militi nierces uberior ac-
' dinem vertiatui', cum
ipsa conlemplatio nil aliud sit, 'quiratur.
quam inefiabilis, et immensa dulcedo"? 'Et quia, per mala Jenlationum ad prsemiorum
~ " Posl hascvenitur in
Hesmona, quaa fcslinalio dicl-- hona transitur, congrue sequitur, quoniam inde pro-
lur: Nam poslquam pertingimus" ad dulcedineni G fecti venerunt in Jelebatha, sive, ul alibi legitur,
eontemplationis, moraJiinon ferimus tarditalis. Q ,Jatbatha, quod interpretatur, bonilas, _sivebonum.
quam moleste moram patiebalur ille, qui dicebat: Ergo per experimenla lenlationum ad honitatem,
- c Uiinam
dirumperes ccelos, el descenderes, et li- quae.procul dubio Ghristus est, pervenitur.-
quefierent montes a facie tua (Isa. XLVJ).J Quam Indeprofecli sunt inJJbrona, quod transitus.&p-
graviter hanc moram ferebat ille, qui dicebat: t Cu- pellatur. Animo quippe transeunda sunl omnia; et
pio dissolvi, et esse cum Christo (Philip*i), i mrilto in eum solum debes obtulum mentis infigei-e, cuia
'
magis melius. Sin autem a Senna dicatur quod ossa quo sine iransitu valeas permanere.
"signiflcaX,hoc ad rohttr conslanliae pertinet. Quod Post haecveniunt in Asiongaber, quod interpreta-
necesse est, ut Chrisli amaior habeal, ne per "amo- tur, consUia viri. Postquam enim nos in Chrislum
fem nimium impatiens ftat. omnino projicimus, postquam in eum omneni cordis
5Sf Hi'10Jam tfansitur in Mosorolb, quod signi- noslri flduciam collocamus, esse g@g pueri sear
JicaTe putatur, excludens. Anima quippe, qu~e ad sibus ulterius non_debemus,, imitantes Aposlolum,
perfeclum sponsi sui amorem pervenit, tentationes ' qui dicit: -« Cum autem factus sum vir, evacuavi
a se callldi corruptoris excludil. Unde etApostolus : quae erant parvuli (II Cor. xiu). ». Et iteruin:
1 Nolite, inquit, locum dare diabolo (Ephes. iv). j D 4 Nolite pueri effici sensibus (II Cqr. xiv). » !
' Sed quoniam qui apponit scientiam,-apponit dolo-
Quod si Moserolh, juxta quosdam interpretatur vin-
cula, sanus per omnia, et congruus intellectus elu- rem, iteram veniunt in deserttim Sin, quae«st Ga-
cet. Nimirum sancta quaelibet anima, quse-coelesli des. Sin autem tentationem interpretari, jam -supe-
sponso in amore coiijungitur, necesse est ut ei assi- rius diximus. Sicut enim vas .aureum, vel argen-
duisScripturarum meditationibus, quasi quibusdam teum saepe malleus percutit, saepe lima hinc inde
vmculisinsolubiliter conriectatur. De quibus vincu- poliendo circumdat, ut clarius fiat {E,ccle.x); sic
Hs Christoper Isaiam dicifur: « Viri sublimes ad iterata tentatio, constantis, et non cedentis smimae
te transibunt, et tui erunt, et post te ambulabunt rubiginem purgat. Vas enim figuli probat fornax, et
eolligati vinculis (Isa. XLV).J homines justos tentatio tribulalionis (Eccli. xxvn).
Unde non immerito jam venitur in Ranaeim, Et quia Cades, fructificatioMtncta dicilur. vides
quod signittcat fonles, vel excolaiiones, id est, ubi quoniam tentalionum sulcos sancta fructificatjo sub-
divinarum Scripiuraruni fontes anima bibit, et ex- sequatui*.
eolal, hoc esi, subtililer tractal," et ruminat. Exco- Sedetbinc applicuerunt in monlemllor, in ex-
 557 OPUSC. XXXIL — DE QUADRAGESIMA.ETC. «58
iremis finibusEdom. Hor, monlanus interpretafur. ,_ & festinant. Si vero non Gebarim, sed Gai dicatur,
Quisqtiis enim teniatus non labitur, sed de tenta- quod alia tesiatur editio, et boc ab intellectu trans-
tione fructificat, consequens esl ut ad montem, qui .eiuUium non aberrat. Gai siquidem inlerpretatur,
Chrisius est, victor ascendat. Hie_est enim mons chaos. Dicit autem Abraham diviti: « Quia inter
ille coagulatus, mons pinguis (Psal. LXVJI),de quo nos, et vos, chaos magnum-firmalumesl (Luc. xvi). >
per prophetam-dicitur: c Erit in novissimis diebus Ad illum ergo sancti semper iransire desiderant,
prseparalus mons domus Dominiin vertiee monlium, ut in ejus sinu, sicut el beatus ille Lazarus^ feliciter
et elevabitur super colles, et Jluent ad eum omnes requiescant.
fentes (ha.ii). > Hie mons dicilur montanus, quia Unde satis apte consequitur, ut post chaos py-
ubi Cbristus; ibi-et procul dubio Christianus. « Obi -thonum atque -magorum,quod est ienebrosa calli-
-~tHB,inquit,-ego , illic et minisler meus erit (Joan. dilas haeretrcorum, praesto veniant in Dibongad,
~ -
su). quod significare diciltir,- apiarium tenlationum.
. Deinde veriiunt in Salmona, quod interpretalur, Apes enim ore niella ferunt, sed aculeis pungunt;
wnbra porlimiis. El merito postquam jn moniem, _sicel lisereiici, verbis quidem manifeste biandi-
<jui est Gbristus, ascendimus, vitiorum fugienies ar- menta praiiendunt, sed quasi post se erroris acu-
<iorera, sub defensionis ejus umbraculo residemus. ]B leos contegunt. Primo jfistillant ore dulcedinem,
J)e qtia videlicet umbra per Jeremiam dicitur : sed po&tmodumspargunt aculeatEe falsitatis erro-
« Spiritus orfs nostri Christus Dominus, .eaptus est rem; Unde Propbeta congueritur, -dicens: « Cir-
in peccatis nostris; cui diximus : In umhra tua vi- cumdedertint nie-sictit-apes, et exarserunt sicut
vemus in genlibus (Thren. iv) :_» -et angelus ad Ma- ignisin spinis (Psal: cxvn). »
riam : «.Virtus, inquit, Allissimi obumbrabit iibi Inde-profecii sunt in Helmondeblathaim , quod
(Luc. i). i Sahnona etiam, ut alicubi reperilur, vertitur in contemptuni palatarum, hoc est, flcuum,
imaguncula dicilur : -quod ulique loco illi tion ab-~ sive conlemptus opprobrii. Ficus aulem deliciosus
surde congruit, dum ibi seneus ille serpens ap- est fruclus, per quod inielligiiur necessarium esse,
pensus .sil (Nmn. xxi;- Joan. m), qui crucifixi re- utqtii jatn donis ccelesiibus appropinquant, cuncfa
praesentat imaginem Salvaldris. , carnalis illecebrse hlandimenia cbniemnaiU. Quod
CAPUT VIII. si coniempius opprobrii magis admiuitttr, per hoc
Quod oris parcimonia transiius sft in Phinon. indubitaiUer.instiuimiir, ul si quando vel hsereti-
, Fit praelerea transitus in Phinon, quod interpre- corum., vel reproborum. quoruinlibel deboneslamur
tatur os, vel mis parcimonia. FUos quidem, quia injuriis, non turbemur. Per quod scilicet utrumque
mox ul passionis Christi sacramenia cognoscbnus,' G salubriter edocemur, ut nos nec inhonesli con-
quod corde credimus, ore prquuntiamus; sicut scri- lempius irrisio moveat, nec ulla terrense dulcedinis
ptum est: t Gredidi propler quod loculus sum obleclamenla resolvant, quatenus de hoc mundo
(Psal. cxv). » El Aposlolus : < Corde creditur ad valeamus dicere cum Propheia: « Sicut lencbrse
jusliliam, ore autem confessio fit ad saltitem (Rom. ejus, ita et lumen ejus (Psal. cxxxvm). »
x).» Oris vero parcimonia dicilur; -quia dum lam Iude coininigiant ad montes Abarim contra
profunda redemplionis humanse hiysteria penetrare Nabo. Abariin, jraimtus; Naho, abscessioinlerpre-
hon.possuinus, quasi ori nostro digilunj superponi- (alur, ubi scilicet anima, quasi per omiies itineris
mus, ul divinitatis Christi celsiludjnem majoribus mansiones, ila per-cunclas fueril progressa viriu-
relinquentes, de sola tantum ejus cruce tractemus. tes-; qtiia jam ad. cuhnen perfeclionis ascendit,
Sicut dicit Aposlolus : « Nihil judicavi mescire in- menle mox transJt ex hoc saeculo, et abscedit.
ter vos, nisi Ghristum Jesum, et hunc crueifixum Quse niriiirum, .et si adhuc manere videatur in
- - • mundo, in carne tamen, non secundum carnem
(/ Cor. vin); j
Post hsee profecti sunt in Obolb, quod ulique ver- ambtilans (I Cor. x), jam reeessil e mundo. Sicut-de
ti(ur in magos, s\\e pylhones. Propter quod dalur Enocli dicitur : « Etoon inveniebatur, quia transtu-
intelligi, quia post hnaghieni Dei, quae in cordis " lit illum Deus (Gen.v). J Ita quisquis sanctitateper-
ratione concipitur, post ij@0 acceptam fidem, quse fectus, et raundo jam mortuus pertransiit mundum,
oris confessione profeflur; consurgunt adversum et Jiabitat in regione virtutum.
nos Jiserelici, errorem venenatae perfidise dogmati- Poslrema vero mansio est in eampestribus Moab'
zantes, tauquam 'pytbones, et magi -malefica-incan- super Jordanem conira Jericho. Ad hoc enim tam
tationum carmina conspergentes. 1
"iongi itineris transilus agitur, ad hoc Q[JQ tot
-' Hinc transitur in Gebarim, qu33est in finibus- a3ruminis, ac laboribus pef vastam lmjus
mundi,
. Moabitarum. Gebarim significat acervos iapidum solitudinem suspiraMur,ul applicemjts ad Jordanem,
transeunlium. Isli porro sunt lapides vivi, sancti hoc est, accedamus ad inexhaustam ccelestis sa--
seilicef, ex quibus non modo Hierusalem superna pientiae plenitudinem. iuxta quam peregrinationis
construittir, sed et praesensJScclosiatanquam mar- nostrse tabernaculum construeiUes, ejus fluentis a
garilis coruscaiitibiis adornalur. Qui merito trans- cuncifs nos^Egypti squaloribusproperemus abluere,'
eunles dicuniur, quia terrena quoelibet, ac transi- ut purificati terrani repromissioais valeamusi in-'
toria mente .calcant, alque ad ccelestia transire trare, ut sisaus, sicut de sponsa in Canticis dicilur:
 559 _ S. PETRI DAMIAMOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 560
e Oculi ejus sicut eolumbae super rivos aquarum, A lumnam a dextris, et alteram posuit a sinistris; i
quaelacte sunt lotae, el resident juxla fluenta ple- nbi mox.sequilur : « Eam, quae a dextris erat, vo-
nissima (Canl. v). J Et notandum quod profectio cavit Jachim, > hoc est, firmitas: « et qua3 ad Ia;-
ista non in montibus, sed in eampestribus desinit; vani, Booz (II Paral. m), » hoc est i» robore.
quoniam sancli quique quanto celsiori perfectione Quid enim per columnam, quse a dexlris erat, et
stint praediti, tanto majori sunt humililate fundati. vocatur firmitas, debet infelligi, nisi dileclio Dci?
Qui eliam contra Jericho mansiones a-dificaut,quo- Et quid per eam, quae a sinistris est, et vocatur in
niam adversus raundum, qui per eam designatur, robore, nisi dilectio proximi? Aliud est enim flrmi-
infcederabiliter pugnant. Quibus flicitur : « Si de ias, hoc est ipsum 571 robur, aliud in robore;
mundo fuissetis, mundus quod suum erat diligeret; quoniam aliud est diligere ipsum Deum, aliud dili»
sed quia de mundo non eslis, propterea odit vos gere proximuin in Deo.In dileclione quippe proximi
mundus (Joan. xv). > mensura pdnitur; Deuni vero diligere sine ulla
CAPUT IX. prorsus mensura jubemur. In veslibulo ergo templi
- Haec Epilogi et opusculiconclusio'. columnam, quse flrmilas vocatur, erigimus, cum in
tibi, Venerabilisfrater, delsraeliticis man- Jiac praesenliEcclesia, quse coeleslis illius Ecelesise
sionibussummalim, raptimque transcurrimus; pro- ]B veslibulum esl, Deum lolisviribus firmiter, etcon-
fundiora vero mysteria vacationi tuae, quseIiberior slanter amamus. Ipsa quippe dilectio, sicul Joan-
est, reservaraus. Inquirendi quidem, vel inlelligendi Jies Evangelisla perhibet, Deus est (I Joan. iv).
dedirnus occasionem, non aulem plense contulimus Et de Deo -Propheta psallit:"« Tu es Deus meus, et
inlelligenliae facultatem. Et nos quideni earumdem foriiludo mea (Psal. xui). J Columnam vero, quae
mansionum tanlummodo quasi januas aperuimus, -vocalur in robore, iu sinislra ejusdem veslibuli
tuse prudenlise sit eas ingredi, earumque mysteria parte statuimus, cum proximum nosirum in Deo,
velul occulta thesauri cceleslis lalenla rimari. Mihi - Sicut liosmelipsos amamus. Ubi notandum, quod
auteni duntaxal obtinuisse suflQciat,ul faluus quis- Scriptura prosequilur: « Nec non et quasi cate-
que nesciens qtise loquhur, vel de quibus affirmat, nulas in oracuio, et 572 superposuit eas capiiibus
uon ulterius garriat bsec nihil utilitatis afferre; sed columnarum (U Par. m). i In noslrae quippe men-
mysticis allegorarium spiritualium sacramenlis noa lis oraculo capitibus columnarum calenulas super-
dubitet omnia redundare. Nos itaque post melaia poniinus, quihus scilicet utramque columnam sibi-
lot mansionum castra, post tam longse profectionis met invicem coanectauius; quia nec Deum sine
aerumnas, Aaron et Moysejam defunctis, hoc esl, proximo, nec proximum vere diligimus sine Deo.
veteri sacerdotio ac lege solutis, sub Josue duce *-' Quod utique templum tu, venerabilis frater, opli-
terram evangelicse repromissionis sumus ingressi. me potes, Deo manum praebente, construere, qui
Terram, inquam, lacte ac melle manaiUem, boc mutuatus es ab JEgyptiis aurea vasa, et argentea
est, humanitatis Christi atque divinitatis mysteria cum vestibus pretiosis (Exod. xi). TJiesaurum
profluentem; quibus ulique jam nil aliud restat, quippe tollit JSgyptiis, unde Deo tabernaculum
nisi ut in Hierusalem pectoris nostri construamus construai, qui poetas, ac philosophos legil, quibus
Domino templum, ita decore virtulum lanquam auri ad penetranda mysleria ccelestis eloquii subiilius
et argenti, omniumque gemmarum varietate con- convaleseat.Ipse tabernaculum hoc in nostra digne-
spicuum. In cujus scilicet templi veslibulo duas -eri- lur mente construere, qui deslruclum sui corporis
gamus hinc inde columnas ad Salomonis exemplum, templum Iriduano poluil spatio reformare.
ponentes et catenulas in earumdem capilibus colum- - Sit nomenDomini benedictum.
nartim. Sicut enim Scriptura lestatur : « Unam co-

*
573-574
opusCTJLUM TRICESIMUM'TERTIUM.

DE BONO SUFFRAGIORUM ET VARHS MIRACULIS, PRiESERTIM B. VIRGINIS.

ABCUMENTHM. — Desiderius Casinensis abbasB. Petro Damiano per internuntium comminatusftierat illum,
nisi ad suum nionastcriuni visendum quamprimum accederet, orationum suffragia, si se -.ivenicdece-
derel, a Casinensibus monachis non babilurum. Qua coriimina(ione permotus scribit ad eumdem in
praesenlia, ul eam revocel, itinerisque diffieullatem causatur; pcense quoqtie, quam sibi comminalus
, fuerat, gravitalem exaggeral. Ad ultimum cum obedienliae virlutem collaudasset. se obtemperalurum
illi non obscure prsesefert. , .
Archangelo monachorum DESIDERIO PETRUS pec- 0 roris aculeum meis visceribus intulil; cum id, quod
cator monachus servilutem. mihi minatus es, per ordinem nunliavit. Dixissesi-
Nou ignorare le patior, venerande Pater, qui» quidem te retulit, quia nisi Gasinense monasteriiin), -
Guidunculusille , puer videlicet noster, acrem Bice- eprodutique nobiliter regis. inviserem; orationem
 S61 UPUSC. XXXlil. — DE BGNOSUFFRAGIORUM. 562
sancti loci, si te vivente defungerer, nonhaherem. 1*_projicerentur, inslruxit. Placere quippe sibi de cru-
Qttsevidclicet minsectimeas ad mentem revoco; non - deliiale potissimura credidit, quem et inferendis
ut acus pungunt, sed conti polius more, vel spieuli, • semper suppliciis Inliiantem, et inhumanae"cognovit
viscera nostra transfodiunt. Gemin.e siquidem ne- - crudelitatis auclorem. Prsesertim quia dum quisque
cessitatis undique coafctor obstaculis. Nam ei pro- • projectus in bestiam voces emitteret, taurus quo-
pinqui obitus me reddit £etasmatnra suspectum, et - dammodoviderelur naribus, et ore riiugire.' Al ille
tot sanetorum orationefraudari,non levepericulum. ' munifico suo, qtiae merebalur, dona redhibuit :
Yeniens itaque medullitus pertimesco, ne dum mo- -Amiee, inquit, de collaio quidem munere gratias
nasterium qu~3ro,extra monaslerium moriar. Mors , ago; sed voio'-,et inevilabililer impero, ut quod me
enim licet.aliis sii incerla, procul dubio lamen se- docuisti, prior experiafis^ Protinus igilur projectus
"iiibus est propinqua. iElas enim cui non suecedilur, in taurum, quod inferri aliis docuil, prioripse pro-
'•fineiii vitae proximum comminaliir. Non veniens bavii. Et pcenaefacttis est auclor, qui poenalislaby-
auteranihilominus piveo, ne si fratribus, quibus rinlhi fuerat anle conflalor. Age igiturel ipsequseprae-
iniersura, jnseparabiliter bseream, uberioris, et in- cipis, et juvenis ad senem propera,'qui senem, ut
comparabiliier subvenlionis [sanclioris vel quid si- ad le gradiatur, invitas. Yei unuanieii, nunc serlo
mile /".]auxiliurn convenlus amillam. In utriusque B • loquar, si per lam longinqui itineris duclum, B. Be-
igilur periculi meditullio constilulus, qujd mihipo- _nedicli Patris nostri limen allingere licuissel, ego
tius sit agendum, ad liquidiim non discerno,"dum e non parvaemercedis cumulum deputarem. El certurr
duobus quidquid elegero, suspicionis ambiguaela- (eneo, quia si in illius peregrinalionis itinerci me
qneum non '
' evado. ... obire comingeret, non tam propfii realus me gra-
CAPUT PRIMUM. varel exilium, quam illius altollerel digniias meri»
Quodsomniis non sit credenduin. toriim.
Hic ad memoriam redil, quod sicul Gellius ait, CAPUT H. -
Alexander soraniavit, ne somnirs crederet. Ubi Exemplum slupendum de Basso Aniciensi.
quidquid eligat Alexander, hoc disceptatio flne con- Ilanc itaque spem meam illud etiam roborat, quod
cluditur, ut illi, quod viderat, somnio non credalur. niihi vir religiosus, el prudens anle quintum fere
Kam si soinniis jure creditur.,somniuin.ilIud, quod diem Slephanus aposlolicsesedis cardirialis presbytei
asserit non credendum esse mentitur.-Quod si nequa- inlimavit. Ai( enim, quia Bassus quidam, Burgundio
"
quam debel somniis credi, consequitur etiam,'ut genere, Aniciensis episeopatus, Ecclesiam Dei Ge-
hec illis fldes debeat adhiberi. Ctti non dissimile quid nitricis; semperque virginis ihsigni titulo decoralam,
etin sacro reperilur eloquio. -cnm diciiur : « Ego C qusevocatufinPodio, orationis gratia devotus adiil,
dixi in excessu mentis meaj, omnis homo"mendax et peractis oratioriibus, ae "devotionecomplcta, re-
(Psal. cxv); > cui nimirum responderi potcst :;Si dire ccepit ad pi'opria. Cumque venisset ad pagum
omnis, et lu; falsaque jam erit, seiUentia, quam quemdam, in quo cella cujusdam nionasterii, cujus
mendax ipse protulisti. Si vero ipse nou riiendax,' me vocabulum fugit, a religiosis fralribus incoleba-
vera jam sententia npn erit; quia dum tu es verax, tur, languore correplus cecidit, segrolavit, et obiil:
non omnis homo cognoscitur esse mendax. Verum dehinc cum jam lotum, atque f-xmore linieis pbvo-
ne ad iiislar gentilium scriplurarum sacra quoque lutum in' medio jaceret cadaver exanime, ac pia
Scriptura calumniaepaleal,sed.ipsa sepotius pro- fidelium circa feretrtini cusiodia pernoctarel, iii-
pria auctoritate defendat; notanduni est, qupd prse- "tempeslojam fere noctis emeiiso',ac gallicinio pro-
mittiiur : Ego dixi in excessu mentis mese. Per ex- pinquante, qui mortuus jacebat, repente prosilivit
cessum igitur menlis et semelipsum transiit, cum et sic omnes undique cii>cumstanies adriihationis
de qualilate hominis definivit.Ac si perspieue dicat: stupor, et intolerabilis "horror invasit. Tuncille
De ralsitale.omnium hominum inde veram senten- inagni clamorisaliimadversionevociferans/treniens;
liam protuli, unde ego ipse supra hominem fui. In et' horrihiliier expavescenS rogare coepit aslantes,
tanltim vero et ipse mendax, in„quanlum homo. In " ut psalmodiae, piisque votis A-alenter irisisterent,
tantum autem omnino non mendax, in quantum per quaienus tetros nequilia3'spifilus.,iqui per angulos,'
excessum mcnlis supra bominem ad •sunima con-' ac parietes domus undique videbanlur, sanclis ora-
templanda conscendi. - lionihus effugarenl. Cumque fusis ad Deum preei-
Sed cum quindecim fere dierum niedium nos iler hus, inore fumi, veriloperflati d-emorie'sevanuissel;
absenlet, par fuerat, ut quod seni "prseeipis,ipse ille', lerrore deposilo,'el securitaiis-arihrialus auda-'
prior experireris, valens scilicet setate, praevalidus cia, quod sibi in occulto coritigit, publice cofam
robore : insuper adde, quiaet abundas vehiculls, et onmibus enarravit. Egredienti, inquit,'riiihi decor-
conslipantium mlnistrorum obsequiis. Fertur.et pore duo protinus angeli splendidseclafitatis occur-
Pbalaris hujus praelendisse legis exemplum, qui nh . runl, qui me secum ducefe insuperiofa cceperunt';
mirum cum licet regnum in tyrannidem verteret, et sed ecce me nigranles dsemonum57>S turmse, ve-
exquisitis 575 qupsquenoceriles suppliciisatfociter lut phalanges iElhiopum undique circumfundunt;.
laniarel, faber quidam aereum sibi Jaurum.ohtulit, me lanquam sui juris hominem acri nimis cl impor-
aique ut in eum igne candentem damnalilii quique . luna vebementer exaclione reposcunt. Nosler, in_>
 '
S65 S. PETRI DAMIAN!OPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 56*
quiunt, hic homo csl, sub noslris diilouibus vixit, jk jure objeetum esl', sacerdoti coram vicinaj liujus
nostris obtemperare legibus iiou oniisit. Seraper cellula; monachis confitere; eosque ex mesaauclo-
enira illi lex carnis inviguit; legera vero spiritus rilaiis jitssione deposce, ul pcenilenlisemodum, qui
funriitus ignoravil. At contra beati aiigeli-respoiide- ti);i injunctus fuerit, ipsi snscipiant, et implere pro
runt : Non, inquiunt, dimtemur fuisse [vestrum f.~ ttia mox obeuniis absolutione contendant; quo pe-
add.] , dum In propriis yiveiet. Non er.ijij licet resi- . racto ad me pfotinus sine dilatione revertere. BTic
stere veritati; sed quia nunc in ol-sequio reginae .enim ego non desino te, donec redeas, exspeetare.
coeleslis, dominsenostrse, defunctus est, nequaquam Ciimqueper ordinem haec ille jiarrasset, pcenilen-
impietati veslrae pro vitse suae realibus subjaeebit, tiamsibi inditam sancti fratres cuiii pro chaj-jlate
qui vilam suam pio fine conclusit. Nec ad aeierniju- ,-illius-, tum pro deificsevirginis obedientia suscepis-
dicis poterit perire conspectum, qui Genitricis ejus , sent, mox laelus et hilaris, velut obdorniiens obiit.
sibi providit auxilium. Ad haec illi : Cum Deus, Et siCvera esse qusevivens dixerat, moriens appro-
aiunt, procul dubiojuslus sil judex, nunquam, quod bavit. Ego quoque si'advos conlendens-, beati-iti-
riostrum est, auferet, nec adversum nos prsejudi- • neris viator obiero, S. "Bencdicliprsesidium nequa-
cialiter aget, eum injustiliamprorsus ignorel. CtKa- -quam mihi defulurum esse Confido.
que vim angelis inferre tentarent, angeli vero levius, B '. ' CAPUTIII.
' atque remissius jam cognita veriiate, resisterent; B. Virgo prmbendain ' clerico sui devotoablatam resli-
adfuturum tamen sibi conliiiuo.profueiilurauxilium, lui jubet.
et Dei Genitricis eelerem eoniminantur accursum. Tdem prseierea Stephanus aliud mihi retulit, quod
Sed cum hincisti moaesta circa me tuitione conten- lamen non adeo certum tenebat, sicut aliud, quod
"derent, illi e diverso ad reposcendum sui juris bo- supra digessimus. Audisse, inquit, me memini, quia
minem furiosus, ac truculentius ebullirent; ecce clericus quidam faluus erat, nauci, frivolus et inep-
velut igneum fuigur, -repentintis radiantis corusci tus. Uuc accedit, quia nullam religionis dotem^nul-
splendor illuxit, cunctisque-mirantibus ccelorum Jaip canonicse disciplinsegravitatis , sive modestise
regina angelicis vailala reverenter obsequiis, Dei videbatur baberevirtulem : inler hos tamenemortuos
Materaciveuit. Tunc reprobispiriluslicet adprinmm iniuilis vilae cirieres hic perexigui fomitis' tenuis
tantae gloriae terrerenlur adventum, eorumque ni- vivebat igniculus, ut anle sacrosanctum allafe
mius splendor reverberaret obtututn , tamen illatam miotidie beatae Dei Genitricis accederet, et reveren- _
sibi conquerimtur injuriam, et angelicae violenlise ter verticem curvans, -angelicumhunc alque evange-
protesfantur ex propria possessione rapinam dieen- licum versiculum decanlaret: -nAve Maria, gralia
les~: Quia si Deus est justus, nunquam de manibus C plena, Dominus tecum : benedicta tu in mulieribus
nostris auferet impium. Quibus e diverso B. Yirgo (Luc-. i). t Cum ilaque tantse faluitalis ineptiam
fespondit: Licet bic Jiomo, ut asseritis, veslra per novus deprehendisset episcopus, ab inutili persona
pravitatem operis possessio-fuefit., et impie sive ulilitatem Ecclesise detineri indignum'duxit; eique
carnaliler vixerit, nunquam tamen piissimus etcle- prsebendam, quam a nuper elato suo decessore per-
inenlisshnus Filius meus, ac Dominus patietur eum ceperal, abslulil. Sed cum hunc rei farailiaris
vestris fieri crudelitatibus subditum, quem sub mei egeslas opprimerel, et praeler hoc aliud quid unde
famulalus obsequio cerriit in peregrinalione defun- possetvivere, non haberel, nocturno silentio pia Dei
ctum : prseserlim cum iste confessus peccata sua Genitrix- episcopo, dum dormiret, apparuit; quam
sacerdotibus fuerit, judiciuinque poenilendo",ac in- scilicet proacedebatvir in una manu ardenlem facu-
gemiscendo perceperit, quanquam subtta morte lam in allera ferulam porlans. Cui mox B. Yirgo
prsevenlus implere nequiveril. Ad haec illi quasi praecepit, ut episcopum delinquentem aliquantis
paela occasione victoriae tripudiantes, et velut in- ierulae quam gei'ebat, verberibus castigaret: Cur,
sultantes objiciunt : Cum tu sis , inquiunt, mater inquiens,-capellano meo, qui mihi quotidianas im-
veritatis, et seternsejustiliae, num ignorare potes, pendebat excubias,.stipem Ecclesisa, quanf non ipse
"
quoniam hoc tam immane tamque cruentum facinus contuleras, abstulisti ? Moxquesacerdos tremefactus
perpelravit, quod nulli tarnen unquani per vocem, evigilans, clerico heneflcium reddidit, et queni igno-
confessionis innotuit? quoddam scilicet grave scelus lum Deo forteVrediderat, jam quasi cbarum propen-
a me commissum oomine tenus hiclainabaiit. Quod , sius~honoravil. Si igitur ille unum duniaxat laudis'
peccatum cum beata Yirgo, licet ah auctoribus men- canendo versiculum, corporei victus alimenta pro-
dacii veraciter recognovisset, modeste paulisper ob- memit; quam fldeliter seterna sperabunt, qui bealae
ticuit,.ei quodammodoveritati revercnliam prsebuit,' reginsa mundi -quotidiana horarum oinnium vota
At reparalo rursus eloquio : Yerum quidem, inquit, persolvunt ? Unde pulcber etiam mos in nonnullis
est_quodobjicitis; sed quoniam apud misericordem Ecclesiis inolevit, ut specfaliler ad ejus lionorem
Dominum meum ac Filium misericordia snperexal- - per omne Sabbatiim missarum celebrentur o"fficia,
tal ex more judicium (Jac. u), eumque non tam nisi forte festivitas, vel feria -quadragesimalis,ob-
deleclat poenapeccantium, quam remissio peccato- sistat. Nos etiairt eremis, sive monasteriis, quorum
rum, meconfestim intuens ajt: Ad corpus Jiomog77 videlicet ad 57S Chrisli gloriam ministri sumus,
pnBslo regredere. Scelus hoc, quod ab jniquis libi tres per hebdomadas sin§ulas 4ies sanQtisassignslos
 5<3S V" . OPUSC. XXXIII. — DEBONO SUFFRAGIORUM.'. - 5136
. habemus, ad quorum scilicet honorem missis spe-. & quo videlicet die Deus requievisse legifur, -satis
cialiler celebvanms. Et ne pro libitu, sed raiione congrue beatissimoe Yirgini dedicatur. Quam nimi-
diejante id videamur audere. [scias,Svet au^ simile rum sibi Sapientia domum sedificavit (Prov. rx),
add. f.] quod secundum virorum illustrium pias atque in ea per huniililatis assumptse jnyslerium,
opiniones, atque sententias, quaelihet animae defun- velut in sacratissimo leclulo requievit. Cui profecto
ctorum in diebus Dominicis requiescunt atque a condignus honor impenditur, exhibentibus procul
snppliciisferiantur; sdcunda vero feria ad ea,quibus_ duhio certsejdefensionis auxilium provldelur,
assignata sunl pcenarum ergastula revertuntur. Id- Quocirca, quod fratris mei Damiani tunc archi-
cjrco ipso polissimum die angelis missarum honos presbyteri, deinde monachi relaiione didici, nisi me
impenditur, ut et mortuis,elrooi'iluris patj-oeinalis fallai qbliviosa memoria, fldeliter narro. Alter enirn.
eorum jJefensio procuretur; sexta quoque fefia frater ineus, Marinus nomine, laicus quidem hahitu,
vivifiese crucj.non inconvenieriter ascribitur, quse s,ed iimoratus spiritu, ingravescente pulmonis ac
scilicetdies pendentis.hijcruce Dominiglorioso san- peetoris valetudine, landem adexlrema pervenit.In-
guine purpuratur. Qua die oranes fratres uostri, terea cujusdam diei jam illucescente diluculo, re-
quos utique monaslerialis ordo conneclit, hoc etiam pente ccepit quasi cuilibet advenlanti gratulabundus
ad cumulum proprise sahitis adjiciunt, ut et se. B aggliscere, jucundaiUer hilaTescere, ei_ festiva sefe-
mactent in capitulo vicaria collisione scoparum, et iii_tale.vulius.alacriter assullare: mox et in verba
irisuper celebrent jn pane et aqua jejunium. Asse- prorumpens, cum magno animadversionis impulsu
rentesquia in hoc crjici-vere communicamus,in hoc eircumsedentes alloquitur : Levale, inquit, levate,
proeuj dubio Christo coinmorhnur, si ho.c eodem die, ac dominse mesereverenter assurgite; deinde alior-
quo ipse passus est, nos etiam carnem nostram per sum mutatse vocis eloquium dirigens, aiebat: Et
medise cruciamenta mactemus. quicl est, domina mea, regina cceli et terrse, quia
Addunl etiam, quia cum pet quinque millium visitare dignata es pauperculum servum tuum?
eirciler annorum prolixa curricula tofum genus Benedic rae, domina mea, et ne patiaris in tenebras
humanum-ferreo diaboji fuerit jugo depressum, et ire, cui lucem tanlae praesenliaecontulisti. Gum igitur
hoo potissimum die per erucis :insigne yexillum sit hujusmodi sermones implesset; ecce Damianus, qui-
triumphalitCr absolutum ;'dignum profecto est, ut -scilice.tilli, sicut et mibi erat germanilale conjun-
huic diei, quse videlicet onmium setatum nexus clus, persolulis Deo noclurnis officiis, ab Ecclesia
abrupit, caro nostra quasi cujusdam tributi canonem redit. Quid circa fralrem languidum ageretur, in-
solvat,~per=quamde caplivilatis suae compedibus ab- quirit. llle vero certum se quidem de vicina morle
soluta tripudiat. Aiunt etiam, quia cum in die ire- I2 testatur, sed adversus assidentes probrosa redai'gu-
mendis^xaminis arbiter- selernus illuxeril, angelici tione conqueritur. Heu, heu! fraier, -inquil, quam
undique constlpatus obsequiis, ciinclis elianj ele- ignaros, quam imperitos, atque irreverentes habe-
jDienlis tantae niajestatis liorrore permolis, praesto^ mus, etsine diseiplina domeslicos; el tu vir slrenue
b,eata crux ulnis advehelur angelorum, et anle Bonizo (erat enim illic inler eos dives quidam hujus
cunctoram statuetur ora niortalium, nonjam auro, vocabuli, illejiegoliator),quomodosederepotuisli ad.
vel margarilis oriial.a,sedrutiIantior"sole,cunctisque reginse cceleslis adventum? Yenil i'egina mundi,-et,
sideribusex virtule divlna. Tuncitaquequamsineero vos assurgere ueglexislis? Yenit mater -imperatoris
corde, et libera conscienlia ante sublime solium selerni,et vos ejus prsesentiam ignobilemdeputastis?
flammivomi tiibunalis assislit, qui servilutis suss Ad quod Bonizo : Deliras, inquil, adbuc, et aegritu-
pensum persoh isse"se vivificse cruci, per quam de dine demeniatus hsecvana profundis; aul verum est-
servo diaboli liher effectus est, recognoscit. "His, et forte quod~loqueris? Nobis certe vana hsec videnlur
aliis argumentalionibus sancti fratres sexta feria et frivola. Ad hoc ille : Num ignoratis, ait, quia
jejunandum esse definiunt: et sie-crucifixo Domino languor iste, quem palior, nunquam alienare mentes
se quoque cruciftxos ostendunt. Et .quid gfave ,•si segrotantium consuevit? Firmiler igittir et absque
Ghrislianus quilibet unum animse suse diem per 1P.ulla-prorsus ambiguiiatecognoscite,quoniam aiige-
hebdomadam tribuit,-ad quod agendum procorporis lieis comitata vestigiis beata Redemptoris nostri- me
incolumitate servanda dieta quoque -medicinalis im- maler invisit, hilaritatem mihi sereni vultus oslen-
pellat? Nam Caesar Augustus,-sub quo Salvator ex dit-: benedixit me, et protinus abiit. Cumque paulo
Yirgine dignatus est nasci,-sicufqusedam tradit post ille defunctusesset", senex quidam-presbyter,-
historia,- usus- -consilio medicorum, -uno- semper Severus nomine,-qui nimirum spiritualis ejus paler'
abstinebal per hehdomadam die; ut-alleviato cor- exstiterat retulit; quoniamflonge ante duni vegetus
pore poluisset vegetus, et incolumis permanere. Ad adhuc etsanitate florerel incolumis, depositis nuda3
honorem quoque sanctsa crueis "eodemdie missas tus exuviis,eollo corrigiarii qua cingebator innexuit:
celebrant, ut sibi patrocinium crucis iu die necessi- altari se beatse Dei Genelricis, velut servile 5SO
- tatis
acquirant. mancipium, tradidit : mox se quasi servum maluni
579 CAPUT IV. coram doraina sua fecit verberibus affici, dicens :
Sabbalum cur B. Virgini sit dicalum. Domina mea gloriosa,virginalismundilia3 speculum,
Sabbatum enimvero, quod requies interpretatur, et omnium norma virtulum, quam ego le miser, el
 SB7 S. PETRl DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 568"
infelixoffendi per obscenam carnis meseputredinem,'.A rant, quatenus ex ejus ossibus, vel extrcma qusedam
et eam, cujus lu maler, et auctor es, violavi mei valeanl reperire-vestigia. Cum diversis ilaque nian-
corporis castilatem; nunc itaque, quod solum re-- tem fossoriis adeunt, binc inde scrutantur, et curio-
medii superesl, me libi famulum irado, tuse ditionis sius obennles rimse latentis adilum quaerunl. Egestis
imperio subslrati corporis colla submitto.- Fleele ilaque non sine gravi labore ruderibus, adbuc fo-
rebellem, suseipe contumacem; nec lua pietas dientes anhelanl, el excavati montis adhuc viscera
respual delinquenlem cujus intenierala virginitas penetrant. Cum ecce hominem, quem vix mortuum
peperit verae pietatisauclorem. Pcr islud ergomu- reperire se posse sperabant, repente sanum, 'et in-
nusculum servilulis meaetibi tunc offero censum, el columem cernunt,' eumque velut e sepulcro cum
amodo, ac deinceps quoad vixero, cerli canonis ap- bymnis et laudibus exsultationis educunl. Cumque
peiidam annualem tributum. Quamdam ergo pecuniae requirerelur quo modo sine alimentis tam longo
sumniam in altaris crepidine posuit, et sic demiseri- lempofeVivere potuisset, i'espondens : Ex quo, m-
cordia, quam quaesierat conlisus, abscessit. Non quit, in illa scrobisVngusta-suni caverna conclusus,
igitur fortassis banc, sed hujusmodi frater meus de quotidifi mihi brevis avicula columbsesimilis advo-
fratre narravit historiam, cujus etsi prae oblivione^ lavit,~ et in ore suo nivei mihi panis oblatiunculam
verba non leneo, saltem in quantum mihi possibile g; detulit. Quo videlicet cibo ila lolis visccribus olidul-
est, a relatis quadam simililudine non recedo. Con- catus siim et refectus,- ut regalibus, imo ceeleslibus'
fessionis igilur iste versiculus ad relala, vel ,refe- medeliciis arbitrarer impletuin. Solo autem uno die,
renda mihi cuncta proficiat; meque in quibus igno- quoniam ad me dapifera mea constteta non venit-,
i'anler oberro,"coram supei'nis obtutibus excusaJji- intolerabilis me famis inopia cruciavit. Uxor enim'
lemi-eddal. - ejus quotidie fecerat pro ejus anima sacramenium
CAPUT Y. hostise salularis offerri, uno aulem die inhorfescenle
Quod oraliones el suffrdgia sinl alimenia defun- hrumalis inclemenlia temporis, attingere liriien Ec-
clorum. clesise supersedil. Quapropter illis niufuo conferen-
Ut igitur superioribus e(- inferiora conjungam, libus liquido paluil-, euiii illo die signanler inedia
noli, noli, pie pater, in minarum quas intenlasli, tabefaetum, quod pro ipso non fuerat sacrifieium
perseverare sententia; noli segrotanti filio, sive laudis oblatum.
vivenli, sive post obitum, oralionis luse subtrahere CAPUTVJ.
medicinam.Porro autem, quia infelisf ego dum
vivo, prse desidioetorpore non semino, post obiium Excmpium mulicris, quai defuncli viri animam etee-
meura, si supervixeris, de manibus-Uuis alimoniam | mosyna redimere conabalur.
spero; qualenus oblalionis tuae sacramentum animsei Sed nec illud silentio dignum duco, quod Alto
roeasvertatur in epuluni, et oralionistuse sacrificium piac memoriae Auximanus civis, prudens videlicet,
mihi vilale sit alimentum. Et quid niirum, si sacrse el honesttis vir, me praesenle,narravit. Mulier, inquit, -
oblationis hostia refeclio credilur esse defunclis,- qusedam obeunte viro,vidua remanens, inquodam,
cum in alimenta vertatur aliquando viventibiis etiam presbytero magnam spem jle praefati viri sui salute
in periculis conslitutis? Nam venerabilis senex Pe- posuerat, eique per domesticam famulam crebrsa
trus sacerdos, el monachus. qui jam septuaginta satis oblationis xenia dirigebat. Per eam semper
ferme annos sub jure Nonanlulaui monaslerii reli- obsecrans, ut<lefuncli sui dignaretur babere memo-
giose vixit, nunc etiam in hac eremo vitam ducit riam: quod ilie non difficile promitlebat; .verumta-
angelicam, mihi ssepenarravit, quodipse quoque fra- men Jivarus el lenax nunquam henediclionem mu-
irmn a Comani lacus confinio venienlium relatione lierculse, vel ex his quse ipsa -detulerat, porrigebat.
cognovit. Ait enim, quia, latomi quidam apud Cla- Unde factum est, ut eam tam crebri jam tsederet
vennam montem de saxea terrse ' vena lebetes ex- ilineris, et accusaret intra se tenaciam sacerdolis.
sculpseranl, et explelo iaboi'e, jam egressi redire Post multa quadam die pereamdem piorum mu-
parabant. Quorum unus dum ferramenlum quoddam D nerum bajulam misit .eadem matrona presbylen)'
se per oblivionem reliquisse cognovit, in uoncavam gallinam coeiam, subcinericiiim panem et vaseuhim
moniis scrobem jacturani suam recblleclurus .im- vini. lgilur dum illa casutunc-solito propensus esu- I
mersil. Sed ecce post se pars specus in minima riret, et querelam cordis, cogitationisque tumultus ]
concidit, eumque lapidea rtiderum moles eatenus, illa adversus presbyterum suslineret, huc illuc om- j
ut nequaquam reverli posset, inclusit. Cumque nia nndique circumspiciens, in remolioris secessus
collaboratorem ejus crebris cffossionibus socii at- angulum cauta diyertit,' ipsaque sibi discumbens,
tenlarent, ut vel dilaceralum , atque conlritum pariter et assistens, qusequeportabat inhianler uni-
exstincti cadaver educerent, jainque omnis eo- versa consumpsit. Mulier igitur cibo potuque refe-,
rum labor incassum cederet, taridem defessi, ac cla, mox laetilia^cordisexsulians, capul terrae pro-
531 iunditus desperantes ad propria repedarunt. stravit: deinde se subrigens, ad ccelunimanus 582
Postmodum vero necdum labentis anni prorsus evo- extendit, et in vocem hujus oraiionis erupit:«Deus,
luto circulo , amici, vel affincs ejus quodam iniimi inquit, omnipolens, qui das escam omnicarni (Psat.
fervoris instjactu anjmanUir, tileutn solHcHjusqua;-. cxxxv), - sicutcaro mea refecta est hoc cibo corpo-
 *
S69 ./'-i-- . OPbSC. XXXlil. — DE BONOSUFFRAGIORUM.1 - S?0
reo, ita per misericordiara tuam hodie et anima .A ctorura-hoc noviter superaddunt, utcharioribus qui-
domini mei satietur Jn paradiso. buscunque defunctis oclavas seraper anniversarias
~
Regressa igitur ad dominam suam mulier, quid faciant; etnon uno tantuni depositionis die, sed per
responsum sit a sacerdole requirit; illa vero gralias ogdoadam[hebdomadam]polius annualis sibi memo-
ejiisse, el circa defunctum vigilantiam promisisse riae votapersolvant. Etsuggero atque humiliter peto,
testatur. Proxima nocle per visum adest vir , uxori ut ipse nolum hoe eorum, quaepraediximus, arriplas
de pridianis muneribus gratias egit. Cumque soler- hislilutum : nec a minimis fratribus mutuari dedi-
ter inquireret quid circa se dispositionis esset, utrum gneris exemplum. Melius esl cerle docloribus a
scilicel eum pcena constringeret, an eijjusevis, uli- discipulisriiscere, quam superbe, quserecta sunt,
nam, prosperitas arridel, respondit : Usque heri igiaorare.Honesiius estmajori, ut quaenescit addi-
.male mihi-fuit/sed el inler caeterameae calamitatis soat, quam qusa dicenda sunt, nes.ciat. 0 gloriosa
incommoda gravius me fames afflixit. Heri vero, virlus humililalis! per <juam bomo vere discipulis
te praebenteconvivium, splendide refeci; ac funditus efficilur Salvatoris. « Discite , inquil, a me, quia
fame consumpla, largis alimentorum dapibus abun- mitis sum, el Jiumilis corde (Malth. xi). t>Hsecest
davi. Et his diclis prsesto disparuit. Cumque mulier enim virlus, per quanV suave Deo sacrificitiin, et
evigilasset, ac de viri sui verbis sollicile perlractare 1B magisler impenst labqris instantiam, et discipulus
" ''
coepisset,non mediocriter mirabatur, cur ille dixerit suam exhibet clientelam.
hesternum se tantummodo ab ea pereepisse convi- • A venerabilis planeCluniacensis ccenobiifralribus
vium, quandoquidem illa sacerdoti frequenlissime didicisse nie conligit insignia duo sancUehumilitatis
direxisset -xenium. Igitur alliori pertractans viri exempla, quorum unum noii niediocriler quoque
verba consilio, intellexit non sine mysterio osse quod prarialos, alterum valet sedificare subjectos. Mar-
dixerat. Yocans aulem famulam, jJislricie ccepit euardus certe ejusdem reclor EcclesiaeMaiolumsibi-
inquirere de xenio quid egisset, vel quid presbyler met substituil, el grandaevsejam senectuti suseqiiietis
respondisset. Cumque illa lerrore concussa , modo otium procuravil. Hic itaque dum privalus hiinfir-
Jiaec, modo illa confingeret: et veritale suppressa, jiiorum manerel aedicula_,quadam advesperascente
per arahages et commenla qusedam non procedentia die caseum peliit, quem cellerarius pluribus, ut fleri
palpitaret; domina vero iidem non adhibens , solet, intentus, non modo-non dedit, 'sed et duris
dura prorsus et aspera minaciter intentaret. Illa insuper ministrum ejus responsionibus fregit. Cou-
demum necessilate constricla, landem- quod in re queslus est.abbatum lurbam, nec posse se totdomi-
erat, aperuit; et se , quae delulerat, comedisse, et norum" perferre inolesliam. Qtio senexaudilo, uon
'" mediocre scandalum
pro domino suo preces fudisse confessa est. , pertulit, et quia- lumen oculo-
CAPUT YIl. rum profsus amiserat, dolor in ejus corde lenacius
Quod fructuosior £st 'eleemosyna pauperibus data , hsesit. Nam quo csecus a visibus vacal, eo quidquid
quam oblalio a sacerdole carnali celebrata. audierit^in corde subtilius versat; el quia perexte-
. Hoe igilur ita., ut facluih est, quanlocius per po- riora quseque non spargitur, interiori zeli stimulo
puli ora depromitur, et celebri per regiones rela- frnculentius-inflaminatur. Manevero faclo, ministro
lione vulgatur : multorumque teslimonio definitum suo , ut sese ad manuni in capitulo duceret, jugsit.
est, quod uiilior est, et frucluosior eleemosyna Adductus autero, talibusabbaiem aggressus eslverbis:
pauperum , quam quselibet oblalio tradilamanibus -Frater, inquit, Maiole, non ego le super me, ut me
carnaliter vivenlium sacerdotum'; quandoquidem persequereris imposui : nec ut .lanquam emptor
defunctus ille, et quod presbyiero dalum est, igno- mancipio dominareris; sed ut i'evera palri filius
ravit; eto_uod a paupercula muliere perceptum est, compatereris, elegi. Et post hujusmodi multa pro-
solenme convivium sensit. Eleemosyna quippe ani- pemodum commotus adjecit : Esne, quseso, meus
mashominum in (enebras^ire nonpelilur, terrenis- monachus?Quo respondente : Sum , luumque ,me
que munuseulis,sidera regna mercatur. Unde non- n non magis fuisse, quam et nunc esse proflteor. Et
nulla innostris parlibusnionasteriaprseclaramnuper ille: Si meus , ifiquil, es monachus, protinus cede
-institulionis normam sibimet jndiderunt, ut pi'seler sedi, et locum, quem ante lenueras, repele. Quo
cseterapietatisopera, etiara tres pauperes cum priva- Maiolus audito, repente surrexerit, humilem locum,
ta mensajuxta se abbas habeat, eisquesingulls mensu- prout jussus fueral,' expelivit. Marcuardus ilaque
ram cibip_uemquivis habet ifater apponal (S. BENED. quasi poslliminio reversus, vacantem occupat sedera,
Reg., cap. 46) Nam cum regularis norma prsecipiat, eellerarium,,cuifuerat'infensus, accusal, quem mbx
ut abbatis mensa semper sit cum hospilibus, hoc terrae proslratum durius corripil, tandemque mo-
modo noviter utrumque eomplelur"; ut et -abbalis dum pcenitentise qui sibi videbatur, injungit. Per-
mensa non superbis sseculi, sed sancrts bospitibus ftinctus itaque lam longi tribunatus officio, prsesto
hsereai, et ipse convesei fratribus non omittat. Enim- dethronizatus assistil: Maiolo, ut ad suam sedem
vero,583 ut eopiosiora inpauperes alimenta pro- redeat, prsecipit. Ille confestim nil cugcjgtus obedit.
Jiciantjdanturin monasteriis, et eremis decimsequo- 584 CAPUT W1^^^\
rumque proventuum, et non modo pecorum, sed et ,. Quod magna vis sil pligifyejilig^'', • .
prnicum, pariter et ovoruni. Devotioniquoque {tefun- In hoe igitur sanctq vjro ev|dWte^3)§lendilur, ct
ffii S. PETRI DAMIANIGPP, TOMUSSEU PARS fll. — 'OPO.SCULAYARIA. 572
.veraevirtusohedientia?, et monachicae niorlificatio A ganum forte non possel audire clainDrem, de toto
.riisciplinse.Yere in eo cernilur et imperialis patien- corpore linguam fecit. Quod dum eminus Maiolus
tiaa dignitas, et apostolicse humilitatis regnare ma- aspexii,quid-bocesset, incuncta'nteragnovit,inpxque
jestas. Jusstis enhn prioratus officiumabjicere, non misso remigio transferri ~ad se monachum fecit.
contempsit, jussus recipere, palienter et humiliter Quem prajsto vjr Dei ad quid venisset, inquirit: at
obedivit : titrobique sibimet mortuus , et consum- iile simul et de prseleritis veniam deprecatnr, et
malae qbedienliae loro constrictus, dum alienis om- implelurum se de cseteris,quidquid injungeret, pol-
nino se substravit in-periis, nulla proprij sensus in licetur. Ttinc ille : Yis, inquit, absque dubio'pceni-
se vivere vola permisit. Sed quoniam tanla beati teutiam ? Qnorespondente : Yolo; protinus addidii:
viri humilitas ster-ilisesse non potuit, quod prius de IJuic igitur osculumpraebe.Nam casu tuberosseciiiis^
Spiritus sancii rore radix ipsa concepit, prorum- jllic leprosus aslabat. Ille confesiim in ejus osculum
penlium ramorum germen pullulando diffudit. ruit, nioxque Iepra mundali oorporis prorsus eva-,
Yir ilaque Domini venturus aliquando Rpmam, nuit. Sic~sanciabbedientia fructuni suae humilitatis ,
praecipit cuidam fratri, ut --ecumpergeret, quia iavenit, dum non modo veniam se corrigendo-prpi
sicut rogatus fuerat eura, in monasterio S. Paoli meruit, sed_et signum insuperlam perspicuaevirlutis
priorem constituere decrevisset, ille nonnulla diffi- B ostendit. Et cui superbia pene potuilaposlalicajn in-
cultatis obstacula reluctalus opposuit, et rrrodoboc, ferre perniciem, humihtas dedit apostoljcam exlii-
inodo illud, tandem obstinalus obedire contempsit. ,b'ere viffutem.
Maiolus aulem inobedientiam, fi-atris tequanimiter SSS "H^c omnia, yenerabilis P,ater, "non sine
lulit, eoque reliclo ilinere, quo decreverat, com- niagno timore deseribimus, ne vel per oblivionem
meavit. Cumque -frater in monasterio per inober propriara, vel per infidse.relationis audaciam a ve-
4ientiam remansisset, elreliqui fratres in eum ver ritatis linea qiiaiuunilibel.declinejnus. Quamobrem
hementer hivehereiil, ac tam obstinatse duriliseper- aaec nos non constanter astruimus; sed quia velut
yicaciara unanimiter increparent, landem in cor sub hoc relationis ordine ad nostram Juerint perlata
reversus, adversus propriani voliiniaiem in arma notiliam, opinamur.
fcongredilui-,salutnris obedienliseielis accbigitur, et . Yerum quisquis obedientiam prsedicat, illi sum-
inox supernae.graliae fervore succensus, beati viri mopere eavendum esl, ul. eum nota rehellis inohe-
vestigia perniciier comitatur. Sed dum ille nesciens dientise non inurat. Nam ubi distaf,g>§@opus a la-
eceptoitinere graditur; hic vero posl eum feslhianter biis, •fcedaturnomen aucloris. Quonianiqui idipsom
accelerat, et anxius ae repeniinus anhela*. Moxad quod ore statuiUfaclis oppugnat,.legemproGulduhio
quemdam fluvium pervenit. cujusVir JDoininijam G destruit quam promuIgat.-Quapropler ipsum obe-,
yada -transierat, et super ripam adhuc alteram coii- . dientiaedeprecor et huinilhatis auctorem, utin j;ro-
sislebal. ximo dignetur a,me hujus infamiseprohra repellere,
- Cum itaque monachus in citeriori se fluminis cre-. meque permiltat hunc Prophetse versiculum in Ca-
pidine figeret, quoniam absenle navigio trarisitum sinensis ecenobii foribus tlecantare ?« Propler Iioc
non haberel, videns pi'ocul aslare magistrum, quod sciet populus meus nomen meum i» die illa, cpla
solum potuit, prsesto corruens in terram se humili- egoipse qui loquebar ecce adsum (ha. ui, 6). »
ter stravit; et quia veniam deprecans, per oris or- Sit nomenDomini benediclum.

smms
; OPUSCULUM TRJCESIMUM QUARTUM.

pEVARIIS MlRACULOSIS NARRATIQNIBUS, ADDITA SIMILI DISPUTATIONE VDE '

VARIIS APPAR1TI0NIBJJS'ET MIRACULIS. .
(

ARGUMENTOM. — Hoc opusculum totura exemplis admirahdis refeftum est, quse uno nomineihiracula ap*"
1
pellanlur, quse magnam vim ad ihflammandos'aiiimosau vjrlulem, a vitiisque deterrendos haJjere, oer-
-' lissime constat.
•
Dpmno DESIDEBIO archangelo monachorum, ac D sic in cordis obtutibus velut corporaliter inleteres-
eseteris sanctis fratribus, PETISUSpeccator monachus sem, inter alia multa repente tuarum recordatus
devotissimi famulatus obsequium. sum litterarum, quas-tu quidem sub interrogatione
Gum irnneo pectore tuaa charitatis ardor inextin- lriisisli; sed his ego sjnodali pra-peditus instanlia
va-
guibiliter ferveal, meque circa lui memoriara tepe- adhtie non respondi. Et haecin illis.si reminisci
geere non permittat, mihi nuper aliquid in memo- leo,'continebaritur epistolis : quia zelolypa quasdam
riam venit, quod me mittendse tibi legationis admo- mulier habens virumex adulterii fraude suspectum,
nuit. Nam dum in tui contemplatione sedulus habi- qualiter eum sihi vindicare posset proprio toro con;
si-'
tarem, et angehco fratrum, sanctoque conventuif tentuni, a vicina petiit muliere consilium. Quas
.575 . 0PUS6. XXXIY; — DE YARIIS MIRACUL.1NARRAT.' _ '874
mirum perversa, et ultricibus flammis evidenter ob- A «t piceos, sulphureosque fetores non sine tetri fumi
noxia, hoc eam sacrilegium venenata sejpentis anli- voluminibus exhalantem. Circa quem lacum leter-
qui suadela perdocuit, ut corpus Dominicum quasi Timi quidam velut JSlhiopes, nigris simililer equis,
communicatura perciperet, quod caute regervans, sed excelsis inslar turriura, insidebant. Intus autem
viro .suo poslmodum-non sine qtiibusdam maleficiis inntiraerabilia crudelium torlorum nionslra; damna-
propinaret. Quod videlicet a sacerdote percepium, torum vero' videbantur horribilia, ac diversa sup-
et nsque dnm occasio prsebereiur palliolo leserva- .plicia. Inter quos subilo contigit, ut eliam Amal-
tum, non sine magno dedit slupore miraculum. Hsec ~dum videret episcopuni, quem videlicet in illis prse
,enim pariicuia Dominici corporis inventa est usque nimietate- caloris exundantibus aquis cervicetenus
ad medielatem in carnem esse conversam, altera iinmersum, terribiles duo Jithiopes constringebant,
-vero medie.as panis speciem non mulavit.-ltaque si •quorum alter sartaginem ferream, aller calicem
•rite reminiscor, hoc proposuisti, deinde quid por- aureum in manibus Jiabere videbalur; sed iste cum
tenderenl, jnquisisli. Superrjua qusestione, quianon •sarlagine calicem replebat aqua, et ilie labiis epi-
necesseest diuthis immorari. brevi eompendro quid scopi proiinus euriidem calicem apponebat, eumque
piihi videalurexpediam. Nam idcirco Deus ofiinipo- .funditus ebibere compellebat. Sic itaque nunquam
tens sacrosancium illud mysterium in carnis speGiem B cessabani, et ille poculum labiis ljiantis immergere,
yerlil, ut perfidiam reprobae mulierisargueret.dum et iste coaetus mdesiuenter haurire. Quid mullis
yisibilem Dominici- corporis ostenderet verilatein : immordr? Hancvisionem audivit episcopus ut mo-
-
quatenus qua3 purum panem, ut videbalur, aule jiasterio restiiuat calicem, ab amicis oninino sugge-
credebat, verse carnls speciem cernerot. -sicque sa- ritur. Ille sub fortassis ambiguo reddere pollicetur,
crilegam ccepti sceleris audaciam •suo ipsa judicio- Sed dum res in orastinando differtur,"imo dum circa
condemnaret. Quod autem medielas isi'c<remansit, saluteni suarii ille non vigilat, ccelestis super eum
adevidentioris judicii testimoniom proficif, ut -dum scntenlia non dormitat. Nam et B. Pelrus de bis,
in una eademque j-uhslanlia hinc pajtis,.illinc earnis" quse fictis verbis in avarilia negdtiaiHur, ait: « Qui-
adesse consideras speciem, in ulroque^veraecarnis hus jtidicium jam olim non cessat, perditio eorum
yerique panis indifferenler intelligas veVilatem,qtiia 11011 dofmitat (1 Peir. n). i Quadam itaque die, teriia
et ipse est panis qui de caziodescenAit'\J-oo.n.vi), propinquante jam hora, in castelli, ubi erat, crepidi-
et ipsa jnihilominuscaro quse deiviiginalis uleri ma- tiem, sellam prsecepit afferri, ut surgeniis calorem
teria prodiil. , „ solis exciperet, ac malutiiiis frigoris reliquias pro-.
Nam et vester ille finitimus piss recordationis piilsaret. Cuirique l-esidenli dpmestici sui, servi,
Amalphitanus episcopus, nonieii-.iiescin, Siephano ^ aiq.ie contuhernales assisterenl; et ille securus, hi- .
Roniano Ponlifici, mc praesente, sub jurejurando sse- laris' ac jucundus, faceta cum eis, et urbana verba
pe teslatus est quia pum-aliquando ad mensam Do- misceret; subitorepenlinus dolor in ejus verticem
iniui saerifieaturus accederet, sedsuper sacraiiiento tanquain gladius -irruit; eumque morior, morior
Dominici corporis incredulus hsesilaiet, in ipsa con- exclamare coegit. Mox bajulantibus necessariis dc-
fjactione salutaris hostise, rubra prorsus ac perfecta fertur ad lectulum : mysterium saci'osanet~ecoramu-
caro inter ejus nianus apparuit, ila ut eliam digitos' nionis accepit ac spiritum protinus exhalavit.Timeat
illitis cruenlaret, sicque sacerdoti omnem scrupulum "ergoquisquis vel ecclesiaslici mysterii ulensilia dis-
•dubietatisauferrel. Ubi notandum quam sit imniane trahit, vel tremendi analhematis elogium paryi-.
periculumindignis-manibus aitrectare lam terribile- pendit; ne dum quasi securus ambiilat, latcnlis eum
sacramentum. Sed quid.de sacramenlis ipsis eloqui- judrcii laqueus corhprehendat. Heumiserabilis valde,-
mur, cum eliam super eos aliquando, qui ex eorum el' infelix humana conditio!"Certc. prsefatus episco-
vasis offendunt, ierribiles heri senleiuias videa- pus licet in hoc sibi 'negligentise lorpor obrepserit,
mus? , alias tamen acutus erat. ingeniosus et cautus, tan-
CAPUT PRIMUM., -tsequefacundiae, ut dum expeditissime iri verbis de-
Terribile exempltim Arnaldi episcopi Aretini cali- ) curreret, circumcisus labiis dici non iuimerito po-
cem Dominicitmalienantis, et 'ab Ecclesia sublra- luisset. Sed cum Apostolus dical :. c Prudentia
hentis. carnis mors est; prudenlia spiritus" 'vila et pax
„Anialdum .certe Aretinae sedis episcopum tu (Rom. vm) : » quid prodest, si quispiam sseculi
quoque familiariter agnovisli. De" hoc mihi Mar- hujus prudentia calleat, si ingenii. vivacis obtuli-
tinus eremila, magnae scilicet opinionis vir ac ce- bus abdita comprehendat, si versula callidilate, tan-
lebris famae narravit- gg^. Quia ex quodam sui quam Proteus, in varia se formarum monstra con-
juris monaslerio ealicem aureum abstulit, et qui- vertaf.
busdam imminentibus neeessariis alienavit : cui 590 CAPUT II.
nimirum calici nobilis ae devota mnlier, quaeeum Aliud terribile exemplum Tedaldi episcopl. _
sanctis ohlulerat, anaihematis litulum, ne ab Interea sub hujus oecasione sermonis, illud in
aliquo tolleretur , provide fecit inscuipi'. Inlerea memoriam redil, quod olim Tetaldus episcopus prse-
cuidam fralri sopore depresso , videre contigit decessor islius, in festivitale beali Donati constitu-
quemdam lacum nimii caloris arfore ferventem,- tug in pulpito, germohi. quo conclonabatur, adje-
*75 S. PETRIDAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCCL.AYARIA. S76
cit. In Longobardise,inquit, finibus unde originem A_ nullumque ctim eo tanquam energumeno dignanlur
duco, vir erat versipellis ingenij, et aculissimss babere consorlium. Porro cum dives sit, et exube-
subtilitatis, duplex animo, sermonelepidus, concin- rans domus ejus, fluunt paimosaeet ilIo(sevestes,
nandis fabricandisque commeniis edoctus, in repe- horret inculla caesaries, capul ejus diuturni sudoris
riendis ac variandis consiliis vehemenler astutus. .fetet injuria, corpus lotum per longam sordet incu-
Nunquam erigebat bracbia contra torrentem, sed riain_. Hic plane, cum me adesse cognosceret, me
ex quocunque latere mundani turbinis-eum aura concitus adiit, mala quse paliebaiur exposuit, que-'
profiarel; ille protinus aptuin calliditatis, atqne ver- relam de suis sobrio sermone digessit, et (quanlum
sutise pallium opponebal. Accidit atiteni, ut hunc ex (enore verborum ejus colligere polui) rationabi-
posl obitum quidam fraler.noctiirna visione conspi- Jiler declamavit. Itaque conveni filiura, episcopum
ceret. Ijacus erat igneus; qui flammivomisvapora- quoque ac de civilate quamplurimos, et sublililer
bat incendiis, et crepilanlibus ignittm globis terribi- inquisivi, quod'inordinatum, quid delirum, quid
lem Cernentibus incuiiebat horrorem; quem lacum ineptum in illo eonspicerent, pro quo illi vesaniam
trabalis enormitatis videbanlur obsidere dracones, imputarent. A quibus utique nihil aliud, el ne unum
variaque.serpentium genera, hinc inde per circui- quidem certi signi verbum addiscere potui, nisi hoc
lum spaliari. Yir autem ille quem diximus, in ipsa I3 lantum, quia deniens est: quod omnes ore consono
flammarumslridentium voragine coarclalus, lenta- unanimiier afferebant. Cumque ego riicerem : Quo-
hal quidem effugere, sed obslantibus besliis, dole- modo id scitis, quibusve iudiciis eum insanire eon-
hat aditum non patere. Modo scilicet ex bac parte jiciiis? Nihil aliud invenienles, _idipsum denuo
Jiigam parabat; sed ecce serpens obvius aderat. replicabant: Deinens est. Quod mibi videtur pro-
Per aliam parterii erumpere satagebat, sed ecce funduni atque admirabile Dei omnipotentis esse
rursus alia bestia laxo gulture stridens iter occhise- judicium, ut qui prudetis, et sciens spaule desipuisse
rat. Ille rursus et alia ad evadendumloca tentabat, cognoscitur,prudens el sciens opinionevesaniaepu-
sed insurgentibus hestiis, oranino mealus aufugii- •niatur: et qui sponle faclus esl furiosus, demensab
non patebat. Porro autem cum Yeritas dical: c Ea- omni populojudicetur invilus. Merilocontra votum
dem-mensura qua mensi fueritis remetietur vobis adjudicatur insaniae,qui voluntale propria conatus
(Malth. VII; Marc. iv); > hoc illi justo Dei judicio est insanire. Enimvero si veraciterfureret, eo minus
contingebat. Sicut enirii ille per carnalis astuiise miseresset, quo despecius sui mala, quae patitur,
vanitatem, ex quibuslibet hujus sseculi se noverat ignoraret. Nonesl itaque sicut morluussseculi(Psal.
laqueis expedire; ita poslmoduin versa vice nullo CXLII),qui non senlit; sed sicut morluus estinferni,
valehat ingenio supplicium, quo craciabatur, eva-' C qui jugiter moritur, el mortem ipsam sentire non
dere. Qui nimiruni si prudenliam, qua callebat; in desinit. Salvo nempe illo terribili in niuiidi fine ju-
divinis studuisset exercere mandatis, non cremare- dicio, nuric eliam omnipotens Deus non modo cru-
ttir inler rabida ora serpentium, sed gauderet polius delia quselibetfacta, sed el superba, sive sacrilega,
inler agmina bealorum. prout dignum est, ulcisciturverba. Yindicavit siqui-
CAPUTIIL deni, quod Balthassar sacravasatemulenlusintligne
Aliud exemplumcujusdam non dantis lionoremloco traelavit (Dan. v); nec dimisit inultum, quod Nabu-
sacro chodonosor arroganler elala vefba deprompsit :
Unum plane contigitinnoslris partibus de quodam « Nonne, inquit, bsecest Babylonmagna, quam ego
carnaliter sapiente, quod dignuni non est silentio aedificaviin donium regni, in robore fortitudinis
pr-elerire. Fanensis quidam primarius civitatis , me;e, et in gloria decoris mei? > (Dan. IV.)Et ecce
Hugo nomine, ipsa nocte, quseperacta Parasceve, sicut propbela testalur, cum adhuc sermo essetin
sacrosanclum Sahbatura Domhiicaesepultttraeprae- ore regis, vox de coeloruil: t Tibi dicilur, Nabu-'
cedit, cum armis et armalis ingressus ecclesiam, in cbodonosor rex, regnum transit a le, et ab homi-
qua divinis vacabatur ofliciis, perosum sibi violen- nibus te ejicient, et, cum hesliis, alque feris erit
ter hominem cepit, ac vinculis crudeliter mancipa- D habitalio tua (Ibid.). i P-univil prseterea Dominus'
vit. Quem quia nova praasumpsit,novo Deus omni- Sedechiam regem Juda, qui per reprobos aclus Dei
potens supplicio condemnavit. Nam cum sensum mandalum conlempsit (II Par. xxxvi). Ultus est
menlis, in qijaiitum niihi videtur, inlegrum teneat, eliam Ananiam propbetam, non quia malum fecit,
omnes eum tanquam vesanum, exinanituni, atque , sed quia mendaeium prolulit. Gui Jeremias: < Non,
dcmeniemconspuunl.abjiciunt, el exprobrant. g3! iuquil, misit te Dominus, et tu confidere fecisli po-
Ilalitum quippe ejus.,juxla querelam R. Ibb uxor pulum islum in mendacio, idcirco hsec dicit Domi-
exhorret (Job xix), eumque velut arrepiilium nurus nus : Ecce mitlam te a facie terrse : hoc anno mo-
explodit, ad mensam, sive colloquium filius non rieris (Jer. xxviu). i
admittit, avertunt oculos famuli, dedignanlur amici, 5S2 CAPUT1Y. - •
dicnles, miliies, affinesalque propinqui : episcopus Clerici pugnacis, insotenliset blasphemiccsdes.
eliam civitalis, et, ut compcndiosecuncta comple- Novis [Nostris f.] quoque temporibus accidil, ut
ctar, omnis clerus et populusjam fere per duoden- in Burgundiaeregno quidam clericus esset superbus
nium arbitrantur eum meutis impotem et vesanutn, ni.mis.ac tumidus: et non modo carnali vita?siecu-
 577 ,OPUSC. XXXIV. — DE VARIIS MIRACUL.NARRAT. S78
lariter deditus, sed et conlra suum ordinem terribi- A facic inimici?'- (Psat. LX.) Huic enim expositiom
liler bellicosus. Iiic ilaque cum ecclesiam B. Mau- ipstim quoque Siloe nomen adgaudet. Siloe siqui-
ritii multis inclytam praediis, suis ditionibus usur- -dem interprefatur, missus. Haud dubium quin s:t
paret; potens autem quidam e diverso sui juris esse, ille, qui dicit: « Qui me misit, mecum est (Joan.
non sine magna livoris atque certaminis animositale vni). J Et ibi csecusa nativiiale lumen accipit ab eo
contenderet, tandem belli dies utroque paciscente qui ait : t Ego sum lux mundi (Matlh. xxi). « De
staluilur, et a multis hinc inde fremenlium arma- casu islius turris alibi sub figura dicitur Japidis :
torum agminibus convenitur. Potens autern ille, ~ Omnis qui cecideril super. illum confringetur,
quem diximus, nunlium ad hoslilia caslra direxit, supra quem vero ceciderii, conteret eum. i Super
qui et apparalum belli solerti speeulalione perpen- hanc turrim, sive lapidem, cadit liomo, atque con-
deret, ac sibi celeriter nuntiaret. Forte lune cleri- fringitur, cum per lragilitatem aliquam peccat,.sed
cus missam cum his, qui dimicaturi erant, suis ejus super se ruina conleritur, cum superbc bla-
fautoribus audiebat. Cumque ad Evangelium veni- sphemat. Turris ergo Siloe super bunc clerieum
retttr, in fine leclum est : « Omnis qui se exaltaf", cecidit, el sicut blasphemando meruerat, omnino
humiliabilur; et qui se humiliat, exaltabitur (Matth. contrivit.
xxm; Luc. xiv, xvm). s Hlicoclericus in hancsa-. B CAPUTY. '
crilegam vocem protervus erupit : Hsec, inquiens, Quod Deus nullum peccalum impunitum relinguit.
sententia vera non esl; nam si ego me meis adver- Etquid mirum, si gravja nos peccala tormentis
sariis humiliter inclinassem, Iiodie tot possessio- addicant, cum subtile Dei judieium impunita eliam
num alque clienlium copias non haberem. Reversus minima nou relinquat? Imo quid noviini, sireprobse
autem nuntius dotninosuo fideliter retulil, non modo locutionis sacrilegiutn daninai, cum ipsa quoque
quod in bellici procinclus apparatu conspexit, sed laudis suae prseconia, nisi digne sint deprompta,
hoc etiam quod iu ore clerici "lumide"loquenlis au- contemnal? Adraldi nempe prudentis el religiosi
divit. Tunc ille plaudens in Doniino lsetus eflicilur, viri, qui Bremclensi praeminet monaslerio , didici
klque ad spem procul duhio ohlinendse victorise mi- relalione quod scribo, quod eliam indituin litteris
lites cohortalur. Conglobatis itaque diversorum essedicebat. Clericus, inquit, ColonieiibisEcclesios
cuneis armaforum, ex ulraque parte pugna commit- vadum fluminis transibat, el ecce bealus Severinus
titur, vires viribus opponuntur, depressa telorum ejusdem Ecclesiaenuper episcopus, equi ejns habe-
silva deponitur, el humanis inflicta corporibus arma nas apprebendit, eumque retinens, sistit. Cumque
grassantur. Habebat autem clericus equam, quam '_. ille in sluporem versus, et graviier admiralus, cur
videlicet prseliaturus ascenderat, tantse velocitatis J illic tam clartis et tam celehris famae vir morarelur
ac roboris, ut nullus sibi viderelur equus, aut multis inquirerel: Da milii, ait, maimni tuam, e( quaecirca
ad dimicandum posse praeferri. Casu, imo Deo di- me sunt, non auditu disce, sed laclu. Cumque da-
sponen(e, contigerat, quod prsecedenti nocte jumen- fam manum ihiclibus episcopus impi'essisset, tantus
tum illud sfabulo solulum abscederet, acervumque . eam ardor absorbuit, ut undique carnes ejus reso-
saiis inveniens, ex eo plurimum comederel. Clericus lutse diffluerent, et ossa nuda vix haereniibiisarticu-
ilaque dum in acie conslitutus super aquse rivulum lis remanerenl. Ad quem clericus, [cum adde] nc-
deveniret, ibique cominus adversantium armis arma men, inquit, lutim in lania benedictione sit apud
conferret, jumentum, ut erat assunipti salis copia nos, et fama lua consonis tolius Ecclesise pf aeeoniis
sitibundum, frenum de manu rectoris violenter ex- celebrelur, cur te peslilens hscc vorago conslringit,
torsit, suisque lotum viribus vindicavil, ac prsesto tantoque, proh dolor! incendio cruciaris? Ad quem
caput in aquam ad bibendum inbianter immersit. sauctus episcopus-: Nihil, ail, aliud in me remansit
Ille vero, dum ea manu, qua sculiim lenebal, cum ultione pleclendum, proeterhoc lanluin, quia duni,
jumento confligit, hostilibus jaculis faciem coacitis in aula regiaconstilutus, imperialibus me consiliis
expouit : et ecce repente gladius os ejus fuhninis . vehementer implicui, canonicse synaxis officia per
more (ransfixit, talique vir reprobus vitam suam distlncta horarum spatia non persolvi. Mane quippe
fine conclusit. 0 quam congruc in illa pertulit cor- simul omnia coacervans, lola die negotiis ingruenti-
poris parte vindictam,,qua nigri fellis in Dominum bus seeura libertate vacabam. Ob hanc iiaqne ne-
vomuerat blasphemiam! Et cum Propheta de lalibus gligentiam horarum, ardoris lmjus fero supplicium.
dicat: - Filii homhium dentes eorum arraa, el sa- Tu vero omnipotentis Dei clementiamliumiliter ini-
gittse, et lingua eorura gladius aculus (Psat. LVI);» plora, ut manum iuam in salutis pristinse reslituat
qui linguam suam el denles adversus Deum gladii stalum. Quod cum factum fuisset: Vade,inquil, fili,
more vibravit, digne per eadem merabra materialis obseera fralres nostros Ecclesise clericos, et alios
gladii pcenas exsolvit. 593 Isli plane conligit quod spirituales 594 viros, ut pro me preces fundant,
Dominusin Evangelio dicit: « Quia super deeem et indigentibus subsidia conferant, sacrificiorum volis
bcto homiries lurris Siloe cecidit, et occidit eos jnsislanl. His enim peraetis, ego mox de vinculo
el exspeclanti-
(Luc. xm). i Quem vero myslice turris illa signifi- pcensshujus indubilanler expediar,
•
cat, nisi illum cui Psalmisla decantat ; t Dedtixisti hus me bealorum civiuin choris lfctirs adjungar.
me, quia factus es spes mea, turris fortiludmis a Quodcerte niagnam nobis' debet inferre formidinem,
579 iS. PETRl DAMIANIOPP. TOMOSSEU PARS III, — OPUSCULAYARIA. . S80
quia cum sanclum virum, uni culpas duntaxat ob- i$.homo, Dei ducimus relinquendum esse juuJcio.
noxium, lam intolerabilis purgatorii pcena constrin- In bac eiiam eremo fonlis Avellani, ubi ntinc ha-
xerit, vse,vse, quse mjhi, meisque similihus est in- bito , piior quidam fueral, noinine Jbannes, _qui
ferenda sententia, qucistot reatuum prolixitas graval? lenlis quibusdam Ihfirmilaiibus macilenlus videhatur
CAPUT YJ. semper et gracilis. Hac itaque sui corporisimbecilla
lenuitale conflsus, ssepe jacens in leclo complelo-
Quod Dei laudes fozdiscogilationibusnon sint inqui-
nandm. rium decurrebal. Accidil autem ut daemoniacus
Disfingaenda sunt ego per momenta temporuih quidam non procul abessetj qui multa hominum se-
ecclesiasticseinstitutionis officia, el sub magna di- creta, el obscenos actus impudens propalaret. Cum-
vini timoris, ac reverentiae dicenda sunt disciplina, qtie prsefatus Joannes dsemonem exi>'e prseciperet,
ne dum psallimus, fructum spiritus cum carnis' de- et quibusdam exorcismi qu~estionibusflagellaret:
sidia. misceamus. Quid enim prodest, hostiam Deo Tttnc, ait, ille es, qui sub colto qtiotidie completo-
laudis offerre, et per lorporem negligentise fcedis rium insusurras, et modo me quasi sanctus ejicere,
cogitationibus inquinare? Hanc porro boni, et juris niei vasculum de meo vis dominio liberare?
malique misturam locus ille significat evangelicus, . Iloc aiidiio, frater erubuit, quia rei veritatem etiam
ubi dicitur : Quia docente Domino, aderant quidam ]3 per mendacii recogtiovit auctorem.
ipso in tempore nuniiantes illi de Galilseis (Luc. Alter etiam eremita, qui vocabalur Joannes de
XIH),quorum sanguinem Pilalus miscuit cum sa- Anso, cum ei, ut egrederetur vehementer insisteret,
erificiis eorum. Nam quia Pilatus, os malleatoris ac divini nominis adjurium crebrius inientaret:
interpretatur, quid per hunc, nisi diabolum debemus Nunquid oblitus es, ait, hac tibi nocte quid iece-
inlelligere, qui paratus est semper homines offen- -rim?.Nam, si non excidit, certus es quta dum ego
sionum iclibus verherare ? Unde et virgam super me in apf'i silveslris effigiemverti, tu me quasi ve-
humeros hominum tenere dicitur per Prophetam: nator insectabaris. Sed qui videbar aper, subito spe-
« Yirgam, inquit, humeri ejus superasli, sicut in die ciem venuslsemulieris assumpsi, atque in oseulum
Madian (ha. ix). ~Quid vero sanguis, nisi peccata?' tuum ruens, ut semen effunderes, cum gloria triuni-
Quid saeriflcia, nisi reclas, et acceplabiles Dco si- phavi. Cum itaque reprobus spiritus de fratre delin-
gniflcant aeliones? Pilalus ergo Galilaeorumsangui- quenie per soporis energiam se glorietur habtiisse
- nem cum sacriflciis miscuii, quia malignus spiritus iriumpljum; quanto putaniusfitini gaudere tripudio
vel orationes nostras pravis cogitationibus polluit, super his, qui labuntur in adullerium, velinceslum?
vel opera bonapeceali cujuslibetallaminationecor- Unde ssepeDeus omnipotens terribile exhibet etiam
rumpit, ut sanguis sacrificium polluat; dum reatus <G in hac vitajudicium, nec tamen miseri homines de-
offensiooblatam Deo recli operis victimam fcedat. sinunt iierare plectendum.
Unde scriplum est: « Quia cum Abraham Deo sa- Nam Roberlus Gallorum rex, avus istius Philippi^
crificium de pecoribus, ac vqlucribus devotus offer- qui in paterni juris sceplra successit, propinquana
rel, descenderunt volucres super cadavera, et abi- sibi copulavituxorem, ex qua suscepit filium, an-
gebat eas Abraham (Gen. xv). t Quid enim expri- serinum perpmnia collura, ctcaputbabeiitein. Quos
munt volucres, nisi reprobos spiritus per aera voli- etiam, viruni scilicet et uxorem. omnes fere Gallia-
^anles?volucres ergo a sacrificio nostro repellimus, rum episcopi , connmini simul excommunicavere
cum operum nostrorum victimas a malignis spiritibus sentenlia. Cujus sacerdotalis edicti lanius omnem
eas fcedare tentanlibus, provide custodimus. undique populum terror invasit, ul ab ejus universi
Idem sane, quem prsediximus, Adraldus, dum in societatc recederenl, nec praeter duos sibi servulos
Burgundiseregno mihi conviator incederet: In hoc, ad necessarii vietus obsequium remarierent: qui ta-
inquit, loco per quem nunctransitum habemus, ali- men et ipsi omnia vasa, in quibus rex edebat, vel
quid contigit, quod si dicimus, non videtur otiosum. "bibebat, perceplo cibo , abominabilia judicantes,
Frater quidam nostri ccenobii (baud dubium quin pabulum igiiibus exhibebant. His tandem rex coa-
Cluniacensis)pise mentis, et rectae conversationis' " clus angustiis, ad sanum consiliumjedieiis, divertit
vir, hinc aliquando transibat; et ecce crinitus qui- inceslum, iniilque legale connubium.
dam, .quasi ex Hierosolymitana peregrinatione de- CAPUT vn.
veniens, palmam ferebal in manu. Cumque peregri- Quod non sttnt commatresducenda}uxores.
.DUS,et monachus invicem obvii sese altrinsecus Sed etOtto rex Teulonicorum, qui postmodum
pertransiissent ait ille : Completoriumin leclo, nee imperator creaius est Romanorum, Adalaidem Ita-
salus est, nec profeclus. Quod frater audiens, admi- lisereginam, quse sibi eommaler g9@ exstiterat,
ratus expavit, ac repente post terga respiciens, suscepitin conjugem. Quem filius ejus Almifieus,
eum videre non potuit. 595 M°x em'm ut verbum qui Maguntinse pr~esidebat paslor Ecclesiae, ecepit
prolulit, omnino disparuil. Ille vero ad conscientiam consianter arguere, et scelestum luridunique conju-
mox reversus invenit, quia pridiano vespere lassus gium publice condemnare. Pater auiem vehementer
de via redierat, el fessa in leclulum membra pro- iratus, eum comprehendi prsscepit, et earceralimox
jiciens, jacendo canonieas horas compleverat. ctistodisemancipavit; t|uem per annale circiter spa-
Utrum ille angelusfuerit, an revera, sicut videbatur, tium carcer inclusit, sed a correctione linguam ter-
 ' -
§81 OPUSC. XXXIV. — DE YARIIS MIRACUL. NARRAT. 582
roris vinculum non llgavit. Cum vero paler eum j\i prime, domine, manifeste quid hoe.sit, ut confes-
quadragesimalidecurrenlejejunio, de custodia de- sus corrigam quod erravi. Pori'o vox eadem peoca-
crevisset educere, antequam psalterium expleret,. tum"quoddam [sicut quserebat] signanter expressit,
quod aureis exarabat apicibus, recusavit exir(e.'Y§- quod ille a se cpmroissumillico recognovit, et abbali
rumtamen dum exivit, zelo sacerdotalis accensus festinanter ascito, facta confessione.purgavit, pau-
auctpriiatis, non quievif, sed moxin patrem jaculum. cisque post diebus in sancta pace defunctus esl. .
publieseexcommunicationis intorsit. 0 vere dignum CAPUT YIU.
regio genere sacerdotem, qui in causa Dei non im- Terribile,exemplumcujusdam homiriisdvsperati,
periale fastigium, non paternum recognovit affe- ac.interficienlis seipsum.
clum ; sed dum paternam ac regiam auclorilafem. Non talem sorfitus est finem clericus ille, de quo
in solo-Deo constituit, Jiunc hominem ejus legibus mihi idem Hugo Cluniacensis monasterii reclor
resislentem., a. se pforsus extraneum deputavit. „fida relatione narravit-: Religiosus, inquit, quidam
Dixit autem patri: Tu arbitraris me adversum te episcopusinexpeditione posilus, cum venisset ad
iqsolenter agefe, te vero praejudicium suslinere : ripam cujusdam fluminis, subslitit, ibique lassus
cito prsenosces, quia die sancto Penteeosles uterque recreare spiritum coepit. Cumque" illic tranquille
•siinul aslabimus anle Deum, ibique ventilabilur in- IB quiesceret, audivit -vocem de fluminis alveo pro-
ternos,~hbrala Justiliselanee, lifigium. Ibi luce cla- deuntem, et hsec verba clarius exprimenlem:
fius apparebit quis nostrum aequitatis lineam teneat, Hora venit, homo non venit. His-auditis, episcri-
quis_Deilegibus contradicat._ Faclumque est, ipso, pus .sollicitus ,redditur : ol recogitans hoc sine
qui dictus est, sacrosanclse solemnitatis die, ut dum mysterio esse non posse, advenlum rei >solerti cu-
prsefatus Augustus, imperialibus infulis redimitus, .stodia prsestolatur.. Sed dum altentus explorator
multorumque pontificurii choris, sive proeerum vai- exspectal, dtimque haec el ilk recogitat, ecce qui-
Jalus agminibus, missaruni solemniis interesse.t., dam clerieus ^gillime properabat, equumque-cal- -
repenlino super euni veniente judicio., repertus sit earibus atterens, amnem transire quantocius jfesti-
Biortuus. Episcopus aulem in Domiuo jam quieve- nabat. Admonuit autem suos episcopus, ut obvios
rat. Sie sic qui de inceslo eonjugio contempsit inter se venienti festinanter objicerent, eumque a sui
homines judicari, ad tribunai seterni judicis coactus cursus impetu retinerent. Cumque ille pernieiter
est pertrahi; et qui subjecjuim sibi dedignalus est .properans, flumen aggrederetur praecipilanter in-
audire ppiUificeni, lerribilem super se non potuit vadere, ac sine-mora transire; illique contra vio-
evadere majesta.tem. lenter obsislerent, et gradum figere eompulissent,
Haecego, venerabilis pater, et alia quamplurima, (C ait: Quiesc.ite,quaeso, dimittite me, recediie--quia
non sine magnae formidinis angore conscribo; iie jussio regis urget. Non est res, quae deferri possit
videlicet, vel relatores mei jnerse veritalis semitam in posterum. Mysterium regis instat, irievitabilis
non tenuerint, vel ipse quoque relationum.in quo- .necessitas imperat. Quid plura?_ Sanctus
episcopus
libet immemor qblivione deliquerim. Yerumtamen .eum violenlissiriie retentum, supervenienli nocte
testeconseientia, non hsec mentiendi yoto, seclssdi- secum habere coegit hospitium. Sed, o misera ho-
ficationis affectu, prout melhis possum, narrata re- minis ac lugenda conditio, quse facilius valei sibi
eolere, satago schediilis adnotare. Si quid mihi ta- consciscere mala' cum desunt, quam vilare cum
men hi hisobhvionisobrepsit, imo quidquid humanse imminent !-Episcopo scilicet cum suis gravi sopore
conditienis infirmitate deliqui antequam nexibus depresso, ille vas aqusein hospitio reperit, in quod
hujus carnis absolvar, divina mihi pietas tuis oratio- caput iminergens, suus Ipse tortor effecttis, se fera-
nibus iu.memoriam revpeet, ac digne lugere-permit- liter enecavit-Sed sicut iste, Jicet occulto, districto
tat; ne viventi mihi pcenilendum quid manere pos- tamen Dej judieio, carnis iiueritum perlulit; ita per
sitoccultum, quod morientis sit oculis ingerendun~. ejos piam clementiam mortem animae simul et cor-
Horno abbaaCluniacensis, cum ad-suum me mo-' > poris alter evasit.
aasterium perduxisset, frater quidam senex in infir- *D CAPUT IX.
Biorum -domo, ingravescente tolius corporis tumore, Volifragus infirmitale corripilur, ut resiphcat.
Janguebat.Hicporro, cum abbalis comperissetadesse Nam quod-nunc dicturns sum, et ex relatloiie
prsesentiam, la3tuseffectus, divinam coepitimplorare -jam.dieti Gluiviacensis abbatis, gS@ et ex ore
clementiam : Domine, inquit, quem- nullum latet illius, eui res ipsa contigerat, frequentlus audivi.
oeeultum, quseso, si quid reatus in me est, quod non Adolescens quidam erat in finibus Aquitaniae, qui
jsimhucusque confessus, tu mibi miserieorditer in ,cum cosevis suis juvenculis de animarum suarum
memoria revoca, quatenus abbati meo dum praesens coepil salutetraelare. Deliberatione praemissa, tan-
Hgf est,pure confitear; atque ab eo, qui jus hoe dem statuunt, ac unanimi invicem confoederatione
jnme prse cseleris habet, judicatus absolvat. Hoc propomml, et mundani cultus pompas abjicere, et
dicto, hujusmodi vox aurihus ejus Jnsonuit : Certe ad monaslicse conversationis ordinem commigrare.
est, certe est aliqtiid in te, quod confessus adlmc Sed ,dum res adhue suspensa differtur, dum reruin
aion es. Cuiiique ille vocem solam audiret, sed a ordo mulliplici varietate concutilur; ipse quoqtie
quo procederet, non videret, orando subjunxit: Ex- tener adolescentis animus flxus in suo proposito
 S85 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PA.RS IU. — OPUSCULAVARIA. .584
non tenetur. Quid mulla? Mutata penitus menle jA,Sed jam se reprimens calamus cohibeat slylumt
desponsavit uxorem. Cumque per processum lem- ne regulam brevitatis excedat cpislolare compen-
poris mens ejus et memoriam sancii propositi pau- diura.
latim de se prorsus eraderel, el sub prselexlu con- Scribite, si placet dislichon istud in refectorio,
jugii ad explendam carnalis illecebrse voluptatem sub pedibus apostolorum.
impatienlius ebulliret, divina sriper eum vigilante Ignit apostolicunilinguarumflammastnatum,
Germinatel variasqussi voxfecundaIoquelas.
clemeniia, subito languore percussus est, acpaulo
post ad extrema pervenit. Necessariis igilur, ac
propinquis de jam quasi defuncli disputanlibus DISPUTATIO.
sepultura, dunf in mediopositus viderelur cadaver
DE YARIIS APPARITIONIBUSET MIRACULIS.
exanime, vixque tenuis quidam motus in ejus pe-
ctore palpitarel; ecce duo teterrimi ac trucis vul- ARGU-IENTOM. — Arcbiepiscopo, utpote qui talibus
tus jEthiopes eum (ut sibi videbatur) tanquam .. rebus audiendis maguopere delectabatur, nuntiat
canonicos Yelitrensis Ecclesise, cui ipse prseerat
leones rugientes invadunt, rapaci fcrocilale cor- .' emersisse tandem- aliquando, et.se ad honani, ut
ripiunt, de corpore violenter evelluni, mox pedes dicitur, frugem recepisse, eosque juxta prae-
sibi disciplinam, -non ttt ante coactos,
ejus, et brachia duris alligant nexibtis, sicque vel- JB sc-riptam
sed sponte el Iibenler viiam instituere. Affert
ut hsedumin phalanga pendulum alier post alterum deinde nonnulla exempla , et mira, quae multis
'
bajulare coeperunt,.Quos autem dolores, et torsiones conligerunt, ex quibus non parva utililas percipi
ipse psrtuleril, quantum, et qualia viderit, vel polest.
audierit, per qiiamplurima eum Ioca veciaverinl, DoranoA. venerahili archiepiscopo, PETUUS pec-
perlongum esl non taiitum slylo dirigere, sed sim- cator monacbus plenissimaedevolionis affectum. >
plicibus.quoque verbis ex ore per ordinem referen- Quia novi sanclam menlem tuam, venerabilis
tis audire. Hoc tantum- hic inferre sufficiat, quia Pater, praecipue de hominum salute gaudere, adco
dum per obscurse cafiginis eum loca portarent"; ut Cum animarum te -conligit audire profeclum ,
ecce B. Pelrus apostolus splendidus el coruscans velul ad dulcium epularum aggliscas, ac delecteris
occurrit, eumque de porlantium humeris raptum, eduliiim.
nexibus, quibus angebatur, absolvit. Illi mox relicla Refero libi de canonicis hostris, sanclae videlicet
praeda stridentes dentibus, el ejulantes abscedunt, Yelitrensis Ecclesiae, quia qui sub mullis laboribus
factumque sibi praejudiciura flebiles conqueruniur. noslris alque sudoribus incorrigibiles videbantur,
Beatus auleni apostolus adolescentem ad Cluniaci jam per divinam gratiam resipiscunt, et per cano-
, monasterium sccum duxit, eiqueforinsecus posito, <G nicse regttlse tramitem non jam coacti, sed gauden-
sese, donec reverteretur, exspectare prsecepit. Ego, tes incedunl. Unusquisque prselerea eorum quadra-
inquit, meum monasterium ingrediens visilo, ac per gesimali tempore quotidie psallerium complet; tri-
circuitum cuncta peflustrans, quid agatur, allendo : bus per hebdomadam diebusomnes vino et pulmenlo
deinde ad le, consideratis omnibus, redeo. Sed mox communiter abslinent; tantumque districtsa conver-
ut iste reliclus est solus, ecce crudeliores et acrio- sationis videntur babere fervorem, ut per to(am
res iidem revertuntur iEthiopes, et non jam per Quadragesimam, quse est ante Pascha : et illam,
manus el pedes, sed per genilalia ipsa corripiunt, quse Nalivitatem Domininostri Jesu Christi consue-
eumque sic non sine gravissimo illius dolore suspen- tudinaliier anlecedit, tribus in hebdomada diebus
duiit. Nam velut si rostro passer accipitris, vel unusqiiisque se in capitulo coram fratribus exuat,
aquilinis unguibus columba rapiatur implumis ; sic et propria peccata confessus, dura corrigiarum
a reprobis illis sphitibus miser iste corripitur , scutica perferat disciplinam. In quo videlicet san-
trahitur libratus, per verenda suspendilur, et quasi ctse conversationis indicio potes manifesle colligere,
recuperala prseda, quae fuerat perdila, longius quid de caeteris vitae modis, et observationibus
aspoijalur; cum ecce beatus Petrus radianti nimis, debeas sestimare. El, o disciplina salulifera, nimi-
ac terribili splendore conspicuus, se tanquam ful- D rum carnis afllictio! in qua dum corpus ad huma-
nien injecit, rapinam suam quasi per impetum num 600 nudatur aspecium, ante Dei oculos
violenli spirhus apprehendit, et clavibus quas coruscantibus indumentis apparet ornatum. Porro
manu gestabat, raptores nequissimos accrrime ver- vix dum riiensis emensus est quo res contigit ista
beravit. Mox illum ad domum propriam usque quam refero.
perduxit, reddensque spiritum corpori, utramc]ue CAP.PIUMUM. Baruncii eremitmsanctitas.
saluti subslanliam reformavit. Nam ille protinus Baruncius plane mihi fraler unanimis, et in
convalescens , 599 domui ^uae sine cunclalione amoris praecipui dulcedine singularis, nonin eremo,
. disposuit, atque ad Cluniacense monasteriuiii pro- sed in villa quadam eremo subjecta, dum opu*
perans, sancue conversaiionis habitum fervida satis ageret necessarium, languorum incurrit exlremum.
devolioue suscepit. Sic-ilaque divinaemilitise trans- Qui tlum sibi immineiuem cognosceret obitum-,
fuga, dum paterni verberis disciplina coelilus fratribus, qui sibi sedulilatis officium exhibebant,
cruditur, de manu cruenti praedonis eripilur, et pcenilentiam sibi proposuit injungi: qui dum tres,
ovis oberrans ad proprii pastoris mapalia revocatur. vel ul multum, qualuor psalmos, utpole sancto, et
 §S5 OPUSC. XXXIY. — DE YARHS MIRACUL. NARRAT. S&S
ftmocentJ viro,"sufficere judicarent; ille petiit, ul Ai. CiJ>. II.—Parisiensis.episcopi intemperanlia divi-
decemsibi annorum pceniientiam traderent, quam niluspunilur.
illico peragendam fralribus, qui morabanttir'in Et, o utinaJmsic Albuinq [Alberico f."jParisiensis
'•eremo, quanfocius delegarent. Nocte igiltir inse- Ecclesise contigis.set episcopo. Cui nimirum dum
cuta , durii quique per cellas conslittili post gal- seplimi, si rile teneo, merisis jejuiiiiim eelebrai-et;
licinrum nudati, corporalibus disciplinls insistefent, et profiigato jam jc-junii biauo, ad Sabbalum per-
iesliEareiitque fratres peenitentiam, antequani ille vehisset,"singularis fems venatione captus, offerlur.
moreretur, implere ; Lamberlo fratri, q:ii sibi Mox iile in concupiscenliani leihalis edulii pesiilen-
sedulus assistebat, Baruneius ait: Cur, inquil, le ter ilSeclus exarsii, jejunium jn alteram hebdom-a-
non pfaepafas, ct sicut. caeteri, fratres indumenlis dam iransferendum esse decrcvit : ct confestim co-
ecclesiasticis non -adornas? Omnes enim de eremo -quis, ut porcum accuratitts coquei'ent, imperavit.
fratfes usque niodo mihi visibililer astiterunl, lllo iiaque die gul.x"suse perfcpit honro miserabilis
albis.liimirum ac respleridenlibus slolis induli, et appeiilum",oc"ta'voaiUeni, proximqvidelicetSabbatO,
velut in choro psaJJenies, micantium veslium can- diemclausit eilrenium'. Ethoc certe digne comme-
dore eonspicui. "Compulit ergo illum, utadeorum ruft, qiii de Ecclesise sacrario quasi sepulcr.a con-,
induerelur exemplum. Ubi notandum, quia^duml p" cupiseeiiiia- fecit in deserto (Num. xi). Quid autem
fratres illi nudati cqrppralibus disciplinis essent ab . mirum, siillic, ubi lam apefta cst ctilpa, manifeste
ipsp jrrocul iritenii, ei, ut ita loquar, non jam car- est irrogata" jindicla, cum sarne miserabilem rei vi-
nalibus/sed spirilualibus oculis decoro culiu vide- deamus evenium, el tamen ignoremus supernse dis-
hantur induli. Is* plane-, qui niihi Jioc relulit, ve- positionis causa latenie mysleiiumi' ,'
merabilis pater Liutprandus aliud etiam mihi con- Leo plane dndum Puteolanus episcopus, nunc
atitem riobilis eremita, nuper mihi ei fratribus re-
sequenter innotuit, quod ab audieiitium sedificatkme
non vacat. lulit, quia cum dseriioiiiacus quidam esset in mona-
Iniiio, inqiiit, illius Quadragesimae,qoae Nativi- sterio, quod apud Parhenopen >estin beali Agnelli
tatem Dominicani ex eeclesiaslica instilniione proe- coiifessorisbonoreraconsiructum, in ho:iiinemprope
•cedlt, tanta mihi suhito molestia repenlini Jai;guo-_ astantem i-epeniinus insiluit, eumque rabido furore
ris incubuit; ut vix pedibus-constanler ingisterem, percutiens, prolinus interfecit. ,Et, o qnis pro»
nedum possem regulam quotidianae conversationis- funda Deijudicia penelrare sufficiat! Mox eniru, ut
amplere. Csmque tencbrqsis atque -confusis cogila^. innocentem hominem furibundus exstinxit, cojife-
•tionibusJltjcttians, jejnnitim funditus desperarem, stim a dajmoiiio liberaius, et menti suseac rationi
ac de quotidiana" deinceps eihorum remissione-(~ pristinse restitutus, nuiiquam dc csetero passionis
decernerem, -subito lenis mihi sopor obresit, et illius molestiam perlulit. Inquisiius aulem cur hoc
super codiccm, cui yidelicet inienlus eram, caput facinus perpetraverit: Hominem, inquit; non vidi,
patilalum feclinavi. T_uie mihi visum est, quod (ola sed nigram canem, qui me mordicus apprehendero
-cellaplena essel.fumo, et insuper quampluresJllic salagebai. sicut niihi videbatur, occidi. In hocigitur
essent homines, qui clamqsis ac muluis inter se occulte dispositionis effectucausa nonclaruit, curvi-
voclferarentur <?oflbquiis: cum „ecce sanctus fratcr delieet vel ille repentino dignus fuerit yulucre per-
3uventius, qui in eadem eremo laudabijiler oon- itni; veJistemeruerit a dsemohio liberari. £uni et
versatur, repenleceThilse fores irrupit, et zelo se- ille, quanUim ad humanum spectat arbitrium, inno-
verlssimae animadversionis homines exturbavit, ao centeroccisus; ei iste, quantuni ad exlerioris realus
sinemoraviolenterpropellens es.clusil.Num, ir.quil, speciem, videatur ultionepleclendi>s.Etqiiid mirum,
hujus eremi non cst invioJabilis regula, ut collo- si merita nobis aliena non pateant; cum el ipsi
quiura ficri in cella qiiisque non audeat, sed iugre- srepe, qnod' fecimus, per oblivionis bebetudinem
dientium lahia silehiii piotinus censura coisipescat? ignoremus?
Jloxque manuiergium repente corripuit, omnemque"" @©S CAP-RL —R- virgoMaria htsucefeslivitalisA$-
funii chaos, telramqiie congeriem, qua cella reple- U ] sumpljoneinnumeros hberal a pceitisPurgalorii.
bafur, abjccit. Quo faclo, prolinus exscporalus Religiosus plane presbyter Joannes rem mihi re-
S01 evigild,.meBtemque meam ab ofbni fmnigan- lulit anle paucos annos Romse contigisse, quam
tium cogitationura caligiae liberam, non sine ma- narro. Iri Assumptioiie scilicel beatae Dei genilricis
gna cordis^ laelilia recognosco. Tune itaque oroni Slarise, cum nocturno tempore Romanjrs populus
Uedio lentalionis atque languoris expulso, "tantae juxta morem oralioiiibus et litaniis insistercl, ct
virlutis- in me i'ohnr ac fortitudinem reperi, ut -accensis luniinibiis diversarum regiorium ecclesias
per toiam illam Quadragesiniam usque ad Domi- perlusirarel; mulier qusedam in basilica, quas est
nicam Nativitatem vix aliquando vel leviler esu- ad honorem ejusdem beat33Yirginis, in Caphnlo [Ca-
rirem : et ne uno quidem die praeter panem et pilolio vel Ganipitejlo /".] constituta,- commatrem
aquam, nisi falior, "alia quoelibet alimenta requl-. suam -vidil, quse scilicet ab aimo fere fueraljam de-
rerem". functa. Ctimqueper niultitudinem eonfluentium ad
ejusaltingereJion potuisset alloquium, sluduil eam
in taii ct}jiisdam/rangiportus ariiculo prseslolari; ut
dubium 11011 esset, quod egressa hasilicam, ab ca 83
•
_?ATROL. CXLY, n
S87 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 588
clinarc-non posset. Hanc itaque transeuiitem proti- __ \. Ula, quse in atrio Lasiticsetuse majoiisjiuda et trc-
nus incpiisivit : Num, inquit, lu coramater mea es, mula jacef- consueveram. Ille vero mox ut aspexit,
Marozia vidciicet, quse dudum dcfuncla es?HociIli pia mihi niiscratione condoluit, et pellem haiic su-
vocabulumfuerat, dum adviverct. Qua respondenie: psr me, qna vidclicet eral indutus, injepiti Tune
Ipsa sum. Et quomodo, inquii, libi nunc esl? Ait : beata Dei Gemirix : Romo, inquit, ille, dequorogas,
Usqnehodie Iion levismepcena conslrinxil, quia vi- multa flagiiiorum mole depressus esi; duo tamen
delicet per lascivise pelulanfis illecebras cum cocla- haec habuit, ut el indigentibus pius, et magna
neis me puellis in tenera adhue selale fcedavi; et hoc sacrislocis exsliiisset humililate devotus. Frequenler
ipsum, proh dolor! oblivioni quodammodo tradens, enim oleum propriis cervicibus dcferebal, et lucernis
sacerdoti quidem confessa fui, sed judicium non ac- Ecclesisemeaeforiiitenrmiiiistrabat. Cumque super
cepi. Ycrum hodie regina mundi pro nobis preces Jioc eidem palricio el caeteri sancli testimonium
fudit, meque cum multis aliis de locis pcenalibus perhibereni, eumque idipsum et suis ecclesiis egisse
liberavit, tantaque miilti(udo per interventionem simul asscrerent; illico regina mundi praecepit, ut
ejus hodie esl de lormenlis erepla, ul nnmcrum to- patricitis ille dticerctur ad medium; et eccemultitudo
tiusRomanae plebis excedat; unde sacra eidem do- dsemonum praefalum Joannem trahunt. pcenalibus
minae nostrae gloriosaedicata passim loca visitamus, ]J undique loris asirictum, el ambienliurri caienarum
aclionesque sibi graliarum pro (antis misericordiae squaloribus vehemenler attritum. Tunceum domina
heneficiis alaeres cxhibemus. Cumque super boc noslra jussil ahsolvi, et sanctovum eoetibus aggre-
commale.r illius ambigerel, nec fidem facile sermor gari; vincula vcio, quibus ille fuerat absolulus,
jiibus adhibcret, stibjiinxii: Ut experiaris, inquit, alleri honiini, qui in liac adhtic vita manebat, prae-
pro cerlo verum esse quod loquor, scias te transaelo cepit inneclenda repuhi. Ttinc convenlusille san-
hoc anno, in hac eadem festivilale procul dubio Clorum^olulus est, el unusquisque in diversa con-
inorituram. Quod si, quod fieri non potesl, ullerius- tendens, ab aspeclu cernenlis evanuit. Beatus vero
vixeris, me protulisse mendacium liquido compro- Petrus apostolus ad ecclesiamsuam venit, cui pro-
fcabis. Et liis dictis, ab oculis ejus e.anuit. Moxilla finus omnium successorum suorum, pontificum
ciiicium jnduit, el de obilu suo sollicita, quse au- videlicet Romanorum, chorus infulalus ac feslivus
dierat, vivere caulius ccepii. Quid plura? Peraclo fe- occurrit : ipse qtioque bealus Petrus cum eatenus
re anno pridianis ccepit segrotare vigiliis? in ipso videretur irtdutus Hebraicis vestibus, sicutinpicturis
vero festiviiatis die vitam, sicut ei demonsiratum uJjiqneconspicilur, tunc el phrygiiim' suscepil in
ftierat, lerminavit. Ubi nolandum, et non leviier capite; et sicnt cseteri, saeerdotalibus infulis est
expavescendum, quia de peracia culpa, quam prae- <J ornatits in cbrpore. Tiihc responsorium illud, quod
fata mulier oblivioni tradiderat, usque ad infervcn- dicitur : Tuespasior ovium; melodiis alque melli-
lum inlemeratse Dei Genitricis supplicia perferebat. flnis cceperinit iatonare clamoribns; sicque illura
CAP. IV —-Sanctorum appariiio putcherrima Romm usque ad sacerdoialis cbori @0i| consislorium de-
in ecciesia sancimCcecilim. duxernnl. Quo perveniens, ipse apostolorumpiin-
•Rainaldusquoque Cumanus episcopus mihi nar- ceps nocturnum est exorsus ofiiciiun, dicens : Do-
ravit, quod et ab Humherto venerabili saucfseRuf- mine, labia mea aperies: deinde tfes psaltnos,
finse.qiiondamepiscopo se didicisse perhibuit. Pre- totidemque lectiones ac responsoria, quaein aposlo-
sbyterum, inquit, nocturno @©3 silentio quiescen- lormnnztalitiisfecenseniur, canonicomorepersolvit.
tem, coinpaler suus, qui defunclus fuerat, in visione Omnibus ilaque per orjinem rite decursis, malulitiis
-iamavil, dicens": Ycni, vide spectaculum, quoilju- quoque laudibus con~eqiienlei' explelis, ejusdem
dicare non poteris oliosum. Duxit ergo illum ad ecclesiae tiiuuinabuluni sonuii, *et continuo presby-
hasilieam healse Csecilise,in cnjus" videlicet atrio ter, qui hscc videbaf, evigilans, somnium termi-
-.idebantur Agnes, Agatba, eadomque Crecilia, mul- navit."'.
tarumque heatarmn virginum ohoros, mirabiii cul - PraUereaidem,quisupra, mihi narravilepiscopus,
lus c( habitus nilore conspicuus. Ilae niuiirum pa- D quia monachus quidam quoiidie dunf ante sancium
rabant quamdam magriifieamsedem , cselerjs hinc aliare beaiie Mafise semper virginis perlransiret,
jnde subselliis emineniem, el eece B. virgo Maria illam ex niore percurrebat antiiihonam, quse sic
cum Pelro, ct Paulo atque David, ac non parvis incipit': Gaude, Dei Genitri"; virgo immaculata;
mariyrum diversorumque sanctorum vallala tunriis gaude, jpise gandium ah angelo suscepisti; gaude,
micantibus venit, seseque in ea, quse parata erat, qusegenuisti seternilummisclarhatem; gaude, mater;
sede composuit. Porro aulem dumhiillo lamsancto gaude, sancla Dei Genilrix virgo. Tu sola mater
conventu silehtium fieret, omnesque reverenter mntipta. Telaudat bmnis factura. Genilrix lueis,
astarent, ecce mulier qusedam, licel paupercula, inlercedepro nolws.Quamviuelicetaniiphonamdum
pclliceo lamen indumento decenter ornata, adinte- quadam iiie perlransieris diceret, audivit vocem ex
jiicratse Yirginis vestigia corruil, eamque ut Joanni eodem altario procedentem : Gaudium mihi annun-
patricio jam deftinclo misererelur, oravit. Cumque tiajsii; gaudiumtibi eveniet.
lioe ipsum mulier ier ohsecrando repeleret, riejc' C.-.-J-. V. — Officium morluorum quolidie persolvens
vesponsum aliquod impetrare posset, adjecit: Nosti, in coelesteregnum introducilur.
iiiQuil, ilomhia mea, regina mundi; ego sum mhera Sed et 'dem niilii aarcayit cpiscojius,'quia frat-jr
S89 OPUSC. XXXV. DE PICTURIS PRINCIP. APOST. 590
quidam non quolidiano, non cerfe solemni sancto-, A rum niamis iste" deveniat, qui piis erga nos, dum
rum, sed solo ulebatur, et delectabatur officio de- ' adviveret, studiis insudabat. Sic itaque bealse-Yir-
functorum. Cumque conditionis "buman~edebitum ginis precibus.omniumque supplicalione sanetorum,
solvens tribunali superni Judicis astiiisset; ccepit in eorum mefuit transire consorlium. Ignorabat
turha daemonumvehemenler hoc illi crimen impin- .tamen bujus rei relator episeopus, utrum ille fralcr
gere, quod -ecelesiasticse institutionis regulam ad nos reversus, an aliis in hac vita degenlibus ista
negligens, per assuelaesynaxis officia vota Deo red- Tetulerit.
dere contempsisset. Tunc heata j-eginamundi sem- Hsec libi, venerabilis frater, familiariler scribo,
per virgoMaria, et-omnes sanctorum chori cum ea quia velut suavibus epulis, sic in lua, quseciinque
valenter occurrunl, seseque ad iflius auxilium con- sit, allocutione delector : e.t mens mea continuo
corditer interponunt. Hic, iriquiunl, noster capella- lsetalur, et gliscit, cum aliquid, quod tibi congrue
"uus ac minisler exstitit : quodque defunctorum -scribalur, occurrit.
-semper-exsequiislibenter iiiterfiiil, riobis omnibus Sit -nomenDomini venediclum.
'procul dubio minisiravit. Absit ieitur, ut in imnio-

-
~s05-6oe
OPUSGULUM TRICESIMUM OUINTUM,

DE PICTURIS PRINCIPUM APOSTOLORUM.

;sir.Gca!ENTUH>—Causam affert-cur Paulus aposlolus ad dexteram, Petrus vero ad 'sinistram m picturisex-

primantur, idcirco sciiicet, quia Paulus esset ex tribu Benjamin, qui Latine, filius dexlerw interpretalur;
probaique hujusmodi nomen aptissime illi convenire. Muhas quoqne ejusdem Pauli prserogalivas adducii,
Tuhi demum exponil cur Hierosolymitana Ecclesia, cum jn ea Christus passus fuerit, non sit caput om-
niunrEcclesiarum.
Domno DESIDERIO sanctse conversionis [eonversa- B tam egregium, tamque famosum aposlolicse dispo-
"ii-jnis]abbaii, religiosoque corivcntui, PETKcspecca- sitionis ordinem inconsulte, atque inconsideraie
t.sr monachus in Doraino servitutem. devota Deo ac religiosa vetnstas admiserit. Neque
Ul domnuin Martinum ad vos iter arripere diflici, enim credendunj est, ut Constanlinus imperalor,
i-.otarioproiiuus, ui exciperel, imperavi. Sed quo- lino papa Silvester; atque post eos principes et sa-
niarri per totum quadragesimalem cireulum tecnm, cerdotes in ecclesiaslicse disciplinselillera pervigiles
tcnerabilis patef, familiaiiler degens, quseque con- atque solertes, lranc ordinem lantorum principum
ferenda videbantiir, viva voce conlulimus, el quae negligenrintn ducereul, si correclione dignum aliqua-
communicanda erant, sive traclanda, saepius inli- tenus sesiimarent. Ne ergo sanctse lutjiis hislori~a
mavimus; jam quid novi ad le scribi valeat, non ordo inordinalus appareat, quod nobis *
videtur, san-
Invenio, dum quidquid necessarium esse polefat, clitatlveslrse breviler innotescal.
frequeniius iieralum allerulra confabulalionejser- Paulum planede tribu Renjamin exstilisse quis
pendo. Quid igilur. faeiam ? Nunquid qui loqui ambigit? Beiijamin autem Hebraice, Latine filhis
oceperam, deficienle materia , slolide conticcs- dexterm nuncupalur. Quid ergo mirtim esl, si ad
cara ? dexteram consiituituf, qui vocabulurii dexlerse cx
CAPUT PRIMUM. . [_ paierno jure sortitur? Enim vero, ui velus illa beaio
Cur Petrtis ad sinisiram^el Paulus ad dextram in Paulo liqttiJo congruere videalur hisloria, non sine
piciuris colloceniur. causa Scriptufa dicit :" i Quia egrediente anima
Sed dura armatam penna, atque ad scribendum ex Rachel prse dolore, et imminente jam morte, vocavit
raore libralam manum scriploris aspicio, mateiia nomen fllii fetii; Benoni, id est filius doloris niei
jnihi dulcis offerlur, de qua ad disputandum mea (Gen. xxxv). i Pater vero appellavU eum Renjaniin,
mens alaeriler provocetur. J-er istam siquiJem id est, filius dexlerm. Per Rachel namqtie, quseovis,
-joiarii dexiram repenle mihi iilud occurrit, quod vel visum principium dicitur, Ecclesia non immeriio.
ipse a me, qusestione proposifa, ssepenumerorequi- designaiur. Quse nimirnm et ad in£tar ovis ihnocen-
sisti : Cur videlicet in imaginibus piciurarum per tervivit, et per sMicliumconteroplationisad videndairt
tiniversas adjacenlc.s Romse proyincias, Pelnis qui "Redernptorissuis speciem medullitusliiardescit. Qui
primus est, ad sinistram; coapostolatus auterri ejus de se requi?entibtis Judaeis ait: « Ego principium,
Paulus conslituiinrad dextram; cumjuxia vulgarem qui et loquorvobis (Joan. vin). J Benjamin igitur
sensum hoc rerum ordo deposcat, ut Pelrus, qui "nascente.-Rachel matcr emoritur; dum appropin-
seiiatus apostolici princeps esl, dextrum Dominila- quan(e'ad lucem novse regerieralioriis Saulo, perse-
ms; Paulns. vero, qui jttnior esl, sinistrum jure D'euiioiiib'us Ecclesia per eurii crudelilcr impugnati;r,_
possideal? Sed durum esl valde, ut opinemur, quia SicutLucas in Aclibus apostolorum : i Satilus, inqiiit,
 501 , S.PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARSJII. — OPUSCULAYARIA. 592
devasfabal Ecclesiam, per domos inlrans, et trahens A lida cbarilate flagrat, tam ninna ex loeis ad Ioca SB
\iros, et mnlieres tradebat (${|y in custodiam,(Ar:/. vagatione permutat. @©8 Transire ad alia ex aliis
vm). > Congrue ilaqtie Rachel Benoni, id esl, filium appetit, quia ipsius eum, qifem implel, slhriulus
.doloris mei vocal: quem Jacob Benjamin, id r;st, fi- charitatis impellit. Longe namqueaJlomaiiisposilus
iium dexlerm nuncupat; quia Paulus, qui malrisEc- £cribil: t Memoriam-vestri faeio semper in orationi,-
clesiss dolor cxstilit, qui eam qiioriamaiodq, dum -hus meis, ohsecrans, si quo modo landem aliquando
nascerelur, impugnando peremil, a Deo.Paire^/i«s prosperum iter habeam in voluiunie.Dej veniendiad
.dextera? e-t vocatus, cum per eum divina poieniia rvos. Desidero enim videre vos (Rom.i). » Retentu_5
adversus gentes quasi pef fortem .suaiif dexter.am Epbesi, Corintbiis scribit : < Ecce lerlio boc para-
dimicavil, verboruni jacula valenter intorsi.l, salubres tus sum venire" ad vps "(II C.or.xxn). j Rursuro
cordium plagas iniulit", et per eum deviclis alque Ephesi.eoniniorans, Galatis loquilur, dicens : i Yel-
proslraiis bostibus, cum gloria tfiumphavil.Hine est lem me esse apud vos modo, e( mulire vocem meam
quod idem Paulus ad Galatas ait : i Cum autem (Gal. iv). i Romaj quoque custodia carceris clausus,
complacuit ei, qui me segregavit ex ulero matris quia ire per seraetipsum ad Philippenses non per-
niese, et -vocavit per .gratiam -suam,_ul revelaret . -milliuir-, transmittere se discipuluin pollicelur-, di-
filium suuminme,el evangelizarem eum in gciilibus, 'i cens : « Spero in Doniinum Jesiim, Timoiheum icito
coiitinuo non acquievi carni et sanguini (GaL\i). - me miltere ad vos; ulegobonoanimo-sini, eognitis
Non ergo immerito fdius dexlem Paulus vocalur, pef -quse circa vos suiit (Philip. n). i Coiisiriclus etiam
quem omnis genlium muliitudo, quse ad dextcrain vinculis atque Ephesi retenlus, Colossensihus scri-
Dei ponenda esl, ad fidei sacramenta colligitur -Jjit : t Nam et si corpore abser.s sum, seJ spiritu
. Accinctus siquidem verbo Dci, quod est gladius Spi- vobi.-cum sum (Cotoss. n). > Ecce cor apostolicum
litus (Ephes. vi), bodieque usqtte ad finenf sseculi quanlo fraterni amoris igne deeoqiiilur, quanlo ad
adversus omnlum vitiorum, iuiquorumque spiriiuum desudandum pro sahitegeniiumdesideriocoarctalur!
rabiem dimical, el lanquam fulminea Christimanas, , Ilic corpore tenelur; illuc spiritu duciiur : et patenii
vibraiis ccelestis eloquii gladiis, rigidas resistemium amoris affecium praesenlibus impendit, absentibns
Deo cervkes oblruncat. Recte igitur Pauhis dextri porrigit. "Coram positis exhibet opera, audicnlibrs
juxla Redemptorem lateris obtinet dignilatem, qui exprimil vota.-Efficaciter praesens eis, cum qttibus
divinae dexterae non arnbigitur exercere virtutem. non erat : nec tamcii illis absens, cum quibuserat.
An flon quodammodo dextera Dei adversus diabolum Ctijtisamorem melius cognoscimus, si ejus adhuc a'J
dimicaniem selatetur esse, cum dicit : « Egoauiem Corinfhios vcroa pensamus. Ait eiiim : « Veuiani ad
sic curro, non quasi in inccrtum :, sic pugno, nOn ->voscum MaeeJoiiiampertransiero; iiam Macedcriiain
quasi aerem verberans? » (I Cor.' ix.) penranslbo, apud vos autem foi'sitari nianebo, vel
CAPUT II. etiam biemaho (1 Cor. xvi)..» Quid est, quod tam
Pauli prwrogathm enarranlur. anxie per tot loca partiiur, nisi quod circa omnes
Paulus ad coslum lertium raptus ascendil (II Cor. una chariiale eonslringitur? Charitas enim, qtise di-
111), ubi etiam arcana verba, quae hominibus loqui visa unire consuevit, unum cor Pauli dividi pcr
noii licet, audivil. Quis auiem nesciat/quia vifa ter- mulia compellit. Quod tamen tanto aidentius in Deo
jcna dicil sinistram, coelestisautem signifieat dexte- colligil, quanto latius per sancta desideria spargit.
j'am, sicut sponsa dicit in Canticis : « Lscva cjus sub Praediranfio igifur Paulus yult simul omnia dicere,
capite meo , el dextera illius amplexahitur me? t amando vult simul omnes videre; qtiia el in cafne
vull omnibus vivere, etdeeai'.ie trans-
(Cant. u.) Lseva namque esse sub capiie dicilur, permanendo
vila apud electum qtiemlibet sub eundo per sacriricium fidei vull omnibtis prodesse.
quia praesens ' Nec mirum si
mente, quffi procul duhio cogilalionttm caput esl, prsedicalor-egregius in fralerna ehari-
fate ferventius aestual, si prae-cuitctismortaiibus ih
despecta calcatur, Dexlera veroDei sponsa amplexari
eo copia verse dilectionis abundat; cum fons vifas
perhibetur, quia dum fidelis el sancla aniiria ^
sestuanti sui Creatoris igne succendiiur, velutdivinis qui eum vas eleclionis appellat (Act. i\), in eum se
decrevcrit ahundanter influere, eumque dignaius sii
tjuibustiam amplexibus undique confovelur. -0«! ergo '
t-arnis adhuc fragilitate circumdaius, ad ccelestem sacramenlorum suorum fliicntis incomparabiiiter
vitam ascendisse cognoscilur, recie fitius dexlerm Irrigare. Hinc esl quod ait: t Au experimentum
nunctipalur. Hunc dexterae Filium Beus omnipolens quseritis ejus qui'in rne loquitur Christus ?»(-//"
lanquampropriam dexteram per loiam mundi latitu- Cor. xni.) "
riinem semper exlendil, el per eam adoplionis.popu- CAPUT III.
kis ad fidei unitalcm colligit. Hanc dexlefani supimus Paulus prm cmleris omnibus prhilegio admirabiti est
ngricola per Ecclesiaesuae aream versat,' e^per eam ihsignitus.
spiriluales segeles venlilat, ut purgata iriystici fru- Hoc plane Salvator niundi B. Paulo per sin-
nienii gr.ana horreis cceleslibus introducal. Hanc gularis g-'aiise privileghim conlulit, qui nulli nior-
dcxteram suam Detts huc illucque procul extendit, talium pbst Incarnationis siise myslerium praero-
cluinad colligendas in fidei sacramenlo genlesPaulus gavit. Nam postquam beaia illa xitque divjna Redem-
loio lerrarum orbe discurrit. Ipse quippe quam va- ptoris huriiariitas ad paternse majestatis est evecta
 693 OPUSC. XXXV. — DE PICTUPJS PRINCIP. APOST. l'9I
consessuni, ul nonjam honiinibus cofporaliter inle- A\ euiri quodammoiiominus amanl, et magis amanlur;
fessel, sed ccelipoiiusvirtuiibus praesideret, non per - dum et pro eo nullos laborum turbines senliunt, et
lriagislrurn,sed specialilerper se ipsumsicillumeuica- tamen intimaefamiliarilatis ejus oblectalionibus per-
citer @{J9 dqcujtfomnhimquesibigeslorum suorum fruuiittir. Nori ergo mirum, si B. Petrus aliquando
riiysteria delegavit; ut non piodo praecessorumsuo- partem videatui" lenere- sinistrain,~qui @1©. ct
rum magislerionullatenus indigeret, sed eos insuper- activae vitui continet ex~scripturarum auctoriialo
omnis ccelesiis sapienliae pfofunditale praecellerel. 'figuram. -- -
- .,_.._ CAPUTIY. -
Unde et ipse primus apostolorum Petrus ejus adnii- . „. :
ralur sapienfiam,dieens: « Charissimus frater no- Cnr B. ,-Pautus propriam.non hqbeal .calhedram* t
- Unum vero in B. Paulo videtur, egregium, quia
'EterPauliis,secunduni datam sibTsapientiam scri-
psit vobis; sicut ej iri"omnibusepfstolis, loquens in ?um omnes aposlolidislribiiti terrarum regionibus,.
eis deJiis, inqiiibtis stintquaedam difficiliaintellectu, proprias oblineant cathedras; isle, dum nullam-spe—
quaeindocti el mstabiles depravar.l~(/J Pelr. ni). > ciidrler tejieat,.videtur aliquatenus comnmniter ora-
Quodauteniin discendis evangelicsedoctrinaemyste- nibus piaesidere. (Vide.sckolia ad calcem opusculi.)'
riis oon magistrum quemlib^t hominem, sed Deum Plane quia ipse lolo terrarum orbe universalem
specialiier habuerit prseceptorcin;teslaiiir ipse, qui B 3 fundavit Eeclesiam, digntimest, ut sicul in omnibtis-
I_nprincipio Epislolaesuae ad Galatas loqui!ur,-di- fldei seraen sparsit, sic etiam in omnibus jus ler.eat
cens:\Paulus aposiolusiftra ab hominlbus, nequc prsesideniis. Dicit enini ad Corinthios: « Gralia Dei
perJiohiinem; sedper Jesum Christum et Deum sum id quod sum; et gratia ejus in me vacua non-
Patrem, qiti sus<:itavit eum a morluis (Gal. i). > fuit, sed abundantius illis oinnibiis laboravi; non
Fons enim se(ernseviiaevelut immensus torrens lo- ego aulem, sed gratia Dei mecuni (I Cor. xv). J Ad
tum sesimul in vas suae eleclionis immcrsit, qui in Romanos antem: « Habeo, inquit, gloriam in Chri-
weicros «postolos-per-Ionga iempenivn intervalla, slo Jesuad Deum, in obedienlia gentium: verbo et
saj.ienliaesuaefluema pvofudit. El paulopost: « No- factis, in virtuiesignorum, el p-r6digiorum. in vir-
tum eniih "vobis facio, fratres, Evange.ium quod, luie Spiriius sancti; ila ,ut ab Hierusalem per cir--
evangelizatum est a nie, quia r.on cst secunduiiiho- cuitttm tisque ad Hlyricum. repleverim Evangelio
-minera; neque ertim -ego -ab Jiomine accepi illud, Chrisli. Sic autem hoc praetlicavi Evangelium, non.
neque didici, sed per revelalionem Domini nostri uhi iiominatus est Chrislus, ne super alifenum fun--
Jesu Chrisli (Ibid.). » Quod ergo Petrum Dombms damentiim sedificarem; sed sicul scriptum est: Q>ii-
,per niulla argumeiila adhuc mortalis edocuit, hoc bus non est annunliatum de eo, videbunt; et qui~
jtottim repente bealo Paulo constifulus jam in gloria C non audierunl, iiUeIligent(f?i~m.xv; ha. LII). Ihcc
paternsemajesiatts exhibut. Ac si doctor quispiam esf igitur causa cur Paulus nullam specialitereathe-
tium privalus est; discipulos doceat, postquam vero dvam teneat, quia si audemus sumniis minora co-'i-
ad obtinenda rcgalis imperii scepti'a consceadit, fcrre, ad instar Chrisii, salvo cseterorum apostolo--
-remotisclieniium clasibus, unum inter niultos egr.e- rum jure, videtur omnibus Ecclesiis*pra3sidere.
gium, quem nohilius instruat, elegif. Porrb autem quantum ad vulgarem perlinet sen-
Ul ergo ad id unde eoefSilsermo recurrat, cura siim, quoniam Hierosolymis passus est Dominus,
B Pelrus ad dexterain poniiuf, primatus ejus, quem uiriversis Ecclesiis non Romana, sedllierosolymilana
inier cseterosest sorlitus apostolos, honoralur. Cum poius prseesse deberet Ecclesia; verumtamen ciim
vero Paulus ejusdem devtri lateris occupat locuin, ex aucloritaie canonum, Romana Ecclesia primtim
in Benjamin, cujus est filius, mystice figuraj redolet leneai-locum, Alexandrina secundum, Anliochena
sacramenlum. Quanqtiamet hoc nona mysterio vacel, -tertium, Constantinopolilanaqttartum, Hicrosolymi-
qnod B. Pelrus Domiuicilaterissinistram tenet. Per taua jam quinlum : constat Dominum Salvatorem
illum siquidem acliva vita signalm'. Et sicut con- noi) uni cuilihet calhedrse specialijnrepraeesse, s-d
vita per dexteram, sic actualis exprimittir cunclis unum pastorem universaliter prsesidere.
' leinplativa
per sinislram. Quodaulem per B. Pelrum prsesens L D Liquet ergo Ecclesiarum ordinem-esse disposUum
vila, hoc est activa, figuretur, in hoc prxcipue de- juxlapiivilegium Pctri, non secundum incomparar
monsiralur, quod sicut evangelica frequenlissime bilem excellenliam Redemploris. Quia .quod omnes
lesiaturhistoria, elPetrus Dominum plus omnibus apostoli juxta mensuram suam oblinent per graliam
condiscipnlis diligat (Joan. xx); et Domintis non collati rauneris, hoc totum possiuei Christus per
Pelro, sed Joanni potius prserogalivani specialis naturalis imperium majestalis. Quamdam ergo, si
omnino dileclionis impendal (Joan. xm). Per Joan- <3iciliceat, cum Chrislo similitudinem Paultts teuet,
ncm quippe contemplaliva, per Petrum vero, sicut dum non uni dunlaxat Ecelesise, sed omnibus pra~-
diclum esl, activa vita signalur. Quia sanctiomnes sidet. Non igitur sine catisaB. Paulus dexlrutn iu
in hac vita ad simililudinem Pelri, Deus plus amant, picturis ohtinet latus, dum id non modrf deposcal
etquasi minus aman(ur; dum duras propter eum propensior fructuum cumulus, sedeliiguralis intelll—-
"laborummolestias perferuiil; mortali tarnen adhuc gentise sacramenlum. Gliscit adhuc animus super
carne circumdati, ad amplexus ejus dulcedinemnou hoc theinate plura conscribere, sed littcrarum baju-
pertinguut. Iili vero qtii jatn cuta Deo sunt, in hoc lus, qui ad vos properare festinat, dum potius vel-
 505 S. PLTRI DAMIANIOPP. PARSTOMUSS£U IH. — OPISCULA VARIA. h%
let volaie, qiiam cuneie, non me peru itlit saltem jVcertissimum est, de quo, Magnus Leo (epist. ad
minimas ad seribeudum moras babere. Clementia Anasi. Thess.): f Inter beatissimos apostolos, ioquit,
"tobis,dileclissimi, divina praecipiat, nl pro meorare. in siinilitudine honoiis, fuit qusedam discrelib pote-
sancta vestra fraiemitas non desisiaU •siatis; et cum omnium par esset electio, uni tamen
datura est, ul cseteris praeeminerel: de qua forma,
611 SCIIOUA. episcoporum quoque est orla distinclio. » Sanctus
Planequiaipse (Paulus) toto terrarum orbe univer- Joannes Cbiy.soslomus (hom. 87 in Joan.) ~.Qnid.
talem fundavif Ectieiiam, -dignum est, <utsicut in tandein aliis omissis, de his duntaxat Petrum affa-
omnibus fidei semen sparsi:, sic eliam in omnibus tur? os erat aposioloruni, ef princeps, et veriex
jus leneal prmsidentis. In hac Epislola beaius Pelrus ipshis ccelus; proplerea et Paulus eum praeter alios
D.miianus plus riimio-videturtribuere Paulo: tametsi visurus ascendit. Itaque Damianum juxta magnt
eirim vera sunt, quse refert de ipsius Apostoli rebus Gregorii mentem inlelligemus (GREG.in lib.J Reg.,
.-jcslis, sunt tamen caute intelligenda; quoniam to- cap. &), ut quod allinet ad aposlolicum munus Evan-.
jius orbis paslor, et princeps Petrus duntaxat est, gelii praedicandi, alque peccala solvendi, sequeom-.
IIOIIPaulus. Quamobremverum quiderneslelogium, nes apostolos, nedum Paulum, in univ.ersum muh-
quod ipsi Ecelesia tribuit, dum ait :• prscdicaior in I$ dttm missos csse existimemus, cum quadam tamei".
universo mundo; « verum est quod idem afiirmal:-" subordinaiione Pelri, qui, gregi universali prsefectus
(Instanlia mea quolidiana, sollicitudoomnium Eccle- est, ut multis docet sanctus Cyprianus de unit_.
•riarum (II Cor. xi). ~ Scd tamcn illum tantura bono- Eccles., et epist. 55 ad Cornelium papanu ,
reni, quem prima specieoardinalis Damianus sanc(o Sit nomenDomini benediclum.
Paulo delert, sancto Petro magis congruere 612

613-614
OPUSGULUM TRICESIMUM SEXTUM.

DE DIVINA QMNIPOTENTIA IN. REPARATIONE CORRUPT^, ET FACTIS INFECTIS

REDDENDIS.
AHGUSIENTU.W. — Re Dei omnipotentia, seternitate, infiniiale, providentia, cseterisque hujusniodi allisslmls
obscurissimisque quaeslionibus, liieu'eiiter et copiose disserit contra eos qui divihse potenliaequasi
ierininum consliiuere audebant, asserentes Deum faeta infecta reddere non posse. Quod falsum e.sse
verissimis rationibus prohat. Demum benevolentiam e( amorem suum erga Casinense monaslerium
DcsidCrio abbali pluribus pa(efaeit, et velut in picutra, ante oculos ponit..
Domno DESIDCRIO Casinensis monaslerii reveren- C mtir, quid aliud quani monacho nostro, qui laleHat
lissimo reclori, et uuiverso saneto convenlui, PE- inirinsecus, repudium damus?Mox enim ad siimma
TRUSpcccatof monachus pacis osculum in Soiritu tcndenlis viiae ^tatus everlitur, rigor enerratur di-
sancto. sciplinse, atque silenlii censura dissolvilur, et a.d
CAPUT PRIMUM. effluenduin quidquid libido suggesserit, ora laxan-
Quod Deus multa polest qum non vult. tur. Unde processit, et quod nunc occurril menio-
Qui sokis de marini fluctus procelliseripiiur, dum rise : ulruni Deus possit reparare virginem post
sagenam adhucinter rupes et scopulos, inter mi- ruinam",Nam dujn aliquando, ut meminisse potes,
naces atque hiliimescenles undarufn cumulos peri- ulerqtie discumberemus ad mensam , illudque B.
clitari considerat, inhumanus est, si laboranles in Hieronymi sermocinantibus deveniret in medium;
riiscrimine socios non deplprat. Ego iutque.episco- audenter, ait, loquor : cum omnia possii Deus,
patu dimisso, me quidera velut arenis expositum suscilare virginem non polesl posl ruinam. Valet
gaudeh; sed tc venlis atque turbinibus alteri, ac quidem liberare a pcena, sed non valet coronare
intcr hiaiites pclagi fluctuare voragines, non sine corruptam. Ego licet pavidus, utpo(e, qui disprUare
fraterna compassione suspiro. Errat, pater, errat, de (anli viri testimonio facile non auderem, unanimi
qui confidir se simttl et monachum csse, el curisa 15Jlamcn patri, libi videlicet, dixi pure quod sensi.
deservire. Quain male mercalur, qui monachorum IJsee, inquam, fateor, nunquarri poluit mihi placere
]iis3stimitclaustra deserere, ut mundi valeat mili- sententia. Non enim a quo dicalur, sed quid dicalur
liam bajulare. Undis erulus sanus est piscis, non ut .attendo. Nimis scilicet inhonestura videtur, ut ilii,
sibi vivaf, sed ul alios pascat. Vocamur, attrahimur; qni omnia polest, nisi sub altioris intelligentisesa-
M'dut vivamus aliis, moriamur nobis; amat venator cramento, tam leviler impossibUilasascribatur. Tu
cervuin, sed ul sibi faciat ~cibum; persequitur ca- autem e conlrario respondisti : ratum esse, quod
pras, lepusculos insectatur; sed, ut ipse bene sit, dictum est, et satis authenticum, Deum videlicet
illa nihil sint. Amant et hominesnos, sed non nobis; non posse suscilare virginem post rumam. Deinde
"
sibimet diligunt, in suas nos vertere delicias concu- longis aique prolixis argumentationibus multa per-
jpiscunt. Quos nimirum clum in cxteriora prosequi- currens, ad lioc landem defmitionis luss clausulaiu
 '
597 —
OPUSC. XXXVL DE DIVINAOMNIPOTENTIA. . 538
perduxisti, ut diceres : Deum non oh aliud hoc non A tenus duhielalis ista suspensio in operihus pietati?
posse, nisi quia non vult. Ad quod ego : Si nihil, vos magis, ac magis semper exerceat, et ab omni,
inquarii, potest Deus eorum, quce non vtdl: nihil si qua possit obrepere, vanitate compescat. Scit
aulem,"nisi qiiotf vult, facit; ergo nihil bmnino po- ergo sibi, quod nescit aposlolis. Quod in hoc procul ,
lest eorum facere, quse non facit. Consequens est dubio probat, cum Patrem, cum quo videlicet unum
ilaque, ut libere fateamur, Deum hodie idcirco non est, hoc nosse denuntiat: « Ego enim, ait, et Pater
pluere, quia non potest; idcirco languidos noii eri- unum sumus (Joan. x). t Sic enim juxta verbi so-
gere, ^quia non polesi; ideo nori occidere injustos, num.asserit se quasi nescire, quod Pater; sictu
ideb non ex ooruni oppressioriibus liberare sanctos. aliquando significatur quodammodo non habere,
Haec, et alia multa idcirco Deus'non facit, quia nori quod Pater. Unde est et quod dicit Aposlolus :
viilt, et quia non vult, non potesl; sequitur 015 t Cum tradiderit regnum Deo, el Patri (J Cor. xv); t
-ergo, ut quidquid Deus rion facit, facere omnino tanquam regnum donec ipse tenuerat, Pater non
non possit. Quod profeclo tam videlur absurdum, habebat; et cura Patri tradiderit, ipse non teneat.
-lamque ridiculum, ut non modo oiunipotenli Deo Cum tradere regnum Deo Patri, nihil aliud sit juxta
nequeat asserlio ista congruere, sed.ne fragili qui- sobrium intellectum, nisi perducere credentes ad
dem homini vaieat convenire. Mulla siquidem sunt JJI contemplandam speciem Dei Patris. Tunc ©1©
quae nos non faeimus, et tamen facere possumus. quippe Deo Palri regnum a Filio tradilur, cum per
Si qnando tamen tale quid in mysiicis et allegoficis medialorem Dei et hominum iri coiitemplalionenr
contingat~ iios reperire scriplufis, cante. potius et divinitatis selernse lidelium multitudo tfansferlur-
reverehter accipiendum est, quam juxta Jitteras au- id est, ut jam necessaria non Sit dispensatio simili-
dacter el Iibere proferendum. Sic est .illud, quod tudinum per angelos, et principatus, et potestates,
Lolh properanti Segor ab angelo dicitur : «Feslina et virtutes : ex quarum persona non inconvenienter
igilur, inquit, el salvafe ibi, quia nori potero fa- inlelligilur dici in Canticis canticofum ad sponsam :
cere quidquam, donec ingrediaris illuc (Gen. xvi). » « Similitudines auri faciemus tibi eum distinctio-
Et: t Pcenitet me fecisse hominem (Gen. vi).„» Et nibus argenti 'quoad usque rex in accubitu suo est
jjtiia Deus praecavens in fulurum, taclus sit dolore (Cant. i); » id est, quoad usque Christus in secrelo
eordis inlrinsecus, et multa id generis/ Si quid igi- suo est. Quoniam vita noslra abseondita est cum
. lur tale divinis paginisreperilurinsertum, non mox Christo- in Deo : « Cum Christus, inquit, apparuerit
passim procaci ac prsesumpliva vulgari debet au- vita nosii'a, tunc et vos apparebitis cum ipso in
dacia, sed sub modesta sobrii sermonis proferen- gloria (Coloss. i). » Quod anlequam fiat, videmus
dum est disciplina; quia si hoc difFundituj'in vul- (Z nunc per speculum in aenigmate, hoc est, in similitu-
gus,-ut Deus in aliquo, quod dici hefas est, impotens dinibus;'lunc autem faeie ad faciem (.1 Cor. xm).
asseralur, illico plebs indocta confunditur, et Chri- H~ecenim nobis contemplatio promitlitur aclionum
siiansTfides non sine magno animarum discrimine omnium finis, atque seterna perfectio'gaudiorum.
perturbatur. «Filii enim Dei sumus, et nondum apparuit quod
lllo plane modo dicilur Deus non posse aliquid, erimus. Scimus quia cum apparuerit, sirailes ei
qtioist nescire : videlicet qttidquid malum est, sicut eriinus; quoniam videbimus eum sieuli esl (f Joan.
non potest agere, ita nescii agere. Nori enim potest, vm). » Quod enim dixit -famulo suo Moysi : « figo
aul sic mentiri, vel pejerare, vel injuslum alijpiid sum, qui sum (Exod. m). t Et : « Diees itaque filiis
facere, quanquam per prophetam dicat: « Ego Do- Israel : Qui est, misit me ad vos (Joan. xvn) : t boc
minus formans lucem, et creans teriehras i faciens contemplabimur, cura videbimus eum in selernum.
pacem, et creans malum (hai. XLV).» Quod autem Ilsi quippe ait: « Hsecest atitem vita seterna, ut co-
dieit in Evangelio : « De die aulem lllo, vel hora gnoscant te unum verum Deum, et quem misisli
nenio sit, neque angeli in ccelo, neque Filius, nisi Jesum Christum (I Cor. IV). i Hoc fiet, cum venerit
Pater (Matih. xxiv; Marc. xm); » hoc procul diihio Dominus, et illuminaverit ahscoridita teiiebrarum, *
intelligendum esl, quod-discipulus hoc tantummodo D curii -tenebrae morlalilatis hujus corruplionisque
nesclat, qui sihi nil prorsus' ignorat. Cuni eninv transierint. Tunc erit mane nostrurii, de quo in
Jesus, Verbum videlicet Palris,jlempor'a euncta con- psalmo dicitur : t Mane astabo tibi, etvidebo (PsaL
dirierit, omnia siquidem per ipsum facta sunt (Joan. v). i De hac conlemplatione intelligitur diclum, cum
i); qua consequenlia, qui totum novit, diem judicii, tradiderit fegnum Deoel Palri (/ Cor. xv), id est,
partem videlicet lemporis, ignoravit? Sed super' cum perduiterit justos, in quibus nunc ex fide v_-,
eodem Salvatore scribft Aposlolus : -«In quo sunt ventibus regnat mediator Dei et hominum homo
omnes ihesauri- sapieutiae el scientiae absconditi Christus Jesus ad contemplalionem Dei Patris (_f
[Coloss. n). i Cur autem absconditi, nisi "quia non ~'Ti-?J.n). Multa denique lalia reperiunlur in seriten-.
palam omnibus manifesti? Nam de eodem judicii tiis Scriptufarum, quse si juxta litterarum super-
die post Resurrectionem rursus ^a discipulis inqui- ficiem conlenti sumus accipere, non nobis poterunt
situs, ait: «Non est veslrum nosse tempora, vel lumen veritatis infundefe, sed tenebrarum poliiis.
nmmeiUa, qusePafer posuit in sua .potestate (Act. caliginem parturire. -Hoc ergo quod dicilur, Deum=
i). i Ac si dical: Non vobis boc expedit nosse, qua- non posse malum aliquod vel neseire; iionjrefereifc
 £89 £. PETIti DAMIANiOPP.r TOMCS,SEU PAR5_1H.— OPUSCULA VARfA." 55&
riiimcst ad ignoraiiljam, vel impossib.lilatem , sed A\, le; sive dictante scqiiiialejustitise, ut quod lariquam
<td vohintalis perpetuae reclitudineni. Quia enira vflequid per carrris hlandimenta projecit, id instau-
malurri non vult, recte dicitur, quia neque scit.ne- rare eliam per poeniientisejamenla non.possit: sive
que potest aiiquod mahim. Cseterum quidquid vult, cerle, ut dum jn se ruinse susejsigna supciesse con-
inJtibitanter etpotesi, testaalp Scriptuia : ~ Tu au- sidefal, aerioribus -afflictionissuse remediis hidesi-
lem domhiator virtuiis cum XranquiUitatejudicas, nenter insislat. Sive igitur his, slve_aliis supernaj
et cum magna rcverenlia disponis nos : Subest enim. provjdenlise causis, ad integritatem pristinam 1 yio- "
itbi, ctim volueris, posse (Sap. ?.n). > , lafa virgo non-redeal: -nequaquam .(amen orimipo-
CAPUT-fL- (ens Deus dieendtis est hoc non posse, sed poiius
Quod voluntas Dei omnibus rebus cdusa est tit nolle, ut servetur. arbitrium seqiiissimse volurilali,.
, existant. non autera aseribatur, quod absil, impo(enlia ma-
Voluntas quippe Dei omnium reram,.sive visibi- jesl.Ui. Quod enim malura est, non potest facere -
lium, sive invisibilium causa esi, tu.existant; adeo Bens, quia nec pritest ctiam velle; quod. tamen ne-
ut condita quseque, anteqnam ad formarum suarum qu.iquamreferendrim est ad impossibilitateni, secl
visibiles procederent species, jam veraeiter atque adtiaturalem poliusclemenlise singulai is bonitatem.
essentialiler viverent in sui opificis vohmlate : B} Quod vero homim esl', v.ellepotest, et facere_,tarn—
« Quod faciuni est, ait Joannes, in ipso vimerai eisi quodam cauielse suae, „vel provisionis iniuilu.
(Joan. i). » Et ideni in Apocalypsi, vigintj quatuor quaedam bona^aut raro-faciat, aut oujiquam faeiat.
iscniores dixisselestalur : « Dignus es, Domine Deus Alioqiiin.poteiat dici arite Salvatoris adventum,!quia
noster, aceipcre @15' gloriam, el honorem, el vir- Deus creare rion posse( ex ,u(ero Yirginis Filium.
tulem"; quia tu creasfi omnia, et propter volunta-. Nimirum, quod nunquam fecerat, sed ne quidem
teni tuam eranf, el creala sunt (Apoc. iv). » Prius nisi semcl faclurus eral. Tamenelsi minquam faco.
dicitur, qttia erant, et postmod.um fuisse creata. ret, et velle, et facere poterat, Qig quia bonum
Quia quae foris expressa sunt per conditionem ope- eraf. Virginem itaque suscitare post ruinam, quo-
ris, jam inlus erant in providentia ei consilio Con- moclo non possit Deus, cum procul dubio et ille
ditoris. Porro aiiiem sicut voluntas Dei causa est, omnipolens sit, et hoc bonum sit?
«l qtisenondum sunl condita, origin&literJrant; ita CAPUT III.
nihilomintis efficaxcausa est. ut quse simt perdita, Quod absque dubio Deus posl lapsum reparare virgi-
ad stalus sui ordinem redeant. « Nunquid enim vo- neni possit. '
Juntalis mese est mors impji, dicit Dominus? Sed Virginem sane susctiari post lapsum duobus in-
volo ut convertatur et vivat (Ezech. xvm).» C1 lelligitufmodis : aut scilieet juxia meriloruniplenl-
Ut ergo ad id, quod praelibaium est, sermo re- tudinem, au( juxta .carnis Integritatem. Yideamus
currat, quid prsejudicat Deo suscitare posse virgj- itaqne an utniniqtie valeat Deus. Jtixta meritura
iifni post ruinam? Nunquid idcirco-non potesi, hamq;ie plebem fideliumvirginem appellat Apostolus,
qula non vult; el idcirco non vnlt.quia maluiaest; cum Corinlhiis dicit: t Despondi enim vos uni viro,
sicut dicluiri est, meiuiri, etpejerare, e( injustnm Virginem castam exhibereChristo (II Cor. xi). i
quid facerc, Deum nec vellc, nec posse? Sed absit, Neque enim in illo Dei populo solummodo virgiues
ut malum sitde violata, virginem Jleri; imo sicut ,erant, sed multse cohjugijsobligatse, vel post virgi-.
malum esl virginem violari, ita violalam -redire in nitalls dispendiuin coptinentesi Ej .Domimis.per
virginem procul dtibio bonum esset, si divinae dis- prophetam : e Sj vir, inquil, dimiscrit uxbrcm
positionis ordo concederel, v. g. Ifomiuem "post "suam,et „illa i'ecedens duxerit virujri.alterum, nun-
lapsum mortis subire vindiclam; licet justo Dei quid reverietnr ad eam ultra?_Nunqtiid non conta-
judicio roahjiii fuil. Mortem enim Deris non fectt jninata et pollula vocabitiirimilier? .Tu autem jfor-
(Sap. i), cumipsc po;ius sil mors morlis (sicutper liieala es cum amatoribus mullis; (amen reverlere
Oseam propbelam dicii : « Ero mors tua, o| mors ad me, dicit Dominus (Jer. iu). » Reversio plane
[Osee xin; ICor. xv]).»Jam vero sahem post redem- D>ista ad Dominum, quaiitum ad qualitatem merito-
ptionis nostrse inyslerium, hominem immnrtalem rum pertinet, lioc est, de corrupla integram Jieri,
fieri cerle bonum esset, si senlentiarn semel prola- de prostitula virginem reparari. Cur rursus idem
tam clementia divina dissolveret. Neque enim boc sponsus loquitur : s Et omnium. peccalorum tuo-
omnipolens Deus idcifco, vel nolle, vel posse dt- r-umjam memdr non ero {Jer. xvxi). » In carrialis
cendus estj.quiamalumest, hominem videlicet fieri siquidem sponsione complexust viri, corruptio car-
immorialem; sed justo suo judicio, nostrseque sa- nis, foedus amoris, dispendium castitalis, virginem
lutis atigmento, quodipse novil, tanttim devindicla se plerumque llialamis nupti&lihusIradit, quse pol-
redempti hominis voluii superesse. Hoc itaque mo- luta recedit. E contra, cui cceleslis sponsus ad-
do malum cst post stuprum virginem esse eorru- hseserit, protinus abiuit niacnlas turpitudinis,, et
ptam; bonum autem esset sr virginitatis.Deus si- ad florem revocat redolentissimse castilalis. De
gnaculum iri ea reformaret. Sed licct Deus hoc nul- prqstibulo virginem, de corruptione reddii-integri-
iatenus faciat, sive ut virginem lerreat, quaiciius talem. i
-vereatur amiffere quod poslmodum neqocat repara- Unde est, quod plerosque novimus utfiusqiio.
•COI OPUSC. XXXVI. — "DE DIVIISAOMNIPOTENTIA. '- "<GGi
sexus homines post abominabiles voluptatis illece- J _vitim [Gtn. vn), Pentapolim per igriis incchdium
hras, ad tantam -Teligiossevitse pervenisse mundi- (Gen. xix), quibus hiniirtim sic abstulit esse, et ~fu-
tiam, utnon modo castos atque pudicos quoslibet turuin esse^ "ut nequaqnam abstulerit el faisse.
in sanctitate praecederent; sed et" non contemnenda Quanquamsi ad pravofdra hominum*merita, qui
raultarum vivginummerita superarent. Quibus, non trijic deleti sunt, solerter irispicias','c_uoi)iahivaniia-
jam sola piioris meriti mensiua rependitur, sed 1"esei iuania seclali sunt, ut hon a'desse, sed ad nf-
'proeul dubio cum remissione reaius eiiam curnulus tdhirn tenderenl,'eos merito non fuisse decernas.
"superaddita~mercedis augetur. Ecce probatum, ut "Hincest, quod eos in afflicliolie spirilus conqueri,
opinor, est, jtixla meritum po?se Deuirf suscitare Scripiiirateslaliir : « 'Exiguum. inquiunt,-et cum
virginem posl ruiriam : justa caTiiemverb quis etiam toedioest tcmpus vitse nostrae, et non est refrigerium
"vesanaemeniis addubiteteitm vidclicel, qui erigit iii fmehoniiiiis, et non esl qui agiiilns sit i'cversuS
-•elisos,"solvitribiripeditos(Psnli cxw)yqui postremo "ab hiferis; ijriia <ex'nihilo nati srimus,*et post hsec
curat ofnnem lariguorem et oninem infirriiitstem erhnus quasi non fuerimhs.' Eiimus, inquiunt, taii-
i (Mdith. iv),- claiisulam' non posse reparare ~virgi- quairi si nc.n fuerimus; quia et nunc -quando vide-
-neanv? Etfimvefo qur corpus ipsumuV lenuissimo haritur-esse, ad nihilum potiuspeftiriebant, quam
seniinis liquore" compegit, in humanae fornise~spe- ] t ad-vcrum esse (Sap!u). Ego, a'it.-sum qursum"; el
-ciemper vafia niembrorum' liiieanienta distihxit, "hxc dices filiis Isfael : Qui esi, inisit;mc"a'd vos
-adsuinmam necdum exisientem condidit c.reatu- '(Exod. m). »,QiiieriimabiIlO,'qui vereesl, recedit,
-ram,' exlsteiitemjam non poterit recuperare vitia- necesse eslufnon sil; quiarad nihllumtendit. Hiric
-tam ?'Faieor plane, fateor,' nullumque timens cavil- est, qiiod itefum gementes dicunt : « Exslinclus
Jatorise conlenlioiiis obloquium constanter affii-mo; "cinis .erit corpus nostrum, e(_spiritus diffundetur
quia valet omnipolens Deus lnultlmibam qiiamhbet tanqtiam mollis aer; iransiel vila noslra (anquani
virginem reddere, incorruplionisque signaculum in vestigia nubis, et sicut nehula dissolvetur quse fuga-
ipsa ejns cafne, sicut ex matefno egressa cst ulero, ta est a radio sqlis; riomen hostfum obliviopem
repaiare. ©1@ Haecaulem dixj, non ut B. Hierony- aecipiet, et pertenuis umhrse transitus est lem-
mo, qui pio studio loculus est, detraham; sed ut pusnostrum (Sap. i). » Unde et prophela : t.Om-
eos, qui ex verborum illius occasione, Deum nes, inquit, gentes quasi nonsint, .sic sunl corani
astruunt impotentem, invicta fidei ratione re- oo : el quasi nihilum et inane reputatse sunt ei
fellam. ' ' '
(Isa. XL). »'
CAPUT IV. @20 El Salomon ait : « Tunquam momenlum
*
Qttomodopossil fieri, ttl quod faclvm esl, nop sit ' ', staterae, sic ante te est orbis iefrarum, et 'tanqtiam
faclum. 'gtilta roris antelucani (Sap. xi). » Etinnumera ta-
Ad illud postremoj quod in hac disptitandi ma- lia reperiuntiir in Scripluris, qnibus impii bomines,
teria plures objiciunt, sub sanclitatis tuae jtidicio aut lenuissimis, aut vilissimis Compafentur rebus,
-\ideo respondendum. Aiunt enim : Si Dcus, ut as- aut nihil esse dicantur, eliam tunc, eum potentes
seris, in omnibus omnipotens esl, nunquid polest esse vidcntur. Uncle et David : t Vidi, inquit, im-
-hoc agere, ut quae facta sunt, facta non fuerint? „ piura snpei'exallatum et elevaturrt sicul cedros Li-
Potest cerle facta quseque destruere, ul jam non bani; et transivi, et ecce non -eral (Psal. 'Xvi). >
sint; sedvideri non potest, quo pactopossit efijce- 'Ttiirc enimet cum divifiis irilumescuni, et cuni se
re, iit qusefacia sunl, facta non fuerint. Potesl quippe "super alios arrogantef exlolluni, cttm deniqtic infe-
fieri, ut amodo,'et deinceps Roma tionsil; sed ttt riores per lyrannidis violenliam opprimunt; turic",
anliquilus non fueril^-condita, qttomodopossii fieri, Mnqtiam,eo vcrius nihil sunt, quo ab eo, qtti " vere dt
Deo suihme sunt. •"' :
nullacapit opinio.Inspiranle respbnsurus stim est,'procul ' ' ' "
' '
ad ha~cl in primis exactorem meum'verhis13abmo- . CAPUT V. .. .
«is admonendum video,~qiiibus.ait : « Majora te ne,-, De fuluris conlingenlibus.el philosophimusu
' ' ' ' in sij-'
quaesieris,elaltiora le nescrulatusfueris(Eccli. m).» cris disputatjonibus.
Deinde dicendum, quia quod Deus.facit,aliquid cst: Scd quid sibi vbhlnt vani quilihet liomines et
quod Deus non facit. riihil est:« Oumia enim per sacrilegi dogmatis inductorcs, qui dum aliis quse-
ipsum facta sunt, et -sine- ipso faetum est niliil stionum suaruni lendiculas struunl, quod ineas ipsi
(Joan. i). » De quo nimirum alibi scriplum esl : ante praecipiies coftuant, rion attendunt'; et dum
< Qui feeit qusefutura sunt (Eccle. 111).» Juxfa quod simpliciler gradientibus scandala frivolae inquisilio-
etillud : <"Quivivit in seternum.creavilomnia simul nis objiciunt, ipsfpolius in lapidem offensionis im-
(Eccti. xvm): > Et Apcslolus : « Qui fecit, inquit, piiigunl. Nunquid, inquiunl, potest Deushoc agere,
ea qnsenon sunt (Rom. iv). > Omriia plane hsec ut postquani semel aliquid factum cst, faclum non
testiiuonia Scripturarum lestarilur Deum fecisse fucrit? tanquam si impossibililas ista oon solis vi-
qnod non cral; non deslruxisse quod eral; condi- dealur provenire praeteritis, et non in prscsentibus
-disse futura, non abolevisse praeterlta. Quanquam shniliter inveniatur temporibus, et fuluris. Nam et
' et
saepeJegatur Deus aliquid evertisse , ut melius quidquid nunc est, quanuiu est, non esse impossi-
ajiquiciprocurarel; sicut mundum per aquse. dilu- hi!e est. Item, quod futui'um esf, non fulunim css&
 "
605 S. PETRI DAMIANLOPP.TOMUS SEU PARS III. •- OPUSCULAVARIA. , 601
jmpossibile .est : quanquani nonnulla sunt, quse. __non sunt, futura sinl. De qua nimirum quoeslione
videlicet sequaliterpossunl evenire, et non evenire; veleres liberalium arlium discussores, npn rnodo
sicut est, me hodie equilare, et non equitare; ami- gentiles, sed et fidei Christianse participes prolixius
cum videre, vel non videre; pluere, vel aerem sere- tractaverunt; sed nerao illorum in hanc ausus efl
num esse. Qusescilicet, et his similia hujns ssecuTi prosilire vesaniam, ulDeo notam impossibilitatis
sapienles consueverunt ad utrumlibet_ appellare; ascribereti et praesertim si Chris(ianus fui(, de illius -
quia solent seque et conlingere, et non conlingere. omnipotentia dubitafet; sed ita de consequenlia
Sed hsec adutrumlibe(_magis dicunturjuxta varia- necessitalis vel impossibilitatis juxta miram jsolius
bilem naturam rerum, quam juxta consequentiam artis disputavere virtutem, ut ntillam in his confli-
dictionum. Secundum naluralem namque varise vi- clibus Dei facerent menlionemrIsti autem, qtti anli-
cissiludinis ordinem potest fieri, ut liodie plual; quam qosesiipneninoviter afferunt, dum altiora ge-
potest et fieri, ut non pluat. SeJ quantum ad eon- sliunt nosse, quam capiunt, potius acienususemen-
sequenliam disserendi, si fulurum esl ut pluat, tis obtundunt; quia ipsum lucis auctorem offendere
licoesse est omni.nout plual; ac per hoc prorsus non pavescun(. Hsec igitur qusestio, quoniam non
itnpossibile. est ut non phial. Quod ergo dicilur ad • discutiendam majestatis divinse potentiam, sed
de prseteritis hoc eonseqnitur nihilominus de re- 1S polius ad artis dialecticse probatur periinere peri-
hus prsesenlibus -et futuris : nimirura, ut sicut liam; el non ad virtulenr, vel materiam rerum, sed
omne quod fuii, fuisse necesse est, ~ita, et omne ad modum el ordinem disserendi, el consequenliam
quod est, quandiu est, necesse sit esse : ct omne verbbrum, non habet locum in Eccleslae sacramen-
quod fufurum esl, necesse sil fulurum esse. Atque lis, quac a parvis scholaribus ventilalur in scholis.
ideo quantuni ad ordinem disserendi, quidquid fuit, Non enim ad fidei regulara, vel morum pertinet ho-
impossihile sitpon fnisse; et quidquid esl, impos- nestalem; sed ad loquendi copiam, verborumque
sibilesitnon esse; et quidquid fulurum est, impos- nitorem. ^Juamobrem sufflciat nobis hrevi compen-
sibile sit futurum non esse. Yideat ergo imperite dio fidem defendere, quam tenemus; sapientibus
sapientium, et vana qu-erenlium cieea teme?itas; autem hujus saeculi, quoesua sunt (I Cbr. m), cedi-
quia si bsec qusead artem pertinent disserendi, ad mus. Habeant, qui volunl, lilteram' occidentem,
Deum praviler referant; jam non lantum in prse- dnmmodo per Dei misericordiam spiritus a nobis
terilis, sed in prsesenfibus ae fiUuris, eum impo- vivificans non recedat.
teniem penitus, ct invalidum reddant. Qui nimi- 622 CAPUT VI.
rtim, quia necdum didicerunt elementa verborum, Quod Deus inlra prmsentimsum sinum, omnia simul,
*
021 per obscuras. argumentorum suorum caligines' ^ el lempora, etJoca concludat.
amitlunt efarae fidei fundamentum; et igaorantes Conslat itaque Deum omnipotentem sic omnia
adbuc, quod a pueris tractatur in scholis, querelse saecula in selernae sapienliae suse thesauro conclu-
sure cahimnias divinis ingerunt sacramentis. dere, ut nec ad se quid accedere, nec a se quidquam
Et quia inter rudimenta discentium vel artis hu- per temporum momenta valeal transire. In illa igi-
manse riullam apprehendere peritiam, curiosilatis tur inefiabili suse majestatis arce persistens, sic
suse nubilo perlurbant purilatis ecclesiaslicsedisci- omnia in prsesentise suse conslitula conspeclu, nno
plinam. Hsecplane quse ex dialeclicorum, vel rheio- ac simplici contemplatur jnliiilu, ul sibi' nunqiipm
rum prodeunl argumentis, non facile divinsevirlutis penitus vel prseterha iransean(, vel futura succe-
sunt aptanda mysleriis: el quse ad hoc invenlasunl, danl. Cui dum semper esse alque idem esse est per
ut in syllogismorum instrumenta proficiant, vel seterni(a(em,; dum omne, quod-labitur, eircumscri-
clausulas diclionum, absit, ut sacris legibus se per- ]pt, in-lra semetipsum omnium cursus lemporura,
tinaciter inferant et divinse.virtuti conclusionissuoe claudil. Et sicul inlra se sine transilu cobibet omnia
necessilales opponanl., Quse lamen ariis bumanse tempora, ita niliilomiiius intra se sine spaliis urii-
peritia, si quando tfaclandis sacris eloquiis adhibe- versa conlinet loca. Hinc est plane quod ait: « Ccc-
tur, noji dehet jus magisterii sibimet arroganler: 0 Iumet lerram ego iinpleo (Jer. xm).» Hinc esl quod
arripere; sed velut ancilla dominsequodam famula- Sapientia illius dicil: « Gyrum cce.Ii.circuivi sola
tus obsequio subservire, ne si prsecedit, oberrei, et (Eccli. xxiv). » De qtia et Salomon ait: « Quia cum
dum exleriorum verborum sequitur consequentias, sit una, omnia poiesl, el permanens in se_,innovat
intimse virtutis lunien et rectum veritalis tramitem omnia (Sap. vn). t El idem alibi: < Si ccelum et
perdat. Quis enim manifeste non .videat, quia si ar- cceli ccelorum le capere non possunl: quanjo mag'.s _
gumentaiionibus istis, ut sese ordo verborum habet, domus Iisec, quain Bcdiflcavitibi! »(II Parat. vi.)
fi.Scs adbibetur, divina virlus in (emporum quibus- De cujtis etiam Spirittrscrlpium esi: « Spiritus Do-
'
que momentis impolens oslendalur? Nam juxta fri- mini replevil orbem lerrarum, et hoc qtiod cqnlinet
volaequsesiionisobloquitim,non praevalelDeusagere, omnia (Snp. i). » De quo rursus dicitur: « Quia
ut vel dudum qttse facta sunt, facta non fueriut; vel omniura esl arlifex, omnem Jiabet virtutem, omuia
e diyerso, quoefacta non sunt, facla fuerint; vel ' piospiciens (Sap. vn)'. » Et po-ninus per prophetani
qiae nunc sunl, quandiu sunt, non sinl; yel quae dicil: «Cceluramihi sedesest, lerra autem scahelliun
futnra sunl, ftitura non sinl; vel econlra, quoefutura pcdtim meorum (Isa. IAVI).» Rursuriiqiie de co
 '
CGa OPUSC. XXXVI. — DE DIVINAOMNIPOTENTIA.~ 'CfiS
scriptum esl: « Cuelum meiitur palmo, e( omnem .A theatro residei, non simul omnla videl; quia cum
terram pugillo concludit (Act. vn; ha. XL). > Sedi intendit aciem ante se, non videt post se; qui autem
quippe, cui proesidet, in(erior el snperior manet. n-n in thealro, sed stiper thealrum excclsior su^
Nam per id coelumpahno meliens, el terram pugilo pereminet, totiusundique interiorem theatri ambi-
concludens, ostendiiur quod ipse sit circumquaque lum uno comprehendit aspectu; ila omnipolen-
cunctiarebus, quas creavit, exterior. Id namque quod Deus, quia omnibus, quaevolvuntur, incomparabili-
in(erius concluilitur, a conc]uden(e exlerius conti- ter supereminet, omnia simul suis suhjecta conspe-
jietur. Per sedem ergo, cui prsesidet, esse interius, ctibus praesentialiler videt. Et, ut quod loquimur,
.el supra perpendilur; per pugiliumvero, quo conti- non modo vivax ingenium capiat, sed et 3es.es quili-
net, esse exterius, subterque signatur. Quia.enim bel facile comprehendat, major nobis varielas esl in
ipse manet intra omnia, ipse extra omnia, ipse su- hoc tam hrevissimo temporis punclo, quo dicirnus
per onmia, ipse infra omnia, et superior est per ccelum, quam Deo sit simul inspicere infinita
polenliam, et inferior est per sustentalionem, et omnium spatia sseculorum. Nam cum hujus parli-
exlerior per magnitudinem, et inlerior per subtilita- culaeprima dicitur syllaba, remanel adhuc secunda;
tem. Ubi ergo si aliquid absque eo, qui cum per et cum secunda sonat, jam prima pertransiit. Deus
molem corporis nusquam esl, per incircumscriptam ' ' autem uno alque iiiefTabilisuaeconlemplalionis ictti
substanlia'1) nusquam deest? De quo ait Apostolus: "simul omnia conspicit, ef conspiciendo distinguit.
t Quia iu ipso cons.lantomnia. » Et rursus: « Quo- Omnia circumdando penetrat, et penetrando cir-
piam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia cumdat. Hinc est, quod Pelrus ait apostolus:
(Goloss.i). » Est enim, ul ita dixerim, locus illo- t Unum hoc non lateat vos, charissimi, quia unus
calis, qui sic iu se. conlinet omnia loca, ut non . dies apud Deurn, sicut mille aniii, et mille anni,
moveatuifipse per loca : et cum omnia simul im- siciit dies unus, (11 Pelr. i). » Et quia .millenarius
pleat, non per partes sui occupat partes loci, sed mamerusperfcclus esl, mille aimos posuit pro*lon-
totus"uhique est, nec per ampliora loca diffusior, "gitudine, el prolixitaie oiimium sosculorum.Unde
nec per angustiora contfactior, nec altior in excel- et-Psahnisla : « Mille, inquit, anni ante oculos
sis, nec plus humiliatus in infimis, non major in tuos, tanquam dies heslerna,. quse prseteriit (Psat.
iuagnis, non minor in minimis; sed unus, idemque LXXXIX) ; ~ qnia quidquid a nobis fuiurum exspecla-
siriiplex et sequalis ubique, nnlla indigens creatura, tur, jam Deo per omnia nolum, quasi pr-eleriium
sed eo iudiget omnis creatura. Nam et anlequam esse decernilur. Est enim, sieut ipse de se dicit:
virtutes angelicas condidisset aniequam tempus , , i Alpha et Omega, inilium et finis \Apoc. i). >
'
323 temporale aliquid exslilisset, plenas, atque El per prophetam : «' Anle me non esl formatus
perfectas immortalitatis divitias et glqrise possi- Deus, 624 et Post me ,10n Grit {Isa- xLin).i,
debat. Ad creandum igitur, quod nori erat, non Enim vero, quia in supremo rerum verlice ineffa-
soliludinis eum, vel alicujus inopia3necessitas im- hiliter supereminens, -quasi quodam profunditatis
pulit, sed sola proprise clemenlioe honilas provo- -~et aeterni consilii sui circulo noii modo cuhcta tem-
cavit. Nec beatiludini ejus rerum conditio conferre porum spalia, sed et loca, et universas ampleclilur
aliquid potuit, cum ita per se, et in se sit plenus creaturas, et hsec omnia uno conlemplalionis ictu,
atque perfectus; ut nec existenle crealura,- sibi ali- ac simplici semper aspectat inttiitu; non imraerito
qtiid accedat, nec ea pereunte decedat. « Omqja solus pqfens, solus seternus, solus dicitur Immorta-
sii{uiilemfluniina intrant in mare, et mare non-re- lis. Unde et Apostolus: « Regi, inquit, sseculortim
diiudal (Eccle. i). t immortali et invisibili, soli Deo honor etg!oria(/
. CAPUT Ylf. Tim. i). t Et idem : « Beatus, et solus potens Rex
D,eDei sbnpiici, et una, distincla tamen omnium regum, et Dominus dominanlium, qui solus habet
rerutn scientia, et providenlia. Immortalilalerii, et lucem habilat inaccessibilem,
Est plane Deo sicut coaelernum omnia posse, sic quem nemo homiiium vidit, nec videre po(est (II
el oainia nosse, idemque semper exisiere. Iu illo ila- r Tim. vi); » nam et angelica virtus, licet potens sit,
que stimmo rerum cardiue nalurarum omnium jura non lameri a se, sed ab iljo est: licet immortalis sit,
dispensans, sic omnia tcmpora, praelerita videlicet, suumque beatum vivere nullo prorsus fine conclu^
praeseiuia el futura, intra suse provisionis arcana "da(; (ainen quia et loca riiulat, et (empora, ribn
complectitur, ut-nec novum aliquid sibi penitus ac- coauerna suo dicendaest Crea(ori, quia nafuraliier
cedat; nec aliquid ab eo per cursus momenla rece- atque essentialiter est ipsa potenlia, ipsa iramofla-
dat; sed nec divefsis obtniibiis divefsa'considerat, liias, ipsa ~selernitas.Unde el Moyses: « Dominus,
jit ctim intendil prseieritis, vacet a prspsentibus, vel inquit, regnabit in seternum, et ultra (Exod. xv). >
futuris; vel rursus cum prsesentia, sive futura con- Nam et angelica beatitudo juxta--conditionis'suce
siderat, oculosa~praesenlibus avertat; sed uno dun- modum non imnierito vide(ur seterna," quae nulli
taxat ac simplicipra:sentissiniaeinajestatis intuitu,
prorsus (ermino probatur obnoxia. Et merito dici-
simul omnia coniprehendit. Neque hoc confuse, al- tnr, quia in a3ternumvivit,'
quia heate vivere nuri-
que iuexplicale, sed'omiiia discernil, alque jux(a cjuam desitrit. Sed ille non solum in aUernum/^ed
propriolatcm suani quasque diilbgtiit Pl.tne qni in in sclcrnnm regnat, et nlfra, qni euilfta saccmoriim
 -607 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 608
.ypluimna intra provisiouis suae conlinet sinum: el A A immobilia semper assislunl. Et tanlumdem est :
,non Janquam prseterita, vel fulura, sed ut revera « Dederunt in escammeam fel (Psal. LXVIH),>
proeseiUia, suoniie suhjecla conspeclni, perspicacis- quanturiief dabunl; el idem esl: « Foderuntmanus
simo comprehendit intuitu; qui suse dhioriis impe- meas ci pedes meos (PsaL xxi), » quod iodient.
rio regit omnia, cujus legibus obtemperant unL- Jam iSaqueveniant supervacuse~quaestionisaucto-
.versa_.qui omnes creaturas ad uutum sui disponit res, imo qui perversorum dogrriatum nituntur esse
.^arbitrij; omnibus vivendi moderatur, atque tempe- cultores, et dicant: Nnnquid potestDeus agere, ut
rat orduiem, omnium forraas dislinguit, acjspecies, quajTacta sunt facla non. fuerint? Quihus egtrprima
omnibus, prout vult, congruas virium tribuit facul- fronte respcndeo, quia hoc non est, quia divhisebo-
taies; a quo, et per quem est.quidquid esl,,sine qtio nitatis est de Ttihilo aliquid agere, non de aliqno
.quidquid est procul
' dubio nihil est. potius nihil efficere; cum ulique scriplum sit: jt -Oni-
. . - CAPCT VIII. - iiia per ipsum facla surit, et sinVipso •faetum est
.'- -_ DeDei mterniiale., nihil [Joan. i). i Egopfobare vqlotjuoa Deus'de
_• Omnipolenliitaque Deo non esl, heri, vel cras, uihilo faciat aliquid; fu oslendcre" niteris quod de
,-sedhpdie sempiternum, cui nihihdefluit, nilril acce- aliquo faciat nihih Sed jam, quseso, cunela^simal
idit; cui nihil est varium, nihil a sedivei-sum. Illud B emove : omnes pestiferi langttoris -hnmores' sub
.hodie oeternilas est incommutabilis, indefectiva, in- unius conainine exereatus effttnde, ut--muiliplici
.acccssibilis, cui yideficet nihil addi, Jiihilvalel im- riiorho unius anlidoti sufBciat haustu bccurrere, nec
•mjiiui: el omnia quae-apnd nos elabendo diseurrtint, ad curaiionem tui pluribus compellannir eonfcctio-
„aut pcr temporurii yicissitudjnes se variarit, apud iium gcneribus indigere. Age ergo, dic, quaeso:
ilhmi hoc!ie.slant et immobiliter perseverint. In illo Potest facere Deus de praeterilis, iit qtiod factum
.scilicet hodie'dies ille,adhiiG immobilis esl, in quo esl non fuerit factum ; vel de proesenli, quodlnunc
.mundus iste siimpsit originem; jn illojam, et.ille ~esl, quandiu esl, ut non.sit;veI nt omnino, quqd
.nihilominus est, quo judicandus. est per seter.niju- futurum ^esf, ut futurum non sit; vel rursus haec
" ,dicii sequitatem. Neque enim jn eam Iucem, quse 'bmniaper contrarium? Quse nobis profecio exsecra-
,sine accessu, ea, quoe,elegil, et iliiistrat: et sine 'tioni potiits videnturesse tradenda quam siylo. Dic
jreeessu ca, qum.-respuil, deserit, defectus nmtahili- inihi, versutoe quscstionis objector, credis eiiam (u
talis venit; quja in semetipso.permanens inmula- quia quidquid Deus faeit honum est, atque adeo
hilis, mutabilia cuncta dispouit. Sicque iri se trans- •aliquidest, ct quidquid ille non facit nihil est? [Audi
euntia condidit, ul apud -se quse condila. sunt, Scripturam : « Yidii, Iiiquii, Deus"cuiielaqua3fece-
transire ne.quaquam possinl. Nec tempus inlus in Qrat, C et erant valde bona (Gen.i). » El illud : «'Sine
.conspectu ejus defluit, quod apud nos foris per ipso factum est nlhil (Joan. i). » Sed qnia boG~te-
<Sg§ exteriora decurrit. Unde fit ut in seterniiate •gare nori .poles, assentior, inquis. Tu ilaque-d.im
ejus omnia fixa permaneant^ quae non fijta estrin- •quaeris unam eamdemque rem et. fuisse,- et non
.secus saeculorum volumina indesineuler" enianagt. "ftfisse; esse*,et non esse; futuram esse, *f futurani
.Deo qnippe dies una est aeterniias sua, quani vide- 'iTon esse; niteris profeclo qtiscqiiefacta vel facienda
licel diem, nec ftne claudi, nec initio videt aperiri 'SB® confundere,olinter esse et non esse nutan-
(Psalmista., cum diclt: « Melior est dies una in lia demonstrare. Quod certe rerum natura 1non
.atriis tuis.super millia (Psul.LXXXI). >Quid est ergo, liabe!. Niiiil enim sinml potest esse et non esse;
_quod ijle non valeat- de-proeieritis omriibusvel futn- -sed quodin rerum natura rion esl, procul dubiolnihil
•Tis, qui yidelicet.omnia facta, vel faeienda sine ulio "esJ. Quseris ergo a"Deo,durus exactor, ut faciat quod
ai;ansitudefigii,etslatuitinsuaapraesentianiajestaiis? suum non est, hoc est nihil. Sed ^ecce' evangelista
-
-Ctiiprofectoetillud lempusiiUransibiIilerades!,quod contra te stal, dicens : Quia sine ipso factum est
ea quoefacta sunt antecessil, el illud quo euncta dein- nihil; Deus adhuc non didicit facere nihil. Tu,eum
• 5ccps futura concludit. Ilinc esl enim ut libi facial nlhil.- Adhuc peto,
quod in his quae doeeTet proecipe
prophetico. spiritu dicta sunt. in Scripliiris, sscpe D ^ respondeas : Credis, qnoesb, et quod Propheta ca-
leperiuntur praeteriia pro. futuris poni, et longepost "irit, cui scilicet omnia-ScripturaTum leslimonia^coii-
"-.agenda velul jam transacta narrari. Unde est qiiod •cinuril: « Omnia,-inquil, quas voluit "Dominus,fecit
•passtirtts per proplielam Dominus ait : < Corptis - in ccelo et in terra, in mari el in omnibusabyssis? >
mcum dedi perauieiilibus,. et genas ir.eas vellenti- (Psal. cxxxiv.) Sed hoc cliam a le hegari non
bus, faciem meam non averti ab increpantibus et posse manifestum est. t
tonspueiitibus in.nie (ha. L). jResurreclurus au- Cum ergo Deus omnia possit, cur addubitas Deum
,lem:«Resurrexi,et adhucsum tecum (Psal. LXVII).I hoc non posse, ut aliquid simul sit et non sit, si hoc
De ascensuro. quoque alque Spiritus sancti dona , fieri bonum est? Porro si inulile est„res quaslibet
missuro dicilur: t Ascendens in alttim, captivam inter csse et non csse confundi, Deus aulem non
duxit captivitatem, dedit dona hominibus (Ephes. inutilia, sed hona omnia fecil; imo si maluniiest,
iv), i q,uia videlicet in oculis illius sapienlise, unde ac per hoc nihil esl. Hoe Deus omnino non facit.:
- isU
uiariabanl, onmia lempora simul stant, ftilura « Quia sine ipso factum'esl nihil (Joan. i). > Huc
. aitme praucriia, ut revera proesenlia, fixa alauc aeccdit, quia volunias summi et emmpotenlis opifi-
 ' "
609 - ' "OPUSC.XXXYL - DE D.VINAOMNTPOTENTIA. ~ -
6J0
cis tam eflica~;caus,a esl ommbus rebus- exislendi, A \ quam nd exlrema tieveniunt, tunc nilrilfiant; sed
.el non oxistendi, ut quod ille vult esse, non possil lunc procul dubio sunt nihil, cum videnlur aliquid.
noii csse, ~elqtiod noh vrilt esse, non valeat csse. Nihil apud lestimonium veritatis, aliquid in umbra
Yirtus quippe Dei fecit ui quod constituit esse, jam caliginis., Adhuc for.lassis epulabatur ille sp.endiJo
iion valeal non fuisse; el quod constituil fuisse, (Luc. xvi), fulciebatur cuneis obseqiicnliiim, ambie--
quamliu esl, non valeat non esse; et quod cbnstiluit balur agmiiiibus iiellalorum, quem prophela supcr-
esse fulurum, jam nun valfeatfulurum non esse. exaltaium el elevatum vidit (Isa. xxxvi) : et mox
Unde ergo Dei virius paieniior et mirabilior esse ad contemplanda summa pertransiens, qtiem, ma-
perpenditur, inde a slttlte sapleniibus in suo posse gnum aliquid forte credideral, nihil esse cognovit.
invalida judiceldT? Siceuhii quidquid est, ab ipso Hinc esl enim quod scriptum es(: «rQuoniam spcs
est. Ipse j-ebus hanc vim existentiaj coniulit, ut impii laiiqiiam lanugo est, qireea .vento lolliltir: et
posiquam semel exstiterint,- non exstitisse non (anqtiam spuma gracilis, quaeaprocella-dispefgilur;
possint.' i -.--.-'-..,- el tanquam fumtis, qui a vento difliisus csi; et tan-,
- - CAPUT IX. - "" quam memoria hospitis unius tJiei .prjeiereuntis
_
- Quod mala dicenda sunl non esse (Sap. v). '» Narii qui toi_monioiiiaiiearum xerum
potius quam
exislere. ' * R3 cxempla congessil, non iam vjfe quid x;sse omnein
- Mala aufem
quaelibet, sicut sunt iniquitates et reproborum glbrian",,quani nihil esse signavit. Mal.t
seelera, etiam cum videnuir esse, non sunt, quiaa ergo eiiam cum videntur esse, non -sunl; et ab eo
Deoiion sunt, acproplerea nihil sunt; quia-videlicet qni vere ei.stimme est-procul sunt. Bona aiiteni, id
Deus omnino non fecit, sine qtio' facluiri est nli.il est eajjuse bonus arlifex condidit, qucc.tit ,tu tpiis-
{Jcan. i). Qtiapfopter si qtiid boni faclum esf ah quis es, quteris, esse siraul et non esse non possunl,-
homiiiibus, perdere suum esse e( fuissePon potest, qniain rerura naiura, quam rationabilis arlifexesse
quia opus Dei esi, eliamsi-per homines faclum est. cohsiiltiit, alterniias isla non invenit locum. Qtiia
Unde propheia dicit : « Omnia enim opera nostra enim inter esse el non esse confunriiniahini esl, ac
operatus cs in nobis (Isa. xxvi); » Omniaqtiippe potius nihil est, idcirco li boiio Creatore, qui bona
hona el Dci siint ei-noslra, quoniam iile operatar omnia fecil, alternitatis ista confusio facia-non est.
in nobis, qui effectumtribuit operandi. Et Sulbmon: In malisauiem potesl utcunque videri hrec confusio-
< In manuillius, inquit, et nos.et sermones nostri, nis aliernitas, qusccerte videiUur esse, ct non sunt,
cl omnis s:'pieniia, et operum seicmia, et disciplina alque ideo quasi suni, et non sunt. Stint quidem iu
(Sap. vn). >In illoetiam/sicut ait Apostokis, « vi-_ superficie coloris, non autem in judicio verita(is :
\imus, movemur et sunius" (Act. xvn). > Quod si G quanquam etipsismalis non possumushane diversila-
rnalum factum est, etiam tunc nihil erat, cufn esse tem exacte eoncedere , -ul simul sinl et non siut,
videbatur. Ilinc est quod ipsos malitiseac pravitaiis quis vidennu-esse, sed non sunl, atque ideo verius
auctoresapud inferos conqueri Scriplura lesiatur : dicunlur semper non - esse, .quam esse el non esse.
Transierunt, inquiunl,- omnia illa lanquam umbra, - - CAPUT X.
£t lanquam nunlius prcecurrens, cl tanquam navis, Quodomnia DeUspolest, sive faciat sive non faciat^
quw perlransiit fluctuantem aquatn, cUjus cum per- Manifestum est igitur aiiernitatem istam, de qua
iransierit vesiigiumnon est invenire neque©2!^ se- quajritur, scilicet,-utrum possil @g>galiijuid-fuisse
mitam-carinmiiliusin fluclibus(Sap. v). Semita riam- simul et nonfuisse; esse, etnon esse; fuliirum esse,
que in fluciibus facla moxdeficit; Underursus di- et fulurum non esse , naturis exislentium rerum
cimt:« Aut tanquam avis quse(ransvolat in aere, -nullaposse ratione congruere; ad solas autem ver-
Jion ulluhi inveniiur itineris illius argumentum. > borum pugnas, qnocde disserendi ac ratiocinandi
Terlium quoqtie iion dissimilehis ru:sus apponilur": 'fiuiii corisequentiisperlinere. Quamohrem indubi-
t Aul lanquam sagitta emissa in locum destinaluin, -labili fidecredendum est, Deum omnia posse, sive
divisus aer coniinuo in se reclusus est, et ignoratur •. faciat, sive non faciat. Nam quod rnalumest, potitts
Iransilus- illius (Ibid.). t Vesligium cerle navis, cl -~ debet dici nihil, quam aliqttid, atque ideo nitril proe-
avis, et sagittse transilus mos fiuht, illico recludun- judicat, si dicamus Deunr omnia posse, licet mala
tur; sic quilibet iniqui, mox iit incipiunt, praslo omnia non possil; cuni mola non inlra omnia, sed
aeficinnt. Unde siihjungunt: « Sic et nos nali con- extra omnia pmius debeant supputari. Ilinc est,
tinuo desivimus esse; > inib ipso momenlo quo vi- quod ssepe divijiavir(us armalos dialeclicortim sji-
denlur esse, non sunt, quia ab illo qui vereest logismos, eorumque versniias destruii; et quaeapud
longe stini. Quo conira de viro justo dicilu? : eos necessaria jam atque inevitahiha judicantur,
« Consummatus in brevi, explevit (empora multa, omniiimphilosophorum argumenla confundit. -Audi
cjuia placita erant Domino opera illius (Sap. iv). ».. syllogismum,• Si lignum ardet, proiecto uriiur; sed
Pe illis autem : « Dejecisti eos dum allevaren- ardet, ergo el ufilur. -Sed ecce Moysesvidet rubum
ltir-(Psal. LXXH).» Non ait, postquam allevati sunt, ardere, el non comburi (Exod. m). [Rursus, si li-
scd. dum allevarcnlur, quia per hoc inancscuni, per gnum prsecisum est, non fructificat, sed prseci-
quod intumescunl;hjde corruunt, unde sublimes suni est, ergo non fruclificaf. Sed ecce virga
fhini. Non itaque hoc asserenduni est, quod post- Aaronin tabernaculo, contra naluroe ordinem repe-
 611 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 6i2
ritur amigdalas- prolulisse (JVum. xvn). Alioquin A fonte rivus arescal, Ad aflirmandum namque quod
quid efetlot in Mgyplo Pharaoni magnalia, ac signa Deus nequeat virginem reparare posi lapsum, quasi
porlendere; liliorunrlsrael calervas jEgyptiis pe- consequenter adjiciunt : Nunquid hoc polesl D.eus
reuntibus,perdivisuramaretransferre(£a;od.vii,xiv), agere, ut quod factum estnon fuerit? Tanquam si
largissima fluentaex aridisaxi rupe producere(ifeorf. semel consiet ut si fuerit virgo corrupta, jam ne-
xvii;Psa/.Lxxvii),eiJerichonlina'ni03nianonarmisfre- queat fieri ut rursus sit inlegra. Quod certe quaip-
menlibus, sed lubis clangentibus , dissipare? (Josue- lum~adnaluram verum est, stalque sententia; fa-
vi.) Postr.emo, quod in stuporem oranium saeculo- clum quoque aliquid fuisse, el factum non fuisse,
rura, solem in coeload imperium Josue per unjtis unum idemque inveniri non potesl. Conlraria qitippe
diei spaiium sistere {Jos.- x); per Ezecbiam vero invicem surit, adeo ut si unum sit, allerum esse
decenf ad orienteih lineis revocare (IV Reg. xx , non possit. Nam quod fuit non polest, vere dici quia
ha. xxxvni); circaires pueros furentis incendiivires non fuit; el e diverso, quod non fuil, non recle di-
exsiinguere, circa Danielem vero cruentosleonum cilur quia fuil. Quoe enim contraria sunt in uno
ricius, et rahidaora refrenare? (Dan. m, vi.) eodemque subjeclo congruere.nequeunt. Hsecporro
Quid, inquam, hsecomnia sunt, nisi frivola sapien- impossibilitas recte quidem dicilur, si ad naturse
*um hujus mundi sensa confundere, ot contra na- ; J referatur inopiam : absilaulem, ut ad majesiatem
turse cousGeiudinemdivinaevirlutis gloriam morla-. sit appliqanda divinam. Qui enim naluroe jledit ori-
libus revelare? Venianl dialeclici, sive polius, ul pu- ginem,-facile, cum vult, naturoe. tollit necessitalem.
tantur, liaeretici, ipsi viderinl; veuiant , inquam , Nam qui rebus praesidet condilis, legibus non,sub*
verba irutinaiiles, qusesliones suas buccis concre- jacet conditoris : et qui naturam condidit. nalura^
panlibus venlilanies, proponentes, -assuhienies, et lem ordinem ad suae dedilionis arbilrium vertit:
ut illis videlur inevilabiliaconcludenies, ac dicant: quicunque creala quselibetdominantinaluraesubesse
si peperit, concubuit: sed peperit, ergo concubuit- conslifuit, suse doniinaiionis imperio nalurse ohse-
Nunquidhocaiileredemptlonis humanae mysterium quentis obedienliam reservavit. Consideranti plane
non videbalur inexpugnabilis rohoris argumentum ? liquido palet quoniam ab ipso jnundi nascentis
Et quidem poteral Deus, et felare Virghiem ante exordio i*erumcondilor in quid voluit naturoejura
ruinam, el reparare virgincm postruinam. Utrum- mutavit, imo_ipsam naluram, ut ita^dixerim, quo-
que scilicet honum eral, sed licet eatenus neutrum - dammodo conlra naluram mutavit. Nunquid enim
-feceral', ulrumque tamen posse facere, crcdendus non conlra naturam est mundum ex nihilo,fieri;
erat. Et certe mirabilius esi, et valde praeccllenlius undeet a philosophis dicilur (ARIST.-IPhys. icxt.
<'
virginemiiicorruplam manere post parlum, quam 54) : « Quia nihil ex nihilo fit; t animalia non ex
.corruplam advirginaledecus rcdire post lapsum ; _animalibus,sed ex slolidis elementis, solo jussionis
quiact majuscst, quemlibelclausis januis ingredi, imperio creari; dormienlem liominem costam per-
.quani eas, qusepaluerinl, januas claudi. Si ergo na- dere, nec doiere; de solo viro feminam sine femina
tuscxVirgine Redemplor noster (Isa. \n;-Matth. fieri, el in una cosla omnia hominis memhra disiin-
1; Luc. 1), qtiod majus esl, el longe pr-sestanlius,fe- gui; muiuo „se nudos aspicere, el non modo non
cit; quod minus est, corruptam quamlibet redinte- erutiescere, sed neqiiidem nosse (Gen. n); et multa
grare non potcrjt? Poluit Deus homo ex tilero vir- alia quoepersequi Iongum est. Quid ergo mirum est
ginali, salva virginilate -, procedere; non poierit si is quinaturae legem dedit el ordinem, super eam-
violatae virginilatis dispendiumreparare? Quomodo .dem naluram sui nutus exerceat diiionem, ut ei
crgo restauratur homicida, ut post dignani pceniien- maturaenecessilas non rebellis obsistat, si ejus sub,-
liam jam non sit homieida? Quomodo fur, quomodo slralalegibus, velut ancilla deserviat? Ipsa quippe
perjurus? quomodo raptor? quompdo'omiiium certe rerum nalura habet naturam QgO sjjarn, Dei sci-
@29 criminum rei postquam se veraciter corri- licet voluntalem, ut siculillius leges quselibet creala
.gtint, jam non siint, qui fuerunl? Unriescrip(um esl; couservaiU, sic illa cum jube.tur sui juris oblila, di-
Verte impios, -elnon erunt. Sed dicis : Fateor , in-1 1vinse voluntati Teverenler obediat. Quid esl enim,
.quam, quia corrupla ' ol quselibel post poetrilenliamiam hodieque quod cernimus, quoniam Salamandra in
iton est quoe ftiit, videlicel fornicationis subeat ignibus vivit, etrion modo.laesionemadusiione non
jioiam : verumiamen ad verilatf.s jam non reverti- jsaiitur, sed (anquam fomentis insuper vegetalur?
ttir gloriam. - Et ego e contra respondeo quia qui .Quidam quoque vermiculi in ferventissimjs aquis et
poluitex materno ulero illaesavirginitaleprocedere, jiascuntur et vivunt. Quid esl quod palea (am frigida
valel etiam, si-vult,~-in vioiala qualibet virginilalis est, ut obru(as diulissime nives servet; calida, ul
sig.iaculum reformare. . - . poma quoelibetacerhamaturei?Qnid est, quodignis
CAPUTXI. cum ipse sil Iucidus, quaeubetsi fuerint ab eo adu -
Quod naturm condilor nalurm sileiiam immutator. _sla, nigrescunt; et cum ipse resplendeat, quldqui d
- Proponatur adhuc supersiiiiosoequaestionisoblo- . et ambit et lambil, pulcberrimus decolorat? Yerura-
quium : \idealur eii:tni,exqiiasitradJceproducluni, tamen lapides igne candente percocli, et ipsi sunt
qnaicmis ne proecipiti raplu uberes""sinceroe fidei candidi; etquamvis ille magis rubeat, illi flammis
friiges obruat, sed hialu tcrroe digtms cum ipso -albescunt; luci tamen cqngruii album, lenebris ni-
 ' " .
015 OPUSC. XXXYL — DE DJVJNAOMMPOTENJIA. - - 614
gruni., Cumque iguis in lighis ardeat, lapides co- ,Autin caeteris aecenduntur exstinclse? Quis in '^Egy-
qual, conirarios habet in nbn-conlrariis rebus effe'- plo hujusinodi ficum conslituit, cu_usjignum,.cum in
clus. Lieet enim sinl lapides, et ligna diversa, c.on- fluenta projici(ur, non ;ad lignorum consucludinem
stal lanien non esse conlraria, sicul album et ni- pblius enatet, sed in profunda inergalur; quodque
grum, quoruminlapidibusunum, in lignis exhibet. est mirabilius, postquam in iinq aliquando manse-
alierum. HIosenim elarificat, hsec offuscat, dum in- ri(, inde ad aquse superficiein rursus emergi(,
iliis omnino deficeret, nisi in istis viveret. Cur quando scilicet-madefactuih humoris pondere debujt
etiam in carbonibus tanla infirmitas, ut ictu levis- propgrayari? Quid est quod in arvis Sodomse poma
simo iranganlur, pressu facillimq conterantur; et' gignunlur, quse ad matufitatisquidernspeciemusque
tanla tirmitas, ul nullo humbre corrumpantmynulla perveniunt; sed morsu, prcssuve ten(a(a, iri fumum,
prorsus aetaie vincan.tur,tisque adeo, ut eos subster- vel favillaiivcorio fatiscente,evanescuiit?Quid etiam
nere soleant, qui limiies Jigunt, quatenus liliganles- quod'iu Cappadocise finibus equsc cx yenio conci-
eorum ostentione convincant, si qui posc' annosa piunt, iidemque felus nonnisi ad triennium usque
ac tliutunia iemporum curricula -fixum lapidem li- vivunt? Unde Thilpn Indise insula, Jiujusmodi vires
inilem non esse coniendanl ? .Quisenim' eos infossos habel, ut omnes in ea rami arborum nunquam nu-
humid.£fovese, uhi ligna pu(rescefen(,.tandiu du-] U dentur tegmine foliorom T Unde et lerra illa occi-
rare incorruptibiliter possetynisi rerum iIle_corru- duis partibus hancoonseGiita esl dignitatem, ul ex
ptor ignis'efficerei?Calxquoqueconceplumignem al- arborum ramip volueres prodeant, el ad pomcrum
qiiesopilum sicoccullissimeserval, utnemo tangendo simililudinem animati atque pennali fructus erum-
sential, sed cunrexstinguilur, lunc accendifur. et pant? Sicut enim referunl, qui sevidisse teslaniur,
seniitur: ut enim calx vim occuhiignis expellat, panlatim ineidit peinlulumquid ex ramo susp.endi,
aqua perfunditur; et cum ante frigida sit, inde fer-'~ deinde in iinaginem volucris speciemque formari :
vescit,- unde ferventia cuncla frigescuiil. Al si non poslremo quantulumcunque plumescens, hiatu roslri
aqua, sed- oleum, quod udque fomes est ignis, ad- sese ab arbore dividil sicque novus aeris babitator
hibetur, nulla ejus infusiorte Calor vel minimus ex- ante pene discit,.vol.ire, quam vivere. Euimvero
citatur. quis tot virtutis diviiise magnalia, -qua; co Uraeom-
Quid ergo niirum, si omnipotens Deus in magnis munem iiaturaa ordinem fiuiit, enumerare suflieiai?
oragiius ostendituF, cum eiiamin minimis atqueex- Qtii nimirum non humanis discuiienda sunt argi:-
tremis quihusque rebus lani mirabililer operelur? meulis, sed vhiuti politis relinquenda sunl Cieato-
Qttid enitn vilius pelle cohibri? si tamen oleo fer- ris. Quid ergo mirura si is, qui i.aturalia rerum om-
vescenie clecoquitur, mire per eam dolor aurium mi- '2 nium jura disposuii, et ipsum nalurse ordinem ad
ligatur. Quid inferius cinlice? Si sanguisuga lauci- a.rbitrium.eujcacissimae suse volunlalis inflectii, ut
bus-hseseril,'JTumoejus excepto, staiim evomitur; qui matrem virginem nascendo servaverat, violatam
urinse quoque diffieultas hujiis appositiqne laxatur. quamlibct si voluerit iiuegram leddal? jEquale
Quid de adamanie referam, qui non igne^ noa lerro netnpe fuit Deo, etprius Enoch, el Eliam. in carne
dividitnr, ullaque alia vi. nisi duntaxat hircino san- retinere vivenles; ei post-Lazarum ac vidusefiliuni
guine non secalur? Qttid ,est quod magnelem lapi- de sepulcris educere resurgentes.
dem mivabilem ferri facit esse raptore~ri?'Qui ta- CAPUT XII.
men si adamas juxta ponilur, non rnodo jaia fcrrum , De palatio Romuli ei philocophocorruentibus.
Bullalenus rapit, sed et si jam rapuerat, ut ei appro- Nescio si legitur.sed a nonniillis intra Romana
pinquaveril, mox remitlil; tanquanisi lapislapiiem lnosnia celebri fama vulgatur, quod videhcet Romu-
-timeat,--elvelul ante conspectum majoris poteiuiae Jus, qui conditor Urhis asseritur, conslructo paU-
vires. proprias perdaL JSJeclate.t asbeslon Areadise (io, cujusparietina, ©32 licet semiruta, ex magi.a
lapidem prpplerea sic.voGari, quod accensus semel -adhucparie cernuntur, in hanc vocem, qussi de
Iam non posset 631 oxstingui. Pyrites etiam lapis, Jirmanienio operis confisus eruperit: Cer-um esl,
quiiuPerside reperituf, cur ab-igne nomen acce-' >-\inquii, etimmo.Siliier nx"um, quia nisi virgopepeie-
pit, nisi tpiia lenenlis nianum, si vehemeiilius pre- .,ri(, ,domusis(a iion corrue(. Sicque, si tamen ve-
matur, adurit? In eadem rursus Perside lapis gigni- •rum est quod asseriuir,- ex gentilis hominis lingua;
tur, qui seleriilesvocalur, cujus candor interior cum sicutrei prohavii eventus, egressa esl piophelia:
luna creseit, eademqne postmodum ad defeclum Nam nocte, qua Salvalor ad redemplionemjioslrara
tendente, decrescit. ".Quidestprse(erea, quod Agri- ex virginali alvo processit, sieul dicitnr, palaiium
genlinum Sicilias sal coghv,cum admotum igni fue- corruit, Utrumquenimirum et virginem parere, ct
rit, iluere; cum vero in aquain miililur, velut in «dificium rue:e, hominiDeum igiioranti.hnpossihile
ignibuscrepitare?'Quidest quod apud Garamanlas videhatur. Al quiulrumqiie semper^poluil.-sea diu
efficitquemdam'fontem~lamfrigidam diebus, ut non inliaprudeiitia3 suae sccreta coiitinuit, -utrumque
-Jjibatur; tam fei'vidum noclibus, jit non langaiur? cum voluil, per effectttm operis congruo iempofe
Quis in Epiro alium fontem ita mirabilem prsebuit, declaravit. Illucl plane stupendiini est, quoJ nunc
ut cum sit coiUrectanlibusfrigidus, in eo tamen fa- homines in Ecclesise gremio non modo renali, sed
ces, •ul in cseteris exslinguuntur
" accensae, sed non etiam nali, fam auJacter, taln imptidcnter omiripo-
<-. • . ,,.','.. •,'.,V'v,V,'.>,•• , - ",\
6iS* S. PETRI DAHIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARiA. 61G
lenti Deo caluriiniam impossibilitatis objiciunt, et j [ et plumis undique coopertus exsiluit, alas percussit,
protinus absorbere terreni subsecivii voragine-non el cccinil, plumas concussit, totmnqiie liquamen"
pavescu-nt.Erubescal jam lingua phrenetica,~et quas super eos, qui convescebantun, aspersu. Illico sa-
nescit esseiacunda, discat esse vel mula. Nescil- crilegium blasphemae temeriiaiis digna poena seqtii-
sadificalionisatigrnenla dcpromere, scial saltem sine tur' tiitioiiis.„"Nainet in aspersipne piperis, lepra
fidei destvuciione tacere. Alioqttin aiiscindat sibi, percussi sunt. QuaiiTvidelicelplagara non modo ipsi
ferro praeptitiuin pcr vindictam, non sibi fienum-, usque ad obitum pertulerunt, sed el posteiis sms in
adiribeai per sileniii disciplinam. Veiitileni quacstio- omnes generalianes, velut quoddam haerediiariuni,
nes suas quivolunt, juxta modum et ordinem dis"-' reliquerunl. Unde faclum esl,- ui in famulalum SUIK-
cerendi, diim vero pei-ambages suas et scholaris" acti sint sanclss Bononiensis Ecclesise, quae videli-,
infanlioe nsenias conlunieliam "noii infcrant Gfea- cel B. Peiri aposioli est insigniia vocabulo. Qno--
tori ;• scianlque iinpossibiiilatein istam in ipsa_*re- Kiinprogenies, ul relalor asseruii, hue usque leprosa-
rumesse natura, et verborum ex arte procecieiUium hoc illationis canone censita" est: ut>ex operibus.
consequeuiia,.,n6n ad virtuiem perlinere divinam,, manuiiKj"'suarum inferanl Ecclesise capisleria. Sic,
nihilque divinae majcslaiis Tevadereposse poien-. sicnimirum diiplici poome,leprae, simulet serviiuits
(iam ; ut.dicaiur juxta solius naiurae ordinem, ver- I[J addicii-suppIiciK, insiruuiU alios, ui jam temere de_
borumque condiiionem, si esl aliquid, quandiu est, divina potenlia non loquantur.- Et gallus 'Mallh:
non potest non esse; et jsi iuit, non polest nou xxvi) -qni dudum, arguerat Peirtim in lerra negan-.
fuisse; et si futurum est, non polest non essc fu- tem, iunc probavil Pelrum cum eo, quem negayerat,
itirum. Alioquin contra. ipsius haiuralis proprieta- in ccelo legnaiilem. Et forie n.on sine divino judicio,
tis 01'Jinem, exisleiidique maleriam, quid est-quod hujusmodi canonis illatione sunt mullalj, ut -sicut
Deus non possit evertere? quid est quod Deus non (riticum a quisquiliis, capisterio venlilante, diseer-
vaieal nova oonditione creare? Discufianl ilaque nitur; ila per discretionis magisterium discanl ct
juxta moilulum suum liiteranim' dunlaxat.. quibus quse velut quisquilias vitando repellere , et qtiae
adhuc indigerit, elementa; nec altiora se usurpenl qnasi ad yictus.utilitalem debeant vcrba profcrrc.
divina mysteria. Philosophus quidam (25), dmn si- Nam perversi quilibel homines, diim quid cor "sug-.
derum cursus, siellarumqtte mcalus noctunio tem- gesserit, -agunt : dum quidqtiid linguaprurit, in-
pore riiaaretur, in limosum rcpento lapsus est pu- consiilte ac procaciter efBuunl-. si eis aliquando
teum. Ctijus oasum poelata esi lambi, quoe-iilhis flagella non obviant,-Deum \el oon esse, vel humana
erat aneilla, dicens : Dominus meus ignorabat id- nou curare auiumant. « Dixit enim insipiens jn
6
qttod sub pedibtis ejusjaeebat vile lutum, et inve- corde suo : Non est Deus (Psal. xm). J Ei. iterum :
stigare tentabat arcana ccelorum. Ex cujus nimirum « QuomodoscilDcus, et s.i est scienlia in exceiso ? >,
vocabulo, lambicum melrum nomen accepit. Aiurii- (Psal, LXXII.)Ideoque nonnulli in ipso momento
adverianl Jioc, qui modum suse capacilalisexce- pravi operiSjVele vestigio postquamnequiler agunt,
ilunt,et ad,ea, qnaasuper se^unt; superbe tentanda motum divini furoris _incurrunt, qualenus -et ipsi
prorumpunt; ueduin adversus Deum quid loqjiun- superme pailentise diutiusnon iihidanl";el caeleriah
lur, ignorani, incauie se, insipien(erque locuios, agendo simijia seper animadversjonis eorum exem-
etiam per illalam sibi dignse ultionis seritentiam, pla compescant. . , ' l' ,
discant. - ". , ©84 CAPUT XIV.
@33 CAPUT XIII. . - De illo quem adulierio commisso, malignus ipirilus
: - inleremil.
Be his, qui Dominum blasphemiinies lepra peffusi
_ suiu. Enimvero cum apud Parmense oppidum degerem,
Prudentis el bonorati apud sseculum cujusdam ibique liheralium artium sludiis insudarem, quid-
diaconi didici jrarratione, quod fefero : Iti Rononiae dam me coiitigit nqsse, quoil non inulile videtur, ad
partibus, inquit, dtio quidam viri, qui et amicitise ** posterorum notitiam stylicurrentisarlicuio tradere.
invicem foedere, et compaternilatis, si rite recolo, Ad Oceidentem sane procdictse urbis est quaedain
necessiludine tenebantur, in convivio discumbebant, extra muros sila basilica, gemino beatorum marty-
quibus in mensam allatus est gallus. Quod videlicet rum Gervasii et Protasii iiiulo decorata. Nocte qua-
"pulmentumunus illorum arrepto cultello, ut inosest, dam, qtise videlicet -corumdem marlyrum nataliiia
iii frusla desecuit, tritum quoque piper cum liqua- pra3ccdebat,virt]uidam maturius surrexit,hovesque
mine superfudit. Quo facto, alier protiuus ait : Pro- stios in pascua refiiotiora deduxil: cui -consichius
feclo compater, sic explicuisti gallum, ut ipse san- quidam, flamraa nequissimse libidinis inflammatus
clus Petrus, eliamsi velit. redintegrare nonpossit. insidiaius est, ut ejus uxorem polluere molirelur.
Cui mox intulit i!le : Plane non roodo B. Petrus; Eadgm jgitur nocte callidus ad domum ejiis es-
•scd el si ipse Cbristus impevel, gallus hic perpeluo plorator^iccessil, et occasione reperta, non diutius
JIQIIresurget. Ad hanc vocem repcnte gallus tivus, -Doslqnam iste cum pascen.dis animalibus ahiit, ille

(23) Taletem hunc nonnulli ftiisse autumanl.

 -' — ' 618
(£317 OPUSC._X-XXYI. DE DIYINAOMNIPOTENTIA."
Ifebricitarese diaboliea machinatione confingens, in .4. cebatur, adhuc videri saxa quibus impegerat,_
Jecium uxoris illius vir.simulatus intravil. Cumque sanie illius.et cruore ruhentia.Porro aulem el hic
•.velulfrigeseens inlremeret, dentium stridores emit- forte credebat Deum vel nescire quod occulte com-
.teret, crebrius singultiret ,.infelix mulier, lanquam miltitur, vel nequaquam posse ut de scelera com-
segrotanti viro compaliens, ccepit illum ulnis astrin- mittentibus ulciscatur, dicens in corde suo;« Non
jere, lodice contegere, et quibus valebat impcndiis videbit-Dominus, nec inlelliget Deus Jacob (Psal.
confovere. At ille, ut dolorem mente conceperat, xcm). » Sed sive Dei mandata calcando, sive Deum
peperit iniqiiitaiem; violat itaque alienum, torum, detraclionibus stimulando, quis arroganter excedat,
^sibiqueproeurat inleritum, moxque concitus abiit. non, levis est criminis; et in paucis, sive prava
Sed ecce, six brevi temporis elapso spalio, maritus committentibus , siye superba loquenlibus, quos
yedit, stratum repetit. Cui prolinus uxor expostu- repenle divina sententia percutit, quid ceeleri,qui
lans, et vehementer exprohrans, ait : Optime "po- " velut immunes videntur,.ad horam mereantur, osten-
teris hodie sanctorum marlyrum_, quae tibi lam dil. Desinat, oro, jam desinal quisquis ponit os suum
contigua est, Ecclesiam ingredi; et cum cseteris in ccelo,ut lingua ejus transeat super terram (Psal.
Chrislianis divinis interesse mysteriis I Cumque vir Lxxif)..Quodprofeeto tale est, qui sic Deum deroga-
-attonitus quid illa loqueretur inquireret, eventum- B lionibus lacerat, ut et contra servum ejus deillius
>que„rei sicut contigeral per ordinem cognovissel, impossibilitale confligat.
mterque se deprehendentes irrisos, ac lurpissima CAPUT XV.
iludificalione delusos, intolerahilf ooloris anguslia Concludit asserendum esse Deum posse facta infecta
conslernati sunt. Interea dum populus ad Ecclgsiam facere.
Tiincinde conflueret,ul nocturnse laudis ofliciumde- Quando igitur qusestio isla proponitur, ut dica-
•volus audiret, tandem el illi, resumpto spiritu, iji- tur : Quomodo polest Deus hoc agere, ul quod
3iilominus convenerunl, atque omni verecundise factum fuit factum non fuerit? Respondeat sanse
.Tubore postposifo, querelam suam coram omnibus fidei fraler quia quod factura est, si malum fuit,
-deposuerunt, preesertim mulier laceros-crines evel- Hon aliguid, sed nihil fuit : acproplerea non fuisse
lens, et uberibus lacrymis ora tristia perfundens , dicendum est, quia materiam existendi non habuil,
.-lugubresemittebal ululatus in ccelum:« Domine,tri, quod rerum arlifex ut fierel non mandavil. Quod
-juquit, corda hominum nosti, tu conscieniisetnese si booum fuii quod factumest, a Deo uiique faclum
leslis es; quia ego hac sanciissima nocle etiam est. « Dixitenim, et facla sunt, mandavft, et creala
proprii thalami viriles amplexus abhorrui, alieno sunt (Psal. xxxn , .CXLVHI). Omnia enim per ipsum
praeserlim misceri viro me penitus ignoravi; le oro, '-' facta sunt, et sine ipso facfum est nihil (Joan. i). »
T>omine,nonaspicias peccala mea, sed placea( coram Atqueideq lale esl quod dicitur : Quomodo facere
te ttt sanclorum tuorum ulciscaris injuriam. [In Deus potest ut quodfactum fuit factum non fuerit?
copspeclu ergo populi tui nunc oslende vhiulem , Ac si dicatur : Polest Deus agere ut, quod fecit
:et ad gloriam sanctissimi nominis lui prode meae ipse, non fccerit? Nimirura ut, quod fecilDeus, uon
prodilionis' auetorerif. Producalur in medium , et feCeiit Deus. Ideo conspuendus esl qui hoc asserit,
immanitatem crudelisslmi sceleris de susa fraudis et uon responsione dignus, sed ad caulerium polius
aufugio non lucretur. i Cumque multa his similia destinandus; ad confutandos iamen improbos et
mulier amaro spiritu non clam, sed vociferando dicaces, memorioecommendanda sunt-qusesuperius
profunderet, et populus, ei pro mcerore compatiens, dicta sunt: qua3 nimirum nos omillimus @3@ hic
idem -vetisetr preeibus ©35 divinam clementiam etiam succincle perstringere, ne legenti fastidium
implorarel'; auctor sceleris, ubi lalebat, dsemoniaco valeat slyli prolixilas' generare. Non enim librum,
spirilu repenle corripitur, et in furorem nimium sed epistolam edere proposuimus. Inler csetera (a-
satque vesaniam rabidusefleiiur. Moxque in Eccle- men illud unum.quod a nobis diclum est, meniorios
:siam, populo obstupescenle, noviter prosiliit, om- noslroenon excidat; quoniarii Crcatori omnium Deo
aiesque in sui admiralionem, semetipsum lamando omnia posse coaeternumest, sicut el omnia nosse, ,
ac discerpendo, conveiiit. Dans fremitus et rugilus, - quodque intra sapientise susesinum sic omnia teni-,
propriis se manibuscrudeliter lacerabat, modo ve- pora, prseterita scilicet, praesenlia, et fulura con-;
lut volans in^altaprosiliens, modo se cum gravissimq cludit, figit, ac perenniter sistit, ut neque, novum
Impetu inima'demergens, modoin parietem caput aliquid ad ,se paliatur accedere, neea se quidquam-
lacutiens, modo se in pavimenlum insaniendo pro- , praetereundo transire. Verumtamen quae est i|Ia .
sternens, onmia viscera sua miserabiliter conquas- vhius, quaepolesias, qua pplest Deus omnia.?,quse';
sabat. Hoc itaque modo malignus spiritus eum col- sapientia, qua novil omnia?Inquiranius AposJ,ohim:v-
Jiderenon-cessavil, donec infelicem ariimam, coram .« Christus, inquit, Dei est virtus,-et,Deij~apienlia.
qui; aderal, de corpore illius evulsit. Viden- (I Cor. i). » Ibi sane vera a3ternilas, vera est im-
•_>opulo
tes autem qui aderant, immensam auclorfDeo justi- mortalitas : ibi ajiernum illud hodie, quod nunquam
tiaegloriam referunt; qui et impune non passus est transit: ibi praesens sempilepum, illudque liodier-
abire peccantem, et innocentem consolalus est mu- num, quod tanta jugiler slabihfale defigitur, ut
tierem. Quando autem hoc mihi relalum forte di- transire nesciat, nec se aliquando in praHeritum.
PATROL.GXLV.' 20
 619 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 620
vertat. Ad revincendam ergo dicacium homiuum j^ mutor (Malach. m). >El in Evangelio : « Anteqiiam
impudenliain, quihus adhuc proposilse qusastionis Abraham fieret, ego sum (Joan. vui). r»iNoneriim
absolnlio superius-facta non sUfficit, non inepte mutalur juxta conditionem nostram de fulurum
possumus dicere quia poiesl Deus facere in illa ' esse in esse, vel de esse in fuisse; sed semper idem
invariabili et eonstantissima semper .seternftate sua, est, et semper est quod est.
ut quod facluni fuerat, apud hoc transire noslrum, Sicut ergo Deus unus idemque semper est, ita
faclum non sit; scilicet ut dicamus : Roma, quas apud ettio omnia posse, indefectivum atque imper-
ul condita iransibile semper adest. El sicut veraciter et abs-
antiquitus condila est, polest Deus agere
non fuerit. Hoc quod dicimus-, potest, praeseiUis que uila peuitus conlradictione -dicimus quia hoc
videlicet temporis, congrue dicilur quantum perlinet nunc et semper Deus hoc esl quod erat ante soe-
ad immobilem Dei omnipotenlis seiernilatem; sed cula, ita nihilominus veraciler dicimus quia hoc
el perpes nunc el semper potest Deus quod poteral anle sse-
quantum'adnos,ubicoiUinuata mohilitas,
est transitus, ut mos esl, potuil, convenientius di- cula. Si ergo per omnia polest Deus quidquid' ab
ceremus, ut ila inlelligamus hoc qttod dicitur: ' initio poluit anle rerum conditionem',ut quseuunc
"
Polesl Deus facere, ul Roma nou fuerit non con- facta suntiiullalenus fierent; potest igitur ut facta
' «
dita, hoc scilicet secundum eum apud quem non ]B minime fuissent. Posse siquidem ejus fixum est et
esl transmutalio nec vicissiludinis obumbratio (Jac. aeternum, ut quidquid unquam potuit, semperpos-
nee varietas lemporum apud aeternitatem ullum
i). > Quod nimirum apud nos ita sonat, poluit sil,
Beus. Quantum enini ad seternitalem suam, quidquid - vicissitudinis invenit locum; sed sicut idem semper
in sic etiam lotum polesl quid-
polttit Deus, hoc etiam et potest; quia praesens ejus quod principio erat,
in proelerilum' nunquam ei verfitur : ejus hodie' "quid anie"sa3culapolerat. Proposiise igitur disputa-
' tioni atlhibenda est clausula : Si
non in cras, vel in aliquod temporis vicissitudine ilaque omnia posse
esl quod esl, coajfernum est Deo, potesl igitur Deus ut qusefacta
permulatur; sed sicut-ipse semper
ita quidquid illi adest, semper adesl. Quapropter sunt facta non fuerini. Sed omnia posse coselernum
sicutrhe possumus dicere : Potuit Deus ui_Roma, est Deo; potest igitur Deusul quaefacta sunt facta
ita ni- non fuerint. ^Gonstaiiterigitur et fideliter asseren-
antequam facta fuisset, facla non fuerit;
hilominus possumus et congrue dicere : Polest Deus duln est quia Deus, sicut omnipoiens dicitiir, ita
ut Roma, etiam postquam facla est, facla nou fuerit. prorsus sine ulla exceptione omnia veraciter polcst,
Potuit seeundum nos, poiest seeundum se. Illud eriim sive in his quse facla sunt, sive in his quse facta
Rortfa fierel,' non sunt, ut illud Esther elogium yelut inviolabile
posse, quod habebat Deus anlequam (-J
immutabile semper apud seternitatem Dei et in- ponatur in opusculi conclusione signaculum : « Do-
transibile perseverat. Et ut de quacunque re possi- mine, rex omnipotens, in ditione tua cuncla sunt
mus &eere quia poluit eam Deus, valeaihus etiam posita, et non est qui possil tua3 resislere volun-
nihilominus dicere quia potest eam Deus; quia tati. Tu enim fecisti ccelum etterram, et quidquid
fixum coeli ambitu continetur; Dominus omniurii tu es,
posseejus, quod sibi utique cosetermim cst,
semper atque immobile est. Potuisse enim Dei, jiec est qui resislat majestali tuse (Estlierxm). >
non
ap-ud nos est tantummodo; apud ipsum autem CAPUT XYI.
invariahile
potuisse, sed immotum, conslans atque Testatur charitalem suam erga, fralres" monaslerii
' onim
posse semper est. Quodcunque pohuVDeus, Casinensis, el virilem eorum virtulem commen-
induhitanter el potesl; apud quem nimirum, sicut dal.
non est esse el fuisse, sed sempiternum esse; ita Verumtamen quaeslio' ista, licet adversus Deum
consequenler non esl poluisse et posse, "sed immo- Inanitef opponatur, Iiabet alias Jatebras; continel
hile semper el perpetuum posse. Sicut enim non adhuc obscuros siuus atque recessus : nos subtilius
: " seQ P°- adhuc fimari idcirco desistimus, 4s3S quia volu-
@37 ait : * -~,S°sum -Iui mi et sum
tius, « ego surii qui sum : et qui est, misit me ad " men vitamus extensum, qui proposuimus epislolare
vos (Exod. III); i ila pfocul dubio consequens est- compendium. Prsesertim dum super hac disputandi
v.t dicat: Non ego sum qui potui et possum; sed, materia hon aliud attingere decernimus, nisi ut ex
enim impotenlia Dei devolutam super nos calumniam ve-
qui immobiliter et seternaliter possum. Illud
itlud est ritatis allegationibusrepellamus. Sed dum ista prae-
posse, quod apudDeum erat ante saecula,
hodie; et illud posse, quod sibi esfiiodie, erat ni- scribimus, quo cor ferventius sesluat, cobibere silen-
hilominus aute ssecula; et fixum atque iriiniobile lio, ul sallem scintilla non effluat, non valemus.
. per omnia quse futura sunt, ssecula, -setemaliter Igitur ut jam omnes communiter alloquar, nolo vos
persevefat. Sicut ergo poluil Deus, anlequam quse- Iatea(, venerabiles fratres mei, qriia ex^quogloriosi
quefacta essent, utnonJierent; ita nihilominus po- ccenobii vestri limen excessi, vos jugiterprae oculis
test et" -nunc ut quae facta sunt non fuissent. Illud habui, intimsedilectionis visceribus astrinxi, atque,
enim posse, quod tunc habebat, nec immutatum ut ila fatear, redeunli a Casino sacratissimo ideni
est, Jiee ablatum; sed sicut ipse semper est quod conligit qiiod mulieri quse revertehatur a Silo taber-
est, ita et posse Dei mulari non polest. Ipse est naculo (I Reg. i), ut nimirum vullus inei non sint
enim qui per Prophetam dicit: « Ego Deus, et non amplius in diversa mutali : vobiscum sane prsesen-
 621 OPDSC. XXXVII."— DE YARIIS SACRIS QU.ESTIONIBUS. 622
tialiter habito, vobis semper assisto. Alioquin si Ji. nes aditus clausos el obseratos invenit. Mane au-
proplerea non sum vobiscum quia corporalibus lemiacto, non parva admiratio infer fratres versa-
oculis vos non inlueof, ergo nec ipsi oculi sunl in balur : nimirum puer, qui, remota omni duhielate,
capite, quia caput cernere nequeunl; vel ipsi sibi- praeterito vespere in strato suo ipsis videntibus
fiiet oeuli absenfes sunl, quia nec quisquahi se, nec quievisset, qualiter inpislrinum clausis januis in-
uterque se ihvicem possunl mutua contempla"tione gredi poluisset. Et quidem de apostolis legitur, cum [
conspicere. Beali siquidem qui vobiscum vivunt, educendi essent de- custodia publica : «„Quia ve- l
heati qui inler vos et in sanclis operibus vestris niens angelus Donrini, per noctem aperiens januas
moriunlur. Pia nimirum lide credeiidum est quia carceris, et educens eos, dixit: lte, el stanles loqui-
scala illa quse deXlasinomonle olim-in ccelumvide- niini in lemploplehi, omnia verha vitae hujus (4cf_
baiur erecla, adhuc palliis strata, lampadibusque v). > De Petro autem rursus legitur :«. Quia -cura
coruscat (S. GBEG.iib. n Dialog. c. 37), Sicut tunc praecederet eum angelus de carcere ad-porlam fer-_
excepit ducerri, ila nuuc exercilum transmittit ad ream, ullro aperta est eis (Act. xn). t- De Paulo
coeleslia subsequenlem; nec ah ejus glorioso tramite eliam : « Quia subito terrse motus factus est ma-„
exofbilanl declinantes jam defuncli, cujus, dum in gnus, ila ut moverentur fundamenla carceiis, et
hoc exsilio vherenl, vestigia sunl secuti. Hoc est jr. conlestim apeiia sunl oslia omnia, et universorum
jnlimi fervoris ineendium illud quod mihi inexstin- vincula solula sunt (Act. xvi). .1 Porro autem cum
guibiliter flagral in corde, hasc perpes fabula quse lieatos aposiolos eliam angeli.de cuslodiis non edu-
meo versalur in ore. Inter cseteros aulem virtutum cerenl, nisi priusjanuas aperirent, mirum est-valde
flores quos in illo agro pleno, cui henedixit Domi- quomodo puer vel magicis artibus hominum, vel
nus (Gen. xxvu), reperi, fateor, hoc mihi non me- prassligiis immundorum spirituum, clausam undi-
diocriter placuit quod ibi scholas puerorum, qui que domum, mon apertis foribuSj ingredi potuit.
saeperigorem sahciitatis enervaiil, non inveni; sed Nam et ipse g40 Puer sollicite requisitus, hoc ad-
omnes aul' senes, cum quibus uiique nobilisvir se- debat quia quidam homines eum assumenles, ad
debat in ponis Ecclesiae (Prov. xxxi), aut juvenili magnum convivium deduxerunt, ubi videlicet om-
viveudi decore Isetantes. Qui nimirum, ut filii pro- nes epularum deliciaevidebaiUur, eumque manducare
phetarum, idonei sunl adEliamper deserta quasren- fecerunt. Referebat eliam quod eum usque ad cas-
dum (IV Reg. u); aul certe adolesceiuise adhuc tellum quod supereminet monasterio deferentes,
flore vernantes , qui, juxla aposlolum Joannem super ipsum tintinnabulum quod juxta basilicam in
(I Joan. n), vicere malignum. Eece qttod nuric oc- excelso dependelimposuerunt.
ourrit dicam ad consolaliohem divini inei Petri, qui (] Hoc autem idcirco duximus describendum, ut
olim civis fuerat Gapuauus, uunc in militia est seter- unusquisque nostrum, dum et ipsos pueros, qui
ni Regis ascriptus. peccare necdum noverunt, maligni hostis subjacere
'
CAPUT XVII. insidiis considerat, ipse quoque quod patitur aequa-
De'puero clausis foribus intromhso., nimiler ferat. Illatas nempe a maligno"hoste mole-
Puerulus qujdam, setate quinquennis, Huhaldi stias cum quanta debenl poiiare patientia peccato-
scilicet nobilissiriiiviri, qui mecum degit in eremo, res, cuin illorum aliquando fraudes et ipsi perferant -
filius, in meo monasterio factus fuerat monachus.- jnnocpntes? Ergo frater ille quem Deus visitat in
Llic aliquando intempestse noctis .silenlio, quiescen- tribulationibus hortor ut gaudeat, et tentationis
tibus fratribus, sive egressus, sive sublatus sit, impactse malleo anjmae susepurgaii Tubiginem fldu-
jjescio. Sed cum pistor in pislrino jaeeret, interrupto cialiter credat.-Non enim.est, iil ipse diabolus fingit
ad lioram somno, veslem , quae sibi cominus adja- lerrendo, futurse damnalionisdiidicium, sed seiernsa
cebal, sibimet voluit superponere, ut frigus arceret." salutis polius argumentum. Spiritus sanctus, qui est
Exlendeus itaque hrachium, dormientem juxla se lumen a^ternum-et remissio peccatorum, omnes vos
Teperit puerum. Repente, stupefaclus @SS> el val- illuminet elabsolvat, sedulamgue mei memoriam
de perterrilus, feslinus exsurgit, lucernam accendit, I) in ganclis orationibus.vestris vos habere prsecipiat.
tolamque domum sollicita curiositate circuiens, om- Sit nomen Domini b£uediclumfj

eti-tta
opUSCDLUM TRICESIMUM SEPTIMUM»'
? DE VARIIS SACRIS QUJ5STIONIBUS, JUNCTA ALIA EJUSBEM ARGUMENTJ
TRACTATIONE PRIOREM CONSEQUENTE. .."
ARGnsiERTnM.— Qusesliones quasdam ab Alberico, ex Casinensi monacho S. R. E. cardinale,_sibi proposi-
las disculit: lum, sumpta"occasione , Joca nonnulla in sacrislitteris et earum inteiprelibiis obscura
declarat.
ALBERICO venerando fratri, PETRDSpeccator mo- Yettrs narrat historia quia cum filii Joseph,.
nachus salutem in Domino. Ephraim scilicel et Manasse, latiora possessionis
623 S. PETRI DAMlANtOPP. TOMUS SEU PARS III — OPUSCULAYARIA. m
exigerent spalia, hoc acceperunt, Josue prsecipiente, 1i carent morti, promulgando sententiam, isti puni-
responsum, ul ad monlana transirent (Jos. xvn), sil- rent irrogando vindictam.'
varum densa succiderent, sicque sibi largiora spa- DUBITATIOIII.
tia propriis manibus procurarent. Qui eiiam paulo Addis etiam : Cur filii David sacerdoles fuisse di-
post septem tribubus dicit: « Usquequo marcetis cunlur, qui nullam cum filiis Aarou consanguinila-"
jgnavia, et non intralis ad possidendani terram tem, nisi sicut caeterae tribus , habuissejioscunlur ?
quam Dominus Deuspatrum vestrorum dedit vobis? Sed sciendum quia, dum sacerdoles venerabiles ac
(Jos. XVIII)!i Tu quoque, frater, dum me quibusdam magistri conslituanlur @43 m populo, aliquando
quaesliunculis pulsas, atque ut libi solvanltir effla- nomine sacerdotum designantur principes vel !do-
gitas, mox ad montana doctorum atque ad silvas ctores. Sicut alibi reperitur : Irajarites erat sacer-
mitlendus es Scripturarum, ubi scilicet, continuo dos David, id est, magister; ita quoque cum dicilur:
labore desudahs, silvesceniia saltus arbusta stfcci- « Filii autem Daviderant sacerdotes (IIReg. vm),»
das, nodos et duhietatuin"truncos evellas, ac no^a- sic intelligendum est ac si dicat quia magistri erant
lia libi velut quibusdam proprise indaginis manibus fratrum suorum, vel certe principes inler caeteros,
excolas. sicut habet antiqua translalio. Nam ubi nova dicit
Sic igilur humus coelestis eloquii propriae subtili- 1B edilio : « filii David erant sacerdotes , - iu veferi
tatis estsarrienda ligonibus, ut non ab alienis ma- legitur: « filii autem David principes erant aulos re-
uibus alimenta prsestolatus esurias, sed, uberis pro- gise. i
venlus copiam proprio labore convectans, mox in DUBITATIO IV,
spiritualium deliciarum affiuenlia delectabililer vi- Illud proaterea te non intelligere perhibes, quod-
vas ; inlerim tamen, dum luaedesunt fruges, noslra scriptum est: « Tertium qnotrue fuit hellum in Gob
tibi, non"dicam horreum, non cerle, quod minus conlra Philisthaeos,in quo percussit Adeodatus filius
est, tunna, sed perexilis saltem hati mensura suc- Saltus polymilarius Belhlehemiles Goliath Getheum
currat, nostrisque segetulis saltem ulcunque tua (II Reg. xxi). J Quod nimirum facile valet inlelligi.
temperelur egeslas. Esl enim quiddam medium inter Nam Gob interpretatur lacus. Et sicut periclitalur
splendide vivere, ac famis inopia funditus interire. qui in lacum leonum mitlilur, sic David quasi leonis
Yis ilaque ut non modo quod Jjuseris edisseram, se dentihus tradidit , cum in rabiem Goliath se
sed et apicibus (radam; qua(enus sic ignorantia prseliaturus immersil. Idem David Adeodatus jure
pereat, ul deinceps oblivio non obrepar. dicilur, quoniam a Deo esl electus in regnum. Qui'
QU^SSTIQ I. etiam filius Saltus vocalur, quia de pascuis saltuum,
Age igilur. Quid est, inquis, qttod dicitur : « Fi- i2 uhi oves alebat, edttclus agnoscitur. Nec sine causa
lius unius -aniii erat Saul, cum regnare ccepisset; idem David polymitarius dicitur, quia maler ejus de
duobus aulem annis regnavit super Israel? i (I Reg. genere Beselehel exstitit, qui labernaeulum fcederis
xni.) Hoc lionnulli intelligi sic arbiiranlur -. Quia in deserlo construxit, in quo etiam nonnrilla poly-
regi Saul in exordio regni sui filitts erat anniculus, mitaria operatione conlexuit. Belhleheniiles quoque
qui leneram adhuc unius anni vagiebat infantiam, non incongrue dicitur,quiade Noemiduxit originem,
scilicet Isboseth, et hic duobus annis post moiiem el de Beihlehem fuerant tempore famis egressse,
patris regnavil super Israel. Sed quoniam hic a do- atqtte ad eamdem Beiblehem sunt reflorenle post-
ctioribus viris sensus explodilur, a nohis etiam alius modum ubertate reductse. Quod autem Adeodatus
Inquiratur: quod itaR. Hieronymus docet inlelligi, com omnibus suis his adjectivis ipse procul dubio
quoniam sic eral innocens, lanquam puer unius anni sit David, sequentia declarant, ubi dicitur : « li
cum regnare ccepit, et duobus anuis in ejusdem in- quatuor nali sunt de Arapha in Gelli, etceciderunt
nocentiae simplicitate permansit. Sed qui lunc erat in manum David et servorum ejus (II Reg. xxi). »
ex humilitate filius, poslmodum per superhiam fa- Sane quid etiam per haecmystice significetur, expo-
ctus est servus. nerem, nisi quod perspicuum est, epistolaris mihi
DUBITATIOII. D breviias prohiberet. Juxta mysiicum scilicet inlel-
Quseris eliam qui erant Cerethi et Phelethi, qui lectum, haec omnia referuntur ad Christum. Jpse
bellatores dicuntur fuisseDavid? (IReg.xxx; II Reg. enim Adeodatus est, de quo et per Isaiam dicilur:
vm). Legilur in libro Numeri dixisse Dominum «Puer oalus est nobis, filius datus est nobis (Jsau
Moysi: « Congrega mibi septuaginla viros de senio- ix). > Qui fiiius Saltus non ineongrue dicitur, quo-
ribus Israel, qttos tu nosti quod senes populf sint niam ex Judoeis seeundum carnem nasci dignalus
ac magistri; et duces eos^ ad oslium tabernaculi esi, qui dum nullum fruclum spiriiualis germinis
fosderis, faciesque ibi stare lecum, et auferam de altulerunt, velut agresles arhores non in horto plan-
spiritu tuo, tradamque eis, ul sustentent tecum tatae, sed in saltu natse, steriles exstiterunt. Unde
onus populi, et non tu solus graveris (Num. xi; II legitur , « Yoxclamanlis in deserto (ha. XL), t hoc
Par. xvm). i Ex istorum itaque stirpeduse proces- est in infructuoso Judaeorumpopulo.
serunt cognaliones, quarum una Cerelhi, altera di- Polymitarius quoque Redemplor noster merito di-
cebatur PJielethi. EtCerelhi quidem, dans judicium; -cilur, quia velut textrini opefis studio vacat, dum el"
Phelelhi, puniens huerpretalur : ul quos illi adjudi- se suis fidelibus induit, et ex illis juslitice vesli-
62S OPUSC. XXXVII. — DE VARIIS SACRIS QUJESTIONIBUS. 625
menla contesit. De suis-quippe vestibus per Aposto- i _ et hoves argenli siclis quinquaginta. In libro vero
lumdicilur : «Ulxxhiberetsibi glpriosamEcclesiam, Parajipomenon ita legilur; « Dedil ergo DavidOr-
non habenlem maculam neque rugam (Ephes.'\).» nan pro loco siclos"auri juslissimi ponderis sexcen-
Et per Prophetam : « Omnibushis velul ornamento tos, el aidificavil ihi altare Domino (1 Pelr. xxi). »
vestieris (hai. XLIX).» De Christi vero fidelibus Sic igitur utraque sibimet Scripturadivisit, ut illa
Psalmisla canit: « Sacerdoles tui induantur justi- boum, ista solius arese numeret pretium. Res itaque,
tiam. » Et per Ezechielem Dominus improperat quibus pretii mensura prsefigiiilr, discrepanl; sed
animae quam spirilualibus indumentis decenler Scriplurae sanclae sibimet invicem non repugnant.
ornavit, sed eum ipsa mcechisesordibus polluta de- 645 DUBITATIOVI.
seruit: « Yeslivi te, inquit, ©44 discoloribus, et
Illud prasierea consulendum pulasli, quod legi-
calceaviie hyacintbo, el cinxi te bysso, et indui le
tur : Fuit au(em ibi praelium dispersum super fa-
sublilibus, et ornavi te ornamento; > et paulo post: ciem omnis
t E( vestita es bysso, et polymito, et muliis colo- lerroe, el multo plures eranl quos
sallus de populo, quam ii quos vo-
ribus (Ezech. xvi). » Quid ergo mirum si_Redem- consumpserat
raverat gladius (II Reg. xvm). De qua sentenlia
ptor noster Polymitarius dicitur, qui virtutis de- in libro Hebraiearum qusesiionum bsec B. Hiero-
core polymito induit animam, quam sponsali jure I
verba sunt: «Saltum buuc, inquit, quiplures
sortilur? Ipse est enim Dei sapienlia, de qua per nymi
Saiomonem dicitur : « Quia qusesivit lanam et li- consumpsisse quam gladius vorasse legitur, bgstias
fevocissimas, quse in saltu erant, Hebraeiautumant„
el
num, operala esl consilio mannum suarum (Prov.
i a quibus plures consumpii quam a gladio voratL
xxxi). -Cujus digiti appreheiideruiil fusum, cujus fueriiil. » Yerum ut dicitur, Hebraeorumfuit in-
omnesdomestiei vestili sunt duplicibus,;cujus etiam hic, 1
nobis autem videtur quia vesani quique
caro slragula vestis faeta est in passione. Sed eadem tellectus^
et infruniti, qui cum Absalon perduclliones exsli-
et
byssus regalis purpura indumentum illius est in
resurreclione. Qui etiamBethlehemiles jurevocalur, terant, Deo deserenie caecati,arbuslis occurrenlibus
impingebant; atque ideo dicatur quia plures ceci-
de
quiainBethlehem Yirgine natus agnoscitur. Quod
aulem dicilur quia lertium bellum fuit in Gob, hoc derint.saltu consumente perempii, quam ii qui,
gladio fueriiU irucidanle-vorali. Quod ita debere
intelligitur quia verus David Salvalor Israel, an(e
non ambigilur, si ipsa styJi consequentia,
legem, et sub lege, ac postmodum in evangelica inielligi vel superficie tenus attendaiur. Nara postquam prae-
gralia fideles semper bellatores habuit , per quos mittit: « Mullo
eonfra Philislhseos, id esl, adversus maiignos spiri- plures erant quos saltus consum-
-i de populo, quam ii quos voraveral gladius
tus dimicavit. Ad hoc itaque tertium bellum David ' pserat
» : « Accidit aulem ut
venit in Gob, qui inlerprelatur lacus\ quia Redem- in die illa; prseslo subjungil
dura velul occurreret Absalon servis Davitl sedens in mulo:
ptor noster, forli armaio fortior .superve-
nit (Luc. xi), ipse per se e(iam usque ad inferna cumque ingressus fuisset malus subter condensam'
descendit. Unde per Psalmistam dicit: « Posuei-unt quercum et magnam, adhsesit caput ejus quercui;
me in laeu inferiori, in tenebris, et umbra mortis el, illo suspenso inter ccelum ,et terram, mulus
cui insederat perlransiit (II Reg. xvm). »
(Psal. LXXXVII). »IUicpercussitGoliathGethaeum,quia
dum electorum animas de geheiinseclauslris eripuit, DUBITATIOYn.
anliquum hostem, qui super eos tyrannidein exer- lllud prseterea, quod inquiris, quid iaclum sit de
cebat, lethali vulnere sauciavit. arca Domini et tahernaculo foederis, quse fabre-l
DUBITATIOV. facla sunt in deserto. Sicut hujus rei pene nil officft
Quoeriseiiam cur in Scripturis sacris sit isla di- ignoranlia, ila vix aliquid utililatis prohalur con-^
versitas, ut in libro Regum legatur David redemisse ferre nolitia : verumtamen, sicut Scriplurse tradit
aream Ornam Jebussei (II Reg. xxiv), simul et bo- auctoritas, in monte Abarira, "ubi Moyses sepultus'
ves qui offerendierant in holoeaiistum, siclis argenti agnoscitur (Deut. xxxiv), labernaculum simul cum
tantummodo quinquaginla; cum in ParalipomenOn1-*arca, nec nohel altare incensi recondiluin Jeremisa
pro sola area dedisse narrelur auri sexcenlos siclos? prophetse pianibus invenitur. Quod evidenti decla-
(II Par. m.) Sed sciendum est procul dubio]quia ratur indicio, si secundi libri Macbabasorumdili-
in libro Regum boves lantummodo quinquaginta genler attendalur exordium : 4 Erat, inquit, in ipsa'
Siclisargenti comparasse David legitur ; quanlivero . scriptura, quomodo tabernaculum et arcam jusslt
aream comparaverit, illic omnino siletnr. Paralipo- prophela, divinoresponso ad se facto, comitari se-'
menon vero liber de bobus e contrario tacet, sed cum, usquequo exiit jn monleni in quem Moyses
emptam sexcenlis auri siclis aream perhibet. Quod ascendit et vidit Dei claritalem; et veniens ibi
facile pervidetur, si in utroque libro ipsa verborum Jeremias invenit locum speluncse,el labernaculum
series diligenteratlenditur. Nam in libro Regum hic et arcam, et altare incensi intulit illuc, et oslium
est ordo verborum : « Emit ergo David aream, et obsiruxil(II Ifac/-. n). »Haecigilurlria sacramenta,
hoves argenti siclis quinquaginta (Ibid.). » Ubi sic sicut dictum -est, Jer-emias in prxfato Abarhn
dislinguendum est, ut prius Scriptura dicat : Emit monte recondidit. Si quid anlem ex his aliud post-'
David aream, nec exprimat qrianii; deinde sequatur, modum faciura fuerit,_aut cerle si intacla perman-
 '627 S. PETRI "DAMIANE OPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 628
serint, quianusquam Scripturacommemorat,noslra ifi Potestatem ergo Deus CIiristi~persecu(orihuspra-
quoque disquirere curiositas non prsesumat. buit, sed ut eum pei^sequenles oceiderent non man-
DUBITATIOVIII. davit. Unde illic praemitlit propheta, dicens : i Ut
Illud etiam Isaise, quod tibi petis exponi . « Pro- perverteret hominem in judicio suo, Dominus igno-
pter scelus populi mei percussi eum, et dabit im- ravit (Thren. in). » Perverteret- quippe Dominus
pium pro sepultura, et divitem pro mbrle sua (Isai. in judicio hominem, si condemnari prseciperet inno-
LIII), » ut nobis videtuf, tale est. Pater ^46 om" centem. Sed aliud 'est condenmare, aliud a condcm-
nipotens Filium propler populi sui peccata percussil, nalionis supplicio non eripere; "aliudin conatiis sa-
quia illum, ut nostra peccala deleret, crucis patibu- crilegos fufentes impellere, aliud nequaquam ac-
lum subire constituit. Ad hoc enim est Filius a Patre eepli furoris insaniam relfenare. ©47 Undeiillic
traditus, ut servusfierel absolutus; sieut Aposlolus: non ignorando.-sed reprobando siibjungitur : * Quis
«Qui proprio, inquit, Filio noii pepercit, sedpro nobis est iste qui dixit ot fierel, Domino non jubente?
oiunibus""tradiditilhim (Rom.vm).» Adhoc innocens (Ibid.) i Domino dicit non jubenle, non tamen
vulneribus est pereussus.utpeccalor exsultet a suoi*um prohibente. Non ergo persecutoribus Deus ut Sal-
vulnerum livore sanatus. Sicut per eumdem Isaiam vatorem nostrtim crucifigerent jussit, quia nihil
dicitur: «Ipseantemvulneratusestpropteriniquitates 1} in eoquod puniendum esset invenit. Nonlamenne
nostras, atirflus est" propter scelera nostra, cujus crucifigeretur inbibuii, quia, pro mundi salute
livore sanati sumus (Isai. uu). » Sed Redemptor passurum, nullaienus eum ex iiiipiorum manibus
noster pro duobus populis, gentili videlicei et Ju- liberavit. Unde hene mox additur: « Ex ore Altis-
daico pati dignatus est, qaorum alter impius, alter simi non egredientur nec^bona, nee mala (Ibidl). «
dives meriio dicebatur. Et gentilis quidem populus Rqna quippe procederenl, si eum de supplicio
impius erat, quia idolis serviens pietatem divini quod irrogabatur eriperet; mala vero, si crimen
cultus ignorabat. Hoscautem pietas Groece dieitur, in eo-qui suppliciis adjudicandus fuerit reperiret.
6--<-it?--K;Judaicus vero populus dives exstiterat; In passione ergo Christi ex ore Altissimi nec bona
quia, dum Sabbata, eireumeisionem, neomenias, egrediunlur, nec mala, quia Pater eum nec ex po-
omnesque coeremOniasdivinae legis aecepit, tan- testate iiberat, nec ex legis oequitafe condemnat;
quam copiosis thesauri ccelestis divitiis abundavit. quia licet hon reperiat peccaiorem, pro salute ta-
Quibus exuberare divitiis Corinthios jam conversos. men mundi in passione positum non eripil innocen-
Paulus exsultahal, cuni.diceret: i Gratias ago Deo tem. 'Nullis videt peccaUs ohnoxium, nec tamen
meo semper pro vobis in gratia Dei, quse data est reddit impjorum manibus absdlutum, ul dum subit
vobis in Chrislo Jesu; quia in omnibus divitcs CI innocens posuam, qui peccalor est -revertalur ad
faeti estis in illo, inomni verbo, et in omni scien- veniam. Et dum unus, qui nou debet, solvil omnium
tia, ita ut nihil vobis desit in ulla gralia (I Cof. i).» debita, omnes, qui sub originali velustse caulionis
Salvator ergo noster, pro morte quam in se susce- fenore tenehantiir astr-icti, rescissi chirographi red-
pit, duos de morte resuscitalos Pairi populos red- dantur legibus absoluti. i
didil, gentilem scilieet, qui daemonibus olim impie - DUBITATIOX.
serviebat, e"tJudaicum, qui; quamvis occidentem lit- In hoc etiam, quod tu non interrogas, ego saspius"
teram tenens, et .vivittcantem spiritum nesciens, dubitavi, cur David Joab -et Semei, quibus iraius"
divinse tamen-Iegis divilias possidebat. erat, dum adviveret, clementer indulsit; moriens
DUBITATIOIX. autem Salomoni, sibimet in sceptra - regia succe-
Postremo quod quoeris illud Jeremiae prophetoe denli, perdendos esse mandavit « Tu, inquif, nosti
quid sit: « Es ore Altissimi non egredientur nec quse feceril mihi Joab filius Sarvise, quoe fecerit
hona, nec mala (Thren. nr, Apoc. v); j Jamosa duohus principibus exercitus Israei, Abner filio
quaestio est pene totius Ecclesiae. A plurimis enim ' Ner, et Amassefilio Jether, quos occidit, et effudit
quseritur, et celehris currit per ora multorum. Sed, sanguinem belli iri pace-» Atque paulo post ad-
eo largienle qui aperit librum et solvit signacula ^ * didit: « Facies ergo juxla sapientiam tuam, et non
ejus, hsec facile quaestio-solvitur, si nonex nobis, deduces canitiem ejus pacifice ad inferos (III Reg.
sed ex illo confidentia prsesumatur. Omnipotens ii). J De Semei quoque sie ait: ~ Habes et Semei
Paler, el innocentem Filium impiorum' manibus apud te filium Gera filii Gemini de Bahurim, qui
tradidit, et lamen a recto juslitise tramite non re- maledixit mihi maledictione pessima, quando ibam
cessit; quoniam inde justitiam reflorere eonstituil, ad caslra; » deinde quibusdam interposilis additlil-: -
unde illum ad tempus injustitiae suhjacere permisit. « Deducesque canos ejus cum sanguine ad infer-
Sicul in Iibro Sapienlise legitur: i Gum sis,
inquit, num (Ibid.). t Quid esl enim quod eos Davidmo-
j'uslus, juste omnia disponis (Sap. xu): » ipsum riens damnat quibus vivendo pepercerat, cum pro-
quoque qui non debet puniri, condemnas. Pater fecto rationis ordo deposcat ul in pSiduelliones
itaque Filimn mortem subire permisit-, verumtamen vel quoslibet inimicos vivens sententianr ultionis
«t eum perimerent, peremptoribus non prsecepit; exsereret, moriens autem eis misericorditer -indul-
alioquin inculpabiles exstilissent dum ministeriKfji geret ?
impieiaiis ascriberent piet:uis auctori. <" - jSed sclendum est quia- per regnum David. qui
 629 OPUSC. XXXVIL — DE YARIIS SACRIS QU^SSTiONIBUS. 63(1
tot persecutionibus et serumnis altiitus, tot adver- A k.ustitiam indicat. Quia unus idemque Redemptor
sitatibus et inopiis cum sti-iscommilitonibus est af- noster, et nunc quasi David reproborum pravitates
fiiclus, hoc prsesens ssecalum designatur, in quo tsequanimitertolerat, et postmodum tanqriam Salo-
cum siiis membris Ghristus affligitur, multisque tri- mon in gloria sua veniens eos quasi vibrato judicii
bulationibus Ecclesia laceralur. Regnum vero Salo- sui mtrerone trucidat. Haecalternilas divini examinis
monis, qui divitiis et gloria cuncta regalium digni- frequenter in eisdem David sermonibus invenitur,
falum jura (ranscendit, omnia prineipalis imperii sicut ille : « Misericordiam , Inquit, et judicium
fastigia stiperavit, futurae vitsedenuntiat gloriam, in canlabo tibi,Domine (Psal. c). -.El:« Misericordiam
qua Christus vere pacificus selefna cum siiis quiete et veritatem diligit Deus (Psal. LXXXIII).. Misericor-
perfruitur, ac coelestisconvivii dapibus solemniter dia et veritas obviaverunt sibi (Psal. LXXXIV). » Sic
epulatur. itaque duin misericordia veritali, quasi David prse-
Unus igilur, idemque Redemptor noster," et Q4S ponitur Salomoni, ut quos pie David per miseri-
nuneDavid est, etjunc Salomon erit; quia et modo cordiam suslhiel, Salomon per judicium juste con-
ianquam manufortis per membra sua contra dia- _demnet. Et nolanduni quod per Joab, qui suis homi-
bolum pugnare non desinlt : el tunc, sopita pror- cklium manibus pcrpetravlt, illi designanlur qui
sus omni carnis et spirjtuscontroversia, cum cor- B mala faciunt: per Semei vero , qui regi lantum-
pore suo, quod est Ecclesia, ut i-evera pacifictis, modo maledixerat, illi figurati suiit qui prava lo-
«terna tranquillitate regnabit. Nttnc in electis quuntur. Nam et ii qui ncquiter agmit, el illi qui
suis, quasi David calamitatum fascibus premi- sermonibus rxprobis ac falsis insislunt, in extfemse
tur, persecutionum ac diversis adversitatum pres- discussionis cxamine proeul dubio damnabunlur,
suris urgelur, tribulatioiiibus et serumnis atteritur; sieut @49 i(-,emaii ' f Odlsti omnes qui opcrantun "
postmodum fanquam Salomon exuberanti divitia- iniquitatem ; perdes eos qui loquuntur mendacium
Tum immortalium copia potietur. Nune David, a (Ptat. i).» Sed ne jam fortassis epistolaris compendii,
facie-Absalon fugiens, decem concubinas in douio liinen excedat, calamo silenliuni imperamus , ne et
relinquil (II Reg. xv), quas Absalon per incestum ipsi redargttamur indociles,' dum le docere nitimur
turpiter fcedat; quia Redemptor noster dum ejeetus qusestiones.
de civitate Judaica in desertum gentium properat,
relinquit in domo legis Judseos, non viriliter ince- ARGUMENTATIO ALIA
dentes, sed muliebri conversalione vivenles. Qui. _ OH VARIISSACRISQ0J3STIOKIBUS,-
nimirum-per decem concubinas non incongfue figu- .
ranttir, qui, dum enerviter <Iecem_legis prsecepta € ARGUMENTDM. —Idem fere argumentiim est hujus ar*
gttmenlationis, quod superioris : duas enim alias
custodiunt, non castunxmatrimoniimerentur ascen- ab eotlem Alberico rogatus quaestiones enodat
dere thalamum; sed, absque fidei cohserentes an- heatus Petrps Damianus.
nulo, sortiuntur pro conjugio pellicalum.-Quas ALBERICO fratri charissimo, PETRUS peccatormo-
Absalon Iasciviens polluit, quia malignus spiritu? nacbus saluiem.
reprobas impiorum ariiriias.quasi prostituendo cor- DUBITATIOI.
rumpit. De quibus scriptum esl : « Quia David post- Bubitare te perhibes, dilectissime, cur non modo,
modum hon est ingressus ad eas, sed erant clausae Scripturae Yeteris Testamenii, sed el plerique do-
usqtie in diem morlis suoe in viduitate viventes ctoi-esEcclesise, decem mensihus asserunt hominem
(II Reg'.xx). « Perdiderunt enim virum, de quo in malerno utero coalescere, nec intra novem men-
per Isaiam dicitur : 4 Quoniam acceperunt septem sium spalitirii fateantur exire. De quibus, ne per
mulieres virum unum (Isot. iv), » de quibus et per multa vagemur, sufflcit si unum duulaxat appona-
Salomonem dicitur : « Quia septingenlae sunt re- mus exemplum. Ait enim in libro Sapientiae Salo-
ginse (21).» Acceperunt ilaque septem, quae amise- mon : « Sum quidem et ego mortalis homo similis
runt decenf. Coeles(em quippe sponsum saneta sibi i omnibus, et ex genere terreno illius oui _prior
'eonfcederavit Ecclesia, septiformi scilicet Spiritus, faetus est, in ventre matris ligurattis sum caro;
donp repleta. Quem sponsum synagoga, quaeDeea- decem mensium tempore coagulatus sum in san-
logi mandata perceperat, perdidit, viduaque per- guine ex semine hominis et delectamcnto somnii
mansit-,quia, dum in domo eonsueti rilus et lega- convenientis, el ego nalus accepi communem.aerem .
Jium cseremoniarum immobiliter perstitit, cnm (Sap. vn); »cum et beatus Joannes Baptista, et ipse
' auctor etinstitulor natufoe Christus, ^ic intra nove-
rege David in deserta gentilium exire contempsit.
David ergo vivens tolerat quos in fine condem- uarium nati fuerint mensium cursum, ut ex decimo
nat, quia Judex humani. generis Christus , quem mense ne tenuissimum quidem atligerint atomum.
ille signabat, illis nunc misericorditer parcit, quibus; Nani Joannes quidem concepluS est, sicut scribitur.
in fine sseeulisententiam justse damnationis infligit, vni Kal. Octobris, et nalus est vni Kalendarum
David itaque misericordiam praerogat; Salomon, Julii. Salvalor auiem noster conceptus est in ntero
-
(24) UI Reg. xi. Hoc non per Salomonem dictum nem autem dicitur : sexaginta sunt reginm et ocio-
est, sed per Scripturam deSalomone.Per Salomo-_, ginta concubinm(Ganl. vj).
 631 S. PETkl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. '^- OPUSCULAYARIA. %M
virguiali vui Kalendarum Aprili, et natus est ad A Ycem. Haecinlerim tibi Solutio super proposila quse-
salutem mundi vin Kalendarum Januarii. In quibus stione sufficiat, ^donec potiorem te a sapienlibus
Bimirum utrisque conceptionibus et nativitatibus, •audire conlingat.
servi scilicet ac Domini, sic novem menses repe- DUBITATIOII.
riuntur impleti, nt decimi nitllatenus videantur De die passionis et Ksurreclionis Chrhlu
incepli; qtianquam si diligenter lempus utrumque Dubielas efiam depassioneacresurreclioneDomi--
perpenditur, duobus diebus diulius quam Joannes nica, quse videlicet hoc anno ita per omnia veniuntj,
intra materna viseera mansisse Dominus invenilur. sicut tunc specialiler eum Dominus est crucifixus«
Cum igitur plerique homines inlra novem mensium Inquiris enim utrum raro, an crebro sic veniant. Aliis
cursnm absque ulla prorsus ambiguitate nascantur; siquidem se nunquam hoc vidisse, alii ssepius hoc-
quid est quod per deeejn menses in ulero coagulari in vita sua contigisse confirmant; tu vero, qui ve--
a doctoribus perhibentur 1 _ ritatis studes esse discipulus, tantse varielati timeS'
Sed in quantum oobls daturintelligi, menses apud adhibere Jidem, _jnc scilieet iri compugnanfium sen-
veteres triginta lantummodo dierum uumero suppu- tentiarum traducaris errorem
tabantur; ista vero i'egula, quoenunc lenelur, ul Sed-noveris quoniam, in quantum ex traditione"
alii menses triginla conlineant dies, alii trighila B
B prsecedenlium scriptorum colligere possumus, hic-
Tinuin, ab illius Romuli, qui Romanam urbem con- Dominicsepassionis articulus, ex eo tempore quo>
didit, instituiione descendit. Romulus enim cum Dominus esi in cruce suspensus, Qgil nunquam.'
acris, sed agrestis @5@ esset ingenii, dum ccepti ac ita rursus evenit nisi semel, el nunc secundo repe—
novi stalum ordinaret imperii, illum diem cujusque titur. Post passionem quippe Domini quingentesimo»
mensis constituebat hiuium, in quo novselunoeeon- trigesimo tertio anno paschalis solenmitas eodem-
spiceret ortum ; ut ille polissimum dies Kalendas mense, et die, et luna, eodemque concurrenle, quii
efflcoret, quo nova luna primitus illuxisset. Sed primus quinlus est, contigit, quibus primo novse Do—
quia modo (ardius, modo celerius luna videri solet, mlnicse resurrectionis anno contigerat; et _ hoc:
conljgit ut cum lardius apparuit, proecedens -mensis anno simiiker fit, ut in unum cuncla cQneurrant-
plures, cum vero celerius, dies acciperet pauciores. Sicut enim ttinc cum Dominus pateretur, et mensis--
Unde factum est ut alii menses triginia unum, alii erat Martius, et dies a Ealendis Aprilis oetavuSj,
triginta dies lanlummodo sortirentur. Qusevidelicet feria erat sexta, et luna decima quarta; ita peir
regula nunc in supputatione mensium, ut conjicimus, omnia, et quingentesimo trigesimo lerlio anno posl-
apud nos ex illius institutione tenetur. modum conligil, el hoc anuo, qui rnillesimus sexage»-'
Sed quoniam hanc" genlilis hominis regulam, ut G G simus quinlus est, similiter venit. Composuerunt
nobis videtur, veteres sancli non lenuerant, tricenos .- autem paschalem cursum quatuor crudili viri, Higr-
solummodo dies singulis quibusque mensibus ascri- polyius, Eusebius, Theophilus el Prosper : -post
bebant. Unde stifficiat nobis, ut unius doctoris in- quos Yictorius nalione Aquitanus, serupulosjssimus
seramus exemplum. Bealus Ioquilur Augustinus videlieet calculator, rogatus a sancto -Hilario urbis
(lib. iv De Trinit., cap. S ; et lib. I.XXXIIIQnmst., Romse episcopo, fem diligenlius inslauravit, eura~-
quaest. §6): quadraginta el sex annis sedificatum esl demque cursum cautissima satis indagatione eomw
templumhoe, ettuintriduoilludresedifieas?(/ofl!H,ii.) posuit.
Qui videlicet numerus si per senarium ducitur, onme Produxit itar]ue annorum series usquc ad annos
tempus quo Dominus in malris uiero mansit im- quingentos triginta duos : ita ut qtiingentesimo tri-
pletur. Nam quadragies sexies senj, ducenti septua- gesimo tertio anho, solemnilas paschalis incipiat,,
ginta sex dies fiunt, qui dierum uumerus complet eodem scilicet mense, die, feria, et lima, eodemque=
novem menses, et sex dies ; qui videlicet tanquam concurrerile, quibus primo anno Dominicsepassionis,
decem menses parientibus feminis imputanlur. In ac resurrectionis illuxerat. Hoc etiam anno, in quo.
quibus nimirum verbis indubitanter ostenditur quod nune vivimus, ad eumdem ordiriem Dominicapassio,.
triginta solummodo dies quibusque^mensibus ascri- D quoeposlriclie celebranda est, redire videmus. Dum.
biintur. Triginla quippe si novies multipiicentur, igiturggg annus iste primum illum Dominicsepas-
ducenti sepluaginta fiunt. In ducentis ergo seplua- sionis ac resurreclionis ordinem renovat, proeul.
ginta iiicenarius numerus novies" invenilur, qui dubio, cura illa, quam diximus, Yictorii calcula-
juxta beati docloris hujus teslimonium, novem men- tione concordat. Interim vero, dum res valeat fiiu-
ses fiunt; quinque vero dies qui residui sunt, pro cleatius disculi, hac, charissime frater,
uterqu&
decimo mense accipiuntur. Cum igitur apud nos simus sohuioiic conienti. ' i
sepfem menses sint qtiorum unusquisque triginia Hoc (amen nolo te lateat quoniam, hoe prsesentc '
unum dies habeai, aliquanti dies apud veteres de paschali solemnitate peracta.
nonagesimo quinio;
novem mensibus superabant; quos uiique, pariem anuo similiter Pascha veniet, omnibus his in unumi
pro toio ponentes, pro decimo mense computabant. convenientibus, mcnse videlicet, die, feria, et Iuaa^
Cum ergo minores erant menses quanlitate, plures et quinto concurrenle, qui iamen bissextus esV et
dicebantur in dinumeratione ; ut qeos nunc dicimus epacta, et versu cycli decemnovennalis, Post qtiiuj-
novem. tanc, parte pro toto posita, dicerentur de- tum concurreniem bissextum, ducenlesimo quadKfu-
 633 OPUSC. XXXVllf. — DE PROCESSIONESPIRITUS SANCfL 634-
gesimo septimo anno, similiter paschalis solemriiias .A.ceps venlura est, tit omnia illa siniul congruant, hoe
ventura est; et postmodum tribusvicibus fietut est mensis, dies, feria, et luna, epacla, eodemque
Pascha per ordinem nonagesimo quinlo anno simili versu cycli decemnovennalis,nisi similiter quingen-
modo semper evenial, eisdem omnibus, quoe sUpra- tesimo trigesimo teriio anno. Sed cum jam sseculum
dieta, simttl convenientibus. Sed in islo quinlo con- hoc suo sit fine claudendum, superfluum est per-
currenle, qui nunc est, nunquam paschalem feslivi- longsecalculationis ephemeridasproducere volumina
fateni evenire conligit, ab ipsa prima passione Do- saeculorum.
mlnica, nisi duntaxal eahi solam quam Yictorius Sit nomen Domini benediclum.
posuit, et nunc secundo repeiitur, et nunquam dein-

s53-@54
OPUSGULUM TRIGESfflUM OCTAVUM.

CONTRA ERROREM GR.ECORUM BE PROCESSIONEISPIRITUS SAiMCTI."

ARGOMESTUM. — Ad patfiarckam .... scribens, conlra Graecorum hoeresim disputat, qui Spiritum sanctum
a Patre tantum, non a Filio procedere, impie affirmabanl^ H-aiic ophiionem luculenle redargttit,
contrariumqueTerum esse firmissiinis rationibus et auclorilatibus probat. Idcirco aulem ad pairiar-
ebam illum de hac re serihit, quia, ut haec ipsa qusestio sibi enuclearctur, a pontifice Romano
postulaverat.
DomnoL. beatissimo patriarchse, PETUUS peccalor j} sed Pater meus qui esl in ccelis(Malth.yyi). i Hunc
monachus servitulem. enim prse cseieris mortalibus de tolo lerrarurn orbe
Religiosus episcopus Popiliensis Ecclesioe mihi Conditororbis elegit, cui cathedram magistcrii prin-
retulit qubniam ex ore dominici reverendissimi pa- cipaliter in Ecclesia tenere perpetuo privilegii jure
liiarchae Gradensis audivit, qusestionem vos catho- concessil; nt quisquis divinum aliquid acprofundum
lieae fidei valde necessariam apostolicae sedi sacris nosse Oesiderat, ad hujus prssceptoris oraculum
insertam litteris destinasse, atque ut a sanctissimo doclrinamque recurrat; nec illi humililer offerre
-papa Alexandfo invictis Scripturarum testimoniis quod solvendum est erubescalj, eliamsi etipse quod
evidentissimesolveretuf, sacerdolalisofliciivigilanlia qua3iitur non ignorat. Nunquid enim angelus de
postulasse": curvidelicet Spiritus sanctus apud La- ccelo veniens nesciebat docere Cornelium, quem vi-
linos a Palre dicatur Filioque procedere, cum apud delicet, ut quid sibi agendum esset addisceret, desti-
Grseeos a solo procedere Patre credatur? De qua navit ad Petrum?« Mitte, inquit, viros Joppen , ct
nimlrum qusestione quod sentio, -auxiliante ipso accersi Simonem, -qui cognominalur Petrus.. Hic
Spiritu sancto de quo agilur, aperire prsesumo.Non hospilatur apud Simonem quemdam coriarium, cui
qiiod rnihi super boe negotio vel a vobis aliquid sit est domus juxta mare; hic dicet tihi quid le opor-
iiijunclum, vel ab auctorhale ipsius Romani ponti- n teat facere (Acl. x).» Poterat plane sanctus angelus
ficis fuerit imperalum.' Nam quo paclo summum hominemdocere genlilem quid sibi competeret ad sa-
negotium imperilo homini dignaretur injungefe, qui lutem; sed hujus usurpare nolebat oflicium, cujus
totsanciis ac peritissimis viris secum jugiter con- - docendi noverat fuisse commissum. .
versantibus non ambigilur ahundare?Sed quia,licet Quid ergo mirum si sacerdos, Ijcet sanclitate
ignarus sim, et inutilis servus in domo Domini mei conspicuus, licel eloquiis divinis vehementer instru-
Jesu, illis eliam eis obsequiis importunum me ctus, ad aposlolorum principis magisleriunr misil,
libet ingerere, ad quosnemo me dignalus est pro- ad quem etiam angelus docendi gratia primitias gen-
vocare. tium Cofnelium destinavil? Pauli etiam ad Galatas
CAPUT PRIMUM. Iiaecverba sunt: « Paulus aposlolus neque ab homi-
De auclorilale Romani pontificis.' nibus, neque per hominem, sed per Jesum Christum,
Laudabilis plane sanciitatts vestroe prudenlia, et et Deum Patrem, qui suscitavit eum a morluis (Gal.
dignifavoris est aliollenda proeconiis,qusesolvendam i).»Ilic itaque, qui non ab"hominibus, sed ab ipso
sanctiSpiritus quoesiionem,iionad alium quempiam, Christo, et Deo Patre ftierat faettis apostolus ©55
sed ad Petfum specialiler [attulit],quem cceleslis sa- alque ab auctore sapienliae suflicientur instructus ,
pienliae et polentiee claves accepisse indubilanler j) ad Petri lamen magisterium venil, et non idlrans-
agnoscit. Nec decebat tantee dignitatis, et sapientiae cursu , sed_per plurimos dies apud eum irt coelesti
virum ab alio mysterii cceleslis arcana requirere, schola permansit. « Yeni, inquit, Hierosolymam vi-
nisj ab illo potissimum quem non caro potuit vel dere Petrum, et mansi apud eum dies quindecim
sanguis inslruere, sed cui Deus ipse per se sua se- (Ibid.).»Permyslicum scilicet'heddom'adis'etogdoa-
oretadignatus est aperire. t Beatuses, inquit, Simon dis numerum, Yeterislnstruinenli; simul ac Novi di-
" -
Barjona, quia caro el sauguis non revelavit tibi, dicjt sacramentum.
63S S. PETRI DAMIANIOPP. TOMCS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 636
Bigimm-ergofuit ut ad sedem ilhus vesira sancta A h. Scriptura , et de Patre proprie pi-ocedere, et cum
prudentia solvendam dirigeret quseslionem, ad Patre ct Filio semper esse.» Et ilerum : «Dei-atre,
quem et ignarus fidei vir angelitus mitlitur : et a inquit, Filius, et Spiritus sanctus proprie et vere
quo .apostohis eliam, qui jam a Deo inslructus de Palre procedit. »
fuerat,-plenhis erudilur. Et quia per Moysen di- Yeruntamen haec et alia hujusiriodi testimonia
citur : « Hahelis Aaron et Ur vobiscum; si quid Scripturarum, sive sanctorum verba doclorum, non
nalum fuerii quaestionis, referetis ad eos (Exod. prasjudicant catholicaefidei, qua Spirilum sanctum
xxiv). » sicut a Patre credimus, ita nihilominus et a Filio
Adsit utinam Aaron, id esl, mons forlitudinis procedere perhibemus. Nam cum vel ipse Dominus,
Christus; aclsit et Ur, ignis ille videlicet, qui est -vel sancti' quoque doclores Ecclesiae , SpirUum
ipse, de quo scribimus, Spiritus sanclus, ut per nos sanctum a Palre proeedere concorditer asserant,
eliam, minimurii videlicet Romanse Ecclesiae mem- nusquam tamen perhibent, quod a Filio non proce-
hrum, quod nonnullos latet, aperial, el hujus quse- dat; imo cum dicitur Spiritus sanctus a Palre proce-
slionis nodum quasi quoddam mystiei libri signacu- dere, a Filio quoque procedere credi necesse est,
lum clavis David Chrisfus ahsolval. quia Pater et Filius unius ejusdemque substantiae
CAPUT H. - IB procul dubio est. Nam cum Filius dicat: t Ego et
Qum sit origo Grmcorum erroris. Pater imum sumus {Joan. x); » quomodo potest
In primis ergo dicamus unde ignorantise islius Spiritus sanctus ab eo quod ununi est, et procedere,
oriatur origo, ul et Grsecifere omnes, et Latinorum et non pVocedere?
quidam perhibeant Spiritum sanctum non a Filio, Sed res hieffabilis, quae nullo valet humanae ra-
sed a solo Patre procedere. Hoc euim ex Doininicis tionis ingenio concipi, nulld potest meniis intuiiu
autumanl verbis, quibus ail: « Non enim vos estis- vel consideratione discerni, ex divinorum duntaxat
qui loquimlni: sed spiritus Palris vestri,,quj loqui- . eloquiorum debet senteiuiis colligi. Nam , sicut !ait
tur in vobis [Mallh. x)'. > Et iterum : « Ecce ego Apostolus:« Spiritus sanctus omnia scrulatur, eliam
milto promissunr Patris mei in vos (Luc xxiv). » profunda Dei. Quis enim scit hominum quse sunt
Et illttd : « Cum venerit Paraclctus, quem ego mit- hominis, nisi spiritus hominis, qui in ipso est? Ifa
lam vobis a Patre, Spiritum veritatis, qui a Patre et qua~Dei suiit, nemo cognovit, nisi Spiritus Dei.
procedit, ille teslimonium perhibebit de me (Joan. Nos autcm spiritum hujus muridt non accepimus,
xv). » De quo rursuni ait: « Egorogabo Patrem, et sed spiriium qui ex Deo est, ut sciamus quaea Deo
alium Paracletum dahit vobis, ut maneat vobiscum donata sunl nobis, quse et loquimur non in' doctis
in seternum, Spiritum veritalis (Joan. xiv). » Et ^C liuman-esapienlioeverbis, sed in doctrina spiriius
alibi dicit: e Paracletus autem Spiritus sancttis, (II Gor. n). » Enimv.ero quoniodo Pater ineffabillter
quem mittel Pater in nomine meo, ille vos docebit Filium gignat, quomodoSpiritus sanctus a Patre,
omnia (Ibid.).» Et iierum : « Si ergo vos, cumsifis vel utroque procedat, qualiter inluilus humanus
niali, noslfis bona dala dare filiis vesiris , quaiito attingeret, nisi per organa prophelarum vel per in-
niagis Palervester de ccelo dabit Spiritum bonum carnaium Yerbuin suumDeus omnipotens hoc-niorta-
libus revelaret? «Estenim fides, sicut dicit Aposto-
petenlihus se?» (Matth. vn.)
His itaque et hujusmodi non -solum evangelicis , lus, sperandarum subslantia rerum, argumenlum
sed et aliis Scriplurarum testimonils asserunt Spiri- non apparentium (Eebr. xi). » ^Slat enim Joannis
tum sanclum ncquaquam a Filib, sed a solo lanltim illa jieiuentia , qua dicit : « Charissimi, nunc filii
Palre procedere. Nam et apud Latinso linguaeDocto- Dei sumus, et nondum apparuit quid ejimus; scimus
res ssepetale quid reperilur, quod huiG senteiUiss quoiiiam, cum apparuerit,similes ei erimus, quoniam
congruere videalur. Beatus plane Hieronymus in videhimuseum sicuti est (II Joan. nt). t Ad com-
exposilione fidei, quam ad Alypium et Augustinum prehendendum ergo summum et ineffabile vei'ae
episeopos mittit, inter coetera sit ait: « Credimuset " fidei sacramentum,iion humanaeopinionis sequamur
in Spirilum sanctum Dominumveium ex Patie pro- indaginem, sed solam amplectamur coelestis eloquii
cedeiuein, sequalemper omnia Patri et Filio. » Au- veritalem, ut hoe potissimum de Deo credalur,
gustinus eliam adversus Maximum hsereticum inve- quod divinitus; el in his quae summa el incompre-
btus, ait: « DePatre est Filius, de Patre esl Spiritus hensibilis Yeritas perhibet, fidei nostrae constantia .
sanctus.» Bealus eliam Leo papa in argentea tabula, non vacillet. . _
- CAPUT III. ]
qua3 anie sacralissimum corpus beati' Pauii apdstoli .
videlur erecta, inter cseteras suse fidei symbolas ait: Quod Spintus sanctus a Patre simul el Filio
cEtinSpiritum sanctum Dominum, et vivificalorem, procedat.
@g@ ex Patreprocedentem, cum Palre, etFilio Porro autem quod a Patre procedat Spirilus
coadorandum el glofificandum. » Jn Nicseniquoque sanclus, nulla neque apud Graecos, -@5^ neque
eoncilii symbolo dicituf : « Credimus et in Spiritum apud Latinos qusestio est: nec res testimoniis indi-
sanctum, qtii de Patre procedil proprie, et Deus_est get, cum hoc ipsum, et ea quaesupra posuimus, evi-
verus sicul Filius; » et aliquanto post: « Quodque denfer exempla declarent. Quod'autem a Patre pro-
et Spiritum sanclum verum Deum"inveuimus in cedat, simul et a Filio, unde scilicel quaestio;est.
«357 QPUSC. XXXVIII. — DE PROCESSIONESPIRITUS SANCTI. S38
evangelica nos docet auctoritas , cum Dominus __ Ynienter ostensum est quod Spiritus saricius proce-
dicit : «Paraclelus autem Spiritus sanCtus, quem dit ab ipso. Isaias quoque cum de Filio Dei loque-
mitlet Paterin nominemeo, ille vos>docebit -omnia retur, adjecil: « Perculiet terram virga oris sui, et
(Joan. xiv). » Et alibi : « Cum venerit Paracletus, spiritu labiorum suorum inlerficiet impium (hai.
quem ego miliani vobis a Patre (Jodn. xv). » Cum • xi). »"-"Gui sententiae concinens Paulus in Epistola ad
ergo Paraclelum et Paler miltat in nomine Filii, et Thessalonicenses ait: « Tunc revelabitur ille ini-
Filius mittat a Patre; patel profeclo , quia sicut ab qtius, quem Dominus Jesus ifUerficietspirUu oris
iitroque, quiprocul dubio imum.sunt; miltitur, ita sui, et destruet illustratione adventus sui (I Thess.
nihilominus el-ab ulrbque proeedit. Et qui saepe n). » Qifodetiam in libro beati Job mystice desi-
Spirilus Veritalis dicitur, ciim. utiqtie Christus sit gnaiur, cum dicitur : « Audiet audilionem in ler-
Yerilas, qui Spiritusest Yerilalis, Spiritus est pvo- rorevocis ejus, et sohum de ore illius proceden-
cul dubioFilii. Unde et alibi dicit: t Ille roe elarifi- tem (Job xxxvn). » Os denlque Patris in hoc loco
cabit, quia de meo accipiet (Joan. xvi). t De meo intelligitur Filius, per quem videlicet nobis divinoe
scilicet accipiet, quia etjn me est. Unde et in Isaia legissanctiopromulgatur; sonusvero de illiiis ora
voxPatrisadFilium : 4 Spirilus meus, inquit, qui procedens, Spiritus sanclus est, qui, a Filio veniens,
est in le, et verba mea, quse posui in ore tuo , non ]B mirabiliter sonuil, cum super aposlolos repenlino
recedant de ore tup, et de ore seminis lui usque in sonitu in linguarum' varielate descendit. jf Factus
ffiternum-fT-in'.LIX). J Ipse nimirum" Spiritus est est, inquit, repente de ccelo sonus lanquam adve-
illa virtus quse tle illo exibat, sicut in -Evangelio nientis Spiritus vehementis (Act. u). » Hic nempe
legilur, et sanabat omnes (Luc. vi). sonus, qui de ore Christi prodiit, ipse e~t proeul
Et iterum de muliere fluxu sanguinis liberata: dubiogladius bis acutus. quem Joannes in Apoca-
«Ego novi virtutem de me exisse (Luc. vm). i Unde lypsi ex. eisdem labiis exire conspexit (Apoc.i). De
et Apostolus ad Galatas : « Quoniam, inquit, estis quoet pcr Psalmistam dicitur : « Yerbo Domini cceli
filii Dei, misit Deus Spiritum Filii sui in corda ve- firmati sunl, el spiriiu oris ejus omnis virlus eorum
stra clamantem, Abha Pater (Gai. iv). » Et alibi: (Psal. xxxn). » Quia ergo, sicut dictum est, os Pa-"
« Qui Spiritum Chrisli non habet, hic non esl ejus. IrisFiliiis es(, Spiridis oris Dei nil aliud inlelligen-
Ecce hic, cum dicitApostolus : « Spiritus Filii sui, dus, quam Spiritus Christi.
vei Spirilus Chrisli (liom.vifi), » nunquid addit et CAPUT IV.
Patris, ul dicat.Spirilus Chrisli ei Patris. Nunquid Amovetdubilationem,qum nasci poterat.
quia, praetermissoPalris vocabulo, Spiritus Filii di- Quod si quseritur, cum de subslantia JPatris sit
* Filius, desubstantia Patris sit nihilominus et Spiri-
citur, jure conseqtiitur ut Patris esse Spiritus de- C
negetur? idem quoque ApostolusadPhilippenses ait: lus sanctus, cur unus Filius, el alius non sit Filius ?
t "Scioenim quia hoc mihi proveniet in salutem lion incoiigrue respondetur : De Palre est Filius , de
pervestram orationem, et subministralioneni .Spi- Patre est Spiritus sanctus ; sedille genitus est, iste
rilus Jesu Christi (Philip. i). » Hinc est quod Sa- procedens, idedque ille Filius est Palris, de quo et
pienlia Dei, quseprocul dubio Chrislus esl, dicit: genllus esl; iste autem Spiritus ulriusque, quoniam
« Spiritus meus super mel dulcis, et hoeredilasmea , de utroque procedit. Verumtamen et illa genevalio,
super mel et favum (Eccli. xxiv). » ef ista processio non modo ineffabilis, sed el pror-
Sicuti ergo cum FTlii,vel Christi Spiriuis dicitur, sus incomprehensibilis est. Sed in his quse noslrae
non slalim consequilur ut eum possimus a Paire mentis acie penetrare non possumus, illis-per quos
disjungere; ita cum diciiur, Spirilus Patris, non Spiritus sanctus loculus est, fidem certam, tanquam
eum possumus a Fiiio separare. Beatus eliam Pe- si res noslris subjaceret oblutibus , adhibemus. Et
trus ait: « De qua salute exquisierunt atque scrutati qiianquam nobis ignota sint arcanos profunditatis
sunt Prophetse, qui ile futura in nobis gloria pro- occhlta iriysleiia, non tamcn dubilamus in eo quod
phetaverunt, sorulantes in quod"vel -quale tempus „ Doiriinusloquitur : non- ambigimus in eo .quoque
'
significaret quia in eis erat Spiritus .Chrisii, prae- quod in nrophelarum valiciniis invenitur. .
nuntians eas quae in Chrislo sunt _passiones, e( CAPUTV.
posteriores glorias (I Petr.i). » Quotl aplem eum- Amovelaliam dubilationem.
dem Spiritum Filius in diseipulos miserit, idem Sed Jiic mihi fortassis qbjicilur : Non intelligitis^
Petrus jn Actibus apostolorum perhibet , dieens : Evangelium, nescitis quid sibi velint oracula pro-
« Dextra igitur Dei exallatus, el pfomissione Spiri- pbelarum, quaescilicet aliud saepepraetenduntin lit-
tus sancti accepta a Patre. effudil boc donum, terarum superficie, aliud continenl in spirilualis
quodvosvideliselauditis(Act. n). »Hincestquod,cum .intelligentiseveritate. Ad quqdnos facile responde-
resurrexisset.a mor(uis, et apparuisset discipulis, ut mus quia fuere quamplures. apostolici et catholici
eum de se procedere paten(er os(endere(_.insufflavit, viri, de
quorum scilicet .approbala pietale et. san-
et ait: « Accipite Spiritum sanclum (Joan. xx). i clitaie per ostensa multarum signa virtutum.nil OJU»
Nec sane pulandum est quod flatus ihe corporeus, nino remansil ambiguum. Hi .nimirum orlhodoxam
qui tunc aerem percussit, Spiritus sanctus fuerit, sed gggfidem verbis simplicibus oxposuerunt, et Ji£-
per congruam hanc significalionem ggg epnve*- teris exaratam ad posterilatis memoriam jrelique-
 039 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III.—OPUSCULA YARIA. 610
runt. Ulorum plane fuil cx aposlolicis et propbeti- __ Y per insufflalionemsuam dedil QQQ discipulis Spiri-
cis sentenliis isla discutcre; nobis autem nil aliud tum sanctum (Joan. xx). » B. etiam Cyrilhis de hac
restat, nisi prsefixis duntaxat eorum' definilionibus eademSpiritus processione contra Nestoriumsic ait:
obedire. Illis nempe vis necessitatis incubuit, ul « Quamvisenim in sua sit subslantia Spiritus ejus,
haec subtiliter ac diligenler inquirerent, el certam el intelligatur in persona proprietas , juxta id quod
fitlei regulam definirent; nobis aulem ea tanturavia Spiritus est, et nonFilitts, attamen aliemis nonest
gradiendum est per quam videlicet nostri proeces- ab illo. Nam Spiritus appellatus est Veritatis, et
sere majores. Veritas Christus esl. Unde et ab isto similiter, sicut
Quod ergo illi tunc ex evangelicis ac propheticis et a Deo procedit."»
veleliam apostolicis fontibus inhianter hauserunt, CAPUTVI.
hoc nobis propinantes in posteros fideliter transfu- Aliam ilem amovetdubitalionem.
derunt, dicente'Psalmisla: «Iu ecclesiis benedicite
Deo Dominode fontibus Israel (Psal. LXXVII) Sed adhue fortassis inquiritur, cum Spiritus Ide
; » et Patre
nos puritatem fidei, quaeper eos in nobis tanquam procedai et Filio, cur idem Filius dixerit
de Patre procedit ? Quid enim causse fuit ut
per veritatis rivulos influit, secure jam et absque quia
ullo liniore percipimus : el tanquam ab ipsaprinci-1 „ non diceret: de Patreet me procedil, sed polius di-
ceret: SpirUus qui a Patre procedit? Cur hoc eum
pali divini fohtis origine,-nos hanc haurire gaude-
mus. Audiamus ergo quid de processione Spiritus fecisse putamus, nisi quod solet referreid etiam
sancti in sexto libro de Fide, quem ad Gratianum quod suum est, ad eum de quo ipse est? De Palre
est Filius, et a quo habet ut ipse sit Deus,
imperatorem miltit, beatus dicat Ambrosius. « Non ', quippe
ah Illo nihiloniinustiiabel ut a se quoque pvocedat
enim, ait, quasi ex loco mittitur Spiiittts, aut quasi
ex loco procedit, quando procedit a Filio. »El paulo Spiritus sanctus. Unde est quod alibi dicit: « Mea
: « sanctus cum a doctrina non est mea, sed ejus qui misit rae (Joan.
post Spiriius procedU Patre exit
a Filio; J nec immerito ab utroque procedil, cum vn). » Si igifur hic aperte cognoscitur suara esse
in utroque aequaliter sit, sicut in octavo ejusdem doclrinam, quam lamen non suam dixit esse , sed
Patris ; quanto magis illic intelligendum est et de
operislibro idem.dicit Ainbrosius : « Paler in Filio,
elFiliusinPatre; ita Dei Spiritus in Patre et in ipso procedere Spiritum sanctum, ubi sic ait, de
Filio. » Augustinus autem cum, per lotum fere li- Patre procedit, ul nequaquam <liceret de me non
brum quem de sancta Trinitate composuit, innu- procedit? Huic et illud est simile, quod alibi dicit :
c Qui in me credit, non in me credit, sed in eum
merabiliter asseral quod Spirilus sanclus de Palre
nie misit (Joan. xn). » Quid eninfsibi vult,-quod-
simitlFiJieque procedal, taiuen uiiain saltem ejus C] qui
ait: « Quiin me credit, non in me credit ? » Quo-
senlentiam ponimus , ne prorsus eum ueglige.nter
modo in ipsum, quomodo non in ipsum? Quomodo
praeterisse videamur. « In illa, inquit, sancta Trini- tam
late iinus est Pater, qui solus de se ipso essentialiter coiitrariuni, lamque per compugnantia sibi'
unum Filium genuil, el unus Fifius, qui de uno verba inlelligetur adversum. « Qui in me credit non
Patre solus est essentialiter natus: et unus Spirilus in me credit, sed in eum qui me misil :» nisi sic
in me credit, non in hoe quod vi-
sanctus, qui solus essentialiter de Patre Filioqtte intelligatur, qui
det Credit; ut spes nostra non in crealura sit, sed
prbceditl » Hieronymus quoque hoc scripsisse fer- in illo
tur: « Spirilus , qui a Patre Filioque procedil, qui crealuram suscepit; quatenus -unum se
Patri Filioque coae(ernus et per omnia cqajqualis esse cum eo mortalibus innotesceref, atque ad se
ost. Hsec esl sancla Trinilas, id esl, Pater, elFilius, simul eum eo contemplandum humana corda mun-
et Spirifus sanelus ; una est deilas el potenlia, una daret? Ila cum dicit : «Meadoctrinanon esi mea ,_>
meiitibus caliginem generat, nisi car-
essentia, id esl/Pater, quf genuit, Filius, qui est nohparvam nem aspirim dispensativaeralionis ordo discernat1.
geniius, et Spiritus sanctus, qui ex Palre Filioque Non enim dixit: lsta doctrina non est mea; sed:
procedil.»Quamvis hoc in expositionefideiejus, vide- Mea doctrina non esl mea.
licet illa quam legimus, nequeat inveniri. B. etiam "j Quam dixit suam, eam-
dem dixit non suam. Quomodo sane istud verum
papa Gregorius iij confessionis suseSymbolosic ait:
« Credo Pairemingenituni,Filium genitum, Spiri- est, nisi secundum aliud suam dixerit, secundum
tum vero sanclum nec genitura, nec ingenilum , sed aliud non suam? Secundum formam Dei, suam; se-
cundum formam servi, nonsuain ? Cum enim dicit:
coselernuin, de Palre et Filio procedentem. i non estmea, sed ejus quimisil me, ad ipsum Ver-
Quod si ab his forte qui Graece tantum sciunt,
Laline non norunt, e divevso dicatur non sibi suffi- bum, quod in carne Iatebat, nostrae mentis intuitum
cere Romani doclores eioquii; nisi Graeci quoque provocal, uf oum a I^atre simul unuin esse cogno-
sermonis Patres adhibemus, audiant quid beatus scal. Doctrina enim Patris est Yerbum Palris , qui
est unicus Filius. Quod ergo dicluin est:«_ Doctrina
perhibeat Athanasitis inlibro quemadversus Arium
mea, non est mea; » sie intelligendum est, ac si
scripsil : c Ego, inquit, credo Filium in Patre, et dicat:
Patrem in Filio, Spiriium quoque pafaclelum, qui ego non sum a me ipso, sed ab illo qui me
et a misit
a
procedit Palre, el Filii esse-et Patris; quia
Filio procedit, siculin Evangelio scriplum est quod
 OPUSC. XXXIX. — CONTRA SEDENTES TEMPOREDIYINI OFFICH. 642
6ii
Q@l CAPUT VII. Yquod de Patre Filius habeat ut Paracletus a se pro-
cedat, credamus eliam quod Spiritus sancttts de
Quomodo dicaiur Spiriltis sanclus a Palre proprie Palre procedat ad sanclificationem nostram. Absit
procedere, in Nicmriosymbolo.
enim boc credi! ne quasi diversitas graduum videa-
Cum ergo doctrinam suam, quam simul cum Pa- tur in simplici, atque incomprehensibili divinilate
tre diclat esse non suam, sed Patris esse perliibeat; disponi, cum Scriptura dical : « Ne _asceridaspcr
quid niirum si Spiritum sanctum dicat dePatre pro- gradus ad altare meum (Exod. xx). »
eedere, a quo scilicet habebat idemFilius, ut etiam Sed absque ulla dubitatione credendum esl quod
de ipso procederel ? Unde cum in Nicseniconcilii Spiritus sanctus siinul ab utroque procedat; quam-
'
symbolo,quod superius memoraviriius,Spiritus san- vis hoc Filio Paler dederit, ut, quemadmoduma se,
clus non simpliciter dicatur a Palre procedere, sed ita nihilominus et ah illo procedat. Spirilus enim
addatur proprie : El in Spiritum , inquil, sanclum, sanctus ineffabilis quaedam esl Palris Filiique com-
qui de Patre procedit proprie : hsec proprietas non munio; atqtie ideo videtur hoc vocabulum oblinere,
ideo datur Palri, ,ut Spirilus sanclus de solo ipso quia Patri simul ac Filio non ambigitur baec appel-
procedat; sed quia ab ipso datum esl Filio ut eliam latio convenire. Nam hoc ipse proprie dicitur, quod '
ex ipso procedat. Unde et Auguslinus in libro de r>illi eommuniter appellanttir; quoniam et Paler Spi-
sancla Trinilale : « Non frusira, inquit, in.hac Tri- ritus, et Fiiius Spiritus ; Pater sanclus, et Filius
nitale non dici.ur Verbum Dei, nisi Filius; nec do- sanclus : et sicul otrique ejus vocabulumindifferen-
num Dei, nisi Spiritus sanclus ; nec de quo genilus ter corigruit, sic ipse simul ab utroque procedit.
est Verbum, et de quo pro'cedjtprincipaliter Spiri- Possemus adbuc noiinulla Scriplurarum exempla
tus sancius, nisi Deus Pater.» Moxque subjungil: congerere, nec impossibile essetiiostris allegationi-
t Ideo~addidipiincipaliler quia et de Filio Spirilus bus egregios calholicsefidei defensores cum suis ar-
sanctus procedere reperitur : sed boc quoque illi gumentationibus adhibere ; sed, quia lege prohibe-
Paier dedil, non jam existenli, et nondum habenli, mur juxla altare nemoris arbusta consereie (lutlic.
sed quidquid unigeniloVerbo dedil, gignendodedit.» vi), nolumiis poma Spiritus opacis prolixseiocu-
Non ergo tufhelur fides, cum audil Spiritum _san- lionis foliis operire. Sanciitas eigo tua, venerahilis
ctum proprie sive principaliter a Patre procedere; paler, licel ccelestis eloquii pabulo pleniler ubertim-
quoniam ab illo dalur Filio ut ab ipso procedat, a que refecta, tamen magis ac magis adhuc veritalis
quo et ipse ineffabili alque incomprehensibiligene- esuriens, non dedignetur interim hoc pauperculi ho- "
ralione procedit; sicut jpse qui est Palris sapieniia minis perexile jentaculum, gustalura poslmodum de
"per Salomonem dicit: « Ego ex ore Altissimi pro- Q manibus.Domini nostri papse, tanquam per Habacuc
divi (£cc/i.xxiv). >~Etjn Evangeiio : « Ego enim ex prophelam, imo per angelum, regalium delicias
Deo processi, et veni (Joan. vni).»Illud ©@JSprae- eputarum (Dan. xiv).
terea summopere cavendum est ne, dum asserimus Sit nomenDomiui bepedictum.

