C¸c chuyªn ®Ò luyÖn thi ®¹i häc

blog.thuvienvatly.com/hoatu

D¹ng 2. giao thoa kÕ YOUNG víi ¸nh s¸ng ®¬n s¾c

1.kiÕn thøc c¬ b¶n
ax
- Hiệu đường đi của ánh sáng (hiệu quang trình) D d = d 2 - d1 =
D
D
- Kho¶ng v©n: i= .λ
a
- Vị trí (toạ độ) vân sáng: ∆ d = kλ ⇒ x = ki (k ∈ Z)
k = 0: Vân sáng trung tâm
k = ± 1: Vân sáng bậc (thứ) 1 d1 M
k = ± 2: Vân sáng bậc (thứ) 2 x L
- Vị trí (toạ độ) vân tối: ∆ d = (k + 0,5)λ a
⇒ x = (k + 0,5)i (k ∈ Z) d2
k = 0, k = -1: Vân tối thứ nhất
k = 1, k = -2: Vân tối thứ hai
k = 2, k = -3: Vân tối thứ ba D
- Nếu thí nghiệm được tiến hành trong môi trường trong suốt có chiết suất n thì bước
l l D i
sóng và khoảng vân: ln= Þ in = n =
n a n
- Khi nguồn sáng S di chuyển theo phương song song với S1S2 thì hệ vân di chuyển
ngược chiều và khoảng vân i vẫn không đổi.
D
- Độ dời của hệ vân là: x0 = D d
1

Khi trên đường truyền của ánh sáng từ khe S1 (hoặc S2) được đặt một bản mỏng dày e,
(n - 1)eD
chiết suất n thì hệ vân sẽ dịch chuyển về phía S1 (hoặc S2) một đoạn: x0 =
a
* Xác định số vân sáng, vân tối trong vùng giao thoa (trường giao thoa) có bề rộng L
(đối xứng qua vân trung tâm)
éL ù
+ Số vân sáng (là số lẻ): N S = 2 ê ú+1
ê ú
ë2i û
éL ù
+ Số vân tối (là số chẵn): Nt = 2 ê
ê
+ 0,5ú
ú
ë2i û
Trong đó [x] là phần nguyên của x. Ví dụ: [4] = 4; [5,05] = 5; [6,99] = 6
* Xác định số vân sáng, vân tối giữa hai điểm M, N có toạ độ x1, x2 (giả sử x1 < x2)
+ Vân sáng: x1 < ki < x2
+ Vân tối: x1 < (k+0,5)i < x2
Số giá trị k ∈ Z là số vân sáng (vân tối) cần tìm
(M và N cùng phía với vân trung tâm thì x1 và x2 cùng dấu.
M và N khác phía với vân trung tâm thì x1 và x2 khác dấu.)
* Xác định khoảng vân i trong khoảng có bề rộng L. Biết trong khoảng L có n vân sáng.
L
+ Nếu 2 đầu là hai vân sáng thì: i =
n- 1