- '
~m$-mi*
opusCULUM TMGESIMUM NONUM.

CONTRA SEDENTES TEMPORE DIVINI OFFICIL -. r. _, . ,

AEGTJMENTUH. — Commendat archiepiscopi Bisuntini disciplinam et ordinem quibus in sua Eedesia u(e-
batur. lllud autem preecipue laudat quod tumulum sibi vivo posuerat, ut scilicet supresniira viire diem
-seiiiper anle oculoshaheret. Unum tamen correclione dignum, dum in ejus hospitio esset, se vidisse,
quod lum clerici, lum ii qui sacris non sunt initiati, dum ead.em sacra peragerenlur, iis sedenles inte-
resseut: id non esse neque ex prsescripta disciplina, neque ex dignitate, aperte demonstral.
Domno V. reverentissimo archiepiscopo, PETRTJS ,D quod dexirum tenet lalus Ecclesise, non omisi, ubi-
peccator monachus servilutem. candidus clevicorumluorum ccelus, (anquam chorus
CAPUT PRIMUM. nitet angelicus. Illie enim velut in ccelestis Athense
De archiepiscopiBhunlini magnificenlia, et clerico- gymnasio sacrarura Scriplurarum erudiuntur elo-
rnm avarilia. quiis,; illicverse pliilosophisesolerter incumhuni stti-
Non ignoras, venerahilis pater, quoniam dum a diis, seseque suhregularibus exercentquolidie disci-
te receplus hospitio tuis inlerfui, sic omnia velut in plinis.
quadam animi mei tahella depinxj, ut nulla de cse- Nec illud excedit quia, prscter istas, duas alias
tero valeant oblivionedeleri. Teneo scilicetclaustrum noviler eanonicas uno simul eodemque tempore
post ahsidam Ecclesiae,luo duntaxat habilaculo de- construis : unam scilieet cum ecclesia sajietseMaria?
dicatum, ubi lam private, tam remole sludio potes Magdalense,alleram vero eum ecclesia, si rile teneo,
orationisac lectionis insistere, u( ereinilica videaris sancli Laurentii. Et cum tua non sit dives ecclesia ,
soliludine non egere. Alterum quoque clauslrum, mirum esf qualiter tam operosis lamque magnificis
 CI5 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEUPARSIU. — OPUSCULA VARIA. " 6M
sit intenta slructuris, et tam profusis quolidie suffi- A gressus accelerel, exoratur. Unde dicit ille, qui
cerepossit impendiis. supra :-« 0 mors, bonum est-judicium luumhomini
Illud autem, faleov, mihi prae omnibus placuit, indigenti, et qui minoratur viribus defecta setate
quia sepulcrum tuummihi lune oslend.isti, a te velut (Ibid.). » Cum profecto finem suum homo nequa-
hodie suscipiendum, accuratissime prseparatum : ubi quam pro varietatibus hujus vitse debeat perhorres-
lahquam vespilloiium merces, quini mimmorum sp- cere vel optare, sed adiioc lanlum sivel proprise
lidi per qualuor altrinsecus angulos in sudauiosunt . vel fraternsa saluti perpendituf eadem mors vel
vita prodesse. Quod in se declarat ille qui dicit :"
ligati: ul inter exsequias funeris, in ipso quoque
« Coarcior autem e duobus , desiderium babens
pietalis opere sepultoribusiuis videalur remuneralio
non deesse; in quo nimivtim pairlarchae A3)rahse dissolvi et esse cum Christo, mrillo magis melius;
tenerevideris exemplum,qui-, cum Saram uxorem pormanere-aulem in carne necessaiium est proptei
-
suam sepelire salageret (Gen. xxin), et omues fifij vos (Philipp. i). » Hiiic et bealus Petrus audito-
Seth electa qusequesepulcra sua sibi gratis offerreiil, ribus suis aiebat : « Justum arbitror, quandiu sum
in hoc tabernaculo, suscitare vos in commonitionem.
gratuita contempsit,~ab Ephroniilio Seor speluhcam
Certus enim sum quod velox esl depositio taber-
duplicem comparavit. Nam et in ipso quaternario
numero quodammodoeerneris ejus imitatus exem- naculi mei (I Pelr. i). » In verbis plane suis bonus
oslendit quia iioii sibi, sed discipulis et
plum; sicuteninwpiadringeiuis siclis argenii redemit pastor
ille speluncam , sic ei _tu quaternis quinque solidis vivere volebat et mori. Nam paulo post dicit V
« Dabo autem operam -et frequenter habere vos
aliquo 'modo videris emere bepulturam.
Hic nolandum quam detestanda sit avaritia cle- post obilum uieum, ul horum memoviam faciatis.1»
ricorum qui de sepulturis Ecclesise commodum Placet itaque mihi sepultura tua, quam tibi velut
memorise signum'ante oculos posuisti; ut, dum illa
sperant, cum hoc etiam ignorantes Deum geniiles
abhorreanl. llli respuunt pecuniam, cum offeriur;' conspicilur, florentis male hujus vitae libi viror -
isti "impudenler exigunt, etiani cum negatur. Ilii arescat, ac de fuluris cogilare mens in se collecta
contemnentes Ahrahse pretium, dicunt: « In electis solerter ineipiat. Quo scilicel postquam homo per-
sepulturis "noslris sepeli morluum luum , nullusque venerit, illud procul dubio invenit- quod mutare
te poterit prohihere;»isti gentilium suppares aiunt: uullatenus possiL Unde. et .Salomon admonet ,
t Appende pecuniam, et suscipe sepuhuram (Gen. dicens : « Semper memorare novissima tua , et in
XXIII).'*Tu autem, venerahilis pater, sapienti mihi aelernum non peecabis (Eccle. vu). » ,
videris usus esse consilio, cum sepulluram tibi ad- CAPUT H. !
huc vivens ei valens lieri decrevisti. Nam si quando G Quod clericos, dum dimna celebranlur officia, sedere,
deceptrix haec vita blanditur, si forte mens lenoci- prava consueludo est..
nante fastigio cujuslibet dignitatis extoJlitur, mox Unum prseterea tofporis ac desidise signum in
ulad exspectantem se.lalem domum quis oculos di- ecciesia tua vidi, quod et Umc, prout expeditionis
rigit, pulverem se, sicut esl, cineremque perpendit. diciabat hora, corripui, et nunc apicibus tradcre
Hinc est quod per Salomonem dicitur : «.Quid- ne- " non superfluum duco. Plerique siquidem' ibi cleri-
cesse est homini majora se quaerere, cum ignoret corum resident, dum vel canoniea horarum cele-
quid -conducal sibi in vila sua, numefo dierum pere- brantur officia, vel etlam ipsa missarum offerunlur
grinationis suse, et temporis quod velut umbraprse- terribilia sacrameiUa. Cujus torporis ignaviam per
terit? » (Eccle. vn.) @@g Nec illiees litillationum J. GaUiarum partes nonnullis inesse etiam monachis
jnotuS"prsevalenl earnes in luxtirisefluxa resolvere, deprehendi : quod profecto pravse consuetudinis
dum mens cogitur scaturientes vermes ac profluen- vilium et correclione dignum, et de stadio militantis
teiri~ex -eisdem carnihus saniem cogitare. Unde et Q©Q'Ecclesia3,in his quseincolumes sunt,coristalpe-
idem Salomon : « Melius esl, inquit, ire ad domum nitus eradendum. De qua scilicel in Canlicis legitur :
Juctus , quam ad domum convivii (Ibid.). t In illa « Quid videbis in Sunamite, nisi choros caslroram?
enim finis cunctorutn admonetur hominum,et vivens L (Cant. vn) » Et iterum : « Sicul lurris David col-
cogilat quid futurum sit. 'lum tuum , quse sedificata est cum propugnaculis
Sed ii qui radicem cordis in arenosa tenent suis; mille clypei pendent ex ea,omnis armatura
-
hujus sa?culidelectatione.planlalam, si sibi mundus fortium (Cant. iv).,~ i
arridet, si jueunditas eos suavis ac tranquilla Nam cum ubique nobis adversus nequiiisespiri-
demulcet, tanquam fel vel ahsinthium memoriam tus immineat infoederabile bellum , ferventius iri-
procul dubio mortis abhorrent, Unde vir -sapieiis jgruil in modulatione psalmorum ; et eum oramus ,
ait: « 0 mors , quam amara est memoria -lua tunc velut in acie contra malignorum hoslium ten-
homini pacem liabenti in substantiis suis , viro taiiienta confligimus, ut nobis orimino necesse sit
quieto, et cui justitise directse sunt in oihnibus , et aut supeVanlibusenerviter cedere, aut corruentibus
adhuc valenti capere cibum! » (Eccli. XLI.) At si in Domino ptausibililer insultare. Qui cum corpora
(juem tsediossecalamitalis infortunium praogravat, nostra marcida sessione conlemplaniur hebescere,
si languor assiduus vel -inopia rei familiaris de ruina quoque inierioris hommis illico sperant se
angustal, illi mprs dulcis efficittir; atqtie ut volaces vicforiam oblinere. De quibus perlsaiam dicitur ^
 645 OPUSC. XXXIX. — CONTRA SEDENTES TEMPORE DIVINI OFFICU. 646
t Ponam illuni in manu ebrum qui te humiliave- j.[ Et cum ecclesiasticis illis officiis rite eredatur
runt, et dixeruni animae luae : Incarvare, ut trans- angelieam semper adesse prsesentiam, dicente
eamus (Isai. LI). » Ubi, post incurvalionem aniraae, Scripfura : « In conspeclu angelorum psallam libi
etiam de corporis incurvalione prolinus additur :" (Psal. cxxxvu), » nostramque vigilanliam sive
t Et posuisti ut terram cqrpus trium, et quasi viam desidiam non modo diligenler attendere , sed et
iranseuniibus. » Utraque nimirum substantia , superno judici cuncta per ordiiiem nunliare; quanlo,
anima scilicel et corpus, in nohis sic unitae sunt, putamus adversus nos zelo moventur , dum in
ut plerumque una solerter agente, vigeat altera;' conspectu illitis nos irreverenler sedere conspiciunt,'
et dum hsee resolula negligenter oscital, ilja quoque cui scilicet ipsiiremenles assislunt ? Nam el Zacha-
dormilantis Ignaviae languore lorpescat. Josue certe rias sacerdos cum incensum poneret, non sedentem,
cum vidisset angelum evaginalum lenentem gladium, sed slanteni juxla altare angelum vidit. \t Apparuit.
ait : « Quid Dominus'meus loquilur ad servunf illi, ait evangelisla , angelus Domini slans a dexlris
suum? > (Jos. v.) cui nil aliud ille pra^cepit, nil altaris incensi (Luc. I). t Dicit in Apocalypsi beatus-
Joannes : c Vidi lurbam magnam, quam dinumerare
prorsus ul exsequeretur injunxit, nisi tantum hoc i
t Solve, inquit, calceamentum de pedibus tuis; » nemo poterat, ex Omnibus geniibus, et tribubus, et
quare subjunxit: c Locus enim , in quo slas , I3 populis, et liuguis,- stantes anle throiium.» Stantes
sanctus est.» utique ante, non sedenfes. Et paulo posi: i Omnes,
Cum ergo Ioco iili, proplerea quia sanclus eral-, inquit, angeli stabant in circuitu thtoni, el seuio-
debebalur nuditas pedum, cur ecclesia, quse niliilo- rum (Apoc. vii). » Isaias cum prsemisisset:.« Yidi
minus sanclus est locus, non mereatur saltem stan- Bominum sedentem super solium excelsum , et
tium reverentiam clericorum ? Moysiquoque dicitur: elevatum , et ea quse sub ipso eranl replebant tem-
«-Ne appropies buc; solve calceamentum depedibus plum; » protinus addidit :' t Seraphim slabant
tuis. Locus enim in quo stas , terra sancta est subter illud (hai. vi). »-Ecce uhi Seraphim sedere
[Exod. m).' i Ut quid enim hsee ""anliquis"Patribus nonaudeiif, sedet homo luteus, et lanquam pamius
diviniius imperala per sacras paginas legimus, nisi menSlruatse luridus et immundus? Ubi virlutes
ul sanctis locis nos reverenliam debere crcdamus? ccelorum sibi sedilia non usurpanl, illie homo tan-
An minus sacer esl locus in quo per myslerium qiiam communi ac domestico perfruitur otio, qui se
vivificae'passioiiis Christi corpus ofteriur, quam ille pulverem esse et cinerem uon ignorat? Ingreditur
ubi per suum Deus angelumioquchatur? In Deute- rex nuptiale convivium, et invenit hominem non
leroiiomio quoque Iegilur quia dixit Dominus modo fortasser puptiales induvias non habeiiteHi1,''
Moysi : « Tu sla bie mecum , iil loquar tibi omnia *" sed-el, ^ontra Illius convivii regulam, ignobiliter
mandata et cceremonias alque judicia (Deul. v). » residentem; quid aliudjubere putandus est, nisi ufc
Non ait, sede , vel reeumhe; sed, sta "mecum , ut ligatis ille manibus el pedibus illico mergatur in
scilicet stando discat quod sedendo postmoduni tenebras ? (Malth. x-xn.) Enimvero de sedente Eli
doceat. sacerdote dicit Scriptura : z Quia cecidit de sella
Nunc ilaque dum in procinctu sumus , vult Deus retrorsum , juxta oslium , e't, fraclis cervicibus
nos sibi ministrantes assislere , ut cum eo postmo- mortuus esl {I Reg. iv). » Sedebal el Ballhassar
'
dum mereamur in municipii tranquillilale sedere. res Babylonis, cum m superficie parietis aulaeregiss
Porro aufem si cui (ania suppeteret munerum copia, arliculus sibi scribenlis apparuit, qui suam suo-
ot, donec officium superesset, praebere dona sin- fumque slragem instare nocte prima, Medis ac
-
gulis non cessarel; is quoque gradum figeret/cujus Persis imminentibus, nuiitiavil (Daiiv v).
articulos languor chiragricus innodarel. Corporis Requiescebant Zebee et Salmana reges Madian
ergo morituri stans susciperet oommodum , animse •cum exercilu suo , cum super eos tanquam securos
vero perpeluo rognalurae sedendo despicil orna- Gedeon irruil, eosque gladiis grassanlibus trucidavit
menlum. Si regi, vel terreno cuilibet oplimali susc (Judic. vm). Discumbebant nihilominus Amalecitse
ditionis, officia-reverenter assistunt; cum anteter-- 1 superfaciem-terra3,-cum illcs repente David invasit,
ribilem majeslatis divinae conspectum laudum prse- eosque a vespera usque in vesperam diei alterius
conia jubilamus ,.qua praesumptionis >S@!_f audacia pereuiere non cessavit (/ Reg. xxx). At contra
sedere praesumimus ? Dicit Daniel: « Millia millium Elias dicir: « Yivit Dominus exercituum, antecujus
ministrabant ei,.el deciescentena millia absislebant conspectum sto (III Reg. xvn). » Sto, inquil, non
ei (Dan. vn). » Ecce , dum innumerabilium angelo- sedeo, non oscito, nori marcesco ; ©38 cui eliam
rum alii Deo ministrare (Apoc. i) , alii dicuntur a Domino dicitur: « Egredere , et sta in monle
assistere , uullus eorum hic reperitur in subsellio coram Domino (III Reg. xix).» Non ait, sede, sed
residere. sta coram Domino. Nunquid et David atque llli
CAPUT 111. septem chori cum eo sedebant coram arca Domini,
Quod angeli conlra homines in ecclesia sedenles etJion potius^ sicut Scriptura leslatur : « Ipse rex
indignanlur. percutiehat in organis , et saltabat, ac subsiliebat
Cui ergo virtutes angelicae trementes assistunt, tptis viribus ante Dominum ?» (II Req. vf.) Sicque
terreai et corfuptibiles homines astare despiciunl! ducebant arcam in jubilo, et.clangore buc-cinae.
 647 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. 618
Nota quoque quod ait Dominus Moysi: t Applica Atoque , difficilius sui corporis gravedinem toierant
_,
tribum Levi, et fae stare in conspeclu Aaron tanto copiosius eos ad Deum meritum levat.
sacerdotis, ul minislrenl ei, et excubent, el obser- Porro autem, sicul Eutropii (estatur '
vent quidquid ad cultumpertinetmultitudiniscoram Yarro consul quoniam apud Cannas, dumhistoria^adversus
lahernaculo testimonii (27 Par. xv). » Non [ ait: Annibalem eonfligeret, perdidit, nunquam poslmo-
sedeant, oscitent, el dormitent; sedfac stare , ut dum usque ad vitae suae terminum recubans cibum
minislrenl, excubenl,et observent. Moyses in-monte, sumpsit. Quod si faciunt hocethnici ut fam~2suae
per quadraginta diesi et tolidein noctes , nunquam nomen exteiidant, quid agendum est Chrisiianis ut
vel ad momentum quidem sedit, liulla cibi ~vel in ccelesti sibi gloria sedes acquirant? Enimvero si
potus alimenta pcrcepit, sed jejumis Domino jugiter dignus.in Deum nobis fervor inesset, par fueral nos
astitit (Num. m); et tu , qui quotidiana lerefe- inter divinse laudis excubias non modo non sedere,
clione sustentas, brevi saltem spaiio gravaris ante sed el manibus in alta porrectis ihcessabiliter psal-
tui Conditoris aslare proesentiam ? Sic enim • in lere. Sicut horlatur nos Psalmista, cum dicil: «la
Exodo legilur : « Stetit ergo ibi cum Domino noclibus extollite manus vestras in sancta, elbene-
Moyses quadraginta clies et noctes, panem non dicite Dominum (Psal. cxxxm). -»Et Apostolus ad
comedit, -et aquam uon hibit,.et scripsit in tabulis B ] Timotheum :« Volo, inquit.viros orare in omni loco,
verba fcederis -decem (Exod. xxxiv). » Hodieque levantes puras manus sine ira et disceptalione
-lOJinulli fralres, dum laudibus divinis insistunt, (I Tim. n). » Nam ~et pra-clarus Ecclesiae docior
non sunt solo siandi labore conteiui, satagentes Ambrosius heaios martyres Gervasium etProlasium
insuper el per alia sui corporis exercilia faligari. extensis manibus semper orantes se vidisse tesiatur.
<Nam, utde cseteris sileam , quidam frater, Gezo In cujus verbis datur intelligi quoniam et ipse
nomine, nunc a nostro non procul habilaculo dis- non aliter lunc orabat episcopus, quanquam ipse
paratur, sexagenaria jam circtter aetate grandaevus , vilandae glqrise causa non exprimat. Yerisimile
qui tolum psalierium genua ilectendo decurrit, hoc guippe esl ut cum quo simul orant, nequaquam ab
seilicet modo ut unum explcat versum dum pavi- eo in oralionis qualilale.dissenliaiU: alioquin si aliter
mento proslernituv; alterum dum prolinus elevalur. orabat Ambrosius, ad lfoc sibi (g^Q, ille modus ora-
Sic iiaque per tolum psalterii cursum una semper -lionis osienditur, ut ad hanc orandi regtilam dein-
Jit metanoea,per geminos versus. ceps informetur. Cui eum beaius Paulus de prsefatis
Alius quoque nobiscum fui( , setate provectior , m artyribus diceret, q_uorumcorpora in eodeni loco
qui jure Dominicus"vocabalur. Hic mihi confessus inveniens, signanter addidit: in quo stas et oras.
est, ssepe se mille feeisse melanoeas per singulss (G Stabat quippe sacerdos egregius cum orabai, non
dies, dum tamen ferrea lorica jugiter esset indutus ad instar islorum sedebat, el otiosa traetabat. Pras-
ad carnem. Sed qui talia quaerit audire ctiret opu- terea cum idem dicat Apostolus : « Qui sunt adraini-
scula noslra percurrere. stratorii Spirilus in ministerium missipropler eos qui
"CAPUT"IV. hsereditatem capiunt salulis (Hebr. i).» Ubicredenda
Quodllahi quoque in ecclesia inler divina officiasedere estfrequentius angelica beatitudo discurrere, quam
non -debent. in Ecclesia, ubi novit Dei populum, propler quem
Nunc autem sufficil mihi sanclitati veslree sugge- scilicet mitiitur, convenire? Et qui-potentiori cuili-
rere ut hoe ignobilis negligentiae vitium in siia het personse feslinanter assurgimus, qua.praesump-
prius Ecclesia corrigat, deindc per caeterarum pal- tjonis audaciasedere coram virfutibus angelicis non
miles (anquam falcem salutiferae correptionis exten- timemus?
datJ Dislricle quippe prohibendum est non modo Tu autem, dileciissime, quia in occiduis partibus
clericis, sed et laicis utriusqtte sexus , ut nisi, sicut inter sacerdotes insignis es accelebrisfamae,uhiqtie,
mosiest, inter nocturni lectiones officii, alias dum in quanium pofes, et hoc ignominiosse sessiohis op-
divinis bymnis insistitur, nerao sedeal, nisi, corporis probrium destrtte, et coetera quoe villicatui sacerdo-
eum valetndo compellat. Plerosque nempe vidimus J" talis officii competunt, non segniter implere ccn-
iion modo sacri, sed et saecularis ordinis viros , tende : argue, obsecra, increpa, atque, ut idem mo-
qui sic inter quselibet ecclesiasticse synaxis ofiicia net Apostolus, « vigila, in omnibus labora,_opus fac
status sui viribus sunt conlenti, ul nec podio , nec eyangelistoe, minjslerium tuum imple (// Tim. iv);»
adjacenti prorsus ulli materioe dignentur iimili. Qui ut, cum necesse fuerit conspeclui summi pastoris
nimirum quo lahoviositis iri conspectu supernoe assistere, copiosum ac dignum tanlo nomine fructum
inajeslatis se conspicientis assistunl, et suaviorem de peraclo valeas ministerio consignafe.
dulcedinem intimae quietis. @@9 acquirunt; quan- Sit nomen Domini benedictnm. . . ' >
 649 OPUSG. XL. — DE FRENANDAIRA. , 650

- ^ 1" 672
OPUSCULUM QUADRAGESIMUM.
- DE FRENANDA IRA ET SIMULTATIBUS EXSTIRPANDIS.

ABGUHENTDM. — Gralulalur Y. episcopo, quod a gravi quodam morbo Dei gratia convaiuissei. Hinc
sumpla occasione eumdein hortatur, ut iracundiam cobibeat; odii jel simultalum semina, si quae sunt
iri animo suo, penitus evellat; et denique ul, juxta evangelieae legis praeceptum, inimicis sttis omnes
iniurias et offensas"condonet.
Domno V.revefenlissimo episcopo PJSTRCS A in tempore tribulalionis peccata dimillis his qni ih-
pecca- A
tor monachus salutem in Domino. vocant te (Tob. iu). » Sequestri plane funclus officio
CAPUT PRIMUM. freqtienter Institeram, ut cuni inimicis tuis rediviva
Infirmilates a Deo cur mitlantur. pace componeres, ulosoribus tuis te injUstelaedenti-
Vere divinae dispositionis ordo laudahilis, quia bus sacerdotafiter indulgeres; sed animi lui motus,
dum seeat, cural; dum percutit, erudit; medetur, quos homo blandlens lenire non poluit, ausleriias
dum vulnus infligit. Ad boc enim le, venerande Pa- divina perdomuit; et, ut ila loquar, iram tuamira-
ter, divina severitas eorporalis molestiseverberibus scendo placavit. Ssevire scilicet in te voluit, ut sss-
cinxit, uttanquam docilem ptterum a levitatecom- vitiam tolleret: spiritum ullionls effudit, utmansue-
pesceret, idclrco te malleo disciplinaepercussit, ut tudinis in te spirilum reformaret.
vas ulile in domo Domini a scabrescenlis scorise CAPUT II.
vel superductrc rubiginis squalore purgarel. Hinc Quod per iram sapienlia d-eperdatur.
est quod de iiicorrigibihbus et indisciplinatis per Quanto plane studio vitium iracundise sit vitan-
prophelam dicitur : « Percussisl: eos,' el.non dolue- dum, nunc prudentiae luse iiquido valet pro -
runt; altrivisti, et noluerunt accipere disciplinam bare judirium. Nam qni tunc tibi videbantur amari,
(Jerem. v). » Et ilerum : « Frustra confiavit con- I- B tuseque familiaritalis accessu prorsus
indigni, dul-
flaior; maliiiseeorum non sunt consumpl-a(Jerem. cissima nunc eorum affabililate perfrueris, teque
vi). tDequibus et alibi per prophelam divina vox in eos secure projiciens, quodammodo jucundis
ait: « Omnis domus Israel mihi versa est in scoiism amicitiaeconstriclus amplexibusdelectaris. Tunc enim
(Ezech. xxn). > Tunc enim domus Israel in scoriam merilo dicebas : « Turbalus est pra? ira oculus meus
verlitur, cum divina peccator animadversione per- (Psal. vi); » nurie autem alacri potes voce cantare :
cussus, vel in desperationis voraginem labitur, vel «JustitiaeDominirec(ae,]aelificantescorda,prseceptum
contra jnste soevientis imperium_per impatienliam ©73 Domiui Jucidum, illumbians oculos (Psal.
efferlur. At contra, quasi manenle metallo, scoria xvm). » Praeceplum qiiippe Domini charilas est.
sub divinis percussionibus avolat, ciim quilibel pce-- « Hocest, inqnit, prseceplum meum, ut diligatis
' niteiis superno verbere vapulans, et inhorrescen- invicem (Joan.. xm). » Hoc sane proeceplum oculds
lium a se viiiorum rubiginem projicit, et reflofescen- cordis illuminat, sicut e contrario livor et odium
tium candore virtutum ac resplendenlis \itse nitore csecat. « Quisquis i enim, sicut ait Joannes, « odit
clarescit. Quod utique per respectum divlnse gratiae fratrem stuim, in tenebris est, et in tenebris ambu-
in te perspicue videmus impletum.cum etinimicos lat, et nescit quo eat, quia lenebrse excsecaverunt
omnes in graliam recepisli, et sicab interiofi prius ^ oculos ejus (Joan. n). » Quo conira, Dominus ait:
valeludine convalescens, etiam cdrpore factus inco- « Ego lux in hunc mtindum veni; el omnis qui cre-
lumis, Ecclesiaegaudium reddidistir Undecum David dil in me, in lenebris non manet (Joan. xn). »
non ingrata Deo debes voce, cantare : « Castigans Eiiimvero si omnis qui credit in Christum non ma-
castigavit mc Dominas, et morti non tradidit me net in tenebris, et omnis qtii otlit fratrem suum ,
(Psal. cxvn). » Et cum Jona : « Gum angtisiiaretur juxla Joannis vocem, in tenebris est; ille profecto
in me anima mea, Dominirecordatus 1surii, ut veniat non credere in Christum manifesleconvincitur, qui
ad le oratio mea ad templum sanclum tmim (Jqn. feralis odii lenebris excaacalur.
Ii). » Dehinc graliarurn actiones cum eodem pro- Ex hujus igitur aposiolicaeet evangelicx sementiae ,
pheta hoc potissimum debes fine concludere : « Ego ratione colligttur quia quisquis odii csecitate percu-
auteni iu voce laudis immolabo tibi; qusecunque titur, inter Christi fideles superfluo numeratur-; et
vovi reddam pio salute mea Domino (Ibid.). » Nos quicunque est odiosus, necessario sequilur, ot sil
etiam, qui le velut amissum recipere, Deo largiente, etiam infidelis et in Deum non habeal"fidem, qui
meruimtts, offeramus ei sacrificium nostrorum vitu- circa pro~timumdiyinitus institutam amiserit charl
Ios labiorum; et cum filia Raguel Sara dicamus : tatem. illa siquidem solummodo vera fides dicitur,
t Beiiedictumest nomen (uum, Deus Patrum nostro- j. guae per dilectjonem operatur (Gal. v). Excludatur
rum, qui cum iraltts fueris, misericordiam facis, et igitur ab eleclorum mentibus iracundia, quaeo.dium
PATHOL. CXLY. 21
651 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS ffl. — OPUSCULAVARIA. 652
generat, quse nimirum cordis oculos, quos per se- S.scet spiritus meus, nisi super humilem et quletum,
metipsam turhat, per virulentam sobolem deterius et trementem sermones meos? i (hai. LXVI.)Nam
csecal;' et iracundus quisque se*veraciter perimil, cum humilem dixil, quietum consequenter addidit,
dum Isesionem proximi vel, quod alrocius est, qtiia dum ira menti quietem simul et humilitalem
morlem silit. Unde scriptum est : « Virum slultum sublrahit, suam sanclo Spiriiui protinus hahitatio-
interficit iracundia, et parvuhim occidit invidia nem claudil; dumque se per fttroris insaniam ele-
(Sob v). » Porro cum scripium sil : « T-ti aulem, vat,oe ad se Spiriltis sanctus introeat, semeiipsum
Domine, cum iranquillitate judicas (Sap. n); » qtio- mens velut obseraiis foribus damnat.-Et sciendum
lies lurbulenlos aniini nioius sub mansueUidinisvi- quod ira ssepe tranquilfiiaiis oicntila. colqretn, ,su-
-gore restringimus, ad conditoris noslri siniilitudinem perficiem ijtiietis obtendil, durri in furoris indigna-
redire conamur. Nam dum quietem mentis ira di- tionem aperte non prosilii: sed interim, dum intra
verberal.dilaiiiatamquodairimodoscissamquepertur- menlem velut in clibano vehemenlius sestual, licet
bal, ut sibimetipsi non congrual, ac fonnam inlimee extrinsecus (aceal, clamosas inlra forum conscien-
similitudinis velut aqua flucluante conlimdat; et dum tiaa voces format. Unde per Salomonem dicitur :
cor fluidum iracundia permovel, laiiquam undae « Prsestoiado impiorum furor (Prot 1. xi). » Et Sa»
fluctuantis imago proprise origini non retpondet. 3 piens quidam ait : « Cogitationes iracundi vipereoa
i*er iram denique sapientia perdilur, ul quid, quove sunlgenerationes, mentemcomedunl inalrem suam. J
ordine agendum sit, ignorelur. Unde scriplum est: Tradunt aulcm physici quod anima honiinis tri-
< Ira in sinu slulti requiescit (Eccle. vn). » De qua partita sit. Est enini, ul aiunl, ralionalis, irasci-
alibi legitur : « Ira perdit eliam prudentes; -t qnia bilis, conciipiscibilis.
videlicel confusus aniinus, etiamsi valeat quid sub- Non ergo sine magno labore compescitur, qr.aenon
tiliter iutelligere, lelbalis vitii mole depressus non per accidens orilur, sed naturaliter insila perbibe-
valet explere. Porro aulem qui constievit frequenter tur. Verumiamen adversus hoc vilium, sicut nee
irasci, justitiam nuiiqiiam poterit operari. Mentiri adversus concupiscentiam, nequaquam debemus
me foriasse quis diceret, si apostolus in epistola non desperare vicloriam. Natttra quippe nostra, cui sei-
scripsisset : «Ira viri jusiitiam Dei non operalur licet ista dicunlur originaliter insila , ex primi qui-
(Jac. i). > Nam dum perturbala mens judicium suae dem parentis est transgressione corrupta, ,sed ad
ationis exasperat, non quod Deus prsecipit, sed slalum incolumitatis prislinse per liosliiliedeniploris
jiod furor suggerit rectum ptitat. est gratiam Teformala: Etlicel lex carnis cumspi-
Quanta sane sii iracundiae Deslis, in hoc patenter ritus lege confligal, faeile mens nostra vetnslalis
exprimilur, cum nobis iracundi hominis societas C suae lenebras superat, si in eo quem renovata con-
prohibetur ; et qriasi per anliquse scripiurse seiiten- cepit vigore eoslesiis graliseperseveral. Unde dicit
tiam quadam jam, ut ila fatear, excommuiiicatione Apostolus : «Lex enim spiritus vitoe in Cbrisio Jesu
sercellitur, dum a proximorum suorum contubernio liberavii me a lege peccati el mortis (Rom. vm); >
-eparaiur. Ait enim Salomon : « Noh esse assiduus uhi mox additur : « Nam quod impossibile eral legi,
jum homine iracundo, ne discas semilas ejus, et in quo infirmabalur per carnem:Deus Filium suum
_sumasscandalum animsetuse (Prov. xxn). » El ile- misit in similitudinem carnis peccali, et de peccato
fum : « Mclius esl, inquit, sedere in angnlo dorna- damnavit peccalum in oarne, ul juslificatio legis
-fls, quani cum muliere litigiosa et in dohio com- impleretur in nohis (Ibid.). » Porro si ira vel con-
siuni (Prov. xxi). i Unde Q^f^ qui se ex humana cupisceniia , quoenobis dicuntur naturaliler insiise,
«atione non teinperal, necesse est ut solus bestia- per vigorem spiritus superari non possent, nequa-
lilcr vival. Per h\im sane concordia rumpitur, tinde qttam idem proedicator Qfg egregius impossibilia
coliabitantium ssepe societas violatur. Sicut scri- praecepissel. Ait enim : « Nunc autem deponite et
plum est: « Vir aniinosus paril rixas, et vir iracun- vos omnia, iram, indignalionem (Coloss'.m). »iAd
dus effodit peccata (Prov. xxix). » Peccata nempe Ephesios quoque,: e Omnis, inquit, amaritudo, et
iracundus perhibetur effodere, qtiia malos eiiam, ira, el indiguatio, et elamor, elblasphemia tollatur
<quosad furoris insaniam provocal, cogit ut dele- a vobis cum omni malitia (Ephes. iv)i » De concu-
iores per impalieiuiam fiant. piscenlia vero superiluum esl exempla proponere,
CAPUT III. qoam et lex antiqua velat, et omnis sacrarum Scri-
~Quodiifl Spiritum sanctum excludat. plurarum censura condemnat.
<Periram praeterea lux veritatis amittilur, et ob- Superari ergo per divinam gratiam possunt qnss
tenebralse meniis obtutibus inoccidui solis radius superari per divina mandala jiibentur. Quid igilur
occuUatur. Untle dicil Apostolus: « Sol non occidal ira dcterius, quse nimirum de felle anliqui draconis
super iracundiam veslram (Eplies. iv). » Nam cum evomitttr, el ut re vera Iethale virus in furiosi cu
iracundia menli confusionis tenebras incutit, huic juspiam corde grassatur l « Ira ». siqiiidem , sicut
Deus illico radium sirse oognitionis abscondit. Per scriplum est, « daemonitimhabel (/ Reg. xvm). i
irara certe sancti Spiriius splendor excluditur, cujus Quod eiiam cxperimem.o dignoscimus, si Saul ira-
stilicet habilaculum fieri mens improba non merelur. scenlis hisloriam per ordinem perpendamus. Ait
Unde per prophelam dicitur: « Superquem requie- enim Scriptura : t Quia cum mulieres Israelitaruni
 G53 OPUSC. XL. — DE FRENANDAIRA. 634
ludeiUesin sistris, el Lelitise tympanis canerent, A j pervenit": paulo post ad episeopum suum sanctse
percussit Saulmille, el David dccem millia; iralus memorise, Teuzonem nomine, me quoque praesente,
estSauinimis.etdisplicuitin oculisejusislesermo.» poenitentiseflagitator accessit. Cui mox sacerdotalis
Deindesubinfen :« Posl diem aulem alterum invasit oflicio dignilatis ademplo, cum sestivum tunc cauma
spiritijs Dei malus Saul, et prophetabatin medio do- fervesceret,elsecandar_ummessium lempus instaret,
mus suae (1 Reg. xvm). » Ecce liquido videmus juxta carinoe(f. canonum)regulam, inchtsionem cu-
'
quod scriptum legimus, irani scilicel habere dasmo- slodise earceralis indiximus : annorum -pcenitentiam
nium. In Saul enim cor ira -prsecessit, el mox ne- competentimoderationeprsefiximus: atqueutinspem
quiliaespiritum introduxit: dehinc abreptilium-suum cerise recuperailonis absque dubio convalesceret, ad-
in zeluin vesani furoris accendit, ac ad perimendum- hoiiati omnes suraus. -In quo iiimirum faclo mani-
David, quem sanctus inhabitabai Spiritus, incitavit. feste perpenditur, quoniam iraeundus dum zelo im-
„ Nam , leste Scriptura : « Tenebal Saul lanceam et moderati fuforis accenditur, juxia Scriptur-e testi-
misil eam, ptitans quod configere posselDavid cum monium, a dsemoniopossidetur. Nunquid enimira-
pariete (Ibid.). i Freraebat enim in vasculo suo cundus dsemoniovexanle non agitur, qui nonnun-
auctor iracundiae spiritus, eumque adversus inno- quam ad plectendam cujuslibet non laedenlis, quin
«enleni feralis invidisefacibus inflariimabat. I polius sibimet obsequentis, imioceRliampermovelur?
B
CAPUT IV. Ultro eniin dum libero menlis judicio carel, erga
res eiiain insensibifesvindictam ullorioe animadver-
Exemplumpresbyteri propter iracundiam diabolo
mancipali. sionis exercet. Quodutique Cyrus rex Persidis egisse
Cui propemodum consimile quid in Urbinati ter- deprehendilur, sicul Herodolus anliquoe scriptor
ritorio jam fere a decennio contigit, qttod ad no- hislorioe profileiur. Qui dum mililum vallalus agmi-
stram profecto notitiam, ipsa potius rei proesenlia nibus, Gnydem fluviumtransvadaret, unus regiorum
quam fama vulgante.pervenit.Advesperascentequip- equitum candore formaque prsecellens, dum pcr
pe jain die, in dtiorum quorumdam presbyterorum rapacem alvcum, ubi offensi vado vortices attoile-
cordihus sol iuocciduusoccidebat, eosque adversum bantur, ingrediiur, undarum procellis proecipilanter
semuluis injuriarum jurgiorumque conviciis auctor irruentibus, naufragus absorbetur. Tunc rex ira.
<hscortiisespiriius accendebat. Cumque presbyler permotus, ulcisci in arnnem statuil, conleslans eum
compresbyterum probrosis condimeliarum irrisio- qui prseclaruui voraveral equitem, i(a permeahilem
_ nibus laceraret, e( alter alterum multo mordacitalis" relinqttendum, ut vix aliquando posset altingere ge-
sale maledictorumqiie relationibus conspersisset, nria feminarum. Arinum igitur, utconjicitur, tottiin
unus eoriim minaciter intonans, et dentibus slri- G C in hoc ridiculoso labore perpeiuai, ac retim maje-
deiis, correpta lancea iier. arripuit, atque ad do- Statis fiuvium dum muliis utrinque fossisaperuit,
nium stiam longius constiluiam, furibundis prope- qaasi lolidem per latera vuhieribus sauciavit: pcr
rare gre^sibus ccepit. Sed cum illum jam superve- quadringentos scilicel et sCxagiuta rivulos aquas
niens caligo uoctis obnuberet, cor etiam interiores fluminis-subdivisil; sic, sic velut inimici^suisangui-
tenebrae pernciosiuspossiderent, eccequinquenigri nem perfluere compulit, et divitcm venam, in quam
equites cum caballis aique nigrantibus obviant, eique lyrannusinfremuit, pauperlate multavil.
is qui major inler eos videbalur insuhat: Saepe, CAPUT V.
inquit, institi,-ut ie niihi subderes, ut in clieate- Quod ira hominemreddil 'amenlem.
lam meorum coniubernalitim devenires. Cernis itaque, qualiterira reddit amentem, quee
Tolies ilaque subterfugiens,.jamnon poleris jugtim dum exsequilur quod impalientia suggeril, semet-
meaedilionisevadere.Yidebalur enimnobilis quidam ipsam ridentibus pahulum subsamiationis Qf^ ex-
vir esse, Romanus nomine, @!?© qui frequeiiler ponit. Per omne quippe vitium quod ab hominibus
eum sollicitaveral, ul sibi subdiius fieret. Presbylcr perpetratur, diversis utique modis miseio cordi ve-
ilaque nimii terroris horrore perculsus, ad prseci- " (ernosi -hosfis virus infulidilur. In iracundise vero
pientis imperium manus utrasque complosil, a(que D peste, tota sua viscera serpens concutif, omnem
illius manus dedi(itiorum morc deosculans, sc velut fellis amaritudiiiein evomcns fundit; adeo ut prtt-
in herilis fidei luilione commisit. Cui videlicet rei dentem menlis expertem, rationaLilem furiosum,
congruit quod Salomon ail : « Manus in manu non callenlem ingenio i'eddat insanuin. Alienal enim
erlt innocens malus (Prov. xi). » Qneiri prolinus miseros, et velut abrepiitios insanire compellit.
ille percunctans: Scis, inquit, qui sini? llle prscsto Quod sane licet omnibus Christianis sil omnino pro-
respondens ait : Nonne tu es dominusmeus Roma- hibilum, permaxime tainen saccrdotibus cst caven-
rius? At ille : Absit, absit; scd egosum, inquit_, dum. Nam cum veritas cunctis fidelibus in com-
diabolus, cui (u nunc commissus es, et individua mune prsecipiat, ut dissidenso,uisque munus suum
deihceps socielate constricttts. ante altare deseral, nec illud antequam loesofratri
Sta igilur in fidc, et serva quod pollicitus es; et rceoneilielur, offeVreprsesumat (Mallh. v),- quanto
posl Iiujusmodiverba vel gesta prsesto disparuit. propensius id agendum csl sacefdoti, qui videlicot
Tuuc ille tremefacius, confusus ajque - perterfitus, non metalli pondus, non comiptibilem margaritain,
ad donium no.i sine magno irepidationis horrore non certe manipulos segelum, sed vitalis eucha-
 655 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. 655
risliae oblalurus csl sacramentum! Et cum illa sin- _4 copiosa munerum liberaliiale ditavit. 0 si vir ille
gularis bostia pro inimicis principio sil oblala, Apo- sacerdolalis ordinis ofllcio fungeretur, quam con-
slolo leslantequi .ail : « Cum inimici essemus, re- fidenter ad offerendumDeomunus potuisset accedere!
conciliali sumus Deo per morlem filii ejus (Rom.v);» Quo contra, quisquis in corde irse vel odii confusio-
qua mente sacerdos ad lam lerribile sacramentum, nes agglomerat, et lempus ultorise retributionis ex-
qua temeritatis audacia men.saj ccelestis praesumit spectat, quamperniciose, jpiam noxle sacris altarihus
adire convivium, si dum reeoncilialionis mysterium appropinqual! Hominibus quippe vertilur in incen-
eelebrat, fratri suo reconeiliari conlemnat? Inimicus dium, quod ad refrigerii'provisum est augmentum.
offerl hosliam, quce inimicilias solvit, ad myslerium CAPUT VI.
pacis impacalus accedit; cum majus sit sacrittcium Prodigium qnod conligit presbytero Salernitano ,
peccanti dimittGre quam kudis hostias immolare; missam celebranli.
el placabilius si( Deo bonaevolun(a(is holocauslum Unde fortasse contigit quod cuidam suo presby-
quam exterioris viclimsesacramenlum. lero venerabilis Alfanus Salernilanus archiepiscopus
Unde non otiosum credimus si his veibis inseritur nuper cvenisse perhibuit: qui nimirum prcsbytef ad
quodcelebii a nonnullis relatione vulgalur. Yir qui- eumulandos pecunioequresius non mediocriter a vf-
dam, ut dicitur, potentiorem se hominem interfecit, B duis et fenorum caplabat usnras, et de caeterocar-
a cujus etiam filio, more sseculi, non legibus Evan- nali conversalione vivebat. Hic aliquando dum mis-
gelii, multas bellorum molestias pertulit: palerni sarum celebrarel officium,huer lpsam Dominicicor-
scilicel ullor inlerilus, et~slrages anhelabat homi- pofis fractionem, tres repenle favilfseignis ex ipso
num, el frequentiura reportabat mariubias rapina- ccelesli sacramento prodeuntes emicuerunt, et~in
rum. Inler has igitur homicida deprehensus angu- pectus sacrificantis lerribiliter impegerunt : quod
slias, imperiale dccrevil adire vesiigium. si quod nimirum quid esse polueril sublililer inquireniis
forle loi calamitatibus posset reperire solalium. Quo prudentia judicaJnt.
comperto, paterni sanguinis ultor insequitur, eum- Illud eliam silentio praetereundum esse non arbi-
que, sive ut tribunalium lege constringat, sive ut tror, quod idem Salernitanse reclor Ecclesiae,et re-
repente gladiis opprimat, impiger comitatur. In ligiosissimus, ac veracissimusCasinensis monasterii
Teulonicis vero partibus lunc imperator ag-ebat. abbas Desiderius, unomihi, ul ita loquar, ore dixe-
Cum itaque procedens modesie, quasi securus runt; quoniam episcopus, cujus me ad prsesens
incederet, subsequens auiem celerius properarel, vocabulum fugil, dum in quodam caslro consecradi-
tarrdemcontigil ut sibimet invicem propinquantes, rus essel Ecclesiam, ab eo qui Benevenlanaa tune
in mutuos uterque ducereiitur aspecius. Sed cum is iC erat eleetus Ecclesise,"beati Barbafi confessoris reli-
qui homicidii reus erat, vix qualuor vel quinque quias pe(iit. Qui nimirum fraternis acquiescens vo-
comilum fulciretur aaxilio; interfecii veio filitistri- lis, sacras miindissimsehustiae reliquias iniulit, si-
ginta ferme cingerelur obsequiis armatorum, qttaler- gillum competenter expressit, et statuto die per
nionem suum cohoiialur ut fugial. llle se conspiciens fidelem quemdam monachum arcana peienti dona
de persequentium manibus avolare non posse, animse transmisit. Sed mox ul solulo sigilio capsidile reclu-
palrocinium petiit, ad bumilitatis umbraculttm con- ditur, inane prorsus el vaeuum reperitur. Miratur
fugium fecil. Projeclis igitur armis, brachiis eliam gerulus deesse reliquias, quas credebat inclusas;
in modum crucis exlensis, solo proslernitur, ei vel dolet episcopus a 'spei suaese stispensione frustra-
miserenfium veniam, vcl icius ferientium prsestola- tum; verurotamen, ingruente proposito, dedicaluf
tur. At ille jam victor ad reverenliam crucis manum ecclesia. Redit nunlius, vacuum, ut credebat, ca-
reprimendo compescuit, ultro etiam ne ab aliquo psidile reporlans. Sedecce,dumgradilur, sentit quod
ferirelur inhibuit : poslremo pacem inlegram fa- intra bustiam aliquid agilalur : mox aperit vascu-
ciens, ad honorem sanclaevivificsecrncis, g7tS non lum, ©JP@ lotum verierabilium reliquiarum,'sicut
raodo vitam, sed et palernse necis donavit offensam. allalurus acceperal, inesse. reperit sacrameiituro;
Hacigitur insigni peracta victoria, quam scilicet D posl paululum vero et praefala ecclesia esl omniuo
non lam alterius quam sui, et, ul ila fatear, non destructa, el lolum nihilominus castrum in quo
tam hostis quam pvoprii coidis victor exsliteral, ad fuerat consiiluta : quod sane an ex merilo sacerdo-
regis curiam, quia non procul erat, accessil : sed tis evenerit, an quolibet alio divino judicio, nobis ad
mox ul ecelesiam oraltirus ingreditur, res mira ni- liquidum patere non potuit.
miumque slupenda, Salvatoris imago, quae in cruce CAPUT VII. ,
videtur expressa, tribus eum vicibus inclinato ca- Voiumsolverecontemnensinfeliciterperit.
pile visa esl salutare. 0 quam gloriosum et insigne Illud eiiam nunc ad memoriam redit, quod prae-
prseconium, ul ab auclore misericordisemerereiur fatus Salernitanus archiepiscopns cuidam .ex suis
reverenter accipi, qui propter ejus reverentiam omi- civibtts everiisse perhibuit. In maris denique leni-
serat yindicari; et ab so recipere salvationis hono- pestale deprehensus, futurum se-monachum affe-
rem, pro qtto saluti contrariam pnslposuit ullionem. ctuosa sponsione devovit: sed naufragio erutus, vo-
Quod protinus imperalor attdieiis, honorifica eum et tum solvere vitoe hujus amore conlempsil. Expleto
affectuosa, prout decebat, mTabililale suscepit, el vero anno, ipso die quo volum Domino suseconsev-
 "
657 _ OPUSC. XL. — DE FRENANDAIRA. 658
valionts ohtulerat, Ralendis scilicel Januarii, dum A vena metalli, quae sub maliei contusione purgatur.
iiinc inde discurreret, cum ludenlibus et cachin- Esset plane vitrum cunctis inetallorura fulgoribus
aanlibus pueris choros duceret, et frivola qusedam longe praeslanlius, si piiniis ictibuspraesto non ce-
ac scurrilia verba noarct [f. boarel], subito lapis de deret, si natiyi solidilate roboris percussionis inju-
teclo super euni cecidit, et oblrivit. Sic infelix ille, riam toleraret. Sed quia citius frangitur, iuler cse-
qui mundum deserere contempsit ultroneus, amisit teras metallorum species suppar et conlemptibilis
invitus; el fallacem earnis dulcedinem perdidil, qui judicatur. Vitrum scilicet ex arena fit per humanae
amande carnem mentilus est verilati. artis induslriara, ideoque eompellilur ingenilaefragi-
Huic itaque contigit quod scriplum est: « Anie litatis .servare naturam.
ruinam exaltalur cor (Pror. xvm). » Et iijud Apo- CAPUT VIII.
stoli: < Horribile esl incidere in manus Dei viven- Vilri condendi
egregius artifex quod a Tiberioinw.
tis (Hebr. x): t Quod si ira Dei viventis cunclis pec- prmmiumreportaverit.
caniibus est limenda, illi certe est obnixitts ac terri- Yerumlamen tradit historia, quia faber quidam
bilius formidanda, qui laborat impatienlise vitio. sub Tiberio Csesare tale quoddam excogitaveiit tem-
Qui dum in peetore suo -stomachanlis animi turbi- peramentum, quo vitrum duclile fieret atque flexi-
nem versa(, motum divini furoris ih seper suam 8 bile, et]uxta naturam cujusque metalli, ad ferientis
iracundiam provocat. Quid enim justius quam ut ictum infractum ae soliduni permaneret. Qui dum
ira merealur fram? vindicta pariat alterttlram ta- aulse regise foribus fuisset admissus, porrcxit impe-
Konevindictam? Unde vir sapiens ait: « Qui vindi- ralori phialam, hoc, quod •excogitaveral, artiflcio
eari vult, a Deoinveniet vindictam, etpeccata illius lemperatam. Quam rex indignatus subito projecil.in
servans reservahit (Eccli. xvm). » Quo contra salu- pavimenlum : quse nimirum phiala nullalenus est
briter admonet, dicens : « Relinque -proximo tuo coiifracla,' sed atl simililudinem vasis aeneivel ar-
nocenti te, ut lunc deprecanti tibi peccata solvantur genteireperta est ex quodam latere complicata. F.a-
(Ibid.) : > ubi mox qttasi argumentando subjungil : ber autem protinus phialam depavimento levavii,
< Homo homini serval iram, et a Deo quserit mede- vasculum de sinti protulit, et vas non scissura .col-
lam? In hominem similem sibi non habel misericor- lisum, .sed oblique retotium, metalli more correxit.
diam, et de peccalis suis deprecatur ?» (Ibid.) Adhuc Hoc faclo Caesar admiraltis, dixit arlifici : Estne
eliam velut indignando subinfert : « Ipse dum caro quisquam alius praeter te, qui hanc vitrorum sciat
sit, reservat iram, et propiliationem -peiit a Deo? » efficerecondilurara? Jurat faber neniinein esse super
(Ibid.) Et lanquam pro iracundo fusa oralio exau- terram proeter se solum, qui lnijus ailiscompre-
diri non valeat, donec in iraeundia perseverat, con- " hendat ingeriium. Quo Coesaraudito, prsecepit cum
venienler adjecit: i Quis exorabil pro deliclis illius?> protinus decollari; nimirum reputans, quia si hujus
(Ibid.) ariis exquisita subtilitas in commune-n hominum
El quia cum ante oculos nostros mors eelerius notitiam devenirel, aurum conspuerelur ul lultim,
venlura reducitur, protiuus iractmdiaetumor uecesse omniumque vileseeret species metallorum : et revera
est reprimatur, apte subneclil: « Memento novissi- si tam fragilis vitro nattira deesset, videlicet ut du-
morum, et desirie inimieari;-memorare-timorem clilis effecta, iclus ferienlis admitteret, cujtis un-
Domini, et non irascaris proximo (Ibid.y. > Repri- quam melalli fttlgor perspicaciam vitrese claritatis
matur igitur iraeundiaefuror in corde, ul nunquam oequaret? Ut igilur ad proposilum revertamur, sicut
prorunipere possil in vocerii. Sicut et in Ecclesiaste vitrum fragilis nalura deprelial et solidilatis robur
dicitur : « Attfer iram de corde luo, et amove mali- cselera metalla commetidat; ita per iracundiam lota .
tiam a carne tua (Ecble. xi). » Iroe quippe tanquam virtu(um slructura collabitur, et per iniperialis pa-
rapaci alque ptaecipiticuidam fluvio, Ddminus Irium tienlise majeslatem nitcntium gemmarum splendore
obslacuiorum sufflamen opposuit. In quibus utique coruscum Deoin nobis liabilacufuni fabricatnr. Sicut
iuroris impetum disciplinse loro coliiheridum esse enim illa virtuies eradicat, sic isla congerminai.
mandavit. QgQ Primum scilicet in corde, secundum D 681, CAPUTIX,
in_gu(ture, postremam oppositionis metam prsefixit Bealus P-elrusDamiams ad iracundiam pronus quo-
in voce : « Omnis, inqtiit, -qui irascilur fratri sub, modo moderetur.
, feus erit judicio; » hic oppdsui( obicem cordis : Porro autem et me, qui hsec uleunque conscribo,
« Qui au(em dixerit racha, reus erii concilio; », naturalis iracundise conspersio stimiilat, ac ssepeie-
ecce obstaculum gutturis : « Qui autem fattie, reus vissima quselibet offensio concussa mese quieiis ar-
erit gehennse igriis (Matth. v); » ecce obstaculum cana perlurbal; ut in me plerumque, quod vix ,est_
vocis. Hse sunt igitur oppositiones, et quasi qtise- acu vel spina leviler punctum, phaiarico tejo ..milii
dam crales, et rudera cceleslisimperii, quibus ira- videato.r esse perfossum. Levem virgam judico. lau
cundi~3ac furoris impelus premitur; et ne quasi ream, lolerans colaphum suspiro plumbatam. Sed
rapax fluviusobvianlia qusequesubvertat, sub discir hoec inlrinsecus, quantum vero ad opus, dicat ira
plinserationalis judicio cohibetur. Sit ergo mens 110- quod vult, frendeat, fremat, den.libus.slriileat :'in
stra non quasi vitrum, quod ad primum percussio- omnibus his quaemihi interius snggerit, in quantuiii
nis icluni impatiens frangilur, sed pretiosi polius negare potuero, metim exlrinsccus adjulovium non
659 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS. III. — OPUSCULAYARIAf 660
babebit: licet inflata turgeat, sufilet, furiat, sssviat, A non omnino delere: possum lenire, non prorsus ex-
intumescat, ego sibi membra mea non dabo, ut per stinguere. Faciat injne unusquisque.quod vult, mihi
ea quasi per arma quod conattir efficiat. « Nolite, necesse est inira memetipsum paiientiam, quserefe,
jnquit Aposlolus, exbibere membra vestra ai-maini- nec debeo fruclum ex aliensevirituis-mercede spe-
quitatis peccalo (Rom. M). » Non-enim illi do ma- rare. Nam tibi desunt bella quseprovocent, non of-
num meam.ul per eam inflata percutiai vel aliquid ferlur vieloria qtiaecoronelur.Incassum clypeilegmeri
rapiat. Non linguam, nonlabia moveo, ut per ea sui opponiiur, ubijaculi vel mucronis acies non vihralur.
fellis amaritudinem fundat. Si flamma fornaeis emoritur, metalli purilas non-
Dtim ego itaque ssevienti iroe penilus hoecauxilia probatur ; iia.me non aliena mansuetudo.facie( pa-
denego, necesseest tit mox velut sine pabulo flamma tieniem, sed intra me debent erigi propuguacula
flacceat, aut prorsus intereat, aul tanquam venlus turrium, quae procul abjiciauiac propellanl ingruen-
inoffenso acie inaniter (ranseat , dum obstaculum tium lurbines jaculorum. I
deest in quodpra~cipiianter_impingat.Insemetipsam Haec libi, venerabilis Paler, imperilediclavi, non
scilicet infracta reliditur, dum materia fomitis, in ut ie doceam, quis es, auctore Deo, doclor Ecclesiae;
qua se valeat exercere, frustralur. IIoc enim respon- sed ut turbulentis mihique similibus posseni sub al-
deo iroe, quod titi!lantLhixiiria~.Aliquando me libido B loculioiiis tuoeoccasione prodesse. Nectanien vereor
succendit, inflaminal, viseefa concutit, genitalia ne sancta prudentia lua moleste ferat, si quid sibi
subrigit; sed in his omnibus faciat ipsa suis viribus junior-quisque suggerere ciun humilitale prsesumat,
conlenla , quod potest; naiii meae cooperationis eum non ignoret hominibus prophelica Dominum
auxilium habere non @82 polest. Clamat iracundiae voce dixisse : « Yenite et arguite me (hai. i). » Et
furor, audio ; sestual libidinis ardor, sentio ; sed nec MoysenDomini Symmystem ex Jethro, geniilis vide»-
illis clamoiibus auxilii manura porrigo, nec isiis licel bominis, ore patienler audivisse:« Stullo labore
furenlibus flamrais pabuli fomitem subministro ; illis consumeris (Exod. xxxvin). » , i
opem ulciscendo non fero, illis per effectum libidinis Omnipotens Deus, qui te, ven.crandevir, nohis
non insuffio. Hoc itaque modo necesse est ut irse ineohimem reddidit, e( viliorum omniiim le faciat
furor inaniler evolet ac deficiat, -et ardor libidinis evitare sqtiaforem, et tanquam ex cocto per ignem
sese, dum maieriae fomes non ministralur, exstin- vasculo suo spiritualiuin viriulum ingerat clarilatem.
guat. Naturam quippe possum ex rationecompescere, Sit nomen Domini benediclum. t

e8s@840pusc!JLUM QUADRAGESIMUfl PRIMUM.

DE TEMPORE CELEBRANDI MJPTIAS.

j

AKGUKENTUH. — Totus est m confulandis quihusdam qui asserere«ion erubescebant nuptias tempore qnadra-,
gesimalis jejunii contiactas, dummodo copula i.ori interced^t, validas esse, el ideo uon debere dissolvi.
Ostendit igiluf riuptias conseiisu, non concubitu, conliahi.
Domnis Y. et P., religiosis Faventinae Ecclesioe perbibentdividi non debere, qui dilato dunlaxat ear-
clericis, PETJICS peccator monachus fr-alcrnsechari- nah' commercio, praedictis temporibus fcederanlur.
talis obsequium. 'J Quod nimirum quam absurdum, quamque sitfrivo-
CAPUT PRIMUM. Juni, quisquis utcunque sacri efoqnii hmen lerit, fa^
Tempus cciebrandi nuplias ex sacris canonibus, cile deprehendit. Si enim jure in concubitu constare
Conqiiesta est mihi vestra frsUernitas, quod qui- nuplise perhibentiir, quid esl quod,sacri canones
dam ecclesiaslicsedisciplinseordinem confundentes, prohihenl til absque publicis nuplijs nnnquam ma-
et juxta prophetam, Deum ponentes post corptts trimonium copuletur? Nunquid hoc volunt, ut vir
suum (Ezeclu i), quadragesimali jejunio matrimo- uxori publice miseeatur? Cumque hoc adeo sit
nium conlrahunt; sed ut canonum senientiam sub- inhonestum ct pudore plenissimuni, ut in lotius
lei fugiant, usore ducla et celebratis nuptiis, solum humani generis tam prolixis aelatihusnemo tiiiquam
eoncubitum defuisse contendunt. Accedit .adhuc ve- prseter duos homines id attentassj- legalur, Paridem
strse qtierelae, quod gravins est, quia nonnulli, qui vldelicel, et quemdam philosophum ; quomodo fieri
spccieienus spirituales videntur , et Scripturarum canonica censura prspcipit quod efffoenata quoqiie
sibi scienfiam vindicant, illos excusare nituntur. luxuiia gentilis populi lurpissimum iudjcavii?Porio
Nam cum canonum decernat auctoritas ut quicun- si nuptiarum celebritas in solo carnali coniniercio
que a Septuagesima usque ad octavas Paschse, tri- conslituitur, quid est quod secundas conirahere nn-
basque hebdomadibus ante festivitatem sancti Joan- --^'ptias viduata quoque persona permittilur ; a terliis
nis, ab Adventu quoque Domini usque post Epipba- vero vel quartis aucloritate canonica prohibelur?
niam, ouptias celebraverint,-separ.enttir; illi in solo Nunquid postquam vir uxori secunda vice conjungi-
smptiali concubilu nuplialia jura conslituunt, eosque ttir, jam redire ad lortim suum ulterius, quod onuii-
 661 OPUSC. XLI. — DE TEMPORE CELEBRANDINUPTIAS. 662
no ridiculum esl, denega(ur? Enimvero siconcubi-AA vim canones sacri continent, - quam praginaticse
(us nuptiae sunt; quoties vir mulieri admiscetur, sanctiones? Dicitur nupfiarum summam esse con-
toties procul dubio nuplias celebrare convincilur. cubitum, qui nimirum si desit, nuptiale dici non
^Juapropter si carnale negotium quis centies itera- posse mysterium.
verit, non modo mullinubi, contra canonicam regu- Ergo el beata virgo Maria viro, secundum - eos,
Jam, sed et centinubi crimen incurrit. Quod qui carnaliter nupsit, qusejuxta Evangelii fidein sponso
prsesumit astruere, sine dubio creditur insanire. suo Joseph nuptiali fcederaiione convenil : « Anle,
Concubitus quippe, qui tameh jure permittiiur,, non inquit, quam convenirent, hiventa est in utero ha-
nuptise, sed res est potius nupliarum. « Non ehira,» bens de Spiritu sancto (Matlh. i). » Sed quia nt-
juxta Leonis papae senlentiam, «omnis mulier viro . ptiarum vocabulum patenter evangelista non expr-
juncta uxor est uri; quia nec omnis filius hseres mit, ideoque nuptias celebrasse R. Yirgo mihi per-
esl palris. » Et paulo post: « Non dubium esl, inquil, bibentl fortasse non creditur. Exposilorum aliquis,
eam mulierem non pertinere ad matrimonium, in qua prout occurrit, in testimonium deducatur. AK
nempe
docelur nupliale non fuisse mysterium. » In cujus Beda in expositione Matthaei: « Nolandum, inquit,'
itaque veibis liquido perpendere possumus, quia in primis in eo quod ait:Autequam convenireni;
aliud nuptiale myslermm, aiiud carnale est sacrile- B verba conveniendi non ipsum concubitum, sed
-gium. Quod enim canonice fit, sacramenlum esl; nuptiarum, quseprsecedere-solent, lempus insinuant,
quod autem conlra canones usurpatum est, sacrile- quando ea quse prius sponsa fuerat, conjux esse
gium esi. Exraiionequippe lemporis agitur-ut una incipit. Ergo antequam convenirent, dicit : Ante-
eademque res sive salubris, sive noxfa judicetur. quam nupfiarum solemniarile celebfarent, inventa
Quisquis enim inhorrescente hieme viles putat, vi- est in utero habens de Spiritu sancto, Siquidcm
neam dissipat. Qui sesiate seminat, frumenta profli- memorato ordine postea convenerunl, quando Jo-
gal. Tunc denique suscipiendis seminibus apta tellus seph ad preeceptumangeli accepit conjugem suam.»
ef/icitur, si congruo tempoi-esarrialur. Qui sub ni- Ambrosius quoque : « Non te, iuquit,. moveat, quod
vali lurbine caementariosconducit, ruinam eonstruit; frequeuter Scriptura conjugem dicit,: non virgini-
Qui succosaverni temporis ligna succidit, ul doma- tatis ereptio, sed eonjugii testificatio, nupliarum
tum parietes erigat, ut laqueariunr @85 tabulata celebratio declaraluf. »
eompingat, supervacui se laboris vexatioue fatigat. Cum ergo luce clarius constat, quia beala Def
Et ut ad sacramenla veniamus, qui praeter slatuta Genitrix virgo non nupsil; e't tamen juxta @S©'
lempora clericos ordinat, non eos utique provehif, Seriptursi senlentiam, absque dubio nuptias cele-
*-
sed offeusionisobstaculum, ne de coeteroprovehan- Gbravit; quomodo dicitur, ubi concubitus defuit,
lur, opponil. Qui passim, nec cerio lempore chri- "nuptias dici non posse?Nos autem e diverso libere
smatis vel baptismi sacramenta celebrat, non tam . profitemur, et concubjtum posse sine nupiiis fieri,
opifex saerameiiti quam reus dicitur sacrilegii. et sirie coiicubiiu recte nupiias appellari. Suntenim
CAPUT II. aliquando nuplioe cselibes, sunt quse diguse dicantur
.
nuptise virginales. In quibus videlicel sic uxor viro
Contra pervertentes lempora. dptali foedere jungitur, ul proelatoccelestis thalanii
Cum ergo ipsa ecclesiastica sacramenla suorum desiderio, carnali nullatenus miscealur (vide schotia
temporum vicissiludines quaerunt,'vigoremque suum ad calcem opusculi). Ex quarura scilieet genere nu-
ex deputali lemporis congruitate concipiunt, quo ptiarum B. Joannes evangelista subtractus a Domino
pacto sola matrimonia vires habere poterunt, si traditur, qui nimirum cum virgo pernianserit, ni-
temporum staluta cohfundunt. Utenim Salomon ait: hilominus lamen nupliae vocatse sunt, quas contem-
« Onmia ternpus hahent et suis' spatiis transeunt psit. Ad quod etiam nuptiarum genus, beatus Apo-
universa sub ccelo (Eccle.-m). » Et paulo post: stolus auditores suos videlur invilare, cum ait: «De
^ Tempusflendi et lempus ridendi, tempus plangendi quibus scripsistis mihi, bonum est homini mulierenK
et lempus saltandi, tempus" amplexandi et tempus non tangere; propter-fornicationemautemunusquis- •
longe fieri ab amplexibus (Ibid.). t Qui ergo flendi que suam uxorem habeat, et unaquaeque muiier
lempore sallant, et rident : qui tunc aniplexantur, suum virum habea( (/ Cor. vn). » Cum mulierem
quando longe fieri ab ampiexibus debenl, sicut apud non (angere bonum esse primo perhibeat; deinde
eos temporis ordo perverlilur, sic eisjure voluptas propler fornicalionemuxorem hahereUnumquemque
in amaritudinem, gaudium in niosroreni, in confu- decernat, ad cselibesprocul dubio nuptias discretiis
sionem gloria, in prostibulum thalamus permulatur. doclor invitat,,utsi laqueum forjiicalionis duntaxat
Cum enim legibus cautum sit, ui tempore messium evadere possumus, carnale commercium in nuptiis
vel vindemiarum nequaquam causarum litigia ven- non quaerariius."Nuptiarum plane societas ab initio
lilenlur, ne forensia negotia dirimantur, el tempo- propter gignendam sobolem el propagandam poste-
rum ralio fert, ut quidquid tunc ht tribunalibtts ju- riiatem non ambigitur instituta.
dicum definitur, irriium censeatur; qiiomodo CAPUT III.
quadrageshnale tempus nuptias non evacuat, quas Nuptice ad quid inslilutai.. . -
Siiionum" auctoriLas 'damnai? Nunquid mii.orem Quanluni ergo ad aniiquitaiem soeculi, intentio
665 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARLA. 664
iiuptiarum est procrealio filiorum. Attamen sicut ^ multa animalia in macello sunl a libripeiidibuscaesa,
solo vomere terra proscindiltir, sed, ut hoc fieri quaecommuni senatus consulto, et prsecipueMartini
possii, caelera necessaria niembra aratris atlexun- venerabilis eremilse decreto, omnia canibus sunt
tur ; soli nervi in citharis atque hujusmodi musicis projecta. Quid igilur facerent zelum Dei habentes,
vasis aptantur ad cantum, sed ut aplari possint, si novam nuptam transire in sponsalitium cerne-
insunt et cseiera in compagibus organorum, qusea rent, si amicorum turbas, relicta crucis adoratione,
canentibus non percutiuniur; ita et huic iutentioni, nuptiales choros ducere comperissenl?
propagandae videiicet sobolis, addunlur et alia, cum CAPUT IV.
propler conjugalis matrimonii sacramentum, lum Pcena celebranlium nupiias quadragesimali lempore.
propter speciem honestatis,' conventus videlicet Sed dicite mihi, o novse asserlionis auctores, si
pronuborum, convtvii celebris-apparalus, dona spon- casu obrepserit homini, ut intra quadragesimalis
salia, labularum dotalium instrumenta, et si qua observanlise cursum uxor se carnaliler jungat,
sunt alia. Qu;c videficetomnia simul junc(a nuptiae salvo conjugio, pcenitenliain illis imponiiis; an eos
vocantur. Et hsec antiquitus, ul praedictum cst, ad ab inviceni solutis labulis inlerveniente divorlio
propagandam taniummodo sobolem; nunc autem separatis? Sec ecce, cauouica decernit auctoritas,
advesperascente jam mundo et illius coruscante irjtitquisquis eo lerapore cum conjtige labilur,-qua-
doctrina, qui do virgine virgo esl, ad evitandam draginta dunlaxal dierum pcenitentia reformetur.
spectat procul dupio fornicaiionem. Tunc enim, Quo igitur pacto in solo concttbiiu consistere nu-
salvo altiori myslerio, dicebalur : « Malediclus vir ptias dicitis, et utrumque idem esse conlra totius
qui non habuerit semen in Israel! » Nunc au- sacri eloquii sententiam judicatis? cum videlicet
tem dicitur : « Yiri, diligite uxores veslras sicut censura canonica nuptias illicitis lemporibus insii-
Christus Ecclesiara (Ephes. v). » Et Aposlolus : tulas remolo onini scrupulo dividat; concubilum
« Tempus esl, inquil, ut qui habent uxores, lan- vero sola parvse poeniludinis animadversioiie per-
quam non habentes sint. >Et ilertim : « Yolo vos cellal? Dicite, inquam, mihi, cum pace vestra
omnes esse, sicut ego (Coloss.m). » Enini vero quj, loquor, si in solo concubilu nuplise constare dicen-
sicut superius diximus, uxorem ducendam praedicaf, dse sunl, cur nupiise conlra legum mandata cou-
et non langendam, non exculpere prolem, sed forni- tr.iclae, usuue ad divorlium Condenmantiir; eoncu-
calionis vjdetur oppilare voraginem; nec tuinesceu- biltii vero levis taniummodo pcenilenliaemensura
tcrii uterumj infantiumque balatum, sed irnmacula- proefigitur? Si enim utraque unum sunt, sicut non
lum cubile, et conjugalis continentioedesiderat.caeli- diversa sunt in peccato, ita nec dispari debeiit
hatum. Qui iiitnirum ctim QQffl dicil : « Si se non f-, subjacerejudicio, ©§get qjiorum est eadem causa,
conlincnt, nubant (I Cor. vn;; » et alibi : « Rever- una utriusque debel esse censura.
limini in idipsum, nec teniet vos Salauas propier Porro aulem, quid est hoc eliam quod canonica
iiiconiincntiam vestram (Ibid.); t patenler ostendit sanclione prascipilur, ut virgines, quse se non ctt-
quia mtiluse inler coujuges castitalis est avidus; stodiunl, si eosdetn qui eas tiolaverint marilos ac-
admistionem vero.carnis pennitlit invitus. ceperint, eo quod solas violaverint nuplias, post
Ccnslat ergo per haec, quse supcrius comprehensa uniusanni pcenitenliam reconcilientdr ? Si enim
sunt, quia quisquissineconcubilufieri posse nuplias nihil aliud sunl nuplioe, quam concubilus, cur ,di-
denegal, advcrsus Apostolum, per quem Christus ctmtur nuptias violasse virgines prostitutae, qnde
loquitur, conlumaciter pugnat. Qui et omnes homi- profecto concubitum non \iolarunt, sed polius im-
nes vult sicut semelipsitni continenler vivere; et pleverunt? Enini verosi soloconcubitu nuptialia jura
tamen admonet unumqnemque suam uxorem, ne in complenlur, jam non damnenlur foeda prostibula,
foinicatioiiein labalur, habere. Erubescant ergo imo meriloria coronentur, ef olidi fornices sedes sint
stulte sapientes, et sapiendo yecordes, qui pervica- iiuptiales. Huccinetandem philosophorumnosiroruni
citer asserunt virum. a femina dividi non dcbere, argunieiitatione perventum est, ut ejusdem sint me-
quam non intervenieiite coneubUu quadragesimali jg rili et nupiiales tabulae, el obscenarum pellicum
lempore duxit uxorem. Qui videjicet ad tantam vohiptates? Idem lttpanaris videatur esse volttla-
quandoque prorupere vcsaniam, ul eam quoque, brum, quod cubile iramaculatum?
quseipso sanclo die Parasceve, quo Dominuscruei- El, utcum stomacho loquar, tantumdem furtivus
fiius est, a viro furata dignoscilur, abnegenl relin- videatnr valere concubitus, qiiaiilum publica ac per
quendam ; el dum impudenler aslruunt quasi legale hoc honesla eelebritas nupliarum? Confundalur ergo
connubium, sacrilegum roborajit versutis allega- versuta calliditas, nec quse veritas segregat, multi-
tionibus pellicatum. Quippe cum Dominus pateretur plicilale Verborum jungere se posse confidat. Rer
crucis affixionem; ille versabat in mente sordis primatur eliam plectenda preesumptio, ne quod te-
[sordidam] luxuriaevoluptalem. Et cum Redemptori merariis ausibus nunc latenler inchoat, per conve-
suo totus orbis, ut re vera capiti membra, commo- niendi vitium passim poslmodum inolescat. Diri-
ritur; ille subanlis lihidinis turpitudinem meditalur. mantiir -infausta conjugia, el iu sui vigoris statu
Quid eelate mea hoc Dominicaecrucis die conligerii, ccclesiaslica permaneal discipliua. Rescindatur quod
succincle perstringam. Apud Ravennam sane tirbem contra lcgum scila contraclnm esl, ne cancer, qui
 665 . OPUSC. XLI. — DE TEMPORE CELEBRANDINUPTiAS. 666
nunc oritur, male serpendo pullulet, et ab uno se h, rilali esse conformcm, et aiii multi ifoceiUscripto-
dilatel. Sic res el sanetiiale et liueris proeclarissimi, angelicus
per ecclesiastici corporismembra ilaque doctor (S. THOM.2-2, q. 186, arl. 4„ ad 1) : « Ne
nune lemerarise prsesumplioiii saeerdolalis auctori- alicui spes pefveniendi ad perfeclionem lollerelur,
tas obviet, ut Christiana religio non, quod absit, assumpsit ad perfectionis statura "etiam illos quos
vento doctrinsecircumferatur et flueluel (Ephes..iv), invenit matrimonio, junctos. Non autem potera(
absque injoria fieri, quod viri uxores, descrerent;
sed in aposlolicaetraditionis regula immobiliter per- sicu( absq je injuria fiebat, quod omhes divitias
severet. , derelinquevenl. El ideo Petruni, quem invenit ma-
trimonio iunetum, non separavit ab uxore, Joannem
lamen volentem nubere a nuptiis revocavit.» Sera-
SCIIOLIA. phicus doclor (S. BONAV. in vita Christ. c. 20, p.-n
Ex quarum sciiicet gerierenupiiarum beatus Joan- opusc. ) : « Quamvis dubiuni sil , cnjus fuerint
nes evnngelista subtractus a Domino traditur. Fue- nuptise in Cana Galilsese^sicut magisler in bisloria
rtint itaque non modq hic noster sanetus cardinalis, scholaslica tangit, nos tamen medilenmr fuisse
sed et alii qtti asseverareni, sponsum nupliarum Joannis evangelislse,quod habetur in prologo super
qttse faclse sunt in Cana GalilseaeJoanneni hunc Joanne , ubi Hieronymus affirmare hoc videdir.»
ijisutn e-angelislam fuisse, et a Christo ad sui se- Sahctqs Antoninus Florenliaearchiepiscopus (Chron.
quelani vocatum, sponsse nunthtm remisisse. Qttam p. I, c. 3, lit. 5, § 6, et p. III Snmm., lit. 1, c. 2
rei qtioque exislimalionem exanliquis historiisacce- , in princ.) : « Celebratis autem nupljis in Cana
plam, duo in primis Benedictinse iiein religionis Gaiilaese,qtise coinrnuuiier dicuntur fuisse Joaimis
decora sanclitate ac docirina celeberrimi (Beda evangelislse, » elc., quibuisdam eliam inteijeciis:
' nempe voiierabilis, et Rupertus abbas), aperle satis « Joamie aulem non consummato malrimonio virgo
confirmani. Et quidein Bedse teslimoniuin nongen- secutus est Christum.» Hisce (antre aucioriiaiis
los anle annos litteris consignattim de Joanne boc viris addas Nicolaum Lyranum (in c. n Joan.) de
est (BEDA~/iomi/. de S. Joan.) i « Sed hunc prae om- sacris lilteris optime meritum,' qui trecenlos ante
nihus diligii, quia virgo eleclus ab ipsq, virgoin annos non tantum prologum illum in Joatinem fuisse
aSVumperniansil. Tr.idunt namque historise, quod Hieronymi exponendo QQQ confirmavit, vcrtim
emn de_nupiiis voleniem nubere vocaverit ;_ei pro- etiam superiorum Patrum senienliae sic astipiilatus
pterea, quem a carnali voluptate retraxerat, poiiore est: « Dicitur eliam-communiter, quod isiae nupliae
sui anioris.dulcedinedonavit, » Ruperli vero, qui fuerint Joannis evangelistae, a quibus eum Christus
Damiani tempora atiigii, verba sunt (RUFERT.in vocavit ante consummalionem matrimonii per co-
Joan. lib. n, in fin.) : « Joanuem evangelistam pulam carnis. Ex hoe in Ecclesia observatur quod
relictis nuptiis (ipsius enim istas fuisse nuptias, anle carnalem copulam potest licile alter conjug-tim
opinio fere omnium esl, ipsum Doniinum sequi inlrare feligionem ; hoc aiileni videtur per <lictum
-ccepisse arbilramur. Tradunl namque historioe Hieron3rmi in prologo, ubi dicilur quod Chrislus
quou eum de nuptiis volentem nubere vocaveril). vocavit eum de nupiiis nubere volentem. Ex quo
@89 Eadem quoque veritas duobus vetustissimis videlur quod ntipiise fttertinl suoe., quia Christus
piologis Evangelio secundiim Joannem proefixis,"' ,1 non legilur in aliisnuptiis fuisse. Iloc eiiam vide-
quorum aller tribuilttr Uieronymo, el aller Augu- tur pcr boc quod mater Jcsu crat ibi fanquam in
slino, comprobatur. Illius lexius est series : rJoan- niiptiis nepotis sui. Non enim esl verisimile quod
nem de nuptiis volenlem nubere vocavit Dominus.» ipsa venisset, nisi muliuin atlinuissel sibi, sicut
Hujus porro prologi auclorem fuisse Ilieronymum, ivit adElisabelh cognataiiisuani, fesiifianier tamen,
sanctuiu Thoinam inier>aIios asserttisse, Sebaslia- ut' habetur (Luc. i); qiiia sectindum quod dicil Ani-
BUS Barradius animadveiTil (BARRAD. in Evang. brosius, non libenlcr stahat in publico, sed magis
lom. II, lib. ni, cap. 1). < lianeopinionem, aitBar- in orationis secrelo.» Eitleni seiuentise subscribunt
radius, sequitur divus Thomas (2-2, qusesl. J86, ei alii permulti giavissimae auetoiitatis et doclrinse
arl &), el dum exponii prologum illum divo Hiero- viri , Thomas cle Vio, card. Cajetantis in cap. n
nymo ascriplmn, camqiie pulat esse D. Ilieroiiymi Joannis, DominicusSoto 4 sent., dist. i7, qnaesi. I,
-senteniiam.j Alterius vero prologi altestaiio lalis art. k, qui non alia quam SS. Hieronymi et Atigu-
est: «lste siqnidem est Joannes, quem Dominus de stini auctoiitate.freius, ex hoc Christi facto con-
fluetivaga nuptiarum' tempeslate vocavit, et cui cludit posse alterum conjugum, rato et non con-
malrem virgineni virgini commendavii.» Hunc eiiam suinmalo maliiraoiiio, etiam altero inviloreligionem
prologum Augnslino ascribi debere, Baronius (ui ingrcdi. Dionysius carthusianus, cujtis stuu verba
alios niiiic niissos faciam) ullro faielur (Annal. (in c. II Joan.) : « Hieroriymiis enim sentil", quod
tom. I, ad an. Chr. 31). Ait enim : « Auguslimis in sponsus fuit Joannes evangtiista, iifius sororis
prsefalione-in Joannem evangelistam' bsec habet: beaiissimae Yirginis.» Joannes Jlajor qui sic hahet
Isle siquidem est Joanues. J Etcsetera modo relaia : (in c. n Joan.) : « Joannes Zebedaeibas nupiias
quse cum viderit ille, liihilominus hajic de Joannis ] ' contraxisse putalur, ita Hieronymus et Augusiinus
iiupiiis senleiitiam onininq explodendam ,esse con- existimant, a qttorum sententiis nisi palenti ralione
lendit, vocaiqne conimeiuitiain , niiper' excogitatam vallaium conlraire pudet.> Sylvester Piierius, qui
alque ri iiculam; Augiistini autem lesiiiiioiiiuinin- sic tiil {in Evang. Domin. I posl ~Qct. Epiph.) :
lerpielalus , sic Augustinum ait dixisse vocatum a « Sciendum est quod lenelur communilcr, quod
niipiiis, iton quod cum uxorem duxisset, eam reli- islae niipii.e fuerunt Joannis evangelistae; » quod
querit, sed qtiod eam prorsus non acceperit, prout videiur sonare dictuin Hierohymi in prologo. Ro-
idem Atigustitius in fine ejusdem operis (csialur, bertus Carazolus , episcopus Aquinas , De sancto-
cum his utiiurverbis (in J oan. tract. ult.prope.fi- rum laudibus serin. 55, Htigo de Prato serm. 18,'
nein): « Plus amatum , qtrod neque tixorem du- Dom. 1 post octavam Epiphan.; Michael de PalatiO,
xerit, et ab ineunle aelale caslissimus fueril. > enarrat. i, in cap. 2 ; Jo. Thomas Turgillus tom. I,
Ita Baronius ex Augnstino. Verum lauti viri pace in idem Evangelium ; Joannes Osorius tom. 1 Con-
afiirmare non dubitaveriin, bsec Augiislini verba cion. in cap. n Joan., et (ut alios prsclerniitlam)
niagis favere sauciissimis Padibus Bedae,Damiano, Philippus Diez tom. 111 conc. Domiii. 2 post Epi-
Ruperlo, Thomse, Bonaveiiiurae, caeierisque quara phan., in hisce etiam recenlioribiis nosliis tempo-
sibi; atque dum Augusiimis, vel etiara alii iuquiunt, rihus scribeiis: «Coirimuiiher (ail de hujusmodi
Joannein evangelistam non duxisse uxorem ; tan- nuptiis) habentiir fuisse sancti Joannis evangelisloe,
liimdeni est, ac si cum nxore etim non vixisse, vel ex quibus eum sanctissimus Salvalor mundt vo-
non cohabitasse. Proetcrea Damiani opinionem \e- cavil.» Itaque cum hacc de Joannis nuptiis cxisli-
 667 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMDS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. I 668
matio tantoe aucloritalis innitatur testificalionibus, .A Unde Alexandri III sentenlia [cap. Verum. De con-
talesque haheal patronos, quos credibile est ntm vers. conjugat.), qua ex nupliis vocatus asseritui
fulili traditione persuasos; et quod ex vetustis sponsus, de Joanne, qiiem a Chrislo vocalum fuisse
historiis desnmptum |Beda et Rupertus affirineiu3 scriplores feslantur, potius inlelligenda videlur.
quod illis receptis et aiuiqtiis prologis confirmetiir , « Yerum , ait ille, post conseiisuin legilimtim de
quod a sexcenlis annisad hsec ncstra tempora com- prsesenti, hciluni est alteri, aliero etiain repu-
munis habita fuerit, revera cur tam facili negolio gnante, eligere moiiaslerium » @3_| (sicut sancti
conimenti(ia, nuper excogUala alque ridicula cre- quidam de miptfis ^ocati fiiernru), « dumniodo car-
datur, non video. Quod auiem Nicephorus tesiatur nalis commistio non inierveneril inler eos. » Car-
(Ilisl. l.vm, c. 30) harum nuptiaiiim sponsum fuisse dinalis qiioque Baronius postquam dixisset (Annal.
Simonem Caiianaeum, ctim ejus opinio infirma ha- ad an. Chr. 31) : « Qua in re potius Niceplioro
heat fundamenla, nec antiquos seclalores, prseler asseniienduni esset aflhmanii fuisse ejusmodintiplias
illum, meriLoa dociis quibusque sciiptoribus explo- Simonis Cananoei; » statim subjecit: «Caelerumet
ditur. Et eo maxime, quod cnm reccnseat ejusmodi Nathanael erat e Cana, Galilseaeoppido, » ut tradit
nuplias, non lamen ab %%\ iis esse absiraclum Hieronyinus (De 1ocis Hebr.) t posi(o in {Jalilsea
aflirmal. «Helena, ail ille, Consianlini imperatoris gerUium.»
mater , in Cana Galilsese (ubi Simonis Canansei Sit nomen Domini benediclum.
ntiptiae celebratse sunt) sacram aedem sedificavlt. »

688-08«
OPUSGULUM QUADMGESIMUM SECUOTUSL

.DE FIDE DEO OBSTRICTA NON FALLENDA i ADDITA ALIA EJDSDEM ARGUMENTI
BISSERTATIONE.

AKGCMENTUM. — Dum Mediolani sanedis doclor ad corrigenda clericorum illius Ecclesiae vitia ab aposlo-~
Jiea sede legalus versarelur, aderat ei prsecipuiis adjuior Landnlphus quidam, vir et generis nobilitale, et
iitterarurn cognitioue non vulgaris ; quique ad eam rem ex sentenliaperficiendam non mediocre sludium,
auctoritatemque afferebat. Is coneilalaab iisdem ciericis populari sedilione, cum uierque ad exilium fufen-
libus plebis aniniis deposcerelur, vovit se ubi primum ex lam atroci iempes(a(e evasisset, rebns humanis
valerejussis, ad religionis pormm eonvolalurum. Quod lamen dexleritaie et Damiani facmidia, sedata
populi sedilione, voli compos effeclus, pracstarenegligebat. Scribit igitur ad etnn, et enumeralis multorum
exeraplis, qui graves Deo non.servatse fidei pcenas persolverant, hortalur, ut fidemnonhoniini, sed Deo
obslrictam fallcre reformidet.
LANDULPHO clcrico el senatnrii generis, et peritise B severantfam [perseveratura] suscipiat, ah eo quod
lilleraiis nilore conspicuo, PETRUSpeccator mona- semel iniit pfoposilo non recedat.
chus sahilem. Absit ergo ut virum timor absolval, qui fefninas
Prsestolatus sum , et cerltim ienui, ul juxta eliam in judicio non excusat; proesertim cum me-
condictum, sacri ordinis arripere» institutum. Sed deiiuniianie, ne hujusmodi te voic pro iimore mor-
quia le rex JSgypti luli ellateris servitio non opprcs- lis eonstringeres, nisi eliam conseqtienler per vivi
sit (Exod. i, v) : quia a procinctu suae mililise sa- operis efficaciam promissa impleres; lu te divinoe
trapis insistentibus non abjecit, sed potius eum sentenli33 de\olasli, si dalae sponsionis aliquando
Leviiaiio delalere moniis Epliraim blandiens socer mysieriunfviolares. Dicam qnod super non dissi-
Belhlehemiia relinuil, filisequesttaeamoredeviiictum, mili re nuper apud nos aecitiisse cognoscitur. '
Diultis sermonum a(que refcclionum suavilatibus CAPUTII. - I
delinivil {17 Reg. xxix; Judic. xvi); quod non ho- Arduinus damnatus, quod monaslicum habitum,ut
mini, sed Deo spoponderas, huinana honpersohisti voverat, non suscepisset.
temeritate. Yir quidam, Arduinus nomine, famosseprudenlise,
CAPUTJPRIMUM- genere clarus, -divitiis opukntus, certa mihi-devo-
Quod nulla excusaiione licel >,on (ffipierevolum. J tione spoponderal, quod si ante non possel, sallcm
Ohsecro, mi frater, quid prudentia luavalet excu- expletodecennio, ad monasterium B.Yinceiuii, quod
sationis obtendeie? qtiid argumeniaiiir, ul ei liceat videlicetin Urhinaii constittttum est territorio, nio-
quod, Christo judice et angelis lestibus, promiserat, iiachicum suseepturus habituin deelinaret. Tandem
non implcrc? cuin Dorainus per Moysen dicat: i Si lermino condictse pactionis exacto^ cum ego huic
quis virorum voverit Domino, aut se couslrinxeril assiduus exactor insisierem; ille inde cedendo, blan-
juramenlo, non faciet irrilum verbum; sed omne diendo, verhis quidem bonum omne promitieret,
quod promisif, implebit (Num. xxx). »"Auforie hoc ipsius autem conversionis effeclum quibusdam lergi-
purgal mendacium, idoneumque videtur jn defen- versaiionibusprolelaret; rector quoque jam dicli
sione perfugiuin, qnod Mediolanensis tiviias lunc monasterii illius favebat votis, dissuadebatque con-
in sediiionem versa,repeniiniim nliquenoslrum mi- verli, cujus nimirum QQ§ pernecessariis sustenla-
nabalur interilum ? El quod necessilas Iiiliilit, si baltir auxiliis. Inlerea 1 uigiiore. corporis irruejite
voluntatis dcsitarbitriuin, non maiiebit? Sed cano- , decubuit, peccala confessns, judicio sacerdolis
nica deceriiil aucioritas, ul s'i vidua pielafis violen- ' absolvitur, paupnribus et ecclesiis mtiltalargidir,In
tiain pcrtimcscens, sacrum velamcn qu.tsi uon per- tanlum, ul cunctis quasibcuc composiiis, assisteiUes
 663 =<0PUSC.~.Xm.—TJE^O^JfmjiENDAFIDEBEDOBSTiaCTA. . 670~
si',)icogna'.os et affines suh hac obteslatione con- K debat terrilorio, moraretur. Illic itaque constiiutus,
stringeret; «.Obseero, inquit, pef charilalem, quse paupereula?euidam viduajporcum; quem velut spem
Deus est, nemo me veddi liuic moriali vitss ilepo- sui viclus alebat, praecepit auferri, suisque ferculis
-scat; ne quod ahsil, imparalum poslmoilum mors profuturum, non segnius prseparari. Emiitit_preces
improvisa reperial (II Joan. iv). » Aliquanto autem illa, flelus fundit acgemiliis, sibique diligeiUiaesuse
poslejus obilum tempore, prjedieloi. abbali vir- ille reddi posiulat detrimentum. Sed suo venlri miagis
per visum nocturna; quieiis apparuit. Yidehatur au- tjuam illi pius episcopus dum propriis providet men-
lem quod iu spaliosa quadam campi planilie impe- sis, mandatum parvipenditauctoris, qui perprophe-
Tator, si recte teneo, vel quaelibel excelsa potestas, .tam dicit: « Subveniie onpresso, judicate pupillo,
cum totius regni primoribus et copioso moraretur defendite viduam, (hai. i). t S.edqui absens crede-
exerdtti. Cumque ille stupefactus huc illucque ocu- baturinstituendopraecepliim, prasenlem essesedo-
los deducerei, ecee Ajrduinus a quibusdamianquam cuit inferendo judicium. Ram episcopus, dttm lacry-
custodibus celeriier ducebatur. HeuSj inquit, siste mas viduse, suae facit delicias gjiloe,mox percussus
gradum, fige pedem, quiesce paulisper, mihi non in gulture, vulnus incurrit, quod nullis-medicorum
loqueris, Arduine? studiis, donec vixit,'evasit. -
Age,~frater,qnid tibi esl? Isetarisan pateris? adest _} Hoc iiaque prsepeditusincommodo, cum jam juxla
pcena vel gloria? Cui -tristis et flebilis: Cui~, ait, Scripluram, sola vexatio iutellectum daret, atulitui
jmede gloria consulis, qui jugibus-pcenis -afficior,et (Psal. xxvm), tandem sanis.consiliis acquicvil, et
ne ad momentum quidem respirare permittor?Ad episcopales iiifulasmonachica professione mutavit,
quem abbas: Quid tibi, inquit,- B. Yincentius, num alque in Pomposiano coenobio, quod in B. Marise
libi nunc in necessitale non succurril, cui ad colla- semper virginis est honore conslructum, longis post
borandum suse domus administraloribus tam sedttlo temporibusvixit. Usque jtamen arl obilum fanta loesi
dec?rlasti? Cui nidx ille subjunxii: Sanclus, ait, gutiuris laboravit molestia, ul nisi cunfmagna.diili-
Yhieenlius diu ir.e stitim fecit sperare colloquium; cullale trajicere alimenta non posset; adeo ut ad
sed quia dudum fatigalus, hoc ohlinere non merui, geminam setnper mensani succedenlium sibi fra-
spem honc, omnino jam fruslratus, amisi. Ubi soier- trum in refeciione discumberet, vixque lanlum cibi
ter atiendeiiiJumquam recta sitlinea divincejusiitire, caperel, unde rccreare slomachum potuisset. -
imo quam arlifex apud Deum mensura vindi- Sed dum linjns episcopi reminisciimis, suj) hac
ctx.Ille siquidem dttm adhuc viveret, converlenduiH occasione qujd eliam Clusino >episcopo conligerit,
seinmonaueiio heati martyris e( proniiltebal, et scribere provocamur. In ipsa plane quarla feria,
differebai; nunc autem ad ejusdem raartyi is venire ' •>quaeinitium Quadragesimoedicitur, fecit coiiviviuin
cofloquium, el quasiex promissione sperabat, et surhpuiosis dapibus instrui, et balneuni prseparari,
tamen nullaie-.us impetrabaj. Dignumque fuii, ut aecitisque militibus, ct obsequentiuiii Uirbis lauiuin
abbas potissimum hanc eerneret yisionem, qui ne diem deduxit, et velul advenieiui nupise, Quadrage-
converteretur, illi obstilerat. simoecum nuptiali convivio gratiilabumlus occurrit.
. Alius etiam seque notus mihi, atqne civis in Ra- Ubi hoctaniuai .dissouafcUa^egida, quia cum adhue
vennali urbe pollebat, et legrs j-eriiia,sircn~ms,-et rrve&cerciitin capilibus cinercs, eestualiant ingurgi-
grammaticorum regtilis conipeteiiter inslructus. Hic tati mero et disteiili dapibus ventves. Sed,,o vigi-
niecum fidedicior iiislituit, ut si ego, siniul et ipse lans super nos divina clcmeniial incohimis lunc,
relipiuerel soeeulum.Quid plura? Tandem cgo ad atque vegeti vultuin episcopi paralysis repciue cor-
conversionem veniens, ut sponsioredderedir exegi, ripnit, ejusque Jaciem inhonestam vlsu aique ora
sed oblinerenon pottti. llle quippe me gaudeiidoprse- distorsit; per plures etiam annos, quibuspostmodum
misit, suaque vesligia subsislens, artificiose repres- supervixit, hoc in se diviueeahiinadversionisinsigiie
sit. Non diehusvero mullis-postmodum,. dum hunc -portavit.
adversus levirum suum furentis animi livor accen- CAPUTJY.
deret, gladio repente percussa manus ejus obriguit; ' ) Adamus Setnproniensis ephcopus inopinalo montur, .
sicqtiesuipefacta mansit ac ligida deinceps, ulba- quod religionis ingressum dislulisset.
jnlo suo magis esset oneri quam~virtuti. Jam iiaque Nttm et Adam Samproniensem episcopumproeler-,
intitilis facitis, mundum, dum abuteretur, abjecil; ibo, qui se monachum fieri soepeproiuiseral; sed
et non jani manceps, sed cum Benjamin totus dcxter semper excusationes qttibusdain qttasi rajionibus
(Gen. xxxv), in sanctausque ad obilum conversatione coloratas ohlendere satagebat. Aliquando mitius fe-
permansit. briens, me vocavit ad se; cuinimirum, utmoiiachus
CAPUT III. fieret, cnmcgo violenter insisterem, vell_e.seperhi-
Ephcopus percussusin gutture, quod panpeiculai por bebat; et tamen ut per qttasdam verborum .ejus r-i-
cum absiulisset, religtpni se dedit. mas ertimpere videbalur, rem difierre teiitabat. Po-
Inierea Joannes qaoque Commiaclensis episcopus stremo quod aputi me magisobtinuit, ait: Ego qui-
ad memoriam redil, qtii dum conversionem @9Q dem; pater, quidquid proecipis,hicuiiclaiileroblem-
saam per louga lemporum intervalla differret, ali- pero; verumtamen .nolo te Iateat, QQJ quia mox
quando conligit ul in fundo sno/queininsaltuspossi- ut ego factus fuero uionachus, prsetlis qtioque atqtie.
C71 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. , 672
rapinis hsec procul dubio paiebit Ecclesi.t; insuper .A efligie pauperis, et lanquam prolixo jam crine de-
ei possessiones ejus, el prsedla scclesli homines formis egebat arle tonsoris. llle protinus reverenter
radicitus exsiirpabunl. Hoc ergo audiens, dum delu- assurgens, inler csetera ofliciossahumanitatis 1fm-
stis Ecclesiaelarii periclitanli, proh dolor! anitnae pendia ecepit illum forcipibus attondere; setl >dum
tion praevidi. Recedens igiiur sibi, suisque manda- lornat ac salagit, ecce reperit duos in occipitio suh
ttim dedi, ut si langtior aliquatenus ingravesceret, crinibus oculoslatitantes. Expavil homo, slupensque
aut mihi per jadicem protinus innotescerent, aut contremuit, et quid vellet esse quod cerneret pa-
illura ad monasterium nonJonge positum defcrrent. vidus inquisivit; cui mox ille : Ego, inquit, Jesus
Porro autem postquam ego recessi, frater ejus vocor, qui undique cuncta contemplor; et isti suiit
hscc mihi per nunlium delegavit: Dominus quidem oculi, quibus eliam suem vidi, quem nuper in cavea
meus, ut speramus, per divinam clementiam con-> conclusisti; moxque disparuit. Ille protinus ad cor
valescet; verumlainen hortor ut reverlaris ad eum, rediens, et divinam circa se clemeniiam recogno-
hoc scilicet ordine,, ul videiicet Dominico die pro- vit, el quod inique praesumpserat^satisfaelionepur-
pius accedendo ad ccenobium B. Yincentii, quod ab gavit. Sed qui tibi tam unanimi fraternse gratiie
episcopatu vix quinquelapidibus dislat, jequiescas. familiaritate conjungor, obsecro, non te pigeat mi-
Seeunda vero feria maturius surgens, ac malulinas ]B nimum quid audire qriod loquor. In hoc enim co-
laudes suaviler eqttilandopcrsohens, ad nos dilu- piosior gratia' ptirse ac non suspeclae cbaritatis
culo nondum plenius dieseente pertiugas; el post- ostenditur, si quidquid venit in mentem, non tam
ha~cvenire le, quseso, non pigeat. Nam si veneris, urbane quam simpliciter proferam.
(ui labor itineris compensatione congrua non priva- CAPUT VI.
bitur. Hoc ullimum ego audiens, illico nausBatus Pambonis RomUni furlum furto ilivinitus punilum.
exhorrui, et tanquam mihi spes daretur munerum, Cerle vir quidam, nomine Pambo, clarus quidem
pro pecuniaoquaesluire me funditus -abnegavi; con- genere, sed lenuis facultate, Romse constilutus, in
scientia teste non mentior, ipsumquoqueoon leviter Tino mecum versabatur hospitio, cum Heinricus piae
conviciatus sum, veltil inhonestse legationis aucto- memorise rex, coronam suscepit imperii. In ipsis
rem. Rursus lamen me in memetipso recolligens, autem vigiliis DommicaeNativitalis, propinquoejam
timere ccepi, ne si hic liomo ex bac vita transiret, nocli imroinentibus lenebris, non parvus' porcorum
me postmodum coiiscientia negligentiaeredarguens grex per Iongam nundinarum porticttm ducebatur.
cruciaret.^ Quid verbis immoror? Tandem parui, Tune proefaitisPanibo inter opaca venalium tinuin
cunclaque sicut ille mandaverat per- ordinem ser- e porcis irrpens"arpaxavit, fauces ue grunhiret ob-
vaiis, cum vix dum aurora prorumperel, ecclesiae'^ sliinxit; sicque gratulabundus ad socios, ut in| cra-
lumen accedendi [/'. limen access>i]. Sed ecce cum sttnum
pararetur, abduxit. Illucescenie ilaque sa-
omnes binc inde perslreperenl, fletus et ejulaius crosancta solemnitate, s,uo fruilttr scelere, et salia-
emitlereiit, vix duohiis assistenlibus pueris, intra lus exsultat de sui criminis impunitale. Pulabat
ciibicultim.cadaver episcopijacebat exanime. In que» enim fortasse, quod hoc non attenderet Deus; sed
nimiriim casu, ac stimmo sludio perpendendum subsequente proxima nocte, didicit quia super eum
<j.ianla adversus incautos hujus vitse dilectores caf- divina retributio vigilavil. Nam dum equum suum
lida machinatoris insidietur aslutia. Accurale scili- maie custodiens obdormirel, subito fur habeiiam,
cet et argute illud mihi teaiporis punctuui per ora quani ille suis innexuerai manibus, aslute subduxit,
liiitieiitiuin cOnslituit xit venirem, quo.1 episcopi equumque cum freno surait, et sellam iransposuii.
mors inopinata pra~cederet, ut et illitis me prseve- Evigilans itaque subdli se sensit multatum judicio,.
niret occasus, et meos friisirarelur adventus. Quid qiuVex eadem nianu qtia porcum rapuerat, aucto
ergo pi'odeslquod dum ad conversionis gratiampio- fenore caballum sibi subreptum esse cognovilJ"Sed
vocamur, clypeum nobis excusationis semper oppo- quanivis in boc hotnine e vestigio sii ultio secuta
nlmus, el taiiquaiu Deus inierne non videat, noces- _ postculpam, non rairum quod a quibusdam reprobis
silatum non urgeiuium fabricam compiiamus? Nam aliquando pcena differiur, suisque sceleribus diutius
cuni parvas quaslibet res nobis injuste sublatas di- perfruuniur. Sicutenim Scripltira testatur , «Du-
stricle dijttdicet; credendum est quod hominem si- cunt in bonis dies suos, et ht punclo ad inferna de-
bimet subtrahi , pretiosam scilicet subslantiam , scendunt (Job xxi). »
sequanimiter ferret? CAPUT YH.
CAPUT V. Clericus luxuriosus cum pellice incendio periil.
Chrisli providenlia erga eleemosynarumfurem. r Memini planc, quia cum apud Parmense oppidum
-Dicam quod mihi Guarimpotus senex, vir videli- liberaliura artium studiis docendus insisterem, dttm
cet holieslissimus, apprime lilleris erudilus ac me- adhuc videlice( in ipso adolescentia; flore, et nova
dicus, retulit: Quidam, iuquit, aiienumsuem furtive pubertas hidueret @9§ faciem, et cestus llbidlnis
subripuit, el caveseclandestinus inchisit. Yir tamen accendcret caniera,'clericus quidain, Zeuzolinus no-
ille pietatis operibus inientus consueverat esse, et mine, pellicem siiam juxla meuni habebalbospitium,
proecipue humanitalem peregrinis et hospilibus se- ut aiunl, aspeciu lubricain et inhonesto satis decore
dulus exhibebat. ©0§ Interea adesf divcs Jesus in vcnuslam. Hic itaque nilidulus, et seraper ornatus.
675 OPUSC. XLII. — DE NON FALLENDAFIDE DEO OBSTRICTA. . 674
atque conspicuus incedebal, ita ut caput ejus nun- \. luto conversionis iuae debito, in soliis judicantium
qiiam nisi gibeilinica pellis obtegeret, indumenta sedeas-, vel non solulo, anie (ribunal aequissimiju-
carbasina, atque niveniia siligio perartem fullonis dicis rationem redditurus assistas (Malth. xix).
infieeret, calcens postremh ad aquilini -rosiri spe- Unum scio, quia si a mundi vanitatibus ulla posses
ciem non falleret. Erat illi praelerea vox gracilis, ratione converti, fieres procul dubio os Dei, praeco
suavis ac linniila, adeo ut inecclesia modulans au- Cliristi, tuba coelesiis eloquii, destructor diaboli,
dientium corda mulceret, et aslantium in se plebis sedificii fundalor seierni; esses postremo lumen
ora converteret. AfiJuebatuterque deliciis, rubebant Eeclesise, ac murus ihexpugnabilis militise Chri-
ora flairimaniia; quotidie cacbinnis invicem atque stianse.- __-
ludibriis, oculorum nulibus el scurrililatis illecebris
feslivis applaudebanl, DISSERTATIO, ALTERA,
His ergo furiis acperditis moribus, quia corpore DE SESVANDA FIDE DEO PR.ESTITA.
conliguus adevam, mente longinquus esse non po-
—
teram. Quid fhcam? quia dum ha3Ccernerem, titil- ARGCMENTHSI.Attonem cum
qnemdam pmfessione ju-
Deo sc dicalum reliquimi
cum etiam risconsullum, qui
laniis luxurise moleslias perluli, posl- viim in monaslerio aclurum verbis conceptispollici-
' quam ad eremuni veni, ejusdem lenocinii memoria B lus esset, fidetji impie prmslare recusabal;' perju-
me saepius colaphizare non destitit; ssepe, faleor, riumque suum caviltationibus quibusdam (ul liu-
• milii malignus hostis hoc schema proposuit, et illos jusmodi solent homines)el captiosis argumentorum
laqueisdefendere niiebalur; a lam nefario facinore
esse felices ac beatissimos, qui lam jucuhde vive- delerrere conatur et culpm magnitudine, el pcena
rent, persuadere tentavil.' Sed hujiis beatiiudinis anle oculos proposita.
initium diximus, consequcnler eliam qtto fine con- ATTOA'1 causidico PETRDS peccator monachus sa-
cluserint altexamus. Nam duni per quhjque fere lulem in Domino.
anhorum lustra in hac luxuriosa voluptate vixissent, Constat te, vir illustris, domini-Mainardi abbalis
ante annum, cum commune ipsius urbis flagraret manibus sponte commissum, et pro coelesli deside-
incendiura, in una domo reperti,ulerque simuligne rio monachicum devovisse propositum : nunc autem
consumpti sunt. Sic sic nimiruur flamma libidi- niente mulata, sicut dicitnr, non modo volum vio-
nis ignera meruit combustionis; et quid dulcis lare disponis, sed e( id fieri posse per multas-argu--
•uia coiituleri^, amarus, proh dolor! exiius demon- issentorum versulias cavillaris. Hinc est, quod eum-
stravit. dem abbatem hoc' conspuisse jurgio siomacbalus
Sed ut ad reos redeam, tjui conversionem suam asserefis : Ostende, inquiens, mihi auihenlicse ScrM
et pollicenlur, el fallunl, presbyter quidam Maurus C pturse sententiam, qua me, vel mundo digne calum-
nomiue, anie annos paucos se mihi devole commisit. nieris abstractum, vel monaslicaj regulsejure fatea-?
meque certum, quia monachus in-eremo fierei, red- ris obnoxium. Utigitur legis perito viro in primis
didit; paulo posl mutalum esl cor ejtis, ac fcedus deforensi jure respondeam, Romanis legibus caulum
quod pro me cum Deo pepigerat, violavit. Sedut est, ut quod semel a dante conceditur, nullo niodo
coecilasmentis erumperei in superficiem carnis, et revocetur.
caligo quse lalebai liquido pingeretur in fronte, in CAPUT PRIMUM.
ejus oculo repente vulnusohoritur, quod eum, donec ' Quod Deivola ac promissa violare nefas r.it.
advixit, irihonesla deformilale foedavit.Postmodura CUIIIergo hacc apud homines jubeatur forma ser-
vero dum oralionis studio Bomam pergeret, amnem- vari, quanto magis apud Deum debet inviolabililer
que leiiuis admodum gurgiiis fransvaderet, cum custodiri ! Ilomo ilaque non" amittit quod semel
caeteri omnes vadum illaesi transmearent, solus accepit :Deus autem possessionis suae jure frauda-
equus illius suhito sine sessore repertus est. Requi- bilur? Terrense militise duces, eos sibiqui mililiam
renles igiiur eum, dtim per alveum fluminis buc professi sunt, vindieant;< nos in divini procinctus
illucque discurrunf, undis hime obrutum exanime arma juramus, characterem uobis militise ccelestis
cadaver inveniunl. Hoc ilaque modo dum sancto v imprimimus, el notam nobis inurere transfugii non
proposito- vagationis suae quisquilias praetulit, tipiemus? Dedisti Deo non atirum, non equum, non
ulriusqne laboris meritum delusus amisit. denique alienum, quod extra te, sed temeiipsum, et
Yerura ego dum dulcedine luse charitalis illeclus, nuncsubtrahere niteris? Qtiam ergo mercem vice lui
sermonem diutius prolraho, non clam me est, quod Domino permutabis? « Quam euim eominutatioiiem
modum jam compendii epislolaris. excedo. Porro dabithomo pro animasua? (Mailh. xvi.)» Quanquam
aulem non ego te peridim rudis admoneo, non de Moysesiiilegepraecipiai: « Homo, jnquil, qui votum
Scripturis exempla propono, sed tanquam rusiicus feceril eispoponderilDeoanimam suam, stibsestima-
res lantum domesticas retuli; ut quolidianis stoma- lione 7©1 dabit pretitim (Levil.xxvn).» Ubi solerter
cbum dapibus, bebetem vilibus ad edendum siliquis, aitendendum est quod paulo inferius subinferiur :
vel herbis vireniihus excilarem. Ad luse igitur te « Omnequod Domino consecratur, sivehomo fueril,
remitlo mentis armarium, ubi certe plurimoe con-~ sive animal, sive ager, non vendi, nec redimi pole-
dunlur paginse Scripturarum. lllic prudenlia 7CM) rit; quidquid enim semel fuerit consecradim, san-
tua solerter inquiral, quid melius sit, an ut perso- clum sanciorum erit Domino (Ibid.). t Audi etiam,
675 'S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAYARIA. t 676
fili mi, quam terribilem in te sententiam vir sa- A_ traneo spopondisti, sed temelipsum Deo specialiter
piens manifeste depromat : « Initiura, ail, superbiae obtulisli! Coepisii quidem divini amoris igne ferve-
hominis, aposlatare a Deo, quoniam ab eo qui fecit scere, cum le decrevisli mililioe ccelesiis obsequio
illum recessU cor ejus; quoniam inilium omnis pec- mancipare : ardere scilicetper spirltum ccepisti, sed
cati -est superbia : qui lcntierit illam , adim- per degenerem carnis ignaviam lepuisii. Unde per
plebitur nuledictis~, el subverlet eum in finem Apocalypsim Joannis senieiida hsecin le divina diri-
(Eccli. x). t gitur, cum torpens aniinus tuus a sanclo proposiio
Ergo,- frater mi,~juxta consilium ejusdem sapien- revocatur: • Utinam frigidus esses aul calidus;
tis : « Convcrlere ad Dominum, et rehuque peccafa scd quia tepidus es, el nec frigidus, neque calidus,
tua, precare ante faciem Dei, et mintic offendicula incipiam te evomere ex ore meo (Apoc. m). » jSane
(Ibid.). » Uhi prsesto sttbjtmgil : « Reveriere ad prselerquam cibus evomitur, nulli prorsus usni con-
Dominum, el avertere ab injuslitia lua; cl niinis griuis judicatur. Tu vero el in corpus Christi tan-
odilo exsecralionem, ct eognosce justitias et judicia quam suave refeclionis epulum irajecisli, "dum ob-
Dei, et sla in sorte proposiiionis et orationis allissimi servandis ejus excubiis te peraslipulaiionis etcom-
Dei (Ibid.). t illud eliam cjusdem viri te non prae- missionis judicium tradidisti; nunc autem. proh
tereat. « Non impediarisorare semper, et nonverea- fJ dolor! quasi fasliditus evomcr-s, duin voliim spori- .
ris usque ad mortem justilicari; quoniam merces sionis refringere ac violare conaris; non allendens
Domini manet in seievnum (Eccli. xvui).» Iilud eiiam quod in libro Numeri per MoysenDominus ail: < Si
non obliviscaris : « Nou tardes converli ad Domi- quis virorum votum Domino voverit, aul se | con-«
ntim, et ne difleras de die in diem; subito enim slrinxerit juramento, nonfaciet irritum verbura
veniet-ira iliius, et in lempore vindieta?. disperdet suum; sed omne quod promisit, implebit (Num.
te (Eccl. v). » Ecclesiastes etiam dicit: «Meinenlo xxin). » El quidem In conspectu liominum laicus es
Creatoris iui in diebus juvenlutis tuse , aiuequam perpaludamenti ac ssecttlaris habiius speciem; sed
veniat tempus afflietionis tuse, et appropinqiicni in Dei omnipoteniis .obluiibus a monacho cecidisti
anni de quibus dicas : Non mihi placenl (Eccie. xn).» per violalam sacri proposili sponsionem. Coram ho-
CAPUT II. minibiis stare conspiceris, sed in conspectu D.omini
Quod qui vota non perftcil, Deumvidelur irridere.- cecidisii. Nam quod libi fueral an(e commissipnem
Oblulisti tenietipsum Deo, el factus' refuga sub- liciitnn. tle csetero libi licere non poterit, dum ~a
traxisli? Deum puefiim, et te facis'ovum. Nam duin melioris propositi deliberalione succumhis.
te sibi prius oblalum conaris, quasi ludendo subdu- CAPUT III.
cere, videris eum veile velul puerum obgannire. <<-• Bona opera fidem frSngenlium Deo minus placent.
« Nolite errare; Deus non irrideiur. Quse enim se- Sed quia mihi forte non credis, meisque sermoni-
minaverit hoino, hoecmeiel (Gal. vi). » Deludis au- bus fidem adhibere conleranis, beatus saltem libi
ciorem,offendis inendacioverilatern. Porro cum Detts Gregoiius papa sufficiaf, qui hoc in lertia exposilio-
sit proculdubio Vefilas, nullo magis offenditur vitio nishomilia super Ezecbielem, per hoec eadem quse
quam mend-cio. Audi itaque quid in Deuteronomio supponimus, verba declarat : « Sunt, ait, nonnufli
per Moysen Dominus dicat : « Cum votum voveris qui bona quidem quae noverunt operantur, alque
DominoDeo tuo, non lardabis reddere; quia requiret lisec operantes, meliora deliberant; sed retractan-
illud DomintisDeus tuus; et si moratus fueris, repu- tes meliova, quse deliberaverant imnmtant. El qui-
labitur libi in peccatum : si nolueris polliceri, absque - dem ,bona aguiilqua? cceperunt; sed a melioribus,
peccato eris; quod autem semel egressujn esl de la- quae deliberaverant, succumbunt. » Hi nimirum
biis tuis, observabis, el facies sicut promisisli Do- ante humana judicia stare videntur in op_ere,.sed
mino Deo luo, et propria voluntate, et ore luo lo- ante omnipolentis Dei oculos ceciderunt in dehbe-
cutiis es (Deut. xxin). »Iino perpende insuper, el ratione. Unde fit plerumque, ul et bontim opus
haccquam formidolosa senlentia sit, quam per Evan- eorum minus placeat Deo ; quia cum per nien-
gelium Dominus intonal, dicens : « Nemo mitlens~" tis deiiberalionem in meliori gradu inconstan(er
manum stiam ad aralrum, et respiciens retro, aptus ponilnr, hoc ipsum cogi(atjonis inconslantia ac-
estregnoDei (Luc. vs). » Spopondisli, el sponsionem cusat.
violare non meluis? Yovisli, et voium solvere negli- Sed quia perfecli quique magna se discretionis
gis? cuni Psalmisla dicat: « Yenite el reddite (Psal. subtiliiate conspiciunl, jie ad deteiiora unquani vel
i.xxv). » Salomon etiam in Proverbiis : « Fili mi, in opere, vel in cogitatione delabantur; et quantum
iiiq-iit, si spoponderis pro amico luo, defixisti apud quotidie proficiunt, incessanter pensant, recle de his
extraneum manum tuam ; illaqnealus es verbis dicitur : « Non reveriebanlur, cum incederent; sed
oris tui, el capltis propriis sermonibus turs (Prov. unumquodque ante faeiem suam gradiebatur (Ezech.
vi). » xxm). » Tu autem te, mi frater, econtra relrngra-
7©2 Si ergo maiium suam apud e~~!raneum-ille dum exhibes, dum -fQg non cum sanclis animali-
ilefigit, et reddendae pro co ralioni sese obnoxiura hus anie faciem tuam graderis, sed. ridiculose post
faeit, qui pro amico spoponderit, quanto magis tu tergtim redire conaris. Nec illud advertis quod per
ra(iocinium Deo debes, qui non pro alicno vel ex- LsaiamDominusdicit: t Y33genli peccatrici, populo
6T7 OPUSC. XLII. — DE NON FALLENDAFIDE DEO OBSTRICTA. 078
gravi iniquitate; seiuini nequam, ftliis sceleratis : 1\.ieris, auctoritatis telora cohibeanl, pravisque coiia-
dereliquerunt Dominum,blasphemaverunt sanctnm tibus concorditer atque ideo valenter obsistant. Et
lsrael, abalienati sunl relrorsum (hai. i). * De qui- dum per anfractus oberrare coniendis, obicibas
hus Jeremias : « Facti sunt retrorsum, et r.on anle undique circumpositis, invitus ad recii tramilis li-
(Jer. vn). » neam reverlaris. Attende staluerit
- Chalcedonense eoncilium igitur quid
Perpende ergo, quia qui retrorstim abalienatur in [Act. xv, can. 7) : (Qui
semine nequam, et inter sceleralos filios ponuntur : monachorum, iuquit, vilara expeliverunl, staluimus,
jllos scilicet, qui non cum benediclione dignis in neque ad militiam, neqtte ad digniiatem aliquam ve-
hseredilaiisjura succedunt, quibus diclum est : « In nire mundanam. SeJ hoc lentan.tes, et non agen-
hoc vocali eslis, ut benediclionem hoereditatepossi- les poenilenliam,quominus redeanl ad hoc , quod
dealis (I Petr. m) : » sed cum eis polius, qui sen- propler Dominum primitus eleaerunt, anathema-
teniiam perpeluae maledictionis inctirrunt, quibus tizari.).
ulique dicilur :_«Maledicli qui declinant amandatis CAPUT IV. _
tuis (Psal. cxvin). t Expedire le ccepisti, frater, de Conciliorum decrelh religiosceviia?propositum relin-
^aqueis hujus perniciosi ac deceploris mundi, et quenlcs damnanlur.
festinare ad dulcedinein Dei-; nunc disponis a Deo 1^ Audi nihilominus et Leonis paposdecretum (Leonh
recedere, et mundi le rursus laqueis implicare? pp. episi. 90, ad Ruslicum Narb- ep. apud Grat. 20,
Conlra quod Tetrus ail: t Si euim refugientes q. 5, Proposiium) « : Proposituin monachi proprio
coinquinationes niundi in cognilionem Domini noslri arbhrio aut voluntate stiscepium, deseri non potest
et Salvatoris Jestt Christi, his rursus implicati supe- absque pecealo. »
rantur, facta sunl eis posteriora deteriora prioribus Quod enim quis vovit Deo debet reddere. Unde
(/ Pet. n). » Meliusenim erat illis non coguosceie qtMrelicta singularilatis profcssione, ad militianj
viam justitise, quam post agnitionem , retiorsum vei ad niipiias devohiltis est, publicse pceriitentiae
converli ab eo quod illis tradiium esl sancto man- satisfactione purgandus est; quia et si innocens nii-
dato. Contigit enim eis illud vere proverbium : « Ca- litia, el honesttim esse potesl conjugium, eleciionem
nis reversus ad suum vomitum, et sus lota in volu-' laraeri meliorem deseruisse transgressio est. Mo-
tabro Iuli (Prov. xxvi). i nachi plane proposilum proprio tunc arbilrio susce-
Porro sicut per prophelam dicitur: « Quam du- pisti, curn ad monachicum le transiturum ordinem
runi et amarum est dereliquisse le DominumDeum spopondisti.
tuum (Jer, n). » Iterumque _de(e (uisque similiijus : ( Hinc esi,quod egregius ille vir non aif, quod Jn-
t Me, inquit, dereliquerunt fontem aquse vivae,el fo- ->duit quis non debet exuere; sed potius ait, quod
deruntsibi cislernas, cisternas dissipatas, quse con- vovit Deo debet reddere. Ut evidenter edoceat,
tiiiere non valent aquas (lbid.).t Quos contraPatilus qnoniam et vovere, est suscipere; et voltimfrangere,
admonet, dicens : « Videte, fralres, ne fprle sit in procul dubio sacrtim propositum violare. Hine est,
aliquo vestrum cor malum incredulilatis, diseedendi quod postmodum non dicil, sacrtim habilum de-
a Deo vivo et.vero (Hebr. m). t A Deo plane non seruisse; sed, eleciionein, inquit, meliorem dese-
receditur gradibus pedum, sed pravorum perpelra- ruissc. transgressio est. Hinc est etiam, quod in To-
lionlbus operum. Et cum a celsioris propositi subli- leiano concilio reperitur (Conc. Tol. vi, can. 48) :
mita(e corruilur, lunc a Deo, _quiest verlex et cardo (Monachumaiitem paterna devotio, aut propria pro-
bonorum omnium , infelix aiiima separatur. Non fessio facil, quidquid horum fiieril, al3ega(um-[/.al-
sufiicit libi, quia sacri ordinissponsionem-violala fide ligalum] ienebit. Proinde his ad mundum re\ertendi
conarisinfringere, nisi etejusdum pervcrsse defensio- reclutlimus adUum. et omnes ad sajculum inierdici-
nis audaciam veiis, et in alios frivolis quibusdam m.us rcgressus.)
Sed jam ab his supersedendtim est, ne dtim pro-
argumentalionibus propagare. Dogmatizas enim, ut
arbilror, quia licet quispiam manibus se commiltat . positionem nostram pluribus nitimur S .ripturarum
abbatis, et sacrum polliceatur subire propositum, , teslirnoniisallegare, videamur in epistolari compen-
non prohibeatur hujusmodi sponsionis violave pro- dio lacinias texeie. llis igitur tanlisper instrucltis
missum. Ex quibus profecto asseriionibus bssresis exemplis diligenler attende, quam pleclibilis sit ex-
oriiur, nisi conalus iste luus quantocius reprimatur. cessus sponsionernsacri ordinis violare. Qiiamobrem,
Neque enim mox ut quis in hseresim labitur, jure dllectisshne fili, venenata maleblandienliumcontemne
protinus haorelicivocabulo denotatur; sed ille dun- consilia; perniciosa, vel polius mortifera suadentium
taxat hsereticusmerito dicendus est qui tueturerro- ridendam perbovresce veniam, el a sibilis antiqui
rem, qui defendit abominabilis perfidisepravitatem. serpentis aures obtura. Sacruin, sicut poliicitus -es,
Prseterea, nec abs re esse credimus, si vel pauta de non tardes adire proposilum ; ut non cum his qui
sacris panonibus exempla ponamus ; qifalenus ex apostati sunt subruaris, quod absit, in pcenam, sed
diversis auctoritatibus evidenler appareat, quatenus cutn his potius qui apostolicam lenuere doctiiiiam,
aversioni 7<M>'uoe reluclaniis justitise murus ob- porrigenle mauiim Christo, quandoque proveharis ad
slslat; utoberranlibus ineoiistantioetuuevesligiis nnl- gloriam.
lumpateat prorsusaufugiiim; sed quocunque te ver-
 679 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III.—OPUSCULA VARIA. 680

70W080PUSCULUM QUADRAGESIMUM TERTIUM.'

DE LAUDE FLAGELLOLUM ET, UT LOQUUNTUR, BISCIPLINJE.

,
ARCUOTNTUM. — Intermissam a ceenobii Casinensis monachis singulis diebus, qui Sabbatum praecednnt,
verberibus in conspectu omnium coipus affliclandi consuetudinem revocandam esse, multis rationibus
conaiur oslcndere.
Sanclis fratribus in Gasini montis coelestisebola A per ora qtiorumdam, tanquam per vasorum suorum
dcgentibus, PETRCSpeccator monachus serviiu- organa, vobis concrepat, dicens : Jejunio quidem
tem. non penilus improbandum est corpus aiterere, sed
Ohservatio sexloe feriae, dileclissimi, cui vestra turpe nimis et inbonestum est ante tot frairum in-
sanela devolio dedicavit, eljejuiiii salutaris inediam, tuentium ocnlos membra nudare. Et unde vox isla
el apostoiicorum verberum disciplinam, quol homi- procedit) nisi ab illo qui parentes generis nostrl
- num multiludincs ad exeinplura salulis aitraxerit, el nuditaiem erubescei-e compulit? (Gen. ii.) Ante
lanquam novella divinse plantaiionis oliva in exube- vocem quippe serpenlis , ait Scriptura : Erat
ranlium germinum propagines pullulaveril, lestes merqiie nudus, Adain scilicet et uxor ejus, et non
sunt non modo monasteria vestra, hoc est, quse suo- erubescehant. Aupostquam eis venenata consilia
rnm gaudent imiiari vcsiigia niagistroriini, sed et callidi draconis instiliavit astutia, protinus scrip-
muliiludincs urbium atque villarum, quoese com- tum est : « Cttmque cognovissenl se esse nu-
mttniter ingerentes atque loetantes idipsumplatisi- dos, coiistieruiU folia ficus, et fccerunl sibi perizo-
bililer arripiunl institutum Adeo ut plcrique proe mata (Gen. n). t Audenier dicam, dilectissimifra-
devolionis ardore concepto, nisi quanlocius hujus tres mei, quia quisquis, ut compaiiantur Christci,
ohservantioesuscipiant reguiam, non levem se re- '.3 nudaii veslibus erubescil, hic procul dubio serpentis
putent proprioe salulis perferre jacturam; ntillate- verba atidivit; el qnia jle stta nuditate confundiiur,,
nus ambigentes, quia dtira die crucis per corpora- insiar primi parentis, a divinis, ut ita loquar, as-
lem alimentorunise conliiieiiiiam mactant, passkmis pecllbus occuhatur : « Yocem, inquit, luam audivi
Redemptoris in vcritate eommunicaiil; atque ad in paradiso, el timui eo quod essem nudus, et ab-
Dominicae resurreclionis gloriam se pervenire non scondi inc (Ibid.). t Et revera sine dubio celalur a
inaniter credunl; dum, Chrislo in cruce pendenle, facieDei qui portare.dedignatur improperiumCbrisii,
ipsi quoque susecarnis illecebras per abnegatserefe- cum Aposlolus dicat : « Exeamus igitur exlra ca-
clionis patibulum cruciligunt. Hinc est quod ait stra ad eum, iinproperium ejus portantes (Hebr
Aposlolus : i Si compatimur, et conregnabimus ; xm). »
si comniorimur, et convivemus (II Tim. u). t Et Humilis ergo fraler extia caslra cum Paulo siniul
iterum : « Si complantati facli sumus similitudini egredilur, et portare Salvatoris iniproperium non
morlis ejus, simul el resurreciionis erimus (Rom. verelur; superbus autem et arrogans ^QJ quis-
vi). » El paulo post: « Si autem morlui sumus cum que petit cuin primo parente latibtiluin, ui omnia
Christo, credimus quia simul eiiam vivemus cum cerneiUisDei vitel aspectum ; nimirum ex illis est v
{•• qttibiis dicilur : « Discediiea me, operarii iniqliiu-
ipso (Ibid.). t
CAPUT PRIMUM. lis, quia nescio vos (Ltic. xm). » Nescio, inquit,
Dmmonisaslulia quanla. quia vos ftigientes a me non virii, hoc esl, eiationis
Sed sciendum esl quod humani generis inimicus, vestrse superbiam reprobavi.
dum totum sacrificium non valet de manibiis offe- CAPUT II.
• rentiura rapere, more quasi hnrpyioe,partem saltem Qui dican'ur celari a facie Dei.
* quamlibel conalur auferre. Htnc est, quod eum Porro ctim ininiiiosalutarislnijusobservaniiaeunus-
Abraham Deo sacrificium ex diversis animalibus quisque vestnirn ct diseiplinam nudus' acriperet, cl
obtulisset,, scriptum est: « Quoniam descenderunl nuditatis ignominiam non timeret; quis vos posl-
volucres super cadavera, et abigebat eas Abraham modum fascinavit et Christi passionera, quoemundi
(Gen. xv). » Super mactaia quippe cadavera. de- decus, ci salus esl hominum, erubescere docuit?
scendimi volucres, dttm ad rapiendum sacrificium Absit autem u! vobis, dominis videlicel meis, iilud
afflictoruBicorporum iiosJrorum, aeresese praeeipi- hiferre proesumam.quodGalatis Apostolusait: «fiic,
tant potestales ; ut vcl totum de manihus liiantium inqiiit, slulli eslis, ut cum spiritu cceperitis, nunc
rapianl, vel partem prseraptam [f. prserepiam] qua- carneconsuinmeniini(Gal.m). t Illud,(amen audac(er
si de manubiis sibi viclorise iriumphoiis applau- dicam, quod Corinlhiis exprobrans.dioit : « Quiali-
clanl." henter snfferiis insipientes, cum silis ipsi sapientes.
Hinc est, quod auctor antiquse superbisa spiritus Subiiriciisenim si quis vos in servilutem redigit, si
 6SI OPUSC. XLRI. — DE LAUDE FLAGELLOHUM. . (»82
j i« devorat, si quis accipit, si quls exlollitur, si, A gladios in eertamine cofruissenf. Ilic cum ali-
quis 111facieni vos caedit (II Cor. xi). » Quaeni- quando non graviter sauciatus in pectore cecidis-
mirura omnia ad doctrinam perversa dogmalizan-. sct, quoniam procul erat a propriis, in aliena
(iuin perlinere quis ambigai? Porro autem, sicut" recepttts domo decubttit: ubi tandiu vulnusculum
dixii Deus ad Adam : « Quis enim indicavit libi quod medicinalis industrise sedulitate curavit, donec re-
iiudiisesses,nisiquod exligno dequotibipraeeeperam sumplis aliquanlulurn viribus, in melius rie languore
ne comederes comedisti ?-» (Gen. m.) ita vobis non convaluit. Misso atque ab uxore sua vebiculo, ut,re-
immeriio valeat cum jurgio severitalis intendi : diretad prop.rialaetusquidam prsesto surrexit; sed,"
Quis ad hoc vosinduxit ut crucis Christi portarecon- • dignum stupore miraculuni! totum cum armo bra-
iumeliaiu timeretis, nisi quia verba cujuspiam male chium in lectulo dereliqnit; atque, ut rem audias
suadentis audistis? ~ , inaudilam, nullam iunc doloris molestiain sensit,
Hinc est eiiam quod, a me -sollicite perquisili sedsic sua tanquam aliena miratus, el se repente
quod era( in causa, simplicher mihi respondistis debilem reperit, etconvulsum a se brachium eminus
quia videlicet pia~ memoriDeStephanus cardinalis jacere conspexit. Justo nimirum Dei judicio faetum
hoc iiisugillandoderisit,ac, velul indignam rera con- est ut repente brachiiim perderet quo videlicel re-"
spuens et exsecrando despiciens, Tieullerius fieret' B penlinse morlis ministra lela creduli(er fabricassel,
penitus inlerdixit. Nec mirura, cum Aposlolus di- et tibi vulntis non pertulit, ibi se vulneraium inve-
cat : c Verbum crucis pereuntibus quidem slulfilia nit, qui ssepe quamplurimos per feralis artis inge-
est; his autem qui salvi fiunt, -id est nobis, virlus. nittm improviso vnlnere sauciavit.
Dei est (I Cor. i). -» Doninum plane Siephanum eum CAPUT IV. -
credam per Chrisii graiiam nonnullis floruisse vir- • Terribilh
judicii comminatio.
iutibus, morbo lamen elaiioni» laboras^c, prout fer- _ Ut ergo ad id quod exorsum -est sermo recurr.-u,
vor juvenlulis impelleret, dieebatur : et, forle juslo qtiisqois disciplinamsuscipere pro nuditale sui cor-
Dei omnipolenlis exigenfe judicio, factum esl ut poris erubescit, procul dttbio cum Adam DeUleam-
propter hujtis verbi piaculura obitura incurreret re- hulanlis in paradiso fugit aspeetum, et crucifixi
pentinum. Brevi quippe (emporis spaiio poslquam Christicojivinciturridere [/'.irriderejsupplicium.; nec
hsec-vobis verba loculus est, aecepit antidolttm. eum sequitur qui, ul nos liberarel a maledicto, ipse
Feslivitate vero 13. Scholaslicsevirginis invitante, factus est raaledielurai(Ga/.m); sed illum potius iitii-
•quasi vegetus et jam incolnmis ad noeturnum sur- tatur qui oranes de sublimi videt, et ipse princeps
rexit oflieium, eodemqua dieprior Jpse, deinde ger- , est super omnes fllios superbise (Job XLI).Ille nimi-
manus ejus junior rcpenle defuncti, atque altera'*J rum indutus est gloria, de quo per prophelam dici-
•diepariiei' sunl sepulti. tur :, « Omnis lapis pretiosus indumcnlum tutini
Et credi forsitan digne.potest hoc divina fuisse (Ezech. xxiv)-; » sed propter elati lumoris arrogan-
moderalione disposilum ut venerabilis ille frater l]am in confusionem corruil sempilernain. Iste vero
in ejus polissiinum virginis die judicinm improvisae est cujus et persecutores et sec(a(ores unum con-
niorlis incurreret, contra cujus monaslerium incauti cordUer profilen(ur opprobrium. ,Illi siquidera insi-
sermonis arrqganliam protulisset; quatenus ob hanc dianles dicunl:.« Morle turpissima condemnemus
culpam animam illius Isesionulla coniiiigeret, pro eum (Sap..u); » istivero poenitenles clauiaiit :
qua moinentaneaemortis poenam caro ejus tam su- « Nos putavimus 709 eu_mquasi leprosum et per-
bito 708 corruens perttilisset. Ssepe namque sic cussuma Deoet humiliatum (ha. w). I Quibus tui-
divinsejustiiise niiserieordja permiscetur, ul in hac que verbis supra jam proheta prseiniserat: c Non
vita peccator dignam perpelrati seeleris recipiat eral ei neque species neque decor: et vidimus
vieem, quatenus illic selernsedamna(ionis fugiat ul- eum, et non erat aspeclus; et desideravimus eum
tionem; et hic eum finiendisuppiicii pcena per- despectura, et novissiraum virorum, virum dolorum,
eellat, ulillie ultionera quae nuuquam finitur eva- et scienlem infirmitalem, et quasi absconditus Ct,t
dat. - . J* vttllus
ejus et despectus ; unde nec repuiavim u.
CAPUT UI. eum (Ibid.).t
Fabri dignum supplicium divino judicio c.onsli- Dic ergo.-quisquis es qiii Christi passiouem su-
tulum. , perbus irrides^qui,. cum eo nudafi flagellarique
Hic plane ad memoriam redit quod mihi nuper despiciens, nudilalem ejus el cuncla supplicia t;n-
Petrus de Burgo, vir videlicet clarissimus, Telulii: quam nugas ac nxnias 'et quaedamsomniorum deli-
Faberest, inquit, in regione quae Pilonicum dicitur, ramenla subsannas; quid facies cum eum, qui pu-
arlis malieatorum apprime perilus, et iri fabrican- blice nudatus est et in cruce suspensus, videfis iif
dis maxime laneeis atque sagiltis circumqu.tqtie majestatis suse decore conspicnum, angclicis agmi-
iiotissimusispretisscilicetferramentis et utensilibus nibus undique consiipalum , incomparab.ilis splen-
qttsecongrua sunt necessitatibus hominum, illa de- doris immensitate circumdatum, et super omnia
lectabalur acuere qtise infigendis sunt apla vulneti- visibilia ef invisibilia ineffabiliter gloriosum? QuiJ;
hns et csedibusbellatorum; ita rit non jam parvus inquam, facies, cum eum, cujus riunc iguomi-
eorum numerus esset" qui per ejns irievasibilcs niam despicis. aspeieris in igneo_(ribunalis exce*u
' ' "'
PATROT.CXLV. - 22 T>
 G83 S. PETRI DAMIANIOPP. TQMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA.' &Ti
solio praasidenlem, et omne genus humanum re- A suis discipulis delieiose viveniibus quodommodo
cto «quilalis examine lerribiliter judicanlem? Tunc per Isaiam Dominus dicil. t Et nunc audi
Iiaec,de-
sol obscurabitur, luna tenebris lnvolveiur, slellse de lica(a e( habiians coiifldenter, quae dieis in corde
ccelo cadenl, fundamenta monlium conlremiscenl, luo : Ego sum. et non est praHer me amplius, iion
cceli tristibus radiis coruscabunl, terra simul et sedebo vidtia, et non videbo sterilitalem; venient
aer flammis in excelsa furentibus cremabuutur, tibi haec dno subilo in una die, sterililas et vidtii-
et elemenla pariler omnia confundentur (Matth. tas(ha, XLVII).t David plane, 'iit nuJus iucederet,'
xsiv); et tu ornaie, (u mollher et decenter indute, sanctus qui in eo erat SpiriUis impulit;'Michol
mlra ista quidfacies? Qua fronle, qua prsesumplio- vero paternus ille possessor, ut eum insoler.ter ar-
nis audacia illius gloriam participare sperabis, gueret. incitavit. De quo videlicet possessore dici-
cujus poiiare contumeliam et ignominiam de- lur: « Quia insiluit spirilus Doniini malus in Saul
spexisti ? (I Reg. xvi). » Ideoqne sine ulla dubitatione cre-
- , CAPUT Y. dendum est quia divinus eum Spirilus provocat
Quod ChrislVvulnerasunl sensuutfinoslrorum medi^ qui ad bonorem crucis Christi se humiliter nudai,
camenla* el ille superbi Saul spiritu in arrogantiam tumoris'
Quis te "delicalum atque tenellum aggregabit']B attollilur, qui se, ul crucifixo Christo parlicipei,
coilegio marlyrum, in quorum corporibus videbun- exuere dedigiianir. Quoeprofeclo superbia sic eiim
tur in gloria universae non modo virgarum vibices ab ipso humilitatis auclore divisil, ttl neS.miuti
sed et innumerabilium vulnerum cicatriees? Chri- quidem sibi veniam iinpeirare potuerit.
sius erucis non erubtrit turpitudinem; el tu putidse Egregium prophetarum Isaiam publice coram
carnis tuoevermibus devorandoe conftinderis nudita- ocmi populo nudum incedere Dominus imperat, et
le. Hlenudatur, coeditur, neclilur vinctilis, ohlini- monachus, qul, utilaloquar, uiiius stateiis inipar
lur sputis, ijiiin^uepartilo vulnere illius caro perfo- esl, nudari coram paucis fratribus eruhescit • « Va-
ditttr, tunos a vilioruin, quse in nos per quinque' de, inquit-, solve saccum de lumbis tuis. el calcea-
sensus ingrediuntur,- irruptione curemur; et tu mentatolle de pedibus (uis; » moxque suhjuiictiira
lascivus, tu iinclus, tu peiulculus ac tenellus, non -esl : « Et fecil sic, vadens nudus et di-calceafus
vis thesaurum carnis tusehominibus detegi, ne mor- (ha. nx). > Et notandtim quia non mplle carba- -
talis vel terrena, "quodabsit 1 sed magnum quid' sinum, non stamineum delicatum; scd, ail, solve
debeat sesiiinari?-Pa'uhisaposlolus "ler virgis in pu- saccuni de luinbis luis. Ut ex vestis molliiie colligas
hlico cseditnr, necveretur; quinquies quadragenas quam delic-ate, quam molliler vixerint quoscunqtie
una minus in judicio accipit, el lsetalur; prseterea <G eliam sub lege veteri Spiiilus vcriiaiis imphvit.
gaudere se dicit in frigore ef-nudilale (II Cor. Reges igitur ac prophetae, imo Salvator, pariter^ct
v). Petrus-cum coaposlolis omnibiiB flagellalur, apostoli nequaquam verili sunt nudari, cum id onio
aiteiitur in concilioPharisseorum; et -omnes glo- persectilionis expetiit; et tu, quasi tiomlnictis eleii-
riantur alque tripudianl, quia dignams esl eos Jesus catus, (imesinulus aspici, ne (e coiitiugat oculis vi-
pro stio iiominc conluraelias pati' (Aci. v). David dentium fascinari! El te\eta fraires lui pulli sunt
propriis indumentK extiius, etEphod lineo prsecin- corvorura qui fioniini sui porlare gloiiaiitur oppro
clus, ante arcam Domini totis viribus saltat; el briuin; tu, sicul dicitur, filius galiinsealbae, gaudes-
non suam sed Dei gloriam quoerens, alque a re- ornalus ac nitidulus apparere. Sed dtim corvortim
galis gcriii gravitate declinans, in Dei omnipolenlis contemnis superbiendo ^nigredinem, leproe, quam
honore conjubilat. Cui Michol: « Quam 710 glo- lex aiuioua deniiniial, incurris alhorem.
riosus, inquit, hodie fuit rex Israel, discoopcriens 711 CAPUT VI.
se aiiie anciflas servorum suoium ! el nudatus esl. Corporis nosiri vililas ac felor.
quasi si nudelur iinusde scurris (II, Reg. vi). » Age, frater,- quid est caro ista, quam videlicct
Superbi scilicei regis filialiumilitalcni viri portarc tam diligenti cura vesiibus coulegis, et "lanquam
non poluii, alque idcirco iVuditalis,quoe Dominomi- -3 regiam sobolem molliter nuiris? Nonne mass.apu-
nistrabal, gloriam non cognovil. tredinis? nonne verniis, pulvis ac cinis? Ncc iste,
Talem ergo merenlur habere magistram qui qui nunc esl, a sapiente viro ailendiiur, sed polius
carnem suam cqram fratribus perhibeht non esse dignum est ut sanies, virus, feior, et obscenoe
nudandam. Et quoniam isti, arescentes in radice corriiptioni1}illuvies, quse poslmodum futura est,
superbiae, nunquam spirilualem germinant1 fruclum, perpendatur. Quas ergo gratias tibi referent ver-
his merito congruit quod de illa quoque Scriplura. mes,.qui voraturi sunt cames quas inolliter ac
testatur, dicens : « Igitur Micbol filiseSaul non est suaviter enulristi? Age, inquam, cur passus est
natus filius usque in diem morlis suae(Ibid.). » Chrislus? Ari ut proprios reafus ablueret, et exces-
Nam et isti merito debercnt a vobis cum austeriiaie sus sui commissa delerel ? Sed audi Petrum de illo
« non fecit, nec dolcs
repelli, sicut illam David suis"responsionibusfregif: dicentem ,: Qui peccatura
« Yivit Dominus, ait, quia ludam ante Dominum, invenlus esl in ore" ejus (11 Pelr. n). » Ad quii
et vilis fiam plusquam factus sum, et ero bumilis in ergo passus esl? Adhuc Petrus ipse respondel :
oculis meis'(Ibid.). » Cui scilicel Michol.simul ciim « Chfisius, ait, passus estpro nohis, vnbisrelir.quens
 " '
683 OPUSC. XLIV. — DE DECEM JEGYPTI PLAGIS. 686
exemplum ut sequamini vestigia ejus (II Petr. n). > A lulnrae praemia retributionis contemplatur, nec per-
Christus ergoprimo passus est, quem protinus apo- horrescit plagarum sub momento volantem asperi-
sloli sttnl secuti, quorum et uos vesligia prsecipi- tatem qui provide consideral eam quse ->ibi com-
mur imitari, sicut unus eorum dicil : -t Iniitatores pensahda esi suavitatis setemsedtilcedinem.
mei estote, sicut el ego Chrisli (I Cor. xi). » Ad 0 quam jucundum ! 0 quam insigne speclaculum !
quid ergo Chrislum legimus passum, nisi -ut ejus e cum supefnus Judex de ccelo prospeclat, efhomq
vestigio prosequamur exemplum? semeiipsum in inferioribus pro suis deliciis tnitiai!
Obsecro ilaque vos, dilectissiml, aures vestras a Ulii reus ipse,in pecloris sui tribunalibus prasidens,
serpentinis perversa Ioquentiuni sibilis claudite , trifarium tenet officium; in corde se constilnii ju-
easqtte in simplicitate pauperis el crucifixi Cbristi dicem, reum in corpore, manibus se gaudet exhibe-
Jesu virgincscustodile; aureumBabylonispoculum, re loriorem'; ac si Deo sanclus pcenitens dicat :
et calicem iras Dei, -qui vobis blande porrigilur, Non opus esi, Domine, ut officio lao me punire
ab ore veslro repellite-; pestifera superborum et prsecipias; non expedii ui ipse me justi examinis
adulterantium verbum Dei venena vitate. De qui- ttltione perceflas; ipse mihi manus irijicio, ipse de-
hus ad Timotheum Aposlolus dicit : t Protana et me vindrctam capio, vlcemque meis peccatis reddo.
vaniloquia devila: mullura enim proficiunl ad im- B Et hoc est profec(o quod Petrus apostolus admo
pietalem; et sermo eorttm ut cancer serpit (II Jiet, dicens : « Nemo vgsirum paliatur quasi boini-
Tim.n). i Nevohis el iriihi, quod ahsit ! geinhia cida, autftir, aut maledicus, aul alienorum appeti-
formido contingat, quam Apostolus diversis ponit tor ; si autem ut Xhristianus , nou erubescat
in locis: « Yohis quidem limeo ne, sicut serpens
(I Pelr. IV). » Enimvero ubi boc, fit, daamones fu-
Evam seduxit astulia sua, i(a corrumpanlur sensus et quod ad Christi doriam eorumque fu
giunt,
ves(rl, el excidant a simplici(ale quaeest in Chri- ignomhiiam, cernere perhorrescunl. Huic econtra'
sto Jesu : milii auiem illud timeo ne sine causa la- assistiinl angeli, qui gaudent de pecca-
spectaculo
horaverim in vobis (Gen.in; II ,Gor. 21). 1 De tore converso
(Lv.c. xv); et hoc Deo gaudenles an-
illis eliam dieit : 7J2 t Nam ejusmodi pseudoa-
Dunlii-.iii,cum jam invisibilis Judex id ipsum per se
posloli- sunt operarii subdoli, tiansfiguraiites se deleclsbilher cevnat. Hsecest bostia quse ^iva ma-
rn apostolos Chrisli, tjuorum finis erit secundum
ctatur, ad Deuni per angelos oblata deferiur; et
opera eorum (11 Cor. xi). » Non ergo mens sancta sic humani corporis viciima illi unico sacrilicio
parlieipare crucem Chrisii in verberibus mctuat, quod in ara cnicis oblatum esl, invisibiliter per-
non ejus conlumtiram in nuditale xorporis eru-
,,
1 miscelur; et sic in uno (hesauro sacrificiuni om-
bescal, cum ipse dicat : « Qui me erubnerit et J ne recortdi(ur, vidclicet et qtiod uinimqiiodque
meos sermones, hunc Filius bominis erubescet, menibrum, et quod capui Oiiinium oblulit ele-
cum veneril iu majestaie sua, ei Patris, et sancto- ctorum.
rum angelorum (Luc. ix). » Niinquam plane de Sai Sit nomen Domini benedictum.
corporis nudilaie confunditur qui clara mentis-acie

713-714
OPUSCULUM QUADRAGESIMUM QUARTUM,
- DE DECEM J5GYPTI PLAGIS, ATQUE DECALOGO. \

ABGBMENTUM. — Perniciosa qusedaro et teterrima vitia, quse ab oinnibus , ot prsecipue ab iis qui arctius
vilse insiitutum arripuerunl, evitanda esse, per /Kgypli plagas indieari; iis, tanquam antidola, quaain
Decalogoconliuentur prsecepta singula singulis ex uiahietro opporii docet.
Dilectissimofralri JOAKSI jam non Landensi, ideo- Diica munitus, e( insurgentium hostium jacula re-
que laudabili viro, PETRUS peccator monachns na- spuas et ingruentibus quihuslibet adversitatum c.i-
' succumbas. Sed hseelex data est populo.
_ sibus 11011
ternse oilectioiiisalfectum.
Contempsisti nuper, fili, Pharaonem, et snperbi quinquagesimo die posiquairi egressi stint ex jEgy-
regis ac opprimenlis jEgypti simul aborainatus es~ plo. Quinquagesimus autem numerus panitentue
servhulem ; necesse est ergo nunc ul, gradiens per dedicatur, sicut per mtiila Scriplurarum argumenia
desertum, multa tentationum genera subeas, sitis colligitur. Quod et Jubiloeiis significat annus, el
ac famis inopiam perferas, et sie per serumnosa pe- quinquagesiinus ille psalmus, quem David pceni-
ricula diversseque calamilatis angnsiias ad ierram lendo descripsil. Elsicut illi in Evangelio debitores,
i'epromissionis altingas. Oporiel ergo te -adnioulein quorum alter quingentos, aller debebat quinqua-
Sinaicum Hebraico poptilo festinare,, el ilhcditinoe ginta denarios (Luc. VJI); ita quoque- qtii debebi/}
legis inandata nenipere, til, his tainiuam tcbs ac o- cenTumcados olei, quinquaghur- sciibere jusVtfs fiji
, GS7 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARI.V. ' (SS§
(Lttc. \vi). Quse vidclicct omnia pcenuentia?,odora- Aj iHi qui vulneratus a latronibus luerai, alligavil vii.-
rnenta saliibriter spirant, si non desint nares iniel- nera ejus, infundens oleum et vinum (Luc. x). Hinc
ligentice, quoemyslerii fragrantiam sagaciler attra- esl quodper-Ezeehielem pollicetur, dicens : « QuGd
hant. Ut ergo dignus sis divinse legis edicla susci- perierat requiram, et quod abjecltim fuerat rfcdii-
pere, te per poenitentiam corrige, prseieriii reatus cam , et quod confractum fueral alligabo, et quod
nequiliam confilere; el sic, inlra pcenitentiaenume- infirmum fueral consolidabo (Ezech. xiv). » Plagoe
rum currens, ex confessione peccati pervenies ad igilur factse sunt in iEgypto, quia humanoe animse
montem Dei. Ethoc aptissime congruit quod mons vtilnera inffigunlur in. mundo. Necesse esl ergo ut
ilie Sinai dicitur, quod rubus interpretalur. Pcr vuhicrali quique ad monlem Sinai, hoc est ad Ec-
rubum sane, qtii spinis undique cingitur, peccato- clesiam, veniant, ul eorum vulnera prseceptorum
rum nostrorum, quse Dominum pungunt, asperitas ccelestium nexus aslriiiganl. Nam quot plagse fue-
riesignalur. Uude per Jeremiam dicituf : « Spinis ranl, lot prsecepta sunl divinitus promulgala, ut
peceatorum suorum circumdedit me populus hic quot sunt vulnera cordis segroli, totidem sint me-
(Thrcn. m). » Et in Apocalypsi legilur : « Quia vi- dicamenta -quse illis valeant adhiberi.
debil eum omnis oculus, et qui euin ptipugerunl; CAPtif !I.
cl ])langent se super se omnes tribus terroe (Apoc. B I
De divinm legispromulgatione.
i). » Hiciiaque monssanctam proefiguratEcclesiam,
in qua fil et confessio simnl et remissio peccato- Sed antequam de plagarum ac legalium manda-
rum.Nam Moyses in rubo Dominum yidit, qui vidcr lorum concordi wimero dispulemus, riicendum est
licetrubus Ecciesiam, in-qua Dominus videlur, cx- quia, sicut quinquagesimo die, poslquam paschalis
pressit. Unde et idem Moyses cum peleret, dicens : agnus occisus est (Exod. xn, xix, xx), llebraicus
'« Si-inveni gratiam aniete, ostende mihi temet- populus legilur accepisse Decalogum; ila nihilomi-
ipsum manifcste, ut videam te (Eaiod.xxxm). i Cui nus a resurrectione Domini quinquagesimo similiter
responsum est ut supra petram slarel, etinde Do- die Spiri(us sancdts super aposlolos visus esl in va-
mini posleriora conspiceret. Pelra nimirum illa rietate linguarum (Act. n). Illic digito Dei lex per-
fuies cst, super quam Ecclesia catholica construi- hibetur fuissedescripta, etSpiiilus sanclus, qui die
tur, unde Dominus videiur. Pjjntecostes discipulis daius est, digitus Dei 4ici-
CAPUT"PRIMUM. lur, sicut ipseDomiiitisait : « Si in oigito Dei ejicio
Quod divina lcx sil nXeaicamenlum piagarum. doemonia,profecto pervenil in vos regnuin Dei (Luc.
Ab hoc ergo monle necessarium esl medirainenta xi). » Audit illic populus voces atque tonhura clan-
suscipere, quse te valeani ab eo quem in jEgypio C i goremque buccinse perslrcpenlem ; aspicil lampa-
eonlraxeras-languore sanare. Quid enim plagse des el fulgura montemque fnmantem. In ^ocibus
qttos in vEgyplb factse sunt, nisi vulnera ? et quid nempe et tonitruis ac lubse clangoribus vehemeirs
jex illa cceleslis, nisi eorumdem fuit vulnerum me- clamor est prsedicantium , in lainpaiiibus aulem
tiicina ? Debet enim per confessionem peccalor clu- atque fulguribus claritas miraculorum. Quse scilicet
viem sui reatus eyomcre, el sic pceniienlioe pocu- omnia sancli Spirilus sunt virlule completa ; quo
lum de vasculo divinoelegis haurire. Hic enim sor- flagranles aposloli in varieiatibus inlonuere lingua-
-betur antidotus, ul animoelaiiguentis segritudo sane- rum, et radiarunt splcndore virtuium. Qttod aulem
lur. Porro auleni -animsecarnalibus illecebris disso- Dominus in igne simnl ac fumo descendii, mystice
lutse per voluptatum suarttm campos et prata docel quia, sicul fideles radio suaecogniiionis illumi-
discurrunt, et, lanquam eflrenes equi, per lenocinan-. nal, sic infldelium oculos quasi per fuinigantes le-
lis petulanlise blandimenla lasciviunt. Cohorlantur nebras erroris obscttrat. Hinc esl quod Dominus in
enim se vicissim, sieut liher Sapientise testalur, et Evangelio dicil: « Ego in hunc miindiim veni, ut
dicunt: « Vcniie, el fruamur bonis qtise sunt, el qui non videnl, videant, et qui videnl,, coeci fiant
utamur creatura tanquam in juveiUute celeriter; (Joan. ix). •» Etper Isaiam dicilur : « Succensa est
vino pretioso et 715 nnguentis nos impleamus, D quasi ignis impietas^ vepiem et spinain vorabit;
et non.prselereat nos flos temporis; coronemus nos et succendelur in dcnsiiate sallus, el convolvetur
•rosis, anlequam marcescanl; nulluin pratnin sit superbia fumi (ha. lx). t Sed 71@ quoniam epi-.
quod non peiiranseat luxuria noslra, nemo nostrum stolari compendio hoec sacrainenta noii-congruunl,
sit exsors luxurise nostrse; ubique relinqtiamus quae prolixis etiam vohiminibus explicari vix pos-
-signa lsetitiae(Sap. u). » Isli nimirum lascivienies sunt, redeamus ad plagas ^Sgypii -et mandaia legis;
ei binnientes equi quanto pinguioris arvinae sunt e( videamus hinc nos(ra vulnera, illinc medicamendi
rohore validi, tanlo intrinsecus deterioris morbi cceleslia suh codem numeroeontineri; ut quol sunt
noscunlur segriludhie dissoluli; et cum illis frenum morbi, totidem apponanlur anlidoli; qualenus, dum
divinselegis'adhibelur, quid aliud quam nexus ac suum cuique vulneri malagma saluiisapponilur,- ra-
vinculum pulrescentibus membris apponitur; ut lionalis animamox ad staluin incolurnitatis prfsiinoe
quotl debiscere prorsus ac fluere cceperat, prsece- per omiiia reformetur. Porro auiem cum per lnsci-
p(orum coelestium retinaculis astringatur? Hinc vise fltixum resolvilur anima , divinaelegis indiget
est quod evangelicus ille Saniaritanus appropians ligatura. Et cum mandalorum cceleslium vinculis
 • — "
689 OPUSC. XLIV. DE DECEM .«GYPTi PLAGIS. CSO
alligatur, ad robur optatse salulls per oojecta vuiuc- A A nostros infesiare non deshmnt, volenles quiesceje
ribus iomenta reducitur. non -permiltunt, Quamobrem hsec plaga vagationis
-CAPUT III. et inquietudiiiis vilium manifcsie designat. Quo vide-
De prima ptaga. licet morbo qnidam laboraiues imUiliter buc illucqr.e
Age igilur, prima plaga est cum| aqua3vertiintiir .- discurrunt, et, velut malis Yertumnis obnoxii, pei
in sanguinem (Exod. vn). Porro autem islse plagse iinpatienliam non quiescunt. Sed quoniam ciniphes
non fluntnisi in J5gypto, id estin.corde tenebroso isise-percxiguse suntet noxirc, ut non lam pondus
et caligine csecitatis oppresso. Cui scilicet aquoe videantur habere quam morsus, qui vitiovagationis
vertunlur in sanguinem, cum cscca n.ens, quantum inserviunt, quod per ciniphes designatitr, leve qui-
ad se, confundit ac violat rectse fldei purilatein. dem arbitranlur esse peccatum, sed non fevi reaius
Sicut enim per aquam omses de visceribus lerrse perfodiuntur aculco. Non aggravat pondus, sed pe-
segetes prodeunt, sic ex fide spiritualia proferuntur iictrat morsus ; quia quanlo viliuin hoc levius depu-
alimenta virluttim. Tunc igitur aqua in sanguinem lanl, tanlo major necesse cst ut peccali stimulus
vertitttr,. cum caecitate perfidise cor insipieiis obscu- auimoe languentis inferiora iransfigat. Huic ilaque
ratur. Sicut de quibusdam dicit Apostolus : « Quia "languori tertii prsecepii obviat niedicina , cum dt-
cum cognovissent Dominum, non sicut Dominum *B citur : « Mementout diem Sabbati sanctifices (Exod.
gloriflcaverunl, aut gratias egerunl; sed evanuerunt xx; Deul. v). » Sabbalum, id est rcquies. Ubi est
in cogilalionibus suis, et obscuratum est insipiens sanclificalio Sabbati, ihi procul dubio spirilus.Dei.
eor eorum (Rom. i). » Cuj primse plagoe, hoc est Unde scriptumesl: « Super qtiera-requiescet spiriltis
•pestilentissimo vul.erf, mox adhibetur primi medf~- meus,.n'.-i super htimileni el qtiietnm, et iremen-
chia prsecepti: « Audi, Israel, Dominns Dcus tuus lem sermones meos? » (ha. LXVI.)Pensanda ,smit
Deus unus esl (Dcnl. vi). t Hoc est enim medici- verba, (uia si Spiritus sanctus requiescit tanlum-
nale vinculum quo perfidioe viilnus debeat alligari, modo srper quielum, ergo deserit inquietum. Enini-
ut, hoc audiens, unum soIummodoDcum colas, efin vero, s«cuisecundum prseceptum referturad Filinm,
plures deos marcescenlis perfidise putredinem-non ila hoc t-:riium periinel ad Spiritum saiicium,.qui.
effundas. Et, jtislo Dei jttdicio, juxta lideram fa- nihilomii us tertia est in sancta Trinilaie perscjiia.
ctum est -ut illins fluvii sanguine potarendir Mgy- Nam et 'llam terdam plagam Spiritui sancto incan-
ptii in quo primitus pueri necabantur Hebroei. laiores ascril)unt,.cum et ipsi ciniphes excitare non
GAPUT IV. possunt, dicen(es ad Pharaoncm : « Digitus Dei est
De secunda plaga. hic (Exod. u). t Ad colendum hoc Sabhatum, disci-
Secunda vero plagaranarum est abundantia (Exod. C *• pulum stium provocabat Apostolus, cum dicebat:
vin). Rana clamosum est animal, el in limosis voci- « Attende lectioni et doctrinse (I Tim~. iv). » Et
feralur ex more paludibus. Cui similes judicantur alibi: « Orale sine intermissioue (/ Thess. v). » Ad
hoeretici ac philosophi, qui, velut super paludes hujus Sabbati cullum Domiuus nos provocat per Pro-
limosas, hoc est inter turbas squalore pcrfidioesor- pbetam, cura dicit: « Vacato, et videie, quoniam ego
didas, vanis adversus Christum voeiferantur. oblo- sum Dominus (Psat. XLV).t Acsi dicat: Spirituale
quiis; et, dum per argumenta fallacioenon desinunt sabbatum colite, vagatiouis inquietudinern devilate,
importunis garrire clamoribtis, inane quidem in ut per Spiritus sancli gratiam lixos, non vos ciniphes
auribus isedium, sed nullum mentibus vivendi afle- inquietenl, sed spiritualis sabbati cultura sanctificet.
runl cibum, Cui morbo, qui videlicet in anima le- Notandum prseterea quoniam tria duntaxat ista
thaliter ssevil, secundum proeceplumtanquam po- prsecepta in una descripta sunt labula; alia vero
culu.n salutis occuriit. Secundum aulem praeeeplum seplem conlinebanlur in altera. Ista siquiden. ad
est: t Non assumes nomen Domini Dei lui in va-__ charitatem Dei; i!la,vero ad amorein pertinent pro-
num (Exod. xx). »Invanum namqueChristi nomen .ximi. Et idcirco non amplius quam duoesunt labulse,
717~assumit qui eum non Creatorem, sed lanlum- quia geminse sunt cbaritatis impressiones 71S 41"
modo crealuram credit. Yanitali enim creatura "stinclse. Tria plane praecepta in una tabula, seplem
subjecia est. Et ideo (ales homines sun( procul du- vero descripta fuisse in alia, ex hoc maxime colligi-
biovani, quia, veritatein Dc-icommulantes in men- lur quod beatus Apostolus ad Ephcsios ait: «-FiJJi,
dacium, fidem adhibent vaniiali. obedite parentibus veslris in Iiomino, boc enhn
CAPCT V. juslum esl (Ephes. vi). » Honora patrem et matrem,
De tenia plaga. quod est mandatum primum in promissione, ut beno
Tertia vero plaga ciniphes sunl (-Exod.vm). Hoc, si( tibi, el sis hmgoevus super lerram. Cur autem
aulem aniriial lam minuiuni esi ac perexiguum, ut, primum hoc mandatum dicilur, nisi
qttqd. in prin-
dum se per aerem librat, ei huc-illucque vagabundis cipio secundse tabulse postlum esl?
Qtiod etiam in
•-mfraciibos_iiistabiIitervoIat,,visum cernere volentis promissione dicilur, quia quod in aliis praaceplis
cffagiat. In corpore tamen noslro ctim sederit, pun- non invenitur-, hoc prseceptum longoevilaiis pro-
gil; adeo ul ctim eas nequeas videre dum volanf, missio sequitur. Proamisso nimirum hoc quod di-
compellaris senlirecum slimtilanl; et^ dtim circum- _ citur: Ilonora patrem et matreru, ut hene sit tibi,
.volantes, sescqtie iinportuiiius ingerentes, vultus e( sis longasvus super terram. Hoc ergo prs8ceptumf
 681 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PAftS III. —OPUSCULA VARIA. j 692
«juodquartum est in generali numero mandatorum, _4 charilale sunt frigldi, et ardore eupiditatis accensi.
in secunda tabula ponitur primum. Cbi etiam fulgura alque tonitrua mista fuisse icuirj,
CAPUT Vf. grandine perhibeiUur. Quid autem per fulgura et
De quarta plaga. lonitnia, nisi pavor intolerabilisdesignatur? El hoc
Cui contraria est quarta plaga, hoc est cynomya, 'furibus familiare est, ut primo capi, deinde puniri
quse dicilurmusca canina (Exod. vm). Nihilenim lam trcmefactis visceribus paveant, nec tamen a semel
caninum est quam ignorare parenles, et itlis qui conceptsenequitise perjselralione quiescant. Istse ni-
nos genuerunt, reverenllam non deferre. Eos etiam minim penes. hoc esf, grando, ignis, fuigura, simul
lahquam muscoecircumvolanles canini mores-exagi- ai<]iie (onitrua, eorum corda qui clara aliena idiri-.
"tant, qui, dum deferre parenlibus nesciunt, per levi- •piuiu, lanquain qiiKdam arva, devastanl: et, si1qua
tatis inconsianliam a nalurali'gravitate recedunt; sunt, omnes bon33volunlatis fruges, et gerinina dis-
oosque tanquam caninse muscse dilacerant, dum se sipant. Huic ilaque pessimo vulneri seplirai succurrit
conlra genitores suos quasi ringentes et oblatranles rnedicina mandali, cum "dieiiur: "« Non furaberis,
per impatientiam vexant. Ut hseeergo plaga curetur, (Exod. xx). »Ut hoc quisque cognoscens, cdrdis sui
digna parentibus reverentia deferaUir. " segeles hac multiplici peste non perdat, sed bonorum
CAPUT VII. ]B operum ffugibus aninise suse cellarium repleat, i im-
De quinla plaga. plens illud aposlolicum : « Qui furabaiur, jam JIOII
Quinla plaga mors pecorum est (Exod. ix). Omnes furelur ; sed laboret manibus suis",ul habeal unde
-enim qtti, spreto conjugali toro, alienarum se mu- tribuat necessilatem patientibus (Ephes. " iv). » !
lierum fceditaiihus polluuni, el per obscenaelibidinis , CAPUT X. !
passim fluxa resolvunt, quid aiiud quam bruta di- De octava plaga.
cerida sunt pecora, alque a ralione spirilualis intel- - Octava auiem plaga locustsesunt (Exod. x). Per-
iigenlise penitus aliena ? Facli sunt enim, < sicht b~ec animalia, quse segetum germina destruunl et
equus et mulus, quibus non esl inleilectus (Psal. pestifero fruges orc corrodunt, qui possunt melius
xxxr). » Et per Jeremiam dicitur : t Satiavi eos, et designari qiiam ii qui fratribus detrahunt, etfalsuru
moschali sunt, et in domo meretricis liixuriabaniur; illis crimen opponunt [imponunij.Nam quasi aliense
equi amatores in feminas emissarii facti stint, unus- segetis germina devoranl, dum-fratrum suorum non
qtiisque ad uxoretn proximi sui hinniebat (Jer. v). » modo bona supprimuiit, quae praedicare debuerur.t-,
Moeccrgo pecora necesse est ut funditus exslincia sed ultro etiam nola eos falsi realus infamaiu. |Ro-
depereanl,nisi divinaelegismedicamenaccurrat. Di- dunt itaque, quia non modo eorum vera Lona per
ciiurergo: t Non moechaberis (Exod. xx).~» Koc < C invidenliam conteguiU, sed eis eiiam sligaia fictae
itaque quintum proeceptum quinlae plagae tanquam pravitatis inurunt. An isli lanquam locnstae non
inedicinalis nexus opponitur, ut, dum proprio toro rodunt, quibus per Apostolum dicitur : « Si. morde-
tjuisque con(entus esse compelliiur, nequaqiiam in tis el coiheditis invicem, videte, ne ab hiv.icemcon-
exirani-oscarnis amplexus intemperantia diffrenatae sumamini? > (Gal. v.) Huic itaque plagae mandatum
libi-Jiuisextendatur. iliud competenler opponitur, quo diclum esl: « Non
CAPUT VIII. falsum testimonium dices (Exod. xx). i Ul videlicet
De sexta plaga. falsus quisque testis, 72® *JU'norl er' 1 impunilus,
Sexta phiga sunt vulnera, et vesicae turgentes ab aiiente vitoe morsu se reprrmal, locuslinos denies
alque ferventes (Exod. ix). In vulneribus scilicet abjiciat, et virenlia segetis aljenaj germiua nou
713 arguilur dolosa odienlium ac purulenta ma- abrodat.
litia ; in vesicis; lumens et inflala superbia ; in fer- CAPDT XI.
vore, a-stuans ira et inflammali furoris insania. De nona plaga.
Stint enim animae qusedam homicidales, in quibus Jam nona plaga est densilas tenebrarum (Exod^x).
hse pesles oriuntur et acerrime saeviunt; easque, Nemo magis iri interlores tenebras labilur, quam
oisi humanuni sangtiinem fundant, quiescere non " is qui conjugalis thalami yiolat fldem, et alienam
pennittunl. Huic itaque fufenli hiorbo et immaniter invadere quserit uxorem. Sed has tenebras, quas
sxvieiili -sexlum praecepium-tanquammedicina cce- ulique cor luxurise dedidim lolerat, divinse legis
leslisoccurrit, quodicilur:« Non occides (Exod. xx)~.» splendor illustral, cura dicitur: « Non concupisces
Ut hoc quilibetaudiens, exoiiam malse voluntalis in uxorem proximi mi (Exod. xx). » Ubi nolari
semetipso perniciem reprimat, nec exlrinsecus ad quia non dicit, non lolles she non pollues,
effundendi cruoris - effeclum conceplttm maliliosae "quodplus est, non coneupisces uxorem proximi
conscieniioevirus erumpat. Superius cerle diclum esl, non mcechaberis-^bic
CAPUT IX. dicitur, non concupisces uxorem proximi iui.Ergo
De septima plaga. de~re una duo videntur esse mandata. Illic enim
Post hsec plaga grandinis ponilur, ubi scilieet mcechisealienum lorura violantis effeclus; hic etiam
- grando et ignis pariler ferebanltir (Exod. ix). Porro violare volentis prohibetur affectus. Illic spurcus ci
, autem fuo haec contraria sunt, frigus in grandine, iHieilus condemnalur adulterii coilus; hic eliam
calor in ignc; sic qni aiiena ftiranltir, et a fraterna-- aduilerinoeconcupiscentiaDcompcscilur appetittts. Et
393 OPUSC. XLIY. — DE DECEM^EGYPTI PLAGIS. 684
.e.vera ipsa coneupiscentia viotandi alieui matri- i__.audiat, ne primogenitum perdat, ut de primogetmo
nonii adulterium est, sicut Dorainus ait: « Qui vi- •suo gaudeat, et nequaquam quod alienum esUeori-
ierit uxoretn alterius ad concupiseendum eam, jam cupiscat.
jjceehatus.est eam~iri corde suo (Matth. v). » Non CAPU.TXI1L.
irgo quispiam aliehara cor.cupiscai uxorem, ne pal- Divinorum prmceplorum emotumenta et prmconia.
jiabilem tenebrarum patiatur in corde caljginem. Hsec surit, fiji charissime', divinoelegis edicta : ab
Juam et si forlejam paiilur, corruscantem radium - his omnia Scripturae saorae prodeunt instrumenla ,
jiandati legalis admittat, et sic tenebras couscientise his omnibus sanctse religionis innitilur disciplina.
3oeciuieniisabjiciat. Hsec certe fluentium vulnerum vincula, hsec salubris
CAPUT XIL est animarum languentium medicina. Has plane
De decima plaga.. omnes plagas, quas in jEgypio pertulimus, irao cun-
Poslremo dechni piaga esl mors primogenitorura ctos interiorum opgriludimim morbos, quos in pla-
(Exod. xi). Duosfllios habet homo, nimirum eura nitie ssecularisvitse concepimus, apud montem Sinai
facit opus quod adhanc.perlinel vitam, et cum spi- (Exod. xix), hocest, in sublimilate saeri propositi,
rituaLe quid operatur quod ad vilam tendit seter- curare debemus. In his itaque semper esto, hoec.se-
uam. Sed spirilualis fruclus, quasi primogenitus R dulus meditare : et., ul ila Ioquar , hsec pigmenta
tsosler, in nostris operibus debet -oblinere prima- vel species in plisanario menlis luse jugiter (ere. Ex
ium. Unde el Dominus,: « Primum, inquit, quse- hacigituraromatum-cella 722 non exeas; sed hic
rile regnum Dei, et haec omnia adjicientur vo- omnes animsetu~elalehras curiosius inspice ; cuncla
bis (Matih. vi; LMC xn). » Ac si dical : Gignite viscerum tuorum areana scrutare; medicamenla vtil-
spirilualem fructum, qui vesler.sii utique primoge- neribus, prout cuique apta perspexeris, adhibe, et
liitus ; qui vero ad hnjus vilse pertinet necessaria, jncolumitatem postquam semel adeptus fueris, per-
sit in hsereditate secundus. Huic eiiim primogenilo vigili satage solertia custodire. Nam pejor est recidi-
cum Jacob debetur benedictio (Gen. xxiv), de Esau va quam -febris; et, sicut medici perhibenl, disela
vero ejttsque similibus Scriplura dicit: « H-eredilas, non minus est observanda quam cura; videlicet ut
ad quam in principio festinalur, in novissimo bene- alimenta quss sunt contraria caveas; et quidquid no-
dictione carebit (Prov. xx)..».De his duohusliberis xitim, quidqnid accepiis antidotisprobatur-adversum,
in Deuferonomio per figuram dicitur : « Si habuerit . tanquamvirus lethale contemnas.Ilocesl planc deca-
homo.uxpres duas, unam dileclam, et aller-amodio- cbordum illud psalterium, quod crebra plectri j'ube-
sam, genueritque es eis.liberos, et fuerit filjus -mur impulsionepercutere, hoe est, sanctis operibus
otiiosaeprimogeniius, volueriique suhsianliam inler quasi tol chordas quot sunt mandala , crispare. His
filios suos dividere, non poterit ithum dileclaa fa- ilaquebenecompositis, cumMoyse-montanaconscen--
cere, primogeniium, et praeferre Diio odiosse : sed de, dislrictioris viisefastigium arripe, ui cum eosimul
filium odiosoeagnoscet primogenitum, dabitque ei. jnerearis audire : t -Vade,et dic eis -: Revertimini in
de his quse habuerit cuncta duplicia; iste est tentoria vestr-a; lu vero sta hic, et Joquar libi omnia
enim piincipium liberorum ejus , et huic deben- mandata, et cseremonias, alquejudicia (Deut.y). »
tur prhiiogenila (Deui. xxi). » De quibus omnibus ,Tu quoque dans mundo repudium , cum Domino
verhum iilud hic duntaxat dticimus . exponendum, jugiler permane , et in ejus conspectu promptus as-
721 quod uxor dilecta sit vita mollis , deliciosa, siste. Neque enim dicit : Sede hic, vel recumbe
carnalis; odiosa autem uxor est vita spiriiualis, ut- mecum;sed, sla hic mectfm. Ulhitelligas ipsum
pole rigida, districla,.et om.ninocarnalium delecta- spirituale otium in laboris^exercitioconsiitutum. Sta
lipnum illecebris inimica. IIujns ergo filio primoge- igitur in monte cum Dumirio,ut infcr-derabilebellum
nita debenlur, quia spirilualis vitse fructus illum cum spiritibusnequitise jugiler conseras , utillices
•habere mereiur in praemium , qui est., juxta Joan- passionum carnalium petulantias- non enerviter
nem, «Primogenitus moriUorum, et princeps regum j. frangas. .Sic.itaque adverstts ingruentium vitiorum
terrae; qui dilexit nos, el lavit nos.a peccalis nostris barb.ariem dimica, ut rebelles cum Josue victor obti-
in sa.nguine.suo (Apoc. i). » Sed hic primogenitus, neas reges (Jos. x) , ipseque le jubeat vietricibus
id-est spi.ritualisfructus,, illi procul.dubio moritur , plantis eorum calcare cervices ; quatenus, hosiium
qui, suis non conientus, alienis rebusinlendit; quod nianubiis opulentus, el victoriarum titulis insignitus,
fiaterni juris estappetit, et bona proximi succensis terram _repromissionis trjumphator altingas, irao
avaritiae facihus concupiscit. Sed decimurnlegis prae- cura veris Israelilis lerram vivenlium hseredilafto
ceptunr est: « Non concupisces rem proximi lui semper munere possideas.
(fixod. xx). i Hoc igitur ille mandatum diligenler Sit nomenDomini bentidiclum.
 035
S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCDLAVARIA. 608

72S-724
OPUSCULUM QUADRAGESIMUM QUINTUM.
BE SANcTA SIMPLIL.ITATE SCIENTLE INFLANTI ANTEPONENDA,, '

"
s
AfiCUKENTiiM.—Consolatur Ariprandum monachum, qui iiigeiiium liberalibus disciplinisin sseculononexco-.
luerit :oslendiique sciendi cupiditatem originem esse malorum omnium; -scienliam ipsam, procseilim a
Chrislianis virlutibus abjunciam, professoribus perniciosain, aliis inulilem; contra.vero sanciain siinphci-
tatera seeurain esse ac perutilem. Proiniie illura hortatur ut, si velit aliquid uliliter sapere, adbeumper
cjntemplationem rerum olvinarum accedat.
Sanctse spei filio ARIPRANDO , PETRUSpeccalor ,Arurn, nonlicet', quaeso,pastori, utcensoriam super
monachus palernoe dileclionis affecium. gregera suura virgulam leneal, eumque vel mensse^
Nimis ingraius est servns , si postquam lela vel vel pascuaepro voluntatc decernal? Nam el Domi-
gladios ab herili liberalilate percepit, eisdem mox •nusin legalibus cseremoniismodo boves, modovitu-
armis accincius , adversus dominum suum prolinus los, modo arietes', modo aguos anniculos praecipit
in bella consurgit: perduellionis reus est miles qui, immolari. j
dliaius imperialibus donis, asseril aptius sibi conve- CAPUT II.
nire coronam quam subjectionis vel obedientioe Cur Deus alios juvenes, alios senes ad se vocet.
clientelam. Confiieris te, fili mi, frequcntius impu- Dum ergo de grege suo faciat possessor quisque
gnari, et iufestantium cogilalionttmperferre cali- quod veiit, quo pacto non licuil Creatori luo le velut
ginem, quia cum docile cor ac facillimum habeas agnum tenerrimum mensse refectionis apponere ,.
ad dibcendum, ante-veri luminis adilum requisisli reliquumque gregem in exierioris adhuc viiaepascuis
qnam coecam philosophorum sapienliam disceres : reservare : ut le jam inlra propria viscera speciali
Jante ad eiemum pervolasti, sequens vesligia piseato- quadam familiaritale trajiciat, duni aiios interim suis
rtim, quam liberalium arlium non dicrm studiis temporibus convertendos moderamine piscdispensa-
scd stuliitiis insudares. B tionis exspectat? Samuel namque pnerulus l.in-
CAPUT PRIMUM.. quam iener agniculus cum tribus farinoe modiis
Scienlimcvpidilasquam perniciosa. et amphora vini, mensae Doraini, ut 725 'la w--
Ilar.c eigo querelam a te clementia divina com- quar, apponitur, dum Heli sacerdoti, et lemploDei,
ji eruil, quoe el tibi suhtilioris iugenii gralias prssro- qnod erat in Silo, a parentibus dedicalur (I Reg. i).
gavit. Nimirum si inter ipsa luoe rudimenta militiae Joannes Baptista non soliim ipse agnus, sed Agnum
veternosus hostis eodemue genere ccriaminis impe- praedicaturus qui lollit peccala mundi, de grege-sa-
tiit , quo scilicet' et in ipso mundi nascenlis initio cerdolalis domtis eligitur,.et in deserta contendit
primos parenles humani generis superavii. Haecenim (Luc. in; Jean. i, elc.); ul eo Dominus, velul epulo
prinia serpenlis verbasunl ad mulierem, his sibilis siiavisedulii.deleciabiiiiersaginclur.Nonenim homi-
riraco teterrimus in cor e]m venena slillavit : «Scit nes ad procinctum spirilualis militiaepro suo dun-
Deus , inqttil, quod in quocunque die comederis ex taxal alleguntur arbilrio; sed is qui eos, ut ad se
eo , » haud duhium quin pomo, « aperienlur oculi convertantur, inspirat, singula super eos aetatum
vestri: > el, «eritis sicut dii, scientes~boriumet ma- ac lemporum niomenta dispensal; ut alios ad se
tum (Gen. m). » Ecce, frater, vis grammaticam trahat grandsevajam senectute maluros, alios juve-
discere? disce Deum phiraliler declinare. Artifex (__nilis incremenlivigore robustos; islos lollat primo
enim doctor, dumarlem obedieniioenoviicr condit, ptibesceuiis adolescenliae decore vernanles , illos
ad colendos etiam-plurimos deos inauditam mundo aulem ab ipso piieritise laetanlis exordio, veltit de
declinaiionis regulam introducit. Porro , qui viiio- nhlo pullos inducat implumes. Achias sane proe ni-
rum oninium catervas moliebatur inducere, cupidi- mia jani senectute caligat, sed uxorem Jejoboam
lalem scienliaequasi ducem exercitus posuil, sicque emiiius adventaniem prophetalis oculi sercnilate
post ea;u infelici mundo cunclas iniquitalum iurmas prospeelat: «Ingrcdere, i.iquil, uxor Jeroboam, cuf
invexit. Quid ergo mirum si in Evie filium idipsum aliam te esse sinmlas? Ego aulem missus sum ad te
adhuc jaculum vibrat quod in earadem Evam anti- durus nun(ius (111 Reg. xiv). » Ezechiel tricennali
quus olim bostis intorseral? Expertus quippe non viget selate, cumjuxla Chobar (luviuin conslitutus,
poiest desperare successuin , dum eanidem filiis in- ad dispensandum prophelicae gralise promoveiur of-
fert pugnam qua snper parenles noslros dudum se ficiuni ( Ezech. i). David vixdum primo florenlis
meminil oblinuisse vicloriam. adoleseentisedecore pubescens, de post fetanles pa-
Sed cum Rederaptor noster pastor utique sil, non ternse subjectionis eligilur , el ad crispandum spiri-
quidcm canum vel luporum ferarumve frenden- tualis allegoriaepsalterium, atque ad obiiiiendinh
tit.m, sed ovium, et non tantum ovium sed el aguo- rcgalis scepiri fasiigium promovctui (/ lieg. \\i).
 C97 OPUSC. XLY. — DE SANCTA SIMPLICITATE. C98
JeremisDdiclum est: « Priusquam te formarem m A mtercipere consuevit. Si vis crgo Dei vc»bum claris
utero, novi le; et antequam exires devulva, sancli- vocibus intonare, cave ne divini amoris in le flamma
~ ficavi te, et
propbetam in gentibusdedi te (Jer. i). » tepescal , ne, tibi principis in Aquilone sedentis
Et quid plures enumercm ? Qui enim Eleazarum SJsai. xiv) algor obrepal. Hoc denique fiigus jam
prae senili algore jam frigidum, triumphali martyrii luiic ille conceperat qui deambulanti Domino ad
fervore suceendit (II Mjich. vi), ipse teneros adhuc auram paradisi post meridiem, raucis quodammodo
B. Felicitatis filios inviclae fldei coustantia -robo- vocibus Tespondebat : « Audivi, inquil, vocem
ravit. tuam, et timui,ooquod nudus essem, et abscondl
CAPUT III. me (Gen. m). j Porro quia meridianus ab illo jam
Cur Deus ver viros ulioias ac simplices mundum fervor abierat, aura quoque frigoris es( ahimna.
insitluit. Iluc accedebat quia el illuin jam innocentia sublata.
Sed forte dicas : Ikiltos lucrifacerem, si gratia iiudaveral. Hsec omnia quid aliud innuunt, quani
proedicalionisaffluerem, si copiam-scienlise liileralis quia illius viscera exslincii amoris algor obslrinxc-
liaberem. Et ego respondeo quoniam et Eleazarus ral, atque ideo vox illius in auribus Domini raucut.,
mullos poluisset ab idololafria revocare, si viverel sonabal ?,Hoc frigore jam et Heli sacerdos conslri-
(J7 Mach. vn); Macbabaeiet innumerabiles Christi 5^tus obtorpucral, qui filiis suisaiebal : < Non est
marfyres plurimos ad agonem fidei,firmare poltiis- hsec bona, filii mci, faina, quam ego audio, uttrans-
senl, si persecutionis illaiaejfifferre suppllcia decre- gredi facjaiis popiilum Domini (I Reg. n). » Nam quia
v^ssent; sed quoniam •ad pcenarum perferenda tor- prsedicatoris htijus gullur abamore Domini algor oc-
menla efficacius se.iificaverunl martyrizando quam cluserat,idcirco vox ejusquodammodorauciens, in fi-
pcaedicando,postponetiies verbum, reliquere sequcn- liorum siiorum cordibus efllcaciler non sonabat. Sj
libus imitalionis exemplum. Tu quoque valentius vis ergo vocem habere vel in proedicationibus into-
provocas videntes te properare posl Christum, quam nantem, ^el in orationibus efficacem, satage semper
promovere polueras audientes qualibet multiplicilale ul te divinus fervor acceiulat, ne vocera luani lorpor
verborum. Nec enim Deus omnipotens noslra gram- frigoris intercipiat. Frigidae quippe mentis oratio
matica indigel, ul post se homines trahat, cuin in vel prsedicatio non adinilliltir, et tanquam vox raur
-ipso humanae redemptionis exordio, cum magjs vi- cieus npn auditur. Ab hoc plane Irigore Abraham
dereturutique necessarium ad conspergenda novae -alienus exsliterat, de quo Seriplura pronuntiat :
fidej semina; non miserit philosophos et oralores, « Quoniam apparuit ei Doniinus in convalle Mam-
sed simplices potius acpiscalorcs. Unde'bIegitttr hre, sedenti in pstio tahernaculi sui in ipso fervore
quia Samson maxillam asini quaejacebat arripuil, et < diei (Gen. ivm). » Et sponsusillecoelestis, sicul in
-hi ca mille Philisthseos occidit (Judic. x\). Quid est Canticis dicitur, pascil el cubat in meridie (Caiu. i).
enim per jaceniem asinj maxillam mille viros occi- Eninivero cnm ie cordis acumen permovet ad que-
deTe, nisi per linguas humilium *J^6 alcjue sim- relam, quid aliud agis quam adversus Deum per
pliciuui perfectum non credenlium numerum a pra- eadem quse Deus contulii arma confligis? Et cum
vilaiis suse slatu dejicere, aique ad humililatem ingraltim esse Deo non parvi sil criminis, y_|'?
Christi per sancloe praedicaiionis officium inclmare? formidolose libi cavendum est ne inde contra De.um
Nara quia Sanison interprctatur sol , postquam prosilias in lyrannidem, unde gratiaruni illi debue-
mundo sol iste resplenduit, posiquam.miraciiJorum ras aclionem; et dum scientiam, quss inflat, imnio-
atque signorum suorum per orhem terrarum radios deratius flagiias, charilatem, quae sedificat (I~Cor.
sparsit, omnlum niox sibi resislentiuni colla perdo- viii) , insipieiuer offend/s. Quid enim scis utrum
muil, jeosque a stiperbise vilse suae rigore pro- dispensalor merilorum omnipoteiis Deus ad boc
siravit. tibi subtilioris" ingenii perspicaciam agilitaleir.qtte
CAPUT IV. coiitulerit, ut jara lihi quodammodo signum futuras
Quid in concionalorerequirutur» remunerationis oslenderet; et occidentem illam
Tuxiuoque, fili mi, ut proedicandi sorliaris offi- scientiam, quam pro illins amore sprevisti, vivaeis
ciiiin, imitare vel asini, de quo dictum esi, vel etiam mentis acumine compensaret. Nam cum litterse
©us exemplum. Quse nimirum cum vivil, turpiier oriaiilur ex sensu, non sensus procedat ex lilterts
beat [balat], mortua vero in inslrumentis musicis cui sensus incolumis est litteras non requirit. In lit-
snaviter canlat: ^sicel qui carnalifer vivunt, balare terario quippe ludo, ubi pucri piiiua articulalse vo-
cum ovibus inaniler possunt, naviter explere proedi- ciselementa suscipiunt, alii quidem abecedarii, alii
catoris oftjcium nequeuni. Dicit etiam Prophela : syllabarii, .quidam v,ero nominarii, noniiulli eliam
« Laudate Dominura in tympano et choro (Psal. calculatores appsllantur; el heec nomina cum audi-
GL). I Coriuin quippenon sonat, nisi siceum relin- mtis, ex ipsis conlinuo quis sit in pueris profecltis
quens humor abscedai. Si ergo vis- ut tympanum agnoscimtis.
vel ehorda uia clarum in aiidilorum cordibus soni- CAPUT y.
tiim reddat, omnis a te vitoe carnabs bumoreva- Quomodo Spirilus,sancius nos doccat.
ireal, mens (ua ab omni fluxu Iuxurise prurientis .-Cui vero per tlomim sancti Spirilus irleltect ^
arescal. Nam et frigus coiicrctum pecloii, vocem aperitur, qtiia pcr conccpfum ^igorcm vivafis inc c.
W§ S. PETP.I DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS 111.;—OPUSCULAVARIA. 1700
nii cuncta facile comprehendit, his ad discendttm A stri, testaiite Propneta, sicut aranea meditabuntur
- ]
gradibus magnopere non egebit. Siclil de tribus il- (Psal. LXXXIX). ,
hs pueris dicitur : « Quia dedil illis scientiam et Ugo, Parmensis Ecclesiae clericus, quolutiruatum
oiscipliiiam in omni libro et sapientia , Danieli au- dotes babuerit, -non enuinero^ quia laciniosi styii
tem dedit inielligenliam nmnium visionum el som- devito fasiidium. Hic ianise fuit ambilionisinarlium
iiiortini; ita ut Babyloniorum sapientes ad eorum studiis, jut aslrolabium sibi de clarissimo provideret
priidentiani nonaitingereni, eosquemagi, hafioli, argei)lo,ut, dum spiraret ad episcopale fasligiuni,
vel aruspices in mysteriorum cceiesiium revelalio- Conradi imperatoris se constiluit capellanum : a quo
nibus non aequarent (Dan. i). > dum reverlitur regiis pollicitatioiiibus cumulatus, et
Sed ei, veteribus omlssis, ad modernos iteruin ve- de consequenda digniiaie pene non dubius, incidit
nianius. Beatus Benetlictus ad litierarum studia mil- in latrones. Presbyter enim quidam in Teutonicis
iitur, sed mos ad sapienlem Christi stuliitiam re- "partibus, qui Iaicum habebat asseclam, paseenles
voealur; et, quia scholam pia rustlcilate mutavit, equos illius tcntavit invadere. Cui dum ille sese im-
Iroc descriplum reliquit in capisterio muliercuhe, piger objecisset, presbyter eum lancea confodiens,
quod de se mundi sapientes exprimere nequeunt in interemit, et tunc liquido deprehendit nil fuisse
mensa geometiicse vel astronomicae disciplinse.Lit- 3 quod didicit, dum simul amisit et irridemis vitoedul--
leras el Marlinus ignorat; sed bic fatuus et impe- cedinem et concupiti culminis digiiitatem.
ritus perdilas trium mortuorum animas ab inferis CAPUTYIL I .
revocat. Aiitonius oon rhetoricatur, sed loioconspi- De mundanm sapienlimeffectibus..
ouus orbe, lilteris, ul i(a loquar, vUalibus.legiiur. Prselerea ssepe conlingil ul nonnulli camaliter-
Hilarion Plaiones et Pythagoras projicit, unoque sapienles et diutius vivanl, et nunquam valeani ju-
'coiitentus Evangelio, in sepulcrali se eelhilse antro venire quod.opiant. In sapientise quippe suse _vani-
"concludil; sed ecce dsenionibus imperal, qiicm phi- tate confisi, dum sperant facile cuueta suppetere,
losophorum sttidia noii exoriiant. Quse si-tu qtioque arbilranlur uiique sereligionis testimonio non ege-
"apud saeculum,ul efllagicts, didicisses, foriassis ho- re; et duminanem sapientiam jactanl, insipienter
die Dominus inlra soriis suse funieuhim non habe- vivere non formidant. Quamobrem a se eonspicien-
ret. Est eniin sapientia de qua scriptum esl : « Nam tibus eorum aetus explodittir,. vita conspiiilur, con-
per sapieniiam sanati sunt quicunqtie placuerunt versatio deridetur, famapolhiitur, lesiimonium con-
iibi, Domine, ab initio (Sap. i\). t Ei est sapieniia, demnatur; ideoque qui proposueranl ad votum
de qua dicitur : «"Nonest haee sapientia desursum carnis vivere, in contrarium versa senlentia, saepe
descendens, sed terrena, animalis, diabolica (Joan. -<compelluntur egere, cume diverso ([uicpiesimplices
m). t Et, o quanfs hsce ipsa terrena et animalis et quieli. rebus exuberent necessariis 729- TJnde
sapieniia non eoncessit iter prosperum, ut videlicet "perisaiam Dominus dicit: t J"ro eo quod vocavi, et
anie corruereiU in periculum moriis quam frueren- "non respondislis; locuius sum, et <non audistis ; et
tur opiatis! faciebalis malum in oculis meis; et quae nojui ele-
l^B CAPUT VI. gistis: propter hoc ecce servi mei comedent, et vos
Quod humana sapieniiamullispericutis subjacel. esurielis: ecceservi mei bibent, et vos silielis ; ecce
Guallerus plane, magistri mei, scilicel Ivonis, servi mei laetabunlur, et vos confundemini; ecce
socius fuit, qui per triginta ferme annos ita per oc- servi raei laudabuiit prse exsultatione cordis, et vos
ciduos fines sapientiam persecutus est, ul de regnis - clamabitis prae dolore, et prse contritione spiritus-
ad regr.a contenderct : et non modo Tcutonum, ululabilis (ha. LXV).»
Gallorum, sed el Saracenorum quoque Hispanien- Hodieque certe in Romana urbe fraler advivit,_
sium urhes, oppida simul aique provincias peneira- ortus de summis proceribus Galliarum, ctijus no-
Tel; sed mox ul, sludiis tolo, ut ita loquar, orbe cor- men taceo, quia fratris ignoniiniam perhorreseo.
rasis, exsilium habilalione mutavit, et jam velut in Cui nescio an aliquid ulilitatisjlesit. Tol siquidem
pace compositiis docere pueros ccepit, aemuli sui, 0 exteriorum bonorum floribus enitescit : nobilis ut
cujusdam videlicet allerius sapienlis necessarii Vel imperalor; pulcher aspectu quodammodo, sicut
fauiores, eum simpliciler gradientem ex insidiis oc- Tullius loquitur; ul Virgilius poelatur; luha vehe-
ciderunt: qui confossus gladiis, noh sacerdoles, ut mens in Ecclesia; perspicax et aculus est in lege
niihi relalum arbitror, petiit; non de Iransactts divina; scholaslice disputans, quasL descripta-libri
confessionem vel poenitudiiiem gessit; sed usque ad verba percurrit; vulgariter loquens, Romanoeurba-
ullimum spirilum hoc sofum inclamare non desiit: nilatis, regulam non offendh. Quid de monachico
Heu quale damntim! Si quid autem vel de confes- prosequar ordine? quid de regttlaris magisterio di-
sione facienda vel aliud quid dicehatur, ille jam sciplinoe? In quorum videlicet notilia ita convaluit
af enalus boc solummodo repetebat : 41eu quale ul nee docere naviter possit; sed ejus, proh dolor!
damuum! Hicitaque velut arachne inextricabilia, talis est vita, ut eum alteri nullus invideat., ad se
ut sibi videbatur, sublegminis flla contexuil; sed inirhducere nemo deposea(; et, ut rem non diuUus»
mox ut ea venliis ultimscnecessitatis impulit, pro- protraham, stulto -Sapietili monaslerialis ad habi-
liiius in nihiluni omnia di*sipa\rt. Anni tjuippe no- landum ianua. clatiditur : cujus "passim rustieis et
 701 OPUSC. XLY. — DE SANCTASIMPLICITATE. 7i>2
-
linperitis ac dyscolis aditus non negatur. Unde _. A Deum vel sanctos ejus smcero quaerit inluitu, nou
jecte vir sapiens ait : -« Melior esthomo. cui de- -indiget peregrina luce ul veram conspiciat lticem.
ficit sapienlia, el deliciens sensu iu liinore, quain ipsa quipps vera sapienlia se qiiserenlihusaperit, et,
-jtii abundat sensu, et transgreditur legem Altissimi slne adulterinae lucis auxilio' inocciduse se fulgor
(Eccti. xix). i oslendit. Undescriptum est: t Clara est semper, et
Quod etiam in Domino meo Eeone probalur in- nunqiiammarcescetsapientia- etfacile videlurab bis
cluso. Posuimus enim slulle peritum, apponamus •qui diligunt illain; et invenilur ab his quj qiiaerniit
etiam sapienter indocttim. Hic plane Leo (cum prse- illam : prseoccupat eos quiseconcupiscun(, u( illis
ter psalmos,aut neseio quid lenuissimum et extre- -se prior osienriat (Sap. vi). » Illam ergo sapien-
mum) lilteras non didicerit, grammaticos quoslibet tiam qtisere, illam lolis visceribus ardenler atnple-
ac mundi pbilosophos in Scripturarum notilia et ctere,ex qua non raodo valeassapere, sed et vivere,
consiliorumspirilualium profundilate prsecellit : ut ac per eam sine fine gaudere.ln Deo igitur, qui vera
quicunque ad illum de quovis animaenegolio consu- ~estsapienlia, quacrendiel inlelligendi fitiem consli-
lentes accedimus, suscipientes ab eo verbum, ita ~tue: hunc assiduus meditare, in eo jugrler requie-
confidimusac si prophetici spiritus oraculum re- sce. Cui scilicet in eodem Sapientioe lihro dicitur :
-poriemus. Sed quoniam et libi apprime notus est, fB « Nosse enim le, consummata jusliiia esl; et scire
e( opusculis nostris frequenler inser(us, sufliciat juslitiam-et viiitilem tuam, radix esl imraortalita-
unum hic verbum proponere quod nuper ab ejus -lis (Sap. xm). »In illo igitur defige loium luseraen-
ore quasi negligenter cecidii, sed a me negligenler (is oblutum, ab illo sapienlise fonle sume sitibundi
audiri non poluit. Nam cum inter caetera spiriiuali- pectoris hausluni, ut in visceribus tuis illius vitalis
ter vivendicapilula solerter inquirerem : Ulrum ille poculi vigore concepto, et ipse.cceleslis gratise ma-
post solutum nocturnsesynaxis ofliciuinposset dor- dore jugiter vireas, et inalios distillanlia fonlis ir-
mire si velle(, hoe se fundilus nescire perhibuil. rigui fluenta transfundas. El quseso ut hoc per le
Ctunquejdipsum ego saeprus.iterarem, et an ille quandoqueDeus omnipotens exhibeat fralribus luis
circa dilucuhnn dorrniret perquirerem, respondit quod per Isaiam promisit pauperibus sttis : t Egeni,
iile se hoc -omnimodis ignorare, qttia liuiiquam inquit, etpauperes qtiseruntaquas, elnon sunl-;Iin-
penitus experlus esset. Subjunxit-eliam se suis as- gua eorum siti aruit. Ego Dominusexaudiam eos,
suelum cogitalionibus respondere : Accidielur, in- DeusIsrael non derelinqnam"eos (ha. XLI). > Ubi
quit, cor, palpitent oculi, os per crebra balauslia mox sequilur : « AperiaminsupiniscoHibusflumina,
gannire non cesset, caput eliam nulet et in ima de- pJ ot in medio camporum fontes; ponam deserlum iu
vergat; sed quia haec omnia me perimerenequeunl, s(agnumaquarum, et (erram inviam in rivos aqua-
ad conseniiendumhujus temporis somno nullatenus rum (Ibid.).»
superabunt. Nam el nos super hac re distichum fe- > Quoniam igilur, fili cliarissime, temelipsum velul
ceranms, quod hic inserere otiosum esse non duci-' agnum tenerrimum obtulisii, et hoc dseraones^Sl
inus: per aera volitantes incursant, ut vel ex manibus
JgQ Non canonem solvit, qui psallens noc(e re- tuis obJata diripiant, vel injecta pravae cogitationis
illuvione corrumpant; tu cum Abrahamimminenies
[ dormit:
Ne tamen hoc passim ponat caput ante synaxim. ad impetura volucres abige, ut holocaustum tuum
Sed heu me rniserum! hoc inter me et doimum immaculatum et integrtim valeas cuslodire (Gen.
Leonem, quod inter rortissimum David et delirum xi). Ex eorum quippe pharefra procul dubio loxi-
evenit hislrionem. Ille siquidem viribus fortia fece- cata cogitationishujus sagilta depromitur, ut litte-
rat, iste sola voce triumphalia ejus gesla decanlat. rarum studia renianentibus in saeculo coaevis tuis
illc nimirum se Deo novit per somni mactare con- invideas, e( in hoe eos cau(os ac providos, te vero
flictum; nos versiculos facimus ad similitudinem deceptum et fadium credas, u(pote, si hoc et ipse
pnerorum. Et quale, quajso, esl effelum viribus ac n fecisses, quasi gratiorem tunc hosliam Deo lu;u
lenuissimi corporis hominem jam per septuaginta conversionis offerres: sed hoc totum Deo veraciter
fereannos in monasticohabitu degere, et adbuc obtulisti quidquid, ad meliorera ac niaiienlem sub-
ulrtim diurnae lucis erumpente crepusculo dormire stantiam properans, pro amore illius acquirere con-
valeal, ignorare? Hicitaqueprudens, hicvere dieen- lempsisti. Meliusest aulem totum simul offerre,
dus est sapiens, qui, dum mundum calcibus abjicit, quam particulariter dispensare. Sicut enira melius
ipsum mundi principem philosophando deludit. est ovem dare quam fructus ovis, ita laudabilius
CAPUT VHL est (o(ara artem Deo simul offerre, quam fructus
Quod ad Deum accedenteshumanis dhciplinis jion artis. JuUanusCsesar et Donatus marlyr uno lem-
indigenl. pore didicerunl. Etillequidem permansit in sludiis,
Quocirca, dilectisimefili, noli hujusmodi sapien- hic secutus est vesligia veritatis. Sed ille in sapien-
liam quaerere, quae libi simul cum reprobis et lia sualam feliciter floruit, ut oclo libros coiUra
genlilibus valeal convenire. Quis eiiim accendit lu- Galilaeos(sic enim Chrislianos vel aposlolos vocal)
ceriiam, ut videat solem? quis scolacibus utiltir et Evangelium scriberet; Donalus autem desipuit,
ul slcilariim rnicaiitiuni videat claritatem? Ita qui ut cceleste fastigium cum triumphalis marlyrii gla-
 703 S. PETRi DAMIANlOPP. TOMUS SEU PAR'3 III. — OPUSCULAVAMA. k701
ria penetrarel. Joannes evangelista apud_sseculum,A eam legere, quod Deum iiegarc. Si ergo is qui ler-
peiienildidicil, sed, sprelis oratorum dialeeiicorum- renum illud dogma didicerat, ab ejus compesciiur
qud versuliis, ad siiuplicem Jesu stultitiam puerulus usu; quanlo magis qui necdum expertus est, abejus
commigruvil. Hic tainen dum per libri- sui princi- probibelur accessu? Si ille ("ohibetur a nolis,
pium summae lucis inysteriuni terribiliter inionat, quanio cautius istereprimendus esi adiscendis.Dis-
iliico philosophorum-csecasuiidlilas in lenebrosa slu- cumbis, frater, ad mensain Dei, sufficiant tibi da-
diorum suorum profunditate caligtl. Praeierca hea- pes ccclestiscloquii. Abjice lolium, quod in vesaniam
tus papa Gregorius artis grammalic~e disciplinam comedentiuni mentes inebriat; suscipe frumenlum,
eatenus in suis 732 laudal ephtolis, ul eam con- quod esurienlium animas sobria refeelione confir-
gruere denegel Christianis (GREG.MAG..Reg. lib. ix, mni. Necfauces animae tuaevitalis escae faslidianl.
epist. i5). Ilieronymus ad iribunalia iremenda per- alinientum, sed procul abjiciant falsitatis ineptias.
irahilur, flagris alrocioribus verberatur : cui lamen elquisquilia vanilalum. OmnipoiensDeus,_dulcis-
non aliud quam Ciceroniani nominis crimen im- sinie fili, doctrina lc suse legis erudiat, ul cor luum
pingitur. Devotalur ille hae se prorsus ullione ple- verse sapientiae luce perfundat; te o"emanibus tuis
ctendum si. ssecuJareslibros ulterius legerel,. ac si. vivenl.s hostiaesuscipiat hoiocaiislum, et ad spirita-
Chrisium per apostaticaaperfidise sacrilegium dene- ]B liumprovehaiincreinenlaviriutum; te
semper in se
garet. Dicebalur enini illi :-« Ciceronianus es, non manere concedat, el invicem ipse in luis visceribus
Chrislianus. »_Etille : « Si jsosciilares,inquit, codi- deleclabiliter requiescal, ul, sicul esl ipse
ces ullerius legero, te iiega\i.(lIiEKON. epht. 22 lanquam pollicittis,
palmes in vile, nunquam desinas pii ope-
de cuslodia virgin.). » Honesta satisel uiilis sapien- ris
germina pulliilare. Anien.
tia ! niiiiirum, quae.cumChrisli negalioiiecoiiferlur,
quje haerelicaeperfldioecomparalur; ul idem valeat Sil nomen Domini benedicium.

7%%-im
OPUSGULUM" OUAJDRAGESIMUM SEXTUM.
DE FERENBA ^EQUANIMITER CORREPTIONE.

ARGUHEKTUM.Aiiprandum tironem in mililia spiriluali Iaudat quod adolescens ad cremnm se contu-

lerit moiielqiie illum ul exeinplo Christi Domini regularem disciplinam non deserat; proinde aequo
aiiimo feral non modo senioruin verum etiam jiiniornm correptiones, qtue a-ri animi labes abluendas
sni iliorumque profcclnm pluriini faciuiit : multa ex occasione dicil de bono correptionis, et cur, et an
sine culpa .saiiclusPaulus sanclum Petruin objurgaverit. |
AMMUNDO fralri cbarissimo PETRUS l nec dedignatus esl terrenam servare consuetudi-
peccator mo- C"
nachus pateruse dileclionis affectum. neiii, qui veneral exhibere ccelestem.Nam, ul infi-
cur sibi caput ae-pedes unguento
Exigis , dileclissime fili, ul tibi aliquid scribam, nita prseteream,
etqui, medictante, frequenter aliis scripliias,.tit conspergi muliebri miuisterio passus esl, nisi quia
tibi quoque aliquid scribalur imploras. Sed unde Palacslinsealque Judaicse regionis riios erat ut ejus
accolae crebrius ungerentur? Hine est enim quod
scriptori congruenlius incipiam scribere, quam a
scribendi ipsius myslica dignitate? In le quippe, ail : « Tu aulem cum jeiunas . unge eaput luum
qui scribis, tres sunt digiti, et una manus; cuivero (Matth. xxvi; Luc. vn). t IU quid mirum si Dominus
morem pairire, quem et sepulluroe
scribis, ires suiit personse, etutius Deus. Cnm igitur in vila servaverit non dedignatus esl cu-
ex diversis apicibus continuum "ducis articulum, ad suoesacrosanclis exseqtiiis
«
illum semper unum lua dirigatur inlenlio, cujus in slodire? Sic enim Joannes refert : Joseph ab Ari-
mathia et Nicodemus acceperunt corpus Jesu, ct
lemetipso per quamdam simiiiludinem conspicis sa-
cramentuin. Et quia, dum in scholarum adhuc gyin- ligaverunt illud Iintcis cum aromatibus, siculmcs
nasio inter adolesceiiiuios ageres, et ephebi vulius Judaeisesi sepelire (Joan. xix; Maiih. xxvn). » Cum
florem necdum pubis ulla vel tenuis lanugo vcsliret, eigo is qui est ipsa sapieiilia, per quam cuncla
fervor te sancti Spirilus incitavit ul non monaste-. U sunt condiia, in his eiiam rebus quae nullitts pene
riale propositum, sed ereini potius arriperes insti- videntur esse momeni.i, traditionem Iiominum ser-
iiilum : cave ne, per setalis adhuc imbecillis obten- vare non respuit; qiiantae prsesumplionis est, si
sancti loci violes; ne rigorem alque disciplinse quis regulam frangal, quam a sanclis
tum, regulam
severitatem beatse conversationis enerves; ne mu- Patribus traditam non ignorat?
lari velis solilam- severilalis consueludinem; ne CAPUT PRIMUM.
adiiivenlionis prsesumas superinducere Correptiones mqno animo ferentiuni emolumenta.
peregrinse
iio\itatem. Nam el ipse qui magister est angelo- Inler cKlera igitur sanctaeconversationis insignia,
ruin iu ccclo, morem in terra tennii qucm invenil; quaj videlieel et in aliis florere consideras, et tu
705 OPUSC. XLVL — DE FERENDA J&QUAN1MITER CQRREPTIONE. 705
ipse, divina sulTragante clementia, jam irreprehen- ,A . CAPUT II.
sibiliter servas, unum prae caeteris cave ne corre- Qtiod sapienth esl amare correplionem,slulii odhse.
piiones aliqnaiido graviter feras, ne qualibet occa- Quisquis ergo sapiens esl, austeritatis illatseduri-
sior.e redargui a ttiis quoqne junioribus erubescas. tiam animoe stise vulneribus depulat medicinam.
Qnod videlicet hujus loci tam familiare est atque. Unde scriptum est : t Si corripueris sapientem ,
nativum, ul qui corripitur [correplusl, fugit, nobis- intelliget discipliuam (Prov. xix); » et iterum :
cum habitare non possit. Ad hoc enim homo de « PIus proficil correptio apud prudenlem , quam
sseculo magisterio regularis disciplinaesubmitiitur, plaga apud slultum (Proi>. xvn). > De quo eliain
ui rubiginem quam de mundo lenocinanle contra- prudenle dicitiir: « Qui paliens est, mulla guber-
xeral asperse correplionis lima detergat. Unde est natur prudentia; qui autem impatiens est, exallat
quod Sapienlia Ioquilur in Proverbiis : t Converli- stultitiam suam (Prov. xiv). » Slultiliam qttippe
mini ad correptionem meam; en proferam vobis suam exaltat iinpaliens, quia quo per impatienliam
spiritum mcum (Prov. i). » Non enim dixii, ad stiam a quibnslibel frequentius Isedittir, eo quoli-
blanditias meas; sed : « Convertimini, inquit, ad dianisconlra eos jurgiis alrocius efferatur. Unde le-
correptionem meani. » Unde quibusdam corripi de- gilur.: « Semper jurgia quaerilmalus; angelus atitem
dignanlibiis ait : « Mane consurgent, et non inve- B crudelis miltiiur contra eum (Prov. xvn). » Crnde'is
iiienl me;eo quod exosam habueiint disciplinam, angelus contra quoeienteiiijurgia mitlitur, quia ili-
el litnorem Domini non susceperinl, nec aequieve- gnuin est ul menteii) in qua crudelitas hahitat,
rint consilio meo, et delraxerinl universae corre- crudelis possessoi mvadat; quia, sicut dicit Aposto-
-plioni meae (Ibid.). t Hinc admonet dicens : « Di- lus : Ira daemoniumhahet. Unde iilic, mox u( cru-
sciplinam Domini, fili mi,"ne abjicias, nec deficias delem mitti contra impatientem docuit, praeslo
ctim ab ipso corriperis : quem enim diligit 735 suhjtinxil : « Expedit mtigis ui*sseoccurrere, raplis
Domiims, corripil; et quasi pater in filio coniplacet felihus, quam (aluo confidenli sibi in stullit>a sua
sibi (Prov. m). » Jure seilicet non hominis, sed (Ibid.). t De hoc fatuo et impatienti scriplum est:
Domini, correptio dicitur, cum in amore Chrisli a t Noli esse amicus hom_iniiracundo, neque ambules
proximo in proximum quselibetseverilas irrogatur; cum 73@ viro furioso, ne forte discas semitas ejus,
elnimis a sapienlia devial qui superbum cor divirils et suinas scandalum animse luse (Prov. xxn). >Porro
increpalionibus non inclinat. Unde et idem Salo- sicut aeger qui non capit aiUidotum-morilur, ita
mon ait : « Qui diligit disciplinam, diligil sapien- qui non potesl corripi, nequit ab animse siue lan-
liam;_qui autem odit increpaliones, insipiens esl guorihus relevari. Unde rurstis per Saloinoiieii) di-
(Prov. xn). » Quapropter idem insipiens in Prover- ^ cilur : « Noli subtrahere a puero _disciplin:un; si
biornni libro conqtteritnr, dicens : « Cur detestatus enim percusseris eum virga, non morietur; tu virga
sum disciplinam, el jncrepationibus non acquievit pereulies eum, et anirnam ejus de inferno liberahis
cor meum, nec audivi vocem docenlium me, et ma- (Prov. xxrn). » Vis audire quid illis immineat qui
gislris non inclinavi aurem meam? > (Vrov. v.) At respuunt corripi? qui dcdignantur a senioribus ob-
conira quisquis incropationibus sequanimiter acquie- jurgari? « Yiro, inquil, qui corripientem dura cer-_
scit, de catalogo sapienliim non recedit. Unde scri- vice contemnit, repeiuinus ei snperveniet inierilus,
plum esl: « Auris quae aiiriil hicrepalionem vitse, et eum sanitas non sequelur (Prov. xxix). » Ubi et
in medio sapieiilium commorabitur; qui veroahjicit paulo post subditur : « Erudi filiuni tuuiri, el refri-
disciplinam, despicil animam suam (Prov. xv). » gerabit te, el dabit delicias animae tuse (Ibid.). -
Vitrici denique privigriis indulgent; patres dura Enimvero equo'~adIitic indomilo pes in sdhtele per-
plerumque verbera propriis pignoribus adhibent. culitur, ul postmodum clavis afiigi ferruni sihi sup-
Illi nimirum odientem pascunt; isti vero diligentes pedaneum pnliatur. Rudi quoque tauro circulus
erudiunl el aflligunl. Unde scriptum est : « Qui lentse vilis inneclitiir, ut assuelus hoc procul dubio
parcit virgae, odil filitim sutim; qui aulem diligit ~ discat, qualenns jiigum postniodum detreclare non
illum, instanter erudil (Prov xm). »El alibi : « Me- audeal. Sicjunior quiqne fralcr etiam lunc objur-
lioresl manifesla correptio, qijam amor abscondilus. gandus est ctiin rioij peccal, ut disciplinam veras
Meliora sunt vnlnera diligenlif-. quam fraudulenla correptionis postmodum opquaiiimiler ferat. Qua
oscula odienlis (Prot>.xxvn). » Iierum scriplum est: conira de non correpto scriptum est: « Qui delicate
« Erudi filinm liium.ne.desperes • ad interfectionem a"pueritia nutrii scrvum suum, poslea illum sentiet
ejus ne ponas manum [animam] tuain (Prov. xix). » contumacem (Pror. xix). » De quo videlicet servo
Ad interfectionem quippe filii palerna manus po- vir sapiens ait : « Cibaria, cl virga , et onns asino ;
nitur, cum in eum"quem nequiler ager-tem con-pi- paiiis, et disciplina, et opus servo (Eccli, xxxm). >
cit, non modo non invehilur, sed ejus insuper ple- CAPUT III.
ciendis aciibus delectatur; et plausibilibus non vere- Quod tmpatienlibitscorrepliones sunl quasi gladii.
tur verbis extollere, quem duris debuerat verbcrihus Nec ob id libi, fili charissime, lol Scripiiirarnm
coercere. tes(imonia coacervo ut sanclx indolis (uoemoribus
linec judicem expedire; sed hoc potius ut coocvis
ttiis ex (ua valeam occasione consulere. Non cnisii
 707 S. PETRl DAMIAiMOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 70.
vas Jerichonlinis pienum aquis nobis allatum est, A ohteniu, zelum correpfionis de Iratrum labiis aule-
quas ego scilicel instar Elisei (IV Reg. n), cce- runt. Unde et illic subdilur : « Caverant enimPhi-
lestis sapientiae sale conspergerem , et sic eas listhsei ne forle facerent Hebrasigladiura aut lan
amaritudine defaecarem. Sed nec ollain te ple- ceam (/ Reg. xin). > Unde paulo post: « Reinsa?
nam colloquintidis [colocyntidis] praebuisti, cujus ilaque erant acies vomerum, et ligonum, et triden-
amarissimum guslum trita divini verbi farina in tum, et securium , usque ad sliiuulum corrigendum
dulcedinem verteret, sicqtte prophetarum filiis co-. (Ibid.). t Dum Philislhaei timent gladios, lollunt fa-
meslibilem exhiberet. Non enim arundo visa es in bros; ul, dumarmorum fabricatura compesciiur, non
deserlo vento agitala (Matlh. xi), sed illa potius sit etiam -qui caelcra exercendi laboris utensilia fa-
, quse mel protulit, unde prsecursor Domini Joanncs bricetur, Apostolo quippe testante : « Gladius spi-
vixit. Advexisti, frater, alvearium favis distillan- ritus est verbum Dei (Ephcs. vi). >, Huuc gladiinn
tibus plenum; praebuistile nobis agrum non ligoni- quia perversi timenl spirilus, fabros de lerra Israel
hus sarriendum, sed plenis jam falcibus desecan- auferunl, dum eos qui redarguere delinquenlium
dum; non scilicel paliuris ac vepribus inhorrescen- errala dehuerant, a lenenda censurse disciplinacom-
lem, sed exuberantium inessium decore flaventem. pescunt; et hac negligentise dissolutione contingil
Quo contra, de ncglig<HUe ac fatuo vir sspiens rlicit: j-j ut in servorum Dci quibusque conventibus I on
« Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam modo sacrse p.raedicationis sermo cesset audiri, sed
stulii, et ecce urticse omnia repleverant (Pror. et honesiaium artium exercitia desinant frequen-
xxiv). »Impalienlibus sane correptiones quasi glariii (ari. Nam quia districta inagislerii eos disciplina
sunt, sed si volunt ut hi gladii vertantur in falces, non reprimit, propriis voluntatibus dediti, scribere
hirsuta viliorum suorum dumeta, quibus horrent, nesciunt; artis honeslse vel nianuum exercilia nulia
permulentur in messes. Unde pfopheta cum prae- condiscunt, cum Aposlolusdical: c Qui non laborat,
misisset de Salvatore nostro, quia ~«judicabitgenles, non manducet (// Thess. m). > Quse nimirum cum
er arguet populos multos, > prolinus addit : t Et sibi sint uecessaria, saecularesviros, vel etiam re-
conflabunt gladios suos in vomeres, et lanceas suas probos adeunt, quoniam hsec apud se reperire non
in falces (lsa. n). > Nimirum congruus ordo, dum possunt. Unde illic dicilur : « Descendebat ergo om-
primum quidem peccator arguitur : deiride gladii in nis Israel ad Philislhiim, ut exacueret unusquisqtie
vomeres, et ^37 'anceaeconflan(ur jn falces. Nam vomerern suum, et ligonem, et securim, et sarculuja
dum impatiens quispiam per disciplinam mitior fa- (IReg. xm). > Israel-e?go ad£Ulfcrh»S~-r-0'iiascen-
cdis, tanquam pianus ager increpationis cultro pro- dil, sed descendil, ututensilia suoa73S necessitatis
scinditur, deiade stiavi semine sanctsepracdicationisQ; exacuat, cum sancli ordinis viri aa sseculariumima
aspergitur, el sic demum fecundalionorum operum declinant, ut ab eis sibi commodum cujuslibct
fruge veslitur : huic scilicet et gladii facli sunt uliliiatis acquiranl. Vides ergo quia si de sacro
vomeres, et lanceoeconverluntur in falces. Quia qui eonventu correptionum censura sublrahitur, disci-
reprehendi prius tanquam gladio perfodi devitahat, plinoe vigor funditus enervatur, et religio lota
nunc et vomerum sacrse doclrinaelibenler sustinet, destruilur; quia, dum unusqiiisqueproprisesequitur
ut fruges ferat; el falcem supernaemessionis exspe- volunlalis arbilrium, ad saeculariarediens, spiriiua-
ctat, ut horrei cceleslis prompluarium repleat. lis observanlioeviolat instilulum. Unde quisquis est
CAPCT IV. cui regularis vitae fervor insestuat, correpliones
libenter amplectitur; et, tunc etiam cum innocens
Quod in religiosis convenlibus,ad regularem dhcipli-
plinam necessariaesl correplio. est, suis reprehensionibus delectaiur. Non ul euin
Spiritualis plane quisque convenlus, si fralerni coiiscienlia peccasse remordeat, sed quouiam hoc
zeli frequenli correptione non utitur, Israeliticse prodesse cseleris audientibus sperat, ut unrie ipsc,
nlebis myslica laborat inopia : quoevidelieet, inci- innocens et mundus, arguitur, alii, vel lapsi \ei
piente Saul rcgis imperio, fabrum ferrarium non lapsuri, forte corriganlur. '
habebat. Dicit enim Scriptura : « Quia faber ferra- -^ ' CAPUT V. |
rius non inveniebatur in omni lerra Israel (// Reg. Cur bealusPaulus beatumPelrum reprchenderit.
xiii). > Porro sicut ferrum refiqua metalla fortiter Unde nunc ad memoriam redit quod Paulus, sicut
edoniat, Ua correptionis malleus vitia delinquen- ad Galalas scribit, bealum Peirum coaposiolum in-
tiiim reprimit, et quasi cudendo rigidsemenlis duri- crepavit; sedei, quem velui discordandoredarguit,
tiam frangit. Hinc est quod de ipso fabrorum spiri- volis inlerioribus concordavit : « Cum venissei,
(ualium principe per Isaiam dicitur: « Ecce ego inquit, Petrus Antiocbiam, in faciem el restiti,
creavi fabrum sufflan(em in igne pruijam, etprofe- qttia reprehensibilis videbaiur. Prius enim quam ve-
rentem vas in opus. sttiim (ha. LIV).> De ferro nirent quidam a Jacobo, cum geiUibusedebal; cum
quoque Ecclesiasles dicit:« Si relusum fuerit fer- aulem venissent, 'subtrahelial et segregabat se,
rum, et hoe non utprius, sed hebetatum erit, multo timens eosquiex circumcisioneerant (Ga(.ii).»Ubi
labore exacuetur, post indiislriam sequitur sapien- niox addi(ur : « Et simulationi ejus consenserunt
tia (Eccle. x). » Sed Philislhseide terra Israel fahros caeteriJudsei,ita ut et Barnabas ducerelur abeis in
ferrarios lo!lui)t,cum maligni -piiiliiR, falssepiet.uis illam simulationem (Ibid.). t Oquam dura stiperficie
 '
-77J5 OPUSC. SLVII. — DE CASTITATE. 710
ienus verb3, et, si solis attendantur in syllabis, ab ,A tare poluimus? sed per gratiam Doinini Jesu Chrisii
>
apostolici culminis graviiale funditns aliena. Repre- credimus salvari, quemadmodum et illi (Act. xv).
heusibilis est Petrus, cui ad reprehendendum etad VolebatergoPeirus permaximf. jcorara omnibus ar-
corrigendum eommissa sunt omnia regna terrarum gui, gaudebat objurgantis inveclione confundi, ul id
(Matih. xvi). In laciem ei resistittir, ad cujus impe- quod invitus agebat correptus omilleret. et in eo
rium janua regni ccelestis Cbristi fldelibus aperilur^ quod solus attentare limuerat, socinm inveniret.
sithulationis auclor asserilur, qui primus est in prse- Paulus ergo Pelro cum restitit, eique pi'oettl <lu-
•dicatoribus verilatis; et, ut copiosior adhuc exagge- bio intrinsecus concordavit,queiriexirinsecus-irguit;
rari valeat Injuria, diligentei-allendeo_uidsequilur : alioquin ,-quomodo"Paulus in •alio condemnartt
« Sed cum vidissem quod non recte ambularent in- quod ipse non dissimili necessitate compiilsns egis-'
veniale Evangelii, dixi Cephse coram ommbus : sct?Nara propter Judasos, qui legis observantiam et
Si tti, cuui Judseus sis, gentiliter vivis, et non Ju- veleffs ritus tenendos esse perhibebant, ei Titno-
daice, quomodo gentes cogis Judaizare?» (Gal. n.) theum, gcnlilisvidelicethominisfilium, circumcidil:
Quid est-hoc, healePaule, quod priorem tuum in- et ipso, volum solvens, sibimelipsi capul rasit, et
crepalionihus laceras, objurgationibus exacerbas? sacrificium juxta veieris Icgis caereraoniasoblulU.
Quo pacto ndn vereris eum ante hominum ora con- ]j (AcUxvi, xxi).
fundere, cui speciali jure concessum est universali 74© CAPUT VI.
tolins orbis Ecclesiaeprsesiilere? An fortassis excidil An beatus Paulus peccaveril beatum Peltum o6-~
qubd vos communis ulriusque doclor instruxil? jurgans.
t Si peccaverit, inquit, in te fraier tuus, corripe In hoc ergo quod Petruin corripere visus est, ob -
eum inier te el ipsum solum; sin autem te noii aa«- secundatus est, non adversalus ; et non Jtdvcrsus
_ dierit, adhibe duos vel tres-testes (Matih. xvm). > eum, sicut Porphyrius opinatur,-superbe pugnavii,
Tu vero non private conventum, non clam coram sed Jmmililer ministravil. Hsecnimirum Pauli cor-
lestibus allocutum, sed palam omnibus arguis, et reptio ministerium fuil obedientioe, non objurgatio
insuper ad posteriialis venturse notiliam, quod gra- disciplinaa; non temeritas invectioris, scd uiiaiumi.s
vius esi, hoc te fecisse conscribis. An et illud oblims concordia voluntatis. Tu itaque, diluctUsime, ciini
es quod Thnotlieo ipse jussisli: « Senem ue incre- super qualibei occasione corripit-ris, eliam si te
paveris, sed obsecra ut palrem? » (/ rim. v.) Sed in deliquisse nequaquam conscientia repreliendat, quod
-30quod B. Petrum Paulus coram omnibus manifes'.e objectum esl, Jibenler amplectere, culpabiiem te
redarguit, foris quidem contradic(or apparuit, sed ccram fratribtis tuis humiliier confuere, Quod ninii-
73S ccrdis ejus vota complevit. Gentiles eniui~ve-( ; rum et illis erit imitationis exemplum, et tibi prove-
nienles ad fideinnon audebat Petrus, eis prsesenti- nietin augmenta virlutum. Mementoqtiod per Salo-
bus qui ex circuincisione credideranl, in convescendi monem dicitur: «Melius est a sapieniecorripi,quam
-socieiale reci.ere, ne videlicel illi scandalum susline- s-mltorum adulatione decipi (Ecclc. vii).» Talis ergo
rent. el mox a flde adhuc tenera suh hae occasione sil voluiitas lua ut is etiam qui te forte durius ar-
receiiereiU. Ei ideo qtii cuin gentibus edere consue- guet, cum tui cordis inientione concordet; el in eo
veral, quibusdam a Jacobo venientibiis, ah eorum quod in te asper ijivchitur, morigeretur politts qiiam
seconsortio stibtrabebai : timens scilicel ex circurii-. obluctetur. Pnesenlibus iiaqne conversatio lua lu-
cisioue eredeniibus, ne, si eum convescigenlibus cer- ceai, absenlibus fama in benedictione redoleal. Fislo,
ncrent, perfidite periculum sustinercnl. Nam quia qtiod superius dixinm?, ager et exubnraus cpjiia
Pelrus ita per omnia sentiebat ut Paulus, gentes segelum et spiranis oriorantibus pigmenlorum, ui m
-scilicet observare rilus Judaicos non debere, qui te-quoque delectelur oninipotens Dens, ei dicat :
Actus aposlolorum legit dubitare non poterit: imo t Ecce odpr filii mei, sicul odor agri pleni, cui be-
htijus senlenliae piimus auctor Petrns inter aposto-' nedixit Deus (Gen. xxv). » Ut quoniam Aripraiitius
Jos iridubilanterinvenilur, cujtts nunc a Paulo quasi- ipse-vocaris, ares(apc^) autem viittts dicitur, tan-
praevaricalor aiguitur. Ail enim : « Nnnc ergo quid *) quam ager uberrinms cenleni feras fruclus acervum,
icnlatis Deum, imponere jugum super cervices disci- et Deo prandhim merearis offerre virlulum.
pnlorum, quod neque patrcs noslri, neque nos por- Sil homen Dommi benedictum.

m-742
OPUSCULUM QUADRAGE&IMUM 'SEPTIMUM.
DE CASTITATE ET MEDIIS EAM TUENDI.

AHCUMESTUM. — Damiano nepoli inter cseteras virtules caslitatem prsecipue commendat : quam ut facibii"
iugatur, quotidie ul Domiiiicum corpus percipial suadet. DeiiiTJe"conlra insidias dsemenis illum Insiriiit
Postremp, ul se priori comrnendel, pelil: qttem de hospitaliiate servanda admoneal.
DAHIASO charissimo filio PETRUSpeccalor mona- Quia litlerarum gerulus anxie paraf exire, non
iluis naternoedileclionis affecium. posstim, qnce millenria sunt, elimafS siyli digeslionf
7H S. PETRl DAiiiANi OPP. TOMUS SFU PARS III. — GPUSCULAVARir-. 712
eonscribere; leqtie volo ut polius ven consideres \ pons servavit iiitcgiitateni. ,Unde factum est ut
sensttm, quam aucuperis lenocinia phalerata verbo- ulraeque postmodum sorores eligerent sanctimoiiiale
rum. lnterim ilaqui', dum prasslorescribere nequeo, propositum, et usque adflnem vilsemonachicumser-
suffieiathoc tibi simpliciter .scribi, qtiod Timolheo varent irreprehensihiJiter institulum.
velu( sequsevo per epislolam Aposiolus prsecipil : CAPUT II.
allcnde 74g i
«Dum venio, inquit, Jeclioni, exhorlationi,
eucharistim suscepliocsl prmsidium
atque doclrinse (/ Tim. iv). > Gui nimirum jam et Quod frequcns castitath.
«
is(a proemiserat: Exemplum eslo fideliumin verbo,
in conversalione, in charilate, ih fide, in castiiale Quamobrem pudeat, vel, o fili, vitiolibidinisener-
(lbid.), > viter, vel in cogitatione Succumbere, de quo cernis
CAPUT PRIMUM. infirrniorem et fragifem sexum cum lant* gloria
Quod castilalisvirlusjunioribus difficiliar sil. . trinmphare : el, ut frementem besliam valeas, ul ita
El ut de caeleris virtutibus quae nunc per episla- loquar, ex agio lui juris expellere, satage le, fraler,
lam cnumeratae sunl inlerim laceam, cas litalem, jain quotidie Dominicicorporis el sanguinis pcrce-
quam ultimam posui, non in membris tantummodo ptjone munire. Videaloccullus hostis labia tuaChri-
sludeas servarecorporeis, sed boeceadeinpermaxime 3 sti rubore rubenlia, quse territus perhorrescal, et
regnel ac vigeal in visceribus-cordis. Ntilla quippe mox in tenebrarum siiarum lalihula pavescen.lo
virius est quae in adolesceniioeflore graviora certa- diffugial. Quod enim tu pcr visibileni panis ac vini-
minaperfcrai, quam viriclicel velut in camino sur- spcciem suscipis, ille, velit, nolil, Doininici corporis
geniis incendii, titillantis illecebrse geniiinns ardor ac sanguiuis iulelligil veritatein. .
impngnat. Scd cum super boc themate nobis uberius Porro aulem eadem mihi lunc venerabilis regina
disputare nonliceat, quia prce nimia celeritate non nanavii quod niiper in Vormaciensiecclesia, duin
vacal, quitl inihi imperatrix, Agnes olim scilicel au- longiori pcr negl geniiam le i pore cucharisiia resur-
rco quideui diademaie coronala, nunc aulcm imilto vala fuissel in huxide, sola poslmodum illiccaro fue-
fciicius etincomparabiliiereiiiinentiusinregisoetcriii lit repevta. Ita dum curiosius in eam -inultorum .i-
liialamo collocata, hcslerno jam vesperlini lemporis sus intenderei, nil aliud quam veram ac salidaiu
eiabcnte crepusculo, retuiil, hic annotare succin- cainem procul dubio judicaret.
cte raptimqtie non pigeat;nt apud aiitmuin tiium, Rainaldus etiani veuerabilis CumanseEcclesi.epon-
non lam laciniosa loquenrii prolkilas quani insigms tifex dum adesset, quori sibi paulo-ante contigerai,
exempli dignilas convalescat. Porro dum praeMa veridicus enarrator cxposuil : Presbyler, inquil, in
Christi sponsa, elB. Petri filia, in omniura disposi- u ecclesia cui, Deo auctore, deservio, limijeque"nii
lionc virlulum dclectabililer pascitur, in tractanda fallor advivit, quiiam parvam ac lenuem in littera-
tamen castitalis pudiciliseque mtindiliapropensius rum habetdoctrina notiliain, ul apcrle quoquescri-
immoratur. Undefaclum e^t ul, dum nonnulla de plionis arliculura syllabatiiu vix valeat legcre; niniia
salute animarum mutuis conf.ibiilaremur cloquiis, tamen pauperlale conslrictus, utcuuquc missarum
el praecipuequasi quosriain versareinus in manibus cogilur solemnia celebraie. ilic iiliquando dum sa-
vernanlis flosculos castilatis, illa hoc in nieriium cri muneris eucharistiam rictulissetaegroio, ut erat
prolulit : Postquam imperator, inquit, Otlo regnum titique descs ac- negligcns, aliquanttilum Domini i
Iialiae Berengario viclor eripuit (25) , captas iliico sanguinis remansit iu calice. Qiiodcuinille in eccle-
duas ejus filias in Teutonicas partes exsilio transmi- siam rediens comperisset, sed f.tstiuio piaepeditus
grayit. Quaeniniirum, dum venusli vulitts specie noluisset accipere, moxcalicem lavii, ei in labrttm
ei insigni corporum pulchriiudine regum referrent marmoreum in quo erai aqtta sanctifieata, projecit.
generis dignilalem, ccepcrunl multi regni proceres Et, o magnum divinsevirlucs indicium! illam Libri
Adelaidi Augustse vehemenlerinsistere, ul tam ele- partem quain id quod effusumesl de calicc, contigit,
ganlis forniaedecns dotali sibi mererenlur copula in sanguineum ruborem repente conveitit, ubi scili-'
sociare. Quae nimirum puellae dum omnes procos D cet duaemajores guft~esanguinis exprimuntur; seJ
aeqnapioisus deriignationeconiemnereni, el niortafe neque illse, neque aliaequae juxla videnlur esse mi-
conjugium sanclae superbise supercilio fastidirent, nusculae, nullo possunt studio vel ablui vel abs ergi,
una illarum duos pulcinos suis uberibus supposuit, quo rubor impressi sanguinis aliquatenus valeal aho-
ei tandiu inter vestem et caruem, donee oninino leri. Cum eigo purpureus ille cruor lam tenaciler
puirescerent, occuliavit. Cumque conspiceret hoini- haeseritin vase lapideo, quantum pulamus jus sibi
nes ad suum venire colloquium, laxabat "occulleve- potestatis vindicat virlus illa coeleslis in pectore
stem, 'et naribus colloqueniiuni gaudebat exhalare- Cbrisliano?His itaque cceleslibus sacramcntis, fili
fetorem. Cumque colloquentes ei hanc quotidie na- charissime, te frequentius munire non differas, qui-
rium paterentur injuriam, landem cessavil delusa busvidelicet diabolicseversutioeet subdohe macbi-
sollicitudoquserentium, et virgoChristi, per simtila- nationis argumenta repellas. Proscinctus erigere,
Um chrnis alienae putrediiiein, iuvioiabilem stti cor- constanier alque robtistus sta semper in acie, nec

(25. Apno Christi 95.

715 OPUSC. XLVIL — DE CASTITATE. 714
jgnoresindefieientemadversarhmi contra le infati- \ Ad quam vocem prseslo diabolus, ejus quse dorinie-
gabiliter dimicare. hat effigiem reprseseiuans, accessit; et muiuos
reddendo versiculos, psallere simul ccepii; cumque
744 CAPUT III.
Biabolus irunsfigural se in angelum lucis, ul mona- ad illum psallerii locum modulatione conlinua per-
chum decipiat. venissent uhi dicitur : « Exsurgat Dcus, et dissi-
Inferea dum haecloquor, el illud nunc ad memo- pentur inimici ejus, et fugiani a facie ejus qui ode-
riam redit, quod Hiltlebrandus Romanse Ecclesiae runteum: sicul deficitfumus, deiiciant (Psai. LXYII),»[
archidiaconus, eisdem qui superius memorali sunt el reliqua : hic illico malignus spirilus substilli, et
et episcopopraesenlibus retulit : Duos, inquit, san- hos exprhrieie versiculos non prsesumpsit. Hoc san-
ctos monachosvidi, el non mediocrem apud eos lo- cta mulier cum apud se,miraretur, cxpavil; el,quod
cum familiarilatis obtinui; qui nimirum singulis mo- eral, non inaniter suspicans, signum sibi sanctce
rabaniurin cellulis, apud inonaslerium quod in loco crucis imposuil, slatimque malignus hostis evanuit;
constructuin est qui dicitur Aquisgrani, quoruni vi- et quis essel qui sanctse niulieri psallendo coine^
delicet alter, qui majoris videbatur essesimplicitatis, exstilei'at, se fraudulenter occultando monstravjt.
Marinus; aller aulem Romanus vocabatur proprio Huic etiam venerabili malronse nocturnis boris ne-
nomine. Sedllarinus vix ulla dies" erat in qua dia- B quam spirilus cadaver cujusdam hominis , qui pro
holum vel per speciem aliquam non aspicerel. vel suis-sceleribus appensus fuerat, attulil; et, ui illi
persohinium non audiret, adeo ut antiquus hostis terrorem inculeret, hujusmorii sibi.utita loquar,
Sibi saepe compsalleret, simulque cum eo divinse lau- xenium procuravit. Quaemox abbali loci fralrum-_.
dis ofiicia celebraret. Aliquando vero tenebrarum que conventui quid sibi nequissimus hostis fecissel
auctor se transfiguravit in angelum lucis, eiqtte quasi innotuit; atque ut pro illo misero fratres oiimes in
legem diclando mandavit : Cave, inquit, quia qui commune preces effunderent, obnoxiis |/'. obnixisj
angelum Dei el aspicere et alloqui meruisti, indi- prccibus hnpelravit. Postmodum vero cuidatn divi-
gnum est ut de ceetero cum bominibus loquaris. nittts revelatura est, per orationes fralrum illum mi-
Proiinusille, tanquam mandatum di\initus accepisset, sericordiarii consecutum. Sic itaque deceplus hostis
a frairum se fundilus collocutione removit, seque antiquus , rqui dum viventi machinatur illudere,
sub rigida silenlii censura constrinxit. Cui cuiii fr£j- jaeturam cogitur de mortuo susiinere.
lerRomanus primo, deinde abbas monasierii, ut CAPUT V.
sibi loquerelur vehementer insisleret, et ille prsa- Christianm chariialh exeiuplum.
dands labiis (suppl. responsum vel quid simiie) non Ad hoc jgitur et hujusmodi diabolicse lenlationis
riiilleret; abbas, fores cellute violenler irrumpens, C tibi proponuiiiin exempla, u( vct ipse contra hos(is
dignis indiscrelum fratrem verberibus castigavit, et callidi deceploris insidias solener evigilcs : et, dum
sic ad i'eddendum sermonis officium compulit. Gtii le dclec(at alionmi cuin hosle luclaiuium audire
IBOXadmonendum subjunxil: Idcirco, inquit, auii- viclorias, ipse tc per languidi corporis ignaviam non
quus adversarhis,bonorum semperoperumiiiiniicus, remiltas. Setl jamista sufliciarit. Commendamefra-
silentium libi leiilavit imponere,ti( el (u fruclum tribus, domno priori ex nostra parle humiliter gug-
fralernae sedificaiionis amilteres, et illi qui a te gere ut a fervore solilo pieotis et misericordise non
sublevandi erant tuas consolalionis auxilium non tepescat, sed susceptionibus hospitum et subsidiis
jjaberenl. Sie itaque fraler, quia non malilia, sed egenorum, in quantum rcs doniestica palilur, insi-
es: simplicitate peccaverat, ad mentem quanlocius stere non omitlat. Sed et illi conveniens oxemplum
rediit,et, contempla suggestione diaboli, admonitio- profero, quod huic rei, quam sibi suadere gesiio,
uibus pii palris humiliter acqttievi(. non mediociiter profuturum esse confido. Nam el
Seddum te, fili nii, ad evacuandas aniiqui hoslis eadem Agues regina qure supra inqiiit eliam quia
insidias provoco , quid prsjfata regina retulerit au- vir quidam in Alemanniae pariibus avia saltuum,
disse"ex ore beaii Leonis noni Romaiioe Ecclesise praerupla montiurii, opaca sylvarum venandi studio
non omitto. Ail :' n
poniificis, itaque prsedictus pap.f peragrabat. TJic ilaque dum anxius huc iliucquc
Amila mea, sanclimonialis cffeeia, in quodam \iro- discurrit, el sollicilus cu.iositalis indagine fcrarum
rum erai nionaslerio constituta; ibique hi proprla lustra perquiril, invenit duas mulieres, malrem sci-
dogens cellula cum qnadani pygmoea, id est hrevis licet ac filiam, per illos hiemalium cjimulos pruina-
-slatursi?femina, quotidiance laudis olficia paHonter rum,el' profuntla nivium rudera miserabililer ober-
c: uumihier persolveba(. rantes. Qui protinus misericordia ductiis, comiti
CAPUT IV. suo qui eum solum seqtiebatur, ait: Leveihus in
Quod diabolns signocntcis cognoscitur. cquishas feminas, singuli singulam, et ad liominum
Quadamvero noc(e cum ante nocturnse synaxis liabitacula de-'eliamus, quia vel oherranlitim forte
farliculum,-re! horam vel aliquid simile] maiurius luporum snnt morsibus exponendse, vel vi nimii
surrexisset, couiitemque suam more solilo soepius algoiis sunt.procul dubio niorittiroe. Quod comes
inelamasset; illaque, gravi sopore depressa, nulla- penilus abnegal, es hanp se ferre posse siomachatur
tenus responderet, (andeni in iram' commola, quid injurhun. Cui dom?~ius: Ego, inquit, si tu fastidis,
ilicerel non attendil: Diabole, inquit, surge. 74S selus utr.imque le\aJ:o, cl liancquam dicis injuriam
PJTROL. CXLV. 23
 7iS S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 716
alacriter sustinebo. Cumque unam ^4Q Posl-se>et A transeunli lurpi leiiocinio proslituise, sed cum regio
alteram, in medio residens, ponerel anie se : tan- illa communi Saracenorum et Christianorum esset
dem socius mente eompunctus atque confusus, do- habitalione perraixta, ill.e se Christianis quidem tur-
mino suo cessit unam, et ipse ad subvehendum cor- piter exponebanl; Saracenorum vero consorlia ::un-
ripriit alleram. Sic igilur eas per difficillimaloca et ditus abdicabant. Cumque se dolerent illi in hoc
lojigos anfractus non sine gravi periculodetulerunt, ibedo negotio despici, susequegenli conquererenlur
donec scilicet molendinum casu obviuni reperirent, injuriam irrogari, tandeni eas ad tribunal praesidis
ibiqtte eas deponerent. Adjecit etiam dominus ut uni pertrahunt, elutsuiscpioque, sicutChristianis, inlu-
earum vestem traderel, qua vim frigoris aliquaienr.s xurisepermixiioneconsentiantjVehementerinsistunt.
temperaret. Hic aliquanto post tempore factus est Sed dum scelus hoc apud eas, modo lerrores, modo
monachus, et Oeinceps,"ingravescente molesiia, ad hlanditias inlenlanles , aliqualenus obtinere non
extrema perductus est. Tunc fratribus, qui aslabani, possent, prolaia sententia prsesidis, adjudicataemnt
cum magna ccepit animadversione clamare, dicens : morli. Quid plura ? Protinus spicuhuores accedunt,
Videlis innumerabilium daemonumlurbam, quse me nudis cervicibus vibralos .pugiones ineutiuni;-sed
undique circumvallal, nieque lerribilibus oculis in- ne supremam quictem cutem incidere, cassalis icti-
lueri etrimpugnare non cessat? Cumque continuis'.B bus, possunl. Inlerea dum et istae inori alacriler
oralionibus et psalinodiae fratres insisterent, ille 747 volunt, et illi occidere nequeunt, carcerali cu-
lamen nihilominus tremefactus visceribus formida- jStodise mancipanttir. Nocle vero uni earuni, quae
ret, tandem ille qui sibi, sicut dictum est. inve- quasi superior erat csetcris, Salvator apparuit,eique
riatione coines exstiterat, assistens propius excla- dix.il: Noli limere, hodie certamini vestro flnemim-
mavit: Nonne vides quod mulier illa quam lecum ponam, vosque cuni corona martyrii in glorise njeae
simul ad aquimoluni devectavi, vestimenlum illud amcenitate suscipiam. Sequenli vero die ad tribuna-
quod sibi luric dedi lenens in manibus, veniilat, el lia judicis deducuntur, inquisitione facta, eadem
omhes in hac.domo doemonesviolenter exlurbat? niliilomimis senienfia perseverat; iilem est qui fue-
Paulo posl, ecce, Deo gralias, ejecti sunt, et a meis ratanimus; et Agareiioium, sicut prius, per omnia
obtutibus, mulieris bujus impulsu, prorsus evanue- detestantur amplexus. Prolinus ergo carnifices, quo-
runt. Sic igitur ille sub bonaj spei securilate de- niam iu cervicibus earum nil se posse probavcraut,
functus est, el misericordisefruclus, quos vivus eshi-, earum guttur gladio defascaiu [desecant], "J4S el
buit, oblatos sibi,dum moreretur, invenit. Nam sospe sic de merefricibus marlyres efficiunt. Sed quoniam
contingit ut iuter multas carnalium actionum tene- longius quam incipiendo decreyerat, jara siylusiste
bras unum boni operis lumeh erumpat, quod homi- (2 perducitur, cohibendus est calamus, et episiolaris
riem ad bontim fiiiein portumque perducat. eompendii ponendtis est niodus. Tandem divinae
CAPUT VI. pietatis Imploro clementiam,utinler csetera virlutum
Per unum opus bonum Dei pietas peccalores salvat. et tolius sanctae religionis insignia, -inviolabile tibi
Unde non oliosiim arbitror si ot id quod Stepha- servandae pudicitiaerobur infundat, et vascrilumlui
nus ejusdem reginse capellanus, vir videlicet hone- corporis in .sanclificalioneet honore cuslodiat; qua-
stus el prudens, enarravit, atlexo. Ait enim quod lenus is qui dicit in Canlicis: « Ego flos campi, ego
Siedelandus inipera(or Gallicise relulit, quod tunc lilium convallium (Cant. n); t sicut pro le dignatus
ad unius nolitiam, alio poslmodum referenle, perve- cst fieri filius Virginis, sie eiiam vernare le faciat
iit: Tres, inquit, meretrices erant, obscenis lupa- floribus castilatis.
naiium foeditalibus dedilse, el, ut ita loquar, omni SitnomenDominibenediclum.

749-75® '
OPUSCDLUM QUADRAGESIMUM JOGTAVUM.

DE SPIRITUALIBUS DELICHS.

^RGUMENTCM. — Honestum monaclium edacilatis et ciborum delectu plos juslo sludiosiorem, spiriinalic-n
dulcedine epularum ante oculos.posiia, ad terrenarum dspiuin contemptum, et cceleslium deliciar .m
meditalionem el amorom perducere conaxur.
HONESTO fratri PETKUSpeccalor monachus salu- D nis opprobrium , dum ohlinet ex virtute triumphunx.
tem. At si et invilus incipit, el mox occurreniibus adver-
CAPUT PRIMUM. ' s&riis corde pavido lerga vcrtit, eiiamsi fugiens ho-
De Jubilmo , ejusque mysleiih. stilia tela contempserit, nola tamen degeneris infa-
Qtii coactusin &rmaprogredilur, imptilsus tamen miae non carebit.Tu quoque, frater, in quantum
fortiier prseliatur, corrigit ignominiosse trepidatio- dalurinteHigijiioii ultroneus in mililise spirjtualis
 717 OPUSC XL.Vlll. — DE SPIRITUAL. DELICIIS. 718
arma jurasti; et postquam, dato noniTne, tirocinii J\ littera. Hinc esl quod ex eodem 752. manna He-
sacramenla professus es, nil insigne, nil foi;ie, nil braicus ille populus turtulassibi conlecissedescribi-
certedignumlaudegessisli; sed,exyEgypto progres- tur : « Frangebal, inquit, populus illud mola, sive
sus, cibbfum ap potuum ccepisli murmuiare penu- terebal in mortario, coquens in olla, et faciens ex
riam, cunctas Mgypti delicias suspirare (Exod. xvi), eo turtulas saporis; quasi panis oleati (Num. xi). t
cum illo carnali conquerens Israel: t Uiinam hiortui Turtula plane nisi prius aperitur, guslari non valet
essemus per mamim Domini in iEgypto, quando quod intra ejus septa. reconditur. Oracula nempe
sedebamus super ollas carniura, el- coniedebamus prophetarum quasi qusedam turtulse sunl, quse sub
panes in saturiiate! t (Dan. m.) Misit ergo te rex quadam quasi camalium theca verborum spirilualis
Babylonis in caminum Ignis ardeniem , sed videre intelligenlise conteguntsacramentum. Hanc turtulam
npn poluit Dei Filiuni tecum inter globos flamma- aperire non poteral, cui perlsaiam dicebalur : t Lege
rum sestuantiumincedentem. Siuppae,napblbse, picis Jibrum islum. Et respondit : Non possum". Si-
ac malleolsecongeriem persecutor intulit; sed divi- gnatus esf enim (hai. xxix). > Hanc sibi turtu-
na virtus hujus erga te vires incendii non exslinxjt . lam eunucbus ille reserari petiit, cum Philippo
(Ibid.). Porro, de flamma illa dicitur : Quod erupit, dicenti sibi:« Puiasne inlelligis quae legis ? -t Re-
Ct erecla_ est super fornacem cubitis quadraginta IB spondil : « El quomodopossum, nisi aliquis' osten-
novem. Non enim ad quinqtiagenarium numeruni," derilmihi? s (Act. vm.) Acsi dicat: Turtulam qui-
id es( usque ad mystici Jubilsei, potuit peningere dem istam iu manibus teneo, sed. non possum ex ea
sacramentum. Jubilseus enim annus requielionis est, comedere, nisi eam doeta-manus aperiat, et medul-
ighis ergo ille carnalis concupiscentisBnon ad re- lam mihi spiritus, qui in palea lilterae latet, expo-
quiem perlinet, sed scandala polius generat, dum hat. Hanc per semelipsos aperire non polerant, de
reprobam mentem litillanlibus"illecebris sestuanlem quibus Jeremias aiebat: « Parvuli pelierunt panem,
\exal atque periurbat. Non enim ad flluni quinqua- et non erat qui frangerel eis (Thren. iv). t
gesimi diei pertinel ignem,. de quo.dicilur : ~ Tolus 'Hoc ergo manna, dilectissime, hunc vitalis alimo-
autem mous. Sinai fumabat, eo quod descendisset nise cibum m •mediiationis luse mortario subliliter
Dominus super eum in igne, el ascenderet fumus pinse, in fervidiainoris olla jugiter excoque, ui ex
gx eo quasi de fornace (Exod. xix). s Sed nec illi hoc anlinseiuseviscera valeas velut a ruinae ccelestis
congruil qui, quiiiquagesimo nihiloininus die, post adipe saginare. Hoc intimse-refeciionis edulium cor-
DoiiTinicasresurreclionis gloriam super aposiolos in dis tui fauces obdulcet, hoc aniinum tuum- ad illlud
linguarum varielate descendir, (Acl. n). Uterq-ie igi- "ccelesteconvivium . provocet: Hic denique cibus in
lur ignis isie descendit, quia nimirum de ccelovenit. (d gustu meiitis tuse delec(abili(er sapia(, hic te ad
Illeauiemnon descendisse, sed ascendisse legilur, u.t esurienda supernse refeciionis alimenia succendat.
de carnalis concupiscentioepetulanlia procedere vi- CAPUT III.
deatur. Quodin solo Deo esl sanclorum spes el requies.'
CAPUT II. Repressa igilur diversorum avidiiale ciborum ,
Quid fuerit manna, et quid significei. unus dunlaxat esuriatur, unus omni desiderio flagi-
- Noli,frater, noli guhe vel carnis deservire libidini, tetur : f Unam, inquit, pelii a Domino, hanc requi-
mii te niililem spopondisii sobrielatis auctori. Pu- ram (Psal. xxvi). t Hsec est enim unitas illa-quse
cleai le.carnalium voluplatumesse vernaculum, nec qiiadraginta novem surgeulis Jlammsecubitis deerat
collum tuum ingenuo Cbristi jjigo submissum, vin- "(Dan. n); quia carnalis appetilus, dum per multa ra-
-culis subjicias harbarorum. Non Eglon rex Moab platus oherrat, non hahet ununi illud, causam vide-
sub sint (e ditioue possideat (Judic. m), sed tecum licet (inemque gaudeudi, in quo deleclabiliter re-
simul Aoth ilhim inopinato pugione transfodiat. Nec quiescal. Jubilseus aiuem hac unitate concluditur,
Agag rex Amalecb, cum lerreno Jsrael stib suo te quia in solo Crealoris amore omnis sanclorum spes
imperio comprimat (JI Reg. xv), sed cum Samuel et intentio ponilur, in.eo to(a eorum requies -collo-
coram t.eper arfus in frusta concidat. Non le destru- %? catur. Per onine quod agunt, ad illum tendunl, et in
^tor ille Hierusalem delectet (IV Reg. xxv), qui eo, tanquamin Jubilseq, a cunCtismundi vanitaiibus
profecto, quoniam illecebrarum suggeril ohlecta- requiescunt. Enimvero sicut sepiimui dies, qui per
meiila, carnalium super coquos habeie dieidir prin- omnem celebraiur hebdomadam, vel eerte septimus
cipalum. Si te dulce quid manducare delectat, divi- quietis -mnus,qui per omne nihilomimis septeniiium
num illud ad mysticum maniia in cordis tui palato celebratur, liujus lemporis siginficaiit requ'ieni,-qua
sapiai, de quo dicilur: t Quia gusius ejus erat quasi sancti solum Deum dihgunt, et in eo a cunctis
similsecum melle (Exod. xvi). -.Simila scilicet isla mundi perturbaiionibus requiesciint-, ila per Juhi-
de grano frumenti fu, quod in lcrram cadens, ac lseum, qtiiuquagcsiiiium videlicet annum, illa ultiiiia
mortuum , multum attuht fruclum (Josn. xn). Sed requies designaiur, qua.virieiicel elecliomnessecura
hsec siraila melle conspergitm_, quia humanitas Re- semper jilque liUurminahili requie perfrimnlur. In
-Jempioris plena est duicedine deilatis. Deus enim hac enim vita sola cujuslibct sancll viri anima Deo
erat in Christo, mundum rcconcilians sibi (/ Cor. v). per vini cerlae spei ac purse dilectionis innilitur:
Vclcerlemel :in similaj.dulcedq est splritualis in nam caro mitltis adversitatum calamitatibus pertur-
 749 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III-. - OPUSCULAVARIA. 720
fcatur. 5F§___Unaquaeque nimirum hebdomada, h. Annon se Dominusapud nos i-equiempollicetur habe-
Sabbatum dierum, seplennium vero SabbatUm ha- re,-7SS.cum dicit:« Si quis diligit me,.sermonem
Sebat annorum ; Jubilaeus autem erat Sabbalum meum servabil, etPater meus diligit eum, et ad
Sabbalorum. Ex septies enim septem quadraginla eum veniemus, et mansionem apud eum faciemus?-
novem summa "perflciturr cui superaddita monade, (Joan. xiv.) Hanc apud quemquam non se -rcpe-
quinquagenarius numerus, qui est Jubilocus, imple- risse requiem conqueritur, dic.ens:« Yulpes foveas
£ur. In quo nimirum mimero sicut septies sepiem habent, et volucres coelinidos; Filius hominis non
dicimus, sic in inlelleclu nostro requiem animarum habet ubi caput suum reclinet (Luc. ix). t Quisquis
videlicet et corporum geminamus. In Jubilseo quippe ergo in corde suo cujuslibet malilisevenena cdnce-
OQStrsequielis, boc est in illa vita felicitatis seternse, pit, festinet de pectoris sui fovea vulpes excutere,
•sic electus quisque non solum animae, sed et cor- ut in eo Dei Filius caput suum merito debeat recli-
poris immutabili quiete perfruitur, ul nulla jam in nare.' 0 lu quisquis es, cor tuum, spelaeura scilicet
ulralibei subs(anlia .cujuslibet turhiiiis incommodi- vulpium, in arcanum caslse meditationis verte lHor-
- tale-vexetur. In Jubilseoiubis clangilur (Levit. xxv), tarium : in quo videlicet niamia coelestis
eloquiinon
et ad possessiones suas unusquisque reveiiitur; quo- desinas subtiliter lerere, ul olealus ex eo panis libi
Biam, sicut dicil Aposlolus, ipse Dominus in jussu, I{valeat provenire. Panis enim olealus sacrae Scri-
et in voce archangeli, et in iuba Dei descendet de pturse est in(ellec(us, Spiritus sanc(i suavilate
ccelo: elmortuiquiSiiChristosunl,resurgent (IThes. condilus. Haec tibi, frater charissime, Spiri(us.in-
iv). Quid est enim in voce archangeli et in-Dei tuba flual finfundatj; liic a le cum Samson torporis at-
descendere, nisi quodammodo consonantibus luba- que desidisenexum abjiciat, atque ad forliler cum
rum clangoribus bilonare ? Et quid esl mortuos qui hoste certandum fervenler accendat (Judic. xvi).
in Christo sunt, resurgere, nisi ad possessiones suas . In desperalis quidem rebus gloriosum est iortiter
unumquemque redire ? Tunc enim Abraham, tuiic agere; insignis praeconii est eum* qui-corruerat in
Moyses, lune certe Pilalus, (unc Herodes, tuncju- ruinam, inopinatam reporlare victoriam. Marcellus
stus quisque, sive peccalor, ad possessionum sua- nempe Romanorum consul, dum in' manus Gallo-
rum jura revertidir ; cum carne, quani ad lempus rum improvidusincidisset, et, armads hos(ibus un-
deposueral, reinduilur : ut cum ipso suo corpore dique circumfusis, aufugii prorsus adUusnon pa(e-
unusquisque recipiat quod meretur. Habent prselerea re(, in VUromarum fVirdomarum] regem illorum
nunc reprobi utriusqtte subs(an(isequodammodo re- tanquam fulmen fervenlissimus irruit: eoque per-
quiem, quia el animarum suarum et corporum per- emplo, plurimas quoque cum Collegasuo, Marco
ficiunt voluptatem, ut nimiruin concupiscenliae^ videlicet Scipione, hoslium copias inleremit. Quid
flamma, quoe lanquam ex eamino Chaldaico, ergo mirum si quod adversus hominem fuisse per
sesluanti eorura menle, progreditur, ad septies se- humanam forliludinem conslat, nunc contra dia-
ptem (Dan. m), hoc esi ad quadraginta novem, con- holum per virtutem sancli Spirilus flat ? Excutialur
surgere.videalur; sed quoniam ad unilalem, quse ergo, charissime fraler, a te degener hujus inolili
Deus est, ex menlis inlentione non tendunt, adbeati torporis ignavia, viriliter manus arma corripial,
Jubilsei plenituduiem non pervcnieiU. et intortis oppugnanlium jaculis 754 clypeum in-
CAPUT-IV. timae circumspectionis opponat. Nec te cum iIsbo-
QuomodoDeus in nobis quiescal. seth In inguine percussuri Iatrunculi i'eperianl in
Sed qui JubilseumDeo, hoc es( requiem, quoeri- lectulo somnianleni (IIReg. iv), sed potius cuin Da-
- mus, et ipsi JubilseumDeo in nobis exh.ibere debe- vid Pliilisihinorum agmina senliant insuperabilher
IHUS,In cujus enim corde Deus in hac vila requies- oblucta.ntem (II Reg. u). Ut ergo hanc, auctore
cere non permiuilur, ei posdnodum-ccelestisvitaere- Deo, merearis obtinere vicloriam, non ultra cum
quiemjion largitur. Nunquid enim in nobis Jubilsei carnali illo Israel immurmurans dicas : « Anima no-
quodammodoquielem non expetit, cumperlsaiam slra arida est, nihil aliud respiciunt oculi nostri
dicitur: - Super quem requiescet-Spirilus raeus, nisi nlsi manna (Num. xi); t sed polius Iselus et alacer
super humilem et quietum, et trementem sermones cum Propheta decanles ; « Quam dulcia faucibus
meos? t (hai. LXVI.)Nunquid et columba illa, quse meiseloquiatua super mel et favum ori meof t(Psal.
_tunc eumdem Spiritum praesignabal, requiem non cxvni.) Aviditas ergo carnalis deliciaemenli nostrae
quserebat ? De qua legitur : t Quia cum non invenis- slornachum , vegeiare non desinat. Illae siquidem
set obi requiesceret pes ejus, reversa est ad Noeiin carnales epulaenihil aliudquam vermem §nulriunl;
.arcam (Gen. vm). t Columba quippe requiem in istse vero mori hominem non permittunt, sed in
mundi periclitanlis aqua non invcnit, quia Spiritus seierni viroris amcenitate custodiunt. Ulaesui avidos
sanclus inhis qui cum miindo depereunt nullatenus in igne cum divite gullain aquae silire compelluht
requiescit. Ad arcam vero, in qua eraiu oc(o anitnse, (Luc. xvr); istse cum Danielesecrela nobis inyslerii
columba reveiiilur; quia in illis sanctus Spiritus ba- coelestis aperiunt (Dan. x). De illis vero: t Esca
bitare dignatur in quibus per lavacrum bapfismatis venlri, et venter escis; Deus aulem liunc el illas
certa spes est. healae resurreclionis. Unde scriptum destruet (I Cor. vi). - De istis aulem dicilur : t Fa-
"
est:« Spirilus Dei ferebatur super aquas (Gen. i). J - vits dislillans labia (ua, sponsa; mel et lac sub lin-
 ^
m OPUSC. XLIX. •- DE PERFECTA MONACIIIINFORM. 72?,
~
gua tua (Cant. iv). > Et iterum : Fons hortorum, A4. prudentiam tuam dirigo, rogans ut illam non pen-
puteus aquarum viveolium, quos fluunt impetu de funclovia celerilate transcurras, sed vigilanter in.
Libano (Ibid.). t ea quse momenti sunt altendas. Omnipotens Deus,
De pretiosarum vcro v.estium vanitate, cujus dilectissime fraler, carnalis sensus in te vires eva-
morbo diceris laborare, non scribo; quia siylum cuet, et mentem tuam in spjriiualis desiderii soli-
oltra producere, sicut ipse perpendis, charta defi- , djtale conflrmet.
cieute, non valeo. Ad episiolam ergo quam venera- Sit nomen Domini benediclum.
bili abbati tuo Mainardo super hoc themale. scripsi,

• 255-758
OPUSCULUM QUADRAGESIMUM KONUM.
DE PERFECTA MONACHI INFORMATIONE.

ARGDHENTCM. — Sanctus doctor fratrueli suo Classensi monacho salutem dicit, eumque adversus dsemonis
insidias salutaribus armat monitis. Omniuni primum inoiiel ul corporis in eo mundilies, temperaiitia ia
victu, oralionis siuditim, animi demissio, obedientise virius enileaj. Deinde rogat muliebrem convictum
evitet, nuHisquexverborum fucis in congressionibus utatur. Itertnn oral aflinium amorem reslringat, ne
munus
• cupiat. aliquod ambiai, de aliorum fama ne detrahst, per niorbi simulationem sui raiionem haberi ne
Poslremo illi suadetne reprehensioues ad aures admittal, lapsus agnoscat, paucosque e mullis,
eosque spectalss virlulis imitetur.
PETRUSpeccator monacbus MAMNO puerulo sa]u- B CAPUT II.
tem in Domino. Quod sobrielas est custitalh prmsidium.
CAPUT PRIMUM. Sit ergo libi castilas semper in corpore, sit sem-
Quas cura luendm caslilatis habendazit. per in nieiite; quatenus sic lilia indisciplhialae.car-
liudis tiro facile in prima belli congressione pro- nis veiut exaratee terroe culfura candescant, uS
Stemilur, nisi, adhibito prius campidoctoris oflicio, radix quoque in sui viroris gralia inconvulsa per-
diligentius informetur. Tu autem, quirtuper in di- maneat. Carnis tilillat illeeebra, surgiiht libidinis
vinse mililiae sacramenla jurasti, qui in professione incentiva, ad apostolica mox tela prosiliens (II
sancli propositi inler pueriles alas nomen dedisti, Cor. xn), evangelicum quoqtte gladium bellator fer-
inter ipsa castrorum spiriiu3lium rudimenta cogno- vidus arripe; et frementes cuneos hostiumque bar-
sceris tanlo propensius salutaribus monitis indigere, bafiem, drice Christo, facile poteris obtruncare.-
quanto non terrenam, sed divinam potius militiam Unum csl ut sobrietas quotidie tibi comes sit in-
adorsus es bajulare. De qtta nimirum dicit Aposto- dividua, nec aliquando a tuo sit eollegio, gula pru-
lus:sln carne enim ambularUes, non secundum riente, divulsa. Ubi enim viscerum pori ciborum
carnem militamus. Nam arma miliiiae nostrse, non repleli sunl, sunm illic procul dubio robur sibi vin-
carnalia, sed potentia Deo sunt (II Cor. x). t dicat flainma libidinis. Hsec enim peslis ariditate
Porro autem qttia consanguinitatis:mihi necessitu- repellilur, et ubi efferi corporis hunior deflcit,
dine jungeris, fratruelis quippe es, arbilror tuse sa- haec etiam arescendo marcescil. Plane til ignis
lutis ciiram eo mihi periculosius impendere, q»o te- aquse ,~sic luxuiia inimica est frigori, atque ideo
nera tua adhuc setas,.alienseopts indiga, i'dvideatur ubi genuinum carnis ardorem ciborum fomenta
et ex debito quoque propinquitalis exigere. Nam destituunt, fervor quoque Jtixurise necesse est ex-
cum Apostolus censeat eum qui ad episcopalus api- stinguatur/Noloergo cibis laulioribus inhies : 757
cem piomovetur, filioshabere debere subditos cum nolo vino affluenter indulgeas, sive de ejus coloris
omni easlitafe (I Tim. m), atque in catalogo virtutum saporisve distanlia aliquando dispulare prsesumas.
sacerdotis, etiam filiorumpudicitiam et ohedientiam Hoctenuislageos hor-rorexasperat, illud venachoricae
ponat; tu mihi, licet non sis filius, a mea tamen cura debili(a(is enerval; is tud porrothasiam rubel, illud au-
non tnerito judicaris exlraneus, cui germana videris lem aureo Mareotidis decore flavescit; prohibetur le-
afnnitate propinqutis: prsesertim cum et ipse tibi ctio; nauseanti vappa est; baptismus irrepsit: exspe-
monachicum iradiderim habitum, non sine causa ctavi ijuidem vinum, sed liuic aquaeperexiguum vini
me a consultalionibus tuis difliteor absolulum. videlur admislum; huic sane vino Aminsea quidem
Prirao omnium, dilectissime lili, caslitatem sei*varen vitis plurimum conlulit, sed Rhaetica propemodum
vigllanli solertia satage, et omne crimen lelbiferae superare contendit. Noli itaquecaliere qttid Arigitis,
pollutionis exclude, ut scias, juxta Apostolum, vas qaid Rhodia sapiat; quem suavitatis acrorem cum
tuum possidere in sanclificatione et boriore (II Thess. purpureis Preciis Psythiisque componat. Hsecenim
JV). Haec est enim sanctimonia, sine qua nemo omnia guloe pbilosophantis sunt argunienta, et in-
videbit Deum. Servetur munda corporis tui tunica, gurgitationis abomlnandsemateria. In sumendis ergo
et in tanli regis nuptiis nullo petulantis luxuriae re- alimentis parcitas asperitatem mitiget, vulgaritalem
perialur squalore fcedata. delibatfo casliga(a commendet. Nec sufljcit-in escu-
-725 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUSSEU PARS III. — QPUSCULAVARIA. j 724
lenlioribus cibis cobibere crapulam, nisiet in ipsis *. comilisssecolloquio, comitanii fertur eallide disisse
->•ossioiibus noverit quis tencre menstirani. Sic enim discipulo : Qtiam eleganlis, ait, et venusli vultus
Viilgari quolihet cibo crapulaniis aliquando gulse femina, nisi, proh dolor! unius oculi dispendio la-
eulpa commiliitur, sicut el in rieformiscorlo' coeun- boi aret! Ctii discipulus: Absill magisler, inquit, sicut
di volupias explelur. Qtii vero consuevii ventrem decora cerle facies, ita qnoque oculi, prout sagaciter
brevi panis aridi mensura conficere, non facile de deprehendi, nihilominus incolumes vigenl. Quem
inadipatis novit eduliis.udieare. Qui timet aquamad magister acerrima "protinus animadversione corri-
satietatem bibere, mulsi se potionibus ingurgitare ' piens : Et quis te, inquit, in faciem feminarutn
iion. qurrit. Si vis ergo inter delicias sub sohrietatis respicere docuit? Tunc ille circumventum se esse
legibus vivere, cave quoque inter ipsa simplicia ali- respieiens, pcenitenlia ductus erubuit, et de caetero
menta edaeiialis fiena laxare. Suavem vero cibum cautiorem se fore obstinalissima pollicilalione devo-
curdebeamus expeiere? qui, quantislibet apparelur vit. Versutus namque adversarius pictor esl, sed
impendiis, el anteqiiam in osiiitret.nobis non sapil; qui facilequidem possit ad memoriam visareducere,
et postquam, fluiiiine glutienie, trajicilur, venter, vix autem in parielibus mentis noslrae ignotarum
cui iil.ipsus est, non discernit. Toiius autein nostraj nobis-specierum lineamenta formare. Si viS|itaque
voluptatis iter, cui lanta ambitione servimus,brevis- ^ ad perfectionis fastigium provebi, amodo necesse
sima unius palmi summa .concludilur. Qui cnim estin eunctis virtutum studiis exerccri : videlicet
Chrislum desiderai, et ipso pane vescilur , nimirum dum aetasiua cerea esl, diimmores leneri in quani-
qui de ccelodcscendit (Joan. vi), de quam pretiosis libelpanem valent indifferenter adduci. Cum jpsis
cihrs -sleicus eonfkiai niagnopcre imn discernii». ergo corporalibus incremenlis cosevavirlulum exer-
Quidquidergo non sentiiur post guJam, Itlem tibi citia coalescant, ut consueludo levigel quod debi-
sit quod panis el olera. Nam si gula npn sihi the- litssliumanse fragililatis abhorretr NunC ilaqueexi-
saurizat, sed ventri; cur ipsa quid quasi delicatins guo cibo exigua nihilominus se intestinorum men-
eligitj quodventer idem indifferenter admittit? sura coaptet; ut dura ipsa viriditale sua vasculi si-
CARUT UL nus atirahituV, modica postmodumannonaemensura
Quod tnorlis cogiiaiio lurpes abigit tnorus. facile repleatur.
Ut ergo non seiuiat pudicilia periclitata naufra- CAPUT IV.
gium, inter fluctuanlis lmjus vitae disciimina so- Quod sitfinliumesl toquendimaghter.
brietas magisira tui corporis teneatelavt.m. Ahigen- Assuescat lingua sub lacilurnitaiis se cobibere
disquoque cogitatiouibus sollicitus semper invigila, - cens-ira, el lacendo-discat quod loquendo poslmo-
qtiia non enixius expedit carnem ah illecebrosa titil- " dum graviterproferat,ne, sinunc dislrictum negligit
latione repriniere, quam menlem quoque a turpium , cuslodire silenlium , loquendi postmodtim nequeat
cogitationum phantasmate custodire. Novi fralrem frenare pruritum. Lcnlescani nunc gentia -cretiris
in Chrislo, qui districtam hanc menlis suae regulam allrila melanoeis, imo cselera membra diversisexer-
jugi ac pervigili servat Jntuilu ; ut quolie.-;cunqiie citationibus edoinentur , ne quorumdam niore du-
libidinis suggeslio subrepit, niox cogiiationi suse, TUSpostmodum stare videaris et rigidus; et mani-
velut expeditus ad proficiscendum, dicat: Eaimis, nmndulus, ul aiunt, quasi sacra Cereris oblalurus.
inquit, ad circum; illico omnia coemeteria ac sepul- Esto sollicitus ad evhibenduin sedulitaiis oflicium,
turas imaginando perluslrans, puirescenlium virus el promplus .semper ad obsequia delata respuere,
saniemque cadaverura, scatentes qtiogue vermes et - ipse satage omnibus minjslrare. Aliquid parari vel
fetentium jus carnium eurioso rimatur intuitu : • afferri prsecipilur, repenle consurge, et feslinus
cumque 758 considerat quia olim carnes illae, in . accelera, ut jubenlis vox 759 in le poiissimunj
sua viriditate florenles, his subjacuere molcsliis , fttissedirecta videatur. Illud autem te prsecipue et
corpus etiam suum paulo post futurnm esse non sub dislricta prorsus animadversione prsemoneo, ne
ambigit quod illas esse jam cernil. Compendium .-. quorumlibel te fratrum offendant privata jejunia.
daduxuriae, qui praebel oculuin corruplelse; nec est' Novi eniin quorimidam mihi similium vitia. Nqn-
liWdini diversorium,in qua versatur mente sepul- nulli namque aliis jejunanlibus tanlo livoris alque
crum. 0 quoiies ille frater candentem cullrum et iiividisefelle torquenlur, ut illorum salulem sibhuel
vomerem, qnasi cauterium quoddam, gonitalibus in perniciem verlanl, et, ut ila foquar, peralienipro-
impi'essit?iia ul, crepitante quodammodo praeflxse feclusscalam ipsi in praecipiiium corruanl. Non,
carnis incendio,ad naies usquefumus per enargiam inquiuiit, licet agere njsi quod communis monaste-
exhalare viderelur. rii regula vel majorum cohortantur esiempla. Qui-
Cum necessitatis aliquando casus exegerit ut hus oimirum facile respondetur quia si regula a re-
tuum feminaj^olloquium negare non possis, limis gendo dicitur, potius ad dislriclionem jejunii quam
semper orulis', et velut aliorsus inienlus, absenlem ad dissolulionem vel venlris perlinere videtur in-
iiii prseseniiam exhibe : longinquus alloquere , con- gluviem; atque ideo illi inter eos non immefilo ma-
fabtilaior absistc, lerraBquedefixis obtutibus, neque jores suut judicandi eortimque exempla sectanda,
-pallenlemoeque rubeiuem ejus faciem possis judi- qui, per angtisiam mgredienles portam, sub sohrie-
care. Beatus aliquando Romualdus rediens a sibyllse laiis legihus el arcliori crucis Christi noscuniur
725 OPUSC. XLHL — DE PEf.FECTA MONACHIINFORM. 72»
\lvcre disciplina. Quapropler, cum de vocahnlo A. ges Saul, curn ego projecerim eum, rie regnet super
leguloeeoiiflictusoboritur, illi magis debent ad je- Israel? J (/ Reg.x.\i.)
junium provocari qttam isti ab arrepti propositi - . CAPUT VI.
Tigoreeompesci.Corrcptiones aylem, quamlibet du- Cur Davidis confessio veniam meruit, non Saulis.
ras sive multiplices, noji aLhorrere, sed libenter Quid est ergo quod alterius poenitentia pie susr
compleciere. Sicui enim aurum vel argentum ad cepla; .alterius autem sub dislrictae severitajLisest
clarilalis speciem,lima poliente, pcrducitnr ; ita, et exainine reprobata ? nisi quod ille scelus inoba-
aninia nostra, correplionjbus erasa , a.peccalorum djentise,spiritu superbise, parvipendens, neqtiaquam
suorum vel a.rubiginoso quodam'scpjalore purga- pleno corde poenitoit; hic autem pauca quidem pro-
tur. Caveeliam ne, quorumdam exemplo. dum obe-N ttilit, sed ejus viscera divini timoris gladio transfixa
dire tleirectas, in negligentem, quod absit! prseposi- veri luctus amariludo replevit. Hoec, quseso,consi-
tum calumniamquerula mordacitate deyolvas. Sa- derare non negligant qui, cum inobedienlise qbe-
muel ergo ad memoriam. redeal, qui desid.em iner- diant, de graviorum se immunitate criminum pro-
tenique magistrum taua patienier, tam liumiliter caciter jaclant. Quorum profecto nonnuilos ssepe
coltiit, ui intempestaenoclis silenlio (ervoca(us ac- • viriemus ad agendse confessionis judicium frequen-
cnrreret, loliesque inlerrnpii soporjs exctibias non B5 tare, solose devoie prosternere, linnulis se et Sccu-
dolerel. Poterat eiiim niodo velul expostulanli obji- ralis verbis magis facele quani Iiumiliter accusafe;
cere : Cur, hiquiens , non vereris extraneo lanta atque ideo nunquam eorum mores ad idoneaecor-
auctoritate proecipere, qtii segnis es liliis imperare? replionis emolumenla procedere, quia videlicet cum
qui lamen, Scriptura lesle, non tumuil, non queru- .Saul ore pcenitent, corde lument.
Itis sugillavii; sed ad jubentis iniperium perniciier Cum incolumis vigeas_, noli sporile languere.
pervolans, sirapliciter ait: t Ecce ego, vocasti enim Advertisne qiiid loqhor? Illud namqiie mihi iri ple-
nie (I Reg. vm). - risque riioriasteriisnori medibcriter displicet, quod
CAPCT V. • ' . nonnulli vegeto corpore, qiiique prorsus medicinalis
Quodpeccati remediumesl confessio. iridustriai non indigearit, hodie vapofandain Nemi-
Feccasii aliquando? Nonesi enijh bpmo qui rion tori venairi proebeni; cras sibimct hirudines adhi-
peccet; et forle iii noliliam vcnit qiiia prima post bent; diversa perendie medicaminum construunt
naufragium tabula est culpam simpliciter coiiii.tcri; arsilieia. Interea similago commolilur, placenlae
piomptficonfessiofacilem pariat veniam; ne, si de- exaniussim fabrefactse tepescentibus lanlum cineri-
Tensio"falsilalisaccesseril, qiiod acu forlasse fuerat - bus. excoquuiuur; lltiniinutn sintis sive et mariuni
tenuiier puiictum, lataSideatur cuspide perforatuifl. CJ perscriUatitur; macelluiri quoque viicare, (Juia.piscis
Iiitic est enim qttod, cum David perpetrati reaius pelagi profunda petierat, non meretur. Itrio infe-'
arguitur, mox u( in vocem confessionis, erupit, di. Ik infortunium credilur si' pisebsus ager steri-
cens : t Peccavi Domino (I Reg. xn), t ,ex ore lis invenittir, ubi nimiruni et hecessitas uberla-
prophefse protinus audivlt : c Dominus transiulit tem ei. ubenas parit iiiopiam'. Inierea quodcuri-
peccalumtuum; non moiieris. t Et quia se occasio que sive (errte sive maris animal ad viclimam du-
praehuit,hoc eiiani le fraudari non patiar, qriia nori- . citur, peritus coquus"necesse est pefquiralui", qui
iiulli, a pueris in religionis ordine constituti, sola videlicet ignibus tanto discretibnis librariiine mode-
inObedientiasiiperbiseinista deperetmt; ciim in soe- relur, quatenus ariiflci et magislra tempferiead bssa
culo pluriihi, post iriimanium criminum perpelrata perveniat, et tamen superficiem carhium non coiri-
j*lagi(ia,per humili(a(is s(udium induJgeritiariipro- burat, tanquarri quibusdam praestigiis videalitr va-
merenttir. Eece enim David adullerium honiici- por et transiliens exteriora non larigere et pene-
dinmque coiiiraisit (lReg. xi) : Saul vero 760 Sa- trans ad inieribra transire. Quid plura? discumbentes
mueli inohediens exslilit (/ Reg, xm). Seti quid, tandem, 761, imb jacerites, storiiacho nauseantej
quodille, ntillo intervenieiite, vel in punclo veniaai --
- liguriunt, et edaciTastidio vix iriiperant ut proberit
meruii; alterum vero nec propria confessio, nec esse veraquse fingunt.
prophelasslam lugubris et amara atque prolixa Ad locum porro Vegiminis nunquam ambitiosus
suppiicalio recoriciliavil? Plaiie si Scripturae series anheles, dum, in proxinio digrcssurus, diem pro-
utrobiqiie disculiatur, copiosior Saul qiiant David priae vocationis igriores. In eodem plane Classensi
in verisis pcenilenlisereperitur. Istfe siquideni dun- cceriobio quod nunc incolis, setate noslfa quidam
itxat id, quod proeimssiimest: «Peccavi Domino; t riionachusvieem pribris bbtinuit, qui aBbas idein
jlle auteiri : « Peccavi, inquii, quia praevaricatussum fieri ardentissiine concupivit; sfed dum satagit >
sermones Domini et verba tiia, iimen^ poptilum,et dura conciliabula cogil, duhj fabricat, et versutia?
ohediens voci eorum (I Reg. xv). t atque id ipsum malleos infatigabilite"rversat," in, lauguorem decf-'
postmodum repelens,, ait : t Peccavi (Tbid.); i - dehs ad extrema perdtictus esl; dehinc in phrene-
Aecessit autem el Ibnganimis valde Sariiuelis oralio; sim repente coiiversus,<juodsciens mente concepe-
dequo videlicet diciitir : « Conirislatusque est Sa- rat, ore nesciens efliuebat. Ecce, ihquit, in proxinid
muel, et clamavitad Dominum tolanoete illa; » sed conipreheiidam, mihi dabitur monasterium , adest
divina voceresponsura est: i Usquequo, ait, tii lu- virga; accipiam, et prsevalebo, Inter haec igitur
 727 S.PETRI DAMI&NIOPP. TOJIUS SEU PA&S «R.—OPUSCULA VARIA. [72S
verba defunctus, sinistram dc se fralribus spem ii Totus esto semper in prophelis , totus in Evan-
i-eliquit. geliis; occupa cor tuum undique diversis sacra
CAPUT VII. Scripturae senlentiis, ut nulla ejus pars vacet
Exemplum Zeuxidis in pingenda Venere. admittendis cogilalionum inanium phanlasiis. Qtiod
Negligentes denique negligenter aspice, studiosos si sermo fortassis horret incullus , et mel Dei in
autem circa auimam suam ac vigiles vigilanler cordis tui fa!ice~non sapiat: ~ Quam dulcia enim,
.attende. lllud siquidem, ne aliena mala curiose diju- ait Prophela', faucibus meis eloquia (tia, Domine,
dices; hoc autem, ul temetipsum ad bonorum exem- super mel el favum! ~ (Psal. cxvm.) ora, jejuna,
'
plar aemulatione sanctas imiiationis informes. Pro- atque omnes a le illecebras terrenae deleclalionis
pone ilaque libi aliquos, egregiosvidelicet fratres, ex aJjscinde, ul quod non ex se sed ex le videtur
lotius conventu coenobii,quorum recta vestigia tuto insipidum, in tuo possit ore dulcescere. 1'ueri nam-
valeas iniitari : et uf facilius possis aspirare quo duco, queilliquise regis decreverant epiilis abstlnere,
exemplum tibi de veleribus dabo.Heracleoies Zeuxis oninium librorum sapientiam et scientiain grata
(CICERO,I. ii De inveniione) magno a Crotonialis mertierunt talione recipere." Daiiieli quoque, quia
eonduclus est prelio,ul Dianse simulaerum insigne censuras hujus auctor exsliteral, hoc est insuper
depingerel, et ejus imaginem ad probatissimam I3 addilum ut visionum omnium atque somniorum rio-
suae artis indusfriam sine comparatione formaret. titiam percipere( (Dan. i). Digno videlice( retrihutio-
Poposcit autem omnes urbis virgines in uno specta- nis di\inse comraercio, ut qui se a carnalis edtilii vo-
culo colligi, ul futuri elegaritiam operis ex earum luplale reprimerent, ad spiritualis intelligeniiai
posset speciemudiari. Sed quia pudieas et bones(as dapes mentis ora laxarent. Arescat igiltir caro, ut
virgines in publicum prodire fas non erat, earum mens saginala pinguescat.
fratres ducti sunt ad palosstram, ut ex eorum pictor
.CAPUT IX.
decore colligeret quid de sororum venusliori nimi-
rum pulchriludine judicaret. Sed quoniam natura S. Romualdi consilium ul sobrietalem servemus,
et hypocrhim fugiamus.
noii omnes uni pulchritudinis dotes altribuit, ul
quod uni membro prserogat, alii ssepe dema(; eoque Cibi qui esculentiores sunt excludantur, ut
fit, ut unum idemque hominis corpus, quod hic intestina bella arbiter occultus inspiciat, et pro
formositale prseemiriet, illie deformitate laborat; stercoris esca, coelestis alimenli nobis suavitai.es
ex omni illo puerorum examine quinque duntaxat apponal. Nec ineplns applices quod saepe sriis
pictor elegit, quos ad compilandam cujusque pul- discipulis vir DominiRomualdus aiebat : Fralres,
chritudinis elegantiam proe oculis habuil. Sed quor- *-- inquit, cum in quorumlibet convenlu [vos] reficitis,
sum hoec tam longa narrationeprotraclaf Nimirum intenlis ad cibtini cseleris, in ipso refectionis initio
ut et tu ex pluribus paucos eiigas, ad quorum nor- paretfe : et cum jam illis ex parte satisfactum fuerit,
mam interioris hominis pulchriludinem effigiare vos incboate, quatenus et hypocrisis nolam possilis
contendas. Yerbi causa, sicul ille ab alio relucenies evadere et sobrietatis regulam sine offensione ser-
oculos, ab alio subductas aures, ab hoc denique vare.Porroautem vidiPomposiaemonachuni apprime
lacteas ac rubore suffusas mutuatus est genas; ita divinselegis[scientia]el disciplinisregularibus erudi-
nihiiominus eliam tu ab alio promptam obedien.- tum, qui, ul ferebatur, hoc cum assidenle sibi fratre
tiam, ab alio fervenlissimam charitaiem , ab isto parili convenlione pepigerat, ut apposita cuique
pemoclalionis excubias, ab illo diuturni sileniii vini, sictit mos esl, personaliter obba, u(erque quoti-
disce censuram ; quatenus, sicut ille diversorum die utriuslibet mensura contenlus esset. Nimirtim
corporum habitudines ad unius simulacri speciem ut ex eo quod uni competeret, duo se sub sobrie-
transtulit, sic et tu ex variis sanctoram virorum tatis moderamine suslenlarent; cum vero socius ille
virtulibus unius in te veri Dei restaures -imaginem, deesset, in ipso oestatis ardore, qui nirairum eo
ot ad eumdem 7@!2 poslmodum feliciler cognoscen- 7S3 loci fervenlior incumbil, eo usque in propria
' obba vinum acescere
dum revertaris auctorem. permiitebat, ut scalurescentes
CAPUT VIH in ea vermes saepius reperiret. Martinus itaque de-
' - cordis duplicitas fugienda sit. calvatus, boc quippe ei vocabulum erat, ad extrema
1 Cave Quod
duplicilatem ; esto simplex (I Gor. v), -ut perveniens , cum ejus totum corpus hydropis bti-
quod lingua deproniitur, menle verselur. Azyma more inimaniter inlumescerei, omnes nos , qui
namque soliditate statttitu?, fermentum cavernis lectulo videbamur assislere, petiit ut cum dignare-
scaturescentibus vitiatur. In azyma verilas et since- mur scopis singillatim quilibet verberare. Cumque
ritas; in fermento malilia est et nequitia. Qui sim- sic in fide perfecla et sancta fuisset confessione
pliciter gradiens, azymus est, novum hominem defunctus, cuidam postmodum fratri in visione. ap-
induit; qui ex duplicitaie fermeiitum est, in ve- paruit. Erat autem in cujusdam splendidissimse
tustatis errore permansit, ac per boc ad novitatis regionis vernanti et florido nemore, candida deco-
gratiam non pervenit. Quid enim "prodest Cbrislia- j-alus slola, et fulgido praeclarus aspeetu ; recumbe-
niim verbo tenus se profiteri, et re ipsa antichristia- hatautem in lectulo tegumentis insignibus et miri-
nuin esse? . -ficisadornato, de quo videlicel httcu_squesufficiai,
 '
719 OPUSC. XLIX. — DE PERFECTA MONACHIINFORM. 730
ne, dum lnstoriam teximus , epistolaris compendii j\. sequanimiler suslinemus, quem vel summolenus
limiies excedamus. aecusantem perferre non possiimus. Exige tibi ut
CAPUT X. - ' animus tuus ex abbatis jugiter animo pendea(, et
Quod sermo de rebus smcularibus monachos nunquam proprii cordis arbilrium, sed ejus liumi-,
dedeceat. liter sequaris semper imperium. Ora ilaquc Deum
Decreveram quidem jam calamo imperare silen- utpereum lihi, velut organum scilieel suse verita-
tium ; sed quem longa sili videmus arescere, per- tis, aperiat quid tibi agenduin esse pro sui benepla-
avarum esl illi cyaihum piopinare. Cave ilaque, flli citi disposilione decernal. - »
charissime, 'ne quando, iutra claustrum monasterii CAPUT XI.
conslitutus,- de saecuJarihusnegoliis colloquia -cum Quod Chrisliana nobilitas ex Christo, non ex
ssecularibusmisceas : et sicut referre , ila nibilo- avh pelenda esl.
minus et audire coniemnas. lllico plane indignalio Noli plialeratam aliquando proavorum lineam
sancta respondeat, et pii zeli iervor erumpenles teserc, ut de vana te velis alieni nominis genero-
mox inconditi sermonis inepiias frangat : - Quoe,-- sitate jactare. Plane qui hseres Dei, el cohseres est
inquies, est participalio justitios cum iniquitate? Christi, omnem terreni slemmatis prosapiam supe-
aut quse socielas lucis ad fenehras? t (1 Cor. vi.) Et 1-- rat. Yerumlamen essc Christianum magnuiii est,
revera quid monacho cum sseeularibusnoeniis? Quid non videri vel dici; et ille plus ssepeplacel mundo,
niihi perslrepentiura juridicorum fora, tribunalia qui displicet Deo. Quorumdam sane versuta callidi-
judicum, auias reguin, inlra monasteriorum septa tas, quasi dcrogando, majorum suorum nomen
pertrahere? Quid mortuo homini narrare de praeliis, exaggerant; et, ul potenles atque magnifici fuisse
doiales tabulas inter lales, divorlio Intervenienle, videantur, superbise eos vel crudelilatis arguunt.
rescissas; illos litulis efferre nataliuni, infamare Tenes cjuod dico? Accuso Aehillem mulli sanguinis
alios novitate cerdonum? His itaque et hujusmedi reum , ut tu inlelligas bellorum studio strenuum.
nrigis inaniler occupari, quid, quseso est, nisi a Arguo Ilalicae pervasionis Annibalem,' ut tu auda-
perspictio fonte divinae laudis fauces averlere, et ,cem non dubites, ef robustum. Memineris frequen-
ccenosi hui spurcitias ore versai'e? Unde non im- ler orandum ut, corpore terrse proslrato. niens eri-
merito per Jeremiam Dominus conqueritur, dicens : gatufad coelum.Ventre vacuo ssepius dormi; sitim
cDuo mala fecit populus meus , me dercliquerunt, te ad lectulum comilantem sopor mitiget. .Mode-
fontem aquaevivoe,et foderunt slhj tisternas, cisler~> rala vigiiia ptira orationis est causa, indiscrefa att-
nas dissipatas, quse conlinere non valent aquas tem et otiosa loquendi flt saepe materia; quia cui
(Jer. n).i Enimvero ipsam clauslri lui fabricam palpiiantibus oculis, oscitanlibus lahiis legere aut
respice: ecce enim quadrifida est, ul nimirum ipse "orare non licet, aliquando vacare fabulis libel.
loci silus evidenler edoceatjj quod undique te a Qtiapropter sero leclulum pete, ai] vigilias modera-
mundanajconversationis strepitu semotimi esse con- fius surge. Prseveniat siquidem.somnus accubitum,
veniat. Porro satis indecens est et inhoiiestum, acf iion accubitus somnum ; ul quo difljciliusnecessilas
per omnia probatur absurduni, ut quod in tabernis dilata conceditur, a fessis membris avidius rapiaiur.
consuevit quis eructare cauponum , quod passim Inlerea riniiiiscttlos, el gloriola^ , et palpaiUesadu-
versatur inter gynascea lextricum, in sancloriini latores, tanquam' serpentini morsus venena devita,
choro locum invenire valeat monachorum. Sane ubi el vclut abjecta theriaca protinus audiant: « Aver-
prophetas et apostolos alloqui me desideranles tanlurstalim eriibescenles', qui dieunt roibi: Euge,
aspicio, ubi Ghrisdim suiim mihi pandentem Evan- euge! t (Psal. LXIX)Nihil mcdiocri in le contentus
gelium cerno , ego relictis illis, inquiram si nuper sum, fili; lolum summum, to(um perfectum cst
Adriam transfreiantes adhuc applicuerunt naves? quod in le senlire desidero. Deposita igitur
quanli sal vseneat? uirtim annonre modium taxema oranis inertioe el torporis ignavia , adversus
carius vendat ? Facessat igitur ab ore militis r» lemelipsum ipse congredere, tecum dimica , te-
Christi oninis vani 7I?& rumoris ineplia; el lin- cum pugna : et, arrepto evangelicae disciplinse
gua quse immacul.ui agni, imo summi Verbi 7@5 mucrone, omnes circumfrementium viiiorum
3ubet sanguine, dedignetur oiiosi sermonis sese cervices oblrunca; dura quoeque et aspera pro
fsecibus inquinare. Noli cuiquam detrahere, sed ne Christi semper amore perfercns, virtutis exerciiium
lu aurem quidem dignum ducas detrahentibus appli- crede. Quidquid carni voluptuosum videtur et
care. Cum detracloribus, ait Salomoh, ne commi- blandum, ut rcvera diaboli visearium, perborresce.
scearis ; quoniam repenle veniet perditio eorum, el Quisquis enim in monacliica regttla carnis se sperat
ruinam utrorumque qttis novit? lam videlicet illius blanditias invenire, velul ex arido ligno succum"co-
qui delrahit, quam ejus qui aurem aecommodat nalur exprimere. Scurrilia quseque, urhanitates,
detrahenti. Ipse polius, si ralio poslulat, peracti sales, facelias leporesque verborum a labiis tuis
sceleris argue, dttrus iuvehere, non veiens prsesen- tanquam genlililatis quoddam prseputium circum-
tem austerius increpare; absenlem aulem iion cide; Piscatorum namque suinus discipuli, non ora-
Jaceres, nec apud alios livido dente commordeas. tortim, ut ex ore Clirisliani non latinilas Tullii, sed
Ssepecnim, nescio quo pacto, se.verius arguentem simplicitas resonet Cbrisii. Omnes 78© vohinlalcs
"731 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. _ ~752
propiias frange, undique te cum apostolo Christi. ^mihi fratres, Boninum ~et Peirum, si solito more
mortincatione praecinge; imdique impressa -libi videris aliquando oxcelsius canere, hoc dislichoa
Stigmata cruchs osleude, ut quo njmc arctius jurii- meo Jiominein eorum manibus pone : •
j
cati vesligia sequeris, eo posi sublimitis juJicanlis
Qui Philomelinis depromitis organa fibris,
consoitio perfruaris. Omiies autem sanclos fraires Intima voxcordis moduiis bene concmat oris.
mona'slerli tui mea vice saluta, charissimos autem Sit nomen Domini benedicium. '--'

7«7-7fi&
OP.USGULUM QUINQUAGESIMUM. .- , ',
i
INSTITUTIO MONIALIS. Afi BLANCAM-EX '
COMlTISSA SANCTlMONIALEM.

... !
ArtGbMENT~iM.-"B]ancam riohilissimani feminam, qure diviiiis, liberis et charissimis rebus quibusque1re-
lictis, in monasteiium Deoservitura secesserat, prurieiitissiisiispraecepiis el •sahuarilms monitis inslruit,
quid fugieudiim ei sit, qtiid appeienduin. qnasi digito cominonstrans. Ac prinuini qttidem rudem adhuc et
iiiexperiem spiriittalium certaniiiiiim bellauicem, tanquam tcio acerrimo, prsemiinit; dum eam lioriatnr
utpaiiperlateni 'el angusiiafeet iribulaliones, qu.e Deo militantibusperfereiidae sunl, fortiter excipjat; et
ita sihi persttadeal Deodileclbs variis in lioc miuirio tufbitiibiis tantisper exagitari, donec in fe]ieissi'iii~e
palriav)iori.uiningressi. ssterna iraiiqtiillilafe fruaniur. Tiim vero eamdein ad perfeciiorem statttni per-
ducere cupiens, ad Deuni amandum,lota memis conteutione invilat. Deinde ad praecavendas dsemonis
insidias, niorlis coiuemplalionis ei clypeum deinonstrat. Adhuc yalidiorihiis armis eam induii,_ dum ex-
tremi juriicii iniaginem ex sacrae Sciipturie peneiralimis depromptam anie oculos- proponit, ,et ut assi-
due medilclur, infiammat Poslremo, limoris praesidio satis el abunde vallatam ratus, per amorjs viam
rursus in.patriam rethjcit ad feliciiatem illitts sempiteriioe coniemplationis, quam uec oculris vidit, ]nec
auris audivit, iiee in cor hominis aseeiidit.
BLAKC«olim eoinilissse, nunc-ceelestt Sponso con- f.} rup(io iiRScitur, sed integritatis polius clausula repa-
jimctse, PETRUSpeccator iiionadius juhilum eordis ratuv. IJliie Jesus aquam eonvertit in vinum; h!c
in Spiritu sanclo. i:em Jesus ei vhitim semelipsum leeit et eibum.
CAPUT PRIMUM. Gibiiin ridclicel, quia ipse esl panis vivus qhi
Blancaiii -angiisitas «(, pauperlalem -foriier excipere <]e ccelo-descendil (Joan. \\); vinum vero quod
horlatur. Ixliilcat cor hominis (Psal. ' c\) ; Spirilus ejus
Adjegales nuplias epulaturus accedo, tbalamos est dc quo iiertim dicit : « Poculum iuum|-in-
auio gemmisque radianlibus adornatos videre desi- ebriims , 7@S quam piieclarum esi'. » (Psal. xxn.)
tiero; iiupfialilhJS Saghiari dapibiis avidisshrie con- -Sp.fiu^eium Dei hojainnm mcii^s inebrial, ut,
cupisco. Undique igitur mysiiea deferantur xenia; ianquam-a suis sensibus alienati, divitias liujris
prophetica simtil et apostolica non desint tam ex- mtindi, honbres et gloriam respuanl, ad subciinda
celjeniibus nuptiis ornamenta. Evangelicus iiaque vero pro Deo quaeque dura vel aspera flammaiiti-
noster Isaias jam procedat ad medium, et munificus bus Uesideriis inardescant. Hocinusto deebriati fue-
exhibeat quod paravit, ornatum videlicet calcea- rant quibus-Jtidseivere demenles ac fnriosi dice-
mentorum, lunulas, torqties atque monilia, armillas haut : -i flusto pleni suiit isti (Act. n). t Hoc injislo
et mifras, discriminalia et.periscelidas, murennlas plenus crat vir ille de filiis prophetariim, queiri ad
cl olfactoriola, inaures et annulos el gemmas in C 1 -.ngeudum Hieu regem miseral Eliseus , de quh
fronte pendentes, mutaloria et pallia et linteamina, dixerunt .vesane sapienles ad eum~: e Quid yenit
acus et specula et sindones-,viitas aique theristra. jnsanus iste ad le?-» (IV Reg. is.) -Quid aiitem
llsec igilur omnia ppiritualibus eonferenda sunt nu- mirum si lii, qtii pnri stint homines, cuni Spiritu
ptiis, ac riovsesponsse diligenter.aplanria, quo verf divino replenlur, ab hujus inundi sapieritibus, atque
Sponsi placere possit obtutibus. His nimirum infulis iilco vere riesipientibiis, judicentur insani ? cum el
veiiustala, bac ornamenlorum eral varietate com- ipse qui jnagister esi angelorum dictus sit habuisse
posita regina illa, quam Psalmista eoiitemplaius, ('aiinonium(Joan. via.); imo, til Marcits cvangelista
aiebat : c Astitit regina a dextris tuis ih veslitu iestaiur, sesiilnalus sit etiam 1'uisse plirenelicus:
deatiralo, circumamicta varietate (Psat. XLIV). I c Venit, inquit, domum, et coiirenjl iierum (urbaj
Nuptise factscsunt in Cana Galile-e : el sicut Evan- i(a ut non posset -nec panem mamJucare; et Cum"
gdista leslatur, vocalus est Jesus ad nuptias cnm audissent sui; exieruiit tenere eum J dicehant eni:i>i
discipulis suis (Joan. n); sed tanquam pronubus, quoniara in furorem versus est (Mare. m). » Hai-.e
non ut sponsus; quasi pransurtjsj non ut ntiplurus. sancti Spiritus ebrieiatem et tu-, o venerabilis do-
Isloe vero nuptise tanto illas privilegio superant, ut mina, sana meiite conceperas cum sssculum relin-
liic Jesus jure creiatur non amicus esse, sgri spon- -^ quere decrevisti : et, velut columbae siniplicis 'alas
S'is. Et quoniam qui adhaeret Domino (I Cor. vi) excutiens", ad jnnoceiitiura alqiie siinplicinm nidu-
iiiius spiritus est, sponsus iste,non modo sponsse Juiii con\olasti,- lunc dicens : « Quis-tiahil jnihiper«
jun-.itiirt seo*uriitur, atque ex hac copula nop cor- nas sicul columbse,et volabo,et requiescain ?t (Psalc
 - OPUSC. L. — INSTiTUTlO MGNIALIS. . , 754
755 ...
LIV.)Nunc etiam secure decanfans : i Ecce elon-. Aimpulit; sed speciosus forma prse filiis hominum
giivi fugiens, et mansi in solitndine, exspecians (Psal. XLIV)Chrislus ad stise dotationis amplexum
eum, qui me salvani facial a pusillanimiiaic spiridis, per afflatiim sancti Spiritus provpcayit : « Surge,
et tempeslate (PSOLLIVJ.>Haecte liimirum ebrietas inquit.amica mea,spoh'sa mea, et veiii: eohimbahiea
impulil anipla saiis atque uberrimis fecunda pro- in foraminibus pelrse, in caverna macerise: ostende
munita turrium atque mihi faciem tuam, soiiet Vox."tuairiailribus riieis :
' veniibus jura contemriere,
caslrorum propugnacula declinare,' dulciura pr.opin- vox enim tua dulcis, ei facies tiia decofa (Carit.h). »
quoruni neeessiludinem ac veinaculorum affeclus Anima quippesancta pire Christi amica, el spbnsa
abjicere ,"quoriquehorum omnium perniaximum est, 'vocatur, quia illi pef ficlein 'djleptionemque con-
unicum filiuin, eumque cpliebum adhuc alque im- ' junglluf. Sed lisec sponsa quasi aclbuc jacet, dum
"
"puberem, sine conjugaHs solatlo foedeiis ahdicare, In mtmdanis aetionibus implicatuf; luricsurgit, cum
et, quse conslipalis vallala clienlum cuneis solebas ad proeinelum divinee %er"viluiiseiigiiur. Ac si ,dj-
incedere, jam didicisti in angulo monasierii cum cauQuse in sseculafisvifse nioftiVieJaces,jain sufge,
pauperibus Spirilus sancli mulieribtls htimiliter atque ad familiare conlubernium ihese Contempla-
"residere. Haec te sobria, ul it-aloquai, ebrietas -Ao- lionis erigere. /~ Coluraba mea in fofaminibus pe-
" cuit ut
pro carbasinis lanea, pro purpureis atque B (raj. t Si-, juxta Aposlolum , peifa Chrisfus est
- nitiriiilis
pulla ac despicabilia eligeres indumenta. (I Cor. x), foiamina petrae viiliiera Suni Redempto-
Haecle persuasit ebrietas ut sihgineas pollines ac ris, qux pfofe-clb non casii qujnqrie suiu, lanceae
- fercula dapibus referla posiponeres, atque ad librae
' "scilicel et ciavoruni; sed cpiia nos fueramus, qtiih-
pensilem leJiiensufam panis cibarii cohiberes. Haec Lque sensuuni vulneribus sauciati, per has quinqiie
te planepcrita-el p.tidica ebrielas iuciiavit ut, cuin plagas saluli sumus perpeluse'resiituti. Islae siqui
primo adolescenthe floie frueris, viro obelinte re- dem portae erantper quas die Sabbati pto)iheta, ne
iicla, non (am claris lamque magiiificis'proeis an- iiirerreiitur biiera gravia, probibebal. ln bis orgo
nueres, iion, ut omnia videbantur horiari, thaiamos ^foraniinibus Dei coluriiba consisiji, quia sahcia
iterares; sed, soli jam Christo victuram- mundo le quxlibet ariiiiia tolairi proprise salulis spem in sui
niortuam exhiberes. Enimvero, tanquam perita ne- Redempioris passioiie constiiuit. lbi velut ab acci-
goiialrix nundinis iritenta venalibus, projecisti mtin- pitris Inciirsii defenditur, quia a cunctis maligno-
dum, ut acquireres ccelum;-prsevenisti niurtem, ul rum spiriluum iusidiis ciisloriitur. Ibi planc riidifi-
sentemiam mortis evaderes; elegisti pauperiem , - cat, quia illic feius bonorumoperum coaCervai. De
ut divitiarum non pereuntium copiam possideres. hac petra per Psalmistam dlcitur : « Montes excelsi
' -
770 CAPUT II. "eervis, petra refugium 771 herinacels (Psak cm).»
Quod aliquando jusli ab injuslis idcirco permit- -Qiiid enim hoc loco per montes, nisi alla; Scriplu-
luhlur aflligi, ul slatuant a$ Deum vel ex necessi- rafum intclligendse suiit profundiraies? Ili niniiruiii
tate converti.
qut jam date "contemplationissoltus noverunt, altos
Atqui, ut mirabiiior tua videalur esse conversio, sentenliarum divihafum veriices quasi cacumina
non te mundus a se repulil, sed solus .ardor Jivini 'morilana consceiidunt. Ad quse profecio cacumina
Spiiitus incitavit. Enirhvero, sicut proridehlia di- qtiia infifnii periingefe iiequeiiiii, recte illic subdi-
vina disposuit adeducehdum deJEgyptoIsrs,eliticum Ihf : i Petfa reftigium hdriniiceis. » Quia videlicct
populum (Exod. m), tuhc-cst Moyses missus, cuin invalidos quosque non iiilelligentia subliniis 'exef-
jamPharaoad opprlmenduii!illtimduiis operibusfiie- cei-, sed sola in -Ghrisio -firiesliuniilitef cOnihrel.
rai excilalus, quaienus Israelitarum menles JEgypto Qubd auiem illic addihif : « In caverna macerise; t
deformiler inhserentes," alius dum vocafef, quasi solenl ex lapidibus macefise fieri, ad cusiodiam vi-
traheret; aliusvelut impellerelj dumssevirei, ui dum uearutri',- Sicut per Isaiam dicitur : « Viriea facta
plebs in servilio lurpiler figilrir, vel ihalis hripulsa, estjlileclh hieo Ih cofnu in loco uberi, ei niaceria
vel bonis pfovocala moveatur. Hoc eliam in populo- U circumdedit et cifcumfodit eam '(Isai. v). » Quid
Dei frequentius agitur, cum, praedicatis ccelesli- ergo per maceriam lapidum , nisi praasidium et
bus prsemiis, saevirein clectos reprobi permitttintur; excubias inielligimus arigelbrum? -Quibiis videlicet
ut si, voeati,-ad terfain promissionis, exire hegligi- ahima in certaminC posita ', dum vallatur atque
mus, pressuris saltem soevienlibusimpellamur. A(- cifciiihdatuf, a cunctis adversanlium spifittium
que hsec iEgyptus, vita videlicet prsesens, quse uos tentalionibus ' ehstodituf-. Porro'' quod sequitiif :
. oppressit blandiens, adjuvet premens; quatenus, . s. Osteride mihi Jacienituam; t lunc aiiiina ccelesli
quae, duni foverel, jugo nos servidUis atdiverat, Sponso faciem suam oslendere dicitur, cum ejtis
libertatis viam, dum aflligit. ostendal. Haec itaque "Speciem~ internis oblutibus quasi revelala faeie
causa est qnod ab injusiis jusli simmtur affligi, ut, tontemplatuf. t Sonet, Inquit-, vox tua ih auribus
dum.futura audiunt bona quae diligunt, patianlur -meis : vox enim lua dulcis, et facies tua decora. J
eliam mala prseseiilia qiise perhorrescunl, atque ad 0 ijUam suave commprcium, iirioquam inenarrabilis
faciliorem.exilum ,-dum 'amor provocat, crucialus dulcedo in humahis visceribus orifur! cum Creator
impellat, Tibi aulem cum vitse hujus undique pro- eicrealura iilternis in se i.rivicemaffectibus dele-
- speritas arrideret, non te mundus. rjui blaiidjebaiuf., ctantur,-sicut
per.-Pi'6phetam diciltir-- « Suavis sii
 "J3S S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. -^ OPUSCULAVARIA. 756
•ei latidaiio mea , ego vero delectabor in DominoA A operibus videlur intenttis, sed a divini amoris lorpet
(Psal. cin). » incendio frigidus; jam iste sanctitalis imaginem
CAPUT III. super bracbium posuit, sed adhuc in corde Christi
Quod quisque
' contemplor smculi ad hoc debel semper signaculum non expressit. Ut ergo sancta anima
eniti, ut perveniat ad dmorem Dei. Christi charactere utrobique signelur, eum in corde
Et hsec estsummacujuslibetsanctseanimsemundi .- stto signaculumponat, ut amoris ejus facibus medul-
nexibus expeditse alque hic lota versari debet in- Iitus inardescat. Ponat etiam consequenter in hra-
tentio , ut ad amorem Dei per omnium suorum cliio, utpiis operibus valenter insistat. Signaculum
opeium incrementa contendat, et quandoque in Paulus in corpore suo, velut in brachio, Jesum po-
cum dicebat : «Ego sligmata Jesti in corpore
' veri Sponsi delectabiliter amplexibus requiescat. . suerat,
Sicut enim quis ad hoc ecclesiasticis gradibus ini- meo porlo (Gat. vi). » Signaculum super cor Jesum
tiatur ut ad sacerdotii culmen attingat, vel polius, posuerat, cum alibi gratulabundus aiebat: « Mihi
ut lua dicamus, adhoc virgo dotalione subarrhatur autem absit gloriari, nisi in crtice Domini nostri Jesu
'
ul nubat, ita nimirum omnes sseculum relinqnentes Christi, per quem mihl mundus crueifixus est, et
ad hoc debent semper eniti ut auctori suo valeant ego mundo! » (Ibid.) Cujus «ane stigmata expressa
arclius in amore conjungi. Alioquin quid prodei-at"3 gerebat in corpore, ejus se signaculum babere glo-
jugum jEgyptiacee servitutis abrumpere, Rubrum , riabatur in mente. Porro autem et ipse coslestis
mare transire, si terram lactis ac .mellis irriguam Sponsus , electum quemque suum sibi signaculum
iiunquam daretur Inlrare? Lac quippe fruclus est ponit, eumque grata vice, lanquam ne de memoria
.carnis, mel Iabitur de supernis. Et quia Redemptor deleadir, attendit. Juxta quod Zorobabel duciJudsese
noster de ccelo venieiis carnerii suscepit ex virgine, pollicetur, dicens :j In illa die suspieiam te, Zoro-
hsee est terra illa vivenlium, ad quam debemus babel serve meus, el ponam te sicut signaculum in
intentis semper amoris gressibus feslinare. Hunc conspeetu meo (Aggmin). » Ecorilra, de quodam re-
Sponsum, venerahilis soror , verae cbarilalis ulnis probo rege Dominus dicit: iSi fuerit Jechonias, filius
ampleclere, super hoc jugiter delectare, inquam, in Joacim regis Juda , annulus dexter in manu mea ,
Domino , et dabit tibi pelitiones cordis tui (Psal. inde evcllam eum (Jer. xxu). » |
xxxvi). Hujus corpus et sanguinem eliam ore CAPUT IV. i -
. carnis crebrius suscipe, ut hanc ejus vocem merito Exhortalio, ttt in cmleslh Sponsi setnper amplexibus
possis audire : t Favus distillans labia lua, sponsa, requiescat. j
mel et lac sub .lingua tua (Canl. iv). » Terre- _ Ad hanc ergo tu, venerabilis soror, assidue vicis-
lur enim adversaritis, cum Christiani Iahia J situdinem satage, ul et cceleslis Sponsus per amoris
Cbristi videt cruore rubentia. Agnoscit enim sui gratiam ie semper accipiat, et lu ab eo (quojd
772 prseslo suseperditionis indicium, et divinsevi- ahsit!) per amorem quorumlibet temporalium ocu-
ctoriae, qua captivatus est et obrulus , non tolerat los non avertas; 773 quatenus et ille te subliliter
inslrumentum. Cbristus ergo per myslerium suum intuens, nullamque offensionis illuviem deprehen-
iibi videatur in ore, et Christus per sui amoris incen- dens, dicat: « Tota pulchra es, amica mea, et ma-
dium tibi vival semper in corde, ut[congruat eliam cula non est in te (Canl. iv); » et tu, ejus amore
libi quod sponsa dicit in Cariticis : « Fascicnlus inenarrabiliter sestuans, hoc iniima voce depromas :
~Dilectus meus candidus et
jjiyrrhse, dileclUsmeus mihi, inler iibera mea com- rubicundus, electus e%
morabitur (Cant. i). i Quid enim per myrrham, ama- . jimllibus; eaput ejus aurum optimum, gultur illius
rissimam videlicet aromatis speciem, qua etiam suavissimum, et tolus desiderabilis (Canl. v).» Dile-
defunctorum cadavera condiuntur, nisi Christi passio clus siquidem candidus virginitate, rubicundus est
designatur? Quid aliud inter, ubera, nisilocus cordis passione. Candidus, quia dicit : « Ego -lilium con-
agnoscitur? Quisquis igiltir amore continuoCbristum vallium (Cant. i). t Rubicundus, de quo Joannes
jn arcano sui cordis ampleciilur, quisquis imitandi ^ dicit: « Qui lavit nos a peccatis nostris in sanguine
"
gralia passionis mysterium jugiler medilalur , huic suo (Apoc.i). t Eleclus ex millibus; de quo Salo-
profecto myrrhse faseiculus Chrislus efficitur, alque, mon: «Virtim, inquit, de mille unum reperi (Evcle.
juxta Scripturse sacroe sententiam, inter ejus uhera VJI). » Millenarius quippe numerus totius huniani
commoratur. Unde et idem Sponsus ad sponsam : generis est iiuelligenda peifectio, in quo Salvator
« Poae me, ait, ut signaculum super cor tuum , ut tanquam passer est unicus in sedificio (Psal. ci)l
signaculumsuper orachium tuuin (Canl. vui).» Ssepe Captit ejus aurum optimum , quia caput Christi
nos, ob rei memoriam quam oblivioni tradere no- Deus (J Cor. xi); qui nimirum, sicut aurum metal-
lumas, digito nostro vel brachio signum aliquod in- lis, ita, licet incomparahiliter, onmibus supeiemij-
nodamus;'ut, dum signum frequenter atleiiditur, res, net creaturis. Cujus guttur suavissimum dicilur,
quam iniercipere potuisset oblivio, Jugiter in me- quia suorum melliflua suavitate verborum menles
moria. lenealur. Qnisquis autem Christum quasi audientium obdulcanlur. « Quam dulcia, inquit, fau^-
amat, sed operafi bona,dissimulal, jam quodammodo cibus meis eloquia tua! super mel et favum ori
sponsum super cor signaculum posuit, sed super meo (Psal. cxvm). » Totus etiam desiderabilis, quia
bracliium omnino jion posuicQuisque vero bonis in eum, lestante Petro, desiderant angeli prospicere
 757 , OPUSC. L. — IKSTITCTIO MONIALIS. . 758
(1 Pelr. i); vel quia liumanitatis ejus myslerium, __ A coucutitur, quanlis mordacis consclenlise stimulis
omne desiderium accendit in menhbus elecloruin, laceratur. Recolit vetila quse commisit; videt man-
ot eos videlicet non mojlo resurreclionis gloria pro- data quse negligenter Implere coiUempsil. Dolet in-
voeel, sed ad imitatiouis exemplum ipsa quoque^ dulla pcenitenliaetempora sese inaniter percepisse;
igiiominia passionis invitel. In hoc igitur sponso plorat immobilem dis(rictseultiouis articulum inevi»
tuo, veneranda- soror, assidue defeciare, in hoc tabililer imminere. Manere satagit, ire compelli-
omnia cordis lui vota conslitue., ,iii hqjus semper tur; recuperare vull perdita, non auditur. Post terga
amplexibus ab omni sopila mundi lurbine requiesce. respiciens, lotius transactse vitae cursum velut UEiim
CAPUT V. brevissimum deputat iiineris passum-; anle se ocu-
Ad cautelam provocat, uVconlra tentalionis insidias los dirigit, et infinitse perennitalis spalia deprehen-
sit semper accincla. dit. Plorat itaque, quh inlra iam hreve spatium
Sedhiterim, dum amplecteris sponsum, -care so-. . acquirereloeiitiam potuit omnium sseculorum; deflet
Ierter adversarium : adhuc enim in salo versaris, eiiain, se propter lam brevis illecebraefoluptatem,
nee dunj porius stadone perfrueris. Proeinctus enim inenarrabilem perpetuse suavitatis amisisse dtilcedi-
iste castrorum non -quietis est municipium; via est nem. Erubescit, quia , propter illam subslanliam
isla, non .patria; ambulamus, et non habitamus. B '. quae vermibus erat obnoxia, illam neglexit quse
Tentalio enim est vita hominis super terram (Job choris eral angelicis insereiida. Jam radios menlis
vn). Quapropler si tentaiionum belhnlesunt, gaude attollil, el cuiu divitiarum imniorialium gloriam
quidera, noli lamen uimium secura confidere;,sed conieniplaiur, eam propter vilae bujus inopiam per-
adversus repeniinos~et inopinatos insidiatorum ho- didisse confunditur. Cumque ?ub se reflectit oculos
stium impetus le vigilanler accinge. Saapenamque ad_hujus mundi convallem tetramque caliginein ,
uonnuJJi ad Deum de mundo conversi, in ipso suse super se miraturselerni luminis claritaieni, liquido
inchoationis adilu, pacatissimam carnisiranquillita- comprehehdit quia nox erat et tenebrse quod ama-
tem cogitaiioimmque percipiunt; procedente vero vit. 0 si redivivum pcenilentise tempus mereri po-
tempore, dtiris tentaiionum probatfonibus faligan- luisset, quam durse conversalionis .[conversionis]
tur. Quodutique fieri divina dispensatione cognosci- iter arriperel! qualia et quanta projnitieret! quantis
lur, ne in ipso suse noviotis initio ten(aiionum &e devotationum vinculis innodaret! Interea, dum
asperi(a(e frangan(ur.-Nam si eos adhuc (eneros ac hebescentes oculi contabescunt, dum pectus palpitat,
iutimi confliclus ignaros amaritudo tentalionis ex- raucuin gultur anbelal, dentes paulalim nigrescunt
ciperet, ad ea seilicet a quibus necdum longe e'" imamdaui velut oeruginemcoiitraiiunt; pallescunt
discesseraut, facile.remeareni. Uiide scriptiihi est ; C ora, membra cuncta rigescunt; dum haec ilaque et
i Gum emisisset Pharao populum, non eos dedux.it hujusihodi lanquam vicinse morti preecedentia fa-
Doininus per viam (errsePhilisthiim, qusevicina es(, nnilantur oificia, adsunt omnia gesta simul el verba.
repulans HB forle poeniteret eum si vidisset adver- Nec eiiarn ipsse cogitaliones desuiit, et cuncta hsec
surn_sebella consurgere, et reverierelur in iEgyplum ainarum adversus auctorem testimonium reddunt.
(Exod. xin). t Ex jEgypto itaque 774- recedeuti- Coacemntur omnia anie respicientis 775 oculos,
hus, e vicino pugna subtrahhur ; quia derelinquen- et quse conspicere refugit, coactus et invitus alten-
tibus sseculumqusedampacis tranquillitas datur, ne, dil. Adest prseterea hinc horrenda dsemonum turba,
in ipsa teneriludinis novitate lurbati atque conter- illinc virtus angelica. In illo, qui medius est, liquido
riti ad ea quse contempserant reverlantur. Prius deprehen,ditur cui paiii jure possessio vindicetur.
ergo securilatis suavitate mulcentur, prius pacis Nam si pietatis in eo videntur insignia, invitationis
quiele nutriuntur; post cognitam vero dulcedinem, angelico3blanditiis oblinitur, atque harmonicse roe-
tanlojam lolerabihus lentationum certamina susti- lodise dqlcedine ul exeat provocatur; quod si eum
nent, quanto in Deo altius agnovere quod amenti Tu sinislrse parli meritorum nigredo el fcediiatis squa-
ergo sic in his quae forle nunc prosperantur exsul- lor adjudicct, intolerahili mox terrore concuiiiur,
tes', ut ab. bis quae posterius imminent non lior- D repeniini iinpeius violenlia peiiurbatur, proecipitan-
miles. Eslo igitur caula et \undique circumspecla; ler invaditur, ac de miseraecaniis ergastulo violen-
sieque te praebe pervigilem ul nunquam te liostes ler evclliiur, nl ad aeiernasupplicia jam cum amari-
inveniant oscilantem. Confcederanda sunt quippe tudine perlrahatur. Jam vero, posi egr.essionem de
adversum te et prosapia generis et flos setatis, ve- corpore, quis expli.care vaieat quot armataj iniquo-
iiuslas fornise et memoria facultatis abjectae. Ad rum spirituum acies irt insidiis Jateant, quol fremen-
evitanda sane isiorum lela ceiiaminum, nulltis mihi les cunei feralibus telis instructi iter obsideanl, et,
videtur vahdior clypeus quam meditatio mortis ac ne transjre libera possit aniipa, velut militari mor.e
extremi terror examinis. constipatse legiones, oppugnant? Hsec et.hujusmQdi
CAPUT VI. frequenter in corde versare, quid est aliud quam
De anima, cum egreditur, quibus dolorum anxietali- Jenocinantia vilaehiijusblandimenla respuere, mundo
bus coarctelur. ,1'epudium dare, illices motus carnis elidere, solum-
Paasandum.quippe est, cum jam peccalrix auima jqueperfectionis adipisceudsepropositum indeclina->
-a vincuiis incipilcarnis ahsolvi, quam-smaro terrore t hililer cuslodire ? -"
 759 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III —OPUSCfJLAVARIA. 710
CAPUT VII. A el irae. furorisque, ad deporienriamterram m soliiii-
SentenlimScriplurarum de diejudicii. dine, e( peccatores ejus coiuerendosex ea; quoniam
His addendus esl etiam extremi terror judicii, ut slellae et splendor earum rion expandent lumen
illius aniaritudine valeat mtindi litijus falsa dulcedo suum, obtenebraitis esl sol in ortu suo, et luna nori'
conlemni. Ad evitandas namque diabolicaepugnoa splendebit in lumine suo; el visitabo super orbcin'
molesiias valenter assurgimus, si necessitatis ullimae riiala, et contra impiosiniquiiales eortini (Isai.
periculum provide pertractemus. Nam si repentinus xm). » E( i(erum : « Ecce, ait, validus et foiiis Do-
ille atque terribilis advepius Chrisli digne perpen- mintis sicut impelus^grandinis, turbo confringensi
ditur, quid erit in mundo ubi meus humana vcl sicut impetus aquarujn multarum inundaiuium el
desipiens delectetur? Ille nempe dies est ad quem emissarura super terram (hai. xxvm).» Itlem alibi:
ohmis prsecedentiumsseculorum irilentio ac summa t Ecce nonien Doininivenil de louginqtio : ardens
colligiliir, cui cuiicta sacrariim Sciiplurarum volu- furor ejus et gravis iid portanduin, labia ejus re-
riiina famulantur, de ~_uobeatus Petrus, ut audien- pleta sunt indigrialione,et lingua ejus quasi iguis
lium coi'da digiio lerrore conculerel : « Adveniet, devoi'ans, et spirilus ejus velut torrens hiundans ad
inquil, dies Domini sicul fur, in qtio cceli magno perdenrias gentes in nihilum (Isai. xxx). t Q,ii rm-
impelu transient, eleineiita vero calore solventur 18 sus ail: «Eritque repente confeslima Doimnoexer-
(17 Petr. m). » Unde et mox subriidit: « Cum hsec cituura, visitabitur in tonitruo el commotioneterroe,
omnia igitur dissolven.da sint, quales oportet esse et voce magna turbinis et lempestatis, el flainma
vos, ia sanc.lis conversationibus el pieiatibus exspe- ignis devorantis (hai. xxix).rt De quo videlicet igne
ciantes, el properautes in adventum diei Domini, Peirus ait. « Cceliautem qui nune sunl, et-(erra, eo-
per quem cceli ardentes solventur, elementa vero dem verbo.repositi sunt, igni reservatiin die judi-
ignis ardore tabescent? » (lbid.) De quo et Jttdas cii et perditionis iinpiorura hominuni (II Pvir. m).-
dicit' apostolus : t Ecce yeniel Dominus in sanctis De hoc et prophela riicil:« Auditam faciet Domintrs
hiillibussuisfacereiudicium contfa omnes, redar- gloriani voeis suae, et lerrorem brachii sui oslenriet
guere'omnes impios de omnibus operibus impietatis in coinininatioiie f urofis el flaminseignis rievoraiitis
eorutu, quibus impie egerunl,- et de omnibuS dnris (Isai. xxx). » De ~hac eiiam ultione tremenda per
quseltfcuti sunrcoiilra" eum peccatorcs irapii (Jud. MoysenDomlnus dicit: « Gl.idius meus manducabit
i)'. » De hoc el Joanues in Apoealypsi:«Ecce veniet Canies (Dcui. xxxu). t De hac Jeremias ail : «Gla-
cum nubibus, et videbit eum onmis oculus, et qui dms Domini-devorabit ab exlremo terrae usque ad
euin pupugerunt, et plangenl se super se~omnestri- exlremum ejus, non est- pax universse carni (Jer.
-buslerrae(Apoc.i). »Et Malachias ait: « Eccfiveirit' C xn). » .... i
Dominus exercituum, et quis poteril cogitare diera Gladius cnim devorare terram dichur, et pax
advenlusejus,et quis stabiiadvidendum eum?»(Mal. imiversae carni -deesse perhibetur, quia. quisquis
iii.) Etpaulopost: «Ecce dies veniet, succensa quasi iiuiic carnaliier conv,ersatur,vel terrena immode-
caminus, et erunt omnes superbi et omnesfacientes ralius ambire convincitur, ultimoedislriclionis ne-
iiBpietaiem sicul stipuia, et inflammabit eos dies cesse est gladio pe?iniattir. De quo nimir'um gladio
77G venlens, quoe non refinquel eis radicem et per Ezechielem Domiuus dicil: « Egredieiur gladins
germen (Mdl.iv).» Et per alium prophetam dicitur: meusdevagina suaad oiiiiiemcariiemabAustrousque
'«Adhuc ununi liiodicumest, el ego cominovebocoe- ad Aquilonem; ut sciat omnis caro quia ego Duminus-
lum et terrani, el inare, et aridam, et movebo eduxi gladium meum de yagina sua irrevocabilem
omnes gentes, et veniet desideralus ctinclis gentibtis (Ezecli. xxi).» De lioc ulique gladio et Amos pro-
(Aggmiviu). » Item alius : « Juxla-esl dies Domini pheta dicii: «In gladio morienlur omnes peccatores
liiagnus, juxta, et velox nimis; vox diei Domini populi mei, qui f f.7 dicunt, nou appropinquahit,
anlara, iribulabHur ibi fortis, dies irse, dies illa, ei non veniet super nos inalum (Amos,ix). » Hic di-
dies iribiilalioms et anguslise," dies calaraitaiis el vini judicii terror interiores Nahum prophetaeaures
•miserise,dics nebulse el lurbinis, dies uibaj cl clan-' turbaverat, cum dicebal : « Vox flagelli, et vox im-
goris (Sophon. i).» Ubi nolahdiim, Iremendi diera petus rotae, el equi frementis, et quadrigseferventis,
judicii, quam proxinie, quanique perniciter adven- ct equhis ascendentis, et micantis gladii, et fulgu-
"lare propheta consideral, ad cujus agilitaiem ex- rantis haslse, el muliimdir.is inlerfeclse, et gravis
presbius incuicandam tol accelerandi nomina co- ruinse,nec est finis cadaverum (IVa/n™,iii).i Enim-
acervat: ubi scilicet ad auxesim diclionis, his ponit vero de divinojudicio quid viderit Daniel, manifeste
jnxla, deinde velox, et nimis, ut liqnido doceal qtiia desciiliii, dicens : « Aspiciebam, donec thronfpositi
oculis fidei id jam videtur in Ilmine, quod iiifirieli- sunt, et antiquus dierum sedil, veslimeiilum ejtis
hus el csecis corde putatur procul abesse : et isti qttasi nix c<mdidum,el capilii ejiis quasi lana miin-
jam tribunalibus judicis quodammodo ti-eiiieniesas- da; iiitonits ejits flamma ignis, rotaeejtis iguis ac-
'sistunt, quem illi per diuiurnse longinquilatis absen- ccnsus; fhnius igneus i'apidtisque.egrediebalur-a
liam pai-vipendiint.De hoc ultimse et irremeuiahilis facie ejus (Dan. vn). t Et paulo post : « Judicium
"necessitatis uie prsscoiiatur Isaias, dicens: « Ecce sedit, el libri aperti sunt (Ibid.).»Qtii nimirumlibri,
dies Domini venit crudelis, et indisuntione-plenus, ipsi intelligendi sunt saucti, qnorum.nunc meritum
 74.1 OPUSC. L. — INSTITUTIO MONIALIS. 742
ah eis per custodiam humilitatis abscondilur, et A &.pondere premitur, qth inlrinsecus -quidemvitiorum
tanquain voluraen codicis, ne legatur, involvitur. laienler ingruentium deformitate confunditur, fo-
Tunc autem, ad eorum gloriam, universorum oculis ris aulem quadam adumbralse .virtulis vel polius
'aperiltir; ut in eis prsevaricatores-taiiquam per di- honeslalis pulcbriiudine pallialur. Sed cum plurima
.geslse.scriptionisarticulum legant divinoelegis man- suppetant, nos enucleatius exponere isia poslpo-
-riata, quae,dum adviverent, servare conlempseranl. nimus, quia prolixioris styli laciniam' devitamus.
Illic jam coinpelluniur et legere , qui hic per arro- Exempla qupque de divini terrore judicii plura his
gantiaefastum verba Dei dedignabantur audire. Illic . supersedemus inserere, quia ctim huic tremendo
-itigiim Domini Ieve , et onus ejus suave miiibus examini omnis eloquii ccelestis inienlio rnililet,
\Maiih. xi) el palientibus fuisse considerant, quod nos jn exaggeralione ejus elaborare diutius -non
hic superbiaesuaecervicihus inlolerabile judicabant. opportel. Ad hoc enim pleniter inlimandum, eliam
Illic superhum omne confundilur, et qiiidquid eleva- ,si csetera ciincta deesse.nl, sola illa Veritatisverba
Uim fuerat^ sub tanise majeslatis indignalione cur- suffieerent, quibus ait : « Erunt dies illi Iribuja-
vatur. Unde per Isaiam dicitur : « Qculi sublimes lionis tales quales non fueruiit ab iniiio crca-
bominis humiliati sunl, et incurvaliilur altiludo vi- turae-quain condidit Deus, usque nunc, neque fient
rorum. Exallabilur autem Dominus solus in die illa; "B (Marc. xv). »
quia-dies Domini supef omnem superbum et excel- CAPUT VUI.
•sum et super omnem arrogantem,ei humiliabitur; Ilic admonelur ne sub pietath
specie ad smculum
et snper omnes cedros Lihani sublimes et ereclas, revertalur.
ei super omnes quercus Basan, el super omnes mon- Tu autem, domina mea, domina , inquam, mea,
-tesexcelsos, et super omnes Colles eievatos, et su- imo el regina, Domino meo, ccelesti scilicet regi,
per omneraiurrim excelsam, et super omiiem 11111- per annulum viva3_fidei el arrhain. sanclj SpirUus
rummunilum, et super omnes naves Tharsis, et desponsata : tu.itaque hoec -el his siinilia, quse de
super omne quod visu puichrum est; e( incur- divini furoris el indignationis am'ritudine. legun-
vabitur sublimilas bominum, et humiliabitur alti- mr mtindi amaloril.us im.minere, crebrins perlege,
tudo virofum , et elevabitur Dominus solus in die suluihter meditare; tithoc vehll amarae confeclionis
illa",et idola penitus conterenlur; et introibuiU in antidolo sibilos,_aniiqui serpenlis ejusque lethale.
speluncas peirarum et in voragines terrae a facie virus possis evadere. In menielipso quippe frequen-
formidinis Domini et a gloria majestatis ejus , cum ler experius sum quia, cum viscerihus meis hujus
surrexerit perculere lerram (Isai. n). > Quae ninii- cogilationis amaritudo diffunditur, a cunctis male
rum verba seriatim fbrfassis exponerem,riisi episto- ^1j-blandienlismundi, ulita loquar, humoribus, mentis
laris compendii regulam excedere deviiarem. Ulud meae stomacbus. exsiccatur. Ssepe enim malignus
duhtaxat summotenus video perstringendum ,- quia spiritus, velut avis in ramo arboris, sic in lingua
rebus insensibilibus dies divini judicii dicitur immi- poniiur adulantis, el tanquam per organum vgsis, i'n
oere; sed-per figuras rer.um raiione careniium, slo- vas virus effluit, quod leihaliter in audientis inte-
liditas inlelligiiur hominum reproborum.. Cedri riora transftidit. Tu autem obiura aures malesuadis
quippe Libani sublhnes et ereciae, potenles sunt canlibus Sirenarum, et Scyllsesevoraginis prudenler
hujtis saeculi,per excellentiam quidem (errense su- evade naufragium; sicque cor tutim in sancto gro-
blimi(a(is elati, sed bonorum operum fructibus in- posito lerror-judicis figal, titneqtiaquam hoc ventus
fecundi. Quercus autem froctus quidem proferurit, assenlatorii favoris evellal. Anliquus eniin ille se-
sed non quibus homo reficitur; sed unde sues alun- ducior, qui dudum Evseper serpentem versutise suse
tur. Sues aulem Immuiidi infelligendi suiu spiritus, virus iiivornuit (Gen. m), radhuc forlassis et lihi
qui spurcis sordentium hominum operibus saginan- lanquain filioe-m.orem servans, per aliud suum
tuf. Porro montes excelsi et' colles elevaii (Psal. .vasculum sibilabil: Revertere , inquiens, donitim
LXIV), superbi quiqtie sunt, quasi per aggestum n' sub ipso sacroeprofessionis habitu, rege-faniibam,
tumiriaecogitalionis in alla porrecti; sed frumenio, expone pie vivendi forniam, tene super filium ejus-
quo valles abundanl, cunctisque spiritualium 778 que cosevos gravitatis ac modestise tliscipliiiain,
studiorum frugibus alieni. Jam vero turris excelsa providc lapsuro nou absonam Iegibus 77S spon-
et murus munitus illos insinuat qui, cuin peccatores sain, nec resilire perniiltas sihimet obsequcniium
sint, in quadam se velulimiocentisearce constitujinl, clientelain. Haec igitur fahricans nequitiae spiritus
seseque-defensionis clypeo contegentes, reprehen- noii curat qua te ad sajculumretraha( ves(e, dum-
sorum suorum jacula ad se perlingere -non permit- modo conhda( quod per sseculares aclus libi priu-
lunt. Tharsis au(em exploratio gandii dicitur. Quis- cipetur in menle.
quis enim, in hoc saeculo, unde gaudere possit CAPUT IX.
explorat, huic super.veniens dies Domiiii., quibus De monacho, qui de eremo ad cmnobiumredtens, per
perpetualiler amarescat, mceroris atque irisiitiae immundjtiam lapsus inieriit.
molestias irrigat. Venit etiam dies Domini non su- Porro.aulem, cum plurima suppelant, id polijssir
per omne quod. pulchrum est, sed super omne mum, quod iioliis anle paucos dies contigit, referre
Cnod visu pulchrum est; quia ille^diyini judicii congruum judieamus. Monachus quidam simplicis
 ' — '
745 - S. PET.RI DAMIANI O PP. TOMDS SEU PARS III. OPUSCULAVARIA. 7M
'
naturse humilisque' modestise nobis aliquando co-, \ lavit, ut tolerari vix posset, nec fratres quiescere in
habilaiurus adhsesit, ac per oclennium fere nobiscum iota illius claustri medietate permittereU Et cum
in eremo non solum caste, sed , _uxla'fratrum quo- mtilla circumquaque sepulcra suhsiderenl, eadem-
que omnium testlmonitim, laudabiliter vixit; et, que minora satis impendia percepissent, jjullum,
quoniam scribendi perilus exstitil, non pauca nobjs prseter hoc solum, moleslias naribus ingerebaf, ut
' librorum-volumina
pollucibililer exaravit. Nuper luce clarius innotesceret quoniam bumana caro
' autem, cum obeso
vegetus corpore ac robuslior so- quaiUo (enerius ae mollius educatur, taiuo deterius
lito videreiur, ccepitobstinate deposcere ul ad suum in putredinem ac nauseam vertiiur. Enimvero fra-
permilteretur monaslerium remeare. Quod nimirum tres cum rhe cur id fieret inquisissent, quod vide-
malignus cordi ejus intulit adversarius, ut perspicue hatur, exposui : Hoc, inquam, ut opinor,adsalutem
poslmodum ipsius rei declaravit eventus. Nam mox, vestram divinitus agitur, ut in illo uno corpore
ul, juxta petitioriera, ad suum lnonasterium est re- quod tam pulehrum venustunique vidistis, quid
versus, cum alio quodam monacho dierum malorum eliam de cseleris mulieribus in tenlatione luxurise
sene, litleris seque perito , atque librario, per fe- sentiri debeat, liquido colligatis; quoniam caro, illa
moralis fluxus egeslioneni cecidit; sicque omne el lunc pulredo veraciter erat eum ad se spectan-
quod mundus diutius vixerat, repenlina sceleralis- Ji dam lubricos inluentiuni oculos provocabat; quid
simi criminis contagione foedavit; neve sine vindicta enim lunc fuerif, nunc evidenter ostendit. Et quae-
lam pleclibilis culpa iransiret, segriludine niox ir- libet Jiominis caro, quse nunc vivere conspicilur,
•ruenie, decubuit, paucisque deinceps diebus exliac nequaquam de se posl obitum putredinem generat;
vila confessus et confusus exivit. Sic, sic' igilur, sed, quoesemper fueral, lunc se laulummodo putre-
" '
qui slal videat ne cadat (T Cor. x). Et qui solo prse- dinem manifeste declarat.
cepto, "cum uxore Loth , posl-lerga respicere non CAPUT XI.
'verelur,-conspecto saltem salis slalunculo (Gen.xix),
acDeo desuper vindice terreatur. De Veneii ducis uxore, qumprius nimium delicata,
demum toto corpore compulruit. '
CAPUT X.
De sepultura Sophim marchionhsce, et ejiii~ felore Sed, adidquod asserimus roborandum, eongruum
inlolerabili. est ut eliam de viva carne proferamus exemplum.
At fortassis econlra dicilur quia corpusculum Veracis ilaque et honesti viri didici relatione quod
tuura gracile nimis el dellcatum , ab ipsis laelanlis narro. Dux Veneliarum Constantinopolilanoe urhis
infanliae rudimeiuls esculentissimis ac pene regali- civem habebal uxorem, quse nimirum tam tenere,
busfuiteptilismollilerenulrilum; nee sororuin poles Ci iam delieale vivebat, et non modo superstitiosa,
niinc mensulis esse contenta, quoemagnilicis olim sed artificiosa, ut ita loquar, sese jucundilaie mul-
fuei"as ferculis assueta; sed nec olere quidem, vel cebal, ut eliam communibus se aquis dedignaretur
communibus cum eis uii poles eduliis, quoe marinas abluerc; setJ ejus servi rorem cceli satagebant un-
exquisitasque delicias Indicis assueveras infercire deconque colligeie, ex quo sibi laboriosum salis
pigmenlis. His ilaque male>blandieiuibus suadelis, balueum piocurarent. Cibos quoque suos maiiibus
imo litis melle sagiltis ex diabolica pharetra maui- non langeliat, sed ab eunuchis ejus alimenta quae-
feste vibfalis, lu discipula Crucifixi prudenter. oc- que miiiuljus concidebantur in frusla; quse mox
citrrc, easque a le conditionis luse sedula conside- illa quibusdam fuscinulis aureis atque bidentibus
ratione repelle. Perpende igitur quia caro, quse ori suo, liguriens, adbibehat. Ejus porro eubi-
uunc accuralis dapibus enutriiur, paulo posl vermi- culum lot ihymiamalum, aromalumque generibus
bus scalurire compellitur; ipsaque tunc fit esca redolebal, ul et nobis narrare lanltim dedecus
rodenlium, quaenunc delectabiliter saginatur jucun- fcteal, el auditor forlc non credat. Sed omni-
diiate cihorum, ac lanto graviorem exhalat pulre- po(enli Deo quantum bujus feminae fuerii exosa
facta fetorem, quanto suaviorem sibi procuravit superbia, maiiifesta docuit ulciscendo censura.
molliliem. dum ista conscribi- v Vibralo
7©D educala Ecce,- quippe super eam divini mucrone 7S1
jnus, Sophia nobis ad memoriam redit, duorum judicii, corpus ejus omne computruii, ita ut mem-
scilicel marchionum, Uguzonis soror, Rainerii filia, bra corporis undique cuncia marcescerent, lo-
quse ante hoc fere sexennium, dum sana adhuc es- tumqne cubiculum intolerabili prorsus ielore com-
sel el incolumis, abbalera monasterii sancli Cbrislo- plerenl; nec quispiam lanlam perfetTe -nariuni in-
phori marlyris ut sibi sepulturam construeret juriam poluit, non cosmela, non servulus, vix una
peliit; illoque renitente, eamque delirare perhi- dunlaxat ancilla, non sine speciei redolentis auxi-
bente, diflicilius impetravit. Faclumque inlra mo- lio, in ejus obsequii seriulitale p.ermansit. Eadem
nachorum "clauslra sepulcrum mox ut ingressa tamen raptim accedebat, el protinus fugiens absce-
coaspexit, nescio quo judicio, iiraegritudinem cor- debat. Dititius igilur hoc.langtiore decocta et niise-
ruit, ac paulo posl ahortiit, et bbiit. Cujus profecto rabililer cruciala , amicis quoque laeianlibus , diem ,
tumulus cum essetgypseus", artificiosisque cseihen- clausit extremum. Quid ergo sil caro, doccat ipsa
tariorum sludiis undique cdinmunilus. laniam letoris caro ; quoduue perhibel moiiua, teslalur el viva.'
iiluviem per conlhuii circiter anni circuhim exlia-
 -
1i% OPUSC. L. — LNSTITCTIOMONIALIS. , - 748
13APUTXII. S. dcditi, et ad propriae carnis ^irbilrium vivaiil, ut
A
De •suppiiciisdamnalorum. - ahima postmodum et carne sinrul inlereant; imnc
Sed, oulinam qiri ejusmodi sunt, sic poena tem- medullas mundanse dulcedinis sorbeant, «t repleti
poralis afficeret, ut non eos etiani larlarus exspe- tunc perpetui cruciatus absynthio tolis viseeribus
otaret! Tllic enim, juxta quantilatem .gaudii retri- amarescant (J-o&xxi). Necesse quippe dst utlllic
buitur mensura lormenti; quantoque hic altius per - -dentibus strideant, qui hic edacitate gaudebant ;"il-
jactantiam tumoris extollitur, lanlo illic voracis' iic ab eis -irremediabililer plangitur , a quibus hic
ineendii barathro profunditus absorbelur. Undeest "volupluose rideair : quique hic olfaciimt nidores
,quoddeperversa anima sub Babylonis specie dieitur: aromatum, et acredinera inhiant pigmejitorum ,
i Qtianiiim se exaitavit, et in deliciisfuit, tauluin illic eos el sulphureus felor excruciat, et - terra
dale illi tormenta et luclus (Apoc. xvm).» Et alihi: picei fumi caligo circumdat. « Ducunl enim ia
- Potentes
potenier tormenta patieniur, et fortior bonis dies suos, et -in puncto ad infema descea»
erii cfucialio ( Sap. vi). » Nam et ipsae carnales dunt ( Num. xiv). t
illecehfae, vel csetera vitia, quse hic pravos bomines CAPUT XIII.
inflanunabaiu, ill-icin picem resinamque vertun- Quod monachus frigidus vilis alga ; monaclius
lur. et ullricibus flammis vires tribuunt. Piane sicut B aulem fervidus, vith est fructuosa.
Scriptura dici( ( Job x ), iflic esl umbra mortis , .Verum bsec illis exaggeranda sunt mentibus ,
quse profeefo nihil ost aliud nisi obscuriias di- quse post lerga relictam jEgyplum repctunt, -juae
visionis [ visionis J.; quia damnatus quisque cttm sedere super ollas carnium ignobililer concupiscfint •
selerno igne suceenditur, ab inierno lumine tene- ( Exod. xvi), ut bis cogilationum fhiciibus terro-
braiur. Natura vero ignis est ut ex se ipso et lu- rumque procellis quodammodo mare Rubrura fial,
cem exbibeat et ardorem ," sed transaclorum illa quod eis iu mediOj ne i'over(antui%obsistal. Tu
ultrix Jlamnia.vitioriim habet ardorem, non habet autem, veneranda soror, quae scilicel e\!angel:cse
penifus iucein. Unde est quod de illo, quem a se quadrigse ac rotarum coelesiium animalia' sequeris,
repellil, Veiitas dicit: t Ligale illi manus el pe- quorum suni pedes recli (Ezeclu i), quaeque, cum
des, el niitiiieeum hi lenebras exteriores (Malih. ambulant, non reverluniur; nequaquam., ut pro
^xn).» Si ignis itaque, qui reprobos cruciat, lumen cerlo cohfidimus, Loth sequeris uxorem (Gen. ix),
habere poiuissetj is, qui repellilur, nequaquam sed Annse polius imitaberis slabilita virtulem, cujus
mitti in lenebras diceretur. Hic etiam Psalmlsta scilicet vultus non sunt amplius in diversa niutati
ait: i Suoer eos eecidil isnis, et non videruni so- (I Reg.,i). Et quoniam quod ab adulalore laudatur,
Iem (Psal. LVH). »Ignis enim super impios cadil; ^C ab ecclesiaslica auctoritate conteninitur, utramque
sed sol, igne cadente, non cernitur, qtiia illos, hanc pcrpeiide seiUenliam. t Laudatur peccator in
jpios gehennse flamma devorat, a visione veri lu- desideriis suis, ei p,ui inique egeril, benedicittir
minis coecat, ut et foris eos dolor combuslionis (Psal. JX)-; i hoc adulanlis esl. « Maledicti_,qui
-cruciei, ei inlus pcena caecilaiis obscuret-; .qualenus declinant a mandalis tuis ( Psal. cxvm ); » hsec
qui auctori sno corpore e( corde deliquerun(, simul Ecclesioevox est. Quod aulem in i'eprobos, juxta
-corpore et corde puniantur; el ulrobique pcenam . quanlitalem criminis, oequa sit etiam Jiiensura
sentiant, qui, dum hic viveren(, prayis suis dele-' maledic(ioiiis^ leslamr propheta David, qui nimi-
•ctaiionibus ex uiroque serviebanl, Unde bene per i'urii in Judain Iscariotem triginU maledicliones iu-
prophetam dicilur : t Descenderiiut ad jnfernum tulit, sicui ille Dominum trigipla argenleis sacrl-
JCUBJ armis suis (Ezech.xxxi). t Arma' quippe pec- lega venalilale distraxit. Quarum videlicet sicut
calorum sunt membra corporis, quibus perversa prima est: t Constitue super euin peccatorem, »
.desideria, quoe coneipiunl, exsequunfur. Unde re- sie exlrema est illa : « Operiantur sicut diploide
x(e per Paulum dici(ur : t Neque exhibea(is niem- coriiusioue sua (Psal. cvju ); i quas si quis per'
Jjra veslra", arma inlquUalis peccalo (Rom. vi). > psalmi seriem sublililer qucerat, cerlum esl quo-
Cum armis vero descendere ad infernuin, est eum " niam non eas ultro citrove reperiat. In serie
ipsisqtioque membris,- quibus desideiia voloptatis Scripturarum disce conseqiienler et ordincm rc-
expleverunt, aeterni judicii tormenla tolerare, ut nim. Prius enim lex scribitur, deinde bistoria.
7S58 lunc eos undique dolor absorbeat, qui nunc texitur Judicum, postremo liber ponitur Regum ;
suis deleclationibus subditi, undique contra jusli- quoniam bic divinoe legis mandata perficiirms ,
tiam juste judicantis pugnant. Quaetamen supplicia poslmodum ad judicium venimus; ad exlremBm.
in se demersos el ultra vires eruciant, et eis vitae si causa non 7S3 dissonal, cum Chrislo sine iirie
subsidium exsliiiguendo servant; ut sic vitamter- regnamus. Hi provenius afferendi sunt segetum,-
mintis finial, quatenus semper sine termino cru- qui ccelestihus horreis inferanlur. Yitis plaue si sil
ciatus vival; quia et ad finem per lormenta prope- ferax uvarum, cuncta praecellit arhusta silvarum ;
rat, et sine fine deficiens dural. Tit ergo miseris sin vero sit slerilis, cseleris judicalur abjeclior ac
riiors sinemorle, iinis sine fine, detecUis sin.e de- vilior esse virgultis. Unde est, quod ad prophe-
fectu; quia et mors-vivit, el finis semper ihcipil, k, tam divina vox ait : t Fili hqminis, quld fiet ligno
et deficere defectus nescit. Erant ergo nunc luxuriai • vitis ex dmnibjjs lignis nemorum quse shnt inter
' ~
PATROL.CXLV. •24 \,
 747 S. PETFU DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. , 748
•
ligna silvarum ? nunqnid tollelur de ea lignum, A nos illa prseceiiens Dominicam diem et B. Mi-
+Hfiet-opus, aut fabricabilur de ea paxillus, nl de- chaelis fesiivilalem. Cunique facto mane ad prsedi-
pendeatin co quodcunque vas ? » ( Execji. xv.) Sic etum senem fraler ille venisset, timensque ne de
-profeelo.-monachus, si ad proferendos fruetus. boni indiscretione redargueretur, quod egerat, perjordi-
nem relulisset; hac ille voce respondit: Noli, frater,
operis sit inlenlus et fervidus, nihil inler homines
-«o.valet esse prsestar.lius; alioquin.si frigidus, et pusillanimus esse, vel pro hac iua, qusenuuc est,
infecundus arescat,.ac dormjens sterlat, jure infirmilate diffidere^ potens est enim Deus ex.imis
tanquam vilis alga despicitur, et ipsis quoque sse- le adallioraprovehere, ellanquam lacteolaetusecon-
.cularibus non sequalur. Si quis vero sludiis adipi- versationis infantiam ad juvenilis roboris incre-'
scendas perfectionis inferyet, sed adhuc tamen per menta flrmare. Et adjiciens ait: Kos etiam primo
iiiiiraiilalem deprioris vitge-viliisintus aliquid reti- pedelentim eeepinws, sensimque ad quod nos <Ii-
net : sascularis quispiam, licet religiosus esse com- vina pietas perducere voluit, Jicel imbecilles ac
probeltir et ,pius, nequaquam est buic per omnia ^ragiles, educti sumus. Sicque factum est <alnon
eum de immoderato fervore, sicut iile timebat, ar-
comparandus. Melius quippe est vitiosum aururir
quam ses purum ; et preliosius est hebes margari- guerei; sed ne desperalioni succumberet, tanquam
tum . quam rnarmor parium ; pallens quoque car- g qui minimum quid egerit, animum refoverei. Eujus
bunculus amabilior est quam cajruleus sit hya- iiaque sancti senis exemplo faciendss disciplinse,
ciiHliiis. Tu quoque si, velut-inaurorse diluculo mos adeo in nosiris partibus Inoievii, ut non modo
consiilula-, de prislinse' vilse tenebris adhuc in te viri, sed et nobiles niulieresjioc puigaiorii genus
• aliquid semis , noli diffidere, pervenireceleriter ad inbianter arriperent. Kam et relicla Tethbaldi, su-
blimis ulique generis et non infimse dignilaiis,
plenitudicem lucis. Cavc tanlummodo ne in carnis
mollitie requieseas, sed in sancloe discipiinse labo- mihi aliquando retulit, per prsefixam liujus disci-
jihus te vigilanter exerceas. pl'ii32 regulam centum annorum se pcenilentiam
CAPUT XIV. percgisse.
CAPUT IV.
"
'Quoci Dominicns duodcam. simid psalleria citm De cceleslisIlierusalem bmliluame sempilem'a,
disciplina •cantavii, et leriium dectmum coepit. Tu ilaque libenter audi semper facta bonorum,
, 'Uiinam daretur libi nunc dominum meum videre yel si.imilari potes, cumulum Sbi perpetuas rctribu-
D.iminicura, qui quod nos imperilselinguse conamur lionis acquirant; vel si Impossibilia sunt, uberius te
-OfQcib, ipse le efficacioriluculenrissimasvitsa doceret in humililate custodiant. Erigaturspiritus ad ea qua^
-et informarel exemplo. Ilic denique a tribus jam cir- "• promillunlurin patria, ut eisiliens parvipendat quid-
,'Cilcrannorum lustrislorica'ferrea veslilur ad carnem, quid asperitalis horiet in via. Cum pondus auri ra-
duobus auiem ferreis circulis in corpore cingitur, diantis atlenditur, labor itineris Ievigalur. Ubiiloco
duobus liem per brachiorum armos. arctatur. Sed prsemiicoronaproponitur, stadii cursus alacritertran-
quia de illo in aliis noslris opusculis jain piura silitur. P«rpende igilur quam beatus sil qui5<um
digessimus, nunc quod vix ante sex dies ad nos tanla reproborum-muliitudo repelliiur, ipse ad nu-
,-veniens retulii proferamus. Ait itaque: Coiiiigil pliale convivium ingredi , cum splendjda eleclorum
me~ nosse quod scripseris novem me uno die socieiate, mereaiur^.quaniaedigiiitatis siladessesem-
.-psalteria decaniasse cum corporalibus discipliius ; per obiutibr.s Condiloris, conlemplari prajsenlissinise
quod certe cum audivi', fremefaeius expavi, el speciem Veritatis-j facie ad faciem Deum cerncre,
conscieiitia remordente congemuL; xx, inquam , choris angelieis inleresse : ubi sic proaseniibusqui-
aiiihj;' eccehoe de me," nescienle me, scriptum que gaudiis sunl repleli, ut defutura nunqtiam sint
~est; et tamen utriim hoc a me lieri .potnisset adversitate, solliciii-: ubi -dum quiela mens incir-
ignoro. Ergo rursus experiar, ct an hoc implere cumscripli luminis amoenitaie perfruitur, de
" |suo-
-potuerim indubitanter agnoscam. Quarla igitur rum quoqueconciviumproemiis inenairabiliter!gra-
fefia me vcslibus exui, et armata scopis ulraque, U tulalur. IUic vitse fontem et sitienles hauriunt, et
'
nhanu, lotamnoclem ducendo pervigiiem, .psallere liauricntes sitiunt; quia ibi non poiest, vel avi-
;ac me verberare non desliti, donec die*allero, de- ditas passionum gignere, vel saiielas faslidire. Ex
eursis duodecim ex more psalteriis, die leriio de- eo plane, quod auctori viise semper assislunl,
«cimo ad_psalmum : t Beaii «ruorum( Psal. xxxi ),» ohiem vim bealiiudinis trahuni. Hincfloridsejuven-
usque replavi. Porro , q,uodnobis durum srrpe vi- tulis -seterna viridilas , hinc venusias est pukhritu-
delur et asperum, quam ille puerile deputet ac dinis, el indeficiens vigor incolumitalis. Ex illo ita-
despeclum; uno doceamus exemplo.Frater.yg4 9ui- ^S5 <I"eselemitaiis fonte pereipiuni, ut a?ierlnaliier
dam cum se scoparum iclibus nimisabhorrerel alte- viyanl, Ineflabiliier gaiideant : ei, quod est ionge
rere, atque ul jpse sibimel plagas inferret alque per- praistaniius, ad ejusdem Conditoris similiiudinem
ferrel,gravissimumjudicarct; tandem lamen iiomni convalescanl. Sicut enim Joaimes evangelista lesla^
Domlnici crebrios insislenli, adhortatibnibus acquie- tur': «Cum apparuerit, similes ei erimus, •quon!am
vil, ac per modulalionem totius psallerii, etinsiqvr vide1)imuseum siculi est (/ Joan. m). t Tunc mors
qiiinquaginla psalnvbrnm, sibiriiet disciplinam 1n- absorpta est iu vietoria (/ Cor. xv); omnisquehu-
jerre prdpriis manibus iion cessavit. Erat aulem' riianse haturse funditus corruit cori'iiplela. De hac
 ' 750
749 OPUSC. Ll. — DE VITA EREMETICA.
porro civitate sahclus ille Tobias aiebat : <Porlse .Vtilroque proeedat. Illic vldebimus quomodo is, qui
Hierusalemex sappliiro et smaragdosedificabunlur; nusquam deest, non per partes, sed lolus ubique est f
etes lapide pretioso omnis circuitus murorum ejus$ quomodo etiam fieri possit', ut et intendal singulis
ex lapide candido et mundo omnes plaleseejus sler- tanquam vacet ab universis; intendat universis
nentur; el per vicos ejus alleluia canlabilur {Tob. lanquam vacet a singulis; quomodo is, qui ccelesti-
xm). > De hac et Joannes ait: « Qula singuloepor- bus prseeminet, abyssi fundamenta sustentet; -qui
t33 ejus erant ex singulis margaritis, et plalea civi- mundi inlima penelrat, quomodo exteriora euncta
tatis aurum mundum; tanquam vilrum perlucidum circumdat. Illic odoris suavilas cunclorum excedit
iApoc. xxi). > De qua eliam mbx adjecit: « Quia vires aromalum, omnem superat fragrantiam pi-
non eget sole, neque luna; sed claritas Dei illumi- gmenlorum. lllic bealorum aures harmonicoedulce-
nabiteam, et lucerna ejus est agnus {Ibid.). J Ibi dinis organa melodia permulcent. Illic pratis jucunda
proelerea nalura humana, quaevitiala fuerat, cunctis salis amosnitate vernantibus, candenfia lilia irtm-
passionum squaloribus defaseaia tripudiat, et azyma quam decidunt, rosoequepurpurese cum croceisflo-
facta, in suae purilalis atque sinceritalis munditia ribus non marcescunt. Et cerle de illa coeleslis
perseverat. Cum spiritu siquidcm, et carospirilualis ' Hierusalem beatitudine sempiterna incomparabiliter
facta, concordat; ac tolus homo sui Conditoris ar- 3 plus esl in re qnam mens possit bumana concipere;
bitrio in nullo penitus dissonat. Ttinc implelur quod plus mente concipitur quam ullis sermonibus ex-
sponsoesponsuseloquitur^ « Venl,sponsa mea, lem- pliceiur. Quid ergo plura de illis bealbrum civium
pus pulatioriisadveiiit{Canf.ii).» Surculusenim cum gaudiis eloquar? Quandoquidemeorum felicissimoe
putatur, remanente quod ulile est, abscindilur quod solur.tati cuncla prorsus elemenla. deserviunt, et
superfluum est. Sic ex iiumana nalura manet qui- cuncla ad eorum nulum, omnia ad eorum vertunlur
dem omne quod Conditor fecil; tollilur autem arbitrium. Vera quippe est seiitenliailla qua dicitur :
quod diabolus addidit. Illic arcana singulorumpalent « Omnia qusecunque voluit Dominus, fecij in coeloet
oculis omnium. Illic omnium menles in mutui-amoris in terra; in mari et in omnibus abyssis [Psal,
unione conflatee,nulla invicem varietale disseniiunl; cxxsiv). J Et quod de capite dicilur, de membris
sed_in communi volunlalis studio omnes unahimiler quoqne illius dignum est ut credatur. Ifis le gaudiis,
Ibaderantur. Apud nos, cum una feslivitas colitur, veneraoilis' soror, Deus omnipotens introducat,
aliera non habelur; illic aulem omnium solemnita- ipseque libi sit prsemiunij cum assumjt, quj faclus
lum semper est coacervala tetilia, quia iili prsesen- est pretium, cum redemit. Commenda nie Moysi,
tes assistunl, qui solemnilatum «unt procul dubio et Aaron ducibus tuis, sanctis videlicet Yitali et
causa. Deest illic ignoranlia, deesl impossibilitas ; ' -*Rodulpbo presbyleris (26); qui videlicet noverint,
<mia in 'JSS Sapientia, eui uniti siint, cuncta quia idcirco, contra morem epistolse, tilulbs isse-
sciunl; in Omnipotente omnia possunt. lliic revelata ruimus, ut inelimati atque prolixi slvli duplex fasli-
facie conluebimur , quomodo Pater ineflabiliter dium levaremus.
Filiuui gignat , qtiomodo Spiritus sanclus ex Sit nomen Domjni benediclum.

-(26) De Vituli et ftodulpho vide epislolam 14, libri v.

787-7SS
OPUSCULUM QUINOUAGESIMUMPRIMUM. .
'
DE VITA EREMITICA, ET PR.OBATIS EREMITIS.

ABGUMENTOM. — Teuzonem -monaelium,mox sanclltale insignem, qui ab abbate dissentiens, e monastcrio

discesserat, etipsum sahctum doctorem, qui una cum eodem abbate ut eos invicem reconciliaret, ad se
venerat, post multas contumelias-,tandem, ecella expulit, mansueludinem et modestiam traducere cona-
tur; dum ei lantse superbioecausas el fontes exponit: nimirum, quod sub nullius disciplina, sed lan-
quam sibiipsi prseceptor, monaslicse vitse inslitutum sectatus; quodque, cum eremitam profitereiur, in
media tamen urbe et sseculariummuliitudine vitam traduceret. lgilur,ne singulare vivendi genus se-
qualur, admonet: quod quam perhiciosum sit, monachorum quorumdam trisli exilu probat. Discretionis
quoque freno cobibendas esse monachorum acliones oslendit. Ac demum, ne de seipso lam prseclare
senliens, alios conlejmnat,-virtutes ei quorumdam anteoculosponit, qui tamen modeslissimi erant,nec"
ut ille, seefferebant. Tandem ut ei humililatis cxemplum proebeat, veniam ab illo petit, si quid asperius
forlasse a sedictum videalur.
Domno TEUZONI eremilsePETRUS peccator mona- D stringat. Nam dum sibimet quasi ex virlute patien-
chus resumendse cliaritalis aculeum. tioe consulit, lapso fratri salutiferoe eorreplionis
Minus seproximum amare convincilur, qui per- manum porrigere parvipendit; dumque palientiaa
latae Isesionisinjuriam sic in aucterem exposlulare immoderateedeservit,imminutsecharilalissenlentiam
«lissimulat, ut omnirtb se sub silentii censura con- nonevadit. Non enim dicil Dominus: Si peceaterit
 73'f S. PETRI DAHIANIOPP, TOMCS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 752
in le quis, paterc el iace; sed, si peccaverilin te, .5ttjim est utrum, ipse Romualdus aut tunc exstiterit
inquit, frater luus, vadeel coriipeeum, urviuelicel sanclus, velnunc-sit in paradiso reeeptus. ^Et licet
correptus ad corredeat, el corrigehsquoderravit, ad contra Jidem lolius Ecclesise nostrarum provlnfcia-
ejus, unde pessundalus fuerat, rursus cliaribitis cel- rum hcsc de sancto viro, quaeslio moyerelurjad
sltudinem convalescat. Stint siquidem duo, lapsus et aslruendam tamen pariis noslrse scntentiam,^llps-;n
Isesus. Charitas ergo, quse inter utrumque dijudical, tesiinionium sanelos adscivimus, quoaim celeberri-
sic debet justitioe lances appendere, sic ineoncusso ma et vetus opinio etiam apud pleLeiosquasbbei ct
exaihine oequitatis inler eos jura servare, quaiemis ignarosnutare non possii : Leonem vjd?licei,.aLqtie
non modoeuixius studeat.ne Lesus, quod absii, per "Gregorium,ciarissimos oiiiiiJtomanoe sedis antisii-
impatientiam, corruat, quam utper satisfaciionis les, quorum quidem alter auiuentica canpnum de-
dignse' commercium, et is qucque qui lapsus est-, creta promulgat; alter, Ecclesiain perspicuis-ac prq-
surgat. . fundis coeleslis eloquentisa fontibusirrigai. Sed his
CAPUf PR1.MUM. nominatis. taiilumdeni est. Nam oi ^uper his niiiilo-
Albizo el B. Petrus Damianus cum quanla sutil ininusquoesiio geininaa»--: Quo- pacto quis .eeriuni
dijjicultate intia limen admissi." lcneai, utrum el isii lales f"eri;u , quibus sine're-
Pcr longiora le' ignolarum regionum Ibca, per ]5 tractatione dcbeat fides f.ccommodarj, sise-etiam
prsecipilia moutium , per saxosa Alpium prcerupia digni sin'. iutra s-nctorum catalngum.perceuseri.
quaesivimus, tandem ad januam perlmgentcs post CAPCT II. ., -.'-^ ' -'_
rnultapfecum quidem noslrarum, tuarum autem vo- liursus ulerque quam inhonesle fuerint -eliminalL
lumina allercalionum, cum jamlapsus penedeTiceiet " Cumque hsecet alia piura ki sermoGinationis de-
spiritus, vix demum tanquaui iiiiporiuni capiiis ho- cursu impudenttr -eiilnereiH, quoe non modo illuin
mines admissi sumus (domiuus enim naihi tunc fructum tedificationis,ad quem gliseebamus,afferrent,
Albizo adhaereliai); intenli aulem et non mediocriter sed supervacuaru poiius interniinahilium quoestio-
avidi sediflcalionis doeumehtasuscipere, prolinus in nuin caliginem generarenl; tandeia recolentcs illud
ipso mutuoe Colloculionisexordio coacli sumus jur- quq dicitur : « Verbiiui abbreviatum faciet Domiuus
.giosis quibusdam contentionibus deservire; et qul (Isai s), > quasi despumosi niaiisproceliosis t«rbl-
gestiebamuS de splrituali certamine subtilia quse- "nibus emergentes, ad tuti-portus sinum -app1ie:are
dam et* occulta discutere, vix tandem suffccimus sluduimus, dum de charitate,-iu qua nulla qusestio-
perplexas qusestioncs atque inutiles arrogariter ob- vidcbalur, adorsi sumus. Erat quippe inter te et ab-
jeclas , ineplos videlicet litis materiam propulsare : batem lui monasterii non ferenda simulias eA
quippe conveneramus Eliam , vel Paulum videre in (j/inveterata discordia. U!e igitur utpoie-vir mitisj-ac
ereaio humiliier lalilantem , citra spem reperimus simplieis animi, sponsionitms snis cuncla dignoe sa-
quodammodo Xenocratem in gymnasio graridiloque lisfactionis el bumilitaiis jura transcendii., JQQ
7©S proponentem : imo quibus -niens erat imila- et nos sequestri fosderisinter se et te exsecutbre's
lionis gratia agnum conspicere mitem, ferocem po- instituit. Verum nos dum abenis amiciliisjnconsulie
tius taurum incurrimus cornibus immaniter venii- consulimus, in implacabile odium-proprii capitis
lantern.Interlpsas tamenquoestionum conlenlinnum- devoluli sumus : quin polius in oblairanlis Charyb-
que densissimas grandines, prout licuerat, mitis ille dis latus iiicidimiis, qui nos Scyllseje voraginis nau-
praedicator ad menioriam-reeurrebat,-dicens : «Siul= fragium evasisse c.redebamus ; dehincpaucis rqnasi'
tas,-inquit, et sine disciplina qusestiones "devita, . ralionibus irralionabililer reddiiis, et eum jurgio et
seiens quia generant lites; servum aulem Domini limore impaiienter effnsis, ad trabale scilicet odium
non oportet litigare, sed,mansuelum essead omnes non evellehdumf sed enixius- radicandum; taudem
(// Tim. 11). J Eliterum : i Noli verbis cdiiiendere: per semieinciia correpli, violenler e\c!udimar, et
nihilenim utile est, nisi ad subversionemaudien- prse damnatis foribiis familiare eolloquiam ullerius
tium [Ibid.). > lilud quoque non prorsus exciderat: noii meremur. Digna niiuirum ultione multati, ct
•
« Profana autem etvana eloquia-devita-: multum qui in com.mendaiid3erliaritaiis crimen incidimus.
enim prbticiunt' ad"impielatem (Ibid.). > Hsec,'et el quod in homlcidas diirumtesi, perpetuq "dignioiiio
Iiujusniodi',nobis lacile cohferentibus, illud etiam censeremur. Veriunlamen ne de bisjeviter ridere
cuni eodem Apostolo, clamoso quodam silentio, con- videamur, qnse piisinentibusfraienia sunl compas-
scienlia respondebat: « Si quis, inquam, vult con- sione- legeiida', iiihonesise coufusionis, hisjorjam
tenliosus esse, nos hiijiismodi consueiudinenf. con hucusque co;:iexuisse-sufiiciat. .,". > "1
" • • " CAPUT III. . ' '
"liabemus (I£or. xi). > Quid plura? TandemcuminJ
arcto positi niuliiplicium objeclionum vallaremur Quod monachis in urbe moranlibus' afroganiim tumor
. '"
angustiis, ubi-raiiocinandi eopia.suppelere desiit, ad _ obrepal. "... "|
sanciorum mox exempla eonfugimus,, ul illis saltem Nunc uiidetibi,4iujus-origoiHgrbidse.iahisobrep.Se-
fides babeatur quormn auctoritas-.ad. prbbationem rjt, tantummodo te si sil ppssibile Aiidire.paiienter,-
cujuscunque negotii incunctanter adrnitlitur. Cum- ego non gravabqr exponere. Kulla siquidem .disci-:
que supcr quodam disceplalionis ariiculo sanclus - plina, utHlifitur, monasticae insliiutionis.atiritiiSj
Bomualdusinteslimonium dueerelur, prsesto qusesi- sub nulia majorum custodia maeeraius,~iu-]ps3 cou-
 "'-"•"• ' " '' "OPUSC."LI. — DE VITA JSREMITICA. 734
7S3_ ,
- sed neque ca_pjllqstotondit^ne-
" versioriis hovse;tirbnjelo Sdhuc durus et rigidus,. A luslra nofTprodiit,
bujus propbsiti'iler arripiens, 'antccoepisli docefe' "quebarbam rasil. Hoe siquideni et ipsi crines evi-
truam discere, prius depromere quamlegum mari- denter asserunt, qiii jamjam ibrte, prolixiqres illo
«raia servare. Huc aeeedrl q"u6dsefemiticam vitam -talotenus fluunt. Quanquam nbs hoc districtionis-
non In eremq ,~sed intra' populosseurbis"nicenia du- genus minime probemus...Hnjus ita.que continuo te-
cefe decrevisti ; uln nimirum qujdquid a iam magni- nore talis est vita, ul"tribiis pef bebdomadam diebus
-ftcl nomhrisairctorepnfccipilur, sic arripiatur, tan- nil periitus""comedat,trlbus auleni quamdam jnensu-
quam si asibyliino aditu vaticinii oracnlumrepof letur. ram paniscum aqua percipial^Dominicis auiem et
Sel, qujeso. si monachus es.qiiid finicuiriurbibus?' prsecipuis festis non quidem pulmentum, siy.eIjqua-
Si eremita, qriid tibi ciim civimh cuiieis : Quid enim nien aliquod, sed quamdani sibi "frixuram quasi edu-
c'el!se;velforastrepeiiiia, Tel lurrita conferunt prb-, lium prseparaf. Quam sahe vidisse,-et non tetigisse,
? Enim vero 1
pugnacula qui,' lariquam" deficientibus propembdum refeciionem ducimus; gustasse.autem,
silvis, sblitudinem in urbibus quoeruiiT, quid aliud vel etiam olfeqlsse, partem poenitenlise deputamus.
crederidum est, nisi quod soliiarise vitss"non per- Porrcautem duo in ejris cellula serpentes jam per
feetionem, sedfavorem poli.us et gloriam aueuparur" plures annos, nt fertur, familiariier spaliantiir. Qui
tur?"lllic igilur, captalo vulgi favore, circunifluus, B ', eliam, ut ipse fatetur, duniille solo prostratus lita-
quidtibi inens \el improvisa dictaverit, proprio ju- "nlarum volis insisiit, circa caput ejus hinc'Inde
aicio lex habetnr; quidquid prseceps lingua decurre- blanda mites allusione discurrunl; "et virqsi mbrsus
-
rit, sententia depulaiur. Nec ie metifis juxta testi-" obliti, lanquam pairifamilias domus, clienlelam de-
moriium proprlse conscientise, sed secundum opinrb- volse sedulitalis impendunt. Ecce, et venenatoebeslioe
nem potius asseniatricis turbae, apud quauhvideli- inter se in exhibendo monachis obsequib cqncor-
cetvenalis pallor in vullu, et audilum nomen jejunii dant, cum videlieet ipsi monachi viperiiia invicem a
siuporem menlihus ingerit. Vinum riafiique iriurbe se, proh_dolor! immariiiate resilianl. Miruih , quod
nescire, prodigium e.sl; in eremo bibefe,,salis igno- tantum fetorem eo Ioci, nunquam querulus, tolerat:
Lile. Oleum iri eremo magnse delicise; in populo mirum, quod lutuleniam anbibendumaquamper lot
aulein, quj saltem arvina non vescilur, abslineiilise dies in doliq velul sentinairi servat, mutatbria- num-
palma dohatur. Cilicium in eremo vestimenlum , iu quam lavat, vestes nuriquam mutat," nisi eucliari-
ufbe speclaeulum. Cruribus pedibusque nudalis ince- sfiam perceplurus : quas tameri mox exuil, el^ad id
dere ineremo quidem regula, in foro autem affliciiq munus propler munditiam in fgig tuto re.ponit.
ccrniiur indiscfeta. In eremo siratum molle juncus ISisi post solis oceasurh nunquam accjpit cibum r,
est, vel papyrus, intej clves applauditur ccntohe {C servata tamen diebiis Dominicis reverentia, in qui-
conlentus. Quod "enimillic coriversatio rara mirabile bus videlieet jiirca sextam borani, unam ex his quyj.
reddit, bie soeielas .fg)! fralerna cbmmune. Ac per pro sacramentis fiunl, .oblatiunculam percipit, et.
lioc quod illic praeconiofaiidisattollitur, hic genera- sic propier regulam jejunium solyii. (S.BENED.Begr.
liter indilum gloriam non meretur. c. 58 et M.) Quid aulem de iriopinalis ejus vi-
CAPUT IV. '
giiiis dixerim ? quandoquidem mihi ipse relulerit;
De abstinenlid quorumdam fralrum. die quidem, inquiens, nullo tenrpore quieiem mem-
Sed, o ulinam proesens^adesses.etquid in his sil- bKs indulgeo";vespere autem psallens et oruns, tunc
vis ab ignoiis aiqrie despectii agatur, ocuio judicanle, demum sopori viscera fatigata concedo, cum jaru
"perpenderesl Tamen ut se, si fortassis inest tamor jam nocturnae sjrnaxis artifculum propinquantera co-
arroganiise, deprimat,. vel breviter aliquid te de ghosco, quatenus mox, ut corpus sopor irruens to-
illorum conversationibus erndire non pigeat. Nam, lis viribus occupat, repenle illum, quasi tintinnabu-
ut omittamde conlinua frugalitate, elpenuria lum feriens, ab audacis violentioeipvasione depeliat.
vestium, de rigore silenlii, de jugi instantia rem©- Siepe rogatus ut pro necessitatibus ecclesiasticis ,
lionis, nonnulli apud nos sunt qui, inler coetera _ vel fosderanda pace procederem, cum milri detri-
districlionis impendia, tanta censura" a vini perce- mcntum esse pernoscerem, licet aliis proveniret,
ptione se cohibeiit, ut Jampeneper decennium,ne in bunc fratrem ea fide consului, ,ut illi divina gralia
paschaiibus quidem "festis, de prsediclo liquore dignaretur infundere quidmihi decerneret expedire.,
guslaverint^uofum viilelicet alii sunl juveniii ad- Protinus sancia simplicitas ad id quod propositum
Iiucflore vernaiues, alii jam ad venerandse'senectu- erat, compendiosoe responsiqnis clausulam Hxit._
lis maturiora vergenies, aliietiam uvis ct aceio se Quid, inquitj candelog prodest, rsi, aliis luceat, dum
nihilominus privimt; plerique aulern saginis, ovis, se inleriih edax flamma consumat? Hoe responsuni,
etcaseo lanqiiam carriibus abslineni. ' fateor, Isetus arripui, et tanquam divinilus datum5j
- '
CAPUT V. salva tantunimodo. charitate_"et obedientia servare-,
De Marlind^Storgci.~ -' decrevi.'
" '
Quemdam labemus in cellula riislicum" idiotam, _ CAPUT VI:
vix quinquaginla psalmos ulcunque balbriiientem , De "LeoneSitrirn, elaliis tribus mohacfiis.
eosdem tamen per dies singulos , Subjectis semper" Sed"dum"in uniiis viri virtutibus enumerandis
litamis, seDtiesTtefaniem. Qui jairi per "tria ferme prolixius immoror, a)i aliis velnummotenus perstrin-
 755 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III.— OPUSCULAYARIA. 756
gendis, longa mora prodienle, retardor. veniam au- £L non subjacuit, sed el tanquam carne prsemortua ,
tem ad dominum meumlieonem, et vere Leonem ,,| | nullum nilerius in se libidinis stimulum sensit.
qui antiquum draconem, caput scilicet, auctoremque | * Sciseitanti autem mihi quis ille iuerit frater > -,
laaliiioe, conlinuis ad belium concertationibus pro-~fs Nihil mea ijiieresse- respondil. Longe. vero post»
vocat; et ab ipso Trapuberis adolescentise tirocinio s*l cum jaih eblivio potuisset obrepere , inter csetera
usqne ad' provectam jam seneclutem, tanquam con- conveni hominem : Nunquid non^ jnquam , mt .
sei lis cominus armis, adversus illum infatigabifiter pater, lale aliquid tibi accidisse professus.es? Tunc
pugnat. Veie, inquam, Leo, qui et mundum pervigil ille ex impro\iso convenlus, quod dixisse se credidk,.
dormil, et divinse contemplationis quodammodo so- negandum esse non duxit. Sed cur ego in singulis,
poratus intendit. Quid ullra de hoc uro dicendum immoror, qui tanlam virorum illustrium densilaiem
est, quam quod videmus illum et mundo mortuum * milii imminere conlemplor? Prsetereo"igitur domi--
et cruci Christo confixum? Hic nempe perfecisemor- . num ineum Lupum , veroe videlicet mansuetudinis
tificatioms est norma , bic singularis vilse regula , agnum. Qui profecto et anteqnam secarceri, quent
liic ad perfectioms apicem festinantibus imitabilis pro seterna liberlatenune incolit, perpelim inclusis-
dlsciplina. Quidquid fere "districlionis, quidquid sel, per trium circUer annorum continuata, curri-
conlinentiae superius dictum est, in hoe viro conse- I3 cula vinum non bibit, nullumque sibi pulmenll
quenler inlellige; proecipuetamen in eo cliaritatem, liquamen indulsit. Tr.anseo Petrum , qui nullum
liumirualem et mansuetudinem venerare. Sermo cubilis in cella suapalitursuperesse vestigium , sed.
denique ejus dulcis ad instar mellis solatur moestos, nudum jugiter terit, sive biberno, sive aislivo tem-
docel inseios, concordat iratos. Quis enim corre- pore, pavimenlum. Leoiiem quoque non numero', qui
piionis illius austeritate delerritus non redire dispo-r Iumbbs suos super nudum ferrea semper calena
suit? Imo quis quantalibet ingruenlium tentalionum circumdat, ne sobrielatis limitem supergressio im-
pressus caligine sine consolalione recessil ? Bene moderatss refeclionis excedat.
siquidem currentibus blandum, delinquentibua CAPUT VII.
se prsebet austeruin. Sed hoc modo, ut et blan- De Leone eremita Prazensi.
difhvmdriauctoritatem ausleritas erigal, et eamdem Sedecce Leo rursus alius occurrit, qui,!jam pene
ausleritatem blanda rursus mansuetudo compescat. emensse seneclulis oblilus, annosum diu vivendo
Rfgor autem abstinentiee in eo tanlus est, ut in senium gerit; et licet emeriius miles divini procin-
ejus facie imago polius quam viveniis hominis ctus castra liroeinali, utita fatear, fervore custodit.
793 corpulentia videatur. Percuncianti olim Qui nimirum inter 7@4 cselera dona viriutum, sic
milii, quod possem invenire solatium , quia tamen (Z vigiliarum studio prseeminet, ul nulla tolius anni,
exiguse mensurse panis mihi inter ipsa jejunia vide- vel perexigua nocte, prius a Tfairibus ad nocturnale
retur ; tale dedit prsesto consilium : Aliis, inquit, conveniatur olficium, quam ille psalterium morose
diebus medietatem tibi mensurse illius appone , die, Ifsbeat, decahtando cum suis Jilanii.s, impletum;
autcra illa, qua relaxare aliquid de consueiseregulae postmodum vero, juxta raorem eremi, psallerium
censura volueris, lotam tibi summam prsefixsequan- pro defunclis exsolvit. Porro autem cum jam , ut
litaiis indulge; el tunc sufliciens erit raro censum ,' fert opinio, centum quadraginla aJlatis annos exce-
qiiod nunc modicum videtur indifferenter oblatum. dat, poslquam se constanter inclusit, liac elianr
lloe autem in tantoe anguslioenecessitaleremedium, lege constrinxit, ut quotidie se scopis gravioriluis
utcunque ex consulenlis merilo placuil; sed curiosa atterrai; nullo etiam die nisi celebrioribus festis^
ineaj edacitatisintenlio,fateor, non quod prassfola- circa vesperam tantum , comedendi consueludinem
featur, audivit. Nuper eliam mihi inier familiaria solvat. In omni lamen vita sua nunquam sanguinem
muluee collocufionis verba subiniulit : Frater , minuit, nunquam anlidotum sumpsit. Illud quoque
inquit, mi, faciant alii magna quscdam, proul gralia prselereundum non est, quia sic oleo lsetitisegralia
Ulis divina prsesiiterit; intirmiiati autem mese non illum divina peruuxil, ut nec seniiis gravitas tristia
erubesco sufficere , si per dies singulos duos annos 13 sibi ora conlrahere, nec vita remolior iu ejus vultu
posnitenlisepossit implere. Aliquando aulem , dum poluerit rigidum quid vel asperum generare; sed
me tentalionibus resislere prudenter instrueret, semper hilaris , semper Iseius , semper oecurril
quod suum erat, alii conligisse narravit. Novi , urbana quadam serenitaie festivus.
inquil, fratrem quem , dum fornicationis spiritus CAPOT VIII.
graviier faligaret et ille crebris orationibus velie- De DominicoLoricato.
menter insisteret, tandem nocte quadam super Sed cur ergo sanclos commemorando viros, dir
stratum quiescenli angelus Dei cominus asiitit, et versa passim loca perlustro? quandoquidem inlra
ferro tesliculos ejus abscidit. Cumque ille limen, et prse nianibus leneo , ad cujus digne effe- ,
" arreplo
vjgilare secrederet, sednumiuis-auclorilale pressus, renda praeconia impar viribus non assurgo. Cerle
quid ageretur inquirere non auderet, tantam dolo- cellulis altrinsecus constituiis , solo basilicaj me-
ris vim in genitalibuspertulit, ac si revera materiale diantis interslitio . ego illeque dividimur; "eujus si
chfiurgium partem corporis secuisset.-Ab eo Itaque virlutibiis enumerandis invigilo, anle dies. elabilur
tempore fraler ille non modo hujusniodi passionibus quamscribendi maieiia delieereposse videatur. Do-
-.5*. OPUSC. tl. -*- DE YITA EREMITICA. 758
minicum dicq , doclorem videlicet ., et- dominum ii accepit (// Co>\ i). Quqd etiam innumeri martyres
meum; cujus quidem lingua rustica est, sed vila .duris -subjacuere verberibus; cui vacal eorum his-
artificiosa salis et lepida , quse sane vita satis uti- lorias legere, non polerit ignorare. Ab i!lis_ergo et "
lius acfaediucationemvivis operibus prsedicat, quam hunc poenitentieemodum nos suscepisse gandemus ,"
«terilis quorumdam lingua, quse accurata phaleratoa a quibus nimirum omnium studiorum spirilualiurn
urbanitatis verba inania trulinat,.Longo jam anno- inslrumenta didieimus. Porro si jejunia , vigilias ,
rum elabente circulo , ferrea- ad carnem lorica nuditatem , cilicia, genuum flexiones, el eselera liis
prsecinctus, infoederabilem pugnam cum iriiquis similia , idcirco remediapoeniteniise consliruimus ,
spiritibus conserit; semper paratus ad prcelium , utper bsee viliorum illecebras deprimamus , ei de=
non solum corde, sed et corpore prsemuniius, lectationibus carniste diverso-amaritudjnem appo-
adversus hosliles" acies fervidus bellator iticedit. namus : quse inler hsec congruentius dici pGenitentla
Hanc autem continuse vitae consuetudinem Jndiffe-- . potestj.quam-cum se peccator nudUm sui judicis
renlerhabet, ut vix dies-nlla prsetereai, quin duo conspectui. reprffisentat, et deprehensorum more
psalteria modulando_ulraque manu scopis armata_j latronum ,. ipsam quss peccaverat, carnem- verbe_-
nudum corpus allidat , el hoe remissiori quidem rando castigat? Hucaccedit quod nonmilloslegimus
*3
lempore. Nam quadragesimalibus circulis, sive post culpam m exstasi ad judieium raptos, hanc
cum poenileniiam peragendam habet- (crebro enim exsolvisse-vindictam (HIERONVM. episl. 22 ad Eu-
centum annorura poeniteniiam suscipit), tunc per stoch.). Credendumne ergb estquin hunc pcenitentise
dies singulos dum se scoparum tunsionibus afficit, modum , quem Deus ipse a, nolenlibus- exigit', a
ad minus tria psalteria medilando persolvit. Ceritum devotis et nltro offerentibus suscipere conlemnat ?
autem annorum pcenilenlia, sicut ipso auctore didi- Hsec per excessum commendahdoedisciplinse graiia
cimus", slc expletur. Porro euin trium scoparum diximus,ut,leneris et delicatis monachis deiTahcndi
millia unum pteniteniise annum apud"nos regulariter audaciam lolleremus. Nunc ad Dominicum , de-quo-
expleant, decem _aulem psalmornm modulaiio, ut cosperat, sermo recurfat. Enim vero cum huhc jam .
soepeprobatum est , miile scopas admitlat; dum et^ineurva sencelus deprimat, et crebris iusuper
centum quinquaginta psalmis conslare psalierium languoribus contabeseat, mirum unde illi lantus
non ^mbigitur, quinque annorum poenilentia in fervor ineendat, ut in spiritualibus exercitiis semper
bujus psilierli diseiplina recte supputantibus inve- invictum, semper infatigabileni se reddat. Nam ut,
nitur. Sed sive quinque vices ducas-, sive "viginti ipso referente cognovi, soepe duo psalleria cum
quinquies, centum fiunl. Consequitur ergo, JQ§ disciplinis stahdo conlinuat, ita ut neque -interim
ut qui viginli psalieria cum disciplina decantat, " sedeat,. neque vel ad momentunr a percussioni-
centum annorum poenitentiam se peregisse conlidat.- bus incredibili mentis fervore quiescat.-lnquii.eml
Quanquam eiinlioc plerosque nostef Dominicus mihi aliquando , utrum posset cum ferrese ve-"
superet; quia cum nonnulli unam manum in disci- siis pondere afiquantisper genuum flexibus insu-
plinis agendis exerceant, isle u"t revera Benjamin dare; sub hac roihi dedit obscuritate respon-
iilius [filius Gera filii Jemini] contra rebelles carnis sum.: _f@@--Gum incolumiias mihi votiva respondei,
illecebras ulraq.ue manu infatigablliter pugnat quandoque pcr omnes totius psalierii quindenos
(Judic. m). Hane autem centum annorum pceniten- psalmos centies ,genua flectere cohsuevi. Quod qui-
liam, ut mihi ipse professus est, facile sex diebus dem tune non diligenter" attendi, ppslmodum vero .
ex more consummat. quod dictum fuerat, mente revolvensj a depresso
CAPUT IX. - homine mille.melanceas in uno psalterio lieri admi-
'
De ratione disciplince. ' ralus,expavi. Quadam dieposl vesperam, cellulain
Memini quoque -quia cujusdam Quadragesimoe meam ingressus x Magister,' inquit {hoc enim in-"
imminentis inilio mille annos imponi sibi per nos ad digno vocabulo meex bumililate-compellat), bodie
poenitentiam petiit: quos certe omnes ferme ante-, feci quod liactenus me- fecisse non memini,- octe
quam jejunii .tempus transigeretur explevit. Si cui nempe psalteria.inter diemet noelem modulanter
autem hoc posnitentialis disciplinae genus, qnia explevi. Videbatur autem tunc toius vultus ejris ila
durum, videatur etiam foriasse superfluum. el quod seopis attritus, ac sulcaniibus quibusdam vibieibus"
ipse facere negligit, fieri etiam nolii: quid mihi livefactus, tanquam sipila fuerit,ptisan»rum more,
peccalori snper hac senlenlia videaiur , paucis conlusus. Psalmodia sane Illi-idcirco laln facile pro-
absolvam (27). DevGliosanela fidelium cum sepro^ venit, quia non tam verba, ut ipse assefit, lirigua
peccaiorum suorum memoria verberibus afficit, perstrepente xevolvit, quain sensuui menlis vivaci-''
communicare se sui Redemptoris passionibus credit.' taie pereurrit. Aliquando a me remotus habitabal.; '
Nam eljpseSalvaior noster, Evangelio tesie, flagel- eumque ad me ingressum quibus tunc se vitse legi- 3
tiscsesusest {MOK.I; Jpan. xrx); et aposloli dn bus ageret inquisissem, respondit se carnaliter vi—
eonspectu concilii verberibus' sunt affecli (Aa. j) _;* vere, et quintis, semper fefiis cum Dominicis'diebus l
€J Paulus quinquies quadrapenas .- una niinus, a solito se absiineniise rigore -laxare. Requisitus;

(27J Conf, episl. 8 I]b, v et i lib. vi.

 759 S. PETRI DAMIANIOPP. TO.YIUSSEU PARS III.,— OPUSCULAVARIA. ^GO
ulrum pnlmento quolibet, ovisvel caseo vesceretur: £. num, nee multum limeas, si solitae serviiuiis nqn
jiegavit. Rursus si piscibus aut poniis?" Pi"scesrait,' impleas pensum. Pulsante cellulani"iuam fralrepro-
el poma, si qua sunt, segrolahlibus proebeo,quonihi - tinus trisles rugse diseedant, contracta se bra' re-
non mlnlmani mullilndinem jacere, in nostrls par- solvant, serena facies occurral/fesiiria frons laeti-
tibus ingemisco. Cunique illum' durus" exaclor in tiam proeferal. Peccatiim in' le mortis perieulum
angusto coneludercm, dicens: Unde ergo illis diebus depuia, in aliis fiagilitaieiri condiiioms appella. De-
remissius vivis, si nihil corumcomedis quoenecesse cerne alium fernia dighum, hnde le" scorpionibus
sit vellgnibus decoqui, vel iu arboribus inveniri ? arbitrarls obnoiium. Non sis justior juslo;" et
respondit : Feniculo, inquit. eum pane libentef qui limes peccaufeommitlere, non- dubiles veniam
vescor. Moxriiniirum perite cognoviquam carnalitcr peceantibus imperiire. Non esl illa recta jusiilia,
Jiomo vivcrei, qui suas delicias in feniculo consti- quae in desperalionis foveam menlcspeilrahit alie-
tuisset. Habet -plane uberem lacrymarum graliam, nas^ Non est medicina laudabilis, quse sicputrida'
sed alteruanr. Cum enim rechisus srib disiricto se Tesecat, ut simul-eliam saha corrumpal.'Noxius
siienlio feprimit, mox.,'ut voluerit.^affluenter plan- ignis est, qui sienitilur vepres exiirere, -ut insiliat
gii: at si colloquiofrequentetur, fletum se amisisse etiam domos globls furetuibus conflagrare. Enim
conqueritur. Nam et ego illi ssepe penuriam meaa I* vero, qui nliorum vitia ex more libenler carpit,
tarditatis impropero, dicens i- Heu ! inquam, mi pa- peccati macula non evadel;- quia licel zelo justilise
leivistoe luae lacrymaeinfeeundoe sunt, quae alias ferveat, aliquando -necesse est ui in laqueos de~
orando lacrymas parere nequeunt. Oplarem namque, tractionis impingat. Plane, nisi multum nostra nobis
quod consequens esi, nimirum, ui sicul tu niihi vita splendescerel, non -tarilopere rioslris "oculis
pater es, ila nihilominus el tuae lacrymse mearum aliena conversatio riispliceret. Si bistricti c.rca nos
quoque lacrymarum fierenl genitrices. essemus, ut dignuin est, judices, non lam rigidos
CAPUT X. experiretur alicna eulpa-eensores; in-alos scilieet
Tenendcsdiscrelionisadmonitio-necessaria. disciplinoenostrse vigor extenditur, dum circa pxces-
Possem libi adhuc riiulta quidem, et alia non igno- sus prbprios sola pietalis et mansiieiudinis jura ser-
biliora de his, qui, nobis noli sunl, ffatribus scri- vantur.Sed quorsum isla?Quiadicerisomnesfialres
bere,si nonmagnopere luxuriantisslyli fastidium de- luos tam anslera, iam superciliosa Jijudicare sen-
vilarem. Vereoretiamne pagina hsscin manus eorum tentia, ut per totius anni eirculum nonnisi- semel,
de quibus loquiiur venial; et eorum animos, qnilau- el tunc non a lui monasierii sacerdotibus, sed
dari in hac vita laudabiliter exsccrantur, offendat. aliunde quoesitis,divina pereipias sacramenia. Dico
Hoecaulem idcirco tibi exempla proposui, ul dum ma-' J quod dicis : Qnis hunc presbylernm ordinavil ?
jora forlassisaliorunrbonaconsideras, tuadijudices; Respondelur," ille episcopus. Et ipsum, ais^,ad
el tumorem singularitatis objiciens, cum.multis te episcopalus officiumqualiter, aut quis promovit?
aliis in sacrsemiliiiaesladio currerenon ignores. Mox~ Papa scilicel; qualiter aulem, ipsi viderinl; mox-
utdicuntur ea Jol), quoepropriasvires excedant, proii- que subjungis : Eslo tandem quod papa gratis
nus adpoeniieniisepatrocinium convolal(Joi xxxm), episcopum consecravil; nunquid et papa ipse ad
JZffl ita ut eliam ori suo digitum superponat, Ji- apostblicsesedis apicem gratis ascendii? Hac igitur
cens : « Levitcr loeutus sum (l Rey. x). >-Posiquam ijiter mirabilium quoeslionum perniciosa caligine,
eerte audivit Elias septem millia virorum ante quanlum in te est, sseculum omne confundis, et
. Baal genua npn flexisse, didicit jam "non de singu- velut mare, de temetipso lempeslatem "JSS gene-
larilate tumescere, dum plures-innoceiuise suaecon- rans, nec ipse quiescis, nec alios viyere in tran-
sortes haberel. El ii sane, quorum superius men- quillitale permitlis. His enim et bujusmodi inepiis
lionem feci, non clari, non famosi, non cerle vulgi hajsilalionibus hosreses sa?pe et schismata pestilen-
opinione n.otabiles; sed despicabiles et pannosi ita " ter emergunt, .quse incaulas liominum animas a
sebonis omnibus inferiores judicani, ut eliam"iio- catholica unilate praeciduni-. Ut enim verbis te
bis se, nostr-lsque similibus quolibet conversionis aposlolicis alloquar : « Tu quis es, qui judicas alie-
indicio non prseponant. Nobis autem seilicet con- num servum? Suo enim domino slat, aut cadit,
vescentes non dediguanlur communi mensa parii- stabil autem : potens est enim Deus staluere illura
cipare, imo tanquam suppares omne nobis chariiaiis (Rom. xiv).i Non omnes qui in proetoriosunt, pro-
officium familiariter exhibent. Tu quoque si recte, raendi judieiales caleulos arehislerium sorliuutur;
si diserete, si frucluose per viam vis vere religio- ncque onines qui sunt inlra Ecclesiam, claves Ec-
nis incedere, sic tibimelipsi sis austerus et rigidus, clesioe susceperuni. Cum ad aliena judicanda quis
nt aliis videaris hilaris ,et remissus; sic inlra te- arroganler exienditur, ad ea profeclo eonsideranda
melipsum sludeas in reclitudinis arce prascellere, quas sua sunl, oblUsiorinvenitur. Tunc enim socia-
ut noveris (e et infirmis fratribus misericorditer iis vitse congruenter esl ordo dispositus, si unus-
inclinare; sic in tribunali mentis luoejustilise frena quisque proprii juris limilesit contentus : ubi au-
dispone, ut tamen dermquenlibus non obdureseas, tcm alter allerius terminum supergredilur, eranis
venialiter indulgendo. Sit in corde mceror, in vultu profecto recle vivendi linea necessc est confundatur.
felilia;.in fratris advenlu caro lua seniiat refrige—- Sufficiat ergo nobis considerare qnoe noslra sunt,
 ' : 702
761 - -_ OPUSC. LL—DE.YITA EREMITICA". _--_ ,
ne.dum aliena_immoderale.persequimur, a nostri. ". nomiiiepienitenlise. obfigescebal in sensibus-sopore
laboris fructu et digna mercede vacuemur. «Qui correptus,- donec horrendse morii,traditus,,ad eum
enirri toiam legem servaverit, offendal autem in cui deditionem fecerat est infeliciter devoluius.
uno, factiis est onfniumreus (Jac. n). > Et Paulus : Poslmodum vere per.plures noctes nigra_canu_m
« Modicum,inquit, fermentum lolam raassam cor- turba non cessabat sepulturse ejusassistere, elnuasj
fumpil (//Cor. v). > " depositum cuslodire, ila hl non minimoTvidentes
CAPUT XI. „. horrore coneiiierent. Heu quam pernlciosa res spi-
De monacho flumine enecalo. ntus conlumax etlitigiosus in monachoi Hieenim,
" Vidi
nempe uionachum eremilam vitam djsfricle quia temporalem habere pacem cum suis fratribus
salis el rigide perfefenlem : _quinimiruni et vuliu noluit, "oclernsepacisgaridium, in larlarum demer-
pallidus; et corpore vehcmenler aflliclus, fixis, in -sus; amisit. Hoeailteiriet si prsesenli'sfyldusque-
terram opulis. mundo morluus videbatur; vinum nnaque non congrual,"idcirco lamen inlerhoec apici-
quoque per undecennium non guslaverai. Sed, o. bus mandare ctiravimus, ut rem mehibrabilem, ne
terribile Dei judTcium, et profundrim summse dis- oblivio lolleret, qifasi ad_paxiilum furiicnlo stringe-
triclionls abyssuni' Toedel dicere, Hic aliquando remus;" atqne hic quisquis inquietus bdiscal ad quem
in phrenesim decldens, atque in belluini furoris ra- !3 finem lis animosa perducat.
biem immaniter efieralus, ex manibus in diversa - <IAPUT XIII.
nitenliuni, et vinculis quibus nectebalur se repente De patienlia movachi exccecati.
proripuit; el iibi plurimus rotabatur voitex, in Inter omnia igitur qusa, divina nbhis sunt lege
spumosl fluminis voraginem mersus inleriit. Sed mandata, nihil esl monacho propensius enitendum,
quanquam quovis morlis arliculo merilunf suum quam ul palienliam in omnibus habeal, 'qua vide--
culque perire non possit, ad hoc tamen isla prse-. licel aliense pravitatisinjuriam sequanimiter ferat.
misimus, ut in quibusiibet ~noslris_bonis operi- Hsecplane virtus ad perfeclronis cnlmen monachum
bus nunquam peitinaciter confidamus;.sed metuen- provehit, et terribilein in Dei hostibus dimicantem
tessemper quid superna de nobis ^enlenlia slaluat. animum facit. Hsec omnium viliorum victoriam tri-
De bis qui nobiscum sunl, judicare mens nostra le- buit, et conlra furentes mundi procciplles impetus
mere non proesumal; el si enim videmus in prsa- bumanam mentem insuperabilem reddit. Et quid
senti quo gradimur, ignoramus lamen quo cursus amplius dicam ? Qnandoquidem quidqnid de rigore
nosler flne claudatur. Patet via quse teritur; sed abslinentiae, quidquid dc quacunque corporis af-
oceultum est quo perveniiur. flictione.superius dictum esl, vel dici poluit, pene
CAPUT.XII. <]ni"hilsit, si ipsa virtulum nnlrixpalientia desit,
De^monachoqui diaboli palrochvum qucesivil. Apostolo teslanle , qrii ail: « Corporalis, inquit,
El quia se occasio prsebuit, terribilem nihilomi- exerciialio ad modicum utilis esl; patientiaaulem
nus et alterins monachi casum proeiereundum esse ad omnia ulilis est {/ Tim. iv). > Adolescentem me
noh ducimus, etsi jion magnopere buic opusculo in Favenlina urbe propter liiterarum sltidia consti-
congruere videamus. In Perusino mpnasterio, ^ancti tulum audire contigit quod enarro. Inter Muos sibi-
videlicet Salvaloris, cui nuper el ipse praeftii, .qui- met convicaneos oborlis invicem simultatibus, alle-
dam monacbus paulo ante fuerat.-nomine Guinizo, rius oeulos alter effodit. CSPCUS ilaque postquam se
astutus nimis "fg@ ei callidus, ssecularibus argu- mundo nimium inulilerii vidit, nionasterium Sf|ff_©
menlis ac liiigiosis eontentionibus vehemenler in- petiil. Poslmodum.vero eum et ipse illator .injurke
tentus. Hic itaque dum et in muiandis abbatibus languore correplus, conversionis babitum anxie
et fratribus perturbandis aesiuans rion quiesceret, qesereret, sctl adidem monasterium deferri,-propter
ad hoc usque pervenit, ut diaboli ad superandos illum quem creduliier aitreclaverat, incongruwn
semulos patroeinium qusereret et« ejus se dictioni iudicarel,"monachis super liacresecreto mussitan-
eliam corporaliter manciparet: cui tamen sedu- "tibus, tandcm fama negotii ad acutiorem videlicet
clor spiritus exigenti ante promisit, quod tertio, 1) non videntis pcrvenit auditura. Cumque ille, quod
priusquam morerelur, die , suum sibi _ exitum imminebat plenius didicisset,, coepil-mox. obnixe-
nuniiaret. Credidit infelix, et diu postmodum vi- deposcere",et quibus valebat precibus inslanlissime-
vens, ita sub hac deceptoria securitate permansit: flagilare, ut illum fratres cum onini charilale susci—
tandem in segriludinemlapso adest fidejussor ini- perent, semelipsum insuper cuslodem sciiicet, ae*
quus, et perendianum, sieut spoponderat, obilum ministrum ejus obsequiis insudare juberent. Impor—
innotescrf. Prbtinus advoeatis ille fratribus, cuncla tunis sane insislens precibus, tandern obtinuit, et ei"
bsec quse cum nequissimo pepigerat, per ordinem quem carnis lumine videre non polerat, perspicua-
narrat. Curaque illi instarenl,. dicentes : Esto con- ebaritatis oculo ministrabat. Decumbenti itaque se—
,fessus, age poenitcntiam; repente ille obdormiebat, dulus minisler assistere, legminibus confovere, ne-
et sive pulsaniibus, sive clamanlibus, evigilare non cessaria qusequeporrigere, percipiendis etiam ali-
polerat; si non illi obticescerent, vei a.iud quid meniis suasorie provocare. Nam el ad digeslionis
praeter posnitenliamloqui vellent, mox ille exper- . oecultum, ut dicebatur,""ssepe se ferre el reCcrre
gejaclus, invlcem loquebatur; eed -rursus audilo gaudebal segrotum. Sic-nimirum, sic oiii geminum.
 - '
%i S. PETRl DAMIAMOPP. TOMUS SEU PARS III. OPUSCULA VARiA"; 764
lumen carnis -amiseral, charitate simul et patientia, iiDei est, slcut proiecto dignum est, non in eosoia
^juasi duobus in animse faeie oculis resplentlebat, sit virga quoe feriat, sed el manna, quod in fra-
CAPUT XIV. ) ternargQf, mentis palato dulcescat; nec in eoizelus
Vbi scriptor eaqum dicta snnt, Immili salisfactione- sit amaritudinrs, qui deterreat, sed zelus potius
, , .concludil. charilatis, qui salubriler corrigat. Sicque correptio-'
•
Superiora tibi, Teuzo pater, ex epistola propo- nisaculeus vulnusdelinqueniium pungat,utel man-
sui, ut .desinas <3e singularilate tumescere; istud suetudinis oleum Ieniori quodam fomento demulceat.
auiem ideo,- ut discas juniorum fratrum etiam nf- Verum nos dum oedificationisfraternse studio ardeh-
fensas, .si forte eontiserlnt.sequanimiter tolerare;- ter insislimus, moduui epistolsesupergressi sumus;
nimirum quod moribus tuis duxi maxime neeessa- ideoque etiam tiiulos contra morem epislolse
singulis
rium, hoe in disputalivse narraiionisordine servavi
quibusque periochis congruenter afiixiraus, ne laci-
consequenler extremum. Jam igitur ab illa rlgida niosi stylisatielaiemlectorisanimo gignere viderelur,
nimis et lorosa mentis tuse animositate compesce, Nunc igitur, dilectissime mi pateret domine. pe-
leque in palienlia cum fralribus tuis et blanda cha- dibus tuis me prolinus [f. proslralus] advolvo, fu-
ritate compone. Quisquis enim per feralitalem ami- sisque lacrymis veniam liumililerpeto : videlicet ut
cis suis contubernalibus non .concordat, ferarum jB ori meo elementer indulgeas, et me,
qui libi au-
more solus necesse est ut beslialiler vivat. Qui ergo xiacler insuggillare prsesumpsi a charitatis luse dul-
Redemploris sui discipulus non dedignatur existere, cedine nonrepellas, duraniodo nempe hsec quss su-
«liscat se mitem proximis suis efhumilem exhi- perius comprehensa sunt, salubriter admiltantur.
bere: «Discile a me, inquit, quia milis sum et Egb non abnuo satisfaclionis §.©?_ gratia, et nudas
humilis corde (Matlh. xi). > -Qui dbnique sancti ferulse vestrse scapuias subdere, et de csetero pater-
Spiritus lemplum esse desiderat, ut id ipsum fepe- nis sanclilatis vestrse legibus reverenter olriemperare.
tairi, ab humilitate simul et quiele "mansueludinis Spero autem quod et lisecmea vobis non erilin-
noii recedat. Ait enim: « Super quem requiescet fructuosa
correpiio; quia dum menii vestras lam
Spiritus meus, nisi super humilemet >
quietum? (Isa. scilieet gravi, tam maturse, tam cefle sanclae iama-
ixvi.) Non igitur eorum animos verbositatis quoe- rum forte sapit, quod ausu junioris arguitur, In vo-
stionibus pulses, non eos tanquam torvos eer- bismelipsis liquido poteslis addiscere, quid vobis
vicis laurus cornicibns venliles; ne duni a te fu- " dura loqiienfibus , de alieno debeatis cbrue senlire.
gitur, illud in tui opprobrium jaculelnr, quod de Rogo antem, venerabilis paler, ut pro-me peccalore
bove cornupeta antiquitus dicebalur :, semper orare digneris. Quia autem faciem veslram
Fenum habet in cornu (28). iC Elterius in hae vita visurum me esse nofl spero, di-
Tranquillum ergo te et quietum cunctis videntibus vijiam deposco ciementiam, ut, soluto militise cin-
exbibe; el prsacipue bis qui ex Deo sunt, omni le gulo, sic nosin muiuos repraesentet
obedienlia et humilitaie substerne, ut qui in te tenus et unum aspeclus, qua-
supernaa videlicet Hierusalem ascri-
Chrisiumquserunt, Chrislum eonsequenterinveniant; batur emerilis municipium, el socialis in utrumque
ei in mansuetudine quara exterius viderint,,ipsum
roeritorum. ,
auclorem hiansucludinis altius.in menlis tuse soiio procedat recompensatio
pra3sidere deprehendant. Plane si pecuis tuum arca Sit nomen Domini bencdictum.

'(28) De poeiis iioc dicifingit Horalius serm. i, sat. -4."

S©3-BO4
opuscULUM OUINQUAGESMUM SECUOTUM,

DEBONO RELIGI03I STATUS ET VARIARUM ANIMAKTIUM TROPQL0GIA.

iu
AHGUSIENTCM. — Hac epistqla,.cum in ipso statim exordio depravatos hominum mores, el calamitosunv
suoruin temporum slaium deplorassel, illofum felicitatem extollit qui, tempestales saeculi fugientes, ad
lutissimum religionis porium confugerent. Quo in genere Casinenses monachos prsecipue adiniratur:
jnontem ipsum Casiuum arcaeNoeticae non riubitans coraparare, quse diluvii tempore omnis generis ani-
naniium refugium fuisset. Hinc, oceasione arrepta.ad animantium naturas proprietatesque describeridas
digrediiur, quas (quemadiuodum facit apud -GroecosEpipbanius) ad hominis mores et ulilitalem raire
traducii alque accommodat.
Domno DESiDERioarcliangelomonachorum.saneto-0 nestas periit; et dum ecclesiastiei vigoris sensim di-
que conveniui, PETRuspeccalormonachnsserviiutem. seiplina collabitur, inundans vitiorum ac pravila-
Qui sseculum reliquistis, quas ereptori .veslro Deo , tuni bmnium in dies pestis augetur. Ut illum pro-
gralias debeaiis, is perite considerat, qui mundi pheticum nostro poiissimuni tempore videatur im-
ftirentis fiagitia non ignbrat. Pudor eniui," et lio- pleri: «_Non esl, inquit, verilas, non est miseri-
 "
765 . . OPUSC. LII. —, DE BONO RELIGIOSI STATUS.. 766
cordia , et non est scienlia Dei in terra. Malediclum, A
.\ ,quam non plui, aruit (Amos rv). > Cofda quippi
et mendachim , et liomicidium, et furlum, et adul- terrena ajtque carnalia velul a^stu squalentia din-
terium inundaverunt (Osee iv). > Et quia baecnon turnoesiccitatis arescunt, quoefluenla supernse gratiss
modo. principalis censura non reprimit, -sedfieri compunclionis imbribus non infuiidunt. De quavi-
cum favorabilis assensus exsultatione permiltit; et delicet lerra divina vox ait: « Mandabo pubibus ne
ex eo risusexctititur, cui non modo getnitus-, sedet pluanl super eam imbres. (Isa. v). > At contra de
furor et impatientia debebatur; recte per eumdem menleilla, quse Dominum veraciter sitii, qusefon-
prephetam poslmodum dicitur: «In malitia sua loe- _tem sapieniise Indeficienti desiderioconcupiscit, per
tificaverunf regem, etjnanendaciis suis principes : lsaiam dicitur^Effundam enim aqiias super sitien-
omnes adulteranles, quasijClibanus succensi sunt a tem, "et fluenta .super aridara, Eifundam spiritum
coquente (Osee vn). > Et quoniam ardor avariiise, meum super semen luum, et benediclionem mearii
sive luxuriae, prius -tanquam laquearia domus alque super stirpem tuam, el germinabunt in te herbas,
tigilla principes cor/ipit, deihde per subjeclos sese quasisalices juxta proelerfluentes aquas (Isai. XLIV).J
velut per planiora diffundit; paulo posl addidit : CAPUT II.
« Omnes calefacti suntquasicIibanus,eidevoraverunt Quod monasleria vivaria sunlanimarum.
judices suos; omnesreges eorum cecideruut, non est n, [j Cumergo vos omnipotens Deus mundo subtraxit
in eis qui claniet ad me (Ibid.). > ac sub monasiica sibi discipliha servire consiiluit,
Et quia "bonos principes malus populus non me,- quid aliud fecisse 'cernitur, quam velut olim iu _ca-
retur, atque ideo lotus mundus velut unum corpus taclysmo, demullispereuntibus vospaucos elegit,sc
' continuaia criminum .coiilaminalione perfuridilur, iiiTiilumiiialsearcoelatibulum (Qen. vn), utviverelis.
divina vox per prophetam exprobral, dicens :_« Ubi induxit ? Claustrum quippe monasterii vivarium esi
est rex luus, Israel, maxime nunG salvel te in om- animarum. Ibi quippe vivunt pisces, qui
juxia legis-
nibus urbibus tuis; et judices tui, de,quibus"dixisti: edicta pennulas nabenl; atque ut in corpus Cfaristi
Da mihi regem et principes (Osee xni). > Ubi et transferantnr, Israelitarum mensis delicias prsebent.
praesto subjungitur : « Dabo tibi regem in furore Pisces.quippe qui squamarum pennnlas habent, dara
meo, et auferara in indignatione mea (Ibid.). > Unde saltus eiiam super aquas solent. Quid ergo pennatis
fit ut dum mundi principes non jura, sed lu.cra piscibus nisi electoeanimse figurantur, quseprofecto
conservaht, subjeetos quoque proclives in malum solse in coelestis Ecclesioe corpus transeunt; quia
nulla legalium sanctionum censura rcfrenet. Hoc modo virtutum pennulis fullse, saltus dare pcreosr
mundus nostro lempore patitur,. quod per lsaiam leste desiderium sitiunl, ut superna.per contempia-
dicilur : « Omne Gaput languidum et omne cor G Z lionem appetant, quamvis in semetipsas iterum ex
moejens; a planta pedis usque ad verticem non est mortali carne relabanlur ? Claustrum iiaque mena-
in eo sanitas (Isa. a). > sterii utrum gurgustium, sive.vivarium piscium so-
CAPUT PRIMUM. lunimodo. sicut dictum est; an etiam captabulum
Quod religiosi quasi'oves*sunt de lupi faucibus ccelestium peeorum vel cerle aviarium volucmm
ereplx. per spirilalem inlelligeniiam rectius possumus ap-
Quamobrem summopere curandum vohis est, di- pellare ? Hanc denique triplicem animalium speclent
leclissiini, ui immensas Deo gratias jugiter referatis, ponitPsalmista_cum dicit: «Peeoracampi, volucres
qui videlicet boc tempore de mundo esiis eleeti, quo cceli, et pisces maris (Psal. vm). > Hanc el Osee
conslat in eo quempiam diflicile posse salvari. Im- propheta commemorat cum ait: « In bestias agri,
plesiisenimquodperZaehariam,Doniinovociferan(e, et in volucres coeli, sed et in pisces maris congre-.
prascipitur : « 0-, o, fugile de terra Aquilonis (Zach. gabuntur \Osee iv). > Quo igiiur horum trium vo-
ii).-> Et rursum : « 0 Sion, fuge, quse habitas apud cabulo ccenobiumrectius exprimeiur ? Sed ut liquido
filiam Babylonis^Jiid.). i Quibus nimirum Verilas cernitur, universa hsec tria voeabula claustro mo-
dicit: « Ego vos elegi de mundo; et quia de mundo , nasterii procul dubio congruunt, dum in eo unani-
non estis, propterea odit vos mundus (Joan. xv). > "D mis et indivisse charilatis ighe conflata spiriialiura
Nam velut si ferox beslia pecus invalldum mordicus animalium diversilas continetur. Ibi quippe spirita-
apprehendat, pastor autem, vel unum membrum de les, sicut dictum est, vivunt pisces.jsacrarum Scri-
faucibus furiose deglutientis educat; ita vos Chrislus plurarum fluentis jugiter innatantes. Nisi enim es-
deore cruenli prsedonisg®g eripuit, dum.pereimle set spirilale gurgustium , jibi non terreni, sed §03.
niuado, in obsequium vos sni'famulatus allegit. coelesles pisces splrilaliter viverent,, nequaquam
Hine est quod per Amos prophetarii dicitur :« Quo- Dominusad B. Job de Jlypiea Behemolh.pelle dixis-
niodosi eruat paslor de -ore leonis duo crura, aut set: « Nunquid implebis sagenam pelleejus, et gur-
exlremum auriculse, sie eruentur filii Is,rael,qui ha- gustium pisciumcapileillius?> (Job XLVHI.)Ibipe-
bitant in Samaria (Amos iii).' > Sic itaque per ex- cora agri illius, scilicet be quo per Jacob dicitur:
uberantioris gratise munus non ambigilurvobisfuisse i Ecee odor fllii mei, sicui odor agf i pleni, cui be-
cellatum, quod per eumdem prophetam alibi dieitur; nedixil Dominus (Gen. xxvn). >'De pecoribus"autem_
c Pluisuper civilatem unam, et super civitatem al- ipsiselectis scilicet iri sanctaecharitatis unani.mitate'
terantnon plui. Pars una complula est, et pars sUper vivenlibus,' Isaias ait: « Habitabit Inpus cutri agno,
 767 S. PETRl DAMIANlOPP.-SEU TOMUSPARS HT.-'OPUSCULA VARIA. -" 768
et pardus cum lisedo aceubabit; viiulus et leo et Asubtiliialis
£ ingenium. WaRicum a venalorihns quse-
ovis simul mbra'buiilur"(/sfl!.xi). »Nam per sancice ritur, eorum prolinus odoreeoncepto, ulpersequen-
charitaiis viseersi, lupus ctihi agnohabilat; quiai 1 liiim sedeludal indaginem, versutoe -struitiraudu-
qui in stecnlb raplores fueruht, cum mansuelis ac lentisenovitaiem. Caudam quippe per terram trabens,
mitibus ih pace conquiescunt. Et pardus cum hoedo vestigia sua, •dum graditur, operit; sicque yenan-
accubat, quia is qui peccatof um suorum maculis litnri laqueos, ne capiatur, evadit. Veiialores<piane
varius fuit, ctim eo qui se despicil ac peccatorera liominum iniqui sunt spiritus, qui niminim venalo-
fatetur lniniiliari consentit: "Yitulus autem, el leo, rum more carnes quserunt, dura-quoslibet homines,
el ovis pariler cohimoranlur'; quia-"et is qui per iitcarnaliier vivant. iramanitef persequuntuf. Sed
contrilum cor ad quotidianum se' Deo sacrificium qnisquis ad illum leoriem pertinet, de quu pef Jacob
pfseparat; et alius qui laiiqiiam leo es crudelitaie dicilur: i "Catulus leonis Juda, venatoris odorem
1
soevieliat; et alter, qui vehit ovis innoceniioe suse concipil, quia versuti hostis insidias deprebendit
simplicilateperdural,'in caulis sanciseEcclesisecoh- (Gen. XLIX).> Cujus videlicet odorem argute conce-
venerunl. lbi quoque coeliasuiil volucres; ifniirii- perat, qui dicebat :-«TSfonignofamus astutias ejus
rum qui virtulum plumis sese iil ardua sublevant, (// Cor. n). > Illis econlrario Ignorantibus, de qui-
ac terrena qhoelibel, el sub se transire de suaj men- B" bus Joannes dicit: « Qui non cogrioverunl altitudi-
tis arce prospeclant. Dumque per lerrcna repere Rem Satanse (Apoc. II). c Hic elram vestigia sua
sub carnali concupiscentioejugo despiciunt, lij^esrla- cauda, quseposlreraa pars esl corporis, operit; quia
tem aeris peiurit, seseque ad coelcslia, librata inen- Tilee veleris pravitalem tegmine novse conversa-
lis contemplatibne, suspeudunt. De quibus nimirum iionisabscondit,sicut dicitur: t Beati quorumreniis-
volucribus Dominosin Evangelio loqnilur, cum gra- sassunt iniquilates,etquoruratecta suritpeccala (Psal.
num sinapis in arborem crevisse tesiatur: «Cum xxxi). i Elalibi: «Remisisiiiniquitaleinplebituas;
autem creverit, inquit, majus est omnibus .oleri- operuisliomnia peccata eorum (Psa/. LXXXIV)1.» Sic
bus, el filarbor, iia ut volucres coeli veniant, et igitur impressa vestigia cauda leonis operit, cum
liabileni in ramis ejus (Mduh. xm). > Nec niirtim si veterem Vitam poslerioris recliiudinis iegumenium
el pecoribus agri, et volucribus eceli ac piscibus ebdueit (Prov. XXVHI). Ad hoc eliam pertinet, quod
maris, bomo per figuram spiritalis intelligenlise idem leo cibum fastidil liesiernum, et escse proprioe
comparetur, cum et ipse nomo, prqpier quem scili- reliquias aversatur. Et tn, o homo, eo quo salialus-
cet coelera creata sunt, omnis crealura dicatur . fueras, prorsus alihorre peccalum, ne lanquam ca-
« Euntes, inquit, in mundum riniversum, praedicate nis revcrli videaris ad vomitum (// Petr. u).\ Adde
Evangeliumoinni creaturse (Marc. xvi): > Nam ei G * quia-leo aperlis octilis dormit; sic et tu, siequiesce
naiurales actus pecorum per spiriiualem inteliigen- sopilus*a mundo, ut pervigiles semper oculos ha-
tiam reperiuritur in moribus"hominum ; sicut el in bere perseveres in Domino. Sic dicilur : « Ego dor-
hominibus aliquid invenitur, quod ad oflicraperli- mio, et cor meum vigilat (Ganl. v). J Lesena mor-
neal angelorum. Rerum quippe conditor omnipotens tuum parit catulum. Qui profeclo per triduum mor-
Deus, sicui terrena quseque ad usuni hominumcoh- tuus perseverat, donec tertia die paier ejus adve-
didit; sic etiam per ipsas naturarhin vires, et ne- niens, in faciem ejus insufflat, sicque viventem ce-
cessaribs motus, quos brutis animalibus indidil, leriterexcitat. doniemplaiiva quoque le vita ab hoc
hominem salubriter infbrmare curavii. Ut in ipsis mundo morluum parial, cuiPaler omnipoiens spiri-
pecoribus homo possit addiscere quidimiiaridebeat, lum susevivificalionis immiltat. Et hoomodo, qui
quid cavere, quid ab eis muiuari salubriter valeat, catulum leonis de tribu Judadie teriia stiscitaverat;
quid riie contemnat: qualenus dum a rebus qubque te qnoque-inler fidel, spei et charitalis iriduum,
raliohe carentibus homo rationalis instruitur, ad non mundo, sed sibiviYentemreddat,' utlibera cum
auctorem suum per viam sapienliae caute semper et Apostolo jraleas voce canlare : « Vivo auteni, jam
inoffenso tramite gradialur. Sed ut liquidius valeat non ego, vivil vero in me Christus (Galat. H). i
elucere quod loquimuf, non gravemur aliquas hic D CAPUTIV.
' De
animaliura naturas apponere; et qualiterhuma- authalopd.
nis congruant moribus, siriciim, ac prout epistola- . Aulhalopum [antaplon vel aptalon] quoqueacer-
ris brevitas palilur, breviter inlimare. Nec tamen rimum nimis el violenium esi animal, adeo ut nec
ul experli simus hujusmodi nobis periiiam afroga- iKi venator accedere, necpersecutor quisquam au-
hrus;-sed id dunlaxal quod ab his qiii firnandisre- deat propinquare. Habet autemlonga corniia in
rura irisudavere naturis, nobis est traditum, indi- serrae similitudinem figurata, quibus nimirum prse-
scusse el irretractabiliter judieamus noslris opuscu- grandia valeat arbusla secare, terrseque deponere.~
lisinserendum. Cum vero sitierit, veniens ad Euphratem 808 bi-
bit: prope quem videlicet fiuvium frutex quidam
S@7 CAPUT III.
nascilur, qui Gericinevocabulo nuncupaiur, habens-
De nalura leonis.
vlrgulta subtilia ,a'(que proiixa. Veniensilaque au-
Leo ilaque, cum sit fonissimus Lesliarum, ac,
ihalopus ad Gericjnam^ dum ludere lasciviens teiir
Scriptura ..teste, nullius pavescat occursum (Prou. tat, cornua sua. vifgullis
erebrescenlibus.obligai.-
xxxi), yldelur etiam naturalis habere quodaramodo Cum-vcro diuiius pugnans,- sese nullatenus valet
7(59 - OPUSC. LH. — DE BON0 RELIGIOSl STATUS: - - 770
eriucere, magnis. incipit vocibns exclamare. -His ex- A tu iri vires le piotinus erige.' ac deesse libi luxu-
cilaius clamoribusjvenator accurrit,,-eumque dum riandi maieriam-testones ostende, dicens illi : Cui '
propriis nexibus arctatur, occidil. Tu, serve Dei, -me persequeris? cur me propter rem quae in me
qui duobus es Testamenlis admonilus, quasi tolidem jain non esv irrelire conaris?En ego verenda non
cornibus.invicle-muniius, quibusnimirum ei temet- babeo, dum. arnputaio luxurise seminario.easlitaiis
jpsum inviolabili valeas luitione prolegere, et ai- pfopositum inviolabiliter'servo. Dicit enimmihi per
^ersanies spiritus robuslissime ventilare; poslquam Isaiairi Domihus meus : i Non dicai eunuchus : Ecce
Deum, fonlem sciiicel vivuin, laudabilitei'- sitire ego Iignum aridum,quiahsacdicitDomihus eunnchis
eospisti, poslquam magni Eupliraiis, id est eceleslis 'qui custodierint Sabbala"iriea,"et clegerintqusevolui
eloquiiffuenta bibisli, noli jam eausarum soccularium ettenuerinlfceilus"riieum: dabo eis in domo mea, ei
vacare negotiis; _ noli te; veiut petulcum animal, in muris meis focum,' el nomen riielius a fihis et fi
-volupialumcarnalium irretire virgultis; ne durii le liabus (IsaL- LVI). > Ego siquldeiri ex ipsis sum, de
iiajc- suis nexibus obligant, repente nequissimus quibus per semeiipsum in Evangelib dicit : « Sunt
adversarius impelal ac lethale vulnus lanquam im- eunuchi qui se caslraverunl propter regnunrccolo?
prohus venator infligat. Excital enim venaiorem rum (Maith. xix). > Hoc ilaque modo sbllicite ca-
vox clamoris, cum te accendit flamma libidinis. ;B vendum est, ne versutus hostis lenlationum" suarum
Nullaquippe vox criminum sonorius elevatur in aculeis corda nosira transfigat,-et castilaiis, sive *
ccslum, de qua ad Abraham dicitur :.« Clamor So- cujuslibei bdni operis fructum, astulse fraudis ario
riemoruni et Coniorrbseorum roultiplicatus" est, et decerpat.
peccatum eorunraggravatum est nimis; beseendam CAPUTVI.
el videbo utrum clamorem, qui venitad me, opere Deherinaceo.
compleverisft (Gen. XVIII).T Sed utvires amiitant Hiijus auiem figuram eiiam herinaceusTeprocsen-
ihcentiva libidinum, declinauda est procul dubio tai, qui nimirum dum loto corpore'*spinis sit obsi-
- '
societas feminarum.
' tus, vindemiarum lempore ingredituf vineani, ei
- - ," CAPUT V." - ' __ : quam meliorem vfderit occupal uvam. Quam.ihbx
Quod Jjeminamm aspecius eM fugiendus, , lam violenler exagitat, ut omnia ejus in bumum
In-quodara -nempe monte Orienlis, -lapides sunt graaa proslernat; indeque descendens, tandiu supcr
et
igniferi, qui niasculus et femina nuncupanlur, eadem grana prbvolvitur, 'donec spinafum 'ejus
dicuntur Pyroboli._ Qui nimiruni cum a se invicem aeuleis omnia transfigantur. Sic undique bnustns
procul sunt, nonaccendunlur . si vero feminaappro- remeat, atque hoec filiis suis alimenla compbrtat.
pinquaveritmasculo, protirius ex eis ignis egredilur; G Cusiodienda eslergobohi operis vinea, ne siiper
iiautomnia quse circa montem sunt flammis va- eam anliqiius hostis ascendat, elspifiiualium vir-
poraniibus exurantur,. Ab ipsis ergo lapidibus edoT tnlum turgentlaac per boc ir.atura grana dejiciat;
cemur, ul si consumi libidinis inceudio nolumus, deinde-tentationum suarumaculeis insual, eaque
nmliebris aspeclus speciem deGliiiemus,ne de con- bestiis- lerrse, hoc esl, adversariis potestatibus' ci-
specta forma flamma prosilial, quae in nobis...non btim tendat MSieque labefaciatus aique frustratus
nioniis, -sedmeniis fruleta pervadal. a laboribus suis-bomo,id quod in Canlicis legilur
Ad exstingue.ndum ilaque libidinis incenlivum gemebuiidus exclamet : « Posuerunt nie custodem
operse pretium estTitetiam casloris imitemur exem- in vineis,"vineam meam noh custodivi (Cant. h). >'
plum.-_Xujus jscilicet tesliculi medicirialibus curis Sicul eiiimab-hericio bolrus exuilur acinis; sic a
sunt permaxime necessarii.. Gastor itaque -cum se diaholo'incautus quilibet homo" nudalur, bperibus
videt a venatore propter .genitalia persequi, lisec bonis. Mille formis enim et callidiis nequiliae
mordicus abscindit,""et anle venatoris faciem proji- spifiius novsc seniper arlis pfsasligias struit, ut
cit. Sic illicovenator abscedit, dum id prqpter quod possit non modo nudare, sed ei fundilus devorate
eum persequebatur-exlorsit. Si vero conligerit ut quos decipit." " "
alter eum rursus venator itivenial, enmque acrius et' [> , CAPUTVIl.'
Inslantius persequens, -evadendi adilum-janrjam *De vulpecula.- '
"
penitus. desperare-compellat, in*arcto situs, in -Cujus-utiquevulpecula" quoque praebet imagineni,
os se.venaloris erigit, sibi 'beesse virilia-j pro- quoe dura se morluam- lingit, mortem "volucribiis
pter-quse perurgelur, ostehdil. -Sie sie-ab" in- veracilbringerii." Nam dunfesur.it, ef anxie. reqiu-
sectantis- venabulo liberalur, dum ostendit sibi Tenti quod comedat noii occurrit, quaerit ubi sit
deesse-quod quseritur. Tu.quoque si vis casses rubra lerra. et <lum'reperit,"loio"corpore in ea
intimi syenatoris .eludere., sblerter -a"te -stude li- provolviluf, "ul SSO qU3si caro nuda ei cruenta
tillanles - illecebrosse libidinis fomites ampulare. videatur': mox sese In 'tefrani quasi" rnortuam
3G9Praacide a pectore tuoomne iuxuriandi pro- projicit, flatum intra ^se reprimit) ul non respirel.
positum,-et sie quasiradicemluxurise verendaTe-" Dumque hoc modo,cruenta^videatuf "etHturgida,.ab
pellis, ^lum libidiuis aelum.cum ipsa penitusvolun- _ incaulis volucribus non indubitatur exstincla. T)e-.
tate deponis. Et 4um malignus spiritus tanquam im- sccndunt ilaque uieain^comedant; sed illa re[ienle"
probus venator telis adversum le luxurioe dimicat» prosiliens arripitj easque veraciter devorat, quas
 771 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 772
ad-se devorandam fallaciterinvitabat. Hnjus ilaque . , que cum viderit crocodilum aperlo ore in crepidine
deceptor antiquus specimen exprimit, qui carnalia fluminls dormientem, provolvilur in limo ititi, nt
lucra quserenlibus se quasi mortuum.fingit, iliisque faucibus illius lubrico corpore facilius possit illabi.
opera sua, lanquam.membra-sua quibus vescantur, Tunc in os crocodili dormientis perniciter insilit,
exrionil: «.Manifesta enim sunl opcra carnis, quse quem ille desubilatus repente deglulit. Hydrus vero
sunt, sicul dieit Aposiolus, rornicatio , immunditia, visceraejus cuncla dilaniat, donec, eo jam prorsus
luxuria, avarilia, idolorum servitus, veneficia, ini- exslincio, de cadavere illius vivus -et viclor erum-
miciiise, conteniiones, semulaliones, irse, rixse, dis- pal. Quid hic crocodilus, nisi figuram lenet mortis
sensiones, seclse, invidioe, homicidia, ebrietates, el tarlari? quid hydrus, nisi victoriam innuil Salva-
comessaliones (Gal. v). > Hasc plane sunt iniqui loris? Limo igilur hydrus obvolvitur, dum Redcm-
spirilus viscera, hoecreproborum et carnaliiervi- ^ilor noster bumanse carnis lulo veslilur. Hic ven-
venlium quoiidiana sunt aliinenta. Ad hoecdum per- trem ingredilur crocodili, quia Dominus claustra
xiili quique velui esurienles inbiant, eos malignus penetravil inferni. ilic demolilur inlima viscerum;'
spiritus tanquam volucres vulpis dolosa deglutil, el Dominus mortis evertit imperium. llle corroso
eosque in sui corporis viscera trajicit. De qttibus acpenelrato cadavere posi vicloriam rcdil, quia
nimirum per Prophetam diciiur : « Inlroibunt in ^ Salvator noster postquam infernum moriendo mo-
inferioui lerrse, tradenlur in manus gladii, partes niordit, cum triumphali dc-sepulcro gloria resur-
vulpium erunt (Psal. LXH).>-IIujus .vulpis pars crat rexit. Undti morti per ^prophetam {Aposloium] vi-
Herodes, qui capitis sui nomine censebatur, cum ctor insultat: « Ubi est, inquit, o mors, vicloria
Dominus aiebat": « Ite, dicite vulpi iili (Luc. 1111).> tua? ubi esl-stimuius tuus? > {/ Cor. xv,) Et ite-
H3scvulpis in Scriba illo, velut in scrobis susefovea rum : « 0 roorSjtro mors~ tua; morsus tuus ero,
latitabat, qui ex ore Verilalis audiebat: « Vulpes inferne (Oseexm). ->
foveas habent (Matth. VIH;.Luc. ix). > Ilujus vulpis CAPUT X.
fetus et illi sunt, scilicel bseretici, de quibus in *" De charadrio, (
Canlicis djcitur : « Capite nobis vijlpes parvulas, Charadrium 'quoque figuram nostri Salvatoris
.«jusedemoliuntur vineas (Cant. n). > exprimere non ambigimus, si mirabilem ejus natu-
CAPUT VIII. ram non sine admiratione pensamus. Est igilur
De polypo. boc volalile lotum album, nee ulla nigredinis macu-
Et quid mirum si regna diaboli in dolosa vider-n- la reperiturin plumis. Quisquis autera est in'segri-
tur callere. vulpecula, cum et in piscibus non In- tudine eonsiiluttis, per proesenliam htijus volucris
ferior arlifrciosje fraudis reperialur aslutia?Tit dum ] valet alisque dubietate colligere ulrum se in proxi-
curiclis animanlibus bomo prseponiiur, per ha3C mo convalescere, an imminente mortis aiticulo
etiam, quibus prseest, cavere pericula monealur. necesse sit interire. Nam si infirmitas esl admor-
Polypus quippe peiram in vadosis liltoribus invenit, iem, mox ul agr.olumvideril, prolinus oculos suos
cui se miro inodo conslriclus affigit, ejusque colo- avertit, eumque ultra non respicit..El sic indicium
rem ac speciem induit. Obduclus ilaque terga in dalur, quoniam ex. incommoditaie concepta langui-
similitudinem saxi, plurimos pisciunrsine ulla suspi- ius moritur. Alioquin si languidus ille victurus est,
cione fraudis nllapsos inlercipit; et dum scopulum prseslo cbaradrius obtutum suum in ejus ora defigit,
simpliciter dpinanlur , casibus eos furlivse artis oc- ac intra se omnem illius segritudinem concipit;
cludil. Talibus igitur argumenlis sponle veniens deinde eonlra solis ardorem impiger evolat, segroti
rapina decipitur. et duro nqn metuit fraudem, igno- valetudinem soli se objiciendo comhurit, ac per
rat ultimi naufragii vilare voraginem. Sed quid pe- aerem volitando dispergit. Mirabilevisui exlemplo
tra, nisi Chrislus ? quid polypus, nisi homo dolosus seJanguidus eriglt, el defsecatus «mni passibnum
eiperversus, atque ob id hoerelicus? Hic afligilur gravedine convalescit. Quod Redemptbri nostro
peira:. el saxei menlilur scbema coloris;, quia, sicut volucris hujus figura conveniat, luce clarius ralio
magisler ejus, se transfigurat in angelum lucis 0 raanifestal. Instar quippe charadrii candidus eSt
( Cor. xi). Adhopret petroe.,quia etsi non per ope- Christus, quia jiulla criminis apparuit macula deni-
ralionem , saltem per professionem sanctse copu- gratus. « Quippe qui peccatum non -feeit, "necdolus
lalur Ecclesiae, et velutj incaulosf pisces arripiens inventusesl inoreejus (/ Pelr. n; Isai. LUI). I
devorat, dum hebeles quosque ac simplices perfi- De quo et sponsa dicit in Canlicis : « Dilectusmeus
dise sua. erroribus implicat. Unde et Apostolus ait: candidus el rubicundus (Cant. v). > Virginitate vi-
« Suslinetis enim si quis vos devorat, si quis vos delicet el innocentia eandidus marlyrii sanguine
decipil (Ibid.). > Verumlamen in liujusmqdiversu- rubicundus. Qui nirairum acLinfirmumJsrael.popu-
tiis et fraudibus animalium aliquando salularis alle- lum pius_visitator.adveiii(, 812 sed faciem suara
gorioedeprehendilur sacranienium. ab eo (quoniam peifidise et incredulilalis morbo
811£APUTIX. moriebatur) avenit : ad gentiiem veropopulum,
De htjdro et crocodilo. seque scilicel languidum cum.respexit,pielatis iu
Hydrus enim hninial est habitans in gurgitibus eum oculos clementer infixil, in semelipsum iejus
fluminum, crocodilis feraliter ininiicum. Hie ita- segritudinem-.transtulit, euraque salutl pristlnse re-
/,73 OPUSC LII. — DE BONO RELIGIOSI^TATUS. 774
formavit. « Vere enim, sicut per Isaiam dicitur,'ji ..«uper pennasventorumfPval. xvn). >Eniraveroet
languores noslros ipse.lulit, et peccala nostra ipse nobis pro modulo nostro pennaesunlinsilse, virlutes
portavit. Et nos putavimus eum quasi leprosum, scilicet spiriluales, quibus si viriliter uiimur, ad coe-
el percussum a JDeo el humiliatum; ipse auteni lestia sublevamur; sin. aulem ex desidioe lorpore
vulneraius est propler iniquUates nostras, altrilus deponimus, necesse est ut in subripienlium viliorum
esipropter.sceleca noslra. Disciplina pacis nostrse profunda mergamur.
^uper eum, et livore ejus sanali sumus (Isai. xm). > <CAPUTXII.
/Egritudinem vero per aerem volilando dispersit, i ' De saira sive^serra. v
quia poleslates aereas suis viribus debellavit. Ad
ardorem solis ascendit, ac vim languoris exussit, licet Hujus rei lypnm tenet sarra [serral, marina sci-
esi .sol bellua quae, cum prolixas habeat pennas, mox.
quoniam ad Palrem rediens, qu-i justitiae,
ascendit in ut viderit navem.velificantem, alarum ei ipsa proe-
mortemque degluliens, alltim, capii-
cincla remigiis, contendit velificarepost navem. Sed
vam duxil captiviiatem, dedit dona hominibus vix
per quadraginla stadia in hujris ceriairiinis la-
(Psal. LXVII ; Ephes. iv). _ _j
CAPUT XI. > bore persislens dcficit, et sie defessa, alas inter dis- -
De phomice. '[5crimina marhia deponil. JFluciu iiaque voranle
compelliiur ut ad locum unde remigare cceperat,
Sed elphoenix. volatile seilicet, quod in Indi;e itefumrelabatur.N.>.vis
eumdem. plane, quse velifical, sanclam
vel Arabiaeparlibus habiiat, Redemptorem
veLunamquamque fidelem animam si-
nostrum morte simul ac resurrectione desiguat. Ecclesiam, nimirum
-« habeo ani- gnat. Quoe ligno crucis evecta, spumantes
lpse enim dicil: Potestatem ponendi
fluctivagi mundi procellas evital, virlulumque re-
mam meani, el pqtestatem habeo ilerum sumendi
migio ad portum perpetuy quiclis anhelat. Sed hanc
eam (Joan., x). » Hsee igitur avis mox.ui quingen- sarra dum
perseqtiitur, deficit; quia niollis.et dis-
tos^vitsesuseannos impleverit, ligna Libani moiilis solula anima fervide quidem incipit, sed in
aromatum quselibet
ingreditur, et per alas ntrasque diversis la!-oi'e Iassescens ad perfectionis liltus, quodsubire
ndbribus oneralur, IIoc ilaque sacerdos civilatis
indiciis de- cecieverat, non periingit. Sunt enim aliqui, qui Uuin
Beliopoleos quibusdam significationum aiios ire per honeslea vitoe tramjtem cernunl, pio
prehendit, et mox coacervaiis sarmentis aVjue ra-
desiderio provocaii post eos iter an-ipiunl. Sed dum
nmsculis congeriem slruit; super quam videJicet
vel nirnii laboris, vcl inundantibus cujuslibet adver-
slruem phcenix-aromatibus onusla descer.dit, sese-
silalis fluciibus obniuntur, protinus a labore -de-
que supposiio sarmeniorum igne comburit. AJ:a et sic ad simililudinem sarrae, unde veli-
vero die sacerdos accedit. ligna quse eomposuerit' G ficiunt;
ficare coeperant, reiabunttir. De quibus utique scri-
exusla reperit: quorum cinerescurioseperscrutans,
: « Vse his qui perdiderunt suslinentiam
invenil vermiculum valde perlenuem, sed eximii pium eat
> : « Esi amicus .socius
odoris suavilale flagrantem : secundo die rediens, (Eccli. 11). Et.vir sapiens
eum aviculam et alaruni remi- mensse, et non permanet in die necessitalis (Eceli.
reperit per plumas > Sed.talibus reclores Ecclesiarum impigra de-
gia figurantem : terlio demum die sacertios adve- vi). bent exhorlatione succnrrere, ac inter ipsa ssevien-
niens, videt perfectam elintegri status astarephffi- lis
nicem. Phoenix itaque alas refertas aromafum-sua- procellse discrimina flucluanles valido prsedica-
vilate deppsuil. quia Redemplor noster de coslo tionum bracbio roborare, ut eos naufragari pelago
dum ad perseverantiao robur
cura gemino ad "nos ulriusque iestamenii odore sorbente prohibeanl,
inconcussa constantise radice coufirmant.
descepdil, dicens: « Non.veni legem solvere, sed " \
CAPUT XIH.
implere (MatUi.v). Omnis, inquit, Scriha- doctus in
regno coelorum. similis. esl homini patrifamilias, De'£chino.
qui profert de thesauro suo nova et velera (Matth. Quod ecliihus" etiam, brcvis videlicet pisciculus,
XIII).-> Qni nimirum prhis reperitur esse-vermicu- JJ inniiit, qui' navesringenles plenis currenies velis im-
lus; illeprofeelo qui dicit: 1 -Egoaulem sum ver- mobiliier sislit, Mirum.cerle quomodo piscis per-
niis, ei non hojno (Psal. xxi). > Ille, inquam, quem exiguus corpore, tam enormem carabi molem valeat
vermis iile signabat, qui matutinus exsurgens ihconcusse -compescere, ut' tanquam fix. radicibus
liederam super caput Jonse posilam dente percussit, videalur liserere. Eehinus
ergo figit in fluctibus na-
el arescere compulit (JonaszilL). Prsecetlente quip- vem; rector Ecclesias non confirmet animas lenta-
pe velut matulino sole, Evangelicsegraliaj Dominus, tionum inundationibus flucluantes? Sicut Slli, qnj
syuagogam, ut revera sterilem hederam- districloe dudum vestigiis in pclo.go tilubanlibus, cceperat
sentenlioe suoe benle praecidit, ac mar,cescentem
fhergi; <sedereptoris meruit dextera suslentari, di-
prorsus et aridam reddidit.-JJeinde phoenix plume- ctum est : « Et tu aljquando, convefsus confirma
facta et in aerenv alarum remigiis armaia sustol- fratres tuos (Luc. xxn). > Ergo-praesiiles
©14 an'-
litur; quia vjctor morlis Dominus ad Patris usque marum solerler invigilent, ne quos de casihus soeculi
813 coiifessujn_conjubilantibus undique supernis semel eripiuni; rursus eos raplor invadal, rursus ad
virlutibus elevalur. De quo perPsalmisiam dicitur :- vbmilum f edire
cohipellat. -
« Qui ascendit super cherubim, et volavit: -volavit
 775 S. PETRl DAMIANI-OPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VAliiA. 77G
CAPUT XIV. A'f.nam ei vicem ingrala soholes non repehdil. Ejus
De ligride, et quid myslice per eam inielligendum. quippe filii mox ut incipiunt crescere, utrunique pa-
Cujus ulique rei per quamdamsimilitudinem ligris rentem adoriuntur unanimiter impugnare, qui re-
indicio est, quse, sicut aslruilur, ubi vacuum raptae percutienles eos, quia disciplinse modum tenere n"e-
sobolis cubile rcperit, pernix illico vesligiis rapioris sciunt, quodammodo eruditionis ferulam in gladios
insislil. Al ille quanquam equi fugacis agilitaie prse- vertuht,dum himiis vefberibus filiosinlerficiunt; ter-
curral, agilioris tamen ferse quodam quasi volatu se lia vero die super mortuos mater incumbit, lattis
prseverli posse non dubilat: eumque nullum sibi pa- suum-Tostropereuiiensaperit, unde supef exstinctos
tere suffugium cojispicit, hujusmodi technara ca- -matenms cfuor instillat,'qui protinus eos a"dvilam
'
ptiosafraude molilur, ubi feramsibi conliguam de- incolumes s-scilat. - Quoe nimiruni res non'lam
prebendit, globosam de vitro sphssram ante illius figura, quam evangeliea videittr hislbria. Per Isaiam
oculos projicil;-at illa respiciens velut e speculo namqiio Condilor hominnm manifeste conqueritur :
proprii corporis imagine luditur," et sobolem suspi- « Filibs, inquit, genui, et exaltavi,~ipsi vero spre\e-
calur. Ueieniat igiiur cursum, duni amplecli desi- runt me (Isai. i). > Qui eiiam percussus est ab eis?
derat fcelum : sed ecce dum inani se frustraiam dem reprobis filiis, sicUl pelicanus a puliis suis, sicut
specie compefil, lolis a'd comprehendendiimequitem .B per aliam scripturam dicit: « InsUrrexeruiit in me
viribus fundit: sed dum stimulis ire veiocior immi- viri iniqtii absque misericordia, quKsieruni mein-
net fugienti," ille sphseram sequenlis obiulibus alie- terficere, el non peperceruni in faciem meam spuere,-
ram objieii: nec lamen sedulitatem matris memoria el lanoeis suisvulneraveiunt me, i •
fraudis excludit. Nam ligris quasilacialura prblem ^Peiicanus autem suos pullos repercutiens perimit;
cassam versat imaginem. Hoc itaque inodo et tigris quia Deus perversum populum gravi capihilalutu
orbaliir, ct ultio de venatore non sumitur. Ut autem atque belloriim clade percussil. Sicut ei per propbe-
hoc ad usus. ecclesiasticos non incongrue transfera- lamriieitur : « Percussisli eos; nec dolueruni; altri-
lur, quid venalor, nisi praedicalor? Unde per pro- visii eos, et noluerunt accipere disciplinam (Jer.
phelam diciiur: «Mitiameis inultos venatores, et v). >"Sed ingraiis filiis bonum pro malo reddilur,
venabuntur eos'de omni mbiite'el"de omni colle cum ad.vilam materno sanguine revocantur. Sapien-
^Jer.xvi)."»Et quid hic tigris, nisfdiabolus debel intel- tia quippe Dei, mater scilicet omnium viventium, in
iigi ? Tigridi itaqtie calulum rapimus, cuni de mundo, cruce pendens lalus^peruit, sicque peremptos ad vi-
qui esl eubilc diaboli, conversum "quemlibelliomihem tam sacrosancti -sanguinis stii profluvio revocavit.
ad sanclitatlsliabitumprovocamus. Cum ergo spiri- Sed sicut avis bnjus, quairi dicimus, fetus duriliam
talem post nos iigridem currere per teiHationum {J exprimunl ingratse sobolis; sic e diverso upupa figu-
suarum arguhienta senliraus, vitream illi sphoerarii ram cxhibel piel.uis. Ut sicul in uno reperit mens
objicimus, dum fragiles sibi bomines, ubi suam - discreta-quod spernat, sic in alteio Gbrisliana' pie-
jmaginem \ideani, demonslramus. Suos autem sibi tas ruidimitelur addiscal.
demonslraTe, est ab ejus peslifera visione nostros CAPUTXVI.
nbsGondere. In- suis aulem boslis antiquus suam De upiipa, aquila et fulica.
eernit imaginem, in quibus utique reperil proprise Hse siquidem vdlueres cum' seniligravantur seiate,
nequilise pravitaiem. De bis nenipe vitreis bomini- ul jam hee volare valeant necviderc, filii parenli-
'bus, ejusque imagineiri refuiideniihus, in Apocalypsi bus suis pio eompatientes afleclu, veltisias sibi pen- ,
jdicilur : « Si quis adoraverit bestiam et imaginem' nas evelluni, eteorum oculosalis propiiis conibvenl,-
-ejus, el acceperit cbaracterem in fronle sua el in ac lolum corpus undique velul obliniendo ae pal-
jnanu sua (Apoc.xiv), >et reliqua. Sludeamus igilur pando demulcent; donec toto corpore renova:i, piu-
.a tigvide calulos cusiodire, quos lulimus; ul a ferinis mis'nndique reflorentibus, adolescant. Sic per piae
cruentoe bestioe uberibus rapii, lacie quotidie ccele- prolis obsequiura tanquara primo pubeseenles flore,
jtis eloquii non desinamus recreari, ne,"quod absit, et visuni recipiuniet voiatum.-
Illud nobis valeai objici, quod Pharisoeisbiclum esl: I ' ' Sed quid.miramur.npupanl misericordise viscera
t. Vse vobis, qui circuitis mare, el aridam, ul faciatis parentibus exhibenteni, cum videamus et fulicam in,
anum proseiyium. eteum factus fuerii, faciiis euui alieni 'quoque generis fe um matevnam exiendere
iiiium gehenhoeduplo quam vos (Matlh. xxm); > sed pietalem? Sicul eniin a naiurarum scrutatoribus'
id potius, quod de se"VeritasPatri dicil -. « Quia q~uost perhibetur, aquila, quseQJ.Q regina diciiur avium,
dedisii mihi,_non perdidi ex cis quemquam (Joan., pullos suos coruscanlibus solis radiis objicit, atque
XVJII).> De quo et Joannes dicil : « Qui eum di- in 3eris vastiiaie Iibratos, pioteneros ungue snspen-
lexisset siios, in finem dilexit.eos (Jodn. xm). > dit. Quisquis auieni illorum intrepidam nculorunr
, - CAPUT XV. aciem inoffenso luendi vigore conservat, bunc ma-
" De 815
pelicano, et quid figuret.^ - ter ad pnepagandum regii decus- generis idoneum
'Quanto denique suos amore dilexeril, per natura; judical. Si quis auleni luniina sna solis radiri per-
susevim eliam pelicahus osiendil. Hio. eiiim ales, strictus inflexerit, velut. degener, et indiguas tam .
sicut iradunl ii qul rimandis animalium msudavere excellenli j)"obiliiaie"prqjiciiur;et tanquam exhaare'-
naturis. naios suos incomoarabililer dilisit, sed di- datus ac spurius inler filios non habetu*. Et qui
 777 ' OPOSC. Lll. — DE BONORELIGIGSI STATUS. " 77.*
per infirniitatem lumnus ab lngenmtate destituitur, __ . tral, per aurem egredilur; quia, ut lta fatear, con-
generis bsereditaiem quodammodo inter ingenuos ceptus escsefructum parit obedientise; et quem cibus
lilios non sorlitur. Sed aquilinum hunc pullnin a edendo velut concipiendo delectat, labor obedienlise
''genuinse prosapise sublimitale dejeclum plebeia quse- quasi parturiendo faligat.
dam avis, fulica videlicet, quse Grsece dicitur y«v., Aspis autem-econlra, quoniam incantalionibus au-
velut adoptivum suscipit, et tanquam naturale inter res obturat, obslinatse menlis inobedientiam sigriat.
proprios feius clementer enutrit. Et hoc modo quem Nam cum eam ad os speluncse marsus, ut egredia-
aqtiila crudeliler paternoefecit hseredkalis exsoriem, tur, incantat, illa protinus unam aurem terrse stri-
ista sibi quasi maternse pietalis intuitu suis adopta- clius imprimit, alteri caudam velut impenelrabile
vit fiiiiscbhseredem. sufflamenopponil. Si.cquedum vox venelici auriuiu
CAPUT XVII. ejus interiora uon peneirat, illa in cavea suaimmo-
De vulluribus el mus'etla. bilis perseverat. Hujus porro serpentis mullorum
Ul igitur arma viriutum in sp.iritali cerlamine pravitas horainum imitalur exeroplum, qui, dumliie
"constitiiti-etiam a volucribus muluemur, sicul hu- terrena diligunt, illic in poslerioris vileelongseviiaie
aianam, imo Christianam obslupescimus in fulica non confidunt, quasi terram et caudam aurihus
pietatem, sic etiam altius admiremur fecundam in Bl suis, ne vox praedicalionh ingrediatur, cpponunl.
vulturibus virginitaiem. Perliibentur enim vullures CAPUT XVIII.
-cselerarum avium more concubitui nullatenus in- De ascida et atcyone.
' Sed sicut
dulgere, sed absque ulla prorsus raasculini sexus aspis eos exprimit qui eor in terrenis ae
admistione concipere; ut, si ad castitatis habendse temporalibus figunt, sic -ascida fasida] ligural eos,
mundiliam humana nos exempla non provocant, qui spem suam in ccelestibusponunl. Esi enim aifi-
saltem de virginitale vutturum prodiens -pudor jm- nial pennaium quidem, sed yolare non valens; est
pellat; nec tantum eos, qui ex hac fuerint stupenda etiam naturaliter ohliviosum ac memoriae viribus
singnlaritate prbgenili, brevis viloefinis apgusta!, vacuum; etideo nunquara parit, nisi cura.in aslra
*eumusque ad centum annos longaevase eorir;i vita " pzospiciens vergilias jam surgere in superiora cb-
produeat. . gnoverit. .^Estivoilaque tempore, juxta Junium sci-
Apes eliam sicut sunl immunes a coilu, ita .etiatri iicet mensem, parit, et in soiis fervore confidens
nullatenus corrumpuniur in partu; el sicut in con- ova sua sabulo vel arenis abscondii, ut, dum mater
ceptu sexus sexui non mheelur, sic in edendis feti- sui fetus obliviscitur et locum deposilae sobolis in-
"bus nequaquam virginalis integritas violatur. Non tercipit prorsus oblivio, calor solis et clementia si-
enim vulva, sed, ut ita loquar, bucca sobolem pro- ^C mul aeris ova confoveant, ac velut ad maternse se-
creanl, et illibatse prorsus et inlegroe ab omni cor- dulitatis accubilum fetus erumpat. Obsleiricante
rupielse contagio perseveranf. Nam ore filios efoliis igitur sole, nascunlur ascidsepulfi, velut ipsa maire
legiinl. ei sic successuroeposterilalis examen emit- desuper accubanle confoti.Hoecitaque volucris, dum
lunt. oblivionispropriae conscia de se paritura diffiiii, ad
Sed cur nos virginilalis fecundee miraculum in coelumprius oculos erigil, ut felibus suis acris cle-
volalilibus lanlum prsedicemus, cum in vilibus quo- mentla suppleat, quod niaterua stoliditas negal. Nos
que replilibus conceptum, simul el partum non le- eliam, ul ex nobis boni operis germen erumpat, non
vius admiremur ? Muslella quippe, sicut physici per- hsesitemusfavorem divini Spirilus de coeleslibusfla-
hibent, per os quidem concipit, sed per aurem paril. - gilare, ut cordibus nostris, qusepropria faluitas he-
Cul profecto, si dignum ducimus immundis ac mi- betat, ipse vires edendse salutiferoe proiis infundal.
"nuseulisrebus humana conferre, congrue forsilan Avis eiiam, quse alcyon dicitur, inedendisfeiibus
quosdam fralres minus quidem jejunantes, sed hu- Tiiirabilis perhibetur. Et sicut illa, quam diximus,
militer obedienles, possumus coaplare. Per oris seslivumquserit in edendo calorem; sic ista hruma-
quippe concepium inielligimus cibum, sicut Verilas iem eligit non sine marinis lilloribus hieniem. Bru-^
dicit: « Omne, quod in os intrat, in ventrem vadit,-"" mali quippe tempore in areua marini littoris ova
el in secessum emiliiiur (Matth. KV). > Per auris "deponit, cuni videlicet procellaruin
impetus fefven-
vero partum signalur obedienlia, sieut scriptum est: lius iu cumulos elevatur, ac.Iittoribus validior flu-
« Populus, quem non cognovi, servivil mihi, obau- "clus illidilur. Sed, o supernae
dispositionii slupendum
ditu auris obedivit mihi (Psal. xvn). > Sunl namque valde miraculuin ! mox nt
alcyon super littoreas
-nonnulli fralres, qui vel praa valetudine corporis, vel arenas 818 °va deposuertl, quantumlibet
undosus,
menlis fragilitaie jejunare vix 817 possunt, sed ad - quanlalibet sit tempestate concussus,
placida pontus_
exsecuiionem obedientise, qusecunque iliis injungun- tranquillitate mitescit. Elaliones fluctuum
concidunt,
tur, ferventer se accingunt; et quo validius rohur el omnes furentium ventorum turbines conquie-
~per alimenta percipiuni; eo gr'avloris"obedientiaela- scunl; et donec avi.^ hsec ova.sua confovei, mare
boresferunt. Per os ergoeibum tanquam semen" tranquillum et quietum
jaeet. Seplem porro diebus
delectabiliter edendo coneipiunl, cujus cibl fruclum editis ovis incumbil;
sepiem quoque, poslquam nat
-cum-labore per obedieniiam tanquam per aurem sunt, pullos enutrit. Hoc enim .brevissimi spatlc
p.irlurienles emitlunt. Semen ergo quod per os in- 'tempoiis adolescunt, a'aiuiiique remigiisavolare pu-
PATBOL. GXLV. 25 -
 779 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA] im
-liescentes-incipiunt. His itaque qualuordecim die- . quoque Scripturarum hi permanere possunt, qui
:i>us lempus serenum, mare tranquillum, et nulla Deo vivuni. quisquis-autem- a fide vel rectis ope-
prprsus eftlaniium stridel veniorunvprocella. Gujus ribus morilur, corruplus ac felidus a Chrisli cor-
profecto typum sancta tenet Ecclesia, quse per se- pore, quod eslEcclesia, necesse estevomalur, dieerite
ptenarium numerum et fovel et nuiril; quia quqs Scriplura : « Quia tepidus es, incipiam le evomere
per septiformis gratiae^piralus in baptismate ad fi- ex ore meo (Apoc. in). >
dem parit, per ejusdem Spirittts dona ad sancte Enimvero, quia ab eo, quod ante conceperat, ca-
operalionis increuienla perducit. Sed in exponendo -lore tepescii, qoasi de^viro, qui fuerat,' sese in ,fe-
'^•olueris hirjus partu postponiinus morara terere, minam verlit, et bic hyenaemerilo comparaitir, quoe 1de
-ne et ipsi videainur "fastidium legentibus parttirire. noiinunquam de masculo in feminam, aliquando
•Hoc, ergo Ideo non exponendo transcurrimus, nt femina in masculum commuiaiur, atque ideo im-
iantummodo legeniibus sit miraculum, sed ut mundum animal dicilur, et ob id bumanis esibus
altius consideraniibus fiat spiritalis jntelligentioe prohibelur, de qua per Jeremiam diciiur: « Spe-
sacramenlunw -lunca byensehoereditasmeafacta est mihi (Jer.xu). *
"CAPUT XIX. CAPUT XX.
~Decolumbis, ibide et hyena. i De panlhera.
Columbarum quoque non vulgare quoddam prse- Huie -pantbera per diversitalcm naturse viiletur
bet nalura miraculum. Est cnim in Indioofinibus omnino conlraria, quod animal calore quidem va-
Srbor, Grsece peredixion [peridexion] vocatur, cu- rium, sed specie pirtchruin et simpliciiatis gratia
jus utique fructus nimis est dulcis et valde suavis. mansuetum, soli tanium draconi probatur esse con-
In hujus igitur arboris gratia columbsenon modice trarium. Hasc iiaque panthera cum diversis se ve-
deleclantur, cujus nimirum eas fructus reficit et nationibus refecerit, raox in suo spelseo se rccipiens
umbra defendit. Telerrimus enim draco ferali eas dormit: posl triduura vero refecta sopore consur-
immanilate persequitur, et cruenli gulturis bara- gens magnum e.nittit cum clamore rugitum, cum
thro inhianle absorbere mblitur. Sed sicut columboo quo simul rugitu tam ruirse suaviialis atque flagran-
draconem, ita mhilominus draco formidat eam, liseodor egreditur, ul omnes pignientorum vel aro-
qnain praediximus, arborem^sed proecipue limet matum species vincere videalur. Omnes aulemibe-
umbram, ita ut si umbra fueril a pane^irboris dex- siise saltuutu, ad quas odor ille pertingit, ad eam
ira, ille licel procul fugiat ad sinislram; quod si proiinus confluunl, ac taniss suaviialis spiramine
umbra cernitur in sinistra,ille vertatur ad dextram. deleetantur; solus auiem draco, cum vocem ejus au-
Donec ergo columboe sub arboris illius umbraculo ! dierit, nimio lerrore conlrabitur, ac subierraneis il-
fuerint commoratse, nullis eas crudelis beslia valel lico specubus occultatur, ibique vim lanii odoris
insidiislsedere; alioquin si procul cas invenerit, sine nullatenus ferens rigidus obslupescit, et effetus vi-
-ullo conlradictionis obslaculo repentinus invadit. ribus ac prorsus inanis lanquam ntortuus deficit.
Nos plane quibus simpliciias eolurabina praecipitur, Cselera vero animalia, quoniam jucundse sua\italis
iiecesse est ad sacrarum Scripluraium arborem fu- odore paseuniur, redolentis pantherse, quocunqiie
gere, si cruentam draconis inlimi rabiem volumus pcrgal, vestigia non relinquunl. Quantis expositio-
evitare. nis flosculis hsec possel exuberare materia, qui sa-
-Sed quem draco signat, eumdem et ibis nihilo- cris vacat eloquiis non ignorat. Sed noshinc quanlo-
mimis indicat. Est enim volalile luridum, et im- cius expediri volumus, quoniain ad alia fesiinamus.
.mundum, et obsceno fetenlitini sordium squalore Panihera plane omniacapiens interprelalur, quod illi
pollulum. Naru moriicinis semper cadayeribus vesci- cojigruere non ambigimtis, qui dicit: « Si exaltalus
•tur, eiprope liilora sive maris, sive slagnorum, fueroa lerra, omnia trabam ad meipsum(Joan. xn).»
sive fluminum jugiier commoratur. Quserit eniinsi Varia est, ct Chrisius omnium genlium est varielale
quid pulridiun. sive corruptum ab aquis cadaver vesliius. Et quoniam pamhera pulchra esi, ab ipso
'
ejicilur, ul illo, quia se timei fluclibus credere, satie- non dissonat, de qiio" scriplum est : « Speciosus
tur; el quia, nalare nesciens, nequaquam se gurgi- forma prse filiis hominum, diifusa est graiia in la~
tibus audet immergere, quibuslibet immunditiis flu- biis tuis (Psal.xhw). IEI sponsa inCanlicis: «Ecce,
clu vomente projeclis aviditalis suae rabiem conlen- inquit, lu pulcher es, dilecie mi, et decorus (Cant.
tus esl saliare. Sed quem ales isle designat, qui fe- i). > Quod vero mansuetum est animal, et de Cliri-
mis rabie fluctuum extrema circumdat, glg nisi sio perlsaiam dicilur: « Gaude, ei helare, filia Sion,
illum de quo Peirus ait -•: « Quoniam adversarius proedica,QgU filia llierusalera, quoniain rex tuus
jioster diabolus, tanquam leo rugiens, circuit, quoe- venil mansuetus ei salvans (Jsa. LXII). > Qui dum
srens quem devorel? > (/ Petr. v.) Quid aquis ejecta dicit : t Ego cibura habeo maniSucare, quem ivos
cadavera piscium, nisi putrida ac marcida signifi- nescitis (Joan. IV);-J lanquam quibusdam venalion:-
,cant corda carnaliter ^ivenlium reproborum? De hus saiialus estprimitiiselectorum. Ipse, qui dormivit
quibiis dicit Apbstolus: quia « suntiiominesreprobi, in morte per iriduum, poslmoJum emisit rugilum
>haufragi circa fidem (// Tim. in). > Mare quippe vi- aposiolkseproedicatior.is, elper silvas omniuni gen-
-venlia corpora Vetin£i,,cfldavera projlcii; infltientis lium fragrantiam spiritalis diffudit odoris. < !u o:n-
 ,*5 OPUSC. Lli. — DE BONO ItELiGiOS! STATU3. 7S4
nemenim terram exivit sonus corum, et in fines A_ per circuluin quadraginla dierum tolidemque no-
orbis lerrse verba eorum (Psal. xvin). > Qui eliam ciiuui nullo prorsus'cibo reficitur, sed jugis inedi:e
tiicit:« Deoaulem gralias, qui dedit nobis vicloriani conlinenlia maceratur. Sic himinmi quo magis ma-
io* Chrislo Jesu Dominonoslro; el odorem nolitise cilenta corpus ejus ariditate constringilur,tantopellis
susemanifestavilper nos in omni loco, quia Christi ejus squamosa Iaxatur; et dum caro a sua corpu'-
bonus odor sumus Deo in iis qui salvifiunt. et in iis lentia deficit, pellis eflela"fbllescit: deinde vel hia-
qui pereuiit; aliis quidem odor morlis in mortem, tum durse terraj vel scissuram lapidis quairit, ac per
allis odor vilse ad vitam (// Cor. n). > Hic esl igilur illius anguslias se suffulciens transit, sicque pellem
odorspiritualis gralise,hajcfragrantia salulis humaiise penilus cum senectule deponil; niox iiaque fit novus,
quam panlheia coelestiseructat, ut ad se feras silva- cui simul et virtus reparalur et visus. Nos etiam si
rum.hocest, geniium rauliiludinem trahal. Soltis au- aliquando a juvenili sancti desiderii fcrvore lepcsci-
tem draco in sublerranese scrobis voraginem mergi- mus, el dissolulsevilsesenio caligamus, per arctoepos-
lur.quia veternosus boslis qui, juxta Joannem, diciiur niieraiae transeamusariguslias, ut, dum veterem exte-
diabolus etSatanas,de coeloprojectus.atque in abj-sso rioris concupiscentisedeponimuspellem, ad prisiinain
esl supernse senienlioecatena ligalus
* (Apoc.-xxi). redeamus interioris hominis novitatem. Est et alia
CAPUT XXI. B nalura serpenlis, quia cum bibere conctipiscit anie
B
De salamandra, dorcade et lynce. venenum evomit, hausta vero sufficienter aqua, ad
Salamandra quoque, licet exigua, mirabilemierlur locum ubi vomuerat redft, vomitumque resumit.
iiabere naturam, adeo ut si casu aliquando in igne Presbyter quidam relulit quia sub oculis ejus
mergitur, omnis ignea vis tanquam inundantis aquse serpens in lapide vomuit, deinde fesiinus ad fontem
profluvio,proiiuus exstinguatur. El ut quid per hoc bibiturus irrepsit, seddum ille peleret fontem,
figuretur, eluceat, humilitas palienlise reprimil flam- revoivit presbyter lapidem; reversus autem serpens,
niivomum hoiuiuem a fervore vindicloe. dum' venenum, quod resumeret, non invenit, huc
"Dorcas etiam , quse Laiine caprea dicilur, non illucque perquirens, proiinus exspiravit. Nos eliam,
inuiile conversaiioni noslrae naturau propriae praebet cum coelestis eloquii fluenta desideramus haurire,
exemplum. Hsec bahitans in cacuminibus monlium per coiiatum purae confessionis omnia viiiorum ei
vim habet non modo subtililer videndi, sed el mira- lapsuum veuena debemus evomere. Sed absit ut
biliter discernendi; iia' ut in longinquis acprocul reverlamur ad vomilum; quia non per terraiu cum
remolis regionibus homines videat, el venatores an serpeniibus repere, sed ad ea quse suisuin. sunt
viatores siut sagaciter deprehendal. Nos quoque. si (Cotoss. lii) proecipimur fesiiuare. lllud estpraeterea
terrena deserenles excelsa menlis arce subnilimur, *•• C ingeiiuuin ac valde nobiJius in
serpeiite, qtiod diei-
ad discernendos spiritus.si ex Deo sint, perdivinitus tur quia ftigit honiineni nudum,-aggredilur>mor(iere
impensam discretioiii= graiiam sublevaintir; utrtim vestilum. Ac si forlis quisque bellaior irivadat arma-
scilicet lanquam vialores uos ad pairiam diiigani, itim, verealur inerroem. Non vis ergo limere diabo-
an sicut venatores ari subsiratos lenlatioiiuin stia- lum? terrenarum, rerum le vestibus exue. Vesliius
rtun laqueos el objeclos insidiarum casses impcl- es? cingenlem colubruni perhorresce. - Vis ad ser-
lam. pentis exempluni novus fieri, el languentis animse
'
Lynx quoque (am incomparabile visus acumen senectutem in pubesceniis adolescentioc reflorere
babel, ui non modo quodlibet corpus solidum, sed decorem? jejuna ctim serpente per quadragenarii
et lapideos parieles penelret. Quod nimirum hoc lcmporis circuium, hoc est, a carnitlibus desideriis
modo prohattir, quia si lynx ex una parietis parle tempera per omnem iuijus vitse decursum. Nam et
consislit, caro vero altrinsecus ponitur, lanquam idem serpens quanta sii jejunii virius ostenJil, quia
nihil intersit, ad eam protiuus inhiat aique, ul sibi niox ut spulum jejuni hominis fiustal, prolinus in-
prsebealur, anhelat. Si ergo mulum pecus tam vivax ieremptus exspirat. Non ergo, serve Dei, te pigeat
intuilus acuinen habet, humanoe_ mentis inlima -r. jejunare, ut moriatur ille qui te cibo turgidum nili-
Deus omnipotens quanio profundius videt? « Vivus iur degluiiens absorbere. Serpens"
praaterea tolum
e=i enim sermo Dei, el eliicax, et peneirabilior omni corpus ictibus verberanlis expnnft, solum
caput abs-
gladioancipiii;pertingens usque ad diyisionem ani- condit. Tu quoque in persectilionibus 'constitulus
mae ac spirifus, compagum quoque el medullarum, Christum intra menlis arcana reconde";
corpus vero
el discrelor cogitationum et intenlionum cordis, tuum, si res exigit, persequeiitium maiiibus trade.
et nulla creatura est g_g| invisibilis in conspeclu §g__ Esse quoque viperarum genus crcditur,
Dei: omnia aulem nuda et aperta sunt oculis ejus quod si hornhiein i;;ordeat, totum
corpiis ejus in Vi-
(Hebr. iv). rus vertat. Propterea quoddam aliud esse viperinum
CAPUT XXII. genus asseriiur tam acris venehi,' ui si qna avis
De nalwa serpentum. > super illud volare contigerit, exhalanlis Virlule fe-
>-
Sedel in serpenlibus qtioque nonnulla naturalis ioris exlemplo moriens corruat.
Quoevideiicet iiac
asiutiae reperiunlur indieia, quoe non inulililer ad coeundi, vel
pariendi eonsueludine nalurali po-
l.osirse CQnversationistralumiur exempla.-Serpens tiuntur
iroperio.ut masculus in os feminoecapul itn-
Cum senueril, er oculi cjns cceperirii caligarc.
pingat, quod illa proe nimii amoris impatienlia mor-
 783 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PAHS III. — OPUSCOLAVAIUA. 7gl
dendo prsecidat ac prseslo degluliat. Ex cujus capitis }\ non suflicial, eadem ore proprio grana prsecidit,
oculis duo catuli procreantur, qui parlus tempore ne videlicet per hiemalis inclemenliam imbris ite-
materna Jalera utrinque corrodunt, et sic altrin- rum turgeant, el negala spe viclus in herbas erum-
iecus simul occidenies etnascenles erumpunt. Qui pant.
•nimirum ante sunl .parricidse quam filii; et ideo CAPUT XXIV.
nunquam -prseter duos valel hujus generis excedens De vipera, accipitre, serpente el ursa.
aliquid iiiveniri. Quis etiam viperam doeuit ut, cum cupiditas
Est etiam, sicut ferlur, aliud genus quod dicitur coitus incitat, ad Iitlus illico properans murenae
jaculum, quod volando repente hominem penelrat, maritimse copulam pelat? Hac igitur sibilis suam
>etita pertransit, lanquam nil sibi piorsus obsislat. testificante .praeseniiam, continuo murena pro-
Ad instruendam quippe humanara naluram pius gredilur, et venenalae beslise allerius elemenii mis-
Condilor diversas brulis animalibus vires, et astu- celur.
tiam contulil, ut ex belluinse quoque sagacitatis in- Quis accipitribus hujttsmodi Iegis jura .praefixit,
dagine non coiitemnenda in nostros actus valeamus ut ubi nidificant, per aroplum hinc inde circuilura
exempla transferre. nullis omnino rapinis insistant, el cum ab eis ubi-
CAPUT XXIII. 1B que locorum nisi bello non vivilur, illic ubi viclores
•De onagro, elephante, xmicorni, aquila el formica. hostium manubias conferunl, pax tranquilla ser-
..Quis enim doctiit onagrum, ul in sequinoctialis vetur ? At ubi felus suos jam plumescentes avolare
mensis Martii perpendieulo per duodenas horas posse deprehenduiit, pedibus eos ac rostro nidis
•diei, simul el noclis toiidem rugitus emlllal? et eliminant. et lanquam emancipaios'legibus asua
'velut.per naturalis horologii organum, borarum pracul eohabitationepropulsant; ui sica lenero jam
:momenla distinguat? Per singulas enim horas sive isstiluantur ad praedam, nec in segnitiem se, spe-
diei sive noctis semel rugit, M per hoc sequi- ranles a parenlibus alimenta, resolvanl, sed ab ipso
noclialis librse-adessetempus oslendit. prinsi volalus exordio crebris ropmarum violentiis
Qttis.docuit elephantem perpetuam diiigere casli- assuescant.
talem? Qui tamen cum naturse coaclus imperio ver- Ubi prselerea ursa didicit, cum parlus edsl infof-
iens capul post se, quasi nolendo el nauseando, mes, natos suos-lingente Iingua pervaria membro-
. coieiii, el concipiens semel femina ad concubitum rum lineamenla distinguere, ac more figuli in natu-
non reveriitur. llla vero dum draconem, qui sJbi ralis efiigiemgeneris, imaginemque formare? Imo
feraliter insidialur, iremefacla formidal, non alibi, quis medicinalis arlis instrumeiila perdocuit, quis ei
sed in aqua parit, quoead ubera ejus usque periin- *J vires herbarum et curalionis fomenta -dictavit?
,gal. Nam si cxlra aquam peperit, draco caiulura Nam si quando ietibus gravissimse csedis afllcilur,
ejus repenle devoraturus invadit. vel etiam jaculis perfossa sauciatur, berhse, ci.i
Quis hanc ingenuitalem unicorni eoniulii, ul de- Grseee flopw; nomen est, ulnera suhjicil, et sic soic
dignelur viribus vinci, humilitatis arte patiaiur se lactu omnes ulcerum dolores excludil, et ad incolu-
facile superari? Nunquani scilicel a venatoribus ca- mitatem pristinam convalescit. Serpens qnoque,
.pitur, nisi.prius in virginis gremio rcclinelur. quod nos superius fugerat, si cseeitalem palitur,
Quis hoc medicinoa genus aquiloe tradidit, quse -esu feniculi luci prislinae relormalur. Mox igiiur,
cuin senuerii, et.gravari cceperinl alse ejus, alqtie ubi.oculos sibi sentit obduci, notum pelit prjes:o
oeuli caligare, tunc quoerit foniein aquse, contra remedium, nec spei suaefrustratur eflectu.
qucm posila volal usque ad circulura solis, illicque CAPUT XXV.
in puriori 'oellieiis vaslitate librala, ad vaporera De testudine el vaiiis aiiimalium medicinis.
-solis etalas incendit, el caliginem oculorum prorsus Testudo vlsceribns pasta serpcnlis, cum venenum
.e-xurit, moxque descendens trihus in fontera vi- suis quoqne seniit visceribus serpere, origanum sibi
-cibus mergilur, el sic alarum vigor et oculorum proiinus ad remedium non negligitadhibere. Vulpis
acies mulio melius quam juventus attuleral, reno- etiam dolosa cum moftera sibi senserit imminere,
vantur? ex sudanle pinus 8J_|^|, sibi resina medetur, talique
Quis, qtueso, formicam ad boc trilurandi genus Temedio in longioris vitse spatia protelalur. Nam el
Instituii, ul segeium grana discernat, el 823 '-§n°- ipsa animalia, quae sibimet adhihenl a rebus exte-
bilia respuens, eleganlioris frugem generis eligai? rioribus medicinam, in suis quoque visceribusime-
Accrvum quippe segeiis diligenter explorat, et hor- dendi probanlur habere materiain. Do carnibus vi-
.deum quidem lanquam jumentorum pabula quodam perse, quae tyrus dicitur, non modo iheriaca coufi-
modo faslidiens, aspernalur; ubi vero iriliceum citur, sed el diversa medendi remedia providentur.
jreperit graiium, libenier amplectitur. llsec etiani Segmenta eboris in medelas varias asstimuntur. Fel
%venturaeserenilatis teinpus quibusdam deprehendit hyense restiluit oculis claritatem, cujus siercus si-
judiciis, et cum cellaria sua aerio cernit humore militer et canura vulnera curare noscilur. Omnis
inadescere, propriis humeris reposiias vietui suo eliain aegra fera, si caiiisebibit sanguinem, recuperat
Jruges exporlal, et damna domeslica prsecavens, sanilalem. Nam el fimus hominis ad quanta curaiio-
lorrentihus eas radiis solis exsiccal; et tanquam num medicamenla proficiai, Galenus enarrat.
 ?Sj. . OPUSC.XII. — DE BONO RELIGIOSI STATUS. 7S6
"^Strulib, cameliis, ranae, cameleoriles, grues. cico- .Vseorpionem; qui, videlicet leo, et veneno serpentis
•
rrise,fel aquilse, sanguis accipiiris. slercus et carnes et aculeo perirailur scorpionis. Et quis non miretur
birundinis, quibus morbis afferant medieinam, ille quod leo, qui comanles cervice lauros excutit, qui
potest dicere cui proposilum est de curationihus sublato peclore terribilia feris ora superbus attollit,
corporum disputare. Perhibenl physici quia pellis perexigui scorpionisaculeumpertimescit?Quis etiani
colubri, quam deponit, si oleo ferven(e decoquilur, admiralione ducal indignum quod elephas, qui lur-
mire per eam dolor aurium miiigalur. Ciraices^ne- rila castra tol Idricalis plena railitibus porlat, unius
scienlibus nulllus videnlur utilitaiis, sed si sangui- arboris ielu depressus oecumbal?"Namqui~triglnla
snga faucibus bseseiil, fumo illius excepto, statiin duos armalos, vel plnres, el cum lurribus ad inslar
evomitiir;.ihsuper, erdiuTcultas urinse cimicis appo- urhium desuper eminentibus sustinendo non cedit,
sitione laxatur. Prseterea porcofum, anserum, galli- ad casum unius arboris corruit. Cui vidclicet arbori
narum rasianorumquepihguedines, quot in se medi- frequenter innixus vel conslans figat, vel in soporeni
camenta contineanl, medici non ignorant. Pavonis sequiescendo relaxat. Nonnulli qubque has inslruunt
fimus podagrae noscitur' mitigare fervorem.. jEger propter ebur insidias ul arborem, quam eleplias in--
ieo si simiam devoraverit, mox de valeludine con- nitendoffequentat, ex allera parieusqueadmediumi
valescit. Leopardus, si agrestis capresa sanguinem B fere concidant, et sic arbor ad lam enormis molem-
bauriat, vim languofis evilat. Ursus seger fbrmicas corporis corruat. Sed, dum quasdam animaliumna-
vorat. Cervus languidus olese ramusculos, nt sane- luras ad oedificationem vestram, fralrcs mei,"dili-
tur, efflagilat. Cur autem hsec omnia potens rerum genlius enumerando prosequiniur, nequaqtiam-obii-
Condilor naturis snimalium iudidit, nisi quia diversa viseendum est quia non librnm, sed epistolam a-dortl
per hsec bomini vitse hujus emolumenla providil? sumus : quamobrem currenlis arl.iculi'eobihenda li-
Ut dum creaturse, quse subjectae sunt homini, sese bertas, frenanda voluntas est; quatenus sic sedilica-"
invicem fulciunt, ad ulilitalem ejus qui prselalus est tioni charilas serviat,.ul tamen.modum suum epislo-
omnibus omnia referanlur. Et dum in operibus suis laris compendii sobrietas non excedai. Monasterium
bonilalem miralur opificis, ipse non hsereat condi- ilaque vestrum, diiectissimi, quidam paradisus est,
tis, sed aspeclum deslderet Gondiloris. Omnes plane in quo videlicet omnipolens Condilor, dum diversos
siaturas animalium, quas supra perstrinxiraus, si iioniinummores posuit, quasi tria animalium genera,
quis elaboret solerter inspicere,- utiliter poterit lerrenum, nalatile ac volatile creavit. Hsec esl illa
in humanae conversionis exempla transferre, ut -velus myslicaesignificationis arca, in qua cunciorum
qualiter homo vivat, ab ipsa quoque ralionis ignara animalium spccies includuniur. Iloc estdenique \as,
pecorum nalura condiscat. Nam, ut Aposlolus ait: G illud, quod quatuor manicis submilli de cojlo vidit
< Non est Deo cura de bobus (/ Cor. ix); > sed dum Peirus in lerram, in quoerant omnla qua.drtipeda -
in brulis animalibus aliquid insigne conspicitur, et serpentia terrse et volatilia cceli..Sed cum illic
liomo prolinus, ul quidquid illud esl ad sui conside- dicilur : « Surge, Pclrc, macta el manduca (Act.
-alionem retorqueat, admonelur. x); > credimus per misericordiam Christi quoniam
CAPUT XXVI. hsec_animalia, quoe vos estis, et ab, hoc saeculo
De lupo el ove. sunt divini verbi mucrone concisa et in Hedemptoris-
- Quid estenim
quod lupus, si tub fuerit prseventus «ui corpus perfeclai charitatis ardore conflata.
aspeclu, non valel effugere; si le ille praevenerit, CAPUT XXV1I._
vocem libi probalur auferre? Et ut magis stu- De vaniloquiilemerilalefrenauda,-
peas, si obmuiueris, luum solvis Bmiclum, et il- Sed valde cavendum est, quia necdum.in Iiitorea
lico recuperas verbum. Quod si Iupus in le forle statione quiescitis, sed in procellarum adhoc turbi-
repentinus insurgit, arripe pelram, et prolinus fugil-. nibus laboralis, ne flabrum ab ore veslro vani spiri-'
Quae aulem est petra, nisi Christus? (/ Cor-. x) lus effluat, qui hujusignis flammasexslmgual. Flaius
quem profeclo, si, sicut dignum est, arripis, lupum enim et aliquando flammas eli.cit et aliquando flam-
spirilalis nequiliae,qui le persequilur, effugabis; et ut, mas exstinguit 826,at(I"e> "l ila dixerim, quasisuf-
825 hinc incunclanter" expediar, solve amictura flat. Homo, cum sacrse doclrinse mysteria prsedicat,
luura per confessionem, ut non miilus, sed eloquens sulflat, et cum otiqsis fahulis vacat; sed, sicut per
serendaepraedicationis habeas Iibertatem, Scriplura ajdificalionis verba ad amofem Dei cor audienlis in-
lestanle : « Dic tu iniquilales tuas, ut justificeris flammat, sic agit ul a supernis desideriis per otiosa
(Isa. XLHI).> Quis, quaeso, docuit ovem, ut hiemis verba frigescat. Sed flalus iste, quem dixim_us,_
' inopiam limeat, alque ideojvelul insatiabilis aulum- forle ridiculus deputabilur, nisi sacrse Scripjturoe
nali tempore herbas inexplebiliter earpal ? Aviriius testimoniis approbetur. Audi iraque de salubri flalu
enim soljlo lunc pabulum rapil, herbamque non ne- quid per Isaiam Dominusdicit : c Non in selernum
sciens defuluram,_sese, dumlicel, uherius farcil, ut litigabo, neque usque ad finem irascar; quia spiiilus
quasi futurse praeparetur inopioeet viclus sui lucra a facie mea egredietur, et flalum ego faciam (Isa.
reponat, anlequam-virens herba deficiat. Sed nec LVII).> Audi sub aliis syllabis de malo spiriiu quid
iliud esl sine causa quod elephas formidabilis lauris Paulus dicat: « Profana el vaniloqtia verba^ievita;-
niurem timeat. Leo, rex-ferarum, pavescil exiguum multum enim proficiunl ad impieta_3m,„el_sermo
 7S7 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PAHS III. - OPUSCULAVAfUA. • 7SS
sorum serpit ul cancer (// Tim. n). > Audi rursus ,A familias in ^Egypto leslalur edomitam, et quotidie
per Isaiam bene sufllantem-. « Ecce, inquit, ego de caverna sua ad mensam illius egredi solilam, ut
creavi fabruin sufilaiitem in igne prunas, et profe-- perciperel escam. Marcellinus etiam comes scribit
renlem vas in opus suum (Isa. LIV); > ac prseslo de mansuefactam ligridem Anastasio principi ab Ihdia
inuiiiibus vasis, quoe scilicel in contumeliam per deslinalam. Hoc igitur exeniplocongrue dicit aposto-
oii isa verba formaniur, adjungilur :« Et ego creavi lus : « Omnia siquidem ferarum genera in lingua
inlerfectorem ad disperdendum; omne-vas quod fi- reperiuntur (Jac. m). > Ihi quippe est levitas vo-
ctum est, contra te non dirigetur (Ibid.). > Quid lucrum, ibi feraeitas bestiarum, ibi fraus virulenta-
' autem sil istud vas
quod ab inierfeclore dispergitur, serpenlium. Volaliles enim sunt, qui proferunt in
iiperlissime declaratur eum prsesto subjungilur : coelumos suum, et quorum os locutum. est vanita-
< Et omnem linguam resistentera tibi in judicio jndi- tem(Psal. CXLIII),quasi volucrum levitatem; feroces
cabis (Ibid.). > Qtiid est aulem qtiod hic Isaias ail: aulem beslise sunt, qui exacuerunt ut gladiumlinguas
« Omneni linguam resistentem tibi in judicio judi- suas (Psal. LXIII); serpentes postremo sunt, de
cabis ? > nisi hoc, quod in Evangelio Veriias dicit : qttibus diclum est quia, « verienum aspidum suh
«-Deomni verbo olioso, quod Ioculifuerint homines, labiis eorum (Psal. XIII).» Ubi ergo supervacuis
reddent ralioriein in diejudicii (Malth. xn). > Faleor, _5 vacatur inepliis,etquasi symbola congeruntur verhis
fralres mei, nil fere in monasleriis agitur, unde oiiosis, apud intrinseeus auscultantem non sermones
mens-mea terrihilius super monachos imminere Dei hominum,sed quasi multigena decerniturvociferatio
judicium suspicetur. Nam continuo mealus impulsu, besliarum. Ipse nimirum est, de quo in Canlicis
quasi torrens per decliva devexa procedens, eortim dicitur : « Dileclusmeus respicit per feneslram, re-
liugua decurrii, et cum liiitinnabulum sonat, sic illis spicit per cancellos (Cant. n). > El ipse per prophe-.
esl tanquam si repeniino prolinus ictu eorum caput tani : s Atlendi, inquit, et auscuitavi; nemo quod
lllidal. Qnod lamen de quibusdam, absil autem ut bonum estloquilnr (Jer. vm). >
de omnibus dieam. Quia vero praecipit regula ut a CAPUT XXVIII.
Pascba usque ad- Kalendas Octobris roane eveunies De cancroel oslreo.
a prinia usque ad horam pene quartani laborent, quod Sed ul noster sermo ab ea quam semel coepit
necessarium fuerit, ab hora auiem quarta usque ad maieria non recedat, et loquenliiim vitia per non
horam sexlam leclioni vacent, his omnibus horis la- loquenlium animalium prosc-quatur exempla ; nnn-
borandi a'c logendi studium quidam poslponenles «;uam hoslis fauces hydrus ingreditur, nisi cum cro-
abuluniur in fabuiis, et quidquid laboribus et leclio- ' codilus oscitans invenitur. Nam si clausum os leneat,
nibus debenllolum vaniioquis sermonibus exhibeiil. t i-isidiantis impelum non formidal. Autlialopus cuiu
Vir etenim sanclus, qui rvgulam condidit, nunquam exclamat, ad stium ignarus interilum gladios vena-
mutaret horam nisi propter conlinuandi laboris in- toris invitat, quod donec obiicnil, persequentis in-
stanliam (S. BEN.Reg. c. 48), nec quartam pro dustriam fugacis cursus opinionem delusit. Alque ut
iertia poneret nisi necessario laboris exerciiio pro- hoc inferam, quod cancer osireo, faeit plerumque
videret. Sed profecto el illi operarii sunt iniqtiitatis, diabolus monacho. Cancer enini, quoniam oslreis
qui linguarum nianus exerceni in sermonibus otiosis. vescilur dcleclahiliter eorumque carnibus lanquam
Munqnidenim manum lingua non habct, eum Scri- epulis saginatur, opcrsepreliuni est auiire quas illis
ptura perhibeat: e Quia mors et vita in manu Iin- slruat insidias. Nani, ctim a^ide sil appelens cibi, est
guse? > (Prov. XVIH.)Etquam inhoneslum eslut, in argule prospiciens ei periculi, quoniani, cum sil dif-
boc munere quo creaturis omnibus homo prsaponi- ficilis, est el perictilosa venalio. Difficilisquidem,
mr, ipse largitor ab homine frequeniius offendaiur? quoniam esca carnis interior validiorifausteslisi in-
Et eum naturis reliquis homo prsesideal easque suao cluditur; periculosa vero, quia si chelas cancer im-
ditionis legibus subdat, quanli pudoris est, ul earun- niiserit, relabenie proiinus testarum dypiico inevasi-
cnlani lenuem, quam inier fauces includit, edomare biliter coarctatur. Quid ergo faciat, ut valeat obli-
i o 1pqssit? Unde et Jacobus dicit: « Omnis natura * nere quod flagitat? Quo paclo desiderii stii vota per-
bestiarum etvolucrum domabilis esl; linguam autem ficiet, nisi ad exquisilse se fraudis argumenta con-
nullus honiinum domare polesi (Jac. n). > Nullius v.erlat? Igilur solerter exploral si quando oslreum
quippe frena docloris coercere valent linguam se co- Jn Ipcis ab omni venlo reniGlisse contra radios solis
.'biberenolenlis : alioquin sipulsat et njtitur, qnod aperial; lunc ergo calculum clan.destinus incursator
optat g_|_f procul dubio consequeiur.. Porro quod immillit, et conclusionem ostrci inlerjeclu g2§
animalia cuncia humansedilioni subdanlur, loquens sufilaminisimpedil; sicque hianlia clauslrarepeiiens
r.d Noe vox dhina testalur: « Terror, inquit, vesier tuio jam ehelas ingeril et viscera ostreiinlerna de-
actremor sii super cuncta aniraantia terrse, et super eerpll. Quid igilur ostreura congruenlius videatur
omnes volucres coeli cum universis quse movenlur significare quam monacbum? Qui nimirum vivit,
super terram ; omnes pisces maris raanui veslrse dum sub silenlii censura concludilur; p.erit aulem,
traditi sunl (Gen. ix). > Nara ut ab homine eliam cum ad loquendum immoderalius aperitur: ad instar
serpentes edomari propensius admiremur : Plinius scilicet ostrei qui, cum non hiat, integer anrmam
immanissimam serpenlium aspkiem a quodampalre- scrvat; cum vero efffenale proloquilur, viloe^isce-
 m OPUSC. LII. — DE BONO RELIGIOSI STATUS". 790
.ribus- vacualur. Quid enim «lesignat calculus, qui .A misceret, niaimo prolinus,,tanquam zelotypo con-
ostreoe, ne reeludaiur, injiciiur, nisi duritiam con- citatus spirilUjSuper ulrumque prosiliilj; virnm vel-
sueludinis, qua qriisqi>e~ne sese ad pcenilenliam ut rivalem brachiis et acuiis unguibus arpaxavit,
emolliat induralur? Nam quasi quidem lapillus pra- mordicus apprehendit et irreiuperahililer laceravit.
vse consueludinis obstal, ne is, qui fabularum vacat Sic iiaque comes exstinclus est. Innocens igilur- lio-
ineplus, a sua se vanitate recludat. Quidaulem est mo dum fidem thalami servat uxori.-dum animal
per figuram cancer, qui post se naturaliter gradilur, suum quolidianis alit impendiis, nil ab utroque su-
«isi apostata spiritus, qui, postquam semel a Condi- spicatur adversi, nimiriini qui clemeniiam prsebebat
tore recessit, in posleriora relabl nunquam desiil ?' officil. Sed, an scclus! et femina lurpiter jus-conju-
Unde et diabolus iulerprelatur deorsum jluens, quod gii violat, et bestia hi jugulum.domini gladium vir
sicul de sanclis animalibus dicitur, quoniam erant brat.
pedes corum recti (Ezech. i); ila diaboli ejusque Eniinvero nuper aliatus esl praefalopapse, et, si-
sequacibus"pedes in posleriora sunt semper obliqui. mul el nobis grandiusculus quidam puer ; el sijam,
' nt.dicilur, vicennalis, tamen prorsus .eiinguis et
CAPUT XXIX.
roaimoni forma consimilis, ita ut eodem vocabulo
De simia, et quo paclo simia capi possil. ,B
nuncupetur. Unde sinistra ppsset oriri suspicio, si
El quia se sefmo de pedibus inlulit, sicul venator btijusmo.ii, non jam dicani ferinus, sed fcrale por-
simlam, sic plermnque versutus insidiator illaqueat lenlum paterna tunc alerclur in domo.
animam. Et quidem non scriptum reperi, sed ex oro CAPUT XXX.
Bsrhibenlis audiyi,,quoniam qui simiam quserit ca- De celo.
perevivam prius sibimet punicei coloris calceos con- Sed bum de lurpi infidelitale mulicris eloquimur. ..
suit, quibus etsoieas de jiiumho subneciii; eum vero ceius etiam ilie marinus-nobis in memoriam.revoca-
siniiam eminus aspicit, ea cernenie, pedibus suis cal- tur qui nimirum super enorme corpus sabulnm
ceos rubris oequecorrigiis iliigat,eam que hoc modo
porlat. ac terga sua superundas eleval, ut lanquam
t_uidposlmodumifaciat, quasidoctor inforraal; dein.Ie insula fluctus marinos exceriat. Hanc igilur incun-
latenier solvens-ibidemcalceos deserit seseque prope ctancler insulam esse credejites remiges-applicant,.
!Ucumeallidus.explpralor_ahscondit. Sitnia veropoit paxillos figunt,_navim sistunt, focos inslruunf, sed
venatoris, ut opinalur, abscossum, humani acius bellua mox ut ignis sentit ardorem, illico.-mergitur
aemula relictos calceos suis quoque pedibus injicit in profundum et-navem simul ac naulas vorat ferala
ac ligulis forliter slringit; sed ecce venator de suo
naufragium. Nam et Gerardus,nostervidelicetmor.
proiinus latibulo prosilit, dibclpulamque suam pro- IC nachus,. retulit in Normandia littoribus captam se
g-riis irreiiiam vinculis capit.,_Sic sacpo malignus vidisse bakenam, de cujus linguse cariiibus quatuor-,
spiritus per vaseulum suum ciuemlibetvidelicel im- decim sagmariiuinl non leviler onerali. Sed tit ad
probum ac prolervum docet innocenles homines aliud redeam unde. digressus sum, quid miruni, si.
peccatorum vinculis irretiri, ut ad mala, qusexoram fidem in bellua nauia non reperit, quam et vir §3©
inluentibus exhibei, eos ipse quasi dux et magisier in .uxore propria non invenit ? Quid mirum, si bc-
Invilet, ei dum pravum seniulus sequitur, s:iis ipse stiamuta insulam mentita proeellis immergitur, cum
laqueis capialur. et mulier violala fide conjugii et ferinis amplexi-
Sed et illud nunc subsequenter occurrit, quod mihi bus exponalur ? Qttid-enim tain noslnim,. ct tani
domnus Alexarider- papa necdum emenso, ut <ila proprii juris in hoc mundo,.cui varii casus possil
loquar,_mensenarravil. Aitenim quia nuper comes deesse suspicio ? .
finlielmus"in Ligitria; pariibus .hahitans marem ha- Nostris quippe tempofibus audivicbnligissequod
bebat siiiiise, qui vulgo maimo dicilur, cum quo et narro. Piscalor quidam parvulum in lembi sui prora
nxor ejus, ut erat impudica prorsus ac pelulans, la- fllium suum posuit, aG-in fluenia progrediens con-
scivius jocabalur. Nam el ego dtios ejus filios grum prolixse magnitudinis cepil. Laelusitaque.proe-
vidi, quos de episcopo quodam. pleciibilis Itipa 0 dam projecil in navim, ita ul capul ejus eoiilra pue-
pepererat; cujus episcopi nos exprimere nomen rum verteret,_puer autem e regione sederel. Sed.
omiitimus, quia" notare quemlibet infaruia non cuin piscator. inlentus remigio redire contenderei,
gaudemus. Cum igiiur pelulanti ferse mulier et alacris de prosperse foriunse successu solliciliidi-
ssepe , colluderet ,. uluis astringeret, amplexibus nem non baberei,_pavefactus puer in piscis aspectu
demulceret , sed et ille .nihilominus^ qusedam li- lugubris. exclamavit: Ita me respicit, jam me beslia
bidinis ggfj signa prseleuderet atque ad nudain il- devorabit. Cui pater alludens: Tu, inquit, eum de-
lius carnem pertingere quibusdamgeslibusanbelaret, vorabis, nbn ipse le. Cumquepuer idipsum secundo
dixit ei cubicularia sua : Permille, si placel, qtiid- repeieret, sed ejus verba pater ineplias deputaret,
quid vult agere, ui liquido pateat quid iiilitur atlen- landem piscis sublatus in aerem puerum violenter
tare. Quid plura? permisit, et quod lurpe diclu est, impeliil, eunique' repente cqrnpiens aquis .se cum
cum-femina fera concubuii; deiiule consuetudo te- rapina sua raptor immersit acneuter ultra compa—
nuit, el commerciuminaudili sceleris inolevit. Qua- ruit.
dam vero die dum se comes uxori conjugali more
m S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. -- OPUSCULA VARIA. "792
CAPUT XXXI. A lerrani suam,, unde er.al (Eceii. xv)..> Caveamus
Brevis opusculi conclusio, igiiur iu qtialibet instabili possessione eonfidere, vel
Ecce, fraires mei, queeest in hoe mundo tam se- fUlaris insulse sabulo tanquam imperiti remiges
cura possessio, in qnam nos luto projicere; quidnam applicare. Adeamus igilur Chrislum r tulissimum
juris estnostri, qtiod non debeamus tanquam rolam videlicelJiavigantibus portum, el de marino discri-
volubilem deputare. Hanc rotam Salomon doeet esse mine liberati,. fn!e prorsus ac certoe quietis aufu-
cavendam, el Creatoris semper adesse debere me- gium illuui lantummodo personet iingua loqueniium,
morlam. Qui cum diceret : t Memento Crealoris tui qui disponit et ordinat naturalia jura mutorum , ut
in .diebus juventutis tuse, antequam veniat tempus in omnibus crealuris sola prsedjcetur virlus ac po-
- ' %
affliclipnis tuse; > paulo post addidit: t et confrin- tentia Creatoris.
galur rota super cisternam, et revertatur pulvis in Sit nomeu Dornini banediclum.

831832
OPUSCULUM QUINQUAGESIMUM TERTIUM ,
DE PATIENTIA IN INSECTATIGNE IMPROBORUM.

ARGUVEKTTJM. — Dominieum Lorjcatum corporis mortificatione admirabilem monet, ne iinprobGrtnn

bominum illatis roolestiis alio cum suis demigraret, sed sacroeScriplurse praeccpliscdoeius sanctoruiuqiie
exemplis confirmalus, res adversas, in qtfasDetis servos incidere permiuil, oequo ariiuio ferav, utjse
bonis operibus.exercens et mala tolerans verum Christi membrum agnoscatur.
Domno DOMINICO el cseteris ffslribus qui in sua B lus autem, dum perdit -sanguinem, reruperai sa-
vicini .montis eremo commorantur, PETRUS peccator nilatem. Illa denique sua se morte satiafet exsul-
"
ifionachus ultimani servitutem in Domii». tal; segrotus aulem, dum vulneralur, ad sta-
CAPUT PRIMUM. tum salutis erigltur. Quid igitur mirtun, si Deus
- Quod
patienlia sit regina virlutum. oninipotens, qui est medicus animarum, sie nos
Seripsistis mihi, dilectissimi, quia tanlus pervef- occulta sui moderaminis arle disponit, ut ex alienis
sorum ac violentorum hominum vos livor infeslat, vulneribus nobis medicamenta conficiat, qualenns
quod nisi vobis ego raptiin celerilerque succurram, dum hobis hostile vuinus, infligitur, ex eo potissi-
vos loco eeditis aliumqne vobis, qui rapinis his atque mum saluiis antidotum proeuretur. Tyrus plane
molestiis non sit obnoxius, prbvidehitis: Quse me, genus serpentis esl, ex cujus cruore theriaca fit,
fateor,-audila legaiio graviter perculit, et plus me qusevidelicet grassantem pestem in liis qui vene-
veslra pusillanimitas quam hostilis conlristavit nantur exstinguit. '„
adversilas. Nam cum assidue vldeamini divinis CAPUT II.
jnsistere paginis, mirum est quoraodo vobis adhuc Quod-extribulationibicsnobis medicina pnrparatur.
ignota sit patientia regina virtutum , cui nimirura Si ergo venenum veneno novit homo depellere,
cuncla deservlunl votumina Scripturarum : « Quos- C quanlo magis -mirabilis prsevalet Deus ex alienis
cunque enim, ul Apostolus ail, scripla sunt, ad cpnlrilionibus nobis utilia providere? Omnia quippe
nostram doetriuam scripla sunt (Rom. xv). > Quare sanctorum gesta quid aliud narrant, nisi pressuras
ad noslram doctrinam? Nunquid ut syllbgisirioritni alque eerlamina, quae de perversorura quorumlibet
calleanius tendiculas slruere, ul tonanlia et accu- hominum infestatione pertuleruni?-Ipse qtioqtie Re-
fata verha rhetoricse copise cotoribus venugtare et demplor nosler servilem formam, quam ex inleme-
harmonicse suaviialis organa melosque dislinguer.e,, rala Virgine suscepit, non anle regnis coelestibus
ul asircrum mathematicoruni signa, ut aiunt, nosca- iiit.ulit quam omnia, quseScriptura teslatur, irrisio-
mus radiodeiignare? Non plane ad bsec indaganda num atque pcenaruln tormenta percurril. Qtiid ergo
sacris Scripluris ihsiruimur, sed per eas potius ad novum, si.peccalor homo rertim, quae extra se sunt,
exempla patieniise provocamur. Undemox sequitur : sustineat amissionem, cum ilie, qui peccare nun-
« Ut per patienijam et consolaiionem Scripiurarum quam potuil, in suo corpore S33 pertuleril cru-
spem habeainus (Ibid.). >Eadem namque Scriplura, cem? (I Petr. u.) Necdum sane, juxta Apostolum,
qu.e nos ad tenendam palienliam erudit, spe etiam usque ad sangninem reslilistis (Bebr. xn). Sed, o
consolalionis allollit, quia, cum narrat elecli Dei utinam hoc saltem de vobis posset dici, quod ille
quot sint supplicia pressurasque perpessi, indicat ® quibiisdam benefpalientibusdixil : « Rapinam bono-
ctiam quoeper hsec slnl prseniia consecuii. Medicus rum vestrorum cum gaudio suscepislis (Hebr. x)., >
plane sanguisugas lumentibus oegrotimembris appo- Hinc est, quod el alius dicit apostolus : « Omne
nil virusque simul cum sanguine ab inlimis visceri- gaudium existiraate, fratres, cum in tenlationes
I.tis sorbere permittit;-diversse tamen inlenlionis est varias incideritis (Jac. i). >
medicus et hirudo. Illa siquidem nil aliud geslit, Duo scilicet sunl, quse si vigilanler attendimits,
nisi ul sanguinem bibal; iste ad hoc tendil, utlan- faeile violentorum quorumlibet insolentias injnria-
cuidus convalescat,llla satiatur et moritur; oegro- rumque molesiias superamus : prxcepta vidclicel
 '
795 ; OPUSC. Llll. — DE TATIENTIA. m
'et exempla _ quia et Scripluroe sancise nos ad poeni-. A pando p-.eveniens, muneribiis occuparet. Mosquippe
lenliam cohorianiur, et electi quique, quidqtiid a est apud nos, minislros videlicet apbstolicse sedis,
furiosis diaboli membris inferri potuit, aeqaaniniiler ab bis.-qtiorum 3dhuc negotium peridet, nihil »pror-
pertulerunt. Nam, quod divinis admonilionibus, et susacclpere; ab hisaulem, qui omnino "quieiisuni,
praecedenlium exeroplis adjuti, de profundo nobis si dare voluerint, non abjiccre; et hseG regula no-
illatse tribtilationis eripiinur, recle in Jeremia pro- strum omnium,-sed illorum-dunlaxal est, quimeliu-
pheta de puleo prodeunle, siguaiur. "Projecerant sculeseah aviditaie custodiunt, Quid plnra? Con-
quippe eum, sicut Scriplura testalur (Jer. xxxvm), venitur ad commnne colloquiuin, eur donum sil lar-
in lacum, in quo non erai aqua, sed Ititum : qui post- gitus, ir.quiritur; ulrum causani habeal,.sciscila.lur.
modum, ul leveiur, funes ad eum el panni veleres Undique quielus ex omni /eperitiir" pafte securus,"
deponuntur. Quiri enim funibus, nisi praecepla Do- ita ut re ipsa respondere videretur : ln medio populf
ninica figuranlur? quae_qui_a nosin mala qperatione__r_jnei habi_lo;adhuc tamen quoesivi_ulrum, _dum__ad,-
positos, et convincunl, eleripiunt, quasi ligant et ecclesiaslicos gradus ascenderet, sivecum monasteri)
trahunl, coarctanl et levant. Sed ne ligalus his fu- regimen suscepisset, venalitaiis -forle. commercium 1
nibus, dum trahitur, incidatur, simuh eliam panni irrepsisse cognosceret. Cumque hoecomnia ille fun-
veleres deponunlur, qtiia ne divina prsecepta nos U tlitus abnegasset, et non pro lalibus se dedisse mu-
terreant, antiquorum Patrum nosexempla confor- nus astrueret, sed ob hoc solum, ut in nostrain ami-
iant, ut ex eorum nos comparatione facere prsesuma- citiam adilum sibi reperiret. respondi ut, quod suum
aius, quod ex nostra imbecillilale formidamus. erat tollens, amieiiiam noslram non more ssacula-
CAPUT m. riura mercederedimere.-sed, quod inler fratres est
Quod gaudendum sit in adversis, limendum in pro- legllimura graluito possideret. Inler -hoeclainen, ut
speris. -vobisin aure Ioquar, mens mea talis eral, ut post
Si ergo nos de hoc profundo tribulanlis vitse le- etiam disfricte requirens, nihilin co noxium reperi,.,
vare festinanius, ligemnr funibus, id est proeceplis si ille mihi ad ingerendum munus imporlunus exi-
Dominicis aslringamur. Inlersint etiam panni ve- steret, ejus milii violenlia nullalenus displicerel.
leres, cttm quibus melius teneantur funes, id est, Volebam siquidem vim mihi fieri, et velut invitus
prseGedenlium confortemur exemplis , ne infirmos ad vota compeiH. Cumqtie ille ad recipienrium, quod
nos ac limidos proecepia sribtilia vulnerent, dum semel dederai, se prorsus averterei, el ne aurem
Ievant. Quasi quosdam pannos veieres Panlus apo- quidem peiiiionibus inclinaret,- ego jam seeurns et
stolus suhjsingebat, cum ad sublevandos discipulos audacior faclus, durius, ulsua reciperet, ingerebam.
'
proeceplis suis spiritualibus exempla veterum com- C Interea dies elabilur. Cumque peculiaribus psalmis
mendarel, dicens : « Jusli ludibria et verbera ex- nocturnus medilalor insislerem, coepitme conscien- -
perli; insuper el vincula el carceres; lapidalisunt, tia acrius remordere. et quasi sub quodam ratiocinio
secti sunt, lentali sunt, in oceisione gladii niorlui convenire. Si ille. ut videtur, bonus est vir, lu in-
sunt (Uebr, xi). > Et paulo post : « Habentes itaque nocenli hominisuam voluisli pecuniain tollere, cuni
lantam imposilam nubem teslium, deponenles omne illi capituliira non obsistat, in qno ttium necesse sit
pondu?, et circumslans nos peccalum, per p:Uien- auxilium exspectare. Porro si negotiunf hahet, in-
tiam curramus ad proposilum nobis certamen (Ilebr. dignumest, te sanelo fralri linguam tuam venalem
xn): > Et iterum : t Mementole praeposilorum ve- facere, quoe tanquam ulriusque communis sibi quo--
Strorum qui vobis loculi sunt verbum Dei, qnortim ^que debet, ul tibi, gratuito minislrare. Curoque
intuentes exitum conversationis imitamini fidem baec adversum me pugna perseveranter.ingrueret.
(Mebr. i). t Superius videlicet, dum spirilualia prae- jamque ego clamorem cogitaliomun reinordenlium
ceplaloqueretur, quasi funes miserat,poslmodum vero non perferrem; decendente crepusculo, mox ad ho-
roemorans exempla majornm , quasi veteres pannos minem properans.-manicavi, eiqne tabesceniis con-
adhibebat. Eniinvero servus Dei tunc debet limere. scienliae viilnus aperui. Cumque ulcrque noslruui
cum temporale^quidpercipit; tuncgaudere, cum per- liinc mde invicem confligerenl, et ille se, quod se- -
dii; quia, cui proposiium est cceieslia seandere, expe- mel dederal, non Tecipere; ego me assererem non
dilius procul dubio vacuus quam gradiatur onustus. lenere; §35 landem amicsecontenlioni hunc ego
834 CAPUTIV. terminum posui : ritio, inquam, mihi nova sunt mo-
Quod inter religiosos viros amicitia sine muneribus nasleria, unum ad calcem jam, Deo auxilianle, per-
comparanda est. . duclum; alterum vero, necdum episcopali dedica-
Dico vobis quod mihi nuper acciderit: Mediola- tione firmatum: sanclorum iiaqtie locorpm, si pla- -
nensem urbem domini Nicolai papae legalione fun- cet, pariicipium suscipe, atqtie, ul libi libet, quo.1
ctus adivi; ibi dum essem, abbas sancli Simpliciani animse tuoe proficere debeat, donum pro_benedi-,
vasculummihi argenleum ioco muneris misit, quod ctione transmille. Hocigilur argumenlo eupidilalis
dum oblatum repente vidissem, primonnidem asper- meoe lurpiludinem palliavi, et tapquam non acci-,
nalus abhorrui, et cur ille mihi munus offerret, piens asiutus accepi: postmodum vero ad eremuin
^ubiililer inquisivi. Suspicatus quippe sum, ne ille rediens, cellulam quidem festiifus intravi, sed per
ncgolium fbrtassis haberet: aiquc ideo-me antici- memclipsum intnrevix potui; et qui extra me in>
•7)5 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA YARIA. : 796
ordinale sum fusus, justo judicio in me sum posl- _A tius vigilabo. Ecce, quod superius dixi, quia servus
inodtim, tiiiia loquar, salis difliculter ingressus. In- Dei lunc debet timere, cum temporale quid pereipil;
lercetera ^ero, lanla animum meum muneris illius tunc gaudere, cum perdil.' Amodo itaque neqne pro-
caligoconfuriil, el tanquam vermis scatens meacor- specie monasierii conslruendi, neque pronecessilate
roriere \iscera non cessavit,ut, tesle conscientia, servorum Dei, lenebo quasi maleriain honeslatis, ubi
mallem me Icpra percussum qnam illo munere sau- valeam vires exercere cupidinis. Tanquam qui ca-
cialum. Allendebam pbrro illinc tanlam fralris li- stilatis anhelatsolvere cingulum, utquasisibi hsere-
beralitatem quseniihi nihil debebat, el oblulil; hinc des provideat, init copulas nuptiarum, el sub nomine
meam Svariliam, quse, quodperotfieiumnonmereba- propagandi germinis famulaturillecebris voluptatis;
,tur.,aceepil. Toedebatnie tuncobliinm, quod pervirura ita nonuulli, dumesse nequeunt Chrisli, vel aposio-
Sapienlem dicilur : « Non sit porrecta mantis lua ad lorum nudilate contenli, gaudenl sive regimine, she
accipiendum, el ad dandtim collecla (Eccti. iv). > quibuslibet exerciiiis implicari; ut dum propriae sa-
El cunij juxta Aposlolum, bealius sit inagis dare tisfaciunt avariliae, necessitati videanlur pii operis
quam-accipere (Act. xx); illum jure beatum, me deservire. Nos autem, dileciissimi, gaudeamus sem-
miserum depiitabam. Heu me, inquam, cum a susci- per et illalas nobis injurias sequanimiter ferre, et
piendis niuneribiis excutiendam tnanum Scriplura {B nocentibus insuper utilia ministrare. Sit manus no-
prjecipiai{r«a. xxxm); quoinorio tu nianum exculis, slra ad susoipiendum cauia atque suspecla. ad ero-
uiabjicias; quampotius incuiis, utaccipias; strin- gandum vero pro possibilitale benigna. Sil mens in
gis, ut rapias ; reirahis, ul possiden,i:rrecondas. Et prosperis timida, sit iii adversitate secura, cumqne
revera avaritia _§3S 'n '«anu stiscipieniis viscus bona facit ei tolerat, lunc se procul dubio numerari
esl, quaequidquid apponitur, excuti non permittil; inler Christi membra confidat. Quisquis enim recle
sed nipre piscis hoerere.compellil. Qnid igilur? Ri- vivens flagellis atieritur, sicut Chrisli nunc in utro-
xain menlis nieoeulira non perferens, sanclo fralri que vestigia sequilur, ila poslmoditmejus consorlio
munus suum remiltere sludui. Deinde, Deo auxi- non-privatur.
liante, dum.vixerpcoiitra sordes munerum jamcau- Sil nomen Domini bencdiclum."

U7-888
OPUSCULUM QUINQUAGESIMUM QUARTUM.
DE JEJUNIO SABBATi.

ARGUMEKIIJH.—Monacbos ad jcjunaiidiim Sabhaio , in sepnlluroc Chrisli hnnorem , hilariler el devotc,

siciu trihusaliis per hebdomadam diebus bqlebanl, cohoilatur; ulilitaies ejusdpm jejunii , eUmerituiii
ante oculos proponens.
Sanciis fralribus in Gamugui ercmo conslitulis , C_ libus terris quoo suscipiendis sunt cccleslis eloquii
PETRUS peccalor roonaclius pacis osctilumin Spiritu seminibus excolendie. Sicut ergo nobis timendiihi
sanclo. esl, qui circa veslram jubemur invigilare cuslodiam,
CAPUT PRIMUM. iia et vos cum magna laelilia cordis, ad proposiiam
Quod onihia servianl in hoc mundo ad usum hominis. sanclis laboribus veslris debelis anhelare coronam,
Pensualium conductorcs ocdiuin, vel procuraiores nec minuere quod coepistis; sed pondus levigare ,
agrorum, dum dominis suis placere riesirieralii- prospiciendo quo lenditis. Inler caeierosantem llores
lilbr ambiunl, exactionmn canones mimii, villicalus sancloevestr.e conversationis et sludia pietatis sug-
sui tcmpore, non perniillmil; nosetiain, quibtis non gero charitaii veslras ut qualuor per hebdomaiiam
-quarumlibol rerum , scd animaruin \estrarum est diehus consuela jejunii regula teneatur, el praeeipue
commissa custodia, valde perlimcscinius, si frugum Sahbalum, quod in quortimdam mente jamjamjva-
veslrarum redditus , qui dominicis inferebalur hor- cillat, nisi a debilibus, non solvatur. Novi plaise,
reis, siih nosira cura iniiuiitur, si sanclaeseniiulis quod trium dierum sine pngna, etdiscrepaiione
vclroe pcnstim per nostram, quod absii, coiiniven- jejunia Iransiguntur; Sahbato atitem mens infirma
tiam nbn implemr. QuidquiJ "enim in hoc mundo et tepida patilalim incipit in quodam abslinendi, vel
labbratur, ih usus proficit honiinis, solns auiem ani- D
1 edendi meililullio nulare , el tanquam in bivio con-
marum fmtfis usibus deservit auctoris. Eo ergo siitula , quo potissime egressum verlat, ambigere,
formidblosus divinum cogimur cxspectare judicium, moxque a suo rigore resolvilur, raensas, patinas,.
q o-ralioiiem dehemus, non de pe,.eiibus in seces- calices el quidquid eduliis competit, meriitatur. Cor--
siflmi niox cuniculos digercn.js,; fc 1 de auimahus pore se debilem simulal, quse sil edendi suavitas
potius, quse sui rcproescntant iiriaginem Conditoris. crebris in cogilalionibus versat: seseque peragendis
Non plane ad raliotinium ducimurde novalibus, qtia; siipervenlurse noclis sufficereposse desperat. Inlerea,
vomeribus sunt, e"tcultris obnoxia;; sed de rationa- -\elcrnosus i-llc gislse pruricnlis incciilor accendil,
 ' -
-7_S7 OPUSC. LIV. — DE JEJUNiQ 5A.B8AT1. 798
reficiendi liiidinem ingerit, venenum pesiifene ue-~". \ejus, qui ric morle resurrexit, gloriam cei ;iat. Lu-
leclationis infundit, anream discretionis eriocet se- gubres-oculi, pallida ora , demissi -vnlUis, incuba
mltam, indiseretionis astroil summopere eavendam _csesaiies,-signa sinl nos -esse jdiscipulos cmcifixi,
esse ruiriam, melius essc cum sobrietale comedere, vel in sepulcro jacentis, nt qui mmc cum flposto •
quam edendi rabiem duplicata fame nutrire. Accu- lis lugentes ei jejunaiiies affligimnr, eis poslmodum
Tate namque hunc suse calliditatis bamum seductor in mellis et piscis assi convivio sociemur (Luc^
antiquus in filios injicit, qui olim ad capiendospa- xxiv). Ut autem qtiifrueius, quocve"sit utilitas se-
rentes humani generis inescavil (Gen. m). Aculeo plima feria jejunandi, non lam verbis quam rebus
gulse transfixos parenies hoslros attraxerat, gulse eluceat;non abs re credimus ,'sietiam de noslris
adhucaditum ad capiendos nos eallidusexplorator opusculis ad sedificalionem vcslram brevc aliquitl
observat. Adhibet adhuc et quoslibet assenlaiores • mutuemur.
ac placentarios inciiat; ul hoe extrinsecns dicant, CAPUT III.
quod ille interius seminat, qualenus miser honvo Miraculum quo jejunium Subbati approbalum est,
inter tot balistaset machinas, inter tot telorum, tur- Nam quod dicturus sum , ibi jam scripsisse me
bines et missilium tempesiales facile corruat; adver- ubi de ocio quondam jejuniis dispulavi :
1 memini,
snm quem videlieet et Iinguarum obslflioel cogita-
niox, inquam, ut ista conscripseram, quidmihi casu
iionurn seditio conspirantes unanimiter pugnant. vel
Praeierea nec omillenduni quori eadem pugna de potius divino nutu nosse coniigerit,' non celabo.
Senior quidam fraier , qui jam iriginta fere annis
tertia feria infirmis menlibus oritur utroque quadra-
eremilica cellula usus fuerat, ad me venil, el soli
gesimali tempore,' cum qninque diehus per bebdo- visionem , quoe sibi aceiderat, palcfccil. Saepe, in-
"roadam jejunatur, quae fit de'Sabbalis, ca?teris anni
videlicet intra dies quit, magister , in te simultalis et iroe siinnilum
lesoporibus, quando qualuor je-
summa coneludifiir. pertuli, quia diem Sabbati tanlopere ut jejunare-
junii Malignus quippe hostis, tur instabas; interea concupivi Hierosolymam per-
qnia quadragesimale Sabbatum apud servos Dei
hoc in" dies .desiderio fervcntius
temerare non sufflcit, ieriiam saltem feriam violare gere; cumque
oastuarera', riormienti mihi Dominica §§Q nocic
conlendil; cum autem hujus diei rigor amiltitur, aslilit in visionesplendidusquidam clericus, el dixit:
adexpugnandum Sabbatum protinus __>39 hTetrans-
Frater Joannes, sic enim vocahaltir, vis venire Hie-
ferttir; ui etanliquus adversarins ab inferendo eer-
? Cui cum velle nie respon<!i->sein,
tamine nunquam desinat, et Dei famulus occasionem rosolymam proi!-
ntis me illuc per somnium duxil, mullaque sancto-
viclorise nunquam perdat.
p rum sepulcra circumiens , quodqtie eu.iis essei spe-
CAPUT H. cialiter designavit; iandeni ad sepulerum Dohiini
Cur tres dies in hebdomada apud monacjiosjejunare eodem duce perveni, et ecce post sepulcrum slabat
institutum sit.
apiidam clericus serena- facie, el pulcher aspeclu,
Vos autem, dilectissimi, regulam a Palribus tra- cerviceienus
stola. candida decenler ornatus , qui
ditam, a vobis etiam per longa jam lempora custo- dixit mihi : Tu nuriius teriius vivificam crucem ,
biiam, sine.causa noliie dimitiere; saluberrimo cul-
beslerno quoque die scpulturam Domihicam , dum
tui_ vivificoeeliam sepulturse Dominicse je.unium
Enimvero tres isti jejunasii, veraciter ariorasti. ExJiqc , remoio bmni
copulate. dies. tresper mysle- dtibielatis , quia et sexia feria
liumconlinent temporum diversifates , sexta feria , scruptiloel S bbato , agnosce Ciirisii
crucem, sepuliriim verissimo ee-
Sah!ialmn"etDominica dies, ideoque istos inler cas- lebras el
adoras, si pr.ediclos dies orondo et psal-
leros dies prsecipue observare debemus : duos in iendo jejunas. Quo virielicet instructus oracnlo, et
carnis essiigaiione , teriium in spiritualis laeiitioe scantialum
, quori adversum te , Palcr , Iiabueram,
jucunditate. Sexla quippe feria Dominus in cruce
Sabbato in die vero perdidi, et deinceps Sabbatum non minori devolione,
pependil-, sepulcro quievit , sextam feriam, si facultas suppelai, jejunavi
Sominica resurrexit. Quasi enim sexla feria esl ioia quam
Hsecmiiii sanclus fraterrettilit, cum-luee
bsec vila , in qua nunc tanquam morienles vivimus, D [jcjttnabo]. scribimus el lunc ,omnino nesciret, et arihue
in qua crucem quotidie post Jesuhi portare jube- quse
ignoret. Hoc anlem rescribere non pignii,
mur; Sahbalum auiem , quod ulique requies inter- piorsus ul si opusculum illud vobis occurrere non conlingal,
prelalur, illud signilicat spalium quod est a die, hoc saltcm fraternilaiis veslrse notiliam non evadal.
qua niorinmr, usque ad resurrectionis 'diem quo i .
videiicel ad tribunal seferniJudicis reshmplis corpo- ,CAPUT IV.
ribus prsesentamur; dies' vero Doniinicus illa' post Majorum negligentia exemploetiam posteris nocet.
jtidicium seierniias erit, qua. lucis ei gloriae lerminum Cavendumesl iiaque, dilectissimi, ne_noslro tem-
non babebit. Iu hujus ergo defluentis temporis Sab- pore sancla vita isia tepescat. sensimque se immi-
iato' nnusquisque nostrum suum corpus aflligat, ut nuendb, quod absit, omnino rieftciat. Novimusenim
in illo postmodum suaviter requiescal. Iri hoc fer- de magna olim et ardtia vix jam"tenues superesse
vens spiritus carnis suoeblandimenta "mortificet', ut reliquias; el sicut, quod a majoribusest omissum,
in ilio feliciterepriaturns- exsultel. Hic ad Domini noit reparatur a nobis; ita quod apud nos per ne-
"Sepuliuram cum sanclis lnulicribus ltigcat, ut illic gligeiiliam depcrit, nequaqtiam succcssorum noslro
 799 S.PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SZU PARS III: — OPUSCULAVARIA. g{TO*
rum posleritas inslaurabit, ul vcruni sit iilud Heratii jA CAPUT V.
(Lib. in Ca-m., od. 6.). QUodvila noslra Sabbatum est ullima; resurrectionis.
Mlas parenttim,pejoravis, lulit Tota plane vita isla quodammodo Sabbalum est.
Nosnequiores,tnoxdaturos
Progeuieiuviliosiorem. illius ultiinoe resurrectionis, et quasi profeslunt-
Sic ulique rei erinius non modo noslrse negligenlioe, nuhc, atque vigilias colimus, ad quam suspiramus,
s det alienacvitoe; dum et ipsi lacessendo dcficimus, solemnila.iis aeternoe. Sed qui ad nuptias properat,-
ci ilefectus causam posteris generamus. Nam cum vel epulas cujuslibet magnoe fesiivitatis exspectaf..
corum deses vita notabitur , ad nos prsesto recur- ad anticipandum prsecedentis horse jentaculumjnon
rent, nos sihi clypeuin defensionis opponent;. ul qui anhelar. JSos ad illud refeciionis oelernsenuptiale
fui ,.us prseccssores in vila, sinms consequenier au- conviviuminvilaii, festinare jam ccepimus; el adhuc
ctores in cnlpa. Ne pie enim meliorcs sumus , in- molliler ac deliciose vivenies, velut horain edendi
quient, quaiii patres nostri; qnod invenimus , arri- 842 legilimam prasvenimus.Quidprandeuii cum tu-
puimus; quod didicimus , hoc ei lenenius. Sicque liiulo? Quid epulis cum sepulero? Si sepulttiram Do-
efiuius al eni lorporis aposioli, et non docirinse, sed mini cum discipulis, non cum mililibus cuslodimus,
obiivionis magi.stri; non duces ad vicloriam, sed j afleramus misluram myrrhoe el aloes (Joan. xix),
prsecessoresad fugam.Meinentotequod scriplumesl: non cacabos et lebetes. In illis siquidem amariludo
« Voebis qui perdideruni sustinenliam (Eccti. n). > nienlium, in isiis autem sunt iilicebroevoluptalum.
Et_: « Ego, inquit, dispono vobis, sicut disposuii Ad sepulturam sane debemus pectora tundere, non
inlhi Paler roeus reguuin (Luc. xxn). t Quare ? Non dapibus venlres inflare; debemus moesta lacrymis
utique qtiia coapisli, setl : « Vos esiis, ail, qtii per- ora perfundere, non epolandis calicihus indulgere;.
mansistls mecuni in lenlalionibiis meis (lbid.). i non ingurgilari mero, sed potum cum fleiibus lem-
Quainobreiii, ililectissiini, hoc ah ariate noslra prse- perare (Psal. ci). Nec lamen baec inconsuliius, et sic
cidamus opprobrium ; et viriulis insigne , quoda absqrie discreiione siatuimus, ui humaiiitatem de-
palribus noslris accepimus, illibalum el iniegrum Jiilihus, el valetudinem laboraniibus denegemus.
fi.Ieliier in filios Iransfundamns. Si vita eremilica Ycrumlamen sic sibi discretionem is qui infirmatur_,
minuenda esi, uer alios incipial niinui ; nec nos in- indulgeai, ul salubrem consueludinis regulam, cum.
veniamur in hujus g4X fraudis sacrilegio primi ; convaluerit, non omillal. Sic ipse remissius vivat,
ne cum palres noslri, hujus videlicel propositi fun- ut is qui incolumis est, in conlinentiaesuse nihilomi- .
dalores, pervenientad coronam, nos, ipsis accusan- nus rigore permaneal. Non igitur, dilectissimi, gra-
lihus et acriler insisleniibus, cornpellamur ultionis C vemur Sabbaii servare jejunium; ut dum nunc sub
subire sententiam. Nam cum f111beatorum marty- casiigalione corporum Redemplori noslro con-
rum siul imitati cum multo suilore certamina, nos sepelimur in morle, et ipsi resttrgentes cum ipso
de solis marlyrum solemniis dispuiamus ; et qui poslmodum epulemur in coelestis gloriae claritate
non inlerfuiuiiis prseliis, de peractis gliscimus gau- (Rom. vi).
dere iriuniphis. Sil nomcn Domini benedictum.

«tt-su
OPUSCULUM "QUINQUAGESIMUM QUINTUM..
DE GELEBRANDIS VIGDLIIS.

AHGUMENTDM. — Monachossuos ad celebrandas octo festivitatum vigilias, quas per indevolionem el abusum
a plerisqtie. suortim lemportim negligi conquerilur, hac epistola adhorialur; cum raliones, quse in con-
trarium faccre videbanlur, ab hominibus parura piis allatas, facile diluisset.
Sanctis fratrihus in eremo constitulis, PETRUS ;D iunia, quse videlicet hactenus in anliqua progenito-
peccaior monachus salulem. rum noslrorum traditionecoluimus, nuncquibusdam,
Naluraliter auiem boc morbo huniana laborat in- hovas velut sectas introducenlibus, passim negligl,
firmilas, ut ex conlinenlise rigore facile corrual; ad el in prandiorum epulas mulata dolemus. Quse ni-
vlrtulum \ero siatum di.sciplinamque vivendi difli- mirum hic enumerare otiosum esse non ducimus;
culter assurgat. Unde fil ut cum districlum quid pro ita ul eliam rationes singulorum, curnmitti non
Deo arripere nilimur, -soli viam laboris necesse est, deheant, proul epislolae compendiumpatitur, affe-
vix aliquo comilanle, carpamus; quod si nos quan- ramus.
tumlibel ad voluplatis fluxa reinittimus , ullroneos CAPOT PRIMUM.
prseslo ad imitandum nos quamplures socios inveni- Cur in vigiliis Assumptionis beatai Yirghris et B.
mus Hoc, dilectissinii fralres, idcirco conquerimur, Joannis Raplislai nalali jejunamits.
quia pleraque per annalem xirculum vcnciTiida je- Agc igilur, cur AssumplionisbealoeMarioesemper
 SOl OPUSC. LV. — "DECELEBRANDIS ViGILIiS. 802
Virginisjejuniis non suht celebrandse vigilise?qtiain A omnino nescierit, parttii (araen dolor familiariier
videlicel eonsueludinem usque ad nos, imo usqtie est conjnnclus, lestante Verilate quae ait: « Mulier
nuuc procul dubio novimus etaritiquilus lenuisse? ctim paril trisliliam babet, quia venil hora ejus;
An qttia Dei Genitrix ex hac vita per marlyrium non cum aulem pepererit puernm, jatn non meminit
iransivil? Sed si hsec est ratio cur jejnnari non de- pressurae.proptergaudium, quia natus est homo in
beat; ergo nalivitas beali proecursoris Christi "sine mtinrium (Joau.xvi). » Untlenon immerilo tola san-
causa jejunio prsevenilur, qnando scilicct non hinc cta Ecclesia, sicul morienliChrislo coniinoritur, cuni
puer propheta migrasse per gladium, sed huc potius resurgenle consurgit, cum eoelos asccndente con-
agnoscifur venisse per ulerum. At si rei digniias' scendil; ila quodammodo cum be.ila ejus Genitrice
. vigilantef inspicitur. idcirco uiraque hsec fesiivitas paliente comparturil, simulquc qu.tsi parturiens in
digne proemissisest excipienda jejuniis; qtiia el B. vigiliis mceret, ul puerperio salutis effuso cum ea
Virgo molesliam'carriisnioriens perlulit, el B".Joan- simul in sancta Naiivilate conjnbilet, quatenus ad
nes per condilionem nascendi ex matcrnis visceri- lantse solemnitatis gloriam r.on roodo spiiituali
bus vagiendo ac plorando processit. Mcriio illis pcr •triptidio mens gliscat, sed et ipsa caro quse afiicta
jejunia pridiana compalimur, ut iHucescenlibus eo- fuerat refrigerium sensura congaudeat, juxla illud
'rum solemuiis, communicum eis Iaetiiiaperfruamur; I3 Prophetae : « Sitivit in le, inquit, anima mea, quam
:ut moerore simul cum illis afllicti, simul epulemur, multipliciler ei caro mea? t (Psal. LXII.)
-etiam gauriio feriali. At fbilasse dicilur, quia B. CAPUT11.
Virgo, quoe sine dolore vitoeauclorem edidit, dolo- Aliquorumabusus'in mnkenda voce,ut melius canant.
"xemmoriendo non sensil? Sed qua aucloTitale eam Nonnulli plane, quod prsetereundtfni«on est, spi-
•quis divinetur in corpore non doluisse morieniem, rilualis militisefratres suh lrac occasione in proerii-
•cujus animam pertransieril gladius adhuc eliam in clis vigiliis viclilant, ul ad personandas ecclesiasiici
'carne manentem? (Luc. n.) Praesertim cum el ipse melodias oflicii robuslius convalescani.Sed si non
mediator Dei et hominum moriturus di.cat: « Trislis tam huraanas quam divinas aures cupimus ex vociuii"
esl anima mea usque ad mortem (Matth, xxvi). > De nostrarum quantumlibel accurata suaviiate mulcere,
quo et Pelrus : « Quero Deus, inquit, suscilaut a corporis noslri lympanum cclsius inionabit siecum,
raorluis, solutis doloribus inferni (Marc. xiv; Act. quam Iiquore vini vel olei pingtiedine delihiitum.
II ). > Sed sive moriens dolorem non senseril, quod Meliusque est ut pro labore jejunii canlilena suu
J)eus utique poluii; sive senseril, quod permisil: sobrio discrelionis moderamine lemperetur, quam
•unde, quaeso, isle esl prsedicalor epularum, et salu- ut pro superstitionecanendi, soecularibusaspiriluaii
laris abslinentioeinimicus, nisi ex eorum numero, *J ordine dissolutiojiis prseheatur exeniplum. Plane.
de quibus Aposlolus conquerilur, dicens : « Multi cum tam longtim Quadragesimx spatium, quod a
enim ambulanl, qubs saepe dicebam vobis, ntiric au- Patribus est proefixum, Nativitaii Dmnini miliiare
tem et flens dico, iniinicos crucis Christi, quorura cognoscilur, niiruin esl quomodo tam prseclara
finis interilus, el quorum Deus venter est, et gloria fesiivitas solo vigiliarum stiarum honore privelur.
in confusione ipsorum, qui lerrena sapiunl (Phitipp. Porro autem quomodo non erubescimus, quia, ut
III). > Moyses ei Aaron morlis dehiia persolventes, jam dictnm csl, nalivilatem servi, beaii videliect
roensurno [/. menslruo] dierum spaiio sigillatim Joanriis Baplistae, aquam bibsntlo proecurrimus; in
quisqtie ab Israelifica plebe deplaiigilur (Num. xx; \igiliis vero DominiceeNativitaiisvina incontinenler
Deul. xxxiv). Defunctuni quoque Jacob lolajEgyplus olemus?-Pr'seserlimcum dies ille prse cunctis annis
lugubri sepluaginla dierum lamentatione prosequiiur diebus, et oeslivo caumate ferudus et spalio sit
(Gen. L). Tu obeunli Genilrici Dei, uno sallem die, prolixus; iste vero et brevis sit et bumeclus. Et
Tefugis-compali,ul inter ejus solemniamerito debeas cerle si vjgiliarum placet inslanlia, liberius vigila-
glqriari? mus abslemii, quam vini soporantis ebrie:ale gra-
Porro de Nativitate Salvatoris -nonminus iuhone- vati.
stum quid et indecens agilur, cum in ejus vigiliis Epiphaniarum quoqtie vigilias ob magniludinem
a nonnullis eisi tautuin coenetur, vino tamen el di - solemnitatis, in qua videlicet tot in unum sacra-
versis cociionum apparalibus indulgetur. Plane au- menla concurruni, dignum esl jejunare: 846 'lcet '
lem panis ille ad boc de coelo845 descendit (Joan. ii, quibus aliler suaderi potest, non'prohibeanlur
vi), ut jam communis cibus sit etiam hominum, qui cum liquaminibus et viua percipere. Hic, ul arhitror,
eatenus specialis lanlum fueral angelorum; satis "slomachahiiur vilse mollioris assertor, bic rugas
'absurdumest, si refeciionecoelitus erumpentedivina, contralielfuraantis-ediilii dispuialor, clamiiaus nu
locum prseslo non praebeanl alimenla terrena. Ei peregrina jejunia novilerlntroducere, qusenulla-Pa-
lunc vini fseculenli ingurgitalio menlium nares ob- trum Vitleam aucloritaie firmare. Sed ut non cum
lundit, cum jam odor eoeleslis gratise melliflua sua- eo luium dimius leram, sed hinc me iiicuiictanter
viiale respiral. Nara et amicum suum quisque, quem ' expediam, dicat mihi cur beatus Gregorius in ordi-
de longinquo venientem unice videre desirierat, non natione missarum specialem bujus diei missam po-
epulis vaeans, sed alacriterjejunus exspeclat. Quan- suit, et vigiliarum Epiphanioe noniine lilulavil? Cur
quam enim parlus iile singularis doloris lofcdium ilaque vigilias nominal, in quibus ciborum liherla-
 "
S'j") S.PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. ^Oi
teai censura jejunii non casligat ? Et cum vigiliarum A lius vivere, spiritualibus hoc ferendum esi, non se-
missse semper hora nona ex eeclesiaslica consueiu- quendum; ne si iunc isli sumendis dapibus vacam,
dine' celebrentur, ul nirairiim ad subsequenlis diei cum adhuc apostoli omnes plorant, ab eoruin se
videantur solemnia perlinere; cur haec vigiliarum coetu, quod absit, exsortes ostendant.
roissa dicalur, quse hora leriiascilicetante prandium CAPUT IV. ;,
celebrala, nequaquam sequer.t; diei militare_conspi- Cur in viqilia resurrectionis Domint Gloria in ex-
cilur? Perquirant igitur manducones noslri -tolius celsis Deo canatur.
annalis circuli singulos dies, et cum nusquam repe- Nec nobis objiciatur quod tunc in roissarum so-
rerint vigilias dici, in quibus missaedebeanl absqtte lemniis Gloria in excelsis Deo canitur : boc quippe
jejunio celebrari, necessario fateaniur, iri vigiliis pro baplizandis agittir, ut nimirum illucescenle jani
Epiphanioecum celebratione missarnm, celebrandum resurrectioms gloria, in morle TJominibaplizari vi-
quoque, remota omni dubietate, jejuuium. deanltir (Rom. vi); ideoque missa, quse infra ipsum
CAPUT III. diem prohibetur, nocte celebrari proecipilur. Ut ni-
Curin Sabbaloex beali Silvestrisenlenliajejunundiim. mirum in quodam inetlilullio, hinc mortis Christi,
Prsaterea, de paschali quoque Sabbalo quod Do- inde resurreciionis, generalis baptismi constituaiur
minicoeresurreelionis. gloriaro antecedit, perspicua II salulare myslerium. In baptismi siquidem sacra-
ralio est, quia districte debeat jejtinari. Nam si menlo, ad imiialionem Cbristi ei morimur et resurgi-
auclori viiaa morluo ac sepullo utjrevera ejus mem- nms. Morimur, dum in aqtiammergimur; resurgiriius,
bra coinpatimur, si in diseipulorum collegio consii- dum lavamur. UndediciiAposlolus; t Quicunquebap-
luti una cum apostolislamenlamur, turpe eslsi n»s' lizali sumusin ChristoJesu, in morleipsius bapiizati
pleno ruclemus ferculo cum ille, quem- fleviiHtis, sumus. Consepultienimsutnus cumilloperbaplismum
adhuc jaceal in sepulcro. Aposloli siquidem, Scri- inmorie, ul quomodo surrexit Chrislus per glorlam
landiu morluo Domino compatiun- Pairis, iia et nos in novilate vitse ambulemus (Rom,
" ptura teslanle,
tnr in luclu, quousqueresurgens post triduum, novo vi). > Ad boe plane in salulare lavacrum mergimur,
Iselificarenlur aspeclu (Mailh. xxvm ; Jlfarc. xvi; ui peccatis ohinihus moriamur ; ad boc erigimur, ut
Luc. J;XIV;Joan. xx). Sed nos, ut ab hujus contro- consurgentes Chrislo, soli justitioe de caetero jam
versid2 roolesiia feriemur, advocalum ventris ad B. vivere debeamus, sicut idem dicit Apostolus: « Je-
Silveslri testimonia definiliva transmillimus: cnjus sus Chrislus.morluus esl propter delicta hostra, et
ulique verbissifides adhihetur, cuncta protinusiutcr resurrexit propterjustificalionem noslram (Ibid.). i
nos juigia coiiquiescuut. Silvestri siquidem verba Undeeleadem missa simul videlur esse quodammodo
sunl: Si-omnis, inqnil, dies Dominicus eausaresur- <j quadragesimalis alque pascbalis; dum postquam
reciionis Domini teneiur el coiitur, justum est ut alieluia canitur, mox etiam tractus, qui Quadrage-
-omnis Sabbatorum dies causa sepullurse jejunii sirnseproprius est, adhibetur. Quod si Pascha bm-
suscipialur instantia; ut flenles cum apostolis de nino completum esse post missam, adversario pervi-
morle Doniini, gaudere cuni eis de resurreclione cacller adniienie, persislitur ; nos in iticlam non
mereamnr. Et rursus: Si omnis Dominicus dies re- ultra piolrabimur; hoc tamen pacio, ui esus car-
surrectionis creditur gloria decoratus, omnis qtti nium laicis protinus invadaiur. Nec enim causajest
an.ecedit eum, dies Sabbali sepulluroejejunio nian- cur libertas paschabs citsi difieralur in poslerum,
cipandus est, utmeritpgaudealderesurrectione, qui cum Pascha, sieut dicilur, sit omnino completum.
de morie ploraverit. Quibusprofecloverbis,lam planis, Quod si ecclesiasticae disclplinse perspicue videtur
ac propterlardos raultipliciter inculcalis, nihi! a me adversum, faleaiur necesse est adversarius, ilium
adjicieudum aliud video, nisi hoc laniuin: quia si sepullurae Dominicaediem,non Pascha, sed Paschoa
sanclus ille vir propter illud unum Domiuicoesepul poiius esse vigilias, ac per hoc ex vlgiliarum salteni
lurse Sabbatum, omnia totius annl Sabbaia jejunio regula jejunio mancipandum.
dicanda percenset; dumilludunum, qtiod principale * .
j
' S4QCAPUTV. I
esl atque proecipuum, in epulas solvilur, qualiier Quod Sabbati jejunium eoiletli visione celebratumesl.
ab eo in reliqua, forma, vel exemplar absiinentisa Mox ut isia conscripseram, quid mihi casu, vel
transferelur? 84? Conslanler igitur asserendum potius tlivinonuin nosse contigerii, nqn celabo. Se-
est, quia sicul dies Parasceve sexlas lotius anni le- nior qsiidam frater, qni jam a triginta fere annis
rias dislriclionis censura prsecedit, sicut Resurre- eremiiica cellula usus fuerat, ad me venit, et soli
clionisdies solemnitalisgloria reliquos dies Domiiii- visionem quoesibi acciderat, palefecit. Socpe, inquii,
cos antecellit; iia quoque et Sabhalum, quod inler magisier, in te simullalis el irse slimulum perttili,
ulrumque consistit. plusquam csetera Sabbata sub - quia diem Sabbali tanlopereut jejunaretur inslabas;
abslinentiaerigore necesse estobservari. Sicutenim inlerea concupivi Hierosolymara pergere; cumque
Parasceve crucis dies doloris, sic et Sabbalum se- hoc in diesdesiderio fervenlius asluarem, dorraienii
pulturse dies agnoscilur et moeroris. Qnod si pro mihiDominica nocle consiiiit in visione splendirius
labore de longinquo ad uapiisim lavacra concurren- quidam clericus, el diiil: Fraier Joannes, sic enim
lium, vel diversorura debilitale fragilium eodem die vocabalur, vi>vvenire Ilierosolymam ? Cui cum velle
apud quosdam usus inclavit aliquantsilum indulgen- me respondissem, prolinus me iiluc per somniura
 803 OPUSC. LV.. — DE CELEBRANDIS VIGILIIS. £06
duxit, mulfaque sauclorum sepulcra circumiens, K potest, et apud quonmulam cxanien sub feslivitatis
quodque eiqus esset specialiter designavit; tandem proesenlia jejunium vires non habet, sed semper
ad sepulcrum Domini eodem duce perveni, ct ecce festiviias preevaiel, auferantur igitur de octavis B.
Petri cl Panli;
posl sepulcrum siabat quidam clcricus serena facie, Joannis Baptistse vigili.c aposlolprum
el pulcher aspectu, ccrvicetenus slola candida de- de oclavis quoque Lanrenlii marlyris vigilke B.
cenler ornalus,,qui dixit mihi: Tu nudius terlius Marise virginis eradantur; ]n Quadragesimoaeliam
vivificam crucem, Jiesierno quoque die sopulturam majoribus quibusque fesiivitatibus rdeciio gemine-
Dominicam, durii jejuuasli, veraciter adorasti. Ex lur. Quorisi hoc ecclesiasiicoereguloe non admitiuni,
hoc, remoto omni scrupulo dubieialis, agnosce, quia el mundus, qtti suh apostolic:c tradiiiorris i islitu-
el sexta feria crucem, et Sabbato sepulcrum Cliristi lione jam senuil, neolericis nequaquam -dogmatibi.s
verissime celebras et adoras,- si proetliclos dies acquievit, falendtim csl fesiivitales, nisi prsecipuoe
orando et psallendo jejunas. Quo videlicet instructus sinl, non prsejudicare jejuniis, til, suo cuiqiie.jnre
oraculo, et scaudalum quod adversum le, Pater, ha- servalo, et eeclesiasticum pro solemnilale peragalur
bueram, perdidi; et deinceps Sabbatum non minori olficium cl casiigalio corporalis snum non deseral
devolione quam sexlam feriam, si facultas suppetat, institulum. Unde consiat quia qnisquis duorum tam
jejunavi [jejunabo]. Hssc mihi sanctusfraler reiulit, B venerabilium aposloloruni, Jacobi videlicet et Pbi-
cum hsec qitas scribimus et tunc omnino nescirel, lippi, vigilias jejunare deirecial, non ad boc aniore
et adhuc prorsus ignoret. feslivitatis iiiducitur, sed juxta rheloricantis" gulae
Enimverobelitania majore lurpiter a nonnullis, SUSBconsiliuiu molliler vivenrii suavitale mulcetur.
el manifesiissime contra canonum senteniias agitur; CAPCT VI.
quia in ea per oecasionembeati Marci, ctijus eodem Quomodo B. Jctcobus apostolus mcriuus sil.
die festivilas est, non tenetur. Sed quia conspirato- Prselerea el beati Jacobi, qui fraler -est evaugc-
ribus veniris noslra prorsus asserlio ludibrium dici- lisloe Joannis, pleiique \igilias.parvipendiint, et ir-
lur, nl subterfugium desit, ipsa canonica aucloriias reverenler ac inconsideraie traiisiliunl. Ei bbc irieo
simpliciler inferaiur. Ait enim Maguhtiense conci- fotiasse proesumiiur, quia non suo lempore eadein
ihiin (cap. 5 ) : Placuit nohis, ut Iilania major ob- feslhilas celebratur. Sicut enim in Actihus aposto-
servanda sil a .cimctis Chrislianis uno die, sepiinw loriim, Luca lestanle, didicimus, circa paschale
Kalendas Maii, sicul in Romana Ecclesia constitu- lenipus B. Jacobus ad Herode esliiilerempiiis. Num
iutn reperimus, el sicut sancti Patres noslri consli- cum prSemisissel: « Qtiia oecidil Herodes frairem
luerunt: non equitando, non preliosis vestibusinduti; Joannis gladio; » paulo post inlulil : «Erat autem
seri cinere aspersi el cilicio induti jejunemus, nisi u dies Azymorum (Act. xn). > Circa idem vero lempus
infirroitas impedieril. Al si cui adbucista aucloriias B. Petrus esl a vinculis absolulus, quo isle Jacobns
forle non sufficil, sufllciat sedes aposlolica, suflicial paulo anie Herodiano fuerai gladio delruncaius. Et
et ampla Roma, qnse boc jejunium nnn modo decre- quiainlra fesla paschalia ulraque feslivitas ahsolufe
lalis paginsepromulgalione corroborat, sed et viva - ac libere celebrari non poterat, in aliud neccssario
annuaiim veneraiionecor.servat. Ubl nolandiim quia tompus tx aniiquorum Pairum esl cliscretione Irans-
geminoe festivitali, sancti vidclicet ilarei, atque lala. Quod si propier hoc soleninis ille dies vigilia-
-Penlecosles, inlra cujus spalium socpius dies ista rum suarum debel honore privari, ergo nec ipsa
eoncludilur, jejuniuin sancti Patres prscvalere san--^ feslivitas dehet coli. Ai si fesiivitas haec aposlolica
xerunl; ita lainen ul ecclesiaslicum liihilominus pronece&sitate paschali in tempus aliud digne trans-
oflieiumsolemniier impleaiur. ponilur, SgQ) dignum quippe esl ul suoe eliam vi-
Unde el illud graviier ferimus, quia plerique giliaeiuseparabrliter coniilenlur. Absolttia siquitlem
84@ fralres, dtim jejunare in bealorum apostolo- csl aucloritas canonum, quaa generaliter preecipit
Tum Philippi el Jacobi vigiliis perhorreseunl, solem- omnes apostoloruni ligilias celebrari. Quod si ad-^
nilalem Pentecosles in excusalionem suse dissolu- versarius adhuc in suaeallegalionis instantiapervi-
lionis opponunl, dicenles non debere,queniquam sub cax inveniitir, iilud etiam inferam quia, si proplerea
jejuniorum lunc censura consirigi, cum lempus festivilas iila , quoniam mutaiur tempore, jure suo
diclei paschalibus polius gaudiis epulari. Quihus priyatnr honore, ergo ncc paschalis magna solem-
succinete ac breviter ego respondeo quoniam,, si sic nitas boiioranda jam erlt, quae videlicei non fixam
inimica sunt invicein et feslivilaies Ecclesiseet ec- temporis ccrliludinem, seri plenilunii polius sequiiur
clesiasiicaejejunia disciplinse, ul siinul celehrari non ralionem. Ecclesiaslica siqtiidem fides babet, quia
possint, ergo nec lilaniae majores, quarum. snpra octavo Kalendas Aprilis Redemplor noster csl cru-
meminimus, neque ires illi Rogalionum dies ante cifixus, quo videlicet die ct «i virginali ulero fuerat
ascensionem Domini, nec vigiliae Pentecosles pole- anle conceptus. Quod si hanc lemporis ralionem
runt jejunio mancipari. Et ite hoc partim virieatur, sequi volumus, sexio Kalendas ejusriem mensis per
eliam_jejunium illud toililur, quod post ariventum singulos a.niios lesurreciionem Doniinicam necesse
sancli Spirilus in eadem liebd.omadafieri a sanelis est ceiebreaius. Quod profectoidcirco non fit, quia
Palribus concorditer esl institulum. El quia, sicut dignum esi quariam decimajn lunam cum Azymita-
oicilur, cum solemnitate jejuniuni convenirc non rum prius Pascha transmittere, ul ad novtimPascha
 S07 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMCS SEU TARS III. — OPUSCULA VARIA. I 80S
valeamus sicut ex urabra legis ad verilalis graiiam .._ misit, per tolam diem illam ne vini quidem vesli"
pervenire. gium poluit invenire, sicque divina dispensatione
CAPUT VII. coaclus est jejunii debitum in ipsa feslivitaie persol-
€ur B. Joannis Baptislm Decollalio vigiliam non vere, cujus nori tiiriuit vigilias contra ecclesiasticae.
habeat. instituliouis regulam lemerare; et, ut ita loquar,-
Eant ergo saneiarum vigiliarum hosies et jeju- luil in festo quod deliquerat in profeslo. i
niortim venerabilium deslruclores, ac dogmatizent Hsec igilur, dilectissimi, de octo vigiliis examus-
paschali solemniiaii revereniiam non servandam, sim suo lempore celebrandis sanclitali vesirse illi-
ul, quoniam variaiur lempore, devolione fidelium malo stylo conscripla direximus, et 851 at vos ad
ei asstieii cultus careat diguitate, elquod de Pascha ea corrigenda quse nunc insolenter emergunt viri-
male senserint, eonsequenter el de Ascensione, ac liter accingamini, ul revera Christi milites, adhor-
Penlecoste necessario faieanlur. Quod si nohis tamur. Tenealur ilaque per vos ecclesiasticaegenium
objeceriiit, Decollalionemsancti Joannis idcirco non disciplinse, paternse tradiiionis norraa permaneat,
hahere vigitias, qnia de lempore passionis Domini, religionis stalus a sua dignitate non corruat, vigor
quo videlicet S. Bapiista peremptus est, in Augu- ecclesiaslicus non mollescat. Enimvero non ambigo
sium mensem ex more transfertur, respondemus 1B scripturam hanc, si in eorum mauus deveneril, qui-
nou propler mulalionem festivitatis hoc fieri, sed bus sunt perosa jejunia, turpiler conspuendam. Ab
quoniam cum vigiliis sanclam nativiialem ejus ex- bis seilicet, quibus tumet uncta eutis atque nilidula,
cepimus, ne popularis gravelur infirniilas, in-ejits- qui sobrielati dum infcederabiles pugnas infe ,unt,
dem decollatione sola unius diei solemnitate contenii rubentia pingues ora 852 flammescunt. Mibi aulem
sumus. nullius amore, vel odio reclum licet occullare quod
Poslremo de beali quoque Bartbolomsei vigiliis, senlio; el qui Julianum Coesarem oeto adversus
quas nonnulli jam violare paulaiim incipiunt-, non Evangelium Christi scripsisse volumina non ignoro,
diversa sententia est. Quo nimirum die aliquando ab his eliam qui evangelicaesuiit disciplinseconlra-
abbas quidam, non infimis comitantibus vlris, de rii, scripliuncuiam meam verbis mordacibus lacerari
longinquis finibus ad nos in eremo degenles pran- nullalenus erubesco. Dicant enim illieum antiquis
-sus et coenaturus advenit; alia vero die, fesliviiaiis ohsonatoribns suis : « Manducemus et hibamus,
scilicet aposlolicse, rogalus, ul digressurus jeniacu- cras enim moriemur (Isa. xxu); > el nos cum servis
lum caperet, venuit nullisque precibus acquievit. Chrisli respondeamits : «.Jejuuemus el sacras vigi-
Sed, o digna. resliluens divina senlentia! sive iri lias celehremtis, ul in fesliviiale ccelesti sine fine
cajnobium sanclimonialium, quod tunc visitavit, '3 victtiri feliciler eptilemur (I Cor. xv). » '
sive apud aliqnem soeculariumad quosciinque trans Sil nonien Don.inibenedictitm

853-8S4
OPUSCULUM QUINQUAGESIMUM SEXTUM..