Thanh Ho¸ 2010

C¸c chuyªn ®Ò luyÖn thi ®¹i häc
blog.thuvienvatly.com/hoatu

L
+ Nếu 2 đầu là hai vân tối thì: i =
n
L
+ Nếu một đầu là vân sáng còn một đầu là vân tối thì: i = n - 0,5
2. bµi tËp ¸p dông
§Þnh bíc sãng theo kho¶ng v©n
Bµi 7. Giao thoa kÕ Yang thùc hiÖn trong kh«ng khÝ. BiÕt kho¶ng
c¸ch 2 khe ®Õn mµn quan s¸t lµ 1m. Kho¶ng c¸ch 2 khe lµ 1mm
kho¶ng v©n ®o dîc lµ 0,65mm
a. TÝnh bíc sãng ¸nh s¸ng ®· sö dông
b. NÕu sö dông bíc sãng ¸nh s¸ng cã λ = 0,5µ m th× kho¶ng v©n
®o ®îc lµ bao nhiªu. TÝnh kho¶ng c¸ch tõ v©n trung t©m ®Õn
v©n tèi tø 3
Bµi 8. Giao thoa kÕ Y©ng cã kho¶ng c¸ch 2 khe ®Õn mµn lµ 2m.
kho¶ng c¸ch 2 khe lµ 1,5mm. Ngêi ta ®o ®îc kho¶ng c¸h tõ v©n
trung t©m ®Õn v©n s¸ng thø 3 lµ 3mm.
a. TÝnh kho¶ng v©n, bíc sãng ¸nh s¸ng
b. TÝnh kho¶ng c¸ch tõ v©n s¸ng bËc 2 ®Õn v©n tèi thø 5 trªn
cïng phÝa víi v©n trung t©m
Bµi 9. Giao thoa kÕ Y©ng ngêi ta ®o ®îc kho¶ng c¸ch 3 v©n s¸ng
liªn tiÕp b»ng 1,5mm. BiÕt bíc sãng ¸nh s¸ng ®· dïng cã λ = 0,5µ m.
Kho¶ng c¸ch 2 khe b»ng 0,5mm. TÝnh kho¶ng c¸ch 2 khe ®Õn mµn
Bµi 10. Trong thí nghiệm Iâng về giao thoa ánh sáng, khi dùng ánh sáng đơn sắc bước
sóng λ1 = 0,5µm thì khoảng cách từ vân tối thứ 2 đến vân sáng bậc 4 gần nhau nhất là
3mm. Nếu dùng ánh sáng đơn sắc có bước sóng λ 2 = 0, 6µm thì vân sáng bậc 5 cách vân
sáng trung tâm bao nhiêu?
§Þnh sè v©n theo kho¶ng v©n vµ mµn giao thoa
Bµi 11. Giao thoa kÕ Y©ng. kho¶ng c¸ch 2 nguån b»ng 0,5mm.
kho¶ng c¸ch 2 nguån ®Õn mµn b»ng 1m. ¸nh s¸ng sö dông cho thÝ
nghiÖm cã bíc sãng b»ng 0,65µ m. TÝnh sè v©n s¸ng, tèi quan s¸t ®-
îc. BiÕt mµn giao thoa ®èi xøng vµ cã bÒ réng 11mm
Bµi 12. Gi¶i bµi trªn víi ®iÒu kiÖn bíc sãng sö dông cho thÝ nghiÖm
b»ng: 0,5µ m, 0,55µ m, 0,6µ m.
X¸c ®Þnh tÝnh chÊt v©n
Bµi 13. Thùc hiÖn giao thoa ¸nh s¸ng nhê khe I©ng, kho¶ng c¸ch 2
khe lµ 0,5 mm, nguån s¸ng ®¬n s¾c bíc sãng 0,5 µ m . Mµn ¶nh E c¸ch
2 khe 2m.
a. TÝnh kho¶ng v©n
b. §iÓm M trªn mµn c¸ch v©n trung t©m 7mm cã v©n s¸ng hay v©n
tèi, bËc bao nhiªu?
§Þnh sè v©n trong mét ®o¹n trªn mµn giao thoa