DE FLUXA MUNDI GLORIA ET SiECULI DESPECTIONE.

ARGCMENTUM.—Agnelem imperatricem Romam non superbo apparatu, se.l cnliu infra privatae feminse
personam dejecto ingredieniein, ad proesepe Christi Domini visendum, reginoe Sabse comparat, quselre-
giara Salomonis magnificentissime ingressa esl. Eamdem praeterea laudal quod regales pompas mirifice
cbnlempserit. Deinde exemplo Romanorum reguin ac exlernoritm fluxas esse mundi dignitates et miillis
calamitaiibus ohnoxias aperte demonstrat. Acriler reprehenriil eos qui nobilitale et diviliis glorianlur,
cum mortalium omniuni idem sit ortus aique occasus.
Scuto bonse voluntatis Dei coronalae.AGNETiim- D liosas ; Nla vero cum Hermisinde cognata sua, non
perairici, PETHUS peecator monachus serviliitem. dispari sancli Spimlus fervore succensa, lanquaiii
CAPUT PRIMUM. Maria Magdalena cum allera Maria veniuntad sepnl-
Aqnelisimperalricis cumregina Saba comparatio. crum (Matth. xxvni; Marc. xvi; Luc. xxiv; Joan.xx),
Regina Sabn venilin Hierusalem audiresapientiam -non ut corpus Jesu perungant fomenlis aromatum,
Salomonis (III Reg. x; II Paral. ix); imperatrix sed ul pedes ejus fluentis irrigent lacrymarum. Non
Agnes Romam adiil] addiscere stullitiam Piscaloris. enim jam quaerunt viventem cum morluis, sed ado-
Nam sicut Paulus ait: « 0_ujanon cognovit mundus rantes lenenl vestigia resurgeniis. Carnalis plane
per sapienliam Deuni, placuit Deo per stullitiam prse- Salomon reginse Sabsequseslionumnodosel mysteria
dicaiionis salvos facere cretlentes (I Cor. i). j llla, reseravit oenigmatum; nostra vero regina nil sibi
sicut sacra lestatur Ilistoria. ingressaest cum multo solvi proposuit, nisi suorum vincula peccatorum.
comitatu et diviiiis, camelis quoque porlanlibus Salomon namque, qui fuit figura Christi et qiifedam
aromata, et aurum infmitnm nimis et gemmas pre- velut imago, sive prophelia, personam nestri SUIva-
309- OPUSC. LVi. --DE"FLIiXA MUND!GLORIA. 8!0
toris expressif. De illo quippe dicilur « quia locu- _. A mienlise resecari. Hyssopo nimirum purificantur in-
tus est tria millia parabolarum, et ftierunt car- tima visccrum, per quam non incongrue designalur
sninailiiusquinque miliia; i ubi praesto subjungilur : confessio peccaloriim.
-
xiuia«-dispuiavil etiam superlignis, a cedro, quse est CAPUTII. _
in Libano usque a"d hyssopum , quse egr.editur de Cliristiet Salomoiiissapientia toniparatur. _
pariele, et disseruil rie jumenlis, "et de volucribus, Dispiilavk igitur noster Salomon super lignis, ho-
et repiilihus el piscibus (III Reg. iv). » Quse scilicet roinihus videlicet intra germinaiilis Ecclesioenemora
Redemptori nostro non ambigil cuncia congrtiere, radicatis a ceiiros quoeest, in Libano, usque ad hys-
cui vacat liaecdiligenli cor.ri. eraiione traciare. Ipse sopum, quoe egreditur de pariete, id est ab ipsis
niinirum iria miiliaparabolarum est ,'ociitus, qui et eininentibus sanctis nilore justitioe candidaiis usque
mystica Pairum pr3scedentiumfacla, e.tper al'cgo- ad peccatores et lapsos atque ad poenilentioede-
rica prophetarum oracula, vel eliam per coruscantis Bium laroenta conversos. Hinc est quod sequitur :
Evangeliidocumeriia,dum sub velamine pene cimcia « Disseruit ei dejumfinlis,» sanctorum scilicet adju-
disseruit, quasi iria millia in verbis suis parabola- loribus, caibolicis viris , « et de voltKribus, t ho-
rum numeravii. Unde et in Evangelio Mallhsousait: miiiihtis nimirum per sancla desirieria ad superna
« tlsec orania loculus est Jesus in parabolis ad tur- B i suspensis; « et de repliiibus et piscibus, > hoc
bas, et sine parabolis non loquebaiur eis (Malth. est de his qtii peclus concupiscentise per lerram
xv). > Cujus etiam carmina quinque millia sunl, traliunt, et qui per soeculariumnegotiortim fltienia
quia chorus virginum, quse sub. quinario numero vaganiur. Dicitur etiam quod praecedeliat sapieniia
describunlur, anie thronum ejus, sicut Joanues in Salonionis sapientiam oninium Orientaiium el ^Egy-
Apocalypsi dicil (Apoc. xi), canlicum novum jugiier pliorum , quia nimirum Redemplor noster superat
rriodulatur; vel qula quinque sunt vulnera Dominici jnlellectum et angelorum et hominum. Habebat ille
corporis, quibiis per universum orbem triumphalis qtiadraginta miilia preesepia eqtiorum currilium et
ejus vicloria praedicaiur, sub eodem numero carmina duodeciinniiflia equestrium. Quiri per qualcrnarium
supputaniur, sub quo tenentur et vulnera, per quoe numerum, nisiquaririga praasiriiilurevangelislarum?
vicloria siugularis laudis seternsegloriam promere- Et quid per duodenariura, nisi senalus exprimilur
lur. Unde cum in Canlicis dicitur : « Surge, amica aposlolorum ? Per doclrinam quippe evangelicamqt
iriea, sponsa mea, el veni, columba mea, in forami- aposlolicam vectalrir Dominus per universam latilu-
nibus pelrse, etin caverna maceriae; >prolinus addi- dinerii oibis lerrarum. . Currus enim Dei decem
rur : « Osiende mihi faciem fuam, sonet vox lua in millibus multiplex, millia Iseiantium, Dominus in
Suribus roeis, quia vox tua dtil.is (Cant. n). »"Sane C eis, in Sina in sanclo (Psal. LXVII).>Nam quia.Si-
quia non hsecexacte traclamus, seri succincte cele- na mendalum inlerprciatur, conslal in eis tantum-
riterque iranscurrimus, sufflcial dicere quia cum modo veclari Dominum, ubi fit coelesliumobserva-
pelra sit Christus, foramina pelrasproeul ggg dubio tio mandalorum.
sunl Dominici corporis cicatrices. Sed cum posi hu- Notandum atiiem quia sieul regnum David, ©f_@
Jus petrse foraraina dulcis vox sponssein sponsi au- qui lot pressuris attriius. Dominum designatjn mpr-
rilius sonare prsecipilur; quid aliud quam quinque talis adhuc vilas stadio laboranlem, sic Salomonis
vulneribus sub eodem quinario numero carmina istius incomparabilis gloria prsefigural cumdem Do-
laudum reddere pia quselibeianima. vel sancta uni- minum post mundi linem in palerni culminis maje-
versalis Ecclesia connnonetur, ut ejlisdem quodam- siate regnanlein. Unde illic dicitur quia non erat
rnodo nunieri carrnina referat, quol pro se suscepla argentum, nec uilius prelii putabalur indiebusSa-
viilnera non ignorat; illique cunctos sui corporis sen- . lomonis. Quod nimirum quomodojuxla litleram sta-
sus dedicel, quem totidempro se sauciatumvulneribus bit, ut credi valeat lempore Salomonis argeuium vel
videi? Quinquenimirum nostrorum sensutunvulnera, penilus non fnisse, ac per hoc oinnino xie lerra de-
iilis quinque Dominicicorporis cieatricibus sunt sa- lelum, vel nullitis perexiiis saltem pretii conslitisse ?
uala. Quod autem Salomon super lignis a ceriro,-" Nam si nullius erat prelii, sicut dicitur , ergo mille
quae esl in Libano, usque.ad hyssopum; quaeegredi- talenla argenti ne unius quidem poterunt ovi appen-
tur de pariete, dispulasse dicitur, hic necessario ad dio suppulari. Quod sane credi, quam frivolum ,
spirilualem remiltiiur iiitellectum, cum nullatenus quam videaiur ineplum, ipse revincil lextus, elordp
siare valeat stiperficies litierarum. Hyssopus enim verborum, qui postquam prsemittii: « Non eral ar-
nequaquam de parietibus egrerii,.sed de saxosis cer- gentum, nec ullius prelii putabalur in diebus Salo-
nitur monlibus-germinare. JParies itaqne noster ipsa monis ; > prsesto subjungil:« quia classis regis per
morlalilatis nostrse conditio est, quse nos a con- mare cuin classe Hiram semel per ires annos ibanl
teniplatione conriiloris, velul abditae dorous obsta- Tharsis, deferens inde aurum et argenlum (III Reg.
culum dividit, et in ima prociivis declinare com- x). > Cur enim per lot marina discrimina metallum
pellit. « Corpus enini quod corrumpitur, aggravat boc classis illa deferret, quod prelium penitus uou
atiimam , et deprimit terrena inhabitatio sensum baberet?Et paulo posl dicitur q.da « oflerebantur
mulia cogiianiem (Sap. ix). > Ex hoc ergo parieie ej vasa aurea et argenlea (lbid.),.i Deinde snbinier-
hyssopusegredilur. quia de fragilitate. noslrae mor- tjif quia « egrediebatur quadriga ex y£g}'plo sex-
tuiilalis erumpit, quod semper necesse est ferro pce- ceniis siclis
argenii, cl cquis cenlum quinquaginl»
PATP.OL.CX.T, <5".
SH S.PETRI DAMIANIOPP. TOMOS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. 812
(III Reg. x). > Non ergo pretio carebat argenlum,. Apuram sacco el manus quoein modum eolumboa[co-
quo vehicula redimebanlur equorum. Sed argento de- .lumnse] geslare consueveral sceptrum, allrila jain
signalur claritas ecclesiaslicoeproedicationis, de qua erat porlare psallerium. Hevera, quia, « omnis gio-
dieitur : « Eloquia Domini, eloquia casta -argentum ria filiopregttm ab inlus (Psal. XLIV): >vernanlium
(Psat. xi). t Quod videlicet sanctse prsedicalionis decor ille geinmarum, et coruscanlium auro veslium
argenlum, nullius, ut ita loquar, pretii reputabimus, cultus, jam ad inleriora roigraveranl, et in occulti
nec aliqualenus erimus ejus indigi, postquam ad speculatoris obtutibus interior sponsoespecies|relu-
veri Salomonis regnum ex hac fueriinus calamitate cebat. Cui sponsus-: « Tota, inquit, pulcbra es,
translali. Non enim lune praedicalionis indigemus amica mea, et macula non est in le (Cant. iv). |» Et
eloquio, ubi dalur in deeore suo regem glorise facie - iterum : « Pulcbra es, amica roea, suavis et decora
ad faciem cernere, quem utique constievimus ex ore (Cant.^i). > Delicaiam porro cervicem Tllam,ex qua
praediealoris audire. Sicut per prophelam pollicetur cum bracleolis aureis et rulilanlibus margaritis dn-
Dominus, dicens : « Nemo dieet: AgnosceDominuin, dum murena pendebat,- nunc margo lanese vestis
omnes enim cognoscent me, a maximo usque ad ml- "exasperal. Unde ministri coeleslis illius sponsi
nimum, dicit Dominus (Jer. xi). > libi blanriiuntur et dicunt: « Murenulas aureasfa-
CAPUT III. B ciemus tibi vermiculatas argento (Gant. 1). !» Et
Amovetobjectionem. sponsus adhuc : «' Coronaberis , inquit, de capile
Sed forie quis asserat Scriplurse verba nos ad' Amana, de verlice Sanir et Hermon, de eubiiibus
nostrum intellectum violenler infleetere; et qnod leomim, demontibus pardorum (Gant. iv). > Amana
Salomon de se videtur asserere, ad Salvatorem per- siquidem mons Oilicise dicitur, qui el Taurus a com-
hibeat specialiter per omnia periinere. Dicat itaque pluribusappellatur. Sanir elllermon terrse Judaieaa
hujus objeclionis assertor qua Salomorii valeal ra- montes surit, in quibus leones el pardi habitare cre-
lione competere quod quasi de se dicit :« Deus enim duntur. ' CAPUT IV.
dedit mihi liorum quso sunt scientiam veram ut
sciam disposilionem orbis lerrarum et virtutes ele- Quod per bona exempla corona gloriai nobis cumu-
mentorum, initium et consummationem el medieta- lalur.
tem temporum , vicissitudinum permutationes et Per .bos ergo montes, reges' el principes diversae-
commulaliones hominum, anni cursus et slellarum que mundi hujtis intelligendse sunt potestalesj qtise
dispositiones, naluras animalium et iras besliarum, velul monies sese in superbise culraen atlollunl, et
vim venlorum el cogitationes hominum, el qusecun- nialignis spiritihus tanquam pardis atque leonihus
que sunt ahsconsa et improvisa didici (Sap. i). t C habitaculumfertuil. De his tu"ergo montibus corona-
Nam ut deeseteris inlerim sileamus, quomodo nosse beris, quia quotquot mundi principes ac polenies
potuit honiinunvcogitaliones, eum ipse Deo alibi di- ad Deum per tuum convertuntur exemplum, pro
caU: « Tu solus nosti corda omnium filiorum hqmi- his ontnibus selernse gloriaa tibi cumulabituriprsB-
num ? > (III Reg. n.) Sed quis el absconsa omrna et mium; eris quoque non modo coronala, sed el ipsa
J857 improvisa didicit, nisi Redemptor noster, in corona, propheta atlestante,qui_|||8 ail. « Et eris
'Ciijuspeclore sunt omnes ihesauri sapieniiseet seien- corona glorioe in manu Domiui, et diadema regni in
lise absconditi? (Col.n.) Qui profecto per humanita- manu Dei lui (Isa. LXI). >
"
tem didicit quod per divinitatem naturaliter novit. Amisisti, regina, virum post quem dedignata es
Ad hunc ergo Salomonem tu nuper, o regina, ve- thalamos iterare, vel proci cujuslibet fcedus admit-
nisll, non ut illa Sabaeorum, in curribus, equiiibus lere, nisi qui priorem virum excellenlioris gloriaedi-
et elephantis, sed in lacrymis potius, gemitibus"et gnilale transcenderel. Qtiid igitur faeeres? Vir ille
lamentis. Tu ergo veraciter es regina Saba. Saba tuus imperaior exsiitii, regise dignitatis apicem le-
siquidem interprelatur humilis, vel campestris. Et riuit, etquod in hominibus singulare est, Romani
bene campestris. Jn>campuni quippe certaminis de- imperii monarchiam dispensavil. Quia igiitir iUjlan-
scendisti.utmanus inanibus conseras. etpro caslris D ise celsitudinis arce praieminuit, eb superior iquis-
Christi stans , non enerviler-cum hoste confligas. piam in bumano genere reperiri non potuit. Quai.
Venisli, inquam, non ut senigmalum libj mysteria ergo in ierris idoneum el qui luis placerel oculis
scVupulosadissolveret; sed ut per simplicis clavicu- invenire non poteras virum , in coalestis sponsi pro-
larii sui ministerium regni cceleslis aditum reseraret. volasli violenter aniplexus. Violenier inquam : « Re-
Venisti humilis ad humilem, pauper-ad pauperem. gnuin quippe co?l6rum vim paiitur, et yiolenll diri-
•et quasi cum perornatis et incuitis *gregumpaslori- piunl illud (M'atth.x\).i Obeaiaisla superbia.o beaia
bus adorare venisli puerum in prsesepio vagienlem inentis elalio, etemnibus digna piseconiis, quaedum
(Luc. n). Vidisse nempe tunc le; et qusa circa le, carnalis ihalami jura contempsit, in dolalium regis
inirandum valde speciaculum, etimitandum Salvaio- selerni gloriosa iransivit. Carnalis plane vir virgini-
ris erat sedificaiionis exemplum. Vestis enim pulla lalis areana corrumpil, sponsus aulem ille ccelesiis
el-lanea. Is cui insidebas, non bicam equus, sed po- eas eiiam quas sibi violatas associal, in virginale
tius burno, vel burricus, vix mensuram desiriis ex- decus illico sine difficultate rcformat, ut niniiruni
£edebiU'flseUi.Mulaveras enim cororiam velo, pur- coniracti squalorii? inquinamenla deponant, et velut
 •SjS OPUSC. LVI. - DE FLUXA MUNDlGL,OIUA. 814
aririas prius arbusculse denuo comantes in pristini i__rilo jejunium nuncupalur, quibus utique meiis.quse-
decoris graliam revirescanl. Porro autem cum car- que camalis delectabiliicr pascitur. Nam si simplex
nali viro nuplura exornalur, mox apud aflines et aqua a Davide projecla, Scripiura lesle, in sacrifi-
nolos undique pecunia qusesila congeritur, et quid- cium vertilur (II Reg. xxi); tol rerum honorumqtie
quid. valet acquiri, sacculis illico, vel obsignandis contemplus quanlam apud Deura gloriam promere-
capsidilibus infarcil-ur, ut quo magis ad virum iur?Oquam gravis est, quamqiio laudabilis absli-
mulier onerala deproperal eteo glori.osiorappareat,, nenlia, assuelam juvenculam a virili jejunare com-
et ille propensius in ejus amore sedulus infervescat. plexu! nunquid el hoe grave jejunium non esi, ul
Tu conira, ut nupiialia cum ccelesti sponso foedera quseconsuevcras istos in honorum culmen atlollere,
conlrahas, regalis serarii congeriem prodigis, ra- illos insolenier usa dignilate privare, nunc re-
dianlia quaeque cum auro vel argento margariia culis contenla domesticis, .aspectus hominum fu-'
dispergis; aulsea tua blatlina, vel polius deaurala, gias, el in orationis ac psalmodiae sedula mo-
lemplorum laquearibus appendunlur, ornamenia duiaiione persislas? Nam quia fueras olim Susanna
regalia sacris famulantur altaribus. Nullis, ut iia cum viro (Dan. xm), merito nunc facta es Anna.
fatear, parcitur rebus, et hoc sblum indigenlibus, post virum (/ Reg. i); el quia lunc conjugalempudi-
vel Ecclesiis non conferlur quod extra tui juris pe- BJ citiam immaciiiate servaveras, nunc cum filiaPha-
culium reperitur;cuncla-projieis, ctincta dilapidas, nuel, quod templum Dei dicitur, in ecclesia jugiler
ut ad sponsi ccelestis amplexusexonerata prorsus. perseveras (Luc. n). Hinc esl quod a me pcr vene-
imo nuda pervenias. rabilem Rainaldum Cumanum episcopum requisisii
CAPUT V. utrum liceret homini inler ipsum dehiti naturalis -
Bona magnorum mrorumet mulierum exempla quan- egerium [ipsam egeiiem], aliquid ruminare psalmo-
lum valeanl. rtim. Ad qiiod egp,quod ad lempusoccurrebat, expo-
. Haecautem non propler te, venerabilis imperatrix, sui, quoniam el sanclum Job Deus omnipotens vi-
edissero, quam et his verbis polius offendereperiime- sitayit in sterquilinio constituluni (Job xviu, el dein-
seo,sedob idpolitis,.utdumlusevirlutis insigne utcun- ceps), etbeata martyr Agnos, cujus et lu oequivoca
que depromitur, non parva legenlibus eedificaliopro- es, in obsoletis'et sordidis lupanarium locis angelum
curetur. Ubi enim lanta sublimitas pro sui conditoris simul et angelicum reperit indiimenium. r-Jam et
amore, ad pavimenium usque dejicitur, quse cervix Apostolus ubique nos prsecipit orare, cum dicit :
superbiseprolinus a sui rigoris erecta lentigine non « Volo ergo viros orare in omni loco, levantes puras
fleciatur?. Quae tumidae cujuslibet mentis inflatio manus sine ira et disceplatione (I Tim. n), > quan-
prsestonon folleat, cum laritaeglorise principem nunc C. quam hsec magis eo Ioci versanda sunt ih corde
\relut despicabilemancipium -cernai? Quis prselerea quam sint explicanda sermone. Hoc ego, quaiiquam
rerum iranseuntium perlimescat inopiam, cum spon- sileniio dignum fuerit et nequaquam per multofum
taneam videat in ea muliere pauperiem, quam tot ora vulgandum, idcirco dixerim, ul liquido legenli-
utique regnis.paulo ante conspexerat imperantem? bus innoiescat quanlus sancto pectori tuo divini
Aut quis„ inculti habilus injuriam 859 perhor- amoris ardor incandescat. nt ne ad brevequidem
rescat, cum aureo subtegmini, et regalibus pompis punclum a divinis obticere laudibus acquiescai.
a regia majestate vile stamen praelatum esse consi- Quid ad haec dicent qui de ecclesia non oratorium
derat ? sed locutorium, el non oraculum, sed conciliahuhiin
Veniamadmensam et ad famelicam, ut ila loquar, faciunt, ac per hoc in ea dorao sascularia verba
epularum affluentium ubertalem. Quale, rogo, est. permiscent, ggfj) quae duniaxat ob hoc construcia
congestam anie te struera lancium et renidehtium dignoscitiir, ul in ea prorsus a negotii saecularis
carnium epulas per mensas circumquaque transmit- aciione vacelur?
tere,.et carnium ne ipsamq_uidempinguedinenraii- Sed ut hi qui ad aposiolorum limina confluuni,
quaienus degustare? contrectare manibus dapes, et sanctae devotionis tuaa salubriter imiieniur exem-
eas in ore non sapere? irao ipsum panem, vel quae-V pltim, sub arcana quoque B. Pelri confessione.anie
libet incultioris apparalus edulia cum limoresum- sacrum allare me sedere fecisli, acper lugubres ge-
molenus ligurire? Unde mihi ssepeconquesta es, ea. mitus et amara suspiria ab ipsaquinquennis infantise
lenus edendi te non posse cohibere pruriginem, ut lenera adhuc, et nuper ablactata levilale coepisti; et
ex his quseapposila cerneres, non-aliquid tibi quan- tanquam illic ipse B. Apostolus corporaliter proesi-
dolibet immoderalius indulgeres. Hiirossepiuslacry- derel, quidquid subtile vel minutum in humanitalis
'
mae,hinc gemilus,hinc et profunda suspiria.Lugebas tuaepoluil titiilare visceribus, quidquid in cogilatio-
enim quia qtianlavis disciplinse caulela, cujuslibet nibusvanum, quidquid praeterea siibrepefepoluitin
dislricljonis insiantia naluram fundiius superare sermonesuperfltium, fidelihusest relatioiiibus evolu-
nori posses. Sed, sicul et lunc forle non laeui, jeju- tum. Ad quod mihi visum esi, ul nil aliuri confi-
nium tuum, regina , muliiplex' esl. Nos enim ali- lenti pcenitenliai pondus injungerem , nisi ut illud
quando jejunamus a cibis, sed lu jejunas a purpura, divinselegalionis elogium ilerarem : Age quoriagis;
jejunas a corona aique a lot et tam magnificis impe- operare qtiodoperaris. Vel illud quod his qui Thia-
rialis gloriaepompis. His enim abstinere, non jmme- iyra erant per angelum mitliiur : i Non niifoim
 Ri« S. PETRI DAMIANIOPP.TOMOSSEU PARS III. -OPIJSCULA VARIA. g{&
super vos aliud pondus; tantum id quod habetis. A ^Egyptipercellere aelacerarepermiuitur (Exod. v),
teneie (Apoc.n). > Nam, Deo tesle.ne unum qui- ut ad repromissionis arva conlendere festinantius
riem diem jejunii, vel cujuslfbet atflictionis indidi, provoceiur.
sed ut m coepiis solummodo sanciis perseverares CAPUT.VII.
operibtis imperavi. Eccemplaregum ac ducum, qui mundi felicilalem m-»
CAPUT VI. feticissimoexilu perdiderunt. -
Qua animi puritate sanclorum reliquicsvencrandw. Porro ut de te sileam, qtlaetalioiie vicariaetodisti
Ef utinam a quibusdam bomicidis, vel diversorum mundum et perosa jam exploderis mundo, nunquid
criminum reis, illi gemitus, illi fleius in confessione et ipsis regibus, a quibus mundus iste diligitur et
proruroperent, sic tabescenlisel acenimo dolore quibus captiosa fraude hlandiiur, non quantocius
iransfixse mentis spiritus fremeret, sic male sibi in amaritudinenivertitur ul niniiruni bodie, qui ex
conscia peclora singuliirent, sicut iilic plangeban- hostibus victorise signa reporlel, triumphalis cum
lur vel inanium phantasmata cogilatibnum, vel qua- glorisepompa prsecedat, el cras illum ignobiliterler-
rumlibet pueriliuni ineptiae levitalum. Hoc provo- ga verlenlem, hostilis mucro transfodiat? Ballassar
r.eniur exemplo, qui ad veneranria sanclorumcor- nempe ipso -die quo vasa templi Domini-jam temu-
pora pia devotione festinant. Iilie ilaque proprii 1B lenlus concubinarum labiis foedare praesumpsil,Me-
realtts morbos, quasi noxios humores et segritudines dorum gladiis, Dario victoriam oblinenle, subjacuit
evomant, hi qui per conatus pttrse confessionis ege- (Dan.v). <5albaRomanus imperator quatuor laniurn-
stius poenitenlise salutaris antidotum sumanl. Iliic modo mensibus imperavit, el in Romse foro gladio
baplismum poBuitentiseslaluant, in quem per judi- pereussus occubuil. Taceo Neronem, proeiereo Oi-
cium officii sacerdotalis immersi, vetusti hominis toncm, quos a semeiipsis interfectos Romanoerei-
iridumehla deponanljamque novi deveiciibusvivant. publica!lestantur historiae.Nonne Vitelliusinlerem-_
Tu autem, bomina mea, nam quia te Redemploris pius est a ducibus Yespasiani? Nonne ei Pertinai
mei sponsam esse non ambigo, meam te vocare do-. occisus esl a miliiibuspraetorianis? Macrinus, An-
minam nullalenus erubesco, domina, iiiquam, mea, loninus, Alexander, Philippus, Gallienus, nonne om-
iige pedetn in radiee perseveraniise, et in amorem nes hi imperaleres mililaris impeius gladios pertule-
illius, ad qubm per manus sacerdolum e( pauperum runl? Doroiiiauus praslerea- suorum conjtiraiione
quotidie ctincta transmitiis, medulliius inflammare,' coufossus esl. Probus [Cbarus], duiii castra supra
ut illud libi jure coniingai quod in lege precipilur, Tigridemhaberet. cielesii fulmine repenie peremp-
videlicet ut qui captam in bello mulieremforle dili- tus esl. Sed qui vult plenius nosse, seriatira Roma-
geret eanique suscipere voluisset uxorera, prius ejus C' nse anliquitatis percurrat historias, ibique liquido
coesariemraderei unguesque proecideret,acveslem, videbit quam pauci reipublicaa principes communi
in qua capla eral, auferret (Deul. xxi); sicque ad morle defecerinl. Nam el "Gorriianus,et Pluiippus,
ingenuitatem Israelilidis ex more prosilieniem jure Decius, Gallus, Volusianus, Gallienus",Quinciilius,
sibi malrimonii copularet. "Jam igilur ungties tui Aurelianus,Numerianus, Licinius, Consians, ;Con-
cum csesarie ceepere prsecidi; jam vestis qua tege- stanlinus Junior, Julianus Apostata, Valens, Gratia-
baris, auferri: quia quidquid in lui cultus orua- nus, Valeniinianus Junior, Joannes, Valentinianus
fibus pukhrum, quidquid in facultalibus preliosura; tertius,Majoriaiius,Antheiiiius,Nepos,omnesistiRo-
le velul ambire, vel comere in exlerioribus cerni- maiiiimperiireclores,niinnevelinotiog@gsediiiosa
tur, HSl in pieialis opera quolidie profligatur. Re- suoruin sunl fraude necali, vel in prociuctu-bosiili-
slat ergo ad intimain sponsi tui jam pervenire dul- bus perieriinl gladiisinterempli? Sed et quibusriam
cedinem, el suavissimam illam cbnfoederati spiri- quid profuit quod eorum in hoe sseculoprolix-ius
lus uniiateni : « Qui enim adhserel Domino, unus annosa vita duravit? Nam, ul infinita -prseteream,
cum eo spiritus esl (I Cor. vi); > videlicet, ut ille Valerianns imperatof in Mesopolamiacum Sapore,
diviniamoris sapor luis visceribus influat, illa suavi- Persarum rege, prseliumcommisitet perdidit; quem
lalis inlimae flamiria lui pectoris arcana succendat, ille protinus caplum irrevocahilis cuilodise vinculis
quam et roiser mundus et inehs quaequecarnalis mancipavitfquinimirum, sicul iraditliisioria, iguo-
ignorat, ut iilud Canticorum ardenler esclames : bili apud Parihos serviluie consenuil; el quoad
« Guitur dilecti meisuavissimum, et toius desidera- vixit, huic probrosae addietus est poense.ul ejusdem
bilis (Canl. v), >el ille libi vicissitudine grala re- provincioerex, incrirvalo eo, pedem cervicibus ejus
spohrieat : «Fa\us dislillans labiaiua, sponsa; rael impriroeret et sic in equum arrogantia lumidus as-
et lac sub lingualua, elodorvestimeniorumluoriim, silirel. Qu:s est enim, cui se forluna non iransferat,
Eicutodor thuris (Cant. iv). » Nec lurberis si qua le el modo de adversis in prospera, niodo deprosperis
fortassis adversitas feriai, ob id enim fii, ut inler- in adversa scenica se varieiate converial? Quanla
HUSille disposiior atl banc te dttlcedinem irahat. plane gloria, quanlussubrunr fa\orarrisil Annibali,
Nam et mater cttm ablaciare vult (ilinm, aliquando cum apudCaniias PauliimJimilium cum tol Roma--
fel uberibus adhibel, ul dura aspernatur ille quod norum militum agminibus stravil? etim dfeniqufi
liorretj conipellaUtrad alimentumse transferre qtiotl tres aureoruni annulorum modios, qtios equilum Ro--
roboret. Israeliticum quoque populum iriGirco rex nianorum, senatorum ei' militum deiraxeral nrani-
 "'
817 OPUSC LVl. — 5)E FLIJXA MUNDIGLORIA 818
bus, Garihaginem destinavit? Plurimas etiam.lialiae A dem anno uterque defunclus est. Qttodatitemposl-
Sibi civitales subdiriit, adeo ut jam Roiuani ches niodum,-ante hoe ferme biennium, luna in sangtri-
Italiam relinquere decrevisseni, et slaium labeniis nem versa est, quia sanguispeccaia significat: « Li-
imperii fundilus despefareut. Sed quani in conlra- bera me, inquilDavid,'de~sanguiiiibus, Deus (Psal.
lium successus Isteconversus est, cum.Mago fraier s), > iii qtianlum mihi virieiur, nil aliud nisi san-
ejus a Scipioneapud Carthaginem Hispanitecapiliir, ctam significavitEcclesiam, Cadaloicisccleris san-
Asdruballs alieritis fralris caput mucrorie desectum juine crucntandam. Cadalousenim millies anathe-
ante ipsius Annihalis caslra projicilur, ipse dein- matizatus, dum pro venaliter acquirenda Roniana
cepspost inevasibile fugsepericulum, ut veneno se Ecclesia infinitas per populospecunias spargil, cor-
perirnat imminente hecessilate compellitiir? Quam da homintini per avaritiam in seris specicm velut in
in contrarium versa esl et iilius eximii fortuna Pora- sanguinem verlit. Sicque dum peslilentes homines
peii, qui posl lot tfiumphos clarasque viclorias, metallibujusnondesinunl habere rubedinem, splen-
quas diverso lerraruni orbe confecit, postquam vi- dor Ecclesioequodammodoverlilur in cruorem. Cor
ginli duos reges in solo orientali climate superavit, enim quod cupil ejus ante Dei oculos speciem in—
vilis Achilise ghdio detruncatus oceuhuit? Csesar duit. Sed bsecalias. . •
etiam, quem viclorise cupidum toius occiriuus orbis J_: CAPUT IX.
satiare non poterat, cui velut quidam conlradictio- Quod idem sil omnium mortalium initium ac
nis obex, ut ita Ioquar, iniportunus et arrogans finis.
Oceanus obsistebai, cujus ora flammanlia innume- Ut igitur ad. id unde digressus sum redeam,om-
rabilium slrages genlium non complebant, senato- nes homines, sive potentes, sive sinl inopes, eam-
rios inlra curiam gladios perlulit, a quibus "ulique dem sortiunlur originem, nec dissimilem habiiur
•uginli duabus plagis confossus interiit. sunt finem.-lnter hos autem duos limites est quoe-
GAPUTVIII. - dam viise diversilas, utalii se glorienlur esse spe-
Exempla mv.lierum,quarum gaudia mors occupavU. clabiles, aliise doleanl indigentes. Sed heecbumanoe
". Nunquid et mulieres.ab bujiis mundanse decep- viise varielas , momenianea temporum brevilale
tionis roiali yerligine reperiunlur immunes?. Clep- concluditur, ut el.elati quique diulius de sua pro-
palra nempe magnifiee loti dorainabatur JSgyplo, speritate non gaudeanl, ,ei ingloni suso dejeciionis
quod videlicel regnum centum millia villariimjn- incommodum feslinanler evadant. Quod est ergo
eludere peihihetur. Huc accessil quod Anloidus, qui principium nostrum et qui ,Dnis,quse, siput diclum
Orienii simul iniperabat elAsiae, Octaviani Augusti est, variarenon possumus'; sed omncs in commnne
sororem repudio sprevit, et hane sihi infaustis- au- (1 mortales hasc-indifferenler possidemus? Sed audi
spiciis in matrimoniuni copulavit. Verum ad quem, sapienlem virum In Iihro-8@4 Sapientise perhiben-
flnem tam gloriosi tamque magnifici conjugesper- tem : t Sum, inquit, et ego morlalis honio, similis
veiierunl? Antonius siquidem ab Auguslo apud Ae- hominihus, et ex genere terreno illius qui prior fa-
.liuni navali prseliosuperalus in JSgyptum fugil, ibi- - ctus esi, et in venlre matris figuralus sum caro, de-
que desperalis rehus ipse sibi morlem propria deli- cem mensium lempore coagulalus sum in sanguine
bcratione conscivil. Sed et Cleopalra postmodura, ex seinine hominis, et deleciamenlo somnii conve-
non dissimili.necessitategggs coacta, in pretiostwn nientis, et ego- natus accepi coniinuncin aerem, et
viri sui sepulcrum se sponte projecit, aspidemqne in similiter faclam decidi lerram, et primam vocem
propriis uberibus adhibens, duin et illa sanguineni siinilem omnibus emisi plorans, in iitvolumentis
sugeret, ei hsecin se venena contraheret, exspira- nutritus sum et curis magnis_(Sap.vn). • Nemo enini
vif. Semiramis. etiam post- pbiium viri sui, quol ex regibus aliud habuit nativitaiis iniiium. Ubi et
sirages dederit, quol sibi regna subdideril, quo .de- prolinus atitlitur : « Unus ergo introitus est omni-
jnum fine defeceril liquido veterum lestanlur anna- bus ad vilam, el similis exilus (Ibict.). > Si ergo
les. Cum ergo fallas htiius inuiidi-fclicitas lol mundi i unus, qtiod- dicilur, ad vitam introiius et similis
.calamitaiibussil obnoxia, cum potentia lemporalis exilus diligenteraltenditur, varietas illa quseversa-
lot casibtts varianria suhjaceat,- et rerum ordo sese ttir in inedio, necesse esl ut lanquam volax fuga-
velut scenieae-terliginis aliernitaie confundal, quis cis somnii vanitas conleinnalur. Hoc etiam quotl
sanse menlis a. rebus lam frjvolis lamque fugacibus prsemissuin est : « Decemmensium tenipore coagu-
animtim non averlai? Nam ut el ipsa, quae tihi sunt lalus sum in sangnine, ex semine hominis, et dele-
nolissima, non praeieream, cum quanta gloria papa clamenlo soinniiconvenieniis; >si non pigeatvigilan-
Vicio.-,el vir.tuus iinperator Henricus, ulcrque vir ter adverterc, quaeliiens hoecaudiens, typho valeat
sanctaememorioe,lunc erantet-oeiate virenies et di- arrogantise superbire? Ei quis continuo non com-
gniiale (lorentes, eum luna serenissimo ierram ful- pellatur sese.nosse ptitredinem, dum lam obscoa-
gore peifnndens, eclipsin passa, repente conlabuil, nam ortus stii considerat fosditatcm? dicens intra
et ruiili splendoris speculum ignohili,.non dicam se : i Quid superbis, terra el cinis? (Eccli. x). >
pallore, sedobseuriiate mutavit. Quod profeeto, sic- Quod eliani posl exitum tuum, fulurum est primo
ut in proximo patuit, nihil aliud quam vicintim vermis, deinde pulvis. Eruhescat ergo cordis elati
tririusffueprincipis interitum prsesignavit. Nam eo- . sttperbia, et qui se considerat.inter oiium ct obimm
 819 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUS SEIl PARS HI. — OPUSCULAVARIA. 820
communi cum cseieris nalurse lege constringi, desK-A oharitatis unire, ut cum mystica illa sponsa con-
Eat de sublimioris.glorioesingularite jaclari. gruenti valeas voce canlare : « Inveni quem diligit
CAPUT X. anima mea, lenui eum, nec diraitlam (Canl.i); >
Ad perseveranliamexhortandoperorat. et illud : « Dileciusmeus inter ubera mea eommo-
Tu autem, venerahilis domina, quse e coeno ter- rabitur (Ibid.), >Ut quoniam cor hoininis Inler ube-
rense superhise ad sublime veroe liumilitatis fasti- ra situm latitat, coutinuus sponsi lui amor a cordis
gium conscendistl, ila constanter in ejus aree per- lui.visceribus nonrecedat; et cui nunc sancta ani-
sisle; sic in ea. quam per spem semel ingressaes, ma tuo in amoreconjungitur, nequaquam de coelero
teira viveniium, perseveraniiae pedem immobiliter a dulcedinis ejus complexibus evellatur, quatenus
lige, ut in saecularis vise lubricum non libeat ulte- illud in te Isaise vaticinium solemniter impleatur .
rius declinare. Nam quoedudum lerreni fueras uxor <tGaudebit sponsus super sponsam, et gaudehit su-
imperatoris, nunc per sanctae professionis dotem per te Deustuus (Isa. LXII). » . .
eporisa facia cs Redemptoris. Sic igitur ei lein vera i
cordis humiJiiaie subslerne, sic illi glulino fervidse Sit nomenDominibenedictum.

®@s-ses
OPUSCULUM •QUINQUAGESMUM 8EPTIMUM.
BE PRINCIPIS OFFICIO IN COERCITIONE IMPROBORUM , ADDITA-ALIA EJUSDEM
ARGUMENTI DISSERTATIONE.

ASGJIMENTUM.—Ejusdeni Gothifredi ducis lenitatem iri puniendis cririiinibus reprehendit, ostenriitque

quantumnimia benignitate prineipum in popuios damni redundet. Augeri profeclo, non reprimi iuipro-
borum audaciam; resquehumana susque deque raisceri, nisi peccata parihus pcenis coerceaniur.
GOTHIFREDO excellentissimo duci, PETRUS pecca-; B nunc per epistolam replico. Fateor sane, multuni
lor monachus salutem in Domino. niihi displicet, quia monarchiam hanc, in qua pene
Qui pigmenlata quolidie bibit, ac melle condita, centum millia degunt hominnm , lanquam riisiicuin
ali .iranriolonga dulcedinegustus ejus offenditur, etln quemdamviculum negligis ; eamque duci , per quem
austefitate vilis vapp;e>jucundiusdeleclalur. Et certe regi et administrari debeat, non comimiuis.Exom-
per Salomonemdicitur,quia:« Qui mel mulium Gome- nibus quippe, quibus nunc per regiminis oilicium
dit, non esi ei bonum. > IiIieiiadipatL-quoquejtiris /praeemines, districto judici ratiocinium debes; et
cdulia virenies herbae fastidium -reprimunt, et nau- quanlo nunc gloriosius est in obtinenda"dignitate
seantis ad vomitum peccatoris arcana componunt. fasiigium, tanlo durius erit in redderidaTaiioiie^jtidi-
Tu sane, vir eminentissime, quodammodomultaquo- cium. Transfer ergo pondus in'alterum, ut quod
tidie percipis, et neciareo sapore conspersa, dum libi propriis non poies cervicibus ferre, per alium valeas,
'
unusquisque ad volum loquilur, nec aliud quidquara communicato labore, portare.
suggercre nitilur, nisi quod tuis autibus hlandialur. Illuil etiam mibi non raediocriter displicet, quia in
Quidquid libi plane dicendum esl, prius accurate pleelendis flagitiis et temerariis iniquoruin bomi>.
componilur, etquasi fabrilis instrumenti studio cudi- num ausibus coercendis, remissior cerneris esse
tur, acpolitur : videlicet quidqttidilludesl, substrata i2 quam debeas; et dum peccaloribus parcis, augere
potius humililas suggerat, quam lihera loquentis au- peccaiaconvinceris. Enervatoquipperigorejustilise,
ctoritas dicat. Eto infelix, et deceplioni semper ob- status evertitur disciplinse. et dum ultorise severi-
noxitim mundanoe fasligium dignitatis ! quia cum -tatis censura repriniitur , leineraria deliuquendi-li-
csetcris riicanl homines illa quoesentiunl; polenlibus -cenlia relaxatur. Inordinata sane pietas nutril impie-
soeculi fucali sermonis argumenta componuni; et taiem; et timitla manus.mediei,vulnus augel-segroti.
eos qui se aliis exhibenl puros, diviles compelluntur Facit erinn exuberare putredinem, dum non se-
semper habere suspectos. Dum ergo mundani quiii- cando, sed palpando quolidie superdueit vulnusculo
bet homines excellenlise ttiee pocula lantummodo cieatricem. Pharmaeopola denique, qui niollibus
uiellila propiuant, id enim solummodo stiggerunt, unguentis non permiscet acredinem, lumoribusexsic-
quod libi placilum esse perpendunt, inier dulces candis nullam polest adhihere virtutem'. Non omnia
quotidianse asseulationisillecebrasnon-debetmolesie membra Ecciesiaeuno funguniur ofiicio.Aliudnempe
ferri nieorum amaritudo sermonum, ianquam inler sacerdoti,-aliud compeliljudici. Ille siquidem visce-
suaves, epulas aliquando placet agresiium viror her- ribus debel pielalis f|Cjl7 aflluere. et in -inatentasv
baruro. : misericordiae gremio sub exuberaulibus doclrinse
CAPUT PRIMUM, " seinper uberibus filios confovere. Istius auieni offi-
Quodjustiliai tiyor regna conservet. cium est, ut reos puhiat, el ex eorum manibus-en-
Quodergo vivis tibi s.Tpcscrnlonjhuspretuiil, hoc piat innocentes; ut vigorem reeiitudinis et jiisiiti.s
 §2f -QPUSC. LVII. — DE PRJNCIP. OFfTC. JN COERC. IMPROJ. '822
teneat, et a zelo sauctionum legalium non lepescat; Ai lum divinse indignalionis incurrunt. Vir nainque de
ul abaequitaiis linea non declinel; ut legilimi vigoris filiis prophetarum dixilad sociuro, ut se perculeret:
genium non enervet. Meminerit etiam semper qijod quem quoniam ille ferire conlempsit, protinus a
per Apostehmidicitur :« Vis non limere poteslateus? leone percussus^interiit (III Reg. xxvn). Placere se
. 1'ac bonum , et habebis laudem ex illa. Dei enim Deo de pretate sua arbitratus est Achab, cum Bena-
ininister est tibi m bonum. Si autem malum feceris, • dab regem Syria. non modo vocavil fratrem, sed et
- time, non enim siue eausa gladium porlat (Rom. in curru proprio sibi dignatus est assessorem. Sed
xi). > In quibus ulique verbis [dalur, vel aliquid audi quid indiscreta pietas merealur audire : « Quia
simile] inlelligi, aliud esse gladium"principis, aliud - dunisisii, inquit Dominus_,virum dignum morte do
infulam sacerdolis. Non enim ad hoc praecingeris _- nianu lua, erit anima"tua pro anima ejus, et populus
gladio, ut yiolentorum ipala-debeas palpar.e, vel un- . tqus pro populo ejus (Ibid.). > Saul Agag regem
• gere; sed ut ea studeas vibrati mucronis ictibus , Amalech.non occidit, sed captum peracia victoria
obtruncare. Hinc est quod sequiiur: « Dei enim- qonservavit, etpro hae misericordia digneremune-
minister, est vindex in' iram ei-, ~ qui male. agit. ratus audivit» «Pro eo-quod abjecisii sermonem
J(Ibid.).i '_.'_' - - . Domini,.abjecit te Dominus, ne sis rex (1 Reg.xm).i
. • CAPUTII;. „ ' lB Pius exsiitit populus erga mulieres Madianilarum,"
sed aii illis Moyses : «Cur feminas reservaslis?-Ergo
-Quod"judex," qui male Mgentesnon punil, diabolj
_ .- minister est. _,- cunclos inierficiie , quidquid generis est masculini,
_ Si ergo Dei minisler est, qui mala facientes in ctiam parvulos; el mulieres, qusenoverunt virosiu
iram viudical; diaboli procul dubio minisler est,,qui coitu, jugulate (Num. xxxi).»ldem quoque Moyses,
criminosos ac reprobos suaviier palpat. Ei sicut Deo postqtiam fabricalus esset vitulus"in Oi'eb, ait filiis
prsebet obsequium^quiperversos ulciseilur; sic mi- Levi: «Occidat unusquisque fratrem, etamieum, et
nisler est adversarii, qui perpelraniibus iniquablan- proximum suum (Exod. xxxn). » Et postquam viginli
.dilur. Necesse est, ut.contrahat mucro rubiginem , tria millia hominum caesa sunt, ait : « Consecrastis
qui semper in tbeca reeonditus-, nunquam exercet hodieraanus veslras Domino, unusquisque in filio et
ultionem. Scaber ensis efficilur. qui dum cohibetur fratre suo, ut detur vobisbenedictio (Ibid.). t Ama-
«miper a.vulnere-, non limaiur. Quo conlra.per leciles ille', qui gloriatur se peremisse Saul, dum se
Ezechielem dicitur : « Gladius exaeulus est ei liina- non_galeain , sed diariema de capite bellanlis abstu-
tus ; ut caedatvictimas, exaculus esl; ut splendeal, -lisse eonfingit, gladio David percussus, occubuit
limatus est (Ezech. xxn), > Distat plane tribunal (II Reg. i). Inlerfectores etiam Isboselh, dum caput
judicis a cathedra sacerdotis. Ille nimirum ad hoc C iliius quasi loco muneiisofferuntDaviri, gladiumnon
gladium porlat, ul eum in ultione injuste viventium evadunt (II Reg. iv); et quem speraveranl muneri
exerat: iste baculo tantum contentus est innocentise, gralias redhibenlem, commissi potius homicidii ex-
ut quietus et placidus teneat, cuslodiam disciplinoe. periunlur nltorem. Pelrus ,eliam Ananise et Saphi-
Quahquam et sacerrios si immoderata circa, subje- rae mendacium non inultum abire permisit (Act. v);
ctos pieiaie resolvitur. et ipse sententia divini furo- sed eos oris gladio feriens, aliorum ne siinile quid
ris non immerito condemnatur. Nam jsaeerdos erat fortepra-sumerent, cordaperterruit. Faulus quoque,
Heli, rie quo d;clum est -ad Samuelem : t Eo quod dum excessibus coercere riiscipulos nilitur, virga
noverai indjgne agere filios suos, et non corripuerit .delinquentlbus comminatur (1 Cor. iv). Salvator
eos, idcirco juravi doroui Heli quod non expietur eliam nosler, qui lanquam mitis agnus apparuit,
iniquitas doinus ejtis victimis et muneribus, usque mox ut Pelro coeli tercseque jura commisit, pro-
in oeterntim(I Reg. i). > Erat ergojudex,causas at- tinus eum dura -redargutione corripuit: « Vade,
que negolia jurganlium diriraere negligat; maximam inquil, post me, Satana, scandalum es mihi; quia
diel partem missarum solemniis, et orationibus in- non sapis ,quae Dei sunt: sed ea, quse bominum
sislendo consumat. Sedecce illic dicitur, qnia nec « (Matth. xvi; Marc. VIII).> Quidest ergo quod saucti
"
ipsius quidem sacerdoiis iniquitas expiari poiCrit viri toties in delinquentes reperiuntur invecii, vel
victimis et muneribus usque in aeternum, eo quod correptione verborum, vel ultionibus operum, nisi,
Heli vitia non coercueril filiorum. ut manifesle' clarescat, quia in hac mortaliiate reete
non vivitur, si blandis. aGmollibus asperitas non mi-
CAPUT III.
scetur? Nam ubi peuilus disciplina postponitur, ubi
Quod iniquos castigare csf Deo sacrificium, districla legitimivigoris censura reprimitur, necesse
Et perpenrie quale est, -quod victimse simiil ac est ul prona semper ad malum
fragllitatisjmmanifi
niunera, queepeccata principaliter abluunt,_habilam condilio ad illicita relaxetur. Et in eum procul dubio
erga subjeetos negligentiam expiare non possunt. tota subjeciorum culpa redundat, qui eos, ne praeei-
Mulii nempe falsae pietalis g@§ errore decepti, pitanler excederent, sub disciplinseloro cohibere de-
unde se Deo plaeere insipienler autumant, inde ad- buerats- Inordinata nempe pietas principis, quid est
versus eum crudeliler pugnant; et ex eo inerenlur aliud, quam confusio plebis? Nam dum ille a mode-
- iram. unde se adepturos opinati sunt- gratiam ; et randa regiminis babena
reprimitur, subjecti quique,
duni aiiis veniam falsse pietalis imperliuht, ipsi mo- velut effrenes equi, per abrupta raptanlur. Agere nimi-
823 S. PETRl DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCtLA VARIA. 82'*
rum licet omne @Q9 quodlibet, el nune Iiquido cer- A^ sarculum,
< ingredilur iioriulutn, qttoeque noxia ue-
isiiur quod saepe dielum in lihro Jtidicum reperitur : jmolitur, steriles herbas exstirpat, circumcirea^sar-
«In diebus illis non erat rex in Israel, sed unusquis- riens,, H_F©virenlia excoiil et comniunit oluscula.
que quod sihi rectum videbalur agebal(Judic. xvir). > Illas j igilur eradrcat, ut radicibus evulsis arescant;
Et illud quod tempore Achab impiissimi regis di- istas j vero fovet el excolit, ut per adulti genriinis
ctum est per Micliseam: « Non habent Domihum incrementa j proficiant. ITisiiaque myslica signilica-
isli; reVertaiur igilur unusquisque in domum suam tione , peractis, in eadeni sileniiicensura persistens,
in pace (III Reg. xxn).» Da tempore quoque Saul innuit j nunlio ut ad suum dominum redeat, eique
dicitur : « Quia retusse eranl acies vomerum, et (qnseviderat per ordinem imiolescat. Qui nimirum
ligonum, et tridentium el securium usque ad slimu- non , sine quadam animi slomachantis iridignalione
lum corrigendum (J Reg. xxni).» Retusse quippe .reversus, murmurare
coepii, el conqueri, quia non,
sunt acies utensiliutn, cum zelus ac fervor exstin- ,missusesset ad sani capilis hominem, sed ad vesa-
•guiturmagisirorura.nec-stimulus est, qui pungat, ,num
poiius, ac dementem : Sperabam, iuquit, ut
cum rieest qui delinquentium peccala corripiat. ,decurrentibus me verbis insiruerel, et juxta in-
-llunc pungentem sePaulus siimulum seniire coepe- quisiiionis mese seriem, per apertae responsionls
rat, cum vox illi divina dicebai: i Durum est tibi B" alloquium ex.omnibus informarel. Ille auiem velut
•eontra stimulum calcitrare (Act. ix),> alienalse mentis ac furiosus, modo incultam eapitis
CAPUT IV. csesariem peclere; morio correplo per horlulum
Quod regum consiliarii non solum pii , sed suum ccepit ligone sarrire; lanquam ego lendes
eliam prudcntes esse debent. ejtts ac pedunculos magnipenderem, vel ruralis
Enimvero quod diciurus sum non mihi stylus industrise magisteritim flagilarem. Tunc imperator,
Iiistoriaeiradidil, sed comes Ubalrius , vir videlicet quod dicebatur diligenier auscuitans, et altiori
diserlus ac pruriens, nudo duntaxat sermone nar- consilio quod factum fuerat, raenie pertractans, ait
ravit. Theodosius, inquil, imperalor cum religioso boc non esse ridiculuni, sed myslerium; atque id
quoriam eremita consueverat habere colloquimn, sibi quod qusesierat evidenlibus indiciis indubi-
ctijus videlicetobtemperabat imperator imperiis, et lanler expressum : Servus, inquit, Dei nobis melius
conscienlios sibi latentis arcana pandebal. Scrvus agendo qnara loquendo respondit, et gehuino suae
itaque Dei, ut erat simplex, purus ac mundansspro- operationis oraculo, nodum unius nostrse qusestio-
peniodum pravitalis ignarus, Auguslum districle nis ahsolvit.
permonuit ut erga delinquentespius exisierct, ul a CAPUT V.
reorum ultionibus abstineret, et qui sibi deposcerel C Principis officiumquodnam sit.
a supemo judice veniam, ipse non exigeret a fratre Quid enim apertius eo,' quod verticem pexuit, et
vindielam, niiiiiruni cum ipseiudex dicat; «In qua niox in ignem detersa projecil? ac si diceret: Per
lnensura niensi, fueriiis , eadem remetietur vobis muliimodse divisionis pectinem, hoc est per legi-
(Malth, VII).> Imperalor iiaque fidem sancti viri timse discussiouisac discreiionis examen, et noxia
mouiiis adhibens, ccepit flagiiiosis et quihusque qusequedispereant, et quoebona sunt abjeclis malis
noeentibiis impune comraissa reniittere, sacrilegis purificata remaneaut. Eamdem porro senientiam
ae lege plectendis venialiter indulgere, cunclis eliam -per horluli quoque voiuit iterare culturam, ul sicut
aliena jttra lemere pervadenlibus dehita relaxare. ille noxias cum suis cespiiihus herbas evulsit,
- Ad hsec
regni proceres conqueruniur , regalis bonum autem olus , ut uberius germinaret, exco-
myslerii [ministerii] tractatores ruinam mnnrii pe- luit; iia nos , quasi per discretum libralaa justilise
ricliiantis exposlulant, et per fas ac nefas cuncta sarculum, et elaboremus reprohos radicitus exstir-
coiifuiidi, nisi per sequitalemjusliliic rebushumanis pare, el bonos ut Deofructificent in tranquilla pace
celerius occurralur , aftirmanl. Lamenlanlur deni- componere. Hoc illi qui aderant auriientes, quod
que per superstitioSaeIiujus ae frivolsepietatis igna- velul anilium nugarum depulaverant ante ridleu-
viam passim rapinas ac violenlias ficri _,legmn scila ^I lum, venerari coeperunt, et revera spiritualis ac
dissolvi ei ad aurienda pleclibilia quaequevel noxia profundae sapientiaesacramenium. Tunc imperator,
perversorum neqnitiashominum per concessaeliher- hoc lanquam propbelico confirraatus oraculo, vio-
tatis audaciam concitari. Ilac imperalor querula lentias injusie vivenlium coepit ulcjsci, reatus ac
suggestione permotus, ad hominem Dei \ereiiarium sceleradislricla jurisdictionis animadversione percu-
deslinat, consiiium flagitat, quid sibi a murmuran- tere,anefariis ausibus improbos cohibere,et perau-
tibus objicitur exponit, quid poiissimum sit ipse ctoritatem imperialis polentise perversorum corda
facturus inquirit. Hsecvir Dei solerli examinalione lerrificans, in pace ci ncta componere Sic itaque
disculiens miilandamque sui consilii senlentiam re- mundus, qui perire coeperat per ignaviam, ad
cognoscens, ore quidem siluit, quadam vero mystici iequitalis atque juslilip refloruit disciplinam. Hoc
. operis significatione respondit. AspicientesiquiJemi aulem ego, non ut constanier verum fuisse perhi-
pragmalicseIegalionisbajnlo , capnt undiqtie pesuit,, beam, retuli; sed quod mihi cursorio sermone re-
- et , latum est, in quantum non intercepjt oblivio, pras-
quiriquidiirgremium dcmoliium esl vel effHStini,
- in iguciji sine mora ad nos
-projcclt; rooxque corripienss libavi. Verumtamcn nunquam boc usque
SiS OPUSC. LYII. — DE PRINCEP.OFFIC. IN COERC. IMPROB.' - 826
anliquitas, fauva vulganle," transtnilterei, si non ad j_ ' CAPUT PRiMEM.
ictliftcationis cxemplum prodesse posteris credi- Quodjuslit.cv .icjor bonis ac mallsulilis est-
disset. Tene igilur. vir eminentissime, stateram tequi
S7I ^ix plane quinquennio anle meaanativitati. libraminis, esarr.en intva iruiinam cohibe, pariles
exortum, humanis febus exempius est tertius Otto, Jegalium secliouum' lances pros oculis seinper ap-
qui imperialis apicis dignitaie pollucibiliier floruil, pende. Sed liic foiie illud Salomonis objicies : « Noli
et Romanam rempublicam strenue gubernavit. Hic esse nimium justtis (Eccle. vn). » Ei ego libi econtra
itaque cum vicennalis adolescentiae vix arihuc ex- respondeo : Noli esse nijnium pius. Sicui enim sub
cessisset ariaiem, inler insigriia multa et prseclara immoderaia jusiilia-pusillanimiias frangiitir, ila suli
qus2 gessit tribusjregni proceriius atque comitlbus pieute nimia male liber animus ad insoleniiam pro-
oculos eruii, fiodulpbo videlicet, Raimuudo et Ari- caciter effrenalur* JSTunquidenini illic indiscrela
mundo. In quo nimirum conspicuo' decore justitiae, pietas nou p"rohibetur:'« Percuie filium luum virga,
gic omnium aliena diripienlium viscera tremefecit, et liberabis arjimam ejus a morle? >(Prov.xxm.) Et
sic toltim regnum insecurilalis el pacis tranquilli- iterum.f« Qui parcit virgae, oriit filinni suiim (Prov'.
tale composuit, ut omnes fere inira cnmpcndii sui xm). » Et alibi : « Qui diligit filium sutim, assiduat
limitem se formidolose reprimerenf, nec juris pro- I 8 illi flagella (Eccii. xxxi). > Et idem : « Equus iuilo-
prii terininos per insoleniiam transilirent. Unde per railus evadil durus,el filius remissus evadet preeceps.
ora populi boecse praeconiifama diffuderat; in evul- Lacta filium tuum, ei paventem le faciet; ludo cum
sione sex oculortim unum pacalum est regnum. eo, et conlfisiabit le. Non corrideas illi, ne doleas,
Tres facii sunt casci, et omni populo qiiietis optatse et in novissiroo obslupescent dentes tui (Ibid.). > Si
lumen hsfulsit. Tu quoque, vir magnifice, sanclo- ergo pater disciplinam et flagellum rlebetunico filio,
rum tibi principum , et legalia jura servaiilium quanlo magis princeps populo, ne lania effrfeuatsa
exempla propone; noxise pietalis iroagiuem a te libertatis audacia pereal mulli.udo? Unde scripium
procul exclude, et erga popuTum, qni lihi commis- est : « Rex iiisipiens perdet populumsuum, et civi-
sus esl, satage semper jusiiliam cusiodire. Seriptum taies jnhabilabunlur per sensum prudenlum (Eccli.
est enim : « Beati qui cusiodiunl judiciurn, et fa- x). > Ut ergo poptilus,qui libi subjectus esl, ex jtisii
ciunt jusiiliam rn omni tempore (Psal. ,cv). >Et regiminis observatione salveiur, necesse est ut ipse
Salomon : « Diligile, inquit, justiliam, <mijtuiicatis in iribunali examine constiiulus, quoe sunt justa de-
lerram (Sap. i). » Sic ergo rectiludinis zelo semper cernas; et eos insuperquos per provincias dirigis, u't
accensus, incede nunc perinstiliae iramj-em, ui i.on legis edicta •districte.prosequanlur, inslituaS. Unde
jndicandus, sed remuner.iiidus, ad ipsum quas.do- i1 vir s.ipiens cum prsiirisissei:« Judex sapiens judiea-
quejusiiiiae revertaris auctorem. bit popr.ium suum, et principatus sensali stabiiis
erit; >protinus addidit: « Secundum juriicem populi,
AIIA DISSERTATIO.' sic etminislri ejus; etqualis esl rector civitatis, ta-
DE EODEStPRINCIPI.SOFFICIO 13 IMPIIS lesel inhabiiantes inea (Ibid.). >Quidjplane sanciius?
OERCEKDIS. Quid Deo charius? Quid certe in Gliiisiiana religione
AHGCHESTUH. — Nimiam mansueiudinem et leniia- prsestantius, quam jtidicare jusiitiaih, etillicifis
tem fugiendam ehiem Gothifredo isietilcai, adtno- au&ibusper legitimi rigoris oceurrere disciplinam ?
nens illum, virieat eliam atque etiam, ne dum h_ quo nimirum et nocentihus prasslatur el patieuli-
, pauris sceleraiis parcii, Lonos omnes peuiat. Ut bus. Iliis sciliect, ut violentise piaculum non incur-
hoc ei faciiius persuadeai, exemplum Hugonis ul discrimen ingerendse calamita-
ducis, qui ante illum tolius fere Italite gubernacula rant; istis autem,
administraveral, adducit, ejusqueseveritatem col- tis evadant. Illis, ut contenli propriis , aliena non
laudal. rapiant; istis, ul defensi purse tuilionis umbraculo,
GOTHIFBEDO prsecellenlissimo marchioni, PETRUS propria non amitant. lllis , ne Isedendoproxinios ,
peccator monachus salutera. divini furoris in se gloriam provocent; isiis , ul a
Sajpe nuntius posi nuntium miititur, ut res, quoe nefandorum nequilia liheraii, graiias semper agero.
niii.is est necessaria, importunis sallem precibus iia- tes, in jubilo divineelauriis exsultent. Quod utiqnq
peireiur. Nam el evangelicus ille judex extra Evau- suavius sacrificium Deo valet offerri, quam de vio-
gelium vivens (Luc. xvm), qui non Deum, 11011ho- lentorura manibus pupilios eripere , viduas defeii*
niii:em revei-ebatur, tseriio tandem " et indefessa sare, oppressos erigere , spoliatos et abjeclos in
mulieris insianiia victus agnoscitur. Tu vero, quem amissos proprii juris tilulos reforraare? Binc eiiirii
et inter liomines pudor lionestoe viioe spectabilein et scriptumest:«In judicando estq ptroillis misericors .
apud Deum castus reridit tiinor insignem, petitioni- utpater, el pro viro malri illornm; et eris tu veiut
bus raeis repulsam non debes ingerere, quem ulique fiiius Altissimi oiiediens , et miserebitur tui magis,
non adversarium conquereniera , ^sed lihi polius quam matar(Eccli. iv).> Quid ergomajus? Quidinh.ii-
aspicis ulilia suggerenlem. Seripsi libi nuper episio- manisoperibus excellentius.quam iri,pro quomorialis
iam de servando rigore^juslitiae, quam.nunc ©7__ bomo et Dei filius fiat-: et Deiis ©_.3 ilii "non pa-
apicibus quidem gemino, sed a proposita semcl ma- ternoe, sed quod niajus est, viseera malernae pietafcis
lcrianon recedo". irapendal? Ut.qui stanspropupiiiis ct viduis",river-
 827 S. PETRI DAMIAMOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARlA. &i_
sus iinpiorum nequitias dimicat, ipse lanqunm "j| A rini cum Spolelano ducatu; juri vero proprio Tu-
laeteola soholes sufeconfovenlibus se divinse piela- sciam reservavil. HujuslemporeCapuanuspiinceps,
tis uheribus requiescaU si rite rem teneo, dum manihus chirolbecas vellet
CAPUT II. adducere, hi qui adversus eura conspiraverant,. ei
Sacrw Scrinlurcv, ae SS. Palrtfm de pleclendis protinus quasi subservienles, oecurrunt, manusejtis^
iniquis concors sententia.. ulrasque complodunl; et mox evagiualis gladiis,
In ulciscendis plane ac legali severitale pleclendis eum cor.fodientes, interimunt. Quodmox.ut incom-
excessibus iniquorum,- omnes sibimet unanimiler parabilium \irluttim viro, Hugoni videlicet mar-
eonciiitint,et inunius senlenti;e decreta concurrunt, chioiii, qui dictus est, paienier innotitit, nil moratus
et Patres virielicet legis anliquse, et_sancli dociores Capuanam.urbem nuinerosis exercittium leginriibus
Keclesise. In lege namque soriptum est: « Maleficos circumfudit; eamque tandiu bellicis armalortiro co-
ne patiaris vivere (ExocL xxn).> Et Aposlolus inler piis expugnare iion_desliti(, donec ex ea vicloriam
inulta : « Sive regi quasi praecellenli, sive ducibus caperet et inferfectores domini sui digno necis sup-
ianquain ab eo niissis ari vindiciaro malefactorum, plicio truciriaret. De quo nimirum etalia toi yiriulum
laudem vero bonorum (I Pelr. n). » BealusAugusti- insignia referuntur, nt prolixitate temporum splen-
IIUSail : «.Quse cst vauilas uni parcere, el omnes IJ E}dida nominis ejus fama aboleri nullalenus valeat;
in discrimen adriucere? Polluiinlur eiiiin oinnes, uno sed quasi virens semper ac florens, in ore horaihum
peccanie. > Ei Ilieronymns ; « Qui perculit malos, solemniler vivai. Equibus et nos seribere-noniiulla
luquit, in eo quod mali stini, el habet causam inter- possumus, quae forent xdificalioni procerum prbfu--
fectionis, utpercutiat pessimos, rainisler Dei est. » iura; sed quia dum nobis dicerentur, singula gesto-
Item alibi : « Homicidas et saorilegos punire, non riim veiija notare negleximus, ne quod absit, aliquo.
est effusio sanguinis. » Et beatus aii Ambrositis: fallamur in verbo, sciibenda hjec aliis delegamus.
«Hostem ferire vicloria est, reum oequiias, inno- Breve lamen, quod autlivi de pucrili ejus selaie, non
centem homicidiuni. » Quod profecto sancti de infe- taceo. Oherlus [Ubertus, et Alberltis etiam] marchio,
renria impiis ultione non dicereiu, nisi corporale • pater ejus HUgonis regis naturalis filius exsiilil; qui
supplicium eliam animabus eoruui aliqualenus cre- nimiruin Guiliani [Willani] majoris Bonifacii niar-
derent profulurum. De quo niiniruni, oinissis inte- chionis filiam, conjugali sibi fcedere copulavit. Ilic
rini aliis, quid Cyrilltis Hierosolymilanus episcopus non mullo post indignalionem primi Oltonis impe-
senserit, breviter inseramus : « Mors, inquil, quas raioris incurril, ac subinde relicta coujuge, Panno-
pceinc causa inferlur pro peccalo, purgalioesl pec- niain profugus exsulavit. Qtii cum Iongo post lem-
cati ipsius, pro "quo jubetur inferri. » Absolvitur C2 pore resurapltts, in gratiara rediit, matrem cuni
cigo poccalum per pcenam monls; nee superest graiidiusctilajam prole 1'eperieng,adroiratus expavit.
aliquid, quod pro hoe crimine judicii dies, ei poena Negat horao se genuisse, quem conspicit, et zeloty-
selerni ignis inveniat. ,Ubi quis accipit pecca- pioepermolus invidia, fetaemulieri obscenunicrimen
lum , el habet illud secum, nec aliquo suppli- inlendit; nequaqtiam se lam insperatoe rei perhibet
cio pcenaque dilttitur, transit eiiam cum eo post conscium; diflitelur se eoncepiionis htijus nosse
morlcm, el quia teraporalia hic nonpersolvii, expen- iiiysieriuiii.nec posse fieii ul se asserat patrein.qui
tlel aaterna supplicia. Vides ergo quanio gravius sit prsegnaniem non reliquil uxorem.
aecipere peccatum, quam niorte multari? Hie eniin CAPUT IV.
inors pro vindicla datur et apud justum jridieem non Guillw malris
Hugonis innocentia jucundo miraculo
judicatur bis in idipsum. Ubi auteninon est solulum declaratur.
vinjicla peccaturn, nianet selernis ignibus exstin- Adhoclandem res diulius ventilata prolrahitur,
guendtim. Qiiihus ulique sancii viri verhis indubi- ul noii aliler, quam per acloeourificalionis indicium
ianler asserilur, quia per lemporalem pcenam reus lam gravis ohjeclio sopialur._llocigliur ex ulraque
absolvilur et per iminunitatem oalerni supplicii crtt- parteeonvenil, ut in vasta quadam amplissiraa; do-
ciaiibus resersatur. mus area cpnvenlus religiosarnm fieret personarum.
CAPUT III. . Quihus niniiruni, in subselliis suis undique consi-
Hugonis ducis .Tuscim prudentia in renuntiando dentibus, puer solus in medio poneretur; elsi pa-
ducatu. trem, quem nunquam anlea vitlerat, -adietis peteret,
lit aulem domeslicum libi, vel, ut ita loquar, ver- ab omni procul dubio malrem suspicione purgaret. •
naculum proebeainusexemplum, nemomeliusoccur- Quidplura? Conveniunlpontifices, arisuntcum mo-
ril, quam gloriosoe inemoriaeHugo dux et marcbio, nachis et abbalibus inferioris eiiam ordinis sacer-
qui eum, quo lu nunc fungeris, obtinuitpriiicipaluin. dotes; flelur, gemilur, suspiralur, ad coeluraoculos
Obtinuit, inq>uara,ulramque monarcliiam [f, mar- erigunt, pugnis pectora moesla contunduni, profluen-
cliiaro], _et quam Tyrrbenura videlicet, el qtiam libus lacrymis tristia ora perfundunt. Dimissus.
mare Aririalicuninlluii. Sed cujh perpendeiei, quia itaque puer in __7S raedio sine papate, yel gerula,.
$»f& propler iroprohitalem injusie viventium, stre- coepil ire; et cum pater sederel inter vulgus, nec aj>
nue regere uiramque non possel, ultronese rcnuiitia- aliis videretur ulia subsellri varietate disiinclus;.
tionis arbitrio, ce.ssit imperatori monarchiam Came- contemptis omnibus, ptter ad eum signanter acces-
 829 • OPUSC.LVII, — DE PRINCIP. OFFIC. 1N COERC.1MPROB. 830
sit eique tanquam notissima familiaritate blanriitus /_.omen ii qui adcrant credcrent, signumquehoc esse
adhsesit. Sic ilaque liberavit matrem, dum divino recuperandse saltitis, ereclis in spem cordibns, au-
defnnctusest. '
proyocalus inslinctu, peliit genilorem. Hoc igitur luroarent, paulo post ipse
modomatri confusio tollitur,-palri Dliusreridilur, et Ilicpreelerea sex [septem] mouasteria in sui juris
ulriusqueparenlis affectus erga se invicem in com- possessione consiruxit, quoenon modo praediis ac
munisobole reformaiur. Omnes ergo qui aderaiu," mancipiis, sed ei"aureis, et argenteis vasis, diversis
_lanto slupef.icti miraculo, voliva mentis conjubila- eliam ecclesiasticis ornamentis, copiosa liberalitate
lione el dignas auctori Deo gralias referenles, exsul- ditavit. In quorum uno, venerabili videlicet x\c re-
tant. - ligioso, quod ad honorem Dei .genilricis est in Flo-
Hicpraeierea.ssepedumequitaret, comitumcuneos rentina urbe construclum, jacet cariaver ejus liu •
post se dimittere consuevej-at, ei vel solus, vel uno nialum. Cujns obitum cum Auguslus, qui lunc ha-
contentus assecla, Jongius praecedebat; et tuncagri- benasRomani regehat imperii, Ollo videlicet lerlius
colas, vel opiliones his eompellahat affalibus. Quid "agnovisset, quia quondam adversus eum stimulo
yobis, inquit,- videlurde marchioueislo, quem di- mordebatur invidise,protinus in hanc vocemcongra-
cunt? Nunquid. non crudelis et impius, panperes tulabuudus erupii: . Laquetis contrilus est, el nos
opprimit, lerram dissipatet euncta ditionis susebona :* liberali sumus (Psal. cxxm). > Sed paulo posl,
profligatJAd quod Illi : Absit, aiunt, absii; falsum eodein scilicet anno et ipse defuncius esi. Sic ita-
est penitus, o liomo, quod loqueris. Non esrenim que suam improviduspertulit, qui de morte alierius
polesias talis stiper lerram, qusesic violeutiis et ra- nequiier exsullavit, non atlendens id quod vir
pinis abstineat, .quse in tanla pace el securilate sapiens "ait: « Noli rie mortuo inimiro gaudere,
subjeclum sibi populumregat. Vivat oplamus, vivat sciens quod omnes morimur ( Eccli, vni): »
illa potestas ad refugium pauperum,prospere,floreat , Sed ei aliud adneclere non oliosum credimus,
ad omnium cuslodiam subjectorum. Quod ille au- quotl inter .sanctos ejusriem ccenobiimonachos ee-
diens, exsultabal in Domino. Unde ssepe dicebal: lebri redolere memoria frequenter audivimus. Aiunt
Intantavolo jsemper erga subjectos, et praecipue enim, qnia proefatus marcbio Marino abbati, qui
rnsticos, mansuetudine"vivere,' uiannona, quaDca- monasierium id tunc regebal, per speciem nociur-
balli mei rodeniisore delabitur, a rusticorum por- nse visionis apparuil; atque, ut corpus siium in
cellise vesiigio colligatur. Porro autem cum de se: snpinum juxia coiisueludiiiemvolverei, quod in os
quid dicej-etur inquireret, quid aliud, quam noslri reclinatura jacebat, admonuft. Quibtis profeclo vi-
B-edemptoris imiiahaiur exemplum? qui nimiruna •,sionibus abhas fidem proebens, probare rem voluit,
cum omnia procul dubio nosset, a discipulis tamen, J ei honesii viri corpus pronuro, el in faciem jacens,
veluti nescius, inquirebat; « Quem dicunt homines sicttt sibi revelatum erat, inveniens, reverenter, ut
esseFilium hominis? r(Maith'. xvi.) Oui cuni illi decebat, in lalus alterum supinavit. Nec iniruin
diversas hominum opiniones exprimerent, addidit: plane, si Vir isle sepulluraa consuetiidinem petiit,
« Yosauiem quem me esse dicitis ? > Scilicet ut quam el ipse circa se capul electorura omnium vo-
rex.angeloruru forniara daret recloribus hominum, luit exhiberi. Dicil eniro evangelisia Joannes : Quia,
quatenus non quid in os eorum asseiitalorie dicatur «Joseph et Nicodemus acceperunt corpus Jesu, et
allendarit; sed quodeorum testimoniumapud absen- ligaverunt illud linteis cum aromalihus, sicul mos
tes habeatur -jnquirant."Sicquequod in se reprehen- Judaris esl sepelire (Joan. xix). >Hunc lihi proede-
sihile ex eorum fama deprehenderiut corrigant : ad cessorem-luuin, vir eminentissime, quasi specuium
exsequenda vero bona, quae de se dicere cognove- statue, aliorumque libi qui pravitaies bominum per
lint, avidius invalescant. rigorem juslilise represseruut, exempla propone.
CAPUT V. manibus innocentes. super-
" Eripe de violenlorum
Hugonis ducis mors. borum , el conira statula viventium, erectas frange
. Ut autem prsefati marchionis etiam finembrevi- j ) cervices. Experiantur le reprobi principem, noii
ter perstringamus; <e-um-in exlremae valeiudinis irrideant sacerdotem. Noceniiuin.fruticum radices
languore decumberet,.et tolius regni lumen exslin- evelle, ut frucluosa plantaria possint comas erigere.
gui, non parva diversorum ordinum nitiltiiudo de- Sic igilur in agro Domiui, qui libi ad exeolendum
fleret; vener-abilis quidam @7@ episcopus, cujus commissus est", sarculum Jegitimi vigoris eseree,
me ad prsesensvocabulum lugit, Iioein ligno, quod ul et-supeimis horreis proventum centesiini frucius
in igne lunc ardebat, expressum per qusetlara.rute- infcrre, et'dignae remuiieraiionis nummutn ab eo
rarura vestigia deprehendil. Hugo marchio quin- qui le conduxit mereaiis accipere.
quaginta annis vixit. Cumque hoc quasi fausium Sil nomenDominibenediclum. • ,
§M S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. ' 832

877878
OPUSCULOM ftUI^QUAGESIMUM OCTAVUM.

. DE VEIIA FELICITATE AC SAPIENTIA

ARGUSENTUM.— Quamlongissime inter se distent vera et fucaia felicitas ostendii : itemque quantum hu-
manarum scienliarum vanitates abhorreanl ii qui divinoeSapientise diilcedine capiuntur. Proinde "hbr-
laiur illum ad quem scribil, ul si oninino profanis liiteris diviliisque et, cseteris, quse falso a inorta-
. libus bona appellanltir, nuntium remitiere nonpolest; saltem illis, lanquam. ancillis el pedisscquis.
ulalur ad veram sapientiam felicjtalemque assequendam.-
Prudenlissimo viro BONIFACIO, PETRUSpeccator .A Ias meas, pasce draconesnieos? Hoc autem idcirco
monachus indissolubile circulum chariialis. dixerim, dilectissime, ut et tu caveas horridam ser-
Non iguoro, fraler, quia cum mea epistola' soecu- pentis, astutiam, et sancta prudenlia tua inler fa-
larium manibus traditur, roox eloqueutioenitor cu- luiiatem et calliditatera sit medie lemperala. Unrie
riose perquiritur; quam consequens sit disposi- el Jacobus cum serpeniinam excluderel sapieniiam,
tionis ordo, Iradalur : _utrum rhetoriese facultalis .. dicens : « Non est ista sapientia desursum tlescen-
color eluceal,.an seiilenlias argumenta dialeciicoa dens, sed terrena, animalis, .diabolica (Jac.in); >
subiililalis involvanl; quserilnr etiam ulrum ca- paulo post qtiatn sapientiam habere debearaus ,
thegoiici, an polius hypolhelici, quoeproposila sunt, subjungit;__ Quo.auiem, inqnit, desursum est sa-
per allegaliones inevitabiles astniant syllogismi. pientia, primum quideuLpudieaest, deinriepaciflca ,
CAPUT PRIMUM. modesta, suadibilis, bonis consehtiens, plena mise-
Humana eloquenlia quam parvi fit a viris sanctis. ricordia et fruciibus bonis, judicans sine siiiiulalione
Sedlioecethujusmodiphalerala ludibria ii qui spi- (Ibid.). > Hinc el Paulus ail : « Non plus sapere,
ritu Deivivunt, ut revera frivola el vana conlemnunl; quam oportelsapere.seris.tpere ad sobrieiatem (Roim
ei,sicut Aposiolus ait.arbiiraiiiur ui slercora (Phi- xvm). > De imrooricraiaquippe sapienlia per Isaiam
kp. m). Qui eliam locirtum se esse discipulisperhi- B dicilur : « Peribit sapienlia a sapientihus ejus , et
bet, non hunianeesapieniieeverbis, ui non evacuetur ititelleclus prurientitim ejus absconrieluiv Vse qui
cru*. Christi (I Cor. _i), Et qtiam pulchra, quam profundi estis-corde, ut a Doniinoabsconriaiis con-
Hiilis,quam honesla locutio , quse dum auctorem siliitm, quoruni sunt in lenebris opera.el dicunl;
stium venio .vanse gloriseper arrogantiam inflat, Quis videt nos? et quis novii nos? > (Isa. xxix.)
crucem Christi, quse est mtindi salus, evacuat. Tu Per eumdein qtieque proplieiam lalis sapieniia de-
itaque, dileclissirae, in nostris Iilteris noli prurien- ririetur : « Ubi esl, inquit, liiteraius? ubi legis
lem morriaciseloquii sperare salsuginein, noli accu- verba ponderans? Ubi docior parviiiortim? popti-
ratoe urhanitatis qtioerere ventisialeiii; ovina libi lum imprudentem non viriebis,S_.@ pof.ulumalti
simplieiias placeat, quae ad Deum prGvoc.il; non sermonis; iita ui non possis intelligere disertiturii-
serpeniina calliditas, quse lethales virus insiiilat. nem linguie ejus, in qtto nulla est sapiemia (Isti,
« Eral, inquit, Scriplura, serpens callidior cunciis xxxiu). > '
aiiiiiiamilius lerras (Gen. m). > Nam et Dominus, CAPUT II.
qni inier semen mulicris alque serpentis, infoede- Discrhneninter sapienliam spirilualem el lerrenann
r.ih.les inimicilias posuit, non serpentium, sed Quid auiom disiet inter spiritualem sapienliam
pasiorem se esse ovium nominavit, et-nonait: G terrenamque prudenliam, alihi discernit cum dicil::
Seipenles niei; sed t oves , inqtiit, mese vocem . « Quia non cognovit mundus per sapientiam Deurn,,
meam audiunl; et cgo agnosco eas, el vitam seler- placuit Deo per slullitiam prsedicalionissalvosfacere
iiam do eis (Joan. \vi). i Porro sapientes- socculi eiedentes (I Cor. i); > et iierum : « Prudentia liiijus
despicabilem indicant simplicitaleni servoram Dei. mundi initniea est Deo : legi enim Dei non subjici-
llinc est, quod Moyses dicil: «lilicitum esl vEgy- tur; necenim poiesl (Rom.vui). > Hinc est quoti,
piiis coinedere cum Hebrseis, et profaiium pulant sicut in libro Genesis dicitur, ijuinque reges, qui
hnjiismodiconvivium (Gen. XLI).>Cur autem hoc? subesse noiiierunt Chodoiiahomor, a qualtior regi-
Declarat alibi, cum ait : « Detestanlur, inquit, bus superati sunt (Gen. xiv). El uhi? in valle Sil-
jEgyplii omnespastores ovium (Gen. XLVI).> Sicut vestri, qu;B>nunc esl- mare Salis. Qui sunt enim-
eniin Verilas riicit: « Filii hujus soeculiprudenliores qualuor reges, nisi qualuor virlules quas Scriplura
filiis lucis iu generalione sua sunt (Luc. xvi). >Et sacra nominal principales? Onid vero per quinque
ideo serpentina illis callidilas placet.purilaiem vero reges, nisi loliriem sensus corporis, ac per eos
ovinae .simplicitalis abhorrenl. Sed ail Doroinus exierior scientia designatur? Sicutautein illa> qua-
Petro: t Si diligis me, pasce oves meas, pasce agnos tuorvirlulis velul ex originali malris suoa, rationis
meos (Joan. xxi). > Nunquid dicit : Pasce vuipecu- 0 scilicet fonie, procedunt; sic isti in lerrenoesapieu.-
 855 OPUSC. LYIH. — DE VER4 FELSCITATEET SAP1ENT1A. 834
tioevanitate, vettitiu convalle salsuginis, immoran- A sed devoravit virga Aaron virgascorum (Exod.vn). >
tur, ibique a suis hostibus sunt proslraii; quia di- Virga quippe Aaron maleficorum virgas absorbuit;
-gnum est, ul in anima omnis spiriiualis sapienlia quia sapienlia Christi, quam illa signabat, om-
vincat, el carnalis prudentise .calliditas pereat. Hine nes hujus mundi sapientias anntillavil, mundique
et de David legilur : Quia « fecit sibi nomen cum sapienles sui corpbris, quod est Ecclesia, visceribus
reverierelur capla Syria, in valle salinarum, csesis counivit. Absnrdum prscterea est et saiis inhone-
duodecimmillibus (II Reg, vm). >-Verus enim Da- stum, ut eadem prudentia eademque subtilitas rebus
vid Chrislus, forlis scilicet viribus el pulcher aspe- adhibeaiur humanis quae spiritualibus impenditur
clu, in valle salinarum duodecim millia hominum el divihis. Hinc est, quod Moysi Dominus ait :
stravit, quia per aposlolos suos de salsa, imo falsa « Suine libi aromata, stacien et onycha, galbanum
hiijus miuidi sapieniia triumpbavit. Qui enim duor boni odoris, el U_is Iucidissimum, faciesque Ihy-
decim spiritualis praslii bellalores habuit, quasi to- miama coniposilum opere unguentarii , mislum
lidem per eos hominum millia trucidavit, dum diiigenler et purum (Exod. sxx). t Thyniiama
stulle sapienles a frivolaesapieniioevanilate conver- quippe ex aromatibus composilum facimus, cum in
-tit. Quorum videlicel bellaiorum unus ad Corinlhios altari boni operis \irttitum muliiplicitate redolemus.
dicil: « In carne enim arobulantes, non secundum B Quod-mistum el purum fu; quia quanto virius vir-
carnem militamus : nam arma miliiise noslrae non luli jungitur, lanio incensura boni operis sincerius
earnalia sunl, sed potentia Deo, ad destrucljohem exhihetur. Ubi et bene subjungitur : « Cunique -in
Tnuniliontmi,consilia (.orporis deslr.uei!les,,et om- lenuissimum pulverem universa contuderis,ponesex
nem allitudinem extollenlem se adversus scienliam _ eo coram teslitnonio labernaculi (Ibid.). > In te-
Dei,etin capiivitatem reriigentes omnem inielleclum nuissiraum.pulverem aromaia universa conterimus;
-in obseqtiiura Christi (II Cor. x). > _ - Ciunbona noslia qtiasi in pila cortlis occulla discus-
CAPUT III. sione tundiuius, ei sf veraciler bqiia sinl, siihtililer
SapienlicB cceleslis, el lerrencc prudenlice effectus. retractamus. AronnHa ergo in pulverem redigere,
Porro auiera sicul ceelestis sapieniia ccelestes est virtutes recogiiando terere, el usque ad subtili-
facil etiegilimos"Ecclesioftfilios; iia terrena pruden- tateii occulii e.vaminis revocare.
lia lerrenos reridit et spurios. De quibus per Barucb. CAPUT IV.
dicitur": « Filii quoque Agar, qui exquisieruiil pru- Noslra sludia sint ul solj Deo placeamus'. -
-denliam quse de terra est, negoliatores terraj, et Et notanduiii quod de eodem pnlvere dicitur :
Theman, et fabulaloies, el exquisilores prurieniise, «Pones ex eo coram lesiimoiiio tabernacull : >"-quia
viam sapienlioenescieruhi, neque liiemiiieruiit se— tunc nimininr boua noslTa veraciier in conspeciu
milarum ejus (Baruch. m). > Saecukrem ergp pru-, Siiperni juriicis placenl.cum hoecmens subiilius i«-
dentiam assequi cupientes et spirilualem sapien- cagiiando. conteril, ei quasi de aromatibus pulverem
tiam coiiieiiinentes, lilii sunt Agar, non Sarae; et reddil.Nec grossum durumque sit bonum.quod agi-
manzeres gg.9 facii Ismaeliteejure censendi sunt tur, nesihoc arcta reiraetationis manus 11011 commi-
non lsraelilse._Etquoniam.Agar, advena inlerprela- nual Q^% odoremrie se subtilius non aspergat. lioc
tur, ii non sunt sapientise filii, sed advense, et pere- plane siuriium.lantaque sttblililatis instantia non re-
grini. Nec ex illis sunl, quibus aiebat Aposiolus; bus esl 3(ihibenda.lerrenis,"sedad hoc tantum hahenda
« Jam non estis hospiies et advense, sed estis eives est, ttt placere valeaiuus obtuiibus Creatoris : nec
-sanctorum, el domeslici Dei (Ephes. n). >,Tu auteia, ul in sseculo virieamur ins:gnes, sed ut coram Deo
dileclissime, ut ejusdera le prophetae sermonibus in nostra simus examinatione prudenies. Unde illic
alloquar, disce ubi sit prudeniia. Hoecenhn in Dep addilur : « Talem compositionem. non facietis in
-suiit essentiajiter constiluta,,atque ab eo sunt pro- usus veslros, qttia saiiclnm est Domino; > raoxqiie
cul dubio requirenda. Seri^quia lit in sseculo nan. subjungitur : « Homo n.uicunque fecerit simile, ut
jmum obiines locum, nec poies prorsus.effugere, ut odore illius perfrualur, peribit de populis_,suis(Exod.
aul ssacularis eloquii ctim colloquenlibus verha non m). > Quisquis ergo, sive Iitierarum ssecularium
«onferas, aut aliquanrio de.litleralorise disciplinae disciplinis , sive rebus quibu^que terrenis hoc stu-
sludiis aliquid non altingas, hac tibi discretione dium exhihet, qtiori ad placendum Deo examihalioni
utenrium est; ut in soecularibus guiilem te velut duntaxat inliniaj principaliier debetur, merilo perii,
hebelem reddas, in spiritualibus vero siudiis onines quia tbymiama, quod soli Deo debuit, jebus tempo-
tuoe menlis nervos exerceas : in illis te proel.easne- ralibus et caducis impendit. Enimvero quoJ <ie
gligeniem, in -his autem omiiinovivacem. Quia ergo scienlia Ioquiraur, hoe ipsum ex delectalione hujns
a lemeiipso hoc obtinere non poles, ut in mundalis vilasnecesse estfateamur. Dignum quippe fuerat, ut
cxsecutione negoiii omnino careasserpentis aslutia; terrena prudentia in nobis proisus aresceret, et spi-
vel hoc salage-, ut terrenam prudenliam luam gI- ritualis solummodo sapieniia in nobis refloreret,
pieniia spirilualis absorbeat, eamque velul in sui sicut Apostolus adinonel, dicens :>« Si consurrexi»-
corporis arcana convertal. Sicut de maleflcisPha-- slis cum Chrislo, qnoe.sursum sunt quoerile, ubi
raonis Scriptura proloquitur,: « Projecerunt, inquit,. Christus estin dexlera Deisedens. qtisesursum stuit
-siugtilivirgas suas, quoe versoe-sunt in dracones, sapite, non qnsesuper lerram (Coloss.m). t Dignum
835 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS lil. — OPUSCFJLAVARIA. S3G
iiihilominus fucrat ut hsecvila in nostro corde non A siones, seclse, invidise, homicidia, ebrielates^co-
viverei, sed nobis prorsus emorlua nequaquam mor- messaiiones, et his similia, quaeprsedicovobis, sicut
luosoeleciaret, sicut idem dicit Apostolus; « Con- prasdiii, quoniam qui lalia agunt, regnum Dei non
sepulii enim sumus cum illo per bapiismum in consequentur (Galat. v). > Vis enim consequenter
inorle, ut quomodo surrexit Chrislus per gloriam audire, quse sit soboles odiosse?Ausctilla quod sub-
Palris, ila et nosin novitatevitscambulemus(ft<mi. didil: t Fructus autem spiritus est charilas, gaudium,
vi). > Sed quia hsec nonnullis prsesertim sssculari- pax,paiieniia,"benignilas,longanimitas, mansueturiu,
bus impossibiliasunt, el perfeclionis utriusque fa- fides, modestia, conlinentia, caslitas (Ibid.).t Hic
sligium assequi plene non possunt, admonendi sunt, ergo filius lanquam primogenilus duplicia dehet
tit quaenon possunt exacie coniemnere; secundosal- habere subsianiise, videlicet, ul fructus spirilus
tem locoea conentur habere. corpus, simul et animam regat: alque ulriusque
CAPUT V. Subsiantise,interioris scilicet et exterioris hominis
Swculares viri quotnodose habere debent in amore jura possideat.
rerum lerrenarum et spiritualium. CAPUT vi:'
Et quoniam hsec vita plei;osque saeculares tan- Quod virlulis amor principatumtenere debetin coide.
quam uxor substraeta deleclai, elaborandum esl, ut 3 Si ergotibi difflcileest ut una sisuxore contenlus,
liceteam nequeantproeiiifirmilaiemenlis, ut riignum nec prsevalesdileelse, quseodio habenda est, repudii
esl, odire; nequaquam lamen aggrediantur iilam prsebere libellum; fac sallem ut odiosa, quss tolis
immoderate diligere, tit "sinecdum prsevalent ei re- viribus ainplecienda est, in domo eorriis tui digni-
putlii dare lihellum,pudeat lamen ad comparationem latis obtineal principalum. Illa vero, quoenunc male
aeternoevilaeamoris i!li praebereprimatum. Unde el diligilnr, tandiu novissimum teneal locum, donec
in legeproecipiiur: « Si habueril, iuquit, homo uxo- fodiialis susemerito sensim veniat in fasiidium, de
resiliias, unam dileclam et alteram odiosam, ge- faslidio funditus verlalur in odium."Ftlius odiosse
nuerilque ex eis liberos , et fueril filiusodiosse pri- tibi sit priniogenilus, eique deferatur obsequiuma
mogenitus, voluerilque subslanliam inter filiosdivi- cselerorum multiludine liberorum. Hinc est quod
dere, non polerit filiun.dileclselacere primogemtum, Jqsue subversa"Jericho imprecatus _est, dicens :
et proeferrefilio odiosse, sed filium odiosasagnoscet «'Maledictus vir coram Domino, qui suscitaverit,
primogenilum,.dabitqueeidehis qusehabucrit cuncta et oeJificaveritcivitalem Jericho.in primogeniio suo
duplicia:isteenimprincipium liberorum ejus.ethuic ftmdamenta illius jaceal, et novissimo liberorum
dcbcntur primogenita (Deut.xxi). >Duse scilicelho- ponat poiias ejus (Jos. vi). >Nara quia^ier Jericho,
minis uxores, virlus sunl et voluplas; livoris el odii qtiffiin iunam verlilur, hsecvila signaiur, ille civi-
inter se invicemvelul quadam zeloijpia dissidenies. taiem Jericlio in primogeniio suo suscital, qui bona
"Eivolupias quidero adbane vjtaro,viiiusad seternam prseseniis vilse principaliier araat. -Ei quia Vciitas
perlinel gloriam.Illa plane dilecla esl, quia virura ih Evangelio prseeipil: « Prinium quaarite regnum
suum, 882 hoc est fragilem cujusque spirilum, Dei, et g@3"hsec omnia adjicieiiiur vobis (Matth,-
malesuada jucunditale demulcet: ista.-vero dieitur vi); > merito malediclione damnalur quisquis ab
'
odiosa, quia per arctam et anguslam viam hoiniues hoc prasceptodeclinare convineilur, prophela alte-
ire constituil, el aspera semper ac dura proponit. stanle , qui ait : « Maledicti qui declinant a man-
Sed filius odiossenobis primogeiiiluscst; quia \ir- datistuis (Psal. cxvm). > At conlra, ille pqrtas Je-
lulem condilor nosler nobis originaliler iudiriit, vo- richo ponii in novissimo liberorum,"qui sic ulittir
luptasautem, ulquselibet carnalis illecebra ex-vilio temporalibushonis, ut haecnon cum amore possideat,
nostrse pravitaiis emersil. Sed quia non esl istius sed ad coeleslis gloriaepraemium medullitus inar-
temporis per singula verba hujus prseceptifiguram descal. Qui coslestihusin" amore suo terrena suppo-
enucleanter exponere, sufflciatlioc ad compendium nit, transitoria floccipendil. Hoc itaque faciens, et
dicere .ut si non possumus dilectam uxorem, quss D odiosae uxoris filium, juxta mandata legis, eflicit
nobis procul dubio noxia est, a thalami nosiri socie- primogenitum, et secundumJosue sententiam, portas
late repellere, studeamus sallero odiosatn,, quaeso- Jerichoin novissimosuscilal liberorum. Quo conlra,
bria esi, elhonesla,inprimogenitidignitaieproeferre: Caln in primogenito stio Henochcondidit civilatem
quatenussi uobisdiflicileestqiiantulamcunquesaltem (Gen. iv),"quia fuluram nou sperabat bseredilalem;'
hujus viiaedulcetlinemnon sentire, proerogelurlamen et quia se quasi in Jericho hujus sseculiproepropere
dominii palma virtuti.Telinqualurserviius voluplali. dedicavil, elogium perpettieenialedictionis jncurrit.
IKiusfiliusin primogeniti digniiaie prsecellat".islius Undescriptum esl: « Hacreditas,adquam festinaiur
auiem filiusin subsequela orditiis, el sub disciplinse in principio, in jiovissimo benediciione carehit
semper refrenalione supersislat. (Prov. x). »
Vis forlassis addiscere qui uxoris dilecta»sunl Tu itaque, dilectissime, si necdiim solius spiri-
filii?Paulus inquiralur apostolus : < Manifesiasunt, tualis vilae, velut unius uxoris thalami, vales esse
inquil,-ppera carnis, quoesunt fornicalio, immun- contentus, sed adhuc male blandientis lerrense con-
«liiia, luxuria, idolorum servitus, veneficia, inimici- versationis illecebra leneris astrictus, in domo cordis
ti-.e, conientiones, remulaliones, irae, rixoe, dissen- lui, tanquam primogenitus, aroor irienise vitseprae-
 '
'gg- OPUSC. UX\ — m NOVISSIMISET ANTiCHRiSTO . -838
cellat : et lanquam stippar aique repressa tempora- A atque volalicam exlnhe curam; in hac perseveran-
lium rerum cura S§4 subserviat. Sicul in Canticis lera aique perpetuam. sicut seterna est, indeficuse
legitur:« Laavaejus sub capiterrieo, eldexlera illius dilectionis-figesentenliam. Porro quod de transitoria
araplexabitur me (Cant. u). » Lseva quippe subesse vita dicimus, hoc et de exteriori prndentia conse-
capiti dicilur, cum praesens vita a menle, quas cogi- quenter admonemus : nirairum ut in animo tuo et
taiionuni caput esl, despecta ealcaiur. Dextersevero leraporalis vila, et scieniiasspculaiis, tanqu.im men-
arnplexibus stringitur, qui solius eelerneevitae desi- tis ealce depressa, subsidat.- Amor aulem selernoe
tieriis undique delectatur. PJane quia et Salomon vitos, el spiritualis studium sapienlise,v.elutin summa
ail -.«Da partem septem, necnoh ei octo (Eccle.xi)»; "corriis tui consliiulusarcepraecellat; quatenus dum
- sic prscsentem vitam, quseper septenarium nume- "fragilem banc vitam cum sua sapienlia^ riespicis, re-
Tum designalur, excurre, utjam in amore fnturoe, "pleri divino Spiritu, qtii ari selernam te provocet glc-
quaeper oetonarium resurrectionjs exprimit gloriam, riam, felici vicissitudine merearis.
•lotis siudeas visceribus habilare. Illi perfuncioriam •-».„ _ Sil nomenDomini benediclum.

-885-88®
OPUSCULUM^.QUIN-QUAGESIMUM NONUM.
DE NOVISSlMlb ET ANTICHRIST.O.

ARGCSIESTUM. — OsienJil primo ditlicileesse loqui deiebus novissimis; deintie ntilem esse earura meriita-
tionem ad reslmmanas despiclendas; tertio riispmatrie Antichristi regnoel morte; denique de quiude-
cira signis, quse ex sanclo Hieronymo diem judicii praecerient. '' -
Dilecto fratri kss. PCTRUSpeccajor monachus Bjora, ] istasint i„comp,arabiliter minima. Ideoque
'bunrilis in Domino salufem. facilius comparari possnnt finita finitis, quam ea
CAPUT PRIMUM. qua? finem habeiit iis qusenullopossunt fine con-
Derebus mvissimis loqui difficile esl. clurii. Nam qtiia Deus esl alpha et ornega, princi-
Qnod roe, frater chaiissime, quidantemundi crea- piuro et finis (Apoc.xxii), sicut ,sine initio semper
lionem fuerit, quiripostjudicium de mundo futurum esstltit. ila fmem habere nonpoteril. Munriiisaulem
sit, discutis, deipso quoque jiidicio solerter inquiris, iste ab ipso sueecreationis exordio, necdum sepiem
4uquidem religiose, et prudenter agis; verura roe ad roillia annorum implesse cognosciltfr. Ei quis sciat
incognitapertrahis et quse necdiim didici, doeere quam breve futurum sit temporis spatium, nsque
-corapellis. QuaerispJane quod nescio; exigis quod quo Deus judicaturus est mundum? Quomodo ergo
ignoro. Nam et Isaias ait: Priora annuntiate mihi, comparari-possuntseptem millia,. vel etiam dece.ni,
et novissima quse futura sunt, et dicam quia dii millia annorum inlerminabili divinitatis essentise,
estis (Isa. LXI); aperle volens exprimere neminem quoe nec originem poitiit babere, necfinem?
posse quid ante mundum fuerit, vel post eum futn- CAPUT II.
rum" sit, enarrare. Frucluosum est tamen inqtiiri, Novissima meditari quam nlite sit.
"licel res absolutenequeat explicari. Humana quippe iC Cum hoecigitur et hiijusmodi pervigili mediln-,
mens hujusmodi naturseesl.ul cogitalionibus vacare tione discuiimus, dum hsec suppliciter in cogitatione
•nonpossii; autenira se exercefin seriis, aut dele- versamus, non parvus nostroeraenlis prcfectus' ac-
clalur in vanis; et donec uiilia "meditaiur, ab in- quiritur; quiadum meditalfir aeteina , liquijo con-
gruenlium medilationum irruptione defeuditur. Nec spicit quam despicienda sint lemporalia. Dum igi-
pravilas habel susurrandi locum, ubi mens utilibus lur mens rationalis haec cogiiat, adriiiur etiam ttt
Tebus intenta striclum tenet cum sobria cogitatione semetijjsain non efim lempore Iransituram, sed sins
•consilium.Igilur operse prelium est et satis utile fine viciuram esse perpendat. Considerat itaque se'
cogitare quam breve sit ^patium transitorii tempo- hujiismorii esse naturaa, ut necessario aut perpetuis
ris ad comparationem ejus jugiler permaneniis. poliaiui*prsemiis, aut suppliciis crucietur vajlernis.
Nam si conferre illud volumus immenssemagnitudi- Haec itaque sedula meditaiione disculere, sed et
nis spaliumquo Deusexstitilanle mundi hnjus ori- diem judicii sollicile praicavere , non parvus est
ginem, illudquoque, quod posl ejusdem mundi per- frucius : in quo videlicet riie cui semel bene succes-
roansurum eSt finem, cum hoc lanlillb teinpore, seril, ultra non corruet; ei cui se res in sinislram
quod esl ab inilio mundi usque ad finem niundi, verierit, de caeteronon consurgei. Qiiori itaque de
minor est hsec comparatio, quam si pugilluin aqu:e D die juriicii quseris el Aniichrisio, lege Iihrum beati
in mareprojicias, vel si mensurara cubiii cum tolo ' Augustini De civitaie Dei, et Exposilionem sancti
terrarum spatio conferre contendas. Nam etimraen- Bieronymi in Dahielem propheiain , Apocalypsir.
siias maris, el spatium terrse finila snnt, sicut et qtioqne cum .commentariis suis : in quibus ul:qu
piigillus aqtise,el niensura cubili ; quasnvis iJla ma- sufficientemlibi noiiliam hiijus materioDpolcriE in -
 m S. PETRl DAMIANlOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VARIA. SiO
venire. Sictti enim el authenlica prius Scriptura de- .A ad Bl.incam scripsimus comitissam (29j teslimonia
signat, et pOsimoduinsupefveniens expositoruni sly- Scripitiraruni nonnulla congessimus; lanla qtioque
lus'elticidat, tribiis anniset semis Anlichristus re- ejusdem ihematis apud "exposiiores saeri eloquii
gnabit; et interleciisabeo Enoeh et Eliam, ipsuin sunl, vt intraepistolare eompendium nequeal coar-
Aiilichrislum.et niaximam raembrortim ejus partem ciari, ad eoruin le exuberanlia fluenla dirigimus , et
Michael arciiangelus inlerfieiei. Cui non gS7 est omissis arentibus rivulis, defontibuslsraelitoebibere
contrariuraquod per Apostolum dicilur: « Quia Do- suademus. ,
minus Jesus Chrislus intefficiei lllum spiritu oris g§§ CAPUT IV. j
sui, et destruet illustratione advenlns sui (II Thess. Signa prcecedenliajudicii diem ex S. Hieronymi sen-
n). > Nam sive per se, sive per angelicum Chrisliis lemia.
"eumperimal minisleritim, ab eOpoiissimnm pestis lllud (amen quod de quinriecim signis iotidem
iniqua destruiiur, ctijus virttiie ac potenlia stipera- dierum diem judicii prajcedenlitim beaium Hierony-
tur. Eniinvero , sictil a doeloribtis iradittir, in mon- mum referre didicimus, hic eisdem verbis inserere
te Oliveti, in papilione ac solio suo eum Dominus non superfluum judicajnus. Quibus profecio verbis
perimei; in illo \idelicel loeo contra quem, videnti- sicut nec auctoriiaiis robur adscribimus, itai nec
bus aposlolis, in ecelumvielor aseendit. Unde isaias 'B fidera peniltis denegamus. Res ergo sicul ad nos
ail _-«PrsecipiiaviiDominusin saneio monte.faciem pervenil, hnjus slylo sesimpliciter insei'at, ut anti-
dominatoris tenebrarum, el eum qtii dominaiur cun- quis etiam Hebrseorum populis, qui divini judicii
tis populis (Isa. xv). > De quo.per Danielem dici- terror increverit, ex eoruiu paginis iunotescat. Si-
tur: « Sermonem contra Excelsum> loquetur, et gnum, inqtiit, primi diei i MariaomiilainalliUidiiiem
sonctos Altissimi conleret; et pulabil quod possit exallabuntur quindecim cubilorum supra monies
inutare terapora etieges; el Iradenlur in manu ejus excelsos otbis lerrse, non afflueniia, seri sicui nmri
usqne ad lempus, ei iempora, et dimidium lempoiis sequora slaimnt. Signum secundi diei: Omnia oeqtio-
(Dan. vn). > Unde colligilur Anticliristum tribus ra prosternenlur in imumprofundi, ita ut vix queaut
annis et dimidio regnaiurum. Teinpus enim annus ab humanis obtutibus conspici. Signum tertii diei :
esl, tempora riuoanni sunt. Tribus igitur annis et Maria ornnia redigenlur in prislinum slsitum, quali-
dimidio regnalurus, deinrie divini fttroris gla lio e-it ler ab exordio creaia fuerani. Signum quarti diei <
perimendus; ut et tyrannus omnino dispereat, et Belluoeomnes, et omnia quse moventur in aquis
vuro regi crealura se universa proslernat. Unde et inarinis, congregabunlur super pelagus, raore con-
iriem Daniel : « Judicium quippe seriebii, utaufera- leinionis, invicem niugientes et nrgienles; neseient-
tur poientia, et conleratur , el riispereat -
usqtte in que homines quid caiiieni, \el quid cogitent, ised
fiuem. Regnum autem,et poieslas, et magniturio tanlum scit Deul, cui omnia vivunt, officiogerenrii.
regni, qiise esl subter omne coelum, detur popylo flsec quatuor signa pelagi stinl, el'liia sequenlia
saiicloruin Aliissimi, cnjusesl regnum sempiierntim ; signa aeris, et astheris sunt. Signum quinti diei:
el omnes gentes servient ei, aique obedient. > Omnia volalilia coeli concionabunlur in campis,
CAPUT III. unuraquodque genus in ordine suo . essdemvolucres
A morle Antichristi, ad Christi Domiui adventvm, invicem colloquenies et pldrantes ernnt, non gu-
quol dies iniererunt. . slanies, neque bibentes, advenlum judicis liroenies.
Porro post moriem Anlichrisii quadrsginta quin- Signum sexii diei: Flumina ignea ab occasu solis
que dies erunt resirini usque ad advenlum Ciirisii, surgent, conira faciem firmamenti, usque ad 01lum
in quibus el persecutio cessabit, et magna pax, ac currentia. Signum septimi diei : Erraniia sidera, et
trariquilliias eiit, ut intra hujus tempOris spatium et slalionaria spai^gentex se. igneas comas, qualiler in
josti quique, si quid persecullonis arliculo titubave- comeiis apparet, orbi, elejus habitatoribus. Signum
rant, poenitenliam agant, et ministri diaboli in lor- oclavi diei : Terrsemolus eril magnus, ita ut nullus
poris "aique clesidiaesecuritate dissohantur: sicui in . homo stare possil, aut ntillum animal, sed solo ster-
diebus Noe plamabuni, et oedificabunt; celebrabunt j-. nenlur omnia. Signum noni diei : Onmes lapides
convivia, et conlrahent manimonia; eisque sluriio tam parvi quam magni scindenlur in quatuor partes,
frivolse vaniialis intentis subito perveniet inleritiis et unaquaequepare collidel alteram parlem, neseiet-
(Matth. xxiv; Luc. x\n).Quod autem quseris,_utrum que ullushorao sonuni illum,njsi solus Deus. Signuni
prius liic muntlus artleat, el posl judicium fiat, evi- decimi diei : Omnia ligna silvarum, et olera herba-
denti majorum senleniia~definilum est, juriiciitni rum
sanguineum iluent rorem. Signum undecirai
prsecedere, et sic ~mundi conflagralionem suhsequi. diei : Omnes montes, et colles, et omnia sedificia
Peraoto quippe juriicio, rcpenle ignis_erumpens tan- huinana arle construcia, in pulverem redigenlur.
ttijn aeris spaijum occupabit, quantum aqtia dum
Signuin duodecimi diei : Omnia animalia lerrse de
cataclysmus iuvaderet ascendit. Qui virielicet ignis silvis et montibus venient ad campos rugienlia et
ardebii terram, et crassiitidinem aeris, ei sicpurga- mugjeulia non -gustanlia et non. biheniia. Signum.
bit eieclos. Sed qnos de die judicii in epistola quani deeimhertii dici :'Omnia abortu solis sepulcra usque

(29) Epistol.-iuliima libVivii.

841 . . OPUSC. LX. — EXP0S1TI0 LIBRI GENESEOS. SI2
ad occ^sumpalebunt, cadaveribus surgenlibus, usqtie A rent ul araentes. Signtim decimi quinti diei : vivi
ad horam judicii. Signum decimiquarti.diei: Omne horaines morieniur, ul resurgant cum morluis longe
huinanum genus, quod inventum fuerit, de habha- anle defunciis (50). -
culis el de locis-in quibus erunl velociier absce- Sit nomeirDominiBenedictum.
dent, non inielligenles neque loquenles; sed discur-
(50) Opuse. bujus fuiis videtur imperfeclus.

ss^sso
OPUSCULUM- SEXAGESIMUM.
EXPOSITIO MYSTICA HISTORiARUM LIBRI GENESEOS.

CAPUT' PRIMUM. CAPUT III.

Dixit Deus: FIATLVX,prima die. io De aquorum congregalionein locum unum sub caslo.
Qnaliler valeat homo consummari el qtiomodo Facta igitur dhisione aquarum, hocesi, iutcr
debeat perfici, liber hic succincte perstringit, pront terrena ei ccelesiia, riecesse est ut.huinana mens
ex mundi crealionis ordine reperiri dalur. Quia hoeceadem lerrena minulius dividat,etsic reprobps
enim Iiomo roicrocosinus, hoc esl minor mundus homines, lmjus leiTenaj sapieniiae salsugine p,ru-
esse dicilur,-necesse est ut ad suoe pleniiudiuis rientes, a justis, foniem fidei sitienlibus, lanquam
incrementa conlendens ipsam mundanaecondilionis ab arida mare, discernat. lnfideles enim sive car-
speciem iniiletur, et, sicul vlsibilis atque corporeus nales quilibel a raaris tentationum fluclibus qua-
hic mundus per suarum partium molem et magni- liunlur, et lanquam procellarum cupiriitatum ei ar-
tudlnem consummatus esi, sic et homo nosier inie- roganlioe lempeslalibus inlumescunl; sancti vero
rius ad sui pleniludinem paulalim perveniat per qnique acjusti velul arida Deum siiiunl, et taiiquam
augmenta virtutum. De qua spirituali pleniludsKe ferax lerra virentes bonorum operuni fruclus ger-
dicit Aposfoius : « Donee occurramus omnes in ininate contenriunl. Ideoque cum dixisset Deus :
virum peiTecium, in mensuram aelalis pleniluriinis « Et appareat arida, > eodem die iiidem
prsecipit:
>
Chrisli. Tunc autem in boniine dicilur uvfiat lux, « Gerroinet terra lierbam virentem facientem ^e-
cum dalur ei ut illuminatio sibi creriulilaiis inful- men, eilignum pomiferum faciens fructum. > Quis-
j,
geat; prima quippe mentis lux fidftsest. Unde jatn quis ergo hoe solerler exsequilur, quisquis boc sub-
fidelibus Ephesiis bene dicit Aposlolus : « Fuislis tiliter
ineditatur, huicprocul duhio lertius jam dies
aliquando lenebi-se, nune autem luxin Doinino; > exorilur.
Unusquisque ergo se ab amara carnalitcr
et hoc estprimum in iege pneceptum : . Audi,
sapieniiimi salsuginehividat, fontem vitseTJominuin,
Israel: Dominus Deus tuus unus esl. > Tunc aulem facius ariria. ciivinoe fontem medidlilussitiai,
in honiinc primus dies fit, cum novus ad fidem Jjonorum frucltium gratioe
venit. germina proferat, ul" sihi dics
lerlius illucescat.
CAPUT II. CAPUT IV. ,
De (irmamenlo et divisioneaquarum.
De luminaribus quarla die faclis in firmamento cctiL
Secunda die fecit Deus firmamentuni, el divi-
His ita positis el salubriler ordinaiis, anima ho-
siones aquarum, quarum alioe ad inferiora deflue-
rent, aliaein superioribus remanerelit Quid aulem minis, nitore quasi dimolis viliorum tenebris, radiare
virtulum. Quid vero est quod prius
flrmamenlum nisi robur esl Scriplurarura ? Unde incipii
germinal lerra et prolhus creantur luminaria, nisi
legilur quod ccelum in die judicii plicabittir sicut
liber. Quid aulem sunl aquse inferiores , nisi liomi- quia, prodetinte honi operis germine, Ittx in anima
num muliiludines, juxla illud Apocalypsis : « Aqtissj, copiosior 891 orilur, ut imitaii valeat sui vestigia
Accclerei ergo mens humaiia spiri-
rnultse, populi mulii? > Quid vero superiores, nisi Redempions?
bhori sunl atigelorutn? rie qttibus in psalmo dicilur: tualittm -segctum germiiiare provenium, ut rulilaii-
i Et aquae omnes, quse super ccelos suilt, laudent tihus divinos lucis rariiis illustreiur, quatenus', dnra
nomen Doniinl. > Angeli enim Scriplurarum eoelum quarti diei Juce perfruitur, etiatn ari contemplaiida
super se nrih babent, sed suh se, quia nori egent cceleslia,jnoi'e spiritualium volucrnm, rapialur.
ut verbum Dei Jegenles audiant, qui ipstim Deum CAPUT V.
prsesenletn clare conspiciunt et in fjus semper Quod tjuinta dic pisces et tivescreati sum.
smore Hammescunl. Cum igilur homo per firma- Quinta die creati sunt pisces, per quos designan-
menlum, boc est, per coelesiis eloqttii documenium, ttir, qui baptismaijs sacra.-uenlumpercipiuni, siuii,
jam incipit dividere inferiores aquas a superiorihus, per volucres, illi qui viituluui pennis ad coelestia
id est, carnalia a spiritualibus, terrena a coslestibus se contemplanda suspendunt. Quinlum ergo dieiu
separare; lutic in. eo seeuhdas fit dies, quia non cum volucribus habet quisqufs munrii araore con-
modo fidei lunien, sed-eliam rerum incipit hahere lemplo quasi rieriignalur.coenum cakare terrenuin,
discrctionem. ac per cohleraplaiionis.graiiam ad cceleslis glorise
PATHOL. CXLV. ' 27
 m S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS 1Q. — OPUSCULAVARIA. 8U
se provehit appetitum. Ilic igitur non jam in terra A Tempus itaque nobis esl Deus, dum dicit in Evan-
graditur, sed per aerem volat, quia lerrena quoeque gelio Joannis : « Nonne duoriecim sunt hqrae diei ? t
despiciens ari ccelesiia sitibundus anhelat, juxia Sescilicet diem, duodecim autem horas lotidem
illud psalmi : « Silivit anima mea ad Deum, fontem dicit aposlolos. Locus vero illic indubilanler expri-
vivum. > Hic ergo quasi perfeelus vir ad sui Condi- niilur ubi propheta David, eum proemisisset : t Tu
ioris merito formaiur imaginem, qui tanlam nimi- autem idem ipse es, el anni tui non deficient, »
fum charismatum spirilnalium possidet dignitatem, protir.us addidit: « Filii servorum luorum babita-
iii nonjam solum quorumlibet normam prseclpiatur burit ibi, >haud dubium quin in te. Fecil itaque
tenei'e sanclorum, s^d el ipstim Dei, iu. quantumfas Deus coalum el terram; tamen' requievisse non iriici-
esl, imitari conelur exemplum , sicul dicil Aposto- tur. Fecit germinaniia lerrse ei luminaria cceli; ct
lus : i Esiote imitaiores mei sicut filu charissinii, requievisse non dicitur. Fecit omiiia quos pascuiitnr
et ambulate in dileeiione , sicut Christus dilexit in terris ct quoa moventur in aqnis; et in omnibus
vos. > Differentia quippe magna erat inier Paulum, nunquam legilur requievisse. Sed plasroato ad ima-
qni Chrislum imiiabaiur, el eos quos provoc.ibal ad ginem suam hornine, Sabbaiuui protinus qtiietis
iniitandum seipsum, diccnsc i Imitaiores mei esiote, illuxit, et sic humaniialis Couditor roquievil. Et
slcut et ego Cluisii. > J cuin ipse per prophelam Isaiam dicai : « Coeltim
CAPUT VI. mihi sedes esl, tena autem scabellum peduro meo-
De sexto die. rum , > quod in illorum creatione non dicitur, in
Sex.10 die crealus esi Iinmo "ad sui imaginem et sola hominis condilione quievisse perhiheiur. Et ut
fiimiliiudinem Crealoris., Qtiod ulique sictit tunc magis magisque praeclaram hujus diei seplimi siu-
facluin esl per-liumatue eonditionis exordium , ila pc;as dignilaiem, dicit Scriplura quod henedixit
nunc agitur per inslauratiouis inlimse sacramentum. Densdiei Seplimo el sanctificavil illum, quia in ipso
Hic prseterea inier omnia, scilicet aquse siraul et cessavit ab universo opere suo; qtiod in caeleris die-
lerroe animanlia,quasi monarchiam accipit, elquem- bus fecisse nullo modo reperitur. Quid enim est
dam sUblimioris excellentioe prhnalum, quia vir Deo Sabbalum sanctificare, nisi templum sibimetin
quisqtie perfeclus acvirluiibus consummaius novit sancli atque, perfecti \iri nienie sirue.re? Sicui, ait
•de-siiigulis rectum proferre judicium, sicut aii Ap§- Apostolus ad Corinlhios : « Templum J)ei sanclum
stolus : . Spirilualis homo judicat omnia; ipse au- esi, quod eslis vos, ei Spirilus sanclus habitatin
tem a nemine judiealur. . llunc itaque Deus omni- vobis. >Porro autera, sicutde Sabbato diximus, iia
polens perfectum virum, mundo scilicet mortuum quoque raiio exigil ut de templo dicamus quia ct
'sibique viventem, suuni constiluit thronum ac per ' • Deus templum hominis, et homo est lenipluiii Dei,
•etitn soepejusliiise sueepromulgal edictum. ISincest sicut in Apocalypsi Joanncs ait : « Templum iiion
etiam quod ordo ille angelicus, per quem frcquen- vidi in ea, Doininus enim Deus omuipotens lem-
lius judicia sua decernit omnipotens Deus, thronus plum illiusest, et Agnus. > Templum ilaque honiinis
\ocalur, quia iu eis summus sedet arbiier, cum Deus, lemplum Dei dicilur homo; hoc hominis
iudieia per eos oequitatis exercet. Perfectum itaque templttm spirilualis est paradisus, mens scilicet
viruniDeus suum consliluit solium, ut in eo sua- sancla, mcns perfecta, "ineiis munda, aique ad sui
viier requiescat. Unde el per Prophetam : « Super Condiloris imaginem signanter expressa. Hsec, in-
-quem, inquit, requiescet spiriius meus, nisi super quam, mens, sive raiionalis anima jure diciturpara-
liumilem ei niansuelum, et trementem <§§____ ser- disus, quoe et ccelestium charisinalum est SS3
mones meos? >Etnolaudum quod per unumquem- fltientis irrigua ei tanquam fertilium arborumvel
que diem dicitur : « Factum esi vespere el mane, herbarum sic virentibus sanclarum virtulum vernat
dies >talis. Vespere scilicel ipsa boni operis perfectio germinibus adornala; fons cnim ille sivc fluvius
csl; mane vcro lux menlis. Nam cum opus bohum qui illic dicitur egre.ii de loco \olnptatis ad irrigan-
ad perfeciionem pervenil, tiinc in operanlis mente dum paradisum, quique dividitur in quatuor capila,
lux graliaespiritualis exoriiur, ut dum lucidum opus ;f raiio mentis est, ex qua velal originali fonie qua-
foris exsequltur, iulrinsecus ipsa gratia spiillus illu- luor virtutes, juslitia videlicet, fortitudo, prudeniia
.slrelur. slmul ac temperanlia, quasi loiidem salutiferi gur-
CAPUT VII. gites, profluunt, qui terrani noslri corriis fcrlilem
Quod Sabbalo, consummatisomnibus, requievitDeus. reddunl. Lignum vero \iise ipsa bonorum oranium
Sic itaque^penenilur ad Sabbatum, in quo Deus nialer est sapienlia, de qua el Salomon ail: tLi-
et ipse consummatis omnibtts requiescii, et hoini- gtium viios esl his qui appreliendcnl eam;"etqui
netn requiescere proecipit : Hoc itaque tiiodo et tenuerii eam, bealtis. > Lignum vero scientiaj honi
bomo ftt Dei Sabbalum, el Deus Sabbaium homims et inali transgressio est legis indictse experimen.
iit, quia ipse lionio iu Deo requiescit, el Deusin eo. tumque miseriaj, sed quia nobis pi'oposilum 11011
« Manete in ine, et ego in vobis, dicii Dominus; > est exponere cnncta per ordinem, suBicianl hsee
ipse quippe nobis interaporale lempus ci illocalis est succincte, quse huic negolio competunt, prselibasse.
locus. Illocalis scilisel, quia loco r.on circuuiecri-
Dimr; intemporalis vero, quia nunquam fini.ur.
SiS OPUSC. LX. — EXPOSITIO LIBRl GENESEOS. - U>
CAPUT VIU. ^dtirum ac forte, quod fons est, defendat moJlequod
Jmniisii.Dominus soporem in Adam. muis est. Redemptor noster, cum mundihujus « w-
• Ad hoc Dei.virtus exinanita est ut infiTihanoslra pum pugnaiurus ingredilur, ad riebellandas hujti»
firraarel; ad hoc Dei sublimitas incliuala est ut de- aeris nequitias fbrtis praeliator armatur; quia novuni
.eclos erigerel; adiioc vita mori dignata esl ut mor- debebat instruere prseliiun, novuro inriuit- genus
tis iiiiperium deslruens ad viiaminortuos revocarcl: arinorum; videlicei ut quoo infirmum est superpc-
quod nimirum et in ipso generis huiuani declaralur neret, et quod robustum est occultaret; loricam si-
exordio. Scriptum est enira : « Quia immisii Domi- quidem inibecillem carnis induil, et insuperabilem
nus soporem in Adam , cumqae obdormisset, tulii diviniiatis forlitttdinem occullavil. Sic per carneni
unam de coslis ejus, et reple\lt carnem pro ea, el diabolus a secundo homine perriiriit, qui per carnfiHi
ajdifieavit Dominus Deus costam, quain tuleratde riudum primum horoiiieni superavit eiriemqtie nuuc
Adam.-in muliercm. > Super quo cum loquerelur ruinse facta esl causa, quai vicioriaefueral de primo
Apostolus, dieens : « Relinquet homo patrem et paiente materia.
malrem suam , et adhserebit uxori suae, et erunt CAPUT IX.
duo in carne una,tprseslo subjunxit: « Sacramen- Quod, deambulante Domino in paradiso, Adam, quia-
lum boc magnum est; ego autem dico in Christo el ]B nudus essel, s. abscondit.
in Ecclesia. >El vere magnse-virlulis indicium mi- Frigus concretum peclori vocem iniej-rumpere
randse profunditalis est sacramenlum. Per Adatn chnsuevii, lioc denique frigiis jam tunc ilie concc-
siquidem Chrislus, per Evam designatur Ecclesia. perat, qui, .deambulante Domino ad aui-am paradisi
Quideslautem quod^rius Atlam Deus sopora\it, posi meridiem, raucis quodammodovocibus respou-
deinde coslam ex ejtis lalerc, .unde mulier fonua- debat : t Audivi vocem tuain, ei timui, eo quotl
relur, eduxit, nisi quia prius Re.jemplor" in morle nudus essem; el abscondi me. > Porro quia meridia-
dormivit, sicque de latere ejus in Ecclesise sacra- nus ab illo jam fervor abierat, aura, quse frigoris
menlum sanguis et aqua profluxil? Translaia esl estalumna, huc accedebai,-quia ei illumjam inno-
Eva de viri laiere dormiemis, exivii et Ecclesia de" cenlia sublala nudaverat. HOGComni£l quid aliud
l.itere Ciirisli in cruce pendenlis. Sed quid est quod innuunt, quam quia illius \iscei'a exsiincti amoris
omnipotens Condilor, cum mulierem de viro, id est, algorobslrinxerat,atque iricirco vox ill.us in aurihus
fragilem sexum de fortiori propagare riisponeret, Doiaini raucum sonabai? Ab hocplape frigore Abra-
non viri carnem, sed os potius ad faciendam femi- bain alienus exstiterai, de quo Scriptura pronun-
nam sibi voluit materiam exhibere? Poluit enim tiat: « Quoniam apparuit ei Dominus in ipso fer-
Deus homini carnem subtrahere, unde femina for- (2 vore diei, > et Sponsus ille ccelestis, sicul in Can-
mareiur, elboccerle congrueutius videretur; fiebat licis legitur : « Pascit el cubal in meridie. >
eniin sexus debilior, qui nimirura consequeiilius de . CAPUT 5.
carnis infirmjtaiequam ex ossis procederet foitilu- De Cain sepluplum ullio dabitur, de Lamecit septua-
-tline. El, utmagisslupeasdiviniopeiissacramenium, gies seplies.
non pro osse os reddidil; sed carne potius, quodin Ut beatus Lucas expiari nos a nosiiis scelcribns
viri corpore vacabat, implevil. Unde Scriplura cutn per advenlum nostri Salvaioris oslendat, non" ab
riicil: « Tulil unam de coslis ejus, > mox addit : evangelicse narraiionis exordio, sed a bapiisu-jj
«.Et i-eplevit carnem. pro ea : > polerat ncmpe ad dunlaxal el Christi cognatione ordincm ejus.iiicho.it,
mnlierem plasmandam carnem viro delraliere ; po- quem per sepiuaginla _||||| septeni cognaiionis gra-
teral os et ossis dispendium immuiilaio corpore res- dus ascendendo describit, quod et in libro Gencseos
taurare, sed os tulil, ei carnem reddiriit. @94 ^ic evidenler ostendilur, ubi Lamecli uxoribus stiis
fragilem de virlute fdrniavit; debilis itaque faclus dixissenarralur : « Sepluplum ultio dabilurde Cain,
homo Adara, ut fortis fieret Eva. Infiriiiatus est de Lamech vcro septuagies septies. > Ul<ioquippe
OhristuSj ut roborarelur Ecclesia; illius enira infir- de Laroech septuagies seplies danda diciiur, c|iu";i
J
milas, noslra est forliludo, et ad hoc ille nostram sepiuaginta septem homincs de femorihus ejus per-
perlulil infirmilaiem, ui ad suam nos statueret for- hibeatitr egressi ac postmodum diluvio voranle re-
tiludinem, «Quotl Infirmum Dei, > ut ait Aposto feruntur absorpti. Sed qua Lamecii percutiens she
lus, « fortius est boniiiiibus, > et alibi : « Nam si percussus expriniitur, quid per hunc nisi primtts
crucifixus est Cbristus ex infirmiiale , sed vivil ex parens humani generis figtiratur? Qui riimirtim et
virtuteDei. > Namelsi nosinfirmi suiuus in illo, peccati lelum , quo primus ipse percussus interiit,
^ed yivimus cum eo ex \irlule Dei. Enimvero sseculi universae quoque suecessurae posteriiali vulnus in-
hujus homines, qui bellorum ambiunt viriute cla- flixil. De hoc ergo Lamech sepluagies septies uliio
rescere, qui per hora vulgi suas oplanl \ictorias data est, quia peccatum, quod primus homo con-
celebrare, cum ingressuri sunt proelium, in eorpore traxil, per septuaginta septem generationes in hu-
suo quod infirmum esl ei molle subjiciunt, quod mano genere viguii usque ad Chrisium; peccalum
durum est atque adrpenetrandum difficile stiperpo- - siquidem originale permansit, quod ipse per ba-
nunl; loricis quippe ferreis induunlur, et carnem, • plismi sacrameiila delevil, ubi virielicet de iilo dici-
-qusefacile-cedit ictui.custodire contenduni, -ut illud tur^-.«EcceAgnusDei, ecccqui tollri peccaia mundi.»
847 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULA VAHIA. . 848
CAPUT XI. A Per lignum nempenos servituti suseprinceps super-
Eac tibi arcain de lignis lievigatis, et bitumine linies bise subdidit, el per lignum nos humilitalis auctor
intrinsecus el extrinsecus. Chrislus Dominus in libertatis litulum revocavit.
Arcam , quse ocio animas inler calaclysmi fluenta CAPUT XI».
continuit, inlrinseeus el extrinsecus liniri bilurohie Quod cubitis quindecim altior fuit aqua diluvii super
vox divina prsecepit; sancia scilicet Ecclesia, quse omnes montes.
ad resurreciionis gloiiam lendit, stc iniiis et extra Quindenarius numerus, quia ex septem et octo
biltimine linitur, ut et foris hlaiidialur in fralerna conslal, mysteriuin in se conlinet bealse quielis el
dilectione, el inlus cohsereal in dulcedinis muluoe fulurae resurrectionis; Deus enim, initio roundi con-
verilate. Quisquis enim inlus amal,.sed foris fralri- dili,septimodierequievit,etoetavodie, cummundura
bus mornm inconsona asperitale discordal, inlrin- redimerel, resurrexit. Ulriusque nunieri hujus sa-
secus qtiiriem bilumen habel, "sedcMrinsecus non cramenltim coniinelur specialiter in baptlsmo, nbi
Iiahet; quisquis vero se specie teiuis affabilem proe- scilicel novi de veiuslalc resurgimus, el deinceps
bens amiciliain simul.il, sed in cordis occulto veri- quiescerea mundani" slrepitus perturhalione jube-
tatem aroicilioenon serval,<lamnabiliter. inlus biat, mur. Hoc deniqtte sepiimse quietis et octavseresur-
cum forinsecus superducli biluniinis simulatione B reclionis niyslerium non inlelligunt qtti. vel glorise
cohoereal. Qnoruni videlicet a riiittviali naufragio mundansejactaniia, vel lerrenae sapienlios vanitati-
neuler eiipiiur, quia dnplici cliaritalis bitumine, ut bus iiilumescunt. Unde apte hic diciltir quia « quin-
divinitus proeceplum est, minimc munilur; qui au- decim cttbitis altior fuit aqua super omnes momes
tem seelforis prsebet amabilein, et inlus conseivat quos operuerat. » Monies seilicet, superbos signifi-
amamem, foris cum raroisverbi frucius exhibet caut el elalos. Alium ergo atque profundum resur-
berieficii, inliis altam radicem figii, quia medulliius reclionisetqiiielis inlimsesacramentum omnem tran-
diligit. Hic profecto el inlus el cxtra bilumine lini- scendit intellectum alia sapienliura superborum.
tur, quia dtiplici charitaiis gluiino cum proximis CAPUT XIV.
fcederatur. Porro autem quia de lignis lsevigalisprius Quod diluvium cospilminui post cenlitm et quinqua-
arca fieri praecipitur el sic deinceps ul hiiumine li- ginta dies.
niatur, per hoc apeiie nobis innuilur utligna nostra, «Reversse sunt aqtiaede terra euntes el redeunies,
duri videlicet inculii el asperi ihores, prius expoliri ei coeperunt miniii postcentum SU_f et' quinqua-
debeani per spiritualis cxercitii disciplinam, utcom- ginia dies. > Quoniara in regeuerationis nostrae
paclae dehinc fabricse bitumen "accedal; quandiu myslerio seplima requies cum oclava resurreclione
enim hominum mores asperi sunl el inculti, iuanilerJ 2 coiijungUur,- bene in Genesis lihro Jdicitur : « Quia
eis charitaiis gluien apponittir, quiaab invicem cito reversoesunl aquacde terra; el coeperunt minui post
dissiliunt, duni in eis polilas moralitalis sequata con- centumet quinquaginladies; > sepiuaginta namque,
fcederalio non tenelur. qtii a seplem, et octoginla qui ab oclo diilumcranlur,
@9S CAPUT XII. simuljuncti ceutum quiuquaginta fiunt.
De mensura atca. diluvii.' CAPUT XV.
Crucis mysterium arca illa continuit, cujus longi- Quod arca requievit mense seplimo.
ludineni trecenlorumfuissecubilortiniScripluradefi- Requievit arca mcnse sepliroo, vigesimo septlmo
nil. Qui videlicel numerns in thait lillera, quaecrucis die raensis super montes Arinenise. Quse nimirum
exprimit speciem, conlinelur. Porro sicul Noe cum S'pluagenarii requies bene in baplismo commenda-
suis per aquam lignumque salvatttr, sic et Clnisli fa- tur, quod videlicel per diluvium illud figuratum
milia aqua salvaiiirel ligno, dura et baptismo saluiis esse riignoscitui\; in quo novi de Adam velustate
abluilur, el vivificeecrucis impressione signalur. resurgentes deinceps quiescere a raundani slrepitus
•Quoeviclelicet arca, ul in sacramento Cluisli bu- peiiurbaiione jubemur.
liiani corporis videalur oequiparare raensuram, ire- CA.PUTXVI.
cenios habuisse cubitos in longiluciiiie,triginla vero • D'ecorvo et colnmba ex arca dimissis.
in altitudine perhibetur. Trecenti namque quinqua- In hnjus quippe mundi salo justi laborant, ubi
genarium numerum .sexics, et tricenarium in se suam reprobi possident requiem. Quam dhersita-
decies incluriunl; et liumani corporis longiludo a tem bene corvus et columba ex arca dimissi signi-
capitis veriice usque ad pedes sevies lantum habet, fic.anl; corvus enini, cadaveribus itisidens, ad arcaj
quantura latiludo, quoeesi a dexlera usque ad si- clausira non rediit-; columba vero reversa est, quia
fcisiram; et decies lantum quantum aliilurio, quae ubi pes ejus requiscerel non invenil. Hic enini, ubi
est anle el retro. Sic niniirum arca in treccntenario pravi quique-carnalibus se voluptatiLus saiianl,
longiltidinis suee numero speciem crucis, ei in to- sancsi viri reperire -nequeunt ubi ad quiescendum
lius suae riimensionis alliluriine figuram tenel Do- desiderii sui pedem ponant. * '
|
minici corpofis. El sicut animai septem donanlur CAPUT XVII.
^Joe, ul.per lignum salvenlyr in aquis diluvii, sic Quod dimisil iterum Noe columbam ex arm.
seplem EcclesiseseptifOrmiSpiriiu repletoesalvantur Cum mundi criniina diluvio quoriamexpiarentur
in Chrislo per lignum crticis ef aquam baplismatis. effuso, futuri muneris columba simfliludinempro-
 819 OPCSC. LX. — EXPGSITIQ^LSBRI GENESEOS. . . 850
lulit, cum per olivse ramum pacem terris redditam .4. CAPUT XIX."
nuntiavii. Ait enim Seriptura : « Exspectatis autem De quinque regibus Sodomceet Gomorrhw, qufa
septem diebus aliis, rursum dimisit Noe columbam qualuor regilms inlerfecli sutit.
ex arca ; at illa venit ail eum portans ramum olivse Prudentia Iiujus mmidi inimica estDco ; legi enim
virenlihus foliis m ore suo. i In emissione ac re- Dei non suhjicitur, nec enim potesi. Ilinc est quod
versione columbas septenarius numerus pojijlur, sicut in libro Genesis quinque reges, qui subesse
quia Spirilus sanctus, qui in mundi principio fereba- noluerunt ChodorJahomor, a quatuor regihus su-
tur super aquas ,-jam vesperasccnle soeculosanctam perali suni. Et ubi? In valle silveslri, quae nunc
•replevit Ecclesiam. dicilur mare Salis. Qui.sunt enim quatuor reges,
- CAPUT XVIII.- nisi quatuor virtutes quas Seriptura sacra nomi-
nal principales ? Quid vero per quinque reges, nisi
Veniie, faciamus civitatem.
tolidem sensus corporis, ac per eos exlerior scien-
t Cum proficiscerenluroe orienle in occidenlem, lia
designatur? Sicut autem illse qualuor virlules
invenerunt camptim in terra Sennaar et.babitave- velut ex originali matris stioe, rationis scilicet,,
runl ibi in eo. > Cutri Christus vero sil Oiiens, pro- fonte
procedunt, sic. isti in terrenoe snpientioe ya-
phela Ifistante Zacliaria, qui aii: « Ecce vir, Oriens ,8 nilate velut in convalle salsuginis immoi'anlur, ibi-
nomen ejus; > de oriente veniunl, qui a Chrisli a suis hosiibus sunt prostali, quia dignum est
que
consoriio, male vivendo,-vel proximos lacerando ut in anima hominis spirilualis sapientia vincat, et
recedunt. Sennaar autem interprelatur excussio carnalis
sive eorum.' In Sennaar prudentioe callidilas pereat. Hinc et de
dentium, -felor campo ergo David legiiur : « Quia fecii sibi nomen, cum rever-
habilant, qui non'constituti in arca virlulum, SSS teretur capta Syria in valle Salinarum, caesisduo-
Sed poiius in valle vitiorum, denies exculiunt, ut
decim millibus. >
proxiroos suos delraclionibus mordeant et, quasi '
rodant, et feiores emidunt, dum in coenosoecon- @H9 CAPUT XX.
versationis squaloribus compulrescunt. Sed eorum Quod Abraham cum DSo sacrificavil, pecoraJdwisit,
, avcs non.
dentes Deus excutit, dum perversorum quorumiihet i Qui lollens, inqttit Scriptura, universa bsec, di-
facta sitnul et verba confundit: unde etillic dicitur:
visit ea per roedium, et utrasque parles circa se
t Idcirco vocalum est nomen ejus Rabel, quia ihi allrinsecus
posuit, aves autein non divisit. > Ter-
cbnfusum est labium universse terrse, et dispersit animalia contra se et alirinsecus o|i-
eos Dominus super faciem cunctarum regionum. > fena.quidem
quia lerreni quique conlra proximos
Recte ergo dicilur, quia illi homines et vanse glorise . penunlur,
_ jurgiis et contenlionibus sseviunt, vel cerie occultis
caplatores, nimirnm dicenies ad allertitrum : « Ve- adversus eos odiorum fomilihus inardescunt'. At
nite, faciamus nobis civitalem et turrim, > elc., contra, in allum desiderii ccelcstis pluma
habitaverunt in qnLsese
campo Sennaar, quod apud nos, susloJlunt, dtim sacrifieitim Deo
sicut dicluni est, sonat excussio dentium, vel fetor a mutuee dilectionis seroelipsos offerunt,
dum contra di- gluiino iion recedunt.
eorum; quoiiiam perversi quique,
vinse legis roandala supeibjuut, dmn adversus Deum CAPUT XXI.
Abraham .voiucres descendenles super sacrificia
cenicem cordis arroganter erigunt, el proximis abigebat.
daninabiliier deirahunt, ipsi proclivius iri obcenee vcl oraliones noslras pravis
Maligni spirilus
vilse sterquilinio volutantur. Et de exctissione qui- vel opcra bona peccali ctijuslibet
in -clicltur : « Dentes «iogilalioniijus,
dem dentiun. psalmo pecca- coniaminatione corrumpere nilunlur. Unde seriplum
lorum contrivisii. > IlemV* Deus conteret dentes esi cum Abrabam lleo saerificium de peco-
ore molas leonum quia,
eorum ia ipsorum, confriget rihus acvolucsibus devoius otferret, descenderunt
Domiiius. > De fetore quoque eorum legitur : «Com- volucies el abigebat eas Abrabam.
> super eadavera,
puiruerunt jumenla in stercore suo. Item in Thre-' Quid cnim exprimunt volttcres, nisi reprobos spi-
nis : < Qui nulriebantur in croceis, amplexati "sunl i0 ritus aera volitanles? Volur.res ergo a .sacrificio
stercora. > Iiem Isaise 111: «Erit pro suavi odore fe- nostroper
tor. > Qu.isquis enim vult sedificium fundare quod repellimus, ctitn orationum seu operura
noslrorum vietimas a malignis spiritihus eas foedare
facile ruinse non sit obnoxium, necesse esl eum
cusiodimus.
non lateres et bitumen habere, quse repentc dissi- lentantibus-provide
CAPUT XXII.
liant, sed lapides polius"etsaxa, quse parietes con-
Cum sol occumberet, sopor irruit super Abraham,
jungant, et calcis ac sabuli ccemenium, quod ipsos et horror magnus invasil eum.
parietesinviolala Iapidum compago forliterfirmiter-
Cum sol occumherct, sopor irruit stiper Abraham,
que constringat. Quod ergo jam dicti Babylonii la-
el horror magnus el tenebrosus invasil eum. Solis
leres pro saxis elbiiumen pro ccemento habebant,
occubitus mundi designat occasum ; horror vero
carnalis vitse significalur sedificium, ad vim ven-
raagnus et lenebrosus vitiorum Dgurat crimintim-
torum vel impelum fluminum quanloelus obruen-
dum. que caliginem , quae quotidie pesliienter perhor-
rescunt per oestuanlem repi'oborum liominum pra-
vitatem. Unde el illic paulo post additur: «Cum
851 S. PETM DAMIANICPP. TOMUS SElT PARS III. — OPUSGULAVARIA. 852
ergo occubuisset sol, facta est caligo tenebrosa, et. A per arroganlise vel tumoris anfractus ad Deumac-
apparuit clibanus fumans. > Sicut enim fumus ex cedere gesliunt, paiel profecio quia unde ingressio-
igne clibani vaporanlis egreditur, ita vitiorum nis adilus pateat non agnoscunl. Sed quia oslium--
omnitim flagiiiorumque caligo de camino sestuaniis Chrislus est, sicut ipse dicit: « Ego sum ostium, >
avariliae generatur, sicut dicil Apostolus : « Quia et qui Chrislum exigenlibus peccatis amittunt, qua
raiiix omnium malorum avariiia est. > Et boc circa inlrare coelestium civium habitaculum possint,
fiuem diei, hoe est circa iinem mundi. Fumans oslium non inveniunt. In reprobum autem sensum
ergo clibanus tenebrosam caliginem general, quia traditi sunl, quia, dum realus sui pondus improprise
caminus avaritise, qui in pecloribu? hominum pra- mentis slatera sublili consideratione non trutinani.
vorum oeslual, multis diversitatum tenebris mun- gravissimamplumbiniassanipennaruminaniumlevi-
dum pesiilenter obscurat. An non mentes infelicium tatem putant. Quod ergo illic diciiur : « Percus-
coacat, quos scilicet et fidem lollit, el omnium vir- serunt eos qui foriserant ceecitate, > hcc Aposlolus
lutuni in eorum cordibus luraen exstingtiit? Unde raanifeste declarat, cum dicil: « Tradidit eos Deus
cum illud prsemisisset Apostolus, prsesio subinlulil: in reprobum sensum. > Et quod illic subjungilur :
< Quam, videlicet avariiiam, quidain appetenles er- « Ut ostium invenire non possint, > hoc isle paien-
raverunt a fide, el inseruerunt se doloribus mul- 1B ter exponit,, cum ait: «Utfaciant SQl quse non
tis; > multis quippe doloribus se inserunl, dum conveniunt, > ac si diceret, ut inlrare lentenl unde
propier lemporalia lucra infcederabili a se invicem non debent.
simultaie _.0($ dissiliunt, el plerumque, dum pro CAPUT XXV
eorporalihus in arma concurrunt, corporibus ani- Quod Abraham unicum sibi filium sacriftcandum
mas exuunl. Qtii vero solis coeleslibus inardescunt, Deo obtulit.
pro doloribus obiectalionibus potiiintur, quia in fra- Abraham dum immolare Deo filium suum voluit,
iernse charitalis clulcedineunanimiter vivunt. Hinc cuncla pene per ordinem passionis Christi sacra-
esi quod illo sacriftcio vespertino, quod tunc Ahra- menta signavit. Sicut Abraham, qui paler excelsus
ham obtulit, pecora quidem lerrena ab invicem se- dicilur , unieuin et dileclum filium Deo offerre non
qtiestrata composuit, sed volalilia non adjunxit. dubitavit, ila et summus Pater unigenitum Filium'
Unde Scriplura: « Qjii lollens, inquit, universa hoee, pro nobis omnibus tradidit. Et sicut Isaac ipse sibi
divisit ea per medium, et utrasque parles altrin- ligna porlavil quibus erat imponendus . ita quoque _
secus contra se posuil, aves aulem non divisit. > Chrislus crucis suaepassionis geslavit in bumeris li-
CAPUT XXIII. gnum , in quo erat pro nostra salute passurus. Duo
Descendam, et videboan ctamorem qui venit ad me 2 autem servi illi procul dimissi Judaeos significant,
opere compleveiint. qui, cum serviliter viverenl el carnaliler saperent,
Si Creaioris nostri facta vigilanler allendimus. non inlellexertint allissimam humilitatemChrIsti,at-
ad credenda -qiiealibet mala firiem adhibere ficile que-ideo non ascenderuntin montem,locum videlicet
non debemus; ipse enim, cttjtis oeulis nuda et aperla sacrificii. Cur autemduo servi, nisi quia, peccante
sunt omnia, non dedignatus est, cum loquereiur ad Saiomone, ex una Israelitica plebe duo facti sunt
Abraham super Sotiomorum clamore qui ad euin populi ? quibus nlique saapeper prophetam iicilur--
\eneral, dicere: « Descenriam, el videho utrum « Adversatrlx Israel,et procvaricatrixJuda. > Asinus
clamorem qui venit ad me opere compleverint. An autemille quo utebaiur Ahrahamlunc, insensala erat
non esl ila, ut sciam? » Quot!profeelo ad ni! alind stullilia Judscorum. U!a plane brula slullilia porta-
riictum videtur, nisi ut Immana docealur ignoranlia bal omnia sacramenla; quaetamen quid ferrel, velut
sine esperimeniis audita non credere, iucognita irralionaleanima!,ignorabat. Jamvero quid eslquod
non leviler .udicare, nec anle senientiam promcre dictum csl eis:« Exspeclate hic cum asino; postquam
quain rem dubiam icstimoniis approbare. auiem adorayeriraus, reverteniur ad vos? >Audi Apo-
CAPUT XXIV. stolum: < Caecitas,inquit, ex parle in Israel faciaest,
} Israelsal-
Quod Sodomilcr,dum conarenlur ad angelos violenler ut pleniludo gentium intraret, el sic omnis
irrumpere, cwcilaiepercussisuut. vus fieret.> Quid est enim quoddicitur : . Caeciiasin
« Et ccce, iuqtiit Scriplnra, raiseriint mamim Israel facia exparte? » Hoc est videlieet: « Exspe-
viri, el introduxerunt atl se Loth , clauseruiilque clale hic cum asino, utplenitudo geniium inlraret, >
oslium, et eos qui foris eratil percusscrunt caeci- hoc est, « uostquam adoraverimus; >uhi vTdelicelsa-
tate a minimo usque ad maxiroum, ita ui osiium crificium Dominicse passionis implelum per omnes
iuvenire non possenl. > Sodomitsenempe violenter gentes fuerit prsedicatum. Quod aulem sequitur :
ari angelos conantur irrumpere, cum immundi ho- « Et sic omnis Israel salvus fieret, >hoc est, rever-
mines ad Deum tentant per sacri ordinis offlcia temur ari vos. Quid est aulem quod aries inler ve-
propinqttare. Sed ibi profecto coecitate percutiun- prcs lioerenscornibus invenilui. qui pro Isaac immo-
tur, quia jiislo Dei .fudicio in (enebras interiores Jatus ofierinr? Crux nempe cornua hahet; duo si~
cadiinl; ita ul ncc osiium invenire prnexaleanl,quia, quidem ligna invicem eo:<ipingunUir, et sic crucis
a Deo divisi peceantlo, untle ad eum revertahlur speciem reddunt; liinc est enim qtiori de Christo
ignorani. Qui enim non pcr humilitalis iier, sed sciipium est : « Cornua sunt in manibus ej.us. >
 SS3 - OPUSC. LX. — EXPOSITIO LIBRI GENESEOS 85i
_ rem proximi concupiscat. Quibus rlte servatis, non
Ilserens ergo cornibus aries, Chrislus est crucifixus &
inter aeuleatas et vulnificas Judseorum iniquitales. mox,.ut sperabat, ad conlemplalionis oblectamenta
Sicut ipseper Jeremiam conqueritur, dicens : « Spi- perducilur, ut velut exspeetatse diu Rachel pulcbri-
nis pecCatorum suorum circumdedil me populus luriine perfruatur, sed Lia sibi per noclem inopi-
hic. > Peraclo sacrilicio, dicitur Abraboe : «In se- nato supponilur, quia inter huuanse hujus ignoran-
mine luo benediceniur bmnes gentes. > El poslquam lise lenebras loleraniia sibi laboris injungitur; ex
Dominusdixit : « Fodernnt manus meas et pedes qua tamen jam numerosam sobolem suscipit, quia
meos, > pauloposi in eodem psalmo subjecit: « Re- uberes spirilualis lucri per hunc laborem fructus
miniscentur, et convertenlur ad Dominumuniversi acquiiit. Hanc itaque tolerat, nl ad illam quando-
fines terrse, et adorabunt in conspcctu ejus omnes que perveniat quoe perseveranter amat. Suadeiur
patrise gentium. Quoniam Domini esl regnum, et ergo ttl per alios septem annos servire desudet, qttia
ipse dominabilur geiiliuttL > Ohlato itaque Abrahara profecto necesse esl ut adhtic alia septem prescepta
filio , et pro ariete iinmolato, appellavit nomen loci observel, serijam aliquanlo liberior, non legalia tah-
iiiius, « Dominus viriet,> quia Dominus nosler, posi- quam servus, sedevangelica sicutgener, videlicetut
quam in ara crucis oblatus mortis nostrse dehitum siipauperspiritu, sit mitis, lugeal, esuiiat sitiatque
solvit, videndum se deinceps fideliumsuonim oblu- I:. justitiam , sit misericors, mundum cor babeat, sit
tibus prasbuil,002 ul nimirum rederopli omnes il- postremo pacificus.@03 Enimvero vtilel horao, si-
lumjam per fidem invenianl, qui eaienus tiriei ocu- fieri posset, nullas laborum moleslias agendo per-
los non habebant. ferre, sed proiinus in ipsius sui tirocinii ruriimenlis
CAPUT XXVI. ad pulchrte contemplationis delicias pervenire; ve-
De Lia el Racheluxoribus Jacob. rumtamen hoc non in terra morieniium (it, sed in
Porro non est obscurum quod Lahan duas (ilias lerra viventium. Quodsignificare vidciur iliuri quod
habuit, quarum jiiniorem Jacoh in conjugiumcopu- ad Jacob dicilur : « Non esl, inquii Laban , in ioco
lavit, ad cujus tanien amplexus pervenire non po- nosiro consueludinis, ut minores anle tratiamus ad
luit, donec majorem ignarus atque ideo invitus ac- nuptias. > Nec absurde major appellatur, quoe prior
cepit. Sed qtiia rem scienfibus ioqnor, non mihi est tempore. Prius est enim in Dominicruriitione ia-
multis elaborandumest verbis. Laban quippe deal- bor boni operis quam requics contemplaiioiiis. Ex-
balio interpreiatur. Quis autem ad Deum converti- pleiis itaque duabus , altera videlicet legis anliquoe,
tur, nisi ut, deposila peccatorum nigredine, per re- aliera evangelicse gralioe , mox ad diu desideratte
missionis gratiam dealheiur ? sieut ipse pollicetur, Rachel pervenitur amplexus,quia quisqtiis pertingere
dicens : « Si fuerinf peccata vestra ut coecinum , C'•ad divinai contemplalionis ohlectamenta desirierai,
quasi nix dealhabuntur. > Quod felix ille peccalor prius necesse est ut utriusque Testamenli peragere
postulabat, cum dicerel : « Mundabor, lavahis me, roandata contendat.
el supernivem dealbabor. > Lia interpretaiur, labo- CAPUT XXVII.
rans; Racbcl, verbumsive p.incipium, Sed, si Scrip- .De Bala el Zetpha:
turam diligenler attendimus, nee uno quidem die Sed quia electus quisque, perfecliotiis suoe limTle
servisse Jacob propter Jjise desideriuih reperimus, non contenlus, filios eiiam Deo gignere speciali fe-
sed per totas illas annorum hebdomariaspro sola Ra- cunditale desideral, postquam conjugale fosriusJa-
chel servituli subjacuil. Insupcr el ipsam Liam ad cob cum duabus sororibus inivit, ad propaganrium
illius intuitum loleravit. Qnis enim ad Deum idcirco uberioris germen sobolis anciilas quoque ad gene-
converlitur , ul labores et serumnas ac lentatioinim randi usum suscipere non refugil; atqtie , ut 0111-
certamina paliatur ? Omhis enim Deum quaerenlis nia spiritualibus intelligsntur retlunriaie mysieriis,
intentio hoc sperat, ad hoc spectat, ut ad requiem ipsa quoque ancillartira nomina sub mysiicis sunl
quandoque perveniat, el in summse conlemplaiionis prsenuntiatafiguris. NamBal:tinlerprelaturittiieterata;
gauriio, velut in pulchrse Rachel amplexibus. re- sane quia iniellecium spiritualis subslantioenudis
quiescat, videlicei ut per verbttm quod audit ascen- \erbisluimana lingua nequit exprimere, quandoque
dat advidendum principium quod quaesivit."Setl ne- doctrina sapieniiseper cjuasdam corporeas similitu-
eesse esl ut bunc diversorum certaminum labor dines audientem niiilur informare. Dc veleri autem
exerceat anlequam ad quielis intimse suaviiatem , viia et carnalibus sensibus dedila corpoi'eaecogitan-
quam concupiscil, ailingat. Prius servitute deprimi- lur imagines, quarum vioelicel ad docendum usus
lur, ut jtire postmodum ad perfeclie libertatis titu- assumitur, cum aliqutd ex incompreliensibili et in-
ios provehatur. Septem vero annis sub dealbationis commulabili essentia divinilaiis audilur. Rachelita-
graiia servit, cuin seplem ea quae ad proximi di- quemaluil ulcunqtie filiosex ancilla stisciperequain
leelionempertinent Deealogi mandata custodit, vi- omnino steriiis permanere, quia doclrina sapienilsc,
delicet ut primo timore consirictus atque ideo sive gratia coitleniplationis, per eUeriorem scien-
"servitutis jugo depressus saltem a velustse legis in- tiam, vel visihilium rerum formas auditoribu» inli-
cipiat insiiluiis, ut nimiriiin parenles honoret, ut raat quidquid de visibiltbus inlra arcana occultal; et
noii mt-echelur, non occidat, non furetur, non lal- sic quodammodoper ancillam (ilios accipil, dum per
sura leslimoniumproferai, non uxorem allerius, nec cam, quoesub se esl, scienliain spiritualcs Deofiiios
853 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — OPUSCULAVARIA. 85G
parit. Zelpha verp inlerpretalur os hians. Hsecigitur . CAPUTXXIX. i
anciUaiilosfiguratquorum, in prsedicaiionee\ange- Quod Onan invenit aquas calidas in solitudine,dum
licse (idei, os quiriem bial, sed cornon hiai. Dequi- pasceret asinos palris sui. i
bus virielicetscripium est : «.Populus iiic Lbiis me Isie est Onan qui invenil aquas calidas in solitu-
bonorat, cor autem eorum longe est a me; > etde dine, dum pasceret asinos Sebeon paslris sni. Hoc
quibus Apostolus: «Qui procdicas,inqui:, nonfuran- p'ane qnantum ad litteram videtur frivolum. Ojiid
rinni, furaris: > verumiamefi e>.hsc anciila cohaere- enira ad sacram Scripluram pertinet ulreferat quia
des futuros alios Lia fllioSaccepil, qtiia sir-peper la- custos asinorum aquas reperit in deserto? Sed ubi
les prosdicatoresaetiva vila mullos regni iilios adop- in sacris litleris nulla videlur uiilitas, ad spirilua-
lavit.De quibus Vcritas clicit: « Quaedicunt, facite; lem intelligentiam necesse est ut mens recurrat.
quae aulem faciunl, facere noljte ; >_elAposiolus: Qitid est enim per (iguram, Onan in soliludine
« Sive, inquit, es orcasione, sive exveritaie Chri- pairis asinos pascere, nisi spirilualem quempiam
stus annunliclur, el in hoc gaudeo, seri et gau- virum , ctti Deus Paier est, simpliees fratres
delo. > Hoc autem in his consideranrium esse per- sub disciplinoercmolioris sludio cuslodire? Et qusd
pcndimns, qnia, sicut Jacob solius Rachelis intuilti g.<_.5est aquas calitlas invenire, nisi in compunctio-
oinnes illas mulicres accepit ex quibus fiiios genuit, . nis Jacryinas,quse de fervore sancli Spiritus eliciun-
sicquisqiiis,siibriealbalionisgralia@Q4C0nsl'lulusi lur, erumpere? Nam et ipsa interprelalio nominum
fructificare Deo spirituali fecttndilale desiderat, ne- bujus figuraenon refugitintelleclum. Onan siquidem
cesse esl ui per omne quod agil ad conteinplalioiiis dolor irisliliw eonwi, sive mussitatio vel murniu-
graiiam semper tendat. ralio interpretatur.-Quisquis enim verse compunclio-
CAPUT XXVIII. . nis Irislatur dolore, quasi sub quadam querula mus-
Quod Rachel nomenfilii sui Benjamin vocavit. siialione adversum pravitatem vitse susemurmurare
Egreriienle anima, Rachelprsedolore, eiimminenle compelliiur. Ipse,quippe in sequitale,principaliier
jam morte, vocavit nomen fibi sui Benoni, id est, slat, qui a juslilioe reciiludine nulla necessilate
filius doloris mei; paler vero appellavit eum Benja- coactus exorbitai. Onan ergo duni patris sui Se-r
niin, id esl fiiius dexterce.Per Rachcl enim Ecclesia beon asinos pasceret, aquas calirias reperit, quia
non imaierilo designalur, quoe niroirum et ad instar quisquis se per vitse recliluriinemDeo filium exhibei,
ovis innocenter vivit, et per studium conlemplalionis ac de peccatis suis meriullilus dolei, dum se redriit
ad viriendamRedemplorissuispeciemmedelliiusinar- in pervigili fralrum cura sollicitum, divino iininere
descit, qui de se requirentibus Judacis ait: « Ego percipit graliani lacryraarum. Nam et beala illa pec-
principium, qui et loquor vobis. > Per Benjamiw ; catris prius pedes Domini unguenlo perunxit, posl-
vero,quo nascenle maier emoriturRachel, desigiiatur modum alahaslrum unguenli preiiosi super caput
Paulus, quenude hac stirpe exsliiisse nemo est qui recumhenlis effutlil.Capul Chrisli Deus : periesChri-
dubitet. Et Benjamin hene nascente, raater eniori sti servi Dei. Sicut enim illa, dum humanilati Chri-
dicilui .quia, appropinquante ad Ittceinnovseregene- sli depenriilobsequium, ad diviniiatis attiiigere me-
rationis Saulo, persectilionibus Ecclesia per eum Tuii inlellecium, sic doclor Ecclesiee,dum merabra
'
graviler impugnatur. Sicul Lticas in Acitbus aposto- cuslodil, conlemplandse divinitalis graliam per-
lorum : « Saulus, inquil, devastabat Ecclesiam, per cipil.
domos intrans, et trahens viros ac mulieres, ti arie- CAPUT XXX.
batin cttslodiam. > Congrueilaque Rachel Benoni, DescendilJudas in Thamna ad tondendas oves.
jd est, filium doloris nostri vocat, quem Jacob Ben- Descendit Judas in Thamna ad londendas oves
jamin, id esl, filium dexleraenuncupat, quia Paulus, cum Hira opilione gregis sui Odolaroitoe.Thamnas
qui malris Ecclesise dolor exsliieral, qui eam quo- auiera deficiens interpretalur; per qtiam videlicet
dammodo, dum nascerelur, impitgnando peremit,~a synagoga, in- qua reges et propbatse defecerant, si-
DeoT?atrefiliusdexlerseest appellatus, dum per eum mul et unctio, donec veniret cui repositum cral,
divina poientia adversus gentes, quasi pcr fortcm oslenditur. Utide cliam per Prophetam dicjtur :
suam riexleram,dimicavil, verhoium jacula valenter « Cum venerit sanctus sanclorum, cessabit unclio. >
intorsit, salubres cor.iium plagas intulil, et pereum, Quid itaque per Judain, qui ad tondendas oves in
ricvictis atque prosiratis hostibus, cum gloria trium- Thamna venit, nisi Redemplor nosier inlelligilur,
phavit. Hinc est quod idem Paulus ad GalataBait : S3S quiut oves, qttse perierant domus Israe!, ex-
t Cuni placuit autem ei qui me segregavii ex ulero oneraretpeccalis,ad Synagogamvenisse cognoscitur?
roatris meoeel vocavit per gratiam suam, ut revela- Unde sponsus ad sponsam in Canlicis : « Dentes
ret Filium sutim in me, ui evangelizarem eum gen- tui sicut gres tonsarum, quae ascenderunt de Java-
libus, continuo non aeqtiievi carni el sanguini. > ,cro. >YTenititaque Judas ad londendas oves, non
Non ergo immerilo filius dexterx Paulus vocatur, quidem solus, sed cura pasiore suo Odolamite, cui
per quem omnis genlium' multitudo, qna? asl nomen erai Hiras. Quid per Odolamilem,nisi Joan-
devleram Dei ponenda est, ad fidci sacramenla coll.- nem intelligimus? Iuterprctatur, autem. Odolaroitcs
gitur. leslimonium tn aqua. Cum hoc plane lesiimpnio ve-
jiit Dominus ad aquas baplismatis, habcns quidem
SS7 ALEXANDRIII DIPLOMA. 8SS
majus le-timonium Joannis, sed, propier infirmas .s_seeundtim senien Abranoe,sed Pt juxta cogiiationem
oves, hoc iestimonio uli dignatns est in aqua. Uncie Marise el Elisabeth. Vidit iiaqne Joannes fratrem
cuni videreteum adjordanis fluenta propinquaiitem, suum adhuc clausum in utero, viditin baptismo,
prolinus exclaraans ait: « E<ce Agnus Dei, eccequi viriit oculo carnis hominem, viriit in spiritu raajesla-
tolltt peccata mundi. >El Evangelisia dicit : « Testi- tem. Unde utiiusque hujus hominis interprelatio-
roonium perhibuit Joannes, riieens : Quia vidi Spiri- nem, Iliras vidplicei, quod csl fralris meiviso, e't
' tum descendentem tanquam columbam de coeloet Odolamiies, quod sonal leslimonium in aqua, idem
maneBlem ^uper eum, et ego nesciebam eum, sed Joannes sub unius sententiae versletiio coinprehen-
qni misit me baplizare in aqua, ille mihi dixil: Su- dit, dicens : « Ego vtdi, el testiraonium perhibui,
per quem videris Spirilum descendenlem el manen- quia liic est Filius Dei. > Venicnte ergo Jtiria ad
tem super eum, hic est qni baptizat in Spirilu san- oves tondendas, Thamar mutathahiturh, qtiia mniat
cto. > Cuisane visioniel nomen pastoris iilitis aptis- spiriiuale vocabulum.ThamaV quippe comniutans
sime congruit. Interprelalur enim Hiras, fratris mei inlerpretatur; nam de Synagoga fitEcdesia.
visio. Erat quippe Dominusfraler Joannis, rion modo Sil riomen Domini benedictum.

ALEKANBBl , II
DIPLOMA
DE LEGATIONE S. PETRI DAMIANIIN GALLIAS.

SO7"S08ALEXAKDEB, servus servorum Dei, G. ',B.mum, ac si speciali nostri examinis fueril senten-
Remensi, R. Senonensi, J?. Turonensi, M. Biluri- tia promulgatum. Quapropler venerabilem sanclila-
censi, T. Rurdigalensi archiepiscopis, satutem et apo- tem vestrani fraierna charilate moneinus, et insuper
stolicam benedictionem. , . . apostolica vobis auctoriiate praecipiinus ut- lalem
Non Ignorat sancta vestra fralernilas, dilectis- tantumque virum, lanquara nosiram personaro', di-
sirai, quod ex auctoritate sedis aposiolices, cui nos gna studeaiis devoiione .suscipere, cjusque senten-
indignos clemeutia divina prsefecit, tolius universa- tiis atqne judiciis propler B. Pelri, apostolorum
lis Ecclesise regendus ac disponendus nobis status principis, revereniiam humililer oberiire. Quisquis
iticumbii. Quoniam igilur, pluribus Ecclesiarum.ne- enim fastu superbiaa, quod absil! inflalus, iflius ju-
gotiis occupali,"advos ipsi venirenon possumus, taleni dicio coniradictor vel adversalor exsiiierii, usque ad
vobisvhum destinare curavimus, quo nimkum posl. dignamsaiisfactionem, nostram velRomanae Eccle-
nos majorinRomana Ecctebia auctoritfls non habelur: sioegratiam non hahetiit. Quia yero cum ad vos
Petrum videlicel Damianum, Osliensem episcopum: Girelraum misimus, adhuc adventum piw.fali domini
qui nimirum el noster est oculus et aposlolicoesedis Petri nos impelrare posse nullatenus speraremus,
immobilefirmamcnlum. llwc itaque vicem nnslram volumus ut si quid apud vus Girelmus coepit, ad
pleno jure commisimus, ut quidquid in illis parlibus, C domini P-elri magisterium veniai, et pcr ejus ma-
Deo auxilianle, staiueiit, ita ralum teneaiur ei fir- ffltiii,quidquid agendum est fiai. " .
De hac ipsa sanciissimi cardinalis Galliarum legalione sf.plura scire desideras, lege ejusdera Oper. lom. I.
lili. vi, epist. 3, i ei 5. Nobis insuper non est visum omiltendtmi quod narrai anonyinus monacbus Clu-
niacensis, B. Pelri Daroiani coselaneus, in traciaiu Miraculornm S. Htigonis abbaiis Cluniacensis. piope
finem. CAJETAX — Narrationem ipsam legalionis habesdnfra, cum aliis S. Pelri Damiani opusculis nuper
ab cminenlissimo cardinaii Maio priniuin vulgalis. EDIT.PATROL.

S©9 819 -De adventu Petri Damiani, Ostiensis Episcopi, ad Cluniacinsem ecclesiam : et
qualiter B. Htigo indiscretcc tjus reprehensioni cmigruo ct sufficitnti satisfcccritre-
•sponso.
Tempore quodain necesse fuit sanclo viro pro ]j) que sic attriius, ut vix posset inveniri modns quo»
luenciisfiiiis ad Ecclesiam malrem rccurrere, el Ro- ejus corporis imbecillilas fovei'e.lur, ad equilandi-
manae seriis patrocinium advocare. Quapropter urbis onus grave utcunque tolerandum ; et, quia levi ple-
illius refiigium pefens magno laboreei difiicultate a rumque scandalo oiTendipoterat, nccesse habebat
latere papje avulsum Dominum Peirum, Ostiensem soepe salisfaclione placaii.Ad quam rem venerabi-
videlicet episcopum, cognomenio Darai.inum obti- Iis Hngo ila se inclinabat, ut ejus aniinum reforma-
nuii: utsibi daretur pro magno Pelro prseliaturus, ret ail iranquillilalein, ac si aller Martinus esset,'
et adversarios -prostraturus mirabili sna priiclentia qui nihil putaret indignum, quod humilitasagendutn
alque facundia. "Erat namque\ir ille abstinentioe suaderet.' Cum ergo venissel Cliiniacnm altfir ilie"
singularis usu, et ferreorum vincalorum nexu undj- Gresorius ner eloquentioeutiertatem, non -tanicnper
 '
%:i9 S. PETRT DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS III. — DPUSCULA VARIA. 860-
apostolicsevitoe avqualilaiem. vidissetque humanita- .A jejtinii, lenlate prius nobisctira ponrius laboris, vel
tem ei disciplinam, virgamque et baculum coniulis- per octo dierum spalium, et deinceps aestiraabitis
set, ccepil hserere ac stupere, qiialiter sancti esse, quid adjiciendum censere debeatis. Nain quaudiu
aut sanclos institiitores liabere possent, qui tantis non guslaveritis pulmentum, nescire poteritisquid
abundareiitbonis : el rursum quoraodo non sancti exigat condimentum salis; et si non arihibucriiis
esse possent, aut perire, qui tam devole sustinerent sallem minimum digilum veslrum, nequaquam judi-
lam grave pondus laboris, et cuslodiara monaslicse care de onere fraterno discrete, ac digne valebiiis. »
disciplinae. Aliquando sane judicabat ciborum co-- Quibus ille audilis sentiees fascis hujusmorii gravi-
piam, aliquando mirabaiurbanc jejunanlibus dee->se tatem suis virbus importabiJem, cessavil a peti-
graliam, quam illos haberevidebal. Yerumlasnen si tione ingravandj pondei is, et semeiipsum ccepit re-
fieri possei, sicut jpse dicebat, ut utraque virttis percutere, unde alios ferire voluit, quia sagitianiad
ohedieutioe el abslineniiae soeiaretur in eis; tum eos sine suo vulnere nequivit dirigere, iutelligens
profecto nihil aposlolicseuefutunim perfeeiioni. Qua magnum essepensum illud,-ac debere sufflcereqnod
de re coiiveniens domnuni abbatem obsecrabat ut a apprehendere ipse non posset, qui in lanto videba-
sagimine duabus saltem feriis se buspenderent, qtti lur slare virlutum culmine. Eruditusitaqtie, prsesul
in cseteris tam perfecti essent ut anachorelis nihil B raullo eruditior rediilquam venit, magnumque the-
deberent. Cui venerandus Hugo, discretionis cus.os satirum fugiendaeinanis glorise et capessendae verse
egregius : < Si, inquit, Pater" charissime, vullis ' humililas secum reporiavit. \
nobis augcre coronam mercedis per additamenlum

ACTl SYNODI ,
©11-012 In Galliis celebratee a B. Petro Damiano carrlinali episcopo Ostiensi, apostoheee
sedis legalo, Alexandri Hjussione.
Synodalis dif/tnitio inter domnum Rugonem abbatem Clmiaciensem, et domnum Broconcm
, episcopum Matisconensem

In nomine sancloeel individuse Trinitalis. IQ sirumnuniium, eorum maximenui sanius sapiebant,

Temporibus domni Alexanriii papoe universalis ei corda percelleret, et tantfe religionis lanquam cele-
sunnni pontificis, nccnon regnante Heurici iropera- bris famoelocum, ne qiianlumlibeta libertalislsuoe
toris filio Henrico, rege vero Francotiim Phili;po, staiu corrueret, pise compassionis studio formitla-
an. ah Incarn. Doro. 1063, novttm quid Cluniaccnsi - reut, inter coeterosPetrus Damianus Osiiensis epi-
monasterio conligit, quod ad posteritatis memoriaia scopus se prolinus obutlit, seseque ad suhveniendum
schedulse duximus adnotare.-Droco scilicet, reve- moiiasterio, per tam iongi, lam aspeii, tam duri
renriissimus Ecclesise Maiisconensis episcopus, do- ilineris pericula cleslinavit. Enimvcro aptid Cabilo-
roesticorum suorum et praecipue clericor-umsuorum nensem civitaienr ex auctoritaie aposiolicse scdis
suasione pelleclus, ei, ut ita falear, eis jugiier in- ^synodumcongregavit, nonnulla, quae perperam vi-
sufilaniibus igne diri fomilis inflanimalus, super debantur csse consuinpla, canonicoesanctionisvigore
itiem monasierium tentabat jus potestatis arripere, correxit; quSequepoluii, juxta ecclesiaslicse disci-
loeumquesibi dominationis quantulumcunque conlra piinseregularo, servanda consiiluit, causamque-CIu-
sedis sposiolicoeprivilegia vindicare. Vallatus plane niacensismonasierii.pro qua prsef.eriimcomponenda
cuneis miliuim, siipatnsagminibusarroatorum.velut devenerat, divina auxiliante clemenlia optimo jn.di-
proeriicandigralia, vel eliam judicii synodalis oblentu, D
; ciaiis calculi fine conclusit. Nam in conspeclu lotius
ad B. Maioli confessoris Christi basilicam usque sancti concilii leclum est monimentum quod comes
pervenit, sed resistenlium sibimet infractus ohsla- ille V/illeimus, primus loci" Tundator, et oblator,
culo, intrare non potuit. Hoc iiaque tentabat, ut instiluit, ubi virielicet propter [corr. proeter. M'AJ.]
jugum monaslerlo novss usurpalionis induceret.sie- Romanum pontificero, nullum jus, nulluradominium
que postmodum ex occasione quodammodo super- cuicunque mortalium, vel cuilibet prorsus Ecclesise
ductce liligaret consucturiinis. Tunc Hugo venerabi- dcreliquit. Lecla quoque nihilominus sunt setlis
lis abbas ejusdem ccenobii, nimiruni non modo reli- apostolicocprivilegia de tuilione, munilione, ac prae-
giosus, sed et cautus et prudens, ut revera possessor fali monasterii-perpetua iibertaie per succerientiura
ingenuus, jugtira hoc degeneris sei'viiutis exhorruit, sibimei Romanorum ponlificum vicissituriines insii-
ei lanquam leprae maloeconsueludiiiisnoyiter ohre- tuta. Inquisiti sunl omnes episcopi, si privilegia qu;e
peuii medicameiito contrariictionis occurrit, caput- audierant, rala decernerent; omnes uno ore concor-
que qtiod moliehalur ingrerii vivacioris ingenii pede riiterlaudaverunt, alque ul perpetuo servanda atque
contrivil. Roinanam jlaque synpdum impiger adiit, illihala permaneant, communi judicio decreverunt.
qucrelam suatn coram sancto conciJio ficielisrelator Eljtanquam non hoe judiciumsub proeconiicommu-
exposiiit, novo periculo sancii loci ruinam proctiL nis acclamatione sufflceret, viritim nnusquisqne
dubio niinjtanli, ut obviaret, oravit. Cumque sini- consulilur, ipse quoqtte Matisconensis inquivitur :
 '
361 - HYMNUSDE GLORIA PARADISI. - 862
jq-ti nimlrumnonniiiius-quam cseleriomnes episcopi Vpetente Matiscensi, sed donante dqmno Ostiensi
iata privilegia etinviolahili ac perpeluo jure.ser- episcopo remanserunt. Hlico prsefatus Maliscensis
yanda libere cunctis audJeiitibus profileiur. Et quia episcopus pavimenlo prostratus veniam petiit, sese-
in-eisdemprivilegiis hoc intercoelera sub analhema- que peccasse confessus, seplem dierum poeuitentiam
tis intenlatione cautum est, ne cuilibet episcoporum in pane et aqua jejunalurus accepit".Postera autem
lieeat in prsefati coenobii monachos.excommuiiica- die,-eodera sanclo residente concilio , clcricis suis
tionis promulgare sentenliam; episcopus auiem non vesane ac procaciter insistehtibus, irieui episcppus
absolule (sic-se 913-914 fundilus excusabai) peliit nf suse quoque Ecclesioa privflegium quod a
exconimunicalionis jaculum iutulit, sed ita, ul per- papa dudum Agapilo consiitutum fuerat, legerelur;
hibehat, ira commolus, ai.l : « Si qui sunt-mei jtuis In quonimirum nihil pene prseler jos atque consue-
in illo monasterio, quos mijiiliceat.excommunicare, Wdinem uriiiisciijusgueEcclesioe videbatur peculia-
illos excommunico. J Cum jgitur in hac excommu^ rilerinsiium , sed quod omp.ibiis locis sanclis com-
nicatione prsedictum eplscopuro,Ticet ignoranlem, 'muni riignoscitur jure concessum: vidclicet ulne vel
conlra privilegia Romanse Ecciesioe qiiomotlolihet ea quae sui juris <jam erant' vel deineeps futura
egisseconvincerei; ille autem privilegiorum lenorem erant, qtiispiam violentus invaderet, sed sua omnia
ac seriem se Jegisse vel agnovisse conslantissisie , recloT Ecclesioein pacis ac tranquiilitatis olio possi-
propulsaret; taiidem, sancto decernente concilioj-ad derei. Hoc itaque privilegium omnes episcopi in
hunc decisiones finern causa perducta esl, lit prae- tanio concilio sine eausa lectum esse-dicenles, una-
fatus episcoptis propria manu super sanciis Evange- niiiiiler derreveruntniliil hoc pToojudicareprivilegiis
liis superposita juraret, .sieque sedis apostojicoe le- .monasierii, quse-pririie coram-omnibus lecla fue-
gato sancloque concilio salisfaceret. rant : nihil minnere de his qttoa in illis legebaniur
Indiculum sacramenli, ah apostolicse sedis lihcralilate coneessa. Sic iiaque
Andiat, inquit (scilicet Nalisc. cpiscopus), dotn- _.pcr syhodales concilium perpelua monaslerii iibcr-
nus Peirus Ostiensis episcopus , et omnis sancta tate firraata, sanelunique locum soli subjacereRo-
.synodtis , quia eo die quo Cluniacunv commoius manse Eec!esi;e convmuni sanctortim episcoporinn
adveni, non in contemplu sive despectu sedis apo- decernenies seiiieiilia, mox inler episcopnm et
stolice, vel domni Alexandri Romani ponlificis lioe abbatem oronis controvei'sioequei'ela sopitur, cmnis
egi, et privilegiorum lenorem ac seriem, qua?modo animosilatis,alque dissidii scissui^acomponilur , Ct
iu nostris auribus Iecla sunt, tunc ad liquirium non inler nlrumque spiritualem videlieet virum firma
cognovi, sic me Deus arijuyel,.el ista sancta Eran- pax cbaritalis glulino reformaiur. Haec igilur per
gelia. Post eura quoque quatuor Eeclesioe ejtlsdem G prdinem bre\I sermone digessimus , ut purissimse
clerici in conspeciu omniuin accesserunt', ei jureju- relationis rivum , quem noslris lemporibus hausi-
r.mdo, quod ille juraverat, super eadem Evangclia mus. in-posteros etiam per veritatis alveum fidcli
firmaverunt. Duo auiem rie sepienario ntimero , qui
poculo iran;<f<uidamus.
ad jurandum a sancto conciiio praefixus fuerat, non

91S-916-HYMNUS DE GLOBIA PARADISI

Pelri Damiani, cardinulis Ostiensis, ex dictis beali Augustini.

1'.Ad perennis vitaefonlem raens sllivit arida,
_ Glaustra carnis prasto frangi "clausaqnaerilanima.
Gliscit, ambit, eluctatur exsul frui patria, •
Dum pressuris ac aerumnis se gcmit obnoxiam;
. Quam amisit cum deliquil.eonteniplatur gloriam.
Prsesens malum attget boniperriiti memoriam.
. 2. Nam quis promat, summaopacis qnania sit Isetilia?
Ubi vivis margariiis surgtmt aedificia.
- Aurocelsa micant lecta, radiant triclinia ;
Solis gemmis pretiosis boec siruclura nectilur.
- Auro mundo lanquam vitro urbis \ia stenjitur :
Abesi limus, deesi fimus, lues nulla cernilur.
Hiemshorrens^seslasiorreiisillic nunquam sseviunt. 5. Hinc vitalem vivi fonlis hauriiini dulcediuem.
Flos perpettius rosarum ver agit perpetuum.
S. Candent lilia.rubescil crocus, suclat balsamum.
Virent praia, vernant sala, rivi mellis influunt,
Pigmentorum spirat odor, liquor el aromatum;
D Pendeni poma floridorum non lapsura nemorum.
Non alternat bjna viceSj sol, vel cursussiderum,:
Agnus esl felicis u1bis lumeh inocciduum.
' Noxel
tempus destmt ei. diem fert continuuro.
Nani etsaucti quoque velul sol proeclarusrulilant,
£. Posl triumphuni coronati muluo conjubilani,
Ei prostraii pugnas hostis jam seclui numeranl;
. Omni labe defsccaii, carnis bclla nesciunt.
Caro facla spiriiualis, et mens unum sentiunt.
Pace mnlta perfrucntes, scandala-non perferant:
Mulabilihus exuli, repelunt originem,
Et prseseniem veritalis contemplantur speciem,
Inde stalum semper iidem exeuntcs capiunt;
Clari, vividi, jucundi, nul!is paleni casihus :
Absunt morbi semper sanis, seneclus juvenibus.
Ifinc percnne lencnt esse, nam transirc transiit;
Sft ADDIT. AD T05I. FIl-OPP. S. PETRI DAMIANI. 8S4
Inde.virent, vigent, florent, corruptela corruil, A Inhiantes semper edunt, etedenies inhiant.
©iy-@3L<SImmorlalilatis vigor,morlis jns absor- 7. Novas semper harmonias vox meloria concrepat -
[bui_t. Et jii jiibiluin prolata.mulcent aures organa ;
Qui scienlem cuncta sciunl, qtti nescire nequeiml; . Digna per quem sunt victores regi dant prsecouia.
Nam.et pecloris arcana peneirant alierutruni-. Felix cosliqtiseproesenlemregtemeernit anima,
6. Unum \oltint, unum nolunt, unilas esl mentium,; Et subsedespectat alia, orbis volvi macblnam,
Licei cuique slt diversuni pro labore raeriliim, Solem, lunam, elglobosa cum planelis sidera.
Chailtas hsecsuum facil, quodamat in allero; Chrisle .palma bellalorum, liocin municipiuril
Propriutn sic singulorum commune fil omnimn. •
Introduc me post solutum fnilitare cingulum,
Ubi corpus,'il!ic jure cortgregantnr Aqtiiloe, - Eac eonsorlem donativi beatorum civium.
Quo cum angelis et sanclis recreentur anima;. Praebevires inexhauslo laborami prselio ; i
Uno pane vhunt cives ufriusqtte patrisa. Ut quietem post praecinctumdebeas emeritD-. "
Avidi et semper pleni, quod habent desiderant.
Teque merear poliri sine fine proemio.Ameii.
Noa-salieias fast:dit, neque fames crueiat:
Finis tomi tertii Operum B. Petri Damiani.

IDBIflO AB T8ID1III IPIlffl 8. fIffl MHAI.

' -
- ;
. BE- -SEOUENTIBUS OPUSGULIS

MAI MOPTUM.
(Sctiptorum velcrumColleclionova', lom. VI, prasf.pag. xxxm, et "pag.195-2i4.)

Operum S. Petri Damiani, quem nuper Leo XII P. M. inter sancioaEcclesios dpetores decreto -snorefn-
lit, illa cumulalissima ediiio esl, qtiam in "qualuordigesiam .lomos Conslaniiiius Cajetanus monachus olim
adornavil, el nupeiius Venetiis anno 4743 recusam habemus. Aiqtii hane eriiiionem ciim. ego ari codices
Vaiicanosconferrem, rieprehendi nonuulla pariim S. doctoris opuscula, partim wro de ipso scripfa,- qtise
.snmmainCajelani riiligentiamfugirunt. Sunl autein l.-S..Pelri Damiani Iter Gallicum in coeevofermeco-
dice ab ejus sodali el itineris socioscripium ; quem planesuspicarer Joannem esse monachum, S. Petri
exireinis vitoeanuis indhiduiini comiiem; seri qnia in Vila qtiaro edidit sancli viri, nullami lineris Gallici
menlii.nem inltilit, vix pttto eum tam fnisse objiviosumnl saliem surelucubralionis non nieminisset. Porro
ejus itiueris praelorquamquori in edilione Operttm S. Pelri memoria.esr, -reicetie a Cluniacensi abhaie
ariversus roonasteiium Lemovicense ano 10B5 gestje^nuo anno et Pelrns ivit in Galliam etde re illa quae-
siionem hahtiii) narratio exslal conleniporalisapud Baluziuin in Miscellaneis, eri. nov. iom. I, p. 123, uhi
paulo iiiiquiiis a C.luniacensihusacium virietur; unriePetri Damiani elucescit aiquiias, qiii adversarios qni-.
riem a vi infercmla scanrialisquepiohibuil; caeierumde ipso controversiaejure senleniiani ferre ampliavit
(p. 2)6). 2. Expositiocanonismissw in rcginceSuecioecotlice conservala ; qu"rcommetiiarius, prajier nomen
auetoris bis inscriptttm, ipsa sua riigniiale genuinum se probat. 3. CollectaneaexNovo Testamento, de S.
Peiri scriplis ab ejus-discipiilofleflorata; quae quiriem exstiiisse itvscripilovetus docebai, sed Cajeianus
diu .qiioesilanon reperit, qnariquam ea tluobtisVaticanas bililioihecoecocjicibus conlinebanlur.' i. Deniqtte
'n iisdem codicibus epistolwaliquot vel fragmenla earum. His ego omnihiis lucem diulius hatid inyldendam
ptitavi. Triliiemitis cap. 535 librum quoque Petri nostri De nieditatione mortis ciim cjtis inilio pensandum
est. in serie Operum numeral; setl deceptum esse Trithemium ut peculiare seripttuu pularet, docuil me
Yaiicaniis codex 375, in quo aique seorsttm scribiinr; clsi reapse nihil esi aliud quam opusculi quinqua-
gesimi editi ad Blaneam comitissam capitulum sextum. Codex iteni Vaiicanus Urbinas -1G5 Petro Da-
miaho inscribilsermonem De Absalone, qui sane in ctiilionibus Pelri non legilur, ejttsqiie. felus venssir
mus credi poiest; sod Uinipnjamdiu editus suh aliorum auciomm nominibtts exslal, ejtisque Ballerini! m
tomo 1 OperunrS. Leonis inter sermones additos ralioncm liabeiil/ Coeleroqiiinquod Casimirtis Oadmus
in Commentario suo De scriploribus eccl. tom. II, ubi de nosiro disseril, Cajeiani ediloris fidein suspe-
clam hahel, quasi is multo plura S. Petro Damiano scripta atirihuerii quam \erilas fortasse palitur, et
aliorum varios felus huic supposueril, id omne contra esl; elenini codices Vaticani, qui niulii sunt,cura
criitione Cajelani prorsus conspiranl. Quare virum religiosissimum el edilorem apprime fidelem mique
Oudinus accusat.
 SC5 S. PETRI DAMIANIITER GALLlCUSf. 866

•
DEGALLIGA PROFECTIONE!

WOMWl- FST^I 'WAWiAWl

ET EJUS ULTRAMONTANO 1TINER.E (31).

PROLOGUS. j
^mebalur angariis, nullum Deo sacrificium Israeli-
. 4. Calholicsefidei fiindamento balbutiens solidata iicus populus legilur oblulisse. Divinis hamq te
rusticitas, facundse sihi urbanilalis qiiodammodo Idoyses vocibttsinlonabat: Dimitie, inquit Dominus,
parlicipal prsemia, etincttlii serraonis conscripiio , popidum nieum, ul sacrificei mild in deserlo. Exeat
luctilentoescripturoemercedis sihi vindical partici- igjlur rie JSgyplo, ut divinoe servittiiis'possit ex!ii-
piuin, quia ctijus doclrina excelsos Scriplurarum bere lninisieriuin; nulla enim ctinvenlioChristi cum
montes cum cej'vis,nequil ascendere, lulum sibi Belial,JHflla societasluci ad tenebras. Pharao vero,
jcum ericiis in humili pelra valet refugium prsepara- verbeiibus castigaius, ut-abiret populus acqnievii;
re. Balbuliat igitur nostra ruslicilas, quandoquidem seri ut a suo3polestalis domiliio per integrtim tri-
niihi nonariesl facunda urbanitas, el, si polilo ser- duum separarelur, cruria superbia tumidus reftita-
mone perorare nequeo, qualicunque modo. audeam -lial, quiftinimicus ille, qui per Pharaonem inielligi-
vel mutire. lur, iion vult nos per integrum iriduuiu ab eo sepa-
Explicit prolggus. rari. Atit euirn operatione, aul locutione, autetiam
2. A.d multorum ilaque jedificalionem credinius cogilalione, luiei operis sedifieia, et si non igni
profuturum, si fidis litterarum tradalur anicibus olniosia, semper ut^ consiruaniiis imperat. Sed
qualiter vir reverenlissiinus Pelrus Damianus, B I Israelis liberalor, ^gypii serviiute depcsita, Pha-
Ostiensis episcopus, pro pace Cluniacensis-montisle- raoiiis iinpeiioderelicto, vtilt nos-lriduo ab eo sepa-
rii se ipsumposlposuit, el proillius sanclaecongre--, •rari,- et in soJitutiineilla sibi sacrificari, in qua pio-
galionis quiele se mortiullroneus tradidit. Clunia- phetarum iile eximius, qui, in regali auiaposilus, et
cense siqnidem moilasierium ab ipso suoefundalionis ~*ex potcstaie Pharaonis exuius, maneiis dicebal:
initio, ita nativa et secttra libertate constat esse Ecce elongavifugiens, mansi in solitudine,
liberrimum, ul, prseter Romanum poiitjficem, nulli o. Venerabilis ilaqueilla Cluniacensis congrega-
eeclesiasiicoeve! sieculari personopdelieat esse sub- tio, in qua nihil servitulis sibi vindicai JJgypius.,
posiium; divina soiiicet disponente clemeniia, nt iiulluin de iriduo Pharao sibi reiiuel diem, qiiantoa
quo alicttjus terrense subjeciionis ponriere levigatur, -jugo icrrenae dominalionis est libera , lanto melius
eo divinseservituli pleiiius mancipeiur, eiquo rotiii- \ivit-devota. Sed anliquus ille toiius sanctitatis
danae faciioni non reperitur obnoxium , eo mq- iiiimicus, hujiis loci saiictaj-invitiensIibertati,quem-
haslicse professionis penstim' valcat ihiegrum cxhi- dani contra euin episcopum stiis slimulis incilavit.
bere. Vere nohilis el ingenua Chrisli serviius, quse Droco(32) siquidem, Maiisconensiseccltsiaj prajsul,
terrense servilulis nnllum paiiiur conluljerniunr! in praefalovencrabili mouasterio, iiliciioesihi pole-
Quandiu enim sub Pharaone luti el palearum nre? G G statis jus quodriam lentabat anipere, et indehiia?

(31) Proriit lioc- opusculum .ex ahtiquo cotiice sequeiiii, quam ex alip et recenie valicano 'codice
"Vaiicano4920, cujus reccns quoque apographum in .edimus.
SRloboniano codice 94& \irii. Aiiclorem constat - CLUMACIDESCRIPTIQ.
fuisse ssncti viri socium in expediiione". De boc iti-
nere suo loquiiur ipse Pelrus Damianus in episl. ad Cluniacum in iEduis GalliaeCellicoe,id esi in Bur-
Cluniaceiiseni abbatem Hiigonem Iih. vi, 1. Ilem gundia, oppiduin esl, Maiiscpne civitate iml.ibtfs
ep. k. Porro in editione Opeium sancti.viri per "passuumsex, Gabilone viginli, Lugduno viginli qi&-
Cajetaiium, lom. IV, p. -559sqq. legunlur ejnsjega- tuor dislans. Oppiriumipsum riiceceseosesl qiiidein
lionis doeumenla, Alexandri scilicet II papa; lilicise, Maiisc.mensis, seriperexeroptionein abbati Ciunia-
decretum.synodi.Cabilpnensis, et uarra.iio bre\is censi lam-in lemporaliLus quam in spiruualihus
qmedam rei Cluniaci gestse. Legaiionem Iianc per- subesl. In hoc oppi !o Gulielmus cognomenio Pius,
actam fuisse anno 1063con-lat ex aclis synorii.Se- Aquitaniae dtix et PiclaVorum -comes, cinn virili
neni fuisse eo anno Pclrum, cognoscimus ex hoc prole carerei, monasterium quod Cluniacensedicitttr
oimsculo, ,quse res confirniat opinionem , namni inchoavit.cuiBrunonem moribus e~tdoctrinaclaium
fuisse Peirum anie coeplum Chrisii annum millesi- abbaiemproafecit auno Do|iiiiii 894. Hoc monastc-
jntim. Snperfuit auiem usque ad annuni 1072, quo riutn,deiiicie"auciumetlocuplelalum, mulios protuiit
anno ohiit die Febmarii 22. ".viros jiiagnos, inier quos Oddonem,
' Odilonem,
(32) Ad hoc quasi iiomen alludensaiebat Clunia- M.ii.ilum, Hugonem.'-sanctoruih numero ascriptO'.
eeiisiuus Peirus lib. vi, ep< 5 : vos draconcis per n,•)TuniOflionem monachum, praedictiHugoiiisdiscipu-
me nexihus expediti. Porro Gluniacum dioscesi-Iila- luni, moi cpiscopumOstienscm, ei demum Urbanum
tiscoueusi (Macon) co:itineri satis paiet ex noijiia liujus iioiiiiiiissecunduiii.goiiiificeminaxininni, qui,
 8S7 ADDiT. AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANI. 888
sibi censurae ferulam super e.usdem lcci monachos .H et huiG malae consuelitdinis vitio valeret obviari.
moaerari. Ad lanlam itaque fttroris autlaciam epl- INUIIUS tamen coruin quos dieiante juslitia auclo-
seopus ille devenil, ut, arniata maiiu niiliium consti- riias eommendabal, ei quibus hujus causoe decisio
patus, quasi temerarius^ invasor, ad monaslerium caiioiiice competebal, lam longi itineris, tam labo-
usque pervenisset, anliquam Imjus loci liberiaiem riosaeprofectionis laborem profitebaiur se velle sus-
snperbo pede conculcans, el, aposlolicaesedis privi- cipere-
legis pro nihild "du.eens, ecelesiam,' S. Maioli qux 5. Tunc vencrabilis Petrus Damianus Osliensis
coniigtia est raonasierio et plures ipsius monaslerii episcopus, cui, pro suoe sajiclitatis reverenlia, et
menaclios inconsullo anathemate prsegravavit. aiiec"[a*ui corporis debilitale, el revcrenda suorum
i. Tunc venerabilis liugo, ejusdem monasterii pa-r tcmporum raatuiilale, nec papa nec episcoporum
ter (53), hujus prsesumpiionis novitate non poluit - vel carriinalium quilibet non dicam proecipere, sed
non dolere ; pastorali siquidem inlucns provideniia _ -etiam_suggererepisesumebal, inler cseleros se pro-
et a suoenobilitatis stalu Jocum non parum deficere, tinus oblulil, atquc in die belli pro donio Israe! ex
et lolius coiigregalionis auimosinsoliio nioerore tur- adverso se miliialurus opposuil. Hoc siquidem di-
bari; sed ne hujus pravitalis lepra quasi pro con- vina proudeniia credirous procuralum. Kam, sicut
suctucline, .velut imporiunus cancer inscrperei, cl Bposimodum
] ipsius rel eventUs docuil, nullus prajter
tantaj sanctitatis jocus degeneiis consuetudinis post- "sunimoesedls episcbpum , istius causse negoiium ad
lhodum. Jaboraret infamia, raonaslicse diseiplina; se competentem poltiisset finem perduceie , nisi iilius
munivil consiIio,quo et ab hujus niolesljaj novitale sanctilaiis -prudenlia et ejus facunda el incompara-
nionasterium noblliler defensavit, et ssecularis po- biiis inlervenirei eloqueniia; quem quidem nonlian=
tenlioc yii.idicla ejus sanctitalem non offuscavit. Vir lum proaposlolicse sedis reverenlia qttaiuum pro ejus
iiaque ille, qui non solum religione sed et paslorali "sanctiiaiis reverenda prajsentialoia Gallia venera-
prudentia ineedit valde munilus, cujus eiiam ange- batur. Vir itaque iste mirandus cl imitandus sponie
lica facies-interioris hominis juriicat saiiclitalem, lunc gravis obcciienliseponrius subiit, qui quondam
in procfatoelempestatis lurbine consiilntus, aposto- celebris obedientiaemunus invitus suscepit. Ad epi-
licsesedis deprevil adire concilium ; ei \\i ex hujus scopalis naroque ctilminis digniialem vocalus, excu-
'
perturbalionis gurgite ad quielse sialionis poiiuni sationes prseicndit plurimas, se indignum", moribus
.pervenfrel incohimis, solaiu sancli Petri fesiina\it inornalum, virlutibus_ vacuum atqtie huic ofiicio
intrare navicttlam. Tunc coram sancto concilio, imparem se esseclamilabal; ad Galiieae vero pro-
prout cral facundus oralor, Dda et honesia procla- fectionis lahorem, nulla excusaiione prsemissa, non
matione, iia suse incomiiioriitatis quereiara deposnit' C vocalus accessil. Verse quidem obedienliseisia sunt
el islitis ncgoiii causam, proul eveneral, peroravii, documenla saiubria, ui et digiiitatis obcdientiam
ut ad roisericoidiain et auxiliuui corda .audieiiiium inviius aliquis subeiil, el vilis obedienlias pondus
provocarei.Omnes nempe qui hujus loci sanciiia- libens suscipiat. Istius nauique viri discrela obe-
tem vel visu proprio vcl Xama nuirtiajite cognove- dientia duorum coelestis curise militpm facla pro-
rant ex lam sinistro ruuiore lurbabanlur, et no- cul.dubio imilalur. Moyses quippe ut Israelitico
vam i.lius episcopi factioncin publice delestabantur. praeessii populo esljusstts a Doiuino ; Paulus vero
Et-ne lanlse sanciilalis tantscque liberlatis loeus a ul Ilierosolymam pergerel divinilus esl admonitus.
sase libeiialis tramiie vel parum rieficeiel, pise coni- Illi ul dignitalis hoiiorem susciperet imperalur;
passionis inluitu coeperuni singuli cogitare qua ra- isie ut adversitatis sarcinanr acciperct admonetur.
-lione. quove modo, sanclo locopotuissef consuli, .Sed ille, cui dignilas iroponehaiur, facundse loqua-
iisdem fere temporibns, quibus Cislerciensis ordo runt se habiiisse ponlifices, Gregojium VII, Victo-
iiiitium habuit, mulla nioiiasteria cl prioratus stiae JCii. III, Urbanum II, el Paschalem II, qui etiain in
piofessionis di\i Rencdicii iii niefiorein vivenriifor- t-oUionasierio sepullusest. Proiulil idem monaste-
inam ledigens, Cluiiiaceusimonaslerio adriix-it,Clu- riuiit ct alios \iros cum lilteris tum vitss sanclitate
niacensemque ordinein nomiiiari \oluit, muliisqtielD clarts,- inter quos Peirum et Reneriuin abbates ,
el admirandis oniamcntis et plus qiiam episcopali- quoriim de theologia prseclara scripta esstanl, et
Lus ahbatem Cluniacensem in&ignivit. Nam et ifteoriitiicorpora muliis coruscanl»iuiraculis. Habel
chrisma consecrat, et baplismum Orriinesquesacros Clwniaceiisisabbasin lemporalihus plurima etditis-
omnihus in sua ditione et ordine consliltilis eonfert. slma oppida sibi sub»!ita, et harones innuraeros vas-
regnum ante se prfemitiit, pontilieis inslar, niullis sallos, iiui jpsius mandalis parenl; estque Maiisco-
, episcopalibus milris liinc inile vallaiiim, paliium. t.is civiuiis comes et baro; in spirilualibus vero 16
eliam niore meiropolitaiioriini gestai.et pileum ut nionasteria, quorum abiiales raitram gestani, incre-
cardinales insignibus suisiinpouil,,si'que cardiiialetn dibilemque pnoraluum iiiimeriini in diversis Chri-
presbyterura naluiri, lituli sancise Caecilise,' li;'.eiis stiani orais. regionj!)Us;succediique Iiaeresdecerieu-
inscribit, quod sibi el successoribus a Gelasio se- tibus lara abhaiibus quam*prioribus et cseteris nio-
cundo ponliJiceconcessum, ei a Callisloilem secumfo iidchis 'sui ordiiiis, et.priini anni pro\eiilus quorura-
approbalum asseverai, ei plej'aque alia qttoelongum cuuque ' beneiicioruin percipii. .'
esset enarrare. Kam consecrando -abhali sceplrttm Hsec ad hisloriam prseleriiorum-lemporum psrii-
ducale et ehsis justitiae iusigne exhibeiur, et cele- hent; nunc c.nini Cluniaci monasierium nullum
braiuro sceplrum jiraeferlur, ex Callisti pouiilicis esl. ED. ' • '
antea Rurgundiss corailis munerc, ei.ruber pileus, (55) Ari hunc exslanl S. Pelri D. litteraa. Licm
qttali carriinales ulimlur, non prafertttr modo seri hiijiis horlaiu -
Vitam S. Odilonis se scripsisse narrat
elaitari inuioiiilur. Ex suis-monaehis qtiatuor asse- Pelras. • , - ' -
 800 S. PETRI DAMLAXlITER GALLICUM. - 870
citaiis occasione praeinissa, et imperiitioris linguae A qui stio fitieli famulo sic nroniisil: Ego r.ntc te ibo,
allegalione dcposita, tanli regimiiiis gloriam fugiens ei gloriosos terrtv hnmiliabo. Ipsa etiaiii Juviana jam
expavh.; isle, cui ianii iaboris pondus prseeipieba- dicta et ssepe dicenda peiicula,- quse vix unquam
tur, non solum non respuii, sed eliam quiri sibi eoiistai fuisse peivia, qu.e eiiara nioriis ruinam
Hierosolymis eveniiet, per prophetam Agabum re- traiiseuntibtis sen.per minantur, nuilius, ul tlicilur,
cognoscens, meniis puritaie confisus, ita gaudens -Marronis (57) subveclus auxilio, non pedelenlim,
dicebal: Ego autem non solum altigari, sed eliam ut mos cst illius iiiucr.s,- perrexisse, sed potius
. tuoii porarus sum pro nomine Christi; non enim vidimus eucurrisse. Sed qualiier vir isie in lam
facio pretiosiorem animam meam quum me. Ecce, dui'o itiuere sese hahuerit uiillinium esset, si ejus
vir isie ir. episcopatus fugiendo culmine novus Moy- pace poiuisset fieri, quoedara de ejus coniineiitia
ses nobis declaratur; in votivo vero labore longi seribere, pro iilorum sallem sedificaiione qui, arre-
itineris, alier, -doclor geniiura, Paulus Ecclesise f pia occasione alicujus itineris, staiuta silentii jura
reprsesentatur. confringunt, cOnsueti jejunii' rcgulam deserunt,
DEIKCGEPTIOKE ITINEIUS. psalmodise quoque et lotius pene "roonasiieae disci-
6. Interea sanctse peregrinalionislaborincipitur, plinse censuramquasi licentcr confundunl-. Sed quia
et via duri Hineris fesiinalur; et-quia chaiitas non i} ejus sanclilatis offensam iiicurrere limeo, raelius est
quw sua sunt quwrit, sed quwJesu Chrisli, inonasie- sijoelucertioeluincn arihuc stib siicniio tegere, quasn
ria noviler ab eo plahtata irrigalori Chrislo com- ejiis inriigiiaiione super candelahrum ponere. Sed
-mitlens, el omnes ereinos quas vel feceral vcl suo obedire oporlel Deo magis yuam homiriibus, et ejus
palrocinio gubernabal, deserens, inonachorum quo- offensam. roagis quam alicujus morialis convenit
que agmina quoe ipse ad Ingenuam Chrisii servi- perhorrescere. Veriialis enim_ore ita jubetur : Lu~
luiem adriuxerat, derelinquens, ultraiiioiiianum iter ceat lux veslra coram homhiibust ui videant veura
tribus tantura dispipulis comitaiilibus feslinus arri- bona opera, el glorificent Patrem vestrum qui hi ccelis
puil. Et quia./brtts est ut mors dilectio, non eum est. Queeriamcrgo illius, quasi coromuiiia et minime
Jovianse Alpes, non Joviana pericula terruerunt, abscondi debenlia,fiia succiucie scribamus quatenus
non eiiam terrarum iuvia, non raulta el morlifera nulliusrumoris naevo, nuilius Jauriis mactila,-ejus
prsecipitia, uon ihsuper cycnei capitis aspecius, non sanclilas offuscelur, ei audieiilium pia devolio -me-
dehile et macilenlum corpus, non eura granduevoc liorotur, el Chrislus per eum glorificeiur. - >-
sencctutis pondus ab ilinere rcmoverunl. Cadaloi- QOALITER DOMNUS PETRUs'SE UABCEIiiT IX GALLICO
cuin eliam parvi pendit furorem, qui velull orbata JTINERE.
tigris ejus sanguiuem anxie siiiebat; contra quem <2 8. In ipso namque scslivo lempore, quo dies plus
Cadaloum, Pannenseui scilicet episcopum, qui tunc solito protelantur et gtilosis moiiachis quasi slne '
papsenomenel ejus insignia adulter usurpabat," li- termino esse videntur, ila suse operaiiunis ordinem
brum praesul iste conscripserat, in quo deridendaia retincbat, ul nec psalmodiaavel \igiliaruiii consuc-
ejus vesaniam, et suaronefandam apostasiam Scri- iti(line.'a prxtermitlerel, nec jejun.orum vel silenlii
pturarum tesiimoniis condemnavii. Ipsius quoque ceusuram posiponerei. Qualtler aittem nos qui suo
perversi nominis inlerpretaiionem, ei quid in htijus lateri jugiter adhseseramus, in suo jejunio, ut pula-
proesuraplionis exiiu lalilahat, ita prophetico prom-, hatur,- decepil, non possum, qtiia ncc debeo, reticere.'
psil elogio (51), quod divina inspiralione credimus Apud Gallos nanique isia uuiversalis viget consue-
conscripsisse, quia quod scripserat, poslmodum \i- tudo ut vinaria vascula inlrinsecus prins"pjce ;per-
dimus evenisse (53).'Inler coelera quoque quoa de fundaut, et servanda vina sic in ea poilmorium re-
illius canina rabie luculento sermone doscripserat, condant; quae illius lerrse indigenae quasi quodam
exiraiae profunditalis et miroe pulchritudinis verstis pignienlo dicunt esse condita, -sedariventanles p!u-
ipsecomposuil; quos ob istius laudem et illiusigno- rimi nauseanies respuuutquasipice corrupta. Kobis
minianrhic exarare studuimus (5G). hujusmodi \inum pruritus gulos ciiius commcndavit;'
7. ilisigitur verborum lelis ille vulneralus, lmo -*ille vero firieli, ut putahamus, deceplione ila exhor-
Seripiurarum aggeribus vivus humatus, compila, ruit ut nec etiam convivio, in quo aderat, iuteresse
diverticula,ilineri quseque porvia, per suos saiellitcs voluerit. Sic pcr tolam Galliaro districii jejunii le-
observabat, quatenus vel eum oceidereiit, vel suis nuit censuram, quia nequaquam precibus impetrare
oblulibus vivum reprsesentarenl. Sed ille prudei.s, potuimus ul vel parvajn ipse hnjus vini sumeret sor-
quasi teo eonfidens, ilineris diversa pericula , et biiiunculam. Aqua.vcro ilbus palrise vix alicubi atl
illius furlivas insidias, sanclse superbise pede parvi bihendum habilis invcniiur. Pisces quoque et accu-
pendens calcavil. Nimirum illius fultus eral auxilio, ralos cibds occasione qualibetpenitusrespuebal. Sic
(54) In opusculo inscriplo disceplatio synodalis, acerbissimwPelri in Cadaloum passim in ejus scri-
tom. 111, p. 54, aitPetrus: Cadalous a cadcndom'- ptis legunlur.
cltis, ruinam populi sonat; Pressius tib. i, ep., 20: (56) Exslanl hwccarmina inter cwlera P. Damiani
prima pars hujus nominis manifesie denuntiat ca- edita tom. IV, p. 46. llaquehio eapralermiliimus.
sum, secunda populum_;laos siquidcm populus. - (57) Marrones Alpituu incolse qtiiciaui, ut docel
(55) Retnhabes apud Pelruni in opuscuio 18, tom. Caugius in Glossario.
III, p. 206. llcm episl. tib. l, 20. Inveclionesaxaem
 gll A.DDIT.AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANl. 872
quiriem et sestivi calorisardorem stislinebal per diem, jA Domintis ait : Nemoaccendil lucernam cl ponit eam
et vigiliarum per iioclein non deserebat laborem. sub modio, sed super cand_slabium. Non enim pro
Sed non sine admiratioiie intueri valeo, cum vir lemporali conimodo lumen proediealionisesl riese-
. istead synodale mililalurus properabat praelium, et rendum, sed .super candelabrum polius ponendum,
pro ereptione multorum solus pugnaliirus accessei'at, quatenus semper supracuram corporis vigeal.gratia
utvires sibi sero sublrahebal; el ut proed:calionis proedicalionis.
sibi tribueret copiam, conlinua macerabat corpus 10. His igitur virtulum telis -viriste vallatus, ubi-
inedia, et ne alicujus reprehensionis notaretur ma- ciinque se occasio proebuerat, divini verhi semen
cula, prius in suaeoperalionis pagina legeral quaealis spargehai, elviriutum arbores in terra humanicor-
nielius quia dupliciuspraedicabai.Castigabat, ul Apo- d s planlabal, quas postmodum fecundis exhorialio-
sloltts, corpus serviluli subdendo, ne forle ipse aliis nihus irrigabal. Quandocunque episcopus, abiias aut
proedicans inveniretur reprobus. alicujus conditionis homo, dehitse reverentise causa
. 9. Comparetur nuiic istius viri sancta militia illius ad eura ctmllueliat, semper suse sapieniiae recedehat
viciorise pugnoeqtie,quoe sub Gedeon fuisse descri- sale condiius, sanctse proeriicaiionis medicamine
bilur. Gedeon conlra Madianilas dimicasse legitur, folus, fralerna admonitione deliniius, alque in om-
sed niililes, quos aquara fluminis haiisisse flexis ge- ][j nihus ila melioratus quod valde antea non veuisse
nibus conspexit, a bcllornm procinclu prolinus re- trisiabatur. Sic quiriem fecundo laboreiiiueiis, qui
movit; quos vero recto genu aquam bibere virier.it, ari unius monaslerii salutem fervirius - anlielal a',
sectim ad prtelium insolitis armis rauniens duxit. muliorum infirmitatibus obiter proviriehat. In lioc
Nam, ut illic dicitur, non consuela bellicoe artis pempe summum lnagislrum.nobilis discipulus imiia-
rauuilione eos armavil, sed in dextera iubas, in si- balur. Saivalor quippe munui pro arcbisynagogi fi-
nistra c.ontra hostium muliiludiiiem lagenam tenue- lioeresiiicKalione pergebat, sed in ipso iliuere a
runl; ei sic,Deiomnipoleniis disposiiione, his armo- fluxtis sanguine quandam femi.iam suse vestis mei!i-
rura geueribus bosles teniii ad fugsepalrocinium se caminc libcravil; erriuin sui corporis proeseniia il-
protinus converlerunl. Sic vir isie bellicus et sub Jam scscitare dignattts esi, prius istam sola fimbria
ecclesiasiico campidoclore nutriius, suh duce sito libera/e voluit.
Jesu pergens ad praelium, aqtiam flurainis flexo po- DCDOSINO ADBALDO imEMETENSI ABBATE.
pliie niinime sumpsil, quia dociiinatn sapientise, H. Ailhajrelial prseierea nosiro comilalui quidara
qiiaro de Scriplurarum fluvio sitibundo pectore mi- venerahilis ahbas, Adralrius nomine (58), qui quon-
rahiliter hausii, recla ejus operatio nobilitavil. Ilio- dam sancise veslis hahilum Cluniaco sumpserai mo-
rum eniin miiitum consortium miles isle jam spre- < G r.aslerjo,"et cttjusdam ejtis monabierii , Palerniaci
verat, quibus Paulus dicebat : Dissotutas- munus et nomiue , prioraium aliquantum rexerat. Virquippe
genua debilia roborate. Nunquam enim dehililale vairie Iilterarmn .sludiis erttriilus et liheralium ar-
opertim spirilualishausil fltienta doclrinse. Dexteram lium perilia exornalus, religiosus in opere, facundus
vero suani tuba, sinislram aulem lagena niunivil, mirabiliter in serroone, celehrem. et regalem tunc
quia proedicalipnis officium, qme per lubam intelli- temporis abbaliam, Bi'emetensem scilicel, paslorali
gitui', fervidus exercelial; corporis vero fragilitalein, providenlia gubcrnabat. Qui quidem in primo suas
quse in lagena significatur, quasi pro nihilo xlucehs, cogniiioiiis limine quaii ausierus cl inconveniens
parvi pendebat. In dexiera igiiur luham, iu sinistra judicaiur; sed, posltjuam in ejus familiaritatis aula
ferebat lagenam, quia sinislrse viloe prosperitatem cceperis residere, tunc subito, quasi alleratus, beni-
respuens ad dexieroevitoegautlia medullilus anhela- gntis, prudens, traclabilis inveiiiiur. Sed inier plu-
bat. Cnile el huic bene eongruere cernilur quod riraa islius viri dona viiiutum, esl. qusedam iquse
elecioruro voce dicilur : Lcvva cjus-sub capiie meo, hoininihus illtim valile commendat el in niultorum
ei itexlera illius .amplexabitv.rme; quia pj^osperita- devota dilectione validius solidal. Non enimad insiar
tem laevoe, quae in prseseiiti vila subsisiit, mentis Cluniaceusis inunifieentiM, neque aliciijns suss pa-
inleiilioneealcabal; totumse in gremio oeiemasbea- 1D trise viri, sed quasi nobis nalura Iialicus munificus
titudinis, qtiooper dexleram accipilur, collocabat. el largus semper habeiur. IJoc namque noslrorum
Erat igilttr, ul Salomon riicit : Longiludo dierum in fainulorum ora teslantur, quos non hsedinis, non
dexlera ejus, in sinislra vero illius diviticeel gloiia, ovinis, sed vulpinis pelLbus tej.it. Quanquam mea,
Inceriebat ergo miles iste taliter arraaius : erat in ul dicilur, iropediente forluna, tenacem Gallise mo-
dextcra ejus, ul dicitur, ignea lex; eral cajiorus- et rem in me solo servavit; sed non debeo liujus
terribilis mboe sonitus, parvi pendehat corjms, ro- vjri tacere preeconia , tametsi mihi nulla contulerit
borabat spiriium , altenuabpt carnem , saginabat prsemia.
menlem, exleriorem hominem castigabat,inteiioreir. -Postquajn vir iste noslri ilineris ccepit fieri par-
viribus roborabat, hullius limoris vel amoris iniuitu liceps et totius nosirse convenienliae commune coe-
suse procdicalionislucernam exstinguebal, quia, ut pil- habere consorlium, cuncia, quea agenda erant

(5B) De hoc homiiie Petrus. ipse Damianus in qui Bremelensi prseminel monaslerio, didici' re-
eguse. xxxiv,5, sic: Adryldiprudeutis elreligiosi viri, lalione. ,
 "
S73 S. PETRI DAMIANI 1 TER GALLICUM. 871
ejus consilio credebantur ejusque dispositioni omnia A servilulis offlcia ila apud eos provirie distinguunlui
trndehantur. Ipse quoque Cluniacensis abbas ita in alque pia ex inriuslria protelantiir, ut nec longfoiir
ejus virl prudentia confidebat ut nullius rei nego- diei aliquod spatium a divino vacare possit officfo;
lium sine ejus consilio agere disponeret. Tandem ita enira in ecclesiasticis atieruntur officiis ut vis
posl sestivossudores, post maximos et mullos labo- claustrensi et honesta locutione, nisi signis, possit
res, post mulla et dhersa pericula, posi immania alter alieri aliquid inlimare; quae quidem ita cauta
nioiitium et Alpiuniproeeipiiia, ad exspecianlem nos et necessaria omnibusin locis facta depreheiiduinur
venimus Cluniacum. De apparalu autem processio- ut nullius levitatis, nullius reprebensionis valeant
iiis et summa devoiione noslrae reeepiionis super- macula denotari. De ciborum vero vel veslium
vacuum est scribere, cttm eum jam devolis raani- aequalitate, de pia infirmorum compassione atque
bus prasentem suscipiebant, quem pro illius mona- omnium causarum congrua riislribulione scribei'e
sterii liberlale diu jam advenisse rouliis precibus supersedeo, cum nec ipse abbas vel sospilale vigens,
flagitabanl. Tunceommuni consilio coepimus quse- vel infirmilate grayaius, aliquam sibi cameram vel
rere quid super vocandis ad synodum episcopis aliud quid praecipuum consuelus sit vindicare.
slalui deberet. Namepiscopus ille cujus lemerario 15. 0 nobilis et Israelilica Chrisli familia, quaj
ausu istius causss negoiium agebalur, prout habei 3 degenerem iEgypti deserens servitutem, et mare
saecularis aslulia, posiquahi noslrum fama nunlian- Rubrum submersis hostibus incolumispertransivii,
te coguovit advenium, quia non illius terrse erat et superbam Jericho, Domini circumferens arcam,
indigena, quo futurum concilium occasione quariam devicil! Imporlunum quoque Nabuzardan, intesti-
vitare potuisset, apud suos longius properans lalita- num scilicet hostem ralione moderanliaefSlravit, et
bai. Sed nequivil fugse patrocinio CabiJlonensi non petulanlem flolophernum quasi nova Judilh fundilu<!
interesse concilio. SjnodaJis namque terminus ila Jugulavil. Nunc cunctis regibus superatis, hoslibus
provide staluitur quod longinqui et remoiiores prae- quasi quadam repromissionis lerra ulitur, de qua ad
sules r.aviter interesse poluerint. Ttmc ex apostoli- veram lacte et melle mananlem operibus ctirrere
cse sedis aucloritale commonilhrioe ad episcopos festinat. Est quoque illius loci larga paupeium elee-
diriguulur epistolse, debitam Romano poiiiifici obe- mosyna, hospitum et adventanlium summa dili-
<lienliamimperantes, el inobedientise vindiclam ca- gentia; nullus eniro pauper famelicus vel immunis
iionice intenianles , locum quoque et diem futuri inde recedil; nullus supervenienlium insalutajus
concilii nunlianles. suscipitur, vel inhonoratus abire .perniitlitui'. Sed
IAUS'CLCNJACENSIS CONGB.EGATIONIS EJUSQUE ABBATIS. hujus sanctoe operaiionisfluvius ex illo fonte profluit,
' qucm in sacro pectore abbaiis Spirilus sancli gratia
12, Interea ocio dierum spalio mansimus Clunia- propinavil. Ex illo eniro purissimo fonte hauriunt
eo. Veraciier ibi multos reperi Paulos, plurimosvidi quod sic abundanlerfluunt, et in illius operis et ex-
Antonios, qui «tsi soliludinis habitationem nou iu- horiaiionis bibliolheca legunt qualiter monastice
colunl, anachoriianum prasmium imiiatione opemm vivanl, qualiler divinse operationis ordinem cuslo-
non amittunt. Cum enim illius congregationis ordi- diant. Est enim sua humilitate amabiJis, moribus
nem aecurate coepiperspicere, et mutuse dilectionis cunctis tractabilis el serena sui vullus proceriiate
inler eos manere benevolentiam et monasticam oin- omnibus nolabilis. Quem -Deus omnipolens iia suo
«ium causaruni- pollere convenieniiara, statim ad thnore subdilum, et amore fervidum, et virtutum
lllius primitivae Ecclesise mens recurrit familiam, floribus voluit esse conspicuum, ut iJlius Ecclesise
-de cujus laude ita Lucasloquiiur : Multiludinis cre- pastoraleMpsi commiiteret officium. Dicerem etiam
denliumeral cor unum et anima una, et erant illis adhuc de exirarioe et ssecularis rei hujus loci abun-
vmnia communia. Ad instar enim illius primitivss danlia, sine qua prsesens vita minime quempiam
familise, dicam potius cceleslis palriae, non est ibi transire palittir, quomodo cunclse lapideaeofficinoe
alicujus metus inopise,uonpondus alicujus miseriae: monastico dispositaesuntOTdine; quomodo ecclesia
iiti charitas regnat, spiriluale-gaudium ibi tripudiat, -*maxima et arcuata, plurimis munita aitaribus, san-
paxcunctos neciit, omnes patientia toleral, Ionga- ctorum reliquiis non modice condita, ihesauro plu-
nimilas illos modificat, spes erigit, fides solidat, rimo et diverso ditissima; quomodo ciaustrum in-
Inierius et cxlerius caslitas mundat, devota illos gens et ipsa sui pulchritudine ad inhabiianilum se
obedienlia purgat, sanctoeel monaslicee consueludi- quasi nionachos invilare videlur, quemodo sttfficiens
nis ordo ineoncusse servatur, vivida mortificatio et esl dormitorium, et prse continuo irium lucernarum
regularis ibi districlio semper habetur. - Quid de lumine aliquid unquam nocivum in eo peragi quasi
"dauslri custodia vel taeilurnitalis opus est censura -abeo probibelur; quomodo refeclorium nulla super-
desciihere, cumnecetiam, prseler alicujus rci ne- stilione depictum, sed sancla extremitate constru-
"cessitalem, infra ipsum clausirura ausus est aliquis ctum, largum reficieniibtis fralrihus praebet con-
-
spaiiari, nec sine inierrogatione>os ad loquendum sessum; quomodo per cunctas oflicinas ubicunque
audet ullo niodo aperire?In vestium vero vilitale aqua necessaria quseritur, per occultos meatus sta-
atque leclulorum extreroitate nullo modo patris Be- tim mirabililer sponie diffluit. Hoecet alia deproe-
nedicii transgrediuhiur prseceplum. Divinoequoque dicio monasterio dicerem, sed quia Leinovicensem
PATROL.CXLY, "28
 873 ADDIT. AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANL 876
laborem Iiujus descriptionis stylus exarare feslinat,, A nostri adventus rumor monachorum, qui monasie-
laboris inluitu lalia scrihere devilat. , riiim infeslabant, corda concusseral et eos circum-
DELEMOVICENSI LABORE. quaque per diverticulafecerat latiiare. Sed mox, ut
14. In Lemovicensi namque civitate celebre, devo- venimus, illis littersedestinanlur qualenus Romanoe
lissimum alque dilissimura in honore sancti Mar- sedis Iegato se repraesenlarentet allegationemIiujus
tialis quoddam est monasterium, quod Cluniacensis negotii, si justam sperarent, sine alicujus contrarie-
abbas noviter acquisierat; sed quia illius loci mo- tatis suspicione juslitise raiione defenderenl; alio-
nachi sibi non obiemperabant, maxima in eo turic quin sub imperio abbatis deinceps viverent. Sed
temporis discordia versabatur. Hujus namque aequi- quia prislinaefactionis verrois eorum viscera cbrro-
sitionis intuitu, el ejusdem abbatis odio, prout erant debat, et Cluniacensem ordinem omnino suscipere
sseculares monachi, a monaslerio recedentes, per renuebant, ad denuntialum ratiocinium venire spre-
ejus cellulas hospilari coeperunt, et monasierium verunl, illum sihi prseesse abbateni penitus inter-
hoslilitcr impugnabant et monaeborum, quos ibi de dixerunl. Tune illius civilatis episcopo comiieque
Cluniaco posuerat, sangulnem sitiebant. Ad tantam eonsulto, ad hujus definitioniscalculum resisia per-
quoque vesanaementis audaciam monachi ipsi pro- trahilur. In hujusnamque episcopalusecclesia, quam
ruperant, ut burgum, in quo raonasterium est, con- B devota frequentia populorumrepleverat, ijlorumcon-
cremarent, et cuncta, quae circa monosteriuni fue- tumacem absentiam coram omnibus praesulisle nar-
ranl. ignibus devastarenl, et nisi Romana auclorilas raverat qualiter apostolicsesedis Iegato reverenliam
inierveniret et ex aposiolica sede reverenda sihi et abbali debitam obedientiam recusabant. Tunc
persona succurrerel, videbalur locus pessumdari. apostoliea aucioritale, populo collaudante, prsecepit
Quid super hoc negolio abbas faceret ignorabat, quo ut nisi illa bosiilis audacia a monasterii et monacho-
se verteret nesciebat, hujus iiineris pourius nohis rum tesione cessaret, excomraunicationiproeul du-
suggerere verecundans limebat, causam perfici aliter bio subjacerent. Super hoc vero quod abbati obedire
posse ininime sperabat. Tandem erupil in vocera nolebanl, definitivam dislulil proferre sententiam.
quod scalebat in mente, et quo ille doiuerat ut me- Isio igitur negolio laliier definito et monasterio in
dicarelur oravit. Hoc ipse abbas rogabat, lioc lota tranquilliiate jam posito, ue a divinse servitutis
congregatio precibus flagitabat. officiopars noslri itineris aliqua vacaret, redeuncio
1S. Tunc nosler Ostiensis episcopus hunc sibi la- venimus Silvaniacum.
borem superiraponere paululum hsesitavit et vix CE CONSECRATIONE ECCLESL-E, ET SANCTI ODILONIS
'
posse perficere credidil. Sed quia pro salute ejus CORPORE COHMUTATO.
raonaslerii venerat, citius acquievii, et in suis mem- Q
( 46. Silvaniacus nempe raercationum frequenlia
bris circumquaque posilis ipsi auxiliari disposuit. dives et locus est faroosissimus, sanctorum vero
Sed ante ipsius profectionis inilium, cuuctis cum corporibus valde devotissimus. Quoddam namque in
fralrihus in capiiulo residens, peracto sermone, to- eo consiructum esl monaslerium, in quo beaiorum
tus in terra prosterniiur, et ul sibi auxiliarentur, Christi eonfessorum Maioli scilicel et Odiloniscor-
multis requisivit precibus, gyrovagum, sarabai- pora conquiescunt. Quod quidem monasterium epi-
lam (59) et, ul consueverat, se miserum raonachum scopali adhuc benediclione minime a3 plenum con-
clamitabal. Inter haectanta ipsi ccelitus lacrymarum firmatum fuerat. Inierim synodalis terminus immi-
iribuitur copia, quod omnes a fundo cordis longa nehat. Tunc rouliis iniervenienlibus episcopis et
iraxere suspiria, et unusquisque sibimet displicens innumerabili populorum frequeniia, magna cuin
sic proclamabat: 0 bone Jesu, si homo iste, quem veneratione ecclesia conseerata, el beali Odilonis
nltra homines credimus, sic ubertim iacrymans li- corpore eommutato et altari suo nomini consigiiaio,
isel, quid nos faciemusaridi et ad ejus comparaiio- =CabilIonensis Ecclesiseprsesulsumma cumdevotione
nem virtutibus alieni? Nam sicut abbas, me astante, nos honorifice suscepii.
poslmodum retulil, mullum islse lacrymoeomnjbus DECONGREGATA SVNODO.
-profuerunt, audieniium nielioraverunt animos el B < 17. Interea synodus eongregaiur, vocati proesules
menles prospeclantium solidaverunl. Tunc abbas adsunt, non modica lurba hominum devotefestinat.
communi fralrum consilio slaluit ul abhincpro ejus Malisconensis quoque episcopus non dubius aut se-
amore semper unus pauper pascerelur et vestiretur, gnis occurrit; in sua namque prudentia (est enim
el nnus semper pro eo psalmus in communi canla- lilteris el sermone potens) et quorumdam episcopo-
relur; ei, denunlialo sibi ejus obiiu, seraperin suu -rum quasi conspiraiione confisus, hujus causaeami-
anniversario solemnem in conventu missam cele- cabilemtransactionem respuens, ad synodalemcon-
brare, fesiivam corporum refeclionem fratribus prae- fliclum quasi iriumphaiurus fervidus beilator occur-
parare, el quidquid a mensa remanserit, pro ejus rit. Pene enim omnes episcopi, qui liinc aderant,
anirase salute pauperibus statuil erogare (40). Sic praeter arcblepiscopumBysuntinumvenerabilemsci-
oiutiium fralrum socielate munili et pacis osculo licet et eloqueniissimumvirum, Cluniacensi mona-
confirmaii, ad sancium devenimusJIarlialeni.Inlerea steiio invidebant ejusque causani, quantum caute
(59) Sarabaita^ monachus "vagus et exlex. ViJe (40)Remhanc commemorat ipsePetrusepist. 1.vi,
Caugii Glossarlum.! 2ei4.
 iSJ7 S. PETRI DAMIANIITER GALLICUM. S7S
pGterant, conculcabant, et ut hujus negoiii' magis __ Lparvipendens illud subjugare suseque ditioni sub-
infortunium quam triumphum abbas incurrerel, oc- miltere quasi lemerarius siudet iuvasor. Tunc ille,
cultismachinationibus fabricabanl. Nam unusquisque quiajam suae nequiiisecaput altritum el menlis fi-
causam suam in judiGioagi credebat, cum coepiscopi gorem jani pene sensit emortuum, coram cuncto con-
negotium Romana discussio ventilabal, quia si abbati cilio causam narraturus assurgit. Mox ex utraque
liujus rei victoria proveniret, quilibet episcoporum parte causa exponitur, ei ntriusque paiiis aliegaiio
illi amplius resislere nen auderel. Hujus igilur cau- venlilatur. Romanse Ecclesise lecta sunl privilegia
telse sludio constipali, illum adjuvaluri, ul obsisleret contra quae episcopus egisse accusatur; causa de-
incitabant. Sed noster Romanus belligerator horum fenditur, culpa iniponilur, controversia meritis par-
machinatibne el non parvi pendenda conspiratione tium esaminalur. Tandem post multas conlentiones,
prsedoclus, sic posimodum iiujus causse peroravit postuuiusquepartis varias objecliones,quia episco-
negollum, ut quos illeoGCultosjam tenebal adjutores, pus contra privilegia se non egisse purgarenon po-
apertos poslmodum suse causse .habuerit contradi- terat, ad bujus decisionis calculura res ista perdu-
ctores. Nam in Cabillonensi ecclesia ctincloresidente cilur. Inlerrogantur episjcopi, si apostolicae sedis
concilio, postquaro, ut Romanae synodi consuetudo rata deGernerent privilegia el in *uo lenore, quae
deposcit, prsedicationis verbum finivit, tale rheto- j3 lecta sunt, sinelaesione duranlia. Oranes rataetin-
ricse loculionis exorsus est procemium, quod inten- concussa manere definitiva senieiitia decreverunt.
tos simul et benevolosfaceret auditores. Tunc ipse Matisconensis episcopus cum quinque
imxTORici:LOCUTIONIS PROOEMIUM. ejtisdem Ecclesiseclericis propria manu juravit (42),
18. Ad vestrse, inquit, fraternilaiis auxilium Ro- quia quod contra monasterium se egisse recolebat,
mana nos delegavit auetoritas, et quasi ad charissi- neque ad iniuriam apostolicse sedis, neque ipsius
mos fratres noslra communismater destinavit Eccle- papaefecerat, neqiie adhuc privilegiorum lenorem ad
sia. Vestra namque.sibi debita sancta fidelitate liqaidum noverat. Tali moJo inter domnum episco-
«jnfisa, quam eliam in nonnullis suis negoiiis ex- putn et abbatem hujus caussa negotium constat esse
^pertaest profuisse, quidquid in jstispartibusinjuria: sopilum et plense definitioni tradilum. Pacis inler
patitur, veslra nos adjuvanle providenlia, sibi ut eos fcadcra collocanlur, siniultalis .urgia propelluh-
•emendetur exoplat. Per nos siquidem coram vestra tur. In eadem quoque synodo qusedam sunt eccle-
sanclitate Aomana lamentatur Ecclesia, quod nrallo- siasijca censura correcla, quaedam canoniese san-
Tiim hominum insolentia mullas inter vos quotidie clionis vigore slatuta, el dum pro unius causse in-
patitur contumelias. Verumtamen inter cseiera quse luitu synodus congregaia fuisse decernitur, maiiis
sibi evenisse considerat, ununi quid novum et in- (fj postmoduni causis conslatfuisse proficuam.
speraium eam non modicumperlurbavit. Cura enim DEUEVERSIONE.
lntjus sinisiri rumoris fama totius Romani concilii 20. Interea i'edeundi anier oceurrit, repelendi
noviter percelleret audilus, omnes pariler in mcero- ilineris labor incumbit. Licentia peiitur, sed licen-
xein simul et admirationem conversi sunt. Cumque tia prolelatur. Ipse enim abbas cum suis traclare
<Jiuprotracla deliberalione, quem, xjualem et quan- eospit quomodo tanti lahor itineris alicujus muneiis
4um pro laulse rei prat-sumplionedestinare deberent, compensalione levigaretur; sciebat enim liunc ho-
nos demummittere decreverunt. Inhocnamquequan- minem pecuniam non amare, munera spernere.so-
tum super boe Romana dolet Ecclesia, fratres mei, lius pietatis intuitu tanium sumpsisse lahoiem. Ta-
perpendite, quia non subdiaconum , non diaconum, lia igilur decrevit offerre munera,-quse non ipsi, sed
non cardinalium quemlibei (41) mittere proGuravit. _ per eum Deo transmitleret, ut, dum sibi nollet, Deo
.1,9. Tunc episcopi e-mnes ex prsemissa verborum saltem tribueret.-Gapellam enim argenteam deaura-
dulcedine valde benevbli, et ex causae exaggeralione tam, cum sacris vasis el vcstibus, palliis et utensi-
non parum inienli, exspectahant ut jam causa illa libus oblulil. Accipe, inquit, magisler, islam sacram
exponeretur, pro qua tanlus et lalis bomo a Latera- vestem-etisancla vasa, quse Deo omnipotenti tribui-
- nensi curia devenisset, Moxautem, ut suis verbis il- D ! mus et divino ritu mancipanda' per te tnis sanctis
lorum benevolam audientiam adesse conspexit, sic locis transmillimus. Tunc in prima fronle recepiio-
«oepit enarrare proposilum: Cluniacense monasle- nis quasi palliata locutione deceptus, munera per «e
rium Romansecurise esse subdilum nullus vestrum, Deotradita non esl aspernatus. Interim dies transit;
fratres, ignorat, et quod nulli alii personse prseter peractis necessariis, membra quieii dedimus. Interea
Romanum poniificem in eodem monaslerio jus ali- diversarum cogitationum conflictusanimum rapuere
quod pertinet nullus addubitat, quod quidem supra illius. Cogitabat ne sub limus.receplionis speGievi-
- omnia sibi
perlinentia diligit monasleria; muliis tium aliquod latitsret, ne quod pro futurae mereedis
quoque aposiolicsesedis priviiegiis constat esse rau- intuitu laboraverat, terreno munere deperiret, et
. nitum. Quseomnia domaus Maliesonensisepiscopus fructus. qu_o'smaturos jnanducare debuerat, obstu-
41) Innuit v'r sanctus Alexandri papaelilteras ad mirum ,el"noster est oculus et aposlolicoesedis im-
prsesulesGallioeinquibus aiebal: « Talemvobisvifum -rnobile firmamentum. >
desiinare curavimus, quo nimirum posl nos roajor (42) Exstat bujus jurisjurandi forniula in edilitwe
in Romana Ecclesia aucloritas non habelur, Petrum Operum S. Petri D. tora. 111,p. 911.
Tidellcet Damianum Ostiensem episcopum, qui ni-
879 ADDIT. AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANI. 8S0
pescenlibus deniibus acerbos ipse consunierel.-Cogi- A sequi debemus, saneiis ejus auribus inculcavi. De
tabat quia bealius est dare quam accipere; et: Bealus qtto quidem consilio' suoe paieruitatis amor in nie
qui sublraliil manus suas ab omni munere. Hsec et nasci, vel polius, ul puto, coepit augeri, quanquam
aiia sanclo menlis examine trutinans compensabal. baclenus nee ad mei yel alicujus noliiiam amor
Mane aulem facto, me primum adesse praecepit. ipse pervencril; quasienim quodam gelu adhuc in
Tunc sibi dilecli Baruntii memoriam, prout ssepius gemma consirictus, nec ad fructuum maiuriiatenv,
consueverat, ccepii babei'e. 0, inquit, si ille charis- nee ad floris leneritudinem, nec eiiam ad frondium
simus frater noster adesseiBarunlius (45), saluliferi viridilatem erupit. Tandero ne selernae.retribulionis
consilii nobis propinassel poculum! Nunquam enim fruclus aliquo nohis munere deperiret, et lempofalis
milii ut acciperem persuasit, imo ut terrena sperne- oblalio praeniium seiernum consumeret, renuenie el
rem semper suggessit. Munera ista, quse lali vela- contradicenie abbate, prsedicta munera eidem dimi-
nieiito nobis deferunlur, non esse accipienda reco- simus, et hujusmodi pondere nos onerare penitus
gitojjuslitiamenim Dei occasione qualibet vendere renuimus, nihilque ab eo", prajter nobis necessaria,
riiiieo; terrenarum rerum negoiialor esse non de- ct quse iiineris prolixiias requirebal, nos accepisse
beo. Quid libi super hocvideatur edicito. Postquam recolo. Sic ofliciis salutationis ex ulraque parte 1es-
vero hujus mihi consilii ausum tribuit, non solum,' B hibilis, levigali el alacres ad dilecii fonlis soliludi-
quia voluerat, laudavi, sed ut faceret niullis preeir nem redivimus Avellani (44).
bus poslulavi, etquod pauperem Christum pauperes
.(45) S. Petrus D. in disputalione Devariis appari- singularis, elc.
lionibuseimiraculis cap.l,ait:Barunciusplarie niihi (44) Anuo 1065 die5, ante Kal. J\Tovembris.Confc?„
frater unanirois ei in amoris pnecipui dulcedine Pelri 1). episl. lib. vi, 5.

m
EXPOSITIO €ANONIS MISSiE
"
SECUNDUMPETRUM DAMIANI(40).

1. Qui pridie quam palerelur. Ecce, cum ntinc ad (] multiludo filiorum Israel adnesperam. Et sumenl.de
stKiimi sacramenti virluiein accedaraus, deficit lin- sanguine ac poncnt super ulrumque poslem in super- .
gua, serino disparel, superalur ingenium, oppiimitnr liminaribus domorum, in quibus comedentiUum.'Ei
iniellectus. Quis enira uovit orriinem coeli et ponat edent carnes nocte illa assas igni, et azymos panes
ralionem ejus in lerra? Sed pulsemus ad ostium, si cum laclucis agrestibus. El posl pauca : Est enim
forte clavis aperire dignetur, ut aecommodet nobis Phase, id esi transilus Domini. Transilum istutii
tres panes, qui maxinie nobiscum erunt iu lioc con- Joannes determinal dicens : Anle diem Paschw sciens
vivio necessarii. Fides enim petil et accipil; spes Jesus quia venit hora ul transeat de Iwcmundo adPa-
quserit et invenil; charilas pulsat et aperil; pelil ei trem, cum dilexisset suos, in finem dilexit eosl -Et
accipil vilam,;-quaerit-el invenit viam; pulsat et fucta ccena, complevit ea quse fueranl -figurala.
aperit veritalem : Is enim via est, veritas et viia. jEgypiuseslmundus; exierminaior, diabolus; agnus,
Qui pridie, xv luna prima mensis, quse tunc exstilit Christus; sanguis agni, passio Ciirisli; domus ani-
sexU feria, passus esl Dominus, et prsedicta nocle, maruni, eorpora.-famiiiasdomus,cogilationescofdis.
videlicet xiv luna prima mensis ad vesperas, ut iegis Hoc sanguine tingimur per passionis fidem, illa lin-
liguras implerel, post typicum pascha corporis et gimur per passionisimilalionem, signum crucis intus
sanguinis sui sacramentum Insliluit, et calicem tra- D et foris opponenles conira adversarias potesiales.
didit fiequentandum. Sic enim fuerat proefiguralum Detiique carnes agni coinedimus cum in sacrificlo
in ExoJo: Decimadie primi mensis lollal unusquisque corpus Chrisli suscipimus, et azymos panes, id est
agnum per domos el familias, et servabit eum usque sincera^opera, cum lactucis agreslihus, id est cum
ad xiv diem mensis hujus, immolabilqueeum universa amariludine.
., ^
(45) Egregi um lioc Copusculuinin editione Ope- codicem 524 ipsum esse Peiavfanum, riota ianluro-
rum S. Pelri Damiani jjer Const. Cajetanum curata modo iromutata.numerali. Opusculum.quidem com-
desideraiur, neque id Trithemius aliive seu veiu- mendaiionejnea non indiget, lum ob auctoris glorio-
stior.es seurecentiores bibliographi novisse "videntur. sttra nomen.ium propter reconditam iheologiam et-
Exslal tamen in Vaticano regio codice 524 cum re- religiossepietatis senstis eximios.'" -^
cilalo a nobis tilulo,quitum initio, tum eliam in fine (46) Damioni non Danxianum liabct codex^, et
opusculi scfibiiur. Unus Monlfauconius, biblioth. quidem scimus Peirum diclnm Damiani, in fralris
mss.,p. 16 el 68, meinorai hoc S. PelriD. scriplum benivoli graiiam. Attamen sodalis Peiri In descrip-
ex iiidice codicum senaloris Pelavii, quos plerosque piibne iiineris gallici n. 2, aliique auciores.scrihtint
omnes in reginae Svecsebibliolhecam, hunc Vatica- J)amianus.
nam, iransivisse scimus. Existirao igitur nostrum
 881 EXPOSITIO CAISONISMISSJL . 882
,"2. Accepilpanem. 1'deopanem et vinum in sacri- .A quoJ est: ac longe majus est quod non est de nihiio
ficium corporis et sanguinis sui Chrislus instiluit, ., creare quam quodest in aliud transmutare. Si dixerit
qitod sicut prae caeteris cibis corporalibus panis et aliquis: Certus sum ego omnino quod valeat, non
vinutn reficiunt, ita corpus et sanguis Christi prae sum certus -quod velit; si .dubitat ergo quod, cum
caeteriseibis et potibus spiritualibus interioremlio- Chrislus accepisset panem, benedixit, hoc est corpus
niinem reficiunl et saginant. Unde, caro mea vere est «je«m,-Veritas boc dicit, et ideo verum est omnino.
cibus, et sanguis meus vere est polus. Quia vero Et alibi: Nisi manducaveriliscarnem FJlii hominis et
Chrislusaccepii panem et calicem in sanclas ac ve- biberitis ejus sanguinem, non habebitisvitam in vobis
nerabiles manus suas; et sacerdos exemplo Chrisli Et ad ma.orem verllalis expressjonem adjunxit: Caro
earueui et sanguinem in manus accipiens, utrumque mea vere eslcibus, et sanguis meus'vere esl polus.
per se benedicit crucis_signaculo. Panis ferraenlatus 4. Ego vero qui vilam selernam habere desidero,
non debet offerri in sacrificium, tum ratione faeli, carnem Uhristi veraciter comedo et sanguinem ejus
lum ralione mysterii. Sic legilur ia Exodo.-Fcr- yeraciter bibo, illam utique earnem quam traxil de
mentum etiam corruptionem significai, tesle Apo- Virgine, et illum sanguinem quem effudit in cruce.
slolo : modicum fermentum tolam massam.corrumpit. Sicut et vidua Sarephtana quolidic comcdebat,-et
Grseci tamen in suo pertinaces errqre de fennento ]B non diminuebatur farina de hydria, el oleum de le-
conficiunt. Elevatis ocidis in coelum. Hoec quidem cylbo; sic universa Ecclesia quotidiesumit, el nun-
verba nullus evangelista describit. _Quis ergo tatilae quam consumit carnem et sanguinem Domini nostri
.pfsesumptionis exslitit aut audacise ut haec de se Jesu CliTisti. Verum an partes in partes, an totum
exponat? Sane islam formam ab ipso Cbrislo acce- in totum transeat, novit ille qui facit; ego quod
peruni. aposloli, et ab ipsis Ecclesia. Multa qnideni residuum est igne comburo, nam credere jubemur,
lam de verbis. quam de faciis prsalermiserunt evan- distinguere prohibemur. Sed quia instat quaerentls
gelislae, quae lainen apostoli suppleyerunl; possunt improbitas, salva fide concederaus quod talis panis
tamen hsec ex .aliis locis Evangelii comprohari. in tale corpus conimuiatur, necpars inpartem. Reor
.Joannes enim Lazari suscitationem describens te- tamen, salva fidei raajestate, quod, ubi panis esl con^
stalur-quodJesMse/euaiissursum oculis dixit: Paler, secralus, lolus est Chrislus in tota specie panis, tolus.
gratias ago libi qiwniam audisti me. Item alibi: Et sub singulis paftibus, totus jn magno, tolus in parvo,.
sublevatisin caslum oculis dixit: Paler, clarifica Fi- totus in integro, totus in fracto. Scio tamen quod
iium tuum. J3edsicut in coelum oculps levavit ad Pa- dicitur a quibusdam : Quandiu species jntegra esl,
trem, cum animam Lazari revoearet ad corpus, sub tolali specie tolale corpus exislit; ubi vero di-
quanto magis eredendum eSl quod lune oculos ad ^j-viriitur, in singulis divisionibus incipit. esse lolum,
Patrem in ccelumlevaveril, eum panem et vinum in sicul in speculo,"dum est integrum, una tantum ap-
corpus proprium commutabal. Gratias agens. Hinc paret inspicientis imago; sed, ipso fracto, lot appa
quoque colligilur unde sacrificium laudis. Gralias rent imagines quot sunt fracturse. Quaeritur utrum
agebat non pro se, sed pro redemptione hominum corpus Dominicum sil locale, .utrum facial localem
-sie futura. distanliam, utruni dici debeat quod jaeet aul sedet
3. Benedixil. Quidam dixerunt quod Christus con- aut stat; sed et alia multa circa praesentem artieulum
fecit cum benedixit,-litteram. construenles hoc or- inquiri possent, quse melius inlacta volo relinquere-
dine : accepit panem el benedixit; subandientlum est, quam temere definire; nam besiiaquce tetigerit mon-
dicens: Ebc est corpus meum. Prius ergo illa protu- lem lapidabitur. Tutius est in talibus citra raiione.m
lit, ut eis vim conficiendi tribueret; deinde protulil . subsislere quam ultra ralionem excedere, ne forte.
eadem, ut 3poslolos formam conticiendi doceret. quod absit, ossa regis Idumseoeredigantur in cinerem.
Sane dici polesl quod Chrislus viriute divina confe- 5. Fregit. Solet a multis inquiri, sed a paucis in-
cerii corpus ea forma expressa sub qua posteri be- lelligi, quid frangilur ibi, quid a mure corroditur,
nedicerent; ipse namque per se virtute propria be- quid inde crematur GUHIsacramenlum concrematur.
nedixit; nos aulem ex illa virlute quam edidit nobis.. Responsio. Slcut miraculose convertilur suhsianlia
'
Cum ergo saeerdos illa Chrisii verba pronuntiat: in corpus Dominicumet incipit esse sub saefamento;
Hoc esl corpus meum, hic est sanguis meus, panis et sic quodammodo miraeulose revertitur, cum ipsum
vinum In carnem et sanguinem cbnvertiturilla Verbi ibi desinit esse. Et non valet ibi locus a conjtigatis,
virlule-qua Verbum caro factum est et habitavit in ^hic est calor, sapor, qualilas etquanlitas, cum nihil
nobis; qua dixit et.facta sunl; qua feminam in sia- ab alterulro sit coloratum aut saporatum, q.uid ac
luam mulavil; qua virgam convertit incolubrum; quale niiraculum? Quippe vineit naluram, etlegi
qtia fonles mutavit in sanguinem; qua aquam eorii- detrabit dispensalio; nec debueris qujjrerenaturam
mulavit in vinum. Nam si verbum Eliaepoluit ignem in gralia, nec consuetudinem in miraculo. Sane na-
• de ccelo deponere, verbunr Christi non poterit tura Dei est Trinitas, videlicet Paler, elFilius, el
panem- in carnem nnilare? Quis boc audeal pu- Spiritus raitctus. In h)'postasi Filii el irinitas suh-
tare de eo cui nullum verbum est. impossibile, per stantiafum, videlicel deitas, corpus et aninia; in
quem omnia facla sunt,sine quo faclum "estnihil? sacramento corporis Chrisli est trinitas specierum,,
Cerie magls cst creare quod non est quam mfutare videlicet panis, vinum, el aqua. In nalura Dei non e&E
 £83 T- A» TOM. III OPP. S. .PETRI DAMlAm Wt
accidens in substaniia, Cecsubstanlia sub accidente, A\ Non ideo tamen esi calumniandum Eeelesloequod a
in liypostasi Filii est aeeidens in substantia, el sub- jejunis aecipilur; placuit enim Spirilui "sanctonl in
stantia sub accidente. Dicamus ergo ad primum quod bonorem tanii sacramenti primum os Christiani in-
forroa panis frangitur et atieritur, sed eorpus Chrisli traret. Accipiens et hunc preeclarum calicem. Conli-
sumitur et comeditur, ea quoenolant corruplionem,' nens metonymice ponitur pro contenio. Hic esl ealim -
ad formam panis referenles; ea vero qute notant sanguinis mei, novi el aslerni teslamenti, Id est fir-
acceptionem, a'd corpus Chfisli. maifo novse oeternaepromissionis. Quseritur ulrum
6. Dedit. Quaeritur utrum corpas snum ih coena aqua cum vino cohvertatur in sanguinem ? Bicilur
dederit mortale an immortale, passibile an impassi- enim quofl aqua significat populum, et vino miseetur,
bile-? Sufficere credo si dicaiur: lale.dedit quale ul Christo populus admistus significetur. Dico aquam
voluit; potest tamen concedi, salva fide, quod tale transire in vinum, cum mullo vino modicum infun-
dedit quale tunc habnit, moiiale videlicet et passi- datur aquae. Quaaritur an vanum sit quod gerilur, si
bile, hon tamen quod posset patl sub sacramenlo, - forte aqua praetermitiatur? Dico, siignorantiai vel
sed quia sub sacramento polerat pati, passibilis cre- oblivione aquam proetermisit aliquis, graviter punia-
debaiur nec lsedebatur. Disciputh. Solel dubitari an tur; non tamen sit eiiam irrilum sacramentum.
Judas acceperit..Quad videtur, cum dieat: Bibite ex BB Tribus ex causis sacramentum corporis.et sanguinis
twcomnes. Sed quoeritur qjia. rafione medieus salu- sui sub alia specie sumendum inslituil: ad augen-
taris inedicinam dabat segroto, quam ei sciebat mor- dum meritum, ad fovendum sensnm et ad viiandum
tiferam ?- Ad lioc scilicet dabat, ut suo doceretur ridicuium; ad augendum merilum, quia aliud ihi
exemplo quod sacerdos non debet ulli communionem cernhur, et aliud creditur; ad fbvendum sensura,
-
negare, cujus crimen, etsi sibi sit notum, non tamen ne abliorreret animus quod cemeret oculus; ad vi-
Ecclesise, ne forte non sit correcior, sed proditor. tandum ridiculum, ne insultaret paganussl id ageret
Accipileet manducat-e.'Non est intelligendum quod Christianus. Myslerium fidei. Mysterium dicitnr,
snmplum coi-pus de manu Domini sibi discipuli ad- quia aliud cernitur, aliud creditur. Qui pro tnnllis
minisl-rarent, sed qui consecravit, idem et mini- effundetur in remissionem peccalorum. Pro solisde-
Slravit. Fortassis adhuc cogitatio pulsat animum, stinatis effusus est quoad effieaciam; uro omnibus
-'
quaerens quid fiat de corpore Christi postquam fuil quoad sufficieniiam.
sumpium et comestum? Chrislus de ore transit ad 8. Hcvcquotiescunquefeceritis. Non possumus exire
cor,- melius est ut proeedat in mentem quam de- de ^gyplo nisi ceiebrando Pliase; ei'go ut' deva-
scendai in ventrem.Cihus hicnon carnis, sed aaimae stante angelo protegamur, agnum edamus. Sed quo-
venit ut comedatur, non ut consumatur; ut guste- C ties? Auguslinus dieit: Quotidie sumere nec laudo
lur, non ul incorporetur; ore comeditur, se«?non in nec vitupero. De Zachseo et centurione legimus :
slomaeho digeritur; reficit animum, non efiluit in Aiter gaudens suscepil Clirislum in domosua; aller,
secessum. Quod si forte secessus aut vomitus post Domine, non sum dignus ul inlres sub lectum meurn..
solam Eucharistioe comesiionem evenerit, in hoc Non alier alteri se prseposuih Faciat unusquisque
species ad proprietatem sensui famulatur, quse quod pium crediderit esse faciendum; liortor lamen
quantum ad nos servat per-omnia corrupiibilis eibi omnibus tliebus Domlnicis esse sumendum, si tamen
similitudinem, seri quanlum ad se non amittit invio- mensnon sit in affectupeecandi. In mei memoriainfa-
labilis corporis verKatem. Species quidem corro- - cietis. Si quis peregre profieiscens, aliquod pignus ei
dilur et maculatur, sed verilas nunquam corrum- quem. diligit relinquit, ut quolies illud aspexerit,.
pitur aut coinquinalur. Siquando lale quid videris, illius debeat amieitias memorare, is profectolsine
"
nibil time illi; sed eslo sollicilus lihi, ne tu forte lae- fleiu ac desiderio nequit iilud aspicere. Cnde et
daris, si male credideris. memores. Qnia Dominus ipse praeceperal nt hoc in
7. Boc esl corpus meuiu.Quserilurquid demonstret sui memoriam faceremus, idcirco tria eommemo-
sacerdos per hoe^prscnomen hoc? Si panem, pani j, randa proponit Ecciesia, scilicet passionem, resur-
nunquam congruil esse corpus Clrrisli, sed demow- rectionem, aseensionem; quorura primum pullulat
slrat corpus Chrisli; sed quando profertur ipsuro charitatem, secundum ruborat fidem, tertium laeti-
aecen-
pronomen, nondum est transsubstanliatio. Respon- fieat spem. Quid jn nobis magis charitalem
deiur, quod sacerdos non demonslrat, cum illis dat quam quod proprio suo Filio non pepercit Deus,
verbis non utalur enunt;ative sed recitative, quem- sed pro nobis omnibus tradidit iilum?'Qmi in nobis
admodum cum ait: Ego sum vitis vera, ego lux magis fidem conlirmel, quam quod Christus sur-
tnundi, el multa alia. Simili modo. Sub ntraque rexit a mortuis, primitioe dormientium ei resur-
in Adam omnesmoriunlur,
specie scilicet panis et vini utrumqne, id est corpus rectio mortuorum ? skut in
et sanguis, con&ecratur; neutra tamen superfluit, ut; ita in Cliristp omnes vivificabunlur. Quid magis
ascen-
ostendalni' quod Christus loiam humanam naturam nobis amplificet spem quam qtiod Christus
dedit dona
assumpsit, ut lotam redimeret; panis enim refertur dens in allum captivam duxit captivilalem,
- ad corpus, vinum ad animam. Pastquam cmnatum twminibus, ut ubi est ille, illie sit el minister ejus t
est. Posl ccenam dedit boc sacrameulum, ul uliimum Quia vero dicit se memorem Dominicos passionis,
ieslatorismandalum arctjus memorisecommendaret. statim acerbiorem ipsius passionis commemorat
885 EXPOSITIO CANONISMISS^E". 886
fpartemj, recolens in quinque crucibus quinque pla- A _. tum ad stolam carnis; el caliceifi satuiis perpelum,
gas. Deinde per tres paries Dominicsspassionis pro- quantum ad stolam anima?. Supra quai propitio ae
sequitur, sicut subsequenter ex ipso declarabitur. sereno vultu, id est respectu plyicabilidigneris respi-
Abhinc-igitur usque dum corporale 4esuper calicem cere; non quod vultus ejus muletur aliquando, sed
removelur, Domini passio commemoratur. Nam Ut lunc Deus vultum suum super nos illuminat et sere-
dicit sacerdos, hosdam puram, Jiostiam sanclam, uat, cum roisericordiam suani super nos exhibet et
hostiam hnmaculalam, panem sancium vilce mlernie, declarat (48), secundum illud, psalmi; illuminet vul~
tt caticemsatutis perpetum,unum crucis signaculum lum suum super nos et miserealur nostri. Sicuti ac-
imprimUur super ohlatam, significans illa vivenlis cepla habere dignalus es munera Abel, elc. Adver-
peirse foramina, in quibus residet immaculata co- bitun islud sicuti similiiudinem innuit, non exprimit
liirohafrucluose nidificans. Tres autem cruces facit quantitatem; multoquidem acceptius est hoc.sacri-
pariter super oblalam et calicem, quoniam in tribus ficium quam quod obtulit Abel, Abraliara, Melchise-
verbis primis ulraque species inlelljgitur; nunquam decb; valet enim res plus quam umbra, vefiias
autem in crucis signaculopanis separatur a calice, quam figura. Offerarous ergo sicul Abel, qui cor
nisi cum separaiim iiominalur. sunm obtulit, et se totum Deo subdidit, et ideo di- -
9. Hic oriiur non praelei-eundasilentio qusestio,'B.cil : Respexit Deus ad Abel et ad munera ejus, sed
quare super hostiam benedictam et plenissime con- prius respe,xit ad Abel quam ad munera. Sacrifi-
secralam adhuc benedietionis signum exprimitur? ciumr offefamus, arietinam prolerviam, ferilalem
Imo talia sunt qtiaedam.subjuncta in canone, quse taurinam, hircinamque libidinem jugulanles, jtixla
videnlur innuere, quodnondum sit consecraiio con- illud psalmi : Holocausta medullata ojferam libi cum >
snmraala. In canone siquidem aliud verba signifi- incensoarietum, offeram libi boves cum hircis. 'San-
cant, aliud signa porlendunt (47). Verba namque ctum sacrificium, immaculalam hostiam. Hoc arididit
priucipaliier speetant ad Euchaiistiani consecran- in canone Leo papa.
dam, signavero principaliter pertinent ad historiam 11. Sitppliceste rogamus. Post ccenamexiit Jesus
recolendam. Hoc capitulum <7uipridie quam pclere- in monSemOliveti, et progressus pusiltum procidit
tur in fine canonis subjici debuisset, quoniam in eoi in faciem suam ora.ls. Ideo sacerdos inclinans se
consecratio consummatur; sed quoniam impedisset; orat. Tunc aceessit traditor el osculalus est eum;
ordinem bistoriae, quasi quadam necessilate com- quod reprseseniat sacerdos per osculum allaris. Et
pulsuscapilulum illud quasi cor caaonis, ila in me- quia Jesus factus in agonia prolixius orabat, tetlio
dio collocavil, ut quaesequuntur intelligantur prsece- dicens eumdemser.monem: sacerdos facit tres cru-
dere, secundum illam figuram qua ssepe fit, ut quse '^ ces, primam el secundam dislincte super oblatam
raiione succedunt intellectu proecedanl. Vel potius, et calicem dicens : Sacrificium Filii lui corpus et
ut tam lilterae quam historise suus ordo servetur, sanguinemsumpserimus; leiiiam se ipsumsignando
dicalur quod signa pertinent ad historiam reeolea- in faciecum iidl: Omnibenediclioneccelesliet gralia
dam, verba ad consecraia hoc modo; nos fui primi,, repleamur. Quia factus esl sudor ejus siculi gulltv
videlicet sacerdotes, sed et plebs tua sancta, scilicet: sanguinis decunentis in terram, forle propter su~
populus Cbristianus; nam populus agit voio, sacer- dorem eorporis crucem imprimit super corpus,
dotes peragunt mysterio. propter guttas sanguinis crucem imprirail super
10. Offerimusprceclara mcjestati tucs, id estprse; sanguinera ; quia procidit in faciem, crucem -itn-
. coeterisclarse; nam si jusli fulgebunt sicut sol ini primit in faciem. Vel per duas cruces quas facit
regno Palris, quanto claritis divina majestas prse- sacerdos super corpus et sanguinem., designantur
fulgel! De luis donis, id est de fructibus segelum,, vincula et flagella, quibus elieitus est sanguis,
quanlum ad panein qui esl consecratus in carnem. cu.us livore sanali sumus_ percrucem quam facit
Ac dalis, id esl de fruclihus arborum, quantum ad1 sibi in facie, recolilur illud quod exspuebant in
vinum quod est consecralum in sanguinem. Deistis,, r, faeiem ejus, et palmas in faciem dabanl et vela-
inqttam, et <Jeillis offerimusliostiam puram, hostiami bant faeiem.
sanctam, hos.iam immaculatam, id est Eucharisliarai 42. Jube hcec perferri. Tantse sunl profunditatis
immunem ab omnini culpa originali, veniali et cri- haec verba ut inielleclus humanus vix sufliciat pe-
minali;-vel puram quantum ad cogitationem, san-- netrar.e; nani et beatus Gregorius.-tanti secreti
clani quantum adlocutionem, immaculatam quantiuni inlerpres (49), de bora immolationis ineffabililer
ad operationem, quia peccalum non fecit, nec in- loquens : Quis, inquam, fidelium habere dubium
ventusest dolusin ore ejus. Hoc est panem sanctum,, possit in ipsa iramolalionis hora ad sacerdotis vo-
id est sanclificantem, datorem vitce ceternce,quan-- - ceni ccelos aperiri, in il!o myslerio cboros, Sngelo-

(47) Cod., alia verba significant, alia verba pro- nis missse,-saeculo xv lypis impressus, quem lego
. lendunt. in codice Palaiino 607. Dissidet vero ubique expo-
-' (4S) HicS. Pelrus slr.e dubio respicit ad Fiorii siti'6 Canonis, auctore Odone Cameracensi, qua; ira-
diaeoni exposilionem canonis." Videsis biblioth. pressa legiturbibl. prsed. lom. XX!.
PP.L,ugduif., lom. XV, p. 77. G. VicissimPetrtiml- - (49) Hic quoque imilatur Flofum Pelrus, et in"
hoc Jocoimily.lusVideturinterpres anonyinus cano- . terduni alibi.
 ES7 ADDIT.AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANL S8S
r.jm adeise, Summis ima sociari, tcrram coelesiibusAi quod depulatus est ab apostolis acl miiiisterium vi-
itingi, unum ei idem ex visibilihus et invisibiJibus tluarum; et ideo in hoc quod feminis esl praeposilus,
Ceri ? Et olibi dicit: Uno eodemque tempore ae testem meruit sincerissimaecaslilalis. Posset tamen
momento el in ccelos rapitur ministerio angelorura non evangelista, sed Baptisla Joannes intelligi;| nec
ronsecratum corpus Christi, et ante oculos sacer- obslat quod praemittilur tum apostolis tum etiam
dofis viidetur in altari, salvo taraen occulto ccelestis marlyribus, cum Baptista ^merito inler marlyres
iiraculi sacramento. Possunl verha, licet simplicius, possil numerari. Non wstimator meriii. Non secun-
(amen securius bic inlelligi, jube lurc, id est vola dum exigeiitiam meritorum relribuii, sed eitra con-
lidelium , vitielicct supplicaliones et preces, perferri dignnm puiiiendo, et supra condignum remune-
\er manus sancti angeli lui, hoc esl per ministerium ranrio.
angelortim, sccundum illud quod ait angelus ad 44. Per qnem hmc omnia, Domine, semper bona_
i"obiam : Quando orabas cum lacrymis,' ego obtuli creas. Nam omnia per ipsum facla sunl et vidit Deus
iralionem luam Domino.—In sublime allare tuum, cuncta qucefecemt, et 'cranl valde bona. Creas, ergo
boc cst in conspectum divinse majestaiis tuae.Porro condendo naturam; sanctificas, consecrando nalu-
iculbeattts Augustiiius determinat, non dicitur an- ram; vivificas, transsubslanliando crealuram; et
gelus oraiiones nosiras offerre Domino, quia tunc B1 benedicis,accumulando graliam. Est autem simplux
primo noverit Deus quod voluraus, quiavDeusnovit providenliaedemonslralio. Hmc enim omnia, Id est
emnia antequam fiant, sed quia necesse habet ra- panem, vinum et aquam, semper bona creas, secun-
tionalis creatura lemporales causas ad aaternitalem dani eausas primordiales; sanclificas, secunrium
referre, sive peiendo qiue gratiose fiant, sive con- causas sacramentales; vivificas, ut transeant in
sulendo quid faciat, ut quod Deo jubente implen- carnem et sanguinem; et benedicis, ut conferani
dum esse cognoveiit, vel evidenler vel laienter re- unitatem cl cbaritalem; per ipsum, tanquam per
nortel. Hinc eliam evidenler apparet quod angeli in medialorem; cumipso, lauquam coaequali; ir.ipse,
j'<cri(icio semper assistunt. ianquam consnbstaniiali; hv Patre quippe r.otatur
15. 3Icmentor Domine. Oral pia mater Ecclcsia auctoritas, in Filio sequalilas-,in Spiritu saneto co-
non solum pro vivis, sed eiiam pro defunclis,et eos oevitas. Auctoritas in Patre propler priiicipiunr;
sacrae intercessione oblalionis commendat sanctis; asqualitas in Filio propter medium; coaevitas in
'sive quia sanguis iste preliosus, qui pro multis Spiritu sanclo propter consortium. Sexta feria cru-
effusus-est in remissionem jieccatorum, non solum cifixus est Dominus hora tertia iinguis Judaeoriim,
ad salutem vivenlium, sed etiam ad absolutionem quod narrat Marcus; sexia, manibus genlilium,
[valeal] defunetorum. Qui cum signo fidei. Noa quod *- J quod narral Joannes; et cirea horam nonain incli-
ibi &\l fides, quia fides et spes evacuabuniur, sed nalo capite, emisit spirilum. Ad recolendam ergo
signura lidei pro charactere clirislianitatis accipiiur cnicifixionem, quae Jiora terlia facla est linguis
quo fideles ab infidelibus discernunlur. Et dormiunt Judaaorum ler claroantium ; Cruciftge, el rursus:
in somno pacis. Secundum illud : In pace in idipsum Totte, iolie, crucifige, sacerdos facil tres cruces
dormiam. Sacra Scriptura appeilat dormientes, ut super oblatam et calicem, cumdicit sanclificas, vi-
ait Apostolus: Notumusvos ignorare de dormientibus. viftcas, benedicis. Ad recolendam vero crucifixiq-
Et Dominus in Evangelio : Lazaius amicus nosler nem, quse post intervallum trium horarum facla est
dormit. Propitiare, Domine, el omnibus in Cltrislo manibus genlilium, facil ilem tres cruces curo ho-
quicscentibus. In hoc loeo sacerdos, quorum malue- slia, dicendo super calicem :per ipsum, et cum ip.so,
rii, debet agere memoriam specialem. Locum refri- eiin ipso. Poslmodum vero ad designandam divisio-
gerii, in quo non est ardor peccatorum. Lucis, in nem carnis et animseDomini morieniis, facit duas
quo non est obscuritaslenebrartim. Et pacis, in quo cruces in.ore calicis, cum dicil: Tibi DeoPalri omni-
est conflictus poanamni. Nobis quoque peccaloribus. polenti inuititate Spirilus sancti, Deus. Dtimenim in
Naui si dixerimus qv,odpeccalum non habemus, nos- Chrislo tres sinl unilse substanlioe, divinitalis ad
mel ipsos seducimus, el verilasin nobis non est. Cum corpus, divinitaiis ad animam, et animae ad corpus
loanne, Stephano, Kallliia, Barnaba. In hac secun- divisiim ab anima, propterea non tribus crucibus,
tla comraemoralione sanctorum ex magna parte sed duabus mors Domini designamr.
suppleniur qua-j de prsemissis sanctis jubebaniui*. 15. Sacerdos etiam super meiisam altaris manus
Sed quaeritnr quare Joannes repetitur, et quare extendit, quia Chrisius super aram crucis manus
Stephanus sociafur Joanni, et quare praemitiittir expandii. Sublilius tamen ac profundius bsec pos-
Matthiae et Barnabse? Sane Joannes in prima sumus figurare; tres quippe cruces significanttres
commemoratione cum aliis disponitur propter apo- crucialus quos Christus in cruce suslinuil, vidcli-
stolalum; in hac comraemoratione repe-ipjr et cet passionem , propassionem et compassionem;
cum Stepbano sociatur propter privilegium caeliha- passionem in corpore, propassionem in mente,
ttis, virgincs enim sunt. Propterea coeteris prsemii- compassionem in corde. De passione dicit propheia.
titur virginitaset maxime coinmendatur, qtiia Chri- 0 vos ,-qui transilis per tiam, allendile el videle
stus in crtice matrero Virgincmvirgini commendavit. si est, eic. Etiam : Foderunt manus meas, el pcdes
Siepbani vero virginilas es eo maxime depuiatur, meos. De propassione memis Dominus inquil: i'Ji-
 889 - - EXPOSiTIO GANONIS.MISS.JJ,. 8S0
stie esl anima mea; el item : Cmpit Jesus pavere et. k quies quinque, quse sunl simul 25. Qui numerus
tmdere. De compassione cordis °pro crucjfixorihus per se duclus semper in se, ipsum rcducitur; nani
oravit: Pater, ignosce illis. Ideo vero iacerdos facit qninquies quinque sunt 25; quinquies 25 sunt 125:
Tias cruces cum hosiia super calicem, quia Christus 125 quinquies sunt 625; et ita semper abundat
hu.usmodi cruciatus in corpore super patibulum quinariusnumerus el in se ipsum reducitur, si duca-
Jpertulil]; per calicem enim passio designalur: se- tur in infinitum, quamliheteum multiplices. Eucha-
cundum -(50) illud : Puter, si fieri potesl, transeat ristise sacramentum semper idem est sacrificium.
ame calix isle. Duaevero cruces, quas facit in lalere 17. T^on solum auiem crucis impressio, verum
_calicis,.designant duo sacramenta, quoe de lalere etiam vocis expressio qusegesla sunt juxta crucein
Domini profluxerunt, videlicel aqna regenerationis insinuanl., Sacerdosenim voce pauluJum exprcssa,
el.sanguis redemptionis. Corporale desuper calicem percusso peciore, siJentium interrumpit, fepraesen-
removetur, quia veliim lempli scissum est, secun- tans eontritionera et confessionem""latronis; vel
dum quod de eo scriplum erat.hactenus erat clau- etiam exsultalione vocis, et lunsione pecloris expri-
snm, et lignum missum est innquis Mafath, et dul- miiur illud, quod centurio et qui cum eo eranl,' visis
coratae sunt. Tunc exaltatum parumper sacrameu- iis qum fiebanl, timuerunl vatde dicentes : VereFilius
tutn de altari sacerdos deponit ipse et diaconus, " Dei erat iste; et perculienles pectora revertebantur.
quia venit Joseph ab Ariraalhia, venil et Nicode- Quia vero Jesus clamans voce magnd emisit spiriium,
mus, el impetratum a Pilato corpus Jesu sepelie- leval sacerdos vocem dicendo, per omnia smcula sm-
runt. Et quia advolvit saxum magnum ad ostium culorum. Videlicet quia mulieres lamentabfinturflcn-
monumenti, diaconus super os calicis corporale les Dominum, chorns quasi lamenlando respondei,
reponit. Quia nunc factus est in pace locus ejus, - amen. Jesus voce magna clamabat: Paler, in manus
^diaconus mensam altaris osculatur. Qaia factus est tuas commendo spirilum meum; et ideo sacerdos
principalus super Itumerum ejus, diaconus manum elevata voce pronunlial: Paler nosler, qui e& in
ponlificis osculatur. ccelis, Hanc .oraiionem post canonem beatus Gre-
46. Sacrificium igitur septem vicibus signatur in gorius censuit recitari super liosliam; bsec enim
canone; prima vice ler, ubi dicilur, hcecdona, htec oratio cseteris omnibus multis rationibus antecel-
mtinera, hmc sctnclasacrificia illibala propfer ternam lit, scilicet auctoritale docioris, bonitatesermonis,
Christi iradilionem, qusa facla esi de ed a Juda el a sufficienliapetitionis, fecunditate mysteriorum. Sunt
Judseis. Seeunda vice quinquies, ubi -dicitnr : quam hicseptem petitioues quse adaptanlur septem donis,
oblalionemtu, Deus, digneris facere benedictam, as- septem virtulibus, septem beatitudinibus, conlra sc-
criplamet ratam, ut fiat corpus et sanguis; propler ^ ptem vilia capiialia. Homo enim est aegrotus, Domi^
quinque partes venditoris, sed el vendili et empio- nus esl medicus; vitia sunl languores, peiitiones
rum, videlicet sacerdotum, Scribarum et Pharisaeo- sunt planclus, dona sunt aniidota, virlutes sunt sa-
rum. Tertia vice bis, ubi dicilur, accipiens panem, nitaies, beatitudines sunl gaudia felicjtaiis." Quod
benedixitet fregil. Shniliter et liunc prmclarum cali- sequitur secretse silenlium, quietem signifieat Domi-
cem, gralias agens, benedixit, propier benedictioneni nicce sepullurae. In Sabbato Chrislus secundum>-car-
panisqui transsubsfanliatur in carnem, et yini-quod nem qmevil in sepulcro; secundum animam descen-
transsubslantiaturin sanguinem. Quaria vice quin- dil-isdinferos, ut fortior stiperveniens forlem spo-
quies, ubi diciiur : hosliam puram, hosliam sanctam, liaiet arniatum. Libera nos, qumsumus, Domine.
liosliam immaculalam, panem sanclum vitas miernw ' Hajc oratio diciiur erobolismus (51), et est expositio
_ cl calicemsalutis perpetuce,propter quinque Domitii nbvissimaepeiitionis oralionis .Dominicae. Post pas-
piagas. Quinta vice bis, ubi dicitur, sacrosanclum sionis trisliliam ad resurrectionis gaudium pervenit,
. corpus et sanguinem, propler vincula in quibtis liga- seeundum illud: Ad vesperumdemorabiiur flelus; ad
tum est corpus, et flagella quibus elisus est sangtiis. maiuiinum Imiilia.
Scxta vice ler, ubi dicitur. sanctificas, viviftcas, be- 18. Diaconus et subdiaconus porlanl palena.m,
vedicis, propler crucifixionem quse facla est hora quam sacerdos accipiens osculatur, ei pum ea si-
. lertia linguis Judaeorum clamanlium ler.: Crucifige. gnum crucis sibi facit in faciem, Hi lam numero
•Seplima vice quinquies, ubi diciiur, per ipsum, et quam obsequio stantes illas mulieres significant,-
cum.ipso, el in ipso, libi Deo palri omnipotenii in seilicel Mariam Magdalenam et Mariam Jacobi et
unitale Spirilus sancli, ter super calicem propter - Saiome, quse portantes patenam, id est cor paiens
tres crucialus quos Christus sustinuit, passionis, Jatiiudine charitatis, in obsequium sepulturae eme-
propassionis et compassionis; el bis in laiere cali- runt aromala. Hanc ergo palenam, id est cor
. cis propler aquam et sanguinem qui de latere Cbri- amplum laliludine chariiatis, saccrdos accipit, id
sli profluxerurit. Inter bas septem vices sacrificium esl Christus acceptat. Quia vero crticifixus ardenti
signatur "duabusvicibus bis, et tribus vicibus quin- desiderio quaerebaiur, "juxla quod inquit ^angelus
quies, el duabus vicibus ter;- simul omnibus quin- mulieribus : Scio quod Jesum qumritis crucifixum;
nec
(50) Cod., supet\ prmcedenli Dominica oraiione petilum nori, sit; se-
(51) Sic el anonymus palatinns, qui addit: id esi tamen superfluit, quia -est exposilioM, rcpeiitio
euperexcrescentia,eo quod niliil in ea petitur quod in plimmpetilionis.'
 881 ADDIT. AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANI. 8S2
ideo cruxcum patenaimprimilur iu "facie;staliraque .4 significent, Sergius papa determinat, dicens : < tri-
sacerdos osculatur patenam,oslendens quodChristus forme est corpus Chrisli; pars oblatoe in calicem
confestim iuiplevit desideiium raulierum; mox enim missa corpus Christi, quod jam resurrexit, ftemon-
occurrit eis dicens : Avele.Tunc sacerdos frangit ho- strat; pars comesta, corpus ambulans adhuc super
stiam in tres parles; et dualms extra calicem reser- terram; parsinaltari usque ad finem missse re-
valis, cum alia signum crucis facit super calicem, manens, corpus jacens in sepulcro, quia usque in fi-
et alla voce dicendo : Pax Dominisit setnper vobis- pem saeculi corpora sanctorum in sepulcris erunt. >
eum, pariiculam hosliaein calicem dimittit. Sacerdos Pax Dqmini sil sempervoMscum.Hoc significal quot!
Igiiur hostiam frangit, utin fraclione panis Deum slelil Jesus In medio discipulorum, et dixit eis': Pax
cognoscamus, sicui illi discipuli in Emmaus. Con- vobis. Quia vero statim dedit eis potestalem re-
Junctio panis et viui significat nnionem carnis et mitlendi peccata; quorum, inquit, remiseritis pecca~
animae in resurrectione Christi denuo supervenien- la, etc, idcirco choms clamat ad ipsuni.: Agnus
tera. Ideo ter signum producilur cum hosiia super Dei, qtti tollis peccata mundi, miserere nobis. El ne
calice, quia virlus Trinilalis animam crucifixi re- loquamur pacem, et non habeamus in corde, Inno-
duxii ad carnem. Ideo etiam fiunt tres cruces super ceniius pacis osculum dari decrevit "etomnibus da-
-os calicis, quia ires mulieres quaerebant crucifixum '.B tur, ut constet populum ad omnia, quse mysterio
ad ostium monuraenli; de quo diaconus removet aguntur et In Ecclesia celebrantur, suum prsebuisse
corporale, designans quodangelus Dominirevolvilla- consensu«n.
pidem ab osiio monumenti. Quid autem illae paries
Explicit Expositio Canonis missce secundum bealum Petrum Damiani.}

TESTIMONIA NOVI TESTAMENTI > .

'_
QU.E

De opusculis beati Petri Datniani quidam ejus discipulus exctrpert mravit (52).
' "
TE3TIMONIA EX EVAKGELIIS.

' - EX MATTH.EO. iZ ctura est ut, dum Bedemptor noster de peccatorihus

CJ1.PITULA SECUNBUMJUTTH.EUM. nafus esse describitur, pro peeealoribus dei CGKIQ
1. Quod in genealogia Domini reprehensibilessolum adpcnnam descendisse credatur. deseendit quippe,
mulieres inlerponunlur, et quod Matlhcvusdescen- utpeccata nostra ipse portarel; ascendit vero, ut
i dendo xi gtmeralionesenumeralj cum Lucas LXKVII divrnitatis siiae nos
ascendendo describat. — 2. Vos eslis sal terrte; parlicipes faceret, sicut per
si sal evanuerit, inquo condietur? — S. Non po- Aposlolum dicitur, quia morluus est propler peccata
test arbor mala fruclus bonos facere. — i. Inter . nostra , el resurrexit propter justificationem no-
naios mulierumnon surrexit major Joanne Ba- stram. Hinc est enim
plista. — S. Colligiie primum zizania, et aliigaXe quod Mallhseus descenilendo
fasciculos ad comburendum. per Salomonem, cujus mairem concupiscendo Da-
I. I» EXPOSITIONE EJUSDEM EVANGELIJ SEUINSERMONEvid peccavit, XLgeneraiiones enumerat; cum Lucas
DESANCTO LUCA.(55). aseendendo per Mathan, per cujus nominis pro-
Illud vero quosdam movere non irrationabiliter phelam peccatum David expiavil, LXXet vn genera-
polesl cur sanctus evangelista reprehensibiles so- tiones describat. Per Mattliasum quippe sighaltir,
Inmmodo mulieres in Chrisli genealogiainleiponere quia idcirco Dei Filius ad nos peccaiores descendit,
sluduit, sanclas vero et absque ulla contradiciione ut morlalitalis nostrse particeps fierel; per Lucam
laudabiles silenlio ^praeterlvit. Sed hoc idcirco fa- D vero innuilur quia idcireo posl resurrectionem ad

(52) In edilione Operum S. doctoris Petri Da- vit, reperiri minime poluerunt. Sed certe Cajetanus
miani per Const. Cajetanum curaia, exsianl quidem diligentiara suam in hoc opereTestigandcextra Ya-
eolleclanea testimoniorum ex "Veteri Testamenlo, ticanam bibliolhecam exprompsit; nam hujus veius
quanquam fine carenlia; sed collectanea 'ex Novo codes -4950, cujus est recens apograpbum Otlobon.
1
- desiderantur, qua super re sic loquilur prsedictus 982, ulraque colleetahea lam ex Yeleri quam ex
>cdilorlom. IV, pag. 158 : Adnionendumte putamus, Novo Testamento continet. PlacetigiturOperum
lector optime, hujusmodi collectanea ex Operibus lanii docloris edilionem hoc etiam scripto cumu-
S. Pelri Damiani excerpta, magna cum diligentia a lare.
npbis fuisse conquisita ; sed tamenin Velus dunlaxat /153)Sermo de S. Luca,- in quo parlim leguntur
Tcstamentum, eaque -imperfecta, ut apparel, qum sequentia, exstat in ed. lom. 11,p. 279. Sed exjosi-
nuncin lucem damus, fuisse inventa. Nam exposuio- lio sive in Mallhseura sive in Lticam S. Pelri.Da-
' nes Novi Testamenti, quas etiam, ut vettts inscriptio miani, si forte esstiiii, nulla edita hajjelur.
indicat, idem aucloi, S. docloris discipulus, compila- 1 l
 893 COLLECTANEA- EX NOVO TESTAMENTO. Wi
Patrem ascendil, ul nos divinilalis suseconsortes -A damnavit peccatum in carne. Cum enim dicil misit
efficerel; sieut per egregium prsedicatorem dicitur: Deus Filium suum in similitudinenrcarnis peccati,
Quod aulem ascendil, quid esl, nisi quia descendit peccatorum noslrorum susceplionem manifeste de-
primum in inferiores parles terrm? Qui descendil, clarat, quam oslendil Malihaeuscum descendendoXL
ipse est el qui ascendit super omnes ccelos,ul adim- generaliones enumerat. Cum vero sequilur, et de
plerel omnia. Per numerum autem quem Malthseus peccato damnavit peccalum in carne, expiationem
ordinal, suscepiio laboriosse mortaliiatis; per illum omnium nostrorum criminum indical, quam Lucas
vero quem Lucas posuit, humanaVexprimitur abo- exprimit, cum ascendendo LXXVII generaliones de-
litio pravitaiis. Per quadragenarium quippe nume- scribit.
rum labor exprimilur, quo videlicet Chrislus in cor- II. IN SERMONE SYNODALI TERTIO (54).
pore suo, quod est Ecclesia, per divers.a viisebujus Jos eslis sal terrm. Plurimus plane cibus sub una
temporafatigalur. Hinc esl quod Moyses et Elias 4,0 mole congeritur qui tamen exiguo sale condilur;
dierum coniinuavere jejuiiium; sed et ipse Domi- et multus estpopulus Chrisiianus, ad cujus compa-
_nus sub" eodem numero abstinuit perceplione ci- rationem perexiguus est numerus sacerdolum; sed
borum. dum populi muliiludo sacerdotalis eloquii sale con-
Per Moysen ilaque Iex, per Eliam prophetia, B spergitur, ccelestis sapienliaesapor in eorum cordi-
>.per Chrisium vero Novi Testamenli patenter intelli- bus gignilur, et gustus mentis humanse in delecla-
gitur gratia. Per affliclionem ei'golegis, propheiise tione ccelestium suaviter obdulcaiur. Jn quo ca-
simul et graiiae labor innuiiur nniversalis Ecclesise vendum est valde quod dicitur: Si sal evanuerit,
per universa morlalis hujus vitse sseeula faiigatse. in quo conclielur?Nam cum sacerdotis cor ab amore
Hine est quod UliiIsrael, aerumnis alque laboribus supernse dulcedinis evanescil, amarescit illico per
diulinse peregriiiaiionis altriti posl-40 annos terram salsuginem terrenae concupiscenlise, ideoque jam
-
suntpromissionisingressi; quiavidelicetomnes elecli non poterit aliena corda salire.
post emensum hujus peregrinationis excursum, me>x III. 1NEPISTOLA ADGEBIZONEM.
hsereditario jure terram viventium possidebunt. Per (Ed. tom. I, pag.lQH.)
sepluagenarium vero numerum, quem Lucas posuit, Ntn polest arbor mala fruclus bonos facere. Arbor
remissio peccalorum exprimilur, sicut ipse Dominus sane voluntas intelligenda est, non persona ; nam
in Evangelio testaiur. Cum enim Petrus interroga- eadem persona hominis et hona operari valet et
rel dicens : Domine, quoties peccaverit in me frater mala, sicut ex eadem terra et ficus proferlur et
meus, dimitlam ei usque sepiies? respondil: Non spina. Sed sicut mala arbor nunquam bona germi-
dico libi usque septies, sed usque sepluagies-se- nat poma, ita de superba voluniale, quae procul du-
plies. Congrue autem per septuagenarium numerutn bio mala est, nunquam mera vel inconlaminala
peecalorum remissio designatur, quia ab undenario prscedit humilitas; et sicut radice Isesa, lotius
et septenario nascitur: nndecim namque si septies arboris rami consequenter arescunt, sic ex mente
multiplicentur, 77 numerum faciunl. Denaiius au- superba, si quid boni operis ad tempus' virescere
tem numerus perfeclus esse dignoscitur, per quem cerniiur, velut humore convallis exhauslo, in prae-
et Decalagus designalur. Sed si denarius est per- rupti saxi ariditate siccalur.
fectus, reslal necessario ut sit undenarius imper- •>IV. IN SEItMONE DESANCTO JOANNE BAPTISTA.
fectns. Quid est autem peccatum, nisi transgressio v \Ed. tom. II, pag. 116 se<7<7.)
legis? Si ergo per denarium lex inteiligiiur, recie Inier nalos mutierum non surrexit majorJoanne
per undenarium legis transgressio figuratur; seple- Baptisla. Exclusil itaque majorem, non negavit
nario vero numero tota sseculi hujus universilas sequalem.Hinc esl quod ad Zacliariam angelus dicit:
continelur, quia seplem diebus omnis decursus viise Ipse prmcedetanle illum in sapienlia et virlute Elim.
praseniis evolvitur. Per undeiiarium ergo septies Par ei-goEliae Joannes videtur, in cujus sapientia
multiplieatum cuncla nostra peccata ad sepluage- _ et virtute venturus asseritur, prseserlim cum el alibi
simum septimum deducuntur numerum, in quovera ipsa Veritas dicai: Elias jam venit, el non cogno-
omnicm fit renhssio peccaiorum. Unde eleganier.a verunl eum, sed fecerunl in eum quodcunque volue-
Cbrisio el baptismo haec secundum Lucam series runl; et si vultis scire, Joannes ipse est Elias. Sed
inchoaiur, et in Dei Patris persona finitur. In ecee e diverso illud occurrit, quod Eliseus duplicem
baplismo enira Chiisti omnium nobis peccatorum Elise spiritum, juxta modum suae petitionis, accepit,
remissio provenit per Spiritum sanctum qui super Obsecro, inquit, ut fial spiritus luus duplex in 'me.
baplizatum Dominumin specie columbsedescendit. Quod si Eliani Elisaeusdupliciler an'ecellit, sequalem
Sic per Christum redempli, et per Spiritus sancti Eliae Joannem quomodo superat, quo inler natos
gratiam abluti, reconciliamur Deo Patri. Quos muliei'um major nemo surrexit? Verumtamen ut
utriusque evangelistse sensus bealus Paulus una solvatur quaestio, ponderandus est sensus, ut quod
senteniia comprehendit dicens : Misit Deus Filium durum in verbis exteriofibus sonat, de pia inten»
suum in similitudinem carnis peccaii, et de peccalo tione proeedere discretlo sobrie senlientis intelligat.

(54) In editioue lom, II, pag. 398, niliil exstat prscier fragraentum sermonis primi synodalis.
 895 ADDIT. AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANI. 896
JDurufflquippe sonuit quod Etiseus duplicem magi- JA culos ad eombnrendum zizania; quippe faseictili
stri spiritum petiit, cum non sit diseipulus super alliganlur, quia in illo perpetuae damnationisincen-
roagislrum ; sed ex pura mente petitio isla proces- dio, homicidaecum bomicidis, adulteii cum adulte-
sit, qnia noh terrenum aliquid, sed spiritualem gra- ris, perjuri eum perjuris, incestuosi cum incesluo-
iiam postulavit;- unde et E!ias quasi subindignatus, sis, non diverso pcanalium tormentorum genere
incauta discipuli verba redarguil, cum ait : Rem conslringuntur ; illic eos -iiifinitse-poenseipatens
'
dijficilempostulasti; simplicitatem vero piseIntentio- gebennae barathrum devorat, qui his se arroganter
nis a"spiciens praeslo subjungit: Atlamen si videris iusuperbise cornibus exlollebant; illic eorum car-
~me, quando tollar a te, eril quod pelisti; ntm vide- nes atque medullas saginis irriguasci'epitans fiamma
licel dupliciias, quam incautus sermo profudil, sed depascet, qui hic arsere deliciis j.et sesluanlis exple-
tSj.nunispiritus, quod humili ac sincera mens inten- verunl illeeebras voluptaiis. Bene itaque^dicunliir
tione quaesivit. Hoc itaque modo nequaquam Joan- fasciculi alligari, quia nequaquam eos tune sepaiat
nem superat Elisetts, sicut nec major est quam diversitas ullionis, quos hie «imililudo sociaverat
Elias. Verumtamen si sacrse historiae tenorem in- pravitatis ; et qui nunc eisdem criminibus sunt ob-
spieimus diligeuler, uberiorem sive clariorem Eli- noxii ejusdem supplicii poslmodum lenenlur aniro-
seum quam Eliam in miraculorum luisse virtutibus B ' adversione conslricti. De quibus omnibus alibi
iuvenimus. Ille nimirum vivens defunctum puerum sub unius personae specie dicilur : Ligalis manibus
vitae restituit, iste jam mortuus mortuum suscita- el pedibus, millite illum in tenebras exteriores. Illic
vit. UIo prophelanle hydria farinae et lecylbus olei membra ligantur ad ptenam, >q!isehic soluta ac li-
non defecitjiste.obsessse et affliclaecivitati prolinus hera ferebaniur ad culpam; vel tunc digne con-
in diem allerum incredihiles hosiilium caslrorum stringcnda sunt in suppliciis, quse nunc niale 1Jigala
Ciipias oblulil,"atque, ut in brevi cuncta conclti- suiit a pietatis operibus peragendis; illic animae
dam, Elias 12, Eliseus, ut Scripturse Veriias tradit, reproborum cum corporibtts simul inexsiinguibili
23 mii-aculorum signis enituit, quae, videlicet quia cruciantur incendio, sieut hie in exsecutione pravi
(astidium devitamus, hic enumerare postponimus. operis jungebantur. Unde et per propbelam diciiur :
QuomoJo ergo Imjus me nodo quaeslionis expe- Descenderunt ad infernum cum armis suis ;' arma
iam, utprolata de inagniludine Joannis non vacil- quippe peccanlium niembra sunt corporis, quibus
let sententia veritatis , qua dicilur in natis mulie- reprobi homines diabolo militant et ejus imperio
.rtini non esse niajorem Joanne Baptista ? Namsi perverse viveiido minisiranl. Simul ei'go cuih ani-
major est Eliseus quara Elias, ergo major est et _" mabus et corpora"in seterna moiie damnantur, ciuae
Joanne, quod fieri impossihile est. Sed notandum simul in pravi operis perpelratione vixerunt; de
q\uA aliud est magnum quid agere in signis hiira- quibus propheta diGit: J.biAssur el sepulcra ejus.
culorum, aliud roagnum esse in excelleniia fherilo- EX MARCO.
runi; nam si de miraculis agitur, nullum fecisse I. INSEUMONE DE SAKCTO MARCO.
miraculum Joannes in Seriptui'arum paginis inveni- '
(Ed. tom. II, pag. 61.) j
tur. Sed nunquid propter hoc infimus erit omnium Quisquis Evangelium beati Marci subtilimedila-
sanctorum, quia nulla traditur signa fecisse virtu- lione considerat, et alta, ut dignum est, indaga-
tum ? Eliseus ergo niajor est quam Elias in exhi- tionepertractat, rudibus quidem el non accuraiis
biiione signorum, quem tamen hequaquam superat descriplum vcrbis, sed uberrimis inveniet ceelestis
in cumulo meriiorum. Ita et Joahnes par quidem inlelligentiae redundare mysteriis. Esl plane styli
est Elise, quia sicut ille praeco futurus esl Judicis, ita breviiate succinctum, sed profunda roysterii spiritua-
ei hic prsecursor faclus est Redemptoris; sed major Iis ubertale diffUsum.Perscrulantes namque omnes
Eia, quia quem demonstravil, etiam baplizavit. fere paginas Scripiurarum, invenire vix posstimus
Joaunes itaque humanorum limes est merilorum; Spiritum verilaiis cautius vel eircumspectius per
cpianlumcunque enim aposlolici senatus excellat j.p. alium quemlibet quam per os beati Marci fuisse
auclorilas, quamlumeunque vel patriarcharum fides locuium, adeo ut ipsa descriptionis series el,ordo
in divina agniiione proficiat, vel propbelarum mira- verborum magnum conlineal sacramentum. Qubd ut
ctila ad reseranda arcana mysleria convalescant, facilius elucescat, in ipso Jibri ejus exordio nos bre-
quantumlibet certe cumulelur triumpliantium gloria viter inlimare non pigeat.Primum namque miracit-
marlyrum, quantumvis effloreatvernans pudiciiia lum ponit; quo Dominus d3eraonemper os hominis
virginum, vel in verbo viiae se exerceat lingua do- clamaniem tacere praacepii,eumqneprotinus expulit.
ctorum, citra metam Joannis omnia cohibeniur, Obmutesce,irjquil, et exi ab Jwmine. Secundum mi-
nihilquc virtuiis humanae, nihil religionis, nihil per- raculum esi, quo febricitanteni socrum Petri 1 de-
fectionis ultra progreditur. pulso typi ealore sauavit. Terlium est, quo leprosum
V. 1NSERMONE DEKANCTO STEPHANO PAPA. teligit et purgavit. Quarlum quoque est, quo para
(Ed. tom. II, pag. 181.) Jyticurograbaium lollere et abire prsecepit. Qui vi-
Colligite primum zizania , el alligale fascicutos ad delicel ordo, si diligenli cura perpendilur, roanifesie
comburendum.Pensanda suni diligenter verba Veri- docet qttanta.magislerii aiie Spirilus sanclus scri-
laiis ac cum limore quibus tliciiur : Alligate fasci- b^ntis calanium (enuit, et ad declarandum redem-
 ' '
897 COLLECTANEAEX NOVO TESTAMENTO 81)8
ptionis bumanaemysleriuro, quasi per quamdam li- Ai alii evangelistse dicunt, ila debet inlelligi. ut tiina
neam, omnia dispensavit. In dejectione namque ilia negalio ante galli quidem canlum fuerit ccepla,
primi hominis principio diabolus locutus esl ac po- sed postquam seroel cecinit, sit expleta, ut,- quo--
mum vetilum comedi persuasit. Deinde mulier, quia i.iiamin Scripluris pars solel poni pro loto, id quod
in delectalionis concupiscentiam corruit, velut per Mattbaeumdicilur : Anlequam gallus caniel, ter
sestuanlis ardorem febris incurrit. Adam vero post- me negabis, sic inielligalur lanquam diceret, ter me
quam de fruetu iigni male conseniiendo gustavit, negalurus, antequam gallus cantet incipies, sed
orihiium mox vitiorum lepra perfusus, poslremo et eamdem liegalionem, poslquam semel cantaveiii,
tanquam paralyliciis a cunctis bonis operibus est ln- anlequam cantare bis adjiciat, consuinmabis. Sic
terioris hominis languore coiistrictus. Quia ergo Fi- ilaque et quod Marcus ait : Priusquam gallus cantet
liusDei, slculJoannes dicit aposlolus, deslruere venit bis, et quod alii dicunt : Antequam gallus canlct, ler
opera diaboli,"per eamdemviamperseculus estniorteni me negabis, licef verbis videantur exlerioribus dis-
qiia illa irigressa fuerat in orbem- terrarum ; et ubi sonare, congruentissinia reperiuntur intenlione con-
' fusuin est
perdilionis noslrse venenum,- animarum gruere.
niedicus salutis objeeil anlidotum ; alque unde mor- EX LUCA.
tem hostls callfdus inlroduxit, per eurndem tramitem B CAPITCLA SECUNDUM LUCAM.
Redemptor riosler redeuniis vilae primordia refor- 1. Quod Lucas solus inter cmteros evangelislasfria
mavit: qualenus el diabolum, qui in ruinam noslram canlica describat. — 2. Ecce enim, ut facta esl vox
salutationis lum in auribus- meis, exsuliavit in
, loeuius fuerat, jatnjam tacere compelleret, et Evam gaudio infans in ulero meo. — 3. Reversi sunt
a febrihus sesluantis c.oncupisceniiaeliberaret; a autem LXXJIcum gaudio dicentes: Domine, etiam
viro non roodo lepram vitiorum scelerumque deter- " dmmonia subjiciunlur nobis in nomine luo. —
4. De eo quod, docenle Domtno, nunlialur quia
geret, sed eumdem quoque ealehus paralyticum ad Pilalus Galilmorumsanguinem cum sacrificiis im-
exercenda pielalis opera validum liberumque laxa- miscueril.
ret, Sicuiergo in illis hominihus tolum periit genus ., IN EPISTOLA ADHONESTUM MONACHUM (55).
liuiuanuro, sic in isiis a Balvatore curalis est supe- Beatus Lucas, qui vituli speciem -reprsesentat,
lioiis figurse mysterio saluli pristinse reslitutum. quia videlicet vilulus in sacrificiuni mactari con-
In capilulo igilur Evangelii hujus libri siudiosus le- suescal, solus inier cseteros evangelistas tria de-
ctor addiscai",sequentis slyli series quani profunda, scribere caniica reperilur; primum Zacharise, se-
quani mysiica cbarismalum sacramenla contineat. cundum Mariae, terlium Simeonis; et cum nuilus
Nec mirum, cum liber ille non pltts Marci quain Pe- evangelistarum alius proprio slylo canlicum inse-
tri perhibealur apostoli ;_quidquidenim isip scripsit, ^1 C rtterit, isie duniaxat, qui formamin sc lcgalis.bo-
ex ore beati magislri callidus, ul iia dixerim, explo- sliae solus exprimit, cantica diversa describil; primo
rator audivit. .oiuidemsacerdotis, deinde Virginis, postremo justi
II. 1N_E0DEM SERMONE. senis; ul per hoc ostendaiur quoniam jlli prse csete-
( Ed. tom. II, pag. 66.) ris in eicellenlia canendi debeiur officium qui se-
De eo quod Marcus in quibusdam verbis ab aliis jaetipsum "jam Deo veraeiter obtulit holocaustuin.
dissonat, sed ihtelleclu spirituali consonal. Canat ergosiceus et aridus; non qui deliciis fiuit
Porro aulem "nonnulla reperiunlur, quae sic sunt humectus el uvitlus. Ovis plane vivens balal, mor-
a bealo Marco digesta, ut reliquis evangelislis vi- lua cantat; arida chorda clarum, humida soiium
" deanlur esse conlraria.
Quas iamen si sagaeius1 -reddit oblusum. Cavendum est ergo de sx-culove-
perscrutenlur, et caeleris consona, et sincerissimae: nienlibus, et terrihililer formidandum , ne dum
fidei reperiuntur veritate fundata. Sicut est, quod' -mundanaeconversaiionis laqueos fugiunt, niollis et
cteieri bora sexta, hic asseril hora leriia Dominum1 fluxae vilse ncxihus delerius inneclantur, qui eisi
crueilixum; quse profeclo diversilas ita dirimilur,i Deo boni aliquid offerant, sacrificantis. oblalio non
ut quoniam hora lertia tumulluati sunt : crucifige,i _ suscipilur, nisi et is q,ui offeit, quibusdam, ui iia
crucifige, eadein lfora Dominum lingua crucifixeritt loquar, devoiionis suaemanibus offej'atur. Hine cst
Judaeorum, quem hora [sexta corporaliter clayii quod Cain inaniler offerebal, quia semelipsum prius
confixere geniilium. Illi ilaque juxta corporalem,, pfferre neglexerat. ^ J .. •.
ut ila loquar, rei geslae loquunlur hisloriam, isteS II. 1NSERMONE DENATIVITATE SANCTIJOANNISBAPTIST/E.-
spirilualein prolulil de furiosa Judaeorum crudelitateJ (Ed. tom. II, pag. 334.)
senlenliam. 1111prseterea referunt ante galli caniumJ .Ecce,. inquit Eiisabeth, ut facta -esl vox salu-
ter a Peiro Dorainura fuisse negatum; iste qui hocJ talionis lum in auribus meis, exsultavit in gau-
ex ore scilicet ipsiiis neganlis audivit, iton ante- dio infans in tttero meo. Spirilus enim sanctus,
'quam gallus cahtaret, sed antequain bis cantaret,, qui eum antequam viiales auras carperet animaut,
negationem hanc factam esse perscripsil. Quodpro- ipsum quoque malerni pudoris hospilium, in quo
feeto juxia fidem rei veraciter configisse, sicut Mar- degebat implevil, unde cum necdum posset homini-
cus asserit, indubilanter agnosciitu*. Quod aulemi hus verba depromere, poluit exsultando Iaientem in
(55) Ad Honeslum monachum episiola seu opu- Iri tractus non legilur, quanquam hujiis^argumen-
sculuin exstat in ed. tom. III, p. 377, sed ibi liic Pe- tum ab illius opusculi proposiio non abhorret.
 ADDIT. AD TOM. III OPP. S. PETRI DAMIANI. ' 800
899
utero virginis regem cceli maternis visceribus nun- A bemus intelligere, qui paralus est semper homines
liare. Ubi qussrendum est quomodo fieri potuil ul in offensionum ictibus verberare? Unde et virgam su-
eum Spiritus sanctus sua dona diffunderet, cum juxta per humeros hominum tenere dicitur per prophetam,
rit-um conditionis humanse adhuc in iniquitatibus Virgam, inquii, humeri ejus superasli, sicut in dh
conceplus existerel, et necdum originalis peccali Madian. Quid vero sanguis, nisi peccata? quid sa-
vinculum percepta legalis observanliae circumcisione crificia, nisi rectas et aceeplabiles Deo significant
solvisset; curo per Moysen divina .vox dicat: Mu- aciiones ? Pilatus ergo Galiiajorum sanguinem cum
sculus, cujus pmputii caro circuncisa non fuerit, sacriliciis miscuit, quia malignus spiritus vel oi-alirj-
peribit anima illa de populo suo, quia paclum meum nes nostras pravis cogitationibus polluif, vel opera
irrilum fecit. Sed nolandum est quia Spiritus sancli bona peccali cujuslibet atlaroinatione corrumpit, ut
graiia lege non slringitur, necessitatis .vinculo non sanguis saerificium polluat, dum realus offenslqohla-
-tenetur; sed sicul ubijiult spirat, sic et quibus vult tam Deu lecli operis victimam foedat. Unde scii-
gratis sua dona dispensat. Nam et Cornelium centu- ptum est, quia cum Auraham Deo sacrilicium de
rionem, antequam baplismi susciperel lavacrum, in- pecoribus ac voluciibus devotusofferrel, descende-
spiravit, et in quosdam adhuc gemiles, loquente runt volucres super cadavera, el abigebat eas Abra-
Petro, non solum, ui Scripiura testatur, cecidit, sed B ham. Quid enim exprimuht volucres, nisi nialiguos
etiain ut linguis loquerentur, inslruxil. Quid ergo spirilus per aera volitanies? Volucres ergo a sacri-
mirum, si beatum.Joannem ante legalis mandaii ficio noslro repellimus, cum operum n"ostroi'umvi-
quodcunque remedium - spiriius sanctus implevit, etinias a malignis spirilibus eas foedare lentaulibus
quem ipsius legis el pJophetarum ac tolius veteris provide eustodimus. ' '
teslimonii limilem quemdam atque, ul ila loquar, EXJOANNE. -
intransmeabilem terminum providenlia divina con- 1. IS SERMONE DEEXALTATIONE SAKCT.E CEBCIS.
stituit? Lex eilim et prophetm, ut Veritas ajt, mque (Ed. tom. I, pag. 243.)
ad Joannem. Joannes enim iste cum Doinino circunl» Quadraginla et sex annis mdificalum est templum
cisione non eguit; sed eum supra legem, supra Iiu- Itoc, et tu triduo illud remdificas? Sex nempe diebus
rnanse condilionis ordinem electio divina provexit. oianipoteris Deus omnia sua opera condidit, et sexto
Cufetiam lanti honoris collata est gloria ut nalivi- die hominem ad suam imaginem similitudineriique
tati ejus ipsa Dei Geniirix inleresset, ejusque priuci- forraavit. Sextii quoque setate sseculi, Filius Dei fa-
pium latens in ulero mundi Conditor sua prsesentia ctus esl filius hominis, ut nos reformaret ad imagi-
dedicaret. Teslatur hoc Lucas evangelista cum di- nem Dei. Sexta insuper feria ipse Domintis passus
cit: Mansit aulem Maria cum iila, videlicet- Elisa- Cest, ut ea nimirum die bomo fieret ejus morte
Jj.eih, quasi mensibus tribus, et reversa est in domum redempius, quo dudum fuerat ipsius operalione
suam. A concepiione quippe Domiui usque ad nati- plasmatus. EodenVporro die de costa viri fbrmala
vilatem beati Joannis-tres menses sunt. Nolebat iia- esi Eva , quo de lalere Chrisii per aquam el san-
que Maria discedere, donec grandasvsepuerperse mi- guinem exivit Ecclesia. Videamus jlaque quomodo
nislerium sedulilatis impenderet, et quse gesiabat in per eumdem senarium numerum Dominici corporis
aula sui corporis regem, cernerel anteire praeconem. lemplum divinae provideniiae sil arie construetum-
- III. IN EPISTOLA ADGEBIZONEM; J Templum sane illud Hierusalem per 46 annorum
(Etl. tom. 11, pag. 192.) eurricula fuerat fabricatum; unde et a Judacis
Reversi sunt aulem AXXIIcum gaudio dicentes': Domiuodicitur : Quadraginta et sex arinis, eic. Qui
Domine, et dmmonia subjiciunlur nobis in nomine videlicel numerus , si per senarinm ducilur, onine
mo. Quid ad haee ille qui cordis attendit arcana re- tempus quo Dominus in matiis utero mansit irnple-
spondit? Videbam, inquit, Satanam sicul fulgur de tur. Naiu quadragies sexies seni 275 dies fiunl, qui
cmlo cadeniem; ac si dicat: -\idete ne dum nequiiise ^ieruin numerus complet novem menses et sex
spiritus vestris-subduntur imperiis, menies vestrae dies, qui videlicet tanquam decem menses parienii-
"
jugo preniantur-elationis, quia si Satanas per super- bus feminis impulaniur, non quia omnes mulieres
biam coslum perdidit quod tenebat, homo super- ad sextam diem post nonum raensem pariturse per-
Mens nequaquam valet invenire quod sperat. veniant, sed quia tot diebus ad parlum perducta
IV.INEPISTOLA ADDESJDERIUM ABBATEMQUJS TITULATURipsa perfeciio Domiuici corporis comperitur, sicut
De quibusdam miraculis a majoribus tradiiur et firma aucloritate Ecclesise
(Ed. tom. III, pag. 587.) custoditur. Octavo nanique Kalendas Aprilis conce-
Quid prodest hostiam Deo laudis offerre, et per plus creditur, quo ct passus ; eo videlicet die sepul-
torporiim negligentiae foedis eam cogiiationibus ih- tus est in monumenlo novo, ubi nec ante nec post-
quinare? Hahc pon-o honi malique misturam loeus quisquam est positus moiiuorura, quo conceptus
ille significat evangelicus ubi dicitur quia, docente est in utero Virginis, ubi constat nullum seminalum
Domino, aderanl quidam ipso in lempore nuntiantes fuisse mortalium'; natus aulem traditur oclavo
illi de Galilseis, quorum sanguinera Pilalus miscuit Kalendas Januarii. Ab ipso ergo conceplionis die
-cum sacrificiis eorum. Nam quia Pilalus os mallea- .usque ad diem nalivitalis 276 reperiuntur diesj qui
toris interprelatur, quid per hunc nisi diabolum de- senarium numerum quadragies sexies continent.
 301 COLLECTANEAEX NOVO TESTAMENTO. 9031
Quo igitur numero iapideura illud templum antiqui- .A lauilia-; ferialur. TJlergo ad hane_Dominicai.i per
lus est aedificaium, eodem quoque numero et tem- sabbalum vaJeamus congruenler allingere, necesse
plum Dominici corporis per senarium est per- est nos nunc crucem post Jesum bajulanles sexlain
feclum, bac tantummodo discretione servata, quod jugiter feriam celebrare. Alioquin si prsepostero
in consiitulione templi annorum numerus pouiiur, ordine nuhc sub carnis lege vivenles, quasi Domi-
_in aedificalionevero corporis Domini dierum cal- nicam ducimus, procul dubio postmodum non gau-
culus suppulatur. Annoruro igitur numerus templi dium gaudio , sed iribulaiione mutamus. llinc est
illius anliqui, si per senarium ducitur, omnes dies, enim quod Dominus sicut -40diebus in ererao vixit,
quibus rnansit Domirius in virgineo ventre, com- toiidemque posl resurrectionem cum discipulis fuit,
pientur. Conjunclo ilaque numero quo Deus opera ila eliam ab ipso suae mortis aniculo usquc ad
sua fecit cum illo quo teroplum est conditum, Do- diluculum resurrectionis 40 lioras habuit. Sicut
inini corpus efficitnr, ut nobis detur intelligi quia igilul' illorum dierum numero, ila nihilominus et
per illud divinilatis templum, quod in Virginis horarum, quas diximus tolius vitse nostrse tcmpus
utero consiructum est, universa sunt Dei opera exprimitur; ut sictit ille quadragenario horarum
reslaurata , sicut dicit Apostolus, quia proposuit numero mortuns mansit, ita et nos illi conimortui,
Deus in dispensationepleniludinis lemporum instau- B quandiu hic vivimus, in carnis semper mortificatione
rare omnia in Cltristo, qum in cwliset in terris surii vivamus.
'in ipso. Sed boc corporis lemplum, quod per sena-
riiim nuraerum fieri divina providentia voluit, tribus H. INSERMONE DEVJRGINIBUS.
horis Judaica impielate resolulum, triduo resedifi-
sicut diciU Sotvile et (Ed. iom. II, pag. 364.)
cavit, ipse lemplum hoc, posl
iriduum receclificaboillud. lloc autem, inquit evan- Non ad mcnsuram dat. Deus spiritum. Movere
gelista, dicebat de lemplo corporis sui. Nec mi- poiest, cur Joannes Baplista perhibeal, quia non
rum, si quod per senarium faclum est', per ad mensuram dat Deus spirilum, ^cum Paulus e
lornarium sit solulum, per ternarium quoque con.lrario dicat: Vnicuique nostrum data est gralia
rursus reaedifieatum,cum et ipse senarius sicut ex secundum mensuram donationis Christi. Quomodo
lernario creseil, ila nihilominus et in ternarium ergo non -cd mensuram, et quomodo secundummen-
-resolvalur; units enim,,duo et tres, sex fiunt, e suram? Sed quod Joannes asserit non ad mensu-
reciproce dimidium senarii, tres" sunt, tertia pars ram spiritum dari, de Redemptore nostro pioctil
^duo, sexta unum; qui videlicet numerus idcirco dubio debet intelligi, in quo videlicet habitat omnis
perfectus dicitur, quia sic ex suis partibus constat. 'C pleriitudodivinitalis corporajiler;quod patenter agno-
Uno plane die inlegro et- duabus noctibus in se- scituiysi ipsa textns evangelici series attendaiur.
pulcro Dominus jacuit, quia una sui corporis morte Nam cum prseroisisset non ad mensuramdai Deus
n duabus nos, .animse videlicel et corporis,, morii- spirilum, proiinus inlulit ; Paler ditigit Fitium,
bus liberavit. Et recte per diem mors Domini desi- el omnia dedit in nutnu ejus. Unde et alibi dicij:
- gnatur, qua nos ad lucem reducimur; nostra autem Nos dej)lenitudine ejtts accepimus. Concordat ergo
mors ulraque per noclem, quse nimirum nobis ex cum Psalmista Joannes, quia buic isle mensurant
peccaio debelur. Tolum autem triduum in humanse tollit, quem ille unclum prae consonibus asserit.
saluiis expendiUirevidentissime sacramentum ; -nam Quod aulem Aposlolus mensuram ponil, hoc de
sexla feria passus, Sabbalo in sepulcro quievit, die quibusque fidelibus vnlt inielligi; juxia mensuram
"Domimeo resurrexit. Tota autem luec vila nobis namque spirilusinestcuique mensura virtulis atque
" sexta feria
esi, quia videJicet crucem posl Dominum constantise, ut vel viliis altenianlibus in pace re-
bajulare jubemur. A die aulem exilus nostri usque sisiat, vel in certamine constiluliis insuperabilia
adjudiciuro, quasi sabbalum ducitur, quia inlerim tormenla percurrat. Samson quippe, donec vucrines
beala.requieaiiimse perfruuntur; in resurreclione babuit, insuperabilis ftiit, cl qui sepiiformis habet
"aulemcorporum , pascbalis nobis orilur dies. qui D graiise Spiriium, inviclum se prscbet,ingruente-quo-
nulla fine concluditur, sed perpctuse jucundilate ruinlibet tempestate bellorum.

EX AGTIBUS APOSTOLORUM.

EPISTOLA ADA-LEXANDRDM PAPAMDE"ABFERENDArnoxque subjungat: Nec quisquam eorum qumpossi-

" IK
" CANONJCORUM .PECUNIA. debat, aliquid suum esse dicebat, sed erant illis om-
(Ed. tom. III, pag. 483.) nia eommunia , prolinus addidil: Et virtute magna
Qui captus est-amore pecuniae, nequaquam ido- .reddebant aposloli testimonium resurrectionis Jesu
neus est ad minislranda verba doctrinae: ([uod bene Christi Domini noslri, et gratia magna eral in omni-
in eo quod superius proposuimus aposlolico decla- bus illiSi Delndesubinfeii: Nec enim quisquamegens
ratur exemplo. Nam cum Scriptura praemiltat: Mul- erat inter illos. Quid ergo.Sibi vult, quod hujus sacrsa
tiludinis credentium.eral cor unum el anima una; scripior historise, dum de conlinenlia loquitur apo-
905 ADDIT. AD TOM. III OPP. S. PETRl DAMIANI. QIU
slolica el' commurii vila , repenle quasi materiam .A minis; et quia rebus exuti solis virlutunrarmis ae-
inierrumpil, et ad enarrandam prsedicatiohis con- cincii, gladio spiritus adversus vitiorum dimicant
stanliam , tanquam mulalo slylo prosilii dicens : Et acies, Idoriei.bellalores sunt_ obluctaniium lioslium
virtute magna reddebant'aposloli teslimonium resur- obtruncare 'cervices : cui nimirum bello impares
rectionis? Cur uni lnateriae aiiam interpolat, qui sunt, et enerviter cedunt, qui communibusnon cou-
cosptampersequi et continuare debuerat, nisi ut pa- lenti, peculii singularis ambiunt proprielategravari.
tenter oslfendal quia.illi duntaxat idonei sunt ad Hinc est quod in Deuteronomio gradientibus ad
praedicalionisofficium, qui nullum terrenae facultalis praelium dicilur : Quisquis est_homo qui planlavil
possident lucrum, et, dum aliquid singulare non vineam, et necdum fecit eam essecommunemet dequa
hstbent, communiier omnia possident, nil.il seilicet vesci omnibus liceat, vadat et reverialur ad domum
habentes et omnia possidentes? Hi nimirum , dum suam , ne forle motialurin betlo, et alius homo ejits
nuilis lerreuarum rerum praepediuntui' obslaculis, fungatur officio.
expediti siani pro Dominiciscaslris in camoo ceiia-

EX EPISTOLIS JOANNIS.

INEPISTOLA ADALEXANDRUM PAPAM, UBICONQUERJTUR '.B enim prirous homo .lenlalus agnoscilur, sicut
- DEINSOIENTIA MALORUM HOMINUM. Scriptura testatur : Vidit, inqdit, mulier auod
(Ed. lom. I, pag, 35.) bonum esset lignum ad vescendum, ecce concupi-
Omne quod est in mundo concupiscentiq camis, scentia carnis; deinde sequitur : ~etpulchrum oculis
el concupiscentiaoculorum, et superbiavitm. Concu- aspecluquedeleclabile, ecce superbia oculorum ; per
piscentiaiscilicel carnis ad corporis voluptatem, con- tsculos enim superbire convincilur quisquis in his
euplseenlia oculorum ad visibilium rerum"pertinet quse Deus proliibet delectatur; superbia vero \iiae
pulchriludinem; superbia vero vilseterrehi sionoris fuit, -curhnnilier eadehi ex ore serpenlis lihenier
alque* fasligii exprimit sublimitatem.' Per hsee audivit: Erilis sicui dii scienles bonum et malum.

EXAPOCALYPSI.
I. m SERMONE DENATIVITATE SANCTSMARIiE. Q | supei^luum -depuiavit. Sed mox tacendo audire nie-
{Ed. fom. II, pdg. 219.) fuit quod interrogahdo inquirere noh praesumpsit;
Non cuiqam sufficit ad capessenda praemia solus ait enihi angelus ei: Ne timeas , Maria , inveuisli
pudor yirgineus, iilsi et aliis fuerit dilalus virlutibus. enim grdiiam apnd Dominum; ecceconcipiesin ulcro,
Joanni. quippe in Apocalypsi p"er angelum dicilur : et paries filium, el vocabilur nomen ejus Jesus.
Hi sunt qui cum millieribus nonsunt coitiquinali, vir- II IN EODEM SERSONE.
• ' "
gines enim sunt M seqnunlur Agnum quocunque ierit. (Ibid.y
Agnus enim noster, ille videlicei qui tollit peccata Habebat in veslimentoet in femore suo scriptum :
mundi, chaiitalem liabuit, quia pro salule horai- Rex regum el Dominus dominanlium. Yeslimeniuiii
num proprium sanguiuem fudit; gratia liumilitatis quippe Cluisti nihil est aliiid nisi corpus quod sum-
eininuit, qula humiliavil semetipsumusque ad inor- psii ex virgine. Per femur vero propagafio carnis
"tem,mortem aulem erwm;-"patientiam servavil, qriia fit. Qui ergo per propagationem generis humani ih
cummaledicerelur non maledicebal, cumpalcrelur noii mundum hunc vehit ex Virgihe,- etper Incarna-
comminabatur; mundanse dignitalis, altiludinem tionis"'.suae jnyslerium quia""Rex esset et Doininus
sprevit, ,quia sicut per Joannem dicitur; cuiri vellent cunclis gentibus indicavit, in vestiinento el iii ie-
illum regem constiiuere, montis lalibulum petiit; D nsoie scriptumliabuit": Rex regum -etDominus domi-
inimicos dilexit, pro quibus el in cruce positus ex- nantium; unde enim mundo innotuil. hbi scienliam "'
oravit dicens : Paler, ignosce iltisquia nescikntquid suse majestatte inscripsit.
faeiunt. IHe ilaque Agnum quocunque ieril sequilur III. 1NSERMONEDESANCTO BARTHOLOM^IOV
qui non sola virginilate ejus vestigia, sed per omnes (Ed. lom. n,pa<7e206.)
quoque virtutum semilas in quantum valel imitalur. Sihgulaeportae""e'raritex singulis margaritis. Mar-
Ille Agnum sequitur inperventionis requie qui illum garitae illae preiiosse, quas beaius Joannes se con-
iuiilari studuit in ilineiis adversilate; Illa namque spexisse prohuntiai, ex quibus etiam ccelestis Hie-
virginitas peifecta est quae reliquis virtutihus ciugi- rusalem portas peihibet esse' constructas, sa::cti
lur,' quaevera menlis humilitale conditur, tniaenon apostoli sunt; ipsi nimirum poriae, ipsi sunt nihilo-
soluiri illibatam sreservat in carne, sed etiam pudi- miniismargaritas,'quia, dum signis "atqueprodigiis
cam cusloditin ore. Unde et beata virgo Maria, au- quosdam divini splendoris radios mitlunt, ad su-
dilo angelicae legationis"mysterio, solilum modesti pernse Hierusalem gloriam couversis ad fidem gen-
siientii rigoVemtenuit, el si Ipsa ihtra se discutere libus aditum pandunt; et quicunque salvatur,per
possel quahs esset ilid salutatio, vcrJjum inquirere hos quasi portas ad viiam viator ingreditur. Quo-
 *"~
903 COLLECTANEAEX NOVO TESTAMZNTO , 900
rum myslicam lenuere figuram et lapides illi qtii , A decira lapides, terni per quaternos angnlos
Deo jubenie Moysi, ralionali summi saeerdoiis le- auro, quia nimirum sancti aposloli per quadrifidum
gunlur impressi. Hoc itaque raliouale sacerdos fere- orbem de Triniiate, quse Deus est, prsedicaverunt
bal in peclore, cum ingrederetur sanctum sancto- calholicse fidei veritaiem.
rumv Prseceplum esl ergo ul in eo ponerenlur duo-

EX. EPISTOLIS PAULI.

EX EPISTOLA AD CORINTHIOS. ut jam necessaria non sit dispensatio similitudinum
I. 1NSERMOXE DESANCTO BARBATIANO. per angelos, et principalus , et potestates, et vir-
(Ed. tom. II, pag. 3531.) lules. Ex quarum pcrsona non inconvenienler intel-
Lingumin signum sunl non fidelibus , sed infideli- ligitur dici in Canticis canticorum ad sponsarn :
hus. Sed dum ista dicimus , quseslionem nobis oriri Similitudines auri faciemus tibi cum dislinctionibus
«on s'ne aliqua difficullalevidemus; si enim signa argenti, quoad usque rex in recubito suo est, id est
propler infidelesdata esse dicunlur, quid esl hoc quoadusque Cbrislus in secrelo suo est, quia vita
quod Redemplor noster in patria sua propter incre- ^ nostra abscondita esl cum Chrislo in Deo; cum Chri-
duhialem hoininum vix paucas virlules faeere po- slus, inquit, apparueril, vita veslra, tunc el vos
luisse perhibetur ? Sicut enini Marcus evangelisla apparebitis cum illo in gloria. Quod anlequam fiat,
teslafur ; Mulli audienles admirabantur in doctrina videmus nunc per speculum in csnigmale, hoc est
ejus dicenles: Vnde huic hmc otnnia? et qum esl sa- in simililudinibus, lunc aulcm facie ad faciem.
pienlia qum data est illi, et virtules tales qum per Haec nitnirum nohis contemplalio promitlilur , ac-
munus ejus efficiunlur? Nonne hic est fabri filius et tionum omnium finis atque aelerna perftctio gau-
Marim, fraler Jacobi el Joseph el Judm el Simonis? diorum ; filii enim sumus, el nondum apparuil quid
nonne et soioresejus nobiscum sunl? et scandaliza- erimus; scimusquia cum apparueri', simitet ei erimus,
bantur in illo. Unde el paulo posl subditur : Et non tjuia videbimuseum sicuti est. Ila quippe ait: llmc
poleral ibi virlulem ullam facere , nisi paucos infir- est auiem viia mterna ut cognoscanl te unum verum
mus imposilis manibus curavit, el mirabalur prop.er Deum, et quem misisli Jetum Chrislum. IIoc fiet
incredutitatemillorum, Quid est lioc, fratres, quia cum venerit Dominus et illuminaverit ahscondita
Paulus aflirraal signa pro infidelibus data , Marcus lenebrarum. Cum tenebraemortalilalis bujus corrnp-
asseril propter infideles fuisse subtraela ? Nunquid „ tionisque transierint, lunc eril mane nostrum , de
conlrarias inter se invicem proferre senlenlias pos- quo in psalmo dicitur: Mttneastabo tibi el vitlebo,De
sunt, qui uno spiritu pleni -sunt? Sed nolaiidum est hac conteniplatione intelligitur dictum cvm tradide-
nuia in ipsis infidelibuserat quidam diversilatis mo- ril regnum Deo et Palri, id est cum perduxerit jus-
dus; par quidem error fueral omnium non creden- tos, in quibus nunc exfide vivenlibus regnat, nie-
tium, sed magna diversiias meritorum; aliud est diafor Dei et hominum , homo Christus Jesus'- ad
ecim si sola quis falialur ignorantia, aliud si ad- conlemplationem Dei Patris.
juncla quoque esset malilia. Ignorantia Paulus-pec- III. INEPISTOLA ADPETRUM MONACUUM.
caverat qui dicebat: Qui priusfui blasphemuset per- (Ed. lom. I,pag. 21S.)-
seculor el injuriosus, sed ideo misericordiam conse- PauJus glorialur quia ter virgis caesus est, et
culus sum quia ignorans feci; per maliiiam Judas quia quinquies quadragenas una minus accepit.
peccavit, et ideo nequaquam vcnire ad indulgen- Prseceperat enim Moyses ut quem.judices digtium
tiam meruit. Pro illis ergo infidelibus signa dala viderent plagis, verberari facerenl pro mensura pec-
sunt, quos divina providenlia misericorditer salvare cali, ita duntaxat ut quadragenarium numerum
decreverat; propler illos vero subtracta sunt, quos, non exeederent. Quadragenarius siquidem nuineriis
abelectorum sorte, exigeniibus eorum meritis, dis-; )-bumanoevitse sigtiificat cursum,, qui videlicel nume-
triclseseveriialis juslilia repellebat. rus , dum quis vapulat excedi prohibetur, quia quis-
II. IKEPISTOLA ADABB.DESIDERIUM , UBIDE REPARA- quisin hac vita perfectam egerit pcenilenliam, nul-
TIONEVIRGJNIS DISPUTAT. lam postinoduin pro suis excessibus sentiet poenam.
(Ed. tom. III, pag. 615.) Porro lernarius propler raysterium sancl.e Trini-
Cum tradtderii regnum Deo el Patri. Hoejuxta tatis ad fidem; quinarius aulem propter qtiinquc
verbi sonum quodammodo significare videlur, lan- sensus nostros perlinet^ad operationem ; qliia quis-
quam regnum donec Filius lenuerat, Pater non quis cum peccat, vel errat in fide , vel delinquil in
habebat," et cum Patri iradideril, ipse non leneal; opere, dignum fuit ul Paulus., qui ulrobique pec-
cura traderc regnum Deo Patri, nihil aliud sit , caverat, ad perfeclse pui'gationisofficium ler virgis
jtixla sobrium intellpctum, nisi perducere credentes et quinquies urerelur verberum quadragenis. Quod
a<!couiemplandamspeciera Dei Palris; tunc quippe auietn dicilur uua minus , haecest procul dubio quo-
Deo Patri regnmn a- Filio traditur, cum per Media- niaro Judseorumjudices unum decreveruut iclum de
loicm Dei el hominum in conleniplationem divini- 40 minuere, ut duin ad legalem citlculum non per-
latis a-iernse"fideliummuiriludo transferlur , id est, lingerent, cuni contra proeccplum Irgis oxce.icre
PATBOL CXLY. 29
 907 - ADDIT.AD TOM. III. OPP. S. PETRI DAMIANI. 908
iiuliatenus possent el, dum citra persisterenl, ulte- 'i4 tiiaholi, sed membra sitil Chrisii. Nullus eniro esles
rius non iransirent. omnibus hominihus, cujus natura in Dominonosiro
EX EPISTOLIS AD TIMOTHEUM. susccpla non fuerit; quamvis ille nalus sit in simi-
t. IKEPISTOLA ADCARDINALES EPISCOPOS DEBIGKITATElitudine carnis peccaii, omnis aulem homo nasciiur
ROMAN& ECCLESI^E. in cai'ne peccati. Deus ergo, Dei Filins, moiialHalis
(Ed. lom. I, pag. 51.) liumanseparliceps absqtte peccato hoe peccaioribus
Qui episcopatumdesideral, bonum opus desiderat. mortalibus coniulit, ul qui nativilatis ejus parlicipes
Hic evidenter ostenditur nihil aliud esse pontificem exstitissent, vinculum peccaii simul ,ac moriis eva-
quam boni operis sectalorem. Non enim dixit bonam derenl.
dignitatem, vel bonum lionorem desiderat, sed qui Sicul itaque non sufficithominum renovaiioni na-
episcopaium desideral, bonum opus desideral: ac sl lum fuisse liominem Chrislum, nisi in ipso de eodem
dicat, qui ad episcopalum anhelat possidendum sine de quo ortus est, spiritu renascaiitur; ita non suffi-
opere bono, inane vult nomen induere sine lei ipsius cit hominum redemplioni cruciiixum esse Dorainuni
«erilaie. Non ergo consiat episcopaius bractearum Jesura Chrislum, nisi-commoriantur ei et consepc-
ircumfluenlium phaleris, non denique in glomcratis liantur baptismo. Poculum quippeimmorlalilaiis,
«onslipaniium mililuiu cuneis, sed in honestaie mo- I3 quod confecium cst de infirmitale noslra etTirtute
gum et sanclarum exercitatione virlutum. Mox suu- divina, habet qttidem in se ut omnibus prosit, std
jungil: Oporlet episcopumirreprehehsibilemesse. Hic sinonbibitur, non mcdeiur. Qui dicit ergo quod non
tantse vull esse perfeciionis episcopum ul penc ex- pro tolius rotindiredempiione Salvalor sit crucifixus,
tra naiuram loquatur Apostolus. Quis enim in carne non ad sacram virtutem, sed ad insanabilem respicit
conslitulus, lam caute vivet, lam se scllicile undique infideliumac perdilorum hominum vanilaiem.^hian-
circumspiciat ul reprehendi aliquando nequeat ? Vse lum ergo ad hoc speclat, quod Dei Filius communein
his qui et reprehensibiliter vivunt, el locum irre- nostram et naiuram suscepil et causam, quanlum
prehensibiliier vivendi adhue reprehensibilius con- "eliam pertinet ad ejusdem prelii virluleiii alque po-
«lipiscunl! Ex his nimirum stmtjqui, obliviscenles tentiam, Salvator noster jure pro tolius mundi re-
aueclum cognalionis et patriae,sequuntur castra re- demplione dicitur crucifixus. Sed, quia pluiimis in
gum per ignota et barbara regna lerrarum,- ct ad impieiale manentibus mors Christi nullalenus pro-
lioc eos impellit pereunlium ambilio digniiatuna , fuil, ab islis mundi redemptio meriio diciiur aliena,
quod exlorquere non poluit coeleslium promissio qtise sanclorura atque electorura Dei specialis perlii-
praeiniorum. belur et propria,nee huinani meriti praerogativa,
II. INEPISTOLA ADV. (58) EPiSGOPUM, UBIDICI1UR DEC sed sola Salvaloris-csi graiia. AposioJus enini prae-
EPJSTOLA TR^NSMUNDI, QU.EEPISCOPI HUJUS FUISSET cepit ut pro omnibus hominihus supplicelur, quod
SIGILLO SIGNATA. -scilicet in cunctis Ecclesiis regnlariter custoditur ;
Sunl quidam insipientes qui dicunl quiaRedemplor ex quihus ulique,rqnod multi pereunt,-pereunlium
liosler nequaquain sit pro salute ac redemptione om- procul dubio merilum ; quod multi salvanlur, sal-
nium hominum crucifixus; quihus nos pro lempore vantis esl donum. Ut enira reus damnelur, incuJpa-
breviler respondemus quoniam conira vulnus origi- bilis Dei juslitia esl; ut autem reus justificelur, in-
nalis peccati, quo in Adam necessariaemorti corru- compreliensibilis divinse clemenliae gratia est. Nain
pta cunctorum homiiium nalura succubuit et om- et quamplures exsiitisse noscuniur qui dicerent quod
nium concupiscentiarum morbtis insolenter erupit, ideo quibusdainEvangelii pradicatio sublrahatur, ne
verum, ei poiens ac singulare remedium mors no- percepia Dei prsedicaiione salvenlur. Sed si probari
stri Salvaloris occurrit; qui nimirum liber a nior- polest quod , ex quo Evangelium cornscare pcr
tis debito , ei solus absque peccalo, pro peccalori- mundum ccepit, nemo prorsus exstiteril, cuiChrisii
Iius mori voluit, et nequaquam dehitor pro nobis gratia nunliata non fueril, non recle dicitur quibus-
niorlis debilum solvit. Quanlum ergo ad magnitudi- dam taeiium quod ostendilur omiiibus prsedicatum.;
nem el poieniiam pretii, et quantum ad bumani ge- alioquin si rcperiri possunt lioroiues, quibus Evan-
neris perlinet causam, sanguis Christi redemptio gelium nuniiatum non fuerit, non potest dici sine
toiius esl mundi. Verumiamen qui saeculumhoc sine judicio Dei faclum. Quodtamen nefas est ideo ab ho-
fide Christi et regeneralionis saeramento perlrans- mine reprehendi, quia nonvaletihumana seienlia coni-
eunl redemptionis hujus participes essc non possunl. prelicndi. Qiiamobrcmreclum judicii tenemus exa-
Cum ilaque propter unam omnium naturam et unam -inen,.si nec adversus Dei slaluta conqueri nur, quos
omnium causam a Redemplore noslro in verilale deseril mcritos deseri; ejusque misericordiaegralias
susceptara omnes recle dicantur esse redernpti, el .agimus, qua liberal immeritos liberari. qjii nimirum
tamen propler iraprobitalem suam non omnes a ca- ei ipsi in impielatis suse obstinalione persislereiil,
plivitate sinl eruti, procul dubio redemptionis pro- nisi per propensiorera dispensalionis intimaegraiiain
prietas ad illos specialiler perlinet de quibus prin- eisMediator Dei ellioroinum subveniret, cujus pro-
ceps hujus mundi missus est foras, ul jam non vasa -feclo^sacratissimus sanguis sic in liuroanae salulis
(56) Nonnullae exstant S. Petri D. epislolse, tum eliara opuscub ad V. episcopum . in quibus lamen
jproiixushic tractus, nisi-fallor, non legiiur.
 '
SC-9 - COLLECTANEAEX NOYO TESTAMENTO. ilO
sacramcnla prolHuiit, ul omncs ad graliam festtnan- A verteret, et anliqui piaeuli pesle oorruplum per re«
tes ablucret, fermenlum ve.tusiu sinceritatis azyma generationis graiiam saeculurainnovaret.

DE FJIAGJ.IENTO ET EPISTOLA SEtTfJENTJ. MAII MOtflTUM.

Fragmentum sequens non exsial in epistola B. Petri Damiani edka ud Henneum archtepiscopumRavenna-
iem, nequeinopusculo ad eumdem, nisi forle meus aberravil oculus. Sumi ergo videlurex alictquw non exstot
cpistolaad eumdem. Quanquam-vew liic locus 'ad~ colleclanea ex -Novo Testamenlo periinere non videtur,
nibUominus a me libenter edilur, tum quia in codice conlinenter scribiiur, tum quia doclrmam de azymis
conlinelidoneam explicanda. S. docloris sentenlia', quam in Canonis exposilionenum. 2, dixil. Ibi enim
Petrus Latinm Ecclesimsenlenliam de czymis luetur contra Grmcos, qui non _dogmalis,sed hislorici facti, ut
conlroversistmdemonsiranl,errore fermentalumazymo prmferunt, Hic atitem Pelrus ulriusque speciei valorem
recte asseril. — Nec quidem S. Petri Damiani ad Bucconem epislola, quam subjicimus, in ejus operibut
editis apparere videlur. , ,
DE FERMENTATOANPOSSIT OFFERRI. B equus terribiktn habenssessorem, vptinns operimentis
7n epislola ad HenricumRavennatem archiepiscopum. adornalum ; isque cum impetu Heliodoro priores
Sicut enim nihil interest in sacrificio vinum ofle- calces elisit, qui autem ei insidebal videbatur arma
ramus an mustum, ilaprout roihi.videlur' idem est Jtabere aurea. Alii eliam apparuerunt duo juvenes,
vel fermenlalum offerre vel azymum; panis enim ~ virtule decori, oplimigloria, speciosiqueamiclu; qui
illevivus quidecoelo descendit.sicutse per frumenti ciriumstelerunt eunij et ex ulraque parte flagellabant
speciem, iia nihilominus vqluit eiiam significare per sine inlermissione, mullis plngis verberantes. Subito
vitem. Nisi, inqiiil, granum frumenli cadens in aulem Eeliodorus conciditin terram eumque viutta'
terram morluum fuerit, ipsum solum munet. Et:rur- caligine circumfusumrapuerunl, alque in sella gesta-
sus : Ego sum vitis vera. Sufiiciul ergo mihi duntaxat toiia imposilumejecerunt.
oiTerrevel quod e\ frumento conficitur, vel quotlex Quodautem per reprobos etiam spiritus flagella
vite produciiur, neclncuriosus inquiro ulrum panis sua Deusbominibus inferat, Scriptura ssepiusmani-'
in massa crudus servalus sit usque dum potueiit festat; nam el spiritus malusregem Saul invaserat,'
fermenlari, vel etiam muslum eo usquesit in timna qui vesanoeum furore vexabal; et Salan beatum
recondilum, dor.ecin vini potuerit transire vocabu- Job non solum in corpore, sed et in filiorum percu-
lum. Sed quia nohis hic 11611 est de his disputare <-, lit orbilate. Dsemonetiam Asmodseus, sicut sacrse
propositum, hsec aliis Iraclanda relinquimus. historiae series astruit, septem Sarse Raguolis filiae
BUCCONIFILIOKARISSIMOPETRUS. 5 viros occidit. Unde scriptum est quia immisil in
Gonsulendumme duxit dileeiio tua utrum boni an eas indignalionem,et iram et immissionesper angelos'
mali angeli sint per quos omnipotens Deus peceala malos. Consiat ergoquiaper utrosque, bonos scili-
delinquenlium feriat, et sive repentinse morlis, sive cet ac malos, angelos de nobis divinaejuslitise molus
cujuslibet infortunii soleat irrogare vindiclam. Ad ulciscitur, sicut his et pluribus aliis sacri eloquii
quod profecto faciiis paiet etaperla responsio; nam tcslimoniis approbatur. Sed quia omnes hujusmodi-
si sacra Scriptura diligenter allenditur, per utrum- vindictseet animadversiones divinaj.sententise ange—
que diversorum spirituum genus ultio fieri, prout licis administrantur obsequiis, in solius est Dei om-
sumraus deereverit Arbiler, invenitur. TJt aulem in nipotentis arbitrio, quando per bonos,. quandove-
re perspieua suceincliis sermo non hsereat, Sqdoma' per malosangelosfiant. Nam ut non_ per loiiginqua
per bonos angelos est subversa'; nam si fuissent divageraur exempla: heata Gseciliaboni angeli est
contrarise foriitudines, eos heaius Loih nec adoras- comminata furorem, et beata martyr Agnes mali
set, nec reverenler, ul legiiur, hospitio suscepisset., angeli factam perhibel ultionem. Jlla quippe • Yale-
Obsecro, ait, domini,declinatein domum pueri vestri, iDriano sponso denuntiat: AngelumDei habeo amato-
et manete ibi. llle quoque angelus, qui sepluaginta rem, qui nimio zelo custodit corpus meuin; hic, si
miilia virorum, David populum nnmerante, percus- vcl Jeviter senserit quod tu me polluto amore con-
sit, proeuldubiobonus fuit. De quo Seriptura sic lingas, stalim circa te furorera suum exagliat et
refert: Angelus, inquiens, Domini prwcepit Gad ul amitles florem gratiss;mseluse juventutis. Ista vero
diceret David, et ascenderel, exstrueret altare Do- dicit prsefecto de filio ejus ab iniquo spiritu prsefo-
mino Deo in area Ornan Jebuscei. Neque enim altare calo : ille inquit.cujtis voluntalem volebat perficere,
fieri reprobatus .spiritus Prophetse praeciperct, et ipse in eum potestalem accepit. Manifesta igitur
ille devotus humiliter obedirel. Porro autem el illi Novi ac Veleris Instrumenti aucioritale colligitur
angeli sancli eranl, qui-sicutin secundo Macha- quod vindicla divlnaj animadversionisnon modo per
baiorumlibro diciiur: Heliodorumsacri templi molien- malos, sed per bonos etiam angelos exhibetur. Nam
tem auferre pccunias percusserunt, eumque terribiii- et paterfamilias quispiam et feras capit et fures ex-
bus ptagis affeclum ac cmcilate multalum tanquam pellit, aliquandoper catulos, aliquando per domesti-
mortuum reddiderunt. De qtiibus nimirum, sicut cos virus.
Scriplura prosequilur, apparuit itlis, inquil, quidam
 811 S. PETRI DAMIANIOPP.TOMUS SEU PARS IV. — PROLEG. 912

OPERUM S.' PETRI DAMIANI

TN EDITIONE CAJETANI '

TOMUS QUARTUS

COMPLEGTENS
'
CARMiNA SACRA ET PRECES*

PMVILEGIUM PAULI VkVM V.'

PAULUSpapa V dilecto filio CONSTANTINO CAJE-A tione incurrendis,auctoritaie|apnslolica,lenore prsu-

TANO,Syracusano, monacho sancli Nicolai de Arena sentium inlerdieimus etinhibemus: ne per quindechn
Catanensis, congregalionis Casinensis, ordinis sancti annos a dala prsesenlium computandos, primum to-
Benedicli. mum Operum B. Petri Damiani a le editum, et alios
Dilecte fili, salutem et aposlolicam benediclionem. singrflosa le edendos,-dummodo omnesamagislro sa-
Cum tu, sicul accepimus, Opera B. Petri Damiani cri palaliiapprobati sinl,per tolidemannorum spalium
S. R. E. cardinalis, episcopi Osliensis, edilur-us sis, abuniuscujusqueeorumediiionenumerandum,absque
quse non sine ecclesiasticarum lilierarum delrimen- tua licentia imprimere, aliove litulo vel forma, quo-
to in tenebris varie disjecia jacebant, luaque lauda- vis prselexlu mulalos, vel alio qiiocunque idiomate
bili opera, labore et diligenlia, una cum aliis com- versos edere, vel sic editos vendere, seu venales
pluribus ecclesiasiicorum scripiorum monumenlis habere audeanl vel prsesumant. Mandantes univer-
es. multis bibliolhecis conquisita et collecla fuerunt, sis el singulis venerabilibus fralribus nosirls patriar-
et idcirco fel. record. Clemens VIII prsedeeessor chis, arcbiepiscopis, episcopis el aliis locorum or-
nosler, studio bene merendi de republica Christiana dinariis, legalis, vicelegalis, gubernaloribus, poles-
et apostolica sede, cujus nobilis pars egregius bic latibus, et aiiis officialibus,nt quando et quolies per
doctoivexstiterat, Romam le vocaveral; nuncvero, B te vel luo nomine fuerint requisili, pr&missa conlra
aspiranle divina gralia, primus tomus absolutus sii, inobedientes exsequanlurel observari faciani, invo-
actres reliquos teedilurum propediem speres; nos, cato ad hoc, si opus fuerit, auxiliohracbilssecularis.
qui doctas piorum et eruditorum hominum Iucubi-a- Non obstanlibus constiluiionibus et ordinalionl-
tiones complecti pastorali charitale lenemur et slu- bus aposlolicis, ac slatutis et consueludinihus, jura-
dia hujusmodi premoveri in Domino exoplamus, ut mento, confirmationeapostoliea, vcl quavis Drmitate
tam primus horum Operum lomus jam typis excu- alia roboratis; privilegiis quoque, indultis el lilleris
sus, quam cseteri cum excudenlur, sinceri el emen- apostolicis, quibusvis personis quomodolibeleonces-
dati prodeant, neque cujusquam incuria aut fraude sis el confinnatis. Quibus omnibus illorum lenores,
adullerari vel lahefactari possint, MOTUPROPRIO, ET ac siad verbum insererentur, praesenlibus ^pro ex-
EX CEHTANOSTRAsciENTU, omnibus et singulis pressis hahentes, pro hac vice duntaxatderogamus ,
Gbiisli fidelibus, prseseriim librorum impressortbtis, cselerisque contrariis quibuscunque. Volumus aulem
ac bibliopolisquovis-nomine nuncupatis, tam in Ur- ut priesentium litterarum exemplis, eiiam in Ipsis
be el in universa dilione et locis S. R. E. mediate volurainihus impressis, eadera nhique fides habea-
-velinimediaie subjeclis : sub quingentorum ducafo- tur, quoeipsis prseSentibushaberetur, si forenl exhi-
rum auri, caraerse aposiolicse applicandorum, uec-' 2 bitse vel oslensie. Dalum Romae apud S. Marcum,
ison amissionis librorum alque lyporum.quam eliain sub aunulo Piscaloris, die svu Augusti 1606, ponti-
in to.la Italia, et extra eam ubivis genlium el loco- ficalus nosiri anno sccundo.
rum consliiutis, sub excommunicationis majoris la- ScipiOCOBELLBTIUS.
taj senlefitiaj poenis ipso facto absque alia declara-
 915 TESTIMONIAINDiGNA. . . 914

ELOGIUM BE S. PETRO DAMIANO.

Bemardus, sive polius Bertoldus, presbyier Cou- A leslimonium cap. x Jui alterius libii Decrelorum, '
sitintiensis, in libro De vilanda excommunicatorum apud nos ms, Eminentissimus quoque cardinalis Ba-
•communione. ronius eadem velerum scriptorum auctoritate ductus,
Petrus Damiani, pise memoriae, cardinalis episco- egregium eumdem noslrum doctorem conwellare so- '
pus sanctse Romanse Ecclesise, ALTERHIERONVMUS IN lebat Hieronymum Juniorem.
NOSTRO TEMPORE. Hcec Bemardus, qui idem affert

DE FESTO DIE S. PETRI DAMIANI.

.DOMINl CONSTANTINICAJETANl PR.EMONITIO.

Festtis dies sancti Petri Damiani ab immemorabili B qne in eodem, sub eadem qua supra die vicesima
lempore solemni ritu quotannis celebralur tum Ra- tertia mensis Februarii, hocetiam modo decernitur:
vennse, tum per omnes alias Flaminia?regionis eivi- Pefri Damiani episcopi et confessoiis, ac Favenlim
laies et loca quorum ecclesise eidem Kavennati prolectoris, Duplexmajus. Lectiones primi noclumi:
subsunt melrcvpolitano. Unde quotannis eliam ab Fidelis sermo. Secundi: Beati Palris. Terlii; Vigi-
earumdem civjtalum prsesulibus in Ordine divini _late, cum cwleris de communi confessorum ponlifi-
officii lypis iropresso, inter sanctos alios coslestinm cum. Nona lectiohomilia el commemoralioferim: In-
spirituumAlboaseriplos, docioridemegregiusrecen- officionihil fil de vigilia sancli Malihim. Color albus."
setur. Et qtiidem ibi sie habelur : Kalendarium Missa : Sacerdotes. Secunda oratio ferim, cujus
sanctm melropolitanm archiepiscopalis ecclesim Ra- evangelium legilur in fine. Teriia, de vigilia Sancti
vennm,ejusque dimcesis, eminentissimlet reverendis- Matlhim prmfatio Quadragesimal. In secundis vespe-
simi domini, D. Aloysii S. R. E. cardinalis Capponii, ris commemoratio ferim. Fit processioin civitate ex
ejusdem sancim Ravennalis Ecclesim archiepiscopi volo. Haecex Ravennate el Faventina Ecclesiis, uf
jussu editum. Atque in eodem Kalendario sub vice- et in cseleris ejusdem provincise ecclesiarum Kalen-
sima tertia die mensis Februarii ita decernitur : dariis, quse nos brevitatis causa nunc prseterimus,'
~Petri Damiani episcopiet confessoris Ravennatis, du- C de divinis honoribus lam in offlcio ecclesiastico
plex, fuit Jieri. In primo noclurno, Laudemus, In quam sacrosanclo missse sacrificio Petro Damiani'
secundo noctumo, Beali Palris, ul in Communi COIIT ultro exliibitisj a tempore cujus memoria non exstat.
fessorumponlificum. In terlio nocturno, Vigilate, ut Quod non sineauctoriiate Romani ponlificis faetum
in eodem Communi,- nona tectio, et commemoratio fuisse nuilo pacto dtihilari potesl.Qua de re eumdem
ferim, Oratio pro saneto : Exaudi; Vespermde prm- _ Pelrum Damiani ab eodem Romano ponlifice sane-
cedenti, commemoratiosequentis. His accedil Kalen- torum numero ascriplum exstitisse lum ex his quse*
darium Faventime Ecclesise, sub hisce verbis : Ordo modo diximus, lum ex aliis quse tomo leriio egregii
divini officii recilandi, missasque celebrandijuxla ri- ejusdem doctoris Operum prselibavimus, tum deni-
tiim Breviarii et Missalis- Romani, in Ecclesia el que ex muliis aliis argumentis quse in eamdem rem
dicecesi Favenlina, emineniissimi domini D. Fran- adducere possumus, jure opiimo, ut concludamus^
cisci, S. R. E. presbyleri cardinalis, tiluli sancli opersa pretiiun est,
Mureelii, ejusdem civita.is episcopijussu ediius. At-

TESTIMONIA INDIGNA

Dc laudabili S. Petri Damiani Operum defatigatione a domno Cojastantino Cajetano abbate

prosstita.

CmsarBaronius presbyler cardinalis tit. ~SS.mar- '.D exemplo verbique "pr&dicatlone el scriplis, exsic-
tyrum Nerei et Achillei, sedis aposlolicm biblioiheca- caret taniam putredinem, pariterque pugnaret
r us, lomo XI Annal. ecclesiast. ad an. Chr. 1072. adversus simoniaeam hseresim,. quse ubique loco-
Sic Deus in boc deploratissimo sseculo, cuin ex- rmn grassabalur impune. Quod autcm perlinetaii
crevisset ad Ecclesiani obruendam diluvium carnis, scripia , hic ea cuncla Iecensere non iminoramur,
dedit mundo tanlum virum, qui austerissimDEvitse cum modo (,1604) apud nos,vmandato heatissimi,
Si 5 S. PETRI DAMIANl OPP. TOMUS SEU PARS IT. DI6
doiiiiiii ?.;;.'n Clemenus, papaj mlnvi, laborel ciom-.A
voeatus) Ravennas, monachus fuit ordinis S. Bene-
nus ConsiantinUS Lajetanus, Siculus, monachus -dicti , ac deinde S. R. E. cardinalis
, episcopus
Casinensis congregaiionis, ut viri sanctissimi scriplo- Osliensis. Vixit lemporibtis Grcgorii. VI et succes-
nim ir.onimenla tmdique collecla, prelo soruni ejus usque ad Gregorium VII, ad quos omnes
subjiciat;
quod propediem sper,o fore. In his enim pervesti- epistolas dedit. Vir fuit valde sanclus et devotus -,
gandis et exemplriibus pluribus, hincinde perlalis, el prsecipue pceniienliae et austerse vilae amator
magno studio corrigendis, studioindefesso,Iaborat;a ardclilissimus. Pauloque post : Obiit in apostolica
que C<ejusuemPetri Yitam accipies uberiusscriptam. Jegalione, anno Domini 1072. Scripsil epislolas
Roberlus Bellarminus presbyler cardinalis tit. S. plurimas et sermdnes permullos : quse duo "opera
Marim in Via, in tibro De scriploribusecclesiasticis, -jlypis nuper-(annoJL606 et JU608)jnandavit jtoniai
suban.Ch.i6W. domnus Constanilnus Cajetanus, ordinis S- Bene-
Petrus Daraiani {sic a fratrissui Damiani nomine ilicii monachus. _

CONSTANTmi"CAJETANI
EPISTOLA AD D. FRANCISCUMET D. ANTONIUMBARBERINQSPRINCIPES.

Pelil ui eorum auspiciis tiber suiis summo pontificiofferalur. - •

Sanclissimi Domininostri Urbani VIIIfratris filiis, J3 lestatis fasiigium et magniludinem saiis intelligft r
S. R. E. cardinalibus, D. FRANCisco.sedisapostoliesc qui anle illum sine duce audet importunus irrum-
vicecanceilario ac Romani aposlolicique collegii pere. Licet enim liber ipse auctoris _ui nomine ,
Gregoriani proieclori; nec non D. ARTONIO S. R. E. viri nempe docirina et saneiitate clarissimi, ac re-
cauierario, ct utriusque signaturss ac sacrse congre- rum quas in eo conlinenlur pondere et utilitate saiis
gaiionis de Propaganda Fide prsefecio, Barberinis per se graliosus fulurus _it apud eura qui faulor est
principibus, domntis Coiistantinus CAIETANUS abbas, liileraruni et sanciitalis asserior ,- aliquid tameu
salutem eifelicitalem. coinmendallonis et gratias ex utriusque splendore
Sancli Petii Damiani cardinalis, episcopi Oslien- nomiiiis atque aucloritatis araplilucline sperat sibi
sis , quartum ltbrorum volumen , quod in lttcem accessurum : ita ut, vobis praeeuntibus, alacrior
eJitur, vobis sese exhibei, cardinales eminentissimi: magisque fulens anie maximi pontificis conspeclum
ut per vos sanctissimo D. Urbano VIII pairtio vesiro
appareat. Deus opiirotis maximus vos ad Ecclesisa
offeratur. Neque enini supreinas infer homines po- suse utililalem diutissime servet incolumes.

CAJETANI EPISTOLA NUNCUPATORIA

AD URBAMUMPAPAM VIII.

Sancto Domino noslro URBANO VIII, poniiiici ifj;illttslrnis prseponaiiir, quam quod resonat in pre
maximo , CONSTANTINUS CAICTANDS abbas seniplici'- populorum , publica dccoi'at moiiimenia , privala
nam felicitalem. honestat ornamenta, el inier sacrosancta mysleria
Quarlus jam et uliimus , beatissime Paler , S. sacerdotum voce deproraitur? Quis noti sperel sibi
Pelri Damiani cardinalis, episcopi Ostiensis, tomns tam augusli sideris luce -prajeunte , lempestaies
publici juris efficiiur : sed lamen consueiam tanise omnes aique orania monsira navigantibus infesta
majestati prasstat reverenliain : neque anle in po- facile cessura, quousque ad illum beaioe vita3 por-
puli conspeclum prodire suslinuit, quam Urbanum tum, quem pie vivenlibus Condiloris noslri imroensa
iir Petri cathedra sedentem supplex venerarelur. boniias et omnipolens sapieniia pi'scparavit, viciiix
Quod certe faclum nemo, ut arbilror, non magno- laborum pietas, el Iriumphatrix periculorum animi
pere Iaudabil. Ubi eniin nobiliuin iiigeniomni par- - fortitudo perducat? Sed bsacin aliortiro libiis jusiius
iiis lucis incunabula felieius quam in sedis aposlo- esse.it prsefanda, qui in sedis apostolicadclientelam
lice peneiralibus sorliantur ? In illis nimirum novi recentesque venerunt. Petri enim Daroiani ,
peneiralibus, unde gentes a criminibus expiatura egrcgii doctoris Benedictini erga Romanam Eccle-
vox mittitur, ubi ccelestis oraculi arcana paiefiunt, siam iides eximia , ac pieias pene singularis, mea
ubi perennis thesauri dona dispensanlur, uhi deni- p commendalione non indiget: siquidem tam ex ejus
que moriis antidotus et vitse pharmacum propinan- scriplis (quorum maxima jam parte, sumniis duobus
Uir. Qnod noraen chartis , ut iia dicam, vicluris Ponlificibus, Clementc VIII et Paulo V inandanti-
 9!7 -, CARMINAET PREGES. , 918
bus, honnnes per nos fruuniur) quam ex viise ac \. duco, possinladdere faces, ut ita dieara,, el stimulos
reriim geslarum prseclaris facinoribus, noia satis ad bene currendnni. Sed enim quid' allinct vclera ,
ac ie"slala posieris remanserunt; adco ul ab illti- et qiiaj mihi cum aliis communia sunt, enarrare ;
stribus ejus lemporis ALTERHIDRONYHUS merito cum singularis afieclus et observantise in Romanum
dictusfuerit. Nimirum vir sanclissimus non degene- pontificem proprias ac peculiares causas habeam ?
ravit a majoribus suis (deordihis BenedictiPaliibus Tua enim beneficentia, bealissirae Pater , quod in
loquor) quorum studia, labores, vigiliseet excellens rae conlulit, ul post maximos illos oplimosque pon-
in onrai laudum genere virlus, quanios omni tem- tific s, antecessores tuos, Clemenlera VIU , Leonem
pore fructus Chrislianaa reipublicsc altulerii, ali- XI , Paulum V et Gregorium XV , quibus a .sacri
ciuaniisper forlasse hoc loco commeinorarem , nisi litterarum monumentis inservivi, tibi inservi
publicis essent consignaia monimenlis, ita ut eorum. rem, jure suo postulat exigitque, ut tplum mt
memoria in benediclione fuiura sit penes omnera pro tua amplitudine, honore acdignilale devovearo,
posieriialem. Pulcherrimorum namque - operum , atque ad hujus sacrpsancia? sedis decus exislima-
quajraagnus patriarchaBenedictus ejusque alumni lionemque omnia mea studia , curas , cogilatioues•
pro Chrisli gloria et communi hominum uiililale converiam. Jllud duiilaxal addere non verebor
perleeerunt, non solutn exemplis, sed etiam vesii- } Qucmadmodum potuit anlehac sanctitas tua anti
giis, plena est omnis Ecclesia sanctorum. Quo ma- qttse, cum ordinis mei, tum majorum meorum erga
gis scquumesseet rationi consenlaneum pulo , me , sedem apostoiicara, devotionis et observanlise spe-'
qai eamdem rel;gionem profiieor, loiis viribuseniii clraen in me uno haud obscure recognoscere; ila si-
ut non dissimilem"exhibeam erga Romanam Eccle- viia mihi suppetcl, afflabilque, ut facit, incredibilis
siam, cseterarum Ecclesiarum principem ac paren- luse islius henignitalis aura, magis magisque posibac.
lem, obsequii ac pietalis ardorem. Cum enim omni- recogniluram.
bus a majorum iuorum virtute degenerare lurpe sil, Ihterim uliimum bune illius clarissimi olitn et"
tura illis polissimura id omni ignominia deformius sanciissimi eardinalis episcopi, [et Petri Damiani
esse debei, qui in sanctae religionis sludio gloriosi lomum , qui jam , Deo auspice , a me cum tribus
ceriaminis cursum conficere siatuerunt : quibus aJiis a lenebris alque oblivione vindicatus est, at
ilia proposila estexpediiissima ratio vincendi, retro luo munere publica luce fruitur, hilari fronle accipe;
oculos nunquam fleclere, nec in medio deficieniium el qua soles humanitate , compleciere. Deus omni-
lassitudinem imilari, sed strenue prseeuntium forti- poiens salvam diu florentemque Christianae reiptt-
ler hserere vestigiis. Qtiamvis mihi etiam domeslica blicaj sanctitaiem luam conservei, ejusdemque voia
exempla majorum, a quibus in sseculo originero >• coeptaqueomnia fecundet.

B„ PETRi BAMIANI
S. R. E. CARDINALIS

CARMINA SACRA ET.PRECES..

J_-g—I. Oratio ad Deum Palrem.. '.^ Produc, Domine, de saxea coixlisaiei duritia lacry-
Rogo te, Immensa pielas_,DeusPaler omnipolens, inarum abundanliam, qui de rupe deserti largissi-
ne perdas me crealuram tuam ad tui simililudinem mam profluenlisaquse copiam prodirc jussisli (Exod.
conditam acpio Filii tui Domini mei Jesu Christi xvn; Num. xx; Psal. LXXVII). Domine Jesu Christe,
crnore redempiam. Porrige -mihi inanum tuam , si tu es luxvera, elegocolo te, cur paleris in lene-
Domine Deus meus, et eripe me de profundissimo bris esse me? Vae mihi, lumen adoro, et tenebras
lacu iniquilaltimmearum. Erige lapsum. solve com- perfero; veritati deservio, et per inanium cogiiaiio-
pediiuro,illumina csecum,sana me mille malignorum num figmenta deludor. Domine, qui cavernas tariari
spirituum vulneribus saucialum. Heu me miserum, divinitalis luarradiis illustrasli; qui densas ^Egypli.
heumeperditum,heu me indeficienti lacrymarum lenebras Moysis famuli lui precibus effugasli (Exod.
fonte lugenduro! qui"dum spurcissimse carnis mese x); respice chaos istud, el tenebrosum mei cordis .
le^ibus vixi, nunquam le de me gaudere permisi, iufernum visitaiionis tuse luce perfunde. ut ani-
sed seroper de reprobse vilas mea3flagitiis ad ama- mam, quam lu dignatus es, lux selerna, redimere,,
riiuJinem provocavi. Sed scio, Domine, quia in vo- lenebrarum auctor nequeat in obscuritatis suse ca--
lunlaie lua cuncta sunl posita.el non est qui possil ligine possidere. Qui illttminasii csecum a naliviiaie,
liiae resisiere voluntali ( Eslher. xm ). Si enim illumina me (Joan.m). Qui leprosos niundasii, puri-
c,ecrevcr.is calvare nos, continuo liberabiraur fica me. Qui Lazarum de sepulcro suseilasti, rcsuscib.
 9*9 S/PETRl DAMIANIOPP.TOMIJS SEU PARS IV. | 910
roe vitiis fetidum, et pcrversseconsuetudinis molede- _sA esse angelis Dei super ttno peccatore pceniientiam
pressum (Joan. xi). Qui. Danielem in lacu a leonum agenle? (Luc. x\.) Quid esl quod de te Propbeta
morsibus custodisli, eripe me (Dan. «/(.). Qui ires dicit : Quia miserationes tuse sunt super omnia
pueros de camini sesttiantis incendio liberasii, libera opera lua? (Psal. CXLIV.) Nonne lu , Domine, per-
me (Dan. m). Qui liberasti Israel de opp'ressione misisti te ab illa spurcissima el foedissima inu-
'Pharaonis. Jibera me (Exod. xn <?<* xin). Qui libe- liere conlingi, qtiae flnxuerat sanguinis cruentala ?
rasti David de manibus Golite et Saulis, libera me (Matth. ix; Luc. viu.) Cujus prajsumptionis auda-
(I Reg. xyi). Qui edusisti Petrum de carcere He- ciam non modo nulialcnus condeinnasti, sed ut sa-
rodis, Jibera me (Aet. x;t). Domine benediete, glo- lutem quoque cum ipsa veslimenli fimbria raperef,
riose, piissime vides, et ipse conscienlisemese testis indulsisli. Nonne lu, miiissime Domine, cum multi-
es, quia volo mala mea cuncta respuere sanciisque vira illa Samariiana loqui dignalus es?(Joan. iv.)
luis jussionibus, ut dignum est, obedire; sed quia sive, quod majus esi, nunquid non cum Chanansea,
nequeo ex me, spero in le. Nonenim invenio in carne quse adorabat idola, colloquiuni miscuisli? (Mattk.
mea bonum. Et revera, Domine, quis unquara san- xv.)Ejusinsuper filiama dsemoniomalernis precibus
clorumexse virlutem velsanctitatemhaberepoluil? liberasti? Hanccirca me, quseso, Domine, mirandse
quis perse, sine auxilio, perfectionis culmen ascen- IB pietaiis luse regulam exhibe;exstinctum animsemeae
dit? Cerie, Domine, non Petrus, non Pattltis, non infelicis igniculum his olei tui fomilibus reaccende.
roarlyr, non aposlolus, non denique ipsi angeli, non Non Pauli, non Petri misericordiam qusero , quia
cherubimaut seraphim.nisia le percepissent, donum dum aller ignoraiuia, aller limore peccavil, facile
aliquod habere poiuissent. uterque veniam oblinuit. Illud mihi, piissime |Do-
Si ergo ipssevirtules coslorumnihil habent a 3 se, mine, misericoi-diseluse genus indulge, illud animse
sed omnia perceperunt a te, quid ergo boni a me, meselanguenli, vel jamjam poiius morienli, suavis-
qui sum slercus et vermis , pulvis et cinis, poteris sTnuemedicinselusepoculumporrige, quod latroni in
exspectare, nisi quod ipse digneris infundere? Tu cruce pendenii misericors obtulisli, eumque absor-
eniin es Paler luminum, a quo omne datum opii- ptum ex deglutienlis morlis faueibus eduxisli (Luc.
Kiuni omneqne dontim perfcctum (Jac. i). 'f u es, a_ xxniT. Illud tuse misericordise genus qusero, qued
quo bona cttncfa procedunt. Tu fons vilae.Tu aucior deprehenssein adulterio prsebuisli (Joan. vm); qroi
salulis aeiern:e. Sicut enim lerrae non a se ipsa, sed peccairici in domo Simonis contulisli (Lub. vn);
de coelo semper lumen infunditur; sic anima mea quaa dum pedes luos 4 crinibus tersit, animam
sicut terra sine aqua tibi (Psal. CXLII),tenebrosa suam a peccalorum sorde purgavit. Hoc modo trahe
squalet semper el arida. nisi tusegratiaj rore perfusa i^ me ad le, Salvalor meus, accende me, purifica me.
iui splendoris radio fuerit illuslrala. Et quidem Impleantur amore luo omnia viscera mea, ut bene-
inquiro apud me, Domine, ul libi de meis aliquid dicat libi anima mea, et descendat super me mise-
offeram, sed, cum omnia mei pecloris arcana rc- ricordia lua. Ad hoc enim le Pater omnipotens misit
volvo, nihil ihi nisi tenebras video , nihil omnino in lerras, ut salvos facias peccalores, qui tecutn et
nisi vitiorum iribulos et spinas invenio. Vitle ergo, cum Spirilu sancto vivii et regnat Deus in stecula
Domine, miseriam meam, vide tantse paupertalis sseculorum.Amen.
inopiam , mihique compuiiclionis gratiam tribue, 11.Qralio ad Deum Filium. '
quae animseniese rubiginem tergere lamque cruenta Reeordare, Domine Jesu Chrisle, quia non auro,
nieorum criminum valeal inquinamenla lavare. Ex- vcl argento, sed proprii sangiiinis tui me pretio
pelle, Domine, frigus hoc atque lorporem de meo redeinisii (I Petr. i); el cum lu sis fons palens do-
peclore, et flammamin me dulcissimselusecharitatis mus David in ablutione peccatoris et menstruaise,
accende. Nunquid enim, Doraine. immensain luse ego solus , Domine, tantse pietalis expers ero, et
pietatis ahundantiam mea valehit iniquiias vincere, extra l-edemptionistuselineam remanebo? Heu me,
quam iolius mundi noupolueruntcrimina superare? piissime Domine, permittes me curo regenei'alionis
Nam cura totus pene mundus esset idololatrise de- ** J tuse lunica, quam miiii dedisli, cum vexillo sanelse
ditus, quis te rogare praesumeret, ut qtiem ccelinon crucis,, quain mihi in fronte pinxisti, in manus
capiunl uleri virginalis angusiias hahilalurus in- venire diaholi, el cum ipsis iuis insignibus acternis
viseres , mortalilatis noslras membra snsciperes , incendiis cruciari? Scio, Domine, qnia tanlsepieta-
niortis atrocissimse lorroenta perferres, ut inimicos tis es, si ego perfecte convertor ad le, quod lu sla-
luos a mortis debilae supplicio Jiberarcs? lim recipies me. Sed quia tantse fragilitaiis et igno-
Si ergo, clemenlissime et piissime Domine , mi- raniiae sura ut ipsa conversio per me sine te digne
sericordiaetuse magnitudinem totius mundi flagilia fieri non possit, lu me converte, Deus salulaiis
non vicerunt, unius canis morlul peccala quantum- meus, lu illumina auimani meam , tu dirige, lu in
lihet gravia superabunt? Absit hoe a te, Domine. me flammam tuae dileeiionis accende. El forsitan,
Absit a te, qui dixisli: Nolomortem peccaloris(Ezech. justissime ef piissime Domine, tanta sunt peccata
s:\iii, xxxm). Qtiid est ergo quod dicis : Gaudium mea, (57)utnulla mea poenilenlia:td hsec plangenda
(57j Inlellg. opera nostra ex naturse viribus sa- ejus acceptalione, saiisfaciunt, ul tlieologi pluribus'
lisfacere non posse : nain supposita Dei gralia et docent.
S21 CARMINA.ET PRECES. 922
siifficial; ecce coipus mcum , per quod te niiser. A.Orale promemisero et funditus perdilo, domii<iroei,
offeiidijHu, jqui es animarum medicus, verbera, t omnes -
sancti Dei.
flagella; sive lepra, sive quibuscunque doloribus _. f- Et quse est lam crudelis niuliitudo peccati, quse
tibi visum fuerit, durissime percute. Tua plane tot senalorum ccelestium nequeant intercessione de-
creatura sum, condilor mens; lu me luis cinge fla- Ieri? Nec enim potestis esse misericordia vacui qui
gellis, nec tradas me In manus inimici inei; aut cum ipso fonle misericordise inseparabiliter estis"
Si eousque mea processit iniquitas ut in hac non uniti. Sc'.o, Domine,quia non mereor ecclesisetuse
possit viu deleri, prsecipe usque ad diem judicii limina sacra contingere, nec infelices oculos ad cce-
tui ulirYbus me poenisaCQigi.uttuncsaltem extre- lura levare. Indignus sura benediclum et gloriosum
mus omnium electorum tuorum merear inveniri. nomen tuum perpolluta el spurcida Iabia mea.pro-
Absit enim a meni postulem gloriam. Suflicil mihi, feiTe; sed veniat, oro, Spiritus luus in animam
uf lanlummodo pcenas evadam. meam, elomnia hsecinquinamentadeiergat.Si enim
Sed quoniam preces mese, fam sordido ore pro- sol iste, qui non de sublimioribus tuis esl crealuris,
latse, ad le non merentur ascendere, te rogo, beala tantas habel vires ut sordes deleat, terras illuslret,
virgo Maria, lemplum Dei vivi, anla Regis seterni, arva fecundel; quanto magis, si cosetemusel con-
sacrarium Spiritus sancli, benetlictainter mulieres ; ' * substantialis tibi Spirilus lutts infelicem hanc arbtt-
redolel ager sacratissimi uleri tui narlbus cordis sculam arescentem jam coraisque nudalara digneiuc
mei; ex quo, videlicet agro, dum tiniciim illud ac invisere, faciet eam protinus revirescere ! nec impo-*
singulare lilium prodiil, omne cum eo vir.uium spi- tens erit eam virtutum floribus. ac vcrnantium fru-*
ritualium germen erupit. Tu enim es coelestis illa ctuuin decore vestire. Veni, Domine Jesu, veni,
lerra, quse dedit fructum suum. Te materiam Sa- dulcis habitator in me. Odor tuus omnia vincit aro-
pientia ccelestishabuit, unde lemplum sui corporis inala, stiavitas tua favoset omnia mella transcendit.
fabiicavit. Te Spirilus sanctus implevit. Te virlus Veni, obsecro, totumque rae tuo juri sic vendica; u_c
Aliissimi ineffabiliter obumbravil. Tti defer preces nullam in parlem de cselerose lyrannus habere co-
i! eis ad Fifum Crratorem tuuni.Imo lu ora pro me, gnoscat, sed dedica me undique templum luum, qula
iu obserra, cnjus nimirum vola non possunl despici, tues DeusetDominus meus.qui cum Patreet Spirilu
fiijns preccs in ejus conspectti nequeunt parvipendi. sanclo vivis el regnas in sxcula sseculorum.Amen.
E.ce,Domina raea.infelix egodeprehensus in crimine III. Oratio ad Deutn Sphilum sanclum.
diicor ad fureas, raptor a.l gladium,pertrahor ad sup-
plirium. Exsurgat ergo Regina mundi, opponal se, in- J Spiritus sancle Deus, omnipotens. coessentialiset
gretlialur ad Filium etliberet reum. Accurre etlti,o coajlerne summo Palri ac Filio, ineffabililerab ulro-
j§ Michael, eoeleslismilitise piinceps et qui in (ine que' procedens, cordi meo dignanter illabere, et
niuiidi pcrempturus es Antichristum conlra Deum nequitise mese tenebras mirificus illuslrator expelle ;
se conitimaciter extollenteni, jam illum dejice in ul sieut Dei Verbum virginalis poluit iilcrus te su-
corde meo regnare lenlnnlem. Libera a lentalione perveivenle concipere; ila et ego per auxilium gra-
animam meam dum vivit in corpore, ut eam post tise luse, <geumdem mesesalutis Auclorem valeam
obiiuni.Creatoii suodigne valeas prsesentare. Adjnva semper in menle portare. Tn enim, Domine, lux es
nie el lu, o B. Gahriel, fcederaioreoeleslium nuptia- meiilium, tu virlus cordium, tu viia es animarum.
rum; salva me precibits tuis miserum peccalorera, Tu largitus es sanctis aposlolis ul ad plenum redem-
qui illum niissus es nuutiare qui venlurus erat in plionis bumanse sacramenta cognoscerent et fidei
iijiindum peccatores et mVros. iiberare (Luc. i). . regulam inoffenso veritalis Iiroite prsedicarenl. Tu
Medereel lu languidseanimse mese, S. Rapliael, qui- detlisti bealis martyribus sanctajliberlatis audaciam,
qac Sarse caemonium abslulisii, el Tobise oculos, ul ct mundi principes non metuerent el exquisila
QUOS perdideral reddidisii (Tob. in, xi); "malignura poenarurogenera conslanlissima longaniroitate tfans-
ab anima niea spirilum, qui viium ejus Chrislum ab , -.irent. Tu locutus es in prophetis, lu in patriarchis
ea dividere conaiur, esclude et cseco cordi meo lu- fidei fuiidaraenta consiitttisti. Tu sanctis omnihus et
minis jubar infunde. Oraie pro me, omnes sancti velle et posse, oraniumque virliiiura Ilores, qtiibus
omnes sancli onines sanctse vir- coeleslia scanderent, prajbuisti. Et ego, peccalor iii-
angeli, archangeli, sine le salvus"ficri valeo, qui scilieet
tutes, omnes sanctsepotestates, omnes sanctsedomi- felix, quomodo saliem orare debeam, nou
absque te, quid agnosco?
naiiones, omnes sancti prineipaius. Ora pro me, Profecto, Domine, si lu recedis, anima mea non
sancle chortis tbroni, ora pro me, sancte cborus vivil. Sicut enim sttblracla anima, corpus emoritur;
cherubim, ora pro roe, sancle chorus" seraphim. sic te recedente, ipsa prolinus anima, necesse est
Orale pro me, omnes saucii patriarchse, omnessancli •cxstingualur(58). Sentio, sentio, Domine, quia cum
proph-else.'Orel pro me judex apostolorum sena- per occultara graliam tuus aliquando vigor accedit,
tus. Orel prome candidalus martyrum chorus. Orent ineus illico spiritus cohvalescit. Cuin vero le pecea-
pro me sancti confessoresomnesque sanclsevirgiiies» tis meis cxigenl'bus subtrahis infelix nnima mca

(58) Iti est, vita spiriluali privetur.]

923 S. PETRI DAMIANIOPP.=-TOMUSSEIJ PARS JV. 921
protinus aretecta contahescit el corruit; nec ut in 2A hoslias offerat, ineffabili tuae Julcedinis auipe sagi-
sludio purse orationls exerceatur assurgit. Descende nata pinguescat. Illumina me, lux veritaiis, accende
ergo in me, vivificator ceterne, nieique pectoris gla- me, purifica me. Tu enim es largilor charismalum,
ciem flamma tuse caritatis accende. Prsebe capiti lu auctor sanctificationum, et omnium remissio pec-
meo aqttam, el saxeam cordis mei resolve durilianf; calorum. Tu virtufes angelicas ad amorem tuum
super hoc scilicet elemenluni ,• Domine, el anie indesinenter inflammas; tusecharitatis incendioche-
reundi originem fereharis (Gen.1); et nunc ad purifi- rubim et seraphim incomparabiliter sesluant.Tu me,
cationem animarum in vivifica fonlis fluenta des- Domine, tibi totuin vindica, iotum posside, nullam-
cendis. Veni ergo in me cum aqua compunctionis, que in me partem a le vacare permitie : sed solus
et potum inilii da in lacrymis in niensura'. Vsemihi in me vivas , meque tibi soli vivere, facias ,
misero pcccatori, qui et innumerabilia quolidie qui vivis et gloriaris in Trinitale perfecta unns
flenda co innitlo, el (amen flere non valeo ! Imber et verus Deus per omnia ssecula sacculortun
ergo gratise ture , Domine, tii tillet in me , ut sn:mi Amen.
mea , quse a vitse fonte reeedens aruerat, per tuse IV. Ad sanctam Trinilatem oratipnes.
v'silationis afflatum noviter re\irescat. Paratum cor T.eadoro, iecolo, te glorifico, te magiiifiro, bene-
menm, paratum eor meiim. Ecce, Domine, omnes B dicle, omnipolens, Pater, et Filitis, et Spiritus san-
6 nus libi mei cordis aperio, arcana pecloris Iaxo, ctus, irinus et unus Deus. Adjuva me, Bomine,1ali-
luseque dignationis accessum inhianter exspeelo. solve me, puriftca me, mtinda me, Rex meus et Deus
Hahei certe oculus cainis lumen suum, visibilem meus. Da mihi justitiam, fortitudinem, temperan-
scilicel solem; sed te ihlerior homo raeus exspeclat, tiamet prudenliam. Da mihi perfeclamfidem, spem
qui ltihien est animarum. Qul illuminasti csecuma et charilatem. Concede mihi Spiritum sapientise, et
nativitate (Joan. ix), illumina me. Qui resuscilasli inlelleclus, consilii, et forliludinis, seienli33,ei pie-
Lazarum (Joan. xi), vivificamc. Heu, heu, infelix lafis, et lirooris lui. Da mibi irjiguum infei'ius et
anima, cura tu sis vila corporis, ipsa morlua Jacens, irriguum superius. Da mihi benetliciionem de rore
vivificatorem luttm habeie Spirilum non mereris. coeli el de pinguetiine terrse. Mollifica,Doaiine, la-
Mortua libi, vivis alii; ipsaque in tenebris consiiiuta, pitleum corroeum. Da roihi compunetionem el con-
exteriori substanliselumen altribuls; sed videre non trilionem cordis, ut defleam, innumeraljilia peccaia
vales, quia non proprium Iumen habes. Veni tu,obse- mea. Doraine, non sum dignus ut intrem in eccle-
ero, Spiritus veritatis, et omnes errorum lenebras a siam tuam. Indignus sum levarc ipfelices oeulos
nie polenter expelle. Judica, Domine.nocenles me, el meos ad ccelum, vel exprimere nomen tuum be-
expugnaimpugnaniosme;appreliendearmaetscuium, C nediclum per labia mea; sed lu, qui creasti me
et exsui-geinadjutoriummihi (Psal. xxxiv). Tupurifi- sicut vis et sicul scis, miserere mei, Domine, Deus
calor elvivificator Spmlus.omnipolensajlerneDeus, meus.
ignis consumenses. Tu Spirilusjudicii, tu Spirilus ar- V. Secunda oralio.
doris. Corripeilaque cor menm, et omnium-ulp.arum Miserere, Doniine, omnibus amicis meis, et pro-
vitiorumque rubiginem virtuie lui ardoris exterge, et pinqtiis, et omnibus benefaclorihus mejs, et om-
jnimicum tihinequitise spiritum a cunctis roeis sen- nibus qtii orant te pro me, el omnibus qui ro-
sibus prorsus exclude. Exsurgat Dens, et dissipeniur gantmeorare pro se. Da eis poenitentiam gfruc-
iiiimiciejiis^etfugianta^facieejns.quioderunt eum. tnosam , morlifica in eis omnla viiia, el fac eos
Sicul deficil fumus, deficianl; sicut fluii cera a facie IJorere virtutibus tuis. Fae eos, Domine, sic per
ignis, sicpereanl peccalor.esa facieDei (Psal. LXVII). omnia vivere, ut majesiali lusevaleant de bona sua
Veni, quseso,veni, benedicte Spiritusverilalis, elom- coiiversatione placere. Miserere, Deus, pontilicibus,
"nesmeorttmviscerum venas iniimusscrutalor ingre- regibus, potestatibus et omni populo Chrisiiano.
dere. Tolle quidquidfermenlalum,quidquid \iiiosum, Sancia Maria, ora pro eis omnibus. Omnes sancti
quidquid reperis noxise vetusiatis peste corruptum ; et sanctse Dei, orale pro eis. Miserere, Domine,
lneque fac azymtim aclu3e munditisepuriiaie since- ** omnibus benefactoribus meis defnnctis, et pro qui-
rum. Redde me mortutim mihi, vivciitemlibi. Mor- buscunque orare debiior sum; el omnes fideles
lifica in me omnes fomites carnalium voluptattim, tuos ahsolve , et da eis parlem et societatem cum
excoque me ad purum, el non solum vitiis, sed et sanclis luis. Sancta vlrgo Maria, ora pro oinni-
mundo me redde prorsus exsiinctum. Veni, obsecro, bus; omnes sancli et sanctse Dei, orate pro eis
Spiritus benediclionis selernae,omnesquemei pecto- oinnibus.
ris lalebras inenarrabili tuae dulcedinis suavitate VI. Terlia oralio.
perfunde. Anima mea ad tuum liquescal adventum, Te adoro unum in trinilate, et irinumin unila-
coalestemviriutem per le renovala concipiai. Ad sui le, benedicle, omnipotens, Paler, el Filius, ct Spi-
vigoris originem redeat alque in amorem luum suc- ritus sanc.us. Miserere mibi miserrimo peccatori,
censis visceribus inardcscat. Benedic, anima mea, elemenlbsime, Deus mctis, et miserere omnibus
Donilnuro, et omnia inleriora mea nomen sanctumi fiJelibus tuis viviset defunclis. Sancla virgo Maria,
ejus (Psal. cn). Uberem grafse luse benedicfionem, maler Dei et hominis, templum Dei vivi, virgo ante
tJomine, anima inea suscipial; el, ul iibi nfe.!u!Iatas
i pariuni el virgo post partum, exallata super clioios
825 CARMINAET PRECE8. , - 92S
augeloium, or_ pro nobis omnihus. Sancle Miehael, . _ XVIII. De palena.
princeps mililiaecosleslis, sancle Gabriel, fcederalor ' Esum perpeiusepariunl hsecfercula vilae.
toelesiium nupliarum, saucle Raphael, medicinaDei, XIX. Ubi Judas Dominumtradit.
craiepro nobis. S. Joannes Baptisla, ora pro nobis. Falsa feroxblando lupus oseula porrigit Agno.
S. Petre, quiliabes claves regni ccelorum, S. Paule, XX. Vbi Chrislus rogal Patrem.
S.Andrea, S. Joannes evangelista, orate pro nobis P.ttrem, Chi-isle,rogas, ctimquo simul omnia dona_,
oarnibus. S. Slephane, S. Apollinaris, S. Laurehti, • XXI. Dominusdicil discipulis suis : Vigilale.
orate pro nobis omnibus. S. Silvester, S. Martine, Quos sopor oppressit, vigilum Rex surgere jussit.
S. Benedicie, venerabilis pater noster, orale pro XXII et XXIII. Oralionesdie Venerissancto in crucis
nobisohinibus. Sancla Agaiha, S. Agnes, S. Gicci- adoratione dicendcv.
lia, orate pro nobis omnihus. Omnes sancli angeli (59)... inflictus ad eum respicerei, et venenum
ei archangeli, llironi el doininaliones, principatus, exitiale evaderet, oplalse salutis vitam adipiseere-
potestates, virlules, cherubim, et seraphim, omnes tur, significalisle jpsum futura longe post curricula
sancii patriarcliiB el prophelae, apostoli, martyrcs, pro lui saluleplasmalis crucispalihuIoexlollenJuni,
confessores, virgines, anacboreise, viduse, omnes ul qnos diabolus armis invidise captivaverai, tua
sancii et sanctseDei, oraie pro"nobis omnibus fide- 3I desiderabilis passio ad pafriam revocaret. Concede
libus Chrisli vivis et defunclis. Pater nosler. la:n mihi niisero J.0 et peccalori quam onini-
VII. Item, oraliones de sancla Trinilale. bus tuo cruore mercaiis, qui bodie sanctarja
Deus, cujus niunere ei trinitatem in personis, passionem luam supplices vcneranlur lignumque
et unitatem in divina substanlia confiterour, vitae adorant, ut diabolicas insidias' le adjuvaute
ebneede propiiius ut, hac fidei lorica muniti, a vincamus, ct setefnsevitse parlicipes effici merea-
cunctis mereamur adversiiaiibus liberari. Per Do- muj', qui cum Patre et Spiritu sancio vivis et
luinum. regnas Deus per omnia sauculasaoculorum.Anien.
VIII. Atia. XXIV. In tertia genuflexione.
Cor.cede, qusesumus, omnipotens Deus, nt qui Domine Jesu Chrisle, qui nos per passionem san-
sanclse Trinitalis unam . confiiemur essenliai» ; ctsecrucis hodierna die de diabolica seivitule libe-
sicul nunc ambularnus, le ducenle, per fidem; sic rasti, ul quo die bominem condideras, eodem et re-
aliquando, te suscipiente, perducamur ad spe- foi-mares, exaudi memiserura et peccalorenr corarn
ciem. Per. hoc signaculo sancue crucis luse confilenlera el dc-
IX. Alia. precanlem, uthtijtis venerabilis elvilalis signi tuitio-
Deus, qui nos el sine confusione trinilaiena, el l> ne munilus, et hostis nequissimiignila lela repellere
sine divisione subslantiam luse majeslalis credere et ab inflietis evacuari vulneribus, el ad \ita_a
docuisti, Jargire supplicibus, ut super boc calholi- aternam valeam pervenire, per te, Domine Jesu
C33fidei fuiidameiilura surgat ^ >n nobis sancta- Chrisle, qui cum Palre el Spirilu sancto vivis et re-
rum slruclura virlulum. Per Dominum. f gnas Deus in sseculasDacuIorum.Aroen.
X. Alia. XXV. De S. cruce oralionesalim.
Deus, qui nohis sanctse Tiinilails mysterinm re- - Dnm crucem dilectissimi Filii tui, omnipotens'
velasli, tribue, qnsestimus,ut qui jam ex fide vivi- Paler, adoro, pateat mihi cqelum, obsecro ut et
nius, per honi operis aiigmenta crescamus. PerDo- oralio mea pervenire possit ad le, el tua descendat
iiiinum noslrum. misericordia super me. Hsecenim hostia singularis,
_ XI. De annuntiaiione Domini. piissimeDomine, in odorem tihi suavitatis oblata, et
Ecce parat clausam Rcgis praenunlius aulam. tuam circa nos juslitiam miligat, cl, tanquam pii
XII. De nalivilale Domini. tlmris incendiuro delliuribulo sacralissimse passio-
Nalus ab seterno prodil de Yirginisalvo. nis evaporans, humanarum menlium nares obdul-
XIII. De oblalioneDomini. cai. 0 inenarrabilis vicliina, quse el caulionem ma-
Non capiiur ccelis, Simeon quem slringit in ulnis. J ledicti veteris abolevit, el signacultim nobis seterna.
XIV. De baptismoDomini. benedietionis imprcssil. Osacrificium verse placa--
En fluvius fontem mundum laval, unda, lavantem lionis et laudis, qttod et antiquse transgressionis
Aiilue, Jordanis, a quo magis ipse lavaris. inimicitias abslulii, ei inter cccium el lerram fcedtis
XV. De iransfiguraltoneDomini. selernse concordise reformavil. Per boc, Domine,
Hinc Deus ostendil quod carnis legmine clausit. lusevirtulis insigne vexillummiseram rae tui gregis
XVI. Vbipueri dicunt Hosanna. o\iculam de cruenti leonis faueibuseripe, ul vicltis
Astra , polus, lei.a , metuunl quem portat asella. afque contritus a le super me nequeat triumphaie.
Vcce Deo magna ccettis depromil hosanna. Redticme ad pascuse luse semper amceiia virentia^
XVII; De cmna Domini. nec abjieias servum, pro quo tradere dignalus" es
Q'ii caput esi justis vestigia tergit alumnis. Filium, qui lecum et cum Spirilu sanclo vivitet re-
"
Q;iodvetuit parli, Petrus vult solvere toii. gnat Deusin sseculassectilorum.Amen.

(?9) Oralio primse genuflexionis, sicut et secundoc'pars dcsid. in nis,

»27 S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUSSEU PARS IV. SW3
XXVI. Oralio. - A quinque sensus corpovis nostri. Tu Patri vielima
Mediator Dei el homlnum, Domiiie Jesu Cluiste, suaviiaiis et nobis faclus es pretiuro redemplionis.
qui veram carnem ex intemeratis bealseMarise vi- Adoro, Domine, crucem itiam; adoro vivificara
sceribus suscepisli, quique pro salule nostra ipsum mortem tuam. Abloai, obsecro, sanguis luus sprdes _
Agnura immaculati tui corporis oblulisti Deo Pairi animaemese, nec ullerius teneat exactor ohuoxiuro
super aram crucis in odorem suavitatis, atq-ue, ut pro quo lam sublime pretium est solulum. Sit isle
antiquaeprsevaricalionisyirus evomeret, temetipsum victorisetuse lilulus, Domine, in anima mea, semper
fecisti humano generi medicinara; absolve menimis ereclus, ut nullum in possessione tua jus sibi vindi-
infelicem et miserum, innumeris pecealorum vin- cet invasor antiquus, sed hoc prospecto, prsesto dif-
culis oLligaltim. Ecce ante ipsum, Domine, vivificae fugiat et velut fumus ad accessum tui Spirilus eva-
crucis luse roe prosterno vexillum, novumque el nescal; ut hsereditalem luam , quam proprio merca-
inaudilum victorise luse supplex adoro lriumphum. lus es sanguine, per continuam cligneris graiiara
Tu enim sacerdos ct hoslia; tu redemptor ct pre- possidere; cui sisper misericordiam luam eljpro-
titim. Libel, piissimeDomine, lanquara sub recenli leciorinvietus el inhabitator assiduus, qui JgScuro
tuse passionis J.X articulo te in crucis supplicio \i- Deo Patre et Spirilu sancto vivis el regnas per om-
dcre pendentem. Lijbet preliosi.simum sanguiiiens 1B nia sseculasseculorum. Amen,
in ore meo suscipere dislillai tem. 0 Lcatascilicet XXVHI. Oralio. _ ,
hostia, quaj et tartarea sepia dirumpit, et ccelestis Doniine Jesu Christe, Fili Dei vivi, graiias agi-
1
regni januam fidelibus aperit. 0 prelii nostri pondus mus immensse tuse pictaii, qui cum in forma Dei
in crucis sialera libratuin, quo debiti noslri chiro- esses, pro nobis temelipsura humiliasti, factus obe-
graphum anfiquus exactor deplorat excisum. Yideo diens usque ad morlem, morlem autem crucis. De~
te Interioribus oculis, Redeuiplor meus, crucis clavis precamur te, Domine, ul quibus tantam conlhlisti
affixum.Video le novis vulneribus sauciatum,. Au- gcatiam, ve.am peccatorurn tribuas indulgenliam.
dio te lalroni clara voce dieentem : Hodie mecum Custodi in nobis opera misericordiaetuse,ne pereant
eris in paradiso (Luc. xxni). Per istud ilaque salu- quos redemit dexiera lua. Sana languores populi
tiferse tuse passionis ac morlis iraploro mysteriuin; ttti et da gloriam nomini luo. Rogo etiam le, Domi-
per hoc, inquam, redemptionis nostrse lacrymabili- ne piissime, ut me miserum ac fragilem a lua non
ter obsecro saeramenlum. Noli me, slcu'. mereor, repellas gralia, el qui hucusque Ionge a lua volun-
ab electorum tuorum socielale dividere, sed in pa- tale vitiosus diseessi, deinceps per ineffabilem mise-
radisi gloria cum ipsomet bealo lalrone conslitue. ricordiam tuam emendalus tuse placeam feliciier
Tu, Domine, animam meam hujus sanclse crucis '3 majestati. Depelle a me, Domine, quidquid noxium,
impressioneconsigna, tu me hujus virtule purifica. quidquid ineplum, quidquid viliosum, quidquid tuse
Per hanc me totum undique juri tuo sic vindica, ut voluntati est eontrarium. Concede mihi, Domine, ut
nulla prorsus adversarii valeat in nie portio reperiri, mala mea hic, dum vivo, digne defleam, et accepta-
quatenuste ad judicium veniente, cum hoc in ccelo bilis sit poeniientia mea in conspeclu luo. Tribiie
divinsevirtutis insigne claruerit, ego hoc stigmale mihi veram fidem, spem firmam, charilatem non
signalus inveniar, ul crueifixoconfiguratus in poena, fictam. Sit in nie fi.va humilitas, sobria viia, vera
consors fieri merear resurgentis in gloria, qui vivis scientia, fortitudo, prudenlia, justitia, lemperantiaj
et, regnas cum Deo Palre inunilate Spiritus sancli cursus rectus, finis perfeeius, te prsestante, Deus
per onmia sseculasseculorum.Amen. nosler, qui cum" Palre, etc.
XXVII. Oralio, .XXIX. Oratio.
Si pieiatem tuam , milissime Dens, humanam DomineJesu Chrisle Nazarene, rex angelorum
mensuram hahere cognoscerem, ego lam immanis- ei sanctorum omnium, qui eras ante ssecula in divi
sima sceleruin mole depressus funditus dcsperarem. nilatis essentia cum Deo Patre unigcnitus Filius;
Sed dum immolari pro me tam polenlem hosliain in plenitudine autem temporis exinanitus formam
"
video, quomodome desperare debeam, non altendo. servilis corporis ex Maria virgine accipiens, in si-
Nam si agnus ille pnschalis, brulum scilicet animal, mililudine hominis factus et hahitti invenlus nl ho-
populum Israel a plaga mortis poiuit liberare mo. Verum utique hominem in Deo vero assumens,
(Exod. xn); quanto magis illius sacralissiinus san- humihatus et obedicns factus usque ad morlein,
guis, qui Conditor esl angelorum , quanlaslihet ani- mortem aulem crucis, redemisli nos tuo sanclo san-
nise mese sordes valet ahluere? Tu, piissime Domi- guine pretioso. Agnus immaculatus surgens a- mor-
ne Jesu Christe, velut species aromatica redoles in tuis, ascendens in coelum, sedes ad dexteram Dei
mortario passionis atlrila, ulnobis miseris el pec- Patris omnipotenlis. Quem adorant angeli, et ego
catoruni morbo languenlibus fieres medicina. Tu infelix peccalor te suppliciter adoro, confitens pee-
tanquam botrus ille lerrselaclis et mellis {Num. xm) cata mea, et deprecans ul, sicul me parlieipem sa-
irriguae calcatus es in prelo crucis, ul nobis selernse crameiitorura mortis et redemplionis luse per cru-
saluiis poculum propinares et arenlia corda nostra cem fecisti, ila per virtutem hujus sacrosanetae cru-
sancli Spirilus inundatione perfunderes. Tu, Domi- cis, omnia in rae vitia et peccata exstinguas et pe-
ne, per qtiiiique plagas s:;cratissimi corpoiis lui rimas, el conlra omnes spiriluales nequitias el anii-
sanasli omnia vulncra, qux noJjis inflicla sunt per qui hoslis insidias, ejusdem sacro.ancitc crucrs vir-
 §_9 CARMINAET PRECES. 930
tute invocata, victricia tela eflicias; el consurgen-.A htijus salutaris signi redempiionis nostrse rediroas
tem me lecum in novitatespiritus et gloriaj, ad ea, me miserum et dignum morte peccaiorem, ab om-
«msesursum sunl, cum sanctis et electis luis ad nibiis eriminibus et facinoribus meis, el libera me
dexleram tuara positis, pertingere concedas ipse ab omnibus malis prseteritis, prsesentihus el fuluris ,
Idemque Jesu Chrisie, Deus imraorlalis, qui cum et raorlifica in me omnia vilia spiritualium et car-
DeoPatre et Spirilu .ancto vivis et regnas per infi- nalium nequiliarum, el fac me resurgere in £4 v'r~
nila sseculasasculorum. Amen. lute graiiae et glorise luse; el quse sursuin siini,
XXX. Oratio. cceleslia desiderare et quserere, el ad seternsebea-
Domine Jesu Chrisle, Fili Dei vivi, gloriosissiroe tiludinis gloriam feliciler pervenire, prsestanle lua
Condilor mundi, qui cum sis splendor J.3 glorise, immensa elemenlia, Domine Jesu Christe, Deus et
coaeternuset ajqualis Palri sanctoque Spirilui, ideo Dominus nosier, qui cum Deo Patre et Spiritu
tlignatus es carnem immaculalam ex Virgine sume- sanclo in unitale deilalis omnia creando regis, vi-
re, et Innocenles ac gloriosas luas palmas in crticis vificas el gubernas per immorlalia soccula sseculo-
palibulo permisisli -configi ut clauslra dissipares rum. Amen,
inferni el humanum genus liberares de morte. Mise- XXXIV. Litanim.
rere mihi misero, Domine,oppresso gravi facinorum ]B Christe, audi nos, 111.Pater de coeljs, Deus,
pondere niultarumque nequiiiarum sordibus inqui- miserere nobis. Fili Redemplor mundi, Deus,
nato. Noli me relinquere, piissime Domine, sed in- miserere nobis. Spiritus sancte, Deus, miserere
dulge misericorditer, quod inipie gessi, et qusa ne- nohis. Sancta Trinitas, unus Deus, miserere nohis.
gligenler feci. Exaudi me, quseso,clemenlissime ac Sancla Dei Genilrix, semper intemerala, virgo Ma-
misericordissime Jesu, Deus bone el benigne, pro- ria, el omnia sancta serapiiim el cberubim, inter-
stratuin anle adorandam gloriosissimam tuam cru- cedite pro nobis et pro omnibus vivis et _efui<^:.is
eem, ul in his sauciis diebus et semper tihi merear (idelibus....
assistere mundus, et tuis jugiterplacere conspecli- XXXV. Hymnus de S. cruce.
bus, quatenus liberatus a malis omnibus, tuo sim Ad nocturnum.
semper adjulorioconsolalus, Chrisle Domine, Sal- Crux orhis salus perditi,,
valor roundi, qui vivis el regnas in ssecula sseculo- Perempli vila saeculi,
rum. Araen. Quam vicla tremunt lartara
XXXI. Oratio. Cceliverentur agmina.
Christe, qui pro nobis patibulum crucis et mor- In te dum vita morilur,
lem subiisti, ut a nobis expelleres mortis potcsia- (_ Mortis catena solvilur,
tem, el sanguinis tui nos pretio liberares, miserere ,_Egypiijugo liberi
mibi humillirooservo luo, et omnium meorum mihi Versesunl lucis filii.
veniam tribue peccalorum, et nie coram adoranda Te ponit Judex omnium,
lua cruce proslratum in his sanctis diebus, et jugi- Cumjudicatur, solium; .
ler ab omnibus nialis eripe, ljonisque luis miseri- Jam tum lisedosab ovibus
cordiier refice, qui cum DeoPatre et Spiritu sancto Segregat in la.ronibus.
vivis et regnas per immensa ssecula sseeulorum.. Tu mundi ludis principem,
Amen. Dum punis impassibilcm,
XXXII. Oratio. Reos offerre solila
Deus, qui ligno pereuntem hominem per lignum Quem nune das, aufefl spolia.
reparasti in melius, quajsumus, ut virlus hujus ln le maclalur yiclima,
triumphalis ligni morte el sanguine tuo ditati, cui Quse mundi purgat crimina,
lota devotione colla submiltimus, et viiia iu nobis Tibi lalenium creditur,
nniversa roortifieet, et conlra cmnia adversa nos Adoequod solvil debitum.
muniat, qui vivis et regnas cum Patre et Snirilu *• ^ Nos vitse signura prolege
sancto Deus per omnia sajcula saeeulorum. Quos Rex triuniphat gloriae .
XXXIII Oratio. Per le ad regnum provehat,
Domine Jesu Chrisle, qui es et qni eras Deusc.im Quos servitute liberat., •
Patre ante saeculagenitus, Deus ex Deo vero , con- Sit Patri Iaus ingenilo,
eeptus de Spiritu sancto, et nalus homo in fine sse- Sit decus Unigenito
culorum de virgine semper Maria, qui obediensPairi Sit ulriusque parili
usque ad morlem, mortem autem crucis', redemisti Majeslas summa Flamini.
nos tuo sancto et pretioso sanguine,' el destruco XXXVI. Ad laudes.
morlis imperio , omnibus in le credentibus ccelestis Crux mundi beriedictio,
glorise aditum reserasti, le Deum verum, el Domi- Spes et cerla redemplio,
num meum suppliciler adoro, sedeniem ad dexte- Oliin gebennse bajula., •
ram DeiPalris omnipolenlis, deprecando infinitam Nunc clara cceli jahua
cl ineirabilcmmisericordiam luam, ul per virtulem In te levatur hoslia,
 931 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS IV. — PROLEG. 5355
Ad sc qui tr.ixit omnia, A Qua?subruit Rex glor^sa \
Quam mundi princeps ir.ipeiil Cum lautle victorise.
Suumqtte nihil invenit. Stupenda lex myslerii,
Tuse legis arliculns Novumgeims prselii,
Velus cassal cbirograjiliuni, Ligaius nexos liberai,
Aniiqua perit servilus, Moriuus vivifical;
Yera lihertas redditur. !«S Dumqucvilaperimitur,
Ociorisiui copia Mortis mors efilcliui'.
Cuncla vincil aromata, Stalera crucis peiidulum , !
_
' ' ;
3,g Tui dulcedo neciaris , Mundi librai prelium ,
Replet arcana pectoris. Qtiod dum exaclor pciiit t
Per cruccm , Christe, qusesumus, Jus antiqtitiro perdidit,
Ad vitse transfer prsemitiin, Escam glutire nililur,
Quos ligni fixus siipiie, Sed hamo transfigltur..
Dlgnalus es redimere. Composuit chirographum
Sil Palri laus ingenito, B Protoplastus hominuin,
Sildecus Unigeniio, Quod Christus post in alia
Sil utriusque parili Solvit ligni tabula;
Majesias suroma Flamini. Quscpriraus Adam scripseral,
XXXVH. Paraclericum carinen de S. cruce. Secundus ohlileral.
Unica spes hominum, crux 0 venerahile signtnn , Cum Aucior yiVs morilur, 1 -
Oronibus esto salus, unica spes hoininum. Orhis et cororoorilur;
Bajula lu preiii, quod mundi dehita solvit, Sol radios operuit;
Quo meruil redimi, bajula tu pretii. Lugens terra iremuii; j
Dnica spes hominum, crux 0 venerabile sigmitn, rempli veltim dividiiur,
Oronibus esto saltis, nnica spes hominum. Vis saxortim scindiiiir,
Tarlara victa luis spoliuro cessere triumphis; Brevi sepulcro clauditur,
Liigent vexillis tarlara victa luis. Qui coelo non capitur.
Pandis ei astra piis, proprio quos stigmate signas: Prseda vallatus divite,
Das requiem fessis, pandis et aslra piis. Vicio moriis principe
Unica spes hominum, ernx 0 venerabile signuin, t, Triumphalis poleniia
Omnibus esto salus, unica spes hominum. Surgit die lcriia.
Chirograplium veiili pepigit quod cauiio ligni, Redtlile Chrislum vigiles
Diluis el pomi chirographum velili. Qiiem servaslis milites,
Lux, honor, iuiperium, laus, gloria, doxa per reviim Vel mortuum osiemlite,
Sit libi, irine Deus, lux, honor, imperiunt. Vel in vivum credite,
Unica spes liominum , crux 0 venerabile sigiiiun, Cur gralis vera dicitis,
Omnibus eslo salus, unica spes hominuin. Empti falsa fingilis?
XXXVHI. De S. cruce. Mox inlonat angelicns
Omnibus est una spes haic metuenda iigura, Sermo mulieribus, |
Cernilc librala preiium pendere slatera, Aposlolis ul dulcia
Quod mundura retlimil proloplasti deliita solvit. Hsecdeferrent nuniia :
Crux esl vita milii, mors inimice libi. ln Galilaeampevgile,
XXXJX./(-»i, de S. cruce, duobus inviceminimic.s. Ibi Clirisium cernile.
Ecce rubet Christi crux sanguine lincta recenti, Jam regis /Egypliaci,
IIxc coelumterris confosderat, infima suminis : 0 Servitutelibcri,
Rsec .tibel in vobis, ut lux orialur amoris, Post maris Rubri iransitum,
Novum demus canlicum, - :
Litibus sedaiis succedani oscula pacis.
XL. Rhylhmus paschalis. Morlis sohiti legibus, j
Paschalis fesii gaudium Christo consurreximus.
Mundi replet ambitum, Colile, novi populi, ,
- Ccelum, tellus, ac maria _ Rite Pascha Domini, j
Lxta promant carmina, Paschali Agni sanguine
El alleluia consotiis Posles domus tingife',
Modulcnlnr organis. Fermentum veius pellite,
Solus ululet larlarus Azyma comedite.
Rapta prseclavactms, Tolis Chrisle \isceribus
Fractos vccles, et ferrea Tihi laiides reddimus :
Slrata plorenl mostiia, Qui resurgehs a moricis,
S53 CAR.IINA ET PRECES.
Ullra jani non moreris.
Sit Pairi laus et parili
Decus omne Flamini. Amen.
XLl. De ascensione Domini.
Ima Deus petiil, sed non excelsa reJiquit;
Esi ibi quoiendil, permancl tinde venit.
XI_U.Hymnus in ascensioneDomini. Ad lauaes.
Clai'a polorum culmina
Lajta mirentur luniina,
2,_TQusepenelrat Rex glorias
Cum triumpho vicloriaj.
Qui moriturus venerat,
Perempta morte remeal
Victorad astra nobilis,
Rapiis gehennaespoliis.
Acclivis ul erigeret,
Venditusut redinieret,
Sprelis erraulempascuis
Ovemreporlat pasculis.
Jam, caro, lulum despice.
Coelum,lellus, ingredere:
Nam membrisvia slernilur
Quo caput irecernilur.
Jesu, decus angelicum,
Dulcedo, desiderium,
El nos toiis visceribus
Te fac ambire, qutesuinus..
Da nohis in te vivere,
Ad te cor nosti-um dirige,
Accendal nosira peclora
Tuus amor in ssecula.
XIJII. Vbi Spiritus sanclus descenditsuper aposlolos. cepliis, fermenium velus in azymam venit, quia
Ignil apostolicumlinguarum flamma senatum,
Germinat el varias quasi vox fecunda loqueLis.
XLIV. In annunliatione bealissimmvirginis Marim. de noslra fragilitale.coinposuit, in qua exsultans ut
Hymnus: Adnocturnum.
Terrena cuncla jubilenf,
Asira laudihus inloneni,
Virginis ante thalamum
Laudes alternent dragmatum.
HsecVirgo Verbo gravhia
Fit paradisi janua,
Quae Deum mundo reddidit
Coelumnohis aperuit.
Felix isla puerpera,
Evselege liberrima,
Concepit sine masculo,
Peperit absque gemitu.
Dives Marise gremium
Mundi gestavil preiium,
Quo gloriamur redimi,
Solulijugo debiti.
Quam Palris implet Filius
Sanclus obumbrat Spirilus; -
Coalumfiunl castissima
Sacraepuellseviscera.
Sit tibi laus, Aliissime,
Qui nalus es ex Yirgine,
Sit honor ineffabili
Pairi sanctoque Flamini. Amen. -
S34
A XLV. Ad kudes.
Aurora velut fulgiJa,
Ad ccelirneat culmina,
Ut sol Maria sple idida,
Tanquam luna pulcherrima.
Regiua munctihodie
Throiiuni conscendit gloriae,
Illum enixa filium,
Qui est anle Luciferum.
III Assumpla super angelos
Excedil et archangelos;
Cuncla sanctorum merita
Transcendil una femina.
Quero foverat in gremio, '
Lpcaral in proesepio,
B Nuiic regein super omnia
Palris viiiei in gloria.
Pro nobis, Virgo "virginum
Tuum deposce Filium;
Per quam nostra susceperat
Ut sua nobis prajheal.
Sii libi laus, Aliissime,
Qui nalus es ex Virgine,
Sii lionor ineffabiii
Pairi, sancloque Flamini. Amen.
XLVI. In eadem annuntiatione beatisshnce virghiis
Murim. Ad missam, Prmfatio.
Per Clirisluin Dominumnosirum. Qui intemeraiai
Geniirici, gralia plena>, per archangeli Gabrielis
oraculum, liodierna die salutaris advenlus sui pale-
-, fecit arcanum; quique vernantis vulvse flore con-
homineni induens, humanse naiurse originaliler \i-
lialae contagia non coniraxit. Loricam nempe siftl
gigas, etpolens acforlis in praslio, polestales aereas
debellavit. Infirmsese carnis obiexit velamine, qui
erat omnipotens in perennis essenlise majeslaie;
dumqiie se humanse nalurse Verburo Pairis univit,
in virginalis aivi ihalamo coelestis Sponsus sanctam
sibimel Ecclesiam fcederavit, pro cujus amore an-
gustias materni non detlignaius est uieri, qt:i iu-
finita latitudine non capitur coeli. Qtteni laudant an«
geli. _ _
XLVil. In assumptioneipsius sanctissimm Vitginii,
Hymnus ad vesperas.
Gaudium mundi, nova slella coeii,
Procreans Solem, pariens Pareniein
Da manus lapsis, fer opem caducis,
Virgo Maria.
Te Deo factam liquel esse scalam,
Qua lenens suminum, petit altus inium,
Nos ad excelsi remeare coeli
Culmina dona. <
Teliealortim chorusangelortim,
Te sacri vaies et aposlolorum
Ordo prselaiam sihi cernit unara
Post Deilatem.
Aula cceleslis speciosa Regis,
fulta septenis sopbiie coluronis :
SO.-)' S. PETRI DAMIANIOPP. TOJIUS SEU PARS IV. 930
Quem nequit lotus cohibere mundus A_ piradisi, audi preces pauperum, ne despicias gemi-
Claudis in alvo. lus miserorum. Jnferanlur a te vola nostra atque
Quem treinunt coeli, meluunt abyssi, suspiria conspectui Redemptoris, ut quaj nosiris
Fluminum gtillse, maris el procellse, excluclunlur merilis, per te locum apud aures di-
Lauilat occasus, veneralur orlus, vitue obtineant pietaiis. Dele peccata, relaxa faci-
Stringis in ulnis.' nora, erige lapsos, 20 solve compeditos. Per te
Lacte nutriiur cibus angelorum, succidantur vepres el germina vitiorum, prseheanlur
Fertur innuplm gremio ptiellae flores et ornamenta virlutum. Placa precibus Juili-
Qui sua iate ditione lerrse cem, quem genuisli singuiari ptierperio Salvatorem,
Pondera libral. ut qui per te factus est particeps humanitatis
19 Sic decus summo sine fine Chrislo, noslrsj, per le quoque nos consories efficiat di-
Sancta quem virgo genuil Maria : viniiatis suse. Qui cum Deo Paire. et Spiiitu
Qui Patri coropar, Flaminique sancto, sanclo vivil et regnal in stecula saeculorum. Amen.
Regnat in arvum. Amen. LII. Ilymnus ad pr.mam. ,
XI.VIII. Ad honorem sanctm Marim virginis. Offtctitm Beaia Dei geniirix,
qwlidianis diebus. Ad vesperas. lly-.nmis. j.B Nitor huma.ii generis :
Sidus, Maria, splendidum, Per quara de servis liberi
Te laudat omne sseculum, '
Lucisque sumus filii.
Ex qua suh mundi vespere, Fac tuum nobis Filium
•Solorlus est juslilise. Pia preee propitium;
Da cor lenebris eripi,
Quem graviter offendimus, i
Da vera luce perfrui, Tu mitem redde, qusesumus.
Quse noctem vitseveteris
Sit lihi laus, Altissime, ,
Novis illustret raeritis.
Per le purgeraur viliis, Qui natuses ex Virgine:
Sii honor ineffabili
Solvaraur culpse vinculis";
Patri, sanctoque Flamini. Amen.
Mens vulsis spiniserula
Virlutum feral germina. LIII. Hymnus ad lertiam.
Sit libi laus, Allissime Maria, decus hominum,
QuTnatus es ex Virgine; Regis selerni solium,
Sil honor ineffabili (_, Septem coiumnis edita
Patri sanctoque Flamini. Amcn. Domus a s-picnlia.
XLIX. Leclionesad maluimum. Leclio prima. Tu nos veniuro Judici'
. Beata Dei genitrix, virgo Maria, lempliim Dei Comineiida prece supplici:
Tuis intenlos laudibus
vivi, aula Regis ajterni, sacrarium Spiritus sancti.
Tu virga de raiiice Jesse. Tu cedrus iu Libano. Tu Mitis cernat ac placidus.
rosa purpurea in Jericho. Tu cypressus in monte Sit tibi Jaus, AJtissime,
Sion, quse singulari privilegio meriioruiu, sicul Qui nalus es e_ Virgine :
nescis in honiinibus comparein, ila nihiloininus et Sit bonor ineffabili
angelicam superas dignilatem. Cui novo et inaudilo Patri, sanctoque Flamini. Amen.
miraculo datum est ul Verhum, quod anle sascula LIV. Hymnus ad sextam.
Deus genuit, fieret lilius luus, et homo, quein tu in Maria lemplum Domini,
line sajculi gehuisti, verus atque perfeclus essel Dei mater el hominis,
Filius Dei.' Tunc vere Virgo virginum, ,
L. Lectio secunda., Curo peperisti Filium.
0 gloriosa puerpera, in qua sola reperitur fe- Da nobis hunc in fervido
cunda virginilas, quse sic ex inleroeratis viscerihus Mentis gestare gremio; ,
Filium protulisti ul illibaise pudicitiseintegrilas cre- Ex tua carne genilus, ,
Sceret, non libido virginalis clausulae signaculum Noslris regr.et in sensibus.
violaret. Tibi Spirilus sanclus, dum cnnciperes, Sil tibi laus, Allissime,
obumhravil, non ul ipse, quod absit, in sacraiis- Qui nalus es ex Virginc : I
simo ulero tuo fieret pro semine sobolis, sed usus Sii honor ineffabili
est potius viiiule ac poteniia Creatoris. De te suin- Pairi, sanctoque Flamini. Amen.
mus pontifex noster sui corporis hosliam sumpsil, LV. Ilymnus e.dnonam.
quani in ara crucis pro lolius mundi salute sacrifi- 0 singularis femina,
cium obtulii. Tu lux orieus Nazarelh, lu gloria liie- Sola Virgo puerpera,
rusaJem, tu lseliiia Israel, tu decus mundi, tu nobi- Pr_;clara vitc janua,
liias populi Christiani. Qua cceli patent alria.
LI. Leciio lerlia. . Tu nos culparum nexibus,
,. 0 Regina mundi, scala cieli, Ihronus Dei,-janua Sacris absolve precibus :
957 CARMINAET PRECES. . - 93-3
Tua promentes merila A - Suscepit quidem tua,
Ad cosli transfer prscmia. Sed non amisit sua.
Sit libi laus, Altissime, %% Oritur ortus rernm ,
Qui nalus es ex Virgine; Fit aniiquus dierum;
Sit honor ineffabili Orbis origo coepit,
Patri, sancfoque Flamini. Amen. Faclus cx his qusefecil.
__][ LVI. Hymnus ad completorium. Conceplus fecundavit,
Maria, Virgo regia, Natus non violavit,
David slirpe progenita", lntravit et exivit,
Non tam palerna nobilis Sed clausara dereliquit.
Quam dignilate soholis. Tu Aaron es \irga,
Tu , nos avulsos veteri, Fecunda, licet sicca,
Complanla novo germini; Qusegermen prolulisli,
Per te sil genus hominum . Sed Virgo permansisii
Regale sacerdolium. Te rubus prajlticebat,
Sit tibi laus, Altissime, B Qui ardens non ardebat:
Qtii nalus es ex Virgine; Qusesine seslu meniis
Sit honor ineffabili Fructum dedisli vcntris.
Patri, sancloque Flamini. Araen. El ante parlum Yirgo,
LVII. Istm aralimes dicantur per horas diei. Sed post virginum Virgo ;
Dans, qui Filium luum ad nos per Virginem di- Crevitin ortu prolis
gnaluses miliere, da nobis ad le, suffragantibus Iiitegritas pudoris.
ejusdem B. Mariseprecibus, jugiter festinare. Per Est angelorum cibus
eumdem Dominura. Tuo lacte nutritus ;
LVIIt. Alia. Qui mari prscbel undas
Deus, qui humansesubstantiseverilatem de virgi- Papillaj sugit gtillas.
nalis uteri maleria suscepisli, da nobis beatse Geni- Geris in sinti prolem
trieis tuaj precibus iia degenerem evuere vetusla- Qui lerraj librat molem;
lem , tit le novae generalionis indtiamus Auctorem. Foves a quo foveris ,
Qui cum Patre. Servas a quo tueris.
LIX. Alia. G Blandire, Mater, eharo ,
Concede nos, quscsumus,omnipolens Deus, B. Ma- Qui le creavit, Nalo;
riae semper Virginis precibus suhlevari, per cujus Oscula grata fige ,
ineffabilemparlum procufasti salulis humansereme- Fasciis membra cinge.
dium. Per Dominum." Ampleclere ccoleslem,
LX. Alia. Quem genuisti Regem ,
Deus, qui viliatse slirpis origincm per virginalis Cui servit sol et luna,
ulerireparasdignilalem, concedepropitius, ut quos Et onniis crcaiura.
proprii reatus rooles g-aval, intercessio beatse Dei Cbori virlutum tremunt
Genilricis atlollat. Per Doniinuni. Quem vilespanni leguni :
LXI. Rhythmus de S. Maria virgine. Pavet ccelum el terra
0 geniirix seterni, Quem bajulatpuella.
Virgo Maria , Vcrbi , Vagit in sinu raalris,
Quaevox, qu3-lingua carnis Regnat in^lhrono Palris :
Par erit luaj laudis ? * Legem malris ohservat,
Tu nova maris stella, Mtindi jura gubernat.
Celsa poli fenestra, Tu fonlis fons viventis
Scala quse ccelutn lerris, Oriens orientis;
Jungis ima supernis. Liber ille signatus
Inimensum concepisli ^ Yictori viro datus.
Parentempeperisli, Tu porta tcmpH clausa,"
Fit Factor etfactura , - Superni Regis aula;
Creans et creaiura. JErarium lalenti,
.Quem mundus ferre nequit Per quod sumus rederopli.
Tolum vulva concepit; Horlus deliciarum
Quo circuitur aalher, Odor suavilalum;
Puellse clausit venter. Tu ager ille plenus,
Servi forma indu'us, Cui benedixii Deus.
Divina non exutus , <. Ex le botrus egressus,
PATROL.CXLF. 30
§59 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS IV.
Qui, crucis prselopressus,
Vino rigat arenies
Sancti Spirilus menfes.
Es et terra ccelestis
Ferax Iaciis el n.ellis :
Ex qua Veritas orla
Tollil errorum dogma.
Arcem nobilitatis
De prolis stirpe iraliis.
Filia qnideEi regum,
Sed Maier Regis regum.
23 Salve, jam Virgo feta ,
Ave , gralia plena :
Nostrum ave digneris,
Ut illud Gahrielis.
ille, dtim te salulat,
Evsenonien commutat;
Reduc nos, Virgo sancta ,
Unde es>lnequam lapsa.
Tu solve quod dcbemus
Averte quod limemus,
Irapelra quod oplaraus,
Perfice quod speramus.
Sif lausTrinilali,
Sil decus Uniiati,
•Cuilex et ordo rerum
Per omne palet scvum. Anien.
LX'<_.Rbyihmusde eademsanciisshna Virgine.
Quis est hic qui pulsat ad osiium,
Noeiis rumpens somnum?
Me vocal, o virginum pulcherrima,
Soror, conjux, gemma splendidissiraa!
- Cilo surgens aperi, dulcissiroa.
Ego sum sumrai Rcgis Filius ,
Primus, et novissimus;
Qui de coelisiu has veni leneiiras,
Liberare caplivorum animas;
Passus morlem et mullas injurias.
Mox ego dereliqui leciulum ,
Cucurri ad pessulum :
Ut dilecio tota domus paleat,
Et roens mea plenissime videat,
Quemvidere roaxime desiderat.
At ille jam inde transierat.
Ostium rcliquerat.
Quid ergo, miserrima, quid facerem?
, Lacrymando sum secula juvenem,
Manus cujus plasmaverunl -bominero.
Vigiles urlus invenerunt me ,
ExspoJiaverunt me,
Abslulerunl el dederunt palliura ,
Canlaverunt mihi novum canlicum ,
Quo in Regis inducar palatium. Amen.
LXIIl. Rbythmussuper salutalione angelica.
Ave, Davidfilia, sanciamuiido nata,
Virgoprudens , sohria , .oseph desponsata ,
Ad salulem omniumin exeroplumdata,
Supcriiorum civium consors jam probata.
Maria, miserja per te terniinaiur
-.1
A Et misencordia per te revoeatur ;
Per le navigantibus slella maris datur,
Lumen viaj pandiiur, porlus demonstralur.
Graiia le reddidit cunctis graliosam,
Te vestivit Jilio, sparsit in le rosam ,
Te virlutuni floribus fecit r.peciosam.
Intus et exlerius totam luminosam.
Plena medicamine, abundas unguenlis ,
Terge sordes criminum, plagam sana mentis
llu.us lui supplicis in te confiJeniis,
Et hos sacros rhyihmos coram le psallentis.
DominusRex omnium ex le sibi fecit
Cellainpigmentariam, quam cunclis prsefecit:
In qua miras species Salvaior confecit ,•
Quibus omnes dulciter electos refecit.
B Tecum lola Trinilas facii mansionem,
24 Pater, Verbum, Spiritus fixit sessionem.!
, Propter quod nunc largius ad devotionejci
Teipsam fidelibus prabes lectionem.
Benedicla, benedic le benedicenles, i
Fac in luis laudibus sinl proficienles;
Infige dulcedinemin luorum menles,
Ul in bonis aclibus semper sintferventes.
Tu in mulieribus oplima figura ,
QuseRegis es gloriseMater, Virgti pura,
Quoprobaris dignior omni crealura
Hoc agenle Domino singulari cura.
El benediclus Deus, qui cuncta creavit
Qtii maliis in uiero te sanctificavit;
Beiiecliclusfilius, quera iuus portavit
C Virginalis utcrus, quem ipse formavit.
Fruclus tuus, domina, fructus est cceloruia.
Quo pasciintur angeli, ccetusque sanctorunaj
Chrisli meditalio cibus est eorum
Qui per viam ambulanl ejus mandatoriim.
Ventris habitactiluinRex regum iutravit
Cujus lahernaculum sibi dedicavit:
Condensibi gladitira, pei quein hostem stravit „
Et manna dulcissiinum, quo fideies pavil.
Tui sapor germinis nosirum est solamen :
Per te vilaosurapsimus seternselibamen, ,
Quam del nohis Dominusper luum juvamen ,
Qui vivit inssecula s3.culorum. Amen.
LXIV. Ad eatndem sanclissimam Virginetn.
Versus contra tempus nubilosum.
0 miseratrix, o dominatrix, prseeipeclictu,
Ne devastemur, ne lapidemur grandinis iclu.
Esl tibi latus poniiflcatus, mater ab aevo;
Ergo precamur, ne moriamur lurbine ssevo.
Turbida leni, daque sereui teniporis usum :
Redde sereatun sidus amxenuiij,nuhe reclusum.
Virgo, rogamus, nepereamus pesle, vel ira ;
Tetra diescant, a'.oue auiescant fulgura dira.
LXY. Paraciericum carnten de eadem sanciisshna
Virgine.
Scala, thronusque Dei, nilor orbis, janua coeli
Mater, ave Christi, scala Ihronusque Dei;
Tu nova stella maris, qua lux esl reddita terris
Orius et es solis, tu nova stclla maris.
 941 CARMINAET PRECES. 9i%
Concipisabsque viro, tu sola puerpera Virgo, A Veste sumpla euth caligis
QuseVerburaverbo concipisabsque viro. Patescunt fores carccris.
Tartara quod metuunt, tellus pavet, astra veremur, Sit Patri laus iiigenilo,
Pecloris anlra ferunl, tarlari quod metuunl. Sit decus Unigenito,
Virgine viia redit homini, quein virgoperemil;, Sii istritisqueparili
Morsnece victa perit, Virgine vita redil. Majestas sumroaFlamini. Amen.
Tu super astra leva, petimus, quod subruil Eva ; LXXUI. De S. Paulo apostolo.
IUa gravai culpa, tu super astra Jeva. Mellifluisomnem Paulus rigat inihribus orbem.
Gloria summa Patri,.genitse sit gloria Proli, 2Q LXXIV. De S. Paulo aposlolo. Hymnus.
Flamine cum parili, gloria summa Palri. Amen. Paule, doclor egregie,
LXVI. Missa de S. Daniele propheta. Tuba clangens Ecclesiaj,
Oratio. Nubes volans ac tonitrum
-Deus, qui antiquis patribus novaj gratiae mysle- Per amplura mundi circultim.
rium revelasli, prsesla, quajsuraus, ul Ecclesia lua Nobis polenter intona
Danielisfoveatur auxiliis, cujus propheticis est sedi- Ruraque cordis irriga;
ficata doctrinis. Per Dominum. B • Ccelesiisimbre gratiae
25 LXVH. Alia oratio. Mentes virescant aridae.
Deus , qui per utriusque Testamenli patres unius 0 magnum Pauli meritnm, ,
Ecclesise tuaa fundamenta constiluis, da nobis B. Ccelumconscendit terlium,
Danielispalrocinio proiegi, cujus sumus myslicisre- Audil verba mysterii,
velalioniljus salubriler insliluti. Per Dorninum. >Qusenullis audet eloqui.
'
LXVIR. Secrela. Dum Verbi spargit semina,
Deus,qui Stisannamper B, Danielisjudiclum libe- ^ Seges surgit uberrima;
rasti, haacmunera propitius respice, alque e)as pre- Sic cceli replent horreum
cibus venerandis ab orani nos adversitate defeade. Bonorum fruges operum.
Per Doininum. Micantis more lampadis,
LXIX. Poslcommunio. Perfundil orbem radiis,
Deus,qui per Habacuc proplielam B.Danieli pran- Fitgal errorum tenebra-s.
dium destinasti, ipso inierveniente, conceiie ut q<kfe Ut sola regnet veritas.
de coelesiimensa percepimus sinceris mentibus illi- Sit Patri laus ingenito,
bata servemus. Per Dominum. G Sit decus Unigenito,
LXX. De S. Joanne Baplista. Sit ulriusque parili
Praevia malerno Verbum vox sentit in alvo. Majesias summa Fiamini. Atncn.
LXXI. De S. Peiro apostolo. LXXV. De S. Andrea apostolo.Hymnus,'
Sperne maris navem, coeli,Petre, suscipe clavem ; Captator oljm piscium,
Flticlibus et spretis, porlum mihi redde quietis Jara nunc piscator liominuia,
LXXII. De S. Pelro aposlolo hymnus. Tuis Andrea retibus
Senatus apostolici Mundinos rape fluclibus. -
Princeps el prseco Domini, Germanus Pelri coi*pore,•
Paslor prime fidelitim, Nee mortis dispar ordine :
Cuslodi gregem creditum. - Quos una caro genuit,
Per pascuavirenlia, Crux ecelofralres edidir.
Nosvcrbi fruge recrea : 0 germen vere nohile!
Refectas oves prsevius 0 par corona glorise!
Caulis infer coelestibus. Ecclesisepatres pii,
" Crncis sunl ajque filii.
Supernse elaves januse
Tibi, Petre, sunt iradilte, Ad Jesum fralri proevius,
Tuisquepalent legibus Indexque vitse strenuus,
Terrena cum coeleslibus." Et nobis esio miseris
Tu petram verse fidei, Beali dux itineris.
Tu basim sedificii. S:t Patri laus ingenilo,
Fundas, in qua calholica Sit decus Unigeniio,
Fixa surgil Ecclesia. Sil ulriusque parili
Urobra lua, dum graderis, Majestas summa Flamini. Amcn.
Fit roedicina languidis; LXXVI. Divisio.
Texlrinis usa vestittm Andreaj festura colitur,
Sprevit Tabilhseferetrum. Lux clara piis oritur,
Catenavinctura gemina Per quero lenebras deserunt,
Virlus solvit angelica, Ad verum luraen retlcuii!..

913 S. PETRI DAMI&MOPP. TOMOS SEU PARS IV.
jEgeas in aposloltim
Minaci frendet spiritn :
Per quem Achaiaepopulum
Cernit ire postDominum.
Nescit minas pavcscere,
Nequit tormentis cetiere,
Flamroantis ardor fidei
Non seniit vim supplicii.
.Crncis vinetus paiibulo,
L_;tus pendebat bitluo:
In ipsa morie positi
Vilse manal eloquium.
^J Luce delapsa ccelitus
Repente circumfunditur,
Qui sie obire meruit
Lucis Aucioreni petiit.
Sit Patri laus ingenito,
Sit decus Unigenito,
Sit ulriusque parili
Majesias summa Flamiui. Araen.
LXXVII. De S. Joanne apost. el evang. Uymnus. Ad
vesperus.
Virginis virgo venerande ctibtos,
Magnus seterni logolheia Vcrbi,
Dele servorum facinus tuoruro,
Sancte Joannes.
Tu patrem carnis subito relinquis,
Sicque ccelesteui sequeris Parentem,
Piscihus spreiis hominum juberis
Claudere turbam.
Fonte prorumpens fluvius perenni'
Curris arenlis saliator orbis,
Hausit ex pleno modo quod propinat
Pectore pectus.
Tu decus raundi, jubar atque cceli,
Impetra nostris veniam rtiinis:
Da sacramentum penelrare suininum,
Quod docuisli.
Palris arcanum speculando Yerbuni,
Tollis errorem fidei per orbem,
Nos ad oeternam speciem fruendam,
Dux bone, iransfer.
Laus honor Palri, parilique Proli,
Una majeslas, eacleinpotcstas,
£um quibus sancius simul implel omnem
Spirilus orhem. Amen.
LXXVill. Ad nocturnum
Fidclis plebs cura angelis
Festivis plandat gaudiis,
Nativitati Doniini
Occurrit laus apostoli.
Dileclus bic prse ceetcris,
. Apud Magistrum lenuit
Ob virginale meriiuro
Arnoris privilegium.
Hausit ex Clirisli pectore
Fluenta sapientise:
Hinc arva cordis irrigat,
, El Verbuin Palris insonat.
'
Ui
A Huic in cruce positus
Matrem commendal Dominus,
Fit maier Virgo virgini, i
Quem fovet vice filii.
Te pronis, alme, cordihtts,
Ccelisenalor, poscimus,
Da Verbi vullum cernere, i
Qiio verbttm doces credcre. '
Sit Palri laus ingenilo,
Sii decus Unigenilo,
Sit iilriusqite parili ,
Maiestas summa FJamini. Amen.
LXXIX. Ad laudes.
Magna Joannis meriia
Sancla proraal Ecclcsia,
* **
_l@ Quara lenebris evacuat,
Viise\erbis irradiat.
Iltijus cor in sublimibus
Sanclis suspendil Spiritus,
-
Ul profunde lalenlia !
- Cernat alta mysteria.
Et illa felix aquila
Ad escam volal avida .
Quai cosli cives vegelat, |
Et nos in via rccreat.
Hie in choro tot milliuni ,
Primaluni tenet virgitium.
Fil Agno sic petlissequuSj
Ut malris individuus.
Sit Patri lausiugenito,
u Sit decus Unigenilo, I
Sil utriusque parili
Majeslas surama Flamini. Amen.
-LXXX. Missa in feslo S. Barlholommiapostoli.
Oratio.
Deus, qui Ecclesiam tuam in apostolicis voluisti
consistere fundamenlis, da nobis, qusesumus,B. Bar-
tholomoeiprecibus ei in recla fide persistere, ei piis
scinper operibus abuhdare. Per-Dominum. !
LXXXI.
Precibus B. Bartholomssi aposloli ttii, Domine,
qu3_sumus, hoc tibi munus oblalum \ilale nohis
perfice sacramentum. Per. i
LXXXII.
^. Quajsumus, omnipolens Deus, ut donum ecelesle,
quod sumpsimus, intercedenleB. Bariholomir/oapo-
siolo tuo, non nobis ad jiidicinm , sed ad salutis
aelerna?proveniat incrementum. Per.
LXXXIII.
Da, qusesumus, Ecclesiseluaa, misericors Deus, ut
.quos B. BartholomoBiapostoli liti est sedifrcalajdo-
clrinis, ejtts eliam conliiiuis protegatur auxiliis. Per
Dominum.
- LXXXIY. !
Concede, qusasumus,omnipolens Deus,ul Ecclesia
lua B. Barlholomseiapostoli gaudeal stiffulta prsesi-
diis, cujus etiam magnificis
" informatur exemplis. Per.
LXXXV
Qtisesumus,omnipoiens Deus, ut B. Bariholomaei
945 CARMINAET PRECES. ' 910
aposloli tui nunquam nobis desit auxilium, ctijus i_ Leclor apostolicas bene prudens perlege palmas,
quolidie non cessamus venerabilem honorare trium- Credere ne dubites quas tenel alma fides.
phum. Per. Islorum fines nescit, qui negligil istos,
LXXXVI. Ilissa in translatione SrMattlmi aposloli. Qualiter setberea regna beata tenent. .
Oratio. Coetus aposlolicus Domini prseccpta sequcndo,
Deus, cujus nttlu per_diversa terrarum loea ipsa Per fidei dogma clarus in orbe r.itet.
quoque sanelorum corpora uisponuntur, iribue, 3® Hic codex retinet Petrum, Paulumque beatos,
quajsunius, .ut qui B. MalthseLapbsloli tui transla- Et geminos Jacobos, BartholomaeumqueThomam,
Jionem coliraus, ipsi etiam a pravitate nostra ad pie Andream sanctum, Simonem, Thadseumque Philip-
viveudi rectiludinem
' transferamur. Per. [pum,
23 LXXXVII. Evangelistas qualuor et proceres,
Hsec hostia, quiesumus', Domine, vincula nostri Matthiara, pariter Barnabarn i'egia vasa.
reatus absolvat, el int?rcedenleB. Matthseoajioslolo
tuo donum nobis gralise ccelestis acquirat. Per. Hi lapides nitidi fulgent in stemmale Christi,
LXXXVIH. Climata per roundi quos venerare licet.
Prassta, qnscsumus, omnipotens Deus, ut qui coe- ^B Una fides lenuil, quos nunc lenet alma coroca,
lestia dona percepimus, intercedente B. Matthajo Uua quidem Christo gloria semperjiabet.
aposiolo tuo, per hsecad seiernse refeclioais esuriem Marlyriale deeus, confessorumqtie beatum
prbvocemur. Per. Ex his incipiunl virgineusque pudor.
LXXXIX. Missa de S. Rarnaba aposloio. Chrislicolse cuncli hos semper celebrate patrosos
Oratio. Tempore solemni, voce canenie Deo.
Deus, qui B. Barnabam aposlolis tuis in prsedi- Cum quibus adveniens Judex in limine stecli
catione sociasii, ad ejus nos, qusesumus, tribue Reddere lseta bonis, trislia rite malis,
perveniro consoriium, cujus gloriosuin gaudemus Oronipoiens Dominus donet consoriia nobis
eelebrare triumphum. Per. Omnibus in sanctis luce perenne frui.
XC.
Oblata munera, qusesumus, Domine, iua benedi- XCIV. Vnde supra.
ctione sanctifica, quae te, donanie, illa nos flarama Spiritus alme, veni, perflato dmrtyina nostrO,
tuae dilectionis accendat, pcr quam B.- Barnabas Ad noslrum voium, Spiritus alme, veni.
omnia sui corporis toniienta devicit. Per. dicaia libi valeam quo extollere digne,
' Templa
XCI. Poslcommunio. "' Laudihus exaltem teropla dicata tibi.
Ccelestis mensse dapibus" recreati, quaesumus, Quse sine fine teiient coslorum gaudja celsa,
oninipolens Deus, ul, .niercedeiiie B. Barnaba apo- Gloria cura raeritis quse sine fine tenent. .
stolo luo, quod ore percepimus sincera mente ser- Ore Dei sobolem prophetariim rife prophetse, .
vemus. Per. Promit aposiolicus ore Dei sobolem.
XCil. Oratio ad vespeias, Virginis hic genilus pui-gavit erimina mundi,
Deus, qui B. Barnaba-j aposiolo luo post adusta? Tartara contrivit Virginis hic genittis;
carnis incendia coeJestisglorise refrigerium iriluisfci, Damna poli Dominus rcstaural mire perempta,
seslus in nobis', qusssuinus, passionum carnalium Sanguiue resliluit damna poli Dorainus.
reprime,etcordanoslra gratia. tuaeroreperfunde. Per. Rex pius ipse pios praecepitraergere"lyrophis;
5CIH. Versus de geslts aposlolorum. Vexit ad alta poli Rex pius ipse pios.
Continet hoc corpus Chrislus, quos lumina pandit Semina parva"Sator cumulavil fruclibus amplis,
Sal mundi pariter esse saeraia Dei. Ceniuplicare ciedit semina parva Sator.
Omnia falsorum, per quos, (igmenta deoruro, Effera corda nitent islorum faihine ¥ sanctorum,
Ecclesia fulgei, diruta valde jacent. TV Per varios flores effera eorda niteni.
Elegit mundo Dominus, quos ante Creator Lilia misla rosis vioisequeper... flagranl,
Sseculaprajnoscens esse DefSoboles. Sancta renitenl lilia mista rosis.
Pectora repieyit quorum pia Spiritus ahnus Aurea regna poli dispensal Christus uhique,-
Dans variis linguis alta tonare Dei. Discipulis tribuit attrea regna poli. -
Tr.itisfeni monies, soP.endi jure ligandi Primitus alma fides per Peiruro clariOr exsfat,
Terris, ac tribtiii his pietate polis. Ejus odore nilei primilus alroa fides.
Isiorum'imperio fugiunt dsemonia saeva, Roma beala, nites, Pelri dc corpore sancti,
Corpora functorum vej rediviva vigent. Dogmale quoque suo, Roma beata, niles.
Meniihushis sacris dans iniima cernere cordis Arapla tropsea crucis pro Chrisio perttilit jlle,
Coelilus et fieri mira palrante Deo. Vertice versus ahit ampla tropsea crucis.
fios vocitanl ccelos, vales, ntibesque volantes, Splendet ubique potens Paulus, mirabilis aelor,
Arida qui sancto dogmate corda rigant. Abscissus eap.ilesplendet, ubique potens.
Languores varios depelliint famine solo 0 veneranda iiinsis Petri Paulique deeore,
Corporis; ast animaeperpietatis opcm. Romula, quos retines, o veneranda nirois
947 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS IV. I 9.8
Facla saiutis agens Jacobus per cuncta necatur, A Prseter Deum, vel esurit.
Galliciserecubans, facia salutis agens. Saevit, fremit, efferalur
Idola eseca coleus.... Annenia nec non Mox cruenla bestia; ,
Verlilur ad Chrislum idola csecacolens. Fervef, frendet, movet cuncta
Excoriaie, nites in mundo, Barlholomsee, Tormentorum genera :
Verlice prajcisus, excoriale, nites. Ferrum, ignes, lestulas, equuleum,
Oplima gesta caneus Macedonia, rifeMatlhseus, Torquet, torret, et compages
ln Persis passus, opliina gesta canens. Dividit arficulorum, '
In cruce, Petre, tuus Germanus prsadicat orbem, Imprimit ignitarum laminarum
Achaiam salvans in cruce, Petre, tuus. Sectis raembris csecusfuror cauterium.
Eripit ille Simon crucifixus famine Salens, Christi miles premit vires
^Egyplum simul eripit ille Simon. Viribus cordis, et igne
Millia multa virum Thaddseus contulit ardens, Carnis ignes exstinguebat,
Pontus et Ai'menia xnillia mulla virum. Sancto plenus Spiritu.
Dogmata multa lulit Thomas transfossus in orbe, ^tcsus flagris, fossus plagis ,
Persis et Medis dogmata mulla lulit, Jubiiat, desides horret
31 Se super astra ferens purgavii schisma, Joannes, Torlores, solam timet
Quem tenet Ephesius se super astra ferens. Levitaiem carnificura.
Taclusamore Dei lapidatur nempe Phibppus, Bella fremunt, hostes csedunt,
Cum vertil Gallos, lacius amore Dei. "Hsecest lex vicloriaj;
I
Jacefee,ecce nites, Domini sanciissime frater, Pugna surgit, palma crescit,
Prsecipilatus abis, Jacobe, ecce nites, Et coronse gloria.
lnler apostolicos numeraris sorte, Maithia, Clarus Christi triumphalor,
Judseam salvans inter aposiolicos. 32 Curiam sumrai cceli purpuratus
Urilur igne Dei Barnabas, dogmaia damnat, Introivit, comilalus niveo
Ducnque cremalus obit, uritur igne Dei. Splendidorum angelorum
Quam speciose micas, AlcxandiTa, sanguineMarci, - Dulce carmen modulante collegio.
Conslantina simul, quam speciose micas ! Mox in lalos corpus agros
Te renitendo nitet fulgens Bilhinia, Luca, Jacitur insepultum,
Urbs quoque regalis le renitendo nitet. Pavent canes, tremunt aves
'
Carmina parva dedit famulus pro muncre supplex, C Propius accedere.
Parvus, iners, tenuis, carmina parva dedit. Cives, arvum fert thesaurum nohilem:
Numen, apostolicum dignanter suscipe munus, Non prsedones, non lalrones, ut occultent,
Vola precesque pias *"_men, apostolioum. Valent illud effodere. ''
XCV. Rhythmus de S. Vincentio marlyre. Nam vesanus Dacianus
Coelum,terra, ponlus, ajihra , Suit hunc herunculo,
Pariier elementa Velut in parricidali
Cuncla promanl triumphalera Reum claudat culeo,
Summi Regis gloriam. Et marinis jubet mergi fluctihus :
Qui leonis rugientis. Nequit pontus sacrum pondus cohibere,
Rahiem per robustum Sed ad lilius coelitus gubernatum deportatur,
Et festinos praevcnit velox reraiges '
Bellatorem, niox vlclorem
Conculcavii Vincenlium. Nunc serenum victor ccelum,
nempe Daciani 0 beate coronale,
Sprevit iram judicis, Post triumphum
Truces minas et furorem, Martyr invictissirae.
Ceu susurros culicis: In selerni Tuceregni
Vincla, flagra, carcerales Radians lapis vivus,
Tenebras, ipsaeplagse vulnerantur : Clarum sidus cum ignitis
Mortes mortibus adduntur; Arigelorumagminibus.
Sed domus supra firinam fixa petram Posl sudorem et Jaborem,
Nequit slerni vi ventorum, vel flaminum. Post peractum stadium,
.Fame corpus maceralum Tribuente jusio Rege,
Cernilur velttt epulis Ferl promissum bravium.
Nutritum sumpluosis, Trabealus stola candidissima i
Accibis regalibus Solis ardor, lunte candor
' Tua-jcedunt
AngeJorum quippe cibus claritati; j i
Reficit«yentremmentis Omnia stiperanlur, - '
|
Se quserentis, quse nil sitit Qusemirandum sui pra__ent - -
949 ^ CARMINAET PRECES.
In hoc orbe spectaculum.
Reclor cceli, Naie Dei, petimus,
Leva mersos, solve nexos,
Magni sancti merilis Yincentii.
Tu quos nniliaj praemunt culpsesuscita,
Fige nostra sursum corda,
Quo nil ament praeler cceleslia.
Da lerrenis in exlremis
Creli celsa scandere,
Quos miserlus redemisti
Pretioso sangtiine,
Qni per sevumjura rerum ordinas.
Reximmensus et ajiernus,
Cujus nuium cunela tremunt condita,
Qui cum Patre, Spiriluque sanclo
Regnas infinita per S33cula.Araen.
XCVI. De S. Vitale martyre.
Hymnus ad laudes.
Insigne decus martyrum,
Aslrum Viialis aureum . -,
Per gloriam certaminis
Urhem perfundit radiis.
Ense prseeinclus fidei,
Chrisli succurrit milili:
Dum lapso raanuni porrigit,
Hostem calcare docuit.
Equuleo suspendilur,
Sed posna parvipendilur,
Araoris ardor inlimi
Non sentit vim supplicii.
33 Terrse mersus infoditur,
Sed super astra tollitur:
Obruilur ruderibus,
Radiat in ccelestibus.
Nos, marlyr invictissime,
Da post ruinam vineere,
Digneque post victoriam
Ad coelitransfer gloriam.
SitPatri laus ingenito,
Sit decus Unigenilo,
Sit ulriusque parili
Majeslas summa Flamini. Amen.
XCVH. ln festivitate S. Anthimi. Hymnus.
Insigne decus marfyrum
Laus nostra promat Authimum,
Cujus teslanlur omnia
Elementa vicloriain.
Furores calcat principuui,
Manusridel carnificum,
Fundatserobur fidei
Non quassat vis supplicii.
Post eareerum custodias,
Post verberum victorias,
Saxo viuctus suspenditur
El sic in flucius mergitur.
Sed o felicem liaufragum!
Mos.clarum cernit angelum,
Deponitprsesto vinculura,
Liber redit hospilium.
93®
A Caput csssus inleriit,
Sed viclor aslra peliit;
Dtim mortis fert alrociam,
Vilse mercalur gloriam.
Magnis votorum laudibus
Dighus est raartyr Anlhimus,
Quisignis etmirificis
Tot claruit prodigiis.
HicPiniani languidam
Carnem, simul el animam,
Cunclis niorborum nexibus
Sacris absolvit precihus.
Vesana dseroonfuria
Quemdam vexat in vulnera;
Pacis hosiis expellitur,
B - Sic mens pacata redditur.
Te, marlyr alme, poscimus
Cordis orisque vocibus,
Ul nos tremendo Judici
Commendes prece supplici.
Sit Patri laus ingenito,
Sit decus Unigenito,
Situlriusque parili
Majeslas summaFlamini. Amen.
XCVIII. In solemnitateS. Ursicini, Hymnut.
Dulce martyr eximius
Festum prsebet Ursicinus,
Quo viclus victor exslilil,
El clarus aslra petiit.
Nam poenasposl horrificas
G Carnis pavet infirmilas,
Sed mox ad cor reverlitur,
Et Isalusin se cseditur :
Dignseraptor erubuit
Rapinse cum succubuit,
34 Et hoste lapso perdidit,
Qui stanti vulnus inlulit.
Et nos inter certamina,
Martyr insignis, adjuva;
Da dissidentes fidere
Viclosque rursum vincere.
Sic, animarum medicus,
Affer opem languenlibus;
Haustu ccelestis graiiae
_Egrsecuranlur animse.
"
Sit Patrilausingenito,
Sit decus Unigenito,
Situlriusque parili
Majestas summa FJamini. Amen.
XCIX. Missa sanclorum seplem Dormienlhtm.
Oralio.
Deus, qui, in bealis martyribus tuis Maximiano,
Malcho, Marliniano, Dionysio, Joanne, Serapione et
Constantino, fulurse resurrectionis primitias susci-
tasti, da nobis sic a mundi perlurbalione quiescere,
ut ad ccelesiem.vitam mereamur de terrse pulvere
vigilare. Per.
G.
Munera populi (ui, quajsumus, Domine, beatorum
981 S. PETRI DAMIANIOPP. TOMUS SEU PARS IV.
mariyrum tuorum intercessione sanclifica, ac nos A.
etiani per hsec a peccatorum raaculis clementer
emunda. Per.
CI.
Coelesiis mensse dapibus recreali, qusesumus,
oninipoiens Deus, ut uullis nos permittas erroribus
decipi, quos per gloriosos septem martyres de beata
resurrectionis gloria confirniasli. Per.
CII. De S. Apollinarecpiscopo el marlyre. Ad vesp.
responsorium.
Ail B. Peirus apostoltis Apollinari discipulo suo :
Eia. Vers. Surge. Vers. Ecce enim eruditus cs
de omnibus, quaefeclt Jesus. Et perge. Vers. Mul-
tiiudo enim populi illic moralur. Prseiiica. Veis.
Constat enim apud te, quod vere sii Dei Filius. Et
ne for. Vers. Hodie bplendidus roartyr Apollinaris ficatuin, ei perge ad urbem, quaavocatur Ravenna;
viclor penelravit ccslum; gaudenlessocii, canitc: Eia. B praedicaejusdem noroen Jesu, et ne fo.midaveris.
CIII. Hymnus ad vesperas.
Consulseterni trabeaie regni,
Mcnte devola pclimus, Iabora
Curiaui cosli reserare plebi,-
Apollinaris. ,
Janitor suniiui pius hoc olympi
Annual lanti famulis alumni,
Qui luas gaudenl resonare laudes
Dulcibus hymnis.
Intimis pressam tenebris Ravennam
Dsemonumquevanis nihiando sacris,
Clarus Eois veniens ab oris
- Lucifer inlraus.
Csecusorbati puer Ireiisei
Te probat dexlrum rulilare sidus,
Qui palri cordis, soboliquefrontis
Luinina pandis.
^g Nil potesl segrsemedicina Theclse,
Nil profanorum nnmerus deorura ;
Tu cor ad cceliimfacis, alque lsetuni
Tollere vultum.
Lseta Classensismonct ora civis
Yii'ibussacraj rescrata linguaj,
Patris oeiernumreseraia Yerbum
Yeiba fatenlur.
Morle defunclam duplici puellam
Reddis utrique roiserando vitaj;
Flattis liinc carnem, Deus inde menleni
Proiinus iroplet.
Gloriam Patri referamus illi,
Tanta qui dignis tribuit ministrls,
Sit decus Naio, Flaminique sancto
Oinneper ajvum. Amen.
CIV. Ad nocturnum.
Chorus exsultel cosliluni,
Turba plaudai fidelium,
Apollinarispassio
Mundisil exsullalio :
Guminorle carnis interit.
Sancto exuttis corpore,
Slola vesiitur glorise,
Carnis exuit ergaslulum,
Cceliscandii pakuium.
95$
Exsulta jam, melropolis
Ravenna vere nobilis :
'
Quod Roroa in clavigero, 1
Tu habes in discipulo.
Te, summe prsesul, poscimus
Cordis orisque vocibus,>
Ut nos venturo Judici
|
Commendesprece supplici.
Gloriasit ingenito
Palri, el Uiiigenito,
Saneto simul Spiritui, i
Deoindivisibili. Amen.
CV. ln nalali S. Apollinaris. Missa. Inlrottus.
Surge, accipe Spirituin sancium, simu?queponti-
Psal. Mittat DomiintsJesus Christus angelum suum
quiprseparelitertuuni,elquseposliilaverisannuattihi.
CYI-CVll.Orcctio.
Deus , qui nos per B. Apollinarera marlyrem
luum atque pontilicem aposlolicis voluisti docti-
meiitis irobuere , da nobis , qusesurous, ei illa
servare quse docuit, et ad hoc pertingere quodpro-
misit. Per.
CVHI.
Deus, qui B. Apollinarem, pro confessionetui no-
ininis prunis imposiium, suavitatis hostiam suscepi-
sti, da nobis, qusesumus,et pio devotionis incensuni
tibi semper offerre, et contriii cordis bostias iramo-
lare. Per.
c cix. ;
Miltat Doroinusnoster angelum suum, qui prsepa-
rel iler tuum, et qusepostulaveris anntiat. g@ Veis.
Pouens Petrus roanum super capul B. Apollinaris,
diiil illi : Alleluia. '
• CX.
Obsecramussuppliciter, Christe, Patris gloria, lux
mundi vera, porrige lapsis faraulis dexleram, siare
qua valeant conlra callidi lioslis ceriamina, favente
nobis tua clementia. Vers. Deus, qui opeiaris cum
Pelro magislro meo, qperare et mecuin, ul elarifice-
tur noroen luum.
|
CXI.
Clara nobilis prajconia Apollinaris coelicamarlyris
lselispromant vocibus agmina.
jy
Omnisel orhis quadrua dramatura dulce melos
resonent climala. '
Exsullet merilo nimis alunina lam egregii chis
Aniiochia.
Plaudal prajcipue felix Raveuna, sacro ejus cruore
purpurata.
0 virtus nova,'vinci nescia; o tunis David invi-
ctissima , cuncta pro nihilo reputans 'torroentorum
genera! <
Alla viscerum ridens vulnera, dura verberum
spernens sligmata/aqua refrigerat fervida membra
flainmis lorrida.
Carceraleshinc tenebras, longa ferens exsilia, famis
quoque pertulit inopiam, sustinuit equuleisuspendia.
933 - CARMINAET PRECES. 954
CaieharuBi mox vincula sacra"vinciunl bracbia, j Plumbatis inde casdilur,
conlundere non limet os rabida cum lapide caruifi- Jamjam obisse creditur;
cis insania. Sed qui putaiur mortuus
Eviscerans clausira lariarea, exanimem palriiii Surgil in arma promplius.
suscitavit filiara. Detruditur in clibanum
Quis referat quol csecorum lumina, quot lauguida Furentein flammis ignium;
divinilus reparavitcorpoi-a? C-i.rainussed iucendii
Pelimus, Ecclesiaeradians sidus, et iucerna ponli- Fit nemus refrigeiii.
ficum nilida roariyrumque gemma, Nam flaromis crepitantibus
Peclora nostra prece sedula vitiis emunda, viriuii- Clartis imiricrsit angelus,
bus robora, cor in-astra Ieva, Ad cujtis inoxiniperium
Et Gbristum nos cernere fac iu ssecula. Amcn. Pcrdil vircs incendium.
CXH. CXVill.
Dicebat B. Apollinaris vicario : Securus osto, quia Cori.il maiiyr egregius,
mauibus meis thura non ponam dajmoniis, sed in Ut Ico vinci nescius ;
incensuro offerara laudis i >
Domino meo Jcsu Chrislo Cuncla pceiiartnn genera -,
et suavilaiis. Vers. Sacrificium me ipsum offero pro Mente calcal intrepida.
salute filiorum meorum, quos... Saxuiu collo suspenditur,
-CXIU. Sic fluclibus iinmergitur;
Sanciifica, Domine, nos venerando hoc myslerio
redemisti Quem aqua Christo genuit,
eunciis celeberrimo, sanguine quos pius Per haiiGad ipsum perveuit.
proprio; eripe, protege nos ab hoste-callido,-t_o Nunc carnis liber onere
forti braehio, omnia condita qui regis altissimo curo Rubro vestiiiir pondere,
Palre rerum Domino. Acquisivi. Quapropter securus.
Corona plexus capile
Vers. Dirupisti, Doroine, vincula mea7 libi sacrifl- De preiioso lapide.
caho hosiiam Iaudis. Et sua...
CXIV. Te, mariyr alme, petimus
Meniis pronsevisceribtts,
iEterne Deus, qui apostolis iuis in assertione ve- Nos lua soJvanl merita,
rilalis per omnem uiuudi latitudinem vicarios subro-
B. clavicularii iui disci- Quos noslra gravant deblia.
gasii; ex quibus Apollinari r, Sil Patri laus ingenito,
pulo lantam graliam contulisti, ut.Ecclesiam tuam
Sil decus Uiiigenito,
supra novaj fldei construerel fundamentum, et bruta ' Sil utriusque
corda gentilium ad luse legis dirigeret insiilutu_a; parili
Maiestas siimma Flamliii. Amen.
cui eliam le 37 donanle concessum est, ul palietslia
diiatus simul et gloria, et horrenda pcenarum tor- CXIX. De SS. Donato el Hilariano. Hymnus.
nienta contemneret, et stupendis signorum virtuti- Gloriam 'clari canimus triuinphi,
bus conusearet: deeoratus itaque jure sacerdolii una Quo poltirn viclor peliit Donatus,
cum iriumpho marlyrii et seroelipsum tihi hosliam 38 Compar et poenaj simul ei corouse,
suavitatis obiulit, ei uberes de semine suaj prsedica- llilarianus.
lionis exorlas honeis tuis animarum fruges iiive_.it. Hi velut binoe raJianflucerna.,
_Per Christum Dominum. Orbis ei terras removenl tenebras,
cxv. Dura tonant verhis, ruiilantque signis
Egodispono vobis, sieul disposuitmihi Paier meus, Prodigiorum.
regnum, ut edaiis el bibatis super mensam.in regno Dajmones capiis spoliaul rapinis,
ineo. Quos precum dui-iscruciant flagelMs,
CXVI. u
Bpbur-segrotis, reparantqtte coscis
Deus, qui nobis salulis ajlernae dignalus es pignns )j< Lumen utruinquc.
impendere, da nobis, quoesumus,intercedenle B. Apol- ^ Mensibus clauso.lribus e sepulcro
linare roarlyre luo, ad ejusdeih veritatis pleniludi- - Prodit in fossum mulier talenium,
nera perveniie. Per. Functa sic vivo tribuit niarilo,
GXYII.De S. Ruffinomarlyre. Hymiius. Ne moreretiir.
Magnum Rufuiii merilum, Fraginen obtriti calicis priorem
Turba canat fidelium, Surgil in formam, pereunle parva
Quo roundi vicior exslilit, Parte, sed nullus liquor inde slillat,
Et liber aslra petiit. Res nova mundo.
Bellator inviclissimus Qn_jsumus, celsi proceres Olympi,
Prsebel ora lapidibus; Nos simul vestris precibus paieruis
Sed verbis grando Iapidum Erigai lapsos, solideique fractos
Non indidit silentiura. Dextera Christi
555
S, PETRI DAMIAKIOPP. TOMUSSEU PARS IV.
Laus, honor Patn, parilique Proli,
Una majestas, eadem potestas,
Cum quibus sanctus simul implet omnem
Spiriius orbem. Amen.
CXX.
Donate, sidus aureum,
Martyr et proles martyrum,
Sed quos ad fidem praevenis,
Martyrio praecederis.
Nobis, prsesul egregie,
Decus el lux Eeclesise,
Tibi festa colenlibus
Sacris succurre precihus.
Qui das triroeslri morlu;.
Viva verba depromere, v
Resuscila per Spiritum
Sepultos mole criroinum.
Vita, luce, el moribus
Hilarianus monachus,
Jure funclus hospitii
Fit censor et marlyrii.
Vos, claraj mundi lampades,
Cceliquevivi Iapides,
Nos infelicesmeritis
Veslris ascile prsemiis.
Sit Patri laus ingenilo,
Sit decus Unigenito,
Sit utriusque parili
Majestas summaFlamini. Amen.
CXXI, De S. Donato episcopoel mar.yre. Sequeniia.
Auratis Domini citharis
Laudet, et in cymbalis
Cum Tuscia Ilalia,
Nobilis monarchia,
Sanclorum domicilium
Quam saerat Arilium.
In qua lucerna praesulum,
Via, fonaa, speculum,
Donatus martyr inclytam
Obtinet basilicam,
Servat et Januarium
Ccelisidus aureum.
39 Quem nonhumana sludia
Non Jingusefacundia,
Digne valet esiollere
Pro merito gloriae.
Nam quseperferre potuit,
Quis referre poleril?
Caminumper continuuni
Vaporatur triduum,
Ut quo cremalur longius,
Cremet post velocius ;
Hunc marlyr dtim ingreditur
Nec capillus lseditur.
Solante mox angelico
Gaudet coniubernio;
Dum globi slrident ignei
Crescit ardor fidei:
Sic llamma desiderii
'
Pg_
A Peril vis uicendii.
Victor ab igne (rahitur,
Ad tribunal rapitur,
Consulilur, impetilur,
Eadem vox redditur;
Nam fixa super stabilem
Domusvigel kpidem.
Cum caro pceniscingilur, !
Mensin aslra figitur,
Torraenta reddunt levia
Visa illic prsemia. ,
Sic pcenas millemorlium
Dulcecredii oiium. t
Ssevsemanus carnificum
Nervos vellunt viscerura, '
" Compageslaxa solvitur,
Posiquam nexus lollitur i
Fit diversus exitus, i
Mulliplex interilus.
Hinc traditur ferocibus
Belluarum morsibus; '
Feroesed indomabilem
Reponenies rabiem,
Dimissa colla coelitus
Sacris flectunt precibus.
0 Lucifer Hesperise,
0 decus Ecclesise, i
Quis tua possit omnia
'
Promere prseconia?
Non hoc implere nitimur,
Sed gaudentiovinciraur.
Te pronis ergo menlibus
Supplicanles petimus, 1
Nos culpsenoslrse debilie
Tuis solve merilis,
Et eleclorum cceiihus
Sacris junge precibus.
Sit laus Patri ingenito,
Sit decus Unigenito,
Sit utriusque parili I
Decus omne Flaroini:
Cujus una potentia
Cuncta regit ssecula.Amen.
CXXII,De S. Fidele marlyre. Hymntts.
_ MagnaFidelis merita
Sancta promit Ecclesia,
Qui morte mortem perdidit,
Et victor astra petiit.
Abjeclo carnis onere
__,0 Slola vestilur glorise,
Tersis ab ore lacrymis,
Veris potilur gaudiis.
Ut ense csesusmoritur,
Ssevatempeslas oritur,
Sic intenlalur impiis
Vindicta jusii Judicis. ,
Quemdamex carnificibus
Malus invadit spiritus,
Moxsacraaglebsejungitur,
9S7
Dira peslis excluditur.
Cordis, orisque precibus
Te, marlyr alroe, pelimus,
Nos lua per vestigia
Ad vilseducas prsamia.
Sit Palri laus iugenito,
Sil dectts Unigenilo,
Sit ulriusque parili
MajestassuramaFiaroini.Amen.
CXXHI.De S. Gregoriopapa. Hymnus.
Anglorumjam apostolus,
Nunc angelorumsocius,
Ut tunc, Gregori, genlihus,
Suceurrejam credeniibus.
Tu Iargas opumcopias,
Omnemquemundi gloriara
Spernis, ut inopsinopem
Jesum sequaris principem.
Videtur egensnaufragus,
Dum slipempelit angelus, .
Tu munusjam post geminum
Prsehesel vas argenleum.
Ex hoc te Chrisius leropore
SuseprsefertEcclesiae,
Sic Petri gradum pereipis,
Cujus et normam sequeris.
0 pontifex egregie,
Lux et decus Ecclesioe,
Nonsinas in periculis,
Quos tot mandalis inslruis.
Mellacor obdulcantia
Tua distillant labia,
Flagrantum vim aromatum
Tnum vincit eloquium.
Scripiuraesacrosmystiea
Mire solvis senigmata,
Theorica mysteria
Te docet ipsa Veritas.
Tu nactus aposfolicam
Vicem, simul et gloriam,
Nos solve culpoenexibus,
Redde polorum sedibus.
Sit Patri laus ingenito,
Sil decus Unigenilo,
Sit uiriusque parili
Majestassunima Flamini. Amen.
CXXIV.De S. Benedictoatibate. Hymnus,
ad vesperas.
Gemma ccelestispreliosa Regis, -
Norma juslorum, via monachorum,
Nosab immundi, Benedicte, mundi
Subtrahe coeno.
Tu solum spernens, cor ih astra figens
Cogis hseredesfieri parentes,
41 Vas Deo plenum reparare fractum
Promeruisli.
Magnusin parvis eremila membris,
Vincis setalem, superas laborem,
Arcta dislrictaerudimcnla vllse
CARMINA
ET PRfcCES. 958
A Fervidus imples.
Strage saxorum puerum sepultum,
Mox ul orasli, prece suscitasli, -
Sensus hinc earni, caro sanilali
Reddilur seque.
Jure sub blandae specie columbse
Nesciara fellis animam sororis
Summa siellati penetrare cceli
Culmina cernis.
Ipse post, clarura referens tritimphura
Celsa devicio petis aslra mundo;
Luce flammanlemradianie cellam
Pallia sleriiunt,
Laus, honorPatri, parilique Proli
Unamajestas, eadcm potestas,
U Cum quibus sanctus simul implet onine__
Spiritus orbem. Amen.
3XXY.Ad noclurnum.
Signifer invictissime,
Sacrsequedux militise,
Nos, Benedicte,valido
Precum defende brachio. • _
His armis exsecrabilem
Leonis vince rabiem,
Quibus olim teterrimam
Pellis ab ore merulam.
Urlicaejunclse vepribus,
Vulnuscurani vulneribus,
Flammaia mens divinitus
Ignes exstinguit ignibusi
G Crucem miltens ut lanidem,
Veneni frangis calicem,
Von valet mortis vasculuna
Vilseferre signaculum.
Frater, quem tunc nequissiffiUS
Vaguraraptabat spirilus,
Dum tua virga cseditur,
Slabililaii reddilur.
Sit Palri laus ingenilo,
Sit decus Unigenito,
Sit ulriusque parili
Majestassumma Flamini. Amen.
CXXVI.Ad laudes.
Aurora surgit aurea
Festa resiaurans annua,
•"
Cum Benedictus arduum
Cceliscandil palatium.
Quanla in summis accipil,
Qui sic in imis claruit,
Cujus micant prodigia-
Per ampla mundi climata.
Ejus carentum gralia
Tellusvoniit cadavera,
Devotisunda liquida
Siccalambit vestigia.
Totius orbis amhitum
Per Solisvidet radium,
Mensin Anclore posila ;
Subjecia cernil omnia.
93. S. PETRI DAMIANlOPP. TOMUSSEU PARS IV.
4__ Te, Pater alrae, pelimus
Prona. meiitis visceribus,
Ut coelumdes ascendere,
Quos terram doces spernere.
Sit Palri laus ingenilo,
Sit decus Unigenito,
Sil ulriusque pariJj
Majeslas suiiima Flamini. Amen.
CXXYII.Epilaphium Lodoici sancti presbyleri.
Vir Dominielauso jacei hoc Lodoicus in anlro,
Cui sine carnificumfii nece marlyriuin.
Vinum respueral, panem non prorsus edebat,
Hebdomas hinum, sie dabat una cibum.
Ordine diverso pielor fuii atque sacerdos ;
Obtulil ex sequomunus utrumque Deo.
Lux orieiis urbi, lux omni claruil orbi
Arsit et incendit, ivii el ire dedit.
Ecclesise speculum, vivus lapis, bosiia, leroplum,
Nos prccibus releva quos roala nostra gravant.
CXXVlil.In nalali confessorumponlificum.Hymnus. Ccelitusinslaurant Chrislodonanie saltitem;
Sacri pontificis annus eiuical naialis,
Celcbrans plebs pia gaudeat, el lselo
Resoiiet pe.tore carmina Chrisio,
Qui regitomnia.
HTcspernens proprii gaudia corporis
Loiigum suslinuit martyrium crucis,
Tormentuni gravius vulnere pertulit,
Qui tortorsuus exsiitit.
Sacrsemililisesignifer inclytus
Virlulum fuerat forma sequemibus,
Accenciensvalidis peclora vocibus,
Proeclarisquoque rooribus.
Bis senos lapidespectore detulit,
Bis tinclse tuuicce tegmine splenduit :
Cui tiniinnabula duleiier obstrepunt
Mala punica defluunl.
Ipsius prccibtis, Conditor omniura,
Demersos releva pondere criininum .
Cui laus, iraperiuin, summaquegloria
Sitper omnia saecula.Amen.
CXXIX.Ad laudes.
Cbriste sanclorum gloria,
Certantium vicloria,
Nos confessorisprecibus
Culparum solve nexibus.
Fac nos imitabilia
Ejus sequi vestigia,
Tu sis conimune prjjmium,
Qui factus es et preiium.
Nam iiic in imo posilus
Celsis prsestabat moritius,
Huniilis eral ordine,
Claro sublimis oppre.
Inteiita mens ccelesiibus
Mundanoshorrel slrepilus,
Niljam deleciai anxiam;
Quod non ducil adpatriam.
(60) Corrypiione laboranl omninoinsanabili. Hos taraen sie exhibent editio princeps, Parisiensis et
e.us recusio Bassani data.
9.9
A Accensusilltic spiriius
Totis anhelat nisibus, i
Jam cernit in aenigmate
Lumen inaccessibile.
43 Sit Patri laus ingenito,
Sit decus Unigenito, t
Sit utriusque parili
Majeslas summa Flamini. Amen.
• CXXX. De omnibussanclis. Versus(60).
Edidit noraina eorura in mundo sortilos,
Quoruminibuit per singula bimos iriroosque,
Hos parller sseclixloctriiiamedclam,
Nec non divina prseslaveratgralia gralis;
Utque possint febris putres explodere pestes
Atque saluiiferam morbis impendere curam,
B Artubus horrendas pellenles corpora des.
Et mulos,.claudos, surdosque repertos,
Luscos, ac slrambos, qui ssevisverba loquelis
Fantes corrumpunl, et quidquid debile fertur,
Sicque lucem carnis trudunt medicaniinespurcoe.
Nec lamen eximioviriutummunere diles;
Auri fallenlis-gestanlmarsupia farsas,
Et loeulosntimmi calcant, ui teira venena,
Omnia donante gratis pro stirpe superna.
Prineeps inlerea mundi, qui scepira gerebat,
Martyres edictismuliabal irucihus alrox.
Tum sanctos pelagi gurgiie merserat fratres
In pontum, fretos virlule TonanSis,
Algidas et vitreis mitesciint sequora fruslis,
^ Dum dieto citius sanctos ad littora vectant.
Sic compressa salis sacra virlule potestas,
Turgida fluclivagis sopivil esertilacampis,
Dextera dum Patris porturn patefecit immundus,
'
Impius id quod cernens vexilla tropsei,
Altera Gorgoneis molittir damna venenis;
Nam truculenia fero. flammarum pabuia teret,
El sacramentortim fornacemfomiie farcii,
n quam fragrantem sacros detrudere jussit, ,
Ut rogus insontes prunavum torre cremaret
Arlus, quos dudum turgescensgurgite pontus
Mergere nequibal limpbaruni iluclibus atris.
Sic f_cula flaminsefornacis fomile friget '<
Ul miles Christi neglecto turbine flanimse
Redderet ingenles pro vila sospile graies;
Ceu Salamandra rogis solet insullare focorum, ,
Quamviscongeiie glomerenlur foiie rogorum,
Tunc crucis in patulum coguntur scandere robur,
Atque pharelraruro densas sufferre sagiltas.
MoxSator ajternus, qui saucto jure triumpliat,
Spicula lotiorum cojifregil dira reoruin.
Exin mariyrii sumpserunl seiia cruenla
Ad convexa poli migrantes culmina cel.i.
CXXXI. De annuntiaiione Virginis.
Ecce paral clausam Regi prainunlius aulam.
CXXXII. De nativitate Domini.
Natus ab oeiernoprodit de Virginis alvo.
961 CARMINAET PRECES. 952
CXXXIII.Dccmna Domim. A^ 45 CLIY. De illo qui prius donat, el postea reposcit.
Qui caput esljuslis vesligia lergit aluronis. Foedus amiciliseviolai sua dona reposcens,
Quod .vetuit[.. voluit] parii, Peirus vull solvere tpli. Unca manus relrahit qtio 1 pritts ampla dedit.
CXXXIV.De baptismo Domini. Qui repetit donuni merito mox perdil amicura,
En fiuviusfoniem; mundum lavai unda lavantem : Munerede vestro gaudia digna fero.
Alilue, Jordanis, a quo magis ipse lavaris. Quam vana liujtts mundi sunt bona.
CXXXV. De S. Joanne Baplisla. Cum cineresregum videamus elossa parenlum
Proevia materna Verhum vox sentit-in alvo. Acida puhifluis congesta jacere sepi:Icris,
44 CXXXYI.De oblalione Domini. Quo liheat carni vigor aul possessio raerni?
Nuiic capiiur coelisSimeou quem stringit in ulnis. CLY.
' Domitus papa sine me rcm incipiebat, el tne-
CXXXYII.Vbi pueri dicunt: Hosanna. cum complere volebat; sicque mecum dicebal :
: Sicul erat in principio; cum mecumnon dixisset;
Astra, polus, lerra me.uunt, quem portal asella Gloria Patri.
Voce Deo magna coeliisdepromil Hosanna. Sicut erat damno, quia nunquam Gloria canlo,
CXXXVIII. Transfiguratio Domini. Qui caput abrasii caudain quoque jure vorabat:
HicDeus ostendit quod carnis iegmine clausit, Ossibus ora terat qui sorbuit aiile raedullas.
n
B
CXXXIX. Dominus dicil discipulis suis : Vigilate. CLVI. Illis hoc dicilur qui falsam pacem faciunl.
Quos sopur oppressii vigilnm Rex surgere jussil. Ui valeant, oris jungantur et osciila cordis ;
CXL. Ubi Judas Dominumtradit. Pax dirimit litem, capiunl cum jnrgia finem
Falsa feroxblando Jupusoscula porrigit Agno. CLYII. Quod .cspeamicus videlur irasci, el init.lic.iS
CXLI. De patena. fraudulenter blandiri.
Esuui perpeluae parlunt hoecfercula viloe. Ssevitamor jusli, livor hlanditur iniqui,
CXLil. VbiChrislus rogal Paliem. Est amor imniitis, dulcis fnror, ira fidelis :
Pairein. Chrisle, rogas, cum quo simul omnia donas. Sunt etiam blandi sub ovina pelle tyranni.
CXLiH. De ascensioneDomini. Sic et amica patres reddit censura feroces.
ImaDeus petiil, sed non excelsa reliqttit: CLYIH.Ad papair Alexandrum admoniiio.
Est ibi quo lenuil; permanet unde venil.- Sedis aposloliccequi vtili relinere vigoretai
CXLIY. Vbi Spiriius sanclus descendit supcr _Equa lihrel rigidsepondera juslilise:
cpostolos. Juris enira p:\riles nescil suspentiere lances-
Ignil apostolicnm linguarum flamma senatumi, Quem favor infleclit, spes vel avara traliii.
Germinal et variasqr.asi vox fecunda loquelas. Muneribus plense cui laxant ora critmcnac,
C5LY. De S. Pelro. {
C Justitia vacuani perdil inops aniinam.
Sperne maris navero, cceli, Pelre, suscipe clavem ; CceliRoroa seras tenet, el regit orbis liabenas;
FJuctihus el spreiis poiium mihi redde quieiis. His qui plura petit, ditior esse neqtiit.
CXLYI.De S. Ptiulo,- CLIX. Hoc servus Dtu~faceredebet..
Mellifluisomnem Paulus rigat iinbribus oibem. Multa quidem lollo, sed fratribus omnia trado :
CXLVII. De illo qui moralur in odio. Aufero divitibus, praebeopauperibus.
Qui manel in tenebris, nescit vesligia pacis; CLX. Pransum dicimus : Edent pauperes, Siteniimn
Collyrium relevei, cura te glaucoma pefurgei. sotvenies dicimus: Pretiosa in conspectu Dor.itiu.
Acre suave creal, tegmen niale tecla revelat; Sicut Edent, mensas; reddit Preliosa, loquelas.
Nox reparat lucero, dolor aufert ssepe doiorem. Insipiens in corde suo : Non est Deus, inquit.
CXLVIII.Deillo qui placel duobus inimicis. CLXI. De edio.
Dum placet utrique.perdilMetecusuirumque. • Ut lita pesiifero perimit catapulta veneno,
CXLIX.De Eildebrando. Sic animas hominum perdit edax odinm.
Yiverevis Romse,clara deproraiio' voce : CLXII. Qni coslralusest non debet episcopari,
Plus Domiiiopapaj quam domno pareo papoa. Qui nequil abscidi non debel bonore potiri.
CL. De eoclemHildebrando. CLXHl.De Romanisfebribus.
Qui rahierr. tygridum domat ora crucnta leonuro Roma vorax bominum, domatardua colla viroruro,
Te nunc usque hipum mihi miteni vertat in agnura. Roma ferax fehr.um necis esi uberrima frugum,
CLI. De illo qui omnia tintet, vet nihil limet. Romanse febres slabili sunt jure fidelcs.
Nil meluens, ei cuncta limens, rinendus uterque: CLXIV.Quoclqui ignoraf leqemvitiorum nequit
Hic lumet, iilejacel, niedius discriminepoliei. evilare pernidem.
CLH. De virga Moysi. '
Qni jns ignorat viiiorum peste laborat,
Virga vorat magicos in se reparanda chelydros. Virtuiem vitium, fas putai illicilum.
CLIH. De arca Noe. 4_» Non sitsecuriis qui judicis ore solutus ,
Arca dat Eccles:am; haptismatis unda figuram. Sunl a lcge poli, dissona jura fori.-
Quod meliuscsl ul scribans rex in ferro, quam servus. Arhiteriiiiernus ligat hunc quem solvit aperlus,
in auro. Nec fugit esse, nec vidol acia Deus.
Elige Rex ferro quam scribi servus in auro; CLXV. De triduano jejunio.
Clarior in casula rex esl quam servus in aula. - Qnam triduana gravein soleai illidcrc calcem
 963 - S. PETRIDAMIANI OPP. TOMUS SE/UPARS IV. ®6l
flicrudis ignorat, siomaclium qui sedulus inflat,> A Nirac, proh dolor ! efiice"ris '
Crebris efflantem reprimit qui fistula venlrem, OfficinaSimonis.
Utque fabri follem vacuat spiramen utrumque. Terunl incudem mallei,
CLXVI. Cadaloo non paslori, -<?</ aniiquo draconi. Nummi sunl tartarei: >
' i
Desiriit esse reus qui punil flendo reatum, Justo Dei judicio,
Sacrilegat ceeplam geminata superbia culpam, Fit ista conditio.
Csede necans Urbein, nunc auro deslruis orbem. Ut quisquis apostolicare
Heu! gladioferri gladius Iruculenlior _uri; Sedem semel comparat, j
Is animamjjenetrai, carnem fons' (cod. Vat., foris Redimere' r.on desinat,
'
[MAI.) ille eruenlat, Donec male pereal.
Vimque tenet jaculi radiantis vena metalli. Cathedram pestilenliae I
Nil differl ferro, perimalur quisque vel auro. Pressus analhemate,
Quid juvat an fulvis furvisque quis occidat arrois? Tenes cum sacerdotibus
Hos bomicida vibras miseros et utrosque trucidas. Christi peremptoribus. j
E ccelo rueras, sed adbuc draco lubrice sufflas, Fit libi terra ferrea,
Orevomens rabiemTetrum diffundisodorern :" 5 Coelisedes senea;
Fractus adhuc reptas, el flammas naribus efllas ; Diligenter igitur intent-Je,quod dieo. |
Squamea colla tumes, -strages et prselia frendes. CLXXHI.De miseria humanw conditionis, i
Desinat horrenda squamis aitollere colla, Proli dolor ! infelix huinanaj slirpis origo ,
Ut populus vivat, vitam mala beslia perdal; Per traducem carnis fil adhue olmovia mortis; ]
Torva draconleas reprimat jam vipera cristas (cod. El miseros gignit, quos vilae limite claudit.
[Val., chelas, MAI".), Qui non uxorem nisi prolis tangit amore, i
Te superaggeslus Japidum"tumulelur acervus, Elsi mirandus, non oronihus est imilandus ; j
Ruder erit lapidum concors senteniia Patrum, Non sine membellis valet esse refectio membris.i
Hsec scrobis atra (cod. Val., antra, MA.I.)lues tu- Saepenovercalis fit mens materna pupillis
[mido ne gutture suflles, Legeque perversa gravis est de matre noverca.
Millevorax hominum crepet insaliabile monslrum. CLXXiV. De eo qui pradicat justum et dimitlil
Te super inferni sua claudant ora cavernoe, impium.
Ne reditus paleat, sed mundi bella quiescant. Fundil aquam fluviisvecors sitienfibus liortis."
Fumea viiavolal, mors improvisa propinquat (61). CLXXV.Laus eleemosynw. ,
Imminel expleii praepes libi terminus sevi ' Fenerat jlle Deo qui sumplum praebet egeno.
Non ego te fallo, coepto morieris in anrio Reddere promisit, qui non mendacia no\il; i
CLXVII.Cluidam fratri, cui jejunium el vigilim Solvilur expleiuni graviori fenore lucrum ; 1
in nauseam veneranl. Pro modieo magnum, pro coanoredtlitur aurum L,
Agrigentinum Siculis sal gignitur oris ; Sic hemina cadum, lucratur dragroa lalentum, <
Quod fluit iu flammis, crepital si mergilur undis. Sic obolus regnuin, cyalhus mercalur olympum,1
Qui naiurales irahit in conlraria leges, Cajlica terrenis redhibentur, fixa caducis.
€ongruit Audori quanium sibi dissidel uni. Ignes unda necat, lapsus eleemosyna ptirgat.
CLXVIIL Quod quidam benefaclis tnfnnduntur,
• offensione placanlur Est aqua mors flammse, mors esl eleeroosynaculpoe,,
Nee replet irriguis lacrymarum corda fluentis.
Officium slimulal quosdam, percussio piaeat, Hsecviiiis vacuai, virtutura floribus ornal. !
Osin corde suo, cor ponil in ore nabaldus. Haecrediniunl ipsum pielatis viscera Chrislum. <
;_ CLXIX. De dente et tente. CLXXVI. Avaro divili.
Litlera mutelur, quod edebat rursus edeltir. Qui cedros solidis scit contignare eypressis,
CLXX. Quod caro sine prmdicaiione prorum-it r>ullisobnoxia flabris : ]
Fundamenta struit
in silvam viliorum.
cullris Diiior es cceno quam sis, Pactole, iluenlo:
Silvescit viilis caro verbi libera,
sarrienle novales. Uiida levai curoulum, flavescil arena metallura. j
Virescunt steriles, ligone,
fuisse Neronem, Lama lulit fruges, rupesprserupta cacumen. i
Noviraus Annibalem, luscumque
cum levarent. His vilam regimu.i,proculiioc astare videmus,
Quem ramex eliam prcssit, sceptra
GLXXl. De baculo recloris. In vidua dives Deus esi, in divile pauper.
arte bacillum : CLXXVII. Virosuperbo.
Suscipe diversum moderaminis
cornu reducit. Mensscatet in veras causa perhibente loquelas,
Quos fereirum pupugit pietale
Ecclesia Romanaab Vere licet rubeat, nunquam rosa pulchra perannal,
4_^ CLXXll. De anlipapa
invasa luctus. Qui stai proesto cadil, ceu flos caro lapsa putrescit.
Heu! sedes aposlolica Vita volans honiinis decurrit more fiuenii.
Orbis olim gloria: 48 Te paiulum venio folium pendere memenio,

(61) Codex Vaticanus caret tribus postremis ver- ob valicinium litteraJiier non impletum , de quo
sibus, quos consullo foTtasse noster auclor omisit disseril ipse Peiriis tom. III, pag. 206. MAI.
 - '
96.. CARMINAET PRECES.
Tiirgida colla suis subigit mors improba plantis.
VitS-e qui palitur felici niorte fruetur,
Qui fruilur vita mortem paiietur amarara.
Vita brevis prohihet ne loiigum vivere"speres.
Yive memor mortis, quo semper vivere possis.
Totus vive Deo, totus tibi morluus esto.
Vita paritmortem, morsvitam parva perennem.
Qui sihi nunc vivit semper moriendo peribit.
- In se qui morilur, hune vita beata sequelur.
Sic requies fesso redhibelur vila perempto.
CLXXVHI." Livido oblrectatori.
Esse foret panem melius quam rodere fralrem,
Corporis una cibus, anima?res allera virus.
Rosus non morilur, rodens homicida leneiur.
Non alios caprese, te cernas lumine lalpae.
Ron mihi des vullum, promptus tibi vertere lergum,
Me faciens speculum, cum sis libi mantica factus,
Polypus hoerenti de senon feiel olenti. -
Lyncea lux radios in viscera figii acutos,
Cum se non videal, penetrat procul omne quod astal;
Obtnssecotes acuunl, non cederepossunt,
Nec sibi, sed vario parent sua jura metallo,
Scabra polire liroa novit, non ipsa poliri, ,
Prava~manetsentum scorium, dum loevigalaurum-
Nani scabiosa carnis litulo fit digna fidelis,
Si rictu rabido vernam cum jure lacessit.
Qui quod vult dicit, quod non vult soepiusaudit.
Non babet os lingua, frangi facit ossa sed ipsa
Unaque diversis paril informia membris.
Pone malum linguse,quam vibras more sagittse,
Ne gladii conlo referanlur saxa lapillo.
CLXXIX.Duobus inimicis, ut ad pacem redeant.
Haraai amor varios, scindil discordia junclos ; -
Kon ibi lux pacis ubi fil divisiocordis;
Pax docet ignaros, discordia csecal acutos.
Non staius esirebus, forlunsevertilurordo,
Cervicirigidsemors improvisaminalur.
Turgida colla suis subigit fehris ignea planlis,
Acdomat indomitos divino jure solulos ;
Qui tumuere Deo cogunlur cedere niorho ;
Quod danl languori verae veluere saluii.
Yullu soepetrucem, flammas velut ore vomenlent,
Oraque terribilem frendenlia verba tonanlem
Funda perexiguo stravil contorla lapillo. *
CLXXX.Cumidem scriptum bis millilur.
Jure nolatur idern, qui ssepe rescribii eidem ;
Nontamen absurdutn, cum res habel ipsa recursum,
Indiga verborum dum sil geminatio rerum.
Insimulat vicem carminibus noh reddentem.
Dislicba tot misil quol flumina sunt paradisi,
Fonte sed ex vesiro nee mihi slilla fluit. ,
Niinc igiiur scriptis lolidem nisi scripla remiilis,
Implebit vacuam penna retusa lliecam.
CLXXXI.De quibusdam antidotis.
Morsaloen sequat. copulat sapor unus utramque,
His quoque tu parilem pigra sortiris acrorem
Serapi; non cunctis fatear prsestaTevenenis.
986
A - CLXXXH. Quod qui sumit munus debcl vicem
reddere.
Alterutrum charos componit munus amicos,
Si gerulus referat, si dalor accipiat.
40 CLXXXIII. Quibus benedictio de coctearibus
miliitur.
Dent alii fulvum trutina librante metalium;
Sed -mundus vivii, quia ligno Vita pependit:
Sic modicum magno iignum preliosius auro.
CLXXXIV. Pontificali dexlera cocleariamittuntur.
Magnaperexiguum munus aurea suscipe lignum .
Nolo datum trtitines , sed dantis viscera libres :
Audeo quod parli non est, pisesumcre loti;
Carmina quot scripsi, tolidem tibi ligna polivi,
Chartula venalis , donantur caetera gratis.
_" CLXXXV. Quibus benedicliode coclearibus
- mittilur.
Marmorihus Talomifabri dant signa melallis,
Sandapilas inopes compingunt vcspiliones ,
Nec nos signa ducnm ferimus , sed signa colonum.
CLX-XXVI.Amicumlerret.
Quod digilisscriho , totidem libi carmina miilo, '
Aspera vox : Ite; nimium jucunda : Venile,:
Congregal hsec agnos, vox altera dissipat hsedos;
Perpensse voees polerunt componere mores.
CLXXXYII.Ad inimicum.
Si regni requiem cupimus, metuamus et ignem;
Riler bella silent leges, in pace loquuntur.
Tempus adest belli, venient sua tempora legi;
Sic lis obtineat, ne pax post bellica perdat;
r Ne vincare foro, qui lenias vincere campo.
CLXXXVHI.Discretio inter levemel gravem.
Horrens prsecipitem holi te ferre limacem,
Ctim graviiale levis, sis levitategravis.
Si gravis incessus, nec jam qtiasi compede nexus.
Nil vitio vitium cedere proficuum.
CLXXXIX. Quodmelius sil agricolm laboranli quant
dotnino praslianli.
Bella ciet dominus, proscindit rura colonus;
Ille palet jaculis , hic frugum gaudet acervis.
CXC. De his qui non se, sed alios carpunt.
Poiypus hserenti de se non fetei olenti:
Suntsua qui palpant, aliena piacula damnant.
CXCI. Quod esuriens et sitiens vile quodlibetlibentet
sumit.
Faucibus atra fames herbas commendat agrestes,
Hausibilemdensam reddit sitis iguea vappam
Esuriens comedil, vacun satus ore ligurit.
CXCII. De illo, qui gloriatur in altitudine vocis.
Yoee salis celsa vocalisrudit asella,
Dulce melos placidis format vox cignea bombis.
CXCIII.De monachis,qui loricas indvunl ad cartum,
Hamatsevesles prsebenl inamabile tegmen :
Vestes hamataj gemina sunt pesie perosse;
Ossa premii pondtis, consiriiigit viscera frigus.
5© CXCIV. De Hildebrando, qni parvm quidcm sta-
lurm, sed magnmvidelur esse prudentim.
Parva Tigris missas tequat properando sagiilas ,
Vile quidem ferrum, tamen edomat omne melalluni;
Sed irabit hoc validtts sua post vestigia magnes;
 967 S. PETRI DAMIARIOPP. TOMUS SEU PARS IV.
flunc qui cuncta domat Sisipjii mpnsura coarclat, .A Post crii anguslum possessioveslra sepulcrum.
Queraque tremunl multi, nolens mihi subdilur uni. At quos spes fulvo diial pretiosior auro,
CXCV. De papa ct Hildebrando.
-'
Papam rite eolo, sedte proslra.us adoro :
Tu facis hunc dominum; le facit isle deura.
CXCVI. De Romano archidiacono, 17111 mihi mcdium Spernile, lapsuro cedant sua munera mundo : '
piscem misit.
Non mirum Pelrus si sit mihi semper egcnus,
Cum generenl medios flumina pisciculos.
CXCYII. Vrbano gralulatur, qui Romm faclus est Et male nascentes viliorum vellere senies :
pauper episcopus.
Qtiod sibi Belhsaide, nunc esl miliiPetrns in Urhe :
Hoc cum sceptra lcnel, quod erat cnm relia neret;
Semper lina lavat, pelagi mihi coerula snlcat,
Me premit in terris, qui prorsus egebat in undis
Me siliquis recreat. modicus quem piscis alebat.
CXCVHI.De illo qul filium habet.
Cum superesl sobolcs, vivunl de morte parenles,
Et velut una caro viret in radice propago.
CXCIX. Vl Iti qui prwdicant invhem non discorder.t.
Non sapiens sitilto, 11011 bos socieiur aseJlo,
Qni divina docent a se non prorsus aberrent.
CC. De slercore tnrdi fa viscus wide lurdus ipse
capitur.
Podice digerilur pede quo lurdela ienelur.
CCI. IUi, cui misi cl ivse
ego prolixam epistolam,
mihi parvam.
Non oholus solidum, non sequat Jibra talentum,
Plane minor raodio cedit et isle cboro.
Non licel exiguum compenset epislola Iibrum
Contrutinel lances pendula lihra pares.
CCII. De Florentia , in qna papa Stephanus obiii, et IC Quam triduana gravem soleas illiderc c.Ieem,
Nicolaus papa ex eaclemprocessil.
Parva virum magnse debet Florentia Romse;
Quoetenet exslinclum, cogalttr redclerc vivum :
Sic nova Bethlaeislux mundo fulsii ab oris.
CCIII. De illo qui semelipsumsubjugal , nl reum .
recipiat.
Nil sibi prorsus emit qui se sub fenore vendit.
CSIV. Quod Roma mttndo prwfuil , donec legibns Frivola sinceris proecurrunt somnia veris,
obcdivit.
Proefuit Urbs orhi, fuerat dum subdita legi;
Juslit ss spretis regnum conlraxit habenis.
CCV. Quod plerique casti sint lenaces.
Yix opibus largum videas ei corpore castnm.
CCYl.Dfiilloqui, nniriius Arelii, Pomposiwabbasfidl.
-Qui solei insipidis venirem saiiare Inpiuis,
-Jutturenunc epnlas ruclal turgerrte marinas.
4§]_ CCVH.De domno Vmberto archiepiscopo. qui g_lSub se
sedebat ad dexleram papm, el ego ad sinislruin.
-Forlior hsedinam, tu sedem tollis ovinaro ,
Lsevus habet dextram, dexler quandoque sinislram.
CCYUI. Super smcularibus elegidia.
Lugco vos, miseri, quibus est mens dedila carni;
Coelum despicitis, quceslusbona snmma putatis.
-Quid vos hortcr cgo, qtiid vos optare inonebo?
-Ntinc male jucnndas mundi sorbete medullas ,
Exla repleie cibis, arlus onerate saginis,
Nepereant vcrmes macie vos semper edenles,
Fonlibus irrigtias gelidis extendite villas.
Non numerus niunmis, 11011 sii menstira meialiis.
'96-
Quorum diviiise verse sunt prseraia vitae
Quas fur non temeral, nec edax raale tremula su3c.it,
Vana repenlinis obnoxialucra ruiiiis
SufficiantChristi famulis palriinonia cosli,
Peetoris exiroium fidei tegat arca lalenlum,
Sit siudium rutilas virtutum condere*gemmas,i
Turhida fluclivagi vitate negotia mundi,
Jneubei eloquiis jugiler mens libera sacris, 1
Jam modice gustet mel, quo post plena redundel,
Atl sua sic nostra redeal primoruia forroa.
Ilae lumulenlur opes, isli quseranlur honores, |
His homo jtire polens, hisfilper saeculadives. I
B
CCIX. Conlra Cluniacensemabbalem, qui eiun in
Galliam duxit.
Morsmea grandajvam perimis, Ciuniace , senectaro,
Efflcisul nun sim, dum peiis ut bene sim,
Ut tibi mella fluant, epulaepigroenlarubescant,
Amplaque conditos prajbeat olla cibos.
Scabra fil ul noslris desint vcl caniabra mensis,
Dum tibi servo dapes, me manet aira fames,.
CCX. Versus paupcris.
1
Ulceribus vacuus, sed pauperlaie repieius , !
Lazarus ecce venit, qui micis vivere quserit.
Absunl ora cauum , non desuni loslra pedomiro; -
'lla culero lambuni, hsac membra scaieiitia rotiunt.
CCXI. De Iriduaiio jejunio.
Saepiusexpertis scil mens exercita beliis. ,
CCXH. Qui dicit qnod vu.lt, audit quod non vult.
Qui qnod vult dicit, quod non vuli ss?pius audit;
Qui quod amat loquittir, quotl odilperferre merelur.
CCXIII. Epitapltium Pelri Damiani.
Qiiodnunc es, ftiimus;' es, quod sumus, ipse futurus.
His sit nulla fidcs, qtiaeperiiura vides.
Succetiunt brevibus stecula lemporibus.
Yive memor mortis, quo semper vivere possis.
Quidquitl adest, transit; quod manet ecce venil.
Qtiam bene providil qtti le, male munde, reliquit,
-
Menle pritis carni quam tihi carne roori.
Coelicaierrenis prsefer, mansura caducis.
D Mens repelal proprium libera principium.
,
Spiriius a!ia pelat, quo prodit fonle lecmrat,
dcspiciat, quidquid in ima gravat.
Sis raemor, OJ'O,rnei; cineres pius aspice Peiri.
Cum precc, cum geiniiu dic: Sihi parce, Deus.
CCXIY.Bennoiiisepitaphimn.
Ariminum, luge, lacrymarum fliimina ftinde,
Laus tua Benno fntt, proh dolor! ecceruii; ,
Benno decus regni, Romansegloria geniis,
Ipse pater palrhe, lux eratllalice.
Hunc socium miseri durum sensere superbi :
Lapsos resliluit, lurgida corda premit;
Fil leo pugnanti frendens, tener agnus inejmi,
Hinc sempcr justuspersiitU, inde pius. ]
 '
fijSi) -CARMIMAET.PRLCES. , ,79
Hic fidei dum jura colii, dum cedere nescif, _
A . Non IIIveste preliosa, _ ,
Firma lenens rigidsepondera jusiilise. Sed viriute fulgidos,
Recticolse jugulus pravorum pertulit icttis : Sine causa non Isedentes
Per quenrpax viguit, bellica .sors periit. . - Caslos alque sobrios.
Obsecro, tam diram/sapientes, fleie ruinaro, Sint in promptu gesla Pal.Mqi, , J
Et pia pro socio fundite_vota Deo. Sintque sancll canones;
CCXY.Quodvermis eris,.el a verme voraberis: Cibis vestris recreentur
Ejus, homo, quod-eris, datus es ut ore vo.reris; Debiles ac pauperes;
Cur, cinis et vermis^ tumida cervice superbis? Orpbanoriim mater plorans
CCXVl. Ad pwnitenliam provocat. Ante vos non clamitet.
Gum cruor excrescil nemitorem vena reqnirit >, . Cedant equi phaleraii,
Vulnus et incolumem faeil, aiferl plaga salttiem. Cedant cxci rabulse,"
Mens fluiduro generat, pia quod confessk) purgat; tieclant caiies veaaiores "
,
Sic animsesanguis per venam profluitoris. Ac mimorum fabuloe,
Egere iethifero violat quod viscera tabo : El accipitres rapaces
Esto vomax proprii saluhri.conamine morbi, I
H Nec non aves garrulaj,
Ut menlis stomachus relevelur moje reattis. Ad Jfaec,Simohis Ieprqsatk
GCXYH.Versus de Simoniacis. Exsecralehajreslm, ^
lucude Simonis fabrilis, et antra moneiae Sacerdotum simul atque
Daronat pestiferas Dens everlendo cathedras : Scelus aduJterii; " '
" ' '
Nampostica latroper diverlicula repii, Laicoruin (loroinatus
Pervia graluito pasior petit ostia gressu. Cedat ab Ecclesiis.
Ast uhi mangonum scelerala negolia desunt r Ecce papaegloriosi
Nec grave corbonam ttirgel venale lalentuin, Monita Gregorii,
Non disiraetor obest, qtiia non commercia sordenl; Ecce' verha summseseJis
•Namquid nummati, nequeuiit ubi Isedere nummi ? Prsesulis catholici, ' "
imo quid arboreis manus obsit squalida pianlis? Quihus irruunt in eum
Ssepe saluliferam medicus dedit aeger oryzam , CivesBabylonici.
•Maucipitespugilem, csecigenuere videnfem, ilincque Cajsaris exarsi.
Cliuica procerum peperit male foejlavenustum Ira inEcclesia,
Nec soboles noxis est addicenda paternis. C
G Inde tumuil in eum -
__uisquesua premitur, socii nec labe lenetur. Prsesulum suporbia,
GCXYIII.Adversus Simoniacos rhyihmus, Sacerdotem populorura
Mundi turba turhulenta, Furit ab Ecclcsia.
Error, et divisio, Ex quo Simon contra Petruul
Hseresis Simoniana , Tufrim stru_.it magiac,
Zelnm, elamhitio^ Inde cecidit percussus
ln lamentum nos compellutit Angulari lapide,.
Slyli sub officio._ Contra cujus icium plane
Exarenlur ergo cuncla Nihil est durabile.
Siriclim a principio, Quorum re.x est aller Garislusj,
Ex quo summoesedis praesul-, Aller est Levialhan; _
Sancto doclus Spiritu, Ille vitse, isle mortis
Scelestorum probra ccspit '
Regnat super agmina :
Sroendare liquido. Ergo quorum quis sit viclor
Cujus vox' erat, ut patris -^
" Nemo sanus"ambigit;
Corrigenlis filibs; Resipiscant inde cuncii,
Ut Apostoli vox erat Et ad corda redeant,
""
Mitis ad Gorinthios : Qui non pure, non sincere,
g-g Sie se mitem exhibeljat Sed mente malevola,
Erga coepiscopos. Sacerdotem populorum
Scitis, fralres, vos pastorum Rodunl atque lacerant.
Suscepisse regimen; Tlli vero, qnos cihavii ' - -
Hinc vos decet, ut dociores, Fides apostolica,
Primum recle vivere, Solidentur, ei fundentur
Obsecrare, iucrepa.e, Petri petra solida, r
Posimodum argoere. Ut post pugnam coiiseqiianiur
Non eiaios, non inflaios Pleniier victoriam. Aroen.
NonCK\iiio turgidos. "
PATROL,.CXLY. " _ " - - .. . VMI ,r
Til S. PETRl DAMIANS OPP. TOMUSSEU PARS IV. ,/_,
§4 CCXIX.Damiano exhorlalio, ut monachus fial. A Ploro peremplam inpeccaiis aiiimam :
Omnipolens, agamus, doce, ut quod fecit agamtts. Qui vacuasli morlis jtira moiiuus,
Besunt jura tori, leritur si semiia Chrisli. Per leresurgat.'
Jani pater es, soboli spalium largirc seqiienti, Palma jusiorum, spesque poeniientium,
Ut lua contiguispateanl vesiigia plantis", Da; Christe, nianuni, el profundis erutuni
Et seges erumpat, dum non quod protulit obsiat, Solve peccaiis, liinc ab imjniiientibus
Subtlita maternis lorpens vilulamina ramis. - l
Eripe noxis.
Prseslo fluunt veieres ad florum germina frondes, 55 Tu peccatricis lacrjTmas non respuis :
Her.baquesectricem vocaiortoserniiiefalcem. Tu publicanumpcenitentemrecipis : , \
Incipiensigitur terreno cespitevelli Viiam latroni jara in morte posilo
Transplaniare polo, spes hinc animata virescal: Te <lare spondes.
Sic radix cordis coelise transferat -arvis, Perhaec, te quaeso,pielatis viscera,
Et non Iapsurusprorumpal in arbore frucius. El me de vinclis tot culparum liherit.
CCXX. Rhylhmuspcenilenlismonachi. Mereoriram, .ffuude clemeniiam,
Quis infelici flelus aquam capiti, Fons pielaiis.
Quis laerymaruin fonlem dabit oculis? JB Da uiis semper obsequar imperiis,
Flendo, pupillsetenebras o"bduciie Sicque supernis dignum redde prsemiis,
Vsemihi lapso ! Qui Palri'compar, sanctoque Spiritui, i
Non gutlsemaris, nonarenaelittoris, Cuncla gubernas. Amen.
_Equanlur meis sceleruro flagiliis, CCXXI. De abbalum miseria rhylhmus.
Excedunt stellas plu\ iasque numero', s Luget, plorat, lameniatur
Pondere montes. Sancia nunc Ecclesia, '
Nam quibus non sim vitiis obnoxius. Cum suoruni lanlam videl
Qui pravis semper deservivi inuriliy. 1 Abhalnra miserianv
Deo solnius. ca:-.;isvixi legibus, El eorura conlemplalur
Fluxns in ima. Diversa pericula.
" <
Sprevi prsecepta, ausus sum prohibiis, Nullus pene abbas modo
Plures everii prava per judicia : Yraletesse monachus,
Noxius mihi, aliis inuiilis, Dum diversumet nocivum
Arctor ulrinque. Sustinct negotium :
'-
Non ccelum dignus oculis aspicere, El, quod velit sustinere,
Non Dei nomen labiisexprhnere; Velut iniquus patiiur.
Prohibel sedis sacroelimen terere - Monachorum,tanquam servus/
Culpa remordens, Inlus ferl superbiam,
Nunc quoque sacris deditus ohsequiis Et multarum foris rerum
Veterisvilse slimulor illecebris : Susiinet molesliam;
Ut fugitivum repelunt in famulum . Hanc abbalis collum portaf
Jura tyranni. Servitulem geminaro.
Conor in fletu, rigel cor lapideum. Spiritaliter abbatem -
Precibus insto, vagus abit spiriius, Volunt fralres vivere,
Lumen inquifo, lenebraj phantasmaium • El per causas sseculares
Prolinus adsunt. Cogunt illum pergere •
Efferum ira, luinidum superbia, , Per lam ilaque diversa
Edacem gula, vanum cenodoxia, Quis valet incedere?
Omnium frendens criminum barbaries ._ Nam dum equiiat, mox esse
Subdere tental. Dicilur vagaiio-; ,
Sseperesisl<J,armaque corripio, Ejus namqtie hebetudo
Mihi eongressus, mecum ipse diroico , Est elauslralis sialio;
SedJegi carnis Jex dtimcedit spiritus, Quidquid miser facit, i
Proeda fit hosti. Semper esl delractio.
Ssepe divino igne eor accenditur, Delinquentes dura emendat,
Omnes clamantimpium^ '
Seque iraiiscendens mens in alta rapitur,
Sed genuinoecorruptelselabitur Si quaudoqueillis parcit,
Pondere pressa. Dicunt esse tepidum.
Lux inaccessa micat, ut per rimulas, Quis porlare, rogo, valet
Cui mens inienia silienter inhians;, Vulgus tam ambiguum?
Cujus oblulus ecce carnis obvians Phinees si imilalur,
Umbra retur.dit. Fugil, vel expellittir :
.Roslis aniiqui tclis mille saueiajn Si Eii, lunc irridclur
573 -_-
Alque parvipendiiur;-
Op_osusest, si fervens ;
;Etvilis, si lepidus *-
- Valet forsan emendare
l.aela, si -siniIgvia;
Et quoeduastantum Doscaiit- -
Veluuam veniam;-. - -
'Graviora quse sunt ahbas
Supprimit, ne pereat.
Nam si velil"deim___n_o"-
Qiiidquam loqui vitio,
Monachoruminteslina
Oritur sediiio,
Et occulte slatim ejus
Tractaiurperditio.
5©Si quandoqueveljejtmat,
Vel lenet silenlium *.
VanseJaudi mox abbatem __""
Dicunl esse deditum ; .
St si loquitur, vel roandat, -r _
Yelut fur reprebenditur. -
Sisermgnem facil abbas, _
Denotaturgarrulus:
-Etsi tacens nil exponil,
Denolalur fatuus; -
Huc se veiiat illucpergat.
-
Semper erit anxius.
Intus, foris, si coniingat -'
Quajlibetadversitas,
Hoc incurise abbatis _
Fratresomnes depulanl":
illum rodunt, etperroduht
Et appellanl besliam.
Domus sancta si noh crescaf,
In ahhatem invehunt:
Si crescat, mox abbatem
Velul hostes expetunl; -. .'
Ut incudem, sic ahbaiem
•Simulomnes feriunt..
0 bealum tale caput,
Quodamembris rodiiur ! ",.
Bonuspastor, quem depascuht Z
Ssevideules ovium!
Felix pater, filiorum . :~ :.'_
Morsus limet omnium! ". - -
lslud maium monacborum - _
Intus abbas lolerat,
Sajcularium et foris
Simul porlaf onera,
" -
Anxiaiur ei tristaturj;
•Quodsie premantomhia. '-
Noctem namque.curis pressns,
Verbosus dimidia"t,_
El auroram, ut loquatur
Saepiusanticipat j
Toium diem in loquendo
Poslmodum continhal,
Hseeet aiia praelatus —
Suslinel quamplurinia ;
CARMINAET PRECES. 974
A Sseculares foris puhgunt,
Inlus fratres vuinerant;
Illi eorpusprosequunlur,
Hi corrodunt viscera.
Dic, prse!ate,rogo, chare,
•Quoeest Tsta dignitas ?
Intus dolor, forislabor;
Hincinde calamilas-
_._ Corpus, fateor,-iis malis
Perditur et anima.
Quis abbatum, rogo,_val.t
Ferreo nunc tempore.
Ihter tot calaraitates
Virgas ferre fertiles ?
Praelatofuro cerle modb.
_B .Sunthonores steriles. i
His honoribus, abba.tes ,
Venerandi, cedile;
' Grave pondus et inane
Ultro jain abjioite;
< F_tde caetero quieli -
Ac securi vivite.
,g_f CCXXII. De vmnibus ordinibits omnium Itomi-
_ num in hoc smculovivenliumrUbrica,
_ Episcopi, allendile,
Dei verba discernite:
Vobis prseeepit Dominus
Pro vestris mori ovilms.
": Si bona, quseloquimini,
._ Operibus fecerilis,
Exempla bona dabitis
Yeslris'commissis filiis.
Presbyleri, diaconi,
Qui ferlis vasa Domhji
Estote.serhper nitidi
In conspecfu Altissimi.
Qui vult esse canonicus,
Sit bonus et idoneus,
Obediat eplscopo,
-Utseniori inclyio.
Ad matulinum venial,
1Cumsignum liorse resonat;
Postposita pigriiia
Feslinet ad oflicia.
Plebani recle au.diant-
3j
Quod sancii patres clamitant:
Ut acquisila prsedia
Relinquant in Ecclesia.
Magister doctus litteris
Flagella det discipulis :
Ct, docti ab infantia,
Doctrinam bene sapiani.
Scriptores recta linea
Veraces scribant litteras, -
Dislinctiones proprias
Usque in finem eompl.ai.i. -
Mlilteratus clericus .
Elalioni deditus, - - - "
Despicichs"mysicria,
§75 S. PETRi DAMIANIOPP. TOMUSSEU PARS IV.
Ut sttilla jacel beslia.
Discurritper basilicam , . -
Pro vaniiaienimia;
In Ioco sfpermanserit,
Cervice torla respicit;
Verba Dei non nuniiat,
Privaiim sempermussitat* •
Et recilat parabolas
Inanes atque vacuas.
Abbates seniper vigilent,
Ab omni namque crimine,
Non pro mundi asluiia
Sancla relinquant studia.
Non polest esse monachus
Qui vagusest, improvidus-
Si vivit sine regula,
Peribit morle pessima.
Deo devoti inonaclij,
Servate legem optime,
Yiventes ca'slo corpore,
Terrena cuncta spernite.
Potestas est in populo
A summo data Domino
El cum fide.....
Qui sacramenta feeeranty
Pro nullo malo merifo,
Vel placitato prefio,
Aul aliqua amicitia,
Vertat vera judicia.
Judex sedens in plaeito
gS Non speret dc lucralio,
Sed Deum recte timeal,
,£t legem cilo finiat.
Tesles, pro nullo munere
Falsa loqui prajsuniite,
Sed vera verba diciic
Proesenlevero Principe.
Yeraces sint notarii,
fenendo fidemanimi :
Rec unquam pro denariis
Falsa scribant in charlulis.
Gaslaldiones pbpuli,
Et omnes vicedomini, .
Ne toi'queantjustitiam,
Nec roanducent servitia.
Tenentes minisieria,
Cum malis non eonveniant,
Recte tamen deserviant,
Ne bona perdant merita.
Advocatores plaeita
Ne fraudent arte aliqua;
Relaxent cordis vitia,
Et exquiranl judicia.
Nullus consiiiarins,
Aut auricularius,
Propter mundana prospera,
Se confidat in gloria.
Missus prudenter sapiat
j-flarr.r. missafica,
, S?-3
A Ne slupefaclus publico
Verbum dicat inuiile.
Nutritus atque sapiens,
Timens Deum veracifer,
Amandus est a Domino,
Laudandus est a populo.
Receptor celans vilia,
Ut falsa canit fistula,
-Rideudo verba dudum
">Incorde male seminal.
Hypocriia se simulaus
' Multa abscondit vilia,
Vullum demonstrat placiduro,,
In corde poriat gladium.
, Ebriosi miserrimi
B Infremunt ut phrenetieii
Mcntisperdunt memoriaih,
Nihilboniexcogiiant.
Audile etiara, iaici,
Qui Chrisio famulamini .-
Pro ullo unquam crimine, -
Paslores non despicite;
Operibus perficite,
In cordibus describite. "
Aiitequara mors adveoiat,
Deo donaie deeimas :
Securi hinc exihilis,
?-' Et coelumpossidebitis.
Uxores vero diligiter
Natos vestros corripite;
Sed vos ancillas regite,
Opus eis impendite.
Qui timel Deum omnium
Non jurei per negoiium :
Necpro coneupiscentja
Ullius fraudel prelia.
Duces cum ieneficfts
Ad invicem conveniant.,
Deo cum fide servianl.
59 Miles ad pugnam peragrans
Deum in menle leneat :
Fillones semper caveant
Ne dicant plus quam audiant": "
Placenles per niendaciuin'
jv Peccalum agunt maximum;
Viles appareut S3.cs.lo,
El sunt iu vituperio.
Poteslas mundet viiia,
Furta et Iatrocinia ;
Ut cseteri, perterrili
Timeant pcenam conseqoi.
Conjugatssfeminas,
Tenete fidem provide;
Domos vestras disponite,
Ad templum Dei currite.
Mutaie vestem, viduae,
In caslitate vivite :
Luxuriantes fugito,
Ne possinl voi dce.pere.
877
Puelte se cuslodiaut
Ab omni vana gloria,
Ne juventule fervida'
Cadant in adulteria.
Meretrices, convertite,
Yeniamvobis quserite:
Qui semper solet parcere
Exspectat vos quolidie.
Servi, cum recto animcv
Vestro servjie domino :
"Aneillseet utiliter
Deserviant similiter.
- In
prosperis ketitiam,-
In auversis tristiliam^
Supra niodum non habeat ..
Ulla fidelis anima. -
Qui vivitis in saeculo,
Omnes, servite Domino,
Utjuii sua dextera
Regnelis super aelhera, ,
CCXXIILDe die mortis rJtythmm.
Gravi me terrore pulsas,
Vitsedies ultima,
'
Moerelcor, solvuntur renes,
Lsesa tremunt viscera, - - ;
Tui speeiem dum sibi . '
Mens depingit anxia.
Quis enim pavendum illud
Explicet speclaculum,
Cum, dimenso vilse cursu,
Carnis aegrsenexibus
Anima Juctatur solvi,
Propinquans adexitumi
Perit sensus, lingua riget,
Resolvunlur oculi,
Pectus palpitai, anhelat
Raucum gulfur hominis,
Slupent memhra, pallent ora,
Decor abit corporis.
Ecceoiyersorum parles
Confluunt spiriluum;
Hinc angelicaavirtutes,
Illinc turba daemonum;
Illi propius accedunt,
"
Quo invitat nierilum.
Prsesto sunt et cogitatus,
Yerba, eursus, opera;"
QQ Et prae oculis nolenlis
Glomerantur omnia :
Illuc tendat, huc se vertat,.
'
Coram videt posita.
Torquet ipsa reum suiim
JHordaxconseientia,
PJorat acta corrigendi
Defluxissetempora;
Plenaluctu, eafeffruclu
Sera poenilentia.
Faisa lunc dulcedo eareifi.
IB amarum vertilur,
CARMINAET PRECES.. 978
A Quandobrevem voluptalein,
Perpes poenasequiiur :
' Jam
quod magnum credebalur.j
Nil fuisse cernitur.
Atque mens in summaj Iuci.'
GJoriam sustollitur,
Aspernalur lutum carnis,
Quq mersa provolvitur,'
Et ut carcerali nexu
Lsetabunda solvitur.
Sed egressa durum iter
Experilur anima,
Qua incursant furiosa'
Dirsepestis agmina,
Et diversa suis locis
B Instruunt ceriamina,
Nam bic incentores gul_st
Illic avaritise,
Alibi faulores irae,
Alibisuperbiaj;
Vilii cujusque globus
Suas parat acies. - .
Jam si cedat una tunria,
Mox.insurgit altera:
Omnis ars teniatur belii,
Omnis pugnsemachina,
Ne ab hostium pudore
Sic evadat anima.
0 quam torva bellatorum
Monslra sunt feralium;
•G Telri, truces, trueulenti
Flammas efllant naribus,
Dracontea lument coila,
Yirus slillant faucibus.
Serpentinis armant spiris
Hanus doclas prseliis,
His oppugnant adventantes
Telis velut ferreis :
His, quos altrahunt, aeterhig
Mancipant incendiis.
Quaeso,Christe, Rex invicte,
Tu succurre misero,
Sub extremae moriis hora,
Cumjussus-tbiero :
_ Nullumin me jus tyfanrio
Pra-beatur impio.
Cadat princeps tehebrarum,
Cadat pars tartarea :
Pastor ovem jam redemptam
Tunc reduc ad palriam,
, Ubi te videndi causa
Perfruarin saecuIa.Amen.
IJ2CCXXIV. lneos qui de regis ultione sectiri sunt,
sed.Chrislum evadere nequeunl. Rhythmus.
Jucundanlur, et lsetantur
Simul onanesreprobi,
Qui regis adventum prius
" ' "
Exspeclabant territi,
Freaiuht, cedunt, inlumescunt,
879 S. PETRl DAMANI OPP. TOMUSSEU PARS IV.
Et hisullantmiseris.
Quique sunt lugendi tolis
Lacrymarum fontibus,
In superbisesublimes
Extolluntur cornibus,
Phrenesin robur puistntes,,
Sanis rident flentibus.
Sed quidjuvat, o perversi,
0 gehennse filii!
Non vitare, sed .mutarc
Tribunal judicii?
Sub mortali rege tuti,
Christum non evaditis.
Eece veniet ul fulgur,
Minax ac terribilis,
Solis ardor, lunse candor
Involvenlur lenebris,
Ima terrse petent slellse,
Ccelivulssccardine.
Terra funditus ardebit,
Ccelitrement climata,
Elemenla turbabuniur,
Rugient tonitrua,
Ignei micant corusci,
Crebra caduni fulmiria..
In furore venienlis
Fit lempestas valida,
Tota mundi iremefacta
Conquassalur machina;
yEstuanlis flammaeglobus
Vasluro perflat aera,
Tuuc qui eum pupugerunt
Cernunt omiies impii,
Thronp igneo suhhi^um
Specie lerribili,
Rogant montes, orantcolles,.
Postulanles cbrui.
Moxocculta singulorum
Cunctis patent cordium,
Verha, facia, mens vktetur,.
Yelut corpus solidum,
Et amaruin in auctores.
Reddunt ieslimoniuni.
Ipsi spiritus iuiqui
Prohra, quse suggesserant,
Longis exaraia tomis
Relegenies explicanl,
Loca, .enipofa gestorum,
Et modos enmnerant.
Irascunturcuncta pravis.
Angelorum agmiua.
Adversantur elemenla,
Coelum, terra, inanima,
Omnis rerum cre.atura
Iniminet contraria.
Ecce caputiniqttoriim,
Ferox illa bestia,
Sub cunctorum denudata
@g Trahilur prsesentia:
880
- Patent arles, furta, doli,
A
Fraudes et ingenia. - i
CCXXV.Hucusque de adventu;.hinc de prnnismfen...
0 quam dira, quam hofrenda
.Voce Judex ihtonat,
Cum paraiis mergi flammis
Maledictos imperat;
Mox deglutiens viventes
Siygis olla devorat.
Vaporantur infelices
Inlus, et exlrinsecus; . '
Crepitantes strident flammse, |
Velul ardens clibanus :
Ore, naribus, et ipsis J
Profluunt luminibus.- \
B, Immortalis mors occidit,
Nec omnino perimit: , _
Ignis urit, non cons.imil,
Nee defectum recipit : l
Vila morilur, mors vivil; . I
Finis semper incipit.
Rediviva seplem plagse
Renovant supplicia,
Fumus, felor, algor, ardor,
Fames, sitis ignea,
Y7ermesnunquam satiant.ur,
. Qui corrodunt viscera.
Illic dolor, cruciatus,
Fletus, stridor dentiura,
Adsunt fremilus leonuin, !
G Sibili serpentium : i
Qhibus mixii confundun|ur i
, Ululaius flenlium:
Molis trabese dracones
Laxa pandunl guttura, _ |
Quorum oculi sagittas
Jaeulanfur igneas;
Caudse-chelas scorpiouum
Plantaj produnt viperas. |
Tendunt quidem ad nonesse^
Sed non esse desinunt:
Vivmil moiii, volunt mori,
'
Sed omnino nequeifnt: .
Qui male vixere, vitam
-" Pro iormento'perferunl.
Haecprse oculis, vesani, ' i
Formicfantes ponite, ' !
Haecsublili peftraclantes
Studio revolvile,
Etpravorum vinclis morum
CoIIamenlis solvile. J
Nam-paratus est conversis
indulgere veniam,
Qui perversis adhuc.premit-
Vindictaesententiam.
Salus, honor pio Regi
Per seterna sseeula. Amen.
CCXXVI.De gloria paradisi. Rhyihmus,.
Ad perennig vltse fontem j
 - '
98C
Mens sitivit aiida,
Claustra carnis praestolrangi
Clausa quaerit anima:
Gliscit, amhit, eluclatur
Exsul frui patria.
63 Duni pressuris ac aerumnis
Se gemitobnoxiam-,
Quam amisit, cum deliqu|t,
Contemplatuf gloriam."
Prsesens malUm augetboni
Perditi memoriam.
Nam quis promat summsepacis
Quanta sit Isetitia/
'''
Ubi vivis margarilis . Qui scientem cuncta sciunt,
Surgunt sedificia,
Auro celsa micant tecta,
Radianl lriclinia|!
Solis gemmis pretiosis
Haecslructura neclitur,"
Auro mundo tanquam vilro -
Urhis-via slernitur:
Abest limus, deest fnnus,'
Lries nulla cerhitur. ' •
Hiems horreus, oestastorrens
Illic nunquam sseviunt :
FIos purpureus rosarum
Ver agil perpettium :.-
Candent liiia, ruliescit
Crocus, sudatbaJsamumr
Yirenl prata, vernant sata^
Rivi mellis inlluunt, '.
Pigmentorum spiral edor, -
Liquor el aromatum,
Pendent poma floridorum
Non Iapsura nemorum.. -
Non alternal luna vices,
Sol, vel cursus siderum _.
Agnus est felicis Urbis
Lumen inocciduum;.
Nqx et lempus destint ei.
Diemfert conlinuum.
Nam et sancli quique, velut
Sol prseclarus, rutilanl.
T?ostIriumplium coronaii
Mutuo-conjubilani,
El prosirati pugnas bosli. .
Jam securi numerant.
Omni labe defsecali
Carnis bella nesciuni,.
Caro facta spiritalis
Et mens, unum sentiunt:
Paee mulla perfruenles
Scandalanon perferunt.
Miitabilibusexuti
Repetuiil ofiginem, ".
Ei praesenlemyerilatis
Contemplaniurspeciem,
Ilinc vilalem vivi fontis.
(.ARMINAET P.RECES. . _r82
A Hauilunt dulcedinero.
Inde siatiim seropefjidem
Existendi capiunf,
Clari/vividi, jucundi,
©4 Nullis pateht casibus r
Absunt morbi, sempersanis'
Seneclus juvenibns. - "
Hinc perenne tenent esse,
Nam transire transiit:
" ~ lnde virent vigent, florent,
Corruplela corruit,' - <•
__nmortalitalis vigor
Morlis jus a"bsorbuit."
- ,Qui nescire nequeunt:
g Nam et pectoris arcana -
Penetrant allertitrum : -
Unum volunl, unum nolunt,
Unilas esl mentium.. '
Licet cuique sit divereum
Pro lahofe meritum,
' ' " Charilas hsecsuum facil
Quod amat in altero :
"-
Proprium sic singulorum
• • Communefit-omnium.
Uhi corpus, illucjure . •
' Congregantur aquilse,•
Quo cum angeiis et sanctis
Recreenlur animse :
Uno pane vivunl cives " ,
C Uiriusque palrise.
~
Avidi, el semper pleni,
(iuod babeni desidp.rank:
Non saiielas faslidit, ,
Neque famesxrucial:
Inbiantes semper edunl,-
Et edentes inhianl. , >,
Novas semper harmonias
Vox meloda concrepat,
El, in jubilum prolala,
Mulcent-auresofgana;'
Digna, perquem sunt vjctores..
dant praeconia.
Regi
Felix cceli quasprsesenlem
D , Regem cernit anima,
' - Et sub sede spectat alta
Orbis volvi machinam,
Solem, lunam, el globosa-
Cumplanelis sidera.'
Christe, palma bellatorum,
- . Jloc in municipiun.
Introduc me posl solulum -
Mililare cingulum-:
Fac consortcm donativi
-. Beatorum eivium. .
- , . "Proebevires JnexhaustU;
Laboranti proelio;
 S85 , . S. PETRI DAMIANlOPP. TGMUS SEU PARS IV.
Ut quieiera posi proeeiiiciuM.
Debeas eraerito': - <'
' -
Teque merear poliri"
Sine fine praemio.Amen.
CCXXVI!. Rhyihmusm morlemWiclpms (62).
Audislis quiddam noviier- -
Accidisse perhiciter, .
Widonem illustrissiinum - ;
Morlis solvisse debitum/ ' c
Proprii sui rhilitis>""-
Circumdatus insidiis,
Dum hosiis captum tenuk, h
C-.pite plexus corfuii. _"
Dum eqtio cceplt ruere-
Secundo fossus vulnere.'-
Ut duo purgeht vulnera-
Meniis et carnis vitia;
Ne dafetur dsemonibus
Cruciandus diutius,
Datur suorum manibus,
Ut moriatur cilius. '
Christe, qui jam non iudicas, -
f:ec damnas in perpctuum,
Sit Widoni remedium, ~
Quod hic lulit supp.icium.'
Prosit ei, piissime; - Sinistrum quid de aliquo
Quod studuit invisere
Loca persaeratissiroa
--
Digna itti praesentia.
Prsesepe tuum cemei e
- l
Quid est, nisi te cretleie*
N.uum ibi de Virgine
Y'erumlumenlle lumine"-
Gloriosum inspicefe
Tuum sepuICrum,Domine,
Quid est, ni vere credere
Te surrexisse ex inde?
_ Dnmmons Olivaescaud.lur^
Coaiosredisse crederis :
Parce Widoni, Doroinc, i
8S_
A Tunc curo judex redieris.
Hicsemel alque iterum
Tuum petiit tumulum,
Deliherabat iertio
Indulto sihi lermino.
- Hoein affecluJiabuii,-
Si in eflectu non poluit,
Pari regende inuncre,
Gratis iargitor gralise,
Loeum beatae Virginis_
">-- Toto orbe clarissimum •
_St ipplex frequenter adiit,
Excoluil ut poiuit.
Apostoioru.rograndia
• Ssepequajrens suflYagia,.
B Ut spero, plus quam vicies"
Romam venii et quinquies.
' ( "
Quos adjuiores petiit,
Advocalos eonstiluit,
Eisque dum superfuit
Suaque se vi eonlulii.- |
Dicit de eo aliquis •
Nimium fuitfragilis;
Et ego dico plurimum
Deum esse propilium.
Ego dicere nequeo,
Hujus seripsi itinera,
Qusesunl in parte dexiera.
Si cui.placet legeie.
-**
Et vuh juste discernere,
Non respicinnt iarlara, _.
'- Sed ad sanetorum gaudia.
Qui \ult ad plenuin discere-
'
Tanti roali noliliam.
Primuro debet cognoscere
Aubertinam nequiljam.
Hic pertractavit perdere
Duossub uno tempore ,
f_euioresquos-habuil, - ,

(62) EdiditAmaduzzijSftecrfofatitteraria, tom. IV, rhylhmo memoratum videam YYidonemquemdam

png. -_5_, de eo sic prcefatus pag,- 49.1 : «. Ad sive Giiidonem, virum illustr.em, cujus euIpisDeuni
sieculum xi spectare censeo rhythmum quem- propiiisim exonU, quemque haud diversura arbitior
dam, qucm ego jam 12 ahbinc annis exscripsi ex ab eo qui fuit coroes Forocorneli_nsis, ciijiisque in
cod. ms. membranace.0 in-4°, qui in sacrario S. p. binis ejusdem epistolis raeniio fit; siquidem in prima
^
Forlunali Tuderti asservaiur. Quanquara hic codex (cpist. 7, lib. iv) narrelur visio^Raineri presbyleri,
S. Petri Chrysologi serraones ej-hibcat, rhylhraus qtta, ut illorum lemporum ferebat simplicilas, lsil.i
iamen ab ipso abjudicandus omnino. videlur, tum exspeelari visus sit Guido coroes,-post feriam quar-
quia haud ab eo unquam concinnatos versns nove- tam , in eo suppliciorum loco in quo Hildebrandus.
riin, tum quia ab ingenio saeculi v, circa cujus di- comes Tuscise et Lotharius comes alter detinehan-
midium Chrysologus vixit, prorsus abesse pateal. lur; in altera (epist. 19, lib, vi) vero pisces dc_i-
Quare non admodum -ambigimus hune rhylhmum gnentur sibi ab eo donati, et ex Faventina urbe
Pelro Damiano tribuere, alqtie id sane tribus potis- delati, ul eorum sibi per plwimos djes edulium non
simum causis suflfagantibus. Harum priina est, deessel. An vero Guido hic Cernciicnsiuin comes
forte amanuensem in ea fuisse senlentia ut ;Petri idem- sit eum Guidone huic syiichrono , qni in
-Daniiani, civis Ravennatis, rhylhmura eumdem.Iia- ciiarta Faventinse concordise {hanc vide ad catcem
bere auciorein censuerit ac hahuerant sermones-Pe- lotni vel parlis I Opp. S. Petri Damiani) vocatur
tri Ravennalis (sic enim in codice inscribuntur), id clarissimus comes, ubi et Ermetlina ejus serenissima
est S. Pelri Chrysologi episcopi llavenriaiis Eocle- conjux insuper habelur, quique alibi eliam memo-
sise, ut illum proinde hisce aiijungere non dubita- raiur, ego quidem in lanta rerum obscuritate qttid-
verit. Aliera in eo.est quod hiijtis.mo.dirhylhmi ge- quaui definire non ausim„ licet hoc tamen mihi
nus Damiano familiare compeiiam, ejusque ajiati adti.odum verosimile
' videatur. - I
omnino co .veniens, T«r|' 9 .esnunre?. est quod in i
_ i
-3S COLLECTANEA1N YETUS TESTA_.E_.TUM.— CAJETAM PR.EFAT10. 98S
Falso, ut vere patuit. A Ut fidem eis congruam,
Unus, qui non superfuit, Si el pacem coniinuam - •
Cum audivit, indoluit - Servaret omni lempore,
Occubuissesocium Dum viveret in corpore.
Naiura sibi proximum. Si firma slenl liaecfoedera,
Patrator tanti sceleris . Deus, qui novit jomnia,
Sub umbra falsl miliiis Ipse scit, ipsejiidicet,
Promisit liis aliquando Ut sibi placel, vindicet.
Manibus ei perjurio.
Et exsullabit lingua mea jusliliam tuam, Deus.
Fitii. loroi quarti et ultirai Operum B. Petri Daraiani, S. R. E. cardinalis, episcopiOsliensis, ex ordine S.
P. Benedicli, doctoris disertissimi acsanclissimi.

fl§l_J_I_M II.HI WTAIffllCI

EX QPUSCULIS

- WETMl MMMIAMI
B_

AB ANONYMOILLIUS DISCIPULO f.XCi_HPTA

CUHAET STUDIO

" - BOMNI CONSTANTINI CAJETANl

SU.EB>_S..IO_'H-'.C__
EX_S6.CODICE PIUMU-SVULG.TA.
___CIAS_E

©§-7@ GAJETANI PR./EFATIO.

- Hebent Jioc,~tector optime, catholicorum Patrum ~Sdem beatissimi nvunculi epislolw, direxil. Hic esl ille
scripta prwcipuum, quod in iis, ttmquam in amcenis- Damianus abbas cujus, ut opinor, S. Brunus, cx
simis horlis, sacrarumfiores passim redolentScriptu- abbale cmnobiiCasinensis episcopus Signinus (initio
rarum : in quibus posiea colligendis',el in ordinem snorurii in Apocalypsim Commentariorum, quw ante
redigendis, posterorum non sine laude exercenlur aliquol annos in veluslissimo codice Laiigvbardis lil-
-ingenia. Sic ex Augustino doctore gravissimo ac san-- teris~scriplo, apud Horalium de Vatle J. C. ac de
ctissimo, Beda nosier, vir eliam non mi.nu. reiujione me deque Romana anliquilale oplime merilum, _s-»
quam doclrina insignis _. sanclilate clarus, Epislolas disse me scio).hmorifice meminit, ejusque rogatu s.
Pauli inlerprelatiiSrqum ilie sparsim mullis in locis Commentaria scripsisse in Isaiam prophetam.comme-
dixetat, miro ordine in unum volumen congessit. moml; alleri tamen .monasleiio, quam Fontis Avel-
Non aliler S. Palerius , eplscopus Brixiensiti', el Isni, ipsum prwfuisse necesse est, quandoquidemqui
Alutphus etiam monachus, ambo Benedictini, qum ex illius caput eral, el, ut ita dicam, cwnobiarcha, non
Magni Gregorii scriplis-qum ad sacrarum litlera- abbalis sed prioris nomine vocabatur : eumque morem
rum explicaiwnempertinebant, setcgerarit, in poste- -non solum vivenle S. Petro Damiano servalum fuisse
rorum gratiam promulgarunt. Taceo reliquos, <7«£ ~ex ejus sctiplis apparel, sed eliam npud posleros
et non dissimili induslria jdem ex aliorum 2 perdurasse, auctor VilmS. Ubaldi episcopiEvgubini,
pari <.-tr<7
operibus prwstiierunl.' Horum icjitur exemplum se- Theobaldus ejus successor, ejusdem monasterii prior,
culus quidem S. Pelri Damiani discipulus, et in ejus patenter ostendit, Prmterquam quod ex scriplis mo-
scriptis mulium, ut apparet, versatus, ex iis quemdam numentis ctsnobii Nonaniulani, in agro Mulinensi
quasi centonemlocoruni sacrm Scripturm confexuitel exstructi, _Damianum hunc noslrum ejusdepi motta-
eiaboravil.Hoc aulem opus, ul ex inscriptione liquet sterii fuisse abbalem, animadvertimus, -aique elium
Damiano abbali, ipsius sanctissimi cardinalis _episcopi S. ~R.'E, cardinalem . ^J^-Jgut Rangerins, scriptor
Damiani ex norore nepoti, ad quem duct exslant ejus- VticsS. Ansetmi episcopt _.<.__!,.._,ejutque in .,.:'r_-.
987 COLLECTAiNEA 1N YETUS TESTAMENTUM. 988
tualibus filius, dum ejusdem obitus parenlatia ae- A genlia in llomanam Ecclesiam merila. Ilwc oteviter
scribil, testalur : . Aderat, inquiens, Magaloneiisis dixisse volui, ut quis isle Damianus abbas fuerit,
episcopus,nomine Godefredus, et Benediclus Muli- atiquo mocloinnolescerel.
nensis episcopus,alque Ariberlus Regensis episcopus, Sed enim scriploris liujns, qui opus islud ex S.
ct ejusdem civitatis episcopus, scilicet Manluanus, Petri Damiani libtis deprompsil,nomenelsi codices
Ubaldus 'vocaljts : sed et Dainianus cardinalis Ro- non exprimanl, nihilominus maximam habere hunc
munm Ecclesim, qui et abbas Nonantuianensis cm- illius laboris ulilitatem, ex eo prwserlim palel quod
nobii. Hi omnes ad audiendam ejus sapienliam, ad dum ex singulis quibusque sanclissimi cardinalis
capiendnmipsius consilium,sicul stepe ipsi ac cmteri opusculis testimonia in medittm affert, ejusdemul-
culholiciconsueverahl,advenerunl. >Hmc Rangerius: pote discipulus, lanquam leslts oculalus, ea ipsa
qui cum id accidisse lesietur aiino Christi millesimo opuscula de quibus forsan dubitare possel, lanlum
octogesimo, ac mensibus novem post felicissimum docloremconscripsisse, constanli fide nobis aperirel.
Gregorii papm VII transitum, haud quidem dubium Verum ei hoc quod in prwsentia damus in lucem,
erit Damianum abbalemistum S. R. E. cardinalem el alia qum, Deo auspice, edenclaparamus, luis'f
creatum fuisse ab eodem Gregorio summo pontifice; lcclor, sludiis non inutilia nec ingrata forespera-
alque el in prtmis ob eximiam, qua sanclissimumB mus. Vale , et me Christo DominO tuis precibus
illius avunculum'prosequebalur, benevolentiam,gra- commenda..
tisbimum memoriam, aposlolicas virlutes atque in-

IN _.OMI-.I_SANCTiEET INDIYIDUJETRINITATIS._
'
INCIPIT LIBER -

MTII.ffll_.IJM TITIRIS AC »11' MSTJUBM.

quce de Speculis reverendi Petri Bamiani quidain suas discipulus excerpere sludiose
curavit.

7074 INCIPIT PROLOGUS.

Doroinosuo ei P.itri, domno DAMIANO, reverendo C niens, oninem insidiandi adiium oblurabal, ul nulli
abbaii, nltimus monachorum servus, sinceraj devo- prorsusjaculo pervius paiere possel accessus. Quam
lioiiis obsequiuin. deniquoSciipiurarum' fulturam adeo in suis lenere
Dunnvestra nupei' indnstria b.aiaj rccordationis coiisueverai actis, utverbis eiiam, qua.'prolatis jam
Patris nostri, Peiri episcopi, avunculi vesiri acta, ralioiiibusclausaundique et inconcussaconsisterenl,
velul quibusdam lieeia.eis epulis obleclata, crebra eain lionnunquam adbibeiidam decerneret. Ut sicuti
roeditaiione percurrerem, insigne in eis reperi, nuod urbs qoaelibetpost vallorum ambitum, post impene-
utiliiate quam ma_.imaredundare persensi. Dum trabile forliiim niurorum munimenlum, sublimium
ilaquevir illuslris arrogunlem illorum eloquenliam dislinguitur adliuc conslruclionibus moeiiium, non
lemnendam duceret,qui singulisingeniifamam cap- lam videlicet ob neeessariaj inunitioiiisfortitudinein
tantes, quidquid fingunt mul.lplici gesliunt opacitale quara ob inliiandaj pulcliriludinis decorem: ila quo-
dcnsare, modo videlicel seiilentiarum perplexione, que is.pleraque Scripturarum solius ornatus gralia
moJo dictionibus inusilatis summopere nitenles ob- suis ssepegestis iiiseruisse videalur; seu forte, quod
slruere, nequilibel, qu_jdicuiii,inlellecluscapere,vel IIOHabsurde ajstiroari potesl, ul, oecasionesuper cis
absque improbi laboris conatu illorum sufficienlia disserendilaliter admissa, ejus sermoeinaiioneclare-
inlima penelrare queat : ipse vero conira, cunctis D sceret, quia existerent inlvo.sus fecunda quaeforin-
viamlegenlibiis pandereacenucleare cupiens, altioia - secus palebant inania. Nemosane qui Scripturarum
qusequecomplanare, seu obscnriora non inodo ratio- liiiiina lerii, ambigere perroiiiiiur, quod haec, lam
nibus, veruro eliam Scriplurarum exemplis diluci- fi'equenterilliusactisadliibita,plurimiimsajpe mystici
dai _.insianlissime satagebat. PorVoauiein si quid sacriqueintelleetus occullarent, qua., nisi reserala
iulisset, quod minus forte peritis nutabundum foret, fuissent, ea magis obruere quain illustrare valerenl.
(•arumdem leslimoniis Scripturaruiii velut jactis an- Quorum -ilaque interiora lucifluajdissertionis manu
cboris fortiler ambiens, ne cuilibet ullra fluctuare penetrando discuiiens, alque abdita quaque suis e
valeret, immobili slabililale figebat, atque adversus penelralibus funditus eruens, clariora lucepatefacla
oiunes inipiignaniiuni inipetus insuporabiliter mu- rcddebat. Quibusdum sola plemmquc raiionis verba
 989 PROLOGUS. '. 990
non vi i.reulur salisfacere, alia rursus tesiimonia A rere velit, eodeni valeat ordine singula reperire, quo
deiucebantur in medium, quae cum sui quoque inlel- suis sunt sila codicibus; isliusque diligenlia.neclpsi.s
lecium sive sub allegoriarum typo, sive sub cujusli- quoque prselibatis incidenlibus abnegans, simplicem
bet mysterii ssepelegerent arcano, in suam iterum modo eorum texlura cseieris inlerserui, ne si ea
declarationem eumdem laborare cogebahl; sicqire cum suis ibi exposilionibus pouerem, mihimet labo-
divina provisione geslum esl ut plura sacraj paginse rcm geminarem, el leclori fastidium incuterem, cum
2bslrusa,illiusopera evidentissime reserata, perspi- eadero repeteret qusejaro se superius legisse cogno-
cusenobis iiitelligenlise nilore resplendeant. Dum sceret. Prseterea sic eadem prselitulare studui, ut
solers itaquevir diligentia meroorala Scripturaj sa- quse singula schedarum suarum loca teneant, no-
craatestiinonia tam eleganticonsiderasset-enodalione miualiin expresserim. Ast lamen caveat leclor ne,
disserla, dignum fore valdeque_perutilecensui, qua- dum in cnjuspiam lilulo legerit- in epistola ad per-
tenus ex codicibus illis escerpla in singulare proprii sonamillam, sive in sermonem illius sancti, cl in
Yoluminiscorpus redigerentur, ne inter lot scilicet una epistola, unove sermone minime forsan reaui-
voluroinosacondensa laierent detrimenla inGognita. sila repererit, prope memendacii redarguendtnn
Qua plane consideratione quanquam non parjim censeat, cura et ad uiiam personaro illius plures sint
universisin quorum manus olim hoeeventura eranl I? epistolse, et in unius sancli prseconio plures nibilo-
pr__siiteril,illis lamen pr_ecipueconsuluissecerniiur minns elimali sermones. (Juocirca quseinveniuiitur
qnibus plura legere non conceditur ; ut, dum ad ca- inhis, reperienda nondubiteturinaliis;-quanquamet
pessendaiu operis totius plenitudinero bi lales ne- super hoe plerumque valcal in ipsis proetitulalionibus
queunt eonsurgere, bis saltem modicis intenti ne- edocere. Hoequoquealtendendumquia, dum nonnulla
quaquam valeant illustri tanli viri doctrina prorsus diversis 7@ locis sila repererim, atque alibi latius,
esurire jejuni : et qui minus sufficiuht de vasli alibi compendiosius exposita, vel etiam styli permu-
gurgiiisalveo fertilem capacisagena prsedameducere, tatione, seu ordinis.licelsubeodemintellectu, lamen
non eos pigeat vel tenuis bami seta ex parvo isto aliquatenusdisp^raia; aliquoties, qua. competere vi-
sinu seorsum, tanquam in suo alveo reduclo, facilem deanlnr, altrinsecus elegi,etin uniussenlenlise for-
caplurani suspendeie, qua suse refectionis mensu- mam deducla composui. Aliquolies vero utramque
ram sufficientibuspd.sint dapibus infarcire. Hujus exposilionem, cum res videlicet exposceret, sicul ibi
ergo rei negolium vesira milii sanctilas injungere comperi, jlanihilominus bic integram sigill.-limap-
dignata est; non sanequod mei sensus eam laterel posui. Porro nec istud proetereuiidumquoniam qui-
inopia, sed ideo forte magis quoniam idipsum, quod __busdam sentenliis tam congruenlia illic proposita
juxta propriam me capacilatem valere pulavi,-fidc- Jreperi, quse suis in proefalionibusliic minime debe-
liter proseciiturum fore speravi; quippe nec imme- rent mulari; quibusdam vero non modo ex aiiquanto
rilo, quaedudum roefunctum agnoverai quadam dile- longius prsefaiis, verum etiam ex subsequeniibus,
clionisejusdeniPalrisprserogalivasola ipsius pielale quse forent aptanda, sumere necesse babui; aliis de-
grattiita.Undeet egomet, licettiridi.atis-nese ygnon mque noviter solum edita coaptare cogebar. t.ec la-
immemor idoneum mefore nequaquam ad islud ad- men quis super hoc mirandom ducai, dum islarum
verterem, oneri tamen~Iiuic obedienlioe liumerum- prseccdentia sententiarnm neipiaquam passim a.l
nulla subducere excusatione tenlavi; non equidem ipsas lanquam necessario subseculuras speclaverint,
qnia temerarie depropriaj faeultatjspi-ssumereiuvi- licel rationem eas inlroducendi prseslilerint. Unde
ribus, sed quando et obedienli-e, qua gestiebam non necessarium fuisse perpendilur ut quselibetliis
vesirse parere jussionU ac sajpedicti Palri? meritis, ubique sententiislisererent, quse suis hic aptari prse-
ciijus nimirum pra_conio deesse non poterat quid- locutionibus possent. Sed jam cum extremis propin-
quid in boc mihiopere proveniret, obnixe me suffra- quo, mea ad le, Pater, verba converto, ut, cui miii-
ganduro sperabam. Huc accedit quod idem ipsum tanljjrima,jure quoque famulentur ultima..In primis
opus, cujusesset difficullatis,nondum _la.ebatrdum . ilaque v.eniam super erratis, qnibus in boc forsitan
eo soliimvidelicet ordine.pr._fata suaderet excipere - videor deliquisse negotio, submisse coram vestra
leslimonia, quo ita suis repeiireniur in schedulis. sanctitatis magniludine imploro; quam simul quo-
At veroposlquam, jam parte sic decursa, consulio que raihi cum noe foenore largiri deposco, quatenus
advertissem qaod ccepto lenore magis- operis ordo qusecorrigenda sunt iiullatenusincorrecla relinquat;
confunderetur quam clarefieret, quique lectorem ne quid extra de eaeteroroanus invenial quod mei
magis ad soporem quam ad meditandum excipere cum insultationeidecerpat. Nequaquaraenira reor sie
posset. ratns sum longe salius frucmosum me quan- me cucurrisse ut per omnia irreprehensibilis usque-
tselibet difficulialis,laborem arripere, quam infru- quaque reperiar. In quibus ergo quandoque redar-
«luosamillamamplectendofacilitalemsecta.i.Relicta guendus appareo, proprise, ipsemel confitens, impe-
igilur coepii tenoris prosecutione, qua vetera novis, ritias deputare quam procacjier defendere malo. Si
agiographa, seu regum acla commiscebantur pro- quid vero,~quod forte placeal, gesserim, obedientiic
phet is, ea sic denuo ordinare aggressus sum, ut vestrse sanctitali exbibitaj," ejusdemque soepe reco-
unaquajque tesiimonia per suos libros componendo lendi palris merilis, post Deum, .ui principaliter
distingucrem, qiiatenus quisquis ea .ludiosius icqni- cimcla, quscipse distrilmit, doua rcddenda sunt,'de-
._i COLLECTA..EAliS VETUS TESTAMENTUM. 992
VO.-JSattribuo. Apud cujus, quaeso, roajestatis cie- A ciis quoque quibus hoc meuni fortc siudium clim
roentiam, veslra ine pietas suis,di,gnis oralionilius profuerit, humili supplicatione deposco. j
commendare dignetur. Quod s_.nemercedis a cuu-
Expticit PiSologus.

INCIPIUNTCAPlf.ULALIBRI GENESIS. ' '

77—78
.. Dixil Deus: Fiat lux, die prima. - ' i
2. Quod secunda die fecitfirmamentum et divisionesaquarum. > • |
5. Congregenluraquw quw sub cmlositnt in locum unun», et appareat arida.
4:.-<Quodquario die facla sunl luminaria in firmamenlo cfeii.
5. Quod quin.o die pisces et{volucressinl creali „
6. Quod sextodie creatus est homo. . . I
7. Quod Sabbato Dominus, consummalisomnibus, requievil et hominem requiescerepracepit.
8. Immisit Dflminussoporemm Adam; cumque obdormtsset,lulit unam de coslis ejus, ett.
9. Quod deambnlanteDomino in paradiso, Adam, quia nudus esset, se abscondil.
10. Quod de Cainseptuplum ultio dabitur; deLamech autem septuagiessepties. !
11. Fac tibi arcam de ligiiis Iwvigatis, et bilumine 'liniesintrinsecus el extrinsecus. )
_2. De meniura arcm diluvii. -
13. Quindecimcubitis allior fuil aqua stwcr omnesmoiites, quos.operueral.
44,. Qnod diluvium posl eenlunvquinquagintadies cmpkhnminui.
15. Requievitarcamense septimo, xxvu die mensis,ksupermontesArmeniw. i j
16. De corvoet columbaex arca dimissis. -
17. Exspeclatis autem septem-diebusaliis, rursum dimisit Noe columbamex arcn.
18. Venite, faciamus nobis civilatem, et lurrim cujus culmen pertingai ad ccelum.
19. De quinque regibus, SodommscilicetetGomorrlimel ' cmlerarumsubversarum' urbium, qui a quatttor snni
regibussuperali. \
20. Quod Abraham, cum Dominosacrificiwn offerret, pecora per mediumdioisit, avesverauon divisii.
21. Quod.Abraham volucressuper sacrificium debcendentesabigebat.
22. Cumquesol occumberei, sopor irrupit super Abrahanrfet horror mignus et tenebrosusinvasiteum.
25. Descendam, et videbo ulrum •clamorem,qui venit ad me , opere compleverint, un non esl iia ,| iu
sciam.
24. Quod Sodomilm, dum coparenttir ad angelos violenler irrumpere, cwcilate percussi stini.
25. Quod Abraham unicum sibi filiumsacrificandum Deo oblulit
26. De Lia et Rachel, uxoribus Jacob. < - ,
27. De Bala et Zelplta ancillis.
-S8. Quod Rachel nomen fitii sui Benoni vocavit; pater vero appetlavit eutn Benjamin.
29. Isle esl Ana, qui invenit aquas calidas in solitudine, dum pasceret asinos Sebeon palris sui.
30. DescenditJudas in Thamna ad londendas oves, cum Hira opilionegregis sui Odoiamilm. - '
31. Jnssil Joseph ministris ut implereni saccosfralrum tritico, et reponerent pecuniam singulorum in saccis
.«!_; in Benjamin vero sacco scyphumquoque cum pecunia includerent. - 1
Finiunt eapilula.

INCIPIUNT TESTIMONIA LlfiRI GENESIS.