Thanh Ho¸ 2010

C¸c chuyªn ®Ò luyÖn thi ®¹i häc
blog.thuvienvatly.com/hoatu

Bµi 14. Giao thoa kÕ Y©ng cã mµn ®èi xøng réng 15mm. ë 2 mÐp
cña mµn lµ 2 v©n tèi. Vµ ngêi ta quan s¸t thÊy cã tÊt c¶ 15 v©n s¸ng.
TÝnh sè v©n s¸ng, tèi trªn ®o¹n MN biÕt M, N cïng phÝa víi v©n trung
t©m vµ chung c¸ch v©n trung t©m lÇn lît b»ng 1,5 vµ 5,5mm
§Þnh kho¶ng v©n theo sè v©n
Bµi 15TÝnh kho¶ng v©n biÕt
a. Mµn giao thoa réng 12mm. cã tÊt c¶ 13 v©n s¸ng, trong ®ã 2
mÐp lµ v©n s¸ng
b. Mµn giao thoa réng 11mm. cã tÊt c¶ 11 v©n s¸ng, trong ®ã 2
mÐp lµ v©n tèi
§Þnh sè v©n theo so s¸nh bíc sãng
Bµi 16.Trong thí nghiệm Iâng giao thao ánh sáng, trên một đoạn MN của màn quan
sát, khi dùng ánh sáng màu vàng có bước sóng 0,60 µm thì quan sát được 17 vân sáng
( tại 2 đầu MN là các vân sáng). Nếu dùng ánh sáng có bước sóng 0,48 µm thì số vân
sáng quan sát được sẽ là bao nhiªu
Dêi v©n do b¶n mÆt song song
Bµi 17. §Æt mét b¶n mÆt song song trªn ®êng ®i cña ¸nh s¸ng ph¸t
ra tõ mét trong hai nguån kÕt hîp cã bíc sãng λ = 0,6 µ m ®Ó t¹o ra
sù dêi cña hÖ v©n giao thoa. Ta thÊy hÖ v©n dêi 3,2 v©n biÕt chiÕt
suÊt cña b¶n lµ n = 1,6. H·y cho biÕt hÖ v©n dêi theo chiÒu nµo vµ
b¶n dµy lµ bao nhiªu? §S: e =3,2µ m
Bµi 18. Khoảng cách giữa hai khe S1 và S2 trong thí nghiệm giao thoa Iâng bằng
1mm. Khoảng cách từ màn tới khe bằng 3m. Khoảng cách giữa hai vân sáng liên tiếp
trên màn bằng 1,5mm. Đặt sau khe S1 một bản mặt song song phẳng có chiết suất n' =
1,5 và độ dày 10μm. Xác định độ dịch chuyển của hệ vân.
Bµi 19. Ánh sáng dùng trong thí nghiệm giao thoa Iâng có bước sóng 0,45 µ m,
khoảng vân là i = 1,35 mm. Khi đặt ngay sau khe S 1 một bản thuỷ tinh mỏng, chiết suất
n = 1,5 thì vân trung tâm dịch chuyển một đoạn 1,5 cm. TÝnh bề dày của bản thủy tinh
DÞch chuyÓn mµn
Bµi 20. Trong thí nghiệm Young , khoảng cách giữa 9 vân sáng liên tiếp là L. Dịch
chuyển màn 36cm theo phương vuông góc với màn thì khoảng cách giữa 11 vân sáng
liên tiếp cũng là L. Khoảng cách giữa màn và hai khe lúc đầu là bao nhiªu?
Bµi 21. Giao thoa kÕ Y©ng cã a =1mm, Khi dÞch mµn ra xa 2 khe
mét ®o¹n 0,5m th× kho¶ng v©n t¨ng lªn 0,25mm. TÝnh bíc sãng ¸nh
s¸ng ®· dïng
DÞch chuyÓn mµn
Bµi 22. Trong thí nghiệm của Young, khoảng cách giữa hai khe S 1S2 đến màn là 2m.
Nguồn S phát ra ánh sáng đơn sắc đặt cách đều hai khe một khoảng 0,5m. Nếu dời S
theo phương song song với S1S2 một đoạn 1mm thì vân sáng trung tâm sẽ dịch chuyển
một đoạn là bao nhiêu trên màn ?
Bµi 23. Gi¶i bµi 2.2 GTVL tËp 3 - Bïi Quang H©n

Thanh Ho¸ 2010

C¸c chuyªn ®Ò luyÖn thi ®¹i häc
blog.thuvienvatly.com/hoatu

˜..V.P..˜.

Thanh Ho¸ 2010