[
CAPUT PRIMOM. B fulgeat. Prima quippe mentis lus, fides est. Uiide
In epislola ad Hildebrandum et Stephanunl cardina- - jara fldelibus dicit Apostolus ; . Fuistis aliquando
tes in qua docet qualiler rationaiis anima ctdper- tenebrse, nunc autem lux in Domino (Ephes. v). »
fectionetnveniat. >Et hoc esl primum in lege pr__ceptum: . Audi, }s°
Qualiter bomo valeat -consummari, quomodo rael- DominusDeus tuus Deus unus esi (Deuu vi). >
jdebeat perfiei, libei succincte perstringere, prout in Tunc itaque inhomine prima dies fit, cum novus
ipsb mundanaj crealionis datur ordine reperiri. ad fidem venit.
ISam quia liomo mierocosraus, hoc est, minor niun- CAPUT II.
dus asscritur, necesse est ui, ad su_j plenitudinis in- In eadem epistola.
crementa contendens, ipsam mundanse condiiionis Secundo die fecii Deus firmameriium, quod esi
speciem imiletur, ut, sicut visibilis atque corporeus coelum,fecitque divisiones aquarum, ut aliseper in-
iiie roundus per suarum molem ac multitudinem feriora defluerent, alise in superioribus reroane-
eonsummatus eslpariiuro, sic et homo noster inte- rent. Quid aulem firmaraenluin , nisi robur cst
rior paulatim ad sui plenitudinera veniat per au- Scripiurarum? Unde legitur: « Quia co-lum in die
ghienla viriuiuni. De qua nimi.um plenitudinespO- judicii plicabitur sicut liber {Isa. xxxiv). - Quid
ciali dicit Apostolus : , Donec occurramusomnes in C autem aquseinfcriores, nisi multitudines Iiomluuni.
virum perfectam, in mensuram setaiis pleniludinis quid superiores, nisi cbori suni angelorum?.Angeli.
Ghristi (Ephes. iv). » Ageigiiur, dixit Deus: e Fiat enim Scriplurarum *_JQco-Iumnon iiabent super se,
LU_L (Gen. I). - Tunc autem in liominediciiur ut lux' sed sub se; quia non egent nl VerbumDeilegentes
flaf^ cum duiur u. iHumW.io Bibi credulltatis i:i- aadiant, quia ipsum Domimim pro.ser.lehi manifeste
353 - m L-Bf-UMGENESIS. ,94
conspiciunt, ei in' ejus semper amore flammescunl. A per aerem volat, quia, terrena quseque despiciens,
Gum igilur bomo per flrmamenlum, hoc esl, per aa eoslestiasitibundus anlieiat: { Sitivit, inquiens,
eo-lesiis eloquii documenlum, jam incipit inferiores aniiiia mea ad Deum vivtim; quando veniain, et ap-
ouuas superioresquevidere, id est, carnalia a spiri- parebo anlefaciem Bei (Psal. XLI)?I>Hic ergoqua-
lualibus, lerrena a coelesiibusseparare, lum in eo si vir perfectus ad Condiioris merito formaiur iina-
secundus fil dies : quia non modo fidei lucem, sed ginem; niroirum qui tantara spiiitua.ium charisma-
et rerum incipit habere discrelionem. tum possidet dignjtatem, ut non jam solummodo
CAPUT III. quorunilibet normam prsecipiatur-leneresancioruni,
In eadem epislota. sed et ipsum, in quanlura Jas est, imitari conelur
Deindedixit Deus: « Congregenlur aquoequsesub cxemplum; sicut dicil Aposlolus : t Esiote imilato*
coelo sunt, in ununi locum, el appareal arlda (Gen. res Dei, sicut filii charissiroi, et ambulale in dile-
i.) t Facia igitur divisione inier terrena , sicut di- clione, sicut et Christus dilexil nos (Ephes. v)..»
ctum esi, atque ceeleslia,necesse est ut bumariamcns Differenlia quippe erat inter Pauluui, -qui imiiaba-
Iieeceademterrena adbuc inler se minuiius dividai, tur Christum, et eos quos vocabat ad iniitandum
et sic reprobosbomines, liujus terrensesapienlioesa!- seipsum : -.Iiiiitatores, inquit, mei estole, sicul ct
sugine prurienles, a juslis, fonlera fidei sitienlibus, B ego Clirisli (I Cor. xi). s
tanquam.ab arida mare, discernat. Infideles enim, . CAPUT YI.
sive carnales, quilibel amaris lenlaiionum iluclibus In eaclem-epislola
quaiiunlur, et lanquam procellosis cupiditalum vei Unde sexta die creatus est honio ad sui similitudi-
arroganlise tempesiatibus intumescuni. Sancii \ero , >"!iiCreatoris. Quod uiique sicut tunc iactum est
quique ac justi, velul aiida, Dominuin siliuni, ei per biimansacondiiionis exordium, ita nunc agitur
lanquam ferux terra virentes bouorum operum per restauraiionis iutima. saeramentum. Ilic prsetcr-
fruelus germinaie conteiidunl. Ideoque prsecepit ea inter oninia leme, aquoe,similiier et aeris ani
Deusut codem die gerniinaret lerra herbam viren- manlia quasi monarchiam accipit, et quemdain
tem, facienteiii semen, el lignum pomiferuro, ia- sublimioris excellentioeprincipatuin; quia vir quis-
cieris fructum (Gen. i). Quisquis ergo lioc soierier queperfectus; ac virlulibus consuinroaius, novil de
exsequitur, quisquis boc 'subtililer- meditatur, huic singulis reclum proferre judiciura, sicut Apostoiu.s
procul dubio lerlius jam dies exofitur. Unusquisque ait: ( Spiritualis autern judicat omnin, ipse auiem
ergo se ab aroara"carnaliter sapiehiium salsugine a nemiiie judicalur (/ Cor. u)-. » Hunc ituque
dividat; fontem vita; Dominum, faclus arida, medul- Deus omnipotens perfecium virum, ronndo icilicel
litns sitiat; bonoruin fruciuum germina proferal, ut<u morluum sibique viveniem, suum constiluil ibro-
sibi uies leriius illucescat.- nuin, ac per.ctim sajpe jusliliee sroe promulgal edi-
CAPUT IY. ciuin. Hinc esl ei quod ordoille angelicus,per quem
In cadetn epislola. frequenlius judicia sua decernit omriipoiens Dcus,
liis enim ita coroposiliset salubriter oruinalis. liironus vocalur; quia in eis sunimns arbiler pr.e-
auima boroinis, quasi dimolis aique sopilis lenebns sidet, cumjudicia pereos ajquiiaiisexercel. Perfec-
viliorum, incipit radiare nitore virtuluro. Atque ideo lum iiaque virum Deussuum conslituit soiiuni, ui-in
dicilur quia quarto die facta sunt luminaria iu fir- eo suaviier requiescai. Unde per Prophetam : « Su-
n.aniento coeli (Gen.i). Quid est eiiiin quia prius per quem, inquit, reqnieseit Spiriius meus, nisi su-
germinat lerra et protinus luminaria sunl creata, per bumileni, et mansuelum, et ireinenlem sermo-
nisi quod, prodeunle germine boni operis, iux in nes meos? t (Isa LXVI.)Et nolandum quodper unum-
anima copiosior oritur, ut imitari valeat sui vesll- quemque diem dicilur : « Factum esl vesperc,- et
gia Redeniptoris? Accelerel ergo lerra mentis hu- mane. s Yespere scilicei, ipsa boni operis est per-
manoe spiritualiuui segeium gerniinafe proventum, feclio; niane vero lnx raeniis. Nam curo bonum opus
«i rutilautibus intima. lucis radiis illuslretur, quate- pervenit ad perfeclionem, lunc in gj, operanlis
'
nus, dum quarli diei luce perfrtiiiur, etiam ad coti- mchleluxgraiia_,spiritualis exoritur; ui, dum Iuci-
templanda coelestiamore spiriiualium volucrum ra- dum opus foris exsequiiur, intrinsecus .psa -gratia
piatur. Spiritus illusirelur.
g© CAPUT Y. CAPUT VII.
ln eademepistola In cadein epislola.
Unde est quod in quinta die creali sunt pisccs, Sic ilaque pervenitur ad Sabbatum , m quo-Deus
p.r quo.designantur hi qui baptismalis sacramenta Ct ipse consummatis oinnibus requlesci:, et bonii-
suscipiunt; \oiucres eliam, qusesiguilicanl eos qui nein requiescere prsecipii. Hoe ilaque roodo et hoino
virlutuni pennis ad coelestlasecontemplanda-suspen- fit Sabbalmn Dei, ei Dens Sabbalum boininis, curo et
dunt. Quinitim ergo diem cum volucribus babet ipse in Deo, et Deus requiescit in eo. < ilai.ete, in-
quisquis, sseculilmjus amore coniempio, qtiasi dedi- quit, in ine, el ego in vobis ( Joan. xiv). t Ipse
gnalur coeiium calcare terrenum, ac per-conlem- quippe nobis et intemporale tempus, et illocalis esi
plaiionis graliam ad coelestisgloriee se provehil ap- locus.Ulocalis scilicet quia non circuniscribitur; in-
peiilum. Hie ilaque jam non in lerra gradiiur, sed lemporalis, quia nunquam finilur. Tempus it.iq.ie
 9.S COLLEGTANEAIN .YETUS TESTAMENTUM. 396
nobis esl, dum dicit: « Nonne duodecini horsesunt j,\ firmarei; ad boc sublimilas inclinata e»l, uti de-
diei ? « (Joan. \i) Sc scilicel dieni; duodeeim au-' jectos erigerel; adboc vila mori dignaia est, ut
tem horas, tolidem dicit apostolos. Locus veio illic rooriis iinperiura destruens ad vitam raortuos re-
indubilanter exprimilur, ubi Propliela, cum prse- vocaret. Quod niroirum eiiam in ipso generis hu-
misisset: « Tu aulem idem ipse es, ei anni lui non. mani declaratur exordio. Seriptum eslenim : «Quia
deficieiil, » protinus addidit : « Filii servorum mi-ii Dominus^soporem In Adaro ; 'cumque obdor-
tubrum habilabiml (Psal. ci); » ibi baud dubiuro, missel, lulit unain de costis ejus, et replevil icar-
quando in ie. Fecit itaque Deus coeluni et terrain; nem pro ea; el a-dilicavil Dominus Deus costam.
ut requievisse non dicilur. Fecit orania quse pa- quaro lulerat de Adam, in mulierem (Gen. 11). »
scuntur in lerris, et quos moventur in aquis; et in Sttper quo cum loqueretur Aposiolus, dicens:
omnibus bis ntiiiquam legiiur lequievisse : sed, « Relinquet homo palrem, et roairem suani, et
plasmalo ad iroagineni suam boroine, Sabbatum adii._rebit uxori suaj , el ernnl duo in carnc
protirois quieiis illuxil, el sic nniversilatis Condi- una, » prsesto subjunxil: « Sacramenium boe nia-
lor requievit. El cum ipse per prophelam dical: gnura est; ego auiem dico in Cbiislo et in Eccle-
- Cceium-mihi sedes esl, terra aulem scabellum sia (Ephes. v). » Et vere inagn__virlulis indiciuro,
peduni lneorum (Isa. XLIX),. quod in illorumcondi- IB mirandse profunditatis est saeraraentum. Per Adam
lione non dicitur, in sola liominis condiiione quie- siquidem Chrisius, per Evain designaiur Ecclesia.
visse pcrliibelur. El ul magis ac magis insignero Quid est auteih quod prius Adam Dominus sopora-
bujiis diei stupeas dignitatero, dicit Scripiura: vil, deinde cosiam ex ejus lalere, unde mulier for-
< Quia benedixit Deus diei septimo, et sanctificavit mareiur, eduxit, nisi quia prius Rederoptor noster
illum, quia ipse cessaverat ab nniverso opere suo in niorte dormivil, sicque de latere ejus in Eccle-
(Gen. n); » quod in cseteris diebus feeisse nullo sise sacramenlum sanguis et aqua.profluxil? Trans-
modo reperilur. Quid csl enim Deo Sabbalum lata est Eva de viri latere dorniientis, exivit Eccle-
saiictiflcai-e, nisi lemplum sibimel in sancti atque sia de latere Chrisli in cruce pendentis. Sed quid
perfecli viri menie consiruere? Sicul et Aposlolus : est quod omnipoiens Conditor, cum mnlierem de
« Tcmplum, ait, Dei sancluro esl, qtiod eslis vos, viro, id est, fragilem sexnm de fortiore propagare
ei Sphltus sanetiis babilat in vobis (/ Cor. m). > disponerel,non viricarnem, sed.ospolius ad facien-
Porroaulero, sicutil. S:i)i.batodL.i_._s,itaquoqae ra- daui f.juinam silu voluit roateriam exbibere^ Poiuii
lio exigil ul de' templo dicainus quia el Deus enini Deus homii.i_caru.ii- delraliere, nniie femina
'
templum liominis, el bomo est teroplum Dei; sicui formareiur, et hoc eerte congruenlius videretur;
in Apocalypsi Joannes ail : _ Templum non vidi in C D fiebat enim spxus debilior, qui nimiiuin couse-
ea : Deus enim omnipoiens lempluin illius esi cl queniiiis de carnis infjriiiitaie quam ex ossis pro^-
Agnus (Apoc. xxi).. Templumitaque liominis D.us; cederel fortiiudinc : et, ui magis slupeas dhini ope-
..templiim Dei fil boroo. Hoc hominis lemplum, spi- ris sacramentum, non pro osse os redditur, sed
i-itualis esl paradistis : mens scilieet sancla, mens came polius, quod in viri-corpore vacabat, implc-
perfecla, mens munda, atque ad stti Gonditoris ima- vil. Unde Scriplura, cura dicil: < Tulil unam de
giiiem signantei' exprcssa. Hrec, inquam,niens, siv.e coslis-ejus, t mox addil: « ei replevit earnem pro
raiionalis anima, jure dicitur paradisus, quaj et eo_- ea (Gcti. n). » Poierat iifcinpead inulierem plasman-
lesiium charismatum est fluentis irrigua, et lan- ilam cainem viro detrahere, poterat osse ossis
quamlorlilium arborum vel herbaTiim,.sie viren- dispcndium inimulilalo corpore reslaurare; sed os
tibus sariciarum virtutum verjiai geriuinibus ador- lulij, et carnem reddidit, sicque fragilem de virluie
nata. Fons enim ille sive fluvius, qui illic dicitur forniavit. Debilis iia.que factns esi Adara, ut foriis
p£i_di de-loco volnptalis ad irrigandum paradisuro, fierei Eva : infirmatus est Clirislus, ui roboraretur
.|iii(]ue dividitur in-quatnor capita, raiio mentis csl, Ecclesia; jllius enim infirmitas, noslra esl forli-
ex qua velul oiiginali fonie quatuor virtutes, jusii- ludo, el ad hoc ille nosiram per.ulit infirmitatein,
tia videlicet, fortiludo prudenlia, simililer §g el *- -^ul ad suam nos slatuerei lortiludinein. .
Quod @g
lemperantia, quasi tQiidem salutiferi gurgiles pro- inlirmura est Dei, ait Aposlolus, foriius est hoini-
fhiuni, qui terram nostri cordis lertilero redduni. nibus (1 Cor. i) s Et alibi: « Nara si cruciiixus esl
Lignum voio vii;., ipsa bonorum maier eslsapien- Cbrislus e'x inflrmitate, sed vivit ex viriute Dei.»
lia ; de qua et Saloinon ait: « Lignum \ii;_ esl his Nam el si nos infinni sumus b> illo, sed \ivirous
qui apprehenderiisl eani, ei qui tenuerit eam, beatus in eo exviriuleDei (// Cor. xm).» Enimvero sseculi
(Prov. 1). » Ligniim vero scienliifi boni el mali, bujus homines, qui bellorum ambiunl virtuie cla-
iransgressio est legis iiidieia1 experimenturoque ini- rescere, qui per ora yulgi suas optant viclorias ce-
seiise. Sed quia uobis proposiium non est e..ponere lebrari, cum ingressuri sunt praelium, iir corpore
cuiicla pei ordinem, suffieial hic sticciiieie (|ii_el.iii- suo quod infirraum cst et molle, subjiciunl; quod
negotio conipeumi prorlihasse. durum est alque ad penetrandum difficile, superpo-
CAPUT VIII. nunl: loricis quippe se ferreis induunt, el carnem,
In sermone de S,- Columba. quse facile cedit iclui,cusiodire contenduiil; ul illud
At! iioc Deivirtu. c_innnitn esu ui infifni.. nostra durum ac forte, quod foris est, defendat roolle,qucii
 '997 3i\ LIBRUltfGENESIS 998
inlus esi. Redemptor autem noster cum hujiismodi A CAPUT XI.
campiimptignaiurus ingreditur, ciirh ad debellandas In libro de peifcclione monachorum. „
aeris hujns nequitias forlis praelialor arnialiir , quia Arcam, quae octo animas inter calaetysmi fJusnta
novum debebal insliluere praeliiim, novum induil continuit, inlrinsecus et extrinsecus liniri bituroine
. genus armorum : videlicel ut quod -infirmum esl vox divina prsecepit. Sancla scilicet Ecclesia, qua;
•superponerel, el quod robustum cst occultaret. Lo- ad resurreclionis gloriam lendil, sic intra el extra
i-icam siquidem inibecilla: carnis induit, et insupe- biluminelinitur, ut el foris blandiatur in fralernadul-
Tabilem divinitatis forliludinem"occiiltavit. Sic, sic cedine, et iuius cohsereal in dileclionis muluse ve-
per carnem diabolus a secundo Iiomine perdidit, qui ritaie. Quisquis enim inltis amal, sed foris a fralri-
percarnem diidum primum hominem superavil; ea- bus morum iriconsona asperilale discordat, intrin-
demque sibi nunc ruince facta esl causa, quse vic- secus qnidem bitumen habet, sed exlrinsecus non
lorise fnerat de primo parente maleria, babet. Quisquis vero se spccie lenus affabilempraj-
amicitiam simulat, sed in cordis occulto veri-
CAPUT IX. ' bet,
In ephlola ad Ariprandum. in qua horlalur ut, Dci lalem amicilise non conserval, damnabiliier intus
servus, sacuiaribus non studeal lilleris. biat, cum forinsecus superducli bituminis simula-
Frigus conceptum pectorevoeem inlercipere con- " tione cohsereat. Quorum videliceLa diluyiali nau-
suevit. Hoc denique frigus jam timc ille coneeperal, fragio neuter eripilur, quia duplici charilalis bitu-
qui deambulanli Domiiio ad auram paradisi posl mine, ut divinitus prseceplum est, non munitur.
meridiem raucis quodammodo-vocibuslespondebal: Qui aulcm el se foris prsebel amabilem ct intus
cAudivi,inquii,vocem luam,et limni ,eo quodnudus conservat amorem, foris cum ramis verbi fruclus
essem, et abscondi me(Ge». m).» Porro, quia meri- exhibet beneficii, intus altam radicem figit, quia
dianus ab illo jam fervor abieral, aura, quse frigo- medullims diligil; hic profecto et inttis el extra bi-
ris est alumna, buc accedebal; quia el illum jam in- lumine linilur, quia duplici charilatis glulino cum
nocenlia sublata nudaverat. Hsec omnia quid aliud proximis foederatur. Porfo autem quia dc lignis loe-
innuunl quam quod illius viscera exslincti amoris vigatis prius fieri.arca prsecipitnr, et sic deinceps
algor obslrinxerat, atque idcirco vox illius in auri- ut bkumine liniatur, per hoc aperle nobis innuitur
bus Domini raucum sonabal? Ab boc plane frigore - nl ligna noslra, duri.videlicet mores el inculti,prius
Abraham alienus exslilerat, de.quo Scriplura pro- debeant poliri per spirilualis exercilii disciplinam,
nuntiat: c Quoniam apparuit ei Dominus in ipso ul eompaclaedehinc fabricse bitumen accedat. Enim-
fervore diei (Gen. xvm);» et Sponsus ille coeleslis, n vero quandiumores bominum asperi sunt el incuiii,
sieut in Canlkis legitur : € Pascit et cubal-in meri- inaniter eis chavitalis glulen apponitur, quoniam
die (Canl. i). i ab invicein cito dissiliunt, dum in eis politas morla-
CAPUT X. lilalis sequala confcederalio non lenelur.
In sermone S. Lucce. CAPUT XII.
-Et beatus Lucas, nl expiari nos a nostris scele- hi sermone de exallatione sancla; crucis.
ribns per advenlnm nostri Salvatoris oslendat, non Grueis mysterium illa in se diluvii arca continuil,
ab «vangelieae narralionis exordio, sed a baplismo cujus longiludinem trecenlorum fuisse cubilorum
-duntaxat Chrisli cognalionis ordinem inchoal; Scriptura deflnit. Qui videlicet numerus in Thau
queni per LXXVH cognationum gradus ascemiendo littera, quse crucis exprimil spceiem, continetur.
describil. Quod eliam in libro Geneseos evidenler Porro sicul Noe cum suis per aquam lignumque
oslenditur, ubi Lamech uxoribus suis dixisse nar- salvalur, j§§ sic el Chrisli familia aqua salvalnr
ralur:t SepUiplum.ulliodabiturde Cain (Gen. rv); i el ligno, dum et baptismo salutis abhiilur, et vivi-
deLamecbg4 vero sepluagies septies danda dicitur, ftese"crucis impressione signatur. Quse videlicet
quia LXXVII bominis de femoribus ejus perbibentur arca , ut in sacramenlo Cliristi htimam corporis
egressi, ac postmodum diluvio voraute referuntur 0 videalur «quiparareTiiensuraTn, trecentos habuisse
absorpti. Sed quia Lamech percuiiens sive peraisstis cnhitos in Iongiludine , quinquaginla in laiitudine ,
exprimitur, quid per boc, nisi primus parens hu- iriginla vero in altitudine -perhibetur. Trecenii
mani gcneris .figuralur? qui nimirum peccatl lelum, namque quinquagenarium numerum sexies , el lii-
quo primus ipse percussus interiit, universo quoque cenarium in se decies includunl; et humani corpo-
generi suecessurse posteritatis infli-s.il.De boc ergo ris longiludo; a vertice videlicet nsque ad pedes ,
Lamecb septuagies seplies ultio dala esl, quia pec- sexies tanlum habet, quam latitudo quae est ad
catum, quod prtmus bomo conlraxit, per LXXVII ge- dexteram usque ad sinistram , et decies tantnm
nerationesin bumano genere viguit usque ad Chri- quam altitudo quse esl ante «t retro. Sic nimirum
sium, siquidem peccainm originale permansit, quod arca el in (receritenario longiludinis sua? numeio
ipse per baplismi sui, undeLucas incipit, sacra- speciem crnris, et in totius susedimensionis habi-
inertia delevit: ubi videlicel de illo dicitur : t Ecee lndine figuram tenet Dominici corporis ; et, sicut
Agnus-Dei,ecce qni lollil peccata ninwli (Joan. i).» seplem animse donahtur Noe, u't per lignum salven-
iiir in undisj sic seplem Ecclesisesepliformi Spirilu
999 COLLECTANEA!>i VETUS TESTAMENTCM. 5009
rcplelse salvantur in Christo per Hgnum crucis et, K CAFUT XVII
aquam baptismatis. Per lignum ncmpe nos serviluti In sermone in ccenaDomini. |
prinreps superbiae subdidit; per lignum hoc hitmi- .Dum mundi crimina diluvio qnondam expiaren-
lilatis Aueiorin lihertalis litulosrevocavit. lur effuso, futuri muneris columba simililudinem
CAPUTXIII. prselulit, cum per olivseramum pacem terris ired-
hi sermonede sanclo P. ditam- nuntiavil. Ait enim Scriptura : t Exspectatis
« Quindecim cnhilis altior fuil aqua super omnes autem septem diebus aliis , rursnm dimisil Noe
montes, quos operuerat (Gen. vn). i Quindenarius columbam ex arca : at illa venil ad etim ad vespe-
plane numerus , quia ex septem constat et oclo , ram, porians ramum oliVsevirentibus foliisin ore suo
mysterinm in se conlinet bealse quietis et futurse (Gen. vni). > In emissione ac reversione columbaa
rcsurreelionis, quoniam omnipotens Deus et oclavo eeptenarius numerus ponilur, quia septem esseprocul
tlie cum mundnm conderet, requievit, et octavo cum dubio Spiritus sancti dona noscuntur. Yespertina
redimeret, resurrexit; virtusqnehiijiis numeri sacra-. vero hora ad arcam columba revertitur, quia Spiri-
mentum continet specialiter in baplismo, ubi scilicet ttis sanctus, qui in mundi pfincipio ferehalur super
et novi de vetustate resurgimus, et deinceps . aquas. jam vesperascente sseculo .sanclam replevit
'
quiescere a mundani strepitus perturbalione ju- i!i Ecclesiam.
bemtir. Hoc denique seplimse quietis et octavse CAPUT XVIII.
resurreclionis mysterium non intelligunt qui vel In epislola ad Hirmisindin sanctimonialem; in
qua
glorise mundanse jaclanlia , vel terrenae sapienlirc ' dicilur quod wdificium humance superbice [cito
destruilur.
vanitalibus intumescuni. Unde aperle hic dicilur
quia ii quindecim «ubitis allior fult aqua stiper « Cum profiscerenlur de Oriente , invenerunl
omnes monles, quos operuerat; i montes scilicet, campum in terra Sennaar, et habitaverunt in eo ,
superbos significant et elalos. AHum ergo alque dixitque alter ad proximum suum : Yenite, facia-
profunduni resnrreclionts et qtiieiis iniimse. sacra- mus lateres, et coquamus eos igni: habueruntque la-
mentum omnem transcendit intellectum sapienfiiim terespro saxis",'etbitumen pro coemento(Gen.xi). »
superborum. Porro autem cum Cbristus vere sit Oriens, propheta
CAPUT XIV testante , qui ait: « Ecce vir, Oriens nomen ejus
'n eodemsermone. (Zach. vi), » de Oriente veniuut qui a Christi con-
< Reversse stint aqtiaj super lerram eunles et sortio, male vivendo, vel proximos Iacerando, rece-
redetinles , el coeperuni minui post cenlum quin- dunt. Sennaar inlerprelalur excussio dentium, sive
'J
quaginfa dies (Gen. vm). i Qunniam in generationis fator eorum. In campo igilur Sennaar habilanl qui,
noslrse mysterio septima requies cum octava resur- non eonstiluli in arce virtutum sed potius in con-
rectionis conjnngilnr, bene in Genesis libro dieilur valle viliorum, et denles excutiunt, ul proximos
quia reversae fuerunt aquae de tcrra, et' coape- suos gy detractionihus quasi mordicus rodanl, et
runt minui posl cenlum quinquaginta dies. Sepdia- fostores emittunt, dum in coenosaeconversationis
jrinla namque,quiaseplem, et ocfoginla, qui ab oeio squaloribus computrescunl. Sed eorum dentes Deus
dinumerantur, simul jnncti, cenlum qiiinquaginln omnipolensexcutif, dum perversorum quorumlibel et
faciunt. facta siiniliter el verba confundil. Unde ei illicdici-
g@ CAPUT XV. tur : « Idcirco vocattim est nomen ejus Babel (Geti.
In eodem sermone. xi); » quia ibi confusttm est labium;universaelerrse ;
t Requievit arca, mense septimo, vlcosiina se- etideo dispersit eos Dominus super facie cseterarum
ptima diemensis, super montes Armenise{Gcn.vm),» regionum. Reele ergo dicilur, quia superbi illi ho-
quia nimirum seplenarii requies bene in baplismo mines ac vanae gloriaecaptatores, nimirum dicenles
commendatur. Quod videlicet per diluvium illud ad alterulrum : Venile , faciamus nobis civLlatem,
figuralum es«e dignoscittir, in quo, novi de vetuslate et lurrim, cujus culmen perlingat ad coelum,el cclc-
resurgentes, deinceps quiescere a mundani strepilus bremus nomen noslrum , antequam dividamur in
pcrttirbatione jubeinnr. universas terras; el hahiiaveruntin campo Sennaar :
CAPUT XVI. quod apud nos , sictit dicium esl, sonat excnsskt
In libro de perfeclionemonachorum. dentium, vel fetor eornm. Quoniam perversi qui-
In hujus quippe mundi salo jusii laboranl, uhi que, dum contra diviiisslegis mandata superbiunt »
suam reprobi possident requiem. Quam •videiicet dum adversus Dominum cervicem cordis arrogan-
diversitalem bene corvus ex arca dimissus, et co- ler altollunt, el proximis nonimnquam damnabiliter
lumba significant.«Corvus» qnippe ccadaveribusin- detrahunt, etipsi proclivius in obscensevilsesterqui-
sidens ad arcaeclaustra non j-ediil; columba autem linio volutantur. Et de excussione quidem denlinm
reversa est, quia ubi pes ejus requiesceret non perDavid dicilur : ( Tu percussisti omnes adversnn-
invenit (Gen. vm). » Hic enim ubi pravi quique tes mihi sine causa ; dcntes peccalorum eonlrivisli
carnalibus se voluptalibussatiant, sancli viri repe- (Psal. m). » Etalibi : t Deus conteret dentes eorum
rire nequeunt nbi ad quiescendum desiderii sui in ore ipsorum , molas leonum confringet Doniinus
pedcm ponanl. (Psal. .LYH).» De fetofe quoque eorum alius
 "
{001 m LIBRUMGENESIS. $005:
prophela dicit: « Compulruere jumenla in stercore l4 tionem, seu operum noslrorum victimas, a mallgnis
suo (Joel. i). iEt Isaias : « Erit, inquit, pro suavi spiritibus eos fosdare tentanlibus, provide custo-
odore fetor (Isa. m). » Enimvero quisquis vult dimus.,
aedificium condere quod facile ruinse nonsitob- CAPUT XXII
noxium, necesse est eum non Iateres et bitumen. Ai Alexandrum papam; ubi conquerilur de inso-
"
habere, quoerepente'dissiliant; sed lapides potius lentia pravorum homihum.
ac saxa, quse parietes eriganl, et calcis ac sabuli «Cum sol oecumberet.soporirruil super Abraham,
csemenlum, quod ipsos parietes inviolala lapidum et horror magnus et tenebrosus invask eum (Gen.
compage conslringat. Quod ergo jam dicti Babylonii sv). » Solis occubilus mundi designat casum : IIOT-
lateres pro saxis et bitumen habuerant pro csemento, ror vero magnus et tenebrosus vitiorum llgufat
carnalis vitsesignificat sedifieium, ad vim ventorum eriminumque caliginem : quse quotidie peslilenter
vel Impelum fluminum quantocius obruendum. _ fnhorrescunt per sesluanlem reproborum hominum
CAPQT XIX.' pravitalem. Undeet illie paulo postaddilur : < Cum
ergo occubuisset sol, facta est caligo lenebrosa, et
Inepistola ad Bonifacium Causidicum; ubi dicilur
utjxterion pmdenlice spirilualis sapientia prcn- apparuit clibanus fumans. » Sicut enim fumus ex
. ~ """
feratur. .. I3 igne clibani vaporanlis egredUur, ila vitiorum
« Prudentia bujits mundi inimica est Deo": legi omnium flagiliorumque caligo de eamino sestuanlis
enim Dei non subjiciturnec enim potesl (Rom-viti).» avaritisa gcneratur. Sicut disit Aposlblus: « Quia ,
flinc est quod , sicut in libro Genesis dicitur quod radix omnium n.alorum avariliaesl (I Tim. «)."»
qninque reges, qui subesse noluerunl Ghodorlaho- Et hoc circa finem diei, hoc esl, circa terminum
mor, a qualuor regibus superati sunt, el ubi? in mundi. Fumans ergo clibanus tenebrosam caliginc-m
valle Silvcstri, quse nunc est mare salis (Gen. xiv). generat, quia"caminus avarilise , qtii m pravorum
Qui sunt enim quatuor reges,nisi qualuor virluies, Iiominiim pectoribus ^sestuat, niullis perversitatura
quas Scriplurasaera nominalprineipales? Quid vero tenebris mundum pestilenter obscurat. An non
per quinqtie reges, nisi lolldeni sensus corporis, ac menlesiiifeliciumccecal[-fmnuxtiria, cupiditas aut
per eos exlerior scientia designatur? Sicut autem quid simile, aut avaritia], quae sciiicet et fidem lollii,
illse qualuor virtutes velut ex originali malris sua?- et omnium virluttim in eorum cordibuslumen exstin-
ralionis seilicet fonte procedunl"; sic Istse in ler- guii? Unde, cum iliud prsemisisset Apostolus, pra;slo
rense sapientisa Tauilale , velut In convalie salsugi- -subintulit : "« Qnam videlicet avaritiam qnidam
uis lmmoranlur, ibique a suis hostibus sunt pro- appetcntes erraverunt g@ a fide, et inserueruni se
slrali, quia dignum est ut in anima hoininis spri- (C doloribus multis (/ Ti-m.vi). » Multo quippe se do-
tualis sapientia vincat et earnalis prudemise loribus inEerunt, dum- propter lemporalia lucra
calliditas pereat. Hinc et de David legilur qnia fccit infcederabili a se invicem simultale dissiliunt; et
sibi nomen ^g cum reverterelur, capta "Syria, in plerumque, dum pro"corporalibusin arma concur-
valle Salinarum coesisduodecim millibus (II Reg. i). runt, corporibus animas exuunt. Qui vero solis
CAPCT XX. coelestibtis inardescunt, pro doloribus, oblectationi-
In epislola ad Alexandrum papam bus poiiuntur, quia in fraternae charitaiis -dulcedine
t QuT tollens, »-inquit Scriplura , «universa haec, rnianimiler vivunt. Hinc est qtmd iu tllo sacrificio
divisit ea per medium, et utriusqtte parles eontra se vespertino , quod tunc Abraham obtulit ,,pecora
altrinsecus posuit; aves aulein non divisit (Gen. quidem - terrena ab invicem seqtiestrala posuit, "sed
sv). » Terrena quidem -anlmalia contra se et altrin- volalilht non adjunxit.' Unde Scripiura : « Qui tol-
secus opponunlur ; quia, lerreni -quique conlra lens, inquit) universa hsac, divisitea per medium',
proximos jurgiis el conlenlionibus s»:viunt, vel certe -et uiriusque partes alirinsecus contra se posuit;
occultis adversus eos odiorum fomitibus Inarde- aves autem non divisit"(Geu. xv). »
scunt. Al contra, qui sese in altum ccelestis desi- CAPUT XXIII.
derir pluma sustollunt, dum sacrificium Deo semet- In ephlola ad Leonem papam, ubi accusalum se
ess^a
ipsos offerunt, a muluse dileclionis glutino non conqueiUur*
recedunt. SiCreatoiis noslri facta vigilanter aitendamus,
: CAPUT XXI. ad crcdenda cujuslibel mala fiiiem adhibere facile
hi epislola ad Desideriumabbatem Gusinemem. - non debeiuus; ipse enim, cujus oculismida et aperla
Malignispirilus, vel orationes nostms pravis co- suiit omiiia",non dedignatus cst, cum loquerexur ad
gjtationibus polluere , vel opera bona peccati cujus- Abraham super Sodomorum clamore, qui- ad eiim
libet altaminaiione corrumpere nituntur. Undo "venerat dicere : « Descendam, etvidebo utrum cla-
"
scriplum est quia, « cum Abraliain Deo sacrificium morein, qui venit ad nie, cipere compleverint; an-
de pecoribus et vofucribus devotus offeret, desccn- non est ita,uf sciam? » (Gen. xi.) Qnodprofeclo ad
uerunt volucres super cadavera, et sbigebat tas nil aliud dictum ^idetur, nisi ut hiimana doceaiur
Abraliam (Gen. xv). . Quid enim exprimunt volu- ignorantia, sine experimenlis audita", non credcre,
cres, nisi reprobos jspiritus per aera ^oluanles? Yo- incognila non leviier judicare, nec anle senleiiliam
Iucres crgo a sacriikio nostro repellimus, cum ora- proir.erc quam rem dubiam testimouiis approbare.
PATBOL.CXLY. 32
 1605 COLLECTAXEALNYETUS TKSTAMENTUM. iOOS--
CAPUT XXIV. A Israel facia est, ut plenitudo gentium iniraret et sic
In hbro Gomorrhiano. omnis Israel salvus fieret (Rom. xi). i Qui.iest c:iim
<Elccce,»inquilSeripttira,«miserunt manumviri, quod dicitur : c Csecitasex parie in Israel facla
et inlroduxerunt ad FeLolh, clauserunlque ostium; est? »hoc est videlicet, « exspectale hic cum asino,
et eos, qui foris eranl,"percusseriint csecilale a mi- ul plcniludo gentium intrarct: » boc est, poslquam
nimo usque ad maximum, ita ut ostium invenire adoraverimus, ubi videlicet .sacrificium Doniiiiieos
non possent (Gcn. xix). >Sodomitaenamque ad an- crucis implelum, per omnes gentes fueril prsedica-
gelos conanlur violenler irrunipere , cum immundi tum. Quod autem, sequitur : rEt sic omnis Israel
homines ad Dominum lentant per sacri ordinis offi- salvus fieret; » hoc est, revertemur ad vos. Quid
cia propinquare. Sed ii profecto csecilate percu- est auie/n quod aries inter vepres haarenscoriiibus
tiunlur; quia jusloDei judicio in tenebras inleriorcs invenitur, qui pro Isaac immolalus offerltir?iCrux
cadunt, ita ut jiec ostium invenire prsevaleaul, quia nempe cornua habel; duo siquidem Iigna invicem
a Deo peccando divisi, unde ad eum revertanlur, compingunlur, et sic crticis speciem reddunl: Iiinc
igndranl. Qui cnim non per humilitaiisiter, sed per est enim quod de Chrislo scriplum est: t Cornua
.arroganlise et lumoris anfractus ad Dominum acce- sunt in manibus ejus (Habac. m). » Haerens ergo
. dere gesliunl,_palei profeclo, quia unde ingressionls B cornibus aries, Chrislus est crucifixus inler aculea-
3ditus'paleat, non agnoscunt. "Velquia ostiunvChri- tas el YiiJnificas Juda:anim iniquil.iles. Sicut ipse
slus est, sicut ipse dicit : « Ego sum ostium (Joan. per Jeremiam conquerittir, dicens : « Spinis pec-
catorum suorum circumdedii me popuWmeus hic.»
x). -» Qui Christum exigenlibus peccaiis amittunl,
quasi intrare coelestiumcivium habitaculum possinl, Peracto sacrificio dicilur Abrahac: « In semine tuo
oslium non inveniunt. In reprobum ergo sensum benedicentur omnes genles (Gen. xxn). » El post-
traditi sunl, quia, dum reatus sui pondus in proprise quam Doiuinus dicit: « Foderunt manus meas et
mentis slatera subtili consideralione non trutinaut, pedes meos; » paulo post in codempsalmo suhjecit:
gravissimam phimbi massam pcnnarum inanium levi- c Reininiscentur el converlenlur ad Dominuinuni-
talem putanl. Quod ergo illic dicilur : « Percusse- veisi fnies terraa., el adorabunt in conspectu ejus
runt cos, qui foris erani, csecitate ; » hoc QQ Apo- omnes patiia; gentium : QuoniamDominiest regnum,
stolus manifeste declarat, cum dicil: « Tradidil eos et ipse domiiiabiiur gentium (Psal. xxi). » Oblalo
•Deus in reprobum scnsum. » El quod iliicsubj.m- itaque Abraham filio, et 9J pro~eo ariete immo-
-gitur : « Ut ostium invenire non posseni; » liocisto lalo, appcllavit nomenloci iliius : « Domimisvidet. E
palenler exponit, cum ait: « Ut faciant quoanon .__Quia Redemptor i;os;er, posiquam in ara crucis
conveniunt (Rom. i); » ac si dicerel, ut inlrare' J oHitus, moriis noslne debilum solyil, videndum se
lentent, unde non debent. deincepi iidclium suorum obtuiibus prsebuil, fulni-
.CAPUT XXV. Kurum redempti omnes illqm jam per fidem videanl,
1« sermonede imenlione sanctcec'rucis. qui eatenus fidei oculos non habebant. '
Abraham dum immolare Deo filium voluit, cuncta CAPUT XXVI. |
pene per ordinem passionis Cbristi sacramenta si- De Liaetllachei, in libro De perfeclionemonachorum.
gnavil. Sicutenim Abraham, qui paler excelsusdi- . Porrd noii est obscuruni quod Laban duas filias
-citur, unicum et dilectum filium offerrc Deo non habuit, miarum junjorem Jaeob in conjiigiumconcu-
dubitavit; ita et summus Palef unigenitum Filium pivii; ad cujus tainen amplexus pervenire non po-
•pro nobis omnibus tradidit. El sicut Isaac ipse sibi tuil, doncc majorem ignarus atque adeo invitus
ligna portavit, quibus erat imponeiidus(Gen.X.YH); accepit (Gen. XKIX).Sed quia rem seieniib: s loquor,
ita quoque Christus-crucis suse geslavit in huineris non milii nniliis elaborandum est verbis. Laban
lignum, Jn quo erat pro nostra sajule passurus. Duo quippe dealbatio inierprelatur; quis autem ad Do-
autem scrvi illi procul dimissi Judseos significant; miimm convertiiur, nisi ul deposita peccatorum
-qui cum servililer viverenl et carnaliter saperent, nigrcdine per femissionis graiiam dealbetur? Sicut
non inlellexerunt allissimam humililalem Christi, ipse poliicetur, dicens": « Si ftierint peccata veslra
alque ideo ascenderunt in monlem, locum videlicet . quasi vermiculus, lanquam nix dealbabuniur (Isa.
saerificii. Cur aulem duo servi, nisi.quia, pcccante i). i Quod felix ille peccator postubbat, cum dice-
Salomone , ex una Israelitica plebe duo facti sunt ret : « Mundabor, lavabis me, etsuper nivem deal-
populi? (HI Reg. xi.) Quiliusulique ssepeper Pro- babor (Psal. L). J Lia inlerpretatur laborans: Ra-
phetam dicitur : « Adversatrix Israel ct prsevarica- chel, verbum, sivc MSKJ»! principium. Sed si Seri-
lri$ Juda (Jer. IIL).j Asinus autem ille , quo tunc pluram diligenter alleisdiinus, nee uno quidem
utebatur Abraham, insensala eratstullitia' Judaeo-, die servisse Jacob propier Liae desiderium reperi-
rum; illa plane bruta stultilia omnia sacramenta mus ; sed per totas illas annorum hebdoniadas pro
portabat; qusetamen' quid ferret, velul irralionale sola Rachel serviluti subjacuit; insuper et ipsam
animal ignorabat. .Jam vero quid' est quod dictum Liam.ad illius inluiliim loleravit. Quis enim ad Do-
eis est: « Exspectate bic cuni asino; postquam au- minum idcirco convefiilur, ut labores, et serumnas,
tem adoraverimus,revertemur ad vos? (Gen. XXII.)J ac lenlationuin certamina patiatur? O.nnis eiiimDo-
Acdi Apo5lolum : « Csecilas, inquil, ex parte in minum quserentisinleniio hoc sperat, aii hoc speclat,
 ^fiOS - IN LIBRUM GENESIS. - 1006
ut ad requiem quandoque pervenial; et in summse A atque ulomnia spirilnalibus intelligantiir redundare
contemplationis gaudio, velut in^pulchrss Racuel . mysteriis, ipsarum quoque ancillarum nomina sub
amplevibus requiescat, videlicei utper yerbum qnod mysiicis sunl prommliala figuris. Nam Bala inter-
audil, ascendal ad videndum principium quod quae- preiatur inveler-ata. Sane quia intellecium spiri-
sivit. Sed necesse est ut hunc diversorum cerlami- tualis substanliae nudis veibisbumana lingua nequit
num labor exerceat., anlequam ad qniefis inlimse exprimerc, quandoque doctrina sapientiae per quas-
syaviiatem, quam eoacupiscii, atlingat. Prius servi- dam corporcas simililudines -au-dientem nitilur in-
lute deprimilur , ut jure postmodum ad perfectne formare. De veteri autem vila et carnalibus sensi-
liberlalis limlos provebatur. Sepiem vero annis sub sibus dedita, eorporeaecogitantur imagines; qtiarum
deaibationis gratia servit, cum septem ea„ quse ad videlicet ad doceridum usus assumiiur, cum aliquid
proximi dileetionem perlinent, Decalogi mandata ex incomprelieiisibili et Incommufabili essentia dfri-
custodil; videlicet ut prhno timore constrictus , iiitatis auditur. Racliei itaque maluil ulcunque fiiios
-atqtie ideo serviiutis jugo depressus, saltem a velu- ex ancilla suscipere, .quam omnino sterilis perma-
slae legis incipiat instituiis'; ut nimrrum "parenles nerc. Quia doctrina sapienliaa sive gr.Hia contcm--
iionorei, ul non moschetur, non occidal, non furc- plationis per exleriorum scientiam vel visibilium
tur, non f.ilsum lesiiniQnium prbferal, i:on uxorem _S B rerum formas auditoribus inlimat quidquid de visi-
alterius, non rem proximi concupiscat (Exod. xx). bilibus intra arcana mentis occuliat;et sie qtio-
Quibus rite servatis, non mox , «t sperabat, ad dammodo per-ancillam filios accipit, dum per eam,
contemplalionis oblectamenla perducilur, ut velut quse sub se est seienliam, spirKtiales Deo filios parit.
ex^peciala diu Rachel pulcliritndine perfruaiur. sed Zelpba vero inlerpretatuv os hians. Hsee igitur an-
Lia sibi pcr noctem inopinaie supponitiir; £tiia ititer cilla iilos figurat, quorum "m prsediealione evaiige-
humanaa htijus ignerantise tenebras tolerantia sibi licss fidei os quidem hiat, sed c6r non hiat; de qui-
laboris ir.jungitur, ex qua tamen jam nulnerosam bus videlicet scriptum est: « Populus hic labiis me
sobolem suscipil ; qtiia uberes.spiritualis lucvi per honorat, cor autem eorum longe est a mc (Matth. "
Iiunc Jaborem fruclus acquirit. Hunc itaque tole- ST) ; » S3 et dc quibus Aposlolus : « Qui praedicas,
rando, ad illam quandoque Q^ perveniet, quam inquil, nou furanduin,"furarrs 1 (Rom. 11).»-VerunUr,-
perseverantcr -amat. Suadetur ergo, .ut alios septem men ex hac ancilla haeredes futuros alios Li:i filios
annos servire desudei; qura profecto necesse esf, ut Accepil; quia saepe eliam "per lales prsedicatores
adliuc alia scplem praecepla conservei, sedjam ali- activa vita mulios regni filios adoptavit; de quibus
qtianda Iiberior, nan legalia tanquam' ser-vus, sed Vciilas": « Quae dicunt, inquit, facite : quse aiitem
evangelica sicut gener, vidclicel tit sit pauper spi- G ^ faciiiiu, facere nolite (M-attli.
xxm). i Et Aposlolus:
ritu, sil mitis, lugeal, esuriat, siliatque jusliliam, * Sive, inquit, occasione, sive Cbristus verilatc an-
sit miserrcors, mundum cor habeal, sit poslremo jiumietur, et ia hoG gaudeo, sed et
gaudebo
pacificus (Matih, v). Enimvero, Yellet i
homo, si fieri (Philip. i). Hoe autem in his considcrandum csse
•possei, nullas laboris molestias agendo, vel paliendo -perpendimus : Qnia sicut JacolKsolius Rachelis i:i-
perferre^ sed protinus in ipsis sui firocinii ••riidi- ;/ -luitu omnes illas mulieres accepit, ex quibus filies
mentis ad pulchrse conlcmplalionis delicias pervo- genuit; sic qnisquis ^sub dealbaiionis gratia consii-
nire; reruintameii hoc non in terra morientiuni fit, tulus, fructificare Deo spiriiuali fecumlilale deside-
. sed in lerra Yiveniium. Quod significare videiur rat, uecesse esi ufper omnia quse agit ad conlem-
iilud, quod ad Jacob dicitur : « Kon esl, inquit La- plalionis semj)er graliam tendai.
ban, in loco noslro consuctudinis, ut minores anle CAPUT XXVIII.
tra.damus ad nuptias (Gen. xxix); »•necJ absurde In ephtola ad Desiderium abbatem, ubi dicilur : Cnr
major appellalur, quaeprior est tempore. Pr;or est Paulus ad dexteram, Peirus ad sinislram in vi-
enim in hominis eruditiohe labqr boni opeds quam ctura ponatur.
Teqtties eoniemplationis. Explells^itaque duahus „ « Egredienie anima Rachel prse dolore, etinimi-
bebdomadibus, altera videlicetlegis antiquae, altera nente -jam moite, vocavit nomen filii sui Benoni, id
evangelicaa gratioe, mox addiu desideraUe Raclielis ea lUJus doloris jrnei.; pater vero appellavit eum
ervenitur amplexus; quia tpiisquis pe.-iingere ad Beniamin , id est iilius dexlerae (Gen. xxxv). » Pcr
divinseconlemplalionis oblectamenta dciiderai, prius Racbel liamque , quae ovis vel visum principium di-
iiecesse est utriusque Testamenli peragere mandau -citur, Ectlesia non iinmeritodesignatur. Qua2ni-
contendf.t. mirum et sd' inslar ovis innocenter vivit, et pcr
CAPUT XXYJI. sfudiujLii coffiemplationis ad videndam Redemptoris.
De Bala et Zelphd, in eodem libro. sui sp-eciemmeduliiius inardescit. Qui dese requiren-
SeJ quu electus quisque perfectionis suaelimite "tibus Xudseisait : « Ego p;incipi»m, qui et loquor"
non con'.en!tis, filios eliam Deo gignere spirinali ^vobisfJoan. vm).» PerBenjaniin vero. qtionasceme,
fecundiiate desiderat, poslquam conjugale fosdus Rachelhialer emoritiir., designaturPaulus, quem de
Jacob cum duabus sororibus iniit, ad propagandum ejusstirpeexstiiissenemo dubilai. Etbene Benjamin
uberioris germen -sobolis ancillas' quoque ad gene- iiKScente,mater emori dicitur, quia appropinquante
randi usum suscipere nbn refugit ( Gen. xxx ); ad lucem novae rcgenerationis Saulo , persecutio-
 4007 COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM."• 1008
nibus Ecclesia pcr eum graviter impugnalur; sicut A illa dum humanitali Chrisli dependit obscquium, ad
Lucas in Actibus apostolorum ait: « Saulus, inquit, diviniiatis atlingere meruit inlellectum.Sic nimirum,
devastabat Ecelesiam, per domos intrans, et trahens sic doctor Ecclesia3, dum Chrisli membra cnstodii,
viros, et mulieres tradebatin cuslodiam (Act. vm).» conlemplandoedivinitalis gratiam percipit.
Congrue ilaque Rachel Benoni, id est filium doloris . CAPDT XXX.
mei, vocat, qucm Jacob Benjamin , id est filius In sermone dc S. Joanne Baplhta.
dexleraenuncupal. Quia Paulus, qui Matris Ecclesise « Descendit Judas in Thamnas ad londendas oyes
dolor exstitera!, qui eam quodammododum nasce- cum Ilira opilione gregis sui Odollamite (Gen.
-relut, impugnando pefemit, a Deo Palre filius xxxvm). » Thamnas aulem deficicnsinterprelatur ;
dexlerae esl vocatus; dum per eum divina potenlia videlicel Synagoga, in qua reges el pro-
per quam
. adver-sus .gentcs, quasi per forlem suam dexteram,
phelae defecerant; simul et unctio, donec veniret,
dimicavit, verborum jacuhr valentcr intorsit, salu- eui reposilum eraf, ostenderelur. Unde el per pro-
bres cordium plagas intulit, ot per euin deviclis
cuin phelam dicilur : « Cum venerit Sanclus sanclorum,
atque prosiraiis hostibus, gloiia triumphiivit. cessabit unctio (Dan. IX).» Quid itaque per Judain,
Hinc esl quod idem Paulus ad Galatas ait : « Cum „' ad tondendas oves in Tbamnas venit, nisi Re-
qui
autem complacuil ei, qui me segregavit >ex utero
demptor noster intelligitur, qui ut oves quoe per-
. malris meae, el vocavit per gratiam suamj ut reve- ierant domns Israel exoneraret-peccatis, ad Synago-
-larct Filium suum in me, et evangelizarem eum in
gam venisse cognoscilur? Unde et sponsus ad
gentibus, contiimo non acquievi carni et sanguini sponsain in Canticis : « Dentes lui sicut grex ton-
(Gal. i). » Jfon crgo immerito filius dexteraePaulus sarum , quse asccnderunt de lavacro (C«JI;.iv). »
vocatur, per quem omnis.gentium mulliludo, quoe 03 Yenit itaque Judas ad londendas oves, non qui-
ad dexleram Dei ponenda est, ad fidei sacramenta dem solus , sed cum
pastore suo Odollamite, cui
coiligittir. iiomen eral Iliras. Quem per Odollamiteminlelligi-
@4 CAPUTXXIX. mus nisi Joannem ? Inlerpretalur auteni Odollamiies
Ad Desideriumubbatem, ul vacelslutlioconlemplandi. leslimoniumin aqua; cum hoc plane leslimonio ve-
« Iste est Ana, qui invenit aquas calidas in nil Dominus ad aquam baplismaiis, habeiis quidem
soliiudine, dum pasceret asinos Sebeon palris teslimonium majus Joanne, sed propter infirmas
sni (Gen.xxxn). » Hoc plane, quanlum ad-Iitteram, oves hoc lestimonid uli dignalus est inaqua. Unde
vanum videtur et frivolum. Quid enim ad sacram cum viderel eum ad Jordanis fluenta propinquantem,
Scripturam pertinet, ut referat, rjuia custos asino- -, "*prolinus exclamans,
ait : « Ecce Agnus Dei, ecce
rumaquas rcperit ii>.deserto?Sed ubi in litleris qui tollil peccata mundi (Joan. I). » Et evangelista
nulla videltir ulililas , ad spirittialem intelligenliam dicit : « Teslimonium perhibuit Joannes dicens :
necesse csl mcns lecurral. Quid est enim per figu- Quia vidi Spirilum descendentem tanquam colum-
ram,Ana in solituJine patris sui asinos pascere, bam dc coelo, et nianentem super eum ; et ego ne-
nisi spiritualem q.uempiamvirum, eui Deus paler .sciebam eum; sed qui misit me baplizare in aqua,
est, simplices fratres sub disciplinaeremoiiorisslu- ille mihi dixit : Super quem videris Spiriiuni de-
dio custodire? et quid est, aquas calidas invenire, scendentem et manenlem super eum , hic est qul
nisi in compunelionis lacrymas, quae de fervore baptizat in Spiritu sancto (Ibid.). t Cui scilicet vi-
saneti Spiritus elieiunttir, erumperc ? JNamel ipsa sioni etiam nomen pastoris illius aptissimecongruit;
interpretalio nominum hujus figurae non refugit interprelatur enim.Hiras fralris mei visio. Erat
inleilectum. Onan siqufdem dolor, vel Irislilia eorum, quippe Dominusfraler Joannis, non modo secundum
si\e etiam mussitalio, vel murmuralio interpretalur. semen Abrahse, sed etiam juxla cognalionem Marise
Quisquis enim vere compunctionis dolorc tristatur, et Elisalielb. Yidit itaque Joannes fratrem suum ad-
•quasi sub quadam querula mussitalione adversum . buc clausus inxiicro; vidit in baplismo; viditoculis
_.pra«lalem vitaesusemurmurare compellilttr. Sebeon . >carnis hominem : vidit in spiritu majestalem. Unde
-iitUem interpretatur-slans in cequitate; quod Deo et utriusque hujus nominis interpretalionem, Hiras
, cougruere nerao prorsiis"igiiorai. Ipse quippe in videlicel, quod est fralris mei visio; etddollamilis,
sequilate jwincipaliter slal, qui a' .justitiserectilu- quod sonat teslimoniumin aqua-, idem Joannes sub
dine mdla necessitate coactus exorbital. Onan ergo unius sentenlite versiculo comprehendit, dicens :
dam patris _sni Sebeon asinos in soliludine pascit, « El ego vidi, et testimonium perhibui, quia hic est
-aquas calidas xeperit; quia quisqnis se per vifae FiliusDei (/&!(/.).»
reclitudinem Deofilium exhibet, ac depeccalis suis YTenienteigitur Juda ad oves tondendas, Thamar
medullitus dolet, dum se reddit in pervigili fratrum mulat habiium , quia mulat spirituale vocabukuii.
.eura sollicitum , divino munere pereipit gratiam la- Thamar quippe commutans inlerpretalur, nam de
crymarum. Nam et beata illa peccalrix prius pedes Synagoga fil Ecclesia. Sed juxta litteram, idem no-
Domini unguonloperunxit, poslmodiimeliam alaba- men amaritudinis manet, non illius in qua Domino
slrum ,unguenti preliosi super eapui recumbentis fel ad bibendum miles obliilit (Matlh. xxvii), sed
effudit (llatth. xxvi; Marc. xiv; Joan. xn). Caput cjus poiius in qua Pelrus posl lapsum amare fievit.
Chrisli Deus i pedes Chrisli, servi Dei. Sicul enim (:bid.). Judas aytera confessiodicitur. Tbamar ergo
 '"' • '
1009 m UBRUM GEKESIS. 1010
eum Juda dormiens , prolinus concipit, quia cttm ,A mox retraxilj sieque ante se nascendi aJteri adilum
confessioniamaritudo miscetuv ad proferendos pos- patefecit. Quia. nimirum Judaicus popultis, qni ad
nitentiae fructns , saneta mox Ecclesia fecundatur. lucein Spiritusnasci primitus coepil, oslendit op-r.i
TJnde et Joamies : « Eacile, inquif, frucms (iignos sua proplieiaru.m praecedentium, et ipsius Domini
pcenitentise (Joan. ifi). » Qui nimirum pcenitetitiae cruore poJluta. Unde et Zara orimMnlerjirclaUir;
fructus in Hierusalem primus erupit, sicque post- quia Hebraicus ille populus prior ortus est ad litte-
modum per omnem mundi latitudinem pullulavit. ram legis, sed posterior faclus est ad suscipiendam
Hinc Veritas dicit: « Opdrtcbat Chribtum pati et graliam Evangefii. Hoc itaque modo retraxit ma-
resurgere a mortuis die tertia , et praedicari in no- num, qui nasci jam pef Spirilum cceperat popuhis
mine ejus pcenitentiametremissionem peccatorum in Judaeorum; et mox prorupit ac faclus est primoge-
omnes gentes, incipiendoab Hierusalem (Lix. xxiv). > nilus populus genlium, scilicet ut, juxta senleniiam
Kam et ipse merelricalis habitus confessionemsi- Veritalis , futuri essent novissimi qui erant primi,
gnificarpeccatorum , sive quia Thamar ex duobus el primi fiofent qui erant novissimi. Bene igiiur
corruptis"componitur verbis , thamna scilicet, quod Phares divisionisnomen accepil. Unde el obstetrix
rfe/jnenrdicitur, et mara, quod est amaritndo. Bene eo nascente clamavit: « Quare divisa esl propler le
in ea amaritudo defecit, cum fecunda facia de ste- ]B maeeria?»(Gfin.xxxvui.) Omne quippe geniis huma-
rili, dulcemnovi germinis sobolem procreavit. Tha- nuni , quasi distorla silvarum virgulta , adversus
mar igilur a non cognoscenle felatur, quia sancta venientem in carne Dominum maceriam feceral, et
Ecelesia quanlum ad genlilitatem in primordio, dum ne ad peragendum myslerium redempiionis ingrcdc-
novaefidei Semen accipil, non agnoscilur. Unde et retur, unanimiler obsislebal. Undeet Pauhis": « Nos,
canitur : «Populus, quem non cognovi, servivit mihi feiquit, praedicamus Chrislum crucifixum, Judaeis
(Psal. XVII.J> Et Isaias : « Ecce, ait, ge:;tem quam quidem scandalum , gcntibus attteui si'iliitiam
nesciebas vocabis, et genles quaeg-g te non cogno- '(/ Gor. i). » Sed gentilis popuius banc divisit quasi
verunl,_ad le current (Isa: LV).J Porro autem , nascondo maceriam , cum per Cornelium ccnturio-
quod illi baadus per eumdem OdGllan)iiem""mitiiiur, nem aliosque (Act. x), primilias fidei, bapiisiiii
qnid nisi per Joannem facta peccatoium exprobratio suscipiens lavacrum, sub Christi titulum convoiavil.
designatur? Quasi enim haedummeretrici poriiior Hanc aiternitatem nascendi @7 considerabal beaius
sfierebat, cum properanli ad bapiismi lavacrum Joannes, cum Judseorumturbisundiqueconfluentibus
turbse per increpalionem dicebal : « Genimina vipe~ diceret,: « Ne coeperilis dicere : Patrem liabemus
rarum, quis ostendit vobis fugcre ab ira ventura ? » Aiirabam; dico enim vobis, qtiia polens es! Deus de
'
(Malih. m.) Requirebat autem Hiras 0 ^ollamitesa £ lapidibusistis suscitare filiosAbrahse(Marc. m).» Ae
Tbamar annulum , armillam et haculum. Per annu- si patenter dicat : Genliles populi, qui lapides sunt
lum, signaculum fidei; perarmillam, I.-JJOFoperis; quia lapides colunl, primogeniti vobis lient ad rege-
per baculum vero designatur leqtiies spei. Qnasi raerationiset novsegralise sacramenluni; quorum vos
-enim fidei annulum requirebat, cum diceret: « Qui perlegalescaeremoniasvidebaminiienuissepriinalum.
credit in Filium Dei, habet vitam 'aeicrnam; qui CAPUT XXXI.
autem incredulus est Chrislo Filio, non videbit vi- In sermone de S. Luca evangelista;
tam, sed ira Dei manel stiper ipsum (Joan. in). » « Jtissit Josepii ministris, ut impleient saccos
An non eliam ad annulum perlinelial, cum diceret: tritico, et reponerent peeunias singulorum in saccis
« Qui habet sponsam , pponsus esl ? (Ibid.) » Ar- stas (Gen. XLIV).» Quae namque sunt fruges quas
roillam vero laboris exigebal, cum diceret: « Poe- Joseph fratribus conlulit, nisi evangeiica aposiolica-
liiteiHiam agite (Malih. m). s Baculi quoque re- que doclrina, unde videlicet csuriens popuius \ivai,
quiem, cum proesto subjungeret: « Appropinquavit unde grex Chrisli vivenliasalutis alimenla decerpat?
enim regnum coelorum (Ibid.). » Ac"si perspicue Hsecilla plane esl peeunia, qttam in ore sacci prae-
loqqerelur : Kolite sub ihjunctie vobis paeniteiilia; cepit imponi ;-haecpecunia nunc in Ecclesisemensa
labore lassessere, sed poiius firma spe de regni t03- "proponitur, ut usura postmodum a negoiiatoribus re-
lestis appropinqttatione animum roborate. (f.iiratur. Sed et Benjamin hoc etiam prae caeleris
• Quaosfvitautem eam Judas in bivio, sed inveuire Hiditur, ut sacco ejus etiam
scyphus cum pecnnia
non potuit; quia quae in publico, juxta Prophelam, reponatur (Ibid.). Quem enim Joseph per mysterium
et sub onmi Iignofrondosofuerat pros.iluia (Jer. m), indicaJ, nisi Redemptorem nostrum, quem suo jam
jam se in domo palerna , sub Chrisli videlieel con- tunc ille mysterio praefigurabal?"Ailenim Scriplura :
strinxerat disciplina; nec eam peccatj reperil expso- « Quia vertit nomen iilius Pbarao, et vocavit eum
bratio, quain confessionis mulaverat amaritudo. lingua jEgypiiaca, Salvatorem mundi (Gen XLI). »
Viduitatis se vestibus induit, quia prseler cceieslem Quid per fratres, nisi sancti designanmr apostoli?
Sponsura, qui pro ea mortuus est, allerum non ai- Quid per Benjaniin, nisi Paulus, qui de tribn Benja-
mittil. Quod autem gemini apparuerunt in ulero, min originenrduxit? Omnes ergo fratres fruges prse-
due smit populi ia Ecclesiaegremio per sancii Spi - dieafionis accipitint, quas serere per niundum de-
riius gratiam generati. In ipsa vero effusione na- beant. ct pecuniaiiij quam ad usurae lucfum in fid^i
scenlium , usms manum prolulil, et ligato coecino , mnisa proponaul Soli vero Bjnjamiii cliam scy-
JOII COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM. 1012"
phus adjicitur, ut per Paultim, quem ille signabal, h. CAPUT XXXIII.
non tabernaculi cyaihus gentibus, sed amplunl et In sermonede invenlicnesanctcecrucis.
paluliiin verbi poculum propinetur. Hinc est enim « La\abil in vino stolam sttam, el in sanguine UYK
quod ait :i Os nostrum patet ad vos, o Corinihii, cor pallhim suum (Gen. >.LIX).» Slola Chrisliet pallium
nostrum dilalaium est, non angustiamini in nobis (// mulliludo est genlium, quas lunc Dominus induit,
Cor. vi). "»Ac si dicat : Quia me vobis \erhi potum miando sibi -eas.per gratiam redemptionis adjunxif,
per uberem scyphum large videtis infiuere, ei vos si- sicul per Prophelam pollicetur, dicens : « Vivo cgo,
tibundi cor.iis ad baurieiiduni ora, laxate, ut de- dieil Dominus, nisi hos omnes imiuam sicut vesli-
currens unda non inanite? fluat, sed eapaeh va^a, menlum (Isa. XLIX).» Stolam ergo suam Dominus in
in quae iraiuliindanlur, iuvenial. De quo videlicet vino, ct pallium in sanguine uvaslavit quando, sicut
potu per Itaiam Doniirms dicil : « Glorificabit me boirus, in crucis ligno pependit? tunc enim ex latere
besiia agri, dracones et struliones, quia dodi in de- ejus sangnis et aqua profltixit; sed aqua nos.abluit,
serto aquas, flumina in invio, utdarem pottim poptilo sangnis redemil, nimirum ulexhiberet sibi sponsam
meo, elecio meo (Isa. XLIII). » Scyphiim iiaque non habentem maculam neque rugam (Ephes. y).
evangeiicse praedicationis, in Benjamin datus est CAPUT XXXIV.
Paulo, ut ipse desertumgeiililitalis specialiier excolal 3 In sermone de S. Eleutadio.
et aridiiatem ejus largo sanctae procdicationisimbre «Pulchrioressunt oculi ejtis vino,» inqtiitJaeob a<l
perfundat. De quo seiliccl imbre scriptum est: « Qui filium de Chrislo, i ei dentcs ejns lacle candidiores
operit ccsluin nubibus et par.il terrse pluviam (Psal. (Gen. XLIX).i Ocuii nempe Chrisli Aposioli et Evan-
CXLM.)» gelistaesunl, qui universo corpori sanclaeEcciesia*
CAPUT XXXII. Inmen sapienliseprsc-sliterunt,qtiorum doclrina, dum
In Sermonede S. Vilalc. rigorem atqnc duriliam priscselcgis cmollil, quodam-
Si hneni,» inquitjacob, « graliam in conspecm modo austeritatem vini veieris cornm pulchriludo
tuo, pone mamim sub femore meo, et facies mihi proeccliil. Evangelica quippe prseeepta mandaiisVc-
misericordiam ct veritatein, ut non «Jg sepelias me teris Testamenti longe sunt clariora. Denles -vero
in yEgypto,sed dormiamcum palribus.meis, eic. (Gen. sancti prsedicatores siinl, qui comersos hointnes a
xi.vn). » Qnid est hoc, fratres niei, quid sibi vult a pravorum societate prsecidunt eosque in Chiislfcnr-
tanlo viro tam anxia seneliendi corporis sollicitudo? pus, lanquam in sua membra suseipiendo, qiiasi
Si enim hoc ex humana consuetudine mctiamur, mandcndo trojiciunl. Porro, uomiue lactis, doctrina
profeclo nihil dignum tanta propheticae meniis ex- legis innuitur, quae carnalem QQ populum laclis
cellentia reperimus, Ubicunque enim corpus hu- J poculo lanqnam parvulos alere videhaittr. Quorum
lnanum sepeliaiur, non ideo vel minus perfecta, ve* nimirum laete candidiores stmi doctores Eoelesias,
minus glofiosa ejus resurreclio fulura procul dnbio quia foriem et solidum verbi' cibum et ipsi come-
crediiur; sed si mystici sacramenli profunditas in duiii, et aliis tradunt; dequibtisad Hcbrasos^ieit
liujiis dtibielaiis caligine requiratur, jierspicuum Apostolus : « Perfectorum est solidus cibns (Hebr-
lnmen inlelligentiae ipsi qui inveneril orietur. Cada- n).» Et bene candidi esse dicunlurdociores Ecclesia?,
vera quippe inorluorum peccala significant Injusie quia et a pravitalis macula lilieri et conspicmecon-
viventium. Sicut enim posl conlactum corporum versalionis vitienlur operibus clari. .Quapropier'ca-
liiorluorum lex prsecipil homines purificari (Num. vendum esl, fratres mei, ne qua nos viiiortim ni-
xix), itaeiiam posl perpetrationem deliclorum jtibe- gredo dedecoret, qui candidos in Chrisli mililia
mur per pceniieiuiam ablui. "Oin,cnimirtim illa sen- dtices habemus. Periculose nimiraim I_@3 rerum
tenlia diciaest: « Qtii baplizatur amorttio et iierum species fluciuant, ubi cum ducibtis subsequenlis
tangil illum, quid proficit lavalio ejus ? » (Eccli. exercilus insignia non concordant. Beali siquidem
xxxiv.) Baplizalur quippe a moiluo, qtii mundatur palres nostri promptos se exhibebant ad perfercnda
flelibus a peccato, sed post baptismum mortuum ^ snpplicia; nos autem, dum a proximo Lcdimur, com-
langlt, qtii culpam post lacrymas repeiii. Sed se- pescamus saltem -animos vindicla. Moyses nempe
puliiira mo!luorum remissionem significat peccnto- ad ullionis indicium deseen-Jensde reonte, cornulus
rum. Unde per Prophetam dicitur : « Beaii quorum apparuit (Gen. xxxiv); super Dominmn autem in
remissse sunl iniqtiilates, et quorum iecta sunt pee- mansucludinis Spiritu columba descendit {Matth. m).
cata (Psal xxxi). » Ubi ergo sepelicnda erant cada- illi decreverunl pro Chrislo propria cuncla con-
vern pairiarcharum, nisi in illa terra ubi erat cruci- temnere; nos autem discamus saltem qusa aliena
figendus cujtis sanguine facta est remissio pecca- -suiti no» ambire.
torum ?
Finiunt lestimonia libri Genesh.
INCIPIUNT CAPITULA LIBRI EXODL
{. Deurbibus tabe.macuiorumPhilhonet Ramesse, quas Pharao luto et palea consiruxil. -
2. De virga Moysi in serpenlem conversa.
3. Vnde supra.
4. De manu Moysi, quceeducta de sinu apparuit leprosa.
 . : 1014
1015 ^ IN LIBRUM EXODI.
5. Cum esset Moysesin itinere, occurrit ei Dominus, et volebal eum inierficere.
6. Projecerunt malefici' Pharaonis in lerram virgas suas, quce versce'sunt in dracones, ted devoraviteas -
virga Aaron. > ,
1. De decem plagis JEgypti : !, de aquis in sanguinem versjs ; % de plaga ranarum ; 3, de ciniphe ; i',de ,
muscis; S, de nece animalium; 6, de ulceribus et velicis ; 7, de grandiiie el tonitruts et igne;-&, de
plaga locusiarum; 9, delenebris; 10, de primocjenitormnimerfeclionibus.
8. Postulet vir ab amico suoy el muiier a vicina sua, vasa argentea et aurea et vesles..
9. Sument de sanguine agni, el ponetit mper uirumque postem. "
40. CHJ»emhisset 1'harao populum, non eos deduxit Domiims per viam lerrce Philhthiim, quce vicina erat;
ne si bellain via consmgerenl, p&mterei euin et reverteretur in jEgyplum.
il. Svmpsi! Mcria proplieiiesa soror-Ac.ron lytnpanutn in manu.
4.2. De aquis amarh, qscs ligni. quod onendil Dominus itfoysi, admistione, sunlin dulcedinemversce.
45. De XII a_quarumfoiv.ibv.sel LXSpahnis iti He''tn. v
H. Quod'sexla die duplex ineusura jubebntur de manna colligi.
43. Quod filii Israel, cum vidissem manna, dicebaul: Maiihu, id est, Qutd est hoc ?
'
16. Quod manna in crastinumieservatumputrescebat.
47. Quodpugnunte Ssrael-conlra Amalech, Moyses Jiabens virgam in manu brachia erexit. . , .
48. Quod Dominus in monte Sinai populo suo per Moysen legein dedil.
19."Altare de terra facielis mihi.
20. Non cedificabilh mihi altare de sectis lapidibus.
21. Facies bases argenteas, et labulas deauratas desuper eriges.
22. Facies columnas qualuor el bases earum veslilas argenio.
25. Vt in raiionali, quod qaceidos ferebal in pectore, xn ' pretiosi lapides ponerenlur, terni per qualcmos
. angulos inclusi av.ro. - ,
24-. AiTipiens Moyses vitulum/tureum igne combussil et usque acl pulveremconlrivit; et in aquam spargens
polum populo dedit. t ,
£5. Quod MoysesxxirTmi/fia hominuin ob culpam conflati vituli perimerc fecil.
28. Ecce locus apudme,slabis super pelram, cumque transient gloria meu, videbis posieriora mea._
37. Fecil Moyses-in labemacuio vn lucernas cum eniunctorih suh el vasa.
Finiunt capilula.

101-102 -
IBTCXPIUNT TESTIMQNIA LIBRI EXODI

CAPUT PRIMUM. & in manu gestas, in terram; et projecit, elfactus eit-

In ephlolaad Eermhindem sanctimonialem, ubi dici- serpens. Expavit illico Moyseset fugit. Et ait illi Do-
lur quod wdificium humance superJbice cilo de- minus: Apprehende caudam illius, et apprehendit,
slndtur. lactaque est ilerum virga {Exod. iv). t Cuncti li-
Urbes illse tabernaculorum, quas Pharao luto pa- quido novimus quia serpens suasit homini morlem;^
leaqueconstruxit, nitnirumluto, quodimruiiial,p;ik'a, ergo mors a serpente. Quisautem virga, nisi Christus?
quoedesiinalur ad fiammas, Philonet Ramesses suut de quo propheta dicil: Quia « egredietur virga de-
non sine mysterio nuncupalse^ Pbitonsiquidem-in- radice Jesse (Isa. n). t Virga itaque in serpentem,
terprelatur os abyssi,velsufciJo.Quisquisenim, juita Christusin movtem. Moyses auiem expavit el fugil,
Pauli senlentiam, supra fundamentum, quodest quia suspenso in cruce, sive morieiite Domino, om-
Chrislus Jesus, ligna, fenurii, slipulam nunc S3di.'icat, nis ille apostolorum-numeriis tremefactus expavit,
quale cujusque opus sit, ignis pfobahlt (/ Cor. m);" et a certse spei ac Jirmsefidei solidiiate reccssit.Quia
el quo magis in altum haec carnalis- vitae striictiira vero cauda exlremaparsest corporis, quid, nisi finem
subrigilur, lanio proclivius, veluti in abyssi vora- Dominicse significat passionis ? Sloyses igiturCaudam
ginem mersa, subilo dtssipatur. Unde scriplumesf: - apprehcndit et nihil in viigaultra serpentisappaiuii,
i Dueunt in bonis dies suos, e.t in pttnclo ad inferna B quia, complelo Dominicae passionis crucisque my-
descendunt- (Job xxi). » Bene ergo dicitur et os slerio, el fidelis quisquetunc ad fidem rediit, et Chri-
abyssi et subito, quia*de carnalis Tilae,quae per eum stus, consumptamorie,idipsuminsequodfueratper
innuitur, cuLnine no;i segniter, sed cito corruitui", resurreclionis gloriam reparavit.
etilludest os abyssi quod ascensus "videhatur esse CAPUT III.
fasiigii, Propheta tesiante-qui ail: Dejecisti eos/dum In sermone~deS. Columb'a..
cllevarentur (Psal. LXXH).Ramesses vero pabulum « BixirDominus ad Moyseh: Quid est quod tenes
diciiur, \el tinea. Pabulum namque diaboli sunt in mami tua? Respondit: Yirgam. Ail: "Projice eam
omnes reprobi, quibus iile tanquam lwpus ovibus in terram etc. (Exod. iv). » Quis per Moysen, nisi
vescitur, eorumqtieper.iicie velut epulis saginatur. Judaicus populus: et quid per virgam, nisi poteslas
De quibuseiiam per David dicitut: « Sictit oves in divir.itatis? et quid per serpentem, nisi mortalilas
inferno posiLi sunt, et tnors depascel eos (Psal. nostriRedemptoriseAprimitur? Quia enim per ser-
XLVIH).s. pentem mors, recte mortalis in serpenle; vel certe,
CAPUT II. cum scriptum sit: i Estole pr.udentes sicul serpen-
ad Hermisindem, ubi diciiur cvdificium tes (Matth. x). > quia ipsa summa prudenlia, id est
Inepislola
" hmnance quod
superbiceciio labatur. G Dei Sapientia, incarnari dignata est, recte ejusmor*
t Dixit Domimis ad Moysen":Projicevirgam, quam talilas in serpenle figttralmv Unde etin Evangeli
 v
1015 COLLECTAKEA1N YETUS TESTAMENTUM. iOlfi
de passione sua loquitur, dicens: < Sicul exallavit A occurrit ei Dominuset volehal occidere eum (Exod.
Moyses serpentem in eremo, ita esaltari oportet iv). ».Mirum valde, cur eum repenle Doininusocci-
filium hominis (Joan. III). 1 Moysesergo vivgamle- dere voluisse describilur, quem assecretem sibijam
niiit, quia Judaicus populus ante Hedemp.'oris ad- ei synvmysiem familiariter fecerat. cui consilii sui ae
venttim in divina poiestate confisus est; sed virgam voluntatis arcana panderat, et minc in exsecutione
in terram projeeit, quia idem populus per patriar» suseobedienlise dirigebat. Sed procul dubio daiur
chas ac prophelas Dominumincarnandum esse nun- inlelligi qnia quantamlibet contagii maculam ex diu-
tiavit. Yirga ergo in eolubrum vertitur, quiaB.edem- turnaMadianitarum cohabitatione contraxerat, alque
ptor nosler Deus in se permanens mortalis inler idcirco leiTore ac negligeatiaecorrectione purgandus-
homines factusest:sedMoysescolubrum conspiciens erat,qui corrigendis aljis cceleslium mandatorum
pertimuil et fugit, qttia Judaieus populus, dum Re- bajulus accedobat. Quod seilicet uxor ejus Sephora
demptorem hutnani generis talem vidit Dominum; prudenter intellexit' de qua Scriptura protinus 1ad-
ciedere quasi formidolosus expavit. Cui jubelur ut didit: < Tulitillico Sephora acutissimam petram, et
eolubrum cauda teneat, quia perfidus ille populus, circumeidit prseputium filii sui (Ibid.). » Ahsurdum
qui modo credere recusat,in extrcma parte Domi- qisippe fuerat, si videretur genlilisinfilio qui Israe-
nici corporis, id esl, posleriori lempore sanclae Ec- 5 lita eralin semetipso. Qui erga alios ad reclitudinis
clesiae, videlicel in fine mundi, sese ad lldem recol- viam debet instruere, valde cavendum esl ne ipse.
ligil. Et colubrum cauda lenel, quiaetim, quenamor- quod absit, in aliquo videalur errare. Hinc' est
•talemante despexerat, Redemplorem suum in ultima enim quod Israelilicus populus ad ulciscendum sce-
jam parte Ecclesiae conliletur. Sed mos serpens in lus Benjamin zelo reetitudinis inflammatur, et tamen
virgam redit, quia slalim ulJudaicus populus in Rer idem populus Benjamin gladiis anle prosieruilur
dempiorem nostrum crediderit, idem Redemptor ad (Jud. sx).
judicium in potestate suaedivinitatis apparebil, ul ei CAPCT YI.
jam serpens virga sit, quia rs qui iis terra hoai©de- In epislola ad Bpnifacium, ubi dicitur ui exlepori
speelus est, de cceloveniens snpcr angelos videbitur prudenlicespirilualh sapientia prceferatur. i
Beus. Sicut ergo Dominus et sine lepva leprosus, efe « P-rojeceruntmalefiei Pharaonis in lerram \irgas
sine reneno serpens per myslerium dicitur, ita njhil- suas, quae versae sunt in dracones: sed devoravit
omiims el sine fatuiiale stultus, el sineimbecillitaie- virga Aaron virgaseorum ( Exod. vii). i Yirga quippe
perbibelur infirmus, quia nimirum slcse nostfae Aaron maleficorum absorbuit virgas, quia sapientia
infirmilati componit atque contempevat, ut et cum Christi, quam illa. signahal, omnes bujus wundi
dimicantibus certet et cum patienlibus similiter sup-.' ] sajiieiUiasannullaYitmundiquesapienlessui corporis»
plitia toleret. quod esl Ecciesia, visceribus counivit. Terrenam
CAPUT IV. itaque sapientiarn noslram sapientia-spiritualislab-
- - In eodemscrmone. sorbeat «amque velut in sui corporis arcana con-
•«Mitte, inquit Dominus, manum in sinum tuum. verlat. Absurdum namque esl et salis Inhouestuiu
Qui, euramisisset in sinum, protulil leprosam instar ut eadem prudentia eademque subtilitas Tebus^ad-
nivis. Retrahe, ait, manum in sinumtuum; retraxit hibeatur humanis quse spiritualibus inipenditur et
et prolulit iterum, et eratsimilis carni reliquae(Exod. divinis.
iv). » Quid lioc loco per manum Moysi desiguatur, IQH CAPUT VII.
nisiFilius Dei? Unde dicitur in psalmo: « Fial ma- De dccem-plagh JEgypti, in epislola ad dhcipuluin
ims tua, ut salvet me (Psal. cxvm); > ac si diceret:- Joannem.'
Fial ille, per 103 qu^m facta sunl omnia, ut, dum Plagse autem faclse in JSgypto, quia humanoe
ille-crealur, creatura a reatus sui contagio liberetur. animoe in mundo infligunlur yulnera. Unde quot
Hsecmanus in sinti Patris esl, sicufJoannes Bnpli- plagae fuerant tot pracepta sunl divinilus proinul-
sta dicil: £ Filitis, qui est in sinu Patris, ipse enar- gala ut, quot sunt vulnera cordis .aigroti, toiidem
ravit (Joan. i). » Sed manus haec cum de sinu pro- ' * sint medicamenta guse illi valeant adhiberi.
lala est, hoc est, cum per mysterium incarnalionis Age igilur;'prima plaga est cum aquae Tertuntur
apparuit, peccatorem eum et tanquam scelefis lepra in sanguinem (Exod. vn).Porro autem istse plagje
periusum is, unde processerat, populus sestimavit. non fiunt nisi in iEgyptd, idesl, in eorde tenebroso
Unde dicit Isaias: t Et nos pulavimus eum quasi et caligine eaecitatis oppresso. Cui scilicetaqusecon-
leprosum, el percussum a Deo, et humililatum (Isa. vertuntur in sanguinem, cum cseca mens, quantum
JLIII). » Sed manus hsec cumin sinumrediit, lepram ad se, confundit ae violaf rectse fidei purilatem;
prorsus amisit, quia Redemptor noster, poslquam sicut enim per aquam omnes de viseeribus terraa se-
adPalrem, calcato morlis imperio, rediit, jam in fine 'geles prodeumV sic ex fide spiritualia proferuntur
saeculinon peccator homo, sed vere Deus et homo alimenla virtutum. Tunc igitur aqua in sanguinem
Judaeisomnibus apparebit. vertitur, cum ccecilale perfidise cor insipiens dbseu-
CAPUT Y. ratur. Sicut de quibusdam dicit Apostoius: t Quia
'In epislola ad canonicos Fanenses. cum coguovissent Dominum, non sicut Domlnum
« Utmque csset in itinere in diversorio Moyses, gloriflcaverunl, aut gratias egerunl, sed evamierunt
1017 IN LIBRUMEXODI. " " - 1018
in cogilationibus suis; et obscuratum cst insipiens ALquia si Spintus sanctus requieseit lanlummotio su-
cor eorum (Rom. i). » Cui primseplagae, hoc est, per quie um , ergo deserit inquietum. Enimvero,
pestileiitissimo vulrieri, moxadhibetur primi medi- sicut secuiidum praeceptumreferturadFilium, ilahoc
cinaprsecepti: « Audi, Israel, Dominus.Deus tuus terlium pertinet ad Spiritum sanclum, qui nihilomi-
Deus unus est (Deut. vi).» Hoc est enim medicinale nus lerlia est in sancla Trinilale persona. Nam ct
vinculum, quo peifidise vulnus debeal alligari, ut .illam teriiam plagam Spirilui sancio incantatores
boe audiens unum solummodo Deum colas et in ascribunt, cuin et ipsi ciniphes excilare non possunt,
plnres Beos marcescentis perfidise puiredinem non •dicentesad Pharaonem : «'Digitus Dei est hic (Exod.
effundas. Et justo Dei judicio, juxJa liiteram fjctum vin). » Ad colendum hoc sabbatum disciptiluro
est ui illius fluvii sanguine polarentur jEgyptii, in sutim provocabal Apostolus, cum dicebat: t Atteiide
qtto primitus pueri necabanlur Hebraei. leclioni et doclrinae (/ Tim. i). » Et -alibi: « Orale
Secur.da vero plaga, ranarum est abundantia sine intermissione (/ Thess. v). » Ad hujtis sabbati
(Exod. VIII). Rana clamosum esl animal, et in li- cultum Dominus nos provocat per prophelam ,
mosis vociferatur ex more paludibus; cui similesju- cum dicit,- t Yacale et videle, quoniam ego sum
dieantur hsereliei ac philosophi, qui velut super Dominus (Psal. XLV).I Ac si dicat: Spiriluale sab-
paludes limosas, hoe est inter turbas squalore per-1B batum colife, vagationis inquietudinem devitate ;
fjdiaesordidas, vanis .adversusChiislum vociferanlur ul per Spiritus sancti gratiam fixos, non vos cini-
obloquiis, et, dum per argumenla fallacisenon desi- phes inquietenl, sed spirituali sabbali cultura san-
nunl importunisgarrire clamoribus, inane quidem ctificet. Notandum praelerea quoniam uia duntaxai
in auribus tsedium, sed nullum mentibus vivendi isla prseeepia in una descripta sunt tabula ; alia vero
afferunl cibum. Cui morbo, qui videlicet in anima septem continebantur in altera. lsla siquidcni ad
lelhaliter saevif, secundum prseceptumtanquam po- charilatem Dei, illa veio ad amorem pertineni
culum salutis occurrit-. Secundum aulem praeceplum proximi. El idcirco non amplius quam duaesunt la-
esl: « Non assumes nomen Domini Dei lui in va- buhe, quia geminse sunt charitalis impressione di-
num (Exod. xx). s In vanum namque Cliristi no- stinctce. Tria plane praeceplain una tabula, seplein
men assumit qui eum non Creatorem , sed tanium- vero descripla fuisse in alia, ex hoc maxime colli-
modiTcreaiuram eredil: « Yanitati enim creatura gilur quod B. Aposlolus ad Ephesios ait : « Filii,
subjeela est (Rom. VIII). s Et ideo tales homines' obediteparentibus vestris in Domiuo, hoc enim ju-
sunt prbcul dubio vani, quia verifatem Dei commu- stum est. Honora palrem et malrem ; quod cst
tantes in mendaeium, fidem adbibent vanilali. roandatum primum in promissione, ut bene sil libi
Terlia veroplaga ciniphes sunt (Exod. vm). Hoc *G el sis longaevussuper lerram (Ephes. vi). » Cur au-
aulem ahimal tam minulum est ae perexiguum ut tem primum hoc mandalum dieilur, nisi quod-in
dum se per aerem librat et huc illucque vagabundis principio secundae labulse positum esl? Quod etiam
anfractibus instabiliter volat, visum cernere "volesi- in promissione dicitur, quia quod in aliis praeceplis
tes effugiat; in corpore lamen nosiro dnm sederit, non invenitur, hoeprsecepJumlongaevitaiispromissio
pungit, adeo ui, cum eas nequeas videre dum volani, sequitur, praemisso niii.iruni hoc quod dicitur : Ho-
compellaris sentire.dumstimulanl; etdum circnmvo- iiora patrem et malretn, ut bene siJ libi el sis lon-
laiitesseseqtieiinporluniusingereiitesvullusnostrosiii- gaevus super lerram. IIoc ergc praecepium, quod
festarenondesinnntjVolenlesquiescerenonpermiltiint. quartum est in gcuerali numero maiidatum, iii se-
J.4J5 Quamobremliaeeplaga vagatiouis el inquielu- cunda tabula pouitur primiiiu.
dinis vilium manifesle designai. Quo videlicet morbo Cui contraria esl quaria plaga, lioc esl, cyi;omy'a
quidam laboranies inuliliter huc illucque discurrunl, quae dicimr musca canina (Exod. vm).-Nihil eniin
et velul malis vertumnis obnoxii per impaiicniiam tam cajiinum est quam iguorare parentes el illis qtii
non qtiiescunl. Sed quoniam ciniphes islse perexi- nos genuertini, reverentiain non deferre. HQQ Eos
guse sunt ei noxiae, nl non lam pondus videanltir etiam lanquam nniscaecircumvoliiantes canini mo-
haherequam morsus, qui vitio vagationis iiiserviunt, res exagitant, qui, dum deferre pareniibus nesciiinl,
quodper ciniphes designatur, leve quidem arbitranlur per levilatis iiiconslantiam a nalurali gravitaie re-
esse peecatum, sed non leyireatus fodiuntur -aculeo. ceduni, eosque tanquam caninse muscse dilaceranl,
Non «ggraval pondus, sed penetrat morsus, quia, dum se conira geniiorcs suos, quasi ringentes et
quanlo vilium hoc lerius deptilant, tanto majore ne- oblairanies , per impalieniiam vexanl. Ul haec er-
cesse est ut peccali slimulus animselanguenlis inte- go plaga curetur, digna paientibus revereniia defe-
riora transfigal. "Huicilaque languori lertii prsecepii ralur.'
ohviat medicina, cumdioitur: <iMemenlout diem Sab- . Qtiinia plaga mors peccaiorum esl (Exod. ix).
baii sanclifices ( Exod. xx el xxxi , Deuter. i) ; i Onmes enim qui sprelo conjugali toro alienarum se
sabbalum , id est requies. Ubi est sanctificatio mulierumfceditalibuspolltiunl et perobsccnaelibidinis
sabbati, ibi procul dubio Spirilus Dei. Unde scri- passim fluxa rcsolvuni, quidalitidquambruladicendi
plum est: c Super quem requiescel Spiritus jneus, sunt pecora atque a- ralione spiritualis iiitelligcnliae
nisi supcr humilem et quietum et freineiitem ser- penitus aliena ? « Facli sunt enim sicul eqiliis, et
iKones meos ? i (Isai LXVI.)Pensanda sunl verba muhis, quihus non est intellectus (Psal. xxxi). v El
 1019 COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM. 4020
per Jeremiam dicilur : « Saturavi eos ei mcechali }\ Rodunl ilaque, quia non modo eorum verba bona
jsuut, et in domo meretricis luxuriabantur ; equi per iuvidentiam conlegunl, sed eis eJiam sligma
amatores ihfeminasemissarii faeti sunt, unusquisque ficJae praviJaJis inurunl. An isli Janquam locusise
ad uxorcm proximi sui hinniebal (Jer.x). > Haecergo non rodunJ, quibus per AposJolum diciiur: « Si
peeora necesse^est ut funditus exslincla depereani, mordeiis et comedilis invicein, videleneab invicem
nisi divinaeIegis medieanienoccurral. Dicilur ergo :. ~ consumamini? i (Gal. v.) Huic ilaque phigoe man.
« Non moechabcris{Exod.xx). > Hqc utique quinium datum illuc compelenter opponitur, quo dictiim esl:
prscccptumquintoeplagaetanquammedicinalis nexus « Non falsuih testimonium dices (Exod. \\). » Ul
opponiiur, ut dum propiio toro quisque conlentus videlicel falsus quisque lesiis, qui non erit impuni-
esse compellitur, neqtiaquam in 'extranese carnis lus, ab alienaevilse morsu se repiinfal" locuslinos
•
amplexus iniemperanlia diffrenaJselibidinis exlen- dentes abjiciat et \ireniia segeiis alicnsegermina
dalur. noii abrodat.
Sexla p.Iaga stint vulnera ct vesica? turgentes Jam nona plaga est densilas tenebrarttm (Exod.
aique ferventes (Eiod. i.\). In vulneribus scilicet x). Nemo magis in interiores tenebras iabilur quam
arguitur dolosa odientium ac purulcnla malitia ; in is qui conjugalis ihalanii violat fidein et alienam in-
\esicis tumens et inflata superbia ; in fervore, IH vadere qtiserituxorem. Sed has lenebras quas ulique
acstuans et inflammali furoris insania. Stint enim cor Iuxtirisededilum toierat, divinse legis splendor
animae quaedamhomicidajes, in quibus hae pestes illustral, ctim dicitur: « Kon concupisces uxorem
oiiunturei acerrime sseviunt,easque, nisi humamim proximi lui (Exod. TL\). » Ubi noiandum quia -non
sanguinem ftindant, quiescere non permillunl. Huic dicilur, non tolles ; sive, non pollues,sed quodplus
itaque furenti morbo et immaniter ssevienli, sestum- esl, « non concupisces uxorem proximi tui. i Supe-
prsecepluin lanquam medicina ccelestis occurrit, -rius dictum esl: « Non moechaberis: » hic dieitur :
quo dicitur: « Non occides (Exod. xx) ; » ut hoe t Non concupisces uxorem proximi tui; » ergo de
quilibet audiens exoitam malsevoluntalis in semet- re una duo videntur esse niandala : iliic enim nios-
ipso perniciem reprimal, nec exirinsecus ad effun- ' chise alienum torum violantis effeclus ; hic eliam
dendi cruoris effectum concepium malitiosaecon- violare voleniis prohibelur "affecJus.Iliic sptireus el
£>cienlieevirus erumpat. illicilus condeninalur adullerii coitus; hic etiani
Post lisec plaga grandinis ponilur, ubi scilicel adulterinse concupiscenliaecompescilur appetitus.
grando et ignispariter ferebaniur (Exod. ix). Porro Et revera ipsa conciipisccniiaviolondi alieni matri-
aniem duo hseccpntraria smii, frigtis in graiidiiie,- monii adullerium est, sicut Dominus ail: c Qyi vi-
calor in igne. Sie qui aliena furantur, el a fralerna ^G deril uxofem alterius ad concnpiscendumeam, jam
cbariiale sunl frigidi, ei ardore cupiditatis accensi. moechalusest in'corde suo (Slatth.x). i Non ergo
Ubi etiam fulgura atque loni.lrua mista ftiisse cuni quispiam alienam concupiscal uxorem, ne palpabi-
.grandine perhibentur. Quid aulem per toniirua et lium lenebrarum patiaiur in corde caliginem, qtiam
fulgura, nisi pavor inlolerabilis designalur? El hoc elsi forte jam patitur, coriiscanleiiiradium inandaii
furibus famiiiare est ut, primo capi, deinde pimiri, legalis admiJial eJ sic teuehras couscientioeca;cu-
tremefaclis visceribuspaveanl; nec tamen a seinel lienlis abjiciat.
conceptae neguiiise perpetratione quiescant. Isiae Postremo dccima plaga est mors primogenito-
nimiruni pestes , hoc csi, grando , ignis , fulgura , runi (Exod. xn). Duos filioshabet homo, nimirum
simul alque tonitrua, eorum corda qui clam aliena cuin facit opuSquod ad hanc periinel viiam, et cum
diripiunl, lanquain qusedam arva devastanl, et si spiriluale-quid operatur quod ad vitam lendit aeier-
qua sunl, omnia bonsa vohtnlalis fruges et germina iiam. Sed spirituaiis [rueltis, quasi primogenitus110-
' dissipanl. Iluic iiaque pessimo vulneri septiini suc- sier, in nostris opeiibus debet obiinere primatum.
curril medicina mandali, cum dicilur: « Non fura- Undeel bominus:« Priniiini, inquil, quseriieregnum
beris (Exod. xx) ; » ul hoc 'quisque cognosceus, . Dei, et hoecomnia adjicientur vobis (Maiih. \'i). >
cordis sui segeles bac muliiplici pesie non perdai, ' Ac si dicat: Gignite spirilualem IrucJum, qui vester
sed bonorum operuin frugibus animae suaecellarium sil uliqtie priinogenitiis; qui vero ad htijus vita;
repleat, impleivsjlludaposloiicum: « Qui furabalur, pertinet necessaria, sil in liscredilatesecundus , huio
jam nou i,@7 furelur, sed laboret manibiis suis, ut enim primogenifo cum Jacob debetur beneJicl.o
babeal unde tr.bual nccessitatem paiienlibtls (Ephes. (Gen. xxvn)-; de Eb.iu veyoejtisque similibus Scri-
iy)- » . ptura dicil: « lisereditas, ad quam in principio fesii-
Octava auieir. plaga locuslse sunt ( Exod. x ). natur, in novissimobenediclionecarebii (Prov. xx).»
Per hsecanimalia, quse segelum germjiia deslruunt De his duolmsliberis iu Deuieronomioper figuiam
et peslifeio fruges qre corrodunl, qui poSiUiil mc- dicilur : «Si habueiit homo tixores duas, unaui diie-
lius dcsignari quam hi qui fralribus deirahunt et ctam 1©8 el alteram odiosam, genueriiqtie ex eis
falsum illis crimen opponunl? Nam quasi aliense liberos, elfuerif filius odiosoeprimogeuitus, volueiit-
segetis gefmen devorani, dum frairtim suortim non que substantiam inier filios suos dividere, non po-
moJo bona snpprimunt quse prsedicare debuerani, teiit filiuindilecloefacere piimogcnitum, et praefcrre
sed ullimo e-liain nota eos f.iUircaltis infliunmanl. filiu otiiosse, sed filitimodiosoeagnoscet primogeni-
 ' "
1C2I 1N LIBRUMEXODI. 1022
tum dabitque ei de his qusehabuerit cuncta duplicia; A suse teneriludinis novitaie turbati atqne tonlerriti
iste esl.enim principium liberorum ej-tis, el huic de- ad ea qtisecontempseranl reverlanlur., Prius ergo
bentur primogenila (Deut, xxi). » De quibus omni- securilatissuaviiateniulcenlur , prius pacis quiele
bus verbumiilud hicdinilaxat duetmus exponendum, ntiiiiuntur. Post cognitam vcro dulcedinem tanto
quod uxor dilecta silvita moliis, deliciosa, carnalis; jam tolerabilius tentalionum 'certamina sustinent
odiosa autem uxor estvitaspirilitalis, utpoterigida, quanto in Deo aitius agnovere quod ainent.
distiicta etonmium canialium delectationum illece- CAPUT XI.
bris inimica."ilujus ergo-filioprimogeniia debentur, I» sermonede inventionesanclcecrucis.
quia spirituaiis vitsefruelus illum habere meretur t Sumpsit autem Maria prophcles, soror Aaron,
in prsemiumqtti esi, ftixta Joannem, t primogenittis tympaiium inmanu (Exod. xv). » Nos qucque lubro
moriuorum, et princeps regum terra, qui dilexit 3:1111 mari transmisso et hosle demerso tympantim cum
nos et lavit rios a peccaiis nosiris in sanguine suo "Mariaferre debemus. Quid esJ auiem (ympanumpor-
(Apoc.1). > Seu hic priniogenitus, id est, spiritualis tare? AtidiDoriiimnndicentem: t Qui vull, inquil, ve-
fiuclus illi procul dubio moriiur, qni suis non con- nire posl me, abne»et semetipsnm, et lollat cruceni
teuius, alienis rebus iniendil; qtioJ fraterni juris est stiam eisequaiurme (Luc. vin).» Qui eiiim carnem
i'ppetir, et bona proximi suc,censusavaritisefacibus suam cum viiiis et corrcr.pisceniiiscrucifigit,qui mem-
concupiscit. Jsed decimum Legis praecepttim est:' bra sua, quscsunt supeiMorram,abslinendomorlificat
« Kon concnpisces.rein proximi ttii (Exod..xx).~»
(Galal. v)', ilie vere cttm Maria lympanuin ponat,
Hoc igilur iile niamkUum diligcnier atidial, ne pri- quia semetipsum a noxiis terrense voluotalis huino-
mogenitum perdat, ul de primogenilo suo gauileat, ribtis aridtim serval.
iiequaqiiiiinquod alienum est concupiseat. CAPUT XII. -"
CAPUT YIII. J» eodem sermone.
In sermone S. Eleuchadii. Proetereaetilludnon inconveuicnier occunii.Qiiod
« Postulel vir ab amico S'io, ait Dominus, el mu- videlicet Israeliticus "populusin Mara adversus Moy-
Uer a vicina sua, vasa argenlea, et aurea, elvesles ; sen murmurai, vociferans scilicet non se posse re-
dabil aulem Dominus gratiam populo suo eoram perire quod bibaj (Exod. xvj. Tuiic oslendij Moysi
JEgvpliis (Exod. xn). i In quo viJelicet, ne diutius Dominus lignum, quod cnm ille misisset in amaris-
immorer, mystice aurum et argentum cum veslibus simas aquas, in dulcedinem protinus suntconversae.
peiimus, unde Domino lahenincuhmi fahricemus, Quid etiim amarae illosaquae,nisi occideniis litlerae,
cum mundanos poelas ac philosophoslegimus, ut in -, el durse atque insipid* legis 'speciem teiienl? Scri-
divinis eloquiis 'uculentius proficere valeanms ; sive ptum est enim : « Consliuiit populo suo Domimis
etiam, quod perspicacius est, auruin et argenlum, legem eljudicia, el lentavil euin (Ibid.). i Et alibi :
animaesunt preliosae,quaecum tesiibus simul, id est, « Ego dedi eis prsecepta non bona cl judicia, in
suis corporibus populo Dei se copulant, ut tenebro- quibus non vivent (Ezech. x\). » Cui lanien iegi
sum hoc sseculum,velut JSgyplum, deseranf et ler- si confessio erucis ct DomiuicDepassionis mysterium
ram promissam perpeiuse felicilalis acqnirant. copulalur, protinus quod amartim ftieral in spiri-
GAPUT IX. talis intelligentiaedulcedinem vertitur.
7/i sermonede inventionesanctqscrucis. CAPUT XIII.
t Sument de sanguine agni etponentsuper ulrum- ln eodem sermone.
que posiem (Exod. xn.) » Quid est, quodlsraeliiica Notandum aniem, juxia veriiatem hibtorise, qnod,
plebs poslibus doinorum de sanguine agni jubetur aqua in dulcedinem versa, stibinde populus venit in
imponere, nisi ut nos proefiguret crucem Christi, Heliin, ubi eranl duodecim fonles aquarunl et sep-
qui verus est agnns, in fronle poriare ?Ad vesperam luaginla'palmse. Qiud H@ cnim/dubdecim foiiies,
siquidem immolabalur agnus; et in vespera nuindi nisi duodecim siintapostoii (Matlh.x), quos Dominus
passus est Christus. Liniuntur ulique posles, ne va- ) ad hoc conslituit ut ariila et squaleiiliahumani ge-
sialor angelus audeat inferre pcrniciem ; et hos cru- neris peclora's"useprsedicaiionis inundalionibus irri-
cis vexiilum in corde gestamus et fronle, ne repen- garenl? Quid vero sepitiaginla palmarum arbore£,
linus hostis veniens valeat auferre salutem,-unde et nisi lolidem sunJ discipuli, quos cnle faciem soaiu
securi. caninius : « Signatum est super nos lumen idcirco misit (Luc. x), ul per eos viclorise siisepal-
vultus tui, Domine (Psal. IV)."» mas niuiidus agnosceret? El certe saiis congrue-
109.CAPUT X. videlur consequentium rerum or.Io disposiius ut
- In Ephtola ad Blancain comitissam.
primo populus ducerelur ad liiieram legis, a qua
t Cnni emisisset 1'harao popuhim, non eos deduxit nimirum, dum amara fuit, transire non potuit. At
Doniinus per viam lerrse Phiiistiini, quae vicina est, poslquam est per lignum vifoedtilcis effecla et iniel-
jeputans ne fortepoeniteret euro, si vidissetadversum ligispiritualiter coepit, illico Dei popuhis de Yefrri
se bella consurgere , et reverteretur in JSgyptum "Testaniento atl Apostolicosfontes et palmarum ar-
(Exod.xm). i Ex ^Egyptoitaque recendenlibus, evi- bores, id est, ad Evangelii graliam transiit. Elbene
cino pugna subtrahilur , quia derelinquenlibus s.c- post acceplura Dccalogtim septuplus prsedieatorum
ctilurn qtisedam pacis tranqtiillitas dalur ; ne in ipwr numeius conslituitar, quia per septirormcm santli.
1023 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUM. "1024
Spiritus graliam omne mandatum divinaslegis im- Ai « Ignis eorum non exstinguelur et vermis non mo-
ut ignem igne cupiditatis accen-"
pleJur. Neeimmerilo plane prsedicalorescrucis pal- rietuf (Isa. xvi),»
marum videntur nominedesignari, dum etipsa crux dat, el vermis ex vernie procedat. Quanquam el sic
jure dicendasit palma; quia in ea scilicet facta est valeatnoninconvenienter intelligi, quia sicul ipse
de proslraio mundi hosle vicloria; sicut de ipsa Christus, qui dieit: «•Ego sum vermis, el non homo
cruce sponsus ad sp-onsam: « Dixi, inquit, ascen- (Psai. xxi), » provenit aliis in ruinam, aliis ii*
dam in palmam, et apprehendam fructus ejus, etc. resurrectionem; ita nihilominus verbum ejus fit
- manna mellisquedtilcedofidelibus; infidelibusautem
(Cant. \n) » .
CAPUTXIV. el prave viventibus vermisfif, non videlicet qui
In sermonede S. Eleuchcidio. anlniam reficiens alat, non qui conscieiuiamterendo
« Die sexta parent, ait Domimis,quod interanf, et ac minitando remordeat.
sit duplumqtiam colligere solebantper singulos dies CAPUT XYII. ^
(Exod.xvi). >Scxto dieduplex mensura colligijubeba- In sermone de exallalione sanctcecrucisi
tur, ul ex eo in Sabbatummedielas servareiur. Porro Ilabens Moysesvirgamin manu, brachiain modum
aulem seua dies sexta niundi selas infelligitur, in crucis erexit (Exod. xvn) : sicque faetum esl, ut
sumus. In^hac die ven- '"
qua nunc ergo dupluin pro catervarum adversaniium acies ligno ei signo, boc
turo Sabbato colligit, qui pro glorke coelestisin- est, pleno crucis myslerio superaret. Hoc enim
luitu, ubi perpes Sabbatum et vera est requies, ver- sacra leslatur hisloria cum dicit: t Dum levaret
buni Dei et audit et facit. In hac duplum recondit manus Moyses, vincebat Israel : sin auiem pau-
qui et bene vivil, et aliis exemplumsalulis ostendil; hilum remisissel, superabat Amalcch (Ibid.). »
sivc,quod expcdiliusesl,duplicem mensuram colligit Iloc plane factum non solum spirilualis inieiligen-
qui lanltim in bona operalione desud.it, unde el hic liae saeramenlum,sed et virlutisnobis saluberrimum
Conditori suo ejtis aniuia plaeeat, ct cuin eo post- coiiveclat cxeiuplum.ISani dum crucem posl Domi-
moJuiii perpelualiter vivat. Q'iod ig.ltir reponebalur Miimtollimus; dum corda nostra cum manibus ad
pro Sab')ato corrumpi nonpoterat; quiabona opera, Dominum levamus, rectores lenebrarum prolinus
quoc pro desiderio supernoaqtiieiis fiunt, perpctuo corruunlelin ima proslrali fraclis viribtis eiidunliir.
maisebunf. Si vero manus remiltimus et obliti ccelestitimter-
CAPUTXY. reiia sectamur, proiinus hostis victor insequitur et
In cphlola ad fralres Cluniacenses. nos amissa victoria peisequenlium gladiis obtrun-
« Cum vidissent Clii Israel mamia datum, dixe- caimir. ln omni sane spirituali certamine crticis de-
ruut ad in\icem : Manhu? quod significat, quid esi *° bemus prseferre vexillum, quod niinirum si visibi-
hoc ? Quibus ait Moyses: Iste est panis, quem dedit literagenlesattollimus, procu! duhio victores exisii-
vobisDominusad vescendum(Exod. xvi). >Illi ergo mus; alioquin si segniier vivendo deponimus, ad,
marina, id est, quid est hoe, veraciler comeiiuut primos perseqtientiumimpetus necesse est eneruler
qui, d'im legnnt, vel audiunt, divini \erbi mysie- coneidamus.Unde et insignis ille mililiaespirilualis
rium solerter inquirunt. Qui nimirum intra liite- inslruclor .Paulus ait: « Remissas manus et disso-
ralis palecefhecam, dulcem iiitelligentlsespiiiiualis luta genua erigite, et gressus rectos facite peJibus
amliiunt enucleare medullam. Hic certe qiiid esl hoc veslris, ne claudicans quis erret (Hebr. xn). » '
vcraciier vesbitur, qui in absidua Scripiurae sarroe 112 CAPUTXVIII.
solerier inquisilione versaiur. Quasi eniin quaestio- Jjj sermonesynodali primo.
nem 11 i quamdam, el qhid esl hoe avido cordis Siculin monle SinaiDominusIsraelitieaepJebiiper
ore comedimus, cum ad penelranda mytleria Scri- Moysenlegis edicJa proposuit; ita-insancla Ecclesia
piurarum vigilanler insislimus, cuin epulas coe'estis per miiiisleriumsacerdotumidem legisiator el judex.
-eioquii subtiliter ruminainus.' Christiano populovivendi manuaia depromit; Sinai
CAPUTXVI. n quippe interpretalur rubus sive ientatio. De rubt.
In sermonede-S.Eleuchadio. siquidem Dominus, ut Scriptur-ateslatur, apparuit,
(Serm. G.) et Moysiad filios Israel deferre mandata preecepifr
Praesenii necessiiati hodicrna cura sufikial, iiec (Exod. IH). El in Ecclesia Deus procul dubio.cerni-
dicmcrastinumsoliiciludinisrancor anticipel.Isr?eli- -tur, sicut eidem Moysirogaiiii qualenus sibi semet-
ticus sane populus, sicut sacra teslalur historia, ipsum ostenderel, pollicettir, dicens:.« Ecce locus
ctim manna colligeret, scaluriebat vermibus aiqne apud nie, siabis supra pelrain; cumqtie transierit
computrescebat, si quis iiifideliier agens, ex eo in gloria mea, tnnc videbis posleriora mea (Exod.
craslinum reservarel (Exorf.xvi). Sic nimirum cjuis- xxxm). » Q'iod auiem Sinai, eliam teniaiio dicitur,
quis ardore cupiditalis accensus, ut lanquam cor- quiJ per hoe aliud debet inleiligi, nisi qula in Ec-
pori suo alimenla provideat, terrenam sibi substan- ciesia, ibi Ie\ daair, ibi lenlaiio malignispiritus ali-~
tiam tbesainizal, huic ille vermis ebullif, qui con- quando pestilenier oboritur-, uJ ad violandamrecli
scientiam fodiat cl arcana pecloris rodai. Enimvero judicii fegulain. modo spes qusastusobrepat, moJo
ii soliiciludiiiumvermes,quos avaritia geuerai, ilios rigoiem jusiiiioe laus \el humaiioe graiiae favor
deiino veniics parani, de quibus scriplum esi : einoliia!; modo ad nocendum, irae vel odii livor
 1023 IN LIBRUMEXODl. ' 1026
impellat; modo metus a liberlate recle judieandi Ji spici prgeobsciirilate non poterant, quasi nigra re-
cor reprimat, modo crudelilas niensuram dignae manebant; at poslquarn aposlolicse prsedieationis
ultionis cxeedat ? nianus vaticiniaobscura detersit, quidquid lucis in
CAPUT XIX. eislatebat inclaruit sensusque eortim mysJicos in
G. G. usum dedit, quia verba jam rebus esse'exposila
t Ait DominusfiliisIsrael: Aitare deterra faeictis perspicuenunliavit. Jure igilurprsecipiunlur fieii el
mihi (Exod. xx). i Altare scilicet de terra Domino bases argentcse et labulse deauratoe; quia videlicct
facere est in 'nostri Redempioris Incarnalione spe- apostolicaprseceptapropheiarumoracnlis longe sunt
rare. Tunc quippe-a Deo' nostfo munus accipitur, clariora.
' ' '
quando in hoc altari nostra id
humilitas, esl,"super CAPUTXXII.
Dominicseincarnatiouis fidem posuerit quidquid In sermone de S. Maitliceoevanyelisla.
operatur. Altari ergo de lerra oblatum munus iin-" « Facics eolumnas quatuor el bases earum vesti-
ponimus, si aclus nostros Dominicaeincarnationis las argenlo (Exod. xxvn'). » In argenlo enim quid
fide solidamus.De quo"allari per Isaiam dicilur: « In aliud quarn clariias divini.sermonis accipitur? sicut
. die illa erii altare Domini in medio terrae JSgypii, scriptum est : « Eloquia .Domiiti, eloquia casla ,
et tilulus juxta terminum ejns dominii, et erit in Bt argentum igne examinatuin, probatuni terra? \l'tai.
signum et in lestimonium Domino exercituum in xi). » Bases ergo argento vestilsequaluor cplumnas
lerra ^Egypti (Isa. xix). » tabernaculi sustinent, quia prsedicaiores Ecclesiaa
CAPUT XX. divino eloquio decorati, ut in cunelis se exemplum
In epislola ad canonicosFanenses: proebeanl, quatuor evangelislarum dicla ei ore et
c Si aulem lapideum altare mihi facies, non oedi- operibus porlant. Matlhaeus iiaque priiiium oblinet
ficabilis illud de sectis lapidibus, si enim levaver-is locum; Joannes ultimum. Qni nimirmn et in aposlo-
culirum luum super eum, polluetur (Exod. xx). » lico sunt culmine constiiuji, etex his quse scripse-
Secti quippe lapides sunJ, qui fralernoe societatis runt, non audilu duntaxai, sed- visu potius atque
consorJiumrespuunt; quod vivere cum fratribus et coiaiactu, sunt proesenlialiierinformaii, sicut unus
conversari concorditer noIunt.Tales autem Christus eorum dicit : <iQuod audivjmus, quod vidiinus,
in suo non recipit corpore, quia a membrorum suo- quod oculis nostris perspexisnus , quod manus
rum sectos judieal unilate. De illis porro lapidibus noslrse tractaverunt de Verbo vitae (I Joan. I). »
altare est polius fahricandum, quibus Petrus dicit Marcus autem et Lucas, qui evangelici catalogi me-
apostolus : « Et ipsi lanquam lapides vivi superaedi- ditullium sortiuntur, non quiuem sunt aposfoli; ve-
ficamini in domosspiriiuales (I Peir. n). » Ctiivide- ^ 1riiHiJamen prsecipuonim"apostoiorum alter Petri,
licet domui ille fundamenltim est, prseter qiiod non alter Pauli relationibus sunt edocfi. Omnes tamcn
potest aliud poni; ille summitas qui factus est in sancti evangelistse unius auctoriiatis , 1|,4 unius
captit anguli.' sunt fidei, nec in aliquo dispares in texendis since-
H3 CAPUT XXI. rissimoelineis veritatis,' ac per omr.em suaa descri-
In sermone de S. Andrea apostolo. ptionis aiticulum, inexpugnabile simililer erigunt
« Facies, ait Dominus , bases argenteas, et labu- propugnacuJumadversus omnia quarumlibel hoere-
las deauratas desuper cviges.(Exod.xxvi). » Quid seon spieula praemunitum.
aulem perbases argejiteas, nisi prophefarum vide- . - CAPUT XXIII. "
tur ordo signari? Qui dum priini de' sacramento In scrmonede S. Bariholomcvo. -
Ecciesiaesunllocuti, quasi quasdam bascs eos aspi- Prseceptum eslut in rationali, quod sacerdos fe-
cimus a fundamento consurgere et superposila.fabri- - rebat in pectore, dum ingrederetur Sancfa sanclo-
esepondera suslinere. Quid vero per tabulas,-nisi rum, ponerentur duodecimlapides, lerni per quaicr-
sancti figurantur apostoli, qui exlensa per mundum nos angulos inclusi auro, quia nimirum sancti apo-
proedicationesunt amplissime diIatali?Apostoloru:m „ t stoli per quadrifidum orbem de Trinitate, quaeDeus
namque doclrina, quasi quibusdam basibus,prophe- esl, prsedicarunt catholicaefidei veritatem. Qui eliam
fcoe prsedicalionis innitilur eorumque auctoritate lapidestiuro deferuntur inclusi, quia et beati apo-
ad stalus sui robur firmiter solidatur. Unde et con- sioliin sapienlioeccelestisarcano perseVerant invio-
jtinctae binaebases in singulis tabulis supponuntur, labiliter confirmali. Legitimum ergo est ut sacerdos,
quia dumprophetse sancli in verbis suis invicemde cum ingredilur sanctuaiium, duodecimpreliosos la-
fulurseluncEcclesiaesacramento cobcordant, subse- pides in rationali pectoris deferal, quatenus quisquis
quentes aposlolosoedfficantesaedificant, et cum a sacris allaribus appropinquat, aposlolicse sibimet'
semelipsis in nuilo dissenliunt, illos in se robustius rectiludinis exempla proponai; ut quoriim minisie-
figtir.t.Nec immerilo bases, quibus prophetse signan- rio fungimur, eorum vitam, in quanlum prsevalet,
inr, ut ex argento debeant fundi, praecipitur. Ar- iffiitemur; et quorum gerit officium, in eis sancise
genti quippe claritas ex usu servatur, sine usu aulem semulalionisstudia defigat obtutum.
in negredinem vertitur. Prophetarum quoque dicla, CAPUTXXIY.
antequam apostolicapraedieationeclarescerenl, quia In sennone de S. Eleuchadio.
in usu spiritualis intelligentiaenon erani, dum con- ' t Arripiens Moyses vitulumaureum , quem fece-
 5027 -COLLECTANEAIN YETUS TCSTAMENTUM. I 102S
runt, igne comhussit, ad pulverem usque eontilvit, ,r\ abiorbere; in cos ipse transfusus est quos in sua ,
fiuctibusque conspergens, IsraeliJicum cx eo populum liocest, dioJwliea tentaverat sneinbratransfcrre.
pTopinavit (Exod. xxxn). > Quid est enim per figu- CAPUT XXV.
ram vitulus ille confl.uilis, nisi corpus diaboli, homi- Iii eodem sermone. >
nes scilicet i:i omnibus perfidi« simul et idololatriae Yenimtamen, quia M.iyses non in hoc meiam
errore deccpti ac sul) ipso suo pesjifero capite, tan- ullionJs f13.ilut idolum duntaxat infrmgerei, sed in-
quam diversa membra sacrilega con«ptralione eon- super addidil i:l et viginli tria millia boniinum Ini-
juncli;-super qnos nimirum ille nequiiise spiritus cidaret, myatice docuit iiequaquam suflicere , si ab
velutauclorprsesidens insolenter crigitur, ellanquam idololalrhc cultu vcl pravitaie viiie quisquis con-
caputper lyrannidem suo corpori dominatur? Au- vcrlitur, nisi el propria vilia gladio spiritus-moriifi-
reus aulem viluius fuisse describitur, qnia videtur care conetur. Unde ei proedicaioregregius : « Mor-
idololairiae rilus \elui a sapientibus instiiuius. Auro tificate, inquil, membra vestia quse sunt super ter-
quippe sapientia desigiiatur, sicutper Saiomoneia ram, fornicationem, immmiditiani, luxuriam, con-
dicitur : « Thesaurus desiderabilis in oro sapientis cupiscenliam malain et avariliam, qtise esl idplorum
(Prov. n). » Aureus ilaque fuit vitulus, quia mundi servitus (Coloss.n ; Galal. x). t Et nolanduiii qtiia
sapientes ante novaegrafiam fidei daemoniacoecuitu- I3 sicut hic vitia membra no=tra esse dicuntur, ua et
roe fuisse probanlur auclofes. De quibus iiimirum illic qui perempti sunt cum interfectoribus suis pro-
Apostolus : « Quia, cuni cognovissenl Deuua, non pinquitatis necessiludine jungebanlur; sicut per
sicut Deum glorificaverunt aul gratias egeruut, sed Moysen dicium est : « flaee dicit Dominus Deus
evannerunlin cogitalionibus suis efobscuratum est Isiael,: Ppnat vir gladium super femur suum, ite et
insipiens cor eorum, dicentos enim se esse sapientes, redile de porta usque in portam per medium casiro-
siulii facli sunt, et mutaverunt gloriam incorrnpti- rum, el occidal unusquisquefratrem el amicum etpro-
bilis Dei in siniilitudinem imaginis corruptibilis ho- ximuiii suum(E.i;o<2.xxxii).»Si quem ergo deleciat in
ininis, el volucrum, et quadrtipediim et serpenlium arma consurgere, quisquis anhelaradversus liostium
(Rom. i). t Per haric itaque vesanae sapienlise vani- cujieos dimicare, vertal maiius in se et illic plures
latem, poelse, philosophi, magi, siderum rimatores inveiiiet adversarios oblruncandos.. Unde videiicet
omniumque disciplinarum liberalium insirucii peri- posi victoriam non homicidaefoedumnomen incurraf,
tia, prodigiosa dsemoniorumsolebant adorare figmen- sed gloiiosus potius triumphalor appareat; unde
ta. In vitulo igilur signifieatum-est toliim jcorpus , cene non sanctuarii mereatiir cxcludi limiuibus, sed
id est, omnis societasgentilium idololatriae dedito- consccrans seiiietipsum Domino divin»»graiiae bene-
rum. 115 Moysesilaqne vituluni igne combussil, 'u diciioiiibtis angealur; 1JLQ siculel ''"s dictum esl:
quia Redemplor nosler, quem ille ^signaverat, male « Couseciastis , inquit, manus veslras J)qmino,
conspirata corda genlilium fianinia suoe charitatis uBtisquisquein filio el fratre suo, ut delur vobis be-
accendit. Unde el ipse dicil: « Ignem veni millere nedictio (Ibid.).t Quod aiitem ii qtii caesisuntiviginii
in terram, et vquidvolo nisi ut accendatur? (Li;c. tria niillia fuisse referuntur, numerus tritjm miiiitim
xn.) » El Prophela : « Non est, inquit, ^qui se ab- peremptorum iriplicem formam indicat peccaiofuni.
scoudata calore ejus (Psal. xvm). « In mente ergo Omnequippe peccatum, aut facto, aiit vcriio, aut
gfciitilitimrepente divinus ignis accendilur, ut in eis cogiiaiione commiltimlis. Sed quoniani iliic et'dena-
irrationabilis idololalrise forma soivalur. Toium ritis numcrus gemin.itur, datur intelligi quia sicut
deinde corptis vituii hujtisiiipulverem comminuiiur, Decalogum prseceptorum culpa carnis simul ct ani-
quia gentilis illa societal diaboiicoeconspirationis in moe servare contempsiinus, sic ctiam utriusque
unum arle confla'la, ad advenltim Cinisli quodaisi vitia \iriutum, arinis atterere el mortificare de-
velut malleo sahitiferse correptionis extunsa aique a bemus.
rigoris sui duritia divini verbi esl \iriute cojitrita ; CAPUT XXVI. '
ad verbum siquidem verilalis salubriler comminui- \j
In seimone synodali I.
tur, quse male inJegra in superbise suae forma insen- ' « Eccelccus apud me est, el stabis supra petram,
sibililer slare videbatur. Deinde in aqtiam spargitur, et lunc yidebis posleriora mea (Exod.
Xixni). J Quis
ul Israelilicus ex eo populns bibal. Comminuius de- autem iste locus, ubi statim super petram Dominus
nique vilulus in aquam miiliinr. quia humiliatus cerniiur, jii&isancia 'inleJJjgatur Ecciesia, ubj, dum
. gentilis populus. lavacro salutiferi fontis necesse est petrse fidei conslanter innitimur, simul cum Apostolo
ahlualur. Quem.proJinusIsraelilaa bibtinl.quia sancti gloriam Domini spccnlamur? Haec est enim de qua
proedicaloresEvangelii, qtii vere lsraelilac sunl,-quos Ndicitur : < Super hanc pelram sedificabo Ecclesiam
Dominicum corptts, quod est Ecclesia, transferunt meam (Matth. xvi). »
in sua membra suscipiendo, quasi bibendo conver- /CAPUT XXYII.
tunt; quorum videlicel Israelilarum primo dicium Jii epislola ad Damianum de scurrililaie vitanda.
est : « Macta et manduca (Act. x); > quod lanttivn- t Fecit Moyses in tabernaculo sepiem lueernas
dem est ac si dicerelur : Tereet bibe. Sic sic ilie vi- cum emuiicioriis suis et vaf a, ubi quae emuncta sunt
tulus perigiieni zeij, el aciem verbi, aquaquebapli- esslingounlur, de auro purissimo (Exod. xxxvu). i
smatis ab eis potius absorpius est quos conatus esl Septem luceriias in labernaculofacimus, si in mente
1029 1NLIBRUMLEVITICI. 1030
nostra sancti Spiritus cbarismata ex divino munere A qusediscipliha posnitenticeresecat, necessaiium est
componamus. Sed qiiia ipsis sancfis operibus, qui- ut conlriii cordis fletiis exslinguat, non immerito
bus per afflalioneni sancli Spiritus ardentes insisti- Moysesprseter lucernas et eimmctoiia, eiiam vasa
mus, quaedamsuperfma se terrense corruplionis fecisse niemoralur, ubi qtiae emuncta stint exstin-
interseruiit, cum lucernis etiam emuncioria guantur. Yasa aulcm nostra sunt corda, quaelacry-
necessario fiunt. Quid enim per emunctoria irisi marum semper el fleius debent esso iimudatioiic ic-
districtio poeniteniicedesjgnatur? emunciorio nam- plela; in quibus nimirumvasis el oletimiilud inxion-
que quod supervacuum est in Iucerna decerpilur et dilur, de quo in Evangelio perhibclur quia : c Pru-
dislrictione poeniicnliosliumanoepravitatis culpa de- denles viighies acceperuni oleum in vasis suis cum
letur. Unue et Pelrus quibusdam supeiiiiia perpe- lampadibus (Matth. xxv). » Si ergo eJ hi qui claris
tratitibus aii :, t Pcenilemini igilur, ul deleanlur operibus splendenJ adhuc lamen flelibus indigenl,
peccaia vestra (Act. n), » ac si aperte dicat : quid de me misero meisque similibus \\\J sentien-
Emtmctorium stringile, el excessus pravi operis' dtim, qui tenebrosa niulia commisiinus , ct bona
amputale. Recle ergo ciun lucernis el emuncloria quae luccant non iiabemus? Quam ubcrrimis la-
fiunt.quia etsi per sancliSpirilus graliam bonorum crymarum rivis debemus !1@ semper aflluere,
operum Iumiiieresplenderecbnlendimus,dum lamen ]3 qiiam eonlinuo mcerori necesse ftierat jugiler insu-
humana corruptio superflua generat, poeiiiieniisere- dare ?
mediis indigemus. T3edquoniam hxc ipsa superflua,

Explieiunt leslimonia libri Exodi.

INCiPIUNT'CAPITULA LIBUI-LEYITICL
1. Vilulum de armenlo masculum, immaculalum offerelante oslium labernacuii teslimonii.
2. Vl in cmni sacrificio sal miscealur-;fermentumvero, sive mel, nunquam.
5. Tollet sacerdospugillumsimilm, quce conspefsaesl oleo, el totum thus, quod super slmilam posJum esl.
adolebitqneillud.
i. InallaiiMoysestabernaculumfoiderisfrequenierintrabatelexibaU^
5. Quod Nadab et Abiu, filii Aaron, ' obtulcrunt ignem alienum coram" Domino el divind sunt ic/ne con~
sumpli.
6. Quibusdebeal Aaron vestibusindui quando iugreditur laberna-culum.
1. Pomifex offerat hircum vivenlem,el posita utraque manu super capui ejus, confileatur, omhes iniquilales
filiorum lsrael.
8. Omneanimalj quodvel conliilh; veltusis,'vel sectis iesliculh est, non offerelh Domino.
9. Lil septemlucerncejugiler aideant in labemaculo fcederiscoram Domino.
IQ. Comedethveluslissima veleiumel vetera, novh supervenientibus,projicielis.
Expliciunt capilula. , <

IKGIPIDNT TESTIMONIA: LIBRILEVITICI.

CAPUT PRIMUM. C lebilur in sacrificio Domini (Levit. il). » Qnisquis
In semione de inveniionesanctcs crucis. enim vel rapinam in opus pietatis impendefe, vel
t YiJulum de armenio masculum immaculalum vanae glorisecausa bonum vldetur aliquod exercere,
offeretante osiium labcniaculi testimonii (Levit.i). J bic non a7.y.-namsinceritatis et verilaiis, scd fcrinen-
Per vilulum namque, "qui de armento offerri praeci- tum malitise atque nequitiie conaltir offerre. Mcilis
pilur, Redemptor nosler, qui de pairiarcharum de- .qubque sacrificium Dominusnon approbat, qtiia hi-
scendit progenie, figuratur. Hic nimirum aratro crtt- xurise volupiatem omnenique eatnaiis illecebraedul-
cis suoe terrnm carnisiiostroe perdomuit ct ex Spi- cedinem damiiai. Sal autem omiiibus prxcipitur
rilus sancli semine virlutum nos fruge dilavil (Isa. ftblationibus adhiberi, ut quidquid Domiiio super
LIII). Hic vilulus sine-macula, non in tabernaculo, aram devoli cordis offerimus, rationis semperatque
sed anteoslium ejus a filiis Aaron offerebalur, quia intelligentioesapore condire studeamtts. Ait enim :
et Dominus, qui sine peccato est, sub Anna et Cai- « Quidquid obluleris sacrilicii sale^condies, nec au-
pha extra portam esl crucifixus. Ipse agnus, qui feres sal fcaJeris Dei tui de sacrificio tuo (Lcv. n). t
mundi peccata detefsil (Joan. i). Ipse baedus, qui Et ut quoddicebat arclius.'inculcarei, ct nc mens
auctorem peccali diiibolum crucis gladio jugulavit nostraforiassis aliquando iiVsulsadesiperel, adhuc
(Psat. ui). Ipse coiumba, in cujus nimirum specie ]Dingemi.ians dicil : « In omni obialione tua offeres
Ppiritus sanctus super eum ad Jofdanis fluenta de- sal (Ibid.). i Hoe plane illud est sal de quo Aposto-
scendil. Ipse etiam lurltir, quia perpetusecastitatis lus ait : « In sapientia ainbulate ad eos qui foris
auctor exislif, sicut sibi a sponsa dicitur : « Spe- _ sunt, tempus redimentes; sermo vester semper in
cioscegenaelusesicut turturis (Canll i). J -gratia sale sit conSkus, ut sciaiis qnomodo opoiteat
CAPUT II. vos unicuique respondere (Col. IV). J De hoc sale
hi sermone virginum. cl Dominusait : « Si sal infaluatum fuerit, in quo
<sOmnis oblatib, quse offertur Domino, ahsi|ite condietui'? > (Mcilih. v.) Et dc quo loqucns ad
feinienlo fiei, nec quidquam fernienti et mellis ado- discipulos.: « Yos eslis, iiiquif, sal lerrse (Ibid.). >
 1051 COLLECTANEA!N VETUS TESTAMENTUM. '103?
' CAPUTIII. A saactis altaribus pfopinquare? El cum Scriptura
In sermone S. Donali di.cat: « Spirittim nolite exslinguere (/ ThessJx); t
« Tollel sacerdos pugillum similse, quae conspersa isti, quantum in se, Spiritum sairclum, qui in eis
est oleo, el totmn tlius, quod super similam positum ardere debebat, exslinguunt, et alienum Ignem offe-
csl, adolebitque illud in allari, in monimentum odo- runl, dum ad altare Domini flamma libidinis oesluan-
ris suavissimi Doniino (heviu vi). » Quid enim per tes accedunt; sed repente super eos ignis divini fu-
similam nisi sancta electortim designalur Ecclesia ? r-oris 12@ aceendiiur, quo terribiliter exurunlur,
/juao nimirum dum convenientibus inviccm credeu- Scriptura teslante, quse dicit: « Et nunc ignis ad-
tium colligitiir membris, quasi simila ex mullis fru- -versarios eonsumit (Hebr. x). > Et certe legiiimum
mcnti conspergitur 3|J,f| granis. Et sicut siniija esJ ut qui sordentes sacris aitaribus appropinquant
inter molain ulramque. conteritur ut a farinse sili- gladio divinae ultionis intereanl; dicenle ad Moysen
gine canlabrum scparetur, ita velut inter duas legis Domino : « Docebitis filios Israel, ut caveant im-
scilicel el Evangelii molassancla Ecclesia siringi- niundiliam; el non moriantur in sordihus suis, cum
lur, ut Iitteroe superficies a medulla spiritus discer- polluerint labernaculum mcum, quod est intef eos
jiatur. Quoevidelicet Ecclesia, ut revera spiritoalis (Lev. xv). »-
simila, dum per aquani Bapfisniatis adunata et oleo i3 .CAPUT VI..
Chrismatis cst conspcrsa, igne quoque sancti Spiri- In sermone S. Georgii. |
lus solidata sit, juxta Aposiolum : « Hoslia Deo bene « Tmiica,» InqniiDominus,« linea vestielur, femi- "
plaeens el perfecta (Rom. xni). » Thtire aulem, nalibus lineis verenda celabit, accingeiur zona linea,
quod posilum super similam dicitur, ejusdcm Eccle- cidarim lineam imponet capiti. Iloec enim vesii-
sise orafio designatur, sicut in Apocalypsi Joannis menta sunt sancta, quibus, cum lotus fuerii, indue-
osiemlilur, cum diciJ "-Quia, -t piiialoe plense odo- tur (Lev. xvi). »' Quisquis enim in tabernaculo
ramcnlorum sunt oraliones sanctoruni (Apoc. v). > Cluisti, quod est Ecclesia, semelipstim Deo sacri-
CAPUT IV. ficare contendil, necesse est,,ut postquam lavacro
- Ad Desiderium abbatem. sacri fontis abltritur, diversis eliam virtutum vesti-
«Moyses tabernaculumfoederis freqaenlerintrabat bus induafur, sicut scripium est: « Sacerdotes tui
ef exibal (Exod. xxxm). > Quid est eniiii quod ilie induanlur justilia (Psal. xxxxi) ; j^qualenus qui in
crebro tabernaculum ingredimr et egreditur, nisiut Christo per baptismum novus homo renascilur, non
exemplum praebeal; qnod is, qui inlus in contempla- jai-n pelliceas lunicas, morfalitalis videlicel indices
tionein rapitur, foris infifmantium negoiiis frequen- jvesliaf, sed deposito-veleri homine, novum indiiat,
ter urgelur. Inltis Dei aicana consideral; foris onera (.« et in eo per mundaeconversationis sludium innova-
carnalium portal. Qtii de rebus quoque dubiis sem- lus vivat. Et notandum quod omnesillscvesles linesa
per ad labernaculuiii recurrit ac coram testamenti describunlur. Linum quippe a~dcandorem cum la-
arca Dominum consulit, formam procul duhio reclo- bore perdticilur, et virJuIum vila non acquirilur sub
ribus prsebcns, ut, cum foris ambigiml quid dispo- torpore desidiae, seJ in laboriosse poiius exercilio.
nant, ad mentem semper.quasi ad tabernaculum disciplinse.
adcant, el velut ebram teslamenti arca Dominun CAPUT VII.
consulant, si de iis in quibus dubitant apud semet In sermone S. Bonifacii. - J
ipsos intussacfi eloquii paginas requirnnf. Unde et Pontifex viventem bircum hoc modo jubetur ex
ipsa Veritas, per susceptionem nobis noslrse humi- lege offerre ul, -posita super caput ejus utraqtie
liiatis ostensa, noetibus in monle orationibus va- manu, confiteatur omnes iniquiiates filiorum Israel
caJ (Luc. vi); die vero in urbibus per miraculorum et universa delicta atque peccata eorum, quse iin-
signacoruscat; imitationis videlicet viam boais re- precans capiii ejus emittat illum In desertum (Lev.
ctoribus slernens, ut, si jam summa contemplanda xvi). Quid est autem hlrcum ulrique maimi ponlifi-
appeluiit, rteccsslJatibus tameninfirmanlium compa- cis subjici, nisi fillum honilnis in siinilitudinecarnis
tiendo misceanJur, quia tuiic ad alla charitas mira- I ' peccati venientem per volunlalem Dei (Rom. vm),
biliter surgit, cum ad ima proximorum se misericor- uiriusque popnli, Judaici Tidelicel et gentilis; per-
diter atirahit, et quo benigne descendit ad iufuna, secutione gravari? Plane utriusque se voluit mani-
valenter recurrit ad summa. bus subdere qui de Jugo diaboli utrumque venerat
: ' CAPUT V. populum liberare. Quid vero est quod, post confes-
In cphlola ad Cuniberlum Taurinensem ephcopum, sionem, atque imprecationem omnium iniquitalbm
de incontinenlia clericorum. ' filiorum Israel super capita *jus, liircus mitlitur in
• « Arreptis Nadab et Abiu, filii Aaron, thurihtilis desertum, nisi quia is qui peccata nostra porlavit,
suis, posuevunl igiicm el iucensum desuper, offeren- -qui legis malcdicta sustinuit, prolinus in dcsertum,
tes coram Doniino ignem aiienum, quod eis prcece- ubi nonaginta novem reljquerat, ovem cenleslmam
ptum non erat;-egressusque esl ignis a Dom'00 et reporSavit? (Matih. xvni.) Unde et Apostoltis : «'Ut
devoravit eos, et mortui sunt coram Domino (Lev. lios, inquit,, liiieraret a maledicto, ipse faclus 'est
x). » Quid est enim alienum ignem Domino sace; uo- maledictum (GaJ. m). >
tes offerre, nisi ardore libidinis inflainmalos sacro-
 10S5 IN LIBRBM NCMERI. 105*
CAPUT VIII. \ mea, una genitricis suae (Cani. v;), t qnid est qtiod
Ad Cunibertw.nTaurinensem ephcopum, de inconli- in sacris eloquiis seplem esse referniiJur Ecciesise,
nenlia clericorum. nisi quia, quae 522 una est Per uniJatem fidei, se-
< Omne aitimal quod vel conirilis, vel tunsis, p^ormis est pev lotidem dona Spiritus sancli?,lla>
•velsectis alilaiisque tesliculis, cst, 1^1 ll0'i ou"e.- sunl enim septem illaamulieres nuac,'juxla prophetoe
relis Domino(Lev. xxn). » Porro si tanto Deus qdio vaticinium, accepere virum nnum (Isai. IX).Yirau-
liabet slerililatem in animalibus brulis, quae sibi tem Ecclcsiae, Christus. Hoc plane sancti Spiritus
per sacerdoiaie ministerium offeruntur, quanlo ma- oleo cuncta sacrarum Scripturarum pabula conditm-
gB hanc aspernalur in sacerdoJibus, qui sibi sacri- tur, i:t animarum noslrarum viscera sagiiieniur.
ficium offerunl, nimirum ul, sicul in illis feJusexigi- Hoc oleum •vitsliivs epulis elcquji ccelestis infusum
tur earnis, ila sacerdotes in aiios propagines germi- sapit in faucibus aniinae, cujus et stomaclium re-
n«nt castiuuis. creat, et gustum percipientis obdulcat. Nam scripitim
"AP.UT IX. esl : « Lilter» occidit, spiri;us aulem vivificat (II
7n sernione in ccsnaDomirJ. Cor. m). t Unde srienduiu est quia omnes saero-
t Praecipe filiislsrael, ait Dominusad Moysen, ut rum voluniinum prgina sancli Spirilus oleo susi
offerant tibi oleum de olivis purissimum ac lucidum J3 conditse.
-ad concinnandas lucernas jugiter extra velum tesii- CAPUT X.
inonii in lahernaculo fcederis; ponetque eas Aaron In epislola ad Hildebrandum et Slephanunt.
a vespere usque in mane coram Domino cultu litu- « Comedctis vetustissima veterum, et velera no-
que.perpetuo in generalionibus vestris; super cafi- vis supervenientibus projicicis (Levit. xxvi). > Ve-
delabrum mundissimum ponenlur semper in conspe- tuslissimum quippe nobis est primos homines De-
ctu Domini (Lev. xxiv). » Quid autem perseptem miiii in paradiso conspicere; vetus auiem, lsraeli-
lucernas iu labernaculo, nisi septem-sigiiilicanlur ticuni popnfumcircumcisionis ac sacrificiorum rittini
Ecclcsise in uno populo Christiano, in quibus simi- (iivcrsarumque caeremoniarum mandaia servare.
runi oleum jubelur indesinenler ardere, quia in his Tunc ilaque veUisiissiniavelerum meniis ore come-
sincera charilas, qnse per SpiriJum sanclum datur, dimus, cum, ad inslar primi parenlis, Dei speciem
, geuiini debet amoris igne fervescere, et claris atque eonVmipIamur.Yelera veio novis supervenientibus
conspicuis semper operibus coruscare? Sed cum una ptoctil abjicimus, dum Evangelii gralia coruscante
sit procul dubio catholica et universalis Ecclesia, Mosajcselegis obscr\aniiam non euramus-^rwBf^
sicut per Salomonem dicilur : « Una est columba
Expliciunl testimonia tibri Levrdci. a^/ fesff-f Y^Ti
INCiPIUNT CAPITULALIBRI NUMERI. ^^^Wl/^J
i. Applica tribum Levi, el fac stare in conspeclu Aaron, dabhque dono Lrvitas Aaron et fdiis eju%&ft§\§$tr
2. Quodpoputus cotligensmanna frangebat mola, siie ierebcttin mor.ario, ei faciebai ex eo tortultrstfsssssG^
5. Congregamihi sepluaginla viros de senioribus IsTael, quos lu nosti quod senestitit popvli.
i. Pergentes e.xploratoresusque ad lorrentem Botii, abscideruni pcdmiiemcv.muva sua, quemportaverw.itin
vecle duo viri.
?. Item, unde supra. . ,
6. Tollens Aaron thuribulum, ciicuml per mecliammultiludinem, quam vaitabat incendium.
7. Pracipe filiis Israel ul adducanl ad le vaccam ruffam, ccic.leintegram, sine T.iacula,quee non perlulefit
jugum.
8. .4peii thesaurum tmm fonletn aqucs vivce,ut saturati, cesicl murmuratio eorum.
9. Audite^rebelles et increduli. Num de petra hac vobisaquain poieritiius ejicere?
10. Quod Dominusmisil in popnlum serpetUespropler murrnnr eorum.
i'l. Quod lsrael misit nunlios ad Seon diccns : Obsecro, transive mihi licepl per lerram luam.
i2. Qttodprcecipuaurbs regni Seon dicitur Esebon.
15. Tolle cunctos princives poputi, el suspenle eos in palibulo conlra solem, u" averlalur furor meus cb
Israel.
Kk. Quod tr.bus Levi acl repromissionh terram pervenerit, cceterh tribubus in deserlo prostratis.
15. Quod SalphacUnon filtos, sed quinque tanlum filias moriet!» dereliquit.
16. De octo fesiivitatibus, quas per unumquemqueanni circuhun Dominus observari prcecepit.
17. Armate ex vobisviros c.d pugnam, qui possint uliioncm Domini expelere deMadimitis.
48. Quod filii Israel venienlesad fonlem Judicii, qui esi Cades, inierfecemnt omnes principtt Amatech et
Amorrhceos.-
19. Quod Israel in quadraginladuabtis-inansionibus ad hcereditalis prmcipium pervenerit.
Exrpliciutilcayilula.
'
123-124 LIBRI -
INCIPIUNT TESTBiONIA NUMERl.
CAPUT PRIMUM. Q et fac slare in couipcctu Aa:on sacerdotis,' ut mi-
ln epistola ad Altxandrum papam, ut canonicis nistrenl ei. > Et ififra: «"Da"bisquedono Leviias
proprietatem lollal. Aaron et liluVejus, quibus tradiii surit a tiliis
< Applica, inquit Dominus Moysi, tribum Levi, Israel (ATHJ?!.
III). » Aaron quippe ct filios cjus quis
PATKOL.CXLV ;i3
 *035 COLLECTAREA'IN VETUS"TESTAMENTUM. 103" -]
ambigat iushabuisse pontificum"?Tri6umrvero Levi }Apuli sinl ac magistti, et duces eos-ad ostium laher-
—
quisvnesciatprsefu!isse ordiiiem cleritoruni? Leviioe '- iiaculi foederis, faeiesqbe iiii slare te«ifli,utdesce"n-
ergo Aaron etfiliis ejus a filiis'Israel" doiiotradun-" dam et loquar tibi, et aufcram de spiritu tuo, fra-
tur, eiim ex omni Chrisliaho populo clericalis ordo damqiie eis (Num. xj)~.» 'Ubi-noianduni quddnon'
in excubias ecclesiaslici cullus "assumituret, ut as-- 'ait, ttuferes de spiriiu tuo, iradesque eis; sed potlus, -
sisiant alque minislreiit, suispoiitificibusofferuntur. aufefani et tradam, ul profecio osieiiderel *quianoii -
"Sed quisquis servus est mammonae, litus abhorret -liomo liomini •Spiriium sanctum tradit. sedtolus
ecclesiasticaedisciplinse.Nec praeiereundtimest quod "ipscesl qui,-proul vult,-graii_esuse dona distribui*. - •
illic prsesto subjimgitur : « Ego ,' ail Domimis, tuii - Unde el paulo post subditur :-t Descehditque Domi-
Levilas a filiis Israel pro omni prlmogeulto quod-. "nus per riubem, et Foeulusest ad eum', auferens de
vulvam in filiis inei <Spiritu-qiii eraiin fildyse, el dans septuaginta vi- -*
aperit Israel/eruntqueLevitae
» '
(Num.m)-, tutliquido pateat clericorum ordihem Deic""ris (Ibid.). De spirilu auiem Moysi viris dedisse
.
omnipoientis esse-peciiliunr, sleutefipseDeusspe-' 'c Dominusdiciiur, ut et ordinalores el ordinaJos unum
cialis est bseredilas clericorum. Sed cui Detisin iise-"' "^lebere spirilunuhabere peispicunm doceatur; qua-
"
rediiale hoti sufflcit, quid-eum-saliari. possft igno-- leiius-YeetdfesEcclesiae"hequaquamInter se diversa
rat, quia meniis ejus oculuin furiosa cupidifas Q. ] sentialit, uiidescliismata, quod absit! aut baereses3 "-
caecai. - ' pestHenter emergaiii,-sed luhuni oinnes concordiler
"- " " doceafit-alque in -unitate spiriius tinanimiter vi-
"_ CAPUT II. -/•
• " -vant-.Porro autem, sicut
fn sermone <le cmna Domim. \ septuaginla illi, quos Do-
e Circiimibat populus, et colligens manna fraiige-- "'-minifs"posTapostoios-oi\1inavIt (Luc.*x ), totidemque .
bat mola",sive terebat lii.mbriario-, eoquens- in olla 'fereisli, quos'cum Moysi susfenlare populi onus
et faciens ex eo torlulas saporis quasi panis -oleati voiuit, Jypum-prsetendebant presbylerorum; ita ni-
( Num. xi). » Pofro autem quasi" per- mulla *in '-hilominus Moyses pfiufum, ei, posi^apostoli digni-
cellafio Dominl dolia JransiJum habuiiims-, ut ad *iaieifi"videnlurobtinuisie'pontlficum; eT, sicul neqtie
solum oleaium, velut olei \asculum~, pervenire pos- • illlabBposioIis neque isti a MoyseSpiriium sanctum
semus. Mannadenique, qtio plebs vivebatlsraelitlca; .acc;pere poluerunt, sic eiiam deepis,opis cseteris-
saerum designabat eioquiuin; qvtoriitltiitnr etivege-'' cqtie tecclesiasticoe digfiilatis-ordinibus proeul dubio
taiur religio CIirisiiana/Quod uiiqiieveraciief 'olea-' sentiendum esl : nimirum quia unus oranipolens
lum est, quia myslica sancti Spirilusestuiietioiie- _ Deus, qui eos-per diversos ordinum gfadus mode-
conspersum. NoJandum vero quia idem mannr»,quol raminissui dispeiisaJionedislinxit,*oIuseliam, prout -
in libro Numeri diciJur oleatum, in Exodo legilur-nona«C-ipse:iiovit, Spiriius sui gratiam in unumquemque
oiei, sed mellis potius habuisse saporcm : « Guslus, difiudit. Neque enim in illa Spiritus datione aliml
inquil, ejus erat quasi similse cum inelle""(Exod. siiii Moyses arrogare privilegium poiuil quam quod
XVJ).» Quidnam est, quod aiigelieus ille eibiis pritis illi vox riivina prsecepil, niniirum ut •viroseligerei, ;
dieitur mellis exbibuisse dulcei1inem,'etpostmodum eosque ducens ad ostium tabernaculi, cum eisslarcl; ';
non mellis sed olei prjebiiisse suavilaicin, nisL -liaecesl summa operis Moysi. Quid ergo suoevirtutis ".
quod Redemplor nosler, sacrarum oninium auctor in hoc Deiniunere Moysesrecognoscere potuit, cuni
ct conditor Scriplurarum, - quem _vidclicel .illud insuper et duo ex bis qui descripti fucrant, Scri- ;
manna principalijer figurabal, el-,aiiie passionem ptuiaUeste,' in caslris ppslti et ad tabernaculuni non -
veiul mel dulcedinem exhibuilmiraculorum, et post vcnerunl, et lamen, eo nesciente, aeque ut cseteri
ascensioiiemsuam tanquam oleum in discipulos suos spiriJum perceperunl? 'In eo sane quod de spiiilu ;
effudit Spirilumsanctum? (Act. ii.)Xam'quasijnellis Moysilollidicitur atque Igg aliis dari, inilhim
viilelur propinasse dulcedincm,,dum signis atque Moysesdispendium sui spiritus perltslisse credendus
virtulibus coruscavit; olei vero lunc stiavilalem de- est : velut ab ardenie lucerna lumen quaelibet ma-
"leria ^hutueiur, nullo propter hoc lueerna proprii
disse,"curo in aposlolos suos sahcti Spirilus para-
cleti dona difftidit. ^Quemvidelicet ordjiiem Moyses D : splendoris detrimeiilo minuitur. .
congrue tenuit.cuni iiiDeiuerpuomiodepclra.quie et CAPUT K:
nihilominus inannaepJjtypice decanfayit: « Suxe- - In sermone secundo rfe<S.Matthcco. -
« Israel ad '
runt, inquijjjiiel de pelra5 et,o\eum de,firma pelra Pergentes exploralores usque torren-
(Deut. xxxn).» Dehoc niysiicaeunctioiiis olco sponsa lem bdtfi abscideriintpalmilem cum botro 3110,quem
ad spoiisum dicit in Canticis: « Ungueiitmii effusuiii ..-portaverunt -in .vecte-duo'\iri"' (A7«m"i-xni). » Duo. '.
-nomen tuum (fianl. i). » Unguenlum quidem effu'-" .. scilicel viri,- duo sunt popu'i, Judaeus et gentilis.
sum sponsi nomen asseritur, quia.sicut a chfismate Ri uoirum posuerunt in \ecte, qira Sa!\;atorem
ClirisJus,,ita consequeiiler a Chrisio dicilur-.Gliri-- suspeiidertini,'in cfuce.jSeiijpiveccssor quod poru-
gtiarjus.' bat noa aspiciebat; qui .sequebaiur int.uebaiur. Et
. , ,. - Jiuileorum populus, qhi iio*s
~ ' iemporibus antecessit,
\ cAPuf.iii' ';';•'.' r']; „/; * -Dominum,-quem'in
. In Libro Gralissimo.--;'• prophetis'^el lege pdrtaverat,
*dum obedientisevultum sempeVavertit, videre non
t Congrega milii, ailDominiis,,sepJiiagiinla.viros--'
poluit;genlilis aulem,'qiil'"sequitiir, lanqiiani"prx
tje seuioribus Israel, qsios tu nosti quod senes po-
ociilispositum assidue conlemplatuiv - ''
 "
iTJl- . ..---',•:.- :. :_IN LIBRUMNUMERt . -I ._ - 1038
' '
. - CAPUT-V."' 'i*- - '"'_ '-'"'" .A eis, quasi quidam iniervemens mtims, "exclusil, ut
'- ""7« ser.none de naiivilale S'.-Maria'.' vorax fljmma degluliaj infideles qiiosq:if, dc quibus
Htiric piaiie^nfedialorem Dei et hoiriinum, liomi-' scriptiim est: « Nunc ignis adversarios consumit,
«em"C!iristuinJesum^-quiper semetipsum inEvan- et jusii, qui fide vhunl.incendium daiiinationis
geliff-lestatur : «Ego >sum,' inquiens', vitis vera evaclunt (Eebr. x). » Quoruni morluoruin aJque \i-
(Joah.^x), » botrusille signaverat quem de^ierra venJium jam et ipsi latrones noscuntur fuisse pri-
rironiissionis -expioralores in phalanga atl filios mitise, interquos Dominus crucifixiis est, quoriun
I.rael deferebant (Num. xin).' Duobus atitem por- alter electus, alter est merito perfidise reprobaius.
Utoribiis biiic inde supposilis, altero videlieetpra.-" ' .Hoe iiaque Jhymiamasacrificii salutrnis aique sin-
cedente, altero subsequenle, bolrus inniedio fere-" gularis, quod in ara crucis oblalum eslJDeo Pairi,
balur, quia Redemplor noster, dum a Palribus Ye- ' mons 'ille foriiiudinis inter inorluos vivenlesqiie
!eris--"Testamentiventurus esse prsedieituf,' a Novi ponavii, cnm odorem susenoiiiise per fideles ei in-
vero proedicaloTiimsjam \enisse miniiaiuf, qiiasi fideles effudil.UndeestilludinCanticis:«UngueiiJiim
botras in phalanga" defertur,.ut ad capessendam' efftisumnomen tuum (Canl. i).» Et Aposlolus: « Deo
supernse repromissionis terram riiens fidelitun ac- Rulehrgratias, qui seinper triuiTiphatnos in Ciiristo
cendatur.Phalaiiga qnippe delaJa Tiumeris porliloi B Jcstf, et odorem notiiiae suae semperinaiiifeslal per
rtim, divina lexcst imposita eervicibrishominuni, cii- nos in omni loco, quia Christi boiius oJor sumiis
jus partes botrus ille medius coniinuavit; quia Sal- Deo iu iis qui-salvi fiunl et iii eis qui percunf; aliis
valor nosier, «qui fecit ul,raque,unum'(Ep/ies:ii^,» quidcm-odor morJis in morJem, aliis olorvitse in
cnm evangelica doctrina legis eJ prophetarum nian- viiam (II Cor. " n).>
: ''
data conjunxit. Sed qui proecbdebaf,quodiiumeris CAPUT VII.
porlaliat,"-oculisnon videbat; qui aulem sequebattir, *'In sermone de itiventione sanclcecnccis.
oiius^suum semper intuebatur. Per illum ergd qui « Prsecipe filiis Israel ut adducanl vaceam rufam.
prseecdebat, populus Judaeoruhi: per illum vero qui -oetate integra, sine macula" quse hunijiiam pertulit
sequebaJur, non incongrue designaJur niullitudo jugum (Num. xix). » Rufa nimirum vitula caro cst
genlimn. Ille enim' per sacroe Scripturae paginas Salvatoris,"rosea sciiicei sanguine passionis. Peife-
quasiin humeris Christum portavii, sed quia proe-" ciae quidem setalis Domiiuis ad passionem veuit;
senlem in carne, impediente infidelilatis susa cali- sed ejus collum jugum peccali cujuslibet nonatlri-
gine, non cognovit, dorsum ei quodaminodo in fa- vif. Qui vituii.m oiferunt. immundi sunl; et qui
ciem tnisil; islevero qui sequilur aspicit, quia gen- Ghrislum crucifigunt, unde mundus abluilur, ipsi
lilis populus Redemptorem suum, in jjuem fideliler <2 damnabiliter iiiquinantur. Qui vero, einerem colli-
credit, manifeste cognoscit. Polest eliamper repro- gens, extravcasira projicit, niundus est; quia qui-
missionis terrarn non incongnie ipsum bealissima; cuiiqoe crucis Dominicae passionisque mysleriiim
Dei Genilricis corpus inlelligi, ex quo Redemplor per niundi latiludinem prsedicant, a peccaiorum se
nosler velul singularis botrus voluithumanilus ger- contagio per ffldificationis fraternoe iniiiisteriiini
niinari, jnxla illud quod scriplum est: « Veritas de purganl.
terra orta est (Psal. LXXXIV). » Et bene caro beatis- 127 CAPUT VIII.
simaeYirginis leiTa repromissionis' est dicta, quse In sermone de exaltalione scmcicecrucis.
longe ante paritura-Salvaiorem mundi a prephelis t Aperi, Dou-iine.iliesaurum Juum, fonlcm aquoa
muliifariam est promissa. SgQ Quce vere he «t vivse, uJ saliali, ,cesseJ murmuralio eorum (Num.
mel manafit, dum Dcumet hominem intemerala x\). » Neque enim lam niagiiificis alque divinis
Virginitate profudit. Unde etperlsair.m prophetam verbis eiemenJum describerei, ex cavernis videlicet "
dicitur: « Ecce virgo in utero concipiet et pariet terioe profluumac deinccps In seeessuum cuniculos
fiiium, et vocabitur nomen ejus Emmanuel; buty- cgerendttm. Nunquid enim digiium fuit viles aquas
rum et mel comedet, ut seiat malum et appellare Dei thesaurum? Sed Dei thesaurum illum
~ reprobare
' •^
eligere bonum (Jsai. vn).» _ proeul .dubip nominal,- de quo Apostolus dici.:
CAPUT VI. •« Quia ih pcclore Jesu -sunt omnes thesauri "sa^"
In ephlola ad Hermidndhn sanctimonialem. -pienliae'et scientiie abscohdili (Coloss.n). > Fontem
t Tollens Aaron iburibulum, cucurrit per mcdiam etiam aquse viva. illuni pefhibet, de quo dieitur:"
iriullitudinem quam vaslabat incendinm, et, slans « Qui biberit aquam quam ego daboei, fiet in co
inter mortuos ac viventes, thymiama pbtulit, sicqtie fons aquae salicntis in vitam aeternam (Joan. iv). J
desoeviens plaga cessavil (Nuin. xvi). »JQueiri sane Alioquin qua ralioifis consejuenlia diceret : < Ut
Aaron, nisi. Redeniptorem nosirurn significabat ? "saViaii^cessetmurmuiaJioeorpm, ».'cumposJnioiiuin'"
Ipse riamque quoniahi ad -curreiidam viarii quasi idem '"iopulusrnurmurans dicai: « Cur eduxisii nos
gigas exsullavlt (Psal. xvni), arrepto passjohis suoa deiEgypto, iit 'moreremur.in solittidine? Deestpa-
thuribulq, iiilef roorluos etviveiilesoccuiTil, el obje-' uis, nori sunt aquaa (Exod: krv); > et alia miilla,
ctu cfucis' suse, in qua thymiama'sacri corporis quaeprodigiosa-demeniia liimulluatus evomuit. Sed
concrematiim esl, elAgnusille ccelestfsassaliis est, affectus loedioMoyses'tam durae ac scditidsae niul-
Tivos ac inortuos separavii, ignisque perniciem ab liludinis, advenlum anxie flagital Saivatojj^: sicul
 .033 COLLECTANEAIN VLTUS TESTAMF.NTUM. _0_0
e. tinic peilerat, cum dicebal: < Ob.ecro, Domine,.A serto, ita exaliari oporlel filiiun hoininis, ut omni.
Eiilic qtiem missurus es (Exod. iv). » qui credit in illum nonpereat, sed habeat vit.sm
CAPUT IX. selernam (Joan. m). » Recle ergo serpens aenetts
In eodem ser.none. pfo signo ponitur, et popiilus aspiciens a morsu
« Congregala nmltitudine anle pelram , Moyses serpeniium liberaiur, quia quicunqtie in Salvalo-
ait: Audite, rebelles et increduli, num de pelra hac rem, qui in ertice suspensus est, ex desiderio imita-
vobis aquam polerimus ejicere? » (Num. xx.) Tan- tionis iiitendunt, omne mox virus etleihiferos mor-
qnam diceret: Nos non valemus quod stipra biima- sus velernosi serpentis evadunl. El noiandum quod
nitatis vires est facere, qiiia vos non aequiescitis serpens ille pro signo dicilur posilus. Nam et Si-
q.;od Tiumanumest adimplere. Nce signuni possu- meon ille jus.ns, deiaio ad •.empluinDomino, vail-
mus ex virtute drvinilaiis oslendere, quia vos nun- cinans ait: « Ecce posilus est hic in ruinam ei in
quam desinilis Deoper rebellionis coniumaciam resurrec'.ionem mtiliorurn inlsrael, el in sigunm cni
contraire. Propier peccata namque populi, quod coniradiceiiir {Luc. u). » fn signum namqiieconifa-
el ipse jam feceral, quando -videlicel in Cades lar- dictionis Redemplor noster est posilus, quia in
gissimas aquas siiicem percuiiendo produxit, ruvsus cr.ice eral pro humani generis saluie passurus.
se facere posse diffidit• alque ideo in repromissionis IB Cui niniiriiin cruci omnis mundi sapientia contra-
terram cumdem populuni, Demino prohibetile, iiu'.- dixit, sed Regi per eam glorise triumphanii tandcin
latenus introdusit. « Sed petra illa, jiij.ia Aposto- devicia suceubuil, sicut in Act.hus apo.-oloruni di-
Iuiii, Cbri isis er.it (17 Cor. x). » Accedit igitur virga citur: « De secta autein hac scimus quia ubique
ad silicem, Cl haurienda populis aqtta producitur. ei con.radicitur (Act. x_..111).»
Arihibeinr crux Chrislo, et omnia corda credenfium CAPUT XI.
gralia saneii SpiriMis rigantur. Ric est enim ls».is, In sermoneS. Chrisiovhori.
de' quo per Zaehariam dicimr : e Super lapidera ( Misil Israel nunlios tut Seon, dicehs : Obserro
untsm .seplcm ocaii sutit (Zach. ::i). » Quod aulein ut trajisire mihi liceat per lerram luani; non decli-
peiram 11011crcdendo percussil, alque ideo ad pro- nriimus in a^ros et vinears; non hibemus aquas ex
missam terram ciim popnlo rion pervcnit, popultnn p^.is, ?ia regix gradienittr donee transeamus ter-
•hignificalJiidaeorum,qui, profeclo Chrislum Dei vir- ji..io_ toos (TVM*.. _.&.).» Qui concedere nolnit ut
inlem esse non -credeus, in fgno suspendit, atqtie b-a.isirci israe! per fines suos; quin potius, ul eadem
ii"k'o"in*tem!irviveiiiiiiminiraie non mernit. sacia ttstalur historia, exercilu congr^gato, Sedn
CAPllT X. ^ egrcssus est obviam in desertum, et venil in Isnitr
"In eodem sermone. *-
- [Jis.J-iiugnaviique conlra lsrao.1, a
qno percitssus
«Murmuranle aliqtianriopopulo adverstis Moysen, *eslin oregladii, e! possessa est lerra eji:s a!>Israe!.
ae dicente : Deest panis, !2g non sunt aqi^-e, Sed quod timc sub Moysefuit histoiialiier faclmn,
•liiima noslrajam nauseat super cibo isto levissimo; _ sub Chri.to quofidie fit per 129 spiritualis mililia.
tufic immisit in eos Dominus ignilos serpenlcs. sacraiiipnlum. Hane enini pugnam i_le'_nm_pnpu!us
Cumque poenilentia ducti indulgentiam petcr.ut, adumbrabo.. quia nunc sancJa Ecclesia jugiler con-
ex prseceplo Doniini fecil Moysesserpentem ssr.eum, ira diabolum dimicat. Seon ijuippe dtiplicem hab.ot
- el pro signo posuit;' ad quem quicuiique percussi interpretalionem. Dicilur enim arbor
infructuosq,
itierarrt aspicieules protimis sanabaiitur(_Y-.m.xxi).» diciiur etelaius. Quis enini eslisle elaius, quis est
Emnwero per consilimn serpeniis est homo dela- is.c Siiperbus, nisi reprobus ille Spiritus, qtii dicit:
psus in mortem; ses vero c._'.eris -nelallis diirabilius « In coehimconscendani, super astra cceli exaliabo
iiivenitur. jEimis ilr.([tiese.p'_.is Dominum figura- soliuir. riieum; ascendam super altiludiiicmuiibium,
vit, qui infusum nobis ve.ienum diabolicae stigg-e- et similis ero Altissimo? » (Isai. xiv.) Quis, jnquam,
stionis aliegit. El aple senens serpens, ut per ser- iste elatijs esl, nisi ille, de quo Scripiura dicit:
pehlem iriorluus, et per-as Dominus significaretur ** < Quia ipse esl rex jsuper onjnes filios superbise? »
aiternus. Qui enim c: hmr.anitaie crucis snppli- (job _i_i). Adeo ul, juxia Apostolum, < in teinplo
"cliimperluHi, ezilivinitale perpctuus et impas.i- Dei aliquando sedeai, ostendens se tanquam sit
tiiisMvit. Porro autcm serpens setieus similitudi- Deus (J7 Thess. n). » Quod autem itiein sit -arbor
nem ./uidon serpentis habet, sed venennm serpentis infraciuosa, espositione non indiget, dtim ipse lan-
non ha.-el. Et Redemplor noster m sh.iililndine qui- -qiiiim ligntiin ariduin selernis sii ignibiis deputattis.
riem carnis pe.ccati apparuit, sed pcccali veiieiium Ilic itaqtie Seonrex e«! Amorrhoeoruni, qui el ip*:i
in eo lccurn halere non pottiil, quippe, "<qui pec- iiitcrpretan"ur vei in c.marUudinemadducentes.Nani
catum nori feci', necdolus inveulus esfr in ore cjus 'qni.iUKiiiemaliguo spirilui per reprobam viiam snb-
(1 Petr. n). > J^ec pvietereundum esl quo»l congrue jacejn ejusqtie ditionis le^ibua pareiit, loquenies
satis niansio illa, ubi haec facta sunl, Salmona di- .quidein sunt, scd non £.pientes. Piefique sci.icet
chur, quse vii.elieet imaguncula inlefprelatur-; quia amalorum roundi, dum in terrena sunt sapieniia
illic uhuirum, in __ujus3*iieiserpentis forma, imago vacui, per leporem eilerioris elnqiientioesunt di-
esvnosiri Salvaloris eipressa. U;u.e et idem S.ilva- serii. De quibus per Salomonem diciltir : « Oniiiis
.orait. t Sicut cxalf.ivu Moyses serpenlem in de- laiior in or,e liominis, sed auima ejus non impiebi-
 .041 IN LIBRUMNU.M_.RI. It'42'
"
lur fEccle. xi). > Sanclorum autem regnum uon }/l neque in agrum regis Seon, neque in vineam, r.e-
est in sermone, sed in viftute. Sed qui sunl elo-. que de lacu ejus se poilicetur aliquo modo poiatu-
q.wntes, iidem su.it et in amavUudinemadducenies, rum. Per agrum scilicet, operis exerciiium; per
q.iii, sicul sancti quique ccalesijs eloquii mella di- vineo.m el lacum, vanaruni arlium intelligitur pocu-
siillant, sic reproM quiiibet suis auditoribns visus luni, a .trologise scilicet, magicEe,necromanticse et
lerrenae versu'.i.*jatnaritudineirique propinam. I.tis quidquid est quod vanum aliquid vel sacrilegum
e,i m in persona sancla. Ecclesise dicitur : t Favus dcgma.i_.at conlra caiholica. fidei pie*_K_m.De
nistillans labia lua, spofisa (Cant. iv)» » Qui eiiam q'i.iu,s utique peslileutibus pocnlis. conM p-irver-'
in figura ejusuem Eiclesise concinunl t « Quam suin populum per Jereniia.ui Domimis conqixeritur,
dulcia faucibus meis eloqtiia tua, supes:mel et favum dicens : « Dua inalafecit populus meus; me dere-
ori meo! » (Psal. cxvm.) De quonun etiairi doctore liquerunt, font?ni aquasvivsK,et fodern.it sibi cisler-
sponsa dicit in Canticis :« Guttur ejus dulcedtties, * nas dissipatas, quae coiuinere non valcnt aqtias
et tolus coiicupiscentia (Cant. v). > De illis aul_m (Jev. u). > De quibus et per Salomonem dicitnr :
e contrario dicilur : < Qula linguis suis dolose age- < Aqu.e furtivae dulciores snnl (Prov. ix). > Habct
banl; venenura aspidum sub labiis eorum (Psal. atitcm Israel fonles. BUOS : < In ecclesiis , inqtiii,
XIJI). » Ubi mox sequilur : « Quorum os male- IBbenedicite Deo Domino de fonlibus Israel (Psal.
dictione et amaritudine plenum est (Ibid). » LXVII).» Stiperbi ergo Seon aquas respuat, Ii3ere-
-Unde et—viiieam illam Dominus per prophelam. ticorum dogmalum fluenla contemual, et « hau-
e niuerilur in ajnariludinem csse Gonver.-am riat aquas in gaudio de fonlibus Salvatoris (7sai.
(7iai. v; Jer. n); quaenimirum illi, a quo diitum xn). » Qui enim dirupit fontes ei loiTetites (Psal.
perceperal lerram lactis ei mellis, postmodura ob~ txxm)„hic in Evangelio dicil: « Qui biberit aquain
nil.i amaritudinem aceli simul et fellis (Deut. xi). quani ego do, flumina de ventue ejus fluent aquae
Horum itaque loqiienlimii, vel iu amarif.dinem- \ivoe (Joan. vu). » Sed el via regia, sicul est pol-
adducenlium, Seon rex esl, qui elalus asserilur, lLcilus,gradialur : « Via, inq*,iit,regia gradienmr. >
quia vaniloquis et amaris hujus mundl amaioribus Quoeesl aulem via regia, nisi illa quoedicit : « Ego
d abolus aucior superbia. princ.paiur. Unde et ipse stim via'' » (Joan. _iv.) Qui etiam in ipso passionis
piinccps mtiiidi dicilur (Joan. sn, xiv), illius vide— suseariiculo se regem perhibet, dum ait: «Tu dieis,
licel de quo dicit Joannes r« Mundus in maligno quia rex sum ego (Joan. XVIII).»
positus esl (7 Joan. v). » Et Dominus promiltii il- Promisimus ergo superbo regi Seon cjus iluenla
lum discipulis Spiritum mlttendumrquem hic mi.m- non bihere, non in agros vcl vineas declinare, re-
dus non potest accipere (Joan. xiv). Dicit ergo*C gia via i.os incedere, hoc esl, ad Christum per ip-
Israel ad Seon : « Transire nobis liceat per terram sum 'properantes, ab omnibus- diaboli pompis et
tuam; non'declinabimus in agros et vineas (Ifum, operibus abstinere. Sed elalus ille Seon exercitum
xxi). > Nos, plane nos sumus, qui per hunc mitn- colligii, el lsrael per suos fuies habere transitum
dum ad terram enpimus transire viventium. Nos, non permittit. Quis est aulem populus ille quem
inquani, per lerniinos superbi rcgis humiliter in- Sooii congregal adversuslsrael, nisi reprobi quique
cedere volumus ad palriam di.Hiae promissionis. qui persequuntur Ecclesiam ? Ex his sunt lyranni,
Et quoniam Hebrseus interprelatur transiens, nos duces et principes mnndi, qui vel caiholicis viris
qui discipuli stimits illius .-qui non habitavit, sed per ha.relicam pravitatem opponunt conlradictionis
pertransivil benefaciemioet sanando omnes oppres- cbstacula, vel sanctis martyribus moliunlur inferre
sos a diaholo, quoniam JgQ Deus erat cum illo .tormenia. Sed quid ad hsec facit Israel ? Inlerroge-
(Act. _:),» nunquam noshabitaluros cum Seon rege nius hisloriam : < Vcnit, inqtiit, in Issar [Jasa], et
promitlimus, sed via tantummorio regia processuros. pugnaui contra eum (Num. xxi). > A quo percus-
nos esse spondemus. Sed quando nos regi Seon' sus e_t Seon in ore gladii, 'el possessa est terra
i.ta promisimus"?Quando cohabilalioni ejus repu- ejus ab A.rnon usque Labocb [Jebdc].. Ecce super-
dium dedimus? quando divisionis -eternae fcedus " buSj-ccce elatus congressus est, sed contritus com-
cum eo pacti sumus? misit et perdidit, in arma prosiluit et.succubuit. -
Recolamus itaque diem sacri baptismalis; ip- Qui noluit E_3J, dare viam, perdidit yitam, et dum
sum novse regenerationis exordium ad memoriam conlcmpsit annuere publicae viae Iransilum , amisit
rcducamus, et ibi nosprocui dubio renuntiasse dia- proprium reg.lis glorjaeprincipalum. Israel auiem ,
bolo ac cunciis ejus pompis et operibus invenimus. qui iransiium non oblinuit, ad h_ereditari.r posses-
Commemoret unusqiiisqtie lidelium, cum primum sionis jura pervenit; et, cui transire non licuil, de
| ad fontem lavacri salutaris accessit, cum signacula via patriam fecit.
fidei primasuseepil. Nonne, per calechismum-sacer- . Sed ubi, quaeso, fratres mei, ubi h__c cst per-
dolalis officii, his usus est verbis quibus se signifi- acta victoria ? Felix scilicel locus, qui lanlic gloriaes
carel lelhiferas nmiidi huius cupiditates abjicere, meruit videre triumphum! Ubi,.ir.quam, superbum
acdiabolicse socielalis contubeniium profiteretura-, regem obiinuit Israel? In Issaar. Issaar autem inter-
se fundiius abdicare? Et hoc estquod in bislorise 'prelatur mandaii adimplelio, Et nos, si ad bunc lo-
_sernioiiibusaduinbralur, quia non de.liiiabillsrael, cum Deo duce pertingimus, diabolum procui dtibio,
 10i5 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUM. J0J4
qui caput et origo est superbise, superamus.-Tunc*:Ane parcas, Jongos fae fuiiiculos tuos, et clavos tuos
ciiim diabolum vincimus, cum Redemptoris nosiri , consolida (Isai. tiv).- »,Cur lautem bsec agefe debeat,
mandata complemiis, quanqtiam quod.est diabolum_ aperil, ctim, subjunxit : « Ad dexteram cnim clad"
vincere , hoe ipsum sit divina mandala<;omplere. laevampenetrabis, el semen tuum gentes hseredila-
Nam, dura carnis illecehi-asfrangimus, dum pravis._ bit (Ibid.). i Omnis ergo lcrra Seon cecidil inlise-
viscerum passionibus reluctanmr, dum divinsejus- reditatem Israel, qui dum priiiceps mundi liujiis gla-
sionis imperio subdimur, et non nostra vota sed dio divini verbi confossus egreditur, sanctaTinIver-
iliius jussa servamus, lunc ahsque dubio mundi salis Ecclesia per ejusdem niundi lerininos dilatatur.
principem et totius nequitiae debellamusauctorem. - Nec prsctereundum arbitrbr esse quod dicittir quia
Tunc apostolica illa oratio «.mpletur In nobis , possessa est lerra «jtis ab Arnon usque^ Labocli
quando dicitur : t Deus autcm pacis conterat Saia- [Jaboc]. Arnon itaque, quoeest initium regni Seon,
nam sub pedibus vestris (Rom. xvi). » El illud no- inlerpretatur maledictiones eorum. Ojnnis enim
bis Dominus tjuod promisit impertit: « Ecce iledf . "niundus, qui anle Salvaloris adventum sub diaboli
vobis poleslalem calcandi supra serpenies et scor- prcmebatur imperio^ malediclioiiis lialiebat origi-
piones, et super omnem virtutem inimici, et nihil nem, quia benediclionis ignorahat auclorem; de
vobis nocebil (Luc. x). t Sed cum Seon exprimal B quo liimirnm per Prophetam diciiur : t Benedielio-
anliquum hosiem," popultts autem ejus quosque re- _ nem dabit qui legem dedit (Psal. LXXXIII). .» Unde
probos, *velEcclesiae persecutores, qui armis ab et Apostolus aii : « Qtiieunque enim ex operibusile-
Israel, hoc esl, a sanclis pra_dicatoribus sunt pro- ,-g\s sttiil,. sub maledifilo sunt (Gal. m). » Ari non
strati, quo mucrone perfossi , quo denique gladio jnaledictionis habebamus initiumi de quibus dici-
sunt perempti ? Sed aurii Aposlolum , spiritualis tur : « EMIIIUS,iiiqtijl, nalurafilii irse, sicut et cae-
ulique militise ducem, el slremmm intestini prselii . teri (Ephes. n). » Finis autem regni illius est La-
bellalorem : « Yivus est, inquit, sermo Dei, el effi- boch, quqd interpretatur luctamen. Necesse est
cax et penelrabilior omni gladio ancipili, perlin- - enim omnes qui volunl exire de regno diaboli1et
gens usque ad divisionem anini-Cac spuitus, eom- ejus fines evatiere, fenlationum ingrtientium' cerlla-
pagum quoque ac medullarum, et discretor cogita- mina tolerare. Quod si quisquam legilime cerfave-
tionum et inlenlionum cordis (Uebr. iv). » Ilunc rit,". el -virililer obluclalus evicerit, jam non erit
divisionis gladium evaginabat dux et aucior ille Laboch civilas Seon, sed civilas Israel; nonrscilicet
ceriaminum ac Doininus bellalorum , cum dicebat: qui in carne sit Israel, nec in manifesio Judseus,
t Nolite putare quia veni mittere pacem in lerram ; sed qui in Chrislo sil lsracl, circumcisus corde, non
'Q carne.
iion enim veni pacem miltere, sed jjladium (Malih.
_x). > Audisti gladium dividentem; audi consequen- CAPUT-XII.
ter ct ipsam divisionem : « Ycni, inquit,«eparare In epistola ad V. episcopum nt ejus eanonicos,'de
bominem adversus jjalrem suum, el filiam adver- quinque sensibus corporis cohibendh
sus matrem suam, et nurum adversus socruin suam; Prsecipua quidem urbs regni Seon voeatur Ese-
et inimici hominis domeslici ejus (IbicL). » Hoc bon , quse nimirum cogitationes inierpretalur; per
itaque gladio et Seon esl peremptus, el omnis ejus quod datur inlelligi quia maxima pars diabolica?po-
cxercitus communi csede prostralus, quia nimirum testalis in cogilationibus regnal. Per Seon quippe
gladio spiritus, quod est verbiim Dei (Ephes. xi), et nequiliaespiritns figuratnr; sed Esebon ex dilione
diabolus eorruit,el subjectus sibi populus ab infide- Seon in Israelitarum jura transfertur, cum cogitatio
litalis susevila defecit. nostra, quoesuperbisepeste lumueral, ad reprehen-
'
Cum ila*queScriptura perhibcat quod illi in ore sionis suaevjudiciumper gratiam sevcroehinnilitatis
gladii sunt percmpti, jde islis non incongrne dici inclinal, ut, quse se diidum arroganler extuleral,
polest quoniam interfecti sunt gladio oris. El cmn jam stia dijttdicansae diiigenlet*exniiiii)aiis,iiiimili-
Dominus dicat « quia princeps mundi ejieielur foras , ter reprehendil. In Cades ergo, qui est fonsjudicii,
(Joan. xn),»inox ut Seon ejicilur, illico per omnem Amakcitas et Amorrhoeosgladiovorante dejieimus;
iiiundi latitudinem Isracl, id csl saucia Ecclesia, quia tunc viliorum ojnnium barbariem slernimus,
prop'agatur; mox enim ut ciim principc suo infideli- tunc poteslates aereas ir.viclissime debellamus,' si
tas cxsfincta collabitur, fides iriumphantisEcclesise et innocenler \i\imus , el tamen reos HQSac,
dilatalur : et qui fuerant eatentis exsnles, fiunl post peccalis obnoxios judicamus, dicentes. cum Apo-
vicloriam possessores. Unde et eidem Ecclesise per slolo : « Si dixcrimus quia pecca.a.n non habemus,
Isaiam dicilur : < Populus auiem luus, omncs jusli, nosmelipsos seducimus, e_ -veriias in nobis non est
iii perpeluum £32 haereditabunt lerram (Isai. (I Joan. 1). » Et tunc Es&bon, quam cogitaiionesin-
XLVII).» De quo popuio et postmodimi dicit: «-Et lerprelari diximitSj 111Israeliiarum cogitur trans-
liabitabunt, et plantabunt vineas, et comedcnt fru- ire 133 dominium ; cum mens nostra de superbia
clus earum (hai. xxv)..» Adhuc eliam idem pro- vel omni lerrena concupisccntia transfertur in amo-
piieia quod sancta debet Ecclesia per fines geiuium rem regni cce.orum. Cogilationum quippe certamen
«lilatarimanifesle denunliat: « Dilata, inquii, locum nunquam Christi pntesl deesse mililibus, quoniam
.tentorii tui, clpellestal)eriiaculoriimtiioriimex'ciicle; operis uostri HOSreclitudo nen liberat, si pravis suis
 ", "
.3043 /"_-.- „ "-llNLBB-lTJM.TSUaERI.:^-'*'; 43*8
cogitalionibus mensaTjnata vijiutibusnonresultaf. ,A. .134CAPUTXIV.
Sufficiebatquidem legis anliquse cultoribuscul recta, 7H-ephlola- .ad Albertum, hi qua de mansionibits
dtmiaxat extrinsccus .agcrent; nobis aulem Eyan- Jsraelilarum scribit.
Hic est numerus filiorum, gui descriptus est a
-gelio terribiliter intonanle prsecipitur ut, dum ope-c ,« inter quos nullus fuit
Tjbus-pravis exuimur, .eliam -cogfcaiioriibuspcr-- Moyse-etEleazaro sacerdole,
eorum qui anlea numerati sunt a Moyse el Aaroii
tigiles obluctemur.« Audistis, inquit, qnia dictum.
cst anliquis: Non mcecliaberis. Ego aulem dico in monte, Sinai. Praedixerat enim Dominus quod
Tobis quia qiiicunque videtii mulieremad coiicu-: omnesmorerentur insolitudine(Num. xxvi).» Quibus
piscendumeam, jam moechatusest eam iu cordesuo* videlicet.historiae verbis palenter oslenditur quia,
"cseteifsin deserto proslratis, ad repromissionis ier-
(Matlh. v). t Hinc est quod Joannes Baplisla, per -
quem lex vetus exprimiiur , -zonam pelliceam in ramLevi tribus incolumis euilibala pervenit. Quis-
lumbis habuisse, perhibeiur (Matth. m,). Salvalor:. quis ergo se potuerit in sacerdolum vel levitarum
noster, qui anctor est Evangelii, inter septenfcan-.' ordine constituere, quisquis noluerit cum reliquis.
delabra aurea visus est a Joanne veslilus podere et- hominibus in terra sortem hspredilarise portionis
prsecinclus ad mamillam zona aurea {Apoc.i). Quid. acqtiirere, sed solum cum lribn_ Levi eonlentus, sit
estergo zona pellicca-eirca lumbos, nisi quod anli- Q Dpminumpossidere, isie profecloin hujtismiindi de-
quis dictuni _esi: « Non mcechaberis?» (Exqd. xx.) serto non morilur;sedterramrepromissioiiisingredi
El quid esl zona aurea adniainiilam, nisi qjiod Chri-. . vivus et incolumis promeretur. Qui ad promissiones
sliansefideiculloribusdicitur;« Qtii viderrmuil.er.__m ergo Pairum pervenire desiderat, haerediiaiis in
ad ccncupiscendum eaoi.jam niffichatusest eam in lerra -funiculumcum tribuLevi possidere conteni-
corde suo? s (Matth. x.) Hiiic.etiam per prophelam nat. Nam qui se pro terrenis in lerram dejicit,
divina voce pra.cipiiur : « Leva, Hierusalem, a ma- , qui sese, ubi cum amaritudine Pasclia^celebrandum
Iilia cor tuum. Usquequo morabunturin te cogita-; est ac velociierlranseundum, diutius gaudere cpn-
tiones noxiae?» (Jer. iv.) Etalibi: « Atiendi, «in-i fidil, « Anima, inquiehs, habes. mullabona repo
sria in annos multos, requiesce, comede, bibej epu-
qait, el auscullavi, nemo quod bonum est loquifur^
. lare » non sine causa meretur audire :
(Jer. VIII). »-Et Salomon ait ; « Spiritus - sanctus « (Luc. xn);nocte -luam - a ite;
el aufert se a S.iu!ie,.hac repetent animam
disciplinseeffugiet fictum, cogitatio-*
nibns qu:e sunt sine intellectu (-Sap.-i). i Arri- quae au^e.n parasti, cujus erunl? » (Ibid.) Hicjta-
piamus ergo gladitim spiriius, et contra cogiiatio-. que non, die, sed nocle periniilur, sicul prjnio-
num nos iufeslaniium.euneos -infoederabiliicrdimi- geniia Jigypliorum. Nimirum qtiinon sprevit Mgy-
"
-cemus. - ' £ ptuui, sed obsequitim prsebttitrectoribus tenebra-
CAPUT XUL rum , qui et ipsi riocte ariimam ejus repetunl, quo-
nlam odivit Iucem, nec jusliliae conseculus est veri-
7?i eadem epislola. , ,- ' '
lateni.
CumIsraeliticus iilo populus Iniiitiius ei .et Reel- CAPUT XV. _
phegor in deserlo, et in scoria Moab Xurpiiercor-' " In,'ephiola ad V. episcopumet ejus caiiomcos, quce
ruissei, iratus furore Doiniuiissuhersus Israel dixil"r • est de quinque sensibus corporis cohibendh:-'
adJIoysen : «"Tollecmiclos priucipes populi et sus- Quisquisper injtineise prsedicalionis officiuniad
pende cos ia p.dibulis conlra solem, ut avertatur .* pugnandum alios inciiat, sed ipse non pugnat, illi
frnor meus ab Israel (Nuni.~x\x). » Quid est qtiod similis est qui biicciiiaj chingoribtis obslrepit, sed
populus in Inxuria. voraginem labitur, ei in eorunv congredi cominus non pra*sumit. Hic iliique rion
prseposilosvindicatur? Stibditi delinquunl, et prin-" virilem generat sexum , duiu sit pater ighavus.
cipes~in palibulis suspendiinitir ? Seilicet alius esl Qiieiu profecto Saljibaath ille signavlt, qui rion
qui peccat, alius ille qtii vapulat. Cur boc, nisi quia' fllium, sed qtiinque filias moriens dereliquit {Num.
culpa stibdilorumin praeposifornmredundal oppro- VWII). Salphaatli siquidem Interprelatur umbra in
brium.et quod ab ovibuserratur, negligenlioepasto- ore ejus. Quisquis enim forlia prariicat, et enerviter
T_sascribiiur? Et vide quam formidolosasit conditio •u viviJ, ne ttirpis appareal, quasi sub foliis se ho-"
pra3sidentium,utnonraodopro suis,sed etprosubdi- - nesii sermonis occultat; sub umbra se proprii ser-
torurn punianlur offensis.Arguit eos Moyses,quia lex - nionis 3bse011.il,dum in campum certaminis per
'
Dei negligenliaeillos ac lorporis accusat. Qui siis- sui torporis ignaviam non procedit. Hicitaqiie,
peudit eos ad solem, quoniam ad examinaiidiim - quaiiium ad se, non viiilem, sed riiuliebrem sobo-
producuntur, et argtmntur a luce : « Omnis enini, lem, et hajic sub quinario numero general, dum
ul Dominus ait, qui mala agit, odit lucem, el non sequaces suosnon ad robur spiritualis audacia), sed
venil ad iucem, ut non arguantur opera ejus; qui - ad oiitim educat ignobiiis viioe.Quos ulique diim
antem facit veritalpih, venit ad hicetn (Joan.m). » -iion cural mdustria spirilualis pugnoeimbuere, cogit
Ad hicem quippe vonll qui occulla sua per purae - exierioribus ncgotiis quasi qiiinquo-corporis sensi-
«onressionisadiium p fndit. ' bus deservirc -
1047 „ COLLECTANEAINVETUS TESTAMENTUM. . 10SS
133 CAPUT XVI. JA.niam iniquilates meaesuperposueru.it caput meum, .
ln -epislolaad V. ephcopum el suos canontcos; quts et sicut 13S onus grave gravatae sunt super me
esJde oclo festivilalibus Vcietis Teitameuti. (Psal. xxxvn). »Et paulo posl: « Ineurvatus sum et
Octo praecipuas solemnitates per unumquemque humjliatus suin usquequaque (Ibid.). » Iste proe-
anni circulum in lege veteri Dominus inslituiss.e terea^ in loco suo residens, longius non procedit,
legilur. Quas profecto fesiiviiates et nobis sunt et qula Chrislum slbi 'fundamenuim ponit, in quo sei-
il 13 pro temporttm diversilate comnwjies. Illorum licet firmissimum suse qiiietis habitacnlum con-
quippe sunt per carnalis observanih) ritiim; nosifse struit. Ipse quip.*.elocus est, de quo scriptum est _.
quoque nihilominus sunt per spiritualis intelligen- ' t Fiiii servorum tiiormn habitahunt ilii (Psal. ci). >
lise sacramemuin. Ipse funilamenJtjm,de qno dicilur quia fundamen-
Prima siquidem eorum festivilas est jtige sacri- tum aliud nemo potest ponere proeler id quod posi-
ficium, quod utiqueper continuos dies inatiiiinis ac tum esl, CiiristnniJesum (7 Cor.iu).*
•vesperiinisboris jubetur offerri (Num. xxvitil.- Ille Terlia vcro festivitas est JSeomenise,id est novss
nimirum jugis sacrificii solemnilatem Dominocele- luna_. Tunc auiem imiovari liina dicitur cum solt
brat, qui in coelestiseloquii meditationibus assidue conjungitur, ut ab eo ad concipiendum splendo-
perseverat. El quia mane lucis noslrx lex esl et 1 rem velul amissi luminis reparelur. « Sol justitisa
propheia.; vespertim autem luc's Iiuju3, qu-tnlum ad Christus. > Luna aulem primo sancta universalis
ordinem temporum, Evangelium est; sicut dicil Ecctesia, deinde quaeque fidelisest anima, ejits, qui
Aposlolus :« Nos, in quos fines sseculorumdevene- splendor csl gloiiseei figura subslanlise(Ilebr. i), ra«-
runt (7 Cor. x); i et ipse David : « Elevalio inamium diis illustrala. Cuni ergo sancla qiioelibelanima Re-
jnearum, sacrificium vcsperiinum (Psal. cxt). » demplori suo veraciler in amore conjungilur, cum
Matutinum semper et vespertinum offerl Domino ei denique veltit in sponsali ihalamo per oblectatio-
saerificium qui, semetipsum a ssecularibus negoliis nis inlimae gliiiinum copulatur, lunc proeul dubio
mactans, versaiur assiduein novarum ac veterum solemnilaiem Neomenise«elebrat, dum reformaiam
medilalionibus Scripturarum. Sive maltrtinumacve- se a superno lumine fralrum suorum aspeetibiis*
spertinum Domino sacrificium jtigiter immolamus, reprsesentat, sicul dicil Apostolus : i Qui adlueret
cum et dignas ci gratiarum actiones de nostra re- Domino, unus spiritus esl (7 Cor. vi). > Nam si in
demptione referimus, ejusque tevribilejudicium for- his omnibus soltim exterior ille solemnitalum ri:us
midanles, jam quasitr|bunalibus praesidenli tremen- • accipitur, non jam ex liis utilitatis aliquid nobis
' es aslamus.
vjdetur posse conferri, sed supersliliosa potius exi-
Post juge vero sacrificium, Sabbatum ponitur, Q gent ac frivola judicari. Hinc esl qtiod Aposlolus
videlicetut ab omni operis servilis exsecutione va- ait : « J.emo dijudicet vos in cibo aut polu, aut in
ce.ur. Clirisliano vero spiriluale sabbalttm agere pavte diei festi.aut Neomenia, anl in Sabbalo, quse
esl a laboriosa rerum temporalium cupiriitale qnies* su:il umbra fulurorum ( Col. n). » Quod ergo tunc •
cere, solisorationum ac leclionum studiis insuiare, erat um.ira futiiroruin Judseo, nunc est exhihilio
saecularium negotiorum pondus de mentis cervice prsesentium Chrislia;io; eJ quod illis dalum esJ sub
projicere, ad conlemplanda coelestia lola cordis exleriorihus cseremo.niis,nobis factum est inslru-
jnleniione vacare, carnisoblectamenta contemnere, menlum inlelligentise spiritualis. Tunc enim Neo-
de sola spe coelesliumspirituali jucunditate gaudere. meniam, hoc est novae lunse colimus ortum , cum
De hoc enim dicit Apostolus : « Relinquifur ergo veterem deponimus hominem, et sanctse conversa-
sabbatismns populo Dei (Hebr. iv). > Ille porro tionis indoimus novilaiem.
sabbatura Dominiveraciler celebral, qui sic ab his Quarto loco paschalis apud illos fesJivitas poni-
quseniunili sunt operibus vacat, ut a spiritualibus tur, in qua nunc apud nos «Agnusille qui tollil pec-
tamen aciibus non quiescai. Unde Yerilas ait: « Aut cata mundi (Joan. i),» prololius saecuiisalute ma-,
non legisiis quia sacerdotes in templo sabbatum ctatur.Nam «pascha noslrum immolattisestChristus
violant et sine crimine sunt? > (Matth. xii.)Qjiiiergo D (7 Cor. v). » Huic continuatur fesiivilas, quae dici-
ab aclionum sseculariumIaboribus cessat, et divinse lur Aiymorum, in qua prsecipitur ut a cunctis d<r
scrvitulis operibus vacaf, ille Christianse religionis mibus abjicialur omne fermentum; quam uiique
Babbatum celebrat, iste non servile opus facit, festivitatem, quoevidel.eet una cum Pascha dicenda
quia se a peccali perpeiratione ctislodit. < Qui enim est, nos veraciter celebramus, si fermenlum niali-
facit peccatum, servus esl peccati (Joan. vm). > tiae et nequitiaede tabernacnlo noslri cordis abjici-
Iste non in damo sua ignem accendil, quia omiies mus, et sinceritatis ac veritatis azyma custodimus
•viliorum fomites, el irae et simultatis igniculos ex (Ibid.). Caveudumeslergo nesitin menlibusnostris.
domiciliosuaementis exstinguit, ab illo cavens igne adtimbratio fuci, corruplela fermenti, caverna men-_
de quo scriplum est; «Ite in Iumine ignis veslri dacii, sed potius in domo nosiri pectoris vigeal et
et in Ilamma quam accendistis (Isai. L), » Hic de- purilatis integrilas et solidilas veritalis.
nique pondus in via non portat, quoniam incurvan- Post hanc, illa feslivitas sequilur quse dicilur No-
tium se iniquitalum ruderibus cor pcr pcenitentiain vorum, cum primitise scilicet de novis frugibus of-
Jevjgal. De quibus per Prophetam dicitur : «.Quo- ferunlur. Dum enim ad maturitaiem segelum per-
IfiiS 1N LIBRUMKUMEP.I. - * . 1O..0
venilur, tunc, in perfeclione bonorum frticiuum, A>mus. Hanc igitnr noliis Iioc modp fi-slhilatcm ctie-
auclori bonorum Deo festivitas agilur. Nos quoque brantibus repropiiialnr ille quem propostiil Deus
Novorum solemnia gerimus, si, prius agrum noslri propilialorem per fidem in saiigiiIne*suo.
cordis disciplinsevomereproscindentes, vivluUimger- Octava vero, quoeel tillima soiemnilas esl, dicitur
mina spargimus,ulhoni poslmodiimopeiis frumenta Scenopegia, lioc esl tabernaculorum, qusc videlicet
metamus. Unde per prophetam dicilur : « 'Novate quftiio dccimo die ejusdem septimi mensis' incipii
137 vobis novale, et nolile serere spicas (Jer.rv).i celebiari. Loetalur enini Deus in le, cum te quasi
De bono scilicet agricola Salomon ait: « Qui opera- percgrinum cefuit et cxsnlem, et iion in patri aa
tur lerram suam, ini.liabit-acervuro frugtini, et qui domibiis, sed hi cxsilii tabernaculis "conspicit Iiabi-
operalur jiistitiam, ipse exaItabitu:'{_Ecc/i.-x:_).»De • lauiem.1« Non enim hic habemus 138 maneiiiem
negligenti quoque opemio idem dicit; « Per agruai civitaTem, sed fuluram inquirimus.(Ifefrr. xm). >
hominis pigri iransivi, et per vineam viri, stulli, et Cum enim hic cernimur per molem corporis, h..bi-
ecce totum repleverunt urticre; operuerunt superfi- tamus in cceloper' srudinm inieiiJionis; cum, lan-
ciem ejus spinse, et maceria lapidum desirucla erat quam viatures quidam et ailverise, per despectum
(Prov. xxiv). » Et iierum : "«Prsepara, inquit, foris mentis prsesentia cuncta transcurrimus, ad stiper-
'
opustutim.eidiligenterexerceagrum tuum, mpostea'-'B nam vero palriam anxiis desideriorum gradibus-
sedilicesdomum tuam (Ibid.). » Sed quisquis inle- feslinamus, tunc a nobis' spiriiualiler Scenopegia
riorem homiiiem smim de die in diem, secundum colilur, quse dudtim apud illos per, iegitimi ritus
Aposloli senientlam, renovat, quisqnis cor suum caefemoniascarnaliler agebamr. Iloecporro festivitss"4
divini lerrorisl.gomhussulcai, istenon super spinas, quinlodecimodie seplimi inensis iiicipit, el, quia per
sedsupernovaliaseminal, ul cenlesimi provenlusse- oclo dies colitiir, deciino K-.ilendartimOctobris pro-
gelem metat. UndedicilApbsloIus: .Quiaqiiiseminat cul dubio lerminalur. Diciiur enlni in libroNumeri r
intspiritu, de spirilu metel vilam oetern..m(Gal. vi).> « Qninta deeimadie meusis seplimi, quaevobis"erit
Qui verofruclus et in hacvita de spirilu colligunliir, sancta et venerabilis, omne opus servile non'
idetn alibi diligenler enumerat, riieens : « Frnclus lacietis in ea, sed celebrabiiis solemnitaleiiiDoinino -
jiiitem Spiritus estcharitas, gaudiuin.pax, patieniia, sopiem diebus (Num. xxix). » Er aliquanlo post'
longanimilas, bonilas,ben:gailas, luansuelu io, fi.ics, s"u:'jicit: t Die oetavo, qui "esl cclebenimiis, onu.e
luodcsiia, conlineniia, castiias (Gal. x). » Quisqnis opvs-fcerviienon facietis in eo (Ibid.). t "'
igitur hos frucliis intra stire mentis horreum colPgit, CAPUT XVII.
hic procul dubio solemnitatem Novorum salubriter ln ephlola ad V. cphcopumcl ejus canonicos,de ciuin-
cc! 1. • - ' - G . qne^eusibus corpori*.
, , ,
De'nde sequilur fesiivilas mensis sqitimi, qnoe « Ai'1'.iate,iiiqnil Moyses, ex vobis \iros ad pu-
dicitur Clangoris, sive Tubarnm. Sic enim inter dies gii.r.71,qnj possint ullionem Dominicxpciere de-Ma-
ut
scpihims quisque diiitur Sabbatum ; ila jiiliiiominus •fliaiiitis/Cumque pugnassent conlra Madianiias,
et intei mensps, qui septimus esl, -dirilnr Sabi.-atum t?.cra narraihi.loria, atque vicissenl, omnes mares-
meiisium, ut etiam Sabbalum sabbalorum. "Quiscst occidertm! el reges eorum, Evi, etRecem, el- Sur,
attlein clangor ille tubarum, cui debeainiis aiuiita &*Di.r,el?.ebe,iiuinqiiepr'nc'pesgenlis(-VH»«.xxxi)-»
fesla persolvere, nisi evangelica sinml et aposiolic. Evi, pl.inei-e./H.HHssive ferinus iiiterprelaitir. II1111C
doclriiia, qtisc,lanquam cceleste loniiruum ac terri- itaque rege.m in nobis spiriluali miicrone iransfigi-
hilis buccina, nos ad procinclum spirilualis militise mus. cniii ferinos a nobis mores abscins.ihius, cum.
provocat, atgue ut pro castris Imperaloris aeierni beslhtli'» iracundioerabiem a nostro peclore delrini--.
contra nequiiite spiriitis infoederabililer dimicemns camtis. Nam cum Dominusdicat : « BeaiL miies,,
inslijal? Quis esl erg 1 qui ttibarutn s:ve clangoris qiioiiiam ipsi possidebtini leiram (Matth.x'), » quo-.
feslum legitime celebret, nisi qtii Seripttiras Yeleris nio.io poieris mansueioiuiii obiinere bealiiudinein,
nc Novi Teslameiiti siudel in armario suoe , menlis nisi belluini spirilus in le cbliibeas feritatem ? Re-
incltidere, ac proecepta coelestia teuaci semper me- D cem vero, sive, sicul in veteri translatione diciiur,
lioriae commendare? Haccitaquc festa celebranlibus Rocon, inlerprelalur inauitas. -Et qnid es. alitid
riie per Prophetain dicitur : <Caniie iuilio mensis quidquid in mimdo pro mundi conciipiscentia geri-
tuba, in dieinsignisoiemnitalis vestrae (Psai.xxxx).> tur, nisi quod Scripiura loquilur :"« Yanilas vanita-.
Posl hane esl et illa festivilas quoe celebratur* tum, etomnia vaiiiias? > (£cc/e.i).\Taniias siquidem*
decima die inensisseplimi, Jn qua, vidclicet aiiiraas efflcityaiiilalesei ipsse va.nitales faciunt Tanitatem, >
suas Judaei praeeipiuiiluraflligeie. Nos etiam hanc dmn el inundus, ^ui iransilorins est, hoinines, quos.
rite snlemnitalem coliimis, cum carnem nostrain decipir, vanos efficiat?et homines mundum, quem'
maceratione castigamus inedise, cum nosmeiipsos insane diligunl, in .vaniiatem \ertant. Hunc ergo.
reprimimus suh arclae custodia disciplinaa, cum de- regem Dci nules perimil, verus Israeiila concidi|, si.
.
nique peiulanles carnalium passionum illecebras riil superflue, nil inaniler, vel quod ad rem non per-
cnmifigimus, cum-corpus nostrumpro Domino Ia- linet, geral.sed graviterel ratioriabiliter d.vlnse iegis'
bo ibus *t serumnis atterimus, cum inlerioremiio-. implere mandata conleudat. Tertius .auiem M-.idia-.
minemper compunctionis acOetuumlanicnia intscla- nitarum rex, Sur dicltul;- quod profccto* mut.ur-
 «051 CGLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM. ">1052
sive robnslus,vcl eliam angvsliq interpretr.tijr. Quid j i exspecial. Perfeele aiiiem semclipsum dijiuiic.re
vere per murum sive robuslum, nisi duroe menlis csl ei reprehendenda non agere, et quseirreprehcn-
obsfmalio vel pervicacia dcbet inlelligi? Quodvero sibiliter acta sunt, timiderelraclare. Porro autem
ei anguslia inierprelari dieilur, neque hoclongius quisquis hoc agit, iile vere Madianilartim -rcgcs
Axilio duritise sepo.r.itur,quoniamqnisquis ad dimit- perimit,illeAmalecitarumprincipes sternit, etomnes
tenda proximo debita durus et obslinatus est, an- a se viliorum pcsles excltidil.
gusiia constrbgitur meuiis, dum nulla dilaialur CAPUTXVIII.
ampliludine charilatis. De qua nimirum charitale In.eadem ephlolcu '
per Prophetam dicitur : i Lafum mandatum tuum Ilinc est quod eadem saera tesiatur. historia :
nimis (Psn/._xi).» Sive etiam hoc valeat intelligi, « Quoniamegressi filii brae! vencrunt ad Fohtem
quia duritiam menlis_sequiturangusliadamnalionis. ju.iicii; hoc est, Cades : el ititerfcccrimt omnes
Unde per 1,39 Salomonen diciltir: « Beattis, vir principes Amaiec el Amorrhseos,qni habitabant in
qni semper est pavidus ; qui autem raentis est durse, Thnransem. » Cades aulem sanctificaiioinlerprcla-
corruet in malum (Prov. xxvui). > tnr. In Cades I_§.(| ergo, qui Fons esl judicii, Ama-
Quartus proelerca Madianitarumrex Bur dicilur, Iccitas simul el Amorrh-eos spirilualiler interfici-
quod itrhalio interpretalur. Vides crgo quia noiaina 3 inus, cum etvilam noslram piis operibus sariciifi-
regum iiiiibroesunletimagines "vhioruni. Qui esira care salagimus, et tamen ipsi nos lanquara nocentcs
oneragraviapcr porlas suas inferunt, profecloforin- ac reprebensibilesjudicamus. Cum elaboramus scrn-
secus obstrepeniia, per sensuum suqruni aditus, in per irreprehensihiliter vivere, per soUicitudincm
pectorum suorum arcana transfundunt, Deum in- tamen dislricliexaminis epera nostra non desisli-
dubitanter irritant, quem videlicet his ad inferen- jims accusare. Et noiandum quoniam etFons judicii
dam ultionis senlentiam provocanl. Unde seriptiiia et Cades, qui sanetificaiio dicitur, unus idemque
est : « Simulaiores et callidi provocanl iram Dei locus est, quia nimirum juslus quisque semellpsuni,
(Job xxxvi). » Et de quibus ssppe ad Ezechielem dum sancle vivit, accusat, et se dijuriicando vel ac-
dicitur : « Quia domus exasperans cst {Ezech.u); > cusando magis magisque sanctificat. Hoe itaque
etPsalmisia: _ Ut quid,Deus, improperavitinimicus, modo vitasanclorum et in propriis cogitalionibus
irritat adversarius nomen luum in finem? » (Psat. reprehendittir, et latnen in operibus.irrepreliensibilis,
"'
IAXIII.) Rebe vero, qui ordinalus dicitur, non ali- invenitur.
ter hicprocedit, nisi ut per ironiam vel antiphra- CAPUTXIX.
sim diclum inielligalur quatenus, qui ordinatus di- In epislJilaad Hildebrandum.
cittir, e conlrario inordinalus sit elconfusus. Vilio- •* « In quadraginla duabus mansionibus pervcne-
stis enim quisque, etsi superficie tenus quasi recte runl filiiisrael, usque ad principiilmcapiendseliserc-
vivendi prsetendal ordinem, confusselamenet i.ior- ditatis (Num. xxxm). » Principium vero .capiendae
dinalsecogitalionis versat in corde caliginesi. Per hsereditalis fuil-ubi Ruben et Gad, et dimidiatribus
quinque ergo reges Madianitarum, quinque signan- Manasse,accipiunt lerram Galaad in possessionem.
lur corporis sensus; quia omne vitir.m quod regnat Povro auleni, sicul illi ascenderunt per quadraginta
in «orpore, ah jstis quinque seiisibus corporis pen- duas mansiones, iia Salvator nosler in jEgyptum
del. li ergo lunca nobis exslinguendi sunt etghidiis mundi hujus descendil per lolidem patres. Quod si
obtruucaiuli, cum adversum nos in bellum consur- jam rntclligimusquanium sacramenti numerus iste
guni, cum nos scandalizare non desiimnt. An non contineat, huma.i.-e scilicct asccnsionis et divinse
islos regcs exsiingui el spiritusmucrone occidi prce- descensionis, incipiamus jam perea quoe descendit
cipit Dominus , cum scandalizantem oculum erui, Cliristusascendere, etprimam eam nobismahsionem,
c.im manum vel pedemjubel abscindi?« Meliusest, quam ipse novissimam babuii', aedificare. Si quis
inquit, cum uno oculo, vel debilcmad vitam ingrcdi, enini ad nos per loqaquselibetvenial, ut inox rediens
quani duos ocnlos, pedes ac manus habenlem in „ per loea nos eadem dticai ubi desinit ille, nos ilcr
inferna demergi (Malth.x). t Ii plane suiilreges Ma- incipimus; et ubi ille cceperat, nos finimus. Prima
dianitarum; Madianauteni interprelaiur de judicio. seilicet gcneratio Christi coepitab Abraham; ultima
Quicunque enim reges spiritu non reguntur, sed vero velut poslrema mansioterminavit in Yirginem.
seusibus carnis obediunt, non ad misericordiam El quoniam Abraham inlerpretaliir pater excehus,
sed ad jndicium se pertinere testantur, sicut de quo- nos hoc iter incipimus a Yirginis parlu, ut, per-
Jibel incredulo dicitur : « Qui autem non credit, jairi agrantes sequentia deincepsmansionumloca,postre-
judicatus est (Joan. m). >Al contradeeo qni ver- nto ad Deum, Palrem videlicel perveniamiis excel-
bam Salvaloris audit, dicitur: « Quia iu judicium sum. Parlus ergo Yirginis nobis ex -.Egypto exire
non venil, sed transitde morlein vitam (Joan. v).» volentibus in primis occurrit, cum, VerbumDei car-
Illud potius unieuique studendum est ul se in operi- -nem factum in huuc nuindum venissecredentes, re-
lnis sonciis exerceat, ul sesein omnibiis purilicare liclis omnibuscaducis et transiloriis, in illo locore-
ac saiiciificare coutendat. Hoctaniuinmodo scmet- quiescimus, in illo riostroe quielis et spei habila-
ipsum insnggillare et dijudicare non desinat. Nam ctilumcollocamus.Posl haecjarii si perficere, et ad
- qui scmetipsum perfeele dijudicat, itnlicium iron singiiios qnosque fidciei virtutum gradiis ascendere
 1053 1N LIBRUMXUMERL 1034
nilimur, tanditi debemusiiiimorari, donec; valeani A __Piiiairolh inlerprelari diciiur os nobilium, per rjnod
.iflutes in consueludinem verti. Ef tunc non quasi exprimitur lingua doclorum. In convallequippe pa-
traiiseurrere spiritualis viCe deserta conspicimur, tienlise constilutus, quo gravius vel pcrsecuiiohum
sed mansionesfacere, vel eilam babitare in ipsis vir- vel carnalium tentationum ilagellis alteriliir, co
tuiiim profeclibusjudicamur. Namqui bonum opus niagis necesse esl ut ei ab ore nobilium, id est A
-non perseveraturus incipit, quasi viam properando sancloriim doclorum exhortationibus, succurralur.
transcurrit; qul vero in ea quam sernel arripuit Si vero non Pliiairoth , sed Osiraib , proferendum
permanet sanctilale, ibi quodammodooedificatriian- est, ut alia teslatur editio, sciendum est quod Iraih
sionem. Et notahdum quia, cum ire et manere, ac, vicus interpretatur. Ad os ergo, hoc est, ad primum
.per hoc, iter et mansio a se sint penitus dissona,'nec vici hujus "venitur ingressum; quod significal uo\oe
sibimelinvicem-congruant, utrumque lamen in illo conversationisinitium. Unde non ad urbem, sed ad
Israelilicoprociiitu convenisse Scripliira confinnat, vicum veniunt; quia necesse est ut novitii quique
ulilli per desertum et iler habuisse dicantur, 241 inlerim se intrasuburbana. vitse cohibeanl modtirii,
et mansiones; qtiia nimirum nos, qui lerrahi viven- nec pr_ecip.ian.er adhuc audeant senatorise perfe-
tium inlrare conlendimus, el manere debemus per ciionis altentare fasligium. Unriebene dicilur qtio-
'fixum professionisnostroepropositum, et ire semper " niam Airolh respicitBeelsephon. Beelsephon siqui-
per me!ioraiK-aeconversaiionis et cumiiiandi pro- dem inlerprctatur ascensio specutce1.42 s've lurris.
fectus augmentura: A parvis enim ad niagna conscendilur. Non enim
In primis ergo proficiscuntur filii Israel de Ra- hsec mansio fuit in ipsa specula , sed resjiiciebat
mese. Ramese, sicut nonnullis videtur, in nostra speculam. Qtiia novitius quisque, elsi ad speculati-
lingua commolioturbida vel commotiotinecedicilur. vam viiam jam per desiderium lendat, necdtim
In quo datur intelligi quod omnia quoe miiiidi sunt, tamen ad speculalivoeperfeclionis culmeri aspirat.
ia commotionibuset perturbalionibus constiiuta et Quamobrem illic apte subjungilur : « Et castramc-
corruptelse,quam tinea designat, probantur ohnoxia. lati sunl anle Magdalum(Num.xxxm). » Magdaliis,
In quibns uJique non oporlel animam residere, sed magiiificenliadicilur. Novitercnim quis ad Dei ser-
incunctanier exire. Quidam vero Ilamese interpre- viiium'veniens ascensionem speculseel magnificen-
tari commolionemvel lonilruum pulaverunt. Quod liam|am quidemin conspectii suo per intenlionem
utiifiie nobis apiari non incongruepoterit,quia, dum tenetjsedpereflecliimvirfutisnondum possidet; quia,
ad praedicationemevangelicse lubse commoti fueri- licet spe contemplationis et perfectionis jam pasca-
wus, velut ad tonitruum coelesiiumnubium exciiali, lur et nutrialur, necdum lamen consummalsemun-
ex jEgypto mundi hujus eximus. Exierunt aulem ilii ^ diiiae vel supernse'gratise nilore perfruitur. Ut, si
jaense primo , quinta riecima luna, in ipso scilicet Beelsephor interprelalur dominusaquiloiih, sicut a
pleniiunioac veris exordio. Et nos, cum sunimseIu- "quibusdam dicilur; quid per hunc aqullonis domi-
cis radiis illuslramur,"cum in nobis bonsevolunlalis'' num, nisi anliquus hostis cxpriniilur, qui frigidis et
- fiores erumpunl, cum omnia renovanliir, cuin
prata ' ab ariiore Dei alienis.cordibus principalur? Anie
denique nostrorum cordimn supemi solis fomile re-° hunc ergo, id est conlra hunc, castrametamur, ctim
calescimt, tunc ex iEgypli fenebris egredi festina- adversus eum infoederabilidimicalione confligimus.
- mus. Inde profecli per mare Rtibrum veherunl in Mara,
Secunda mansio fit in Sochol. Sochol autem in- quse interprclatur amaritudo. Reclus scilicct ordo
tsrprelatur tabernacula. Primus igilur animaepro- est ul qui ad lerram properantmelle manantem, in
fectus est uf a terrenis se commo.ionibusdividat, deserto vilfe lnijus laboris et tentalionis amaritudi-
sibique lanquam peregrinae et Incolsenon habilacu- nem' liauriant, el per disciplinseprscseiuis asperila-
lum figat, sed exsilii tabernaculum struat, fugens tem perveniant ad remunerationis inlerme dulce-
cum propheta : « Heu me! quia incolatus meus pro-"- riinem. Unde dicit Aposiolus :'« Omnis, inqnit,
longatus^sl (Psal. xi). » ~_ disciplina in prresenli quidem non videluresse gau-
Deinde veniunt in Elhan, sive ut sepiuaginla dii, sed moeroris; post atilein fruclum pacatissimum
interpreles dicunt, Buihan , quse cst in extremis exercilatis per eam reddet justiiiae (Hebr. xn). »
' finibus solitudinis.
Ethan, foriiiudinem sonat. Qui In procinctu siquidem spirilualis militioeconstitniis,
ergo jam pro Deo peregrinantur in mundo, qni se modo amara dulcibus, mododulcia miscentur ama-
incdlaset exsulesrecognoscunl,necesse est ut quanto ris, ut per haec experiatur hnmana condilio, el quid
rnagis se prsebent in lerrenis aciihus debiles, lanlo a se paliaiur infirmitatis, el quid a Deo debeatspe-
sintin humililate acpaiientia forliores. Bullian au- rare virtutis. Sicut eidem poptilo dicitur : « Afflixit
lem vallis interpretalur, quod ab eodem sensu ne- te et cibavit te maiina in deserlo, quod nesciebant
quaquam discrepat. Oportet enim ut quisquis ad patres lui, donec dignoscereturqitod essct in corde-
terram "viventiumproperat, ad perferenda tenlatio- luo (Deut. VIII)-t
ntim jacula in humilitatis et palienliae convalleper- Unrie sequitur quia, profecli de Mara, venerunt
sist.it. in Elim , iibi riuodecim eraut fonles oquarum ct
Inde profecti sunl in Pbiairoih, quse respicit sepluaginla palmse.Vides, post lenlaiionis amaiitu-
Bceiphegor, el castrameiati suiit ante Magdalum. dinern, ad quanlam deveniunt ci dulcium pomorum
WSS COLLECTANEA1NYETUS TESTAMENTUM. i0i6
et aquarum *pro_Iuentitimamcenilatem. Per teiita- }L Sed et inde progressi venerunt in Repiheea, sive,
tonis haqtjc pugnam perducuntur ad palnus, et ul alb Iranslalio perhibet, Raphaca. Dcptheca .iei_i-
per silis intoleraiidii;penuriam a 1 i-rigtiam veniunt que pulsaiio dicitur. Et nos, postquam pefiingimus
a ,uarum viveiiiium alfluentiani. Aiiimarum quippe ad Ecclesiam, quam videlicet rubtis ille signifjciil,
niedicus omnipotens Deus sic o-nnia ordinate dispen- UiiiDei mcfettvrhomo colloquium, ubi visio conspi-
sai, iif, lanquam melle pigmentis hifuso, e. Ivistibus citur angelorum, Junc incipimus peJere, quaerere,
hela et laelis tristia misceat, quatenus mens infimia ac regni coelestis arcana pulsnre; Domino praeci-
ci aliquando percussa nunquam de pvosperilaie pimte et pollicenle, qui aii: « PuIsaJe, eJ aperiefur
supeibial, et aliquando refota in adve**..uatibusnon vobis (Mn; h. vn; Luc. xi). > Si vero Raphacr.quis
s-iccumbat. Elim proelerea inlcrprelatur aiieiis, qui inali* admillere, quie saniias dicitur, hoc nomen
niiiiirum ,sunt gregum sequenlium duces. Qni vero animo? jam dudum languidse, seri jam per rionurn
snnt duces ralionalis gregis,,-hoc est popali Ch_i- • sanctasEcclesioelanguoris nexil)i;sahsolutoeconve-
stiani, nisi sancli apostoli? Hi niniirtiin stuit duode- nienter aptatur. Hoeccsl enim anima cui (jiciiur:
cim fontes, aririitalem mentium doclrinrr, coeleslis « Benedic, anin a mea, Domino, et omnia inlcrioia
iluoribus irrigantes. Verum quia non illos duodec'fii. mea. nomiiiisancto ejus (Psaf. cn). > Quem, qua^so,
d.mlaxat aposlolos Salvaior noster ele^it, scd et Ii Dominum? « Qui sanal, inquii, omnes languores
alios sepluaginta constituit, idcirco non soltim duo- ttios, qui redimit de interitu vitam hiam (Ibid.). >
decim fontes, sed et septuagii.la describumiir illie Languor scilicet animse, vitia sunt; mors anima;,
arburcs fuisse palmarum. Nam etipsi aposloli nomi- peccala criminalia sunt. « Peceatum enim, cum con-
iiantur 143, sicnl el in _B. Pauli verbis .agnosci- summalum fucril, generat moriem (fac. i). >
liir. Cuin enim de resiirrectione Salva.oris agerel: Deinde veiiiunt in Halus. llalus inierpreialur Itt-
« Yisiis esl, inqiiit, Cephce, eJ post hsec illis un<'e- bores sive fennenlum. Et cerie sanilalem.labores
deeiui; deinde apparuii appstolis omiiibus (7 Cor. sequuiiltir; quoniam ad nil aliud sanilatem sancta
xv). > Ex qnibiis verbis manifesle colligilur quod, anima debel concupiscere, nisi ut 144 labores pro
prseter illos duo,decim,et alii diseipdi non inconve- Dco valeat-pressurasque perferre. Ideo nempe so-
nienler aposloli noiiiineiilur crus Petri de febre convaluil, ul Dominoper sedttli-
Sed egressi rie Elim, juxta mare Rubnim fixere ta.js obsequium minislraret (Maith. \m). Ideo pec
lenloria... Nota quia non mare riusus iiigreriiunttir, Aiianiam sanalus esl Paulus, ul conlinuis poslmo-
sed juxla mare labeniaculum figutii',ui mare tar.*im dum laboribus insudarel. Hinc esf qtiod eidem
el procellarum cuinulosprocnl aspicio.ut,neqii..(iu'.m Aienise de illo dicluni : « Ego enim oslendam illi
tainen motns ejus aut impelus pertimescani. Nos -• q".-.ntaoporteateum pro noniine meo pati (Act.ix)->
efiam posl leutaiionum fliictus, post undisoni maris Quod autem Halus etiam fermentuminterpretari di-
formidolosa naufivgia, eadem saipemala quaepertu- ciiur, et hinc nobis congruoesignificationisiniello-
limus ante oculos pouimus, ut i.im, velut in lillore clus oSerlur. Hoc est enim fermenlum illud quo.-I
constituti, diguas erepiori noslro Deo gMtiasrefera- tollens mulier commiscuit in farinae satis iribus,
nius. dnnec fermenlaretur tolum (Matili. xm), iri1est
Profecti' quoqtie rie mari Rubro, applicuerunt in sanclum Evangelium. ln hac siquidem solitndine po-
deserlum Sin. Sin iiilerprelatur rubus sive teiitoiio. pultis murmuravil, et manna simul el coturnices
Iucipit ergo Chrisli-tjio militi jam prosperiialis spes accepit. El cum non modofermenlum, sed etman-
arridere, collocujioiii'.divime verba promiuere. De na sacrum significet Evangelium, miro modo lioec
rubo siquidem Doininus appartiit, ef Moysi-arifilios simul in decima mansione conveniunt, ul post logis
Israel perferre mandatn -proecepit(Exod. nO. Ulic prjemissoeD^calogumpanis Evangelii succedere,vi-
ergo tibi dr.iiir sperandse clemenlire signum, ubi fa- deatiir.
cium est Israelilicae visiialiotiis initium. Sed non Post bsec veniunt in Rapbidin. Interprelajur iJa-
oliose Sin eliaiu lentalio dieilu.. Solet enim saepius, que Raphidin laus judicii. El cerle satis congruit ut
el in visionibus intervenire tcntalio, dum nonnun-' el lalior antecedal laudem, et laus pro\eniat post
quam spiritus iniqtiilatis tr.insfigiirai se in a:igclum laborem. Verum non cujiiseunque rei, sed laus judi-
Ijicis (77 Cor. »i). El ideo subliliter esl agetvhim, cii, videlicet de rationis jndicio prodeat; non laus
ul discernanlurgenera visionuni. Sicut e: JesuNave, quie de superbise vanilate procedat : « Spiriiualis
cum angelum cernerel, et tentaiiones aliquando hu- enim bomo judicat omnia, et a nemine jtidicalur
jusmodi visionibus inesse nullaiciir.a..ii_._:aret,pro- (7 Cor. u). > Reperiuntur el alise horum iiominum
linus ab eo qui apparebat requisivi-, uiccns : « I.a- inlerprciationes. Sed si cuncta , qusi nobis in hac
ster es , an adve.rsariorum?» (Jos. x.) Nam el pcr materia suggenmtur, ampleelimur, j .m nm ser\a-
Apostolum discreliospiriluum inter dona sancii Spi- bitur e.nslolaris ordo com^endii, sed one.-osi con-
rittis enumeratur (7 Cor. xn). Quod autem Sin etiam sijrget enoimiias libri. k.aelitarum ergo niunsioiies
odium interpretaridicitur, jieque hoc quidem a spi- succincte iranscurrimus, non ul earum scrutemur
riluali exorbitat intellectu. Qnisquis enim pervenit arc3na cubicula, sed uJ in earum nominibus lan-
a! visionem vel alioculionem Dei, confeslim con- quam exJeriora parietum simphciter ostendamus.
cipit odium munfli. Deinde veiiiuni in desertum Sinai. Sin, quam stt-
 I0i'7 LNLIBRUMNUMERI. 1038
perius dixinuis, et Sinai unum non ambigitur esse A!t perpetuis^eparaie. Si vcro Rhemon Pliures, ulalibi
deserlum; sed Sin dicilur ipsa planities, Sinai vero reperilur, mtdipunici divisiodicilur, per Iioc proctil
mons est in eadem supereminens soliludine : in quo duhio sancla designatur Ecclcsia, quajtanqiiammul-
nimirum Dominuslegis ediclapromulgal, et Moyses la grana unb cortice conlegit, dum omnem creden-
tabernaculum f_t!.rieai(Exod. xx, xxv el xxvi). Et lium turbaminseparabili calbolicsefidei unilate con-
hoc aplissime congruii, ut, poslquam rationabilis cludh. - -
snima reclum ac per hoe laudabile coeperii liabere Dcinde transeunt in Lebna, quod interprelalnr
judicmm, tunc in se Deo suo construat tabernacu- dealbatio. Non autem ignoramns dealbationem ali-
lum,el, dignajam Crealoris alloquio,c_elesiiumper- qiiaudo pro crimine poni, sicut dicuniurmonumenla"
cipiat mysteria mandalorum. dealbala et paries dealbalus; sed hic illa deidbalio
Posl bsecjirofeclisunl ad sepulcra concupiscentise, debel intelhgi, de qua pcr Isaiam' dicilur : « Si
ubi scilicet pulcher oi*docontexitur. Nam cuni felix fuerint peccata vcsira ut coccinum, qriasi iiix dcal-
anima suo fit labernaculum Creaiori, cum, mandalis- babiiniur, et si fuerinl iubra quasi vermiculus, ut
drvii.aeJegis inienla, jam ccepeiil cceleslia coniem- lana alba erunt (7sai i); > et in Psalmo :« Nive deal-
plari, mox sestuanttumvitiorum ardor exstinguitur, babuhlur in Seliuon (Psal. LXVJI).> Et in Apoca-
ci oninis carnalis.illecebr-Bconcupiscentiasepelilur; Bj lypsi': « Capilli Jtsu ianqnam lana albi referuiiiiti*
ul non jam caro se aiiverstis fpiritum movea!, non (Apoc. i). i Quapropler hic dealbatio convenienier
adversus carnrm ypiiitus conc.ipisc_il. iiitelligiiur de verse lucis splendoro prodire et da
Inde transilur in"Aserolh,quod interprelatur atria summaevisionisclaritatedescendere. Quod si Lehna,
perfccla, vel bestiludo. "El, o quain pulclier orrio u" quidam dicunl, ,in lalerem verlitur, in quo vide-
niysierii, quam decora series spiritualis incremenli, Jjcet opere lsraelilicus in __Egyplopopulns coactus
ul, postquam sepelieris concupiscc:tias earuis, prse- est laborare, hoc datur inielligi quia, sicut illi pcst
sto pervenias ad aliium perfeclionis et pr_cinium (am SiiblimiaIoca rurs is iu lucrem vcniiint, ila r.os,
beatitudinis .-Feiix anima qtue nuliis jam viftis car- qitr.ndiifin hnjtis inun. j deser.0 peiegiijiarnur, ne-
nis iirgeiur, quia ihox ad healitudineni pereipiend-3 cebMtalecompellimi^Jiiq-.iar.-lo .>.sumi.iis adima de-
remuneratiunis ingreditur! sceiidcve, et a'«pi_i::ialibusad terrense aclionis c.iera
Post hrec vencrunl in Rellitiia , sive Pharam.i traiis:.*.igrare. "
1_§5 Retlima, ul opinamur, interpretalm* vhio Post haecveniunt in Ressa, quod infrenos verti-
cousummala; Pliaram veio, vhibile os. In quibus tuv, et 11011 incongrue. Si enim post perfeclionis cul-
quid aliud inteliigiuir, uisi ul sancta qu-elibelanima-, meu ?,d -opera lutiilcnta descendimtis, disciplime
post sepultas jam carnis concupiscenlias, perdijcta C\ nw.ibvs et pcenitenlia. loris infrenandi sunuis, na
j..m ad alrium perfectionis, secura de prse.mioICR- vagemur per abrupia prrecipiies, sed cilo redeamiis
litudinis, ad consummatam mox Dei visioneif! ve- ad consueUe munditise !4_<8 puritatem. Inlerpre-
nlal, ejusque visibile os, boc csl prsesenleiu Dei latur etiam Ressa visibilis sive •laudabiiis tentaiio.'
speciem, cernat? « Nuucenim videmus eum, slcut Qnamvis enim mens-cuju&libefjustiviri jam ad alta
dicil Apostolus, in speculo et in-oeiiigmale, tur.c proficiat, lenlalione tamen adhuc in ima deprimittir,
.mtem facie ad faciem;.et nunc cognosco ex paile, ne per tumorem superbisede viftutibus exiollatur.
luiic atilem cognoscam sicul et cognilus sum (7 Stiiiiulus enim lenlalionis ad ctistodiam adhibeiur "
Cor. xui). » Qttaetamen omiiia qma sancii quilibet, humililatis. Unde dicit Apostolnsr « Ne magnittulo
in carne conslituti, habere neqticiinl pleniter in re, revelalionuiu exiollat nie, datus est milii stimulus
jiim habent in spe; quam scilkel spcmjam finnis- carnis meoe, angelus Satanae, ut me colaphizet
siaiam lenenl, quia Spiriium sancium, qiii e-osin (71 Cor. xu). > Haecergo tentatio visibilis est, quia
vilse hujns hiboribus roborat, pignns hatent. Unde manifesla; laudabilis, quia salutifera.
ei Illa ii.tcrpreiatio,"qua Relhma sonitus-sive juiii- lnde pfogressi veniuiitinCeelatha, quod inter-
psrus dicitur, non incongiiia judicatur. Ferunt enim preialur Ecclesia'; ut videlicei instabiles qtiique, qui
lignum boc ignem in se longotempore co:.servare, B) se per viliorum abrupia prsecipitauier impeiluni,
adeo ut.si prunaj ejus fuerint cinerftus auoperloe, sacrse Scriplurse f-enis.in Ecclesiam relraiiantur;
usque ari annum ignilseperveniant.Q.iia er*o Spi- sive, qiiod alia tenetediiio, Machebai,qu6.i estprin-
rilus sanclus, sicul legitur, scienliam liafcel vocis cipalus virgcs.' Qtiod ulnjumjue'poteslatem videtur
{Sap. i), et in apostolos inissus est in specie ignis exprimere. Cajrni quippe, quitentatur,'necesse est
(Act.u), hoec inlerpretatio, qua Retinna sonitus vel ut prsesidens spiritus prineipetur, ul, cum illa abji- "
juniperus dicitur,aptissime Spiritui sanclo conven.re ciat pugnam, islequ«si- desuper jnieniet minaciier
videluv virgam, dum rigidi terroris adhibet disciplinara.
Hineitaque digressi, c.-.slrametalisunt in Rhemon Esiude venitur in rnontem Sepher sive Sephar,
Phares; quod apud nos excelsi inlercisio dici'ur. quod tubicinaiioappellalur. Ttiba, signtimest belli..
Nam cum animse redeunlis ad Deum inlelleclus Equusenim Dei«odoraturbellum, etcum audieriibuc-'
augeiur, mox ei riatur perfecta notilia, qua scilicet ciriaj-).uicit vah; 1pt miles Gliristi,cumse persenser..t'
excclse alque sublimiler novit et lerrena-a coelesii- vittorum ingruenTiumler.iatione vallalum, virtuium
bus inlercidere, el caduca quoclibelac irausiloria a proiiuus arin.s corfipiens, procedil ad bellum, et co-
 •US9 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUM. ! I0GO
liiimis in bellaeongreditiir,, ne,-di-geiieii torpore so- ^ t Uiinam dinimperes cceloset tlesccnderes, etlique-
luius, ab adversariis facilc perimatur, etumcpoterit flereni inorJes a facie tua! » (Isai. i.iv.)"Quam gra-
gloriosius luba c-inere, hocesl adspiiituale cerlamen viter hanc moram fercbai. ille qui dicebat: « Gupio
' ^
et alios provocare. - riissohi el esse cum Ciirisio (Philip. i), » multo
Unde illic dicitur quia, inde profecli, venerunt magis melitis! Sin nulem a Senna dicatur qiiod ossa
in Harada, sive, quod alibi dicilur, in Charadalh, significal, hoc ad robur coiislaniise, perlinet, quod
quod.in nosira lingtia sonat idoneus effeclus, ut ipse neccsseest ut Ciirisii amator habeat, ne pcr amoreiri
nimirum jam pr-edicalor/jciiis, merito valeat cum nimitim impuliens fiai.
Aposlolo dicere : . Quod idoncos nos fecit minis.ros Hinc jam transitur in Moseroth, quod significare
Novi, Teslamenti (7i Cor. m). » pulatur excludem. Atiima qnippe, quseM perfectum
Sed et inde profici-cenles, veniunt in Macelot; Sponsi sui amorem pervenil, tenialiones a se callidi
quod inlerpielatur ab inilio. Quisquis enim ad per- c»rruptoris excludit. Unde et Aposlolus : « Nqliie,
feetionis summam conlendii, omnium rerum con- inquit, locuni dare diabolo (Tiphes.iv). » Quod si
templatur initium, dum cui.cta visceruiii stiorum Moserolh, juxla quosdam, interprelaliir vincula,
vola,converlil ad Deuin. Et duin cor ad Auclorem saints per omnia et congruus iutellecius elucet:
suum jugiler dirigit, a rcrum omnium inilio non j nimirum sancla quaelibei anima, quse ccelesti Spon-
reeedil. Yel, si Maceloth, utquidam senliunt, dica- so in amore conjnngilur, necesse est ut ei assiduis
tur esse conventus, per hoc Ecclesia inielligitur, in Sciipturarum inedilatioiiibus, quasi quibusdam vin-
qua videlicet a_cunctis fideiibus eonyenitur. Uude culis insolubiliter connectatur. De qtiibus vinculis
canilur : « Ecce quam bonum et quam jucnndtim Christo per Isaiam dicitur : « Yiri -sublimes ad le
habitare fraires in ununi! > (Psal. cxxxu.) transibunt. el lui crunt, et post le ambulabunt colli-
. Deinde venitur in Thaath, vel sicul alibi legilur, gali vinculis (Isai. XLV).» i
in Caaj,h, quori est patienlia vel- confirmalio. Quis- Unde non immerito jam venilur in Banacim,
quis enim riesiderat lerram vivenlium per prreseniis quod significal fonles yel excolalioncs, id cst, ubi
vitse labores ingredi, necesse esl eum ad toleranda divinaj'uni Scripturarum fonles an-imabibit eiexeo-
mundi pericula per -paiientiam coiifirmari. Yel si lal, hoe est subitliter traetat ac ruminat. Exeolat,
Thaalh, ut a quibusdam riicilur, verlilur in pavorem, inquam, cum illud evangelicum ser.vat : « Ut ne
dicatur unicuique certanli, vel jam forle perdivinam unus quidem apex aut unum iota de lege prseler-
graliam iriumphanli: « Noli alium sapere,sed lime -eai, qtiin omnia Dant (Matth. v). » Si vero bene
(Rom. xi). > Jaacan, sicut quidam dicunt, transfeiiur in fiiios
Sed, inde profecli, veniunt in Thare, quod Grsece , _necessitalh sive stridorh, boc significat, quia quis-
qtiidem exstasii iiiterprelaltir, in nosira vero lingua qtiisdiviniseloquiiseruditus esl el affiuenter iitslru-
dicitur contemplatio. Gonseqtiens esl enim ul quis- xtus, necesse esl ut post se et alios trahat ac filios
quis antea probatur per paiientiaui, proinde ad COJI- gignat, quibtis nimirum dum flelus et slridorem
templationis perveniat gratiam; et qui priusin tribu- -dentiujii niinaciier objicit, quodammodo necessita-
lalione deprimitur, 147 postmodum ad visionis in- lem eis ul ad Deum converlantur iniponil. Ii sunt
tiinaeiactiliam suslollaiur. Sin aulem Thare, sicut ergolilii necessitaiis velslridoris.dequibusprophe-
quidam pulant, asluliu vel malitia dehet intelligi, lice caniltir : « Afferte Domino, filii Dei, afferte Do-
hoc ad Ecclesiarum prsepositos non immerilo vide- niino filios arietum (Psal. XXVIII).»
lur posse referri; ut ipsi suis audiloribus limeant, Post hsec ascendunt in montem Gadgad, quod
qui in tenlationum tribulalione laborant. Aslulia -148 inlerpretalur nuniius, vel acciiicfio, vel cerie
enim et malitia illius cavenda est de qtio dicitur: concisio. Quibusenim verbaDei annuntiamus, eos
c Quoniam adversarius nosler tanquam ieo rugiens . proeul dubio commonere debemus ut et se virtulum
circuit, quserens quem devoret (I-Petr. x). » armis accingant, et invisibiliumhosJiumspiritualibus
Deinde -procedunt in Meihca, vel, sicnt alibi Iegi- gladijs terga concidanl. Quod cnm eos agere non
Xur, Maalhica, quod inlerpretalur mors nova. Nun- ] *.segniter edocemur, cum eis simul ad montana. con-
quam lam periecle diabolica cavetur asJulia, quam scendimus. Quod si Gadgad, ul qiiidam putant,
si Chrislo connnorimur, ut tanquam insensibiles ad tenlamentu sigiiificat, dalur intelligi quoniam his
bosiis callidi .tenlamenta redeamus. Quairi novam qui ad cceleslempatriam tendunl, tentalionesileesse
nioriem contemplalio parit, quse scilicet et mundtim . non possunt. El uaepelenlaiio virlutibus admiscetut,
nobis.elnosniundo.moriuos effieii. Quod si MeJhca, ut iaborioso Christi lniliti mei-ces uberipr acqui-
ul quibusdam *placet, \n dulcedinem verlitur; quid ralur. - . " ' % .
niirtim si de conlemplatione ad dulcedinem veniatur, Et quia ^ier ma,la lentatiqnum ad pra.mio.rum
ctim ipsa conlemplatio nibil aliud sil quam uieffabilis , bona trajisitin', -congrtie sequilur iquoniam,- inile
et immensa dulcedo? , profecti, vencrunt-iu Jelebaiha,-sive, ul alihi ie-,
Post hoecvenittir in Hesmona ,iquoe festinalio di-_ giiur; Jatbaiha, quod inlerprelatur bonitas sive.
cilur. Nain, poslquam, perlinginius ad dulcedinem bonum. Ergo per -experjmenla lentaiionum aa
conlemplationis, nioram non ferimus tardilaiis. 0 • bonitatem, quoe proeul dubio Chrislus esl. • .. *'
quam molesle raoram paiiebalur ille qui diccbai: nitur. i .
 106! IN LIBRUMNUMERI IGC-2
lnde profecti stinl iu Ebroiia, quoJ transitus appel- A ptionis hnmanie myslcria penelrare iion po?Siunus,
lalur. Animo quippe transeunda sunl omnia, el in quasi ori noslro digilumsuperponimus, ut.diviniiaiis
eum solum debes obfulum mentisinfigere, cum quo Cliristi celsiludinem majoribus reiinquenles, de soia
sine tcansitu valeas permanere. laniinu ejtis cruce tractemus, sictit dicit Apostolus :
Post hsec vcniuii-lin Asiongaber, quod inlerpre- « Nihi! jtidicavi me scire inter vos, nisi Chrislmn
tatur cor.silia viri. Poslquam -enimnos in Christum Jestim, ct hunc crucilixum (7 Cor. n). >
oinnino projicimus, postquam in eum omneni cordis Post hoecprofecti sunt in Obo:h, quod utiquever-
noslriiiduciam coJloeamus, essepueri sensiSiusulte- titur in magos sive pythones. Propier quori riatnr
rins noh debenuis, imitanles Aposlolum, qui dicit : intclliyi quia posl imaginem Dei, quse in corriis ra-
t Cum autem factus siim vir, evacuavi quse erant tione concipitur, post acceplam fidem, qu;c oris
parvuli (77 Cor. XIII); > et iterum : « Noliie pueri confessione profertur, consurguntadversum noshse-
efficisensibus (7 Cor. xiv). > reiici errorem venenatse perfidiae dogmaiizanies,
Sed quoniamqui tipponit scientiam, apponit dolo- tanquam pylhones et magi malefica iiicanlationum
rem, ilerum veniunt in desertum Sin, quoe esl cannina conspergentes.'
Cades. Sin aulem tentationem iiiierpreiari jam jam Hinc transilur inGebarim, quse esl in finibusMoa-
superius diximus. Sicut enim vas aureum vcl ar- B bitarum: Geharim significal accnios lapidum trans-
genieum soepemalleus perculil, ssepelima hinc iiide euntium. Isli porro sunllapides vivi, sancti scilieet,
poliendo circumdat, ut clarius fiat; sic iterala len- ex qnibus iion modo Hierusalem supernij construi-
tatio constanlis et non cedentis aniiii_e rubiginem tur, sed et prsesensEcclesia tanquam niargaritis co-
purgaf. « Vasenim figuli probat fornax, ethoniines ruscanlibus adornalur. Qui merito transeuiiles di-
juslos tentaiio tribulalionis (Ecclt. xxvn)_ > El ciintur, quia lerrena quaelibet ac transitoria mente
quia<_ades frucliftcatio sancla dicitur, vides qno- calcant, atque ad coelestiatransire feslhianl. Si vero
niamtenlationiim sulcos sancta fructificalio sui.se- non Gebarim, sed Gai dicalnr, quod alia lestatur
qualur. cdiiio, et hoe ab inlelleciu iranseuntiiim non abcr-
Sed el hinc applicuerunt in montem Hor, in cx re- rat. Gai siquidem inlerpretaiur chaos. Dicit autein
mis finibus Edom. Hor monlanus interprelaiur. A!i-'ahamdiviti; « Quia inter nos et vos chaos ma-
Quisquis enim tentalus non labitur, sed de lenta- gnum firmatum est (Luc. xvi). >Ad illiini ergo san-
tione fruciificat, consequens est ut ad montein, qul cii semper transire desideranl, ut in ejus sinii, slcut
Christus est, vicior ascendal. Hic est enim mons ille et-bealus ille Lazarus, feliciter reqtiiescanl.
coagulatus, mons pinguis (Psal. LXVII),de quo per Unde satis apte consequitur ut post chaos pylho-
Prophelam dicitur : « Erit iri novissimis diebus " num alque magorum,.quod esl Jenebrosa callidiias
prseparalus mons domus Domini in vertice mouliuni, hsereticorum, proesloveniaiit.in Dibongari, quod si-
et elevabitur super colles, et fluent ad eum omnes gnificare dicitur
apiarium lenlationum. Apes euim
gentes (7s«!. ii). »Hic mons diciiur-monlanus, quia ore mella ferunt, sed aeuleis pungunl; sic et heere-
ubi Chrislus, ibi etj_roeul dubio Chrislianus : « Ubi liciverbisquidemmanifeste blandimeiitapraeleiidunl,
sum, inquit, ego, illic et minister metis crit sed quasipost se erroris aculeos conlegunt'. Piimo
(Joati. xii). > dislillani ore dnlcedinem, sed postmodum spargunt
Deinde veniunt in Salmona, quod interfreiatur aculeaia. falsilatis errorem. UndePropbeta conqtie-
umbra portionh. Et mejilo, poslquam in moniem, ritur, dicens : « Circumdedcrunl me sicut apes, et
-qui esi Christus, ascendiinus, viiiorum fugientes exarserunt siculignis in spinis (Psal. oxvn). »'
ardorem,sub defensionis ejus uinbraculo residemus. 15Q Inde profecii suni in Helmonrieblalhaim,
Dequavidelicetuinbraper-Jeremiamdicitur : « Spi- quod vertilur in conlemptum palalarum, lioc est
lilus oris nostri Christus Dominus caplus est in pec- ficiium, sive conlemplusopprobrii. Ficus autem de-
calis nostris, cui diximus : In umbra tua vivcmus, liciosus est fruclus';_per quod iiiielligitur necessa-
iu gentibus (Thren. ixf. t El Angelus ad Mariain : rium esseutqui jamdoniscoeleslibusappropinquant,
« Yirtus, inquit, Aliissitniobumbrabii libi (Luc. i). > cuiicla carnalis illecebroe blandimenla coiilemnar.t.
Salmona etiam, ut alicubi reperitur, imaguncula Quod sl contemptus.opprobrii magis admittitur, per
dicitur; quod uliqtie 149 '°co illi non absurde hoc jam dubilanter instruimur ut, si quanrio baere-
congruil, dum ibi sencus -ille serpens appensus ticoruiii vel rfproborum quorumlibel dehonesta-
sil, qui crucifixi reprseseiilat imaginem Salvato- mtir h-juiiis, non turbemui*.Per quod scilicelulrum-
ris. .*- t que salubriter cdoceiour, ut nos nec iniioncsti con-
Ffcprseterea transi.tus in Pliinon, quod inlerpre-- tempius irrisio moveat, nec ul!a lerrenoe dulcedinis
tatur*s;vel orhpdrcimohid..Et osquidem,quia, iriox obleclamenla resolvanJ; quaJenus de hocmundo va-
ut passionis Chrisii saeramenla .cogiioscimhs,quod leamtis dicere cunrPropheta : « Sieut tenebrse ejus,
corda credimus, ore proiiuntiamus, slctit "scriplum * iia ct Iimien ejus (Psal. cxxxvm). >
'
est: t"CrediiIi,"proptei'quodlocultissum(Psa/.cxv) » Inde.commigraiit ad montes Abarim contra JNabo,
Et Apostoltis: «'Corde .cfeditnr: rid jtisiiiiam, ore Abasim, iransilus, Nabo abscessio.inierprefalur;
auiemcoufessio fil ad saluiem (Rotn. x). .'Oris vero' ribi scilicet anima quasi per omnes itineiis maiisio-.
parcimonia dicitur; quia, dum lam profunda redem- nes, ila per cmicias fuerit progressa virluies, quia
 1063 C0L1_ECTANEALNYETCS TESTAMENTUM. !10(14
jam ai culnien perfeclionis asccndil, mcnle mox ,\ riaculum construentes, cjus fl.ientis a cunciis nos
tiansij ex hoc sajculo, e'_abscedit. Quie nimirum et- .-Egypli squaloribns properemus abluere. ut purifi-
M'adhuc manere videati.*vi_iniundo, in carnetamen, caii terrajn repromissionis valeamus inlrare, ut
non sscumiijiii c.irnem niidiulans, jam recessit c siinus, sicut de sponsa in Canlicis dicitur : t Oculi
munrio. Sicut de Enoch diciiur : «,El non invenie,- ejus sicul columbaasuper rivos aquarum, qua. lacle
liatur, quia li'".nsliilit illum Deus (Gen.x). >Ita quis- siiiitlo!-oetresideiitjuxtafliienlaplenissima(CflHi.v).t
quis saticiitaie peife_tus, cl nnuido jani moriuus, Et noianditm quod profeclio isia non in montibus,
perlransiit mundum, el habitat in regione virtu- sed in campestrihus desinii, quoniam sancti quiqtie
turn. , qiianto celsiori perfecJioue siiniprsefiii, tanlo n.njori
Posirema vero mansio est in campesiribusMoab, sunt huiiiilitate ftindali. Qui ^eliam conlra Jerieho
.super Jordanem conira Jericlio. A.l hoc enim tain niansiones _e.iificaiil, quotiiani adversus mumium,
I&ngiitineris traiisitus sgilur, ad hoc lotus sjnimnis • qui per eam designalur, infoeder_ibUilerpugiiaiu.
ac Jahoribus per vasiam hiijtis nnindi solkudinem Quilms dicitur : « Sl de niumio fuisselis, mundiis,
&uspiraiur, uj applicemusad Jordanem, hoc est, ac- quod siitiin crai, diligerei; sed quia de mur.donon
c-edainiis ad ineii.o.isnani coeleslis sapienliaepleni- estis, propterea odit vos mundus (Joan. xv). » >
lud.tieni. Juxla quam peregrinatiouis nosirae iaber-
Expliciunt ieslimonia tibii Numeri.
> 151-152 INCIPl-UNTCAPITULA LlBRl DEOTERONOMIL
i
4. Quod lex in monie Iloreb dnla sii. I
- 2.- Aii flominus Moysi : Vade, cl dic populo : ,Reve*ibniniirt lenforia veslra; lu vero Itic s!a meaim.
3. Ail Moysespopulo : Vedil abi Dommns cihnm, tnanna, quod ignorabas iu el patres tui.
I. Non <*s.,inquit Moyses, terra, quani ingrediimt.i postidendam, similh tence jEgypli, dequit existh, sed
de cmto vluviam exspeclans.
. 5, Quod privcipit Dominus ul, appropinquanie ji::i prcslio, sacerios anie aciem starel, ei exhorlareiur
populnm. ]
non egtederetur ad bjltuin;' sed reverlalur in lerrain suam, ne al.&i
* •6. Ut homo formidoiosusel corde pavido
pavere facint.
7. U: mulieri inbello caplceel in conjugium vicio'is cUclai corporis tuperftuilas abscindalv.r,
8. Quod si fiiins odioscvconjucjisprimocjeniius fuerii, noii po*,il dAeciCefilius ei prtsfeni, v: prUnogeniti
locum teneat.
9. Ut si acceperil /10.1.0uzorem, el illa non invenerilgraiiam ante ocuios e]us,.scribat ei iibellum repudii, e>
dimiliateam de domo sucu , ]
_0. 77. si eum qui pcccaiii judices dignum riderM plagis, prostemanl, el coram sefaciant verberari. >
H. Dejuslo pondere k cequalimodio hubendh.
i2. Moysesde Aser: ferrum, inqail, et cescalceamentum ejus. i
Explhiv.nt copitula.
• INGIPIUNT TESTIMONU LIBRI DEUTERONOMII.
CAPUT PRIMUM. 1l giilosa terra, qiirc videlicei aquamsiiienler imbibit,
.IA episiola ad Alexandrmn papam, nbi de htsoteniia fliram ad Sdomoiiis imperium fabricavit (III Reg.
malorum. vu); ex quibus iiiiiiirum vasis et jllud esl quod
Mens humana, lerrenis obtenebraia ncgoliis, fru- imbre coslesli concupiscit impleri, dicens : c Anima
stra se in coiitemplationis ctilmen altollcre niiitur, mea sieut terra sineaquatibi (Psal. CXLU);>adquod
dum actiontfm ssecularium merilo quasi congcstis ideo -cstiiansclamal: « Sitivil anima mea ad Deum
.lapidum ruderibus aggravatur. Sicut enim ahila, vivttm: quando veniam et appareboante faciemDei?>
' !
.postquam per limosa luti fltienta transierjt, tton ad- (Psal. XLI).
mitlit arvinam, sic mcns httmana, nisi ab Iramore CAPUT II.
fnerit ctirse ssncularis exsucea, non percipil supcriiEe In ephlola ad fratres Cluniacenses.
pingnedinis gratiam-. Pellis enim sicca pinguerfinem Caveant hi (jui prodire fortassis adhuc in publi-
. combibil, humefacla repellil. Et hiimamim cor, do- cum concupiscuni ne, dum inania cernere Iiberis
. nec curarum s-ecularium mado.**elurgcscj1!,saginas obltitibus inhiaiil, dexJrum oeulum, lioc est iyiin
internse gratiae non adniiiiil. Undeel lfX.in monte intimse coiilempla.ionis, exstinguant. Nec priiriat
. Horeb data legilur (Exod. xx), quod videlicet sicci- eorum gula cum illo camali Israel porros, cepas et
tas interprelaltir. illa denique mens quaeper amo- <] allia (IV.!Hi.T.I), quarum videlicet herbarum vehe-
rem spiiilus in alta suslollilur, mons esl in quo lex mens acrimonia oculos turbat el ad lacrymas provo-
Domiiii irreprehensibllis, quse procul dubio charitis cat, quia nijnjrum ssecukris aciio, dum muliis pres-
est, divinitus promulgalur. Et hic moiis veraciler surarum angustiis eiugilur, dum Jaborum ingriien-
est Horeb, qui siccilas dicilur, in quo videlicet om- lium crebra perliirbations vexaiur, quibus gaudere
'
nium vjliorum huiiior excoquitur, et ad radios solis promisit, saepe flere couipellit. Plane si laboris^de-
jusiiiite cunclum libidinis atque catnalis iliecebrre lccial extJcilium, babet sancla quies Iaborem suum.
iheuma siccalur. flinc est quod vasa lerapli in ar- Unde Dominus ad Moysen : i "Yade,inquit, et die
 "
-S03S 1N LIBRUM DEUTERONOMIl. 5.03
cls : Revertimini in tentoria"vestra ; lu vero bic sla &k. CAPUT Y.'
mecum, el loquar tibi omnia mandala,"ccerimohias In sermone de S. Atir.stasio.
•atquc judicia (Deut. v). > Cseleris quippe in carnis t AppropinquanJe, aii Dominus, jam prselio, sta-
,sti-e lenlorio delectabif ter.quiescentibus, servusDei bit sacerdos ante aciem , et sic lqquetur ad popn-
tion residerejubetur, sed slare cum Domino, utquo lum : Audi, IsraeJ: vos hbdie conlra inimicbs ve-
-remolius a mundi laboribus cessai, eo vigilantius stros pugnam commiititis, non pertimescat cor ve-
in divinis obsequiis ipse se sanclse quielis fervore strunh, noliie metuere, noliie cedere, nec formidetis
exerceat. eos, quia Dominus Deus vester in medio vestri esi,
CAPUT 111. el pro vobis conlra. adversarios dimicabit, ut eruat
In eadem ephlola. * '. vos de perictilo (Deut.xx).t E?notandum quod sacer-
-t Dedit libi Dominus cibum maiina, quod ignora- dos qui, imminente]'am bello, coticionatur,'nori alibi,
bas tu el p.ilres lui, nt ostendevet libi quod non in sed ante aciem stare prsecipitur, ut videlicet eos
solo pane vi.vithomo, scd in omni verbo quod egre- ad pugnain, • quos adhofiationimis p*ovocat, ipse
dilur ex ore Domini (Deut. vm; Mallluix; Luc.ix),) quoque prsevius antecedai, He duiri alios H5& a<*
aibi et praestosubjungit : « Yeslimenlumigg luum, belluni impellere nililurj ipse degeneri torporis olio
quo operiebaris, nequaquam veiustate de!ecil,elpes I3 per negligenliam resolvatur, sicut de quibusdam
tuus non cst sublrilus, en quadragesimus annus niagna quidem praedicantibus, sed desidiosc viven-
est: ut recogites in corde tuo, quia sicut erudit ho- tibus, per' Propbeiam dicilur: « Filii -Epiirem in-
mo filium suum, sic DominusDeus luus erudivlt te, tendeTitesarcum et mittentes sagittas suas conversi
ut custodias mandata Domini Dei-lui, et ambules in sunt in dle belli ' *(Psal. LXXVII).
>
viis ejus, et limeas eum (Deut. vm). > in quibus CAPUT VI.
.verbis illud.est solertius attendendum quod ait : , Iri sermone de ~S.Gcorqio,
« Dedil libi manna, ul oslenderet .quod nori hi solo t Homoformidolosuset corde pavido uon egre-
pane vhitiiomb, sed inomni Verho, quod egredilur diatnr ad bellum, sed vadat et reverlaturiid terrani
ex ore Dei. > Ubi luce clarius • conslat quia illud suam, ne pavere faciat corda fratrum suorum, sicut
manna, quo iili carnaliler alebantur, hoc divini et ipse perterritus est (Deut. xx).» Quibusnimirum
verbi significabat pabulum, quo nunc in anima re- verbis liquido perdocemur quia pro defensione fidei
creamur. Et notandum quod de hoc manna in libro dhnicaie fortitcr et idonec nequeunt qui adhtic nu-
Exodi legilur : « Quod GUUIvidissent ,"inquit, filii d-ariterrenis opibus perlimescunt; tolerabilius enim
Israel.-dixerunt ad invicem : Sfanhu? quod signifi- est ut 'donuini quodammoilo redeunles igiiobili-
cat: Quid est hoc ? > (Exod. xvi.) 1111 maima, *C ter el iiribelles vivant quam secuiii et aiios a
ergo
'
id est quid est hoc, veracker - comedunt qui, dum triiimphandi gloria pei*degeneris exempla timoris
lcgunl, vel audiunt, divini ver-bi myslerium solerler avertant, . CAPUT YII.
inquirunt, qui nimirum intra litteralis palesethecam In libro de "
..dulceni intelligeniise spiritalis ambiunt enucleare perfeclione monachoTunl.
Per Sioyscn lege decernitur ut nmlicri in beJlo
inedullam. Hic certe quid est hoc veraciter vesci-
captae et in conjugium victoris eleclae corporis cir-
lur,'qui assidue in Scriptura sacra solerti meditatio»
• - cumSuitas abscindatur_: « Qureradel, inquit, csesa-
neversatur.
riem et circumcidet ungues el deponet vcslem in
CAPUTIV.
qua capia esl; sedensque in domo sua flebit- patrem
In sermone'de S. Bariholomceo* et lMtrem uno mense, elposiea intrabis ad illam dor-
Moysesmyslice de sancta dicit Ecclesia : « Non miesquecumil!a,elerituxortua(De«f. XSI).JMulieri
est, inqult, terra, ad quam jngrediniini possiden- quippe csesariem radirnus, eum ralionali discipiinse
d'am,similis ierrse jSSgypti,dequa exisiis, ubi jacto-- sensus supeiflups ampulamus. Ungues etiam-circum-
semine in hortorum morem aquae dedueuntur irri- eidimiis, cum ab ea mortuaquifique superstiiiontun
guse, sed de ccelo pluvias exspectans, quam Deu? Q opera de?ecamus. Quae eliam vcslem deponere ,-in
suus invisit omrii lempore (Deut. xi)_ J Saecnlaris qua est capta, prxcipilur, ut superdueiam fabula-
enim prudenlia quasj coluber per humum serpit et ru;:i el quoruinlibet figmentoriimexuai superficiem,
Iiuc illucque Iubrica varielate declinat, divina vero acsolidam vcj'_erationis exhibeat veritateni. Patrem
sapicntia de coelestibus intonat. Horlus etiam hic vero et matremdeflet, quia liberalium auctores ar-
sinislram habet signific.ilionem._N"am carnalis scien- tium mens nostra mortuos deputat et' eos in errore
li_evidetur designare lasciviam; sicul etillic, ubi periisse compatiendo deplorat. Consuetiido aulem
Achal) peliil vineamNabolh:« Da mihi vineam tuam, feminarum est per unumquemque niensem sui san-
" ul faciam
roihfhortum olerum (777 Reg. XM)..> guiniseffusionepurgari: post meiisemitaque adliane
Ule quippe in liorlum conatur virieam yertere, qui mulierem JKtrare pvaecipim.ir, ut artem cujiislibet
rigorem virtutis jucunda -carnalis. illecebrse vult disciplina. oj;mi superstitionum contagio defsecalam
amcenitate mulare. Et Psalmista reprobos oleri- velut in conjuginm sorltnr.iur, quatemn jam Israe-
bus comparat,' dicens :'« Tanquam fehum' veloci- fitica facu consequenter in Israeiilce conjtigium
ler arescenl, et sicut olera hcrbarum cito cndent transeal ei bene fecundain spirilualium operum so-i
{Psal. xxx.i).'» bolem reddat.
PJ.TB.OI.. CXLV. 3*
 10G7 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUM. '-mt
CAPUT -VM. jValiqijam teuilaiem, scribatlibellumrepudii, et da»
In ephlota ad Bvnifacium,quceesVds eo guod exte- bit in nianu ejus et dimiliei eam de domo sua
riori prudenlice ^piritualis sapieniia aebeat prw- (D-eui.xxiv). t Haecigitur uxor ncstra, carnalis sci-
ferri. licet-viv», ulinam in oculis nostris gratiam nunquam
. « Si habuerit bomo usores duas, unam dilectam prorsus inveniat, sed ejus abominaJulis foediias
el alteram odiosam, gentteriique ex eis liberos, et meniium noslrarum nares, ut dign.im esl, semper
fuerit filius odiosse primogenilus, voluerilque sub- ofiendat. Qnae, libello repudii per legem poenitenlise
stantiam-inler filios dividere, non J.g|§ pnterit fi- semel aceepio, sic a connubii nostri liminibus exclu-
lium dileclse facere priniogenittim et prseferre flllo datur ut in !|J@ noslros denuo non reverlatur am-
«diosae, sed lilium odiosse agnoscel primogeiiilurn, piexus. Unde et vir-sapiens ait :" « Averte faciem
dabitque ei dehis quaehabueril cuncla duplicia ; iste .tuam a muliere coinpla, et 11011circuriifpleias spe-
estenim principium liberoruni ejus et huic deben- -ciem alienpm (Eccli. ix)";» quse quoniam aliena di-
.tur piimogenita (Deitt. sxi). » Duse scilicel homi- citur, merilo eum Agar, non uxpr, sed coiicubina
iiis uxores sunt, virlus et voluptas, livoris et odii inteiligiiur. Agar enim peregrina, vel accola inter-
inler se invicem velut quadam zelolypia dissidenles; prelalur. Et quia per Salomonem hsee- cadem im-
-et volupias qiiidem ad hanc vilam, virtus ad a_ter- ]i,pudica mulier dicit: « Aspersi cubile meum myrrha,
nam peilincl gloriam.llla plane dilecla est, quia ,-el aloe et-cinnamomo (Prcv. vn); > nierito cum'
.-virum suum, hoc est fragilem cujusque spiritum, . altera concubina Abrnhsepolerit comparari..Cethu-
-malesuada jucunditate demulcet; ista vero^ dicitur ,ra slquidem dicitur odorifera. Yila quippe carnalis
odiosa, quia per arctam e-t anguslam viaui bomi- spirat odoramenta mendacii. Unde et in Proverbiis
ues ire constiiuii el aspera semper ae dura propo- -dicitur : « Custodi te a muliere mala el a bLmda
-nit: sed filitis'odiosse nobis *primogenitusest, quia -lingiia exlranese; «on concapiscaJ pulchrituuinem
viruitem Condiior noster nobis originaliler indidit; ejus cor luum (Prov. vi). > Hsec enim hlnnda lingua,
voluptas stilem ct quaelibetcariialis illecebra ex yilio .videliGet carnalis -vitae, miseros homines. d.eere
nostrae pravitatis emersil. Sed quia non est islius persnadel: « Yenile, perfruamur bonis qu_c sunt,
temporis pcr singula vcrba hujiis piaecepti iiguram ;et mamur creatura Unqtiam in juveiitute celeri<er;
<eniicleaiitercxponere, suificiat hoc ari compeiidium vino pretioso et unguenio nos iinpleamus , et non
.dicere ut, Sinon possunuis dilectam uxoreiri, qijae prsetereat nos flr-s temporis, > etc. (Sap. u). At
aiobis procul dubio noxia est, a thalai.ii nostri so- couira de muliere, quae leligiosam signat viiam,
«.ielale repellere, studeamus saltcin quje sobria est scripium esl : « Mulieris bonae beatus vir, numen s
-et honesla in primogenifi dignit?le praiferre, qua- ( I enim ivinorum iiiius dnplex; muiier fortis ohleclat
,leiius si nobis difficiie esl quanliihvHcunque saltein virum suum.et annos vilse illius in pace implebii
bujus vitse dulcedinem non seiilire, praerogetur ta- ,(-__. ccli. vim). s Quornodoest.iiumerus annorum ibo-
men dominii palma virluti, relinquattii' senitus jninjs duplox, nisiquia elhic vivilin conversatione
voluplati; illius fdius in piimogcifili dignilate pr_e- BancEa«t illic e..t victurus in gloria? Hae plane duse
--cellaL,islius auiem filius in subseqtiela ordinis et \it33, spj.rittialis scilicel atque carnalis, quadam in-
sub discipliiiaeseniper refreiiatiune fupeisistat. Yis ler seinvieem quasi zcloiypia dissident etad diver-
•fortassis addiseere qui uxoris dilecia* sunt filij? sum vj.ven.difinem corda hominum iraliunt. Isla, si-
Paulus inquiratur Apostolus : « Ms-iiifesta suul', quidem cobiI.et gul.e'priirigineiii, ne modum sobrise
inquit, opera carnis, quse sunt fornicalio, iinmun- refectionis excedat; illa venlres ingurgitat et per
dilia, luxuria, idolorum _ser\iius^ veneficia, iiiim.- immoderaia ciborum oblectamenta relaxnt. Isla
«ilise, eontenliones, semulationes, irae, rixae, dis- suspiriis ac gemitibus pascitur; illa cachiniiis et
sensioneSf seclse, invidise, bomicidia, ebrielaies, ineptis lusibus riel.ectatur. lsta sursum spiritum eri •
comessationes et liis similia, quae pr-tedice vobis, -git et in ccelestis desiderii arce suspendii; illa curfs
sicul prsedixi : quonism qui talia agunt regiium Dei soeculariLus et opibus congerei>dis incumbit. Ista
,11011 conseqiieiitur (Gal. v). > Yis enim consequen- D1quidquid injuriarum,quidquid adversitatis ingeriiur
ter audire qua3 sit souolgs odiosae? ausculta quod aequanimilcr tolerat; illa graviores polius violeuiias
.siibdidii : « Fructus auteni Spiritus est chariias, accipit, judicia quae tolerenlur importat.
gaudiurii,pa*s, patienlia, benignitas, bonilas, longa- CAPUT X
niniitas, mansuetudo, fides, modestia, continentiaf In ephtoia ad Pelrum monachum.
castitas (Ifcd.). t Hic ergo fllius tanquam primoge- ' t Si eum qui peccavit judices dignum viderint
jiiius duplicia debei habere subsianliae, videlicet ut piagis, prosiernent et corani se facient veiberari; i
fruclus Spiritus eorpus-siniul el animam regat at- ubi et.nios additur : t Pro mensura peccati erit et
queutriusque subslaniiae, interioris scilicet, etexte- plagaruni inodus, iia ul quadragenariuni numerum
rioris hominis jura possideat. duntaxat hon excedant, ne foede laceraius ante
*
CAPUT IX. oculos tuos obeat frater tuus (DeuU xxv). > Quod
In episiUa ad Cincium prcefectum. ( videlice.tilii popuio legale prseccptum nobis est al-l
«*Si "i-ceperit hoino uxorem, ct habuerit eam legoriae myslerium. Quadragenarius siquidem mime-
et non invenerit' griuiam aiite oculos ejus, propier rus huinanceviiae significal cursum. Hinc est quod
 " "
4059 - UNLIBRUM JOSUE. i07O
•Israelannis qiiadragiii'agra._ilurperdcserlum(A7.im. ,4"ut qiiaa aliis agenda praecipimus,ipsi etlam vhis
yv, xxxn). Hinc Moyses (Exod. xxiv) et Elias operibus efficaciler iiripJeamus.
(IJ7 Reg. xix), insttper etipseDominus (Matth. iv), 15@ CAPUT XII.
tol diebus prolraxere jejuniiim. Qui eliam sicut ' In sermonede S. Bartholommo.
boris quadraginla in sepulcro morluus jacuit, ita Ms aliquando sanctiscorigruere Teperituraposto-
jiihilominus posl resurreclionem suam diebus toli- lis, de quibus sub Aser specie per Moysen in Deuie-
"demcura diseipulis fuit, quatenus nos sua membra rouomio dici.Jur : « Ferrum el- ses calceamenlurn
pius Magisler edoceat, ut per capitis nostri Ve- ejus (Deut. xxxin). > Calceamentum quippe in Scri-
"sligia gradientes et morlui mundo et velut pere- plura sacra munimentum praedicationis accipitur,
grini bospilemur in ssectilo.Mystice-1,57 quoque sicut scripiura est : «Calceati pedes in praedica*-
peccator in lege dum vapulare praecipilur, excedi tione Evangelii pacis (Ephes. vi). > Quia ergd per
quadragenarius piagarum numerus prohibetur, ferrum virtus, per ses auiem perseveraniia Ionga-
quia quisquis In hac vita perfcetam egerit poeniten- nimiialis exprimilur, femim et aes aposiolorum di-
liam.nullampostmodumprosuis exeessibus senliet citur esse calceamenium,' nec 11011 et prseflicatorum
poenam. ' ' quorumlibet sahctbrum. Per ferrum scilicet adver-
CAPUT xi. -: B sanlia mala palienier lolerant; per aes vero' boua
prseposilalonganimiier servanl. De quibus apoSlolis,
In sermo.nede S. Anaslasio.
siveaposlolicis viris, prsedicatoribusscilicet sanctis,
« Non babebis in s"acculodiversa pondera, majus ad eumdem Aser cum prsemisissent':JIAscensor tioeli
et minus, nec eril in domo lua modius major et auxilialor luus; >illicosubdidit: «Magnificentiaejus
minor. Pondus habebis"justunret verum, et modius dr->curruntnubes(De«(.xxxui).>Quis enimestasceu-
aequaliset verns erit tibi (Deul. xxv). i Eiiimvero sor cceli,nisi Salvator nosier, qui, postquam mortis
tunc in sacculo diversa pondera non babemus, si i.iiperium moriens .perdidii, coeltim, angelis cbmi-
intra secretum conscienliaenostrse, non aliter nobis tanlibus el discipulis suspicieritibus penelravit? IIu-
alque aliter aliis judicantes, easdem legalium pr_e- jus magnificentia nubes discurrunt, quia ejusaticto-
ceptorum merisuras appendimus, ninuriim ui nos . ritale doclores sancli per mundum saluiiferseprsedi-
aliis regulam dislrictse severilatis indicere, nosmei- cationis iinbrem pluunt. De quibus et proplieta :
ipsos vero sfudeainus remissioris indulgentiaelege « Qui _,unt,inquit, isti qui ut nubes volant? >.(Isa.
tractare. De qua.videlicet fraude et Salombn dicil: LX.)Islse riubes resolvunlur in aquam, cum terram
« Abominatio est Domino pondus duplex et statera cordis nostri docJrinae suae fluenlis inebiiant, ut
dolosa (Prov. xi). > Necesse est ergo fruges verbi C eam ad proferenda pii operis germina ferliieiri
iiequaquam diversis, sed cisdem meliri ponderibus, reddanu
Expliciunl leslimonia libri Deuleronomii.
INCIPIUNTCAPITULA LIERI 30SUE. -.
1. Quodaquce Jordanh divhce sunt dum hrael, Josue ducenle, iramirei.
2. Quod prcecepit Dominus ul tollerenl duodecimlapides de medio Jordanh, ubi sacerdoles slelerant, etpo-
nsrenl in niedio caslrorum.,
5. Quod Josue Dominus prcecepilui transiret in Galgala 'cum populo et illic eos cullris lapideis circum-
. citteret. . ,
h. Quod prcecepitDominus ut arcam fcederisviri bellaioresarmali prcecederentLel sacerdolesseplem buceitv.i
clangerenl et sjc Jericho 'seplem diebus circnmirent.
5. Quodin Arca iria conlinebanlur, urna aurea cum manna, el tabul-aleslamenii, et vhga Aaron.
' 6. Ail Josue ad popuium ;- Vosaulem caveiene de facvJtalibus Jerklio quidpiam conlingalh.
7. Quod subversaJericho domus Rahab meretrich, de qua funicidus coccineusdependebat,evasit.
8. SubversaJericho Josue imprecatus est, diceris : Malediclus vir 'coram Domino,qui suscilaverit el cedifica-
verilJericho in primogenitosuo.
9. Quod Gabaonitcepach fcedus ab hraeliih fraudulenler extorserunt in lerra Pherexceiel Raphaim.
-40. DixitJosue filih Joseplt: Si p.opulusmullus es, ascendein silvam ei succide tibi spatia ad habilandum.
Expliciunt capitula.

INGIPIUNT TESTIMO-NIA LIBRI JOSUE.

159 CAPUT PRIMUM. D non sic, dilectissifni, non sic, sed ad veram sapiea-
In secundosermone-deS. Joanne evangelista. -tiam animutn transferentes sic per Dei niisericor-
1 Cum populus ingrederelur Jordanem, jubenle .diam in viriutum sludeamiis alia proficere, ul in
Josue, aqusesuperiores ad instar monlis-intumesce- viliorum pudeat voragiuem declinare. Sic perseve-
bant, inferiores vero in mare Morluum delabeban- Temus semper ad superna properare quo tendimus,
_tur(Jos.in).> Quia profeclo ex eis, qui baplizanlur, .ut divini amoris dulceitineiriin nostris jugiter men-
alii in accepta coeleslis gratise dulcedine perseve- tibus conservemus.
j*ant, alii in peccatorum amaritudinem defluere CAPUTII.
reprobevivendo non c_essant,.etvelut in marismor- - in eodemsermone.
lui salsuginem corruunt, dum sapienda terrena per t Elige, > inquit Dominusad Josue; «'ijuodecinr ,i-
pravse viise decliria ad mortem tendunt. Nos autem ros, singulos per singulas tribus, etprtscipeeis utlol-
 -1071 COLLECTAMEA. IN YETUS TESTAMSNTUM. 1072
lanJ de medio alvei Jordanis, ubi .ixerunl .acerdote» .A hunc panem pervenitur, legis veieris ulterius masna
pedes, duoriecim lapides durissimos quos ponetis in non uuaeritur
loco >eastroruin,-ubi fixeriiis hac nocte lentoria CAPUT IV.
(Jos.iv). > Ul autem non oiimia, licet piena myste-
jriis, verba disculiam, quid per hoc factum nobis In sermonede sanclo Andrea.
innuitur, nisi -ut postquam mysiici Jordanis fluenta « Prsecepit Dominus Joaue ut arcam foederisviri
iraiisimus, postquam de lavacri salutaris fonle con- beliatoies armati prsecederenl, sacerdotes autem
snrgimus, durissimos duodeei.n. lapides, id csl fir7 septem buccinis clangerenl, sicque perseptem nilii-
jnissima apostolorum exempla, ad imitalionein nobis lotninus dies Jericho mcsnia circuirent. Septimo
proponere studeamus'/ Lapides qttippe ubi sacer- jiaque die dum vociferatio populiclangemibus tubis
dotes pedes fixeranl, in loco castrorum poninuis, si admiscetur, Jeii.cho prplinus a'ftindamenlo collapsa
in procinctu spiriliialis miliii3s positi, apostoloruui siibvertiliir (Jos. vi). > Qtiid esl aiitem quoJ ad
vestigia constanter et firmiter leneamus. Nam-juxia capiendom urbem non gladiiis educitur, non tels.
.-Salomonissenlentiam :« Qui mollis et dissolulus est vibrantur, non jaculum millilur, non a-ciesmilitaris
•jti qpere suo, fraler est sua opera dissipantis (Prov. cuiiei ad irruptionis impeltim consiipalur,' sed tubis
xvm).->-Nirairum qui in moribus suis molles ac [B diintasatsaeerJoialibus elangitur, etsic vicloiia non
fluidi.sunt, mor.e aquseprsecipiles ad ima defluunt; jam jure belii, sed \iftute potius sacrameuti de supe-
qtii .veroconstantes ac liriiii.in arcem quolidie vir- raiis hostibiis oblinctur? Deiiramenti srna viderelur
liutis excrescunt. ineptia, rsi evidens non fuisset vicioria su.Vsecuta.
[ CAPUT III. Sed per Jericho, quae dicilur luna, nou incongriie
1n sermvneprimo de S. Bartholomceo. niundus inr.uilur, qui sic per labenlium momenia
« Post haec autem protinus Josue jubelur ut in temporum lanquam per menstrua delrinienta finitnr.
-Galgala cum populo transeat alque illic eos cultris Arca autem sancta erai Ecclesia; ttibaevero apo-
lapideiscircumcidat (Jos.x). Pelra, >utail Aposlolus, stoli suiit, vel quique sancti doeiores 'jScclesi.e,
Merat Christus (7 Cor. x). > Per cultellos ergolapideos quorumvidelicetadmoiiilionibus, dum pugnare sem-
jiircumcidimur, dtim per Christum a nobis omnes per contra carnis illecebras et antiqui bosiis insi-
carnis et spirilus illecebras amputamus. El hac cir- dias nilimur, vclut ad confliclus aciem el con-
cumcisione, sicut illie dicitur, -figypiiorum propul- serenda bella lubarum cJangoribus incilaintir.
samus opprobrium, quoniam deludentiuili nos elidi- _,Qu_enimirum liibos seplem.fiiisse referuntur, quia
mus petulanliam vitioruni. «Hodie, > inquitDominus prsedicaiores sancii septiformis Spiriius graiia sunt
ad Josue, « abstuli opprobrium iEgypli a vobis (Jos. *<Jrepleli. Septein quoque dierum vicissiluriine omiie
v).> Nec praelereundum^QQ quod Galgalarevelalio _,_IQ1 lempus riosti*aemorlaliiatis evolvilur. Urbem
interprelatur. Yiia quippe carnalis oculos menlis ergo Jericho sacerdotes arcam feientes el clangen-
cxcsecal, spirituaiis iiluininat: «Revela, inquil,.ocu- lcs septem diebus circumeunl, et muii ejus perarcse
Jos meos, et considerabo mirabilia de lege tua (Vsal. prcesentiam el tubarum sonitum caduni; quia in
CXVJH). > Cum enim a suis homo viliis circumci- hujus morlaii,svilse decursu, dum circuniqiiaqueper
ditur, ad divinselegis consideranda mysteria menlis orbem lerrarura sancla movetur et dilaialur Eccle-
acies revelalur. In quoscilicel loco ab Israelitico sia, per sanctaeprsedicalionis instantiam omnis elsti
populo Pascha celebratur et lypice Agnus ille come- mundi superbia fraiigilui. el cuncta infidel.lalis ob-
ditur, qui loliit peccata mundi (Joan. i). Et nota slacuia subruunlur. Ei nolanduni quod armali mi-
•ordinem j*erumac salulis huinanaeperpende myste- liies 'Ciim sacerdoiibus ire jubenttir, iiiniirum tit ii
riiim. Postquam de baplismo quasi de gurgile Jor- quibus non esl irijunctum promendi clangoris offi-
danis eximus, apostolicsevirlulis et coiistantiaelapi- cium nequaquam se remolos intelligant a congres-
des nobis in exempli teslimonium conslituiinus, sione bellorum, quateuus et ii qui non prsedicant
-quos semulationis studio conlemplanles a praviiaiis (J5MTA occulli hostis insldias,'armati nihilominiis et
nostrse prseputio circumeidhnur, sicque dimbta' ^ circumspecii semper incedant. Hujus iiaqtte belli
procul alque detersa caliginc vitiorum,rcvelata facie duces ac principes sancli aposloli sunt, qui arcam
spirilali, laHilisePascha celebranius in luce virjutum. foederis Jerichonliiiis niosnibtis cum lubarum clan-
lllic primum populus de frugibus lerrte comedit - gore circumferunl, quia per totius mundi circulum,
azymos panes; el manna, quo eatenus aii -consueve- sanctse prsedicalionis-officio,Bcclesise sacrameula
.ranl, ullerius non -apparuit. Quia postquam panis diifunduiu. « In oronem enim terram exivit soims
ille vivus, qui.de co_lodescendil (Joan. vi), ex agro 'eorum, et in fines orbis lerrse verba eorimi (Psal.
-vjrginalis uteri. prodiiv, poslquam granum tritici -xvni). » Evolutis autem sex diebus, sepiimo landem
cadensin lerram, morluum est, ac plurimos fructus -dierex Jericho cuiii omni populo gladio rievoranle
«tiulit {Joan. xii)^ mox.typica; legisinanna defecit. consumiiur, quia in die novissimo diabolus, qtti est
Terra quippe repromissionis venler est Yirginis; de rex superbise; cum omnibus suis sequacibusquasi
qua lerra per Isaiam' diciiur : « Rorate, cceli, desu- quodam di.inae senteniiaegladio merJi perpetuaecoit-
per, et nubes plGant Jtistum; dperiatur terra et demnaitir. Tunc nempe fiel qtiod per Apostolum di-
germinet Salvaiorem -{Isa. XLV)., > Cum ergo,-ad ciiur : e Quia5 cum •cvacuaveril omneni prineip v-
 «73 IN LIBRUM JOSUE. ' »74
tum, et omnem potestalem ef virtulem, iioviisime A sunt Arius, Marcion, et Apelfesaus..[ue perversoruuv'
fniniica destruetur mors (7 Cor. xx). t bominum pestes; qui, duni philosojjhorum secfas iu
"CAPUT Y. Ecclesiam conati sivnl inirodiicere, iram Dei quo-
In sermone de S. Eartholomceo. dammodo super ca&tra Israel visi suift provocare:
A.ca vero illa ex imputribiiibus lignis Se.hhn my- Sed ii obrufi sunt cum Achan sub acervo lapiduui,-
slica fuerat arte composiia; auro quoqtie purissimo quia oppressi sunt immanissimo poudere pcccato-
resplendebat, intus et exlrinsecus inaurata. In ea ruiri. Nos autem. fratre**charissimi, quia philosophia
quoque erat urna aurea, in qua jnanna servabatuiy nostra Christus esi et hic truci/ixus, atque idco nia-
labnlffi nihilomirius Testa.".ienli, et virga Aaron nuoe gistros habemus non oraiores, sed piscalores, non;
fronduerat. Quid est autem urna aurea*, nisi caro' versulos et eloquentes, sed miles ac simpiices, de-
Ciiristi munda, nitida, sincera, a"bsqueomni realus spiciamus sapienliain quse cseeat, appetamus stulti-*
conlagione ptnissima, qitserecoriditum habet riiamia," tia'm qflaadiscentes illuminaX.« Quia enim, > ut Apo-.
nngeiicuin videlicet paiiem, hoc est, diviniialis aeter-* stoui*s ait, «non cognovk mtjMus per sajrieniiam
nae dulcedinem? Duaevero lapideae labulae inviolabi- Deuni, placuit per siultiiiani praedicationis salvos
leni uliiusque Tesiamenti signant -irmitaiem.' Quid facere credenles (7 Cor. i). > - *
aulem Aaron virga, nisi summi veri Pontificis nosi/i B I - - CAPUT VII.
salutare vexillum el viyi/icss crucis exprimil saci*a- 7« eodem serntone.
menium? Quae etiam in "eo qiiod germina^se perhi- . - «Cuncti auiemhabitanles Jericho gladio trucidante'
belur, prsefigtiravit sanciam crucem immortalis me- consnmuntiir; sola autem domus'Raab" meretricis
morise viridilale vernanlem. Bsec sunt sacraiiienla'' evasit/quam videiicet fimiculus coccineus in fenesira-'
universalis Ecclesiae, liaeceiiain salutaris inslrueiio discrevii (Jos.xi). rDomus aulem illa uniearoprx-
. cujuscunque fldelis aniime Chrlslianae. Quod eiiim figurat Ecclesiam, quaepurificata est a ttirpiiudiiie-
area per adumbralam praeiendebat imaginem, hoc foniicationis per fenestram confespionis in sa-Hguinis
nunc Ecclesia, vel quoeque mens jusli per efficacis- remissione. If.ee plarie a conimuni pereuntis mundi
siniam et apertam possidet veritatera.- H_ec beati liberatiu*cxciriio, quia in feneslra domus suaecocci-
apbstoli mysticse refectionis alimenta porlabant, hsec neiim ligal funiculum; dimi iiiore corporis sui por-
tanquam paneni "psrvulis exponendo fraiigeba--*:. tare flon desinit passionis Dominicaesacrameiilum'-
I-am poslquam evangelicus Ille sermo prorupit, : «-Corde enim credifur ad justitiam, ore autem con^
Quoiiiam t aperuit, illis sensum, ut inlelligerent fessio iit ad salutem (Rom. x). > Porro autem fiu*f-
1
ScriplurasJLuc. xxiv); .'prophelica querela cessa- culus il!e ad domuni erat lrgatus, sed exlerius vide*
vii, qua~dicitur : « Parvuli pelierunt pahem, el noii C ' ba.ur, quia Dominicaecrucis fides in corde retineltir;
crat qui frangeret eis (Thren. iv).">Hic est panis ille !©3 • qu*e oris confessione depromilur. Reliquis-
quotidianus, lg2 fratfes mei, qnem nos Yerilas,\ quiderii pereuntibus, omnes qui -in domo illa reperli
doeuit inhianter expetere; hoc coeleslis sapienlise sunt mortis evasere periculum; qtiia-sicut Inira Ec-
pabulum, quod debemus jugiter esurire. clesiam omnes salvantur electi, ila extra Ecelesiam
" ' " ' nemo
CAPUT YI. poterit salvus inveniri.- Sed fortasse quseiitui"
In sermone de'S. Andrea. ' quomodo et arca^quse urbem; circumiens obsidebat,
\ Ait Josue ad populum : Yos autem cavete, ne de et domus Raab; qu_e' ipsiiis moenibus inhaerebat,
facultalibus Jericbo qnidpiani contingatis (Jos. vi). > utraqufe riimirum res unani desigriet Ecclesiam, cum
Yetat et noster Jesus, verus utique Salvalbr, ut arca videlicet obsideat et expugnet, domus autem
neino ea quse mundi sunl_ diligal: « Nolrle,' inquit", videatur obsessa? Sed hic qlisesliofacile solvitur, si
lhesaurizare vobis ihesauros in lerra (Maith. vi); > in membrisEcclesise.-qusesitaiveisitas, sublijiler al->
et per aposlolum suum-:"« Nolile diligere mundum, tendatur. Ecclesia namque expugnat Ecclteiam, 01,1111
neque ea qua?in mundosunl (7 Joan n). » Non ergo1 pr3edicalores",~niagislri et tlisciptili pr.ssidentes et
ad exemplum infelieis Achaii (Jos. vn) de amtthema- . obtemperanteB ex uno divinae -regeiterationis fonte
le Jericho aliquid defraudemus, ut \idelicet niiiil ex I> procedeTe,-unum denique eorpus Ecelesiae lanquam
jdissolulis mundanse conversalionis moribus discipli- diversa videantur membra complere. Ctii liimiruni
nis ecclesiaslicis inferamus. Non atiferamus pallium, Ecclesiaeper Psalmislam dicitur : « Pro palribus tuis
ut post indumeiitum fidei cultuin conversationum1 nati sunt'libi filii (Psal. xi_iv); > ipsl sane apostoli,
"S-eftiilariiimntillaieims iii-iuamus; non aigenti siclos,, quTad capiendam humarisesuperbise Jcriclio tam va-
nt qui seleriuimthesauriiiii in ecelo recondimus, nul- lida, tam robusta fulminea prsedic-itionum suarum
lam temporalem pecuniam per ambitiouem in suda- jacula coniorsere, unius ejusdemque Ecclesise et pa-
rio reponamus; non denique regulam auream, ut iii1 tres quodammodo videutur et iilii, filii videlicel pa-^
Ecclesiam Cbrisli non aecurata introducamus Iiajre- iriarcharuin el prophetarum, patfes vero subse-
tirorum-dogmata; non trutinata philosophoruro acute> queiilium omnium deinceps electorum.
• Hinc est enim
riisputantiumstudia, vel poetarum elaborata (igmenla. quod Moysidivina voce pngGipitur_
IIxc est enim aureailla regula, limato videlicefnlquei « Ut el bases argenteas fundat, et tabulas inauratas
poiiio sermone directa, et velut aureo lucolenta- fa-' desuper erigat(E_cod. xxvi). » Quid auiem perbases
--.cimdi-Sniiore vestita. Hajic autem regulam furatii argenleas, nisi prophetarum videtur- ordo signari,
 ms- COLLECTANEA- 1N YETUS TESTAMENTUM. 1076
qui dtim primi de saccameiito Ecclesiaesunt loeuti,. A Jerieho, quae in lunam vertilur, bsec vita signatur,
quasi quasdam bases eos aspicimus a fundamento ille ciyilatem Jericho in primogenilosuo suscitat qui
consurgere el superposita fabriciBponderasustinere? bona jirsesentis vilae principaliter amat. El quia Ye-
Qtiid vero per tabulas, nisi sancti figtirantur apo- rilas in Evarigelio praecipit: « Primum quaerile re-
sloli, qui "exlensa per mundum prajdicatione sunt gntim Dei, et hsec omnia adjicienlur vobis (Matth.
amplissime dilatati? Apostolorumnamque doctrina, vi); > merito malediclione damnatur quisquis ab hoe
quasi quibusdam basibus prophetic-e prsedicationis prseceplo declinare convincitur, Propheta allestanlef
iiinititur, eorumque auctoritale ad status sui robur qui ait : n Maledicli, qui declinant a mandalis tuis
iirmiler solidalur. Unde et conjuncisebiusebases in (Psal. cxvui). > At contra ille porlas Jericlio ponit
singulis tabulis snpponuntur," quia, dum prophetae in novissimo liberorum, qui sic utilur temporalibus
saneti in verbis suis invicem de futurse tunc Eccle- bonis ut hsecnon cum amore possideat, sed ad coe-•
sise sacramento concordant, subsequentes apostolos lestis glorisepraemiummedullitus inardescat. Qui cos-
sedificantessedificant;,et cum a semetipsis in nullo lesfibus in amore suo terrena supponit, transiloria
dissenliunlj.illos in so robustius figtint. Nec imme- floceipendit. Hoc itaque faciens et odiosse U-Cbris
xilo bases, quibus prophelse signantur, ut ex ar- filjum, juxta mandata legis, eflicil primogenilum, el,
gento debeant fundi pr_ecipilur. Argenti quippe cla- B * secundum Josue senteniiam, porlas Jericho in 110-
rilas es usu seryaluv; sine usu aulem in nigredinem vissimo sustijai liberornm. Quo conlra Cain in pri-
verlilur. Projriieiarum quoqtie dicta anlequam apo- inogeuiio isuo Ilenoch condidit jcivilatein (Gen. iv),
Stoliea prsedicatione clareseerenl, quia in usu spiri- quia fuluram 11011 spcrabatiiaeredilalem; et quia se
lualis intelligentise non eraiil, dum conspici prse quasi in Jericlio hujus sseculi prseproperededicavit,
obscuritate non poierani ,_quasi nigra renianebaiil; elogiuni perpetuse malediclionis incurrii. Unde scri-
at postquam aposloiic» prsedicalionismamis vatici- pium esJ: « Haereditas, ad quam feslinaliir in priuci-
nia oliscura delersit, quidquid lucis iiv eis latebat pio, in novissimobenedictione carebit (Drov.xxvij. >
inclaruit sensusque eorum mysticos in usuni dedit, 1 CAPCT IX.
In libro de perfeclioneMonachorum '
quia verba jam rebus esse exposita perspicue wuii-
liavil. Jure igilur jirsccipiuntur fieriet bases argefi- Nonnulli namque, quod sine gemitti dicere.nequeo,.
lese et tabulaj deauratse, quia videlicet tipoitolica sic ad novae religionis JranseunJ ordinem ut tamen
praecepta prophetarum oraculis longe surit-clariora. prseteritse vilscnunquam deseranl vetustatem. Hi ni-
Ul ergoad superiora redeamus, non incongruum - mirtim Gabaonilaesuni, non Israelilse.Notum quippe
esl si el arca, et do-musmerelricis, qnse obs.idetur, est quod Gabaonilse, mortis ihnore penerriti, ad
unam. eamdemque exprimere videantur Ecclesiam, £G Israelilicum populum cum fraude et caliiditale vene-
cum ejusdem Ecclesiae,sicut diclum esl, diversa sint runi, ila ut se veteribus-vestimentis induerenl,
niembia: alia videlicel per sanctse prsedicationisam- 1@5 panes eliam siccos, utres, saceos, calcea-
liitum' obsidentia; alia a su_e infidelitaiis vel jiravi- menta atque omnia simul inveterata porlarenl.
latis mutiiminesalularis doctrinsejaculis 1@_|'ob- Quibus scilicet postquam iriipelrato foedere vila
ruenda; aliajam domesiica, alia adhue per aversio- donatur, consequenter etiam fratts patefaeia co-
nem pravi operis aliena. Hunc in leslimonium spiri- -gnoscitur. Quos Josue , coniperlo dolo, sub maledi-
lualis ptignseconfiictumIsaias jam odoraverat, cum clione damnavit, «t aquoe gestaiores lignorumque
poslqiiam Salvaloris adverilum perspicue descripsis- •csesoresperpeluo jurc consiituit (Jos. JX). Qui sunt
sel, protinus addidit: c Et cor _Egypli labescet in autem Gabaonil-e, qui ad Israelitas mortis formi-
medio ejus, et concurrere faciain __Egyptiosadver- dine transeunl, nisi ii qui ad servitutis divinscmi-
sus _Egyplios; et pugnabit vir contra fralrem suum, iiliam non perfeclionis amore, sed-tremefacti scele-
et vir contra amicum suum, etcivitas adversus civi- rum stiorum immanitale confugiunl? Sed eorum
laiem, regnum adversus regnum; et dirumpelur noiinulli veste, non niente mutati, siccos panes ad
spirilus JSgypli in viscefibus ejus Usa. xjx). > Cum esum portant, quiaazyma adhuc siiicerilatis et ve-
**
*
igiitir per apostolieseproedicationisobsidionem, fra- ritatis (7 Cor. v) iguoranl. Yclusiis vestibus conle-
ires charissinii, de pereunlis Jericho simus inlerne- gtintur, quia in \eteri adhue homiiie constituli nb-
cionibus eruli, imo de subversse-geniilitaiis excidio vuni induere ncsciu.it, qui secundum Deum creams
riivinitus liberali, non gravemur duces nostros sub- esl in justilia el sanclitate veritalis (Ephes. iv).
sequi quo praecedunt, non.videalur onerosum quid- Poslremo omnia videntur inveterala quae gestant,
quid nobis pro nostra salule prsecipiunl. quia in praeleriiae vilaj vitiis perseverant, non
CAPUT YHI. obleniperantes praceipienliAposlolo : « Renovainini,
JJJ ephtola ad B. Causidicum, ul-exleriorv prudentice inquit, spirilu mentis veslrse (lbid.).i Nec illa eis
spirilualh sapientia prceferalur. sententia congruit, qua dicilur : «Yetera transie-
. Subversa vero, JeiieJio, Josue imprecatus est, runt, et ecee facta sunl omnia nova (II Cor.x).t
dicens : Maledictus*vir coram Domino, qui suscila- Adnoviialem quippe supeificielenusveiiienles reipsa
verit et aedificaverit civitaiem Jericliq; in primo- in veluslaie persisiunl, quia emeiidationem et uo-
genilo suo fuiidanienta illius jaciat et in novissimo vam conversationem in suis moribus non osten-
liberorum poual porlas ejus /Jos".-vi).J Naro quia per dimt. Tales jiuque maledictione iileciuatur, nec a(J
 ' " '
i<377 LN LIBRUMJUDICUM. . I07£
soniemiam cum Israelitis hterediuuem -al.quaieiius .,A tuuin impeliis suslinere. Nam cum petiilaftiia gulsa,
ad-niliuiilnr." Non enim cx illorum numero sunt, vorago Iuxurise, omniumque vitiorum pestes, tan-
quiims dicitur : «In hoc vocati eslis, ut benediclio- . qtiain frenienlium Chananaeorumacies, constipatis-
ncra hsjreditale posside.tis (7 Peir. m).> Aqua au- adversum noscuneis conglobantur, quid aliud quam
t 'm insipida est-x.t ligna dura. J-igna crgo .cadere -- Cbananaeinos ferreis curribus impelunt, et ne de
efaquas veclare jubentur, quia gustus iinelligeniise earnalis vitae campestribus ad virtulum valeamus
splritualis Ignari-, duris alque insensiLilibus exte- excelsa conscendere, salulis noliis aditus interclu-
rioris exercilii negotii occupanlur. Sic igitur ali- dunt? Sed bonus militiaenoslraedux imbecilliiatcm
qi.am quidem in exrerioribus videntur utilitalcni iioslram ad fortiter agcndi conslanliam erigit et
Eeelesise serviendo conferre ; sed quia servilitcr lonlra hostium impetus, ut in altiora progredia-
vivimt, hseredilalem inter Israelilas r.equeunt pos- riuir, impellit.
sidere. Sed quomodo de hiimicis nostris triuniphare pos-
CAPUT X. sumus,~ qui semper in epulis, semper in pocu-
In epistola ad fralres Gamugni. larudis alfluentium volumus ingurgitatione jace-
- t Dixit Josue iihis
Joseph: Si populus muJtus es, re? De quibus utique Salomon ait-: i Qui -diligit
ascende in silvam et succide tibi spatia ih te**ra^13epulas, in egestaieeriJ; qui amat vinum el pinguiaj
Pherezsei et RapLaim, quia angusta ast tibi pos- non ditabilur {Prov. xxi).> El iterum : « Luxuriosa
scssio monlis Ephraim. Cumqtie ibi conquererentur res vinum et ttimulluosa ebrietas ; qui his-delectalur
et dicerent : Non polerimus ad montana «onscen- non crit sapiens (Prov. xx).t Yenlrem namque vino
dere, cum"ferreis curribus utanlur Chanansei qui et escis assuescere, quid esl aliud quam *liostibi;s
habitanl in lerra <:ainpeslri.Respondit Josue : Po- animae, ut higrediantur, aditus aperire? Unde et
ptdifs mullus es"et magnaeforlitudinis, non habebis idem Salomon: «Qui delicale, inquit, a puerilia
sorlemunam, ,sed transibis admontem, et succides nutril servum, poslea illum seniiet contumacem
libi alque purgabis ad liabitaiidum spaiia ; et po- (Prov. xxix).> Bene bunc servum loris cdhibebat
teris ultra proeedere cum subverteris Chananaeuinr inedise, qui dicebal: « Casligocorpus meum, elser-
quem dicis ferreos babere eurrus, et esse lortissi- vituti subjicio (7Cor. ix).> Adversus hunc servum
nmm (Jos. xvii)_>Quae nimirum muitis indigemtia dispulabat cum diceret: « Esca venlri et venter
verbis exponerem forl.-ssis, si non 1@@ mihi meta escis-, Deus aulem eihunc et illas desfruet (ICor*
compendii epislolaris obslarel; hoc lantum quasi vi).*. Hunc servum sub calcibus esse frenaiuium si-
summotenus perslringendo suffleiatquia, cumJosue gniflcabat, cum dicerel: « Mullienim ambnlantquos
pvaecipitpopulo silvartim condensa succidere, hoc *^ saepe-dicebamvobis, ntinc autem et flens dico, ini-
innuil quod noster Jesus, ejtisdem scilicet nominis, micos crucis Christi; quorum finis interitus , et
sequentibus se jubet male pullulantes silvescentium quorum Deus venler esi, et gloria in confusione
vitiorum frutiees exstirpare. Hortatur ut non foe- eorum (Pliilip.m). t Notandum aiitem erhic duo ter-
dera, sed bellum contra Cliananaeosgerant, ut mon- ribilia dici, et in inimicos crucis Christi tremcntlam
tana conscendant, qiiatenus et vitiorum elaboreut depromit idem Apostolus senlentiam , dicens : « Si
debellare barbariem, el arduum virtulum fesiinent quis nonamat Dominum nostrum Jesum Christuin,
obtinere cacumen. Porro auterii, quod illi pusillani- sit anathema Maran Atha (7 Cor. xvi). > Qui vero
miier conqueruntur adversus eos qui ferreis uleban- ventrem pro Deo veneraiur, Deum quodammorione-
tur curribus se non posseconsurgere, hoc esl, quod gare convincitur, ac per hoc duohsec lerrore plenis-
nos imbecilleset fragiles saepe diffidimus tanquam sima unum videntur, videlicet, quod absil, et
ferreos_currus, sic adversantes malignor,um spiri- Chrlsti inimicum esse el uuum Dcum alium eulere
Expliciunt leslimonia libri Josue. ~
167-I@8 INCIPIUNT CAPITCLA LIBRI JUDICUSL ,
1. Qnod Adonibezechmuiva.ntn~atpedum summiiales, dum capilur, ampulantw-
;2. Erat Deborapropiieles,uxor Lapidolh,-qutejuiicabat populum illo lempore.
5. QuodGedeon prcecipitur ut cum trecenlis lanium, qui aquain manibus' lambuerant, ad bellum contra-
Madianiiaspergat.
i. De eo qui in caslris M-.diansocio referebal se per somniumvidtssesubcinericium.panem hondei,
*S. Quodmelior-est racemus Ephraim vmdemiisAbiezer.
Q. Abiinelech,fdius Jerobaat, cccidif fmlres suos sepiuayiiHuviros super lapidem unnm.
7. S:elit Joaihitn in verlice monlis Garizim, elevalaque voce ctamavil: Audite me, viri Sichem, ila'ut au-
dial vosDeus. . , - •
8. Abimelech, audiens viros turrh Sichimorum pariter conglobalos, ascendil in montein Selmon cum
omni populo.
.9. Quoddum Abimelechturrim, quceerat inmedio Thebes, amolo igne januissuccendere conereiur, mulier
molcefragmenium desuperjaciens ejus captti illisit:
-10. Quod^quidam de populoEphraim olim venientes ad vada Jordanis, dum nescirenl exprimere Sebboleih,.
Galaaditarum gladiis caisi sunt.
11. Cepit Samson treceulas vulpes caudasque earum vinxit, adjunxit ad caudas faces et in medio lieja-
tas succendil.
12. Quod Samson mandibulam asini arripiens mille virosin ea Philislhinorum interfecit.
\o. QvodDoininusinlerrogatus bh ad ineundumconlra JBenjaminprcelium,dedil assensum, ei landem hraet.
Benjamingladih sternitur.
Expliciunt capiluta.
 " "
1&79 COLLECTANEAIN ,YETUS TESTAMENTUM. lrisO
-
INCIPIUNT TESTIMONIA LIHRI JUDICUM.
CAPUT PRIMUM. 1 pluribus indiget verbis , quia muliis est replela
In ephtota? ad V. abbatem. mysleriis; sed eam idcirco sub brevitaie conlra-
« Fugiente Adonibezech"coram iiliis Israel, perse- bimus, vi diiectionem vestram prolixitatis tsedio
quenles comprehenderunt euni, csesissummilatibus IQ9 non gravemus. Consideremus ilaque ubi se-
maiiuum eius acpedum (Jud. x).t Adonibezech dem habere prophetia describitur, videlicet sub
nempe manmiro. ac pedum summitale prsecid.tur, palma, quia quos prophelica doclrina suis inslitu-
dum nialignus intcr sanctos viros spirittis et ince- tionibus erudil,ad palmam supernse vocalionis ad-
cendi et operandi virtute privalur.§Qui nimirum,du:n ducit, dtimqiie per eam homines vivendi ordinem
sua vuinera patitur, haeceadem sese aliis intulisse discunt, vitiorum rcbellantium viclores-fiunt. Nee
gioriatur : « Septuaginta, inquit, reges, amputarjs prsetereunduiii quod inler Rama et Eethel sedisse
inanuum ac' pedum summilatibus, colligebant sub perhibelur: Rama siquidem, exceisa; Relhel, dotnus
meiisa mea ciborum reliquias; sicut feci, ila reddi- Dei, sicut iam-diximus, inlerprelalur. Recle igitur
dil mihi Dominus (Ibid.). >Sepluaginla scilicetreges, propfaeiia inler Rama et Rethel habitare descri-
-septuagintasunt linguarum discrepanlium nationes, bitur, qnia quisquis prophetieis studet invigilare
quibus usque ad Salvaloris adventum aniiquus hostis doctrinis, quisquis sacrarum Sciiplurarum sincere
et recte gradiendi et bona faciendi prorsus abstule- ] » vacat eloquiis, sic in domo Dei per desiderium
rat facultalem. Cui nimirum ulrique gemino vulncri Etenlis inhabilat ul JIOIIinfima el inomenlanea, sed
iiiedelur animarum medicus Paulus, cum dicit: excelsa potius atque coeleslia semper inquirat. Haec
* Remissas manus et dissolula genua erigite, el vdcavit ad se Barae. Porro' Rarac inierpreialur
gressus rectos facite pe^ibus vestris, ne claudicans coruscatio. Coruscatio autem habet quidem Iucem,
quis erret, magisaulem saneiur (Hebr. xn).> Ailo- sed non diuiius permanentem ; mox enim ul lueere
nibezech quippe dominus fuhninh, vel dominus con- incipit, illieo deficil. Barac igitur iste Israelitici
ienlus vani inlerpretalur. Fulmen mox ut micare populi flguram tenet: qui primus omiiium prophe-
iucipii, subito deficit. Per quod Judaicus potesl iu- ticis inslructus .oraculis aliquantulum quidem in
telligi populus, qui nimirum quodam quasi fulgore. accepta lege refulsit, sed brevi tempore coruscavit.
inicant, cum dicerent: « Omnia qusepraecepit nobis In lege quippe, de qua dietum esl : « Lucerna pe-
Dominus et audiemus et faciemus '{Exod.\\ix); > dlbus meis verbum tuum, Domine, el lumen semiiis
«ed mox deficiens lux isia_cadebat, cum cervices meis (Pscd. cxvui) , -> auliquus ille populus lucere
suas tenebrosis dcemonibusincJinabant. Per id vero ccepil, sed desiil. Coruscum quasi clar» \ ilse pro-
quod dicitur, contentus vani, gentiiitas designatur, tulit, sed-in lucidis operibus non.permansit. Nam
quse contenta visibiiibus idolis non curjabat reverti ( ' duai dicerenl : « Oninia quse praeceperit nobis Do-
ad miseiieordiam Creatoris, et dum veritatis igao- Eiinus et audiemus et faciemus, > ecce quasi lux
rabat cullum, vanis insistebat caeremoniisJdolo- coruscalionis exorta; sed dum repente ctirvarent
rum. De quibus dicit Aposlolus : « Quia Deum non genua anteBaal, ecce coruscalio videbatur e\stincta.
glorificaverunt aut -gratias egerunt, sed evanue- Dixit ergo Dehora ad Barac : « Prsecepit tiJii Do-
runt in cogitalionibus Suis (Rom. _).'>Horuro igittu* miuus Israel: Tolle lecum deeem inillia pngnatorum
duorum populorum ex niaxima parte dominatus est et vade in montem Thabor : ego aulem adducam ad
Adpnibezeeh, id esl reprobus nequitise spiritus ; le in l.ocumtorrentis Cison Sisaram principem exer-
quia et iste quasi fulmen micare ccepit.etdesiit, et citus Jabin, et currus ejus omnemque muliitudineui,
ille dum vanilale daemonum contentus exslilit, pro- tradamque eosin manu tua (Jud. iv).->Tanquam si
prii Greatoris auxiliam non quscsivit. , per propheticam docli inam priori populo Deus omni-
C_VPUTII. - potens dical: Decem pr»cepta legis assume et vir-
In sermone de S. Cassiano lutum culmen ascende, sicque reproborum princi-
« Erat autem Debora propheles, uxor Lapidoth, pem ac iolius iniquitatis auclorem, me-tibi vires
qu_ejudicabat populum illo tempore, .et sedebat sub adminisirante, proslerne.
palma, qute nomine illius vocabalur , interRama et Nec praelereundum quod princeps ille militise Si-
Bethel in monte Ephraim, ascendebantque ad eam sara, qui perdilioni proximse erat obnoxius, ad tor-
filii Israel in omne judicium (Jud. iv).> Sed sic ad reniem Cison promiltebalur antea dedueendus. Quid
exilum celerius pervenilur, si, dum-hisloria texi- enim per lorrenlem Cison, nisi bapiismus debet
tur, per parlcs inlerim exponatur. Per Deboram inlelligi ? Nam cum csteciu.menus Javacro sacri
sane, quce loquela, sive apis inlerpretatur, propbe- . fontis immergifur, tanquam Sisara cum suo exercitu,
tia non iiiconvenienter accipitur. A]iis quippe mel- ' sic nequissiraus spiriius cum his'quse sibi riiililant
lificat; et de propbelia per Psalmistam dicilur: vitiis. omnibus necesse est perimatur. Respondit
« Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Domine, autem Barac ad Deboram : «-Si veneris niecum ,
snper mel et favum ori rneo! > (Psal. cxvni.)'In- vadam ; si rioiiicris vcnire, non pergam (Ibid). > Ae
terim nolo vos laleat, dilectissimi, quia hisloria si carualis ille Israel prophelise respondeat: Nisi,
bsee , quam tractandam ex occasione 'susc.pimus, juxfa liiteras 61 quasi secundum muliebrem iulel-
 "
1081 IN LIBRUM JUDICUM. ' , '. . 108-2
leclum, le mecum semper habuero, spirituale cer- A littera, qax yidelicet crucis exprimit speciem, con-
tamen aggredi non praesumo. Cui Debora : « Ibo tinetur? Cui profeclo litterse si super transversam
quiilem tecum, sed libi victoria non repulabitur, lineam id adderetur quod in cruce superius eminet,
quia in manum mulieris tradelur Sisara (Ibid.). t non jam crucis species, sed potius ipsa crux esset.
Y'elut si veluslus ille populus audiat: Tecum qui- Quia igitur Jrecentenarium lmmerum Tau liltera
dem erit exterior, ut postulas, proplietia, sed spiri- conliiiet, qusefiguram erucis exhibet, non immerilo
lualem ex anliquo hosle triuinphum, non lu, sed in Iiis trecentis Gedeonem sequeniibus, illi omnes
sanctapoiius oblinebit Ecclesia. Uli cerle, illi designali sunt quibus dicitur: « Si quis vult venire
proveniei jure vicloria, quoe in Scriptursc J.7® post me, abneget semeiipsum, et tollat crucem suam
inysieriis, dum spiritualis inlelligentise medtillam quolidie et sequatur |,71 me (Luc. ix). t Qui ni-
quserit, occidentis iitierse paleas magnopere non 'inirum sequentes Domiiium t.anto veri.us crucem
alteiidil. Commissoilaque bello, tandem fugit Sisara lolhint quanto et ipsi acrius affligunlur, et erga de-
in domiim Jahel, alienigenaevidelicel mulieris. Quse- linquenles jiroximos vel egenles pise compassionis
profecto sitieritiulrera laclis aperuil et polum dedil; iiiceiidiocoiieremaiiiur. UndejierEzechielemdicitur:
deiiide clavum in cerebrum ejits per tempus ulruin- , Jt Signa Tau super fronles vivorum gemenlium et
que defixil, sicque in hoininis specie"perveisorum g doleiitium super cunctis abominalionibus, quarfiunt
hominuin caput diaboluin interfccit. Quid enim Ja- in medio Hierusalem (7i_.ec/j.jx). > Yel certe in his
bel, quse ascensioinlerprelalur, nisi sanciam desi- trecentis, qui Tau lillera continentur, hoc exprimi-
gnatEcclesiaro, pei'quam videlicet solam bealitudo lur, quod ferrum bostiuni crucis ligno superetur.
coelestis ascenditur ? Cnde et, Synagoga de eadem CAPCT IY.
Ecciesia dicit in Canlicis : «- Quse "est ista, .quse Jn sermone de sattctisvirginibus.
ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super t Cum Gedeon auscullandi gralia ad castra, Sla-
dilectum suum? > (Cant. vni,) Haecmulier alienigena dian, Domino praecipiente, dirigilur, Madianila
fuii, quia sancta Ecclesia de geiililitate jjrocessit. quispiam, alier ad alterum vidisse se somnitim con-
HsecIsraelitaruin hostein prius lacle polavlt, postea lileiur, Yidebatur, inquit, mihi quasi subcinericius
pilum capiti ejus in_i__.il, quia humani geneiis ini- paiiis ex bordeo volvj et in castra Madian descendere;
micum, quem sancla prius -Ecclesia carnaliier, vi- cumque'pervenisset ad labernaculum, percussit illud
vendo lactavit, postinodum spirilualiier conversando aiquesubvertit, et terra funditus cosequavit..Respon-
quodam acumineacvirtutecrucis eSsiinxit.Nisienim dit audilor :Non eslhoc aiiud nisi gladius Gedeonis
insaiiabilis .homicida perditionem humani generis filii Joas viri Israelitse : tradidit enim Dominus in
inexplebili prorsus ayiditate sitiret, de illo cerle ("j raanus ejusMadian etomnia castra ejus (Jud. vn).>
Scriptura non.diceret: « Absorbebit fluvium, el non , Per Gedeon,qui, non circuitus, sed circuicns in ulero
mirabilur; et habel fiduciam quod influat Jordanis dicilur, ille merito riesjgnalur, qui, dum viiginali
in os ejus {Job XL). >Lae vero fruclus esl.carnis, et clauderetur in ,alvo, lotam limndi niachiiiam suo
blandimenla carnalis significat voluptalis. Quandju circumdabat ac disponebat imperio. Per Madian au-
ergo gentilis populusjuxla-legem carnis \oIuptupse tem, qui de Judicio lnlerpretatur, populus infidelis
vixil, lanquani Jac, ita vilsesuse mollitiem .siiieiili accipitur, de quo Dominus ait: i Qui non credit, jam
niorlem nostrain diabolo propinavit. At. poslquain judicatus est (JO-IH.III).>Poj*roauiem usque ad Sal-
sub spirilus se disciplina cojistrinxit, iiivlctse.mox vatoris advenluin, more hordei, sub paleis liiterarum,
crucis arma corripuil, hostemque salutis humanse, el Jegis praecepta cl propheiarum tegeljantur ora-
quem dudum voluptalis lacte polaverat, nunc pceni- cula; sed poslquam illc veniens panes hordeaceos
teniise munitaprsesidio, ligno transfixit. Sic ilaque fregij, deditque discipulis ut turbis apponerenl. Cu-
"quetnIsraelilica plebs superare non poiuit, peregrina jus eliam operis ei_positioeslquod evangelisla dicit:
linilier, hoc est gentilis Ecclesia, solo crucis signo qtioniam < aperuit illis sensum ut iinelligerent
prostravil. Scripluras (Lnc. XMV),. jam ex hordeo, quod hrutis
CAPUT III. ]) videbatur animalibus congruere, panem facere di-
In sermone de exaliatione S. crucis. gnatus est animarum. Sjcut enim liordeum inier
lioc crucis nempe vexilhmi etGedeon sibi suisque niolam utramque conterittir , ut a fariiiEcfarragine
coromililonibus lypice prolulit, qul' coijlra arma cantabrpm secernatur; ila velut inler duos, legis
aima deseruit, inermis. armalos invasil et ad debel- scilicet et E.angelii, lapides sanetae Ecclesiae do-
landum Madianitarum niultitudiiiein, dimissa inulti- clriua commolitur,' ut litterse supeiiicies a medul-
ludine, cum paucis venit. Divina siquidem sibi ad- libus spiritus discernaiur. Sed ut in his verbis non
monilioiie prseceplum esl (Jud. vn) ul ad fluvium diutius iinmoremur, haec hordei farina sacii bapti-
•.eniens omnes, quos ilexis genibus aquas liattiire smatis aqua corisjjersa, sive conflata, et sancii Spi-
conspiceret, a bellorum congressionibus airioveret. ritus igne percocla fit panisj qui videlicet Madian
Faciumque est et trecenli viri lanlummodo, qui stan- castrasiibvertit, quia cunctas infideliym machinas
.fes manibus aquashauserunt, remanserunl. Quid est deslruit. Hic panis, juxta veri illius interpretis con-
auiem quod Gedeon, irecentis conteutus militibus, 'ecluram, Gedeonis est gladius, quiajsicut Aposlolus
ad bella progieditur, ni.i quia liic ntimerus in Tau ait: « Gladius spiritus cgl verbum Dei (Ephes. xi)- >
108,3 COLLECTANEA1N YETUS TESTAMENTUM. . IQ*&
Hoc sancli Spintus gladio rex cx.rcituuin Christus .\ quo eral ipse venturus?-> (Lttc. x.) Hic etiam prsetli-
s IOSarmat mililes; !ioc etiam suas pr_ecingitac ro- canlium ordo j'am figurabatur in illis, de quibus
boral bellatiices. E*; ufroque siquidem sestt miliiiso ad Moysen Dominus ait: « Congrega mihi sepfua-
su:e cuneos inslruit'aciesque cofnponit, qtiia"viroS ginla viros de senioribus Israel, quos tu nosli quod
ac ffiminas ad prajm.ani. beati certamjnis indiffe- senes populi sintet magistri, et duces eos ad osiiuni
renter adniiliit. 173 tabernaculi fcederis(Ntnn. xi). >Quid veroper
172 CAPUT V. Abimelech, qui eorum frater erat, sed spurius, nisi
- 7u sei mouede &. Malthcro. luxjiriosi atquecamales intelligendi sunt clerici, qui
t Nonne, > inquit Geiieon, t melitis'est raccratis calholicorum sancJorumque poutiiicum el fratres
Ephraiiri Vindemiis Abiezer? > (Jud. vm.) Nam quia quidem sunt per acceptum ecclesiaslicum ordinem,
Ephraim, quod fecundilatem souat, Ecclesiam ex- et lamen spurii judicantur per degeneris vitsect igno-
primit, quid perjracemum Epliraim, nisi Chrislum? bilium operum praviiaiem? Hi fralres suos occidunt,
quid per viridemias Abieier, nisi Judaicorum multi- cum snnctorum Patmm juaieia riestruunt, cum san-
lu linem sacerdolum ;'sive etiam perTacemum, par- ctiones eorum atque decreia perverse vivendo con-
Vus lidelium numerus primitivso Ecclesise,per vin- fundujtt. E( ha?cinlerfeclio fit super lapidem urium:
demiam vero niultitudo inlelligenda est Synago-oSe ? B Lapis is:e Salvaloris estEcclesia, de qua per Zacba-
Melioresl ergo racemus Ephraim vindemiisAbiezer; riam dUtur T« Ecce ego adducam servtim nieuin
quia bealior fuit primitiva Ecclesia, quaeusque in Orientem, quia eecelapis, quem dedi coram Jesu;
finem sseculi renascenliuni sobole fecundatur; quam snpar lapidem untim septem oculi sunt (Zach. .111).>
Syiiagoga, quse paulatim quoiidie defectura mimii- Lapis iste utrobique unus aplissime dicilur., ut uni-
lur. Unde et per IsaianTdiciiur: « Lauda, steriJis, las I_!cclesi_ecommendelur; de qua sponsus ait in
quas non paris ; decanta laudem et hymifos, qusenon Canticis : « Uiia eslcolumba mea, una est genitricls
pariebas, quoniam mulli filii deseria; m.tgis quam su.ae(Cant. vi). >"Quid sunt autem seplem oculi su-
•jus quoehabet virum; dilata locum tenlorii ttii et per lapidem unum, salvo tamen, si est, altiori mysie-
jielles labernaculoruin tuorum extenoe; ne parcas, rio, uisi illi septuaginta viri, hocest, doctores sancii
iongos fac funiculos luos et clavos tijos consolida ; in ecclesiasticsepacis unilate conjuncti et seplifor-
ad dexteram eniin et ad Isevampeneirabis," el se- nris sancti Spiritus charismatibus illuslrali ? Per hos
meii luuin genles haereditabiJ(Isa. LIV).>Hecsane, enim oeulos sancla videlicel Ecclesia per hos con-
cujus seinen genfes hserediiaJ, Ecclesia est, quse spicjt ubi recti operispedem ponat acper vianrman-
quoJidie gerius humanum per suos fiKosad fidei uiii- datorum.Dei gradiens norniam rectitudiuis non of-
lalem vocat.Iljec es£, do qua dicilur ia psaimis:«Pi*o G fcndat. Abimelech ergo manzer et spuriiis septua-
ea.quae consequilur haeredilatem (7.. tit. Paal. x) t ginta Iegitimos fralres super uiium lapidem perimit,
Haee est vinea quse laudem flecantare prseeipitur; quando pars cleficorum ab ecclesiasticsecastilatis
sicut et apud eumdem pvopheiam alibi reperilur: nobilitale degenerans, obsceii3ese Iuxurix legibus
« ln illa die rinea nieri cantabit ei: Ego Dominus, subjicit, et dum'sacros canonesreprobandos judicai^
qui servo eam (7sa. xxvn). > De hac vinea beatus eorum conditores, sanclos videlicet viros ac per hoc
quoqtie Matibsous Dmninuni dixisse -commemorat: noWlesGedeonis, id est, Salvatoris et Ecclesiselilios
Quia «-iiomo erat palerfamilias qui planiavjt vi- impia quodammodo crudelilale trucidal. Quanquam
neam, el sepem circumderiil ei, et fodil in ea tor- non ignoremus non' absurde significari posse per
cuiar, et icdificavit liirrini,-et locavit eam agricolis et Jeroboal Chrislum",per Abimeiech , Antichristum :
peregrc profeclus est (Malth. \\\). t Ilsccrinea ex qui nimirum sicul ille concubinse,sic et iste esl re-
jllo prodiit bolio, qui pedibus Jud-eorum.aique gan- jectae filius Synagogaj; per sepluaginla vero fratres,
llium in crucis calcaius est jjrajlo, ex quo prctiosi qi;os Abimelech occidisse narralur, Septuaginta lin-
sanguinis unda profluxi!, qtiremenies hominum male guarum genles, quas Antichrisius insseculi fine per-
sobrias vino spiiitualis graliae sahibriter delir.avi*.. seqaetur.
De quo scilicet vino cum diversis linguis per Spiri- » CAPUT Vfl.
t'im sanctum loquerentur apostoli, dfctuni est: 7JJephtola ad Bonifacium episcopum de curialibus
t Musto pleni sunt isti (Act. n). > episcopis.
CAPUT YI. t Sielit Joaihan in vertice monlis Garizim, e!c-
In ephiola.ad Petrum afchipresbylerumde incon- vataque vocc clamavil: Audite me, viri Sicheni, ila
'tlnenlia clericorum. audiat vos Deiis : Ierunt ligna, ut ungerenl super
. « AbimelechfiliusJeroboal, s quem Scriptura geni- seregem, dixerunlque oli\ae : Impera nobis. Quaa
lum refert de concubina, quam hahtieratin Sichem, respondit: Nunquid possum deserere pinguedinem
i occidijfratres suos filiosJeroboal, scptuaginta \iros mesm, qua et dii utunlur et homines, et venire; ut
S'iper lapidem unum (Jud. vm, ix). > Qtiid enim per interligna promovear? Dixeiunlque lign-aad arho-
-Sepluaginla\iros, nisi praedicatorum Ecclesise libra rem ficum : Yeni et super nos fegnum Sccipe.
signalur",de quibus ait Lucas evangelista: Qiii&itde- QUJBrespondit eis : Nunquid possum dulcedinem
signavil Dominus septuaginta et misit illos binos meam deserere fructusque sua\issimos, et ire, ut
an-te faciem suam in omnem civitatem et locum inter caftera ligna promovear? LocuJa sunJ quoqce
 - '
10S5 IN LIRRUMJUDIOUM. . 1085
ligna el ad vilem : Yreniet impera nobis. Quse re- &.concilianlhominesCrealori?«Quani, inquit, -specipsi
spondit: Num possum deserere vinum meum, quod pedesevangeiizanliunrpacem(Rom. x). >Ficus autem
Isetificat Deum et bomines, et inter •eaetei*aligna •sacraeiegis"iinaginem tenet. Unde_et in Evangelio
promoreri?j-DeindeScfiplui*a^ubjiingit:^«Dixerunt- dicilurquia « quidampaterfamiliasplantavitvineam,
que omnia ligna ad rhamnum : X74^'e'!i etimpera in qua scilicel planlavit et ficum (Matih. xxi). Yi-
nobis. Qul respondit eis : Si vere regem me vobis riea qmppe DoitiiniSabaotli domus est Israel "(7sa_
constituitis, venile et sub umhra mea requiescite v); t in qua nimiiHimplantavit divina manus Deca-
(Jud. ix). > Longum est, si dicamus Gedeonem ty- logura legis. Sed hsec ficus priorem pojmlum quasj
pum tenere Salvatoris; per plurimas ejus uxores, 175_3rossos suos, aridos scilicet et inutiles prolu-
diversas debere naliones inlelligi, qUsesibi cohaesere Ht et abjecit; novum vero Chrislianaefidei germen
per fidem; per sepluaginla flllos, JoJidemlinguaruiri ad maluritaiem internse .pinguedinis suavitatemque
populos; per concubinam, Synagogam; pef Abime- perduxft. De quibus Jeremias ait-: « Yideo ficus bo-
lech , AntiehrisJum, qui Synagogsefilius erit. Unde nas, bonas valde; et malas, malas valde, quse co-
et in Apocalypsibis qui credituri sunt dicitur : « Qui medi non possunt, eo quod sint malse (Jer. xxiv). >
dicunt se Judseos esse et rion sunl, sed sunt syna- Per ficus ergo illi possunt non inconvenienier intel-
goga Satana. (Apoc.u). >'Et sicut ille peremil septna- B ligi qui sacrse Legis eriidilione sunt sufficienter in-
gintafralres; siciste perseeuturus est oriines, quaa strucii. Yilis eliam idipsum pene videlur significare
sibi non consentient, nationes. His, inijuam, omissis quod fictis".Dicil enim Dominus : « Ego sum vilis
quaj longiorisslyli videutur egere tractatu, inquan- vera, el vos palmiles (Joan. xv). >Et quia dejpalmi-
tum paiilur epislolare conipendium ila dunlaxat tibus fiunt vites, quid mirum si el sancii doclores
cceptaedisputationi congruere videatur, prolixre hi- asseranlur vites, ul quod Salvator niundi per natu-
storiae figuram.succinete perslringimus. Quiil ergo rara, hoc illi glorientur habere per graliam? Qui
per Joalban, qui interprelatur consummalus, sive nimirum dum triumphum Dominic_ejiassionis prse-
perfeclus, nisi sanclum et doctuln quempiani praedi- dicare non cessant, quasi per doctrinse suaebotros
catorem debemus accipere? Hicin moiitem Garizim arenlia corda riostra vino beati.cruoris inebriant.
ascendit el voee magna clamavit. Prius ascendit et De hoc vino pei*Jacob supe^ Salvatore nostro al-
postmoduih clamavit. Anle consurgitin monlem et Tegoricedicitur : « Lavabil in vino stolam suam et in
sic elevat vocem. Quia nisi doelor virlutum prius sanguine pallium suxim (Gen. XLJX).> Stola Christi
eulmen ascendat, inaniter clamat; sicut per Isaiam fuit in apostolis, et caeteris credeniibus Syiiagoga;,
dicilur : t Super montem excelsum flscende tu, qui cujus eliam pallium gentilis est populus. De quibus
evangelizasSion; exaitalnYortitudine vocem tuai», ^1 sibi per prophelam dicitur : « Yivo ego, "dicilDomi-
qui evangelizas jerusalem (ha. XL). > niis, quia his oinnibus' velut ofnamenlo vestieris
~~Per Garizim autem sancla designatur Ecclesia, (7sa. XLIX).> Hos itaque Cbristus in sanguine uvoe
quse virtulum omiiium est schola et coelesliunisege- lavit, quem de scmetipso contritus in praelo crucis
tum iibertale fecunda. Hic est enim mons, qui dan- expressit. Unde et Joannes ait : « Qui dilexit nos et
dis per Moysen benediclionibus dppulatus est. Et Istvitnos apeecatis nostris in sanguine suo (Apoc.i). >
Ecclesia nions-benediclionis est, cuj'usfiliis per Apo- Cuin igitur oliva, ficus ac vitis, hoc est', spiriluales
stolunrdicilur: « In hoe voeati esiis, ut henedietio- viri lignis praesse silveslribus, id est, terrenis ho-
hem hsereditatepossideatis (7 Petr. m). > Hanclise- niinibus atque' carnalibus nullalenus acquiescunl',
redifatem a vidua malre suscepimus ,-pro qua vir offerJ se rhamnus, et ab cis consumendus et eadem,
ej.is mori dignatus est, de qua el per Psalmistam di- vel pravSeconversalionis exemplo,velei ronei dogma-
cilur : t Yiduam ejus benedicens benedicam (Psal. tis incendio coiisumplurus. Rhamnus enim spinis
cxxxi).-> El congrue Garizim, qui inlerprelatur di- crebreseenlibus horret; per quem scilicetquilibet
visio, vel advena', sanctam figurat Ecclesiam, quo-N perversus innuitur qui sic peccatorum lanquam Ye-
niam Ecclesiageniium. qttseprius eASlilitfuriditus a ~ prium asperitale derisatur. Unde et primo boniini
lege' Dei divisa, in prima vocatione facta est advena riictum est : « Terra tua spinas et Iribulos germina-
jamquri per incrementum graliae facta est oinnino bitiibi (Gen. m) : > id est, corpus luum aculeatis
domestica. Unde jam firmiter radicalis et velut in viiiorum punctionibus subjacebit. El per prophelam
urbe compositisPaulus ait: _ Jam non est.is bospi- Dominus : « Spinis, inquit, peccatofum suorum cir-
les et advense, sed eslis civessanclorum et domesiici cumdefunt me (T/iien.iii).. > Lignis ilaqne'pelenli-
Dei (Ephes. n). > Sed ul" omitlenles plurima quod bus regem, id esl, pravis quibusque earnaliier eli-,
propositjim esl transiliendo celeriler percurramus : gentihus praesulem, rhamnus accedit in medium,
Ligna silvae sunt bomines vani, et infrucluosi ac qtiilibet videlicet reprobus, qiii el ignem damnalionis
flammis ultricibus merito suse slerilitalis obnoxii. in se ,ex eorum jiravitatibtis atigeat; et eos perverse
« Omnis en.imarbor, quaeuon facit fructum bontim, vivendo, vel docendo recipfocsi combustione cori-
excidetur, el in ignem millelur (Mqtili. in): > Quid sumat.-Cnde et illic dicitur : « Egrediatur ignis ex
per olivamvero, quseet signum pacis oslendil oieique eo , ul consumai babilatores Siehem et oppidum
pingtiedinemfundit, nisi illidesignantur, qui Spiritus Meilo, egrediaturque ignis de viris Sichem et de op-
sancti pin^uedine delibuli evangelizando pacem re- jiido Mello et devoret Abimelecli (Jui, ixy. » Jiajc
 1087 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUM. 1GS8
aulem Joalhas eonstitutus in verlice monlis eloqui- i_ percttle me , ne forte dicatur quod a femhia inter-
tur ; quia per sancios in Ecclesia prsedicaiores addi- fectus .sttm Qui jussa perficiens, interfecit eum*
scinius quomodo riuibusque perversis ac reprgbis (J.ud.LIX). > Ut autem in his verbis non dinliusini-
vana peleiilibus resislanius. moremur, Jragmen hoc mobe, quod Abimelechce»
CAPUT YIII. - rebrum fregit, nihil est aliud quam saxum illudquod
In ephlola ad Pe.rum atchipresbyterum de inconti- Danielsine manibus abscissum de monte conspexit
'
nentii ctericorum. . {Dan. n); ipse videlicet Dominus, qui de se in Evan-
« Abimelecli auiSiensviros lurris Sichimorum pa- gelio dicit : « Qui cecideril super lapidem istiim,
riter conglobatos, ascendil in monlem Selmon cum confringelur; snper quein vero ccciderit, conteret
omni suo populo et arrepta 17© securi prsscidit eum (Maith. xxi). > Mulier vero, dc cujus manibus
arboris raniuin, impositumque ferens humero dixit mitlitur, sacra lex est, 177 (lUEeflagi-liosispudici-
ad socios: Quod me videlis facere , cito facile. > liae*coiitemptoribusrepeiitinumCliiisljjudicium'com-
Deinde sequitur : « Igitur cerlatim i*amosde arhori- niinattir. De quo pei* Jereiniam dicilur: « Nunquid
bus prsecidenies,' sequebanlur ducem; quibus cir- non verba mea sunl quasi ignis, dicil Dominus, et
cumdautespraesidiunisuccenderunt, atque ila faettim quasi malleus conterens pelram?-> (Jer. xxiu.) Ar-
est ul fumo ct igne mille liominum necarentur, viri ]5 miger vero Abimelech, diabolus est, qui videlicet
pariler el mulieres habitatores lurris Sicliem (Jud, omnibus qui lurrim castitatis opptignani arma libi-
ix.) _ Non esl htijus loci sacrse figuras historise so- diniset acula luxurise jacula submiiiistrat. Dequi-
lerter exponere; sufflcitnobis, quantum ad proposi- bus jaculis dicit Apqslolus : «In omnibus suinenles
tiim allinet, rem summotenus prselibare. Rami ar- scuium lidei, in quo possilis omnia tela nequissimi
boruni stinl seiitentiofaeScripluraruin, quas dum im- ignea exslinguere (Ephes. vi). >Et prophela :i« Ibi,
pudici qtiique ad allcgalionis suserobur vi.olenter inqtiii, Assur ciim armis suis (Ezech. xxxu). > Quem
inflectiinl, fumo simul et igne numerosas hominiim ergo mulier fragmine molse percussil, anniger ense
calervas exstingtmnt: fumo seilicet erroris et igne peremil, quia castitatis adversarios, quibus Scriptura
libidinis; ut rieceptas male discentium menleset sacra judicium divinseanimadversionisinlentat, dia-
luxuriae flamma succendal et pravi dogmatis caligo bolus xlernsemorlis internecione trucidat; ut quibus
confundat. Hsesiini enim merces, quaede Sodomaet ftierat minister in ptigna eorumdem sit poslmodum
Gomorrha prodire vissesunt posi exeidjum. « Abra- lortpr in poena, qusequeillis contra pudicitiam larma-
bam, inqnit Scripiura, consurgens mane, ubi stete- suggesserat, eadem exigenlibus merilis in corunt.
rat prius cum Doniino, intuilus est Sodomam ct Go- tunc jugulum verlat.
morrh.im et universam ierram regionis illius; vidit-' S , , CAPCT x: i
que ascendcntem f.iviilamde lerra ,-quasi fornacis 7;? sermone de sanclo Anlimo.
fumuni (Gen. xix). >. ' Quorumdara j.lane fides esl vana, flaccida, prse-
CAPUT IX. , tendens quideni in superficie similitudinem, non
J» eadem epislola. aiilemJiabens" intrinsecus veritatem. -Horum porro
Porro .aitlem dtim et Thebes cum suis agminibus temtere figuram qui olim de popnlo Epiiraim ve-
obsideret oppidum, eumdem confra castiialem Abi- nientes ad vada Jordanis, dum nescirent exprimcre
melecli videiur fignrasse conflicium. « Erat aiitem sebboleili [scbibboletili], sed jebbolelh [sibbolelhl.
turris exceisa, > ul Scriptura ieslniin*,<in medio ci- poiius, lanqtiam peregrina lingua proferrent, Ga-
viialis, ad quam ccnfugeraiil viri siiniil ac mulieres, laadilarttm gladiis ccesistinl (Jud. xn). Quid eniiu
et onincs prihcipes civ,italis,*chuisafirinissjimejantia, per Jorriancrii, in quo SaivaJor nosler bapiizari
etsuper Ittrris teciiim sianipsperpropugiiacula (Jud. dignalus est, nisi baplismus? Quid vero per sebbo-
IX). > Civitas, universalis Ecclesia ; linris, .castilaiis leib, quod inierprelalur spica, nisi fides csl inielli-
T2SIemineiilia; ad qunm confugeranl viri sinml ac genda ? sicut enim spica viclum prsebel hominibus,
mulieres, fortes sciiicei et infiimi; principes etiam ita el de fnle dicitur quia « instus ex fide vivit
civiiaiis, ordo videlicet clericorum, qui ienet Eccle- (Habdc. n; Rom. i). > Et sicut spica mtilta in suis
sjaeprincipattim. « Accedens^iinqueAbimeleclijuxla aristis grana recondit, ita et symbolumnostrae con-
inrrim ceopit insianlius .ditnicire, el apprcpinquans fessionis plurima in se fideisemina colligit. Yenien-
oslio ignem conabatur apponere(//)._/.).> Ilociiaque les iiaque ad Jordanem Ephralsei consulunlur a
niodo clerici petttlaiues et infruniti, tnni casliiatis Galaadilisquoniodo spicam exprimant : venientes
iiioliunlurincendium, dtim roulios ad suaelibidirtiset etiam ad baptismi lavacrum calecliumeni inquirun-
a'Siuanlis insanibc cohoTJanturcxemplum. Ignibus tur a sacerdotibus quaiiter credani. El quoniam
arniali lurrim eastilaiis impetunt, dum inccsti eastos Galaad interprelatur acervus lestimonii, recte per
flamma pestiferse persuasfoiiis accendunt. Seil buic Galaaditas sacerdoles Ecclesite intelliguntur qui
cerlamini qui finis imponitur ? quos vicforiaeiitulog prsedicalionibus suis opera divina tesJaulur. 'Per
hsecpugna sortilur ? « Ecce, inquit, mnlier fragmen- Epbraim vero, quod fecunditatem sonat, illi desi-
.um molsedesuperjaciens illisit capiii' Abimelech et gnanlur qui idcirco ad fidei perveniunt spicam ut
«Mnfrcgitcerebrum ejus. Qui vocavit ciioarmigerum proventum fecundilatis per boni operis segetem
suum, et alt ad eum : Evagina gladium tuunTet proferant. Sicut ergo ii qui ad Jordanem \eniunt
 iOS9 IN LIBRUM JUDICUM. 1093
«picam quidem intel.igunt, sed, quia exprimere ne- A _?igne mystice per Psalmistam dicilur : « Tradidit
sciunt, moritfnlur : ila et qni fontem baptismatis grandini jumenta eorum, et possessiones eoruiii
expetunt, a vita.fundilus decidunt, nisi fidein ipsara, igni (Psat. LXivn). > Qiioniam^icul boni sacerdoles
quam edocti sunt credere, sluduerint eliam bono- Deo qiiorunilibet fidelium oblationes et vota com-
rum operum eiiuntiatione proferre. Ita nimirum meiidant, iia plerumque qui sacris allaribus indigui
•aiierum pendet ex altero ut semen fidei exsurgere sunl, horribililer gravanl. Qnod autem mali sacer-
debeat in spicam operalionis. Quod el Salvator no- doies Vulpibus compaientur, Ezecbiel quoque pro-
sler evidenter ostendil. Nam cum praeciperel disci- s pheta lestaiur; dicens : « Qnasi vulpes-jn deserlis
pulis, dicens : « Ite, docele omncs gentes, bapli- prophetse luieranl, Israel (Ezecli. xm). >'
«antes eos in nomine Patris, etFilii, et Spiiilus 179 CAPUT 511.
sancii; > prolinus arididit : « Doccntes eos servare In.sermone de sancth virgitiibus.
omnia qttaeciinque mandavi !7S vobis (Malth. Salvaior noster, in liujus mundi campuui pole-
xxvtii). >Ac si aperte dicai: Semen fidei in cordibus states aereas -debellalurus adveniens, non elegit
homiiuim serile, et inox mandatorum gerrainan- rhelbrcs ct philosophos, sed.simplices ac liiteralis
liiim spicam qualiler operationis lingua exprimere industrise prorsus fgnaros; quoniam, sicul ait Apo-
debeanl, edocele, ne soioecismumfacianl in spica JJ I stolus-: « Quaestttlta sunrhujus niundi elegit Detis,
operis, qui se de monte Epbraim, hoc esXde celsi- nt conftinriat sapiejites; ct in.irma, ut confuiidat
tudine esse leslantur ccclesiastica. fecunditatis. fonia "(ICor. j). > Hoc iiamque illa Samson vicioria
"'
-Qiiapropter,djlectissimi, caveamus ne fides nostra bene figuravil, qua [mandibulam asini fervefaclam
superduclo nos solius professionis colore decipial, arripieus, mille Philisfinorum viros oecidit. Quid
el (anquam inanis spica, vacantibus ciilmis,absque enim per mandibulam asini^ quod uliqtie simplex
dileclionis -medulla follescal. Imiieimir fidein niar- est animaJ, nisi imperila simplicium homintim ora
tyriini, per qtiam vincenJes regna lerrarum adepii signantur? Samson itaque non cum armis, non cum
suiil pr-cmiapromissa coeloriini{Hebr. xi). Sil ergo diversis telorum generibus, scd ciim maiidibiila
fides noslra solida, sit vera, sit robusla, ut jimic asijii mille-viios occidii , quia Redemptor nosler,,
cnndo per fidem perveriiamus ad speciem, viieudo quem ille signabat, ctim imperiiis et rudibus perfe-
per senigmaiis specultitn, quandoque perducamuir C.uiu iiifldclium niimerum a vita veteris erroris
adipsius summseveritalis oblutum (7 Cor. xn). • exs.inxii. Quid auienj mirum, si sanclos prsedica-
CAPUT XI. lores pcr asini maxillam sacrum designet eloquium,
cum et ipsum prsedicationis verbum perhordeum
7JI ephiola ad Adelaidemcomitissam, qua eam con-
fcederal ephcopo propler incontinenliam clerico- C quandoque denantiet,-quod esl utiqtie pabulum ju-
rum. mentorum? Quod certe non modo per Evangelicos
- Sicut velus narrat historia : « Cepil Samson tre- ,quiiique. panes,agnoscilur (Joan. vi), sed
per illutl
-centas vulpes, caiidasque earum-adjiinxit ad caudas, quoque quod ille, qui in castris Madian se som-
el faces ligavil inmedio; qnas igne succendens niasse perliibebat, socio referebat : « Yidebalur,
(limisiTut lnic illucque" discurrerent: quse slalim inquit., mihi qnasi subcinericius paiiis ex hordeo.
perrexerunl in segeles Pliilislinoruni- Quibus suc- -volvi, et in Madian castra descendere :-cumque
censis et comporlai_ejamfruges, el adhuc sianles in -180 pervenisset ad tabernaculum, percussit iliud
siipula,- roncrematscsunt in tanlum ut vineas quo- atque subverlit (Jud. vn)v >
-tjiieet olivela fla.nnia consumerel (Jud. xv). > Ilsec CAPUT XIII.
-planeliisloria licel principaliler designet haereiicos, In ephlota ad' canonicos'Fanenses.
qui qnasi treccnlcnario ntimero conlinenUir, qttia Qui alios ad -reciiiudinis viam debet instruere,
sanctse Trinilatis fidem verbotcnus coiifileuMr, sed valde cavendum est ne ipse, quod absit, in aliquo
dum sub velamenloorthodoxae fidei in prima ser- videatur errare. Hincesl quod Israeliiicus populus
nionis sui fronte se palliant, igncm pravie doctrinaj -ad ulciscendumscelus Beivjamin[Belaminjzelo^recii-
in poslerioribus, qno fruges oranium bonOnim ope- D D tudinis inflaminalur, et lamen idem popnlus gladiis
rum esuranliir, occullant; quamvis, inquam, per Benjamin ante prosternitur (Jud. xx). Quem eiiim
lias vulpes desigiienJur lisercJiei, his tamen incon- non moveat qttod Dominus bis interrogatus, bis ad
tineiiles clerici cum suis pellicibus possunt non in- iiieundum conlra Beujaminpraeliumdedit assensum,
coiivenienterapiari, qui quasi solulis pudibus gra- et tamen in primo ceriamine viginli duo millia de
•diuniuf, dum honesJatis aliquando specicm simulare Israelitis, in secundo yero decem el oclo millia
-praotenduiil;sed cum accensis facibus eonibinanlur ceciderunt. Quid igitur in his intelligendum
in caudis, quia qtiasi poslposilo, et, in quanluin va- est, quid seniiendum, nisi quia prius curandi
lent, occtilli igne impudici conglutinantur amoris. suni a tumore proprii vulneris qui ferire morbos
-H*.cilaque vulpeculse,igne interveniente conjunct_e, alienae gesliunt pra\itaiiss ut ipsi jam nuindi per
el libidinis facibus combinal-e, omnia Philislinorum ultionem suimct veniant qui alioriim perculero
sala •consunuml: quia spiriiuales fructus Ecclesise prava feslhjani, sic.ut in Evangelio dicitui' : t Qni
destrminl, el quanlum ad se, bona opera fidelis po- sine peccalo est veslrum prius in illam l.ipidem
-puli divinte indignaiionis igne succendunt. De qtio miltaj? » (Joan. vni.).Unde rectc cura ilii -Domiiium
1091 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUM. , '1092
Gonsulentesdicunt: « Quis crit in exercitu noslro A judex consJituilur, uJ nimirum prius per confes-
princeps certaminis contra Benjamin filios? Respon- sionem propria sludeant errata corrigeie, qui aliis
dit : Judas sit dux vesler (Jud. xx). > Quia enim Volunlerrorem confitentibus subvcnire.
Judas confessio inlerpretatur, recte. dux illius belli
Expliciunl teslimonia libri Judicum.
INCIPIUNTCAPITULA LIRRl PRIMI REGUM.
i. De Heli, qui fjiornm peccala non digne corripuil.*
2. Quod^dum civesJabes Galaad fcedusab Naa Ammonile,qui eam obsidebat, expelerenl, Naqs respondit
in hoc se cum eh ferire fcedus,ul erueret oninium oculosdextros. ''
3. Filius unhts anni eral"Saul, cum regnare ccephset: i&.obusauletn annis regnavit super hrael.
i. Quod cum Saul regnare ccepit,faber ferrarius non inveniebalur in oinni lerra hrctel.
• S..De Merobet Michol,fiiiubus Saul, quas iile fcederavitDavid in uxores; sed una sndtracta, atteram sibi
Devid uxoretn conjunxil.
6. QuodDavid, a facie regis Saut fugiens, coram Aclih rege-Geth se furere simulavit.
1. De Pijihonhsa quceregi Saul bona pro malis reddens vitulum coxii et edulium prceparavit.
Expliciunt capitula.
'
'. NCIPIUNT TESTIMONIA LIBRI PRIMI REGUM.
PRIMUM. -
1S1-1S2 CAPUT ;B dicit Dominus : Quare calce abjicitis victimam nieam
7n ephlola ad Nicolaum papam, de inconlinentia ,et munera mea, qusepraecepi, ut offerrenlur in iem-
episcoporum. plo, et magis honorasti filios luos quam me? >(7 Reg.
' Heli,
qui filiorum peccata cognovil,'sed eos invec- n). Si ergo Heli propler duos duntaxat filios, quos
tione qua digni eranlacerrima non corripuit, eisdcm jion ea qua digni erant invectione corripuit, cum eis
filiis a Philistiim in bello peremplis, ipse quoque de simul et cum tot bominum mulliludine periil.qua
sella relrorsumceciiJit fraclisque cervicibusexspira- -arbitrainui' dignos esse sententia qui in aula eccle-
vit. Qnin et arca Domini ab hosiibtis capta est, et siasiica et soliis judicaniium prsesident et super non
prius quidem quatuor millia, deinde triginla millia jgnotis pravorum hominum criminibus taceni; qui
virorum sunt Piiilislreo trucidanle proslrata. Et dum dehoneslare homines in publico metuunt, ad
quidem redargttit', et quidem corripuil; sed lenilale contumeliam superni Judicis divinfc legis manriala
et mansuetudine palris, non severitatevel auclori- confundunf, el dum perdilis hominihus amillendi
tale ponlificis : « Quare, inquit, facilisTes huj'usce- honoris officiumservanl, ipsum ecclesiasiicsedigni-
modi,-qiias ego audio, res pessimas ab omni populo? tatis Auctorem crudeliter inhonorani? Undeeieidem
Nolite, filii mei; non esl enim bona fama quam au- Heli, qui Deum, suos filios honorando, contempse-
dio (7 Reg. n). >Audierat enira, Scriplura leslante, C rat, divina vox ait: « Quicunque glorificaverit me,
quia dormiebant cum mulieribus,"quas observabant glorificabo eum; qui auieni contemnunt me erunt
ad ostium tabernaculi. Porro quos inimicosDei vidit ignobiles. > Ubi mox subditur : « Ecce dies veniunt,
in perniciem suam lilios recognovit, et quos hoslili -et pifficidara brachium luum, et •brachium domits
ferire gladio debuil palernae blanditise leniiale pal- patris lui (7 Reg. n); » ac si aperte dical: Quia ego
pavit. Non sic ille fidelis in domo Domini famultis per pastoralis oflicii dignitatem contra inimicos
Moyses, magisler videlicet ingenui Phinees. Stsus meos brachium libl fortitudinis contuli, sed tu ad
eiiim in porta castrorum ait: « Si quis est Dou.ini .eoruni ultionem illud exercerenoluisti,jambrachium
jungalur mihi; congregatique sunt ad eum omnes 'a teprsecidam, id est, vigorem libi sacerdolalis cul-
illii Levi, quibus aitiifec dicil DominusDeusIsrael': minis auferam, ul qui manceps fueras ad pugnandum
Ponat gladium"vir super fenmr suura; ite et reriitc pro me, jam nec manum habeas ad tuendum te. -
de porta usque ad portani caslrorum, et occidat CAPCT il
unusquisque fratrem, el proximum el amlcura suum. " 7)i ephtola ad fralres Cluniacenses. ,
Csesis itaque viginti tribus nrillibus honiinuni, ait Fugiendus esl mundtis, qui tencbras jiarturit; pe-
Moyses : Consecraslis manus veslras hodieDomino, ttnda remotio, ubi lanquam in deserto verum
unusquisque in filio el fratre suo, ut detur vobis be- D-lumen eruinpil. Prorsus a nostra repellendus est
nedictio (Exod. xxxii). > Plane sicut bencdiciione •amiciiia, *qui nimirum dum tenebrarum, in quibus
digni sunl qui culpas corrigunt, ila nihilominus ma- semper est, caligines inserit, consentieniibus sibi
lediclioni obnoxii sunt qui peccantibus blandiuntur. uique obedienlibus lumen exstinguit; imo deLemus
Sicul per prophelara diciiur : « Maledictus, qui pro- ei semper infoederabilebellum, qui suorum oc.ulos
liibet gladium suum a sanguine (Jer. XLVIII).> A obruit amicoTum. Hinc est quod sacra Regum bis-
sanguine qiiippe glariium suum prohibol qui se ab 'loria narrante didicimus : Quia « cum Naas Ammo-
inferenda repi*obis digna senientiae animadversione riites ascenderel, ut Jabes Galaad cum suis agmi-
ooercet. Facli siquidemctilpam habel, qtiiquod poiest nlbus expugnaret, omnes viri Jabes ad Naas una voce
negligit emendare (S. Grcijioi-.yUndeet praefaloHeli, 'dixerunt: Habeto nos foederatos et serviemus tibi.
vir Dci, qui et Phinces fuisse pulatur, ait : « H:ec -Quibusille respondit: In hoc feriam vobiscumicedus,
 1093 "
I>: LIB. I REGUM.' 1C94
uleruam omuiumvestrem oculos dexiros.-ponamque A j niiniqtic mediator iunuilur? Quid es! quod pcpnJuin
vos opprobrium uiiherso Israeli; Dixeruntque ad in tres constituit parles, nisi quia tres sunt piinci-
eum seniores Jabes : Concede nobis seplem dies, ut palesanimae viriutes, (iriessciliccl, spes el chariias?
millamus nuntios in universos terminos Israel; si In trifariis ilaquebellalorum partibus vicloria cerla-
non fnerit qui defendal nos, egrediemur ad le. Aii- minis obtinetur, quia tribus his virlutiiius, dtice
diens hsecSaulexercitus multitudinem congregavit, Ghristo, oronis djabolica tentaiio vincitur. Porro nec
arma corripuit et ex Ammonitis gravi admodum ipse a mysterio vacaf ptignaforum numerus, quem
caedepercussis cum gloria Iriiimj.havit (7 Reg. xi).> Scriplura pronunliat. . Fueriinl, ait, filiorumIsrael
-Quid itaque per Naas Ammonilem, superbum vide- treCenla millia,viroium auleni -Juda triginia ir.illia
licel regcm, nisi vel mundum Crealori suo rebellem, (IbicL). t Millenaritis auteni atque denarius, quia
ve! diaboltiro ejus inielligimus principem? De quo perfecti sunt numeii, sancloruni perfeciioncm; tre-
nimirum dicitur : Quia « ipse est rex super omnes centi vero, vel triginla, quia a tribus oriunttir, di-.
iilios superbise(Job XLi). >Et qiiia Naas serpens in- viii.im significanl Trinilalem. Quid iiaque per ire-
terprelalur,- rectc per.hunc venenosusille el lubricus cenla niillia, vel triginla millia bellatorum, nisi
anguis exprimilur. ^hrid vero per Jabes, quaccivitas sancii dociores intelligunlur Ecclesise, qui et fide
"erat Israelilica, nisi anima iuiiuitur Cbrisliana, ad £3 sunl orihodoxi et religiosis pperibus coiisummaii?
videndnm Deum per sludjum contemphitionis in- Cum his ergo Saul hostiles rcgis Naas acies superal,
'lenla"?Et quia Jabesinlerpieiaiur exsiccala, vel sic- quia eum docloribus Eeclesiie suse Clirislus de ve-
cata, congrueper Jabes illa intelligitur anima, qnae -lernosi serpentis versula machiiialione triumpbat.
supernse graliaepingUedinemdeserit, et in aeslu con- Nanicum eorum prseccpta vel exempla subtililer al-
'«upiscenliae carualis arescit. Recedens quippe ab Jendunlur, mox corda torpcnlia, qnse j'ara noxius
inhiandodivijii muneris rore fifsicca, quem antea fepor invaserat, recalescimt et ab obtruncandas
dum perciperet, vigebai salubriler irrigaia, Domino inipugitanlium vitiorum acies velut clalo nmcrone
per Isaiamdicenle : « Effuiidamaquam super silien- .spiriius iiiflarnmalur. Uude et ipsi bellaiores Israel
tem ci fluenlia snper aridam blsa. XLIV).> Sed Naas ,t*tJuda nuntiis, qui ad se venerant, dicunt: « Sic
cum Jabes fosdtisaliter dedignatur inire,nisi ocuhim .dicetis viris, qui sunt in Jabes GaJaad: Cras erit
dextrum paciscattir eruere. Quia quisquis vel anti- vobis salus, cum incaluerit sol. > ,Nam curii niens
quo hosli in perversa suggeslione subslerniiur, vel .per*desidiam priniitus JabefacJajam in se reversa ad
liiimdi hiijus inquielis aetionibus implicatur, dtim-se ;CoiidiJorissui desiderium .recalescit, cum torporem
lanquam superboregi lurpiierfoederal,riccesse!g§ negligenliaedeseril et frigus insensibiiilaiis prislinse
estuldexlrumocuIuni,liocest,liimen conlempiationis GI flaRima sancli amoris accendil, lunc velnt inca-
'amiliat, el sic opprobrium in Israel ponilur, quia .lescente sole vicioria dehoslibus suiiiilur, et obsessa
dtim a contemplalionisarce ad teirena vel immiinda civilas de superbi regis manibus hberalur. Hinc est
quselibel exsequenda de\olvilur,.coiiseqiiensesl ut ^uod de Abraham scriptum est J,§4 1<,'a " -ipparuit
in Ecclesia probrosse derisionis""obtrectalionibus ei Dominus in convalle Mambre in ipso fervorediei
' niordeattu*.Petunl aiilem illi
seplem dies iiuhicias", {Gen.XVIII).>Hincest quod Loth, « Sol, inqnit, qrtus
cl quia Deus sepiimo die reqnievisse a cunclis ope- est super.lerram, et Loih ingressus est Segor (Gen.
ribus legiJur (Gen. n), quid per sepleharinm nume- xix). > Recle igilur sive inundj, sive priucipis ejus
rmn, nisi reqtties desiguatur? Isttim numerum Saul amiciiias dedjgnainur, et.cum eis siinul socielalis
inobediens Ignoravil, ctim per eum se Samtiel prae- foetlushabere conlenuiimus, ne, dum tenebris jungi-
stolahdiim esse praecepil. « Septem, inquit, diebus mur, luce privemur. Etnolaiidum quodiniqinis rex
.
.Donduos inimicis eruere, sed unum duntaxat oculiim
" exspectabis, doncc veniam ad te, et ostendam tibi
qua; facias (7 Reg. x). >Sed quia spirilualeirirequiem flagitat, ut eos in Isr.iel opprobrium ponai, quiagaepe
vir reprobus sprevit, exagiiandum euin Spiritus maiignus hoslis consentienli sibi cuilibel reprobo
malus arripuit (7 Reg. xvi). Pei seplenarinm ergb homini poliorem parlem sanctitatis ac lucidi operis
'dierum numerum ab iniqtio rege Jabes civiias libe- D adimil; minorem vero arlifieiosa quadam suaecalll-
ralur, quia quselibet anima, quam suadenle diabolo diiatis induslria derelinquit, ut in eo quod lolliiur
mundus ad se conalur atirahere ac negolionim ste- sit occasio damnalionis, ut pereat; in eo vero quod-
cularium tenehris excsecare,illsesumcontemplationis remanet, de spe fiduciseprnesumaiur,ut peccaior aU
oculum serval, si omnino resislens iri suse quietis -.poenilenliaro non recurrat, sed ex ipsis saiictitalis
proposito perseveral, eamque Redemptor noster de amiss_ereliqijiis,quibus lanquam baculo traiisgressor
""tentalione,quam patilur, eripit, eum eam in r.enio- • innilitur; ab' his, qui cum cecidisse noverunl, iii- -
tionis suse censura quiescei*edeprehendit. Uude faniia laceratur; sicqtie pii operis delrimeittum
illic scriplum esl: « Cum venisset, inquit, dies cra- -dignaefit irrisionis opprobriym.
constiluit Saul populuinin tres partes, et in-
*"stinus, est CAPUTIII.
gressus media caslra in vigilia matulina et per- In episiola ad Albericum,in qua ei super decem
"eussil Ammon usque dum incaiesceret dies (7 Reg. quceslionibusrcspondel.
xi).i Quid enim per Saul, qui Christus Domini dice- t Filius unius aimi erai Saul, cum regnare ccepis-
<baiur., nisi is, qui verus Rex -esiisrael, Dei homi- sei; duobus autem annis regnavit super Isr.ui
1095 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUJr. , lOM
(7 Reg. XIII). > Hoe nonnulli intelligi sic arbitranlur, Ad Philisliim, ut exacueret unusquisque vomerem
quia regi Saul in exordio regni -sui filius eral anni- sii.um, et Iigonera, el secuiim, et sarculum. > Israel
culus, qui teneram adhuc tiiiius anni vagiebat infan- ergo ad Philislaeos non ascendil, sed descendil, ut
tiam, scilicet IsboselJi, et hic dtiobus annis post ulcnsilia suse necessitaiis exacuat, cum sancti ordi-
niOrtem pafris regnavit super Israel. Sed qimniam nisviri ad ssecularium imadeciinanl, ul ab eis sibi
liic a doctioribus viris sensus explodilur, a nobis commodum cujuslibcl utililatis acquiranl. Yidcs
eliam alius inquiratur. Quod ila B. Hieronymus ergo qnia si de sacro convenlii correptionum cen-
docet inlclligi : Quoniam « sic er.it innocens, lan- sura subirahitur, disciplinse vigor funditus enerva-
quam puer uii'iis*annicum regnare caipit, el duobus lur el religio lola deslruitur, quia dum unusquisque
annis in ejusdem iiinoeeiiliacsiijiplicitaie permansit. proprise sequilnr volunlalis arbitrium, ad s_eculaiia
Sed qtti tuiic efat ex humililaie filius, poslmodum lediens, spiriiualis observanlise violaJ insliluliim.
per siiperbiam factus est servus. > Undeqtiisquis est, cuiregularis vitaefervor insesiual,
CAPUT IV. correptiones libenter amplectitur, et tunc eliam,
In epistola ad Aliprandum; quce est de correpiione, .cum jnriocens esl, suis reprehensionibus delectatur,
quam-siiuiibs insancti ordinis dhciptina. jion «l eum conscienlia peccasse remordeat, sed
SpirimaJis plane qtiisque convcntus, si fraterni B quonjam hoc prodesse cieleris audientibus spe-
zeli fvequenli correpiione non -utilur, Israeliticm j-at, tit'inde ipse innocens et mundus arguitur,
plebis mysiica laborat inopia; qtise videlicet inci- alii, qui vel lapsi, vel lapsuri forfe sunt, corri-
piente Saul regi-simperio fabruni ferrarium non ha- gsnlur.
bebat. Dicit enim Sciiplura : Quia « frber ferrarius CAPUT Y.
iion inveniebalur in oroni lerralsrael (7 Reg.x.n). > In epistola ad Hermhindim, de eo quod aidifwium
Porro sicut ferrum reliqua melalla'forliter edomat, humancesuperbicecito destruilur. .'
ita correplionis malle.usvilia delinqiientiumreprimit « Paclos quidem -est Saul •majorem filiam sttam
ct quasi cudendo ligidse mentis duriiiam frangit. Merob David dare uxorem; sed eum tempus advc-
Ilinc est quod de ipso fabrorum spiriiualium prin- nissetquod dari sibi debuisset, non ei data est, sed
cipe per Isaiam dicitur: « Ecce ego creavi fabrum alii corjj'unctaest viro. Dilexit autem Michol ifiliam
sufilantem in igne prunam et proferenlem- v.i-siu Sattl al.eiam David eamque sibi uxorem eonjunxit
opus suum (7s(i. LIV). > De ferro quoqtie.Eccle- (7 Reg. xv:u). > Mcrob qtiippe interpretatiu*de mul-
siasles dicit : « Si retusum fueril ferrum el hoc liiudine; Michol autem, a qua, vel eS omnibus. Et
non ut prius, sed hebelatum eril, multo labore quid per Merob, nisi illa.duntaxat infidelium lurba
'
exacuelur, et post induslriam sequilur sapientia C 'signatur,.qii-e est de mullitudine, quse repellllur ?
(Eccte. x). > Sed Philisuei de ferra Israel fabros « Multj enim sunt vocaii, pauci vero elecli (Muiih.
18g ferrarios lollunt, cum maligni spiriltisfalsse XK).» Quid.autem per Michol, nisi sancta figurattir
pietatis obienlu zclum correptionis de fratrum labiis Ecclesia, 2,@@a qua videlicet omnes oriuntur elecli,
aufcrunt. Unde et illic subdiiur : « Cweranl enim '.vel quce es, omiiibus constat eleciis, quse licet Jilium
Philisufii, ne forte facerent Hebraji gladium- aut nou genuerit, huic.tainen intelligeniiseej"ussterilitas
hnceam (I R.eg.xm). >Undepalilopost:« P.etusceiia- mon obsistit? Aliud quippe m5'sleriumest, quia regi
que erani acies vomcrura, el-ligonum, et tridentium David est in coiijiigalilate conjuncta; aliud, quia
elaecviriuin usque ad stimulum corrigendum (Ibici.).i perstitit infecur.da; aliud, quia Chrisii Domini est
DumPhili-,__citimenl gladios, tollunt fahros, ut dum sortita conjugjum; aliud, quia fecundilalis jion me-'
armovum fabrieatura compescilur, non sil cti.un rutt donmu, sed pertulit in Israel sterililalis opprp-
qui coeter:- exercendi laboris utensilta fabiicefcur. --.riiira. Hanc sane David suj.erbi regis Saulsibi filiam
ApOstolo_f!uippe lestante :'« Gladius spiritus es. \er- junj.it, dum fortis mftnu Jesus ac meriio desidera-
bum Dei (Ephes. vi). > Htinc gl.diuin quia perversi biljs eain de superbi Imjus mundi principis obsequio
liinent spirilus, fabros de lerralsrael aiiferuiil, dum , siistulilsibiqtieconfoederafionisinliinaegluiiiiocouni-
'
•°
eos, qui redargueredeJinquentium erra-a debuera?.t, vit..Qnam vidplicel Michol, qtisc sancla electorum
a tenenda censurse disciplina compeseimt; ct liac , cst Ecclesia, jsuperbus ille Saul, hoc esl, nialignus
negligenf.se dissolutione coniiiigil uf iii servortim spirilus, ei Merob auferre minime valet, quia fidelis
Dei qiribusque eonvenieniibus, nonmodo sacrsefjr.s- cnstos irrevocabililer eam suse dilectionis obstrinxit
dicalionis sermo cesset audiri, sed et honesiarum amplexibus; qtu in Evangelio ciamat : « Oves meae
ariium exercitia desinant frequenlari. Nam quia vocein meam audiunt, -el non peribunl in seler-
dislricia magisterii eos disciplina non reprinril, pro- num, et non rapiet eas quisquam de manu mea
priio voluntatibus dedili -scribere nesciunt; arlis (Joan. x). > ,
honestse manuum exercilia nulla condiscunl, cum CAPUT YI.
Apostolus dicat: « Qui nbn laboral,'non manducet _ < • In sermonede S. Columba.
(77 Thess. n-i). t Qusenimiruni cum sibi sint neces- - Cum Redemptor nosier hujiis mundi Gampumpu-
saria, sseculares viros, vel etiam reprobos adeunl, gnaturus ingreditur, ad debellandas aeris iiujus ne-
quoiiiamhicc apud se rcperire non possunt. Unde - qnitiijs fortis praeliator armatur; quia novnm debe-
illic dicitur'- « Descendebat crgo omnis Israel ad bat instmere pr_elium,i*iO\urniuduiigentis armcruni,
 1«97 '"" *"" IN LIB.jaEGUM. ' " - - 1098'
videiicetiit qiiod -inflmium -est -superponeret, et<,i sum pise humanitatis sludium exereendum, verum
quod robustum esl oecultaret. Loricam siquidem etiam adbona prdnialis redhibendum, nonprovocet
imbecillse carnis induil et-insuperabilem divjnitalis hoc quod de Pyllionissa. illa magnse profecto laudis
fonitudinemoccultavil. Sic sic percarriem diabolus digna praeconio legitur,*quaevidelicet, ad imilatio-
asecundo hdriiine perdiiur, qui per carueni dudum nein Dei,-Saul tam bene traclavil, nomiiodo regio
primuin honiiiiem stiperavil, eademque sibi nunc jani culmine desperatum, sed et in crastino Plii-
ruinse facla est eausaquae v,icloris_I.fuei~alde piimo Jislhinorum gladiis perimendum (7 Reg. xxvu): et
parentemateiia. Hocper allegoriae niyslerium res taliquain prudens, juxta Evangelium, sei*pens
illa pra.monuit(iuod David a, facie regis Saul fugiens (Maith. x), illi prseslitil beneficium, a quo nuliurii
iriprsesentiaAchis regis Geth sefurere "simulavit. se consequi posse sperabat emoluinentura. Ille prss-
Dicil enira Serfplura : « Quia defluebant salivse ejus terea, sicut ipsa conqueritur, omnes hariolos de
in barbam (7 Reg. xxi). > Saiie quia barba vjri est terra Israel et magos erasit,, ac per boc eidem mu-
proprium, quid est per_ roystuum jnlellectum,_nisi Iiercute omnem quaestum solitse diyinalionis ad-
virtuik» indiciuni? Quidergo per,-sali>*as, quse riimi- emit. Illa vitulum paschalem, qui sibi de consumpla.
rum fluidse sunl et fl-.ixae,nisi carnis iniirniitas ? ' vix pauperlate supererat, coxil et azymos panes de
Quid vero perbarliam nisi divitiilatisinnuilur forli- B perexigua farina commiscens illi, ut vesceretur, ap-
ttido? Baibaergo salivis "defli.eiilibusoperilurijuia posuit. Quod cum ille lugubris et conligua roorle
fragili carnis velaniine-diviniiaiis virius;induittir. l®8Perterl'itus sperneret ac cibuni capere fundilus-
Sed qiiod David dispensationis agebal industria, lioc recusaret, e contrario illa precibus obnixis et qui-
a.nescienlibus pulabalur insania. Unde Achis .ser- busdam velut argumentationibus incessabiliter in-r
vis suis ail : c Yidistis hominem insanum, quare sistebat, ul roganli taiionem jedderet. Et sicut illa
adduxistis eiun ad me? an desuiit riobis fufiosi - jubenti parucrat, sic isle stipplicantis precibus an--
quod introduxislis isluni, ut furerei, me prsesente? nuei*et: « Ecce, inquit, obedivit ancilla^tua voci
(Ibid.) »"'"''" lu_e, etpbsui animam meam in nianu tua, et atldivi
Nonne etiam vero David Redemptori nostro siiriile serrobnes tuos, quos locutus es ad me; nunc ergo
qiiid accidii, ut insanus ab insauienlibus pularetur - audi-et tuvocem ancillse tu;p, -et ponam -coram te
et miraeula per-dsemones agerea-doenioniacis dice- buceeliam panis.ut coniedens convalescas elpossis
rettir? Hine.esl q.iod Mareus evangelisla dicit- « Et ' ilerfacere (I Reg. xxxm).~i Quisenim hoecoruscante
cum vidissent sui, exierunt tenereeum; dicebanl faceret Evangelio, quod lisecmulier suh umbra legis
enim quoniam in furorem versus est (Jifarc. m). > e»isse .describitur, praesertim cum Yetns oiferat
Quibus verbis protinus addidit: «Et Scribse, qui ab iG inslrumenttim : « Diliges amictim luum, ct odio
HierosoSymis descehdeiani, dicebant : Qtioniam h?.bebisinimicum Juum, > evaugelica vero Juba tcr-
Beelzebub Jiabel, el quia inprineip.e dsemonLorum ribiliier intonet: Quia c nee Pater vesler dimittet
€Ji-cIldsemoiiia-(7/i._/.).> Porro aulem, quia salivae" vobis peecata vestra, si non remiseritis unusquisque
frequenler 137 ex "mfantiumore decurrunl,nonne fralri suo de cordibus vestris (Malth. vi;ifa?'c.\i). >
velui*infanliliavidebantur verba,cum diceret:« Nisi Saul enim ita divinantibus et hariolis inimicus exsti-
manducaveritiscarnem Filii hoininlselbiberitis ejus tit ut passim omnes interficerel, el vix eorum
sanguinem, non habebiiis vitamin vobis?(/o_m.vi.) > quispiam,-nisi bsec dunlaxat paupercnla niulier, re-
Quod audieiites discipiili dicebant : .« Durus est. mansissei; liseceliam, quse supererat, lanta regice
hie sermo, el quis potest eum audire? > Et sicut" persecutionjs ej-at immanitate conslricla ul, dum
evangelista refert,«jam non cum Illo ambulabant nullaienus uli .divinationfe prsestimeret, consuetum
{Ibid.). i Sed istse salivse barbam David legebant, propriseartis qusestumfundilus amisisset.lla_ctameii
qulasuhhisinfaiililibus.verbis.virli-is diviiia lalebal. idipsum quod remanserat reddens bona pro malis'
Faclus est ergo Redemptor noster in.irmus, ul nos alaeriter obtulit, et inimicum suum, velut Apostolo
foiies efficei;et; visus eiu slullus, ut ad v£raro nos jamjiaec praicipieiite, cibavit (Rom. I). Et haeeeo
sapienliam revocaret. Unde dicitAposlolus: c Quia " tcmpore laudabilis mulicr fecit, cum illum nosset
quod stuilum est Dei sajrientia.est hdminibus. > Et illico morilurum, atqueideo nec speraret jam placi-
paulo superius : t Qttia non cognovii mundus per dum, nec paveret iraluin. Arguraentis utuntur homi-
sapienliarn Denm, placuil Deo per stulliiiam prsedi- nes, ul a propriis domibus hospilari voleutes ejiciani,"
cationis sahos facere credenles (1 Cor. 1). > Nec ut ad tabernas, vel emptoria vicina transiniliaiil.*
indignum super Domino Salvalore noslfo infirmita- Siqtiidem locus isle depreciatur, ille praeferlur; hic
tem, vel slullitiam dici, cumetiairi per leprosum, per iiicle-.nentiamannoiinse tempestalis a&graseges
rium eliamper serpentenf non dtdignatus sii inystice negare fertur agricolis victum; ille feracium frugum
iBgurari. - ' ' dicitur exubeiasse proventus.-Modo brevilas com-
- -' CAPUT Yil. mendatur itineris, niodo sol alliora coelitenere spa-
Jnepislola ad Desiderium abbatem,~qua dicilur quod tia perhibetur. Hac igilur accuraiiOne verborum, nii
jnajori sil dignus honore qui dignitaiem projicil
quamqai in ea persistit. aliud a.giturquamul supervenienies aliud sibi pvovi-
Quein-iion.aedificelaique ad peiiectionem chari- dere compellanfur hospitium. Hsecautem prudens
lalis exeitei, qiiem, inquam, non solum ad oflicio- et ingenua mulier rheloricatur, ut ita loquar et
r__.Tac.i_.GXLV. ""- 35
 1099 COLLECTANEAIN YETUS TESTAMENTUM.' 1100
i
*raio»-um oraiionihus utiiur, ut iniinicus ejus, dum respuil ac resultat, ad edulium provocetur.
Expliciunt lestimonia primi libri Regum.
180-19© INCIPICNT CAPITULALIBRl SECUNDIREGUM. i
.$. De co quod David imprecaius est, ut non deficiat de domo Joab fluxum setninis suslinens el leprosu$-
tenens fusutif.
2. Isla cst tex Aclam^ait David, DomineDeus. t
5. Fecit auicm Duvid sibi iioinen, cum reverterelicr,capta Syria,in valle Salinarum ccesh duodecimmillibus.
A. Qui eranl Celeihwi, cl Pheleihan.
.&. De eo quod filii David sacerdotes fuhse dicunlur. . *
8. Quod Ammon fil.ns Naas, uuniiis David ad consolandumeum super mortem patrisdireciis, vesiesscidit
et barbas medias rasit.
7. De j mnilc-ntiaDavid, qncesuscepla est; Sanl vero, reprobaia. !
, 8. De eo quod David Rubath civiialem, quam Joub oppugnabat, viclor oblinuit.
9. De eo quod David Absalon fugiens decem concubmas ad cttslodieiidam domutn reliquil.
10. Quod Absalon patrem persequens;concubiitascptaspater domi reliqueral, consilioAchitophelisfcedavii.
11. De eo cjuodSolri, et Machir ei Berzeliui Galaadiies obiuleruntDavui in caslris Madian slraloria, el tape-
lia, el-vasa et quwque ad cibos necessaria.
12. Dc eo quod dicitur plures fttisse quos consumpseral sallus de-poputoquam illi quos voraverat gladhis.
13. Quod Berzellai Gdlaadiles usque Jordanem cum rege David veniens et Rierusalem secum pergere recti-
savit.
ii&. Quod David deccm concubinas, quas domi reliquemt, rediens in custodiam iradidit, nec est ullra
l
ingressus ad eas.
15. Unde supra.
lo. De eo<;uoddicilur terlium betlum in Gobcontra Philhihceos fuisse, in quo percussil Adeodalus filius sal-
lus polimiiarius Bellileemiies Golialh Gethceum.
il7. "David sedens in iathedra sapientissimus princeps inler tres; ipse quasi tenerrimus ligni verniicuhis, «ai
ociincjenlasinterfecit impetu uno.
-iS. _Qiiod'J)avidaream Ornan Jebusceiet bovesin Itolocauslum offerendotaxato pretio comparavit, ' '
Expliciun{ capituta.
'
INCIPIUNT TESTIMONIA LIBRI SECUNDI REGUM.
| CAPUT-PRIMUM. - k obitum non erubuit, tu cur a sacerdolalis offlcii cou-
Jii libro Gomorrhiano. funderis arce descendere, ut in po3nitenli_esepultura
t Ner. deficiat,"ail David, de domo Joab Gomor- conclusus te inter vivos sludeas quasi mortuum de-
Thian sustinens(77Reg. m).» Pro quo secunda trans- pulare? Et ut ad illam Joab rayslicam recurramus
latio habet fluxum seminis siistincns el leprosus hisioriam si ipse gladio corruisti , quomodo alium
tenens fusum , et cadens gladio et indigens pane. per sacerdo<'alem gratiam suscitabis?Si ipse, exi-
Jiepra quippe perfundiiur qui gravis peccati Iabe genlibus meritis, indiges pane, id est, a Christi ,se-
fcedatiir, fusum vero tenere est virilis vjlse fortia paratus es corpore, quo pacto alinm poteris ccslestis
-facta relinquere et feininea. conversalionis illece- mens_cdapibus satiare? Si tu Oziaelepra es percus-
irrosam molliiiem exhibere. Gladio cadit qui furo- sus in fronle, hoc est, infami_enota dehoneslaris ia
•r-em divina; indignalionis inciirril. Pane indiget, facie , quomodo alium poteris obducta perpelrati
quem a percejJlione Clirisli corporis proprii rcalus ' ciiminis oblivione purgare? Erubescat ergo lume-
po3iiacoercet. *T"Iiie esl enim panis vivus, qui de ccelo faeta superbia, nec super se exlolli inaniter appetat,
descendit (Joan. vi). t Si ergo posl fluxtim seminis quam infra se proprii reatus sarcina non mediocri-
leprosus factus praeceplolegis extra caslra manere ter, gravat.
compelleris, cur adhuc in eisdem casiris eliam ho- B 191 CAPUT II.
noris primatum obiinere coniendls? Nunquid.non In iermone de S. Malthwo.
Ozias rex cum supeibe adolei*cincensum snper al- Cum David per Nathan prophetam clemenlia di-
tare thymiamatis voltiisset, postquam se plaga lepra. vina piomitleret ex ejus semine nasciturum qui suo
coelituspercussum agnovit, non modo a sacerdolibus sanclo «omini construeret templum et Christum
de templo expelli patienter tiilit, sed et ipse celeriler niauifesle denuntians adjecisset: « Ego ero illi, in
egredi feslinavil? Scriptum quippe est: _ Ctimque patrem, et ipse eril mihi in fllium (7/ Reg.vn);. mox-
respexisset eum Azarias pontifex et omnes reliqui que Ecclesiam, qttaecorpus esl Chrisii, qttaiis esset
sacerdotes, videruul lepram in fronte ejus, et festi- fttlura, depromerel, dicens : • Et fidelis erit domus
nato expulcrunt eum. » Moxqtie siibjungitur : _Sed tua, et regmmi ttium usque in a.lernum antefaciem
ct ipse p-rierrilus, acceler.ivit cgredi, co quod sen- meam , et thromis tuus erit Jirmus jugiter. t [Ile
sisset iiiico piagam Domini (77 Par. xxvi). _ Si rex graiias agens, inter coelera orationis stisa verba slc
corporali lepra pereussus a sacerdoiibtis ejici de ail: c Sed et parum visum est in conspeciu Juo,
lemplo non conlcmpsil,, lu leprosus in anima cur Domine Deus meus, quia dilexisli me, nisi lnquereris
tot sanciorum Palrum judicio a sacris altaribus re- elium de domo servi Jui in longinquum; i moxque
jnio\eri non paleris? Si ipse, demisso regiae digni- ^1 sii!jniixiJ: t Isla est enim lex Adam, Domine Dens
talis imperio , habitare in domo privaia usque ad (Ibid.). i Ac si perspicue dicat: Sicut in lerreni riiundi
 llOi m LiB. II REGUM. iim
linjus esordioAdamconstituistiposteritaJis secuJurae.A XVIII).> Cur (liii David sacerdotes fuisse dicuntur ;
parentem, atque ex hac radice tolius humani generis quia nullam cum filiis Aaron consanguinilatem, nisi
decrevislipullulare propaginem, ila nunc, cum mun- sicut caeteraetribus habuisse noscnnlur? Sed scien-
t_iumrenovare disponis, mequasi novuraAdam faeis, dum quia dum sacerdotes venei*abilesac magislri
dum Chrislum ex meo semine nascilurum , qui est conslituunlur in populo.aiiquando nomine sacerdo-
auctor et caput Ecclesise, pollceris. t Ista est, in- tum dcsignanlur principes, vel doclores , sicul alibi
quit,'lex Adam; > quia sicul ille erat in filiis suis repefitur : « Ira Jarites [Ira Jairiles] erat sncerdos
Imncmundum vis bilem possessurus, ita el ego po- David(77Reg. xx), >id est, magisler. Ila quoquecum
puli spirilualis in Christo paier efiieior, cum illo, dicitur : «Filii aulem D.ivid crant sacerdolcs, « sic
qui iu ccelis est, perpetuo regnaturus. Sicut enim intelligendum esl ac-si dical: Quia magislri erant
de costa illius formaia est viveniium mater Eva frairum suorum , yel cerle prmcipes inier cx*teros,
(Gen. II), ita de lalere Cliristi, qui ex me nascilyrus siciit habel antiqua translatio. Nam ubi nova dicit
est, vietura perenniter egreditur Ecclesia. De hoc .editio : Filii David erant sacerdoles; in veteri
novo et spirituali mundo scripium est: « Domini Iegliur : Filii aulem David priucipes eranl aulae
•snntcardines lerraa , et posuit super eos orbem (7 regiae.
Reg. n). i Orliis enim super lerrce cardines poni- B ' CAPUT VI.
tur, cum sancta Ecclesia tanquain super basesdo- In epislola ad Ctuniacensesfratres.
clrinis evangelicissolidatur.. t Faciam, inqtiit David, misericordiam cum Ha-
CAPUT III. non lilio Naas, sicutfecit pater ejusmecum miseri-
cordiam. Misitergo Davidconsolans eum per se.rvos
f» ephlola ad B., quceest ul exieriori prudeniice
spiritualh prudenlia prceferatur. super palris inleritu,» ulque historiam compen-
- «Fecil aulem David sibi nomen, cum revertereJur» diosa relatione succingam . lulit Uanon servos
capla Syria, in valle Saiinarum caesisduodecimmil- David, rasitque metliam parlem barbte eorum , et
iibus (77 Reg. vm). t Verum enim David Christtis, praecidil vestes eorum mcdias usquc ad nalcs et di-
forlis scilicel viribus et pulcber aspeclu , in valie raisit eos (77 Reg. x). » Quid cnini per Iiancn ,
Salinarum duodecim millia hominum stravit, quia nisi nequiliaespiritus?quid perbarbam, quaevirornm
per apostolos snos de salsa , imo falsa liujus mundi est jixopria, nisi sanctarum forlitudo virliilum? quid
sapientia triumpliavil. Qtii enim duodecim spiritualis eliam per vcsies, nisi sanclilatis inlelligittir indu-
praelii bellalores habuit , quasi totidem pcr eos menlum? Psahnislaperhibenie, qui ait: < Sacerdo-
hominum millia truciilavit, dum slulle sapientes a lcs tui iiiduanlur justiliam (Psal. cxxxi). > Ilanon
frivolae sapienliaev.initaie converlit. Quornm vide- ^U ergo foedus amiciiise reposcentibus, mediam baiba:
licet bellalorumunus ad Corinthiosdicil: _ In carne parlem radit, qnia Iiosiis anliquus aliquando forlitc-r
enim ambulanles, non secundumcarnem miliiamus; operaniis robur imminuit, scd postquam barbam
nam arma miliiire nostrae non carnalia sunt, sed rasil, eliam veslimenla praecidit, quia mox ut ma-
potenlia Deo, ad desuuciionem niiinilionumconsilia lignus spiritus inleriorem adimit foriiiudinem, con-
corporis destruenies, etomnem altiiuriinem exiol- sequenter etiam exlerjoremconspicii_econversalionis
ienlem se ariversus scienliam Dei, el in captivitatcm cxuithoiieslaiem. Quid|,@3csienim vesleshnmiiumi
redigentes oinnein inlellectum in obsequiumChrisli ad nates usque praecidere, nisi eos a superducto ve-
(77 Cor. x). t lamcnto jusliliae usque ad olisceni et iiiverecundi
132 CAPUT IV. operis lurjiiiudinem deniulare?
In ephiola ad Albericum, qua super decem quteslio- CAPUT VII.
nibus respondei. 7n epislola ad Marinum.
Qnaerisqui erant Cerelhaeiel Pheiethaei, qui bel- - Cum David perpelrati realus arguiiur, mox ut
latores dicunl fuisse David?(IIRecj. vui, 20«)Legitur in vocem confessionis erupit, dicens : t Peccavi
in libroNtimeridixisseDominum Moysi: t Congrega Domino, t ex ore prophelaeprolinus audivil: u Do-
riiihi septuaginta viros de senioribus Israel, quos tu E-*minus iranslulit peccalum iuuni, non morieris (77
nosli quod senes populi sinl ac magistri, et duces eos Reg. xn). > Et quia se occasio pracbuii, hoc etiam
ad ostium tabernaculi fooderis faciesque ibi siare te frauriari non patiar, quia nonnulli a pueris in re-
tecum ; et auferam de spiritu tuo tradainqiie eis, ut iigionis ordine constiiuli sola inobedienlia superbiaj
sustentent leeum onus populi et non tu solus gra- misla depereuni, cnm in saeculoplurimi post-imma-
veris (Num. xi). J Ex islorum itaque slirpe dusepro- iiium-criiuinum pei*peirata llagilia per. humililatis
cesserunt cognaliones, quarum una Cereth_ei,allera sltidiiim indiilgcnliam promerentur. Ecce enim Da-
dicebatur PheletliJei.Et Cerelliaeiquidem dans judi- vid adullerium, homicidiumqne commisit (77 Reg.
citnn, Ptielethaeipuniens interpretalur; utquosilli" xi); Sau! vero Samueli inobediens exstilit (IRcg.
adjudiearentmort: promulgando sentenliam isli pu- XIII,xv). Sed (juid, quod ille nullo inlervenienJe ,
nirent irrogando vindiclam. -yel in punclo veniam meruil; altcrum vero nec
CAPUT V. " ~
propria confessio, nec prophetae tam higubris et
In eadem ephlota. amara atqne prolixa stipjilicalioreconciliavil. Plane
t Filii autcm David sacerdotes erant (77 Reg. si Scriplurae series uirobique disculialur, copicsior
 ^SOl CQLLECTANEA IN VETUS TESTAMENTUM. IfOi
Saul quam David in verbis poeni_enli_ereperilur. ,A inquam, o saneti pontiflces, vos potissimum hu-
Isle siqnidem dunlaxat id quod pi-emissum cst: jusiriodidebetisesse praedones,qni quotidiedesurielis
t Peccavi D.omino(77 Reg. XIII); > illeautem aif: animas homimim dc jnanibus i*e])robipossessoris
£ Peccavi, inquit, qula prsevaricalus snm sermones •eripere et-.lriumphales Ilegi vesiro David manubias
Domini, elverba tua, limens poptiiurii, el obediens reporlare. Nec.lamen suflicii, cuin diabolo raplus,
vooi eorum (7 Reg. xv); ialqtte idipsitm postmodum ad Deuiii quisque pia devotione_convertilur, -nisi
repetens, ait: « Peccavi. > Accessit atileni el lon- mox etiam a sialus sui duritia qtiasi crebro sancta.
:ganimis valde Samuelis oratio, de quo videlicet di- praedicationis malleo conteratur. Unde per Jere-
«citur: « Gonirisialiisque est Saiimel et elamavit ad mianir: « Nunquid non"verha mea sunl quasi ignis,
Dominum tola nocte ilia (Ibid.). ? Sed divina voce dicit Dominus, et quasi malteiis-conterenspetram? t
responsum esl : « Usquequo, aii, tu luges Saul, (Jer, xxin.)-\"erba quippe Domini quasi ignis sunt,
cum ego projecerim eum, ne regnet super Israei ? > quia frigus expellunt, <.alore.nmenlibus ingerunl;
(7 Reg.xvi.) Quid esi ergo quod alterius pceniientia malieus atttem suni, quoniam obstinationis^ el per-
- - -
pie siiscepla, altcrius autem sub dislriclse se verita- vicacia; duritiam molliunt.
tis est ex.unine reprobala, nisi quod ilie scclus in- Congrue ergo sacra subnectit hisforja : t Popu-
obedieniioespiritu superbiasparvipendensiieqnaquam B luin qus»queejus adducens seiravit^ et circumegit
pleno cordo pceniluit; liic aulem pauca quidcm pro- super eos fer-raia carpenla, divisiique- cultris et
tulil, sed ejus viscera divini limoris gladio iransiisa transduxit in typum laterum (777 Req. xn). i Quid
veri lucitis amaritudo replevit?II_ec,quaeso,conside- enim per ferrata car.penla, quod utique genus est
rare non negligant, qui cum inobedieniiaeobediant, curruum, nisi sorlem alque jnexpuenabilem quadri-
de graviorum se immaiiitate criminum procaciter gam sanctorum evangelistarum, acper hoc omnluin
jaclant. Quorumprofcclo noiinullos ssepe videmusad divinarum Scriplurarum inteliigere deljemus elo-
agendce confessionis 'miieium frequeueare, solo se .quiuni ? Nam, prout alibi jajn diximus : Vile quidem
devoie prosternere, linnulis se et accuralis verbis ferrum, tamenedomat omiie metallum. Sicut fer-
magis facele quam .humililer accusare, aique ideo rum metallis omnibus dominatur, sic evangelica
nunquameoriim mores ad idoneoecorreptionis emo- doctrina duras niontes emol!ii*eccgnoscittir. Quid
fumentaprocedere, quia videlicel cum Saul ore pc_- est ergo super caplos bomines ferrata carpenta cif-
niteat, corde tumenl. enmageie, nisi sacrae Seripiurae roris humanarum
CAPUT VHI. aientium ar.eam iriturare, ui iii eissermo divinus et
J)i epislola ad cardinctlesephcopos. viiiorum reluctantium glebas obtei-at, et eas ad sus-
'
Sicut olim Romanorum cousules ex diversis mun- <J cipiendas lnandaloium coeiestium segetes compla-
di parlibus repoi*ta!ianl, peracla hostium caede, vi- nare et ex-eqtiare coiitendat? Et quid esi eos cuilris
ctorias, sic isti nunc animas hominum de manu di\idere, nisi peccalornm hominum conscienliam ad
diaboli debent liberare capiivas. Ad hos quijipe confessionem divini verbi praedicationibus aperire?
vicloriarum titulos, ad hos debent semper inhiare De quo verbo dicit Aposioltis : « GJadlum spiritus,
tritimphos, videlicet 194 ?t mitiquo praedoniani-" quod eslverbum Dei (Eplies. x\)- > iimc enim tan-
marum, pereuiitlum manubias rapere, et Regi suo quam spirilualibus ctillris homo dividiiur, cnm ad
Chrislo signa gaudeanl viciricia reportare. Hunc delegendas animae suaeplagas tlivini verbi gladio d.e-
porro eonflicium David signa\it , cum Rabbalh sccatur. Ctir atilem eos in lypum lalerum J9.|§
civitatem victor obtinuil (JI Reg. xn). Rabbath transduxisse iiarralur, nisi quia laiercs el terreni
quippe multitudo, vel cjrandis inlerpreJatur, quod sunt ct decocti? Tunc enim peccator in iypum"late-
non jnconvenienier universitaiem htijus mundi si- ris vertitur, cum ad prcedicaiionis voeem sancti
gnifioare cognoscilur. David itaque Rabbath obti- Spiritus ardorem concipit el vcraciier humiliatus
jiuit ci\ilatem, eum suis legibns Cluislusgrandem teiT.im se ac lulum esse perpeudit. Sic itaque quis-.
el copiosam liujus ,mii!idi subdidit multiludinem. que conversus ac poemtens in lateris formalur inia-
Cbronam vero de capite Regis illius David abslulil' * ginem, cum et humiliatur ex suae fragilitatis luto,
sibique, sicui Scripltira leslalur, imposuit; quod et quasi ruhescil, sive flammescllin amore divino,
lunc verus David Chrislus implevii, cum r..undi ul dum se lerrenum pulvereni pensat, cor suum ad
sapientes, quibus quodammodo diabolus ornabaiur, referendas Deo gralias, »iui se revoeavit, accendai.
eripuil el in sui decoris et gloiise diadema converfil- Unde ei Ariaminierpretaliir lerra rubra, ut ex primj
Multiludo quippe fidelium non modo Christj, sed et parentis nomine quisque -condiscat, vePquid oiigi--
doctoris cujusque corona perhibelur, cu;iis prsedi- naliter sii, vel quid eum aclualiter esse conveniatl
catione converlilur, sicut Paulus Ph.Iippeiisibus Ad hos itaque sacerdofes Eeclesiarum , ad islas
ait : « Itaque, fraires mei charissimi, gaudium sancti poniifices debuerant ai.kelare viciorias nori
meum et corona mea, sic siate in Domino (Philip. sumplQOsisepnlartmi ferculis, non resolvi Lenoci-.
iv). > Sed et prsedam, jnxta Scripturam, asporta- nanti pelulenlia volupiatis. Post mundi quippe na-
vit multam valde. Prseda quippe de Rabbaih lollitur, scentis exordium, per mille ferme aique sexcenios
cum ex hoc mundo quique fideles alque dcvoii ad annos humanum genus sinevini poculo el esn car-
Dei omnipotentis obsequium converiunlur. Yos, niam vixit; nec tamea quispiam, quem Scri-
 11.05 - -. .[>' LI3. II REGUM. , . 1105
-ptura.eomroenioret,_usque ad obitum languorecon- A inler utrumque libratus et terram perderet et sd
tabuil, - •• - 7 _._.. . - j* '-,-- ceelumnullalenus aspirarot. Nam et Acliiiojjhel, qui
... : -/.-CAPUT IX. , -. . -'__- - -. David persequi non dissiniiliter voltiit, exigeniibus
In ephlola ad Aluericum, qv.a ei super decem-. nicritis, idipsum genus mortis eiegit (II Reg. xvn);
_ . _ gucestienibitsrespondef... . hic enim Absalon perseqtienti David consilium rie iit
- -« Egressus est autem.-xexJ)avid "Hierusalem,- fu- ut-concubinaspatris, quas dimiseraf ad custodkii-
giens Absalon,-et-dereliqult-decem, mulieres concu- dam domum, sacrilcga permislione poliuerct,
binas^id ciistodiendam domuni (II Reg.jixel-xvi), J> adfeedandum patrem novercas suas turpiler ince-
Da.id a.faeie Absalon ftigjens decem ;Concubina.s,.in siarel (I,Reg. xvi). Quid auiem per decem concubi-
domo relinquit, quas Absalon per incestum.lnrpiter-. nas Da;rid, nisi pars illa Judajcse plebis cxprimili.r
fpejat. <Jaia Redemptor nosier, dum ej'ectus de ,ci?i- qua}' Chrislmn verum utique Da\id fugientem in
lale Judaiea in deserluni-gentium .properat, j-elin- gentililatis deserta jion seqiiilur, quia legis se ba-
quit in demo.legis jridaeos nou virihter inecdenies, bere Decalogum gloriatur? Per numerum nempe
sed muliebri conversalipne viventesj, qtii nimirum. concubiiiaruiij, uumerusexprimiiur maiHlaiorura;
per dficem epneubinas non incongrue flguranlur., concubjnae ergo, quae non sequentes David , domum
quja, duuuenerviter legis praeeepla ouslodiunt, non n scrvant, hi sunt qtii in veteris legis cuslodia perse-
castum mairiinonii mereiiliir;ascendere thalamtin.), . verajit.^AbsalbJi crgo ad has David concubinas in-
sed absquefidei eohserentes annulo.sorliuiitur pro greditur quia diab.obis, qni in Absalon eral, per
conjugio pellicalum. Quam Absalon lasciviens pol- excessus diversorum scelerum cu:n talibus fornica-
luit, quia malignus spiriius reprobas impiorura ani- lur. Et benc dicilur : Quiu David eas dimiserat ad
mas quasi prostiiuendo .cor.riimpjt, quia pe.r exces-, custoclieridamdomum; provida^quippe Redemptoris
sus diyersorum scclerum cum.lalibus fornicalur, et noslii djspensalione divniilus agitur ul qnasi ad
tanquam substrata^sibi prostibula incestus violator servandam doiiium legis Judieorum rcliquiae reser-
ampleciitur, dum adiilteriin"s-«orum operibus deie- vejilur; rit ipsi qtii modo nostri suni scriniari', et
clatur. ' - - . , libros-cceleslis eloquii in eadem in qua eonditi sunt
CAPUTS., -' lingua ubiqtie terrarum ferant, qtiatenus ipsi qui
._
liobis Inimici sunt, si quando scrnpulus dubietatis
In.ephtola ad Desideriumabbatem quod majori sit
dignus honore qui dignilatem
' piojicit quam qui in cihcrserit, omne nobis ambiguum lollani. Unde per
ea persisliu . _ , Psalmislam dicilur : i Deus meus, ostende milif
Absalon siquidem inlerpretatur patrispax (IIRsg. bona inter inimicos meos, ne occidas eos, ne quando
XIII),per quem designalnr populus Judaedruni, qui Q-obliviscaiur legis tuae ( Psat. LVIII). > Ilebraica
usque admortem perseculnseslChrislum..De quopo- qtiippe lingua, qua_ -JoJoorbe dispergiiur, muliuin
pulo perlsaiamdicltur; cFiliosafenui et exaltavi, ipsi Chrislianae fidei aucloritas adjtnaiur. Unde et illic"
aulem spreverunt me, (7s«. i); >„qui palrispax jure apcrle suhjungilur : t Disperge illos in virtute tua,
diciiur, quoniam in ilfo specialiter populo per Iegeis el depones eos, pvoteclor nostcr, Domirie (Ibid.). t
datam, pervictimarum sacrificia, per fabernaculum CAPUT XI.
denique, sive templum Deus quicvisse videlur. In eadem eplstola.
Sicul J,Qj| David :.« Notus, inquil, in Judsea Deus, t CuTque venissel David in castra Madiari T
in Israel magnum nomen ejus (Psal. LXXV).>.Atque Sobi fllius Naas, el Machir fllius Amichel, Ig-J
nl jstepopiilus patris pax esse videatur, ausii quod et Rerzellai Galaadiies obtulerunt ei stvatoria, et
sequitur :-« Et faclus est in pace locus ejus (Ibid.). > tapelia, a"c*vasa fictilia, ctc. > (77 Reg. xvn); Ma-
Sive per Absalon Itidas tradilor designatur, qtii et, riianilae vero, qni prajbueie regi David st^actoiia
jpse patris pax non immerito dicitur, sicutipse de et lapetia , quid aliud significanl quam gentiles
ilio Christus in psalmo conquerilur, dicens : « Ete- conversos ad fiiieni? qui dum piis aciibus inces-
niro homo pacis meae,in.quo sperabam, qui edebat sanier iusisluni, quasi lextrini operis linteumina
p.anes meos., magnificavit adversum me supplanta- D praeparant, in quibus utique Dominus stiaviter re-
tionem (Psal. XL). S Nam el Chrislus non incoiigrue quiescat.flacc enim sunt evangelica illa vestimenta,
pater asseiitur, sicut Propheta teslatur : < Voeabi- quae apostoli super asinam" poniiul el Jesum sedere
tur, inquit, Deus forl"s, pater fiiluri saeeuli, prin- desuper faciunl (Matth. xxi). Quod autem sequitur
ceps pacis (7sa. ix). > Iste ergo dicltur princeps t quia dederunt David etiam vasa ftctilia, frumen-
pacis et ille pax patris. Cui eliam, Judae videlicct, . tunrel Iiordeuin, farinam, et fabam, et lentem, et
in ipso perseculionis ariiculo pacis osculum non frixum eieer, et mel, et butyriim, oves etiani et
negavit (Maith. xxvi). Nec mirum si Judaetradiioris pingucs vitulos (77 Reg. xvn); > pluririiae ciborum.
speciem Absalon lenuit, quem non solum in perse- spccies diversi sunt sanctorum" hominum mores;
ctitione David, sed ipso quoque genere suae mortis quibus niniirum David cum shis commilitonibus
expressit (77Reg. xvm). Ille slquidem quercui; dum pasciiur; quia Redemplor noster cum sanctis suis
transire veliet, inh_esit_;iste se laqueo, Scriplura rectis justorum operibus velut esuiiens cpulaiur.
testante, suspendit. Ut quoniain uterque reduudans
yiperea. felle nequitia_et terr_aindiguus erat el co_Io,
1107 , COLLECTANEAINVETUS TESTAMENTUM. 1108
CAPUT XII. A Dicebat enim Rerzellai regi : Cur ^servus tuus sit
In ephtola a i Alvericum, in qua super decem oneri domino meo regi ? paiihilum proeedam famu-
quceslionibusrespondet. lus tuus ab Jordaue tecum, nec indigeo hac vicissi-
t Fuit aulem ibi pr.elium dispersum sttper faciem tudi' e.
terrae, et multo plures erant, quos consumpserat Cujus figuram tcnent qui spiriluali cuiquam vi-
saltus de populo, quam hi quos voraverat gladius ro seseque ad aliiora provoeanli, qtiasi humililcr
(77 Reg. XVJII).> De qua scntentk in hbro Elebrai- decaiiiaul: Peecatores quidem -s.imtistibique, paler,
carum quaesiionuni haec R. Ilieronymi verba sunt: obieiriperamus, sed districtioris instituti regulatn
Saliurn hunc, inquil, qui plures consmnpsisse quam servare non posstimus; infirmi sumus et fragiles,
gladius \orasse legilur, besiias feiocissimas, qurein atque ideo melius judicamus stib le\ i nos fasce in-
saltu erant, Hcbraei atttumant, a quibus plures con- glorios utcunque vivere quain sub gravis sarcijioe
sumpti quam a gladio vorali fueiint. Verum hic , 1'ondere quasi fartes inierire. Nam et quod idem
xil diciiur, Hcbraeorumfuit inlellectus. Nobis autein Berzellai superius dixeral, ab istorum interioris ho-
\idelur quia vesani quique, et infrunili, qtti cum ininis senio non discordat: « Quot siml, inquil, dies
Absalon peiduelliones exsiiJerant, Deo deserenie c;c- annoruin viloe meae, ul ascendam ctim rege in
cati, arbustis occurrentibus impingebant, atque ideo B Hierusalem? t et adjecil: t Nunquid vigeni-seiisus
dicaturquia plurcs eeciderint saliu coiiiuroenle per- mei ad discernendum suave et amariim? aut deie-
esnpii qiiam lii qui tueriiit ghtdio trucidante vora- ciare poiesi servmn tutim cibus, el potus? vel audire
li. Quod ita debeie inlelligi non ambigilur, si ipsa possiam vocem cantovum el eaiilalricum ? i (77 Reg.
siyli consequeuiia vel superflcieienus aitendatur. xix.) Yeraciter enim talitim homiiium sensus in-
Juim postquam piaemiilit : « Mttlto plures eiant trinsecus oblusi siinl, quia spiriiualia menlis edu-
quos saltus consuinpserat de popuio qtiam hi quos Iia,vel iniimoe juhilatiouis organa non discermtnt;
voraverat gladius in die illa; > praesio subjiingit: non eiiim eis sajrit cibus illc coelestis, ad quem Pro-
. Accidit attiem ut occurrcret Absalou scrvis Da- phela spirituales eonvivas invilat: . Gusiate, inquii,
vid sgdens in mulo; eumque ingresstts fuisset multts et videte quoniam suaviscstDominus (Psal.xx\m).t
subter coiidensam qtterctim et roagnam , ad'ix*sil Nec illa fauces eorum mella discernunt, de quibus
cuput cjus qiiercui, el, illo suspenso inter coelum et aiebat: « Quam dulcia faucibus nieis eloquia lua,
tcrram, mulus cui insedcral pertransiit (Ibid.). > Domine",super mel el favumorimeo! >(Psal. cxvin.)
CAPHT XIII. Needumad illud Sapienti_etliscubuere con\ivium,!de
In cpis~oluad D. abbalem, qucepanlo supra. quo in libro Proverbiorum dicilur : t "Quia sapicn-
« Rerzcllai Galaadites senex vahie, id est, octogc- C t'a immolavit viclimassuas, miscuil viiium et pTo-
narins, ul sacra lcslatui* historia,descendeiis de Ro- posuil mensam suam. > Ubi et sequilur : « Misit
gelini, transduxil regcm David Jordanem; ctii rex : anciilas suas ul voearenl ad arcem, et ad mosnia
Veni, inquil, ul requiescas mecum in Hierusalem. ci.italis : Venile, comedile panem meura, et bibiie
Ille atilem rcnueiis, excusationcm seiiectuiis obtcu- .iuum, qiio^ miscui vobis (Prov. ix). > Hi voces
dit, et, relicio rege, mox a<! propria repeiavit (77 etiam canloruin el canlalricum non audiimi, qiiia
Recj. xix). > Sunl namque noniiulli qui regem Da- quaesanclorum ma.iiyrtim, quae sanclartini virgiimm
vid, hoc est Salvatorem nostrum seqtienles, Jorda- ante Detinijubilet modulatio nullatenus comprehen-
nis fiuenia iraiismilliuit; hoe est, vel baptismi sus- duiit. Nam quia carnaliter conversanies ad Domi-
cipimit J@S sacraineninm, vel, quod secundum est num conlemjjlalionis corda^ non elevant, ccelestis
lavacrum, arripiunt sjririiuale propositum.Nam quia harmoniae modulos et mehifluas angelici concenius
jn Jordane atictor bapii.-mi Chrisliis est bapiizalus. siiavitatc.s ignorant.
{Matih. m), rotte per eum inlcliigittn* bajjiismus. JJnde non immerito senex iile Rerzeliai fuisse
Sed bi vesic variala, non meute, habiiuin mul-.indo, dicilur de I-Ogelim,qtiod "interjjrelari dicitur pedes.
non animiim, _adpristinos redeunt mores et sxcula- Pedesires enim lales ambtilanl, et quoniam a tftr-
res repetunt aeliones; et quia nequeuiu a negolio- |,@@'ren_e conversaliouis iiinere se suspendere ne-
rum saecularium perturbaiione quiesccre, nnlunt in sciurit, ad comprehendeuda cceieslismelodiaecanlica
Hierusalem, lioc est in visione pacis habitare cum iionassnrgiitit, noluiiteniiii nisipedites semperincedfrj
rcge; senes cnim suni, et inveterali, aiqr.e idco ne- reaique ideonequcunlalia jubilalionisinlimaegaudia
queunt in novani de veiusta con.ersalione mulari. penetrare. El quoniam lerreni aclus, in quibus
Nam et Jordanem iranseunl et oclogenarii sunl, sparsi siint, duros eos alque'insensibiles reddunt,
subtilia iiequeunt.
giiia et baptizalisunt et resurrectionem fuiuram, spiritualis laetilia conlempiari
qnte per ocionarium designalur numerum, credunt. Hinc est etiam quod iile Rerzeliai Galaadites asse-
Sed lii quanquam Regi hnmihier et lilande Ioquan- ritur, quod acervus lestimonii interpretalur, et quo-
lur, Regem tamen deserunt et ad soliiaeconversa- niam acervus ille testimonii, qtii Galaad dicilur, a
lio.iis consuetudiitem reverltintur. Q':itl esteniin Re- Laban el Jacob de lapidibus"factus agnoscitur (Gen.
duri ac lapidei ho-
gi blanda verbu profefre, nisi sieut in Ev.tngeiio di- in), bene per hunc Galaaditen
cittir, sc callide poiius quam humililcr exeusare? iniiiDSdesignantur, qui, dum ad amorem spiiiluaiis
( Rogo, inquit, Je, habe me excusatum (Luc. __IV),I vitas cornon emolliunl, lcnqiiam lapides factihi
 *
1109 -._ IN LIR. II REGU..I. ^HO-
pcr.ii.aci s_ecit!ariu_nnegoiiorum vigore durescunf. } CAPUT XVI.
- In eadem ephlala.
Ad quam duritiam pertiriet quod idem qtioque Ber-
zeiai feirum meum interpretaii diciiur. Quid est t Teilium quoque fuit Lellum in Gob eontra' Phi—
durkis ferro? el quid obstinatius corde perverso? lislaeos, in quo percussit Adcodalus iilius sallus po-
« In malevoiam enim animain nunquam iiilroibit sa- iimitavius Belhleeniites Golialb Gethcum (77 Reg.-
pientia (Sap. i). > El congrue ferrum meum, quasi xxi). t Quod nimiruin facile vaielinlelligi. Nam G6b'<
de se quiiibet homo durus et obslinatas dicil, quia interpretatur facns. Et sicut periclitaiur qul in Ia-
dum slatuit in propria perseverare duritia, iti con- cum leonum miiliiur, sie David quasi leonis se der.-*-
Silia se nunquam projicit aliena, et quia rigidus et tibus tradidil, cum in rabiem Golialh se prreliaturus-
inflexibilis ad coeiestemHierusalem cum David rege immersil.Idem David Adeodatus juie dieilur; quo-
non graiiitur, ile via quam cceperal cum Berzellai, niam a Deo est ..lectus in regnum. Qui etiam filius
ad terram Madian, hoc esl, ad vilae veteris primor- saltus vocatur, quia de pascuis saliuum , ubi oves
dia revocatur. alebat, educlus agnoscilur. Nec sine causa ideiiL,
CAPCT XIV. David polimilarius flicitiu*; quia matcrcjus de ge<=-
~In eadem episiota.. nere Besclehcl exsiilil, qui tabcrnaculum fcederis in
t Cumque veiiisselrex David in Uierusalem, lulit ! I deserto conslruxit, in quo eliam noinuiKa polimila-
decem concublnas suas, quasreliquerat ad custo- rla bperalione contexuit. Beihlecmites quoque nciv
diendam domum et tradidil eas in cuslodiam; nec incongrrie dicitur, quia a Nocmi duxit originem, et
esl ingressus ad eas, scd eranl clutis_eusque ad deBetbleem fuevaut tempore famis egrcsste atqtia
diem morlis suaeiiividuilatevivenles (77 Reg. xx).> ad eamdetn Belhleem stmi,rreflt)i*esceute postmo-
Coneubina. quae 11011 sequenJes David domum ser- dum uberlat?, redisctae. Quod auiemAdeodatus ctim
vant, lii sunt qui in veteris Legis custodia perseve- omnibus suis his adjectivis, ipsc procul dttbio sil Da-
rant. De quibus $roieelo concubinis diciiur : « Qaia vid, scquen.ia declararil, ubi "dicilur : t li quatuor
de caetero non est David ingressus ad eas : Sed erant nalLsunt de Arapba in Geth, ct ceciderunl in ma--
clausae usque In diem mortis suaein viduiiate vivea- nuni David el servorum ejus (Ibid.). >Saae quid
tes.» Judaei plane nunc clausi sunt et in viduitate etiam per haec niystice significelur expqnerem» nisi
vivunt quoniamad viruirisaiicias Ecclesiaenon acce- quod perspicuum est cpistobris niihi brevitas pro-
dunl, nec ad eos ccelcslib ille Sponsus ingrcdiiur, bibercl. Juxta mysticiim scilicet intelleclum, h_ec
quia lanquam mulierculis a diabolo proslitutis suum oirmiareleruiitur ad Chrisium. Ipse enim.Adeoda-
prajbere (.ontubemium dedignatur eisque, quia pol- lus csl, de quo per isaiam dicilur : « Puer natus
luli stitit per adulierium, repudii dat libelium. Et' ' est nobis, et filitis datus esl nobis (hci. ix). > QuL
h-K quae non sequuntur vtrum merilo concubiiiEe, filius salius non iucongrue dicitur, quoniam ex Ju-
nec vocaritui*uxorcs, quia, dotali foedere ac niipiiali dais seciiiidum caiT.emnasci di^nalus csl, qui dum.
copula prorsus indignae, nonillam pariunt soboleia nullum fruclum spiritualis gcrminis allulerunt, vel-
quae pateni-u bencdictionis possitleat haereditatem. ul agrestes arborcs non in hoiio plantatae, sed iu
Nobis auiem econtr.trio dicilur :« In hoc vocali saltti natae sleriles exstiterunl. Unrie legilur : « Vox
estis, ut benediclioneni haereJitale possideaiis (7 claraantis in deserto (7sa. XL); t hoc est, infrti-
Petr. m). i N.ini et idem dicit Apostolus : « Igitur ctueso Judoeorujnpopulo. Polimitarius quoque Re-
qui ex ii.Ic sunl, Ijenediceiitur cum fideli Abraham. demptor nosier merito dicitur, quia velut textri-
Qiiicunque aule.u ex operibus legis*sunt, sub male- -ni operis siudio vacat, dum ei se suis fidelibus in-
dicio sunt (Gal. lii). t duit et ex iliis juslitiae vcsiimenia coniexit. De suis
2QQ CAPUT XV. 201 quippe vestibus per Aposiolum dicilur: « Ut
In episiola ad Albeticuin, in qua ei super de cm exhiberct sibi gloriosam Ecclcsiam, noii habentem
qucesiionibusrespondel. maculam neque rugam (Ephes. v).->Et per jjrophe-
t David postmodum non est ingressus ad eas, sed lam : i Qmnibus his velut oniamento veslieris
eraul clausa?usquein diem morlis suae in viduiiale J ' (7s«. XLIX).> De Clirisii vero fidelibus Psalmista
vivent.-s (77 P.eg. xx). > Perdideruiit enim viruui, canit : « Saeerdotes Jui iiiduanitir jtistitiam (Psgi.
de quo per Isaiain dicitur : < Qtioniam accepe- cxxxi). > Et per Ezechielem Dominus improperat
r-ml septem niulieres virum unuiii (ha. iv). >De animae, quam spiritualibus iiidumentis decenier Or-
(jUibuset per Salomonem dicilur : « Quia scplin- navit, scd eum ipsa iiiOBcliia* sordibus pollula dcse-
geiitae.sunt regiuae (III Reg. xi). > Acceperunl ita- ruil: « Vestivi te, inquii, discoloribus el caiceavi le
que septem, quaeamiser-unt rieeeni. Coelesiem quip- hyacintho, el einxi te bysso, cl indui le stiblilibus et
pe Sponsum sancta sibi confoederavitEcclesla septi- oruavi le ornamento.> El paulo posl: i Et vestila
foimi _s.cili_.elSp.ritus dono repleia. Qtiem Sponsum cs bysso, et polimito et" multis coloribus (Ezech.
Synagoga, quaiDecaiogi mandata ptrceperal, perdi- x\i). > Quid ergo mirum, si Redemptor nosier poli-
dit viuuaque pensaiisit, quia dum in domo consueli milarius dicilur, qui virtutis decore polimito induit
ritus et legalium caeremoniarumimmobiliter persti- aiiimam quam sponsali jure sortitur? Ipsejesl enini
tit,,cum rege Da\id in deserla genlilium exire con- Dei sapieniia, de qua per Salomonem dieilur;
temp_.it. t Quia qusesivit lanam et liiitim; et operala /.st
iiil COLLECTANEAIN VETUS TESTAMESTUM. il£__
consilio mannum suarum (Prov. xx\i). > Cujus _.^ sinie .convenire. Bealus cnlm ac sirigularis, ille
digiii apprehenderunt fusum, cujus omnes domestici homo, qui mystice dicius est vermis,-mox ut a
Teslitl sunt duplicibus, cujuseliamcaro stragtila ve- Ver: o in unitale personaesuscipitur, in sancta Tii-
stis facta est in passione. Sed eadem byssus et irilalenon inacqualiterprincipatur.Princepsest ergo
regalis purpura iiidumentum illius esl in resurre- inter tres, quia uniius est Yerbo, quae est in sancta
ctione; qui etiam Belhleemilcs j"ure vocatur.quia Trinitate persona. llic octhigentos interfecit ifiipelu
in Belhleem de Virgine naius agnoscitur. Quod uno. Octonarius numerns ad resurrectionem, cenle-
autem dicilur : « Quia terlitim bellurn fuit in Gob, > uarius perlinet ad perfectionem. David erge .rao
hoc intelligilur quia verus" David Salvalor Israel, Jmpetu oclingenlos,inierfecil, quia Salvaior^noslcr
ante legem ct sub Iege, ac poslmodtimin evangelica omnes, qiti vel perfeclionem fidei appeiunl, vel "re-
gratia fideles scmper bellatores habuit, per quos surrectionis gloriam conctipiscunl, gladio -sui spi*
contra Pliilislfeos,id est, adversns malignos spiritus jilns interfecit, dumeos per incarnalionis accrucis
dimicavit. Ad hoc ilaqueleriium bellum Davidvenit suae mysterium ab amore mundi bujusmorluosred-
in Gob, qui interpretatur lacus, quia Redemplor didil, et hoc uno operaius esl impetu, id est, uno
r.oster dum velut forti armato foriior superyenil sno incarnationisadvenlu. t Semel enim pro pecca-
(Lnc. xi), ipse per se eiiamusque ad inferna desc.en- lis nosiris-iiioriuus, est, j'am ultra nqn, nioiilur
dit. Unde per Psalmistam diciti t Posiicrunl me in (Rom. vi). > Annon ejus adventus jure vocatur im-
lacu inferiori, in tenebris el umbra moitis (Psal. petus, de quo Salomon ail: « Ecce iste venit saliens
LXXXVII). > Illic percussit Golialh Geibeum, quia in mon.ibns, transiiiens colles ? . (CaJit. n-).Et
dnm electoruni animas de geberinaechiustriseripiiil, David : « Exsultavil, iuqiiil, ut gigas ad curhendam
aniiquum lioslem, qui super eos iyrannidem exerce- vitam? > (7'sa/. xvm.) Qui enim curril, proculdubio
bal, leihali vulnere sauciavil. impctum faeii. Namet Verbum Dei tanquam rivus
CAPUT XVII. aquarum viventium*cum impelu venil, et sicul toi;-
7?i sermone de virginibus. rens cuncta doctrinarum ardentium inquii.iamenia
t David sedens "in calhedra, sapientissimus priri- subverlil. Unde et in Canticis canticorum dicitur :
ceps inler tres. Ipse quasi tenerrimus ligni vermicu- .<Fons horlorum, puteus aquarum viventium, quaj
lus, qni octinaentos in.terfecit impetu uno (II Reg. fliiunt impp*u de Libano (Canl. iv). > Huic ergo
XXIII).JQuidestquodDavid tam riovae,lam hiaudila. Regi tam Jiumili lamque sublimi, tam infirmo,
pi-aeconiolautlis atlolliiui*?Qtiis est iste i.ani htimilis sed ila fortissimo, gratias referamus qui idcirco
lamque sublimis? Qnis, inquam, est isie David ita .P fieri dignalus esfvermis in Iigno, ul nos conslitueret
debiis atque despectus ut vermieuli sjieciemgeral? oives in coslo.I-Jeo vclustum humani generis ini-
ila fortis et validus, ul uiio impelu oeJingentos ho- micum in se permisit instirgere, ut ex eo postmo-
mines interficial? In palea nempe liiiera* videiur dum non mo'o pjr viros, sed eiiam per femmas
esse ridiculum, si nonin niedulla spirilus lateat Iriumpharet.
sacrameiitiim. Qtiis ergo vermicttlus iste, nisi ille CAPUT XVIII.
qui per eumdetn Da.idcanil in psalmo : cEgo atiteni In ephlola ad Albericumin qua ei super clecem
sum vermis, el non homo? > (Psal. xxi ) Sicntetiim quccstionibusrespondet.
vermis ex sola ligni nuueria gignitur, ita Christum Quteris curin Scriplurissacrissitlstadiversitas, ut
absque virilis semitte de solo \irginali tiiero geni- in IibroRegum(77fiegi.xxiv)legalurDa\idredemisse
tum fides c.uholica confitetur. Sed quamvis sit aream Ornan Jebusaei, simal et boves qui offerendi
verniis tener ct debilis, ligni vero duritia fortis ac erant in holocaustum, siclis argenli lantummodo
solida, vermis tainen lignUm verlitin cariem cl ca- qoinquaginla; cum in Paralipomenon pro sola area
vernosum reddit et cavuiri. Ila 'Redemptor noster dedisse narrelur auri sexcenlos siclos? (7 Paral. m.)
verus g©2'ulique manu forlis alque desiderabilis, Sed sciendum est procnl dubio quia iri libro Regum
qui semeiipsum exinanivit, qui non habens speciem, D ] hoves tantummodo quinqiiaginta siclis argenli com-
neque decorem, invalidns iic de?peetus apparuit, parasse 2Clf§ David legiiur, qiianli veio. aream com-
bumanum genus, unde ortus esi, paidalim a stto paraverit, illic ojiinino siletur. Pdraliponienon vero
rigore mollivit, magnumqtie sibimet in electis suis liber de bobus e contrario tacet, sed empiam
habitalionis spatium procuravil. Hic itaque David sexcentis auri siclis aream perhibet. Quod faeiie
sedet in cathedr.i, quia in palerna. majeslatis gloria pervidetur, si in uiroque libro ipsa verborum serics
consiitulus oninia jutlical. Cui Palerait : « Sede a diligcnter attenditiir. Nam in libro Regnm hic est
dcxiris niei (Psal. ci\). > Sapientissiihus est, quia ordo verborum : « Eiuil ergo David aream, et hovcs
ipsa Patris sapienlia est. Sed quomodoDa\id dicilur argenti siclis quinquaginla. > Ubi sic distinguendum
priiicepsjuter trcs, cum ulenori inier alios.qiienilibet est, ul prius Seriptura dical: « Emit David aream, >
principatum, sed super omnespotius regalissceptri ic-' nec exprlniai quanti; 2®4 dcinde sequatur: «Et
ne.-cl imperium?Lausenim isia depreti.il,nou exallat; boves argenli siclos quinquaginla. > In libro vero
deprimil, non atlollii, cum ille non lam tribus inter- Paralipomenoii ita legilur : «Dedit ergo David
essetj-quamomnibus siiperessei.Sed cuniab illoDavid ornan pro loco siclos auri jiislissimi ponderis sex/
videatur sententia isia dissidcre, esi cui vaieat aj tis- centos, et _edifica\ilibi aliare Domino 1 Sic igitttr
 - 1N LIB. III REGUM. im
,,13
sibimet divisil, nt illa bonm, ista A lii mensura praefigitur discrepant, sei Scriplurse
ulraque Scriplura
solLs arese numerel pretitim.Res igitur qui!)tis pre- sanctafrsibimelinvicem non fopiignant.
Expliciuiil ieslhnonia libri secundi Regum.
' "
\ INCIPIUNT TESTMONIA LIBRI TERTII REGUM.
i. De AbisagnSunamiie quce regi David minislrabal, el cum eo dormiens senilia eins tnembra fovebat, et
tamen tntegra mamil. - -
2 QuodDavid, dnm vivi', et Joab et Semei peperai; monens vcro perclendoseos mandavtt.
'ZrQnod dicilur Saionvm quaJraginia millia • prcesepia equorum cunilium' habuhse, duodechn millia
cmies~iium. ',,.-,, _• .
:
i. Quod -de eo-teni dicitur quia loculus esl trja mdha parabolas, el fiierunl carnuna ejus /juinqui-
*
miliia et dhputasse eiiam deligius, eitle j 'tnentis, e! vohicribus, et el
repliiibus, phcibus. _
- S. Quod' Sahmon duss a dexira lcuvaque columnas in ieinpii veslibulo sialuit, quarum unam Jachlm,
'
alterSm Booz vocaeit. _-•_._
-6. Quod vasa lempli Domini in campestri rcgione Joraams in, argillosa lcrra fusa sunl. tntcr bocnol ei
Sarlhan. . ,,,«,,•.doinns Dci , _ non
-7. De eo quod cum saceidotes exhsenl de sancliluno, nebuta repleta esl, tla ut sacerdotes
poss-eniprope'aslare proplemebulam.
- 8,- Qnod non essediciiur argenlnm necutlius preiii putari in lemporeSatomoms.
9. OuodSatomoni fuertin! uxores quasi regincaseplingeiitcsel concubinwtrecentte.
''iO.De muliere Sareplana, ad quam Elias transmissus, invenii eam duo ligna colligenlem,ul coqueretet sibi
panem ac filiosuo. ... tnan . -
11. De eo auod, orante Eiiar nebula parvu quasi vesiigiumhonunis dc con-cendensapparuit.
Expliciunl capitula.
'
ITfCIPrUNT TESTIMONU LIBRI TERTII REGUM,'
" 1B gua, coccinea dicilur. Anima quippe sancta.sicut
CAPUT PRIMUM.
Ad. C. prcefeclum, ubi~eum ad cerlamen 265 Domiiiici sangiiinis myslerio rubei, ila
provocal. iiihilominuset igne sancti Spiritu. iervet. Unde et
. QuaesieruntDavid regi servi sui adolescenfulam in manu Piiares eoccinum alligatur, qui inacerianj
speciosam in ctinclis finibus Israel, et invenerunt sub mysiica dtiorum populoriim sequeslratione di-
Abisag Sunamitem, et adduxerunl ad rogem ; quae visit. Et Raabmereirix, in lypoEcdesia., coccinemn
"(lormiebatcumrege, et ministrabai ei, et non cogno- funiculum, ut domussua, pereunte Jericho, saivare-
vll.eam rex (/77 Reg. 1). > Quaj est autem ha_c lur, appcndit. Hinc eliam, et alibi de saurlis viris
puella, quaede cnnctis finibus Isracl lanquam singu- Scriptura commemorat: Hi sunl, qui vencrnnt de
iaris eligitur,'ct David regi, ul cum eo dormial, et calore domus Raab..Et ipsa in Evangelio Veritas:
fiigescenles artus calefacial copulalur? inlerroga < Ignem, inquit, veni mittere in lerram(Luc. xu'): %
Saloinoi.eni el ipse iibi puell-elnijiis aperiel sacra- qui \idefcet ignis in dlsciptilorumcordibus aesluans,
mcnJum : « Posside, inquil, sapienliam, posside in- eosdicereCompeliebal: « Nonne cor nostrum ardens
teiigentiam (Prov. iv). > Vis eliam audire virginis eral iu nobis, dum loqiieretnr in via, et aperircl 110-
hujiis amplexti..? ail: « Ne derelinqnas eam "el ap- his Scripttiras ? t (Luc. x\iv.) Hoc ilaque mysiieurii
prahero.e!le; amaillam,exaliabittc;circumdaillam, IClet spiritale conjiigium, et in Suiiamiie fervorem
ei glorifieabii tc-; honora iilam, et amplexabilur ie gratiaeconcipit, ct in Abisag sanctae praidicationis
(Ibid.). t Sapientiam ergo, lioc est, sanclam vitam sobolem parit; ul quem in cordis quisque visceiibus
amplectamiiii, uxorem, ut ingenuam, et h-ereditate portat, per oris offieiuniparere non omittal; et quod
cendignam sobolem procreemus. Non enini ex hac concipit in c.orde per coecinum, parial in ore per
uxore morilura nobis est successura [ioslerilas, sed praedicationissanctaerugilum. Feryorem ergo divinae
quaeperpeluo sit viciura. Nam quod de corrtiptione charilatis in Sunamiteconcipimus, ut praedicationis
nasciiur, neeesse est corrunipattir;-ai quotl virgini- rugitum Abisag quasi sobolem paiiamus.
lasgignit interire non novit: nec'est vilio corruplio- CARUT II".
nis cbnoxium quod ex incorruptioiie fuerit procrea- IH epislola actAlbericuriijubi superdecemqucBStionibus
tmn. Sed videamus inierpretationem istorum nomi- iraciau
ntim, ut valeamus compreliendere sacramenluni'. Ego saepius, faleor, dubitavi cur David Joab et
Abisag namque interpreJalur paler meus superfluus, Semei, qtiibus iraius erat, duin -adhuc viverel, cle-
vel, pairh mei rucjitus. Hic superlluus,' non super- menter indulsiJ; moriens autem Salomoni sibimet
fliiilaiem, <juasi non necessariam, sed abundan- in sceptra regia succedenti perdendosessemandavii.
iiorem Dei Patris significat gratiam ; "rugilus -0 « Tu,-inquit, nosti quaefeceril raihi JOab filitisSar-
auJem, vehemenJem sancJae praedicaJionis indi- viae, qtite fecerit duobus prineipibus exercilus Israel,
cai fremitum, ul leonem de tiibn Juda, quasi Abner filioNer et Amasa. filio Jether, quos occidit
per inlonantem sahclse praedicationis fremittim in- et effudil sanguinem beli in pace. > Atque pau'(»
sonet, quisquis in Abisag, id est, religiosaeviiaecom- post addidil: t Facies ergo juxta sapientiam iuam,
plexibus j'acet. Sunamitis autem in nostra lin- et non deduces canitiem ejus pacifice ad infcros. >
1, IS COLLECTANEA IN VETUS TESTAMENTCM. ' lilS
De Semei quoque sic alu <Habes et Semei apud te, & CAPUT III.
filium Gera,- (il.i Gemini de Raurim, qui maledixit 7H ephtola ad Agnetemreginam. '
niihi malediciioncijessima,quando ibam ad caslra. > «Et habebai Salomon quadraginia millia prtcsepia
Denique, quibiisdaiiiinlerposi_is,addidii:«Ducesque equorum curriliuni et duodecim equesirium (7IJ
canos ejuscumsanguine ininfernum (777 Reg.n). > Reg. ix). > Quid per qualernarium numerum, nisi
QuiJ est eiiiin quod eos David moiiens daranat qui- quadriga praesiriiiiur evangelislarum ? El quid per
bus viveudo pcpercerat, cum profecto r..tionis ordo duodenarium, ni_i senalus exprimitur aposlolorum?
deposcat utin perduelliones, vel quoslibet ininiicos Perdoctriiiamquippeevangelicam et aposiolicamve-
vlvens sentenliam ulliouis exereret, moriensatiteiii ctattir Dominus per omnein laliludinem orbis terra-
eis misericordiler in Itilgeret? Sed scienduiiiesi quia rum. t Currus enim Dei decemmillibns muliiplex,
per regnum David, qui toiperseculionibiis et aeium- miilia l.elanlium; Dominusin illis, in Sina In sancio
nis atlritus, lot adversitatibus el inoj.iis cum suis (Psal. LXVH),> Nam quia Sina mandatvminlerore-
coininilitonibiisest afllicius, hoc jiraeseiis ssjciilum talur, consial iii eis lanlummodoveclari Dominum,
designalur, in quo cutn suis iiiembris Chrislus allli- ubi fit coelestiumobservatiomandatorum. Notandum
gitur multisque iribulaliouibus Ecclesia laeeiatur. aulem quia sicul David legiium, qui lot est pressu-
Regnum vero Salomonis, qui divitiis el gloria cun- ' ris aliiiltis, Dominum designat in morlalis adhuc
cta regafum dignilatum jura transceiidit, oninia viiaesladio laborantem, sic"Salomonisisiius iucom-
principalis imperii fasligia superavit, futurse vitae parabilis gioria praefiguralur.eunidemDomiinimpost
denuntiat gloriam, in qua Chrislus vere pacificus nuindi finem in palerni culminis majeslale regnan-
aiterna cum suis quiete perfruiiur ac tcelesiis cou- lein. Ei praecedebatsapientia Salomonis sapientiam
vivii dapibus solemniter epulalur. omniuni Orienialium el _Egypliorum, qnia niinirnm
Unus igitur idemque Redemplor nosler et nunc Redemptor noster superal iniellcctum et angelorum
David est, et lunc Salomon erit; quia el moJo tan- el homiiium. ' •
quain mauu foriis p.er membra sua contra diabolum 2@7 CAPUTIV.
pugnare non desinit, et tunc sojjita £|©0 prorsus c 7« eadem ephtola.
* De illo
omni caniiEel spiritus controversia, cum corpore quoque riicitur: « Quia locuius est tria
suo, quotl est Ecclesia, ul revera pacificus ajierna millia parabolas, et fiierunt carmina ejus qiiinqua
•tranquillitate regnabit. Nunc in eleclis suis quasi millia; » ubi praeslo subjimgilur: « Quia disptitavit
David calamilatum fascibus premitur, perseculionum etiam stiper lignisa cedro quaeei.t in.Libano usque
ac diversis advers.itatumpressuris urgetur, tribulu- ad hyssopum qure egreditur de pariele, et disseruit
lioiiibus el ajrumnis aiteritur, poslmodum .tanquam ""dejumenlis, el volucribtis, el replilibus, et piseibus
Saiomon exuberanli diviliarum iinmortalium copia (777 Reg. ivj. > Qiue \idelicel Redemplori noslro
poiielur. David ergo vivejisloleral, quosin fine con- nuii ambigittir cuncia congruere, cui vacal haec di-
demnal, quiajudex huniani generis Christus, quem ligenli considciitlione tr.ictare. Ipse mimiruin tria
ille signabat, illis nune misericojdiler parcit qtiibus millia parabolas est locuius, qni et per mystica pra;-
in fme saeculisententiam jusle daninatioiiis ini.igit. ce.ientitim facla el per allegorica prophetarum ora-
D.tvid ilaque misericordiam prorogat, Salomoii ju- cula, vel etiam per coruscantisEvangelii documenta,
stitiam juriical, quia unus idemque Redeniptor 110- dum sub liguiarum velamiiie pcne cuncla disseruit,
sicr et nunc quasi David reproborum iniquiiales quasi tria millia in verbissuis parabolas nuineravit.
setjuanimiterloleral, et posirooduin ianquain Salo- Unde et in Evangeiio Mailbaetisait: « Haec omnia
nion, in gloria sua veniens, eos quasi vilraio juJkii ioeulus est Jesus in jjarabolisad Jtir!ias,eJ sine pa-
sui mucronetrucidat. HJJCalternitasdiviiii examinis rabolis non loquebatur eis (Maiih. xui). > Cujus
frequenler in eisdem sermonibus invenitur, sicut etiam carmina quinque millia suni, quia chcrus
iliic: « Misericordiara, inquit, el judicium canlabo sirginum, quae sub quiiiario numcro desciihuiitur
tibi, Domine (Psat.c): t Et: « Misericordiam et r%anle thronum ejus, sicut Joannes in Ajwcalypsijdi-
ver.lalemdiligit Deus (Psul. LXXMII):Misericordia cil: t Canlicum novum jugiler modulatur (Apoc.
ei v.ritas obviavcruutsibi (Pstl. LXXXIV). > Sic iia- xiv). > Vel quia quiiique sunt vulnera Domhiici
que duiiimisericordia veritaii. quasi David praepo- corporis, qttibus per universuni orbem triumpbalia
njiur Salomoni; ut qtios pieDa\id permisericordiain ejusgloriapraedicatur, sub eodem nuniero carmina
susiinet, Salomon per judicium juste condemnel. supputaniur, sub quo leiientur et vulnera, per quae
El noiandum quod per Joab, qui suis homicidiuin vicloria singnlaris laudisaelerii-egloriampromereliir.
manibus perpeiravil, illi designantur qui mala fa- Unde cum in Cainicis dicilur:« Surge, amica mea,
uimt; per Semei vero, qui regi taniummodo male- sponsa mea, et veni, coluniba niea, in foraminibus
dixerat, illi figurati sunl-qui prava loquuiilur. Nam peirae et in caverna maceri_e; > proiinus additur:
et hi quinequiter agunt, et illi qui sermonibus re- < Oslendemihi faciem tuam; sonet \ox lua in auri-
probis ac falsis insistunt, in exlremae discussionis bus meis, quia vox lua riulcis (Cani. n): > r
exmiiue procul dubio damnabuntur; sicut idem Da- Sane quia non h3.c exacle iractamus, sed sucein-
vij ail:« OJisti omnes qui operaniur iuiqui:aiera; *cte,,celeritei'quetrauscutrimiis,siiSicialdicere: Quia
perdes eos qui loqimi_i,tur mendacium (Psal. x). > eum pelra sit Chrisius, foiamiuapetrae procul duhio
iiI7 IN LIB. Ilf REGCM, 1118
sunt Domiuici corporis cicatrices. Sed cum post A prssenti Eeclesia, qu_eeosleslisilliusEcclesiaevesti-
liujus petrae foramina, dulcis vox sponsse in sponsi bulumest, Dominum totis viribus firmiler et cori-
auribtis sonare praecipitur, quid aliud quam quinque stanter amamus. Ipsa quippe dileciio, sicut Joaiufes
vulneribus sub eodem quinario numero carmina evaiigtiista perhibet, Deusest (I Joan. iv). El de
laudum reddere pia qnaelibet aniiiia, vel sancta ttni- Deo Proplieta psallit: « Deus meus, elfortiludomea
versalis Ecclesi;*,comuionetur, ut ejusiem quodam- (Psal. XLH) > Columnam vero, qu:e vocatur in ro-
modo numeri carmina refei-at quot per se suscepia bore in sinistrj ejusdem vestiliuli parte slaluimus,
vulnera 11011 ignoral, illique cunctos sui corporis cum pr.ij-imum nostrum in Deo sieul nosinetipso3
sensns dedicei, qiicm lotidem pro se saucialum vul- amamus. Ubi notandtimquod Scriptura prosequilur :
neribus videt? Quinque niinirumnc-lroriiniseiisiium < Nec non el quasi calentilas in oraculo, et superpo-
vulnera, iliis quinque Duminici corporis cicatricibus suii eas capilibus columnarum (77 Par. m). _ In
suut sanaJa. QuoJauieui Salomon super lignis a nosirae quipjie mcnlis oraculo capilibus columnarum
cedro, qua. est iu Libano, tisque ad liyssopmn, quae caJenulas siipprponiiiins, quibus scilicet ulramque
egreditur rie partele, disputai.sedicittir; hic uecessa- cohumiam sibimet ijivicem connectamus, quia nec
rio aJ spiritualem remitiiiur intellectum, cum nul- Deiini siue proximo, nec proximum" vere diligimus
latenus slare vaieat superficies liiterarum. Hyssopus ^'<sine Deo.
ciiim nequaquam de parietibus egredi, seri de saxo- CAPUT VI.
sis cernitur moulibus germinari. Paries itaque no- In ephlota ad. A. P. P. ubi conquerilur de.insolenlia
s',er ipsa mortalilaiis nostraecondilio esl, quaenosa ptuvorum hominum.
conlemplalione Conditorisvelut abdilaedomus obsla- De vasis, quse Hiran jussu Salomonis -regis fecii
cultim"dividit, etin imaprociivius, declinarecompel- in domo Doiiilni scriplum cst : < Cniia in campesiri
lit. < Corpus enim quod eorrumpiuir, aggraval ani-" regione Jordanis fudit , ea rex in argillosa lerra
niam ; el deprimil lerrena inhahilatio sensum mulia inter Sochol et Sariau (777 Reg. vn). > 203
cogltantem ( Sap. IX). > Ex hoc ergo pariete gQg Sochot in tabernacuta verlitur, Sarlan vero in-
byssopus egreditur, qtiia de fragililale noslrae mor- terpretatur tribulaiio eorum, sive demolilorum aut
talitatis erumpit, quodsemper necesse eslferro poe- coungustaniiuni. Quid igilur per Sochot, quod inler-
nilentise resecari. Hyssopo niminim purificanlur prelari labernacula diximus, nisi sanctos viros aeci-
intima visccra, per qu_e non incongrue desiguattir pimus, qui videlicet dic.unl : < Non habemus hic
confessio peceatorum. Dispulavit igiiur nosler Salo- nianenlem civitalcm, sedfulurani ii)quirimus?(77eii'.
mon super liguis, hominibus videlicet inira gernai- xni.) » El Petrus : « Cerltis sum, inquitj quod velox
nanlis Ectiesiae membra radicatis, a ce.iro quae est ^"Jest depositio labernacuii inei (77 Petr. i). > -Qtiid
in Libauo, usque ad liyssopum, quae egrediltir de vero per Sarian, quae iribuhuio eorum dicitur, iiisi
pariete, id est, ab ijisis eminentibus sanclis niiore reproborniif tribulaiitiuirf nos porsecutio desiguatur?
jusiitiae. candidalis usque ad peccaiores el lapsos III nimirtim el demolilores et coangustanles sunt,
atque ad pceniieniiae demum laraenta conversos. quia dum demoliri alque desiruere fidei nostraj vel
Uinc est quod sequiiur: < Dissertiil el de jumeiitis, > boni operis sedilichim Jentanl, duris injuriarurii ac
sanctonim scilicet adjutoribus, calholicis viris; pressurarum nos caiainiiaiihus coanguslant. Vasa
< et de volucribus, J hominibus nitniruni.per sancta ergo templi, id est omnes clecli fundunlur in cam-
desideria ad superna suspensis'; t el de reptilibus el pestri regione Jordanis, id esl in humilitate ba-
piscibus, t hoc est, de his quipectus concupiscenliae plismi; inler Sochot el Sartan, id cslinler justosalque
per terram trahunt el qui per sxculai ium negotio- perversos, ul el bonoriim forma proponalur illis ad
rum fiuenta vagantur. iinilandum "rectaeconversationis exemjjluin, et pra-
CAPCT V. vorum persecutio ad cunmitim illis proficial meriio-
In eplslola ad Albericum, ubi diciiur de mansionibns rum. t VasaTjuidem figuli probat fornax, el homi-
Israelitarutn. nes jusios lenlalio tribulationis (Eccli. xxvn). >
i Staluil Salomon dtias in veslibulo tenipli Domini In aritia ergo lerra temjili vasa ftmduntur, quia
columnas, uniim a dexlris, e"l alleram a sinistris : incns hominis ad suscipiendtim supernaegraliae mu-
eam, quaea dextris erat, vocavit Jachim, hoc est nus non est congrua, nisi prius ab omni carnalis
firmitas: et quaead levam, Rooz, hoc esf, in robore illecebraefuerit humore siccala. Sicca qnippe corda
(777 Reg.vn;. 77 Par. m). > Quid eniin per coliim- clarum harmoniae soniluin, humida reddunt obtu-
n_tm, quaea dextris esl et vocatur firmilas, nisi di- sum. Tympanum qtioque stirdum sonat, si quilibel
Iectio Dei; ct qu_ea sinistris est, et vocalur in ro- eum liquor humectal. Sic neeesse est ut mens homi-
bore, nisidileclio proximi? Aliud est enim firmilas, nis a carnis voluptate sil arida, quatenus tn Dei
hocest, ipsum robur, aiiud inrobore, quoniamaliud omnipotentis auribus ejus oratio sit aiguta. Entiii-
est diligerc ipsum Domhium, aliud diiigere proxi- vero sicut oculus, dum solis se radiis objicii, videre
mum in Deo. In dilectione quippe proximi mensura fiustra conlendit, et cavos quidein orbes ac Vacuas
ponittir; Dominumvero diligere sine ulla prorsus pupillis palpebras pandere niiiiur, sed splendorem
niensm*ajiihemur. In vestibulo ergo templi colmn- quo pcrfundjlur nullateiiiis inluetur, sic ad concu-
nam, quoe firn-ilas vocalur, erigimus, "cum in !iac piscendam contemplatiouis lucem sese inaniter eri-
 IH9 COLLECTANEAIN VETUS -TESTAMENTUJL' I!20
"
git, qui per srectilaiis vitae meritum aciem cordis ji CAPUT VKI.
aroisit. Nam si quilibet ignolus eubictilum regis ir- Inepistolaad Agneiemreginam. -
rumpat eique prajsens tanqtiam familiaris assislat, < Non erat argenttun, nec tillius pretii pulahalur
regis-lamen alloquio non perfruitur, quia charus ei in diehus Salomonis {777Heg. x). i Quod nimirum
per aiiterioris notiiite craiiam non habetur, ita nos quomodo juxla lilieram stabil, ut credi valeat .iem-
infelices et miseri, quod qtiidem de meis similibus pore Salomonis argentimi vei penitus non fuisse, ae
loquor, jsoepesoli in angusta cellulaeremotione con- propter hoc omnino dc terra deletum, vel nullius, Vfil
sislimus, solis divinre majesiatis oblutibus iremenles exilis saliem pretii conslilisse. Nam si nuilius erat
astamus,', peccaijs tamen obslantibus, vel inliini preiii, sietil dicitur, ergo mille talenla argenti, ne
splendoris igniculum, vel compunctionisgratiamiion unius quidcin ovi poterant appendio suppuiari';
meremur. Sic itaque velut ante regis videmur astare quod sane credi, quarn frivolum, quam videalur
pra_5entiam,sed quia per vitte reclitudinem sibi noti ineptum ipse rcvinxit texlus el ordo verborum, qui.
non sumus, collocuiionis internae dulcediiiem non postquam praeiiiitlil : t Non erat argentum , ncc
gustamus. SeJ, o dujcedo melliflua, ciim Dominus ulliiis pretii putabatur in diebus Salomonis, -> praa--
in servo, et servus delecjalur in Domino! Unde slo subjungil : <«Quia classis regis per niarc cura
Psalmista : « Suavis sit, inquil, ei laudatio-niea; £j elasse Hiram semel per ires aimos ibat Tharsis, de-
ego vero delectabor in Domino (Psal. cm). > ferens inde aurum et argeuium. >,Cur enim per tot
' CAPUT VII.
marina discrimina meiailiiniiioc ciassis iila deferret,
7Hsermonede nalivitateS. Marice quod prelium penittis non haberet? Et paulo po.st
(~Factum est, cum exissenl sacerdotes de san- dicilur : « Quia offerebant.irei vasa aurea elargen--
cluario, nebiila implebit domtim Domini, el non po- tea ; > deindesttbinfertur : « Egrediebalur qttadriga
terant sacerdotes siare prope propler nebulam; im- ex __Egyplosexcenlis siclis argenli et equis",cen-
-pleyeral enim gloria Domini domuiii Domini (777 lum quiiiquaginta (Ibid.).t Non ergo prelio carebat
Rcg.xui). 11 Quceomnia, >sicnt egregius pi\eriicaior argenlum, quo vehicula redimebaiitnr equorum, sed
210 dicit, « inilgiira coniingebantillis (7 Cor. x). > argenlo designatur claritas ecclcsiasticae.praedicalio-
Gloria quippe Doiiriniinlelligiltir Christus, cujus firie nis, de qua diciiur : t Eloquia Domini eloquia
repielus est mundus; de qua gloria cnm pro adorato casfa, argenmm {Psal. \i). i Nullius, ul ita.lqquar,
vitulo deprecaietur Dominum Moyses ut parceret pretii 211 repulabiiiius, nec aiiqnaiei us erimus
.populo peccalori, respondit Dominus _«Propifius ero ejus indigi, postquam ad veri Salomonis regniim cx
illi; verumtamen vivo ego , et vivit numen meum, hac ftierimus calamiiate translati; non enim tunc
qtiia implebiturgloria mea omnis terra (Num. xxiv). > C_ praedicationisiridigeniuseloquio, ubi datur iu decore
,Quodauiem nebula implevitdomum Dei, et non poie- suo regem gloriaefacie ad faciem cernere, quero nl)i-
rant sacerJoles ministrare propter nebulam, haec que eonsuevimus ex ore praedicatoris audire. Sic
sentenlia superbos Judoeorumponiifices ac doctores per prophetam poliicelur Dominns, dieens : «Nemo
insinuat, qui dum incarnalionis Christi sacramenta dicei : Agnosco Dominura; dmnes enim cognosrent
investigare despiciunl, debiium fideisuaeministerium me a niaximo usque ,ad miuimum, dicit Donrinus
per erroris nebulam perdunt : ila enim eorum men- (Jcr.m, xxxi).> Sedforle qiiisasseraiScripliir_everba
tes infidelitalis caligo replevil, ut propriisexigenti- nos ad nosirum iiilelleclum violenler iufleclere, ct
bus merilis non agnoscant culluni credulilalis. Ad quod Salomon de se \ideliir asserere ad Salvaiorem
illud ergo lemplum Dominus in nebula descendit, ut perhibeat specialiter per omnia pertinere. Dlcal ila-
cascamJudaicaeinfidelitalis caliginem designaret. Iii que objectionis asserlor qua Salomonvaleal ratione
hoc sic scrjptum est: < ln sole posuit labcrnaculum compelefe quod quasi de se dicit: < Dominus enim
suum (Psal. xvm), ut sedentemin tenehris et umbra dedit mihi horum quae sunt scieniiam veram, ut
morlis ilhiminaret (Luc. i). t IHi denique templo sciam dispositionem orbis terrarum el virtutes e!e-
Deus omnipolens gloriam sui adventus contulil, sed mentorum, inititim et consumniationeniel mediela-
niliil ex eo in sua naiura susccpit. In beaiissimseau- **' tem lemporum, vicissitudinem,permutaliones homi-
lem Virginis ulerum, non solum est dignalus de- num, elquaecunque sunt absconsa el improvisa di-
scendere, sed ex eo etiam jicrfectam sibi substan- dicil (Prov. vn). i Nam, ut de caeleris interim sir
liam noslne mqrtalilalis tiuire. Quanto igitur nostri leamus, quomodo nosse poiuit Salomon hominuin
templi niajor est dignitas, lanio gloriosjor ejus de- eogitationes, ciim ipse Deo alibi dicat: « Tu solus
bet esse solemnilas. lllud siquidem corpus Christi, nosti corda omniiim filiorunihominum? t(IIPar. vi.)
quoJ bealissima Virgo genuit, quod in gremio fovil, Sed et quis absconsa omnia ei improvisa didicii,-nisi
quod fasc iscinxit, qtiod materna pura nuirivil, illud, Redempior nosier, in cujtis pectore sunl omnes
iuquam, absque ulla dubictate, non aliud niinc de ihesauri sapienli_e-et scientiae abscondiii (Cot. n),
sacro altari percipinms, et ejtis sanguinem in sa- qui profecto per hunianitaiem didicii quod per di-
cramentum iiosirae redemptionis haurimus. Hoc viniiatem naluraliter norit.
catholica fldcs habct, hoc sancla Ecclesia fldelifer CAPUT IX.
docet. 7JIsermonecleS. Anlimo.
Legiltir quia * Salomoni fuerunt uxorcs quasi
 "
Hi-2i IN LIB. III REGUM. 1122
reginse sepiingeiilaeel-icoiicubinaetrecentae (777Reg. .\ hilum farinae atque olei qiiod habeo, ut comedamus
xi). > Quid aulem mlhl cum gynaeceoSalomonis? et nioriamur-(777 Reg. xvn). > IlffiCmtilier duo ligna
"Sed, excussa palea verborum, inveniiur'in medulla colligebat, quibus posset inopem sibi cibum. ct fllio
-myslerium. Quid enlm per seplingenlas, quaeuxores providcre; sed htijus viduaefarina et oleum ad pro-
-simul et reginaememoranlur, nisi iila. intelliguniur ventus abundantiam bejiedicitur, ul charitalis fru-
animae, quae et septiformis habenl gratiae.Spiritum etus et hilaritatis j'am lunc in sacramento Ecclesioe
et super resullantium vitiorum motus quasi regalem comiriendetitr : « Hilarem enim datorem diligit Deus
obtinent "prineipatum? Quid autem per trecentas (77 Cor. in). t Vidua haec sancfa erat Ecclesia, de
easdemque concubinas, nisi illae animsc figurantur, qua dieitur : «'Viduairi ejus benedicens benedicam
ipiae per solam S. Trinitalis fidemihalamum quidem (Psal. cxx\i). t Cui licebat cuicunque vellet niorino
"regis ingressa. sunt, sed castae coiiversaiionis-et viro conjungi, quia, desiuente lege, n.ox-Christo,
quodammodo Tnalronalis pudiciiiae niunditiam non qui flnis legis est, ad j'usliliam omni credenli (Rom.
- habentes, dolales uxorum laljulas non merentur ?
x), mertiil Ecclesia Copulari.Hla-cihum anlielabai,
Haenirairum et -Salomoniper commerciiim junctce - qui duobus essel iignis exeoctus, et jsancta Eeclesia
jsuiil, quia Salvatoiis nostri vc-ripacifici sacramenta panem de ccelovivcntem esujit, qui in ara crucis est
-percipiunt, et tamen per degenerem lenocinaniis j3 torridus.
vilse loiporem, nec -hahentes uni viro pudoris affo- - ' CAPUT XI. -
xfum,- ad nuplialis fcederis doialitiuui non assur- In setmone-deinventioneS. crucis.
gunt. Eniimero illaeanimae-uxorioae regali nomine t Ecce nubecula parva quasi vestigium hominis
dignae sunt, quaj in solo ccelestis sponsi desiderio asceadebat de mari (777 Reg. xviii). > ^Juia enim
requiescunt, quae infoederabililerconlra nfalignojum non quasi homo, sed quasi vestigium hominis dici-
'212 spiriiuum tentamenta confligunt. Sic de eodem lur, recte pcr hoc crux, qtise membris cst apla Do-
Salomone Seriptura testatur, quia < alienigenas mitrieis, desigoalur. Et bene crux vesiigium liominis
-quoque Iribulafios fccit; de filiis auleni Isiacl dicilur, quia per eam Deus liomo transilum fecit;
non conslituit rex servire queiifquam; sed erant ciim ad Palrem reiiit. Sicul per Joamiem dicilur :
viribeliaiores, etministri ej'us,et principes, et du- « Sciens Jesus quia venit ejtis liora ut traitscal es
ees, etprsefecii curruum ei equorum (777Reg. r»), > hoc mundo ad Palrem (Joan. mi). i Pascha quidem
ubi patenter ostendrlur qu.-e inler concubinas di-_ ircinsitusdicilur. Et hic transiiiis pekcrucem fi-ulus
stanlia sit et reginas ; quid differal iiiier eos-qui esl,sicut dicit Ajjosloius: J Pascha nostrum imnio-
servi peccati duraeexacJionls tributa persolvuni, el laltis est Christus (7 Cor. x). t Sicut ergo per Vir-.
eos qui per sedata bdla ceriaminuni' principatuum C- gineni descendit ad nostra, sic per crucem esl re-
iufulas sortiuiitur. versus *ad propria. Qttod congrtientcr expressit
CAPUT X. ill.id factum sub Eliseo miraculum. Nam cum juxta
In sermonede invenlioneS.' crucis. Jordanem ligna ctedereiiiur, repente securis eujus-
< Ait Sareplana miilier ad Eliam, ad quam ille dam maleriam uuecidentis in aijuam cecidit (IV
pascendus fueral missus a Domiuo : En cohigo duo Reg.'xi).
ligna, ut ingrediar el faciam mihi et filio meo pau-
Expliciunl testimonialibii terlii Regum. ,
. " 213 214 INCIPIUNT CAPITULA LIBRI QUARTl REGUM.
1. Quod Etiseus nquas Jericho saiis admhlione sanavil. :
"2. Deeo quod Eliseo ascendeniiad Beihel pueri ilhulebani dicenles-: Ascende, calve,ascende, calve. '
5. Obsecro, inquit Naaman Eliseo, concedemihi servo luo, ut lollam ojiv.sduorum burdonumdeterra.
i. De eo quod dmn Elheus hghum in aquam mishset, securh, qum ceciderat, ad manubrium rcdiit.
5. De eo quod Ezechias decemliueh pcr gradus horologii uinbram reverti postulavit, ul esselsibi stgnum
recuperantlcesaluiis.
Fkcpliciunl capilula.

; INCIPIUNT TESTIMONU LTBRI QUARTl REGUM. ,

"
CAPUT PRIMUM: ]D mundani sunt.populi? quid vas novuni nisi corptis
_" In sennone de exallalione S. Crucis. Dominicum,nu!ia sciiicet praevaricationis iniquae'
Cum viri Jericho Eliseo conquercrentur quod labe nigralum, nulla veteris hominis abusione de7
aqu_eessenlpessini_e,etterra sterilis. Afferle,inquit, tritum? Qjiid porro sal, nisi co.le_.lisest sapientia?
inihi vas novuni, et mittite in illud sal; deinde aqua- Sapieutia igitur Palris in corpus descendit huma-
ram fonti sal illud immersit sicque aquas ab omni num, el -sic ad fertiliiatem et vitalis iniell'genll_s
niorte et sterililate sanavit (IV, Reg. n). > Quod dulcedinem omnitim converlit fidelium mentes. Quae
nimirum, ut lotum brevi sermone concludam, nihil nimirum dulcedo tandiu laluit usque dum sal mer-
aliud insinuat, nisi quod Yerbum caro fierei et ha- gerelur in aquam, id est, usque dum ille penderet
bilarel in nobis (Jo.an. i). Quid enim aquse nisi in cruce, qui dicit: c Saivum me fac, Dcus, quo?
 1123 COLLECTANEA IN VETCS TESTAMENTUM. j HU
piam Inlraverunl aquaa usque ad animam nieam A inyslerium illa repromissionis terra, quae lac et mei
(Psal. LXVIII).> Ex tuiic enim bomo didicit quid de- fluere dicitur. Lac enim glg de carne fluil, jmelde
beret .appetere, quid viiare. superioribus venit. Quia igitur in uno Medialore Dei
CAPUTII. et horainum et liunianitatis lac el mel divinitatis
.7n scrmone de SiCassiano. inesse cognoscilur, recle per terram lac et niel
Cum Eliseus ascenderet viam quae dueit Belhel, emanantem incarnaiionis ejus niysterium figuratur.
pueri jiarvtili -egressi de civitaieilludebant ei, di- "Qubdautem ex hac lerra onus duorum burdonum
xentes : « Ascende, calve, ascenrie, calve. Qui cum peiit, quid aliud quam duorum ApostoIorum,Peiri
respexisset, vidil eos, et maledixit ejs in nomine scilicet et Pauli, documenla deposcit? Unde et unus
Domini. > Moxque Scriptura subjunxit : « Quia eorum dicil: « Qui operaliis cst Pelro in apostola-
egressi sunl duo ursi de saiiu el laceraverunl ex eis tiim circumeisionis, operaius est el nilhi intcr
quadraginta duos pueros (7 V Reg. n). > Sane quid gentes (Gal. n). > Et quia non modo apostolos, sed
per Eliseum, nisi Medialor Dci et hominum dcbet omnespiir-diralorcs scienliam et operatioiiem habere
iutelligi? Qtiid vcro per Reihel-, quae domus Dei iu- necesse est. duos in casiellum, quod contra se eral,
terpretalur, nisi bealitudo coelostis exprimitur? Doniinus discipulos misit; aique, sieul Lucas testa-
Per viam ergo qure ducil Rclhel, Redeniptor noster B tur, in omnem civitaiem et locum quo erat ipseven-
ascendcbat, qtiando passioni approjrinqnabai; sieul Jturus, geminos destinavit (Luc. x). Quod ergo J.aa-
jaui In ipsa sacrosanela ct mysiica ccena dicit disci- jnan in lerra sancia duorum bnrdonum expelit sar-
pulis : « Vado ad eum qui misit mc (JOAJ?.xvi). > cinam supcr incarnniibnem Dominicam genus hu-
Sed dum ascendit Rpthcl, id csl, dum per sanctissi- .maniim aposlolieam videlur effi.igilare doclrinam,
niae passionis snae niysleriuni redirc contendit ad ul hi sagmarii riiundo terram invehant, ex qua ad
Patrem, pueri parvi egressi dc civitate illudnnl ei, oifcrciida sacrificia altare in conspectu _Coniiiloris
dicentes : « Asceude, calve, asceude, calve, > quia fial. Uurie filiis Israel jjra_cipit, dicens : « Allare de
- Judaei omni
gravilatis et gapientitc pondere vacui, _ terra faciclis mihi (Exoci.xx). > Quod autem Naa-
illaque puerilia parvuli, de qua dicitur; « !laledi7 man non ob aliud terram praphelaepoposcisset, nisi
clus puer cenJnm annoruni (7sa. LXV),t eum ad ut ex ea Dominoaliare eonslrueret, in suis ipsevcr-
locum, qui diciiur Calvariac, perlrahunl, aiqtic ad- bisoslendil, cum illic praesto subjungit: t Noneniin
versus eum viperinis irrisionum et opprobriorum tiltra faeict servus tuus holocaustuni, et viciimam
- furiis inardescunt. Calvariaeaulem locus ille dicelia- diis-alienis, nisi Doinino (IV Reg. v). >
lur a calvitiis ampulalis, quia iliic daninalitli dccoi- CAPUT IV. - . !
lari coiisueverani. Et nolandum quia pueri egressi de C 7« sermone de inventione S. Cruch.
Givitate dicunlur,- quoniam, sicut Aposlolus ail: i < Cnm filii prophetarum juxta Jordanem Signacae-
« Ul saiiclificaret per suum sanguinem popirium, tlercul, repenie securis cujtisdam maleriam succi-
«xlra porlam passus est Dominus (Uebr. xin). > dejilis in aquam cecidit; tuiic propheta "lignum jn
Porro quod sequiiur : « Quoniani egressi sunl riuo aquam misil, et mox ferrum nalavit atque ad ma-
ursi de saltu et dilaceraverunt ex cis quadraginta iiubrium rediil (7 V Reg. vi). t Quid est auiem se-
duos pueros, > per numerum puerorum, numerus ciiris, nisi sapienlia Dei operala per corptis? quid
signatur annorum; quadragesimo sectmdo quippc ferrum, nisi divinitas? quid lignum, nisi hunianitas?
anno post Domini passioiiem, sicut hislorire tradun!, Et recle corpus Ciirtsli lignum dicitur, quod in
Tilus el. Vespasianus, duo reges, de silvis gentniin lignopepeiidit-.Seciirisigiliir juxta Jordanem arbores
tanquam duo feroces uTsi de sakti Terarum, dilace- siiccidebal, quia Dei sajiienlia juxta fluidum morta-
raverunt pueros, quia.venientes ad excidium Ilieru- lilalis nostrce dccursum, dignata est impios Jtid_eos
salem debellavcrunl in furore Judseos. suse prajdicationis auslerilale corripere et velut in-
CAPUT III. fruciuosas arbores a statti rigidae superbi_edesecare.
et Unde et Joamies dicit:« Jam securis ad radicem ar-
In ephlola ad HHdebrandttm Stephanum, ubi
• dicilur quomodo ralionalis unima ad / erfeclionem P horuin.posila est. Omnis arbor quaj non facil fru-
venial. cium bonum excidelur el in ignem mitlelur
< Obsecro, inquit Naamau, concede mihi servo • (Mallh. ui;Luc. m). i Itaque dum ligna caedunlur,
-
tuo, ut tollam onus duoruni burdonum deterra ferrum in aquas de maiiubrio cecidit, quia dtim -sil-
(IV Reg.x). t Quid aulem per allegoriam T.aaman vestres Jiiriceorummenies Ventas corripit, diviniias
Syrus, nisi genus designal humanum? Sicut enim carnem tamen non descrcns aJ inferni proftinda
ISaaman ante leprosus, mox ulsepiiesaqua Jordanis cum spiritu comitanie dcscendil. Sed, ligiium in
abluilur, ab omni leprae squalore jjurgatur; iia aquam miuitur el ferrum redit, qnia corpus Do-
mundanns populus septem charismata illius colum- niini, quod inligno pepeniieral, in sepulcro ponilur
"haepercipiens, quse super Doriiinum in Jordane de- deinde ex pvofundis iiiferni spiiltu redeiuile stirrexit.
-sceridit (Maiilu m; Marc. i; 7_itc.ni; Joan. l), per Umie noiandoni esl et diligenlissime perpendcndum
sacri baptismatis lavacrum conlagia deposuit pecca- quia ipseR 'denplor nosler ante per crucem transiil,
lorunri Quid vero lerra, qumn Naaoian posluiat, nisi el tichumaiiiialem suam in palemae dexler_e glo-
incarnalionem sigriificat Rcdemploris? Haecesi per ri.-m stf!ILuavii. Exemplum quippe p.obisesbibuit,
 4125 IK LIBRUM ESDR^E. : .1526
ut unde caput prsecessissecognoscilur, per eamdem ,.A rologio linearum. Soli namque justiliae, Christo.pri-
viam et membra subsequentia gradianlur. mus ad nos descensionis gradus fuil de Deo in Ange-
2I@CAPUTV. ltim. Unde est quod per Isaiam dicilur: < Magni
In sermone de S. Bonifacio. consilii Angehis (7s«. IX). > El qui ciim Jacob lo-
< Petivit rex Ezechias ul umbra decemlinearum qu.ehalur Deus angelus nuncupalur. Hinc est qnod
gradibus reverterelur, quibus jam in horolngio de- pcr eumdem Jacob dicilur : « Dixit angelus Domini
scenderat (IV Reg. xx). > Quid isli gradus illius ad me in somnis : Ego sum Domimis-Reliiel, Kbi
borologii, in quo rex Ezechias umbram reverli de- unxisli lapidem et voium vovisli mihi (Gen.-m); >
«em lineis petiit, mysticeiiinuunt, nisi quia lolidem nimirum ut idem ipse qui-Ioquiltir et.Deus simui ct
-Salvalor noster gradibus ad noslrae morlaliiatis ima angeltis oslendatur. Secundus descensionis gratius
dcscendit, cum ad i*edimeiidumgenus humanuni ve- fuit in pauiarcliis, per quos scilicet ipse.DGiniiius
nil? Quasi quosdam enim.gradus exhibuit, cum de unius Deicultuin ac vcraefideifundamenla consliiuit.
ccelovenit in uterum Virginis, de utero venil in Terlius in promuigalionc legis, quarii el ipse prius
jjraesepe, de praesepe transiil ad circumcisionem, audiente populo prolulil, ei postmodum in lapideis
de circunicisione ad lemplum, de templo ad bapli- labulis proprio digilo exarante descrijjsil. Qtiarltis
&mum,,debaptismo ad crncem, de«ruce ad mor- B : in Jcsu Nave, in quo, sieut noraine, sic et opere de-
tem, demorle ad sepuicrum; postremo descenditad gens, in lerriim repromissionis populum inlroduxit.
inferiium, ut inde sanctos erueret, quos ad coelestcm Quinlus fuit gradus in judicibus, per quos nimiriim
gloriam calcato mortis imperio revocarel. Plane ut Israeliticam plebem et ipse regebat. Sextus in rcgi-
nos post se currere faceret, istos pro nobis gradus busJudaeorum,quiain eisprincipaliler ipse regnabal.
nianifestata per carneni Verilas ad nos descendendo Seplimus in propbetis, qtiia per eos ipseet aiinun-
disposuit; cl quodammodocujusdam mystici horo- tialus esl ct Incutus. Oclavus in pon'.i!icibus, g&I^
Lcgii sol justitiae, Cliristus Ii.ec ad nosse inclinando in quibus ipse, qui siimmus esj .Poniifex, veii et
momenta dislinxit. < Qni nimirum "exsuliavitut gi- teterni sui sacerdolii-niysierium figuravil. Nonus au-
gas ad currendam viam (Psal. xvm); > iil nos ei ex tem gradus designalus esl in honiine. Decimusin
corde diceremus : t Trahe me jiost te, currcmus in passione. Per hos iiaquc decem gradus, quasi per
odorem ungHenlorum luorum (Cant. i). > Descende- umbram veieris ieslamenti, Sol jusliliae, Christus,
rat ilaque sol emensis jam deeem gradilius horolo- in noslrae morlalilaiis descendit occasum; -et per
gii, sed per eosdem gratius ilerum rediit; quod vi- .eos iter posl resurrectionein suam in cceiumvicior
delicet signum esset, per qnod se rex Ezecliias sa- ascend.t omiiemqiie illam velustae legis umbram ve-
luti pristinae restiitienrium csse confiderel. Enjmvero G ritatis stia. acnova. gratise radiis illustravit, obscura
nec genus humanuin ad incolumitalem, quam ainise- rcvelaus, clausa rcferans-^et omnia sub vel niineiit-
rat, de sui languoris erogatione convaluii, ctim diei teraerecla denudaiis. Et sicul,tttnc so! lineaiim qui-
lux vera Christus decem eos, quos enumeravimus, dem ac morose processerat, repenle aulem a<Jorlus
niystici Iiorologii gradus ad occasum nostrum .se sniest reversiisorigiiiem; sicnimirum, sic signave-
humiliando percurrit, quanquam per uinbram de- rat Redemplor iiosier ea quae de iiicai'iiationis'su_e
cem graduum et aliler supernaedispensaiionis pos- niysierioperlongatemporum inlervalla in jsola resur-
sumus inteliigere sacramenitim. Diversitates quippe ' rectionis atque ascensionis suaj gloria subito pa-
temporum quasi quaedam dlstinctiones suiil in ho- lefecii.
Expliciunt lesiimoma de iibro IV Regum.

DE-LIBRO' ESBRJ-L -
In ephtola ad Cunibertum, eptscopumTaurinensem. 10 cerdoialj se prodire prosapia religiose vivendo fe-
c Quodquidam sacerdoles quaesierunt scripturam slantur, dum sanclorura sacerdotum imilaritui*
gcnealogiaeSUK. Unde, eum nun iiivenirent, ejecti exempla, quae legunl, tunc in sacris eloquiis fj-
sunt de sacerdoiio. > * cerdolum se filios recognoscunl. At hi qui canip.It-
Pium enim esl credere quia quisquis, nunc pec- ter vivunl, "et pravorum sequendo vesligia quasi de
cala propria recognosccns ac dcserens, a suo se mi- S-ecularium generatione dcscendunt, merito de sa- .
nisterio bumililer reprimil, in die judicii eumdem, cerdolum projiciuntur ordine, qiiorum se per vilam
quo se sponte privaverat, ordinem obiinebiL Quod repxobam nequeunl filios invenire. El nolandum.
in libro Esdrae significari videiur, ubi sacerrioium quod illic sequitur : « Dixit Atliersalha eis nt nou
genealogia describitur. Ibi quippe sacra narrat hi- coniederent cle sanciis sanclorum, donec surgeret
sloria quia « quidam sacerdotum quoesierunt s.cri- sacerdos Dei doclus aique perfectus (Ibid.). t In qua
pluram -genealogiaesu_e, et qnoniam reperire non nimirum' probibilione qnid aliud per allegoriae my-
potuerunt, ejccti sunt de sacerdotio (77Esdr. n). >llh sterium debet inlelligi, nisi ut Is qni dignus esfsa-
plane veraciler sacerdotes sunt qui saterdolaliler cerdoiio, percipiendis se sacramentis et sncerdotnlis
vivunl. Hi sacerdolalis generis liueam servanj qui ordinis administratione compescat, donec Christus
viiam suam Domino saciiflcium offcrunt ac de sa- in judicio, qui vere Sacerdos cst doclus atque per-r-
 1127 COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENT-UM. 'H28
lectus exsurgat? Sicut per Psalniisiam dicitur: A gustaverunt nihiloininusbo::um Denerbum virtules-
« Terra tremuit et quicvit, dum exsurgeret in ju- que snictiliveniuri ei prohpsi sunt, rursusrenovari
dicio Detts (Psal. i,xxv),> ut is, ctijus lerroris instin- ad poeniientiam, rursum crucifigeiilcs in sibimet-
clu quilibel lapsus hic sua se dignitale sponie pri- ipsis Filium Dei el oslenlul habenles (Hsbr. \i). >
vaverai, euni in gj,@ judicio grata vice restiiuens Ita plane videnlur agere ac si Israelilarum qi.ispiam,
ad amissi ordinis culmen aitollat, dicens : « Amice, volens fornicaii cum idoiis, dieat : quia neqneo
ascende superius, el tunc sit tibi gloria coiam simul observare duranrac rigiJam Dei Jegem, ad. riluni
-discumbenlibus(7_HC. xiv). > Sed sunt nonnulli, quod transibo genlilein tanquam recedens a lege, non sit
praetereundum non cst, qui, juxta Aposlolum, « de- debitor legi et hoc mndo quanquam de servata lege
sperantas semelipsos immunditiae tradiderunl (E- non sil pramiio dignus, ulliotii tamcn de"conl(.mp'.a
phes. iv); > nam conlineniiam funditus desperames a non lenealur obnoxius. Sed audiamus quid talibus
suscepti ordinis administratione se reprimunl; sic- divina severitas in Deiiterouomio dicat: « Cuirique
-que se delinquere velut impune confidunt, ac si Ser- audierit quisquani verba juramenli hujus.Iieiiedieal
vus domino suo dicat: Quia quod praeeipisimplere sibi in corde suo dicens : Pax erit inilii el ambu-
non valeo, ad hostitim luorum casira transfugio il- Lb.o in pravitate cordis mei, cl assumal ebrius sii
lisque ine ad puguandum contra le dedilitium trado; B tienleni et Dominus ignoscat ei; sed' tunc qtiam
lanquam possiJ dominumsuum placare, qnod fugit, maxime ftimus ejus fumel et zehis contra hoiniiiein
et non jiossii irrilare, quod adversus eum in arma illum, el sedeant supra eum omnia maledicla, qua_
consurgil. Quibus ego constanler et sine ulla pror- scripla sunl in hoc volumine, et deleat nomeniejiis
sus ambiguilale denujiiio quoniam cassa se ac fri- sub ccelo, el cousumat eum in perJiiionem ex omni-
vola pollicilatione decipiunt, si non cxseqtientes bus tiibiibus Isi*ael-ju\la inalediciiones, qu38in lbro
ofliciumofflciose exutos esse confidunt. Licet enim legis hujus ae foederis coiitineiuur (Deuu xxix). t-
a frcqueiitatione, vel exseculione cessei ordo cujus- SeJ el Psalmisia dicil, « Maledicti, qui declinant a
iibct, vel ofliciumin ordinato tamen liihilominusper- mandatis luis (Psal. CXVJII). >,Et per EzechielemDo-
manei ordinis sacranientum. El sicul vir quispiam minus ait: t Neque cogilatio mentis vsslrae flet di-
-etsi cesset-ab opere conjugali, nullo raodo tamen cenlium : Erimus sicut genies et sicul cognalione^s
absolvitur copulationeeonjugii; iia clericus, etsi sui lerri, ui colamus ligna ct lapides- Vivo ego, ^iicit
ordiiiisnon fungalur oflicio, ejiisdem tanien ordinis Dominus Deus,*quoniam in inanu forli et brachio
. non exuitur sacramento. Cavendum esi ergo illis ne cxtenlo et in furore offusoregnabo super vos et eriu-
super eos veniat formidolosa iila senleiitia, qua per cam vos de populis, et congregabo vos de terris in
.Aposlolum dicitur : « impossibile esl, inquii, eos, " quibus dispersi eslis, el subjiciam vos in sceplro
qtii seinel sunt illtiminati, gitslaverunt etiam (ionujn meo (Ezeclt. xx). >
ccelestes, el participes sunl facli Spirilus sancli,

i 19 »E LIBRO
Hlud ad memoriam revoca, quod de Tobia viro
justo Scriptura- lestatur : « Contigii, inquiens, cum
-una die fatigatus a sepultura, veniens donium, ja-
ctasset se juxia parietem et obdormisset, atque ex
nido liirundinuni dormienti illi calida slercora in-
'siderent super oculos ejus ficretquo caccus(Tob.
n). > Fa.ligalus a sepullura, dumse velut effractis
vjribus projicjt, lumen amittil. Illaasumquippe cor-
dis ociilum servat, quisquis in bonis operibus in- ]0
fatigabilis perseveral, cum vero pusillanimiter fran-
gitur, non immerito luce, privatur. Hinc enim scri-
plum est : « Vaehis qui perdiderunt susliiienliam
{EccU. n). t Hinc Paulus ait: t Vigilaie, slate in
fide, viriliier agiie(7 Cor. xvi). » Quid vero Ieviter
volanles birundines, nisi leves adulanlium et blanda
loquentium significant mores ? qui dum blandiloqui
sua suavilate demulcent, dum adulationis oleo captit
audientis impinguant, interiores oculos, ne solita
luce fruahtur, excaecant. < Corripiel me, inquil,
juslus in misericordia et increpabit me; olenm au-
tem peccaloris non impinguet caput meum (Psal.
cxi,). i Et tanquam stercus oculis ingerilur, dtim
lenocinaniis eloquia quciilibct blanda verbosilate
TOBI^o
perungiinl a quibjis scilieerhajc saepedicuntur : Vive,
dtim vivis, recrea.corpus edtiiiis, ne si se dislrielius
atterai, sot oppressa laboribus cai*o fragilis mox
succumbat; persona lua excelieulioribus excolatur
induviis, ut ejus, qtiam tenes, servetur geuium di-
gnitaiis; agglomerelur lateribus luis liirbaclientium,
ut duuTie coniiiieaiilitim mullitudo condecoral, ho-
noris officiotunc vilescai. Sedsi nobisha_cdiabolic_e
malignitatis "amariludo detegitur, tentat:onis in-
gesiaecaligines funditus evanescunt. Unde et illic
dicitur*: _ Tuncsumens Tobias de feflepiscis iinivit
oculos patri suo, moxque cccpil albugo ex cculis
ejtis quasi inembrana ovi egredi, stalimque vistim
recepit (Tob. xi). > Fel etenim piscis est nialiiia Be-
hemol, qui caput esl cl iiiirium totius initjuitatis.
Caecusitaque ielle piscis obliniiur el prolinus caeci-
tas e__ugatui',quiacum amaritudo.diabolicajversuiias
hostris oculis ostensa proponitur, tenebrartim mox"
caligo g2^) propeliilur, el lux interior, quae velut
cclipsim passa fuerat, reformalur. Et noiandum
quod dicitur quia prius albugo dc oculis est illius-
egressa et sic luxillico leparala. Iiie quippe in oculis
gerit albuginem qui de se sanciitalis habet opiriic-
! 129 "
IN LIBRUMPSALM. IL33
nem. Quisquis-ergo recuperare vultlucem amputel, &Deum videbunt (Malth. x). » Tsli sunt oetili, do qui-
a sfe prius affeclate _estimationisalbuginem, ut se bus in Canlicis dicitur j < Oculi lui columbarum,
non ahneget peccalorem", qui peccati vult evadere absque eo quod inlrinsecus lalet (Cant.iv).
C-ecitatetn. « Beati mundo corde, ijuoniam ipsi

DE LIBRO JOB,
Ex sermone de S. Georgio. suis xeproborum turbines persequentium et quasi
t Quis conclusit osliis mare, quando erumpebat furentes coercet impetus tempeslalum,' quod etsi
qnasi de vulva procedejis ? > Et paulo post: <_Cir- 'furere usque, ad infigenda corporibus tormenia
ciundedi illud terminis meis, etposui veclem et concedit, ne tamen animas, laedant invicta eos alque
osiia, et dixi: Usque huc venies et nonprocedes peryigili brachii sui proleetlone custodit quodani-
-amplius, et hic confringes tumenles fliictus tuos modo dicens mari: < Hucusque venies, et non pro-
(Job xxxvui). > Enimvero recte per mare cor cedes amplius, et hic confringes tumenics fluclus
pravi hominis designalur, quod videlicet furore.est tuos. -> Ac si palenter dicat: Usque ad inferenda
lurbidum, rixis amarum, elatione superhiae lumi- g corporibus te lormenta relaxo,; ne aulein usque ad
dum, cali^inejnalitiosae fraudis obseurum. Separa- animam cumulis intumescentibus .profluas, legis
vit ergo tunc Deus mare et ininaces fluctos ab in- vneae.libi littus oppono, ul dum furori fiuctuum
undalione lerrae compescuit, ut lcrra virenles ber- tuorum liltus objicilur,, lerra cordis ad profcrenda
bas et ligna pomifera germinaret ac deinde sege- fructuum germina libera relinquatur.
tum fructus-afferret. Separat etiam nuijc ab eleeiis
:
INCIPIUNT CAPITULA DE LIRRO PSALMORUM,-'
- *
1. De impio exalialo ~eldepresso. ' ' _
^. De itnyiisjpositissicul ovesin inferno. *._.'.
3. Deus meus, osiende mihi bona super inhnicos meos ne
; " bccidas eos, ,n_oblivlscantur tegh .!.<_»,,
"
6. De hotocausiis medullaih.
f>. JVOJJme demergat lempestasaquce, ete. - - . _ .. _
J3. De reproborum exattalione. - " - -
7. FV.ii Ephrem inlendenles arcum.
8. Montes excelsi cervis, pelra refugium herinaciis.
f). De eo quod dicitur : Eyo dixi in excessumenth mecs: Omnis homo " metidax.
iO. De eo quod dicitur: Fiat manus tua, ut salvum me faciat.
II. Sicutunguenlunrincapite quod descencMt,etc.
12 JYondeclinescor tneum in verlmm mdlum.
Expiiciunt capilula.
221-222 IKGIPIUNT TESTIMONIA LIBM PSALMQRUM.
CAPUrPRIMUM. G interitum crudeliter effefatur : tinde Joanties : « Et
1» epislola ud Desidetium abbatem, ubi super Dei ecce equus pallidus, et qui sedebat- super eum, no-
omnipolentiamdispulalur. men iili Mors (Apoc. vi). > ,
t Vidi impium superexaliatum, et elevalum super CAPUT III.
eedros Libani; transivi, et eece- non erat (PsaL
_ 7Hepisiola ad Desiderium abbalem, ubi dicit quod
xsxvi). > Adhuc fortassis epulabatur ille splendide, majori .sil diguus honore qui- dighilatem vfojicit
fulciebalur cuneis obsequenlium., ambiebalur ag- quam quj in ea manet.
minibus bellaloium, quemPropheJa superexaltatum t Deus, ",Beus meus, -osiende mihi bona supcr
et elevaltnn vidit ; moxque ad contemplandum iuimicos meos" ; ne occidas eos, ne obliviscaniur
summa. pertransiens, quem magnum aliquid forte legls IUK (PsaL LVIII).t Provida quippe Redem-
crediderat* niliil esse cognovit lunc ^estum. Tunc ptoris nostri dispensatioriedivinitus agiiur, ut quasi
enim et cum divitiis intumeseunt, cum se super ad servandam legis domum Judaeorum reliquia; rc-_
alios arroganler extollunt, _cunidenique inferiores serventur ; ut-ipsiquodammodo riostri sIitts.Tinlarii
per tyrannidis'yjolentiam opprimunt, tunc, inquam, -et lib.*osctslestis eloquii in eadem, in qiia coiidiii
eo verius nihil sunt, quo ab eo qui vere n summe sunrljnsnia/ubique terrarum ferani, quatenusipsi,
esl procul stint. ; _*._'. D qui nobis inimici suni, si quando serupulus dubic-
. CAPCT II.. tatis emerseril, omne nobis ambigunm lollant. Undc
In epislola ad Hermisindim. per Psilrais.am diciJur : . Deus mc-us, osiende mihi.
t Sicut o.ves in inferuo positi suni, eJniors ue- bona inter inimiros meos, ne oblivi.canJiii* Iegi_
pascet eos (Psal. xs_vn.).> Oves Jiabet Christus , jtuae.> Ilebraica quippe lingua, qtiaeJoJoorbe difpef-^
quas ad amoena vireiiiia cauiis ccelestibus i:it;o- giiiir, mullum ChrisJianae fldei auclonias adjuva-
ducat; oves habet et ille leo rugiens,"quas msaiia- tur. Nsra xiisi.illud accederet testimonium qubd ajjud
bili cruenius ore deglutiat. Qui bene mors dicitur. nos scribitur, quodariiriiodo putariposset esse fig---
quia,,cum rit aucior morlis, ad ijiferendum nobis mentum. Sed cum ii>ud testimo.sinm adhihetnr, -il
PATROL.CXLV. ' SG
 •1151 COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM. U52
lico dubielas lolli.tur. Undeetillie apte subjungilur: A CAPUT Vji.
« Disperge illos {Psal. LVIII);>"disseminaper tetum In sermonede S. Anastasio.
mundum eosqui superfuerintdej.opulo Judaeorum,ur De quibusdam magna praedicantibus, sed desi-
ipsi de veteribus libris lestimoniuraperhibeant novae "diose viventibus per Prophetam dicitur : ,t Filii
lldei veritali. j ' Ephrem, inlendentes arcum et mittenles sagittas
CAPUt IV. suas, ,conversi sunl in die belli (Psal. LXXVII). J Qui
In libro de contemptusceculi. eiiim adversus vitiorum tenlaiiories ad conflicmm
« Hdlocausla.medullata offeram tibi cum incenso alios
sed coiifligere ipsi sub ignobili de-
el arielibus {Psal. LXV).> David auiem pro magno sidiaeprovocant,
languore detreclani, hi nlmiiuni sagittas qui-
munere mcdullala se Deo sacriOcia oblalurum esse dem
diriguut, sed post terga conversi consummatae
polliceiur, diccns: « Holocausia medullala offefam viclorise litulos non merentui*. nec eis prodest qriod
Ubi • cum incenso ei arielibus. > Imprimis ilaque bene cceperaril,
quia non usque ad linem magna-
sciendnm quia nequaqtiam Deus hosliarum pelles, nimiter perseverant. Unde cl de illis
prolinus se-
sed inieriora poiius viscerum cum ipsis quoque-me- qttilur : « Non cusloJierunl teslamentum ei in
Dei,
dullls in sacrificio sibiinet mandal offerris Unde in
lc^e ejus noluerunl ambulare (Iiid.). t Ac si dice-
oslendendo ipso -sacrificiorum ritu, Moyses prceci- ]• ret : sed non
« Susceperunt quidem teslainentum,
pil, dicens : Subtracla pellc Iiostia? artus in frusta custodierunt ; posuerunt in lege pedem-per initium
concidal (Levit. i). > Quisquis sane semper nego- sednon
teiiueruiitperseveraiiii_eegressum. Quisquis
tiorum s-eeularium exercitia deleclabiliter fundit,
ergo ad spirituale cerianien alios provocat, quisqnis
holocausti sui medullas cum visceribus subtrahit et ad forliter
agendum' proximorum mente.sinstigat,
solam viclim_epellem Deo, cui offerri prohibetur, debet utique vita concordare cum
lingua, ne^ dum
adolere contendit.^Jui vero suave Deo sacrificium aliis
proponit excelsa, ipse contentus imis prematur
offerre desiderat, rccessus petal, interiora sectetur, inertia. Hinc esl quod in lege praecipitur : ,c-Non
aniuiam suam integram illibalamque in propria vir- h.tbebis in sacculo diversa
pondera, majus etmimis;
ginitate cuslodiat, ne discurrendo per lupanaria nec eril in doino lua modius major et miiibr ; pon-
S3_culiimmuiidis corruploribus, proslibuli more, dus habebis
jusluni, el modius aequaliset verus erit
subslernat. Ui ergo inlerni Sponsi conspeclui pla- libi >
se fueis (Deui. xxv). '
ceat, non pompae saecularis obducal, sed CAPUT VIII.
omnes menlis sute sensus immorialis unguine ea- ln epislota ad Blancam comilhsum.
stiiaiis obliniat, ne iu mortem per incontineB-
« Monles excelsi cervis, petra refugium berina-
tiam corruens in felore luxuriae computrescal. {,""
> enim hoc loco permonles,
ln conelavi igilur sanclce Ecclesiceanima se pudica ciis (Psai. cm). Quid
surit profundi-
concludat sicque in celerni Regis ihalamo jngiter nisi allae Scriplurarum intelligendae
tates ? Hi nimirum qui jam dare coniemplailoiiis
requiescat.
CAPUT V. sxlius noverunJ', altos sentenli, rum divinarum ver-
Ad Alexandinm papam, de canonicis. liees quasi cacumina montana conscendu.il, ad qu?_
« Non nie demergal lempeslas aqux, ueque ab- profecto cacumina"quia infirmi pertingere f.equeunl,
sorbeat n.e puleus, neque urgeat super me puleus recte iliic subdilur : « Pelra*refugium herinaciis . >
os suum (Psal. i.xvin). > Cuni peccal horao, quasi in quia vidciicet invalidos qtiosque non intelligenlia
buriiililer
puteum labilur ; cum vero peceala defendii, os sublimis exercel, sed sola in Chrislo iides
ptilci super etim, ne paieat egressiis, urgetur. Cor- continet.
ruit ergo in puleum homo, cum peccat ; claudit CAPUT IX.
verosibimet os ptilci, dtim excusat. Ex hac porro Ad Desiderium abbajem, ubi excessum suitni
crimen haereris nascilur. excusal.
dcfensione, vel excusalione
et dum t Ego' dixi in exeessu nienlis mese : Omnishomo
ILcresis enim inlerpreiatur electio. quod
nitilur relicto veritatis . mendax (Psal. cxx). > Cui nimirtim responderi po-
^legil quis defendere tramiie, I
inhae- test : Si -omnis, etlu; faisaquejam eritsenleniia,
qtiia perabrupla perversi dogmatis rapilur,
irisim ngcesse est prolabaTur. Hoc aiitein inter pec- quamniendax ipse protulisti. Si vero ipsenorimen-
est dax, vera jam seiilentia non erit, quia, dum tu ee
catorem et hserelicum distat, quia. peccalor qui
lisreiicus aulem qui peecatum per pra- verax, non omnis homo cognoscitur esse inenday..
rielinquil, Verum ne ad. instar gentilium scripturarun i, sacra
vum dogma defendii.
CAPUT VI. , quoque Scriplura calunini_cpateal, sed ipsa se pi_>
auctorilate defendat, nolandum estlqtiod
Aii Desiderium abbatem, ubi cie Dei omnipolenlia pria potins : «
dupiUaitir. praemiltitur Ego dixi in excessu menlis meae. t
e Dejecislis eos, dumallevarcntur (Psal. LXXII).,»' . Per excessiini igiiur mentis et semetipsumtr.msiit,
Dum de reproboruiii sese exlolleniiurii dej.clione 'cum de qualititle hominis de/inivit, ac si ptrspiciie
: De falsilate omnium hominum inde
Prophela narraret, non ail: Postquam alle\ati sunt, '224 <Jical
t vefajn seuietitiaiii pvottili, unde ego ipse super ho-
dejecisli eos, Domine; sed, « dum allevarenlur, fui. fn taiiium \evo cl ipse mendax, in qtiaii-
qnia per hoc iiianescunt, per 223 quod inlume- minem
tum bomo; in tanluia auiem omnlno nbn mend.ix,
scuril; iride corruunl, unde sublimes fiunt.
 ~ - - IN LIR. PROVERB.
-iloa H54
in quanltfm «xcessum mentis super horainem ad. A tificis Aaron unguentum 5n ora vestimeuti ejus in-
summa coniemplanda conscendi. . stillal, quia per bcatos apostolos, consequenler et
CAPUT X. sanctos martyres ac deinceps lotam simul Ecclesiain
Iv sermo de S. Coluniba. . * fluentum sancli Spiritus irrigat.
< Fiatiuantis lua, ul salvei me(Psa/. cxviii). > ac CAPUT XII.
si diceret: lFi_ttille, per quem facla stint onuiia, hfepistola ad Atexandrum papam, cte auferetida pra-
«t dum iilet;reatur,-creaiura a reatus sui -coiilagio prielale canonicis.
liberetur. Quantum ad nostrae intelligenlia. modulum, nui-
CAPUT XI.* Ium in humano genere malum perniciosioris esf.
7n sermone de S. Clirisloplwto: criininis.quam defensio pravitatis. Unde David aiu
'
-« Sicut unguentiim in capite, quod descendit In «Kon declines. cor meum in verbum malum, ad
%>arbam,barbam Aaron '; quod descendit in oram exeusandas exeusaiioues in peccatis (Psal. CXL).t
vestimenli ejus (P&al. cxxxn). > Unguenlum scilicet Offensio quippe Oei mcretur iram ; cvcusalio pro-
in capite, Spiritus sanctus est in Salvatore, qui vocal ad vindictam. Hoc plane vilium, sicut e\ ra-
nimirum per Aaren raystice desjgiiatui'. qui mons dice humani generis prodiit, quotidie pullulal ei
forliludinh diciluc Cuni igitur Aaron mons sit .for- B Janquam erumpenles arboris ramos germinare .non
titudinis, barba quoque siguum estviriliiaife\Hujus cessat. Consulttis enim Adam cnr cx interdiclo
-ergo Aaron barba sancti aposio!i'sunt, qui virili- pomo comederit: *' Mulier, iiiqujt, qiiam dedistt
tatis suae robore, quod de sancti Spirilus - unctioue inihisociam, dedit mihi de ligno, etcomedi^GfiH.
conceperanl, omnia furenlium persecuiorum bella m); > .mulier etiam cur hoc fecerit, inquisila -.
-vicerunt et mundi principem tanquam ieonem ad- t Serpens,-aii, decepit me, et comedi (Ibid.). _»Ac
versus oves Chiisti iminaniter rugientem cum gloria si H25 uJerque inCondilorein obliquc crinien iir-
iriumphaiuntr Unde Petrus: « Gui resisiite , in- lorqueat eumqtie, a quo redarguuntuiy inc-essant,
^uit,- fortes in flde (7 Pelr. x). > Patilus etiam dicit; dicentes : iNon nobis, sed libi procul dubio debet
-4Arma militiae -nostrae non carnalia, sed potenlia hic reatus ascribi, _qui et conjngem viro jutixisli
Deo sunt, ad destruclionem munitioimm consilia et serpentem in paj'adiso inler homines 228 vi-
corporis destruentes et omnem altitudinem extol- vere decrevisli. Quorum ulriusque tanquam pri-
lenlem se adversum scientiam Dei, et iu caplivi- iiiischoius ille discipulus erai, qui de Abel Domiuo
tatern redigeijles omnem intellectum in obsequium- TequireuJi respondiJ: ._Ntniquid cuslos fraJris inei
.Christi^77-Coi'. x). > Ab hac ergo barba summi pon- stim ego?> (Gen. iv.)
'- Expliciunl leslhnonia de Psalterw.

INCIPIUNT CAPITULA DE LIBRO PROVERBH.RUM.

i. De muliere, quce diciliir- alienai ' " '
S. De niuliere bona. - -
S._ Sapientia immolavitviclimassuas, n/hcuit vinum el proposuilmensam.
-4. IJe utriusque mulieris differenlia. - . . . '
5. Diligenier exerce agrum luutn, ul poslea cedificesdotnum luanu
6. Dewialhprcedicatoribus.
Ti. Sicutgui mittit lapidem in doervum Mercurii, ita qui tribuit insipienli honorenu.
§. Sanguhugce ducesunl filicvj dicenles ; Affe):,ajfer. , _ ^ ...
- *-
Expliciunl capituln.

IKCIPIUNT TESTIMONIA PROVERBIORUM.

CAPUT PRIMUM. G dicat: « Sit veria lua benedicta, eliaetai*^ curii mn-
- In ephlola ad Cinciumprcefectutn. liere adole.seenliteluae (Prov. x). t Mulier enim ado-
t Prudentia servabit *e, ut emaris a inuliere lescenlise nestra, sancta proeul dubio est vita cui
aliena, el ab exlranea quoe mollit sermones. isuos. ,> seilicel ex tunc jam quasi per arrham et sponsio-
Et post pauca : < Omnes qui ingrediunlur ad eam nemconjanclisumus, cum abrenunfiaturos nosdia-
iion revertenlur, nec apprehendent semitas yitae, bplo ^t omnibus pornpis ejus in baptismo promisi-
{Prov. u).j ^Juae est aulem meretrix, vel muijer mus.rUbi mossubditur :"t.Cerva charissima etgra-
aiiena, cujus nobis prohihetur accessus, nisi.yita tissimus binnulus, ubera ejus inebrient le omnt
ssecularis, vita carnalis atque terrena, in cujus miseri tempo/e et in amore illius deleclarejugiter(76i'rf.j. >
lioinines se obieclamenta projiciunt, in cnjus se Quid per cervam, quce-inontium celsa conscendit,
capliosa jueundilale resolvunt ac adulterinis in eam, irisi sancta designatur Ecciesia, ^uae sese in amore
ut ita fatear, amplexibus immergunl? cceiestis patriae attollil? Quid' cervae istius ubera,
CAPUT II. nisi duo significant Testariienta? Ifis uberibus in-
In eadem episiola. . '. ebriamur, cum de sacrse Scriptur* fluentis infundi-
be bona vero muliere audi quid idem Salompn mnr et spiritualis sapientiae polum sUientes bauri-
 1153 COLLECTANEAIN VETUS TtSTAMENTUM. , 115«
nius. In bac igitur muiiere deleetari prsecipiiiiur,'ut A plenaelunaereversurus esl (Ibid.). i Redemptor enim
eloquiorum coele&liumpijiguedine saginemur. Sequi- noster pecuniie secum sacculum lulil-, cuin ;aseei_-
lur :« Qtiare-seducenV, fili mi, ab aliena et foveris in dens in coeliim, fldei noslra. secum lucra portavil.
sinu akerius? > (Proverb.x.) Ab aliena quippemuliere Qui reversurus est in die plenae lunae, id est in con-
seducitur, qui carnalis vitae Illecebris delectatur. summalione universalis Ecclesiae; veniet euim ,Do-
Nec immerilo diciiur aliena,,quia nobis ex.divinae minus ad judicium, cum explelus fuerit numerus
legis esl sanciione probibita. Rursus super ulraque elsctorum. Sed cum multa dicat de peslileiiiissima
muliere loijuitur, dicens 4 t Dic sapienliae : Soror hujus mulicris astutia, qtiibus venatur animas hoini-
mea es, et prudentiam voca amicam luam, et-custodi num perdilorum, qme nos ob prolixltatem inseianda
te>a muliere extranea et ab aliena, qua_verba sua non dticimus, hoc In fine subjecit: « Mullos,linquil,
dtilcia, fecil. > Moxqtie subjungit .*.< De fenestra vulneratos dejecit et fortissimi quique inteifecii s.inl
domus meoe per cancellos prospexi, el virieo parvu-S ab ea -viaeiuferi domus ej'us peneirantes iiiferiora
los; -considero vecordem juvenem, qui transit per morlis (Ibid.). t s
plaleas juxta angulum, et prope viam domus illius CAPUT III.
gradilur (Prov. vn). > Ubi nolandumquia vita car- In sermone de S. Bariholomceo.
calisi quae-meretrix dicitur, non alios nisi parvulos 3 Audiamus itaque per os Salomonis Sapicnliaiu
etvecoi*des,decipere.posseperhibetur,'Unde et alibi nos ad- mensam spiritualis alinioiiiaeclaris vocibus
idem Salomon ait: < Mulier stulta et clamosa, ple- invitaptem : « Sapienlia, inquit, immolavit viclimas
naque illecebris et nibil omninosciens, sedit in fori- sicas, miscuit vinum et proposuil mensam suam;
iusdomus suaesuper sellam in excelso urbis loco, iaisil ancillas suas, ut vocarent ad aroeniiet ad
et vocat transeuntes viam et pe?genies in ifinere Mfleniacivitalis : Si quis esl parvulus, veniat ad
suo : Quis est parvulus, -declinet ad me, et vecordi jne. Venite, comedite panem meum el bibiie .viimin
locuta est (Prov. ix). t Nam qui perfectus est vir et quod miseui vobis (Prov. IX). t Christus enim, qui
menlis sanae nequaquam poterit- earnalis illecebraa Sapientia Palris est, vielimas immolavit, crim ad
lenociriio decipi, vel quantumlibet ingruenti scatu- nostrae.imitationis exemplum bealos mariyres per-
•rientium passionum certamine supcrari. Hlosenim nissit oecidi; miseuit vinum,,quia propinavit creden-
dunlaxal haecmulier superat, de illis viia carnalis et tibus Spiritum sanetum; proposttit -niensam, quia
icrrena triumphat quos pravse voiunlatis intenlio et ccelesiem paravit-hominibus gloriam; misil ancillas
terrenae concupisceuti_e leter fumusobcsecal. Unde suas, id cstsanclos verbi minlstros, qulseinflrmos
illic aple subjungitur : « In obscuro, advesper- et fragiles asseverant. Quid ergo jam reslai, nisi tit
ascente die, in noctis lenebris et caligine ecce^mu- J relicta fjmesaecuii properemus adniensam Dei? Sed
lier occurril illi in ornalu meretricio, praeparata ad ad hanc ingredlendi adiium reperire non possumus,
'capiendas animas (Prov. vii).*">Inebriat enim car- nisi per sanctos apostolos', qtiibus claves commissae
-nalis vita cor Iuxuriae deditum et tanquam noclurna suntregni cceiorum (Matllus.xi). Unde scriptum esl:
-caligine reddit obscurum, duin interiores oculos non < Sapienlia foris praedicat, in plaleis dal vocem
-in ceehim -erigil, sed in lerra defigit. Deinde subji- suam, in capite turbarum, clamitat in foribus por-
•rit: « Garrula, vaga et quietis 2___7impaliens, uec tarum (Prov. i). t Ipsi quoque ggg sunl caput tur-
valens in domo consislere pedibus siiisjEuncforis, barum foresque porJarum, quia ipsisunf popiilorum
Bunc in plateis, nuncjusta angulos insidians principes ac supremse yierusalem per sublimioris
(Ibid.). » Hic porro carnalium hominum exprimil excellenliae privilegium janitores. . j
inconstanliam levitalis vitio subditam, graviialis CAPUT IV.
lurpileralienam. Quod auiem subjungilur: «lnlexui 7n episiola adCinciumprtvfeclum, super cohorlatione
funibus, lectnm inerim slravi tapetibus piciis ex ad casiitatem. _ |
__Sgypto(Ibid.). t Quid per hoe aliud innuitur, nisi ' Audi ruj*sussub mulicram specie, quid inler spiri-
qtiia delectalio carnis, in quam luxuriosus quisque tualem vitara distet atque cariialem : < Mulier, in-
uliro tanquam in cubile proslernitui*,perplexis pec- D quit, diiigens -coroiia-est viro suo, el puiredo in
ealorum yincuiis obligalnr? Quod auiem lectus ille "ossibus ejus quae confusioneres dignas gerit \Prov.
ex pictis ex' _Egyplo lapetiljus sternitur, quid est XII). > IJJ hujus ilaqtie mulieris ossibus ebt putivdo,
riliud, nisi quia vila luxuriantium nequaquam funda- quia dum quilibet carnah VTt_ecoiijunciiis superare
"menio solidaeveritSfis inniiitur, sed mendaeii fiici-. aiios nitittir, dum forte quid, quod ossa significanl,
et adumbratis imaginibus coloralur? Quod auteisa agere gloriatur, foeda-per populum fama diffuhdinir
tneretrix isla dicit : « Veni, inebriemur uberibus, et et quasi fetor oljdse pulredjriis exhalalur. Dequibus
- mutuis fruamur amplexibus, donec iiluceseat dies;
uJiquemulieribus elalins Sapiens dicil:** Muliersi
Don esienim vir meus in domo sua, abiitvia longis- est tibi secundtim animam tuam, ne pmjiciaslillara,
sima (ibid.); > tale est: Vir anima_ cuj'usque lidelis ei odibiii non credas le in totb corde (Eccii. vu). t
Chrislus est, qui non est iu domo sua, ^ed abiil via Mtilier quippe secundum animam. eil viia virlutum,
longissima, qnandopollutam cujuslibet conscientiam conversatio sancta; mulier vcro odibilis, cainaiis
«ernit, alque ideoiriox-^eoproculaijscedit; "deinde cst vita , qure certe odio est habeuda, cui profecio
subdil :~ t' Sacculum-pecunte secum tulit, In die si ia Wto corde nos credimus, ncccsse jam erit u!
 " - '
mi IN LI3. PKOVERB. • ii3§.
sicul Samson per Dalil.im^JiK/. xvi), iu et nos per iV nimirum verbis quid aliud vidctur expressuin, nisi
islani in mamis hostium iucidamiis. De qua videlicel ut carnaliter sapienti acper hoc stulto cuilibet noi*
o.iibili muhcre in Deuteronomio scriptum est: < Si eomniilfaturpr_edica.ionis oflicium?De sanciis enim
acceperit homo uxorem, el habuerit eam et non in- prjedicaioribus dicitur :.< Quam speciosipedes evan-,
venerit graliam anle oeulos ejus propler aliquam. gelizanlium pacem, evangelizantiuin bona! >. (Isa.
faeditatem; scribat libeilum repudil, et dabit in LII-,Rom. x.) Itaquequilibet ordinator Ecclesiae, si
nianu ejuset djraitlat eam de domo sua (Deut. dignos et idoneos in dignilate consliluit, quasi pe*.
xxiv). v dibus reclis incedit. Per eos enim verbum- spar-,
CAPUT V. "gendo circumqtiaque discurrit, et quod per semet-
7?i episivla ad fratres Gam^gnii. nbi de iransgressione ipsum non valet agere, per illos- satagil eflicaciler
suorum manduiorutn agit. adimplere. Sin aulem carnales quosque ae repro-
Qui vlrtutum iapidibus feslinat atrium sublime bos ordinare praesumat, bic claudus pedibus ambu-
conslruere, prius eum necesse .esl inhorrescentia lat. Qui eliam iniquiiatem bibere dieitur, quia, dum
earnalium deleetalionum dumeta purgare. Unde verba sanclte praedicationis per slultum nuntitim
rccle per Saloraoneni dicitur : « Diligenler exerce mittit e(, contra .Aposlolum, cito manus imponit
agrum tuum, ut poslea aediflcesdomum tuam (Prov. 1B (7 Tim. x) peccatis -communicat aliepis. Nam etsi
.__xiv).> Ille quippe bene domiim meniis .edificat, prudenter quisque loqualur, si.lamen non.agit ipse
qui prius agrum corpo.*is spinis viiioium purgat; quod loqnilur, in spiriluali claudus itlnere non im-
elioquin si.desideriorum passionumque carnalium merilo. iudicatur. Unde et illic-aple subjungitur:
senies in carnis agro priklare sinuii_tur,fame boni < Quomodopulchras fruslra habet claudtis libias, si»
crescente lola intus virtutum structura collabilur.. indecens,est in ore stultorum parabola (Brov. xx).t
Hinc rursus ait:« Per agrum homiiiis pigri transivi Pulcliris plane jnnititur tihiis qui luculenii nilet cla-
cl per vineam .viri stulii, et ecee loiuni repleverant ritate sermonis. Sed, dum sine bonis operibus ac-
urticae, opeiuenmt superficiem ejus spinae et mace- curaium depromit eloqnium, velut sine gressu pro-
ria lapidum destrucia erat (Ibid.). > Quid en.im ager," move'trecta cfura verborum. Quasi puleliras ergoj
vel viuea pigri bomiiiiSs nisi caro cujuslibet otiosi , habel.tibias ad videndum, sed non.uliles ad gra«
in spiriftialis agriculturae laboribus desudare nolen- diendum, 'qui, pbdagricis vitiorum laqueis innoda-
tis? Quid aulera urticae, nisi gulaeprurigiue? e. car- tus, ipse quidem turpiler claudicat, dum alios ut
nales illecebrae?Quid denique spinae suut. nisi pas- agiliier gradianlur inviial. In islorum ergo__&iulio-
eionum carrialium puncJiones? Quidposlremo ma- rum ore indecens estparabola, quia, dumspiriiua-
ceria lapidum, nisi chariJaJeaiiedia cum permisla < C lifer sonant et camaliter vietitant,. eorum vita eiun
colisereniiumslruclura virlutum? Ager ergo pigri et laliiis non concordal; quos. niniirum lionesta lo-
slulii hominis urticis spinisque repletur, ciiin"earo quenles, sed inboneste viventes, prsedicajio .reela ,
ciijuspi.im oiiose viventis non per disciplinam 22_@ non liberat sed mordax consciemia veiiementec
continui laboris excoliJur sed in volupjatis atque accusat. Unde illic non incongrue subdil: « Quo-
lascivise mollitur desiderio el enutritur. Lapidum modo si spina nascatur in manu lemuienti, 2g©
quoque materia iabefaclala diruitur, quia lota virtu- sic parabola in ore slultorum (IJbid).» Sj>inaquijipe
lum fabrica, velut impaclis incontinentiae-arietibus iii manu temuienlLiiasciiur, Cum illi qui-hujus vila.
dissipatur. .« Princeps enim coquorum destruxit amore est ebrius reprehensionis in menle aculeus .
muros Hierusalem (7V Reg. xxv). > Coquorum gcneratur.- In ore ilaque slultorum parabola quaci
autem princeps jureasseriturventer, cui nimirum, a spina est, quia dum aliud loquuntur, aliud aguni,
coquis laborioso opere servitur. Quisquis ergo desi- mens eorum in senietipsa aliquando rcd.irguilur et
deral spirilualium segetum ubertale ditesccre, dc- quodam quasi spinae pungeniis aculeo perforaiur •
sudet nunc agrum sui corporis disciplinse "acconli- velut spina cerle .inale vivenlis el bene dicenlis
nentisevomere conlinuo iabore sulcare, ut, lanquam conscientia pungit, duin in eo quod exiiinsecus.lor
navaliumsuorum glebas, sarculo sapiente confringal, "qtiitur quodam pudoris atque formidinis slimulo.ia-»
dum quidquid durum, dum quidnuid infecundum in tiinsecussauciatur.
se reprehenderi:, jugis poeni.eniia. contu.sionibus CAPUT VII.
teral; nec desinat gulaeprurientls urtieas aiqne in-
. horrescenles canialium desideriorum vepres radici- In eadem episiola.
tus exstirpare, quo uberes proventus spirilualium - « Sicut qui millit lapidem in acervnm Mercurjf,
segetum valeant sui cordis rura-proferre. Unde et iia qui iribuil insipienl.i liouorem (Prov. xxvi). s.
idein Salomon ait: «.Qui operatur lerram suam sa- Nam qui apud genliles Mercurius deus Sacelli >[f,,
turabitur panibus; qui sectatur oiitim replebitui* Lucclli], sive pecuni;e dicebatur, acervus /Mercurii.,
egestate (Prov. xn). > . . _ '. cumulus alquc congeries. esl nummorum. Et quia
CAPUT VI. n.ummoregtila moneialis impiiinitiir, quid per num-
In ephiola qd -Aiexandrutnpapam.de canonich. morum designatur acervum, nisi regularitim ac v.er_e
3 Glaudus pedibus et iniquitaiem bibens qui millii sanctitatis imaginem praeferenlium concio clerico-
veibaper nu.ttium, stuitum" (Prov. ixvi}.,» Cjuibus rum ? Quid vero per lapidem, nisi duram, stolidasa.
 tm COLLECTANEA-INVETUS TESTAMENTUM.. iUv
ct insensibilcm illius nienlciii accepimus, qui dum .A CAPUT VIII.
Deum esse indubitata flde non credit, spem suam In ephtola ad Alexaitdrum papam, super insolenlia
in terrena qualibet possessione consliluit. De quo malorum Iiomhtum.
per Prophetam dicitur: t Dixit insipiens in corde < Sanguisugseduaesunt filise,dicentes :-Affer, af-
suo : T,on estDeus (Psal.xm). t Huic autem insi- fcr (Prow. xxs). > Nam quo quisque immoderaiius
pienti ttinc honor tribuitur, cuni ad eeclesiastici vescitur, eo necesse est ul ad polum aestuantius
gradus apicem quispiam. non Deo, sed pecunia. de- accendatur. Et dumcongesfa sibi moles fervescenle
ditus promovetur. Sed sicul nummorum dissipalur stomadii Isbete decoquitur, crcbris necesse -est
acervus, si desuper lapis immitlitur, ita per in- baustibus irrigetur. Sed cum cibis venler ac poti-=-
digni, sivelapidei pastoris accessum qnasi eonslipa- bus kitiimescal, eonsequens est ut, alieriusutrin-
tus ordo destruitur regulariier gradientium et in que meatihus, et foeces per podicem in cuiiiculos
charilate obedienlium- clericorura; gravatur enim egerst el humorem de genitali. conceptactilo per
mali pastoris umbraculo et, tanquam tiummorum pudenda profimdat_ Sicut enim in torcularibus vi-
ccelestium cumulus, tartarei lupidis mole diruitur. uarium a vino, sic in ilibus slercus separatur_a<
Slulto igilur «t insipienti denegandus est honor viru. Sanguisugaeergo, quseedacitas-est, duaesunk
ecclesiasticus, ne sanclorum clericorum tanquam 1B filiae,ebrietaset libido, quia dum una pestis deleeta-
nummorum spirittialium mcrgalur acervus. De quo biliter 231 concipit, geminam necessario soboleta
videlicet stulto paulo' superius idem SalomOnait: parit; quae nimirum dicunt : « Affer, affer, i quia,
< Claudus pedibus et iniquitatem bibens, qui mitlit 232 cum sinl insaliabiles, violentae quoque suat
verba per njinluifii siulium (Pmv. xxvi). » ex.iclriees.
Expliciunt leslhnonia de tibw Proverbiorum.
'
INCIPIUNT CAPITULA DE ECCLESIASTE.
i.jQno~dotnnia flumina intrant inmare et mare non redundat.
2. Musccemorienlesperdunl suavilatein unguenli^
3. De Spiriiu polestalemhabenle.
i. De eo.quoddicitur : Da partem scptens. nec non el octo.
5. Fine.ni loquendi omnes pariler audiamus.
Expliciunl capitula.
INCIPIUNT TESTIMOMA DE ECCLESIASTE.
'
CAPUT PRIMUM. iC CAPUT II.
[7« libro GRATISSIHO. "G. G.
« Omnia flumina iritranl in mare et mare non re- t Muscaemorienles perdunt suavitatem uriguent.
dttndat; ad locum undo exeunt flumina rcvertuntnr, ('Eccle.x); > quia cogitationes superfluae, quae asri-
ut ilerum fluanl (Eccle. i). > Hunc excursum alqne due in animo carnalia cogitante naseuntur, atque
recursum spiriiualium fluminura mystice Lucas delicimU,'eam suavitatem, qua uinisquisqueintriii-
cvangelista. describit, eum ait: « Quia convocalus secus per Spiritum urielus est, perdunt. Undecuni
Jcsus duodecim apostolis, dcdit illis virtutem el po- miro pielalis opere ad cor Veritas \enit, p&us ab eo
lestatem super omnia daemonia, el ut languores cogitationum carnalium aestus ejicif, et post- in eo
curarenl;, et misit illog jiraedicare regnum D,ei(LJJC. viriutum dona disponit. Quodbene nobis innuitur,
i.v). t Eccc egressus fluminuro; ac postmodum sub- ubi de Domino ad filiam- prhicipis resuscitandam
dit: «Et reversi apoSlolinarraverunt illi quaecunque deducto in Evangelio dicilur : « Et cum ejecta esset
fecerunt (Ibid.). > .Ecce reditum fluminum. Ad lo- tu.-ba, intravit, el tenuil manum ejus el surrexit
cum ergo uiide exeunt flumina rev.erlun.j?, quia puella (Maltli. ix). > Foras ergo turba ejiciiur, ut
elecli. quiqtie-illi se debitores esse non ambigunt, a puJIa suscitetur, quia nisi prius a secrelioribns
quo. videlicet hauserant omne quod spiriluaiiler D cordis expellatup importuna saecularium multitudo
fluit. Unde et Pauius ait: « Divisiones graliarum curarum, anima, quas intrinsecus jacet morlua, non
stinl, idem aulem Dominus; et divisiones ministra- resurgij. Nam dum se per innumeras lerrenorrim de-
lionum sunt, idem autem Dominus; et divisiones sideriorum cogltationes spargil, ad consideralionem
operaiionum sunt, idem vero Deus, qui operaturom- sui sese nullaienus colligit. Nullus quippe sapien-
nia in omnibus (7 Cor.. xn). > Nempe cum primum tiam, quae Deus est, plene peiGipit., nisi qui ab
ponat Spirituni, deinde subjungal Doriiinum, pos- omni se abslrahere aclionum carnalium fluctuatione
tremo Deum, os.ciidil sanclam Trinitatem, imum conteudit. Uude alias dicifur : « Sapientiam scriba
scilicet Deuro omnium gratiarum esse indubilanter iu lempore olii, et qui miiioratur actu, ipse percipit
auctorem. Ipse enim sua dona dislribuit, qui sin- eam (Bccle. XXXVIII ). t-
gulorum merita et operum diversilales occulla pro- CAPUT III..
•.isiobe discernil. Ad Mainardumabbatem. |
«Si spiriius poteslatem habeniis ascendit super
ish lcctim luum ne dimiseris (Eccte. s). > Ac si
HU . FN CA-NTICACANTIC. 1U2
aperte dicat: Si tentaioris spirilum in aliquo prae- jA minem qui hominum recognoscil Auctorein; alioqtii,
valere considevas, lnimilitate.n poenitentiaenon re- « qtii ignoSat, ignorabitur (iCor. xiv) > Quid autem
linquas. Et aliVi scriptum est: « Nolj alitim sapere, srae his sit homo, perspicue delinit Scriptura, cum
sed lime et ultimum in spiritualibus nupliis" accu- dicit : < Stellsenon sunt munda. in conspectu ejus,
bitum pele (ftofn. xi). » quanto magis homo putredo el fllius lfominis vei--
CAPUT IV. mht t (Job xxv.)
7« epislola ed Bonifacium Causidicum, ut exleriori Unde et Abraham cum ad stimma. collocutionis
prudenticespiritualis sapientia prceferalur. .culmen altollitur, cum divinae 23& familiaritatfs
< Da parlem septem, nec nori ol oelo (Eccle, graiiam peculiariler promerelur, hujus humililatis
xi). t Sic prsesenlem vilam, quse per septenariuni recordatione de,primilur, cum dicit ; t Loquar a°d
nufnerum designalur, excurre, ut jam in amore fii- Dominum meum cum sim ptilvis ^et cinis {Gen.
turee, quae.per octonarium resurrectionis exprimit xvm). » Nam el apnd Graecos hsec leneri consue-
gloriam, tolis studeas visceribus habilare. Hli per- tudo perhibetur, ut cum imperator quis in dignitate
functoriam atque \olaticam exhibe curam; in hac creatur, mox ut imperialibus ftierit infuiis redinii-
pergeverantem atque perpetuam, sicut selerna est, tus, coi*onaesimul ac scepiri gloria decoralur, ciim
indeficuaeillectionis flge sententiam. B denique procerum vallatur ohscquijs, cura excipitur
modulanlibus psallenlium cboris; quidam sibi prae-
233 CAPUT V.
In episiola ad Alexandrvin papam, conlra papam sto fit obvius, qui vidclicet una manu vasculum
ne dijudicet. p!e,num morluorum ossibus ac pulvcribus offerat, in
t Finem loquendi pariter omnes audiamus: Deum alia vero slupam lini subtiiiter pexam ae pilis pen-
time et mandata ejus observa, hoc est enim omnis silibus molliter demolitam, cui protinus igiiis adhi-
homo (Ecc/e._xn). > Qtiis esl auteiri iinis loquendi, betur ct repenle in ictu oculi flamma subilo voranle
nisi ille, de quo dicil Apostolus : « Finis enim legis consumitur-: ut in altero debcat -considerare quod
ad just|tiam,Chrislus,omni eredenli?} (Rom. x.) Fi- est, in altero valeat videre quod habet. In cincribtis
nis quippe legis ad justiiiam, Christus est, quia siqtiidem se cinerem recognoscit, iu stupa jam
quidquid sive velus, sive nova lex loquitur, ad colligit in die judicii quam_subilo mundus ardebi.j
illum sine duhitatione refertur. Ad justitiam vero -quatenus dum se simul ac sua -tam vana, lam floc-
11011 oliose dicilur quia divinae legis senno justifi- cipendendaconsiderai, de imperialis culmims ascenso
cal et animam a sordibus mundat. Sicut discipulis fasiigio nullalentisiiisolescat; el dunipossessoralqtie-
Verilas ait ; « Jam vos mundi eslis propter "ser- possessio subjacere commtmi omnitim casui noa
monem quem locutus suro vobis (Joan. \x). > Deum C am.jigi.ur,_jain quasi de singttlari dignilalis apice,
vero limere, est cunela qua. Deus proliibet exse- qiji ad sumnia pro.veclusesl, noh inflelur. Pulclirum
crando et abominando contemnere. Mandata illius ergo mundanse conditionis prdinem homo consi-
observare, est omnia.quae prsecipit operibus exer- deret, et dum suis iisibus omnia cevnit altribu.,no.i
cere. I!le ergo Deum iimel qui salagit cavere quod sibi, sed suo,r,eferalgralias Conditori; lenocinanteni
prohibet; illo mandata ejiis observatqtii studet im- mundi gloriam sub judicii sui' calcibus deprimat;
plere quod imperat. « Detim,ergo time et mandaia viroreni csrriis aridum j'am pulverem credat, diem
illius observa^ hoc est enim oinnis-homo. >.Ac si suse vocationis tanquarii specullim suis semper obtti-
perspicue dicat :-Qui non siuduerit eavere prohibita, tibus anieponai, dislrictum ullimaediscussionis jtidi-
qui, neglexerit iraplere jiraecepla,quia ratione caret, cittm conlremiscat, quatenus dtim nunc Crcatoris
voeabulum quidem hominis habet, sed hominis.es^e sui legibus subdilur qui inler creaturas, quoe ter-
non habet, quia-non veraciter utiturvirtute nominis renae sunt, videtur insignis, in ccelesti quoque gloria
quo censetur. Ille nimirum se credat veraciler lio- vcraciter sit sublimis.
Expliciunt ieslimonia_(/eEcclesiasle.
. INCIPIUNT CAPITULA DE CANTICISCANTICORUM.
i. De oleo effuso: '
2. De nigredine sponsce.
3. De fasciculomyrrlue.
•£. Delilio convaltium.'
5. De ordinala chariiate.
6. De utraque vila. ' ./
7. De foraminibuspelrce.
8. Deleciulo Salomonh.
fl. De oculis columbarum.
10. De demibus Ecclesice. ~
H. 7.8 duobus uberibuj). -
13. De pulchritudine amicce.
15. De corond animcs, vel sancice Ecclesim.
~~
ii. De aquitone et dustro.
iS. De eo quod dicii Ecclesia: Ego dormio, el cor meum viglial.
16. Quod dileclus dicilui candidus el rubicnndus,
~17. Desan&h docloribus, ^
i8, Dc ventreCltrislieburnco.
 *U3 , COLLECTANEAIN YETUS TE5TAMENTUM. 1144
19. .De gutture Chrisli.
20. 7)e malo punico. - *
[
235 "2SS 21. De quadrigh Aminudab,.
22. De-unibilicoChrhli. . '
25. De comh capitis Christi.
2i. De pulchriludinesponsie.
25. De fructu crucis.
26. 7>earbore malo. -
. 27. _0e signacuto cordis el brachii,
'
, . Expliciunl capituta de Cantich canticorum. |.

INCIPIUNT TESTIMONIA.DE CANTICIS CANTICORUM.

CAPUTPRIMUM. "I A grataest super carbones facies eortim, et non sunt
Ex sermonein natali virginum. cogniti in plateis; adhsesitculis eorum ossibns: aruit
t Oleum effusumnomen tuum(C_mM).>Chrisma et facta est quasi lignum (Ibid.). > Seri aspiciamus
Grsece, Latine dicitur 'unclio. A chrismate ergo exieriorem nigredinem, aperial ipsa, uude sit inte-
Christus, et a Cliristo dicitur Cbrislianus. Per oleum riorpulcliritudo : «Indica mihi, iiiquil, quem diligit-
autem Spiriius sanclus debel intelligi, sicut per anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie (Ca/it^
Psalmisiam Salvaiori nostro dicitur : c Unsit te i)_.t AGsi dical •:-0 sponse coelesiis, quem anima
Deus tuus oleo loaliliai pr_e consortibus luis (Psal. • mea ineriarrabililer diligtt, in qtio per desiderium
XLIY).> Oleumergo effusumest nomen Christi, quia jugitcr requiescit, quem ulnis inlimoe dilcciionis
in lot Spiritus sancli gratia propagalur quot sunt amplectitur, in quo lotis visceribus delectalur; die
qui Clirisli vocabulum veraciter sortiurilur. mihi ubi pascas; hoc est: Tu qui paslor bomis cs,
CAPUT II. ubi ovestuas pascere facias; ipse etiam ubi cubes,
« Nigra sum, sed formosa, fill_eHierusalem, sicut id estuhi requiescas in teslu persecutionis et fervorc-
tabernacula Cedar, sicul pellisSalomonis (Cant.i). > tentationis nosli*.e, ubi scilicet, nisi in-his, qui
Cedar interprelatur tenebra; hi sunl iniideleslucem furenli vesania. cedere nesciunt, et grassantis ma-
fidei non habentes. Nigra sum, inquit, propter per- IB liliae conaiibus enerviJer non succumbunt ?! Non-
seculionis ajstum propler adversa, quse paiior a ergo immerilo formosam se sponsa ista dieebat,
filiis tencbrarum ; sed inlrlnsecus formosasum, quia quia iile in ipsopersecutionis ariiculo in ea delecia-
coiicupiviirex speciem meam, et omriis' gloria mea "biliier quiescebai, qui serenilale vultus sui cuncla
ab intus. Formosa sum, inquit, sicut pellis, hoc est, clarificat.
labernaeulum Salomonis. Sicul enim tabernaculum CAPUT III.
ex mortuorum fil pellibus animalium, ila duntaxal Insermone-de SS. Florael Lucilla.
illi snnt habilaculiim Dei (Ephes. n), qui Christo « Fasciculus myrihas dilectus meus mihi : inler
commortui, vitiis quoque carriisque concupiscentiis ubeia mea commorabilur (Cani. i). > Myrrha plane
sunt exsiineti (Ephes. n). Scquitur: « Nolite, inqnit, species esl aromatica , nimia. amnriludinis , -qua
me considerare quod fusca sim, quia decoloravit me' morinorum cadavera coiidiuniur, ne facile coriipu-
sol, o filireHierusalem (Cant. i). > Idem et fldeles trescant. Hinc esl quod et ipsius Sponsi corpus a
animae,in Hia jam coelesli gioria per desideriiim Nicodemoet Joseph de cruce deposiium myrrlia et
consliliiloe: Nolite me considerare, quod fusca sim, aioe condiiur, et linteis involuiuni sepulturaj com-
id est, "nohiedesperare, vel niiuis expavescere, quod mitliiur (Joan. xix). Quid ergo per mj'rrhse faseicu-
Jiie Iribulaiiones opprimiint, qnod perseculiones afli- ^] lum, nisi multiplex mortificatio designatur? Nen
ciunl, quod in hoc tempeslatis procellaruraque uau- enim dicit: Surculus myrrh-e, sed, fasciculus, in-
JVagioinlumescenles me flucius illiduitt; qtiia deco- quit, myrrhaj dileclus meus mihi. Ac si dicat:
loravit me sol. quoniam super nie persccutionis Quia in omni mea cotiversalioue me mortilico et
.-estusiiieanduit decoremque merevenuslatis ac pul- nullis j'am propricovoluntatis operibus vivo, dilecius
cliritiidinis oJfuscavit.Ac si dicat : Nolile iara ea, meus non mihi simplex factus est ramus, sed myr-
qiiibus iniiinseciis affligor, aJlendere, quam vernan- rhae fasciculus. Unde et praedicator eximius : «,Ego,
tem inlerioris ventisiatis speciem cogitare. Tale est inquit, stigmata Jesu in corpore meo porto (Gul. -
quod Apostolus dicil: « Nolile deficere in tribula- M). > Ad quam vide!icetmuliiplicem moriificalionem
lionibus meis pro vobis, quoeesi gloria vestra. Non et nos secum hortatur, dicens : t Semper monifl-
enim condignae sunl passiones hujus lemporis ad cationem fesu in corpore nostro cireumferentes,
fiittiram gloriam, quse revelahitur in nobis (Rom. ut vita Jesu manifesleiur in carne noslra mortali
vm). > Hanc aulem interioi'em pulchritudinem ex- (77 Cor. iv). > Ab eo namque quod corpore nostro
terioremque njigrediiiembreviter Jeremias compro- circumferimus, nullam corporis partem vacuam
Jiendit, dicens : < Candidiores Nazaraei ejus nive, reservamus. Hle ergo riiorlificationemJesu in cor-
nitidiores lacte, rubicundioies ebore antiqiiOi sap- ' pore suo circumfert qui de se. sibi nihil rclinqnit,
phiro pulcliriores (Thren. iv). > Ecce pulchriludo ; gg^ qui noii sibi, sed Cbrisio in dmnibus vivit.
sed ajiii nigreiincm, nam illico sequilur : « Dcui- cui certe se a voluntalibus propriis uudiuue crucifl-
 IS-.5 IN CANTICACANTIC. iiiS
gil. Ilic itaque-dileclus myrrhae fasciculus fit, quia _k qua?profeclo non casu quinque sual, lanceae sci.licet
in ciinctis suis aclionibus se velut exstinctura pr_e- et clavorum ; sed quia nos fueramus ^juinque sen-
bens , multiplicem quoddammodo mortificalionis siium vulneribiis sauciali, per has quinque plagas
Christi nianipulumcolligit. Ubi et aple si.bjungitur : saluti sumus perpeluaereslituli. Islse siquidemportoe
«Inter ubera mea commtirabitur. >Nemo dubilatin- erant, per quas dieSabbati prophela ne inferrentur
ter ubera pectoris esse locum cordis. Dilectas ergo onera gravia prohibebat. In liis ergo foraminibus
inler sponsaeubera commorabitur , quia indeficiens Dei columha consislit, quia sancla quselibet anima
*jus amor ac desiderium e*sejus memoria nou dtie- toiam proprite sahilis spem in sui Redemplorispas-
lur. Jnter ubera mea commorabitur, lanquam dice- sione constiluit. Ibi velut ab accipitris incursu defen>-
ret: Qui mihi faseiculus niyrrhse factus est per ama- ditur, qtiia a cunctls nialignorurii spiriluum insidiis
ritudincm passionis,^inter ubera mea jugiler com- cusioditur. Ibi plane nidificat, quia illic fetus bono-
mdrabilur per dulceainemcordis : el qui extrinsccus rum operum Goacervat.De hacpelra per Psalmislam
perexemplum suseeplae morlis exasjjeral, pcr infu- dicitur:*» Montes excelsi cervis , pelra refngium
sam "gratiamme intiniaesuaviialis-Obdulcat. " "" herinaciis (P&al.cm). » Quod aulem addilur : « In
CAPCT 1Y.' cavema maceriae, > solenfexiapidibus maceriaeCeri
Ex senuone in nutali virginum. B ad custodiam vinearum ; sicul per Isaiam dicilur:
i Ego sum lilium convallium (Cant. n). > Lilium < Vinea facta est dileclo in cornu in locouberi, et
plane se sponsusnominatpropter niveum candorem maccria civcumdedit el circunifodit.eam (ha. v). >
mundissim_ecastitatis. Lilium non rnonlium, sed Quid ergo permaceriamiapiduni, nisi praesidiuinet
convallium, quia pias eligit raenles humilium, non excubias "iiiteliigimus angelorum,-quibus videlicet
scopulos inhabitat superbortmi. anima in cerlariiine posita, dum vallalur atquecir-
CAPUTV. cumdalur , a cunclis adversaniium spirilmim tenta-
« Inlroduxit me rex incellam vinariam, ordinavit tionibus ciisioditur ? Porro "quodscquitur: « Osiende
in me charitatem (Cant. n). > Non ait: Dedit quam mihi faciem iuam,'» tunc anima*coolestisponso fa-
non reperit, sed « ordinavll, > quam Inordinatasa ciem suam ostendere' dicitur, cum ojtis speciem
invenil. Nonnulli namque in principali cordis sui internls obtttlibus quasi revelaia facie corileinpraiur :
loco liabenl uxores, filios, proedia, vel honores : in « Sonet, inquiJ, vox lua in auribus meis: vox'*enim
secundo aulem quodammodo Deum poniuit, dtim tua dulcis et facies lua decora. >0 quam suava
eum minus diligunt. Hi nlmiruin videntur quidem coRimercium!imo quam inenarrabilis dulcedoin hu-
haberethariiaiem, sed inordinatain ; nec ilium ser- manis visceribus oritur, cuni"Crealorel crcalura al-
vant ordinem charitatis*quemVeriias ipsa dispusuit,"G ternis in se invicem affeclibus delectaniiir, sicut per
cum dicit: « Diliges Deum ex toto corde, hoc est Prophelam dicilur.: « Sttavis sit eiiaudalio mea, Ego
maximum primumque mandatum, secuiidum auiem -vero deleclabor- in Domino! > (Psal. cm.)
-Simileest huic, ut diiigas proximum (Mallh. xxu). > CAPUTVIII.
Non ergo «e "jaclet quis habere charitalem, si ordf « En lcctulum Salomonis, sexaginta fortes am-
naia non est; sicut nee etiam fidem, sisirie operibus, bitml ex forlissimis Israel (Canl. JII). >Forles enim
ac per hoc otiosa esl. lectulum Salomonis ariibiunl, dum inlimairi pacifice
CAPUT*VI. Iledempioris nostri reqiiiem sancli quique indefessa
«Lsevaejus subcapite meo et dexfera illius am- .desiderii sedulilate cusiodiuut.
plexabilur n.e (Cun. n). t Leva quippe suhessecfl- , CAPUT IX.
pill dicitur, cum pra_seiisviia a nierite, qttcccogita- « OculUuLeolunibarum, absque eoqnod intrinse-
-tionum capul esi, despecta calcatur. Dexlraevero cus lalet (Cani. iv). > Isli suiit ocuii de quibiis Do-
amplexibus slringiiur, tjuia solius scterna. viue desi- niinus iu Evangelio :« Beali, inqiiil, muiido*"coi'de,
deriis undiuue deleciamr. quoniam, ipsi Deum videbunt (Maitlu x). t Absque
CAPUT VII. eo quod intriiibccus lalet. Quia licet sancli: dociores
«Surge, amicamea, sponsa mea, et veni, columba D-iiunc Creatorem suum per coiilemplafibiiis"gt*,.tiarii
mea, in foiaminibus peirse, et in catetna maceiioe; aspiciunt, latel lameri adhuc niagnuin. aliquid, ad
ostende milii faciem tuam, soiiet-voxlua in auribus quod in hac corrttpiiblli carne humana.meniis acies
meis.Voxeniin tua duleis. et facies tua decora (Cant- ' non asj.irat. Ubi mox_seqiiiJtir: « Capiili tui -sicut
•ii).'»Anima quippesancta jtire Christi amicaet sponsa greges caprarum, quaea_eeiideriintde Galaad (Cant.
vocotur; quiailli per fidem'diIectionemqueconj'un- -iv). > Sicut eiiimper oeulos, Ecclesiaedoclores in-
"
gitur. Sed hsec sponsa' quasi adhuc jacet, dum in lelliguntur, qui ad videnda in inferipribus lnembris
miindanis actionibus implicatur; tunc surgit, cum summa, ac spccialia sunt prajluti,"sie etiam per ca-
233 ad procinctum divin_eservitutis erigilur. Ac si pilios gregesque caprarum desigiiantur- simplices et
dicat: Quse in soecularis'vitse mollilie jaces, jam subjecti; 239 qui nimirum,'elsi proe simj.Jieitate
surge, atque ad familiare conlubernium meaecon- mystica qua-que ac summa non perieirant,- niul;iiu-
teiiijilationis-erigc'. « Coluinba mea, in foraminibus dine tairien el comparatione sua sancfam ficclesiam
peirae. > Si, jiixta Apostolum,«petraChristus est (7 -velut capilii caput exornanl, quia" plerumque pro
€or, x), > -foraminapetrosYuInerasunt Redemptoris; peccato aufcrhir figuja peccati. .Galaad, acervus e$l
 iil- COLLECTANEAiN VETUS TESTAMENTU.M. 1U8
Ustimonii, PerGalaad ergo Christum, cui sanetorum A 4 vitaie convertit, el pro correctis eorum moiibtis
oranium multitudo perhibel testimonium. Per capil- ieterna praemiarecipit.
los vero, vel caprarum greges, multiiudinem Inlelli- CAPUT XIV. -
gimussubj'ectoriim.Greges ergo.csprarimi ascendunl 7-3.sertnonein natali virginum.
de monte Galaad, quia sanctorum omnium iniiltitudo _ Surge, Aquilo, et veni, ausier, perfla hortum
de Chrisio, .quem sibimel iaciunt funda/nentum, meiim, et fluent aromata iilius (Ca.i-.-iv). t Quid
conscendere satagunt excelsa virtutum. Unde colli* per Aquilonera, qui nirairum venlus est frigidus,
gere possumus quia quantum distat ifixer oculoset .nisi perseculionis asperilas? Quidperaustri tempora,
eapilios, tantum fere in contemplatlonis stodio inter nisi male blaiidientium remissiodesignatur? Sed in-
pr_elalos distare debeat et subj"ectos,qualenus eorum ter ufiiusque persecutionis genera, inler ulraque
.qui sibi- sunt commissi, spirilualibus studiis sint irialiguitpirilus argmnenta ecclesiaslici borli flucre
inteiili, el videant.non jnodo sibi, sed et illis. jube.itur aromata, quia forlis animus inter haeccer-
CAPUT X. tainina deprehensus aperit quidquid virium, quid-
« Dentes lui sicut gres tonsarum, quse ascende- quid fldei, quidquid inviclae forliludinis eateuus oc-
runt de lavacro (Cant. iv). > Porro dcntes Ecclesise cultavit, et velut aromata foras profluunl, dum ad
sancti noscuntur esse dociorcs ; quoruni primo di- B humanam notitiam virtules prodeunt ac pise opinio-
clum est: « -Maciset manduea (Aa. n). > Ac si di- nis odores longe iateque diffundunl.
•cerel: Ab eo quod surit, gladio S;>i:i.-:s. hoc est, CAPUT XV.
Terbo praedicatioiiis occide et in corpus transfer £ Ego dormio, et cor meum vigilat. Vox dilecli
Ecclesiae.Denles ig:,.ursponsse, suntdocioressancti, re<?-ipiilsaniis : Aperi, soror mea, amica mea, co-
qui quoniam simplicespcr innocentiam sunt, el om- lumba mea, immaculata mea, quia caput meum ple-
nia relinquenles faculiaium suarum velleribus sunt num est rorc et cinciniii mei gullis noeiium (Canu
exuli, ac sacri baptismatis imda purificati, sicut v). > Dicit Ecclesia: « Ego dormio, el cor meum
grex tonsarum sutit, qute ascenderuiil de lavacro. vigjlat; > quia videlicel sancia niens quo se a stre-
CAPCTXI. pitu tcmporalis concupiscentiaecomprimit, eo verius
« Duo ubera tua sicul dt;o hinnuli cnpreaegemelli inlerna cognoscit; et tanto ad intinia vigilat, quanto
(Gant. iv). > Sicut enim duo uhera duo suat Teata- se ab cxteriori inquieiudine solerter occuliat. Dor-
-menia-; ila duo hinnuli; duo populi sunt, -Ecclesias mil itaque sponsa a negotiis et coiicupiscenliasa__uli,
iilii Judaicus scilicet et genlilis. fcedapcnos atque peyvigiles tenel oculos in sestu
-CAPUT XII. amoris Dei. Sed quia non est Iroc lempus pienae
Ex sermone in natali virginutn. €^ qu;.e"_.s, sed laboris polius alque cerlaminis, repente
« Tola pulchra es, amlca niea; tota pulchira diiectijs oslium. pulsst, eamque ad procincluin
(Cant. iv), > inlerius scilicei et exterius. Foiis i;i conserendi belli suis exbortationibus excital: t Vox
{.erfeclione clari operis, intrinsecus in munditia innuit, riilecti mei pulsantis. > Pulsal dilectus, cuni
purissimaecogilationis. iideles suos provocat Chrislus aut ad suarum
CAPUTXIII. incrementa viiiutum, aui eerte ad iucrandas animas
In setmone de SS. ,Flom el Lucilla. proximorum. « Aperi mihi, soror mea. > Soro.r
i Coronaberis de verliee Sanir, de capite Amana utique, quii regni mci mihi coheeres eJTecta,et in
el Hermon, de cubilibus leouum , de montibus necessitudine mihi fraternae adoplionis ascila.
jiardorum (Cant. iv). > Amana siquidem inons esl t Amica mea , > quia de jugo servitutis erepla,
Cilicia., qui et Taurus a compluribus appellfStur.Sa- cognovisti meseverilatis arcana. « Columba mca ,->
nir vero et Hermon, Judaicaelerrae moiiles suni, in quia fellis amaritudine vacua, et Spirilus mei,. qui
quibus leones ci pardi habiiare creduntur. Per hos .in columba descendit, dono ditata. « Immaculata
crgo montes, reges et principes, diversreque mundi mea, > effusionemei sanguinis ab omui peccalorura
hujus intelligendaesunl potestates; quoevelut mon- „ tuoriim labe purgata es. Aperi itaque mihi, hoc est,
tes in superbisese caciimenaltoilunt et malignis spi- ^-de quiete et.otio dileclae tibi conlemiilalionis
rilibus lanqnam pardis aique leonibus habitaculum cgredere , et ad perhibendum veritati mea_ les-
ferunl. Perversi quippe spiritus, leones, vocantur timouium ferventissime |,e,.et constanler' impende
propler crudelilatem ; 24© Par(U aulem,, quia hoc 241 * C_u'acaput meum plenum esl rore, el cin-
animal varii coloris csl, propter dcceplionis ac cinni roei guttis noclium. > Caput Christi Deus est,
. fraudis multimodam varietatera. De his cfgo monti- ut dicit Apostolus (7 Cor. xi); cincinn! vero intiime
bus vel quaequefidelis anima, vel sancta coronatur sanetorum cogitaliones sunt; quae non laxse fluunt
Ecclesia, quando sajculiprincipes convertil ad fidem, et dissolulse, sed timoris el amoris Dei sunt vincula
-Vel ad sanclse conversationis dirigit reclitudinem. colligal*. Enimvero quid pcr rorem et gullas no-
Coronatur aulem, vel quia pro apportato corum lu- clium, nisi tenebrosas et frigidas quorumdam re-
cro remuneralur a Christo, ,vel ab eisdem, quibus proborum menles accipimus? Caput ergo sponsi in
aniea premebatur, honoraiur in SECCIIIO. Coronatur, reprobis plenum est rore, cum saaculares qnique a
inquam, de cubilibus leonumel moiilibtispardorum, Dei charilale torpescunt el pct\ voluptaJum suaruni
quando stipei'bos quosque ntque dolososa sua pra- lasciviaiu defliiunt, juxla id quod Dom.inus dicil:
 1149 IN CAKTICACANTIC. iiSO
« Abundabit iniquitas, et refrigescet eharitas raiillo- .k CAPUT XVII.
rum (Matilt.xsiv). t Ilujusmodi plane cum sanctos « Oculi ejtis sicul colunibaestiper rivos aqu,.rijni,
Dei persequutilur ej odiunt in illorum eordibus quae lacte-sunl lolte, et residenl jnxla fluenta ple-
quasi cincinni sponsi guttis noctium pleni sunt; nissima {Gcint.v). > Sancltqiiippe doctores Ecclesias
cumque tales mullijilicanlur et Ecclesiam persecri- juala fluenta plenissima resident Scripturarum, ex
lionibus aggravant, tunc Sponsus sponsam exhorta- quibus iiimirum exuberantem ipsi verae sapientia
tur ut surgat el studio prarvaricationis valenler in - gurgitem liauriunt, et audiioribus suis mysterii cot-
sistat. Et sponsa ad eum :,« Exspoliavi me, inquit lestis arcaua transfundunt.
tunica mea, quomodoinduam illara?> (Canl. x.) Ac CAPUTXVHL
si dicat: Exui-me euris et occtipationibus saeculiet In sermonede S. Joanne aposwloet evangelista. >
in solo me luae contemplationis amore constriiiii « Ye-.iterej'usebui*neus,distinctussappliiris(Cant.
quomodonunc discursionisIter arripiam? quomodo v). > In membris nempe humani corporis, vix ali-
slrepilus el luctamen obloqueniium feram? Quod quid venlre fragilius sive lenerius invenitur; ideo-
aulem lunica - curas sollicitudinesque significet, que per ventrem, i*ectefragiliias in Chrislo, assum»
ostendit Dominuscum dicit_« Qui in tecto est, non plaj humanilalis accipitur. Ebur auie.nos est ele»
descendat tdllere lunicam suam (Matth. xxv), > ** pliantis, quod videlicet.animal ferlur esse caslissi-
quod est aperte dicere : Qui sublimi conlemplationis mum frigidissimaeque naturae. Venter ergo sponsi
arce subnititur nequaquam descendat, ut ilerum eburneus est, quia suscepta Redemploris humaniias
saeeularisnegolii occupationibus implicelur. «La\i ab omni peccalorum contagio casla prorsus et in-
pedes meos, quomodo inquinaboillos? > (Cank y.) \iolata permansil-.Siquiriem « pcccaluni non feeil,
id est, gressus mei operis ab-aspersione lerreni pul- nec dolus inventus est in ore ejiis (7 Petr. n). »
veris dignispo_nilenli_efletibus ablui, quopaclo jam Sajiphirus autem lapis est sereni cccli coloremha-
polero, nisi quibus assuela suin, cceleslia medilari? bens. Unde et in visione JDominidicitur: «Erat
Verumtamen poslponit eonJemplalionisrequiem et sub pedibus ejus quasi opus lapidis sapphiri, et
ad fervorem obedienli-C intrinsecus accensa mos quasi ccelumcum serenum est (Exod. xxiv). > Per
perhibet, "dicens : « Diiectus meus mlsil manum sapphiros ergo opera divinitatis inielligunlur, qtiae
^uam per foramen el veriter meiis iritremuit ad ta- in carne Dominus ostendebat. Venter ergo sponsi
ctum ejus (Ibid.). t Dilectus planG manum per fo- disti.ictus eral sapphiris, quia Chrisli humanitas
ramen miitit etvenlrem tangit, cum occulta Con- divi-iis virluiibus refulgebat. Kcc plenus esse sap-
dilor inspiratione cor visitat atque ad agonem jridtis dicitur, sed distinctus; ita videlicet ul inter
"certarainisel saneti laboris inflammat.-.Nam quod ^ i sajiphiros candor eboris appareret, quia sic Dorainus
venter cor signiflcel, oslendit projihela cum dicit: j_xparie assumpii boniinis operabalur humana , xA
«Ventremmeumdoleo (Jcr.iv); J quodprofccioqnid aliquando nihilominus ex parle deitatis"ostenderet
esset aperit, cum subjungit : « Sensus cordis mei et diyiua. Nam esurire, ilere, postremo crucifigi et
dissipati sunt. Surrexi, ut aperirem dileclo ineo mori, humanitalis erant opera; miracula vero fa-
(Cant. v). > Surgit, ut aperiat, quia'jjroraplissimo c(.-.e,.et non solum alios, sed semetipsum eliam
aninio luimiliter obediens calcal propriam, ut lotis a moivuis suscitare evidentissima erant divinitatis
viribus voluntatem impleat mens sancta divinam. indicia.
" . CAPUT XIX.
CAPUT XVI.,
7ir cpisiola adBlancam el in sermone de SS. Fiorct « Guttur illius ,suavissimura (Cant. x), > quia-
- el Lucilla. Siiorum mclliflua suavitale verborum mentes au-
« Dilecliis meus candidus et riibicundus. eleclus dienjium obdulcanlur. « Quam dulcia, inqtiit, fgu»
ex millibus; caput ejus aiirum optimum (Cant. x). > cibus inpis eloquia tua ; super-.mel et favuro ori
Dileclus siquidem candidus virginilale, rubicundus -mco! >(7Jsa/.CXMII.) Totus eiianidesiderabilis ; quja
est passione; Candidus,quia-dicit: «Ego lilium con- in co, testante Petro, desiderant angeli prospicere-
valliuin (Cant. n); > rubicundus, de quo Joannes (7 Petr. i): >vel quia humanitalis ejus: omne my-
dicil:\ Quia lavit nos a peccatis noslris in sanguine slerium, desiderium accendit in mentibus electo^
*suo(Apbc.i). > Eleclus ex millibus, quia ex omnium rum ; ut eos videlicet non modo resiirreclionis gla-
Sitnctorum multitudine solus est, qrii dignus fuit ria provocei, sed ad imilationis^excmplum ipsa.
audire : « Ilic est Filius meus dilectus, in quo mihi quoque ignominia passionis invitet. Desiderabilis
bene complacui (Matlh. in,-xii, xvn). > De quo et est, quia proeclarus aique conspicuus est in singu-
Snlomon 242 : * ^irum" inquli, de milleumim re- lari naliviiate, in vivilica morle, in gloriosa £43^
peri (Eccl. vn). >Millenariusquijjpe nutnerus lotius resumclione, in triumphali ascensione; deside-
humani genBiis est inteiligenda perfectio, in quo rabilis est dum loquitur, dum mirabilia operelur.
Salvalor lanquam passer est unicus in aedificio: CAPUT XX.
« Caputejus aurum oplimum; > quia « caput Cliri- In homilia de naiivitate B. vircjinisMaricv.
sli Deus (7 Cor. xi); > qui nimirum sicut aurum me- i Descendi in hortum nucum, tit vidcrem pona
t.illis, iia, licet incomparabiliier omnibus superemi- Convallium, cl inspicercm si floruisset vinea ct ger-
uei ereaturis. minasscn mala pimica(Cqiu. xi). > Malum,quipjie
U5i COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTIJ.M. _f'"__
piinicum amaro quidem cortice Jegitur, sed dulcis &i stis eflicitiir. qui non indiget poculis, quia ccelestis
]n ejus granulis suavitas occultalur. Sunt autem eloquii non desinit irriguus esse fluenlis. Unde bene
nonnulli, qui dum per affliciionis amariltidinem craler hic tornalilis dicitur; torno siqiiitlcm quis
crncem Chrisli assidue paliuntur in co.-pore, dulce- facilius operatur. Expedilius enim saepealque iiv-
dine conlemplaiionis intimae reficitiiitur in mente. oflense in sancta-prsedicatione discurrunl, qui prae-
Mala ergo sponsi vinea germinat,.quia tales parere dicalionis gratiam non suo studio, sed divinilus ac-
sanct.) Ecclesia nunquam cessat. De liac eadem vi-- ceperunl. Hanc praedicationisgraliam viris simpli-
nea in eisdemCanticis t>ponsaad sponsumloquiliir, cibus, sive sanciis muiieribus tribuendam illa Sam-
dicens : «Mane surgamus" ad vtneani, videamus si son victoria figuravit, qua videlicet mandibulam
fioruit vinca, si flores frucius parturiunl, si florue- asini fervefaclus arripiens, miile Philislinorum vi-
runt mala punica (Cant. vn). > Hujus vineae ille ros occidit. - . -
vindcmiator exstilit, qiii in lorculari passionis suae CAPUT XXIII.
pressus, mysticos nolis divini eloquii sensus ape- > « Com_ecapitis tui, ul pui*pui'aregis juncla ca-
ruil, et viuo nos evangelica; gratite' propinavit. nalibus (Cant. vu). > Sicut per.caput intelligimus
De quo videlicet vino sponsaj voce ad sponsum nieiitem, ila per comas capilis non inconvenienter
iieriini dieitur : « Gutiur luum sicul vinum oplimum, I^ flccipimiiscogitationes. Sicut enim capiili de verlice
dignum dilectomeo ad potandum (Ibid.).
' t prodeunt, ita cogitationes ex-niente procedunt.
CAPDT XXI. Purpureus vero eolor, quia .sanguinis habet spe-
7« sermone de S. Marco evangelisla. ciem, qtiid permyslerium, nisi Dominicam inmiit
« Ncscivi; .anima mea coiiliirbavi. me-propter passionem.'Quid vero canales, nisi sanclorum si-
quadrigas AminaJab (Cant. vi). > Vox est Synagoga. gnificaiil menles? Sicut enim in canalibus corichi-
qure, vhiens ianiam sanciseEcclesisegratiam esse liorum sanguis effunditur, ut in puruureum colo-
collataiii, dolel se lardius recepisse fidem, eo quod rem lana verlaiur, sic in sanctorum nieniibus Do-
Evangelii non agnoverit veriialem. Ain:nad..b aulem minicae passibnis cruor-assidua meditaiiojie recoli-
abnepos Jud« fttisse coguosciiur; qui in genealogia tui',. et ila quodammodo pia.qurclibet .animn san-
Domini ciim palribus numeralur. Iiiteipreiatur au- gtiine lingitur, ut aeterni Regis pufpuram imitetur.
tem Aniinadab populi mei spontaneus; ideoque non Hocnimirum modo efficimur Salvalori nosiro con-
incongrue signilical Chrislum, qui populi sui spoa- formes, ut simus eiiam meriio postmodum coha_-
laneus fuit, quia, cum Deus essel, sponle faclus est redes.
hotno; qtii enim non necessitale, sed sola bonilaie CAPCT XXIV.
nos conJidit propria nihiloniinus voluntate redcimit.(3 « Qiiampnlchra es el decora, charissima, in deli-
Unde el Jacolms ait: « Volunlarie geimit nos verbo ciis; slalura tua assimilaia est palmae(Cant. x\~). t
vcrilaiis (Jac. i). > Sjionlaneus ergo facius est po- Mens quippe saucla charissima in deliciis dicilur,
puli sui, quia quem a se hiimana pravitas repulii, quia, dum persecutionibiis atiiita foris affligilor,
sola "volunlas divinte graliae redonavit. Quadiiga piis asstuans .desideriis suavilalis iniimaadulccdine
vero Aitiinadah, Ciiristi esl Evangelium, concordis- recreatur. Cujus statura pnlmaesiniilis dicilur, quia
sima qti..luor ev.ingeiisiarum diversilate compa- sicut non viiiorum lilillanlium flaiihus, iia nec
cium. Qiiam sane qiiadrigam Christus aurigadispo- perseculionum quarumlibet terroribus incliuattir;
nit et qiiadrifiiam riuiridi macliinam agillima prae- dumque eam persequentiiim rabies, velul impactis
d-caiionis Celt.riialeperciirrit, siculperPsahiiistam minaTimi aiietibus pulsat, ilia fundamenlo iuvicls
dicilur : « Qui emillit eloquiiiti)simm lerr.-e, veloei- fi.iei conslanVer innixa, revera slans el superemi-
ler, ciirrit scrmo ejus (Psal. CXL-\II). > Videns ergo nens, insuperabilis perseveral. Nequaquam illi si-
Synagogaropente graiiam Evangeliearpraedicaiionis milis, cui per prophetain de malignis spiritibus di-
erunijiere cunctasqiie mundi provincias'agiliter per- citur: Quia, « humiliaverunt le el dixerunl.animce
Volare, subito lurbata conqueritur quod sola in sua tute : Iricurvare ut transeam (7sa. Li); t sed illud
perfidia",'conversis ad fidem jjenlibus, deseralur: ^D potius servans, quod filiis Israel Dominusiiil: « Ego
< Nescivi, in'quieus,,tttrbavit me anima mea propter sum Dominus Deus, 245 911' 1 eripui vos de erga-
quadrigas Aminadad. > stulo^gypiiorum, ut incedereiis recli. > El quo-
,244 CAPUT XXII. niam palma solet manum ornare viclricem, recle
« Umbilicus tuus crater lornatilis nunquam indi- san<?iael insuperabilis aniinaj palmae esse similis
geiis poculis (Canl. vn). > Umbilicns aulem fr,tgilis- perhibetur, quia per omnem sui certaminis curstim
sima pars corporis est. Qnid ergo per Ecclesiae dcsi- peracta. \icloriae praemiummedilnlur, alque idcireo
gnalur umbilicum,nisi ccetusinfirmorumaique debi- floccipendil omne quodin infirmis io!erat,quia ere-
lium ? Quid vero per cralerem, nisi pisedicatorum cta velut palma, id quod in coelestibus aspicit, Cr-
inlelligimus ordinein? Qui nimirtim mcnlibiis audi- mitcr sperat.
tortim ooelesiisdoctrin_eviua propinanteasque pocu- CAPUT XXV.
_is sancise pr.rdicaiionis inebriatit. Umbiliais ergo 7iisermone de inveiilioneS. crucix.
Ectiesire. crateri merilo eomparaiur, quia plerum- t Dixi, inquit ad sponsam sponstis: Ascendam in
«jne debilisei infirmus quilibct vas (loctriuss ccele- palmam c( apprehcndam frtictus ejiis, el eruni ubera
 - " 415-1
i;53 IN LIB. EAP.ENTLE.
tua, sicut.bolri vinese; odores tul, sicut malorum; A CAPCT xxvn.
gttttur luum, sicut vinum oplimum (Canl. vn). > 7/i ephioia ad Btancam, el in sermone de sancto
Fruclus nempe crucis omnes electi sunt. Ascendit Cabsiano.
igitur Dominus in palmam et appreheridit fructus «Pone me ut signaculum super cor tuum , ut si-
cjus, quiamox ul in crucepro nosira salute pepen- gnaculum super brachiuin luuiij (Cant. vm). > Saepe
dii, omnes elccios ad semeiipsum per amoris desi- nos ob rei menioriam,
derium traxit. Et lunc sancta Ecclesia per duorum quam oblivioni tradere nolu-
mus, digito nosiro,' vel bracliio signmii aliquod in-
•Testainenloruni ubera spiritualis coepii heliiiaevina
nodamus, ui, dum signuni freqiienleralienriilur, res, -
di-fluere, aique odorem coeleslis coneupisceniia. hu- inleicitlere potuissel oblivio,jtigiler in meiiio-
niaiiarmn mentium naribus inspirare; ul incilaia quam
ria tenealnr. Quisquis atilefflChrisiuro quasi ainat,
ad sequen.ium , mens nostra sibi gralulans dicat :
bona dissimulal, jam quodaminodospon-
« Trahe me-posl ie, curremus in odorem unguenlo» sed operari
sum super cor signaciilum postrit. Quisquis vero
rum luorum (C_wf.i). >
- bonis operibns videiur infeiitus, sed a divini amoris
CAPUT XXVI. _; sanctlta.is ima-
« Sub arhore malo suscitavi le (C_i._-.vi_i).> Cum torpel incendio frigidus,' jam isle
n bracliium posuit, sed adhuc iri corde
dilectae suoe sponsus proemisisset : « Sub aibore giiiem super non expressll. Ut ergo sancta
malo suscilavi te : > coiiseijueiiier adjiinxit : « Pone Ciirisii signaciiliim
characlere uirobique signelm*, eura
me ut signaculiim super cor tiium, ut signaculum anima Chrisli
> in corde suo sigtiaciil.imponat, ul amoris ejus faci-
super brachium tnum (Ibid.); ac si dicat: Quia ego bris medtillilus inardescai. Ponat etiam co!it,eqiieii-
tein lanluin dilexi, ul per raorlem crucis le mor-
in ul pit-soperibus valenter insislat. Si-
luam stisciiarcm, tti eliam me alleriilrum dilige, ter b-achio,
Paulus in corpore suo velul in brachio
hieqtie inleriiis non modo cogilatioiiibus sed el gnacultim Jesum posuerai, cum dicebal: «Egd siigniata Jesu
operibus, velut inlegri alque perfecti ainoris signa- in
culnm pone. Nam arborem inaiuin debenjus Domi- corpore meo poj*lo(Ga/.",vi).> Signaculum super
i
iiicam crucem accipere; cui videlicet arbori ijjstim cor posuerat, cum alibi gralulabundus aiebal'. Milii
alibi Cliiistum comparai, dicens : « Sicut malus in- autem absit gloriari, nisi in cruCe Domini nostri
tcr ligna silvarum, sic dilecius metis inter filios Jesu Christi, per qtiem mihi mundtis crucifixus est
> Arbor mali crux esl cl ego mundo (Ibid.) >Cujussane stigmata expiessa
(Canl. n). ergo Chrisli, per
quam susriiala esl aninia, a moilis, scilicel ceieinae gerebal incorpore,
in ejus se signaculum Jiabere glo-
vinculisabsoluta. « Pone me, iiujuil, ut siguacttlum riabaiur mente. Porro autein ct ipse ccelestis
-, electum quemque siium sibi signaculum
stiper cor ttuim, ut sigiiactilumsuperbrachium tuum I Sponsus
(Cdni. VIII).> g^SQ^riipercor, nisi cogiiationem? ponil eumque grala vice lanquam ne de memoria
"Quidper brachium, nisi operis debeiuus inlelligere deleatur, atiendit: Juxta quod Zorobabel riuci Judaeas
fortitudinein? Chrisltini ergo tanquam signaculum polliceiur/dicens : «In illa flie suscipiam le, Zoro-
cordi nostro debemusimprimere, ut nulla ha_evaleat babel sefve meus, et ponam te sicut siguaculum in
lioslilis irruplio violare. Ciirislum eliam operibus conspeclu nieo (Agg.n). > Et conlra de quodaui re-
nostris debenius insculpere, ut, per omne quod agi- probo rege Domiims dicit: i Si fuerit Jeclioirias aa-
nnis , 'crucifixi nos prseceploris discipulos deraon- nulus dexter in manu mea , inde evellam eum
stremus. , (Jer.xxu). t
Expliciunl testimoniade Canlich canticorum.
IXCIPICNT CAPITULA LIBRI SAPIENTI.E.
' i. Quod benlgnus est spiriius sapientice.
medium sUeniiumlenerentomnia.
2, __.»»»
Explkiunl capitula.
247 INCIPIUNT TESTIMONIA LIBRI SAPIENTIJS.
CAPUT PRIMUM. D scripttmi est: Malediclus omnis qui pendet in ligno
7Hlibio GUATISSIMO. (Gal. m), ut in genlibus benedictio Abr.thtc fierct
"t Eenignus est eniin Spiritus sapienliae, et non in Chrisio Jesu, ttt poflicilalionem Spiriius accipia-
liberabit maledicium a labiis suis (Sap. l). > Beni- mus per fidein (Deul. xxi). > Benignus ergo Spiriius
gnus namque Spirilus sanclus congrue dicilur, qnia sanclus non liberavit nialedicTuiua labiis suis, quia
mala mereiilibus bona retribuil, el dignis sttpplicio ctuicta Domiiiicaepassionisiiioriisqne supplicia, quaj
giaiise suaenmnus. impertii. Quis aulem hoc loco de Christo per pra prophelarmn anle praedixerat,
nialedicti noniiue, iiisi Redemptor noster debet in- coiigruo lempore per exhibitioneui operuin efiicaci-
lelligi, qui ut_nos a raitlediclionis vincuio solveret, ter adimplevit. Ttir.-ceaim quodammodo a suis cum
ipse non respuit maledictionibus subjacere? Unde laliisliberaret, f>iquod de illo propheiicis cntinlia-
el Paulus dicit: « Christus, iuquit, nos redemit de Tet oraculis, per rerum ordinem non imp!eviss.e.t.
Kialedictolegis, factus pro nobis maledicluin quia Ubi notandum quam profunde, quam mystice simul -
 •I!S5 COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM. . \m
congruat docloris ulriusque senleniia. Quod e;iiin i^ novcc(idei gratiam veniebant. In quodam plane mun-
nniis dixit quia, Spiritus noniiberabit maledictum a dus medilullio consistebal, dum et prophelarum ne-
labiis suis, Iioc est, quorialter asseruit, ut pollici- quaquam oracula superessent el aposlolica nondum
lalionem Spiritus accipiamus perfldem; alque ul praedicaliocoruscaret. Quo auiem hic per nox intel-
osiendat vir Sapiens, de quo malediclo Ioquerelur, ligitur, nisi diabohts, qtii auctor est tenebrarum ?
pracmissa sentenlia protinus addidit: « Quoniam re- Qul nimirum quodannnodo tunc ambulat, cum non
"iium illius testis esl Deus, etcordis illius scrutator facile valel implere quod oplat; lunc vero eurrit,
est verus el linguaeillius auditor (Sap. i). « Quia cura malilioe suaevota absque ullo.contradictionis
enim Patiiset Filii inseparabilis et coessentialis est obslaculo perficit, ef non jam viae margiiiem, sed
imilns, renuni Filii tcslis et cordis ejus scrutalor medium iter tenel, dum"nihil sibi videt occurrere
jiire. Paier asseritur, cujus niraifum virtus et sa- quod sui cursus impeltim valeat s*elardare.Cum igi-
pientia. ipse Filius nulla ab eo creditur inaequalilale lur sub tam noxio mundus silenlio conlicesceret, et
diversus, nulla probatur adjunctione semotus. Lin- baecad perdendos homines occasio diabolum voca-
gwe cliam illius auditor est, sicul ipse teslatur : rel, ille non modomedium iter babebat, sed el cur-
« Paier, inquit, gralias ago libi, quoniam audisli me, rebat, qtiia quidquid nequitise suaemente concepe-
ego aulemsciebam, quia sempcrme audis(/oa;j.xi). > B perat efficaciter adimplebat. Nam et cuncta jam
Idcirco i-giiur spijitus non liberavit malediclum a Romanum occupabal imperiuiii, et necesseerat eos,
lab.iis suis, quia Deus testis atque scrulator est cor- qui legem Dei eatenus saitem utcunqiie lenuerant,
dis illius et linguaeauditor. Ac si palenter dicerel : j'am subesse legibus paganorum. Sub Iioc igilur per-
Jdeo Dei Filius passionisjsuppliciapertulit, quia ipse euntis mundi silenlio" sermo Domini a regalibus
Filius, cui cum Palred eodem 2_U_»Spiritu san- sedibus venit, quia de pectoribus aposlolieis, quae
clo una volunlas, una est provideniia, id-fleri pro Regis feierni veraciler sedes sunt, verbum evange-
btimani generis salute decrevit. De quo nimiriim licaepraedicationis erupil. Ipsi quijipe j*egales stint
Apostolus : t Qui dilexil me, inquit, tradidit semet- sedes quas Deus inhabilat, ipsi reges et Patres Ec-
ipsum pro me (Gal. n). > - "" clesise,sicut dicitur : « Omnis gloria ejus Jiliae re-
C&.PUTH. gum ab inlus (Psal. xuv). t Isli sane reges armati
In sermone secundode S. Barlholoina~oaposloto. - giadio spiritus, quod esl verhnm Dei (Ephes. vi),
« Dum medium silentium lenereni onmia et nox debel!artiiit principem muiidi. De quo nimirum apo-
in suo cursu mcdiuiii iler haberel, omnipotenssermo stolorum gladio legilur: « Durus debellator in me-
ttiiis, Domine, de coelo a regalibus sedibus venit *- diam exlerminii terram prosilivil, gladius acutus
(Sap. xvm). > In adventu quippe Domini mediuni insimulaiiim imperium tiium*portans, el stans reple-
silentium oraiiia continebant, quia jam prophetoe vit omnia morte, et usque ad eoelumallingebal stans
cessaveranl, el noiiduin apostoli ad praedicandum in lerra (Sap. xvm). >
Expliciunt leslimoniade libro Sapienticv.

INCIPIT C&PITULUM DE LIBRO ECCLESIASTICL

_
CAPUT UNICUM. _ dum in sanclis ac mysticis verbis vindemia; nomen
In sermonesecundode S. Maithceoaposlolo et evan- audilis,, qui ex temporis oceasione lerrenas vinde-
qelhla. mias pras manibus habetis, debel a circumsianlibus
« Legem mandavit Moyses in prteceplis juslitia- ad interiora recurrere, el sjiiritualem vindemiani
rum, et hseredilalem domui Jacob et Israel promis- sanctam veslra prudenlia cogilare. Ait enim in flne
siones (Eccli. xxiv). > Ut autem in his verbis non senlentiae : « Qui mittit disciplinam sicut 2>g0 lu-
- cem, et assjslens quasi Geon in die vindemiae
diuliusimmoremur,lex ista, qti_eh_eredilaspromissi*--
nisdicilursanclumeslEvangelium, quodquidemanli- (Ibid.). > C-uisest ille, qui millit disciplinam sicut
quisPairibusestpron.issuiri, nobisautemliaereditario lucem, nisi is qui, pOstyelatam faciem Moysi,pos-
jiire.Christo veniente, collatum ; ubi praesfostibjun- D sosso lenebris mundo, radiantehi Evangelii sui in-
gitur:«PosuitDavidpuero suoexcilare regem ex ipso gerit claritaiem? Assistlt ilaqne qnasi Geon, de quo
249 fonissimum in throiio honoris sedentem in et per Prophelam dicitur : « Dominus Deus noslor
sempilernum. Qui implet quasi Phison sapienliain, fluvius gloriosius exsiliens in terram sitientcm
et sicut Tigris in diebus novorum; qui adimplel (Ibid.). t Quae est aulem vinea, cui quasi Geon
quasi Euphraies sensurn; qui mulljjjlical quasi Jor- assislit, el prajdioalionis suae madoribus irrigare
danis in lempore messis; .qui miltit disciplinam non desinit, nisi illa de qua per Prophelam dicitiir:
sicut lucem, et asstslens quasi Geon in die vinde- « Vinea autem Domini Sabaoth domuslsrael est? >
nria; (Ibid.). >Haec itaque, fralres mei, lam lucide, (ha. x.) Hanc vineam de _Egyptovetustae legis Do-
tam aperle de Ghristo et sanctis evangelistisdicta minus transtulit, el ad lerram Evangelii, quse mcl
sunt ut ad hoc insintiandum exponi non egeant, sed el lac manat, induxit.
Expliciunl leslimoniade libro Ecclesiaslici.
 il57 1MISAIAM. . - 1I..8
INCIPIUNTCAPITULA LIBRI ISAIJE PROPHET^E.
4".-De eo quod diciliir : Ei cotiflabunt gladiossuos in vomereset lanceas suas in falces.'
2. Quod dies Domini sit-super omne superbum.
3. Quod Seraphim, senas alas habentes, volabanljinte faciem Dei.
i. Laleres ceciderunt, sed quadrh lapidimus cedificabimus.
5. Ponam snper his, qui fuerunt de Moab, Leonem. Emiite Agnum, Domine, Domfnaloremterrce, de petra
deserli ad mov!em,filiceSion.
6. Quodvhio omniumerit, siculverba libri signati.
7. Glorificr.bitme bestia agri, dracones et slrulhiones, quia dedi in deserto aquas.
8. JProplcrscelus populi mei percussi eum, el dabit impium pro sepullura el divilem pro morle sua?
9. Quis esl iste qui venit de Edom tinclh vestibusde Bosra ?*
fO. Nunquid ego, qui alios parere fatio,ipse nohpar'uim,dicit Dominus?
~ '
Expliciunt capitula. „ y»
INCIPIUNT TESTIMONIA.

CAPCT P.RIMUM. A et colles elevati, superbi quique simt, quasi per

< Et conllabuni. gladios suos in vomeres et lan- aggestuin lumidse cogitaiionis in a!ta 25Sporrecii,
ceas suas in falces (7sa. n). > Impalieniibus sane sed frumerito, quo valles ahundanl (Psal. LUX),
correptiones quasi gladii sunt,sed si volunt ul hi gla- cunclisque sjiiritualium sliidiorum frugibus alieni.
du vertantur in falces, hirsula vitiorum suorum du- Jain vero turris excelsa et murus munitus illos in-
sinuat qui, cum peccatores sint, in quodam se velut
rnela, quibus horrent, permulantur in messes. Unde innocentiae
cum de Salvatore noslro t quia arce conslituunt seseqtte defensionis cly-
propheta praemisissel
peo contegenles reprehensorum suorum jacula atl
judicahit gentes et arguet populos multos : > proli- se
nus addidit: « Et conflabunt gladios suos in vome- pertingere non perroittunt„. Tharsis autem explo-
res et lanceas suas in falces (Ibid.). > Nimirum raiio gaudii dicitur; quisquis enim in hoc saeculo,
unde huic superveniens
congruus ordo, dum primo quidem peccalor argiii- dies gaudere possit, exploral,
•tur, deindeet gladii in vomeres et lanceaeconflanlur roris Domini, quibus perpetualiter amareseat, moe-
in falces. Nam ditm impatiens quispiam per disci- atque JrisJ.liae,molesiias irrogat. Venit etiam
dies Domini, non super omne quod pnlchrum esl,
plinanvmilior factus tanquam plantis ager iucrepa- sed
tionis cttliro proscindilur, deinde suavi semine super omne quod visu pulchrum est,-quia in die
sanctae pr-edicationis aspergitur, et sic demum fe- B divini judicii pondere preinilur qui iiitrinseciis qui-
c.undahonorum operum fruge vestitur, huic scilicei dem vitiorum lalenler ingruentium deformiiale con-
et gladii facti sunt vomeres et lancece convertiinltir funditur; foris aiilem quadam adun.bralre virtulis,
in falces; quia qui reprehendi prius tanquam gladio 'vel polius honestaiis pulchritudinepalliatur.
CAPUT III. ,
percuti deputabat, nuncet vomeiera sacrae doclrinse Ad Oldericum, ephcopum Firminum.
libenter suslinet, ul frttges ferat el falceni supeni_e
messionisexspeclat, ut horrei.coelestispromptuarium Quaecunque humana mens sario viget fulta con-
silio, si se subtiliter et" solerter inquiril, vix in
repleat. se suis facultatibus invenit, unde merito sperare.
CAPUT II.
praeconiumpossil. Morialis quippe conditio undique
7JJevlslola ad Blancam. eoarclala atque constricla, quid novit .tinde possit
i Dies Domini super oraneni superbum el excel- exiolli? Quis enim sclat quid in aeternitate fuerit,
sum, super omnem arroganlem et humiliabitur, cl aiilequam Deus hunc conderel raundum? Sed cum
super omnes-cedros Libani sublimes el erectas, el ignorel quid fuerit anie mundi principium, hovit
super omnes quercus Bnsan, et super oiniies mon- forsitan quidpostejus terminum sitfuturum; utriim
tes exceisos, et super omnes colles elevatos, el Z scilieet in ministerio sui cursus ulterius astra deser-
supej' omnem turrem excelsam, el super omnein \iant, et utrumne, posl e-a quse nunc sunl alia rur-
muriim munitum, et super omnes naves Tliarsis sus elementa succedant. Unde el Seraphim il!a, qutc '
et snper omne quod pulclirum visu est (Isa. Isaiis prophela in conspectu Doministare conspexit,
n). > Ex rebus insensibilibus dies divini judicii, senasalas habuisse describit: « Duabus, inquit,
dicittir imrainere, sed per flguras reruni- ratione \eiabant faciem, ei duabus velabanl pedes, et dua-
careniiuin, stoliditas inieljigitur bomhiuin repro- _bnsvolabant (Isa. vi). > Velabant porro faciera,
imrum. Cedri quippe>Libani sublimes et erectae, sivepedes, nonsuos, sed utiiiue Dei. El quid per
potentes simt Iiujus sseculi, per excellentiam faciem Dei, nisi mundi piiijoipiiim? quid per pedes,
quidem terreii.c sublimitatis elali, sed bonorum. nisi ejusdem mundi finis debet inlelligi? Alarum'
operum fructibus infecundi. Quercus autem fru- ergo seraphim el plures sun' quae velant et paucse
ctus quidem proferunl, sed non quibus liomo quce volant, quia ex divinorum operum celsi-
reficilur, sed unde sucs~alunlur. Sucs aulem ludine cum perpauca ad nosiram permittantur
immundi intelligendi suiil spiritus, qui spurcis sor- advolare noiitiam, plurima in thesauris ^ecre-
dentium.hominum saginaniur. Porro montes exceLi lorum ctBlestium servantur occulta.' Nam uiod
 1159 COLLECTANEAIN VETUSTESTAMENTUM. 1160
funditus ignoremus quid anle mundi principium ,ALegeistum; el respondet : Non possum; sigiialus
fuerit et quid j'am post consumraationem jam esl enim (7s«. xxix). > Quis enim esl iiber ille si-
sil fulurum, idem perhibet Isaias : « Priora, inquit, gnatus, nisi sanclum Evangelium mysticis figuram
annuntiate mihi et novissima qitae futura sunl, et senteniiis obvolutum et ab luimansRmeniis intelli-
dicam quia dii estis (7s«. XLI). > De mediis autem genlia procu! arcana quadam profunditale remolnm?
pauca utcuiique cognoscimus, quaeex Seripturarura Hic profeclo liber ille est, de quo Joannes ait:
altealalione nobis pandunlur. Porro autein el in his t Vidi in dexlra sedentis super ihroiimn librum
ipsis quantam nolilia? paliamur inopiam, qui sapicn- scriplum inliis el foris, sigmiium sigiliis spp era
tissimus inier liomines exstitil', non erubuit confi- (Apoc.x). > Quae sunl aiilein" sigilla, qiiibus liber
leri. Ail eiiim Saloinon : « Suiit justi et sapienles, evangelicus obsignatus dicilur, nisi seplein ilia sa-
• qucrum opera in manu Doniini; et lamen nescit cramenla, quibus uiique to:us onio Dimiinic.-B dis-
homo ulruiii amore an odio dignus sit, sed omnia pensaiioiiis implciur, videlitet iucarnulio Domini,
in fuliirum servantur inceria {EcclL IX). > Ub.ino_ 253 nalivilas, passio, rcsttrrectio, ad ccelosastcn-
taiidum quia cuin jtislos dicat el sapienies, qui ni- sio , deinde jtidicium, posiremo regniim? Ilis itaqtie
niirum (iebueraiil siibliiius nosse, ijisos-etianrper- sigillis liber evangelicus ila sigualiis c&l, ut nisi
hibel quae fulura siiul ignorare. B eum Clirisius aperuissel cuililiel omiiino palere nou
2S^ CAPUT iY. posset. Unde siibjnngiiur : « Ecce vicil leo de iribu
Jn episiola ad nermishidhn, quodwdificiumhumahce Juda, radi-kDjvid, aperire librum , el solvere sep- -
snperbicecilo deslruilur. lem signacula ejus (Ibid.). >
Qui, conlempta lerrenae conversaiionis concupis- CAPUT yii.
centi_eqtie siruclura spiriiualls aedificii falnicam In eadem epislola.
coiislruunl, lii quasi laleres in lapidem verlunl; et « Glorificabit me heslia agri, diacones el struthio-
non in arena inundanavspei,sed in jielfa fidei, quae nes, quia dedi in deserto aquas, flurnina in invio;
Chrislus est, alria nunquani lapsura constiiuunt. ut dareiii potum populo meo, electo meo (7sa.
Unde per Isaiam dicilur^ « Lateres ceciderunl, sed SLIII). «Qttidenim beslia desigifat agri, nisi gentili-
quadris lapidibus sedificabimus; sycomorossucci- tatcm uiique rationis expertem? Quid per dracones,
derunl, sed cedros immulabimus (7s<i.ix). i Lale- nisi malitiosi? Quid -vero per struihiones, qui pen-
ribus quippe candenlibus eJlapidibus quaurisaedifi- ciaii suni, sed volare iieqtieuiil, tiisi hj*pocritaefigu-
cal quisquis vitioruni voluptalumque lasciviam dis- ranlur? Hie ergo besliae Deum glonficant, dtim
triclioris vilte rigorc casiigal, qui legem cawiis lege Cbristiis gentili populo, qni deserlns erat el invius,
spirilus superat, qui fortittidinem corporis aninii vir- C exuberanlis Evangelii verba propinat. Scyphus ita-
iule demutal. Unde rursus per.Isaiam dicilur : « Qui que evangehcaeprsedicationis in Benj'amin d.itus est
confidunt in Domino mulabunl foriitudinem (7so;. Patilo, ut ipse deserium gentilitaiis specialiler ex-
XL). > Nam duiu non assumenl, sed muiabiint, colat et ariditalem ejus largo sanctae praeiicaiior.is
dixil, palenter innoluit, aliam esse fortitudiiiem, imhre perfundal. De quo scilicel imbre scriplur_i
quaedcponilur, aliam, qute noviter inchoaiur. Hinc esl : « Qui operit ccelum nubibus «t paral lerra
electis per Psalmislani diciiur : < Viriliier agiie et , pluviam [Psal. CXLM).>
conforlelur cor veslrum , omnes qtti speijaiis in Do- CAPUT VIII.
mino (Psal. xxx). _>Hinc Salomon ail : s En leetu- In episiola ad Albericum card.,-de decem qucesiio-
lum Salomonis sexaginta forles ambiunt ex fortis- uibus.
simislsrael (Cant. ni"). t "
lllud etiam fsaite, quod tibi petis exponi : « Pro-
' CAPUT V- * ' pier scelus populi mei percussi eum, et dabit im-
' . In libro conlra Jucltcos. piuin pro sepiillura"ct divitem pro morle sua (ha.
liaias perhibens lesliinonium de Christo:«Ponam, LII); t ul nobis videlur lale est: Pafer omnipoiens
inqtiif,, super his qui fuerunl de' Moab leonera, et Filium jiropter populi sui peccata -percussil, quia
relfquis lerrae. E niite Agmim, Doniine, doniinato- •"•'illtini, ul nosira peccaia delerel, «rucis palibulum
i-em lerra; de peira deserii ad moiitem filhe Sion subire consiituit. Ad lioc eniiii est Filius a Patre
(7sc. xv, xvi). > De hac enim genlc Moabilarum tradilus, ut servus fleret absoiutus, sicut et Apo-
egressus est Agnus immacuklus, qui tollil pcccata stolus : « Qni proprio, inquit, Filio non pepercit,
mundi, qui dominalur in orbe tcrrarum. Nam qui sed pro nobis ojniiibus tradidit illum (Rom. vm). >
leo projiler foHiludinem dicilur, ipse agnus proplcr Ad boc iunocens vulneribus est percussus, ui pee-
niaiisueiiidinem perhihetur. Petra aulem dcserli calor exsultet a suorum vulneriim livore sanatus.
Rutkuitelligilur,'qti-f. deserla jirioris morle coitjugis, Sicnt per eunide.il Isaiam dicitur.: « Ipse autem
Ohed de Booz genuit (Matih. i); de quorum Christus vulneratus est propter iuiquitales noslras, altrilus
Eliriie descendit. esl propter scelera nosir_i, cujus l.vore sanali sumus
CAPCT VI. (ha. I.IJJ). > Sed itedempior rmsier pto duobtis po-
In, sermov.ede S. Luca evangclisia. piilis, gcn.iii videlicet et Jndaico pati dignaitis est,
t El erit vobis \isio oninitim sicut \erba iibri si- quorum alter irnpiu-3,slter dives uierito dicebaiiir,
guati, qucin cum dederitit scienii litleras , dicent ? Et gcntilis quidcni populus impius erat ;.quia idolis
 '
H6I L\TJEREMIAM.' iiC2
vemt ex "Vir-
serviens,-pietalem divinicultusignorabat. Haecau- j^ nem generis humani m mundum nunc
tem pietas Gra;ce dicitur. Qtae-eSu**.Judaicus vero gine, el per- incarnationis suneroyslerium, qui Rex
populus dives exsiiterat, quia diim 'Sahbala, cir- esset ,et Bominus cunclis genlibus indicavil, in Ve-
cumcisioueni, heomenias omnesque caerenionias di- slimento et femore scriptura habuit : « Rex regum
vinae legis Accepit, tanquam copiosis thesauri coe- et Doininus dominaniium. > Unde enim mundo in-
lestis divitiis abundavit. Quibus exuberare divifiis notuit, ibi scientiam suaejnaj'eslalis inscripsit. Hos
Corinlhios jam conversus Paulus exsultabat, cura autem indumenluin rubrum prophet_eappariiit, quia
diceret. «Cralias ago Deo meo semper pro vobis in Redemplor noster proprium pro redemptione noslra
gratiaDei, quaedala eslvobisln Christo Jesu, quia .sanguineni fudit. Cui ipse respondit :" « Torcular
in omnibus diviles facli estis in illo,. 254 in om,ri calcavi solus el de gentibus -non est vir meeuni
verbo el in omniscientia, ita ut nihil vobis desit in {hai. LXIII).> Soius enim torcular, in quo calcalus
ulla graiia (7 Cor. i). >Salvalor ergo nostef pro est, calcavit, quia sua polenlia eam quam suslinuit
inbrle, quam in" se suscepit,-duos de morte resu- passionem vicit. Nam qui usque ad morlem crucis
seitaios Patri populos reddidit : Genlilem scilicel, patibulum pertulit, de morle ipsa cura gloria resur-
qui daemonibusolim impie seryiebat; et Judaicum, rexit. Bene autem dicitur :« Et de genlibus non est
qui,quam\is oecidentem Iitleram tenens et vivifi- 1B vir mecum (Ibid.); > quia-ii, pro qtiibus pati
cantem spiritum nesciens, divinaetamfenlegis divi- venerat, passionis ejus esse participes debebant;
lias possidebat. qui pro eo, quod necdum crediderant, de ipsis in
CAPUT.IX. resurrectioneconqueritur quorum vila in ejus morfe
-• ~•
In homilia de naiivilale S. Marice virginh. qiiserebalur.
CAPDT X.
« Quis est iste, qui veiiit de Edom, tinctis veslibus In
ephtola ad Curiibertum episcopum Taurinensem,
de Bosra? > Et.paulo post: « Quare Srgo rubrum de inconlinentia clericorum.
est indumentuni luum; el vestimenlum luum sicut In pasloribus quidem inulilis esse -castitas jure
Caleanliuhiin "lorculari? > (hai. LXIII.)Indumentum deieruiiur, quae se sicexhibet stcrilem, ut aliam
quippe Christi nihil est aliud, nisi cofpus quod iion paiiat caslitatem, praesertim cum ipse Deus
sumpsit ex domina et virgine Maria. Nec tameii oninipotens per Isaiam : « Nunquid ego, qui alios
aliud est veslimentum ejus atque aliud ipse. Nam parere facio, ipsenon pariam,dicit Dorninus?»(Isah
iiostrura quoque vestimeniura caro dicitur, sed la- LXVI.)Cbi notandum quia dum, non alias, seii
men ipsi nos sumus caro, qua vestimur." D'e quo alios parere facio, dical, virorum polius ac paslo-
veslimenlo per Joaimemdicitur: « Habebat in ve- ,r, rum Ecclesjae fetus exspectal. Malus autem pastor
Stimento el in femore suo scriptum': Rex regum cum eodeiri propheta polest lugendo cantare: « Non
et Dominus dominaniium (Apoc.xix). > Per femur pariurivi, et non peperi, et non enutrivi juvenes, nec
quippe propagalio carnis fit. Qui ergo per propagi- ad increiiientum perduxi -virgines(7sni. xxm).">
Expliciunt ieslhnonia haice.

2S5-2S6 1NCIP1UNTCAPITULAJEREMl^.
i. De occisione, qucun Dominusminalur Hierusalem, quia dereliquerttnl-eum.
2. Prtecepit Dominus Jcremice, ul vadat ad Euphratem, ei cbscondat
" ibi in foramine petrce .lumbare quo
erat prcvcinclus. . .-
5. De eo quod diciiur : Quod perdix fovii, qttcvnon peperit;. fecil divhias, el npn in judicio, i~ndimidio
dierumsuorum eas.
* 4. Quod Dominus ailretinquet
per Jeremiam :Nunquid non verba mea sunt quasi ignh, dicit Dominus, et quasi
vtalleus conierenspelram?.
6. Qtiodinlenlal Dominushabitatoribus Hierusalem gladium, et famem, el pestem: eo quod non audierint
prophetas quos mherat ad eos.
6. Quod dum Jeremias de puteo in quemprojeclus fuerai, levatur, fnnes el veterespannos ad eum deponunt.
7? Maledictus qui prohibelgladium smm a sanguine.
8. lnebriavii me iibsinlhio.
_9. Ex ore Aithsimi non exierunl nec bona, nec tnala.
40. 7'i'/ji Agar, qui exqnisieruntpruder.nam, qncede ierra est, viam sapieniia'.'
Expliciunt capicttla Jeremici'.

INCIPIUNT TESTIMONIA.
CAPUT PRIMUM. , D cuni eis super omni raalitia eorum qui dereliqneruj t
ln ephlola ad P. archlpresbylerum, ubi loquitur de me (Jer. i). > Qu-e profeclo verba, si prar-ler ilies
animceegressionea corpore. (errense Hierusalem cives ad alios non respcerenf,
i Ecce ego convocabo omnes cognationes regno- nequaquam hodie in sancla Ecclesia rcscnarent.
rum aquilonis, ait Dominus; et venient, et ponenl Quae sunt igitur illse cognationes regnorum aqnilo-
uraisquisque solium suunrin inlroilu-porlarum Hie- nis, nisi malignoruni spiriluum ^multitudines, ia
el muros ejus iri circuiiu, et frigidis adeo mentibus superbe regnantes? Hi solium
" rusalem, superomnes
super universas urbes Juda; et loquar judicia mea suum unusquisque in iniroitu oorlarum Hierusalem
PATROL.CXLV. 37
1165 COLLECTANEA1N VETUS TESTAMENTUM. I iit.1
ponunt, cum egredienlem de corpore infelicem.ani- A porum quibusdam gradibus ascendendo, difliciie
mam, circumposita, ne libera prodeat, obsidione promoventur ad sacri ordinis digniiaiem; alioquin
cusfodiunt, ul eam secum nunc ad ignis supplicium si quis coutentiosius astruat hoc jtixia Scripturse
perlrahant, in cujus antea frigida mente regnabant. seriem Jiistorialiier factum, nec spirilualiier iritelli-
0 quam luctuosa, quam lagubris esl sera el iiifi*u- gpndiim; qtiomodo Jeremias potuitinter innumera-
cluosa illa p(Biiilenlia, cum-jieccatrix anima jam biles Assyriorum Chald_eoi'umqiie najiones urbem
incipiens carnis carcere, quo inclusa leuebatur, ab- Hierusalem conslipatisngminibusobsideiites, lumbari
noivi, respicil posl se, dirigit oculos ante se! Videt prajcincius exire,'idque in Euphrale.qni tani|Io_!ge
past^se veiut angustissimum atqtte brevissimum decurrit abscondere? P.oslraodum quoque prbiiigato
-sladium vitae mortalis emensum, videt anle se in- diiiturni lemporis cursu, quo pacto quasi securius
lerminabiiium longitudinem s_eculorum. Perpendit rediitilludque putrefactum; sicut Scriplura lestatur,
•quasi momenlum lemporis eelerller advolasse, qtiod invenii, cum Hierusaiem videlicel fossa, vallo, ca-
vixil; coniemplatur jiifiniiam prolixitatem tenipo- steilis et lam crebra undique esset munitiorie cir-
rum instare quam incipit. Id eniin brevissimum cumdata? Nani cum aliquando iderii prophela" ad
quod est, velulinpunclo, transcurritjhuicautemviae Anathoth-viculum suum in tertio milliario aburbe.
quam nunc ingreditur nullus omnino firiis occurrit,".B silura conarelur exire, in portaprotinus capitur, ad
' principes trahitur, graviter verberatur et lanquam
. CAPCT IL iransftiga, sive palriee proditor in carcerem trudi-
'Ift ephtola dd P. archipresbyterum, de inconlhienlia tur (Jer. xvxii). Quia ergo non conseqtniur ut intel-
clericornm. ligalur historialiter faetum, consiat proeul jdubio
t Vade, inqtiil Dominus ad Jeremiam, et posside JypicaeJiguraanon deesse myslerium. Bene ergo per
libi lumbare lineum, -el poneS' illud stiper himbos lumbare lineum, juxia hsec quaesuperius dicta sunt,
-.iios (Jet. XIII).» De quo et paulo post . « Surgens, choriis eiprimitur rilericorum. Quod auiem hoo
inquit, vade ad Euphralem, el absconde illud ibi in ltimbarein Etijjhrate, hocesl in aquoso ioco, ei iu
foramine peirae. * Quod *um fecissel, et iir Eu- fdramine peirae, id est in obscuri.ate atquc un-bra
phrate, sictit jussusfuerat, abscondissel,.post plu- poni jubelur, qtiid per-Jioc exprimiuiruisi iilacle-
rimos dies ait Dominus ad eum : « Surge, et vade ricorum pars" quae subvbluplalis umbra elinjftmi
ad Euphralem, et tollc inde lumbare. Et abii, in- liiruiria! commoraHu*?Dequorum duee in-libro Job
quit, ad. Euphratem, et tuii lumbar.e de loco ubi Dominus dicit: Sub umbra dormit, in secreto ca-
*abs£oniIeram iliud; etlecce compulruerat, ita ut lami, ei loch humenllbus. Protegunt umbrceumbram
nulli usui aptum esset. Et ait Doininus : Sic pulre- 'G e;Ms,. circumdant eum -salices tomnlis{Jow XL);
scere faciam superbiam Juda, et superbiam Hieru- alque ut ostendat quantum cum suis familiaribus
salem muliam, populum istum pessimum, qui nolunt in habitalione flnminis delectelur, protinus aduidit:
audirc verba mea, et ambulant in praviiaie cordis Ecce absorbebil ftuvium, el non mirabitur: Jtabet
sui, et erunt sicut lumbare istud, quod nulli usui enim ftduciam, quod hifluat Jordanh in os, ejus,
apium est (Ibid.). t Quid hic Jereraite persona, nisi Quodautem dicituriiiisse posiium in foramine pe-
Dominuni? Quid lumbare, nisi ordinem significat tra, polesl non iiicoiivenieiiler inlelligi inlra septa
dericorum ? Omnis Ecclesia vestis est Ghrisli, de Ecclesise. Quasi enim in foramine pelras ckrici re-
cujus sibi membris'per prophetam dicitur: c Om- cluduntur, dum inira Ecclesite limina suis excubare
nibus his velut-ornanieiilo veslieris {hai. XLIX).S rainisteriissedula freqtieniatione jubentur. Lumbar
Sed sicul lumbare inlimum estiiumano eorpori et -ergoin humenli loco positum putriiit; quia de liis
arclius adliaeret -quam reliquse vesles, Ita elericalis qui in luxurioafluxibus immoranlur, propheta festa-
rirdo faiuiiiarius divinis agglutinatur obsequiis, lur : Cotnpuirueruntjumenta in stercore suo (Joel.i).
quam eceteri bomines; sicut illic de Israelilico po- Jumenla quippe in stercore suo compuiJescunf, dum
pulo divina vox ait: « Sicut enim adhaerel lumbare qtiique carnales-ac sordidi vitam suam in luxuria?fe-
ad lumbos viri, sic agglutinavi mihi omnem doinum tore concludunt. Nulli enim usui apttini repertuni
Israel, et omnem domum Juda, ul esset mihi in est; quia et Dominus ait; Nejno mittens manutn
populum, et in nomen, et in laudem, et in glo- suam ad aratrum, et respiciens reiro, apius esi regno
riam; et non audierunt (Jer. xm). ><_uibus. qu_eso, Dei (Luc. ix). Ac si aperte dicaf : Quisquis dictanle
tam apte, tam expresse, sicut clericis .possunt ista sni ordinis i*egulapudicilise semel arripit slivam, si
congruere, qui nomen Dei, laudem et gloriam postmodum -per ardofem libidinis oculos reflectit ad
specialiter conslituti -sunt praedicare? Sicut enim Sodomam; quia jam montana desperaf, regno Dei
Israel, et Juda peculiaris erat populus Deo inler se prorsus inutilem faclum esse deiiionstral. Ad
omnes genles lerrae, ita nunc clerici specialiler ad- inslar ergo lumbaris in humeclo loco positi clerici
haereiil 211 Christo prae cunctis membris Ecclesise. computrescunt, dum humidos crapul.i ei ebrietate
Isli.nempe sunl lumbare liiieum arctiori divinocor- ventres ingurgitant, dum illuvie se liiiidinis et cce-
pori familiariiate connexuin. Linum siquidem Iabo- nosfejnsiiriseflueiitis imrodanl; sicque cmictis usi-
riose pervenit ad candorem; et clerici modo litle- bus redJiintur inutiles; 2SS-quia quo magis \i-
rarum sludiis iusudando, mo"doper intervalla tem- dentur in carne vii*escere,eo deteiius niarceseentes
 lito - IN JEREMIAM. i-IOe
obsolescuntin squalentis animae foeditate. De quibus A t CAPUT V.
iii psalmo : « Corrupti suut, inquit, et sbominab.les In epistola ad P. archipresbyterum,super egressione
facti sunt in voluptatibus suis {Psai. xtu), > anhncede corpore.
CAPUT III. « Ecce, ait Dominus, miltam in eos (in cives vi-
7;i ephtola aci P. abbalem. delicet Hierusalem)gladium, el famem, et pes.em8et
< Perdix fovit quae non peperit;"fecit divititis, et erunt in maledictionem, et sluporem, et in sibiinm,
non in judicio, in dimidio dieium suorum relinquet ' et in opprobrium. » Cur sil hoc facium, aperit.cum
eas, et in novissimo suo erit insipiens (Jer. xvn). > subjungit: t Eo quod non audierint, inquit, verba
Nempe salvo eo, ut debis qui alienos furaulur mea, qnaemisi ad eos per servosmeos prophetas, de
aluninoshocpossit inlelligi, videtur tairien de lotius nocte consurgens el miltens (Jer. xxix). > Quod au-
auctore nequitiae principaliter dici. Diabolus enim tem dicil, de nocle consurgens, mittendi sollicitu-
tanquam doctor in catbedra peslilentiaesuper homi- dinem indical el velocitalemul non in verbi prsedi-
nes sibi magisleriiim usurpavit qtios ipse non con- caloribus, sed in audilorjbus polius torpor desidise
diui, et -errorem eos docendo qussi fovil qiios valeat inveniri. Gum ilaque Deus omnipotens hu-
creando non peperit. Fecit itaque divilias, et noujn mano more bominibus loquens, de nocle" consur-
pdicio;quiadum rebus alieni juris dilescere voluil, B ! rexisse se ac per hoc quasi somnura se inlerrupisse
ajqtiltatisjudicium lemeravif; sedin dimidio.dierum ccnquerilur; quod nobis ojiprobrium valet objicere,
suorum relinquet eos. Diaholus eiiim quasi adlmc si hobis in uitimo necessilalis periculo con.stilutis
vivilj duhieum uliimi judicii gla !ius necdum trans- velut haecpermerito responderet: Ego propler vos,
fodit. Kondum iiaque niortuus suasdiviliasjam le- cum essem Creator, factus sum crealura; ego pro-
linquit; quoiiiam ad Creatorem suum genus huma- pler vos irrisiones et opprobria perluli; crucem
iium ex maxima parle jam rediit. In novissimo au- subii el cuncta quse vobisdebebantur tormenta per-
.ein suo erit insipiens, quem, sicut Apostolus ail: curri; vos tamen me non audistis et legis raesec_e-
t DominusJesus inlerficiet spiritu oris sui, et de- remonias el mandala sprevistis. Porro si illis im-'
struet illustralione adventus sui (77 Thess. 1). > El jtfoperabal servos a se missos, quanto terribilius
prophela : « Spirilu, inquit, Iabiorum suorum inter- no^is improperabit semelipsum? Si illis somnuni
Sciel impium (7sai. xi). t Homo igitur magislrum iinprojierabat intemiplum, quanlo magis nobis va-
'deseril abusivum el redit ad proprium, cum novura let objicere, se pro nobis mortuum ac sepultum?
damnal errorerii etad"su_e revertilur conditionis Non liberat DeusJudseos vallantium hosiium obsi-
originem.- Unde iliic apte subjungitur : « Solium dione conclusos, quia destinatos ad se famulos con-
gloriaealtitudinis a principio, locus sanctificatioiiis{_]tempserunl : et quomodo Christianos audiet qui
nostrae, exspeciatio Israel (Jer. xvn). > Deus ilaque, roissa per Filium evangeliea praecepia spreverunt?
qui estprincipium glorire,ipse est exspcclatio Israel; Nam qui non audit Deum, non auditur a Deo. Uuum
quoiiiam a quo genus bumanuraprodiit per condi- est quod mens cuj'usquefidelis debet assidue el so-
tioilis reverlilur sacramenluni. fjui ergo sedebat in lerter altendere, etintra semelipstim sollicila semper
solio glorise altiiudinis a principio et bominem edo- inquisilione -versare :. scilicet utrum placeat Deo
cebat, ipse est exspeclatio Isi*ael,ui in loco sancli- quod egit et an in ejus vita Beus vel operibusde-
ficationis noslrae, id est, in sancta Ecclesia eumdem leetetur. Quid enim prodest quidquid faciat homo si
hominem iterum doceat. Unde per Psalmistam di- hoc non placeatDeo? Sic de-David dicilur : « Quse-
citur : « Reminiscentur et convertentur ad Domi- sivif sibi Deus. virum juxta cor suum (IIReg.m;
num universffines terrae, et adorabunl in conspeclu _Act.xm). > Kam si nunc Conditor non delectalur in
ejus omnes palriae gentiura (Psal. xxi). > Quisquis homine, homo postmodum deleclari non poterit in
ergo alienumtoliil violatafide discipuIum.Aiilichristi Conditore. Unde legitur in vita Palrnm: Quia cunt
procul dubio imitatur exemplum. Et sicut iile, quod falsus qnWani famosus el magni noniinis solitarius
alienum est, more perdicis amittit; sic iste, quod propinquaret ad exituni, tartareus ad euni spirilus
*
usurpaluin esl, sequitalis iutervcniente judk-io nou venit qui tridenlem igneum in manibus attulit; et
tenebit. ecce vox ad eum facta est: Sicul, inquit, anima isla
CAPUT IV. vel una hora me in se requiescere non permisit,
' In epislola ad cardinales episcopos. sic neque tu miserearis evellens eam. Tunc nequam
Non sufflcit, cum a diabolo raptus, ad Deum spiritus tridentem igneum cordi morientis inflxil, et
qdsque pia devoiione convertitur, nisi mox etiam animam ejus, sicut erat jussus, evulsit.
a slalus sui duritia, quasi crebro sancise pra;dica- g@|> CAPUT VI.
lionis malleo conteratur. Unde per Jeremiam: lnepistola ad fralres Sanvicini, ttbi ad patienliam
« Nunquid non verba mea sunt quasi igftis',dicit provocat.
Dominus, et quasi malleus conterens petrara? > Duo sunl, quae si vigilanter attendimus, facile
(ier. xim.) Verba quippe Domini quasi ignis sunt, vioifciitorumquorumlibet insolenlias injuriarumque.
quia frigus expellunl, 2H9 calorem menlibus inge- molestias superamus : praecepta videlicet el exera-
runt; mallens autem sunt, -quoiiiamobstiuaiionis el ' pla. Quia et Scripturoe sanctoenos ad pociiitcnliam
pervicaciaiduriiiaiu molliunt. coiiortaiUur; et elecli quiquequidquida furioais
 11G7 COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM. J1G8
diaboli membris inferri poluit sequanimiter perlule- Ai tur intemplo, et magh honorasli filios luos quamme?
runt. Nam quod divinis adnioniiionibus et praece- ( 7 Reg. n.) Si ergo Eli propter duosdunlaxat filios,
dentium exemplis adjuti, de pr-ofuiido nobis illatae quos noii ea qua digni erant invectione corripuit,
tribulationis eripimur, recle Jeremia projfhela de cum eis simul etcum lotlioinintimmulliiuiiineperiit;
-puteo prodeunte, signatur : _ Projeeerant quippe qua arbitramur dignos esse sentcnMa qui in anla
'eum, sictil Scriptura tesiaiur, in lacum, in quo non ecelesiastica et soliis judicanfium pitesidenl, et
'erataqua, sed lutum; qui poslmodi.w, tit ieveiair, super nojj ignoiis pravorum horiiinum eriminibus
funes ad eum, ct panni veteres depoaunlur (3er. tacent? Qui dum dehoncstare liommes in publieo
xxxvm). > Quid enim funibus, nisi prsecepia Domi- metuunl, ad contumeliam superni judicis diviiiaele-
nica flgurantur? Quse quia nos in riiala operatione gis mandala confundunt. - '
posilos et convinciunt et eripiunt,N quasi ligant et
Jrahunt, cdarctantet levant; sed ne ligatus his fu- CAPUT VIII.
riibus diun trahitur, incidatur, simul eJiam veleres In eptstola ad Hermhindem.
panni deponunlur: quia ne divina jjrsecepta nos ter- Inebriavit me absynthio (Thren. m). Ebrius quippe^
reant, anliquorum Patrum nos exempla confortant, quod JoleraJ, velut arreptiJius pene vel mente caplus-
=tit ex eorum nos comparatione facere prsesumamus B B ignorat. Quilibet ei*goperversus dum mundi lticra
quod ex nostra imbecillitate formidamus. Si ergo phrenetice concupiscit, qui tot laboribus pr-emitur,
iios de boc profundo tribulantis vitse levari feslina- ea quse paliitir mala non seritit, quoniam ad eun-
mtis, ligemur funibus, id est, -prajeeplis Ttominicis cla deleclahiliter ducitur in qnibus poenaliler fati-
aslringaimir. Intersint etiam panni veteres cum qui- gatur.
bus melius tcneaiilur funes, id csl?- prsecedentium
0011^01*161110'.' GAPUT IX.
exemplis, ne inflrmos nos ac timidos
pracepta sublilia vulnereiil, dum levanl. Quasi 7» eptstola ad Albericum cara. snper decem
quosdam pannos veieres Patilus aposiolus subj'unge- quteslionibiis: i
ba(, cum ad sublevandos diseipulos praiceptis suis Poslrcmo, quod quseris, illud Jeremiae propheta;
splrilualibus "exempla velerum commendaret, di- quid-sil*.« Ex ore Altissimi uon egredienlur nee
cens : t Justi ludibria, el verbera experti, insuper bona, neGmala (Thren. vin); > famosa quaesfio est
el vincula, el carceres; lapidati sunt, secti sunf, pene totius Ecclesice. A plurimis enim quseritur et
tenlali sunt, in occisione gladii raoriui sunt (Hebr. celebris curril per ora multoruni. Sed eo largienle z-
xi). > El paulo post: « Habenles itaque tanfara t Qtii aperit librnm, el solvit signaeula ejus (Apoc.
impositam nubem testium, deponentes omne pon- C v), >hsec facile quseslio solvilur, -si non ex nobis>
dus, et circumstans nos peccatum, per patientiai» sed ex illo couftdenlia pr_esumalur. Omnipoiens
curramusadpropositum nobisoerlamen (Hebr. xn). J Ps.er el innocentem filium iutpiorum manibiis tra-
Et iterum : . Mementote proepositorum veslrorum, didi?. et tamen a recto justitiselramite non recessit;-
qul vobisloculi sunt verbura Dei, quorum inluentes quoni..m inde jnstitiam reflorere conslituit, unde
exitiim conversationis, imitamini fidem (Hebr.Ttnij.t -illum ad lempus injustitise suiijacere permisil.Sieut
Superius videlicet dum spiritualia prsecepta'loque- in libro Sapientiselegiiur: ..Cum sis, inquit, justris,-
reiur, quasi funes miserat; postmodum vero me- omnia disponis: ipsum quoque, qui non debet puniri,
mOTans exempla maj"oi'um, quasi veteres pannos condemnas (Sap. xn). >Paler ilaque filium j mor-
adhibebat. Enimvero servus Dei tunc debet limere tem subire permisit, verumtamen ul eum perime-
eum lemjyoralequid percipit; lunc gaudere cum rent peremptoribus non prsecepit; alioquin ineulpa-
perdit : quia cui propositum est coelesiia scandere, biles exstllissent, dum ministerium impielaiis aseri-
expeditius proeul dubio vacuus, quam gradiatur berent pietatis auclori. Potestatem ergo Deus Chri-
enustus. sli perseculoribus prsebuit, sed 2@2 ul *um perse-
"
CAPUT VII. quenies occiderent non mandavit. Unde illic prse-
j' miitit prophcla dicens : « Ut perverteret hominem
D
In ephiola ad N. papam, super incontinentia cleri- in
corum. judicio suo, Dominus ignoravit. > Perverteret
quippe Dominus in j'udicio hominem, si condemnari
Slcuibenedictionedignisuntquiculpas-corrigunt; prseciperet innoceutem. Sed aliud est eondemnare,
- ila nihilomiiius maledictioniobnoxii sunt qui peccan- aliuda condemnationis supplicio non eripere; aliud
tibusblandiuntur, sicut per 2@1 prophetam dicitur: in conatus sacrilegos furentes impellere, aliud ne-
•Maledictus qui .prohibet gladium suum a sanguine jquaquam accepti furoris insaniam refrenare. Unde
(Jer. XLVIII).A sanguine.quippe gladium suum pro- illic non ignorando, sed reprobando subjungitur:
hibet qui se ab inferenda reprobis dignse senlentiae j Quis est isle qui dixil, ut fieret' Domino non Ju-
-animadversione coercet. Facti siquidem culpam ha- bente? > Domino dicit nonjubenie, non tamen pro-
' bet
qui, quod potest, negligit emendare. Unde et hibente. Non ergo persecutoribus Deus ut Salvato-
prsefalo Eli vir Dei, qui et Phinees fuisse pulatur, rem nostrum cruciiigerent jussit; qtiia nihil in eo,
ait; Hcec dicit Dominus: Quare calce ebjichlh victi- quod puniendum essel, invenit: non tahien ne cru-
mam meam,'e:munera mea^quts pnecepi,pt offerren- cifigerelur ihhibuit, quia pro mundi salule passuriim,-
1189 IN LIBROS PRGPHETARUM. - 1470
nullatenus eum ex impiorum manibus liberavit.Unde 4 - CAPUT X.
beue mox additur : « Ex ore Altisslmi non egredieu- In episloia ad Bonifacium ut exleriori prudenliai-spi-
tur nec bona, nec mala. > Bona quippe piocederenl, riiualh sapieniia prceferalur.
si eum de supplicio quod iwogabatur eriperei; Sicut coelestis sapientia coelestes facit et legitioios
mala vero, si erimen In eo quo suppliciis adjudican- Ecclesise filios, ita terrena prudentia terrenos red-
dusftierit reperirel. Inpassione ergo Christi, ex ore dit et spurios. J3e quibus per Baruch diciiur:« Fi.ii
Altissimi nec bona egrediuntur, nec mala; quia Pa- quoque Agar, qui exquisierunt prudentiam, qtiae de
ler eum nec ex. poteslate liberat, nec ex legis sequi- terra est; negotialiores terrse, et Theman, et fabu-
tale comdemnal; quia licet non reperiat peccato- latores, et exqnisitores prudentise, viam sapieniise
rem, pro jsalule tamen mundi in passione jiositum nescieruni, neque meminerunt semilarum ej"us
non eripil imiocenJem; niillis videi peccatis obno- (Baruch in). > Ssecularem ergo prudenliam assequi
et spiritualem sapienliam conlemnentes
xium, nec tamen reddit impiorum manibus absolu- cupientes
tum: utdum subil innocens poenam, qui peccalor filii suntAgar, non Sarse: et mauzeresfaeti Israelitse,
censendi suntnon Israelitse. Et quoniam A_gar„
est.*revertatur ad veniam; et dum unus, qui non jure
advena interpretatur, ii non sunt sapientise filii, sed
debet, sqlvit omnium debila, omnes qui .sub origi- advenseel peregrini. Nec ex illis sunt qulbus aiebat
nali velustse eaulionis fenore tenebanlur astricli, re- B Apostolus: «Jam rion estis hospites et advense, sed
scissi chirographi reddantur legibus absoluli. cslis cives sanctoruni, et domeslici Dei (Ephes. u). >
. Explichmt, teslhnonia ex Jeremia.

263—264 1NC1PIUNTCAPITULA DE LIBRIS PROPHETARUM.

&-.Quod domus hraelversa est^mild inscoriam.
% Ibi Assur, el sepulcra ejus.
5. Quodterra usque ad fenestras, etfeneslrceclausce.
i.Quod judicium sedit, et tibri apertisunt, _ *
5. Quod odig habuerunt in pdrta corripientem,
6. Adhuc quadrajinla dies, el Ninive subverletur?^
.7. QiiodDomini sunl cardines terrce._
8. Quod Jesus indutus erat sordidis vestibus.^
9. De lapide qui habel septem oculos.
_ 10. Ds quadrigis evangelislarum.
Expliciunl eapitulct.
INCIPIUNT- TESTIMONIA DE-LIBRIS PROPHETARUM..
CAPCT PRIMUM. i
C CAPUT III.
Jn_epistoIa ad V. ephcopum. In sermone primo synodali.
t Omnisdomus Israelmihi versa. estin scoiiam t Terra usque ad fenestras, et feiiestise clausae
(Ezsck. xxn)." > Tunc enim domus Israel in scoriam (Ezeclu xxi). > Ait Apostolusj.« Templum Dei san»
vertitur, cum divina peccator animadversione per- ctum est, quod estis vos (7 Cor. m). > Hujus "autem
cussus, vel in desperationis voraginem labitur vel lempli feneslrse sacerdotes sunt qui fidelium populo
contra juste saevientis jniperium per impjitientiam lumen sanctsi;prsedicationis infundunt. Sed cum lerra
eflertur. Al conlra, quasi manente metallo scoria usque ad fenestras aggeritur, clausis fenestris Jem-
^ub divinis percussionibus avolat, cum quilibet poe- plum continuo tenebraJur; et cum terrena negotia
nilens superno verberevapulans, el inhorrescentium sacerdotes implicant, quasi feneslrae clausse, tem-
asevitiorum rubiginem projicit, et reflorescenlium plum quod amittit lumen obscuratur. Nos ergo ne-
candore virtutum ac resplendentis vitae njtore cla- cesse est, inquantum possumus, ab actibus vacare
rescit. lerrenis utsacrisjiigiter invigilemus eloquiis. SicuL
CAPUT II.. sponsa dicit in Canticis: « Oculi tui sicul columbae
In sermone de S.Siephano papa et martyre. super rivos aquarnm, quse lacle sunt loise, et resi-,
< Ibi Assur et sepulcra ejus (Ezech. kxxn). > Quid D dent juxla flueiila plenissima (Cant. x). t
enim per Assur, superbum videlieet regem, nisi dia- CAPCT IV.
bolus intelligitur: « Qui, j'uxta quod scriplum esl, In ephlola ad Blancam.
ipse est rex super omnesfilios superbiae?»"(Job XLI.) « Judicium sedit, et libri aperti sunt (Dan. vn). >
Quid sepulcra nisi mortuorum sunt habitacula?Tunc Qui nimirum libri ipsi inlelligendi sunt sancti, quo-
autem diabolus in mortem corruit cum ab auctore rum nunc meritum ab eis per cuslodiam humiliiatis
vils superbiendo recessit: Quisquisergo nequitise absconditur et tanquam voluriien codicis ne legatur
spiritum, qui vere mortuus est, in sui cofdis hospitio involviiur. Tunc aufem ad eorum gloriam universo-
pei prayam voluntatem babitare perraiilit, procul rum oculisaperiiur, ut in eis prsevaricatores tanquam
dubio de semetipso sepulcrum facit. Et necesse est per digesloescriptionis arliculum legant divinse legis
ut cum ipso simul illic tormentorum supplicia per- mandata, quse dum adviverent, servare conteinpse-
ferat, cuisemetipsumblc liabitaculum per nequitiam rant. lllic jam compelluntur et lcgere qui hic per
perversi operis exhibebat. arrogantia; fastum verba: Dei dedignabantur audire.
 ~
1471 COLLECTANEAIN VETUS TESTAMENTUM. H72
Illic jngum Domini leve, el onus ejus suave (Matth. .A nonntillas invicem habere similitudines ulerque di-
-xi) mitibus et pat-cnlibus fujsse considerant, quod gnoscitur.
hic fuperbise suaecervicibus iuiolerabile.judicabant. CAPUT VIII.
Illic superbum omne conftinditur, et quidquid eleva- In ephiola ad Mainardum abbatem.
tum fuerat sub tantaemajesiatis iudignatione curva-
tur. Unde per Isaiam dicitnr: « Oeuli sublimis ho- Jesus eral indutus vestibns sordidis, et slabal
miiiis humiliati sunt, el ineurvabitiir allitudo viro-~ ante faciem angeli: Qui respondil et ait ad eos
rura: exatabtur ggg auteni Dominussolusin die qtii slabant eoram se, dicens : Auferle vestimenta
sordida ab eo. Et dixil ad eum : Ecce abstuli a le
ilJa, quia dies Domini super oiniiem superbum et
excelsum; snper omnem arrogantem, et humiliabi- iniquitatem tuam, et indui te mutatoriis. .El.dixit:
lur ; et super omnes cedros Libani sublimes, el ere- Ponite cidarim mundam super caput ejiis (Zach.
m). > Quid enim per Jesum, sacerdotem videlicet
et
ctas, super omnes quercusBasan, et stiper omnes niagnum, nisi mediator Dei el bominum debel in-
eoiles clevat >.<*, et super oiiinein turrim excelsam,
Plane sicul per Zorobabel fili.umSalalhiel,
et super oinneiu murum munilum, el super omnes teliigi?
de Judse stirpe processeral, el Jesum fi-
naves Tiiarsis, et super omne, quod visu piilchrum qui regali
lium Josedech, qui j'us sacerdotalis adiniiiisirabat
est; et incurvabitur subliinitas hominum, el humi- 'R Israeliiicus popultis per septuaginia aunos
liabitur altitudo virorum, et elevabiiur Dominus so- officii,
lus in die illa, etidola peniius-conterentiir; et intro- jugum Babylonicsecaptivitatis evasit, templumque
dirutiim fueral rediviva novitate
ibunl in speluncaspetrarum, et invoragines terrse a Hierusalem-quod
vilse
fiicie formidinis Domini et a gloria majeslatis ejus, conslruxil; ila numerus elecloi*umposl hujus
cum surrexerii percuiere lerram (Jsai. n). > lempora quae seplenaria dierum repetitione decur-
runt, per Jesum Cbrisium, qui yerus rex esl et
CAPUT V.
saeerdos, de servilule hujus mortaliialis eripilur,
In ephtola ad Iloncslum. est
« Odio habuerunt in porla corripientem, et Ic^ et in ecelef-ii Hierusalem templum Dei, quod
sancla Ecelcsia , reuovalur. De qua nimirum servi-
quentem perfecte abominaii sunt. > et
Quibus paulo fute dicil
Aposlolus : Kam « -el ipsa creatura libe-
posl ail : « Domos quadro lapide a.dificabitis,et non rabitur a servitule corruplionis in liberlatem glo-
liab;tabilis in eis (Atnosv). >In porta quippe corrij.it
rise iiliormn Dei (Rom.vni). > Tunc iiaque Jcsus in
qui ad hoe reprehensibilem quemque castigat, ul swo, quod esi Ecclesia, sordida vesiimenta
eum ad redilum palrise cceleslis impellat. Setl is corpore
depouit; ttinc honoris ac glorise regimen assiiriiit,
qui corripientem odit in domo a se sedificatanon r omnis eleclorum chorus a Iugubri squalore
licet-scdificlum ' quia
babitat; quia posuerit boni operis, tcmporalis lrisliii_e liberatur, el iinmortaliiaiis sto'.a
in eo lamen non mercbitur habitare, quia per cor-
in iilo splendore semjiileiDae-felicitaiisiiiduitur.Quod
replionis portam dedignatus est inlroire; et qui eiiam in psalmo dedicandse donms aperlissime canil
noluit per angusti aditus asperilalem ingredi, in-
Ecclesia : « Gonvertisli, inquit. pianctuni raeum in
terioris atrii non poterii amoenitalepotivis
gaudium mihi, conscidisli saccum meum et j.rse-
CAPUT VI. cinxisti me Iseiilia; ul cantem libi gloria mea et
In homilia de nativitate B. Maricevirginh,
non compungar (Psal. xxix). > Cidaris etiam munda
« Adhuc quadraginla dies, et Ninive'stibvertetur
in ejtis capile-ponitur, quia felicitalis aelernE.gloria'
>
(Jon. m). Quod quia itinc non legifur historialiter coronatur.
facltim, exspeclalur adhtic spiritualiicr adirapStn- !
dum. Per Niniven quippe mundus iste designatur; CAPUT IX.
. per quadraginla vero dies, omnis status vilse prie- In cphlola ad cardinales ephcopos; de dignilaie
eentis innuitur. Post quadraginta ergo dies Ninivc RomanceEcclesice.
siibvertetur; quia post hujus iiorlaiis vitsedecur- « Ecce lapis, quem dedi coram Jesu : super m-
sura, comjrielo videilcel electorum numero, mun- n pidem uiititn septem ocnli suiil (Zach. m). > Lapis
dus iste deslruetur. autem iste, illa procul dubio peti-a esl de qua verus
CAPUT VII. Jesus Pelro pollicetuv, dicens : « Super banc pelram
In sermoneI de S. Mailhceoapostolo el evang. sedificaboEcclesiam meam (Matih. xvi). > Septem
t Domini swni cardinos lerrae, el posuil super igitur oculos habel haec petra; quia totidem sancti
eos orbem (l Reg. n). > Orbis enim super lerrse Spiritus donis sancta "pr.efiilgel Ecclesia . qtiibus
cardines ponilur, cum sancta Ecclesia, tanquam niaiirum velul candelabriuii aureum inexstinguibl-
super bases doctriuis evangelicis solidalur. De qua liier rutilaus ignoranlise lenebras effugat, et ad
et alibi dicitur : « Fundaiiienta ejus in monlibus conlemplandunijuslilise Solem hominum mentes il-
sanctis (Psal. LXXXVI). > Qui enim illic cardines, luslral. De quo idem pvopheta .' « Vidi, ait, et ecce
hic appellati sunt monies. Evangelislarura plane candelabrnm auieum totum, el lampas ejus super
nuraero congruit, et mundi silus, el te.nporum cur- caput ipsius, et seplem luceriiir. ejus super illud
svs"; quia et quatuor mundi partes, et tolidem sunl (Zach. iv).» Quod ulique sacrameiuum elB. Joannes
tcnporum diversitaies. Non ergo mirum, si spiri- in Apocalypsi se didicisse non lacuit, c*uidicium
tiudis ihtindus visibili huic conreratur; %QQ duui 2@y est: « Myslerium septem stellarum , quas
 "
fl'/S 1NLIBROS PROPIIETARUM. iiT-T
vidisti in dexim mea, -et sepieut cjindelabra aurea A periiur in cunctis; el*qtiod dicilur ab universis _&-
(Apoc.1). t Sepiem slcllseangeli sunl seplem Eccle- veniiur iu singulis. Duo vero.montes a*rei, *de.quo-
siarura, et candelabra sep.em ,-septem
"
Ecclesise rum medio dicunlur egressi, dtio sunt Teslamenla ,
. - -
sunt_. quse ad inslar aeris durabilia- suni, el sonora, quia
CAPUT X usque tid fmemsseculi non inveiiiunl-terminum et-
In sermone II de S. Matthceo apost. et evang. per omriia mundi spatia dant linnitum. «Jn omnem
Porro quadrigae illse quas Zacharias propheta enim terram exivit-soniis eorum, et in flnes orbis
designat, cum dicit: « El coriversus sum, et vidi, terrse verba eoriim (Psal. xvin). > Qui et venti esse
et ecce qtiatuor quadrigsa egredientes de medio referuntur, quia de bis scriptuni est : « Ubi eral
duoruni moniium, el eranl montes serei. > De qui- impetusspiritus, illuc gradiebanfur (Ezech. i). > Qui
bus et paulo posl dicil : -«lsti sunt qualuor veuli etiam egrediiuitur ufsient coram Dominalore om-
cceli, qui egrediunlur, ut stent coram dominalore nis lerr_e; quia quod sancti prsedicaiores ex fideliuin
omnis lerrse (Zach. vi). > Et nolandum quia non fructificatione proflciunt, non sibi, tribuiml, sed au-
unaqualtior evangelisfarum quadriga diciiur; sed ctori a .quo eorum omnfa lucra procedunt. De quibus
unusquisque eorum quadriga voeatur, quia et_unus ad B. Job dicitur : « Nunquid immiltes fulgura, et
iii quatuor, et qualuor sunl in uiip; dum per ejus- iB ibunt, et revertentia dicenl tibi : Adsumus? s (Job
detn fidei iiueniionem quod scribitur a singiilis re- xsxvm.)
Expliciuhl testhnonia de libris prophelarum.

INCttlUNT-

TESTIMONIA DE' LIBRO- MACHABJEORUM.

CAPUT PRIMUM. tutati q;iidemfuisse, non aulem funditus exsliuxisse
t Cum in Persidem (inquit Seriptura) ducereiitur referunlur. Quia nimiruni fgnis divini amoris,
patres nostri, sacei-dotes qui lunc Dei cultores quem iii anima nostri cordis accendimus, ut exaro-
erant, accepium ignem de altari occulle absconde- matibus bonorum operum suave Deo sacri/icium of-
ruut in valle. ubi erat puteus altus el siccus,;et in feramus, in ipso nostrse conversationis inilio inlus •
eo contutati sunt eum; ita ut oranibus ignoltis esset . quidem debet occulle semper ardere, noii auem
Jocus. Cum praeteriissent aulem «mlli anni, pla- foras se per vanse glorise flammas e\pandere. Con-
cuit bomlno ut mitteretur Nehemias a rege Persidis. C I lutaturergo sopit(s flaminis, non aulem vi privatur
iiic misit nepoles sacerdolura illorum, qui abscon- ardoris; ut non prorsus inlereai, sed sese postmo-
derant, ad requirendum ignem; et, sicut narrave- dum mirabiliter ignis in aquam vertaf. Hsecporro
rant nobis, non inveneriintignem, sed aquam cras- aqua, compunctio videlicet lacrymarum, non solum
s,am(llMachab. i). > In quibusomnibus verbis illud a peccalorum nos contagione purificat, sed etiaiii
unum specialiteraiiendeiiduni -est quod in alto et ut plaeeanl ipsa Deobona noslra commendat. Omns
sicco vallis puteo prius ignis «bscoridilur, et post- namque operpm sacrificium in, conspeciti superm
modum 26S n0JI 'gmsJ se<ia1na crassa a Jequi- Judicis suavius redditur, si contritse nienlis lacry--
renlibus invenilur.. Mens quippe sincera ^ilque per- mis aspergalur. Unde illic apte siihjuiigitur : « Et
fecta Domini intentione quserentis",non incpngrue sacrificia, inquil^ quse imposita erant, jnssit sacer-
per puteuni vallis altum designatur et siccum; quse dos Nehemias aspergi aqua ipsa , el ligna quseei*ant
Jiimirumet a fluidis illecebrarum carnalium yolupta- - stiperposila. t Protinus historiseseries addidit:« Hoc
libus arida, el lerrense concupiscentise ruderibus. ui factumest, lempus adfuit, quo sol refulsit, qui
alte defossa, el in versehumilitalis est convallefun- prius eratin nubilo; et accensus esl ignis magnus,
data. Huic itaque puleo sacriflcii ignis immijtilur, iia ut omnes mirarentur. > Audivimus aniea, quia
cum in elecli cujuslibet menle divini amoris flamma 1D~ aqua pro igne reperla cst; nunc econirario diciiur,
concipilur atque ad coelestedesiderium prius animus quia per aspersionem aquse ignis magnus accensns -
inflammatur. Sed hic ignis in aquam verlilur, quia est. Ergo et ex igne aqua nascitur, et ex aqua
ex igne divini amoris lacrymarum compuncliogene- ignis irivicem procreaiur. Quia videlicet et exigne
raltir. Et nolandum quod non pura dunlaxat aqua , divini amoris-gratia compunclionisorilui*,et rui*sus
sed crassa aqua narralur illie fuisse reperta. Quid ex compunclioiie lacrymarum desiderii ccelestisar-
enim crassa est- aqua nisi lacrymarum compunctio dor augelur. Alterum siquidem peudet ex alicro, et
divinsegratioe pinguedine saginata? Qua videlicet sibimet utrumque invicem prseslat, dum et ex amore
saginari pingtiedine sesluabal Prophela, cum dice- Dei Iacrymarum compunctio profluit, et rursus per
ret: « Sicut adipe el pinjguedinejreplealur anima lacrymas ad amorem Dei mens nostra ferventius
rnea (Psal. LXII).> Et per alium prophetam hsec inardescit. In qua auiem menle liujus alternitaiis
eadem promittiiur <;rassiludo, cum aiti « Delecta- reciproca varieias agitur., ab omni procul duliiorea-
liittir in crassitudine anima veslra (hai. LV). » Nee ttis sui squalore purgatur. Unde illic noti incongrue
prsetereundumquod abscondeates hunc ignem, coa*- poglremo subjungitur; * ^jijiellavij auleni Nehcmias
H7S DE PETHTONTBUSaiNClDARII,ETC. Ii76
bunc lociim, Nephtar, quod iulerpretatur purift-1A el aj-cam , ei altare inccnsi intulit illuc, ei osliuiu
catio. t Locus ltaquenosterubisacrificium oflerlur, obslruxit (77 Mach. n; Deul. xxxiv). > Hscc igilur
ubi aquae,nec non et ignis, ut dictum est, varielas tria sacramenia, sicutdictum esi, Jereinias-in prse-
alternatur, fidelis est anima; qnse profecto non in- falo Abarim moiiterecondidit. Si quidautem ex his
congrue puriflcalio dicitur ; quia dum nunc superni aliud poslmodum faclum fueril aut cerle sic intacta
amoris 2@@ igne decoquitur, nunc contriti cordis permanserint, quia nusquam Scriptura commemorat,
fletibus inundatur,et velutsecundi baptismi fluentis nostra ,quoque disquirere curiositas non praesumaf.
abluitur. Has aulem successionum alternantiumvi- Delicatus siquidem miles est qui ante vull trium-
cissiiudines ct- mutalionum spiritualium varietaXes pliare quam arma conserere , prius triturare qiiam
lsaias profuude perspexerat, cum dicebal: « Orje- rura proscindere. Considerato nempe ordine Scri-
tur, inquit, in tenebris lux tua, et tenebr_e pturarum , rite perpenditur nostraruin series actio-
tuse erunt sicut meridics, et requiem-dabit libi Do*- num ; prius enim lex , deinde j'udicium,-postremo
minus semper, et implebit splendoiibus ossa tua, et subseqnitur hisioria regum. Nunc sane nos expedit
animam tuam liberabit (7scL LVIII).> Ecce ignis in indicta nobis divinse legis mandata servare; poslea
puleo absconditus. Sed auai, ignis hic quomodo compellimur ante tribuna! tremendi Judicis raiio-
vertalur in aqnam, protinus subdit : « Et eris quasj B nem de noslris operibus reddere ; postremo dabilur
honlus irriguus , et sicul fons aquarum, cujus non in illa supernse claritatis gioria sine fine regnare.
deficient aqtise. > Poslremo ut noveris, quia hsac Teneat ergo ordinem qui viiare vult Babylonera. IIIo
rursus aqua in ignem convertilur, et per lacrymarum nimirum vitae suae ordinem yiyendo confundit qui
graliam divini amoris ardor fervenlitis excitaiur, anle vult ridere quam flere. Cum Salomondicat :
paulo inferius addidit : « Tunc delectaberis super « Tenipus flendi et tempus ridendi (Eccle. m). > Ille
Boniino, el sustollam le super altiludinem terraj.
" > eliam recti ordinis lineam deserit qui creatis rebus
CAPUT II. _ Crealorem omnium in amore poslponit. Sicut per-
7H ephtola ad Albericumcard. verso homiui divina voce dicilur : « Posuisti me
Hlud prseterea , qUod quseris quid factum sit de post corpus tuum. > Dominum quippe 270 Post
arca Domini et tabcrnaculo foederis quaefabrefacta -corpus suum ponit qui magis sludet utilitali, vel
sunl in deserlo; sicut hujus rei pene nil oflicit vbluj.taii carnis suse consulere quam Dei prsecepla
ignoranlia , ila vix aliquid ulilitatis probatur eon- servare. Hinc esl quod sponsa dicit in Canticis :
ferre notilia. Verumtamen , sicut Scriplurse tradit c Ordinavit in iue charilatem (Canl. ii). > Nusquam
auctoritas, in moute Abarim.ubi Moysessepultus certe prtjeceplumin Veleris Teslanienti csereirioniis
agnosciiur, tabemaculum simul cum arca nee non C iaveiiitur ut mel sacriilciis misceatur. Per quod
et allare. incensi reconditum Jeremise prophettc i.itelligilur, quia his ', qui vitsesuse Deo sacrificium
aianibus invenitur. Quod evidenli declaraiur in- oiferunt, nullam Deus carnalem yuilinesse dulcedi-
dicio , si secundi libri Machaboeoiumdiligenter "at- licin, niliil in eis vivcre quorf ad carnalem pcrlineat
tenddtur cxordium : t Eral, inquit, injpsa Scri- yoluptalem. Oleuin autera frequenier immiltitur, ut
ptura, quomodo tabernaculum et arcam jussit oninis nostrse operalionis oblatio hilariier-offeratur.
prophela , divina responso ad se facto, comitari «Hilarem enim datorem diligil Deus (77 Cor. ix). »
secum, usquequo exiit in monlem, in quein Moyses In omnibus etiam sal prajcipituraiimisceri ut omne
ascendit, et vidit Dei claritatem. Et veniens ibi boni operis sacrificium , rationis , discrelionis ac
Jeremias, invenii locum spcluncse,cl tabernacultim, ccclesiis sapientisesit sale conditum.

P.E PETITIONIBUS LINCIDAWI ET RESPONSIONIBUS EJDSDESI.

{Opp. tom. III, opusc. 3.)

Qucest. I. Si Chrislus non venit solvere legem, 3 lere, si Chrislus non venit legem solvere, sed im-
..ed implcre.cur.carne nou circuniciditiirChrislianus? plere? . L
Respons. Imo j'am se ideo Chiislianus minirae - Respons.A nobis Sabbatum ideo noii servalur : ;
circumcidit; quia quod circumcisione pronhelabatur quia quod tunc erat in figura prsemissum, per exhi-
Cbristus implevii. Exspoliatio quijijie viws cavnalis, biiioii.em rei jam videmus inipletum. In Chrisio
quse in veteri lege fuerat figurata , in Clnisii jam quippe verum spiritualis otii Sabbatum colimus, cum
cernilurresurrecfionecompleta; el quodexspeclamus in eo solo spem poniraus , el sic in illo toto cordis
in rioslra-resurrectione futui-um,jaro in sacri baptis- amore ac devolione quiescimus, utabomni vitiorun?
matis mysterio commendatur. Carnalis ilaque cir- servili opere ac lerrenarum rerum ambitione ces
cumcisio tanquam supcrflua jure conlemnitur, cum semus. Ad quod Sabbatum celobraudum ipse nos
jam spiritualis, propter quam significandam illa provocat, dum clamat : « Veniie , inquit, ad me,
prsecesseral, figuratur. omnes qui ialjoratis et oneraii eslis, el ego refi-
Qucjst. 2. Cur omitlit Ghrislianus Sabbatom co- ciam vos. Tollite jiigum nieum super vos, et discitc
 1177 DE PETITIONJBUS LINCIDARII,CETC. 1178
a me, quia mitis sum et humilis corde, el inveiiieiis i luiise solemnitas -novam designat in homine -fieri
requiem animabus veslris (Matth. xm). > Carnalis ereaturam, de qua- dicit Apostolus : « SLqua igitur
ergo Sabbati cultum supervacuum dicimus, cum jam in Christo nova creatnra, vetera transierunt, et
illttd verum et saluliferum, propier quod iiisfilutum ecce facfa sunt omnia nova (77 Cor. v). >
est, celebramus. Qucest. 8. Si Chfistus non venil legem solvere ,
Qucest. 3. Si Christus non venil legem solvere, cur Chrislianus illa ablutioiium baplismala quse lex
sed implere, cur Christianus negligit ciborum diffe- jirsecipit-non qbservat?
renliam qusein lege prsecipitur observari ? Ticspoiis. Ideo hsec Chrisiianse non merentur
Respons. Imo idcirco hsec a Chrislianis cibo- observantise cultum , quia tunc umhrse fuerunt fu-
rum differenlla non admiJtilur; quoniam a Chrislo turorum quorum r.unc perspicuum possidemus ef-
quod ner hanc figurabalur iinplelur. Immundilia fectum. t Conscpulti enim sumus Chrislo per ha-
quippe, quse lunc cavebalur in cibis, nunc in~roori- plismum inmorle; ut quomodo surrexit Clirisius a.
bus reprobatur bumanis. Sicut enim ^ancti quique mortuis-per gloriam Palris, sic el nos in novilale
ac jusli transferuntur in 271 «>i*pusChristi,; -sie vit3e.ambulemus (Rom. xi). >
ab eo reprobi et iniqui tanquam cibi repelluntur Qucest.9. Sllex a Cluisto impleta est, non solula,
immuudi. P.ostquam ergo ipsa Veritas quse signifi- B quid lalionis oiijicitur ut a Christianis sCenopegise
cabatur advenit, merito significaliouis umbra ces- solemnitas non coialur ?" ' '
savit. Tabernacuium Dei societas esl populi
solvere Respons.
Qucest.4.-Si Chrislus non venit legem ,
Christiani, et quoniam illud taberiiacultim sanclani
sed.implere, cur et animalium carnibus sacrificium
.prsefigurabat Ecrilesiara , cqntemnitur signum post-
Deo Chrisllaiius non curat offerre? venlt quod fuerat prsesignatum. Nec enlm
a Christianis quam
-Rcspojjs.Imo idcirco hujusmodi. diceretur labernaeulum
testimonii, nisi §72 fille-
sacrificium non offertur ; quia quidquid in illis ho-
slarefur alicui quse declaranda erant suo ternpore
stiis lypice gerebatur, tolum in immolalione Agni ,
veritatis. Quod itaqiie tiinc agebatnr prsecepto figu-
« qui tollit peceata mundi (Joan, m), > verafciter riicum nunc
et omnia illa jiil aliud salutis , prseseniialiler cerniiur- lestimonio
adimpletur: quia revelaturn : et cum jam id quod figurabalur aspiei-
habebant, nisi ut ad hoc nostrum sacrifi.eium una-
nimiter tenderent, hoc unum omnis csereroouiaiuii"! tur, quod figurabat superfluum per.omnia jiidicaiur.
diversiias desigjiaret, jiostquam hoslia singularis Qiicesi.10. Si.Chrislus legem solvere noluit, sed,
illuxil, niulliplex umbra quse praecedebat evanuit. iiriplere, quare Chrisiianussepiimum remissionis
Quis enim nescial eadem sacrificia poiius ad h©c (2 annum, vel etiam jubilseum negligit.observare?
inobediendi populo, ne cum. idolis fotnicarettis. , Respons. Quoniam Veritas ac Sapientia Dei, quse
imposita, quam Deo tariqua.m ipse desideraret cum"doceat angelos in eoelo, homines, etiam docere
oblata? - v.enit interra. Quod prius jusserat c.arnaliter sub
QucesuS. Si Chrislus non venit legem solvere , senigmatis umbra servari, poslmodum discipulis
sed implere, eur Chiistianus azymam quam lcx suis spiritualiler mandavit intelligi. Sic enim dics
prsecipil non observai? septimus feriatus esse praeelpitur ut selerna jier eum
Respons. Idcirco a Christianis visibilis iila et cor- requies designetur."Sic.et inanno-seplimo, sic et ia
poralis azyma floccipenditur; quoniam expurgato. -Jubiteo, qui per annorum cii-culum seplenario nu-
veteris vitse fermenio, noya conspersio spiiiiualiier inero septies replicato et nionade superaddita , in
-adimplelur. Tunc enim eral legis scriplura prsece- quinquagenarium ducitur, secura quies perpeluse
ptum, nunc esl teslimomum, et poslquam id quod beaiilqdinis inlimaiur. Incipieiite quippe Jiibila.»
significabatur advenit, hoc quod significabat inter- lubis cariitur , omnesque ad pnssessiories proprias
iit. reverluntur. Quia, sicul dicii Apostolus : « Ipse Do-
Qucesl.Q. Si Cbrislus legem venit implcre , cu,r niinus In j'ussu , el in voce arciiangeli, et in tuba
Christianns pasehalisagnisaiiguiiiePascha non cele- ^ Dei descendet de ecelo, canel eiiim luba, ot mortui
brat, cum boc lantopere lex ipsa decernat ? resurgenl incorriipii (7 Thess. iv). >Ad possessiones
Respons. Bic idipsutn respondendum quod j'am aulem suas uniimqiiemque icdire, est corpora sua
superius dictuin est; quia postquam yerus ille jjrolinus incorruptatecipere. Tunc reverletur Adam
Agnus qni significabatur advenisse cognoscitur, ille ad antiquam caniis suse terram hi qua primitus
qui sigjiificabal siiperfluus judicatur. Cujiis uti^ue babitaverat; tune Noe.Abraham, Moysescunctisque '
sanguine non jam ligneas sive lapideas fores inun- propria possessio redditur , dum corpus illis incor-
gimus, sed inierioris "polius homuiis viscera consi- ruptibile reformatur. Redemptor itaque noster , qui
gnamus. « discipulis-apertiii sensum , ut inteiligerent inysle-
. Qutest. 7. Si non solvit legem Chrislus, cur lege ria Scripturamm (Luc. xxiv), > noluit Jubila?um ,.
mandalam ron celebral-iieomenianiChrisiianus? noluit septimum remissionis annum vel caetcras
T-CS-JOUS. Propler boe eliara Christianus cele- Iegalis ritus cseremonias cartialiier. observari ,
brare conlemnii; quoniam id toium, propler quod postquam hsec omnia spiritualiler fecit inteliigi :
olim celebralum est, Chrisfus implevi',-noY_equijipc tunc enim mandata legalia veraciter adimpleulur,
 H79 . DE MINIT. ET PROMISS. DEI. 1180
cum , juxla ' spiriJualem intelligentiam ad q».am A scilicet, et imago rei, non ip:.a res, cum canialittf
inslitula sunt, flunt. Nam tunc eranl vacua, u*i*_jra servabisnfur.

DE MINITATIONIBDS ET- PROMISSIQNIBTJS DEI.

(Dpp. tom. III, opusc. k.)

Nullatenus debuil immutari quod Papa concessit, legitur ab ejus vinculis absolutus. Jtisto ergo judiqio.
qttod decreto consliluil (PET:DAM. lom. 111,opusc. •_.) subtraxit Deus homini noiinunquam bona qtiaepro-
Quid inir-im si bomines staluta mutant, qtiaudo misit, cum rebellis bomo illius servare mandafa
omnipoiens Deus ea quoqtie, quse a semetipso confempsil.
. consliluimtur, immutal? Nam ex eo, quod promittit Prosequere etiam, quomodo Deus quod minatus
aliquando minuit, vel eiiam loliim subtrahii; ali- est non infligit ?
quando mala minaiur, et non infligit. Quid estquod Nemo qui limen Ecclesiseterit ignorat quia Jonas
Detis nunquam promisil, et minuit? Si non excidit, " ad Niniven a Domino missus exclamavit, dieens :
reminisci potes, quia dixit Bominus ad Noe : « Non « Adliuc quadraginta dies, el Ninive subvertetur
permanebit spirilus meus in honiine in selernum, (Jon. III ). > Sed quia civilas illa ad Dominum toto.
quia caro est., eruntque dies illius centiim vigiuti est corde eonve>sa, nequaquani jiixta miiiacem Do-
amiorum (Gen. vi). > Sed cum Scriptura commc- mini sententiam excidii esl eversione delela. Cum
moret quingentoruni tunc annorum exslilisse Noe , ergo Deus omnipotens non modo verax, sed et ipsa
quando hsec silii Dominus loquebaltir; sexcen- sil veritas, inviolato consiliisui manente proposilo,
torum vero tunc jam esse cum calaclismus eru- exlerioris judicii sui saspevarial ordinem juxta hu-
pil, Iiquido patet viginti annos de prrescripli mani, sive probi, sive iraprobi meriti qtialitaiem ;
2^3 numeri spatio fuisse sublractos. Vitae itaque qualcnus et a pravitate correcfus, quod-Deus juste
spatium quod humano generi Deus pi*omisitimmi- minatur, evadal :-et prohipsus in culpam, nullatenus
iiiiil, quia perversilatis eorum reatus excrevit. Judse quaepollicetur bona percipiat. Hinc est qnod per
quaqueperos palriarchse jiromisilSjriiilus sanctus, Jeremiam dicil: « Bonas facile vias veslras elsiudia
dicrns . « Non auferetur sceptrum de Juda, et dux vestra, ct audile vocem DominiDei veslri, et poeni-
dc femore ^jus, donec veniat qui mittendus est (Gen. tebit Dominum mali, quod loculus est adversum
XLIX); > el lamen nec tcmporibus Judicum legiinus ^ vos (Jer. TVII).> Hinc est quod ad Heli quoque per
viros de tribu Juda semper super Israel lenuisse virum Dei Dominusait: « Loquens locutus sum, ut-
ducaluiiT; nee reges ex eadem tribu principatum domus lua, et domus patris tui minislraret in coii-
ienuisse usque ad Cliristi reperiuntur advenlum. spectu meo usque in sempiiernum : imnc autem rii-"
Consint ergo quia saepe Deus omnipotens quod cit Dominus : Absit hoc a me, sed quicilnque 2_F2|
hominl promisit imminuit, quoniam homo quod Deq gloriflcaverit me, glorificabo eum: qtii aulem eonlem-
debiierat-iioii implevit. nunl nie, eriint ignobiles (l Reg. u). >
Ubi Deus promisit bonuni aliquod; et non imple- Rccte plane cuiicla qua_ proposueras"pBr5picitis
vit? Recordare, quia dixit Doniinus ad Josiam re- Toborasiilesliinoniis Scripturartim, nunc autem de
gem Juda : < Pro eo, inqiiit.-quod vidisti verba vo- Domini mei regis hij'uria raiionem redde.
luminis, et perterriluni cst cor tuum, et bumilialus Glorioso regi, nobis eligendo ponlificem, absif. ut-
es coram Domiiio, audilis sermoniblis contra locum nos inlulissemus injuriam; cum ad hocnos necessi-
istum et habitatores ejtis; ct scidisti vestimenta tas Impulerit, non rapina. Ad hoc , inquam , nos
tua.elflevisti coram me, idcirco colligam ie ad patres invilos attraxit imminens perieulum civiHs belli, non
luos, et colligeris ad sepulcrttm tuum in pace; > el lsedendilivor imperii.
tamen paulopost Seriptura dicil : « In diebus ejus D . Quid mihi omnia hsec? dumconsiet quia quidquid
ascondit Pharao Necliao rex __Egypticonlra regem accideret, riu!lo pacto sancti papse sentenliam de-
Assyriorum ad fluinen Euphrateni, et abiit Josias in buisti infringere; nulla ratione synodalis decreti
oecitrsui-i ejus, et occisus est in Mageddo, cum vi- mysterium licuit violare? Sicut eniiii Scriplura
disseletim (IV Reg. xxm). > Ad Sedechiam quoque perliibet: « Melius esl ut oriatur scandalum quam,
regem Juda per Jeremiam dicitur: Audi verbum Do- utveritas relinquatur. > Nam si hoc bellum timuis-
mini, Sedechia rex Juda : H_ecdicit Dominusad le : sent beati martyres, fterent procul dubio sanctoeu.i-
«Nori morieris in gladio, sed iivpace morieris, sed liiiae desertores.
secundiim. combtistiones patrum tuorum , regum Non ignoras quod inter omnes sanclos mariyresj,
priorum, qui fuerunl anle le, sic comburenl te; Petrtts et Paulus in aposlolici senatus culmine possi-
quia verbum noc ego locutus sum, dicil Dominus deant principatum. Eorum sunt nobis tenenda vesti-
(Jer. xxxiv). > Quod nimirum quomodo poluerit gia,,eorum forma nostris est actibus imprimenda ;
fieri, qui seriem scrutatur hislorlae nunquam poterit sub eorum magistra debemus vivere disciplina. |
invenire. Nam poslquam a rege Babylonis sernel est Hoc utique clarura est.
eaptus, Babyloriatnqtie lra*islalus,ulterius nunquam Audi crgo Paulum de coapcstolo s*.:oPetro vera-
 ilSi DS MINIT. ET PROMISS..DEL „ 1182
citer perhibentem : i Priusquam, ait, venirent qui- A te, quod dissensionem doccas a Moyse eorum , qtn
dam a Jacobo, cum gen.ihus edebat; cum auieni per gentes.>unl Judceorum, dicens : Non dcbereeos
venissent, sublrahebat se el segregabat, timens eos circumcidere filios suos, neque secundum consuelu-
qiti #x circumcisione erant (Galat. n). > Cernimus diuem ingredi. Quid ergo ost?ulique oporlet conve-
ergo Pelrum non jigidum, sed discretum ~: fimebat nire raullitudinem; audierunl enira te superyenisse.
enim Jtidseosne per occasionera gentiura a fide reee- Hoc ergo fac quod tibi dicimus : sunt nobis vivi
derent Clirislianoium ; et ne perderet gregem per- qiialuor votum habenles snper se; his asstimplis,
dilum, bonl pastoris est imiisTiisexemplum:«Facttis sanctifica le cum ipsis : et impende in eos, ut radant
estenim Judseis lanquam Judaius, ul Judaeoslucrifa- eapita et sciant omnes, qtiia quoe de le audierunt,
ecret; » sicut Chrislus apparuitin forma carnis jiec- falsasunt; sed amhulas et ipse cuslodiens legem.
cati, tit a peccatis honiinera Hlierarei; et eum legem "TuncPaiilus assumplis viris, posleriori die purificar
Moysi non ambigerel abolendam, consulens famen lus cum illisJntravil in lemplura (Act. xxi). >
adhuc rudibus et infirmis fratribus, lenuit ad tem- Nulli liceat ignorare : Omne quod Domino conse-
j;us umbraro legis ul eos quandoque proveheret ad crefur, sive fueiit homo, sive animal, sive ager, vel
perfecte noscendam plenitudinem veritatis. In hoc qtiidqnid semel fueritconsecratum, Sanclum sancio-
crgo B. Pelrtis discrelionis nobis regulam dedit, s! rum erit Domino, et ad jus perlinet sacerdotum ;
quatenusaliquando,ubi lamen non pliirimum noceaf, propter quod inexcusabihs erit omnis qui a Domino
declinemus aliquantulum a Iramite Teclitudinis ul et Ecclesia, civem jietit, atifert, vaslat, invadit, vel
consulerevaleamus inflrmis. eripil ut sacrilegus dijndicelur, et.si emendare no-
Qui dicis, quod Petrus aliquando lcgem Judaicam lnerit excommunicelur. Qui abslulerit aliquid patri,
ienuit; cur non eliam dicis quod in eadem Epis.ola hojiiicida. particeps esl. Paler nosier sine dubio
legitur : Niinirum, quia « Paulus eum in faciem re- Deus est qui nos creavit; maler vero no.stra sancia
prehendit? Infaciem, inquil, ei resJili, quia repre- Ecclesia quse nos in baptismo rcgeneravit. Ergo qui
hensibilis eral, eique dixi : Si lu cum sis Judoeus, Chrisli pecuniam et Ecclesiam auferl, rapit atit
gentililer, eJ non Judaice vivis, quoniodoxogis gen- frauda,!, homicida esl alqne anle Dominum homicida
tesjudaizare ? > - -. - dpputalur. Qui enim res Ecclesiseabsttilerit, sacrile-
Quod Pelrtis egil eompassione mlsericordisa, hoc gium facil el ut sacrilegtts judicandus esl. Ul nos
Paulus arguil pro magisterio disciplinae. Illa hoc ergo conlra malignos spiriJus spiritualis cerfamiiiis
fecif dispensalive"ul infirmis" tolleret scandalum; ~aciem ponimus, summopere necesse 2fS csl ut Per
hoc isle eorripuit nc indiscrelus quilibel passim ^ciiarilateni-semperunili alqueconslricti,el nunquam
adducerel in exemplum, InPetro discamus, ut peri- 0 interriipli per.discordiamiiiveniamur; quia quselibet
culo simus imininente discreli. In P?uli sermonibus bona.in noliis opera fuerint, si charilas desil, per
instruamur, ut sanis rebus vita nosira mefe deser- malum discordite locus aperitur in aeie, unde ad fe-
viat reclitudini.Aiidi etiam consequenterelPauliim, riendos nos valeat hosiis intrare. Anliquus vero ini-
discretionis aureselineam noslris oculis opponentem, nilcus castilalem in uobis, si sine chaiilaie fuerit,
ejusdemque dispensativse riompassionis 'auclorem. non limet; quia ipse nee-premitur carne ul ejus lu-
2^S Sicut enini apostolicorum Actiium teslalur xuriadissolvattir. Ahstinentiam 11011 limet, quiaipse
Iilsloria: « Perambulabat Paulus Syriam et Ciliciam, cibo noii utiiur, quia necessilale corporis non urge-
coniirmans -Ecelesias, pervenilqiie in Derbend tur. Disiributionemlerrenartiiri rerum non iimet, si
Lystram, el ecce diseiptilus quidam:eral, nomine eidem operi charitas desit; quia divitiarum subsidiis
Timoiheus, filins mulieris vidusefidelis, patre autem . nec ipse cget. Valdeautem in nobis charitatem ve-
gcntili (Act. xvi). > Hunc ergo, ul ad -compendium Tam, item amorem Jiumilcm, quem nobis vicissim
veniamus, /tposiolus circumcidit; qnoniam-Judaeos, impendiinus, timel, et niniis conc,ordi_encsirse invi-
imo Jud.-eis, qui in illis eranl regionibus timuit. Cur det; quia hanc nos tenemus in .lerra, quam ipse
ifaque circumcidit fidelem hominem non Jtidseiim, tenere nolens amisit in coelo. Bene ergo dicitur :
-qui videlicet intircumcisus erat, sed natione gen- D« Terribilis ut caslrorum acies ordinata*"> qnia
lilem? nisiul discretionis studio deserviret, ne Jtidaei eleciorum mnliitudinem eo maligni spiritus pertime-
fideles jji scandalum corruenles a fide recederent. scunt, quo eos per chariialis concordiam unitos con-
Hoc etiam nunc ad niemoriam redit; quoniara ali- tra se et conglobalos aspiciunt. Quanta autem sit
quando juxla morem N.izarseoruriicomam ex voio concordiaevirtus, osienditur, cum sine illa re!iquse
nutrivit; et postquam nav.gassel in Sjriam, in Cen- virtutes, virtutes non esse monslrantur. Magna enim
chris posilus, caput juxta legis mandala totondit est virtus abstiueiitiae; sed si quis ita ab aiimentis
(Act. XVIII). Rcfer: adlmc Lucas sacrse scriptor abstineat, ul cseteros in cibo dijudicet, et alimenla
hislorise : < Cum venissemus, inquit, Bierosolymain, , eadem, qitse Deus creaviJ ad percipiendum , ciim
iibenter susceperunf nos fratres; et sequenli die Ja- graliarum actione fldelibus damuei; quid huic vir—
tobus et omnes seniores qui cum eoerant, Evan- lus abslineniisefacta est, nisi laqueusculpse? Unde
gelio illius comprobalo, dixerunt ei: Vides, fraler, Psalmista quoque nullam esse abstinentiam sine
quof millia sunt in Judsea, qui credidere in Cbristo, concordia designans, ait : « Laudate eum in lym-
et iiomncs _emula.oresk$is. Audierunt aulem de pano et clioi*o.> In tympano enim corium siccum
 iiS3 . - INDEX RERUM NOTABILIUM.' m_
resonat, in choro autem voces concordiler cantant. A actibus lanquam alium attehdit. Nam snnt multa"
Quid ergo per lyinpanum nisi abstinenlia"?quid per peccata quse conimittimus, sed idcireo nobis gravia
cborum nisi charitalis concordia designatur? Qui non videntur, quia privalo nos- amore diligentes
itaquesic absiinenliam tenet ut concordiam deserat, ciausis nobis oculis in nostra deceptione blandimur.
Iaudaljuijem in lympano, sednon in choro. Quis- Unde flt pleruinque ut et noslra gravia leviter,, et
quii vero vitse susecustodiam negligil, discutereque proximorum mala levia graviter iudicemus. Erunt
agit quse ldquilur, quse cogitat, aui despicit," aut bomines semetipsos araantes; et sciraus-quia vehe-
nescit, coram se ipse non ambulal; quia qualis sit menier claudit oculum cordis amorprivatus. Ex quo
in suis moribus vel actibus ignorat; .nec sibimetipsi fll ul hoc qnod nos agimus graye esse non sesthne-
prsesens esl, quia semeiipsum qudlidie exquirere mus, et plerumque quod agitur a proximo , nimis.
alque cognoscere sollicitus non est. Illi aulem-vera- nobis deiestabUeesse videa.lur.
ciler se anlepoiiit, sibique prsesens est qui se in suis
Gceterfldesideranlur.
Leclon suo domnus CONSTANTINUS -abbas Cajelanus.
Admonendum teputamus, lector optime,- Imjusmodi collectanea ex Operibus S. Pelii-Damtani excerpta ,
tnagna ,cum diligenlia a nobh fuhse conquhita. Sed tamen in Velus dunlaxal Testamentum, eaque
imperfecta, ut apparet, quce r.unc in tucem damus, fuisse inventa. Natn expositiones Novi Testamenti.
qiias etiam {ut vetus inscriptio indicat) idem auclor, sancti doctoris discipulus , compilavil^reperiri minime
potuerunl (63). Vale. .
(65) Hsec nuper ab eminentissimo cardinale Maio lis quibus" carebat edilio Cajelani. EDITOUPATEO-
edita recudimus sujira, ad caleem iomi'seu p.iriis III LOGI.E. ,
Operuin S. Petri Dami_inicum duobus aliis bpuscu-

INDEX RERUM NOTABILI.UM

QVM
IN DUOBUS ULTIMIS S. PETRI DAMIAM OPERUM TOMIS SEU PARTIBUS CONTINENTUR.

Nutneri arabici lectorem ad ciffras crassiores lextui inlermhtas revocanl; numeri romani tomum seu partcm
demonslrant.

A AlbuiniParisiensisepiscopi " intemDerantia' divinitus

" pi>'
nilur' 601,t. III. _",_ ,.. ,
Abanminlerpretalioet allegoria,d69, t. III. Aliquandoaliudest gradus, afiiidgeneralio, 190,t. III.
Abbasquanaliouesubdiioscastigaredebeal,50S, t. III. In generalipnibussujipiilandisquseregula servanda,105,
Humilitaiemdebetostendere,ibid Bonatnonasieriicusto- t. III. QuomodoatransmigralioneBab^.Ionisad ChrisUnn
dire, ibid. Adulalionibiisnon nutriri, ibid. Ei .irlus pa- fuenni generatiouesquatuordeciai,131, l. IJI. S. Hipm-
tienti_emaximenecessaria,534, l. III. Abbatnmin pras- nyinimenssuper Uacre,ibid. Ilem et S. Au«u.lini,?...d.
siiiendosummadifficullas,4S9,t. III. Abbatum miseriie Abeorum senientiaquam uiodeste ' discedat B. doelor,
"--
So, l. IV. ibid.
Abimeleohcur clericosluxuriosos mystice adumbret, Allogoriaad,42 Hebr_errummansione<*, 5_>7,t. III. .
585, l III. Quid ii-ielliga.iirper 70 .iros, qnos occidit a
Altare _edificalumiiiiisllubeu el Gadin s.gnum uai-
Abimeleoli,ibid.Abimehchal!egori_einierprelatio aiia, talis, 230,-t. III. Aliarissacriliciumamultisofleriur.S*5/,
38!.,t. 111.ln AbimelechAnlicUrislusmjstice qua ra- t. III.
tioue expressns,ibid "Ambrosii(S.) ordiuatio,70, t. III.
Abrahamab accipiendismuneribirs-avprsus,545,t. III.' AmicitiseT(edusquomodo~violetur, 63, t. IJI.
Abrenuntialarepeienlesinoiiachim gisneccant, ibid Amore D-'i fervenlessaeculanbusnegoliis se impli-
AbsalondesignatpopulumJud_eorum.Collect.V. T., care nondebenl,808, t. III. Ex amore Uei lacryms et
195, t. IV. ex lacrynusamorDei nascilur,501, t. III.
AbslinenliaCsesarisAugustiquanla, 878, t. III. Absti- AiiacUoretarum origo, 551, t- III.
iieiilia quorumdan)fratrum eremiiarum oomrriendatur, Anauiaset Saphyrasoiacorporummorte mulctati,245,
55b,t. III. Abstineiitiainrebus despicabilibusesl gra.is- l.lll.
sima,556,t. III. Cujusdamabslin., 557, l. III. Anathemajuste timendum,b89, t. IIL
Abundautiareruin neeessariarumliberioresfacit reli- AnatoliusCP. posl sceleraiaprimordiase dignum suis
giososin virlutumcom|jaratione,528, t. III. -ordinibusosiendit,109, t. III. JJiscrimenauachorelte jet
Adam idem quod terra rubra, 552, t. III. Adamcur eremitas,ibid.
terra rubra, ibid. Andabalarummosin pugnando,62, t. III.
Adamanlisnatura, 651, t. III. "Angelipertolum mimdumdiscurrunt.tuauxiliumJioaii-
Adeibertusm-.irl.yr ep.se,>pusBobemiensls,44., I. III. tiiiin, 478, t. III. Angeli cuslodisofDcium,ibid. et seq.
AdraldusabbasmouasleriiBremelensis,595, t. 111. Quanlumabhorreatsui elienlis sordes et peccala, 479,
Adulalioin cleneissimoniaesi, 463, t. III. ,t. III. Comparatiopulchra, ibid. Angeli et daamonesmo-
Adversapra.\isa fortiusexcipiuntur,f;552,t. III. (lturisadsunl,74el seq.,t. III. Angelorumprassidiumten-
in
jEtas requisita consesrandisvirgiuibus,367, t. III. latis pisesens,771, t. III.
Dei, 62i, I. JIJ.
_f_.errri.as Animaegredlens, quibus dolorumanxietalibuseoar-
Affinilasqua ralione.computanda, 188,t. III. In nume- ctetur, 774, i. III. Anima ideo debel plangi, quia non
randis gradibusunadebel abundarepersona,189, l. III. plangit, 167,l. III. Animadeposilisviliis radiat virtnti-
Agricolaelaborantisrucliorstalusquamnobilisprtelian- bus Coiler.t.V. T.,79, t. IV. Animaesicut et corpora
tfs, 49, t. IV. nnslradebeut "esseSpirilus sancti templum, 401,1.111.
Alirizoel B. Pelrus Damiaiiusquantas diflicultalessi- Animarubigorebus adversispurgalur,640,1.111.Animas,
inul paosi,798, t. III. ino s quas sit, 563, t. lil. 'Aiiiiua.languores qui sunt
 1185 " ' - . INDEX RERUM NOTABILIUM. liSfi
ibid.Aninianimvivariaqusedleantur,80b, t. III. Anima- Baptizandorum exsufflatio,117, I. III.
rum lucrasuntihesaurisacerdolum,552, t. Ili. Anhiia- Karunciieremiiaesanctitasi1.00,l. 111.
Tumrectores, quamvigilantesessedebeant, 8\oei seq., i!a.silicaParmensisSS. Gervasii el Protasiiubi sila,
1.III. Ammarutn rectorurn cur misera couditio,456,t.IIl. 654, illl.
Jiidiciumquod de ilhs tuturum est quodnamsit, 457, B.issoAniciensi slnpendump.xemplum,575, t. III.
-1. III. Licetpeccalorsit, B. Virginisintercessionesalvalar,ibid.
AnselmosLncensisepiscopus,prudenlia ac sanctilate Beatiiudinemin spe quinamhabeanlin hac vita, 564,
cbrus, 76 el se.~.,t. III. t. III.
Antiehrislivia quassit, 279, t. III. Antichristusin Abi- BedacopulavitinordinemOperasancli Auguslini,Col-
meleclimysliceadumbratus,588, l. III. AnlicbristuSsy- lecl. V. T., in pra_fal,t. IV.
hagogaefifiusern, 470, t. III. "Hrnedicli(S.) regula ac PalrumCollationeseremits
Apollinari^hseresis improbatur,6, t.*III. apprimenecessarias,5J5, t. III.
Aposlaiarumgesla_deflendapptius sunt quam scrs- Beneiiicii(S.) discrelio,,295.Idom Spirltu sanclo ple-
bentia, 254 I.
et seq., III. liu., 570.t. III. Scnpusregulaeipsius,292, tr III. S. Be-
Aposioliul monachivixere, nonul eanonici;52f,t.IIL nedictimir-aeola, 40et 41, t. IV.
Aposloliin die Pentecoslesquid acceperinl, 90, t 111. Beuedicfitiorum eremitaramregula anteS. Bomualdum
Apostolisiiuulbaptizaliet con^ecrali,ibid. A])„stolipur usui erat, 730,t. III.
fonlesduodeciiuin Eliinmysticerelali, 385,l. III. Apo- BeuecMctio in sucraScripturaquomodoaccipbtur,527,
stoliet discipuliChrisliquidiigurent,516,.I.Ilf. Eon.m- t. III. Benediolione dignisui.ilquicuipas corrigunl Cot-
dem signatura, ibid. Aposiolisunt duces populiChri- lecl. V. T., 260,l. IV.BeiiedVtionis saeerdolaliselteclus
sliani, 562,t. III. a qtiuprocedat,536 etseq.st. III.
Aposlolorum poenitentia,291, t. III. Aposlolonin.cura" BenediclusIX papa,459, t. MI.
iu pauperes,205, t: III. Aposlolorum laudes,29, t IV. BenelioiaIsraelili o populoconcessa,251, t. IIL
Apostolica doclrinaassiniilalurfrugibus,Collecl.V. T., Beunonisepitapbium,52, t. IV.
97, t. IV. Apostolicus senatus,17, l. IV. Berardusuiarcluo,207, l. III.
Aquilinounguepatparequid,443,~t.III. Bigamodepsttypus Chrisliet ctfr, ibid. Bigamusa sa-
Arborumirisul_eTiii.onraminuuquamfoliis nudanlur, cerdolioomniiiorepellilur, el-cur, 251, l. 111.Traditio
631,t. III. Ecelesia.de bigamiset fornicariis.ibrd.
"ArcaDominiet tabernaculumfo_derisfabrefaclain de- Bonaquaeex quiete et dulcedinenassantur,287e. s__j.,
serlo quoprimumtransporlata,645,t. III. Arca reposila t. III. llona quihus m hac vita paupefesfiu ntur, 2t0,
fait in monle Abarim a Jcremia, Coltect.V. T., 269, t. III. Bonanostrain-Dei"doininitim tranfenuaur, et quo-
t.lV.. modo,245, t. III. Bonapauperumin hac vila quse sint.
Archiepiscopi Mediolanensissponsiode abigenda siio- Vide-Pawpei'.
l. el
nia, 80, Jli. Ejtisjiisjurandum pTiiiteniia,82, t. III. Bonimalorumsocielaleperven.uiitur,Sl7, t. Ilf.
Archiepiscbpi dignilasel solliciludo,495, l. III. Bonilus-Episcopus Arvprnorum,444, t. III.
Archigenesmedicusanliquissimus,527,l. III. BonorumomiiiumIhesaurusChr.siit'-,231, t. III. Wo-
Ardualentandael alla, et cur, 513, t. III. norumtemporaliumoiigoqusesit, 207, t. III. Bonorum
Aretinimorsrepenlina-,589, l. 111. co-)esliumdulcedoquauia,251, 1.111.
Argumenlumasimili egregiuni,280, t III. Iiolrusdelatusex terra promissionisChrislumDomi-
Arialtlusmarlyrioaffeclus,85, t. III. num.-ignifieat, Cullect.V. T., 125,1.IV.
Arianinon denuobaptizandi,118,l. 111.Eorum htere- G
sis, ibid.et seq.
Amaldiepiscopilerribile e\emploni,889;t. III. Cadaloiinsanaambilio,410, t. III. Cadalousspostolus
ArniilpliiisMetensisepisoopus,452, t. III. Idem fuit Anucliristi, 69, t. III.
Pippinipaie.r,et CaroliMagniavus,J55, t. III. . CadesidemquodSin., 568,1. III.
AsbeslnnArcadiselapissemcl accensusnon poiestex- Caesarisabstinenlia,578,t. III.
.Stingui,650, t.lll. , ."Caiphascur simoniacus,98, t. III.
Aseioihinierpretalioet a.legoria,56i, i. III. Caleph^pesingensel exspectatio,515,t. III.
Asiongaber interprelaiioet allegoria,56", l. III. '.. CamculaanteleclumB. Gregoriiperempta,436,t. III.
Assenlaiorumviliaexsecranda,4b5,t III. Canonesapocryphian benedieatitur,157,t. III.
Assurconuolatdiabolum,Coltecl.V. T., 263,1.IV. Canonicorum defensiofrivo'a, 487, t. III. iCanonicus"is
Alhanasius(S.) episcopusAlexandriims,458, t. III. dici nequitqui nonesl regularis,et cnr, 514, i. III.
Atbauasius(S.) auclorSymboli,215, t. III. CanlicumB. Virginiscur vesperecanaiur,215, t. III.
AucioritasRomanipouljUcis, 655,1.111. » Canticumquod_sots8 virginescanunt,quodnainsit. 175 et
Audilossuppletvidendidefeclum,585,l. III. t.
seq., III.
AuguU.iii(S ) scriptorumauctorilasquanta,485, t. III. .Carbonum natura,650, t. III.
Auguslim(S.) ordinalio,70, t 111. Carnisprudentiasuperbiamsapit, 223, J. III, Carnis
Aurea(S.) virgoeuiiariyr, -45i,t. III. maceratii per scopascur salutitera,795,t III. Carodeli-
Aulhalopinaiura,807, t. III. caliusnulrila, morlnamagisfetet, 780, t. III.
Avariditficultasinleleemosyna, 201,1.III-Avaripoua302, Carpentaferrataquidadumbrent,551, l. III.
t. III. Avaroramtriplexgenus,__*___. Avarusquidquidboni Casli pleriquesuut tenaces, 51),t. IV.
fecerit, doneceril avarus,ainitiet,544, i. 111.Avarusaut Castitaiispr-emiurn quodnamsit, 174 t. III
suantmisam:,t,aut ahenadesideral,545, t. 111.Avaius Casioris nalura,808, l. III.
numutleolapotius appellandusquani Chrisiicola, 248, CastwDei quaesini, 515,t. III.
t. III. CausaIJoina.i-E Ecclesiae qualis,52, t. III. Causseepi-
Avaritiaomuiummalorumcaput, ibid. Avarjtfaomnia scoporumad quem sppotenl,523, t. III.
' scelera
superal,544,t III. Quamsit Deo exsosa, ibid. Ceclalhainterpretatioel allegoria,565, t. III.
A.ariliaquidsil,ibid. Avaiiliieeflectus, 5(5 etseq., t. IIi. Cerinthihaeiesis, 61,1. JJI
AvariliaeOnisetiiileiitio,"541, t. 111.E.\hortalioconira Cft_i/d(EO)«melymoii,.i67, t. 111. ,
ayaritiam, i bid. Charadrii cui
tigura similis,811, t. III.
CharttasS. 1'auhin suos perfecla,63, t. III. Charilag
B erga defunctosijudatur, 526, t. IIL Charitalisstudium
eoininendatur,309,t. III.
Bala interpretatioet allegoria,296,t. Iil. Clii_riib:miiguramhabenlmonachorum indnmenta,526s
Bala.im, e lsi impius,prae\i(1ilmundi redemptionem, l.Iil.
93, 1.111.Simoniacus fuit, el tamen non amisit spiruum Chornsmcnachorum est pulchra militiae"specie5. 307.
prophette, ibid. l.III.
Sanarimiulerpretalioet allegoria,567, t. III. ChiistuspassusesL,ut ejusexemplumspqueremur,711,
Bapiismusorigo saeramenlonim,88, l. lli. Ia b.pjsmo l. III. SolusCnnsliiscrucilixusaudiendiis,ibui. Chrisiiad
et ordtne Spiritussanctusoperalur,89, t III. Prajcipnum nosdesiieiisio'perquos.gradusadumhraia, 559, t. III.
Ecclesi-esacramentum,96, t. 111.Qmd in baptizatiset Christi vulnera sensuumnosiroruni
eonsecratisDei gratiaoperelur,89, i. JJI. -Chrisluscum t. III. Christimanusnonaulugitur,61,medicamenta, 309,
l. IV. Eju*adven-
bapiismosacerdoliumsuscepit,-S0,t. III. Cur lus, ut fulgur,62, t. IV. Idem assimitamrmaiinLMoos'!--,
tio prohibealur,ibid. Apuslolisiinul haptizjti,rebapliza-ibia. In Colect.V. T., 102, t. IV. Idem sigiiilicatui 1 in Aaron.
bsptismoCliristimanifestalumest mystenumsaneti-,sim_e Coltecl.V. T., 123,t. IV.Idem glori? ijoininl, Colecl.
.Trinilatis,16, t. III. In bapiismoinfamiiimalius pro eis V. T., 2I0, t. IV. ln ejus adventus-ipntiumomna conli-
respoudel, 254, l. 111.Unus pro alio suppere polest,. ncbat, Collrct.F. T., 251,t JV. Jdemcur Jorciilar&'.-
ibid.< cavern sol.is,Coltecl.V. T.^Sij i. IV.-Idem occi."t
 1187 INDEX RERUM NOTABILIUM. iiSS
peccalum,47, t. TII. Ejus per.ecla -imitalio, 65, t. III. quoruuniamde gradibtisconsangilinilalis, 179, t. III.
Ejns pra_oeptumde maxillaofferenda percutieuli, 67, Consecraridenuonefasesi, 129,t. III.
t. III. Suscepit sacerdolium cum bapiismo, 90, l. III. Consecralioniscffeclus lidei nililur fundainento,120,
Jijusdemcorpusiu aliari viviftcaturviilute Spinlus san- , t. III. -
cli, 97, 1.111. Conslaniiain wtutum proposito,5S0els q., l. III. j
"CJinstusverusDei Filius,6. t. III. VerusFilius virgi* Const.riliniimperatorispietas, 54, l. 111. Ejusdeaiim-
nis, ibid. MedijlorDei et hominum,ibld Quomodoso- peralorisedicltinierga Roiti.ponliiiceni,55, l. III.
lus Filitiscaruera suseepit el ninrtein subi.ii. 7, t. III. Consueiudiiiis aniiqua.necessitasaliquaiidoexcnsat,-et
Declaratur extmplo aiiiince,ibid. Soiis, ibid. Ciiliar_e, quamlo,444e_seq., t. III.
ibid. Chnsiusnatus est, sjlva rnatrisvirginitaie, ibid. ln Conlemptonsu_cnliquid prjeslandum,771, t. III. j
ipso est r.u.iper.sonaex duabus. et in duabusnstuns, 8, Conlemptusmuiidana;gleria.,222,t III.
t, III. Divina,elhuinananatura in Clnisio iiieoulusaper- Omlu.neliaequomorloexcipieii'la.,515.t. III.
manseium,9. t. III. E-l verusFilius Dei, nou nunciipa- Cou.ersatioinsrehgiosaeiitiis, 295,t. 111. i
livus, aut adoptivus,11, t. 111.In eo divina et liiunana Con.ersio. CurronversionisinilioDeuslentutionesnon
naiuta se mainlesla.il, tbid. In ipsoduplextialivilas, I__, penniltatiu suis, 773, t. III. .
t. III. Iiubjpli-mo Christi nuniiestaiumest myslerium Conversusa SS. Andreaet Gregorio veibetatus est,
sa.iciibsimae Tnuiiatis, 16,l. III. Chrisliisqujre mediaior, 435, t. III.
14,1.111 SuiuniafHruiii,qucecredeudJebUnt,16, t. III. Cordiscuslodiaet cogitalionumponderatiouiilis, 5io,
Cliiistusiiaiuiamsuscepiiliiim,inaiii,non personaui, 15,
t. III. Iii Cliri-ti resnrreclioiie oniues divina, |iersonae Corpoiisnostrivililasac felor, 711,1.111.C<rpusChri-
coiiewrprunl,xui, l. III. Uiri-lus€-l lapis augularis,51, sii sacrosaiicluin pollulismanibus tractaus parliceps cru- '
t. III. Chii.li niysieriaa prophelis prs-dicta, 45, t. 111. citigeiitiuinCliristumest, 507, 1.111.
lncai.ial'0, ibid Delalioad Templuni,46, t Jll. Dedu- Correptionemamare sapieiilisesi, slulli vero odisse,
ttio in _Egypiuin,ibid. I.eductio,ibid Iugressn»in Hie- 733,I. III. Correplionesimpatienlibussuut gladii, ibid.
iiis-ileiu,ibit. Vis 'ii arguendo,e.iju-.iilia in, judicaudo, rum elseq. Viri ferventisesl correjilionemsine culpa ad alio-
ibid. Bapii^rnii.iti Jurdaiie, ibid. Tradino Jud_e,ibid. profectumamplecti,751,l. III.
Yendilio,ibid. Pretium, tbi'. Pro ectioargenli, iuid. Jn- Corrigereprius decet se, quam alios, 518, t. III. In
daeorumdJinnaiio,ibid. el seq. Vulnera,47, t. Iil. Cru- corrpplioneinoderatioservauda,7<_7, t. III
ci.palibiilu.u,ibid.VestiineiilTUtndivisio,ibid Spula ac V.Coiriimpitui' quod nascnur de corruplione, ColleH.
l.mcea,ibid. Descensusad inferos, et Pairum hberatio, T , 21)4,t. IV.
ibid. Potusfellis,._>._.. JtesiiTrectio,ibid.Lex evaiigelica, Credenda quae,5 et 16, t. III.
ibid Ascensusincoehini,ifiict. Crocodiluscur mortemet lartarumreferat,811, 1.111.
ChrUiumoccidisse peccatumfuit omniumnmimum, Cnixlnslruinenlumnostrte salutis, 14, t. IV. Iu ejus
49,1.1X1.Christusprincepspacis, 267, l. III. Cliiisuuu laudem paraeneucum carmeo,15, l. IV. Conl_ederjlc_eluui
quid reddal divilKin,ei pauperem, 251 ei seq., 1. ill. letrU, iiiid.
Uirstuui habere, ul sigiiaculuinsiipe.rbraohium,el super Cul[iasubditoruminpraepositos redumial,Collecl.V.T.,
u>r_quidsil, 772, l 111.ChrisiusDawdiav.iini_aius,643, 155, t. IV.
I. III el Coilecl.V. T., 201, C-lV.Clirisiu.-esi nobisDavid Cultrisdividihominesmyslicequidsit, 552,t. III.
in via, iii paina Salomon,617,l. 111.Oirislus pelra esl, *>-
810, t. III. Clnislusmtraculo seandjlum lollil,61, t. III. DaamonesVertumniqui dicanlur,268, t. UI. D_emones
Chnstusficnispro nobisuiiilediclutn,100, t. III. Chrisli cur in volucribusexpressi, 594,l. III.
quinquevulnerummyslpua,771, l. III'Clinslus iu cha- DasmoniaGiis Iiominemnecausliberalur, 601, t. III.
radnu cur expressus,811, t.~III. Cluisliiscst lliesaurus Dteiiionlsitnpositunil_Te.mil_e ciiidain,595, t. III.
bonoiuiiioiiiniuiii,251,t. III. lu eum nosira snlliciiudo DaBinoiium iilusjones,659 et scq., t. III.
projicieiida, i M. Uinsii paiienlis poientia, 92, t. III. Daiiuani(S.) valiciniumde mnrle Cadaloiadmirabilitr
ln Uirislosunt oiiuiesthesaun gralig;,87, t. 111. impletum,410, t. 111.B. Damianihiiiiiililasprofunda, 552,
Ciimciifumo sanguisuga taucibus adhserens egerilur.' t. III. Ejusdem urbana et modesta expostulaiio, ibid.
CoO,i. III. * B. Daiinaiiiiu scnbeudofi,iesac religio, 22), u 111.
Uausirum cur caJabulum" coeiestiumpecorum,805zl Damianus(B.J in ialere monlisSuaviciniiCremumcon-
scq., t. 1H. 533,t lil.Damianusnionacbus,lialer S. docoiis,
Clenciluxuiiosicur cum Abimeleclicomparantur,588, Slruxit, 579, l. III. Dai(iianuslegatusressuassubj'icit judico selis
t. Ili. Oerici manzeresac spurii quidicjnlttr, 5W, 1.III. apostnlicae, 84, u 1IL
Cleiici qui sibi licereali.rmantuxoremducere, ex hapfesi Damna a mahgnisspirilibusproveniunt,Colleil r.
Kii(.I iuirutnsunt, 410,t. III Clericipuguacis, iiisulenlfs T., 88, l qna_ IV.
el Dldsphemicaedes,592, l. III. Clerici uon liabent pro- DainnJlorumsupplicia,782. I. III Mors,ibid.
ineiatem reruin U
quas possidenl, 512, llf. llloruin Danielvir 436, t. III. S. Danielismissa,
iiaiiiiatiocur _,itjuxia ecclesias,515, t. 111.Ciericisin- 24 el seq., t. desideriorum,IV.
tempeiamibnsmeliusasacrisordinibusessetcessare,405, Djvidcur dicaiurAdeodalus,filiussallus,Polymitarius,
l. III Cleiiconiiuelynion,486, t. III. et Bethlehemiles,6i5, t. III, el Coltecl., V.T., 2.0 et
Ccelestbnsierreua conteinnunliir,514, I. III. t. IV. Davidobtinuisseci.ilatem Kabbathquid sii,
Cu_liciiinhommepulcliraci>mpar<ilio,»-77 el seq.,t. III. 201,
531,1. UI. Per Davidrpgnumpraesenssarculumcur desi-
Colloquium in <«llaquamperiiieiosimi,558, u III. Pie- giialuii),647, l. III. Davidhuniiiilas,262 l. 111.Da.idi
tas erga delunaosinibi exerceri solita,559, t. III. cur peccatuniremissum, iiDnSauli,Coltect. r._PM195,i.IV.
Coluiuuaruni duarumlemplia Salomoneconsiruclisen- Idem figura Collect.V.
C!irit,li, T., 201et srq., u IV. -
sus, 570,t. III. DecollatioS. Joanms Baplislaequandofuerii, 253. t.lll.
Cominatresnonsuntducpndseuxores,595,t. III. Delunclorninaliinenlaquaesint,580, U III.
Coaimcntalioniinumdifierunla senleniiisper Spiritnm Deodj!us'lreverensisarchiepiscopus,454, t. III.
sanctumprolatis,598et seq., t. HI. Sepllicasive liaphaal interpretatioel allegoria,562et
Coa_muuio .ilaeuuionenispiritus et reclitudiueinparit. seq., t. III.
418, t. III. Deielinquentibussseculumquaenampacis trauquillilas
Compaleniit.tisnecessitudo,655, t. III. dalur, Collect.,V. T., 109,l. IV.
Completorium in lecionecSJIUS est riec profeclns,594. Desperaiicujusdamternbile exemplum,597, t. III.
t. III. Desperaliounde iuducilur, 172,1.111.
Compnnclio n ascilurde amore Dei, 502, l.-III. Concio- Deus quein decrevil salvareconiinuoliberat, 1, t. IV.
naior. Quidin concionatore'requiratur,726, t. III. Deus ac JudasquodiscrimineClnislummorli traJiilerinl,"
Confessioad horam priuiam, she coinple.-rium, 350, 67, l. III. Dei lamiliarisqiialisesse deliet, 551,l. III.Dei
t. !!!. Confession s contemiiloresmonenlui*,596,1.111. tcientia et providenliarennn omniumsimplex el dislincta,
s ua
Conliieri crinunaeisdem, cum quibus lajisi sunt, 623, t. III. Dco noiiest heri, veicras , sei hodiesem;/i-
pcjn^o.uii), 155,t. III. lernum, 624,1.111.Deus poleslvirgimlaliscorrupta?c„r-
Consnginiiaenon sunt ducendaeuxores, 594, t. III. nem et merilum reparare, 618, 1.111.Quomodo.fieri po-
Consaiiguiuilas sex gradibiisieriiiinaliir,181,t III. An teslut quodlactumeslnon sit factum,619, l. III. Stillum
iuler quos esl lex h-eredilariaesuceessionis,i.ulla'sint bonuiiinisiabeo, 623 el seq., t. 111.Odit slenliialemiu
/iira coujugii,180, l III. Lpgisperilorumsuper JiaGre brulis, CJIeci. V. T., 2:0 etset/., t. IV.Ex ejusore uou
conclusio,185, t. III. Anquibusesl )us.ii«erediialis, sit et egrediunlurnecbonanecmala,Collect.V. r.,261, UIV.
afiiniiasgeneriS,182,t. III. Angeneraliones quae ulrm- Dei donumnulla ministrorumconlagionepoliuitur,101,
q,'CaJ)uno proileum,debejnlsimplicilernumerari, 18., l 111.Deimmundisn&naccipitsacriliciuin,169, l 111.lu
t. lil. CoiisatigBiuilaus gradus varie a v-ir.is usurjiati, e;us riomniium transferuinurbonanostrajicr voiurn,245,
179,t. III. QuolgraJibusleniiineiur, 181, l. III. Error i. III. Pcr ingressumreligonis fit portiomonachi,el mo-
 1159 llNDEXKERUMNOTABILIUM. 4190
nschus iliins, 246, t. JIX-Per divitias amiuiiur, 246 et DO.TUS Israel quomodovertitur in scoriam,Collect.V.
secj., l . 111._Viiat consorlium,247, t. III. In eutn Loslra T.. 102 c.seq., t. IV.-
sollicilmloprojicienda,251, t. III. In eumdemfer.or, et -Donaliiset liil.irianus{SSV, 37, t. IV. S. Donatirnira-
morlificalio,286,UIII. Ei serviendnmamo>*e, nou 'imore cnla, 58, t. I.V.EjusJaudes,ibid. Ulriusquedissuuililudo,
pmnas,289, t. III. E_-ejus auiore nascitur compnnctio, ibid.
501, t. 111.Eidem opera noslra.lacrymissutit gratkira, E
502, t. III. Ejus famiiiarisqualisesse debesi,331,l. III.
Ei odibiliS-Sussor Iransfiigs",565, t. III. Idem praesidetin - Ebrieiasspirilnalisquidin animafaciat,769, t. III.
sanclisdoeloribus, 564, l. III." - EbronaidemquodIransilus, 567, t. III. Ejus allegoria,
Deu-i)nnn posse\el nescire aliquodm.iltim,quomodo ibid.
imeiligpndiiinsil, 615,1.III. Deusetiamulciscilurveiba, Ecclesiaa monadiisnon a cauonici.fundalaesl, 521,
591, t. XII.Cur Deusaliosdiviles,aliospatiperesesseve- t. III. Ecciesia ljloniauacur dicuurofiirina labrilis, 84,
lii, 199,l. III. Ctir Deus quodpromiuii,inlprdurn.mmi- t-.III. Ecdesia uon conslnngiturlempoiuiiiiege, no.eser-
nuil, 57, t. III. CurDeus quaepromisilnonuullis,noniri- \it sul>pieinentis,254, t. III. In I<_ifle«ia recte nliussup-
tiuil, ibid. Qiiouiodo, -el cur Deus pcenas,qu.s nifnaiiir pletverba allenns, ibid.Eccle.Ma ChrisdcasiraDcl suut,
noni -IIgit,58, t. III. Deusomniapotest,sive faeiat,sne 515, I 111.KcclesiaHomanaChrisii aucloriialefundaiur
iion faciaL, 627et seq. I. III. Deum possefaciainfpciared- el iulriliir, 52, U III. Spiriualis maier esi rejjuni, 56,
dere slatuilur, 636, t. III.' Dei Jocaliiasillocalis, 622, t.lll. S. EcclesiaJSpiritu. S dnmsipplela, 648, t III.Cur
t. Jli. Cur Deus non restauret virgiiiita.einpost lapsum, Eeclesia Hien.solyuinanacun lis alns nonpra_cellal,rum
6I7, t. III. CurDeusaliosjuveues, aliossenes ad se vo- ibi piSMissilChrfsius,6!0,t. III. Eccesia <-<a li-berna-
cat, 724,J. III. Cur per viros idinlasac sunpjicesmun- culum!)ei, 513, t. III. licclpsiaDei in labernaculnSJoysi
*luminstiluit,725, u III. AdDetimaccedentes,humanis deniiiislralur,4i, l. III. Jlem in urbe HieTusJem,ibicl.
disciplinisiionindigent,750,t. I.I. EccJesiaiitulnplex,-et una, 223, l. III. Cna m niultis,
Deuscujusvultmiseretur, et quein vult indurat,597, et lola \idelur in siiiguMs, ibid. In ointiibusuna et in siu-
t. III. Deum limere, pt ep.s mandataservare quid sit, gulisloia, ibid.Totaest tinuincorpiis,229, t. III. Ilespi-
480, u HI. Deusmuilapolest,quaenon vult, 615, t. III. cit ad umiatissaci'3meiilu.ii, 232, l. III. AssimilaiurRa-
Deusfit porli->homintim,et quomodo,246, t. III. Dctis clieli Collecl.t. T., 95, l. IV. Ejus umtiilicuo qualis.
examinaiomninmaclioues,285, t. III Deumdicerenon ColletlV.T., 2i4, l. IV.S.EccIesiaquibusveslibusuelec-
«niiiipotemem , seandalosum pst, 615, l. III, .Deusrepro- teni', .")2y,l. III.
bara animamsa_cnlarit)us implioariaclibuscur permiilat, Eclesiaeunitasper ChrisluminCncliarktia,228, t. III,
lilpctani\ero a laboribus conservetliberam,261.t. III. Eo.rlesaeHomanae | r-aesianii.i,75, l. III. Iiem el dignitas,
Deusexistiilu omnibusrebus,fetquo paclo,622. t. III. 77-jl. III. Ejus jura fiangere quam permciosum,,ibid.
Cor Deustio.i peHem.sed interiorasibi \iscera jusserit Ecclesite filii majorem mter se habent unilaiem,quam
blfefjri,26-i,t. III. DettsunanolioneomiiiacomiirplieiKlit,haliiiernii',iilii Nrael, 233, l. III. t
thsliiictet3men, 625, l. lif. Non ;osse \el nescireDei" Eccle^aslica.loculiouesnonsubjacentgrammalicsa re-
quomodoiiilelligeiidum,"6i6, l. 111; gulis,252, l. III. Ecciesiaslicorunibonorumiujusti jios-
-DiabolilechnEe " ad prostcrnendumChrislimilitem,270, sessoresculpanlur,431,el seq., t. III.
-t.lll. Ectijninaiura,'588,U.JJl.
• Devotiocelerisin eleemosynarequiritur, 200 et seq., Elfciqs suosquaiiiuinDens amel, 7,79,-1.III. Eleemo-
syna plprimumd fnnclisprodest,209,UIII. Maximed-,p-
Diabotiinterpretatio,*0, t. III. Diabolusincautosbo- muii,b.:sinvisa,ibid. Eleeinosjna-a|ipllclurjnslilia, 199,
noiumoperttmfrucltipri\at, 809, t. III. VulpiM-stspecies, U III. lileenios^niniuudataminas, 202,1. III. Eleeico-
etcur, biO, U III. .Cur dlabolusuouliis iusidieiur,353,' sjiu pauperibusdala Inicuiosioresl quuraobla io a sa-
C III. . , cerdolecarnali celebrata, 582, t. III- EleeniosynaWal-
Diaconusel monacbuseadem panitentia inulctantura deriii niarlynsmiraciilocommendala,2 6, 1. llltn elee-
e.'i,oii>l)!is,409, t. III. mosynadevoiiocelerisrequirittir,200,el scq., UIII. Avari
D,a "cucasu-usin rpbus.divinis,621, t. III. Dialeeiicae difficiiltasin eleemosyiia,201, 1. III. Eleeiiiosyu_e prae-
ariisigaoraniiaperlurbaturdisciplina«eclesiaslica,ibid. mium, ibid. Iiem el Iucruni, ilid. I-leeiiiosyir_e regula,
Dibongadinieipreiaiioel allegoria,560et seqq.,t. III. 204, t.-lll. Eadembonoriimlenipornliiim ailiuenlia 267,
Xlemquis4, 5 el 7, 561, t. III. t. III. Uepulalura'Deoul m-seiicoidid,199, u 111.Elee-
DilectioDei cur firmilasdicia, 570, t. III. niosynainaiceptain per rnauus panperis Deus con3ervat
Diligpuliumpalrumest filioscornpere,735, t. III. iii coelo, 199,U 111.Eleeino=yiiarius mereiur oralinnem
Dinaecasnsomuibusmouachissit exemjilumne vagen- lolius Ecclesiie, 205, t. IIJ. I-Jeeuio^yiinru.m qu:umaxi-
lur, 263,t III. n>a, i bid. MotivalargieniJaeeleeii>osyn:e;20l, l. III. Itlee-
DiogenisCyniciabsnrdaopinio,685etseij., J. III. mosynispareiiinni res (iliorum crescil, ibtd. Expmpliim
Dioscoiihaeresisimprobalur,9, I. )1I. niuiierisquaedefuncliviu animjineleeinosynisreduuere
Disceml.imesl ab inierioribusuon uioilo a maioribus, conabatur,581,1. IJf.
585, t. III. lilemeiiiumaquaevires suas naluralesreprimit. Vide
Disciplinae lumanaequomodo-Deoconsecrandae,298, Aqna.
t.IIE. Ehs_eipnophet_e evaiigelicapanpertas,273, l. III. Li-
Discretiocur neeessaria,334, t. III. berlas ejiibdemel discielio, 272, l. III. Episcopalusordo
- D.ssideniial.hiislum experi.ur pauperem, fides^vero an su aliusa sacerdolio,104,t. 111 Episcopatusaliquando
divitem,251 el se^., t. III. deponipotest,422, l. III.
Diversanalura.borta,197, t. III. Episcopioificium,57, l. IV. Ejusdemoperarespondpant
Diversiiaspeccantiunicoutranaluram,149, t. III. Ejus- \erbis, ibid. Ideul sit acer in repielieiidendis\itiis. Coi-
dein peceatigra\itas, ibid. leci. V. T., 181, 1.IV. Epi-copierror docenusmoiiachuin
Diviiesdispensaioressunl, non possessoresdivitiarum, obinlirinitfiiem redire po^sead secu!an.i,56I,l. IlI.Epis-
199, l. III. Cur alii diviles, alii pauperes,ibid. Di.itum copimaleordinaliconsecrationisgratiainahisJiabent,sed
injuslffiqneielaein pauperes, 203, l."III. Divitumcoti- sibi non liabcnt, 121, l. III. Quidepisco|>i<iesjcerdoti-
deinnalio,200,t. III. bus iiidigniscouslilueredebeaiit,509,U 1JI. In coercen-
Divitiaeappetunlurad luxnm',nonad indigentiam,548, dis clericorumtlagitiisvigilautesesse decel, 505, el seq.,
l.-JJI. Kiillumtisumsaepealferuut,prsler solumasjie- t. III. Episcppotimnequi simoniintrdinatio cur rata, ef
ruim, ibiri. E\ di.ilii.. jqunniodotruclu. capialur, 543, valida,"106, U III.'lipiscoporumma orum deplorjtio,441,
.1. III. Diviiiasrelicias repelenles a coeloarcenlur, 218, t. III. Epi.coporuii)caiisiend quem speclenl,555,"1.111.
t. Iil. .veniopoteslDeiimetdiviliascolere, ibid. Divilias Episcopusqui iudignuinpromovej,ejusse peccatisiuvo!-
appeierequampericiilosum, 546, l. 111. vil, 505, l. III. Episcopuslmpudi''Uset simoniacusmira- '
Domiiiicodie.nonjejunandum,325, I. Hf. culoruineffcctor,Jll, I. III. ^'
Dominicusduodecim Minul psaltcna cum m'scip!in;i ' EqtiarumCapp.idoci<e nalura,651, UIII-
.cantavil, et lerlium deeitnuuicmpit, 781, t. III. Ejusju- Eremi orjgo,551, t. III. Ejus a.ntoreset professores,
<iiciumdecorporisflagellauone,785 etseij., U III. ibid.
Doniinicu-p.TiaichaGadensis,655,*UIII Eremitie in urbibus coaversanles, amanles curjudi-
Vominui vobisiumab tiiroque Teslampiitotlescendii, candi, 791, t. III.
223_eiseq, t. III. Dominusvobiscumnndeorlumsit, 123, Ercmiticsevila?laus;236, t. III.
l. III. Ideni non mulattir, ibid.idem sipiosingulariute Iiremilisprascipuenecessariaqiiies, silentiumet.jeju-
non dii*e!ur,mul_aalianecesse esi oiiiitianiur,iffi&.seq.. niuin,535, t. III. Eorumpsaluiodia, 537, t. 5. Jejunium,
t. IH.Siidem recle inter duos prolertnr, a soioeiiain 542,1 III. Everciti.i,54.J,u III. Eisnecessaria.collatio-
jure dicetur,251 et seq.,t. III. Ad unicuuirecte dieilur, ~ ' -nes Puirum, 515, l.t. III. 111.Discrimeninler Eremitam et
252,1.111.- Anachoieiam,552,
 iI9i INDEX RERUM NOTABILIUM. i!92
Eremusmors est vitiorura,258, t. III. Vita viriutum, Ha_reticiut recoiiciiiaudi,79, t. III.
ibid. Balneum-aniniarum,ibid. ScalaJacob,ibid. Conci- llalus inlerpietaiioet allegoria,565, t. III.
liabulumDei, ibid.Habilaculumhominumet angelorum, Herinaciinalura, 809, l. III.
ibid. Testis divini araoris, ibid. Dominicae seppltnrae se- Hierusalemcur ligura EcclesiaeDei, 44, t. III
mula, ibid. Spirituale iiabilaeulummira efficiens,139, Hilariani(S.) miracula,57, et seq., t. IV.
t. III. Speculumanimarum,ibid.Thalamusnuplialis,ibid. Hildebrandicardinalisabstinenlia,556, t. III. ,
Effugiummundipersequentis,240,t. III. Castra daemo- Horarumsignificalionis laudes,307, t . III.
Bibus terribilia, ibid.Viridariumaniniarum,ibid. Deus Humana meus implicaia-terrenis rebus non est epli
est inliabiialorhabitantis in eremo, ibid. Eremus est contemplationi.Collecl.V. T., 151,t. IV.
scholacceleslisdoc_riii_e,250, t. III. Paradisusdehcia- Hinnana.miseria;conditiones,-47, t. IV.
rum et viriulum, ibid. CaminustTiiimpuerorum, 237, Humberlusepisc.card.,602, u III.
t. III. Fornax supeini-Jtegis, ibid. Apotliecamercium Humiliiatisdiscipulusquis dicendus,225,u IJI.
coslestium,ibid.Officinaubi animarestauratur, ibid. Mi- Hjdrus cur Salvalorisspecies,-81J,l. ill.
liliaelocus, el trinmphi,ibid. Hjpocnsis abominabilevitium,254, U III. !
Esau unde deje.elusa jure suo, 261, t. III. Hypocriiaead quid viliofibus\estibus utuulur, 261,
Esculauiepiscopiiasiuset depositio,549,t. III. t. III.
Eslher Iminilitasquanta,262, t. III. I
EU.ansiveBulhaniuierpretatioet allegoria,560,t. III.
Evangelislaeconcilianturin crucifixioneChTisli,214, Ignis nalura,'650, t. III.
t. III. Illilleratorumoratio qaaenamesse debea', 2'7, t. III.
EucharistiapraeeipuumEcclesiae sacrame.ntam, 96,-t.III. t. fmmundi
111.
hominiseliambonaopera Deo «lisphc.ent, 170,
Amiillis offerlur, 227, t. III EiichaTistiam" frequenter snanuscur Confirmattirexemploeremilae, ibid Inimundorum'
suscipiens, < l_i.moiiibus
est lernbilis, 771, UIII. plenaesanguine,-169,t. III.
Euchor.iusLugdunensisepiscopus,524, l. 111. ImperatoresRomani,qui violenta morie periere, 475,
Eutychelishaeresisimprobatur,9,"t. (II. t. III. Imperatorumassensusi electionpfiom pont. non
Evangeliuinper mannasigniOcainm, 565, I. III. est necessarius,53, el seq., t. III. Uomaniiniperalores,
~Ex ore Allissiminon egredienturnec bonanec mala, eoruinqttemors,5i, t. III. CurB. Gregorio elecio assen-
exposilio,646, l. III. • sum praebuilMauriciusimperalor. ibid. Privilegiumcon-
Excommuoicalinon habentjus ad eleclionemPontifl- cessum Henrico imperalori In ponlrtice.-Iigeiido,55,
cis; 68, i. 111. l. III..
Excommunicalio canonuniet pontilicuman eadem, 257, Inrceplanonconsummataperdnnlur,285, t. III.
1.111.Excommunieatio PoiililicumRomanorumcurJormi- Increduliisdicitur, qui misericordiamnon amai, 201,'
danda, 595, l. 'III. Cum excommunicalisnulla habenJa' t.' IndumenJa III.
molliaperfecliorescur fjstidiani,262,-t.III.
est conversatio,275, i. III.
Exctisatioin peccalisquanlunimalum,483, t. III. Inferni pcenae atrocissima,62, u IV. Inferni,morlisque
Exsmplaadmirabilispoenilentiae, 340, I. III. Exemplum medilatio extinguitincentivalibidinum,173,l. III.
viri pii et canoiiicarumhorarumstudiosi,218, t. III. Inlirmwumcaiisaanfliceatinterduma reclitudineuoii
Exercitii.spirituahssliidiuin,337, t. III. nihii declinare,59, l. III.
Expositio: lceva ejus subcupitemeo,607, t.TII. Ingralitudohominisin Deum,479,t. III.
Exposilio: Egodixiinexcessumentismcve:_Omnisho no Ihsidiae liominumvitari possunt, non ilem dtemonuni,'
meudax,574, t. III. 469,t. III,
F Inlentio poliusscribenlis,quam Htteraj cortex atlen-
dendus,572, u III.
FaraulplmsCisternerisisepisv.opus,455, l. III. , Israeldarummansionpsspirltualiter mtelligendae,558,
l'esti diessolemnescur a jejunioimmunes,324,l. III. 1.111.Israelilaequam\iiiliter conlracarnemelsanguinein
Festi\itates quaedamcur suo temporenon celebrentur, dimicaverint,275, UIII. Israeliticopnpnloquaebenelicia
_ 233, 1.111. concessa,251, t. III.
Festum S. Jacobi,et S. PeUi-adVineula,253, t. III. IvoB. Damianimagisler, 728,t. III.
Ficus imagiuem legis quoinodoleneat 470 et seq.,
t. III. i
Fidei neressiias, et pra>stantias2, t. III. Eademoiigo Jabatha inlerprelatio,567, t III.
\irtutum, 5, l. III. Fidescur pelra, 714, t. III. Eidesex- JejuniJ monaslicifoima,522, elseq., I. III. Ab eodew
perilur Christum divitem, el quomodo,251, seq., et t. III. excipiunlur dies fesli, 323, t. III. Ejus reguia, ibid.
Fidelesomnesquomodouuumsunl,226, l. III. ac refectionisreguia, 554, t. III. Jejumumlauda-
Fihi autemDaviderant sacerdotesquomodoexponatur, Jejunii bile, 511, t. 111.Jejuniumperfeclumqualeappellandum,
645, t. III t. Ul.Jejuniuoi famulorum,ibid.
Fttiusuniusannieral Saul cum regnare cmpissel,etc, 525, Jctrahelis fetymon,498,-t. III. ,
expositio, 6 41, etseq.,L 111. Joab quidre.feral,quidSemei,648, t. III.
Flagellaliopurgatoiiigenus, 78i, t. III. Joannes(S.) evangelistaa nuptiis vocalus,686, t. III.
- Fossor, saxorum ruderibus per annum obrutus, vivit Joannes cur vilam conlemplativamdesignat, 609, t. III.
propler missa:sacriiicium,581, t. III. CurJojiinesevang.quieteobdormivil,291, u III. S. Joan-
Fruclus laborisspintualis,296,1. III. nes evangelisia-lo^olhetaVerbi, 27, t. IV. Dileclusprie
Futura pro prjelerilisssepeponitSeriplura,625, t. III caelerisa Domino,ibid.
G Joannesprior monasleriiFonlisAvellani,595, t.IIII.
Joannide AnsoatJasmoiieimposiluui,595, t. III.
Gabaonitarumexemplnmquinamimilari dicanlur, 2R8, Joseph. Inter Josephet B. Virginem verum matrimo-
t. III.' niummlercessit,685,.1.111.
el
Gudgadinterpretalio allegoria,567, I. III. Jube Donmebenedicere,cur dicatur,~-2_!5, u III.
Gebariminlerprelatio,el a!legoria,-56<), 1.III. .lubilaeiniysterium,45, t. III.
GensbaldusLaudunensisepiscopus,444,l. III. Judteicur in Chrislummale affecli,559, t. III. Judaei
Gentilisregis evangelicumdiclum,209, t. IJI. quod grjvius peccalumpprpctTarint, 4 8, 1. III. Chrislum
Gerardieleemosynariiexemplum,206, t. III. occidissepeccalumfuit omiinuninaximuin,49, t. 111.
Gerardusepisc. Florenlinasecclesiae,110, t III. CumJuda_isqua ralionedispulauduiii, 25, t. Hl.
Gezoniseremitaepiaexercitalio,668, t. 111. JudextinieesDeum,57el se;. t. IV. Judicesne gralis
Giezia fidecnr erraverit,546, t. III. quidein donaacciperepossunt, 341, t. III.III. Judiciidia
Gloriaecceleslisperfeciadescriptio,784, t. III. JudiciaDei yere abyssusmulia, 60J, t.
Gondeberlus Senonum archiepisc,434, U 111. occultasingulorumpalebunt, 61, t. IV.Judicii olreir.i
Gothifreriusdux,209, l. 1H. memoria uliiiscontra lenialiones, 775, t. 111.Senlentise
Graeeorumconsuetudoin imppratore.creando, 480, Srripiurarumae die judicii, ibid. el seq; Judiciuminune-
t. III. Exlioriatioad liominein,481, l. 111. ribus perverlitur, 542, t. III.
Graiiimaiicamregulari disciplinaepraeferri a monacho Juniperi \irtusiu fovendodiulissime igne, 56i,'t. III.
vanum,298, t. III. Juveiies in aestucarms quibnsarmisse debent defeE-
Gregorii(S.) sententiade poanitentia,291, u III. dere, 311, t. III.
Guido (S.) abbasPomposianus,512,u 111. Juvenilis_elascarnispugnampatitur, ibid.
H Juvenlius eremila,virsanclus,600, t. 111. '
Juventusmaxiriiecarnispugnampatitur, ibid.
HaeresisF.nlychelisimprobatur,9, UI. Haeresisorigo,
484, t. III. HaeresisKestoriiimprcbaltir,9, U III.
 JNDEX RERUM NOTABILIUM.' UU
i\m
L l. III. Mala exigtia largissima oona corrumpunt,2J9,
t."III.
^i_ananfiuasVeTidiait, e t eur, 4f_6, t. III. Lubani ler- Muledicttom sacra Scripluraqnoinodoatclpitur, 557,
Uretatio,295, t. III. t. III.
Labori*spiritualisfruclusqui sint, 296, l. IU. Malivalide conferuntsacramenta,551, I. III. Malorum
Laeiymaaanimampuriiicantel fecundant,299, t. III socieiasquantumbonoslaedat,257, t. III.
Impelrant graliam et docpnt, 590, t. III. Vitam. prodti- MannaEvangelium<mrligurat,563,-t. III.
'cunt, el cur, ibid.Sleriles fecundant.ibid. Spemerigunl, MansionesIsraelitarum qnomodoinlelligends., 558,
ibid. GralaasuntDei auribus,ibid.et seq,Eartimdulcedo, 1.111- ,
50l,it. III. D__monem terrent ac fugant, ibid. Lacrjma- Manusimmundorumcnr plenaesanguincdicantiir,.169,
rum gratia ut acqniri queal, 552, t. III. Lacrymarum el U.III.
conlemplalionis smaium, 551. t. III. Lacrymarum vera- Mara interpretaiioet allegoria,561, UIII.
rumac falsarumdi.crimen, 552, et seq., u III. Laerymis Marchiomssas cujusdam in pauptres liberalitas, Dei li-
sicriiiciumoperumnostrorurnDeb fitgraliusj 302, t. III; beralitale in filiosmultiplicatur,206et scq.t. III. .
Ex illisamorDeiaasciiur, ibid. - Mariapraebpndamclerico sibi devolo ablalam rpslitui
LambertusFlorenlmus episcopus,434, u III. jubet, 577, t. III. Mariain suse festi\ilale Assumpiionis
Lameehsignifiealprimumparentem,Collect.V.-T., 83, innumerosliberat a poenisrurgatorii, 602, u III. Ejus
el seq.,t. III. apud Denm anctorilas,et misericorrJia,ibid. Marin.Virg.
Lamentatioflebilis-superanimamimmundiliaes&rdibus landes,17,18 el seq, u IV.Ari eamdemoraiio carmimca
deJitam, 1<>5,U III. pro temporenubiloso, 21, 1. IV. Mariamlatidantigau-
Landulphusclencus Mediolanensis,693,t. III. duim nuntialur, 604, t. III.
Lapides secti sunt, qui respuunt consorliumaliorum. Marinisacerdotisincontinentismiracnla,111,t. III.
Collect.V. T., 112;UIV. Lapiscur ecclesia,586, t. JIJ. MarinusfraleTDamiani,ejus spgrotaliuelfi lix obitus,
Cur lapis unus dicalur,ibid. 579^1. III: B. Virgo illum in extremis laborantemin-
LaudesDei nohsunl cogita.tionibns fmdisinqiiinanda., visiu, ibid.
594, t. III. Landisnoelurnasotficium,631,l.t.III. III. Marlinus(S.) episcopusTuronensis,458, t. III.
LaurentrusSabinensisepiscopus,444, Martinus Sioraxmonaclios,791, U III. Serpentesdufl
Lebeiesqnomodovanoshominesreferant, 501, t III fcumeofamiliarilercomnioranlur,ibid.
tebna inierpretaiioetallegoria, 564, t. III. In lalerem Marlyrumvulnera quatnglonosa,709, t. III. Marlyrum'
vmimr, 565, t. III. 1 opera eur imitanda,ibjd
iegis (ijvinafinis,62, I. III. Matutinuincur- nocte cauatur, Req. Pet. Hon. 556,
Leo (B.) abbasNonaululanus,459, t. III. Miracultimaa IV.
ej ssepulcraqi; 440, l. III. . MediolanensisEcelesia_pTinloTdia, 77, t. III.
Leo et FredericusarchiepiscopusRavenrias,ibid. -Medilaiiomortis et inferni exstinguit carnis motus,
Leo ex Puleolanoepiscopoerernita, 601, t. III. 171 eto49, t. III.
LeoSilriaemonachus,792,t. III.' Mensvertilurjn illtidquod cogitat, 550, t. III. Mens
. Leo eremita Praezensis,795,4,.in. Eius vita longae.a, - humanaila occupatur ciica minima,si sit indigens,sicut
' t. III.
794, erga multa, si dives,249, U III. Menlisevagaliones,ie-
LednisIX epistola ad B. auctorem, 147, t. III. A/l nebra) et ariditas, qua3 monachossecularjbusimplicato
eamdemresponsio,149, l. III. nascuntur, 255, t. III.
,. Leonis Praesensisadmirabileexemplum, 516; t.-III. Mensesapudantiquostriginta dierum numerum conli
Ejusadmirandain psallendoattentio, ibid. nebant, 649, t. III. "
_, J_eonisinclusi coeleslis sapienlia, et sanctitas, 729 Mentiri quid sit, 54, t. III.
xt.m , Melchainlerpretalio, etallegoria, 566, u III.
Leonisnatura, 807, t. III. Milesiusepiscopuset martyr, 432, t. III.
Leprosusosculdsanatus,eta quo, 584, t. III. Mililiareligiosaqnalesmilitesreqtiirat, 247, t. III.
Leianias.Error -aliqnorumin recitandis letaiiiis, 4, MilitisIraiisfuga.poena,562, t. III. .
t. XII. MinisterDeinon polesl donisDei obsistere,10J2,t. III.
Levitarumet sacerdotumminisirantiumin veteri lege Misericordias divin_eexempla,173,l. III. Misericordiam
contineniiaquanta,400, t. III. A qno instituti, ibtd. non amansincreduJuscur vocandus,201, U III.
Lex_corporishiimani legi diyin-e coiilrariaest, 599, . Missade sancloBnrthplomsso, 1_8,l. IV. Triginla Mis-
f.-IH, Lex peecaliopponiturJegi Domini, ibid. Lex di- sarunisolemniapro defiinciis;559, t. III.
•<i.na cnr medicamenlumplagarum,716, t. III. Moabinierpretatioet allegoria,569, el seq. t. III.
Lia quomodovitam acuvamreferat, 2?5 et seq., t. III Modesliain incessu,512elseq. t III.
.Liberalis cuiusdam viri in Deum exemnlum, 207- Modusdocendiin s.colis,638,1. III. Modusreconciliandi
t IIL . haereticos, 79, t. III.
Liberalitaleliberalitasperit, 508et seq. t. III. ' Molacur mundum.referat,268,t. III.
Libidinisdomitorquissit,-682,t. III. Mollibusvestiti mundo serviurit,non Deo, ibid. Sicut
Librorum Scriplura sacrse ordinis mysterium, J _ * 782,' p etiosa vestisad iram, ita lmmilis Deumad indnlgenliam
.III. . -xovocat,260, t. III. . . „ _
LintulphusGallensisepiscopus,435, l. III. Mona.chi ad Vesperas dicunt tanltim qtiatuor p.salmos,
Litterarum studia
" sine virlute sunt infecunda, 729, Sloj t. IH.IInCompletoriqtantumtres; ibid. lidem pecu-
t.lll. , - nias possidenlesplus pepcanlquam Ananiaset Saphira,
LocalilasDei illocalis,622, l. III. 245, t. III. Eornm animameliam parva pecunia imma-
"Locosacrohonoremnondanlis~
- exemplum - slupendum niter lsedit,249jt. III. .Qualiterpossintperveniread veras
.90, u III. , . divitias,250,t. III. Eos inquietfisdsr-monurget ad sni
Locnlionesecclesiaslicae nonsubjacentgranimaiicsere- et aliorumruinam,252, t. III. Eorum pervsgatio multis
gulis, 232, u III. Ad unilatis sacramentumrespicit Ec- praebetoccasionempereundi, ibid. Eorumdemdiscursio
clesia,ibid. . virtules expellit, et viliorum nuillitudinemintrodncit,
LiicidusFicoclensisepiscopns,445, t. III. '.33,t. III. Monachianimamiillamala patitur cumad in-
Lneiferianorumhaereses,540, t. III. feriora revertitur, 255, t. Illlidem vagi et inst.biles
LuitprandusVen. eremitaco&Iestiauxilio roboratur, hbnvalentfiliosspiriltialesDeo gignere, 269,t. III. Undq
ne iejuniumpossitviolare,600, u III. - decipiantur,270, t. III. Eidem yalde periculosum est
Lnxuriadiviliisfovetur,548, l. III. Luxuriaeefficaxre^ sanctumdeserere olium',276, t. III. Monachusnondebet
medium,780, UIII. se ingererenegotiissaecularibus, 277,l. Ilii Debetmundo
Lynciumnatura, .4-1,t. III. valedicereet sacrteleclionivacare,282, u III.
Monachiet canonicisignificatio,514, t, III. Monachi
M discurrentes non monacliidicendi sunt, sed gyrovagi,
515, t. III. Monschidnm flageilis'atterutitor, morantibus
stolisalbis
Hagnetisnatnra, 63-0,l. 111. .- ornati "videnturj600,'t. III. Monachisin.urbe
Hlainardimonacliibont senis esemplum,516, t. II . arrogantiaetumorobrepit,790, t vestimenta
III. Monacborumpro-
ad imitatio-
Mainfredimarchionishumilitas,et pietaserga pauperes. missio','336,t. III. Monachorum
206, t. III. nem seraphim coeles.fum'inslitulastfnl",524, t. III. Mo-
MajoliabbatisCluniacensisadmirandaobedientia,583. nachorumqaorumdam iemeritas,555, t. 111.Tnter Mo-
t.JII. nachosTagoset stabilesquid distet, 265, t. III. Mona-
Majora lenlanda, nt minora facilia reddautur, 515. chos.pretiosisvestibusitiduiinsania - est, 259, t. III. Ilem
!. III. rapinse species, ibid. In quo differant ab hypocrilis.
Maladicendasunt poliusnon esse quamexistere, 626, ibid. _ .'
PATKOL.CXLV: 38
ii35 INDEX RERUM NOTABILIUBL . 1496
MonachusCluniacensf?ex inobedienteobediensfactus, vis quanla, 584', I. III. Non obedireDeo an possit nor-
leprosumosculosanat,58i, U III. Monachusuiediocriler esse maluai,66,«t. III.
peifeciusmeliorest viro s-eculari,eliani pio,785, t.lll. Obolhimerpretatio«t allegoria,568, t. "III.
Moaachusnequit Cliristumsiniul el pecunias possidere, Obtrectatio,virus aniuiae,48, I. IV.
246, t. III. Perfecle TenuntiantibusTioieslasjudiciaria OctavianiAnguslilauset elogium.Vide Augisli.
pro'miltilur,ibid.Vec diviliasDeus amitlitur,247, t. III. Oculiseplemquidexprimant,386, t. XII. '
Cfflleslishospes fugit consortium,ibid. Monaeliusin- Odiumperdil«tumas, 44, t. IV.
quietus relinquitexercitiumvirluluin,exponiturqneom- Ofiiciumcujus.ibet -membrispeciale est loli corpnri
uibus vitiis,253, X. III. Monachusunde bonus Dat, et commune,228, t. III. Ofiiciunrnocturnum, 27<j,t. 111.01-
unde malus,269, t. III. "Monachus saepe falsa carnaliuui tieiuiiimortuorumquolidiepersnlveusin coelesfereguum
promissionedecipitur,270,t. IJl. Monacbusfiijgidus,vilis iulfoduciiur,604, l. III. 01iv(esymbolum, 470, t 111.
aiga, 782, t. III. Fervidus"vilisest irucluosa,ibid. Mona- Oratioferveosquamefiicax,726,l. III. Oralioprovenia
chus ut divesDeriqueat, 250, t. III. peccatorum,350, t. III. Orationes^etsuffiagia sunt ali-
Monasleriasunlanimarumvivaria,805,i. III. menla defunctorum,580, u III. In oratiombusnonjcor-
Monasticiordinisdefluxtis,322,t. III. poralissed spiriiualis atteadenda praesentia, - 256, t. llf. -
Konasticijejuniiregula, ibid. et seq. Oralionisefficacia quaiita,218, t. III. _
MonsSeplter, sive Sepliar, idem quod lubicinalio, .Orditfaliojepiscopuruiiijlicet nequissitnorum,tamen'rata
535,1.111. est, 106, t. III.' .
Moiitesexcelsi sunt altaeScripiurarumintelligenli-S, Ordinis librorum Scripturse saci® myslerium, '783,
Cotlect.V. T., 225, t. IV. t. III. Ordimssacramentumex quopendeai, ulralum sil.
MoutisCasiniperegrinalioquantifacienda, 575, t. III. VideSacramenlum.
MontisCasiniccenobiuiiiskcratis.Imum,638, t. III. Oris parsimoniatransitus mystice est in Phinon,568,
MonlisJforinlerprelalio, et allegoria,568, t III. t. Ilt.
Morset tartarus per crocodiliumcur expressa,811, Osculiiinpudicipoenitentiaquamgravis, 163, t. III.
t. III. Morshortenda cujusdamcomitis,451,t. III. Mors .Giium sauctum- deserere quam periculosum, 276,
damnatoiumomniumleterrinia,782;t. III, Morscur nuuc t. III. ,
eftiussolilo hommes adoriatur, 280, l. III. Morlisdies "Olloll imperalor,436, t. III. Ottonisimperaloris l amen-
lembilis, 59, t. IV. Eoderndie adsuutdaeinonesin agone,, lahilis interi,us, 596, t. III.
ibid. Oziascur d.caturgenilusa Joram, 195,t. III.
Hortuorumofficiumquotidiepersolvensin cceiestere- P - ".
gnum itftroducilur,604, t. III. Pacium inter DeumetmonachosviolarlnondebetJ^tL
Moserolhinterpretatio et allegoria,567, t. III. t.III.
Sioysescur videatur"fuissepontifex, J04,' -t.III. Quod PalatiumRomulicorruensquidreferal,-651,t. III.
de spiritu suo non per se Moyses,sed Deus dedit sep- Palea calidaet fiigidaes', 650, l. III.
tuagintaviris, 105, 1. III. e
Moyses jurisconsultus, cur,l Pandulphus el Joaunes viri principes in infernodam-
192, u IV. Moyses monachicamnormam tenuit, 512e_ naii, 456, t. XXI.
seq., t. III. Mojsesmuneranon accepil,545,l. III. Moysis Panismensuraineremotlari solila, 337,t. III. Exer-
etga suosamor perfectus,65, U III. citii spiritualis stndium, ibid- Papa "ji.slus judex,' 45,
Mundihujussupphciaquaesial, 279,t. III. Muudimala, i.IV.
et peceala,236, t, III. Cum1mundanis quomodo,et cur Parenles legibus Dei resistenles, extranei reputandi
conversaudam,257, t. III. Mnndi htijus bona vana, 45, sunt, 596, t. III. Paienlum eleemosviia filiorumres
t. IV.Fugienda,Collecl.V.T.,182,t. IV.Mundiactionescur crescit, 206, t. III.
molascoinpaiautur,268, t. III. Muiidiblandimenta quo- Partes serviunltoli et opera i.arliuinaltribunniur toti,
modoextingoenda,778, l. 111.Mnndoserviunt mollibus 223, t. III.
vesiili, i.oii Deo, 259, t. III. Conlra muudum clypeus PaschaliscomputiauctoTesquinam fuerint, 651, t.'^ III.
fortis morlisimago, 774, t„ III. .Patres (SS.) negaiit possemonaclmmad sieculumre-
Muneraperyeriunljudicinm,512, l. III. MoneraMoysi .due, 364, t. III.
exosa, 5i5, t. III. Munerura-geueraquolsint, 264el seq,, l-a;,li(S.) discipuliqui fuerhu, ibid. B. Pauli hasilica
t. III. a'Theodosioel Honorio asdifieata,55, t. 111.S. "Pauins
Mysterium sanctiss. Triiiilatisexpliratur,5, t. III. I.u- propriamnonhabei catbedram,el cur, 6^0, t. JJI- Paulus
cet in hominiscreatione,25, t. III. ^ManilesiaturAbra- pra_cseterisomnibus privilegioaduiirabihesi insigailus,
hanqo,ibid. 608, t. III. S. Paulus aliorumscandalumquanlopere ti-
' N are studuerit,60, t. III. Paulus e.angeltca.mysieriadi-
dicit, sed non ab hominibus,60>),u*111.Paulus cur B.
Naboinierpretatioet allegoria,569, t. III. Pelrum reprehenderit, 758, u XIl_Paulusqua ui re si-
Katursebonadiversasunt,197, t. III. Naturaeconditor, milisChrislo,610, t, III. -
naluraeeiiamest iminulalor,629, u III. Paulianisltecur rebaplizaudi,121,t. III.
Nazariuset Celsus(SS.) Mediolauimartyris affecli,77, Paupertasin vesiibus,qusbuscomniendala,547, UIII.
t. III. Paupertallsevangelicasfruclus,250, t. UJ. Bona qtubus
Nestoriihseresis,9, t. III. in hac vilafrnunluregeni. ibid.
Niesetto,("m) SymboloqnomododicaturSpiritussanctus Abusus Pauperumpedes lavare salnberrimnmesi, 209, t. III.
proprie aPalre procedere, 661,t. III. quorumdamin pauperiliuse>.cipiendis, ibid.
INicolaiise ex Kicolailarumhaeresiqtii dicendi sinl, 410, Peccarein fide, el recederea fidedifferunt,119; •.III.
t. llt. Peccare gra\ius nemo polesl quani sacerdos, !506,
KicolausII. PP. pauperumpedes quolidie lavat, 210, l.IIl. I
t. III. Peccata leviain quaeetiamjustus quolidielai)ilur,tvid.
Nobilesqui in Religionibus,289, t. III. Hisjustitia noii amiltituf, 2X2,t. 111. Peecata episcopi
Kominisperpetuitasprajmiunicaslilaiis,174, t. III, non recie ordinati in pron.otoriscaput re.undant, 46S,
Konusepiscopuset marlyr, 434, t. III. l. III. Peccatadesperaticnemnon inducunt,sed impietas,
Kovatih«resis, 118el seq., I. III. 17i, t.-ill. Peccatigravilasex ptEiiiletitiante staiula co-
Kovatianinou"santdeponendi,118, l. III. Novaliauo- gnoscitur, 165,t. III. Pecraioruniconteiuplusmorlemin-
jum hacreses,540, l. III.
*"Kovifiorum terminaturseinpiternain,- 515jt. III. Peccatorumeffeclus,
modestiain incessu quae requisila, 512%el 211, t. III. Peccatum nulium impunitummanet, 595,
seq., t. III. I.III.
Numeriquadragenariimysteria,Coltect.V.T.,156,t.IV. Peecalor resurgit ad majoremgraliam, 618,t. IV.
Kummicolaquis dicendus,218, t. III. Peccalorumanua quaesint, 7hl, t. III.
Nuptisead quid iustitutse,686, l. XII. Poenacelebran- Pecuhiinler canomcosqaanlamala, 490,1.111.
tium nupliasquadragesimaliternpore, 687, t. III. Niiptiae Pellis coiubri decocta dolorem aurium mliigat,'650,
secunda.cur non improbanlur, 251, l. III. Unus sponsus l. III.
Ecclesiaevirginis,ibxd. Penna. homiiiumqu_esint, 815, t. III.
Kuptiaecaelibesqutesint, 686, t. III. Nupliarumcele- i. Peregrinatio Casini monlis quauli facieuda, 575,
braadarumlempusex sacriscanonibus,683, t. III. III.
PerfecterenunliaiUibuspotestasiudiciariapromiltitur, '
O 246,1.111.
Personarumco_equalitas, 5, t. III. Earum coseiernitas,
Obedientiacur anteponendabonisoperibus,311, t. III. 4, t. III. Earum propnetales,5, t. lli. ]
Oiiedienliamalaquae,63 elseq., t. III. Obedientiaadmi- Pertinaciaa effectus,484, t. III. Oppugnalurpertiaaeia
raitda MajoliCluuiaeensisabbans,583, t. -III. Obedienliie verbisD. Augusu,xbtd.etseq.
 lidl INDEX RERUMI.0TAB1LIUM. 1.98
1'etn (S ) aposio.i"discretiom Juoaeoramsalute co- esse mundi,55 et 57, t. IV.De presbyteroqui in Vesuvio
randa, 59,1.111.S. Petrumtres eliam claves manute- dem nionle perht, 437, u III. De alio presbyleroqui in ejus-
nentemfuissedesignalumvetuslisslmatirbismonumenta montisflamma malus vocem lugentis recoguovit.
docenl,74, t. III. Petrus cur a Paulo reprehensus, 60, ibid.
l. III. Petrus cur vilam aclivamdesignat,609, t. III. S. Principiasinistrasa_pead lelices pioveuiunt exitus,
Peirus Apcsioluscttidamapparenseum a da_monibusli- 114, l. III,
berat, 59S,i. III. S. Pelrus princeps senalus. aposlolici, Prior debet esseabbatifidelis,506, t. III In disciplina
25, l. IV. Quarese sublrahebata commerciogenlilium, regulari sit poliusrigidusquamabbasel cur, ibid.
Colleci.V.T. 274,t. IV.CurPelrus ad sinislramet Pau- PrivilegiumconcessumHenrico- imperatori in ponti-
lusad dexteiamin picturiscollocenlur,605, t. III: fice eligendo.55, t. III.
Peirus eremilain pavimenionuriosemperpernoclaus, Probatioad religionemvenientiumcur exigalur, 371,
793, t. III. t. III.
Petrus sacerdosex monachoNonantulano eremita,580, Professio,sive promissioservorumquali., 356, t. -III.
t. III. Professio religiosacur dicalur secundus bapiismus,292,
Pelra Damiauiobdimissosepiseopatusquanta poeni- UIII. Professions sacrashabittis,7*8, u 1II.
tenlia injuncla,445, t. III. Promissa!_.Petri Dam qua_,323et 543, I. III.
Petrus (S.) DamianicompellatCadaloumanlipapam,51 Proposiiuiiimonaslicum.secundus baptismus,570, l llf.
et C9,t. III. Ejus zelus proEcclesia Romana,76, t. III. Prude.niiacarnissuperbiamsapii, 223,I. JIl.
Ejus sermo ad Mediolanenses,77, l. 111.Subjicit res - PrudenJiahuiusmundiiminica Deo, Collect. V. T.,
suasjudiciosedissposlolieae,84, t. IIL Ejus allocuiioad 87, U IV.
episcopos.135, t. JIX.In.ehilur m Simoniacos, 138,1.111. m Puer clausisforibusintromissus,ibid Puerorumscholae
Laudatsnampatriam, 140, t.IH. Impugnatapocrypiios monaslernsBenedictinisolim hjbebaiilur,658,t. III.
canonesdepoenitenlia,157 et seq.,l. III Inveluturin t. Pugna cum daemoneet tentalionlbuslaudanda,5X6,
legisperiios,183,t. III. Ejusdemin scribeudofiJeset re- III. .
ligio,220,1.111.Construxileremum,o35,t. III. Modestia, Pulmenta in diehnsieiunii qu_epra.beanlurin ereino.
575, t. III. Alter Hieronymus,t. IV, vi, in princ.Ejua 524,t 111.
. Festus diescelebraturRaveiiuaJ,4, t. iVFEjusRhythmus Pyrilisnalura,631, t. III.""Aquodicauir, ibid.
. Paschalis,15, t. XV.Ejus epitaphium,51,.t. "I\. Ejus Pyiobohnatura,808, u III.
slylos, CoHecl.V. T. 75, t. IV. Quaresaspe lesliinoui.i '
gacra.Seripturajadhibuit,71",Coilect.V. T., u IV Q
Phalaridislyrannicrudelilas,575,t. III. i^uadragenariusnumerussignificatbumana.viia. cur-
Phialaaurea qtiomodomeiitemsanctisacerdolisadum- sum, Co'lecl.V. T., 156,l. IV.
bret, 502.t. III. Qiiadragesimaduplex,523, t. III.
Pliiio disertissimusJudaeorum, 521, t. III. V-iiadraginta duaemansiones, populiJsr?elitici, CoitecL
Philosophorum nullus tam insanus, ut Dei negaverit V.T.,U0elseq.,t. IV.
omnipolentiam,621, l. III. Pbilosophorum ad inlel- slionis
leclio Quaestio de zelotypamuliere,587,t. III. Ejusdeinqu_e-
ligenliamScnptur-ffconducens, 572,t. 1.11. egregia soluiio,ibid. Qua.S-iones ex sacris liueris
PhijenixnoslriSalvatoiistypus,812,t. III. doetoribussuul enodandtej641,t. III.
Pi_emarchioniss-8 ia p?upeiesliberalitas,207, l. III. Quercus"frugifera.iinpiosquomodosignTicent,777,
Pietas siniulala molesta, 778, t. III. Pieiatis operj
munda,Colleci.V. T., 117et seq., t IV. QuerelamonachoTum de canonicis,522, t III.
Pitati nomiuiseiymoD,594,t. ill. Quiesanimilaboribusacquinlur,2U5,t. III.
Plaga.cur iEgyptoinfliclse,714ef seq, l. II.. R
Pceua.clerieorumiacontinenlium,402, t. III. Eornm-
deni pravaaobjecliones,et earumlefulaliones,389,l. lil. . Ratbi.tli civitatemobteutam a Daud, mystice quid
Pcemieiiiiarecenlerconversisquaeinjungidebeai, 2!«i), signet, 551,l. III.
t. III. PtEniUuliacentumannorain quomodoexpleatar, IfKC/ic.Ecclesiamdesignat, 606, t. 111.ItasUelquomodo
794,t. III. Pa_nileul_aunius auni quomodoexpleatur, vitam conteinplativam adumbrel,295, 1.111.
524, t. III. PtBniientiaimmundisslatuiaa canonibusqua- Raimbaltius Fesulanusepiscopus,110,l. III.
hs, 160,t. III. Ramcse iuterpretalioet allegoiia,560,t. III.
Polychroniuspost malaprincipiaoptitnumfinemin sa- Raplddiniulerprelalioet allegoria,563, I. III.
cerdotiohabuit,109,1.111. . Rebaplizatioeur proliibeatur,90, t. III. Eadeih et re-
Polypi natura,810, t. III. consecratioestpar crimen,129,t. III.
PontifexItomanusest princepsEcelesiae,85, t. III. Ro- Rectorumauimarumjudicia,457,t. III.
maniPontificisanalhemalime.ndum, 589,i. III. Ponlificis Rp.deunlesad sascularemvitamin profundummaloruru
Romaniel regum unioEcdesiaeumversaasalutins, 71et pervpniuiu,36-2,t. XII.
seq.,, t. III. In pontificisftomanielectione non esse ne- Regeset sacerdolesa Deopra_ aliis illuiiiinanlur,99,
cessariumimperalorumsssen^um,exemphs demonstra- t. III. Regumnegotiisiuonachusnequaquainse ingerere
lur, 53 el seq., t. III. PontilieumRimanorum coronae debet,_277,t. 111.Regumet summipontiticisunioEccle-
tres nnde deiivala?,74, l. III. PonliticumRomanoram siaeuniversaesaJutaris,71, t. 111.Reguin.peccata saepe
vita eur tambrevis,474,t. III. consiliariisascnbenda,08, u 111.Rex clariorquamservus,
Populasfergel cur altare erexerit, 239;t. III. SiaiiliUi» U_ L IV.
dinisdeelaraliode iiloafta.i, ilid. RegisScoli»rehgto et chsiiwsrn Deuur,SToU, t.TIL
PortaEzechielisclausa quidsigniiicet,45, t. IX!.. Regnum Deo Patri tradi a Christo quid sit, 615, t. III.
PraBceptumChrislide prabcnda maxilla percutienli Regnuinet sacerdoiuma Deo inslitutum,98, t. III.
quomodointelligendum,67, l. III. Regula S. Benedicli, 287, t. III. Eius scopus,292,
Praedestinalionis fluisuude acquiralur,204,t. III. UHI.
Praedieatlofervensquameflicax,"726,1.111.Prasdicalio Xtegulas religiosaecommunitaset dlscretio,293, t. IJX.
juvat ad carnis vitia delergenda,46, t. IV. Pra_dicalio Religioquosmililesrequirai,2i7, l. III. In religiona
nuncinefficacior quamolim,274,t. IJJ. Apud Chrislianos meliusest segniter viverequam in saeculicunversatioiie'
verbi Dei pradicaiio-viluit,275, 1.111.Ad priEdicationis perire, 294, t. III. In religioue gui nobilesdicantur,289,
ofiicium-qui sint idonei,492,t. III. t. III. Re'igionemaccedemes,nisiveteremvitamrejiciaut,
Praedicalores ad imiceniconcordes,50, t. IV. Praedi- similessnnt Gabaonitis,Collecl.V. T., 164, l. IV. fieli-
caloresmaliqui, Coll-cl.V. T., 229,t. IV. Mali praedi- gionumiundatores suntorganumSpiritussancli,232,t IIJ.
caloresquiceuseauiur,492, t. III.. Religiosi curis saecularibus oppressidifficilevalenlsaciis
Piffiilicalurefticaciusoperibusquam verbis,794,f. III. mysteriisdigue as.is.ere, 517, t. III. Religiosidebeut
Pralaii doclrinaexemploconnrmanda,504,t. III. Qua obliviscimoressasculare",299, l. JU. ReligiosorumTe-
ratioiiesubdiloscastigaredebeat,305, i. XII. - _ nuntiatioet de!>itnin,286,1.111. Fervorin Deum et mor»
Pralaltonismunusobeuntiquaefugieuda,quaeveappe- t.ficalio,ibid. Religlosum iiabilumiudueritemdecd ve-
tenda,450,1.111. leres inoresabjicere, 288, I. III. Ut religiosus debe.,t
Pra;sidendiars facile discilnr, sed difficileimplelur, mundovaledicereel sacraeJeclioinvac?re, 2S2. t. III.
458,t. II!. RemonPhares iuterprelalioet allegoria,564, t III.
Praeteritapro fulurissaepeponitScriplura,623,t. III. - Res adversaepraivisKaequoanimoferuntar, 535, t. III.
Prpceset sacrificiapro iis qui iu Purgatorio cruciau-1 Res exintentioiieatiendendae,66, u III.
tur, 595el seq.-,t. XII.-Precesuniformilerdiceudae,sive_ Ressuinlerpreiauoel allegoria,563,l. III.
a muliis,sive a solitariisperagamur,227,t. III. £ Relhmasiie Pharam lnterpretatioet allegoiia, 564,
Presbyter^uanto.major monachoin diguilale, tanlo t. 111.
deteriorest in peccalo, 410, l. III. Presbyteri debent. Roniabeata corporeS. Petri, 25,t._IV.Eadeniobnoxia
 1199 INDEX RERUM NOTABILIUM. im
ebjibus, 45, t. IV, Eademmundo pia_fuildonec legibus -Salusaelerrsasolisobementibnsdebila,257, t. III.
obedivit,50, t. TV. -Satutaliolit el pluraliter et singnlanier,224, l. 111.
Itomana Ecclesia sedes apostolorum,550, 1.111. Ro- Salvatorper hydrum cur expressns,811, t. III. An1e
iiianaEcclesia spirilualis mater Regnm,56, t. III. Ejus Salvalorisadventumgenus huinanumequtiseralmfreiiis, H '
e l
praeslaiitia diguitas, ibid. 499, t. III.
Romaniponlificlsel regisunio Ecelesia salularis, 71 ei SamsonHguraSalvalons,Collecl.V. T.-,179,l.IV.
seq., u III. Idemesl princepsEcclesiae,85, t. III. Samuelismlegrilas,5i2, l: III. i
Romualdidisciplinae discretio,512, 1.III. Sanctiplurimi-sinelilt'ris illuslreS,727, t. III. Sanclt
l.ubns MoysisEeclesiamexpressil, 714, t. III. viri in singularumvirlulum perfectione ina_quales,197
Ruffini(S.) mar.yrishymni,57, l: IV. el seq., U'111.Eorum gesla vcnerandap .tiusquam imi-
tanda saepiussunt,273, t III. Sapsli quamopertpctioresj
S' .ai)loh>m_i_jores,570, l.DI.Sanciorumexemplacurpropp-
Sabbalumcur i_. virgnu dicatum,579, t. III. Pia ae.- nunlur, 273, i.XH SanctorumapparilioinecclesiaS. Cseci-
volioB.Virgiuisofficiumrecilandi, e t missarum solemnia liae Kom"*?,602,t.III. Sanclofumbealiludini omniaserviuril,
ad ejushonoremsingulis Sabbaliscelebrandi, 577, t. III. 786 , l. III. Sanctorumvilse libenter audiendae,' 784, '*
Hlodie jejunare iaudabileest, 578.t.III. Cur noncoiitur l. III
a Chrisiianis,41, t. III et270, Golletl.V. T., t. IV.
~~ -SaneiilalJsindisereiseperieulaj340, l.XII' ,
Sabelliihaeiesisconfuiatur,5, t. III. Sanguisuga faucibusliEerens qua latione evo.natur,630, '
Sacer3osper uiiilale.m tideiesl lola Ecclesia, et eius l- III.
vicemgeril, 229, t. III. Sacerdossacris altaribus appro- Sapieniiahumanaquot-periculissub.aeeat,728, t. III.
pinquans, ab omniesl-ne peccato mundus esse debei, ibid. Cui Sapienliaca_Iestisco3'estesfaciu ColleclVT., 262, i. IV.
Majoribuscavendmn ad eos redundent vitia infe- Deus parum-est, nihililli salis esl, 511, t. III. Sa-
riorum,506, t III. Nullusgraviuspeccal quam presbyter pienll-enimiaspericula, 540;t. IJL Sapientisemundanae
malus vel imperitus,tbid. Ad quid danturillis facullales contempttis,222, t. XII.
ecclesiae,507, l. III. QuU,s,t UXII.vere sacordos,ibid. QuiJ de Sapieutisest amare correptionem,slulti odisse, 755;
indignisconsliluendum,509, Quamperniciosepee- t. III. Sapientutupeccaiagraviora et pernicosiora, I52j
cent, 510, l. 111.Sacerdosioimundusduui pro aliis inter-
ceJit, iram Dei in se provocal,168, t. III. Ssnl reprobus, el lamen prophela,94, t. 111.Saultam
Sacerdosnoncommisceat siirpemgenerh sui vmgogen- innocensin principio sui regni, ut dicalura Scriptura
lis suce,expositio, 498, u III. Nobilitassaeerdolumqua_ filiusuniusanni, Collecl.Y. T., 184, t. IV. SauJ superbi
sit, 498, t. III. Quidsit sanguine arietis immolalt tangi pcena,710, t. JII."
exiremumanriculas,manusel pedissaeerdolis,499,1.III. Scacchorumludns, 452, t. XII.
Mens sanelisacerdolisphialaesl aurea, 502, l. Iil.Filn Pcsndalaviasunt Anticlirisli,279, t. III.
Davidqua rJlionedh-antursacerdolrs,201, t. IV. Sacer- Sclii.malicisant qui se a fralernacbaritate • diveliuni:
i
dos eUerius ministrat, Deus imisibi iler consecrai, 88, 515, t. III.
t. III. Sacefdoscur toliusEecIes.-8,iliiurverbis,-_-29, u III. Scienlia. cupidilasquamperniciosa,725, t. III.
liacerddtemde sanclh egreii, quld sit, 496, t. III. ScriplasancloramPatrumsimiliaviridario, Colleci.V.
Sacerdotesmali similescanalibuslapideis, 101, t. III. T., in Prcefat. '
lidem facinliteliammiracala, 110,i. III. Indigni sacer- Scripiores debenl esse veraees, 57, l. IV.
- tlclis ofjficiumesl ruina populi, 168, t. III. Sacerdotes Scripiura non subjacetniutabihtaii,224, t. III. Serip-
ignari qua' ralione leonum dentibusexponanlur,l.503 cl turaeverba inlerdumnon sunt juxta sonum accipienda^
seq., I. III. Sacerdolescur vocauiurangeli, 523, Jli. 66, l. III. Rex ex itilentione allendendaesunt, ibid'.
Sacerdotesac reges dii stmt et Christi,99, l. III. Sacer- Scriptura.cur in c.arpentisferrali. figuratas,551, t. *1II.
dotes Chrisliqui sinl, 507, t. 111.Sacerdoteslaceranies Scnplura sentenliae per ramos arborum inyslice ex-
sacramenlablasphemanti558, t. III. Sacerdolivel mi- pressse, et quomodo,387, l. III. Scripturarum intelli-
nimacrimiiiissnspicioestfugienda,500, t. 111.SacerdoTii gentisi sludia philosoplioruminseniuul, 572, U III:
dignitas,97, l. III. Idem el reg.iuma Deo insututum,98, Scripturas lilteraliler tantum intelligere quid sit, -537,
l. III. t. IIJ.
Sjcerdotisu\or qu4esit,--_97. t. Ilf. Sedis aposlolicsecalamitaset a_rumrt8e, 448, t TH.
Sacerdotalissalulaiiopiopier pacem,258, u III. SedilionisMediolanensis causa, 75 el seq., I. 111. I
Sacerdotiumquando a Chrislo susceptum, 90, t. IH. Selenitiscandor inlerior cum-luiiacrescit, JJ31,t. III.
Saeerdotumignorantiamullumnociva, 504, l. III. Sacer- Senibusmors est cerlo propinqua,573, t. III. Senum
dolumincuriacircalessaeras, 506, I. III. Sacerdotum viliumin loquendo,515, u III.
aliud vitium,5l)5,t. III. Sacerdolumthesauri lucra sunt Senlenliaui in mehus mulare non est dedecus, 69
animarurii,552, t. III. Sacerdotam depositio,125, t. III. t. III. |
.Sacramenia E cclesiae \ alide a malis adhiinislranlur,534, Seon significat diemonem. C olleel.V. T., 129,-1. IV.
t. III. Ans Simoniacissnscipere liceat, 535,'U III. Sa- Ejus urbs praecurvavocalnr iisebon,hoc esi cogitalioaes.-
cramenlivanaspecies, 129,t. III. !n sacramentisinitiislri Cottect.V. T.', 152,1. IV. i'
- officium allendendum,nonmeiiltim, ibid. ln sacramento Septem Dormientium * <SS.")oraliones pro missa,54,
vera Dorriinipraesenlia'mamfesLala, 583, U111. S acrameu- U IV. , . .
torum effeciusministTorunlpeccalisnon impeditur, 89, SeplemlucernaerandelabrisignificantseplemdonaSpi-
t. III. SacramentorumEcclesla.tria praecipua,96, t. III. ritns saiicti,,Collecl.V. T-., 116, t. IV.
Sacramentorumadministiaiio monachisprse omniiins (gSepiimageneratio ' in pronepotibusnon habetur, 187,
fileriCislicilaiuit, 523, t. III. Pr,,b,.'ur sanctorummona- l. III. i
chorumexemplis,ibid. Confirmaiureorundemauclorilale, "Seraphim cor velabaifl pedesDomini. Coltecl.V. Tl.
ibid.iLemex sftcrisconcihis,524, t. III. Ex niodo co,ise- 251, l. IV. ]'
crandi, ibid.Et ex modo vesiimeniorum, i bid. Sacramen- Sergius(S.) Damascenus episeopns,43S, I. III. '
tum ecclesiaslicu.ilquomodoveriauir in"pernicietn, 92, Serra. nalura, 815, t. III.
t. 111.SacramenlumecclesiaslicuuinoimuliisvertUurin
- SprviendnmDeo amore, nontimorepoenae,289,t. III,'
perniciem, el quomodo,92, u 111.
' Sacrificiorum Servornmprofessio,52V,t. III.
aniqui rilns cur ppnere, 42, t. III.
' S83cularestionsincerea_nantmoiiachos,etcur,613, Severini (S.) Coloniens'sarehiepiscnpipurgalorium oo
t.III. coaeervata horarum can*oiiicarum officia,
' S_eculumfuuirum-perregnum Salumoniscur dpsign.i- inlempeslive t.
595, III.
u
lum, 647, III. Saecalum praesenspeffegoum David_le- - -Silentioel mansuetaiiiaecontumeliseexcipiendse,515,
signalum,6J0, t. III. t. III.
Sagenapro naviculasa_piususurpaiaa S. doclore,7!, SUoenominisinterprelallo,595, l. III.
%.III. - SimonMagussimoniaeauctor, 546,t. III. Simonsimo-
Salamandrae nalura. 630, t. III. niaemagisler,91, t. III.
Salerniianiprinclpis miserandus exilus, 437, t. III. - SimoniacisJbonaipsa nocent, 158el iiq., t. III. Conlra
Salisct cbrismatisusus in baptismo,116,t. III.-Salis Simoniacossancti omnesirascuntur,159, l. III. Simo--
Agrigenlininatura, 651, t. III. niacahaeresisviguilusque ad tempus S. Pelri Damiani,
Salmonaidemcumnmbra, 568, t. III. 123,t. III. Simoniacaeha_re^eospnncipes, 555, t. 111.
Salomonstatuil duascolumnas templo, in unama dex- Per*Simoniacossauctus Spirilnsdalvs, 556, t. III. Si-
tris, alierama sinislris,Collecl. V . T.,208,t. lV.Salomonis moniaci pcpnam non eva(itint,91, t. III. Per eosdem
regnum eur regnum futurumsignet, 647, t. III. Ei fuisse Spiritus sanctosaccipilur.ifefrf.vSimoniaei sunl-noiisolum
'reginas 700el concubinas300quid sit, 648, t. III. qni paciscunlur,sed eliamquipecuniamnon pactam por
, Sallus eur dicalur plures consumpsisseqnam gladius, siulant, 546, t. Ili. Simoniacorumdivina malediclio,et
64-%1.111. ultio^ifr.d.
 1201. INDEX RERUM;NOTABILIUM. 1.202
' Simoniffi Tigris. Per tigridemquid-mystice iulelligendum,814,
grayitas, ibid. Simomaemagislri qui fuerint, t. III.
91, t. XIJ. _
Simphcitassancta mundi philosopbias prseferlur,152, Trinitas. Xntrinitate veneranda personarum quid fu-
l. 111. gieudum,4,' t. III. Mysteriumsancfissima,Trinilatis ex-
Sin iulerpretatio et allegoria,562, t. III.. plicalur, 5j t. 111. Personarum.coaequalitas,ibid. Prn-
SJ» et Sinai -iistinclio,ibid. prh tates, 5, t. III. Coaeternilaspersonarum, i, t. III.
Sinai interpretaLio,et allegoria,563, t, III. - Quomododistinguanturpersonae, 8, t. III. Trinitatis
SiriciuspontifexRomanus,163,t. III. mystetiumin-homiiiiscreationeelucet, 25, t. III. Decla- ,
J-foc/iotinterpretatio et allegoria,560, t. III. ratur in eversioiieturris Babel, ibid. ManifestaturAbia-
Sodomiapeccantesin reprobum.sensum.labunlur, si hamo, ibid. Item, et Lotb, ibid.
posthoeviliain sacrosordines concupiscuht,152,l. III. Turris Thebes myslicequid,588, J. III.
Viliiperantur,163, t. III. TympanumMariaeprophetissaeassimilajur^cruci, Collecl.
Solemnitatesocto Dominus in lege veleri praecepit, Z, T., 109,t. IV.
Collecl.V. T„ 135, t. IV. u-
Soliseomparaiio cumRomano ponlificp,473, u III.
Solitariiadversuscogilalionestanlumhabent dimicare, Ugo(S.) abbasCluniacensis,208, t. III. *
III. orafe Uguzonis s oror, 780, t. III.
270, t. Solitafii possunl loqui et pluralfter, Una personadebet abundarein nunierandisgradibus,
226, U I!I. Unus pro mullis, et mulli pro/mo, 227 ei
I. III. In etc. ibid/el seq. 189, t. III.
seq.,
" hymnis, lectionibus, Unioanimorumper quidtollatur, 514, t. III.
SolitudoLiaehabet fecunditaiemet Rachelispulchritu- Unitajisecclesiaslicae testimonium,230, t. III.
dinem, 550, t. III. Designatur in muliere foiti. 331, UrbaniVIII laus, t. IV inprincip.
t. III. In Magdalenaet Marlha,ibid. Ursicinus(S.) animarummedicus,35, t. iy.
Somnivictoria,729,u XII. Uxorum contaclu pollulis Ecclesiamingredi religio,
Sophiae niarch.oniss_e sepullura et ejus fetor inlo!era-_ 631."t. III.
hjlis, 779, t. III. . . v
Speclacuh.mDeo jucuudum.quod sit, 712, i. III.
Spirituaiissapieniia exlenori' pmdenliie pr_efe'rlur, Vagatiomultisfuil occasiopereundi,268, t. III. Vagatio
Collecl.V.T.,103, t. IV. . mullis monachis ruina exstitit,'265, t. III. Esau clejecii,
Spifilus sanctus per iriiiprobi sanclus,ministeriumdare potest 264, t. III. Jacobslabilitas.exaltalur.ibid.
suacharis_oata,.t56, t. III. Spirilus super.alios ValeriusepiscopusHipponensis, i45, t. III.
venit, in aliis hospilalur,95, t. III. Spiritus prophelicus Vanoruuihominumcorda lebelibus comparata, 501,
in SauleuT.licet reprobum,descendit,94, t. III. Spiritus t. III.
u
sanctuscur benignus,101, IILSpiiitussanclus, unus, ei Vaiiciaium Damiani de morie Cadaloi.admirahiliter
-efmultiplexest, 225,t. IIJ. SoJiludopluralis111. et multitudo implelum..VideDamianus. ,
iingulans per Spiritnm sanctum,226,,-t. t. III.Spirjlus' VelitrensisEcclesiiecanonicorum • emeiid^lioet pro-
sancliprccessio,.3, l. III. Ejns misso, 48, Idem feeius, 59S),t. III. •
ia baptisnioelofdine opeiauf, 89, t. III. Spirilussancti Venetidueisuxor nimiumdelicuta,demumtoto corpore
et solis comparalio,6, t. IV. Spirittis sanctusad aniniam compuiruit,780, t. III.
sehaoet, nt eademaniinaad eorpus,ilid. Spiritussanclus Yenter ac linguacur reprimenda,553,t. III.
recle oleum dciiur, Colecl. V. T., 224, L.IV. Spiritus Verba consecratiouissacerdotalis,52i, t. IIL Yerba
sanctusindubiLaiilera EilioJSICUL et Patre procedit, 18, etiam ulciscilnrDeus, 591, t. III. ~
1. III. Spiriius sanelusa 1'airesimulet Filio proceJere Verberarese unde natum,599, t. XII.
ut asseraiur, 656etsea., i. III. Quomodonos doceat,727, Verbi incarnalionemPaler et Spirjlus sanctus operati
t. III. sunt, 17, t. III. Verbumquomodogeneralur-a Palre, 10,
Sponsusquare lilium conyalliuiuet non montiuiD,Col- t. III.
lect. V.r.,257, t. IV. Ver tas de terra orta est, et quomodo,225, t. III.
Stephanicardiualislaudes, 64, t. III. Yertumnidaemonesqui dicantur,268, t. III. VideDai-
Slephanuscardinalispresbyter, 575, t. III. mon.
SubditorumtiiversEe voluniaies.458, l. XII. Vestes quibus S. Ecc.esia delectaiur qute sint, 528
Sues mjslice quisinl \*etii_leIligantur,-777, t.III. t. XII.Quas vestes in sponsissuis Deus requirat, 548, et
Superbiasibi nonahis ruinam facit,124, l. III. Super- seq, t. III. Vestes moiiachorumad quoruminiilationem
i.iaepoena,592, t. III. instiluia., 526, t. III. Vestibussplendidisinduiquamper-
Syllogismoruni rotiurviitus divina5_epedissolvil,628, iiiciosum, eL Deo odibile,_549,t. III. Vestium vihtate
U.llL vulganra mercari applausuin,hypocrisisesi, 261, l III
^Sylvesterlacrymarumiuundationedelusus,303, t. III. Veslium-actrdctaliumsignificalio,235, t. III. Allegonca
"Symbolumcur reiitelur in primahora,.2J5, t. JII. Jheona in sscris vsstibns, ibid. Quidquidpene in «Iivittis
Synago_;a Judaeorumcur stola-Christi,471, t. III; officiisagilur, sub ligurismyslicisdisponilur,ibid.
Synodiiiegolia a Monachiscur nou traclaiida',278, -> Vestilimollibusmundoserviuntnou Deo, 259, t. III.
t. ill.Sjuodus miqua - contra RomanamEcclesiam, " 64:
' .'' Viduaean velari possint,568, t. III.
tlll. Vigilanliaet foriiludoquibus neeessaria,~31,t. III. Yi-
gilaniiain tentationibus,312, t. III. - ,,
T- Vincentii(S.) laudes,31, t. IV.
VirginempostiapsumDeus reparare potest,618, t. Ilf.
Tabernacuddiviniac spiritualis fabricandiratio, 197,- Virgines-pruflentescurin quinquepsalmisexpressae,215,
..III. t. III. Yirgovoli prsevaricatrix,565, t. III.
Tau lillera significatnumerum trecentesimumCollect. Virtus et voluplas suntduae hominisuxores Collect.
V. 20.,170,t. IV. V. T., 155,'t.IV.Yirtutesinlerunaest eiigienda,198,t: III.
Tedaldiepiseopiterribile exempluui,590, t. III. -YirU.tessunt honiinum..peiin_e, et cur, 815,,t. III -E._
"femplumet sacrificiutnantiquilus cur perierunt, 44, peifecta virlulis unius acquisitione omnes acquirimus,
t. III. . ... 498, t. III. Excusaiionestepidorumin'vii'tuiibus
' compa-
Teaipofa pervertentium -absurditas, 685, t. III. Res raadis. • i
y_-riaexigunt-lempora,ibid. Visio*hori'ibiIis * !
cujusdamfratris, 590,-t. III.
Tentalio\iftuti admixta, et cur,567,t.-IIL Tentationes . Vila hominis.lablis,-47, t. IV. Vita contetn(.ialivain
inter psalienJumfacile frahguntur,348, t. III. In lenia- Joanne expressa,et cur, 609,t. III. Vitaaclivaet contem.-
Uo.iibus_vigil-.nlia effieaxraiio ad illas- vihcendas,775, pjati\a in canlicodesigna.3, 215, I. 111.Vita sctiva et
T-III. . . «onlemplalivamysticeadumbrala;,295,I. III. Vilaaciiva
Tentatis angelorumpr_esidiumpraesens,771, t. III. in Petro expressa, et cur, 809, t. III. Vitse solitarioe
-FerraiM&iacurAdamexpres.us, 552, t. III. Jaudes,-350, t. III. YilaesanctorumIibenler audiendas,
Terralacte et melle manans niyslice-qu_<), 77i,t. III. -78i; U'111.Vitae'beal_eitatus, 785, t. III. Yilalis (S.) -
-lerram cordis.nostri ' excolere quid sit, 286 et seq., "Xaudes, 32, t. IV. .
t. III.. - __ - Vilia nt penitus -exslirpenlar,amputandffl_unt etiam
Tenia sexta et Nonaex Danieleacceptap,214,t. III. - occasiones,808, et seq, l. III. Viiia omnia mortismedi-
Testimonium_._cclesiast.c8e unitatis,230, t. III. • >tationedebellantur,349, t. III.' Yiliiconlra naluramgra-
Tliaalh iuterpretaiio et allegoria,566,>,t.III. ; vilas, 150, t. III. Viliumhoc tenebras interiores.inducit,
Thaletiscasusridiculus, 632,t. III. - - . -155,t. III*.Posthoc viliuinsacrumordiiiem~colipupjsceu-
. Thare interprelatio, et allegoria,566,t. III. tes in reprobam sensum lapsi sunt,- 152,'t. lil.YUium
Thesaurusbonorumomniumquis diW-pr,251, t. IH. - quandoin h_eresimvertilur, 76, t. III. -
Thesaurisacerdotumqui sint, §52,1.111, - Vitissymbolum,470, t. III. . . - , -.
 «05 ORDO RER.UM __&_•
1
YUu-U.ille confraetusa Moyseest corpusdiaboli. Cot- W
tecl. V. T., 114,t. IV. fValdericimartyris eleemosynamiraculocommeudata,
Vivartaanimarumsunt monasteria,805. t. TIl. 205, t. III.
Volucresmysticequid exprimant,594, t. III. Volucres YulneraChristisunt sensuumnoslroruhimedicamenta,
ex arbore nasceules,'et ubi, 631, t. III. 709, t. III. Yulnera mariyrumquid iint, ibid. Yulueram
VoluntasDei omnibusrebuscaasa est, ut existant,616, Chrislimysleria,771, t. III. ,
1. 111. VulpesSamsonissigniticant h a_relicos.
C oltect.F. HT.,
Yoluptatesquo modo faeile con.emni possunt, 514, 178, t. IV.
J.HT. z
Votifragusinfirmilale cofnpilur ut resipiscat, 597, Zelphainterprelalioet allegoria,296, t. III.
t. III. Redivivusvolumpeisolvit,599, t. III. Zonispelliceiset aureis quid-siguetur,500, t. III.

OTtH© .RERUHE

QVM m HOC TOMO CONTINENTUR.

SANCTUS PETRVS DAMIANUS S. E. R, CARDINALIS.

__ |
OPERUM TOMUS SEU PARS III. —
CAP.IX. Quid doetoresdebaptismoet dominieicor-
poris Eucharistia
—
sentiant. 109
OPUSCULA. CAP. X. QuodSpirilus sanctusnon ex merito sacer-
doIum,.sed— ex ministeriotiaiur. 112
Cajetaniepistolanuncupaloria. 11 CAP.XI. Nonmirumsi Spirilus sanclusab indignis
Cajelanipraefalio. .4 accipitur,cumet DeiFiliussilab indigniscomprehensus."
Corollariaquaedamde vilfflLude .aesanclilateB. Pelri 115
Ramiani. 16 CAP.£1). — QuoddonumDei nullaministrorumconta-
CajetanusScipioniS— . R. E. cardinali15urghesio; 19 gionepoHuilur. 115
OruscDLUM PHIMOH.De iidecalholicaad Ambrosium. - 20 ler, CAP.XIII. —Quod sive verbi, sive sacramenliminis-
" CAPDT Dei donisnon possitobsMere. 116
—
PMMUM.Quaecredendasint. 21 CAP.XIV.— Quodde spiritu suo non per se Moyses,
CAP.II. — HaeresisArii et Sabelliiconfulatur. 23 sedDeus dedit sepluaginta-viris. 117
—
CAP.III. De sacramenlodominicae lncarnalionis. 24 —
CAP.XV. Quodii qui consecrandiaccedunl,jamha-
—
CAP.IV. Quomodosolus Filius carnem suscepit et heanl Spiritum satictum. 118
morfemsubivit. 23 CAP.XVI.— De nequissimisepiscopis,quorum tamen
, CAP.Y. — In Trinitate quomododislingaanlurpersonaB. ordinatiorata fuerit. 126
27 —
CAP.XYII. De Anatolioet Polychronio,qui post
—
CAP.VI. Quomodo Verbuma Paire generetur. 28 scelerataprimordiabene conversidigriosse suis ordini-
CAP. VII. — Ia Chrislo divinaet humana natura seso bus ostenderunt. 125
manifeslavit. 50 CAP.XYIII. — QUODI per indigaos etiam sacerdotes
CAP.VIII. — Quare Spiritus sanetus natus non dicitur
' ssepe e3,hibenturm iracula. 12i
ex columba,ia cujusspecieapparuit. 51 —
CAP.XIX. Quod saepe
CAP.XX.— Chnstus naturam suscepit hufoanam,non proveniuntexilus.., - sinislra prineipia ad felices
128
personam.— 54 —
CAP.XX. Quodper simoniacum,ul Spiritussanctus
-- CAP.X. QuodSpirilussanctus induhitantera Filio, dari baplizandopossit,consecraadonon possit, ralio non '
- sicul et a Patre pToeedit. 57 admillit.
- OPUSC. —
II. Anlilogusconlra Judceos,ad Honestum CAPXXI.— Quod attendendumsit quid sumitur, 1^0
non
virumclarissimum. 42 undesumatur.. - 131
CAP.PHIMUM. — De Christo,qui est FiliusDei. U CAP.XXJI.— Quodnec novJJianisint deponendi, nec
CAP.II.— De Christo,qui-est lapis angularis. 49 arianidenuobaptizandi. 155
CAP.III. —Refulanlur _uda_orum errores. 51 . —
CAP.XXIII. OuodconsecrationiseffectnsDdeiniti-
CAP.XV.— ConiirmaJuc Christumvefum esse Filinm lur fundamenlo. 154
Dei. - 55 ,CAP.XXiV.—Quod male ordinali episcopiconserjra-
OPUSS. III. — Dialogusinter JudasumTequireulem-et tionis graliamaliis habeant, sed sibi uonhabeant. 135
Christianume conlrariorespondentemad eumdetnHo- CAP.XXV.— Qnodab impiis saepeba?relicijo>_d.ii>aU,
nestum. 57 a suis nonremoveanlurofficiis, - 137
OPUSC. IV. — Disceptaliosynodalisiuler regis advoca- CAP.XXVI.— Quodii eliam tjuos post damnationem
-lumet Romanaeecclesiaedefensorem. 67 suamordina.il Acacius,honoribusnon priventur. 138
—
Ornsc.V. Aclus Mediolani,de privilegioRomanae GAP.1TVII. — Quodusque ad hoc tempus simoniaca
Ecclesiae,ad HildebrandumS. R.-E,cardinalemarchidia- haeresisviguit. 159
conum. 89 _. €AP. X XY.II. —Hicraanifesleprobatur,quiaper simo-
- OP0SS. VI. — Liber qui appellalurgratissimns adHen- niaros Spintus sanctus accipitur. . 140
ricum archieplscopumRavennatem. 99 —
CAP.XXIX. Quodqui promotifueranl a simoniacis,
CAP.PMMUM, — QuodChristus,et si per pluressua dona miraculiscoruscant. 141
discernat,pnipso tamen omnisgraiiaB plenitudooermaneai. CAP. —
XXX. Quodrebaplizatio et reconsecraliopar
100 crimenest. _ 145
CAP.II. — Qnodsacerdosexlerius minislrat,sed Dens CAP. X XXI. — Quod sieut rebaptizafi, ita et denuo
invisibihterconsecrat. , lot consecrari qulsque non potest. 145
CAP.III. — Quodsicut unus est, qui baptizat; ita unus CAP.XXXII.— Quodfalsumsit,Tit quilibeta simouiaco
idem est, qui principaliterconsecral. 102 consecralus,a laiconihildifferat. 1X0
—
CAP.IV. Quod Dominus cum baptismosimul et sa- CAP.XXXIII.— Quid Innoceniiusde reeonsecralione
cerdotiijura suscepit. 102 .censeal..,^_,.„ . - 148
—
CAP.V. Quodnulla sit causa, cura i-ebaptizariquis- —
CAP.XXXXV. Episcopos
non cur debeatiilerum alloquitur,ut per eos summae
audeat, cousecrari. lOi sedi tJiserelio 1.9
-que si
CAP.VI.~-Quod.ordiaalio, sU calholica, sit eliam soggeralur.
—
CAP.XXXV. Quidde his qui-gralis a simoniacissun>
rata. 103 promoli tandemLeo papastaLuerit. .. 150
CAP.VII.—QuodBalaamsimo.iiacusfuit,^t lamenpro- CAP.XXXVI.— Uhi imperatorHeinrieusgJoria<Jign_e
phetiae.spirilam nonamisit. . 106 laudisatiollitur. , 151
—
CAP.YJII. Qnod reprobumSaulem cumsaiellitibus —
CIP.XXXVII. Invehitur scriplorin simoniacos.154
EUis-propheticus spiritusoccapsvit. , 108 CAP.XXXVIII.— Ubi in Ra\eniialem ponlificempe-
 m$ GVJ& m HOC TOMOCONTINENTUR. -1208
ract! operissummac.includitur. 134 Dissertatimculade gradibuscogndlionis. 204
—
CAP.XXXIX. Superipriopusculosaperadditum. 153 CAP.*I.— In generationibussupputandisquaaregula
Scholia. 156 servanda. 205
O-USCULUM-VII. — Liber bomorrnianus,ad LeonemIX —
CAP.11. Quomodo^i transmigralioueBabylonisad
Tlom.Poalificem. - 159 Ghrislumfuerintgeneralionesqualuordecim. 286
LeonisI-Xepistola. 159 CAP.III. — Quomodo O zias a
g-enitus Jorajn dicatur.
Pr_e_atio. 161 207
—
CAP.I. Dediversitate peceanliumcontra-naluram OPUSCLTUM —
IX. De eleemosvna ad Mainardumeptsco-
161- pumUrbinatem. 207
CAP.II. — Quodinordinatarectorum pietas lapsos;,b CAP.PIUMUM.—Qaod ex virtulibusuns eligendacuimagis
ordinenon compeseat. - 161 serviamus. 203
—
CIP.III. Quod-usibus immundilis dedili,nec ad or- - —
CAP.(I. Eleemosynae praemiumquodnamsit. 212
dinemprovehi,nec persisleredebeantjam promoli. 162 —
CAP.III. Qusenameleemosynamajorsit. 214
CAP.IV. — Si ecclesiasticanecessitasposcat, utrum CAP.I V.— Quodqui eleemosynam effectu,-- af-
vel v el
laiibushocofficiumperagere liceat. 165 feclunon praeslat,charusDeoessenonpotesl. 216
CAP.V. — Qaodin reprobumsensum lapsi sunl, qui CAP.V. — Quodparenlum " eleemosynishliorum res
post hoc vitiumhabere lucrumordinemooncupiscunt. 1C4 - crescit.
— , . 217
—
CAP.YI_ De spirilualihuspatribusqui cumfihis siiis CAP.VI. Quodbonorumtemporalium afflueniiaex
coinquinaulur. 166- eleemosyna— o rialnr. 218
—
CAP.YIL De illis <jui eisdem, -Oumquibus lapsi CAP.VII. Eleemosynadefunctisprodest,daemonibus
sunt, sna criminaconfiteiilur. 167 invisa.. 220
—
CAP.VIII. Qnodsicul sacrilegusvirginisviolator,ita CAP.VIII. — Laus eleemosynae. 222
qnoque filii spiritualis oroslilutorjure sit deponendus. OPUSCULUM X. —De horis canonicis,adT... virumcla-
168 rissimum. 221
CAP.IX.— Quodejusdemcriminisreussit, etqui cum CAP.PRIHUM.—Peceatorum efiectus. 223
carnalivel-baptisinalis.filialabitur. - 168 CAP. —
II. Horaecanonicas,qus sunl? 225
CAP.X. — De apocryphiscanonibus, in quibusqui- CAP.111. — Cur in primabora reciletur syjnbolam.224
cunqueconfidunt, omninodecipiumur. 169 —
CAP.IV. Cur a clericis quinque,a monachisq~ uatuor
—
Cu>.XI. Probabilisreprobatio-supradiclorumcano- psalmidicanlur. - 226
num. - 169 CAP.V. — Cur ties a
psalmi monachis.dicantur. 226
CAP. XII. — Quod,Jia_c ludibria a
Jure numero cano- CAP.VI. — Quod conlinua ecclesiaeoratioesse debeat.
rrjm excluduntur, quod certum habere non videanlur - 2f7
auctorem. - 172 CAP.VII. — Mensutamrefectionisexcedentiumpcena.
CAP.XIII. — De iis qui fornicanlurirrationabiMter, id - ^28
est, quimiscentur gecoribus,
' aut cum masculispolluun- CAP.VIII. —De viroquodaaipio, el canonicarum hora-
'ur. . 172 rum sludioso. , 229
CAP.XIV.—Dehisqui in-peciides,velin masculosaut —
CAP.IX. Orationisefficacilasquanta. S50
olimpollutisunt, aul haclenushocviiiolabescunt. 174 —
CAP.X. HorarumB. Virginiseflicaciaquanta. 230
—
CAP.XV. De clericis,vel monachis,si faerint mas- Scholia. 231
sculomminsectatores. 174 OPUSCULUM XI. — Liber qui appeliatur,Dominusvobis-
CAP.XYI. — Kefandaeturpiludinistligna viluperalio. cum, ad Leonemeremilam. 251
175 CAP.PHIMUM—Quod sanetasimplicitas muudiphilosophis
CAP.XVII. — Flebilis lamentatiosuper
* _animamim- jure praefertur. 232
mundiliassordibusdeditam. - 177 CAP. —
II. Quare dicitur,Jube, Domoe , benedicere.
CAP.XYIIf.— Quodideoanimadebet plangi,quia ' non 233
plangit. — 179 —
CAP.III. Undeorlumsit Dominusvobiseum. 234
CAP.XIX. Quodruinaest populiofficiumsaeerdoiis CAP.IV. — Quodsiculalia scripluranoa subjaeetmu-
indigni. — 180 iabilitati,ila et Doininusvobisetim. 254
CAP.XX. Quodde manibusimmundorumnolit-Deus CAP.V. — Quodsancta Ecclesiaet una in mullis,et
acciperesacriGcium.. 181 lota videalur in singnlis. 235
—
CAP..XXI. Quodnullasanctitatisohlatios Deosusei- —
CAP.VI. —Iiemde unitale universalisecclesiae. 235
pilurquaeimmundilioe sordibusinquinatur, 182 CAP.VII. Quodsi Dominusvobiscumpro singulari-
—
CAP.XXII. Quodomnes quatuorilli modi* superius tate non dicitur,multaalianecesseest diimltantur. 236
enumeraticontranaturamsunt. 182 CAP.VIII. — Quodsacriliciumquodaltaribussuperpo-
CAP.XXIII.— Eihortatiolapsi in peccatohominis,ut nitur, a virissimulel mulieribusoueratur. 237
icsurg.t. 184 —
CAP.IX. Quod offieium membri cujuslibetspeciale,
CAP.XXIV.— Quodad edomandam libidinemsatispro- toti corporisit commune. -238
fiitcastitalispraemiacontemplari. 186 —
CAP.X. Quodsaeerdos,pars ecelesiasticicorporis,
—
CAP.XXV. Uhiscripiorprobablliterse excusat. 187 totius Ecclesia.convenienterutitur verbis. 238
CAP.XXVI.— Ubiad dominuinpapamsermo reflecti- —
CAP.XI. Quodpopulus Israelad ostendendam socie-
tur.- 189 talem altaris—exstruxerecoageriem. 240
Scholia. . 190 CAP.XII. Cur bigamusa sacerdotioomainorepelli-
OPUSCULUH —
VIII. De parentelaegradibusad Joannem tar, cam in foraicationemlapsussa.pe in ordinemrevoce-
episcopumCaesenalensemet D. D. Archidiaconum Ra- lur. 240
vennatem. 192 —
CAP.XIII. Quod Dominus si vcbiscuminter duos
CAP.I. — Quodinlerquos est lex haereditariaa sacces- recte profertur, a soloetiam jure dicaiuf. 241
sionis, nujlasunt jura conjugti. 191 k CAP.X IV.— Quodpopulas I srael ecclesiastic.ei nter se
CAP.II. — Qoodinstar humani-corporissex gradibus unitatisregulam tenuit. 242
consanguinilas terminetur. , 193 —
CAP.XV. Quodqu_edam feslivitatesnonsuo tempore
• CAP.IU. — Cur Deus in principio unum solummodo celebrantur. 243
(r eaverithOmiuem. 193 — in
CAP.XVI. Quod Ecclesiarecte alius supplet veiba
CAP.IV. — Quodquibusest us naereditatisest et atfi- alterius. 244
nilas generis. 194 —
CAP.XYII. Quodquidquidpene in divinisofficiisagi-
CAP.V.— In Iegisperitosinvehiturquosel de propriis lu,*,subfigurismysticisdisponatur. 245
logibus —convenit. lt.5 CAP.XVIII. — Peracti opusculi b revis epilogus. 245
CAP.VI. QuoJgenerationes, qnae utrinque ab uno —
CAP.XIX. Lauseremiticaevila*. 246,
prodeunt,debeanl simpliciler-numerari. _ 196 - CAP.XX. — Clausula disputationis per apostrophen ad
CAP.VII.— Ubiadversarios inevilabihargumentatione Lconemeremitam. 251
convincit. 197 • OPUSCULUM XII. — Apologeticumde contemptusaeculi
CAP.VIII. — Quod septimageneralio in pronepolihas ad Albizonemeremilamet Petrum monachum. 251
nonhabetur. 199 CAP.PRIMUM.—Queriturdemonaslicaedisciplinaapsu. 251
CAP.IX. — Qtiodjcxta praecedentispersonaegradum, ,, CAP.11.'— De monacbis,qui ad ea, quaoreliquerant,
comrmmis debet aifinitascomputari. 200 revertuutur. 255
CAP.X. — Quodin numerandisgradibus una ' tlebeat , CAP.III. — Quodminus peccaveruntAnaniaset - Sa-
abundarepersona. - 200 monachi,quipecunias habent. 233
CAP.XI. — Qaod aliudsit aliquandogradus aliudge- tlphiraquam CAP.XV.— QuodmonachushequeatChristumsimulet
neralio. 202 pecuniaspossidere. 254
CAP.XII.— Excusatiolongiorisopuscali. N - —
203 !, CAP.V. Quod meliusest retinere babita quamah.-
 1207 ORDORERUM ,1208
jecta repetei e. 2S5 •CAP. XVII. — De siguificatorehorarum. 515
CAE.VI. — QuodavarusNiimmicolavenus quamt_hri- CAP.XVIII.—-Demeusae leclore. 516
slicolanuncupetur. , 2;>6 CAP.ilX. — Quaata cellarium oporteat discrelione
CAP.Vlli ,—Q.uodetfi-mparvapecunia.monachiani- pollere. . ' 517
mam imiuauiorlaedat. , 257 —
CAP.XX. Admoniliopuerorum. 518
CAP.VIII. — Quahterad veras possitmanachusdiviiias —
CAP.XXI. Exhorlatio juvenumvel adolessentium.
pervenire.— 2_,8 519
CAP.IX. De monachisassiduediscurrentibus. 260 CAP.XXII.— De novitiis. - 521
CAP. X. — QuidLaicide monachissaacularibus dicant. CAP.XXIII. — 323
—
2G0 CAP.XXIV. Ubiomnesin communi ad charilatisstu-
I_AP. XL — Quoddiscursiomonachiet virtules expel- tlium provocat. '
- 526
lat, et viliorum mulliludinemintroducat. ' 261 Scholia. , 328
CAP.XII.— Quaemalainfelixanimamonachipatiatnr, OPUSOULUM XIV.—Deordiueeremilarumetfacultatibus '
cum ad inferiorarevertilur. 263 eremifontis Avellani. - 328
CAP.XIII. — Quodis qui forasegredilur,cumexcom- OPUSCULUM XV.— De suaecongregationisiuslitulis.Ad'
municatiscommunicare cogalur. __ 263 Stephaunmmonachum. 533
CAP.XIV.~Quod sicutab excommunicalis, ila eliam CAPUI PHIMOM. —Desolitariaa vitselaudibus. 536
ab excoinmunicandis oporteatdeclinare. _ • .• . 265 CAP. II. — De originevitaeeremeticae. 357
CAP.XV.— De monschisquipreliosisvestibus delec- CAP.III. — De duplicieremitarumgenere. 338
lantur. : , _.'', '267 —
CAP.IV. Quadiligenliaresistendumcaruisacdiaboli
CAP.XVI.—Qaodsicut pretiosavestisad iram, ita bu- tenlaliombus. 1538
milisDeumad iudulgeiitiamprovocat. 268 C p. V. — De quiete, " silenlioet jejunio, eremitis pra_-
CAP.XVII. — De his qui vihtalem vestium vulgare cipnenecessariis. > 339
mereamurapplausuni. 269 CAP. V I. — Regulajejuuii ac refectionls. 340
—
CAP.XYIII. De vera humililateDavid. 270 —
CAP.VII. De servoiumdisciplina. !342
CAP.XIX. —•Quod mollia iudumenlaminus per.ecli —
CAP.'VIII. De panismensura,et spirituallbusexer-
fastidiant,perfectionesaliquando indifferenter admitlant. citiis. __ 545
271 —
CAP.IX. De psalmodia. 543
—
CAP.XX. Yagatiomullisfuitoccasiopereundi. 271 —
CAP.X. De silenliirigore. . |544
CAP.XXI.— QuodEsau vagatiodejecil,' Jacobstabililas CAP.XI. — De nionastic»inslitutionisobservatione.
exaltavil. _ 272 344
—
CAP.XXII. In duobushis fralribus palet quid inter CAP. X II— De pielaieerga ' defunctos. Sio
\agos niouaeJ.osei staoilesdislet. ,, __ - - 274 —
CAP.XIII. Adhonalio. 345
CAP.XXIII.—Quoddhinadisposiiiosicutbonisspiriiuale CAP.XIV.— Deiis qui arcliorivivendi^enere se |ob-
oiiumtribuit, sic et pravosdillundi iu exteriorapermil- striuxerunu S4s
tit. 275 —
CAP.XV. De eremilarumjejunio. 547
CAP.XXIY.—De eremilis,qui in vagationesuntposili. CAP. XYX. — Discreliopraelatiin moderandissubdilis.
277 348
C__P_ XXV.— Quodcellam consueludodulcem,vagalio CAP.XVII.— De somniratione. 5i9
reddathorribilem. , 278 CAP.XVIII.— De psalmodiaprivata ac publica, nec
CAP.XXVJ.— Quodsaspe monachusfalsa carnalium nonaliiseremitaruraexerctiis. 550
promissioue deeipitur. 279 CAP. XIX. — De cogitalionibus vanis et nocuisnon sus-
CAP.XXVII.— Ut monachussea mundi implicatione cipiendisvel expelleudis. - 552
custodiat. • 280 CAP. XX. — De gulaeillecebiisfugiendis. 552
CAP.XXVIII.—Delibertateet discrelloneElisei'.281
CAP.XXIX.— Quod hoc lemporepraedicalio nonsicut CAP..XXL —Devesliumpaupertate,et vililateamanda.
olimsit admodumfructuosa. 283 553
CAP.XXX.— Quodnuncomniumvitiorummonstrafe- CAP.XXII.—De nibil pro ceriodefiniendo, • et de cogi-
ralius vigeant. ' -85 latioiiibus d iscernendis. 555
CAP.XXXI,— Quodjn synodomonachusad episeopo- CAP.XXlll.— Contra omnes tenlaliones, mortis se-
ruminvidiamlibere loquinouaudeat. __ 286 pu!iura*quememoriammullumprodesse. 555
—
CAP.XXXII. Quodmonachusse a mundocohibeat,et CAP. XXIV. — Quomodoconliteridebeas. 358
Dei judiciumsuissemperoculisantepouat. . 287 CAP. XXV.— De ad
hisqu;e levjndumponduseremiticsB
CAP.XXXIII.-— Ilis scriptoralloquiturveuerabiles mo- austeritatis valent. 557
nachosPetrum et Albizonem. 289 CAP. XXVI.—Quomodo lacr**niarum graiiapossitacquiri.
Scholia. 29J 558
OPUSCULUM —
XIII. De perfectioneinonachorum ad 0... CAP.XXVII.—Deperseverandoin eovitasmodo,quem
abbatemPomposianum ejusqueconventum. 291 semel quisarripuerit. 559
CAP. PRIMUM. —Deremissione fervoris sanctae religionis. CAP. X XVIII. — et
Qualiseligi quaris esse debeat
291 eremilarumpiior. . 360
—
CAP.II. Quodnisiquisquesludeat cceplaperficere, . —
CAP.XXIX. De venieiitibus"exsa_cuload eremuin.
ad amorernDei nequeat pervenire. 295 561
CAP.111.— Quodnecessesit terram nostri cordisex- XAP.XXX.— De his qui ex ccenobiticaconversatione
coleresi de amplavolumuspossessionegaudere. 294 ad eremuinaccedunt. , 362
CAP.JV.—De his qui-Gabaonitarum imitanlurexeni- —
CAP.XXXI. De patieniiaa-viriute, illi qui praeest
plum. 295 maximenecessnria. . 565
CAP.V..—De iisqui eorumlenent Uguram,qui ad ma- CAP.XXXII.— Konperfectaet consummala eremelicaa
ledicendumconsLitulisunt in Slebal. 296 vit;einstiluta,sed leviora quaadamhujus conversationis
CAP.VI. —,,Dehis qui dum perfeclionemiu solacon- principiain hacregulaconlineri. 564
versione constiluunt,conversispoenileuliam jaou iinpo- OPBSCULUM —
XVI. RheloriC-edeclamaiionisinveclio
nnnt. -' _. 298 in episcopum, nionachosad s_eculum revocanlem, ad Gis-
. r -
CAP.VII. — Quodmeliusest agere quodex auctoritaie leriuinepiscopuraAuximauum. 366
praecipilur,quamquod misericordiler.indulgelur. 501 adCAPUT —
PBIMUM.Quodmonacho..grolanti ' non liceat
—
CAP.VIII. De vita.acliv-et contemplaliva, sub figura s__culum r^verli.. - 566
I.iaeet Rachelis. > — 303 —
CAF.XI. Anagrolus habiiumreligiosum iuduerepos-
—
CAP.IX. De Zelphael Bala. _ . 304 sit. •' 367
—
CAP.X. De hisqui vagatioaibus dedili,jgnoiant
' spi- CAP.III. —Prtelaiiperuiciosideploraudi. 569
riluale conjugium. 305 CAP,XV.-^-Quodsponie suscipitur, siue- peccato non
CAP.XI. —De monachisqui grammalicamdiscereges- deseiilur. 370
liunt. , 506 —
CAP.V.- An filii a pareiilibus Deo dicati,'habilum
CAP.XII. —De laude lacryniarum. 307 induti, iii religione manereteneaatur. 371
—
CAP.XIII. Quodex amore Dei compunclionsscitur, —
CAP.VI. Quseaetas reouiraturin consecraudis virgi-
et rursumex compunclione divinusaiuoraugetur. 509 nibus. 3^3
CAP.XIV.,—De,Sylvestrolacrymaruminundationede- —
CAP.VII. Anviduaevelaripossint. 574
ceplo. i 311 —
CAP.VIII. Coiifirmanlur supraallaia. 575
CAP.XV.+• De diversisofficiismonasterii; primode CAP.IX. — Probalioad religionemvenientiumour
abbate. 313 exigalur. ' 377
CAP.XVI.'_ De priQre-monaslerii. - . 514 Scfiolla. - 580
 1209 QU_£ IN OOC TOMOCONTINENTUR. 1210
OPUSCULUM XVII. — De coalibatusacerdolum.— Ad CAP.IX.—QuodpraBsidendi ars facile disciiur,sed dif-
KicolaumsecundumRonianamPontilicem. 580 Jicileimpletur. 458
CAPUT PHIMDM. — Quod Phines idcijco fojdusscleriii —
CAP.III. Quibusarlibus dsemonimpugnet eos <iui
meruit saeerdolii,quia in zelumse exlulit ulLionis. 381 se a praelaturisabdicarunt. 461
—
CAP.II. QuodHeliideoperiil,quia filiispeccaqlibus, ' ,. OPU_,CULUMXXII. — Contraclericos,aulicos,ut ad dig-
malefpiusindulsit. 383 nitales provehantur. _._
_ saeculaf , 464
CAP.III. —Contrasaeerdotemluxiuiie dedimm. 584 CAPUT PRIMUM.— De clericisobsequio iuth prin-
CAP.IV. — Exhorlatioad suinmurnPoulilnem, ut iu _cipumdedilis. _ • '' 464
episcoposfornicariosc— auoiiicumexeat vigorem. 586 CAP.11.— Quodadulatioin clericissit Simonia.' 465
OPCSCUI.UM XVIII. Contra hitemperaiitesclericos. CAPIII.—De episcupnquodamBononiensi. 467
387 —
CAP.XV. Quodpeccataepiscopinon recleordinatiin
Disserlalioprima. 387 "promoioriscapuiredundent. 468
CAPUT —
PBIMUM.Curclericidebeant essecasti. S87 OPUSCULUM —
XXIII. De brevitate yitae
" pontificumRo-
—
CAP.II. Luxnriosiclenci cumAbime.echcomparau- manorumetdivina provideiitia. 471
Jur. 589 CAPUT PRUIUJI.— CurRomanorumPontificumvita brevjs
CAP.III. — Quampernitiosasit clericorumiutemperau- sit. ,475
lia. 391 CAT.II. —.Prtedicantur diviuaebonitatiset benefieentiEe
CAP.IV. — Clcricorumpravieobjectiones,et earum munera." _ - 475
refuiatio. 592 CAP. I II. — Tempornm varielatesdescribunlur. 476
' — 594 CAP. I V. — tolum mundumdiscurrunt
CAP.V. —Cilanlurexempia«acraescriplurse. Quodangeliper
CAP.VI. Allionalioa<lPeLrumc.ruirialem. -396 in auxiliumhorninuni. -477
Dissertatiosecunda.— Cohlraclcricurum
" intemperan- CAP.Y. —Quodomuiahomiuiserviant,eliam infirmis.
tiam. 398 , -478
CAPOI —
PP.ISIUH.HortaLurlabeutemdiscipiinameccle- Scholia. 480
siasticamet casiilatemsubleiare. 598 OPUSCULUM XXIV. — Conlra clericos Tegularesproprie-
CAP.IX.— Clericicur a populosegregantur. 399 _larios. 480
—
CAP.III. Clerhoruminepladefen.io. 412 CAPI TpniMUM.— Oppugnalverbissai.cliAugustiniper-
—
CAP.IV. Contineiiliasaccrdolumet levitarum mi- liiiaeiainclericorum. 481
nislranliuminveteri lege, quanta. 404 C4p.II. — XdeinfacitverhisD. Hieronymi. _ 485
CAP.V. — Quodclericisinlemperantibus melius esset CAP. I II. — Canoiiicoruuidefensio quam frivola. 48i
a sacrisordinibuscessare. 406 CAP.IV.—Cou.incilralionibus. " 485
—
CAP.YL *- De duobus presbyleris inconlinentibus. CAP.V. Quieinalaex pecuhoorianlurinler.caiion"_cos.
408 487
—
CAP.VII. Contrapeilicesclericoruin scriptorinvehi- CAP. VI. —.Ad praedicalionis .oificiuin qui sint idonei.
tur. - 410 489
CAP.VIII.— Quodisculpandussit,qui negligit emen- OPUSCULUM —
XXV. De (ligiiitalesacerdotii. 491
dare quodgotest. 413 CAPUT —
PIUMUM.Quidsit sacerdotemde s .nctisegredi.
Dhserlalioterlia.— Comraclericosintemperantes.416 492
CAPUT PBIMUM. — Hortalur Adelaideuicleficoruni in- CAP.II. — Quod nobilitassacerdotumsit vila sancta.
comineniium libidinemcoercere. 416 494
—
CAP.IX. Qttodconcubinae a lemplissiut arceadae.418 —
CAP.III. Quoasacerdolivel miuinuci-ininissuspiejo
CAP.III. — Quodhaereticiaemali sacerdotes sit fugienda. 495
sintsimiles. - Yulpibns 419 OPUSCULUM —
XXYI. Contra inscitiamel incunamcleri-
CAP.IV. —Quod zelus ac pietas in judice ' moderate coruui. 4!)7
essedebeant. • 422 CAPCIPHIMUM. — Quodimperitinonsunt ad sacerdotiuni
OPUSCULUM —
XIX. Deabdicationeepiscopatus.—-Ad proniovendi. . 499
KicolaumII Rom. pont. 425 CAP. lf. — QuodnuJlusgraviuspeccat quampresbytci'
CAPUT PBIMCM.— Probalurexemplisposse dimilti epi- raalusvel imperilus. 500
scopalum.— 424 CAP.III. — Quissilvere sacerdos. 501
CAP.II. Quidde dimilt.ndo episcopatuB. Gregorius CAP.IV.— Quod.episcopi esse dehent m
sentiat. , 425 coercendisclericorurallagitiis..igilautes 5i2
CAP.III. — QuodanimaegeheunsesuppliciisIradita., OPUSCULUMXXVII. — De comiuuuivitacanonicoruma<i
doniinicisdiebusTefrigeriopoliuntur. . 427 clericosi<'aneiisis eceieMie. . 505
CAP.IV.—De damiiatusin inferuo,posiea CAPUT —
PRIHUM.Quodclericinon habent proprietatem
liberatusest. monacho,qui 429 rerum, quaspossideiil. 505
CAP.V. — Quoaepisccpatusarduumsit munus. 430 CAP. I I. — Quodisnequeat dici cauonicus,quinon s't
—
CAP.VI. De siraoniacoepiscopoqui nou poterat no- regularis. 506
minareSpiritumsanctum. 453 CAP.III.—Quod uionachi.discurrentes,noii monachi
CAP. VII. — De AinulphoMetensiepiscopo. 455 dicendisunt, sed gyruvagi. 507
CAP.VXII.—Deconversoqui a SS.Andreael Gregorio CAP.IV.— Quoj ooiiimalorum societalepervertuntur.
veiherat"sest. 437 510
— —
CAP.XX: De Pandulphoet Joaune priucipibusin. iu- . CAP.V. Quod commuiiioviiaauaioneinspirilus et
ierno damualis. 458 rectiludinemparial. 511
CAP. X . — De presbyteroqui in Yesuviomonteperiit. OPUSCULUM XXVIII.— ApulogeticasmonachoriiQiad-
.459 versuscanonicos. 512
CAP.XI.—De tribusanisepiseopisecciesias suas itidem GATUT PIUMUM.— de
Couquestiomonacliorum canonicis.
de&eremibns. 441 515
OPUCULUM —
XX. Apologeticusob dimissumepiscopa- —
CAP.II. Quod sacr-amentorum admiiiislratiomoua-
luin. 442 chi?pra_omnibusclericislicita 1'ueril. 514
CAPUT PBIMUM. — QuodPelrus Damianusduorum epi- OPUSCULUAIJXXIX. — De vili vestilu ecclesiasticoriui).
scopatunmcuramhabuerit, 443 518
CAP.II. — Quod episebpalus deponi possitaliquando. .CAPIIT PBIMUM. — Quibus veslibus sanela 'ecclesia de
444 lecielur, , -. 5IA
CAP.III. — Conlra ecclesiaslicipecun dilapidatores. CAP.XI.— Induiveslibusspleudidisquam auuna. per-
— 445 - nicisiosmnel Deoodibile. 52(1
CAP.IV. Episcopicujusctam misericordiam
' in paupe- CAP. I II. — Dissuadet pretiosarumveslium appelituni.
rennntraeuloDeusremuiiera.ur. 447 521
CAP.V.— Damiaausob a_talisgra.ilatem episcopatus " OPUSCULUM —
XXX. Desacrameniisper improbosad•
laboresrefugit. - , '449 iniuistralis. ~S25
—
CAP.VI. Quodservus Dei ciritatem cooflagraiidum CAPUT —
PIHMUM. An ecclesiae sacranienia per maio_
'
praedicat,sibi ipsi veronon consulit. 451 couferri 523
CAP.YII. — Quodres sit uiaximearauaaliis pra_os_,e. CAP.II.possiut. — QuodSprilussanclus per iinprohiministe-
455 rium dar-epolestsua clurismala. 5£li
Scholia. 4S6 —
CAP.III. Quodqui sacerdotes laceranl, sjcrameuta
OPUSCULCSI XXI.—De fugadignitatumecclesiaslicarum. blasphemaiit. 527
—
CAP.XV. Cur Judaeiin Chrislummaleaffecli. 529
CAPOT p_u__a__.— Quodauimarurarectorum misera456 sit OPUSCULUM XXXI.— ContraPhilaigyriamet munerum
ccudiiio.- • • 457 cupiditatem. 5£9
1211 ORDORERUM '1212
CAPUTPRIMUM.—Quod ne Tatisquidemaccippre Scholia. • £95
judices ~
dona.
po.suiit — 531 OPUSCULUM —
XXXVI. De divmaomaipotentiain rejr*-*'
CAP.II. Quodfructusex divitiiscapilur, se dispeu- ratione corruptse,et faclisinfectisreddendis. 59&
senlur pauperibus. 552
~ 555 CAPUT PRIMUM,—Quod DeusmiiltapoleslqiiDenon vult.595
CAP.llf. — Quidsit avarilia. CAP. II. — QuodvoluntasDei-omnibus rebus causa est
CAP.IV. — Quamsit perniciosutndivitias sppelere. ul exisiant. 599
534 CAP. III. — QuodabsquedubioDeusport lapsnmrepa-
CAP.V. — QuodSimoniacisunt ncn .olumqui pacis- rare virginempossit. , 600
cunlur, sed etiam qui pecuniamnon pactam postulant. —
CAP.IV. QuomodopossslDeri,ut quodfactumest; non
555 sit faclum. 601
CAP.VI. *—Quoddivilioa non appetanturadindigenliam, CAP.V. — De futuris conlingenlibuset philosophiae
sed ad luxum. 537 iisii iusaeiis disputationibus. 602
CAP.VII.— QuodRomanaecclesiasedes sit aposlolo- CAP.VI. — Quod Deus inira pr_eseni,_esuss siiium,
rum. 540 omniasimulettempora, et locaconcludal. ' 604
—
CAP.VIII. Epilognset opusculiconclusio. 541 CAP.VII.— DeDei et una, dislincta tamen
Seholia. 542 omniuir,rerum scient;asiroplici et providentia. - 605
OPDSCULUM —
XXXII. De quadragesimaet,ffluadraginta
' —
CAP.VIII. DeDei aeternilate. 6U7
duabusH(-br_eornm niansionibus. 544 CAP.IX.—QttodTnab dicendasunt potius non esse
CAPUT PRIMUM —Quodni rebus dispicabilibusgravior esl quam existere. ' 609
abstineutia. 545 CAP.X. — Quod omniaDeuspolest, sive faciat sive
—
CAP.II. Coutra eos qui lilteraliter tantumsacram non faciat. >610
scripluramintelligunt. 546 - CAP.XI. — Quodnalurasconditornaluraesit etiam im--
—
CAP.III. QtioddescensioChrisliad nos fuerit i<er mulator.
quadragintadnogradus. 547 " CAP.XII. — De palalio Romuiiet philosophocorruen-» | 6ii
CAP.XV.—QuodApostolisint duces populi Chrisliaiii. tibus. - 614
550 CAP.XIII. — De his qui Dominumblasphemanleslepra
CAP.V.— Quodlanguorisanimaesint vilia,morsvero perfusisunt. 61S
peccatacrirainalia. 551 CAP. XIV.—De illo
CAP.VI. — Quodcuroin tenlationesubiiciendaspirilui. spirilusinteremit. quemadulleriocommisso,maligmis 616
554 CAP. XV. — Concluditasser-endumesse Deum posse
CAP.YII. — Quare tentatio-virtutiadmisceaiur. 556 Taclainfectafacere. - 618
CAP.VIII. — Quodoris parcimoniatransitussit in Pln- CAP.XVI. —. Teslalur charitalem suam erga fratres
nen, - 557 monasteriiCasineiisis, et virilem eorumvirtutemcom-
CAP.IX. — Epiiogiet opusculiconclasio. 5..9 mendat. 620
OPDSCULUM XXXIII.— De bonosuffragiorumet variis CAP. XVII. — De pueroclausisforibusintromissq. 62-1 '
miraculis,prseserlim B. Virginis. 559 OPUSCULUM XXXVII. — De variissacris quaestionibus,
CAPUT '—
PIIIMOM Quodsomniisiionsit credendum.561 juncla alia traclalionepriorem con-
CAP.JI. — Exemplamslupendamde BassoAniciensi. sequente. ejusdemargumenli 622
562 Qua_siio I . 625
CAP.III. —Yirgopraebendumclericosui devotoahla- DubitalioII. 635
lum restiluijubet. 56 DubitatioIII.' - 624
CAP.IV. — SahbatumcurB. Virginisit dicatum. 56t DubitatioIV. . 624
CAP.V. — Quod orationes et suffragiasint aliment DubitatioV. . ' 625
detunclorum. 567 DubitalioVI. 626
CAP.VI. — E.emplunimulieris,quaedefuncliviri ani- DubiialioVII. . 626
tiiameleemosyuaredimere conabalur. 568 DuhitalioVIII. 627
CAP.VII. — Quodfrucluosior esl eleemosynapaupe- DubitalioIX. 622
ribus data, quamablutioa sacerdotecarnaliceiebrau. 569 DubilalioX. 6Sg
C/IP.VIII.— Quodmagnavissit obedienliae. 570 Argumenlatio a lia de varussacris qucestionibus. 630
OPDSCUEUM XXXIV.— De variismiraculosisnarralloni- Dubiiatiol. , - 630
bus, addilasimilidisputationede variisapparitionibuset DubilatioII. De die passioniset resurrectionisChristi.
miraeulis. 572 652
CAPUT pniMUM. — Terribile exemplumArnaldi episeopi OPUSCULUM XXXVIII.— Conlraerrorem Graecorumde
Arelini calicem Dominieumalieuanlis et ab Ecclesia proeessioneSpiriiussaneti. 635
subtrahenlis. - 575 CAPUT —
PWMDM.De aucioritaleRomaniPoulificis 655
CAP.II. — Aliud lerribile exemplumTelaldi episcopi. CAP.IX.—QUIEsilorigo Graacorum erjoris. i635
574 CAP.III. — QuodSpinlus sanctusa Patre simuletFilio
CAP.III. — Aliudexemplunicujusdamnondantishoi.o- procedat. 855
rem
' locosacro. 573 —
CAP.IY. Amovetdubitationemquae nasci poterau
—
CAP.IV. Clerici pugnacis, insolentis et hlasphemi 658
casdes. 576 —
CAP.V. Amovet a liam dubitalionem. 658
CAP.V. — Quod Deus nunum peccatum impunitum CAP. V I. — Aliamilem amovet d ubitationem. ,640
relinquit. — 578 CAP. VII. — Quomodo d icatur Spirilus sanctusa Patre
CAP.VI. QuodDei laudes fedis cogitationibusnon proprieprocedere,in ^icsenosymbolo. 641
sinl inquinanda.. 579 OPUSCUHM —
XXXIX. Contrasedentes tempore divini
—
CAP.VII. Quodnon suntcommatresducendseuxores. officii. _ . 642
580 CAPUT —
PRIMUM. De archiepiscopiBisuntinimagnifi-
CAP.YIII. — Terribile exemplumcujusdamhominis centia, et clericorumataritia. 641
desperati ac—interficientisse ipsum. 582 CAP.II. —Quodclericos,dumdivinacelebranturofficia,
CAP.IX. Yotifragusinfinnilalecorripitur, ut resipi- sedere, pravaconsueludoest. i6ii
scat. 582 —
CAP.III. Quodangeli conlrahominesin ecclesiase-
Dispuiatiode variis apparilionibusel miraculis. 584 dentesindignantur. 645
CAPDT —
pniwuM. Barunciieremita.sanctilas. 584 —
CAP.IV. QtioJlaici quoquein ecclesia inter divma
—
CAP.II. Parisieusisepiseopiintemperauliadivinitus ofliciasederenondebent. 647
punitur. 586 OPUSCULUM XL. — De frenanda ira et simultatibus
CAP.III. — B. Yirgo Maria in suaefeslivitatisas- -ilirpandis. — 649
sumptioneinnnmerosliberat apoanispurgalorii. 586 CAPDT PKIMUM.Infirmitalesa Deo cur mittanlur. 649
—
CAP.IV. SanclorumapparitiopulcherrimaRom_ein CAP.II. — Quodper iram sapienliadeperdalur. 650
ecclesiasanctaeCaecili__. 587 CAP.III. — Quodira Spiriiumsanclumexcludau 631
OPUSCULUM XXXV.—De piclurisprincipumapostolorum. CAP.IV. — Exemplumpresbyleri propler irjcundiam
589 diabolomancipati. 6B5
C4PUT PRIMUM. — CurPetrus adsinistramet Paulusad Y. — Quodira hominemreddit amentem. 654
c_j_P.
dextramin picturiscollocetitur. 589 CAP.VI. — ProdigiumquodcontigitpresbyleroSaler-
—
CAP.II. Pauli praerogalivae enarrantur. 591 nitanomissamcelebranti. 656
—
CAP.III. Pauluspra. casterisomnibus privilegio ad- —
CAP.VII. Votum solvere contemnens infeliciter
mirabiliest insignilus. 592 perii. 656
CAP.IV. — Cur"B. Pauluspropriaranon habeat calhe- CAP.VIII. — Vitri condendlegregius artifex quod a
dram. . _ S9i , Tiberioimp.prsemiumreporlaveriu 658
1215 QUJE IN HOC TOiiO CONTINENTUR. 12!4
. CAP.I,- «- BeatusPetrusDamiauusad iractindiampro- gans. 710
nus quo lnodomoderelur. 638 OPUSCULUMXLYII.—Decasiiialeetmediiseaniliioiidi.710
OPUSCULUM XLI.—De temporecelebrandinuplias.659 CAP.PRIMUM. — Quod casUtaLis virtus junioribus difii-
—
CAP.PPJMUM.Tempus celebrandi nuptias ex sacris ciliorsit. " 711
canonibus. 6S9 —
CAP.II. Quod frequens EiichanstiEesuseeptioest
—
CAr.TI. C.ontrapervertentestempora. 661 prafsidiumCastitatis. 712
CAP. III. — ad
Kuptiae quid insti_u._e. 662 CAP. III. — Diabolus transfigurat se in Angelum jucis
CAP.IV. — Poeua celebramium nuptias qnadragesi- ul monachamdeeipiat. 715
malitempore. 664 —
CAP.IV. Quoddiabolussigno crucis cognoscitur.
Scholia. 665 715
OPUSCULUM —
XLII. De fide Deo obstricta non fal- —
CAP.V. Christianae cViaritaliscxemplum. 714
lenda. -667 —
CAP.YI. Per unumopushonumDei pietas pecca-
CAP,PRIMBM. — non
Quodnullaexcusationelicet implere lores salvat. • 715
votum. 667 OPUSCULUM XLVIII.— De spirilualihusdeliciis. 715
CAP.II. — Arduinusdamnatus,quodmonasticum habi- - CAP.PRIMUM —De Jubilseo,ejusquemysleriis. 715
lum, ut voverat, non suscepisset. 668 _
CAP.II. Quidfuerit mannaet quidsignificet. 717
—
CAP.III. JEpiscopus percussusin gatture, quod pau- CAP.III. — Quodin solo Deo est sanctorumspes et
percul» porcum abstulisset,religiooise dedil. 669 requies. 718
CAP. —
IV. AdamusSemproniensisEpiscopusinopinate —
CAP.IV. Quomodo Deusinnobisquiescat. 719
moritur, quodreligionisingressum distulisset. 670 OPDSCULUM —
XLIX. De perfecLa monachiinforma-
CAP.V. — Christiprovidentiaerga eleemosynarum fu- lione. 721
rem. 671 CAP.PRIMUM.—Qu_ecuratuendaecastitalishal)endasil.721
CAP.VI.—Pambonis Romani furlumfurto divinilus CAP.If.— Qnod sobrietasestcastitalispraesidium.-722
punitum. — 672 CAP.III.—Quodmorliscogilatio turpesabigit molus.725
CAP.VII. Clericusluxuriosuscum pellice incendio CAP.IV. — Quodsilentiumeslloquendimagisler. 724
periit. . 672 CAP.V. — Qnodpeccaliremediumest confessio. 725
Dissertaliode servandafideDeoprceslija. 674 CAP.YI.—CurDavidisconfessioveniam meruh, non
CAP.I.—Quod Dei volaac promissaviolare ne.assil.674 Saulis. 726
CAP.II. — Quodqui vota non periicit, Deum videLur CAP.VII.—Exemplum Zeuxidisin pingendaYenere.727
irridere. -' 675 —
CAP.VIII. Quodcordisduphcitasfugiendasit. 727
—
CAP.III. Bonaopera fidem frangentiumDeo miruis CAP.IX. — S. Romualdiconsiliumul sobrielalemser-
placent. — 676 vemus,et hvpocrisimfugiamus. 728
CAP.IV. Conciliorumdecrelisreligios_evitaepropo- —
CAP.X. Quodsermode rebussascularibusmonachos
situmrelinquentesdamnanlur. 678 deducau 729
OPUSCULUM —
XLIII. De laude fiagellorumet, nt lo- —
CAP.XI. Quod Chrisliana nobililasex Christo,non
679 ex avis est. " 750
quunlur,disciplin_e. petenda—
CAP.PRIMUH. — Daamonis asluliaquanta. 679 OPUSCULUM L. Inslitutiomonialisad Blancamex co-
C_j>r II. — Quidicanlurcelari a facieDei. 680 milissasanctimonialem. 31
—
CAP.III. Fabri dignum suppliciumdivino judieio CAP.PRIMUM.— Blancamangustiasetpauperlalemfor-
constiiutnm. 681 liler exciperehonalur. _ 731
CAPIV. — Terrihlis judicii comminatio, 682 CAP. II. — ab
Quodaliquandojusti injustis idcirco per-
CAP.V. — QuodChrisli\ulnera sunlsensuumnostro- miltunlur affligi,ut slatuantad Deumvel ex necessitato
rum medicamenta. 683 converti. 735
—
CAP.YI. Corporisnoslrivilitasac felor. 684 CAP.III:—Quod quisque contemptors_eciiliad hoc
OPIISCULUM —
XLIY. De decem jEgypli plagis atque debet semperenili, ut perveniatadamoremDei. 755
Decalogo. — - 686 CAP.XV.— Exhorlalio, ui in co_!estisspousi semper
CAP.PBIMUM.Quoddi\inalex sil niedicamentumpla- amplexibusrequiescau 736
garum. 687 —
CAP.V. Adcaulelamprovocal,ut conlra tentationis
—
CAP.II. De divina.legis promulgatione. 688 insidiassilsemper aecincla. 737
C__p. —
IH. De primaplaga. - 689 —
CAP.VI. De anima,cum egreditur, quibusdolorum
CAP.IV. — De secundaplaga. 689 anxielalibuscoarcletur. • 757
CAP.V. — De lertia plaga. 689 CAP.VII.—Sententiae Scripturarum de die judicii. 739
Cip. VI. — De quarta plaga. 691 —
CAP.VIII. Hic admonelurne snb pietalis speciead
—
CAP.VXI. De quintaplaga. 691 S-eculumrevertatur. 742
—
CAP.VIII. Desexta plaga. 691 —
CAP.IX. De monacho,qui de eremo ad canobium
CAP.IX. — De septimaplaga. 691 redieus, per immun.itiamlapsusinteriit. 742
CAP.X. —De octavaplaga. 692 CAP.X. — De sepulturaSophia.marchionissa.,et ejus
CAP.XI.—De nonaplaga. 692 feloreintolerabili. 743
—
CAP.XII. De decimaplaga. 693 —
CAP.XI. De Venetiducis uxore, quaaprius nimium
CAP.XIII.— Divinorumpr_eceDlorum emolumeata et - delicala,demumloto corpore computruit. 744
pra_conia. 694 —
CAP.XII. De supplieiisdamnalorom. 745
OPUSCULUM —
XLV. De saneta simplicilatesclentiaeiu- CAP.Xlllr— Quodmonachusirigidusvihs a.ga; mona-
flanlianteponenda. 695 chusaulem fervidus,\ilis est fructuosa. 740
—
CAP.I. Sclenlia.cupidilasquamperniciosa. 695 —
CAP.XIV. QuodDomiuicusduodecimsimulpsalteria
CAP.II. — Cur Deus alios juvenes, alios senes ad se cum disciplinacantavil,et lerliumdecimumcoepit. 747
vocet.. - 696 CAP.XV.—DeCo_lesiisHierusalerabealiiudinesem-
—
CAP.III. Cur Deus per viros idiotas ac simplices piterna. 748
mundumiustiluit. .697 OPUSCULUM —
LI. De vila eremitica, et probatis ere-
—
Ci.p.IV.— Quid in concionalorerequiralur. - 697 mitis. - 748
CAP.V. QuomodoSpirilussanclusnosedoceat. 698 CAP.PRIMUM.—Albizo et B. PetrusDamianuscumquania
CAP. Y l. — Quod humana sapienlia multis periculis suntdifficultatei nlra iimenadmissi. 751
subjaceat. — 6S9 —
CAP.II. Rursusuterque quaminliouestefuerint eli-
CAP.VII. De mundanae sapienliaeeffectibiis. 700 aiinati. — _ 752
—
CAP.YXII. Quodad Deumaccedenteshumanisdisci- CAP.III. Quodmonachisin urbe moranlibufarro-
plinisuon indigenU— - 701 ganlisetumor obrepat. 752
OPUSCULUM XLVl. De ferenda seauanimiter- correp- CAP.IV. — De abslinentiaquorumdamfralrum. . 755
tione. 705 CAP.V. — De MartinoSloraci. . 753
CAP.PBIMUM. »-CorreDtioncsaequo.animoferentium CAP.YI.—De LeoneSilnae,el aliistribusnionachiB. 754
emolumenla. 704 CAP". —
VII. De Leoneeremila Praezensi. 750
CAP.XI.— Qaod sapienlis.esl amare correotionem, CAP.VIII.—— De DomiuicoLoricato. 756
stulti odisse. 706 CAP.IX. Derationedisciplinae. 757
—
CAP.III. Quodimnatientibiiscorreotionessunt quasi CAP.X.—Tenendae discretionis admonilionecessaria.759
gladii. — 706 —
CAP.XI. Demonachoflumineenecato. 761
in
CAP.IV. Qaod religiosis convenlibusad regula- CAPXII.—Demonac.quidiabolipatroe'iniumqu_esivit.76t
rem disciplinam neeessariasiLcorreplio. 707 CAP.XIII.—De patienliamonachiexca.caii. 762
—
CAP.V. Cur bealus Paulus beatumPetrura repre- —
CAP.XIV. Ubi scriplor ea qu_edicla sunl, humili
henderit. 708 alisiactioneconcludit. 765
—
Csr.VI. AnbsaiusPauluspeccavcritPetrumobjur- - OruscuLUM —
LIl. De bonoreiigiosistatusel variorum
 1215 ORDO RERUM 1216
animantiumlro|Ologia. ___ CAP.X. — Ad pers<'v_ranli_-_ni exliortandoperoFat.819
—
CAP.I. Quodrehgiosiquasiovessuutde lupi fauci- OPUSCULUM LVIJ.—DP in coercitioneim-
bus erepta.. principisofficio
765 proboi'uin,addiiaalia ejusdem3rgumeulidh.sertatione.8I9
CAP.II. — Qucdmonasleria.ivariasunl auimarum.766 CAP.PRIMUM.— Quotljusliiiaorigorrognaconservet.819
CAP.III. — De nitura Leonis. 767 CAP. I I. — Quodjudex quimaleagemesuon
" punit, dia-
CAP.IV. — De Anlhalopo. 768 boli minisierest. * "821
CAP.V. — QuodfeminarumasLeclusest fugiendus.769 CAP.JII.—Quod iniq.uoscastigare eslDeo.s3crifieium.82l
CAP.VI. — Dehennaceo. 770 - CAP.IV. —-.Quod r(-gum consilianinousolum ' " pii, se'd"
—
CAP.VII. De vulpecula. , 770 eliam prudenlesesse debenl." '"823-
CAP.VIII. — De polypo. 771 —
CAP.V. PrincipisoffieiumquodDam siu 824.
CAP.IX. —De hjdio et crocodilo. 771 —
Alia disserlalio. De eoderap iucipisolIic]o,inimpiis
CAP.X. — De charadrio.. 772 coercendis. 825.
CAP.XI.—De phasuiee. 773 CAP. —
PRIMPM.QuodJuslili.ej.ignrbonisac malisutilis" '
XII. — De sarra sive serra.
CAP". 774 est. 826;
CAP.XIII. — De echino. 774 CAP.II. — Sacrcescriptura.,ac SS. Patrumde plecten-'
CAP.XIV.— De tigride, et quid myslice ' per eumin- dis iniquiscoucorssenlentia. 827,-
lelligenlum. . 774 CAP.III. — Hugonis.ducisTusciaeprudeuliain renun-
CAP.XV.— De pelicanoet q*iidfiguret. 774 liandoducatu. 827
—
CAP.XVI. Detipupa,aquilaet fulica. 776 —
C._p.IV. Guilla?matrisHugonis innocenliajucundo'
—
CAP..XVII. Devulturibuset-muitella. 777 mjiaculo(ieclaratur. 828
CAP.XVIII.— De ascidaet alcyone. 778 CAP.V. —Hugouis ducismors. 829
CAP.XIX.— De eolumbis,ibide et hya_na. 779 OPDSCULUM LVIII.— Deverafelicitateac sapientia.831
CAP.XX.— De panlhera. 780. CAP.PBIMUM. —Humanaeloquenliaquawparvifit a \iris
CAP.XXI.— Desalaniandra,dorcadeellynce. 781 saiictis. , 851
CAP.XXII,— De niiluraserpenlum. - 781 —
CAP.II. Discrimeninler sapientiamspirilualem et
CAP.XXIII.—De opagro,ejephame,unicorni,aquilaet terrenam. 832
formica. - 783 —
CAP.III. Sapienlia3coslestiset tenren_eprudenlia.
CAP.XXIV.— De vipera,accipitre,serpenleet ursa. 784 effectus. 853
—
CAP.XXV. De testitudineet variisanimaliummedi- CAP.IV.—Noslra.studiasintut soliDeo plaeeamus.834
cinis. . , _ . 784 CAP.Y. —Steeularesviri quomodose liaberedebent
CAP.XXVI.— Delupo etove. . 785 in amorererum terrenarumet spiritualium. p835
—
CAP.XXVII. De \aniloquiitemeritate. 786 CAP.VI. — Quodviitutis amor principatum teuere de-
—
CAP.XXVIII. De cancroet ostreo. 788 bet in corJe. • ,— - > __ j 836
CAP.XXIX.—De simiaet quopactosimiacapipossit.789 OPUSCULUM. LIX. De novissimiset Anlichrislo. 8,57
CAP.XXV.— De celo. . ,790, CAP.PEIMCM.—Derebus novissimisloqui difScileest,857
GAP.XXXI.— Brevisopusculiconclusio. 791 CAP. II. — Novissima meditari.quam sit. uii'e 858
OPUSCUU.M LIII.
' ~ De patteniiainJnsectatione
" impro- —
CAP.III. A morle Antichristi, ad Chiisti-Domini
liorum.
" CAP.PRIMUM., — 791 advenliim,quoldios intereiunt. 859
Quodpaiientiasit reginavirlulum.791 —
CAP.IV. Signaprtecedeuliajudicii diem ex S.Uie-
CAP.II. — Quodex Iribulaiionibus nobismedicinaprae- ronymisentenlia.' 840
paretur. — 792 _OPUSCULUM —
LX. Exposiliomysticahi-toriarum libri, '
CAP.III. Qupdgaudeiidumsil in adversis,timendum Gtneseos. 841
in prosperis. 793 —
CAP.PBIMUM.DixitDeus: Fiat lux, primadie. i 8i 1
>-CAP.IV. — Quodinter religiosos viros amicitia sine CAP.II. —De firmameiitoetdivisioueaquaitnn. I 841
uiuneribuscomparandaest. . 793 CAP.III. — De aquarumcongregationeia locumununi
ODCSCUUJ.M. LJV.— Deiejuniosabbati, 795 suhccelo. 81*i
—
CAP.PRUIDM.Quodouiniaserviant in hoc mundoad CAP.IV.—De lumiudiibusquarla die factisin " hrma-
usum-honiinis _ 705 mento
' ccali. 842
CAP.II.-r-Cur lres dies in hehdomadaapud - mona- CAP.V,—Quodquinta die pisces ' elavescreaLisuni8J2
chos jpjunareiiistilulMiisi>. 797 CAP. —
VI. Desexiodie. _ 843
IJJ, — Miraeuluniquojejunium sabbati approba-
CAI>. CAP.VII.— Quodsabbato,' consumiuatisomnibus,re-
tum est. 798 quievilDeus.— _ 813
—
CAP.IV. Majorumnegligentia exemploeiiam posie- CAP-VIII. ImmisilDominussoporemuiAdam..8X5
ris nocet. 793 CAP.IX. — Quod, deanibiilMileDou.iuoiu paradiso,
CAP.V. — Quod vita 'nostra sabbatumest uliimaere- Adam,quia nudusesset, se abscondil. 8iU
surrectionis. 800 CAP.X. — De Cain seplupluin ullio dabitur, -de La-
OPDSCULDM LV.— De celehrandisvigiliis. 800 mechsepiuagiessepiies. ' 8i6
—
CAP.PRIMUM.Curin vigiliisassumpliouis heataevirgi- —
CAP.XI. Fae ubi arcamde IignisItcvigalis,et i.ilu-
nis et B.JoannisBaplislaenatalijejunamus. 800 mine liniesinlrinsecus et e.-trinseeus. _ : 847
CAP.II.— Aliquoruraabususinmulcendavoce, ut me- CAP.XII. — Demensuraarcae diluui. 847
lins canant. 802 CAP. XIII. — Quod cubiiis quiudecim allioi* f uit aqua di-
CAP.III. — Cur in sabbatoex beati Silvestrisententia luviisuperomnes monles. - ,8X8
jejunandiim. 803 CAP.XIV. — Quod diluvium ccepit m iuui posl ceutum
CAP.IY. — Cur in vigiliaresurreclionisDominiGlona et quinquaginladies. . 8J8
in excelsisDeocanalur. 80'_ —
CAP.XV. Quodarca requievitmenseseplitno. 818
CAE.V.—Quod sabb_.lijejunium coelestivlsionecel,'- CAP.XVI.— Decorvoet columbaex arcadimissis.848
braium est. 804 CAP.XVII.-r- Quod
' dimisitilerum Noe columbamex
CAP.VL—QuomodoH. JacobusApostolusinorLuussiu 8li6 arca. , 848
—
. CAP,VII. CurB. JoannisBaptistaedecollatio\igiliam —
CAP.XYHI. Venite,faciamuseivitatem. - 8J9
non habeat. 807 —
CAP.XIX. De quinqueregibusSodomae et Gomor-
OPUSCULUM LYI. —• D e a
Huxa mundi gloria et saeculi rhae, qui tjuatuorregibus interfectisunt 850
despectione. — -- 807 —
CAP.XX. QuoJAbrahaiucum Deo sacrificavit,pe-
CAPPRIMUM.AgnetisImperatriciscumregina ' Saba coradivisii, avesnon. <830
coinparatio. 807 CAP.XXI.— Abrahamvolucres descendenles super
CAP.II.—Cbristi elSaiomonissapientiacomparatur. 810 saerificiaabigebat. 850
CAP.1X1. — Amovetohjectiouem. 811 CAP-XXII. — Cum sol occumberet,sopor irruit super
CAP.IV.— Quodper bonaexeraplacoronagloriseuo- Abraham,et error magnusinvasileum. 85(1
l)is-cuinulatui* 812 —
CAP.XXIII. Descendam,et \ideboan-clamofeni qni
CAP.V.—Bonamagnorumvirorumet mulierumexem- venit adnie opere compleverini. - ' 851
plaquanlum valeaut. 813 CAP.XXIV.— Quod Sodomiite,dum conarenturad
CAP.VI. — Quaaunni purilate saiiclorumreliquiae\ e- angelos violenterirrumpere, caecilatepercussisuut. 85J
newiidse. 815 —
CAP.XXV. QuodAbrahamuuicuoisibi Jiliumsacri-
— -
CAP.VII. Exemplaregura ac ducum,<juiniundi io- JicandutnDeooblulit. 852
licitatemiufelicissimoexitu perdiderunl. ,816 CAP.XXVI.— De Liaet RaeheluxoribusJacob. 853
CAP.. III.,—E\eu.ula inulierum,quarum gaudiamois CAP.XXVII.— DeBalaet Zelpha. _ 85i
occupavit.—- . 817 —
CAP.XXVIII. QuodRachelliomenfilii sui Benjamin
CAP.IX. Quodidemsit omniuui-morlalium initium vocavit. 855
aofinis. _ 818 —
CAP.XXIX. QuodOnanintenit aquascalidasin solU
, \
 1217 QVM IN HOC TOMOCONTINENTUR. 1218
t.idine,dumpasceret asinospairis sui. 8"i6 XLVJ.—In eadem annunlialionebeatissima?virglnJs
—
CAP.XXX. DescenditJtidasin Thamnaad tondendas " Mariae.— Ad missam,pra.falio. 934
oves. 858 XLVII.— In assumplionejpsius saneiissima.Yirginis.
AI.EXANDRI II DIPLOMA DELEGATIONE S. PETRI —Hymntisad Vesperas. 934
DAMIANI IN GALI.IAS. . . 857 XLVIIf. — Adhonorem saneia.Mariasvirginis. Of- —
DE ADYENTU1'ETl.I DAMIANIAD CLUNIACEN-licinmq.iolidianisdiebus.— Ad Vesperas.—Hymnus
SEMECCLESJAM. 8".H XLIX.— Lecflonesad Matulinum. -^ Leclioprima.955 935
4CTASYNODI IN GALLIISCELEBRAT_E A B. PK- L. —
TRODAMIANO. 859 LT.— Lectiosecnnda. ' - 935
HYMNUS DE GJ.ORIA PARADISl. 861 LII. — Hymnusad Primam.
•LTII.— H-mnnsadTertiam " ' 95S 936
ADDITIOAD TQMUMTHOPERUMS. PETRI LIV.— Hymnusad SeMam. 933
DAMIANI. I_V.—Bymnusad Nonam. 956
De sequenlibusopnsculisMaimonilum. 865 LVI. — ad
liyninns Compleloriuro. 957
. DE GALLICAPROFECTTONE DOHNfPETRJ DA- LVII. — ls!a_orationes dicantur per horas diei. 937
HIANIETEJLS ULTRAMONTANO ITTNERE." 866 LVIII. — Alia. 957
Cluniacidescri,iio. 866 LIX. — Alia. 937
, KXPOSITK3 CANONIS MISS.ESECUNDUM PETRUM LXI.— LX. — Alia. 957
DAMIANI. 880 Rhylhmus d e S. Maria *?irgine. 937
TESTIMONIA NOYI TLSTAMENTIex operibus B. I.XII.—Rhylhmusdeeadem.anolissimaVirgine. 939
FetriDaminnie.cerpla. 892 LXIII.— Riiyth-iius super Salutationeangelica. 959
Tes.imoniaex Evangeliis. LXIV.—Adeamdemsanclissimam
892 contra Virginem.—Versns
ExAelibusapololorum. 9fl lempus nubilosum. 9i0
Ex EpislolisJonniiis. 903 LXV. — Paractericum carmen de eadem sanclissima
Ex Ap.calvpsi. 905 Yirgine. / - 940
' LXVI. —Missade S.JDanielepropheta. Oralio. 941—
Ex EpislolisPatili. 905 — Aliaoratio.
Defermentaloan possil offerri. 909 LXVII. 941
LXVIII. — Secreta. 9X1
UPERUM TOMUSSEU PARS IV. — CARMINA LXIX.— Postcommunio. 3X1
ET PRECES. XXX.— DeS. JoanueBaptista. 941
PrivilegiumPauli papaeV. 912 LXXI. — De S. Petro aposlolo. 9it
De feslodieS. Pelri DamianidominiConStantini Caje- LXXII. — DeS. Petro aposloloHymnus. 94f <
iani pTaemonilio. - 915 —
LXXIII. DeS. Pauloapostolo. 9X2
Tesiimoniainsigniade"laudabiliS. Peiri Damianiope- ' LXXIV. — De S. Paulo aposloloHymnus. 942
rum defatigationeadomnoConstani.noCajetano'abbate LXXV.—DcS. Andreaapostolo.— Hyninus. 9X2
praestila. 915 LXX \ I — Divisio. 942
•ConstantiniCajelaniepistola ad D. Franciscumet D. LXX>II.— De S. Joanne apostoloel evangelista.—
AntoniumBa>benno.priucipes. 916 H^.nnu.ad Yesperas.
— 942
Cai"ianiepist.nuncnpatoriaad UrbanumPapamATH 916 LXXVIII. AdNoclurnum. 943
B. PETRl DAMIANICAUMINASACSUET PRI_- LXXIX. — Ad Laudes. 944
C.ES. 917 LXXX. — Missain festoS. Bartliolomaei. — Oratio.944
I. —Oralioad DeumPafrem. 917 -LXXXI. — Alia oralio. 944
II. — OraiioadDeumFilium. 920 LXXXII.— Aliaoralio. ' 944
—
XII. OralioadDeumSpiiitumsanclnm. 922 LXXXIII. —Alia oratio. 9X4
1Y.—AdsanetamTrinitatemoraticnes. 9_>4 LXXXIV. — Aliaoratio. 9X4
—
V- Secundaoratio. '924 LXXXV. — Aliaoratio. - 944
VI.— Terliaoratio. * 925- — LXXXYI. — Mi.sain translalione S. Malthaei aposioh.
Vlf. — Idemoralionosde sauctaTrinilale. Oratio.
9-_5 LXXXVII. 945
VIII.—Alia.- i'25 — Aliaoralio. 945
IX.—Alia. 925 LXXXVIII. — Aliaoratio 943
X. —Alia. " 935 LXXXIX.—Missa de S. Barnaba apostolo. — Oratio.945
XI. — De anniinlialione Domini. 925 XC. — Secreta. 9*5
—
XII. De nalivilaleDomini. 925 XX.I. • — Postcommunio. 945
XIII.—DeoblationeDomini. 925 XCH. — Oratioad Vesperas. 945
XXV. — De baplismoDomini. 925 XCHI. — Versusde gestis apostolorum. 945
XV.—De transfiguratione Domini. 925 XCIV. — TJnde supra. 9X6
—
XVI. Ubipueri dicunlHosanna. 925 i("V. — S.
Rhjlhmusde Vincenliomartyre. 9X7
XVII.—Deca_naDomini. 925 XCVI.'—De S.Yitale marljre —Hymnns ad-Laudes.949
XVIII.— De patena. 926 XCVII. — InTesiivitaie S. Aolhimi. — Hymnus. 949
—
XIX. UbiJud,isDominumtradit, 926 —
XCYIII. In solemnitaieS. Ursini Hymnus. 950
XX UbiCfiristusTogatPatrem. 926 XCIX.— Missa sanctorum septem dorinientium.—
XXX.— Dominusdicitdiscipnhssuis : Vigilale. 926 Oratio. 950
— \
XXIIet XXIII. Oralionesdie eneris sancto in crn- C. — Seerda. 950
cisadorationedicendae. 926 CI. — Posieommiinio. 951
XXXV. — In terlia genuflexione. 926 Cll. — De S. Apollinare episco;o et marlyre. Ad —
XXV.—Desanclacruceorationesalia;. 926 Vesperas Responsorium. - 951
—
XXVI. Oralio. 927 CIII. — Bjmnusad Vesperas. 95t
— - _ CIV. — Ad Noc.urniim.
XXVII. Oratio. 927 951
XXVIII.— Oralio. 928 CV. — In naiahS. Apollinaris. — Missa. I ntroitns. 952
—
XXIX. Oratio. 928 CVI —
eL CVll. Oralio. 932
" — Alia
XXX.—Oralio. 929 CVIII. oratio. 952
XXXI.'—Oralio. 929 CIX. — Aliaoiatio. 932
—
XXXII. Oratio. 929 CX. — Aliaoratio. 932
— CXI.—H.ymnusin lionoremS. Apollinaris. ' 952
XXXflf. Oratio. 329
XXXIV. —Litaniae. 930 CXII.—Veiba ad
Apollin.iris vicariumdeprecaloria. 835
XXXV.—Hymnus desanclacruce.—Adnoeturnum.950 CXIII. — Alia eiusdem verba deprecatona. 955
—
XX-XVI. AdLaudes., 930 CXIV. — Alia ejusdem verba deprecalona. 9.5
XXXVII.—Paraclericunicarmende sanclacruce. 931 CXV. — Verba Christi ad apos olos. -- - 955
XXXVIII.— De sanctacruce. 951 —
CXVI. Oratio. 935
—
XXXIX. Item, de sanctacruce, duobusinviceraini- iCWII. _ De g. Ruffino marlyre.—'Hymniis. 95,">
niois. 931 CXVIII.—AliusHjmtius inhonoremS. Apollinans.954
XL.—Rbylhmusp .schalis. 951 —
CXJX. X)eSS.Donatoet fliiariano.—Hymutis. 954
. CXX. —H.mnus aliusdeeisdem. -
XLI. —De A"-eensione Domiui. 935 955
, XLII.—Hymnus in ascensioueDomini.-^AdLandes.935 CXXl.—De S.Donato episcopoetmartvrpsequeiilia.955
XLIXI.—Ubi Sp>riIus8ancIusdesceiir'it.s!iperaposi.955 CXXII. — De S. Fidele mariyre. — Hymnus. 95(i
—
XLIV.— Inannuniialionebealissimae.Irgiriis"Mariae. CXXIII.— DeS. Gregoriopapa. Hymnus. — 957
— Hymnns.—Ad nocturnum. 933 CXXIV. De S. Benedictoabbate Hyronusad Yes-—
XLY.—AdLaudes. 93J peras. 957
 -1219 ORDO RERUM. 1220
CXXV.— AdNoelurnuro. __ 958 CXCV» — De papaet Hildebrando. 967
—
CXXVI. Ad Laudes. _ 93S —
CXCVI. De Romanoarchidiacono,qui milii medium
CXXVJI.—EpilaplnumLudoicisancJipre.bytefi. 959 piscpmmisiu 967
CXXVIII.— In nalaliconfessorumPonlificum.—Hvm- CXCVII.— Urbano gratulatur, qui RomsBfaclusest
nus. . 959 ..auperepiscopus. 96?
CXXIX.— Ad Laudes. 959 —
CXCVIII. De illoqui filiumhahet. 967
CXXX. — De oiiinibiissaictis. —Versus. 960 nondiscordenl.967
CXXXI.— De annunliationeVirginis. _ 9110 CXCIX.—Ulhiquipra.i-icanlinvieem
CC. — De sJercore lurdi fii viscusundeturdusipse
CXXXII—De iiaiivitateDomini. 960 capilur. 967
CXXXIII.— De ccenaDomini. 961 —
CCf. Illi, cai ego prolixammisi epislolam, et ipse
CXXXIV. — De barnismoDomir.i. - 961 milii parvam. 967
CXXXV. — De S. Jo.uineBaplisla. 961 CCIL— De Florenlia,in qda papa Slephanusobiit, et
CXXXVI.—DeoblaiioneDoinmi. _ 961 Nicolauspapaex eademproeessil. 967
—
CXXXVII. Uhi pueri dicunliHosanna. 9C1 CCIII.— De illJ -qui<semetipsum subjugat,ut reumre-
CXXXVIIJ. — TraiisliguralioDomini. _ 961 cipiat. 967
CXXXIX.,—Dominus —
dicitdiscipulissuis.—Yigilate.961 CCiV. QuodRoma mundo praefuit,doneclegibus
CXL.—UbiJudasDominuuitradit. 961 obedivit. 967
—
CXI.I. DepateiKi. 961 CCV.— Quodpleriquecaslisint tenaces. 967
CXLII.— UbiChris.usrogatPafrem. 961 CCVL — Deillo qui, nulr.tus Arelii PomposiaeF abbas
CXLIII.— De fsceusioneDommi. 961 fuit. 967
CXLIY.— Lbi Spirilussauclus desccndit super apo- —
CCVII. De domnoUmbertoarchiepiscopo,qui sede-
stolosi 961 bat ad dexterampapa?,et ego adsinislram. 967
CXLV.— DeS. Pelro. 961 CCVTII. — Super saecularibuselegidia. 967
—
CXLVI. DeS. Paulo. - _ 961 —
CCIX CoffijaOuniacensemabbatemqui eum in Gal-
CX1.YII. — De illo qui moraluHnodio. 961 liamduxit. 968
CXLVIII.— De illoqui placel duobusinimicis. 961 —
CCV. Yevsuspauperis. - 968
CXi.IX.— DeHildebrando. - 961 CCXI.'—Detridtianojejunio. 968
CL.— De eodemHildehrando. - 961 CCXII.— Qui dicit quodvutl, audilquod non vtllt.i968
CLI.— De illo qui omnialimel vel nihil"timet. 961 CCXIlf.— KpiiaphiumPetri Damiani. <968
—
CLII. De virgaMoysi. - 961 —
CCXIV. Bennonisepitaphium. 968
CLIII.— De arcaNoe. - 961 —
CCXV. Quodvermiseris, et a vermevorabens. 969
CLIV.—Deilloquipriusoona!el posteareposcit. 962 CCXYI.— Ad poemtentiam provocat. t 969
CLV.—Dominus papa sine merem iucipiebal, e tmeeum CCXVII. — Versusde Simoniacis. 969
complere \olebal; «cque mecunidicebal; sicul erat in —
CCXVIII. __dversus Simoniacos Rhylhmus. 969
•—
piincipio; cummeeumnondixissel. GloriaPatri. 962 —
CCXIX. Damianoexhnrlaliout inonachusfiat. 971
CLVI.•—Ulishoc diciturqui fal«ampacemfaciunt.962 CCXX— Rhythmuspceniieuiismonachi. 971
CLVJI.— Quodsa_peamicus \ideiur irasci, et inimi- CCXXI. — De abbammmispria rhylhmus. 972
cus fraudulenterhlandiii. 962 CCXXII. — De omnibusoidimbusomniumhominum in
—
CLVHI. AdpapamAlexandrnmadmonilio. 962 ho" siecnloviventiumrubrica. 974
CLIX.—Hocseryu. J3ei faceredebel. - 962 —
CCXXIII. In eos qui de regis ulliohe seeuri sunt,
CLX.— Pransumdicimus.—Edentpauperes.—Silen- sedChris.Umevadereneqaeunt—Ithylhmus. j977
liumsolvenlesdicimus:Preliosa in conspectuDomini.962 COLLECTANEA 1N VETUS TE8TAMENTUMEX
CLXI — De odio. 962 OPUSCULIS B. PETRIDAMIANI. 985
—
CLXIT. Quicastralusest nondebet episcopari. 962 Cajetanipra_falio. 985
CLXHI.—DeRomanisfebribus. _ 962 IncipillihcrTeslim.VelerisacNoviTestamenti. 987
CLXIV.— Quod qni ignorat legem vitiorumnequit Incipitprologus. 987
evitare pernieiem. 962 Incipiuntlestimonia Libri Genesis. 991
—
CLXV. Deiriduanojefuuio. 962 GAPUT —
PRIMUM.In epislola ad Hildebrandumel Ste-
—
CLXVI. CandaloononpasLori sed anliquoDraconi.965 phanumcardinalesin qua docet qualiterralionalisaiiima
CLXVII.—Cuidamlratri, cui jejuniunietvigilia* in ad perfeclionemveniat. 991
nauseamvenerant. 963 CAP.II. — ln eademepislola. 992
—
CLXMII. Quodquidam beuefjelis offenduntur,of- —
CAP.Ilf. fn eadeniepislofa.J 995
fensioneplacanlur. - 963 —
CAP.IV. In eademepislola. 995
—
CLXIX. Dedenle et lenle. 963 —
CAP.V. In eademepislola. _" 995
—
CLXX. Quod cart sine prtedicalioneprorumpitin —
CAP.VI. ln eademepislola. 994
silvamvitiorum. 965 CAP. V II. —In eadem episLoIa. i994
CI.XXI.— De baculorectoris. 963 CAP.VIII.— In sermonede S. Columba. 995
Cl.XXII. — De EcclesiaRomanaab aulipapa invasa —
CAP.IX. lu epislolaadAriprandum,in qua hoilalur
luctus. ' 985 ul Dei servussaeeularihus nonstudeallitleris. " 997
—
CLXXIIf. De miseriahumanasconditionis. 964 CAP.X. — In sermone S. Lucae. 997
—
CLXXIY. De eo quipraedicatjuslum et dimittit im- CAP.XI. — In Iibrode peileclione monachorum. 998
pium. 964 CAP.XII.— Insennonede exaltattonesancLaecrucis.998
—
CLXXV. Lauseleemosjna_. 961 -
CAP.XHI. Xnsermonede S. P. 999
—
CLXXVI. Avarodiviii. 964 —
CAP.XrV. lu eoderasermone. 999
—
CLXXVH. Viro superbo. - 964 CAT_XV.—ln eodemserinoue. 999
CLXXVIII. — Livido obtreclalori. 965 CAPT XVI — In librode pi-rfeciionem onachorum. 9 99
CLXXIX.—Duobusiinmici.,ul adpacent redeant. * 965 CAI>. —
XVII In _ern)oiiein CrenaDomiui. 1000
—
CLXXX. Cumldemseriptumbis uiiltiLur. 965 —
CAP.XVIII. In epis.olaad Hirmisindirasanclimouia-
—
CLXXXI. De quibusdamanlidolis. 965 lem, in qua dicilurquodjedificium humanaesuperbiaeeiio
CLXXXII. — Quodqui sumil munnsdebet vicemred- deslruilur. 1000
dere. 966 CAPXIX.—Jn epislolaad Bonifacium Causidicnm;| uhi
—
CLXXXIII. Quibusbenedicliode coclearibus milli- dicilurut exleriori prudeutiaespiritualissapienlia praa-
tur. - 966 feramr. 1001
CLXXXIV.— PomificalidexleracocleariamituniLur. 966 CAP XX. — In epislola ad Alexandrum Papam. 1001
— de
CLXXXV. Quibus benedictio cocleaiibus milti- CAP. XXI. — iii epistoJaad DesideriumabbatemCasi-
tur. 966 nensem. 1001
—
CLXXXVI. Amicumlerret. 966 —
CAP.XXII. AdAlexandrumpapam; ubi conquerilur
—
CLXXXVII. Adinimicum. 966 de uisoleniinprasorumhominum. 1002
CLXXXVIil. —Discretiointer leveraet gravem. 966 CAP.XXIII. — In epislola ad Leonem papam, ubi ac-
CLXXXIX. — Quodnieliussit agncola.laboranli quam cusalumse esse conquerilur. 1003
dominopraelianti. 966 —
CAP.XXIV. In hbro Gomorrhiano. 1005
CXC.—Dehisqui non se, sed alioscarpunt. 966 J.AP.XXV.—Insermoiiedelnvenlionesanclaecrueis. 1005
CXCI.—Quod esuriensetsiliens vile quodlibetJibeiiler (_,AP. —
XXVI. De Liaet Rachel in hbroDe.perfecUone
sumit. 966 monachorum. 1004
CXCII.— De illo qui gloriaturin altiludinevocis. 9l>6 CAP.XXVII.—De Ralaet Zelpha,in eodemlibro. 1005
CXCIIL—Denionachis, qiuloricasiiiduuiitad carnem.966 CAP.XXVIII.—In epistolaad Desideriumabbatem,
—
CXCIV. De Hildebrando,qui pana. quidemslalura^, ubidiciiur: cur Paulusad dexteram,Pelrtisad smislram
sed tnagnaavideluresse prudentiae. 966 m picturapoualur. 1006
im '
QUiE IN BOC TOMOCONTiNENTUR. . 1222
CAP.XXIX.— AdDesideriumabtralem,ut vacetsludio -CAP.III.—In eadem epistola. ' ' " 1065
conlemplandi. 1007 CAP.IV. — lu sermonede S. Bartholomaeo. 1065
—
-CAP.XXX. —Tn sermonede S. Joanne Baptista. 1008 CAP. V. — De S. Anastasio. 1066
CAP.XXXI. Inserinouede S. Luca evangelisia.1010 . CAP.VI. — In sermouedeS. Geotgio, 1066
CAP.XXXII.— In sermonede S. Vitale. , 1011 CAP.VII. — In libroDe perfectioneinonaehorum.1066
CAP.XXXIII.— In sermone de lnventione*sanclaa Cts. YIII. — In epislolaad Bomfaciumquie est de eo
crucis. - 1012 < quod exterlori prudentiaespirituaiis sapienlia ceheat
—
CIP.XXXIV. in sermonede S. Eleucadio. 1012 |.
praeferri. 1067
Ineipiuntcapitulahbri E\odi. 1012 CAP. I X. — In epistola ad Cineiuin praefeclum, 1067
1013 —
CAP.X. fn epistolaad Petrum uionachum. "
Ineipiunt testimonialiiiri Exodi. - -1068
—
CAP.PBIMU__.Xiiepisiola ad Hermisindemsanctimo- —
CAP.Xf. In sennoneJdeS. Anasiasio. - 1069
nialem, ubidiciLurquod aedificium humanaesuperhiae ciio —
CAP.XII. In sermonede S. Bat*lholom_eo. , 1070
1013 "
deslruuur. Ineipiuntcapilulahbri Josue. - 1070
—
CAP.'II. Xn epistola ad H ermisindem, ubi dieitur Incipiunl TestimonialibriJosue. 1070
quodaedifieium humans-sapientiaecilo labatur. 1013 CAP.PBIMUM. —lu secundosermonede S. Joanneevan-
CAP.III. — In sermouede S. Columba. 1014 gelista. - 107O
—
CAP.IV. In eodemsermone. Iui5 CAP.II.—In eodem sermone. - 1070
CAP.V. —In epistolaad CanonicosFanenses. 1015 CAP.III.— In sermoneprimode S. Bartholomseo.1071
—
CAP.VI. In epistola ad Bouifacium- ubi dicitur ut —
CAP.IV. In sermonede sanctoAndrea. 1072
exteriori prudenliaespiriluaiissapientia pra_i'eratur. 1016 CAP. V . —Jn sermone de S. Bartholomaeo. 1075
CAP. V II. — De d'ecem in
plagis jEgypli, epislola ad CAP. Y I. — In sermone de S.Andrea. 1075
sdiscipuluui Joannem. 1016 —
CAP.VII. In eodemsermone. 1074
—
CAP.VIII. In sermoneS. E.eucnadii. 1021 —
CAP.VIII. Xnepistola ad B. Causidicum,ut exte-
T.AP.IX.—Inseniiouedeiiivenlionesahct-ecrucis. 1021 riori prudentiaespJrilualls-sapien.ia pf_eieratur. 1075
—
CAP.X. la epislolaad Blancamcomitissam. 1021 CAP. I X. — ln hbrode perleeLlonemonachorum. 1076
CAP.XI.— In sermoae deinventlone sauctae crucis. 1022 CAP. X . — In epislota adfralres Gamugni. "" 1077
—
CAP.XII. Ineodem sermone. _ 1022 Incipiuntcapilulailbri Judicum. 1078
—
CAP.XIII. In eodemsermone. 1022 XncipiuntTesliraonia libii Judicum. 1079
—
CAP.XIV. In sermonede S. Eleuehadio. 1025 CAP. — In
PSIMUM. episiolaad V. abbatem. 1079
—
GAP.XV. In epislolaad fratres Cluniacenses. 1023 CAP. I I. — In sermone de S. Cassiano. 1079
—
CAP.XVI. In sennone S. de Eleuchadio. 1023 CAP. I II. — In sermoue de exallalioiieS. Crucis. 108i
t-AP.XVIL—lnsermonedeexaltalionesanctaecrucis.1024 CAP. I V. — Iu sermonede .anelisvirginibus. 1082
CAP. XVIII. — ln sermone 1024 CAP. Y. — In sermonede S. MaUbaeo. 1085
t_Ap.XIX. — G. G. *synodaliprimo.. 1025 CA-.VI. — In epistolaad Pelrum archipresbj-terumde_
CAP.XX.— In epistolaad canonicosFanenses. 1023 inconliiicnlia clericorum. 1083
—
CAP.XXI. In sermonede S. Andrea.apostolo. 1023 CAP.YJI. — In ad
epistola Bonifaciumepiscopuin de
CAP.XXIL—Iasermone de-S.Mallhseo evangelisla.1028 curiahbus episcopis. 1084
CAP. X XIIf. — tn sermonede S. Bartholoinaeo.1026 CAP.\II1. — Inepistola ad Petrum archipresbyterum
"
TIAP. XXfV.— In sermonede S. Eleuchadio. 1026 de incoiuinentiaclericorum. ~~ 1087
—
CAP.XXV. ln eodenrsermone. 1028 —
CAP.IX. In eadem epistola. 108t
—
GAP.XXVI. —In sermonesyilodaliprimo. 1028 —
CAP.X. In sermonede sanctoAntimo. 1088
CAP.XXVXJ. In epistola Damianum ad de scurrilitale CAP. X I. — In ad
episiola Adelaidemcomilissam,qua
\'itanda. 1028 eamconfcederat episcopopropter mcontineniiamclerico-
IncipiuntcapitulaJibriLe\ ilici. 1029 rum. , 1089
Incipiuntlestimonialibri Leviiici. 1029 —
CAP.XII. In sermonede sanclis virginibns. 1090
CAP. PKIMDM. — In sermonede inventioneS.crucis.1029 CAP.XIII.— In epistolajadcanonicosEauenses. 1090
CAP.II. — In sermone\irginum. 1029 Incipiuntcapilulalibri primiRegum. ' 1090
CAP. —I II.—In sermonesanctiDonati. • 1031 Incipiuul — lestimonia lil.ri primi Hegum. 1{I9J
CAP.IV. AdDesideriumabbaiem. _ 1051 CAP.PBIMUM. in episLolaad Nicolaumpapam,de in-
CAP.V. — In epislola ad CuniberluraTjurinensem continenliaepiscoporum. 109i
episcopum,de incoiiliiienliaciericorum. , 1031 CAP.II. — In ad
epistola fratres Cluniacenses, 1092
. CAP.VI. — Jn sermoneS. Georgii. _. , 1032 CAP.III. — In epislolaad Albencum,in qua ei super
CAP.VII.— In sermone S. Boniiaiii. 1032 decemquaestionibus respondet. 1094
— —
CAP.VIII. Ad CunibertumTaunnenseni epUcopupi CAP.IV. In epistolaad Aliprandum,quaeest de cor-
de incontinentiaclericoruni. 1035 reptione, quam sit ulilisin sancLiordinisdisciplma. 1095
CAP. —
IX. Xnsermonein crenaDomini. _ 1035 CAP.V. — In epistola ad Hermisinilim,de eo quod
CAP.X.—In epistolaadHiIdehrandum etStephanum.1034 aedificium humanaesuperbiaecito destruilur.
— 1096
Ineipiuntcapitula libT i Numeri. 1034 CAP.TI. In sermonede
' CAP,VII. — Tn epislola adDesiderium S. Columba. 1096
Incipiunt teslimonia libri Numeri. . 1054 abbatem, qua
CAP.I. —Xnepistolaad Alexandrum ' papam, ut cano- dicilur qaod majori sit dignus honore qui dignitatempro-
fiicisproprietatemlollat. 1034 jicit quamqui in ea persistit. , 1097
CAP.II. Xn— sermonede ccenaDomini. 1055 ' Incipiuntcapitula libri seeundi Regum. 1099
CAP. III. — In libro gratis^imo. 1035 Incipiunt — tesliuionialibri secundi Regum. 1099
CAP.IV. — In sermonesecundode S. Malthaeo. 1036 CAP.pttiMUM.In libro Gomorrhiano. 1099
—
Op. V. Insernfonede nativitateS.JHariae. 1037 —
CAP.II. In sermonede S. MaUhaeo. 1100
CAP.VI.—inepist.adHermisindems-ncti uonialem.1057 • —
CAP.III. In epistolaad B. quaeestul exteriori pru-
— S. "
CAP.VII. In sermonede iiivenlione Crucis. 1038 dentiiEspiriluahsprudenliapraeferatur. 1101
CAP.VIII.—Insermonede exalt-ationeS. Crucis.1038 CAP.IV.—In epistolaad Albericum,quasuper decem
—
CAP.IX. In eodemsermone. _"* 1059 quEeslionibus respondet. 1101
• CAP.X. —Jn eodemsermone. _ 1039 CAP.V. — Ineadem epislola. 1101
CAP.XI. — In sermoneS. Christophori. 1040 ' CAP.VI. — In episiolaad Cluniacensesfratres. 1102
CAP.XII. — In episotlaad V. Episcopamet ejus cano- CAP.VII. — In epistolaad Marinum. 1102
de
nicos, quinque sensibus corponscohibendis. 10X4 CAP. VIII. — In ad
epislola cardinalesepiscopos.1105
CAP.XIII. — In gademepistola. . 10X5 • CAP.IX. — In episJolaad Albericumqua ei super de-
CAP.XIY.—In epislolaad Albertum, in qua de man- cem quaaslionibusrespondet. 1105
sionibusIsraelilarumscribit. , 1043 —
CAP.X. In epistolaad Desideriumabhatemquod nam
—
CAP.XV. In episiolaad V. Episeopumet ejus cano- jori sit dignushonorequi dignitatemprojicil quamjquiin
nicos,quaeestde quiuqueseasibuscorporiscohibendis.l046 ea persistit.— " 1105
CAP.XVI.— In epistolaadV. Eplscopumet suoscano- CAP. X I In eadem epistola. 1106
nicos,quasestdeoelofesLiviLatibus\ e.erisTestament .1047 CAP. XII.—In episloa ad Albericum,in qua suoer
CAP.XYIX.— Iii epislolaad V. JSpiseopum et ejus ca- dec<*m quaes'.ionibus res|>ondet. 1107
nonicos,de quinque
—
sensibuscorporis. iObO CAP.XIII.—Iu episl.adD.abbatem,quaepaulosupra. 1107
CAP.XVIII. lu eadeni epistola. 1052 —•
CAP.XIV. Iii eadeniepistola. 1109
CAP.XIX.—Iu epistolaad Hildebrandum. 1032 CAP. X V. — Tn ad
epistola Albericum,in qua ei snper
Incipiuuteapitula libri Deuleronomii. 1063 deeein quaeslionibus respondeu 1109
Jncipiuutleslimoiiia l ibri Deuteronomii. 1063 CAP. XVI. — In eadem epistola. 1110
—
CAP.PJUMUM.In epistolaad Alexaudrumpapam, ubi —
CAP.XVII. In sermonede Yirginibus. lliJ
de/insolenlia m alorum. - W65 CAP.XYllI:—In epistolaad Albericum,in qua ei su-
CAPII. — In epistolaad fratresCluniacenses. 106X per decem quaestioiiibus respwidit., 1112
 '
*2u3 ORDORERUMQU_£ IN IIOC TOMO CONTINENTUR. k«_
'
Incipiuntcapiltilalibri lertii Regum. 1115 CAP.XI. — U47
lesliinonia
Incipiunl — libriterlii Regum. * 1115 CAP. XII. — Ex sermonein natali virglntim. -1147
C»P.pniMUM. AdC. praefeclum, ubi eumad cerlamen CAP. X III. —Insermonede SS. Flora et Lucilla.U41/
- - - 1115 CAP.XIV. —'Exsermoneinrialalivirginutn. 1148
provocat.— —
CAP.II. In ad
epislola Albericum, super ubi decem CAP.XV. ,11X8
quiestionibus tractat. 1114 CAP XVI.— In epislolaad Blancamet in sermonede
CAP.III. — In epislolaad Agnelemreginam. J116 SS.Fioraet Lucilla. 1149
—
CAP.IV. In eadem ephtola. 1116 CAP.XVII.1— liso
C'P. V.— ln epistola Albericum, ad ubi dicitur de —
CAP.XVIII. In sermonede S Joanneaposlolo et
niansionibusIsraelilavum. 1117 evangeli_ta. llgo
CAP.VI — In epislolaad A. P. P. ubi conqneritur - de CAP. XIX. — llso
iusolenliapravornmliominum. 1118 CAP.XX.—InhomiliadelnativitaleB.YirginisMariae. 1150
CAP.VII. — In sermonede nativilaieS. Mariae.1119 —
CAP.XXI. In sermonede S. Marcoevangelisla.1151
CAP.TIII.— ln epistolaad Agnetemrfe£inam. 1120 CAP.XXII.— U51
—
CAP.IX. In sermonede S. Anlimo. 1120 CAP.XXIIf.— 1152
—
CAP.X. In sermnnede invenUooeS. crncis. 112-! CAP.XXIV. - — , "1152
—
CAP.Xf. In s»rmone de iuventione S. crucis. ; 1122 —
CAP.XXV. In sermonede invenlioneS. Qrucis.1153
Incipiuntcapilula libri qiiartiIlegum. — 1122 CAP. XX\I. — H55
lncipiunl -lebtimonia l ibri quarliRegum. 1122 CAP. X XYIL — In Epistola ad Blancam et in sermone
CAP.PRIMOM.- In sorinoiiejJp. exallaLioneS.Crucis.1122 de sanrtoCassiano. 1154
(_AP. —
II. Insermonede S. Cassiano. 1125 Incipiuntcapitulalibri Sapienliae., - 1155
CAP.1II.—In epist. adHildebrandnm etSiephanum, ubi di Incipiimtles imouialibri Sapienti.e. i 153
Ciliirqtio.nodo rationalisanimaad f erfeclionem venial.1125 CAP.PRIMUM — In libro 1155
CAP.IV.— ln sermonede invenliGneS. crucis.. 1124 CAP.II. — In sermonegralissimo secundo'de S. Barlholomajo
CAP.V. —In sermonede S. Bonifacio. 1123 apostolo. , • 1155
De libroEsdra.. 1123 ? lncipK-capitulumde lihroEcclesiaslici. 1155
DehbroXobiae. * 1127 CAPOI UMCUM.— I n sermonesecundo de S. Malthaeo'
De libroJob. 1129 apostoloel evangelista. '> usg
Incipiunlcapitulade libroPsalmorum. -- 1129 JncipiuntcapitulalibriIsaiaepropbette. 1157
Incipiunttestinionia de libroPsahnoruin. 1129 Incipiunt leslimonia. • 1157
Incipiunt —teslimonia libriPsalmorum. - - . 1129 CAP.X.— —' 1157
CAE. PHUIUM.In epislolaad Desiderinmabbatem, ubi I I. In
CAP. — epistola adBlancam. 1137
silper Dei ouinipotenliam dispulatur. , - 1129 C4P.III. — Ad Oldericum,episeopumFifminnm.1158
_ CAP.III.II.— In epislola ad llermisindim. 1129 CAP.IV. In epistolaad Hermisindim , quodaediGcium
C*r. — In ep stolaad Desiderium abbatem, ubidi- humana.superbiae c ilodestraitur. 1159
cil quodmajorisil dignusJionore qui digmlalemprojicil —
CAP.V.—ln hbroconlraJndasos.. 1159
quamqni in—ea manel. 1150 CAPVI. —In sermonedeS. Lucaevangclista. Ug9
CAP.IV. In librode contemptu saeculi. 1151 CAP.VII. In eadem epistola. 1160
€AP. V. — AdAlexa'idrum papam, d e cauonicis. fllSl CAP.YIII. -'- In episiola ad Albericum card
' , de decem
CAP.VI. — AdDesiderium • abbatem, ubide Dei omni- quffislionibus. 1160
polenuadispulatur. 1131 CAP.IX.—Inhomiliade nalivitateS.Mariaa virginis.1161
—
CAP.VII. In sermone de S. Anaslasio. - 1152 —
CAP.X. Jn episiolaadCuniberlumepiscopumTauri-
I.AP.Vlli. — In epislola ad Blancam comitissam.1152 nensemde inconlinemiaclericorum. 1162
CAP.I\. — Ad Desideriumabbat,e.m,ubi 'excessum IncipiuntrajiilnlaJeremiae. 1161
suumexcusal. 1132 -
— - Incipiuntteslimonia.
—
1161
, CAP.X. —In sermonedeS. Columba. 1133 CAP.pniMUM.In epislija ad P. arcliipresbj'terum, ubi
, CAP.XI. In sermohede S. Christophoro. 1155 loquiturde animcoegressionea corpore. 1161
CAP.XII. — In epislola ad Alexandrumpapam, de CAP. II. — lii episiola adP. archipresbyterum, in- d e
auferendaproprietatecanonicis. 1154 conlinentiaclericorum. " 1165
Xncipiunt capitulade libro Proverbiorum.-- 1154 —
CAP.III. In episiola P. abbatem.ad 1505
IncipiunttesLimoma P roverbiorum. -1154 CAP.IV.— —In epistola adcardinales episcopos. 1163
CAP. PBIMUM. — ln epislolaad,Cinciumpra_f<~clum. 1135 CAP.Y. In epistol.1 ad P. arehipresbyterum,
" supef
CAP. II. — In eadem epistola. 1135 egressione animce de eorpore. 1166
CAP.IIL —In sermouede S. Barlholoi'n_eo. . 1136 —
CAP.VI. Jn epislolaad fralresSanvieiniubi ad pa-
CAP. IV. — In ep.stola ad Cincium praefeJum,super tientiamprovocat. J166
cohorlalione ad caslitatem. - 1156 - CAP.YII.— In epislolaadN. papam,super jucontinen-
—
CAP.V. Jn epistoUad fratresGamjignii,ubide trans- lia clericorum. 1167
grewionesuorummandalorum.agit. 1157 CAP.YIII. — In epislola ad Hermisindem. 1168
CAP.VI.—Inepisl.adAlexandrumpapamdecanonicis.U57 CAP.IX.— In epistolaad Alberieumcard. superdecem'
—
CAP.VII. In eadem epistola. 1138 qua_slionibus. 1168
—
CAP.VIII. In epistola ad Alexandrum papam,super C*P.X. — In epislolaadBonifacium ul exterioripru-
insolentia malorum hominum. 1L40 denlia.spirilualissapien'iapraeferalur. 1169
Jncipiuntcapituladede Ecclesiaste. 1140 Incipiunlcapilula de libns prophetarum. 1169
Incipiuntleslimonia Ecclesiaste. . 1140 ' Incipiunllestimoniade librisproplietarum. "1169
CAP.PIUMUM. — ln librogralissimo. 1159 —
CAP.PWMUM.In episiolaad V. episeopttmr 1169
—
CAJ-.JI. G.G. , • .1140 CAPII —InsermonedeS.Siephanopapaetmarijre. 1169
—
CAP.III. — AdMainardum abbalem. 1140 —
CAP.III. In serminieprimosj>nodali. - 1170
CAP.IV. In ad Boniiacium Causidieum, u t ' CAP.IV. —lu episiola ad Blancam. 1170
episiola -
exlerioriprudenliae spiriiualissapientiaprajferaur. 1141 CAP,V. — In epislolaad Honestum. 1171
C&P.V. — In episiolaad Alexandrumpapam,conlra CAP.YI.—InhoniiliadenalivitaieB Maria.Yirginis.1171
ne
papam dijudicet.de Canliciscanticorum. 1141 CAP. VII. —In sermone 1, de S. Matlba_o apostoloet
' Incipiuiilcapilula ,1142 evang. 1171
' Incipiunt lestimnniade Canlicis c anlicorum. 1145 CAP.VIII. — In epistolaadMainardu-n abbaleir. 1172
CAP.PKIMUM.—Ex sermonein nalali virginum. , 1143 —
CAP.IX. In epiolola ad cardinales episcopos, e di-
d
CAP.IL— 1145 gnitate Romana_ Ecclesia?. 1172
—
CAP.III. In sermonede SS.Floraet Lncilla. ' 1144 CAP.X.—InsermonelldeS. Mallha_oapost.etevang.1175
CAP. IV. — T_x sermone in natali virginum. 11X5 Incipiunl testimouia d e hbro Machibaeorum. 1173
' CAP.V. — 1145 1. — 1175
CAP
CAP.VL— , , 11X3 - CAP.II. — Tnepistolaad Albericumcard. 1175
CAP.VII. ~ — 1145 De petilionibusLincidariiet responsionibusejnsdem.
1177r-t 1178
CAP.IX.-^5,W%^. . 1146 De minitationibuset promissionibus Dei. 1179e*1180

JFINIS TOMICENTESIMlQOADRAGESIMl QUINTL

Ex lypis MIGNE,au Petit-Moiiirouge.